CODICIS 1URIS CANONICI FONTES Emi PETRI Card. GASPARR1 EDIT! CURIA ROMANA S. C. CONCILII - An. 1701-1917 SUPER STATU REGUL. - S. C. de RELIGIOSI^ N 3705-4427 faTOERS· ' δΤί rvi’lS POLYGLOTTIS VATICANIS MC.MXXXII Emus Petrus Card. Qasparri sibi reservat ius proprietatis in haec Collectanea sicut in Codicis Praefationem, Fontium Annotationes et Indices Analytico-Alphabeticos. ELENCHUS OPERUM AD QUAE PRO REPERIENDIS FONTIBUS IN HOC VOLUMINE RELATIS VIRI STUDIOSI REMITTUNTUR. Bullarum Diplomatum Privilegiorum ac Romanorum Pontificum Amplissima opera et studio Caroli CoCQUELINES, Romae (1739-1744). Sumptibus Collectio, Hieronymi Mai- nardi. Bullarii Romani Continuatio, Romae (1835-1858). Typographia Rev. Camerae Aposto- licae. Pii IX Pontificis Maximi Acta, Pars prima. Romae (1854, sq.). Typographie Bonarum Artium. Typographia Vaticana. Leonis XIII Pontificis Maximi Acta, Romae (1881-1905). Ex Typographia Vaticana. Acta Sanctae Sedis, Romae (1865, sq.). Acta Apostolicae Sedis, Romae (1909, sq.). Typis Polyglottis Vaticanis. A. Bizzarri, Collectanea in usum Secretoriae S. C. Episcoporum et Regularium, Romae (1885). Typographia Polyglotta S. C. de Prop. Fide. |H Collectanea S. Congregationis de Propaganda Fide, Romae (1907). Typographia Poly­ glotta S. C. de Prop. Fide. Decreta Authentica Congregationis Sacrorum Rituum ex actis eiusdem collecta eiusque auctoritate promulgata, Romae (1898-1912). Typographia Polyglotta S. C. de Prop Fide. Typis Polyglottis Vaticanis. Ius Pontificium de Propaganda Fide, Romae (1S88-1897). Typographia Polyglotta. Lirer Decretorum S. C. Concilii. Liber Liturarum S. C. Concilii. Salvatoris Pallottini, Collectio omnium conclusionum et resolutionum apud S. C. Cardinalium S. Concilii Tridenti ni, Romae (1868-1893). Typis S. C. de Prop, Fide. Raccolta di Concordati su materie ecclesiastiche ira la Santa Sede Roma (1919). Tipografia Poliglotta AVCUSTINU Di Roskovanv, e le Autorità avili, Vaticana. De Matrimoniis mixtis. Quinque Typis Lycei Episcopalis. Thesaurus Resolutionum Sacrae Congregationis Concilii, a. 1718, sq Ecclesiis (1842) INDEX FONTIUM QUI IN HOC VOLUMINE REFERUNTUR 111. - CURIA ROMANA. 5. - S. C. Concilii. PAG. 3705· s. C. C., Caputaquen., 17 ian. 1761 .......................................... I 3706. Pinnen., 3707. Neapolitana, 11 apr. 1761 .............................................. 3708. Pinnen., 11 ct 25 apr. 1761 ......... .................................... 3709· Viglevanen., 11 et 25 apr. X761 37'°· Spiren., 30 maii 1761 37". Neapolitana, 18 iul. 1761 3712. Spircn., 3713· Leupolien., 19 sept. 1761 37'+· Pisauren., 21 nov. 1761 37'5· Nullius, 16 et 30 ian. 1762 37'6. Anconi t ana, 13 et 27 mart, 1762 3717. Spoletana, 27 mart. 37'8. Eugubina, 37'9· Bononien., 22 maii, 12 iun., 3 iul. 1762................................ 16 3720. Terulen., 3 iul. 17 3721. Spoletana, 3 ct 24 iul. 1762 3722. Novarien., 11 et 25 sept. 1762 3723· Firmana, 4 et iS dec. 1762, 22 ian. 1763 3724. Murana, 22 ian., 26 febr., 12 mart. 1763 3725. Bononien., 26 mart., 23 apr. 28 febr. .............................................. 1761 X 2 4 ........................................ 4 ............. ..................................... 18 iul. 1761 6 .............................................. ' 7 .............................. ,.................... / 22 maii <......................... *................ ................................................. 1762 1762 1762 9 9 .............................................. II ........................................ 12 ...................... ............... ....... U ........................... ................... 15 ................... . ............................... .............................................. 18 ........................................ z .. ....................... 20 ............................. *· « 1763..................................... 23 3726. Nolana, 23 apr. 1763.................................. .................. 24 3727. Tranen., 14 maii 1763.................................................. 25 3728. Palentina, 4 iun. 1763................................................... 27 3729. Teuusina, 25 iun., 30 iul. 1763.......................................... 28 3730. Beneventana, b aug. 30 373'· 1763........ ....................................... 27 aug., 24 sept. 1763 ....................................... 30 3732. Novarien., 26 nov., 17 dec. 1763....................................... 3' 3733· Tranen., 17 dcc. 1763.................................................... 3' 3734· Spoletana, 14 ct 28 ian. 1764............................................ 32 3735- Civitatis Castellanae, 28 ian., 18 febr. 1764........................... 33 3736. Marsorum, 28 ian., 18 febr. 1764....................................... 34 3737· Palentina, 28 ian., iS fer. 1764......................................... 35 3738. Terracineu., 14 apr., 12 maii, 2 iun. 1764............................... 35 3739- Embricen., 19 ian., 9 febr. 1765.......................................... 36 3740. Ftilginaten., 27 apr. 1765................. . ............................. 37 Index Fontium Index Fontium C., Setina, 27 apr., 18 maii 1765................ r a< .. PAG, S. C. C., Caurien., 9 Solutiorum, 8 iun., 13 iul. 1765............. 379°· 3743· Senogallien., 8 iun., 13 iul· I7$5.......... 3791· 3744- Pacen., 24 aug., 28 sept. 1765............. Viterbien., 23 nov. 1765...................... 3745- νπ 3° >ul. ’774 ........ ·'...... Camerinen., 20 aug. 1774, 18 mart. 1775.. 88 Comen., 8 apr., 6 maii 1775................ Ordinis S. Basilii, 8 apr., 6 maii 1775 87 89 ... 90 3793· Granaten., 6 maii »775 .................... * 9 Novarien., 23 nov., 14 dec. 1765........... 3794· Terracinen., 1 mart. 1766 .................... 3795· 3748· Avenionen., 1 et 22 mart. 1766.............. 370· 3749- Novarien., 22 mart. 1766................... 3797· 3750. Urbevetana, 10 et 31 maii 1766.............. 3798. 375 >· Viterbien., 10 ct 31 maii 1766................. 3799· Brictinorien., 31 maii, 21 iun. 1766 ........ 38CO. Balneoregien., 22 iun., 17 aug. 1776...... 3752. 3753- Colonien., 9 aug. 1766...................... 3801. Leodien., 19 iul., 9 aug. 1777............... Novarien., 9 aug. ................... 3802. Pontis Curvi, 9 aug. 1777................. 3755· Andrien., 20 dec. 1766, 24 ian. 1767......... 3803. Faventina, 14 mart. 1778................. 98 3756. Colonien., 14 febr., 14 mart. 1767............ 3804. S. Severini, 4 apr., 5 et 19 sept. 1778 .., 98 3757- Viterbien., 30 maii 1767.................... 3805. Pontis Curvi, 16 et 30 ian., 6 mart. 1779 .. ICO 3758· Andrien., ................... 3806. Balneoregien., 7 et 28 aug. 1779......... ICO 3759- Agrigentina, 12 dcc. 1767, 16 et 30 ian. 1768 3807· Sutrina, 28 aug. 1779....................... ICI 3760. Firmana, 17 dec. 1768 ...................... 3808. Faventina, 29 apr., 3 iun. 17S0............ 101 3761. Tranen., 14 ian. 1769......................... 3809. Sutrina, 15 iul. 1780....................... 103 Balneoregien., 14 et 28 ian. «769............ 3810. Novarien., 5 aug. 17S0.................... 103 Firmana, 28 ian. 1769 ....................... 3811. Rosnavien., 20 aug. 1780................... 104 Comaclen., 17 iun. 1769..................... 3812. Constanlien., 8 iul. 1769...................... 3813· Balneoregien., 26 aug., 16 sept. 1769....... 3814· Nullius Fcrcntilli, 7 et 28 apr. 1781...... 106 Hildeshemen., 16 sept., 18 nov. 1769........ 3815. Pisaure»., 28 apr., 16 iun. 1781......... X07 3816. A’iJ/ûm Sublacen., 16 iun., 7 iul. 1781 .... ic8 3S17. Pisauren., 7 iul. 17S1....................... 109 Lucana, 28 iul., 18 aug. 1781............... 110 3746. Malacitana, 6 maii, 17 iun. 1775......... 3747· Camerine»., 17 iun., 8 iul. 1775........... Alatrina, 8 et 29 iul. 1775 37i>2. 3763· 3764· 3765· 3766. 3767. 3768. 3769. 19 sept. 1766 1767 Beneventana, 18 nov. 1769................ . . Aretina, 18 nov., 16 dec. 1769.............. Constantien., 20 ian. 1770 3771. 3772. 3773· ................... Reatina, 10 et 31 mart. 1770................ Neapolitana, 31 mart., 28 apr. 1770 ........ Acheruntina, 16 iun. 1770..................... 3818. 3819. 3820. 3821. 3822. Alexandrina, 28 iul. 1770.................... 3823. Andrien., 15 sept. 1770....................... 3824. Aesina, 23 febr., 16 mart. 1771................ * 377 3525. Acheruntina, 8 iun. 1771 .................... 3526. 3779· S. Marci, 8 iun., 31 aug., 28 sept. 1771..... 3780· Neapolitana, 28 sept. 1771 3781· 3782. 3827. ................... Gcrunden., 14 dec. 1771, 11 ian. 1772 ...... Neapolitana, 18 iul., 29 aug., 19 sept. 1772 3785. 3786. 3789. 3829. Sutrina, 20 ian. 1781 17S0 95 96 97 ................ .................... . Nullius Sublacen., 18 aug. 1781........... Ferentina, 16 mart., 20 apr. X7S2......... Tirasonen., 20 apr., 11 maii 1782......... Nullius Sublacen., 1 1 maii 1782......... rc6 106 ni XII 112 113 Tirasonen., u maii, 8 iun., 13 iul. 17S2 .. Nullius Sublacen., 13 iul. 17S2........... Ferra rien., 14 sept. X15 1782.................. Placentina, 14 sept., 23 nov, 1782......... 116 Brictinorien., 14 dec. 1782.................. 116 3831. Lunen.-Sarzanen,, 21 iun. 1783 3833. .............. ........... ......... ....... Lunen.-Sana nen., 15 mart., 5 apr. 1783 Tusculana, 5 apr., 10 maii 1783............ Adrien., t8 dec. 1773, 22 ian. 1774.......... Lauretana, 11 iun., 9 iul. 1774 Novarien., 26 aug. 94 117 i iS 3830. ..................... . Segovien., 12 mart., 23 apr. 1774 94 Cullen., 8 febr., 15 mart. 1783............ 3832. Lucen., 26 febr., 12 mart. 1774 3788. .. 19 dec. 1772.................... Faventina, 17 iul. 1773 ... 3828. Nullius Trium Fontium, 14 mart., 4 apr. 1772 . Augustana, 93 Lauretana, 9 sept., 2 dec. 1775............ Abellinen., 7 et 28 iul. 1770 ................... 3776. 93 ................ Sedan en., 29 iul., 19 aug., 9 sept. 1775 92 .......... 121 Firmana, 16 aug., 6 sept. 1783............ 121 /molen., 16 aug., 6 sept. 1783, 10 ian. 1784 121 3834. •S’. Severinae, 10 et 24 ian. 17S4............ 3835. 122 Verulana, 8 et 22 maii 17S4............... 124 Beneventana, 22 maii 1784 ............... 125 I allisoletana, 22 maii 1784............... 126 Fulginaten., 3 iun. 1784.................... I27 3836. 3837. 3838. 119 huhx Fontium Index Fontium VIII PAG. 3839. S. C. C., Romana, 24 >»!· >7^4 .................... 3840. » Beneventana, 21 aug. 17S4 3S41. » Montis Falisci, 2 J aug. 1784............... » 3846. Assisien., 10 sept. 17 85 * 3847. · 3848. 3849· 131 3891. 132 3S92· Imolen., XI mart. » 1786...................... Hispaniarum, x apr. 1786................... >32 3893. >33 3894· >33 3895· >34 3896. >35 3897. >35 3898. >37 3899· >38 » 3852· 3853· » 3854· » Imolen., 17 iun., 19 aug., 9 sept. 1786...... 3855· Urbevetana, 9 sept. 1786................... 168 169 I/O Parmen., 12 iul., 16 aug. 1794........... 171 Collen., 24 ian. 1795 >72 1794 ...................... 18 apr. 1795 ................... »73 Imolen., 16 maii 1795 ...................... »74 Sutrina, 1795 Apuana, 20 febr. 1796 ................... Ferentina, 20 febr. 179b................... »75 Civitatis Plebis, 20 febr., 12 mart. 1796 . »75 Camerincn., 23 apr. 1796.................. 176 Senogallien., 23 apr. 1796................ »76 Lcodien., 28 maii 1796 ................... »77 Brixien., 27 aug., 17 dec· >79^........... »79 Albinganen., 21 ian., 11 febr. 1797..... 1S0 Brixien., 11 febr. 1797................... 181 1797...................... 182 3900. Imolen., 6 maii 1786......................... Sabinen., 20 maii, 17 iun. 1786.............. 12 iul. Anconitana et Camtrinm., 14 mart. ...................... Setina, 10 dec. 1785, 21 ian. 1786........... » 385 »· 3890. Assisien., 10 dec. 1785, 21 ian. 1786......... » 3850. >30 Brictinorirn., 26 nov., 10 dec. 1785......... » ................... ................... Sutrina, Alatrina, 20 aug. 1785..................... · >793 3889· Cameneccn., 30 iul. 1785.................. · 3845- • Ferentina, 15 mart., 5 apr. 1794........ ............... Montis Falisci, 27 nov. 1784............... » 3844· ,888. S. C. C., Leodicn., 14 dec. Forolivien., 21 aug., U sept. 1784.......... ‘ 3843- PAC. 128 129 3842. IX >39 3901. >39 3902. 140 39=3· 140 39=4- >4> 3905· 3856. » 3857. · Brictinorien., 15 sept. 3858. » Nullius Montis Firginis, 16 febr., 5 apr. 1788 >42 39=6· 3839· » Asculana, 7 et 21 iun. 1788................. >42 39=7- 3860. » Asculana, 21 iun., 12 iul. 1788.............. >43 39=8. Tricaricen., 16 maii, 11 iul. 1801.......... 3861. B Congregationis Olivetanae, 29 nov. 1788 .... >44 39=9- Barcinonen., ................ 1S6 3862. » Asculana, 17 ian., 7 febr. 1789.............. >45 3910. Albinganen., 12 sept. 1801 ................ 187 39! J. Nullius S. Martini, 12 sept. 1801........ 188 Ampurien., 20 ian., 21 apr. 1787.............. 3863. 17S7................. Milevitana, η febr. 1789...................... Aesina, 15 iul. Albinganen., 20 ian. Scdunen., 24 1798................ ian. 1S01............... . 11 iul. 1801 183 >84 1S4 3864. · Maceraten., 14 mart., 4 apr. 1789.......... 146 39·2. » Tricaricen., 12 sept. 1801............................................... »9° 3865. » Milevitana, 4 apr. 1789...................... >47 3913· » Fabriancn., 19° Firmana, 16 maii, 13 iun. 1789.............. 148 3914· » Forosonfyronien., 19 dec. Egitanien., 27 iun., î8 iul. 1789.............. 148 Ariminen., 19 sept. 1789...................... 3866. » 3867. 1801 ................................................ 19 dec. 1801.......................................... »9» 39»5· Fulginaten., 21 aug. 1802.............................................. 192 >49 3916. .‘Incottifarta, 30 apr. 1S03................................................ 194 Firmana, 19 sept. 1789...................... >49 3917. Morifit Alti, 21 maii, 25 iun. 1803................................... 195 3870. Veliterno, 5 iun., 18 sept. 1790......... . >50 3918. Atixirnana et Nucerina, 20 aug., 10 sept. 1803........................ 196 3871. Brixinen., 18 sept. 1790..................... . >50 39>9. Brixinen., a. 197 Camerincn., 18 dec. 1790................... . >52 3920. .\ullius S. Martini, 28 iul. 1804 Milevitana, 26 nov. 1791.................... >53 3921. I erorten., 19 ian., 16 febr. 1S05......................................... 199 >54 3922. Brigantien., 30 mart. 1805.............................................. 200 >55 3923. Caurien., 30 mart. 1805................................................. 201 3924. Fallen., 22 iun., 20 iul. 1805............................................ 201 3925. Anconitana, 17 aug. 202 3926. Aesina, 23 nov. 1805.............. 202 3927. Feretrana, 14 dec. 1805................................................. 203 ■Sr nogalltcn., 14 dec. 1805, 25 inn. 1S06............................. 204 Fulginaten., 25 ian., 8 man. 1806...................................... 205 Patavina, 8 mart. 1806.................... 205 3931. Nrpesina, 19 iul. 1806.................................................... 206 3032. Romana, 16 aug. 1806.................................................... 208 3868. > 3869. » 3872. 3873· 3874· Mutinen., 26 nov. 1791....................... 3875. Civitatis Castellanae, 3 mart. 1792........... B 3876. Anconitana, 21 apr. 3877. 3878. Asculana, 21 apr. 1792....................... B Nullius S. Jacobi de Spatha, 21 apr. 1792 3879. 3880. 3881. 1792.................... ... Sarsinaten., 21 apr. 1792.................... » . I Milevitana, 18 iun. 1792 .................... Placentina, 21 iul. 1792....................... 3882. Tudrrtma, 3883. 1792.................... Vilnen., 15 dec. 1792......................... 3884. Anconitana, 19 ian., 16 mart. 1793.......... 3885. 3886. 3887. ____ ♦ 15 sept. Amenna, 1 15 iun., 20 iul. 1793............... Civitatis Castelli, 15 iun., 20 iul., 17 aug. 1793 · Amenna, γ sept. 1793 ............. . >56 >56 >57 >58 >59 3928. 160 3929. 161 3930. 162 >63 164 3933. 165 3934- 166 168 3935. Ί 'lurritana, 1804 16 aug. ....................................................... ................ 1805.............. 1806 ............................... ianen., 16 aug., 13 sept. 1806 198 209 ......................................... 210 l-aurctana. 2<) nov., 20 dec. 1806...................................... 21» Rtitnna, 28 febr., 18 ml., 22 aug. 1807........................ 211 3936. Index Fontium PAG. aug. 1S07.... 3937. S. C. C., Auximana et Nucerina 393S. 3939· 394<5· 3941. 3942. 3943· 3944- Tarraconcn., 21 nov. 1807.............. Fanen., 21 nov., 19 dec. 1807......... Arianen,, 23 ian. 1808 214 ................. Forosempromen., 26 mart. 1808 ...... Signina, 18 mart., 27 maii 1809...... 2ï6 Neapolitana, 17 sept. 1814.............. Camerinen., 17 dec. 1814.............. 3945- lanuen., 9 sept. 1815................... 3946. Fesulana, 13 ian. 1816 3947- Segnbricen., 25 maii, 15 iun. 1816...... 394&· Savonen., 15 iun., 13 iul. 1816......... 3949- Terracinen. seu Setina, 24 aug. 1816 .... 3950. Ferrarien., 14 dec. 1816, 25 ian. 1817 ,, 3951- Pisana, 29 mart. 1817................... 3952. Nullius Sùblacen., 17 maii, 14 iun. 1817 3953· Liinen.-Sarzanen., 12 iul. 1817 3954· Romana, 9 aug. 1817................... 3955· Pisana, 30 aug. 1817 3956. Reatina, 20 sept. 3957· Nucerina, 20 dec. 1817................. 3958. *S’. Miniati, 21 febr., 7 mart. 1818...... 3959- Comaclen., it iul. 1818................. 3960. Nucerina et Tudcrtina, 5 et 29 sept. 1818 3961. Reatina, 19 dec. 18x8................... 3962. Reatina, 19 dec. 1818, x6 ian. 1819 ... . 39<)3. Firmana, 3 iul. 1819................... 3964. Nullius Foropompilii, 21 aug. 1819 .... 219 ................. ....... 226 228 .................. 1817................. 231 232 233 234 235 238 239 3965. Firmana, 20 nov. 1819................. 3966. Carpen, et Mutinai., 22 ian. 1820...... 3967. Romana, 27 maii 396S. Bovinen., 27 maii, 17 iun. 1820......... 1S20................. 242 242 39<>9· Auximana, 3970. Nullius Foropompilii, 16 dec. 1820 .... 3971. Cameracen., 20 ian., 17 febr. 1821...... 3972. Balneoregien., 24 mart., 14 npr. 1821 3973· 3974 3975 3976. Nullius Orbetelli, 14 apr., 2 iun. 1821 .. 3977397«. Comen., 16 dec. 1820.............. 243 244 .. 245 246 Reatina, 2 iun. 1821.................. Calhen., 18 aug. 1821............... 247 248 Neapolitana, 27 iul., 14 dec. 1822...... 14 dec. 1822 ................ Praenestina, 22 febr., 22 mart. 1823 · · - 3979· 3 9 So. 39« r. 3982. 39S3 3984 Fanen., zz mart., 19 upr. 1823......... 3 9« 5 Sutrina, 22 nov. 1823, 2« febr. 1824 .... 249 250 Firmana, 24 maii 1823................. Forosempronien., 24 maii 1823......... Caietana, 14 iun. 1823................ Fesulana, 14 iun., 12 iul. 1823......... 253 254 255 256 Ortunen., 12 iul. 1823 ·· ...... 257 Index Fontium XÎ PAG. S J’c ' 39s"· 3988. 3989. 3990. 399'· 3993· 3993· 3994· 3995· C. C., Spoletana, 21 febr., 20 mart. 1S24 » Lunen.-Sarzanen., 29 maii 1824 .. 238 259 Hicraccn., 24 iul., 14 aug. 1824.. 261 Caielana, 20 nov. 1824........... 263 Arintinen., 18 dec. 1824........... 263 Lucana, 9 ian. 1825................ 264 Arintinen., 29 ian. 1825........... 265 Samen., 26 febr. 1825............ 265 1825....... 266 Faventina, 14 maii, 11 iun. 1825 267 Sypontitta, 14 maii, 11 iun. 1825 268 Arintinen., <) iul. 1825 ........... 269 Faventina, 3 sept. 1825......... 269 Tiburtina, 17 dec. 1825......... 270 Callien., 21 ian. 1826............ 271 Arintinen., 14 niaii 3996. 3997· 399s· 3999· * 4000 Maceraten., 21 ian. 1826....... 271 4001. 4002. 4003. 4004. 4005. Neapolitana, iS mart. 1826 .... 272 Neapolitana, 27 maii 1826....... 274 Neapolitana, 22 iul. 1826....... 275 Neapolitana, 26 aug. 1826....... 276 Viterbien., 26 aug., 16 sept. 1826 276 Neapolitana, 23 dec. 1826....... 27S 4008. Tiburtina, 27 ian. 1827......... 278 4009. Tiburtina, 27 ian., 17 mart. 1827 280 4010. Arintinen., 16 iun. 1827.................. 281 4011. Aqiiaepenclen. et Soanen., 21 iul. 1S27 ... 283 4012. Neapolitana, ............. 284 4013· Tiburtina, 15 sept., 24 nov., 15 dec. 1827 286 4014· Neapolitana, 26 ian. 1828................ 287 4015. Tiburtina, 26 ian. 182S................... 2S7 40î6. Gallipoli tana, 15 mart., 26 apr. 1828..... 2SS 4017. Cotnaclen., 19 iul. 1828.................. . 28S 4018. N ovarien., 19 iul., 16 aug. 1S28.......... 289 4019. Senen., 16 aug., 1828..................... < 291 402c. Lunen.-Sarzanen., 16 aug., 20 sept. 1828 292 4021. Neapolitana, 1828............ 294 «P22. Brictinorien., 22 nov. 1828............... 295 4023. Neapolitana, 20 dec. 1828............... 295 4024. Signina, 20 dec. 1828..................... 296 Baren., 24 ian. 1829.................... 207 Derthonen., 12 sept. 1829............... 297 Manonnn, 30 ian. 1830.................. 299 Fabriancn., 30 ian., 20 mart. 1830....... 300 5. Miniati, 20 mart. 1830............ .. 302 Lucana, 24 apr. 1830.................... 304 Asculana, 26 iun. 1830.................. 3°S baventma, 26 iun. 1830................... 306 Auximana, 20 nov, 1830.................. 307 Lucana, 14 maii 1831.................... 308 4006. 4007. 4025. 4026. 4027. 4°i}. 4û3o. 4°3t, 4032. 4033. *°34. 15 sept. 20 sept. 1827 Index Fontium χπ PAG. 4035. S. C. C., Reatina et Nursina, 14 maii 1831 308 Suessana, 30 iul., 27 aug. 1 S3r................... 309 Platien., 28 ian. 1832.............................. 310 4038. hnolen., 14 apr. 1832.............................. 3»ι 4039. Portuen. et Centumcellarum, 23 iun. 1832......... 312 4040. Nanneten., 21 iul. 1832........................... 314 4041· Aturen., 24 sept. 1832.............................. 5 * 3 4042. Fanen., 26 ian. 1833 .............................. 315 4043· Forolivien., 26 ian. 1833........................... 4036. 4037· Reatina, 26 ian. 1833.............................. 4045· Terracinen., Privernen. et Albanen., 26 ian. 1833 4046. Melphicten., 30 mart., 25 maii 1833.............. 4047. Nanneten., 3 aug, 1833 ............................ 4048. Fabrianen.-Matheliccn., η sept. 1833 4049· Triventina, 7 sept. 1833........................... 4050. Praenestina, 1 febr. 1834......................... 4051· lanuen., 19 apr. 1834.............................. 4052. Caietana et Terracinen., 31 ian., 21 febr. 1835 .... 4053. Adrien., 30 maii 1835.............................. 4054. Ventimilien., 19 dec. 1835......................... 4055· Bononien., 30 ian., 27 febr. 1836................. 4056. Bononien., 27 febr., 26 mart. 1836.............. ............ 4057· Bononien., 30 apr., 25 iun. 1836.................... 3058. Atculana, 25 iun. 1S36............................ 317 3>S 319 321 321 322 323 323 324 326 327 328 330 332 333 334 4059. Nullius, 16 iul., 13 aug. 1836...................... 4060. Massen., 17 dec. 1836.............................. 4061. Ventimilien., 17 dcc. 1836......................... 335 336 337 4062. 4063. Ferentina, x6 sept. 1837............................ 338 Signina, 20 ian., 17 febr. 1838.................... 339 4064. Assisien., 4065. Soanen., 28 iul., 15 sept. 1838.................... 4066. Bononien., 2 mart. 1839........................... 4067. Reatina, 4 apr. 1840.............................. 4068. Spolctanu, 11 iul. 1840........................... 4069. instr. 22 aug. 1840 ................................. 4070. Romana, 22 aug., 21 nov. 1840.......... . ....... 4071. Venctiarum et Ceneten., 19 dec. 1840........... 4072. Oppiden., 13 febr. 1841........................... 4073· Spoletana et Reatina, 3 apr. 1841................. 353 Fulginatcn., 22 maii 1841 ......................... 354 Montis Falisci, η aug. 1841..................... 355 4076. febr., 24 mart. 1838................. 340 341 342 Agrigentina, 20 nov., 18 dec. 1841.............. Bononien., 26 febr., 23 apr. 1842 ........... 343 344 345 350 352 356 35S Puteolana, 26 febr., 23 apr., 4 iun. 1842......... 359 lanuen., 17 sept. 1842......................... 359 4080. Civitatis Castelli. 17 dcc. 1842 360 4081. Ferrarien., 4 febr. 1843....................... 4082 Civitatis Castelli, x x mart. 1843................ 4078. Silvaeducù, xi mart. 1843............... 362 363 5 * 3 366 Index Fontium N. 4084. s. c. c., XIII PAC. Firmana, 29 iul., 12 aug. 1843........................................ 366 litt. (ad Ep. Cameraccn.), 14 uct. 1843................................ 368 Senogallien., 24 aug. 1844.............................................. 368 40S5. 4086. Nanneten., 19 apr. 1845 .............................................. 4087. Neapolitana, 2 aug. 1845.............................................. 4088. 369 370 Compsana, 2 et 30 aug. 1845........................................... 37« Trcicn., 30 aug. 1845.................................................... 372 Ordinis Praedicatorum, 24 ian. 1846................................... 372 Veroncn., 30 maii 1846................................................. 374 Neapolitana, 5 dcc. 1846.............................................. 375 Volaterrana, 5 dec. 1846, 23 ian. 1847................................ 375 Firmana, 23 ian., 6 febr. 1847......................................... 376 Viglevancn., 27 mart. 1847.............................................. 376 Cotronen., 26 iun., 7 aug. 1847........................................ 378 Neocastren. et Catacen., η aug. 1847................................... 379 Tolentinaten., 28 aug. 1847 380 4089. 4090. 4091. 4092. 4093· 4094. 4095· 4096. 4097. 4098. 4099. ........................................... Faventina, 29 ian. 1848................................................. 381 4101. Taurinen., 29 ian. 184S................................................. 382 4102. Capuana, 26 febr. 1848 384 4103. Lunen.-Sarsanen., 26 febr. 4104. Lucionen., 8 apr. 1848.................................................... 386 4105. Tolentinaten., 8 apr. 184S.................. ......................... 389 4106. Fanen., 10 iun. 1848.................................................... 389 4107. Capuana, 1848................................................. 39« 4108. Panormitana, 20 apr. 1850.............................................. 393 4109. Camerinen., 27 iun. 394 4110. Montis Falisci, 27 iul. 1850........................................... 395 4111. Placentina, 24 aug. 1850................................................. 396 4112. Aqucn., 24 aug. 1850.................................................. - · 397 4113· Spalaten., 23 nov. 1850................................................. 398 4114. Tergestina, 23 nov. 1850................................................. 398 4115. Comen., 14 dec. 1S50................................................. . 4 CO ** 4 6. Ferrarien., 25 ian. 1851................................................. 401 4U7. Placentina, 5 apr. 1S51............ . ................................... 402 4<18. Romana, 5 apr., 17 maii 1851........................................... 403 4119. Baren., 17 maii 1851........... . ....................................... 404 4120. Civitatis Plebis, 30 aug. 1851........................................... 405 4121. Baren., ................................................. 407 4122. Bononien., 29 maii 1S52................................................ 408 4123. Ortonen., 29 24. * 4 Camerinen., 4«25. Anglonen. et Tarsien., 31 iul. 1852..................................... 4100. 4126. 4'27. 4U8. 4129. 4130. 4'3«. 4132. 15 iul. 29 maii 3 ............ . .................................. 1848 .................................... 1850........................................... . 1852 385 maii 1852 .................... . ...... . .................. 409 iul. 1852 ................................................ 410 Placentina, 31 iul. 1852 Moguntina, 28 aug. « * 4 ................................................ 2 * 4 1852.............................................. 3 * 4 Amerina, 18 sept. 1852.............................................. . * 4 Baren., 18 sept. 1852................................................... 5 * 4 .S‘. Agafhae Gothorum, 26 febr. 1S53................................... 416 Baren., 28 maii 418 1853 .................................................. Verulana, 28 maii, 16 iul. 1853........ ................................ 8 * 4 ■ ■ index Fontium PAG. Romana, 27 aug. 1853.................................. 420 Florentina, 10 sept. 1853, 28 ian., 18 mart. 1854 421 ... . Fanen., 18 mart. 1854................................... 424 Burgi S. Sepulcri, 29 apr. 1854......................... 425 Camenecen., 29 apr. 1854 ............................. 426 Nucerina, 29 apr. 1854................................. 427 Florentina, 29 iul. 1854................................. 428 Nucerina, 16 sept. 1854................................. 429 Acheruntina, 31 mart. 1855 .......................... 430 ................................ 431 ................................. 432 Verulana, 11 aug. 1855................................. 433 Acheruntina, 22 sept. 1855.............................. 434 Arboren., 31 mart. 1855 Taurinen., 7 iul. 1855 S. Angeli in Vado, 22 sept., 1 dec. 1855, 26 apr. 1856 Colonien., 26 apr., 5 iul. 1856........................... S. Angeli in Vado, 22 nov. 1856......................... Calatayeronen., 20 dec. 1856..... ,..................... S. Angeli in Vado, 14 febr. 1857...................... Aerina, 28 mart. 1857.................................. Parisien., 28 mart. 1857................................ Anglonen., 2 maii 1857................................ Lauden., 2 maii 1857................................... Nepesina, 2 maii 1857 ................................ Limburgen., 27 iun. 1857.............................. 434 437 439 439 440 440 442 443 445 447 448 Civitatis Castelli, 18 iul. 1857....................... 449 Limburgen., 19 dec. 1857............................... 450 Nullius Messanen., 19 dec. 1857 ..................... 4SI Rossanen., 30 ian. 1858...................... 452 Fulginaten., 27 mart. 1858............................ 454 Herbipnlen., 24 apr. 1S58............................ 455 Hasten., 24 apr. 185S................................... 457 Leodien., 26 iun. 1858................................. 458 Parisien., 26 iun. 1858............................... 460 Baren., 25 sept. 1858................................. 460 Cameracen., 25 sept. 1858............................ 461 Bergamen., 2η nov. 1858........................... 462 Bergomen., 18 dec. 1858........................ 464 Pontis Cun i, 18 dec. 1858................... 465 Isclana, 29 ian. 1859........................ 4^7 Tranen., 29 ian. 1859.................... 468 Hediolanen., 26 febr. 1859................... 470 Pharen., 14 maii 1859...................... 471 Pinnen., 14 maii 1859.................... 472 Herbipolen», 18 iun. 1859....................... Asculana, 30 iul. 1859 473 ....................... 474 Herbipolen., ζη aug. 1859.................. Pampilonen., 17 sept. 1859....... Hilevitana, 17 dec. 1859.................... * 476 476 478 Pinnen., 28 apr. i860............. 478 Index Fontium N. xv PAG. 41S2. s. c. c., Terracinen., 2 iun. i860................................................ Landen., η iul. i860................................................... 481 Spoletana, 7 iul. i860................................................... 482 l'euetiarum, 28 iul. i860.............................................. 485 Vercellen., 28 iul. i860................................................. 485 Triventina, 18 aug. i860................................................ 486 20 aug. ............................................................ 487 Aquitana, 22 sept, i860................................................ 488 4’83· 4184. 4’85. 4IS6. 4187. 4188. 4IS9. i860 Herbipolen., 22 dec. i860.............................................. 4190. » 4191. » 4192. * 4’93· * 4’94· * 4’95· * 4196. » 4’97- ’ 4’98. » 4’99· » 4200. » 4201. * 4202. » 4=03· » 479 Neritonen., 22 dec. i860................................................. Treviren., 23 mart. 494 .................................. . .......... 495 1862....................... . .................. 497 1861 Salamantina, 22 febr. 49’ lanuen., 29 nov. 1862.................................................... 499 14 aug. ............................................................ 502 Bergomen., 5 dec. 1863................................................. 502 1863................................................. 506 Ariminen., 24 sept., 26 nov. 1864 ...................................... 508 Aesina, 26 nov. 1864.................................................... 5” Pinhelen., 16 iun. 1865................................................. 5’3 Bergomen., 8 iul., 12 aug. 1865......................................... 5’5 Venetiarum, 27 ian. 1866.............................................. 5’6 Soanen., 22 sept. ................................................. 5’9 4204. Bergomen., 22 sept., 1 dec. 1866........................ . ............ 520 4205. Bituntina, 22 dec. 1866................................................. 521 523 1863 Comaclen., 5 dec. 1866 4206. » Mediolanen., 16 febr. 4207. » 6 iul. 1867............................................................... 526 4208. > 6 iul. 1867............................................................... 526 4209. » S. Hippolyti, 24 aug. 1867..... . ....................................... 527 4210. » Meten., 21 mart. 1S68.................................................... 528 1868.................................................... 533 1867........................................... 4211. Pisana, 2 maii 4212. Bergomen., 4213. Pisana, 29 aug. 186S.................................................... 539 4214. Calven. et Theanen., 26 iun. 1869...................................... 54° 4215. Basileen., 31 42’6. Calven. et Theanen., 18 dec. 1869...................................... 54s 4217. Salernitana, 24 ian. 1871 .............................................. 549 42’8. Civitatis Castellanae, 24 mart. 1S71................................... 55’ 4219. Borolivien., 16 sept. 1S71.........................-......... .......... 554 4220. Syracusana, 24 febr. 1872.............................................. 55S 422t. Heinen., 24 febr. 1S72............................................... · · · 562 4222. Petrocoricen., 14 dec. 1872................... . ......................... 564 4223. Heinen., 25 inn. 1873................................................... 567 4224. Annecien., 22 mart. ..................................................... 567 4225. deci. 30 apr. ............................................................. 568 Monaccn., 28 febr., 28 mart. 1874........ .......................... 57’ deer. 23 maii ............................................................. 575 deer. 25 iul. 1874......................................................... 576 Bnxinen., 22 aug. 1874................................................. 577 4226. 4227. 422S. 4229. 4230. 13 iun. iul. 1868 .............................................. 1869..................................... . .......... hlonacen., 22 aug. 1874 .............................................. 537 544 580 Index Fontium XVI PAG. 4231. S. C. C., Leopolien., 27 fcbr. 1875......................... 58i Brixien., 24 iul. 1S75.............................. 584 Baren., 1 1876.............................. 588 Burgi S. Domnini, 1 apr. 1876................... 591 4235. Oveten., 16 dec. ........................... 593 4236. decr. 20 ian. 1877............................ . . . 597 4237· Catacen., 3 mart. 1877........................... 598 4238. Spain ten., 3 mart., 21 apr, 1877................. 599 4239· Leopolien., 15 dec. 1877, 23 mart. 1878......... 602 4240. Virodunen., 23 mart. 1878......................... 606 4241. Milevitana, 15 iun. 1878........................... 612 4242. Spalaten., 24 aug. 1878........................... 618 4243. Nanceyen. - Tullen. et Nemausien., 14 sept. 1878 618 4244. 20 sept. 1878........... .......................... 619 4245. Hipporcgien., 23 aug., 20 sept. 1879.............. 621 4246. Caietana, 24 apr. 1880........................... 624 Comen., 24 apr. 1880.............................. 627 4248. Veneten., 24 apr., 29 maii 1880.................... 630 4249. Patavina, 11 sept. 18S0........................... 633 4250. *S. Dionysii seu Reunionis, 11 dcc. 1880............ 635 425». 12 mart. 1881...................................... <’37 4252. Claromonten., 9 apr. 1881......................... 638 4253· Mohilovcn. seu Piraspolen., 9 iul., 10 sept. 1881 .. 4254. Veliterna, 17 dec. 1881........................... 4255. Grana ten. et Mindonien., 28 ian. 1882........... 4256· Faven tina, 20 maii 1882........................... · 3 * 4 33* 4 4234· apr. 1876 641 642 646 4257· Feltren., 15 iul. 1882.............................. 4258. Neapolitana, η apr. 18S3 <’39 648 ......................... 650 4259. Parisien., 7 iul., 1 sept. 1883...................... 4260. Albien., i sept. 1883, 19 ian. 1884.............. <’57 661 4261. Lancianen., 3 fcbr. 1884......................... 666 4262. Anconi fana, 16 febr. 1884........................ 4263. Totosâîta, g maii 4264. Verulana, 9 aug. 1884.................... 666 1884........................ 667 668 4265. decr. gcn. 16 sept. 1884........................ 4266. Parisien., 7 mart. 1885......... 4267. Veliterna, 18 apr, 1885................... 4268. Parmen., 17 ian. 1886...................... 4269. Dinien., 27 mart. τ886 4270. Calari tana, 29 4271· Prcmislien., 18 iun., 20 aug. 1887 4272. l· entimihen., 19 maii, j8 aug. 1888 4273. Lunen. - Sarsanen., j8 aug. 1888 691 4274. Conimbricen., 18 aug., 1 sept. 1888 <•93 4275· Tudertina, 15 sept. <’94 4276. Spalaten., 14 dec. 1889, 25 ian. 1890’’ 695 4277· Neapolitana, 22 fcbr. 1890............... 696 4278. Cahen., 28 mart. 1890 <’99 4279· Neapolitana, 10 maii 1890 ... 702 .................. \ ’ 671 672 672 * ian. 1887................ 1888 676 677 6S0 683 702 I ndt-x Pontium XVII PAG. 4280. S· C C., litt. cncycl. 27 iul. 189c................................................. 702 I 'ratislavicn., <) aug. 1890.............................................. 704 Parisien.,31 ian. 1891................................................... 707 Foroiulien., 31 ian. 1891 .............................. .................. 712 5. Christophori de Laguna. g apr. 1892................................ 713 Romana. 6 maii 1893................................................... 716 decr. Vigilanti, 25 maii 1893........................................... 718 Trcviren., 22 iul. 1893................................................. .. 719 Firmana, g sept. 1893................................................. 720 Congregationis Passionis, 16 dec. 1893................................ 722 Nieotercn. et Tropien., i6 dec. 1893................................... 725 Varsavien., 16 iun. 1894.............................................. 726 Pianceycn., 1 1894 .............................................. 732 1895................................................. 737 42S1 · 42S2. 42S3· 43S4. 4285. 4286. 4287. 42S8. 4289. 4290. 4291· sept. 4292. Urgcllen., 26 ian. 4293· Gratianopolitana, 26 ian. 1895.............. 740 Galtellinorcn., η sept. 747 4294· 4295· 4296. 4297. 429S. 1895........................................... Liburnen., η sept. 1895................................................. 751 5palat en., 754 14 dec. 1895................................................. decr. 10 iun. 1896...................................................... Spalaten., 25 iul. 757 1896................................................. 758 Concordien., 20 fcbr. 1897.............................................. 758 15 mart. 1897............................................. 763 4299· 4300· 4jot. litt. encycl. 16 mart. 1897........................................................... 7^6 Malacitana, 10 maii 1897.............................................. 7^6 ep. 28 aug. 1897...................................... 767 Nullius Caven., 11 dec. 1897........................................... 7^8 4306. Hildesicn., 21 ian. 1898................................................ 77^ 4307. decr. J primis, 20 iul. 1898............ 77& 4308. 21 ............................................................ 778 4309. Theanen., 17 iun. 1S99................................................ 77$ 0· * 43 Milcvitana, 19 aug. 1899.............................. *.............. 7« · ** 43 12 iul. 1900........................................ .................. · · · 789 2. * 43 Theanen., 27 apr. 1901................................................. 79° 3· * 43 Syracusana, 28 mart. 1903.............................................. 793 4* 43 Parisien., 16 maii 1903.................. 79$ 5* 43 14 nov. ........................................................ 805 6. * 43 I ratislavien., 1 fcbr. 1904................................... 807 7· * 43 decr. ί 't debita, 11 maii 1904............................... 807 8. * 43 Pragen., 25 iun. 1904...... $,x 9· * 43 IQ dec. $x4 4320. Taurincn., 21 ian. J905................................................. 4321. Bredac, 25 4322. 27 fcbr. 4302. 4303· 4304· 4305. 4323. 4324. 4325. 4326. 4327. 4328. nov. 1898 1904 ................................... fcbr. 1905 $lS ................................................. ................................................................... $21 Ordinis Minorum Convcntualium, 8 maii 1905..................... Barcinonrn., 29 iul. 1905 Platien., 18 nov. ...................... ®33 ........................................................ dccr. Sacra Triden tina Synodus, 20 dec. 1905........................ S28 decr. J etuit, 22 dec. 1905.............................................. ^3* Romana et aliarum, 17 febr. ^33 .......................................... Index Fontium χνπι PAC. 4329. S. C. C., Romana et aliarum, 15 sept. 1906 s35 4330· decr. 24 nov. 1906............................ · * 433 decr. 7 dec. 1906............................... · * 433 Asten., 26 lan. 4333· Rononien., 23 febr. 4334· De Serena, 23 febr. 1907..................... . 4335· Vcglen., 23 febr. 4336. Caesaraugustana et Matri ten., 23 mart. 1907 4337· Avenionen., 22 iun. 1907..................... 4338. Lucana, 22 iun. 1907.......................... S42 843 1907.......................... 844 1907..................... 847 1907....................... 849 S53 . 856 86x 864 4339- Taurinen., 27 iul. 1907........................ , 4340· decr. Ne temere, 2 aug. 1907................. · * 434 Rottcnburgen., 24 aug. 1907................... · * 434 5. Claudii, 24 aug. 1907 4343- Argentinen., 23 nov. 4344· Romana et aliarum, 1 febr. 1908.............. 4345· Senogallien., 1 febr. 1908...................... 4346. lacen., 29 febr. 1908........................... 4347- Treien., 29 febr. 4348. Yenetiarum, 29 febr. 1908...................... 4349- Romana et aliarum, 28 mart. 1908 4350. Romana et aliarum, 27 iul. 1908 4351. De · 435 * Versalien., 22 aug. 1908................... 4353· Vicariatus Africae Meridionalis, 14 mart. 1909 4354- Ruscoducen., 3 iul. .......................... 4355- Rcllovacen., 9 aug. 1909.............. 900 4356· Rarcinonen,, 7 aug. 1910.......... 902 4357. S. loannis de Mauriana, η aug. 1910 902 4358· Carcassonem, z<) apr. 1911 908 4359. Romana et aliarum, 8 aug. 1911 913 4360. Î8 sept. 1911 9»3 4361. Laquedomen., 16 mart. 1912 914 4362. lift. 3 rnaii 1912............... 914 4363. 28 nov. 1912......... 921 4364. 4365. 4366. Bdmarckien. et aliarum, 3\ iam x9i3......... 922 Burgi S. Sepulcri et aliarum, ,s dec χ017 ’ “ 923 y j .... 92S 4367. 4368. laden., 25 apr. »914 .. Papicn., 16 dec. 1914 ............. 933 4.V19· 4370. 437». 437243734174- Gerumlrn.. 22 febr. 1915....... ............. 9j8 866 S67 870 .................. 872 1907...................... 875 8S1 883 887 1908 ......................... 888 89x S92 Yucatan, ζη iul. 1908...................... 15 dec. 1913 ................ ................ 895 896 S9S 928 15 oct. 1915............... ................ Ihtpalen., 18 iun. 1916 ................ Namirn., 15 dec. 1916 ................. Mandelen., 17 mart. 1917 893 ............. 939 94« 942 945 Cnitatd Catelli et Ala trim,', 2O au'c. x’91’7 950 95 6 Index Fan fiuni XIX 6. - S. C. super Statu Regularium. PAG. N. S. C. super Statu Regularium, deer. Romani Pontifices, 25 ian. 1848........ 961 • decr. Regulari disciplinae, 25 jan. 1848 .... 962 » declar. 1 maii 1851............. . ........... 968 i declar. 1 maii 1851....................... . 970 j declar. 1 oct. 1852 ........................... j declar 5 nov. 1852 ...................... . « lift, cncycl. Neminem latet, 19 mart. 1857 ... 3 declar. 29 maii 1857 ........................... 4383· 9 declar. 12 iun. 1858........................... 976 4384· i declar. 6 aug. 1858......... . ............. 977 4385· « 20 ian. i860........................ . ......... 978 4386. 25 ian. 1861................................... 979 4387. 7 febr. 1862........ .......................... 979 4388. i 1862................................... 980 4389· 17 aug. x866 ................................... 981 4375· 437<>· 4377· 4378· 4379· 4380. 4381· 4382· aug. 972 973 975 981 î6 ian. 1S91................................... 0 4390· 972 7. 439«· S. C. de Religiosis, decr. 21 S. C. de Religiosis. nov. 1908............................... ........ 4392. B •r ·· * Cirriinit Frdtrinn V/mor him . io ian. I GOO.................. »··· 4393· 3 decr i e inn i ooo 4394· D instr 70 iul 4395· n 10 iul 4396. 3 deer *7 sont 1000 4397· a declar *7 sent .................................... .. iooo.............................. .. 1000 986 ........ 9S7 ........ 987 ............................... .. . ......................................... 983 991 ....... 991 ........ 992 3 ........ 995 4399· D ........ 996 4400. 3 ........ 997 440 Î. » ........ 998 4402. • ........ 99S ........ 999 ........ 999 ........ I coo 0 ........ IC02 ft ........ IC02 ........ iocS ft ........ ion ft ........ 1014 λ ........ 1014 • ........ IC15 ft ....... 1016 ft ........ 1016 > ........ 1017 ft ........ iojS 4398. 4403. 4404· • 4405· 4406. 4407. 4408. 4409· 4410. 44U. 4412. 4413. 4414. » 4415. 4416. 1000................................... .. — a index Fontium XX PAG. 4417. S. C. de Religiosis, 1913 deer. 5 aug. 1913.............. 4418. 4419- 13 iul. P 1020 dccr. 3 maii 1914.............. Parisien., 3 maii 1914......... Romana et aliarum, 3 maii 1914 * 1020 1022 1022 18 aug· 1914................... 1023 i mart. 1915................... I030 ricentina, 3 aug. 1915......... IO3I 7 nov. 1916................... IO32 22 apr. 1917................... IO32 20 maii 1917................... IO33 III. - CURIA ROMANA 5. - S. C. CONCILII. 3705. S. C. C., Caputaquen., 17 ian. 1761. Post varias dilationes 1 tandem die 2 augusti 1760 1 2 resoluta fuit haec causa. Verum Baiulivus S. Euphemiae iterum refricatis motivis in praece­ denti propositione deductis, contendit actus ab Episcopo in praedictis locis positos non posse suffragari pro exclusione praerogativae Nullius ab eodem Baiulivo praetensae. Erit itaque ab Eminentiis \’estris decernendum: Ah sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 30, p. 2-4]. 3706. S. C. C., Pinnen., 28 febr. 1761. Unius concurrentis approbatio, quae facta est ab Examinatoribus in concursu habito ad Praebendam Theologalem Ecclesiae Cathedralis Pinnensis vacatam in mense decembris 1758 litis materiam praebuit alteri oppositori rciecto, uti descriptum est in folio Congregationis habitae die 23 augusti 1760. 3 Verum idem oppositor die 20 Septembris eiusdem anni ad dubium: An constet de mala relatione Examinatorum et de irrationabili iudicio Episcopi ita, ut reprobatio sacerdotis de Sanctis non substinealur? a S. Congregatione responsum accepit: Negative in omnibus, et amplius.4 Inde etiam hodiernae quaestionis occasionem sumpsit Capitulum eiusdem Cathedralis Ecclesiae, quod nedum asserit, sibi ius esse conferendi Praeben­ das Canonicales vacantes in mensibus ordinariis, ut probari autumat ex confessione Episcopi, a quo certioratum fuit de sequuta praedicti Concur­ rentis approbatione, ut ad collationem dicti Canonical us Theologalis opportune deveniret, sed insuper contendit ius habere personam benevisam eligendi ad easdem vacantes Praebendas, et in illius praeiudicium nequivisse ab Exa­ 1 Cf. N. 3669, 3697. · : Cf. N. 3702. 3 Thesaurus Resolutionum, torn. 29, p. 223-226. I ‘ 'l’hesaurus Resolutionum, torn. 29, p. 232. Vol. VI. 1 Curia Romana minatoribus sive ab Episcopo unum approbari in praedicto concursu habito ad Prehendam Theologalem. Episcopus autem contra disserit, Canonicatuum collationem de iure ad ipsum spectare, nec posse a Capitulo vindicari ius conferendi, nisi pro­ betur titulus specialis privilegii vel consuetudinis. Electionem vero specia­ liter sibi attribuit quoad Praebendam Theologalem: licitamque, putat, nedum fuisse unius Concurrentis approbationem, dum unus repertus est idoneus, sed etiam inter plures approbatos electionem dignioris ad ipsum spectare ex mente Sacri Concilii Tridentini, Sess. 5, cap. 1, de ref., et vigore Benedictinae constitutionis, Pastoralis officii,1 quae praecipiens concursum ab Episcopo indicendum in collatione Theologalis ad instar Parochialium, reservasse quoque videtur eidem Episcopo electionem dignioris, uti partem intcgralem concursus, ut firmat Rigant, ad Regni. I Cancellar., § 10, n. 31. Et hoc ipsum arbitratur procedere, etiamsi Capitulo compe­ teret ius eligendi ac etiam conferendi quoad reliquas Praebendas, quia nihilominus vigore Sacri Concilii electio ad Praebendam Theologalem facienda erit a solo Episcopo, reservata collatione iis, ad quos spectabat ante Concilium, et ad summum, censet, competere posse Capitulo ius prae­ sentandi electum ab Episcopo, ut rescripsit haec S. Congregatio in Salerni­ tana, 21 iulii et 1 septembres 1753.2 Definiendum itaque proponitur Emi­ nentiis Vestris: An electio ad Cananicatum Theologalem fieri possit a Capitulo favore sibi magis benevisi inter plures approbatos in concursu, seu potius praeelectio et approbatio in eodem concursu et collatio privative spectet ad Episcopum in casu ? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata.3 I [Thesaurus Resolutionum, torn. 30, p. 65-67]. 1 3707. S. C. C., Neapolitana, 11 apr. 1761. I Matrimonium, quod die 7 ianuarii 1758 celebratum est inter Annibalem Caesarcum et Annam Elisabeth Scorno, ratum, sed ob viri impoten­ tiam nondum consummatum fuisse coniugcs ipsi iureiurando declararunt in publico instrumento die 4 martii eiusdem anni stipulato, et maritali dissociato consortio, convenerunt de iudicio curiae Archiepiscopalis Neapo­ litanae hoc desuper exquirendo, ut fas esset Annibali sponso claustralem vitam, quam pridem optaverat, assumere. Huius rei notionem prior detulit ad Curiam Archiepiscopalem Anna Elisabeth sponsa, quae die 7 martii praedicti, oblato libello, postulavit, nullum atque irritum Matrimonium declarari oh viri impotentiam; et Annibal Caesareus die 7 sequentis mensis aprilis novum obtulit libellum, quo propriam fassus inertiam, instetit pro1 Cf. N. 289. * Cf. N. 1 Cf. N. 3631. 3636. 3708. 'I ■ I Λ'. C. Concilii 3 nunciari, Matrimonium esse ratum et non consummatum, sibique proinde licere ad regularem perfectiorem statum transire; ac illius instantiae adhae­ sit etiam Anna Elisabeth uxor. Ad formam itaque huius novi libelli contestata et prosequuta fuit lis cum Fisci Patrono, Matrimoniorum Defensore. Et instante Fisco, interro­ gati fuerunt iidem coniuges, qui iurati asseruerunt, adeo imbecillem fuisse Annibalem, ut neque arte, neque medicaminibus vis in eo excitari potuerit, qua se maritum praestaret: cum aliqua tamen variatione circa reiterationem conatuum ad maritales congressus post traductionem sponsae ad domum viri ab isto admissam et a muliere ex causa inertiae eiusdem viri exclusam. Quatuor inducti fuerunt testes, quorum duo Sacerdotes et alter Medicus, qui medicamina praebuerant. lique super interrogatoriis Fisci examinati famam deposuerunt in primis initi coniugii diebus evulgatam de Annibalis impotentia, et tum propriam, tum communem propinquorum vicinorumque opinionem de vacuis transactis noctibus usque ad sequutam coniugum sepa­ rationem. Inspectum fuit mulieris corpus a tribus electis obstetricibus, quae retu­ lerunt, intactam illam esse, eiusque virginitatem arte nulla mentiri potuisse. Et quoniam illarum altera subiunxit, maturum ea de re ferri non posse indi­ cium post unicam inspectionem, ipsa iterum, aliaeque tres obstetrices deputatae fuerunt, quae diligentius perscrutatis partibus iliisque made­ factis aqua calente, certam atque indubiam affirmarunt Annae Elisabeth virginitatem. Virum quoque inspexerunt quatuor medicinae et chirurgiae Professores, qui licet non invenerint manifesta illius impotentiae signa, attamen illorum tres eum connubii nescium judicarunt. Iterum coniuges iuramentum a ludice delatum praestiterunt de Matrimonio numquam consummato; et cum eis iurarunt viri consanguinei quinque et mulieris consanguinei, ac vicini septem, affirmantes, nec coniuges mentiri, nec Matrimonium unquam consummatum sese opinari; ac illos inter septem probatae mulieres virginitatem Annae Elisabeth testatae sunt ex propria oculari inspectione post introductam litem. His prachabitis definitiva tandem prodiit sententia Curiae Archiepiscopalis, qua declaratum est Matrimonium praedictum esse ratum et non consummatum, ac proinde licere et licitum esse praedicto D. Annibali ingredi Religionem approbatam ad finem solemniter profitendi. Appellavit Fiscus, ut pareret constitutioni Dei miseratione s. m. Benedicti XIV.1 Et delata controversia ad hanc Sacram Congregationem, post auditum de more Emum Archiepiscopum, causa nunc proponitur. Disputat autem Annibal, solum de Matrimonio rato et non consummato inquirendum esse in hoc indicio, quum ante consummationem de iure lici­ tum sit alteri ex coniugibus Religionem approbatam ingredi in eaque perpe­ tuam castitatem profiteri ita, ut alter coniux in saeculo remanens vinculo coniugii solutus, possit libere ad novas nuptias convolare, ut post cap. Verum 2 et cap. Ex publico 7, de convert. coniug. definivit Sacrum Conci' Ci. N. 318. Curia Romana 4 lium Tridentinuin, can. 6, de doctr. Sacr. Matrim. Neque ad hunc effectum requiri autumat rigidissimas vel impotentiae vel non sequutae consum­ mationis probationes, quae ad obviandum fraudibus exiguntur in iudicio nullitatis propositae ex impotentia absoluta vel correspcctiva. Quapropter censet, satis evinci Matrimonium ratum et non consummatum ex plu­ ribus, quae afferuntur, probationibus. At contra defensor Matrimonii excipit, quod cohabitatio et condormitio praesumptionem iuris et de iure inducit de sequuta copula, ut tradit Pignatelli, consuit. 148, n. 21, torn. 1, quodque Annibalis impotentia, quam periti asserere non sunt ausi, praesumenda non sit, et mulieris recognitio imperfecta fuerit ob omissum experimentum balnei aquae calentis; et ideo reliquas probationes ineptas esse contendit, uti non excludentes possibi­ litatem sequutae copulae. Non tamen dissimulat, leviores sufficere proba­ tiones in casu, de quo agitur, quam si res esset de dirimendo Matrimonio ob nullitatem ex impotentia absoluta vel respectiva. Sapientissime itaque EE. VV. iudicio definiendum proponitur: I. An constet de matrimonio rato et non consummato in casu? IL An liceat Annibali Caesareo ingredi Religionem approbatam ad effe­ ctum in ea profitendi in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad utrumque. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 30, p. 72-76]. 3708. S. C. C., Pinnen., 11 ct 25 apr. 1761. Dilata fuit resolutio huius causae in Congregatione habita die 28 februa­ rii proxime praeteriti, - quae modo danda erit. Die il aprilis ifbi: Non proposita. Die 25 aprilis 1761 Sacra, etc. respondit: Praeelectionem et collationem spectare ad Episcopum; praesentationem vero spectare ad Capitulum, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 30, p, 98, 116-119]. 3709. I S. C. C., Viglevanen., 11 et 25 apr. 1761. Sacerdos loannes Merula in testamento, quod condidit anno 1690, heredem instituit Animam suam, commissa hereditatis administrati one Sacerdoti, quem CappeUanum suum mercenarium appellavit. Eidem autem Cappellano iniunxit, ut Missas tercentum quolibet anno celebraret scilicet biscentum sexaginta in altari privilegiato Ecclesiae Cathedralis Viglcva1 Cf. N. 3711 - Cf. N. 3706. 5. C. Concilii 5 nensis et alias quadraginta in rurali oratorio S. Laurentii pro commodo rusticorum circumadiacentium. Et, statuta carumdem Missarum eleemo­ syna in annuis scutis 40 monetae Romanae, iussit, quod si fructus heredi­ tarii ad praedictam summam non ascenderent, pro modo deficientis quantitatis minueretur numerus Missarum, nulla petita a Superioribus reductione. Primum Cappellanum ipse testator nominavit; et post illius obitum ius nominandi successores Cappellanos reliquit Gaspari Vincentio Menda eiusque descendentibus masculis in infinitum, hac adiecta lege, quod duo tantum aetate seniores possint eligere dictum Cappellanum, qui debeat esse mercenarius, et non Cappellantis Beneficiatus; ita quod dicta hereditas eiusque redditus et fructus non possint ullo unquam futuro tempore usque in infinitum in Cappellam seu Beneficium disponi, ordinari sive converti, et tam per ulti­ mam voluntatem, quam inter vivos, etiam interveniente quacumque authoritate Superioris: quia enixa mens dicti Domini Testatoris fuit et est, quod dicta Missa sit omnino mercenaria et non alias nec alio modo. Et praecepit, quod eligendus in Cappellanum foret actu Sacerdos, quodque electus removeri non posset, nisi ex gravissima causa recognoscenda et approbanda ab Exequutoribus testamentariis, sed ex descendentibus Gasparis λ incendi Menda eligi posse in Cappellanum, etiamsi non esset sacerdos, eiusque intuitu removeri quemlibet alium Cappellanum: concedens etiam facultatem ut omnia bona dictae hereditatis vel aliqua possint illi assignari in patrimo­ nium. ut possit ad Sacros Ordines quam primum promoveri. Eamdem obtinet Cappellaniam Sacerdos loannes Merula, qui precibus Sanctissimo oblatis et ad hanc S. Congregationem remissis postulabat illam erigi in Beneficium ecclesiasticum. Datae fuerunt de more literae ad Episcopum, ut votum suum aperiret utque omnibus interesse habentibus terminum praefigeret ad deducendum iura sua in hac S. Congregatione. Et Episcopus sub dic 5 iulii superioris anni retulit: oratoris preces veritate niti; intéressé habentes per edictum monitos non reclamasse; exequutores testamentarios expresse assentiri; et huiusmodi erectionem fore cessu­ ram in utilitatem piae dispositionis et decus Ecclesiae V igl evan ensis, et proinde arbitratur, petitam gratiam concedi posse. Preces nunc renovat Orator, et disputat petitam Beneficii ecclesiastici erectionem minime repu­ gnare iuris dispositioni, quum expediat, iusta concurrente causa necessi­ tatis, vel utilitatis pias monentium voluntates in melius commutare. Neque censet obesse praeceptum Testatoris non erigendi Beneficium etiam inter­ veniente quacumque auctoritate Superioris, quia ex hoc non exclusa conten­ ditur suprema auctoritas Summi Pontificis, et quia petitae erectioni Bene­ ficii expresse consentiunt exequutores quibus concessit omnem potestatem et authoritatem ad habendam curam ad dispositionem praedictam. Dignabuntur itaque decernere Eminentiae Vestrae: I. An sit locus erectioni Cappcllaniac manualis fundatae a Sacerdote quon­ dam loanne Merula in Cappellaniam ecclesiasticam? Et quatenus affirmative: II. An omnes illius redditus sint percipiendi a Cappcllano, seu potius quae summa quolibet anno sit investienda in casu? 6 Curia Romana Die ii aprills 1761: Non proposita. Die 2j aprilis 1761 Sacra, etc. respondit ad I. Negative, et amplius. Ad II. Negative ad primam partem, ct affirmative ad secundam ad formam testamenti. [Thesaurus Resolutionum, torn. 30, p. 104-109, 116]. 3710. S. C. C., Spiren., 30 maii 1761. Ab ecclesia Parochiali oppidi Rothenfels dudum unita Capitulo Cathedralis Spirensis. quod Vicarium in ea retinet pro exercitio curae animarum, dismembrata fuit anno 1361 villa de Seelbach ad preces Comitis de Eberstein loci Baronis; nova Parochialis de consensu omnium, quorum intererat, in illa erecta est de iurepatronatus dicti Baronis, qui dotem pro Rectore contulerat. Quum autem superioribus annis fatiscentem dictae villae Seel­ bach Parochialem ecclesiam Episcopus Spirensis interdixisset, demandata illius reaedificatione, contra quos de iure: orta est controversia de expensis in eam causam erogandis, quas a Capitulo Cathedralis Spirensis loci decimatore subeundas esse parochiani autumabant; et parochianos ad illas teneri Capitulum contendebat. Ast Aediles Margravii Badensis, qui hodiernus est Villae Dominus, decreverunt decimarum sequestrum, collectaque inde pecunia, novam ecclesiae constructionem sciente et annuente Episcopo, inchoarunt. Querelam passi sequestri ad Aulam Imperialem detulit Capi­ tulum; Aediles autem s. m. Benedicto XIV supplicarunt, ut apostolica auctoritate quaestionem dirimeret. Sed audito Episcopo, preces ad hanc S. Congregationem remissae sunt. Causa nunc proponitur. Et disputant Aediles, cuiuslibet ecclesiae reaedificationi occurrendum primo esse ex redditibus ipsius ecclesiae, ut post text, in cap. 1 et 4, de eccles. aedific. sancivit Sacrum Concilium Tridentinum, Sess. 21, cap. 7, de ref., et ideo Capitulum Spircnse teneri ad reaedi­ ficandam ecclesiam Parochialem villae Seelbach ratione decimarum ipsius villae, quas percipit. Et quousque suppetant vires decimarum, arbitrantur, cogi non posse ad ecclesiam reaedificandam vel Patronum vel parochianos, qui solum in subsidium obligantur, deficientibus ecclesiae redditibus. Minusque ad reaedificationis expensas teneri Parochum, qui vix habet reditus sufficientes pro congrua. Triplex nihilominus praevident obiectum: quod nimirum decimae controversae non spectant ad ecclesiam Parochialem Seelbaccnsem, sed ad ecclesiam matricem Rothenfels, huic expressae reservatae in illius dismembratione; quodque ecclesia Seclbacensis pecu­ liares habet redditus pro fabrica; et quod demum in longo quatuor saeculo­ rum decursu post sequutam dismembrationem Capitulum subire numquam consuevit expensas pro ecclesiae restauratione. Sed primum obiectum evertt putant ex censura textus in cap. Ad audientiam 3, de eccles. aedific. ct S. Con­ cilii Tridentini, Sess, 21, cap. 4, de ref., ubi cavetur, quod dismembratione facta novae Parochiali erigendae providendum sit ex redditibus loci, in S'. C. Coneihi quo sit erectio. Alterum vero obiectum cessare autumant ex eo, quod red­ ditu s fabricae non in erectione ecclesiae constituti, sed progressu temporis acquisiti paucissimi sunt, ne quidem sufficientes quotidianis ct minutis reparationibus. Et quoad tertium obiectum contendunt, probationes a Capitulo allatas respicere solum restaurationes vel ecclesiae vel aedium Parochialiuin factas a populo, proindeque inducere nequivisse consuetu­ dinem Capitulum eximentem a reaedificatione ecclesiae. Capitulum contra onus reaedificationis refundi praetendit tum in Paro­ chum, cuius redditus pingues asserit, tum in Patronum et populum, prae­ sertim, quum populus ipse postremis temporibus aedificaverit domum Parochialem. Atque in primis reintegrari postulat ad possessionem deci­ marum iuxta monitum textus in cap. Tua nobis 26, de decim. Dignabuntur itaque EE. VV. definire: 1. Jzz, et ad quem spectet reaedificatio ecclesiae Parochialis oppidi Seel­ baeensis? 2. An sit locus restitutioni decimarum, et a quo sint restituendae in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Spectare primo loco ad reditus fabri­ cae; secundo loco ad populum; tertio ad Patronum. Ad 2. Affirmative, et esse restituendas a Regimine Radensi. [Thesaurus Resolutionum, torn. 30. p. 140-143]. 3711. S. C. C., Neapolitana, 18 iul. 1761. Definita fuit haec causa in Congregatione habita die 11 aprilis pro­ xime praeteriti. 1 Verum denuo supplicat Annibal Caesareus, ut EE. W. dignentur decernere: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 30, p. 1S7]. 3712. S. C. C., Spiren., 18 iul. 1761. Ad vacantem Parochialem ecclesiam in Eppingen, qui pagus est in Dioecesi Spircnsi, saecularem Sacerdotem praesentandum esse a Priore Conventus Carme litarum in Ilirschhorn Wormatiensis Dioecesis, qua Pa­ trono eiusdem ecclesiae, definivit Curia Episcopalis Spirensis, reiecta nomi­ natione P. Matthaei Carmelitani a dicto Priore facta, illiusque sententia per Curiam Metropolitanam Moguntinam confirmata est, verum appella­ tione interpositi ad Tribunal Auditoris Camerae, quae deinde remissa fuit ad hanc S. Congregationem, suam tuetur Prior facultatem depurandi ad exercitium curae dictae Parochialis Religiosum eiusdem Ordinis ad sui Cf. X. 3707. 8 Curia Romana nutum amovibilem vigore duplicis indulti apostolici et immemorabilis observantiae. Porro in literis apostolicis Gregorii XII sub datum 15 septembres 1109 approbanda committitur Decano Spirensi donatio portionis decimarum cum iurepatronatus laicali Parochialis Eppingensis, quam in usum fabricae Conventus Ilirschhornensis pollicitus fuerat Nobilis iaicus illius fundator, reservata tamen congrua pro Vicario perpetuo in eadem Parochial i insti­ tuendo. Et Decanus literarum apostolicarum exequutor donationem deci­ marum et iurispatronatus factam approbavit die 12 iunii 1410, adhibitis tamen verbis unionem ipsius ecclesiae Parochialis exprimentibus. Anno autem 1487 Prior dicti Conventus alias literas apostolicas impetravit a s. m. Innocentio VIII, quibus Priori et Fratribus eiusdem Conventus faculta­ tem induisit Summus Pontifex, quod de caetero perpetuis futuris temporibus, decedentibus modernis dictarum Parochialium ecclesiarum (Eppingensis et Hefsloch) I icariis, eisdem ecclesiis Parochialibus per Presbyteros idoneos saecu­ lares, vel dicti Ordinis Regulares ad vestrum nutum amovibiles in divinis deser­ vire et animarum curam parochianorum illarum exerceri facere, Dioecesanorum locorum, vel cuiusvis alterius licentia super hoc minime requisita, libere et licite possitis. Vigore itaque literarum apostolicarum Gregorii XII autumat Prior, substineri posse, subjective suo Conventui unitam fuisse Parochialem controversam, illamque propterea obtineri posse ab eisdem Conventus Religiosis ad nutum amovibilibus. Et si quae dubietas oriri posset circa qualitatem unionis a praefatis literis Grcgorianis erutae, eam ad effectum deputationis Religiosi in Vicarium amovibilem censet auferri per poste­ riores literas Innocentii VIII. j Verum ab Episcopo tum in transmissa relatione, tum in circumferendo libello excipitur, suspectam esse fidem assertarum literarum Gregorii et Innocentii. quum illarum non exhibeatur autographum; et insuper nullam inducere subjectivam unionem, quum solum loquatur de approbanda deci­ marum et iurispatronatus donatione reservata congrua Vicario perpetuo; verba autem exequutoris unionem exprimentia vel inutilia esse, uti exce­ dentia limites delegationis, vel esse interpretanda de unione accessoria et quoad temporalia tantum, ob praeservatum iuspatronatus et ius nominandi Vicarium perpetuum, quae duae circumstantiae repugnant unioni subiectivae. Exclusa vero subiectiva unione, subditur, nihil prodesse indultum Innocentii \ III, quia obreptitium est, uti supponens unionem sequutam authoritate apostolica. Erit itaque ab EE. W. definiendum: I 1. An Superior Conventus Ordinis Carmelitarum llirshhorn teneatur praesentare ad animarum curam in Eppingen Sacerdotem saecularem, vel po­ tius valeat deputare Sacerdotem Regularem? | 2. An Sacerdotes, ut supra, praesentandi vel deputandi, amoveri possint ad nutum ipsius Superioris Conventus in casu? 3 Die, etc. Sacra, etc. respondit ad r. Affirmative ad primam partem, negative ad secundam, et amplius. ί Ad 2. Provisum in primo. [Thesaurus Resolutionum, tom. jo, p. 187-194]. W .S’. C. Concilii 9 3713. S. C. C., Leopoiien., 19 sept. 1761. Proponebatur haec causa in Congregatione habita die 30 iunii 1759, et rescriptum fuit: Dilata, et conficiatur processus iuxta decretum Vundaturae Apostolicae.1 Subdelegatus itaque fuit ludex in partibus ad effectum com­ pilandi processum remissorialcm. Verum coram Indice subdelegato suppo­ siti nequaquam fuerunt novo examini testes in prima instantia examinati, solumque examinatis quinque testibus super novis articulis a Defensore Matrimonii productis remissus fuit ad hanc S. Congregationem processus remissori alis, unaque simul exhibita fuit renunciatio liti facta a Xicolao in Curia Archiépiscopal i Leopoliensi. Testes autem ultimo loco examinati unanimiter deponunt, Mariannam statim egressam ab utero materno, privato Baptismate ex aqua tantum regeneratam fuisse, ob periculum vitae, a quodam Religioso Basiliano, fungentibus munere compatrum Antonio Sokolmiki et Anna Raieka, atque deinde suppletas fuisse caeremonias in sacello domestico sine ablutione aquae, cum assistentia Xicolai Potocki et lustinae Dembrowski. Ex iisdem autem testibus sola Anna Raieka annorum 40 deponit de facto proprio tam circa Baptismum ex aqua collatum cum ipsius assistentia, dum agebat annum decimum octavum, quam circa suppletas caeremonias cum assi­ stentia Xicolai, quibus praesentem se fuisse asserit. Alii vero quatuor testes solum de auditu deponunt. Ex his autem infert Defensor Mariannae, nullam verificari cognatio­ nem spiritualem eam inter et Nicolaum, qui solum assistentiam praestitit, dum caeremoniae suppletae fuerunt sine ablutione aquae. Pertinet itaque ad EE. VV. decernere: An constet de validitate seu potius de anilitate Matrimonii in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem, negative ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 30, p. 253-256]. 3714. S. C. C., Pisauren., 21 nov. 1761. Canonicus Poeni tenti ari us Cathedralis Ecclesiae Pisaurensis gravissi­ mum putat planeque factu impossibile ob suam ingravescentem aetatem murborumque affectiones, quod praeter integras omnium confessiones, quas excipere tenetur in amplissima Dioecesi, absolutionem quoque debeat impertiri a casibus Episcopo reservatis, quos in copioso numero recensent tabellae in postrema Dioecesana Synodo publicatae. Facultatem itaque a 1 Cf. X. 36S6. io Curia Romana reservatis absolvendi recusare nisus est, sed obstitit Episcopus, qui commi­ nata suspensione a divinis ipso facto incurrenda, ei praecepit, ut facultate illa uteretur, et poenitentes in reservata lapsos, quos absolutione dignos iudicasset, absolveret. Quapropter hanc Poenitentiarius excitavit contro­ versiam, quae modo proponitur. Et disputat, iurisdictionem in foro pocnitentiali, quam de iurc assequutus est cum suo Canonicatu, nequaquam extendi ad peccata Episcopo reservata, pro quibus indiget speciali delegatione Episcopi, ut definivit haec S. Congregatio in Fossanen., 5 decembris 1637,1 quare arbitratur, se invitum non teneri, nec cogi posse ab Episcopo ad acceptandam huiusmodi delegationem, seu facultatem absolvendi a casibus reservatis, iliaque utendum, quum nequeat Episcopus nova onera Beneficiis addere iuxta censuram S. Concilii Tridentini, Sess. 25, cap. 5, de rcf. Sed quatenus EE. PP. contrarium videatur, putat nihilominus, substineri non posse comminatam poenam suspensionis a divinis ipso facto incurrendae in casu non acceptatae delegationis vel non usus facultatis absolvendi a casibus reservatis, quia huiusmodi comminatio est tantum adhibenda, cum ma­ lum gravissimum est, neque aliter praecidi aliisque poenis cohiberi potest, praesertim cum nullae ab Episcopo afferantur probationes negligentiae et desidiae ipsius Poenitentiarii, de cuius caetcroquin solertia et diligentia in audiendis confessionibus testantur quatuor Canonici et duo inferiores Presbyteri. Disserit etiam, alium Confessarium constituendum esse in Cathedrali sumptibus Episcopi, praeditum facultate absolvendi a casibus reservatis, cum ipse Poenitentiarius debeat solum operam praestare, non autem conducere coadiutorem, ubi solus audire non possit confessiones omnium poenitentium Dioecesis in reservata lapsorum, quorum saluti prospicere in primis tenetur Episcopus, uti cavetur in epistola encyclica de mandato Summi Pontificis evulgata die 26 novembris 1602 a Sacra Congregatione Episcoporum et Regularium. 12 .·] Episcopus autem in sua relatione edita iussu S. Congregationis illibe­ ralem putat Poenitentiarii recusationem sub praetextu senectutis et malae valetudinis, cum post exceptas poenitentium confessiones, quas ille ratione sui muneris audire non renuit, nullum aut levissimum incommodum afferat concessio vel denegatio absolutionis iuxta poenitentium meritum. Caeterum defenditur, respuere illum non posse delegatam iurisdictionem in foro pocni­ tentiali et facultatem absolvendi a casibus reservatis, tum quia munus publi­ cum, uti est iurisdictio, a nemine recusari potest, tum quia Episcopus ratione obedientiae sibi debitae a clericis suae Dioecesis, potest ob gravem et legi­ timam causam Sacerdoti iniungere, ut populi confessiones excipiat. Xec deesse subditur gravem et legitimam causam cogendi Poenitentiarium, ut acceptet delegaram facultatem absolvendi a reservatis, cum ille institutus fuerit a Sacro Concilio Tridentino ad confessiones pro Episcopo audiendas, maxime quia ex generali fere consuetudine receptum est, quod Pocniten1 Lib. 15 Decretorum, p. 621· 2 Cf. N. 1615. S. C. Concilii 11 tiarii quodammodo ratione officii adiunctam habeant facultatem absolvendi a reservatis ad tradita per Barbos., de Can. cl Dignit.., cap. 26, num. 16. Quamobrem autumat Episcopus, iuste comminatam fuisse poenam suspen­ sionis ipso facto incurrendae, quia Poenitentiarius renuens munus suum adimplere, potest ab Episcopo puniri, et cum de gestis ab eo in poeniten­ tiae Tribunali rationem petere non valeat, atque relatione Confessariorum edoctus sit, quod ille nolens uti facultate delegata, pluries sine absolutione dimisit poenitentes in reservata lapsos: ideo in re gravissima et in defe­ ctum aequioris remedii valide arbitratur indixisse poenam suspensionis ipso facto incurrendae. De alterius vero Confessarii deputatione censet Episcopus, plus aequo sollicitum videri Poenitentiarium, cui nec imminet cura animarum Dioecesis, neque onus augetur ex deficientia alterius Con­ fessarii et ex multiplicitate casuum reservatorum, cum ipse debeat ratione sui muneris statis diebus et horis in Ecclesia Cathedrali et sua in sede confessionali assistere. His itaque perpensis definiendum erit ab Eminentiis Vestris: 1. An Episcopus cogere possit Canonicum Poenitentiarium ad acceptan­ dam delegationem facultatis absolvendi poenitentes a casibus reservatis? Et quatenus affirmative: 2. An teneatur Episcopus deputare sumptibus propriis alium Sacerdotem dicta facultate praeditum? 3. An comminatio suspensionis a divinis ipso facto incurrendae substinealtir? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative, et amplius. Ad 2. Negative, et ad mentem. Ad 3. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 30, p. 292-296]. 3715. S. C. C., Nullius, 16 et 30 ian. 1762. Servitio Prioralis receptitiae ecclesiae S. loannis Baptistae terrae Fasani adscript! reperiuntur originarii omnes, qui in Sacris Ordinibus sunt consti­ tuti, quorum quadraginta Participantes nuncupati absque titulo collativo et cum aequali emolumentorum participatione inservire tenentur. Veteri autem consuetudine ac peculiari lege a Participantibus edita anno 1671 et a Vicario Generali subscripta cautum est, quod Participantes ultra sex menses a residentia vel a servitio chori absentes a participatione exclu­ dantur. Sacerdos Petrus Leonardos Loprete in Participantium numerum anno 1729 adseriptus paulo post ex causa non servatae residendae ab eo fuit expunctus, sed postinodum anno 1732 iterum obtinuit ad aliam portio­ nem tunc vacantem admitti. Cum autem ipse denuo relicto propriae eccle­ siae servitio, ad Urbem sese transtulisset, hinc capitulares die 4 iulii 1759 coram Vicario Generali insteterunt, ut ei ad redeundum congruus assi­ gnaretur terminus, quo elapso, ipsis fieret potestas alterum ex senioribus Curia Romana 12 Supranumerariis subrogandi. Postulatio huiusmodi die 17 eiusdem mensis intimata fuit Loprete, praefixo termino triginta dierum ad comparendum, sed ipso in sua contumacia insordescente, delata est causa indicio Sacrae Congregationis. Eaquc nunc proponitur duobus collecta capitibus. Et disputant Capitulares, Sacerdotem Loprete ad residendum et ad chori interessendum teneri tum ex luris Canonici dispositione, tum ex antiqua consuetudine, tum etiam ex peculiari decreto capitulari anno 1671 ab Ordinario approbato, in quo delentur ab albo Participantium non resi­ dentes ultra sex menses. Cumque nulla rationabili impellente causa per plurcs annos a residentia vacaverit et adhuc vacet, inferunt, locum esse expulsioni Loprete a consortio et subrogationi alterius ex Supranume­ rariis. Quoad onus residentiae in his ecclesiis receptitiis conferre videntur rescripta huius Sacrae Congregationis edita in Asculana, 18 novembris 1662;1 quo vero ad privationem non residentium similis quaestio proposita in Ugentina, g septembris 1730, 2 quae tamen decisa non fuit. Dignabuntur igitur EE. W. decernere: 1. Ah Sacerdos Loprete teneatur ad personalem residentiam in ecclesia receptitia S. loannis Baptistae terrae Fasani? Et quatenus affirmative: 2. An attenta illius contumacia, sit locus admissioni novi Presbyteri in locum dicti Loprete in casu? Die 16 ianuarii 1^62: Non proposita. Die 30 ianuarii 1762 Sacra, etc. respondit: Affirmative ad utrumque. [Thesaurus Resolutionum, torn. 31, p. 22-25, 27]· 3716. S. C. C., Anconitana, 13 et 27 mart. 1762. Veterem Conventus ecclesiam temporum iniuria collabentem Anconi­ tana Ordinis Praedicatorum Familia demoliri statuit in Convcntuali Capitulo habito die 26 maii 1759, novamque a fundamentis construere iuxta delinea­ tionem faciendam a Carolo Marchionni Architecto et approbandam a P. M. Generali Ordinis. Precibus inde oblatis Sacrae Congregationi Episcoporum et Regularium, postulavit, ut sibi facultas iridulgeretur foenore accipiendi decem millia scutorum pro exequenda Capitulari deliberatione. Annuit petitis S. C. Episcoporum et Regularium die 20 iunii eiusdem anni, onere iniuncto deponendi quotannis post expletam fabricam scut. 600 pro redem­ ptione censuum contrahendorum et specialiter ad hunc effectum assignandi sufficientes alicuius fundi reditus. Assignato igitur fundo, collectaque ex impositis censibus pecunia, manus demolitioni admotae sunt; prodiitque tandem Architecti .Marchionni delineatio. Operis elegantia, quam exhibebat delineatio, digna visa est Priori Conventus aliqua Anconitanae Civitatis retributione. \b ea igitur postulavit suo suorumque Religiosorum nomine, 1 Cf. N. 2779. i Thc*auruM Resolutionum, torn. 5. p. 41. S. C. Concilii jj ut Conventui cederentur quaedam domus cum taberna et receptacula aqua­ rum ad communitatem spectantia; sed reiccta semel iterumque petitione hac in Communitatis Consilio, preces Religiosorum nomine oblatae fuerunt Sacrae Congregationi Boni Regiminis. Verum sese opposuerunt Cives, qui obiiciunt integri operis inutilitatem, et ideo autumant, a Patribus consulendum esse necessitati reaedificationis ecclesiae pro modo facultatum Conventus, nec beneplacitum apostolicum esse indulgendum pro suscipienda obligatione absolvendi opus inutile. Prae­ ter Conventus praeiudicium allegant Cives indecentiam profanationis situs duplicis ecclesiae. Nam Peritus Marchionni in situ antiquae ecclesiae Con­ ventus delineat domos locatitias et viam, quae sternenda est inter easdem domos et novam ecclesiam, proponitque in plateam redigi alteram ecclesiam Parochialem B. Mariae Virginis Incoronatae; quocirca inferunt, eo minus indulgendum esse beneplacitum apostolicum directum ad indecoram pro­ fanationem duplicis ecclesiae, quae a Sacris Canonibus vetita est. ut in can. 4, caus. 19, quaest. 3, maxime vero, quia eadem ecclesia Sanctae Mariae Incoronatae asseritur de iureparonatus Communitatis. Huic tamen patronatus exceptioni respondent PP. Dominicam, vel satis probatum non esse iuspatronatus ex recensitis monumentis, vel amissum illud fuisse per non usum plurium saeculorum. Nec sibi grave esse subdunt ecclesiae demolitioni parcere, ubi Civitati, in cuius gratiam et ornatum medi­ tabatur expleri, comperiatur invisa. Dignabuntur itaque EE. \ \ . definire: j. An, et quomodo sit indulgendum beneplacitum apostolicum pro valida emittenda obligatione adimplendi conditiones praescriptas a Sacra Congregatione Boni Regiminis? 2. An constet de iurepatronatus favore Civitatis Anconae super ecclesia S. Mariae dell'Incoronata? 4. An liceat RR. PP. S. Dominici Anconae demolire praefatam ecclesiam in casu? Die 13 mart ii iy()2: Non proposita. Die 27 martii 1762 Sacra, etc. respondit ad i. Affirmative, iuxta modum. Modus est, quod exequatur mappa Marchionni pro sait. 35 mil. cum approba­ tione P. Vicarii Generalis. Ad 2. Negative. Ad q. Affirmative. ' [Thesaurus Resolutionum, torn. 31, p. 60-6S, 77]. 3717. S. C. C., Spoletana, 27 mart. 1762. Quatuor vix elapsis mensibus post matrimonium dic 26 iulii 1758 cele­ bratum inter Augustinum Sciamanna Interamnensem et Claram Cesarini Spolctanam, huius nomine querela nullitatis ob viri impotentiam delata est ad hanc Sacram Congregationem, quae die 2 decembris eiusdem anni audiendum censuit Episcopum Spoletanum. Is autem die 7 ianuarii i7;q ·*» Curia Romana virum interrogavit, qui fassus est, non consummasse matrimonium, et credere se inhabilem ad illud consummandum, ob dolorem in ipso limine maritalis congressus ex contactu partium productum, quo erectio reprimitur. Medi­ cum quoque et Chirurgum in testes adductos audivit, qui asseruerunt, nul­ lum invenisse externum impotentiae signum in peracta viri recognitione praeter dolorem ab eo enunciatum, cuius causa datum ipsis non fuit glan­ dem a circumiacentibus integumentis detegere, quamobrem alter perpetuum indicavit coeundi impedimentum, alter temporale: quare votum suum ape­ ruit Episcopus pro experimento cohabitationis triennalis. Remissae ergo fuerunt preces ad eumdem Episcopum. Incepto autem iudicio Episcopus die 27 iunii 1759 decrevit terminum triennalem computandum a die tentatae copulae, quam vir iureiurando declaravit tentasse ipsa prima nocte post initum coniugium. Sed triennio nondum expleto uxor supplicavit Sanctis­ simo Domino Xostro pro dispensatione ulterioris molestiae cohabitationis usque tunc inutilis compertae. Unde mense Augusti reassuinptum fuit indicium dissolutionis matrimonii. Et imprimis recepta fuit iurata mulieris declaratio cum iuramento septimae manus propinquorum de conatibus iteratis et de numquam sequuta con­ summatione non obstantibus medelis adhibitis et peractis incisionibus. Vir quoque coram Vicario Generali Interamnensi a Curia Spoletana dele­ gato ratam habuit primam suam confessionem, ut supra, factam die 7 ianuarii 1759, et quoad ipsum pariter accessit septimae manus iuramentum. Denuo acciti fuerunt Chirurgus alias ab Episcopo Spoletano auditus, et alter Medi­ cus. qui fonniter examinati asseruerunt, exteriora impotentiae signa haud apparuisse in peracta nova viri recognitione, praeter dolorem supra recensi­ tum, de quo Chirurgus testatur, et praeter languorem partium ac continuum spennatis ac lotii fluxum, iudicantes propterea illius impotentiam ex frigi­ ditate atque vitiis internis et latentibus genitam perpetuam esse. Tandem recognita fuit mulier a tribus electis obstetricibus, quae unanimiter in forma­ li examine retulerunt, eam post usum balnei aquae calentis virginem et incorruptam repperisse. Sententiam ergo protulit Episcopus Spoletanus, qua declaravit, constitisse et constare de vera, naturali, perpetua atque absoluta impotentia supradicti Augustini Sciamanna, proindeque matrimonium tam­ quam nullum et irritum, dissolvendum esse. Praemissa querela super sententiae nullitate, ab ea appellavit Defensor matrimonii; et causa delata est ad hanc Sacram Congregationem. Disputat nunc Clara Cesarini pro eiusdem sententiae confirmatione, cum matrimo­ nium recte dissolutum fuerit ob viri impotentiam; et impotentia viri certa et perpetua ipsi videtur iuxta peritorum relationes, et concludenter probata post fere triennalem inutilem cohabitationem. Sed matrimonii Defensor excipit, rationem nullam habendam esse de peritis in testes inductis, et a Indice non electis, praesertim cum vir fateatur habere erectionem, quae ex dolore reprimitur, idcoque facile tolli possit impedimentum. Et triennale experimentum, cum non sit completum, disserit non prodesse, quia inte­ grant requiritur in cap. Laudabilem, et in cap. Literae, de frig, el malefic., mmimeque vim addere mulieris recognitionem et iuramentum septimae S. C. Concilii manus, cui locus non erat ante completam triennalem cohabitationcm, cum probata mulieris virginitas non concludat impotentiam viri ante triennale experimentum. Dignabuntur itaque EE. VV. decernere: An sit locus dissolutioni matrimonii in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et fiat recognitio corporis viri per peritos iudiciales in Urbe iuxta instructionem D. Secretarii.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 31, p. 78-82]. 3718. S. C. C., Eugubina, 22 maii 1762. I I I In oppido Costacciari Eugubinae Dioecesis adest saecularis ecclesia sub invocatione S. Marci Evangelistae, quae totius oppidi unica est Parochialis, eiusque Rector Archipresbyter nuncupatur. Plerumque tamen ab Archipresbytero et Clero saeculari ecclesiasticae functiones peraguntur in ampliori et elegantiori ecclesia Fratrum Minorum Conventualium eiusdem oppidi. Nuper autem super nonnullis exortis controversiis, precibus huic Sacrae Congregationi oblatis conquestus est Archipresbyter, et postulavit exortas quaestiones ad iuris tramites definiri. Causa nunc proponitur septem collecta capitibus. Tertio quaeritur de iure cogendi Conventuales ad associationem cada­ verum. Et ipsi arbitrantur, cogi non posse: quia sicuti liberum est heredi­ bus eos, quos malunt, invitare, ita liberum esse debeat invitatis accedere, vel non, ut definivit Sacra Congregatio Rituum in Senogallien., 22 iunii 1675, ad 4.2 Agitur quarto de numero Presbyterorum aut Regularium, qui ad funera sint invitandi. Et Conventuales defendunt, relinquendum esse arbi­ trio heredum, ut censuit haec S. Congregatio in Novarim.t 15 martii 1704. 3 Dignabuntur itaque EE. VV. decernere: 3. An dicti Patres occasione tumulationis cadaverum in eorum ecclesia teneantur ad illorum associationem, seu potius illa expectare possint in ianua dictae propriae ecclesiae? 4. An pro associatione cadaverum ad praefatam ecclesiam Parochialem, sive ad aliam, liceat heredibus defunctorum invitare tot Regulares, quot invitantur Presbyteri saeculares, etiam reluctante Parocho, sicut in reliquis funerum pompa pendere debeat ab eorumdem heredum arbitrio? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 5. Negative ad primam partem, affirmative ad secundani, et amplius. 7 Ad 4. Affirmative in omnibus, arbitrio heredum, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 31, p. 123-128]. 1 Cf. N. 372!. 1 Cf. N. 5605. ’ Cf. N. 3015. ■ ' . . 16 Curia Romana 3719. S. C. C., Bononien., 22 niaii, 12 iun., 3 iul. 1762. Ecclesia S. Laurentii unica Parochialis Castri Butrii Bononiensis Dioe­ cesis de consensu Communitatis Patronae anno 1406 concessa fuit Fratribus Ordinis Servorum Beatae Mariae Virginis vigore literarum apostolicarum s. m. Innocentii VII. Nuper autem iidem Religiosi, expedito monitorio coram Auditore Camerae, excitarunt lites, quae ex oraculo Sanctissimi ab illius R. P. I). Auditore remissae fuerunt ad hanc Sacram Congregationem. Et audito de more Emo Dno Cardinali Archiepiscopo Bononiensi, qui Reli­ giosorum illiberalitatem reprehendit, causa nunc proponitur quindecim col­ lecta capitibus. Post tria priora dubia de funeribus et funerum ordine quaeritur in sep­ tem aliis dubiis. Et quoties contingat ad funera invitari praedictos Religiosos, et funeribus intersint etiam Presbyteri saeculares, istis post Parochum prae­ cedentiam deberi autumant Butrienses, sive Religiosi incedant collegialiter, uti C 'pitulum Claustrale, sive singulariter, uti Cappellani conductitii, iuxta firmata per Pignatelli, Consuit. Canon., 26, num. 1, et 29, torn. 4, mi nusque censent, inter eosdem Religiosos vocatos, uti Cappellanos conductitios, mi­ sceri posse etiam Conversos, prout in speciali instructione evulgata anno 1739 prohibuit s. m. Benedictus XIV tunc Archiepiscopus Bononiensis, decer­ nens assumendos ex Clero saeculari vel regulari in Cappellanos conductitios constitutos esse debere in Ordinibus Sacris, et edicens, ne ad funera uti Cappellani conductitii vocarentur Religiosi ex aliquo peculiari titulo de praecedentia certantes, nisi post absolutam praecedentiae controversiam, ut in Instit. Eccl. 105, num. 32 et sq. Placeat itaque EE. VV. decernere: VII. An salva praecedentia debita Parocho stola induto et ducenti funus, debeatur praecedentia et dignior locus Presbyteris et Clericis saecularibus supra Religiosos dicti Conventus intervenientes associationi cadaverum, uti Cappellanos conductitios, seu potius debeatur dictis Religiosis? \ III. An eadem praecedentia debeatur dictis Religiosis supra Presbyteros et Clericos saeculares, quando ipsi interveniunt, uti Capitulum Claustrale? IX. An dicta praecedentia debeatur P. Priori eiusdem Conventus supra Presbyteros et Clericos saeculares, quatenus ipse interveniat cum aliis Reli­ giosis sui Conventus intervenientibus tam collegialiter, quam uti Cappellanos conductitios? X. An commisceri possint laid Conversi dicti Conventus cum Presbyteris et Clericis tam saecularibus, quam regularibus invitatis et intervenientibus tamquam Cappellanis conductitiis? *] Die 22 maii 1762: Non proposita. Die 12 iunii 1762 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem, etiam unica. Die 3 iulii 1762 Sacra, etc. respondit ad I II. Praecedentiam deberi Presby­ teris et Clericis saecularibus intra eundem Ordinem. 1 S. C. Concilii Ad VIII. Negative. Ad IX. Negative, quatenus non sit Parochus. Ad X. Negative. 1 [Thesaurus Resolutionum, tom. 31, p. 136-140, 143, 159-164]. 3720. S. C. C., Terulen., 3 iul. 1762. Vacavit anno 1738 simplex beneficium iurispatronatus laicorurn sub invocatione B. Mariae Virginis Rosarii erectum in ecclesia Parochiali oppidi de Castellar Terulensis Dioecesis. Et Patroni successive pracscntarunt losephum Sans Sodos Baguena, Franciscum Valero Escriche et Dominicum Serrano. Has autem praesentationes censuit Vicarius Generalis expletas fuisse contra legem fundationis; illis itaque sententia sua abrogatis, die 25 septembris anno 1739 novum statuit terminum Patronis ad praesentan­ dum. Appellavit Dominicus Serrano a sententia Vicarii Generalis; sed Procurator Patronorum eumdem iterum praesentavit. Cumque À’icarius renueret praesentationem admittere, nisi omnes litis consortes assentirentur e.xequutioni sententiae, Procurator Dominici Serrano appellavit a denegata iustitia. Sed Promoter fiscalis indignum beneficio Serranum conclamavit, productisque sex testibus, quorum tres Sacerdotes erant et Parochi, illius patrata crimina et malam famam probare nisus est. Quare Vicarius Generalis nova prolata sententia die 3 augusti 1740 irritam declaravit appellationem a denegata iustitia interpositam, et dictam Serrani praesentationem reiecit, tamquam factam in personam inhabilem et prorsus incapacem ad obtinendas Dignitates et Beneficia Ecclesiastica: quia, cum non sit integrae famae, non habet qualitates a iure requisitas. Postquam igitur Metropolitanum adivit Serranus, urget nunc propositionem causae in hac S. Congregatione. At illi se opponunt Petrus Sodos et lacobus Escriche, qui praesentari a Patronis, beneficium impetrarunt a Dataria vigore praesentationis ac iure devolutionis. Disputant autem oppositores, idoneum indicandum non esse Dominicum Serrano ad effectum assequendi controversum beneficium, quia obstat sententia Curiae Episcopalis Terulensis inhabilem eum declarans, a qua licet ipse appellaverit, appellationem tamen prosequutus non est. Praeterea contendunt, Dominicum Serranum non in pueritia, sed in aetate adulta unius et viginti annorum horrendi criminis reum effectum esse ob haereticalcm blasphcmiam in Beatam Virginem, et ob contemptum statuae S. Raymundi de Pennafort non sine vehementi haeresis suspicione lapidibus impetitae cum scandalo et offensione multorum adstantium aliorumque, ad quos fama sceleris pervenit, eaque propter carceribus mancipatum a Curia Episcopali traductum fuisse ad carceres Inquisitionis Valentiae indeque dimissum sine certa notitia exitus causae; pravam insuper et lascivam pere­ gisse vitam, gravesque molestias matri et aviae attulisse, ut plurium testimo• Cf. N. .1725 Vot. VI. '"'S ■ 2 Curia Romaιια ι8 nio ex alio processu evinci retulit Ordinarius anno 1757. Et ideo subdunt, infamiam inde contractam a Serrano, etiamsi non esset iuris, sed facti, cum inhabilem reddidisse ad assequenda beneficia; nihilque prodesse peractam poenitentiam et emendationem vitae, quia nec fructus dignos poenitentiae ediderat ante sententiam prolatam ab Ordinario die 3 augusti anni 1740, cum ex successivo processu ab eodem Ordinario enunciato compertus fuerit inhoneste versatus, nec poenitentia peracta est in loco commissi delicti, ut opus fuisset ad tollendam notam infamiae et ad abolendam memoriam criminis. Serranus autem moerens patrato scelere, solam infamiae notam et inhabilitatis poenam studet evitare: quia, ut asserit, non prava intentione in cri­ men incidit, sed iuvenili vanitate ductus, et quia haereticales blasphemiae etiam in Deum et Virginem, infamiam iuris non irrogant et poenam inhabilitatis ad beneficia, nisi tertio relapsis, iuxta constitutionem Supernae, § 33, s. m. Leonis X1 confirmatam a S. Pio V in const. Cum primum, § 10,2 et quia demum temporis lapsus prope triginta annorum cum emendatione vitae, de qua luculentum perhibent testimonium Caesaraugustanus Antistes pluresque Parochi Urbis, omnem abolevit turpem opinionem et infamiae maculam ex facto criminoso productam et a paucis testibus relatam. Pro­ moter fiscalis, qui prius adversabatur petitioni Oratoris, novo oblato libello a lite recedere protestatur, ob illius emendationis notitias ad Episcopum perventas. Erit itaque definiendum ab Eminentiis Vestris: An constet de idoneitate Clerici Dominici Serrano ad effectum obtinendi litteras apostolicas aim gratia pro praesentato et unice qualificato ad Beneficium, de quo agitur in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et reformetur dubium.3 [Thesaurus Resolutionum, torn. 36, p. 176-181]. 3721. S. C. C,, Spoletana, 3 et 24 iul. 1762. Proposita fuit haec causu in Congregatione habita die 27 praeteriti mensis martii. 1 Et Eminentissimi Patres suspensa dubii resolutione, rescri­ pserunt: Dilata, et fiat recognitio corporis viri per peritos iudiciales in Urbe iuxta instructionem D. Secretarii. Quatuor itaque electi fuerunt periti: duo in medicina et duo in chirurgia ex Urbis Professoribus primi nominis, qui inspecto corpore Augustini Sciamanna, illiusque perpensis qualitatibus iuxta datam instructionem, iureiurando apud acta retulerunt, perfectam quidem esse virilium parttum constructionem, nullumque impotentiae argu­ mentum oriri ex molesto contactu et humoris fluxu, quibus afficitur Augu­ stinus Sciamanna, sed fibram obesam et mollem pallorem carnium ct spi‘ Cf. N. 65. * Cf. N. m. » Cf. N. 373«· « Ct. N. 37«- J 1 S. C. Concilii «9 ritus hebetudinem in eo indicare genitalium paralysirn et languorem, cuius causa numquam Sciamanna, ut ipse asseruit, passus est erectionem aut nocturnas pollutiones; indicium inde proferentes, che il Signor Agostino Sciamanna è costituito a natura in una perfetta impolenza ad esercitar iatto dei matrimonio: e. seconda i più sodi principii délia facoltà nostra non sard giammai in stato di acquistar forza di generare. Matrimonii dissolutionem nunc urget Clara Cesarini, quia paralysis perpetuam atque insuperabilem producit impotentiam. Sed matrimonii Defensor excipit, impotentiam generandi a peritis enunciatam haud perti­ nere ad nullitatem matrimonii, ct signa paralysis omnino dubia et praesum­ ptiva completam requirere triennalem cohabitationem. Definiendum idcirco erit ab Eminentiis Vestris: An sit locus dissolutioni matrimonii in casu? Die 5 iulii 1762 Sacra, etc. respondit : Affirmative. Ut autem impleatur forma notissimae constitutionis Benedictinae,1 supplicat Clara Cesarini ab EE. VV. definiri: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die 24 iulii 1762 Sacra, etc. respondit: In decisis, ct amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 31, p. 165, 204]. 3722. S. C. C., Novarien., 11 ct 25 sept. 1762. Pagus Suni Novariensis duobus vicis constans, duas habebat Parochiales ecclesias, singulas in unoquoque vico: unam sub invocatione S. Ginnesii cum laicorum Confratemitate Ssmi Rosarii, alteram in honorem S. Mariae ad Elisabeth Deo dicatam cum sua pariter laicorum Confratemitate San­ ctissimi Corporis Christi. Utramque Parochialem ambasque Confraternitates, parochiani S. Mariae ad Elisabeth conquesti sunt in hac Sacra Congre­ gatione, non iurc fuisse unitas ab Episcopo Novariensi in pastorali visitatione peracta anno 1759: sed unionis decretum minime attulerunt. Episcopus tamen de more auditus retulit, ad evellenda discordiarum semina dudum ferventia inter parochianos et Parochos dictarum ecclesiarum utilem duobus, qui praecesserunt, Episcopis visam fuisse praefatam unio­ nem, quam morte praeventi nequiverunt perficere; ipsum autem in peracta visitatione anno 1759 optimo consilio indicasse huius vici gentem pessimam in duas factiones ab immemorabili iuxta binas, quas habebat, Parochias et Confratcrnitatcs divisam ac caedibus quandoque dilaniatam, unius dum­ taxat Parochi directioni committendam, unamque Confratcrnitatem illi con­ stituendam esse. Quamobrem, auditis eiusdem pagi Consiliariis, et utriusque Confraternitatis Officialibus, habitoque eorumdem ac amborum Parochorum, necnon Capituli consensu, deventum fuit ad utriusque Confraternitatis sup­ pressionem ac novae unicae erectionem sub titulo Sanctissimi Nominis lesu, et ad unionem dictarum Parochialium in unicam. 1 Cf. X 318. Curia Romana 20 Oratores autem gravatos se fuisse contendunt per unionem factam de­ creto visitationis, quia Parochiarum unio Ordinariis facienda permittitur ob illarum dumtaxat paupertatem aut in caeteris casibus de i ure permissis ex causa necessitatis vel evidentis utilitatis iuxta censuram Sacri Concilii Tridentini in Sess. 21, cap. 5, de ref., et propterea opinantur, iure fieri ab Episcopo nequivisse unionem Parochialium ratione paupertatis, quam deesse probat ipsum decretum unionis, cum fructus haud cumulaverit favore super­ stitis Parochi, sed Parochiae suppressae praebendam divisit in duos Cappe 11 an os Coadiutores. Minusque unionem defendi posse arbitrantur ratione utilitatis ob iurgiorum impedimentum, ut censuit Episcopus, quia praeter quam quod iurgia potius ex unione, quam ex divisione sequi soleant, nec probationes assertorum iurgiorum allatae sunt, nec constat alio remedio illa impediri nequivisse. Et augeri putant gravamen ex eo, quod unio suppo­ nitur facta de consensu Consiliariorum pagi et Officialium Confratemitatis suppressae Parochiae : quamquam Officiales ipsi seu Consiliarii testentur, dolo et circumventionibus extortum ab ipsis fuisse consensum, et tercentum viginti Confratres suppressae Confratemitatis Sanctissimi Corporis Christi aperte dissentiant, postulentque reintegrationem suppressae Confratemitatis et Parochiae. Licet enim ad validitatem unionis necessarius non sit con­ sensus populi, attamen spernendus non est illius dissensus, quando est rationabilis, atque rationabilem esse populi dissensum disputant Oratores, cum ipsi per unionem subjiciantur mercenariis Cappellanis loco veri Parochi, et ablegentur ad dissitam Parochiam S. Ginnesii, licet ratione distantiae et difficultatis viae inundationibus proximi torrentis expositae videretur potius locum esse dismembrationi, si una fuisset Parochialis iuxta definitionem textus in cap. Ad audientiam, ’de ecclesiis aedific., cui adhaeret Sacrum Concilium Tridentinum, Sess. 21, cap. 4, de ref. Placeat itaque EE. W. definire: An decretum unionis Parochialiuin S. .Mariae ad Elisabeth et S. Ginnesii, ac respective Confraternitatum Sanctissimi Corporis Christi et Sanctissimi Rosarii factum ab Episcopo Novariensi substineatur in casu? Die Ii septembris 1762: Non proposita. 1 Die 25 septembris ιγό2 Sacra, etc. respondit: Dilata, et scribatur Episcopo pro transmissione actorum. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 31, p. 253-256, 271]. i 3723. S. C. C., Firmana, 4 et 1S dec. 1762, 22 ian. 1763. In ecclesia Patrum Augustinianorum, quae est in Castro S. Angeli de Pont ino Firmanae Dioecesis, adest Sacellum Deo dicatum in honorem S. Ni­ colai de Tolentino, cuius Reliquia in eo asservatur cum lampade continuo accensa ex legato Nicolai de Angelinis. Pro huius cappellae conservatione 1 Cf. N. 3732 .S’. C. Concilii 21 dic 3 augusti 1705 loscph de Angelinis donavit sub certis conditionibus scuta biscentum, quae recepta fuerunt a Priore et Religiosis illius Conventus capitulariter congregatis; et in instrumento dictae donationis enunciatur, illam praeteritis saeculis fundatam et constructam fuisse a Friderico seniore de Angelinis, atque deinceps pluries ampliatam et ornatam omnibus sumptibus d expensis Dominorum de. Angelinis, non autem dicti Conventus vel aliorum etc., qui semper de eademmet aedicula fuerunt Domini et Patroni etc., retinentes penes se ipsas claves eiusdem Sanctae Reliquiae. Cum tamen in eodem sacello iuxta dispositionem Nicolai Antonii de Angelinis, ultimi suae Familiae agnati, erigendae essent nonnullae Cappellaniae ecclesiasticae: obstiterunt Religiosi, autumantes, erectionem fieri non posse absque ipsorum consensu, quem expresse denegarunt. Quare Communitas Castri S. Angeli, ad hunc effectum heres scripta a praefato Nicolao Antonio, supplicavit huic Sacrae Congregationi, ut decerneret Cappellaniarum erectionem in designato altari, vel, commutata testatoris voluntate, eas erigi mandaret in alia ecclesia. Et Vicarius Apostolicus de more auditus prudentem iudicat alternativam Com­ munitatis instantiam, verum putat iniustam esse Religiosorum contradi­ ctionem ob patronatum Familiae Angelini in supradicta Cappella S. Nicolai. Curator itaque huius hereditatis a publico Communitatis Consilio electus nunc disputat non minus de iurepatronatus altaris, quam de Cappellaniarum erectione. Fretus enim confessione patronatus deprompta ex instrumento stipulato cum Religiosis dicti Conventus anno 1705 et testimonio Vicarii Apostolici de fundatione et dotatione dictae Cappellae facta a Friderico et aliis de Angelinis, exinde probatum autumat illorum favore iuspatronatus, * quod fundatione vel dotatione acquiritur ad textum in cap. Nobis 25, de iurepatr., praesertim concurrentibus fruitione plurium praerogativarum et retentione clavium Reliquiae penes Gentem Angelinam. Nihil obstare putat defectum beneplaciti apostolici, cum illud requiratur pro acquirendo iure eligendi Superiores Regulares, non autem iurepatronatus Cappellae. Qua­ propter attento iurepatronatus Familiae Angelini in praedicta Cappella S.Nicolai, contendit, nullum requiri consensum Religiosorum pro erigendis in ea Cappellaniis relictis a Nicolao Antonio Angelini. Dignentur itaque EE. VV. decernere: I. An constet de iurepatronatus Familiae Angelini in Cappella S. Nicolai Tolentini erecta in Ecclesia S. Augustini Castri S. Angeli? Et quatenus affir­ mative: I II. An erectio Cappellaniarum Angelini sit facienda in dicta Cappella, seu potius sit concedenda translatio in aliam Ecclesiam et altare in casu? Die 4 decembris iyÔ2: Non proposita. Die 18 decembris 1762 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem omnino, diam unica. Imperio itaque EE. PP. obtemperantes, causam reproponimus. Et Fra­ tres Augustiniani in circumferendo libello disputant, iuspatronatus Cappellae S. Nicolai de Tolentino in eorum Ecclesia Cxistentis haud videri favore Gen­ tis Angelinae probatum solis enunciativis relatis vel in instrumento anni 1705 vel in informatione Vicarii Generalis, minusque putant, suaderi iuspatrona- 22 Curia Romana tus ex donatione et expensis in beneficium altaris collatis a Familia Angelini, cum non omnes Benefactores dicendi sint Patroni, Card, de Luca, de iurepatron., disc. 55, n. 17. Atque irrelevantes esse contendunt coniecturas in com­ probationem iurispatronatus. Et quatenus etiam concludenter constaret de constructione et dotatione Cappellac facta a Gente Angelina, censerent, una cum Gente Angelina iuspatronatus addicendum esse ipsis Regularibus, qui fundum in sua Ecclesia praestiterunt pro altaris constructione. Plura tamen perpendenda in oppositum videntur. Primum, an iure allegari possit a PP. Augustinianis ratione fundi communio in iurepatronatus sacelli S. Ni­ colai, non docto de illius reservatione occasione, qua anno 1614 Fridericus Angelinus Cappellam fundavit et aedificavit, ut enarratur in instrumento anni 1705 cum Capitulari Religiosorum interventu stipulato, et an Familiae Angelinae suffragari queat praesumptio cessionis situs e conspectu absolutae confessionis pertinentiae Patronalis eiusdem sacelli ad Angelinos, qui semper de eademmet aedicula fuerunt Domini et Patroni ex eodem instrumento anni 1705 depromptae. Pertinet itaque ad EE. VV. decernere. Die 22 ianuarii J765 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative, et amplius. Ad II. Affirmative ad primam partem, negative ad secundam, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 31, p. 345-347, 355, torn. 32, p. 1-3]. 3724. S. C. C., Murana, 22 ian., 26 febr., 12 mart. 1763. Sacerdos lanuarius Pacella de oppido Balvani Muranae Dioecesis, die 18 februarii 1755 se contulit cum ministris Curiae ad praedium Octavii Passanante sui debitoris, ad effectum exequendi super illius vaccis, mandatum pro suo credito obtentum in Çuria laicali. Et cum Petrus Passanante, debi­ toris filius, ab earum custode accersitus e vicina domo erupisset securi arma­ tus et post conatus interpositos pro impedienda pignoris captura, in Sacer­ dotem creditorem irruens, necem ei minaretur, nec illius hortationibus aut uxoris et sororis conatibus induci potuerit, ut sisteret gradum et iram depo­ neret: Sacerdos Pacella ad evitandam instantem mortem aggressorem prae­ venit, et ictu sclopi, quem parvis onustum globulis pro usu venationis per­ dicum deferebat, illum interfecit. H Post patratum homicidium idem Sacerdos adivit sponte sua Curiam Epi­ scopalem Muranam, a qua in carceribus prius, inde in palatio episcopali quatuor circiter annis detentus, tandem definitiva sententia declaratus irre­ gularis ob relatum homicidium casuale, et in poenam exilii a Dioecesi per quinquennium damnatus, salva tamen facultate Episcopi iniunctam poe­ nam moderandi. Preces idcirco obtulit Sanctissimo Domino Xostro Sacerdos Pacella, quibus supplicabat pro dispensatione ab irregularitate; et delegata huic Sacrae Congregationi eiusdem postulationis notione, fuit de more auditus Episcopus, qui retulit, O Altorem culpa quidem non vacare ob inces­ sum cum ministris Curiae pro exequendo mandato, quod viro ecclesiastico illicitum et indecorum erat, sed homicidium perpetrasse urgente necessitate .S'. C. Concilii 23 ad tuendam propriam vitam, ideoquc dignum videri petita dispensatione, praesertim, cum ab occisi uxore veniam et pacem impetrasset. Nihilominus Oratoris preces bis reiectae fuerunt a Sacra Congregatione. Tertio nunc redit Orator, et probare contendit, Petrum Passanante occidisse ad vitandam instantem mortem, quam ille minabatur, erectam manibus deferens securim, ut de visu deponunt quinque testes in processu examinati, quorum alter insuper affirmat, Oratorem sclopum exonerasse, perché era ridotto vicino ad un vallone per non morire ammazzato lui; et alter testatur, quod Orator fugiendo fuisset securi percussus ab insequente aggressore. Et opinatur, eo magis homicidium referendum esse ad causam defensionis propriae vitae, quia ipse miti ingenio praeditus Petrum Passanante, quoad potuit, exoravit, ut sisteret gradum, et ad illius mulciendam iram praecepit exequutoribus, ut captos boves relinquerent. Disserit propterea, se nullam incurrrisse irre­ gularitatem ob homicidium patratum ad propriam defensionem cum mode­ ramine inculpatae tutelae, ut statutum est in Clem. unie., de homicid. Ac demum defendit, saltem locum esse dispensationi vel ad cautelam vel abso­ lute, quia homicidium non fuit voluntarium, et non levem poenam ipse hactenus pertulit spatio octo annorum, et agatur non de promovendo, sed iam promoto ad Presbyteratum. Quibus perpensis dignabuntur EE. VV. definire: 1. An constet de irregularitate? Et quatenus affirmative: il. An, et quomodo sit locus dispensationi in casu? Die 22 ianuarii 1763: Non proposita. Die 26 februarii 1763: Non proposita. Die. 12 mart ii 1763 Sacra, etc. respondit ad i. Affirmative. Ad II. Pro gratia dispensationis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 32, p. 25-28, 37, 57]. 3725. S. C. C., Bononien., 26 mart., 23 apr. 1763. Resoluta fuit haec causa in Congregatione habita die 3 iulii 1762,1 sed impetrata a collitigantibus nova audientia, causa denuo proponitur. Conquenmtur Regulares de praecedentia ipsis denegata super Presbyteros saeculares in VII. VIII. IX. dubiis, atque disserunt deformitatem parere mixtum incessum regularium et saecularium Presbyterorum sub unica, quae elevatur, cruce. Et praecedentiam ipsis deberi, sive quia constituunt Colle­ gium ecclesiae matricis, sive quia unum corpus efformant cum Religioso, qui in figura Parochi stola indutus omnes alios praecedit, a quo seiungi non debent. Atque demum contendunt, laicos Conversos excludendos non esse a munere Cappellani conductitii in funeribus, quoties non resistat here­ dum voluntas. Pro Clero autem Butriensi excipitur, deformitatem omnem ratione mixti incessus regularium et saecularium Presbyterorum sublatam 1 Cf. X 3719. Curia Romana 24 fuisse, quando Religiosi interveniunt, uti Cappellani conductin'i induti superpelliceo ad instar Presbyterorum saecularium, quando vero incedunt, uti Capitulum Claustrale, cessat etiam deformitas per absolutam praecedentiam datam Presbvteris et Clericis saecularibus sine Ordinis distinctione. Di­ gnentur itaque EE. W. decernere: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die 26 martii 1763: Non proposita. Die 23 aprilis 1763 Sacra, etc. respondit : In decisis in omnibus, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 32, p. 7S-S6, 93]. 3726. S, C. C., Nolana, 23 apr. 1763. Data fuit restitutio in integrum in hac causa in Congregatione habita die 19 novembris 1757.1 Mandata idcirco fuit iurisdictio per breve apostolicum Episcopo Nolano, ut super nullitate professionis, prout de iure, pro­ cederet, servatis servandis, ad formam Sacri Concilii Tridentini, Sess. 25, cap. 19, de Regul. Episcopus mandatam jurisdictionem alteri delegavit, qui citatis Defensore professionis, Monasterio et dictis fratribus Oratricis defi­ nitivam protulit sententiam, solis innixus iuribus deductis in iudicio super restitutione in integrum, discusso in hac Sacra Congregatione, iliaque decla­ ravit professionem Oratricis fuisse simulatam, ac simulate ab ipsa per aliam Montaient emissam oh timorem scilicet reverentialem erga parentes cadentem in mulierem constantem, attentis ipsorum importunis precibus, adiunctis minis, deceptionibus, fallaciis et asperis tractationibus, proindeque praemissis de causis fuisse et esse ipso iure. nullam et invalidam, eidemque Oratrici facultatem desu­ per induisit, ut posset habitum regularem dimittere et ad saeculum redire. Cum tamen adversus praedictam sententiam appellassent fratres Oratri­ cis, ista nunc supplicat pro illius confirmatione. Verum Defensor professio­ nis advertit, quod fratres de Cappella appellantes protestati sunt coram ludice Delegato: di avere, scritture e testimonii nella Città di Somma e di Nola, n Anversa et in \apoli ed altri luoghi, quibus probari contendebant validi­ tatem professionis. Quoniam vero exhibita documenta non sunt, et aliae huiusmodi probationes iactabantur a fratribus de Cappella etiam in praeventivo iudicio restitutionis in integrum, quae tunc nullius ponderis visa sunt huic Sacrae Congregationi: ideo profitetur Curia Nolana, nihil sibi dicendum occurrere pro iusta professionis defensione. Erit itaque definien­ dum ab Eminentiis Vestris: An constet de nullitate professionis, ita ut sententia Ordinarii sit confir­ manda, vel infirmanda in casu? J Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem, et sententiam Ordinarii esse confirmandam, et amplius. IS| [Thesaurus Resolutionum, torn. 32, p. 104-106]. I 1 Cf X ?z,77· .S'. C. Concilii 3727. S. C. C., Tranen., 14 maii 1763. Insufficientem reputans Archiepiscopus Tranensis dotem annuorum ducatorum sexcentum Seminario puerorum assignatam, taxam indixit anno 1760 ad rationem quatuor pro quolibet centenario reddituum non super bonis suae mensae vel ecclesiarum et beneficiorum Civitatis, quae contri­ buunt assignationi ducatorum scxcentum factae a Communitate Civitatis, sed super omnibus bonis ecclesiasticis Dioecesis, sive oppidorum Baruli et Corati ac Villae Sanctissimae Trinitatis, quibus constat Dioecesis universa. Reclamarunt tamen ecclesiastici Dioecesis, immunitatem variis rationibus allegantes; et cum decreta nihilominus fuerit confectio taxac iuxta praescri­ ptum Sacri Concilii Tridentini, Sess. 23, cap. 18, de ref., post illam comple­ tam suas querelas iterum exponunt recurrentes. Et primo adversus taxam conqueruntur Fratres Praedicatores, Minores Conventuales, Eremitae S. Augustini et Carmelitae, tamquam de genere Mendicantium, necnon Fratres Ordinis Senorum Beatae Mariae Virginis, quos vere Mendicantes esse, sicut praedictos, declaravit S. Pius V in const. Romanus Pontifex, 3 octobris 1567, § 2. 1 Hi enim omnes immunitatem de­ sumunt ex ipso Sacro Concilio Tridentino in cit. cap. 18, Sess. 23, de ref., ubi subiiciuntur contributioni favore Seminarii redditus omnium Monaste­ riorum, non tamen Mendicantium. Nec huiusmodi exemptionem autumant sublatam fuisse a s. in. Benedicto XIII in const. Creditae nobis.2 Pari ratione immunes esse contendunt Patres Societatis lesu, cum et ipsi inter Mendican­ tes numerentur a S. Pio V in const. Dum indefessae, y iulii 1571 3 tam in domibus professis, quam in collegiis. Et duo insuper specialiter addunt: primum, quod iniuste Archiepiscopus rationem habuerit reddituum duca­ torum mille, quos ipsi percipiunt ex bonis existentibus extra Dioecesim Tranensem; alterum quod ipsorum collegium erectum fuit in civitate Baruli cum onere publice docendi Grammaticam et Theologiam moralem, quod, exactissime ad hanc diem adimpleverunt, ideoque ex peculiari ratione immu­ nes censendi sint a contributione taxae, cui Sacrum Concilium in dicta Sess. 23, cap. 18 subiecit bona Collegiorum, in quibus tamen Seminaria discen­ tium vel docentium ad commune Ecclesiae bonum actu non habentur, haec enim exempta esse voluit. De genere Mendicantium se esse autumant etiam Patres Congregationis S. loannis de Deo vigore communicationis privilegiorum eis indultae a s. m. Urbano VIII in const. Sacrosanctum, 20 iunii 1624. ’ Praeter Mendicantes de exemptione quoque contendunt Patres Caelestini vigore privilegii ipsis concessi a S. Pio V a. 1570 in const. Decet et expedit, quod privilegium fuit concessum ex titulo vere et proprie oneroso occasione subsidii quadringentorum millium scutorum auri in auro > Bull. Rom., tom. 4, II, p. 397-399. 1 Cf. N. 288. ’ Bull. Rom., tom. 4, III, p. 170-172. • Bull. Rom., tom. 5, V, p. 226-228. (luria Romana 20 ab eodem S. Pio impositi super bonis d. Congreg. ad effectum instruendi classem in defensionem Venetorum contra Tureas. Seminario contribuere detrectant Moniales, innixae motivo paupertatis, quarn adeo gravem plu­ rimi testes narrant, ut illae communem vitam servare non possint, et tenuem victum recipiant a Monasteriis, nihil autem pro vestibus, quas sibi parant ex propinquorum subventionibus vel ex labore manuum suarum. Aliorum morem sequuntur Clerici saeculares contendentes, contribuendum ab ipsis non esse Seminario. Cum enim iuxta mentem Provincialis Synodi in oppido Baruli anno 1590 erectum fuerit Collegium Societatis lesu, cumque ipsi contribuant collectis, ex quibus solvitur stipendium Collegio pro educatione iuventutis: non debent alia contributione gravari favore Seminarii ea ipsa ratione, qua Archiepiscopus suam non taxavit mensam, nec ecclesiasticos Trani ob contributionem collectis, ex quibus Communitas solvit Seminario annuos ducatos sexcentum. Praeterea defendunt Capitula duarum Collegiatarum Baruli et alterius Collegiatae Corati, nullam ab ipsis deberi contribu­ tionem Seminario, quia nullas habent praebendas, et fructus omnes consi­ stunt in distributionibus quotidianis, quae procedunt ex piis legatis relictis cum onere Missarum vel Anniversariorum. Demum exemptionem allegant possessores plurium Beneficiorum tum attenta paucitate illorum reddituum, tum insuper quia omnia dicta Beneficia, paucis exceptis, i uris patronatus laicorum sunt. Dignabuntur itaque EE. VV. decernere: I. An Patres Ordinum Praedicatarum S. Dominici, Minorum Conventualium S. Francisci, Eremitarum S. Augustini, Carmeli!arum, S. loannis de Deo, Beatae Mariae Virginis, Societatis lesu et Caelestinorum Civitatis Baruli et respective Corati teneantur ad taxam pro Seminario? II. An Capitula Ecclesiarum S. Mariae Maioris et S. lacobi dictae Civi­ tatis Baruli teneantur ad eandem taxam? III. An Monasteria Monialium S. Stephani, S. Luciae et S. Clarae eius­ dem Civitatis Baruli teneantur ad praedictam taxam? I IV. An possessores Beneficiorum seu legatorum piorum de Domo et Familia Trisono, Valentini, Mangione, Barbirosso, delEAglio, Raimondi, Taddei, Que­ ruli, Bonelli, I eneri, Scioti, Anelli, Caldi, Pacis, Gerardini, et .Molini, nec non Sanctae Mariae Constantinopolis, Sanctissimae Assumptionis, SS. Blasii et Nicolai de Tolentino, S. Michaelis Archangels, Purificationis et S. Aegidii dictae Civitatis Baruli teneantur etiam ad illam? V. An Capitulum Collegiatae Ecclesiae Civitatis Corati teneatur ad praedi­ ctam taxam? \ I. An Monasterium Monialium Sanctissimae Annuntiationis dictae Civi­ tatis Corati teneatur pariter ad eandem taxam in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad l. Quoad Patres S. loannis de Deo Affirmative; quoad Patres Caelestinos videatur particulariter; quoad reliquos: Negative. Ad II. et V. Affirmative ad formam instructionis s. m. Benedicti XIII, 1 et amplius. 1 Ad Episcopo·, Italiae manum. — Cf. N. 288. Insularumque adiaccntium transmissae post Concilium Ro­ •S'. C. Concilii Ad HI., JI . et I I. Affirmative, et amplius. Et adEminentis imum Praefe­ ctum ad mentem, suspensa interim exequutione taxae.1 [Thesaurus Resolutionum, tom. 32, p. 129-139]. 3728. S. C. C.» Palentina, 4 iun. 1763. Monasterio S. Zoili Ordinis S. Benedicti, quod est in oppido de Carrion, Palentinae Dioecesis, univit s. in. Sixtus IV Parochialcm ecclesiam S. Mariae Magdalenae cum facultate, ut in ea exerceretur animarum cura per Mona­ chum ad nutum Abbatis ainovibilem, Dioecesani loci et cuiusvis alterius licen­ tia super hoc minime requisita. Huius unionis praetextu non minus, quam vigore privilegiorum Ordinis Cluniaccnsis, hodiernus Abbas renuit anno 1761 ad visitationem dictae ecclesiae admittere Episcopum Palentinum, cuius ordinariae iurisdictioni subjacent Clerus et populus Parochiae; quare Epi­ scopus Abbatem monuit, ut assertae exemptionis iura deduceret, quemad­ modum decernitur in cap. Cum personae 7, de primi., in 6. Et interim, prae­ fixo illi termino ad praesentandum Sacerdotem idoneum, ut ab Episcopo approbaretur ad curam animarum, sub poena maioris excommunicationis ipso facto incurrendae inhibuit quibuscumque Sacerdotibus saecularibus aut regularibus, ne ad deputationem Abbatis praefatam curam exercerent sine approbatione Episcopi, etiamsi ab eo obtinuissent facultatem audiendi confessiones. Et huiusmodi Episcopi decretum confirmatum fuit in gradu appellationis a Nuncio Apostolico 1 lispaniarum, qui novam insuper appella­ tionem a Monachis interpositam admisit in devolutivo tantum. Pro dirimenda itaque controversia exemptionis Episcopus preces obtulit Sanctissimo Domino Nostro, a quo data fuit rei cognitio huic Sacrae Congre­ gationi. Et nunc asserit Episcopus, ecclesiam Parochialem. de qua agitur, suae subesse ordinariae iurisdictioni ex dispositione iuris, ut in cap. 16, deOffic. Ordin. Nec officere illius unionem a s. m. Sixto IV factam exempto Monasterio S. Zoili, quia Sacrum Concilium Tridentinum Episcopis resti­ tuit iurisdictionem nedum in ecclesias Parochiales Monasteriis unitas, quas voluit singulis annis ab eis visitari, ut in cap. 7, Sess. 7, de ref.. sed etiam in ipsas ecclesias Monasteriorum, quatenus eis immineat cura animarum, ut in cap. 11, Sess. 25, de regul. Minusque autumat, prodesse Monasterio S. Zoili privilegia Ordinis Cluniaccnsis, quia in citato cap, ti, Sess. 25, de regul. exemptio praeservatur solum Monasterio Cluniacensi cum suis limitibus. Et nullius ponderis reputat privilegia a s. m. Clemente λ III concessa Con­ gregationi Vallisoletanae, cui unitum est Monasterium S. Zoili, tum quia privilegia Clementina concessa fuerunt sub expressa clausula: quatenus decretis Concilii Tridentini non adversentur, tum insuper, quia Clementinis privilegiis aliisque omnibus, quae essent praeiudicialia Episcopo, derogatum fuit a s. m. Benedicto XIV in const. Firmandis. - Advertendum tamen est, ‘ Cf. X 1733, 37ÎH. 2 Cf. N. 349 . - λΐ =8 Curia Romana quod s. m. Gregorius XV in const. Inscrutabili 1 sancivit, ut personae quaecumquc saeculares aut Regulares exemptae, curam animarum exercentes vel administrantes Sacramenta in quibusvis ecclesiis regularibus sive saeculari­ bus, in his, quae huiusmodi curam seu administrationem concernunt, omnimodae inrisdictioni, visitationi et correctioni Dioccesani Episcopi, tamquam Sedis Apostolicae Delegati, plene in omnibus subiiciantur. Praeterea defendit, nemini licere in eadem ecclesia curam animarum exercere sine Ordinarii licentia, approbatione et examine, ut cavetur in can. Sane quia 16, quaest. 2; nec obstare indultum Sixti IV, quia resistit posterior censura Sacri Concilii Tridentini in d. cap. 11, Sess. 25, de regular., et quia expresse quibuscumque contrariis derogatur tum a S. Pio V in const. Ad exequendum, 1 2 tum as. m. Benedicto XIV in praedicta const. Firmandis. Definiendum itaque erit ab Eminentiis Vestris: 1. An Parochialis ecclesia Sanctae Mariae Magdalenae unita Regio Mo­ nasterio Benedictinorum, sive regulari illorum ecclesiae sub titulo S. Zoili in l'ilia df Carrion Ordinis Cluniacensis, ordinariae inrisdictioni sit subiecta, et pastoralis illius visitatio, omnesque actus ipsam visitationem respicientes ad Ordinarium Palentinum pertineant? Et quatenus negative: 2. An liceat Abbati dicti Regii Monasterii exerceri facere animarum curam upradictae Parochialis ecclesiae S. Mariae Magdalenae per Presbyterum sive saecularem, sive regularem ad eius nutum amovibilem, sine Ordinarii Palent ini licentia, approbatione et examine in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et ad Eminentissimum Praefectum, iuxta mentem.34 [Thesaurus Resolutionum, torn. 32, p. 160-163]. 3729. S. C. C., Venusina, 25 iun., 30 iul. 1763. In folio Congregationis habitae die 4 decembris superioris anni,1 ita descripta fuit species facti huius causae: In Ecclesia Cathedral i Venusina nullae adsunt praebendae separatae, sed omnes fructus sunt communes totaque massa capitularis consistit in distributionibus quotidianis, quarum tertia pars inter solos Canonicos, reliquae duae partes inter Canonicos et Mansionarios dividuntur. Et cum distributiones regulariter debeantur solis praesentibus et Ecclesiae inservientibus iuxta censuram Sacri Concilii Tridentini in cap. 12, Sess. 24, de ref., ideo Capituli et Canonicorum nomine septem proponuntur dubia circa illorum participationem in absentia: quo­ rum prima quatuor ad eam pertinent quaestionem, an Episcopus pro suo rbitrio possit assumere in suo servitio Canonicos ac etiam Presbyteros 1 Cf. N. 199. 1 Dic 1 nov. 1567.-8011. Rom., tom. 4, II. p. 401, » Vf. N. 3737· 4 ht' .uru· Resolutionum, torn. 31, p. 347*353· j| Ί· 1 6'. C. Concilii Mansionarios ita, ut isti Episcopo servientes participare valeant de massa, deque distributionibus quotidianis etiamsi choro non interveniant. Et quod Episcopus valeat assumere pro suo servitio duos Canonicos, qui inservientes Episcopo, Ecclesiae sponso, ipsi Ecclesiae servire videntur, expresse sancitum est in cap. De caetero 7, et in cap. Ad audientiam Ij, de clericis non resid. Cum tamen praefati textus loquantur solum de Canonicis, ideo contenditur nomine Capituli, non licere Episcopo assumere pro suo servitio Mansionarios. Ratione tamen huiusmodi servitii Episcopo praestandi autumant Oratores, solos fructus praebendarum acquiri posse a Canonicis absentibus, non autem distributiones quotidianas, quia in dd. cap. De cae­ tera et in cap. Ad audientiam, de clericis non resid. fit mentio de solis fructibus beneficiorum vel praebendarum per eos lucrandis. Ponderandum tamen, quod Oratores in 2. dubio videntur innuere, quod sola tertia pars, quae peculiaris est Canonicorum, habenda sit loco praebendae, ideoque amittan­ tur duae aliae partes communes cum Mansionariis, praeter alia emolumenta funeralium et anniversariorum, quae distributiones minutae vocantur. Sed opinioni Oratorum adversari videtur inconcussa sententia huius Sacrae Congregationis, quod ubi omnes fructus consistunt in distributioni­ bus quotidianis, duae partes habendae sint loco praebendae, quae in absentia acquiruntur a Canonicis inservientibus Episcopo, et tertia pars cedens loco distributionum, accrescat interessentibus, ut censuit in Tranen., to maii 169S, rescribendo: Canonicos Episcopo inservientes lucrari debere omnes fructus suarum praebendarum amissis distributionibus quotidianis; quodsi omnes reddi­ tus in distributionibus consistant, ipsis deberi duas ex tribus partibus omnium distributionum, dimissa tertia, quae inservientibus accrescat, ut in Lib. 4S Decret., p. 222, licet ccteroquin nulla subesse possit amaritudo quoad amis­ sionem emolumentorum funeralium et anniversariorum, cum vere non sint distributiones. Dignabuntur itaque EE. VV. definire: 1. An duo Canonici, qui Episcopo inserviunt, quique Choro non interveniunt, neque aliis functionibus ecclesiasticis assistunt, possint ae debeant non solum par­ ticipare de praebendis, verum etiam de quotidianis distributionibus eo modo, quo participant Canonici praesentes et inservientes? 2. An, si in Ecclesia Cathedrali non adsint praebendae, sed tota massa capi­ tularis consistat in distributionibus quotidianis, quarum tertia pars stat loco praebendae et datur Canonicis praesentibus ultra alias duas partes, quas habent aim Mansionariis communes, liceat in hoi casu duobus Canonicis servitio Epi­ scopi addictis, participare de alia portione consistente in distributionibus quoti­ dianis, non obstante, quod Choro aliisque functionibus ecclesiasticis non intersint? 3. An Episcopus eius arbitrio possit assumere in suo servitio Canonicos, tel etiam Presbyteros Mansionarios? Et quatenus affirmative ad utramque partem: 4. An isti Presbyteri Mansionarii Episcopo servientes participare possint de massa, deque quotidianis distributionibus, etiamsi Choro non interveniant, ut participant praesentes et interessentes? Die 25 iunii 1763: Non proposita. * ■’jU Curia Romana 30 Die 30 iulii 1763 Sacra, etc. respondit ad 1. Negative quoad distributiones quotidianas. Ad 2. Negative quoad tertiani partem, quae stare debet loco distributionum. Ad 3. Affirmative. Ad 4. Provisum in primo et secundo. [Thesaurus Resolutionum, torn. 32, p. 177-183, 193]. 3730. S. C. C., Beneventana, 6 aug. 1763. Accusatus fuerat Sacerdos loannes Bettini homicidii, euinque Archiepiscopalis Curia Beneventana oh retractationem delatoris dimiserat cum clau­ sula: novis et non novis supervenientibus indiciis. Hinc illius precibus Sanctissimus benigne annuens, literas apostolicas in forma brevis expediri mandavit, quibus Vicario Capitulari Beneventano mandetur, ut cum Oratore super irregularitate, praemissa de causa contracta, dispenset. [Liber 193 Decretorum, p. 334 a tergo]. 3731. S. C. C., Terulen., 27 aug., 24 sept. 1763. Proposita fuit haec causa in Congregatione habita die 3 iulii 1762, verum tunc responsum prodiit: Dilata, et reformetur dubium. 1 Nunc igitur causa proponitur super novis dubiis inter Petrum Sodos Baguena tantum et Domi­ nicum Serrano, nam tertius contradictor lacobus Escriche sua sponte iudicium deseruit. Petrus Sodos asserens se in pari gradu esse fundatori coniunctum, disputat, non esse dandam dispensationem Dominico Serrano omnino inhabili in sui praeiudicium, qui habilis est et unice qualificatus iuxta legem fundationis, atque ex iudicio Ordinarii magis idoneus. Duo itaque habentur dubia: I. An sit locus dispensationi Clerici Dominici Serrano in casu? II. An, et quae supplicatio sit relaxanda in casu? Die 27 augusti 1763: Non proposita. Die 24 septembris 1763 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative. Ad II. Relaxandam esse supplicationem favore Dominici. I [Thesaurus Resolutionum, torn. 32, p, 215-217, 222]. Λ 1 Cf. N 37-0. *S. C. Concilii S» 3732. S. C. C., Novarien.f 26 nov., 17 dec. 1763. Proposita hac causa dic 11 Septembris 1762, rescribebatur die 25 Sep­ tembris eiusdem anni:1 Dilata, et scribatur Episcopo pro transmissione acto­ rum. Obtemperavit Episcopus, atque acta transmissa sunt. Episcopus novam relationem adiicit, in qua de unione necessario ac recte atque ordine facta cumulatissime ac sine ulla animi contentione disserit, ac ex visitationibus praedecessorum Episcoporum et plurium testium affirmationibus causam omnino necessariam atque utilissimam unionis probari contendit, ut acer­ bissimi atque inveterati odii pestifera germina ex illa hominum communitate exterminarentur. Contra vero, qui de unione Parochiarum queruntur, hanc discordiarum acerbitatem imminuunt: probant, utriusque Parochiae incolas matrimoniis se copulasse; affirmant, ex ipsa unione augeri discordiam ac damna, cum plures sine Sacramentis obierint. Cuncta igitur EE. PP. aequa lance pensitabunt ea, qua praestant, scientia iuris et prudentia. Die 26 noveni bris 176 3: Non proposita. Die 17 decembris 1763 Sacra, etc. respondit: Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 32, p. 249-252]. 3733. S. C. C., Tranen., 17 dec. 1763. Proposita ac resoluta fuit haec causa in Congregatione habita die 14 maii proxime praeteriti.- Acquieverunt omnes praeter unos Religiosos S. loannis de Deo, qui controversiam instaurant, atque iniuria se non comprehensos praedicant in exemptione aliis Mendicantibus concessa. Addunt, omnia bona ab eis possessa Baruli spectare ad Communitatem, quae bona dedit pro curandis infirmis, statuens, quod in casu, che detti Padri si occupassero in altro esercizio, che fosse contrario a det ta ospit alita. sia lecito a det ta Università ripigliarsi detto Ospitale coliintroito di essa sensa contraddizionc : hinc Hospi­ tale Baruli non esse comprehensum in instructione huius Sacrae Congrega­ tionis, quia illud precario retinent et loco laicorum tantummodo administrant. Dubium est: An sit standum, vel recedendum a decisis quoad PP. S. loannis de Deo in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit : Praevio recessu a decisis, bona pro manutentione Hospitalis liandi non teneri.3 ['Ihesaurus Resolutionum, torn. 32, p. 259-261]. 1 Cf. X. 3722. 1 Cf. X. 3727. ‘er. x 37m. · ■·■ m· Curia Romana 32 3734. S. C. C., Spoletana, 14 et 28 ian. 1764. Episcopi edictum, de quo est controversia, ita habet: s'intenda abolito I'uso dei tonnello; niun Sacerdote o Chierico di Ordine sagro, ne divini Offici, o in altre funzioni sagre, molto meno poi nel celebrare la Santa Messa, passa servirsi di altra veste, che della talare. Poenam statuit suspensionis a divinis per quindecim dies, reservatis suo arbitrio. Ex tota Dioecesi, quae paruit, Ecclesiastici Comitatus Nursiae, Cassiae et Vallis Narci reclamantes, hanc Sacram Congregationem adiverunt. Alle­ gant, quod in sua regione montosae viae sint difficiliores et asperiores, quam in planitie; se inter praegelidos et nivosos montes versari; maximos ibi im­ bres, perpetuum gelu; difficillimum transitum de loco in locum; haec notis­ sima a pluribus confirmari testibus. Augeri omnia, quia sub una Parochia plures sunt villae, castra ac domus ruricolarum, plures ecclesiae filiales dis­ sitae ab habitatione Parochi per unum, duo et ultra milliaria; Parochos ac Presbyteros pro administrandis Sacramentis debere huc illuc diu noctuque cursitare: non solum difficile, ut praescriptum Episcopi impicatur, ob incom­ moda et pericula, sed prorsus servari non posse. Ideo priores Episcopos de hoc non locutos, vel saltem breviori illa veste, quam hodiernus prohibuit, contentos fuisse. Episcopus interrogatus respondit, se id fecisse secundum canones, Con­ cilia et usum aliarum Dioecesium. Impugnat incommoda, quae contra con­ geruntur. Synodus Tridentina, Sess. 14, cap. 21 praescripsit deferri vestem ordini et dignitati congruentem et iuxta Episcopi ordinationem et mandatum. Sacra Congregatio numquam reprobavit Episcoporum decreta de hac vest·; poenas tamen delevit, vel immutavit nonnunquam et persaepe moderata est, ut in Ruben., 18 augusti 1708,1 in Bisacciorum, 1 martii 1738. 2 Du­ bium, de quo quaeritur, est: An edictum diei 16 februarii 1763 substineatur quoad Parochos, et Presby­ teros castrorum et villarum Nursiae, Cassiae, et Vallis Narci in casu? Die 14 ianuarii 1764: Non proposita. Die 28 ianuarii 1764 Sacra, etc. respondit: Affirmative, et ad Eminentissimum Praefectum ad mentem. [Thesaurus Resolutionum, torn. 33, p. 12-14, l8j. ■ » Cf. N. 3068. 2 Thesaurus Resolutionum» corn. S. pan II, p. 46-4?;, 53, 54.. J I I I I i I I 5. C. Conciht 33 3735. S. C. C., Civitatis Castellanae, 28 ian., 18 febr. 1764. Funus super cadavere Sylviae Paglia in Ecclesia Cathedrali Civitatis Castellanae peractum est contra decretum Episcopi, qui petentibus Patri­ bus Minorum Conventualium illud agendum mandaverat in ecclesia S. Francisci, quae sepulcrum Familiae habet. Quaestio instituta est in Curia Ordinarii super attentatis, sed delato interim iussu Episcopi ad illam eccle­ siam cadavere, nunc de iisdem agitur in hac Sacra Congregatione, quam, relicta Curia, adiverunt Conventuales, qui emolumentorum funebrium resti­ tutionem integram quoque petunt. Propugnant, non dubitari in hire, quod non electa sepultura a defuncto, funus eius sit peragendum in ea ecclesia, ubi Familiae sepulcrum extat: hanc doctrinam communiter receptam ex notissimo textu in cap. 3, de sepult., in 6, constabilivisse Sacram hanc Congregationem in Massanen., 17 aprilis 1706,1 in Lucana, 14 mardi 1722,- in Volaterrana, 16 mar­ di 1726.3 De eo vero, quod attinet ad restitutionem emolumentorum, contendunt, illam impugnari non posse, quicumque etenim fuerit con­ sensus viri super funere uxoris, non potuisse per Capitulum contemni decretum Episcopi. Ex adversa parte Capitulum se tuetur ex consensu superstitis viri, qui etiam consensu filiorum et heredum matris id fecisse declarat. Alle­ gat, in constitutione Regimini, * s. m. Sixti IV statui, quod defunctorum consanguinei nequeant cogi ad celebrandas excquias in ecclesiis Parochialibus, quando cadavera tumulanda sunt in ecclesiis Regularium, proptereaque a contrario sensu optimum argumentum sumi, consanguineos, cum id velint facere, non prohiberi. Dubitabo unica exurgit, quae controversiae nexum facit: an voluntas heredis pro voluntate defuncti habenda sit. De iure autem est, quod cadavera eorum, qui de se aliter non constituerunt, sepeliantur in ecclesiis Parochiae vel in sepulcris pro Familia conditis. In eam rem sunt reso­ lutiones in cit. Volaterrana, 16 mardi 1726 et in Sabinen., iS decem­ bris 1734.6 Dubia sunt: 1. An cadaver Sylviae Paglia potuerit asportari ad Ecclesiam Calhedralem Civitatis Castellanae ad effectum funus peragendi? Et quatenus negative : 2. An, et quae emolumenta funeris Archipresbyer seu Vicarius Curatus Capituli Cathedralis dictae Civitatis restituere teneatur ecclesiae S. Fran­ cisci in casu? Die 28 ianuarii 1764: Non proposita. ' Cf. X. 3040. ' ’ H 5 Cf. X. 3238. 1 Cf. N. 3313. 1 Bull. Korn., tom. 3, ΙΙί, 5 Cf. V0/. K/. N. 3436. p. 143 Curia Romana 34 Die l8 februarii 1764 Sacra, etc. respondit ad 1. Negative, et amplius. Ad 2. Affirmative quoad integra emolumenta, excepta quarta canonica, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 33, p. 32-34, 36]. 3736. S. C. C., Marsorum, 28 ian., 18 febr. 1764. Anno 1644 Marsorum Episcopus confirmavit donationem, quam Joan­ nes de Blasettis fecerat plurium bonorum suo familiari sacello S. Michaelis Archangeli in Parochiali ecclesia S. Sebastiani terrae Massae, ac ex iis Beneficium ecclesiasticum erexit auctoritate ordinaria et iuspatronatus con­ stituit favore praefati loannis cum pleno iure praesentandi... quamcumque personam Ecclesiasticam Beneficii ecclesiastici capacem. Joannes idem anno 1699 suo testamento heredes scripsit universales Patres Pauperum Matris Dei scholarum Piarum, verum de suo Beneficio in eodem testamento dixerat: nella prima vacanza del mio iuspatronato... da adesso per allora présenta gl’infrascritti mid eredi in ogni miglior modo che posso e devo, con obbligarli all'incon tro all'adempiniento delle Messe prescritte... Heredes post testatoris mortem nihil de variando beneficio curarunt, ac secundum eius erectionem ad vacantem Cappellaniam praesentarunt semper Sacerdotem saecularem usque ad annum 1761, quo tandem supplicarunt Sanctissimo. Negotium omne huic Sacrae Congregationi remissum est. Allegant nunc se capaces huiusmodi beneficio tum ex litera fundatio­ nis, quae non requirit, nisi quamcumque personam Ecclesiasticam beneficii ecclesiastici capacem, quo nomine se venire posse autumant, tum quia onus iniunctum nihil aliud secumfert, quam celebrationem Sacrorum, quae peragi potest tam per Sacerdotem saecularem, quam regularem. 1 fodiemus beneficii Rector non refragatur, dummodo beneficium viventi non intercidat. a Agitur de Ecclesiastico beneficio saeculari. Videndum, num obstet regula iuris canonici, cap. Cum beneficio, de praebend., cap. Nullus, de elect., in 6, Clem. Ne in agro, de statu Monadi., S. Congregatio in Frisingen., 18 iunii 1735.1 Videndum, an ex litera fundationis obstet petentibus, quae inest clausula: quaecumque persona Ecclesiastica beneficii Ecclesiastici capax. Dubia sunt: I. An liceat Patribus Scholarum Piarum satisfacere per seipsos celebra­ tioni Missarum in casu? Et quatenus negative: II. An sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione in casu? Die 28 ianuarii 1764: Non proposita. W Die 18 februarii 1764 Sacra etc. respondit ad I. et II. Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 33, p. 29-31, 36]. 1 Cf. N. 3443. 1 5. C. Concilii 35 3737. S. C. C., Palentina, 28 ian., 18 febr. 1764. luxta mentem dilata fuit resolutio huius causae in Congregatione ha­ bita die 4 iunii 1763.1 Non usque adhuc de sua contumacia desiliunt Monachi: hinc instantior factus Episcopus petit, ut modus tandem con­ troversiae ac finis imponatur. Addit, frustra eos expectari, qui ab initio huius Sacrae Congregationis iudicium, ut declinarent, summopere enisi sunt. Eadem dubia sunt. Dic 28 ianuarii 1764: Non proposita. Die 18 februarii 1764 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative in iis, quae curam animarum et Sacramentorum administrationem respiciunt. Ad 2. Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 33, p. 34, 37]. 3738. S. C. C., Terracmen., 14 apr., 12 maii, 2 iun. 1764. Parva ecclesia S. Nicolai Barensis in agro Somneni est Terracinen. Dioecesis. Bismille et ultra passus ab oppido distat; ad Moniales Cistercienses S. Mariae delle Canne, pertinet; eremitae custodienda persaepe data est, perpetuis direptionibus obnoxia; necquicquam multoties repa­ rata impensa Monasterii, nam devastatur iterum; receptaculum saepenumero pecori, non raro hominibus facinorosis perfugium. Moniales anno 1761 supplicarunt Sanctissimo, ut profanaretur, translatis Sacris aliisque oneribus ad propriam ecclesiam Monasterii, quod quingentos passus ad oppidum numerat. Rei cognitione ad S. Congregationem delata, auditus Episcopus omnia probavit confirmavitque. Sed uti res secundum ordinem iuris cognosceretur, ei rescriptum est, ut procederet, prout de ture ad confectionem processus super abusu ecclesiae, de qua agitur et defectu medio­ rum ad considendum illius decenti manutentioni. Pervenerunt acta. Concilium Tridentinum Sess. 21, cap. 7, de ref. post demandatam Epi­ scopis ecclesiarum restaurationem, si ea expleri nequeat, mandat, ut pro­ fanato, non tamen ad sordidos usus, loco, beneficia simplicia transferant in Matrices, aut alias ecclesias locorum eorundem seu viciniorum arbitrio suo, atque in iisdem ecclesiis erigant altaria vel cappdlas sub iisdem invocationibus, vel in iam erecta altaria vel cappellas transferant cum omnibus emolumentis et oneribus prioribus ecclesiis impositis. Id ipsum non raro fieri mandatum est, si aliae rerum circumstantiae id postulent, ut aediculae praesertim in agris profanentur, quae plerumque perditis hominibus usui sunt. Quae­ ritur: 1 Cf. N. 3728. Ctiria Romana 36 I. An sit locus profanationi ecclesiae ruralis S. Nicolai de Bario a Monialibus Cisterciensibus in territorio oppidi Somneni possessae in casu‘i Et quatenus affirmative: II. An sacrae Imagines, supellectilia et onera quaecumque in eadem eccle­ sia existentia transferri, et respective adimpleri valeant in ecclesia propria dictarum Monialium in casu? Die 14 aprilis 1764: Non proposita. Die 12 maii 1764: Non proposita. Dic 2 iunii 1764 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative iuxta votum Episcopi. Ad II. Affirmative, et quoad onera scribatur Episcopo iuxta instructionem. [Thesaurus Resolutionum, torn. 33, p. 85-87, 95, 106]. 3739. S. C. C., Embricen., 19 ian., 9 febr. 1765. Dilata huius causae resolutione in Congregatione habita die 20 novem­ bres 1745,1 ea tandem data fuit die 23 Septembris 1747. 2 Rediit canonicus anno 1756, ac plura monumenta exhibuit, quibus ius suum clarissime com­ probavisse existimabat, rogans, ut a decisis recederetur. Scriptum est ita­ que Nuntio Apostolico, sed quae morae interpositae fuerint, inspici posset ex eius relatione, quam tandem die 16 octobris 1762 taedio fortasse victus dedit. Instantiore facto Oestcr ex ipsa Capituli contumacia, causa ultra protrahenda non est. Ait Oester, sacellanatuin anno 1610 unitum fuisse Canonicatui septimo in ordine a latere Praepositi, ac proinde non Sacellanum acquisivisse hono­ rem et nomen Canonici, sed verum Capituli Canonicum acquisivisse sacel1 anatum. Probari hoc ex ipso facto: Sacellanos etenim ante hanc unionem nunquam choro interfuisse, neque habuisse stallum; postmodum vero non sacellanum choro et stallo potitum, sed Canonicum, qui et Sacellanus erat, suo choro et stallo gavisum. Ilis itaque positis certum esse in iurc, Capitulum non potuisse naturam beneficii immutare: can. Inferior, dis. 21, cap. Super his, de maior, et obed., Clem. Ne Romani, de elect. De eo vero, quod pertinet ad celebrandum Sacrum diebus festis, certat, curam habi­ tualem penes Capitulum esse; Capitulum decimas et oblationes percipere, et functiones parochiales agere, inter quas onus celebrandi pro populo est recensendum. Capitulum contra asserit, nonnisi quatuordecim cum Deeeno esse veros Canonicos, ideoque septimum a latere Praepositi non posse esse ex veris, qui alioquin essent quindecim. De eo vero, quod respicit onus cele­ brandi Missam parochialem. allegat, Sacellanum praeter divitem prae­ bendam omnia tum certa, tum incerta parochialia emolumenta habere; ' Cf. N. 3576. * CF. N. 3596. •S’. C. Concilii yj ideoque in cumdem id onus incumbere ex Concil. Trident., Sess. 23, cap. i, de ref. Quaeritur: An sit standum, vel recedendum a decisis sub die 23 sept, in casu? Die 19 ianuarii 176 j: Non proposita. Die 9 februarii 7765 Sacra, etc. respondit ad 1. Praevio recessu a decisis, negative. Ad II. Praevio recessu a decisis, affirmative. Ad III. et IV. In decisis, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 34, p. 18-23, 27]· 3740. S. C. C., Fulginaten., 27 apr. 1765. Virginius Turchi, Prior Fulginatis ecclesiae, qui obiit anno 1762, testa­ mentum condidit anno 1755; biennio post codicillos fecit. Duodenarium praebendariorum in ecclesia constituendum numerum heredem scripsit, certis assignatis bonis. Reliqua bona legavit Canonicis. Plura et alia parva ac pene inutilia legata fecit, ac certam eleemosynam panis quotannis stato die pauperibus distribui iussit. Air sane moratus et probus, sed sui patri­ monii ipse inscius, ac festivissimi capitis, ambiguo et implicato verborum circuitu amplissimam litium segetem reliquit posteris, quae adhuc recisa non est. Interea ingens reperta est pecunia in scrinio testatoris reposita, quae patrimonium et controversiarum causam auxit. In codicillo autem declaravit: se il numero di dodici bénéficiât· venisse giudicato eccessivo all'entrate, si possino ridurre a died. Multiplicem quaestionem proponunt partes, quatuor capitibus com­ muni consensu comprehensam. In quorum tertio agitur de numero novarum praebendarum constituendo. In qua quaestione ponderandum, an admit­ tendus sit calculus et supputatio, detractis omnibus oneribus. Itaque quae­ ritur: ζχ 3. Aii, et quot beneficia sint erigenda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 3. Dilata, et firmetur status coram Ordi­ nario, citatis intéressé habentibus. [Thesaurus Resolutionum, tom. 34, p. 75-79]. 3741. S. C. C., Setina, 27 apr., 18 maii 1765. In Civitate Setina Oblatae seu Convictrices sunt Sacrae Familiae, quibus s. m. Clemens XI anno 171S quaedam exigui reditus beneficia concessit, praevia tituli collativi suppressione et extinctione. Simili modo aliud Sancti Antonii largitus est s. m. Benedictus XI11 anno 1724. Eas idem Clemens Pontifex anno 1717 a jurisdictione Ordinarii exemptas Cardinali Petro Marcellino Corradino, s. m. vero Clemens XII anno 1731 post Corradini Curia Romana 3« mortem Cardinali pro tempore Congregationis S. Ivonis de Urbe Prote­ ctori in perpetuum subiecit. Multiplex contra eas excitatur nunc controversia de contributione cathedratici, etc. Hanc omnem Eminentissimus Cardinalis Caracciolo de Sanctobono Protector S. Congregationi delegandam prudentissime impetravit. De t, nempe de cathedratico, aiunt Oblatae, suum Monasterium exemptum esse ab Ordinarii jurisdictione iuxta modum et formam indulti Monialibus Farnesianis concessi. Idcoque non teneri ad cathedraticum, quod pro iurisdictione, quam habent Episcopi super beneficiis, datur. Itidem suo­ rum, quae habent, beneficiorum titulos auctoritate apostolica extinctos. Nec officere clausulam in concessione bonorum ad beneficia pertinentium expressam: supportatis tamen beneficiorum et cappellaniarum oneribus. Intelligi illam deberi de oneribus, quae intrinsecus beneficiis ex fundatione inhaerebant, non vero de aliis, quae numquam convenire possunt cum extinctione tituli, quae naturam beneficii et eius bonorum prorsus immutat. Multo magis, quia cathedraticum numquam antea in ea Dioecesi Episcopo solutum fuerat. Non potuisse propterea cogitare Pontificem concedentem de supportandis iis oneribus, quae numquam e.xtiterant ante concessionem, et quae post extinctionem tituli cum iis oneribus repugnantiam iuris habe­ bant. Hodiernum Episcopum nunc primum de hoc cathedratico cogitasse. Decessores sua diviti mensa contentos fuisse hucusque. Contra vero Episcopus propugnat cathedraticum deberi mensae episco­ pali iuxta taxam Concilii Romani. Unicum Convictricium perfugium esse privilegium exemptionis. Onus Cathedratici beneficiis omnibus medullitus inhaerere, nec praescribi unquam posse. Exemptionem autem de iure nihil proficere Monasteriis super novis beneficiis, quae acquirunt. Cathedraticum deberi in honorem cathedrae episcopalis, etiam divite mensa, certum est. Ad rem faciunt: Catacen., 21 maii 1644,1 Maceraten., 8 maii 1734,'- Firmana, 24 iulii 1734. 3 An praescribi, vel remitti ab ipsis Episcopis hoc ius possit, ad rem facit: Amalphitana, 5 septembres 1705.1 Sed advertendum, non peti cathedraticum super universis bonis, sed super iis beneficiorum. Ponderandum, num regula, quae favet Episcopo, locum habeat in beneficiis aeque principaliter tantum, non vero subiective et cum tituli extinctions unitis. Ad rem faciunt: Amalphitana, 26 februarii 1707,5 Maceraten., 8 maii 1734.® Disputatur: i. Ah Convictrices Sacrae Familiae teneantur solvere cathedraticum, et in qua summa? Die 27 aprilis J765: Non proposita. -I Die iS maii 1765 Sacra, etc. respondit ad i. Negative, et amplius. (Thesaurus Resolutionum, torn. 34, p, 79-84, 94]. 1 Cf. X. 2651 * Cf. X. 3423. 1 Cf. X. 3429. * Cf. N. 3038. * Cf. X. 3049. * Cf X. 3423. S. C. Concilii 39 3742. S. C. C., Saliitiarum, 8 iun., 13 iul. 1765. Curia Episcopi contra Sacerdotem Bernardum Marinum excitavit querelas, quia nempe ante aetatem legitimam novem mensium minorem, dolo ac fraude, cum falso testimonio aetatis sacrum Presbyteratus Ordi­ nem suscepisset. Marinus dispensationem ab irregularitate petiit. Sed preces reiectae sunt. Hinc alio se vertit: disputat nunc, se irregularitatem non contraxisse. Pugnat enim, se nihil delicti habere, nihil dolo factum, qui necessarius alioqui esset. Ad haec probari, se errore deceptum ex ipsis literis testimonii suae aetatis nullo patenti vitio laborantibus, non cancel­ latis, non abolitis, datis anno 1755, tempore non suspecto, dum ad mino­ res Ordines promovendus erat. Neque obiici posse, quod ipsemet antea ab Episcopo veniam petierit pro impetranda dispensatione aetatis. Dubi­ tasse tunc de sua aetate; postmodum literas testimonii inspexisse, hinc venisse iustam credulitatem, se nulla dispensatione indigere. Haec omnia suo iureiurando nunc comprobare. Videri omnia bona fide acta, ex hoc ipso, quod Episcopus, qui hunc defectum aetatis sciverat, sine dispensa­ tione postmodum Ordinem contulit. De eo vero, quod respicit exercitium Ordinis, contendit, se suscepti intempestive Ordinis notitiam habuisse, dum in legitima aetate erat; ideoque quemadmodum in poenam non inci­ derat ante, ideo nec ab exercitio prohibitum postea ex communi sententia. Poena promoti ante legitimam aetatem iure veteri erat suspensio, sed non ipso facto: cap. Vel non est compos, de temporib. ordinat. Haud dubium tamen videtur esse, requiri saltem ad poenam, ut quis dolo ac scienter fecerit, non ignoranter, vel iusta ductus credulitate. Quaestio itaque ad factum refertur. Ponderandum hic, quid iure de Marini scientia vel igno­ rantia praesumi debeat; quid faciat, quod ipse Marinus antea de hoc dubita­ verit. Num saltem culpae expers non sit, quia diligentius de hac re debuisset inquirere. Num, et quanti sit aestimanda eius iurata de bona fide asseve­ ratio. Decidendum proponitur: An constet de irregularitate in casu? Die 8 itinii 1763: Non proposita. Die 13 iulii 1763 Sacra, etc. respondit: Pro dispensatione ad cautelam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 34, p. 126-129, 138]. 3743. S. C. C., Senogall ien., 8 iun., 13 iul. 1765. Angelus Sammaranus e Monte Bodio Dioecesis Senogallien. loanni Baptistae filio substituit in universo asse Sodalitium Mortis cum onere constimendi hospitale certis datis legibus. Substitutio non multo post tempore locum habuit atque hospitale constitutum est. Verum decessores 40 Curia Romana Episcopi iteratis decretis sodalium negligentiam de hospitalis administratione increpantes, testatoris voluntatem integre servandam mandarunt, sed frustra. Proptcrea hodiernus Episcopus nonnulla in sacra visitatione diei 2i septemhris 1761 de hospitali decreta edidit. Reclamarunt illico Sodales, sed licet a biennio et ultra disputanda dubia proposuissent, tarde ad defendendam causam venerunt. Asserunt, unicum semper hospitalis fuisse administrum; non immu­ tandam hanc consuetudinem. Duorum administrationem noxiam certe esse communi non adhuc diviso patrimonio. Hospitale nulla Ordinarii auctoritate erectum. Episcopum praeter visitationem et redditionem rationis accipiendam nihil praeterea iuris habere. Ita a centum supra annis servatum fuisse. Convenire ipsas synodales constitutiones, quae de OHicialibus eli­ gendis quolibet anno nihil dicunt; approbationem solummodo, si ultra annum exerceant, requirunt. De cautione autem danda decretum laudant. Quaeritur: V. An bona hospitalis sint administranda per separatum ministrum ab aliis bonis Confraternitatis in casu? VI. An Administratores praedicti sint approbandi ab Ordinario, et cavert debeant de bene et fideliter administrando in casu? Dic 8 iunii 1765: Non proposita. Die Jj iulii 1765 Sacra, etc. respondit ad V. Negative. Ad VI. Negative ad primam partem, affirmative ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 34, p. 116-122, 137]. 3744. S. C. C., Pacen., 24 aug., 28 sept. 1765. in Ecclesia Pacensi Canonicatum Theologalem nuper obtinuit Franciscus de Toleto. Orta est autem dubitatio super Canonici Theologi mu­ nere, videlicet super materia legendi. Concordi animo S. Congregationis sententia exquiritur, quae certam legem posteris dicat. De Theologo nulla quaestio in facto est. Historiam narrat Capitulum, probat Episcopus. Theologalena Canonicatum erectum fuisse anno 1581. Theologos ab ipsa erectione usque ad annum 1667 de theologia morali seu de casibus conscientiae lectiones habuisse. Anno 1732 Theologum contendere primum coepisse, se ad eam lectionem non teneri, quam is postea omni vita omisit. Propterea factum est, ut anno 1762 vacante Canonicatu Episcopus decreverit: Canonicatui lecturae inservientem ad theologiae moralis teneri lectionem, et proxime ad illum eligendum ad id posse compelli. Hinc obtemperare repugnante Francisco Toleto, concorditer postmodum statuisse omnes, ut eius rei consultationem ad S. Congregationem defer­ rent, eiusque sententiam exciperent. ] Xiebat tunc Canonicus de Toleto, hanc lectionem a Tridentini mente alienam. Suos decessores a centum prope annis non legisse. Nullam haberi necessitatem huius lectionis, quam Canonicus Poenitentiarius agit. Adesse S. C. Concilii in Civitate Regularium domos, in quibus tum scholasticae tum moralis theologiae lectio quotidie habetur. Ad Sacrae Scripturae expositionem et interpretationem paratum se exhibuisse, sed inutili conatu auditorem ha­ buisse neminem. Non teneri itaque ad ea, quae suo muneri extranea sunt. Affirmat nunc Capitulum, non esse alienam hanc lectionem a mente Synodi Tridentinae, quae Sess. 5, cap. 1, de ref., licet principio ad Sacram Scripturam tantummodo respicere visa sit, tamen postea indiscriminatim de Sacra Scriptura ac de Theologia locuta est. Lectionum numerum, dies, modum, et materiam arbitrio Episcopi relictam esse.1 Usum hunc in Eccle­ sia Pacensi ab initio obtinuisse. Obtemperandum itaque Episcopo, qui materiam legendi designat. Nec referre, quod Canonicus Poenitentiarius adsit. Non hinc detrahendum Episcopo, ut mandet Theologo, quod pro necessitate populi casus conscientiae explicet. Clericos ad Regularium domus non accedere; posse autem cogi, ut ad Ecclesiam veniant. Utilio­ rem ei Clero et populo moralis lectionem, imo et necessariam in iis regio­ nibus. EE. PP. viderint, quomodo sit respondendum: i. An Canonicus Theologus cogi possit pro arbitrio Episcopi etiam per multas loco Sacrae Scripturae legere casus conscientiae, seu theologiam mora­ lem in casu? Die 24 augusti 1765; Non proposita. Die 28 septembris 1765 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 34, p. 179-185, 195]. 3745. S. C. C., Viterbien., 23 nov. 1765. Agitur de declaranda qualitate sive ecclesiastica, sive laicali Cappellaniae, quae anno 1760 Centumcellis ex testamento Petri Bianchi ad altare S. Michaelis Archangeli in ecclesia Sodalitii Mortis a Curia Ordinarii petente primo ad Cappellaniam nominato, uti ecclesiastica erecta est, ignaris tamen heredibus et Patronis, necnon Sodalibus Mortis ad ius nomi­ nandi substitutis, qui omnes nunc contradicunt, ac laicalem esse propu­ gnant. Decretum quidem editum est: auctoritate Ordinaria... cappellaniam iuxta dispositionem quondam Petri Bianchi ad altare S. Michaelis Archangeli in ecclesia Confraternitatis Mortis Civitatis Centumcellarum perpetuo eri­ gimus. Verum Michael Angelus et loseph Maria Bianchi heredes Petri, qui ius nominandi habent, ac Sodales ad illud ius substituti, abrogandam institutionem Cappellaniac ecclesiasticae contra mentem testatoris non rite factam supplicant. Aiunt, agi de Cappellania a testatore laico consti­ tuta, nulla Ordinarii auctoritate quaesita, in quolibet dubio, uti laicali habenda. Nullum autem dubium esse de voluntate testatoris, non solum ex nominato toties qualitate laicali, c\ defectu mentionis dotis et insti1 Cf. X. 2783. 42 Curia Romana turionis, et ex nunquam requisito consensu Ordinarii, sed ex ipsis apertis­ simis testamenti verbis: qual beneficio semplice o sia cappellania, voglio, che sia meramente laicale, e che Γ Ordinario sopra quello o quelle non passa niai avervi ius alcuiio, nè mai possa dirsi ecclesiastico. Ex his, inquiunt, apparere qualitatem laicalein apertissimam. Neque obstare factum Procu­ ratoris Andreae Cappellani, qui ignoranter, ac sine ulla auctoritate egit, contra ius clarum heredum ac Patronorum, quod sive ex facto nominati, sive ex facto Curiae imminui nequibat. Promotor fiscalis Curiae ad indicium non venit, sed folium transmisit, quo qualitatem ecclesiasticam vindicat ex pluries reptita beneficii appella­ tione, demandata erectione: se ne debba eriggere, etc., ex dotis constitu­ tione, Sacris perpetuis, certo altari, ac verbis: nominandi, et praesentandi. Quae autem testator dixerit de qualitate laicali, respicere contendit tan­ tummodo ius nominandi, quod, Ordinario excluso, heredibus unice datum voluit. Non dubium est, posse Ordinarii auctoritate effici Cappellaniam eccle­ siasticam, si ex ultima voluntate constituenda sit, petente herede vel Pa­ trono, dummodo testator a Cappellaniae ecclesiasticae erectione alienus non fuerit. Proponitur: An Cappellania S. Michaelis Archangeli sit ecclesiastica, ita ut substi­ tuatur erectio facta ab Ordinario, et institutio in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative in omnibus, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 34, p. 205-211]. 3746. S. C. C., Novarien., 23 nov., 14 dec. 1765. Communias Brolii, quae cum Nunio et Oyda locorum Dioecesis Novariensis in una Parochia concludebatur, propriam sibi Parochiam constitui a Novariensi Episcopo proxime elapsis annis expostulavit ad vitanda incom­ moda aucti sui populi, ac detrimenta et damna, quae ob longas vias aspe­ ras et confragosas in diem patiebatur. Haberi decentem ac aptam in loco ecclesiam. Offerre se pro sui Parochi substentatione congruos redditus et opportunam domum. Nihil causae esse, cur inviti a suis laribus abstra­ hantur pro fidei rudimentis addiscendis et pro Sacramentis Ecclesiae recipiendis, cur voce et manu pastoris carere debeant, qui in re praesente doceat, pascat et oves suas distincte noscat; cur sine Ecclesiae Sacramen­ tis non perraro obire cogendi sint. Curia Novariensis die 2 augusti 1758 per sententiam novae Parochiae erectionem reiecit, verum Metropoli­ tanus Mediolanensis, ad quem Brolium appellavit, die 13 augusti 1760 locum esse edixit peritae separationi ac dismembrationi ab ecclesia Paro» chiali Nunii. Tandem inita inter Procuratores Nunii et Brolii concordia, dismembratio decreta fuit. Non placuit ea inita concordia populo Nunii, qui illam nunc impugnat. .S’. C. Concilii 43 Interrogata de hac transactione Curia Novariensis respondit: annuendum esse petitae separationi seu dismembrationi, non solum, quia homines Brolii (empore hyemali, cum pluviae inundant, non possunt sine magna difficultate parochialem Nunii ecclesiam adire, sed etiam, quia posita tenuitate redituum ipsius parochialis, Parochus ipse impar est manutenendo Coadiutori propriis expensis; cumque piorum benefactorum concurrat oblatio assignandi de pro­ prio novo futuro Parocho congruam sustentationem, non videtur differenda haec spiritualis consolatio eisdem hanc gratiam enixe postulantibus. Inqui­ ritur: II. An admittenda sit dismembratio seu separatio ab ecclesia parochiali loci Nunii, et erigenda nova Parochia in Castro Brolii? Die 23 novembris 1765: Non proposita. Die 14 decembris 1765 Sacra, etc. respondit ad II. Affirmative.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 34, p. 220-225, 240]. 3747. S. C. C., Terracinen., 1 mart. 1766. Posteaquam prope initium saeculi XIII Honorius III Privernatem et Setinam ecclesias Terracinensi uniit, perpetuas controversias ad haec tempora inter se loca eadem exercuerunt. Episcopus anno 1764 Priverni indixit Synodum. Capitulum Terracinense ad eam Archipresbyterum et quinque Canonicos deputavit, data lege, ne sua iura imminui paterentur. Hi autem, cum vidissent a latere Episcopi Archidiaconum et Praeposi­ tum Setinos, de iniuria illata contra suum honorem statim conquesti, non audierunt inde imperium Episcopi, qui indicta poena suspensionis, ne abirent, prohibuit. Nunc sua iura tuetur Capitulum Terracinense de legibus actae Synodi, an Terracinenses obligent, necnon de iniustitxa et irrita poena suspensionis ab Episcopo tunc lata. De Synodo certum esse. Episcopum plures Dioeceses habentem in sin­ gulis teneri alternis vocare Synodum. Per unam non obligari Dioeceses alias; ad eam non teneri accedere. Inde sequi, quod si Episcopus ad venien­ dum ad Synodum extra Dioecesim Terracinenses cogere nequibat, prae­ ceptum, ne discederent, iniustum fuit, ideoque ad obtemperandum non obligatos fuisse. Contra Episcopus affirmat, cathédrales, licet inter se distinctas, respe­ ctu Episcopi unum corpus constituere, atque unam Dioecesim. Ideoque coactam Synodum obligare omnes, ut in Geruntinen. et Cariaten., 11 fe­ bruarii 1708.2 Potuisse demum recusantes Terracinenses cogere, qui rece­ debant, atque inobedientes ecclesiasticis poenis deterrere simul ac ligare, cap. Quod super his, de maiorit. et obed., Concil. Trident., Sess. 6. cap. 3 et Sess. 14, cap. 4. de ref. Inquiritur: ' Cf. X. 3749, 3754 1 Cf. N. 3061 44 Curia Romana 3 z I I c:enien. die 24 iunii 1764 obliget Civitatem et Dioecesim Terracinen.? 6. An suspensio Archipresbyteri et quinque Canonicorum Cathedralis 7'erracinen. subst ineat ur in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 5. Affirmative, et amplius. Ad 6. Affirmative, et ad Emum Praefectum ad mentem, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 35, p. 53-60]. 3748, S. C. C., Avenionen., 1 et 22 mart. 1766. Inter Capitulum Metropolitanae Avenionensis et Capitulum Collcgiatae et Parochialis S. Agricolae eiusdem Civitatis controversia agitatur de quarta funebri S. Agricolae danda pro parochianis quibuscumque, licet servitio Metropolitanae addictis, qui in ea Metropolitana tumula­ rentur, necnon de non sepeliendis in Metropolitana parochianis S. Agri­ colae, qui sepulturam non elegissent. Ad i. Capitulum S. Agricolae ait, se curam animarum habere eiusque onera omnia ferre in sua Parochia, ideoque sibi debitam quartam funera­ lem: cap. Λ os instituta, cap. Cum super, de sepult., Clement. Dudum, eodem tit. Expresse cautum id fuisse in literis loannis XXII anni 1321, dum eccle­ siam S. Agricolae Parochialem in Collegiatam erexit. Accedere constantem usum ab immemorabili tempore tot sacculorum cursu retentum. Ad 2. Habere pro se iuris sanctionem, quae favet Parochiae etiam de Canonicis vel Beneficiatis, qui in sua propria ecclesia tumulentur. Appa­ rere ex monumentis, ita servatum fuisse semper. Ad 3. Apertissimam esse legem de sepeliendis omnino in propria eccle­ sia, qui sepulturam alibi non elegerint, aut familiae sepulcra non habeant: cap. 1-3, de sepult. Contra vero Capitulum .Metropolitanae ad 1. inquit: nunquam solu­ tam quartam ab anno 1642 haberi ex libris capitularibus. Probari autem plenissime ex libris ipsis S. Agricolae exhibitis in S. Congregatione Rituum nunquam ab anno 166S exactam. Ad 2. Canonicos aliosque Ecclesiae Metropolitanae servitio addictos, ubicumque domicilium habeant, in ea Sacramenta percipere et veros Cathedralis parochianos esse, ac uti parochianos in eadem sepeliendos. Hinc propterea nullam quartam deberi alienis Parochis. Ad 3. Sc contendere ait, tantum viatores, exteros, vagos et peregrinos fixum non habentes in loco domicilium in Cathedrali Eccle­ sia tumulandos esse. Λ Quaeritur: 1. An Capitulo Ecclesiae Collegiatae et Parochialis S. Agricolae debeatur aorta funeralium parochianorum, qui in Ecclesia Metropolitana sepeliuntur in casu? ’ 2. In Capitulo Ecclesiae Collegiatae et Parochialis S. Agricolae debeatur funeralium Canonicorum, Beneficiatorum aliorumque. addictorum ser- S. C. Concilii +5 titio Ecclesiae Metropolitanae Avenionen. decedentium intra limites dictae Ecclesiae Parochialis, quatenus in eadem Ecclesia Metropolitana tumulentur in casu? 3. An Capitulo Ecclesiae Metropolitanae Avenionen. liceat sepelire cada­ vera parochianorum S. Agricolae in Parochia decedentium, non electa sepul­ tura in dicta Ecclesia Metropolitana in casu? Die 1 mart ii 1766: Non proposita. Die 22 martii 1766 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative et amplius. Ad 2. Affirmative, et amplius. Ad 3. Negative, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 35, p. 60-68, 76]. 3749. S. C. C., Novarien., 22 mart. 1766. Resoluta fuit haec causa in Congregatione habita die 14 decembris anni 1765.1 Nunc autem iterum proponitur sub consueta forma: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad II. In decisis iuxta modum, nempe esse loctnn separationi, facta obligatione in forma iuris valida praestandi congruam novo Parocho, firma remanente annua praestatione ecclesiae S. Ambrosii Eunieniae, necnon cum solo onere solvendi Parochiae Nttnit loco antiquae praestationis, pro una vice lib. imperiales 1300, scilicet 200 pro ecclesia, et reliquas pro fundo eiusdem Parochiae. 2 [Thesaurus Resolutionum, tom. 35, p. 77]. 3750. S. C. C., Urbevetana, 10 ct 31 maii 1766. In oppido Vulsinii Dioecesis l rbevetanae unica est Parochialis et Collegiata Ecclesia S. Christinae, cui Praepositus inservit cum quinque Cano­ nicis, quos capitulares vocant. Tam Praepositus, quam capitulares suas habent praebendas, praeter communes reditus. Caictanus Canestrellius Praepositus credidit, capitulares teneri ad se adiuvandum in cura, praeci­ pue infirmis morti proximis; quod cum récusassent capitulares, S. Congre­ gationem adivit. 1 Inquit Praepositus, decimas praestari ad alimoniam eorum, qui spiri­ tualia administrant, a populo in compensationem laboris. Quemadmodum itaque non dubitatur, capitulares praeter suas praebendas participare tum de iis decimis, tum de emolumentis parochialibus, ita necessario sequi, quod ferre debeant quaecumque onera et labores Parochiae Ob eamque 1 Cf. X. 3746. ‘ Cf. N. 3754. 4<> Curia Romana rationem propterea quod collegio universo hoc onus iniunctum est, posse Canonicos sine examine et concursu admitti. Rem autumat conficere inveteratam consuetudinem, quae in ecclesia est, ut Canonici Parochum adiuvent. Ceterum, cum solus Praepositus nequeat in peramplo oppido eiusque praeruptissimo situ non minus, quam toto latissime circumstanti agro solus ubique occurrere, ne gens Sacramentorum praesidio careat, idcirco non minus aequitatis, quam iustitiae esse, ut ipsius ecclesiae Cano­ nici, qui Parochi iuribus et emolumentis utuntur, in laboribus et oneribus Parocho opem ferant. Vindicant vero Canonici suam libertatem, ex quo sine examine et con­ cursu eliguntur, et etiam Clerici aliquando. Nulla unquam in literis de cura animarum mentio facta fuerit, et ad audiendas confessiones sacramentales indigeant peculiari approbatione. Multo magis, quod Praepo­ situs ipse, dum opus fuit, semper alios sibi adiutores assumpsit; vacante autem Praepositura nunquam curam gerere coacti fuerint. Clarissimum autem esse dicunt, totam curam penes Praepositum esse. Non admitti Praepositum sine concursu et examine. In literis provisionis eidem curam dari. Eo impedito Oeconomum deputari. Explorata haec omnia esse ex monumentis, ex visitationibus Episcoporum, ex ipsa decessorum Praepo­ sitorum constanti affirmatione, quae omnia Canonicis libertatem asserunt. Hinc omnino se non adigendos dicunt; quando autem in casu extremae necessitatis adiuvarc Parochum debeant, deberi congruam pro incommodo mercedem constitui. H Episcopus rationes pro utraque parte allegat, et concludit: videtur con­ gruum esse, eosdem, ut adiuvent, et agonizantibus assistant, hortari, et solum modo et forma praescribenda cogi in casu necessitatis. Sacra Congregatio secundum varias facti species, quae proponebantur, sententiam dixit. Ceteroquin pensanda certe ex variis rerum conditioni­ bus res est, sed si intime ca res omnis inspiciatur, obligatio Parochum adiuvandi omnibus, qui ex ecclesia sunt, suapte natura insidet, penitius quam dici potest: nimirum aliquando ex caritate, si alias provisum populi saluti sit, ex religione autem et necessitate, si necessitas postulet. Salus enim populi, et praesertim aeterna, suprema lex est: eam curare modis omnibus tenentur omnes, et praesertim, qui dum de ecclesia sunt, de emo­ lumentis ecclesiasticis, sive beneficiis, sive oblationibus, sive eleemosynis capiunt. EE. PP. edicent, quid sit censendum in ea quaestione, quae nunc proponitur: I An Canonici capitulares Collegiatae Ecclesiae S. Christinae teneantur coadiuvare Praepositum in exercitio atrae animarum, et praecipue in assi­ stendis moribundis in casti? Dic io maii 1766: Non proposita. Die 31 maii i/66 Sacra, etc. respondit: Affirmative tn casu necessitatis tantum, servato in reliquis solito, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 35, p. 117-125, 142]. 0'. C. Concilii 47 3751. S. C. C., Viterbien., 10 et 31 maii 1766. Orioli, quod oppidum Dioecesis Viterbiensis est, in ecclesia S. Antonii Reformatorum S. Francisci Faustus Leoni sibi et familiae suae utriusque sexus construxit sepulcrum anno 1754, in quo et ipse et duo filii conditi sunt. Defuncto die 15 februarii 1754 Sacerdote Dominico alio filio, de eo sepeliendo quaestio orta est inter Archipresbyterum Parochum S. Geor­ gii pro sua ecclesia et ecclesiam S. Antonii. Loci Vicarius mandavit expectari iudicium Eminentissimi Episcopi, et interim, salvis iuribus, ad eccle­ siam parochialem ferri cadaver, ibique funere exacto, deponi. Iudicium supervenit Emi Episcopi contrarium ecclesiae Reformatorum, qui inde reclamarunt, et modo de suo iure, ut cognoscatur, postulant. Aiunt, in ecclesia habere sepulcrum a Fausto Leoni pro se suaque familia legitima auctoritate extructum. Ibi Faustum ipsum duosque filios tumulatos. De iure esse, ut in eo alius filius sit tumulandus: cap. .Vo$ instituta I, de sepult., cap. Is qui 3, eodem tit. in 6. Nec recedendum a regula iuris propterea quod Dominicus fuerit Sacerdos, quodque in paro­ chial! adsit designatum pro Sacerdotibus et Clericis sepulcrum. .Animad­ vertunt etenim, non agi hic de Sacerdote vel Clerico addicto servitio ecclesiae, vel in ea titulum beneficii habente, ut in ea sepeliendus omnino sit, sed de Sacerdote nullo vinculo ac nullo beneficio parochial! alligato. In casu praeferendum esse sepulcrum familiae, receptiorem ac veriorem esse doctrinam ReifFenstuel, lib. 3 deer., tit. 28, de sepult., § 1, n. 13. Ecclesiam S. Georgii esse simplicem parochialem, et non beneficiatam, constitutam de simplicibus Presbyteris patrimonialibus. Eminentissimus Episcopus de re disserendo inter cetera ait: Data etiam legitima extractione sepulcri maiorum praedicti Sacerdotis, adhuc apud Canonistas comprobatum novi, Sacerdotes non esse sepeliendos in sepul­ cro maiorum, quando in Cathedrali vel matrice adest proprium Cleri­ corum, sepulcrum a laicalibus separatum. Cum S. Georgii ecclesia sit unica parochialis in eodem oppido, nomen etiam habet ac qualitates matri­ cis ecclesiae, cui Presbyteri omnes oppidani, tamquam receptitiae, adseribuntur et inserviunt, eique defunctus Sacerdos speciali iure devinctus erat ex officio cantus Gregoriani ac pulsationis organi. S. Congregatio nunc primum de hac controversia cognoscit, de qua alias, quod sciatur, iudicavit nunquam. At vero, ubi deficit lex, intrat ratio. Hinc parochial) nativum ius habenti praevalet ex canonum lege sepulcrum familiae, praesumptio est enim, unumquemque ad veterem totius familiae voluntatem se conformasse. Atque hinc sepulcro familiae praefertur sepulcrum proprium officii et simul coi legatae societatis eccle­ siasticae. Verum tamen haec praesumptio voluntatis locum habet tantum­ modo, si proprium et peculiare ipsius ecclesiasticae societatis sepulcrum sit. Quando haec omnia vera sint, videndum primo, an Dominicus in Curia Romana 4 iulii 1737,3 Feretrana, 21 aprilis 1742. 4 Proponitur: 1. An substineatur electio sepulturae educandae Mariae Siboniae in casu? Et quatenus negative: 2. An sit locus exhumationi et respective restitutioni cadaveris una cum funeris emolumentis favore ecclesiae S. Rnphilli in casu? Die ji maii 1766: Non proposita. Die 21 iunii ij66 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative. Ad 2. Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 35, p. 146-152, 164]. 3753. S. C. C., Colonien., 9 aug. 1766. Vicarius Generalis Coloniensis die 30 novembres 1758 pro ecclesia parochiali oppidi Kempensis decretum tulit: Cum conciones quadragestmales, quae quavis feria quarta et sexta servatae sunt ab antiquo, minorem utilitatem spiritualem conferant, quam catechesis, qua et iuventus et adulti ad digne suscipiendum SS. Sacramenta praeparantur, volumus, ut pro co tempore 1). Pastor per se vel per alium pio huic operi intendat, etc. Impugnant hoc et alia vicarii decreta, lata extra visitationem, non moni­ tis neque auditis, quorum intererat. Quaeritur: XX. An substineatur ordinatio catechesis faciendae a Parocho vel Saceilanis pro erudiendis pueris ad Sacramenta paschalia, loco concionis quadragesimalis, feriis quarta et sexta in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam post aquas, suspensa interim exeeutione decretorum.5 [Thesaurus Resolutionum, torn. 35, p. 234-243]. 1 Cf. N. 2799. ! Cf. N. 3509. 3 Cf N. 3476. 4 Cf. N. 3532. 1 Cf. N. 3756. Vol. VI Curia Romana & 3754. S. C. C., Novarien., 9 aug. 1766. Decidebatur de haec causa in Congregationibus habitis dic 14 decem­ bris 1765 1 et die 22 mardi vertentis anni.2 Nunc vero eadem iterum pro­ ponitur sub consueta forma: Jn sit standum, vel recedendum a secundo loco decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis ad utrumque, et amplius. {Thesaurus Resolutionum, torn. 35, p. 234]. 3755. S. C. C., Andrien., 20 dec. 1766, 24 ian. 1767. Consultissimo S. huius Congregationis iudicio edito 10 februarii 1759 ac Episcopo postea contradicente confirmato diebus 26 novembris 1763 ac 12 maii 1764 statutum iam est, in Civitate Andriae Ecclesiam Cathcdralem esse unicam parochialem, eiusque Capitulum unicum Parochum totius Civitatis et territorii; Ecclesiam vero S. Nicolai meram esse coadiutricem in administratione Sacramentorum. Die autem 20 septembris proxime effluxi determinata quoque fuit certa eiusdem Civitatis regio suis finibus circumscripta, ac tertiam populi partem complectens, intra cuius ambitum Ecclesia S. Nicolai Sacramenta ministret. Reliquum nunc est, ut ad novas praecidendas controversias modo praescribatur, quae iura ad officium Parochi pertinentia exerceri queant a Capitulo Cathedralis tum in ecclesia coadiutrice curae, tum in populum degentem in cir­ cuitu huic praefinito. Multiplex rerum congeries in 25 quaesita disper­ tita est. Eveniente casu, ut vel ministranda sint Sacramenta vel danda sepul­ tura alicui ex Canonicis, sive Presbytero sive Clerico servitio Cathcdralis addicto, vel aegrotanti aut absque electione sepulturae decedenti in ambitu S. Nicolai, dubietate vacare inquit Capitulum, quin illi exhibenda sint ab eius Archipresbytero Sacramenta, atque decedens in Cathcdrali sit sepeliendus, quia Canonici, Presbyteri Clericique Cathcdralis in aliena parochia degentes, non huius, sed Cathcdralis, in qua sacra peragunt, et spiritualibus reficiuntur, dicuntur parochiani. Aequum esse propterea ut Capitulo ius Sacramenta administrandi et sepeliendi cadaver sui paro­ chiani tribuatur. Contrariam esse debere substinet, si quis ex Presbyte­ ris vel Clericis S. Nicolai habitans in ambitu Cathcdralis aegrotetur, vel moriatur, non electa sepultura. Hunc enim affirmat esse parochianum ‘ Cf N. 3746. * Cf X. 3749 5. C. Concilii Jςι Cathcdralis tum propter habitationem, turn ob Cathcdralis praerogati­ vam, nam ipsa et matrix et communis omnium habetur Parochia. Presbyteri S. Xicolai saepius moniti nihil adhuc ex scripto exhibuerunt. Circumferent forsan eorum libellos EE. VV., quae rogantur ea, qua assolent, jurisprudentia definire: V. An Canonicis sive Presbyteris aut Clericis adseriptis servitio Cathedralis, et habitantibus in ambitu dictae ecclesiae S. Xicolai, in casu infirmi­ tatis Sacramenta sint ministranda a Vicario Cathcdralis, seu potius a Vicario dictae Ecclesiae S. Nicolai in casu?. VI. An iisdem decedentibus absque electione sepulturae, nec alibi eam habentibus, sepeliri debeant in Ecclesia Cathedrali in casu? VII. An Presbyteris seu Clericis adseriptis servitio dictae ecclesiae S. Ni­ colai, et habitantibus in ambitu Ecclesiae Cathedralis, in casu infirmitatis Sacramenta sint administranda a Vicario dictae ecclesiae S. Nicolai, seu potius a Vicario Cathcdralis in casu ? VIII. An iisdem decedentibus absque electione sepulturae, nec alibi eam habentibus, sepeliri debeant in dicta ecclesia S. Nicolai in casu? Die 20 decembris 1766 Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam, et detur dubium iuxta mentem. Die 24 ianuarii τγβγ Sacra, etc. respondit ad Γ. Negative ad primam partem, affirmative ad secundam. Ad VI. In Cathedrali, si in ea adsit sepulchrum proprium, sin minus in sepulchre maiorum, alias in ecclesia S. Nicolai. Ad VII. Negative ad primam partem, affirmative ad secundam. Ad VIII. Ut in sexto. 1 (Thesaurus Resolutionum, torn. 35, p. 327-338, torn. 36, p. 1-5]. 3756. S. C. C., Colonien., 14 febr., 14 mart. J7Ô7. Dilationem in hac causa petentibus die 9 augusti superioris anni 2 Promotoribus fiscalibus Curiae Archiepiscopalis Coloniae, S. Congregatio eorum votis annuens, tunc distulit suum proferre iudicium. Quum modo reproponatur causa: praestat breviter innuere ea, quae Promotorum no­ mine proferuntur. Ad XX. inquiunt Promotorcs, formulam huius dubii non convenire in omnibus cum decreto Curiae Archiepiscopalis. Xam hoc non subrogat concionibus catcchesim pro erudiendis tantum pueris ad Sacramenta Paschalia. Praecipit catcchesim feria quarta et sexta Qua­ dragesimae, quia conciones minorem utilitatem spiritualem conferunt, quam catechesis, qua ct inventus et adulti ad digne suscipiendum SS. Sacramenta praeparantur. In hunc ergo finem petunt responderi, ut serventur decreta Ordinarii. Consultissime, aiunt, decretam fuisse subrogationem cateche‘ Cf. X. 3758, 3776. ‘ cf. N 3753. Curia Romana sis: paucissimos ad conciones accedere; utiliorem esse catechesim; esse et ipsam praedicationis speciem, ac Parochis stricte inculcandam. Reli­ quum igitur nunc est, ut EE. VV. sententiam proferant. Die 14 februarii 1767: Non proposita. Die 14 martii 1767 Sacra, etc. respondit ad XX. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 36, p. 22-33, 35’37]· 3757. S. C. C., Viterbien., 30 maii 1767. Ad perficiendam fabricam Ecclesiae Collegiatae et Parochialis Sancto­ rum Faustini et lovitae Civitatis Viterbiensis, quae de consensu Emi Epi­ scopi funditus reaedificari debuit, Capitulum eiusdem Ecclesiae post grave aes alienum super Ecclesia et propriis bonis contractum preces dedit, ut saltem pro scutis 1000 super decem Cappellaniis, quae in eadem Ecclesia partim de iurepatronatus, partim de libera Episcopi collatione erectae erant, census imponeretur, hac tamen lege, ut suspensis respectivis earumdem oneribus, ex harum eleemosyna fructus census solverentur, ac residuum pro eiusdem census reintegratione deponeretur. Hisce pre­ cibus annuit S. Congregatio ac die 21 novembris 1761 commisit Emo Epi­ scopo, ut veris existentibus narratis et accedente consensu omnium Recto­ rum et Patronorum Cappcllaniarum, de quibus agitur, petitam facultatem accipiendi ad censum summam scutorum 1000 tantum super fructibus earumdem Cappcllaniarum, pro suo arbitrio et prudentia Oratoribus gratis impertiatur. Quoniam vero maior Patronorum ct Cappcllanorum pars consenserat, Capitulum contendit, praefatum rescriptum execution!, spreto ceterorum dissensu, mandari debere, cum illud maxime consonum esset iuris dispositioni, quae eos praecipue cogit ad contributionem pro fabrica ecclesiae, qui ex reditibus ct proventibus eiusdem quomodocumque participant.1 Unde quaeritur: jB An Cappellani dissentientes iuris remediis obstringendi sint ad imposi­ tionem census pro fabrica Ecclesiae super fundis Cappellaniarum, ita ut rescri­ ptum S. Congregationis diei 21 novembris 1761 sit exequendum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 36, p. 109]. 3758. S. C. C., Andrien., 19 sept. 1767. Data fuit resolutio huius causae die 24 ianuarii proxime praeteriti.1 Nunc vero reproposita causa quaeritur: An quoad I*., Γ7., 17/., 17//. sit standum, vel recedendum a decisis in casu ? • Pnllotuni, V. Eccltsia Colltgiata, § 1, nn. 8, 9. ■ Cf. N. 3755- •S’. C. Concilii 53 Die, etc. Sacra, etc. respondit ad V. In decisis, et amplius. Ad VI. Praevio recessu a decisis, affirmative. Ad 17/. In decisis, et amplius. Ad VIII. Praevio recessu a decisis, negative. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 36, p. 223]. 3759. S. C. C., Agrigentina, 12 dec. 1767, 16 et 30 ian. 1768. Postquam Ignatius Radosti Religioni nomen dederat in inclyto Ordine Praedicatorum motus, ut ipse asserit, suasionibus P. Dionysii Grcco Prioris Conventus S. Dominici terrae Clusae, qui patrimonii sacri constitutionem promiserat, professionis nullitatem proposuit in Curia Ecclesiastica Cusana, ubi morabatur, et sententiam suis votis conformem obtinuit, cum lege tamen, ut nisi infra quatuor menses de sufficienti patrimo­ nio fuisset provisus, a celebrandis Sacrificiis arceretur. Deinde quum in paterna domo vitam duceret parum laudabilem, Episcopus Agrigen­ tinus suo Vicario Foraneo iniunxit, ut illi injungeret accessum ad Civi­ tatem Agrigenti, et quatenus parere rccusasset, ut comprehenderetur, et alligatus transmitteretur. Extrema Ignatii paupertas imparem eum reddidit ad subeundas itineris expensas: 'quapropter Vicarius Foraneus Clusae illum per satellites domi suae sistere mandavit. Sed Ignatius ut id audivit, ira correptus ac furore succensus ad Conventum Doininicanorum properavit, igneo tormento munitus, et quum incidisset in P. Priorem Greco, quem suum infensum hostem, suorumque malorum causam existi­ mabat, exploso tormento, ipsum interfecit. Criminis atrocitate perterritus, profugus discessit, eoque contumace Curia Ecclesiastica Agrigentina ipsum censuris irretitum declaravit. Deinde accessit ad Urbem, et a S. Poenitentiaria absolutionem quoad forum internum reportavit. A die autem patrati homicidii, quod accidit die 4 augusti 1757 ad haec usque tempora tum Romae tum Venetiis commoratus est, ubi resipiscentiae et poenitentiae anteactae vitae signa praebuit, ut habetur ex Parochorum aliorumque testium depositionibus. Pluries interim apud S. hanc Congregationem, sed inutiliter supplicavit pro dispensatione ab incursa ex homicidio irre­ gularitate. Easdem nunc renovat preces fusisque lacrymis EE. λ λ . cle­ mentiam humiliter implorat. Ait, homicidium patrasse in calore iracun­ diae, id patere ex ipsamet relatione Episcopi Agrigentini, in qua legitur, ipsum non prius arma sumpsisse, quam post acceptam notitiam deman­ datae contra ipsum capturae. Omni proinde dignum commiseratione atque indulgentia, si praesertim ponderetur, Oratorem nunquam antea luisse inquisitum, aut ulla culpa vel offensione notatum, et rursus se postea hone­ ste gessisse, aliisque fuisse exemplo ecclesiae inserviendo. Plurimi insuper habendam temporis diuturnitatem, quum Orator a decennio in summa ' Cf. X. 3776. 54 Curia Romana egestate et luctu vitam traducat. Denique animadvertendum proponit, non hic agi de dispensatione indulgenda Clerico ad Ordines promovendo sed de habilitando iam promoto ad exercitium Ordinum. Ad rem autem praestat animadvertere, quod iuxta divinum eloquium a ministerio altaris arcendi sunt, qui sanguinem humanum fuderunt. Hinc cohaerenter Sac. Concilium Tridentinum, Sess. 14, cap. 7, de ref. ita dispo­ nit: Cum etiam, qui per industriam occidit proximum suum et per insidias, ab altari evelli debet; qui sua voluntate homicidium perpetravit, etiamsi crimen id nec ordine iudiciario probatum, nec alia ratione publicum, sed occul­ tum fuerit, nullo tempore ad S. Ordines promoveri possit. Tenent autem Doctorcs, Concilium tantum loqui de homicidio voluntario et per industriam. In praesenti igitur casu examinandae imprimis erunt circumstan­ tiae, quae homicidium aut praecesserunt, aut in actu intervenerunt, aut sunt subsecutae, aliaeque in sui exonerationem ab Oratore expositae. Notandum ulterius, an Orator se purgaverit ab infamia ex delicto contra­ cta. Certum est, ex turpi et inhonesta vivendi ratione infamia contrahi ad text, in cap. Inter dilectos II, de excessib. Praelat.; verum si quis per triennium saltem a pristina vivendi norma resipuerit et probitatis specimen praebuerit, infamia detergitur, ut ex can. Si duo, 35, quaest. 6, et can. Nunquam, 14, Dist. 56. ' Episcopus Agrigentinus suam sententiam hac super re non explicat, totumque se remittit clementiae ac iustitiae EE. W., quae definire digna­ buntur: An sit locus dispensationi ab incursa irregularitate in casu? Die 12 decembris 1767; Non proposita. Die 16 ianuarii 1768: Non proposita. Dic 30 ianuarii 1768 Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 36, p. 285-288, torn. 37, p. 2, 35]. 3760. S. C. C., Firmana, 17 dec. 1768. Cum Societas Sanctissimi Sacramenti erecta in Parochiali ecclesia S. Michaelis Archangeli loci Montis 1’rbani Firmanae Dioecesis, facul­ tatem petiisset retinendi Ven. Eucharistiae Sacramentum in ecclesia S. Sal­ vatoris ad ipsam pertinente, restitit Praepositus eiusdem Parochialis, qui in supplici libello plura protulit, ut petitio huiusmodi rciiceretur. Re a Sanctissimo Domino Nostro, cui preces oblatae fuerunt, S. Congrega­ tioni mandata cum dubio respiciente facultatem retinendi Ven. Sacra­ mentum, alia etiam adiungere oportuit, quibus quaeritur de Sacris pera­ gendis functionibus. 1 Ad 2. dubium respiciens functiones, quae fiunt a Societate, Orator aequum esse affirmat, ut illae privative a Praeposito peragantur, tum quia fieri solent in rnaiori altari suae Parochialis ecclesiae, tum etiam, quia •S'. C. Concilii 55 id statutum est a Sacra Rituum Congregatione die io decembris 1703,1 et ad haec usque tempora observatum, ut ex testibus colligitur. Diu Societas expectata est, nec quidquam ad sua menda iura hucusque exhibuit, quamvis praefixus eidem fuerit terminus ad illa deducendum. Definiendum proponitur: 2. An ius peragendi omnes functiones pertinentes ad Societatem priva­ tive spectet ad Praepositum in casu? Die 17 decembris 1768: Non proposita. 2 [Thesaurus Resolutionum, torn. 37, p. 356-361]. 3761. S. C. C., Tranen., 14 ian. 1769. Agitabatur haec causa diebus 14 maii et 17 decembris 1763.3 Nunc vero in alia forma proponitur; videlicet: 1. An mensa archiepiscopalis teneatur ad taxam in casu? 2. An Capitulum Cathedralis et Clerus tam saecularis, quam regularis Civitatis Trani teneatur ad taxam, in qua summa, et a quo tempore in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative, deducto, quod impendit Archiepiscopus in contributione ducatorum 600. Ad 2. Affirmative, deducto, quod impendit Clerus in contributione duca­ torum 600. [Thesaurus Resolutionum, torn. 38, p. ij. 3762. S. C. C., Balneoregien., 14 ct 28 ian. 1769. In oppido Polimartii sacram iterans visitationem Episcopus Balneoregiensis Societati Misericordiae imperavit, ut ad electionem alumni proce­ deretur. Tunc autem Officialibus Societatis redituum administrationem interdixit, pecuniasque penes debitores sequestro subiecit; ac praeterea plures ex sodalibus ab albo Confratrum delevit, novos addidit, eorumque nominibus in tabella descriptis hanc sequenti decreto firmavit: Amoventes, lacerantes, deturpantes, aut quocumque modo alterantes praesentem tabellam seu addentes alios Confratres, sint ipso iure excommunicato. Aegro animo Officiales ct Confratres tulerunt huiusmodi ordinationes, quas in libello Summo Pontifici oblato fusius exposuerunt, orantes, ut totius rei gestae examen Sacrae huic Congregationi committere digna­ retur. Res igitur ex oraculo Sanctissimi EE. VV. demandata est, quonim sapienti iudicio inferius transcripta dubia resolvenda subjiciuntur. » Cf. N. 5733. 1 Cf. N. 3763. 1 CT. X. 3727, 3733. Curia Romana β Ad 2. Sodales sustinent, reintegrandos esse Confratres ab albo expunctos repellendosque alios ab Episcopo admissos, quia nulla eidem potestas sit eiiciendi Sodales in legitima possessione existentes, novosque subrogandi, quod unice Confratribus competit. Maxime, quia ex nova hac admissione suburta sunt scandala et non sine divini cultus detrimento exercitium piorum operum fuit intermissum. Asserunt ad 3. liberam Sodalibus com­ petere administrationem bonorum Societatis, nec eisdem auferri posse, nisi de abusu et dissipatione constiterit. In hac autem administratione nullo modo posse Episcopum se ingerere, ut pluries declaravit S. Congre­ gatio Episcoporum et Regularium. Ex parte Promoturis fiscalis nihil hactenus datum est. Episcopus iudicium EE. VV. expectat. Circa dubia, quae proponuntur, inutile haud est praenotare, posse quidem Episcopum ad tollendos abusus edictis praecavere, ut bona loco­ rum piorum fideliter administrentur, non tamen in administratione se posse miscere, sed illam Officialibus ad id electis relinquere debere, ut resolvit S. C. Episcop, ct Regul. in Castellaneten., 14 nov. 1603,1 solum­ que ex dispositione Concilii Tridentini Sess. 22, cap. 8, 9, de ref. ius illi competit confirmandi Oeconomos et Administratores, ab eisque rationes exigendi. Quoad remotionem Sodalium ab albo Confratrum tradunt Doctores, quod si defectuosi reperti fuerint, praemittendae sint monitiones, nec stati m a catalogo delendi; addentes, quod pendente controversia super alicuius remotione, manuteneri is debeat in sua possessione. Omni­ bus itaque mature perpensis EE. VV. declarare dignabuntur: 2. An sint reintegrandi Confratres ultimo loco deleti ab Episcopo, et respe­ ctive delendi novi Confratres ab Episcopo electi in casu? 3. An sit restituenda facultas Officialibus Confraternitatis administrandi t exigendi reditus eiusdem Confraternitatis, ita ut sint removenda sequestra in casu? Die 14 ianuarii /769.· Non proposita. -ΛΒ Die 28 ianuarii 1769 Sacra, etc. respondit: Dilata, remotis sequestris, et reintegratis interim Confratribus. 2 [Thesaurus Resolutionum, torn. 38, p. 4-9, 12]. M 3763. S. C. C., Firmana, 28 ian. 1769. Descripta est facti species huius causae in folio Congregationis habitae die 17 decembris 1768, 3 verum ea tunc proponi non potuit. Nunc ergo resolvenda proponitur. '3· Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 2. Affirmative in ecclesia Parochiali. [Thesaurus Resolutionum, torn. 38, p. 11]. 'AM 1 Cf. N. 1623. - C. t. X. :;ϋ6. • Ci. X. 37^0 .S’. C. Concilii 57 3764. S. C. C., Comaclen., 17 iun. 1769. In districtu Parochialis ecclesiae Villae Libelle Dioecesis Comaclen. a saeculo xv erectum fuit a nobili viro Nicolao Maria de Betto publicum oratorium vulgo dictum delle Camatte, in quo singulis diebus festis Sacnim fieri consuevit. Aegre id tulit Parochus dictae Villae, quapropter ad eius petitionem Episcopus anno 1760 suo decreto prohibuit, ne imposterum in dicto Oratorio celebrarentur Missae in diebus Nativitatis Christi, illius Resurrectionis, Epiphaniae, Assumptionis Beatae Mariae lirginis, SS. Apostolorum Petri et Pauli, Omnium Sanctorum, S. Cassiani, ac tandem Sancti Titularis ecclesiae Parochialis, sub poena suspensionis Sacerdotum a divinis in eodem celebrantium ipso facto incurrenda, aliisque arbitrio no­ stro infigendis, nisi tamen concurrat licentia a Parocho in casibus particu­ laribus concedenda. Dolenter id audivit Franciscus Betti, qui Cappellanum suis sumptibus destinaverat, ut singulis diebus festis in dicto Oratorio celebraret, exhibitisque precibus Sanctissimo Domino Nostro, facultatem petiit Sacra pera­ gendi etiam in solemnioribus anni festivitatibus, non quidem ad sui com­ modum, sed ad solatium incolarum delle Camatte, gentisque finitimae. Rei notione Sacrae huic Congregationi mandata, de ea nunc subiicitur examen. Contendit itaque primum Franciscus Bctti, ambigi non posse, quin Oratorium publicum sit, quum adhaereat publicae viae, illius ostium locum publicum spectet, omnibus pateat, et adnexam habeat etiam turrim campanariam. Nec etiam dubitari posse de erectione facta auctoritate Ordinarii. Ex hac oratorii publicitatc educit, illud suo quasi iure sibi vindicare, ut in quavis festivitate ibi Sacrificium offeratur, cum praesertim non aliud sit discrimen inter publicum et privatum oratorium, nisi quod in isto sit vetita, in illo vero permissa in solemnioribus diebus celebratio. Hinc infert, quod cum ex dispositione iuris communis liberum sit in quibuscumque anni festivitatibus Missam in publico oratorio celebrare, non liceat Epi­ scopo huius facultatis exercitium coercere. Ad haec adiicit, nedum con­ gruum, iinmo necessarium esse, ut in dicto oratorio Sacrum non intermit­ tatur, quia plebs adiacens loco delle Camatte atque incolae proximarum Vallium Comaclensium duo millia passuum distant ab ecclesia Parochial! Libollae, quod iter ad illam impervium sit ac hyemali praesertim tempore perdifficile. Nec audiendum esse dicit Parochum iactantem, necessario debuisse interdici celebrationem in oratorio, ut pueri ac rudes agricolae ad Parochiam accederent, i bique in fidei rudimentis sacrisque mysteriis instruerentur. Advertit enim, remedium hoc malum addere malo, quum incolae ablata commoditate audiendi Sacrum in Oratorio, nullibi prae­ cepto satisfaciant. Deinde addit, fideles monendos quidenpNM cogendos, ut adeant Parochialem: Cone. Trid., Sess. UMIV»»TATIS Curia Romana 58 in celebrat. Miss., denique perperam conclamari dicit, neminem fore, qui fideles commoneat ac instruat, cum Capellanus Oratorii singulis diebus festis catechesim ad populum habere consueverit. Unde prohibente Epi­ scopo Vercellensi diebus solemnioribus celebrationem Missae in quodam oratorio publico, Sacra Congregatio respondit: Oratorium esse publicum, adeoque licitum esse ibidem celebrare diebus etiam solemnioribus: in 1'ercellen., 3 augusti 1675. 1 Omnibus itaque perpensis, deliberandum ab EE. W. erit: An liceat in publico oratorio dei le Camatte libere celebrare etiam in festis solemnioribus in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, et ad mentem. [Thesaurus Resolutionum, torn. 3.8, p. 28-32]. 3765. S. C. C., Constantien., 8 iul. 1769. ludaeus quidam nomine David Marcus, natione Polonus, ex oppido scilicet Kampsa, pluries pro se suaque uxore et quatuor filiis Baptismum petierat, quin tamen unquam voti compos evasisset. Cum vero quadam die in Hospitali Rottenburgensi cum tota familia maneret, nilque minus cogi­ taret, quam de Baptismo actu suscipiendo, muliercula quaedam bona fide putans, urgente necessitate, quemlibet baptizare posse, nulla praemissa catechesi, neque postulato baptizandorum consensu, aqua lustrali aspersit omnes, dicens: Ego te baptizo in nomine Patris, et Filii et Spiritus Sancti, Arnen, eosdemque monuit ipsos iam esse Baptismo initiatos et Christianos effectos. Varia post itinera dictus David Marcus cum tota sua familia Salemium se contulit in Provincia Sveviae; dubiusquc de validitate Bapti­ smi a praedicta muliercula collati, supplex rogavit Reverendissimum Ab­ batem, ut rite, si opus foret, ipsos baptizare dignaretur, et in catholicae religionis mysteriis erudire. .Abbas autem Salernitanus, ne quid hac in re imprudenter ageret, Sacrae huius Congregationis consilium exquisivit, postulavitque declarari, an dictus David Marcus cum sua familia denuo baptizari, saltem sub conditione, deberet. Datae hinc sunt literae Nuntio Apostolico apud Helvetios, demandatuinque examen tum mulieris, quae Baptismum administravit, tum etiam baptizatorum. At, excepto Davide Marco, nemo ex reliquis examini subiici potuit. Ex formali igitur Davidis examine constat, mulierculam manum in hydriam aquae attinxisse, ac primum duos natu minores Rebecham scilicet et Abrahamum lethali morbo laborantem aqua aspersisse, cruce signasse, proferendo verba: Ego te baptizo in nomine Patris, et Filii, et Spi­ ritus Sancti, Arnen, mox reliquos de familia, ipsum videlicet Davidem ac eius uxorem duosque maiores liberos eadem aqua similiter aspersisse; ipsum autem nescire, an aliorum respectu dicta mulier quidquam pronuncia‘ Cf. \. 283S. .S'. G. Concilii vent; certum tamen esse, ipsam monuisse, ut si alter ex infirmis moreretur, Sacerdoti notum fieret, eos iam fuisse baptizatos. Praeter Davidis examen prostat etiam extraiudicialis depositio mulieris, quae Baptismum contulit, asserentis, se utrumque parentem ac filios omnes aqua seorsim aspersisse, repetita quoad singulos Baptismi formula: Ego te baptizo, etc. Ideo vero ad hoc faciendum fuisse adductam, quia nemo sine Baptismo salvatur. Postea vero rogata, ut panderet, num quidquam ludaeis dixerit ante Baptismi collationem, declaravit, nihil ea de re cum ipsis fuisse alloquutam. Sacerdos autem Societatis lesu P. Schwenduman asserit baptizantem esse devotam feminam, sed simplicem, quae sine praecedenti consensu in adultis ad Sacramenti validitatem requisitio, bona fide Baptismum administravit. Inquirendum est itaque, an fides habenda sit devotae mulierculae, quae semel atque iterum extraiudicialiter testata est, Hebraeos singulos a se fuisse baptizatos. Praestat porro nonnulla addere ad validam huiusce Sacra­ menti collationem pertinentia. Indubia profecto res est, ad Baptismi substan­ tiam qualemcumque personae baptizandae ablutionem sufficere, sive ea immersione, sive perfusione, sive aspersione fiat. Duo idcirco praecipua sunt: primum, ut tantum aquae et eo modo adhibeatur, quantum et quo modo sufficit, ut quis moraliter censeatur ablutus et aqua perfusus; deinde necessarium est, ut aqua immediate corpus tangat, quia non alias homo abluitur. Tandem ubi de adultis agitur, constans et communis apud omnes sententia est, baptizandi voluntatem requiri, ita ut, si in adulto deesset in­ tentio suscipiendi Sacramentum, esset rebaptizandus, ut inquit D. Thomas, 3 part., quaest. 68, art. 7, ad 2. Voluntas haec autem perfecta et praecisa esse debet, non est tamen necesse, consensum esse actualem, sufficit enim aliquando praecessisse et moraliter adhuc perseverare iuxta com­ munem Theologorum sententiam. Quum vero David cum tota familia Sacrum Baptisma petierit, hinc ponderandum occurrit, an petitionis huius et desiderii conscii fuerint illius filii adulti, eique assensum praesti­ terint. Quodsi de assensu constiterit, inquirendum ulterius est, an voluntas antecedens recipiendi Baptismum, quae nunquam videtur retractata, mora­ liter in ipsis perseveraverit, ita ut ex parte adultorum non defuerit intentio saltem virtualis suscipiendi Baptismum. Haec omnia EE. PP. examinanda proponuntur, ut, qua solent, maturitate et prudentia definiant: An Baptismus ratus haberi debeat, vel potius sub conditione denuo conferri in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et scribatur Episcopo iuxta instru­ ctionem. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 38, p. 53-60]. 1 Cf. X. 3770. Curia Romana 60 3766. S. C. C., Balneoregien., 26 aug., 16 sept. 1769. Dilata fuit resolutio huius causae die 28 ianuarii praeteriti.1 Rcproposita igitur causa Promoter fiscalis ad 2. sustinet, non tantum Episcopo, sed cuilibet etiam ludici vel Magistratui ad tuendam propriam dignitatem permissum esse contra refractarios et inobedientes via oeconomica proce­ dere eorumque audaciam illico cohibere. Addit, nonnullos ex iis, quos ab albo Sodalium Episcopus deleverat, die immediate sequenti admissis eorum excusationibus in pristinum statum restituisse, idemque facturum fuisse quoad alios, si eodem modo restitui postulassent. Ad 3. fatetur Confratribus competere administrationem bonorum Societatis, sed aeque Episcopo competere ius visitandi Confraternitatem, et ab eorum Admini­ stratoribus rationes exposcendi ex dispositione Concilii Tridentini, Scss. 22, cap. 8, 9, de ref. Episcopo etiam incumbere abusus tollere, ut Confraternitatum bona recte ac fideliter administrentur. Et in praesenti casu negari non posse, varios quoad administrationem redituum Societatis Misericor­ diae irrepsisse abusus, ut ex summario deprehendi valet. Omnibus itaque perpensis, dignabuntur EE. PP. eadem dubia declarare. Die 26 augusti 1769; Non proposita. Die 16 septembris /769 Sacra, etc. respondit ad 2. Affirmative in omnibus. Ad 3. Affirmative in omnibus. H [Thesaurus Resolutionum, torn. 38, p. 109-115, 130]. 3767. S. C. C., Hildeshemen., 16 sept., 18 nov. 1769. I sus invaluit in Civitate Hildesimcn., ut nonnulli Regulares ad Civi­ tatem ipsam pluribus infra annum vicibus accedentes, ibique per aliquot dies commorantes, soleant sibi eligere Presbyterum saecularem ab Epi­ scopo non approbatum, qui eis sit a confessionibus, quamvis non desint, qui vel ex saecularibus, vel ex regularibus, propriaque cuiusque Ordinis familia de Episcopi vel Praelati Regularis licentia confessiones excipiant. Id minime ferri posse censet laudatus Episcopus. Sed ne in re tam gravi quidquam decernat inconsulta Sede Apostolica, pro eximia in eam opinione, ac reverentia, dubia, quae in calce exhibentur, declaranda proponit. 1 Et primo quidem non diffitetur, complures ex moralis Theologiae Doctoribus opinionem tueri, quod Religiosus iter laciens vel domi perma­ nens possit de licentia tantum sui Superioris Presbyterum quemlibet sive 1 Cf. 3762. S. C. Concilii 61 saccularem, sive regularem a nullo Praelato vel Episcopo approbatum sibi in Confessarium eligere. Animadvertit tamen, alios plures ex Theolo­ gis tum Moralistis tum Canonistis contrariam sententiam, tamquam matfis veram, sustinere ea praecipue ratione, quod si de iure communi et de uni­ versali ante Concilium Tridentinum vigente consuetudine nullus Religio­ sus peccata sua confiteri poterat Sacerdoti ab Episcopo non approbato; multo minus id permissum censeri debeat, postquam Concilium tam solli­ cite approbationem requisivit in eo, qui sacramentales confessiones exci­ peret. Xec diversimode intelligenda esse privilegia Regularibus concessa ab Innocentio VII et Sixto IV, cum haec, dum iisdem facultatem tribuunt eligendi Confessarium, si non explicite, implicite saltem designent Con­ fessarium ab Episcopo approbatum, quia requirunt religiosum vel Presby­ terum saecularem idoneum et discretum. Idque confirmari ex Bulla lubilaei, in qua caveri solet, ut Regulares eligere debeant Confessarium approba­ tum. Animadvertit insuper, quod licet verum esset, quod Superior Regu­ laris Religiosi eligentis praesumatur tribuere Sacerdoti electo iurisdictio­ nem ad absolvendum, nihilominus hoc non sufficeret, quia requireretur ulterius, ut Sacerdos ille idoneus fieret ad exercitium iurisdictionis per approbationem proprii Ordinarii. Idemque dicendum de Praelatis Regu­ laribus itinerantibus, quibus nullo modo fas est Sacerdotem saecularem eligere ab Ordinario non approbatum. Demum observat, nimis irratio­ nabile esse simplicem Religiosum, forsan etiam illiteratum et idiotam ius habere indicandi de idoneitate et approbandi in Confessarium Sacerdotem quemlibet sive saccularem sive regularem, qui quandoque et ipse illiteratus sit ct idiota. Id enim mali evenire posse advertit, ut Religiosus a proprio Conventu in fraudem secedat, et benevolum atque illiteratum Con­ fessarium eligat, quod esset absurdum atque omnino vetitum. Absolutio in Sacramento Poenitentiae non est nudum dumtaxat mini­ sterium declarandi, quod sint remissa peccata, sed est actus iudicialis. ’quo a Sacerdote, velut a ludice, sententia pronunciatur, ut contra nova­ tores definivit Cone. Trident., Sess. 14, de Poenit., can. 9. Quamvis autem, cum quis inauguratur Sacerdos, Ordinis potestatem accipiat, non accipit tamen potestatem iurisdictionis, nisi aut Parochiale beneficium habeat, aut ad excipiendas confessiones ab Episcopo approbetur: Synod. Trident., Sess. 23, cap. 15, de ref. Hinc Urbanus VIII quodlibet privilegium admi­ nistrandi Sacramentum Poenitentiae abrogavit, nisi Episcopi facultas intercederet; idemque obsonandum declaravit Innocentius XI in decreto de frequenti communione, die 12 februarii 16791 etiam in casu, quo ageretur de absolutione levium culparum, aut lethalium, quae alias per confessionem fuerint expiatae. Denique non est praetereundum, quod tutior sit sententia Regularibus denegans ius eligendi in Confessarium simplicem Sacerdotem, et s. m. Innocentius XI damnavit propositionem asserentem, illicitum non esse in materia Sacramentorum sequi opinionem probabilem de valore Sacramenti, relicta tutiore, nisi id vetat lex aut con• cf. N. 2848. Curia Romana 02 ventio, aut periculum gravis damni. 1 Omnibus itaque mature ponde­ ratis, dignabuntur EE. PP. declarare: I. An tales confessiones licitae sint in casu? II. An ignorante Episcopo fuerint validae? III. An Episcopo sciente et contradicente, imposterum peragendae vali­ dae futurae sint? Die 16 septembres rjfy: Non proposita. Die 18 novembres Sacra, etc. respondit: Negative in omnibus, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 38, p. 141-150, 158]. 3768. S. C. C., Beneventana, 18 nov. 1769. Mandavit anno 1767 Curia Archiepiscopalis Beneventana Vicario Foraneo oppidi Montis Sarculi, ut inquireret de inhonesta vitae consuetudine Sacerdotis Raphaelis Paradiso cum puella Antonia loderico eiusdem oppidi; necnon de secuta eiusdem Antoniae praegnantia, ac patrato animato abortu. Examinati primum fuerunt Chirurgus et Obstetrix, qui abortus tempore puellam ac natum infantem inviserant. Ille nullum novit externum signum, unde abortus violentiam argueret; haec vero ex ipsa corporis puellae inspectione certum dedit de violento abortu indicium. Alii unde­ cim testes de assidua Sacerdotis familiaritate ac prava consuetudine pri­ mum habita cum Lucia Indice, dein cum Ursula Quarantello et demum cum dicta Antonia deposuerunt; testati item sunt de publico scandalo, praesertim ex secreta et intima familiaritate cum dicta Antonia, nccnon de istius praegnantia ex communi opinione dicto Sacerdoti attributa et de secuto abortu, qui pariter ex publica voce et fama ct ex nimia illius cura ct sollicitudine eidem imputabatur. Tres quoque aliae feminae ex proprio visu patefecerunt crimen a Sacerdote Paradiso cum dicta Antonia loderico in agris admissum. j· Ob haec Curia Archiepiscopalis eidem Sacerdoti imperavit, ut sub poena scutorum 50 et suspensionis a divinis a patria abiret ultra octavum lapidem ad diem usque 6 martii 1767. Mandato primum paruit Sacerdos, et a patria secessit, brevi tamen, dic scilicet 8 dicti mensis martii ad eanidem rediit ex causa adversae valetudinis, et cum primum convaluit, spiri­ tualia egit exercitia. His absolutis ex praecepto eiusdem Archiepiscopalis Curiae promisit, se cum dicta Antonia non versaturum, nec accessurum ad dictum oppidum Montis Sarculi; sed post brevem absentiam ad pa­ triam rediit. Constanter affirmavit, patriam repetiisse causa adversae vale­ tudinis et Medicorum consilio. Negavit pravam non solum cum dicta An­ tonia consuetudinem, sed omnem etiam familiaritatem; asseruitque ignorare eiusdem praegnantium, ac abortum, testes vero fiscales pro repetitis > Cf. N. 754. •S'. C. Concilii habuit et suis defensionibus renunciavit. Hinc Vicarius Generalis edita die 30 iulii 1768 sententia super diffamato concubinatu cum ingravidatione et inditiato abortu et cum diffamatione ac murmuratione abortus praedicti per dictam Terram in personam Antoniae loderici, censuit dictum sacerdo­ tem Raphaelem Paradiso, tamquam de praemissis reum repertum et de ture putribilem, condemnandum fore, et esse exulandum, sicut i etiam ad consulen­ dum conscientiae suae pro diffamatione abortus ad adeundam Sanctam Sedem Apostolicam pro absolutione. Ut autem ad altaris ministerium restituatur, nunc exponit, se nulla irregularitate notatum esse, vel quatenus irregularis dici possit, saltem implorat EE. VV. clementiam pro opportuna dispensatione. Qua dc re disceptanda curavit dubia in calce transcripta. Et ad I. inquit, non incurri ex delicto irregularitatem, nisi haec illi inhaereat ex iuris sanctione, idemque delictum concludenter fuerit probatum: cap. Is qui, de sent, excom., cap. Ex tenore 4, et cap. ult., de temporib. ordin. Fornicationi autem ac etiam concubinatui nullibi a iure impositam esse poenam irregularitatis. Nullam autem in praesenti casu violenti abortus haberi probationem in genere, immo hanc excludi ex relatione Chirurgi, qui foetu inspecto, nul­ lisque violenti abortus repertis signis ac vestigiis, iudicium protulit, quod naturaliter contigerit; Chirurgi vero relationi magis credendum, quam fal­ laci, insulsae et inverosimili obstetricis opinioni. Deesse etiam probationem in specie, quia tres mulieres a fisco examinatae nihil concludunt contra personam Sacerdotis Oratoris. Hinc arguit, nullam infamiam contractam fuisse, tum quia deest delicti probatio, tum quia infamia non oritur ex dicto duarum vel trium muliercularum, sed tantum ex communi opinione ac fama penes probos viros et maiorem populi partem: cap. Inquisitionis 21, de accusat. Nec eam evinci ex poena exilii Oratori inflicta, quia huiusmodi poena iniuncta non fuit ex causa abortus, sed ob turpem consuetu­ dinem, de qua tantum extat probatio. Sustinet autem, quod sicuti ex inho­ nesta vivendi ratione nulla irregularitas incurritur, ita nulla ex dicta poena exorta fuerit infamia, vi cuius Orator ab Altaris ministerio sit arcendus. In II. dubio saltem postulat benignam dispensationem sibi ex gratia indul­ ged. Advertit enim, rem esse de Sacerdote iam promoto, non de promo­ vendo; probat Archiepiscopi testimonio resipiscentiam. Irregularitas, ut incurratur ex delicto, requiritur actus externus con­ summatus: can. Si quis non iratus, 15, quaest. 1, nec unquam contrahitur, nisi sit in iure expressa: cap. Is qui, de sent, excom., in 6. Nulla autem irre­ gularitatis poena inflicta est Clericis ac Sacerdotibus impudicitiae sordi­ bus ac etiam immundo concubinatu inquinatis, nisi servatis poenarum gradibus praescriptis a Sacro Cone. Trid., Sess. 25, cap. 14. Quoad abor­ tus delictum distinctionem inter foetum animatum et nondum anima­ tum, ut scilicet in primo casu delinquens tamquam homicida puniatur ct irregularis evadat: Si aliquis 5, cap. Sicut ex litterarum 20, de homicid. abrogavit Sixtus V in const, incip. Effraenatam, ’ at rigidiorem hanc con> Cf. X. 165. Curia Romana 64 s tit uti o nem moderatus fuit Gregorius XIV in const. Sedes ApostolicaA Foetus, quern Antonia peperit, iam quinquemestris vel saltem quadrime­ stris erat, ut constat ex examine Chirurgi et Obstetricis. Tota hinc inspectio est, an idem abortus violentus fuerit, et an eius auctor, fautor vel consiliarius censeri possit Sacerdos Raphael Orator. Josepha Caporale deposuit... avendo inteso, che mentovata Antonia loderico abortiva, subito feci giudizio, che la riferita Porzia fosse stata quella, che operata aveva 1'aborto, cosi per esser solita commettere tali scelleraggini, come perche detto Sacerdote D. Raffaele è suo confidente.... Nuntia vero testata est:... per detto di Antoniella Papa, nipote di det ta Porzia si seppe che la cennata Porzia nel luogo della Tora coli'intervento dei detto Sacerdote Raffaele aveva applicata la radice della sudetta loderico d'onde essere seguito 1'aborto, dopo dei quale pur anche esso Paradiso continuo a pratticare nella sudetta casa d'Antonia. Et demum Antonia Papa deposuit:.... viddi portarsi detto Sacerdote D. Raffaele Para­ diso unitamente con detta Antonia loderico, e stando io accosto al pagliaro da cui detta Porzia stava alquanto lontana, viddi, che il detto Sacerdote Don Raffaele gli fece segno colla mano, accio se gli fosse avvicinata, come fece ed immediataniente la riferita Porzia coi detto D. Raffaele ed Antonia si allontanarono dat detto pagliaro... e la seguente mattina di Lunedi intesi, che la detta Antonia s'era figliata senza saper come... Dignentur ideo EE. PP. decernere: ha I. An constet de irregularitate in casu? Et quatenus affirmative: II. An sit concedenda dispensatio in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative. Ad II. Negative. ['Thesaurus Resolutionum, torn. 38, p. 173-181]. 3769. S. C. C., Aretina, 18 nov., 16 dec. 1769. Praescripta prosequens in constitutione s. m. Benedicti XIV incipien. Cum semper - Episcopus Aretinus Capitulo et Canonicis Collcgiatae Eccle­ siae S. Agathae terrae Asciani imperavit, ut Sacrum agerent quotidie pro benefactoribus. Onus huiusmodi grave nimis existimarunt Canonici tum propter tenuitatem redituum Ecclesiae, tum etiam ob pervetustam consuetudinem onus illud non ferendi. Supplices proinde adierunt fel. rec. Clementem XIII petentes absolutionem ab applicatione quoad prae­ teritum omissa, et omnimodam imposterum ab hoc onere exemptionem, vel saltem illius reductionem ad dies tantum festos. Precibus ad Sacram Congregationem remissis, auditoque bis Episcopo, nunc ea res indicio subiicitur EE. PP. ‘ Cf. X. «73» Cf. X. 345· 5. C. Concilii 65 Praecipua Oratorum excusatio ex redituum tenuitate desumitur. Quod vero respicit omissam tempore praeterito Sacrificii applicationem, excu­ satione se dignos esse Capitulares existimant tum ob redituum tenuita­ tem, tum et maxime ob bonam fidem, in qua hucusque fuerunt, quum nulla in actu erectionis Collegiatae Canonicis iniuncta appareat obligatio Missam Conventualem applicandi. Episcopus in utraque sua relatione confirmans, quae a Capitulo et Canonicis de redituum quantitate asserun­ tur, ipsorum petitioni favet. Saepius Sacra Congregatio declaravit, quod Canonici Cathedralium et Collegiatarum teneantur quotidie Missam pro benefactoribus appli­ care, non obstante redituum tenuitate aut quavis contraria etiam imme­ morabili consuetudine. Resolutiones hac super re editas videre praestat in Ferrarien., 18 martii 1719, 1 in Camerinen., 9 iunii 1714; 2 verum oh redituum tenuitatem, si annua scuta 30 non excedant, reductionem ad dies tantum festos de praecepto indulgendam censuit Sacra Congregatio, quod quidem probavit etiam laudatus Pontifex in relata const. Cum sem­ per, § 19. Vestrum itaque est, Emi PP. declarare: 1. An Capitulum et Canonici terrae Asciam' teneantur applicare Missam Conventualem pro benefactoribus in casu? Et quatenus affirmative: 2. An, et quomodo sit locus illius reductioni in casu? 3. An, et quomodo pro tempore praeterito sit providendum in casu? Die 18 novembris 1769: Non proposita. Die 16 decembris 1769 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative. Ad 2. Affirmative ad formam constitutionis s. m. Bened. XIV, Cum semper. Ad 3. Ad D. Secretarium cum Sanctissimo. [Thesaurus Resolutionum, torn. 38, p. 186-190]. 3770. S. C. C., Constantien., 20 ian. 1770. Proposita hac causa in Congregatione diei 8 iulii 1769, 3 resolutio dilata fuit et iussum, ut scriberetur Episcopo iuxta instructionem. Datis itaque litteris Nuntio Apostolico apud Helvetios, iniunctum ei fuit, ut praevio accurato examine tum mulieris, quae Baptismum contulit, tum etiam Marci Davidis ciusque uxoris ac filiorum, circumstantias omnes percunctaretur. Expleto examine acta transmisit laudatus Nuntius cum nova sua relatione. Ex actis patet, de baptizantis intentione nullam in praesenti casu oriri posse disceptationem. Porro ex formali examine constat, mulierem, quae Baptismum ministravit, usam esse aspersione, digito nimirum in aquam intincto, ut ipsa testata est; non tamen constat, singulos seorsim aqua fuisse ‘ Cf. N. 3183. ’ Cf. N. 3133. ’ Cf. N. 3765. va. vi 66 Curia Romana aspersos, aut aquae guttas singulos attigisse, vel si fortasse singuli aliqua gutta tacti fuerint, ignoratur, an satis fuerit, ut ablutionis vices impleverit. Gravis oritur dubitatio de Baptismo a Lia suscepto, ob probabilem defe­ ctum ablutionis, quae ex una vel altera aquae gutta haberi non potest; nu­ gisque grave exurgit argumentum contra Baptismum Davidis patrisfamiliaset Sarae uxoris, qui nullo modo aqua fuerunt abluti. Ex alio quoque capite collatio Baptismi, de qua agitur, in maximam venit nullitatis suspi­ cionem: ex depositionibus enim Liae, Sarae et Davidis aperte innotescit, nulla prolata fuisse verba a muliere baptizante, nihilque ab ea fuisse pronunciatum, dum aqua circumstantes aspergebat. Non est tamen dissimu­ landum, hisce depositionibus aperte pugnare, quae in priori extraiudiciali examine ipsa mulier baptizans fassa fuerat. Verum perpendere oportet, quod mulier baptizans nedum simplex sit et devotula, sed rectum ratio­ nis usum, ut communis fert fama, non habeat, praesertim verno et aestivo tempore, adeoque saepius delirans, mente sit confusa; deinde animadverti debet, quod eadem mulier in formali examine respondit, se non recordari, utrum ante cuiuslibet personae aspersionem toties quoties de novo digi­ tum in aquam benedictam intinxerit. Ex his erui potest, quanta fides adhi­ benda sit mulieri baptizanti. De intentione suscipiendi Baptismi in Lia, Sara et David hoc unum habetur: Liam scivisse, quod parentes catholi­ cam fidem amplecti conentur, et se etiam voluisse illam fidem amplecti, quam parentes amplexuri essent, sed modum nescivisse. Et addidit: Aquam sensi in facie, sed non existimavi, me per hoc baptizari, neque desideravi Baptismum, cum nihil scirem de Baptismo. Sed neque pater, quantum mihi constat, tunc voluit ibi baptizari. Ex his patet, immediate, saltem ante aspersionem propositum Judaeis non defuisse suscipiendi Baptismum, quamvis nihil de illo tunc cogitaverint, quia existimarunt, nequaquam posse a muliere conferri. Supersunt adhuc liberi, quorum duo postremi infantes: Abraham et Anselmus fuerunt sub conditione rebaptizari. De aliis vero, videlicet Isaaco et Rebecca habetur, ut quid circa se actum sit, prorsus ignorare comperti sint, cum ex eo tempore unus et dimidius iam elapsus sit annus, et ambo aetate infirmiores. His itaque opportune praecognitis, vestrum erit, PP. EE. respondere dubio, quod iterum proponitur. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Esse baptizandos sub conditione. [Thesaurus Resolutionum, torn. 39, p. 3-16]. ' 4| 3771. S. C. C., Reatina, 10 et 31 mart. 1770. Complures in Civitate Reatis ex quovis ordine Familiae sepulchra habent gentilitia tum in Cathedrali, tum etiam in ecclesiis Regularium. Contendunt autem Parochi, puerorum cadavera ante septennium deceden­ tium in Parochiali esse omnino tumulanda, nec ni de ipsorum licentia ad sepulchra gentilitia deferri posse, ita tamen, ut in isto casu omnia fune­ ris emolumenta Parochiae integre persolvantur. Aegre id ferentes eiusdem .S'. C. Concilii 67 Civitatis patresfamilias, ad omnem in posterum dirimendam controversiam infrascripta dubia EE. PP. decidenda proponunt. Ad i. quod attinet, sustinent, ex iuris dispositione licere patri pro filio pubertatem non egresso sepulchrum eligere: cap. De uxore, de sepult. et cap. Licet 4, eod. tit., in 6. Hinc inferunt, innixam iuri deprehendi libertatem deferendi ad sepulchra gentilitia filiorum cadavera in infantili aetate decedentium. Neque obstare putant, a Rituali Romano, tit. 6, cap. 6 ecclesiis tantum parochialibus iniunctum esse praeceptum retinendi sepulchra pro infantibus. Animadvertunt enim, nequaquam ex hoc sublatum fuisse ius patris eligendi sepulchrum pro filiis infantibus, vel eorum cada­ vera humandi in sepulchro gentilitio. Quo vero ad 2. dubium emolumenta respiciens, ca deberi asserunt in quarta parte, eamque a sola ecclesia tumu­ lante praestandam esse, non autem ab heredibus, qui ultra consuetum funus praegravari non debent: cap. De his 4, de sepult., cap. Cum super, cap. Cerificari, cap. In nostra 10, eodem tit., et cap. 2, eod. tit., in 6. Parochi contra animadvertunt ad 1. ius esse Parochial! defunctos sepe­ lire, qui absque electione sepulturae obierint: cap. 1, 2 et 5, de sepult., in 6, proindeque puerorum cadavera ante septennium decedentium in Parochiali fore tumulanda. Negant ullum ius competere patribus familias eligendi sepulturam pro filiis infantibus corumque cadavera tumulandi in sepulchris gentilitiis, cum neutrum iure ipsis liceat, nisi id invexerit consuetudo: cap. Licet 4, de sepult., in 6, quae concludentissime probanda est. Tantum vero abesse dicunt, ut patres familias consuetudine iuvari possint, quin potius contraria prorsus vigeat in Civitate Reatis consue­ tudo. Hanc autem consuetudinem testibus probare nituntur. Hinc ad 2. dubium Parochi camdem allegant consuetudinem. Verum perpendenda est Sac. huius Congregationis sententia in Nos arien., 15 martii 1704,1 quae favet electioni sepulturae insepulchro maiorum. Quoad emolumenta Parochis debita animadvertere praestat, quid in Syno­ dis Reatinis a. 1716 et 1747 disponatur. Quare ab EE. VV. definiendum erit: 1. An patribus familias competat ius eligendi sepulturam pro infantibus ante septennium morientibus, et respective tumulandi eorum cadavera in sepul­ chris gentilitiis absque licentia Parochorum, seu potius illa sepeliri debeant in ecclesiis Parochialibus in casu? 2. An, et quae emolumenta funeralia debeantur Parochis in casu? Die 10 martii 1770: Non proposita. Die 31 martii 1770 Sacra, etc. respondit ad 1. Licere patribus familias tumulare filiorum impuberum cadavera in sepulchris gentilitiis sine licentia Parochorum, et amplius. Ad 2. Affirmative ad formam synodalium constitutionum, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 39, p. 70-78, 91]. * Cf. N. 5015. 68 Curia Romana 3772. S. C. C., Neapolitana, 31 mart., 28 apr. 1770. Matrimonium inierat mense aprilis anni 1759 Vincentius Confalone Marchio Petinae cum Catharina Bajona; et quinque menses ambo simul condormientes convixerat, cum evenit ut Catharina viro inconsulto ope et consilio Theologorum et Confessarii sese receperit in Monasterium S. Pauli, quod vulgo appellatur delle Scorziate. Hinc vir Curiam adiens Archiepiscopalem, petiit, ut uxor ad reditum in domum suam et ad prae­ standi obsequia matrimonialia cogeretur: decretumque petitioni conso­ num obtinuit. 'Pune Catharina viri impotentiam allegavit, addensque saevitias ac turpia nonnulla, matrimonii nullitatem proposuit. Omnia tamen negavit Marchio Vincentius, et sacramenti religione affirmans sequutam matrimonii consummationem, idipsum iterum ac tertio confirmavit, prolato quoque iudicio quatuor Medicorum, ut assertam suam impoten­ tiam excluderet. Res ab anno 1763 obdormivit ad annum usque 1768. Tum demum Catharina instetit, ut suum corpus ab obstetricibus recogno­ sceretur, ac recognitione integra fuit renunciata; receptoque deinde septimae manus iuramento, iudicii exitus properabat, quum Marchio Vincen­ tius suas retractans assertiones super matrimonii consummatione antea factas, asseveranter dixit, matrimonium ratum tantum fuisse, non consum­ matum, proindeque facultatem postulavit ingrediendi Religionem. Hinc Curia Archiepiscopalis sententiam protulit petitioni conformem, a qua matrimonii Defensor appellavit, delataquc causa ad Sac. hanc Congregatio­ nem, definiendum modo proponitur dubium in calce transcriptum. Patronus coniugum duo animadvertit: primum, quod in praesenti casu inquirendum non sit de perpetua atque absoluta viri imbecillitate, sed sicuti ante matrimonii consummationem liberum est unicuique ex coniugibus Religionem ingredi, ita satis sit, ut coniuges, quo tempore simul convixerunt, coniugales actus non exercuerint; alterum, quod seposito probationum rigore, sufficiat utriusque coniugis depositio, quo eorum cuique potestas fiat Religioni nomen dare. Accedere etiam inspectionem corporis Catharinae factam a duabus obstetricibus a ludice electis, quar post adhibita omnia artis remedia illam intactam ac virginem renunciarunt. Praeter haec adstipulari quoque inspectionem corporis viri factam a duobus Medicis totidemque Chirurgis a ludice electis, qui uno excepto aliquantulum dubitative loquente, flocciditatem et inertiam et vitia consum­ mationem impedientia agnoverunt. Demum nec desiderari dicit iuramentum septimae propinquorum vicinorumque manus, quod una cum iura­ mento coniugum integram perfectamque probationem ad matrimonii rati dissolutionem constituit: can. De his requisivisti, caus. 33, quaest. I, cap. Laudabilem, de frigid, et malef. 1 Contra haec Matrimonii Defensor observat ex officio, ex sola cohabitationc et condormitione viri iuvenis cum uxore iuvene quinque mensium spatio continuata violentam resultare ac certam iuris et de iure praesum­ ptionem sequutae consummationis: cap. Litteris 12, cap. Tertio loco, de praesumpt. Praesertim, quia vir ab initio matrimonium consummasse affir­ mavit, suamque declarationem non solum iuramento pluries firmavit, sed peritorum quoque testimonio comprobavit, et quia corporis mulieris recognitio non prius, quam post novennium fuit expleta, hoc etenim tem­ poris spatio partes coalescere, glutinari atque ad naturalem integritatem redire potuerunt. Ilis igitur opportune praemissis dignabuntur EE. PP. decernere: An constet de matrimonio rato et non consummato, ita ut liceat Marchioni Vincentio Confalone ingredi Religionem approbatam ad effectum in ea pro­ fitendi in casu? Die 31 martii 1770: Non proposita. Die 28 aprilis 1770 Sacra, etc. respondit: Negative.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 39, p. 102-109, 128]. « 3773. S. C. C., Acheruntina, 16 iun. 1770. Contractis sponsalibus per verba de futuro inter losephum loannem Serio et Annam Catharinam Del Pomo, antequam matrimonium iniretur, accidit, ut losephus lethali vulnere saucius iamiam esset moriturus. Interrogatus autem a Sacerdote adstante eique extrema pietatis officia persolvente, utrum vellet cum Anna copulari, annuit losephus, et matri­ monium iuxta ritum Ecclesiae contraxit et paulo post occubuit absque eo quod illud consummaverit. Defuncto losepho cogitavit Sabinus Serio illius frater de desponsanda sibi Anna Del Pomo, et hac de causa familia­ riter cum ipsa conversatus est. Verum animadvertens, obstare impedi­ mentum, quod publicae honestatis appellant, proveniens ex matrimonio cum pracdcfuncto fratre rato et non consummato, supplex adiit Emuni Pro-Datarium pro obtinenda dispensatione, deduxitque causam evitandi scandalum et infamiam, quae ex mutua viri et mulieris consuetudine oriri potuissent. Consuit autem laudatus Emus Pro-Datarius in re tanti momenti votum exquirere Sacrae huius Congregationis, cui huiusmodi inspectio discutienda hodie proponitur. Sex testes praeter Sabinum Serio et Annam Del Pomo fuerunt exa­ mini subiccti, omnesque matrimonii consummationem uno ore excludunt. Praeterea testatur Sabinus Serio, nil quidquam aut minus caste aut minus honeste losephum fratrem cum Anna tentasse. Anna vero Catharina affir­ mat, nullam ipsam inter et losephum sive post inita sponsalia sive post Matrimonii celebrationem carnalem copulam intercessisse. Quidquid autem sit de difformi Doctorum opinione circa affinitatem ex matrimonio rato et non consummato exortam, certum est, huiusmodi impedimentum non 1 Cf. x. 37S0, 3783. ' »7 yTB -wt u •jo Curia Romana fuisse per Concilium Tridentinuin coercitum ad primum gradum,1 sed protrahi ad omnes gradus, ad quos ante Concilium protrahebatur. Ita declaravit S. Pius V, const. Ad romanum, 28 novembris 1566. 2 De pote­ state Summi Pontificis dispensandi super huiusmodi impedimento dubitare non licet, quoniam illud neque ex naturali, neque ex divino iure de­ scendit. Verum cum matrimonia, de quibus agitur, redoleant turpitu­ dinem, idcirco nonnisi, ex urgentibus causis dispensatio concedi solet: Cone. Trid., Sess. 24, cap. 5, de ref. inatrini. Quibus omnibus rite perpensis expendendum erit: An sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.3 [Thesaurus Resolutionum, torn. 39, p. 189-194]. 3774. S. C. C., Abellinen., 7 et 28 iul. 1770. Apoplectico morbo correptus elapso anno Sacerdos Carmelus de Rienzo, quamvis postea convaluerit, talem nihilominus passus est in sinistro bra­ chio laesionem, ut eius ministerio in Sacro peragendo uti nequeat. Siqui­ dem laeva manus inepta est ad sustinendum calicem dum in elevatione populo ostenditur, atque etiam dum attollitur in iis ex Canone verbis: Omnis honor et gloria. Inutiliter etiam ab eadem manu auxilium quaerit ad frangendam Sacratissimam Hostiam super calicem, eamque particu­ lam dividendam, quae postea in calicem ipsum immittitur. Verum fra­ ctionem ipsam et divisionem super patenam commode valet perficere. Cum itaque dictus Sacerdos alimenta habere non possit ex fructibus tan­ tum sui patrimonii, qui ad necessariam sustentationem non sufficiunt, supplex ab EE. VV. dispensationem implorat, ut non obstante sinistri brachii debilitate, facultas celebrandi Missam sibi impertiatur. Asserit enim nullam exinde populi admirationem oriri posse, cum celebrare in­ tendat tempore, quo populus in ecclesia infrequens est. J lamdudum in Ecclesia invaluit disciplina, ut corpore vitiati aut aliqua parte mutilati a Sacris Ordinibus et ab altaris ministerio arcerentur, si propria voluntate vel culpa id acciderit; si autem non proprio facto, sed casu aliquo vel necessitate vitiati fuerint, duobus tantummodo casibus irregulares evaderent: vel scilicet quando membrum, quo carent aut in quo debilitatem patiuntur, ad exercitium Ordinis suscepti vel suscipiendi necessarium fuerit, unde impossibilitas ministrandi emergeret, vel quando talis deformitas adsit, ut sine populi scandalo sacra ministeria exercere non valeant. Cum itaque deformitatem in Oratore excludat Episcopus, videndum superest, an ineptitude sinistrae manus illum impediat, quomi1 Sess. XXIV, ct. x. 3S10. : ei. n. 3S19. » Cf. N 3822. ‘ Cf N. 57331 Cf. X. 3293. ., » , _ ‘ -*W 116 Curia Romana Riluum anni 1703, ad i. et 2. dub. In aliis autem actibus eiusdem Confratermtatis posse Parochum habere praeeminent iam et superioritatem, quatenus ride praesit ex delegatione Archiepiscopi. Ad 7. Affirmative ad primam partem; ad secundam: arbitrio Emi Archii· piscopi, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 51, p. 130-138]. 3826. S. C. C., Placentina, 14 sept., 23 nov. 1782. Adhuc vivens Canonicus Caesar Casari legatum instituit unius Missat quotidianae et duorum Anniversariorum, quae singulis annis in suflragium animae suae et germani fratris celebrari mandavit ad altare S. Io. Baptistae in ecclesia Sanctissimae Annunciationis Patrum S. Augusto oppidi Chiavennae Landae. Legatum pro dote assignatum accedente con­ sensu Prioris Generalis per contractum inter vivos acceptarunt PP. Augustiniani, et onera iniuncta adimplere promiserunt. Cum autem Conventus S. Augustini Chiavennae Landae apostolica auctoritate suppressus fuerit, eiusque bona et onera ad Conventum eiusdem Ordinis in Civitate Burgi S. Donnini translata extiterint, Religiosi a SSmo Domino Nostro postu­ larunt, ut piuin legatum Casati ad ecclesiam Burgi S. Donnini transfero: dignaretur, facta tamen onerum reductione. Precibus annuit Summu> Pontifex, qui Placentino Episcopo facultatem iniunxit reducendi Missarum onera ad ratam redituum. Verum cum Marchio Aloysius Casati adversus petitionem Religiosorum reclamasset, placuit Sanctissimo Dc mino Nostro rem totam iudicio Sacrae Congregationis subiicere, quocirca causa quatuor partita dubiis ab EE. VV. definienda proponitur. Ad IV Marchio advertit, quod si praedia adimplcmento pii legati subiecta remaneant, nulla opus erit reductione, cum redditus pro illorum adimplcmento sufficiant. Prae oculis habendus est contractus initus inter Canonicum Casati et dictos PP. Augustinianos, qui legatum acceptarunt. Quaeritur: IV. An, et quomodo sit locus reductioni Missarum in casu? Die 14 septembris 1782 Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam. Die 23 novembris 1782 Sacra, etc. respondit ad IV. Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 51. p. 138-142, 169]. 3827. S. C. C., Brictinorien., 14 dec. 1782. S. m. Gregorius XIV mensae episcopali Brictinorien. univit ecclesiam Parochialem S. Donati loci de Polcnda, iniuncto tamen onere Episcopo, ut parochianorum curam exerceri faceret per Presbyterum saecularem eique ex proventibus eiusdem Parochiae congruam persolveret. Instante Episcopo, SSinus Dominus Noster per apostolicas litteras expeditas dit Λ'. C. Concilii 117 ii aprilis 1778 Parocho nonnulla assignavit praedia, reliqua vero bona ac ius percipiendi decimas mensae episcopali reservavit. De huiusmodi bono­ rum divisione conquestus est populus dicti loci Polendae, qua de re causa sub dubiis inferius describendis ab EE. VV. definienda proponitur. Qui iura tuetur oppidanorum loci Polendae, apostolicas litteras obre­ ptionis ct subreptionis vitio laborare sustinet altera in parte, quia minus recte narratum fuit, bona assignata pro congrua Parochi sustentatione sufficere, cum ex illorum fructibus, detractis oneribus, parum emolu­ menti percipiat. Quare ad 111. contendit, teneri Episcopum tam de tem­ pore praesenti, quam in futurum ad subeundas expensas, quae requirun­ tur in necessariis peragendis ecclesiae instaurationibus et in comparandis pro illius usu sacris supellectilibus, cum mensa episcopalis potiorem partem redituum Parochiae, et praesertim decimas percipiat. Contra vero Promo­ ter fiscalis ad III. advertit, aedificiorum restaurationes, sacrorumque uten­ silium manutentionem Parochiae Rectori incumbere, cum ab episcopali mensa nonnulla praedia ei fuerunt assignata sub expressa lege, ut illa inser­ virent pro cius congrua sustentatione onerumque adimplcmento. Post haec diiudicent Eminentiae Vestrae: III. An, et cuius sumptibus faciendae sint reparationes, necnon sacrae supellectiles in parochiali ecclesia S. Donati tam de tempore praesenti, quam in futurum in casu ? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et ad mentem; mens est, quod scribatur Episcopo Ariminensi iuxta votum R. P. D. Secretarii.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 51, p. 182-187]. 3828. S. C. C., Collen., 8 febr., 15 mart. 1783. E vivis decedens Vincentius Gagliani in testamento condito anno 1672 mandavit, ut dc bonis suis Collegiata erigeretur in ecclesia S. Mariae in Caelum Assumptae Oppidi Podybonitii. Secuta eius morte anno 1685 ad Collegiatae erectionem auctoritate Ordinaria deventum est. In dicta Colle­ giata nunquam Sacrum Conventualc pro benefactoribus in genere appli­ catum fuit, quia praeter Vincentium Gagliani fundatorem, nullum alium habet benefactorem. Verum Canonici ad consulendum propriae conscien­ tiae securitati postulant ab EE. VV. declarari, an onus praedictum ipsis incumbat. Episcopus exposita confirmat, ct existimat, Oratores non teneri ad onus applicandi Sacrum Conventualc pro benefactoribus in genere. Iuxta sententiam Sae. Congregationis probatam a s. m. Benedicto XIV in constitutione Cum semper oblatas, edita die 19 augusti 1744,2 Missa Conventualis non solum celebrari, sed applicari etiam debet pro benefa­ ctoribus. Advertit laudatus Pontifex, Institit. 107, §2, num. 15, quod 1 Cf. \. 3847, 3857. * Cf. N. 345. riX .uHBI Curia Romana 118 ecclesiae, quae Collcgiatae non sunt, non tenentur ad onus applicandi Missam Conventualem, quamvis in illis Horae Canonicae quotidie persol­ vantur, et Missa cum cantu celebretur. Ad dignoscendum vero, an eccle­ sia sit Collegiata, vel non, plura ad rem proponit Corrad. in prax. beiitf lib. 2, cap. 15 a num. 1 ad 8, et concludit, Collegiatarum erectionem solius Apostolicae Sedis auctoritate fieri debere. Sac. Congregatio in Con­ versanti, 27 iunii 1626 1 definivit, Episcopum non posse ecclesiam Parochia· lem in Collegiatum erigere. Videndum, an Canonici Collegiatae Ecclesiae S. Mariae in Caelum Assumptae terrae Podybonitii, cuius erectio aucto­ ritate Ordinarii facta est, teneatur ad applicationem Missae Conventualis pro benefactoribus. In consimili causa Nullius Trium Fontium, 4 aprilis 1772 Sac. Congregatio respondit: Negative.2 Hisce omnibus perpensis de­ cernent Eminentiae Vestrae: An Canonici Ecclesiae S. Mariae in Caelum Assumptae Oppidi Pody­ bonitii teneantur applicare Missam Conventualem pro benefactoribus in gtnere in casu? Die 8 februarii 1783: Non proposita. Die 13 martii 1783 Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, toni. 52, p. 48-51]. 3829. « S. C. C., Lunen.-Sarzanen., 15 mart., 5 apr. 1783. Cum de mense maio praeteriti anni vacasset Parochialis ecclesia S. Mi­ chaelis oppidi Trebiani, Episcopus concursum de more indixit pro die 28 eiusdem mensis. Peracto examine coram tribus Examinatoribus, octo favorabilia vota habuit Sacerdos Daniel Frateschi, quinque vero Sacerdos Bartholomaeus Ratto. Hunc Episcopus praeelegit et Emo Pro-Datario commendavit. De Episcopi iudicio conquestus est apud Sac. Congrega­ tionem Sacerdos Frateschi, eoque instante dubium inferius transcri­ ptum EE. VV. definiendum proponitur. Contendit enim, Episcopos in Parochialium collationibus ex Sac. Con­ cilii Tridentini dispositione 3 indices esse constitutos, ut digniorem eligant. Ab hac autem Tridentini lege recessisse Episcopum, dum praeelegit Sacerdotem Ratto, se ipso posthabito, qui doctrina et experientia nugis probatus fuerat. Atque hinc Episcopi indicium irrationabile censendum esse. Despiciendam vero praesumptionem militantem pro recto iudicio Episcopi, cum praesumptio cedat, quando ex coniecturis constet Episco­ pum humana quadam affectione fuisse allectum. Hanc affectionem erga Sacerdotem Ratto desumit ex illius relatione ad Sac. Congregationem trans­ missa, utpote quae multa contineat a veritate aliena. Alienum quippe a • Cf. N. 246S. 1 Cf. N. 3782. ’ SM,_ XXIV, Je ref.. c. |H. S. C. Concilii iiç veritate esse dicit, quod populus Trebiani ad Episcopum tumultuarie acces­ serit ct ab eo petierit eligi in Parochum ipsum Sacerdotem Frateschi, Alienum pariter, quod parochianorum subscriptiones appositae in pre­ cibus ipsius favore Episcopo porrectis fuerint expiscatae. Alienum quoque, quod sanior populi pars pro Sacerdote Ratto supplicaverit. Sustinet enim postulationem Sacerdotis Frateschi factam fuisse a Deputatis in publicis comitiis ad id electis; parochianos autem coram Praetore locali preces obsignasse. Ac praeterea pluribus attestationibus probare nititur, Sacer­ dotem Ratto esse populo invisum. Pluries monitus fuit dictus Sacerdos Ratto, nec tamen iura sua dedu­ cere curavit. Episcopus in sua relatione pluribus adductis rationibus tuetur, quod ideo Sacerdotem Bartholomaeum Ratto alteri Sacerdoti Frateschi praeposuerit, quia omnibus mature perpensis, illum magis dignum, magisque idoneum ad regendam Parochialem ecclesiam Trebiniani deprehenderit EE. PP. rogantur assucta maturitate definire: An constet de irrationabili iudicio Episcopi in casu? Die 13 mart ii 1783: Non proposita. Die 5 aprilis 1783 Sacra, etc. respondit: Negative. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 52, p. 60, 73]. 3830. S. C. C., Tusculana, 5 apr., 10 maii 1783. Carolus Antonius Fallani anno 1727 patrimonium constituit Sacerdoti Alexandro Gaspari Gregori eius nepoti, assignavitque quamdam vineam sitam in loco qui dicitur alia Montagna, nunc ad olivetum redactam annui redditus sc. 26. Cum autem praedicta summa iuxta Synodum Tuscu­ lanam non sufficeret, idcirco Zenobia Fallani et Franciscus Gregori dicti Sacerdotis Alexandri genitores addiderunt alia scuta decem retrahenda ex pensionibus domus cum crypta et cella vinaria, ex quibus annua sc. 45 retrahebantur. Hoc autem augmentum factum legitur, donec II Signore Alessandro loro figlio sard provisto di qualche idoneo e sufficiente beneficio eccle­ siastico, e poi Ii sudet t i scudi died annui... debbano ritornare ad essi cedenti ed assellanti. Conciliatis vero nuptiis inter Clemcntinam Bianchi praefati Alexandri Gasparis Gregori ex sorore neptem et losephum Marini, idem Sacerdos Alexander dic 12 ianuarii 1768 contemplatione huius matrimonii sponsae dotem auxit aliis scutis quatuorcentum, nempe: scudi dueeento in un oli­ veto spettante a det to Signor D. Alessandro, posto nel vocabolo la Montagna, ed altri scudi dueeento in una vigna allo st esso Signor D. Alessandro spet­ tante, posta nel vocabolo la selva di Monte Dragone. Et licet expresse cautum fuisset, ut fructus istorum bonorum non prius coniuges percipere possent, quam post obitum Sacerdotis constituentis, nihilominus iste in actu stipu1 Cf. N. 3831. 120 Curia Romana lationis declaravit, cedergli tuite le raggioni ed azzioni, a sola riserva dtl usufrutto di detto oliveto e vigna vita durante del detto Signore D. Alessandro. Deinde dictus Sacerdos die 30 aprilis eiusdem anni 1768 in novum ac pin­ guius dotis augmentum cessit nepoti la metà della casa, grotta e tinello ad esso Signore Alessandro appartenente e spettante, non solo per assegna fattagli in patrimonio sagro... ma ancora come erede della quondam Zenobia Fallam sua madre... con espresso legge e dichiarazione, che il dominio, proprietà ed usufrutto... non s'intendo trasferito a favore di essa Clementina Bianchi, st non dopo la morte di esso Signor l). Alessandro. Validitatem istorum contractuum quoad ea tantum bona, quae in patri­ monium sacrum constituta fuerant, impugnat modo Sacerdos Gregori, utpote gesta absque Ordinarii auctoritate. Inquit enim, ex Concilii Tridentini dispositione statutum esse,1 nemini licere alienare, cedere, aut distra­ here patrimonium sacrum, nisi ecclesiastica accedat auctoritas; immo vetitam esse quamcumque permutationem, etiamsi ordinatus alia bona possideret, vel beneficium ecclesiasticum obtineret. Addit, non licere Cle­ rico patrimonium sacrum distrahere, quamvis usumfructum sibi ad vitam reservaverit. Hinc irritos esse contractus a se ipso stipulatos favore Clementinae Bianchi ob defectum consensus Ordinarii ad illorum firmitatem omnino requisiti. Contra haec, qui pro Clementina causam agit, fatetur, alienari non posse bona patrimonii sacri absque proprii Episcopi licentia; verum tuetur, dotis augmentum factum a Sacerdote Gregori non importare aliena­ tionem. Ait enim, vetitam a Concilio Tridentino et Synodo Tusculana patrimonii distractionem, ne Clerici mendicare cogantur: contractus vero a Sacerdote Gregori celebratos nec Concilio Tridentino, nec Tusculanae Synodo adversari, cum bonorum dominium, il lorumque usumfructum. quoad vixerit, in donatariam non transtulerit. Saepe in Sac. Congregatione ad examen revocati fuerunt contractus celebrati a Clericis de bonis patrimonii sacri, nec abs re erit resolutiones referre, quae aliquando prodierunt. Die 10 octobris 1636 disputatum fuit dubium: An Presbyter possit absque licentia Episcopi donare patrimonium, ad cuius titulum est ordinatus, reservato sibi usufructu ad vitam? Et fuit responsum: Non posse. Lib. 29 Decret., p. 286. Ita etiam in Parmen., 20 iulii 1641,1 2 Bitecten., 16 novembres 1686. 3 Hisce omnibus perpensis definient Eminentiae Vestrae: * 'i An instrumenta dierum 12 ianuarii et 30 aprilis 17(18 sustineantur in casui Die 5 aprilis 1783: Non proposita. 4· Dic io maii 1783 Sacra, etc. respondit: Non sustineri instrumentum dia 12 ianuarii 1768 quoad olivetum tantum, salvis turibus coniugum Bianchi competentibus prout de iure; sustineri autem instrumentum diei 30 aprilis 1768, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 52, p. 77-82, 85]. M 1 S«s. XXI, de ref., 3 Cf. N. 2628. 3 Cf. N. 2896. c. 2. JH J •S'. C. Concilii 121 3831. S. C. C., Lunen.-Sarzanen., 21 iun. 1783. Resoluta fuit haec causa die 5 aprilis proxime praeteriti.1 Nunc vero iterum proponitur sub forma: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 52, p. 121]. 3832. S. C. C., Firmana, 16 aug., 6 sept. 1783. In precibus, quas Xaverius Agostini, Canonicus Collegiatae et Paro­ chialis Ecclesiae S. Michaelis Archangeli Civitates Firmi obtulit SSmo Domino Nostro, narravit, plures in dicta Collegiata abusus irrepsisse con­ tra formam decretorum tam Sac. Congregationis, quam Archiepiscopi, ideoque illos corrigi et emendari postulavit. Ablegatis huiusmodi precibus ad iudicium EE. VV., omnis controversia novem dispertita capitibus pro­ posita fuit totidem dubiis, inter quae V11 erat: An omnes et singuli Cano­ nici dictae Collegiatae Ecclesiae teneantur contribuere pro expensis utensi­ lium parochialium, seu potius ad dictas expensas teneantur solummodo Prior et Sub-Prior curam animarum habentes in casu? Die vero 8 iunii elapsi anni omnia haec dubia discussioni subiecta fuerunt, silentibus Capitu­ laribus. Verum ad VII. nulla fuit capta resolutio, mandatumque extitit, ut praefigeretur terminus Priori ad deducendum sua iura in Sac. Congre­ gatione. Causa hodie reproponitur, deducente sua iura etiam Priore Colle­ giatae. Non graventur EE. PP. definire: III. An omnes et singuli Canonici Collegiatae Ecclesiae teneantur contri­ buere pro expensis utensilium parochialium, seu potius ad dictas expensas teneantur solummodo Prior et Sub-Prior animarum curam habentes in casu? Die 16 augusti 1,83: Non proposita. Die 6 Septembris 1783 Sacra, etc. respondit ad III. Affirmative, ita tamen, ut unusquisque contribuat pro rata suae congruae. [Thesaurus Resolutionum, torn. 52, p. 177-179, 191]. 3833. S. C. C., Imolen., 16 aug., 6 sept. 1783, 10 ian. 1784. Usque ab anno 1774 ecclesia Parochialis S. Michaelis de Puteo Dioe­ cesis I moi ensis nonnullis indigebat restaurationibus, pro quibus require­ batur impensa scut. 63. Sacerdos Franciscus Braga, eiusdem ecclesiae Parochus, Sacram adivit Congregationem, petiitque, ut ad contribuendum > Cf. 3829. Curia Romana 122 pro rata populus adigeretur, utpote quia Parochiae reditus ad congruam Parochi sustentationem non sufficerent. Petitioni huic restitit populus. Neglecto restaurationis opere, ecclesiae status deterior effectus est, quare Sacerdos Braga novas exhibuit preces, quibus narravit, ecclesiam prae­ dictam in parte iam collapsam esse, in parte vero ruinam minari; ne igitur retardata restauratione penitus collaboretur, efflagitavit, ut taxa super populum et reliquos possidentes in districtu Parochiae imponeretur, cuius ope restaurationes, quae necessariae forent, perfici possent. Die 18 iulii anni 1778 per modum provisionis impertita fuit Parocho facultas imponendi censum scutorum centum ct viginti super bonis Parochiae, ut haec summa impendi posset pro restauratione turris campanariae, reservatis tamen tam Parocho, quam populo turibus in Sac. Congregatione deducendis ad effectum decernendi, cuinam onus restaurationis incumberet. Cum autem in dies restaurationis necessitas augeatur, hinc Parochus hodie instat, quod ab EE. VV. definiatur, quisnam teneatur ad extinctionem census, eiusque fructus persolvendos et ad alias restaurationis expensas. Parochus sustinet, quod attenta paupertate suae ecclesiae, et exiguis reditibus beneficiorum, quae in illa existunt, ex Concilii Tridentini lege1 iniuria detrectant populus et possidentes in districtu Parochiae subire onus restaurationis. Pro parte parochianorum nihil allatum fuit. Emus Episco­ pus existimat, restaurationis opus perfici debere a populo et possessoribus bonorum in districtu Parochiae. Superest modo, quod EE. VV. decernant: An, et quis teneatur ad reparationem ecclesiae Parochialis, et respectui ad extinctionem census, eiusque fructuum solutionem in casu? Die 16 augusti 1783: Non proposita. Die 6 septembris 1783 Sacra, etc. respondit: Teneri populum et possi­ dentes m districtu Parochiae per aes et libram. Reproposita vero causa sub consueta forma: An sit standum, tel recedendum a decisis in casu? Die IO ianuarii 1784 Sacra, etc. respondit : In decisis, et amplius.2 [Thesaurus Resolutionum, torn. 52, p. 179-182, 192, torn. 53, p. 12]. 3834. S. C. C., S. Severi nae, 10 et 24 ian. 1784. Delatum est Curiae ecclesiasticae S. Severinae Sacerdotem Franciscutn Apa Oppidi Arcis Bemardae, mentito proprii Ordinarii et Cancellarii charactere litteras dimissoriales exarasse, quibus constabat, ipsum pere­ gisse examinis experimentum coram proprio Ordinario, et idoneum fuisse repertum; legitimam praeterea habere aetatem et esse provisum de suffi­ cienti patrimonio, insuperque peractas fuisse in ecclesia denuntiationes, nullumque detectum impedimentum; ulterius ab Apostolica Sede dispen' Ses . * XXI. cie rejc. 1 Cf. N. Jb95· 7. S. C. Concilii 123 sationem obtinuisse, ut non servatis interstitiis ad Sacros Ordines promo­ veri posset tribus diebus festivis; posse idcirco promoveri ab Episcopo Venafrano Xicario Generali Archiepiscopi Neapolitani, vel eo impedito, a quocumque Catholico Antistite. Delatum pariter est, habuisse attesta­ tionem ab Episcopo Venafri impedimenti, cuius causa Ordinationes habere non posset, atque hisce suffultum documentis Ordines Sacros Subdiaconatus, Diaconatus et Presbyteratus diebus 17, 24 et 26 iulii anni 17ÎM) suscepisse ab Episcopo Caiacensi, deindeque pluribus in locis Missam, celebrasse, ct praesertim in Oppido Arcis Bemardae. Habita huiusmodi relatione, compertoque, quod Sacerdos Apa .Messanae moraretur, curavit Archicpiscopus, ut a Vicario Capitulari Messanensi in carceribus detru­ deretur. Dum vero ex Messana ad carceres sui Ordinarii traduceretur, Regium ductus est, ubi fugam arripuit et ad Orbem confugit. Anno 1773 preces obtulit s. m. Clementi XIV, quibus immunem se esse dixit a crimine, ex quo vinculis mancipatus fuerat. Preces remissae fuerunt Sac. Congregationi, quae illas reiecit die 7 Septembris eiusdem anni. Modo vero postulat, ut innoxius declaretur ab irregularitate, vel saltem sibi facultas impertiatur, ut Missam in Urbe celebrare possit. Conqueritur enim, quod causa a suo Ordinario nunquam fuerit absoluta, licet a dic impicti criminis quatuordecim anni iam effluxerint; asserit, se pluries instetisse, ut vel condigna poena plecteretur, si reus, vel. si inno­ cens, assolveretur. Post haec inquit ad I. neminem irregularem dici posse, nisi constet de crimine, cui irregularitatis poena sit infixa. Singula postmodum recenset crimina, quae ab Archiepiscopo ei obiiciuntur. eaque non subsistere, nec probari contendit. Ad II. contendit, ex hactenus deductis minime probari crimina. Verum notat, quod etsi de iisdem criminibus con­ victus esset, adhuc tamen dispensationem ab irregularitate mereretur, cum summa prematur rei familiaris angustia, et fere quindecim anni efflu­ xerint a die commissi delicti, et toto hoc tempore vitam ecclesiastico viro dignam duxerit, omnesque sui criminis maculas deterserit. Archiepiscopus in binis relationibus ad Sac. Congregationem datis testatur, causam in sua Curia ecclesiastica adhuc pendere indecisam et quidem ex Oratoris culpa, qui nunquam coram Ordinario se sistere voluit, et propterea con­ cludit, ipsum super instantia, quam hodie proponit, audiri non debere. Irregularitatem certe incurrunt omnes, qui Ordines susceperunt sine proprii Episcopi scientia et consensu: cap. Veniens, 1, de eo, qui furtive Ordinem susceperit Irregulares quoque evadunt promoti ad Ordines Sacros extra tempora a iure statuta sine apostolica dispensatione: cap. Cum qui­ dam, S, de temporibus Ordinat. Eadem poena afficiuntur falsificantes litte­ ras proprii Ordinarii vel Capituli: cap. Tam litteris vestris, 33, de test, ·,' attestai. Poenam irregularitatis quoque statuit Pius 11 in const, quae incipit Cum ex sacrorum,1 contra eos, qui sine dispensatione ante legitimam aet. tem vel absque dimissorialibus litteris proprii Episcopi ordinari praesum­ pserint. Xec demum irregularitatem evadunt, qui ecclesiastica censura ' Cf. X. 57. 124 Curia Romana - “IL —· -1- irretiti Missae Sacrificium celebrarunt: cap. Is qui, de sent, excont., in 6 Quibus animadversis, decernent Eminentiae Vestrae: I. An constet de irregularitate in casu? Et quatenus affirmative: II. An sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione in casu? Die 10 ianuarii 1784: Non proposita. Die 24 ianuari 1784 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative. Ad II. Negative, et ad mentem. [Thesaurus Resolutionum, torn. 53, p. 17-21, 25]. 3835. S. C. C., Verulana, 8 et 22 maii 1784. Episcopus Verulanus animadvertens in Civitate Frusinonis duas tantum Parochias non sufficere ad populi multitudinem, de altera erigenda Parochia cogitavit in ecclesia Sanctissimae Annunciationis, quae in commo­ diori Civitatis loco sita est, et sacris supellectilibus abunde ditata. Modum autem constituendi congruam novo Parocho, oblatis precibus Sanctis­ simo D. N. exposuit, et petiit facultatem uniendi nunc duo Beneficia, ita tamen, ut unio sortiatur effectum tunc, cum illorum vacatio contigerit. Suam praeterea exposuit mentein, ut statiin, ac sequuta fuerit vacatio unius ex hisce Beneficiis, devenire ipse possit ad actum erectionis Paro­ chiae cum assignatione mille et quingentarum animarum existentium in ea Civitatis parte, quae denominatur il Borgo di Napoli ed il Colle Campagiomi, quae nunc subsunt Parocho S. Mariae; post vacationem vero alte­ rius Beneficii adiiciendas novae Parochiae censet alias mille et quingentas animas, quae incolunt regiones nuncupatas il Borgo di Roma, di S. Martino, e Giardino de Pcsd, quarum aliquae sunt ex Parochia S. Mariae, aliae ex Parochia S. Benedicti. H Petitioni assensum praebuit tum Capitulum Collegiatae, quod habet curam habitualem ecclesiae S. Mariae, tum etiam Parochus S. Benedicti. Restitit tamen erectioni dictae Parochiae Sacerdos Dominicus Sellari possessor Beneficii S. Petri, et attenta illius oppositione preces ab Emo Pro-Datario Sacrae Congregationi ablegatae sunt. Promoter fiscalis inquit. Concilium Tridentinum demandasse,1 ut aucto parochi anorum numero, cogatur Parochus alios assumere Sacerdotes ad Sacramenta ministranda, vel si ob locorum distantiam difficilis pateat accessus ad Parochiam, aliae Parochiales erigantur ecclesiae. In Civitate autem Frusinonis utrumque casum verificari: nempe populi multitudinem, et difficultatem accedendi ad Parochiales ecclesias hodie extantes. Consta­ bilita necessitate erigendi novam Parochiam, sustinet solius Parochi ope­ ram pro regimine trium millium animarum haud sufficere, et propterea existimat, dicto novo Parocho adiiciendos esse binos Vicarios curatos, cidemque Parocho assignandam fore sufficientem congruam, qua et sibi 1 Scs$» XXI, Je ref.t c. 4. Concilii et Vicariis curatis prospicere valeat. Hanc vero congruam minime assi­ gnari posse ex reditibus ecclesiarum parochialium S. Mariae et S. Bene­ dicti, quia ipsarum reditus exigui sunt; hinc contendit, constitui debere fundum ex fructibus Beneficiorum, quae Episcopus unire posse censet. Pro parte Sacerdotis Sellari nil deductum est. Sacra Congregatio hits divisiones seu dismembrationes iusta concurrenta causa, et perpensis omnibus circumstantiis, admisit, ut in Aquen., 13 iulii 1720,1 in Imolen., 8 iunii 1720. 2 Urgente vero dismembrationis necessitate de Parochi congrua nonnulla statuit Concilium Tridentinum, Sess. 21, de ref., cap. 4 et 5. Quid in praesenti casu iuris sit. quid circum­ stantiae exposcant, EE. PP. propria doctrina cognoscent et definient: An, et quomodo sit locus erectioni Parochiae in casu? Die 8 maii 1784: Non proposita. Die 22 maii 1784 Sacra, etc. respondit: Affirmative iuxta votum Epi­ scopi, reportato tamen consensu Capituli per actum capitularem, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 53, p. 117-123]. 3836. S. C. C., Beneventana, 22 maii 1784. Anno 1755 in Ecclesia Metropolitana Beneventi Poenitentiarii officium vacavit. Archiepiscopus Pacca censuit, collationem fieri non posse absque concursu; proindeque indicto concursu praetulit Sacerdotem Felicem Sbordone, qui erat Metropolitanae Mansionarius. Aequo animo ferre Capitu­ lum non potuit Mansionarii praeelectionem, contenditque, quod in provisio­ nem Poenitentiarii vel concursus habendus non esset, vel saltem Canonici tantum Metropolitanae admitti ad concursum deberent. Xunc itaque Canonici infrascripta dubia proponunt, de quibus EE. VV. indicium expo­ scunt. Ad I. inquiunt, Concilium Tridentinum Poenitentiarii Praebendam in omnibus Ecclesiis Cathedralibus erigi mandasse3 nulla adiecta lege concursus; porro in institutione nulla certa Praebenda assignata digno­ scitur, et Poenitentiarii officium pro solis Canonicis institutum deprehendi­ tur. Xec obosse Benedicti XIII constitutionem Pastoralis officii. 4 qua collationem Praebendae Poenitentiarii per concursum fieri mandavit; adver­ tunt enim, per hanc constitutionem invertere nequaquam voluisse leges in actu erectionis constitutas, minusque laedere iura Capituli Ecclesiae Metropolitanae. Quod attinet ad II. inquiunt ex dictis satis deprehendi, nullimode indicendum esse concursum in collatione offici Poenitentiarii; quatenus vero indicendus foret, ad illum solos Canonicos admitti posse. Pro parte Cleri Civitatis et Dioecesis nihil deductum est. Emus Archiepi­ scopus in ea est sententia, quod Capituli huius Metropolitanae ius rite fundatum sit. Hisce praenotatis decernendum erit: 1 Cf. N. 3212. 1 Sess. XXIV A Curia Romana J2Ô I. An in electione Canonici Poenitentiarii sit convocandus concursus in casu? Et quatenus affirmative: II. An ad concursum admitti debeant soli Canonici Ecclesiae Metropoli­ tanae Beneventi, seu potius omnes de Clero saeculari in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. Ad II. Affirmative ad primam partem; negative ad secundam A [Thesaurus Resolutionum, torn. 53, p. 128-134]. 3837. S. C. C., Vallisoietana, 22 maii 1784. Rocchus de Arebalo et Catharina Ramos coniuges prole carentes annu 1677 per contractum inter vivos pium Missarum legatum instituerunt in Parochiali ecclesia S. Mariae A'illae de Rueda. Hoc legatum solemni stipulatione acceptarunt bénéficiât! eiusdem ecclesiae, eiusque adimplementum promiserunt. Ex instrumento hac de re confecto patet, eosdem coniuges demandasse, ut bénéficiât) praedicti dato campanae signo tene­ rentur quotidie duabus horis ante meridiem Missam cum cantu celebrare m altari maiori, eaque expleta, canere responsorium super tumulum Christophori Ramos, atque insuper in die festo S. Rocchi praefatae Missae assi­ stere deberent omnes bénéficiât! sacris vestibus induti absque eo, quod ullum emolumentum aut stipendium perciperent. Dotem huius legati constituerunt in quadraginta millibus Regalibus di Vellem, quorum vigintiquatuor millia in pecunia numerata beneficiatis persolverunt in actu stipu­ lationis, pro reliquis vero sexdecim millibus assignarunt censum aequalis summae, quem ipsi coniuges emerant a Communitate dictae Villae de Rueda. Hac non obstante oneris assumptione, moderni bénéficiât! dictae Villae Missam canunt quater tantum in hebdomada, nec illam celebrant hora a fundatoribus praescripta, minusque Responsorium mortuorum canunt, idque permissum asserunt a quodam Vicario Villae Medinae, qui reductionis indultum concessit. Verum Andreas de Arebalo, funda­ torum heres, instetit, ut declaretur, bénéficiâtes teneri ad onerum adimplementum, iuxta assumptam in instrumento fundationis obligationem, non obstante reductionis induito. Obiit Andreas, et instantiam modo prosequitur Catharina Ramos, eius uxor. Bénéficiât!, licet iudicialitcr requisiti et diu expectati, nihil hactenusdeduxerunt. Episcopus litteris datis die 19 augusti elapsi facti seriem confirmat, insuperque testatur, legati fundationem Ordinaria auctoritate fuisse con­ firmatam. \ddit praeterea, Missarum numerum aliaque pia opera iuxta fundatorum voluntatem beneficiates adimplevisse ad annum usque 1731, quo tempore omnia Missarum onera ecclesiae S. Mariae a quodam Villae Medinae Vicario fuisse reducta. Refert etiam, quod ex dotis capitali restant modo Regalia triginta tria millia et quatuor centum in tot censibus ad » Cf. N 3*40. S. C. Concilii 127 rationem Regalium trium pro quolibet centenario; sed notat, quod in actu institutionis legati fructus in ratione quatuor Regalium pro centenario fuerant constituti. Quamvis iuxta regulam sit locus reductioni legatorum, si quando redi­ tus deficiant, nihilominus notat Benedictus XIV in opere, De Synodo Dioecesana, lib. 13, cap. 25, num. 25, quod ab huiusmodi regula receditur, quando onera per contractum fuerint acceptata. Et num. 26 addit, Epi­ scopos, quibus data est facultas reducendi Missas, non posse earum nume­ rum in contractu praescriptum et vicissim acceptatum minuere, licet imminuti fuissent reditus assignati. Sacra Congregatio Missarum reductio­ nem denegavit, si onera per contractum acceptata fuerunt, ut in Neapoli­ tana, 27 ianuarii 1703 1 Irritas quoque declaravit huiusmodi reductiones factas ab Episcopis vigore indulti reductionis a Sede Apostolica concessi, quae quidem indulta extendi minime ccnsuit ad onera per contractum suscepta, ut in Faventina, 27 februarii 1734,2 in Nolana, 14 martii 1739. 3 Quid autem m casu statuendum sit, decernent EE. PP., a quibus quaeritur: .1» sustineatur reductio in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 53, p. 123-126]. 3838. S. C. C., Fulginaten., 3 iun. 1784. inter alia, quae de statu suae ecclesiae retulit Episcopus Fulginatensis, quoad canonicum Theologum Ecclesiae Cathedralis narravit: Canonicus Theologus lectioni scripturali subrogat catecheticam orationem doctrinae Chri­ stianae omnibus diebus Dominicis, aliis ecclesiasticis functionibus non impeditis; nec vacat, nisi a Dominica quarta Septembris usque ad primam novembns. Morem hunc plurimis retro annis ab Antecessore meo inductum innovandum non censui, tum quia Sacrae Scripturae locis idoneis et facili methodo expla­ natis res ipsae identidem confirmantur, tum c.x eo praecipue, quod uberrimus inde fructus colligitur, et experientia docemur avidi plausus, quo ab omnibus excipitur. · · - MwH Huiusmodi consuetudo a Sacris Canonibus et Concilii Tridentini mente 1 prorsus aliena visa est, hinc die 12 novembres elapsi anni eidem Episcopo responsum fuit: Canonicum Theologum pro Sacrarum Scripturarum inter­ pretatione catcchesim habere ad populum, minus probant Emi PP., quippe quod munus Parochi est et esse debet, cum Theologus non tam ad populi, quam ad Cleri institutionem destinatus sit. Quare illud unum Theologo permitti solet, ut pro Sacrarum Litterarum interpretatione morales disputationes habeat et controversias huiusmodi in conventu Cleri dissolvat. 1 Cf. N. 3001. 3 Cf. N. 3499. 4 Scm. V, de rrf.9 c, i. " 128 Curia Romana S. C. Concilii 129 Mentem Sacrae Congregationis Episcopus Capitulo patefecit. Cano­ nici in comitiis die 5 ianuarii currentis anni unanimi consensu statuerunt, preces EE. VV. dandas esse pro obtinenda facultate, ut Canonicus Theolo­ gus loco explicationis Sacrae Scripturae, catechismum ad populum habere posset, et insimul in aedibus capitularibus Theologiae moralis disputatio­ nes tractaret pro iis Clericis, qui vel ratione officii vel alio impedimento detenti scholis Seminarii intéresse minime possent. De hac igitur instantia agendum hodie est. Ut autem de Ecclesiae Cathedralis statu notitia habeatur, exponunt Canonici, ipsam Parochialem esse et prae aliis Paroeciis populo frequen­ tatam, eamque Civitatis partem continere, quam magis rudes incolunt. Curam habitualem penes Capitulum residere, actualem vero a pluribus iuxta munus, quod habent, exerceri. Quaestionem hanc post Concilium Tridentinum, Sess. V, de ref., cap. 1, illustrat Benedictus XIV in opere De Synodo Dioecesana, lib. 13, cap. 9, num. 17. Hisce omnibus perpensis, ea qua pollent iuris peritia, Emi PP. definire dignabuntur: An Canonicus Theologus loco explicationis Sac. Scripturae possit expli­ care catechesim, et docere lectiones Theologiae Moralis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Scribatur Episcopo iuxta mentem: et mens est, ut omnino servetur cap. y, Sess. 24 per eos, qui curam animarum gerunt; quo vero ad Canonicum Theologum, suas lectiones peragere debere iuxta tra­ dita a Benedicto XIV, De Synodo, lib. 13, cap. 9, §17. [Thesaurus Resolutionum, torn. 53, p. 143-152]. Familiares Pontificis. Quare concludit, Aloysium Franchi Clementini eximi a solutione non posse, nisi privilegium exhibeat dispositionis Conci­ liaris derogatorium. Hanc autem derogationem ab ipso Franchi nunquam exhibitam fuisse; neque exhiberi posse. Nam alii sunt, et quidem S. R. E. Cardinales, qui licet sint Pontificis Familiares, nihilominus taxam Semi­ nario quotannis persolvunt. Ex alia vero parte Aloysius Franchi Clementini contendit, nunc a Semi­ nario excitari eandem quaestionem, quae anno 1724 mota fuit contra Ale­ xandrum Bonaventura pariter s. m. Clementis XI Familiarem: et sicuti nondum execution! demandatum est, quid eo in casu Sac. Congregatio I decreverit, hinc infert, in praesenti causa nihil decernendum, quousque I mens Sac. Congregationis exécuta non fuerit; mentem Sac. CongregaI tionis eam fuisse, ut consuleretur SSmo pro declaratione, ut ad solutionem I taxae tenerentur etiam Pontificis Familiares. Ignoratur, an in sequelam memoratae resolutionis anni 1724 aliqua I Summi Pontificis declaratio prodierit. Verum s. m. Benedictus XIII in I cit. constitutione, Creditae Nobis, declaravit: taxae (scilicet Seminarii) I omnia et singula beneficia saecularia et regularia per quoscumque, etiam VeneIrabiles Fratres Nostros S. R. E. Cardinales, necnon nostros et pro tempore existentis Romani Pontificis Familiares... obtenta et imposterum obtinenda. I subiici et ad illius solutionem perpetuo teneri decernimus, statuimus et mandamus. Ponderandum, an per constitutionem s. m. Benedicti XIII suppletum fue­ rit declarationi, quam requisivit Sac. Congregatio. Porro prae oculis habenda est series privilegiorum, quae suis familiaribus induisit s. m. Clemens XIV, qui eorumdem beneficia exempta esse voluit... ab omnibus quibuscumque decimis... institutionis Seminarii ecclesiastici, quamdiu servitiis nostris instite3839. \ tint dumtaxat. Hisce omnibus perpensis definient Eminentiae Vestrae: An sit locus solutioni taxae Seminarii in casu? S. C. C., Romana, 24 iul. 1784. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, et amplius. Et facta rela­ Inter alia beneficia, quae taxam Seminario Romano rependere debent, tione SSmo Domino Nostro, Sanctitas Sua resolutionem Sacrae Congre­ reperitur Capellania sub invocatione S. Nicolai erecta in Collegiata Eccle­ gationis approbavit et imposterum observari mandavit. sia S. Marci, quae taxata est pro annuis scutis quatuor. Hanc Capellaniam [Thesaurus Resolutionum, torn. 53, p. 172-176]. possidet Aloysius Franchi Clementini, qui contributionem Seminario 1 Romano solvere detrectat eo, quod fuerit Cubicularius intimus s. m. Cle­ 3840. mentis XIV. Res iuxta eius vota cessit per sententiam Praefecti Sac. Palatii Apostolici. Verum ex decreto cl. mem. Card. Giraud, Pro-Auditoris SSmi S. C. C., Beneventana, 21 aug. 1784. causae decisio ad Sacram Congregationem delegata fuit, et ea hodie sub | Resoluta fuit haec causa die 22 maii proxime praeteriti.1 Reproponitur infrascripto dubio definienda proponitur. hodie causa sub consueta formula: Seminarii Oeconomus inquit, neminem esse exemptum a solutione An sit standum, vel recedendum a decisis quoad primum et secundum taxae Seminarii, etiamsi Familiaris Pontificis fuerit, nisi in privilegio fiat dubium in casti? expressa derogatio dispositioni Concilii T ri dentini,1 idque fortius obser­ Die. etc. Sacra, etc. respondit ad I. In decisis. vari post editam constitutionem s. m. Benedicti XIII, quae incipit: Cre­ Ad II. Praevio recessu a decisis, negative ad primam partem, affirmative ditae Nobis, 2 in qua ad solutionem huiusmodi taxae adiguntur etiam omnes ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 53, p. 189]. * Sess. XXIII, de ref., c. iS. ’ Cf. N. 288. Ί If. N .js-tO. i’.>/ 17 libbr Curia Romana . j ;o 3841. S. C. C., Montis Falisci, 21 aug. 1784. Testamentum condidit anno 1739 Liberatus Emili, et heredem univer­ salem instituit Mariam Diamante ex fratre neptem. Praevidens casum, quod heres instituta sine filiis decederet, tunc voluit, ut ex bonis suis erigerentur duo Beneficia ad altare Animarum Purgantium ecclesiae Parochialis oppidi Tessennani. Disponens de patronatu activo et passivo ac de oneribus a Bénéficiâtes adimplendis, iussit quod pro prima vice Bene­ ficia praedicta consequi deberent Clerici Innocentius Paladini et Petrus Calisti; deinde vero hanc methodum servari voluit: La nomina poi di delli Benefizi... lascio alii Signori Francesco Antonio Bizzi e Gio. Battista Sibistrelli, e seguita la morte delli Signori Bizzi e Silvestrelli, lascio la nomina delli sud. Benefizi alia Mensa Vescovile di Monte Fiascone. Paucos pes? dies codicillum exaravit, et de patronatu activo alterius ex dictis Beneficiis sic disposuit: Lascio la nomina delli due Benefizi da me lasciat i nel inio testumento al Signor Francesco Antonio Bizzi da Sorano da me nominato, chi presentemente confermo, c lascio la facoltà al medesimo e suoi in perpetuo di poter nominare in uno de Benefizi da me lasciati. Obiit absque filiis Maria Diamante, heres instituta, die 30 decembris anni 1744; instantibus Innocentio Paladini et Petro Calisti a testatore nominatis, ad Beneficiorum ere­ ctionem deventum est. Haec autem erectio facta fuit ad formam testa­ menti, nulla habita ratione eorum, quae in codicillo testator disposuerat. Existimans autem dictus Bizzi, minus recte factam erectionem contra for­ mam codicilli, postulat, ut ad illius normam reformetur, et de hoc indicium EE. W. exquiritur. -p Indubiam esse, inquit, testatoris voluntatem in codicillo panditam, ubi disposita in testamento immutavit quoad patronatum tam activum quam passivum. Cum autem hanc voluntatem in erectione non servaverit Curia Episcopalis, solumque rationem habuerit testamenti, hinc contendit, ere­ ctionem praedictam non sustineri, et esse reformandam, servata forma in codicillo praescripta, ne sequatur absurdum, quod erectio contra expres­ sam testatoris voluntatem fiat. Vicarius Generalis tuetur, servandam esse fundationem ad formam testamenti, et ait: Cum enim in actu erectionis Beneficiorum non fiunt memoratum codicillum productum, nec de dio, sed tantum de testamento ab Ordinario ratio habita fuerit, sequitur, idem codicillum, tanquam in limini fundationis et erectionis non comprehensum, minime, esse attendendum. De­ cernant Eminentissimi Patres: An servanda sit erectio duplicis Beneficii facta ad formam testamenti quondam Liberati Emilii, seu potius reformanda et exequenda ad formam codicilli in casu? J Die 21 augusti 17S4: Non proposita.'1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 53, p. 201-203]. * 1 cr. n. 3843. I S. C. Concilii ’31 3842. S. C. C., Forolivien., 21 aug., 11 sept. 1784. Anno 1774 Congregatio sub nomine Divi Peregrini Forolivii erecta, nccnon Communitas eiusdem Civitatis in iudicium coram Auditorem Camerae vocarunt PP. Servitas, et manuteneri petierunt in possessione manutenendi et ornandi Capellam et altare Divi Peregrini in ecclesia corumdem Patrum erectam, ac custodiendi claves urnae, in qua eiusdem Sancti corpus asservatur; praeterea conquirendi tam intra, quam extra Civitatem eleemosynas et oblationes, quae a fidelibus in honorem eiusdem Sancti exhiberentur, ac demum administrandi quoscumque reditus, bona et capitalia ad eamdem Capellam spectantia. Petitiones huiusmodi a SSriio Domino Xostro ad Sac. Congregationem ablegatae sunt, omnesque viginti dubiis dispartitae, sapienti iudicio EE. VV. exhibentur. Ad XII. animadvertere praestat, quod akare et capella Divo Peregrino sacra manuteneri debent a Foroliviensibus iuxta onus assumptum anno 1727. Hinc videndum, an ipsis competat ius colligendi et administrandi eleemo­ synas independenter a Religiosis Servitis. Quod respicit dubium XIII, notanda sunt, quae praecipit Concilium Tridentinum. Sess. 22, cap. 9, de ref. Pro examine dubii XIX, redeunt, quae animadversa sunt in du­ bio XIII. Emi Patres, qua ornantur iuris prudentia, dignabuntur respon­ dere dubiis: XII. An, et cui PP. Ordinis Servorum R. M. Virginis Conventus Foroliiien. teneantur reddere rationem de quaestuis ct eleemosynis oblatis in hono­ rem et cultum Divi Peregrini eiusque altaris per eos collectis in casu? XIII. An, et cui, a quo tempore, et coram quibus ab Administratoribus Communitatis reddenda sit ratio bonorum, capitalium et redituum quomodolibet spectantium ad altare et capellam Divi Peregrini in supradicta Ecclesia Patrum Servorum erecta in casu? XIX. An Administratores pro tempore, si praesertim ab Ordinario fue­ rint requisiti, teneantur singulis etiam annis rationem reddere de supradictis bonis atque reditibus in casu? Dic 21 augusti 1784: Xon proposita. Die n septembris 1784 Sacra, etc. respondit ad A7/. Teneri reddere rationem Episcopo, ct amplius. Ad λ III. Rationem reddendam esse Episcopo ab anno i~8i tantum, et amplius. ’ Ad Λ7.Υ. Affirmative, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, tom. 53, p. 205-213, 217-219]. Curia Romana 3843. S. C. C., Montis Falisci, 27 nov. 1784. Descripta fuit haec causa in folio Congregationis diei 21 augusti prickriti,1 verum tunc proponi non potuit. Nunc ergo sub eadem dubii forn proponitur. Dic, etc. Sacra, etc. respondit : Negative ad primam partem; affirmatio ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 53, p. 233]. 3844. S. C. C., Camenecen., 30 iul. 1785. llonuphrius Piasechi Sacerdos Camenecensis Dioecesis ritus Graeci uniti, dum Parochi Kuniszezovacensis munus agebat, uxoricidium intr. Paroeciae septa a quodam Matthia Zingari perpetratum audivit. Ignoranti., an zelo, vel alia de causa motus in exemplarem de reo vindictam, modo penitus insueto et barbaro sumendam consensit. Cogitanti enim Dispo­ sitori (hoc nomen dignitatis criminum ultioni praepositae) sepelire super­ stitem virum cum cadavere uxoris in pluribus favit et adhaesit. Ipse ete­ nim reum quaerentes associavit; ipse illius adsportationi adstitit; ips passus est, ut dum lugubri comitatu cadaver defunctae uxoris traheba­ tur, etiam uxoricida fune in collum iniecta ligatus traheretur: ipse, post­ quam uxori parentatum est, confessionem uxoricidae excepit et ad mortem disposuit, a parochianis de re huiusmodi rogatus non improbavit, uxorieidam in tumulum descendere et decumbere iussit super defunctae uxons cadaver, terramque super corpus decumbentis proiecit. Huiusce criminis pervulgata fama, Parochus in iudicium vocatus tamquam atrocissimi c! voluntarii homicidii particeps habitus est, ac proinde irregularis declaratus beneficio privatus et ad carceres formales per 18 menses subeundas, demur ad spirituales expiationes condemnatus fuit. Sacerdos nunc tempot' impositam iam eluisse poenam exponit, humiliterque dispensationem ah irregularitate a Sacra Congregatione postulat. Ώ Episcopus exposita ab Oratore confirmat, votumque suum pro dispen­ satione aperit. | Notissimae sunt canonicae sanctiones a Sacrosancta Tridentina Synod' renovatae, ut ii, qui per insidias aut per industriam aut voluntate alteram occiderunt, ab altari Domini arceantur, et omni beneficio, officio, ordine perpetuo carere iubcantur: Sess. 14, cap. 7, de ref. Dubitatum quidem olim fuit, an Tridentinum decretum etiam promotos ad Sacros Ordines comple­ cteretur. Sacra haec Congregatio mitius semper cum promotis egit, sed 1 Ct. X. 3841. *S. C. Concilii 133 nihilominus plura desideravit, ut dispensationi locum esse censeret. 'l otius rei gestae serie perpensa dignabuntur EE. VV. definire: Jrz sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione ab irregularitate in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, absque spt gratiae. [Thesaurus Resolutionum, torn. 54, p. 121-124]. 3845. S. C. C., Alatrina, 20 aug. 1785. Alatrinus Episcopus quaestionem proponit ab hac Sac. Congregatione decidendam, quae in infrascriptis dubiis continetur. Primum quod attinet: an scilicet Episcopo generalem ordinationem in Ecclesia Cathedrali habenti ius sit omnes Canonicos, non obstante alternativae privilegio, cuius vi septem tantummodo per hebdomadam inserviunt, compellere, ut adsint eidem s. Ordinationi, praemittenda sunt S. Concilii verba tum Sess. 24, cap. 12, tum Sess. 23, cap. 8, de ref. et S. huius Congregationis reso­ lutio in Giennen., 19 iunii 1728.1 Secundum dubium quod attinet: an scilicet liceat Episcopo reluctantes Canonicos pecuniaria poena atque etiam spirituali plectere, non videtur de spirituali, moderata tamen et legitimum modum non excedente, dubitari ullatenus posse, cum imo ea animadvertendi ratio congruentior, ut plurimum sit iudici, ecclesiasticas culpas punienti, et reis sacras canonum sanctiones violantibus. Dubia sunt: 1. An Episcopo Alati i no generalem ordinationem statutis a iure tempo­ ribus in Cathedrali Ecclesia habenti Canonici omnes adesse ti neantur, non obstante privilegio alternativae? Et quatenus affirmative: 2. An renuentis coerceri possint poena pecuniaria et spirituali? Dic, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative, et detur decretum in Giennen. Celebrationis Ordinum, et amplius. Ad 2. Affirmative pro poena pecuniaria tantum arbitrio Episcopi. [Thesaurus Resolutionum, torn. 54. p. 146-149], 3846. S. C. C., Assisien., 10 sept. 1785. Noverat in sacra visitatione Assisii Episcopus abusus nonnullos in rebus piorum Sodalitiorum ministrandis, aliisque actibus tum in Civitate, tum in Dioecesi adversus rectam agendi rationem inductos fuisse. Ut illos comprimeret, ordinemque restitueret, edictum publicum typis impres­ sum proposuit die 24 aprilis anni superioris 1784, in quo sex comprehenso capitulis plurima ex ordine servanda decrevit. Querelas detulerunt suas ad hanc Sacram Congregationem Sodalitia. Interrogatus Episcopus diffuse ‘ Cf. X 334». Curia Romana 134 rescripsit rationes, causas et circumstantias exponens singularum legum quas in edicto praescripserat. Ad i. Cum in edicto praescribatur, Vicarios Foraneos in Dioece-. esse monendos, et in Civitate Ordinarium, de habendis congregationibu.·, ne sine Praeside illae fiant, de his quaestio proponitur. Episcopus, cur in mandaverit, exponens sic habet: Confraternitates omnes congregantur in Inu Civitate ad differentiam Foranearum, absque eo quod sit, qui eisdem praesi­ deat; quare liberum est congregatis pro ingenio, quod magis label, decerneu etiam adversus Principem, Sacras Congregationes, Religionem, et in spretur eiusdem Episcopi, ut in Praedecessorem meum et in me pariter, non obstante dignitatis et characteris obiectione patrarunt. Ad haec Sodales inficiantur in primis, eorumdem in congregationibus quidquam ullo unquam tempore dictum, actum gestumque fuisse, in quo peccaverint et redarguendi sint. Xec in re tam gravi, turpique flagitio satis Episcopo dixisse est, nisi, veluti decet, probarit. Xeque ex facto manere, sine Praeside congregari. Pro­ fecto quinam eorumdem Priores et Rectores sunt, nisi totidem Praesides, quos Episcopus ipse ad Sodalitii et Sodalium adprobat moderamen? Verum inciviliter, inquiunt, eo pergit Episcopus, ut sub certiorationis specie nativam, sese congregandi libertatem Sodalibus imminuat. Siquidem eo ipso, quod Confratrum collegium legitime erectum fuit, consequens statim fit ex ipsa collegii natura, congregari libere posse, nec Ordinarii facultate indigere Dignum observatione est, quod Ferraris in Biblioth., verbo ConfraUrnitas, art. 3, n. 16, 17 admittit, in Episcopi arbitrio reponi, si velit, congre­ gationibus per se ipsum, sive delegatum suum interveniendi. Quocirca con­ sequens esse videtur, iubere posse, quod de habendis congregationibu.' certior ipse fiat. Saepe namque fnistranea evaderet accedendi voluntas, nisi opportune moneretur. Hinc distinctione conciliari sententiae forte possent, ut scilicet Sodales petere veniam compellendi non sint, compelli tamen posse ad Episcopum certiorandum. Dubia, quae proponuntur, sunt: i. An sustineatur Episcopi edictum in ea parte, in qua Confratemitatur Officiales iubentur certiorem facere Episcopum in Civitate, et Vicarios foraneos in Dioecesi de congregationibus habendis, ne conveniant sine ipsius, Vicariorum intéressent ia ? Die 10 septembris 1785: Non proposita.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 54, p. 163-170]. * Cf. \. Λ. C. Concilii statum conficeret bonorum Parochiae, quae ex antiqua unione mensae epi­ scopalis obtinebat, tacentibus mensae codicibus per se ipsum evolutis, nullo exstante inventario. Provocavit idcirco ad traditionem, auditis senio­ ribus. Iuxta relationem reditus ex bonis Parochiae assignatis statui possunt in annuis scut. 43; onera vero comprehensis reparationibus annuis recen­ sentur in scut. 12.70, sed Parochus in suis praeteritis scriptis addebat onus Missae pro populo in scutis 8. Si haec demantur onera a dicta fructuum summa, vix scuta 22.30 supersunt. Rogantur EE. VV. sententiam dicere. Die 26 novembris 1785: Non proposita. Die 10 decembris 1785 Sacra, etc. respondit ad III. Quoad restauratio­ nem ecclesiae pro tempore praeterito spectare ad Episcopum; quo vero ad futu­ rum, ordinarias spectare ad Parochum, extraordinarias ad Episcopum; et quoad sacras supellectiles tam pro tempore praeterito, quam pro futuro spe­ ctare ad Parochum. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 54, p. 187-191, 201J. 3848. S. C. C., Assisien., 10 dec. 1785, 21 ian. 1786. Descripta fuit haec causa in folio Congregationis diei 10 septembris praeteriti,2 verum tunc proponi non potuit. Xunc ergo eadem resol­ venda est. Die 10 decembris 1785; Non proposita. Die 21 ianuarii 1786 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative quoad ce tiorationem pra~ extraordinariis tantum; in reliquis negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 54, p. 203, torn. 55, p. 1]. 3849. S. C. C., Setina, 10 dec. 1785, 21 ian. 1786. Xeque Horas Canonicas in choro quotidie persolvunt, neque Missam Conventualem pro benefactoribus in genere applicandam celebrant Cano­ nici Collegiatae Ecclesiae S. Erasmi oppidi Bassiani. Episcopus his com­ pertis illos monuit, ut de utraque hanc Sacram Congregationem precarentudicere sententiam, eisdemque bimestris terminum idcirco praefixit. Parue­ runt ii, et exposuerunt in precibus, nunquam consuevisse qualibet die choro interesse, neque hoc ipsis onus in erectione fuisse impositum; ade>que nec Missam Conventualem celebrare. Obtulerunt autem Canonicatuum fundationem proferre, quatenus iuberentur. simulque tenues re­ ditus et gravia, quibus praemuntur, onera. Precibus rescriptum fuit: Episcopo pro informatione et voto, transmissis 1 Cf. X. 3857 1 Ct. X. 384b. Curia Romana fundationibus, ac referat, an constet vel ex erectione, vel ex signis Colit«ialitatis de legitima erectione im Collegia tam, necnon de observantia tam quoad servitium chori, quam quoad celebrationem et applicationem pro benefacto­ ribus in genere, ct tandem de redditibus uniuscuiusque Canonicatus, compu­ tatis fructibus praebendarum, et distributionibus quotidianis. Ab redditis Setini Episcopi litteris scimus, Capitulum S. Erasmi ex Archipresbytero curam animarum habente et sex Canonicis constitui; commune sigillum, communemquc massam habere, et capitulariter congregari; in capiendis Canonicatuum possessionibus assignari in choro stallum, et in Capitulo locum, eaque fieri Canonicis capitulariter coactis, praestitoque a provisis juramento de constitutionibus statutisque Ecclesiae servandis. Et quamvis in supplici libello supposuissent fundationem producere se posse, erro­ rem corrigit Episcopus inquiens, de illa nullatenus constare, sed tantum de denominatione Archipresbyteri et Canonicorum a priscis temporibus. Refert quoque, Archipresbyterum in festis diebus canere Missam et pro populo applicare; nullumque extare ab antiquiori aetate monumentum de Missae Conventualis celebratione. Denique concludit: arbitrarer, eosdem attenta tenuitate redituum ad servitium chori cum persolutione tamen integri divini Officii et cum applicatione Missae cantatae pro benefactoribus in genere per turnum, diebus tantum Dominicis et Festivis de praecepto ultra consuetos con­ stringendos fore. \d i. Resolutio ab alio examine dependet. Sciendum in primis vide­ licet est, num ecclesia S. Erasmi sit, nec ne Collegiata. Nam si Collegiatae honorem qualitatemque obtinet, nullus dubitationis locus erit, ad diur­ num chori servitium et ad Missae Conventualis quotidianam celebratioum ac applicationem obstringi; secus, si Collegiata non sit: Benedictus XIV, in encycl. Cum semper oblatas.1 At in re praesenti deficere erectionem eccle­ siae S. Erasmi in Collegiatam Episcopus testatur. Verum plurima recenset Episcopus signa ex quibus Collegialitatem Ecclesiae proficisci tenent Doctores. Cum haec tamen sint signa ecclesiis receptitiis communia, non autem specifica Collegial i tatis, hinc concludi satis non videtur, quod Eccle­ sia sit Collegiata. His itaque perpensis itemque Episcopi voto, partes erunt EE \ V. sapientissimum de more reddere infrascriptis dubiis responsum: 1. An Canonici et Archipresbyter Ecclesiae Sancti Erasmi in oppido Bassiani teneantur quotidie Officium in choro recitare, et Missam Conventualem pro benefactoribus celebrare? Et quatenus affirmative: 2. An, et quomodo sit locus reductioni dicti oneris in casu? Die io decembris 1785: Non proposita. M Die 21 ianuarii ry86 Sacra, etc. respondit ad 1. Compellendos esse Archipresbyterum ct Canonicos ad servitium chori et applicationem Missae Con­ ventualis iuxta votum Episcopi. Ad 2. Provisum in primo. -dM [Thesaurus Resolutionum, torn. 54, p. 205-209. tom. 55, p. 3]. Λ’. C. Concilii '37 3850. S. C. C., Imolen., 11 mart. 1786. Brevis fuit inter coniuges loannem Baptistam Pagani et Mariannam Baruzzi concordia. Sesc invicem copularunt die 11 iulii anni 1784; sed cum vir paulo post vix aegrotare coepisset, die 20 dicti mensis accersitus fuit Chirurgus, qui lue ccltica infectum cum esse putans, remedia ad eam depel­ lendam opportuna paravit. Convaluit vir post quadraginta ct ultra dies; sed nihilominus uxor ad maritalia redire obsequia detrectavit cum viro, quem violati coniugalis foederis reum postulabat. Orta igitur quaestio est super separatione thori, quae a SSmo 1). X. attento partium consensu ad hanc S. Congregationem ablegata fuit. Notissimum est, adulterium alterutrius coniugis legitimam praebere causam parti innocenti petendi separationem a connubiali thoro. Praeivit Christus Dominus, Matthaei, 5, et consonant canonicae leges: cap. Λλ lit­ teris,^ ct cap. Porro, 3 de divort., cap. Si quis uxorem, 32, quaest. 1 Difiicultas esse solet in adulterii probatione. Haec utique bent desumitur ab ea ccltica lue, quae matrimonium subsequatur, quaeve vere talis et venerea sit, non ad illius similitudinem, et ab innocuis progenita causis, puta nimia sanguinis acrimonia incauto vel nimio coniugii usu sub ipsa prae­ sertim matrimonii exordia. Ait porro lo. Baptista Pagani, totam sui criminis probationem in ore residere Chirurgi Paganini, cui tamquam unico et extraiudiciali in re gra­ vissima fidendum non sit; eo autem securius, quia inverosimilia deponit. Vix enfin post paucas a contracto matrimonio horas ad impermissos ample­ xus Orator convolasset. Immo neque tempus praetensi venerei morbi definire potuit, quae tamen circumstantia momentosissima est in praesenti definienda quaestione. Scitum namque esse ait, non statim a contracto miasmate in huius generis morbis pravi humoris signa apparere et erum­ pere, sed ad plures quandoque dies rem protrahi; hinc nil vetare, quod si noxia esset morbi qualitas, matrimonium morbi causa antecessisset, cum post 9 a matrimonio dies accersitus fuerit Chirurgus Paganini; quod ideo dictum profitetur Io. Baptista Pagani, non quod sibi etiam ante matrimo­ nium conscius huius criminis sit, sed ut ostendat, quam longe a necessariis probationibus distet .Marianna Baruzzi, cum ad separandum coniugale foedus demonstrare oporteat violatum illud pendente matrimonio. Quo autem uberius contrarias exsibilet probationes, affert lo. Baptista Pagani locupletes testes de sua honestate ingenuisque moribus; addit alios de machi­ nationibus materterae uxoris suae, ut illam a suo complexu divelleret; ct demum indicium plurium illustriumque tum in chirurgia tum in medi­ cina Professorum exhibet, qui hallucinari potuisse vel hallucination revera fuisse Chirurgum Paganini testantur. Ex quibus omnibus concludit lo. Baptista Pagani, quod si reiicienda esset Mariannae Baruzzi pro separa­ tione instantia, quandocumque ipsa evidentissimas non affert violatae — S. C. Concilii Curia Romana 138 fidei probationes, multo magis repellenda sit, cum eae, quas in medium profert, ineptae omnino, inverisimiles aut falsae deprehenduntur. Quaeritur. I. An sit locus separationi thori in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 55, p. 41-43]. 3852. S. C. C., Imolen., 6 maii 1786. Resoluta fuit haec causa die 11 martii praeteriti. 1 Hodie vero Marianr,a Baruzzi contradicente causa denuo proponitur sub hac forma: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die 6 maii 1786: Non proposita.2 [Thesaurus Resolutionum, torn. 55, p. 94]. 3851. S. C. C., Hispaniarum, 1 apr. 1786. Orta est in Hispaniarum Regnis inter ecclesiasticos viros modesta, n« illaudanda contentio quoad nonnulla disciplinae capita, quae sub infrascriptis dubiis comprehenduntur. Oblatis ergo precibus Sanctitati Suae, iisque ab eodem SSmo D. N. ad hanc S. Congregationem ablegatis, ea quae sequuntur, capita ab EE. VV. definienda proponuntur. Primum quod attinet, praemittendum: fidei professionem renovandam esse, quoties novam Parochi, Canonici, Dignitates etc. assequuntur Paroe­ ciam, Dignitatem, Canonicatum etc. a Sac. Congregatione dudum fuisse decisum. Quoad secundam quaestionem: licet Sac. Cone. Tridcntinum quod legem, modum et tempus emittendae fidei professionis invexit,■ contrarias non obliteravcrit consuetudines, tamen Pius IV in sua const Benedictus Deus,3 qua Concilii decreta approbavit, eas apposuit salutares clausulas, per quas contrariae consuetudini patere amplius non posset accessus. Quodsi ille alter Vicarius de gremio Capituli, de quo in formula dubii, vere et proprie est Vicarius generalis, iam sine ullius praesidio con­ suetudinis emitti coram eo et Capitulo professio potest, cum vetitum non sit Episcopo, praesertim ampliori Dioecesi praeposito, duos habere Vicarios generales: cap. Quoniam, de off. ordin., cap. Ad haec, de off. Archidiac. Sin autem dictus ille alter Vicarius vere et proprie Generalis non est, iam cius praesentiam nullum adiicere robur consuetudini potest contra formam a 1 ridentino invectam et praecise servandam. Dubia sunt: I. An m qualibet nova provisione Canonicatuum, Dignitatum, etc. κ Ecclesiis Cathedralibus (etiam m eadem Ecclesia} iteranda sit professio fide: ad formam decreti Concilii Trident ini, Sess. 24, cap. 12, de ref.? II. An ea emitti debeat coram Ordinario, vel eius Vicario generali, tt tempore Sedis Vacantis coram Vicario Capitulari, et Capitulo, vel *poti stante consuetudine liceat eam emittere coram solo Capitulo, praesertim ·/. Dioecesibus, in quibus Ordinarii praeter Vicarium generalem habent alterin'. I icarium de gremio Capituli ad effectum convocandi Capitulum et eider. interessendi in rebus respicientibus Ordinarium et Capitulum? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. 1 Ad II. Affirmative ad primam partem; negative ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 55, p. 52-56]. 1 3853. S. C. C., Sabinen., 20 maii, 17 iun. 1786. Vix Federicus Petrocchi Sabinen. vidit quemdam Stephanum de Siivestro adeuntem domum Archipresbyteri Francisci Seraphini die 6 ianuarii 17S0, continuo dixit elata voce: Mo si va in gabinetto. Qua de re lenite r ab dicto Arch i presbytero obiurgatus fuit. At eodem die ad vesperam decknante idem Petrocchi dicto suo Archipresbytero obviam occurrens alia in eum contumeliosa verba protulit: Se fossi buon Arciprete, staresti in casu tua. Ad haec excanduit Archipresbyter, dixitque: Se vuoi niente, su; atque alter reposuit: Se vuoi niente, vieni giit. Xec multa: descendit Archipresbyter, Petrocchius eum cultro semel et iterum sauciat, magnaque ira tunc percitus Archipresbyter Petrocchium ictu sclopeti ad mortem per­ cussit. Confcstim Archipresbyter aufugit, Archipresbyteratum renunciavi-, ct post emensos quinque annos Emum Episcopum exoravit pro venia, quae illi concessa fuit, obtento prius consensu partis offensae et completis triginta diebus spiritualium exercitationum in religiosa domo: iussum tamen est, ut quoad irregularitatem uteretur iure suo. Stat ergo nunc coram Sac. Congregatione idem Archipresbyter pro dispensatione irre­ gularitatis. Rogatus, ut moris est, Emus Episcopus narrata confirmat. Quoad Oratoris mores cos, dum suum Archipresbyteratum retinebat, ait. non ita honos fuisse, ut populus imitari posset; postquam vero in patriam rediit, bonitatis specimen praebere, ut Parochus et Communitas eius loci testantur, et concludit, dignum sibi Oratorem videri, cuius instantiae auscultetur. Revera homicidium, cui Sac. Tridcntinum Concilium ita adversatur, ut omnem pene spem obtinendae dispensationis a contracta ob id irregu­ laritate adimere videatur illud est, quod per industriam, per insidias cf ex proposito commissum fuerit, quemadmodum ipsa Tridentini verba praeseferunt.3 Ex his autem, quae in facti narratione exposita sunt, patet, non agi hic de homicidio per industriam, per insidias et ex proposito. Atque « Cf. N. 3M52, Cf. N. 3850. 1 Ses#. XXIV. de ref., c. 12. 1 Die 26 innua.ïi 1564. - Bull. Rom., tom. 4. Π, p « ,53 DO » Cf. N. 38s · * * Sess. XIV, de ref., c. 7. Curia Romana J 40 ulterius conciliaris sanctio promovendos spectat, non autem promotos. Neque momentosa videri potest exceptio infamiae ex patrato delicto ortae; haec enim si separatim ab homicidio consideretur, infamia facti est, non iuris, quae proinde ex facto ipso tollitur, constanti nimirum emendatione, quam plurimi Ductores satis esse indicant, si fuerit ad triennium ampliata. Dubium est: An sit consulendum SSmo pro dispensatione in casu? Dic 20 maii 1786: Non proposita. Die 17 iunii 1786 Sacra, etc. respondit: Negative, et expectet. [Thesaurus Resolutionum, torn. 55, p. 106-109], 3854. S. C. C., Imolen., 17 iun., 19 aug., 9 sept. 1786. Post resolutionem die 11 martii praeteriti captam 1 iterum rediit haec causa die 6 maii proximi,2 verum tunc proponi non potuit. Quare hodie tandem resolvenda erit. Die 17 iunii 1786 Sacra, etc. respondit: Iterum proponatur. Die uj augusti 1786: Non proposita. Die 9 septembris 1786 Sacra, etc. respondit ad I. In decisis, et amplius, et ad mentem. [Thesaurus Resolutionum, torn. 55, p. 109, 187, 192]. 3855. S. C. C., Urbevetana, 9 sept. 1786. Duo sunt, quae gravissimo EE. VV. iudicio unanimi consensione subii- :nt Emus Vrbevctanus Episcopus ct Capitulum Cathedralis Ecclesiae dictae Civitatis. Putat primo loco Emus Episcopus, non liquere de habi­ tuali cura Cathedralis Ecclesiae penes Capitulum. Non enim nominat ’icarium perpetuum, seu Archipresbyterum, qui curam animarum exer­ ceat, sed Archipresbyteratus ad unius Episcopi arbitrium confertur. Pri­ mitias, decimas aliaque parochialia emolumenta Capitulum non percipit, s-d ea integre deferuntur Archipresbytero. Sacra suppellectilia, vasa sacra, ceras et similia non suppeditat Archipresbytero Capitulum, quae nihilo­ minus ab habituali Parocho dari receptum generaliter est; quodsi de emo­ lumentis funerum participes se esse Canonici doceant, trahendum non ·.-><. in habitualis curae argumentum, sed tribuendum potius cuidam quasi c mtractui inter Capitulum et Archipresbyterum, quia vicissim Capitulum c reas candelas in die Purificationis populo distribuendas suppeditat. c-.d quatenus etiam de ac habituali cura penes Capitulum constaret. 1 Cf. X. 1 ( · X ^2. S. C. Concilii 141 ad quaestionem progrediens in secundo dubio contentam, existimat, ad se unum pertinere vacante Archipresbyteratu Oeconomos seu Presby­ teros substitutos nominare, ita expresse sancivisse Cone. Trid., Sess. 24 cap. 18, de ref. Contra autem Capitulum, ut habitualem penes se extare curam evin­ cat, unionem profert usque ab anno 1284 Cathedrali Ecclesiae sub inv catione S. Mariae factam alterius Paroeciae S. Constantii. Affert ct recep­ tiorem unionem eidem Cathedrali Ecclesiae factam Parochiae S. Salvatoris anno 1743 a tunc temporis Episcopo, tamquam Apostolicae Sedis dele­ gato. Et demum actum capitularem anni 1687 adducit, per quem duobus Vice-Parochis integram decimam sacramentalem cesserunt, cuius antea duae tertiae ab iisdem dabantur Capitulo, a quo vicissim decem libras cerae singulis annis recipiebant. Quid de contenta in primo dubio quaestione sentiendum sit, perfa­ cile EE. PP. cognoscent ex iis, quae in facto relata sunt. Pro definiti-r.e vero alterius quaestionis sub secundo dubio cadentis prae oculis habenda sunt verba cap. 18, Sess. 24, Cone. Trid., de ref. Dubia sunt: I. An cura habitualis Ecclesiae Cathedralis et Parochialis Vrbevetanat spectet ad Capitulum eiusdem Cathedralis in casu? II. An sequuto obitu Archipresbyteri, cui inest cura animarum, liceat Capitulo substituere Presbyteros, qui interim curam animarum exerceant, s(u potius spectet ad Episcopum deputatio Oeconomi in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. Ad II. Negative ad primam partem, affirmative ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 55, p. 193-200]. 3856. S. C. C., Ampurien., 20 ian., 21 apr. 1787. Irritam dicit, quam apud Carmelitas emisit professionem P. Angelus Maria, in saeculo losephus Salinas, ortus in oppido Hulvi, Dioecesis Ampuricnsis die 30 martii 1741. Tres nullitatis causae: quod scilicet cum professus est, nondum exegisset, immo vix attigisset annum decimum sextum; quod extra domum probationis Conventumque ad id designatum regularem professionem nuncupaverit; quod anno novitiatus durante plu­ ries ad alia loca diverterit. Ante quinquennii lapsum animum reclamandi pluribus ostendit P. Salinas; donec anno 1774 s. m. Clementem XIV sup­ plex exoravit, licentiamque egrediendi e claustris Religionis postulavit. Citato igitur religiosae professionis Defensore, causa sub infrascripto dubio definienda proponitur. Tridentini Patres, Sess. 25, cap. 15, de Regularib. annum decimum sextum completum esse voluerunt, antequam regularis professio emitte­ retur; idque adeo enixe, ut professio antea facta sit nulla, nullumque indu­ cat obligationem. Itaque si ex monumentis per P. Salinas adductis satis probata EE. VV. videbitur veritas professionis ante completum annum Curia Romana decimum sextum emissae, et conquestionum intra quinquennium contra eamdem professionem factarum, nihil superesse existimari poterit, cur pro illius nullitate pronunciandum non sit. Nullitas altera ab emissa extra Conventum ad hosce actus designatum auctorem habet s. m. Clemen­ tem VIII, ut ex decreto diei 12 martii 1596 1 et 20 iunii 1599.2 Facilior est de tertia nullitate indago, ob interruptionem scilicet novitiatus. Ut enim egressus e Conventu novitiatum interrumpat, tria requiri docent Doctores: nempe dimissionem habitus, egressum c Monasterio, et deli­ beratum animum Religionem deserendi, unaque ex his deficiente, proba­ tionis annum non intercipi tradunt. Dubium est: An constet de nullitate professionis in casu? Die 20 ianuarii 1787 Sacra, etc. respondit: Affirmative. Huiusce rescripti confirmationem urget P. Angelus Maria Salinas, eique de more professionis Defensor contradicit. Quaeritur: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die 21 aprilis 1787 Sacra, etc. respondit: In decisis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 56, p. 3-9, 61]. 3857. S. C. C., Brictinorien., 15 sept. 1787. Dilata resolutione huius causae die 14 decembris 1782, 3 ea tandem capta fuit die 10 decembris 1785. 4 Nunc autem eadem causa reproponitur sub consueta fonna: An sit standum, vel recedendum a decisis sub die 10 decembris 1785 quoad tertium dubium in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad III. In decisis, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 56, p. 155]. * 3858. S. C. C., Nullius Montis Virginis, 16 febr., 5 apr. 1788. Incusatus prae ceteris fuit labente anno 1749 apud Abbatialem Montis 'irginis Curiam homicidii Sacerdos Florentinus Silvestri, et sequenti anno in contumaciam excommunicatus. Sponte anno 1766 se constituit, conditoque defensive processu, liberationem obtinuit cum clausula noms atpervenient ibus indiciis, et suspensione a divinis, usquedum apostolicam absolutionem consequeretur. Semel in id ab hac Sacra Congregatione reiectas asserit eius preces. Iterumque modo in gravi 65 annorum aetate con­ stitutus absolutionem postulat ab irregularitate. Quae exposita sunt, con1 Cf. N. 1S3. * Cf. N. 186. J CL X. 3827. 4 < : X 3847. •S'. C. Concilii firmat Ordinarius, et ita concludit: Da quel tempo fine al présente giorno attestant) tutti di aver menata (Oratorem nempe) una vita exemplarissima e costuniata, e chc I'infamia facti, chc aveva contrat ta per talc informa zione, svani, ed al présente è in tut to svanita, stante la morigera tezza de' costumi, frequenza de Sacramenti, e vita exemplare, die il D. Fiorentino tut tana mena in edificazione del Clero, di tut to il pubblico e de' paexi circonvicini. Quindi accordandosegli dalla Sac. Congregazione Γassoluzione, ed abilitandosi alI'tsercizio dell'Ordine del Sacerdozio, sarebbe non solamente a questo insi­ gnito C/ero, ma ben anche all'intiera popolazione di consolazione e piacere, cessando a medesimi ogni ombra di scandalo. Licet absque condemnatoria sententia irregularis non sit inquisitus de homicidio ex infamia iuris, talis tamen censetur ex infamia facti. Ponderare tamen dignentur Emi Patres, num per diuturnum viginti et ultra annorum spatium ab edita sententia et 39 a perpetrato homicidio, piamque Ora­ toris vitam, de qua testatur Ordinarius, deleta sit huiusmodi infamia. Ex his ergo deliberare dignentur Emi Patres: An sit consulendum Sanctissimo pro absolutione in casu? Die 16 februarii iyS8: Non proposita. Die 5 aprilis I/S8 Sacra, etc. respondit: Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 57, p. 17-19, 30]. 3859. S. C. C., Asculana, 7 et 21 iun. 1788. Capellaniam moriens instituit Caesar Tibaldeschi annui reditus scuto­ rum circiter quinquaginta cum hebdomadali onere Missarum sex. Quam­ libet fieri vetuit Missarum reductionem, et in casu alienationis bonorum, nova in fructiferis praediis mandavit investimenta. Hereditaria Asculi est domus, in qua Maria Rosa Raimondi, usufructuaria Tibaldeschii heres, phtysi decessit. Eam hac de causa nemo conducit, gravique opus esset sumptu, ut sine periculo habitari possit. EE. igitur Â’estras rogavit Vincen­ dus Ventura Capellaniae possessor, ut illam vendere, pretiumque in aliis bonis stabilibus, vel consignativum censum investire liceret, prodiitque die 16 iunii 1787 rescriptum: Episcopo pro informatione et voto, praevia edictorum affix ione favore maioris oblatoris, cum onere solvendi fructus compensativos, donec promptum inveniatur investimentum. Exposita comprobavit Asculanus Antistes, retulitque, quod demandata edictorum aflixione, unicus oblator comparait, qui scuta 650 obtulit. Addit, quod iuxta peritorum indicium domus valor est scutorum 648 et ob. 7, et pro eadem in partibus necessariis reparanda, ut deinde locari possit, sumina scutor. 48 et ob. 90 requiritur, qua facta restauratione, retulerunt iidem periti, pensionem annuam domus ascendere posse ad scuta 18. Hisce in circumstantiis, cum ex venditione domus cum onere solvendi fructus compensati vos, isti in summa oblata scutorum 650 annuatim summam constituant scutor. 26: dubitari nequit de utilitate alienationis. —* Curia Romana Instantiam deinde variavit Orator, petiitque facultatem investiendi pretium domus in consignativo censu, tum quia peritorum testimonio aucta nimis sunt in viciniis Asculanae Civitatis rusticorum praediorum pretia, tum quia uberiores ex censu haberentur fructus. Oratori per suppli­ cem libellum restiterunt Capcllaniae patroni, ac infrascripta modo propo­ nuntur dubia. Perniciosam Capellaniae asserunt venditionem domus oblat » preti«>, eo quia illius valor ad maiorem ascendit summam scutorum 885, nec permitti debere contendunt censuale investimentum pretii, sperniqut praeceptum testatoris de investienda pecunia in stabilibus, contra moni­ tum Sac. Concil. Tridentini, Sess. 25, cap. 4, de ref. Dubia sunt: I. An sit locus venditioni domus in casu? Et quatenus affirmative: II. An investiendum sit eius pretium in stabilibus, seu potius in censibus, ita ut sit consulendum SSmo pro commutatione voluntatis in casu? Die 7 iunii 1788: Non proposita. Die 21 iunii ry88 Sacra, etc. respondit ad l. Affirmative iuxta votum Episcopi. Ad II. Affirmative ad primam partem, negative ad secundam. Thesaurus Resolutionum, torn. 57, p. 98-100, 102]. 3860. S. C. C., Asculana, 21 iun., 12 iul. 1788. Duplex Cathedrali Ecclesiae Asculi est patrimonium: Capituli unum, fabricae alterum. Utrumque in inventario Ecclesiae refertur et a Canoni­ cis administratur. Episcopo urgente, eiusque Promotore fiscali dumtaxat informante, inveteratae hac de re inter Episcopum et Capitulum contro­ versiae huic S. Congregationi solvendae proponuntur. Oeconomo fabricae praecepit hodiernus Episcopus, ne quidquain pro sumptibus extraordinariis solveret absque eius licentia. Sua eum potestate usum fuisse ait Promoter fiscalis, quum primus redituum fabricae mode­ rator sit Episcopus. Quod hodierno Oeconomo Episcopus mandavit, ser­ vandum esse contendit Promotor fiscalis ab illius successoribus, quum datum non fuerit praeceptum personae Oeconomi, sed officio. Circa redditio­ nem rationis interprete non indiget Sac. Concil. 'Trident., Sess. 22, cap 9. de ref. Expresse enim cogit locorum piorum administratores, et praeser­ tim fabricae cuiuscumque ecclesiae, etiam Cathedralis, ad reddendam sin­ gulis annis Ordinario rationem. EE. VV. decernent: VI. An sustineatur Episcopi praeceptum praesenti Oeconomo factum, nt absque illius assensu quidquam solvat in causam sumptuum extraordinarioutut, exceptis solitis et consuetis sumptibus in Ecclesiae servitium in casu? VII An hoc idem praeceptum ab omnibus futuris Oeconomis servandum sit in casu? X. In Depositarius et Oeconomus teneantur reddere rationem Episcopi angulis annis ac etiam intra et extra annum, concurrente tamen in hoc poste­ riori casu legitima causa in casu9 S. C. Concilii HS Die 21 iunii 1788: Non proposita. Die 12 iulii 1788 Sacra, etc. respondit ad VI. Affirmative. Ad VII. Affirmative. Ad X. Quoad reditus fabricae affirmative; quo vero ad reditus Capituli Episcopus utatur iure suo ad formam Concilii Tridentini. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 57, p. 103-109, 115]. 3861. S. C. C., Congregationis Olivetanae, 29 nov. 1788. Abbas Congregationis Olivetanae post dimissam Abbatiam Monacho Olivetano minores Ordines contulit. Hinc die 20 septembris 1788 per folium manuscriptum quaesitum fuit: I. An constet de nullitate Ordinationis ita ut sit iteranda? II. An sit consulendum Sanctissimo pro absolutione, rehabilitatione et dispensatione ab irregularitate, quatenus ministraverit? Die, quo supra, Sacra, etc. rescripsit: Constare de nullitate, et ad Domi­ nion Secretarium cum Sanctissimo. Reproposita vero causa die 2C) novembris 1788 rescriptum ampliavit in haec verba: In decisis, et Monacho esse secreto reiterandos Ordines minores; et ad Dominum Secretarium cum Sanctissimo pro absolutione a suspensione eiusdem Monachi propter susceptum Subdiaconatum per saltum, eiusque rehabilitatione, necnon pro dispensatione ab irregularitate ad cautelam, qua­ tenus in dictis Ordinibus ministraverit. Illudque Sanctissimus die 10 decembris in omnibus benigne approba­ vit, et annuit pro gratia absolutionis, rehabilitationis et dispensationis arbitrio et conscientiae Abbatis Generalis eiusdem Congregationis cum facultate etiam subdelcgandi. [Liber 138 Decretorum, p. 453-458]. 3862. S. C. C., Asculana, 17 ian., 7 febr. 1789. Resoluta fuit haec causa die 12 iulii 1788. 2 Contradicentibus vero par­ tibus, respondere dignentur Emi Patres: An sit standum, vel recedendum a decisis a primo ad decimum quartum dubium in casu? Die /7 ianuarii 178c): Non proposita. Die 7 februarii 1789 Sacra, etc. respondit ad VI., VII. et X. in decisis, et amplius. 'Thesaurus Resolutionum, torn. 58, p. 13, 21]. > Cf. N. 3862. 1 Cf. N. 3860. Vol. VI 10 Curia Romana 146 3863. S. C. C., Milevitana, 7 febr. 1789. De nuptiis egit Marchionissa Elisabeth Dorell inter Com. Franciscum Bianchi et suam filiam Angelam inscio vel invito suo viro Marchione Didaco Muscat. Melitam venit sponsus; signantur sponsalia, dosque ex materno constituitur peculio; ac una tandem ex indulgentia Ordinarii prae­ missa denunciatione, celebratur maternae domi prima hora noctis 28 Septem­ bris 1788 matrimonium, dum parumper Angela a nervorum convulsioni­ bus quiescebat. Ea in lecto iacente, cum reliquis propinquis coenavit Com. Franciscus, dormitumque ivit ad domum patrui. Rediit sequenti mane ad prandium, et vigesima quarta hora ab inito matrimonio Anconam versus profectus est, opportuniori rediturus tempore, ut ad patrios lares uxorem traduceret. Anconae manens quatuor Com. Franciscus in singulos annos, aut quinque per biennium ad Comitissam Angelam dedit epistolas, sed mediatis pertaesus Marchionissae Elisabeth cius matris responsis, illanim commercium ad annum 1786 omnino intermisit. Eo autem resumpto, in oblectamento Angelae fuerunt priores illius literae, sed parentum et patriae amore Anconam abhorrens, speque dciecta, quod Melitam vir domici­ lium transferret: solutionem deinde proposuit matrimonii. Parem in Comite Francisco invenit voluntatem, acceptoque eius mandato procurae, Sanctis­ simo supplicavit pro dispensatione a matrimonio rato et non consummato. Precibus ad Sacram hanc Congregationem remissis, duplex ea imperante a Melitensi et Anconitana Curia confectus est processus. In transmittendis Curiae suae actis constare ait Melitensis Episcopus de non consummatione matrimonii. Duplicem hinc memorat dissolvendi matrimonii causam: desperatam nempe cohabitationem coniugum, cum Oratrix ad commu­ nem vitae consuetudinem nulla ratione possit adduci; et involuntariam celebrationem matrimonii. Consummationem matrimonii pariter excludit Anconitanus processus. De causis deinde agens dispensationis Emus Epi­ scopus animadvertit, Com. Franciscum contraxisse matrimonium, non ut proprio arbitrio indulgeret, sed ut patri suo obediret, atque ita Com. Fran­ ciscum exasperatum esse, ut si nunc res foret integra, nolit eam, quemad­ modum aperte fatetur, uxorem ducere. Res igitur EE. Patrum iudicio sub infrascripto proponitur dubio: Ah sit consulendinn Sanctissimo pro dispensatione super matrimonio rato et non consummato in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 58, p. 22-29]. '-J » Cf. N. 3865. .S’. C. Con cilit 147 3864. S. C. C., Maceraten., 14 mart., 4 apr. 1789. Duplicem in Ecclesia PP. Praedicatorum Maceratae laicalem instituit Capellaniam Scbastianus Mancini e Saxoferrato, nonnullosque assignabit census priori, alios posteriori, suamque domum cum adnexis domunculis et viridario destinavit in Maceratensi Civitate pro habitatione unius et alterius Capellani. Ex asserta nominatione Antonii Mancini utramquc Capellaniam possidet Dominicus eius filius. Apud patrem tamen in oppido Saxoferrato, quadragesimo a Macerata lapide degens viridarium ct domum locavit; pensio est scutorum 30, sed ordinariis detractis collectis, annua supersunt scuta 25.50. Sacram idcirco adiit Congregationem pro facultate vendendi domum et viridarium et investiendi pretium in consignativis censibus; confectaque peritia, et affixis ex praescripto edictis, aestimatus fuit fundus in scutis 1313.71, ac unus pro eo Franciscus Brunelli scuta obtulit 1350, cum promissione solvendi compensativos fructus scutorum 4 in singula centum, quousque novum fieret investimentum. Venditioni assentiuntur Capellaniarum Oeconomus a Rev. S. Petri Fabrica deputatus, et Executor testamentarius, dummodo pretium in stabilibus investiatur. Eam tamen per assuetum nihil transeat visa est impugnare velle Olimpia Mancini Galeotti. Episcopus autem, collata aestimatione fundi eiusque fructu cum maiori oblato pretio ampliorique reditu, venditionem expedire censet. Res igitur sub duplici proponitur dubio. Agitur primo de venditione domus et viridarii, eique obessc videtur testatoris voluntas. Dum unam enim permittit illorum locationem, prohi­ bere censetur venditionem: cap. 10, de decim. Incommoda insuper esse posset venditio futuris Capellanis, qui domicilium constituere vellent Mace­ ratae, ubi celebrandae sunt Missae. Potissimum contra spectanda estCapel­ laniarum utilitas. Res namque est de fragili commutanda domo in tutiora capitalia; intrinsecum cius valorem superat oblatio, longeque maior esset novi investimenti fructus. Quatenus autem EE. VV. in alienationem domus ct viridarii conveniant, deliberandum erit secundo de investimento pretii. Si originarii spectentur Capellaniarum fundi, incongruum non esset cen­ sibus addere census, qui stabilibus aequiparantur. Dubia sunt: 1. An sit locus venditioni domorum cum hortulo in casu? Et quatenus affirmative : 2. An, et quomodo fieri debeat investimentum in casu? Die 14 mart ii L789: Non proposita. Die 4 aprilis 1789 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. Ad 2. Affirmative in bonis stabilibus; sin minus in censibus cum locis piis . et Communitatibus Status Ecclesiastici arbitrio Episcopi. [Thesaurus Resolutionum, torn. 58, p. 44-46, 49]. Curia Romana 148 3865. S. C. C., Milevitana, 4 apr. 1789. Data fuit resolutio huius causae die 7 februarii proximi.1 Ad novum modo examen ex Benedictina2 redit eadem sub consueta forma: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 58, p. >0]. 3866. S. C. C., Firmana, 16 maii, 13 iun. 1789. Post triennem vitae consuetudinem binosque enixos filios in losephum Foglietti eius virum exasperata est nobilis mulier Francisca Moscheni, a qua infrascriptum modo EE. W. proponitur dubium. Res porro est de separatione thori. Tres per Franciscam Moscheni ad separandum thonim afferuntur causae: eius scilicet diffamatio ob imputatum a viro adulterium, verbales saevitiae, et adversa valetudo. Diffamationem probat ex testibus; de inofficiosis in eam Foglietti verbis testantur domestici. De gravioribus hinc Moscheni timet saevitiis in odium litis. Infirmam postremo ex medicis relationibus ostentat valetudinem, adeoque eam medici quidam opinantur gravem, ut de periculo non dubitent vitae, si ad usum matrimonii Moscheni restituatur. Uxorem diffamasse negat Fogliettus, idque ex sollicitudine probat, qua illam ad nuptialem thalamum revocare contendit. Ad secundam exclu­ dendam verbalium saevitiarum causam, de universis fere actum inquit matrimoniis, si ex inofficiosis parumque urbanis verbis coniuges separari deberent. Ex plurimis vero testibus nil minus timere valet uxor, quam reales saevitias a viro mitissimo, omnibusque prae modestia morumque suavi­ tate accepto. Ad opportunitatem postremo confictam dicit Fogliettus adver­ sam uxoris valetudinem, aliudque ei non esse affirmat malum, quam plerisque feminis communes uteri convulsiones; binos tamen sine periculo vitae concepit et peperit filios, qua de causa primarius Medicus coram aliis Professoribus declaravit, neque in futurum huiusmodi periculum adesse posse. Dubium est: An sit locus separationi thori in casu? Die 16 maii 1789: Non proposita. Die 13 iunii 1789 Sacra, etc. respondit: Negative. * [Thesaurus Resolutionum, torn. 58, p. 98-101, 105]. ‘ Cf. N. 3863. « Cf. N. 318. ’ J > Cf. N. 3869. JH 5. (λ Concilii ’49 3867. S. C. C., Egitanien., 27 iun., 18 iul. 1789. Anno 1779 ad EE. VV. retulit Egitaniensis Episcopus, plures in sua Dioecesi Curionatus nomine Parochiales esse ecclesias matricibus adnexas, earumque amovihiles Vicarios seu Curiones vel Missam pro populo cele­ brare sub conditione, vel penitus negligere, eo quod ex synodali decreto anni 1747 ab hoc onere immunes essent: ac Vestrum oraculum postulavit. Quilibet sane, cui animarum cura commissa est, oves suas pascere et Sacrificium pro eis offerre tenetur, ut statuit '1'ridcntina Synodus in Sess. 23, cap. i, de ref. et Benedictus XIV in const. Cum semper oblatas, 19 augu­ sti 1744.1 Haec vero requiruntur, ut venis quis dicatur Parochus, quod potestatem nempe habeat fori poenitentialis, quod certam suo nomine administret Parochiam, quodque de necessitate ministret, ab eoque parochiani necessario recipiant Sacramenta. Dubium esse posset, num suo potius, quam principalium Rectorum nomine haec omnia exerceant Curio­ nes. Quaeritur ergo: An, et a quibus Vicariis seu Curionibus sit applicanda Missa pro populo in casu? Die 27 iun ii 1789: Non proposita. Die 18 iulii 1789 Sacra, etc. respondit: Affirmative ab omnibus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 58, p. 135-140, 147]. 3868. S. C. C., Ariminen., 19 sept. 1789. Ita Cathedralis Ecclesia Arimini ex terraemotu anni 1786 conscissa est, ut fulcimentis consistat. Sanctissimo igitur ad eam reparandam aliaque sarcienda Capituli aedificia supplicarunt Canonici pro facultate creandi censum scutorum 5270. Censum Sanctissimus neque probavit, neque impro­ bavit. Tunc inter se ex suprema delegatione contendere coeperunt coram Emis Patribus de obligatione reparandi Ecclesiam. Sua Episcopus in pro­ lixa informatione tuetur iura. Tria igitur disputantur dubia. Episcopone, an Capitulo incumbat Ecclesiae reparatio, quaeritur sub primo. Onus de iure est Episcopi, qui Ecclesiae suae, ut sponsus, consulere debet: can. 10, cans. 10, quaest. 1. Ex pluribus tamen spectare potest ad Capitulum, ac praesertim si distinctos pro fabrica Ecclesiae habeat reditus, si ad eam reparandam teneatur ex Statuto, et si reparare consueverit. Ita Bened. XIV, hist. 100, num. 19 et seq. Hanc Episcopus urget limitationem, ac singula concurrere ait eius requisita. Re ipsa distinctos esse contendit fabricae reditus, eorumque originem a remotis desumit saeculis. Ad confir‘ Cf. N. 345. ’ * Curia Romana mandam huiusce reditus destinationem in fabricam Ecclesiae nonnullas Episcopus profert ipsius Capituli confessiones. Praeter distinctos fabricae reditus adesse ait Episcopus Statuta, quae eius manutentionis onus in Capitulum reiiciunt. In antiquis Ariminensis Ecclesiae Constitutionibus anni 1520 quotidianas ex additis reditibus auxerunt Canonici distributiones, supportatis prius et deductis oneribus, et factis aliis expensis congruis, oppor­ tunis et necessariis pro conservatione et manutentions Ecclesiae nostrae et aliorum nostrorum beneficiorum. In posterioribus quoque Constitutionibus anni 1651 sancitum est, pecuniam solvi solitam in ingressu a Praeposito erogari debere per ornatum sacristiae et altarium, necnon pro reparatione Ecclesiae et organorum. Visitationum accedunt decreta, quin unquam Cano­ nici reclamaverint. Postremo quoad observantiam: Ecclesiae sacrarium perficere velle declaravit Capitulum anno 1282; tintinnabulum construi fecit anno 1494; censum imposuit anno 1639 per i pesi di detto Capitolo e della Chiesa Cattedrale; iterum et tertio annis 1639, 1640, 1641 in passivo statu retulit expensas per ripara.zione di detta Chiesa Cattedrale; contra­ ctum iniit anno 1695 super huiusmodi reparatione cum fabro murario. Insistunt alia ex parte Canonici regulae, quae Episcopo adversatur, acriterque limitationem impugnant. Quaeritur: I. An, a quo, et ex quibus bonis, sit facienda reparatio Ecclesiae Catliedralis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Reparationem Ecclesiae Cathedralis esse faciendam a Capitulo ex reditibus Mensae Capitularis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 58, p. 199-205]. 3869. S. C. C., Firmana, 19 sept. 1789. Resoluta fuit haec causa die 13 iunii praeteriti;1 modo vero reproponitur sub consueta forma: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius. H [Thesaurus Resolutionum, torn. 58, p. 197]. 3870. S. C. C., Veliterna, 5 iun., 18 sept. 1790. Adeo Parochialis SS. Salvatoris Velitrarum ecclesia fatiscit, ut alibi parochiales agantur functiones. Peritorum iudicio ad eam reparandam requi­ ritur summa scutorum 2420, nec pares sunt illius reditus sumptui. EE. igitur Vestris supplicarunt ipsius Officiales pro suspensione onerum, quae sacrario, Archipresbytero, Beneficiatis et Capellanis incumbunt. Ad EE. ‘ Cf. N. 3866. .8’. C. Concilii U1 VV. retulit Emus Veliternus Episcopus ei consuli posse, si onera Mis­ sarum, quae tam Praebendatis.quam ipsi ecclesiae incumbunt, pro medietate suspenderentur. Ita enim haberetur summa scutorum 89.20, ac si expositionessuspendercnturSS. Sacramenti, quae aliorum scutorum 13 emolumentum afferret, ad quae adiunctis scutis 44.65 solvendis a Beneficiatis, conflaretur annua summa scutorum 146.85, ex qua fructuum pensio (creandi census scutorum 2400) exsolvi posset, ct aliquid etiam deponi ad extinguendam sortem. Dimisso autem censu scutorum 800 creato ad extruendam sacram turrim, accederent alia scuta 53.60 cx reditibus ipsius ecclesiae: quibus omnibus simul collectis conficeretur summa scut. 200.45, et 11100 largior summa deponi quotannis posset ad sortis extinctionem. Neque spem ullam reponendam dixit in contributionibus parochianorum ad formam Sac. Cone. Trident., Sess. 21, cap. 7, de ref., nam animadvertendum est, maxi­ mam familiarum partem, quae eiusmodi Parochia continentur, infimi ordi­ nis esse et paupertate pressas. Ubi non suppetunt ecclesiarum vires, ad illius reparationem prae omnibus tenentur, qui fructus aliquos ex dictis ecclesiis provenientes' percipiunt, ut Tridentina statuit Synodus in cit. Sess. 21, cap. 7, de ref. Ad opus ergo concurrere debere videntur Béné­ ficiât!, et Cappellani, qui fructus ex dicta ecclesia percipiunt. Delibe­ randum tamen esset, num taxari etiam deberent Parochus ciusque Coadiutores et Clericus beneficiatus. Hi autem vix habent congruam. Quaeritur ergo: Ah, et quomodo sit providendum in casu? Die § iunii lygo Sacra, etc. respondit : Dilata, et expectetur relatio Emi Episcopi super petitione Collegii S. Bonaventurae. Insignem namque in ea ecclesia possidens Capellaniam annui reditus scutorum 800, concordiam inierat Collegium cum Deputatis fabricae super contributione, ciusque approbationem postulaverat. Quasi profecto con­ tribuere non teneretur in illius reparationem, gratuitum in eam obtulit donum scutorum 550, aliaque despondit scuta 50, quatenus suspensionem Missarum Deputati non obtinerent, idque, etiamsi ad maiorem peritiae summam ascenderet reparatio. Nuper autem Emus retulit Episcopus: Praeterquam quod eiusmodi transactio, me penitus inscio et inconsulto, inita td, accedit, quod super re incerta celebrata est. Licet enim peritorum indicio impensae restaurationis summa scutorum 2400 circumscriptae fuerint, satis tamen experientia docet, haud maximopere huiusmodi peritorum indiciis fiden­ dum esse. Ideoque minime probanda videtur transactio, cuius vi altera ex par­ tibus certam contributionem constituit, quae minor esse possit, quam quae pro ratione operis perficiendi requiratur. Hinc enim in alteram partem detrimentum redundaret. Quum itaque minime dubitari possit, quominus quicumque benefi­ cium possident, ad tecta ecclesiae restauranda vel ipsas ecclesias emendandas teneantur, ideo omissa praedicta transactione ad huius Sacrae Congregationis sapientiam et auctoritatem pertinebit vel eam contributionem, quae meo decreto I en. Collegio indicta est, confirmare, vel aliam imponere. Deliberandum igitur: I. An, et quomodo sit providendum in casu? *52 Curia Rornan a II. An sit approbanda transactio in casu? Dic i8 septembris 1790 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative iuxta votum Emi Episcopi. Ad II. Negative. [Thesaurus Resolutionum, tom. 59, p. 87-90, 192]. 3871. S. C. C.» Brixinen., 18 sept. 1790. Dum Clericus loannes Nepomucenus de Spaur, Salisburgensis et Brixinensis Capituli Canonicus apud Comitem Franciscum cius patrem Wetzlariae morabatur, Blasbachum petiit cum Lcopoldina de Savn et Witt­ genstein calvinista, ibique ei die 28 maii 1781 coram Lutherano Parocho nupsit. Re cognita, omnia ad impediendam illius exeeutionem tentavit Comes Franciscus, statimque filium in Brixinensem relegavit Civitatem. Hic vero per iteratas epistolas ad Leopoldinam eiusque amitam, nulla vi separari posse profitebatur a coniuge, quam deliberato duxerat animo, perpetuamque pollicitus fidem, neque, aiebat, dilectam uxorem cum mille praebendis commuto. Ex pervulgata matrimonii fama, Ecclesiae suae Canonicatum contulit Salisburgensis Archiepiscopus Comiti Friderico Waldstein die 23 decem­ bris eiusdem anni, contulitque Sanctissimus mense aprili seq. anni 17S2 Brixinensem Canonicatum ad impetrationem Francisci Xaverii Baronis de Welden, uti vacantem ob contractum matrimonium praetensum nullum, non tamen ex defectu consensus. At mutato tandem consilio, impetratori se opposuit Clericus loannes, obtinuitque subsequenti mense augusti remis­ sionem causae ad Congregationem Particularem. Post formalem interim inquisitionem promulgavit Salisburgense Consistorium mense septembre declaratoriam sententiam super vacatione prioris Canonicatus, ob contra­ ctum matrimonium, eamque per apostolicum breve confirmavit anno 1784 Sanctissimus Pius, et per solemnem renunciationem accepit Nepomucenus. Repente deinde Lcopoldina mutata, a matrimonii vinculo dissolvi curavit per heterodoxum Consistorium Wetzlariae. Libere igitur Comes loannes prosequutus fuit causam adversus R. P. D. Georgium Sigismundum Porzia, qui ob dimissionem Baronis de Welden, Brixinensem Canonicatum et ipse impetraverat ob contractum matrimonium praetensum nullum, non tamen ex defectu consensus. 11 -4H| Sed proposito sub die 27 martii 1787 dubio: An sit inducta vacatio Canonicatus, ita ut literae apostolicae sint exequendae, respondit Particularis Congregatio: Affirmative. Contrarium die 14 ianuarii seq. anni 178S pro­ diit rescriptum: Praevio recessu a decisis, Hieras apostolicas non esse ese­ quendas. At in tertia propositione diei 27 aprilis elapsi anni 1789, in qua secundum additum fuit dubium: An novae literae apostolicae si ** -exequen­ dae, impetratoriae scilicet literae ob assumptum a Comite Spaur militare cingulum cum stipendio, stetit Sacer ille Consessus quoad primum dubium 6’. C. Concilii in pruno loco decisis, rescripsitque ad secundum: provisum in primo. Provo­ cavit ab edita sententia Comes Spaur, causaque ad Sacram hanc Congre­ gationem delegata, infrascriptum modo proponitur dubium. Quadruplici ex capite subreptitias et obreptitias dicit Comes priores impetratorias 1 iteras: ob falsam scilicet narrationem, quod Brixinensis Ecclesiae Canonicatum et Praebendam obtineret; quod matrimonium ab ipso contractum praetenderetur nullum, non tamen ex defectu consensus; quodque per consequens ex hoc defectu non esset nullum; ac ipso tandem iure Canonicatus vacasset. Absolutum negat consensum in matrimonium, suamque in id et Leopoldinae deducit declarationem, quod illud contraxe­ rint sub conditione futuri consensus parentum. Xullum autem est matri­ monium ex defectu consensus, non purificata conditione, sub qua contra­ ctum fuit: quum perinde ab initio defecisse censeatur consensus, ac si nunquam praestitus fuisset. Quo deficiente consensu, ad valorem matri­ monii requisito, neque beneficium vacasse censent Doctores. Omnium postremo falsissimam asserit narrationem, quod ob contractum matrimo­ nium praetensum nullum, non tamen ex defectu consensus, ipso iure vacas­ set Canonicatus. Haud enim inducta censetur huiusmodi vacatio, nisi in casibus a iure expressis. Expressa autem non autumat Comes Spaur, quae in id afferri solent canonici iuris Doctores. Verum R. P. D. Porzia de absoluto in matrimonium consensu codicem exhibet Blasbacensis Parochi, gravesque Comitis Spaur et Leopoldinae epistolas non suspecto tempore conscriptas, ex quibus non obscura desu­ muntur illius argumenta. Transit post haec ad articulum utrum ipso iure vacet necne beneficium per contractum matrimonium nullum, praeter­ quam ex defectu consensus. Et affirmativam tuetur sententiam ex cap. i, de cleric, coning. Ratio siquidem, cur ibi Alexander III compellendos edi­ xerit nubentes Clericos ad dimittenda beneficia, ea fuit, quod is, qui uxo­ rem ducere statuit, cogitat, quomodo placere possit uxori, et ideo minus, quae Dei sunt, valeat cogitare. I laud ergo ad validum dumtaxat respexisse cen­ setur matrimonium, sed ad simplicem etiam animi destinationem, de qua expresse loquitur Innocentius III in cap. 4, de bigamis. Quae autem in Comite Spaur fuerit animi destinatio, iam supra notatum est. Deliberare itaque dignentur Emi Patres: An sententia Congregationis Particularis sit confirmanda, vel infirmanda in casu? · Die, etc. Sacra, etc. respondit: Esse. confirmandam, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 59, p. 184-191]. 3872. S. C. C., Camerinen., 18 dec. 1790. Rector ecclesiae beneficii S. Laurentii in Camerinensi Dioecesi EE. Ve­ stris supplicavit pro facultate demoliendi fatiscentem ecclesiam. Preces remissae fuerunt ad Camerinensem Archiepiscopum pro informatione et 154 Curia Romana voto. Haec autem Archiepiscopo absente Generalis refert eius Pro-Vicarius: Ecclesia, de cuius demolitione agitur, quaeque sita est in confinio duarum Paroeciarum S. Urbani et S. Agneli terrae Apiri, huius Dioecesis, nullo modo inservit commoditati populi prope eam commorantis, quum alia existât vicina et magis accommodata ecclesia sub titulo SS. Annuntiationis, nec in illa ulla fuit impositio Missarum, neque Sacramentorum administrationis. Affigi ulte­ rius fecisse testatur ad fores ecclesiae notificationein; nullumque comparuisse ad contradicendum Oratoris petitioni. Infelicissimum ipsius eccle­ siae statum ex transmissa ostendit peritia. Bini enim referunt murarii fabri, come 1'abbiamo ritrovata in pessimo stato, diruta in parte e vecchissima, per cui non puô essere in stato di risarcimento, tanto pili, che evvi vicinissima una ripa, o sia fosso... e seconda la nostra arte vi vorrebbe la spesa di scudi 220. Ubi fieri valet, reparandae, non destruendae sunt ecclesiae, ex aperta dispositione Sacri Concilii Tridentini, Sess. 21, cap. 7, de ref., eae prae­ sertim, quae titulum praebent Beneficiis, ut illa est S. Laurentii. In casu autem nostro locus fortasse esse posset reparationi. Haec contra EE. Patrum iudicio subiicit Orator, ne ad gravem hunc sumptum cogatur: tenuitatem nempe Beneficii, incommodam habitan­ tibus ecclesiae positionem in praerupto difficilique loco. Homines praeterea Villae Casalinorum erigere pollicentur altare in honorem S. Laurentii in proxima eorum ecclesia SSmae Annunciatae, dummodo ad eam amplian­ dam demoliendae ecclesiae caementa concedantur. Deliberare igitur dignen­ tur Emi Patres: An, et quomodo sit locus demolitioni ecclesiae in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, extracto in ecclesia SSmae Annuntiatae altari in honorem Sancti Laurentii per concessionem caemento­ rum demoliendae ecclesiae. [Thesaurus Resolutionum, torn. 59, p. 235-237]. 3873. S. C. C., Milevitana, 26 nov. 1791. A m.itre coactus, metuque amittendae cius hereditatis suscepit Andreas Borg Subdiaconatum. In ipso tamen ordinationis actu alieno ab ea fuit animo, suamque contrariam voluntatem alteri pandidit Ordinando. De sua postridie sententia Confessarium interpellavit, eaque pro validitate Ordinis accepta, ultro deinde ad Diaconatum ct Presbyteratum ascendit, ac per decennium in utroque Ordine ministravit. Re tandem vulgata, eum Melitensis Episcopus a divinis suspendit, donec Sacrae huius Congrega­ tionis oraculum acciperet. Hoc igitur flagitavit Borg; atque exposita con­ firmans, EE. PP. iudicio adhaerere profitetur Episcopus. Si Oratoris ordinatio in Subdiaconum quoad coactionem spectetur et metum, censeri posset valida. At si ipsum rcspiciamus ordinationis actum, eius nullitatis argumentum praebere videtur confessio Oratoris, qui peicrare non censetur in praeiudicium animae. Quatenus vero nullam censeant .S’, C. Concilii »55 Eini Patres collationem Subdiaconatus, deliberare etiam dignentur, num iterari debeat. Iuris dispositio est pro affirmativa, ut colligitur ex cap. unie., de cleric, per salt, proni., quia non intelligitur iteratum, quod factum esse non noscitur. Quaeritur ergo: i. An constet de nullitate Ordinis Subdiaconatus ita ut sit reiterandus in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et scribatur Episcopo iuxta instru­ ctionem. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 60, p. 234-236]. 3874. S. C. C., Mutinen., 26 nov. 1791. Duo ab immemorabili tempore, ignotisque fundatoribus in Cathedrali ecclesia Mutinensi sunt Beneficia: unum annui reditus scutorum 2.10 sub titulo S. Geminiani; alterum scutorum 2 sub titulo S. Domnini: utrumque cum respective onere Missarum 36. Tertium scuti unius et ob. 34 cum onere Missarum trium in Parochial) est ecclesia Casinalbi sub titulo S. Sebastiani. Tria haec Beneficia alterne a S. Sede et Ordinario duobus abhinc saeculis collata fuerunt, sed a nonnullis annis vacant, ac nemo est. qui ea prae tenui­ tate accipiat. Sanctissimo igitur Mutinensis Episcopus supplicavit pro facultate applicandi illa SS. Geminiani et Domnini Parochiali ecclesiae S. Pancratii tenuis reditus scutorum 20, nullis deductis oneribus; aliudque S. Sebastiani Parochiae Casinalbi, cui annua tantum sunt scuta decem: reductis tamen ad aequum numerum Missis. Re ad Sacram hanc Congregationem delegata, ea omnia in sua informa­ tione confirmavit Episcopus; retulitque de consensu Capituli Cathedralis et Parochi Casinalbi, ac de qualitate reditus cuiusque Beneficii. Hisce per­ pensis nil unioni, de sua sententia requisiti, obesse aiunt Ministri Datariae. Ad inopes succurrendas Parochi ales ecclesias perpetuam Beneficiorum unionem permittit Honorius Hl in cap. Exposuisti, de praebend., et Sacr. Cone. Tridentinum, Sess. 21, cap. 5, de re/. Si in praesenti casu annuere placeat pro unione Beneficiorum, deliberandum erit quoad Missas de modo. Cum iisdem profecto fieri deberet oneribus, sed ponderandum, num iis pares sint reditus. Ubi autem impares sunt reditus, concedi solet Missa­ rum reductio. Post immemorabilem sane Beneficiorum erectionem fieri deberet huiusmodi reductio ad manualem. Dubium est: An, et quomodo sit consulendum Sanctissimo pro unione Beneficiorum, et reductione Missarum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative iuxta votum Episcopi, reductis Missis ad taxam perpetuae. [Thesaurus Resolutionum, torn. 60, p. 236-238]. 1 Cf. N. 3880. Curia Romana 3875. S. C. C., Civitatis Castellanae, 3 mart. 1792. Laetitia ct Francisca sorores de Angelinis anno 1783 gratiam pontifi­ ciam petierunt, ut e Tertiariorum Conservatorio oppidi Fabricae, in quo professae erant, ad saecularem vitam redire possent. Reque cum omnibus facultatibus ad Ordinarium delegata, sua is sententia declaravit: constitisse et constare de legitimis causis deveniendi ad saeculari-ationem supradictarum sororum de Angelinis, deindeque Monasterium damnavit ad restituendas in summa scutorum 550 illarum dotes, ut decrevit etiam Auditor Camerae. Ulteriorem admisit appellationem R. P. D. Auditor SSmi, et quoad medie­ tatem dotium in suspensivo, quoad aliam medietatem in devolutivo depu­ tavit R. P. Ω. Alliata de consensu. Sed ad preces hodierni Episcopi causam tandem quoad omnes et omnia ad Sacram hanc Congregationem remisit. Supposita simplicium votorum qualitate, sorores de Angelinis omne id reddendum contendunt egredientibus a Religione, quod in eam intulerunt. Moniales contra, quae solemnia tuentur vota, redditam vindicant dotium medietatem tum ex iure, cum ex Regula Monasterii. Ex iure siquidem irre­ vocabiliter transfertur per solemnem professionem dominium dotis in Monasterium, ideoque egrediens a Religione, vel ad aliam transiens neque illam repetere, neque alimenta consequi valet. Ex Regula vero, quia cau­ tum in ea legitur, quod dos per professionem s'intenda subito incorporata al Monastero da impiegarsi a beneficio di tutte, et in uno reddenda sit casu, che non farà la professione, quae quidem exceptio adversus sorores de Ange­ linis professas firmare videtur regulam in contrarium. Dubia sunt: i. An vota, quae profitentur a religiosis mulieribus /esu et Mariae terrae Fabricae, sint solemnia, vel potius simplicia in casu? 2 An sit locus repetitioni dotium, vel potius restitutioni medietatis iam solutae per dictas Religiosas sororibus de Angelinis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative ad primam partem; affirma­ tive ad secundam, et amplius. Ad 2. Affirmative ad primam partem; negative ad secundam, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 61, p. 27-32]. 3876. S. C. C., Anconitana, 21 apr. 1792. Collcgiatae Ecclesiae S. Mariae de Platea Anconae, in qua sex ultra Pracposi um cnint Canonici, totidem additi sunt ex testamento Comitissae Camillae Ferretti. Duas prae ceteris ex hereditate Ferretti possident Ca­ nonici domos, angustiorem unam prope ecclesiam S. lacobi, ampliorem trium contignationum alteram in promercali Foro; easque indigentes re­ parationibus expositasque periculo incendii ob ligneas scalas ligneasque .S. C. Concilii ’57 mansionum divisiones. Illas igitur venum tradere decreverunt, acceptaque Communitatis patronae repulsa, Sanctissimo supplicarunt pro facultate conficiendi distinctas cuiusque contignationis venditiones. Precibus vero ad Sac. hanc Congregationem remissis, panium dumtaxat exposuit iura Emus Episcopus. Neque ex dispositione Comitissae Ferretti, neque ex iure, inquiunt Canonici, interdicta est controversa venditio; eaque ex iure permittitur concurrente necessitate vel utilitate. Necessariam autem peritorum iudicio huiusmodi venditionem dicunt ob malum aedium statum ac verisimile incendii periculum; utilem ex probabili spe augendi reditum. Nullum altera ex parte Communitas ius esse contendit Canonicis ven­ dendi domos, quae ad ipsam hereditario pertinent titulo. Illudque etiam notandum, quod implicite saltem prohibuit testatrix alienationem, dum administratorem voluit diligentem, perché H miei béni venghino non solo mantenuti nel loro essere, ma ancora migliorati. Probabili de cetero Canoni­ corum utilitati praeferendum aiunt Moderatores Communitatis detrimen­ tum inquilinorum, qui evacuare deberent domos et promptuaria, in quibus mercaturam exercere consueverunt. Maxime quia adeo utilis fortasse non esset venditio, ut sperant Canonici; quum difficile novi investimenti fru­ ctus superare possent illarum pensiones. Respondere igitur placeat: An, et quomodo sit locus venditioni domorum hereditatis Comitissae Ferrttti in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, nisi in casu evidentis utilitatis tl necessitatis 'cerificandae coram Sac. Congregatione. [Thesaurus Resolutionum, torn. 61, p. 63-66]. 3877. S. C. C., Asculana, 21 apr. 1792. A Diaconatu per Asculanum Episcopum repulsus Tertiarii habitum induit Subdiaconus Aloysius Ciannavei in Conventu PP. Minorum de Observantia Recincti, ut facilius ad Ordinem illum promoveretur; et post constantem biennii repulsam Sanctissimo tandem supplicavit, ut Recinetensi vel alteri viciniori Episcopo suam ordinationem ad Presbyteratum committeret. Precibus ad Sacram hanc Congregationem ablegatis, Oratorem ad maiores Ordines promovere noluisse retulit Asculanus Episcopus, utpote destitutum qualitatibus praecipue a Tridentino requisitis, et ludis etiam publicis, aliisque vitae illecebris deditum, valdeque de fraude assumpti habitus religiosi timere aliorum exemplo, qui vix ad Presbyteratus Ordi­ nem promoti, ad saeculum (religioso dimisso habitu) habuere regressum, et ad pristinam vitam redierunt. Atque ita conclusit: Testimonium bonorum morum, habitum a Religiosis Conventus, in quo (Orator) degit, haud me mora­ lités certum reddit mutationis vitae, multoque minus de aliis qualitatibus a dicto S. Concilio et synodalibus constitutionibus praescriptis, ut dignum in Domino Oratorem credam Ordine Diaconatus. Apostolicus vero Vicarius i58 Curia Romana Recineti, in cuius Dioecesi a biennio est Orator, quoad hoc tempus testa­ tur: -Vz7 unquam ad me meamque Curiam delatum, quod cius mores et vitam reprehendat. Intra septa Monasterii ita se gessit, ut nunquam a suo Superiore increpari et corrigi meruerit. Vitam in saeculo animadversione dignam egit Orator, eique propterea denegavit Asculanus Episcopus Diaconatum. At post seraphicum assum­ ptum habitum ita mores per biennium composuit, ut dignus videri posset ordinatione. Ac plura eius favore sunt testimonia. At nedum eum Ascula­ nus Antistes ex acta vita indignum, sed destitutum etiam censet qualita­ tibus a Tridentino requisitis; remque in id Tridentina Synodus indicio Episcopi relinquit: Sess. 21, cap. 2, de ref., Sess. 23, cap. 12, 16, de ref. Ex hisce sane conciliatibus sanctionibus infert Barbosa, De Episc., part. 2, allegat. 4, num. 66, quod Deum solummodo ludicem habebit Episcopus, nec facile permittendum, ut quis ad Sacros Ordines contra eius voluntatem promoveatur. Licet autem ab eius iudicio non detur appellatio, admittitur tamen recursus ad S. Sedem, quae ordinationem Metropolitano, aut vici­ niori committere solet Episcopo, quatenus legitimam Ordinarius non ad­ ducat recusationis causam. Quaeritur itaque: An Subdiaconus Aloysius Ciannavei sit promovendus ad sacros Diaco­ natus et Presbyteratus Ordines in casu? Die 24 martii 1792: Non proposita. Dic 21 aprilis 1792 Sacra, etc. respondit: Recurrat humiliter ad suum Ordinarium. [Thesaurus Resolutionum, torn. 61, p. 55-57, 59]· 3878. S. C. C., Nullius S. lacobi de Spatha, 21 apr. 1792. Ecclesiasticum beneficium cum officio aeditui ab anno 1732 possidebat Antonius Amaya in Parochiali ecclesia villae Fuentes de Leon, eiusque ti­ tulo sacros eodem anno acceperat Ordines. Illud igitur libere resignavit coram Vicario Generali Prioratus S. lacobi de Spatha favore losephi San­ chez Brioso. Sed privatim cum eodem et Eusebio illius patre convenit, ut officii exercitium incumberet resignatario. perciperet ipse fructus beneficii; idque per aliquod tempus cxequutum fuit. Monitus tandem de Simonia, Sanctissimo supplicavit suo et illorum de Sanchez nomine pro absolutione a censuris et iuxta relationem Prioris de Spatha pro approbatione etiam supplicant contractus. Additque Prior, Oratorem et Eusebium Sanchez per iuramentum coram suo Commissario contestatos fuisse ea se opinione contraxisse, che non v'mterveniva simonia, dacchè intervenendovi non vi condiscendevano in conto alcuno, quum praecessisset la consulta ed i pareri di persone intelligent i, dalle quali veunero assicurati, che essi non commette· vano in cio cosa illecita. Simoniacus porro est in beneficial ibus contractus do, ut des, qualis videtur ille, de quo agitur, nam dedit Amaya beneficium, ut sibi daret S. C. Concilii '59 Sanchez fructus, qui ad ipsum per resignationem pertinuissent. Qui ita enim absque licentia Sedis Apostolicae contrahit, veram committit confi­ dentiam, a qua tantopere abhorruit S. Pius λ’ in const. Intolerabilis.1 Mereri quidem possent Oratores absolutionem a censuris et condonationem fru­ ctuum ob bonam fidem, cum qua contraxisse affirmant. Per approbatio­ nem vero confidential is resignation is praemium quodammodo Oratores consequerentur confidentiae. Dubia sunt: 1. An, et quomodo sit consulendum SSmo pro absolutione, et condona­ tione fructuum in casu? 2. An, et quomodo sit consulendum SSmo pro approbatione resignationis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad i. Affirmative, distributa aliqua summa in pauperum subsidium. Ad 2. Negative. sfy [Thesaurus Resolutionum, torn. 61, p. 73-75]. 3879. S. C. C., Sarsinaten, 21 apr. 1792. Adeo Sacerdos Bemardinus Giorgini Sarsinatensis Cathedralis Cano­ nicus annorum circiter 65, podagrico captus est et chiragrico morbo, ut neque in debiles consistere valeat pedes, neque omnino manibus uti. Vel asino propterea vel sessibulo gestatur. Ita pluribus annis adire consuevit ecclesiam, Sacrumque faciebat incumbens in altare, quin genua flecteret aliasque caeremonias concinne expleret. Quantum vero tardus erat motu, tantum in celebratione velox: nam cum gravi adstantium scandalo septi­ mum in ea vel octavum non excedebat horae momentum; aliasque in eccle­ sia, immediate post Sacrificium per turpes in feminam actus dedit scan­ dali causam. Dubitare hinc coepit de suspensione a divinis, suppiicavitque an. 1786 Sacrae huic Congregationi pro facultate continuandi celebrationem Missae meliori quo posset modo, facto tamen caeremoniarum experimento. Commisit hodiernus Antistes experimentum Presbyteris Congregationis Sacramm Missionum, qui Canonicum Oratorem dixerunt omnino impa em adea,qu;.O in tanto Sacrificio praescribuntur, absolvenda. Qua de re Anti­ stes ei paterna charitatc celebrationem interdixit Missae, EE. tamen Ve­ stris indicandum reliquit, iurene an iniuria id fecerit. Preces idcirco ad Sanctissimum iteravit Giorginius, quae ad Sacram remissae fuerunt Congregationem, ac pendente super his informatione Episcopi, supplicem ad EE. Vestras dederunt libellum zelatores Sarsinae ct Sarsinatensis Dioecesis Sacerdotes, maximumque scandalum ex inde­ centi Oratoris celebratione contestati, monuerunt, ne fides praestaretur vilioribus testibus per eum expiscatis, quos ipse ad suos probandos bonos mores minuendamque celebrationis indecentiam reipsa produxit. Super> Cf. N. 130. 160 5. C. Concilii Curia Romana venit tandem novissima informatio. Ac praeter inhabilitatem, ob quam impeditur fare alcuna elevazione di mani, Ostia e Calice, dovendo per stare in piedi e reggersi, tenere uno de gomiti sempre appoggiato, alias exponit suspensionis causas. Per pritno il disprezzo, che ha fatto mai sempre della S. Messa da lui vilipesa, e non ecceduta mai nella sua durata li nove minuti ad onta delle ammonizioni; secondariamente l'animosità più volte commessa pel fine appunto di sempre maggiormente rendersi breve, di pervertire 1’ordine dei sagri riti e funzioni. II reato enorme per terzo, commesso nella chiesa stessa dei Seminario, ove aveva celebrato, e la celebrazione appena ultimata e spogliato de sagri arredi, col Sagramento in petto, colla Rosa Gervast. Absurda quidem non esset dispensatio ad effectum celebrandi in ora­ torio privato cum assistentia alterius Sacerdotis vel Diaconi, ac etiam se­ dendo, excepto Canone, ut probat Bened. XIV in ep. ad Apostolicum Caeremoniarum Magistrum Reali.1 Notandum tamen, quod concedi con­ suevit huiusmodi indultum spectabilioribus dumtaxat Ecclesiasticis et Episcopis sanctitate praeclaris. Quaeritur ergo: An, et quomodo sit consulendum SSmo pro induito celebrandi Missam in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 61, p. 66-70]. 3880. S. C. C., Mi le vita na, 18 iun. 1792. Dilata fuit resolutio huius causae die 26 novembris 1791,2 scriptunique Episcopo iuxta instructionem pro formali examine Sacerdotis Borg et Ordinandi, cui suam ille ante ordinationem pandidit contrariam volun­ tatem. Sacerdos Borg interrogatus dixit: Compiti da me li ventunanni e persi­ stendo mia madrc nelle minacce di privarmi della sua eredità, délibérai, come feci, di prcsentarmi per essere aminesso all’ordine del Subdiaconato. Nel ritiro delli santi esercizi avendo confcrito il tutto con un Confessore, mi consiglio di non prcsentarmi per gli ordini sacri per mancanza di vocazionc. Terminati pero gli esercizi, nulla curando il consiglio dei Confessore, mi portai in questa Città Valletta per ricevcre 1’Ordine del Suddiaconato, e ciô unicamente per contentare mia madre, la quale continuava sempre a minacciarmi. Poco prima di essere chiamato per approssimarmi a Monsignor Vescovo, assalito da gravi rimorsi di coscienza, délibérai di non accostarmi a ricevere 1'ordine sacro, e comunicai questa mia volontà ad un altr ordinando di nome Don Giovanni Bezina del Pargur. Dopo pochi momenti perô, essendo stato chiamato per nome, per accostarmi a riceverc il Suddiaconato, in presenza di moite persone ed anche di mia madre, vinto dall’erubescenza e da rispetti umani, mi présentai a Monsignor Ve­ scovo coll’intenzionc di non ricevcre assolutamente 1’ordine del Suddia­ conato. Nell’atto deH’imposizionc delle mani e della consegna de vasi sacri io persévérai nell’intcnzione contraria. Infatti mi ricordo d’aver ritirate le mani per non ricevere li sacri istromenti, benche poi gli avessi toccati.con intenzione pero contraria. Comunicai la mia contraria volontà al sudetto Don Giovanni Bezina per indurlo a non ordinarsi, e cost non esser solo nel ritirarmi dalla prossima ordinazionc. Pochi giorni dopo la mia predetta ordinazionc mi nacque il dubbio sopra la validità dell’ordine, ed avendo comunicato il tutto al mio Confessore, mi rispose questo, essere stata valida Pordinazionc, e che potevo ascendere liberamente ad ulteriori ordini sacri, perche era sufficiente 1’atto estemo per essermi io avvicinato da per me stesso al Vescovo senz’alcuna violcnza per ricevere 1‘ordine. Sacerdos vero loannes Bezina interrogatus respondit: II Signor Cano­ nico Borg ricevette con me 1’ordine del Suddiaconato, nè mi nacque alcun dubbio sopra la validità del predetto ordine. Non mi ricordo, che il Signor Canonico Borg mi avesse detta cos’alcuna prima di ricevere 1’ordine dei Suddiaconato. Alcuni mesi sono, il riferito Sacerdote mi aveva detto, che poco prima di ricevere 1’ordine dei Suaddiaconato, mi aveva comunicata la sua intenzione contraria di ricevere il detto sacro ordine per gravi minacce fattcgli dalla madre, e mi aveva pregato a prestargli su di ciô la mia deposizione. Io pero, che non ero di ciô inteso, o almeno non mi ricordavo di tali cosc, ricusai di fargli un tale attestato, e d’altro non mi trovo informato. Deliberare itaque dignentur EE. Vestrae. Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Esse locum ordinationi Snbdiaconatus sub conditione et secreto faciendae. [Thesaurus Resolutionum, torn. 61, p. 96-99]. 3881. S. C. C., Placentina, 21 iul. 1792. Fideicommissum instituit anno 1528 Alexius Pusterla. vocatosque gra­ vavit onere hebdomadalis Sacri. Altero condito fideicommisso, quotidia­ naril anno 1616 praescripsit Missam Plinius Bonini. Et Petrus Franciscus Pusterla, qui praeter bona alterius fideicommissi Equitis Io. Andrcae Pu­ sterla habebat etiam propria, haec et ipse anno 1696 cum onere alterius Missae quotidianae fideicommisso subiccit. Omnia haec fideicommissa in unam coaluerunt familiam Bonini; denique ad familiam transierunt Bosclli-Bonini per concordiam initam anno 1737 inter Boninos et IIvppolitum Boselli, filium Thcresiae Bonini. Qua in concordia cautum praeci­ pue fuit de perpetua hebdomadalis et utri usque quotidianae Missae cele­ bratione. Ob imminuta vero fideicommissaria bona Plinii Bonini ct Petri Francisci Pusterla abolitionem postulat Ilvppolitus Boselli-Bonini, vel reductionem duplicis quotidianae Missae, quae illis inhaeret. Quoad hebdoVo/. 17 11 162 Curia Romana madalem enim Missam relictam ab Alexio Pusterla non intende miuncr parola. Quatenus iuxta votum Episcopi admittendae essent detractiones a bonis Petri Francisci Pusterla et Plinii Bonini, expensae nempe litis actae pro recuperandis dictis bonis a Comitibus Baldini: locus esse posset reductioni utriusque quotidianae Missae. Notandum vero contra, quod Oratoris aucto­ res utriusque Missae onus assumpserunt, certumque pro earum celebra­ tione assignari convenerunt capitale per concordiam anni 1737. Secum igitur reputent Emi Patres, num reduci debeant Missarum onera per huiusmodi contractum assumpta, ac deliberare dignentur: An, et quomodo sit locus abolitioni vel reductioni oneris Missarum in casu! Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 61, p. 117-121]. 3882. S. C. C., Tudertina, 15 sept. 1792. Viva voce Tudertinus Clerus elegit anno 1788 coram Vicario Generali Innocentium Mariani, Parochum Cathedralis, in Deputatum episcopalis Seminarii. At mutata voluntate munere ipsum privavit in comitiis 17 febniarii elapsi anni 1791, elegitque in Deputatum Seminarii Parochum Cypria­ num Petrucci. Ad suum igitur tuendum honorem Sacram hanc Marianus adiit Congregationem pro redintegratione ad officium; suoque Tuderti­ nus Episcopus abstinens voto, retulit potissimum, quod congregatio anni 1788, in qua electus est Marianus in Deputatum, celebrata fuit cum inter­ ventu znginti septem ex tercentis viris, ex quibus componitur Clerus urbanus et forensis, ob seram eius significationem forensibus Parochis, quodque in altera congregatione anni 1791, in qua Orator omnem suum praebuit as­ sensum, ut ad tramites petitionis electio fieret, recollectis suffragiis a munere fuit exclusus. Prima igitur disputatio est de remotione Mariani a munere Deputati; camque validam tuetur Clerus ob illegitimam illius electionem. Irrita quidem fit electio, ad quam omnes vocati non sint electores: cap. Quod sicut, 28, et cap. Bonae, 36, de elect., idque evenisse ait Cicrus in ele­ ctione Mariani. Altero etiam ex capite nullam dicit Cicrus electionem Ma­ riani, cx eo nempe, quod expleta fuit viva voce, seu potius, ut ipse asserit, con una stretta di spalle. Regulam contra urget Marianus per Clerum admissam, de perpetuo eorum munere, quibus semel commissa est Seminarii administratio. Eoque magis, quia suo privari non poterat munere absque cognitione causae ct non declarata iuris ordine servato prioris electionis nullitate. Quanti autem faciendae sint personales exceptiones, ex hoc decerni potest, quod adversus singulares testes de illis deponentes amplissima sunt testimonia decessoris ct hodierni Episcopi, Capituli Cathedralis, Magistratus, Sacerdotum, et Praefecti Seminarii. Deliberandum igitur: I .S'. C. Concilii 163 I. An constet de legitima remotione Curati Mariani a munere Deputati Seminarii Tuderti, ac respective de legitima electione Sacerdotis Petrucci in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative in omnibus, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 61, p. 160-163]. 3883. S. C. C., Vilnen., 15 dec. 1792. Post biduum a defuncto Alexandro Horaim obiit dic 18 octobris 1788 Constantia Volodkovicz eius uxor, elegitque sibi sepulturam in ecclesia PP. Carmelitarum discalceatorum Conventus Olkoviensis, quorum Tertia­ riae habitum gestaverat. Statim Theresia ipsius mater eiusque vir Franciscus Uniechovszki contendere coeperunt, tamquam exeeutores testamentarii, de sepeliendo cadavere Alexandri Horaim cum altero uxoris in ecclesia PP. Carmelitarum; sed cis restitit Parochus Olkoviensis, ac spreto episco­ pali praecepto, de non sepeliendis sub poena excommunicationis cadave­ ribus in sua ecclesia absque interpellatione Theresiac,ea de facto sepelivit. In contradictorio tamen iudicio cadaverum exhumationem prohibuit Epi­ scopus Vilnensis, declaravitque Parochum ab incursis poenis immunem, praestito tamen per eum iuramento, quod violentiam ad sepelienda cada­ vera passus fuerit a fratribus Alexandri Horaim. Ab hoc autem decreto reclamarunt coniuges Uniechovszki, petieruntque ab EE. Vestris exhuma­ tionem cadaverum, ut sepulturae traderentur PP. Carmelitarum. De exhumatione cadaveris Constantiae haec Apostolicus Poloniae Nun­ tius habet: Res est luce meridiana clarior, Constantiam Horaim et potuisse deitire sibi eligere sepulturam, et revera elegisse, et rite elegisse. Potuit quidem inconsulto viro sibi eligere sepulturam: cap. De uxore 7, de scpult. Hanc vero potestatem ad actum redegisse Constantiam, legale eius probat testamentum nullis quaestionibus obnoxium. Atque concludit: manente electione legitime rileque peracta, et manente, humatione cadaveris Constantiae alibi facta, quam ubi ipsa praeceperat, clara est iteris dispositio in cap. 5, 6, de scpult. et cap. 1, cod. tit., in sexto, exhumandum esse cadaver, et restituendum una cum obla­ tionibus (salvis tamen iuribus parochialibus) ecclesiae, in qua electa fuit sepul­ tura. De exhumatione deinde cadaveris Alexandri eiusque tumulatione in sepulcro uxoris rationes dumtaxat exponit Oratorum, remque Vestrae relin­ quit deliberationi. Quaeritur itaque: i. An, quae cadavera, ct quomodo sint exhtimanda, et respective tumulanda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative quoad Constantiam tantum iuxta votum Nuntii Apostolici. [Thesaurus Resolutionum, torn. 61, p. 202-205]. 164 Curia Romana 3884. S. C. C., Anconitana, 19 ian., 16 mart. 1793. Nupsit die ii februarii 1782 Com. loseph Nappi nobili puellae Thcresiæ Ercolani, sed cam in quadrienni concubitu deflorare non potuit. Consu­ lentibus igitur utriusque Confessariis, a thoro se separarunt coniugcs; c: tamen per intermissos congressus inutile veneris periculum ad aliud sexen­ nium fecerunt. Concordi tandem animo insteterunt die 8 inartii lapsi anni 1792 coram Emo Episcopo Anconac pro dissolutione matrimonii ob impo­ tentiam viri; omnibusque adimpletis praeceptis Benedictinae constitutionis Dei miseratione,1 per constitutum scilicet coniugum recognitionem cor­ porum, testiumque examen, definitive Emus Episcopus pronuntiavit dic 18 subsequentis iunii: constitisse et constare de antecedenti, absoluta ct insanabil: coeundi impotentia Comitis losephi \appi, et consequenter de nidliteti matrimonii, locumque proinde fuisse et esse dicti matrimonii dissolutioni; atque hinc delata ad EE. Vestras causa, rationes exposuit decidendi. Regulam praemittunt Defensores coniugum, quod constito de absoluti coeundi impotentia dissolvendum est ob defectum substantiae matrimo­ nium. Atque his praemissis visibilem affirmant impotentiam Comitis Nappi, | ob organicum vitium penis. Quatuor enim periti, qui illius virilia recogno- 1 verunt, duo scilicet Medici totidemque Chirurgi, uno ore referunt, venas penis esse varicosas, seu dilatatas; ita ut erectionem impediant; cd un tai j difetto per essere organico, non è superabile colli rimedi. Comitis impotentiam incorrupta comprobat Comitissac Theresiae virginitas, quam servatis ser­ vandis, adhibitisque balneis tres noverunt Obstetrices, quae pro inspectione mulieris adhiberi solent. Rectum namque Obstetrices proferunt virgini- I tatis indicium, licet causam non reddant scientiae. Iuramentum accedit utriusque coniugis septimaeque manus tum coniunctorum Comitis, cum I instructorum testium pro Senogalliensibus consanguineis Comitissac de I non consummato scilicet matrimonio, ut requirit text, in cap. Proposuisti, [ de probat. I I Strenue altera ex parte Defensor contradicit matrimonii. Praesumptio- I nem urget virilis potentiae, et inverisimilcm uxoris patientiam cum impe- I tente per decennium, ex cap. 1, de frigid, et malafic., ac rigidiores proptern | post diuturnum hoc silentium exigit probationes. Incertam de cetero dicit j inspectionem muliebrium Comitissac per Obstetrices, nam saepe manus I fallitur ct oculus Obstetricum, ut in cap. 14, de probat. Quae cis insuper I visa sunt virginitatis signa, ex constringenti induci potuerunt medicamento I Vera immo supponens virginitatis signa per Obstetrices notata, fieri adhuc I potuisse contendit, ut iis manentibus consummatum fuerit matrimonium I Iuxta iudiciales siquidem peritos brevisimum Comes Nappi, valdequr I subtilem habet penem, eoque idcirco pervadere potuit vas muliebre, quin I 6’. C. Concilii 165 membranam illam, quam vocant hymen, altius fortasse interiusque posi­ tam disrumperet. Impotentiam viri visibilem excludit ex perfecta penis structura, de qua fidem perhibent iudiciales periti. Confessionem deinde urget Comitissac Theresiae de aliquali experta penis soliditate (de qua con­ veniunt periti) cum larga seminis effusione, quae absolutam excludit impo­ tentiam. His ergo perpensis deliberare dignentur Emi Patres: An constet de nullitate matrimonii in casu? Die 19 ianuarii 1793 Sacra, etc. respondit: Affirmative. Quo iero ad dilationem, et novam recognitionem viri, nihil. Iterum autem proposita causa sub forma: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die 16 mart ii 1793 Sacra, etc. respondit: In decisis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 62, p. 1-6, 47]. 3885. S. C. C., Amerina, 15 iun., 20 iul. 1793. Impenso animo nupsit die 21 iunii 1788 Comes Aloysius Pontici nobili puellae Gertrudi Melchiorri. Prae sua vero frigiditate inutiles fuerunt per triennium et ultra maritales congressus, licet venerem excitare studuisset medica arte. Querebatur hac de re uxor, sed viri ct soceri amore Judicem adire distulit. Mense tandem aprili elapsi anni 1792 Sanctissimo suppli­ cavit pro dissolutione matrimonii, eiusque instantia delegata fuit Sacrae huic Congregationi. Vix inchoato coram Amerino Episcopo processu, con­ tradixit Comes, seque idoneum declaravit virum, etsi matrimonium con­ summare non potuisset cum renuente et inofficiosa uxore. Contrarium deinde sub formali deposuit examine, favitque instantiae uxoris. Ad rem autem Antistes ipse ex iudicialibus peritiis de impotentia testatur viri vera, reali, perpetua et insanabili, ac de intacta virginitate uxoris; sacrisque pro nulli­ tate matrimonii allegatis legibus, negotium remittit EE, Patrum iudicio. Regulam praemittunt defensores mulieris de dissolvendo statim matri­ monio, ubi rectum cx perspicuis probationibus proferri valeat iudicium de impotentia viri iuxta can. Quod autem. 29, Caus. 27, quaest. 2, cap. 1 et 6, de frigid, et malefic. Satis autem est impotentia, quae ex interiori atque invisibili procedit causa, eiusque sufficiunt signa moraliter certa: quod concors nempe sit peritorum iudicium de perpetua et insanabili frigiditate, eamque iuramento confirment coniuges et ipsorum propinqui, qui septima cx numero nuncupantur manus. Duo siquidem Chirurgi totidemque Medici, qui virilia Comitis Aloysii imperio Judicis recognoverunt, uno ore de absoluta, perpetua et insanabili testantur illius impotentia. Licet ea namque ad excitandam venerem adhibuissent, quae avrebbero fatto qualche sorta di sensazione in un vecchio decrepito, Comitis tamen penis non diede alctm motivo 0 segno di erezione, e ne mena di tumefazione, cost che non si mosse per ombra. Uniusmodi autem impotentiam tribuunt muscu- 166 Curia Romana lorum erectorum paralysi, quae nulla omnino sanari valet arte. Judicialis accedit utriusque coniugis confessio de non consummato matrimonio, quidquid in prima extraiudiciali confessione de sua virili potentia dixisset Comes per sfuggir le derisioni del volgo. Et cum septima tandem propinquo­ rum manu depositio concurrit Obstetricum aliorumque peritorum de virgi­ nitate mulieris, quae consummationem excludit matrimonii per text, in cap. Proposuisti, 4, de probat. Certam contra non autumat Defensor matrimonii impotentiam viri, ut ad dissolvendum Sacramenti vinculum ex praemissa canonici iuris regula requiritur. Valde profecto de ea dubitandum sit ob non delatam illius que­ relam ad Judicem post mensem aut duos, secundum cap. 1, de frigid, el malefic. Verisimile enim non est, quod cohabitare voluerit mulier cum im­ potente viro per quadriennium. Parumque deferendum censet iuramento coniugum, quum suspicione non careat ipsorum conventio pro dissolu­ tione matrimonii, maxime quia de sua vir iuravit potentia in prima decla­ ratione, quae praevalet secundae ex cap. Cum in tua, de testib. Exceptione pariter non vacat iuramentum propinquorum: septem tantum sunt pro­ pinqui mulieris et viri, cum tot esse deberent ex parte utriusque iuxta cap. 5, de frigid, et malefic., et can. Requisivisti, 2, Caus. 33, quaest. 1. Neque evi­ dens impotentiae viri signum arbitrantur virginitatem mulieris Doctores. Ac perfecta tandem ostentat virilia Comitis, licet per quadriennium inu­ tilia. Deliberare igitur dignentur Emi Patres: An constet de nullitate matrimonii in casu? Dic Z5 iunii 1793 Sacra, etc. respondit: Dilata, et scribatur Episcopo iuxta instructionem. Instructionem, quod pro parte viri nempe et mulieris compleretur numerus quatuordecim propinquorum a sacris canonibus praefinitus, iique omnes iuramento confirmarent, verisimile sibi esse, utrumque coniugem verum dixisse, adimplevit Amerinus Episcopus. Iterum propterea quaeritur: An constet de nullitate matrimonii in casu? Dic 20 iulii 1793 Sacra, etc. respondit: Affirmative. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 62, p. 159-162, 184]. 3886. S. C. C., Civitatis Castelli, 15 iun., 20 iul., 17 aug. 1793. Ugolinus Gualterotti Canonicus passus est in indicio liberationis a molestiis exeeutionem super meliori fundo canonicalis praebendae pro summa scut. 240, pro quibus alia Antonio Casini evicta fuerant bona a fundatore Canonicatus provenientia. Ad perniciosam igitur vitandam illius fundi subhastationem EE. Vestris supplicavit Canonicus pro facul­ tate vendendi domunculam terraemotu laesam cum adnexo hortulo, ad camdem canonicalem praebendam spectantes et praediola duo Capella> er. N. 3887. S. C. Concilii 167 niae Canonicatui unitae, quam Orator institutam asserebat ab ipso funda­ tore Canonicatus. Instantiae favit Civitatis Castelli Episcopus. Subhasta­ tione enim, in qua minoris vendi solent bona, utiliorem pio operi propo­ sitam dixit venditionem. Domus quidem et praediola (sunt eius verba): φΰα iuxta peritorum a me electorum indicium valorem scutorum 240 circiter conscendunt, tenuemque vix annuum reddunt fructum scutorum sex, longe minus praebendae reditus minuunt, quam ex imminenti exeeutatorum bonorum deliberatione vel etiam ex passivi census impositione decrescerent. His perpensis rescripserunt EE. Vestrae die 16 iunii elapsi anni 1792: Praevia affixione edictorum favore maioris oblatoris pro facultate, arbitrio et conscientia Episcopi iuxta petita, cum onere deponendi scuta 12 quotannis pro réintégrâtione et ad effectum investiendi cum solitis clausulis. In secunda informatione refert Episcopus, quod affixis edictis tanta inter plures fini­ timos possessores exarsit aemulatio, ut domus, quam cum pano adnexo horto valoris scutorum 80 periti aestimarant, ad scuta 170 fuerit evecta; bona vero ad Capellaniam spectantia et in scutis 180 aestimata summae scutorum 203.11 acquisierint incrementum. Se a stipulandis tamen absti­ nuit venditionum instrumentis, ob diversum cognitum Capellaniae funda­ torem, Sanctem nempe Lignani, cuius bona affecta non sunt debito fun­ datoris Canonicatus. Utilius certe est dimittere creditorem fundatoris per venditionem bono­ rum Canonicatus, quam permittere subhastationem, cuius nemo ignorat mala. Maxime quia longe illorum aestimationem excedunt oblationes, ut ex verbis Episcopi notatum est. Concurrente enim utilitate, alienationem bonorum Ecclesiae vel pii operis permittit Clementina 1, de rebus Eccles, non alien. Difficultas est quoad bona Capellaniae, quandoquidem veluti provenientia a diverso fundatore, affecta non sunt debito Canonicatus. Ad ea vero Emi Patres advertant, quae in id observat Episcopus. Etsi enim de simplici ageretur permutatione bonorum inter unum et alterum Beneficium, nec maius illud adesset valoris bonorum incrementum, ex quo alia sibi capitalia constitueret Capellania, permittenda tamen esset huiusmodi permutatio. A vestra igitur pendet deliberatione: I. An, et quomodo sit concedenda facultas alienandi bona, de quibus agitur in casu? Die 25 iunii 1793: Non proposita. Die 20 iulii 1793: Non proposita. Die 17 augusti 1793 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative iuxta votum Episcopi. [Thesaurus Resolutionum, torn. 62, p. 178-182, 198, 200]. —-—.---------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------ 3887. S. C. C., Amerina, 7 sept. 1793. — ■ ■■■ ■■ ■ ■ - — ---------------------- - - 3889. . Resoluta fuit haec causa die 20 iulii proxime praeteriti.1 Agente nunc Defensore matrimonii reproponitur sub consueta forma: An sii standum, vel recedendum a decisis in casu? Die etc. Sacra etc. respondit: In decisis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 62, p. 222]. I 3888. S. C. C., Leodien., 14 dec. 1793. loannes loseph Tassct, qui secuncjum baptismalem codicem naturalis est filius Mariae Tasset et Petri Brune, dispensationem postulat nubendi Deodatae Brune legitimae eiusdem Petri filiae, cum qua binos genuit filios. Ex accurata Leodiensis Synodi inquisitione nec leviter dubitandum vide­ tur de consanguinitate loannis losephi Tasset et Deodatae Brune in primo I laterali gradu. 1 Quaerendum itaque de dispensatione. Controversia est, num obstet naturalis lex quoad coniunctos in primo laterali, fratres nempe et sorores. Affirmativam vero sententiam tenuisse videntur Summi Pontifices, dum I nunquam hactenus dispensarunt super primo consanguinitatis gradu in i linea laterali. Uniusmodi immo dispensationem denegavit Clemens VII I inter Ducem de Richemont, naturalem filium et Mariam legitimam filiam I Henrici VIII Anglorum Regis, teste Varillas, Istor. delVEresta, tom. 4, I lib. 9. Culpatur quidem ab haereticis Martinus \ permissi inter fratrem I germanamque sororem matrimonii, sed eum ab hac vindicat impostura II Natal. Alex., Histpr. Eccles., saec. 15 et 16, part. 1, cap. 1, art. 3, num. 6, I pag. 34 et seq., qui ibid., art. 7, pag. 68 falsam etiam demonstrat dispen­ I sationem Calisti III, ex qua Comes Armaniacus post expressam illius Pon­ I tificis repulsam germanae nupsit sorori. Gravis contra notanda est in nostro themate circumstantia duplicis filii per losephum Tassct ex Deodata Brune suscepti. Valde siquidem dubi­ tandum, quin incestuosam continuet nefariamque consuetudinem cum aeterna animae suae et sororis perditione. Adeoque enim fervet utriusque concupiscentia, ut ad palliandum saltem incestum turpissima etiam tentaverint sponsandi media. Ponderandum tamen, num iusta haec sit causa inducendi novum dispensationis exemplum, sequendo scilicet sententiam Divi Thomae de non resistente iure naturae. Quaeritur itaque: I An sil consulendum Sanctissimo pro dispensatione super primo consan­ guinitatis gradu in linea laterali m casu? ί Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. dfl [Thesaurus Resolutionum, tom. 62, p. 253-255]. I > Cf. N. 3885. 169 5. C. Concilii Curia Romana 168 S. C. C., Ferentina, 15 mart., 5 apr. 1794. Peramplum in Civitate Ferentini Patres Conventuales possident Coe­ nobium adnexasque officinas et atria cum rusticis aedibus, quae muris undique septisque Monasterii clauduntur. Intra septa locus quidam existit culturae ineptus, quem vocant hortum frigidum, ubi nulla unquam clausurae lex indicta fuit, et idcirco tam viris, quam feminis patuit hactenus promiscuus accessus. Exterior horti frigidi ianua ad introducenda animalia, onera, proventus aliaque similia in commodum memorati Conventus inser­ vii. Dubitare coepit Ferentinus Antistes in pastorali visitatione anni 1789 et in novissima anni 1792, num hortus frigidus subiiciendus esset clausurae, ideoque Vestrum hac de re postulavit oraculum, atque affirmativam ipse defendens sententiam, ita rescripsit: Mihi videtur praedictum horti frigidi locum comprehendi intra septa Monasterii clausurae subiecta. cum clausurae nomine communiter intelligatur totum illud spatium, quod intra septa Mona­ sterii seu Conventus continetur. Aliter vero sentit Procurator Generalis * Locus (inquit), quem hortum frigidum vocant, non est cubiculis et officinis Conventus ita unitus, ut huius pars dici possit, sit que clausurae subtectus. Praedictus enim locus a Coenobio procul dividitur per duo interposita cavedia seu atria, et separatam ianuam habet, ita ut hortum illum petentibus necessarius non sit transitus per Monasterium aut interiores officinas vel cavedium, quod clausurae subiicitur. Accedit observantia, quod nec hodiernus Episcopus per 40 circiter sui Episcopatus retroactos annos, nec ullus unquam Praedecessorum suorum, neque Superiorum Ordinis quisquam in horto frigido clausuram esse, aut esse debere suspicatus est. Clausurae limites statuere, aut moderari praecepta in Coenobiis Regularium ad Praelatos seu Ordinis Superiores pertinet, proindeque longaeva consuetudo, quam constans excepit Superiorum acquiescentia, propitium Patribus quae­ stionis exitum expromittit. Verum opinio Canonistarum, qui hortos aut domos rusticas a clausurae lege exemptas statuerunt, ita intclligcnda est, ut procedat in locis extra septa Monasterii existentibus. De locis enim, quae septis aut Monasterii parietibus cinguntur, nemo dubitat, quin clausurae subiiciantur. Literalis in id est textus in cap. Exiit, de vrrbor. signif., et communis Doctorum opi­ nio. Si vero clauditur hortus frigidus muris septisque Monasterii, si ad illum aditum habent Religiosi per interiorem Conventus ianuam, prout saecularibus ab eodem horto ad clausuram dari potest accessus, si denique hac praesertim de causa introducta est clausura, ne Religiosis detur occasio conversandi cum feminis, quam in horto frigido a clausura exempto facile haberent: non incongruum videtur consilium Episcopi protrahendi scilicet clausuram ad hortum illum, quem de cetero sub clausura comprehendit iuris dispositio. Quam sane vigilantiam adhibere tenentur Episcopi, con­ traria qualibet non obstante consuetudine, sive ex Sacri Concilii Triden- Curia Romana 170 tini monitis in Sess. 25, cap. 5, de regularib., sive ex litera reccntioris constitutionis Regularis disciplinae,1 qua s. in. Benedictus XIV veteres instaurando constitutiones, sub § 7 clausula sublata et decreto irritanti con­ suetudines omnes sustulit permittentes feminis ingressum intra septa Mona­ sterii. Ex his igitur deliberare dignentui : An hortus frigidus comprehendatur sub clausura, seu potius servanda sit consuetudo super illius libertate in casu? Die 15 martii 1794: Non proposita. Die 5 aprihs 1794 Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem, negative ad secundam.2 [Thesaurus Resolutionum, torn. 63, p. 50-55, 67]. 3890. S. C. C., Sutrina, 12 iul. 1794. Desperato iam naturali partu Fortunatae Gioacchini, advocatus est Chirurgus, ut puerperae periclitanti adiutricem praeberet manum. Foeti caput infixum ille deprehendit tra l osso pube ed il sagro. Tum ex aperto iam uteri ostio capitis verticem inspexit, che per quattro buone dita traverse chiaramente vedevasi scoperto da ogni membrana nel tratto della vagina. Incer­ tus autem, vitalis ne esset foetus,priusquam illi educendo manus admoveret, sub conditione baptizandum censuit, licet nullam sui partem ab utero emisisset. Aquam igitur sumpsit con un bicchiere buttandola sui vertice della creatura, eamque sub conditione baptizavit, assuetam proferens formulam: Si es capax, ego te baptizo in nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Arnen. Et requisitus, num tetigisset aqua verticemque abluisset capitis, sub jura­ mento declaravit, che fisicamente doveva toccare il vertice, giacchc li capelli non erano bastanti a ripararla, avendone buttata sufficiente quantités. Hac expleta Baptismi collatione, ventum ad artis remedia, quorum ope puer­ pera viventem in lucem edidit. Orta hinc quaestione de collati Baptismi validitate, institerunt parentes apud Parochum, ut iterum sub conditione puerum baptizaret. Votis tamen non cessit, Parochus, quum iam collatum Baptismum validum reputaret. Instante igitur Bonifacio Gioacchini infan­ tis patre, delata res est ad EE. Patrum iudicium, eamque Sutrinus Episco­ pus ob Doctorum pugnam autumans dubiam, iterationi Baptismi sub condi­ tione locum esse concludit. Tunc sane Baptismum sub conditione reiterari licet, cum post accu­ ratum examen prudens ratio dubitandi occurrat de iam collati validitate. Hoc enim Sacramentum, quum imprimat characterem, ut Confirmatio et Ordo, S. Concilium Tridentinum, Sess. 7, can. 9, dc sacram., si cessante dubio imprudenter fuerit renovatum, dans et accipiens irregulares evadunt: cap. Ec Hierarum, de apost. et reiterant. Baptism. His praemissis quacren* Cf. N. 322 « Cf. X. 3897 6'. C. Concilii LL1 dum prae ceteris de requisitis ad validitatem Baptismi: materia scilicet, forma et intentione ministri. Praescriptam Chirurgus adhibuit formam, neque defuit intentio conferendi Sacramentum. Quoad materiam tamen res adhuc in ancipiti versari posset, num scilicet tetigerit aqua verticem capitis. Non obstante enim abundanti effusione fieri potuit, ut aqua ex vitreo calice deiecta nullam foetus in utero adhuc latitantis partem, sed unum matris corpus abluerit. At quatenus etiam aqua verticem tetigerit capitis, ut verisimile est, subalterna adhuc quaestio praesentem casum affi­ cere posset, quam Benedictus XIV, De Synod. Dioeces., lib. 7, cap. 5 sub num. 2, proponit: an scilicet reserato materni uteri ostio, quod puer­ perii initio contigit, valide baptizetur infans, cuius corpusculum, etsi nulla sui parte in lucem prodierit, aqua nihilominus saltem per siphunculum tingi potest. De hoc quidem dubio in utramque partem disputant Theologi et Canonistae. Si EE. PP. opiniones utrinque probabiles diiudicent, id unum sane conditionalem Baptismi collationem suaderet. Ad dubium vero confirmandum in praesenti casu valde conferunt, quae in Rituali Romano, De Baptismo, sub § 17. disposita sunt. Ex his igitur decernere dignentur Emi Patres: An Baptismus sit iterandus sub conditione in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit’ Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 63, p. 165-171]. 3891. S. C. C., Parmen., 12 iul., 16 aug. 1794. Michael Raffanclli heredem instituit an. 1716 germanam suam sororem Lauram nuptam Bartholomaeo Bruni, substituitque per fideicommissum descendentes eius masculos ex masculis. Prae ceteris legavit Sodalitio Sanctissimi Nominis lesu erecto in ecclesia S. loannis Decollati Parmae argentum omne, quod obitus tempore ex ti turum esset, et imperiales libellas mille pro argenteis conficiendis Sacrarum Reliquiarum thecis, aliasque annuas libellas centum pro functionibus Maioris Hebdomadae per tot annos, quot ipse vixisset. Deficientibus vero descendentibus ma­ sculis Laurae, ipsum substituit Sodalitium cum onere triplicis Missae quotidianae, solemnis Officii pro Defunctis cum Sacerdotibus triginta, et Missis centum de trimestri in trimestre, omniumque functionum Maioris Hebdomadae in prepetuum. Anno 1790 ex iure egit Sodalitium adversus heredes Bruni, ac post obtentam Judicis sententiam, consequutum fuit mense iunio 1792 per transactionem scuta 4618.50 monetae romanae in tot fructiferis capita­ libus. Oneribus imparem autumantes huiusmodi hereditatem, ab EE. Ve­ stris postularunt ineunte anno 1793 Sodalitii Rector et Sodales reductio­ nem Missarum quo ad futurum, firmis remanentibus functionibus Maioris Hebdomadae. 172 Curia Romana Episcopus annuum praedictae capitalis reditum in scutis constituit 256, quae sufficerent ad implenda onera, si dimetiatur Missarum eleemosyna ad manualem Parmensis Dioecesis. Id censet ipse: ex perpetuitate onerum, quae eleemosynam exigit ad taxam perpetuae; ex probabili imminutione reditus, quia investiendo dicta scuta in bonis immobilibus, reddere tan­ tum possent quatuor scuta circiter singulo anno pro quolibet centenario, et sic in totum circiter annua scuta 172; demum quia difficile et moralitcr fere impossibile esset saltem pro maiori parte cuiuslibet anni invenire Sacerdotes, qui in se suscipere velint onus celebrandi nedum tres Missas quotidianas, verum etiam alias centum Missas statuta die pro quolibet ex dictis quatuor Anniversariis cum sola eleemosyna manuali. Atque con­ cludit fortassis etiam praesumptae testatoris voluntati consentaneum fore devenire ad praedictorum onerum moderationem, inter quae potius mi­ nuendum esse numerum Missarum, quam delendas solemnes functiones Hebdomadae Maioris. Quaeritur: IV. An, et quomodo sit locus reductioni onerum quoad juturum in casui Die 12 iulii 1794: Non proposita. Die 16 augusti 1794 Sacra, etc. respondit ad IV. Affirmative quoad fun­ ctiones Maioris Hebdomadae tantum. [Thesaurus Resolutionum, torn. 63, p. 175-182, 187]. 3892. S. C. Concilii 1--3 remes. Qua de re, ut sibi et filio consuleret, se in famulatum recepit misera illius uxor; sed ob bonam indolem admissus fuit Sanctcs inter alumnos Seminarii Anconitani, ibique Primam Tonsuram et Minores Ordines ab Ordinario accepit. A triremibus hinc ex gratia liberatus Venantius cum exilio ab Ancona aliisque maritimis portibus, necessario adiit locum suae originis Camerinum, cumque, relicto domicilio Anconae, sequuti fuerunt anno 1789 uxor et filius. Atque ex hoc orta est quaestio inter Camerinensem Archie­ piscopum et Emum Episcopum Anconitanum de promotione Sanctis ad Sacros Ordines. - '-Λ Advertebatur tamen, quod nedum Oratoris pater moram continuavit Anconae post discessum Alexandri, sed uxorem etiam in ea duxit, et quan­ tum tenuitas ferebat proprii status, instruxit domum, in qua sutoriam artem exercebat. Post passam immo triremium poenam Anconam fortasse rediisset, nisi pulsus ab illa in exilium fuisset. Orator Anconitano se adseripsit Clero, in Anconitano institui voluit Seminario, quatuor Anconae perman­ sit lustris, et ab ea tandem, ut exulem sequeretur patrem, discessit. lL.ec forsan accidentalem excludebant Oratoris nativitatem Anconae, animumque in patre et filio monstrabant permanendi in ea Civitate, a qua eos abduxit necessitas. Proposito itaque dubio: An, α quo, et quomodo promoveri debeat Orator ad Sacros Ordines in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, ab Emo Episcopo Anco­ niluno, cum testimonialibus Archiepiscopi Camerinensis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 64, p. 59-62] S. C. C., Collen., 24 ian. 1795. Sub assertione, quod Abbas Vallis Umbrosae haberet tin particular privilegio di ordinare chi si fosse, Philippus Bianciardi dirigi ad eum obti­ nuit ab Episcopo Collensi dimissorias ad conferendam Tonsuram Alberto ipsius filio, qui in eo Monasterio educationis causa vivebat. Collata Ton­ sura. Abbas potestatem sibi non esse animadvertit. Re ad Sacram Congre­ gationem delata: Die, etc. Sacra, etc. respondit: Constare de nullitate collationis Sacrat Tonsurae, et esse secreto reiterandam. [Liber 145 Decretorum, p. 118 a tergo]. 3893. S. C. C., Anconitana et Camerinen., 14 mart. 1795. Perfuga homicidii causa a Camerino eius patria, Camertem uxorem duxit in Urbe Alexander Tofi, genuitque ex ea Venantium. Se deinde cum familia contulit Anconam, ibique eius filius inter praesidiarios milites adseriptus, et ipse nupsit anno 1765, ac sutoriam artem in conducta exer­ cebat domo. Rediit tandem Alexander Camerinum, et Venantius post genitum Anconae Sanctem, damnatus fuit ob commissum crimen ad tri- 3894. S. C. C., Sutrina, 18 apr. 1795. Clericus Paulus Biondi Capellaniam ab Alexandro Ziani in Oppido Treboniani fundatam adeptus est, mediante obligatione per contractum transactionis assumpta adimplendi per alium onera; et Summus Pontifex transactionem ac nominationem approbavit, adimpletis interim per Sacer­ dotem omnibus oneribus. Postulavit nihilominus reductionem oneris Mis­ sae quotidianae ad tres hebdomadales. At de Capellania agebatur satis pingui, scutorum circiter 135, et factis etiam detractionibus pensionis taxae ct manutentionis, congrua supererat summa pro celebratione Missarum et aliis oneribus Capellaniae scuto­ rum 65. Insuper onera Capellaniae per contractum assumpsit. Qua de re proposito dubio: 5. An, et quomodo sit locus illarum reductioni et translationi quoad futurum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 5. Negative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 64, p. 76-82]. »74 .S’. C. Concilii Curia Romana 3895. 3897. S. C. C., » Imolen., 16 maii 1795. In executionem resolutionis huius causae captae diebus 6 septembris an. 1783 et 10 ianuarii 1784 1 distributa fuit inter possidentes collecta pro sorte census eiusque fructibus decursis ad mensem augusti 1785 in summa scutorum 33. Aegre distributionem hanc tulerunt possidentes exteri, ideo· que supplicarunt anno 1786 Sacrae Congregationi pro aequiori distribu­ tione inter omnes, sive forenses, sive incolas pro portione colonica et dominicali, pro taxatione ceterorum omnium parochianorum et pro recognitione operis, quod inconcinne expletum asserebant. Diu post haec siluerunt. Sed inde adversus eos relaxavit Imolensis Curia anno 1790 mandatum exeeutivum. Hoc tandem excitati, primaevas Sacrae Congregationi reno­ varunt preces. Emus favit Episcopus quoad distributionem collectae inter forenses et incolas possidentes eorumque colonos, non item pro illius impositione in capita, neque pro recognitione operis. Agitur enim de oneribus realibus, quibus subesse debent omnes, qui subsunt collectis in causam publicam, ergo etiam coloni. Porro reprehendi nequeunt expleta reaptamenta, veluti insufficientia, aut arti adversantia, quoniam scxdecim abhinc annis ct ultra firmitatem propriam patefaciunt. Propositis itaque dubiis: I. Ati, et quibus sit imponenda collecta in casu? II. An sit locus deputation periti pro recognitione operis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad /. et II. Affirmative in omnibus iuxta votum Emi Episcopi. [Thesaurus Resolutionum, torn. 64, p. 110-114]. S. C. C., Ferentina, 20 febr. 1796. 3896. S. C. C., Apuana, 20 febr. 1796. Pranciscus Vasoli, Sacerdos Apuanae Dioecesis ex superextantibus utriusque, quam rexerat, Parochiae reditibus, ex Missarum eleemosynis, ex ludimagistri stipendio et fructibus patrimonialibus boum aliorumque animalium societatem iniit, et tum hoc modo, tum per cambia activa scuto­ rum mille lucrum reportavit. Licet in eleemosynis distribuendis tenax non fuerit, ob illicitam negotiationem re ad Sacram Congregationem delata quaerebatur: I. An constet de illicita negotiatione m casu? Et quatenus affirmative: II. An, et in qua summa, ct cui fieri debeat restitutio in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. Ad II. Affirmative in sent. 300 erogandis m Christi pauperes utriusque Paroeciae administratae. (Thesaurus Resolutionum, torn. 65, p. 24-27]. Ί Resoluta fuit haec causa die 5 aprilis 1794.1 Verum iterum PP. Conventuales sub patrocinio Advocati urserunt horti Jrigidi qualitatem, eumque similem dixerunt rusticae Regularium domui, quae non est sub clausura, et feminis etiam patet. Maximam postremo vim fecerunt in antiqua obser vantia, quin unquam ullum ex ingressu mulierum in hortum fuerit scan­ dalum, nec esse potuerit ob supereminentium laicorum aedium prospectum. Reproposito hinc dubio: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 65, p. 22-24]. 3898. S. C. C., Civitatis Plebis, 20 febr.. 12 mart. 1796. Uno coniunctim testamento praescripserunt anno 1779 Marcus Anto­ nius et loseph Maria fratres Mazzocchini, ut omnibus post ipsorum obi­ tum venditis bonis, occuparetur pretium in Locis Montium Urbis, et cum hoc fundo simplex erigeretur Beneficium laicale sub titulo Beatae Mariae Virginis Gratiarum ad altare maius ecclesiae eidem Deiparae dicatae in Villa S. Fatuchii. Obiit primum loseph Maria, aliudque Marcus Antonius anno 1787 condidit testamentum, in quo idem institui mandavit Benefi­ cium, nulla facta mentione investimenti. His stantibus EE. PP. suppli­ carunt Sacerdotes Franciscos Brancaleoni ct Stephanus Paolozzi exequutores testamentarii ac Sacerdos Angelus Santucci nominatus ad Beneficium, pro facultate occupandi bonorum pretium in stabilibus et censibus, dum iam exequutores ipsi testamentarii ex pretio mobilium et argenti crearunt censum in sorte scutorum biscentum sexaginta, cuius irrepetibilis sors occupari amplius nequibat. Haec autem habuit Episcopus Civitatis Plebis: Lex equidem, quae respicit universalem rerum omnium hereditariarum venditionem ad Loca Montium comparanda, et praesertim in patrimoniis pinguibus, videtur summopere commendanda, et hoc pacto Beneficii reditus essent maxime tuti. Sed in praesenti agitur de paupere regno, quum universa haec here­ ditas Mazzocchini non excedat scuta octoginta quinque. Deinde pecuniae discreto interusurio datae quomodo sic facile repeti poterunt? Et facta etiam hypothesi, quod repetantur, cruntne praesto, qui Loca Montium distrahent? Et fructus Locorum Montium cruntne uberes, et pares impo­ sito oneri sustinendo? Quapropter pro tuto fundamento dicti Beneficii satius ducerem, ut praedia ct domus eiusdem hereditatis Mazzocchini 1 Cf. N. 3889. » Cf. N. 3833. '75 Curia Romana remanerent penes Beneficiatum; pecuniae vero interusurio datae, si resti­ tuantur, erogari debeant in emptionem tot agrorum favore dicti Beneficii, quorum fructus et annui reditus augeantur Rectori. Quapropter quaeritur: i. An, et quomodo hereditas Mazzocchini sit investienda in casu? Die 20 februarii 1796: Non proposita. Die 12 martii 1796 Sacra, etc. respondit aa i. Affirmative, iuxta votum Episcopi. ^Thesaurus Resolutionum, torn. 65, p. 32-35, 41]. 3899. S. C. C., Camerinen., 23 apr. 1796. Cum possessio Beneficii S. Mariae de Caspriano decreta fuerit favore Clerici Xicolai Carucci nominati a Communitate Capriliae ct praesentari a Capitulo Lateranensi, contradictorem habuit Clericum Simonem Mar­ chetti, qui litem egit, sed victus recessit. Deinde collitigantes ludicem com­ promissarium elegerunt, qui decretum possessionis favore Carucci confir­ mavit, eum vero damnavit ad numeranda contradictori Marchetti scuta 105 nomine expensarum litis. Huic laudo inhaerentes, anno 1794 stipulati fuerunt instrumentum concordiae. Emus Archipresbytcr Capituli Lateranensis, quamvis admitteret in conventa solutione scutorum 105 aliqualem speciem malam, animadvertit tamen, quia Index compromissarius decrevit solutionem scutorum 105 non per partem victam victrici, sed per victricem victae faciendam: ani­ madvertit tamen, quod, quum de pertinentia Beneficii iam antea favore Carucci indicatum esset, solutio haec ad redimendam ulterioris litis vexa­ tionem et ad parcendum magnis expensis erogata videtur, non ad acqui­ rendum ius Beneficii. Rogatus vero Emus Livizzani, pandidit votum pro simonia. Ex eo tamen, quod Caruccius plenum ius ad rem habebat, ex nominatione, praesentatione, bullarum expeditione et sententia ludicis exécutons, illud maius non obtinuit robur ex concordia et cessione Mar­ chetti. Proposito igitur dubio: An sit consulendum Sanctissimo pro approbatione, vel convalidationt concordiae in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 65, p. 71-75]· I 3900. ■ S. C. C., Senogallien., 23 apr. 1796. Cyprianus loannes Antonius ct Sebastianus de Ciprianis eonimque nepotes Dominicus ct loscph anno 1612 donarunt inter vivos Societati S Mariae de Misericordia Castri Belviderii patronae Collegiatae in eius ecclesia ct solo Lateranensi erectae, salmas quinque terrae arativae olivatae S. C. Concilii *77 pro erectione unius Canonicatus; et Sodales omnesque Canonici solemni stipulatione acceperunt onus duarum Missarum qualibet hebdomada, necnon Officium Defunctorum in festivitate S. loannis Baptistae, illudque semper adimpleverunt, ac rite etiam implevit modernus Canonicus Sanctes Benvenuti per annos vigintiquinque, qui tamen ob redituum tenuitatem, annuente Sodalitio patrono, supplicavit pro reductione, habita potissimum ratione servitii choralis per hebdomadam. At Canonicus percipiebat annua scuta 21.37; detractis scutis 10 pro Missis ad manualem, remanebant Oratori scuta 10.62, quae cum distri­ butionibus quotidianis et extraordinariis satis videbantur in Castro Belviderii, et satis eousque fuerant Oratori per annos vigintiquinque, quin propterea obessct, quod rerum pretia evasissent cariora. Insuper onus duplicis Missae hebdomadalis ex contractu acceptatum impedimento erat reductioni, cum praefatus contractus haud manifestam praeseferret iniqui­ tatem. Proposito igitur dubio: An, et quomodo sit locus reductioni Missarum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit' Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 65, p. 79-82]. 3901. S. C. C., Leodien., 28 maii 1796. Defuncta Maria Theresia Lixson-Noppius, fidem nubendi dedit super­ stes eius vir Dionysius Collard privignae Agneti Noppius, quam in primis nuptiis ex loanne Baptista Noppius obita uxor susceperat, eamque camaliter etiam novit. Orta hinc suspicione probabilis illius graviditatis, publicis­ que inter vicinos obmurmurationibus, Vicario Generali Leodiensi, absente Episcopo, supplicavit Parochus Dionysii pro dispensatione super impedi­ mento primi gradus affinitatis lineae rectae, ut cum privigna matrimonium iungeret, salva auctoritate Sedis Apostolicae, ad quam (ob Gallorum incur­ sionem in Leodiensem Civitatem) omnis praecludebatur accessus, nec prae­ videbatur illum citius patere. Precibusque Vicarius Generalis annuit, atten­ tis circumstantiis valde urgentibus et rationibus in libello deductis, imposita Oratoribus salutari poenitentia. Inito igitur vigore huiusce dispensationis inter Dionysium et Agnetem in faciem Ecclesiae matrimonio, proleque suscepta, moniti tandem fuerunt coniuges de illius nullitate; ac supplices propterea Summum Pontificem adierunt pro eiusdem matrimonii convalidatione, et quatenus opus, pro apostolica dispensatione. Retulit Vicarius Generalis ad Summum Ponti­ ficem, se dispensationem concessisse ad evitandam praesertim praevari­ cationem et ad consulendum eorum saluti, et ne alii pravum haberent exemplum matrimonii nulliter contrahendi, sed firmo animo implorandi a Sanctitate Vestra relatae dispensationis confirmationem absolutionemque. Atque insuper monuit, quod nisi dispensationis gratia eis concederetur, damnabilem incestuosamque vitam agere continuarent non sine summa Vol. vi 12 1?8 Curia Romana infamia, gravissimis scandalis, evidentique salutis periculo: quocirca obser­ vandum esset, quod in casu dencgationis valde periculosum foret, nc desperatione abrepti coram municipalibus Officialibus matrimonium con­ traherent. Precibus ad Sacram Congregationem remissis, eas EE. PP. ablegarunt Episcopo pro informatione et voto, auditis, etc., et interim referat de tem­ pore contracti matrimonii, de impotentia recurrendi ad S. Sedem, de bona fide Oratoris, et interim mandet separari assertos coniuges usque ad exitum causae, transmissa copia dispensationis. Vicarius Generalis, absente adhuc Episcopo, rescripsit: Preces pro parte Dionysii Collard et Agnetis Lambcrtinae Noppius sibi porrectas in supplici libello hic adnexo contentas una cum subinsertis dispensationum necnon matrimonialibus literis veritate omnino inniti; pro tunc realem et absolutam recurrendi ad S. Sedem existere impo­ tentiam, praefatos Oratores Apostolico-Romanae religionis veros cultores in bona fide versatos esse, benevolentiaque S. Sedis revera dignos, prop­ ter eorum summam S. R. E. submissionem; ac interim illos separari non praetermisisse usque ad exitum causae, quem felicissimum avidissime appe­ tens idem Vicarius Generalis ex eo potissimum, quod ex praedicto matri­ monio iuxta Sanctae Romanae Ecclesiae ritus celebrato ac omnibus noto iam nata sit proles, cuius legitimation!, necnon Oratorum saluti prorsus consulendum videtur, Sacram Congregationem enixissime deprecatur, ut praemissa attendere, ac ideo dispensationem confirmare, seu quatenus opus, ex integro benigne concedere dignetur. Advertebatur vero, quod nec Episcopus concedere poterat huiusmodi dispensationem; ac potissimae dispensandi causae per Vicarium adductae non subsistebant, et vera in cius informatione reticebatur. Haud porro subsistebat, quod privignae impraegnatio sequuta fuit; neque subsistere videbatur, quod dispensationis tempore difficilis erat accessus ad S. Sedem, dum liberum erat commercium epistolarum, per quas peti potuisset dispen­ satio. Vera autem et principalis causa per Vicarium reticita temporalis omnino fuit: ut vitricus nempe et privigna indivisum servarent commune negotium, quo dissoluto, uni alterum deserenti, pars mercium, aedium totiusque commercii competebat, gravissimumque utrique opera manuum suarum et industria tantum viventi, inferebatur damnum, ut dixit Paro­ chus in libello. Nec itaque ex praesumpta in eodem dispensante facultate, bona contrahentium fide, ac servata in omnibus Sacri Concilii Tridcntini forma,1 matrimonium consistere valebat. Nam error, ignorantia, bona fides, jurisdictionem ac potestatem non conferunt non habenti, nisi in eo saltem titulus concurrat coloratus et error communis in populo. Nullum autem Episcopus, multo minus eius Vicarius, coloratum habebat titulum ad concedendas matrimoniales dispensationes. His itaque perpensis dubia proponuntur: I. An ait consulendum Sanctissimo pro convalidatione matrimonii contradi inter Dionysium Collard et Agnctem Noppius in casu? Et quatenus negative: 1 Sess. XXIV, de ref. matritn., c. :. S. C. Concilii II. An, et quomodo sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione super impedimento primi gradus affinitatis lineae rectae in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative, et ad mentem. Ad II. Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 65, p. 111-119]. 3902. S. C. C., Brixien., 27 aug., 17 dec. 1796. loannes Franciscus Pegorino annorum quinquaginta, exposuit Curiae Brixiensi, se dubio haerere, num sua filia Elisabeth, pluribus ab illinc annis iam vinculis matrimonii devincta, fuerit Baptismatis lavacro regenerata. Nam ipse moraliter tutus erat, quod Obstetrix ad difficile puerperium Catharinae uxoris accita, festinavit quidem periclitanti foetui Baptismum legitima in eo administrando adhibita forma, sed aqua per illam effusa haud vere ac physice corpusculum tetigit puellae in utero matris; quin etiam Parochus aquam adhibuerit, cum caeremonias tantum supplevisse affir­ maret Pegorinius. Quaerendum hinc erat, num posita collati Baptismi nulli­ tate, nullum pariter necne fuerit Matrimonium ab Elisabetha contractum. Licet enim Baptismus sit ianua, per quam aditus patet ad alia Sacra­ menta, non desunt tamen 'canonica iura, ex quibus excipi potest a regula matrimonium. Ponderandum itaque erat in casu, de quo agebatur, num contraxisse censeretur Elisabeth matrimonium in fide Ecclesiae, ita ut secundum Doctorem Angelicum actualiter etiam acceperit Sacramentum. Agebatur porro dc muliere a Christianis parentibus nata, et in Christiana religione sub fide accepti Baptismi instituta: ideoque fidem habuisse vide­ batur Sacramenti Matrimonii, illudque contraxisse in fide Ecclesiae cum intentione faciendi, quod Christus instituit, et fideles faciunt in Ecclesia. Habuisse in terminis censebatur Baptismum flaminis, quod unum est ex Baptismis, de quibus loquitur Glossa ordinaria ad cap. 6, ep. 1 ad Hebraeos, fluminis nempe, flaminis et sanguinis; valideque propterea per illum et actualiter Matrimonium, ut Sacramentum, contraxisse. Aliter suadere potuisset canonicum illud impedimentum, quod vocatur cultus disparitas: nam absolute prohibetur coniugium baptizari cum non baptizato etiam cate­ chumeno, irritumque declaratur. Neque ad validitatem huiusce Matri­ monii prodesse forsitan in themate valebat Baptismus flaminis. Quamvis enim triplex sit Baptismus, ut notat tamen Glossa in cap. Baptismi vicem, de consecrat., dist. 4, tria non sunt Baptismi Sacramenta, quia Baptismi flaminis et sanguinis non fiunt accedente verbo ad elementum, sed per contritionem votumque Baptismi, vicem supplent Baptismi fluminis, quod unum est Sacramentum. Ceterum, si Matrimonium Elisabethae irritum videretur in ratione Sacramenti, validum tamen foret, uti contractus pure naturalis et civilis, sive ut legitimum coniugium. His interim perpensis, quaerebatur: I. An sit iterandus Baptismus sub conditione in casu? ι8ο Curia Romana II. An constet de validitate Matrimonii, seu potius sit renovandus con­ sensus in casu? Die 27 augusti 1796 Sacra, etc. respondit: Dilata, et scribatur Episcopo iuxta instructionem. Cum autem ex noviter deductis satis superque constiterit de validitate Baptismi, reproposito dubio: Die 17 decembris 1796 Sacra, etc. respondit ad I. Negative, et acquiescat. Ad II. Provisum in primo. [Thesaurus Resolutionum, torn. 65, p. 209-220, 296]. 3903. S. C. C.,' Albinganen., 21 ian., 11 febr. 1797. Ex perniciosis pustulis, nuncupatis vaiolo, valde Clericus loannes Bap­ tista Bertolozzi laesus ab puero remansit in brachio dextero. Facto coram caeremoniarum Magistro et Chirurgo experimento, corumdem relatio ad Sacram Congregationem transmissa est, atque haec habet: « Il di lui braccio destro nell’articolazione dell’omcro, ove s’articola il cubito e radio, i loro ligamenti sono ossi ficcati per deposizionc rimasta dal vaiolo. Egli alza il braccio fino alia fronte in distanza di quattro dita. Egualmente non pub awicinare il braccio alia spalla sinistra, che nclla distanza di un palmo e quattro dita, niente perb lo puô awicinare alla dritta, restandogli solamente l’articolazione della mano per formare il segno della S. Croce. AI Domine non sum dignus non pub awicinare la mano al petto, ma piega soltanto l’articolazione della mano; per comunicarsi non pub colla mano destra, ed appoggia soltanto la sinistra sui corporale, e prorogando il capo colle labbra, pub prendere l’ostia; non pub consumare il sanguc nel calice, sc non colla mano sinistra, senza perb deformità; ben vero perb, chc non puo porsi sotto il mento la patena. Egli è pure necessitato di passare dalla mano dritta alla sinistra il calice per le due purificazioni ». Episcopus ob Clerici probos mores sedulamque, quam Ecclesiae prae­ stabat, servitutem, neenon ecclesiae oppidi Burgetti necessitatem, utilita­ temque votis Oratoris assequendi dispensationem, ut ad Sacerdotium ascen­ dere posset, impense favit. Pluribus insuper familia gravata erat legatis Missarum, eaque prae angustia rei familiaris adimplere non poterat, nisi Sacerdos Orator fieret. Omne etiam periculum abesse videbatur et scanda­ lum, si permitteretur cius ascensus ad Sacerdotium. Dubium est: An sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione ab irregularitate in casu ? Die 21 ianuarii 1797: Non proposita. Die II februarii 17)7 Sacra, etc. respondit · Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 66, p. 22-25]. S. C. Concilii ι8ι 3904. S. C. C., Brixien., n febr. 1797. Quum nundinarum tempore se contulisset Caietanus Verne tti a Civi­ tate Brixiae ad cauponam Pauli Claudini prope Gallorum castra, ibique vidisset infantulam ex catholicis parentibus, Daniele Cederi Genevenis ct Aloisia Surde Galla, eam ob elegantem formam a parentibus petiit obtinuitque loco filiorum, quibus ipse carebat. In illa autem dixenint parentes, quod ebbe Vaequa battesimale nel campo di Perpignano da una donna; ma di quest’aequa non sembravano troppo quieti, c tanto Puno, quanto 1'altra mi pregarono di farla battezzare, e mi lasciarono la libertà di cangiarlc il nome. Brixiam igitur reversus, atque exhibito testimonio cauponarii Antonii Fontana, quod eo praesente, quando ha consegnato il Signor Daniele Fredissi (verius Cederi) Genevrino la sua figlia al Signor Gaetano Pernetti. e li ha detto, che H donava la figlia coi patto di farla battezzare al Sagro Fonte, rem Vernettus exposuit Episcopo, ut de Baptismo infantulae deliberaret, et Episcopus oraculum Sacrae Congregationis postulavit. Mater autem puellae sub formali examine haec deposuit: « Alie dieci orc diedi alia luce la bambina, cui diede 1’acqua battesimale la suddetta allevatrice, non ritrovandosi preti in qualia città; ho inteso ed ho veduto colli miei occhi proprii nella stanza giacendo in letto a dare 1’acqua batte­ simale, ed ho inteso ancora la forma: Enfante, te baptizo en nom de Per, de Fil, et de Saint Esprit, dando 1’acqua sulla testa della bambina in modo di croce. Vi era anche mio marito ed ancora un’altra donna. Mio marito al présente ha patito nella mente, ed ha perduto il cervelle . Unde prae­ dicta mater sibi contradixisse videbatur, cum ipsa et vir antea Vemettum rogavissent, di farla battezzare. eisque filiam donaverint coi patto di farla battezzare al Sacro Fonte. Verum quia in tradenda etiam infantula dixerat uterque parens, eam habuisse Γaequa battesimale nel Campo di Perpignano, ideoque ad eorum potius scrupulum tribuendum videbatur, quod di questa aequa non sembravano troppo quieti: nam dubitabant fortasse rudes homines de validitate Baptismi a sacro ministro non collati, et ideo filiam donarunt coi patto di farla battezzare al Sacro Fonte. Proposito igitur dubio: An constet de validitate Baptismi, seu potius sit locus illius iterationi sub conditione in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem, negative ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 66, p. 26-28]. Curia Romana 3905. S. C. C., Aesina, 15 iul. 1797. Ad saeculum XVI unus in Cathedrali ad Aesinonim omnium regenera­ tionem erat Fons Baptismalis, sed paullo post Concilium Tridentinum quatuor aliae per Aesinum Episcopum Gabrielem a Monte institutae fue­ runt suburbanae Parochiae, nimirum S. Mariae del Piano, S. Luciae, di Mazzangrugno et S. Mariae de Tebano, quarum una dumtaxat ob cius propinquitatem Civitati et Cathedrali donata non fuit Fonte. Adhuc sibi ab eo tempore asseruit Parochus Cathedralis cumulativam baptizandi aliarum Parochiarum infantes; et tale non esse ius baptizandi contendit, ut praescribi nequeat per observantiam ad acquirendam praesertim cumu­ lativam Cathedrali, cui remanet quodammodo innata illa facultas confe­ rendi Baptismum aliarum Parochiarum infantibus, veluti sub cura Vicario­ rum Episcopi existentibus. Immemorialem vel centenariam saltem in id allegavit observantiam ex suis parochialibus libris, ex quibus constare asseruit, semper eius decessores ab anno 1675 baptizasse aliarum Paro­ chiarum infantes, absque Parochorum licentia. Atque ex huiusmodi obser­ vantia praescriptum esse huiusmodi ius cumulativum dixit, neque subla­ tam huiusmodi consuetudinem a S. Concilio, Sess. 24, cap. 13, de re/. Duos namque S. Synodus in praescribenda Parochiarum separatione distin­ guit casus: ubi nempe nullis Parochiae circumscriptae sint finibus, et cum nullae omnino existant. In primo casu mandavit, ut (Episcopi) distincto populo in certas propriasque Parochias unicuique suum populum peculiaremque Parochum assignent; in altero mandavit, ut hoc ipsum, in iis Civi­ tatibus, ubi nullae sunt Parochiae, quamprimum fieri curent, non obstan­ tibus quibuscumque privilegiis et consuetudinibus. Hanc igitur clausulam irritantem restrictam sustinuit Parochus Cathedralis ad secundum casum. Cumulativum insuper ius baptizandi desumpsit ex asserta Dioccesana Synodo Cardinalis Cybo anni 1658, tit. 10, n. 9 et in altera Synodo 1741, cap. 2. Ursit contra Parochus S. Mariae in Tebano dispositionem iuris, ex quo nemo alienos baptizare valet subditos, nisi de licentia Parochorum, sub cuius cura existunt. Idque, etiamsi de Parocho agatur Ecclesiae Matricis, Cathedralis, et Metropolitanae, qui Baptismum illis conferre praesumat. Spernendam dixit assertam consuetudinem Parochi Cathedralis Aesii, veluti contrariam dispositioni iuris, nec satis de cetero probatam ex pro­ priis eiusdem adversarii libris, quibus suos opponit de concessa propriis parochianis licentia suscipiendi Baptismum in Cathedrali. Eademque ratione Synodales neglexit constitutiones Cybo ct Fonseca. Animadvertit praeterea, rem esse de Parochia in Tebano, quae a sua institutione proprium habebat Fontem Baptismalem. Quandoque enim probatum fuit Cathedralis vel Matricis ius baptizandi alienos subditos, ubi nullus erat, aut recens con­ structus fuerat Fons Baptismalis. At diversa est iuris dispositio, ubi de 5. C. Concilii 183 filiali agitur Parochia, in qua iamdiu, servatis servandis, cxistit Fons Bapti­ smalis: nam in hoc casu baptizare nequit Parochus Cathedralis subditos huiusmodi Parochiae, pro quibus lavacrum est proprii Parochi. Cumulativum ius baptizandi cum reliquis Parochis Urbis habet Paro­ chus Basilicae S. Petri, sed illud habet ex privilegio,1 quod deerat Aesinae Cathedrali. Proposito igitur dubio: An Parocho Cathedralis Aesii cumulativum competat ius baptizandi subditos Paroeciae in Tebano absque licentia proprii Parochi in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 66, 142-145]. 3906. S. C. C., Albinganen., 20 ian. 1798. Ita Clericus Franciscus Antonius Lamberti a sinistris claudicat, ut testimonio eius Parochi sine baculo deambulare valeat. Se tamen ex hoc vitio irregularem agnoscens, Sanctissimo supplicavit pro dispensatione, ut ad maiores ascenderet Ordines; precibusque ad Sacram hanc Congre­ gationem remissis, Albingancnsis Episcopus retulit, quod facto coram Magi­ stro caeremoniarum experimento, comperiit, infirmitatem in Oratore clau­ dicante esse huiusmodi, ut ipse ad altare accedens, admodum aegre possit genuflecterc, ac non sine periculo proficiendi patenam ac caetera, quae calici sunt superimposita. Siquidem non potest surgere, quin dexterum bra­ chium ferat ad latus, tamquam pro fulcro; neque ullimode potest utrumque genu flectere, quin ambobus cubitis innitatur. Adesse insuper ait defor­ mitatem, quae scandalum aliquod, mea quidem sententia, generat in populo, ac divinis rite peragendis praestat impedimentum. Atque in haec conclusit verba: Caeterum Orator optimis est imbutus moribus, ac ecclesiasticum sta­ tum vehementer cupit, sed nulla adest Ecclesiae necessitas, neque, quod sciam, utilitas. Divini poiro Sacrificii maiestas ministros exigit venerandos, adeoque in omni corporis parte compositos, ut neque scandalum praebeant, neque in periculum sacra mysteria adducant. Qua de re Zacharias Papa in can. Nullus Episcopus, dist. 1, de consecrat, statuit, permittendum non esse cele­ brationem Missae Sacerdoti pedibus impedito; et in similibus terminis impediti brachii denegandum censuit Sacra Congregatio dispensationem Sacerdoti in Albinganen., 21 ianuarii 1797. 2 Si ita autem sancitum est, quoad Sacerdotes, qui laicale exercere nequeunt ministerium, multo magis quoad simplicem Clericum, qui ad saecularem valet redire statum. Potis­ simum, quia testimonio Episcopi nulla est Ecclesiae necessitas, utilitas nulla, ut permittatur Oratori ascensus ad Sacerdotium cum deformi eius ministerii exercitio, sacrorumque periculo. Ponderare tamen dignentur Emi Patres, 1 Cf. N. 420. ‘ Cf. N. 3903. 184 Curia Romana quod Orator optimis est imbutus moribus, ac ecclesiasticum statum vehe­ menter cupit. Dubium est: An, et quomodo sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione ab irregu­ laritate? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 67, p. 24, 25]. 3907. S. C. C., Sedunen., 24 ian. 1801. In Sacrorum Liminum visitatione praeter cetera postulata scripsit Epi­ scopus Sedunensis: Supplico itidem pro facultate, qua multae fiscaliae a me receptae, quae de iure alias ad causas pias expendendae veniunt, vel pro redin­ tegratione deponi, vel pro Castri reaedificatione applicari valeant. Veteri quidem Doctorum opinione multas sibi Judices ecclesiastici applicare poterant in nonnullis casibus. At opinionem illam reprobavit Sac. Concil. Tridentinum, nam ad omnem tollendam avaritiae suspicionem multas in posterum applicandas decrevit locis piis, in Sess. 25, cap. 3, de ref., vel fabricae ecclesiae, in Sess. 25, cap. 14, de ref. Ponderandum igitur, num reaedificatio Castri episcopalis (incendio deleti) aequiparari valeat fabricae ecclesiae, ut ei quoque conciliaris dispositio applicetur. Con­ currere insuper deberet mensae episcopalis inopia (de qua tamen non con­ stat), ut fieri posset locus applicationi multarum iuxta Benedict. XIV, De Synod. Dioecesan., lib. 10, cap. 10, num i. Et in casu, quod annuendum esset petitioni Episcopi, temporaria esse deberet gratia, usque ad reaedificationem nempe Castri, ut monet idem Bened. XIV, loc. cit., n. 2. Vestrae ergo deli­ berationi proponitur: III. An, et quomodo sint applicandae multae in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad III. Servetur dispositio Sac. Concilii Tridentini. [Thesaurus Resolutionum, torn. 67, p. 69-72]. 3908. S. C. C., Tricaricen., 16 maii, 11 iul. 1801. Praeter Canonicorum Capitulum Clero etiam constat Tricaricensis Cathedralis ex praefixo numero Sacerdotum, qui participantes vocantur. Inveterata in ea Ecclesia viget consuetudo recipiendi Sacerdotes in album participantium ea lege, ut primo anno gratis Ecclesiae nedum inservire, sed Missarum quoque ratam ad numerum septuaginta vel octuaginta circiter applicare debeant absque stipendio, quod cum aliis massae communis emo­ lumentis caeteri participantes lucrantur. Distributiones de caetero choro interessentibus debitas ad instar aliorum percipit noviter receptus. Quo tem­ pore haec invaluerit consuetudo, latet omnino. Caret Ecclesia peculiaribus constitutionibus, in quibus de ea mentio fieri potuerit; et Synodalia quoque decreta de gratuito participantium servitio in primo receptionis anno altum ! .S’. C. Concilii 185 servant silentium. Hoc tamen non ignotum, quod decessores Episcopi latis in sacra visitatione decretis consuetudinem huiusmodi reprobandam putarint, licet prohibitione posthabita Clerus participantium ad veterem morem redierit, quin resciri queat ob flammis consumptum Archivum Episcopale, utrum aut ipsi, aut successores novis decretis sententiam mutarint. Qui Tricaricensem nunc regit Ecclesiam, autumans narratam consuetu­ dinem deviam a Sac. Concilii Tridentini censura in Sess. 24, cap. 14, de ref., Vestrum de ea sub infrascripto dubio requisivit oraculum; quatenus de caetero consuetudinem ipsam reprobandam visum fuerit EE. Patribus, declarandum saltem rogat Episcopus: permitti posse, si fructus eiusdem primi anni ad heredes Sacerdotis defuncti, qui primo illo anno fructibus caruit, perti­ nere statuatur, cum id sit potius differre, quam auferre. Capitulum vero censet Tridentini sanctionem inapplicabilem esse Tricaricensi Ecclesiae, sive quia gratuitum servitium praestandum primo anno per novos participantes nullatenus reale est, sed prorsus personale, sive quia consuetudo inducta sit in augmentum divini cultus. Hunc vero morem ultro, libenterque Sacer­ dotes ferre monet, cum quidquid lucri eis primo anno adimitur, satis sit compensatum subsequentibus annis in aliorum receptione, et compensatum quoque sit in casu gravioris infirmitatis: si enim ex ea inhabiles ad Sacrum faciendum reddantur, Capitulum exacto sex mensium spatio Missas ad infirmum spectantes celebrandas sibi adsumit, eique sine ulla diminutione fructus omnes ex Missarum legatis aliisque ecclesiae oneribus obvenientes rependit. Consuetudinem porro in augmentum divini cultus invectam de­ fendit, cum per eam Sacerdos accrescat ecclesiae servitio. Distinctionem contra impugnat Episcopus inter servitium reale et personale. Caeteris enim missis redditibus, una celebratio Missarum sine stipendio, quam ferre debet Candidatus per annum iuxta ipsum considerari potest, tamquam traditio quaedam in beneficium Capituli eius pecuniae, quae Sacerdoti eleemosynae titulo debetur. Compensationem demuin negat, quae aequa lance moderari nequit pluribus ex causis, ut si quis post peractum gratuitum servitium obierit; porro veretur, ne in perniciem et decrementum divini cultus cedat consuetudo, siquidem co anno, quo participantes gratis serviunt, cum non lucrentur distributiones debitas iis, qui intersunt, possunt a sacris functio­ nibus abesse; nec inter impossibilia adnumerari placet casum, quo quis gratuita pertesus Missae celebratione, ab iis applicandis pro ecclesiae one­ ribus sc abstineat, unde fraudaretur fundatoris voluntas, simulque consue­ tudo peccandi occasionem foveret. Quaeritur ergo: An, ct quomodo sit probanda consuetudo vigens in Cathedrali Ecclesia Tricaricensi admittendi Sacerdotes in numerum participantium sub lege prae­ standi primo anno gratuitum Ecclesiae servitium ct satisfaciendi Missarum oneribus absque ullo stipendio in casu? Die 16 maii 1S01: Non proposita. Die ii iulii 1801 Sacra, etc. respondit : Reproponatur cum voto D. Secre­ tarii. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 67, p. 118-125]. 1 Cf. N. 3912. 186 Curia Romana 3909. S. C. C., Barcinonen., ii iul. 1801. Morbo, qui a Physicis erysipelas nuncupatur, Frater Emmanuel a San­ ctissima Trinitate e Familia Ordinis Carmelitarum Excalceatorum Civitatis Barchinonensis, qui in Ordine sistit Diaconatus, elapso tempore affectus adeo crus eius sinistrum divexavit, ut in praesentiarum illud nullo pacto flectere valeat. Pro spirituali solatio, necnon pro utilitate et commodo Reli­ gionis, cui adscribitur, Orator ad Presbyteratus Ordinem ascendere exoptat; verum eo quod dubitat, quin ob praedictum impedimentum in genu sinistro irregularitate notetur, ab hoc Sacro et Supremo Senatu dispensationem poposcit. Barchinonensis Episcopus, etiamsi dc morbi referat perpetuitate, inquit enim, humanis medicaminibus ad pristinam sanitatem sinistrum crus redigi non posse, proindeque eumdem morbum censeri insanabilem: subdit, Cathcdralis suae caeremoniarum Magistrum repetitis deprehendisse expe­ rimentis, quod etiamsi infelix Coenobita sinistrum non valeat flectere genu, bene vero genuflexionem genu dextero adamussim absolvere, atque uni­ versas in Sacrosancto Missae Sacrificio adeo peragere caeremonias, ut si Sacerdotio initiabitur, nullum adstantibus gignet scandalum. Verum ne dubitari quidem potest, quod Excalceatus Carmclita a qua­ libet immunis sit irregularitate: tam in supplici libello huic S. Congregationi porrecto, quam in relatione Episcopi habetur, ipsum tantummodo deflectere sinistrum genu non valere; at quanam canonica sanctione huic impedimento irregularitas statuitur? Nulla quidem, nam in Sacrosancto Missae sacrificio numquam genu sinistro requiritur genuflexio, sed semper genu dextero, quam Coenobita bene peragit. Et quamquam ex impotentia sinistrum flec­ tendi genu aliquod visibile corporis impedimentum, seu claudicatio in Coenobita adesse debet: neque ex huiusmodi claudicatione notabilis habe­ bitur deformitas, cum nec pede ligneo, nec baculo ad standum vel inceden­ dum indigeat. Igitur etiamsi aliqua laboret claudicatione, Ordinem Sacer­ dotalem potest exercere, notabilis non habetur deformitas, scandalum non adest, quare nec irregularitas est adstruenda. Caetcrum, si EE. Patribus Frater Emmanuel irregularitate innodatus videbitur, dispensationem ad cautelam eidem concedendam esse non dissentient. Igitur decernere digna­ buntur: An sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione ab irregularitate in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad cautelam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 67, p. 145-150I. S. C. Concilii 187 3910. S. C. C., Albinganen., 12 sept. 1801. Affinium amicorumque ope et suasionibus Petrae Albingancn. Dioecesis, anno 1787 Matrimonium in faciem ecclesiae celebratum fuit inter Stephanum Christophorum Bosio atque Annam Mariam Boassa. Sponsus lanuae inorabatur, ubi chirurgiae operam navabat. Pro sponso itaque Matrimonio, tamquam Procurator, accessit Joannes Pagallo. Matrimonium rite contrac­ tum, ut suum plene assequeretur effectum, vel debebat sponsus lanua ad sponsam, vel sponsa Januam versus iter aggredi. Nihil horum evenit. Sed infausto sidere paucos post dies utrique sponso turbantes perveniunt delationes, quae in dies augentur: uterque enim incusabatur de minus plaudenda particulari quadam affectione; coniugalis itaque amor in odia se convertit, ita ut neque affines, neque amici valuerint coniugum animos conciliare. Stephanus vero certior factus, quod sponsa ex prava consuetu­ dine partum edidisset, furore excandescens anno 1793 Anglam ascendit navim in longinque diversurus; traditis tamen duobus procurae mandatis, quae iam ab anno 1790 exaraverat, ut coram competentibus Tribunalibus promovenda instantia super dispensatione a Matrimonio rato et non con­ summato rite posset agitari. Sponsa interim iam capta amore divitis cuius­ dam adolescentis de eodem loco Petrae, adeo familiariter atque impudenter cum illo conversatur, ut universo populo scandalum pariat. Tandem Stephani Christophori Procurator non minus, quam Sponsa, opportunum duxerunt preces porrigere s. m. Pio PP. VI, enixe postulantes, ut apostolica auctoritate dispensationem a Matrimonio rato ct non consummato indulgcrc dignaretur. Remissae fuerunt preces ad Episcopum pro infor­ matione et voto, auditis omnibus intéressé habentibus, ct confecto processu, servata saltem substantialiter forma constitutionis Benedictinae, Dei mise­ ratione. 1 Episcopus transmisso processu, in epistola EE. PP. rogat, ut a sua Dioecesi huiuscemodi scandalum amoventes, atque iis, de quibus agitur, iarndiu miserrimam vitam degentibus, ac perpetuam in mortem ruentibus, hunc optatissimum tranquillitatis ac salutis portum aperiatis. Nullum adest dubium, quod Matrimonium, si fuerit dumtaxat ratum ct non consummatum, possit Summi Pontificis auctoritate dissolvi. Satis porro constat, ante Matrimonium se numquam vidisse coniuges, et constat pariter, sequuto Matrimonio nunquam simul ct in eodem loco deguisse: haec oinnia eruuntur ex processu ct Episcopi relatione. Quia vero dubium oriri poterat circa tempus, quo sponsa, oppido Petrae relicto, lanuam per dies 15 circiter profecta fuit, quo tempore suspicari licuisset, quod sponsi simul convenerint: ad hanc eliminandam dubietatem satis consultum vide­ tur per testium depositiones in processu relatas, atque Episcopi relatio­ 1 Cf. N. 318. iS8 Curia Romana nem, ex quibus evincitur, quod tunc sponsus iam a multo tempore Anglam navim conscenderat; sponsa insuper comitabatur ab amasio et proprio fratre, qui nunquam illam reliquerunt. Hinc etiam in non admittenda hvpothesi, quod sponsus lanuae adesset, impossibile ferme erat, quod sponsa potuisset cum sponso convenire. Praeter testium in processu examinatorum depositiones excludentes Matrimonii consummationem, accedit etiam Multe­ ris iuramentum. Causae porro ad dispensationem obtinendam debent esse iustae, ratio­ nabiles atque ad sensum Canonistarum urgentissimae. Putat vero coniugum Defensor, ciusmodi causas esse recensendas: implacabiles inimicitias atque odia, minas atque interneciones, quae evenire possent. De consensu in dispensationem utriusque coniugis satis constat. Defensor vero Matrimonii mordicus impugnat locum esse posse peti­ tae dispensationi. Atque duo proponit, ex quibus nullitatem processus deducit: defectum iurisdictionis in ludice, qui ab Episcopo delegatus proces­ sum confecit, atque deficientiam Defensoris Matrimonii, de quo nulla invenitur mentio in efformato processu, cum satis clare iniunctum fuerit Episcopo, ut saltem in substantialibus forma Benedictinae servaretur. Quoad causas vero pro dispensatione adductas observat, quod si petita esset concedenda dispensatio, coniuges, qui probabiliter utrique contra sanctas Matrimonii leges peccarunt, potius quam canonicam punitionem, compendium pro patratis criminibus reportarent. Decernant igitur EE. PP., quomodo sit respondendum dubio: An sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione a Matrimonio rato et non consummato in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit : Affirmative, attentis circumstantiis in casu, de quo agitur. [Thesaurus Resolutionum, torn. 67, p. 205-211]. 3911. S. C. C., Nullius S. Martini, 12 sept. 1801. Ab Innocentio X erecta est in oppido S. Martini Nullius prope Viterbium Collegiata Ecclesia, cuius Patronatus Principissae Olimpiac Pamphiliac suisque heredibus et successoribus primogenitis masculis fuit in perpetuum adtributus. Redditus omnes Capitulo et Sacrario assignati consistunt in fructibus Locorum Montium. Hinc factum est, quod cessata horum percep­ tione Capitularium et Sacrarii emolumenta cessaverint. Attamen Capitulares per annum omnibus oneribus satisfecerunt, licet omnibus redditibus expoliati; pressi tandem inopia, valedixerunt choro atque Missarum cele­ brationi. Ne vero absoluta Ecclesiae derelictio scandalum in populo gigne­ ret, singulis Dominicis caeterisque diebus festis Missas atque Vesperas decantarunt, de proprio suppeditantes pro cera, hostiis, oleo, etc. Res ita se habuit per spatium circiter duorum annorum. Tandem supplicem huic S. Congregationi libellum praesentarunt, in quo petunt absolutionem quoad 6’. C. Concilii 189 praeteritas omissiones, atque dispensationem ab omnibus oneribus, donec fructus Locorum Montium restituantur. Preces de more remissae fuere ad Vicarium Capitularcm, ut super illis referret, atque interim demandaret Canonicis chori et sacrarum fun­ ctionum reassumptionem. Canonici monito obtemperarunt usque ad prae­ teritum mensem iunii. Requisitus etiam fuit Emus Protector, ut super iisdem precibus animum suum aperiret. Quae Capitulares exposuerant, veritati consona affirmat Vicarius Capitularis; quo vero ad Missas non celebratas inquit: « si è trovato, che il totale delle Messe lette e non sodisfatte ascende al numero di 1313, non comprese le Conventuali, quali ascendono al numero di 762». Emus Protector in omnibus assentitur relationi Vicarii Capitularis. ' Neque lege Ecclesiae, neque voluntate fundatoris saltem praesumpta, neque demum aequitate Patrono incumbere videtur onus providendi defi­ cientiae reddituum Capituli et Canonicorum Ecclesiae S. Martini usque ad fructuum Locorum Montium restitutionem, quia a die erectionis usque ad praesens, dominium atque bonorum administratio penes Capitulum resederat indepedenter a Patrono. Stante vero hac libera consignatione, si bona pereant, vel minuantur, Patronus ad supplementum non videtur adigendus iuxta theoriam Benedicti XIV, De Synodo Dioecesana, lib. 3, cap. ult., num. 33. Porro praetereundum non est, quod si Patroni hono­ ribus privilegiisque perfruuntur, premuntur etiam gravissimis oneribus: tenentur siquidem ecclesias reparare atque etiam ex integro reficere, si corruant. Si hisce omnibus adiiciatur onus supplendi diminution! fruc­ tuum ac deficientiae: honores et privilegia longe superabuntur ab oneribus. Ex altera tamen parte, si Praebendati onere adstringuntur subveniendi redditibus Beneficii Patrono, si ad inopiam vergat: can. Decernimus, 16, quaest. 7, et cap. Nobis, de iure patron., paritate rationis, si praebenda evanescat vel adeo imminuatur, ut congruos non valeat redditus suppedi­ tare, Patronus ad succurrendum adigi debere videretur; rationi quoque congruum esse dici posset, ut qui iure gaudet honorifico, eiusdem sentiat et incommoda. Itaque quaeritur: I. An, et cui incumbat onus providendi deficientiae reddituum Canoni­ corum et Ecclesiae S. Martini usque ad reviviscentiam Locorum Montium in casu? Dic 8 augusti 1801: Non proposita. Die 12 septembris 1S01 Sacra, etc. respondit ad I. Incumbere Patrono, et ad hunc effectum subministranda ab eo esse scuta 20 singulis Canonicis et annis, reducto servitio chori ad dies festos de praecepto et ad omnia Officia primae classis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 67, p. 182-192, 222]. Curia Romana 190 3912. S. C. C., Tricaricen., 12 sept. 1801. Ad nonnam decisionis captae die 11 iulii proxime praeteriti1 reproponitur haec causa cum voto R. P. D. Secretarii. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 67, p. 221, 227-248]. 3913. S. C. C., Fabrianen., 19 dec. 1801. In Capitulo Fabrianensi praeter Canonicatusprimae erectionis alii adsunt rcccntioris institutionis, inter quos Canonicatus ab Hortensia Piccinini Ambrosi institutus ea indicta lege, ut qui tempore vacationis decurrunt fructus, Sacrario applicandi sint. Hanc praebendam die 27 februarii 1797 obtinuit Clericus Antonius Seraphini, ad eiusque titulum Sacros Ordines suscepit. Post triennium vero ex gratia apostolica signata dic 19 aprilis 1800 promotus fuit ad alium Canonicatum primae erectionis sive di massa. Quare die 18 maii 1800 huius Canonicatus possessionem nactus, eamdem sibi in patrimonium sacrum subrogavit, resignata priori praebenda, quam Summus Pontifex contulit Clerico losepho Righi die 22 iunii praedicti anni 1800. Trotinus inter Canonicum Seraphini antecessorem et successorem Cano­ nicum Righi controversia orta est super fructibus huius Canonicatus matu­ ratis post dimissionem. Ille enim suos esse contendit, licet dc tempore collectionis possessor Canonicatus esse desierit. Canonicus vero Righi e contrario sibi debitos putat ex eo, quod iam possidebat Canonicatum, quo tempore rccollectio fructuum incidit. Relata ad Sacram hanc Congregationem querela, Fabrianensis Antistes remittens iura a collitigantibus hinc inde deducta, suo abstinuit iudicio, vestramque expectat sententiam. Seraphinus nititur regula, quod fructus Canonicatus considerantur, tamquam merces oneris ct laboris, adeoque dum servitium iugiter praestitit, fructus, quamvis pendentes, ei nihilo­ minus ad ratam servitii debeantur iuxta nonnullorum Doctorum opinio­ nem. Nititur etiam Constitutionibus Capituli Fabrianensis, cap. 3. Prae­ terea addit, fructus Canonicatus sibi adiudicandos etiam esse ex eo, quod ad illius titulum SS. Ordines susceperit. Vadimonio hactenus abstinuit Righius, quare pro munere nonnulla notanda. w|| Beneficiatus quidem super Beneficio gaudet tantum iure percipiendi fructus et ad instar usufructuarii haberi debet. Fructus vero licet maturati, non tamen percepti, finito usufructu ad proprietarium pertinent, non ad usufructuarium. Hanc regulam nonnulli Beneficiato applicant, qui aut ’ Cf. N. 3908. S. C. Concilii 191 morte, aut cessione seu resignatione relinquit Beneficium. Hoc enim casu fructus attribuunt successori in Beneficio, qui tempore perceptionis fruc­ tuum ius habet in solo. Quae sane Doctorum opinio fulcitur ex const. Iulii 111, edita anno 1550, cuius initium: Cum sicut. 1 Hisce autem nihil adversari videntur Constitutiones Capitulares, quae loquuntur de Canonicatibus primae erectionis, et de distributionibus quotidianis singulis horis canonicis adnexis, quae certe debentur cedenti vel resignanti ad ratam tem­ poris praestiti servitii. Multoque minus negocium facessit Cone. Trident., cap. 3, Sess. 21. In hoc enim cavetur, ne quis ad Ordines promoveatur, nisi pacifice possederit Beneficium, quod iuxta taxam synodalem ad decen­ tem sustentationem sufficiat; numquam vero statuit, ut qui cessit, vel resi­ gnavit Beneficium, ad cuius titulum promotus est, is percipiat fructus pendentes. Si haec posterior sententia EE. W. arriserit, tum statuendum erit pro qua rata, et a quo tempore successori Righio fructus debeantur. Xam fundatricis dispositio interpretanda non videtur de fructibus penden­ tibus, qui post possessionem novi Bénéficiât! sunt recolligendi. Ex his oritur dubium: An, ct cui, et pro qua rata, et ad quod tempus competant fructus anni 1800 Canonicatus Piccinini Ambrosi adiuncti in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative favore Seraphini ad diem iS maii. [Thesaurus Resolutionum, torn. 67, p. 306-308]. 3914. S. C. C., Forosernpronien., 19 dec. 1801. Episcopus postulat, ut Forosempronii Paroecia inops S. Rocchi trans­ feratur ad Oratorium Divi Aklebrandi, quod parum ab ecclesia illa Parochiali abest, quodque legato Episcopi Palma ditatum quinque etiam com­ prehendit Capellanias a Presbytero Bianchi erectas. Ut vero provideatur congruae Parochi et stipendio Capellanorum (quos necessarios existimat), censet, legatum Palma ct Capellanias Bianchi esse in hanc causam appli­ candas ct respective reducendas, modumque exponit, ex quo consequitur, quod Parocho unienda sit secunda Cappellania Bianchi, annui reditus scut. 60 et legatum Palma scut. 43.31; primo vero Cappellano relinquitur Cappellania cum scut. 60 et praeterea eidem applicatur quarta et quinta Cappellania Bianchi annui reditus scut. 24; item Cappellano, qui iam pos­ sidet tertiam Cappcllaniam Bianchi, quae dat annua scuta 60, assignan­ tur ex legato Palma scuta 12. Iniunctum fuit Episcopo, ut auditis iis, quorum intererat, multa pate­ faceret, quae necessaria erant ad huiusce rei cognitionem. Capitulum qui­ dem Cathedralis sponte renunciavit Episcopo ius nominandi Rectorem in ecclesia Parochiali S. Rocchi; hic vero, cuius sustentationi satis consul1 Cï. N. 84. I92 Curia Romana tum aliunde est, ultro curam dimittit; Cappellani Bianchi assentiuntur huic reductioni Cappellanianim. Carmelitae tantum aperte repugnant, et recu­ sant de suo iure decedere, si Paroecia S. Rocchi ad Oratorium Divi Aidebrandi transferatur, quo nempe eveniente casu ipsi in legato Palma substi­ tuuntur. Episcopus reprehendit dissensum Carmelitarum; deinde affirmat, quod ad perficiendam exoptatam Paroeciae S. Rocchi translationem ad eccle­ siam puhlicumque S. Aldebrandi oratorium alia non suppetant media. Prima dubii pars pertinet ad translationem Parochialis. Sane Tridentinum Sess. ai, cip. 7, de ref., eo tantum casu probat translationes, quo Parochia­ lis fatiscens aut omnino reparari non possit, aut non suppetant media ad reparationem necessaria. Modum vero occurrendi Parochialibus, quae oneribus impares sunt, praescribit idem Tridentinum in Sess. 24, cap. 13, de ref., scilicet per beneficiorum unionem, primitiarum vel decimarum assignationem, aut per parochianorum symbola ac collectas. Videtur tamen, quod, dum Episcopus affirmat, non alia suppetere media, necessaria sit haec translatio. Quatenus vero probanda sit Parochialis translatio, deliberan­ dum superest, quid de iure requiratur, ut Cappcllaniarum Bianchi unio et legati Palma applicatio rite perficiatur, scilicet necessitas Parochialis: cap. 49, Caus. 26, quaest. 1; utilitas parochianorum: cap. Exposuisti 33, de praebend.; et consensus eorum, quorum interest: cap. Tua nuper, de iis quae fiunt a Praelat., Clement, ultima, de excessib. Praelat. Quoad Parochi necessitatem affirmat Episcopus, eius reditus non excedit scuta 25.31; utilitas vero unionis in eo ponitur, quod ita saluti animarum parochianorum con­ sulitur, qui aliter subsidiis spiritualibus omnino destituerentur; consensus tandem adest Capituli; itidem Parochus assentitur unioni et etiam Cappel­ lani Bianchi, adversantur vero Carmelitani. Ex his dignentur EE. VV. dirimere dubium: An, et quomodo sit locus translationi et unioni ita ut sit consulendum SSmo in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative in omnibus, et ad mentem. [Thesaurus Resolutionum, tom. 67, p. 298-305]. 3915. S. C. C., Fulginaten., 21 aug. 1802. Geminas Cappellanias erectas in Collegiata Ecclesia S. Mariae Maioris Hispelli et de iurepatronatus eiusdem Capituli possidebat anno 1661 Presby­ ter Septimius Mancini, qui cum Capitulo egit, ut aucta Cappellanianim dote ex tribus praediis, quae Mancinius donavit, et reservato iurepatronatu favore Capituli, Cappellaniae erigerentur in Praebendam Canonicalcm, Cuius votis cum consensisset Capitulum, auctoritate Ordinarii erectio facta est, et probata praecipua lex, quam Mancinius indixit pro collationi­ bus imposterum a Capitulo faciendis: al qual Canonicato... possano il Capstolo. Canonici e Priore pro tempore nominare una persona virtuoso di Maestro J 6’. C. Concilii 193 0! di Cappella 0 di Cantore, quali successori in detto Canonicato siano tenu ti td obligati prestare il loro servizio 0 sia di Maestro di Cappella, o di Cantore, gratis, in tutti li luoghi, tempi, ed occasioni, che bisognerà alia Chiesa. Vacato Canonicatu, die 27 maii 1801 Capitulum nominavit Sacerdotem Fridericum Trabalza. Duo tamen huic impedimento erant, ne Canonica­ tum obtineret: imperitia in cantu contra fundationis leges, et retentio alte­ rius Beneficii sub eodem tecto. Quare dispensationem postulavit a Dataria, quae tamen concursum per edicta indicendum duxit. Tres tantum, ait Episcopus, produxere se postulantes: ille ipse Trabalza, quem Capitulum nominavit, Clericus Hilarius Ramagnini, qui aetatem agit annorum septemdecim et post vacatum Canonicatum initiatus est Clericali Tonsura, et tandem Franciscus Tomassini, decem annis natus, qui nondum adhuc inter Clericos Ecclesiae nomen dedit. Dataria votum huius S. Congregationis, haec vero informationem Epi­ scopi exquisivit. Arbitratur Antistes, neminem ex Oratoribus voti com­ potem fieri debere, eo quod nec in uno illae qualitates et requisita concur­ rant, quas nimis diserte donationis leges iubere videntur praecipue circa artem musicalem. lam vero Trabalza artis musicae omnino ignarus est; Ramagnini vero et Tomassini primis musicis rudimentis salutatis vix ma­ num ferulae subduxerunt, quippe qui ambo in puerili aetate constituti. His accedit, quod eo tempore, quo acciti concurrentes fuenint ab edicto, uterque puer clericali qualitate carebat. Presbyter Trabalza alterum Canonicatum consequutus ab hac lite recessit. Redit igitur controversia ad Tomassinium et Ramagninium. Cuius favore sit relaxanda supplicatio, quaeritur in primo dubio. Ex fundatione requiritur una persona virtuoso o di Maestro di Cappella 0 di Cantore, quae ad Canonicatum nominari debeat. Constans autem in iure est, quod nemo Be­ neficium consequi possit, nisi praestet ea, quae in fundatione praescripta fuere. Episcopus vero putat, prorsus hac qualitate destitutos esse Romagninium ct Tomassinium, sed hoc opinione sua ductus affirmat. Nullum enim praemissum est experimentum in cantu. Nihilominus Tomassinius suam peritiam in cantu probare satagit testimonio eorum, qui musicam callent; et imperitiam evincere studet adversarii sui: quare contendit, sibi deberi praelationem tum, quia peritior in cantu, tum quia Fcclesiae hacte­ nus inservivit. Contra Ramagninius plures testes adducit, qui deponunt eum essere fornito di una dolce e grata voce e di buona maniera e disposizione al canto ed alia musica e che potrà vieppiù perfezzionarsi, tanto più, che esso è figlio di Domenico Ramagnini, attuale Maestro di Cappello della Colle­ giato di S. Maria Maggiore di Spello. Praeterea Ramagninius aetatem habet annorum sexdecim, quae ad Beneficia consequenda idonea est ex Trident., Sess. 23, cap. 5, de ref. In altero dubio quaeritur, num favore Tomassini concedenda sit dispen­ satio, qua indiget, ut Beneficium ecclesiasticum consequi possit, cum ei in aetate annorum decem impedimento sit allegatum decretum Tridentini. Haec autem subalterna quaestio pendere videtur a primo dubio. Nam si Tomassinius sit qualificatus ex fundatione, tum haec erit idonea causa, n>i. vt n Hi ** 194 Curia Romana cur concedi possit dispensatio; si contra Ramagninius sit qualificatus, cum hic aetatem habeat legitimam, eius iuribus praeiudicium inferri nequit per dispensationem, quam postulat Tomassinius. Proponuntur dubia: I. An, et cuius favore sit relaxanda supplicatio in casu? II. An sit locus dispensationi favore Toniassini in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Ad I. et II. Negative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 68, p. 174-177]. 3916. S. C. C., Anconitana, 30 apr. 1803. Indicto pro Parochia S. loannis Anconae concursu, die 3 februarii 1798 Presbyter Carolus Cioccoli fuit approbatus et verus Parochus institutus. Cum Parochus in possessione versabatur, in cum consilium venit Episco­ pus, ut Paroeciam S. loannis dismembraret, et Cappellanum amovibilem Montagnoli constitueret, tamquam perpetuum Parochum, novamque Paroe­ ciam in ecclesia S. Mariae Liberatricis di Posatore erigeret, assignato huic novae Paroeciae suburbio et parte agri diMontagnolo. Ita factum est per decretum episcopale diei 7 aprilis 1798 latum minime citato Parocho S. loan­ nis, Presbytero Cioccoli. Ex hac vero dismembratione, licet Parocho S. loan­ nis reliqua esset pars urbana Paroeciae, attamen carebat congrua. Tandem Parochus adhuc congrua se carere putans, deprecatus est a S. Congregatione reintegrationem ad primaeva iura parochialia ex eo, quod dismembratio aperte nulla sit. Modernus Episcopus Administra­ tor Anconitanus in sua informatione narrata confirmans votis Parochi suffragatur, modumque proponit: ut scilicet Ecclesia divi loannis ad sua iura reddatur, cum novo tamen onere aliquid subministrandi Cappcllano S. Mariae Posatoris, quia vix de necessariis ad vitam providetur, ut opem ferat Parocho quoad omnia, quae necessaria sunt ad spiritualem utilitatem partis rusticae Ecclesiae Posatoris. Ordinario ex Tridentino, Sess. 21, cap. 4, de ref. datur facultas, ut pro­ cedat ad dictas dismembrationes etiam invitis Rectoribus. Idcirco, si concur­ runt causae idoneae ad dismembrationem. ea quidem servanda est, licet inaudito Parocho facta. Causa vero concurrere videtur statim ac agebatur de Paroecia, quae late patebat per agrum, ita ut remotiores incolae ab Eccle­ sia duobus lapidibus distarent. Quare si iusta concurrente causa facta vide­ tur dismembratio, locus esse non potest reintegrationi, maxime cum Paro­ chus S. loannis non prorsus careat congrua. Nam ex incertis et ex bonis ei cessis a Canonicis Lateranensibus percipit annua scuta 235.43, quae longe excedunt congruam Conciliarem. Contra haec Parochus Cioccoli hoc primum in ture statuit, quod si aliter dismembratio fiat ab Episcopo, quam a s canonibus praescribitur, scilicet adhibitis solemnitatibus et ex iustis causis, dismembratio ipso iurc irrita sit, ut S. Congregatio in Cassant n., 3 et 17 decembris 1740. 1 Inter » Cf. N. 3513. 5. C. Concilii solcmnitates requiritur consensus Capituli Cathedralis cx cap. i, de his quaefiunt a Praelat., et citatio Parochi cx cap. i, de reb. Eccles, non alienand. Quamquam vero a Tridentino permittatur dismembratio etiam invitis Rectoribus, attamen non ex hoc excluditur, quod citandus sit Parochus, ut illo prorsus inaudito dismembratio decernatur nulla, quemadmodum defini­ vit S. Congregatio in Marturanen., proposita die 24 ianuarii 1739,1 et resoluta die 9 Septembris 1741.2 Praeterea contendit in facto, quod nulla fuit causa, quamobrem dismembratio fieret. Nam remotioribus incolis di Montagnolo consultum erat per Cappellanum Curatum iam ab anno 1579 constitutum; qui vero in suburbiis habitabant, non multum ab ecclesia Parochiali aberant, et via non erat aspera, sed plana. Remota vero magna difficultate itineris ct incommodo parochianorum, deficit causa, cur iure dismembratio expleatur, maxime cum per duo fere saecula nulla fuerit parochianorum querela, nec constet, quod ullus Sacramentis destitutus occubuerit. Cum ergo dismembratio irrita sit, hinc danda est reintegratio, eo vel magis, quod licet ipse Parochus S. loannis percipiat annua scuta 23543, nihilominus, ut omnibus oneribus faciat satis, in scutis annuis 53240 in damno quotannis versatur in scutis 296.97. Haec vero suppleri poterunt, si recuperatis primaevis iuribus, decimas cx agro Parochus perci­ piat. Dubium hinc emergit: An sit servanda dismembratio, seu potius sit concedenda reintegratio Paro­ cho S. loannis, et quomodo in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative ad primam partem, affirmative ad secundani iuxta votum Episcopi Administratoris. 3 [Thesaurus Resolutionum, torn. 69, p. 90-94]. 3917. S. C. C., Montis Alti, 21 maii, 25 iun. 1803. In Ecclesia Collegiata oppidi Castineani anno 1772 introductum fuit servitium quotidianum cum altcrnativa ex novis Constitutionibus, quas defunctus Episcopus Marcucci scripsit et Capitulum acceptas tulit. Ante latas novas Constitutiones inoleverat consuetudo, ut Capitulares possent sibi invicem substituere in servitio chori obeundo. Quaestio nunc oritur inter Capitulares, num haec consuetudo indiscriminatim servanda sit, seu potius certi excipiendi sint casus inferius recensendi. Datae hinc preces fuere a Capitulo huic S. Congregationi, ut dignaretur hanc controversiam dirimere. Episcopus in sua informatione exposita confirmans, refert, quod con­ suetudo huiusmodi et ante, et post reformatas Constitutiones suo semper pleno robore stetit absque temporis aut loci aut circumstantiarum discrimine. Bini ' Cf. N. 3498. ’ Cf. N. 3525. ’ Cf. N. 3925. Curia Romana ig6 autem Capitulares cupiunt i. declarari, eos substituendos esse, qui eadem die chorali servitio addicti sunt; 2. eos substituere non posse, qui a terra, ubi est Collegiata, vel ab eius suburbiis absunt; 3. huiusmodi substitutiones non debere esse nimium frequentes; 4. Coadiutores, sive Canonici sint, sive Mansionarii, privilegio alium substituendi uti non posse. Tridencinum quidem in Sess. 24, cap. 12, de ref. praescribit, ut omnes divina per se, et non per substitutum compellantur obire officia, verum benignior opinio excepta est, ut possent Capitulares se invicem substituere, ut tradit Bened. XIV, Instit. 107, num. 17; et S. Congregatio probavit, certis tantummodo casibus exceptis, ut in Eugubina, 15 decembris 1605;1 in Fulginaten., 31 maii 1711, dubio: An Canonici et Capitulares Cathedralis Fulginatensis absentes a Civitate, ciusque suburbiis possint se invicem substituere in servitio chori, respondit, Negative', in Spoletana, 28 febr. 1795, dubio II: An, et quomodo Canonicus Coadiutor alium substituere possit in chorale servitium, respondit, Negative·, et in Alatrina, 24 martii 1612.J Ex quibus videtur, quod merito nonnulli Capitulares has restrictiones postulent. Dubium hinc emergit: An, et quomodo Capitulares Collegiatae S. Mariae Lauretanae in Oppido Castineani se invicem substituere possint in chori servitio in casu? Die 21 maii 1803: Non proposita. Die 23 iunii 1803 Sacra, etc. respondit: Affirmative, exclusis Coadiutoribus, dummodo Substitutus non sit eodem die servitio chori addictus, et Substi­ tuens non absit a Dioecesi, et substitutiones non sint nimium frequentes. [Thesaurus Resolutionum, torn. 69, p. 136-138, 141]. 3918. S. C. C., Auximana et Nucerina, 20 aug., 10 sept. 1803. A Nucerina Civitate, in qua ortus erat Ritus Fancelli, lares transtulit ad Civitatem Cingulanam, ubi domicilium fixit, animumque permanendi satis declaravit ex eo, quod Cingulanam civem Mariam Quattrini duxit, ab eaque filium suscepit Aloysium. Qui licet Cinguli in domo paterna sem­ per a nativitate manserit, attamen cum Ecclesiae nomen dare cuperet, ab Episcopo Cingulano litteras testimoniales de statu libero accepit, et initia­ tus est ad Primam Tonsuram, Minoresque Ordines ab Episcopo S. Scverini cum litteris dimissorialibus Episcopi Nucerini. Pari modo ad Sacros Ordines promotus fuit a defuncto Episcopo Nucerino, quin ab Emo Anti­ stite Cingulano dimissoriales assequeretur. Ineunte anno 1802 haec omnia explorata sunt, cum Sacerdos Aloysius Fancelli in patrium Cinguli domicilium remeavit. Quare Emus Episcopus Cingulanus eumdem a divinis suspendit. Hinc Fanccllius preces dedit huic S Congregationi, ut absolutionem a suspensione et dispensationem 1 Cf. N. 2360. 1 Cf. N. 2390. S. C. Concilii ab irregularitate obtineret, cum Ordines susceperit sine testimonialibus Ordinarii originis et domicilii, et huiusmodi suspensione irretitus in Ordine ministraverit. Interrogatus est Episcopus Nucerinus, qui haec bona fide evenisse affirmat, et dignum esse Oratorem, cui absolutio et dispensatio ccncedatur. Secus tamen ccnsuit Emus Episcopus Cingulanus, qui reprehendit vitae rationem ipsius Fancelli. Dum enim anno 1800 in Dioecesi Camerinensi commorabat, virginem ludibrio habuit, et in eum quaestio stupri consti­ tuta est. Rursus anno 1801 idcirco ab Aesina Dioecesi expulsus est, quia suam navavit operam, ut coenobita personatus choreis theatralibus interesset. Quibus ab Emo Episcopo Cingulano exceptis die 19 iunii 1802 rescrip­ tum prodiit: Doceat de impetrata absolutione pro patrato crimine, de peracta poenitentia, et constanti emendatione. Ut hisce omnibus satisfaceret testi­ monialem Archiepiscopi Camerini attulit, ex qua constat Fancellium in­ quisitum quidem fuisse crimine stupri, sed postea compositis partibus a poena fuisse absolutum. Vitae autem emendationem privatis testibus comprobavit. Verum Emo Episcopo Cingulano Oratoris emendatio valde suspecta fuit. Certe quidem, dum Fancelli Cinguli ortum duxit, in quo pater lares fixerat et uxorem duxerat, dubitari non potest, quin Episcopo Cingulano subiiccretur ad normam const. Innocentii XII, cuius initium Speculato­ res. 1 Cum vero sine dimissorialibus proprii Episccpi Cingulam’ Ordines susceperit, sequitur, ut ex eadem constitutione in suspensionem inciderit, qua innodatus, cum in Ordine ministraverit et Sacra confecerit, omnino irregularis factus est ex cap. Si quis Presbyter, 21. de cleric, cxcom. Hinc iudicium EE. W. redire debet ad inquirendum, num iusta subsit causa, cur nunc absolutionem et dispensationem obtineat. Dubium est: An sit concedenda absolutio et dispensatio in casu? Die 20 augusti 1803: Non proposita. Die 10 septembris 1803 Sacra, etc. respondit: Expectet, et apud suum Emuni Episcopum Cingulanam det maiora signa constantis emendationis et poenitentiae.2 [Thesaurus Resolutionum, torn. 69, p. 199-201, 205]. 3919. S. C. C., Brixinen., a. 1804. S. Congregatio rescripsit Episcopo Brixinensi: Matrimoniis fidelium coram Ecclesia contractis, quibus nullum obstat canonicum impedimen­ tum, suam quoad maritalem nexum inessc vim et valorem, eorumque vincu­ lum indissolubile manere, qualiacunque tandem fuerint impedimenta a saeculari potestate, Ecclesia minime consulta, nec probante, perperam ac nulliter lata. [Liber Litterarum 1804, p. 128]. 1 Cf. N. 258. ‘Cf. N. 3937. ■' X98 Curia Romana 3920. S. C. C., Nullius S. Martini, 28 iul. 1804. Non diu stetit iucunda vitae consuetudo inter coniuges Camillum Brochetti et Geltrudem Belpasso, quae mense octobris 1791 in manus viri con­ venit et ad oppidum S. Martini, quod incolit familia Brochetti, commigravit. Dissidia enim exorta mulier anno 1792 ad patrium oppidum Caprarolae patriosquc lares sese receperat. A Curia Ecclesiastica monita Geltrudcs prom­ ptam se declaravit ad obsequia praestanda, sed nonnullas proposuit conditio­ nes a viro adimplendas, et praecipue, ut separatum a domesticis viri contu­ bernium haberet. Cum tamen inter se non convenissent, Vicarius Generalis causa cognita definitive decrevit mulieri subministranda esse alimenta ad rationem scutorum quinque pro quolibet centenario suae dotis. Ab hoc decreto appellavit Camillus ad Auditorem Camerae, qui in sententia edita die 23 decembris 1775 revocavit decretum Vicarii Generalis, atque decrevit Geltrudem teneri et obligatam esse ad praestanda obsequia matrimonialia Camillo viro. Neglecta ab hac sententia appellatione, ortaque propterea re iudicata, Geltrudes anno 1796 a R. P. D. Auditore SSmi exoravit, ut causa delegaretur ad S. Rotam etiam in gradu restitutionis in integrum. Camillus vero supplicavit SSmo, ut causa huiusmodi ab hac S. Congregatione cogno­ sceretur. Ordinarius refert Geltrudem a se interrogatam respondisse, se ad separa­ tionem thori venisse, ut vitam lucraretur aeternam, quam viro coniuncta consequi non posse arbitratur. Ad duo autem capita revocari possunt causae a Geltrude propositae: ad saevitias et odium viri. Affirmat enim se pluries nedum inter parietes domesticos ct in ipso thalamo, sed etiam palam et in publica ecclesia percussiones a viro tulisse; ad vilissima officia coactam, etc. ac tandem a viro metu mortis compulsam, ut subscriberet declarationem, in qua affirmaret, numquam viri saevitias aut percussiones expertam fuisse. Odium vero viri demonstrare studet tum ex saevitiis, tum ex eo, quod uxoris famam suorumque consanguineorum allatis documentis nunc deturpare conatur. Utrumque vero, ct saevitias et odium refutare contendit Camillus, indu­ ctis testibus, qui etiam affirmant Geltrudem ad hanc litem incitatam fuisse a consanguineis suis, et eamdem post factum divortium in familiaritatem venisse cum iis, quorum fama male audit. Tandem producit iuratam mulieris declarationem, qua se immunem fuisse a saevitiis viri profitetur, eamque declarationem sponte fecisse probat ex alio teste, qui a Geltrude id accepisse fatetur. Saevitiae ad summum stabant in unica percussione, adeoque non sunt frequentes et atroces, neque separationi thori causam praebent. Eo minus timeri posse contendit odium viri, cum hic promptum sese exhibuerit uxorem recipere, et quidem seorsim a paterna domo, ut omnis iurgii causa removeatur. Ex his dignentur EE. W. deliberare: S. C. Concilii _____ 199 An constet de re iudicata, seu potius de causis restitutionis in integrum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem, negative ad secundani. [Thesaurus Resolutionum, tom. 70, p. 137-140]. 3921. S. C. C., Veronen., 19 ian., 16 febr. 1805. Augustinus Refondini incertus est, num in aestu pugnae aliquem sau­ cium occisumque dimiserit; fatetur tamen extra pugnam bis oblatum sibi singulare certamen acceptasse, et semel leve vulnus provocanti inflixisse, qui brevi convaluit, et pace facta numquam querelam ad Fiscum detulit. Nunc totus mutatus ab illo, qui antea fuerat, contendit ad S. Ordines, cum iamad25 aetatis annum pervenerit, sed contracta irregularitas ei impedi­ mento est, quominus ad eosdem Ordines promoveatur. Episcopus exposita confirmans addit, non dubia signa evidentis emenda­ tionis; peracta de erroribus salutari poenitentia, universali admirabili exem­ plo ct populi aedificatione, ecclesiasticam disciplinam constanti animo cum Sacramentorum frequentia amplexus est, ita ut pluribus abhinc mensi­ bus ad Theologiae Moralis ct Dogmaticae studium sedulo incumbens ad Sacros suscipiendos Ordines plenissime habilis, et perdiligenti examine ido­ neus repertus, sine dubio admittendus, quatenus de huius S. Congrega­ tionis benignitate id concedendum visum fuerit. Omni tempore s. canones reprobarunt monomachiam, ut ex can. Monomachiam, 22, Caus. 2, quaest. 5, cap. 1 et sequ., de cler. pugnantib. in duello, Tridentin., Scss. 25, cap. 19, de ref.; const. Pii IV, Ea quae,1 const. Greg. XIII, Ad tollendam. 2 Praeter censuras pugnantibus interminatas inflictam quoque esse irregularitatem iis, qui in certamine singulari aliquem occiderunt vel mutilarunt, tenent cap. Si quis viduam, 8, Dist. 50; cap. final., de cler. pugnantib. in duello. Cum vero Orator in singulari certamine ex condicto acceptato sauciaverit aggressorem, sane irregularitatem contraxisse videtur. Quamquam vero incertum sit, num in bello aliquem occiderit aut mutilaverit: attamen etiam ex hoc capite in dubio saltem ad cautelam dispensatione indiget. Statuendum deinde erit, num Orator dispensatione dignus sit. Concurrunt certe non dubia signa constantis emendationis. Dubium est: An sit consulendum SSmo pro dispensatione ab irregularitate in casu? Dic i<) ianuarii 1805: Non proposita. Die 16 februarii 1805 Sacra, etc. respondit: Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 71, p. 25, 29]. 1 Cf. N. 101. 3 Ci. N. 149. Cut-ia Romana 200 3922. S. C. C., Brigantien., 30 mart. 1805. loachim Antonius de Costa, origine Dioecesis Caliobrigensis, cum iam esset minoribus Ordinibus initiatus, coacte inter militares copias descriptus est, et in acie per triennium mansit, quin aliquem occiderit aut mutilaverit, immo nec hostium vultum aspexerit. Militiae pertaesus falsas conscripsit dimissoriales datas Brigantiae, die 6 mardi 1802, illiusque Episcopi signum ex alia pagella evulsum suis commentitiis dimissorialibus affinxit. Quo facto pergit ad Vicarium Generalem Bracharensem, et ab eo facile impetra­ vit, ut pro authenticis easdem recognosceret et testatum faceret, signum appositum revera tale esse, quo Brigantiensis Episcopus utebatur. Hisce fretus ab Episcopo Tudensi, qui falsitatem dimissorialium nec suspicatus est, impetravit S. Subdiaconatus Ordinem. Occultum quidem fuit crimen, sed loachim sceleris conscius ad pedes provolutus Emi Patriarchae Ulyssiponensis (inter cuius subditos fuerat apostolica gratia adseriptus) suam cul­ pam deprecatus est, et ab eo obtinuit, ut a S. Sede veniam exoraret. Nulla adhuc facta poenitentia preces pro absolutione et rehabilitatione porrexit. Episcopus Brigantiensis de sua sententia rogatus, cum a Dioecesi abesset, respondere non potuit. Quare preces remissae fuere Nuncio Apostolico, qui superius exposita confirmans addit: ex documentis ab Oratore porrectis facile cognovi, ipsum bonis moribus imbutum esse, S. Theologiae Moralis aulam frequentasse, idoneum repertum approbatumque in hac Patriarchal! Curia fuisse pro Sacris Diaconatus et Presbyteratus Ordinibus suscipiendis. Ipsum emendatum revera esse arbitror; optimisque eius dispo­ sitionibus confidens, illum dignum existimarem ad gratiam. Primum quaerendum videtur, num irregularitatem contraxerit Orator, quia armatam militiam sequutus est. Falsis quoque usus est litteris dimisso­ rialibus, ut Ordines ab alieno Episcopo consequeretur; adeoque suspensus ipso iure est ex Tridentino, Sess. 23, cap. 8, de ref. Immo vero, cum dolo malo mentitus sit dimissoriales, profecto Ordines furtive suscepit, et dubi­ tari potest, quod sit irregularitate irretitus ex cap. Veniens, de eo qui furtive ordin. suscep. Sed cum in Ordine non ministraverit, probabilior sententia est, quod irregularitate non teneatur. Num vero dispensatione et rehabilita­ tione dignus sit, erit EE. V\ . iudicium. Invitus ipse et reluctanti animo in mi­ litiam adseriptus est. Dolo quidem Subdiaconatus Ordinem suscepit, atta­ men occultum est crimen, et cautus fuit, ne in Ordine ministraret. Eumdem commendat Episcopus Caliobrigensis et Nuncius Apostolicus. Dubium proponitur: "J3H sit consulendum SSmo pro dispensatione et rehabilitatione in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. Aii [Thesaurus Resolutionum, torn. 71, p. 56-58]. J '3 S. C. Concilii 201 3923. S. C. C., Caurien., 30 mart. 1805. In Cathedrali Cauriensi obtinuit primum Dignitatem Archidiaconatus, tum Prioratus de Galisteo Sacerdos Ignatius Osorio y Mesia. Juramentum ipse praestitit, prout Statuta Ecclesiae iubent, quo se abstinere promisit a petendis dispensationibus a suo munere. Huius servitium diligentissime praestitit per annos sex supra quinquaginta, et modo inclinata aetate ad annum octogesimum, postulat indultum iubilationis. Episcopus instantiae suffragatur. Cum ex testimonio Episcopi constet Oratorem per annos 56 continuum et laudabile obiisse servitium, nihil certe reliquum esset, quin iubilationis indultum obtineret, nisi ei impedimento esse videretur praestitum juramen­ tum ad formam Statutorum Ecclesiae de non impetrandis induitis, quae absentiam a choro indulgerent. Contra vero observandum est, ea Statuta esse stricti iuris, et interpretationem recipere a iure et a consuetudine Sedis Apostolicae auctoritate firmata. Quare Statuta intelligi possunt de induitis absque iusta causa non obtinendis, non autem de iis, quae ob continuum et laudabile servitium concedi solent ex consuetudine Sedis Apostolicae auctoritate firmata. Quare, si a censura Statutorum huiusmodi indulta exi­ muntur, nec juramentum obest, nec absolutio petenda est, ut indultum iubi­ lationis consequatur. Dubia itaque proponuntur: I. An obstent Statuta Ecclesiae Cathedralis Cauriensis, et respective illo­ rum iuramentum ad effectum obtinendi jubilationem, ita ut sit consulendum SSmo pro absolutione ad cautelam in casu? II. An sit concedendum indultum iubilationis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative, et non indigere. Ad II. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 71, p. 58-60]. 3924. S. C. C., Fanen., 22 iun., 20 iul. 1805. Sacerdos Vincentius Verzellini Fanen. Dioecesis pravam fovens cum muliere consuetudinem in Urbinatensi Archidioecesi, atque aegre ferens vigilantis Antistitis monita, ad Castrum Plobicum Dioecesis Callicnsis se contulit, ubi eamdem tenenes inhonestae vitae rationem, monitus fuit a Vicario Apostolico, ut sub poena suspensionis a Calliensi abiret Dioecesi. Antequam vero his obtemperasset mandatis, ratus hanc suspensionem esse comminatoriam, nec ipso facto incurrendam, eodem in loco ante discessum celebravit. Haec Vicarius Apostolicus Callicnsis per epistolam significavit Episcopo Fanensi, in cuius Dioecesi Sacerdos Verzellinius remeavit. Quam­ quam vero Antistes Fanensis eumdem adstantibus duobus testibus a divinis Curia Romana 202 suspenderit: attamen ipse semel iterumque post suspensionem celebravit. Ad exercitia spiritualia imperio Episcopi compulsus, diu in religiosa domo non stetit, cum alimenta solvere non posset. Nunc in cum constituta inqui­ sitio est tum contra eius vivendi rationem, tum ob violatam suspensionem. Nihilominus postulat pro absolutione ab irregularitate. Et Episcopus Admi­ nistrator eam concedi oportere putat, cum alimentis indigeat. Certe quidem Verzellinius irregularitatem contraxit, cum celebraverit suspensione irretitus ex cap. 3, de poenis. Quamquam enim suspensio a Vicario Apostolico Callicnsi interminata esset comminatoria, nisi ab illa jurisdictione discessisset, attamen, quamdiu in ea stabat Verzellinius omnino celebrare non poterat. Deinde iterum in irregularitatem incidit, postquam rite suspensus ab Episcopo Fanensi, nihilominus iterum iterumque celebrare ausit. Nulla vero est causa, cur absolutionem consequatur, nisi summa pau­ pertas. Nam ipse sub processu manet; et dum Episcopus censet, proceden­ dum esse ad eius emendationem, postquam absolutionem obtinuerit: hoc ipso patet, quod hactenus emendatus non sit. Dubium proponitur: An, et quomodo sit consulendum SSmo pro dispensatione ab irregularitate in casu? Die 22 ittnii 1805: Non proposita. Dic 20 iulii 1805 Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 71, p. 133, 137]. 3925. S. C. C., Anconitana, 17 aug. 1805. Resoluta fuit haec causa die 30 aprilis 1803. 1 Instante vero Sacerdote Sancte Bucciarelli, qui post dismembrationem Parochus fuerat constitutus in regione di Montagnolo et Posatore, reproponitur sub hac forma: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit : In decisis, et amplius; et ad D. Secretarium, et ad mentem. [Thesaurus Resolutionum, torn. 71, p. 167]. 3926. S. C. C., Aesina, 23 nov. 1805. Ne in ecclesia proclamaretur matrimonium inter Rinaldum Fiorani et Mariam Rosam Andreoni iam conciliatum, obstiterunt Parochus Cathedralis Aesinae Sanctes Chiodi et Plebanus Carolus Marccllini. Nam Maria Rosa orta erat in Castro Planii ex incertis parentibus, ut ex Codice parochiali constat, sub die 15 ianuarii 1785.1 line rumor vulgi increbuerat, quod Maria Rosa filia esset naturalis Vincentii Fiorani, qui pater legitimus fuit Rinaldi, 1 Cf. N. 3916. 5. C. Concilii 203 qui Mariam Rosam sibi iungcre cupiebat. Cum haec a Parochis accepisset Vicarius Generalis, vetuit, ne publicationes quas vocant, ullo modo fierent, nisi primum liqueret, num sponsi tenerentur necne impedimento in primo gradu consanguinitatis. Quare Rinaldus et Maria Rosa nonnullis allatis testibus, ut impedimentum excluderent, postularunt a S. Congregatione veniam contrahendi matrimonii. Quorum preces remissae fuere Episcopo pro informatione, auditis sub formali examine Parochis, aliisque testibus, et ut referat de puellae filiatione, perquisitis quoque libris Paroeciae et Ho­ spitalis spuriorum. 'Pestes quidem omnes de auditu deponunt, sed pugnant inter se. Nam Theresia Rigucci, vidua Vincentii Fiorani, affirmat, virum suum fassum qui­ dem fuisse, se filiam spuriam habuisse, sed non esse Mariam Rosam Andreoni. Contra vero Sacerdos Nicolaus ct Gernardus Fiorani, fratres defuncti Vin­ centii affirmant, non semel, sed saepius a Vincentio audivisse, Mariam Rosam filiam suam esse ex quadam Anna Anconitani, tum cum hanc propria domo in famulatu haberet. Narrant quoque, Vincentium anxium sollicitumque fuisse, dum audivit Rinaldum huius spuriae amore captum fuisse. Horum dicta confirmantur ex eo, quod deponit loachim Anconitani, frater Annae. Xamait, Vincentium domum suam frequentasse, cum ipse id aequo animo non ferret, et saepe matrem suam, ne id permitteret, monuisse. Paulo post Annam enixam fuisse, et quamquam non dicat, a quo, nec recordetur, num natus infans (quem ipse detulit ad I lospitalc expositorum) mas fuerit vel fe­ mina attamen confirmat, quae testes a Vincentio audivisse aiunt. Accedunt duo alii testes, qui declarant, Vincentium nil intentatum reliquisse, ut nup­ tias inter Rinaldum et Mariam Rosam impediret. Adstipulatur tandem ru­ mor vulgi. Quod vero attinet ad investigationem librorum Paroeciae et Ho­ spitalis spuriorum, hoc unum confirmat Episcopus, Mariam Rosam natam esse in oppido Castri Planii, ibique esse baptizatam, nec ei in libro baptizatorum adnotatos esse certos eius parentes; item Maria Rosa descripta reperitur in libris spuriorum, qui apud Aesinum Magistratum asservantur. Ex his EE. PP. deliberare dignabuntur: An constet de impedimento consanguinitatis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad effectum, de quo agitur. [Thesaurus Resolutionum, torn. 71, p. 195-201]. 3927. S. C. C., Feretrana, 14 dec. 1805. Intra limites Plebaniae S. Marini extat ab anno 1500 Cappuccinorum coenobium, qui licet antea in eorum ecclesia tumulaverint benefactores, qui sepulchrum ibidem elegerant, nullam tamen pro ipsis constructam habebant sepulturam. Anno 1794 sepulturam extruxerunt annuente praedecessore Archiprcsbytero Maccioni. Nunc igitur modernus Archipresbyter Marinus Mercuri postulat, ut PP. Cappuccinis prohibeatur ius sepeliendi, ct sepul­ tura obstruatur. Episcopus Feretranus rogatus, ut auditis partibus, senten- Curia Romana 204 tiam suam proferret, folia utrinque exhibita remittit. Addit praeterea: Est apud me copia resolutionis S. C. Episcoporum et Regularium editae die 18 augusti 1769, in qua de hac ipsa controversia legitur: Licere PP. Cappuccinis habere facultatem sepeliendi cadavera saecularium de licentia tamen Patrii Generalis vel Commissarii, non obstantibus Constitutionibus Ordinis. Nititur Parochus dispositione iuris, quo cavetur, ne sepulturae construi et eligi possint, nisi in ecclesiis parochialibus, earumque coemeteriis: cap. Nos instituta, I, cap. Fraternitatem, 3, cap. In nostra, 10, de sepulturis, cap. Cum quis, 2, eod. tit., in 6. Cum porro ius sepeliendi a PP. Cappuccinis exercitum magnum afferat Paroeciae detrimentum, idcirco postulat Paro­ chus, ut PP. Cappuccinis prohibeatur. Contra vero PP. Cappuccini confidunt privilegio concesso PP. Minoribus in Clementina Dudum, de sepulturis, et Extravag. Super cathedram, eod. nt. Patribus vero Cappuccinis omnia privilegia PP. Minorum communicata sunt a Clemente VII, const. Religionis zelus, 7 iulii 1528 x. Nullum vero ex hoc iure sepeliendi praciudicium inferri ecclesiae parochiali contendunt, nam plerumque a Cappuccinis pauperiores sepeliri solent, quo expensis funerum parcant. Dubium sequitur: An PP. Cappuccinis Conventus S. Marini competat ius sepeliendi cadavera eorum, qui in eorum ecclesia sepulturam elegerunt in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, salvis turibus parochialibus, et de licentia P. Vicarii Generalis Ordinis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 71, p. 217-219]. 3928. S. C. C., Senogallien., 14 dec. 1805, 25 ian. 1806. Abbatissa et Moniales S. Agathae Arcis Contratae cum gravatae sint acre alieno in summa scutorum 265, postulant, ut in partialem huius aeris alieni dimissionem cx una dote monastica scutorum 250 erogare possint scuta tantum 215, et quod superest, dimissis creditoribus una cum annuo deposito scut. 30 usque ad rcintegrationem capitalis erogare in acquisitionem anima­ lium, quae necessaria sunt ad fundi cultum. Instantiae suffragatur Emus Episcopus. Cum alio modo aes alienum dimittere non possint Moniales, permitten­ dum eis videtur, ut in hanc causam crogare possint dotem spiritualem pro rata scut. 2r 5, aliter enim bona Monasterii creditorum exequutionibussubji­ cerentur, id quod eis multo maius detrimentum inferret. Ad modum autem quod attinet, dubitari poterit, num permittendum sit Monialibus, ut an­ nuum depositum scut. 30 sit investiendum in animalibus. Haec quidem fundos augent fructumque reddunt, sed casu fortuito perire possunt. Du­ bium proponitur: 1 Bull. Rom., tom. 4· L P * 73» 74 * •S'. C. Concilii 205 An, et quomodo annuendum sit precibus in casu? Die 14 decembris 1805: Non proposita. Die 25 ianuarn 1806 Sacra, etc. respondit: Affirmative iuxta votum Emi Episcopi, docto, prorogato deposito pro reintegratione dotis investiendae cum solitis clausulis post completam emptionem animalium. [Thesaurus Resolutionum, torn. 71, p. 229, torn. 72, p. i]. 3929. S. C. C., Fulginaten., 25 ian., 8 mart. 1806. Epileptico morbo correptus Diaconus Vinccntius Adriani abhinc duos annos iam convaluit, et nunc, ut ad Sacerdotium promoveatur, postulat di­ spensationem ab irregularitate. Medici affirmant, eumdem esser stato da due anni e più esente da insulto epilettico, ed aver goduta entro il sudetto notabile spazio di tempo perfetta salute. Siamo di sentimento, che Venundato Diacono siasi liberato dal sudetto morbo. Testes quoque idipsum affirmant. Episcopus vero in sua informatione eadem referendo, a Vobis, EE. PP., expectat indi­ cium. Epileptici, seu laborantes morbo caduco, fiunt irregulares ex can. Mari­ tum et can. Communiter, dist. 33. Ex Doctoribus alii tenent eos tamdiu esse inegulares, nisi per plures annos bene convaluisse constiterit; alii vero, si per integrum anni spatium sani fuerint. Haec posterior opinio consona est dispositioni iuris in cap. Communiter, 3, dist. 33. Dubium proponitur: An, et quomodo sit consulendum SSmo pro dispensatione ab irregularitate in casu? Die 25 ianuarii 1806: Non proposita. Die 8 mart ii 1806 Sacra, etc. respondit: Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 72, p. 17-19]. 3930. S. C. C., Patavina, 8 mart. 1806. In Castro di Priore di Succo una est Parochialis et Collegiata Ecclesia S. Martini. In eo cura animarum ita ex vetusta bulla Eugenii IV, lata 2 octobris 1437 exercetur, ut totum Castrum cum suburbiis dispertitum sit in quinque regionibus, quibus singulatium praeest Archipresbyter et quatuor Canonici. Limitrophae huic Castro sunt et olim Collegiatac subiectac quin­ que rurales Paroeciae in villis Bruggine, Arzavello, Campagnola, Priovega, Pontelongo. Quinque Cappellani amovibiles, qui nominantur ab Archipres­ bytero et Canonicis Collegiatac S. Martini, et ab Episcopo approbantur, curam animarum exercent. Controversia modo orta est inter Canonicos et Cappcllanos, qui in ruralibus Paroeciis resident, num illi aut isti celebrare ct applicare teneantur Missas pro populo. Cum ab Ordinario mandatum fuerit, ut Cappellani ad applicationem tenerentur, postulatum proponunt 2o6 Curia Romana Cappellani, uter ad hanc applicationem teneatur. Vicarius Capitularis multa suppeditat ad hanc controversiam decidendam. Ex I ridcntino, Sess. 23, cap. 1, de ref. ii tenentur pro ovibus suis Sacri­ ficium offerre, quibus animarum cura commissa est, adeoque qui habet actualem curam animarum, tenetur ad applicationem Missae pro populo, ut declaravit s. m. Benedictus XIV in const. Cum semper oblatas,1 ct cohae­ renter pluries S. Congregatio. Hoc itaque unum inquirendum erit, num cura actualis quinque Paroeciarum ruralium resideat penes Archipresbyterum et Canonicos, sive potius apud Cappellanos. Vicarius Capitularis censet, quod cura actualis resideat apud Cappellanos, nam in bulla Eugenii IV, quae portiones Castri Sacci dividit, et Archipresbytero et Canonicis assignat, nulla mentio fit de ruralibus Paroeciis. Quamquam vero istae essent olim unitae ecclesiae Parochiali Sacci, attamen nunc sunt prorsus separatae, cum singulae habeant propriam ecclesiam et distinctum gregem. Nec etiamsi Cappellani eligantur ab Archipresbytero et Canonicis, ab eisque stipendium accipiant et ad nutum removeri possunt, idcirco hoc ius parochialitatis tribuit Archipresbytero et Canonicis, sed tantum ius patro­ natus vel curae habitualis. Ceterum cura actualis data est Cappellanis. Nam post factam electionem ab Archipresbytero et Canonicis confirmantur ab Episcopo, qui eis facultatem concedit administrandi tam Sacramenta, quam Sacramentalia. Unde anno 1674, cum Archipresbyter Sacci cele­ brare vellet matrimonium in ecclesia Brugginae, veniam a Cappellano petivit. Et a. 1788 Archipresbyter licentiam impetravit ab Episcopo, ut celebrationi matrimonii in una rurali ecclesia adesset. Hinc con­ cludit, quod cura actualis penes Cappellanos resideat. Ex his deliberan­ dum venit: An in quinque respectivis ruralibus Paroeciis di Bruggine, Arzavello, Cam­ pagnola, Priovega et Pontelongo Missa pro populo applicanda sit ab Archi­ presbytero et Canonicis Collegiatae S. Martini, seu potius a Cappellanis Cu­ ratis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative ad primam partem, affirmatire ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 72, p. 34-36]. 3931. S. C. C., Nepesina, 19 iul. 1806. Protracta fuit exccutio legati quondam Stephani Tidi facti in favorem ecclesiae Parochialis S. Michaelis Archangcli oppidi Formelli usque ad annum 1724, quo tempore Coniuges Ciavarrini, heredes Tidi Stephani in causam legati tradiderunt nonnullos census in summa scutorum 250, et Parochis pro tempore S. Michaelis iniunctum fuit onus celebrandi quadra­ ginta Missas. Sed anno 1748 conquérons se Parochus S. Michaelis, diffici1 Cf. N. 345- S. C. Concilii 207 lem esse assignatorum censuum exactionem, idcirco inter hunc et Philippum Ciavarrini inita conventio fuit probante Praesule Silvestri tunc Episcopo Nepesino, in qua conventum fuit, ut Philippus incumberet exactioni censuum ct alios census sive alia bona annui reditus scutorum 30 assignaret, ut Bene­ ficium perpetuum erigeretur sub titulo S. Stephani, reservato eidem Philippo suisque patronatu tum activo tum passivo, ut tandem annuas Missas 40 pro prima fundatione Rector celebrare teneretur, et praeterea alias Missas 30 pro aucto Beneficii fundo. Post non ita multo irruentes creditores super patrimonio Ciavarrini bonis a Philippo assignatis Beneficium privarunt, relictis tantum censibus, qui ex hereditate Tidi proveniebant, unde annua scuta 10 percipiuntur. Nihilominus heredes Philippi in contingentibus vacationibus nominarunt Rectorem. Vacato Beneficio anno 1797 nemo adfuit, qui attenta tenuitate redituum, illud consequi vellet. Verentes patroni moderni, Silvester et loannes Baptista Ciavarrini, ne ob lapsum nedum quadrimestris, sed fere novennii, caducati essent a iurc nominandi, postulant sanationem,cum nunc Clericus Lucas de Luca Beneficium accepturus est. Haec patent ex informa­ tione Episcopi, qui putat, inquirendum esse, an peremptis bonis, propter quae iuspatronatus concessum fuit familiae Ciavarrini, peremptum dici debeat etiam dictum iuspatronatus, praesertim cum dos perierit facto ipsius patroni, utpote evicta ab illius creditoribus. Hisce acceptis iniunctum fuit Episcopo, ut audito Parocho S. Michaelis, referret, utrum Oratores possent necne reintegrare dotem Beneficii, ac praeterea vellent. Cum magna, respondit Episcopus, premantur Oratores inopia, impossibile eis redditur, ut reintegrare valeant dotem Beneficii ad for­ mam fundationis. Ex his inquirenda veniunt: 1. Num Oratoribus Ciavarrini competat iuspatronatus; 2. utrum eis, quatenus patronatus competat, conce­ denda sit sanatio, si intra quadrimestre non nominarunt. Ex fundatione iuspatronatus huiusmodi est mere honorificum ct caret iurc nominandi. Cum porro Philippus auxerit dotem Beneficii, idcirco eidem concessum est iuspatronatus activum et passivum. Utrum vero hoc iuspatronatus ex trans­ actione quaesitum nunc amplius competat, dubitari potest ex eo, quod augmentum dotis a Philippo datum ab eius creditoribus evictum fuit, quare cessare debet iuspatronatus, quod quaesitum fuit ex augmento dotis, maxime cum Oratores non possint dotem reintegrare, et Oeconomus ecclesiae Paro­ chialis paratus sit legatum acceptare iuxta primaevam fundationem. Ex his sequeretur, ut Or.itores Ciavarrini non possent amplius Rectorem nominare, et Parochus S. Michaelis esset reintegrandus ad celebrationem Missarum, quae in prima fundatione iniuncta fuere. Sin vero EE. PP. sententia inclinet, utiuspatronatus competatOratoribusCiavarrini,tum inquirendum erit, num eisdem concedenda sit sanatio, si intra quadrimestre non nominarunt. Sed in hac re excusandi videntur patroni a negligentia, cum ob tenuita­ tem redituum nemo voluerit Beneficium acceptare. Dirimenda dubia sunt: I. An, et quomodo competat iusparonatus Beneficii S. Stephani Sil­ vestro et loanni Baptistae Ciavarrini in casu? Et quatenus affirmative: II. An sit concedenda sanatio in casu? 2o8 Curta Romana Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative; et servetur legatum Tidi, et ponatur in tabella. Ad II. Provisum in primo. [Thesaurus Resolutionum, tom. 72, p. 142-145]. 3932. S. C. C., Romana, 16 aug. 1806. Proposita instantia est a Capitulo S. Hieronymi Illyricorum, ut proba­ rentur ea, quae ipsum retroactis annis gessit atque decrevit circa administrationem redituum Congregationis Illyricae. Rem multis et facti et iuris controversiis implicatam patefecit et illustravit Emus Cardinalis Gabrielli Apostolicus Visitator in sua informatione, in qua sub sex dubiis singula controversiarum capita expendit: ■ Post varias temporum calamitates anno 1801 in ecclesia S. Hieronymi sub die 9 augusti choralis ofiiciatura iterum persolvi coepit. Aliquot porro Canonici paulo antea in Urbem reversi saepe convenere. Praesule Primice­ rio absente, Emo Protectore iam defuncto et nulla impetrata apostolica venia, plura tulerunt decreta arbitraria, quae certam redituum quantitatem diversis nominibus eisdem Canonicis tribuebant. Qui nempe primi redierunt, vel in totum, vel in maxima parte eas sibimetipsis assignatas subventiones per­ ceperunt, alii tardiores in reditu, in minori quantitate, novissimus aut nihil vel fere nihil consequi potuit. Ex quo delatis ad Pontificium Solium quere­ lis de tam prodiga administrationc, Capitulo Illyricorum visitatio apostolica praeposita est, quae abusus omnes refrenaret. Igitur visitatione peracta, in VI. dubio agitur de censuris per Capitulares incursis sive ob male gestam loci pii administrationem, largitionibus sibimetipsis assignatis,sive ob perce­ ptos reditus vacantium Beneficiorum sacrario debitos, de contracta irregulari­ tate ob non intermissam celebrationem, necnon de condonatione eorumdem redituum sacrario restituendorum. Quoniam Oratores per abusum administrationis, quam gerebant, nedum in insolitas erogarunt impensas, sed immo conspicuas sibimet ex loci pii reditibus largitiones decretas nec obtenta, nec reservata venia apostolica in parte exegerunt, suosque in usus erogarunt: non est dubium, quin latum contraxerint interdictum contra alienantes Eccle­ siae bona, ex s. canonum praescripto in Extravag. Ambitiosae, de reb. Eccles, non alienand., et const. Benedicti XIV, Universalis Ecclesiae l, ct clarius in Cone. Trident., Sess 22, cap. 11, de ref. In similes vero, alio quoque nomine, Capitulares incidere censuras ob usurpatum sacrarii censum. Post tot irre­ gulares administrationis actus tandem expergefacti, absolutionem suis pre­ cibus ab his censuris, si forte contraxissent, implorant, et reticent irregula­ ritatem, quam contraxisse aeque certum est et indubitatum, cum iam suspensi multiplici titulo, a celebratione non destiterint. Proindcquc nedum absolutione, sed etiam dispensatione ab irregularitate indigent. > Cf. N. 316. S. C. Concilii 209 Ad gratiam facit error forte eorum animis irreptus, quod crediderint, non incidisse in censuras, quia forte putarunt, sibimetipsis eos reditus tribui posse, qui vacantium vices supplebant. I Iis ita excusari circumstantiis censeo, ut pro utraque gratia absolutionis et dispensationis indulgentiam SS. Pon­ tificis mereantur ». Ex his deliberandum est: VI. An sit consulendum SSmo pro absolutione, dispensatione et condona­ tione in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad VI. Affirmative in omnibus iuxta votum Emi Visitatoris et Relatoris. [Thesaurus Resolutionum, torn. 72, p. 151-/74]. 3933. S. C. C., Turritana, 16 aug. 1806. Publico rogato instrumento die 11 septembris 1749 inter Franciscum Ledda e: PP. Servitas Sassirenses, ille constituit, isti acceptarunt Cappellaniamcum onere Missae quotidianae ad eleemosynam duorum Realium, cele­ brandae ad privilegiatum altare SS. Μ. Virginis Dolorosae. Pro fundo Cappellaniae hypothecae subiecit Ledda nonnullas domus, ut ipso defuncto heredes traderent scuta Sarda nongenta. Eam vero conditionem inter­ posuit, ut heredes deponerent hanc quantitatem in poter del R. P. Priore de' Servi, die in quel tempo sarci, il quale avrà la cura caricar detti scudi novecento in luogo sicuro a talchè mai cessi la celebrazionc della Messa. Atque hanc conditionem PP. Servitae acceptarunt atque spoponder >nt. Defuncto fundatore, traditam pecuniam erogarunt PP. Servitae in emptio­ nem censuum, qui dabant fructum scutorum octo in singula centum. Sed postea fructus ex fundo redeuntes diminuti sunt. Quamquam PP. Servitae hactenus celebrationem ad formam testamenti praestiterint, attamen nunc reductionem Missarum postulant ad eleemosynam a fundatore praescriptam pro ratione redituum, qui nunc percipiuntur. Interrogatus Procurator Gene­ ralis Ordinis Servitarum, respondit, eleemosynam manualem Missarum in Dioecesi Sassarensi adhuc esse unius Rcalis; reditus vero Oratorum culpa non perierunt. De augmento porro horum redituum nulla videtur esse spes, quare Oratoribus praescribi posse existimat, ut tot Missas celebrare tenean­ tur ad rationem duorum Realium pro qualibet, quot iuxta annuum reditum celebrari poterunt. Agitur dc reductione oneris Missarum per contractum acceptati a Reli­ giosis, praevia Superioris Regularis venia, ac propterea reiicienda videtur reductio ob deperitionem seu diminutionein fundi, cum contractus omnino servandi sint, ut in cap. Antigonus, et in cap. Qualiter, de pact., et S. Congr. in Bergomen., 10 iulii 1728. 1 Maxime, cum diminutio fundi ex parte verti 1 Cf. N. 3342. Ve/, νι π Curia Romana 210 possit culpae Religiosorum, qui restitutas sortes census non investienmt in alios census, ut mens fundatoris fuisse videtur. Sequitur dubium: An, et quomodo sit locus reductioni in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 72, p. 186-189]· 3934. S. C. C., Fanen., 16 aug., 13 sept. 1806. In Ecclesia Cathedrali Fanensi duo sunt Mansionarii, qui percipiunt fructus Beneficii erecti in ecclesia SS. Simeonis et ludae, quae multis abhinc annis clausa est, quippe fatiscens et sordida. Cum eam reparare non possint Mansionarii, postulant, ut eruatur omnino, translata Icone ad altare, quod eis in Cathedrali Canonici concedunt, et erogato pretio ex caementis retrahendo in investimentum, unde annui reditus augeantur. Episcopus affirmat, ex fructibus Beneficii SS. Simeonis et ludae percipi scuta 88.88, quae summa repartita ad scuta 44.44 annuatim pro unoquoque pertingit. Obnoxii igitur esse non possunt Mansionarii sumptibus pro restaura­ tione iamiam labentis ecclesiae, pro qua scuta 159.12 impendi necesse esset, ut in peritia ex officio efformata describitur, in qua etiam eiusdem caementa ad valorem scutorum 409.41% pertingere demonstratur. Demo­ litio praeterea huius ecclesiae nullum infert praeiudicium populo, tum quia nulla in ea est Missarum obligatio, tum quia aliae viciniores adsunt eccle­ siae. Ipse locus, ubi sita est ecclesia, vix decet ipsius sanctitatem: vici angu­ stia, clamor ac strepitus hominum infimae plebeculae vetant ecclesiastica munia cum dignitate frequentari. Capitulum consensit Oratorum instantiae. Ex his videtur, mereri Oratores, ut annuere dignemini eomm petitis. Restaurationem ecclesiarum commendant s. canones et praecipue Tridentina Synodus, Sess. 21, cap. 7, de ref. Verumtamen, si deficiat modus unde fatiscentes ecclesiae reparari possint, eadem S. Synodus permittit de­ molitionem, cum facultate ecclesias dirutas in prophanos usus non sordidos, erecta tamen ibi cruce, convertendi. In casu, si diminuatur stipendium Mansionariorum, ut reparationi ecclesiae consulatur, ipsis remanent annua scuta 30, quod stipendium pro temporum angustia tenue est, et impar oneri servitii chori per alternas hebdomadas et canendi in Missis et Vesperis solemnioribus. Proponitur dubium: An, et quomodo sit locus demolitioni ecclesiae in casu? Die 16 augusti 1806: Non proposita. j| Die 13 septembris 1806 Sacra, etc. respondit : Affirmative cum solitis clau­ sulis, celebrato quotannis festo SS. Titularium, et servata in prophanatione censura Sac. Concilii i ridentini, et ad mentem. .Mens est,quod Episcopus incum­ bat invest imento pretii caementorum, quo expleto referat de annuo reditu ab eodem retrahendo, et tunc providebitur quoad applicationem. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn 72, p. 189-191, 195]. 1 Cf. N. 3939. 3 S. C. Concilii 211 3935. S. C. C., Lauretana, 29 nov., 20 dec. 1806. Presbyter loseph Sciava, Canonicus Collegiatac oppidi Castri Fi dard i ab anno 1801 supplicavit ab hac S. Congregatione indultum iubilationis post expletum quadraginta annorum servitium. Rogata Episcopi et Capituli sententia, cumque constitisset, ipsum Canonicum a choro per quadriennium abfuisse, quo tempore Recineti studiis vacavit, rescriptum fuit die 19 decem­ bris 1801: Excomputato tempore, quo Orutor abfuit causa studiorum, recurrat. Nunc superelapso quinquennio réintégrât preces pro impetranda iubilatione. Denuo exquisita est sententia Episcopi, audito Capitulo. Habitis comitiis retulit: che il medesimo sempre in addietro ha fatto sodisfare e sodisfatto ancora personalmente tutti li vari oblighi di Messe, che vi sono in questa nostra Colle­ giato, ma che sui punto del servizio corale, attcsi gl'incomodi del Sig. Canonico Sciava, non ha potato in conto alamo prestarlo fin dal tempo, che dette la primasua supplica per la giubilazione. Nihilominus collectis suffragiis Capi­ tulum instantiam probavit, et Episcopo interim defuncto, Vicarius Capitu­ laris quoque instantiae suffragatur in sua informatione. Nihilominus iis, quae Vicarius Capitularis pro concedenda iubilatione affert, aperte obstat praxis huius Sac. Congregationis, quae, nisi continuum et laudabile servitium praestitum sit, numquam indulta huiusmodi iubilationum impertiri solet. Tempus enim, quo quis abfuit causa studiorum, non calculatur in curriculo annorum quadraginta. Quare si Orator per quin­ quennium abfuit causa studiorum, si huiusmodi temporis defectum supplere non potuit, sequitur, ut deficiat continuum et laudabile quadraginta annorum servitium, quo remoto numquam indultum iubilationis concedi solet. Infir­ mitas vero, qua laborat Orator, quantum confert, ut alterum indultum causa infirmitatis concedatur, tantum inutilis est ad exorandum indultum iubila­ tionis. Dubium est: An sit concedendum indultum iubilationis in casu? Die 29 novembres 1806: Non proposita. Die 20 decembris 1S06 Sacra, etc. respondit: Negative; et esse concedendum indultum causa infirmitatis ad quatuor annos, si tamdiu. [Thesaurus Resolutionum, torn. 72, p. 236-239]. 3936. S. C. C., Sutrina, 28 febr., 18 iul., 22 aug. 1807. Presbyter Angelus Razzante paralysi a manibus laborat, atque ab Episcopo suo suspensus est, ne Sacrum faciat. Supplicat nunc pro rehabilitatione cum assistentia alterius Sacerdotis, ut sine periculo Sacrificium Missae offerre valeat. Rogatus est Episcopus de sua sententia, facto prius experimento per Magistrum caeremoniarum. Hic refert, Oratorem esse in probabili periculo Curia Romana 212 vel eversionis calicis, aut alius inferendae irreverentiae Sacramento, si solus celebret. Opinor vero, huic defectui suppleri posse, si cum assistentia alicuius Presbyteri celebret, qui vinum et aquam in calicem infundat, eumdem palla coo­ periat et detegat, ac in oblatione, elevatione et sumptione sustineat, pariterque dextera teneat, dum Celebrans super Calice signat cum Hostia dicens, Per ipsum, etc., Per eumdem, etc., ipsam frangendo ad illa verba, Pax Do­ mini, etc., et cum extergit patenam. Quod quidem si EE. VV. permittendum indicaverint, ut possit Sacerdos Orator suis Missarum oneribus et propriae devotioni satisfacere, opportune iniungendum esse arbitrarer, ut quoad fieri possit, privatim celebret, et loco, et tempore, quo pauci reperiantur adstantes. Ubi quis eo morbo vexetur, unde operatio rebus divinis periclitatur et scandalum oritur, profecto est irregularis ad tradita perPirhing, in Ius Canon. lib. i, tit. 20, n. 14. Sed cum agatur de morbo nulla sua culpa contracto, et omne removeatur periculum, si ei adsit alius Sacerdos, sane dispensandus videtur ab irregularitate, dummodo celebret cum adsistentia alterius Sacer­ dotis: can. Illud, caus. 7, quaesi. 1. Proponitur dubium: An, et quomodo sit consulendum SSmo pro dispensatione ab irregularitate in casu? Die 28 februarii 1807 Sacra, etc. respondit: Negative. Reiteratis vero precibus propter rei familiaris angustiam, quam etiam Episcopus in nova informatione testatur, idem Sacerdos EE. VV. supplicat pro definiendo dubio: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die 18 iulii 1807: Non proposita. Die 22 augusti 1807 Sacra, etc. respondit: Praevio recessu a decisis, dum­ modo celebret ianuis clausis, vel in hora minus a populo frequentata, et cum alio adsistente Sacerdote, pro gratia arbitrio et conscientiae Episcopi ad trien­ nium cum solitis clausulis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 73, p. 43-45, *53» T57]· 3937. S. C. C., Auximana et Nucerina, 22 aug. 1807. Resoluta fuit haec causa die 10 septembris 1803. 1 Post quadriennium ct ultra Sacerdos Fancelli réintégrât preces. Rogatus de sententia Episco­ pus Cingulanus scribit: Maiora sc mihi praebuisse emendationis signa affirmare possum, cum tribus abhinc annis eam vitae rationem instituerit, quae Ecclesiasticum decet. Putarem, EE. VV. Oratoris precibus indulgere posse, cum absolvendo ab omni censura ct irregularitate, cum nihil amplius perpetraverit, quod huiusmodi gratia reddat indignum ». Igitur EE. PP. deliberare dignabuntur: An sit consulendum SSmo pro absolutione et dispensatione in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 73, p. 174], 1 Cf. N. 3918. S. C. Concilii 213 3938. S. C. C., Tarraconen., 21 nov. 1807. Ab Archiepiscopo Tarraconensi hoc proponitur postulatum: Cum in Dioecesis pcrlustratione reperiissem, neminem ex XXVII Vicariis ruralibus, qui totidem inserviunt suffraganeis ecclesiis, festis diebus Missae Sacrificium pro populo offerre, eo praesertim, quia nec sunt proprii Parochi, nec ipso­ rum ecclesiae propriam Parochiam a Matrice disiunctam constituant, sed ab illis gerantur dependenter a Matricis Rectore, in quo residet habitualis cura animarum: tamen attente considerans, eos ab iis, qui perpetui dicuntur, nomine tantum differre, non re, non dubitavi decretum edere cos constrin­ gens ad celebrandum pro populo diebus festis. Verum cum huiusmodi decreto resistant, ad eliminandas dubitationes sedandosque conscientiae motus, tutius duco EE. VV. super his consulere ». Omnis dubitandi ratio in eo est, utrum in ecclesiis, quae in Dioecesi Tarraconensi suffraganeae vocantur, cura actualis resideat penes Rectorem ecclesiae Matricis, seu potius apud Vicarium nutalem, seu ad nutum amovibilem. Nam cum ex Tridentino, Sess. 23, cap. 1, de ref. ii teneantur pro ovibus suis sacrificium offerre, quibus animarum cura commissa est: ita tenentur applicare Missam pro populo, qui actualem curam exercent, licet sint Vicarii ad nutum amovibiles, ut declaravit Benedictus XIV in const. Cum semper oblatas. 1 Vicarii huiusmodi nutales negant apud se residere curam actualem, quia nec ecclesiis suffraganeis praeponuntur praevio examine, nec Synodo adsistunt, nec habent propriam Paroeciam disiunctam a Matrice. Ex his deducunt, quod non proprio iure curam exer­ ceant, sed tamquam ministri Rectoris Matricis, proptereaque non ad eos pertinet cura actualis. Nihilominus Archiepiscopus censuit Vicarios huius­ modi veros esse Parochos, et apud eos curam actualem esse. Nam Vicariae, quas regunt, auctoritate Ordinaria erectae sunt, in eisque Vicarii nutales, licet a Rectoribus Matricis nominati, decreto Ordinarii instituuntur, nec nisi ab eodem Ordinario possunt amoveri. Separarim regunt curas a Ma­ tricis Rectore; Fontes Baptismatis habent, et SS. Eucharistiae Sacramen­ tum in propriis ecclesiis custodiunt, Viaticum deferunt, Matrimonia publi­ cant licet alter contrahentium Matrici subiectus sit; Baptismata in propriis codicibus adnotant; visitationi Episcopi subiiciuntur. Quae omnia evin­ cunt, eosdem Vicarios, licet amovibiles, proprie tamen esse Parochos, ct actualem curam habere. Consuetudinem porro despiciendam esse putat Archiepiscopus, cum potius dicenda sit abusus, ubi iuri divino et ecclesia­ stico repugnat. Ex his EE. VV. deliberare dignabuntur: An ΧΧΙΊΙ ricarii nutales teneantur ad applicationem Missae pro populo, ita ut decretum ab Archiepiscopo in sac. visitatione latum sit exequendum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 73, p. 230-233]. * Cf. N. 34S. Curia Romana 214 3939. S. C. C., Fanen., 21 nov., 19 dec. 1807. Resoluta fuit hacc causa die 13 scptembris anni proxime praeteriti.1 Nunc Episcopus Vos, EE. PP., certiores reddit, caementorum pretium attingere summam scutorum 409.41 ct fructus annuatim persolvendos scuta quinque pro singulo centenario. Cum autem lucrum scutorum duo circiter supra viginti tantummodo ex ea percipiant Mansionarii, quo lucro in duas partes diviso, eorum cuique exigua tantum summa obveniat scuto­ rum ii, sequitur, eos magno Missarum onere gravari non posse. Dubium proponitur: An, et quomodo applicandum sit investimentum ex pretio caementorum in casu? Die 21 novembres 1807: Non proposita. Die 19 decembris 1807 Sacra, etc. respondit: Affirmative in augmentum praebendarum et distributiones quotidianas iuxta votum Episcopi, celebrata ab unoquoque Mansionario una Missa in menses singulos in sacello Sanctorum Titularium applicanda pro anima fundatorum. [Thesaurus Resolutionum, torn. 73, p. 237, 241]. 3940. S. C. C., Arianen., 23 ian. 1808. Franciscus Xavcrius Marziano a praedecessore Episcopo suo Arianensi usque ad Lectoratus gradum promotus, a ceteris Ordinibus reiectus fuit, neque dimissoriales consequi potuit a Vicario Capitulari. Quare Martianus Neapolim petivit, et in Regio Clero adseriptus, ad reliquos omnes Ordines gradatim promotus est sine testimonialibus Curiae Ariancn. contra constitu­ tionem Innocentii XII, Speculatores. - Quamquam ex hoc esset suspensione irretitus, attamen celebravit, ut ipse asseverat, ignorantia ductus constitu­ tionum apostolicarum. Sed monitus ab ecclesiasticis viris, ad suum Ordina­ rium confugit, ut a suspensione liberaretur. Id quod ab ipso obtinuit, dum­ modo a Sede Apostolica impetrasset dispensationem ab irregularitate, qua tenebatur cx eo, quod suspensione irretitus Sacris operatus esset. Cum itaque eius irregularitas nota esset, cessavit a celebratione Missarum, ct apud Vos EE. PP., dispensationem ab irregularitate implorat. Vicarius Capitularis in sua informatione affirmat, quod defunctus Epi­ scopus non voile promuover POratore agi'ordini ulteriori per alcune mancanze, per altro di non molto momento dal medesimo commesse in Seminario. Egli sostiene, chc allorquando fu cosi ordinato Sacerdote, non gli erano note le » Cf. N. 5934 » Cf. X. 258. 5. C. Concilii 215 apostolichc cost ilusioni, e che in conseguenza credezasi di non esser in corso in veruna censura. Del resto posso assicurare, che il detto Marziano è fornito di sufficienti cognizioni per lo stato Sacerdotale, e inunito di tutti li requisiti prescrit!i dal Sac. Concilio di Trento; non ho cosa di dolermi dei di lui costume, ed ha subito una corrispondente inortificazione da me impostagli. Cum suspensus celebraverit, apertum est Martianum ex const. Specula­ tores irregularitatem contraxisse: cap. 3, de poenis·, et S. C. in Fanen., 20 iulii 1805 l. Et quamquam Cappellano Regio privilegium sit, ut ordinare possit illos, qui Regio Clero adscript! sunt: attamen id obtinet, quatenus proprii Episcopi testimonialem afferant. Xideant igitur EE. PP., num sub­ sit causa, cur dispensandus sit. Non contemptu legum ecclesiasticarum, sed ignorantia fatetur Orator se prae tennis isse testimonialem proprii Episcopi. Caetcrum Ordinarius testatum facit, cum habere tutti i requisiti presentti dal Concilio di Trento, etc. Dubium proponitur: An sit consulendum SSnio pro dispensatione et rehabilitatione in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, imposita salutari poenitentia arbitrio Ordinarii. [Thesaurus Resolutionum, torn. 74, p. 11]. 3941. S. C. C., Forosempronien., 26 mart. 1808. Cathedralis Ecclesia Forosemproniensis et Parochialis est, curamque animarum per Vicarium amovibilem exercet in agro, in quo ea regio, quae appellatur Piano di S. .Martino, distat ab Ecclesia Parochiali et ob longum apserumque interpositum iter spiritualibus nonnunquam destituitur auxiliis. Dum adhuc administrationem Forosemproniensis Ecclesiae retinebat moder­ nus Episcopus Laureti et Recincti, ut consuleret hisce ruricolis, suasit Capi­ tulo, melius saluti animarum futurum, si haec regio a Paroecia Cathcdrali dismembraretur, constituto novo Parocho in ecclesia rurali S. Martini, quam circumstant tres supra sexaginta familiae colonorum. Annuit Capitu­ lum. LTt vero congrua novo Parocho assignari posset ct aedes parochiales extrui, ct sacra supellectilis comparari, nonnulla proposuit Episcopus Admi­ nistrator. Quoniam vero interea novus Pastor Foroscmproniensi Ecclesiae datus est, is in Urbe auditus, nedum adprobavit commendavitque sum­ mopere, quae a suo Decessore gesta sunt, verum etiam noscens novam hanc Paroeciae erectionem utilem esse et necessariam: enixis precibus EE. VV. exorat, ut cum suis, tum incolarum Plani S. Martini votis quam primum satisfacere dignentur. Proponitur dubium: An, ct quomodo sit locus dismembrationi, et erectioni novae Paroeciae in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative in omnibus iuxta votum Emi Relatoris, ct ad D. Secretarium cum SSiho. [Thesaurus Resolutionum, torn. 74, p. 53-63]. 1 Cf. N. 3924. Curia Romana 2i6 S. C. Concilii 3942. 3943. S. C. C., Signina, i8 mart., 27 maii 1809. S. C. C., Neapolitana, 17 sept. 1814. Pertinent ad patronatum fratrum Lauri, nempe Sacerdotis Laurentii, Octavii et Gregorii quatuor Cappellaniae sive simplicia Beneficia in Cathedrali Ecclesia Signina erecta, quorum alterum nuncupatum a S. Bernardino, et S. Maria Angelorum, alterum divo Hieronymo, possidetur a Sacerdote Laurentio; tertium vero sub invocatione S. loannis Baptistae, et quartum S. loseph, tenet Clericus Marianus, dictorum fratrum Lauri nepos. Horum Beneficiorum latet fundatio inter antiquitatis tenebras, cum ante annum 1500 iam erecta fuisse constet. Ex praediis, quae indiscriminatim pertinent ad haec Beneficia, redeunt annua scuta 62, et ex his implenda sunt onera Missarum 299 et alia quatuor cum cantu; praeterea vectigalia persolvi debent et expensae pro manutentione Cappellarum. Cum redditus impares essent oneribus, fratres Lauri postularunt, tum reductionem onerum, tum etiam, ut duo Beneficia S. Bernardini et S. Hie­ ronymi unirentur Beneficio S. loannis Baptistae; quae duo Beneficia unienda cum possideantur a Sacerdote Laurentio Lauri, hic assentitur unioni, dum­ modo post sui obitum effectum habeat. Episcopus narrata confirmans utriusque instantiae suffragatus est. Itaque dic 17 decembris 1808 rescriptum pro­ diit: Pro reductione arbitrio et conscientia Episcopi ad taxam Concilii Romani, et ponatur in tabella; quo vero ad unionem ponatur in folio. De unione nunc tantum quaeritur. Obstare quidem ei videtur iuris dispo­ sitio, quae ad perficiendam Beneficiorum unionem requirit causam necessa­ riam et utilem, et consensum eorum, quorum interest: can. 49, Caus. 26, quaest. 1; cap. Tua nuper, de his quae fiunt a Praelat., et S. C. in Forosempronien., 19 decembris 1801.1 Quamquam in re nostra unioni assentiantur tum Bénéficiât!, tum Patroni, attamen nulla subest necessaria causa, et utili­ tas Ecclesiae, cum unio petatur in commodum Beneficiatorum. Verum agi­ tur de tenuissimis Beneficiis, quae maioribus, quam par sit, gravantur one­ ribus, ut difficile sit invenire, qui ea consequi velit, agi turque de Beneficiis mere simplicibus. Dubium proponitur: An, et quomodo sit locus unioni in casu? I Dic 18 martii 1809: Non proposita. Die 27 maii 1809 Sacra, etc. respondit: Affirmative post obitum vel restgnationem Sacerdotis Laurentii Lauri, firmis omnibus oneribus ad formam fundationum et rescripti diei 77 decembris 1808. [Thesaurus Resolutionum, tom. 74, p. 20-22, 25]. « Cf. N. 3914. 217 Acolythus Dominicus de Paolis triginta et amplius annos natus, cum in morbum gravissimum incidisset , convalescens laboravit imbecillitate nervo­ rum opticorum, et nunc, quin ullam exteriorem deformitatem praeseferat, luminibus captus est ita, ut vix lucem a tenebris secernat. Nihil intentatum reliquit, ut adhibitis remediis visum recuperaret; sed omnia frustra, cum Chirurgi nullam spem esse reliquam affirment. Nihilominus cum maximo flagraret desiderio Sacrorum Ordinum, animum applicavit ad scientias phi­ losophicas et theologicas consequendas, et opitulante persona, quae ei lec­ tionem et scriptionem praestaret, tantum in iis profecit, ut facto publico experimento, admirationem in omnibus ingesserit. Neque minus profecit in sacris caeremoniis, et habet plurima testimonia, cx quibus probat se cum adsistentia Sacerdotis idoneum esse ad celebrationem Missae. Itaque SSmo bis preces porrexit, ut dispensationem ab irregularitate impetraret. Eius preces ad hanc Sac. Congregationem ablegatae fue re. Plurimas Orator affert commendationes Episcoporum aliorumque virorum Ecclesiasticorum. Ex his inquirendum erit, num Orator sit irregularis, num dispensandus et quatenus dispensandus, quomodo gratia concedenda. Cum ita Orator careat visu, ut praeter lucem a tenebris nil praeterea discernat, irregularis profecto est ex genere eorum, qui ex defectu corporis impediuntur congruo usu et exercitio Ordinis, praesertim celebrationis Missae. Neque eidem suffra­ gari posse videtur, quod neque sua culpa, neque vi morbi caecus sit, neque ullam deformitatem exteriorem habeat. Irregularis enim fit ex eo. quod, si non propter deformitatem, certe ob imbecillitatem Missam legere non potest. Superest, ut EE. PP. videant, num saltem dispensatio Oratori indulgenda sit. Pro impertienda gratia multa faciunt: irregularitatem casu, non culpa Oratoris contractam fuisse; vitium emendatum fuisse ab Oratore applica­ tione profectuque in scientiis, praecipue theologicis; dispensationis gratiam redire in utilitatem Ecclesiae : ita Oratorem instructum esse in sacris cae­ remoniis, ut celebratio Missae ab eo explenda cum adsistentia Sacerdotis neque scandalo, neque admirationi populo adstanti futura sit; eumdem Oratorem commendatum esse ab Ordinario, et ab aliis undecim Episcopis, qui pro eo gratiam deprecantur; testimonium Cleri, qui eumdem idoneum affirmat. Verum obstat regula, qua semper usa est S. Congregatio in con­ cedendis dispensationibus super defectu corporis, ut eas facilius induisent, ubi res erat de dispensando Sacerdote iam promoto, quam ubi agitur de Clerico promovendo, ut in Comen., 6 maii 1775. 1 Nihilominus, quatenus EE. PP gratiam indulgere censeant, id quod ad modum pertinet conceden­ dae dispensationis, cavendum erit, ne celebrare possit sine assistentia alteCf. N. 3792. 1 218 Curia Romana rius Sacerdotis, et numquam in publica ecclesia, sed in Oratorio privato. Dubium dirimendum erit An, et quomodo sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione ab irregula­ ritate in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 75, p. 4-10]. 3944. S. C. C., Camerinen., 17 dec. 1814. Carolus Ribccchi e Villa Valliculi suo testamento die 8 ianuarii 1793 constituit erede universale e proprietaria di tutti i suoi béni la chiesa dei SSmo Rosario di Vallicchio con obligo peraltro al Curato pro tempore di doversi celebrare tante Messe, quanto sarà il frutto di detti béni alla ragione di dut paoli per Messa, lasciando per altro usufruttuarie della sua eredità le sue sorcllt Lucta e Felice la loro vita naturale durante. Viventibus adhuc heredibus usufructuariis, terraemotu concussa fuit ecclesia Parochialis S. Luciae, cui subiiciebatur ecclesia SSmi Rosarii, heres proprietaria Caroli Ribccchi. Sacerdos Venantius Biocca preces admovit huic Sac. Congregationi, ut ei liceret Parochialem ecclesiam S. Luciae fere omnino collapsam transferre ad ecclesiam SSmi Rosarii. Ut vero consuleret expensis, quae pro amplianda hac ecclesia et a fundamentis extruendis aedibus parochialibus iudicio peritorum in scutis 350 requirebantur, facultatem imploravit vendendi cae­ menta quassatae ecclesiae S. Luciae, et imponendi censum super fundo hereditatis Ribecchi. Ipse vero Parochus sesc promptum paratumque exhihuit ad solvendos fructus, donec vixerint sorores Ribecchi usufructuariae. Hisce vero defunctis sese obligavit ad celebrationem Missarum pro simplici iulii eleemosyna, si ad huiusmodi celebrationem successores etiam cogantur, donec census fuerit extinctus. Archiepiscopus huic instantiae suffragatus est. Quibus precibus relatis per summaria precum in Congregatione dici 20 ianuarii 1798, rescriptum fuit: Archiepiscopo, qui pro suo arbitrio et con­ scientia Oratori gratis indulgeat iuxta petita et superius descriptum cius votum. Parochus Venantius Biocca nonnisi anno 1803 usus est facultate a S. Congregatione sexennio fere ante tributa, quo anno dic 8 novembris publico stipulato instrumento censum in annuis scutis decem imposuit super praedio Camponovo ad hereditatem Caroli Ribecchi spectante, illumque pretio scut. biscentum vendidit Comiti Aloysio Foschi Patritio Camerino. Defunctis anno 1808 sororibus Ribecchi venit dies, quo purificata est substitutio eccle­ siae SSmi Rosarii. Sed cum eam regionem teneret extera dominatio, non po­ tuit Parochus possessionem capere bonorum hereditariorum Ribccchi,sed ea invasit Sagrilegum Demanium, quod mobilia vendidit, stabilia publicae licita­ tioni exposuit. Quare Parochus Venantius, quo minus detrimentum ecclesia caperet, censuit inire foedus cum patre suo Philippo Biocca ct Comite Aloy­ sio Foschi, ut ipsi ad haec bona licerentur. Cum tamen ea esset temporum I I I I I | ' •S’. C. Concilii 219 iniquitas, ut aditus ad S. Sedem esset interclusus, nec venia apostolica ad stipulandum contractum huiusmodi impetrari posset: Parochus nomine etiam patris ct Comitis Foschi Spoletum venit consulrum Cardinalem Anto­ nelli Magnum Poenitentiarium, qui eo loci detinebatur, num tuta conscientia bona hereditatis Ribecchi acquirere posset. Cui respondit Excellentissimus Antonelli: licere, dummodo acquirerent animo restituendi bona et parendi ad omne mandatum Ecclesiae. Nunc, postquam supervenit felix rerum mutatio, tam Comes .Antonius, filius interea defuncti Aloysii Foschi, quam Parochus Venantius eiusque pater preces obtulere, quibus convalidationem venditionis et emptionis bonorum Ecclesiae postulantes declararunt, se promptos paratosque esse bona empta restituere ea tamen conditione, ut reintegrationem consequantur de expensis ab ipsis factis in manutenendis fundis, atque etiam eorum creditis et pecuniis solutis in dimittendo aere alieno hereditatis Ribccchi. Venditio­ nem huiusmodi utilem Ecclesiae fuisse affirmant, idcirco sanationem con­ tractus, atque opportunam absolutionem a censuris, si in eas inciderint, obtinere confidunt. Archiepiscopus in sua informatione affirmat, bona vendita fuisse iustissimo pretio, nimirum pretio ultra triplum maiore pretio censuali, ac huiusmodi emptionis et venditionis contractum omnibus attentis verissimis circum­ stantiis tam Parochialis ecclesiae, quam Rectoris pro tempore cessisse in evidentem utilitatem. Addit praeterea, vires deficere ecclesiae Parochiali, si rescisso contractu restituere deberet summas emptoribus debitas. Inde putat, expedire Ecclesiae, ut sanatio concedatur, cuius et modum proponit atque suggerit. Porro cum bona fide contractum iniissent, ut Ecclesiae rem utilem facerent: videant EE. PP., num stante bona fide, rectissima intentione et temporum conditione, dubium sit, num censuras et propter successivas Missarum celebrationes in irregularitatem inciderint, ut eisdem, quemad­ modum Archiepiscopus putat, ad cautelam tantum absolutio ct dispensatio concedatur. Dignentur dirimere dubia: 1. An contractus, dc quibus agitur, sint initandi seu potius sanandi in casu? 2. An sit consulendum SSmo pro absolutione a censuris et respective dispen­ satione ab irregularitate in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Ad mentem; mens est, quod D. Secre­ torius curet cum Sanctissimo sanationem contractuum iuxta votum Archiepiscopi. Ad 2. Affirmative ad cautelam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 75, p. 30-38]. 3945. S. C. C., lanuen., 9 sept. 1815. Intuitu hereditatis die 21 septembris 1803 matrimonium in faciem Eccle­ siae celebratum fuit inter Evangclistam Massa et Theresiam Turrio. Vir in domo mulieris per aliquod tempus habitavit, numquam tamen cum ea ivit cubitum. Postea domicilium sponsae deseruit. Verum semper hic vestigia 220 Curia Romana suae sponsae sectabatur, ut ad domum suam traduceret: atque res eo pro­ cessit, ut rixae palam factae sint, et ipse armatus in domum sponsae sese intruserit, ex quo facto in vincula coniectus est. Frustra honesti et religiosi viri rem componere tentarunt. Nam anno 1805, post annum et menses decem a contracto matrimonio Theresia preces SSriio Dno Nostro obtulit, in quibus exposuit, Evangelistam Massa cum ea matrimonium contraxisse, sed numquam cum ea consummasse, proptereaque postulabat dispensationem super matrimonio rato et non consummato, ex causa odii et aversionis animorum. Quibus precibus ad S. hanc Congregationem remissis delegatus fuit Emus Archiepiscopus lanuensis, ut citatis intéressé habentibus, et Defen­ sore matrimonii, processum conficeret ad formam constitutionis s. m.Bene­ dicti XIV, Dei miseratione,1 tum super non sequuta consummatione, tum super causis dispensationis. Absoluto processu anno 1808 censuit in suo voto Emus .Archiepiscopus lanuensis, constare de non sequuta consumma­ tione et de idoneis causis dispensationis, quam S. Pontificem concedere con­ sulebat. Mulier nititur probationi, quam canones requirunt, ut non consumma­ tum matrimonium evincatur: scilicet iuramento ipsius mulieris, testimonio septem propinquorum et recognitione sui corporis per obstetrices facta, quemadmodum praescribit cap. Causam 14, de probat., cap. Litterae Vestrae, de frigid, et malefic., et cap. Fraternitatis, eod. tit. Nilque contra refragari ait, si vir iuravit, se matrimonium consummasse. Nam in contradictione viri et puellae potius habendum est huius iuramentum, quando ex recognitione intemerata apparet ex cap. Proposuisti, de probat., maxime cum assertio viri de sequuta consummatione sit incerta et inverosimilis. Incerta, quia rogatus a ludice, nurn perfectam habuisset copulam, respondit: credo perfetta la consumazione · inverosimilis, quia cum ipse semper recusassetfquemadmodum testes deponunt) condormire cum uxore, licet saepe invitatus, verosimile non est, ut ipse asserit, clanculum et futive sponsam complexum fuisse. Defensor vinculi ad vindicandam fidem iuramenti arguit ex cohabitatione, ex qua oritur praesumptio iuris et de iure sequutae consummationis: cap. 12, 13, de praesumpt., porro ex eo quod Evangelista matrimonium con­ traxerit non propter hereditatem, sed ex inveterato amore erga Theresiam. Arguit praeterea ex obstetricum inscitia. Odii vero causam satis non esse contendit ad dissolvendum matrimonium ob Trident.. Sess. 24, cap. 5. dr doct. matrim. Ex his Emi PP. deliberare dignentur dubium: An sit consulendum SSmo pro dispensatione super matrimonio rato et non consummato in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 75, p. 90-96)]. 1 1 Cf. N. 318. .S'. C. Concilii 221 3946. J i | 1 ] 1 I I I I S. C. C., Fesulana, 13 ian. 1816. Cathedralis Fesulanae Capitulum decem constat Canonicis, ad quorum aliquos cura pertinet animarum. Ex his videns modernus Episcopus chori servitium non pro dignitate praestari, SSmo Dno Nostro preces dedit, ut impetraret unionem ad mensam Capitularem et translationem ad Eccle­ siam Cathedralem octo Beneficiorum, quae in aliis ecclesiis extant, quaeque vel ad liberam collationem Episcopi, vel ad patronatum Capituli, vel priva­ torum pertinent. Ex fructibus vero Beneficiorum huiusmodi vacantium, vel cum primum vacatura sint, tres constituantur Mansionarii, qui choro quo­ tidie inserviant. Multa S. Congregatio, cui preces huiusmodi delegatae fuere, percontata est ab Episcopo, quae ad rem dirimendam erant necessaria, quibus in remissa informatione factum est satis. Ex memoratis Beneficiis redeunt annua scuta fere 210, quae divisa pro stipendio inter erigendos Mansionarios, singulis darent scuta 70. Additque Episcopus: Haec omnia Beneficia, si ah ecclesiis, ad quas modo pertinent, transferantur, tanti momenti damnum eventurum non esse affirmo, ut hoc ipsum attendere oporteat, cum agatur praesertim de illa Cathedralis Ecclesiae neces­ sitate. ad quidem consulendi nulla alia via patere mihi videtur Compertum mihi certumque est neminem esse passive vocatum, qui de petita eorum Bene­ ficiorum translatione ac reductione conqueri iure possit. Verum observandum, agi in re nostra non de augendis Praebendis Canonicalibus, sed de constituendis Mansionariis, propterea observandum erit, num dispositio Tridentini, Sess. 24, cap. 15, de ref. applicari possit ad casum, quo novae Mansionariae erigi debent. Sed sane si necessariae sunt Mansionariae in Cathedrali Fesulana: iusta videtur subesse necessitatis et utilitatis causa ad unionem perficiendam. Dubium proponitur: An, ct quomodo sit locus unioni et translationi Beneficiorum in casti? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative iuxta votum Episcopi, satis­ factis omnibus oneribus etiam per alios ad formam respectivarum fundationum sumptibus Mansionariorum, et accedente consensu Patronorum. [Thesaurus Resolutionum, torn. 76, p. 2-6]. 3947. S. C. C., Segobricen., 25 maii, 15 iun. 1816. I I I I Collegium Canonicorum Ecclesiae Cathedralis Scgobricensis suis capi­ tularibus comitiis sub annum 1802 deliberavit, ut iubilatio Dignitatibus et Canonicis indulgeretur post expletum servitium 3; annorum, et Beneficiatis et Cappeilanis, postquam annos 40 inservierint. Decretum placuisse ferunt ad exemplum consuetudinis vigentis in aliis Hispaniarum Ecclesiis, praeci­ pue in Valentina Metropolitana. De singulis ad rem opportunis notitiis Curia Romana 222 rogatus Episcopus respondit: Collegium Canonicorum constat quatuor Di­ gnitatibus et decem Canonicis. Praeterea in eadem Ecclesia triginta sunt Beneficia, et triginta tres Cappcllaniae Ministeriales, quibus omnibus impo­ situm est ad chorum, funera et caetera parochialia ministeria intéresse. Ex quibus concludit Episcopus: nihil praeiudicii aut detrimenti affici unquam posse iubilationis concessione, sive ad populi commodum sive ad chori ser­ vitium dignum spectetur. Nullum sane privilegium in iure scriptum legitur, quo Canonicis, qui diu Ecclesiae inservierint, indultum iubilationis concedatur; consuetudine tantum inolevit, ut Canonicis et Beneficiatis, qui spatio quadraginta anno­ rum continuo et laudabiliter chori munera obierint, indulta iubilationis con­ cederentur. Quamobrcm praxis invaluit, et scrupulosius retenta fuit ab hac S. Congregatione, ut indulta huiusmodi generatim Capitularium corpori non concedantur, unde illis proprio marte liceat jubilatione frui post quadrage­ narium servitium, sed haec solum dari solet venia singulis recurrentibus in casibus particularibus, et quidem constito prius de continuo et laudabiliter expicto quadraginta annorum servitio ab iis, qui indulta huiusmodi implorant, ut statuit S. Congregatio in Constantien., 4 maii 1737. 1 Quare deliberabunt EE. VV., an Dignitatibus et Canonicis post servitium annorum triginta quinque ea danda sit venia, Beneficiatis vero post expletum quadragenarium servitium, quin illorum quisque in singulis casibus ad S. Congregationem recursum habere teneatur, quo continuum et laudabile servitium praestitisse demonstret. Vestrum erit ferre suffragium: i. An sit probanda resolutio Capitularis Ecclesiae Segobricensis quoad induitam iubilationem omnibus Dignitatibus et Canonicis, qui ad annos triginta quinque et Beneficiatis et Cappellants, qui ad annos quadraginta inservierint in casu? Die 25 maii 1816: Non proposita. Die /5 iunii 1816 Sacra, etc. respondit ad 1. Negative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 76, p. ro3-iO7, 136]. 3948. S. C. C., Savonen., 15 iun., 13 iul. 1816. Vacata mense decembris anni 1811 ecclesia pagi Vadorum, die 10 ianuarii anni 1812 indictus fuit ab Episcopo Savonensi concursus accitis tribus Examinatoribus, quibus facultas data est novem ferendi suffragia, scilicet tria super unoquoque ex tribus quaesitis. Coram Examinatoribus adfuere concurrentes: Joseph Toso, Praepositus ecclesiae parochialis oppidi Varaginis, qui octo tulit puncta; Sacerdos loannes Baptista Torre, ex Cappuccinorum Familia, atque ex rescripto SSmi habilis factus ad consequenda Bene­ ficia, quantumvis curata, cui septem suffragarunt vota; Antonius Saccarelli, Rector ecclesiae S. Salvatoris oppidi Valleggie, qui sex suffragia consequutus S. C. Concilii est. Nihilominus Episcopus censuir inter ceteros magis idoneum Sacerdo­ tem Torre declarare. Graviter hoc tulit Praepositus loscph Toso, atque a iudicio Episcopi appellavit ad Emum Archiepiscopum lanuensem, sed ea deserta, provocavit ad Laicam potestatem Ministri Cultorum, qui recognita eumdem reiecit. Ab hoc itaque tempore Sacerdos Torre institutionem in \rchiprcsb\teratu obtinuit et a triennio illum possidet. Sed Praepositus Toso praeterito anno preces huic S. Congregationi obtulit, in quibus conquestus fuit sibi praehahitum fuisse Sacerdotem Torre che neanche aveva riportata 1'approvazione nel detto concorso, atque idcirco postulavit, ut ad trutmam revoca­ rentur acta concursus, et cui de iure Paroeciae collatio fieret. Episcopus in sua informatione, transmissis actis concursus, rationes affert, cur Praeposito Toso antetulerit Sacerdotem Torre, et concludit: rciicicndam esse instantiam Toso, cumque monendum, ut melius se gerat cum ovibus sibi concreditis. Nulla profecto causa est, quamobrcm acta concursus ad examen revocen­ tur. Non enim potest Praepositus Toso in discrimen acta illa adducere, ex quibus ipse fuit approbatus. Posset ipse provocare ab irrationabili iudicio Episcopi, qui ipso posthabito Paroeciam contulit Sacerdoti Torre, cui minora suffragia in concursu accesserunt. Sed Tridentinum, Scss. 25, cap. 18, de ref decrevit, ut inter approbatos ab Examinatoribus Episcopus eum seli­ gat, quem ceteris magis idoneum indicaverit. Non itaque cogitur Episco­ pus sequi relationem Examinatorum, et potest praeponere, qui minora suf­ fragia habuit. Sed ne in iudiciis Episcoporum quidquam gratia et favor sibi vindicet, satis prospexit consultissima constitutio S. Pii V, In conferendis,1 etencyclica s. m. Benedicti XIV, Cum illud, 2 ex quibus fas est ab irrationa­ bili iudicio Episcopi in dcvolutivo appellare. Unum in precibus Toso exponit, quod Sacerdos Torre neanche aveva riportata 1'approvazione nel detto concorso, quod veritati non apprime cohae­ ret, cum septem habuerit suffragia. Ceterum Episcopus rationes affert, unde Tosium rciecerit, qui est: - vir apprime imprudens, rixosus, avarus, pau­ perum aspernator, quique ecclesiae Parochialis Varaginensis gregem sibi creditum non uti Rector, sed uti mercenarius oves mungit. Haec sunt mo­ menta, quae, postposito Sacerdote Toso, me impulerunt ad declarandum pmdentia, moribus, doctrina aliisque ad vacantem ecclesiam gubernandam opportuni^, magis idoneum Sacerdotem Torre, qui ab Examinatoribus sep­ tem cx novem faventibus votis approbatus fuerat, quique insuper tum uti Curatus ecclesiae Parochialis S. Petri huius Civitatis, tum uti carcerum Confessarius, optimum de suarum virtutum praestantia testimonium exhi­ buerat». Dubium proponitur: An constet de irrationabili iudicio Episcopi, ita ut Praeposito losepho Toso sit conferenda Paroecia, seu potius Sacerdos Torre sit manutenendus in casu? 1 Cf. N. 119. ’ Cf. N. 3474 223 * Cf. N. 333. Curia Romana 224 Die ij iunii 1816: Non proposita. Die Ij iulii 1816 Sacra, etc. respondit: Negative ad primani partem; affir­ mative ad secundam, et Praepositus Toso consulat conscientiae suai.1 [Thesaurus Resolutionum, tom. 76, p. 138-143]. 3949. S. C. C., Terracinen. seu Setina, 24 aug. 1816. In tribus unitis Dioecesibus Terracinensi, Setina ac Privemensi unicum fuit Seminarium ab anno usque 1653 in Civitate Setina constitutum. Hinc factum est, ut Benedictus XIII confirmavit taxam a Visitatore Apostolico impositam datis apostolicis litteris die 18 februarii 1728, iussitque, ut a Dioe­ cesi Terracinensi scut. 27.28, a Setina scut. 117.88, ac demum a Privemensi scut. 184.47 in Seminarii subsidium annuatim rependerentur. Adversus hasce apostolicas litteras insurrexerunt Privernates, ut gravamen, quod ipsis illatum putabant, averterent. Qua tamen controversia delata ad hanc S. Con­ gregationem sub titulo Privernen. Seminarii, tria proposita fuere dubia: I..4n intret arbitrium pro aperitione oris? Et quatenus affirmative: II. An sit locus aperitioni Seminarii in Civitate Priverni et Terracinae in casu? III. An taxa super redditibus ecclesiasticis Privernensis Dioecesis aliisque redditibus adsaiptis Seminario Setino adiudicari debeant Seminario Privemensi in casu? Quibus in Congregatione diei 20 aprilis 1771 Emi Patres responderunt: ad 1. Nega­ tive; ad II. Ex hactenus deductis non esse locum aperitioni ; ad 111. Provisum in secundo. Post haec silentium ultra quadraginta annorum superacccssit. Interca unicum fuit Seminarium in Civitate Setina positum, quod sede vacante clausum fuit. Verum novo a Summo Pontifice constituto Episcopo statim Setini cives postularunt aperitionem Seminarii, statimque Terracinenses, ut etiam in eorum Civitate aliud aperiretur Seminarium, efflagita­ runt. Omnia habent EE. VV. in litigantium summariis. In I. dubio postulat Communitas Setina confirmationem iudicii iam redditi dc anno 1771 ab hac S. Congregatione. Nam Summus Pontifex egit causa cognita et motu proprio, ex quo omne subreptionis et obreptionis vitium excluditur.Pari iustitia niti contendit iudicium anno 1771 aS.C. red­ ditum. E contra Promotor fiscalis nihil sibi commune esse cum causa acta anno 1771 contendit: res siquidem tunc acta est inter Communitatem Setiae et alteram Priverni. Nihil quaesitum tunc esse ait, nihil definitum deiuribus Episcopi pro instituendis Seminariis in propria Dioecesi. Quoad II. dubium negant Defensores Setiae, sustineri posse aperitionem Seminarii in Civitate Terracinae, quia ius privativum habendi Seminarium ad Civitatem Setiae spectat. At negat Promotor fiscalis posse Setinos impedire Episcopo, quo­ minus exerceat facultatem sibi a Tridentino datam 2 pro constitutione novi Seminarii, quia Tridcntinum concedit, ut in amplioribus Dioecesibus plura 1 Cf. N» 46, 60. 1 Ses*. XXIΠ, de ref.t c. 18 5. C. Concilii 225 habentur Seminaria. In III dubio, cum Setini sperent, fore ut petita consti­ tutio Seminarii in Civitate Terracinae rejiciatur, ita putant nullum ius esse Episcopo, ut de redditibus favore illius Seminarii disponat. E contrario contendit Promotor fiscalis, ut taxae, quae percipiuntur ex Dioecesi Terra­ cinensi et Privemensi, applicentur novo Seminario. Tria proponuntur dubia: I. An sit standum, vel recedendum a decisis sub die 20 aprilis Ijjl in casu? II. An, et quomodo servanda sit aperitio Seminarii ab Episcopo facta in Civitate Terracinae in casu? III. An, et de quibus redditibus disponere valeat Episcopus pro Seminario Terracinensi in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Provisum in secundo. Ad II. Affirmative sub denominatione Collegii tantum. Ad III. Affirmative pro Collegio quoad quoscumque redditus, exceptis tamen omnibus et singulis redditibus et taxis ex triplici Dioecesi Seminario Setiae existenti addictis. ώι [Thesaurus Resolutionum, torn. 76, p. 215-220]. 3950. S. C. C., Ferrarien., 14 dec. 1816, 25 ian. 1817. Ferrariensis Archidioeccsis plures complectitur Paroecias rurales, quas inter est Paroecia di Boara, intra cuius limites locus est vulgo dictus la Pavonara, in qua paucae familiae vitam ducunt, quaeque ab ecclesia Paro­ chiali dividuntur per interpositum rivum nuncupatum Canal Bianco, ab eaque distant trium millium passuum itinere. Nomine populi postulatur, ut hae familiae a Paroecia di Boara separentur et alteri di Francolino addi­ cantur, quae propior est, ct commodior, ut Parochus possit aegrotis praeser­ tim spiritualia praebere subsidia. Archicpiscopus respondit in sua informatione: familiae nunc quidem per tria milliaria ab ecclesia distant propria culpa, quia quinque abhinc annis tertium pontem supra Canale Bianco fregerunt, per quem iter ita contrahebatur, ut propiores essent ecclesiae di Boara, quam di Francolino. Viam vero non esse imperviam etiam rigente hyeme, et plures remotiores esse incolas, qui tamen ad Paroeciam di Boara accedunt. Ait praeterea Archiepiscopus, sciscitasse ab hisce habitantibus la Pavonara, num infirmi obierint sine spirituali subsidio, et negative deposuisse. Ex his putat, relin­ quendam esse Paroeciam di Boara in statu suo, et tantum cogendos vel adhortandos recurrentes, ut sublatum ligneum pontem in antiquo loco iterum construerent pro faciliori accessu ad ecclesiam et pro commodiori ipsorum ac Parochi mutua communicatione. Tridentinum, Sess. 21, cap. 4, de ref. permittit dismembrationes ob loco­ rum distantiam, sive difficultatem, atque si populus sine magno incommodo ad percipienda Sacramenta ct divina officia audienda accedere non possit. vd. vi ,5 226 Curia Romana X’erum in casu, licet intercedat distantia trium lapidum, non tamen constat, subsidia spiritualia remotis parochianis defecisse. Dubium est: An, ct quomodo sit locus dismembrationi incolarum di Pavonara a Parot· cia di Boara in casu? Die 14 decembris 1S16: Non proposita. Dic 25 ianuarii 1817 Sacra, etc. respondit? Negative, et Archiépiscopal airet reaedificationem pontis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 76, p. 332, torn. 77, p. ij. 6'. C. Concilii mendi Concionatores tempore Adventus ct Quadragesimae oriatur iusta causa, cur Parochi sc a praedicatione excusent. Ex his emergit dubium: An Parochi, in quorum ecclesiis tempore Adventus et Quadragesimae haben­ tur sacrae conciones per Praecones ab Ordinario approbatos, teneantur diebus festis in Missa Parochiali explicare Evangelium in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit : Dilata, et pro nunc servetur consuetudo cuius­ libet Paroeciae.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 77, p. 97-102]. 3951. 3952. S. C. C., Pisana, 29 mart. 1817. S. C. C., Nullius Sublacen., 17 maii, 14 iun. 1817. Parochus S. Cassiani nomine etiam aliorum Parochorum Pisanae Archidioecesis, ut in dubio conscientiae acquiescant, proposuit quaesitum huius­ modi.· Utrum Parochi, in quorum ecclesiis tempore Adventus et Quadra­ gesimae habentur sacrae conciones per Praecones ab Ordinario approbatos, soluti sint obligatione in Missae parochialis celebratione explicandi Evange­ lium. · ' Id primo inquirendum videtur, num Concionatores tempore Adventus et Quadragesimae praedicent pro Episcopo vel pro Parochis, et num Parochi per substitutum possint obligationi satisfacere. Nam si conciones habentur non pro Episcopo, sed pro Parochis, non possunt sane Parochi compelli idem onus per alios praestare. Rursus si per substitutos huic oneri fieri potest satis, eodem et ipsi per se non teneri videntur. Licet autem certo constet, Episcoporum praecipuum esse praedicationis munus, non inde tamen sequitur, ut idem onus non competat etiam Parochis ratione officii, ut a SS. Concilio Tridentino declaratum est Sess. 23, cap. 1, de ref. Porro ex Tridentino decreto, Sess. 24, cap. 4, de ref. sequitur, Episcopum teneri in sua Ecclesia praedicationis munus obire vel per se vel per alios, quos in casu impedimenti assumet, Parochos vero in aliis ecclesiis vel per seipsos, vel,si sint impediti, per substitutos ab Episcopo deputandos, expensis eorum, qui eas praestare vel tenentur, vel solent. Et hoc munus praestandum est ab utroque omnibus Dominicis ct solemnibus diebus festis, et tempore Adventus ct Quadragesimae quotidie vel saltem ter in hebdomada diebus. Si itaque Episcopus tenetur praedicare 'm Ecclesia sua, vel per se, vel per alios, quos assumet etiam tempore Adventus et Quadra­ gesimae, videtur, ut quemadmodum in aliis ecclesiis hoc onere tenentur Parochi, ita affirmari possit, Concionatores in Paroeciis non praedicare pro Episcopo, sed pro Parocho, qui in sua ecclesia hoc munus obire debet vel per se, vel per substitutos. Quodsi obtineat sententia, Concionatores pro Parochis praedicare, tunc dicendum erit, Parochos, dum in eorum ecclesiis habetur concio, solutos esse ab onere explicandi Evangelium inter Missae celebrationem. Sed praetereundum non est, Parochos hoc munus praedica­ tionis per alios praestare posse in casu tantum, quo ipsi impediti legitime sint. Videant tamen EE. PP., num ex consuetudine generatim inducta assu­ 227 Postulantibus Canonicis Collegiatac Ecclesiae Trebarum, ut eis restitue­ rentur distributiones, quas percipere potuissent, nisi cxules ac deportati fuissent ob recusatum iuramentum fidelitatis, per rescriptum dici ς februa­ rii 1817 delegatae fuere eorum preces Emo Abbati, ut cogeret eos Canonicos, qui praesentes remanserunt, ut has distributiones absentibus ex causa de­ portationis restituerent. Archipresbyter et reliqui Canonici praesentes contendunt, hoc intelligi debere de distributionibus quotidianis, non de distributionibus incertis, ex celebratione Missarum et Anniversariorum, quae solis vere praesentibus debentur. In Capitulo Trebarum observantia inductum est, ut haec incerta emolumenta ne quidem ab infirmis exigantur, propterea quod vera prae­ sentia necessaria est. Canonici vero absentes respondent, quod quaedam incerta, quae ex legatis proveniunt, certa sunt et intra annum lucrantur: haec consequuti fuissent, nisi vi expulsi a patria abfuissent, et saepe alias ab hac S. Con­ gregatione definitum reperiri, Canonicos ob iniustam carceiationcm lucrare omnes distributiones. 1 Emus Abbas ita concludit: Sed vereor, ne minus aequum videatur, si totum quidem Capitulo persolutum fuerit, quantum antea persolvi consueverat ; dum singulis Canonicis nihil obstare, ne si vellent, munus impositum obirent: impedi­ mento deinde illato, quod tolli, nisi per iniquum periurium nequiret, iis exclusis, qui se perjuriis contaminare nollent, totum illud emolumentum ad paucos unice redundaret, qui veriti non sunt fidem suam vetito iurciurando obstringere, vel si quem forte alium actas aut casus apud Ecclesiam residere permiserit. Dubium proponitur: An Canonici absentes ex causa depot tationis lucrare possint pro tempore absentiae emolumenta ex legatis et ex funeribus in casu? Dic 17 maii 1817: Non proposita. Dic 14 iunii 1817 Sacra, etc. respondit: Affirmative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, tom. 77, p. 154-156, 173]. 1 Cf. N 39S5. 22S Curia Romana 3953. S. C. C., Lunen.-Sarzanen., 12 iul. 1817. Duo oppida secus Mare Ligusticum posita: Marola et Cà di Mare inter­ medio monte distant inter se fere passuum mille, et uno reguntur Parocho, qui in ecclesia S. Viti Marolae residet. Populus Cà di Mare, sive quod aspera et hyberno praesertim tempore difficilis esset via, ut populani nec accedere sine difficultate ad ecclesiam possent, nec ad eos Parochus; sive quod ex promiscuo accessu iurgia rixaeque oriantur inter populanos utrius­ que oppidi veteri aemulatione dissociatos: dismembrationem postulavit a Paroecia S. Viti, cum haec vacans esset, et erectionem novae Paroeciae in propria ecclesia S. Mariae nuper et decenter extructa ct sacris supcllcctilibus ornata. Episcopus de sua sententia rogatus in prima informatione retulit: distare oppidum Cà di Mare ab ecclesia Parochiali S. \'iti per unum lapidem; aspe­ rum esse iter tempore hyemis; hinc multos ex oppidanis diebus festis Sacro caruisse, et a vita migrasse absque Sacramentorum subsidio; animarum capita loci Cà di Mare excedere quingentum; Parochum S. Viti Marolae habere congruam scutorum 400: putare ad haec incommoda submovenda optimum fore, si proprius Parochus (ad minus Cappellanus Curatus) deputaretur in ecclesia Cà di Mare, cui a Parocho Matricis ecclesiae S. Viti subministra­ rentur annua scuta 50, et quod ad congruam deest. Municipium Cà di Mart suppeditaret. Indicto interim concursu, novus renunciatus est Parochus S. Viti Marolae Sacerdos Malfanti, qui oblatis precibus petitae obstitit dismembrationi. Iterum rogatus Episcopus, audito in scriptis Parocho Marolae refert, redi­ tum Paroeciae Marolae non ascendere, nisi ad scuta 144.81, exitum vero ad scuta 47.98, ita ut reditus integer non excedit scuta 94.QO monetae Romanae. Opinor tamen, concludit Episcopus, optimum futurum, si Parochus Marolae deputaret Cappcllanum Curatum, qui nocturno praesertim tempore Cà di Mare moraretur, expensis tamen eiusdem populi Cà di Mare. Statum tamen activum et passivum et relationes peritorum non remisit Episcopus. Tridentinum Sess. 21, cap. 4, de ref. dismembrationes Paroeciarum praescribit etiam invitis Rectoribus, si ob locorum distantiam, sive difficulta­ tem parochiani sine magno incommodo ad percipienda Sacramenta ct divina officia audienda accedere non possunt; deputationem vero Cappellani, si populus ita numerosus sit, ut unus Rector sufficere non possit ecclesiasticis Sacramentis ministrandis ct cultui divino peragendo Hinc deducit populus Cà di Mare, quod cum petita sit dismembratio ob distantiam unius milliard ab ecclesia, et ob difficultatem itineris, quo parochiani ad eam accedunt: locus esse non possit deputation! Cappellani, quemadmodum Episcopus in secunda informatione proponit, maxime, cum deputatio Cappellani penitus non tolleret rixas, quae ex sola dismembratione extirpari poterunt. Con­ gruam vero novo Parocho assignandam Tridentinum loco cit. fieri iubet 5. C. Concilii 229 ex fructibus ad ecclesiam Matricem quomodocumque pertinentibus, ct si neccsse fuerit, (Episcopus) possit compellere populum ca subministrare, quae sufficiant ad vitam dictorum Sacerdotum sustentandam. Qui iura populi Cà di Mare tuetur, opulentam esse Paroeciam S. Viti contendit: suspectas vero esse putat peritorum relationes, quia novus Parochus sem­ per repugnavit statutum huiusmodi exhibere, et interpositis officiis, quaesi­ erit suffragia populanorum, ut petitae dismembrationi repugnarent. Ex his concludit: cogendum esse Parochum Malfanti ad subministranda annua scuta 50 in partem congruae, et quod deficit, a populo Càdi .Mare esse sup­ peditandum. Dubium proponitur: An, et quomodo sit locus dismembrationi et erectioni novae Paroeciae in ecclesia Cà di Mare in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative pro dismembratione iuxta pri­ mum votum Episcopi diei 24 iulii 1816. [Thesaurus Resolutionum, torn. 77, p. 205-208]. 3954. S. C. C., Romana, 9 aug. 1817. Cassandra Luci aetate annorum fere viginti in faciem Ecclesiae matrimo­ nium contraxit cum Vincentio Benlloch, tanquam filio Stephani de Valentia. At in huiusce sponsi cognomine et origine mentitum est tum in actis, quae praecesserunt, tum in ipso matrimonio. Cassandram vi ac metu coactam in hoc matrimonium consensisse affirmant plurimi testes: sunt tamen et alii, qui id negant. Certum vero est ex coniugum confessione, matrimonium fuisse consummatum. Ortis dissidiis brevi temporis intervallo, et ad Tribunal Vicariatus deductis. Cassandra discessit a viro, cum quo numquarn amplius convenit. Tunc ille militaria sequutus stipendia ab Urbe discessit, et nunc Mediolani vitam ducit. Emenso iamanno 1814 Cassandra preces obtulit SSmo Domino Nostro, in qu’bus narrans, quod minacciata della vita da un Giovane chiamato Vin­ cenzo Benlloch per solo timore si trovà costi etta di sposarlo, veniam postula­ vit d'intentare il çiudizio di nullità del suo matrimonio. Ex rescripto SSriii diei 21 ianuarii 1815 delegata est causa huic S. Congregationi, quae pro­ cederet, prout de iurc ad formam constitutionis s. m. Benedicti XIV1. Quaestionibus subiecta fuit Cassandra Luci, et examinati testes ad vim metumque probandum ab eadem inducti. Alii testes ex officio rogati fuere a Defensore matrimonii, et acta matrimonii inserta fuere. Cassandra Luci nullitatem matrimonii ex errore, ex vi et metu, ex de­ fectu solemnitatum in contrahendo matrimonio, tandem ex simulatione pro­ bare studet. De vitiis formae agit allegatio Cassandrae, ex quibus matri­ monii nullitatem deducit tum ex defectu publicationum, tum ex defectu testium in actu celebrationis matrimonii. Nam R. P. D. Vicesgerens dispen' Cf. N. 318. Curia Romana 23° savit proclamationes pro matrimonio contrahendo a Vincentio Benlloch, filio quondam Stephani de Valentia, de quo acta status liberi agebant, ct pro hoc tantum dedit Parocho S. Stephani veniam nubendi. Licentia vero et de­ legatio data sub nomine unius personae ad aliam diversam personam non extendi tradunt Doctores. Perinde res igitur est, ac si matrimonium cele­ bratum fuerit sine dispensationibus et sine licentia, ac proinde clandesti­ num. Duos vero testes: Pium Caldani et Lucam Giuliotti matrimonii cele­ brationi non interfuisse contendit. Nam Vincentius vir et amita Caldania negant praeter sponsos ct consanguineos alium quempiam matrimonio praesentem fuisse. Ad haec Defensor matrimonii contendit, omissionem denunciationum et defectum licentiae matrimonium non vitiare, si, ut in praesenti casu, celebratum sit a proprio Parocho. Quoad testium defectum in actu matrimonii, contendit, omnimodam habendam esse fidem Parocho, qui de matrimonio coram se et indicatis testibus contracto testatur. De vitiis substantiae, et primum de errore Defensores Cassandrae contendunt, ipsam errasse in persona vel saltem in qualitate, quae in errorem personae redunda­ bat. Etenim censuit contrahere cum Vincentio Benlloch, quando revera nupsit Vincentio Venturinio. Error vero personae, cum circa substantiam versetur, matrimonium irritat, ita ut etiamsi consummatum fuerit, sit rescin­ dendum. Deinde contendunt, Cassandram ita respexisse ad qualitatem per­ sonae, ut error in qualitate removeat consensum ab actu. Referunt testes, ipsam abhorruisse Vincentium, utpote sibi aspectu horridum, attamen consi­ lia eam ad matrimonium induxisse, ut cum ille esset nepos Sacerdotis Benl­ loch, qui divitiis affluebat, fugientem arriperet fortunam: non ergo persona, sed qualitas Cassandrae movit assensum, unde sequitur, ut error qualitatis redundet in errorem personae. Contra Defensor matrimonii regulam statuit, quod error nominis, licet pertineat ad errorem personae, attamen ex co non irritetur matrimonium, quando constat de persona, cum qua contrahitur. Neque errore Cassandram deceptam fuisse contendit circa qualitatem ita ut in personam redundaret. Non enim Vincentius ei erat incognitus, sed praesens ipse fuit et Cassandrae notus. Quare ipsa consensum praestitit in personam sibi cognitam et praesentem, quam ipsa putabat habere hanc qua­ litatem nepotis Presbyteri Hispani. De vi et metu plura in medium adducunt Defensores Cassandrae, ita ut in ipso quoque matrimonii actu Cassandram repugnantem consensui minaci vultu Vincentium coegisse, ut si non vocc, capite saltem parum inclinato, post trinam interrogationem a Parocho factam assensum simularet. Verum defensor matrimonii arguit contra vim et metum etiam ex dicto Cassandrae, quae idcirco sc distulisse affirmat querelam nullitatis, quia ignorabat errorem nominis, ex quo declaravit nihil in metu et vi confidere. De simulatione tandem pauca habet allegatio Cassandrae. At De­ fensor matrimonii refutat hanc simulationem. Dubium proponitur: An constet de nullitate matrimonii in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 77, p. 221-230]. 1 Cf. N. 3967. S. C· Concilii I———■IMMiMMBM* ■■MM^M^MMMBMMMMHMMBbMH·^■ * 231 ~ - - - - JV9 3955. S. C. C., Pisana, 30 aug. 1817. Dilata fuit resolutio huius causae die 29 martii praeteriti,1 quapropter modo decidenda erit. Die, etc. Sacra, etc. respondit: In casu, de quo agitur, servandum esse decretum Archiepiscopi. [Thesaurus Resolutionum, tom. 77, p. 268]. 3956. S. C. C., Reatina, 20 sept. 1817. Alabri, quod oppidum est in Reatino, extat Ecclesia Collegiata et Parochia­ lis, cui subiiciuntur octingenta fere animarum capita, quorum biscentum intra moenia eiusdem oppidi habitant, reliqua per agnim dispersa sunt. Ut spiri­ tualibus illius populi necessitatibus occurreret Episcopus Marini, anno 1795 unum ex Canonicis ad Villam Collium misit, ut in ea A illa resideret, et sub dependentia Archipresbyteri Alabris Sacramenta ministraret. Xunc tandem populus ille ab hac S. Congregatione imploravit dismembrationem Paroeciae eiusque preces remissae fuerunt Episcopo pro informatione. Testatur Epi­ scopus in sacra visitatione habita proxime praeterito mense maii novisse ea incommoda, ex quibus populus Villae Collis dismembrationem postulat. Multos praeterea allegat testes, qui asperitatem, difficultatem viarum et exposita mala confirmant. Affert relationem peritorum, qui distantiam constituunt a tribus ad quinque passuum millia. Parochum sive Archipresbyterum rogare non potuit, quia vacans est ecclesia Parochialis. Oeco­ nomus Curatus, Patroni et Canonici dismembrationi repugnant, atque contendunt, per deputationem Cappellani Curati hisce incommodis sub­ veniri posse. Secus censet Episcopus, et dismembrationem necessariam ducit, maxime, cum nunc illius Villae animarum numerus excreverit ad capita 360. Populus pro congrua spopondit solvere decimam veluti familiarem pro conditione redituum subministrandam. Familia porro Laurentii cedit pro augmento congmae Capellaniam sui iurispatronatus, ex qua redeunt annua scuta 25. Haec sunt media ad congruam novi Parochi constituendi in ecclesia S. Mariae Magdalenae sita in Villa Collis. Quaeritur igitur in 1. dubio de dismembratione; et cum constet ex infor­ matione Episcopi atque ex testibus de asperitate viarum, de difficili accessu ad ecclesiam Parochialem, de distantia atque de incommodis inde sequutis: concedenda profecto videtur petita dismembratio ex Cone. Trident., Sess. 21, cap. 4, de ref. At Oeconomus Parochialis, Canonici et Patroni ‘ Cf. N. 3951. 2J2 Curia Romana dismembrationi repugnant, et satis animarum necessitati opitulari posse contendunt per deputationemCappellani Curati. Sed huic Cappeliani depu­ tation! non adhaeret Episcopus. Si enim ab iisdem Cappellanus provideretur de necessariis ad vitam, nulla esset difficultas, ast congrua, quae a Collium incolis pacta est, Parocho assignatur, unde pro Cappeliani Curati deputatione converti minime potest paciscentium deficiente consensu, immo absolute animis repugnantibus. In 2. dubio deliberandum erit, quomodo providen­ dum sit congruae novi Parochi. Quibus positis quaeritur: 1. An, et quomodo sit locus dismembrationi Villae Collis a Paroecia eccle­ siae Alabri, et erectioni novae Paroeciae in ecclesia S. Mariae Magdalenae Collis, seu potius deputation Cappeliani Curati in casu? 2. An, et quomodo sit providendum congruae novi Parochi in ecclesia Collis, seu potius, et a quo sit solvendum stipendium Cappellano Curato in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative ad primam partem iuxta votum Episcopi, reservato favore Matricis aliquo honoris signo arbitrio eiusdem Episcopi; negative ad secundam.1 Ad 2. Affirmative ad primam partem, per unionem Cappellaniae Laurenti et assignationem decimarum, facta tamen prius per populum Collis obligatione in forma iuris valida dc solvendis decimis in perpetuum, et constituto fundo pro manutention lampadis; negative ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, tom. 77, p. 2(86-292]. 3957. S. C. C., Nucerina, 20 dec. 1817. Plura inter Validenscm Clerum suumque Episcopum Nucerinum orta sunt iurgia atque dissidia, quae necesse est, ut auctoritate Vestra EE. PP., compescantur. Conqueritur memoratus Clerus, habitam fuisse dic 14 Sep­ tembris anni 1815 Synodum Dioecesanam, atque in ea latam legem, qua declaratum fuit, omnes omnino Dioecesis Clericos ad Synodales Conventus cogendos esse; absoluta vero altera Synodo anno 1816 quosdam Clericos pecunia fuisse multatos propterea quod nulla legitima adducta excusatione Synodo non interfuere. Hascc querelas respicit 4. dubium, an scilicet prae­ ter curam animarum exercentes omnes. Presbyteri et Clerici Beneficio haud gaudentes ad Synodum compelli valeant. Mordicus reponit Episcopus, in suis Synodis dc rebus egisse ad reforma­ tionem morum spectantibus, ideoque ad hasce Synodos omnes omnino Cle­ ricos cogi potuisse et cogi in posterum posse teste Benedicto XIV, De Svnod. Dioec., cap. 6.lib. 3. in quo refert S. Congregationis decretum diei 15 decem­ bris 1629. Lib. 14 Decret.: Episcopus Balneoregien. supplicat per Sacram Con­ gregationem responderi. Primo: An ipse cogere possit simplices Sacerdotes non Bénéficiâtes et Clericos Sacris Ordinibus initiatos pariter non Beneficiates suae Dioecesis ad interessendum Synodo Dioecesanae? Secundo: Et quid, si concurrat 1 Cf. N. 3961, 3974. S’. C. Concilii 233 consuetudo? Respondit: Posse cogere, quando in Synodo agendum est dc refor­ matione tuorum, sive de aliqua re concernente totum Clerum, vel de intimandis decretis factis in Synodo Provinciali ; hoc autem casu in ipsa Synodi convocatione faciendam esse mentionem, quod de praedictis erit tractandum. Ad secundum: concurrente consuetudine posse. Ad consuetudinem autem quod attinet in Nucerina Dioecesi, illam evincere studet Nucerinus Antistes ex indictione Synodi ultimae ante se celebratae, in qua reapse omnes omnino Clericos ad Synodalem Conventum vocatos fuisse constat; num vero reapse convene­ rint, incertum est. Ad 6. diluendam quaestionem pergit Episcopus de Synodo quotannis cogenda, atque hoc sine distinctione, sitne Cleris oppidorum propter pau­ pertatem grave, praescripsisse notat Tridcntinum, Sess. 25, cap. 4. de ref. Dubia proponuntur: 4. An Presbyteri et Clerici non Beneficiati compelli possint per Episcopum ad Synodum consuetudine legitima haud extante in casu? 6. An Clerus Nucerinae Dioecesis singulis annis sit compellendus ad Synodum Dioecesanam, etiam non obstante plurimorum gravi paupertate in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad q. Affirmative, ut in Balneoregien., 15 decembris i()2Cj. Ad 6. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, tom. 77, p. 346-354]. 3958. S. C. C., S. Miniati, 21 febr., 7 mart. 1818. Antistes S. Miniati exposuit, Canonicos Ecclesiae Castri Franchi ad Missam Conventualem teneri renuere, eo quod a limine fundationis pro suo Canonicatu unusquisque Sacrificium applicare iubetur. Dubium igitur diri­ mendum proposuit, an scilicet Benedicti XIV constitutio de Missa pro bene­ factoribus a Canonicis quotidie celebranda1 ab Ecclesia Collegiata Castri Franchi servanda esset. Capitularium Constitutionum particula, ex qua exemptio ab applicatione Missae Conventualis deducitur, his concepta verbis legitur in §§14 et 15, dc officio Hebdomadarii: Cuius Hebdomadarii partes sint, non solum... quod debeat Choro intéressé canendo in Choro divinis officiis, sed etiam in hebdomada Missam canere ad altare maius singulis diebus a Constitutionibus ad interessen­ dum ordinatis... Sacrificium tamen applicetur in satisfactionem obligationis proprii Canonicatus. Ex hoc consuetudo Conventualem numquam applicandi pro benefactoribus orta est, quae centenariam superat, cum ab anno 1633, quo erecta fuit Collegiata, exordium ducat, Chori servitium quotidianum non est, sed dumtaxat festivis aliisque statutis diebus; neque onus Missae quotidianae celebrandae adnexum est unicuique Praebendae. Verum si ex cit. Benedictina constitutione ne ii quidem ab applicatione 1 Cf. N. 345. L· 234 Curia Romana Conventualis pro benefactoribus eximuntur, qui alia quotidiana, vel statuti cuiusdam diei applicatione tenentur, aliumque substituere pro peculiari obligatione coguntur: fortius a praedicta Missarum pro benefactoribus appli­ catione dispensari non posse videntur Canonici Castri Franchi, qui quoti­ diano onere applicationis pro sua Canonical! Praebenda haudquaquam pre­ muntur. Vestrum erit, EE. PP., vel strictim iuxta Benedictinam constitutionem applicationem Missae Conventualis praescribere, vel vigentem in Collegiata consuetudinem confirmare. Nec praetereundum, Canonicos Vestram implo­ rare indulgentiam, ut ob redituum tenuitatem aliquid de iuris rigore remit­ tatis. Notandum etiam est, ex Constitutionibus Collegiatae Castri Franchi haud praescribi quotidianum chorale servitium, sed certis tantum diebus. Dubia erunt: 1. An, et quibus diebus teneantur Canonici Castri Franchi ad applicatio­ nem Missae Conventualis pro benefactoribus in casu? Et quatenus affirmative: 2. An sit consulendum SSmo pro absolutione quoad praeteritum in casu? Die 2i februarii 1818: Non proposita. Die 7 martii 1818 Sacra, etc. respondit ad i. Affirmative omnibus diebus choralis officiaturae. Ad 2. A ffirmative, celebrata unica Missa cum cantu cum interventu omnium pro praeteritis omissionibus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 78, p. 19-23, 26]. 3959. S. C. C., Comaclen., 11 iul. 1818. In Comacli Civitate anno 1570 postulante tunc temporis Episcopo, s. m. Pius V erigi mandavit duos Canonicatus, qui una cum Archipresbytero Eccle­ siae praefatae deservire, oneraque illi incumbentia supportare iuxta providam ordinationem per eumdem Episcopum desuper faciendam debeant, ut constat ex litteris apostolicis decimo Kalcndas iulii eiusdem anni, in quibus, ut duo novi erigendi Canonicatus congruam haberent praebendam, iussit SSmus Pontifex, ut ex fructibus Archipresbyteratus medietas dismembraretur, quae inter novos Canonicos aequis portionibus divideretur. Meminit de hac ere­ ctione in actis sacrae visitationis peractae de anno 1574 Episcopus Sacrati, quo divinus cultus augeretur, et Archipresbyter in sacrorum administratione tl Ecclesiae obsequio praedictis Canonicis pro Coadiutoribus uteretur, qmhus pluri­ mum indigere repertus est. Latet tamen, quibus praecise conditionibus hi duo Canonici Archipresbytcrum coadiuvare teneantur. Patet tamen ex parochialibus codicibus suam Archipresbytero praestassc operam in Sacramentorum administratione. Ita actum est, usque dum defuncto Canonico Philippo Fogli ex apostolica collatione Canonicus renunciatus est Caietanus Samaritani, contra quem Archiprcsbyter Gentili apud S. Congregationem conquestus est, quod sembra voglia ora esimersi dal sodisfare ali'obligo ingiuntogli dalla costituzionc S. C. Concilii 235 apostolica, abbenchè percepisca la quarta parte delle rendite delEArcipretura. Rogata est nuper defuncti Episcopi sententia, qui votum suum aperuit con­ tra Archipresbyteri instantiam. In eo potissimum sunt Archipresbyteri Defensores, ut obligationem coadiuvandi in cura animarum quoad Canonicatum nuncupatum S. Pii V deri­ vent ex perceptione decimarum aliorumque redituum Archipresbyteratus. Cui accedit expressa S. Pontificis Pii V voluntas, quia in erectione Canonica­ tus hanc legem imposuit: qui una cum eodem Archipresbytero ecclesiae prae­ fatae deservire, oneraque illi incumbentia supportare debeant. Haec autem lex impune negligi nequit iuxta praescriptum in S. Tridentina Synodo, Sess. 25, cap. 5, de re/. Ad destruendam enim fundationis legem ad avertenda onera in ipsa fundatione imposita nec nimium valent partium placita, nec quaevis vel longissima in contrarium observantia, quae tamquam abusus et corrup­ tela a S. Tridentino Concilio improbatur et semper haec S. Congregatio fundationis leges ab inductis abusibus et quavis contraria consuetudine vindicavit, ut in Mediolanen., 3 decembris 1735.1 Contra vero Defensores Canonici Samaritani contendunt: cum hoc onus expressis verbis in bulla erectionis impositum non fuerit Canonicatibus eri­ gendis, nequeunt ii ex quavis interpretatione eo gravari, cum semper in dubiis libertati potius, quam servituti Beneficiorum favendum sit. Contra­ riam porro consuetudinem magni faciendam esse arbitrantur, quia non in linea praescriptiva, sed in linea tantum interpretativa ab ipsis introducitur, nimirum ut ex hac consuetudine erui possit, quid Summus Pontifex in bulla erectionis voluerit, quid illius Exequutores Episcopi senserint de oneribus Canonicatui adnexis. Dubium est: An. et quomodo possessores Canonicatus S. Pii V nuncupati teneantur coadiuvare Archipresbytcrum Comaclen. in cura animarum in casu9 Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative iuxta providam ordinationem ab Episcopo omnino faciendam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 78, p. 155-160]. 3960. S. C. C., Nucerina et Tudertina, 5 ct 29 sept. 1818. Nucerinae Dioecesis Sacerdos saecularis Gervasius Alcandri, nulli spe­ ciali eiusdem Dioecesis ecclesiae addictus, cum nulla ei spes affulgeret ad meliores ibidem fortunas transeundi, Rhetoris ac Rectoris munera in Semi­ nario Tudertino sibi proposita obire deliberavit. Aliquis inter ipsum ct Epi­ scopum intercessit tractatus, sed sine fructu, donec ipse Episcopus vetuit, dic 13 septembris anni 1816, ne a Dioecesi discederet, suspensionis inter­ minata poena ipso facto incurrenda, et sibi reservata absolutione. Supplex, sed frustra, Gervasius Episcopum adiit, ut exoptatam veniam obtineret. 1 Cf. N. 3452· 23 6 Curia Romana Querelas hinc ad S. Pontificem detulit, quas ad S. Congregationem dele­ gatas ad Episcopum remisit pro informatione, quae tamen habita non est. Post urgentiores litteras tandem privatam dedit epistolam die i septembres praeteriti anni. Interea, cum ineunte mense novembres in Seminario Tudcrtino rhetoricam legere deberet Sacerdos Aleandri, die 28 octobres Theologo­ rum adseito consilio illuc se contulit. Sequenti vero die 29 ab Episcopo Nucerino expeditae fuerunt litterae, in quibus eum confirmabat Vicarium Foraneum Sigilli, Coadiutorem Parochi, praeceptum addens, ne huiusmodi munera desereret, et ne a Dioecesi abiret sub canonicis poenis eo ipso incurrendis. Post eius discessum a Dioecesi, casum S. Poenitentiariae Nucerinus Praesul, reticito Aleandri nomine, proposuit, responsumque accepit, Sacer­ dotem, de quo agebatur, incurrisse in suspensionem; si vero eam contemp­ serit, etiam irregularitatem, et teneri Episcopo Nucerino subesse et obtem­ perare. Hoc audito responso Sacerdos a Sacris peragendis se abstinuit, cum antea Episcopi decretum nullam vim habuisse autumaverit: et S. Poeniten­ tiariae exposuit, in casu ab Episcopo proposito reticitum fuisse recursum datum ad S. Sedem, antequam a Dioecesi abiret. Hinc a S. Poenitentiaria absolutionem a censuris quomodolibet contractis obtinuit, firma remanente suspensione celebrandi in Dioecesi Nucerina usque ad rerum cum Episcopo compositionem: in finitimis Dioecesibus vero private tantum celebrandi pote­ stas facta est ad sex menses a die 11 martii datae concessionis computandos. Quaeritur in primo dubio, an praeceptum Episcopi Nucerini tum diei 13 septembris, tum 29 octobris 1816 sustineatur, seu potius facultas compe­ tat Gervasio Aleandri a Nucerina Dioecesi Episcopo dissentiente discedendi. Nullam vim habere autumat Aleandri Defensor utrumque Episcopi prae­ scriptum: nullo siquidem iure cautum est, Episcopos posse cogere ad rest· dentiam, qui Beneficia residentialia non habent. At Episcopus decretum profert Concilii Tridentini, Sess. 23, cap. 16, de ref., quod consonum est decreto sacrae visitationis diei 17 septembris anni 1803 a se lato, ut in poste­ rum unusquisque in Ordinatione adseriberetur servitio Paroeciae vel alte­ rius loci arbitrio Ordinarii, et in actis Ordinationum per modum regulae adderetur poenarum incursus, quae a s. canonibus servitium deserentibus comminantur. Quaeritur in secundo dubio de irregularitate. Certum in iure est censuris irretitum, qui Ordinem exeicct, incidere in irregularitatem: cap. 3,Λ·poenis. Inquirendum ergo, utrum ex Episcopi decreto reapse suspensus remanserit Sacerdos, qui discesserat. Duo igitur erunr dirimenda dubia * 1 An praeceptum Episcopi Nucerini dierum 13 septembris et 29 octobris 1816 sit observandum in casu9 II. An constet de irregularitate incursa a Presbytero Gervasio Aleandri seu potius sit consulendum SSmo pro dispensatione ab irregularitate pro cautela tantum in casu? Die 5 septembris 1818: Non proposita. Die 29 septembris 1818 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative, dummodo Episcopus provideat Aleandrum congrua pro Dioecesi substentatione. 6'. C. Concilii Ad II. Affirmative ad primam partem, et consulendum SSmo pro absolu­ tione et dispensatione elargienda post reditum ad Dioecesim, et petitam veniam ab Episcopo. [Thesaurus Resolutionum, tom. 78, p. 227-231, 237]. 3961. S. C. C., Reatina, 19 dec. 1818. Dabatur resolutio huius causae die 20 septembris 1817.1 Verum mense augusti labente quidam Augustinus De Sanctis instrumento exhibito proba­ vit Cappellaniae Laurenti pro novae Paroeciae dote assignatae passivum iuspatronatus ad propriae Familiae Clericos pertinere; dotis igitur comple­ mentum novae Paroeciae dari noq potuit. Magis hinc magisque clamat popu­ lus Collium, ut omnes decimae, et etiam quae a Familiis Crispolti et Vitelleschi persolvuntur, novae Parochiae adiudicentur. Reproposita itaque eadem causa sub forma: An, et quomodo sit standum vel recedendum a decisis in 2. dubio sub die 20 septembris anni iSiy in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, etiam quoad decimas Patronorum super bonis intra fines novae Paroeciae existentibus, firma remanente perpetuitate huius oneris quoad omnes, dempta tamen Cappellania Laurenti.'1 [Thesaurus Resolutionum, tom. 78, p. 271-275]. 3962. S. C. C., Reatina, 19 dec. 1818, 16 ian. 1819. Duodecim in ecclesia Parochiali S. Flaviani oppidi Capitignani Reatinae Dioecesis et in Neapolitana ditione positi extant Beneficia, de quorum ere­ ctione et vera qualitate nihil statui certo potest, et tamquam simplicia a Sede Apostolica et Ordinario Reatino pro mensium diversitate collata reperiuntur. In praeterita rerum publicarum eversione factum est, ut duo ex praedictis Beneficiis sibi uniri postulaverit Dominicus Cavalli, Parochus oppidi Pelliscriptae eiusdem Dioecesis, cuius secutus est exemplum Hieronymus De Andreis, Parochus Capitignani, qui tria ex iis obtinuit. Praeterea Domi­ nicus Cavalli a Fisco accepit et aliud Beneficium, et aliud Hieronymus De Andreis. Uterque Parochus Sacram adiit pacatis rebus Congregationem, ut apostolica auctoritate firmarentur illegitimae huiusmodi uniones. Agitur in I. dubio, an ct quomodo sit concedenda unio et quibus Bene­ ficiis augenda sit congrua Parochialis. Sane a cap. Nuper, de his quae fiunt a Praelato, Clem. Si una, 2, de rebus Eccl. non alienan. et a Concilio Tri1 Cf. N. 3956. 1 Cf. N. 3974. Curia Romana dentino, Sess. 7, cap. 6, de ref. vetantur uniones Beneficiorum absque legi­ tima et rationabili causa. Verum rationabilis et legitima causa ab eodem Tridentino, Sess. 24, cap. 15, de ref. habetur tenuitas congruae Paro­ chialis, cui succurri vult Beneficiorum unione. Paroecia Capitignani, in qua teneretur Parochus Coadiutorem sibi assumere, vix Parocho affert scuta 55 et obul. 45, ut testatur Episcopus, qui assentiendum putat Oratori Parocho, et unionem pro nunc concedendam arbitratur, ut bona serventur penes Eccle­ siam. Quodsi EE. PP. in Episcopi sententiam descendant, unionemque necessariam ducant, tunc statuere debebunt, quaenam sint beneficia unienda. Archipresbyter De Andreis, dum a resignatione non abhorret Beneficii S. Pauli ad Nurum, postulat, ut suae Paroeciae uniantur nedum tria Bene­ ficia S. Flaviani sibi a Demanio illegitime concessa, et apostolico induito sanata, sed ct alia duo sub eodem titulo S. Flaviani, quae Archipresbytero Pelliscriptae Dominico Cavalli ab eadem laica potestate adseripta fuere. Postulabat vero Parochus Cavalli, ut suae Paroeciae Pelliscriptae canonice unirentur tum duo Beneficia Sancti Flaviani fundata in ecclesia Parochiali sub eiusdem Sancti invocatione oppidi Capitignani, tum alterum S. Mariae Gratiarum. Nulla enim est peracta unio a laica potestate, quae in praesenti causa nullo apostolico beneplacito deinceps sanata est. Dubia sunt: A. An, quomodo, et quae Beneficia sint unienda Paroeciae SanctiFlaiiani in casu? Die 19 decembris 1818: Non proposita. Die 16 ianuarii 1819 Sacra, etc. respondit: Affirmative in omnibus iuxta votum Episcopi Fioravanti, dimisso Beneficio S. Pauli ad Nurum, per Btdlas. B. -An, et quae Beneficia unienda sint Paroeciae Pelliscriptae in casu? Die 1C) decembris 1818: Non proposita. Die 16 ianuarii 1819 Sacra, etc. respondit: Ajfirmatice quoad Beneficium S. Mariae Gratiarum, et etiam alterius Beneficii S. Antonii Patavini tantum reportato tamen consensu Patronorum. [Thesaurus Resolutionum, torn. 78, p. 279-285, torn. 79, p. 1, 2]. 3963. S. C. Concilii I firmarentur. Rogatus Emus Archiepiscopus, ut de omnibus distincte referret ac votum suum aperiret, praenarrata confirmans concludit: Meam denique sententiam aperiens, erectionem novae Paroeciae, inspectis rationum momentis, quae sub initio huiusmet relationis recensivi, a Sacra ista Congregatione spiri­ tuali populi utilitati atque necessitati concedendam esse censerem. Sacra haec Congregatio iusta et rationabili concurrente causa Parochia­ rum dismembrationem et novae erectionem saepe concessit. Praecipua vero causa ad suadendam novae Paroeciae erectionem est magna difficultas seu magnum incommodum parochianorum adeundi ecclesiam Matricem ad per­ cipienda Sacramenta et divina officia audienda, quo quidem in casu Tridentina Synodus, Sess. 21, cap. 4, de ref. novas Paroecias erigendi potestatem Episcopis tribuit. His expositis dignentur EE. PP. dirimere: I. An, et quomodo sit locus dismembrationi Parochialis ecclesiae in oppido Massineani, et erectioni novae Paroeciae extra oppidum in ecclesia S. Mariae de Misericordia in casu? Et quatenus negative: II. An et quomodo sit providendum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata ad utrumque, et exquiratur noxa informatio iuxta mentem.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 79, p. 172-177]. 3964. S. C. C., Nullius Foropompilii, 21 aug. 1819. I I I I S. C. C., Firmana, 3 iul. 1819. Ut novae Paroeciae erectio, ct ab unita actuali dismembratio, quam usque ab anno 1768 cl. mem. Cardinalis Paracciano praemeditaverat, in oppido Massineani Firmanae Archidioeceseos, ad effectum perduceretur, actum concordi studio est inter illius oppidi Deputatos ct unicum actualem Parochum Sacerdotem Antonium Laurenti. Causae, quae suadere ipsis ride­ bantur dismembrationem ct erectionem, erant auctus nimium fidelium numerus in unica Paroecia, quae extra oppidum ad tria milliaria protenditur, viarum hyberno praesertim tempore asperitas ob flumen ac torrentes, qui­ bus intersecantur, lamentabilis experientia, quod plures ex paroecianis in novissima epidemia sine Sacramentis decesserint. Rebus inter se compositis preces SSmo dederunt, ut apostolica auctoritate, quae inter se convenerant, 239 I I Inter Canonicos Collegiatae Ecclesiae S. Nicolai civitatis Meldulae legi­ time cooptatus est Clericus Antonius Vangelli, qui suum Ecclesiae praestitit servitium annum usque 1798, quo tempore secuta militari occupatione, bona omnia ad Collegiatam spectantia dirempta fuere, assignata postmodum cuilibet Canonico vitalitia pensione. Aliquot post annos placuit Vangellio ad saecularia vota transire et Matrimonium contrahere, nulla petita venia ab Apostolica Sede retinendi pensionem in statu etiam coniugali, quam tamen libere exegit nedum ab occupatoribus Status Ecclesiastici, sed etiam postea a Pontificia bonorum ecclesiasticorum Administratione. Anno demum 1815 Sacerdos loannes Grammatica Summum adiit Pontificem, eique expo­ sita vacatione Canonicatus ob Matrimonium initum a Vangellio, et ex neglecta intra legitimum tempus nominatione per Communitatem Patronam, petiit obtinuitque per apostolicas bullas Canonicatus collationem, cuius etiam nactus est possessionem dic 21 martii sequentis anni 1S16. Verum cum Sacerdos Grammatica purum nomen Canonici haberet, ct illius reditus a Vangellio perciperentur, oblatis post triennium precibus, postulavit a S. Congregatione, ut in pensionum syllabo suum nomen subro­ garetur Vangellio, et hic ad restitutionem fructuum a die captae possessionis cogeretur. Hae preces dimissae fuerunt rescripto: I tatur iure suo. Tunc eas renovavit apud SSnhim D. N., ac super iis sequens prodiit rescriptum * Cf. N. 3965. •S'. C. Concilii Curia Romana 24O diei 24 augusti 1818: SSmus attentis expositis remisit preces ad Congregatio­ nem Concilii cum facultatibus necessariis et opportunis, etiam cum clausula de aperitione oris, contrariis quibuscumque non obstantibus. Exquisita est infor­ matio ab Ordinario, auditis praesertim Patronis et .Antonio Vangelli, eisque praefixo termino ad deducendum iura sua. Quaeritur in primo dubio, an literae apostolicae, quas impetravit Sacerdos loannes Grammatica, sint excquendae; easque nullo pacto exequendas esse contendit Vangellius, utpote obreptionis et subreptionis vitio coinquinatas, quatenus Sacerdos Grammatica non exposuit Summo Pontifici, fundatorem voluisse, ut Cappellani (qui postea facti sunt Canonici) eligerentur ex Pres­ byteris Meldulensibus, et non provisti di rendite ecclesiasticlie, ita ut inter concurrentes pauperior in nominatione praeferretur. Pariter silentio prae­ termissum est, eundem fundatorum voluisse, ut Cappellani cantus scientia pollerent. Si haec rescivisset Pontifex, haud quidem gratiam obsignasse: impetrantis, qui nec nativitatem, nec originem ab oppido Meldulae trahe­ bat, qui aliis ecclesiasticis Beneficiis erat ditatus, quique de sua scientia in cantu nullum fecerat experimentum. Contra vero Grammatica exequutionem urget apostolicarum literarum, quas ab omni obreptionis labe immunes contendit. Non enim res est dc nominatione ad Canonicatum facta a Communitate Patrona iuxta fundatoris voluntatem. Si in primo dubio victoriam assequatur Sacerdos Grammatica, tunc in secundo quaerendum erit, an pensio sit subrogata reditibus Canonicatus. Negat id Vangellius, quia in bullis favore impetrantis expeditis nulla fit mentio pensionis, sed Summus Pontifex loquitur tantum de Canonicam. Cum ergo Praebenda Canonicalis et pensio prorsus differant inter se, nequit inde affirmari, ut facta fuerit unius in alterius locum subrogatio. Contra vero ex parte Sacerdotis Grammaticae sustinetur subrogatio. Non alia siqui­ dem causa fuit constituendae pensionis, quam ipsa Praebenda Canonicalis, a cuius fructuum perceptione prohibebantur Canonici ob occupationem ven­ ditionemque bonorum: ac fuit proinde ipsi Praebendae subrogata pensio tum ex voluntate concedentis, qui non alios, quam Canonicos in huiusmodi pensionum syllabo inscribebat, tum ex voluntate accipientis ex ipsa pen­ sionis perceptione desumpta. Dubia sum: 1. An litterae apostolicae sint excquendae in casu? 2. An pensio sit subrogata reditibus Canonicatus in casu? Die 21 augusti 1819: Non proposita.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 79, p. 246-251]. 3965. S. C. C., Firmana, 20 nov. 1819. Dilata fuit resolutio huius causae die 3 iulii proxime praeteriti.2 Re­ ceptis vero novis Emi Archiepiscopi literis, in quibus de actuali reditu Paroe­ ciae Massineani, de annua impensa pro instauranda ecclesia S. Mariae de Misericordia, etc. refert, atque dismembrationis necessitatem iterum confir­ mat, eadem dubia dirimenda erunt. Die, etc. Sacra, etc, respondit ad /. Affirmative in omnibus iuxta votum Eini Archiepiscopi et conventionem, per bullas. Ad II. Provisum in primo. [Thesaurus Resolutionum, torn. 79, p. 283-285]. 3966. S. C. C., Carpen. et Mutinen., 22 ian. 1820. lacobus ex Comitibus Boschi die 21 martii anni 1815 viam est universae camis ingressus, dum Carpensem regebat Ecclesiam. Fuerat ille anno 1788 ad Brictinoriensem Ecclesiam moderandam evectus, cuius iurisdictioni sub­ erat Paroecia S. Petri Foropompilii, anno autem 1808 a SSmo fuit ad Carpen­ sem Episcopalem sedem translatus. Tabulis itaque, quibus decessit, univer­ salem scripsit heredem Comitem Antonium germanum fratrem; legavitque Ecclesiae Brictinoriensi un apparato completo di tela di oro, la Mitra buona cou pietre, ed un calice di argento con coppa dorata; Paroeciae S. Petri Foro­ pompilii una pianeta gialla con trina d'oro e suoi finimenti, ed un calice di rame dorato con coppa di argento dorata; Carpensi tandem Ecclesiae la sua concolina 0 bacile d'argento. Suprema hac vix cognita voluntate plures penes S. Congregationem querelae delatae sunt a Carpensi Capitulo nedum contra legatarias Ecclesias Brictinorii et Foropompilii, sed etiam contra heredem Antonium Boschi, qui putabat, universam defuncti hereditatem in Mutinensi ditione existentemsibi addicere. Episcopi Mutinensis illico exquisita est informatio. Archiepiscopo etiam Ravennatensi remissae fuerunt preces Capituli Carpensis pro informatione et voto, ut auditis Capitulis Brictinoriensi et Foropompilii, eisdem terminum praefigeret ad deducendum iura sua coram S. Congrega­ tione. Ravennae Metropoli ta refert: « Ex votis utriusque partis intéressé habentis cognoscent EE. VV., quantum Capitulum Carpense solidis deficiat argumentis. Bulla enim S. Pii V, quae incipit, Romani Pontificis,1 rem totam satis superque explicavit et definivit ». Cui constitutioni innixa S. Congrega­ tio est in causa Trivicana seu Tricaricen., 6 iulii 1726.2 Ex reditibus Eccle­ siarum Brictinoriensis et Foropompilicnsis tot annorum spatio perceptis argumentantur Canonici Brictinorii, ius esse his Ecclesiis iuxta Pianam con­ stitutionem condicendi ab herede universa sacra supellectilia, vasa, orna­ menta ad divinum cultum spectantia indebite percepta cum hereditate, si illa fuerint praefatarum Ecclesiarum proventibus a defuncto Episcopo acqui­ sita. Unde quaeritur: i. An sint consignanda legata a defuncto Episcopo Boschi relicta Ecclesiae Cathedrali Brictinoriensi et Paroeciae S. Petri Foropompili in casu? 1 Cf. N. 123. 1 Cf. N. 3970· ’ Cf. N 1 Cf. N, 3320, 3963. Vol. vi !6 242 Curia Romana 2. An, et quomodo, et in qua quantitate competant iisdem Ecclesiis res eiusdem defuncti Episcopi ad cultum divinum pertinentes in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative. Ad 2. Affirmative, et esse inter eas proportionabiliter dividendas ad for­ mam constitutionis s. m. Pii V, incipientis: Romani Pontificis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 80, p. 11-19]. 3967. S. C. Concilii 243 His omnibus tum in iure, tum in facto perpensis, erit EE. PP. respon­ dere dubio: An possit et debeat Decanus Curatus Ecclesiae Bovinensis emittere denun­ ciationes matrimoniales, seu potius sit substinenda praxis favore Cantoris in casu? Die 27 maii 1820: Non proposita. Die 17 iunii 1820 Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem, et negative ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 80, p. 142-149, 160]. S. C. C., Romana, 27 maii 1820. Resoluta fuit haec causa die 9 augusti 1817.1 Urgente vero Cassandra dolum et errorem, hodie reproponitur sub forma: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 80, p. 136-140]. 3968. S. C. C., Bovinen., 27 maii, 17 iun. 1820. Efferbuit lis inter Canonicum Tiberium de Pompa Decanum Curatum Cathedralis Ecclesiae et Canonicum Cantorem losephum Santoro quoad ius denunciationum matrimonialium, quam Praesul S. Congregationis iudicio submisit. Ex tribus potissimum fontibus rationum momenta deducit Deca­ nus Curatus, ut probet, ad se privative pertinere ius denunciationum matri­ monialium: ex veteribus libris parochialibus, ex s. visitatione ab Episcopo lustiniani peracta anno 1584 et ex iuris dispositione, videlicet ex Cone. Tridentini, Sess. XXIV, cap. 1, de ref. matrim., ubi Parochi nomine ille intelligitur, qui habet curam animarum actualem, et excluditur quicumque alius actualem curam non habens. lam vero Decanus Curatus Ecclesiae Cathedralis Bovinensis est verus et solus Parochus, qui per concursum et canonicam institutionem assequitur Decanatum cum iure perpetuo ac privativo munia parochialia exercendi. Inter munera autem parochialia recensentur matrimo­ niales denunciationes, ac proinde ad unum Decanum spectare concludit ius huiusmodi denunciationes explere. Negat c contrario Cantor Santoro, proclamationes matrimonii semper factas fuisse a Decanis ad annum usque 1683, cum de his sileant parochiales libri; citatque alteram visitationem anno 1680, in qua declaravit Decanus tunc temporis, denunciationes matrimoniales a se emitti non proprio, sed nomine Cantoris, cuius praebenda tunc vacabat. Ostendit deinde, Paroeciam exortam fuisse in Cathedrali. Cum itaque antiquior fuit Cathedralis erectio, autumat, potuisse Capitulum sibi reservare aliquod ius paroecialc usque ab initio sibi competens, quod in themate Capitulum cessit Cantori. » Cf. N. 3954- 3969. S. C. C., Auximana, 16 dec. 1820. Invaluerat consuetudo in Ecclesia Cathedrali Auximana, ut Missae Conventuales, exceptis certis diebus, in quibus hoc onus a Dignitatibus et Cano­ nicis adimplebatur, celebrarentur ab iis Beneficiatis, qui aliquod peculiare Beneficium in altaribus eiusdem Ecclesiae obtinebant, quique pro sui Bene­ ficii fundatoribus Sacrificium applicabant. Hanc consuetudinem, seu verius abusum, sua decisione eliminavit haec S. Congregatio anno 1734. Paruit statim Capitulum quoad applicationem Missae. Quo vero ad illam canendi non eadem semper servata est methodus. Primum enim celebrata est a Mansionariis et Beneficiatis, postea iis reluctantibus, alii Sacerdotes etiam extra gremium Capituli, vel etiam Regulares ad Sacrificium offerendum acciti sunt, soluta eleemosyna ex massa capitulari, ac imposita Beneficiatis taxa scutorum 15.20 in singulos annos, ut ab hoc praestando servitio exi­ merentur. Interea notissima edita est constitutio Cum semper oblatas a s. m. Benedicto XIV,1 qua praeceptum est, ut in omnibus Patriarchalibus, Cathedralihus et Collegiatis Ecclesiis quotidie Missa cum cantu celebraretur, eaque applicaretur pro benefactoribus Capituli, sublata quavis contraria consuetudine. Novarum querelarum capta occasione, Emus Episcopus infrascripta S. Congregationi proposuit dubia. Quaerendum primo videtur, ad quos spectet onus celebrandi quotidia­ nam Missam Conventualem. Innumerae fere sunt S. Congregationis resolu­ tiones, ex quibus satis aperte colligi videtur, hoc onus ad omnes spectare, qui alicuius Ecclesiae Clerum constituunt, nimirum ii, qui (ut ait S. Pontifex Bened. XIV in const, cit.) in eadem Ecclesia sive Dignitates, sive Canonicatus sive Mansionariatus, sive Beneficia choralia obtinent. Quo vero ad Auximanam Ecclesiam in specie animadvertendum, quod in Constitutionibus illius Ecclesiae enumerantur dies, in quibus Missae sunt celebrandae ab Episcopo, ab Xrchidiacono, ab \rchipresbytero, ac demum assignantur Missae Canoni cales in Dominicis Adventus et Quadragesimae, in tertia Dominica cuiusli­ bet mensis aliisque festis minus solemnibus: nihil vero constituitur quoad alias Dominicas infra annum et dies feriales. Inde consuetudo invaluit, ut > Cf. N. 345. 1 ■ Curia Romana 244 S. C. Concilii Missae Conventuales quotidianae celebrarentur per turnum ab iisSacerdo- I tibus, qui peculiaria Beneficia ad altaria Cathedralis obtinebant, quique ' Missas non pro benefactoribus, sed pro oneribus rcspcctivi Beneficii appli­ cabant. Quaerendum secundo est, an, a quibus, ct in qua summa celebrantibus Missam Conventualem debeatur eleemosyna. Sane deberi huiusmodi elee­ mosynam ex capitulari massa distributionum sancitum est pluribus S. Con­ gregationis oraculis, quibus supremum addit calculum s. m. Benedictus XIV in praedicta constitutione. Dubia sunt: 1. An, et ad quos spectet onus celebrandi Missam quotidianam Conventualem in casu? 2. An, a quibus, et in qua summa sit solvenda eleemosyna Missarum pro benefactoribus in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad i. Affirmative, et spectare ad Capitulares tantum ad formam Benedictinae constitutionis. Ad 2. Affirmative, ex massa distributionum ad rationem obuloruni viginti. [Thesaurus Resolutionum, tom. 8o, p. 277-2.84], 3970. S. C. C., Nullius Foropompilii, 16 dec. 1820. Descripta fuit haec causa in folio Congregationis habitae dic 21 augusti 1819,‘quando tamen proponi iam non potuit, quare hodie sub iisdem du­ biis proponitur. Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. et 2. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 80, p. 275-277]. 245 gentem Ecclesiae ministrum esse futurum. Idcirco Sanctitatem Suam enixe deprecatur, ut postulatam dispensationem concedere dignetur. S. Congregatio irregularem dixit Sacerdotem pollice in sinistra manu carentem in Cadurcen., 14 ianuarii 1663, I-ib. 28 Decret., p. 3. Atque ex toto titulo Decretalium: De corpore vitiatis ordinand. vel non, colligitur, non esse eos ad Ordines promovendos, sive ex propria culpa, sive a nativi­ tate, aut casu defectus ille acciderit. I lis accedit, petitae dispensationi obstare regulam, qua usa semper est S. Congregatio, ut scilicet facilius concedatur dispensatio super defectu corporis, dum agitur de dispensando Sacerdote iam promoto, quam ubi res est de Clerico promovendo. Verum gratiae in casu, de quo agimus, viam sternere possunt probati Oratoris mores, eius pietas non ficta et scientia, quae adeo ab Episcopo commendantur, ex quibus sequitur utilitas, quae Ecclesiae redundaret, praesertim, si ratio habeatur praesentibus rerum circumstantiis, in quibus omnes Episcopi maximam Sacerdotum deficientiam lugent. Hisce positis proponitur dubium: An, et quomodo sit consulendum SSmo pro dispensatione ab irregularitate in casu? Die 20 ianuarii 1821: Non proposita. Die 77 februarii 1821 Sacra, etc. respondit: Affirmative, cum digitali aureo vel argenteo inaurato ita inhaerente, ut omne periculum arceatur, quod in Sacro peragendo cadere possit, et praemisso experimento coram sacrarum cae­ remoniarum Magistro, et dummodo eo digitali in nulla alia actione utatur, ac reverenter in capsula custodiatur, per breve. [Thesaurus Resolutionum, torn. 81, p. 29-32, 34]. 3972. S. C. C., Balneoregien., 24 mart., 14 apr. 1821. 3971. * S. C. C., Cameracen., 20 ian., 17 febr. 1821. Ioan nes Baptista loseph Bouchez posteaquam ecclesiasticae militiae nomen dederat, anteriori parte pollicis laevae manus orbatus fuit per ampu­ tationem secundum artem peractam. Verumtamen cum facile possit residua parte pollicis hostiam tenere, frangere, sumere, dummodo truncatus pollex ad extremitatem fortiter sit alligatus, et aliquo tegumento sive serico sive pelliceo, sive metallico sit coopertus, hinc SSmum exoravit, ut dispensatio­ nem ab hac irregularitate assequatur, sicque ad Sacros Ordines promoveri possit. Missamque cum digitali aureo vel argenteo valeat celebrare. Episcopus Cameracensis testatur loannem Baptistam losephum Bouchez pietate non ficta, scientia, morum integritate vere commendabilem se praebere, maximamque sui expcctationcm movere, ipsum strenuum et dili1 Cf. N. 3964. ·■ Postulatum Episcopus Balncoregiensis proponit: Alter ex Canonicis Curatis Ecclesiae Cathedralis Balncoregiensis, qui territorium, ubi plures habitatores reperiuntur, intra fines suae Paroeciae habet, dum tales agricolae aegrotant, putat suo muneri satisfacere, si illis Sacramenta tantum admi­ nistret, deferendo simul cum Viatico etiam S. Oleum, cuius unctione eos­ dem, quando in periculo mortis constitutos putat, corroboret, quin postea amplius eos inviset, et agoni assistat, quod, ut ipse asserit, ita consuetudine inductum est. Repugnat Rituale Romanum, adeoque circa talem assertam consuetudinem, ut S. Congregatio sapientissimum indicium proferre digne­ tur, vehementer exopto ». Canonicus Bonavcntura Paparozzi, ad quem spectat agricolarum prae­ sertim cura, Episcopum tamquam de factis non recte instructum traducit, additque se absque praecedenti peritorum ordinatione ruricolis infirmis numquam Sacramenta administrasse, semperque obligatorias Ritualis Romani dispositiones retinuisse pluribus documentis comprobare conatur. De certa scientia testatur Capitulum, non in Sacramentis administrandis solummodo, sed aliis in casibus Canonicum Curatum infirmis opem tulisse, quoties fue- 246 Curia Romana rit requisitus. Quod toto conatu substinere praesumitur, est consuetudo pro I immemorabili asserta, cuius natura in eo reponitur, quod ruris aegrotis nec Sacramenta, nec quidvis aliud praestare teneatur memoratus Curatus, nisi vocetur, ct ad equitandum commodum ipsi praebeatur ob loci distantiam. Magnum ac necessarium ministerium est moribundis opem ferre ineo praesertim statu, a quo vel felicitatis vel poenarum pendet aeternitas. Hinc inter praecipuas Parochi curas haec assistentia ab ipso agonizantibus prae­ standa debet numerari, quod Rituale Romanum, tit. De visit, et cura infir­ morum praecipit. Xeque Curato suffragari videtur consuetudo, quae nedum Rituali Romano opponi videtur, sed etiam animarum saluti. Dubium igitur proponere superest ab EE. VV. dirimendum: An, et quomodo teneatur Canonicus Curatus aegrotos ruricolas visitare, eisque assistentium praebere, dum morti proximi reperiuntur in casu? Die 24 martii 1821: Non proposita. Die 14 aprilis 1821 Sacra, etc. respondit: Affirmative, ad formam Ritualis Romani, et Episcopus curet providere Paroeciae Capellanum Curatum, ne 1 ruricolae, vel Civitatis incolae sbirituali assistentia careant. [Thesaurus Resolutionum, torn. 81, p. 92-96, 127J. 3973. S. C. C., Nullius Orbetelli, 14 apr., 2 iun. 1821. Unica Parochialis ecclesia Prioratus nuncupata sub titulo S. Mariae in Coelum Assumptae extabat in loco Orbetelli, qui spirituali subest iurisdi- I ctioni Abbatis Conmendatarii Monasterii SS. Vincentii et Anastasii ad Aquas Salvias. Eam Paroeciam anno 1582 in Collegiatam erexit cl. me. Card. Farnesius Abbas Commendator, ita ut Archipresbyter Prior curam animarum principaliter exerceret, quatuor vero Canonici in animarum curae exercitio eumdem Archipresbyterum coadiuvarent. Vcrumtamen cursu tem­ poris mali usus in Sacramentorum administratione irrepserunt. Hinc Emus Abbas die 29 septeinbris anni 1819 nonnulla observanda mandavit, quae Canonici Coadiutores suorum iuriuin laesiva autumabant. Quare idem Emus Abbas Vestrum iudicium, EE. PP., super his audire duxit. Coadiutores duas quaestiones proponunt: prima, an statim ac Coadiu­ tores rcnunciati sunt, facultatem habeant audiendi Confessiones ita, ut Ordinarius illam ad tempus coarctare nequeat; secunda, an ipsis liceat testi­ monium peractae Communionis Paschalis, vulgo Bolle1 tini, distribuere parochianis sibi commissis, vel potius uni Archipresbytero. I Certum est in iure, Ecclesiam Curatam duos Parochos aeque principales habere non posse, sed ad illius regimen unum tantum esse praeficiendum Curarum ad mentem S. Cone. Trid., Sess. 7, cap. 7, de ref.; et pluries S. Congregatio hanc promiscui ta tem reiecit in curae exercitio. Tenentque Doctores, Coadiutores habere tantum administrationem et exercitium illius iuris vel curae, quod in principali vel Rectore remanet, non vero frui ipso iure vel cura, quia duo insimul eamdem rem et eodem modo in solidum S. C. Concilii 247 possidere non possunt. Quoad potestatem ordinariam Coadiutorum audiendi confessiones perpendendum est S. Cone. Trid., Sess. 23, de ref., cap. 15 vetuisse, ne quis confessiones audiret, nisi vel Parochiale haberet Beneficium, vel ab Ordinario approbatus esset; ex quo decreto oritur distinctio iurisdictionis ordinariae et delegatae. Cum vero Coadiutores Orbetellcnses Archi­ presbyterum, apud quem residet tum ius, cum exercitium curae, teneantur adiuvarc in iis dumtaxat, quae per se adimplere nequit: hinc concludit Emus Abbas, nullam urgere necessitatem, ut post adeptum Canonicatum statim iuraparochialia exercendi facultatem habeant, ac audiendi confessiones, sicuti Coadiutores Parocho inhabili constituti. Dubia itaque EE. VV. iurisprudentiae et sapientiae dirimenda subli­ duntur: I. An sustineantur praescripta Ordinarii Abbatis Trium Fontium lata die 29 septembres 18ig, seu potius liceat Canonicis Coadiutoribus absque Ordi­ narii vel Prioris Archipresbyteri licentia Matrimoniis intéressé in casu? II. An idem Eihus Abbas possit Canonicis Coadiutoribus facultatem audiendi confessiones coarctare, et etiam tollere in casu? III. An iisdem Coadiutoribus competat ius distribuendi testimonia peractae Communionis Paschalis, et conficiendi statum animarum, seu potius id spectet ad Priorem Archipresbyterum in casu? Die 14 aprilis 1821: Non proposita. Die 2 iunii 1821 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative ad primam par­ tem, negative ad secundam. Ad II. Affirmative, sicut pro caeteris Confessoribus. Ad III. Negative ad primam partem, affirmative ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 81, p. 134-150]. 3974. S. C. C., Reatina, 2 iun. 1821. Bis iam resoluta fuit haec causa, diebus nempe 20 septembres 1817,1 ac 19 decembris 1818.2 \ erum Municipes ct Patroni insteterunt pro manutentione Canonicorum Curatorum in colligendis decimis a populo Collium. Hinc reproponitur causa sub forma consueta: i. An sit standum, vel recedendum a decisis in primo et secundo loco quoad decimas in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. In decisis, et amplius. Phesaurus Resolutionum, torn. 81, p. 150-156]. 1 Cf. N. 3956. ’ €f. N. 3961. 248 Curia Romana 3975. S. C. C., Callien., 18 aug. 1821. » Testamentariis tabulis, quibus anno 1796 decessit Catharina Gaugelli, omnium suorum bonorum heredem instituit coniugem Antonium Lenci, adiecta tamen lege, ut dimidium praedii nuncupati ii Piano o Tarsia, quod totam continebat hereditatem, ab omni aere alieno liberum et solutum ero­ garetur in legato perpetuo ad ipsius testatricis animam suffragandam. Cum anno 1797 in civitate Calliensi pia foret erigenda domus pro puellis orphanis educandis, cumque exigui essent reditus, Pius VI dictum legatum favore orphanotrophii concedendum esse benigne annuit cum onere perpetuo cele­ brationis unius Missae in qualibet hebdomada pro anima testatricis. Utvero aequae partes tam pro Orphanotrophio, quam pro herede Antonio Lenci constituerentur, hic inita transactione anno 1801 sub die 19 iunii cessit prae­ dium Tarsiae Orphanotrophio, constituto pretio scut. 3400 in moneta aerosa, cuius medietas scut. 1700 dicto Orphanotrophio tributa fuit pro antedicto legato, statutumque fuit, ut altera medietas scut. 1700 solveretur annis viginti post Lenci mortem ipsius heredibus, constituto inierim fructu scut. 5 pro quolibet centenario et anno. Cum Orphanotrophio dictum retinere praedium minime conveniret ob loci distantiam, necessariis ab hac S. Congregatione obtentis facultatibus sub dic 23 novembres 1805 peracta fuit praedii aliena­ tio sub hasta favore Episcopi Bellini pro scut. 2650, quot nimirum constitue­ bant intrinsecum praedii valorem, qui in transactione aestimatus fuerat in scut. 3400. Ex hac pecuniae diversitate factum est, ut pia orphanorum domus ex le­ gato Gaugelli scut. tantummodo 950 perceperit, quae demortuus Administra­ tor in favorem Orphanotrophii fideliter investivit. Iuxta transactionem vero Administratores Orphanotrophii pendere debent heredibus Lenci die 17 ianuarii 1824 scut. 1700. quae tamen magna ex parte in alios usus eroga­ runt. Modo Administratores Orphanotrophii supplices sunt penes S. hanc Congregationem, ut peractum investimentum scut. 950 pro adimplcmento deserviat oneris iniuncti in alienatione fundi Tarsia ad pium Legatum Mis­ sarum conservandum favore testatricis, utque memorata transactio adprobetur. Porro cum transactio sccumferat cessionem, remissionem, nequit ab Administratoribus piae causae iniri absque apostolica venia, quin transactio corruat, iique censuris obnoxii fiant, etsi necessaria causa adsit ad earn ineundam. In themate non constat, qua auctoritate concordiam subscripse­ rint Administratores. Porro non adfuisse videtur utilitas loci pii. Venimtamcn non levia etiam adsunt rationum momenta, quae suadent sanandam esse transactionem, cuius substantia in eo est, ut aliquid ex utraque parte remit­ tatur. lamvcro Familia Lenci concessit Orphanotrophio, ut .debitam pecu­ niam numeraret post viginti annos a morte Antonii Lenci, ex quo non leve commodum persensit illud, dum hanc summam investivit. 5. C. Concilii 249 His itaque omnibus inspectis ne grave sit EE. VV. respondere sequenti­ bus dubiis: I. An sit consulendum SSmo pro sanatione transactionis in casu? Et qua­ tenus affirmative: II. An investimentum sait. 950 favore legati Gaugelli Lenci sit appro­ bandum in casu? Die 21 iulii 1821: Non proposita. Die 18 augusti 1821 Sacra etc. respondit ad I. Affirmative. facta reductione capitalis scut. 1700 debiti Antonio Lend ct fructuum tam solutorum, quam solvendorum ad formam legis et tariffae. Ad II. Affirmative, facta inscriptione ad formam edicti.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 81, p. 250-256, 259]. 3976. S. C. C., Neapolitana, 27 iul., 14 dec. 1822. Mutuo consensu ac servatis a SS. Trident. Synodo praescriptis initum est die 2 augusti 1817 Matrimonium inter lectissimum iuvenem D. Nicolaum Vecchioni et adolcscentulam D. Margaritam Muscettola ex Principibus Leporani. Optata plurimum, tentata saepius, obtenta numquam est Matrimo­ nii consummatio per novem mensium spatium, quo invenes communem domum, commune habuerunt thorum. Ita longam inutilemque pertaesi moram utrique coniuges cum iam prius ab omni communione recesserant, et mulier ad patrios redierat lares: Summo Pontifici exposuerunt sub die 2 octobris 1819 apostolicam dispensationem a Matrimonio rato et non con­ summato exorantes. Statim datae sunt literae Emo Archiepiscopo pro con­ fectione processus super non consummatione, servata in omnibus forma constitutionis s. m. Benedicti XIV, Dei miseratione, ~ utque referret de cano­ nicis causis dispensationis. Omnia rite recteque gesta sunt ab Archiépiscopal! Curia. Rogati sunt primum coniuges, qui de non consummatione iurarunt, dein septem utrinque propinqui, demum alii testes. Facta etiam est inspectio corporis mulieris, tribus designatis obstetricibus, adstante matrona, et adstipulante peritorum in arte consilio. Et iam haec omnia ad suum properaverant exitum, cum Defensor Matrimonii instetit coram Indice Delegato, ut viri etiam corporis recognito fieret. Sed obstitit Nicolaus Vecchioni, solemni emissa protesta­ tione, sese inspectioni subiicere, unde Margarita Muscettola Summum adiit Pontificem, ne in longius protraheretur actorum transmissio. SSinus annuit precibus. Transmisso processu, Emus Archiepiscopus ait: Constat Matri­ monium non fuisse consummatum. De adducendis vero dispensationis cau­ sis sibi temperandum duxit, quia praemittendam corporis viri investigatio­ nem arbitratur. Defensor autem Muscettola adducit viri impotentiam saltem Cf. N. 4000. Cf. N. 318. 2ςο * Curia Romana rcspectivam, defecturam successionem utriusque praenobilis Familiae, cum de unigenitis filiis agatur, ac demum coniugum aversionem et odia. Supcrcst igitur, ut EE. PP. definire dignetur dubium: An sit consulendum SSmo pro dispensatione super Matrimonio rato et non consummato in casu? Die 2γ iulii 1822 Sacra, etc. respondit: Affirmative, et Nicolao Vecchione non relaxetur fides status liberi inconsulta Sacra Congregatione. Reproposita vero causa sub forma: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die 14 decembris 1822 Sacra, etc. respondit: In decisis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 82, p. 139-142, 248-251]. 3977. S. C. C., Comen., 14 dec. 1822. Ludovicus Molo anno 1798 Prioratum obtinuit S. Quirici erectum in Collegiata Bcllinzon., cui est onus choro interessendi aliquibus diebus festi­ vis. Idem Sacerdos, ut Canonicatum, cuius reditus ad summam scut. Rom. 150 pervenit, in eadem Ecclesia Collegiata Bcllinzon. simul cum Beneficio assequi ac retinere posset, anno 1820 dispensationem impetravit a R. P. D. Archiep. Nysseno, Nuntio Apostolico apud Helvetios. Putarunt nonnulli ex Canonicis, obreptitie ac subrepti tie extortam fuisse hanc dispen­ sationem: hinc quaestio orta est inter Consilium ct Canonicum Molo, et delata ad Tribunal Vicarii Capitularis, qui auditis partibus, die 17 aprilis 1821 sententia declaravit: essere dei tutto incompatibili i sudetti due benefici uniti in una sola persona... Ia dispensa non potè suffragarle punto, comechè surrettizia c percio nulla ed invalida, poichè la S. Nunziatura esprimesi in questi termini: Qui habes Prioratum seu Beneficium vel Cappellaniam in Ecclesia S. Quirici, cuius fructus, reditus et proventus viginti (quatuor ducatorum auri de Camera valorem non excedunt, et quae personalem resident iam non requirit . Due cause, alie quali è appoggiata la dispensa, entrambi mancanti di verità,e false: la prima, che non eccedono i frutti del Priorato 24 Ducati d'oro di Camera·, la seconda, che non importa residenza personale. Consequens inde fuit, ut Camera Oeconomica losephum Paganini novum Priorem designavit, eiusque nominationem Curiae exhibuerit. Cum vero nihilominus unum ex duobus Beneficiis Molo non dimitteret, nonnulli ex Capitulo Ecclesiae Collcgiatac SSmo supplicem libellum dede­ runt, ut hoc malum averteret, quorum preces R. P. SSmi Auditor Episcopo Comensi pro informatione ct voto ablegavit. Ipse adprobat Micarii Capitu­ laris sententiam, ac concludit, Paganini in Prioratu esse instituendum, cogendumque Canonicum illum dimittere. Tunc ex rescripto SSmi diei 22 novembris 1821 huic S. Congregationi causae cognitio ac definitio com­ missa est, quae Episcopum rogavit, ut auditis Patronis, Capitulo Collegiatae, Canonico Ludovico Molo et Sacerdote Paganini, referret de annuo reditu et oneribus tum Canonicatus tum Prioriae, necnon de utriusque Be- ' I S. C'. Concilii 251 neficii incompatibilitate. Habita iam Episcopi responsione, dirimenda erunt dubia: I. An constet de incompatibilitate in casu? Et quatenus affirmative: II. An sit locus nominationi ad Prioratum S. Quirici, seu potius insti­ tuendus sit Sacerdos Paganini in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. Ad II. Negative ad primam partem, affirmative ad secundam, facto verbo cum SSiiio. [Thesaurus Resolutionum, torn. 82, p. 251-258]. 3978. S. C. C., Praenestina, 22 febr., 22 mart. 1823. In oppido lenazzani Praenestinae Dioecesis adest Hospitale S. Crucis, cuius spiritualis cura a remotis temporibus concredita fuit Fratribus Ere­ mitis Ordinis S. Augustini, qui nunc Conventum B. M. Virginis Boni Con­ silii incolunt. At quum hoc Hospitale intra limites Paroeciae S. Pauli situm sit, frequentes ortae sunt quaestiones et querelae circa Sacramentorum administrationem inter Parochum S. Pauli et Fratres Augustinianos. Controversia ad Tribunal Auditoris Camerae fuit delata, et Locumtenens De Gentilibus anno 1721 decrevit: Non competisse, neque competere praedictis RR. PP. S. Au­ gustini assistere Sacramentis Matrimonii, neque caeteros actus parochiales exercere in dicto hospitali, praeterquam quod infirmis ibi existentibus SSmae Eucharistiae et Poenitentiae Sacramenta ministrare, ibique mortuos sepelire; in caeteris vero quibuscumque actibus parochialibus Parochum... manutenendum Jorcetesse. Ex hoc decreto iterum controversiae exortae sunt: contendebant enim Religiosi, ius sibi competere Sacramentum Eucharistiae aliaque semper administrandi infirmis; e contrario Parochus asserebat, tunc tantum hoc Religiosis licere, quum Missam in ecclesia S. Crucis celebrant, ct in hoc Sacrificio Eucharistiam conficiant, ut infirmis praebeant. Cum Regulares transitorio freti decreto cl. mem. Card. Matthaei a. 1807 solemniori quadam pompa per fines Parochiae S. Pauli transeuntes SS. Eucharistiam ad infirmos detulissent: id aegre ferens Parochus S. Pauli, capta occasione Sacramentum Extremae Unctionis infirmae cuidam administravit et alteri SSmam Eucharistiam dedit. Hinc Prior et PP. Eremitae Ordinis S. Augustini postularunt, ut confirmaretur decretum a cl. mem. Card. Matthacio latum. Huiusmodi preces Emo Episcopo remissae fuerunt, qui fuit rogatus, ut audito praesertim Parocho ecclesiae S. Pauli, sententiam suam aperiret. Absente Emo Episcopo Pro-Vicarius Generalis munere suo functus est. Plura in iurc militant pro Archipresbytero S. Pauli, et primo quidem S. Tridentina Synodus, Sess. 24, cap. 13, de ref., secundum quam Episcopi uni­ cuique Paroeciae suum perpetuum peculiaremque Parochum assignare debent, a quo solo licite Sacramenta suscipiant. In specie autem, de qua agimus, magis urget favore Archipresbyteri iuris dispositio, quae vetat Regu­ laribus sub poena excommunicationis latae sententiae, ne sine speciali Paro- 2^2 S. C. Concilii Curia Romana chi licentia Sacramenta Eucharistiae, Extremae Unctionis ac Matrimonii administrent: Clement. i, de prtvileg. At non desunt quoque argumenta Religiosorum favore. Certum enim in facto est, his spiritualem infirmorum curam concreditam fuisse ab immemorabili. Extat decretum, quod Parocho S. Pauli administrationem Matrimonii et Baptismi Sacramentorum, necnon benedictionem in Sabbato Sancto praeservat. Si igitur hoc tantum ei reli­ quit, nullimode dubitari posse videtur, quin Eucharistiae et Olei Sancti administratio ad Religiosos pertineat, qui curam habere debent infirmorum, eisque monentibus assistere onus est; clarius vero habetur in re indicata Auditoris Camerae, ubi decretum fuit, manutenendos esse Religiosos in iure administrandi Sacramenta Eucharistiae et Extremae Unctionis infirmis. Vestrum, EE. PP., erit dirimere: i. An, et quomodo spectet administratio Sacramentorum Eucharistiae et Extremae Unctionis ad Fratres Eremitas S. Augustini in Hospitali S. Crucis in casu? Die 22 februarii 1823: Non proposita. Die 22 martii 1823 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative quoad Euchari­ stiam ad formam sententiae an. 1721; quo vero ad Extremam Unctionem nega­ tive, nisi de licentia Parochi. [Thesaurus Resolutionum, torn. S3, p. 50-58, 60]. 3 979. S. C. C., Fanen., 22 mart., 19 apr. 1823. Parochus Vincentius Monti an. 1S19 ad fatiscentem parochialem eccle­ siam reficiendam ampliandamque pro parochianorum opportunitate requisivit et obtinuit a Sacra Congregatione facultatem alienandi nonnulla bona ad Paroeciam spectantia. Cum vero S. Congregationis rescripta exeeutioni mandaret, alienavit pro summa scut. 440 domum veterem parochialem cum adiuncto praediolo, et pro summa scut. 25 quamdam cryptam, de quibus mentionem minime fecit S. Congregationi, existimans hisce super bonis ipsi ablegatam alienandi facultatem. Cum primum autem suum cognovit errorem Parochus Monti, illico supplicavit S. Congregationem tum pro sanatione contractuum, tum quoque, si quae forent, pro absolutione a censuris. Requisitus Episcopus respondit, vera esse omnia et singula, quae in pre­ cibus Oratoris asseruntur, ipsumque cuncta relate ad novae ecclesiae aedi­ ficationem et parochialis domus effecisse bona fide; pretium scut. 440.25 iuxta valorem domui paroeciali attributum per legalem peritiam ex vendi­ tione retractum in constructione novae domus parochialis integre fuisse ero­ gatum. Quae cum ita se habeant, non dubitat Episcopus sua vota precibus Oratoris adiungere vehementer exoptans, ut gratiam, quam postulat, con­ sequatur. Ne bona Ecclesia temere dissipentur, solemnitates requirunt s. canones in illorum alienatione, quae si omissae fuerint, suo omnino robore carent contractus, et ita contrahentes poena excommunicationis mulctantur: Extrav. 1i | 1 I Ambitiosae, de rcb. Eccles, non alien. Attamen alienationes, quae necessitatem vel evidentem utilitatem praeseferunt, quamvis initae absque beneplacito apostolico, non rescinduntur, immo ratae habentur. Evidens ista utilitas in casu desumenda videtur ex veteris alienatae domus statu fatiscente. Pro absolutione a censuris favet Parocho bona fides. I Iis praemissis dubia propo­ nuntur: I. An, et quomodo sanari debeat alienationis contractus Parochi Monti in casu? II. An, et quomodo sit consulendum SSmo pro absolutione a censuris in casu? Die 22 martii 1823: Non proposita. Die 19 aprilis 1823 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative in omnibus, facto verbo cum SSino. Ad II. Affirmative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 83, p. 69-72, 75]. 3980. S. C. C., Firmana, 24 maii 1823. Dum licitae venationi vacabat die 25 octobris 1820 Sacerdos Franciscus Giustozzi Montisfalconii, aetatem agens annorum 47, improvisa igneae balistae diruptione laevam manum integram amisit; idcirco dispensationem ab irregularitate flagitat. Requisitus de more Emus Archiepiscopus respondit: Peracto coram caeremoniarum Magistro experimento ab EE. VV. indicto, ea fuit eiusdem sententia, ut Sacerdos Giustozzi idoneus utique haberi pos­ sit Sacro perficiendo, si modo usus ipsi permittatur manus fictitiae ad vitan­ dam deformitatem, et obligatio insuper praescribatur adhibendi in sacra actione alium Presbyterum, cuius ope ea singula rite exequi possit, quae ministerio utriusque manus indigent, ut v.g. abstersio patenae super calicem fragmentis collectis. Asserit insuper idem Archiepiscopus, agi de mutilatione inculpabiliter ct fortuito ab ipso contracta; denique addit. Sacerdoti praefato in deteriori fortunae statu constituto onus revera incumbere sustentationis sex pupillorum ex fratre nepotum, eumdemque praeterea in maxima rerum angustia versari. Irregularitatem procul dubio contrahit Sacerdos vitio corporis laborans ita, ut nequeat Sacrum perficere absque populi scandalo vel saltem admira­ tione: can. Illiteratos, Dist. 16; cap. Presbyt., 1, de clerico aegrotant., et toto tit. de corpore vitiatis ordin. vel non., et S. C. in Cosentin., 13 iulii 1725. 1 Dispensatio tamen non raro concedi solet, et quidem facilius Sacerdoti iam promoto, quam Clerico promovendo, uti S. C. in Comen., 6 maii 1775; 2 nonnumquam tamen ob Ecclesiae necessitatem vel utilitatem etiam Clericis 1 Cf. N. 3301. 2 Cf. N. 3792. 254 Curia Romana promovendis, velut in Cameracen., 20 ianuarii 1821.1 Proponitur idcirco dubium: An, et quomodo sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione ab irregula­ ritate in casu? Die 24 maii 1823: Non proposita. Die 14 iunii 1823 Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn, 83, p. 137-139, 147]. 3981. S. C. C., Forosempronien., 24 maii 1823. Rectori ecclesiae S. Mariae Vallis Forosempronien. Dioeceseos delatus fuit infans per mulierem rusticam domi baptizatus, sed iam vita functus, ut ecclesiasticae sepulturae traderetur. Examinata per Rectorem muliere Baptismatis administra, cognovit, hanc fuisse formam adhibitam italo idiomate: Io ti battezzo coi nome del Padre, del Figlio e dello Spirito Santo. Audita forma, Rector ob ea verba, col nome, non modo pro nullitate Baptismi sensum suum exposuit, sed illico infantile corpus extra locum sacrum humari iussit; nunc autem ab EE. VV. petit, num bene senserit ac recte se gesserit. Episcopus fuit rogatus, ut auditis sub formali examine Parocho, obstetrice, parentibus infantis aliisque testibus de re instructis, referret praecise de forma adhibita in collatione Baptismatis, et an mulier baptizans recte sentiat de catholica religione, utque votum suum panderet. Ipse vero mox narra­ tam facti seriem confirmavit, ac addidit: mulier baptizans relate ad fidem optime sensit. Baptisma vero Episcopus validum esse censet, quia variatio accidentalis in forma in substantiam rei non redundat. Cum igitur ex Episcopi relatione compertum sit, mulierem Sacramenti ministram, cum dixit: Io ti battezzo coi nome, particulae mutationem nequa­ quam fecisse pravo fine, aut inducendi causa errorem aliquem in Ecclesia: credamus oportet, eam formam a praefata muliere adhibitam fuisse ex errore, uti Theologi aiunt, materiali: nempe quia putaverit particulas in etcwmuna eademque significatione pollere. Responsum addo, quod S. C. Universalis Inquisitionis feria IV, die 23 maii 1720 in simillimo casu hisce verbis edit: Lecto memoriali N. V., quo proponit dubium, an recte sint baptizati duo pueri sub liac forma: Io ti battezzo coi nome del Padre, del Figliuolo e dello Spirito Santo, et an sit reiterandum Baptisma sub conditione: Emi Domini decreverunt, pueros, de quibus agitur, fuisse valide baptizatos, ideoque non esse baptizandos neque sub conditione. X validitate, et invaliditate collationis Baptismi pendet omnino resolutio super re bene vel male gesta a Rectore, qui sepulturam ecclesiasticam infanti denegavit. Quamvis autem validum declaretur Baptisma, nc tamen dubium in posterum oriatur, praecipue vero, ne nova forma inducatur, videant 1 Cf. N. 3971. S. C. Concilii 255 EE. PP., an aliquo modo providendum sit in futurum per instructionem ob­ stetricum, ut in Ceneten., 12 maii 1753.1 Dubia sunt: 1. An valida sit Baptismi collatio in casu? 2. An recte se gesserit Rector denegando infanti ecclesiasticam sepulturam in casu? 3. An, et quomodo sit providendum quoad futurum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative. Ad 2. Non esse reprehendendum in casu; et nunc ab eo curandum, ut si fieri potest, detur infanti ecclesiastica sepultura. Ad 3. Detur decretum, ut in Ceneten., 12 maii 1753. [Thesaurus Resolutionum, torn. 83, p. 134-137]. 3982. S. C. C., Caietana, 14 iun. 1823. Sacerdos Joseph N. absolutionem poscit a censuris, dispensationem ab ir­ regularitate et rehabilitationem, eo quod militibus, qui ad perditos homines, vulgo briganti, capiendos et profligandos proficiscebantur, sponte se adiunxit, atque duo ex illis interfecti fuerunt. Requisitus Caietanus Episcopus ita rem narrat: « Orator, qui annos 38 aetatis habet, sectae Carbonariorum adscriptus erat, atque ita in suspicionem venit se esse complicem homicidii ab aliis sociis commissi. Ut a longa iudiciali inquisitione se liberaret, qua appa­ reat ipsius innocentia, consilium ei datum fuit, ut a Gubernio indultum peteret, obligatione assumpta, ut aliquid meritorium ageret in persecutione perditorum hominum. Id ei permissum est, et manui hominum armatorum aggregatus in discrimine cum latronibus igneam ballistam simul cum aliis explosit, et quamquam ex latronibus duo interfecti sunt, alii duo vulnerati, asserit tamen Orator, ex modo, quo arma direxit, a se neminem laesum aut occisum fuisse. Nunc patet, ipsum nullo modo complicem esse in homi­ cidio a sociis commisso, aut in expeditione militari. Equidem ipsi suggessi, ut peteret absolutionem a censuris, quas incurrit: nam associationem ad sectam Carbonariorum et malam vitam satis luit per suspensionem et exer­ citia spiritualia et alias mortificationes. Censeo igitur Oratorem ad S. Missae celebrationem habilitati posse, quia conversus esse videtur et malorum exem­ plorum poenam dedisse ». Irregularis Orator ex triplici capite existimandus est: Si Orator in excom­ municationem incidit, propterea quod inter Carbonarios fuit cooptatus, irregularis profecto evasit propter violationem censurae rebus divinis ope­ ram dando: cap. penult, ct ult., de cleric, excom. Deinde ubi praedicari coep­ tum est, Oratorem esse in numero Carbonariorum, ipsique praeterea tribui commissum homicidium, in irregularitatem incidit, si non ex infamia iuris, at certe ex infamia facti procedentem. Tandem cum Orator ipsius rogatu inter milites fuerit adnumeratus, et annis instructus ad bellum adversus 1 Cf. N. 3629. Curia Romana 5. C. Concilii facinorosos homines fuerit profectus, in eosque ballistam igneam iteratis vicibus exploserit, irregularis evasit cx defectu lenitatis, iuxta receptam ab hac S. C. sententiam in Brigan tien., 30 martii 1805. 1 At mortificationis opera et spiritualia exercitia ab Oratore peracta satis esse non videntur,prae­ sertim ad delendum scandalum ab eo illatum sese adseribendo Carbonario­ rum sectae, cuius impietate etiamnum orbis ingemiscit. Quaeritur: An sit consulendum SSiho pro absolutione a censuris, dispensatione ah irregularitate ac rehabilitatione in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Pro gratia quoad absolutionem a censuris; quoad dispensationem et rehabilitationem, expectet, et det maiora signa poeni­ tentiae et constantis emendationis. 2 [Liber 166 Decretorum, p. 300 a tergo]. omnium feminarum Matrina fuerit electa. \’crendum proinde, ne hac me­ thodo penitus evertatur Ecclesiae mens, et finis, quem sibi in dandis Patrinis proposuit, coque certius, quia Pontificale Romanum praecipit, ne eodem die alicui fas sit Pàtrini fungi officio ultra duos, et cohaeret consuetudo Romanae Ecclesiae, orbis universi Matris. Verum Fesulanae Dioecesi favet longaeva et fortasse centenaria consuetudo, quae in aliis quoque I letruriae Dioecesibus obtinet. Quamobrem non sine difficultate res in pristinum restitui posse videtur. Dirimendum itaque proponitur dubium: An, et quomodo probandus sit usus Fesulanae Dioecesis in casu? Die 14 iunii 1823: Non proposita. Die 12 iulii 1823 Sacra, etc. respondit : Non esse probandum, sed tolerandum in casu necessitatis ab Episcopo indicandae ad formam Pontificalis Romani. [Thesaurus Resolutionum, torn. S3, p. 160-167]. 256 257 3983. 3984. S. C. C., Fesulana, 14 iun., 12 iul., 1823. Invaluit usu in Dioecesi Fesulana, ut in administratione Sacramenti Confirmationis unus dumtaxat pro omnibus masculis a Parocho vel ab Epi­ scopo deputetur Patrimis, et una mulier quoad omnes feminas Matrinae munere fungatur. Inde vero fit, ut qui Confirmationem acceperunt, suos uti plurimum ignorent Patrinos, Patrini confirmatos. Quare plures illius Dioe­ cesis incolae hanc S. Congregationem exorant, ut de huiusmodi usu quid sentiendum sit, pro sua sapientia decernat. Requisitus Episcopus, ut referret praesertim de legitimitate assertae con­ suetudinis, quomodo provisum sit pro cognatione spirituali, et ut Patrini spiritualium filiorum curam agant, etiam nonnullis aliis Hetruriae Episcopis rogatis distincte respondit: Consuetudo haec a sacculi transacti initio repe­ tenda videtur; certior quoque factus sum, ita Antistitem Pisanum, Pisto­ riensem, aliosquc quamplurcs se gerere. Ecclesias confirmandi magna comi­ tante cos caterva adeunt; singuli habent comites parentes eorum. Si vero una cum his singulorum Patrini ct Matrinae excipiendi essent in ecclesiis plerumque angustissimis, clamor, tumultusque oriretur. Et quod etiam magis interest, haud facile esset omnium nomina accurate in tabulis descri­ bere. Verum si una eademque die vir unus Patrini munere fungatur erga omnes masculos confirmandos, postquam fuerit a Parocho vel ab Episcopo depu­ tatus, quin agnoscat eos, quorum causa munus illud suscipit, agnoscaturque ab eis: quonam pacto quaeso pro confirmatis dici poterit sponsor vel fideiussod Quomodo paternam eorum curam gerere, quomodo cos instruere adversus visibiles et invisibiles salutis hostes; quomodo eos declinantes ad semitam errorum ad rectum callem revocare curabit, si et eorum nomina ignorat, ct quamvis nosset, numero obrueretur.- Idem dicendum de unica muliere, quae 1 Cf. X 3922. » Cf. X. 3989. S. C. C., Ostunen., 12 iul. 1823. Quaesitum est per summaria precum in comitiis diei 25 ianuarii labentis anni, quinam sit Index, ad quem appellatio a sententia Ostunensis Vicarii Generalis interposita a Canonico Ecclesiae Cathedralis Ostuni sit deferenda, ut controversiam in secundo iurisdictionis gradu definiat. Rescriptum tunc prodiit: Ponatur in folio cum voto D. Secretarii. Meritissime autem ad Sac. Purpuram evecto clarissimo viro, qui summo omnium plausu Secretarii munus obibat,mandatis Sac. Congregationis obsequens votum exaravi.quod in calce huius folii habent EE. PP., quorum sapientiae erit dirimere dubium: An, et ad quem deferenda sit appellatio in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, ad Archiepiscopum in casu, dc quo agitur, attenta appellatione iam interposita iuxta votum D. Secretarii. [Thesaurus Resolutionum, torn. 83, p. 168, 198-202]. 3985. S. C. C., Sutrina, 22 nov. 1823, 21 febr. 1824. Cum ad Seminarium Sutrinum perpauci praesertim ex aeris insalubris opinione accederent: cives Roncilionenses aedes olim Carmelitarum, nunc ad Capitulum Collegiatae Ecclesiae pertinentes, pecuniam pro supellectili, annuam pensionem pro iuvenum alimentis, Praeceptoresque gratuitos e gre­ mio Capituli obtulerunt, exorantes, ut in Civitate Roncilionensi Seminarium vel Collegium ecclesiasticum aperiretur. \ otis Roncilioncnsium cessit Epi­ scopus; ct quamvis certior factus fuerit de Sutrinorum dissensu, die 24 Sep­ tembris 1821 erexit Collegium ecclesiasticum seu episcopale cum omnibus privilegiis, praerogativis ct iuribus sub immediato regimine et protectione Episcopi pro tempore ad informandos adolescentes ad religionem, ecclesiaVot. vi 17 258 Curia Romana sticam disciplinam et scientias, etc. Collegiumque die 15 eiusdem mensis aperiri mandavit. Aperitionem tamen impedire tentarunt Capitulum Sutrinae Cathedralis et Communitas illius Civitatis, sed instante Episcopo ad hunc Sacrum Ordi­ nem delata est quaestio, quae hodie EE. VV. decidenda proponitur. Plura afferunt Sutrini, ut Episcopi decretis denegetur exeeutio. In primo capite probare nititur eorum Defensor, erectionem Collegii in omnimodam ever­ sionem Seminarii Sutrini tendere: nam ex litera et ratione decreti Concilii Tridentini, Sess. 23, cap. 18, de re/. Seminarium stare debet apud Eccle­ siam Cathedralem, vel saltem in Civitate Cathedrae honore decorata. Si causa erigendi Collegii admittatur, actum iam est de Seminario Sutrino, quia nemo amplius ad illud accedet, sed omnes Collegium Roncilionense petent. Illud vero Seminarium esse, non Collegium, facile quis intclligit, si illius erectionis modum perpendat. Alterum defensionis caput in exclu­ denda necessitatis et utilitatis causa versatur. .Angustiam enim Seminarii Sutrini infestamque caeli temperiem negat idem Defensor. Episcopus et Roncilionenscs totis viribus decretorum exeeutionem urgent ex Conc.Trid. cap. cit., quod statuit, ut Episcopi certum puerorum numerum in Collegio ad hoc prope Ecclesias (Cathédrales), vel alio 111 loco convenienti ab episcopo eligendo alere ac religiose educare teneantur; praeterea ubi de Ecclesiis ageretur amplas Dioeceses habentibus, plenam induisit facultatem, ut possit Episcopus unum vel plura in Dioecesi, prout sibi opportunum vide­ bitur, habere Seminaria. Necessarium duxit Antistes Collegii erectionem, quia satis amplae sunt Dioeceses, et nimis angustum est Sutrinum Semina­ rium, nec omnes recipere potest pueros religiose in eodem Seminario edu­ candos. Praeterea opinio de aeris insalubritate, sive vera, sive falsa sit, iam diu invaluit, omniumque animis tam alte insedit, ut difficile admodum sit parentes invenire, praesertim si divites sint, qui Sutrino in Seminario filios suos educari patiantur. Dubium est: An, et quomodo decreta Episcopi sint exequenda in casu? Die 22 novembris 1823 Sacra, etc. respondit: Affirmative in omnibus. Reproposita vero causa sub forma: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die 21 februarii 1824 Sacra, etc. respondit: In decisis. [Thesaurus Resolutionum, tom. S3, p. 239-244, tom. 84, p. 27]. 3986. S. C. C., Spoletana, 21 febr., 20 mart. 1824. Reparatione indiget ruralis ecclesia et domus parochialis S. Venantii Spoletanae Archidioeceseos, atque ex relatione fabri murarii septem scuta supra centum nonaginta sunt impendenda. Parochus ex reditibus ecclesiae nc congruam quidem percipit; desunt Beneficia aliique ecclesiastici proventus; populus alienos fundos colit, ct praediorum domini in aliis morantur Paroe­ ciis. Itaque Archiepiscopus Spoletanus, antequam ullum edat decretum S. C. Concilii 259 pro restauratione dictae ecclesiae ac aedium parochialium, ab EE. VV. implorat, ut dirimatis dubia, quae in calce huius folii leguntur. Fatiscentes ecclesias, praesertim parochiales, omnino esse restaurandas praescribitur in can. 30, Caus. 12, qu. 2, cap. Quicumque, de eccl. aedific., idemque decrevit Tridcntina Synodus, Sess. 21, cap. 7, de ref. Pro repa­ randa ecclesia S. Vcnantii omnia ex testimonio Archiepiscopi deficiunt media a s. canonibus statuta, atque unus superest populus: hinc necessario ad eum erit confugiendum. Disquirere autem oportet, an qui fundos possi­ dent, licet alibi degant, an potius parochiani impendere debeant, quidquid ad ecclesiam aedesque parochiales instaurandas requiritur. Nihil est in iure exploratius, quam cuiusque rei eum sequi incommoda, quem sequuntur commoda: R. I. 56, in 6. At commodo ecclesiae parochialis tantummodo perfruuntur, qui intra eius limites sedem habent: nam qui alterius loci utun­ tur domicilio, neque Sacramenta percipere, neque Missam in eadem ecclesia audire queunt. Quocirca non domini agrorum, sed coloni, uti parochiani, ad reficiendam ecclesiam aedesque parochiales S. Vcnantii cogendi videntur, etsi inopia premantur, Paroecia ad viciniorem ecclesiam erit transferenda. Forenses tamen, si bona possideant in loco reficiendae ecclesiae, a solvenda collecta immunes non videntur, non solum, quia non desunt, qui asserant, huiusmodi collectam esse onus rebus inhaerens, sed etiam quia bona quae­ libet sunt tacite hypothecata pro necessitatibus publicis illius loci, in quo sita sunt. Labentium vero ecclesiarum restauratio est necessitas publica, quoniam religio, quae templorum aedificatione fovetur ac servatur, publi­ cum respicit bonum. Omnes igitur praediorum dominos, tametsi aliis sub­ sint Paroeciis, contribuere debere pro instaurandis ecclesiis docent Barbosa, part. 3,alleg. 64, n. 11 ,etc. et declaravit S. C. in Imolen., 6 septembris 1783.1 His in iure animadversis, erit EE. PP., qua praestant sapientia, decernere: I. An, ct quomodo possidentes teneantur ad reparandam Paroeciam in casu? II. An, et quomodo teneantur coloni in casu? Die 21 februarii 1824: Non proposita. Dic 20 martii T824 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative per aes et libram. Ad II. Affirmative, et operas praestare teneri prudenti arbitrio Archiepiscopi. [Thesaurus Resolutionum, tom. 84, p. 29-34, 41!· 3987. S. C. C., Lunen.-Sarzanen., 29 maii 1824. Dominicus Bertagni in Paroecia S. Michaelis de Capharonia Massensis Dioecesis, ubi ortum habuit, quatuordecim annorum spatio moram duxit, ac deinde anno 1S14 minoribus Ordinibus initiatus Sermezzanam, Luncnsis-Sarzanensis Dioeceseos, una cum patre venit, obtentisque mense septembris 1822 litteris dimissorialibus a Vicario Capitulari Massensi, ad Subdiaconatus Ordinem titulo patrimonii fuit promotus. Verum Episcopus 1 Cf N. 3833. Curia Romana z6o Lunensis Dominicum, quem sibi ratione domicilii subditum contendit, ab Ordinis exercitio suspensum declavarit, monuitque Vicarium Massensem, ne dimissorias ad alios Sacros Ordines ipsi concederet. Timens autem idem Dominicus, ne in suspensionem revera inciderit, absolutionem, quatenus opus sit, implorat; cumque in locum originis iam remigraverit, flagitat, ut cum litteris dimissorialibus Vicarii λ Iassensis Diaconatu et Presbyteratu * insigniri valeat. Rogatus uterque Ordinarius de informatione et, utrum Orator in Sacro Ordine ministraverit, haec refert Vicarius Massensis: Mi costa innegabilmente, che il padre del detto Suddiacono è nativo diCasatico nella Provincia di Garfagnana, e che avendo preso moglie nella Parrocchia di S. Michele della stessa Provincia, ivi nacque il detto suo figlio Domenico nelli 6 mag· gio 1801, col quale abitô parte nella stessa Parrocchia, e parte in Casatico sino all’anno 1814, nel quale si porto con detto suo figlio a dimorareper qualche tempo in Sermezzana, che forma parte della Diocesi di Sarzana anche presentemente, non pero con animo di fissare ivi il domicilio, ma soltanto per attendere a diversi interessi di sua famiglia, e traitante esercitarc il figlio stesso nella cultura delle scienzc. Crcdè perciô con tuttala buonafede. dover richiedere dalla Curia Vescovile di Massa le dimissoriali per pour esscre promosso al Sacro Online dei Suddiaconato ratione originis, essenio persuaso, che il Vescovo di Sarzana non avesse pîù sopra di lui alcunagiurisdizione neppure ratione domicilii. L’oratore si è fin qui astenuto dall’escrcitare l’Ordine del Suddiaconato. Episcopus autem Lunensis respondit, Subdiaconum Bcrtagni pertinere absque dubio ad novam Dioeccsim Massensem ratione originis. Indubium pariter esse, dictum Oratorem una cum patre anno 1814 Sermczzanam mi­ grasse, ibique maiorem rerum ac bonorum suorum partem cum instructis aedibus transferendo domicilium posuisse, ac continuo novem annos circiter mansisse, videlicet usque ad mensem novembris anni 1822, quo tempon in regionem S. Michaelis rediit, patre tamen, familia, caetcrisque Scrmezzanae relictis; porro ex bonis in districtu Paroeciae Sermezzanae existentibus ab eius patruo ecclesiastico patrimonio provisum fuisse; tandem Ordinem Subdiaconatus non exercuisse. Existimarem, Oratorem perti­ nere ad hanc Dioeccsim, atque a me potius, tamquam proprio Ordi­ nario domicilii debuisse litteras dimissorias petere. Ast dato etiam, quod litteras dimissoriales ipsi concedere cumulative spectaret ad Ordinarium Massensem, attestationem super moribus, vita, necnon super libertate bonorum sibi in patrimonium constitutorum et Sermezzanae existentium ab hac mea Curia petere et obtinere absque dubio tenebatur, ex const. Innocentii XII incipien. Speculatores,1 et ex Cone. Trident., Sess. 23, cap. 8, de re/. Dignentur igitur EE. PP. dirimere dubia: An Dominicus Bcrtagni sine dimissoriis Episcopi Lunen.-Sarzanen. fue­ rit licite ad Subdiaconatus Ordinem promotus in casu? i. 1 Cf. N. 258. J S. C. Concilii 26 r 2. An sine litteris testimonialibus eiusdem Episcopi fuerit licite ordinatus in casu? Et quatenus negative: 3. An concedenda sit absolutio a suspensione in casu? 4. An, quomodo, et ad quem Episcopum spectet collatio aliorum Sacrorum Ordinum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. Ad 2. Negative. Ad 3. Affirmative, facto verbo cum SSmo. Ad 4. Affirmative ad Episcopum Massen. servatis servandis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 84, p. 113-121J. I I I I 3988. S. C. C.,· Hieracen., 24 iul., 14 aug. 1824. I I j Vacante Parochiali ecclesia in oppido Rocellae Hieracensis Dioecesis, concursum die 13 martii 1820 indixit Episcopus. Certamine habito die 23 eiusdem mensis martii Examinatores Pro-Synodales ad parochiale regimen idoneos renunciarunt Sacerdotem Paschalem Pellegrino primo loco, et Sa­ cerdotem Dominicum Congiusta secundo loco; Sacerdotem vero Paschalem Englen ex defectu scientiae reprobarunt. Episcopus autem praedicta die Paroeciam Sacerdoti Congiusta committendam decrevit, bullasque eius favore expediri mandavit. Paroeciae vero possessionem die t~ augusti sequentis Parochus Congiusta est assequutus. Dum haec in Curia Uieracensi ageban­ tur, ad Metropolitanam Curiam Rheginensem confugerat Sacerdos Englen, seque ab Examinatorum relatione et Episcopi iudicio gravatum dicens, pro­ vocationem die 30 iulii 1820 interposuerat, quam eiusdem Curiae Vicarius Generalis die 10 augusti sequentis notificari mandavit Curiae suffraganeae Uieracensi, eamque compelli ad transmittenda acta concursus, et interim inhiberi, ne amplius in causa procederet; verum notificatio tantummodo dic i septembris 1820 expleta fuit. *<Ι,Φ Vocati deinde fuerunt tam Parochus Congiusta, quam Sacerdos Englen, ut die 21 octobris sequentis intéressent collationi et clausurae actorum, quae ad Metropolitanam Curiam erant transmittenda. 'Pune autem comparait Parochus Congiusta, et actorum transmissioni sese opposuit, quia 1. appella­ tio a Sacerdote Englen non fuerat oblata ludici a quo; 2. infra triginta dies Sacerdos Englen apostolos non postulaverat; 3. non post decem dies, sed post aliquot menses appellaverat; 4. appellans, utpole in Regulari Ordine professus, incapax erat ad assequenda Beneficia saccularia. 1 luiusmodi appel­ lationis cognitio una cum actis concursus ad Metropolitanam Curiam fuit delata, quae posthabitis exceptionibus Parochi Congiusta, die 30 novem­ bris 1820, partibus auditis, appellationem a Sacerdote Englen interpositam admisit, ac mandavit procedi in dicta causa revisionis et appellationis ad ea, quae de iure incumbunt, pro eiusdem cxccutione. Itaque instante Sacerdote Englen dic 1 decembris sequentis decretum fuit, quod acta concursus, rela­ tio Examinatorum, et examen super doctrina, aliisque occurrentibus revi- 2Ô2 Curia Romana deatur per tres Synodales Examinatores Metropolitanae Curiae, ac proinic partes in peremptorio termino dierum trium dent notam Examinatorum SynodoHum etc., alias termino elapso eligantur per hanc audientiam Metropolitanam. Obstitit quidem die 4 eiusdem mensis decembris Parochus Congiusta, praesertim quia pendente termino ad appellandum a decreto admissionis appellationis a Sacerdote Englen interpositae, ad ulteriora procederetur, et protestationem provocandi ad Apostolicam Sedem a decreto diei 30 novembris emisit: verum in acri partium certamine Parochi exceptiones rejectee fuere, et die 12 decembris iussit Metropolitanae Curiae Vicarius Generalis, ut praefatum decretum exeeutioni committeretur. Itaque Examinatores tx officio designati ad actorum concursus examen progressi die 21 eiusdem mensis decembris renunciarunt Sacerdotem Englen primo loco adprobatum, secundo loco Sacerdotem Pellegrino, atque ob scientiae defectum reproba­ runt Sacerdotem Congiusta, qui sequenti die 22 appellavit ad S. Sedem adversus decreta dierum 30 novembris ct 12 decembris 1820, solemni emissa protestatione de actorum nullitate, si forte contra appellationem ipsam atten­ tari contingeret. Appellationem in devolutivo tantum admisit Metropolitana Curia, et decrevit, ut Episcopus Hieracen. inter adprobatos Englen et Pelle­ grino Parochum eligeret, eumque in Paroeciae possessionem induceret. Accepta die 28 ianuarii 1821 huius definitivae sententiae notification, Paro­ chus Congiusta sequenti dic 29 iterum ad Sedem Apostolicam appellavit,et iterum appellationem Curia Metropolitana in devolutivo tantum admisit. Citationem deinde specialem cum inhibitione dic 27 februarii 1821 appellans Congiusta ab R. P. D. Auditore SSmi obtinuit, quam tantummodo die 20 aprilis 1822 exequendam curavit’ tunc autem Sacerdos Englen R. P. D. Auditorem SSmi adiit, qui controversiam omnem huic Sacrae Congregationi definiendam remisit. Rogatus deinde Archiepiscopus Rhcgincnsis de transmissione actorum concursus, authenticum illorum exemplar transmisit, ct retulit, sibi'consti­ tisse de appellatione legitima a Sacerdote Englen interposita, et quoad habilitationem eiusdem Sacerdotis ad saccularia Beneficia prae oculis habuisse decretum die 7 augusti 1807 a Gubernio latum occasione suppressionis Monasteriorum, quo statutum fuit, quod i Sacerdoti ed altri ordinati in Sacris vestiranno g/i abiti da Prete, formeranno parte dei Clero secolare, e potranno concorrere alie porzioni laiche, a beneficii ed a quahinque Carica eccle­ siastica. Requisitus quoque Episcopus Hicracensis ea exposuit, quae in actis concursus habentur, monuitque serotinam fuisse appellationem Sacer­ dotis Englen. Proponuntur autem dirimenda dubia: I. An legitime appellaverit Sacerdos Englen, ita ut locus fuerit revisioni actorum concursus in casu? Et quatenus affirmative: II. An sint transportanda originalia acta concursus in casu? Die 24 iulii 1824: Non proposita. ΊΙ Die 14 augusti 1824 Sacra, etc. respondit ad I. Negative in omnibus. Ad II. Provisum in primo. [Thesaurus Resolutionum, torn. 84, p. 206-215]. Ï 6’. C. Concilii 263 3989. S. C. C., Caietana, 20 nov. 1824. Agebatur de hac causa die 14 iunii 1823. 1 Redit nunc iterum Orator et flagitat, ut sibi dispensationis et rehabilitationis gratia largiatur. Requisitus de more Episcopus refert Oratorem in maxima penuria versari, ac subdit: Ipse constanter bene se gessit, neque causam querelarum mihi ullam dedit, sed maxime emendatum se praebuit. Nec puto ex eius rehabilitatione scan­ dalum evenire posse in oppido, ubi unusquisque eius et familiae necessitates novit et bonam eius vitam. I Iis positis censerem, Oratori facultatem concedi posse ad celebrandam S. Missam. Proposito itaque dubio: An sit consulendum SSmo pro gratia dispensationis et rehabilitationis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Peractis spiritualibus exercitiis in loco et pro tempore arbitrio Episcopi pro gratia, et ad D. Secretarium cum SSmo. [Liber 167 Decretorum, p. 485]. 3990. S. C. C., Ariminen., 18 dec. 1824. Sacerdos Angelus Barbanti improviso morbo correptus diem obiit supre­ mum, dum losepho Speri, Parocho SSmi Crucifixi, primo circiter a Civitate Ariminensi lapide per aliquot dies tempore Paschatis in audiendis fidelium confessionibus opem ferebat. Exequias in propria ecclesia explevit sibique emolumentum funeris retinuisset Parochus Speri, nisi querelam laesionis iurium parochialium excitasset Archipresbyter SS. loannis et Pauli Thomas Bizzocchi, in cuius Paroecia intra Civitatem Sacerdos Barbanti suae habi­ tationis domum habebat: quo factum est ut eadem emolumenta penes alium Parochum deponerentur. Preces deinde huic S. Congregationi obtulit Archi­ presbyter Bizzocchi, quibus definiri petit, an ad ipsum, an ad Parochum Speri defuncti Sacerdotis Barbanti corpus et funeris emolumenta pertineant. Episcopus requisitus fuit pro informatione et voto, ut audito praesertim Rectore Paroeciae SSmi Crucifixi, et transmissis particulis Synodorum ad rem facientibus, referret de bono iure Oratoris, ct utrum Sacerdos Barbanti ad eam Paroeciam sese contulerit animo permanendi. Ipse autem mox nar­ rata retulit. Parochis ius esse humandi cadavera eorum, qui intra suae Paroeciae fines vitam duxerunt, et parochialem ecclesiam eiusque coemeterium esse locum sepulturae parochianorum, nemo ambigit. Limitantur tamen haec, si defuncti voluntas, vel eiusdem Familiae tumulus, vel tandem loci distantia aliud servari postulent. Si loci distantia periculosam gravique incommodo 1 Cf. N. 3982. S. C. Concilii Curia Romana obnoxiam translationem cadaveris reddat, excquias eiusdem loci Parochus paraget, nihilque (si peculiare desit Statutum) Parocho domicilii debebitur: cap. 3, de sepult., in 6. Ad acquirendam vero qualitatem parochiani alicuius Paroeciae sufficit habitatio pro aliquo tempore considerabili, imo etiam habi­ tationis principium, dummodo lares ibidem statuerit, idest dummodo ibi domicilium animo permanendi fixerit: cap. 2, de sepult., in 6. Accidentalis namque mutatio domicilii absque animo deserendi primum et acquirendi secundum, non facit cessare iurisdictionem proprii Parochi, neque illam inducit in eum, intra cuius Paroeciae limites quis inoratur. I lisce perpensis Archipresbytero SS. loannis et Pauli, non autem Parocho SSmi Crucifixi cadaver Sacerdotis Angeli Barbanti una cum funeris emolu­ mentis competere dicendum erit. Inopinato siquidem correptus morbo intra fines Paroeciae SSmi Crucifixi decessit Sacerdos Barbanti, qui non animo permanendi suumque domicilium deserendi illuc sese contulerat. Sepultu­ ram vero in ecclesia SSmi Crucifixi non elegit; nullumque in ca gentilitium sepulchrum habuisse suadet silentium de eodem tum a Parochis contendenti­ bus, tum ab Episcopo servatum; distantia denique mille circiter passuum a Civitate Arimini in amoena planitie sita, non ea est, quae cadaver ad eccle­ siam SS. loannis et Pauli deferri non pateretur. Horum nihil inficiatur Parochus Speri, qui sibi praesidium tantummodo quaerit a Synodali lege anno 1818 lata, cuius cap. De funeribus, § 4 ad quae­ stiones omnes, quae inter Parochos oriri solent, tollendas statuit, ut ius fune­ ris esset penes Parochum, in cuius Paroecia casu quivis moritur, si incolatus vigtnttquafuor horarum praecesserit. Casu siquidem in Paroecia SSmi Cmcifixi defunctus est Sacerdos Barbanti post aliquot dierum incolatum, adeo ut synodali lege hodierna quaestio reapse sublata videatur. Verum animadvertendum, Synodum Ariminensem numquam ab Apostolica Sede fuisse confirmatam: iuris autem communis sanctioni derogari minime posse per Synodum Dioecesanam, cuius leges communi iuri adver­ santes, etsi ad tollendas quaestiones fuerint editae, nullius sunt roboris, ut aperte constat ex cap. Quod super his, de maiorit. et obed. Proponuntur dubia: 1. An, et ad qem Parochum spectet ius tumulandi et funeris in casu? Et quatenus affirmative ad Parochum domicilii: 2. An sit locus exhumâtioni, et restitutioni cadaveris in casu? 3. An, et quae funeris emolumenta sint restituenda in casu? Dte 18 decembris 1824: Non proposita. 1 [Thesaurus Resolutionum, tom. 84, p. 365-373]. 3992. S. C. C., Ariminen., 29 ian. 1825. Descripta fuit haec causa in folio Congregationis diei 18 decembris 1824; 1 quoniam vero tunc proponi non potuit, hodie proponitur. Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative ad Parochum domtciht, nemPe SS. loannis et Pauli. Ad 2. Non expedire. Ad 3. Affirmative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, tom. 85, p. 8]. 3993. S. C. C., Sarnen., 26 febr. 1825. I I I I I I I I I 3991. S. C. C., Lucana, 9 ian. 1825. Sacra Congregatio declaravit, onera Missarum ac fundationes Beneficio­ rum et Capellaniarum perimi non posse longissimi temporis aut saltem cen­ tenaria praescriptione. [Per summaria precum coram R. P. D. Antonio Dominico Gamberini]. I loannes Sacerdos, qui ob scandalum ex cohabitations cum duabus mulie­ ribus titulo famulatus successive cum eo degentibus obortum, a proprio Ordi­ nario fuit a divinis suspensus, die 14 iunii 1823 S. Congregationem adiit, ut ab irregularitate ob contractam infamiae labem absolutionem obtineret. Rogatus de more Episcopus pro informatione et voto, respondit: Sacerdotem loannem modo in aetate annorum 55 constitutum grave praebuisse scandalum ob suspectam cum duabus mulieribus famulatum ipsi praebenti­ bus cohabitationem; pluries vero fuisse monitum, correptum, poenisque mulctatum et denique a divinis suspensum. Tempore autem ss. missionum confessionem cum peregisse, et operam suam missionariis sedulo praestitisse, dimissa e propria domo secunda muliere, quae tunc famulatum ipsi praesta­ bat. Tandem subdidit: Cum pro cura spirituali 2200 animarum quatuor tantum adsint Sacerdotes, dc necessitate servitii loannis constare videtur; neque scandalum inde oriri existimo, quod iste per multum iam temporis a me suspensus et castigatus nunc Missam celebret. Ideo expedire censeo, ut S. Congregatio omnes facultates necessarias concedat, ita tamen, ut earum exeeutio differatur usque ad festivitatem Omnium Sanctorum huius an. (1823), dummodo in emendatione perseveret Dimissus dic 3 iulii 1823 Orator fuit rescripto: Lectum; cumque preces iterasset die 14 augusti 1S24, denuo rogatus fuit Episcopus, ut auditis praesertim Parocho, referret de constanti emendatione. Retulit autem Episcopus: quia habet inimicos... ut domum episcopalem peteret, eum coegi, ubi iam per duos menses commoratur et bene se gcrcie videtur. Confessario, quem Orator me approbante eliget, opportunae facultates poterunt dari pro abso­ lutione a censuris incursis et ab irregularitate, ita tamen, ut ad SS. Sacramenta admittatur, ad Missae vero celebrationem non habilitetur, sine mei consensu, qui post signa verae poenitentiae praestabitur. 1 Cf * Cf. N. 3993. 265 X. 3990. 266 X Curia Romana Cum suspectus quidem et diffamatus, non tamen pro notorie concubinario haberi possit Sacerdos Ioan nes, nam suspensio indicta ex cap. Praela hoc, Dist. 32, non est proprie suspensio, sed mera prohibitio non inducens irregularitatem, nec censuram: respondendum videretur, quoad irregulari­ tatem non indigere; quoad suspensionem recurrat ad Episcopum, a quo cum fuerat inflicta, tolli etiam poterit suspensio. Verum ipsemet Sacerdos dispen­ sationem ab irregularitate poscit, postquam mandato Episcopi sese recipiendi in domum episcopalem serio paruit ac paucis abhinc mensibus verae poeni­ tentiae signa dedit: hinc ad cautelam dispensatio quoque ab irregularitate poterit indulgeri. Quaeritur: An sit consulendum SSmo pro absolutione a censuris et irregularitate in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Attenta petitione Oratoris, pro gratia absolu­ tionis a censuris, et ad cautelam etiam ab irregularitate, arbitrio et conscientia Episcopi, facto verbo cum SSmo. [Liber 168 Decretomm, p. 241]. 3994. S. C. C., Ariminen., 14 maii 1825. Decessit die 1 maii 1824 Petrus Barilari Ariminensis vigesimum aetatis suae annum agens; et immaturam filii mortem lugens Pardus cius pater fune­ brem pompam in propria Paroecia S. Agnetis explendam, cadaver autem ex Vicarii Apostolici venia transferendum ad ecclesiam S. Bernardini PP.Mi­ norum Observantium ibique tumulandum curavit. Inopinato deinde iussu praedicti Vicarii Apostolici medietatem cerae, emolumentorum funeris ad tumulantem ecclesiam, sive ad memoratos Coenobitas mittere debuit Archipresbyter Caietanus Frioli Parochus S. Agnetis. Qui mandatis Ordinarii promptissime obtemperans, opportunam protestationem emisit, ac supplicem porrexit libellum huic Sac. Congregationi, quo omnium restitutionem implorat. -4» Rogatus novus Ariminensis Episcopus pro informatione et voto, audito praesertim Praefecto Conventus S. Bernardini, ut referret, utrum defunctus sepulturam elegerit vel sepulchrum adsit gentilitium, respondit: « Paulus Barilari de filii sui immatura morte moerens, obtinuit a Vicario Apostolico, ut in ecclesia aliqua deponeretur, et ex devotione elegit ecclesiam S. Bernar­ dini Minorum Observantium, in qua nullum Familiae suae sepulchrum gen­ tilitium extabat ». A pandendo vero animi sensu abstinuit. De iure communi omnes parochiani in ecclesiis parochialibus earumuuc caemeteriis sepeliri debent, nisi probetur, quod defunctus vel habeat sepul­ chrum maiorum, vel aliam sepulturam sibi elegerit: cap. In nostra, 10, de sepultur., cap. Animarum, 1, et cap. Is qui, 3, eod. tit., in 6. Cum igitur in ecclesia S. Bernardini nullam Familiae suae sepulchrum gentilitium habeat Petrus Barilari. nec sibimet ipse, sed eius pater ex devotione in eadem eccle­ sia sepulturam elegerit, cius tumulatione iura parochialia violata fuisse viden­ tur. Pater enim nequit eligere sepulturam filio, nisi impuberi, dum filius- 5. C. Concilii 267 familias, dummodo pubes sit, etiamsi non sit sui iuris, potest absque consensu patris sibi libere sepulturam eligere: cap. Unaquaeque, 4, Caus. 13, q. 2, cap. Licet, 4, de sepult., in 6. Verum opponunt PP. Minores Observan­ tes, laudabilem sepulchri sibi suisque eligendi consuetudinem ab antiquis Patriarchis ortum habuisse, iliaque fretum Paulum Barilari defuncto filio sepulturam in ecclesia S. Bernardini elegisse. Si Petrum Barilari in ecclesia S. Bernardini tumulandum non fuisse censeant EE. PP., omnium funeris emolumentorum restitutio favore Archipresbyteri Frioli decernenda videtur, ut in Aesina, 15 decembris 1703,1 et in Ariminen., 18 decembris 1824. 2 Dubia sunt: ' I. An pater legitime elegerit filio sepulturam in II. An, et quomodo Fratres Minor. Observant. S. Bernardini teneantur ad percepta emolumenta restituenda in casu? Die 14 maii 1825: Non proposita. 3 [Thesaurus Resolutionum, torn. 85, p. 114-118]. 3995. S. C. C., Faventina, 14 maii, 11 iun. 1825. Angelus Emiliani, Rector Parochialis ecclesiae S. Mariae in Merlaschio Dioecesis Faventinae, elapso anno huic S. Congregationi exposuerat, sex terrulas ad suam ecclesiam pertinentes, quarum pretium in scutis 1800.08 periti statuerunt, inter se dissitas esse ac fructus admodum tenues ferre. Ad­ diderat, Antonium Zambrini et Marcum Magnani, qui fundos ecclesiae ter­ rulis adiacentes possident, pro illis obtulisse scuta 2115.04, et veniam eas­ dem alienandi imploraverat. Inter causas, ob quas legitime Ecclesiae bona alienantur, manifesta uti­ litas accense tu r iuxta canonem Sine exceptione, 12, q. 2, et cap. Ut super, 8, dereb. Eccles, non alien. Praedium, quod pro sua ecclesia Parochus Emiliani ex pretio terrularum emere satagit, peritorum aestimatione et iudicio longe excedit reditum hactenus perceptum a sex terrulis ad ecclesiam pertinenti­ bus. Adest igitur manifesta utilitas, et ecclesia tempore alienationis maximum lucrum capiet. Suadent haec probandum esse contractum pro ecclesia ineun­ dum: verum ex peritorum relationibus apparet, de fundo agi, in quo domus colonica deest, quam tamen se aedificaturos et scuta 150 erogaturos spondent venditores: Petrus et Sacerdos Nicolaus fratres Rossini. Quare proponitur dubium: An, et quomodo sit consulendum SSmo pro approbatione contractus in casu? Dic 14 maii 1825: Non proposita. Die 11 iunu 1825 Sacra, etc. respondit: Dilata, ct scribatur Episcopo pro demutatione peritorum ex officio, qui distincte referant de valorc et annuo re1 Cf. N. 3010. ’ Cf. N. 3990. ’ Cf. N. 3997. 268 Cttria Romana (litu sex terrularum praebendae parochialis, et fundi fratrum Rossini, necnon de expensa necessaria pro constructione donius colonicae. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 85, p. m-114, 121]. 3996. S. C. C., Sypontina, 14 maii, 11 iun. 1825. Unica in oppido Vici Sipontinae Archidioeceseos extabat Paroecia, cuius animarum cura penes Archipresbyterum erat Collegiatac Ecclesiae S. Mariae in Coelum Assumptae; cumque ad eamdem Paroeciam in extrema oppidi regione sitam parochianis oppositam partem incolentibus longinquus ac difficilis hyemali praesertim tempore pateret aditus, ecclesia vero universum populum, qui ultra numerum sex millium iam creverat, dum sacrae functio­ nes peragebantur, capere iam non posset: pia mulier Euphrosina de Fine congruam dotem pro alterius Paroeciae erectione contulit, petiitque, ut in ecclesia S. Dominici ante Regularium expulsionem Patribus Ord. Praedica­ torum concredita Paroecia sub titulo SS. Petri et Pauli erigeretur, utque ad illam transferrentur sex Capellaniae a Petro de Fine in ecclesia S. Petri extra moenia fundatae, iliisque duae aliae adderentur Capellaniae, imposito Capellanis onere suppetias ferendi novo Parocho in cura animarum gerenda, ac in utraque ecclesia Sacra faciendi. Conquerentibus vero Canonicis Collegiatac, in actu s. visitationis die iS septembris 1818 sententiam subscripsit Archiepiscopus, quo statuit: i. Che la chiesa di S. Domenico resti sotto il titolo di Coadiutrice, ed il Coadiutore sarà eletto per formale concorso. 2. Che la Chiesa Collegiato di Vico r imane Matrice. 3. Che la Chiesa Coadiutrice suddetta nell'essere di aiuto al Parroco, abbia una spirituale giurisdizione separata nei termini seguenti: ciol dal Porgo dei Purgatorio fino al Carmine, esclusa la Contrada di S. Marco, che gli era stata assegnata. Modum item praefinivit in exercitio spiritualis jurisdictionis custodiendum. Obstitit huic sententiae Capitulum, ac primo nullitates et gravamina ad Curiam Archiepiscopalem detulit, dein die 20 februarii 1819 ad Sedem Apostolicam provocavit. Rogatus Archiepiscopus de informatione et voto, hactenus narrata confirmavit. Coadiutoris Defensor contendit, Archiepiscopi decreto anni 1818 eamdem erectionem suis stare viribus, etenim Tridentina Synodus, Sess. 21, cap. 4, de ref. Episcopis facultatem tribuit novas Paroe­ cias etiam invitis antiquarum Rectoribus erigendi, si parochiani ad antiquam Paroeciam ob locorum distantiam sive difficultatem sine magno incommodo accedere nequeant. I tramque autem intercessisse et difficultatis et distantiae causam ad novam Paroeciam erigendam nedum constare ait ex indicato decreto Archiepiscopi. sed etiam ex Euphrosinae precibus, et testimonio quinque supra triginta oppidanorum, affirmantium, plures extremam terrae partem inhabitantes e vita sine Sacramentis migrasse. Xeque tantummodo ’ Cf. N. 3998, 4°32· ό’. C. Concilii I I I 269 legitime erectam, verum etiam liberam ac independentem esse Coadiutoris Defensor suadere nititur Paroeciam SS. Petri et Pauli. Euphrosina enim erectionem petiit di una nuova Parrocchia. Voluntati fundatricis concinit Archiepiscopi decretum, quo ecclesia S. Dominici erecta fuit in Coadiutoriam iurisdictionem separatam habentem. Verum Collegiatac Defensor erectionem ecclesiae S. Dominici in Coadiutoriam servandam esse dicit, non vero liberam ac independentem declaran­ dam. Nullam enim in themate dismembrationis alteriusque erectionis cau­ sam suppeditat aut distantia aut difficultas, siquidem parochiani omnes in eodem oppido commorantur. Si qua demum esset viarum distantia aut dif­ ficultas, populi commodo consuli potest per ecclesiam S. Dominici in Coadiutricem et a matrice Ecclesia dependentem iam legitime erectam. Quaeritur: I. An sit servanda erectio Ecclesiae S. Dominici in Coadiutricem, seu potius sit declaranda libera Parochialis, et pro huiusmodi effectu, an, et quomodo sen­ tentia Archiepiscopi sit confirmanda vel infirmanda in casu? Die 14 maii 1825: Non proposita. Dic ii iunii 1825 Sacra, etc. respondit ad I. Negative ad primam partem, affirmative ad secundam; et sententiam Archiepiscopi esse confirmandam, facto verbo cum SSmo. [Thesaurus Resolutionum, torn. 85, p. 103-m, 120]. 3997. S. C. C., Ariminen., 9 iul. 1825. I I I I I Descripta fuit haec causa in folio Congregationis diei 14 maii proximi; 1 quoniam vero tunc proponi non potuit, hodie proponitur ac resolvenda est. Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative. Ad II. Affirmative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 85, p. 143]. 3998. S. C. C., Faventina, 3 sept. 1825. I I I I Discutiebatur haec causa die 11 iunii proximi,2 iussumque Episcopo pro deputatione peritorum ex officio. Episcopus peritum ex officio elegit, qui valorem fundi fratrum Rossini ad scuta 2400, ciusque annuos reditus ad scuta 120 evexit, ct pro domus colonicae aedificatione scuta 353 impendenda esse affirmavit; pretium vero terrularum ad parochialem ecclesiam spectantium ad scuta 1800, ac illarum fructus annuos ad scuta 90 cohibuit. Quibus habitis idem dubium proponitur. 1 Cf. N. 3994. ‘ Cf. N. 3995. 270 Curia Romana Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative iuxta modum, nempe Episcopus praefigat terminum fratribus Rossini pro constructione domus proprio aere pera­ genda, acceptis scutis 103 a Parocho Emiliani oblatis, ipsique Rossini nomina Zambrini et Magnani in solutum recipiant, quacumque evictione favore Paroe­ ciae remissa; quo vero ad consignationem censuum suspendatur usque ad abso­ lutam constructionem domus. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 85, p. 204]. 5. C. Concilii 271 Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative in omnibus quoad Ecclesiam Cathedralem et quoad sacellum pro paramentis necessariis ad functiones Ponti­ ficales, et amplius. (Thesaurus Resolutionum, tom. 85, p. 247-253]. 4000. S. C. C., Callien., 21 ian. 1826. 3999. S. C. C., Tiburtina, 17 dec. 1825. Existimantes Canonici Cathedralis Ecclesiae Tiburtinae, nullo iure cogi posse ad suppeditandam Episcopis rem divinam facientibus sacram supelle­ ctilem, hodiernum Episcopum monuerunt, ut paramcnta aliaque pro Ponti­ ficalibus peragendis necessaria proprio aere sibi acquireret; eo autem con­ tendente sibi ius esse utendi sacris vestibus, quae in sacrario asservantur, ad Apostolicae Camerae Triumviros confugerunt, atque opportunum moni­ torium die 24 februarii superioris anni expediendum curarunt. Cum vero SSmus causae definitionem Episcopi postulatu huic Sacro Ordini ablega­ verit, Canonici quaestionem super paramentorum usu in disceptationem vocari efflagitarunt. Canonicorum Defensor tum solum Episcopis ius esse autumat utendi parainentis aliisque sacrarii supellcctilibus, cum ipsi in sacrarii et Ecclesiae manutentionem quartam redituum mensae episcopalis partem impendunt, aut sacrarium necessariis proventibus est suffultum, aut legitimum Episcopis secunda viget consuetudo. Episcopi autem Tiburtini, licet ex mensa epi­ scopali annua scut. 2146.? i percipiant, nullam in sacrarii levamen erogant suorum redituum partem; sacrarium adeo tenui censu est praeditum ut aere alieno prematur; consuetudo tandem suadet, nullo Episcopos pollere iure utendi rebus sacrarii. Episcopi vero Defensor usum paramentorum aliarumque rerum sacra­ rii pro Pontificalibus obeundis Tiburtinis Praesulibus denegari non posse arbitratur. Explorati siquidem iuris est, Episcopis in Ecclesia Cathedrali aut in privato sacello sacras functiones exercentibus usum ecclesiasticae supel­ lectilis, cuius copia est in sacrario, concedi oportere, quin eam sibi comparare compelli possint. Concinit S. C. in Terracinen. et Setina, 9 maii 1772. * Quaeritur: i. An Episcopo functiones in Ecclesia Cathedrali, vel in suo privato sacello exercenti ius competat utendi vestibus tam Sacerdotalibus, quam Episcopalibus, supellectili, vasis, aliisque ornamentis, etiam arae maioris ac throni episcopalis ad sacrarium eiusdem Ecclesiae spectantibus in casu? Resoluta fuit haec causa die 18 augusti 1821, 1 verum nunc iterum pro­ ponitur sub hac forma: I. An consulendum sit SSmo pro approbatione transactionis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative, et exequatur resolutio Sacrae Congregationis diei 18 augusti 1821 quoad reductionem ad formam legis et tariffac. [Thesaurus Resolutionum, tom. 86, p. 2]. 4001. S. C. C., Maceraten., 21 ian. 1826. Divisa Paroecia Collegiatae Ecclesiae S. Blasii oppidi Montis Milonis Dioecesis Maceratcnsis, pro agricolis, qui prope Abbatialem Ecclesiam S. Mariae dc Rambona morabantur, anno 1819 apostolica intercedente aucto­ ritate erecta fuit Capellania Curata, cuius Rector Capcllanus Curatus perpe­ tuus foret, ac parochialia munera exerceret, eique pro Parochiali adseripta est Ecclesia Abbatialis cum exigua parte adnexarum aedium pro sua resi­ dentia. Capellaniam obtinuit Sacerdos Joseph De Angelis, qui utrum pro populo Missam diebus festis applicare debeat, Provicarium Generalem Maceratensem consuluit, ac responsum habuit: quanto ali'applicatione della Messa pro populo non se ne fa a!cuna mensione ne nel Breve del S. Padre, nc nella patente dell'Emo Abate Patrono, ed essendosi riserbati anche varii diritli alla prima Chiesa Parrocchiale, pare, che a questa sola rimanga il peso della Messa, non essendosi il Cappellano posto, che per aiuto deliintera Parroccltia. Verum, ut maiori conscientiae suae tranquillitati consulat, idem Capellanus Curatus perpetuus ab hac S. Congregatione declarari implorat, an ad Missam pro populo applicandam teneatur. Remissis precibus Episcopo, ipse superius narrata confirmavit, et exem­ plum transmisit apostolicarum litterarum, ex quibus patet, quod electus fuit Presbyter Capellani Curati illi tributa denominatione, qui familiis praedictis assidua Sacrorum procuratione praesto esset, constituto eidem annuo cen­ tum scutor. stipendio... ex praedictae Abbatiae fructibus suppeditando... qui Capcllanus omnia et singula parochialia munia in territorio per Episcopum designato seu designando diligenter exercere teneatur. Capitulum vero Col- » Cf. N. 4032. * Cf. Thesaurus Resolutionum, tom. 41, p. 124-126. ' Cf. N. 3975. 272 Curia Romana legiatae ab Episcopo interrogatum censet, varia iura matrici fuisse reservata: lo che mostra dipendenza e non perfetto smembramento. l.a Messa pro populo,; fa celebrare dalla chiesa matrice. Eamdem sententiam amplexus est Episco­ pus ita informationem suam claudendo: mihi videtur facta esse Capellania Curata in subsidium universae Parochiae, non vero cura dismembrata db-EccItn Matrice, unde putarem, non inductum fuisse novum onus Missae pro populo, sed eam tantum sufficere, quae a Canonico Curato celebratur pro onmibus, qui olim in integra veteri Paroecia censebantur. Verum expositis adversatur, quod Parochos eosqae omnes, quibus ani­ marum cura imminet, divino praecepto teneri pro ovibus suis Sacrificium offerre, declaravit Tridentina Synodus, Sess. 23, cap. 1, de rcf., et nugis explicite Bened. XIV, const. Cum semper oblatas. 1 Nemo igitur ex iis, qui actualem animarum curam habent, ab hac obligatione applicandi .Missam pro populo est immunis. Distinctam vero ac separatam populi partem Cape!· lano Curato perpetuo S. Mariae de Rambona fuisse adseriptam, non est ambigendum. Hinc hodiernae quaestioni omnimode convenire videntur definitiones in Egitanien., 27 iunii et 18 iulii 1789.2 Dirimendum igitur proponitur dubium: An Capellanus Curatus perpetuus Missam teneatur applicare pro populo in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 86, p. 5-8]. 4002. S. C. C., Neapolitana, 18 mart. 1826. Maria Hieronyma Marigliano anno 1821 cum Caietano d’Errico summa animorum consensione in matrimonium collocata post quatuor fere mensium cohabitationem nonnullis obortis dissidiis a viro divertit patriosque petiit lares. Dcin separationem quoad thorum et habitationem impetravit, ac paulo post supplex adiit Summum Pontificem, ac matrimonii rati ct non consummati ob viri frigiditatem postulavit dispensationem. Precibus Sacro huic Ordini de more ablegatis, Emus Archiepiscopus rogatus fuit, ut ad tramites constitutionis Benedictinae Dei miseratione 3 processum conficeret, ac animi sui sententiam aperiendo, de canonicis dispensationis causis re­ ferret. Constituto in Archiépiscopal! Curia matrimonii Defensore, et propositis ab eo interrogatoriis, primum rogata est Maria 1 lieronyma, quae Sacramenti interposita religione affirmavit, numquam ob Caietani impotentiam inter­ cessisse matrimonii consummationem, quamvis eius vir ex Medicorum consilio plura adhibuerit remedia; immo addidit, Caietanum propriae gna’ Cf. N. 345. • Cf. N. 3867. » Cf. N. 318 S. C. Concilii 273 rum frigiditatis, ad extraneos amplexus illam sollicitasse, ut eius virginitas violaretur. Mariae Hieronymae depositioni septima accessit ex eius latere propinquorum manus iureiurando testandum, esse veritati apprime con­ sona, quae mulier narraverat. Decem quoque alii iurati testes de non con­ summatione matrimonii, de viri saevitiis deque illius impotentia tulere testi­ monium. Tres insuper obstetrices, duabus matronis adstantibus, Mariae Hieronymae corpus rite inspexerunt, eamque adhuc virginem denuntiarunt. At Caietanus iureiurando asseruit, matrimonium cum Maria Hieronyma post aliquos nuptiarum dies revera consummasse, ct propinquos aliosque testes examini subiiciendos designavit. Postea vero vadimonium deseruit, et nunquam adduci potuit vel ad subeundam sui corporis recognitionem, vel ad testes designatos examinandos. Quocirca Emus Archiepiscopus pro­ cessum tali pacto absolutum ad hanc Sacram Congregationem misit, votum suum ita pandens: nullam habeo rationem, ob quam stare non debeam pro Mariae Hieronymae virginitate adhuc integra, et matrimonii non consummatione, et solutione. Duo probanda esse contendit mulieris Defensor: matrimonium non fuisse consummatum, instamque subesse dispensationis causam. Mulier enim in ipsa novitate reclamavit, se nec a viro cognitam, nec potuisse co­ gnosci, atque id tam proprio iuramento, quam testimonio mulierum, quae per aspectum corporis, eam esse virginem asseruerunt, probavit. Iureiurando insuper accedunt septima propinquorum manus. Quod vero dispensationis causam respicit, Mariae Hieronymae Defensor censet, privatam etiam causam sufficere, ut Pontifex dispensationem impertiatur. Concurrunt autem in themate iurgia, dissensiones, odia inter coniuges, ct potissime Caietani impotentia. Nec dispensationi obstare autumat non sequutam corporis viri inspectionem: Caietani enim impotentiam ex eo perspicue constare arbitratur, quod matrimonium consummare nequiverit. At vero Sacramenti Defensor contendit, post coniugum cohabitationem urgentissimam exurgere iuris et de iure praesumptionem, matrimonium fuisse consummatum. Probationes autem, quas affert mulier, eas esse de­ negat, in quibus EE. VV. conquiescere valeant. Deficere quoque affirmat iustas dispensationis causas, quae graves urgentesque sint oportet. Desunt enim graves Caietani frigiditatis probationes; animorum vero alienationem et viri saevitias iustam ait suppeditare causam pro temporanea separatione, non autem pro obtinenda matrimonialis nexus dissolutione. Dubium est: An sit consulendum SSmo pro dispensatione super matrimonio rato et non consummato in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et ad D. Secretarium cum SSmo ad mentem. Mens est. ut per Emum Archiepiscoptim Xcapolitanum praefigatur terminus unius mensis Caietano d'Errico ad subiiciendum corpus suum inspectioni Professorum chirurgiae et medicinae ab eodem Archiepiscopo etiam ex officio deputandorum pro verificationc, an ad matrimonii usum potens sit, an non, an temporanee, seu potius in perpetuum, cum intimatione, quod elapso termino, et perseverante ipso Caietano in spretu mandati, habebitur sua contumacia pro retractatione turamenti ab eo praestiti, et pro ultronea confessione non sequutae v»i. V! ,a Curia Romana consummationis et suae impotentiae, ideoque numquam ad alia vota Iransin poterit, etiamsi uxori suae Mariae Hieronymae MarigUano indultum dispensa­ tionis a SSino concedatur, et Emus Archiepiscopus de resultantibus certioret.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 86, p. 63-67]. 4003. S. C. C., Neapolitana, 27 maii 1826. Maxima animorum iucunditate die 7 maii 1821 inter Thomam Messore octo supra quadraginta annos natum et Mariam de Pompeis initum est matri­ monium. lam inde a principio connubii mulier primum cum matre, dcin cum fratribus conqueri coepit de viri frigiditate: post duos vero circiter menses communis thalami, quem in fraterna mulieris domo habuerunt, coniuges quibusdam inter se obortis dissidiis rei maritali operam dare desti­ terunt, ita ut Thomas comitatis tantum gratia deinceps domum ventitaret uxoris. Cumque nihilominus Mariam in utero gestare arbitraretur eius vir, Michael, mulieris frater viros in arte peritos accivit, qui morbo hysterico intumescendam ventris tribuerunt. Medicorum sententiam Michael signi­ ficavit Thomae Messore, qui leviro percontanti, utrum alios pro suo lubitu vellet peritos eligere, binis epistolis responsum dedit: ulteriori assicureuioni non mi pare che siano necessarie. At coniugum abalienatione simultatibusque in dies increbrescentibus, supplicem Maria dc Pompeis Summo Pontifici porrexit libellum, quo matrimonii rati ct non consummati ob viri frigidita­ tem expostulavit dispensationem. < mM Sacrae huic Congregationi ablegatis precibus, rogatus fuit EmusArchitpiscopus, ut ad tramites constitutionis Bcnedictinae Dei miseratione - pro­ cessum conficeret, atque animi sui aperiret sententiam. Validitatis Defensore in Curia Xeapolitana constituto, ccterisque rite peractis, mulier Sacramenti fide interposita, ob Thomae impotentiam numquam matrimonium consum­ matum fuisse asseveravit, quamvis intra duorum mensium spatium viro sui copiam fecerit. In Mariae depositionem septima ivit propinquorum manus. Plures quoque rogati testes, inter quos nonnulli medici, a quibus opem et remedia quaesierat Thomas, affirmarunt, audivisse de ipsa muliere deque eius consanguineis, ob viri imbecillitatem numquam secutam matrimonii consummationem. Tres denique obstetrices a quatuor peritis instructae, mulieris corpus, praevio balneo, et duabus matronis adstantibus, inspexerunt, ac Mariam de Pompeis adhuc virginem indicarunt: similiter medici obstetri­ cum audita relatione, concordi animo pro non consummatione protulere sententiam. Thomas vero examini subiectus, licet fassus fuerit, primis nuptiarum diebus haud potuisse ob propriam debilitatem rem matrimonialem perficere atque ob hanc causam quatuor consuluisse in arte medica peritos, nihilo- S. C. Concilii MS minus iuramento affirmavit, postea levem, sed sufficientem habuisse poten­ tiam ad matrimonii consummationem, adeo ut eius uxor desinente mense ab inito connubio in suspicionem venerit conceptionis foetus. Thomae depo­ sitionem iureiurando de credulitate septem ex cius latere confirmarunt pro­ pinqui. Tandem deventum est ad corporis Thomae recognitionem a septem delectis peritis, quorum tres medicinam, quatuor chirurgiam profitenturExamine rite expleto, omnes quidem affirmarunt, nullo externo vitio Thomam laborare, sed tres medici ct duo chirurgi ex nervorum debilitate ct vasorum varicositate illum verosimilitcr impotem pronunciarunt, cuiusque frigidita­ tem forte insanabilem esse existimarunt; unus vero omnino impotentem re­ nuntiavit; demum alter putavit, possibile fore, ut Thomas actus conjugales exercere queat. ,; 1 Absolutum processum huic Sacro Senatui remittens Emus Archiepisco­ pus votum suum ita pandidit: potiora ct melius stabilita mihi visa sunt argumenta pro non consummatione matrimonii et virginitate non temerata Mariae de Pompeis, prindeque posse locum esse gratiae petitae solutionis eiusdem matrimonii. Contendit mulieris Defensor, Mariae iuriiurando con­ cinere septimam propinquorum manum, testium dicta, ac sententiam obste­ tricum. Ad dispensationis causas quod spectat, etiam privatam satis esse autumat. In themate autem plures occurrunt causae, ac praesertim viri fri­ giditas, coniugalis fidei violatio, attentata contra existimationem et personam mulieris, necnon coniugum odium. At contra matrimonii Defensor arbitra­ tur, mulierem non esse audiendam, quum tantummodo post expletum bien­ nium, nimirum die 11 iunii 1823 Summum adierit Pontificem, eo magis quod in casu adest opinio de sequuta mulieris praegnantia. Graves praeterea, urgentes, urgentissimas requiri causas, ut Pontifex dispensationem matri­ monii elargiatur. Desiderantur vero in themate graves frigiditatis Thomae probationes. Adulterium vero a Thoma commissum, et animorum aversio, nec satis probantur, nec sufficiunt ad connubii vinculum dissolvendum. Dubium est: An sit consulendum SSmo pro dispensatione super matrimonio rato ct non consummato in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, inhibito Thomae Messore transitu ad alia vota. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 86, p. 102-106]. 4004. S. C. C., Neapolitana, 22 iul. 1826. Agitabatur haec causa die 18 martii praeteriti.2 Ad mentem S. Congre­ gationis habita per Professores inspectione corporis Caietani Emus Archiepi­ scopus refert: Omnes unanimiter concluserunt, ac ad unam eantdemque senten­ tiam accesserunt, Caietanum d'Errico ad usum matrimonii impotentem absolute in perpetuum, insanabilemquc declarando. Rcproposito itaque eodem dubio: 1 Cf. N. 4004, 4007 1 Cf. N. 4005. 8 Cf. N. 318 * Cf. N. 4002. 276 Curia Romana Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, et ad mentem; mens est, ut scribatur Emo Archiepiscopo, ne Caietano d’Errico relaxetur fides status libm inconsulta S. Congregatione. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. <86, p. 146]. 4005. S. C. C., Neapolitana, 26 aug. 1826. Resoluta fuit haec causa die 27 maii proximi 2. Instante vero matrimo­ nii Defensore iterum proponitur sub consueta forma: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 86, p. 171]. 4006. S. C. C., Viterbien., 26 aug., 16 sept. 1826. In oppido Montis Alti de Castro Viterbiensis Dioeccseos exortae sunt quaestiones inter Archipresbyterum losephum Corradi ct Confraternitatem S. Crucis. Contendit Archipresbyter, cadavera Sodalium Jmemoratac Confraternitatis ad ecclesiam Parochialem esse omnino deferenda pro funert peragendo, nedum ubi defuncti sepulturam in ecclesia S. Crucis sibi elege­ rint, verum etiamsi expresse caverint, ut funus in ecclesia tumulante perfi­ ciatur; sin minus, censet omnia emolumenta funeris in ecclesia S. Cnicis peracti sibi esse tribuenda. At vero Sodales antiqua innixi consuetudine arbitrantur, funus in ecclesia tumulante esse paragendum, quoties defuncti Confratres id expresse mandaverint, et tunc portionem tantum canonicam a Parocho exigi posse. Re ad hunc S. Ordinem ab Archipresbytero delata, rogatus fuit de infor­ matione et voto Vicarius Capitularis. Ipse autem quoad funera ait: lussePtliendi in dicta ecclesia S. Crucis, si a defunctis ibidem electa sit sepultura, tum iurc communi, tum ex decretis die 5 martii 1721 a Viterbiensi Episcopo Adrian Sermattei editis, habent Confratres. Hinc si exequiac fiant in ecclesia Parochiali, integrum funus ad Archipresbyterum, si autem in ecclesia S. Crucis, eidem quarto pars tantum debetur praeter scutata duo, de quibus in supradictis decretis fi Confratrum folio. In ecclesia autem S. Crucis fieri tantum debent, quando id expresse voluit defunctus. ® j De funeribus rem apertam esse arbitrantur Sodales. Nam in dubium revocari non potest, ecclesiam S. Crucis iurc sepeliendi pollere cadavera Confratrum, qui in eadem ecclesia sepulturam sibi elegerint, conformité: * Cf. N. 4007· * Cf. N. 4003· S. C. Concilii 277 etiam resolutioni huius S. C. in Valven. seu Sulmonen., io maii 1727.1 Ex iure autem sepeliendi alicui ecclesiae impertito duo sequuntur: primum, quod cadavera defunctorum, qui sepulturam in ea elegerint, antea deferri nequeant ad ecclesiam Parochialcm, sed recto tramite ad ecclesiam tumulan­ tem sint asportanda, ut in Lucana, 14 martii 1722, 1 2 et Civitatis Castellanae, 18 februarii 1764, 3 alterum, quod omnia funeris emolumenta spectent ad ecclesiam tumulantem, dempta quarta funeraria pro Parocho defuncti, uti censuit S. C. in Asculana, 29 augusti 1733,4 ac salvo iure peragendi officium funebre super cadaveribus, quando sepeliendi sunt subiecti Parocho, intra cuius fines est ecclesia vel oratorium tumulans nulla praeditum exemptione: S. R, C., decr. Urbis et Orbis, 10 decembris 1703, ad XX,5 sin vero Paro­ chus vocatus renuat, aut alium Sacerdotem non substituat, potest Rector ecclesiae, vel Capellanus exequias explere, ceu respondit haec S. C. in Bononien.,28 iulii 1724, ad IX. 6 Verum Archipresbyter cadavera Confratrum ad ecclesiam Parochialcm, antequam sepulturae tradantur, deferenda esse contendit, pro funere ibidem peragendo, etiamsi sepulturam in ecclesia S. Crucis elegerint, ibique exequias expleri praeceperint: sin minus, ad Parochum omnia funeris emolumenta spectare arbitratur. Adeo enim in praesens Sodalium S. Crucis auctus est numerus, ut perpauci in Parochiali sepeliantur, ac proinde zXrchipresbyter iis privatur emolumentis, quibus constituta est Parochorum congrua. Itaque proponuntur dubia: 3. An, et quomodo cadavera Confratrum recto tramite sint deferenda ad ecclesiam tumulantem, seu potius antea sint asportanda ad ecclesiam Parochialem pro funere peragendo in casu? 4. An, et quae emolumenta funeris in ecclesia S. Crucis peracti spectent ad Archipresbyterum in casu? 5. An, et ad quem spectet ius peragendi Officium funebre super cadaveribus in ecclesia S. Crucis in casu? Die 26 augusti 1S26: Non proposita. Die 16 septembris 1826 Sacra, etc. respondit ad 3. Affirmative ad primam partem, negative ad secundam. Ad q. Affirmative pro quarta funerali dumtaxat iuxta taxam Dioecesis. Ad 5. Affirmative, et spectare ad Archipresbyterum. [Thesaurus Resolutionum, torn. 86, p. 183-188, 201]. 1 Cf. N· 332Û. 1 Cf· * . 323X. 3 Cl· N. 3735. 4 t f N, 3406. n. 32-9. . Γ ’ J' - ‘ Cf, N. S733. 4 . _ ·« - Curia Romana 278 4007. S. C. C., Neapolitana, 23 dec. 1826. Prius dilata, mox die 22 iulii proximi data fuit resolutio huius causae,1 Insistente vero matrimonii Defensore modo reproponitur sub forma: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit : In decisis, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 86, p. 239-241]. 4008. S. C. C., Tiburtina, 27 ian. 1827. Aegidius Columna volvente saeculo xvn, ex proprio aere in Archipresbyterali ecclesia Terrae Rubiani Dioecesis Tiburtinae altare S. Antonio Patavino dicatum construxit; illudque congrua dote instruere meditabatur Praesul lacobus Columna, sed quod animo intendebat, morte praeventus perficere non potuit. Eius hereditas ab intestato delata est germanae illius sorori Annae Seraphinae, quae solemnem emiserat professionem in Mona­ sterio S. Mariae Humilitatis ad radices Montis Quirinalis. Verum soror ct moniales piae defuncti mentis certiores factae Capellaniam sub invocatione S. Antonii in eodem altari anno 1674 erigi curarunt. Ius praesentandi Capel· lanum reservarunt Sorori Annae Seraphinae, dum viveret, ac post illius obitum ad favorem dicti Ven. Monasterii S. Mariae Humilitatis de Urbe, et carumdem RR. Monialium. Huiusmodi iure patronatus iugiter gavisae sunt Moniales; et anno 1786 Capellaniac possessionem iniit Sacerdos Fran­ ciscus Folgori ab eisdem nominatus. Verum postea Moniales e proprio Monasterio abire coactae ad Coenobium Monialium S. Catharinac Senensis eiusdem Ordinis confugerunt, ibique etiam nunc quinque superstites com­ morantur. Cumque hodiernus Tiburtinus Episcopus memoratum Folgori in amen­ tiam incidisse deprehenderit, Missarumque proinde onera negligi: exposuit S. Sedi, pro certo habere, ad se devolutum esse Capellaniac iuspatronatus, attesa la soppressione dei sudetto Monastero. Paulo ante Princeps Malleus Carberini Columna de Sciarra supplicem huic S. Ordini porrexerat libellum, ut eidem ius nominandi tribueretur, per la ragionc, che i beni, coi quali t stata fondata la Cappella, erano di pertinenza de' suoi antenati, c perché le religiose Domenicane sembrano decadute dalla nomina, non essendo piii nd Monastero. Id postquam rescierunt Moniales, hanc Sacram adiere Congre­ gationem, ne ipsis imprudentibus aliquid decerneretur. Hinc de more Epi­ scopo pro informatione ct voto ablegatis precibus, die 25 ianuarii 1823 rescri­ ptum prodiit: Ponatur in folio, citata parte. Quae cum ita se haberent, dic 1 Cf. N. 4°O2. 4°°4· 5. C. Concilii 279 26 aprilis 1823 quatuor Moniales et quac inter eas se Praesidcm appellat, Cappellanum nominarunt Presbyterum Stanislaum Sebastian». Huius rei fama ad Principem Sciarra perlata, iterum hunc S. Ordinem adiit ct pluri­ mum conquestus est de Sebastian» nominatione. 'Turn vero Stanislaus Seba­ stian» ad Ap. Sedem confugit, ac petiit, ut si quid nullitatis in nominatione vel institutione irrepserit, sanatione deleretur, votique compos factus est. Id aegre ferentes Communitates Rubiani, Â’allisfrigidae et Anticuli, ac etiam Sacerdos Aloysius Tiri tante, qui se ad Capellaniam passive vocatum conten­ dit, impetratam sanationem veluti obreptionis et subreptionis vitio infe­ ctam traduxerunt penes R. P. D. Auditorem SSfhi, qui die 23 februarii anni 1825 remisit causam ad hanc S. Congregationem. Stanislai Defensor, cui adstipulatur Monialium Patronus, nominationem favore Sebastian» expletam suis stare viribus, concordi animo arbitraritur. Inquiunt enim: nominationis nullitas oriri potest vel ex deficientia iuris nominandi, vel ex inhibitionis spretu, quae ius illud in suspenso reliquerit, vel ex inhabilitate nominati. Nullum tamen ex istis in medium potest afferri. Etsi enim Moniales Humilitatis in Monasterio S. Catharinae vitam ducant, nihilominus iure nominandi, quo duobus abhinc saeculis gavisae sunt, perfrui debent. Enimvero anno 1814 reduce ad Petri Cathedram s. m. Pio VII, Humiles Moniales aeque ac caeterae Religiosae domus, bonorum omnium, quae cx naufragio supererant , redintegrationem sunt consecutae, atque onera ex fundatione eisdem annexa implere coguntur. Exinde colligunt iidem Defensores, Monialibus non esse auferendum iuspatronatus, cum nihil sit magis naturae consonum, quam eum sequi commoda, quem sequuntur incommoda: Rcg. 55, R. I., in 6. Nulla praeterea tempore nominationis inter­ cesserat inhibitio, qua Moniales ab illa explenda prohiberentur. Nec tandem nominatio a Monialibus emissa redargui potest ex persona nominati: siqui­ dem Episcopus Stanislaum parem indicavit ad Capellaniam assequendam. E contrario Communitatum et Alovsii Tiritante Defensor minime dubi• tandum ait de nullitate nominationis, quam perpaucae Moniales emiserunt favore Sacerdotis Sébastian». Longe enim antequam Moniales nominationem explerent, lis coram hoc Sacro Ordine aderat instituta non modo ex Princi­ pis Columna de Sciarra precibus, sed ex Episcopi Tiburtini placito, qui definitionem super devolutione patronatus ad episcopalem sedem ab hac S. Congregatione praestolabatur. Quin imo ipsae Moniales exoraverant, ne aliquid ipsis inauditis statueretur. Nominatio itaque post contestatam litem a Stanislao obtenta, illicita, nulliusque roboris est indicanda ex cap. 1, 2, ut lite penden., in 6. Insuper invalidam existimat nominationem, utpote editam a personis facultate nominandi destitutis. Nam iuspatronatus neque Ordini Praedicatorum, neque singulis Monialibus, sed solummodo Monia­ libus Monasterium S. Mariae Humilitatis, seu Communitatem religiosam in eisdem aedibus constituentibus fundatores Capellaniac reservarunt. Cum­ que perpaucae Moniales ex praefato Monasterio supersint, atque istae in aliud Coenobium migraverint, peculiaremque Communitatem non efforment, extinction est renuntiandum Humilitatis Monasterium, ac Moniales quovis urepatronatus penitus destitutae. His accedit, quod nominatione Stanislai, i Curia Romana aSo qui ex Rivorigido originem trahit, ius tertii fuerit laesum, nam Aloysius Tiritante Rubiani ortus a fundatoribus vocatus censetur in Capcllaniac institutione. Quatenus tamen EE. W. ius nominandi ad Capellaniam nec ad Princi­ pem Sciarra Columna, nec ad Moniales spectare judicaverint: videant, utrum illud ad Episcopum fuerit devolutum; deficientibus enim Beneficii patronis, in iure patronatus succedit Ecclesia, seu Episcopus: can. Quaecumque et can. Noverint, Caus. io, quaest. i. Itaque EE. VV. dirimere dignabuntur: IV. An, et ad quem spectet iuspatronatus in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad ΙΓ. Dilata, et reproponatur cum voto D. Secretarii, auditis omnibus interesse habentibus super iurepatronatus adico.' [Thesaurus Resolutionum, tom. 87, p. 19-26]. 4009. S. C. C., Tiburtina, 27 ian., 17 mart. 1827. Caeteras inter ecclesias Tibure existentes antiquissimum exurgit tem­ plum, cui a S. Petro nomen, pluribus sacris aris ornatum ac sepulchris praeditum. Uniusmodi templum ineunte anno 1815 largitate Summi Pon­ tificis Sodalitio Mortis et Orationis fuit traditum una cum claustrali aedifi­ cio, iuribus et pertinentiis, quin aliquid cautum fuerit de iure tumulandi, quo ecclesia S. Petri ab immemorabili tempore gaudere consueverat. Quocirca cum nuper diem obierit supremum Petrus Petrucci, ac defuncti voluntate eam in ecclesiam per Confratres cadaver delatum fuerit, ibiquesepulturac mandatum: lis exarsit inter praefatam Sodalitatem et Carlum Regnoni, Rectorem Paroeciae SS. Vincentii et Anastasii, in cuius finibus sita est eius­ dem defuncti domus, super iure tumulandi atque emolumentorum percep­ tione. Contendit Parochus, memoratam ecclesiam statim, ac Regularis esse desiit, et Confratcrnitati fuit concessa, amisisse ius tumulandi, quo primum potiebatur, ac propterca omnia etiam emolumenta Parocho defuncti com­ petere. Quoniam vero Sodales portionem tantum canonicam ad Parochum spectare autumant, ideo Sacerdos Regnoni oraculum huius Sacri Ordinis sibi exquirendum ducit. Tiburtinus Episcopus, auditis intéresse habentibus, refert: negari haud posse, ecclesiam hanc a multis sacculis hoc iure pacifice gavisam fuisse, nec videri hoc iure privandam praecise ex eo, quod data fuit Confratcrnitati Charitatis et Mortis, cuius speciale institutum est purgantium animas oratio­ nibus, anniversariis et sanctis Sacrificiis suffragari. Haud diffitetur Parochus Regnoni, olim S. Petri ecclesiam iure tumulandi gavisam fuisse; contendit vero illud amisisse statim ac in Confratemitatis potestatem transiit. Iure enim communi Sodalitates hoc privilegio minime potiuntur, et solummodo ex Apostolicae Sedis aut Episcopi induito illud acquirere valent, ut in Valven. et Sulmonen., 10 maii 1727. 2 In themate * Cf. N. 40x5. * Cf. N. 3326. Λ 4^· S. C. Concilii 281 Confratres nullum proferunt aut Summi Pontificis, aut Episcopi privilegium, quo cadavera in ecclesia S. Petri iure tumulandi fuerint donati. Iam vero, si cadavera condantur sepulcro in ecclesiis, quae iure tumulandi sunt desti­ tutae, cuncta funeris emolumenta ad Parochum defuncti pertinere decernit Statutum Cleri Romani, quod vel in Tiburtina Dioecesi plenam vim exerere confirmat Episcopus. Verum animadvertunt Confratres: Ecclesia S. Petri a tempore, cuius ini­ tium hominum vincit memoriam, gaudet iure tumulandi, nec liquet huiusmodi privilegio praeditam fuisse intuitu Regularium, quibus antea erat con­ credita, quin imo cum ius tumulandi impertiatur ecclesiis quoque non Regularibus, reale est dicendum, et ecclesiae sepulcra habenti cohaerens. Per saecularizationem vero solum censentur mutata et sublata privilegia et iura concernentia regularitatem, caetera autem iura integra remanent et illaesa ipsi ecclesiae, nisi expresse tollantur. Quocirca, inquiunt Confratres: Parochus Orator quarta funerali contentus sit oportet, ex S. C. in Asculana, 29 augusti 1733,1 et in Viterbien., 26 augusti 1826, ad 4. dubium.2 Dignen­ tur itaque EE. PP. respondere: 1. An ecclesia S. Petri gaudeat iure tumulandi in casu? Et quatenus affir­ mative: 2. An, et quae emolumenta funeris in eadem ecclesia peracti spectent ad Parochum defuncti in casu? Die 27 ianuarii 1827 : Non proposita. Die 17 martii 1827 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. Ad 2. Affirmative pro quarta funeraria tantum iuxta consuetudinem loci. [Thesaurus Resolutionum, tom. 87, p. 37-40, 60]. 4010. S. C. C., Ariminen., 16 iun. 1827. Plures ex decretis Synodi Dioccesanae anni 1742 exortae sunt quaestio­ nes inter Saeculares Regularcsque animarum Curatores, ad quas praeciden­ das amica anno 1776 intercessit inter eosdem transactio, in eaque statutum: che tutti gli emolumenti di cere, che servono tanto per raccompagnamento de. cadavere, quanto per il deposito dei medesinio, 0 questo si faccia nella Chiesa Parrocchiale, 0 nella Chiesa tumulante, ed anche di quelle della Messa cantata e degli altari, debbono dividers i in egual porzione fra le predette Chiese. At nuperrime aliae exarserunt controversiae super emolumentorum perceptione et cadaverum expositione inter Parochos ac Regulares. Lata enim anno 1817 edictali lege a S. C. Consultationis, ut omnia fidelium cadavera in publico coemeterio humarentur, arbitrati sunt Parochi, memoratam transactionem iam penitus evanuisse, funus recto tramite ad ecclesiam Parochialem esse ducendum, ibique explenda parentalia, et omnia funeris emolumenta ad Parochum pertinere, sive defunctus alibi sibi elegerit sepulturam, sive sepul1 Cf. N. 3406. jotirap Λ! I Curia Romana 282 chrum habeat gentilitium. Quocirca cum die 18 octobris anni 1824 Aloisius Ferrari, qui venia Episcopi sepulturam sibi elegerat in ecclesia S. Bernardini Patribus Minoribus Observantibus concredita, ex hac vita migrasset, eiusquc cadaver exequiis in Parochiali ecclesia S. Agnetis prius peractis in electo se­ pulchre conditum fuisset: noluit Parochus tradere ecclesiae S. Bernardini me­ diam emolumentorum partem, quam tamen postulantibus Patribus Minoritis penes aedem sacram deponi mandavit Episcopus, usque dum ab hoc S. Or­ dine quaestio dirimeretur. Interca supremam obiit diem Seraphinus Ferraresi, qui similiter in ecclesia S. Bernardini, ubi maiorum suorum excisum erat sepulchrum, humo corpus suum mandari coram testibus significaverat, sed Episcopus ad novas vitandas lites praecepit, ut in propria Paroecia S. loannis Evangelistae tumulo conderetur. I laec gravate ferentes PP. Minoritae enixe flagitant, ut EE.VV. controversias omnes tum de emolumentorum perceptione, tum de funere ducendo dirimere dignentur. Rogatus Episcopus hanc rerum seriem confirmavit. Parochi ab Episcopo auditi cuncta funerum emolumenta sibi esse tri­ buenda contendunt. Si enim cadavera tumulantur in ecclesia nonParochiali, nullumque sepeliendi ius habente, omnia funerum emolumenta ad Parochum pertinere docet S. C. Ep. et Reg. in Fabrianen., 14 decembris 1753,1 ct hacc S. C. in Romana, 28 iulii 1731 2 et in Senogallicn., 24 ianuarii 1739.3 lam vero ecclesia S. Bernardini, quamvis iure sepeliendi olim gauderet, nihilo­ minus ex edictali lege anni 1817 hoc iure destituta remansit. Porro Arimi­ nensis Episcopus numquam preces obtulit S. Congregationi, et idcirco venia ab ipso impertita pro humando cadavere Aloisii Ferrari in ecclesia S. Ber­ nardini nihili est facienda. Quapropter nedum emolumenta funeris Seraphini Ferraresi, cui Episcopus nullam indulgendam censuit licentiam, ve­ rum etiam emolumenta funeris Aloisii Ferrari, integra spectant ad eorum Parochos. Verum Patres Minoritae utriusque funeris emolumenta, subducta pro Parocho portione canonica, sibi autumant restituenda. Initio enim latum inter ius sepeliendi ac ius funerandi intercedit discrimen, nec unum est alterius accessorium. Et revera Benedictus XIII in const. Romanus Pontifex. ‘ postquam decrevit, ab ecclesiis Regularibus canonicam portionem Parocho solvi oportere, inquit: haec locum habeant et exacte in posterum observentur, quotiescumque defunctus extra suam Parochialem ecclesiam tumuletur vel exponatur: ideoque ecclesia S. Bernardini, quamvis iure tumulandi esset destituta propter edictalem legem anni 1817, etiam nunc gauderet altero iure exponendi seu funerandi, quod satis habetur ad percipienda funerum emolu­ menta. Insuper per edictalem legem haud abrogatum videtur ius sepeliendi, secus hoc iure expoliatae forent existimandae vel ipsae ecclesiae Parochiales, quoniam et in his cadavera tumulari vetuit lex; sed tantummodo coe­ meteria sepulchris singularium ecclesiarum subrogata, ac proinde cuiusque 1 Cf. N. 1871. » Cf. N. 3372· * Cf. N. 3497· ‘ Cf. N. 284 3^· I 5. C. Concilii 283 ecclesiae iura quoad funus ct emolumentorum perceptionem integra adhuc perseverant. Ex his colligunt PP. Minoritae, nedum emolumenta funeris Seraphini Ferrarcsi, qui sepulchrum habebat gentilitium in ecclesia S. Ber­ nardini, verum etiam emolumenta funeris Aloisii Ferrari, qui in eadem ecclesia, sepulturam elegerat, sibi a Parochis esse restituenda: sive enim sepulturae electio fiat expresse, sive tacite, nullam scilicet sepulturam eli­ gendo, dum sepulchrum adest gentilitium, ecclesia tumulans iisdem frui debet iuribus, omniaque percipere emolumenta. Dein subdunt Religiosi: cadavera illorum, qui in ecclesia S. Bernardini sibi sepulturam dari iusserunt, ad illam recto tramite sunt deferenda, ibique explendae excquiae, licet postea in publico coemeterio tumulari debeant, uti declaravit haec S. C. in 1'iterbien., 26 augusti 1826, ad 3. dubium. 1 His perpensis EE. PP. dignabuntur dirimere dubia: 1. An, et quae emolumenta funeris Aloisii spectent ad ecclesiam S. Bernardini in casu? 2. An, et quae emolumenta funeris Seraphini spectent ad ecclesiam S. Ber­ nardini in casu? 3. An cadavera tumulanda in ecclesia S. Bernardini sint ad eam recto tra­ mite deferenda, ibique funus peragendum in casu? 4. An cadavera defunctorum habentium sepulchrum gentilitium in ecclesia S. Bernardini, sed tumulanda in publico coemeterio, deferri debeant ad eamdem ecclesiam, ibique peragi funebria officia in casu? 5. An cadavera defunctorum sine legitima venia eligentium sibi sepulturam in ecclesia S. Bernardini sint ad eam asportanda pro funere peragendo, antequam deferantur ad publicum coemeterium in casu? 6. An liceat testatoribus vel heredibus designare ecclesiam pro funere ex­ plendo, antequam cadavera ad ecclesiam tumulantem vel ad coemeterium defe­ rantur in casu? Et quatenus affirmative: 7. An, et quae emolumenta funeris pertineant ad ecclesiam exponentem in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit ad l.et 2. Affirmative ad formam transactio­ nis anni 1776. Ad j., q. ct 5. Affirmative. Ad 6. Affirmative ad formam Synodi. Ad 7. Affirmative, dempta portione canonica pro Parochis adformam trans­ actionis anni 1776. [Thesaurus Resolutionum, torn. <87, p. 104-111]. 4011. S. C. C., Aquaependen. et Soanen., 21 iul. 1827. Sacerdos A. C. de terra Aquipendiensis Dioecesis a primis iuventutis annis vitam otio deditam et a studiis plane alienam ducere, sicque a recto tramite aberrare coepit. Ad meliorem deinde frugem quamvis reversus ira tamen ebrietati inservire perrexit, ut poena suspensionis ipso facto incur1 Cf. X. 4006. « i~llJ Curia Romana S. C. Concilii rendac in casu reincidentiae ab Episcopo inflicta fuerit. Discessit postea 1 sua Dioecesi, ac officiaturam ad nutum amovibilem in Paroecia S. loannis finitimae Dioecesis Soancnsis consecutus, persaepe in terram A. remeavit, ibique in assuctas ebrietates non raro, ac praesertim in nuptiali convivio cuiusdam affinis ultimis hisce temporibus celebrato prolapsus est. Qua de causa, etsi ab extero Presbytero graviter admonitus de reincidentia fuerit. Sacrum tamen litavit, et in publicam incidit irregularitatem. Post haec sponte ad Minorum reformatorum Coenobium loci A. se contulit, ibique spiritualibus exercitiis navavit operam. Quatuor et ultra iam elapsi sunt menses, ex quo idem Sacerdos sexagenariam agens vitam, ac gravi pauper­ tate laborans, a Sacro peragendo se abstinet, suorumque criminum luit poenam. Nunc itaque absolutionem a suspensione et dispensationem ab irregularitate expostulat. Episcopus Aquipendien. rogatus, narrata confirmans, addit: Clementiae EE. IT'. toto animi fervore cumdem C. commendare enitor, ne, cum sit pau­ perrimus, neque victum sibi aliter, quam Missarum eleemosynis parare queat, in desperationem propter inopiam incidat. Episcopus vero Soancnsis ob neces­ sitatem alterius Missae diebus festis pro populo illam ecclesiam frequen­ tante et penuriam Sacerdotum in sua Dioecesi quam maxime Oratorem commendat, qui praeterea egestate pressus nonnisi Missarum, eleemosynis habeat, unde decenter vivat. Scandalum denique minime timendum esse ait ex dispensatione, imo magnam populi laetitiam sperandam. Quaeritur: An, et quomodo sit consulendum SSmo pro absolutione ac dispensatione in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Pro gratia absolutionis a suspensione, et dispensationis ab irregularitate cum reincidentia in eandem poenam suspensionis, et praeviis spiritualibus exercitiis, arbitrio Episcopi Aquipendien., facto verbo cum SSmo. [Liber 170 Decretorum, p. 380 a tergo]. ratione 1 processum conficeret, suique animi sensum aperiret. Omnibus rite peracris coepta est actorum series et ad exitum usque perducta. Maria examini subiecta iureiurando dixit, se adhuc virginem; irritos fuisse viri conatus ob cius frigiditatem; hanc ob causam iam inde ab initio cum matre, postea cum aliis consanguineis querelas instituisse, tandem prop­ ter pandita nuptialia arcana graves a viro pertulisse minas, maximaque erga illum affici animi aversione. Quae mulier deposuit, ea veritati consona credi­ dit iurata propinquorum manus. Formali deinde, praevio balneo, adstantibus matronis et adhibito medicorum et chirurgorum consilio, accessit Mariae corpons inspectio per delectas obstetrices expleta, qua virginitatis signa in illa deprehendisse retulerunt. Obstetricum relationem probarunt periti, omnesque indubia integritatis indicia occurrere denuntiarunt, uno excepto, qui ea tantum probabilia existimavit. Aloisius e contrario juramenti ope assenrit, ipsa prima condormitionis nocte matrimonii intercessisse consummationem: huiusque rei signa summo mane vidisse tam uxoris matrem, quam duas insimul adstantes famulas. Suam depositionem septem ex eius latere propinquorum testimonio robora­ vit. ludicialis deerat corporis viri inspectio; ideo illi indicta fuit dies, qua se praeberet recognoscendum. Verum numquam adduci potuit, ut corpus suum inspectioni peritorum sive in Urbe, sive Neapoli subiiceret. Mulieris Defensor haud inficiatur, duo esse probanda: matrimonium non fuisse consummatum, iustamque intercedere dispensandi causam. Ad primum evincendum affert ipsius Mariae testimonium proprio iureiurando et septima propinquorum manu, testium dictis, ac fama vallatum. Hisce maximum et cumulatum addit pondus explorata Mariae virginitas. Ex mulie­ ris integritate sponte sua fluere contendit iustam gravemque dispensandi causam, scilicet Aloisii impotentiam. Alteram dispensandi causam collocat in animorum abalienatione, exorta ex viri minis, contumeliis, iurgiis. At Sacramenti Defensor eas desiderari tuetur non sequutae consumma­ tionis probationes, in quibus Emi Patres tuto conquiescere valeant; perspi­ cuam propugnat viri potentiam, nullamque adesse arbitratur iustam dis­ pensandi causam. Quocirca demandandum censet triennale experimentum. Vestrum nunc est, Emi Patres, definire: An sit consulendum SSmo pro dispensatione super matrimonio rato et non consummato in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et ad mentem. 2 [Thesaurus Resolutionum, torn. 87, p. 175-181]. 284 4012. S. C. C., Neapolitana, 15 sept. 1827. Maria de Penita vix septemdecim annos nata summa consensione die 7 martii anni 1825 nupsit Comiti Aloisio de Mauro, cum quo post nonnullo­ rum dierum lapsum in paterna domo communem habuit thalamum. Secun­ dus nondum a nuptiarum dic effluxerat mensis, cum mutuo iam frigescente coniugum amore, exortisque postea dissidiis, Aloisius uxorias dereliquit aedes, vel, ut ipse affirmat, ad illas accedere, tamquam operi maritali minus aptus, prohibitus fuit. Etenim tam mulier, quam illius parentes coeundo imparem dicebant Maurum; imo huius impotentiae rumore sensim percre­ brescente, supplicem Maria Pontifici Maximo obtulit libellum, ac dispensa­ tionem petiit a matrimonio rato tantum et non consummato. Precibus ad hanc S. Congregationem ablegans, statim literae datae fuerunt Emo Neapo­ litano Archicpiscopo, ut ad tramites Benedictinae constitutionis, Dei mise- 1 Cf. N. 318. ’ Cf. N. 4014, 4021, 4023. 285 Curia Romana 286 S. C. Concilii ------------------------------------------------ 4013. S. C. C., Tiburtina, 15 sept., 24 nov., 15 dec. 1827. 'Tiburtinus Episcopus, cum Casapis ecclesiam divino cultui indecoram, fidelibus ob humiditatem et pavimenti fractiones imperviam repetierit, necessarias illico praescripsit restaurationes, ct decretum Communitati Casa· pensi indici voluit, ut sancita cito exequeretur. Hoc decretum aegre tulit Communitas, autumans restaurationis onus non sibi, sed Principi Pio Patrono incumbere; at qui Principis est a negotiorum gestione, contendit vetusta Archipresbyteratus dotatione tam Parochi substentationi quam fabricae tuitioni provisum fuisse, ideoque non a Principe, sed ab Archipresbytero, et in eius defectum a populo Parochialem ecclesiam restaurandam esse. Preces huic S. Ordini a Communitate Casapis oblatae ablegatae fuerunt Episcopo, ut auditis interesse habentibus, referret de summa ad reficiendam ecclesiam necessaria, an utilis actio contra praecedentem Archipresbyterum institui posset, votumque suum panderet. Episcopus peritiam misit a fabro murario confectam, ex qua eruitur, in ecclesiae restaurationem esse impen­ denda scut. 83 et obol. 93, ac dcin subdit: « Nulla bona pro fabrica inscripta reperiuntur; et quoniam media a Sacro Concilio Tridentino praescripta1 adhiberi non poterant ad instaurandam ecclesiam Parochialem Casapis, cum illic nec Beneficia, nec Capcllaniae erectae sint, nec Confraternitates existant, et incolae Oppidi maxima laborent inopia, decretum Communitati notifiestum volui. Nulla meo iudicio utilis actio contra praecedentem Archipresby­ terum Casapis institui potest, enixe enim in adnexo folio contendit, numquam Archipresbyterum onus habuisse manutentionis fabricae ecclesiae. Putarem igitur, tam Patronum, quam Communitatem teneri pro rata con­ stituenda, quoniam indiscriminatim Tridentinum utrosque adstringit, omni appellatione remota ». Collabescentes ecclesias reaedificandas instaurandasque esse ex ipsiusecclesiae reditibus, nisi adsit peculiaris quaedam consuetudo, suadent can. 30, Caus. 12, qu. 2, cap. De his, de eccl. aedific., et Cone. Trid., Sess. 21, cap. 7, de ref. Hisce deficientibus obstringitur Patronus non praecise, sed causativi, nempe si ius praesentandi retinere velit, quemadmodum docet Boned. XIV, Instit. 100, n. 14. In themate desunt reditus ad reparandam ecclesiam desti­ nati; Archipresbyter caret congrua ad vitae exhibitionem necessaria, ideoque aut Patronus, aut populus compellatur necesse est ad reficiendam ecclesiam. Qui Principis Pio est a negotiorum gestione, contendit, Patronum esse immunem ab hoc onere renuntiandum, quia Patronus post expletam dola­ tionem compelli nequit ad illius supplementum. At vero Communitas Casa­ pis arbitratur, Patronum teneri constituere novam dotem, nam ipse veluti pater habetur, qui debet iterum dotare filiam, quae indotata evasit. Verumtamen si EE. PP. Communitatem seu parochianos ad reficiendam ecclesiam * Sess XXI, lalitacis sub titulo SSmi Cordis lesu in ecclesia S. Onuphrii erectae ineunte anno 1S23 supplicem s. m. Pio VII obtulerunt libellum, quo enixis precibus postulavere, che 1 loro corpi abiano Γecclesiastica seppohura nella suddetta loro chiesa, ossia nella camera di cemeterio annessa alia medesima. 301 Sui voti compotes facti sunt. SSmus enim dic 10 ianuarii 1823 remisit pre­ ces arbitrio ct prudentiae Ordinarii, qui die 20 martii eiusdem anni rescrip­ tum edidit pro exeeutione gratiae, salvis omnibus iuribus parochialibus. Anno 1825 duo Sodalitatis Confratres fato cesserunt: Comes Antonius Giampc et Canonicus Hieronymus Stelluti, qui in ecclesia Sodalitatis se­ peliri, ibidemque exequias peragi voluisse ex eorumdem testamentariis tabulis constat. Hinc gravis admodum inter Parochos, ciusdemque So­ dalitatis Confratres de iure funeris efferbuit lis. Sodales contendebant, ecclesiam S. Onufrii ex apostolico rescripto et decreto executoriali Episcopi ius sepeliendi seu funerandi obtinuisse, ideoque funebria officia in eadem ecclesia esse absolvenda, et ad Confratemitatem dempta portione canonica pro Parochis, cuncta pertinere funerum emolu­ menta. Contrarium evincere conabantur Parochi inquientes, memoratam ecclesiam numquam acquisivisse ius tumulandi ct exequias explendi, sed tantummodo sepulcrum pro Confratribus prope illam ecclesiam excissum subrogatum fuisse publico coemeterio, quo cetcroquin ex edictali lege anni 1817 a S. C. Consultationis lata vel ipsorum Confratrum cadavera post parentalia fuissent pro humatione deferenda. Ordinarius per modum provisionis decrevit, ut factis prius exequiis in propria defunctorum parochiali ecclesia, cadavera deferrentur humanda in sepulcro Societatis Cordis lesu, emolumenta vero funeris retinerentur loco depositi consignanda exinde cui de iure, idque sine praciudicio iurium ad ambas partes spectantium. Ad interrogationem porro Parochorum Episco­ pus die 23 augusti 1825 hisce verbis mentem suam aperuit: Nel dare esecuzione ai rcscritti risguardanti gl’indulti ottenuti di particolare tumulazione tanto dalla Compagnia dei Cuor di Gesù, quanto dalle altre Confraternité c famiglie non abbiamo inteso in alcun modo di accordare alcun diritto di esequie e funerali, che abbiamo voluto c vogliamo pienamente conservato come in addietro, allo respettive parrocchiali chiese, null’altro intendendo di accordare con i nostri decreti esecutoriali, che la tumulazione dei cadavere nell’impetrato sepolcro speciale in sostituzione dei pubblico cemeterio. Verum sedatam hac declaratione litem iterum SSmi Cordis lesu Sodali­ tas concitavit, supplicemque die 25 maii 1829 huic Sacro Ordini libellum dedit, orans, ut restitutis iis, quae ex Vicarii Generalis decreto depositi loco retinentur, ius et emolumenta funeris, excepta tamen quarta, quae ex Tridentini Concilii sanctione 1 praestari Parochis debet, congruere sibi ab Sacro eodem Ordine decernatur. Fabrianensis Antistes pro informatione ct voto rogatus praenarrata con­ firmat, ac subdit: quod si res in aliqua dubitatione versaretur, pro Paroe­ ciarum iure standum esse arbitrarer. Urgent Confratres, neque in supplici libello Apostolicae Sedi porrecto, neque in Episcopi decreto occurrere mentionem eamdem ecclesiam iure tumulandi haud praeditam esse, ac tantummodo illius sepulcrum publico coemeterio fuisse subrogatum. Quod quidem cum probe noverit idem Anti1 Sess. XXV, dr ref., c. 13. Curia Romana 302 stes, declarationem Sodalitati penitus adversam nullis servatis solemnitatibus et post biennium exeeutionis gratiae petitae edidit. Restat igitur, ut Confratemitatis ecclesia legitimo gaudeat iurc sepeliendi, ex quo sequitur, quod cadavera defunctorum, qui sibi sepulturam in ea elegerint, recto tra­ mite ad tumulantem asportanda sint, ibique officia funeris peragenda: S. C. in Lucana, 14 mardi 1722, 1 et in Civitatis Castellanae, 18 februarii 1764,1 omniaque funeris emolumenta, dempta quarta funeraria pro Parocho de­ functi, ad ecclesiam tumulantem spectare: S. C. in Asctelana, 29 aug. 1733.3 Verum Parochi intercedere aiunt discrimen inter ius sepeliendi seu fune­ randi alicui ecclesiae concessum, et veniam, quam Episcopus tribuit, utConfratrum cadavera post parentalia in aliquo potius sepulcro, quam in publico coemeterio condantur. Primo quidem casu ad ecclesiam, quae eiusmodi gaudet iurc, omnia pertinent funerum emolumenta, dempta quarta pro Parocho, dummodo tamen in eadem ecclesia iusta persolvantur; secus tamen iudicandum in altero casu, quo cadaver exponatur ac tumuletur in ecclesia non parochiali ac ius sepeliendi non habente: tunc enim nedum quarta funeris, sed omnia emolumenta ad Parochum defuncti pertinere docet S. C. in Senogallien., 24 ianuarii 1739 4 et in Ariminen., 16 iunii 1827.5 Porro in themate ecclesiam S. Onuphrii nullo donatam esse iure funerandi ex praenar­ ratis adeo exploratum censent Parochi, ut vix aut ne vix quidem aliqua excitari queat dubitatio. Dubia sunt: 1. An ecclesia Societatis SSmi Cordis Iesu gaudeat iure sepeliendi seu fune­ randi pro Confratribus sepulturam ibidem sibi eligentibus in casu? 2. An, et ad quem spectent emolumenta funerum Antonii Giampè et Hiero­ nymi Stelluti in casu? Die 30 ianuarii 1830: Non proposita. Die 20 martii 1830 Sacra, etc. respondit ad I. Negative, firmo remanente induito s. m. Pii VII. Ad 2. Affirmative ad Parochos. [Thesaurus Resolutionum, torn. 90, p. 40-48, 70]. 4029. S. C. C., S. Miniati, 20 mart. 1830. Franciscus Baldereschi in oppido Palajae Dioecesis S. Miniatis cum pri­ mis adolescendae annis ecclesiasticae militiae nomen dedisset, itaque vitam egisset suam, ut nulla de illius integritate morum suboriri posset suspicio, clericalem tonsuram duosque primos minores Ordines ab suo Antistite susce­ pit. At ineunte aetate, immutatisque moribus adeo sensim a suscepta vitae ratione discessit, ut ne clericalem postea gestaret habitum, ab eodem Episcopo » Cf. N. 3238. 1 Cf. N. 3735. » Cf. N. 3406. 4 Cf. N. 3497- 1 Cf. N. 4010. «S’. C. Concilii 303 interdictum sibi fuerit. Necdum poenalis isthaec lata fuerat ab Episcopo sententia, cum idem Baldereschi quamdam deprimens mulierem, quae suae virginitatis iacturam antea fecerat, cum ea fornicationis crimen admisit, quod etsi aliquandiu delituerit, progressu tamen temporis ex mulieris parui innotuit apertissime. Hinc apud criminale S. Miniatis Tribunal accusatione instituta, oeconomice tantum ct sine forensi strepitu acta res fuit, eidemque Francisco praeter multam scutatorum 150, quam ad reficiendas paruis expen­ sas iam antea ipse luerat, die 17 februarii 1825 exilii poena irrogata est. E propria igitur patria extorris sese in Collensem anno 1825 recepit Dioecesim, ibique commorans adeo indubia dedit poenitentiae iugisque emen­ dationis suae argumenta, ut eum Collcnsis Episcopus in illius Dioecesis Seminarium cooptaverit et quibusdam eiusdem Seminarii a iolescentulis praefecerit. Quod ubi novit S. Miniatis Antistes, suarum duxit esse partium literas ad Collensem dare Episcopum, ut ipsum de patrato a Francisco fornicatio­ nis crimine et de anteactac eius vitae ratione certiorem faceret. Non multum vero post temporis rogatus idem S. Miniatis Antistes, ut opportunam Collensi Episcopo veniam tribueret, qua hic posset in Franciscum Baldereschi omnes spiritualis iurisdictionis actus exercere, ac suae veluti habere Dioeceseos cle­ ricum, annuit votis, ac die 13 mardi 1S29 exoptatam remisit cessionem. Cuius quidem concessionis amplissima verba cum pro dimissorialibus literis Collensis habuisset Episcopus, nullumque existimasset ex admisso fornicatio­ nis crimine irregularitatis impedimentum oriri potuisse, Clericum Balde­ reschi, quem quatuor iam antea annis suae Dioecesis Seminario exceperat, ad reliquos primum minores Ordines, dein ad Subdiaconatum promovit. Haec cum ita se haberent, Subdiaconus Baldereschi consciendae suae prospiciens Sacrum adiit Poenitentiariae Tribunal, ut non modo absolvere­ tur a censuris et ab irregularitate, in quas se incidisse arbitrabatur, verum etiam, ut ad Subdiaconatus obeunda munia aliosquc Ordines recipiendos necessariam assequeretur facultatem. Licet vero quoad absolurioncm a cen­ suris susceptique Ordinis exercitium idem Orator sui voti compos evaserit, cum tamen iussit S. Poenitentiaria, ut pro aliorum Ordinum susceptione Sacram hanc exoraret Congregationem. Quamobrem supplicem huic Sacro Ordini porrexit libellum, ut ad Diaconatus et Presbyteratus Ordines promo­ veri ab Collensi Episcopo possit. Rogatus S. Miniatis Antistes supra narrata confirmat. Collcnsis vero Episcopus nonnullas remisit animadversiones, quibus demonstrare nititur, nullo se praepeditum esse impedimento, quin Clericum Baldereschi ad «Sacros Ordines promoveret, tum quia amplissima ab S. Miniatis Antistite facta sibi fuerat facultas, qua spiritualem iurisdictionem exercere in eumdem Clericum posset, tum quia ex fornicationis crimine et ex oeconomici exilii poena, quae nondum innotuerat, nullam putabat oriri potuisse irregularita­ tem. Cum enim fornicationis crimen infamiam iuris non irroget, luculenter evincitur, Clericum Baldereschi infamiam dumtaxat facti contraxisse. Infa­ mia autem facti, licet ex enormi crimine oriatur, constanti tamen et publica trium annorum emendatione penitus tollitur: cap. Testimonium, 54, de testib. 304 Curia Romana et attest., et cap. Numquatn, 4, Dist. 56, itemque S. C. in Spoletana, sq ianuarii 1737. 1 Si igitur sublata infamia neccssc est, ut omnis tollatur irregulari· tas.inficiari profecto nequit, Clericum Baldereschi nullo irregularitatis impe­ dimento praepediri, ac proinde ad Sacros Ordines posse iuxta constitutas ab Ecclesia leges promoveri. Quaeritur: I. An Subdiaconus Baldereschi ordinari possit ab Coitensi Episcopo absque literis dimissorialibus Episcopi S. Miniatis in casu? Die 20 martii 1830: Non proposita. Die 24 aprilis 1830 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative, facto verbo cum SSmo. [Thesaurus Resolutionum, tom. 90, p. 76-86, 88]. 4030. S. C. C., Lucana, 24 apr. 1830. Sacerdos Aloisius Bonifazi ex bonis Capellaniae, quae extabatin paroeciali ecclesia di Montefegatesi, probante Sede Apostolica septimum in Eccle­ sia S. Alexandri Lucensis Civitatis erexit Canonicatum anno 1823, con docere il det to sett imo Canonico essere soggetto a tutte le leggi ed oneri, a cui sono sottopostigli altri Canonici di detta Collegiata. Atque nunc ex delato sibi privi­ legio nominare exoptat nepotem suum Antonium Bonifazi Parochum. Huic tamen nominationi obstat S. Alexandri Capitulum, suumque assensum dene­ gat, nisi memoratus Antonius aut Paroeciam antea resignet, aut ad residen­ dum et ad singula Canonicatus onera explenda sibi eligat Coadiutorem. Hic igitur supplicem Sacro huic Ordini offert libellum pregandolo a dichiarare, che il fondatore è in diritto di nominare il Parroco esponente, protestando di essere pronto a rinunsiare alla Parrocchia, se il possesso di questa formasse im­ pedimento per conseguire il Canonicato. Archiepiscopus pro informatione et voto rogatus refert, plurimas extare in Dioecesi Paroecias pastore viduatas, ac proinde dc causa canonica conces­ sionis gratiae ab Oratorc imploratae ambigi nullo modo posse. Quoad vero incompatibilitatem choralis servitii cum Parochiali Beneficio, cum praefati Canonici S. Alexandri nulla lege ad residendam teneantur, Orator ad suam honestam tuitionem unum et alterum ex enunciatis Beneficiis obtinere posse videretur saltem pro interim, et usque dum cessante deficientia Sacerdotum idoneorum Paroeciae, cui nunc praeest, per alium Parochum provideri possit. Explorarissimum in iure est, ea Beneficia, quae residendae legem adiunctam habent, adeo inter se incompatibilia esse, ut uno codemque tempore retineri a Clericis ullo modo possint: Cone. Trident., Sess. 7, cap. 4 et Sess. 24, cap. 17, de ref. Nisi igitur Collegiatae S. Alexandri Canonicatus ab omni residendae onere prorsus eximerentur, non poterant certe Cano­ nici et eiusdem Collegiatae Canonicatum, et aliud residentiale Beneficium uno codemque tempore retinere. Iam vero Canonicos S. Alexandri vel ‘ Cf. N. 3467. «S. C. Concilii 305 antiquissimis usque temporibus residentiale Beneficium in Lucensi Metro­ politana saepius obtinuisse luculentissima exempla testantur. Quae quidem, inquit Bonifazi, cum inficiari Capitulum nequeat, fateatur necesse est, S. Ale­ xandri Canonicos nulla prorsus ad residendum lege obligari. Verum Canonici censent aliter rem esse diiudicandam. Primum enim, inquiunt, revocari in dubium nullo modo potest, Ecclesiam S. Alexandri insignem esse Collegiatam. Iam vero Collegialium Ecclesiarum Canonicos ad residentium omnimode obligari sancitum est a Tridentinis Patribus, Sess. 24, de ref., cap. 12. Neque porro a residentia in Capitulis insignibus consuetudo excusat, uti declaravit S. C. in causa Burgos, a. 1573, Lib. 1 Decret., p. 35, apud Bened. XIV, Instil. Eccles. 107, η. 2, neque satis habe­ tur tenuitas redituum. Eo vel magis, quia revera S. Alexandri Canonici saepius pro absentiae induito Sacram hanc exorasse Congregationem. Prae­ terea Canonicatum Bonifazi incompatibilem esse cum Paroecia, quam possi­ det Orator, vel ex eo patet, quod Parochus nequeat animarum curae incum­ bere, simulque munia choralia obire. Si vero EE. VV. Beneficia, de quibus agitur, incompatibilia iudicaverint, decernant, an saltem ad tempus sit Ora­ tori concedenda dispensatio. Dubia sunt: 1. An constet de incompatibilitate Paroeciae cum Canonicatu in casu? Et quatenus affirmative: 2. An sit supplicandum SSmo pro dispensatione in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative. Ad 2. Affirmative ad triennium, impletis oneribus Canonicatus per temporarium Coadiutorem. 1 [Thesaurus Resolutionum, tom. 90, p. 110-117]. 4031. S. C. C., Asculana, 26 iun. 1830. Canonici Cathedralis Ecclesiae Asculanac statuerunt di adottare il sistema dei Rmo Capitolo di Sinigaglia cioè di continuare I'assistenza del Coro con due tersi dei Coristi, ma di dividere per turno i nove mesi di servizio cstraendoli a sorte, e colla facoltà della sostituzione, ecccttuatc perà sempre le feste solenlùori e le processioni pubbliche, nonchè il tempo quadragesimale e dell awento. Antequam vero huiusmodi inserviendi rationem exeeutioni committant, sup­ plices huic S. Congregationi preces offerunt Canonici, ut tres conciliarium vacationum menses sibi denuG impertiantur. Asculanus Episcopus pro informatione et voto rogatus hactenus exposita confirmat, Capitularesque Oratores voti compotes esse ipsi digni videntur. Quod vero spectat ad conditiones, quibus Canonici intendunt perficere sub­ stitutiones, refert: « solent vicissim, quando quavis de causa intéressé ne­ queant, rogare cos, qui Chorum adire non tenentur ob vacationes conciliares, ut eorum vices expleant. 'Pali substitutione et ipsi tamquam praesentes exi1 Cf. N. 4034. Vel. vi Ί0 3o6 Curia Romana stimantur, quin illorum repraesentantes ullum adipiscantur ius, et divina cultus ullum patiatur detrimentum, cum eo modo requisitus Canonicorum numerus choro semper intersit. Sed huiusmodi substitutiones in Canonicos extra Dioeccsim se conferentes minime admittendas putarem, ne genera­ lium decretorum praescriptionibus quoad personalem residendam officiatur; qui vero intra Dioeccsim abeunt, sed extra suburbia, de licenda Episcopi tantummodo substitutiones facere possint n. S. Concilium Tridentinum, Scss. 24, cap. 12, de ref. tres vacationum menses singulis annis concessit iis Ecclesiis, in quibus longius servitii tempus ex Capitularibus Constitutionibus aut peculiari consuetudine non requiritur. Itaque quum in Asculana Cathedrali nonnisi duo circiter vacationum menses centum amplius abhinc annis soleant existere, Canonicorum precibus induigendum non esse videretur ex contraria inducta consuetudine. Porro, quum decreverit Tridentina Synodus in cit. cap., ut omnes divina per se et nor: per substitutos compellantur obire officia, relicta hac severitate, Sac. Con­ gregatio facilem se praebere coepit, ut in chorali praestando servitio sese invicem Capitulates substituerent hisce obstricti conditionibus, quae pro­ stant apud Boned. XIV, Instit. Eccl., 107, n. 17, nimirum: 1. ne Substitutus ipse ad chorum venire debeat illis diebus, quibus in locum alterius sufficitur, 2. ne id frequenter contingat; 3. ut subrogentur Canonici solum vel Mansionarii praesentes in civitate, non vero qui extra illam vel extra suburbia versantur; 4. demum, ne hanc facultatem alterius substituendi obtineant, nisi Canonici vel Mansionarii, non autem ipsorum Coadiutores, qui nec reipsa Canonici, neque Mansionarii nuncupari possunt. Itaque proponuntur dubia: 1. An, et quomodo ampliandae sint chorales vacationes in casu? 2. An Canonici intra Civitatem eiusque territorium degentes possint ust invicem in chorali servitio substituere in casu? 7·.. 3. An sustineatur consuetudo, u1 Canonici a territorio Civitatis absenta, sed intra Dioecesim commorantes, gaudeant substitutionis beneficio in casu! Die, etc. Sacra, etc. respondit ad /. Negative. Ad 2. Affirmative, dummodo substitutiones nimium frequentes non sinl,wt ipse Substitutus eodem die in chorum venire debeat. Ad 3. Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 90, p. 182-189]. 4032. S. C. C., Faventina, 26 iun. 1830. Die ii iunii 1825 dilata,1 die vero 3 Septembris eiusdem anni5 re­ soluta fuit haec causa. Nunc vero Parochus Emiliani EE. W. obtesta­ tur, ut memoratam transactionem apostolico beneplacito roborare di­ gnentur, atque insuper veniam impertiantur, ut ipse sextam terrulam 1 Cf. N. 3995· * Cf. N. 3998. S. C. Concilii 307 Le Larghe vendere possit heredibus Marci Magnani. Rogatus Episcopus, ut auditis iis, quorum interest, votum suum aperiret: censuit, memora­ tam transactionem cum Zambrinio initam in evidentem redundare Pa­ roeciae utilitatem, ideoque Apostolicae Sedis approbatione dignam exi­ stimat. Similiter concedendam iudicat veniam alienandi praediolum Le Larghe ob evidentem utilitatem. Erit igitur EE. Patrum definire: 1. An sit supplicandum SSmo pro approbatione transactionis in casu? 2. An sit concedendum apostolicum beneplacitum pro alienatione fundi Le Larghe in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. et 2. Affirmative iuxta votum Epi­ scopi. [Thesaurus Resolutionum, torn. 90, p. 189-192]. 4033. S. C. C., Auximana, 20 nov. 1830. Inecclesia SSmae Trinitatis intra limites Praeposituralis Paroeciae Philoptrani posita sub die 17 martii 1823 auctoritate Ordinarii erecta est Sodalitas Sacrorum Stigmatum S. Francisci, quae dic 12 decembris eiusdem anni Archiconfraternitati Urbis aggregari meruit. Postulantibus sodalibus die 23 augusti 1826 Vicarius Apostolicus veniam memoratae Sodalitati ccnccssit di convertira il sotterraneo esistente sotto l'area della chiesa di SS. Trinité in duesepolcrisoltanto per i défont i frutelli e sorelle della medesima Confrati mita... asservate le leggi ecclesiastiche generali e sinodali, ed in particolare modo quelle, clic si leggono nel Rituale Romano nel titolo de sepulturis et exequiis, e salvi altresi i diritti parrocchiali, e la quarta funerale ai Parrochi dovuta anche per lodcvole consuetudine di Città. Ubi alicuius dein Confratris vel Consororis accidit obitus, Praepositus ecclesiae matricis iusta persolvit in ecclesia SSniae Trinitatis, ac omnia sibi quaesivit funerum emolumenta; at demum Sodales, rati iuribus Confraternitatis hac ratione iacturam inferri, quartam dumtaxat emolumentorum pro funeribus quatuor Confratrum, qui anno 1829 ex hac vita migraverant, Parocho solvere nisi sunt. Confratrum conatibus vehementer restiterunt tum Praepositus, tum reliqui Parochi. Tunc annuente etiam Emo Episcopo Sodales ad hunc Sacrum Ordinem confugiendum pura­ rum. Emus Episcopus pro informatione et voto rogatus pro Parochis sententiam suam pronunciavit. Verum ad exortam controversiam dirimendam illud inquirere oportet, utrum Vicarius Apostolicus, qui episcopalibus fruebatur iuribus, ius tumulandi et funerandi concesserit ecclesiae SS. Trinitatis, seu potius veniam solum t ribuerit Sodalibus Sacrorum Stigmatum, ut eorum cadavera post exequiales ritus in sepulcris Confraternitatis potius, quam in publico coemeterio vel in parochiali sepultura tumulo traderentur. Ius qui­ dem sepeliendi et funerandi impertitum fuisse acriter inficiantur Parochi. Etenim Sodales, nulla iuris tumulandi vel funerandi facta mentione, illud unum a Vicario Apostolico postulasse constat, ut sibi facultatem indulgeret 3o8 Curia Romana S. di convertire in sepolcri conclave ecclesiae SS. Trinitatis subiectum. Precibus consonum prodiit rescriptum, ac venia tributa est di convertire il sot terrant suddetto in due sepolcri soltando per i défont i Fratelli e Sorelle. Praeterea adeo a veritate alienum existimant Parochi, Vicarium Apostolicum ecclesiae tri­ buere voluisse ius tumulandi, ut Parochorum iura sarta tecta aperte servi­ verit. At Confratres sustinent, se illud a Vicario Apostolico rogasse constat, ut eadem ecclesia frueretur iure tumulandi, non quidem pro omnibus, sed pro Sodalibus ibidem sepulturam sibi eligentibus. Quod sane perspicue elici autumant, si vis ac ratio decreti perpendatur: ea enim sub lege Vicarius Apostolicus privilegium sepulturae Confratribus impertitus est, ut iidem quartam funeralem Parocho defuncti solverent. Quartam autem persolvere nequit ecclesia, quae non polleat iure sepeliendi seu funerandi, cum quarta funeralis sit portio quaedam emolumentorum, quae occasione funeris obve­ niunt ecclesiae tumulanti seu exponenti: Benedictus XIII, const. Romanus Pontifex,1 S.C. in Asculana,2() augusti 1733. 2 Igitur si Vicarius Apostolicus quartam dumtaxat emolumentorum partem Parochis incolumem voluit, si reliqua emolumenta non ad Parochum, sed ad ecclesiam SS. Trinitatis perti­ nere edixit, certum exinde exploratumque est, eamdem Confratrum ecclesiam iure sepeliendi et funerandi gaudere. Erit nunc Emorum Patrum definire dubia: I. An ecclesia Societatis Sacrorum Stigmatum Philoptrani gaudeat iure sepeliendi seu funerandi pro Confratribus et Consororibus sepulturam ibidem sibi eligentibus in casu? Et quatenus affirmative: II. An, et quae funerum emolumenta spectent ad eamdem ecclesiam in casui Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. Ad II. Affirmative, excepta quarta pro Parochi defuncti ad formam con­ suetudinis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 90, p. 277-285]. 4034. S. C. C., Lucana, 14 maii 1831. Resoluta fuit haec causa die 24 aprilis 1830. 3 Cum vero ad 2. tempo­ raria tantum dispensatio daretur, nunc eadem causa iterum proponitur. Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. et 2. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, tom. 91, p. 107]. I | | Concilii 309 At postquam in Seminarium Nursinae Civitatis se contulit, ita convaluit, ut a mense ianuario anni 1830 in eundem morbum vix incidisse videatur. Cumque vigesimum secundum iam exegerit aetatis annum, dispensationem ab irregularitate, quatenus opus sit, enixis precibus efflagitat, ut Sacris valeat initiari Ordinibus. Reatis non minus, quam Nursiae Episcopus pluribus prosequuntur lau­ dibus Clericum Oratorem, eiusque commendant integritatem morum atque etiam studium in sacris addiscendis disciplinis, adeo ut Nursinus Antistes regimini Seminarii eum praeficere non dubitaverit. Quod vero pertinet ad morbum, haec refert Episcopus Reatinus: « Cum Orator in Seminario moraretur, quater vel quinquies in ultimo domicilii sui anno tali fuit affe­ ctus morbo, quem convulsiones appellant, ita ut extra sensus per quadrantem circiter maneret, eoque currente ululatus, salivam ex ore spumantem et subobscurum in vultu colorem emitteret. Professores physici vocati eum in se reversum inveniebant, nihilque eorum, quae acciderant, recordantem. Qui lulianum noverant, praesentesque accessibus morbi aderant, convul­ siones supradictas epilepticas iudicant. A biennio autem, ex quo Clericus luliani in Seminario Nursino moratur, de vicissitudinibus morbi huius ignarus sum ». Nursinus autem Episcopus eundem Clericum a convulsioni­ bus convaluisse narrat: « Abhinc fere duobus annis, quibus Orator in hoc meo Seminario versatur, per duas tantum vices, et quidem noctu, leves quasdam convulsiones passus est, quas a primis diebus mensis ianuarii praeteriti anni 1830 amplius expertus non est. Et physicus Professor medio iuramento asserit, ab aliis causis, nimirum ab indigestione potius, quam ab epilepsia praedictos motus emanasse, casque contractiones non esse Orato­ rem in posterum vexaturas, prudenter ipse sperat ». Quamobrem uterque Episcopus censet Oratorem dignum esse gratia, quam instanter petit, prae­ via dispensatione ab irregularitate ex epileptico morbo proveniente, si motus elapsis annis quandoque experti ex dicta causa originem fortasse habuerint. Quaeritur: An, et quomodo precibus sit annuendum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Pro gratia dispensationis ab irregularitate, dummodo ante promotionem ad Subdiaconatum in morbum non inciderit, et firma eadem conditione pro susceptione reliquorum Ordinum, citra dispensatio­ nem ab interstitiis, arbitrio et conscientia Episcopi Reatini, facto verbo cum SSmo. [Liber 174 Decretorum, p. 307]. 4035. S. C. C., Reatina et Nursina, 14 maii 1831. 4036. Clericus Bernardinus Giuliani cx oppido Albaneti Reatinae Dioecesis, cum tribus circiter abhinc annis in Reatino Seminario studiis operam daret, ita convulsionibus affici coepit, ut morbum comitialem contraxisse putaretur. 1 Cf. N. 284. 1 Cf. N. 3406. ’ Cf. N. 4030, -W S. C. C., Suessana, 30 iul., 27 aug. 1831. Peregrinorum hospitium, cui adhaeret ecclesia a S. laeobo nuncupata, Suessae a vetustis temporibus suo acre fundaverunt plures familiae, cx quibus etiam nunc eius gaudent patronatu familiae di Trauso c di Paolo. Ex his alternatim a conpatronis singulis bienniis eligitur I lospitii Magister, 3 >o Curia Romana qui expleto biennio rationem gestae administrationis Syndico reddere cogitur ex Statutis anno 1776 conditis. Huius legis custodiam intermittere coeperunt nuperrimi Administratores, quo factum est, ut Nicolaus di Paolo, qui Magistri munere pluribus functus est bienniis, in proprios converterit usus Hospitii reditus, eiusdemque evaserit debitor in ducatis 2400. Nicolao heredes extiterunt eius filii, quos inter Antonius et lacobus. Ilis in patriam a militia reducibus statim paternum innotuit debitum; at cum frequenti familia sint gravati, inopia premantur, ac militari, qua donati sunt, pensione vitam traducere adigantur: preces huic Sacro Ordini porrexerunt, ac debiti condonationem expostularunt. Episcopus pro informatione et voto rogatus retulit, annuas Hospitii vires pertingere ad ducata 500, expensas vero ad ducata 400. Cum debitum contractum sit ex male gesta Nicolai di Paolo administrationc, cuncti eius heredes pro viribus hereditatis damnum pio loco illatum rependere tenentur. Verum gravis profecto obligati paupertas legitimam suppeditat debiti con­ donationis causam. Perpendere quoque dignentur EE. PP., utrum Oratoribus tantummodo, quos gravi laborare inopia ex Episcopi relatione perspicue elicitur, sit debiti impertienda condonatio, vel etiam ad reliquos fructuum debitores certis legibus protrahenda. Videant etiam, an ad rectam bonorum administrationem sit Hospitii Magistro inculcanda observantia Statutorum anni 1776 super rationum redditione. Imo cum in Hospitii fundatione ali­ ter statutum non fuerit, etiam Episcopo redituum rationem exhibendam esse patet ex Tridcntina Synodo, Sess. 22, cap. 9, de ref. Dubia sunt: 1. An, et quomodo supplicandum SSmo pro condonatione favore Oratorum in casu? 2. An, et quae condonatio sit concedenda aliis Hospitii debitoribus in casu'! 3. An Magister Hospitii teneatur reddere rationem administrationis in casu? Die 30 iulii 1831: Non proposita. Die 27 augusti 1831 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative, impertita Epi­ scopo facultate transigendi iuxta vires Oratorum, auditis reliquis compatronis. Ad 2. Negative. Ad 3. A ffirmative ad formam Statutorum, et Episcopus utatur iure suo ad praescriptum Concilii Tridentini, Sess. 22, cap. g, de ref. [Thesaurus Resolutionum, tom. 91, p. 219-222, 224]. 4037. S. C. C., Platien., 28 ian. 1832. Hodiernus Platiensis Episcopus Hieronymus Aprile et Benzo in Sicilia adeo in utriusque genibus podagrico morbo laborat, ut prae summa et assidua ipsius morbi vi nequeat pedibus erectus consistere. Quapropter a Sacro­ sancto Missae Sacrificio in praesentiarum abstinere coactus, supplex SSmo Dno Nostro obtulit preces, quibus flagitat, ut, ne diutius spirituali Eucha­ ristici ministerii fructu ac solatio careat, sibi liceat sedenti Sacnim ad altare celebrare Huiusmodi postulatio supremo Pontificis iussu ad hunc 5. C. Concilii S. Ordinem delata est, ut ea de re, quid EE. VV. senserint, palam com­ periatur. Ea iamdudum disciplina invaluit, ut corpore vitiati tamquam irregulares ab altaris ministerio repellantur, si nec secure propter debilitatem, nec sine scandalo propter deformitatem sacra munia obire queant: cap. Presbyterum, i, de cleric, aegrot., et cap. Thomas, de corp, vitiat. Porro S. Congregatio super ea, quae modo occurrit, irregularitatis specie dispensationem denegandum censuit in Carpen., 24 novembris 1827 inter supplices libellos relata Sacer­ doti Gelasio Pio, qui fracti cruris amputationi obnoxius facultatem petierat celebrandi Missam in sella eo artificio confecta, ut suis stare pedibus vide­ retur. Verum illud praecipua animadversione dignum perspicitur, rem in casu esse de Episcopo, qui prae cactcris simplicibus Presbyteris tanto ratione Ordinis effulget gradu dignitatis, ut veluti in specula constitutus superinten­ dat et custodiat populum. Huic autem Christiani populi custodiae maxime conducit, ut ipse populus ad eos potissimum spiritualis alimoniae fructus communicet, qui ab Eucharistico Pastoris Sacrificio in totum gregem quo­ tidie derivantur. Quapropter, ubi pro Missae celebratione agitur de irre­ gularitatis dispensatione alicui Episcopo ex defectu corporis concedenda, videtur sane evidens adesse Ecclesiae utilitas. Cactcrum, quod propius spectat petitum ab Episcopo Platicnsi indultum, ut Missam sedendo litare valeat, id per Summum Pontificem concedi posse spectabilioribus Ecclesia­ sticis et Episcopis sanctitate conspicuis, docet haec S. Congregatio in Sarsinaten., 21 aprilis 1792.1 Denique vel alios sanctoris vitae Pontifices prae­ narratis exemplis erga Episcopos inhaesisse refert Bened. XIV in ep. ad Apostolicum Caeremoniarum Magistrum Reali. 2 Erit igitur dubium: An, et quomodo sit consulendum SSmo pro dispensatione ab irregularitate in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative in privato sacello tantum, et adhibita sella ad usum Sacrificii affabre elaborata, per Breve. [Thesaurus Resolutionum, tom. 92, p. 36-38]. 4038. S. C. C., Imolen., 14 apr. 1832. loachimus Ccrchiari Imolensis filium habet Bartholomaeum nomine unum et triginta annos natum, qui studiorum curriculo in Dioecesano Semi­ nario perfunctus, se vel a prima pueritia in sortem Domini divinitus vocari testatur. Hic tamen, uti in supplici libello exponitur, ebbe la disgracia di nascere con un difetto di pronuncia in causa di avere 1'ugola divisa, onde la sua vociferazione non t! schietta, ma nasale, a modo pero di essere inteso sui momento da chi abbia un poco di abitudine con lui, come costa dai certificats di diu suoi Precettori. Itaque loachim genitor, dum se novem masculorum « Cf. N. 3879. 1 Cf. N. 445. ro k IV H- ’ 1 .‘H . si Curia Romana 312 .S’. C. Concilii prole oneratum refert, humillime flagitat, ut ab eiusmodi irregularitate apostolica dispensatio filio suo ad Sacros Ordines suscipiendos tribuatur. Oratoris precibus ad Ordinarium pro informatione et voto remissis, Vicarius Generalis Imolensis haec ad rem rescripsit: « Bartholomaeus Cetchiari verba omnia sufficienter proferre valet, ita tamen, ut qui nunquam ipsi familiares fuere, quive ignorant, quae recitet, nullo fere modo percipere possint, quae pronuntiat verba, sed vocis tantum sonum audiant. Uno verbo supradictus Clericus balbutiens notabiliter censendus est. Porro Caeremo· niarius in hac Ecclesia Cathedrali, quum experimentum specialiter commis­ sum peregerit, aperte mihi fassus est, che il pregiudizio organico nella schidtezza e chiarczza di pronuncia, di cui è affelto il Sig. Cerchiari, potrebbe ingerire ammirazione nel popolo, ma non notabile. De reliquo non ad Sacra­ menta administranda, nec ad juventutem erudiendam, nec ad aliud ecclesia­ sticum ministerium praeter Missae celebrationem satis aptum futurum adserere audeo ». Etsi Orator ex recensito gutturis vitio summopere balbutire deprehenda­ tur, non adeo tamen aut deformis aut debilis est, ut magnam de sc admira­ tionem in populo excitare vel parum decenter sacras cuiusque Ordinis cae­ remonias obire censeatur. Quodsi EE. VV. exploratis Doctorum sententiis Oratorem irregularitatis vinculo obstringi censeant, illud decernant oportet, utrum petita eidem dispensatio sit concedenda, vel potius deneganda. Equi­ dem animadvertendum est, Saram hanc Congregationem facilius promoto, quam ad Ordines promovendo dispensationem tribuere consuevisse, ut in Comen., 6 maii 1775,1 in Firmana, 24 maii 1823, 2 etc. Dubium est: An sit consulendum SSmo pro dispensatione ab irregularitate in casui Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, tom. 92, p. 175-178]. 4039. S. C. C., Portuen. et Centumcellarum, 23 iun. 1832. Neocaesariensis Archiepiscopus ct Lateranensis Canonicus Antonius Baldini, qui valetudinis curandae causa Centumcellas anno 1829 se contule­ rat, ibidem in aedibus Praesidis Apostolici, nimirum intra fines Paroeciae S. Mariae, et ab Dominicano eiusdem ecclesiae Parocho extremis Sacramen­ tis refectus, insanabili apoplexis morbo correptus occubuit, ne elapso quidem die quadragesimo, ex quo ipse Centumcellis moraretur. Acerrima statim controversia de funeris et sepulturae iure inter Cathedralis Ecclesiae Capitu­ lum et Parochum S. Mariae oborta est; ac postulante interea demortui Ar­ chiepiscopi herede fiduciario, Episcopalis Curiae decretum prodiit, ut tam excquialcs ritus, quam cadaveris tumulatio in Cathedrali Ecclesia, nunquam digniori, peragerentur. Id aegre tulit Parochus S. Mariae, et licet semel 1 Cf. N. 3792· « Cf. N. 39S0. .fl J , J· 3*3 itemmque a Capitulo vocatus, renuit tamen associationi cadaveris intéresse, atque ab eiusmodi sententia ad hunc S. Ordinem rite appellavit. Quare Emo ac Rmo Centumcellarum Episcopo literae de more datae sunt, ut ea omnia referret, quae ad rem maxime prodessent. Porro Emus ac Rmus Anti­ stes rescripsit: « Rationes omnes, ob quas Episcopus Lerensis Pro-Vicarius Generalis sententiam tulit favore Capituli, in eadem sententia explicantur. Ea mihi sane iusta esse videntur, cum Episcopi, si extra suam Ecclesiam Cathedralem decedant, in digniori ecclesia condendi sint: dignior autem in Civitate Centumcellarum nunc profecto est Ecclesia Cathedralis. De hoc tamen EE. VV. iudicabunt». Ea est communis Doctorum et Canonistarum sententia, ut exteri, qui alicubi aut quasi-domicilium acquisierint, aut simplex habeant hospitium, nec sepulturam ante obitum elegerint, nec gentilitium adsit eorumdem sepul­ crum, debeant in Parochiali tumulari ecclesia, cuius jurisdictioni subiecti decesserunt. Hisce perspectis rationum momentis, quum nemini ignotum sit, cl. me. Archiepiscopum Baldini a Parocho S. Mariae extrema suscepisse Sacramenta, atque intra eiusdem Paroccialis ecclesiae Centumcellis, ubi nullo fruebatur maiorum sepulcro, absque sepulturae electione obiisse: propugnat Parochi Defensor, dubitari nullo modo posse, quin defuncti illius cadaver ex parochiali in primis iure ad memoratam ecclesiam S. Ma­ riae potius, quam in Cathédrale Templum pro funere et sepultura deferri oporteret, adeo ut sententiam Episcopalis Curiae censeat omnino infirman­ dam. Nec eiusmodi Paroeciae iuri putat quidquam obesse amplissimam Archiepiscopatus dignitatem, qua Baldinius praefulgebat. Si qui enim sunt Doctores, qui existimant, Episcopum extra propriae Dioecesis fines morientem esse sepeliendum in Cathedrali Ecclesia, tamquam digniori: id quidem concedit Parochi Patronus de iis tantummodo Episcopis sustineri posse, qui actu Dioecesim habeant actuque iurisdictionem exerceant, non autem de Episcopis mere titularibus, quos inter erat Archiepiscopus Baldinius. Idem tuetur etiam ex privilegio, quod apostolicis literis s. m. Pii VII eidem eccle­ siae S. Mariae donatum est, nempe: Tutti i forastieri di qualunque condizione, che non abbiano con la dimora di quaranta giorni acquistato particolare domi­ cilio, spet teranno per Γamministrazione de'Sagramenti, esequie e scpoltura eccle­ siastica alia chiesa matrice di S. Maria a tenore di quanto è stabilito nel Sinodo Dioccsano. Hoc scilicet privilegium, ait Parochi Defensor, per motum pro­ prium s. m. Leonis Nil anno 1S25 fuisse eidem ecclesiae matrici imminutum pro iis tantum exteris, che dentro il giro di quaranta giorni muoiano sotto la cura della nuova Cattedrale, che prima in vigore dei citato Breve erano riservati alla Parrocchia di S. Maria, sed hac ipsa expressa exceptione privilegium ipsum ecclesiae S. Mariae super cacterarum Paroeciarum finibus, ct in suo praesertim ambitu sartum tectumque mansisse non dubitat. Igitur tum ex iure parochiali, tum ex privilegio, concludit Parochi Defensor, cadaver cl. mem. Archiepiscopi Baldini ad Parochialem ecclesiam S. Mariae potius, quam ad Cathedralem pro funere ct tumulatione asportari debuisse; atque hinc Curiae Episcopalis sententiam ita infirmandam suadet, ut locum esse putet non modo emolumentorum funeris restitutioni, sed ipsius etiam exhu- Curia Romana 3’4 m.itioni cadaveris. Ad humanitatem autem pertinet, ut salvis iuribus ct emolumentis, cui debentur, defunctorum ossa, quanto minus fieri possit, vexentur, ut eruitur cx S. C. resolutione in Tudertina, 4 iulii 1722,1 et in Ariminen., 18 decembris 1824. 2 Capituli Cathedralis Patronus perbrevem detulit rationum summam, quibus pollicitus est, se fusiorem clientis sui defensionem elucubraturum. Quare proponuntur dubia: I. An sententia Curiae Episcopalis sit confirmanda, vel infirmanda tn casui Et quatenus affirmative ad secundam partem: II. An, ct quomodo sit locus restitutioni emolumentorum funeris, et exhuma­ tion cadaveris in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative ad primam partem, affirmatitt ad secundam, ct amplius. Ad II. Affirmative in omnibus, ct ad mentem. Mens est, ut exhumatio el translatio fiat nocturno tempore, privalim omnino ct sine luminibus. [Thesaurus Resolutionum, tom. 92, p. 244-253]. 4040. S. C. C., Nanneten., 21 iul. 1832. Episcopus Nannetensis in Gallia supplicem SSmo Dno Nostro porrexit libellum, quo retulit, se ab altaris ministerio quemdam Presbyterum G.suae Dioecesis, Vicarium Curatum, iamdudum prohibuisse, quod duobus fere abhinc annis non modo nervorum contractione et capitis vertigine, sed comitiali propemodum morbo laborare videtur. Cum vero idem Presbyter ex adhibitis remediis tantum valetudinis fructum perceperit, ut iam plures essent menses, ex quo nunquam amplius in morbum recideret, ipse Episcopus humillime petiit favore memorati Presbyteri, quatenus liberet Sanctitati Suae apostolicam ab eiusmodi irregularitate concedere dispensationem. Precibus ad hunc S. Ordinem ablegatis, idem Episcopus pro informatione ct voto rogatus plura pandidit, quae ad rem maxime faciunt: 1. Presbyter G. duabus vicibus aggressiones passus est ante Missam, et una vice post Sacrum in sacristia, cum vestes sacerdotales deponeret, sed minus violenter; 2. Numquam in ipso actu celebrationis Missae cecidit; 3. Presbyter G. asserit, istas aggressiones semper praevisas fuisse, saepius unius horae intervallum existere inter casum ct signum praecedens, et se quandoque malo occurrisse; 4. Medicus arbitratur, morbum non esse malum caducum saltem grave, sed potius defectionem cordis et nervorum agitationes, variaque enumerat mali caduci signa, quae in praedicto aegrotante non agnoscit; 5. Observan­ dum est, annum iam elapsum esse a tempore, quo ultimas aggressiones aegro­ tus passus est. '' JH Hisce delatis, Episcopus iterum enixe postulavit, ut praevia dispensatione C. Concilii ab irregularitate, sibi facultas tribuatur, qua possit pro sua prudentia Sacer­ doti G. Missae celebrationem permittere, assistente tamen alio Presbytero, et dummodo de valetudine etiam meliori constet. Quaeritur: An, et quomodo sit consulendum SSmo pro dispensatione ab irregularitate m casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Pro gratia dispensationis et rchabilitationis arbitrio et conscientia, ct iuxta votum Episcopi, facto verbo cum SSmo.1 [Liber 175 Decretorum, p. 491]. 4041. S. C. C., Aturen., 24 sept. 1832. Refert Episcopus Aturensis, loannem F. pluribus abhinc annis Parochum ad S. Liborium in sua Dioecesi sontico seu comitiali morbo corripi non stato tempore, sed sex, octo, vel decem circiter vicibus per annum. Cum vero Parochus iste, subdit Episcopus, dilectus sit Deo et hominibus, cuius memo­ ria in benedictione est apud suos parochianos, cum ordinarie de invasione morbi praemonetur, et tempus supersit sufficiens, ut sacrarium repetere possit, si in altari sit constitutus, cum post quadrantem communiter ani­ mos suos réassumât, cum inde nullum oriatur fidelibus scandalum, utpote qui eum maximo prosequuntur affectu et singulari veneratione; cum Vica­ rius Missae possit intéresse et illi occurrere, si opus sit, et multo tempore laborare possit, ut bonus Christi miles; cum denique multo pauciores sint Sacerdotes, quam necessarii forent saluti animarum: postulat Episcopus, ut dispensetur cum dicto Parocho ab ista irregularitate, et absolvatur a censuris, si quas incurrerit. Quaeritur: An, et quomodo sit consulendum SSmo pro dispensatione ab irregularitate in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Consulendum SSmo pro dispensatione, dum­ modo celebret cum assistentia alterius Sacerdotis. [Liber 175 Decretorum, p. 606]. 4042. S. C. C., Fanen., 26 ian. 1833. Postremis testamentariis tabulis conditis anno 1702 Ludovicus Braccius Fanensis.vir patricia nobilitate, « lasciô alla Confraternita di S. Rocco tutte le case compratc dal Sign. Nicola Latini... con due Campi... con questo capitale essa Confraternita debba formarci due Cappelle con far celebrare le Messe in detta chiesa di S. Rocco all’altare della Beatissima Vergine Maria, c per Cappellani possa nominare i figli, fratelli c nipoti di essi Confrati in perpetuo ■>. Ordinaria igitur auctoritate ad iuris normam constitutae binae 1 Cf. N. 3244. 1 Cf. N. 3990. 1 Cf. N. 4047. 40S7. Curia Romana 3i6 Capellaniae semper delatae sunt ex Sodalitii nominatione, quin ulla unquam subierit de ipsis quaestio. Verum re publica universa misere in summum discrimen deducta, saeculo superiori exeunte una cum caeteris Sodalitati­ bus Societas etiam S. Rochi extincta est, quin tamen detrimenti quidpiam binae Capellaniae passae sint. Pontificio deinde Principatu restituto paci­ bus Matliiae Parrii Parochi Fanensis ad S. loannis accedente Apostolic Sedis consensu Episcopus univit bonis Paroeciae S. loannis bona spectantia suppressis Confratemitatibus Boni lesu et S. Rochi in perpetuum. Verum anno 1824 mortuo altero ex Capcllanis, censuit Aloysius Bracci, Ludovic: testatoris pronepos, ius praesentandi Capellanum sibi obvenisse, quod extinctae Sodalitati datum fuerat, et in Episcopali Curia Clericum Petrum Mascium nominavit, moribus ac vitae ratione ipsi etiam Antistiti prebatum. Quaestione apud Auditorem SSmi proposita, iam inde a die 16 augusti 1825 causa ad hunc S. Ordinem demandata est. Rogatus de sententia Epi­ scopus, opportuna transmisit monumenta. Contendit Parochus extincto Sodalitio, eos pariter deesse, qui et praesentationis iure pollebant, et adsciscendi ex testamenti lege ad Capellanias essent, quia suae Paroeciae cum ceteris Sodalitii bonis ea etiam addixerat Summus Pontifex, quae ipsi iam testamento relicta, licet deinceps in Capeilaniarum censum fue­ rint assignata, adhuc tamen ad patrimonium autumat Sodalitii spectare. Eques autem Braccius Capellanias suo robore perstare arbitratur. Notat enim, I.udovicum testamento expresse iussisse, ut Capellaniae constitue­ rentur, non vero liberum id reliquisse voluntati Sodalium. Et circa unio­ nem praedictam animadvertit: In literis apostolicis bona tantum Sodalitii S. Rochi uniuntur illis Paroeciae; ast dos Capeilaniarum non erat inter bona Confratemitatis; aliud est enim iuspatronatus, aliud bona Beneficii possidere. Quodsi tamen ex Sacri huius Ordinis decreto unio illa bonorum Capeilaniarum reficienda sit, postulat Parochus, ut ius praesentationis sibi, tamquam Sodalitii successori asseratur, petitione Equitis Braccii con­ tempta, qui uti testatoris abnepos studet sibi illud vindicare. Porro ex iuris dispositione cautum est, ut quando statum aliquod genus personarum deficiat, cui Beneficii nominatio iure legitimo adtributa fuerat, libera cius collatio in Episcopum Dioecesanum transferatur, uti declaravit S. C. in Tiburtina, 26 ianuarii 1828. 1 Unde discutienda videntur dubia: I. An, ct quomodo constet de unione bonorum Capeilaniarum Braccifatort Paroeciae S. loannis in casu? Et quatenus negative: II. An, et ad quem spectet nominatio Capeilaniarum Bracci in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative in omnibus. Ad II. Affirmative ad Episcopum. [ Thesaurus Resolutionum, torn. 93, p. 4-14]. 1 Cf N 4°·5· S. C. Concilii 317 4043. S. C. C., Forolivien., 26 ian. 1833. Queruntur Fratres Minores Observantes Foroliviensis Coenobii ad Vallem Viridem, Canonicum Camerarium Ecclesiae Cathedralis contendere, ut illorum cadavera, quae vel in maiorum sepulcro, vel ex sepulturae elec­ tione sunt in ipsorum ecclesia condenda, ad eam non deferantur, nisi prius, elatis in Parochialem Cathedralem Ecclesiam, funebria ibidem iusta iisdem persolvantur. Ecclesiasticis de ea re praescriptionibus atque huius etiam S. Congregationis decretis sua iura tuentur Oratores, eaque ut immota sibi vindicentur, vehementer efflagitant. Verum post latas iam inde ab anno 1810 de coemeteriis leges eam invaluissé consuetudinem asserit Canonicus Came­ rarius, ut antequam defuncti ad coemeteria efferantur, Parochi iure potiantur di volere, come hanno sempre fatto e fanno il trasporto de' cadaveri prima alie loro chiesc parrocchiali per le esequie c funerali, consuetudine mai interrotta per tempo di anni 22, ma anzi canonizzat a dalla Sac. Consulta fino dalΓαηηο 1815. Haec, quae Capituli etiam sententia est, arridet et Vicario Apostolico. Sed Minoritae succlamant suum ius certo consistere ex pluribus huiuscc S. Congregationis decretis, quibus cautum fuit, funus semper in ea ecclesia peragendum esse, ubi familiae sepulcrum extat, aut ubi se quis sepeliri ele­ gerit: ac proinde mortuum esse recta efferendum ab domo in templum, ubi humandus est, quin debeat prius asportari ad Parochialem, ut ibi eius fiat expositio usque ad horam sepulturae. Ita sane censuit S. C. in Lucana, 14 mardi 1722,1 in Civitatis Castellanae, 28 ianuarii 1764. 2 Iura quidem Parochorum integra, rata, ac firma reliquit lex anni 1812, salvaque enuntiavit gli emolumenti parrocchiali, che sono o di stabilimento o di legitima consuetudine, suili quali colle enunciate provvidcnze non intendesi fatta alcuna innovazione. Contrariam porro consuetudinem a Canonico Camerario invocatam ad sua iura labefactanda neutiquam vim habeie inclamant Minoritae freti SS. CC. decisionibus, quae nulla habita ratione consuetudinum huiusmodi contra­ rium respondendum censucre, ut in Sabinen., 29 ianuarii 1735, 3 et S. R. C., Monopolitana, 16 decembris 1679. 4 Hisce praenotatis proponuntur dubia: I. An cadavera tumulanda in ecclesia Minoritarum ad l allem Viridem sint ad eam recto tramite deferenda, ibique funus peragendum in casu? Et qua­ tenus affirmative: II. An, et quae emolumenta funeris pertineant ad memoratam ecclesiam in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative in omnibus. Ad II. Affirmative in omnibus, dempta portione canonica pro Parocho. [Thesaurus Resolutionum, torn. 93, p. 14-20]. 1 Cf. N. 3238. ’ Cf- N. 3735· ’ Cf· N. 3439. * Cf. N. 5631. Curia Romana 4044. S. C. C., Reatina, 26 ian. 1833. Gaspar Britius a Monte Leone Reatinae Dioeceseos prima iam initiatus Tonsura a suo Antistite, atque inde inter alumnos Congregationis S. Vin­ cendi a Paulo Romae cooptatus, minores ibidem ct sacros Ordines rite suscepit, patrimonio fultus a parente sibi in Reatino agro adsignato. Annos aliquot in lectissima illa Familia vixit Britius, eam tamen deinceps deseren­ dum iustis ex causis censuit, reversusque idcirco in patriam, erudiendae in ea iuventuti suffragio Municipum adlectus est. Hoc munere annos fere quinque in patria perfunctus Britius ad Archipresbyteratum Montis Boni in Sabinensi Dioecesi assequendum aleam examinis subiit, factoque feliciter suo periculo, Pastor viduatae illi ecclesiae datus est, atque per apostolicas litteras possessionem Archipresbytcratus illius suscepit, auctus deinde ab Emo et Rmo Cardinali Episcopo Sabinensi officio Vicarii Foranei. Cum vero deserendae in eum finem Reatinae Dioecesis facultatem postulasset ab Anti­ stite, restitit ipse votis Britii, quia et in sua Dioecesi praefici Paroeciae pote­ rat, nisi obfirmato animo obstitisset. Verum Antistitis repulsa neutiquam fractus Britius nelTassertiva di essert stato ordinato Sacerdote alia missione di Monte Citorio, e di avere ottenuta dalla S. Sede la provista apostolica della Parrocchia di Monte Buono, e Dioe­ cesi arbitratu suo discessit senza il permesso del l 'escovo Oratore, ac ad dela­ tam sibi Paroeciam nihil haesitans properavit. Graves de ea re querelas ad S. hunc Ordinem episcopalium iurium assertorem et vindicem attulit Episcopus, reditumque Britii in suam Dioecesim postulat, c qua absque Antistitis placito abire sacri iuris praescripto vetabatur. Emus ac Rmus Card. Episcopus Sabinensis pro voto rogatus laudibus Britium prosequutus respondit, indicium se expectare Sacri huiusce Ordinis Prornotor fiscalis Curiae Sabinensis edisserit: AI Sacerdote Brizi nella sua ordinazione fu ammesso il patrimonio per titolo simpliciter, e non dispensative pro utilitate vel necessitate ecclesiae suae Dioecesis, dal elle ne siegue, non aver alcun titolo il di lui Ordinario per cost ringerlo a nsiedere in Diocesi; t se ha domandato una volta il discesso, ciô fece per mera riverenza, non gii per obbligo alcuno. I laud absimilia regerit Britius ad sua iura vindicanda. Porro etiam ex simplici Missarum legato, quod per ludimagistrum .Montis Leonis explendum est, legem residentiae sibi iniectam negat. Nullo enim Beneficio donatus, quo lege residendi obstringatur, se putat iis Clericis accensendum esse, qui sui iuris sunt, ac libere pro lubitu, Episcopo etiam inconsulto, possunt a Dioecesi discedere, eo vel magis, quod apostolicis literis ad Archipresbyteratum Montis Boni adseitus sit. Iam vero plura occurrunt, quibus sua iura tuetur Episcopus. Primo enim Reatinus Antistes Britium in Clerum sacra Tonsura cooptavit, eumque hoc ipso ad Ordines reliquos aditu cultui divino mancipatum ad clericalia officia in Ecclesia obeunda addixit: ex suscepta autem Tonsura ct Clericus quis nuncupatur, et de foro Ecclesiae constituitur. Viguit autem vel a pri- S. C. Concilii 3’ 9 mis temporibus disciplina, ut Clericus Episcopo, a quo Ordinibus initiatus erat, per omnia subessct, eiusque Ecclesiae ministerio, cui in Ordinatione adseriptus fuisset, perpetuo iure devinctus haberetur, quare Clericos di­ stricte prohiberi, ne invito Episcopo, alio secedant. Id sane et in Concilio Romano comprobatum est, tit. 6, cap. 6, atque ab hac S. C. sancitum in Amerina, 8 maii 1756.1 Animadvertit etiam Episcopus, ex suscepti instituti S. Vincendi a Paulo dimissione desiit in Britio caussa, quae illum ab sui Episcopi potestate exemerat. Quae cum ita sint, confidit Reatinus Episco­ pus, decernendum esse dc Sacerdote Britio: parendum esse Episcopo revo­ canti suum subditum, licet Paroeciam alibi assequutum, ut in Nucerina, 5 septembris 1818. 2 Decernant idcirco: An, et quomodo Sacerdos Gaspar Brizi cogi possit, ut in Dioecesim Reatinam revertatur in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, dummodo de congrua eidem ab Episcopo provideatur. [Thesaurus Resolutionum, torn. 93, p. 28-35]. 4045. S. C. C., Terracinen., Privernen. et Albanen., 26 ian. 1833. Erasmus De Angelis ex Arce Gurga Privernatis Dioecesis, patriam, ubi fundis quibusdam rusticis et urbanis potitur, deseruit anno 1809, ut suam alibi operam chirurgicae arti commodaret. I line Tuscaniae degens, die 9 de­ cembris anno 1820 filio auctus est, cui nomen Angeli. Albanum deinde cum familia et filio Angelo commigravit Erasinus anno 1823 ad suum ibi munus gerendum a reipublicae Pracsidibus adseitus. Angelus interea in Dioecesanum Seminarium Setinum inter convictores cooptatus, ab R. P. D. Gratio, Episcopo Administratore Apostolico Terracinensium et Priverna­ tium dignus habitus est anno 1S29, qui prima Tonsura initiaretur, quam accepit ab Efnoet Rmo D. Card. Galleffio tunc temporis Episcopo Albanensi. ad quem litterae dimissoriae ab eodem Apostolico Administratore in eam rem datae fuerunt. Anno autem 1830 Albanum reversus, cum accessum ad alios minores Ordines efflagitet, neque id renuat Emus et Rmus D. Card. Falzacappa, Episcopus Albanensium, dummodo litteras dimissorias ab suo Ordinario afferat: dc iis laudatum Apostolicum Administratorem rogavit, qui tamen illum neutiquam inter sibi subditos recensens, se arbitratur iure carere litteras id genus dandi; atque idcirco ad omnem difficultatem prae­ cidendam Erasmus ipsius pater postulat decerni: a quai Tescovo debba il figlio domandare le dimissorie per le future ordinazioni, cd a quale Dioccsi appartenga. Rogatus de sententia Privernatium Administrator, retulit, quae narrata sunt. Fatetur utique se anno 1825 litteras dimissoriales Angelo de Angelis, 1 Cf. N. 3662, ’ Cf. N. 3960. Curia Romana 320 chirurgi Erasini filio, dedisse, ut Albani, ubi eius pater commorabatur, vd alibi Tonsura initiaretur. Nondum enim domicilium in Civitate Albanensi de iure contraxerat. Quo in casu, cum adolescens neque ratione originis, utpotc alibi natus, neque ratione domicilii, incae subjiceretur jurisdictioni, attendendum existimavi patris originem et domicilium, ut monet constitu­ tio Innocentiana. 1 At hoc anno, nimirum 1832, litteras dimissoriales pro recipiendis minoribus Ordinibus dare renui. Angelus enim una cum patre decennio iam Albani commoratur, sicque domicilium de iure acquisivit. Proindeque Emo ac Rmo Principi Episcopo Albanensi subiieitur. Emus vero Card. Episcopus Albanensis rogatus animadvertit, praesens, quo Albani fungitur actualis Chirurgus, munus adeo incertum esse constat, ut ibi suum domicilium praesignasse dici omnino nequeat. Cum igitur in Arce Gurgae Terracinensis Dioecesis, unde suam ducit originem, bona adhuc possideat Erasmus De Angelis, suusque filius fuerit in Dioecesano Setino Seminario educatus, illum profecto huic Dioecesi ratione paternae originis addictum adhuc recenseri, certa cuique res erit. Liquido patet, Clericum Angelum ex suo domicilio nequaquam posse in ditionem Antistitis cuiuspiam sese subiicere, eique ius inferre Ordines sibi ministrandi, cum nondum pubertatem excesserit. Dubitandi fortassis locus esset dc domicilio patris ex decennali incolatu Albanensi. Verum explorati iuris est, satis non esse ad verum sibi aliquo in loco comparandum domicilium vitam ibidem degere annos decem, vel etiam plures, sed praeterea animum requiri perpetuo ibidem commorandi. Non ea autem Erasmus fuisse videtur mente, ut sedem certumque domicilium Albani collocare statuerit. Cum enim ipse eo se contulerit, non ut eam Civitatem sibi domicilium eligeret, sed ut Chirurgum ibidem ageret, eo animo censetur comparatus, ut illinc sit discessurus, ubi primum grandiori stipendio vel altera quapiam caussa alio ipsum eiusdem muneris caussa contigerit advocari. Huc accedit, revera nondum decem annos percenseri, quibus Albani incola est Erasmus, prout Municipalis Scribae testimonio evincitur; neque profecto ea ipsum novimus esse mente, ut iuratus testetur, se Albani perenne domicilium collocasse, quae sane conditio prae caeteris in allata constitutione est sancita. Si itaque Angelus impubes domicilium a patre seiunctum constituere nequibat, si nec pater ex simplici habitatione sui officii causa illud adeptus fuisse censendus est: patet ex Innocentianae constitutionis praescripto, veram tantum ct na­ turalem patris originem esse attendendam, quae et ipsius parentis, imo et Familiae Angeliorum ex Arce Gurgae est. Illud demum animadvertendum. S. hunc Ordinem literas testimoniales ab iis etiam Episcopis afferendas mandasse, apud quos ii commorati sunt, de quorum ordinatione disceptatur. Rogantur interim EE. VV. decernere dubium: An, ct cui competat ordinatio in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad Ordinarium Privernensem cum testimonialibus Emi Episcopi Albanensis. j [Thesaurus Resolutionum, torn. 93, p. 20-26]. 1 Cf. N. 258. S. C. Concilii 32» 4046. S. C. C., Melphicten., 30 mart., 25 maii 1833. Dominicus Rotundius Mclphictcnsis in disciplinam Seminarii iam pri­ dem traditus supplex dispensationem postulat ab irregularitate, qua a sacris arcetur,per essere notabilmente zoppo. Asserit quidem Episcopus, ipsum aliqua deformitate esse affectum; testatur attamen, et sibi videri, et ex fide Magistri caeremoniarum constare, sine ullo scandalo posse illum in divinis adesse. Hisce de corporis vitio relatis commendat Episcopus Oratorem, ac de eius­ dem vita piisque moribus, necnon de idoneitate quoad scientiam, et de utili­ tate, quae ex eius habilitatione Ecclesiae adveniret, bonum testimonium afferre se posse ait eo vel magis, quod sub disciplina Episcopalis Semina­ rii regulariter vivit. Quamvis ex S. Gregorii monitu animorum potius, quam corporum quali­ tates primis praesertim Ecclesiae temporibus expenderentur in iis, qui sacris curandis addicebantur: can. 1, Dist. 49, reiici tamen subinde coepe­ runt ab Ordinibus, iino et a prima Tonsura suscipiendis, qui distorto ore, deformi aut foedi atque insigniter claudi vel debilitati mutilative essent: can. Non confidat, Dist 50. Est quidem Orator notabilmente zoppo·, est ex Episcopi testimonio ab aliqua deformitate affectus: sed potest sine ullo scan­ dalo adesse in divinis. Stat proinde immota, quae in huiusmodi induitis imponitur necessaria conditio: dummodo ex illo impedimento non proveniat deformitas, quae scandalum generet, ut in cap. Presbyterum, de der. aegrot. Vel itaque de vera Oratoris irregularitate dubitari fortassis posset, vel cum in dubiis sit pro irregularitate sentiendum (S. C. C., Beneventana, iS novembris 1769):1 iusta ad dispensandum causa adesse videtur. Cum porro ex probitate morum, atque ob Ecclesiae utilitatem facilius dispensationi annuen­ dum duxerit Sacer hic Ordo, confidit Orator, secundum exitum preces habituras fore. Erit itaque decernendum dubium: An sit consulendum SSmo pro dispensatione in casu? Dic 30 martii 1833: Non proposita. Die 25 maii 1833 Sacra, etc. respondit: Affirmative tudicio Episcopi. per Breve. [Thesaurus Resolutionum, torn. 93, p. 131-133, 1S0]. 4047. S. C. C., Nanneten., 3 aug. 1833. Resoluta fuit haec causa die 21 iulii 1832. 2 Nunc vero idem Episcopus scribit, ipsum morbi illius impetu iterum vehementer vexari, se proinde auctore a re sacra cessasse. At. pergit Episcopus: Sacerdos ipse multo com­ mendabilis, zelo animarum flagrans aegritudine angitur, eo quod sit ad 1 Cf. N. 3768. ’ Cf. N. 3040. " 0’. C. Concilii Curia Romana inertiam damnatus, reveraque fidelibus utilis esse posset, si licentiam habe­ ret praedicandi, catechizandi ei fidelium confessiones excipiendi, quodqu:· dem absque gravi incommodo fieri posse videtur. Observat ipse aegrotus, se numquam a morbo improviso opprimi: duo­ bus enim aut tribus diebus antequam casus adveniat, sopore et capitis gra­ vedine monetur; nervorum commotiones incipiunt semihora ante crisim, quae illum in terram evertit et sensum tollit. Observat insuper, se casus inhibere posse vel vestes aperiendo et pectus dilatando, aut etiam se in lectum conficiendo; tunc enim mentis suae compos remanet. Tandem observat, se. quando, uti dictum est, capitis gravedine monetur, sacra mysteria non cele­ bravisse et abstinuisse a praedicatione et sacro Tribunali; una tantummodo vice his cautelis neglectis in ecclesia cecidit. Itaque Episcopus Nannetensb humiliter petit a SSmo D. N., ut perseverante prohibitione, ne ad altare ascendat Missam celebraturus, attamen possit alias Ordinis functiones eccle­ siasticas exercere. Quaeritur: An et quomodo annuendum sit pro dispensatione in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Iuxta exposita non indigere.1 [Liber 176 Decretorum, p. 543 a tergo]. 4048. S. C. C., Fabrianen.-Mathelicen., 7 sept. 1833. Scribit Episcopus Fabrianensis, se pro criminalibus iudiciis sua in Curii habendis ludiccm, quem processantem dicunt, adseribere debere Clericum coelibem iuxta recens editas de ea re praescriptiones. In id muneris porro unice ea in civitate aptum nactus est Nicolaum Rigucci, annos natum 60, religione ct optimis moribus commendatum et sufficienti scientia instnictum, quia per multos annos officio Cancellarii functus est primo in civili, deinde in ecclesiastico Tribunali. « Sed cum lege cautum sit, ait Episcopus, illum Clericum esse debere coelibem, et dictus Nicolaus tonsuratus non sit, liben­ ter ipsi Tonsuram conferrem, cum in ipso desiderium inveniam in Ecclesia fidelius et proximius Domino serviendi. At impedimentum obstat insuper * bile, nisi illud removeat auctoritas apostolica iuxta sacrorum canonum san­ ctiones. Irregularis enim est ex defectu corporis: mutilatum enim habet pollicem et indicem sinistrae manus ex infausto eventu iuvenili aetate in venatione perpessum. His rerum adiunctis non possum, quin EE. W. instanter rogem dispensationem a dicta irregularitate pro sola Tonsura, uti eo uti possim in praesenti et gravi necessitate ». Quaeritur: An, et quomodo sit consulendum SSmo pro dispensatione in casu? Dic. etc. Sacra, etc. respondit : Attentis peculiaribus circumstantiis pro gratü dispensationis et habilitationis pro prima Tonsura tantum absque spe progre­ diendi ad ceteros Ordines etiam minores, facto verbo cum Sanctissimo. [Per summaria precum hac die]. Cf. N. 4087. '1^· 323 4049. S. C. C., Triventina, 7 sept. 1833. Ph. V, Dioecesis Triventinac, sacro Presbyteratus Ordine vix suscepto, Neapolim secedens ad sacras ac i uris disciplinas felicius perdiscendas, blan­ ditiis illectus cuiusdam feminae, procuratisque per mulieris propinquos fal­ sis testimoniis, coram Parocho Virginianorum anno 1822 cum eadem puella matrimonium contraxit. Tanti vero criminis horrore illico perculsus aufugit, et post multa discrimina in ditionem Pontificiam se recepit, et in sacro S. Sosii recessu Clericorum Passionis 50 circiter dies spiritualibus exercitiis vacavit, ubi ex Rectoris testimonio monemur, facultate per Pontificem attri­ buti illum absolutum fuisse. Re interim apud ludices Regni Neapolitani in examen deducta, cunctisqueex criminalium indiciorum praescripto perpensis, haec mense maio 1824 sententia data fuit, ut « attenta iuvenili ct inexperta Sacerdotis aetate et calliditate totius puellae familiae, quae dolosis artibus Sacerdotem et cir­ cumvenerat, et sola falsa testimonia paraverat, attenta quoque insigni emen­ datione delinquentis, quippe qui exercitia spiritualia peregit et Sanctae Sedi satisfecit, communi sententia condemnaretur ad domicilium in Communitate Triventina per quinque annos sub immediata et absoluta custodia proprii Ordinarii ·. Hinc Triventi subsistens, ad laicam dumtaxat communionem admissus, post trium annorum spatium remeare ex Regis permissu ad patrios lares datum eidem est. Alias quidem supplex adiit S. Sedem, postulans se ad Sacra procuranda iterum admitti; at maioribus semper poenitentiae signis exquisitis, nunc demum Episcopus, auditis Parocho et Municipibus Icci, qui de constanti emendatione deposuerunt, ct puella, quae iam alio matrimo­ nio iuncta dote se contentam declaravit, dictum Sacerdotem quam maxime commendat ad redintegrationem accipiendam, praesertim cum ex ea nul­ lum scandalum sit timendum, sed communi desiderio cum aedificatione satisfiat. Quaeritur: An sit consulendum SSmo pro dispensatione ct rehabilitatione in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit : Peractis spiritualibus exercitiis loco ac tem­ pore ah Episcopo designandis, pro gratia absolutionis, dispensationis et rehabili­ tations arbitrio et conscientia Episcopi, facto verbo cum SSmo. [Liber 176 Decretorum, p. 599 a tergo]. 4050. S. C. C., Praenestina, 1 febr., 1834. Praescntaverat Princeps Barberinus pro Canomcatu Ecclesiae Praenesti­ nae primum Marinium Clericum. Cum vero ipsum, licet annos 22 natum iis dotibus carere dignoverit Emus Card. Episcopus, quae necessariae sunt ad Canonicarum Presbyteralem, qualis is erat, de quo agebatur, adeo ut 324 Curia Romana S. C. Concilii iure ipso se prohiberi tcstetur, quominus illum possit ad SS. Ordines prwn> vere: certiorem de ea re fecit Patronum, qui statuto tempore alterum pr.·.· sentavit sane idoneum Sacerdotem et in eadem Ecclesia Canonicum, ingenue declarans.se facti errore deceptum in Marinii nominationem consensio Suas ideo peracerbas ct acrius fortassis ac par erat, querelas proposuit Marinius, paratusque ad probandum documentis veritati i usti tiaeque con­ sonis, se non esse secundum leges canonicas incapacem ad recipiendam col­ lationem et institutionem Beneficii ecclesiastici; institit, ut cum iam ob::nuisset et praesentasset nominationem ad Canonicatum, proindequt ius haberet quaesitum ad institutionem, praevia accurata informatione super capacitate Oratoris daretur ei canonica institutio. Emus Episcopus relati)· nem misit Promotoris fiscalis, qui ex officio testatur, Clericum Marinium, quamvis irreprehensibilem quoad mores, omnino carere ingenio et scientia necessaria ad obtinendum Ordinem Sacerdotalem, et hanc qualitatem requiri in Canonicatu Castrucci; Marinium 22 annos natum nescire linguam latinam, et tantisper in studiis profecisse, ut vix ad Ordines minores posset promoveri; proinde eum esse reputandum irregularem ad Ordinem Presbyteralem ex defectu scientiae. Hoc Procuratoris fiscalis indicium veram es * ex informata conscientia, et ex indubiis monumentis scribit Emus Episcopus sibi constare; hinc literis ad Emum Card. Praefectum datis haec addit. «Certe scio non solum ex relatione Archidiaconi Magistri Theologiae, seJ etiam ex aliis relationibus secretis, Marinium nescire linguam latinaro, ct tam tardi esse ingenii, ut incapax sit ad scientiam necessariam, praecipue theologicam acquirendam, et ex defectu scientiae irregularis evadat ad Pres­ byteratum, qui requiritur in Praebenda Sacerdotali ». Quaeritur: An, et quomodo sit precibus annuendum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Lectum ad instantiam; et Emus Episcopii utatur iure suo pro institutione favore secundi nominati. [Liber 177 Decretorum, p. 259 a tergo]. 4051. S. C. C., lanuen., 19 apr. 1834. Abbatialis ecclesia honori Virginis in Coelum .Assumptae Genuae extructa, auctaqueCollegio Canonicorum, paroecialibus etiam iuribusinstructi deinceps fuit, quae cum Collegio ipso adtributa fuerint, bini Canonici nisi erae ibidem procurandae ex praestituta norma praeficiuntur. Porro Genuatium Archiepiscopi identidem perscrutati sunt de consuetudine, quam fercnr a Paroeciae constitutione invaluisse, che essendo in allora incomincialo 1'obbli; della Messa Parocchiale pro populo, questa non fu in seguito mai OppKaiH in forza di un rescrilto (die si conoscc per sola traditione) della s. m. di Bendetto ΛΊΓ, die univa la Messa Parocchiale alla Conventualc, 0 piutl·^ supplir faccvasi alia Parocchiale, mediante la quotidiana applicazione dt'Mccsionari ad eccezzione di un giorno. Auctores proinde fuerunt Canonicis, u! pontificium beneplacitum, quo consuetudo firma decerneretur, postularer Id ipsi praestiterunt, precibusque in cum finem delatis, de praetermisso parochiali Sacro pro populo asserunt, id contigisse: 1. perché i Mansionari sono obbligati di applicare quotidianamente, cccettuata una Messa per ogni settimana; 2. perche gli emolumenti parocchiali sono si rari, che non si contano, che per nulla; 3. perche i Canonici Curati, che sono due, ai quali sembrerebbe spettare particolarmente detta applicazione, occorrcndo qualche parochiale emolumento, non hanno, se non parte egualc agli altri Canonici. Sed prae rationibus ceteris consuetudinem tuentur memorato Be­ nedicti XIV rescripto, cuius tamen nullum extat in Ecclesiae Curiaeve Ar­ chiepiscopalis tabulariis monumentum. Hinc, ut animorum saluti rite consulant, postularunt I'assoluzione della colpa, in cui sarebbero incorsi, se la surreferita tradizione sull'asserito reserit to di Benedetto XIV fosse stata male appoggiata, e la facoltà in seguito di continuare a supplire colla Convcntualc all'obligo della Messa Parocchiale, come finora si è pratticato, non avendo i Ca­ nonici Curati, cui spetterebbe, alcun emolumento particolare per la loro carica. Testatur Archiepiscopus, vera haec esse. Nullum item de enunciate Benedicti XIV rescripto prae manibus documentum extat; eius tamen con­ stans traditio apud Canonicos viget. Verum de facultate, quam Canonici petunt, ut videlicet Missa Conven­ tual! pro benefactoribus celebrata oneri Paroecialis Missae pro populo rite suppleri possit, prout usque in praesens actum est, occurrit illico ob oculos, nulla consuetudine, quam abusum potius nuncupandam duxit Bened. XIV, const. Cum semper oblatas, 1 eximi Collegia Canonicorum ab generali illa lege, qua ad Conventuale Sacrum pro benefactoribus peragendum obstrin­ guntur, etiamsi minus amplo proventu potiantur, sicut pariter omnes ani­ maram curam habentes, licet congruis reditibus destitutos, teneri ad appli­ cationem Missae pro populo singulis diebus festis. Nec id oneris ullo un­ quam praetextu remitti consuevit. Quodsi placuerit EE. Patribus petitam ab Oratoribus facultatem denegare, animadvertent profecto, ex constanti de Benedicti Pontificis rescripto traditione atque ex diuturno tot annorum usu legitimam rationem portendi, ut praeterito tempore bonam eommdem fidem agnoscant, dignosque eos denuncicnt, quibus de apostolica benignitate pro tempore praeterito succurratur. Quae cum ita sint, dirimenda proponuntur dubia: 2. An, ct quomodo concedendum sit indultum satisfaciendi unica Missa Conventual· applicationi pro benefactoribus in genere, et applicationi Missae pro populo Canonicorum curae commisso, seu potius sint adigendi Canonici Curati ad utrumque onus singillatim exsolvendum in casu? 3. An, et quomodo consulendum sit SSmo pro absolutione quoad praeteri­ tum super omissam applicationem Missae pro populo in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 2. Negative ad primam partem; affirmative ad secundam. Ad 3. Affirmative in omnibus, peracto anniversario cum assistentia totius Capituli. [Thesaurus Resolutionum, torn. 94, p. 122-129]. 1 Cf. N. 345. 326 Curia Romana 4052. S. C. C., Caietana et Terracinen., 31 ian., 21 febr. 1835. Franciscus Antonius Battisti ex oppido Sperlungae in Caietana Dioecesi ecclesiasticae militiae nomen dare cupiens, non posse tamen excqui hoc pro­ positum exposuit, quia eius pater inultis aliis filiis gravatus neque eum in Seminario Dioecesano instituere potest, neque ei iuxta decreta edita ab Exequutoribus Conventionis anno 1818 initae inter S. Sedem et Utriusque Siciliae Regem, patrimonium constituere, quod fere ad mille ducatos per­ tingit. Subdit, quemdam suum patruum Terracinae degentem ultro hoc onus suscipere, dummodo tamen huius Dioecesis Clero accenscatur, et in hac Civitate domicilium collocet. Quum tamen Caietanus Episcopus dimssoriales lituras expedire detrectet, supplex orat EE. W., ut facultatem tri­ buant Terracinensi Episcopo, qui eum primae Tonsurae ac omnibus Ordi­ nibus initiare possit, quamvis sui Episcopi litterae desiderentur. Caietanus Episcopus a S. Congregatione rogatus respondit, Franciscum Antonium Battisti annum agere decimum septimum, abesse a sua Dioecesi a tribus annis; patrem impotem esse ad patrimonium illi constituendumiuxta recentissimas leges, sed aliquot eius affines promptos esse paratosque 2d corrogandum, quod deest. Addit: « numquam se rogatum illi dimissoriales litteras denegasse, neque ut in Seminario Dioecesano studiis vacaret, dura omnino voluntate expoposcisse, quin etiam (prosequitur Episcopus) benigne indulsi, ut studii causa extra Clericorum Collegium in hac Civitate pro suo arbitrio moram duxisset. Sed quum ex Parocho, sub cuius custodia et juris­ dictione per annum ct sex menses hic vitam degit, suam haud laudabilem vivendi rationem cognovissem, ipsum ad propria redire coegi ». Subdit, cumdem Battisti non acri ingenio praeditum esse, ita ut digne Ecclesiae Dei inservire possit, atque hac de causa autumat suam refugere iurisdictionem Vicarius et Visitator Apostolicus Terracinensis et ipse rogatus veritatem confirmat eorum, quae ab Oratore exposita fuerunt de abiecta sui patris fortuna, ac de eius patruo Francisco Toscana, qui una cum patre non de­ trectat patrimonium ei assignare iuxta praescriptum Synodi Terracinensis De Oratoris moribus haec subdit: « Est vero optimae spei, bonisque moribus praeditus, studioque pro viribus incumbit, et usque ad praesentem diem vocationis ecclesiasticae non aequivoca argumenta praebuit. Quapropter eum esse indulgendum censeo ». Ad preces Battisti quod attinet, eae inconsulto oblatae S. Congregationi videntur. Advertit enim Bened. XIV, De Synodo Dioecesano, lib. 12, cap. S, num. 4, posse Episcopum ex causa sibi nota Clericum interdicere tam Sacro­ rum exercitio, quam ascensu ad altioris Ordinis gradum, ut neque teneatur causam suspensionis seu delictum manifestare ipsi reo, sed tantum Sedi Apostolicae, si suspensus ad cam recursum habuerit, ut legimus in Vercdla., 21 martii 1643.1 Episcopus autem Caietanus nitide profitetur: Mihi con­ ‘ Cf. N. 2642. S. C, Concilii 327 scius sum, numquam me rogatum illi dimissoriales litteras denegasse». Extra rem itaque et inutilis recursus ad S. Congregationem a dfgnarsi di autorizzarc il Vescovo di Terracina a poterio ordinare sensa che sia necessitate ad implorare la dimissoria dal suo Vescovo naturale. Originis enim Episcopus ex sac. canonibus est adeundus, isque in themate a dimissorialibus litteris expediendis alienus non est, ubi rogetur, iustamque concedendi causam habeat. At urget Battistius, et profitetur haud indubiam esse suam vocationem, quam roboratam dicit bonis moribus ac sedula diligentia in disciplinis addi­ scendis. Subdit etiam, quasi-domicilium per absentiam triennalem a propria Dioecesi contraxisse Terracinae in domo sui patrui, qui ei patrimonium reapse constituere promittit, dummodo apud cum morari non detrectet; e contra alios consanguineos in oppido Sperlungae degentes animum suum ac voluntatem ostendisse pro hoc patrimonio constituendo, cuius tamen volun­ tatis exeeutionem aliqua forsan rerum adiuncta praepedire possint. Addit, Episcopum Teiracinensem eius precibus annuere proindeque nihil aliud praestandum, quam haec omnia EE. VV. iudicio submittere. Videant tamen EE. VV., num in hac causa locum sibi vindicet const, s.m. Innocentii XII, Speculatores,1 quae § 5 haec habet: « Subditus autem ratione domicilii ad effectum suscipiendi Ordines is dumtaxat censeatur, qui, licet alibi natus fuerit, illud tamen adeo stabiliter constituerit in aliquo loco, vel per decennium saltem in eo habitando, vel maiorem rerum ac bono­ rum suorum partem cum instructis aedibus in locum huiusmodi transfe­ rendo, ibique insuper per aliquod considcrabile tempus commorando satis superque suum perpetuo ibidem permanendi animum demonstraverit, et nihilominus ulterius utroque casu se vere et realiter animum huiusmodi habere iureiurando affirmet». Hinc dirimere dignentur sequens dubium: An, et quomodo annuendum sit precibus Francisci Antonii Battisti in casu? Die 31 ianuarii 1835: Non proposita. Die 21 februarii 1833 Sacra, etc. respondit: Affirmative, electo tamen domi­ cilio in Dioecesi Terracinensi auctorante patre, ac praestito iuramento ad for­ mam constitutionis Speculatores 5. m. Innocentii XII, servatis de iure servandis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 95. p. 30-34, 41]. 4053. S. C. C., Adrien., 30 maii 1835. Defuncto Episcopo Adriensi Canonici Cathedralis Ecclesiae in capitulari­ bus comitiis ante electionem Vicarii Capitularis sibi sartam servant facul­ tatem excipiendi confessiones fidelium, atque hos absolvendi ab omnibus reservatis. Idque dum vacet Ecclesia, Joseph Braga, Canonicus illius Cathe­ dralis ct Vicarius Capitularis nuper hac ratione electus, supremo S. Congre­ gationis iudicio duo dubia dirimenda submittit: 1. utrum haec facultatum ' Cf. N. 258. Curia Romana 32S reservatio a Canonicis sui ipsorum favore facta valida habenda sit; 2. quod si valida, utrum Vicarius Capitularis possit huiusmodi facultates a Canonicis ira approbatas abrogare aut moderari. Tota haec controversia pendet a disputatione olim apud Doctorcs teste Bcned. XIV, De Synod Dioeccs., lib. 3, cap. 8, n. 10 excitata: utrum nemp< Capitulum vi decreti Tridentini, Sess. 24, cap. 16, de ref., teneretur ita uni­ versam suam iurisdictionem huic Officiali suo committere, ut nullam sibi relinquere posset facultatem. Paucis profecto post absolutum Concilium annis non una cadcmquc erat hac super re Doctorum hominum sententia; ea tamen opinio communiter invaluit, quae tenet, Capitulum nihil posse ά iurisdictione sua sibi relinquere, sed omnem suo Vicario committere debere, uti S. C. Episcoporum in Caietana, 20 octobris 1587. 1 Quoad facultatem absolvendi a reservatis, quam sibi sumere studet Capitulum forsan ex huius S. C. resolutione in Camenecen., 4 dee. 1632, ~ animadvertendum: in ea quaestio agebatur, num Vicario Capitulari sine speciali mandato sui Capituli ea esset facultas, quae Episcopis per Tridentinum, cap. 6, Sess. 2^,dertj competit in casibus occultis Romano Pontifici reservatis, quod longe distat a themate. Porro ab hac S. C. in Derthonen., 21 decembris 1691 editum fuit rescriptum: Congregatio Concilii censuit, scribendum ad I Icarium Capituli sede vacante deputatum, jurisdictionem Episcopi defuncti ipsi nunc compilat nedum spiritualem, sed universam. 3 Similiter et in Elven., 1 decembris 1736.1 Quoad secundum dubium praestat animadvertere, S. Congregationem Episcoporum et Regularium negotiis praepositam iam declarasse in Sa­ lernitana, 16 iulii 1618, Vicarium electum cum aliquibus conditionibus posse nihilominus uti sua iurisdictione absque ullo respectu supradicta· rum conditionum. Hinc Vestrum erit iudicium reddere sequentibus dubiis 1. Utrum reservatio facta Capitulo in Vicarii Capitularis electione, prout in casu, sit valida? Et quatenus affirmative: I 2. Utrum Vicarius Capitularis possit facultatem a Capitulo sibi resina­ tam, prout in casu, revocare aut restringere? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad i. Negative in omnibus. Ad 2. Provisum in primo. [Thesaurus Resolutionum, torn. 95, p. 213-218, 241-248]. 4054. S. C. C., Ventimilien., 19 dec. 1835. In pago Albintirniliensis Dioecescos Buggio vulgo nuncupato populi numerus ad sexcentum supra quinquaginta pertingit, qui per longe latequc patentem regionem dispersi una tantum Paroecia continentur, uno dumta­ xat \ icario Pastore reguntur. Cum vero propter locorum distantiam via- S. C. Concilii 329 rtimque asperitatem diebus festis non omnes simul ad ecclesiam accedere valerent, sed successive tantum: Episcopus ex delegata auctoritate sub die 18 iunii anni 1821 potestatem fecit Buggensis Paroeciae Rectori, iis diebus Sacrum iterandi, quibus cx Ecclesiae praecepto Christifideles illi interesse iubentur. Sed temporaneum iam expiravit indultum: et licet geminorum Sacerdotum copiam conquisierint parochiani, ea est tamen locorum aspe­ ritas, ille est difficultatum numerus, ut haud spes nunc ulla effulgeat, posse eos consolari. Idcirco supplicem huic Ordini porrexere libellum, efflagitan­ tes vehementissime, ut proprio Parocho iterandi Missae Sacrificium quolibet die festo ad eorum levamen indulgeatur, Rogatus pro informatione Episcopus praeter hucusque narrata refert: «mihi constitit ex accuratis sumptis notitiis, vera omnino esse, quae in sup­ plici libello exponi fecerunt homines loci Buggio... Et ea qua decet reverentia affirmo, me censere, concedi posse Parocho dicti loci Buggio, cuius ani­ mae sunt 650 petitam facultatem Sacrum reiterandi omnibus diebus festis, ut incolae praecepto Ecclesiae de audienda Missa satisfacere possint. Etenim ibidem nec adest aliquis praeter Parochum Sacerdos, neque spes affulget, quempiam ex indigenis de Presbyteratu capessendo esse cogitaturum, cum plerumque custodes pecudum sint.ideoque pauperes ac miserabiles. Ad haec locus ipse sex milliards distat circumquaque a finitimis oppidis et ipsis Sa­ cerdotum penuria laborantibus. Pascua nonnulla a pago spatio duodecim milliariorum dividuntur, quo fit, ut nonnisi summo mane ad Missam, audiendumque Dei Verbum accurrere possint, quicumque gregibus advigilant, qua eadem hora caeteram gentem pluribus de causis in templo intéressé haud expediret, quin imo impossibile foret... Ex accuratis notitiis mihi con­ stitit, tertiam partem parochianorum ex Missae unius celebratione divino carere Sacrificio », iterumque preces adiunxit, ut in populi vota concedatur. Ad facultatem bis in die festo celebrandi obtinendam haud qualemcumque sufficere necessitatem, sed eam requiri compertum est, cui aliunde suc­ curri nequeat. Verum ex Episcopi litteris praesumendum, Antistitem omnem in antecessum movisse lapidem, ut aliquomodo malis mederetur. At cum insuperabilia esse deprehenderit, consultius duxit Sacram adire Congrega­ tionem, ut remedium aliquod tanto malo praeberetur. Quamobrem cum con­ stet, parochianos omnes diebus festis Sacro intéresse non posse; gravi huic necessitati nec per indigenas neque per extraneos succurri ministros; redi­ tuum summam eam non esse, quae valeat ad Sacerdotem alterum susten­ tandum, si inveniretur fortassis: erit EE. VV. in re maximi momenti, loci, temporum et necessitatis circumstantias perpendere, et dirimere dubium: An sit consulendum SSmo pro concessione petiti induit i in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad decennium; ita tamen, ut Parochus non recipiat eleemosynam pro secunda Missa. [Thesaurus Resolutionum, torn. 95, p. 468-476]. 1 Liber 7 Decretorum, p. 31. 4 Cf. X. 3465. ■ Cuna Romana 330 4055. S. C. C., Bononien., 30 ian., 27 febr. 1836. Nobili Viro Marco Antonio ex Comitibus Chiarelliis nubebat Bono­ niensis puella Maria Marchionissa Anna De Buoi die 19 maii 1829. Expletis nuptiarum solemniis coniuges rus adeuntes matrimonio consummando sedu­ lam operam navarunt, inauspicato tamen irritoque accessu dolentes, rusti­ cam mansionem pertaesi, aliquot post dies patrios Viri Comitis lares petentes Centum profecti sunt. Integrum inibi transegere triennium, et licet communi tecto degerent, ac eadem mensa et thoro cubarent, numquam tamen extitere pares, ut optatum consequerentur matrimonii finem. Clarellius enim αfino dai primi giorni dei suo matrimonio si avvide di una impotenza negli uffici matrimoniali, e le sue nozze tanto desiderate riuscirono infelicissime ». Sub­ dit praeterea: « Non ho consumato il matrimonio nel primo giomo colla inedesima, ne in tutto il tempo, che ho procurato di consumarlo... benchè siaini forzato di consumai e il matrimonio facendo uso di tutti i mezzi lecid per conseguirlo . Concinit hisce omnibus Marchionissa, quae nedum de viri sui impotentia testatur, sed iureiurando deponit adhuc virginem esse, cum nunquam valuerit eam comprimere maritus. Neve putandum, id acci­ disse ex eo, quod uxor abnuerit mariti desiderio respondeie: omnem enim animum ac blanditias omnes viro praebuit uxor, quae tamen in irritum abiere. Quare acccrsitos viros peritos est adhortatus Clarellius, ut remedia suppeterent, queis posset maritalia munia exercere, sed neque i bagni di Riolo, neque cetera huius generis per Comitem pertentata idoneum ipsum reddiderunt, ut posset cum effectu maritali thoro cubare. Quare anno 1832 primum quoad thorum, dein vero quoad habitationem coniuges diverterunt, et mulier Bononiam reversa ad declinandum incon­ tinentiae periculum Emum adiit illius Urbis Archiepiscopum, ut a seconda le circostanze aliquid decerneret, enixe efflagitabat. Quod Anna sub die 29 augusti perfecit, iamdiu et ab die 23 iulii ct 2 augusti egerat Clarellius. Unico decreto geminarum partium preces excepit Archiepiscopus, dum separatione coniugum indulta, mandavit, ut prosequeretur in causa ad for­ mam Benedictinae constitutionis Dei miseratione, 1 ac Defensorem matrimo­ nii nominavit. Septima hinc inde manus ab unoquoque coniugum adducta formali examini subiecta extitit, ex quo patuit apertissime, et quanta reli­ gione, fide ac pietate fulgeant coniuges ipsi, et quam incassum abierint modi millies ab eis pertentati ut matrimonium consummarent, idemque apprime innotuit, cum calculum accessit postremum processus confectioni, et Marchionissae corpore diligenter inviso obstetrices ad id opus adhibitae eius virginitatem iureiurando declararunt. Viri inspectionem perficiendam esse mulier autumabat; vir ex opposito nitebatur, ne fieret, camque haud necessariam esse affirmabat, ut tuto ad matrimonii dissolutionem procede­ retur. Viro curante res delata fuit ad SSriuim, qui mandavit, ut viri quoque * Cf. N. 318. S. C. Concilii 331 inspectio fieret, atque ad exitum perducto processu usque ad sententiam exclusive, acta omnia ad S. Congregationem transmitterentur. Adamussim haec omnia servata fuerunt; perfectaque per viros in arte peritos Comitis inspectione, S. huic Ordini controversia hodie ablegatur et EE. W. de sententia rogantur. Coniugum depositioni i u ramento firmatae plurimum deferendum esse statuunt ss. canones: cap. Accepisti, de frigid, et malefic. Porro ex utriusque partis confessione perbelle eruitur, integrum in thalamo coniuges absump­ sisse triennium, quin unquam optatam arripere metam potuerint: infatto la consumazione non è seguita, subditque mulier: io mi trozo nello stato di verginità, come era prima dei matrimonio. Quas quidem coniungum confessiones inniti veritate quatuor supra decem adducti testes omnique exceptione maio­ res in iudicio iureiurando edixerunt. Porro Marchionissae virginitatem confinnant in arte medica periti, qui ex obstetricum relatione concludunt: esservi tutti i segni, che dichiarano la Signora 1\ Iardies a Anna in istato di verginità. Insuper loseph Barili, qui Comitem inspexit, non iscorse alcana eresione; demum Baronius celebratissimus Comitem invisens, fece uso di vino caldo, ove immerse le parti genitali, e nonostante non ottenne alcuna erezione. Quae omnia collimare videntur iis omnibus, quae ab Clarellio adducebantur, dum testatus, se adhuc dubitare, che quest'impotenza precedesseil matrimonio, quapropter Pontificem deprecatus est, affinchè si degni scioglierlo benignamente dal suo matrimonio rato e non consumato in via di dispensa, cui concinit Marchionissa: unisco le mie preghiere a quelle di mio marito, onde Sua Santità si degni di scioglicre il nostro matrimonio realmente rato c non consumato. Ma­ xime praeterea nullitati declarandae obtinendaeque dispensationi locum esse posse Marchionissa contendit: et quia incontinentiae periculum subest, et quia difficillimum est pie ac sancte cum marito diversari, postquam tot eve­ nere rerum eventus. B jfW Non tamen ita sentit eruditus matrimonii Defensor, qui difficillimum trepidumque esse huiusmodi indicium numquam satis commendans, extra­ ctam ex adverso molem quaqueversum adoritur, ut pro Sacramenti indissolubilitate decisiva sententia ab EE. Patribus proferatur, praecipue quia viri impotentiam absolutam nemo medicorum testatur. Iliscein iure firmatis EE. VV. dignabuntur dirimere dubia: I. An constet de nullitat e matrimonii in casu? II. An sit consulendum SSmo pro dispensatione a matrimonio rato et non consummato in casu? Die 30 ianuarii 1836: Non proposita. Die 27 februarii 1836 Sacra, etc. respondit ad I. Provisum in secundo. Ad II. Affirmative. 1 [ Thesaurus Resolutionum, tom. 96, p. 14-29, 67]. ‘ Cf· N· 4°57» 4077· 332 Curia Romana 4056. S. C. C., Bononien., 27 febr., 26 mart. 1836. Antonius Franciscus Bclloni in praedio il Portone aediculam construxit, in caquc Capellaniam instituit. Interim Capellani obligationes recensuit: « sara obbligato tenere il suo domicilio, ed abitare continuamentc in dctta casa come sopra edificata in poca distanza di detto oratorio nel sito nominato La Stella o Borghetti, e dovni nel medesimo oratorio secondo 1’intcnzionc del fondatore celebrare ogni giorno si festivo che feriale la Santa Messa, a riserva di quattro giorni ogni mese non mai festivi. Detto Sacerdote Capellano dovrà pure fare continuamente scuola in detta casa senza che possa pretendere nè esiggere per dctta scuola alcun pagamento ». Anno autem 1820 Summi Pontificis auctoritate Missae cohibitae fuerunt ad 172 in singulos annos, ex redituum imminutione obventa ob Locorum Montium deficien­ tiam. Postmodum anno 1830 vacante Capcllania, nec quopiam extante de fundatoris familia, Bononiensis Generalis Vicarius in vim facultatis sibi in publicis tabulis ab ipso fundatore tributae in Capellanum nominavit Ange­ lum Bartoloni, postmodum vero die 31 augusti 1832 eidem suffecit Sacer­ dotem Dominicum Angeli, Archipresbyterum Ponticuli. Hanc nominationem aequis auribus non excepit Petrus Cellini, qui die 6 decembris 1820 emerat bona, quae transierant in Marchionem Alexan­ drum, ultimum praeclarissimae gentis Belloniae. In tabulis porro venditienis expresse cautum fuit de gratuita cessione iurispatronatus. Quare putans Ceilinius devolutum sibi nominandi ius, supplicem de ea re obtulit Pontifici Maximo libellum, in quo asserebat, non potuisse Γ'Illino e Rmo Montig. Vicario arrogarsi un diritto di nominare, che non gli compete, c che non potaa ignorare essere stato ceduto ad appartenere aU'oratore; in secondo luogo, cht non dovevasi mai nominare a Capellano il Rev. Sig. Arcipretc di Pontecchio, si perché non possono riunirsi in una sola persona si faite duc rappresentanzc, si perché non è possibile, chc il Signor Arcipretc possa abitare la casa destinata al Capellano ed ivi disimpegnare gli obblighi annessi a questa qualità. Pro sententia rogatus Emus Archiepiscopus respondit: ipsum Cellini nullo penitus iure super dicta Capcllania gaudere; porro, subdit, praefinitis iam a Leone XII scholis communualibus, supervacaneum videtur, quod recensitus Capellanus debeat adhuc substinere onus a testatore iniunctum exercendi nempe munus Magistri. Porro praetendit Archiprcsbyter, incompatibilem haud esse Capellaniam cum A rchi presbyteratu, cum agatur de Capcllania mere laicali cum onere Missarum. Neque adest residentiae lex, quippe quam Emus Archiepiscopus decreto suo abrogavit simul cum obligatione docendi pueros. Nec sibi vetitum esse contendit, che possa per mezzo d'altro Sacerdote soddisfare ali'unico obbligo a qucllo i nerent dclla edebrazione di quel dato numero di Messe Neque enim ex eo. quod fundator dixerit , Capellanum debere continnamentf in aedicula illa celebrare, inde sequitur, quod non possit per .S'. C. Concilii I 333 alium muneri illi satisfacere, nam qui per alium facit, per seipsum facere videtur, cap. Oui per alium, de Reg. lur., in 6. Ast Ccllinius e contra imprimis contendit, ideo nullam pronunciandam in themate esse Sacerdotis Angeli nominationem, quod ea, de qua agitur, Capellania incompatibilis omnino sit cum Parochi officio, quo ipse insignitus repetitur. Unicuique enim vetitum est plura simul incompatihilia Beneficia retinere, quemadmodum aperte statutum legitur a Trid. Cone., Sess. 24, cap. 17, de ref. Iam vero ex duplici potissimum capite incompatibilia dicun­ tur ecclesiastica Beneficia: vel quia scilicet id aperte colligitur ex ipsa insti­ tutoris voluntate: cap. Ad haec, 13, cap. Praeterea, 14, cap. De multa, 28, depraebend, vel quia alterum ex iis satis est ad honestam Bénéficiât! susten­ tationem: Trid., cit. sess. 24, cap. 17, de ref. Cum ergo Capellanus plura debeat ex fundatoris voluntate adimplere munera, quae nullo pacto is potest, nisi in loco resideat et domo a fundatore designata, ac nisi insuper ab iis vacet officiis, quae Parochus praestare omnino debet, clamat Cellinius, Capel­ laniam huiusmodi ex primo capite incompatibilem esse cum Paroecia Ponticuli. Nam haec omnia ab Archipresbytero Angeli peragi non posse exinde patet, quod parochialem domum sesquimilliario distantem ex sui muneris instituto incolere is debeat, et onus praeterea eidem incumbat singulis diebus festis Missam pro ovibus sibi creditis celebrandi, ac alia Pastoris munia teneatur obire, quae quum per seipsa gravissimis curarum molibus plena sint, a reliquis omnibus quietum tranquillumque Parochum esse iubent. Pergit deinde Cellinius ad demonstrandam incompatibilitatem ex alio capite: ex eo scilicet, quod Ponticuli Paroecia satis sit ad honestam Bénéficiât! sustentationem. Hoc autem inde probat, quod secus vigilantissimus Bononiae Antistes opportunum huic incommodo obtulisset remedium, atque rem ad sacrorum canonum praescriptum transegisset. Dubia sunt: I. An substineatur collatio Capcllaniae facta Archipresbytero Dominico Angeli in casu? II. An Capellanus teneatur inhabitare domum a jundatore extrudam in casu? III. An Capellanus teneatur docere pueros iuxta fundatoris iussum in casti? Die februarii 1836: Non proposita. Dic 26 martit 1836 Sacra, etc. respondit ad I. Negative. Ad II. et III. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 96, p. 86-96, 100]. 4057. I S. C. C., Bononien., 30 apr., 25 iun. 1836. Resoluta hac causa dic 27 februarii proximi,1 nunc instat matrimonii Defensor, ut iterum proponatur sub forma: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die 30 aprilis 1836 Sacra, etc. respondit: In decisis. 1 Cf. N. 4055. 1 I Curia Romana 334 Rcpropositis vero postmodum duobus dubiis die 27 februarii proximi iam decisis: Die 25 iunii 1836 Sacra, etc. respondit ad I. et II. Ita constare de nuditate, ut sit consulendum SSmo pro dispensatione matrimonii rati et non consummati, et non concedendam licentiam viro Marco Antonio Clarelli transeundi ad alia vota, nisi consulta S. C.1 [Thesaurus Resolutionum, tom. 96, p. 164-29^]. 4058. S. C. C., Asculana, 25 iun. 1836. In Ophidae civitate suppressit Pius IV Benedictinorum Coenobium, qui S. Mariae dc Arce Veteri ecclesiam colebant, ibique Collegiatam instituit anno 1563. Duodeni fucrunt initio Canonici praeter Priorem et Beneficiates nonnullos. Penes Canonicorum Collegium animarum cura residebat, quam per Vicarium ad nutum amovibilem tum intra Civitatis ambitum, tum per finitimos agros gerebat. Mox aucto incolarum numero Episcopus Marana decreto sacrae visitationis diei 17 maii 1755 eidem \ricario tres adiecit Capellanos Coadiutorcs, quorum singulis peculiares terrae regiones adsignavit. Post notas temporum calamitates Leo XII Collegiatae statum aliter circum­ scripsit, atque constituit: non solum Parochia S. Mariae intra oppidi ambitum constituta, sed rurales etiam Parochiae S. Venantii ac Lazari oneri erunt ac curae omnimodae Ophidano Collegio Canonicorum, ita ut earum Parochia­ rum cura perpetua in posterum a Canonicorum aliquo per se geratur, non autem, quod antea contigit, per Vicarios ad nutum amovibiles. Verum mox controversiae exortae sunt inter Canonicos Curatos cum reliquis Collegiatae Ecclesiae Canonicis, quae hodierna dic a sapientissimo EE. PP. senatu diri­ mendae sunt. Sub prima dubii formula definienda venit quaestio exorta inter Canonicos curam animarum exercentes ac Canonicos non curatos relate ad congruam. Contendunt primi de sufficienti reditu ad honestam et decentem sui exhibi­ tionem secundum Tridentinae Synodi placitum, Sess. 24, cap. 13, de ref. et S. Pii V, const. Ad exequendum, i nov. 1567 2 non esse provisos. Repo­ nunt tamen Canonici adversarii, tantam non esse Canonicalium Praebenda­ rum tenuitatem, qualem modo praedicant Canonici Curati, quandoquidem ipsi scutata circiter So a Canonicatibus percipiunt, comprehensis scutatis 21 dc decimis, quas Communale Municipium Capitulo persolvit, quaeque loco distributionum cuique Canonico cedunt. Nihilo tamen minus favorabilem sententiam dum sibi blandiuntur ab EE. VV. Canonici Oratores: remedia proponunt in secundo dubio, queis facili negotio suarum Praebendarum tenui­ tati consulere possunt Emi Patres. Et quidem ex ipsis ap. litteris Leonis XII luculentissimum depromunt pro augenda suae congruae quantitate argumen­ 1 Cf. N. 4077. 1 Bull. Rom., tom. 4, II, p- 4°«, 402. ' S. C. Concilii 335 tum. Quandoquidem inquit Summus Pontifex: novis earum ecclesiarum Pasto­ ribus satis prospectum est Praebendis, quae ad illos deferuntur iis Canonicatibus qui rectores veteres amiserunt, nec novis sunt traditi. Ex quibus verbis arguunt Curati Canonici, quod si sex extabant Canonicatus vacantes, quum novis iniunctus pro Paroeciis a Pontifice ordo fuit: omnes eae Praebendae tribus Canonicis-Parochis addicendae sunt: nam Summus Pontifex eamdem desi­ derasse videtur novorum Parochorum conditionem, ac ea antea erat veterum Capellanorum. Quodsi Canonicatus isti conlati in praesentiarum reperiuntur, eonundem expoliandi erunt possessores, quos illegitime et contra Pontificis voluntatem possidere manifestum est. Venimtamen Canonici non curati demonstrare satagunt, nunquam Summi Pontificis intentionem fuisse, ut Canonici Curati in ternario numero designati sex illis Canonicalibus Prae­ bendis in universum potirentur. Quum enim Summus Pontifex tres ex iis adlegit ad animarum curam obeundam, tres reliquos iis contulit, qui Cano­ nici Honorarii titulo, loco defunctorum Canonicorum Ecclesiae inserviebant. Elusoria porro est petita ab eis ratio de optata per Summum Pontificem aequalitate inter novos Parochos et veteres Capellanos, quandoquidem Summus Pontifex dum tres eos selegit Canonicos, qui curam animarum exercerent, iis satis prospectum esse sola Canonical! Praebenda affirmavit. Dubia sunt: 1. An Canonici Curati congruis gaudeant Praebendis in casu? Et quate­ nus negative: 2. An iis deferendae sint 1res aliae Praebendae Canonicales, quat tempore restaurationis Collegiatae vacabant in casu? Die 25 i un ii 1836: Non proposita. 1 [Thesaurus Resolutionum, tom. 96, p. 325-341]. 4059. S. C. C., Nullius, 16 iul., 13 aug. 1836. Vir coniugatus uxore posthabita extraneam mulierem cognovit, ex eaque tres filios suscepit, ac mortua uxore, cum illa muliere matrimonium iniit et vehementer adlaboravit, ut regali decreto suscepta adulterina proles pro omni effectu legitima evaderet. Voti compos factus supplex petiit, ut in Seminarium Clericorum illi cooptarentur. Vcrumtamcn huic petitioni refra­ gari Tridentinum Concilium quum senserit Episcopus, quin in Oratoris vota concederet, adiit Pontificem Maximum, ab eoque sollicite expetivit, ut dispensationis veniam elargiretur. Ipse tamen exhibitas preces Sacro Vestro Ordini remisit. Ex Tridentinac Synodi sanctione, Sess. 23, cap. i8, de ref. ii tantum pueri in Seminarium recipi debent, qui ex legitimo matrimonio nati sunt. Oratoris autem filii in adulterio nati sunt; nequeunt idcirco in Seminarium 1 Resolutio tandem data fuit dic 20 ianuarii 1838, ct quidem ad 1. Affirnuilitt; ad 1. Negative. - Thesaurus Resolutionum, tom. 98, p. 2. 336 Curia Romana admitti, nisi apertissime pessumdetur hac in re Tridentini Concilii dispositio. Ratio autem potissima, ob quam nequeunt illegitimi in Seminarium recipi, ea esse videtur, quod ex Tridentinae Synodi dispositione ii tantum pueri admitti debent, quorum indoles ct voluntas spem afferat, eos ecclesiasticis ministeriis perpetuo inservituros fore. Atqui illegitimi omnes tum ab Ordine, tum a Beneficiis ex apertissima iuris dispositione arcentur: ratio ergo isthaec prohibet, quominus iidem in Seminarium recipiantur. Ab Ordinibus autem et Beneficiis sive nothi, sive spurii, sive reliqui omnes illegitimi arcentur pracprimis propter Ordinis dignitatem et praestantiam, quae turpibus et infamibus committi non debet: cap. Inter dilectos, de excess. Praelat.;arcen­ tur praeterea ob motum paternae incontinentiae, cum soleant filii parentum imitatores esse: cap. Si gens Angelorum, io, Dist. 56; tandem propter scan­ dalum eorum, inter quos promoventur. Et quamvis Oratoris filii a Principe légitimât! fuerint, non ideo ab irregularitate dispensati et ad Ordines habi­ litati censentur: cap. Per Venerabilem, qui filii sint legit. Dirimendum itaque proponitur dubium: An sit consulendum SSmo pro gratia dispensationis in casu? Die 16 iulii 1836: Non proposita. Die 13 augusti 1836 Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, tom. 96, p. 354-360, 392]. 4060. S. C. C., /Massen., 17 dec. 1836. Pria in Massensi Dioecesi erecta sunt Seminaria ecclesiastica: primum in ipsa Civitate Massae, alterum in Civitate Castri novi, tertium in oppido Pontebosii. Propter redituum autem tenuitatem, tribus Seminariis in unum reductis, cum alia remedia non suppeterent, cumque aliter ob summam Dioecesis paupertatem numerum Clericorum eidem necessarium alere nequi­ ret, id unum superesse facile intellexit Episcopus, ut ad taxae saltem mini­ mae super Beneficiis imponendae remedium confugeret. 1 line duobus ex Ca­ thedralis Ecclesiae Canonicis totidemque ex Clero Civitatis spectatis viris ad consilium accitis edixit, ut taxa scutatorum trium pro singulis centenisct annis ab omnibus Dioeceseos Beneficiariis penderetur. Ceteros suo exemplo praeivit ipsemet \ntistes, qui ex mensae episcopalis fructibus illico persol­ vit scutata quatuor in singula centena, ea tamen lege, ut nullum exinde suis Successoribus illatum censeretur praeiudicium. Episcopi vestigia aemulati sunt Canonici Cathedralis Ecclesiae et nonnulli ex probatioribus Parochis ac Beneficiariis; reliqui autem, tametsi initio ne verbum quidem obiecissent, nonnulli vero etiam plausissent: postea tamen plures obtrudere coeperunt difficultates et quaestiones, quae taxae exactionem omnino interciperent, sin minus valde imminuerent. Quum ita res se haberent, Antistes Zoppi objectas quaestiones ad S. Concilii Congregationem deferendas censuit. Verum quocumque sc vertant Massenses Beneficiarii, taxae praestatio­ nem effugere nequeunt, donec Seminarium Dioecesanum eo augeatur censu, .S. C. Concilii 337 qui nedum ad fabricae tuitionem et ad Magistrorum famulorumque mcrccdem, sed etiam ad egentium alumnorum alimoniam sufficere deprehendatur. Si autem Beneficiarii hanc praestationem exhibere renuerent, eos adigere posset Episcopus per censuras ecclesiasticas ex Trident., Sess. 23, cap. 18, de ref. Ad Capellanias quod attinet, videtur Capellanias ecclesiasticas taxae praestationi esse omnino obnoxias, Capellanias autem laicales, quae nulla intercedente Episcopi auctoritate sunt institutae, ab eiusmodi onere esse plane exemptas: S. C. in Sabinen., 23 iunii 1640. 1 Ut autem taxa maiore, qua possit securitate imponatur, quilibet Ordinarius taxae obnoxiis iubere debet, ut exhibeant notulam iuratam annuorum fructuum, deductis expensis necessariis, quae quaerendorum, uti in arando, colligendorum, ut in tritu­ rando, conservandorumque, ut in conducendis in horrea, eorum gratia fiunt. Dirimenda itaque veniunt dubia: II. An taxam {pro Seminario) solvere teneantur Beneficia iurispatronatiu etiamsi laicalis in casu? VII. An ex fructibus Beneficiorum sint prius deducenda impendia nedum pro agro colendo et fructibus colligendis, sed etiam pro frugibus in horreum, vel domum Beneficiarii exportandis in casu? XI. An detrahendum stipendium famuli, si suam impendat operam in agris quoque Beneficii colendis fructibusque colligendis in casu? XII. An sit detrahendum lucrum cessans seminum, pecoris ct aliarum rerum vulgo delle corte in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad II. Affirmative. Ad VII. Affirmative. Ad XI. Affirmative, quatenus occupet locum alterius operarii. Ad XII. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, tom. 96, p. 509-529]. 4061. S. C. C., Ventimilien., 17 dec. 1836. Ut res sacra decentius in eius Cathedrali Ecclesia procuraretur, Episco­ pus Ventimiliensis exiguo inservientium numero quatuor addidit Canoni­ cos Honorarios seu potius Supranumerarios, petiitque a Capitulo, ut in Fratres reciperentur. Praesulis votum lubenti animo excepit Capitulum, atque ita rescripsit: · II Capitolo accctta in Fratelli i Canonici Onorari, purchè non abbiano alcuna voce nè attira. nè passiva in Capitolo . Ast quum paulo post habita fuerint capitularia comitia ad novos Canonicos aggregandos coram ipso \ntistite, is protestatus est, « che non intendeva accettarc quelle eccezioni della posta Capitolare ». Ac postmodum, die 28 martii 1833 decretum protulit, in quo praeter cetera edixit: « stabiliamo che i ridetti Canonici sopranum;rari e Onorari abbiano voce in Capitolo, come qualunque altro Canonico prebendato ed antiquiore, restando solo csclusi da tutto ciô, che unicamente riguarda gl’interessi pecuniarii dei > Cf. N. 2617. Vol. vi 22 S. C. Concilii Curia Romana 338 Capitolo ». Quare Canonici Supernumerarii Sacrum hunc Ordinem adie­ runt, ut dubia circa praecedentiam in stallo ac vocem in Capitulo definire dignaretur. Episcopus pro informatione rogatus praenarrata confirmat, ac subdit: » II mio parere e desiderio... sarebbe, che i Canonici supernumerarii ve­ nissem, quant’è possibile, favoriti, e ciô anche in premio dei servigi, ch’essi prestano alia Cattcdrale Fpiscopi decretum omnino servandum esse inclamant Canonici super­ numerarii ex ss. canonum et S. C. disciplina. Enimvcro Episcopum posse novos addere Capitulo Canonicos supernumerarios cum Capituli consensu, exploratum est ex S. C. in Fulginaten., 26 februarii 1639,1 necnon in Eistetten., 1 decembris 1731.2 Canonici autem ab Episcopo instituti ha­ bent stallum in choro et vocem in Capitulo. Quoad demum exceptiones a Capitulo appositas, dum in Fratres receperunt Canonicos supernume­ rarios, iis renunciasse Capitulum visum est. Verumtamcn aliter rem diudicatum iri propugnat Cathcdralis Aedis Capitulum duplici ex capite: ex pacto, quo inter Fratres recepti sunt Cano­ nici in casu, et ex ipsa Canonicatus supernumerarii indole et natura.Pro­ fecto nullam admittere ait dubitandi rationem verba, quibus suum Episcopo dedere consensum Capitulates: conditionatum nimirum dederunt consen­ sum, quare conditiones illas servandas esse inclamant. De talium porro Canonicorum iuribus docent Doctores, eos illa tantum iura ct honores obti­ nere posse, quae in illorum Canonicatuum erectione concessa sint. Demum Honorarios Canonicos in themate, quum nulla sane potiantur Praebenda, nullimodc posse capitularibus adesse comitiis addit Capitulum, utpotc qu> Canonia destituantur, quae ita cohaeret Praebendae, ut una sine altera stare nequeat. Unde quaeritur: i. An, ct quomodo decretum Episcopi Ventimiliensis dici 26 martii 1833 servandum sit in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 96, p. 543-550]. 4062. S. C. C., Ferentina, ιό sept. 1837. Terminis generalibus resolutum fuit huiusmodi dubium, die 20 apri­ lis 1782.3 Nunc vero a Communi Proxcdis eiusdem Ferentinae Dioe­ cesis reproponitur sub hac forma: An, et quomodo Commune Proxcdis teneatur procurationem suppeditari Episcopo occasione ministrationis Sacramenti Confirmationis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit : Provisum resolutione S. Congregationis diei 20 aprilis 1782. [Thesaurus Resolutionum, torn. 97, p. 298-306]. 1 Cf. N. 2602. * Cf. N. 3379. * Cf. N. 3S20. 339 4063. S. C. C., Signina, 20 ian., 17 febr. 1838. Novam in oppido Vallis Montanae Signinae Diocceseos Collcgiatam Ecclesiam litteris dici 5 martii 1638 Urbanus VI11 Pontifex constituit, cuius servitio novem Canonicos cum Archipresbytero praeter alios sive Mansionarios sive Bénéficiâtes adseripsit. Septem modo Capitularium servitio chorus satisfit. Quare diuturno chori servitio imminutisque praebendarum reditibus prospicientes Capitulates efflagitant, ut dum caeteri choro intersunt, duobus per turnum frui liceat trium mensium vacatione, quam Tridentini Patres unicuique Capitulo indulserunt, donec omnes hoc beneficio potiantur. Episcopus de sententia rogatus votum suum aperit his verbis: α Quoniam exiguus admodum est Canonicorum numerus, expedire mihi non videtur, ut ipsorum preces totaliter exaudiantur, sed aequum, ut exaudiantur ex parte. Bonum scilicet mihi videtur, ut in qualibet hebdomada nonnisi unus ex Canonicis per turnum et alternarim dispensetur a choro, incipiendo ab Archipresbytero usque ad novissimum. Caeterum impossibile videtur, quod gaudeant singuli vacatione a choro per tres menses in singulis annis, quin Ecclesiae servitium maximum patiatur detrimentum ». Quod a Canonicis profertur, duabus potissimum causis inniti videtur: quarum altera in diuturnitate choralis servitii consistit, altera in imminuto Praebendarum reditu versatur. Prior causa ab ipsis Tridcnrinis Patribus probata videtur: Sess. 24, cap. 12, de ref. Verum ponderanda Concilii verba: salvis nihilominus earum ecclesiarum constitutionibus, quae longius servitii tempus requirunt. /Adest in casu consuetudo, quae constitutiones Capituli Vallis Montanae ita est interpretata, ut illud singulis diebus absque ulla intermissione choro obligaret. Illud tantum adiiciendum, esse ad duos men­ ses indultum vacationis concessum in simili casu Farfen., 13 novembris 1655? Alteram vero causam, quae redituum imminutione fundatur, legitimam apparere quaedam ostendunt S. C. decreta. Ast in his rebus divini cultus ratio probe habenda est, qui eo magis promovetur, quo plures in choro divinae psalmodiae assistunt: cap. 12, de const., quique in pessum iret, si e septem choro addictis vel unus quotidie Canonicus dematur, praecipue cum Missae Conventualis aliorumque cum cantu Sacrorum urget cele­ bratio. Itaque quaeritur: i. An, et quomodo, et ad quod tempus I 'aliis Montanae Canonicis conci denda sil a choro vacatio in casu? Die 16 decembris 1837: Non proposita. Die 20 ianuarii 1838: Non proposita. Dic 17 februarii 1838 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative ad duos menses sive continuos, sive interpolatos, exceptis diebus festis solemnioribus, tempore Adventus et Quadragesimae, de licentia Episcopi, et dummodo non absint ultra tertiam partem. [Thesaurus Resolutionum, torn. 97, p. 400-406, torn. 98, p. 5, 14]. 1 Cf. N. 2744. 34° Curia Romana S'. C. Concilii 4064. Die ΐγ februarii 1838: Non proposita. Die 24 martii 1838 Sacra, etc. respondit: Affirmative, et teneri populum et possidentes in districtu Paroeciae per aes et libram iuxta votum Episcopi. [Thesaurus Resolutionum, torn. 98, p. 33-38, 44]. S. C. C., Assisien., 17 febr., 24 mart. 1838. •\nno 1832 terraemotu e fundamentis eversa est Curionalis ecclesia I). Vitali sacra in Assisiensi Civitate, quae deinde Episcopo auctorante coepit restitui. Fabricae, quae parochianos 504 contineret, expensas vim argenteo­ rum 3607 aequaturas iri ex peritorum indicio constat. Quae ut praesto essent, ex eleemosynis in tota Dioecesi collectis et Parochi contributione in totum scut. 1136.23 corrogata sunt. Ast quum iam hactenus erogata fuissent in eamdem fabricam scutata i486, debitrix eadem fabrica inventa est in argen­ teis nummis 349.97 usque ad diem 21 iunii anni superioris. Iam vero, licet acris huius alieni dimissionem sibi assumant Episcopus et Parochus: multa tamen desiderantur adhuc, ut ad exitum fabrica queat perduci. Quare sup­ plex Pontificem O. M. adiit Parochus, onde si degni di prendere analoglti provvedimenti su i beni ecclesiastici nei limiti di delta Parrocchia esistenti, videlicet taxam super iisdem imponendo, cui primus ipse sese subiicit Orator. Unicum hoc superesse medium in sua relatione ostendit Episcopus, qui refert, patres familias quoque Paroeciae professos fuisse contributioni sese subiicere, dummodo omnes, qui praediis intra Paroeciae fines potiuntur, tantundem praestiterint. Atque concludit necessitatem celerrimae reparatio­ nis extollens, ne mala aliqua tum novis substructionibus imperfectis atque tegmine destitutis, tum parochianis veteres inter ruinas ac nova caementa male inter se cohaerentia ad Sacra convenientibus imminerent. Profecto quam sedulo curandum sit, ut parochialia templa vel temporum iniuria, vel vetustate labentia reficiantur, docet Cone. Trid., Sess. 21, cap.7, de ref. Quapropter quidam veluti gradus sunt constituti, quibus Doctoresexi­ stimant paroecialium ecclesiarum restaurationi ad mentem Patrum Trident, esse providendum. Primitus nimirum ex fructibus ct proventibus ecclesiae; deinde sumptibus familiarum, quae statutis vel consuetudine ad id tenentur; postea vero Parochi impensis, si satis amplo donetur censu, deductisque necessariis ad sui ipsius conservationem; hinc legatorum quoque piorum,si quae fuerint in causam onerum Missarum relicta, suspensione; demum om­ nium, qui beneficia etiam simplicia in ecclesia reaedificanda possident, con­ gruis praestationibus; quae omnia si desint, ad patronorum, et tandem ad populi ipsius taxationem deveniendum est: Bened. XIV, Instil. Eccles. 100, n. io, n. Et quoniam, qui sub populi nomine in hoc onere ferendo veni­ rent, ambigi poterat, declaratum id est ab hac S. C. in simillima causa Imolen., 6 septembris 1783.1 Facta sane, quae huic nostrae causae originem dederunt, talia sunt, ut cunctis aliis deficientibus mediis, parochianis ac pos­ sidentibus onus reparationis devolvant. Dubium est: An, et quomodo providendum sit reparationi ecclesiae Paroecialis S. Vitalis in casu? 1 Cf. N. 3833. 341 4065. S. C. C., Soanen., 28 iul., 15 sept. 1838. Joannes Baptista Torlai ex Soanensi Dioecesi singulis minoribus Ordi­ nibus iam insignitus ad Sacros Maiores Ordines accedere desiderat. Quum vero nullum ipse in praesentiarum obtineat ecclesiasticum Beneficium, et bonis carcat patrimonialibus ad necessarium iuxta ss. canones titulum sibi constituendum: Caclestinus Menichetti Plebanus loco Sforsesca in Soanensi pariter Dioecesi, qui praeter Paroeciam Beneficio quodam simplici potitur, quod eidem scutatos nummos 42 quotannis reddit ab omni onere puros, indigenti Clerico, ut Sacris queatOrdinibus initiari, sequenti ratione succur­ rere proponit, videlicet: praevia Ordinarii obtinenda licentia, memorati sim­ plicis Beneficii annuos fructus eidem Clerico perfruendos libere concedendo, ea quantitate, quae ad constituendam pro Sacris Ordinibus congruam iuxta respeclivae Dioecesis Statuta requiritur, donec aliter provideatur; hac tamen adiuncta conditione, quod interim ipse Plebanus simplicis Beneficii constanter sibi reti­ neat titulum, eiusque tenuem congruam, imo fructuum portionem ad sui obitum usque percipere semper valeat. Veretur vero Clericus Torlai, ne satis Ecclesiae legibus faciat eam sibi praestationem in ordinationis sacrae titulum constituendo. Quâre a S. hoc Ordine percontatur, an licite ac valide se gerere possit Episcopus in titulum sacrae ordinationis admittendo fructus eiusdem Beneficii, cuius realis pos­ sessio est penes alium, qui pro Rectore illius erit semper habendus. Rogatus de sua sententia Episcopus singulis S. Congregationis quaesitis satisfecit, haec remittens: « 1. Che la congrua prescritta per i promovendi ai Sacri Ordini è stabilita nella Diocesi di Sovana a scudi 30 romani; 2. che la rendita annua dei Benefizio, di cui si tratta, ascende al netto degli oneri a scudi q2 e baj. 7 romani; 3. che il Benefizio è semplice e non prescrive 1’obbligo di residenza. Esternando quindi la propria opinione, sembra alla tenuità de’ suoi lumi.chc il divisamento vada ad implicare una contrattazione sulla libera collazionc dei Benefizii, ad effettuar la quale, niun preventive annunzio o patto ei crede avvenir potesse ». Ex Cone. Trid., Sess. 21, cap. 2, de ref. colligunt Doctores, trinum esse ordinationis titulum: videlicet Beneficium principaliter ct proprie; per viam vero dispensationis patrimonium; aut pensionem; quemcumque vero titulum cius naturae esse debere, ut necessaria ad vitam stabiliter substentandam Ordinando suppeditet. Et quoniam de Beneficiis in themate non est, cur loquamur, iuvat nonnulla praelibare quoad titulum pensionis et patrimonii, quae pressius rem nostram attingunt. Et quoad pensionem, eam nedum ad congruam Clerici alimoniam sufficere debere, sed et perpetuant requiri, ut Curia Romana 342 validum tribuat ordinationis titulum, ad vitam nempe ipsius pensionarii pro­ movendi duraturam tradunt Doctores. Atque ideo inferunt, quod pensio ab Episcopo favore Clerici super aliquo Beneficio reservata pro canonico ordi­ nationis titulo non sufficiat: quia nimirum ea nequeat esse perpema, sed pendeat illius duratio a vita titularis, qui pensionario praecedere potest. Quoad patrimonium fuse eruditeque agit Bcned. XIV, in Instil. 26, § 7, sq., ac in Synod. Dioeces., lib. 11, cap. 2, lib. 12, cap. 9. Et haec S. C. in Florentina, 28 iunii 17041 declaravit Ordinationem fuisse illicitam ad titu­ lum mensae, quo Ordinato honesta sustentatio secura reddebatur, quousque dc sufficienti Beneficio provideretur. Similiter in Tolentina, 2 octobris 1717.1 lam vero hactenus dicta viderentur opponi sententiae Oratoris: earn namque praestationem, quam eidem pollicetur Parochus Menichetti, Beneficii no­ mine donari non posse nec ipse dubitat, quando Beneficii titulus pene» ipsum Parochum manere debeat. Porro ubi illam pensionis loco habeat, perpetuitas illa ad vitam pensionati deest, quae ad validum ordinationis titulum desideratur. Ubi vero patrimonii vice consideret, iam semper ad praestationem illam personalem redigitur, quae parem ordinationi sacrae titulum non praesefert. Unde quaeritur: I. An admittendus sit titulus ordinationis in casu? Die 28 iulii 1838: Non proposita. Dic 15 septembris 1838 Sacra, etc. respondit ad I. Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 98, p. 198-204, 207]. 4066. S. C. C., Bononien., 2 mart. 1839. Ditissimum opus pium, Bononiae a laicis Curatoribus perpetuo modera­ tum, nec ulla ecclesiastica auctoritate erectum, cui praecipua cura est paupe­ ribus verecundis (vulgo vergognosi) opem suppeditare, hereditate sua dona­ vit paucis abhinc annis supremo elogio suo Franciscus Pisam Bononiensis hisce terminis: Scrivo eredi universali i Sig. Procuratori e Govcmatori pro tempore dcll’Opera pia dc’Poveri Vergognosi di questa Città di Bologn» coll’obbligo di erogare senza render conto a chicchesia, bcnchc tale fosse, di cui si dovessc nominatamente far menzione, tutte le rendite della mi» credita, come inferiormente prcscriverô ». Quare hodiernus Emus Archicpiscopus, ne muneri suo deesse forte videatur, vel alienam ingredi provinciam, EE. VV. definitioni proponit: Se nei termini deli'enunciata disposition tn forza delle facoltà attribuite ai I'escovi dal S. Concilio di Trento passa ΓArd· vescovo oratore chiedere ragione e conoscere l'entità déliasse ereditario Pisani, e consecutivamente la nomina dei Patrimoniali. 1 m Super redditione rationum ab pii Operis Curatoribus exigenda aperti est dispositio Tridentini, Sess. 22, cap 9, de ref. In quo cum ct laici Adminit Cf. N. 3023. « Cf. N. 3165- S. C. Concilii 343 stratores etiam locormn simpliciter piorum expresse comprehendantur, et neque privilegia suffragari Administratoribus, neque consuetudines oppido tradatur: nullum effugium in casu pii Operis Verecundorum Curatoribus arbitratur Emus Archiepiscopus superesse ad formam etiam resol. S. C. in Forolivien., 21 augusti 1784.1 Excipitur quidem in praedicta Sessione Trident., nisi secus forte in institutione et fundatione... expresse cautum sit. Ast nihil in huius pii Operis fundatione deprehendere est, quod Episcopum excludat. Neque pariter prodesse Administratoribus testatoris voluntatem Episcopum excludentis Emus .Archiepiscopus contendit, hujusmodi enim conditiones appositae ipso iure vitiantur et pro non adiectis habentur, quum ius publicum privatorum voluntatibus immutari non valeat. Contra haec vero paucis sese expedit Curatorum pii Operis Defensor. Quidquid namque iure communi constitutum sit, standum esse in themate testatoris voluntati contendit: quod exequutio pii relicti non alias ad Episco­ pum devolvatur, quam si nullos testator dederit Exequutores, vel hi négli­ gentes inveniantur, et moniti fuerint, ut eruitur ex Trident., Sess. 22, cap. 9, de ref., itemque Bened. XIV, De Synod. Dioec., lib. 3, cap. ult., maxime vero ex S. C. in Civitatis Plebis, a. 1696, Lib. 45 Decr., ubi Episcopum, utpotc exequutorem piorum legatorum, dicitur uti posse iure suo non obstante expressa lege testatorum, quod Episcopus nullo pacto se ingerat in eorum legatis, data tamen suspicione ncgligentiae Administratorum et Exequutorum in adim­ plenda testatorum voluntate. Itaque quaeritur: I. An et quomodo Administratores pii Operis Verecundorum teneantur rationem reddere hereditatis Pisarri Bononiensi Archiepiscopo in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative, salvo iure Emi Archiepiscopi in casu negligentiae Administratorum in adimplenda testatoris voluntate. [Thesaurus Resolutionum, torn. 99, p. 51-56]. 4067. S. C. C., Reatina, 4 apr. 1840. Angelus Silvaggi Reatinus in supremo elogio suo die 20 augusti 1827 cx hereditate sua erigendam iussit perpetuam Capcllaniam sub invocatione B. Columbae ad aedem S. Petro Martyri sacram. Mandavit insuper Capelhnum ab Antistite pro tempore eligendum esse Clericum. Eidem vero Capellano onus imposuit di celebrare annualmente 200 Messe in un'altare da scegliersi e destinarsi da Monsig. Vescovo. Humanis rebus exempto die ultima rniii 1838 testatore, eiusdem voluntati exequutioni committendae manus a ' nati est. A>t quum Episcopus existimaverit in bulla erectionis collationis­ que conditionem apponere, ut a Capellano c.v hiscentis Missis quindecim ita in unoquoque mense celebrentur, ut in unoquoque die festo, et in omnibus diebus, in quibus ab ecclesia, in qua est erecta Capellania, fit Defunctorum com­ memoratio, Missa non desit, fortiter obstitere testatoris heredes, et huic * Cf N 3842 Curia Romana 344 S. Ordini dirimendam definiendamque proposuerunt quaestionem, nem videlicet fas sit Episcopo Missarum celebrationem, quas testator ad libitum Capellam infra annum litandas reliquit, ad certos dies festos, statumqut tempus coarctare. Episcopus interrogatus respondit, sibi in eadem sententia, quam Silvaggi heredibus significavit, perseverandum; quod Ecclesiae utilitas, pepulique commodum privato sane et praesertim Sacerdotis praeferendum, ac testatoris voluntas etiam per excquutores testamentarios explanata ita expostulat. Enimvero in themate non substantialia, sed accidentalia tantum in Capellae erectione Episcopus immutare velle videtur. Hoc autem praestare- posse Episcopum tamquam Ordinarium in limine erectionis alicuius Beneficii sentiunt complures Doctorcs, eo vel magis, quod accedat Ecclesiae utilité populique commodum. Ex adverso heredes Silvaggi inclamant, testatorem nullam dedisse facul­ tatem novi oneris adiiciendi, quin immo potius expressim prehibuisse per ea verba praeceptiva: voglio che il Cappellano abbia soltanto I'obbligo di celtbrare. Nec minimum attendendam esse urgent praesumptim pepuli utili­ tatem, siquidem non hanc, sed animae suae suffragium ct Capellani commo­ dum dumtaxat prae oculis habuisse satis ostendit, dum pensum testamento iniunctum sacris functionibus adessendi codicillo dici 27 cctcbris 1836 adi­ mit. Adsertas heredum rationes canonicae sanctiones et Doctorum sententiae protucri videntur. Ita nova onera Beneficiis imponenda non esse iubet cap. Dilectus, de consuet., cap. Prohibemus, de censib., et cap. Porro, de pritilcg. Consonant Canonistae; nec aliena videtur S. Ordinis sententia, praesertim quum agitur dc Capcllaniis, ut in Tudertina, 12 martii 1718.1 Perpendant vero singula haec EE. VV. et dirimant dubium: An liceat Reatino Antistiti adiicere onera, dc quibus agitur, Capcllatiiat Silvaggi in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 100, p. 84-89]. 5. C. Concilii 345 cientiae, ille duplex redituum et onerum speculum exhibuit, ex quibus appa­ ruit adesse defectum in scut. 1396.60.2, quare Seminarium ct ipse per triennium suspendendum censet. Iam si Trid. Synodi sanctioni in themate standum est, duplex in Sess. 23, cap. 18, dc rc/.indigitatur remedii m ad necessarie s Seminario sumptus sup­ peditandos, videlicet vel ut Beneficia simplicia eidem uniantur, vel ut ex reditibus mensae episce palis et Capituli ut que rumcumque Beneficiorum Dioecesis certa pecuniae summa detrahatur quotannis Seminario pensitanda, quae taxa Seminarii appellari solet, et quae ex s. m. Bened. XIII constitu­ tione Creditae Nobis 1 iuxta locorum qualitatem respondere debet summae scut. trium pro quolibet centenario proventuum Beneficii, etsi necessitas urgeat, augeri potest etiam usque ad summam quinque pro centenario. Verumtamcn ordinaria haec remedia obtinere nen posse in themate arbitra­ tur Archiepiscopus, qued omnia Dioecesis loca pia exiguis potiantur rediti­ bus, et quod impositio in eo loco numquam adhibita rumores excitaret. Quodsi ab iis placuerit abstinere, provocanda erunt ad trutinam extraordina­ ria, quae innuuntur: iuvenum ct inservientium ac Magistrorum imminutio, quae tamen praesenti necessitati forsitan non satisfaceret, ut asserunt Depu­ tati. Dubia sunt: 1. An, ct quomodo sit permittenda suspensio Sc mir.caii in cois Et quatenus negative: 2. An, et quomodo sit providendum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative. Ad 2. Affirmative, adhibitis mediis a Sac. Concilio Tridentino et a constit. s. m. Benedicti XI11, Creditae Nobis, anni 1725 propositis, et ad mentem; mens est, ut Archiepiscopus audito Capitulo certioret de resultantibus c.\ taxa imponenda iuxta Sacrum Concilium Tridentinum et cnunciatam constitutionem, ac proponat alia media iuxta literas seorsim scribendas. [Thesaurus Resolutionum, tom. too, p. 194-202]. 4069. 4068. S. C. C., Spoletana, 11 iul. 1840. Spolctani Seminarii Praesides ad consilium acciti propter redituum tenui­ tatem dic 22 aprilis 1839 unanimi consensione statuerunt di devenire Ala chiusura dei Seminario Dioccsano per qualche anno, affine di togliere colle rendite la passivitâ. Antequam vero haec propositio cxequuticni committeretur, Archipraesul Spolctanus hunc S. O. supplex adiit, ut quid consilii hac super re esset capiendum, certo innotesceret suumque pandere dignaretur oraculum. Missis eidem Archiepiscopo litteris, ut datis documentis doceret, cur mediis a Cone. Trid. praescriptis suppleri non possit annuae redituum defi­ S. C. C., instr. 22 aug. 1840. Cum moneat Glossa (in cap. fin., dc frig, ct malcf.) in causis matrimo­ nialibus omnem cautelam esse adbibendam propter periculum animarum, quod ct docuit Sanchez (dc matrim., lib. 7, disp. 107) et Card. Argenvilliers (in dissert, matrimonii rei. inter veta Constantini P. 5, vol. ult., 11.16), plura hinc a sacris canonibus sancita sunt, ut tutum ac rectum iudicium efformari queat. Ad removendas vero fraudes, quae coniugum malitia vel collusione satpc oriebantur, s. m. Bened. XIλ’ (in constit. Dei miseratione -) processum conficiendum esse praecepit sub poena nullitatis omnium actorum, ut pro­ bationibus undequaque accuratissime cumulatis, in causis huiusmodi om' Cf. X. 2X8. 1 Cf. N. 3167. 1 Cf. X. 3!S. 346 Curia Romana nium gravissimis, in quibus agitur dc Sacramenti validitate vel nullitate, ac dc dissolvendo vinculo matrimoniali, indices in proferendo iudicio ruti conquiescere possent. At quia saepe in hoc difficillimo processu acta minus recte et apte ad veritatem eruendam conficiebantur, S. Congregatio saepius, instructiones edidit, ac normam praescripsit, quam Episcopi sequerentur. Cum itaque in huiusmodi causis non dc iure alterutrius partis tantum,sed praecipue de sacramentali vinculo dissolvendo agatur, processus acta non ad instar aliorum iudiciorum, praesertim civilium, sed iuxta ss. canones, citatam s. m. Bened. XIV constitutionem, ct praesentem instructionem erunt effbrmanda. Ea itaque non vernaculo sed latino sermone erunt conscribenda, exceptis tamen excipiendis, nimirum articulis, interrogatoriis, responsionibus ad ea, et peritorum relationibus; praesertim vero decreta, et sententia, quae iuxta priscos mores erit conficienda, latina lingua exarabuntur. Praeterea cum a S. Cone. Trid. {sess. 24, cap. 20, de ref., § Ad haec), ac etiam as.m. Bened. XIV (in cit. Constit. Dei miseratione, § 4) causarum matrimonialium cognitio quibusvis indicibus inferioribus, non obstante quovis privilegio ac praescriptione, fuerit sublata, ac Episcoporum tantum examini et iurisdictioni reservata, etiam prae Abbatibus vere Nullius, licet Cardinalitia digni­ tate fulgentibus, iuxta S. Congregationis resolutiones, hinc tutius erit, ut nedum sententia proferatur, sed etiam acta processus per Episcopum, vel per ecclesiasticam personam specialiter ab eo delegandam conficiantur. Hisce praemissis, quoties aliquis ex coniugibus instantiam in scriptis porriget super nullitate matrimonii, Episcopus iudicein, si velit, delegabit, deinde ipse, vel iudex delegatus citari mandabit defensorem matrimonii, quatenus in curia episcopali iam deputatus existât: sin minus, idoneum virum deputabit iis qualitatibus praestantem, quas superius memorata constitutio s. m. Benedicti XIV requirit, eumque citari mandabit. Defensoris matrimo­ nii erit praefixa die accedere ad praestandum iuramentum se munus suum diligenter et incornipte expleturum, et omnia voce ac scriptis deducturum, quae ad validitatem matrimonii sustinendam conferre poterunt. Praeterea hic defensor matrimonii citandus erit ad quaelibet acta, ne vitio nullitatis ipsa tabescant. Ipsi, qui pro sacramenti validitate stat, semper ct quandocumque acta processus, etsi nondum publicati, erunt communicanda,semper et quandocumque eius scripta erunt recipienda, ac novi termini eo flagitante erunt prorogandi, ut ea perficiat et exhibeat. ( Praefinita die in citatione comparebit instans pro nullitate, et tunc defen­ sor matrimonii tradet interrogatoria clausa et obsignata cancellario scu nota­ rio, aperienda illo postulante ex iudicis decreto in actu examinis, super qui­ bus interrogandus erit coniux instans pro nullitate. lis ea addet etiam in actu examinis cx officio iudex, quae ex responsionibus magis apta conspiciet ad veritatem eruendam sive in declarationem responsionum datarum, sive super novis circumstantiis resultantibus; quod erit intclligendum etiam dc aliis interrogatoriis, super quibus caeteri omnes dc re instructi erunt examinandi. Cum itaque advenerit statuta dies, pars nullitatcm matrimonii allegans comparebit, ut supra dictum, coram iudicc, adstante defensore matrimonii ct cancellario; iudex deleret parti examinandae iuramentum de veritate di- S. C. Concilii 347 cenda, et deinde reserabit interrogatoria exhibita, ut supra dictum est, a defensore matrimonii, caque singulatim proponet, audiet responsiones, easque dictabit cancellario. Interim dum pars erit examinanda, ipse cancellarius exscribet in processu primam interrogationem, ct deinceps singulas cx ordine, post quas scribet responsiones a iudice dictandas. Si quod interrogatorium, ut superius moni­ tum est, addatur cx officio a iudice vel a defensore matrimonii, cancellarius interrumpet ordinem progressivum, et adnotabit interrogata ex officio] et scripta interrogatione et responsione, reassumet ordinem progressivum inter­ rogationum exhibitarum a defensore matrimonii. Si examen una sessione absolvi non poterit, iudex illud suspendet, ac destinabit etiam diem et horam pro reassumptionc et prosecutione iisdem modo ac forma facienda, ut supra dictum est. Absoluto examine cancellarius leget clara et intelligibili voce responsiones datas, facta examinato facultate variandi, et declarandi datas responsiones, prout ei libuerit. Tandem iudex deferet iuramentum eidem coniugi se vera dixisse, atque nunquam ante publicationem processus se evulgaturum sive interrogationes propositas, sive responsiones datas. Deinde ipse subscribet, ct, si fuerit illitcratus, per signum crucis; dein iudex ct defensor validitatis matrimonii apponent suam subscriptionem, et cancellarius de actu rogabit. Poterit pars examini subiecta vel illico post examen, vel etiam deinceps antequam publicetur processus, si velit, articulos proponere, super quibus edam, citato defensore matrimonii, erit examinandus alter coniux, et qua­ tenus etiam ab hoc articuli proponantur, erit iterum citandus coniux, qui primus fuerat interrogatus, et adstante defensore matrimonii, super articulis ab altero propositis audietur. Haec norma quae data fuit pro instantis examine, servanda erit,congrua congruis referendo, in quovis alio examine. Expleto examine illius coniugis qui actor fuit in promovenda nullitatis querela, sequitur examen alterius coniugis; quod erit conficiendum iisdem prorsus methodo ac lege, quae praescriptae fuerunt in praece­ dentibus paragraphis, ac sub iisdem interrogatoriis actori propositis, vel aliis additis vel novis confectis, prout defensor matrimonii in Domino consuerit. Deinde procedendum erit ad examen septimae manus, hcc est septem propinquorum cx utroque latere ad formam Text, in Cap. Litterae Vestrae, dc frig, ct malef. Ut id facilius exequi iudex valeat, defensor matrimonii citabit partem actricem, ut indicet septem, sibi sanguine vel affinitate coniunctos, si fieri possit, sin minus, septem vicinos bonae famae. Singuli, audita prius lectura examinis, seu confessionis coniugis cos inducentis, erunt inter­ rogandi, utrum perspectam habeant religionem et honestatem illius ccniugis, ut proptcrca sibi verosimile sit, ac credant cum vera dixisse. Similiter in­ stante defensore matrimonii citandus erit alter coniux, ut etiam ipse indi­ cet septem propinquos vel affines, iisque deficientibus, septem vicinos bonae famae, qui, ut supra dictum est, deponant; scorsim erunt hi quatuordecim, conflantes septimam manum, examini subiiciendi, designatis diebus ct horis, Curia Romana delato prius iuramento singulis. Defensor matrimonii interrogatoria claae exhibebit, ut superius dictum est. Liberum erit coniugibus testes bonae famae ac de re instructos inducere qui omnes scorsim et methodo hactenus praescripta erunt examini subiiciendi. Si alios etiam defensor matrimonii ex actis iam confectis deprehence de re instructos, hos etiam citabit, ut examini subjiciantur. Si qui forsr absentes noscantur, qui commode ad civitatem accedere nequeant, etiamob distantiae sumptus, vel ad partis instantiam, vel, ea silente, ad instandam defensoris matrimonii, erunt ab Episcopo illius dioecesis, in qua morantur, examinandi iuxta interrogatoria ab eodem defensore conficienda, ac clausa et obsignata transmittenda, deputato ab eodem Episcopo altero idoneo viro, qui praestet requisitis in Bulla saepius laudata san. mem. Bcned. XIV prae­ scriptis, quique expleat munus defensoris validitatis matrimonii, et examini adsit. Omnes vero testes, congrua congruis referendo, rogandi erunt, praeser­ tim quando initum fuerit matrimonium, utrum inter coniuges mutui amons et benevolentiae signa intercesserint; quamdiu in eadem domo, vel civitate cohabitaverint; utrum innotuerit eos consummationi operam dedisse; an inde matrimonium consummatum censeretur; de causis consummationem impeditivis; de conquestionibus, quando et cum quibus factis, et cur nolint amplius in matrimonio permanere. Si querela super impotentia versetur, interrogandi erunt periti physici quos coniuges consuluerunt. · Praeterea, quatenus querela super nullitate cx iis sit ut solvi possit matnmonium, si coniuges illud non consummarunt, tunc procedendum erit ad inspectionem corporis coniugum seorsim sequenti methodo perficiendam, instante praesertim defensore matrimonii. ludex praefiget terminum tam utrique coniugi, quam defensori matrimo­ nii ad exhibendas notulas peritorum medicorum et chirurgorum confiden­ tium et diffidentium pro utriusque coniugis inspectione, congrua congrua referendo. Exhibitis notulis a partibus, iudex eliget quinque peritos, tres scilicet medicos, et duos chirurgos ex his, in quibus partes consentiant, sin minus ex efficio c( s, qui tamen partibus non sint rationabiliter suspecti, deputabit atque curabit, ut deputatio cadat super celebrioribus civitatis tum quoad scientiam, tum quoad religionem et honestatem, atque his peritis facultatem dabit recognoscendi corpus viri, adhibitis honestis mediis ad explorandam ipsius potent , un, nec non facultatem, quatenus non conveniant in prinu inspectione, iterum accedendi. Atque in eodem decreto diem, horam cl locum destinabit, in quibus periti accedent, ut inspectionem perficiant. Designata die et hora, ad locum accedent iudex, defensor matrimonii, cancellarius, ac periti. Singuli ex peritis, ac seorsim, corpus viri inspi­ cient ea qua fieri poterit decentia, et factis experimentis, quae iuxu art· ni, non tamen dicitis, opportuna iudicabunt, singuli scriptam emittent relationem. 5. C. Concilii 349 In inspectione et relatione haec praecipue investiganda et referenda erunt: An adsint signa physice certa impotentiae deducta cx conformatione partium, aut ex aliquo vitio quod apparere poterit. An adsint signa quae moralem certitudinem inducant impotentiae, et quatenus existant, quae sit huius impotentiae causa, utrum sit impotentia perpetua, insa­ nabilis, ac praecedens matrimonium ; an signa impotentiae sint dubia vel acquivoca. · 1 rUH Peracta relatione a singulis seorsim, defensor matrimonii exhibebit inter­ rogatoria clausa, sigillata, super quibus fieri debet examen peritorum, sibique reservabit ius addendi alia interrogatoria, ac iterum ea ad examen revocandi. Si examen singulorum peritorum eadem die perfici nequiverit, iudex aliam diem designabit, ut illud prosequatur. Uterque cx periris tum ante examen iuramentum praestabit de veritate dicenda, tum post examen iuramento dicta confirmabit, sese propria manu subscribens; iudex, defensor validitatis matrimonii, et cancellarius se subscribent, qui actum rogabit. Procedendum etiam erit ad inspectionem corporis mulieris. Iudex, ut supra dictum est de peritis, tres saltem obstetrices deputabit quae a duobus saltem peritis, uno medico et altero chirurgo, ut supra seligendis, sedulo erunt instruendae de recognoscendo visu et tactu in muliebrium inspectione. Statuta autem huius inspectionis die mulier erit traducenda ad domum honestae matronae pariter a indice deputandae pro infrascripta praestanda personali adsistentia, atque adstantibus semper tribus obstetricibus et ma­ trona, immergenda erit in balneo aquae tepentis, a peritis prius recogno­ scendo, quod sit aquae purae, quo in balneo per spatium saltem trium quadrantium horae unius permanere debebit: quo tempore transacto, adstantibus semper et praesentibus matrona et obstetricibus, statim, ne ullum spatium aut momentum temporis mulieri detur, quo ad arctandum vas ullo medicamento aut aliqua fraude uti queat, ad ipsius corporis inspectionem a singulis seorsim deveniendum erit, adstante semper et praesente matrona; qua in re prospiciendum etiam, ut haec recognitio fiat tempore tantum diurno et in cubiculo luminoso, ut ex inspectione huius­ modi, utrum mulier virgo sit an violata et corrupta, adhibitis artis regulis, exactius deprehendatur. Iudex, defensor matrimonii et cancellarius cum peritis, ut supra, ad do­ mum matronae accedent. Peracta hinc recognitione, seorsim singulae obste­ trices referent de virginitatis, aut corruptionis indiciis ab inspectione resul­ tantibus, an certa et qualia supersint signa et argumenta intemerati aut corrupti claustri virginalis, et an ulla fraus ad virginitatem simulandam adhi­ beri potuerit. Deinde super his magis praecise deponent in responsionibus ad interrogatoria, quae clausa et obsignata exhibebit defensor validitatis matri­ monii. Deinde formali examini erunt subiiciendi periti, quorum iudicium erit exquirendum super relatis et depositis ab obstetricibus. Tandem examen subire debebit quoque matrona quoad praestitam toto balnei et recognitionis tempore adsistentiam, servatis quoad examen iis omnibus, quae superius dicta sunt, congrua tamen congruis referendo. 35° S. C. Concilii Curia Romana Quatenus defensori matrimonii nulla alia probatio exquirenda videatur, nullamquc putet aliam index prae sua diligentia assumendam, finis impone­ tur probationum collectioni, et publicabitur processus, edito super b' decreto a indice, factisque subscriptionibus ab eo, a defensore matrimonii ct a cancellario. Haec habenda methodus. Quae in actis continentur, nemini nec ipsis quidem coniugibus eorumque defensoribus erunt communicant. ante processus publicationem, uno excepto defensore matrimonii, cui libtn. semper et quandocumque erit actorum inspectio et examen. Locus deinde erit defensionibus. Liberum etiam erit defensori matri­ monii post processus publicationem novas probationes exquirere, cum apt favore Sacramenti, ct nunquam bina sententia nullitatis conformis transir, in rem iudicatam, ac reassumi caussa possit etiam post initas novas nuptir a partibus iuxta constitut. saepius citatam Dei miseratione. Omnibus absolutis, ct cum nil amplius deducendum censuerit defense matrimonii, sententiam proferat Episcopus. Si hac matrimonii nullitas de­ creta fuerit, debebit defensor matrimonii appellare iuxta citatam constitu­ tionem, nec poterunt coniugcs ad alia vota transire, nisi post obtentam alte­ ram sententiam conformem super nullitate, sub poenis contra polygons constitutis in citata constitutione Dei miseratione. Deinde transmittenda erunt acta ab Episcopo ad iudicem, ad quem provocatum fuit, in copia authentica, soluta per partem diligentiorem competenti mercede cancellario. [Liber Litterarum 1834-47, p. 298-311. — Cf. etiam Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. I, n. 911]. 4070. S. C. C., Romana, 22 aug., 21 nov. 1840. Celebrabatur in Urbe coram facie Ecclesiae sub die 4 octobris 1835 ^acn' mentum inter Romanam puellam Angelam Cagiati ct Caietanum Ferri annos natum septem supra trigesimum, hominem Pedemontanum. At vere foedus inauspicatum ct infirmum patefecerunt mox maritales amplexus Nec enim mutuus amor, nec florens virginis actas, nec longa in eodem lecto trium ultra semestre annorum condorrnitio, initique conatus, net repetita medicamina, aut parthenopeium balneum, aut nativus hominis aer, quem consulto una cum uxore est expertus, potis extitisse feruntur, ut coniuges optatum assequerentur matrimonii consummandi successum Tantam hominis impotentiam auditi haud servandam ulterius diutir.ar vitae consuetudinem utriusque coniugum Confessarii suaserunt, reveraqut patrios remeavit lares ad diem 1 maii superioris anni dolens puella, ct nuper adstitit coram Tribunali Urbis Vicarianis, postulavitque iuran instantia, ut ex impotentia viri nullum matrimonium ediceretur. Ex actis processus prostat formalis declaratio a Caictano Ferri emissi, qua fatetur suam, etiam dum matrimonium contrahebatur, coeundi impe­ tendam protestaturque, se nihil habere quod opponat, nec sese oppontrt instantiae adversae etiam ad effectum di non soggiacere a verttna rifasionct 351 di delta contraria istanza contro di me richiesta. Prostant utriusque coniugis de non consummato per irritos conatus matrimonio, prostant iurata testimonia et responsiones deputatorum medici et chirurgi super inspectione corporis viri, quibus eiusdem inpotentiam veterem, absolutam ct perpetuam deponunt; necnon eorumdem peritorum ct obstetricis depo­ sitiones post legitimam corporis inspectionem debitis cum cautelis peractam exaratae super evidentibus signis de originali claustro mulieris numquam reserato. Prostat demum iurata etiam ct examini subtecta fides trium medi­ corum, idem ex certa scientia firmantium, qui vel coniugum sanitatem curare sueverunt, vel a parentibus mulieris appellati ad inspectionem fuerunt. Hisce autem omnibus inspectis post diuturnum certamen instantis Angelae cum Sacramenti vindice quoad vinculum, sententiam ita protulit suain sub die 6 manii 1840 Emi Urbis Vicarii Vicesgerens, ut compensaris hinc inde expensis, instantiam admiserit. Provocatum est ex officio per matrimonii Adsertorem ad S. hanc Congre­ gationem; singulaque iam praestita sunt, quae fert Sac. Ordinis disciplina, videlicet Emus Urbis Vicarius pro informatione et voto rogatus est, qui totus fuit, ut sententiam a suo Tribunali prolatam tueretur; excitatae partes ad deducenda iura sua; dubia concinnata; Matrimonii Defensor accersitus. Confirmari Vicariatus sententiam postulat Angela mulier quoad nullitatem. de qua nihil sollicitus est Ferrius. Coniuges utrique iurisiurandi fide contestati sunt longo temporis inter­ vallo matrimonio consummando sedulam dedisse operam post nuptias vix celebratas, at incassum ob viri frigiditatem. Quibus consonat trium medicae disciplinae Professorum extraiudicialisassertio. Periti vero ex officio deputari iuxta Bcnedictinam constitutionem Dei miseratione 1 haud secus retulerunt. Accedit constantis et praecedentis impotentiae probatio deprompta ex reco­ gnita per peritos et obstetricem coniugis virginitate. At matrimonii Adsertor animadvertit, plura deesse in processu, quae supplenda essent ante definitivum indicium; ea vero quae prostant, talia non esse, quae adsertam absolutam perpetuamque viri impotentiam evincant. Adnotat igitur deesse in actibus septimam propinquorum manum; desunt citationes testium; adhibiti sunt ad inspectionem corporis mulieris Medici ct una tantum obstetrix; medicae artis periti accesserunt ad corporum inspe­ ctionem simul cum magno collusionis periculo, absolutoque munere octo post dies coram ludice advocati sunt, ut animadversa deponerent. Pergit subinde ad intrinseca vitia enucleanda, substinetque adductas ex adverso ra­ tiones impotentiam viri non evincere. Ex triennali enim et amplius cohabitationc valida exurgit de consummatione expleta praesumptio; medici porro nec praecedentem, nec perpetuam viri impotentiam certo tradunt. Sed erit EE. VV. sapientiae dirimere: I. An constet ile nullitate matrimonii in casu? Die 22 augusti 1840 Sacra, etc. respondit ad I. Praevia sanatione processus. 1 Cf N. 318. 352 Curia Romana Jacto verbo cum SSmo, dilata et suppleantur acta iuxta instructionem, el ad mentem. Expletum postmoduin est ad praestitutam normam ab ecclesiastico viro per R. P. I). Vicesgerentem rite subdclegato septimae manus examen: test.·· que omnes iureiurando firmarunt de coniugis utriusque honestate ipsis ceno constare, eosque omnino dignos esse, quibus plena fides habeatur in his, quae circa matrimonium nunquam consummatum declararunt. Hinc hisce peractis causa redit definienda. Die 2i novembris 1840 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, tom. 100, p. 206-214, 25TJ· 4071. S. C. C., Venetiarum et Ceneten., 19 dec. 1840. Praesentem inter eos ortam controversiam definiendam EE. VV. iudicio submittunt Emus Venetus Patriarcha et Episcopus Cenetensis. Sub an. 1818 s. m. Pius VII novam decrevit nonnullarum Dioecesium in Austriaco Impt­ rio constitutionem; nonnullasque Paroecias a Veneto Patriarchatu in Centtensem transtulit Episcopatum, atque in litteris apostolicis de rc editis edixit: « Illud vero expresse declaramus, hisce nostris litteris sancita Paroe­ ciarum distributione nihil omnino detrimenti inferendum esse in episcopalem censum, quem intra earum fines Episcopi habuerint, c quorum regimine easdem seiunximus, quos in eorumdem bonorum possessione plane tuendos conservandosque esse mandamus ». Quum autem paucis abhinc annis vacare contigerit bina Beneficia simplicia in Paroecia S. Laurentii posita, quae olim sicut et caetera Beneficia etiam cum animarum cura ita subjiciebantur Venetorum Patriarchae, ut nedum jurisdictionem suam episcopalem in eadem exerceret, sed etiam iurepatronatus super ipsis frueretur: dubium excitatum est, an, et qua ratione Beneficia illa providenda essent postapostolicas litteras superius memoratas. Contendit autem hodiernus Venetiarum Emus Patriarcha, illorum Reneficiorum iuspatronatus non obstante praedicta ap. constitutione ad semetipsum adhuc pertinere, atque ipsius proinde attendendam esse nominationem, ut inde nominatus a Cenetensi Episcopo instituatur. Cenetensis Antistes vero defendit, vigore laudatae constitutionis ius illud patronatus Venetu Patriarchae ablatum in Cenetensem transiisse, adeoque liberam sibi hodie superesse eorum Beneficiorum provisionem. Haec examussim controvemu est, de qua consulitur EE. VV. sapientia. Certum in facto est, inquit Cenetensis Antistes, iuspatronatus, quo ante Pianam constitutionem Patriarcha Venetus fruebatur, fuisse semper eccle­ siasticum, non autem laicalc. Ecclesiastico vero patronatui derogari potest etiam per simplicem unionem, concessionem aut reservationem. Cum itaque Pontifex absolute prorsus ct absque ulla exceptione Beneficia praedicta 1 iurisdictione Patriarchae exemerit ct Dioecesi Cenetensi univerit: illorum etiam iuspatronatus, infert, fuisse, perpetuo a Patriarchatu ablatum et in .S’. C. Concilii 353 Cenetensem Episcopatum pervenisse; eo vel magis, quia nihil aliud in prae­ dicta constitutione expresse favore Patriarchae exceptum est, quam census episcopalis, et adiecta fuit clausula derogatoria. Contra vero Emas Patriarcha Venetiarum contendit, decessores suos habuisse semper ius eiusin odi ab aetate pervetusta ex iustitia et iure, scilicet ex dotatione, illu.lque sibi etiam post Pianam constitutionem integrum permanere. Testantur enim tabulae fundationum, Beneficia, de quibus agitur, ex patriarchalis mensae fructibus alimoniam sumere; collationum vero series docet, de illis Venetos Patriarchas disposuisse tamquam de Be­ neficiis Patriarchali eorum mensae unitis. Omnes porro, qui Beneficio dotem constituerint, patronos esse de iure firmat cap. Significavit, de testib. Porro per litteras apostoli cas sola iurisdictione Pontifex Cenetensem Antisti­ tem auxit, qua sola Venetum spoliavit. Iam vero patronatus ius esse a iuris­ dictione discretum omnino, adeo ut alterum ab altero nullimodc dependeat, negabit nemo. Quae omnia cribrabunt EE. VV. et dirimere dignabuntur dubia: I. An, et quae et iura competant Patriarchae Venetiarum super Benefi­ ciis in casu? II. An, et quae iura competant Episcopo Cenetensi quoad provisionem Bene­ ficiorum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative quoad iura patronatus. Ad II. Affirmative quoad ius instituendi praesentatos. [Thesaurus Resolutionum, tom. 100, p. 304-311]. 4072. S. C. C., Oppiden., 13 febr. 1841. Sex iam praeterlapsi sunt anni, ex quibus Sacerdos R. in Dioecesi B. ortus et ad Sacros Ordines promotus in Dioecesi O. suspensus ab Episcopo ob deflorationem cuiusdam honestae puellae, censuram violavit celebratione Missae. Dcin absolutione et dispensatione obtenta, iterum pristinam per­ ditam vitam ludis ac illicitis amicitiis indulgens cum duceret, divinique Offi­ cii recitationem negligeret, rursus suspensus iterum censuram violare non dubitavit. Cumque multoties pro absolutione et dispensatione ad S. hunc Ordinem recursum habuisset, semper preces cius reiectae fuerunt, quod et die 9 maii anni proxime praeteriti factum est, etsi testaretur Episcopus de poenitentia ct constantis emendationis signis, ea tamen clausula apposita, ut post sex menses iterum recurrat commendatus ab Episcopo. Redeunt hinc Sacerdotis R. preces. Meum vero est Episcopi literas ad S. Ordinem sub die S augusti elapsi anni in medium proferre: Iuxta rela­ tionem Xrchipresbyteri Curati Oratoris possum nuntiare, dictum R. publice et constanter poenitentiae signa dedisse, cum fuerit assiduus in servitio ecclesiae, ct saepius ad S. Eucharistiae Sacramentum accesserit; proVal 17 21 Curia Romana 354 pterea puto illum posse absolvi ad S. Missae Sacrificium celebrandum. Quaeritur: An, ct quomodo sit consulendum SSmo pro absolutione et dispensationi in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Peractis spiritualibus exercitiis loco ac tur.· pore Episcopi arbitrio definiendis, pro gratia absolutionis, dispensationis e. rehabilitations arbitrio et conscientia Episcopi, qui collocet Sacerdotem R. n directione et vigilantia idonei ct probi Sacerdotis, illumquc iterum suspendii! nisi vitam in omnibus vere sacerdotalem duxerit, facto verba cum Sanctùsiw [Liber 184 Decretorum, p. 262 a tergo]. .S', C. Concilii 355 .i ! responsionem. Resolutionum vero discrimen non aliunde repetendum est, quam ex variis casuum circumstantiis, ctcx peculiaribus cuiusque Ecclesiae Statutis et consuetudine. Post haec erit EE. VV. ad examen revocatis quae in facto relata sunt, disquirere de natura fallendarum in themate, an eae scilicet indolem assumant distributionum quotidianarum, ct dirimere dubium: An Canonicus Franciscus Ettorre participare debeat de punctaturis seu fallendis aliorum Canonicorum, si choro non intersit in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit : Affirmative, cum nihil obstat vel ex Statutis vel ex consuetudine. [Thesaurus Resolutionum, torn. 101, p. 66-70]. 4073. S. C. C., Spoletana et Reatina, 3 apr. 1841. lubilationis induito auctus est per hunc S. Ordinem sub anno iS;. Franciscus Ettorre, Canonicus in insigni Collegiata S. Mariae de Popuk· Lconissae, appositis consuetis clausulis, praesertim: ut quamvis in posten?. non inserviat, nihilominus fructus omnes et distributiones quotidianas sui Coi.·· nicatus percipere valeat, perinde ac si choro personaliter interisset. Nihil in rescripti tenore de fallendis, quas alii Capitulares in poenam négligente amittunt, expresse cautum invenientes Marialis illius Ecclesiae Canonici, haud semel adnisi sunt Collegam Ettorrium ab carumdcm perceptione repellere: eos tamen temperarunt decreta Antistitis. Tandem supplices pro­ vocarunt alia saviezza ed equita inalterabile delle Eminenze Loro, e lesupficano compiacersi dirimere tal questione, e decidere, se debbansi percepirtor, le pili volte nominate fallenzc o puntature dei menzionato Signor Canonie Ettorre. Ex litteris datis tam ab Archiepiscopo Spoletano, quam ab Reatino Episcopo, quamvis super iure in diversam abierint sententiam (nam ilk Oratoris opinionem defendit, iste opinionem Capitularium), tamen citra su­ tum ac consuetudinem Collegiatae praestat haurire « in Bulla erectionis Praebendarum Canonicalium de anno 1731 tertiam fructuum partem tenon praescripti S. Trident. Synodi, Sess. 21, cap. 3, de ref. decretam quidempn distributionibus quotidianis, attamen reapse, attenta eorum tenuitate, huit· tertiae partis segregationem neque aggressam, neque applicatam unquar. fuisse, ita ut suos quisque Canonicorum reditus integros perceperit, atqut dein fallendas seu punctaturas aere proprio quisque luere inoleverit .nullum hucusque extitisse exemplum iubilationis. De Statutis Capitularibus ■ rem facientibus nihil uterque Episcopus meminit. Sane quoties punctaturae subrogatae sint in locum distributionum, con­ sequens est, ut in omnibus carum naturam et conditionem induant: S. C.in Vallius Farfen., 20 decembris 1738. 1 Porro S. C. resolutiones hac de rc haud concordes visae sunt: nam aliae positivam, aliae negativam pracsefcrW 1 < ί· x 3496 4074. 22 maii 1841. Prolapsa maximo terraemotu, quo Fulginium anno 1832 misere concus­ sum fuit, Curionali aede S. Mariae Magdalcnae, Fulginatenses Canonici per Apostolicam Datariam postularunt, ut perpetuo extincta illa Paroecia, de cuius ecclesia restituenda omnis plane adempta spes est, Cathedrali uniatur per eius Vicarios Curatos administranda. Placuit Apostolicae Da­ tariae preces ad S. hunc Ordinem remittere. Id quidem impense postulat Episcopus, qui datis sibi dc rc litteris re­ spondet, id et ab Magdalcnae paroecianis exoptari. Additque Antistes, ex architecti testimonio impendium scutorum 1225 in dirutae aedis fabricam vix sufficere, praeter caetera quae ad ecclesiam licet parvam, cultu necessario ornandam requiruntur, nec plane extare, unde isthaec pecuniae vis corrogetur. Constat quidem a canonum iure summopere abhorrere Beneficiorum praesertim parochialium extinctionem: cap. Maioribus, 8, de praebend., cap. Cum accessisset et cap. Cum ex parte, de constit.; non inde tamen cautum censetur, quod si aliquando necessitatis vel utilitatis ratio accesserit, refi­ cienda ipsa plane sit, neque honestis conditionibus admittenda. Decreve­ rant quippe Tridentini Patres, Sess. 21, cap. 7, dc ref., ut si parochiales ecclesiae collapsae sint, ad matrices seu viciniores ecclesias transferantur, ubi praestituti ibidem ad cas reficiendas modi non suppetant. Id porro et de Magdalcnae ecclesia pronunciandum significat Episcopus, cum ad eam aedificandam nec pertenuis census vires satis sint, nec reditus in fabricae tuitionem extent, nec Beneficiarii eidem addicti recenseantur, qui pro por­ tione in id adigantur, nec demum nisi perexigua summa ex plebis conlatione haberetur. Quodsi ob curionalis ecclesiae ruinam mediorumque inopiam, quibus renovari ea possit, unienda necessario esset Paroecia, id maxime salutare, animorumque utilitati plurimum inservire ostendit Episcopus, quod Cathcdralis Ecclesia undique domibus eorum, qui ad Magdalcnae Curiam spectant,septa ac fere inclusa est. Nihil proinde iisdem commodius, quam illam supplicatum adire, ibique Sacramentis sese expiare, quod sane A X. H» 356 .S’. C. Concilii Curia Romana unanimi eorumdem in unionem consensui, immo et votis, ut ea firme de­ cernatur. causam dedisse videtur. Uniones vero viciniori ecclesiae iure ss. canonum probari norunt omnes, ubi praesertim de utilitate et de parochianorum consensu liqueat: cap. Exposuisti, jj, de praebent., Cone.Trid Sess. 21, cap. 5, de ref. Quodsi placuerit de suppressione ac unione iuxta preces pronunciarc. animadvertendum est, a Tridentinis Patribus praefinitum fuisse, ut in huiusinodi unionibus exequendis erigant Episcopi in ecclesiis, ad quas translati Paroecia est, altaria vel capellas sub eisdem invocationibus, cum omnibus emolumentis et oneribus prioribus ecclesiis impositis. Illud proinde et in Fulginatensi templo praesertim ad altare honori Mariae Magdalenae dican­ dum, ne tituli extinctae Paroeciae memoria plane conticescat; erit EE. PP. definire: An, et quomodo sit locus suppressioni Paroeciae S. Mariae .Magdalcw eiusque unioni Ecclesiae Cathedrali in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative in omnibus, erecto in Cathedrali altari cum icone S. Mariae Magdalenae, translatis oneribus, et addita celebra­ tione Missae solemnis in festo S. Mariae Magdalenae’ cum adsistentia totius Capituli iuxta votum Episcopi, et per Breve. [Thesaurus Resolutionum, torn, tot, p. 123-126]. 4075. S. C. C., Montis Falisci, 7 aug. 1841. In Ecclesia Collegi ata Gradularum Montis Falisci Dioecesis duo extant Canonicatus uniformes et sub eodem tecto, quorum utri usque iuspatronatus tam passivum, quam activum ad masculinam familiae Galcotti progeniem pertinet. Anno 1828, dic 23 martii, cum unus cx istis vacaret, Montis Falisci Episcopus ad patronorum praesentationem Clericum Raphaelcm Galcotti in eiusdem possessionem immisit. Anno 1833 dic 19 iunii altem etiam vacante Canonicatu Emus Velzi successor cumdem eidem Raphacli legitime a patronis praesentato contulit, quin ullam in litteris suis de primo Canonicatu mentionem faceret. Nihilominus Raphael in utriusque posses­ sione cumulative remansit, quin imo in patrimonii sacri titulum sub anno 1837 priorem assecutum sibi constituit. Ast Episcopo vita functo Vicarius Capitularis ad Promotoris fiscalis instantiam iuxta sacros canones ab utroque Canonicatu Raphaelcm decidisse perpendens, utpote cumulative duorum Beneficiorum incompatibilium possessorem, solemniter decrevit sub die 5 augusti 1837 '( che si prefigga al Sig. Canonico Galcotti il termine di giorni 5 a produrre la dispensa apostolica per ritencrc i duc Canonical! incompatibili, passato il quale inutilmente dopo la notifica, ha dichiararo e fin d’adesso dichiara, doversi ritencrc il medesimo decadutoda ogni dirittn di possederli, e doversi in consegucnza averti per vacanti». Raphael autem nullam dispensationem unquam exhibuit et nihilominus nullum ex Canonica * tibus hactenus dimisit. 357 Interim Raphael apud hunc S. O. supplex extiterat, ut per assertam illorum Beneficiorum unionem ab Emo Velzi patratam et pacificam ultra triennium possessionem, necnon ordinationem eorum Beneficiorum titulo subsequutam sua iura defensitaret, simulquc obsecraret, a volerlo mantenere in pacifico possesso dei due Canonicati riuniti, co I dichiararlo vero e legittimo possessore, e la riunione seconda le leggi canonich e validissimamente eseguita Ordinarius iterum percontatus remisit acta Capituli: ex quibus patet Canonicos unioni consensum nec praesti tisse, ncc praestituros fuisse, s* rogati fuissent. Deinde testimonium dedit patronorum, qui perhibent, rogatos quidem se dedisse consensum pro unione , de qua agitur, sed tamen ideo dedisse, quia rem iuxta sacros canones absolvi arbitrabantur; cum tamen praeter opinionem res acciderit, consensum omnem retractare non dubitarunt. Quoad assertam autem unionem retulit, in actis Cancellariae nullum instrumentum hac super re inveniri, nullumqut a Raphaële exhi­ bitum fuisse dispensationis diploma. Porro Dominicus Galeotti, qui alte­ rum cx dictis Canonicatibus obtinere nititur, totus in eo est, ut iactatam unionem destruat et Raphaelem ab utroque Canonicatu decidisse propu­ gnet. Siquidem ait ille, certum exploratumquc esse,duos hosce Canonicatus chori servitio in eadem Ecclesia esse obnoxios, quin imo onere gravari coadiuvandi Parochum in cura animarum, adeoque nihil dubii, quin sint incompatibiles. Certum etiam est, hosce ipsos Canonicatus ab una eademque persona possideri. Iam vero Ecclesia semper vetuit Beneficiorum plurium, maxime incompatibilium, retentionem, nisi apostolica dispensatio interces­ serit: cap. Referente, ~, cap. Praeterea, 14. de praebend., S. C. in Comen., 14 decembris 1822. 1 Quod vero Raphael nulla dispensatione fuerit instru­ ctus, testatur Ordinarius. Neque quidquam movet assertae unionis obiecrio. Cum enim unio sit quid facti, non praesumitur, sed probanda est ab eo. qui factum asserit. Iam vero nihil ad eam demonstrandam adducitur. Prae­ terea ut unio Beneficiorum legitima habeatur, praeter competentem aucto­ ritatem requiritur consensus eorum, quorum interest: can. 43, Caus. 26, qu. 1; Cone. Trid., Sess. 7, cap. 4, de ref., et Sess. 24, cap. 15, de ref., necnon Capituli ipsius ecclesiae, in qua facienda est unio: Cone. Trid., Sess. 7, cap. 6, de ref., tandem causa necessitatis et utilitatis: cap. Exposuisti, de praebend., Cone. Trid., Sess. 7, cap. 6, de ref. At vero nulla ex hisce condirionitus occurrit in themate: non dispensatio apostolica, non patrono­ rum consensus, non consensus Capituli, non utilitas et necessitas Ecclesiae; quin imo, auctore Capitulo, maximum haec quoad chori servitium totum­ que Dei cultum detrimentum caperet, si Beneficia diminuerentur. Neque vero confugiat Raphael ad triennalem possessionem. Huiusmodi enim regu­ lam in Beneficiorum incompatibilitate locum habere non posse testes sunt Ductores. Contra haec Raphael Galeotti, quamvis autographum pontificii rescripti vel episcopalis decreti exhibere nequeat, quippe deperditum, ostendit tamen ex testimonio Benedicti Marsiliani, qui in Urbe Canonicatum gerit ad 1 Cf N. 19 Curia Rosnana 358 Ecclesiam S. Spiritus in Saxia, ipsum obtulisse preces Summo Pontifici pro obtinenda Canonicatuum unione, ac propitium retulisse rescriptum, quod ad praedefunctum Cardinalem remisit. Quod vero idem Cardinalis Episcopus exequutioni illud mandaverit, aliquibus probare nititur testimo­ niis. Quaeritur: i. An, ct quomodo constet de legitima unione Canonicatuum, ita ut sit manutenendus Raphael in eorum possessione in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad i. Negative. [Thesaurus Resolutionum, tom. ιοί, p. 210-216]. 4076. S. C. C., Agrigentina, 20 nov., 18 dee. 1841. losuc Licata, Canonicus Decanus in Agrigentina Cathedrali, ca detine­ tur enterocelis infirmitate, ut urinam compescere nequeat, gravibusqut inde vexetur doloribus, qui languidum ita eum faciunt, ut pedibus diu consistere non possit. Hoc in rerum statu postulat EE. VV. benignitatem, ut veniam elargiri dignentur di celebror la Messa sedato nel suo oratorio pri­ vato, stando solamente in piedi nelPatto della s. consacrazione e comuniont, non potendo più di questo giusta la dottrina, che sostiene l'immortale Benenedetto XIV. Constat Oratorem 76 annos natum vitam fere insumpsisse suam in Ecclesiae servitio, ac plures per annos \ricarii Generalis necnon et Capitu­ laris munia gessisse. Peracto autem experimento coram Magistro Caeremo­ niarum, ut refert Episcopus, celebrationem Missae in oratorio privato nul­ lum scandalum generare in populo. Oratorisque preces commendat. Oratoris petitio tota nititur in ea doctrina, quam scite more suo evolvit Bened. XIV in epistola ad Ap. Caeremoniarum Magistrum Reali,1 ubi scilicet adnotat, concedi posse a Summo Pontifice veniam celebrandi Mis­ sam sedendo. Huiusmodi vero indulta concedi solent dumtaxat spectabilio­ ribus viris ecclesiasticis et speciali virtute praeclaris, ut S. hic Ordo conces­ sit Episcopo Platien. dic 28 ianuarii 1832. 2 His praelibatis dirimere EE. VV. dignabuntur dubium: ~ > An, et quomodo sit consulendum SSmo pro induito celebrandi Missam in casu? Die 20 novembres 1841: Non proposita. H Die 18 decembris 1841 Sacra, etc. respondit: Negative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 101, p. 320-322, 324]. 1 ce n. 3 Cf. N. 4037. S. C. Concilii 359 4077. S. C. C., Bononien., 26 febr., 23 apr. 1842. Resoluta fuit haec causa die 27 februarii 1836, 1 ac die 25 iunii eius­ dem anni. - Hoc edito iudicio Marchionissa alteri viro nupsit, idque ct sibi dandum efflagitat Comes Clarellius, qui ea cessasse testatur, quibus ad nuptias minime aptus tunc habitus fuit; auctoritatemque Sacrae huius Congregationis in eam rem supplex postulat. Bini idcirco ex Bononiensi Lycaeo salutaris artis Doctores seorsim ac singulatim corpus Clarelli accurate inspexerunt, factaque remotione defectus procedentis ex diffi­ cultate frenuli nuper recisi, indubiam probationem coeundi attestari mi­ nime potuerunt. Dubium est: An, et quomodo liceat Comiti Clarcllio matrimonium inire in casu' Die 26 februarii 1842 Sacra, etc. respondit. Dilata, et Emus Archiepisco­ pus iterum referat, deputatis duobus aliis peritis, qui servatis servandis novam inspectionem conficiant corporis viri, et iurati deponant super ipsius potentia saltem cum vidua. In exeeutionem Archiepiscopalis decreti de hac re lati bini medici corpus Comitis Clarelli inspexerunt, qui ambo judicarunt eum habilem esse ad coeundum saltem cum vidua. Subinde animi sui sententiam aperuit Emus Archiepiscopus, qui peritorum iudicio nixus sine errandi formidine arbitra­ tur, Oratorem posse ad alias nuptias rite recteque convolare cum vidua tamen ineundas. Unde reproposito eodem dubio: Die 23 aprilis 1842 Sacra, etc. respondit: Affirmative cum tidua, iuxta votum Emi Archiepiscopi. [Thesaurus Resolutionum, tom. 102, p. 42-46, 100-102]. 4078 S. C. C., Puteolana, 26 febr., 23 apr., 4 iun. 1842. Cathedralis Puteolanae Ecclesiae Capituli Rector Canonicus Antonius Fraja supplici libelle» sui ac Canonicorum nomine oblato narrat, eos quoti­ diano chorali servitio devinctos per septem annos et ultra alternis vicibus illud praestitisse Episcopi accedente consensu, qui veniam ab Apostolica Sede sc imploraturum spoponderat. At cum ipse morti proximus datam fidem nunquam exolvissc declaraverit, mandasse, ut quotidianum pensum restitueretur, donec ab eadem Apostolica Sede alternativae indultum impe­ tratum fuisset; quapropter enixis precibus efflagitat, ut EE. VV. benignitas illud impertiatur. Ex literis Vicarii Capitularis, cui preces de more remissae sunt, haec habentur: Capitularium numerus ad 30 assurgit: 14 Canonicos et 16 Heb1 CL N. 4C«5 1 ( f \. 4057. 360 Curia Romana domadarios; hi oinnes ad divinas diurnas ac nocturnas laudes explenda choro quotidie intéressé tenentur: quod onus quoad I Icbdomadarios eruitur ex fundationis instrumento in eorum tabulario asservato; quoad Canonico vero consuetudini dumtaxat innititur, quippe etsi nemo dubitet, quin ali­ quando Capitularcs Constitutiones extiterint, in praesentiarum nullae str·. proferri possunt. Canonicorum ac Hebdomadariorum reditus, demptis one­ ribus, valde tenues sunt; loco quotidianarum distributionum stant emolu­ menta, quae a Canonicorum absentium fallendis derivant. Iam vero Canonicos aliosque Cathedralibus vel Collegiatis Ecclesiis mancipatos singulis diebus Choro intéressé ac canonicas Horas psallere debere docet textus in cap. Licet, de praebend., cap. Inter quatuor et cap fin., de cleric, non resid., idemque onus imponit renovatque Tridentin. Synodus, Sess. 24, cap. 12, de ref. Erit itaque ab EE. W. iudicandum an iactata redituum tenuitas adsit in themate, et num ex concessione gratiae aliquod divino cultui detrimentum obveniret. Unum porro heic animadver­ tendum: Puteolanum nempe Capit ulum Constitutionibus carere. In Roman. Synodo habita anno 1725, tit. 2, cap. 4 Ecclesiarum Capitulis praecipitur ut antiqua, si qua habent, Statuta ct Capitulates Constitutiones depromant et ubi non adsint, sex infra saltem menses post Synodi publicationem omnin * conficiant, et utraque, antiqua scilicet et nova Episcopo examinanda, corri­ genda atque approbanda praesentent. Haec vero sanctio ad universas Ec­ clesias producta est. Et S. hic Ordo, quoties Capitularia Statuta mendis scatentia deprehendit, vel abrogavit omnino, vel eorum reformationem iuu ss. canonum leges praescripsit. Quaeritur: 3. An, et quomodo iniungendum sit Capitularibus, ut Constitutiones an.· fidant in casu? Die 26 februarii 1842: Non proposita. Die 23 aprilis 1842: Non proposita. Die 4 iunii 1842 Sacra, etc. respondit ad 3. Affirmative, et Capitalise conficiat intra sex menses Constitutiones a navo Episcopo approbandas. [Thesaurus Resolutionum, torn. 102, p. 69-72, 86, 103]. 4079. S. C. C., lanuen., 17 sept. 1842. Die 26 novembris anni 1801 Anna Bruzo iustis adhibitis solemniismatri­ monium iniit cum Carolo Paganini. Breve post tempus, maritali domo reli­ cta, apud Franciscum Ronco, cuius utebatur familiaritate, eadem Ann confugit eiusque contubernalis evasit. Ex hoc contubernio quatuor filios peperit illa ad annum usque 1816. l’une enim in Curia Archiépiscopal· actionem nullitatis matrimonii cum Paganinio initi proposuit ob gravem metum sibi a matris auctoritate incussum: ct dic 31 ianuarii 1817 propitii marte a iudiciali aula recessit. A decreta nullitate matrimonii ad Apostolicair. Sedem appellavit matrimonii Defensor, a qua delegati Indices sub dic 2.8 iunii 1817 Curiae Metropolitanae sententiam super nullitate editam defi­ S. C. Concilii 361 nitiva sententia undequaque confirmarunt. Tunc Anna dic 4 iulii insequentis cum Francisco Ronco coniugium solemniter contraxit. Verum hi coniugcs immediate ante huius matrimonii celebrationem ad effectum legitimandi prolem iam ab ipsis natam per subsequens matrimonium, notam Parocho tradiderunt coram testibus, in qua nomina eorum filiorum continentur una cum epocha singulorum nativitatis, et confessi et testati sunt, hos filios ab ipsismet esse genitos et natos tempore, quo ambo erant liberi et soluti ab omni matrimonio. Ex his quatuor erant nati, antequam nullitatis querela proponeretur, quintus vero pendente iudicio; quibus duo alii super accesse­ runt annis 1819 et 1825. Carolus Paganini et ipse post alteram editam de nullitate sententiam ad alia vota transivit, et die 15 octobris 1830 decessit, ac proinde ipso sospite omnes filios Anna peperit. Cum Franciscus Ronco divitiis affluens nullo condito testamento ex hac vira migraverit die 4 aprilis 1841, eius nepotes ex fratre, qui heredes legitimi forent, si excluderentur filii, quos habuit cum Anna sive ante, sive post nuptias, utpote adulterini: supplices exorarunt facultatem probandi, vali­ dum fuisse coniugium, quod Anna Bruzo Paganinio contraxerat anno 1801. irritum proinde fuisse alterum cum ipsorum patruo initum, ideoque adul­ terinos fuisse filios omnes ab ipsis vivente Paganinio editos. Placuit SSmt rem ad S. C. Concilii ablegare, mandavitque, ut exquisito prius voto Defen­ soris matrimonii E E. VV. iudicio subjiceretur. Neminem latet Alexandrum III in cap. 7, de sent, ct re iud. privilegium tribuisse causis matrimonialibus, ne unquam in rem iudicatam transirent, sed rursus in iudicalein controversiam revocari possent, cum constaret de errore. Idem sanxit Bened. XIV in const. Dei miseratione.1 illud etiam fuit ab Ecclesiae canonibus constitutum, qui possint contra matrimonium audiri, quique et quibus ex causis repellendi. Repellendi nempe sunt accu­ santes matrimonium propter quaestum: cap. 5, qui malrim. accusare possint vel contra illud testari’, item repellitur, qui denunciationis tempore tacuit, nisi deminciationem probabiliter ignoraverit, vel iurct de novo didicisse, et quod non obiicit illam malitiose: cap.6,eod. tit. Illud etiam animadvertere praestat, diligenter perquisitas fuisse Sac. huius Ordinis resolutiones, nul­ lumque reperiri potuisse exemplum, quo ob quaestum et civiles effectus admissa fuerit instantia accusantis matrimonium, postquam fuerant priores nuptiae judicialiter dissolutae; nec repertum fuisse exemplum introductae nullitatis post obitum alterutrius coniugis. Hisce praehabiris dirimendum proponitur dubium: An, et quomodo Oratorum precibus sit annuendum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 102, p. 256-259]. 1 Cf X. 318. 36* Curia Romana 4080. S. C. C., Civitatis Castelli, 17 dec. 1842. Rosatus Silvestri anno 1708 ultimo, cum quo decessit, elogio mandavit, ut ex suis bonis erigeretur Capellania cum onere trium Missarum in sin­ gulas hebdomadas, reservato iurepatronatus activo mere laicali Marchionibus dei Monte in S. Maria et eorum descendentibus in infinitum. Anno 1818 vacante Capellania per renunciationem, per pat ronos nulla facta legitima praesentatione, sed tantum privata scheda ab ipsis obsignata, ad hanc vacan­ tem Capcllaniam Aloysius filius losephi Marchionis Bourbon de Monte nominatus est, qui numquam canonicam institutionem accepit, sed eius pater Capellaniae reditibus, posthabito onerum adimplemento, fundorum cultura, tamquam re propria fruebatur. Qui ab Antistite monitus tandem huic S. Ordini supplicavit pro gratia condonationis Missarum non celebra­ tarum quoad praeteritum, pro reductione quoad futurum, tandem pro su­ spensione onerum quousque viveret Rectoris pater iam senio confectus. Negativo obtento responso, intra praefinitum tempus Marchio Andreas alter patronus, cui bonorum administratio auctoritate ordinaria commissa est, praesentavit in Episcopali Cancellaria filium suum minime clericum et aetate canonica ad beneficia assequenda destitutum; eo vero repulso deve­ nit ad nominationem nepotis Aloysii, qui ab anno 1818 Capellaniae fructus, nulla obtenta institutione, plures annos perceperat et adhuc laicalem vitam agebat. Quare cum transacti essent plusquam quatuor menses, losephum Sacerdotem Macchioni Episcopus nominavit, ut Capcllaniam assequeretur. Quod vix factum est, statim Marchio Andreas suo ac aliorum Patrono­ rum nomine ad S. hunc Ordinem confugit adprecatusque est, ut reiecta collatione ab Antistite facta integrum adhuc nominandi ius ipsi reservetur. Confugit autem eodem tempore Sacerdos Macchioni, flagitavitque. ut appo­ situm collationi Nihil transeat lacerari a S. Ordine demandetur. Capcllaniam, de qua agitur, innuunt primo patroni, censendam esse mere laicalem, quia nullibi in testamenti tabulis ecclesiastica vel Beneficium nun­ cupetur, imo dicatur cum mera celebratione Missarum, quae vox laicalem qualitatem indicat. Iam vero ad Capcllaniam laicalem, concludunt, quem­ libet quovis tempore nominari potuisse: adeoque Episcopum attendere debuisse nominationes vel Andreae patroni filii, vel Aloysii nepotis favore expletas. Quodsi etiam ecclesiastica censeri velit in themate Capellania, adhuc propugnant patroni, sese rite Aloysium praesentasse: is enim Ton­ suram iamdiu recepit ac canonica aetate non caret, ac proinde reiici non potuisset, etsi in habitu clericali non incederet, qui requiritur non tempore praesentationis, sed tantum collationis. Demum dato etiam, neminem e\ nominatis idoneum fuisse ad Capcllaniam, novus terminus dandus fuisset patronis ad nominandum, priusquam Episcopus procederet ad liberam Beneficii collationem. Macchionius vero una cum Episcopo pugnant acriter Capcllaniam esse ecclesiasticam etiam ex ipsa voluntate testatoris, qui iussit, quod nemo 5. (λ Concilii 363 eam assequi posset, nisi clericali addictus militiae. Iloc autem posito perpe­ ram fuisse nominatum inferunt usque ab anno 1818 Aloysium: nominatio enim absque praesentatione nullum ius tribuit nominato. Quare usque ab eodem anno post elapsum quadrimestre devolutum fuisse in Episcopo ius nominandi citra ullam iniuriam patronorum. At quoniam Episcopus ex nimia indulgentia voluit superiori anno terminum iterum concedere patronis, praesentari debuissent idoneum, nempe clericum aetate annorum saltem quatuordecim ad Trid., Sess. 23, cap. 6, de ref.. in habitu ct Tonsura incedentem ac nullo detentum impedimento; neminem vero ex praesentatis huiusmodi qualitates habuisse: non Andreae filiolum; non Aloysium, quia licet is Clericus fuisset, vestes tamen clericales iamdiu dimiserat, nec unquam reassumpsit, ut saltem in actu collationis dici potuisset incedere in habitu et Tonsura; praeterea inhabilis et ipse erat ad assequendum Beneficium, cuius fructus mala fide consumpserat ac bona dilapidaverat ad Trident., Sess. 22, cap. 11, de ref.·, incredibile enim est eum factum ignorasse patris, qui filii nomine bona administrabat. Elapso autem inutiliter termino, in Episcopum ius nominandi omnino devolvitur. Porro etiam in hypothesi laicitatis Capellaniae Episcopi factum substineri posse contenditur: ne enim ob patronorum negligentiam defunctorum voluntates praetermissae rema­ neant, Episcopus inutiliter elapso termino eisdem praefixo Capellanias ipse idoneo Rectore providere potest. Dubium est: An, ct quomodo infirmanda sit collatio Capellaniae ab Episcopo facta favore losephi Macchioni, ita ut sit locus novae nominationi a.Patronis explendae in casu? Die, etc. .Sacra, etc. respondit : Negative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, tom. J02, p. 343-348]. 4081. Ferrarien., 4 febr. 1843. Erecta est a Leone X in Ecclesia Ferrariensi Thesauraria, quae tertia Dignitas est, ac de iurepatronatus familiae de loculis. Cum itaque anno 1S39 eadem Thesauraria vacasset, Maria Baruffi iuspatronatus ad se dovulutum rata ad eam nominavit loannem Maccapane, qui in praesentiarum Archipres­ byteratum cum cura animarum gerit in Ecclesia S. Martini della Pontenera, quae ab Urbe Ferraria distat quinque circiter milliarios lapides. At vero Emus Archiepiscopus ratus resideutialem esse Thesaurariam, ac a Parocho ; im satis proviso retineri haud posse existimans, necnon dc iurispatronatus in Baruffiam transitu paulisper anxius, institutioni restitit, donec nominatus opportunas assequeretur dispensationes. Hinc ad Principem Sacratissimum preces porrexit Maccapanius ad S hunc Ordinem postea remissas, quibus contendit, nullo se impedimento teneri, quominus prefatam dignitatem adipiscatur, quatenus vero opus esset, adprecatus est, che cogiia coll'apostolica sua autorità autorizsare Γ Ora tore ad accettarc assienu ali' Arciprctura, che ritiene, delta dignità. • 'i! J/» ai Wt Curia Romana Super his precibus rogati per Archicpiscopum ex Sacri Ordinis mandato Cathedralis Ecclesiae Canonici collcgialiter deliberarunt: <· 11 Capitolo non rileva da alcun monumento dei proprio Archivio, che alla Dignità del Tcsoriere sia stato mai annesso obbligo di residenza, c quindi per questo capo non reputa incompatibilc di sua natura una cotai dignità nella persona dei nominato, benchè stretto dal vincolo di residenza perpetua nella sua Pieve: ma riflctte pcraltro, che il Tesoriere per forza di una consuetudine è tenuto di assistere alie primarie funzioni e specialmente ai Pontificali... c pcrciô non puo il Capitolo a meno di bramare, che il Canonico Tesoriere si trovi sciolto da quanti impedimenti potessero mai trattenerlo dell’intcrvenin alie anzidette funzioni ». Emus vero Archiepiscopus nunc iam satis probatum fatetur ex nuperis monumentis transitum iuris patronatus in Mariam; dubi­ tare autem de residentiali Thesaurariae qualitate ac aliis eiusdem obligatio­ nibus; sese insuper alienum ostendit a dispensationis venia, quam flagitat Orator. lam ad I. quod attinet, extra controversiam est, Thesaurariam, de qua agitur, esse Dignitatem. luris autem non dubii est, Dignitates et Canonicatus ex iurc ecclesiastico ad residentiam omnino teneri, adeo ut ne consuetudo quidem immemorabilis vel tenuitas, imo et totalis defectus redituum excu­ sare a residentia valeant: cap. Execrandae, de praebend., Bened. XIV, Instil. Eccles. 107, n. 2. Demum haud spernenda est observantia quaedam Archiepiscopi: nedum enim certum est solemnioribus festis Thesaurarios Cathcdralem accedere perpetuo consuevisse, sed nec impugnatur, praeteritos Thesaurarios resedisse. E contrario pro non residendi onere militare vide­ tur, Thesaurariam, de qua agitur, esse quidem Dignitatem, sed improprie et late talem, cui de iure non incumbit onus residentiae. Immo quum nulla residendae mentio occurrat in Bulla erectionis, eruit Orator, Pontificem instituere voluisse Dignitatem potius honorariam et impropriam, quod maxime declaravit, quando Thesaurario pro tempore permisit Paroeciam unitam vel per se gerere. Obligatio vero adsistendi in maioribus solemnitatibus et praesertim in Pontificalibus ex consuetudine introducta importare quidem potest residendam causativam at non residentiam veram ct praecisam. Quoad 11. dubium, nimirum com patibili tatem vel incompadbilitatem Thesaurariae cum alio beneficio sub eodem tecto secundum Card. Dc Luca, disc. 57, dc Beneficiis duo Beneficia eiusdem nominis et ministerii sunt incompatibilia; duo Beneficia eiusdem nominis, non tamen ordinata ad idem ministerium, probabilius sunt compatibilia; duo Beneficia difformia, quorum utrumque sit residendale ex residenda vera et praecisa, certo sunt incompatibilia; demum duo Beneficia difformia, quorum unum sit vere ac praecise residendale, alterum autem nullam habeat residentiam sive istam causativum, verius censentur compatibilia. Quoad III. non est cur loquamur de Beneficiis, quae voluntariam gerunr residentiam, dc his enim nec dubium, quin incompatibilia esse possint Quoad ea vero, quae necessario residentiam requirunt, distinguunt Doctorcs inter residentiam praecisam et simplicem ct a\tcnm causativam: si Beneficiatus non resideat, in priore casu perdit titulum, in altero artem solum 5 C. Concilii 365 inictus. Porro de his quae continuam exigunt residentiam, non ambigitur, a nemine retineri posse sive de duobus agatur, quae utraque id oneris praesc­ ierunt, sive etiam si unum continuam, alterum discontinuam. Dubia sunt: I. An Thesauraria sit residcntialis in casu? Et quatenus affirmative: II. /In, ct quomodo eadem Thesauraria sit incompatibilis cum aliis Beneficiis sub eodem tecto in casu? III. An, et quomodo sit incompatibilis cum aliis Beneficiis residentialibus in eadem Civitate Ferrariae in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative ad tramites iuris, ser­ vata tamen consuetudine quoad chori servitium. Ad II. Providebitur in singulis casibus. Ad ili. Affirmative quoad ea Beneficia, quae continuam exigunt resi­ dentium, negative quoad caetera, quae chori servitium et onera Thesaurariae non impediunt. [Thesaurus Resolutionum, torn. 103, p. 18-34]. 4082. S. C. C., Civitatis Castelli, 11 mart. 1843. De re cum nupta muliere habita ab illius viro deprehensus, de sollicita­ tionibus nonnullarum tum nuptarum, tum innuptarum suae Paroeciae mulierum convictus et publici iudicii sententia mense augusti 1837 in car­ cerem detrusus et Episcopi decreto irregularis declaratus fuit Sacerdos C. C., cuius preces pro rehabilitate, etsi ab Episcopo commendatas, non solum quater reiecit hic S. Ordo, verum constitutionem Gregorii XV, Universi,1 suam, S. Poenitentiariae ac Supremae Inquisitionis prae oculis praxim habens, dimissionem Paroeciae illico ei imposuit, quod reapse iamdudum factum est. Modo vero facti poenitens, inopia pressus, triennio cum dimidio iam praeterlapso, quinto pro eadem gratia exorat C. C. Hinc Episcopus, qui ultroneam mense octobris proxime praeteriti ad Emum S. Congregationis Praefectum dedit epistolam, de more auditus iit: « Possum referre, praedictum Sacerdotem revera egisse poenitentiam per tres annos cum dimidio, partim penes PP. Cappuccinos, partim penes Paro­ chos; eius emendationem fuisse constantem, cum semper hoc tempore rectam vitae rationem duxerit. Attenta autem eius emendatione et mise­ rabili statu, oro, ut rehabilitetur ad Sacrum faciendum, ad animae suae iuvamen, et etiam ad sublevandam cius paupertatem, quae maxime nunc aucta est morte sui patris ». Quaeritur: An, ct quomodo precibus sit annuendum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Peractis spiritualibus exercitiis loco ac tem­ pore arbitrio Episcopi praefiniendis, pro gratia absolutionis, dispensationis et rehabilitations ad S. Missae Sacrificium arbitrio eiusdem Episcopi, excluso tamm loco patrati criminis, necnon firma inhabilitate perpetua ad assequenda Renfieia curata, necnon ad Sacramentales Confessiones excipiendas, facto verbo cum SSmo. [Per summaria precum a. 1843]. ' Cf. N. 201 366 Curia Romana 4083. S. C. C., Silvaeducis, n mart. 1843. R. P. a Secretis S. Congregationis de Propaganda Fide, Sacri huius Ordinis definitioni subiecit de mandato SSmi facultatem expetitam a Vicario Apostolico Sylvac Ducis (Bois le Duc), nimirum indulgendi aliquoties parochis Vicariatus, ut per sacellanos suos implere possint onus applicatio­ nis Missae pro populo. Praenotandum in facto est non leves exortas esse in Belgio praesertim controversias, utrum Missae illius applicatio sit onus personale, ita ut per sacellanos seu vice-parochos impleri non possit. Huic controversiae causam dedit opus in lucem editum a sacerdote Varhoesen, qui onus illud personale esse demonstravit tum doctrina S. Alphonsi dc Ligorio, tum Sacri huius Ordinis resolutionibus. Praemittendum etiam est. in facto, iuxta statuta synodalia praesertim mechliniensia, Missam paro­ chialem, quae dicitur summa, cum cantu expleri statis horis, et ad eam concurrere plebem quae pro certo tenet eam Missam pro se applicari. Ex his factum est, ut parochi sive ob legitimum impedimentum, sive etiam abs­ que iusta causa, Missae illius celebrationem et applicationem pro populo sacellanis suis committere consueverint. Nec praetereundum est Vicarium \postolicum oratorem, de hac re consultum, responsum dedisse nonposst parochos absque iusta causa per sacellanos applicare Missam pro populo. Ex his factum est ut quamplurimae excitarentur controversiae, utrum onus revera sit personale, et quae esse possit iusta causa ut per alium adimpleatur. Haec erant EE. VV. patefacienda ut verba concessionis librare possint: agitur enim de rescripto, quod firmat regulam praesertim in iis ditionibus. Die, etc. Sacra, etc. cerisuit rescribendum: Pro facultate indulgendi parochis Vicariatus, ut per sacellanos Missam pro populo applicare possint in casibus verae necessitatis, et dummodo cx canonica causa fiat, facto verbo cum SSmo. Factaque de praemissis per Subsecrctarium S. Congregationis... relatione SSmo Domino Nostro, eadem Sanctitas Sua resolutionem Sacrae Congregationis in omnibus benigne approbavit et confirmavit. Proptereaque eadem Sacra Congregatio supradictam facultatem, superius descriptae reso­ lutionis forma ac tenore in omnibus et per omnia adamussim servatis, me­ morato Vicario Apostolico benigne impertita est. [Liber 186 Decretorum, p. 270]. " 4084. S. C. C., Firmana, 29 iul., 12 aug. 1843. In ecclesia extra sed prope moenia oppidi Campi Pheudoni Divo Patntio dicata repentur erecta Sacerdotalis Capellania sub titulo S. Antonii Patavini, cuius iuspatronatus favore descendentium quondam Gregorii Egidj dc Monte Florum fundator reservavit, onusque imposuit Capellano 5. C. Concilii 367 pro tempore litandi per seipsum duas Missas qualibet hebdomada, condi­ tione apposita, quod si Capellanus per seipsum non celebraret, excepta infir­ mitatis causa, dare teneretur alii Sacerdoti celebranti integram portionem omnium Capellaniac fructuum, quae proportionalitcr correspondent diei, qua Sacrum per seipsum facere omisisset. Huiusmodi fuit fundatoris volun­ tas. Ast ab anno 1691 usque ad annum 1831 in litteris institutionum neque verbum neque vola invenitur de cnunciata conditione, sed tantum dictum fuit, Capellano onus inesse duarum Missarum in suffragium animarum Sacripantis Pancaldi et suorum antenatorum celebrandarum. Capellaniac possessionem iniit anno 1831 Sacerdos Franciscus Bastoni, Asculanae Ec­ clesiae Cathedralis Canonicus, qui habita cognitione dispositionis testamen­ tariae usque ad annum 1839 veniam a Summo Pontifice petiit et obtinuit per alium Sacerdotem Capellaniac Missas celebrandi. Anno autem 1S39 S. C. Ep.et Reg. rescripsit, ut in futurum testamentaria dispositio fideliter observaretur. Quare anno 1841 in actu s. visitationis Emus Archiepiscopus decrevit: < 1. Qualora il Cappellano non celebri di persona le due messe in ogni settimana, dovrà rtlasciare il corrispondente fruttato giornahero al Celebrante, che avril supplito. 2. Ad evitare ogni inconveniente ed ogni que­ stione tra il Cappellano cd il Celebrante, il Cappellano esibirii in ogni anno al Nostro Vicario Foraneo lo stato attivo e passivo giurato dei reddito della Cappcllania. 3. Xon sia lecito di anticipare, nc posticipare le Messe, ma si celebrino ncllc singolc settimane a forma dei testamento ». Decreto non acquievit Capellanus Bastoni, quapropter huic S. Ordini exposuit, che trovandosi enormemente gravato da lal decreto, umilmeutc implora Ia revoca ed annullamento dello stesso, poichè per lo spasio di uti secolo e mezzo le Messe non sono state mai celebrate dai Ret tori pro tem­ pore, ma sempre e costantemente soddisfatte dai Sostituti celebranti. 1 Rettori adtiiupic della Cappellania hanno il miglior titolo d'un osservanza di circa 143 mini. Instantia Capellani de more remissa fuit Archicpiscopo, qui praenarrata confirmans retulit sanctionem appositam a fundatore in desuetudinem cessisse; patronorum vota expostulatis favere; reditus Capellaniac in annuis scutatis circiter 300 ab omni onere liberos supputari. lam conditiones in dispositione testamentaria positae adamussim adim­ plendae sunt , praesertim si respiciant causas pias: Clem., Quia lontingit .·, derelig.doniib. Atqui Capellanus Bastoni per voluntatem testatoris pinguem reditum ex Capellania habet: onerosae igitur conditioni ab testatore appositae aequissimum est, ut satisfaciat. Cum tamen litterae institutoriales Ordina­ riorum et Bullae apostolicac expeditae favore Capellanorum ab anno 1691 usque ad annum 1831 conditionem onerosam, de qua agitur, non expressis­ sent, iusta Capcllanis adfuit ratio praesumendi, per apostolicuin beneplaci­ tum sanctionem fundatoris esse sublatam. Gravis quidem agitur controver­ sia inter Doctorcs, utrum onera Missarum ac fundationum Beneficiorum et Capellaniamm perimi possint saltem centenaria praescriptione. Qui negant, Tridentinae praecipue Synodi nituntur Sess. 25, cap. 5, de ref. lamvcro Tridentinae Synodi sanctiones fuerunt munitae decreto irritanti ct J 368 Curia Romana clausula sublata. Huic sententiae potius, quam alteri adhaesisse S. Con­ gregationem plura eiusdem testantur folia. Dubium est: An infirmandum, vel confirmandum sit sacrae visitationis decretum in casu? Die 29 iulii 1843: Non proposita. Die 12 augusti 1843 Sacra, etc. respondit: Negative ad primam partem, affirmative ad secundam. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 103, p. 266-274, 297]. 4085. S. C. C., litt. (ad Ep. Canieracen.), 14 oct. 1843. S. Congregatio inter alia rescripsit: Ordinariorum essedc re cognoscere et perpendere, num revera necessitas urgeat, ut sacerdos duas Missas celebrare cogatur, nec aliter utendum con­ cessa hac iteratione, quam iuxta conditiones ab ipsis apponendas, habita locorum, populorum et paucitatis sacerdotum, ac proinde verae necessitatis ratione, de qua legatur Benedicti XIV constit. Declarasti, ad Ep. Oscensem anni 1746 2 et in eius opere De Sacrificio Missae, lib. 3, cap. 5 et 6. Ipso­ rum vero conscientia oneratur stricte, nec permissio concedatur generaliter, quasi privilegium alicui sacerdoti, sed ob peculiares casus, et necessitatis causa ab ipso (Ordinario) examinata, qui praeterea moneat parochos, quibus facultatem iterum, eadem die, secundam Missam celebrari concesserit, ne eleemosynam vel stipendium a quovis et sub quocumque praetextu pro ea percipiant, iuxta decreta alias edita a S. C., sed eam pro populo sibi com­ misso gratis applicent. [laber Litterarum 1834-47. p. 457, sq.]. 4086. S. C. C., Senogallien., 24 aug. 1844. Cum in eo statu sit Capellania instituta a Catharina Comitissa Bonafede in Civitate Senogalliensi, ut acre alieno gravetur, hodiernus illius possessor Felix e Comitibus Bonafede a S. hoc Ordine postulavit veniam alienandi bina rustica praedia ad eamdem Capellam spectantia, quorum alterum posi­ tum est in regione Rosello o Casebianche valons peritialis scut. 739.54, alterum in regione 5. Rocco valons scut. 769.41.5, ita scilicet, ut ex prioris fundi pretio putioribus saltem Capellaniae creditoribus satisfaciat, erogato, quod superest, in sui utilitatem, altero vero in solutum cesso Sacerdoti Pacifico Lauri, qui nomen habet exeeutivum contra Cappellaniam solemni re iudicata firmatum, et cum quo iam inita est conventio, cuius hodie petitur approbatio. . ■ Cf. N. 409c - Cf. N. 365. .S’. C. Concilii Rogatus Emus Episcopus, auditis intéresse habentibus retulit: Il Con­ siglio (intéressé habentium) ha trovata ragioncvolc 1’una e 1’altra domanda delPOratore c vi ha acconscntito con questa modificazione pero, che in quanto alia prima, la proposta vendita si faccia possibilmente a prezzo di sdma, ma sotto l’cspressa condizione chc ii prezzo medesimo venga impiegato nella dimissione de’ debiti cd investito 1’avanzo a favore della Cappellania; cd in quanto alla seconda, che si premetta un nuovo avviso di asta per avere, se fosse possibile, un prezzo maggiorc di quello offerto dal Lauri medesimo. Anche il Difensore della Cappellania ha riconosciuto necessaria 1'alienazione dcgli indicati duc fondi pel solo fine perô di soddisfame la passivité. Per la qual cosa son di subordinate parere, che meritino le promosse due istanze di essere accolte ne’ modi e termini espressi dal Difensore deputato ?■. Res itaque est de laicalis Capellaniae bonis alienandis, qua in re, quid­ quid sit de praecisa necessitate apostolici beneplaciti, tutius esse illud exqui­ rere videtur. Porro, attenta necessitate, permitti, ut bona ad pia opera desti­ nata alienari possint, non dubitatur ex Cone. Trid., Sess. 22, cap. n, de ref., quare inspicere erit in themate, num asserta necessitas demonstretur. His breviter degustatis dignabuntur EE. VV. dirimere dubia: I. An, et quomodo sit permittenda alienatio fundi vulgo Roscllo 0 Case­ bianche in casu? II. An, ct quomodo sit permittenda cessio fundi vulgo S. Rocco in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. et II. Affirmative, praevia affixione edictorum favore maioris et melioris oblatoris, adstante Defensore Capellaniae, ft cum onere investiendi, quidquid supererit post aeris alieni dimissionem, iuxta cotum Emi Episcopi. , j| [Thesaurus Resolutionum, torn. 104. p. 213-218]. 4087. S. C. C., Nanneten», 19 apr. 1845. Bis iam resoluta fuit haec causa, diebus nimirum 21 iulii 1S32 1 et 3 au­ gusti 1833.2 Post haec quotidie morbo ingravescente idem Presbyter per annos decem bis aut ter fere in hebdomade vehementer agitatus ab omnibus ecclesiasticis functionibus sese interdixit. Nunc vero quindecim abhinc mensibus adhibitis remediis a medico in his curandis morbis perito acce­ ptis fere pristinam recuperavit sanitatem: hoc enim temporis intervallo tres tantummodo easque leves passus est nervorum agitationes nocturno tempore. Supplices perinde huic S. Ordini preces porrexit, ut dignetur EE. W. clementia ipsum ab irregularitate dispensare, et ad Sacrificium offeren­ dum habilitare. Precibus iuncta est medici et Episcopi amplissima testatio de moribus Sacerdotis ( )ratoris, qua dicitur eum esse multo commendandum, ' Cf. N. 4040. : Cf. N. 4047. Vfl. 17 24 37° Curia Romana zelo animarum flagrantem, ipsumque aegritudine angi eu, quod ad inertiam sit damnatus. Unde quaeritur: An, et quomodo sil consulendum SSmo pro dispensatione et rehabilitation! in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Pro gratia dispensationis et rehabilitations ad SS. Missae Sacrificium cum assistentia alterius Sacerdotis, et cum reincidentia, si in morbum relabatur, arbitrio Episcopi, facto verbo cum SSmo. [Liber 188 Decretorum, p. 334 a tergo, sq]. 4088. S. C. C., Neapolitana, 2 aug. 1845. Caietanus De Hieronymo Civis Neapolitanus cum Clara Imar degente in suburbio Neapolis, quod audit Real Villa di Portici, solemne coram Ec­ clesia celebraverat matrimonium; deducta in domum suam puella, nuptiali cum ipsa thalamo per integrum biennium cubaverat. Hoc tempore exacto paternos uxor remeavit lares infirmitatem causata, septem tamen post men­ ses graviorem accessisse causam patefecit, quum coram Metropolitana se sistens Curia petiit: che non essendo basiati duc anni di costante consorziocol marito, si dichiari risola to di niun vigore il matrimonio a motive della causa dirimente d'impotenza. Vicarius autem Generalis rite absolutis quaestionis actis, sententia sua legitime prolata declaravit: Constare de naturali, perpetua et antecedenti impotentia Caietani De Gironimo, ac proinde matrimonium inter cum et Claram Imar initum ab initio fuisse et esse nullum. Causa in vim appellationis hodie proponitur S. Ordini dirimenda. Dispositioni insistens capitis 2, de frigid, et malefic, et can. 19, Cans. 27, quaest. 2, quibus statuitur, nullum reddi matrimonium, si vir nunquam coiverit nec coire possit cum muliere; utrumque in Caietano De Hieronymo verificari contendit mulieris Defensor. Et primum omnino constat ex con­ cordi utriusque coniugis confessione in iudicio solemniter emissa, licet coin nequivisse vir obtestatus fuerit ex physica vel ex morali temporanea indispositione, mulier vero pro causa allegavit partium virilium debilitatem; prae­ cipue vero ex probata per corporis inspectionem mulieris virginitate, eo vel magis, quod obstetricum depositioni coram medicis ct chirurgicae artis pe­ ritis manifestatae ipsorum unanime accessit indicium: che la fisica virginità esiste nclla Sig. Imar, giacchè lutte le parti, che ne menano alla conoscenza Cf. N. 40S8. Curia Romana 376 Res itaque est de Beneficiorum unione, a qua gcneratim loquendo ss. ca­ nones abhorrent quam maxime: cap. Ex parte, 12, de constit. Ast perpen­ dendum occurrit, quod si legitima intercedat necessitatis vel utilitatis causa, unio concedi identidem solet: can. 49, Caus. 26, quaest. 1. Porro inter cau­ sas legitimas recenseri a iure novissimo Cone. Trid., Sess. 24, cap. 15, dt ref. etiam illam, quando scilicet in Ecclesia Cathedrali vel Collegiata insigni adeo tenues Praebendae sunt, ut cum distributionibus quotidianis non sufficiant decenter Canonicis pro loci ct personarum qualitate sustentandis, nemo ibit inficias, atque S. Congregationis praxis demonstrat, ut in Eeronen.. 30 maii elapsi. lTota itaque disquisitio ad factum cohibenda, scilicet num a legitima auctoritate unio in themate patrata fuerit, num reapse legitima necessitatis vel utilitatis causa subsistat, num adnexa onera integra reman­ serint, num demum ad formam iuris, videlicet Capituli et intéressé haben­ tium consensus accesserit. Iam vero ex cit. cap. Cone. Trid, constat. Episcopos pollere facultate uniendi Beneficia Ecclesiis Cathedralibus. Ne­ cessitatis ac utilitatis ratione adactum Episcopum, insuper et iuris cen­ suram observatam fuisse ex unionis decreto deprehenditur. Dubium est: An, et quomodo confirmanda sit unio Beneficiorum in casu? Dic 5 decembris 1846: Non proposita. Die 23 ianuarii 1847 Sacra, etc. respondit: Affirmative in omnibus iuxta votum Episcopi. [Thesaurus Resolutionum, tom. 106, p. 472-476, tom. 107, p. 11.] 4095. S. C. C., Firmana, 23 ian., 6 febr. 1847. Resoluta fuit haec causa die 12 augusti 1843. 2 Huic vero resolutioni minime acquievit Bastonius, qui iteratis precibus nova causae propositioni impetrata, praeter repetita quaedam et alia contra laudatum decretum pro­ fert argumenta. Itaque quaeritur: I. An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Dic 23 ianuarii 1847: Non proposita. Die 6 februarii 1847 Sacra, etc. respondit ad /. In decisis. [Thesaurus Resolutionum, tom. 107. p. 52-56, 84]. 4096. S. C. C., Vig/evanen., 27 mart. 1847. Episcopus Viglevanensis exponit, anno 1809 Viglevani ab Equite Commendatario Presbytero loanne Merula fundatum fuisse orphanotrophium in quo hodie aluntur 16 orphani et tot senes valetudinarii, quot redditus patiuntur Illius administratores rogarunt Episcopum, ut auctoritate ordi1 Cf. N. 4092. 2 Cf. N. 4084. " S, C. Concilii 377 naria panum ecclesiam pro celebratione Missae et Eucharistiae administratione, 1’aschate excepto, senibus ct orphanis ibi receptis concederet. Hanc concessionem non excedere autumat Episcopus suam ordinariam facul­ tatem. Verum nihil proprio marte vult statuere, quapropter EE. VV. Reve­ rendissimas supplex orat, ut ipsum docere dignentur, num oratorium in dicto orphanotrophio decenter extructum, ab omni alio usu segregatum, necessariisque provisum comprehendatur in prohibitione SS. Concilii Tridentini, Sess. 22, de observ. et evit. in celehr. missar. Potestatem, qua olim Episcopi utebantur, concedendi per modum habitus usum oratorii a Cone. Trident., Sess. cit. revocatam fuisse ambigi non potest. Idem confirmatur Pauli V ep. encycl. a. 1615.1 Similem declara­ tionem nobis exhibet constitutio s. m. Benedicti XIV. Magno cum.2 Utrum vero huiusmodi prohibitio ea etiam ad loca, praeter domos privatorum, protendatur, quae religiosa vel pia sunt et nuncupantur: monasteria videlicet, hospitalia, orphanotrophia, gerontotrophia ct similia, in hoc tota, quae hodie proponitur, quaestio versatur. Et quamvis alii distinguendo inter loca religiosa, quae Episcopi aut alterius Ecclesiastici Praesulis auctoritate fue­ rint erecta, et loca pia sine tali auctoritate erecta, et priora in Tridentini prohibitione non comprehendi, posteriora comprehendi censeant: nihilo­ minus valido etiam niti videtur fundamento contraria sententia, quod ni­ mirum, etsi loca mere pia sint et absque Episcopi auctoritate fundata, adhuc in Tridentinac Synodi prohibitione minime comprehendantur; sed in hoc tantum differentiam inter religiosa ac mere pia loca versari retinendum est. quod oratorium in illis extructum illico sit Missarum celebrationi idoneum, minime vero id habere locum in iis, quae mere pia sunt, nisi praevia Epi­ scopi licentia: Clem., cap. 2, de praebend., cap. 1, de eccl. aedif. Hisce maximum videtur robur adiicere resolutio, quae prodiit a S. C. Ep. et Rcg., die i> WH Precibus ad eumdem Archiepiscopum remissis, ut referret de enunciati Clerici qualitate, moribus, idoneitate quoad scientiam, necnon peracto expe­ rimento referret, utrum Missale rite legere valeat ct cruces efformare absqut periculo effusionis calicis, referret tandem ex iurata peritorum physicorum fide de statu visivae potentiae, et utrum probabile periculum adsit illius immutationis, ita respondit: Clericus Caietanus 1). die 3 octobris h. a. 24 annos aetatis complevit; semper bonis moribus praeditus fuit et scien­ tiae sufficientia dedit specimina. Ad quaestiones a S. Congr. Concilii pro­ positas i. utrum in Clerico Caietano adsit deformitas, quae scandalum generet in populo, vel divinis praestet impedimentum; 2. utrum Missale S. C. Concilii 383 legere valeat, et cruces efformare absque periculo effusionis calicis? peracto experimento respondemus ad 1. Negative, ad 2. Affirmative . Quoad visivam potentiam duo physici periti haec de illo seorsim retulerunt; alter nimirum: Oculos physiologice perfecte dispositos habet, et normalem visivam potentiam; alter vero: Acies oculorum incolumis et bona est, neque in forma aut constructione eorum quidquam reperi, quod signum praeberet, eum oculorum malis umquam affectum iri. Imprimis certum est, homines staturae parvae nullo textu iuris irregu­ lares declarari; sed datur pro regula generali ex iure deducta, quod ille corporis defectus irregularitatem inducit, qui congruum Ordinis exercitium impedit, aut qui notabilem deformitatem horrorem prae se ferentem aut ac risum moventem affert, de quibus iudicium pertinet ad Episcopum, ut uno consensu tenent Canonistae et cum ipsis haec S. Congregatio. Iam vero in casu Archiepiscopus Taurinen. suum Clericum ex defectu praesertim staturae ita irregularem habet, ut dispensationem, si dari posse contingat, petendam unice velit in oratorio privato ad altare notabiliter minus altum Praeterea nulla neque utilitas, neque necessitas Ecclesiae procedit ex Caictani promotione, praesertim si Missa ab eo in privato oratorio esset cele­ branda, ac proinde finis promotionis deficere videtur. Attamen pro dispen­ satione facit causa Mexicana, 12 iulii 1721,1 in qua arbitrio Archiepiscopi relictum est dispensare cum Clerico, qui staturam 5 palmorum ac duorum tertiorum alterius palmi mensurae Romanae non excedebat, dum Clericus Caietanus 6 palmorum altitudinem fere attingit, et solum petit facultatem celebrandi in oratorio privato, quo etiam modo praecaverentur illa incom­ moda, propter quae irregularitas inducta est: nam ibi nullum scandalum, nulla admiratio, nulla irrisio populi formidanda, et Sacrum congrue per­ ficere posset Orator. Accedit ardens patris desiderium et Archiepiscopi Taurinen. bonum testimonium de Clerici scientia ct moribus. Quibus habi­ tis dispensatio simpliciter et absolute posset concedi, ut factum est in si­ millimo irregularitatis casu in Acheruntina et Matheranen., relata die 8 au­ gusti 1846 per summaria precum: in ea siquidem Oratoris statura non excedebat 5 palmos cum tribus alterius palmi partibus, ita ut saltem aequalis sit Clerici D. statura. Quaeritur: An, et quomodo precibus sit annuendum in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Consulendum SSmo, ut concedatur facultas Archiepiscopo pro suo arbitrio et conscientia dispensandi et habilitandi Clericum Cmetanum D. ad omnes Ordines usque ad Presbyteratum inclusive, servatis servandis, dummodo celebret in oratorio privato vel in ecclesia hora minus fre­ quentata. [Liber 191 Decretorum, p. 259]. 1 Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 52, 53. 3δ+ Curia Romana 4102. S. C. C., Capuana, 26 febr. 1848. Ad simplex Beneficium S. Paulini in Cathedrali Ecclesia Capuana ercctum Thesaurariam nuncupatum, cuius iurepatronatus activo Civitatis Capuanae Communitas potitur, e vivis erepto ultimo eius Rectore, comitiis indictis delectus dic 10 februarii 1842 fuit nobilis vir Sebastianus Boccardius ex eadem Civitate Sacerdos. Quare ad Enwm Antistitem electum praesentan­ tes Municipes petierunt, ut ille canonica Beneficii institutione donaretur. Verum antequam de praesentati idoneitate iudicium ederet, Emus Archipracsul sibi in animo esse pandit er de pertinentia iurispatronatus ad Capuanam Civitatem deque Beneficii indole disquirere. Tandem vir ille Emus dic 15 februarii 1S47 decrevit: Sacerdotem Sebastianum Boccardi nominatum et praesentatum ad Beneficium... utpote minime idoneum esse repellendum ac reiidendum, prout tenore praesentium ipsum reiicit ac repellit. Unde Boccardius ad hunc S. Ordinem appellavit. In iure exploratum est, neminem ad Beneficium praesentari posse, qui praesentationis tempore habilis atque dignus non sit; quare sancitur a 'I ndentina Synodo, Sess. 25, cap. 9, dc ref. Episcopum posse quidem et teneri praesentato a patrono laico institutionem denegare, si idoneus et dignus repertus non fuerit, cui consonat universa Canonistarum caterva. Num autem Emus Archipraesul iure meritoque Boccardium minime idoneum ad Beneficium decreverit, ex ore ipsius erui poterit: Petitioni, inquit, obstabat intimus conscientiae meae sensus, qui optime informatus pluribus abhinc annis de illius pessima vitae ratione, de nulla rerum sacrarum peritia, dc supina imo etiam litterarum ignorantia, pingui hoc Beneficio (annuorum 548 aureorum et 76 assium Regni Neapolis) indignum existimavi, et canonicam idcirco institutionem denegavi, tamquam non idoneo... Verum nonnulla acta mitto, quae insuspecto tempore colligere potuit huius meae Curiae Fiscalis Promoter... Mihi videtur abunde satis ex iis actis constare meam haud me fefellisse sententiam quoad Sebastianum... Totos pono dies noctesque ludis aleatoriis cunctisquc legibus vetitis ducere Sebastianum haud ignorat universa Civitas Capuana . At vero Boccardii Defensor decretum Archiepiscopalis Curiae necessario infirmandum esse, utpote nullo valido fundamento sustentatum, mordicus contendit. Et imprimis praesumptionem iuris pro sui clientis habilitate af­ fert, qua sancitum est, quemlibet bonum vel idoneum haberi ad Beneficium, nisi malus probetur vel contrarium luculenter appareat: Cap. Dudum 16 et ult., de praesumpt. \tqui Archiépiscopale decretum hominis praesumptioni tantum nitebatur, ergo haec, utpote minus fortis praesumptio, a fortiori necessario eliminatur. Quamquam et supervacaneum existimat de habili­ tate quaestionem in themate instituere, ubi non dc ecclesiastico, sed de mero laico Beneficio res est; attamen etsi de Beneficio ecclesiastico ageretur, nec leviter causa immutaretur Nam singularem Boccardi morum integri­ .S'. C. Concilii 385 tatem laudabilcmque vitae rationem satis in aprico esse ait ex amplissimo spectatissimorum virorum cuiuscumque Ordinis testimonio, tum ipsius Emi Archiepiscopi facto, qui eum et pingui ecclesiastico Beneficio et ani­ marum ministerio dignum putavit. Adiutoremque Parocho Ventriglia desi­ gnavit: indeque arguit, quod qui semel aptus gravioribus officiis obeundis religione, scientia atque honestate perficiendis habitus fuit, iniuria dein a simplici clavium servandarum officio (quod unicum in casu Bénéficiât! munus est) repellatur. Neque aures praebendas esse monet iis, quae a testi­ bus dc Boccardii prava consuetudine cum femina quadam, necnon dc sua incomparabili ludendi libidine enarrantur. Illos nempe singulatim expendens ostendit, nullam sibi ipsis conciliare posse fidem. Dubium est: An decretum Emi Arch iepiscopi dici /5 februarii 1847 sit confirmandum. tel infirmandum in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit : Xegative ad primam partem, affirmative ad secundam. (Thesaurus Resolutionum, torn. 108, p. 52-61]. 4103. S. C. C., Lunen.-Sarzanen., 26 febr. 1848. Extat in Cathedrali Ecclesia Sarzanen. Beneficium simplex S. Thomae, uinuorum redituum scutat. fere 600, eiusque iuspatronatus migratum hodie repentur in Marchioncs De Fornari, ius autem instituendi manet penes Capitulum praefatae Ecclesiae, in quod fundator ipse contulerat. Extat item in ecclesia S. Mariae d’Albaro ex Dioecesi lanuensi Beneficium simplex ab mno 1816 titulo abbatiali auctum, cuius iuspatronatus spectat pariter ad eosdem Marchioncs De Fornari. Unum et alterum Beneficium vi Brevis jpostolici insimul subjective uniri obtinuit anno 1S18 eorum patronus Joan­ nes Dc Fornari una eum Rectore Presbytero Martini, qui tum temporis itriusque Beneficii possessor reperiebatur. Qua de re acris exarsit contro­ versia, quae a S. Pontifice rescripto diei 13 aprilis superioris anni ad hunc S. Ordinem ablegata fuit. Antistes Sarzanensis dc more rogatus voto acriter protuctur Capituli par­ es affirmans nullam adesse causam petitae unionis absolvendae, quae et Capitulo et Dioecesi gravis praeterea foret detrimenti. lain vero instant patronus et Franciscus Poggi nuper ad utrumque Bene­ ficium nominatus, nihil refragante Synod. Trident., Sess. 14, cap. 9, de ref. Summum Pontificem posse unire praedicta Beneficia in distinctis Dioecesi­ bus posita ex iusta causa, quam ab anno 1818 perseverare adhuc contendunt, aim quod abbatialis ecclesia S. Mariae d’Albaro congnia aliunde sustenta­ tione deficiens ita provideretur, tum quod divinus cultus in praefata eccle­ sia valde augeretur. Nec ullum exinde damnum capellae aut Ecclesiae Sarzanensi obventurum erit, quia Ecclesia ipsa assignato semper idoneo tutoque fundo ad sustinenda onera omnia, quibus antehac Beneficiatus tenebatur, «c sine ambage consequeretur id. quod Beneficiatus ipse vel quandoque non Vel. VI 25 Curia Romana Λ’. C. Concilii praestitisset, si pecuniae cupidus, vel sero, et quandoque etiam nonnis: coacte per iudiciales actus. Nullam pariter iacturam illatam iri iuribus Capi­ tuli, cui institutio ad Sarzanense Beneficium nullius sane est emolumenti, Contra vero vehementer instat Sarzanense Capitulum, multas casqut pergraves rationes petitae gratiae obstare, nullamque legitimam causam eam suadere. Sane clamant textus in cap. Cum accepissent et cap. Ex parti, de constit. uniones esse omnino odiosas; uniones vero Beneficiorum, quai sita sint in distinctis Dioecesibus, apertissimis verbis prohibet Triclentina Synodus, Sess. 14, cap. 9, de rej. Quare etsi in Pontificis potestate sit huiusmodi gratias elargiri, tenendum tamen est, nonnisi gravissimis urgentibus causis eum hac potestate uti debere. Idem dicas, si petita unio ex parti voluntatis fundatoris spectetur. Poiro nullam prorsus contendit Capitulum sesc exerere in themate causam nec urgentem nec adaequatam. Si necessitas inspiciatur consulendi congruae Abbatialis Ecclesiae d’Albaro, Beneficium illud nec paroeciale esse nec canonicale, sed simplex dumtaxat: nulla autem lex est, quae congruam praefiniat pro simplicibus Beneficiis. Quod si patroni assertioni fides adhiberi vellet, summam scutator. 70 congruam omnino putat sustentationi Rectoris simplicis et filialis ecclesiae. Rursus etiam in hypothesi, quod Rectori Abbatiae congrua aliqua tribuenda foret, sustinet adhuc Capitulum, eam supplendam esse a patrono, nisi iuspatronatus amit­ tere velit: S. C. in Tiburtina, 15 decembris 1827. 1 Dc asserta autem utilitate perpendit Capitulum eam in themate aequivalcre debere necessitati. Bis disputatis dignentur EE. PP. dirimere dubium: An sit annuendum precibus quoad unionem Beneficiorum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 108, p. 74-84]. alto silentio conderetur, idque tum, ne ulla infamiae nota accusato Parocho inureretur, tum, ne in eius odium et vexationes incurrerent, qui sibi cun­ ctos propemodum oppidanos acre alieno devinctos retinebat. Hisce igitur testimoniis adhaerens Episcopus omnimodam sibi induxit persuasionem dc accusati Parochi improbitate, atque ideo re sedulo perpensa, ususque facul­ tate Episcopis tributa a Cone. Trid., Sess. 14, cap. 1, de ref., die 25 maii 1846 sacram inter visitationem adstantibus suo a secretis Presbvtero et Vicario Generali, criminoso Parocho < v informata conscientia suspensionem indixit ab omnibus eius functionibus sive sacerdotalibus sive paroecialibus. Et quoniam aequam iustamque quodammodo habuit Episcopi deliberationem, seque ipsum recepisse videbatur inquiens: que s'il avait quelques torts, tout ce qui venait de passer, était propre à le faire rentrer en lui même, Episcopus decreti illius exequutioncm ad Calendas Iulii suspendit ea confisus spe, ut hoc temporis intervallo reus vitae suae consuetudinem penitus immutaret. Verum biduo post Episcopn nuntiatum est, in omni genere scelerum ct flagitiorum rursum sese Parochum volutasse. Quamobrem facti veritate com­ perta decretum suspensionis die 15 iunii exequi mandavit. Quoniam vero hoc altero Episcopi decreto primum ante tempus prae­ stitutum immatura fuerat exeeutione donatum, suas idcirco querelas Piveteau absque mora obmovit Metropolitano Burdigalensi per epistolam ad cumdem datam die 16 iunii cum inserto decreto suspensionis a die 25 maii comminatae. Ac interim sub speciem interpositae appellationis autumavit impune se posse violare suspensionem, quemadmodum re vera violavit tum se a divinis nequaquam abstinendo, tum nonnullis libere fungendo Parochi muneribus. Quo factum est, ut Episcopus dic 24 iunii tertium con­ diderit decretum, quo duo priora confirmavit, cumque irregularem cx delicto pronunciavit, reservata sibi facultate sive suspensum absolvendi, sive irre­ gularem gratia dispensationis afficiendi; simulque egit, ut novum decretum in parochiali ecclesia publice denunciarctur. l’t autem et huius sanctionis viribus se posset subtrahere Pivcteau, dic 26 iunii Episcopum convenit secum afferens medici cuiusdam testimonium, quo probans Episcopo, se morbo fuisse correptum iam inde a die 28 maii, fieri omnino non potuisse inferebat, ut ipse rcccntiora flagitia queis fuerat insimulatus, valuerit perpetrare. At animadvertens Episcopus eum pridie, quam in morbum incidisset, suas libidines repetiisse, continuo in hisce agnovit posuitque infirmitatis causam, camque improperavit Parocho, qui nullo sc tueri posse noscens mutus abivit, atque ab eo eiusque triplici decreto die 29 iulii ad Archiepiscopum Burdigalensem provocavit. Primo absonum ait episcopale suspensionis indicium, utpote quod se nec monito, nec audito, omnique via suae defensionis pro­ hibito fuerit pronunciatum; deinde magnopere queritur, quod neque prolata in st· ipsum testimonia, neque nomina testium detegere potuerit; demum nova sibi illata crimina penes Archiepiscopum nititur excusare; finemque imponit minitando sc quoddam typis mandaturum detestabile volumen. Archiepiscopus, ut primum Parochi epistolam eiusque querelas accepit, continuo mancum nullumque ob praetermissas canonicas monitiones et alias solemnitates decretum suspensionis agnov it. idque Episcopo significare 386 4104. S. C. C., Lucionen., 8 apr. 1848. Lucionensis Episcopus, quum graves undique accepit questus de prava vivendi ratione corruptisque moribus SacerdotisPivetcau, qui iam ai8annis quamdam ex praecipuis illius Dioecesis Paroeciis perpetuo titulo in oppido Roche-Serviere administrabat, nec cum tum primitus in vitia flecti audivit, sed in hisce iamdudum sordescere: tamen omnia perinde ac penitus ignora­ ret, adeunte se reum benigne excipere visus est cumque hoc pacto ad bonam frugem studuit revocare. Sed Pivetcau patriam nequior, quam discesserat remeavit. Nam omnis improbitatis exempla ipsum haud puduit instaurare Quod cum diu optimum patrem et pastorem latere nequiverit, mox in cum igi iussil secretam inquisitionem, c.x qua ingens scelerum congeries emersit Qui testes in ea veniunt inquisitione, omnes fere ab ipso Episcopo fuerunt intei rogati, omnes erant viri gravitate et pietate spectabiles. Hoc autem sub testando sibi cautum voluerunt, ut quod ipsi essent iureiurando affirmaturi 387 Curia Romana .S’. C. Concilii properavit. Cumque hic, quidquid in Parochum egerat, rite egisse respondis­ set tum S. huius Congregationis, tum immortalis memoriae Bened. XIV auctoritate (const. Ad militantis) fretus,1 ipse hortari coepit Episcopum, ut illi ex bono et aequo errati veniam concederet poenasque remitteret. Recusante vero Episcopo, ipse decretum Episcopi nec confirmandum, nec infirmandum ccnsuit, sed temporarium illud esse pronunciavit. Tunc Epi­ scopus rem universam supremo arbitrio Pontificis Maximi detulit. Huiusce rei paulo post conscius Piveteau et ipse ad Principem Sanctissimum dabat supplicem libellum, in quo instat, ut canonica in se instituatur inquisitio, qua suam demum innocentiam ostendere valeat. Quae contra suspensionis sententiam facere videntur, sunt: i. faculta­ tem Episcopis a Tridentina Synodo tributam in cap. i, Sess. 14, de ref. interdicendi clericis ascensum ad Ordines ex quacumque causa etiam ob crimen occultum, quomodolibct etiam cxtraiudicialiter, non esse protenden­ dum ad secundam illius capitis partem, ubi agitur de suspensione ab Ordi­ nibus et gradibus iam susceptis, nisi observetur forma iudiciaria a ss. cano­ nibus praescripta; 2. etsi amplissima facultas Episcopis per Tridentinum attributa in cap. 1, Sess. 14, de ref. locum sibi vindicet etiam in Ordinum susceptorum suspensione, in casu tamen Archiepiscopus illam Episcopis minime concessam opinatur, cum non modo de criminibus occultis, sed de publicis etiam agatur; 3. quamvis etiam de occultis tantum criminibus age­ retur, non ideo tamen sustinenda esse videtur lata suspensio ex defectu iudicii summarii et secreti: Clem. Saepe contingit, de verb, signi/., ct cap. Statuta, 20, de haeret., in 6. Ex adverso autem opponuntur: 1. Si excipias Gibert ac Van-Espen, reliqui ss. canonum interpretes unanimiter sentiunt, ex dispositione cap. 1, Sess. 14. de ref. Episcopis licere suspensionem etiam a susceptis Ordinibus decernere ex quacumque causa, etiam ob crimen occultum, quomodolibct cxtraiudicialiter, ut disertissime docet Bened. XIV, De Synod. Dioeces., cap. 8, n. 3; 2. exceptionem autem ex eo petitam, quod in concursu criminum publicorum cum occultis haud liceat Episcopo uti facultate per Tridentinum concessa, subtilitatis potius argumentum exhibet, cum data facultas per clausulam cx quacumque causa, nulli prorsus limitationi subsit; 3. argumentum demum dc summario processu a iure antiquo proficiscitur, quod post Tridentinum quanti sit faciendum, facile quisque videt, praesertim cum S. C. declaraverit, Episcopum in huiusmodi poenis decernendis non teneri dicere causam suspensionis, seu delictum manifestare ipsi reo, sed tantum Sedi Apostolicae.sireus ad eam recursum habuerit: in Vercellen., 21 mardi 1643.2 Porro in cap. 1, Sess. 14, de ref. nulla datur appellatio nec in devolutivo, nec in suspensivo, sed tantum recursus ad Apostolicam Sedem, uti colligitur ex cit. const. Bened. XIV, Ad militantis, § 38, cui deinde Episcopus tenetur suspensionis causas aperire: ac proinde huiusmodi recursus abunde supplet appellationis defectum, nec reo intercluditur aditus de sua sibi defensione comparanda. ^Ή·Β| Demum, quamvis non desint nonnulli ss. canonum Doctores,qui existi­ mant, irregularitatem non contrahi cx violatione suspensionis, quoties haec mere poenalis agnoscatur, ea tamen est sententia universaliter admissa, ut absque ulla distinctione irregularitas incurratur oh spretam suspensionem, sive haec proprie censura sit, sive poena: arg. ex cap. 1, de sent, et re iudic.. in 6, cap. 1, de sent, excorn., ibid. Placeat itaque EE. VV. quae sequuntur dirimere dubia: 1. An suspensio lata ex informata conscientia sustineatur in casui 2. An ab huiusmodi suspensionis decreto detur appellatio ad Metropoli ta­ nnin, seu potius sit tantum locus recursui ad S. Sedem in casu? Ft quatenus affirmative ad primam partem, negative ad secundam: 3. An constet de legitimo indicato Metropolitani Burdigalensis in casu? 4. An Parochus ob violatam suspensionem contraxerit irregularitatem in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative ad formam cap. ·. Sess 14 Condi. Trid., de reform. Ad 2. Negative ad primani partem, affirmativi ad secundam. Ad 3. Provisum in praecedenti. Ad 4. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 108, p. 135-165]. 388 «· Cf. N. 326. « Cf. N. 2642. 389 4105. S. C. C., Tolentinaten., 8 apr. 1848. Dilata fuit resolutio huius causae dic 28 augusti 1847; 1 modo vero reproponitur. Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 3. Affirmativi iuxta votum Episcopi, facio verbo cum SSmo. [Thesaurus Resolutionum, torn. 108, p. 175]. 4106. Fanen., 10 iun. 1848. Erecta fuit in ecclesia parochiali S. Gcorgii Fanensis Dioecesis capella SS. Crucifixi, cuius iuspatronatus gravabat bona ad hoc devincta Familiae Lavarelli Ravennatcnsis, quodque postmodum simul cum dictis bonis devo­ lutum est ad Rcv. Cameram Apostolicam, quae usque ad annum 1837 onera turipatronatus adnexa fideliter implevit. Quoniam vero ob temporum iniuriam non modo altaria ct capellas vetustate collabcntes, sed totum S. Gcor­ gii ecclesiae aedificium iamdiu fatiscens ruinam minitare compererit Episco­ pus, anno 1S40 interdicto praefatam ecclesiam supposuit. Et cum nulla prorsus reparatio sufficiens aptaque videretur, sed nova funditus requireretur wSH ' Cf. N. 4099. ■i J 90 Curia Romana aedificatio: Parochus capellarum patronos monuit, Familiam scilicet Lconelliam Scnogalliensem, quae capellae alterius patronatu fruebatur, ct Rev. Cameram Ap., ut pro rata ad respectivae capellae reaedificationem contri­ buerent. Dum vero Familia Leonelli propriam agnovit obligationem libenterque professa est, se quotam expensarum subituram, onus e contra Rev Camera Ap. suscipere recusavit. Preces tunc dedit Parochus SSmo D. N., ut summa scut. 205 in constru­ ctione capellae SS. Crucifixi collata a R. C. A. sibi solveretur; quae cum fuerint a SSmo ail S.C. remissae, informatio tum a R.P.D. Pro-Thesaurario, tum ab Episcopo exquisita est. Respondit ille, iam inde ab anno 1841 Paro­ chi petitionem a R. C. A. fuisse reiectain, familia enim Albani, a qua praedi­ ctum iuspatronatus in Rev. Cameram Ap. devolutum est, prout in actu publico habetur, ad nihil aliud teneri, quam ad solvendum quolibet anno ecclesiae duos modios frumenti altari SS. Crucifixi ecclesiae S. Georgii et ad sustentandam supellectilem istius altaris: ab hac obligatione vero legitime non posse deduci illam restaurandi ecclesiam et capellam, imo quaestionem posse moveri, num sit obligata hereditas Albani ad expensas conservationis vel altaris tantummodo. Hinc Parochi iuia ad illud unum constringi, ut ad conservationem altaris cogere posset hereditatem Albani, omnino autem in hoc praetergressum esse illum limites, quod non patronum rogasset, ut quomodo magis conveniret, ad restaurandam capellam patronatam concur­ reret, sed expensas suo arbitrio in restauratione iam peracta factas resarciret. Episcopus autem confirmata factorum historia testatur obligationem manutentionis altaris et supellectilium tum ex actis s. visitationis, tum cx tabulis illius Curiae abunde constare. Dein addit: R. C. A. eadem, qua ceteri, adstringi obligatione mihi plane videtur, utpote quia, cum ad perpe­ tuam altaris manutentionem teneatur, quod indubium est, eodem iure ad illud dc novo exstruendum teneri eam arbitror, si iniuria temporum vel alia quacumque de causa in eum casum adductum sit. ut Missae ibidem iuxta fundationis legem celebrari amplius nequeant ». Duo in hac controversia inquirenda sunt: 1. num R. C. A. uti cessionaria bonorum, quibus iuspatronatus inhaeret, ad altaris manutentionem obligetur; 2. utrum ad eam teneatur expensarum summam, quam Parochus postulat. Primum autem a R. C. A. reficiendum censet R. P. D. Pro-Thesaurarius,quia nullo pacto in instrumento emptionis venditionis dc altaris manutentione cautum est, neque ab onere refectionis supellectilium legitime posse deduci onus manutenendi altare. Posita vero obligatione nunquam tamen patronam teneri tuetur ad solutionem summae petitae, quia non modo excedens appa­ ret, sed insuper arbitrarie insumpta fuisse videtur. Parochus econtra in exhibita iurium allegatione statuit primum indolem iurispatronatus in casu esse vere realem, ceu probant facta eloquentissima transitus iurispatronatus cum bonorum universitate ad quoscumque possessores, ex quo infert, R. C. A. non modo ex generalis iuris regula teneri ad altaris dispositionem, sed etiam ex speciali fundationis lege. Hinc observat, nullo in pretio habendam esse onerum restrictionem in instrumento venditionis favore Emi Card \lbani cum Ecclesiae praeiudicio peractam, praesertim cum non liceat S. C. Concilii 391 patrono conditiones et onera fundationis immutare. Quod autem patro­ nus exsequi teneatur novam ecclesiae structuram, pluribus Parochus demon­ strat. Et primum ordo symmetricus plurimum in ecclesiis per ss. canones commendatur et comprobat usus universalis: ac proinde patronum teneri se conformare formae et structurae ecclesiae in casu idcntico firmat Card, de Luca, De iurepair., disc. 84. Neque diversa S. Congregationis praxis. In casu porro competens terminus nec potuit, nec debuit ab Ordinario praefigi, nam cum R. C. A. respectu Episcopi habenda sit velut Superior, nequit inferior legem dicere Superiori, et propterea sola interpellatio, quae eidem facta est, plus quam sufficiens reputatur. Unde nullus ambigendi locus relinquitur, quin R. C. A. non solum ad expensas peractae reaedificationis teneatur, sed etiam integram debeat persolvere summam scut. 205, quam vere in capellae patronalis reaedificationem fuisse insumptam accurata et fidelis periti relatio testatur ab Episcopo transmissa, eo vel magis, quia reaedificatio ecclesiae non iam arbitrarie, sed ex necessitate peracta est, ut monet Episcopus, et quia summa scut. 205 minime censenda est excedens, »i attendatur ad ingentem et conspicuam summam scut. 2400, quam Paro­ chus pro totius ecclesiae reacdificatione corrogavit. Unde quaeritur: An, et ad quid teneatur Rev. Camera Apostolica in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Rev. Cameram Apostolicam teneri ad refe­ ctionem expensarum pro capellae, de qua in precibus, reaedificatione iuxta petita, et notificetur eidem Rev. Camerae Apostolicae. [Liber 191 Decretorum, p. 472]. 4107. S. C. C., Capuana, 15 iul. 1848. Capitulum Collegiatis Ecclesiae S. Michaelis Archangeli Oppidi Martianisii Capuanae Archidioecesis unius agri prope viam militarem seu regiam dominium habet. In hoc autem quum praeterito anno Procuratoris seu Camerarii munere in ea Collcgiata fungeretur Canonicus Benedictus Pctruoli, duas supra viginti populos excidi curavit, hisque divenditis pretium recepit 29 ducatorum ac granorum 50 in Capituli utilitatem impendendum. Accidit proinde ut comitia a Capitularibus Martianisiensibus haberentur, in quae cum convenire noluissent Capituli Dignitates, ad quas convocatio et praesidentia comitiorum spectabat, quidam Canonicus Thomas Santoro, qui inter Canonicos primae erectionis haud recensebatur, eadem convocavit tisdemque praefuit, ubi Canonicus Petruolius Procuratoris munere fuit orbatus tum quia iniussu Capituli populos abscidisset, tum quia trimestres rationes haud reddidisset. Item Petruolio per apparitorem archiépiscopales literae traditae fuerunt, quibus edicebatur: Ella coi taglio arbitrario degli al­ beri del fondo di proprietd di questa Collcgiata senza autorizzaziom e le solen­ nité volute dalle leggi è andata contro Ia decretale di Paolo II, Ambitiosae. 1 ’C un., Λ rehui ecclesiae non alienandis, III. 4. in Extravag. coin., Curia Romana S. C. Concilii Io percio la dichiaro decaduta dalla procura della stessa Collegiata, e sospcsa a divinis, e le ordino di ritirarsi nel Monastero di S. Pietro a Cesarano sinu a novella disposizione. Poenae gravitate perculsus Canonicus Petruolius sequi Capituli gesserit: indubium erit in poenas eum incidisse latas per Extra­ vagant. Pauli II, eo vel magis, quod secundum relationem decem Cano­ nicorum pretium pro arboribus assecutum ex quinque colonorum artis agrariae peritorum iudicio nimis tenue est existimandum. Hisce breviter expositis dirimendum subjicitur dubium: eam haud merentem persentiens apud hunc S. Ordinem recursum habuit, ac supplex petiit, ut archiépiscopale decretum, tamquam omni justitiae ad­ versum, revocaretur. Facultate interim ex Summi Pontificis indulgenti, facta Petruolio Sacrum litandi, huius supplex libellus ad Archiepiscopun Capuanum remissus fuit, ut auditis Martianisiensibus Capitularibus in senptis referret de aetate, vita, moribus Oratoris, ct causis sibi inflictae su­ spensionis ademptaeque eidem procurationis Capituli, necnon dc caesarum arborum natura et pertinentia. Petruolii Defensor praeprimis adducit strictissimum iuris criminalis principium, poenas videlicet ob crimen, censuras ob delicta irrogari; quinimo ad hoc, ut quis censuris ecclesiasticis, praesertim suspensione, ceu interdicto a divinis possit plecti, grave a iure canonum facinus requiri. Hinc totus in eo est, ut criminis vel levem suspicionem a cliente eliminet, ac qualibet poena indignum ostendat. Non enimjn excidendis populis Petruolius caruit Capituli mandato, cum duo Deputati, qui ex consuetudine capitularium ne­ gotiorum curam caeterorum etiam Canonicorum nomine gerunt, reni sci­ rent, immo inherent. Neque obstant non observatae iuris solem ni ta tes. Nam arbores huiusmodi regiis expensis satae dono Martianisiensi Capitulo datat fuerunt tamquam domino fundi, in quo illae radices figebant, ea tamen sub conditione, ut novis succrescentibus populis, veteres inutiles succiderentur ne viae aspectus deformaretur. Quare non arbores, sed pretium earuindem vetustate laborantium donatum fuisse videtur, ad quod assequendum nullus quidem sanae mentis assereret a Capitularibus praemittendas esse iuris solemnitates. Porro Petruolius nullum attulit Capitulo damnum per arbonmi incisionem, earumque alienationem, quinimo magnae eidem fuit utilitatis, nam loco ducatorum 22 per artis agrariae peritum statutorum in licitatione earum pretium ad ducata 29 et grana 50 excrescere fecit. Mox idem Defensor Petruoli vitae rationem ecclesiastico viro condignam semper fuisse contendit; quoad censuras vero a Capuano Archiepiscopo latas ait, eas nihili faciendas esse, quia easdem non antecessit canonica monitio a iurc requisita;capitulare vero concilium, quo orbatus Procuratoris officio Petruolius fuit, haud legitimo more habitum erat. E contra qui partes Capuanac Curiae patrocinandas suscepit, postquam pluribus exprobravit criminibus Petmolium, urget iuxta Extravagante Ambitiosae sanctionem nemini licet res Ecclesiae distrahere, nisi duo simul concurrant: venia Summi Pontificis ac vehemens ct praecisa Ecclesiae utilitas Iam vero arbores, etsi simpliciter donatas, in Capituli dominium transie­ runt, atque ideo rerum ecclesiasticarum naturam induerunt. Neque res utilis erat Capitulo, arbores enim nullum damnum fundo afferre poterant, neque necessitas excidendi urgebar, quum essent alberi a punta, non ancora maturi al taglio, potevano col tempo ingrandii mul deductae in pactum inter nominantes et nominatum, tunc utique (.uria Romam: 4£0 cam vitiare. \ erum in casu omnes conditiones nominationi appositae ad bonum Ecclesiae directae fuerunt, neque inter nominantes et nominatum in pactum deductae. Demum quoad exclusionem Confratrum arguit: ex ipsis tres, ut omnes testantur, non fuerunt Confratres; quartus vero, nempe Caietanus D’Adamo expulsus quidem fuit, sed postea antequam nominatio fieret, revocatus, imo et suffragium dedit; quoad admissionem vero Con­ fratrum non professorum probat, eosdem uti tales pluribus antecedentibus Confraternitatis resolutionibus intervenisse et uti tales semper ab omnibus fuisse habitos. Decernant igitur EE. PP. dubium: A/ι, et quomodo sit confirmanda vel infirmanda sententia Curiae Arcluepiscopatis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative ad primam partem, affirmative ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, tom. m, p. 191-209]. 4124. S. C. C., Camerinen., 3 iul. 1852. Ad tramites fundationis canonice erectus est anno 1744 Canonicatus Altini in Metropolitana Ecclesia Camerinensi, nonnullis tamen adiectis con­ ditionibus, quas inter recensebatur, ut Canonicus pro tempore debha pagan la mezza annata. Porro triennio iam a capta Canonicatus possessione detretanti Canonico Muzio solutionem, Capitulum vadimonium coram Archi­ épiscopal! Curia indixit, ut eidem terminus praefiniretur ad exhibendam notulam omnium redituum perceptorum primo possessionis anno ad effec­ tum dimetiendi quotam fabricae Ecclesiae Metropolitanae debitam pro media annata; eoque inutiliter elapso, Index instantiam admisit atque de­ tractis vectigalibus ac expensis pro manutentione fundorum, definitiva sen­ tentia Muzium ad mediae annatae solutionem in summa scut. 122.92.2 con­ demnavit. Ob rite interpositam a Muzio appellationem controversia aJ S. hunc Ordinem conscendit. »*■■■ Capituli Patronus contendit, solutioni mediae annatae locum esse ex Benedicti XIII constitutione: Pius et misericors', 1 itemque ex pacto convento, quandoquidem in erectione Canonicatus Altini adiecta etiam fuit conditio, ut Canonicus pro tempore mediam annatam solveret. Quibus vcluti fastigium imponit observantia plusquam centenaria. Muzius e contra haud inficiari quidem audet Bencdictinae constitutionis sanctionem, attamen plura sibi opitulari iura confidit, quae legis applicatio­ nem themati prohibent. Quum enim media annata ex reditibus primi anni sit supputanda, illud primum in facto investigandum esse insinuat, num reapse et quid dicto anno ipse a Canonicatu perceperit. Atqui nil prorsus emolumenti ab eodem accepisse quemquam suasum iri putat, qui animad­ vertat ad onera, quae vel invitus ferre per id temporis fuit adactus: sump * Cf. N. S. C. Concilu tuosam nempe litem anno 1847 contra Cathedralis Capitulum, quod iura patronatus attentaverat, eiusque nominationem ad Canonicatum irritam red­ dere conabatur. Insuper bona adeo neglecta fuerunt ab ultimo Rectore, ut ipso possessionis Canonicatus limine debuerit absque mora colonicae domui per ingentes reparationes prospicere aliasque expensas ad praedii culturam redintegrandam sustinere. Sed hisce etiam posthabitis graviora urgere asse­ verat: duo sibi fundatorem proposuisse inquit: primo, ut chorali sen itio per novum Canonicatum decus augeretur, secundo, ut uberrima suffragia per Missas animae suae in aevum obvenirent. Quoad utramque institutionem distinctum respondere emolumentum observat: pro chori nempe senitio scutata 15, pro Missis, quidquid reliquum ex reditibus est, computata eleemosyna ad rationem obolorum 30. Quibus positis, quum ex Benedictma constitutione media annata detrahenda veniat super Praebendae fructibus, sequitur, nullam rationem habendam esse de fructibus ad Missarum imple­ mentum destinatis, sed eam coercendam ad quotam pro Praebenda Canoni­ cal! constitutam. Queritur proinde de iniustitia sententiae primi gradus, quae in decernenda mediae annatae solutione de integro reditu rationem habuit. Iam vero dc reditibus in Missarum celebratione insumendis nullam rationem haberi posse probat, quia obstat testatoris voluntas, et quia obstat lex, secundum quam haud licet ab eleemosyna statuta partem aliquam detrahere, quam celebranti integram dandam praescripserat testator. Quare munus erit EE. VV. definire dubium: An sententia Curiae Archiépiscopales Camerti sit confirmanda vel infirmanda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit : Affirmative ad primam partem iuxta mo­ dum. negative ad secundam. Modus est, ut detractis expensis pro ordinaria fundorum manutentione, solutionibus pensionis, publicorum vectigalium, et elee­ mosynae Missarum iuxta legem fundationis, calculandae tamen ad rationem synodaleni, solvatur media annata favore Ecclesiae. [Thesaurus Resolutionum, torn, m, p. 220-227]. 4125. S. C. C., Anglonen. et Tarsien Diruta perantiqua Angloni civitate tribus abhinc saeculis et ultra Sedes Episcopalis cum Capitulo Cathedralis Ecclesiae in civitatem Tursii, quae iampridem Episcopali cathedra erat insignita, fuit rite translata anno 1546, cumulative tituli episcopalis Anglonen. et Tttrsien. nuncupatione retenta. Eodem anno Cathedralis Capitulum definitive sedem fixit in ecclesia B. M. Virgini ab Angelo salutatae dicata, ecclesia vero S. Mariae Maioris erecta fuit in Collegiatum. Variis deinde exortis controversiis inter Capitula Col­ legiatae et Cathedralis Ecclesiarum, quibus etiam Episcopus alterum du­ bium super exactione subsidii charitativi et cathedratrici adiecerat, causa ad hunc S. Ordinem devoluta est. Pro certo tenendum est. Episcopum habere intentionem in iure funda- L > 1 Curia Romana 412 t.im exigendi tam subsidium charitativum, quam cathedraticum ab omnibth praesertim Beneficiatis suae Dioecesis, quare eosdem etiam compellere posse, Engel, Itis canon., lib. 3, tit. 39, de Censib. et exact., num. 8,9. Verum reponit Collegiatae Capitulum: subsidium charitativum, quod Episcopus reposcit in primo ingressu ad Episcopatum, nulla alia inniti potest causa, quam expensarum electionis et consecrationis. At vero cum per solemnem conventionem anni 1818 quota fructuum vacationis futuris Episcopis rex r.ata fuerit ad praefatum expensarum finem, causa exigendi subsidium chari­ tativum cessavit omnino, et reapse nunquam post annum 1818 subsidium praedictum nec requisitum, nec persolutum est. Quoties autem causa ct necessitas exigendi conticescit, subsidium charitativum exigi non posse resolvit S. C. in Gerunden., 27 februarii 1663, ad II. 1 Cathedraticum vero solvere Capitulum Collegiatae non detrectat omnino, sed hoc tantum oppo­ nit, excessi vam fuisse Episcopi petitionem, dum requisivit cathedraticum pro annis 1847-1849, licet electus fuerit Episcopus dic 20 aprilis et Episcopatus possessionem acceperit die 23 iunii eiusdem anni 1849. Collegiata autem ad illius solutionem se teneri putat a die tantum captae possessionis Episco­ patus iuxta resolutiones pluries editas a S. C., et praesertim in Amalphitiniii, 5 Septembris 1705, ad I. 2 Unde quaeritur: IV . An, et quomodo Capitulum eiusdem Collegiatae teneatur ad soiutioiiihi tam subsidii eharitativi, quam cathedratici in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad IV. Quoad cathedraticum affirmative <1 die captae possessionis, quo vero ad charitativum subsidium dilata, et ad men­ tem. mens est, ut scribatur Xuntio A postolico, qui referat de consuetudine Dioe­ cesium Regni circa exactionem subsidii eharitativi. [Thesaurus Resolutionum, torn, jij, p. 303-319]. 4126. S. C. C., Placentina, 31 iul. 1852. Bis iam resoluta fuit haec causa, diebus videlicet 24 augusti 185c3 et 5 .prilis 1851.4 Instantibus autem partibus iterum proponitur sub consueta forma: IM An sit standum, vel recedendum a decisis m casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis et amplius. [Thesaurus Resolutionum, tom. in, p. 276-278]. > » • < Cf. Cf. Cf. Cf. N N. N. N. 27S2. 3038. 4111. 4117· S. C. Conditi 413 4127. ■ ■ — S. C. C., Λί o^u/it/na, 28 aug. 185 Exponit Officialis Curiae Episcopalis Moguntinae. quod in eadem D ecesi circa matrimoniorum benedictiones extat statutum ab Antistite losepho Ludovico Colmar anno 1S12 conditum et publicatum, cuius hic tenor est: Matrimonii Sacramentum inter illa pertinet, quae recipi debent in statu gratiae. Hinc in omnibus Ritualibus, ubi de matrimoniorum bene­ dictione est sermo, praescribitur, ut tam sponsus quam sponsa ante bene­ dictionem peccata sua confiteantur. Quodsi igitur Parochus sacrilegio, quod forte sponsi per neglectum huius obligationis committerent, participare reformidet, omni opera niti debet, ut sponsos ad eamdam implendam moveat. Nihilominus in extremo casu, quando nempe sponsi pertinaciter insisterent recipere matrimonialem benedictionem, non praemissa confessione, Paro­ chus strictae interpretationi verborum Concilii Tridentini (Sess. • cap. i. de ref. matrim.). ubi tantum dicitur hortamur, inhaerendo, matrimonium benedicere poterit, quin conscientiam gravet ·. Haec quidem per se in praxi satis tuta videri idem Officialis censet ob relata Tridentini verba Verum, quum Dioeceses Treviren. et Spiren., quae Moguntinae adjacent finitimae, praxim plane oppositam teneant, ita ut sponsi ad confessionem ct communionem non revera solum adhortatione excitentur, sed rigorosa etiam lege adstringantur. quae ne exceptionem quidem patiatur, dum una tantum parte reluctante, pro altera grave perversionis et matrimonii civiliter ineundi periculum immineat vel adsit: hinc metuendum esse praelaudatus Officialis monet, ne ex diversa Moguntinae Dioecesis observantia scandalo et grava­ mini ansa praebeatur. Quibus ductus dubium: .4« instructionem supra expo­ O H *3 .11< à sitam a Emo Episcopo Moguntino losepho I udovico Colmar Clero Civitatis Moguntinae communicatam in praxi tuto sequi 'ieeat, huic S. Congregationi supplex proponit. Quum matrimonium inter fideles, ut docet Bened.XIV in .S’i nod. Dioeces., lib. 8, cap. 14, num. 5, unum sit e Sacramentis, quae vivorum dicuntur, nemn sine gravi sacrilegio illud celebrare potest in statu peccati mortalis. At vero Patres Tridentini hisce, licet sane verissima sint, permoti non fuere, Ut confessionem, multoque minus communionem ante matrimonium a spon­ sis peragendam tamquam Sacramenti recipiendi conditionem positiva lege in foro externo praescriberent, sed S. Synodus, inquiunt, loc. cit. coniuges hortatur, ut antequam contrahant, vel saltem triduo ante matrimonii consum­ mationem sua peccata diligenter confiteantur et ad SS. Eucharistiae Sacra­ mentum pie accedant. Quibus positis, si Episcopi id.qucd ab Ecclesia con­ sulto liberum relinquitur, in materia potissimum Sacramentorum definire ct praescribere nimio rigore non debent: hoc vel magis cavendum erit, ubi vertitur de permissione celebrandi matrimonii; matrimonia namque omni­ modam libertatem requirunt: cap. Gemma, de sponsahb. Quodsi denique auctoritas civilis, prout revera in Dioecesi Moguntina. non attenta Ecclesiae A - 4-4 Curia Romana benedictione, validitatem matrimonii ex solo contractu coram Magistratibus ineundo desumit, consultius undique videtur omnia in forma mitiori et magis privarim iuxta cuiusque casus et personarum indolem disponere. Praefata saris utique suadere videntur, adhibitam a Patribus Tridentinis formam adhortativam hac in re rectius cautiusque retinendam esse et consequenter instructionem illam Moguntinam in praxi servari tuto saltem valere, tanquam Concilii verbis consentaneam, multisque prudentiae rationibus innixam. Eo vel magis, quod peccari mortalis status, in quantum res mere interna, in foro externo diiudicari nequeat; at vero res omnino aliter se habet, ubi reatus lethalis ex actu quodam publico atque externo concludi non solum potest, sed et debet. Hic nimirum a Theologis quoad Sacramenta vivorum unanimi consensu axioma ponitur: peccare graviter, qui ministret Sacramentum publico peccatori vel aliter publice, indigno. Unde S. Alphonsus ad dubium: An Paro­ chus possit assistere matrimonio eorum, qui sunt publici peccatores? respon­ det (lib. 6, tr. i, cap. 2, de Sacram., dub. 2,num. 54): Parochum non teneri, nec posse assistere tali matrimonio. Si vero una pars ad poenitentiae Tribu­ nal accessit, dari potest nuptiis benedictio, etiamsi altera pars confessionem non peregerit, dummodo locus sit metui, ne haec pars matrimonium potius civiliter ineat, quam confessioni se submittat. Itaque dubium est: An ordinatio Episcopi Moguntini anno 1812 emissa sit servanda seu refor­ manda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem, exclusis tamen casibus a iure praevisis; negative ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, tom. m, p. 378-385]. 4128. S. C. C., Amerina, 18 sept. 1852. Tergemina funera, quae brevi locum habuere in Terra lovis Amerinae Dioecesis, nova dederunt incitamenta discordiis Parochum inter ac PP. Re­ formatos eiusdem loci, quae data die 9 decembris 1848 a Curia Episcopali sententia paullulum quieverunt, sed fere biennio nova excitavit iurgia funus .Annae Mariae Dezi, viduae 1'rancisci Parca, quae decesserat die 4 iulii 1850. Haec quippe, cum sibi nullum elegisset sepulchrum, una cum praedefuncto viro, qui in praedictorum Patrum ecclesia tumulatus fuerat, frustra obsistente Parocho, condita est. Quare Parochus ad S. hunc Ordinem confugit, ut pa­ rochialia iura, quae laesa existimat, decreta cadaveris ac emolumentorum restitutione, reintegrentur. Rogatus pro informatione Episcopus desiderat, ut tandem aliquando vexationibus Patrum linis imponatur. Vix enim ulla adest occasio per quam Archipresbyter pacem non infringat, et iura PP. Re­ formatorum hostiliter non oppugnet. Conqueritur Parochus Reformatos cadaver Annae Mariae Dezi in pro?riamecclesiam deferendum ccnsuisseex falsa interprctarionccan.3,Caus. 13, quaest 2, ubi ita legitur: unaquaeque mulier sequatur virum sive in vita sizt 1 morte, huiusmodi enim verba ita intelligenda esse dicit, ut mulier demor- S. C. C oneilii 4’5 tua absque electione scpulchri condi deoeat in gentilitio viri scpulchro, si habeat; non vero esse regulam ampliandam ad quodvis sepulchrum viri (tûm (lectionis. Latior enim interpretatio ad illud absurdum duceret, quod semel a patrefamilias tumulo electi» in ecclesia non parochiali, omnis cius descendentia una cum ipso ibidem esset condenda, quod profecto ecclesiam parochialem brevi omnium pene paruchianorum tumulatione privaret. Nec iuvat recurrere ad huius S, C. declarationem die 13 februarii 1666 latam,1 hanc siquidem eodem modo intelligendam esse censet, si maritus propriam habeat sepulturam, non vero, si sepulturam aliis communem sibi elegerit. Patres e contra invocant canonici iuris dispositionem in can. 3, Cans. 13, quaest. 3, cuius dispositionis ratio redditur in can. 2 Hebron, hisce verbis: quos coniunxit unum coniugium, coniungat unum sepulchrum, quia una caro sunt, et quos Deus coniunxit, homo non separet. Et spernendam omnino ac prorsus gratuitam dicunt Parochi interpretationem de propria viri seu genti­ litia sepultura, utpotc quod hoc tantum casu cerificari queat unio illa, quam ss. canones desiderant: siquidem in scpulchro etiam gentilitio evenire potest ceu saepe fit, ut inter viri et mulieris decessum tam eiusdem familiae, quam extraneorum cadavera interea temporis ibidem tumulentur, quod unionem istam materialem, quam Parochus intclligit, omnino impedit. Quin sequatur absurdum, ut ex huiusmodi electionibus iure suos parochianos tumulandi privetur Parochus: non enim in calculo habendum, quod perraro contingit. Unde quaeritur: 2. An tumulatio Annae Mariae Dezi viduae Parca sustineatur in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 2. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, tom. m, p. 399-407]. 4129. S. C. C., Baren., 18 sept. 1852. Tertio redit causa haec de ea, quae Archipresbvterum inter ac populum iriviani Curiamque Barensem nonnullis abhinc annis exarsit controversia, quaeque diebus 17 maii 1851 2 ct 29 maii 1852 3 resoluta fuit. Nunc vero utraque pars pro suo quaeque instaurato certamine novas exhibet super iam disputatis animadversiones. Itaque Triviani populi Defensor probare contendit λ itum Nicolaum De-Torna exceptione quod metus causa ad nullitatem renunciationis compro­ bandam uti nullo pacto posse, quia Archiepiscopus non privato odio vel pote­ statis abusu cum ad renunciationem compulit, sed ut populi bono pro­ spiceret ct officii sui partes expleret. Porro ostendit, perperam ex adverso contendi reintegrationem, tamquam necessarium nullitatis renunciationis consectarium habendam esse, quandoquidem potissima deficit causa, ut huiusmodi provisioni locus fiat: spes scilicet, quod tandem aliquando vel Cf. N. 2799. 1 Cf, N 4119. 3 Cf. N 4121 41 6 Curta Romana populi exasperatio ac odium finem habeat, vel quod ipse Virus suae vitae institutum atque agendi rationem immutet. Reque vera, quum iam datum fuerit huiusmodi remedium usque a die 20 martii 1849, eius inutilitas paruit. Qui vero partes agit Viri Nicolai De-Toma repetit rationum momenti de resignationis nullitate ac de redintegrationis necessitate, quae iam 1 praecedentibus huius causae foliis exposita fuerunt. Dantur dubia: 1. An sit standum, vel recedendum a decisis in primo dubio in casu7 2. An sit standum in primo, seu potius in secundo loco decisis />. secundo dubio in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. In decisis. Ad 2. In primo loco decisis. 1 [Thesaurus Resolutionum, tom. nr, p. 388-394], 4130. S. C. C., S. Agathae Gothorum, 26 febr. 1853. Episcopus sub die 13 octobris 1851 causis sibi notis an Canonicatu, Digni­ tate Archipresbyterali, animarum cura, et Sacrorum Ordinum exercitio pvr decretum in epistolio obsignatum suspendit Sacerdotem Petrum I)'Ambro­ sium Archipresbyterum in Ecclesia S. A nd reae Apostoli terrae Argenti suae Dioecesis. Qui rei novitate perculsus illico eodem die litteras Episcopo mittens, ei significabat, haud esse in Episcopi facultate Parochum suspen­ sionis poena mulctare «a informata conscientia, simulque postulabat, ut\d in publicam vocaretur disputationem crimen, cuius insimulabatur, vel pote­ stas ei fieret e Dioecesi discedendi, ut Apostolicam Sedem sui laesa iura vindicaturus contenderet. I luiusmodi petitioni morem gerere visus est Epi­ scopus, nam die 14 octobris discessus veniam reclamanti D'Ambrosio indui­ sit, at postero dit eidem iniungebat, ut piam domum Patrum Alcantannorum peteret, ibique usque ad novum ordinem spiritualibus exercitiis vacaret. Paruit D’Ambrosius, et 46 diebus in statuto Coenobio commoratus religioni operam dedit Quoniam vero a die 14 octobris ipse D’Ambrosius posthabita suspensionis censura integrum sibi esse putavit Missam celebrare, confessiones audire, baptismatis Sacramentum administrare. Promoter fisca­ lis postulavit, ut ob suspensionis violationem irregularis declararetur, imo ob hanc et alias causas Beneficio Archipresbyterali curato definitiva sententia privaretur, ac die 20 ianuarii 1852 privationis sententia revera prolata fuit, aqua tamen sine mora die 27 ianuarii D’Ambrosius ad Curiam Metropolita­ nam appellationem interposuit. Cum vero haec suam incompetentiam declarasset, Sanctagathensis Curia ad Summum Pontificem appellavit. Re itaque ad S. Congregationem delata Episcopus pro informatione et voto rogatus haec retulit: L’Arciprete da piu tempo veniva da me pater1 Cf. N 41J1. S'. C. Concilii 417 naniente avvertito a correggere il suo costume; procedendo sempre a dar novelli motivi sul suo costume con discapito della cura delle anime, giudicai mezzo prudente di nominarlo Canonico della Chiesa Cattedrale, ma egli con modi orgogliosi rifiutô il Canonicato, mi restitui il biglictto, ed in un colloquio facendogli intendere, che altrimenti mi avrehbe messo nella néces­ sita di sospenderlo per forti motivi di coscienza. mi rispose, che non poteva iosospenderlo, se non dopo un processo. Non potendo io pertanto acquietare la mia coscienza, perche la cura delle anime andava mal-, nolle sue mam. mi valsi della facoltà conceduta ai Vescovi dal Sacro Concilio di Trento,> e lo sospesi. Indispettito egli e più inorgoglito la mattina seguente corse alia Chiesa Collcgiata, e celebro, e poi al Confessionale ed udi le confessioni, ed amministrô il Battcsimo... e prosegui a celebrare la Messa, ad esercitarc gli Ordini... In conseguenza delle cose di sopra esposte il sentimento delI'animo mio è questo, che il ritorno del Signor D’Ambrosio alla cura delle anime riuscirebbe scandaloso, nocivo aile anime, e metterebbe in iscompiglio la povera mia coscienza ». Duplici ex capite suspensionis decretum corruere propugnat D’Ambrosii Defensor: 1. ob violatum processus ordinem er monitiones omissas, 2. quia nullitate et falsitate causae laborabant. Contendit enim tunc tantum causis sibi notis hac facultate uti posse Episcopum, cum res est de crimine occulto, et in Clericis promovendis; in ceteris casibus monitione et iuris solemnitadbus opus esse, ut eruitur ex verbis Trid., Sess. 14, cap. 1, de ref. Sed dato etiam, quod Episcopus hanc exercere valeat potestatem etiam in promotos, duo concurrant oportet: 1. quod crimen seu causa suspensionis sit occulta et soli Episcopo nota, 2. quod nec ipsi reo eadem suspensionis causa manife­ stetur. Atqui neutrum in casu subsistit. Nam occultum dici nequibat stupri crimen,cuius insimulabatur D’Ambrosius, quodque suspensionis ex injormata conscientia causam praebuit, quia testante Curia pluribus ante mensibus publica de eo loquebatur fama et scandali periculum in universa Dioecesi imminebat, et quia puella Giglio monita ob id ex officio fuerat. Suspensionis vero causae et in vulgi notitiam venerunt, et in publicam accusationem a Promotore tiscali deductae sunt, quae soli Episcopo notae dicebantur: unde aliud deficit extremum, ut Episcopus, posthabito iuris ordine, ex informata conscientia procedere possit. Ex altero autem capite causas falsitate laborare contendit. Consuetudo enim cum quadam Angela Maria Delia Cave fieri locum habere non potuit, eo quod Angela in terra Argenti et in viciniis non extitit, ceu allata probant documenta; evanescit etiam stuprum cum Maria Carmela Giglio, huiusque abortus, eo quod Maria physicae perito­ rum inspectioni stibiecta virgo reperta est. Ceteris vero generalibus accusa­ tionibus, quae ad inhonestam vitae rationem clientis sui referuntur, opponit Defensor plura documenta, testimonia ac depositiones totius ferme Cleri ac primorum ex popido Argcntii. ex quibus integritatem, religionem, doctrinam atque zelum in multis, quibus perfunctus est, officiis in propatulo ponit. Quae cum ita sc habeant, corruere subsumit posteriores omnes iudiciales » Sos. XIV, Jr rej.t c. i. Vol. V! 27 Curia Romana 418 actus, seu sententias irregularitatis, ac privationis Beneficii. Quibus positis quaeritur: 1. An constet de validitate suspensionis in casu? 2. An sint confirmandae vel infirmandae sententiae a Curia Episcopali latae tam super irregularitate, quam super privatione Beneficii in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad i. Negative, salvo iure Episcopi procedendi, prout de iure. Ad 2. Negative ad primam partem; affirmative ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, tom. 112, p. 46-58]. 4131. S. C. C., Baren., 28 maii 1853. Tribus iam vicibus resoluta fuit haec causa;1 tribus sententiis iudicatum est constare de nullitate renunciationis; at quaestio reintegrationis ad munus parochiale varias habuit vices: secunda enim resolutio recessit a prima, tertia vero ad eandem rediit. Impetrato autem novae audientiae beneficio, Archipresbyteri Patrocinator urget clientis reintegrationem, quia non populus Triviani.sed factio potius paucorum Curiae Barensis patrocinio freta istiusmodi odium in Parochum usque fovit fovetque in praesens; itemque quia non ex publica causa, sed ex privata conspiratione partum odium numquam coactivae remotionis vel privationis, sed voluntariae tantum renunciationis tituluin suppeditaret. Itaque rogantur EE. PP. definire dubia: i. An sit locus repropositioni primi dubii in casu? Et quatenus affirmative: 2 An sit standum, vel recedendum a decisis in primo dubio in casu? 3. An sit standum in primo et tertio, seu potius in secundo loco decisis m secundo dubio in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad i. Affirmative. Ad 2. In decisis, et amplius. Ad 3. In secundo loco decisis, quatenus infra sex menses Parochus Ni­ colaus non provideatur de aequipollenti Beneficio, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 112, p. 202-209]. 4132. S. C. C., Verulana, 28 maii, 16 iul. 1853. Ad Beneficium curatum abbatiale S. Petri in oppido Babuci ex iurepatronatus activo modo gens Philonardia, modo Petra alternative seu per tumuffi praesentavit. Cum itaque sub anno 1850 Abbatia vacasset, ius nominandi iuxta conventum turnum ad descendentes Philonardios pertinebat. Qua­ tuor reapse aderant ex Iulio Caesare descendentes Philonardii: Marius et Pius cuiusdam Saturni filii, \lexander Liboriusque ab quodam loanneBap‘ Cf. N. 4119, 4121, 4129· 5. C. Concilii 419 tista progeniti. Priores duo: Marius et Pius iure patronatus cecidisse di­ cuntur ob Verulani .Antistitis sententiam, decreto confirmatam S. Congre­ gationis Ep. ct Reg., qua declarati fuere depopulatores agrorum ad Abbatiam ipsam pertinentium, venditoresque sacrilegi ac reditus usurpantes. Hinc reliqui duo: Alexander et Liborius nominationem suam stato tempore in Sacer­ dotem Thomam Benedicti contulere. Illico huic nominationi obstiterunt, tam Barones Aliprandii, qui in iura se gentis Petra successisse arbitrabantur, quam losephus Philonardi filius caducati Marii adhuc in humanis agentis per expletae nominationis tempus, qui eodem ferme tempore pro parte quis­ que sua impedimentum apposuere, quod audit: Nihil transeat. Imo loscphus ct ipse Canonicum Ulli nominavit. Quod ubi rescivit Thomas Be­ nedicti, vadimonium adversariis indicere curavit coram Episcopali Curia ad iustam decernendam appositi impedimenti remotionem Porro causa ab Aliprandiis derelicta, iudicio dumtaxat adstitit Philonardius, atque ab eo praesentatus Canonicus Ulli. Verum cum hic nominationi in sui favorem peractae ac iudicio nuncium misisset, Philonardius lite pendente alium iterato praesentavit Sacerdotem Philippum Annessa. Verulana autem Curia propitiam Thomae Benedicti sententiam tulit. Re ad S. Congregationem delata, Thomae Patrocinator minime obstare advertit impedimentum nihil transeat ab Aliprandiorum parte interfectum, cum ii nullam probationem in medium attulerint ad suam in iura familiae Petra successionem comprobandam, quod etiamsi assequerentur, nihil profi­ cerent, quippe hac vice non ad turnum gentis Petra nominatio pertinet. Inde lacerandum omnino est nihil transeat. Pariter lacerandum illud esse prosequitur ex parte losephi Philonardi, cum, in humanis adhuc agente Mario, eius parente, uti fundatori proximiore, nullum ille nominandi ius acquirere potuerit, nam pater, utpote proximior gradu vincere debet remo­ tiorem filium. Id magis urget ex eo, quod ob sententiam, qua Marius patro­ norum iuribus privatus extitit, ius illud in eius filium haud migrare poterat, tralatitium cum sit, in reliquos compatronos illud suamet natura transferri. Cum igitur iis caducatis tantum Liborius atque Alexander in possessione iurispatronatus versarentur, nonnisi in ipsis ope iuris accrescendi illud coa­ luisse docet Card. De Luca, de iurep., disc. 42, num. 6. Et etiamsi loseph vivo adhuc parente Mario potuisset activum patronatus ius exercere, id nominationi a Liborio atque Alexandro factae minime obesset, quia Thomas Benedicti a maiori parte praesentatus fuit, quare ipse instituendus est: cap. Quoniam, de iurepatron. Dubium igitur est: An, et quomodo sit locus lacerationi nihil transeat, ita ut, et cui sit danda institutio in casu? Dic 28 maii 1853: Non proposita. Die 16 iulii 185Sacra, etc. respondit: Affirmative in omnibus, et institu­ tionem dandam, esse Thomae Benedicti et amplius. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 112, p. 241-24S, 293-302]. 1 Cf. N. 4144 - <,· 420 S. C. Concilii Curia Romana 4134. 4133. S. C. C., Florentina, 10 sept. 1853, 28 ian., 18 mart. 1854. S. C. C., Romana, 27 aug. 1853. Ex familiari consuetudine Marci Martelli Florentini cum puella Theresia Ristori c domo a Viesca Fesulanae Dioecesis suae domus servitio addicta, haec anno 1835 utero gestare coepit. Quae res cum plurimum eos affligeret, nil potius illico habuere, quam ut patrato facinori velamentum quaererent et aliquod, si fieri posset, remedium afferrent. Igitur e rure arcessito Theresiae patre ei persuadent, filiam a Marco secreto esse ductam uxorem, atque inculcant, ut id alto silentio premat quod si invenis sponsi pater resciret, haud aequo pateretur animo ex indignis filii sui conditione nuptiis maculam muri avitae nobilitati. Interim Theresiam ad suos lares restitueret et in vul­ gus disseminaret, eam brevi nupturam cuidam ex oppido Savineani Dioecesis Pistoriensis negotiatori; ei denique spondent, continuo sese quod ad ple­ niorem matrimonii validitatem deesset, coram Parocho a Viesca expleturos. In secreti inde conscientiae assumunt quemdam Paschalem Masini et Sacer­ dotem Dominicum Benell:, qui cum Parocho agerent, ut hic ad denunciationes fictitii propalandi matrimonii peragendas flecteretur, ceu narrat Martellius, vel ut eos in matrimonium occulto ac mandatoriorum ope coniungeret. ceu Ristoria contendit. Refert Masinius mandatum a Marco Martelli habuisse di andare per quattro 0 sei volte nella casa paterna della Ristori dicendo chc io ero lo sposo della medesima. In seguito mi portai col Signor Domenico Benelli dal Priort di Viesca. ove il Signor Benelli mi fece passare per suo eugino e s'incombcnsô a fare le denuncie di Teresa Ristori e di me sotto il nome di Pasquale Rest. Interrogatus autem Masinius: Corne è vero, che non avete mai inteso di rappresentare a nessun effetto Marco Martelli, se egli vi ha dato mai alcun mandato a questo proposito? Respondit: È verissimo. Aliter autem rem enarrat Sacerdos Benelli: 11 Sig. Marco Martelli dopo avermi narrato Faccaduto fra di esso e la Signora Teresa Ristori mi assicurù, che voleva agire da Signore onorato, da galantuomo c da cristiano con pren­ dere in moglic la detta Signora Teresa Ristori. E in’incaricô di portarmi dal Priore di Viesca Parroco della Signora Ristori, onde avanti del Parroco già informato dell’accaduto e del giusto motivo di occultare al Signor Baly Martelli, quanto andava a farsi, fosse per detto Signor Marco da me eseguita la cosa moralmente, e cristianamente, ma nel modo precedentemente annunziato a detto Signor Priore. Dovevo percio unirmi ad un certo Signor Pa­ squale Masini. chc io punto conosceva e che il Signor Marco Martelli incarico per lo scopo medesimo. Infatti in compagnia di detto Signor Masini, di Gaetano c Gioacchino padre e figlio Ristori Ia sera dei 3 maggio 1823 mi portai al Signor Priore di Viesca, e gli dissi: Signor Priore, Ici sà di avere una popolana sposa, Ici sà chi è lo sposo, lei sà a che oggetto sono renuto quassù. Egli risposc: So tutto, e va bene. E dopo poche parole analoghe disse: Ewiva o/i sposi. E prese da me la mancia di lire 20 datemi dall’istesso Signor Marco Martelli, e partimmo ». Sodalitatis SSihae Trinitatis peregrinorum et convalescentium de Urbe praecipuae partes sunt tum pauperes peregrinos huc undique devotionis causa confluentes, tum convalescentes utriusque sexus ex Urbis valetudina­ riis excipere, alere et reficere. Leges ipsius lapsu duorum et amplius saecu­ lorum pluries emendatae a Pio VII per apostolicas literas diei 27 novem· bris 1821 approbatae et confirmatae fuere, quibus omnibus etiam nunc legis vis inest ac robur. Ex hac statutaria lege aegrotorum cura sex Confratribus commissa est, qui vulgo infermieri nuncupantur. Qui nuper elapso triennio hoc munere fungebantur, rati sibi fas esse utriusque sexus diversoria indiscriminatim adire, ad illa etiam, quae mulieribus excipiendis sunt addicta, accedebant, quoties proprii officii exercendi sese praebebat occasio. Anno vero 1851 Archisodalitii Guardiano mandaro suo cavit, quominus fratres aegrotorum curae praepositi mulierum sive convalescentium sive peregri­ narum diversoria ingrederentur. Duo ex praedictis fratribus contra eiusmodi mandatum primo ad Emum Archisodalitii Protectorem, mox ad hanc S. Con­ gregationem recurrerunt. Emus Card. Protector de sua informatione et voto rogatus in ea erat sen­ tentia, quod sarebbe cosa non attendibile, perché immorale, se lo Statuto dell'Archiconfraternita dasse ai fratelli infermieri ïincombenza di andare alorobemplacito nel locale delle donne. Ut nullitatem mandati evincant, praedicti fratres toti in eo sunt, ut ostendant, facultatem adeundi loca feminis in hospitio addicta ipsis a Statuto tribui, cuius praescriptionibus a nemine ex Archisodalitii Superioribus derogare licet. Quum igitur decretum, de quo agitur, et statutariae legi adversetur, ct solo Rectoris arbitrio, omissis solemnitatibus a Statutis praescriptis, datum sit, hinc omni destitutum robore esse concludunt. Qui autem ex adverso pro validitate decreti con­ tendit, arguit ex eo, quoi! statutaria lege pro feminis distinctae sorores deputantur, unde concludit, legislatoris mentem fuisse, ut a mulierum hospitio curatores fratres excluderentur. Etiam consuetudinem pro exclu­ sione curatorum stare contendit Viderint igitur EE. PP., quomodo respon­ dendum sit ad dubium: An sit servandum pro exclusione curatorum convalescentium ab hospitio mulierum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit Negative, salvo iure procedendi, quaterna opus fuerit ad correctionem Statuti iuxta formam ab eodem Statuto prae­ scriptam. hb [Thesaurus Resolutionum, tom. 112, p. 346-353], n Curia Romana 422 Parochus autem diebus 17, 24 et 28 maii 1833 denunciationes peregit matrimonii, die Pasquale di Giuseppe Rest del popolo di Sant'Andrea a Savignano Diocest di Pistoia voler a contrary con la fanciufla Teresa di Gaetano Ristori. Quibus peractis idem Masinius ob infirmam valetudinem sui patris postulavit et obtinuit facultatem ut matrimonium contraheretur coram Gio­ vanni Battista Evangelist i Parroco di Sani'Andrea a Savignano. Paucis inde post diebus Theresia paternam deserens domum eodem comitante Masinio, specie quidem Savineanum petendi nuptura, re autem Florentiam paritura concessit, ubi successivis annis 1835, 1836, 1840 tres liberos edidit, qui omnes Sacerdote Benellio curante in registris parochialibus qua filii Paschalis Resi ac Theresiae Ristori descripti fuerunt. Interim Marci erga Theresiam impensae curae ac liberalitas effusa, ct amoris aestus anno 1841 defervescere coepit; tum quia Marcus, ut patrem a praeconcepta matrimonii opinione dimoveret, syngrapham a Theresia postulavit, qua haec declararet: la verità è, che non esiste alcun vincolo di matrimonio nè di sponsali Ira me ed il Signor Marchese Martelli, tum quia Marcus Theresiae filios uti a se extra matrimonium progenitos palam agno­ scere et apud acta profiteri non dubitavit. Quare Theresia die 14 maii 1845 supplicem libellum exhibuerat apud Curiam Florentinam pro declaranda existentia sponsalium per verba de futuro cum nobili viro Marco Martelli; verum die 22 iulii insequentis primo revocato libello alterum proposuit instans· affinchè con sentenza da proferirsi a suo tempo siano dichiarati tutti quanti i diritti spirituali, che alia Signora Istante compctono sopra il Signor Marco Martelli per il matrimonio tra loro awenuto. Omnibus itaque iuxta praescriptum Benedictinae constitutionis 1 expletis die 3 maii 1850 Curiae Florentinae sententia prodiit: Essere constato e con­ stare che tra il nobile Signor Marco Martelli e la nobile Signora Teresa Ristori esiste vero e valido matrimonio contralto seconda le forme del Sacrosanto Con­ cilio di Trento. Ab hac sententia cum ad Pisanam Curiam a Marco esset ap­ pellatum, die 26 maii 1851 appellationis Tribunal pronunciavit: Non essere constato, nè constare dei matrimonio fra il Signor Marco Martelli c la Signora Teresa Ristori Hinc tandem provocatione per Ristoriam intericcta ad S. Or­ dinis iurisdictionem causa delata est. Marci Defensor ex censura Tridentini, Sess. 24, cap. 1, de ref. matr. statuit, nullum consistere matrimonium, nisi constet, tum virum tum femi­ nam per verba de praesenti in nuptias coram Parocho ct testibus consensisse. At vero nec Marcus nec Theresia coram Parocho nuptias celebraturi unquam steterunt, nec per intermediam procuratorum personam nuptias celebrarunt. Gratuito enim supponitur Masinium Marci et Caietanum Ristori filiae suae personam egisse, praesertim quia ad matrimonium nomine alterius contra­ hendum mandatum speciale requiritur ex cap. ult., de procurat., in 6: atqui huiusmodi mandatum Masinio traditum nec scriptis, neque testibus, neque mandatarii ipsius depositione probari, imo prorsus excludi evincit. Sed nec leviora subesse argumenta ad mandatum excludendum, quod Theresia ‘Cf. N. 318. •S. C. Concilii 423 patri suo dedisse asserit. Nemo enim dc huiusmodi mandato mentionem fecit. Porro nec mandati collatio ad matrimonii existentiam evincendam sat est, nisi probetur etiam mandatum adimpletum atque explicatum fuisse. Atqui Masinium et Caietanum Ristori ne obmussitasse quidem coram Parocho, sed unum Benellium loquutum fuisse ex omnium testium examine constat. Porro Parochus, si die 3 maii matrimonium coram se celebratum fuisse credidisset, postea nec denunciationes perficere, ac multo minus Parocho Savineani delegationem concedere potuerat. Ipse quoque Benelli pluries ac pluribus fassus est nullum Marcum inter et Theresiam matrimo­ nii vinculum existere. Idem eruitur etiam ex agendi ratione ipsius Theresiae. Defensor vero Theresiae verbis Florentinae sententiae fretus matrimonii validitatem sustinet, quia res est de matrimonio, quod nisi iuxta conciliarem formam initum fuerit, ne quidem concipi vel existere valeat. Erit igitur EE. PP. dirimere dubium: I. An constet de matrimonio in casu? Die 10 septembris 1833 Sacra, etc. respondit ad I. Negative. Impetrato a muliere beneficio novae audientiae. Marci Defensor repetit argumenta in praecedenti folio exposita, praecipue vero urget nec Marcum nec Theresiam sive per se, sive Procuratorum ope per verba de praesenti coram Parocho ac testibus in nuptias consensisse. Theresiae enim pater et Masinius, qui uti Procuratores traducuntur, antequam ad Parochum acce­ derent, credebant matrimonium iam fuisse celebratum. Et ubi etiam man­ datum ipsis datum consisteret, eo non sunt usi mandatarii, quippe qui coram Parocho nullum ad rem interposuere verbum. Quodsi Marcus professus, est di coler agire da Signore onorato, da galantuomo, da Cristiano: id non ad nubendam sed ad dotandam mulierem referri debere, quod quidem satis superque praestitit. Theresiae vero Defensor matrimonium valide contractum fuisse arguit ex eo, quod Parochus aliis duobus Parochis postea confidenter aperuit, che la Ristori è moglie dei Sig. Martelli, e che egli tenera questo segreto. Parochi testimonio accedit diuturna coniugum cohabitabo, maritalis consuetudo et publica fama. Mandatum vero et Caietano a Theresia, et Masinio a Marco datum fuisse iterum affirmat atque ex praesumptionibus ac testibus demonstrare satagit. Dubium est: 1. An sit standum, vel recedendum a decisis in primo dubio in casu? Die 28 ianuarii 1834 Sacra, etc. respondit Dilata ad primam post pro­ ximam. Reproposita vero causa: Die 18 martii 1834 Sacra, etc. respondit ad I. In decisis.1 [Thesaurus Resolutionum, tom. 112, p. 376-389, tom. 113, p. 1-10.110]. 1 Cf N. 4139. Curia Romana . Remissis precibus ad S. Congregationem, Vicario Capitulari injunctum fuit, ut praevia confectione processus ad formam const. Dei miseratione s. m. Bened. XIX'1 tam super causis adsertae nui Ii tatis, quam super non sequuta consummatione, referret de canonicis causis dispensationis. Actis igitur processus ad S. Congregationem transmissis, de utroque dubio discep­ tandum erit. Qui pro matrimonii nullitate ac dispensatione causam orat, arguit primo liberi consensus in muliere defectum. Omnes enim conveniunt testes dc an­ tecedenti mulieris aversione ac reluctantia ab huiusmodi matrimonio contra­ hendo. Parentes vero fatentur: Essa non voleva maritarsi seco lui, ma... con 1 nostri autorevoli consigli e con la nostra costringente insistensa la inducemmo a tanto, che consenti a contraire il da not bramato coniugio. Et ipsa puella deponit: Mia madré con le sue lagrime... mi supplicava, chesposassi Mochlinski. Mio padre essendo di tin carattere oltre modo impetuoso e violento... mi minae· ciava dei suo perpetuo ed implacabile sdegno, e di negarmi te sue benedizioni, e mi aggitmgeva, che mi priverebbe di tutto, perfino della sussistenza giornaliera... e in un momento di eccessivo spavento consent ii contro la mia volontà. Ubi vero de nullitate satis non constare videatur, dispensationem saltem a matrimo­ nio rato haud in praesenti casu denegandam contendit secundo loco Defensor. Adsunt enim causae dispensationis: disparitas aetatis, odium ac dissociatio animorum, periculum scandali in violenta conjunctione; deest autem matri­ monii consummatio, ut patet ex testibus et praesumptionibus. Hisce omnibus ex sui officio muneris acriter obstat Defensor matrimonii. S. C. Concilii 427 Ac primo de praetensa nullitate ex defectu liberi consensus agens animad­ vertit, hanc a Parocho, qui nuptiis adstitit, ex fiscali voto, a Consistorio Camenecensi et a Vicario Capitulari penitus excludi, cum hi de metu gravi non constare sentiant. Quoad dispensationem vero a rato et non consum­ mato repellit causas a mulieris Defensore adductas, veluti non rationabiles Et etiamsi causae pro dispensatione sufficerent, deest certa et evidens non consummationis probatio, quae tamen ei incumbit, qui pro dispensatione instat, praesertim cum validissima urgeat pro consummatione praesumptio iuris et de iure ob cohabitationem ac potentiam coeundi. Dubia sunt: I. An constet de nullitate matrimonii in casu? Et quatenus negative: II. An sit consulendum SSmo pro dispensatione a matrimonio rato, rf non consummato in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative. Ad II. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, tom. 113, p. 154-164]. 4138. S. C. C., Nucerina, 29 apr. 1854. Vetus extabat in Nucerina Dioecesi Abbatia S. Donati, cuius bona omnia ac iura a s. m. Pio VII anno 1814 Clericorum Seminario in dotem tributa et addicta sunt. Intra limites praedictae Abbatialis ecclesiae prope oppidum Rigali constructa olim fuit aedicula S. Petri, quae cum postmodum collapsa fuisset, suum titulum transmisit ad novam ecclesiam in medio Regalensis oppidi excitatam. Progressu temporis haec nova ecclesia S. Petri in Paro­ chiani erecta est. reservato iure praesentandi Parochum favorem Abbati S. Donati. Saepius de huiusce ecclesiae manutentione inter Abbatem S. Do­ nati et Regalensem populum disceptatum est. In controversia tamen, quam in Urbe sustinuit Abbas Francisais Salvatori cum Regalcnsi populo, senten­ tia declaratum est a. 1752: teneri Abbatem ad manutentionem praedictae ecclesiat, salva tamen congrua; deinde a. 1755 declaratum: pro omissa restaurationi ecclesiae S. Petri I 'illae Regalis condemnandum itidem esse (dictum Abbatem) ad solvendum scuta 10 et obol. 60. Ex quo tamen Abbatia ad Nucerinum Semi­ narium pertransiit. huiusce Rectores onus manutentionis ecclesiae S. Petri hucusque declinarunt, quare eo squaloris devenit, ut divini cultus officia in praesens commode persolvi in ea non possint. Nihilominus Nucerinus Episcopus in actu s. visitationis decreto diei 8 maii 1841 statuit: che ilpopolo di Rigali non possa per qualunque titolo pretendere, che la loro chiesa di S. Pietro circa la fabbrica ed utensili sia mantenuta e provveduta a carico della Abbazia diS. Donato. Factum hinc est, ut Regalensis populus supplicem SSmo dede­ rit libellum pro revocatione episcopalis decreti. Remissis precibus ad hunc S. Ordinem, Episcopus de informatione ac voto rogatus, votum transmisit Promotoris fiscalis, cui et ipse cum Seminarii Praefectis adhaeret. Promotor fiscalis contendit, non Abbatem, sed Regalen- I r r Curia Romana 428 6'. ses incolas ad manutentionem teneri. Constat enim veterem aediculam a Regalensibus proprio aere extructam esse, quare congruum erat, ut et ipsi eius conservationi providerent, nec ullum exhiberi potest monumentum, quod tradat, participem in manutentionis sumptibus Abbatem S. Donati fuisse. Quum autem in novae ecclesiae aedificationis decreto constituerit Episcopus, hanc esse manutenendam ab iis, qui antiquam manutenere soliti fuerant: huiusmodi onus sane non potuit incumbere Abbati S. Donati. Nec obstare putat superius memoratas sententias, quia illae nitebantur panium concordia quae successores Abbates ligare non poterant. Rcgalensium vero Defensor arguit, Seminarium Nucerinum, utpote suf­ fectum iuribus Abbatiae S. Donati, patronum esse Parochialis ecclesiae S. Petri Regalensium. Hoc posito, certum in iure est, quando desunt in ecclesia reditus, quibus eiusdem reparationi provideatur, vel qui extant, non sufficiunt, ad id teneri patronos: Cone. Trid., Sess. 21, cap, 7 de ref. Hanc autem canonici iuris observantiam in ipsa Regalensi ecclesia obtinuisse documentis evincit. Quod autem de onere reparandae ecclesiae, idem iuxta ipsum tenendum est de obligatione supellectiles suppeditandi et manutenendi, quia sunt ecclesiae accessoria. Dubium est: An, et citius sumptu sit locus reparationi et manutentioni ecclesiae, tiecncn sacrarum supellectilium in casu? Dit . etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative in omnibus super bonis Abbatiae S. Donati.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 113, p. 197-203]. 4139. S. C. C., Florentina, 29 iul. 1854. Bis iam resoluta fuit haec causa, videlicet diebus 10 septembris 1853 et 18 martii 1854.2 Verum concordibus hisce resolutionibus animo non fracta, impetrato novae audientiae beneficio, novum iuris sui periculum facit The­ resia, ac novam exhibet defensionem, quam eius Defensor praecipue ex con stitutione Procuratorum desumit Contendit autem iniri posse connubia in facie Ecclesiae per Procuratores, nuncios, mandataries unum aut plures, et per epistolas aut ex una, aut ex alterutra contrahentium parte, quin necesse sit, ut Parochus et testes videant mandatum, vel epistolam, vel facultate * personae missae explicantis mandatum aut consensum, ut referre tuto valeant aut de identitate personae aut de realitate vel fictione consensus, si aliunde constet de mandato, de facultate missi aut de epistola et de consensu mittentis. Iam eiusmodi validum in forma conciliari matrimonium fuit celebratum die 3 maii 1835 coram Parocho Viescae, ut patet ex testimonio personarum ibi praesentium Denunciationes vero in matrimoniis conscientiae, ut in casu 1 Cf. N. 4140. « Cf. N 4134 » Cf. N. 319. C. Concilii 429 etiam posteipari vel etiam omitti potuerunt ex Trid., Sess. 24, cap. 1, de ref. nuitr. ct Boned. XIV, const. Satis Vobis. 3 Dubium est: 1. An sit standum, vel recedendum a decisis in primo dubio in casu' Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. In decisis, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 113, p. 289-302]. 4140. S. C. C., Nucerina, 16 sept. 1854. Resoluta fuit haec causa die 29 aprilis praeteriti. 1 Verum novam audien tiam impetravit Abbatiae seu Seminarii Defensor, qui modo negat Abbatiam frui iurepatronatus super ecclesiam S. Petri, itemque hanc eandem ecclesiam Paroeciam esse constitutam. Patronum enim faciunt dos, aedificatio, fundus: can Piae mentis, 26, caus 16, quaest. 7; constat autem, Abbatem S. Donati non dedisse fundum sive veteris oratorii, sive novae ecclesiae; non aedifi­ casse, cum conveniant partes, utramque ecclesiam sumptibus Regalensium extructam fuisse; demum non contulisse dotem, quia oratorium seu ecclesia S. Petri nullam habet dotem. Ex quibus consequitur, iuspatronatus super ecclesia non Abbati S. Donati, sed populo Regali competere: Abbatiae vero S. Donati sartum tectumque manere dumtaxat ius matricitatis. Unde in translatione iniunctum fuit Abbati S. Donati di tenere un Cappellano curato a Rigati, imo a S. C. die 19 ianuarii 1641 et hoc revocatum fuit, et solum praeceptum, ut idem Abbas in ecclesia eiusdem Villae omnibus diebus festis celebrari faceret Missam per Sacerdotem idoneum approbatum ad confes­ siones audiendas parochianorum. Atqui his verbis paroecialitas ecclesiae prorsus excluditur. Quapropter ecclesiae Rector amovibilis ad nutum, quem Abbates S. Donati nominare consueverunt, uti verus Parochus habendus non est. Cum itaque nec Abbatia iurepatronatus polleat, nec eadem ecclesia Paroecia constituta sit: Defensor dispositionem Cone. Trid., cap. 7, Sess. 21, de ref. retorquet in adversarios, quatenus ibi statuitur, deficientibus fructibus ct proventibus ad fabricam destinatis, deberi ecclesias restaurari et manutencri ab eorum patronis, et in horum defectu a parochianis. Quatenus ergo Regalenses ad matricem ecclesiam redire nolint, eos unos cogendos esse ad restaurationem ecclesiae S. Petri, quae in eorum commodum ex tructa est. Quod vero Abbas Mattiolius ecclesiam a terraemotu diei 26 iulii 1751 disiectam aere suo reaedificaverit, nullam facessit difficultatem, cum ex actu merae liberalitatis unius Abbatis nihil inferri possit in successorum praeiudicium. Procurator Regalensium nihil novi exhibet. Dubium est: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 113, p. 385-389]. 1 Cf. X. 413S. 430 Curia Romana 4141. S. C. C., Acheruntina, 31 mart. 1855. Josephus lacobuzio Parochus loci Petragalla Acheruntinae Dioecesis accusatus penes Curiam Metropolitanam de socordia in parochiali obeundo munere, de inhonesta consuetudine cum muliere sibi consanguinea ac parochiana, de scandalosa totius vitae ratione ob turpia eloquia, obscoenaque facta, ob habitualem ebrietatem, ob sortilegia artemque sagam exercitam, de inflictis ex turpi causa vulnueribus cum vitae periculo alteri parochianae ac dc illicito cum ea antea habito commercio, de publico sacrilegio ob sacrum immediate post patratum facinus peractum: formali eiusdem Curiae senten­ tia die 17 Septembris 1851 Paroecia privatus et ad recessum per anni spatium in religiosa domo damnatus est. Ab hac sententia ad hunc S. Ordinem appellavit lacobutius. Accepta sunt a Curia acta processus una cum suetis informationibus, in quibus sententiae confirmatio postulatur. Praemittit Curiae Defensor, poenam perpetuae priva­ tionis Paroeciae infligi vel a iure m casibus a iure expressis sola sententia dcclaratoria criminis, vel ab homine lata sententia ob gravia crimina, licet in iure non expressa, dummodo concludenter probata. Utramque autem infli­ gendae poenae rationem occurrere in casu. Cum enim ipso iure poena pri­ vationis incurratur ob sacrilegium ac sortilegium, ob tentatum homicidium, quando adest coniuncta qualitas proditionis in filiam parochialem, ob periurium: quippe ex instituto processu in his omnibus reus convictus est, Ast aeque iustam, uti ab homine inflictam renunciari oportere poenam privationis ob varia eaque gravissima crimina superius recensita, queis ipse reus convi­ ctus est, quae quidem singula per se satis forent ad poenae inflictae iustitiam vindicandam, eoque magis, si insimul sumpta spectentur, praesertim cum spretis monitionibus Parochus in prava consuetudine ac flagitiis insordcscen non destiterit. Neque opponi potest, servandam fuisse in poenis formam graduatoriam, antequam ad privationem Curia deveniret, id enim valet dt Bénéficiais ex Cone. Trid., Sess. 25, cap. 14, de ref., non vero dc Parochis, qui ex cap. 6, Sess. 21, dc ref. recta via Paroecia privandi sunt, postquam moniti, in sua nequitia incorrigibiles perseveraverint. Parochi vero Defensor primo agit dc sententiae nullitate, deinde injusti­ tia. Nullitas probatur ex eo quod Vicarius Generalis sine speciali Archicpiscopi mandato causam hanc criminalem cognoverit ac sententiam privationis pronunciaverit: cap. Licet, 2. dc officio Vicarii, in 6, Cone. Trid., Sess. 24, cap. 10, dc ref. Deinde etsi fuisset delegatus, nequibat ipse, ut processus instructor, ferre indicium, coque minus integrum ei erat ad testes exami­ nandos \ icarium foraneum subdelegare, cum delegatus subdelegare non pos­ sit. Sententiae vero iniustitiam arguit ex omissa leviorum poenarum grada­ tione, ct praecipue, quia Parocho obiecta crimina probata non sunt: alii enim testes ea confirmant, alii denegant. Porro nec odium populi subsistit cum ex termille circiter Paroeciae incolis septuaginta tantum Parochi amo­ tionem petierint. Dubium est: S. C. Concilii 431 An sententia Curiae Archiepiscopalis Acheruntinae sit confirmanda vel infirmanda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Sententiam esse confirmandam iuxta mo­ dum; nempe assignata favore Sacerdotis lacobutii pensione ad taxam synodalem pro titulo S. Ordinationis, facto verbo cum SSmo. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 114, p. 98-104]. 4142. S. C. C., Arboren., 31 mart. 1855. Archiepiscopus quoad intellectum cap. 18, Sess. 2^, de ref. Concilii Tridentini duo proponit dubia resolvenda, alterum, quod respicit Deputatorum Seminarii electionem,alterum quod in casu absentiae eorum subrogationem. Ex cap. cit. Concilii Episcopus tenetur consilium requirere circa res materiales Seminarii quatuor Deputatorum, quorum duo debent de Capitulo, ita quidem ut alter eligatur ab Episcopo, alter ab ipsomet Capitulo, duo vero de Civitatis Clero, ita ut eorum alter similiter ab Episcopo, alter a Clero eligendus sit. Cum autem in eodem capite praescribatur: Rationes autem redituum huius Seminarii Episcopus annis singulis accipiat, praesentibus duobus a Capitulo ct totidem a Clero Civitatis deputatis, existimant Capitulares, hisce verbis novam et cum superioribus non confundendam constitui Deputatorum speciem, qui ad redituum rationes excipiendas peculiariter addicti independenter ab Ordinario sive a Capitulo sive a Clero eligendi sunt; Archiepi­ scopus vero contendit, Deputatos, quorum hic mentio fit, eosdem omnino esse, de quibus agitur in vers, superiore: Et quia, quorum electio tum ad Episcopum, tum ad Capitulum et Clerum Civitatis respective pertinet. Porro Capitulares suae sententiae adsertorem ac vindicem unum inter Canonistas habent Monacellium, torn 2, tit. 16, form. 10, num. 22. Archie­ piscopus vero, cui videtur conveniens, ut redditioni rationum assistano quegli stessi Deputati, che hanno avuto parte nella sistemazionc materiale ed economica dei Seminario, habet pro se ceteros omnes iuris interpretes et Doctores, et praxim universalem Dioecesium, itemque resolutiones huius S. Congre­ gationis in Salernitana, mense iulii 15S9,2 in Caurien., 5 octobris 1594, 3 in Nullius, 19 ianuarii 1595. ‘ Subrogationi vero Deputatorum absentium locum esse debere ex cit. cap. 18 Cone. Trid. inferri potest, ubi quatuor semper Deputatorum consilium adhibendum praescribitur. Ex quo conse­ quitur, camdcm omnino in temporanea hac subrogatione facienda rationem sequi oportere, quae in electione adhibenda est, ut nimirum ab eo subro­ gatio fiat, a quo deficientis electio fiebat. Itaque proponuntur dubia: i. An, et quomodo eligendi sint Deputati ad excipiendam rationum reddi­ tionem Seminarii in casu? Cf. N. 4*45· Cf. N. 2211. Cf. N. 2274. Cf. N. 2279· 432 Curia Romana 2. An, et quomodo sit locus subrogationi Deputatorum absentium vel impe­ ditorum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad i. Affirmative, et redditionem rationum excipiendam esse per quatuor Deputatos, quorum duo ex Capitulo, unus ele­ ctus ab Episcopo, alter a Capitulo, et duo ex Clero, unus electus ab Episcopo, alter a Clero. Ad 2. Affirmative, et subrogationem faciendam esse ab his, a quibus lacta est electio Deputati absentis vel impediti. [Thesaurus Resolutionum, torn. 114, p. 120-125]. 4143. S. C. C., Taurinen., 7 iul. 1855. Archiepiscopus Taurinensis lato die 30 novembris 1845 decreto, ex facultate a Cone. Trid., Sess. 21, cap. 6, de ref. Episcopis concessa anima rum curae exercitium interdixit Sacerdoti lacobo Piazza Parocho ecclesiae B. Μ. V. in coelum assumptae ct S. Petro in vinculis Polungheriae dicatae cui Oeconomum seu Coadiutorem illius vice praefecit, « quum parvihabitis repetitis monitionibus, in iis, quae in recto Paroeciae regimine ct proba agendi ratione versantur, prudentiae legibus et animarum sollicitudine negle­ ctis ita subditorum aestimatiopem ac fidem omnino amisisset, ut Archiepi­ scopus omnibus expensis persuasum haberet ipsius Parochi oflicium magis magisque in fidelium scandalum ct perniciem cessum ire ». Contra hoc decretum Parochus ad S. hanc Congregationem detulit querelas, ut suspen­ sionis causae sibi patefierent, ut facta defensionis copia ac poenae iniustitia detecta, ad muneris parochialis exercitium redintegraretur. Pro informatione et Archiepiscopus et Apostolicus in Sabaudi Regno Nuntius rogati sunt. Archiepiscopus refert: II Parroco c di buoni costumi. è fornito di più che mediocre teologica dottrina, ma privo di ogni educaziont. riguardando come un insulto fatto a sè Pattaccamento, che la popolazione mostrava al Parroco e Vice-Parroco antecedente, immagino, che il modo più adattato per farlo cessare, fosse quello di cambiare ogni uso, opporsia qualunque domanda gli si facesse anche di funzioni con danno suo pecunia­ rio. e trattando tutti duramente ed incivilmente. Cio posto non è a dire, quanto invece non si spiegasse contro di lui la publica malevolenza Augebatur populi aversio propter malos mores Sacerdotis Coadiutoris fratris Parochi, praecipue vero, quia idem Parochus alium Sacerdotem Collaboratorem die 2 novembris 1S45 manibus in capite percussit, ac postea summa cum populi admiratione Missas celebravit. Unde ab Archiepiscoposuspensus usque ad novum ordinem in Conventu quodam exercitia spiritualia pera­ gere iussus fuit. Montre poi faccva procedere agli esami dei fatto (prose­ quitur Archiepiscopus), riccvetti un dispaccio dei Ministère, che comunicandomi le originali informazioni avute da persone veramente imparziali. mi rappresentava, che il ritorno dei Parroco in Polonghera minacciava di compromettcre la tranquillità di quella popolazione, cosi spiccai un decreto. S. C. Concilii 433 con cui allontanando il Teologo Piazza dalla Parrocchia sudetta, gliene interdissi qualunque ingerenza tanto nello spirituale, quanto nel temporale . Quae omnia etiam Nuntius .Apostolicus confirmat, atque partim ex eius­ dem infirmitate explicanda putat. Defensor Parochi decretum suspensionis nullum ac iniustum renunciandum propugnat: nullum ob solemnitatum defectum, quia censura lata est nullo ordine iudiciali servato, non praemissis monitionibus, neque expressa in decreto suspensionis causa; iniustum, quia deest causa gravis eiusque con­ cludens probatio. Difficilem autem, cuius insimulatur indolem, non iustam suspensionis causam constituere, et si quid hac ratione pcccasset, parcen­ dum homini erat hypocondriaco morbo iamdiu laboranti, ceu medici testantur. Denique imperata in PP. Cappuccinorum Coenobium reclusione, eum iam culpae, si quae fuisset, satis luisse poenam. Archiepiscopus vero facultate a Tridentino Cone., Sess. 21, cap. 6, de ref. data uti se velle declaravit. In quo capite sub illitteratorum et imperi­ torum nomine venire videntur non solum qui speculativa, sed etiam, ex paritate rationis, qui practica, ut aiunt, scientia carent, qui nimirum ob expe­ rientiae aut culturae defectum aliamve ob causam habiles non sunt rebus ea qua par est prudentia et consilio gerendis. Quae si consistant, ubi Episcopo certo certius ex factis constat de Parochi imperitia seu inhabilitate in rebus gerendis, integrum ei erit eumdem a curae exercitio sive in temporalibus sive in spiritualibus suspendere, quin ulla opus sit iuris solemnitate, quam Tridentinum in eodem capite 6 exigit tantum pro Parochis turpiter et scandalose viventibus, ut Beneficiis priventur. Dubium est: An decretum Curiae Archiepiscopalis sit confirmandum, vel infirmandum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem; negative ad secundam; et quoad reintegrationem, dilata, usquedum Orator doceat de peritia et idoneitate administrandi Paroeciam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 114, p. 227-238]. 4144. S. C. C., Verulana, 11 aug. 1855. Resoluta fuit haec causa die 16 iulii 1853.1 Verum losephus novis con­ quisitis documentis restitutionem in integrum petiit, tum scilicet quod nec Liborius et Alexander dici possunt legitimi descendentes ex stipite familiae Philonardiae, tum etiam quod, etsi legitimi descendentes essent, ob simoniacam labem nulla esset nominatio ab ipsis expleta. Sed neutrum valide pro­ bare potuit. Dubium itaque est: An sit locus restitutioni in integrum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 114, p. 269-276]. 1 Cf. X. 4132. Vol, VI 23 C. Concilii Curia Romana 434 4145. S. C. C., Acheruntina, 22 sept. 1855. Resoluta fuit haec causa die 31 martii proxime praeteriti.1 Verum Sacer­ dos lacobutius novae audientiae beneficium impetravit, uti etiam impetra­ vit ipsa Curia quoad modum scilicet pro gravamine assignatae pensionis. Curiae defensor repetitis prioribus argumentis urget confirmationem priva­ tionis. Conqueritur autem de pensione lacobutio addicta. Nullo enim iure pensione donatum iri putat Parochum, cui Paroecia minime collata fuit in titulum s. ordinationis; ordinatum enim eum probat familiaris titillo patri­ monii. Quare revocandum esse censet additum resolutioni modum quoad pensionem, quae praeterquamquod nullo iure debeatur, in congruae paroccialis depauperationem vergeret. Procurator lacobutii libellum dilationis circumfert. Datur itaque dubium: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis et amplius. [Thesaurus Resolutionum, tom. 114, p. 328-331]. 4146. S. C. C., S. Angeli in Vado, 22 sept., 1 dec. 1855, 26 apr. 1856. Ad vacantem Canonicatum Bartoli Cathedralis Ecclesiae S. Angeli in Vado Caietanus Gabellini Tudertinus, qua assertus patronus, die 1 iulii 1840 per privatam syngrapham nominavit Sacerdotem Angelum Dominici. Eadem die ab ipsomet Dominici apud Curiae acta exhibita fuit nominationis syn­ grapha; quae tamen nullius efficaciae habita est. Episcopus enim, qui antea praesumpto patrono suadere adnisus fuerat, ut priori nominatione revocata alteram favore Sacerdotis Aloysii Urbani perficeret, postea, cum in irritum eius cessissent officia, de iurepatronatus Gabellini veluti dubitans, die 18 au­ gusti edi mandavit decretum: doceat dc iure patronatus. Silente Gabellinio, unus comparuit nominatus Dominici, qui asserti patroni ius satis compro­ bari ratus ex tribus praecedentibus nominationibus, protestatus est de quocumque damno, quod ex Curiae oppositione ob temporis lapsum sibi ac patrono esset obventurum, sarta tecta volens iura, quae ex facta sibi nomi­ natione compcterunt Nihilominus Episcopus, postahabitis Sacerdotis Domi nici protestationibus, ad praefatum Canonicatum collationis litteras dedit Sacerdoti Aloysio Urbani, qui die 20 mensis octobris in eius possessionem immissus fuit Illico Sacerdos Dominici recursum habuit ad hanc S. Congre­ gationem . Episcopus in sua relatione hucusque narrata confirmat, et subiungit: Nominatum per simplicem syngrapham Sacerdotem Dominici comiter * Cf. N. 4141. -gJH 435 excepi eique suadere conatus sum, ut spem dimitteret obtinendi praeben­ dam Canonicalem, quae sibi in litteris imperito, natalibus obscuro, neque integrae probitatis ct famae omnium sensu, et praesertim Capituli, non congruebat. Quamvis pro certo haberem numquam Sacerdotem Dominici assecuturam optatam Praebendam, carebat enim omnibus requisitis a fun­ datore praescriptis, consilio tamen evitandi lites, scripseram ad Episcopum Tudertinum, ut dehortaretur patronum Gabellini a praesentando Presbytero Dominici, qui nedum mihi, sed et Capitulo caeterisque honestioribus viris ingratissimus foret. Respondit Episcopus, Gabellinium iam nominasse Do­ minici commendatum ab illustribus personis et munitum ampla attestatione sui Parochi. Frustra certiorem feci Gabellinium dc attestationum falsitate, ipse ne a data fide deficeret, audebat praesentare ad Beneficium ecclesiasti­ cum scienter indignum. Tunc igitur iussi Promotorem fiscalem obsistere illius praesentationi. Quare eo instante contra Dominici et Gabellini editum luit decretum: doceat de iure patronatus. Et quia Sacerdos Dominici afferens exempla duarum praecedentium nominationum praetendebat sc immunem ab onere probandi, quoi! iuspatronatus competeret Gabellinio, notificata illi fuit scriptura fiscalis, in qua fuse probatur, non constare de iure asserti patroni Gabellini. et innuitur, neque nominatum instrui debitis requisitis, neque servatam fuisse formam praesentationis, et idcirco reficiendam esse suam instantiam. Siluit Dominici, donec elapso quadrimestri, iterum instante Promotore fiscali publicatae et affixae fuerunt die 10 octobris edictales litte­ rae, in quibus citabantur tum Dominici, tum patroni omnesque alii intéressé habentes ad deducenda iura contra devolutionem ob lapsum quatuor menfium sine legitima praesentatione. Adversus praedictas litteras conquestus est quidem die 12 octobris. Quia vero protestatio non innuit litem, litteras collationis dari iussi favore optimi Presbyteri Aloysii Urbani, qui nunquam praeditus omnibus requisitis a fundatore statutis, immissus fuit in possessio­ nem huius praebendae die 20 octobris anni 1840 ». Promotor fiscalis quoque urget, institutionem ad Beneficium dari ab Ordinario non posse, nisi constet: 1. de iure nominantis; 2. dc praesentatione legitime facta; 3. de nominati idoneitate. Atqui haec omnia longe abesse in themate. Ad 1. Patronus nil aliud exhibuit, quam tres praecedentes nomi­ nationes. Ad 2. Licet legitima ac valida habenda foret nominatio in casu, ea tamen nullius esse poterat efficaciae ad effectum obtinendae institutionis, ex quo ab eodem Patrono nominante vel ab altero cum speciali eius mandato exhibita intra quadrimestre non fuerit Ordinario. Ad 3. Sacerdotem Dominici qualitatibus in fundatione requisitis destitutum omnino compertum fuisse, quippe qui nec S. Angeli in Vado natus est, nec eius parentes ibi domicilium triginta annorum spatio habebant, nec honestae erant conditionis, et quod magis est, nec bonis ipse moribus ornatus dici poterat, ceu patet ex iis, quae Episcopus in suis litteris refert. Atqui leges fundationis religiose in Benefi­ ciorum collatione impleri praecipit Cone. Trid., Sess. 25, cap. 5, de ref., adeo ut nulla sit nominatio ac praesentatio eius, qui iuxta fundationem non sit qualificatus; quin imo Patronus inhabilem praesentans, nisi intra quadri­ mestre suam variaverit nominationem, amittit pro ea vice potestatem prae- 436 Curia Romana sentandi, quae devolvitur ad Superiorem, eoquc magis quod assertus Patronus a nominatione recedere noluit eius, quem Episcopi testimonio nedum inhabilem, sed malum ac indignum esse novit. Ex quibus concludit, iure fuisse, posthabito Sacerdote Dominici, nominatum Sacerdotem Urbani. Sacerdotis vero Dominici Patrocinator primo vindicat in Gabellinio ius patronatus activum ex eo, quod Gabellinius unicus erat, cum nominati) peracta est, ab familiis vocatis per lineam femininam descendens, in quem ideo exhausta iamdiu masculina vocatorum linea, coaluisse censendum est iuspatronatus iuxta legem fundationis, eo vel magis, cum patronus in quasi possessione nominandi versetur. Deinde perpendit, nominationis litteras intra utile tempus a nominato apud acta fuisse exhibitas; necesse autem non esse praesentationis actum fieri corporaliter a patrono, sed sat esse, ut ab nominato fiat, qui pro consequenda institutione constitutus censetur Procurator ad effectum exhibendi et praesentandi suam nominationem coram Ordinario. Posthabenda demum contendit, quae quoad qualitatum in nomi­ nato Dominici defectum obiiciuntur. Falsum enim est. quod ipse dicendus non sit di legittimo e buon parentado, quia eius parentes rusticani sunt. Fal­ sum pariter, quod Sacerdos Dominici nativus Civitatis S. Angeli in Vado habendus non sit, quippe qui ruri, in eiusdem tamen Urbis territorio natus est. Cum porro Sacerdos Dominici natus in Urbis Paroecia fuerit anno 1809, ibique ad annum usque 1840 aetatem egerit, ex hoc ipso concludit eum eius­ que familiam annis plus quam triginta in Urbe S. Angeli in Vado domicilium habuisse. Quoad bonos mores autem, non defuisse Sacerdoti Dominici pro­ batorum virorum testimonia, quae Gabellinius comperta habuit; quibus addit actualem Episcopum, qui illum Confessarium et sacrarum caeremo­ niarum Magistrum elegit. Dubium est: An constet de legitima nominatione Sacerdotis Angeli Dominici ita, ut >it ei danda institutio; seu potius sit manutenendus in possessione Canonicatus Su­ cerdas Aloysius Urbani in casu? Die 22 septembris 1855 Sacra, etc. respondit: Iterum proponatur. Interea Sacerdotis Dominici Patrocinator novam exaravit allegationem, qua quamlibet indignitatis notam ab eo repellere satagit. Et quidem primo, cum Episcopus Gabellinium prima vice per interpositam personam ab edenda nominatione favore Dominici dehortari curasset, nullam de eius pravis mori­ bus mentionem fecit. Imo ope alterius personae Gabellinio suadere adnisus est, ut tres saltem — non excluso Dominici — ad Canonicatum nominaret, ut ita integrum ipsi foret quem magis idoneum iudicasset, canonica institu­ tione donare: quod quidem facere tuta conscientia nequibat Episcopus, si reapse illum indignum novisset. Gabellinius autem motus fuit ad Dominici nominationem ex plurium probatissimorum virorum testimonio, quapropter nullitatis redargui nequit nominatio, uti de scienter indigno peracta. Perpe­ ram quoque obiicitur criminale iudicium contra eumdem Dominici ob praetensum stupri crimen institutum, quandoquidem non solum nulla condem­ nationis sententia exinde orta est, sed imo Superiorum decreto iudicium ipsum consopitum fuit. Quodsi simplex accusatio ad bonam famam tollen­ dam sufficeret, insons nemo ab infamia sese incolumem praestaret. Atcrimi- ,S. C. Concilii nis etiam suspicio evanescit ex testimonio Capituli Cathedralis, Praefecti Municipii et Vicarii Generalis. His aliisque perpensis, ad dubium supra descriptum: . Du i decembris 1855 Sacra etc. respondit: Affirmative ad primam partem, negative ad secundam. \ Facta vero Urbanio obloquendi venia, eius Defensor Sacerdotem Domi­ nici indignum ad Canonicatum fuisse et esse contendit, quia a divinis iamdudum suspensus fuit, cum vacatio Beneficii contingeret, atque per biennium in suspensione permansit, quin notorietatem scandali deleret. Testatur enim Parochus: Esser cosa pubblica e notoria, qualmente egli tolle piuttosto restar sospeso per altri duc anni dalla Messa con pubblico scandalo, che ubbidire. Xec tantum a divinis suspensum, sed insuper criminali inquisitioni obno­ xium fuisse Dominici vacationis Canonicatus tempore, quia cum suis asse­ clis Episcopum et principes Curiae ministros de atrocissimis criminibus coram S. Inquisitione insimulavit, nullam intentionis suae partem in processu postmodum instituto probavit. Quare non licuit eum pendente accusatione ad Canonicatum promovere, accedente praesertim infamia, quam patitur, qui calumniatur in iudicio: can. 'nfames, 17 caus. 9, quaest. 1. Vadenses porro Sacerdotes de eodem Dominici testantur: data motivo di scandalo per cohabitationem cum puellis con ammirazione dei pubblico, correndo sempre sinistre voci sui suo costume. Quibus positis quaeritur· An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die 26 aprilis 1856 Sacra, etc. respondit: Recedendum a decisis.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 114. p. 334-345. 394-396, torn. 115, P· 244-248]. 4147. S. C. C., Colonien., 26 apr., 5 iul 1856. Sacerdos loanncs Benedictus Pesch Archidioecesis Coloniensis, post­ quam in variis Paroeciis Vicarii et Parochi munere functus erat, dic 16 apri­ lis 1836 per litteras ab Curia expeditas Paroeciam loci Hürtgen regendam obtinuit. Exeunte anno 1840 ac sequentibus annis plures querelae subinde m eum excitatae sunt, insimulatus praesertim, quod cauponas ad bibendum frequentaret obscoenasqua ibi cantilenas ebrius caneret, officia paroecialia negligeret, pueros indutus casula vel etiam Sanctissimun in processione cir­ cumferens verberitasset, inter condonandum de querelis in se latis aliisque extraneis negotiis tractaret, plures iuvenes demum, quamvis 14 aut iq annum excessissent, et in rudimentis fidei catholicae satis instructi essent,ad s. com­ munionem admittere contumaciter renueret sub praetextu, quod scholas non ea diligentia, qua civiles praecipiunt ordinationes, frequentarent. Quamobrem criminales inquisitiones semel ac iterum in eumdem institutae sunt, ac saepe, ut asseritur, canonicae ac paternae monitiones datae, ut ad bonam frugem rediret. Tandem Emus Archiepiscopus die 7 maii 1849 causam judicialiter 1 Cf X. 4:48, 4150. +3« Curia Romana tractandam ac definiendam Officialatui suo tradere e re duxit, ac die 5 inscquentis mensis iulii lato decreto Peschium monuit, ut causam suam coram eodem Officialatu, cui commissa fuerat, ageret, simulque illum provisionis peragendaeque disciplinaris instructae inquisitionis causa ab omni exercitio Ordinis et iurisdicrionis suspendit. Expletis itaque processualibus actis dit 17 novembris 1.849 sententia in eum lata est. qua 1. a Benficio suo paro­ chiali deponitur; 2. ad exercendam animarum curam pro tempore inhabili.·, declaratur; 3. celebratio exercitiorum spiritualium ei praescribitur; 4. ab exercitio Ordinis suspenditur; 5. ex cassa demeritorum congrua eidem sustentatio conceditur; 6. ad solvendas inquisitionis expensas damnatur. Quoniam vero interim pluries Missam celebravit, concionem habuit, confessiones excepit et s. communionem distribuit, sententia diei 24 decem­ bris in irregularitatem incidisse declaratus est. Quia vero exercitia spiritualia proprio marte interrupit, nec secus se emendavit, Archiepiscopus die 21 iunii 1.851 ipsum in demeritorum statum deiecit. Hac perculsus sententia ad S. Sedem Peschius appellationem interposuit, postulans omnes in se latas sententias revocari ac damna emendari. Delegata rei cognitione huic S. Congregationi, rogatus Emus Archiepiscopus supra relatam facti seriem confirmavit adicctis documentis. Ex parte Curiae contenditur Parochiam in Hürtgen Beneficium non esse, sed tantum Parochiae succursales officium, a quo Parochus Pesch ad nutum erat et sine ludicis sententia amovibilis. Deinde propugnat validitatem su­ spensionis inchoata inquisitione et nondum absoluta, die scilicet 5 iulii 1849 Peschio inflictae, ne inquisitionis libertas impediretur. Tandem quoad sen­ tentiam 17 novembris 1849, qua Peschius a Paroecia Hürtgen depositus et ad paroeciale officium exercendum ad tempus declaratus est inhabilis: ius appellationis eidem Peschio denegandum contendit, quia hoc iure suis litte­ ris ad Archiepiscopum datis ipse nuncium se mittere declaravit ac reapse fatalia labi passus est. Pluribus deinde argumentis huius sententiae iustitiam Curia defendit: praeterquamquod in Germania Parochorum permutatio nes etiam ipsis invitis fieri solent, a fortiore id fieri potuit Peschio propter malam eiusdem agendi rationem et propter eius amovibilitatem ad nutum, eo vel magis quod communi paci et quieti ac spirituali saluti plebis nonnisi hac ratione prospici potuit. Ex altera parte Peschius ante omnia Paroeciae amovibilitatem excludit ex co, quod in ea solemniter institutus fuit et in omnibus Curiae actis semper Parochus appellatus. Deinde sententiam 5 iulii 1849 nullitatis redarguit, utpote latam absque praevia monitione ct inquisitione: cap. »81 quis, 2, ct cap. 4, de purg. canon., unde concidit etiam irregularitatis sententia. Tandem quoad sententiam diei 17 novembris 1849 defuisse ait gravem causam, quae privationem mereretur: can. Inventum, 38, caus. 16, quaest. 7, concludentcmque illius probationem: can Vos in quemquam, r. catis. 2. quaest. 1. denique canonicam servatam formam: cap. Conquerente, 7 de restit. spoliat. Ex hisce concludit, improbandas es>c, uti nullas, sententias suspensionis, irregulari­ tatis et depositionis seu privationis, seque proinde rehabilitandum. Hisce itaque utrimque expositis proponuntur dubia: —* '·» - '■ — 5. C. Concilii I. An sustineantur sententiae Curiae Archiepiscopalis Colonien. in casu? Seu potius: II. An sit locus dispensationi, rehabilitation et reintegrationi in casu? Die 26 aprilis 1856 Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam post pro­ ximum . Die 5 iulii 1856 Sacra, etc. respondit ad l. Affirmative. Ad 1I. Consulendum SSmo pro absolutione et dispensatione ac rehabilitatione, peractis tamen a Sacerdote Peschio per octo dies spiritualibus exercitus in domo religiosa a Secretario designanda; quo vero ad reintegrationem provisum in primo, sed Pmus Archiepiscopus curet Peschium de aliquo idoneo Beneficio provideri, non retardata interim solutione annuae praestationis 150 talerorum tam decursae quam decurrendae. [Thesaurus Resolutionum, torn. 115, p. 206-219, 300-305]. 4148. S. C. C., S. Angeli in Vado, 22 nov. 1856. Duae difformes in hac causa resolutiones prodierunt, diebus nimirum i decembris 1855 et 26 aprilis 1856. 1 Rursus tamen Angelo Dominici redin­ tegrandi certamini copia facta est; verum ipsius Defensor, quamquam mature monitus, iura sua hucusque deducere detrectavit. Qui vero Sacerdotis Urbani partes tuetur, dirimi postulat dubium· An sit standum in primo, vel in secundo loco decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In secundo loco decisis. - [Thesaurus Resolutionum, torn. 115, p. 453]. 4149. S. C. C., Calatayeronen., 20 dec. 1856. Retulit Episcopus Calatayeronen. praxim in sua Dioecesi invaluisse, qua Decessores sui in casu necessitatis, et ea perdurante, celebrationem permit­ tebant Sacrificii Missae in oratoriis domesticis; et etiam cessata causa cele­ brationes in iisdem haud prohiberi vigore, ut aiebant, Bullae Cruciatae, ita ut oratoria privata sic ad tempus erecta perpetua evadebant. Post declarationem s. m. Pauli V per litteras huius S. Congregationis anno 1615 3 nulla prorsus remansit dubitatio, a S. Concilio Trident. Episcopis ademptam fuisse facultatem concedendi licentias, ut in oratoriis privatis cele­ braretur, illasque nonnisi a Sede Apostolica concedi posse. Tota igitur fit praesens quaestio, an stante hac doctrina, possit Episcopus dispensare non per modum habitus, sed per modum actus et ad tempus, interveniente sci’ Cf. N. 4146. 1 Cf N. 4150. > Cf. N. 2396. Curia Romana 44° S. licet aliqua gravi causa. Et fatendum est, pro parte affirmativa plures esse et magni nominis Auctores, a quibus id fieri posse docetur. Qui autem ex adverso putant penitus ademptam esse et sublatam potestatem Episcoporum in hac materia a Tridentina Synodo, priorum retorquent argumentum: si enim ex gravissimis tantum causis celebratio in Oratoriis privatis ab Episcopo permitti potest, tunc talis pcinissio superflua est, quia praeceptum audiendi Sacrum sub gravi incommodo non obligat. Quando igitur gravissima ista adsit causa, qua quis detinetur, ne in loco sacro et ab Ecclesiae lege permisso Missam audiat, praecepto, illam audiendi amplius non tenetur. Dubia sunt I. An Episcopus possit iusta interveniente causa facultatem concedere cele­ brandi in oratoriis privatis in casu? II. An cessante causa episcopalis induit i. perseveret nihilominus facultas in vim Bullae Cruciatae in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative, nisi tamen magnae et urgentes adsint causae, et per modum actus tantum. Ad II. Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 115, p. 516-522]. 4150. S. C. C., S. Angeli in Vado, 14 febr. 1857. Quarto iam recurrit haec causa, in qua prima resolutio nempe die 1 de­ cembris 1855 favore Angeli Dominici data fuit, reliquae vero duae diebus 26 aprilis et 22 novembris 1856 eidem adversabantur.1 Impetrata vero ab eodem nova audientia, causa reproponitur sub forma: An sit standum, in primo, seu potius in secundo et ultimo loco decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit : In decisis ultimo loco et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. ιτ6, p. 134]. 4151. S. C. C., Aesina, 28 mart. 1857. Ad oppidum Majuleti Acsinae Dioecesis antiquissima extat Abbatia S. Sixto dicata, origine sua Beneficium regulare, cuius bona post varias tem­ porum calamitates ad Rev. Cameram Ap. devoluta, tandem anno 1829 Ordini Monachorum Cisterciensium in dotationis supplementum a Pio VIII attri­ buta sunt. Inter Abbatiae onera ex natura rei ac Antecessorum exemplo existimans hodiernus Emus Episcopus Aesinus recenseri etiam taxam in Seminarii Dioecesani subsidium et cathedraticum Episcopo Aesino persol­ vendum, non omisit utriusque oneris solutionem exposcere a Monachis Ord. Cisterciensis, qui tamen ab iis persolvendis sese immunes reputantes, quaestionem ad hanc S. Congregationem deferendam censuerunt. Rogati I « E 441 de more Emus Episcopus ct Procurator Generalis Ordinis, suas quisque transmiserunt relationes. Emus Episcopus narrat Seminarii taxam ab Abbatia solutam fuisse usque ad annum 1655, ut eruitur ex Dioecesana Synodo anni 1695,et etiam postea, ut patet ex decreto defuncti Card. Ostini Episcopi Aesini. Cathedratici vero solutionem testatur mensae episcopalis Administer. Porro taxam Seminarii solvendam esse a Beneficiis etiam regularibus praescripsit Cone. Trid., Sess. 23, cap. 18, de ref., cui concinit Bened. XIII, const. Creditae Nobis. 1 Unicum itaque Monachis Ord. Cist. effugium remanet in concessione bonorum huius Abbatiae ipsis facta a Pontificii Aerarii Praefecto, cx qua putant immunes ipsos esse debere ab huiusmodi taxae solutione. \ enim demonstrandum ipsis esset, Summum Pontificem in praefati bonorum con­ cessione vel ecclesiasticam huius Beneficii delevisse conditionem, vel saltem induisisse, ut ipsius Beneficii bona a taxa Seminario persolvenda essent in posterum exempta. Iam vero neutrum demonstrant. Quod autem de taxa Seminario persolvenda dictum est, idem dicendum etiam de cathedratico, quod ex Concilii Romani, tit. VIII, cap. 4 ius est inter caetera episcopalia ita privilegiatum, ut neque ab Episcopo in torum remitti, nec a quoquam valeat quocumque titulo vel immemorabili consuetudine prae­ scribi. Procurator vero Generalis Ord. Cist. arguit Abbatiam quidem S. Sixti olim fuisse Beneficium regulare, postea vero in confiscationem dominii impe­ rialis cum caeteris ecclesiasticis bonis pertransiit. Restituto vero Pontificio Regimine compensationis nomine titulo onerosoipsAS collata est nulla imposita neque retenta aut assignata bonis ipsis natura aut titulo Beneficii, ut eruitur ex instrumento Thesaurarii Generalis. Quoad cathedraticum vero ait, illud a Monachis Cisterciensibus ratione praedictae Abbatiae solvi non debere: non ratione rei, quia cius bona ipsis tradita sunt non titulo Beneficii extincti, sed titulo oneroso compensationis aliorum bonorum non beneficialium; et etiamsi data fuissent titulo Beneficii, hoc, utpote regulare, esset exemptum a solutione cathedratrici: can. Inter caetera, cans. 10, quaest. 3; non ratione talesiae, quia Cone. Rom., tit. S, cap. 4 ecclesias regularium Monasteriis pleno iure unitas a cathedratici solutione eximit; demum non ratione perso­ narum, quia regulares de iure sunt exempti a cathedratico. Circa taxam Seminarii urget, illam debere esse subsidiariam, ubi de pauperie Seminarii constat. Iam vero praeterquam quod a tot saeculis extitit Seminarium Aesinum sine extensione taxae ad Monachos, poterit existere et in posterum, eo vel magis, quod Abbatiae bona, utpote titulo oneroso Cisterciensibus data ab onere taxae pro Seminario exempta sunt ad normam cit. constitutionis Benedicti XIII. Quibus utrimque perpensis definient EE. PP. dubium: An sit locus solutioni taxae Seminarii et Cathedratici in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. Thesaurus Resolutionum, torn. 116, p. 161-173]. 1 Cf. N. 288. ’ Cf. K. 4146, 4 *8. C. Concilii 442 - ■ — * Curia Roniana - — — —■— — - — — - - _ _ _ I u 4152. S. C. C., Parisien., 28 mart. 1857. I Leo Maria De Grolée Virville Marchîo origine Avenionensis et Maria losephina Caillard die 8 octohris 1852 Lutetiae Parisiorum matrimonium in faciem Ecclesiae rite contraxerunt. Post sex mensium cohabitationem extem­ plo vir apud civile Tribunal iure iudicioque egit pro separatione quoad torum, habitationem, bonorumque divisionem, ac muliere in contumacia manente voti compos factus est. Post haec supplicem Sacratissimo Principi obtulit libellum, in quo postulavit dispensationem super matrimonio, quod ratum et numquam consummatum asseruit, plures proferens ad dispensatio­ nem assequendam causas, quarum praecipua est invincibilis matrimonialibus praestandis obsequiis repugnantia mulieris. Ex SSmi mandato diei 21 maii an. 1855 preces ad Archiepiscopum remissae sunt, ut praevia confectione processus super non sequuta consummatione ac legitimis dispensationis causis, servata forma constit. Bened. XIV, Dei miseratione,1 moneret mulie­ rem ad deducendum iura sua coram S. Congregatione. In processu coram Ordinario vir iuramento praestito negavit matrimo­ nium ab se cum puella Caillard contractum unquam fuisse consummatum, asserens eam debiti coniugalis redditionem obstinate recussasse, ac ideo sc praecipue intuitu salutis aeternae ac vitandae incontinentiae causa dispensa­ tionem postulare. Quoad mulierem primum pater eius respondit, filiam suam ad examen non esse venturam, eo quod nihil commune habet et cum Leone De Grolée Virville; tandem cum filia Curiam adivit. Haec iuramento interposito affirmavit, prout iam pater asseveraverat, matrimonii consum­ mationem contigisse, declaravitque ideo petitae sese obstare dispensationi. Itaque duo probari necesse est, ut dispensatio concedi possit: matrimo­ nium esse simpliciter ratum et non consummatum, necnon iustas et canoni­ cas intercedere ad dispensationem assequendam causas. Viri Defensor de primo morali constare certitudine ex omnibus factorum adiunctis demonstrat. Pandunt documenta vel ab ipsis puellae parentibus eo consilio hasce nuptias conciliatas fuisse, ut ipsa immunis esset a periculo conceptionis saltem per integrum triennium. 1 line pertinaci voluntate viro petenti debitum denegasse eumque ab se asperis ac iniuriosis saepe saepius repulisse verbis. Rem vel ipsa sponsae mater confirmat, quae literis diei 4 maii 1853 ad Leonem scri­ bebat: Vow esigete in sei mesi quello che non puo accadere che col tempo, eique suadebat, ut pro nunc oblivisceretur, che siete suo marito. Et cum vir suo uti iure constituerit, e mulieris domo, quam interim incolebat, expulsus violenter fuit, et ne rediret, minis deterritus. Post quae actio ac sententia divortii contigit Haec porro omnia moralem certitudinem gignunt, quae comprobatur etiam septimae manus examine. Causas vero pro dispensatione affert Defensor disparitatem qualitatum: nobilitatis, institutionis, pietatis, praecipue autem animorum aversionem et odium. > Cf. N. jtS. , J S. C. Concilii 443 Matrimonii e contra Defensor propugnat haud satis de non consumma­ tione constare, cum deficiat concors coniugum confessio et quia non desunt praesumptionum argumenta, quae consummationem potius intercessisse sua­ dent: literae amoris plenae, quas primo perdurante semestri a die initi con­ jugii in brevi sua absentia vir ad uxorem dirigebat, quae confirmant pri inum illud tempus in pacifica vitae consuetudine coniuges transegisse. Auget praesumptionem septimae manus testimonium, cum omnes a viro adhibiti testes fidem faciant, omnimodam coniuges habuisse facultatem consum­ mandi matrimonium, quod in eadem domo et adhaerentibus mansionibus communicatione instructis ad sex menses fere continuos commorati fue­ rint. Causas vero pro dispensatione adductas matrimonii Defensor nor. indicat adeo graves. Dubium est : An sit consulendum SSmo pro dispensatione a matrimonio rato ct non con­ summato in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata; et scribatur Emo Archiepiscopo, ut mulieri congruum iuxta prudens suum arbitrium praestituat terminum ad indu­ cendos testes pro septimae manus examine, quo termino inutiliter elapso Archiepi­ scopus ipse procedere debeat ex officio ad examen illorum, qui sive qua consan­ guinei aut amici, vel uti familiares domus mulieris ad testimonium ferendum idonei magis comperiantur iuxta instructiones dandas a R. P. D. Secretario una cum Defensore matrimonii.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 116, p. 139-147]. 4153. S. C. C., Anglonen., 2 maii 1857. Philippus D’Alessandro, Praepositus Collegiatae et paroecialis ecclesiae Tursii, ad quem eiusdem Paroeciae cura principaliter pertinet, paternam incolebat domum in planitie Civitatis extra Paroeciae limites positam. Ho­ diernus vero Episcopus ab eodem exegit, ut intra Paroeciae fines domicilium transferret, aliter enim ab illo residentiae legibus haud esse satisfactum arbitratus. Re ad S. C. delata, plura sui favore protulit Praepositus: praxim a prae­ decessoribus servatam a saeculo, proximitatem Paroeciae et parochialis ecclesiae, fixam Oeconomi a se deputati nocturno etiam tempore residentiam prope parochialem ecclesiam, permanentem plurium Canonicorum stationem intra Paroeciae ambitum, qui omnes populi necessitatibus praesto erant occurrere, nullam unquam extitisse parochianorum querelam, nullum lamentari spirituale detrimentum, redituum tenuitatem, ne gravi adigeretur incommodo ad conducendam domum intra Paroeciae fines, et infirmam valetudinem, cui valde esset infensus aer superioris regionis. Quoniam vero S. Congregatio die 22 februarii 1851 Episcopi curae reli­ quit, ut saltem intra annum Orator habitationem transferret intra fines Pa' Cf. N. 4165. Curia Romana S. C. Concilii roeciae, facto verbo cum SSmo, urgentibus Episcopi iussis Orator a menae octobris 1853 sese in conductiria domo intra Paroeciae fines recepit, ubi noctu quoque residebat. Cum autem insequenti mense maio 1854 paucis licet diebus in paternam domum iterum descendisset, ut maiora valetudinis incommoda ex residentia perpessa repararet: circa medium sequentem iunium a divinis et ab omni parochiali officio Episcopus illum indefinite suspendit, etsi iam habitationem intra Paroeciam iterum transtulisset. Tunc Parochus suspensus in paternam domum iterum se recepit. Verum die 12 Septembris eiusdem anni novum accessit Episcopi monitorium, quo adigebatur absque praefixione termini ad residendam intra Paroeciae limites stabiliter transferendam, additis minis de privatione fructuum et ipsius Beneficii curati, nisi paruisset. Ut suspensionis censuram e suo capite remo­ veret, domum prope Parochialem ecclesiam a mense ianuario 1855 proprio aere Praepositus acquisiverat, coque suum transtulerat domicilium. At su­ spensione non revocata, eumdem Episcopus semel ct iterum spiritualibus exercitiis in domo religiosa peragendis addixit, nec aliter sese revocaturum suspensionem declaravit, quam si Praepositus pro reparatione Ecclesiae Collegiatae ducatos 400 persolveret et residendam ita servaret, ut nec die nec noctu sibi liceret ad inferiora Civitatis extra suae Paroeciae fines descen­ dere. Quare Praepositus ad finem properante anno 1855 ab hoc S. Ordine suam rehabilitationem postulavit, quam ab Episcopo obtinere nequibat reciectis conditionibus sive summae solvendae, sive residentiac non solum moraliter sed materialiter continuae, quas exigit Episcopus. Interrogatus Episcopus hucusque narratam facti seriem confirmat, expli­ cando residentiam in Paroecia in eo consistere, ut ipse prope Paroecialem dormiat, integrum vero diem in propria domo extra Paroeciam curis dome­ sticis impendat. Et subdit: Avendosi ri tenu to ostinatamente un fondo della Congregazione dei Signori della Missione di S. \ incenzo dc’ Paoli, 10 dichiarai sospeso in forza del cap. 11, Sess. 22 del Tridentino. Egli lasciô 11 fondo, e subito ripigliô Ia celebrazione della Messa . Replicat Praepositus, se Episcopi mandatis paruisse translato intra fines Paroeciae domicilio in domo primum conducta, ac deinceps in alia proprio aere acquisita. Medicinalis autem cum sit suspensionis censura, cessati causa cessare debuisset. Conditiones vero ab Episcopo positas nec legitimas esse nec iustas. Nulla enim adest legitima causa, cur Parocho urbano, qui domum inhabitet in Paroeciae ambitu sitam, interdicatur e Parochiae finibus egredi, illuc facile reversuro, ut vel recreationis gratia vel domestica aut civi­ lia gerendi négocia intra ipsam Civitatem diversctur, ubi actu parochiali muneri non alligetur. Quoad summam 400 ducatorum animadvertit, eam non deberi ex violata residentiac lege, quia ante motam contra eum litem excusabatur bona fide, postea vero aci tempus habuit S. huius Ordinis licen­ tiam; fundum vero ecclesiae sibi locatum fuisse, tamquam maiori oblatori, fundum autem Congregationis Missionum a se itidem rite fuisse conductum syngrapha ostendit. Certe ambigi nequit, quod Rector ecclesiae parochialis, licet habeat alios Concuratos, residentiam servare tenetur ad formam Cone. Trid., Sess. 23, cap. i, de ref., et S. C. in Nucerina Paganorum, 19 maii 1708,1 et quidem inhabitando domum prope ecclesiam, vel saltem intra fines Paroeciae sitam, modo quo describitur in Fulginaten., 10 maii 1687. 2 An vero ob violatam residentiac legem ad restitutionem fructuum teneatur, definitum est in Ravennaten., a. 1577; 3 ratione vero conducti fundi ecclesiae locus esse pote­ rit compensationi, ex quo nimirum hodie pluris idem fundus locatur. Pro­ ponuntur igitur dubia: I. An residentia ita sit servanda a Praeposito, ut non liceat eidem Paroeciae fines egredi absque licentia Episcopi in casu? II. An, et quomodo sit locus eiusdem Praepositi rehabilitation, et solutioni summae ab Episcopo iniunctae in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad /. Negative, et serventur sanctiones canoni­ cae super residentia Parochorum. Ad II. Negative ad primam partem, affirmative in omnibus ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, tom. 116, p. 229-241]. 4154. S. C. C., Lauden., 2 maii 1857. Intra fines Paroeciae SSmi Salvatoris Civitatis Laudensis erectum iam inde fuit ab anno 1457 Hospitale maius S. Spiritus cum sacello ab Episcopo Pallavicinio praevia suppressione aliorum Hospitalium bonorumque incor­ poratione. Illius Capellano pro tempore a Paulo II, et Sixto IV. anno 1479 commissa fuit omnium infirmorum cura: · qui omnium et singulorum utriusque sexus infirmorum ad ipsum Hospitale pro tempore confluentium vel in eo deservientium confessiones audire, nec non ipsis, quoties opus fuerit, ecclesiastica Sacramenta ministrare, ac in eodem Hospitali pro tempore decedentium corpora in capella praedicta ecclesiasticae sepulturae tradere libere et licite valeat, iure tamen Parochialis ecclesiae et cuiuslibet alterius in omnibus semper salvo . Exortis vero inter Capellanum ac Deputatos Hospitalis et Praepositum SSmi Salvatoris controversiis, partes anno 1677 proprium Episcopum compromissarium elegerunt, qui arbitramentalem edidit sententiam, quod respectu Sacramentorum paschalium, matrimonio­ rum et sepulturae extra dictum Hospitale salvum et reservatum sit ius Praeposito; adeo ut dictus Praepositus valeat impertiri ministris et deser­ vientibus degentibus in eodem Hospitali Sacramenta paschalia in propria ecclesia SSmi Salvatoris, ad quam proinde teneantur praefati ministri et deservientes tempore Paschatis accedere; necnon iungere, servatis servandis vinculo matrimoniali expositos ct alias personas degentes in Hospitali tem­ pore earum nuptus, prout etiam elevare cadavera personarum et associare, quae in dicto Hospitali moriuntur, et deinde extra Hospitale ad alias eccle1 Cf. N. 3065. > Cf. N. 2899. 446 Curia Romana sias sepulturae causa deferuntur. Quo vero ad alias functiones parochiaks liceat Capellano Hospitalis exercere, videlicet: respectu contentarum in induitis apostolicis Yen. Hospitali concessis, iure proprio; respectu aliarum iure permissive Parochi, continuando tamen solutionem annui canonis libra­ rum quinque praestari soliti per Hospitalis Praepositos, ct hoc in reco­ gnitione iuris parochialis ». Post haec tamen pluries exarserunt quaestiones Capellanos inter et Praepositos SSmi Salvatoris. Quare Praepositus SSmi Salvatoris anno 1855 supplicem Sacratissimo Principi porrexit libellum, in quo lamentatur, ab Hospitali se fuisse omni iure spoliatum. Causa vero ad hunc S. Ordinem delata auditus fuit Episcopus, qui refert in Ecclesia Hospitali Parochum nullum ius habere, quia censet eam esse iuris patronatus Hospitalis ex fundatione, aedificatione, ac dotatione ab eo facta, quod sufficere autumat ad excludendam Parochi iurisdictionem. Neque Capellanos a Parocho ulla in re pendere existimat. Hospitalis Capellanos ab omni imputatione se defendit fretus honorifico Episcopi testimonio. Dete­ riori consilio contendi, facultatem Sacramenta administrandi a Sixto IV tributam Capellanis cohiberi tantum ad aegrotos ac deservientes, vulgo infermieri, non item ad quascumque personas in Nosocomio comprehensas, nam verba eiusdem Bullae intelligcnda veniunt ex precibus a Deputatis por­ rectis, quae Bullam praecesserunt, sive pro omnibus personis, quae in Hospi­ tali infirmis opem impenderent, eo vel magis, quod dictio deservientium in praefata Bulla adhibita hunc sensum praeseferat. E converso Praepositi SSmi Salvatoris Defensor adstruit eidem paroecialem iurisdictionem privative competere in Hospitali tum quoad Sacramen­ torum administrationem, si ea excipias, quae ex Bullis Pauli II etSixtilV cumulative cum Praeposito Capellanus, tamquam eius Coadiutor admini­ strare valet infirmis et deservientibus, Hospitale enim numquam in Paroe­ ciam fuit erectum, imo in fundationis limine reservata in illud fuerunt Parochi SSmi Salvatoris iura omnia, plenissima videlicet jurisdictio. Porro perperam regeri Capellanos semper fuisse in pacifica possessione quoad Sacramentorum omnium administrationem relate ad quascumque per­ sonas in Hospitali degentes, nam contrarium eruitur ex sententiis Laudensis Curiae praecipue anni 1677. Dubia sunt: 1. An privative spectet ad Praepositum SSmi Salvatoris exercitium omnium iurium parochialium quoad personas in Hospitali degentes, exceptis infirmis eisque deservientibus in casu? 2. An eidem Praeposito competat cumulative cum Capellano ius admini­ strandi Sacramenta etiam infirmis et deservientibus in casu? Die 28 martii 1857 Sacra, etc. respondit: Iterum proponatur. Die 2 maii 1857 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative, exceptis turibus Capellano tributis in Bulla Sixti IV anni 1479 et in sententia arbitramentedi Episcopi anni 1677. jUSM Ad 2. Negative, excepto casu, quo Praepositus ab infirmis vocetur. [Thesaurus Resolutionum, torn. 116, p. 173-188, 199). S. C. Concilii 447 4155. S. C. C., Nepesina, 2 maii 1857. In parochiali ecclesia S. loannis Bapt. terrae Morlupo Nepesinae Dioe­ cesis, capellania existit ad Confraternitatem SSmi Rosarii pertinens iamdiu ibi instituta cum variis oneribus Capcllanum gravantibus, inter quae onus etiam habetur canendi in capella et altari proprio ibi sito unam Missam in festo SSmi Rosarii ac quatuor anniversaria primis diebus non impeditis post festa Purificationis, Annuntiationis, Assumptionis et Nativitatis B. Μ. V. Harum Missarum cantus hodie causa controversiae est. Sacerdos enim Caro­ lus Venturini actualis Rector capellaniae ius esse sibi eas canendi contendit, quia et hoc onus fuit capellaniae Rectoribus impositum, uti alia omnia, quibus iam ipse sine ulla contradictione satisfecit. Nicolaus vero Archipres­ byter Petrucci actualis Parochus dictae terrae Morlupo, ius idem sibi vin­ dicat, quia putat Rectores Confraternitatum in parochialis ecclesiae functio­ nibus sive parochialibus, sive non parochialibus haud se immiscere posse. Quare idem Rector capellaniae supplici oblato libello omnem hac de re controversiam sapientissimo EE. W. iudicio definiri postulat. Pro Episcopo interrogato Vicarius Generalis respondit, ac deperdito fundationis instrumento, ex actis s. visitationis ostendit, existere praedictam capellaniam et Capellano onus etiam inhaerere canendi memoratas Missas. Archipresbyter autem allegat consuetudinem, quam inductam putat ex eo, quod ab anno 1710 ad annum 1738, quo tempore Archipresbyteri capella­ niam possederunt, Archipresbyter pro tempore Missas fere semper cecinit, uti et anniversaria. Ad omnes huiusmodi controversias dirimendas ex S. R. C. decr. a. 1703 1 triplex prae oculis habenda est functionum divisio: aliae enim sunt mere parochiales, et ad Parochos privative spectare dicuntur; aliae munera eccle­ siastica appellantur, quae etsi de iuribus mere parochialibus non sint, atta­ men ad Parochos spectant, quia ipsis maxime conveniunt; aliae ecclesiasticae tantum, quae non modo a Parochis, sed et ab aliis Sacerdotibus exerceri possunt. Iam vero celebrationem eiusmodi Missarum, de quibus in casu, S. R. C. de iuribus parochialibus non esse resolvit. Eiusdem vero sententiae fuit etiam haec S. C. in Thelesina, 9 februarii 1732,2 in Hortana, 5 iulii 1738,3 ct in Firmana, 2 decembris 1747. 4 Quaeritur: Aii, et ad quem spectat celebratio praedictarum Missarum et anniversario­ rum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Spectare ad Capellanum iuxta votum Epi­ scopi. [Liber 200 Decretorum, p. 1151]. 1 Cf. N. 5733. 1 Cf. N. 3382. ' <'f· 34X7· * Thesaurus Resolutionum, torn. 16, p. 45, 82. 448 Curia Romana 4156. S. C. C., Limburgen., 27 iun. 1857. Episcopus Limburgen. die 18 decembris 1851 ope Decani ruralis decre­ tum Nicolao Saver Parocho loci Hoehr notificari mandavit, quo eius ab ha Paroecia amotio et in aliam translatio decernebatur propter tantam in Paro­ chia adversus eum aversionem, ut iam non amplius expectandum sit, illuni cum fructu ibidem operari posse, sed potius plebis depravatio imo nonne­ minis a fide apostasia timenda sit. Ceterum, ait Episcopi decretum, aim non in poenam translocandus sit, dummodo monitioni Nostrae, uti decet, attendat supplicis de se translocando ad Nos dirigendi libelli omnem quam possumus, ratio­ nem libentissime habebimus. Cum vero Saver pluribus praeterlapsis mensibus nec contra decretum protestationem aut recursum interposuisset, nec per­ mutare Paroeciam in animum sibi inducerer: permutationem e.v officio decer­ nendam censuit Episcopus, ac Paroeciam Neudorfensem ei conferendam statuit, quod ipsi significatum est decreto diei 23 iulii 1852. Verum Saver litteris ad Episcopum datis die 4 augusti contra decretum protestatus, haud sibi vitio vertendum monebat, si causam ad legalem processum adduceret, ut sua, si quae sunt, delicta in loco Hoehr palam inquirerentur. Tunc Episcopus decreto 10 augusti sub poena suspensionis ab officio ipso facto incurrendae eidem mandavit, ut intra terminum octo dierum aut institu­ tionem canonicam ad Paroeciam in Neudorf rogaret, aut aliam, quam nut­ let, quae ei in praesentia conferri posset, peteret, aut denique Paroeciam in Hoehr pure resignaret. Sed hoc termino inutiliter elapso die 21 augusti alio decreto Saver suspensus declaratus est. eique novus praefixus octo dierum terminus, ut iussis satisfaceret, indicta, si renueret, privationis Beneficii poena. Attamen quin pareret, provocavit ad Ducale Gubernium. Hinc Epi­ scopus decreto 1 septembris 1852 privationis Beneficii poena in eum anim­ advertit. atque, silente Saver, post decem dies Beneficium Parochiale in Hoehr vacans declaravit aliumque Sacerdotem ad illud canonice instituit. Tandem Saver supplici libello huic S. Congregationi oblato singula contra eum lata Curiae decreta nulla ac irrita declarari postulavit. Rogatus Episcopus pro informatione, praenarratam facti seriem confirmat. Porro in facultate Ordinari esse sustinet Parochum, tametsi irreprehensibilem ac innocentem, cogere, ut ab ecclesiae regimine se abdicet alioque congruo Beneficio in prioris vicem commutato contentus sit, si aliter bono pacis et spirituali ovium suarum periculo consuli nequeat: cap. 5, de τα permit!., et cap. Nisi cum pridem, de renunc. Renuente autem Parocho sponte Paroeciam in Hoehr resignare, aliamque sibi conferendam exposcere, iure merito permutationem ex officio decretam fuisse insuper contendit; ob recursum vero ad laicam potestatem merito privationis Beneficii poenam latam in eum fuisse tuetur Episcopus ex cap. 8, de restit. spoliat., et ex Trid., Sess. 22, cap. 1. de ref Procurator autem Saver ex perpetuitate Beneficii Paroccialis arguit, eum ab eiusdem possessione exturbari nefas fuisse, nisi I S'. C. Concilii +49 antea de eiusdem constitisset consensu, vel nisi patrata crimina, vel publica causa: evidens scilicet ac urgens Ecclesiae necessitas vel utilitas remotionem suasissent. Verum neque ipsius consensus adfuit, neque crimina, quod caeterum et ipse Episcopus concedit; superest igitur publicae causae momen­ tum: populi aversio, depravatio, tinaor apostasiae. Ast. si paucos excipias, omnium potius impensum erga illum studium et egresia voluntas perpetuo sese prodidit, qui obiectam depravationem ac timorem apostasiae indignati penitus explodunt ac diluunt. Porro etiamsi praedicta subsisterent, amotionis decretum suis non consisteret viribus, quia latum non servatoiudiciali ordine, quem exigit S. C. in S. Severini, 4 aprilis 1778.1 Poenalia vero decreta, cum a decreto remotionis ortum habuerint, hoc everso et illa insimul con­ cidere nccesse est. Dubia sunt: I. An sustineatur decret uni amotionis latum a Curia Episcopali Limburgensi dit /S decembris 1851? II. An sint infirmandae poenae canonicae inflictae in casu? Dit, etc. Sacra, etc. respondit: Iterum proponatur. 2 [Thesaurus Resolutionum, torn. 116, p. 320-329]. 4157. S. C. C., Civitatis Castelli, 18 iul. 1857. Inter pias Sodalitates in Civitate existentes illa recensetur sub titulo Bmac A irginis Gratiarum in ecclesia Servorum B. Μ. V. erecta, quae a quavis Episcopi iurisdictionc reputatur immunis. Administratio redituum et eleemosynarum Episcopo non exhibetur, nec simul cum Rcvisoribus. ut rationes perpendat, ullo modo vocatur contra ea, quae cap. S et 9, Sess. 22, Cone. Trid., de ref. decernuntur. Requisito tam Conventus, quam Sodalita­ tis Priore de privilegiis si quae forent edendis, quorum virtute Fraternitas tanta exemptione gauderet, invocata fuit consuetudo. Postulat igitur Episco­ pus, ut certa hac de re sibi norma tradatur. Momenta rationum praecipua, quibus nititur Sodalitas ad exemptionem probandam, haec sunt: pracprimis consuetudo trium saeculorum et amplius, nimirum ab anno 1514 usque in praesens perpetuo vigens ac numquam intercepta, cum constet vel a suae fundationis initio Sodalitatem non qui­ dem Episcopo, sed Generali Moderatori Ord. Servorum fuisse subiectam. Tam diuturna observantia privilegii apostolici praesumptionem secumfert; quamvis autem incenso tabulario tale privilegium exhiberi nequeat, illud tamen revera extitisse ex rescripto S. C. Ep. et Reg. memoriae proditum tradunt Confratres. Quodsi Episcopi aliquando in Sodalitii negotiis aliquam habuerint partem, id contigit non ex ordinaria eorum facultate, sed ex delegata ah S. C. Ep. et Reg., vel ex libero Sodalium placito. Addunt, Sodalitium unum idemque cum Religiosis corpus censeri, unde Sodales in 1 Cf. \\ 7804. 1 Ci. N. 4158. \Ί Curia Romana processione SSmi Corporis Domini non inter alias Sodalitates incedunt, se! inter Ordines Religiosos illum Servorum B. Μ. V., ad quem pertinent, immediate praeeundo. E contra Promotor fiscalis contendit Episcopo, saltem qua Apostolica; Sedis Delegato, integrum ius inessc visitandi Sodalitium, necnon exigendi singulis annis (una saltem cum Revisoribus deputatis) redditionem rationum administrationis eiusdem. Ad utriusque assumpti probationem affert Con­ cilii Tridentini sanctionem in cap. 8 et 9, Sess. 22, de ref. Ex quibus arguit, nec consuetudinem etiam immemorabilem, nec privilegium ab Ordinarii, tamquam Apostolicae Sedis Delegati, visitatione ac iure exigendi rationes eximere Sodalitia, nisi privilegium concessum fuerit post Tridentini publi­ cationem et cum expressa derogatione relatae sanctioni eiusdem Concilii: huiusmodi autem privilegium non praesumi, utpote laesivum jurisdictionis delegatae Episcopi, sed probandum omnino esse. Ceterum in praesenti casu haud denegari posse videtur Episcopi ordinaria quoque jurisdictio super Sodalitio Bmae Virginis Gratiarum ex cap. 7, de off. ordin., nisi de exem­ ptione ac privilegio evidenter constet; in dubio enim praevalet ordinaria Epi­ scopi jurisdictio ex cap. 7, de privil., et ex S. C. in Nucerina Paganorum, 23 iunii 1629.1 Neque Sodalitium cum Religiosis unum idemque corpus constituere censendum est, cum Sodalitati omnia desint extrema, quae Regularium Institutorum propria sunt. Simplex autem aggregatio Ordini Regulari exemptionem ab Episcopi iurisdictione non tribuit, ceu declarant Clemens VIII in const. Quaecumque. 2 Quibus expensis erit EE. PP. diri­ mere dubium: An constet de exemptione; seu potius de. bono iure Episcopi visitandi Sodali­ tium Beatissimae Virginis Gratiarum, ac exigendi administrationis rationes ab eiusdem Officialibus in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit. Negative ad primam partem, affirmatnt in omnibus ad secundam. r [Thesaurus Resolutionum, tom. 116, p. 398-405]. 4158. S. C. C., Limburgen., 19 dec. 1857. Descripta fuit facti species huius causae in folio Congregationis dici 27 iunii praeteriti; 3 verum tunc responsum fuit: Iterum proponatur. Interim Episcopus in nova relatione argumentis ex auctoritate Doctorum desumptis urget, se etiam citra Parochi culpam ex causa publica eundem etiam invitum a Paroecia amovere potuisse. Parochi vero Saver Defensor falso insinuari contendit, imperatam translationem provisionis dumtaxat ob bonum pu­ blicum et non poenae rationem habere: siquidem compertum est Paroeciam 1 Cf. N. 2511. 1 Cf. N. 192. ’ Cf. N. 4156. .S'. C’. Concilii 4SI Xeudorfcnsem ob redituum tenuitatem et asperius plebis ingenium cum Paroecia Hoehr comparari nullo pacto posse. Quibus perpensis: Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. Ad II. Scribatur Episcopo, ut Sacerdotem Saver a censuris absolvat ac rehabilitct, eumque provideat de alia Paroecia seu Beneficio reditus aequiva1entis. [Thesaurus Resolutionum, tom. 116, p. 572-581]. 4159. S. C. C., Nullius Messanen., 19 dec. 1857. In Dioecesi Nullius Archimandritali Messanensi occasione funeris cuius­ dam adolescentis, cui in Regularium ecclesia parentes sepulturam decreve­ rant, accidit, ut dum cadaver efferendum erat, perturbatorum opera Clerus, qui ad associationem convenerat, ad ecclesiam saecularem domui proximam perrexit. Consanguinei vero re cognita feretrum circumsteterunt prohibueruntque, ne inde cadaver tolleretur in aliud inferendum sepulchrum, ac ipsi destinaverant. Tunc de consilio Praesidis ecclesiae regularis tumulantis Judicem adiverunt illius viciniae, ut res de bono et aequo componeretur. Qui cum reposuisset, ut Regulares, vocato aliquo Capellano, cadaver ad propriam ecclesiam deferrent, idem Praeses hora 2 p. m. cum alio Regulari Sacerdote et duobus testibus Parochum convenit eum rogans et monens per schedulam a se et a testibus subscriptam, ut hora 3 p. m. per se vel per suum Capellanum cadaveris associationi usque ad ecclesiam sui Coenobii tumulantem praesto esset. Parochus, cum se promississet adfuturum, prae­ dicta hora et per duos alios horae quadrantes non comparait. Tunc vero Coenobii Praeses benedicto per suum Presbyterum cadavere, illud elevavit, rinique consueto ad propriam ecclesiam detulit, atque absoluto funere, ibi sepulturae mandavit. 1 luiusmodi eventus quaestiones et clamores ex utraque parte excitavit: Parochus sua iura violata esse aiebat; Regulares censuris irretitum Clerum saccularem contendebant. Adeoque plura dubia desuper Vicarius Capitularis concinnavit, quibus cum allata facti serie Sacro huic Ordini ab ipso exhibitis, eorum solutionem postulat. Quae tamen dubia ad pauciora iuxta suctum stylum reducta sunt. Sancitum in iure est, ubi legitima probetur electio sepulturae, non licere Parochis vel eorum Coadiutoribus defuncti cadaver ad parochialem eccle­ siam deferre et exequias ibidem peragere, sed recta via deferri debere ad ecclesiam, in qua fuerit electa sepultura, uti decrevit S. R. C. die 19 decem­ bris 1671,1 et haec S. C. in Volaterrana, 16 martii 1726.2 Hinc est, quod si cadaver alibi, quam in loco electae sepulturae fuerit asportatum vel tumula­ tum, ecclesiae designatae seu Regularibus debeat cum oblationibus et emo­ lumentis omnino restitui. Poena vero, qua Parochus mulctatur, si violenter 1 Cf N. 5584. 1 Cf. N. 3313. - : ’ Curia Romana 452 rapiat vel spoliet funus, alia non est, quam amittendi ius ad quartam cano­ nicam, cum obligatione restituendi cum corpore, quidquid accepit emolu­ menti, uti plures docent S. C. resolutiones. Ad Parochum vero exclusive spectat ingredi defuncti domum, eius cadaver benedicere, elevare, antiphonas et psalmos intonare: et si ad ecclesiam tumulantem a parochiali diver­ sam, praesertim Regularium, sit funus ducendum, eius est usque ad ianuam ecclesiae praedictae cadaver associare et omnimodam iurisdictionem super illo privative exercere usque ad ultimum vale ad formam Ritualis. Hinc Regularibus non licet accedere ad domum defuncti, indeque cadaver educere et funus efferre, quoties de electa sepultura in eorum ecclesiis agatur, absque praesentia aut saltem consensu Parochi, ceu resolvit haec S. C. in Tusculana, 24 iulii 1734.1 Non tamen exinde licet Parocho, ultra tempus consuetum impedire vel differre funus ducendum, seu cadaveris associationem, uti definivit Sacer hic Ordo in Novarien., 15 martii 1704, 2 et S. R. C. in Senogallten., 22 iunii 1675.3 Neque aliter indicavit S. C. Ep. et Reg. in Calarilana, 11 augusti 1659 confirmata ab Alexand. VII, const. Alias pro parle, 30 aprilis 1660.1 Hisce ad rem animadversis resolvenda ponuntur dubia: I. An, et quomodo excommunicationem et irregularitatem contraxerint Parochi caeterique Presbyteri aut Procuratores ecclesiarum, seu potius alia poena plectendi sint in casu? II. An, et quomodo Praeses Regularium iura parochialia violaverit in casu? III. An, et quomodo, recusante vel non comparente Parocho hora ad asso­ ciationem statuta, liceat Regularibus levare cadaver et ducere funus in casu! IV. An, et cui competat monitio seu intimatio funeris ducendi et horai praefinitio in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative in omnibus ad primani partem, affirmative ad secundam, nempe amissione cuiuscumque lucri percepti vel perci­ piendi ex funere. Ad II. Negative in omnibus. Ad III Affirmative, expectato tamen prius Parocho per discretum tempus, quod horae spatium non excedere debeat. ~ Ad IV. Affirmative favore Parochi. [Thesaurus Resolutionum, torn. 116, p. 602-611]. 4160. S. C. C., Rossanen., 30 ian. 1858. In recognitione Statutorum Capituli Metropolitanae Ecclesiae Civitatis Rossani Archiepiscopus moderari voluit num. 92, cap. 19, ubi ius exclusivum convocandi Capituli Archidiacono tribuitur, coque impedito idem ius ad alias Dignitates proximiores gradatim devolvi statuitur. Cum enim in cit. 1 Cf. N. 3430. 1 Cf. N. 30x5. 1 Cf. N. 5605. 1 Dull. Rom., tom. 6, V, p. 70. ό". C. Concilii +53 nunu-ro de petenda pro convocatione Archiepiscopi licentia nihil habeatur, ipse eum per haec verba reformavit: <■ Capitulum ubi congregari continget, qui dignior fuerit ex eo, dc Archiepiscopi vel illius Vicarii Generalis licentia, per schedulam ad triduum ad valvas sacristiae affixam, in qua quae tractanda sunt, praenotentur, convocabit, pulsata de sero antecedenti campana, etc. . Quamobrem ad S. hanc Congregationem confugere e re duxit Archidiaconus Vincentius Lefossc nomine etiam Decani, expostulans, ut ius, quod ipse uti prima Dignitas habet convocandi Capitulum, libere, et non impe­ trata venia Ordinarii exercere sibi ad normam iuris et consuetudinis Metro­ politanae Ecclesiae liceat. Rogatus .Archiepiscopus pro informatione de praecedenti consuetudine ac pro voto, provocat ad Synodum Dioecesanam anni 1594, ubi sub tit. Dc Capitulo, cap. 11,statuitur: Capitulum ubi congregari continget, qui dignior fuerit ex eo, dc Nostra vel Vicarii generalis liantia, convocabit, subscripta prius a Nobis vel a Vicario Nostro schedula, in qua ea quae tractanda sunt in Capitulo, praenotentur, pulsata prius dc sero campana, etc., quam consuetu­ dinem continuât scripto testimonio Capituli, necnon plurium antiquiorum Canonicorum. E contra Archidiacpnus urget, integrum esse Capitulo sese convocandi, quin ulla opus sit Ordinarii licentia, praesertim cum de rebus agatur, quae Capituli ipsius interesse respiciunt, iuxta ea, quae docet Ferraris, V. Capitu­ lum, art. i. Hinc non obstare subsumit praescriptum Synodi 1594. Nam praeterquamquod haec Synodi dispositio, utpote Capituli iuribus adversans numquam recepta usu fuit, accedit, ex contraria consuetudine hanc antiqua­ tam et abrogatam fuisse legem, ubi aliquando suis viribus constitisset, prae sertim quia eiusmodi consuetudo iuris communis dispositioni consentanea est. Nec meliori consilio captari praesidium ab approbatione et subscriptione maioris partis Canonicorum statutariae huiusmodi dispositioni apposita, nam subscriptores antea collegialiter congregati primaevam Statutorum colle­ ctionem probaverunt. Praeterea nec Capitulo nec Ordinario expoliare licet Bcneficiatum iuribus. queis fruitur ex lege et consuetudine, et quorum in quasi-possessione ac exercitio versatur. Cum pertineat ad primam Dignitatem ius convocandi Capitulum ex cap. Cum inter, de elect., haec proinde facultas de iure illi competens debet esse libera, absoluta et independens ab alterius cuiuscumque Superioris licentia, ita ut neque Episcopus praetendere dc iure valeat, non posse Capi­ tulum congregari sine eius licentia, ut eruitur ex Cone. Trid., Sess. 25, cap. 6, dc ref., praecipue ubi adest consuetudo sine Episcopi licentia Capitu­ lum congregari, ceu resolvit S. C'. Ep. et Reg. in Neritonen., 20 augusti 1601.1 Quibus utrinque perpensis definient EE. PP. dubium: An Archidiaconus Cathedralis Ecclesiae, ad quem spectat convocare Capi­ tulum, teneatur petere licentiam ab Archicpiscopo vel cius Vicario Generali pro convocandis Capitularibus in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, certiorato tamen Archicpiscopo 160S 454 Curia Romana qualibet capitulari convocatione, et salvis iuribus Arch iepiscopi ad fornum, s acrorum canonum. [Thesaurus Resolutionum, tom. 117, p. 30-35]. 4161. S. C. C., Fuiginaten., 27 mart. 1858. Vita functo Praesule Nicolao Rossi Episcopo Tudertino, inter eiusdem sacra utensilia palla seu casula sacerdotalis textili opere ex auro argentoque distincta inventa est. Hanc porro ne sibi addicerent Tudertinae Ecclesiae Canonici, obstitit Capitulum Cathedralis Fulginatensis, asserens praedictam casulam ad suam spectare Ecclesiam,» ex quo defunctus Praesul, qui olim in eadem Canonicus Dignitarius fuerat, eam antequam ad Tudertinam Cathedralem eveheretur, proprio sibi aere comparaverat, ac legati nomine eidem Ecclesiae reliquerat. Quaestio hinc orta inter utriusque Cathedralis Capitula S. huic Congregationi dirimenda proponitur. Ordinarii utriusque Dioecesis informationem ac votum rogati Ecclesiae quisque suae partibus favent. Canonici Fulginatenses concedunt spolium ornamentorum, paramentorumete Episcoporum deberi Ecclesiis, quibus praefuerint, deque iis integrum non esse Episcopis disponere per ultimam voluntatem iuxta const, s. m. Pii V. Romani Pontificis, 1 quaeque confirmata fuit alia constitutiones, m. Innocentii XI1, Inscrutabili, 30 ianuarii 1694, 2 ac nuper a SSmo D. X. encyclicis literis diei 1 iunii 1847, Quum illud’, 3 denegant tamen spolium ad illas quoque res extendi, quas Episcopi patrimoniali aere comparaverint, quia hae in memoratis SSmi encyclicis expresse excipiuntur. Quamobrem sub· sumit Capitulum, duo in facto probanda supersunt, ut dc bono suo iure du­ bitari nequeat: nimirum controversam pallam ab Episcopo Rossi comparatam fuisse bonis ad Tudertinam Ecclesiam non pertinentibus et ab eo legatam Ecclesiae Cathedrali Fulginii. Primum probant testimonio Abbatissae Mona­ sterii SS. Trinitatis eiusdem Civitatis, cui illud opus commissum a Praesule fuit et Canonici Betori, qui patrimonialium honorum ad eundem pertinen­ tium et in memorata Ci\ itate extantium administrationem gessit. Quod vero Episcopus Rossi praedictam pallam Ecclesiae Fulginatcnsi legaverit, probat testimonio Custodis Conventus Cappuccinorum Tudertinae Civitatis, qui a confessionibus erat Episcopi. Iam vero ad probandam voluntatem ad pias causas unius testis declaratio sufficit ex cap. Relatum et cap. Indicante, dt testam. Cui testimonio plura accedunt adiuncta, quae piam hanc Praesulis dispositionem confirmant ac suadent: varia quae ille obiit officia in Fulginatensi Capitulo, grati animi sensus, quo erga eiusdem Cathedralis Ctpituhn afficiebatur ob acceptum argentei calic s denum, cum eius ad Episcopatum electio et consecratio contigit 1 Bull. Rom., tom. 9. p. 342-344 S. C. Concilii +55 Aliter e contra edisserunt Tudertinae Ecclesiae Canonici. Contendunt enim ex Summorum Pontificum constitutionibus de proprio iure super defuncti Episcopi sacris utensilibus nullo excepto dubitari posse. Quod confinnant ex S. C. in Trivicana seu Tricaricen., 8 iunii 1726.1 Porro conten­ dunt, in themate non probari, controversam stolam non ex bonis Ecclesiae Tudertinae comparatam fuisse, tum quia stola confecta fuit, quando Epi­ scopus Rossi iam Tudertinam Ecclesiam regebat, tum quia valde exiguo potitus erat patrimonio, unde ingens aes alienum contrahere coactus fuit, quo Episcopatus expensis occurreret, tum denique quia deest legitima probatio praedicatam pallam Fulginatcnsi Ecclesiae legatam fuisse. Propo­ nitur itaque dubium: An sacerdotalis palla, de qua agitur, tradenda sit Ecclesiae Cathedrali Tudertinae, seu potius Ecclesiae Cathedrali Fulginatcnsi in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem, negative ad secundam. . .a [Thesaurus Resolutionum, tom. 117, p. 103-108]. 4162. S. C. C., Herbipolen., 24 apr. 1858. Cum Guillelmus Bâillon Gisellam Iladik a Comitissa Ioanna Giseliae matre in uxorem incassum postularet: colloquium a Gisella petiit: che gli coiicedesse un colloquio privato ope cuiusdam Annae Gebler, quae Comitissae servitio addicta erat. Voti compos factus ad vesperam dici 29 novembris 1S42 post breve colloquium camdem maternis laribus abducit, ac pri­ mum in Cassoviensem Civitatem transfert, deinde comitante quadam matrona Catharina Stainz, Anna Gebler ac servo militari Eperjes mittit, ac demum paucis adhuc elapsis diebus eamdem Cassoviam apud Catharinam reducit. Ibique tandem post 12 dies a sequuta abductione matrimonium Guillehnum inter ac Gisellam celebratum est coram Parocho loanne Kônig legitime deputato, binis adstantibus testibus, necnon il Barone Horvàth, il Generale Maridssy, il Conte Francesco Dcssevffy, sciente ac consentiente sponsae avunculo, sciente ac probante Episcopo, qui suam etiam hoc in negotio auctoritatem adhibuerat post acceptam relationem Parochi Homonnae. In mutua vitae consuetudine sex ultra annos sponsi manserunt binosque filios assequuti sunt. Sed anno 1848 bello per Italiam excitato, cum Guillel­ mus in hasce regiones profectus esset, uxor catholica fide abdicata ac in protestantium haeresim prolapsa separationem tum quoad chorum, tum quoad habitationem iudicialiter postulavit, quod tandem revera assequuta est. Paucis vero dilapsis a separatione mensibus ritu lutheranorum novas inivit nuptias cum Comite Rodulpho De Stadion. Post quinque annos a novo inito matrimonio Gisella coram Episcopali Consistorio Cassoviensi contra 1 tï. N 3320. 456 S. C. Concilii Curia Romana Guillelmum Baillou institit, ut nullitas primi matrimonii decerneretur Verum huius matrimonii vinculum in suo legali vigore et integritate consistai definivit Cassoviense Consistorium; Metropolitana autem Curia Agriensis statuit, sententiam primi fori approbari. 'I'unc Comes Stadion et Gisella novas deductiones, quibus legitimitatem secundi foederis suadere adnitebantur, Herbipolensi Antistiti exhibuerunt, qui supplices adhibuit preces SSmo, ut gravissimum negocium novo examini subiicere dignaretur. Causae cognitione S. Congregationi commissa, Gisellae Defensor urget, duo raptum conficiunt: abductio scilicet ac violentia sive physica sive morale Iam dc abductione puellae constat. Eam vero reluctasse omnes abductionicircumstantiae demonstrant. Ad ultimum colloquium non vera conveniendi causa proponitur, sed arcanum quid ad puellae curiositatem excitandam, ceu narrat Anna Gebler. Tam longe a fuga abfuit puellae animus, ut se Guillelmo exhibuerit levissima induta veste, nudo capite, quemadmodum dom: versari solebat. Credi vero haud potest, quin longum inter inire cogitasse puella in brumali illa regione, exeunte iam mense novembri, levissima induta veste cubiculari, nudo capite, nec suum aliquid abduxisset. Constat insuper Giscllam semianimem a raptore complexam in rehedam coniectam fuisse. Constat insuper adeo a fuga refugisse Comitissae animum, ut in ipso itinere sembrava, che alcune volte avesse voluto abbandonare la carrozza; cost ancora esclamava: ritorniamo in dietro presso mia madre; colle lagrime agli occhi sup­ plico il Barone, che qualunque cosa dovesse awenirlc, la riconducesse alia madre. Ac moerore confecta per lo spavento era talvolta come sbalordita. Quibus recensitis concludit: noluisse puellam hominem ducere, noluisse rap­ torem sequi. Xeque Gisella postea Cassoviae animum matrimonio accom­ modasse videtur, quia la Contessa, ut narrat Anna Gebler, fu sotto la custo­ dia dei Barone, e non ebbe in alcun momento la libera volontà,poichènon osù escire dalla camera. Eperjes vero delata est Comitissa in compagnia di un militare servitore de! Barone, i bique il servo militare non si allantanô mai dal fianco di Lei. Memorandum insuper Comitissam tunc 17, Annam vero Gebler 14 annum vix exegisse, nec mirum inde, si adolcscentulac inexpertae sub custodia positae in extranea civitate ct penitus e consortio humano segrega­ tae modum haud excogitaverint, quo libertatem sibi comparare possent. Qua­ propter desunt omnia, quae ad consensum requiruntur iuxta mentem Trid. Synodi, Sess. 24, cap. 6, dc ref. matrim. Hisce demum fastigium ponit ipsius Guillelmi confessio, qui narrat: Mia moglic aveva sentiment i troppo csagerati intortio ai doveri dei figH verso i genitori ne! sottrarsi dai vincoli di matrimonio. In tutto quel tempo perô che ho coabitato colla mia moglie, cio non potè esc guirsi, perché avevo saputo impedire questo stesso... con tutti i mezzi, che sla vano nelle mie mani. .Ma quando nell'anno 1848 dovette far parte della spedizione militare, la moglie inesorabile colse questa occasione per riacquistare lu propria libertà. E contra Defensor matrimonii in facto contendit non agi de violenta abductione, sed de voluntaria potius fuga utriusque amantis consensu capti Suspectas enim esse ait depositiones Annae, quae in plures contradictiones incidit. Quapropter, ita concludit: cum ad probandum raptum necesse sit 457 ostendere vilentiam vel physicam vel moralem, cum nullo e vestigio appa­ reat vel gravium immo vel levium minarum vel manuum iniectio violenta: stat in suo robore deductio viri, suasionibus cius sponte inductam in pro­ cinctu strepitus excitati, ut fugam libenti animo acciperet. Eo vel magis quod abductioni vera sponsalia Gisellam inter ac Guillelmum praeces­ sisse ex integra actorum serie apparet: si enim a sex mensibus promissa et colloquia Gisella fovebat et literas accipiebat, si Guillelmus fu da lei invitato alia madre, si eo pervenit, ut obtineret la liccnza dei matrimonio: incredibile videtur, ut reciproca promissio inter amantes haud interces­ sisset. Raptum autem, quoties praecesserant sponsalia matrimonium non dirimere uno ore fatentur Doctores. Quibus demum pondus addit cohabitatio per sexennium sine querela, et inter maritales affectus duo suscepta amoris pignora ante annum 1848, quo anno arrepta occasione absentiae viri ad divortium, non ad matrimonii nullitatem mulier conclamabat. Sequitur itaque dubium: An constet de nullitate matrimonii in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, ct coadiusentur probationes iuxta instructiones dandas.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 117, p. 171-185]. 4163. S. C. C., Massen., 24 apr. 1858. Archipresbyter et Canonici Ecclesiae Cathedralis Massae Carrariae declarari a S. Congregatione humiliter postulant: 2 Supellectitia capellae episcopalis indumentaque et utensilia quaecumque quibus Episcopus ute­ batur in sacris functionibus, quaeque ab Episcopo comparata fuerunt posr adeptam suae Ecclesiae possessionem, eo demortuo spectant-ne ad heredes Episcopi, seu potius ad Ecclesiam Cathedralcm? Interrogatus Vicarius Capitularis nihil adnotatu dignum habet, nisi quod Capitulum aeque ac heredes Episcopi defuncti nulla formali contro­ versia mota S. Congregationis imploratam expectant decisionem, ut ex ipsa agnoscant, cui res sacrae ab Episcopo relictae cedere debeant, eidemque sese ultro conforment. Quoad hoc dubium notissimae sunt Summorum Pontificum constitu­ tiones, quibus praecipitur, ornamenta supellectiles aliasque res Episcopo­ rum ad divinum cultum pertinentes non eorum heredibus cedere, sed Ecclesiis deberi, quibus Episcopi praefuerunt. Ita ex const. S. Pii V, Ro­ mani Pontificis, 2 confirmata ex const, s. m. Innocentii XI1, Inscrutabili, 3 ac nuper ex encycl. lift. SSmi D. N. Quum illud.4 Diligentissime porro huiusmodi praescripto adhaesisse perpetuo S. Congregationem patet ex causa 1 ’ 4 Cf. X. 4176, 417S. Cf. X. 123. Bull. Rom., tom. 9. p. 342-344. Cf. \ 505. ■ Curia Romana 458 Fulginaten. proposita in postrema Congregatione.1 His itaque perpensis quaeritur: 2. An sacra utensilia Episcopi, eo demortuo, debeantur Ecclesiae Cathtdrali, seu potius eius heredibus in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 2. Servetur constitutio SSihi I). X. incipien. Quum illud, diei T iunii 1847. [Thesaurus Resolutionum, torn. 117, p. 164-171]. 4164. S. C. C., Leodien., 26 iun. 1858. Inter Arthurem De Woelmont Baronem et Valeriam e Baronibus Dc Wal iuxta ritum S. Romanae Ecclesiae matrimonium celebratum fuit. Brevi coniugalis vitae concordia perduravit, ac Valeria abalienatum a se Arthuris animum cito experta a maritali domo recessit. Propinquorum suasionibus brevi reconciliatione facta Valeria pertaesa corruptos Arthuris mores ac inemendabilem vitae rationem, aegroque nimis animo ferens se magis in dies negligi, despici, ac ludibrio femellarum subdi, quas vir famu­ latus praetextu domi ad libidinem explendam alebat, tandem tribus a nuptia­ rum die elapsis mensibus apud paternos lares maritalem domum non amplius reditura sese recepit, atque supplicem S. huic Congregationi libel­ lum obtulit, quo exponebat, quod vir suus « dal primo giorno del matri­ monio le fece la rivelazione, esservi delle circostanze, che potrebbero porlo nella impotenza di consumarlo. E che in effetto dopo tre tentativi farti su di essa, suo marito l’ha affatto abbandonata; che la seconda notti delle sue nozze essa 1’ha inteso mormorar queste parole: Quale inganno! che un altra volta egli ha detto: Non avremo giammai dei figliuoli. La sottoscritta crede per queste circostanze potere affermare, che suo marito ê nella impotenza assoluta o almeno relativa di compiere i doveri che impone il matrimonio, e percio viene umilmente a supplicarvi di pronunciarnc la nullità ». .τ-ΜΒ|Η Indicium super nullitate in prima instantia absolvendum remissum fuit coram Ordinario Leodiensi ad normam Benedectinae constitutionis Dei miseratione.2 In depositione, non tamen delata iuramenti formula, mulier preces S. Congregationi porrectas undique confirmavit, asseruitque, matrimonium non fuisse consummatum causa impotentiae viri saltem relativa; exposuit insuper, se perspectam ab initio habuisse eiusdem Arthu­ ris animi aversionem, nec spem amplius adesse futurae inter eos reconci­ liationis. In asserti autem confirmationem testimonium postea exhibuit Pro­ fessoris et obstetricis, quibus se inspiciendam dederat, quique scriptis retulerunt, se mulieris corpus inspexisse, et concludebant: siamo inclinati a credere, che la suddetta Signora non c stata deflorata. * Cf. N 4161. > Cf. N. 318. 5. C. Concilii 459 Vicissim vir sese potentem ad opus coniugii indubitanter renuntiavit; super secuta vero consummatione reposuit: ch'egh non intende per il momento di pronunciarsi, se il matrimonio è stato consummato o no, ac peri toni m explorationem poposcit, quorum testimonio de sua potentia constaret. Duo itaque adhibiti Professores in arte iuramento retulerunt: gli organi genitali dei Sig. Barone sono esenti da ogni malattia o vizio di conformazione ; non puo dunque trattarsi d'impotenza di questo capo. Se esistesse, questa non potrebbe essere, che Γimpotenza cost detta relativa, ο Γimpotenza chiamata ner­ vosa, che puô conciliarsi collo stato normale degli organi genitali. Quibus exceptis congregatio ab Episcopo deputata unanimi consensu indicavit, nullatenus constare de impotentia neque absoluta, neque relativa D. Arthuris De Woelmont, atque triennale experimentum coniugibus esse concedendum. Ab hac sententia ad S. C. appellavit mulier, impetrata .1 SSmo gratia disputandi etiam super dispensatione a matrimonio rato et non consummato. lubente vero S. Congregatione necessarium visum fuit acta processus absolvi in iis, quae deficiebant. Haec continuo perfecit Epi­ scopus. Itaque mulier sub iuramento praecedentem suam depositionem confirmavit. Vir quoque itidem fecit, ac rogatus de consummatione retulit: che 1'atto dei matrimonio è stato consumato. lia dichiarato, che egli ha fatto scomparire dal suo domicilio le persone che facevano ostacolo ad una reconcilia­ tione, e che egli è sempre disposto a riceven la sua sposa in modo convenientissimo. Successit inde septimae manus utrimque inductae examen. Qui pro muliere testimonium tulere omnes: separationem et subsequutam Valeriae aversio­ nem repetendam esse ab scandalosa publica et constanti adhuc Arthuris vitae ratione: reconciliationem impossibilem videri; consummationem vero haud secutam fuisse eos arbitrari, et hanc esse in vulgus opinionem. Pro­ fessor quoque chirurgicus et obstetrix iuramento interposito confirmant atque declarant praecedentem ab ipsis factam relationem: siamo inclinati a credere, etc. Queste espressioni non sono state da noi adoperate per spargere tin dubbio sulla verginità della Signora De Woelmont. Hinc mulieris Defensor urget absolutam viri impotentiam ex depositione Valeriae ac septimae manus, tum cx verbis ipsius Arthuris, dum numquam se prolem habiturum panderet, tum maxime ex frustrato thalami experi­ mento. Ex quibus adeo vehementem deducit rationem dissolvendi statim coniugium, ut nec triennium sit expcctandum. Constita porro de matrimonii non consummatione pro dispensatione super rato legitimas quoque causas non desiderari contendit: impotentiam viri et coniugum reconciliationis impossibilitatem. Contra Defensor matrimonii viri impotentiam absolutam excludere stu­ det peritorum testimonio, deinde extraiudicialibus documentis, quibus constat Baronem maxima aviditate ad turpia impelli, quod tamen de homine impotente vix credibile videtur. Nec meliori consilio opponi frustratum thalami experimentum. Ineptum enim est argumentum impotentiae sumere t' triplici dumtaxat congressu. Porro deficit etiam legitima probatio virgi­ nitatis in muliere. Quoad dispensationis vero causas monet eas in casu deesse, praesertim cum emendatis moribus ac mulierculis dimissis ad 460 Curia Romana 6*. C. Concilii uxorem peramanter recipiendam vir promptum ac paratum sese exibeat. Hisce utrimque expositis proponuntur dubia: I. An constet de nullitate matrimonii in casu? Seu potius: II. An sit consulendum SSmo pro dispensatione super matrimonio ratott non consummato in casu? Die, etc. sacra, etc. respondit ad I. Providebitur in secundo. Ad II. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 117, p. 244-255]. 4165. S. C. C., Parisien., 26 iun. 1858. Dilata fuit resolutio huius causae die 28 martii 1857,1 et scriptum Emo Archiepiscopo ac transmissae instructiones. Rem tamen infectam, obsistente Eduardo Caillard eiusque filia Maria losephina mansisse pandunt literac Emi Archiepiscopi, quia Caillard constanter asserit, se non assensurum esse, ut quilibet ex suis se sistat ad examen, in quo filiae suae discu­ tiantur veracitas et pudor. Viri Defensor matrimonii consummationem excludit inspectis utriusque coniugis moribus, studio, consuetudine, praecipue quia mulier profitetur se iam ante nuptias virum fuisse aversatam, ac solum ut rem patri gratam faceret, in easden consensisse, necnon « per ottenere il nome dei Signor De Grplée ed il titolo di Marchesa >. Et etiam parentes voluerunt, onde ella potesse essere sposa senza diventar madre ··. Unde mulier matrimonii consummationem variis sub praetextibus constanter irritam reddidit, ut constat ex depositione viri, necnon ex septimae manus testimonio. Causam vero dispensationis viri Defensor collocat in impossibilitate reconciliationis, ob denegatum debitum, ob corruptos mulieris mores, quos produnt eius­ dem litterae ad quendam amasium. Defensor autem matrimonii sustinet in casu deficere certam non sequu­ tae consummationis probationem ac legitimas dispensandi causas. Redit itaque dubium: An sit consulendum SSmo pro dispensatione a matrimonio rato et non consummato in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 117, p. 233-244]. 4166. S. C. C., Baren., 25 sept. 1858. In sede ipsa Archiépiscopal i Civitatis Barensis ecclesia extat S. Nicolai regiae Basilicae titulo insignita, cuius Priorem atque Capitulum inter ct \rchiepiscopos ac Metropolitanam Ecclesiam perpetuo super iurisdictione 461 et exemptione dissidia ab immemorabili ad recens usque tempus exarserunt. Novissime post recens Archiepiscopi funus altera quaestio excitata est. Quamobrem Vicarius Capitularis omnia resumens iudicium S. Congregatio­ nis definitivum super omnibus postulavit. Literae illico datae sunt, ut Capi­ tulum Metropolitanae Ecclesiae ct Prior regiae Basilicae S. Nicolai iura sua deducerent. Prior in suis literis declarat: Prendo volontieri questa occasione per dichiararc, che ne io, nè questo inio Capitolo ci siam mai ricusati, nè ci ricusiamo di riconoscere, che secondo 1’antico solito debbano richiedcre le facoltà giurisdizionali delTArcivescovo o Vicario Capitolarc pro tempore: 1. i due Canonici, che il Priore in ogni anno manda alia Curia Arcivescovile, affinchè siano approvati per Parrochi del Real Capitolo; 2. tutti quelli, che hanno la pagella di Confessori; 3. tutti del Clero di S. Niccola che si trovassero prestare qualunque servizio alie chiese delle Claustrali della Città . Qui partes agit Vicarii Capitularis, nihilominus necessitatem opponit controversiarum definitionis. De confessionibus inprimis absque legitima facultate a Vicario Regiae Ecclesiae exceptis demonstrare satagit neminem vel exemptum ac Regularem posse absque Ordinarii venia Confessarii munus exercere: S. Cone. Trid., cap. 15, Sess. 23, de ref. Hanc autem adprobandi facultatem ab Ordinariis sede vacante in Vicarios Capitulates traduci notum est. Prudentiae tamen EE. W. commendat, ut in dubii definitione bonae confitendum fidei prospiciatur, ac moderamen subiicit ab S. Ordine adhibitum in Patavina 1 apud Bcned. XIV, Instit. S4, ubi cum illicite ct invalide confessiones exceptas fuisse definiretur, cautum fuit: non esse inquietandos illos, qui bona fide confessi sunt; attamen si ipsi confessi hoc resciverint, vel de invaliditate conjessionis dubitaverint, eosdem teneri reiterare confessionem. Unde quaeritur: II. An Vicario Capitulari privative competat facultas approbandi Confes­ sorios in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit ad II. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 117, p. 395-402]. 4167. S. C. C., Cameracen., 25 sept. 1858. Archiepiscopus Cameracensis sequentium dubiorum solutionem a S. C. humiliter postulavit: 1. An parochus qui duas parochias regit, et ideo bis in die celebrat, utrique parochiae suam Missam applicare teneatur, non obstante redituum exiguitate in casu? 2. An parochus qui in una eademque parochia bis eadem die celebrat, utramque Missam populo sibi commisso gratis applicare omnino teneatur in casu? > Cf. N. 4152. > Cf. N. 2878. 462 C. Concilii Curia Romana 4. An et quomodo concedendum sit parochis, qui diebus dominicis aliisque festis bis celebrant, ut unius Missae liberam habeant applicatio· nem, et stipendium pro ea recipere valeant in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative. Ad 2. Negative, firma prohibitione recipiendi eleemosynam pro secunda Missa. Ad 4. Negative, et Episcopus provideat ad formam Constitutionis Btned. XIV Cum semper obatas, § 8.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 117, p. 402-408J. 4168. S. C. C., Bergomen., 27 nov. 1858. Isaac Bagini, Sacerdos dioeceseos Bergomen., securae mortis vitandae causa amputationem tulit brachii sinistri, in quo vomica indeque per clausu­ ram arteriae gangraena exorta erat. Qua quidem amputatione, quae tertiam tantum brachii partem reliquit, irregularis factus, supplex implorat dispen­ sationem, ut sacrosanctum Missae sacrificium liceat sibi celebrare. Literis precibus Oratoris adiectis Bergomen. Antistes eundein gratiae dignum EE. W. commendat: < Infelix Sacerdos semper omni laude dignus exstitit ob mores optimos et zelum sacri ministerii; propterea clerus parochiatsuburbanae S. Catharinae et fabrica ecclesiae illius etiam nomine populi quam maxime me petunt, ut intercedam pro eo ». Adiunxit etiam medici chirurgi de facta amputatione hodiernoque meliori statu Oratoris testimonium, nec non alterum sacrarum caeremoniarum magi­ stri, qui facto experimento sic se habet: « Compertum habui, ipsum exsequi omnes ritus s. Missae exactissime, neque in celebratione quidquam appa­ rere, quod deformitatis quid habeat vel stuporem efficiat. Id tantummodo indicandum esset, utrum manipulus super brachio fictitio aptari possit, an alio modo supplendum sit. Haec sub iuramenti fide attestor ». Idem Episcopus, mandatis H. S. C. obsequens, ut renovatis experimentis magis praecise referret, quomodo Orator singulas s. caeremonias expleret, ita respondit: « Uti impositum erat, eum examini subiecimus ad experiendam eius in exsequendis Missae caeremoniis aptitudinem; tentaminis huiusmodi duplicem actum unimus, precantes ut induito et dispensationi adiungere velit E. V. declarationem circa applicationem manipuli, sicuti quaesitum esta magistro caeremoniarum huius cathedralis in attestatione ab ipso de­ missa ». Iisdemque’1 iteris attestatus est Antistes, dictum Sacerdotem nullam omnino voluntariam et hinc culpabilem causam contractae irregularitatis dedisse. - ' JlB Notissimum in iure est. mutilationem membri vel etiam abscissionem partis membri eius, cuius usus ad hanc vel illam sacrosancti sacrificii caere­ moniam rite peragendam immediate necessarius sit, vel ordinatum a celebra- 4^3 tionc incruenti sacrificii, vel ordinandum a susceptione sacerdotalis ordinis removere ex sacrorum canonum doctrina, qua cautum est, ut a sacrorum exercitio removeatur, quisquis tali corporis defectu laboret, ob quem nequeat absque irreverentia divinis vel populi offensione in suscepto aut suscipiendo ordine ministrare: cap. 1,2,6,de corpore vitiatis. Hinc Innocentius III repel­ lendum a suscepta abbatia et sacerdotalis ordinis ministerio abbatem quem­ dam constituit, qui manu altera fuerat mutilatus, cap. Exposuisti, h. t., et Eugenius Papa presbytero cuidam, cui a praedone quodam duo digiti cum medietate palmae fuerant abscissi, Missam celebrare non permisit, qui nec secure propter debilitatem, nec sine scandalo propter deformitatem incruen­ tum sacrifici umpotuisset offerre , cap. 2, de cleric, aegrot. vel debilit. Quibus adhaerens S. C. dispensationem similibus in casibus denegavit. Ita in Abellinen., η et 28 iulii 1770 1 negative respondit Sacerdoti cuidam, qui eam in laevo brachio tulerat laesionem, ex qua eodem uti ad sacrum peragendum non posset, ut nimirum neque hostiam frangere neque calicem levare ob debilitatem valeret. Similiter in Firmana, 24 maii 1823 2 alteri Sacerdoti, qui improvisae igneae ballistae diruptionis vi laevae manus iacturam fecerat, noluit dispensationem elargiri. Nec mitior cum eo Sacerdote fuit,qui digitos volamque laevae manus cx morbo amiserat, Augustana, 19 decembris 1772.3 Quae quidem omnia viderentur Oratori in casu adversari. Ast sunt etiam, quae eidem patrocinantur: atque illud in primis, quod, dc promoto agatur, cum quo mitius agendum, ut tradunt passim doctores, et S. H. C. eo vel magis habuit in praxi casibus huiusmodi obversantibus. cum corporis defectus ex miserabili casu fuerit contractus: ita in Comen., 8 apr. ct 6 maii 1775. 4 Similiter dispensationem assecutus Sacerdos, cui laeva manus ad carpum usque abscissa: Patavina, 18 augusti 1S27 inter summar. precum rei. De manipuli denique usu animadvertendum: ubi di­ spensationi indulgeatur, nil abnorme videri poterit, si pars illa sacerdotalis indumenti brachio etiam fictitio applicetur, exploratum cum sit, illius delà tionem ad nullum usum in Sacrificio esse iniunctam, sed potius ad indigitandum fructum bonorum operum, et poenitentiam, et allcgorice vincula illa repraesentare, quibus Christus Dominus constrictus est, cum esset ad colum­ nam flagellandus, Bened. XIV, Dc Sacrif. Missae, lib. I, cap. 10, num. 6. Dubium est: An, ct quomodo sit consulendum SSmo pro dispensatione in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dummodo celebret in oratorio privato, et si Episcopo videatur, cum assistentia alterius Sacerdotis aut Diaconi, pro gratia dispensationis super enuntiata irregularitate, et rchabilitationis ad SSmum Mis­ sae Sacrificium celebrandum, delato manipulo super brachiofictitio, facto verbo cum Sanctissimo. [Per summaria precum a. 1858]. ’ Cf. 3980. ’ Cf. X. 3784. ‘ Cf. .X. 3792. OH 464 Curia Romana 4169. S. C. C., Bergomen., 18 dec. 1858. Exr.it in Civitate Bergomi ecclesia S. Mariae Maioris Basilicae titulo de­ corata eiusdem Civitatis expensis a fundamentis extructa usque a saec. xn. ac de eius iurepatronatus; in eaque existit Sodalitium seu Consortium a Misericordia nuncupatum, quod ab anno 1449 Communitate Patrona aucto­ rante, huius ecclesiae cultum moderatur ac regit, et bonorum ad cani perti­ nentium administrationem gerit. Qui Bergomensi Cathedrae in praesennarum praeest Episcopus, cum Dioeceseos visitationem nuper fuerit aggressus, Basilicam S. Mariae Maioris et Sodalitium ibidem existens invisere quoque in animo habet. Anceps tamen haeret ob practensum exemptionis privile­ gium, quo se donatum existimat Sodalitium in vim apostolicae bullaeas.m. Nicolao V anno 1453 eiusdem favore expeditae, in cuius fine haec verba leguntur: Et insuper hac praesenti constitutione sancimus et ordinamus, quod sicut Collegium ipsum (Misericordiae) retroactis temporibus rectum et gubernatum fuit, ita etiam perpetuis futuris temporibus regatur et guber­ netur: districtius inhibendo Sedis Apostolicae Legatis, Venerabilibus Fratri­ bus Nostris Xrchicpiscopo Mediolanensi et Episcopo Bergomensi nunc ct pro tempore existentibus, ne de ipso Consortio aut eius ecclesiis, capellis, hospitalibus, et bonis mobilibus et immobilibus, praesentibus et futuris quavis occasione vel causa se intromittere, aut illa directe vel indirecte, seu alio quovis quaesito colore quomodolibet vexare, molestare seu alias quoquo modo perturbare praesumant. Ac decernentes, etc. . Quamobrem.supplici oblato libello ab hac S. Congregatione postulat, ut definiatur, utrum reapse constet de huiusmodi privilegio exemptionis, et qua se ratione gerere debeat cum Administratoribus eiusdem ecclesiae in actu visitationis, quam nuper incepit. Qui Communitatis partes agit, ad vindicandum privilegium omnimodae exemptionis ab Episcopi iurisdictionc ac visitatione praecipue innititur rela­ tis superius apostolicis literis, quarum sane verbis perspicue exemptionis privilegium indictum fuisse arguit. Innititur deinde observantia a tempore, quo extructa fuit ecclesia usque in praesens constanter producta, qua con­ stare inquit, numquam Episcopos iurisdictionis actus in Basilica vel Sodali­ tio exercuisse, licet id aliquando incassum pertentaverint: contradictionem enim perpetuo experti sunt, cui statim acquieverunt. Etiam post celebra­ tionem Concilii Tridentini huiusmodi exemptione Basilicam S. Mariae Maio­ ris potitam fuisse, plurium factorum narratione demonstrat. Quamobrcm concludit, Basilican tum quoad administrationem, tum quoad s. visitatio­ nem privilegio exemptionis ab Episcopi iurisdictionc potiri. E contra Episcopus sustinet, actuale Sodalitium seu Congregationem Misericordiae haud iure inniti posse exemptionis privilegio, quod in memo­ ratis apostolicis literis continetur, quia Pium Institutum ea forma, qua exi­ stit in praesens, nihil commune cum illo habet, quod in apostolicis literis 5. C. Concilii 465 descriptinn legitur, a quo nimirum discrepat sive institutione ac origine, quam a Gubernio repetit, sive in muneris sui exercitio, quia Consortium et Administrator non illud explent de eorum communi consilio et consensu. Cum vero ex apostolicae bullae contextu appareat, privilegium ipsum concessum fuisse ex causa ac intuitu peculiaris constitutionis Consortii, consequitur, constitutionis forma immutata, privilegium cessasse, atque ideo primaevam Episcopi revixisse jurisdictionem ex iuris communis dispositione super omni­ bus suae Dioecesis ecclesiis ac locis piis eidem tributam. Quodsi nihilominus exemptionis privilegium ceteroquin in iure odiosissimum ac strictiori inter­ pretationi obnoxium, consistere videatur: attamen moderationibus a S. Con­ cilio Tridentino inductis illud circumscribi et cohiberi in themate oportere concludit, ac praesertim in eo quod spectat ad redditionem rationum et s. visitationem, in qua Episcopi delegata Apostolicae Sedis auctoritate fun­ guntur in Sess. 7, cap. 8, de ref., item in Sess. 23, cap. 8, 9, de ref. Sequun­ tur itaque dubia: 1. An, et quomodo constet de exemptione ecclesiae S. Mariae Maioris ac Sodalitii a Misericordia nuncupati a iurisdictionc Episcopi in casu? Et quatenus affirmative: 2. An, et quomodo competat Episcopo ius visitandi tam ecclesiam, quam Sodalitium in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative < v Bulla Nicolai J ', servatis tamen moderationibus a Sacrosancto Concilio Tridentino decretis. Ad 2. Affirmative iure delegato. [Thesaurus Resolutionum, tom. 117, p. 492-501]. 4170. S. C. C., Pontis Curvi, 18 dec. 1858. In ecclesia sub invocatione S. Rochi oppidi S. Olivae duae exstant capellaniac cx piis incolarum oblationibus erectae, quarum iuspatronatuset admi­ nistrationem iisdem oppidanis competere, exclusa communitate Pontis Curvi, cui oppidum ipsum subest, definitum fuit resolutione S. huius Congregatio­ nis dici 23 novembris 1793. Cura administrationis huiusmodi tradi hucus­ que suevit duobus ex praedicto oppido viris, quorum officium biennio tan­ tum perdurat. Nihilominus compertum est, capellaniarum bona non levem iacturam passa, ac reditus valde imminutos fuisse; quoti quidem ignorantiae ac paupertatis conditioni, in qua ut plurimum versantur administratores tri­ buendum; unde recta administrationis methodo uti nesciunt, vel cum propriis necessitatibus prospicere ex labore cogantur, rem piae causae oeconomicam negligunt, ct aliquando etiam lucrum exinde sibi captare non verentur. Cui malo mederi cupiens Episcopus, supplici S. Congregationi oblato libello proponit, ut causa etiam evitandi quemlibet aemulationis praetextum inter oppidum S. Olivae et civitatem Pontis Curvi, administrationis cura concredita maneat Episcopo ipsi in perpetuum, vel saltem ad viginti annos, 466 Curia Romana quo tempore res in meliorem, quoad licet, ordinem ac statum restitui pote­ runt. Precibus huiusmodi acceptis, scriptum fuit eidem Episcopo, ut convo­ catis patribus familias loci S. Olivae exquireret ab iisdem redditionem ratio­ nis, cosque moneret, ut proponerent aptiorem methodum quoad exercitium administrationis causae piae, et quomodo reparanda forent damna hucusque illata. Quibus diligenter satisfecit Episcopus, ceu ab curiae relatione colli­ gitur. in qua haec habentur: Ad exsequenda mandata S. Congregationis, haec curia episcopalis primo diligenter studuit sibi procurare rationes admi­ nistratorum capellarum. Verum ex his rationibus vix apparet aequalitas expensarum et redituum, ct multa residua credita frumenti, quae plerumque ad tempora remota ascendunt, ita ut multa difficillime, alia nullo modo exigi possint, attenta paupertate, ad quam redacti sunt debitores eorumque haere­ des ct successores. Ut cognoscatur, quinam sit revera status debitorum sive frumenti, sive pecuniae (siquidem haec ex rationibus exhibitis saepe dignosci non possunt) videtur omnino procedendum esse ad constitutionem procura toris probi etsolertis, qui debitores in ius vocet, ut certo debito constituto excuti possint. Deinde idem procurator componere deberet libros admini­ strationis gerendae, inscribendo fundos ad capellanias pertinentes, et alia peragere, quae ad rectam administrationem pertinent. Si enim ea apud incolas istius pagi remaneat, nunquam conditio capellaniarum melior fieri poterit, sive per ignorantiam rusticorum ct pastorum, sive per connexiones et respe­ ctus parentelae, amicitiae etc., quibus haec loca pia in miserrimum statum devenerunt. Convocata fuit praeterea concio tredecim praestandorum illius pagi, quibus Reverendus Provicarius Generalis modum proposuit pro futura meliori administratione capellaniarum et reparatione damnorum, quae huc­ usque in ea evenerunt. Congregati unanimiter censucrunt, requirendos esse libros administrationis, ut ex his, quo meliori fieri posset modo, conficeren­ tur rationes praeteritae administrationis. Constituerunt deinde, meliorem modum futurae administrationis eum esse, ut nominarentur duo procura­ tores, quorum alter extraneus esset a terra S. Olivae, ut fortiter agere posset sine respectu sanguinis vel amicitiae, alter vero ex dicta terra. Denique ani­ madvertimus, quod in curia episcopali iam depositi sunt libri, obligationes ct alia documenta de duabus capellis scripta ». Ubi expedire videatur proposita methodus ad reparanda damna piae causae illata quoad praeteritum videndum, quae provisio quoad futurum tempus adhibenda sit. ut rectae bonorum administration! consultum maneat; utrum scilicet res Episcopi arbitrio vel in perpetuum vel ad tempus omnino relinquenda sit. vel potius oppidanis S. Olivae permittenda independenter ab Episcopo electio duorum procuratorum, quorum alter sit extraneus,alter loci naturalis, ceu ipsi proponunt; firma tamen semper iisdem obligatione reddendi rationem administrationis eidem Episcopo, iuxta praescriptum Concilii Tridentini, Sess. 22, cap. 9, dc ref. Quoties enim excogitari possit provisio, quae sartum tectumque oppidanorum ius servet, et causae piae incolumitati insimul prospiciat, haec plane adhibenda cetcrisque praeferenda videretur. Ceterum inter utrumque propositum temperamentum, media erit S. C. Concilii 467 ratio, si procuratorum alter eligatur ab oppidanis, alter ab Episcopo, vel etiam electio utriusque procuratoris libera quidem iisdem oppidanis relin­ quatur, sed eorum approbatio reservetur Episcopo. Prudentia autem EE W. decernet, quid magis expediat. Quaeritur: An, et quomodo Episcopi precibus sit annuendum in casu/ Die, etc. Sacra, etc. respondit: Esse locum quoad praeteritum redditioni rationum per procuratorem ah Episcopo nominandum, et quoad futurum depu­ tation! duorum procuratorum ad formam resolutionis patrum familias ita tamen, ut procuratores Udem ab Episcopo approbari et biennio quolibet renovari debeant, firmo iure Episcopi exigendi quotannis redditionem rationum. [Liber 201 Decretorum, p. 1889]. 4171. S. C. C., Isclana, 29 ian. 1859. Exstat in oppido Casamicciola dioecesis Isclanae ecclesia sub invocatione B. Μ. V. de bono consilio, a coetu nautarum collato aere exstructa ac dotata, cui quatuor addicti sunt capellani confessionibus excipiendis et sacris cele­ brandis functionibus destinati. Novissime quaestio orta est, ad quem spectet ius ferendi Sanctissimum Sacramentum in processionibus in hac ecclesia fieri solitis, an scilicet ad parochum, intra cuius paroeciae limites sita ecclesia est, vel ad eiusdem capcllanum rectorem; quo super dubio opportuna declaratio ab hac S. Congregatione postulatur. _ Episcopus informationem ac votum rogatus, audire e re sua censuit tam parochum, quam rectorem ecclesiae coetus nautarum. Primus non impugnat ius rectoris, quatenus processiones intra ecclesiam ducantur, minime vero, si extra eiusdem ecclesiae ambitum; alter vero ius suum prometur ex decre tis S. Rituum Congregationis, 23 martii 1709 1 et 3 augusti 1839.2in quibus praescribitur Sanctissimum ferri debere a sacerdote, qui missam celebrat, si processio de mane ducatur, de sero autem a sacerdote, qui vesperas canit. Monet autem extra ecclesiae ambitum duci solere processionem in die tan­ tum festo S. Mariae de bono consilio, qui celebratur dominica infra octavam S. loannis Baptistae, et ad Sanctissimum ferendum invitari ab ipso coetu hucusque consuevisse vel Episcopum, vel eius vicarium generalem, aut sede vacante vicarium capitularem, aut alterum sacerdotem de Episcopi licentia. Sed sustinet ceteroquin id officere non posse iuri rectoris ecclesiae. Ipse vero Episcopus parochi voto adhaeret. S. Rituum Congregatio in generalibus decretis Urbis et Orbis diei 10 de­ cembris 1703 ad dubia XXI: « An intra ambitum earumdem ecclesiarum fieri possint processiones iuxta cuiusque confraternitatis institutum absque interventu vel licentia parochi; et XXII: An eaedem processiones fieri pos1 Dccr. Authcnt., n. 2188, 2 Deer. Au then t., n. 2792. 468 Curia Romana sint extra ambitum dictarum ecclesiarum, absque licentia illorum parocho­ rum, per quorum territorium transeundum est? respondit ad XXI: « Affir­ mative;» ad XXII: Negative, nisi adesset licentia Episcopi ».1 Benedi­ ctus XIV in Instit Eccles. 105, § VII, num. 136, resolutionem, huius S. Congregationis refert in Bononien., 15 maii 1728, in qua ad dubium: « An confraternitas ultima dominica septembris ducere possit processio­ nem cum praedicta imagine ad plateam magnam civitatis cum assistentia parochi, vel, eo deficiente, proprii capellani, ac populo benedicere tam in propria ecclesia, quam sub stillicidio propriae ecclesiae, et intus eamdem? » responsum fuit: > Affirmative, accedente tamen licentia Ordinarii, ct comi­ tante parocho, vel alio sacerdote de eius licentia >». Ex quibus resolutionibus colligi posse videtur, quod etsi processionibus extra ambitum ecclesiae ducendis parochi interventus aut licentia, intra cuius paroeciae limites transeundum est, requiratur; definitum tamen non est, ut parochus Sanctissimum Sacramentum gerat, nisi contraria fortasse consue­ tudo adesset, quam hisce in quaestionibus servandam esse monet idem Be­ nedictus XIV, cit. loco, § IV, num. 93. Ceterum perpensis citatis S. Rituum Congreg. decretis generalibus, ex iisdem apparet fere omnia sodalitiis tributa fuisse exclusive ad paro­ chos, cum ageretur de functionibus intra ecclesiam explendis, non ita tamen cum extra eius ambitum celebrentur. Hinc iudicabunt EE. VV., an idipsum in praesenti quaestione censendum sit, ceu proponit Episcopus. Quaeritur : An, et ad quem spectet ius ferendi SSmuin Sacramentum in processionibus in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Ius deferendi SSmum Sacramentum spectare ad rectorem, accedente tamen quoad processiones, quae extra ecclesiam ducuntur, licentia Ordinarii et salvo parochi iure iisdem inferessendi vel per se vel per alium sacerdotem de cius licentia. [Liber 202 Decretorum, p. 617]. 4172. S. C. C., Tranen., 29 ian. 1859. Anno 1855 die 22 octobris Ioanna Soldano ex oppido Corati, impedimen­ tum apud ArchiepiscopalemTranensem Curiam opposuit, quominus cuidam lacob De Luca fides de statu libero traderetur, asserens hunc ad matrimo­ nium cum ipsa ineundum sese devinxisse, atque innuens etiam, ab eodem lacob pudicitiae florem ereptum sibi fuisse. Verum lite hinc inchoata, cum numquam ipsa, ut ut pluries a ludice monita, sua iura deduxisset, die 16 iu­ nii 1857 absente item eadem Ioanna, Curiae Pro-Vicarius sententia declara­ vit loannam Soldano carentem omni iure ad ulterius opponendum super statu libero lacob. Provocavit hinc Ioanna ad S. hanc Congregationem, eiusdem 1 Cf. X. 5733. S. C. Concilii 469 sententiae infirmationem ex capite tum nullitatis, tum iniustitiae postulans. Qua de re Archiepiscopus causae acta remisit una cum informationis literis, in quibus monere satagit: Difficilmente la ridetta Soldano potrebbe dimostrare giuridicaincntc in grado di appello, che Giacobbe De Luca le abbia dato parola di matrimonio, e che in seguito di una tale promessa 1’abbia deflorata c resa madre di una bambina ». Defensor itaque mulieris circumscriptionem primum sententiae ct om­ nium actorum Tranensis Curiae urget, eo quod nulla loannae citatio trans­ missa fuerit, antequam impedimentum ab ipsa propositum inefficax renun­ tiaretur. Ogger it nempe, si omnia generatim iudicia ab in ius vocatione inchoanda sunt, eo fortius id locum sibi vindicare debere ubi de causis spon­ salium res sit, quae adiunctam etiam stupri et prolis susceptae quaestionem habeant: quippe quo casu et de contractus perfectione et de criminali insu­ per facto indicandum est. Hinc autem colligit, acta omnia coram Tranensi Curia gesta, tamquam nullitatis labe infecta, circumscribenda esse, cum eius­ dem Curiae Pro-A’icarius ad monitoria processerit, quin antea Ioanna citata fuisset. Delenda hinc acta omnia, de quibus res est, ideo etiam contendit, quod Index ad litem in absentem mulierem definiendam devenit, quin trina monitio et peremptorii termini constitutio sub comminatione incusandae contumaciae praecessissent iuxta id quod tradit Pirhing tot. tit. de dolo d contumacia, torn. 2, quodque congruum temporis spatium ad iura sua de­ ducenda eidem mulieri impertiri noluerit, praesertim cum loanna. dum de sese iudicio sistendo monita fuit, aegrotaret. Denique sententiam ea etiam dc causa circumscribendam esse affirmat, quod oeconomice in re maximi momenti lata fuerit. Atqui numquam auditum subiicit, ut causae matrimo­ niales tamquam summariae habendae sint, utque proinde in iis procedi debeat de plano simpliciter, sine strepitu et figura iudicii. Quoad causae meritum Defensor sententiam, de qua agitur, minus aequam incusat, eo quod defi­ nierit loannam carere omni iun ad ulterius opponendum contra Ubertatem status lacobi, cum contra constet, hunc non modo sponsalia cum eadem loanna contraxisse, sed et stuprum hinc illi intulisse, unde etiam proles oborta sit. Ad quod probandum duodecim testium depositionem profert, quam con­ firmat etiam Corati Archipresbyteri testimonium. Ex altera parte viri Defensor postulat modo causae definitionem differri, donec testimonia, quae ab Soldano apud Tranensem Curiam non exhibita, hodie primum in medium proferuntur, ipsi viro lacob, qui procul abest, innotescere, ct contrariis probationibus repelli valeant. Datur itaque du­ bium: An sententia Curiae Archiépiscopales diei 16 iunii 1857 sit confirmanda vel infirmanda in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Ad Curiam Archiepisvopalem Tranensem, quae ex integro procedat, servatis servandis. [Thesiaurus Resolutionum, torn. 118, p. 5(1-62]. 470 Curia Romana 4173. S. C. C., Mediolanen., 26 febr. 1859. Maria Aloisia Croff Mediolanensis, ingenuae conditionis femina trigesi­ mum annum aetatis suae agens, mense octobris 1845 nupsit Achilli Lazzati eiusdem Civitatis, qui suae aetatis novem super viginti nondum compleverat annos, homini, ut ipsemet fatetur d'indole subitanea, ruvida, intemperanti, d'abituale maleumore od anche bile: ob quae dissimillima ingenia coniugum brevi domestica pax perduravit. Conquerebatur enim mulier tum iniuriosain se prolata saepe saepius verba: Sei una stupida; st i una bestia; sei buona a nulla, tum gravissimam infidelitatis ct adulterii suspicionem. Itaque animo exasperata anno 1857 discessit mulier, et maternum domicilium repetiit, ac paulo post penes Metropolitanam Curiam iure iudicioque institit, ut tori separatio decerneretur. Quamobrem expletis judicialibus actis, sententia Metropolitanae Curiae prodiit die 19 septembris 1857, qua decla­ ratum: doversi animet tere la separazione temporanea di let to e di mensa tu i Sigg. Coniugi Maria Croff attrice e Achille Lazzati reo convento, per colpa di quest'ultimo. Cum ab huiusmodi sententia ad S. Congregationem Lazzatus provoca­ verit, transmisso iam ab Archiepiscopo processu actorum, causa in hodiernis proponitur comitiis. Aloisiae Defensor sustinet ecclesiasticam auctoritatem quandoque legi­ tima intercedente causa —manente vinculo — posse dissociationem thalami et habitationis decernere. Porro inter legitimas causas rccensendasinquitiniurias ac molestias cohabitationis prudenti luditis arbitrio expendendas. Atqui demonstrat in facto virum Aloisiam despectui perpetuo habuisse, ct atroci­ bus affecisse iniuriis evincere studet allato iudiciali testimonio trium eiusdem Lazzati ancillarum. Quoniam vero a defectu urbanitatis inimicitia deducitur et odium: ideo ad maiora vitanda mala satius esse urget, ut coniuges scorsim vitam agant, quam permittere, ut uxor innocens in discrimen salutis non minus corporis quam animae adducatur. 'Pestes etiam extraiudiciales, omni tamen exceptione maiores, allegat mulieris Defensor, qui exposita omnia confirmant, ac insuper de prava viri consuetudine cum aliis mulierculis ct Speciatim cum famula Maria Vitali, quam ideo auctoribus consanguineis ct amicis expellere necesse fuit, apertis verbis testantur. Ex altera parte Lazzati Defensor observat, allegatos contrarios testes mi­ nus faciendae fidei idoneos reputari debere, utpote abiectac ct servilis con­ ditionis. Ceterum neminem ignorare inquit, quam rigidi sint ss. canones in permittenda coniugum separatione: cap. Ex transmissa, 8, de restit. spol., cap. Literas, 13, cod. tit. Hinc non alias esse locum separationi, quam si dc saevitiis constet atrocibus, frequentibus, intolerabilibus: Engel, lib. 2, Diaital . tit. 13, num. 8 et 9. Porro in casu deesse inquit non solum saevitias atroces atque intolerabiles, verum etiam deesse iniurias, quarum loco haben nequeunt nonnulla verba a viro in uxorem prolata. 'Testimonia vero extrait»- .S'. C. Concilii 47’ dicialia pendente lite expiscata nullo in pretio habenda contendit. Reliquum est. ut EE. VV. dirimere dignentur dubium: An sententia Curiae Metropolitanae sit confirmanda, vel infirmanda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem, negative ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, torn. n8, p. 79-85]. 4174. S. C. C., Pharen., 14 maii 1859. Matthaeus Genilich 29 annis paroeciali munere functus in variis eccle­ siis Illyriae, novissime Civitatis Veteris Pharensis Dioecesis, cui paroeciali ecclesiae Decanatus titulus adnexus est, decreto Episcopi diei 29 iulii 1855 hac Paroecia privatus et ad aliam loci Rogomoglic translatus fuit. Causam decreti afferebat Episcopus, quod asiatica lue grassente Parochus a Christiana ope infirmis ferenda abstineret; quamobrem querelas moventibus Praeside militum et politica Auctoritate, iam monitus ipse fuerat ab Episcopo, et acri animadversione, ne officio suo deesset, coercitus. Hinc factum est, ut biduo post decreti intimationem Parochus annata manu a Paroecia extur­ batus in oppidum Bogomoglie conpulsus fuerit, ibique Provisorio Amministratore confirmatus cum stipendio 125 florenoruin. In hoc rerum anfractu ad Metropolitanam ladrensem Curiam recursum habuit Genilich; Archiepi­ scopus autem clauso processu rem universam indicio huius S. Congregationis committere maluit. Nullitatem ac iniustitiam episcopalis decreti evincere studet Parochi Defensor praeprimis ex eo, quod titulus poenae ab Episcopo propositus inter legitimas privationis causas non recenseatur. In quo quidem duo in facto praenotanda monet: alterum, quod vere Parochus titularis ac perpetuus sit Genilich, alterum, quod de vera privationis poena hic agatur, quamvis simplicem translationem intendat Episcopus. Privatio enim occurrit, quoties invitus quispiam propria titulari ecclesia exturbetur, quamvis in aliam trans­ feratur, praesertim cum altera Paroecia non in titulum sed in precariam administrationem tradatur. Posita igitur privatione, contendit, hanc poenam plane acerbissimam, valide infligi non posse nisi in casibus in iure expres­ sis. Hisce porro inter casus non recenseri titulum ab Episcopo propositum. Sed licet culpa denegatae morientibus assistendae privationem ex lege ipso facto induceret, nec tamen decretum sustineri secundo loco propugnat, ex quo praetermissa fuerit iudicialis forma. Parocho postulanti canonica inqui­ sitio denegata, isque a Paroecia absque declaratoris sententia expulsus Iniu­ stitiam decreti omnino patere ultimo loco probat Defensor, quia culpa deest. Nam ex 150 testibus examini suppositis 64 iurati perhibent: neminem a se acccrsitum fuisse, sive stupore mortis repentis, sive quod Parochum interea morientibus aliis adstare noscerent, sive etiam quod rumor in vulgus percrebuit praepeditum esse Sacerdotibus aditum in pestilentes aedes. Ex qui­ bus decreti nullitatem erumpere arguit, adeoque concludit Parochum esse 472 Curia Romana reintegrandum, vindicata vero reintegratione eidem fructus ctiarn esse resti­ tuendos. Erit igitur EE. PP. decernere, quid reponendum sit ad dubium: An sit locus réintégration ad Paroeciam et Decanatum adnexum ita ut, et m qua summa sit locus restitutioni fructuum et emolumentorum, seu potius susti­ neatur poena privationis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem, negative ad secundam; et esse locum restitutioni fructum et emolumentorum in sumina ab Archiepiscopo pro bono et aequo liquidanda. [Thesaurus Resolutionum, torn. 118, p. 197-202]. 4175. S. C. C., Pinnen., 14 maii 1859. In Ecclesia Collegiati S. Michaelis Archangeli Civitatis S. Angeli Pinnen. Dioeces. die 28 ianuarii 1717 Ordinaria auctoritate erectum fuit Beneficium simplex amovibile, reservato iurepatronatus fundatori Abbati Octavio Sterlich ex Baronibus Scorrani, eiusque heredibus. Postmodum vero ipse Fun­ dator iuspatronatus instrumento diei 9 octobris 1721 donationis titulo trans­ tulit in Baronem Sanctium Celaja, quin de Episcopi consensu ad huiusmodi translationem dato constet. Postremum Beneficii possessorem Hippolyta Celaja nominavit, qui tamen a. 1800 Beneficium retrocessit favore eiusdem Hippolytae. Haec autem sequenti anno 1801 praedium Beneficio assignatum vulgo il Cavalière dotis titulo cessit favore filiae Silveriae, dum Baroni Andreae Gaudiosi nuberet. In divisione hereditaria idem sub anno 1813 Andreae Gaudiosi obtigit, et anno 1836 losepho Gaudiosi, qui tandem Baroni Antonio Forcella illud pretio ducatorum 4000 vendidit. Verum anno 1S38 legitimi heredes fundatoris coram Tribunali civili Aprutino Baronem Forcella vocaverunt, ut fundum Cavalière Beneficio restitueret, rationem de perceptis fructibus redderet damnaque reficeret. Causa deinde in variis Tribunalium civilium gradibus agitata tandem ab utriusque Siciliae Rege propter laicorum Indicum incompetentiam ad Indices ecclesiasticos remissa fuit. Hinc Vicarius Generalis Pinnen. sub dic 2 ianuarii 1858 sententiam protulit, qua decernit: Piam institutionem... ab Abbate D. Octavio Sterlich fundatam verum esse ecclesiasticum Beneficium; donationem iuris praesentandi factam D. Sancio Celaja... nullam esse; ac per consequens patronatum activum praedicti Beneficii spectare ad descendentes linea recta a D. Clorinda Irene Sterlich. In appellatio­ nis gradu tandem controversia ad S. hunc Ordinem ascendit. Auditus de more Episcopus, quaestionis historiam confirmat, gentis Gaudiosi bonam fidem in retenta praedii beneficialis possessione commendat, ac latae a suo Vicario Generali sententiae omnino adhaeret. Heredum Sterlich Defensor probat institutionem, de qua agitur, esse vere Beneficium ecclesiasticum: ex verbis fundatoris, et Beneficii titulo, es obligatione praesentandi Beneficiatum Episcopo, ex eiusdem erectione cano­ nica, et ex reservatione institutionis Episcopali Curiae. Iuspatronatus vero ad heredes fundatoris spectare deducit ex ipsius fundationis literis, nec S. C. Concilii 473 *obstare ait donationem iuris praesentandi a fundatore sub anno 1721 factam favore Sancii Celaja, eo quod episcopali auctoritate numquam approbata fuit: cap. Illud, 8, cap. .\ ullus laicus, 17, et cap. Suggestum, 20, de iurepatron. Quodsi beneficialis fundi retenta possessio ex adverso invocaretur, factum huiusmodi, inquit, nedum non acquirendi, sed imo amittendi prorsus iurispatronatus titulum ministrare ob peractam usurpationem et alienationem: Trid., Sess. 22, cap. n, de ref. Deerat denique bona fides familiae Celaja, quum praedium Beneficii usurparunt ac de eo veluti de re propria disposue­ runt, et in dotem nempe constituentes et in extraneos recepto pretio alie­ nantes. At Gaudiosi Defensor loquitur in primis de laicitate, revocabili ta te et extinctione Beneficii Sterlich. Laicalem vero ait Capellaniam, quia Benefi­ cium non fuit episcopali auctoritate fundatum in perpetuum. Cum enim amovibilitas in themate respiciat vere Beneficium plus quam Capellanum: impedit translationem dominii in Ecclesiam, ac propterea Beneficium laicale renuntiandum venit ob unam ex qualitatibus substantialibus deficien­ tem. In altero defensionis capite autem demonstrat iuspatronatus vi dona­ tionis 19 octobris 1721 ad heredes Sancii Celaja spectare, quia ubi de donatione legati pii mere laicali agitur, Episcopi consensus non requiritur. Ex possessione vero, qua ab octobri 1721 usque in praesens iuspatronatus et bona perenniter absque interrupta temporis continuatione Sancii Celaja heredes et successores potiti sunt, praescriptionem talem emergere concludit, a qua recedere non licet, utpote declarativa, voluntatis disponentis. Erit post haec EE. VV. definire dubium: An, et quomodo sententia Curiae Episcopalis sit confirmanda, vel infirmanda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Sententiam esse infirmandam; retento onere Missae quotidianae, et Episcopus curet capi inscriptionem hypothecariam pro eiusdem securitate ac implemento.1 [Thesaurus Resolutionum, tom. 118, p. 180-197]. 4176. S. C. C., fierbipolen., 18 iun. 1859. Dilata fuit resolutio huius causae die 24 aprilis 1858.2 et iussum, ut coadiuvarentur probationes iuxta instructiones dandas. Quapropter no-j$ fuit ab Episcopo processus instructus. Comitissae Defensor modo quoque sustinet mulierem raptam fuisse invi­ tam, ut ex testibus et ex tota factorum congerie evincitur. Obiccta vero sponsalia nullimode probantur; et licet probarentur, non tamen exinde pro­ batio raptus imminueretur, cum mulier in matrimonium et abductionem dissensisset. Posito vero raptu, ex S. Synod. Trid. cap. 6, Sess. 24, de ref. 1 Cf. N. 41S:. ! Cf. N. 4162. Curia Romana 474 matrim., inter raptorem et raptam quamdiu in potestate raptoris man­ serit, nullum posse consistere matrimonium. Testes autem recitat, qui per­ hibent, puellam matrimonio restitisse, petentem, ut quocumque pignore ad matrem reduceretur: atGuillelmum quandoque blanditiis,saepe etiam impe rio et minis respondisse; ac teste Gebler < tutto il tempo dal ratto fino alio sposalizio fu la Contessa sotto la guardia del Barone, nè ebbe un momento di sua libera volontà >; alio vero teste ipsa aperte dissensit iis verbis: · II Vescovo non c mia madre, e senza la benedizione della madre non isposo alcuno ». Demum quamquam aliquot mensibus ultra quinque annos coniuges cohabitaverint, diuturnitas temporis obiici non potest, quamdiu rapta in raptoris potestate manserit: atqui Comitissam in viri potestate usque ad fugam perpetuo versatam fuisse ambigi non potest, et a nemine denegatur. Matrimonii vero Defensor urget, ad constituendum raptum, uti impedi­ mentum dirimens, necessario requiri extrinsecam et physicam violentiam, cum raptus verissime dicatur violenta mulieris abductio de loco in locum ineundi matrimonii causa. In casu autem sustinet, non probari indubiis argumentis verum raptum, seu violentiam physicam admissam in abducenda Comitissa; accedere insuper ad excludendum raptum sponsalia inita inter Gisellam et Guillelmum. Ex dictis, ita prosequitur, cum pateat, verum raptum, seu violentam mulieris abductionem non extitisse, vel saltem non probari: nihil esse de loco, tempore ac separatione disputandum. Sed sup­ posita etiam initiali existentia raptus, de eius purgatione nulla adesset dubi­ tandi ratio: non defuit siquidem locus tutus, non defuit libertas, non defuit separatio Baronis a Comitissa. Denique monet, in re gravissima, de qua agitur, fidem accommodandam non esse testibus consanguineis, domesticis et ludaeis, utpote suspectis. Hinc redit dirimendum dubium: Jn constet de nullitate matrimonii in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, firmis remanentibus iuribus filiorum prout et quatenus de iure.1 [Thesaurus Resolutionum, tom. 118, p. 206-222]. 4177. S. C. C., Asculana, 30 iul. 1859. Cum increvisset animarum numerus in Paroecia Ecclesiae Cathedralis Asculanae, cl me. Card. Archetti Episcopus tres Capel lan i as curatas eius­ dem Paroeciae supprimere ac earum vice tres ecclesias in suburbiis Civi­ tatis Asculanae existences m parochiales ecclesias erigere satius duxit. Gratia vero a Pio VII accepta, habito patronorum consensu, parochiales mansiones erigi iussit apud ecclesias SS. Ap. Philippi et lacobi, necnon S. Bartholomaei. Modernus vero Episcopus rogantibus praedictarum ecclesiarum Capellanis Curatis, die 31 augusti 1858 decretum tamquam Delegatus Apostolicus tulit, quo praedictis Capellanis facultatem tribuit, ut in posterum parochiales fun1 Cf. X. 4178 5. C. Concilii 475 edones omnes exercerent, addens quod titulum di Vicarii Curati assumerent. Ifine dispositionem gravate tulerant Canonici Cathedralis vel quia ipsis inconsultis decretum fuerat prolatum, vel quia nullius utilitatis illud auspi­ carentur. Cumque in irritum cessissent officia penes Episcopum, ad Sac. hanc Congregationem convolarunt postulantes praefati decreti irritationem, ne iura ac praerogativae Ecclesiae et Capituli violarentur, addita protesta­ tione pro omnibus damnis, titulis, proventibus, iurisdictionibus, etc. Requisitus de more Episcopus votum Promotoris transmisit, suumque decretum tuetur ex populi necessitate et utilitate. Pari modo Promotor fiscalis Ordinariis vindicat facultatem novas Paroecias instituendi etiam invitis Rectoribus prioris Ecclesiae, si hoc evidens utilitas suadeat vel necessitas exigat, cap. Ad audientiam, de eccl. aedific., Cone. Trid., Sess. 7, cap. 6, 7, et Sess. 21, cap. 4, de ref. Atqui de evidenti utilitate vel etiam necessitate dismembrandi ab Ecclesia Cathedrali Asculana Capellanias Curatas extra moenia Civitatis erectas ac eas speciatim, quae maiorem populi partem com­ plectebantur, novasque Paroecias erigendi, tribuendique Capellanis Curatis SS. Ap. Philippi et lacobi, ac S. Bartholomaei parochialia iura ac libere Sacramenta fidelibus ipsis subiectis administrandi, haud ambigi valet. Quan­ doquidem necessitatem hanc recognovit et adprobavit usque ab initio saeculi Pius VII, ac multo magis haec vim hodie habet, quod animae increvere, ac fideles a dissitis partibus coguntur pueros in lucem editos ad Cathedralem Ecclesiam ducere, ut sacris aquis renoventur, item transferre cadavera in remotum publicum coemeterium. At sola moenium divisio quandoque suffi­ ciens videtur causa pro dismembratione. Quodsi in unione vel dismembratione peragenda vocatio interesse habentium de forma requiritur, animad­ vertere hic oportet, iam adesse pontificium breve, cuius vigore praedictae Capellaniae Curatae poterant supprimi et eorum vice Paroeciales ecclesiae erigi. Demum vocatio Capituli et Canonicorum non videbatur necessaria, cum ipsi nullum ius haberent nominandi vel Vicarium perpetuum vel Capellanos Curatos. At si defuit parochianorum vocatio, ea ab usu penitus inolevit; et si de Archidiaconi consensu non constat, non ideo concedendum Cano­ nicis insurgere. Contra tamen Canonici monent, Civitatem Asculanam loco valde amoeno ac omnino plano sitam esse; ecclesiam S. Bartholomaei muris ipsius Civitatis adhaerere et ecclesiam SS. Philippi et lacobi nec unum milliarium ab Matrice Cathedrali Basilica abesse: idcirco nullam prorsus causam dismembrationis repeti posse ex locorum asperitate ac magna distantia, cum in casu omnino exulent. Quidquid porro sit de parochianorum augmento, per tres ex dictis Capellanis a Card. Archetti extra muros constitutos satis, abundeque singulis parochianorum necessitatibus consultum fuisse, ita ut quovis destituta legi­ timo titulo censeri debeat praedicta dismembratio. Aliud nullitatis caput ex omissa iuris solemnitate repetunt. Ev ineunt enim onus Parochum disrnembrandae Paroeciae audiendi per citationem. Non fuisse insuper auditos vel citatos Capitulates et Archidiaconum. prout fieri omnino debuisset, cum cura habitualis penes utrumque resideat, quo in casu solius Vicarii perpetui consensus haud sufficit. Quin officiat ad dismembrationem in actu s. visita­ 476 Curia Romana tionis et tanquam Delegatum Apostolicum Episcopum processisse: huiusmodi enim praerogativam ab adhibendis iuris solemnitatibus haud eximere tenent Doctores. Verum citra etiam ius super habitualitate curae Capituli, nihilo­ minus consensum fuisse exquirendum in negotio dismembrationis sensit S. C. in Anconitana, 30 aprilis 1803.1 Proponitur dubium: An decretum dismembrationis sustineatur; seu potius sit locus reportationi eiusdem decreti, réintégrâtioni favore Matricis ct restitutioni emolumentorum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative ad primam partem; affirmative ad secundam, exclusa restitutione emolumentorum bona fide perceptorum. [Thesaurus Resolutionum, torn. 118, p, 273-282]. 4178. S. C. C., flerbipolen., 27 aug. 1859. Die 24 aprilis 1858 dilata, 2 die vero 18 iunii proximi 3 resoluta fuit haec causa. Ad tramites vero Benedictinae constitutionis 4 sui muneris esse duxit sacri vinculi Adsertor novae audientiae beneficium implorare, eoque obtento causa de consensu partium hodie reproponitur. Confidit autem mulier confirmatam undique iri editam resolutionem, urgetque propitio responso addi clausulam: ct amplius. Et quoad susceptam prolem instat firmum ser­ vari editum responsum etiam in ea parte, qua aequitate ac prudentia duce declaratum est integra manere filiorum iura debere. Id siquidem apprime consonum dicit cap. Cum inter, 2, qui filii sint legit. Matrimonii vero Defensor nova argumenta non affert. Datur definiendum dubium: An sil standum, vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 118, p. 325-332]. 4179. S. C. C., Pampilonen., 17 sept. 1859. Claudius Vera sacerdos, in ecclesia parochiali S. Laurentii civitatis Pampilonensis capellani munere fungens, licitae venationi operam dans, ex igneae ballistae disruptione adeo laesus fuit in laeva manu, ut brachium eidem fuerit amputandum. Dispensationem ab irregularitate pro eo instanter postulat Episcopus, extremam allegans tum illius, tum duarum eius sororum nobilium et paren­ tibus orbatarum egestatem, quibus ipse sive ex Missarum eleemosyna, sive ex lucro e venatione quaesito alimenta hucusque comparabat. 1 * ’ ♦ Cf. Cf. Cf. Cf. N. N. N. N. 3916. 4162. 4176. 318. S. C. Concilii 477 Cum eidem Episcopo remissae fuissent preces, ut peracto experimento referret accurate ac distincte quomodo expleantur a sacerdote Vera singulae rubricae absque irreverentiae periculo, utrum brachium fictitium adhibeat, et sit periculum admirationis in populo, retulit Episcopus facto experimento: < Claudius Vera satis expedite singulas rubricas explet; sed ad avertendum omnino irreverentiae periculum conveniens erit, ut aliquo tempore, usquedutn exercitatior evadat, Missas celebret cum assistentia alius sacerdotis, et etiam digito cordis utatur ad fractionem hostiae, quae super patenam facienda est, ct insuper ad communionem vel pectus tundat hostia super patenam posita, vel ea cum manu dextera accepta, tantum proferat verba “ Domine non sum dignus ” sine pectoris tunsione. Quamvis ad praesens brachium fictitium non adhibeat, tamen in parte, quae remanet, potest induere mani­ pulum, ct etiam in eo est, ut manum fictitiam adhibeat; iis servatis credo populum nihil miraturum esse, si eum celebrare videat ·>. Cum non agatur de promovendo, sed de iam promoto, seu de sacerdote dispensando, qui casu fortuito in irregularitatem incidit, mitius agere ac dispensationem facilius concedere solet S. Congregatio, ceu articulo discusso definitum fuit in Comen., 8 apr. et 6 maii 1775.1 Hinc plura afferri possent exempla huiusmodi dispensationum, etiam non concurrente sacerdotum penuria, indultarum. Ita in Cameracen., 20 ianuarii et 17 februarii 1821 2 presbytero, cui in sinistra manu pollicis pars anterior deerat, concessa fuit dispensatio. Idemque exemplum occurrit in Apuana, 8 maii 1824 proposita inter supplices libellos pro sacerdote, cui duo digiti manus sinistrae, index et pollex, amputati fuerant. In themate autem accedit extrema sacerdotis Vera paupertas, de qua testatur Episcopus, et causa officii ac pietatis erga sorores suas extrema pariter egestate laborantes, qua ipsemet tenetur. Ceterum praecipit ut plurimum S. Congregatio in concedenda dispensa­ tione super corporis defectu, ut dispensatus celebret cum assistentia alterius sacerdotis, vel etiam in oratorio privato, aut in publica ecclesia, sed hora minus a populo frequentata. Ast cum de prima conditione loquatur Episco­ pus, dc altera silet; ac dubitandum forte esset, quod Orator ad celebrandum in publica ecclesia et pro populi commoditate sui officii ratione tenatur. L’bi vero periculum admirationis procul absit, ceu videtur in casu, haec postrema conditio praetermitti poterit. Quaeritur: et quomodo sit consulendum SSmo pro dispensatione ac rehabilitation? in casu? Die, cie. Sacra, etc. respondit: Dummodo Orator adhibeat brachiumfictitium et celebret cum assistentia alterius sacerdotis vel diaconi in oratorio privato, vel etiam in publica ecclesia, sed hora minus a populo frequentata, pro gratia dhpensationis et habililationis, facto verbo cum Sanctissimo. Ah, [Per summaria precum a. 1859]. * ce. n. 3793. * Cf. N. 3971. - (hiria Romana 478 4180. S. C. C., Milevitana, 17 dec. 1859. Die 12 aprilis 1S42 Petrus Caruana annos natus viginti in Paroecia S. Pauli Naufragi Civitatis Vallettae Melevitanae Dioecesis matrimonium celebravit cum puella Maria Agius, quae vix decimum sextum aetatis annum attigerat. Post menses octodecim a contracto connubio sponte coniugcs sesc ab invicem separarunt, et ineunte anno 1845 Petrus iudicialem produxit libellum penes Archiepiscopalem Curiam, quo postulabat, ut nullitas decla­ raretur matrimonii a se contracti eo, quia Maria Agius vitio perfecti herma­ phroditismi laboraret, et in sexu potius maschili esset conformata. Instructus itaque et ad longum quidem tempus productus fuit processus actonim a Curia Archicpiscopali ad normam Benedictinae constitutionis Dei miseratione’.1 deputatus nempe Defensor matrimonii ex officio, qui sin­ gulis actis adfuit, et acciti plures periti, qui de peracta inspectione retulerunt aliaque absoluta, quae opus videbantur. Post quae die tandem 10 octobris 1853 Index ille definitivam protulit sententiam, qua pronunciavit: Matrimonium in Parochiali ecclesia D. Pauli Naufragi die 12 aprilis 1842 a Petro Caruana et Maria Agius contractum ob paritatem fere sexus et malam corporis conformationem dictae Mariae Agius fuisse et esse nullum, et numquam copulari potuisse. Cumque ab hac sententia ad S. Sedem appellationem pro sui muneris ratione interposuisset Defensor matrimonii, placuit SSmoD.N. causam cognoscendam demandare huic S. Congregationi, ita tamen, ut oeconomice, attenta partium paupertate, pertractaretur, scilicet cum voto Theologi et Canonistae, necnon animadversionibus Defensoris matrimo­ nii ex officio. Quibus mature perpensis rogantur EE. VV. resolvere dubium: An constet de nullitate matrimonii in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 118, p. 442]. 5. C. Concilii siastica animadvertit, nisi inquantum easdem Apostolica Sedes confirmaverit. Haec vero in Conventione anno 1818 cum utriusque Siciliae Rege inita pro bono pacis etsi ratas habuerit alienationes fundorum bencficialium sub art. 13, non omnes tamen alienationes quocumque tempore sequutas, sed solum illas, quae evenerunt sub militari regimine. Cum itaque militare regi­ men initium habuerit anno 1806, ergo alienatio fundorum Beneficii Sterlich, quae accidit sub anno 1802, comprehendi nequit sub sanatoria in praedicto articulo eiusdein Conventionis impertita. Porro Hippolyta Celaja, quae Be­ neficii praedium in filiae dotem constituit, neque legitima patrona erat, prout fuse in praeterita allegatione probatur. Ceterum post initam cum Apostolica Sede Conventionem, Rex solemne decretum edidit die 28 iulii 1818, quo de­ claratum fuit: Le disposizioni dclla citata legge dei 1807 e dc'citati decreti dei 180S e dei 1813 per quanto riguarda l'abolizionc dc'patronati, sono interamente abrogate. Neque illa bona praescriptione acquiri potuerunt, quia possessio nonnisi per 36 annos comprobaretur, et quia defuit bona fides. Ceterum neque ex amovibilitate Beneficii eiusdem bona revocari potuerunt, quia ex communi usu per Beneficium amovibile non iam ipsius Beneficii révocabilités venit, sed removibilitas tantum Capellani. Perpetuitas autem Beneficii in casu eruitur ex verbis decreti erectionis, quo Antistes edixerat: auctori­ tate nostra ordinaria... beneficium... erigendum duximus, prout tenore praesen­ tium erigimus, quia Beneficium Jita erectum ecclesiasticum ac proinde per­ petuum est. Gaudiosi vero Defensor Beneficium extinctum esse modo quoque susti­ net ex eiusdem amovibilitate ac praetensa laicitate. Hisce positis erit EE. VV. dirimere dubium: An, et quomodo sit standum vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Recedendum a decisis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 119, p. 175-183]. 4182. S. C. C., Terracinen., 2 iun. i860. 4181. S. C. C., Pinnen., 28 apr. i860. Resoluta fuit haec causa die 14 maii 1859. 2 Implorata vero et obtenu ab heredibus ct successoribus fundatoris nova audientia iterum in hodiernis comitiis causa disceptanda proponitur. “T Heredum Defensor proposita iam semel argumenta repetit. Subinde leges sub annis 1807 et 1813 ab usurpatore in Regno Neapolitano latas, quibus constituebatur, ut bona beneficialia cederent in piena proprietà de' legiltimi patroni, utpotc ab illegitima potestate conditas nullius momenti inrecccle> Cf. N. 318. > Cf. N. 4175. Archipresbyteratum ecclesiae oppidi S. Felice de iurepatronatus Rev. Ca­ merae \p. per decem fere annos possederat Sacerdos loseph Capponi, quum die 7 octobris 1854 a novo Episcopo praeceptum ei inditum fuit: di ritirarvi nel Convento di questi PP. Trinitari Scalzi ed ivi dimorare in luogo di carcere fuio a che non si sarà ultimato un processo di più delitti, che a nome dei Fisco si va compilando da questa Curia a vostro carico. Tandem ineunte februario anni 1855 ad Curiam abducitur, ibique rescriptum e.v audientia SSmi rela­ tum significatur, quo ipsius destitutio a parochiali Beneficio decernebatur. Destitutionem accepto habere Capponius renuit, immo vero solemnem de actus il legitimi ta te protestationem emisit cuiusvis se expertem criminis obte­ status. Romam tunc propere advenit, novitque rescripto illi causam dedisse relationem Episcopi ad Praefectum Aerarii datam, qua monebatur Capponium esse Parochum amovibilem ad nutum: causae dein ferebantur, quae Episco- 4S0 Curia Romana pum ad petendam cius remotionem impellebant: al mio arrivo in Terracina ritrovai un voluminoso processo di stupro con deflorazione commesso nella sagrestia della chiesa in persona di Maddalena Bianchi. Quae cum noverit, ad hanc S. Congregationem supplex confugit Capponius flagitans nullam irritamque destitutionem declarari: siquidem neque amovibilem ad nutum st fuisse prolatis institutionis litteris asserebat, neque ullum contra se processum a Curia initum fuisse, neque criminis ullius reum ex testimonio conscientiae sese redargui. Rogatus Episcopus brevem relationem exhibuit, qua contendit, nullatenus exaudiendum esse Capponium, quia Praebenda parochiali privatus cum fue­ rit ex oeconomica et extraordinaria Summi Pontificis sententia, nemini fas est contra eamdem impune vel reclamare vel iudicare. Vicissim Capponius assumpto Defensore, legitimam deesse destitutionis causam suscipit demonstrandum, proptereaque reintegrationem ad Paroe­ ciam et fructuum restitutionem concedendam protuetur. Legitimam, inquit, privationis Beneficii praesertim parochialis, causam adesse, cum dc pravis quispiam moribus redarguatur, affirmari plane non potest, si trina deficiat canonica monitio, quam iubet Sac. Synodus Trid. in Sess. 25, cap. 14.4/e ref. Atqui neque sub antiquo, neque sub novo Episcopo ulla praemissa fuit monitio, sed repente destitutio decreta absque processu et absque defensione. At causam quamlibet defuisse subdit ad primam quoque monitionem infli­ gendam. Complures enim testes e processibus eductos profert, qui mons eius vitaeque consuetudinem fusis laudibus sunt prosequuti. Sed duo Sacer­ dotes cius aemuli famam ipsius lacerarunt. Duo sunt processus, de quibus in relatione Episcopi: alter de praegnatia nubilis puellae Magdalenae Cerilli, alter de defloratione puellae Magdalenae Bianchi. Sed in primo illico enituit calumnia ex decreto ab Curia incunctanter edito, auditisque testibus patuit calumniae origo ab suggestionibus Sacerdotum aemulorum. Alterum vero ipsemet Capponius provocavit emissa diffamationis et calumniae adversus eosdem aemulos ct Magdalcnam. Bianchi. Calumniam vero ab ore mulieris comprobari testante viro: « Mia moglic c matta; prima disse che era stato 1’Arciprete, ed ora dice che chi ce la fece, è morto >. Quod postremo omnem eliminat scrupulum, factum est, inquit, publicae solcmnisque retractationis ab ea in ecclesia emissae, dum spiritualia agebantur exer­ citia. In aestu enim fervoris, cum populum Sacer Orator magis magisque inflammaret, e loco suo alacrem confugisse Magdalcnam in presbyterium uno ore decem testes narrant, ac primum ad pedes Archipresbyteri provolu­ tam rogasse, ut sibi ignosceret, dcin conscendisse super ambonc ct maximo cum fletu clamasse: qucllo che dissi, non è vero niente, indeque adhuc maden­ tem lacrymis descendisse. I lisce positis reintegrationem et restitutionem fmctuumsibi concedendam esse concludit ex litterali textu cap. Conquerentem,~, dc restit. spoliat. Se vero non amovibilem fuisse ostendit ex Camerae Ap. litteris nominationis, in quibus legitur: nominiamo e deputiamo stabihnentt lo stesso Sacerdote D. Giuseppe Capponi Arciprete della chiesa suddetta, tcc. cui institutionis ab Ordinario datae cohaerent litterae, nccnon solemnis possessionis actus. Proponitur itaque dubium: .9. C. Concilii 481 . l/ι constet de causis remotionis a Paroecia, seu potius sit locus réintégration! et restitutioni fructuum in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Negative ad primam partem; dilata ad secun­ dam, et reproponatur in prima post proximam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 119, p. 260-266]. 4183. S. C. C., Laud en., 7 iul. i860. Habitualis cura animarum in Cathedrali Laudensi residebat olim penes Capitulum, actualis vero exercebatur a Canonico, qui Praepositi nomen praeseferebat. Porro in funeribus et exequiis, quibus Canonici capitulariter intéressé solerent, parochialia emolumenta Capitulum sibi quaerebat. Res ita se habuit, usque dum civilis potestas sub exitu saeculi superioris et sub­ sequent^ initio sese desuper hisce in rebus immiscuit. Tunc factum est, ut translata cura animarum ad primam Capituli Dignitatem seu Archipresbvterum, coeperit agi quaestio, utrum Paroeciae habitualitas in Capitulo inesse pergeret, et funeralia illa emolumenta ad idem Capitulum, an vero ad Archipresbyterum pertinerent. Hodiernus Episcopus extraiudicialia quae­ dam de controversia decreta tulerat, quibus primum Archipresbyter© favere videbatur, ast haec per novissimum decretum diei 14 iunii 1856 revocavit, ac postmodum instante Capitulo preces obtulit huic S. Congregationi, accio sia deciso,se realmente abbia o meno a sussistere la parrocchialità abituale anche in questo, come in altri Capitoli, e se in forza di essa spetti al medesimo il diritto dello spoglio della cera ogni volta che viene chiamato a fare esequiali c solenni funzioni. Denegat Archipresbyter penes Capitulum adhuc esse habitualem anima­ rum curam. Septuaginta enim circiter anni sunt praeterlapsi, ex quo a laica potestate parochialitas Capitulorum suppressa fuit, quin ullum iam indicium supersit, quod in Capitulo parochiali tatem habitualem ostendat: non sane Vicarii praesentatio, non applicatio Missae pro populo, nulla one­ rum participatio, idque genus similia, quae expenduntur in Marsorum, 30 ianuarii 1830. 1 Subdit insuper se plena et omnimoda parochiali iurisdi­ ctione gaudere, seque Paroeciam suscepisse undequaque liberam prorsusque iminunem a cuiuslibet generis dependentia, quare nec verbum quidem de iure Capituli quoad habitualitatem in bullis suae canonicae institutionis reperiri. Unde contendit, nullum ius esse Capitulo percipiendi emolumenta quaelibet parochialia, eo minus, quae in funeribus obvenire solent. Haec profecto sunt eius, cui incumbit animarum cura: Clement., Dudum, de sepultur. Debentur enim propter Sacramenta seu onus in eorum administratione subeundum. Postulat demum ipsa aequitas, ut qui onera sustinet et incommoda, commoda pariter et emolumenta percipiat. ’ Cf. X w. 4027. VI 3j I Curia Romana 482 Ex adverso Capitulum pro certo habet adhuc se habituali animarum cura potiri. Hanc quidem insedisse in Capitulo ad annum usque 1791 extra controversiam positum est, fatente etiam Archipresbytero. Iam vero ab eo tempore nullum proferri potest instrumentum, ex quo constet vel Capitulum istiusmodi iuri nuncium misisse, vel ipsum a legitima auctoritate sublatum fuisse. Quae vero iactantur civilis potestatis mandata, quaecumque demum ea sint vel esse possint, Capitulum arbitratur, nihil ipsa conficere, siquidem civilis potestas in rebus ecclesiasticis nihil habet auctoritatis. Porro nihil obstat, quod penes unum sit cura habitualis, penes alterum actualis. Inde vero nullum paratur impedimentum libero exercitio parochialis officii: ete­ nim constituto Vicario perpetuo, quocumque demum hic titulo decoretur, nefas est ei, penes quem residet cura habitualis, sese immiscere in quibuslibet Paroeciae muneribus exercendis: S. C. in Bovinen., 27 maii 1820.1 Quare non obstant bullae, quas Archipresbyter obtinuit: neque praescriptio, quae sine titulo induci non potest: cap. Sz diligenti, de praescript. Vindicato autem iure parochialitatis habitualis, etiam emolumenta funerum, seu lo spoglio della cera Capitulum ad se pertinere contendit, tum ex longissima, pacifica, cunc risque numeris absoluta consuetudine, quae pro se viguit, adversa parte non denegante, ad annum usque 1791, tum ex Conciliis provincialibus ac Synodis dioecesanis, in quibus sancitum est, ut in funeribus et exequiis consuetudines observarentur contumacesque ab Episcopo omni iuris remedio compelleren­ tur: Cone. Provinc. Mediolan. II, par. 3, dec. 17 et 1 tit., de finer.; Synod. Laudcn. I, defun., pag. 52. Nec huiusmodi consuetudinem dici posse sub­ séquente tempore infirmatam et abrogatam, cum actus adversus eam legi­ time praescripti non producantur. Nec adversarium quidquam proficere, quando admonet, emolumenta funeralia deberi Parochis ob Sacramentorum administrarionem, interque iura pastoralia recensenda esse; hoc enim, etsi in genere verissimum sit, non comprobatur tamen, si contraria vigeat con­ suetudo. Hisce expositis dignentur EE. PP. dirimere dubia: I. An cura habitualis Parochialis et Cathcdralis Ecclesiae Laudensis nl penes Capitulum in casu? II. An, et ad (piem spectent candelarum et intorticiorum reliquiae in fune­ ribus, quibus Capitulum collegialiter interest in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. Ad II. Affirmative favore Capituli iuxta modum ab Ordinario dc bono tt aequo statuendum, auditis intéressé habentibus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 119, p. 338-346]. 4184. S. C. C., Spoletana, 7 iul. i860. Novissime suborta est controversia inter Archiepiscopum Spoletanum ct \ntonium Bisinium Parochum S. Donati Leonissae Spoletanae Dioecescos ex poena suspensionis die 26 septemhris anni p. p. eidem irrogata ob · Cf. N. 3968. ’ S. C. Concilii 483 pertinaciam retinendi in suo famulatu iuvenem puellam infra aetatem synodalem. Refert Archiepiscopus: ■< Iam a mense ianuarii currentis anni mihi ex Leonissa pervenerunt querimoniae contra Sacerdotem Antonium Bisini Pa­ rochum S. Donati in dicta Civitate ob feminam vix quadrilustrem de sua fama et honore valde suspectam, quam Parochus solam retinebat propriae domi in qualitate famulae cum publica populi admiratione et scandalo. Post monitionem paternam inutiliter elapso designato termino pro mulierculae dimissione declaravit Bisinius, nolle praedictam famulam e domo eiicere; et interim obloquutiones, murmurationes ac scandala ita augebantur, ut fue­ rim coactus cum epistola diei 19 elapsi februarii eum pro prima vice monere praesentibus Rev. Sacerdotibus Hyacintho Canonico Ettore et Cyrillo Olivi. Ab omni subordinatione ct obedientia alienus Bisinius primum moni­ torium irrisit. Scandalo et murmuratione percrebescentibus, per aliam epi­ stolam sub datum 4 decursi maii, quam reseratam ei consignavit Cancella­ rius Curiae ecclesiasticae Leonissae, Rev. D. Sylvester Canonicus Mariani die 9 eiusdem mensis, secundo monui Bisinium, novumque eidem adsignavi terminum ad famulam expellendam: sed aequali successu, quia infrunito animo in contubernio voluit pertinaciter perseverare. Quapropter sub die 16 proxime elapsi septembris fuit ultimo ct perentorie monitus, prout ex Vicarii Generalis ordine et Cursoris relatione, quorum copiam transmitto. Dc prae­ cedentibus monitoriis constat cx mei Vicarii Generalis attestatione, cuius copia exhibetur. Percntorio termino novissimo in monitorio dato infructuose praetergresso tandem suspensio inflicta ac Bisinio per Ecclesiasticae Curiae Cursorem de minci a ta dic 26 decursi mensis septembris. prout apparet ex relativo actu, cuius copiam transmitto. Eadem die Bisinius meo Vicario Generali notificavit appellationis actum, cuius copiam exhibeo. Qua provo­ catione fretus, suspensione posthabita continuavit et adhuc perseverat in Sacro faciendo ceterisque ecclesiasticis functionibus peragendis eum univer­ sali Cleri populique admiratione. Indubium porro est, omnes monitiones ad Bisinii cognitionem pervenisse. Cum contra acta ab Ecclesiastica Curia ad Sacrum istum Ordinem Bisinius provocaverit: ideo omnia fideliter trans­ mitto, ut iudicium quam cito fieri potest, reddatur, ut ita scandalum demum cesset ». '■ * · Hisce acceptis literis die 16 novembres eiusdem anni Archipraesuli rescri­ ptum fuit, appellationem a Bisinio interiectam servandam esse in devolutivo tantum, idque Bisinio ipsi significatum, ut iura sua coram hac S. C. praefi­ nito temporis spatio deduceret. Tametsi Archiepiscopus huiusmodi mandata adamussim peregisset die r decembris, nihilominus Bisinius subsequentibus diebus 2 et 3 nedum Sacrum publice celebravit, sed et alias functiones parochiales exercuit. Plura fuere capita, quibus trinam monitionem Bisinio factam Archipraesul innixam voluit, quaeque ab ipso memorantur suis literis: ac nominatam secreti sacramentalis infractio, disquisitio nominis complicis in peccato turpi, negligentia in parochialibus muneribus obeundis, et gravis in populo famae suae laesio. At vero praecipuum caput extirit cohabitatio cum iuvene ancilla, 484 Curia Romana quae a synodali quadraginta annorum aetate plurimum abest. Recriminationum omnium, de quibus Bisinius insimulatur, veritatem probationemqu; fundat Archiepiscopus fide octo testium, quos inter tres sacerdotali charactere praediti sunt, qui a Vicario Generali, adstante Cancellario episcopali, exa­ minati fuere. Quod vero pertinet ad cohabitationem cum muliere, de qua agitur, ex his quinque viri peculiariter testantur Bisinium cum ea solum diu noctuque inhabitare. His accedit mulier octava testis, quae perhibet aliquo tempore apud Bisinium famulatum se exercuisse. Cum tamen de pudicitia ab eodem pertentata nefariis Bisinii cupiditatibus morem gerere omnino renuisset, ex eo tempore male eam tractare suscepit, atque adeo vel minima arrepta occasione verberibus afficere, ita ut cius domum deserere coacta fuerit. Bisinius multa attulit documenta, quibus se suaeque vitae rationem purgare nititur. De neglectu parochialium munerum malaquc vita testimo­ nia promit, quae contrarium porro comprobant; sed haec omnia datam exhi­ bent anni 1856. Praesertim vero dc puella, qua ancilla ipse utitur, fidem profert viginti circiter testium nomine communitam, quod Teodosinda Deangelis (ancilla scilicet) a noi ed al Regio Giudice ha costantemente mantenuto carat tere e fidatezza, degna pero a preferenza delPencomio, che a pubblica toct tuttora riscuote. Sed optandum fuisset, ut Bisinius magis perspicue sese expressisset in hac re magni momenti, atque adeo adsertum suum legitimis probationibus confirmasset; nam ceteroquin 5 superius memorati testes testi­ ficantur, ipsum reapse solum cum eadem puella convivere, indeque manare in populum admirationem non levem et scandalum. De Parochorum cohabitationc cum mulieribus fuse tractat Bened. XIV, Instit. Eccles. 80. Parochis minime vetitum est cx praesenti Ecclesiae con­ suetudine ac disciplina unam vel duas ancillas in suum famulatum conducere. Attamen constare debet Parochum opera alicuius ancillae necessario indi­ gere; opus est etiam, ut Parochus virtutis fama, ac praesertim honestatis erga famulas opinione palam commendetur; honestae simul esse debent mulieres ad servitium accitae. Sacri canones famulae aetatem minime prae­ finiunt, sed communiter Synodorum sanctiones ad quadraginta annos coer­ cent. Quae vero poena sequatur violatores huiusmodi disciplinae, non loqui­ tur laudatus Pontifex, neque vulgo Doctores; cum tamen nulla lex absque sanctione valeat consistere: reliquum est, ut eadem prudenti Episcopi arbi­ trio sit relicti. Hac de re factum esse colligi potest, quod Spoletanus Archipraesul suspensionis censurae irrogandae manum apposuerit, in eaque irro­ ganda canonicam formam non neglexit. Demum nemo nescit eum qui suspensione detinetur, si officium, quod illi fuit interdictum, exercere prae­ sumpserit, in irregularitatem incidere. Hisce positis EE. VV. dignentur definire quae sequuntur dubia: I. An, et quomodo sustineatur suspensio in casu? Et quatenus affirmative: II. An constet de irregularitate a Ihsinio incursa in casu? Die, etc. Sacra, etc respondit ad /. Affirmative in omnibus ct amplius. Ad II. Affirmative. ' mH [Thesaurus Resolutionum, toni, 119, p. 331-338]. .S’. C. Concilii 485 4185. S. C. C., Venetiarum, 28 iul. i860. Joannes Baptista Dabalà Venetus viduatus uxore novas contraxit die 3 februarii anni 185 ς nuptias cum aeque suo viduata viro Maria Catharina Conti; quam cum ad opus maritale impotentem ob eius arctitudinem exper­ tus esset, continuo apud Patriarchalem Venetiarum Curiam iure iudicioque egit, ut nullum huiusmodi matrimonium declararetur. Confecto ad normam Benedictinae constitutionis Dei miseratione 1 pro­ cessu, periti, qui mulierem inspexerunt, concluserunt: Per vizio dei dia­ metro antero-posteriore dei distretto inferiore della piccola pelvi, per angustia e ristrettezza dell'apertura valvo vaginale, per cortezza dei perineo, per brevità dello spuito valvario mai cbbe, nè potrei aver Inog0 la congiunziom maritale. L’impotenza della Conti è certa, permanente, perfetta, assohda, congenita ed irremediabile. Quare die 20 maii 1859 lata fuit sententia huiusmodi: Matri­ monium contractum inter loannem Baptistam Dabalà et Mariam Catharinam Conti esse nullum ex capite impotentiae absolutae ipsius mulieris: ac proinde liberum esse eidem Dabalà loanni Baptistae, postquam omnia praescripta a constitutione Dei miseratione Benedicti XIV adamussim adimpleta fuerint, ad alias nuptias transire, ad quas ipsi libuerit, dummodo aliud impedimen­ tum non obstet; e contra Mariam Catharinam Conti incapacem esse cuius­ cumque alterius matrimonii». Cum appellatio ab hac sententia interposita fuerit a Defensore matrimo­ nii ex officio ad S. Sedem, SSmus D. X. causam ad hanc S. Congregatio­ nem oeconomice pertractandam remisit. Adnexa folio habent EE. PP. vota Theologi et Canonistae ac animadver­ siones Defensoris matrimonii ex officio. Quibus mature perpensis diriment dubium: An constet de nullitate matrimonii in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 119, p. 358-385]. 4186. S. C. C., Vercellen., 28 iul. i860. Clericus Egidius Ferraris archidioeceseos Vercellen. sacrae theologiae curriculo eo in seminario iam absoluto cupcrct ad sacros conscendere ordines, a quibus aegre repellitur ob visivae facultatis defectum. Hinc, ut quod ordi­ nario ei interdicitur iure, gratia saltem consequatur, supplicem Sanctissimo obtulit libellum, exposcens veniam super praefata irregularitate facultatem­ que, ut omnibus ordinibus initiari possit, atque ut ob dictum defectum sibi ' Cf. N. 318. ■ 486 6’. C. Concilii Curia Romana liceat diebus festis ct duplicibus missam votivam B. Μ. V., semi duplicibus vero et fetialibus missam defunctorum celebrare. Re ad II. S. 0 remissa literac datae sunt Archiepiscopo Vcrccllen., ut peracto experimento referret, an agatur de simplici debilitate visivae facultatis vel de alio graviori defectu, quod sacris praebeat impedimentum vel periculum admirationis in populo, necnon de necessitate seu utilitate Ecclesiae ex Oratoris promotione ad ss. ordines obventura. Archiepiscopus porro suo demandavit caeremoniario examen praefati clerici Ferraris. Ex illius autem attestatione colligitur « clericum cx defectu visivae facultatis, qui simplici sed gravi debilitate producitur, in missali le­ gere non posse, at actus sacrosancti sacrificii bene perficere valere, quia videt calicem, patenam, hostiam ct pallam ». Suam dein Archiepiscopus pandens sententiam: u Ratione habita, inquit, penuriae sacerdotum hodierno tempore necessarium et utile erit, ut Orator non obstante defectu visivae facultatis ordines suscipiat. Praeterea cum Orator iam cursum studiorum theologico­ rum consummaverit, ob aetatem et defectum enuntiatum, si non ad ordines admitteretur, prorsus nesciret, quam vitae rationem institueret. Quam ob rem eum pro gratia dispensationis commendo ». Quod necessitate Ecclesiacve utilitate suadente soleat haec Sac. Congre­ gatio supra irregularitates dispensare, comperta res est. Verum enimvero neminem praeterit, eam dispensationes facilius induisisse, ubi res erat de sacerdote iam promoto, quam ubi ageretur de clerico promovendo; quo in casu pluries huiusmodi veniam haud est elargita, uti videre est in Neapolitana, 17 septembris 1814;1 qua praecise exposcebatur facultas ad ss. ordines pro­ movendi acolythum Dominicum De Paolis, qui ob nervorum opticorum imbecillitatem vix lucem a tenebris secernere pollebat, quamvis aliunde omnia ad sacrum missae sacrificium spectantia absque scandalo populique admiratione persolveret, ipsumque admodum commendarent ct boni mores et scientia sacra ct utilitas Ecclesiae, prout ex Episcopi informatione emitur. Ceterum et plura prostant exempla, quibus quoque cum clerico promo­ vendo dispensatum fuit: potissimum, cum scientia morumque probitate polleret, nec non de udlitatc vel Ecclesiae necessitate constaret. Quatenus EE. VV. censeant cum Oratore dispensandum, videant, utrum saltem cum alterius sacerdotis assistentia debeat ipse sacrum facere, quamvis missam votivam vel defunctorum celebret, prout exposcit. Quaeritur: An, ct quomodo dispensatio concedenda sit in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit · Non expedire. [Liber 203 Decretorum, p. 1709]. 1 4187. S. C. C., Triventina, 18 aug. i860. Datae sunt preces nomim Capituli Ecclesiae Collegiatac loci Capracotta, ut proponeretur quaestio super onere, quo Canonici tenentur coadiuvandi Parochum Archipresbyterum in exercitio curae animarum. In literis enim » Cf. N. 3943· ’ 487 apostolicis erectionis ipsius Ecclesiae Collegiatac mandatum legitur expresse: ut autem laboriosum officium curae animarum ab Archipresbytero Parocho uberiori semper fructu sustineatur, Primicerio et Canonicis praedictis onus adiutandi eumdem Dignitarium Curionem eadem, qua reperitur, ratione, simili auctoritate perpetuo etiam iniungas. Rogatus pro informatione Episcopus, ratus est inaudito Capitulo Statuta quaedam Capitularia conficere, quorum dispositione quaestio praefata et aliae quoque pendentes controversiae praeoccupabantur et omnia iuxta sen­ tentiam Archipresbyteri definita sunt, quorumque approbationem ad lites finiendas expetebat. Capitulum e contra assumpto Defensore plura, allatis in facto et in iure monumentis et auctoritatibus, firmiter opponit. Ac primum valde conquestus super Statutis per Curiam Episcopalem cum Archipresbytero confectis inaudito Capitulo, ea tamquam attentata et laesiva iurium capitularium et controversiarum pendentium reficienda omnino esse putat. Deinde ad con­ troversiae meritum accedens observat, a Capitulo non iam absolute respui onus coadiuvandi Parochum, sed iis limitibus reservandum, quibus ante Collegiatac erectionem erat arctatum, cum literae apostolicae novum haud onus iniunxerint, sed illud servare visae sunt, quod prius erat in more: eadem, qua reperitur, ratione. Erit igitur EE. VV. prudentiae dirimere dubium: An, ct quomodo Primicerius ct Canonici teneantur coadiuvare Archipresby­ terum Parochum in exercitio curae animarum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative iuxta consuetudinem servatam ante erectionem Collegiatac constituta methodo in Constitutionibus a Capitulo infra sex menses conjiciendis et ab Episcopo approbandis. [Thesaurus Resolutionum, tom. 119, p. 427-434]. 4188. S. C. C., 20 aug. i860. Circa Missarum eleemosynas interrogabatur S. Congregatio: Potestne Sacerdos curare, ut Missae manuales, quas a fidelibus undique celebrandas accipit, per alios celebrentur, retenta parte stipendii pro bono opere? Semper intclligitur Sacerdotes substitutos certiores fieri de partis retentione, et con­ sensum libere dedisse. Orator arbitratur, non licere, et casum comprehendi in prohibitione const. Benedicti XIV, Quanta cura, 1 aliorumque pontificio­ rum decretorum. Sed cum aliquibus aliis secus videatur ex eo, quod de pio opere agatur, quaerit: i. Utrum Sacerdos, qui stipendio solito pinguius accepit, possit, in gra­ tiam pii operis, alteri Sacerdoti ordinarium stipendium dare (quo substi­ tutus cum omnimoda libertate contentus est), retinendo partem taxa ordi­ naria maiorem? » I id 488 Curia Romana 2. Utrum Sacerdos possit sibi alium Sacerdotem substituere, ea lege m ali­ quam partem stipendii ordinarii in gratiam pii operis determinati remittat'/ 3. Et quatenus negative in utroque casu, utrum Sacerdos ita agens aii resti­ tutionem teneatur? 4. I trum Sacerdos petens huiusmodi donationem debeat prius illi totum stipendium tradere? 5. Et quatenus affirmative, utrum Sacerdos aliter agens ad restitutionem teneatur? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Consulat theologos, praesertim S.Alphonsum, Tract. 3, De Sacramento Eucharistiae, cap. 3; et Benedictum XIV, Dc Syn. Dioeccsana, lib. 5, cap. 9, et eius const it. Quanta cura, eorumque senten­ tiis se conformet. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. I, n. 1200]. 4189. S. C. C., Aquiiana, 22 sept. i860. Vacante Paroecia Villae S. Angeli in Aquiiana Dioecesi, quae iuripatronatus subest gentis Mignanclliac, hodiernus Patronus nominationem edidit favore Sacerdotis Aloysii Vespasiani, qui Canonicatu potiebatur in Eccle­ sia Collegiata S. I ustae in Civitate Aquilae; hic autem nominationem in Episcopali Cancellaria praesentavit, ut canonice institueretur. Quare solemniis de more expletis, nempe absoluto examine, quo plene approbatus fuit, ct vulgatis edictis, cum nemo ad contradicendum comparuerit: sub die 31 decembris 1858 ad Beneficii provisionem absolvendam stetit in episcopali capella, ibique lecta per Cancellarium bulla collationis, data sub die gdecembris 1858 investitus de Paroecia fuit ab Episcopo per impositionem bircti super eius capite recitata formula: Investimus te de Praepositura Curata Villae S. Angeli per bireti tuo capiti impositionem praesentialiter genuflexum coram Nobis , ct lecta demum fidei professione ad formam constitutionis Pii IV, Jniunctum nobis. 1 Verum postmodum mutato consilio, quin ad gre­ gem sibi concreditum pergeret, instabat, ut ad Canonicatum redintegraretur in Ecclesia S. Iustae nondum dc Rectore provisum, et quem legitime nun­ quam vacasse contendere coepit, quippe nunquam secuta alterius incompatibilis reali et corporali possessione, quae autem data fuerat in episcopali ca­ pella, nonnisi verbalis erat ct extra ecclesiam Beneficii. Tum Episcopus S. Ordini preces dedit, quibus casum exponens petiit quemlibet sanari defectum, si qui irrepserit in possessione praefata, onde il nuovo Parroco si redii subito alia sua Parrocchia. e sia provveduto il Canonicato nella Chiesa di S. Giusta, dichiarandosi di essere legittimamente vacato dal 31 decembre 1858, epoca della investitura data della Parrocchia. Et S. Ordo sub die 29 februarii i860 literas ad Episcopum dedit, quibus declarabat Canonicatum vacavisse per canonicam institutionem Ecclesiae Parochialis factam 1 Cf. N. 108. S. C. Concilii 489 favore Sac. I 'espasiani, proinde procedi per ipsum posse ad provisionem : acantis Canonical iis ; praefatum vero Sacerdotem teneri a die captae possessionis ad resi­ dentiam parochialem, et monendum esse, ut sese recipiat in locum Beneficii et considat conscientiae suae quoad praeteritum ;quodsi nihilominus residere detrec­ taverit, procedendum ab Episcopo esse ad formam ss. canonum contra Parochos non residentes. I fisce habitis Episcopus ad collationem processit Canonicatus favore Sac. Francisci De Angelis, qui etiam possessionem adeptus est sub die 6 martii labentis anni, admonuitque insimul formiter Vespasianum, ut ad residentiam parochialem se conferret sub censurarum comminatione ad formam ss. canonum. Ast cum laesum inde se existimaverit Vespasianus, ad S. hunc Ordinem confugit, ubi coactum se Antistitis Aquilani imperio ac minis ad Paroeciam occupandam enarrans et multa referens ut ab ea capes­ senda eximatur, concludit: che voglia la Santità di X. S. degnarsi di reintegrarlo dei suo Canonicato, che gode da circa 10 anni. Interrogatus Episcopus supradicta confirmat, suasque animadversiones proponit. Vespasiani Defensor manutenendum esse seu reintegrandum Canonicum Vespasiani in possessione Canonicatus in CollegiataEcclesiaS. Iustae demon­ strat ex indubia ab anno 1851 Vespasiani ipsius inCanonicatu solemni institu­ tione ac pacifica per octennium possessione usquedum turbatus iniustissime fuit. Ius enim ipsum edicit restituendum esse Clericum sine manifesta et rationabili causa spoliatum: cap. Conquerente, de restit. spoliator. Nec obji­ cienda est vacatio Canonicatus in Ecclesia S. lustae per assequutam a Vespa­ siano in rure S. .Vngeli Paroeciam: primo quidem ex beneficio optionis Aloysio a iure concesso. Eo namque Clericus iure potitur, ut novo donatus Beneficio possit posterius dimittere ac prius retinere: cap. Praeterea et Referente, de praehend. et dignit. Atqui Aloysius re adhuc integra retinere Canonicatum. Paroeciam vero dimittere elegit. Nec hisce iuribus derogatum fuit in cap. De multa, cod. tit. et in cap. 4, dc ref., Sess. 7, Concilii Tridentini. quia in eis agitur de prohibita retentione Beneficiorum quae habent incompatibili­ tatem quoad titulum, non vero, prout in nostro themate, de incompatibilitate quoad retentionem. Secundo pergit Defensor, dici nequit in sensu iuris Aloysium Paroeciam fuisse consequutum. Tunc enim habetur iuridica assequudo Beneficii, ac proinde vacatio prioris Beneficii incomparihilis, cum Clericus non modo in novo Beneficio fuit institutus, sed huius possessionem fuit adeptus, in eaque per bimestre pacifice versatus: cap. Licet, depraehend, in 6. \tqui certum est Canonicum Aloysium numquam in realem possessionem Paroeciae S. \ngeli fuisse immissum. Etenim ipse adductis testibus osten­ dit, neque audix isse neque unquam accepisse ab Episcopo bullam collationis aeliteras institutionis. Nec iuvant literae huius S. Congregationis: hae nam­ que prodierunt ex falso supposito ab Episcopo insinuato de perfecta Vespa­ siani institutione ac reah' Paroeciae possessione, non autem ab explorata verbali tantum institutione. Ceterum concludit: illa institutio sive collatio nullius roboris censeri debet, cum vi metusque causa peracta fuerit: constat enim ex testibus fide dignis examini ad obtinendam Paroeciam Aloysium sese obtulisse metu suspensionis ab Episcopo indictae, eiusque institutionem 49° Curia Romana accepisse metu relegationis in insulam ab eodem Episcopo incusso. Ad extre­ mum ipse Episcopus hanc coactionem fatetur, dum in causa Vespasiani hunc S. O. sciscitatus est: An posset Episcopus obligare Sacerdotem ad parodiait munus obeundum? Quae quidem quaestio sicut in facto coactionem confirmai, ita de iure in praesenti themate est negative solvenda. Contra vero Aquilani Antistitis Defensor nil sollicitus de repellenda asserta coactione (etenim incredibile omnino esse ait hominem, qui tantum rumorem contra Episcopum suscitavit, contra propriam voluntatem nomi­ nationem acceptasse, acceptationem manu propria scripsisse et subscripsisse, preces pro institutione obtulisse, examen subiisse, investituram nactum fuisse, quin unquam moveret os suum), totus in eo est, ut triplici ex capite non esse locum petitae redintegrationi conficiat. Primo quidem cum collatio seu institutio ius tribuat in re seu in Beneficio: cap. ult. de concess. praebend., in 6, cumque per eamdem institutionem consumpta praecedens collati Bene­ ficii vacatio vere existât, cumque demum receptum communiter sit, quod habens canonicam collationem propria auctoritate ministrare possit in Bene­ ficio et eius curam exercere: haud immerito tradunt Doctores et Tribunalia, per solam collationem alterius Beneficii vacare alterum incompatibile, quod a proviso retinebatur: cap. De multa, de praebend. et Trident., Sess. 7, cap. 4, de ref. Iam vero quum de collatione Paroeciae in facto constet plene secuta favore Vespasiani, nam extat bulla episcopalis eidem audienti et acceptanti lecta sub dic 31 decembris 1858 coram Episcopo et duobus testibus, extatque insuper investitura per eum recepta, quae etsi verbalis tantum reputanda foret, vim semper haberet collationis: ambigi non posse infert, quin vaca­ verit Canonicatus antea ab eo retentus; ct cum iam dc eo per Episcopum dispositum fuerit favore Sac. Francisci De Angelis, qui etiam in eius posses­ sione versatur a die 6 martii i860, nulla profecto ratione substinet posse reintegrari Vespasianum ad Praebendam, quae ab alio legitime possidetur. Ceterum in casu non defuisse pugnat realem possessionem, scilicet quae data est sub die 31 decembris 1858 in episcopali capella, in qua et lectio bullae locum habuit, et bireti impositio super capite provisi, ac denique per eum fuit recitata fidei professio. Unde argui debere instat, veram exinde rcalcmque possessionem, etsi extra ecclesiam seu extra conspectum Beneficii, tra­ ditam in themate cxpletamque fuisse: cap. Ex ore, de his quae Jiunt a mai.part. Capit. Atqui firmum in iure est, ut quoties per provisum de incompatibili stat, quominus possessionem apprehendat, idem omnino sit, ac si revera apprehendisset, ita ut elapso bimestri utrumque Beneficium amittat, si ct primum retinere praesumpserit: text, in Extravag. Execrabilis. Sequitur inde, quod Vespasianus, qui nedum duos menses, sed annum ct ultra ab habita verbali possessione Paroeciae labi passus est, quin realem assumeret, Canonicatum amiserit aeque ac si rcaliter eam possedisset, proinde iure meri­ toque ab Episcopo in alterius personam provisum fuisse. Demum si quisque Clericus quamvis ex abrupto vocatus tenetur sequi vocem Pastoris, multo magis id retinendum esse quisque videt, quum de Clerico agitur, qui collatam sibi Paroeciam, acceptavit eique proin serviendae se obstrinxit. Dubium igitur est: M S. C. Concilii 491 An sit locus reintegration in possessionem Canonicatus in Ecclesia Collcgiata S. lustae in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, tom. 119, p. 529-543]. 4190. S. C. C., fierbipolen., 22 dec. i860. Crebris delatis querelis ad Ordinariatum Herbipolensem nomine Com­ munitatis in Karbach contra eiusdem loci Parochum losephum Arnheitcr, summaria inquisitio in cumdem instituta fuit, ex qua sequentia imputatio­ num capita satis comprobari Curiae visa sunt, nempe: 1. Nimius, et durus rigor Parochi in castigandis pueris per verberationes, et adultis per implora­ tionem politiae saecularis. 2. Indomita ludi et conversationis passio, quae ipsum frequenter a sua paroecia abesse, et in vicina oppida excurrere coge­ ret; unde non raro serotinis horis, media nocte, imo summo mane domum revertebatur. 3. Notabiles negligentiae in officio pastorali, ac in administra­ tione sacramentorum, ex causa praesertim seri reditus ex locis peregrinis. 4. Notabiles distractiones in publicis divini officii functionibus non sine populi admiratione. 5. Culposus neglectus in assistendo moribundis, quo­ rum nonnulli ipsius culpa sine sacramentis decesserunt. 6. Demum gravis aversio, et abalienatio parochianorum exinde derivans, ita ut ipso Parocho celebrante divina officia, parochiani ecclesiam vitarent, sacramenta recusa­ rent, et passim maxima frequentia vicinas ecclesias peterent. Hinc publicae utilitatis suadente ratione ac pro bono pacis, die 31 decem­ bris 1855 sententia a Curia lata fuit, qua per modum provisionis admini­ strativae ct temporariae, Cooperator datus est Parocho eiusdem sumptibus, donec huiuscc provisionis causam cessare constaret. Quae quidem provisio post mensem temperata est ita, ut permissum et praeceptum fuerit Parocho, et Cooperatori in omnibus cultus divini functionibus alternare vices, salvo tamen arbitrio parochianorum in administratione Sacramenti poenitentiae et altaris, praesertim in provisione infirmorum. Cooperatorem adeundi. At Parochus ad Curiam metropolitanam Bambergensem appellans, sui favore die 14 februarii 1856 sententiam, quae sequitur, a ludice huius Curiae obtinuit, videlicet: sententiam poenalem contra Parochum Arnheitcr. nun­ quam aequum poenae modum excedentem, non susteneri; ideoque Coo­ peratorem ipsi datum revocandum; Parochum vero appellantem propter culpabiles negligentias in munere parochiali esse severe coarguendum. Prae­ terea, iudicii expensas ct stipendium dati Coadiutoris a Parocho ferenda esse. Vicissim ab hac sententia episcopalis Curia ad Apostolicam Sedem appel­ lavit. Pendente autem appellatione, cum dissidia inter Parochum et parochianos augeri in dies non sine spirituali horum damno intelligeret Episcopus, ope alterius sententiae, die 10 februarii 1857 Parochum ipsum ad permutan­ dum intra trimestre parochiale suum beneficium cum alio damnavit, eum- 492 Curia Romana que interim ab omni exercitio iurisdictionis ct ordinis, excepta Missa privata· suspendit. Itaque contra hanc sententiam iterum appellavit Parochus ad metropolitanam Sedem, quae tamen ob pendentiam litis penes Apostolicam Sedem, suam incompetentiam declaravit. Exinde Parochus ad S. Sedem suam etiam appellationem deduxit. Curia metropolitana in ferenda sententia indicio Curiae episcopalis ad­ versa perpenderat, inquisitionem institutam super Parochi accusationibus deficientem et mancam fuisse. Investigatum enim non fuerat, quam ob cau­ sam, quove animo accusatores Parocho oppeterent: an scilicet personali odio et vindictae forsan cupidine abrepti, vel potius desiderio occurrendi publicae paroeciae malis, quae Parocho imputabantur. Eo vel magis quod cum a decem annis Parochus Arnheiter eam regeret paroeciam, accusatio­ num capita ad ultimos annos non referebantur, ita ut expiscata et conquisita ea facta esse viderentur, quae lapsu temporis obliterata manebant. Quare ratio agendi Parochi in primis ad trutinam revocari debuisset, et si culpa vacuus repertus ipse non esset, locus fiebat admonitionibus, ut ad sanam frugem rediret. Accedit, non omnia accusationum capita Parocho communicata fuisse, ut sese defendere posset. Insuper eadem metropolitana Curia singulas accusationes perpendens, observabat probari quidem, Parochum nimiam aliquando adhibuisse severi­ tatem in adolescentes, et quandoque praecipitanter in hac re se gessisse; at eosdem iuratos testes deposuisse, non cuncta esse veritati consona; distrac­ tiones autem minori etiam pretio habendas esse, quae ad duos casus tempore iamdiu praeterito referebantur. Circa accusationes ludi ad plures noctis horas protracti, id raro accidisse testes affirmabant, et quando imbrium vis impedimento reditui foret. Demum, minoribus imputationibus omissis, eadem Curia circa negligentiam in Sacramentorum administratione perpendebat, sex tantum nume­ rari huius negligentiac casus in toto decennio curae parochialis: attamen dc eorum nonnullis Parochus auditus non fuerat; circa caeteros vero, vel exclu­ debantur circumstantiae ludi et absentiae a Parochia, vel deprehendebatur falsa seu exaggerata accusatio, vel alia concurrebant adiuncta, quae Parochi negligentiam, si non omnino excusarent, saltem non adeo criminosam redde­ bant, prout ex adverso contendebatur. Caeterum, quamvis ob indicata rationum momenta gravis nimis existi­ mata fuerit poena inflicta Parocho ratione nempe expensarum pro alendo Coadiutore, praesertim autem ob dedecus eidem obventurum; nihilominus eadem Curia monendum serio Parochum esse censebat, ob immoderatam ludi ct conversationis passionem, ob eiusdem commorationes extra fines Parochiae usque ad serotinas noctis horas, distractiones, et neglectum in obeundis sacris actionibus, anxietatem in conservanda sanitate et vita in casibus, in quibus pastor bonus vitam etiam pro ovibus dare debeat, ob vehementiam denique in castigandis pueris et adultis. Parochus praeterea sese apud Sedem Apostolicam defendebat ab altera lata sententia, qua permutatio beneficii decernebatur; hanc pariter sententiam S. C. Concilii 493 non sustineri contendebat, non solum quia iisdem rationibus ac prima sen­ tentia inniti dicebat, sed etiam quia lata fuit pendente penes Apostolicam Sedem appellatione, quo in casu sine vitio attentati, nihil innovari potuerat. Pro defensione prioris sententiae adducebat Curia caput 5, de rerum permutatione, in quo legitur: < Si Episcopus causam perspexit necessariam, licite poterit de uno loco ad alium transferre personas, ut quae uni loco minus sunt utiles, alibi se valeant utilius exercere ··. Quo textu freti Docto­ rs sentiunt, integrum esse Episcopo cogere Clericum ad permutandum cum alio beneficium, quatenus urgens causa publicae utilitatis id exigat, licet sine Bénéficiât! culpa id eveniat: ex. gr. si gravis exurgat aversio, et odium populi adversus Parochum, ita ut eius verba nullum amplius fructum afferant, populus divina contemnat, et scandala oriantur. Namque bonum publicum debet praeferri privato, ceu inter alios docet Reiffenst., ad cit. tit. n. 38 et 59. Nihilominus subiungebatur, mitius cum Parocho in praesenti casu actum fuisse. Additus enim eidem fuerat Cooperator dumtaxat iuxta monitum citat. Reiffenst. ibidem, n. 40, et quidem ad tempus, permissa insuper inter Paro­ chum et Cooperatorem altcrnativa in sacris explendis functionibus.Constitit cium ipsi soli animarum curam relinqui non posse, in quem scilicet gravis populi aversio concitata fuerat. Circa sententiam autem ludicis metropolitan! eadem episcopalis Curia animadvertebat, dictam sententiam falso supposito laborare: namque in ea falso supponitur institutam fuisse inquisitionem, ut Parochus poena plecte­ retur culpae proportionata. Non aliud siquidem actum fuerat, quam ut de­ cerneretur, quo remedio, rebus in ea parochia funesto dissidio conturbatis, per modum provisionis administrativae occurrendum esset. In eadem insuper sententia falso supponi dicebatur ad eiusmodi provisionem deveniri ex iure non posse, nisi antea constaret solius Parochi culpa ea contigisse mala, qui­ bus remedium erat afferendum: quod non convenit cum iis, quae ad consu­ lendum ecclesiasticae administration! cauta in iure sunt. Quin imo Inno­ centius III, cap. 10, de renunt. ait: ■·. Propter malitiam autem plebis cogitur interdum Praelatus ab ipsius regimine declinare, quando plebs adeo durae cervicisexistit, ct in rebellione sua ita pertinax invenitur, ut proficere nequeat apud ipsum, sed propter eius duritiem, quo magis satagit, eo magis iusto iudicio deficere permittatur . Haec quidem sancita extant circa Parochum omnino insontem, quae maiorem vim habere dicenda sunt, si Parochus in pertinaci odio plebis omnino insons non reperiatur. Plures autem culpas recognovit ac enumerat ipse metropolitanus Index, quamvis caeteras nimia facilitate excusare visus fuerit. \d defectus quod attinet in peracto summario processu inventos observabatur iuxta Reiffenstuel, Z. 5, tit. 1, § 4, 11. 20g, Engel, ius can., eodem loc. publicationem testium reo fieri non debere, si ipsis exinde grave immi­ neret periculum vel incommodum; quod insuper ex praxi eiusdem Dioe­ cesis servari solere dicebatur. Cactcrum si omissiones quae processus substantiam tangerent, irrepsis­ sent, non ideo absolvi reus, sed processus suppleri debuisset, ne culpa indi­ cis in detrimentum christianae reipublicae cederet. 0’. C. Concilii Curia Romana 494 Gradum praeterea faciens episcopalis Curia ad defensionem alterius sententiae qua decreta est, per moduin provisionis, beneficii parochialis per­ mutatio, ea innitebatur pariter causis dissidii et aversionis in dies auctis ob eiusdem Parochi arrogantiam. Quibus ex officio nonnullae Resolutiones S. C. C. addebantur, quae simi­ les causas respiciebant, et sunt sequentes: in Taurinen., 7 iulii 1855,1 in Eistetten., 21 iulii, n augusti ct 22 septembris 1742, 2 demum in Limbnrgcn., 19 decembris 1857.3 Hisce itaque ex officio expositis perpendendum in praesenti nostro casu erat, num revera occurrerent eiusmodi rerum adiuncta, ut necesse omnino fuerit hisce extraordinariis uti remediis, quae ob bonum publicum ad maiora mala, et scandala praevertenda, iura permittunt. Quare propositum est dubium: An sententiae Curiae Episcopalis Herbipolensis diei jz decembris 1855 et diei 10 februarii 1857 sustineantur in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Attentis peculiaribus circumstantiis esse locum permutationi cum altero Beneficio reditus fere aequivalentis infra sex metises. [Thesaurus Resolutionum, tom. 119, p. 609-616]. 4191. S. C. C., Neritonen., 22 dec. i860. CapitulumCollegiatae Ecclesiae oppidi Galatonae, Neritonensis Dioecesis, ius sibi asserit nominandi novos Canonicos e Mansionariorum gremio ser­ vato antianitatis ordine assumendos. De quo iure quaestio iam pendet penes S. hanc Congregationem. Cum vero Episcopus asserto Capituli iure postha­ bito in duabus postremis vacationibus Canonicales Praebendas contulisset duobus Sacerdotibus: continuo Capitularis Procurator losephus Baglivo pro­ testationem in Curia Episcopali edidit, aliam insuper protestationem transmi­ sit ad nominatos Sacerdotes. Aegro itaque animo Capituli resistentiam ferens Episcopus, tres praecipuos protestationum auctores: Sacerdotes nempe Mansionarios losephum Baglivo Capituli Procuratorem, Domitium Giurannaet Raphaelcm Frezza, distinctis decretis diei 19 novembris 1859 a divinis ex informata conscientia suspendit, ac praeterea ad recessum in Conventum spiritualium exercitiorum vacandi gratia, ad suum beneplacitum damnavit Post sex menses tamen Sacerdotum liberationem e claustro imperavit Epi­ scopus, sed firmam manere voluit poenam suspensionis. Contra hanc recla­ marunt ad S Congregationem praedicti Sacerdotes, et praesentis contro­ versiae argumentum constituit. Interrogatus Episcopus dc causis inflictae suspensionis, respondit, se ad suspensionem ct reclusionem trium Sacerdotum Oratorum processisse in ' Cf. N. 4’43· - Cf N. 3538, 3542. » Cf. N. 4158. 495 causam protestationum ab ipsis editarum et ope Officialis laicae Curiae exhibitarum, quas vocat scandalosas, schismaticas et Ordinario necnon S. Sedi iniuriosas. Eorum insuper obstinatam voluntatem in tuendis assertis Capituli iuribus insimulat, monens etiam protestationes praedictas absque ullo Capituli eiusdem mandato redactas fuisse. Prudenter itaque ob praesen­ tem temporum calamitatem se gessisse existimat; suspensione ex informata conscientia renuentes plectendo, ne in publicam revocarentur disputationem iura Apostolicae Sedis ab illis temere impugnata, quod quidem non levis scandali occasio fuisset. Praeter hoc nihil aliud ab Episcopo deductum fuit. E contra Defensor Sacerdotum Oratorum affert actum capitularcm, in quo aliter omnino diserte enunciatur, ac nonnullorum Capitularium, qui abdicationem propriis iuribus ob comminatas punitiones obsignaverant, retractatio exhibetur. Paucis vero demonstrare satagit suspensionum iniustitiam tum quoad formam, tum quoad titulum. Cum enim res sit de suspen­ sione ex informata conscientia, quam ob occultum dumtaxat crimen infligere fas est Episcopis iuxta doctrinas traditas in S. Agathae Gothorum. 26 februa­ rii 1853,1 hinc arguit hanc procedendi formam adhiberi minime potuisse in praesenti casu, quo suspensionis causa tota posita erat in protestationibus editis, omnibus sane notissimis, quippe quae et Curiae et Sacerdotibus nominatis solemni ritu nunciatae fuissent. Sed titulum ad suspensionem infligendam penitus deficere praeterea probat. Grave enim ad hanc gravissi­ mam poenam requiritur facinus. Quamlibet vero criminis speciem abesse a protestatione, qua quis se sua tueri iura declarat. Quinimo id in themate officii et necessitatis causa factum asserit, ut Capitulares iura sua sarta tecta­ que successoribus suis amandarent. Perperam vero protestationem in form, illicitam verbisque iniuriosis conceptam traduci, quia protestationi clausula adiecta, qua Capitulares, dum se iura tueri velle affirmant, obsequii et reve­ rentiae erga Ordinarium debitae luculentissimum testimonium exhibuerunt. Sit itaque dubium: An sustineantur decreta suspensionum in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, tom. 119, p 622-624]. 4192. S. C. C., Treviren., 23 mart. 1861. Occasione resolutionis in Cameracen., 25 septembris 1858 2 Episcopus Trevirensis haec S. C. exposuit: In multis Dioecesis nostrae Parochiis exi­ stant fundationes, quae vulgo primissariae vocantur (beneficia et simplicia et curata) quibus provisum est, ut dominicis diebus et festis, praeter quasdam ferias, Sacrum celebretur matutinum. Eiusmodi vero fundationes, ob exigui­ tatem redituum et penuriam Sacerdotum, plerumque proprio carent Sacer1 Cf. N. 4130. 2 Cf. N. 4167. ■ · Μ 496 dote. Ut autem menti fundatorum, quantum fieri potest, satisfiat, Parochi obtenta binandi facultate, diebus dominicis et festis, binam dicunt Missam, Sacrum matutinale et Sacrum summum pro populo, et in utroque sacro traditur homilia sive instructio cathcchetica, pro quo peculiari labore sive industria, Parochi hucusque ex eiusmodi fundationibus certam percipiunt remu ne rationem. Sunt et alii Parochi, qui diebus dominicis et festis binam dicunt Missam, partim in ecclesiis parochialibus, partim in filialibus, quia necessitas moralis id exigit. Non pauci Parochi ad ecclesias dissitas, per vias asperas, tempore aestus, frigoris et nivis tendunt, qui infra Sacrum simul tradunt doctrinam Christianam. Quaeritur igitur: 1. I trurn Parochi qui, ut menti fundatorum fiat satis, diebus dominicis et festis, binam dicunt Missam, et pro fundatoribus Primissariarum applicant, salarium ex fundo Primissariarum, pro peculiari labore, percipere possint? 2. Utrum Parochi, qui, pro necessitate circumstantiarum, diebus dominicis et festis, sive in Ecclesia parochiali, sive filiali dissita, bis celebrant, tradita simul doctrina Christiana, pro peculiari labore et industria, certum salarium annuum a parochianis oblatum, percipere valeant? Animadvertebatur ex officio, vetitum esse Parochis binandi facultate donatis, pro secunda Missa eleemosynam recipere, ceu S. C. C. definivit m cit. Cameracen. Missae pro Populo, et pluries alibi decrevit, praesertim in Ventimilien., 19 decembris 1835.1 Imo ad rem afferebatur responsio quae­ dam S. C. data in Brixien., 3 martii 1855 per sum. precum. Consuetudo enim invaluerat in ea dioecesi, ut a quibusdam piis Sodalitiis aut Praefectis fabri­ cae ecclesiae, retribueretur Parocho peculiaris eleemosyna pro Missa, diebus dominicis aut festis de praecepto, celebranda vel canenda; idque aliquando sine onere specialis applicationis. Hinc quaerebat Episcopus: utrum haec praxis, ubi ab immemorabili consuetudine firmata invenitur, tolerari possit, saltem pro diebus quibus offertur eleemosyna absque obligatione determi­ natae obligationis. Sacra autem Congr. censuit rescribendum: Consuetu­ dinem iuxta exposita esse reprobandam, et servandam esse constitutionem Benedicti XIV, Cum semper oblatas. Caeterum observabatur ad casum propositum quod attinet, cum elee­ mosyna non ratione celebrationis aut applicationis secundae Missae rependa­ tur, sed titulo remunerationis pro speciali labore et industria, superesse decernendum Sacrae Congregationi, an prohibitio, de qua supra,compre­ henderet etiam id quod ex huiusmodi titulo afferri solet. Nec videbatur opponi allegata Brixien., in qua casus erat non de secunda Missa, sed de Missa parochiali, et eleemosyna rependebatur pro celebratione Missae eius­ dem. E contra vero S. C. Rituum, titulo remunerationis pro speciali labore, quibusdam Parochis qui Sacrum necessitate exigente iterabant, in locis a parochiali ecclesia remotis, receptionem cuiusdam stipendii censuit posse permitti: Monasteries!.. 14 iunii 1845. 3 Quibus perpensis: * Cf. N. 4054. S. C. Concilii Curia Romana 497 Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. et 2. Posse permitti prudenti arbitrio Episcopi renumerationem intuitu laboris et incommodi, exclusa qualibet elee­ mosyna pro applicatione Missae. [Liber 204 Decretorum, p. 809]. 4193. S. C. C., Salamantina, 22 febr. 1862. Episcopus Salamantinae Dioecesis in Hispania in relatione status Eccle­ siae suae ad hanc S. Congregationem die 27 septembris 1857 transmissa, sequentia exposuit: Ducentae circiter Paroeciae in hac Dioecesi extant, quae aliam filialem sibi adnexam habent, in qua Parochus diebus dominicis et festis per annum secundam Missam celebrat: et circa hanc consuetudi­ nem diversa dubia suboriuntur, super quibus declarationem necessariam a S. Congregatione humiliter expostulo. Et primum animadvertere debeo, quod fidelium numerus iuxta has ecclesias commorantium valde varius est: in aliquibus sunt quinque vel decem, in aliis ducenti, imo et sexcenti. Distantia a matrice, modo ad inilliarium non attingit, modo sunt duo, tria aut quatuor milliaria. Valde difficile foret, etiam post exquisitam investiga­ tionem, definire, utrum hae ecclesiae nunc filiales, fuerint aliquando eccle­ siae matrices, seu verae paroeciae ». Quatuor proinde dubia proponebat S. Concilii Congregationi, quae antequam solverentur, rogatus est Episco­ pus, ut magis praecise referret de omnimoda deficientia Sacerdotum ac me­ diorum, quibus per alium celebrari posset in filialibus ecclesiis; ct utrum ecclesiae modo filiales nuncupatae, dotem aliquam seu congruam distinctam amatrice haberent, perquisitis actis Curiae ac SS. Visitationum. At, quae relata sunt, sufficientia non erant ad integram quaestionem singillatim defi­ niendam, quae ingentem paroeciarum numerum complectebatur. Relatum enim est de magna ct generica Presbyterorum deficientia, corumque redi­ tuum paupertate, qui dum prius ex decimis alebantur, deinde his subtractis, assignata est pro quolibet parocho certa pensio, independenter omnino a populorum numero, vel parochiarum, quas quilibet regit. Concinnata itaque fuerunt Episcopi dubia, prouti infra scribuntur. Ex officio, haec praecipua capita iuris proponebantur S. Congregationi. Praemissa nempe notione historica disciplinae, quae successive hanc missa­ rum iterationem moderata est, allegabatur caput 3, de celebrat. Missar., in quo ita sanxit Innocentius III: « Excepto dic Nativitatis Dominicae, nisi ■ causa necessitatis suadeat, sufficit Sacerdoti semel in dic unam Missam solummodo celebrare ». Ubi verbum sufficit, non convenientiam aliquam commendat,sed verum praeceptum continet, ceu etiam docuit Benedict. XIV, in const. Declarasti Nobis.1 Quacnain porro debeat esse necessitas ab Innocentio indicata, licet disputaverint de ea Doctores, hodie, praesertim post hanc Benedicti XIV constitutionem, illa est (subiungebatur) qua repentur « Cf. N. 345. 3 Cf. N. 5932. 1 Cf. N. 365. V0I. 17 32 Curia Romana 498 Presbyter qui duas habeat paroecias, et in alterutram nequeat populus con­ venire, nec alius habeatur Presbyter praeter Parochum, qui .Missam possit celebrare. Et similis reputatur etiam casus, quo Parochus, etsi non praesit duabus paroeciis, tamen vel duos regat inter se dissitos populos, quorum unus ob magnam locorum distantiam assistere non possit Parocho celebranti, vel etiam, si una sit Ecclesia, quae universum populum simul capere non possit. Extra huiusmodi necessitatis casus, neque consuetudo, etsi vetustis­ sima, suffragari potest Missarum iterationi, ut S. C. C. pluries censuit. Adnotabatur vero in facto, quod licet haberetur generica Presbyterorum deficien­ tia, tamen ex ea argui non poterat vera necessitas in qualibet paroecia. Caeterum observabatur, distantiam Ecclesiarum, quae filiales nuncupa­ bantur, a Parochiali Ecclesia ab uno circiter lapide, usque ad tria et quatuor passuum millia protendi: et fideles in multis Ecclesiis usque ad biscentum et sexcentum ascendere, quamvis in nonnullis non nisi quinque vel decem tantum reperiantur. Ob quas peculiares circumstantias, exponebatur respon­ sio S. C. in casu non absimili, proposito per Summaria precum die 12 ianua· rii 1847 in Lingonen. In eo enim pariter agebatur I. dc consuetudine,qua nonnulli animarum Pastores Missam iterabant eodem dic; II. aderat quae­ dam Communitas uno circiter lapide a Parochiali Ecclesia separata constans viginti circiter personis. Et S. C. respondit: «Scribatur Episcopo, ut con­ cedat bis Missam celebrandi licentiam, quatenus eae circumstantiae, et praecisae necessitatis casus concurrant, quos Benedict. ΧΙλ' in sua const. Declarasti Nobis, requirit; in casu vero, quem idem orator proponit (seu in secundo casu) licentiam esse concedendam ». Quod attinet vero ad applicationem secundae Missae pro populo, affe­ rebatur resolutio S.C.C.in Lucen., 12 martii 1774,1 in qua proposito dubio: An Parochi duabus Ecclesiis parochialibus praepositi, teneantur Dominicis aliis­ que Festis diebus Missam in unaquaque Ecclesia, sive per se, sive per alios, applicare pro populo in casu? responsum prodiit: Affirmative, exceptis tantum parochiis unitis unione plenaria ct extinctiva, ct scribatur Episcopo iuxta instruc­ tionem. Instructio vero continebat: S. Congregationem nunquam dubitasse, quod Parochi teneantur applicationi supradictae Missae pro populo singulis diebus Dominicis et Festis in unaquaque ex Ecclesiis Parochialibus, quae cd aeque principaliter, vel subiective coniunctae sunt atque incorporatae; cum appli­ catio unius tantummodo Missae pro populo locum habeat in iis parochialibus, quae invicem adeo unitae et coniunctae atque incorporatae sunt, ut ex duabus una prorsus cum extinctione tituli alterius evaserit. In praesenti autem facto, quamvis ex deductis non poterat certo deter­ minari natura unionis, animadvertebatur tamen non deesse indicia, quae videbantur excludere plenariam et extinctivam unionem. Caeterum subiungebatur, si Parochi iterare Missam deberent, non ratione duplicis Paroeciae, sed solummodo ratione necessitatis, quamvis secundam Missam ad libitum applicare possent, nullam tamen pro hac celebratione recipere posse eleemosynam; quod dici etiam debet de quolibet Sacerdote, ’ Cf. N. 3787. S'. C. Concilii qui nullam habeat animarum curam, ceu omissis ceteris, definitum fuit in Ventimilien., 19 decembris 1835,1 et in Cameracen., 25 septembres 1858. 2 Resolvenda igitur Eminentiis Vestris proponuntur dubia: 1. Jn, et quomodo consuetudo secundam Missam celebrandi 111 praedictis ecclesiis adnexis, ubi hic mos ita invaluit, ut populus etiam ius ad illam exigen­ dam existimet se habere, toleranda sit in casu? 2. An Parochus necessario debeat illam secundam Missam applicare pro populo, sicuti primam, vel liberam retineat illius applicationem cum stipendio in casu? 3. An licentiam dare queat Episcopus ad illam secundam Missam celebran­ dam in casibus similibus, et in locis, ubi talis consuetudo usque adhuc non inva­ luit in casu? 4. An praedictam licentiam concedere possit tempore collectionis messium, cum plurimi operarii in uno praedio seu villa concurrant, qui certe Missom non audirent, nisi Parochus secundam in eo loco diceret, ex eo quod alter Sacerdos ad illam dicendam haberi non possit in casu? Die, etc. Sacra, etc., respondit ad 1. et 3. Affirmative iudicio Episcopi, nulla habita ratione consuetudinis, et quatenus in unoquoque casu concurrant circumstantiae necessitatis ad formam Constitutionis Benedict mae ct Declara­ tionis sacrae Congregationis diei 14 octobris 1843 relatae in Cameraccn., 25 Septembris 1838. Ad 2. Dentur resolutiones in Cameraccn., 23 septembris 1838. Ad 4. Provisum in praecedentibus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 121, p. 63-72]. 4194. S. C. C., Ianu en., 29 nov. 1862. Decurrentis anni die 31 mensis martii Sacerdos Joannes Augustinus Raggio loci N. in Dioecesi lanuensi Parochus, a celebratione Missae propter irregularitatem e gravi morbo contractam praepeditus, ad rehabilitationem obtinendam S. hanc Congregationem adiit, instantissimas deferens preces, in quibus exponit sc ab aliquot annis interdum infirmum esse tibiarum debi­ litate. Propterea, ait, in celebratione missae neque ad populum perfecte me vertere possum, neque profundam genuflexionem peragere, sed eam tantummodo indicare, pedem scilicet retrahendo et caput humerosque incli­ nando; scipionibus innixus ad altare progredior ibique fulcris dimissis ere­ ctus ad altare vestes induo missamque rite celebro. Parochus sum in dioe­ cesi lanuensi, sed pauper et aliis mediis privatus; istud autem beneficium in titulum patrimonii sacri teneo. Huius parochiae meae ruralis fideles sciunt me esse infirmum. Cum consensu R. Archiepiscopi capellanus quidam cura­ tus illa officia obit, quae ego ipse peragere non possum. Necesse tamen est, 1 Cf. N. 4054. » Cf. N. 4167. Soo Curia Romana me si non cantare, dicere saltem missam, alioquin alium sacerdotem omnino mesis sumptibus sustentare deberem, quod nimis grave esset. Hinc ipse R. Archiepiscopus consilium mihi dedit, ut rem totam exacte exponerem ad facultatem celebrandi obtinendam ». Cum acceptis hisce precibus ad lanuensem Archiepiscopum scriptum fuisset pro informatione et voto, utque peracto experimento referret de natura infirmitatis et an praebeat impedimentum in explendis ss. caeremo­ niis, de vera habilitationis necessitate, annuo reditu ct oneribus beneficii parochialis, comprehensis incertis utriusque stolae, mandatis obsequens Sac. Congregationis Vicarius Generalis pro Archicpiscopo a dioecesi absente omnia, quae ab Oratore in precibus exposita sunt circa modum, quo inissam celebrare potest, experimento coram magistro caeremoniarum peracto con­ firmat et inde subiungit: « De natura morbi aliquid dicere arduum est; con­ fidit Orator; at omnes desperant, eius valetudinem confirmari posse, quippe veteri morbo ct provecta aetate laborantis. Reditus beneficii parochialis comprehensis incertis utriusque stolae computari potest, prout mihi ex dili­ genti informatione refertur, ad annuas libellas 905, in hac tamen summa ha­ bita non est ratio eleemosynae missarum . De oneribus beneficii et vera habilitationis necessitate in literis nihil habet idem Vicarius,sui tamen animi votum ita manifestat: Quoad ea, quae Orator expostulat, attentis verbis magistri caeremoniarum videtur concedi eidem posse petita rehabilitate pro celebratione missae iis horis, quibus deest in ecclesia populi frequentia . Veram irregularitatem in casu adesse difficili probatione demonstrandum haud est, cum ex sola rerum expositione, quae in precibus parochi Raggio continetur, nemo non viderit applicandum hic esse cap. Presbyterum, de clerico aegrotante, quo universim irregularis dicitur, qui non secure propter debilitatem vel non sine scandalo propter deformitatem ministrare potest. In specie autem Glossa in cap. Nullus Episcopus, de consecrat., dist. I, et Barbosa, de off. et potest. Episc., part. II, alleg. 42, num. 40, licet generatim claudos irregulares non pronuntient, id tamen affirmant de iis, qui sine baculo ad altare accedere nequeunt. Iam vero fatendum certo est, infirmita­ tem, qua Orator laborat, gravem omnino esse, cum non solum baculo indi­ geat, sed nonnisi scipionibus innixus ad altare ascendat, ubi sacras vestes induit, et missam incipit; difficiliter et non totaliter se ad populum convertat, genuflexionum tantummodo signum praebeat, caput demittens et dexterum movens pedem; nullaque spes affulgeat, ut Orator aliquando in melius con­ valescat. Attamen similibus in casibus oratores apud II. S. C. pro dispensatione ab irregularitate instantes nonnunquam voti compotes facti sunt. Ita iis ultimis temporibus in Cathacen., 17 decembris 1859 inter supplices libellos relata favorabile retulit responsum sacerdos Scalzo Dominicus, quem adeo cruribus esse praepeditum referebat Episcopus, ut nonnisi manu super humerum assistentis posita ad infimum altaris gradum genuflectere valeret, aliosque gradus claudicans ascenderet ac descenderet; genuflexiones suique corporis circulos haud convenienter exsequeretur, ita ut deformitas illius, licet divinis nullum praeberet impedimentum, tamen populo magnae esset S. C. Concilii 501 admirationi. Et antea iam Sac. Congregatio pari benignitate usa fuerat in Asculana, 20 februarii 1808 erga clericum Emilium Sallusti propter renium debilitatem claudicantem et dc quo testabatur Episcopus, quod impar esset perfectae genuflexioni faciendae, quam vix genu sinistro signabat, ct ad aliud genu prius submittendum vel duo genua simul flectenda alterius auxilio indigeret. Fatendum equidem est ex una parte, quod hi oratores ambo non ita gravi prae parocho Raggio infirmitate detinebantur; sed ex altera ad huius preces benigne excipiendas maiora viderentur occurrere motiva; cum in casu neque agatur de promovendo, ut in citata Asculana, sed de iam pro­ moto, quem Sacra Congregatio benigniori semper indulgentia audire consue­ nt, quemadmodum statutum legimus formiter discusso articulo in Comen., 8 aprilis 1775; 1 nec de simplici quidem sacerdote, veluti in supra allegata Cathacen., sed de animarum curam exercente, in quod 11. S. O. nonnunquam attendit. Cum utroque dein commune habet Orator, quod summa prematur egestate; reditus enim beneficii parochialis, quod obtinet titulo etiam patri­ monii ecclesiastici, comprehensis incertis utriusque stolae, exclusis vero mis­ sarum eleemosynis, in annuis libellis 905 consistunt. Ab hac autem summa vix deduci potest necessaria retributio elargienda capellano, qui Archiepiscopo consentiente in quibusdam officiis parochialibus vices agit infirmi parochi; minime vero desumi valeret, quod opus esset ad sustentandum praeter ipsum parochum alium sacerdotem, qui eidem, si dispensatio dene­ gatur, non in quibusdam tantum officiis, sed et in celebratione missarum supplere deberet, quod sane in grave praeiudicium Oratoris redundaret. Propitio suffragio, ut iam retuli, Vicarius Generalis parochi precibus favet, dummodo tamen missae celebratio iis horis peragatur, quibus populi frequentia in ecclesia desit. Si ergo ex hucusque allatis Eminentiis Vestris visum fuerit, indulgendum esse Oratori, illud etiam sapientia vestra prospi­ ciendum erit, utrum una vel altera ex consuetis limitationibus dispensationi adiicienda sit, qua irreverentiae periculum in sacris peragendis prorsus absit, ct quaevis admiratio populi removeatur. Non raro Sacra Congregatio prae­ cipit, ut dispensatus vel in oratorio privato celebret, vel etiam in publica ecclesia, hora tamen minus a populo frequentata; in casu vero praecipua irregularitatis nota recederet, quoties Orator a sacro faciendo abstineret in altari, in quo augustissimum Eucharistiae Sacramentum asservatur. Quae­ ritur: An, et quomodo sit consulendum SSmo pro dispensatione in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Pro gratia dispensationis, dummodo celebret in oratorio privato, vel etiam in ecclesia, hora tamen a populo minus frequen­ tata, et cum assistentia alterius sacerdotis vel saltem diaconi, facto verbo eum Sanctissimo. [Liber 205 Decretorum, p. 1509). 1 Cf. N. 3792. 5°2 Curia Romana 4195. S. C. C., 14 aug. 1863. Sacrae Congregationi sequentia dubia solvenda proponebantur: 1. An possit Episcopus cogere parochum ad assumendum sibi unum aut plures vicarios, prout id necessarium iudicaverit? 2. An invalidum sit matrimonium contractum coram presbytero ab Episcopo specialiter deputato, ob congruentem causam, v. g. quia ille pres­ byter est amicus aut propinquus alterutrius sponsorum, morose renuente parocho? 3. .An diversi parochi ius habeant reclamare suos quisque parochianos, qui decedunt in hospitali, ubi est capcllanus licentiam habens ab Episcopo tumulandi ibi defunctos? 4. An funeralia exequiarum, quae fiunt a capellano, pertineant ad paro­ chum loci, ubi situm est hospitale, sive defuncti sint eius parochiani,sive aliorum ? 5. An ius habeat parochus exigendi taxam exequiarum, quibus functus est capcllanus hospitalis,quasi peractae fuerint ab ipso in ecclesia parochiali? Die, etc. Sacra, etc. respondit. Ad 1. Affirmative, ad tramitem tamen cap. IV, Sess. 21, De Reform., Cone. Tridentini. Ad 2. Esse validum: ceterum curandum, ne ob leves quaslibet causas huiusmodi deputationes fiant; salvis semper favore parochi emolumentis, si quae matrimonii occasione dari soleant. Ad 3. Negative, quatenus hospitalis exemptus fuerit legitime dcclaranis a iurisdictionc parochiali. Ad 4. Spectare ad proprium cuiusque defuncti parochum, nisi constet de exemptione, ut supra, hospitalis. Ad. 5. Affirmative, nisi constet, ut supra, de exemptione hospitalis. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. I, n. 1241]. 4196. S. C. C., Bergomen., 5 dec. 1863. Vacante anno 1847 paroecia oppidi Leffe in Bergomensi Dioecesi quin­ gentarum supra mille animarum, electus fuit Petrus Lucchini Sacerdos indi­ genus. Eius tamen electio laeta parochianis non successit. Progressu temporis aversio incolarum omnem modum excessisse visa est. Hinc continuae ac renovatae querelae tum parochianorum tum laicac pote­ statis, quod ipse gravibus ac interminabilibus quaestionibus non solum familias, sed etiam publica officia cumularet. Apprime noscens praesens Episcopus nulla alia ratione sc posse huic malo prospicere, nisi temporanea saltem Parochi remotione a paroecia: ut id sua sponte faceret, hortatus est. Sed hortationes in irritum cum cessissent, S. C. Concilii 503 emisso denique decreto dic 26 octobris 1857 cum ab officio Parochi ad tem­ pus removit, illique interdixit parochialia officia, sive publica sive privata exercere, iussitque eum a paroecia recedere donec, rebus in melius con­ versis, in pristinum statum restitueretur. Aegre tulit Parochus eiusmodi decretum, ac caeteris omissis, supplicem libellum porrexit S. Congregationi, ut Episcopus veram remotionis causam S. C. panderet, ut S. C. succurreret detrimento, et dedecori, quod inde sibi proveniébat; quod si Episcopus illam ab administratione paroeciae suspen­ sionem caeterasque inhibitiones loco poenae se dedisse affirmasset, supplex postulabat institui regularem processum ad normam ss. canonum. S. Congregatio die 27 februarii 1858 Episcopo rescripsit ut referret de causis inflictae suspensionis, transmissis documentis ad rem facientibus. Episco­ pus mandatis parens, suis literis cum necessariis documentis seriem factorum contexuit, ex qua decerpta sunt ea, quae tantum indicavi: addebat autem Episcopus paroeciam post Lucchinii remotionem reviguisse cultu religioso et pace, omnibus exultantibus et gratias agentibus; Lucchinium, dum haec contingerent, nullimode se submisisse episcopalibus praeceptis, quin imo suo irritanti ingenio populi opinionem sibi adversam magis exacerbasse: opus denique fuisse saeculari brachio ad eum removendum a parochiali domo, ut suffici posset Vicarius Parochus. His et similibus ab Episcopo enarratis, aliis literis a Lucchinio S. C. datis, rescriptum emissum est die 26 ianuarii 1859 his verbis conceptum: Relatum; et notificetur Episcopo eum in finem, ut ulteriora non praetermittat inedia ac officia ad spontaneam resignationem obtinendam. Novis itaque literis ab Episcopo missis, accurate enarrabat, quibus mediis usus esset, ut Lucchini sua sponte beneficium resignaret, quae denuo in irritum cesserunt, addiditque inter caetera, parochianos ita animo esse ab co alienos, ut reconciliatio suo iudicio nullimode speranda foret. Interca aliis literis S. C. missis Lucchini insistebat pro immediata reintegratione in paroeciali ministerio, quibus S. Congregatio dic 11 maii 1861 rescripsit: Relatum; mandavitque Episcopo, ut tam huiusmodi decretum, quam alterum diei 26 ianuarii 1859 Parocho notificaret, eumdemque moneret, ut dociliter se submitteret praescriptionibus episcopalibus ac S. Sedis. Quae inde subsecuta fuerint, sicut ea, quae Episcopus gesserat, continen­ tur in sequenti episcopali decreto diei 5 novembris 1861, quo laudatus Epi­ scopus poenam suspensionis a divinis contra reluctantem Parochum indixit: Petrus Lucchini anteactis etiam temporibus (sunt verba decreti) in admini­ stratione paroeciae sibi commissae ita versatus est, ut fere omnium in se invidiam concitaverit... sed eo usque schismata, et mala omnia in paroecia progressa sunt, ut Nos... coacti fuerimus eumdem... ab omni parochiali officio ad tempus removere, id vero praestitimus decreto diei 26 octo­ bris 1857, quo eidem interdiximus in sua paroecia consistere, muniaque parochialia tum publica tum privata quomodolibet exercere... Interim Nobis nuntiatum est praefatum presbyterum absque ulla venia Nostra, et contra decretum 26 octobris 1857 rursus in paroeciam rediisse, ibi sacra facere ct poenitentiae Sacramentum accedentibus administrare. Tunc per nostrum 504 Curia Romana Pro-Vicarium generalem... cumdem monuimus, ne tam flagranti inobedientia causam suam redderet deteriorem. Quam quidem admonitionem cum ille despiceret, novo decreto diei 9 februarii currentis anni mentem Nostram aperuimus eidem declarantes gravi se facinore inquinari, qui contra episco­ pale mandatum adhuc in paroecia immorari, et omni iurisdictione privatus poenitentiae Sacramentum maximo populi scandalo Christifidelibus prae­ sumeret administrare. Haud multo post, videlicet die 10 martii S. Concilii Rescriptum dedimus, quo reiectis precibus Parochi Lucchini Nos tussit eumdem monere, ut dociliter se submitteret praescriptionibus Episcopalibus et S. Se­ dis. Sperabamus quidem fore, ut, qui Nostris monitis et iussis semper reluctaverat, S. Sedis oraculo saltem acquiesceret. Ast dolendum hic maxime est, quod res ipsa in peius prolabi visa fuit. Namque ille novas admonitio­ nes nihili prorsus faciens in sua paroecia adhuc morari, ibidem Missam celebrare, Confessiones audire, sacram Synaxim populo administrare ausus est. Et ne quid tantae inobedientiae deesset, suam ipse inobedientiam literis diei 16 septembris pr. el. audacter Nostro Pro-Vicario professus, irreve­ renti prorsus ratione in curiam nostram invectus est. Cum igitur probe noverimus nullum aliud Nobis in promptu esse remedium, quo vel contumacem presbyterum ad obedientiam et resipiscen­ tiam revocemus, vel ab insolentia, et scandalis deterreamus, per praesentes literas eumdern presbyterum... Parochum., a divinis suspendimus, et ita su­ spensum ab omnibus haberi volumus ». Elapso vix mense ab huiusmodi suspensionis decreto graviora de Lucchinio retulit Episcopus ad S. C. Retulit nempe: cx iuratis testibus constare eundem notorio suspensionis spretu Missam pluries celebrasse; proindeque quaerebat, an ipse declarari possit irregularis, et an idem privari debeat parochiali beneficio, et interim urgente necessitate, eadem paroecia conferri debeat alteri idoneo Sacerdoti. Quibus quaestionibus die 3 februarii 1862 responsum fuit: Sacr. Congr. inhaerens resolutionibus alias in similibus editis respondet, enunciatum Sacerdotem Parochum incidisse in irregularitatem, et nihil impedimento esse, quominus Episcopus eum irregularem declaret. Quo zero ad depositionem a Beneficio parochiali, ipse Episcopus accuratius referat singula rerum adiuncta supradictum Parochum respicientia, transmissis documentis in copia authentica ad rem facientibus. Transmissis itaque ab Episcopo relationibus, plurium testium deposi­ tionibus, laicae potestatis Notis et Ordinationibus, ipsius Parochi confessio­ nibus suffultis, quaestio in plenario S. Congregationis consessu iuris ordine servato disceptata est. Sancitum in iure esse innuebatur cx officio, neminem paroecia privari debere, nisi cx causa criminis et crimen sit cx iis, quae sunt in iure expressa iuxta Trident. Concilium, Sess. 21, cap. 6, dc ref. Siquidem coactiva eiusmodi remotio gravissima est poena, qua, ex ss. canonibus, Clericus plecti nequit, nisi post gravissimum crimen, prachabitis monitionibus, ac formali confecto processu, solemni iustaque indicis sententia fuerit convictus. Et secundum hanc saluberrimam iuris dispositionem, S. C. C., ubi delictum evidenter probatum non foret, aut forma ss. canonum neglecta sit, locum S. C. Concilii 505 privationi paroeciae non esse constanter respondit, ut in S. Severini, 4 apri­ lis, 19 septembris 1778. 1 Atqui in praesenti casu dc Parocho agebatur, qui a paroecia remotus est, nullo instituto processu, ac neglecta prorsus forma in iure praescripta: quin imo de Parocho agebatur, contra quem, ipso fatente Episcopo, crimen non aderat. Quod si post Episcopi decretum ea patraverit, quae criminis qualita­ tem redoleant, in his commiseratione potius, quam poena dignus videbatur. Remotio enim a paroecia et a propria patria, licet temporanea, quae famam Lucchinii in discrimen vocabat, eum compulit, ut vel regularem processus confectionem, vel reintegrationem in officio invocaret: quae invocatio in irri­ tum cum cessisset, animi exulcerationi potius, quam dolo malo, ea quae adversus decretum pertinaciter gesserat, adseribenda videbantur. Neque ad sustinendam remotionem confugiendum esse, observabatur, ad grave odium, quo adversus Parochum parochiani fere omnes flagrare dicebantur. Cum enim crimen quodlibet nec ostendi nec adesse contingeret, odium plebis sine ulla Parochi culpa obvenit, quo in casu cogi non posse Parochus ad resignationem paroeciae dicebatur; quin imo ob eiusmodi cau­ sam neque resignatio sponte facta facile a Superiore est admittenda,cap. 10, de renunciat., S. Pius V in const. Quanta Ecclesiae, 1 aprilis 1568,2 in qua S. Pontifex, licet resignare posse beneficium edixerit illos, qui ob capitales inimicitias, nequeunt vel non audent in loco beneficii residere securi, subiunxit tamen: Sed nec horum ullus sacro ordinis mancipatus, nisi Religionem ingres­ surus valeat ullo modo beneficium, vel officium ecclesiasticum resignare, nisi aliunde ei sit, quo in vita posset commode sustentari. Quant constitutionem Barbosa, de off. et potest. Episc., alleg. 69 illustrat. E contra advertebatur, quod, licet Lucchini nullam plebis odio causam praebuisset; licet nullo crimine irretitus foret, nihilominus Episcopus rite munere suo functus est. Notum est enim eum a paroeciae regimine remo­ veri oportere, quem mala plebs odit, ne propter bonum Pastoris gravissimum detrimentum universo gregi inferatur. Quod si aversio et odium concitatae plebis iustum non sit, non erit Parochus puniendus, idest paroecia, tamquam reus, condemnatoria sententia privandus: sed tamen erit removendus, ut in Spoletana, 19 ianuarii 1737,3 facta aliqua beneficii permutatione, ceu in simi­ libus casibus factitatum est, Eistetten., 21 iulii, 22 septembris 1742.1 In hac autem hypothesi non officere observabatur defectus formalitatum iuris, et defectus formalis processus, cum de poena irroganda non agatur, sed dc simplici remedio afferendo scandalis, et inimicitiarum periculis. Quamvis autem gravia crimina Lucchinio imputanda in facto non ades­ sent, non tamen omnino innocens dicendus erat. Ipse enim occasionem sal­ tam ex sua imprudenti agendi ratione plebis concitationi praebuerat, neque Episcopi admonitioes, hortationes quicquam profecerunt. Non deerant ita1 Cf. N. 3804. 1 Cf. N. ,25. 3 Cf. N. 3467. ‘ Cf. N. 3538, 3543. 4 5o6 Curia Romana que sufficientes causae, ob quas Episcopus, qui universo dioecesis bono est praepositus, tamquam prudens remedium, decretum temporariae remorionis emiserat. Neque subsequens remotionis decretum irritum erat reputandum, quod provocatum fuit ex flagranti Lucchinii contumacia, ct protervia, qua prae­ scriptionibus episcopalibus et S. Sedis nulla ratione, non sine plebis scandalo, se submisit: ac denique suspensione violata in irregularitatem incidit. Quibus positis, dubia sunt: I. Anet quomodo decreta episcopalia sustineantur in casu? II. An et quomodo sit locus depositioni Sacerdotis Lucchini a paroecia in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative in omnibus. Ad II. Dilata, et ad mentem. Mens est, ut Episcopus praefigat novum termi­ num duorum mensium Parocho Lucchini ad deducendum iura sua coram S. Con­ gregatione et de resultantibus certioret. 1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 122, p. 379-390]. 4197. S. C. C., Comaclen., 5 dec. 1863. Episcopus Comaclensis supplicibus precibus Sanctissimum Dominum adiit humiliter exponens, Clericum losephum Fogli evidentia ecclesiasticae vocationis signa prae se ferentem ex passa infirmitate tali in tibia defectu laborare, ut genu dextrum inflectere nequeat. « Hinc sinistrum genu ipsum flectere oportet, neque simul utrumque flectere potest sine aliquo fulcro. Ob hanc ipsam causam claudicat aliquantulum, baculo tamen non indiget, neque id admirationis causa est, cum maior deformitas omnino absit. Episco­ pus Orator ad tonsuram et duos priores ex ordinibus minoribus eum admit­ tere non dubitavit, quia casus irregularitatis ex defectu corporis ipsi adesse non visum est, nunc vero, ut omnia quam maxime regulariter procedant, supplicat pro sanatione cuiuscumque defectus ad cautelam, et pro facultate procedendi ad reliquorum ordinum collationem ». Qui huiusmodi corporis defectu laborat, ut rite debiteque sacri cultus caeremonias peragere non valeat, irregularitatis vitio tenetur, cap. Presbyte­ rum, de cleric, aegrot.; et licet claudus possit ad ordines promoveri: cap. Si quis in infirmitate, dist. 55, excipitur tamen casus, quo quis baculo indigeat, ut accedat ad altare: cap. Nullus Episcopus, de consecr., dist. I, Barbosa, de off. Episc., part. II, all. 42, η. 40. De clerico Fogli aperte testatur Episcopus, eum nullatenus indigere baculo, ut ad altare accedat; sed cum expresse praescribatur in rubricis missalis utroque genu flectendum esse, dum leguntur in Passione D. N. verba expiravit vel emisit spiritum, idemque iubcatur decreto S. R. C., Marsorum, 12 nov. 1831, ad 49, in primo accessu ad altare et ante discessum ab eodem. 1 Ci N. 4201. 5. C. Concilii 507 si ibidem patenter expositum sit SS. Eucharistiae Sacramentum; 1 has cae­ remonias decenter implere non posse videtur, qui absque fulcimento utroque genu flectere nequit. Ita saltem sensisse videtur S. Ii. O., quando in simi­ libus casibus mox afferendis dispensationem ab irregularitate concessit, quamvis ex iisdem eruatur, defectum huiusmodi non adeo gravem semper reputavisse Sac. Congregationem, ut legitima concurrente causa petitam ve­ niam denegandam iudicaverit. Exempla sunt in Cathacen., 17 decembris 1859 et in lanuen., 29 novembris 1862 inter supplices libellos relatis. 2 Re qui­ dem vera in his agebatur de iam promotis, et prout adnotari solet, quoties de dispensatione super irregularitate quaestio occurrit, facilis solet esse cum promotis Sacri Ordinis benignitas, prorsus difficilior cum promovendis. Atta­ men nec etiam in hac ultima specie exempla desunt, et luculentissimum esse videtur, quod prostat in Asculana, 20 februarii 1808, ubi dispensatum fuit cum clerico Emilio Sallusti, qui propter debilitatem renium claudicans impar erat perfectae genuflexion! faciendae, quam vix genu sinistro signabat, ct ad aliud genu prius submittendum vel duo genua simul flectenda alterius auxilio indigebat. Quatenus ergo irregularitatem adesse indicaverint, videant EE. VV., an petita venia concedi possit ratione habita optimae indolis huius clerici et precum Episcopi Comaclensis, qui testatur: Dioecesis sacerdotibus pluri­ mum indiget et iuvenis iste utiliter et studiose Ecclesiae inservire posset propter optimas animi dotes ». Equidem magistri caeremoniarum experimen­ tum desideratur; attamen cum in themate res sit de defectu, qui non intimas sacrificii caeremonias et ritus attingit, satis forsan allatum esse ab Episcopo EE. VV. iudicabunt, ut definitivo responso preces dimittantur. Adnotare tandem non omittam in adductis circumstantiis, quatenus exhibitae preces excipi mereantur, minime alienum videri a praxi huius S. Ordinis clausulam addere dispensationi, ut Orator a sacro faciendo abstineat in altari, in quo publice fidelium adorationi expositum sit augustissimum Eucharistiae Sacra­ mentum. Quaeritur: An, et quomodo precibus sit annuendum in casu? Die5decembris 1863 Sacra, etc. respondit: Dilata et scribatur Episcopo, qui exquirat votum doctoris physici ab eodem Episcopo deputandi super quali­ tate, gravitate et possibili progressu morbi, facto experimento coram ss. caere»ion iaru m magistro. Nulla interposita mora huiusmodi mandato laudatus Antistes satisfecit; quod ut ostenderet, testimonium a se deputati medici, et magistri caeremo­ niarum transmisit, quo primus affirmat: Dictus Fogli in commissura artuum in genu dextro perfecta anchilosi laborat, qui morbus perpetuus est neque ulterius progredi potest, proptereaque periculum abest, ne postea magis claudicet». Alter autem pluries peracto experimento refert: Clerici Fogli defectus eum non sinit usque ad terram genuflcctere, sed quasi mediam genuflcxionem peragit et manibus altari innixus utrumque genu flectit». I I 1 Deer. Authent,, n. 268 3 Cf. N. 4194. ’ fl T I4 i 508 Curia Romana Ita vero novissimis literis se habet Orator Episcopus: Ex autographis documentis (medici nempe et magistri caeremoniarum) patet, nec grave ali­ quod periculum esse timendum, nec gravem irreverentiam vel in populo admirationem, quemadmodum una voce mihi clarius declararunt. Ego vero primo casum, quem exposui, ab involuntario errore purgare debeo. Exposui tali defectu in tibia dextra clericum laborare, ut genu sinistrum flectere debeat. Hoc et ipse et alii dicebant, sed (sicuti nunc oculis perspexi) ob actus ambiguum sensum veritas haec est: Anchilosi perfecta in genu dextero laborans, non potest clericus illud usque ad terram flectere, sed mediam tantum, ut ita dicam, genuflc.xionem commode exsequitur. Quod si fulcrum quodeumque prae manibus habet, veluti quando altari sistit, ambobus geni­ bus provolvi potest, licet sinistrum tantum terram tangat, dextero aliquantum elevato; sed ita ut talari veste tecta persona nil de hac imperfectione adstantes videant. Ceterum conveniunt omnes, qui clericum agnoscunt et vident, nul­ lam eum praeseferre deformitatem. Quamvis aliquantulum claudicet, securus tamen et expeditus incedit ». Iam in praecedenti distributo folio nonnulla adnotabantur, quae claudum ad sacros ordines promovendum respiciunt, nec silentio praeteribam potiorem difficultatem, quam in facti specie de promovendo, non de promoto occurrere perspexeram; licet ex Asculana, 20 februarii 1808 exemplum afferrem elargitae dispensationis clerico Sallusti, qui ob renium debilitatem claudicabat, genuflectioncm vix genu sinistro signabat, dexterumque genu vel utrumque simul flectere nullatenus absque alterius auxilio valebat. Causas vero, quas ad obtinendam dispensationem, si ea opus foret, in primis literis Episcopus attulit, ita in nuperrimis asserit et confirmat: Quae exposui dc clerici vocatione, virtutibus et dioecesis gravissimis necessitati­ bus, ea plene confirmo, ideoque pro petita ad cautelam dispensatione novas humiliter addo fervidas preces ». Quibus perpensis: Die 27 februarii 1864 Sacra, etc. respondit: Pro gratia dispensationis d habilitationis, facto verbo cum Sanctissimo. [Liber 206 Decretorum, p. 1389]. 4198. S. C. C., Ariminen., 24 sept., 26 nov. 1864. Benedictus XIV duabus suppressis paroeciis cum suis titulis in terra S Archangeli Xriminen. Dioecesis, earumdem bonis unicam ecclesiam parochialem constituit, camque in insignem collegiatam erexit. Cura habi­ tualis Capitulo, actualis vero cura duobus Vicariis perpetuis, totidemque coadiutoribus ad nutum Capituli amovibilibus demandata est; ea adiecta lege, ut servata pristina divisione populorum, uterque Vicarius suum po­ pulum haberet, quem regeret. Infl Vicarius Capitularis (ea enim dioecesis suo Episcopo viduata erat) se­ quentia S. Congregationi referebat: Quoniam duae X icariac perpetuae constitutae sunt per modum unius ct habent unicam ecclesiam parochia- 5. C. Concilii 509 lem, et unicum Rectorem principalem, nempe Capitulum, etsi retenta fuerit distinctio antiqua duorum populorum, tamen ab initio usque in praesens, unica Missa pro populo diebus festis celebrata fuit altcrnatim a duobus Vicariis perpetuis... Moderni Vicarii perpetui autumant, alterum eorum, die quo non tenetur Missam applicare pro populo, posse eam cele­ brare in quacumque ecclesia, etiam rurali, modo prius muneri audien­ darum Confessionum Sacramentalium satisfecerit». Itaque controversia orta est inter Vicarios et Capitulum: negabant vide­ licet Vicarii se teneri ambos Missam pro populo celebrare, et applicare; affirmabat autem Capitulum eiusmodi onus illis inhaerere. Imo Canonici plenis suffragiis sequentem articulum constitutionibus capitularibus addi­ derunt, videlicet: « Ambo Vicarii perpetui debent, et tenentur per se omni­ bus diebus festis Missam celebrare in ecclesia collegiata ad populi com­ moditatem». Rogatus hisce super rebus Vicarius Capitularis ea exposuit, quae hucus­ que narrata sunt, animi tamen sui sensa minime aperienda duxit. Canonici in suis deductionibus quam maxime insistebant, ut ostenderent utrumque Vicarium perpetuum teneri diebus festis Missam celebrare in ec­ clesia collegiata ob populi commoditatem, quamvis alternarim alter eorum reputaretur exemptus ab onere Missam pro populo applicandi. Rationes autem, quibus id ostendere contendebant, ad has reducuntur: Benedi­ ctus XIV in ipsa collegiatae ecclesiae erectione facultatem Capitulo Apostolicis Literis fecit condendi quaecumque statuta, ordinationes, capitula et de­ creta, licita tamen et honesta ac sacris Canonibus... minime contraria, et per Ordinarium loci examinanda et approbanda: atque inde concludebant facul­ tatem inesse Capitulo id constitutionibus suis addere, quod in ampliorem divini cultus decorem cedat; proindeque imponere posse utrique Vicario obligationem celebrandi diebus festis Missam ad populi commoditatem. Observabant insuper Canonici, esse quidem unam ecclesiam parochialcm, duos tamen populos invicem distinctos habere, duosque Parochos eorum spiritualem curam gerere; ac proinde ambobus inesse onus pascendi populum, eumdemque spiritualiter aedificandi, ut notat Barbosa ad Cone. Trid., Sess. 23, c. 14, de ref. Porro non aedificationi, sed admirationi esset populo Parochus ille, qui diebus festis, pinguiori inhians eleemosynae, non in sua, sed in aliena ecclesia celebraret. Huic obligationi utrumque Vicarium subesse Canonici contendebant, etiamsi alteruter alternis vicibus dumtaxat applicare Missam pro populo teneretur; quia obligatio ad celebrandum, et obligatio ad applicandum sunt diversae, ut ait Barbosa, de offic. et potest. Paroch., par. 1, cap. n, n. 10. Quare si ab obligatione applicandi Missam eximamur propter paroeciae unitatem, ab altera certe sese Vicarios liberare non posse Canonici puta­ bant propter populi distinctionem: obligatio enim isthaec ab obligatione pascendi procedit, ac ubi duo sunt populi, duo adesse debent pastores, qui eos pascant. Accedit, quod Concilium Tridcntinum, Sess. 22, Decret, de observ. et evit. in celebr. Missae, cum statuerit praemonendum esse populum ut fre- Curia Romana Sio quenter ad suas parochias, saltem diebus dominicis, et maioribus festis accedat; inutilis haec praescriptio evasura dicebatur, si in parochiali ecclesia non adsit proprius Parochus a quo populus vim et usum Sacramentorum edoceatur, nec non inter Missarum solemnia aut divinorum celebrationem sacra eloquia, et salutis monita... vernacula lingua singulis diebus festis, vel solemni· bus explanentur, eademque in omnium cordibus... inserantur, ut idem Concil., Sess. 24, cap. 6, de ref. praescribit. I lac profecto de causa factum fuisse Canonici aiebant, ut Benedictus XIV in const. Cum semper oblatas, 1 permiserit quidem Episcopis, ut facultatem facerent iis Vicariis perpetuis, qui vere inopes essent, recipiendi eleemosy­ nas pro Missis diebus festis celebrandis, sed hoc ea lege eis permisit, ut ad necessariam populi commoditatem in ipsa ecclesia parochiali celebrarent. Ex quo concludebant maiorem esse obligationem celebrandi diebus festis ad populi commoditatem, quam applicandi Missam pro eodem. Vicarii e contra rationibus a Canonicis allatis respondebant: licet ser­ vata sit populorum distinctio, unam tamen esse ecclesiam, unam paroeciam, unumque Parochum; atque idcirco unum dumtaxat sacerdotem teneri die­ bus festis Missam pro populo celebrare, et applicare: habere insuper Capitu­ lum facultatem condendi statuta, sed non ea, quae in damnum tertii cedant; probari a se distinctionem inter obligationem celebrandi et applicandi, sed quando ad applicandam Missam unus eorum non tenetur, neque tene­ tur ad eamdem in collegiata ecclesia celebrandam, cum unica tantum non modo applicatio, sed etiam celebratio Missae parochialis a ss. Canonibus praescribatur; concessisse Benedictum XIV Vicariis egenis, ut applica­ tionem Missae pro populo infra hebdomadam differrent, celebrationem autem differri non permisisse, ut populus praecepto audiendi Missam face­ ret satis, et Dei verbum excipere posset: haec autem a se praestari, atque unam Missam satis esse; neque aliam fuisse mentem Patrum Tridentinorum hac super rc, quia unam tantum Missam parochialem memorant non duas, aut plures. Quod si Canonicis non satis consultum per unam Missam videretur spirituali populi necessitati, monebant iidem Vicarii, in ipsos Canonicos onus incumbere prospiciendi spirituali populi necessitati, cum bona omnia parochialia Capitulo adiudicata fuerint. Hisce rationibus utrinque expositis nonnulla adiungebantur e.v officio. Observabatur nimirum in praesenti casu agi de unione paroeciarumextinctiva, atque unicum in ea Parochum esse constitutum, nempe Capitulum, cui cura habitualis delata est, et eos, qui curam actualem gerunt, non plu­ rium parochorum Vicarios esse, sed unius tantum. Porro cum singuli Pa­ rochi singulas Missas pro populo celebrare et applicare diebus festis teneantur, sequi inde videbatur, cos Vicarios, qui unius Parochi vices gere­ bant, ad unicam Missam in collegiata ecclesia celebrandam teneri. Atque in hunc sensum S. C. C. huiusmodi controversias pluries resol­ vit, ut in causa Nuscana, 17 ian. 1756 2 et in Balneoregien., 19 aug. 1713.3 1 Cf. N. 345. > Cf. N. 3660. » Cf. N. 3126. S. C. Concilii 5” Hisce aliisque adductis quaeritur: i. An uterque Vicarius perpetuus teneatur omnibus diebus festis Missam in parochiali ecclesia pro populo celebrare, ct applicare in casu? Die 24 septembris 1864 Sacra, etc. respondit ad 1. Negative. Reproposito vero dubio sub forma: An sit standum, vel recedendum a decisis in primo dubio in casu? Die 26 novembris 1864 Sacra, etc. respondit: In decisis et amplius. [Thesaurus Resolutionum, tom. 123, p. 444-450. 472-474]. 4199. S. C. C., Aesina, 26 nov. 1864. Laurentius Ponti, a 23 annis inter collegiatae ecclesiae oppidi Carotd Aesinae dioecesis canonicos adseriptus, mense februario huius anni e sini­ stro corporis latere apoplexiae morbo correptus est. Post longum temporis intervallum paralysis a pede ferme recessit, laeva tamen manus ita iners manet, ut ex medici sententia nonnisi remota spes effulgeat aliquem sen­ sum aliquando eam fore recepturam. Impeditus ergo, quominus Sacrum peragere rite valeat, supplici prece petiit, ut ex Apostolicae Sedis benigni­ tate per opportunam ab irregularitate dispensationem eidem facultas conce­ deretur debitis sub cautelis iterum missae sacrificium offerendi ad animi sui afflictionem minuendam, et congruam vitae sustentationem quotidiana missarum eleemosyna comparandam. Propitium sane huiusmodi precibus suffragium Eminentissimus Epi­ scopus addidit, qui praeterea infirmum et pauperem Oratorem huic Sacro Ordini commendavit ea etiam ratione innixus, quod celebratio missae, ut ipse aiebat, manu tantum dextera aliquando per S. Sedem indulta fuerit. Ad maiorem vero cautelam in re tanti momenti visum est illico praelaudatum Emincntissimum rogare, ut peracto experimento coram caeremo­ niarum magistro distincte magis referret de statu laesi brachii, quasve caeremonias explere non valeret Orator, nisi cum assistentia alterius sacerdotis, absque irreverentiae periculo. Haec ergo Episcopus retulit: < Peractum est experimentum coram sacr. caercm. magistro, relatumque nobis est, Oratorem omnibus facultatibus intellectualibus praeditum potestatem habere memoriter secreta recitandi, acclara voce verba libere et distincte pronuntiandi, ut rite sacrum perficiat. Duo tamen sunt, quae idem caeremoniarum magister negat per Oratorem absolvi posse: i° videlicet eum non valere hostiam sacram frangere per me­ dium super calicem dextera tantum manu; 20 non valere eadem dextera manu dumtaxat extergere patenam super calicem eam fragmentis mundando. Quare sentit pro his duobus implorandam esse gratiam frangendi hostiam super patena manu tantum dextera, et extergendi patenam ope alterius sa­ cerdotis, qui Oratori celebranti patenam super calicem retineat, codemque tempore calicis pedem altera manu cohibeat, ne moveatur. Quod sacerdotis auxilium durante paralysi necessarium omnino existimatur, licet Orator Curia Romana 512 contendat posse se a fragmentis patenam abstergere manu tantum dextera, quin ponatur super calicem iuxta missalis rubricas ». Post haec ita suas concludit literas Eminentissimus Praesul: < Cum Orator factus non sit deformis ob paralysim, cumque eius incessus sit paene naturalis, et, si usus excipiatur laevae manus, omnia fere ut ceteri sacerdotes adimpleat: ad haec cum in terra Montis Carotti brevi temporis intervallo plures sacerdotes decesserint tum iuvenes tum senes, cumque bonum christifidelium spirituale postulet, ne desit Oratoris celebratio, nullum verbum faciens de provecti eius aetate, de vera eius paupertate, de diuturno ac continuo servitio ecclesiae Montis Carotti praestito, dignum gratia, quam implorat, existimarem . Imo in novis aliis literis eamdem gra­ tiam utilem et necessariam diiudicat. Ex iis, quae huc usque in facto enarrata sunt, facile eruitur, rem esse in themate de gravissimo corporis defectu, coque constanter in posterum, ut medicus arbitratur, perseveraturo. Non raro quidem Sacra Congregatio in eiusdem fere morbi circumstantiis vel etiam in levioris defectus casibus dispensationis gratiam denegavit, prout haud pauca exempla docent in Sacri Ordinis resolutionibus. Opus profecto non est, ut huiusmodi exempla heic afferantur, cum palam sint difficultates, quae in similibus casibus so­ lent occurrere. Quoniam vero Eminentissimus Episcopus gratia dignum Oratorem existimat, recolens aliquando concessam fuisse huiusmodi di­ spensationem, nonnullos adducam casus cum propitiis huius Sacri Ordinis rescriptis. In una Cosentina inter supplices libellos diei 13 iulii 1725,1 etsi res esset de sacerdote, qui, amissa in dextero brachio qualibet flexibilitate, impotens evaserat ad sacr. hostiam ct sanguinem cum eadem manu sumen­ dum, ad porrectas tamen dispensationis preces rescriptum fuit: «Arbitrio Archiepiscopi ■». In comitiis habitis die 28 iunii 1785, cum relatus esset inter supplices libellos casus Philippi cuiusdam Maggiorani, qui ex for­ tuita sinistri brachii iactura irregularis effectus fuerat, responsum quidem est ea die: Negative ». At rursus propositis precibus dic 16 iunii 1788, exiit rescriptum dic 7 iulii eiusdem anni: « Ad Secretarium cum Sanctis­ simo iuxta mentem ». Canonicus Falbo Geruntinae dioecesis, qui ex licita venatione omnes sinistrae manus digitos amiserat, in consessu habito dic 27 aprilis 1788 sequens ad exhibitas pro dispensatione preces responsum obtinuit: Affirmative, modo celebret hora a populo minus frequentata ». In Baren., 20 decembris 1823 propitium dispensationis rescriptum habuit sacerdos, qui brachii dexteri motum omnem ob laesionem amiserat. Et haec sunt exempla remotiorum annorum. Ex reccntioribus vero duo prae­ cipue ad rem facere videntur, quorum primum prostat in Bergomen., Di­ spensationis per summaria precum diei 27 nov. 1852, in qua favore sacerdotis, qui ad removendum certae mortis periculum sinistri brachii passus fuerat amputationem, sequens rescriptum prodiit: < Dummodo celebret in oratorio privato, et si Episcopo videatur, cum assistentia alte1 Cf. N. 3301. 5 C. Concilii rius sacerdotis vel diaconi, pro gratia dispensationis, et rehabilitationis... facto verbo cum Sanctissimo ». Alterum vero in Pampilonen., diei 23 apri­ lis 1853 pariter inter supplices libellos, in qua sacerdos Raymundus Vrigabolo cum in sinistro brachio tantam passus esset laesionem, ut eumdem nullatenus movere valeret, a Sacro hoc Ordine dispensationem ab irregularitate petiit rescriptumque consecutus est : Pro gratia dispensa­ tionis ct rehabilitationis facto verbo cum Sanctissimo, modo celebret hora a populo minus frequentata ct cum assistentia presbyteri vel diaconi, si id commode fieri posse Episcopo videatur ». His ergo perpensis casibus super maiori etiam nedum aequali gravitate defectus, iudicent Eminentiae Vestrae, utrum peculiares circumstantiae in casu occurrentes Oratoris preces satis benignitati Sacri Ordinis commen­ dent. Quaeritur: An, ct quomodo sit consulendum SSmo pro dispensatione et rehabilitatione in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dummodo adsit populi necessitas et cele­ bret cum assistentia alterius sacerdotis vel diaconi, pro gratia remittenda arbitrio ct prudentiae Eminentissimi Episcopi dispensationis et rehabilitationis, facto verbo cum Sanctissimo. [Liber 207 Decretorum, p. 555]. 4200. S. C. C., Pinhelen., 16 iun. 1865. Clericus loannes Autunes, dioecesis Pinhelensis, supplicem porrexit libellum Sanctissimo Domino humiliter exponens, se a teneris annis eccle­ siasticae militiae nomen dedisse, seque in eius servitium perpetuo manci­ pare velle. Cum vero hodie expleto cursu humaniorum literarum in theolo­ giae moralis iurisque canonici studia incumbat, vocationi suae, ut arbitra­ tur, obsecundans, ss. ordinibus initiari quamprimum desiderat. At obstat defectus ex dextera cius manu proveniens, quippe per adustionem duos digitos minimum et annularem amisit. Proinde rogavit Beatissimum Pa­ trem, ut cum eo dispensare velit ab hac irregularitate, cum pollex et index ita incolumes sint, ut una cum medio, licet in tendinibus offenso et curvo ad partem interiorem manus, possit omnes functiones explere. Hasce preces die 7 martii huius anni transmisi ad Archiepiscopum pro informatione ct voto, utque peracto experimento coram caeremoniarum magistro accurate referret super omnibus et singulis actionibus relate ad hostiam et calicem, an in aliquo adesset periculum irreverentiae et admira­ tionis, nec non de Oratoris aetate, vera vocatione ad statum ecclesiasticum, ecclesiae necessitate et utilitate, ct an ante theologiae studium cursum philo­ sophicum expleverit. Quibus omnibus loannes Joseph Vaz, Vicarius Generalis dioecesis Pin­ helensis pro Archicpiscopo administratore die 4 aprilis huius anni respon­ dit: Testor ordinandum loanncm Autunes a me et magistro caercmoniaVoZ. 17 I’- Curia Romana 5'4 rum examinatum esse super defectu, quem habet in manu dextera.Habet iste pollicem et indicem sanos et agiles, ceteri autem digiti in extrema pane cum manu interiore cohaerent. Experimento facto vidimus eum cum adiumento digitorum laesorum apprehendere et tenere ct elevare hostiam et calicem, consumere pretiosissimum sanguinem et absque periculo et scan­ dalo omnes missae caeremonias perficere posse, signa tamen crucis non debita perfectione ab eo peragi. Ordinandus semper bene se gessit et certa signa vocationis ad statum ecclesiasticum praebet. Eius dispensatio utilis erit servitio ecclesiae, cum eius paroecia 305 focos comprehendens praeter parochum nullum alium habeat sacerdotem. Quoad studia, quae fecit Orator, de sequentibus disciplinis bona adsunt testimonia: de instructione primaria, de grammatica et lingua latina, de philosophia rationali et morali, de principiis iuris naturalis et lingua gallica, de oratoria, poetica et literis classicis, de historia, geograpltia et chronologia, de arithmetica, algebra, geometria et trigonometria, de theologiae moralis primo cursu, de historia sacra et ecclesiastica, et nunc secundum cursum theologiae moralis et in­ stitutiones canonicas frequentat ». ) Notum est irregularitatem ex defectu corporis derivare, quoties aliquis nec secure propter debilitatem nec sine scandalo propter deformitatem mem­ bri sacra munia obire possit, can. 3, dist. 55 et cap. Presbyterum, de cler. cicgrot. Hinc nullum dubium esse videtur, quin praefatus Orator ex adustione duorum digitorum dexterae manus iregularis ex defectu cor­ poris evaserit. Et quamvis Vic. Generalis sua attestatione, habito experi­ mento, affirmet, quodvis periculum et scandalum abesse in sacro pera­ gendo: attamen, cum agatur de clerico promovendo, S. C. non ita facile impertitur dispensationem, sicut solet in promoto, uti videre est in Co­ men., 8 aprilis 1775, 1 quae semel et iterum proposita semper negativa responsione dimissa fuit, cui consonat Patavina, quae prima vice mense aprili 1861 proposita per summaria precum dimissa fuit rescripto: Xon expedire ; iterumque subiecta Emincntissimorum Patrum iudicio, die 29 novembris eiusdem anni responsum obtinuit: «In decretis». His vero minime obstantibus, praetereundum non est S. II. C. pro va­ riis rerum et locorum circumstantiis, etiam quando agitur de clericis pro­ movendis, dispensationem super defectu corporis non denegare; dummodo vitium huiusmodi non sit, ut sacras caeremonias peragere impediat, aut scandalum et admirationem excitet in populo, boni mores Oratoris ab Epi­ scopo commendentur, et certa spes adsit peculiaris utilitatis, quae in eccle­ siam ex tali promotione derivet, ceu in Lucana, 25 novembris 1825, Natheranen., 22 septembris i860, Apttana, 22 septembris i860 per summaria precum proposita ct nostrae prorsus simillima, in qua, cum cacremonianim magister testatus esset: · clericum Antonium Ramaglia impeditum in manu sinistra cum duobus digitis pollice et indice officium sacerdotale optime posse explere, quamvis alii digiti contracti et immobiles remaneant», Emi­ nentiae Vestrae, quamvis antea in comitiis dici 17 decembris 1859 exhi­ 1 Cf. N. 379-· jJSI S. C. Concilii 5*5 bitas preces rciecissent (Ep. enim initio retulerat Oratorem non sine aliqua difficultate pollicem et indicem posse coniungcrc), reposuerunt: <■ Attentis noviter deductis pro gratia dispensationis et habilitationis, facto verbo cum Sanctissimo ». Quaeritur: An, et quomodo sit consulendum SSmo pro dispensatione et habilitation * in casiü Die, etc. Sacra, etc. respondit : Pro gratia dispensationis et habilitationis, facto verbo cum Sanctissimo. i [Liber 208 Decretorum, p. 1085]. 4201. S. C. C., Bergomen., 8 iul., 12 aug. 1865. Resoluta fuit haec causa die 5 decembris 1863 quoad primum dubium tunc propositum, dilata vero ad mentem quoad secundum.1 Episcopus cohaerenter ad mentem S. Congregationis, quae eidem pandi ta est, die 28 no­ vembris 1864 respondit : ordinatum fuisse Lucchinium titulo ecclesia­ sticae Capellaniac, cuius annuos reditus enarrabat; retulit, quinam annyi reditus e Paroecia, de qua agitur, Parocho obvenirent; paucissima esse in sua Dioecesi Beneficia, quae ab Episcopo libere conferuntur, quorum nul­ lum in praesens vacans erat. Lucchini interea quosdam subiectionis actus Episcopo adpromovisse visus est, at simul die 1 decembris eiusdem anni 1864 postulavit a S. Con­ gregatione, ut ab onere gravissimo ipsorum decretorum penitus solveretur, instituto regulari processu. His itaque aliisque propositis perpensis dignen­ tur EE. VV. definire dubia: 1. An sit standum, vel recedendum a decisis in primo dubio in casu? 2. An, et quomodo sit locus depositioni Sacerdotis Lucchini a Paroecia in casu? 3. An, et quomodo sit locus absolutioni a censuris et dispensationi ab irregu­ laritate in casu? Die 8 iulii 1865: Non proposita. Die 12 augusti 1865 Sacra, etc. respondit ad 1. In decisis, et amplius. Ad 2. Esse locum deputationi Administratoris paroeciae in spiritualibus et temporalibus, assignata favore Sacerdotis Lucchini, donec aliter de beneficio ecclesiastico provideatur, pensione annuarum libellarum 400. Ad 3. Peractis per decem dies spiritualibus exercitiis in aliqua domo reli­ giosa ab Episcopo designanda, esse locum absolutioni a censuris, et dispensationi ah irregularitate. > [Thesaurus Resolutionum, tom. 124, p. 289-295, 304]. * Cf. N. 419f>. 5 ιό Curia Romana 4202. S. C. C., Venetiarum, 27 ian. 1866. Post pacificam duodecim annorum vitae coniugalis consuetudinem quinque susceptis filiis, perturbari coepit domestica quies inter coniuges Aloisium Musitelli et Catharinam Davanzo in praeclara Venetiarum Civitate. Vir enim Parochum adiit uxorem insimulans adulterii crimine, torique separationem postulans. Summo studio Parochus, ut par erat, pacem et concordiam fovere conatus est; cum autem neque per se neque per alios quidquam proficeret, rem detulit ad ecclesiasticam Curiam. Hinc institui coeperunt ad normam iuris acta processualia, et coram ludice se sistens vir fassus est: ab uno circiter anno se in uxoris agendi ra­ tione detegisse notabilem mutationem: se in officina inter alios operarios quemdam Dominicum Zaia habere sexdecim abhinc annis, qui molitus est relationem inhonestam cum Catharina sua uxore; quam relationem hoc facto se cognovisse enarravit: Horis vespertinis cuiusdam diei ego ingressus domum fenestram quamdam aperui, ac vidi Dominicum fugientem iuxta murum... Regressus sum, ac meam uxorem offendi, quae ne verbum qui­ dem mihi dixit. E domo egressus ad uxorem rescripsi in hanc sententiam: discede e domo, si vis, ut aliquando facultatem tibi faciam osculandi filios tuos. Post duas horas domum ductus in meam uxorem haec verba protuli: nefanda mulier... Ipsa nihil respondit et surgens e domo fugit. Postridie mane dimisi ex officina Dominicum, qui tantum haec verba protulit: Id praevidebam ». Vocata in iudicium uxor, ludici interroganti respondit: « adeo de mea innocentia in causa honestatis certa sum, ut optem quam maxime causam omni iuris rigore ventilari, ut mea innocentia comprobetur». Ad factum vero, quod vir enarrarat, coram ludice respondit: «animadverto, Dominicum domum meam quotidie quam saepissime frequentare, ct solitum fuisse e scrinio ephemerides tollere ac legere, quemadmodum ea die fecerat...' Ad probandam uxoris infidelitatem vir primo quatuor, deinde octo alios testes designavit, qui, exceptis duobus, quorum ignotum erat domicilium, sub iuramento examinati fuerunt. Attamen eorum testimonia simul col­ lecta in has sententias conveniebant: mulierem esse domi assiduam, edu­ cationi filiorum et negotiis domesticis sedulo intentam: se quidem vidisse Dominicum domum saepe intrantem praesente vel absente viro; sed nihil inde mali suspicatos esse, quia Dominicus inter praedilectos viri operarios ita recensebatur, ut eiusdem frater esse videretur; nunquam vero vel signum aequivocum, vel factum indecens se conspexisse, aut aliquid audivisse, quod minus honestum reputari posset. Unica testis a caeteris dissentiens nonnulla enarravit, quae nimiam innuere videbantur familiaritatem uxoris cum Domi­ nici); haec tamen testis ex Parochi testimonio, concubina erat cuiusdam militis. Dum haec acta processualia conficerentur, Aloisius alimenta, pendente lite, uxori assignata denegavit, donec muliebria quaedam ornamenta, quae S. C, Concilii 5*7 c domo fugiens mulier securn tulerat, redderet; ac idem vir sub specioso titulo educatricis filiorum, saltatricem quamdam mulierculam domum introduxit; quod tam ingens scandalum vicinis creavit, ut ipsa civilis aucto­ ritas mulierculam expulerit: sed vigilantiam magistratus Aloisius eludens eamdem apud se iterum advocavit. Praeterea cum suis amicis gloriari non erubuit de sua turpi cum ea muliercula consuetudine; idque ludici interro­ ganti negare ausus non est. Huc usque perductis actis, vir actor petiit ulterius, ut alii testes super infidelitate uxoris sub iuramento in iudicio examinarentur; at Curia, reiecta eiusmodi viri instantia, sequentem edidit sententiam: ·< Viso, quod unica accusatio, qua actor impetit uxorem, est, adserta coniugalis fides a Catharina violata cum Dominico; quod factum, cui innititur accusatio, est deprehensio Dominici in remoto quodam cubiculo domus, dum tamen in altero reperiretur Catharina; ■ Considerato, quod actor factum admittit, quo usque ad illam diem, tutus de uxoris honore fuerat, quod iniuria suspiciones de Dominico habe­ rentur, qui a multis annis sibi subiectus suam frequentaverit familiam, se praesente, quin unquam ex hoc in mentem actoris subierit suspicio verae relationis amoris cum uxore; « Considerato, quod adiuncta loci et temporis, quibus Dominicus de­ prehensus est, nullum praebeant motivum suspicandi adversus eum, qui a multis annis actoris domum iugiter frequentabat ipso actore sciente: eo vel nugis, quod actor his in adiunctis ea ipsa die ct occasione, qua Domi­ nicum domi deprehendendit, plene tranquillus, ut ipse fatebatur, mansit, tum de illo, tum de uxore sua: quin imo paullo post per tractum quemdam viae Dominicum comitem habuit, eumdemque ut antea excepit; Considerato, quod testes ab actore adducti ad probandam praehabitam amoris consuetudinem nullimode actorem iuvant; quin imo ex quatuor testium depositionibus resultat, rationem agendi uxoris erga Dominicum ne indicium quidem eiusdem consuetudinis praeseferre; quod unica testis, quae non suffragatur uxori, factum adducit, quod impar est ad rationabilem suspicionem inducendam; quod factum cum hac vi destituatur, opus non est ut indicetur, an haec testis possit in iudicio admitti ob suam rationed vivendi; Viso e contrario, quod actor fassus est, qua relatione se habeat cum muliercula saltatrice; quod tandem ex habitis notitiis resultat, rationem vivendi actoris cum dicta muliercula praeseferre caracterem adulterae con­ suetudinis: Hoc tribunal decrevit et pronunciavit, sicut decernit ct pronuntiat, reli­ ciendam esse, quemadmodum reiicit, tamquam fundamento destitutam, instan­ tiam viri Aloisii Musitclli contra propriam uxorem Catharinam Davanzo, cipsumqtie eam recipere teneri; salvo iure uxoris partes actoris agendi in casu ontuniaciae viri, adversus virum ipsum in causa separationis legalis cx titulo malitiosae desertionis ». Hac edita sententia querebatur Aloisius ob neglectum aliorum testium examen, quos nominaverat; ideoque nullitatem latae sententiae declarari 5iS Curia Romana postulavit. Causa deveniente per appellationem ad S. C., transmissa sunt acta processualia. Facta autem facultate partibus deducendi, quatenus velint, ulteriora iura sua coram S. C., Aloisius uxorem insimulabat, quod coram Parocho culpam fassa esset, quodque nunc apud malae vitae foeminam com­ moraretur; adducebat praeterea quasdam testium extraiudicialium deposi­ tiones: uxor e contra nihil ulterius deduxit, monens dumtaxat, modo mulier­ culam saltatricem dimissam fuisse, ne Aloisius cam in sua domo parientem haberet. Audito itaque de more iterum Ordinario, causa disceptata est sub dubiis, quae infra habentur. • Favore Aloisii dicebatur ex officio, super productione novorum testium, ipsum, licet una alteraque vice testes in causa produxerit, tamen ex iure non prohiberi tertiam facere testium productionem iuxta cap. In causis, 15, de testibus, et cap. Ultra, 55, eod. tit., ex quibus admittitur etiam quarta testium productio si praescriptae solemnitates adhibeantur. At contra ob­ servabatur novum non esse in iure ut denegentur ulteriores testium produc­ tiones quae necessariae non sint, tum quia effraenata testium multitudo cohibenda est, tum, ne sub optatae probationis praetextu lites nimium protrahantur, cap. Significaverunt, 36, eod. tit. Considerata in merito causa, Aloisius dicebatur actionem suam seu in­ stantiam non probasse; ideoque planum esse principium: actore non pro­ bante reus absolvitur Sed hypothesi facta, qua potuisset Aloisius suam su­ stentare actionem, haec ad rem observabantur. Licet adulterium unius coniugis praebeat alteri divortii perpetui ius, hoc tamen ius amittitur, si alter coniux eiusdem criminis sit reus, cap. Significasti, 4, de divortiis; cuius di­ spositionis rationem addit Innocentius III in cap. 6 et 7, de adulteriis, scilicet: paria crimina mutua compensatione delentur. Neque interest, an unus prius, aut saepius, aut gravius, quam alter deliquerit, Sanchez, lib. 10 disp. 6, Pirhing in lib. 6, tit. 19, n. 8. Reiffenstucl, ibidem, nn. 80, 82. Imo delictum post rem indicatam superveniens praeiudicare illi coniugi, cuius favore lata est sententia docet Fagnanus in cap. Ex litteris, 5, de divort., n. 9. Si igitur coniux, qui innocens iudicatur, ct cui facultas fit separatam vitam agendi, ad cohabitandum tamen compellitur propter adulterium, quod deinde committat: multo magis in praesenti themate iuri conformem videri debere sententiam Curiae, de qua agimus, quae Aloisio, indulgenti adulte­ rinis amoribus, prospera, ex defectu probationis, non accidit. Dubia sunt: I. An sit locus examini novorum testium in casu? Seu potius: • II. An sententia Curiae Patriarchalis Venetiarum sit confirmanda vel infirmanda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative. Ad II. Affirmative ad primam partem, negative ad secundam, ct amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 125, p. 35-42]. S. C. Concilii 5*9 4203. S. C. C., Soanen., 22 sept. 1866. Vicarius Capitularis Soanensis et Pitilianensis Dioecesis Sanctissimo Domino Nostro commendavit preces adolescentis Nazareni Traversi, qui sexto supra decimum aetatis anno iam expleto ecclesiasticae militiae adscribi cupiens, irregularitate ex defectu corporis impeditur, quominus voti com­ pos fiat. Is enim a nativitate pedem dexterum habet varum, ceu medici dicunt, inclinatum versus pedem sinistrum, et crus dexterum sinistro de­ bilius est. Hoc tamen defectu minime obstante, libere absque ullo artifi­ ciali adiumento Orator incedit, et nullum adest periculum, quod nativum incommodum gravius in posterum evadat, testante medico, qui adolescen­ tem Traversi corporis viribus pollere et magnum monstrare ingenium dicit. Ad haec addit Vicarius, Oratorem ex honestis et haud exiguo fortuna­ rum censu instructis parentibus ortum valde commendari vita ct moribus laude dignis et progressu haud communi, quem fecit in studiis aetati suae propriis; Dioecesim vero quam plurimum indigere sacrorum ministris, his praesertim difficillimis temporibus, et impedimentum, quo iuvenis ab ipso commendatus laborat, nonnisi minimam parere in populo admirationem. Ablegatis his precibus ad hunc Sacr. Ordinem, mandatum est eidem Vi­ cario, ut peracto consueto experimento magis praecise referret tum de peri­ culo in sacra peragendo, tum de vera necessitate seu evidenti utilitate ex Oratoris promotione ecclesiae obventura. Novis quapropter literis Vicarius testatus est: i° Adolescens Traversi me et canonico magistro caeremoniarum praesentibus aliqua difficiliora fecit experimenta, quibus eum libere se mo­ vere posse monstrabatur. 20 Magister ceremoniarum mecum consentit, talem deformitatem non esse indecentem neque parere admirationem. 30 Dioe­ cesis iam nunc in magna sacerdotum penuria versatur, unde in nonnullis paroeciis religiosos oeconomos instituere coactus sum. Tempore hoc eccle­ siae maxime infausto adolescentes valde ab ingressu in statum ecclesiasti­ cum deterrentur, ita ut in dies magis numerus sacerdotum decrescat et ipsae ecclesiae cathédrales atque metropolitanae servitio clericorum priventur. Deinde curia episcopalis a parocho et magistro de adolescentis Traversi bonis moribus, vocatione ad statum clericalem et ingenio non communi certior facta est. Commiseratione etiam digna est conditio Oratoris, patre quippe orbati et cum indigentia luctantis. Quae ex his omnibus ad rem colligere licet, haec prae aliis sunt: i° Non opus esse Oratori baculo vel alio cuiusvis generis adiumento, ut expedite incedat. 20 Defectus conditionem non ex morbo procedere, qui aliquando possit ingravescere. 30 Nullum periculum imminere, cui sacrosanctum mis­ sae sacrificium exponatur, si Orator ad sacrum presbyteratus ordinem suo tempore promoveatur. 40 Magnam ecclesiae utilitatem obventuram ex pro­ motione Oratoris. 50 Demum non deesse etiam necessitatem ex imminuto numero sacerdotum, ct ex raritate vocationum ad statum ecclesiasticum: 5 20 Curia Romana quae omnia quamplurimum favere videntur dispensationis gratiae, quam Orator exoptat. Adversatur autem notissima praxis huius Sacri Ordinis, iuxta quam, si raro in pracallatis adiunctis dispensatio denegatur pro­ moto, raro etiam eadem conceditur promovendo, nisi forte permagna eccle­ siae utilitas vel etiam necessitas hoc secundo casu favore supplicantis cle­ rici succurrat, ceu nuperrime contigit in Utinen., io martii et in Cephaluden., i6 iunii currentis anni inter supplices libellos adnotatis. Ex iis itaque, quae superius retulit Vicarius de hac utilitatis et necessitatis causa, vestrum erit, Eininentissimi Patres, decernere, quid ad porrectas preces rescribendum sit. Quaeritur: An, et quomodo sit consulendum SSmo pro gratia dispensationis in casuï Die, etc. Sacra, etc. respondit: Pro gratia, facto verbo cum Sanctissimo. [Liber 209 Decretorum, p. 516]. 4204. S. C. C., Bergomen., 22 sept., 1 dec. 1866. Die 6 iunii currentis anni Episcopus Bergomensis supplici libello Bea­ tissimo Patri haec exposuit: « Aspirat ad statum ecclesiasticum adolescens Dominicus Colleoni, natus die 10 oct. 1847. Hac intentione ductus studia grammaticae et rhetoricae absolvit et iam ad alia studia transiit; verum ca­ ret pede sinistro, qui iam multis abhinc annis ipsi amputatus fuit, eo quod fortuita explosione igneae ballistae laesionem receperat. Habet tamen pedem ex ligno adeo affabre adaptatum, ut calceamenta induat sicut ceteri, et bene incedat, quamvis aliquantulum claudicans; baculo autem fulcitur, si lon­ gius iter facit; in deambulando vero et inserviendo missae baculo non indiget et commode ascendit ad altare et descendit, etsi missale manibus tenens. Porro adolescens illibatae vitae est, magni ingenii et ita studiis dedi­ tus, ut inter socios primum praemium reportaverit anno elapso. Ob tales rationes et propter necessitates Dioecesis Bergomensis vastae et montuosae, cum praesenti tempore pauci inveniantur, qui Ecclesiae servitio se dedere velint, humiliter peto, ut isti dispensatio ab irregularitate ad suscipiendos omnes ordines benigne impertiatur ». Summus Pontifex die 22 septembris dignatus est ad S. O. preces remit­ tere. Rogatus itaque Episcopus, ut pleniores ederet in facto informationes, rursus pro certo retinendum esse ait, quod irregularitas Dominici non culpa eius, sed casu evenit, neque periculum admirationis in populo adest. Quibus expositis iterum Oratorem commendavit ad dispensationis gratiam consequendam. In generali congregatione diei 5 maii currentis anni, cum in Mathelicen. Dispensationis inter supplices libellos ageretur de gravissimo casu Paschalis Boccoli clerici professi inter Fratres Minorum de observantia, dispensatio­ nem expostulantis ab irregularitate, in quam inciderat ob amputationem cruris dextri in distantia quatuor digitorum a genu, animadvertebatur, ex insigni mutilatione corporis irregularem esse claudum, qui, licet sine baculo S. C. Concilii 521 ct absque gravi deformitate incedat, ligneum tamen pedem habeat, Barbosa, de off. ct potest. Episc., alleg. 42, n. 40, Reiffenst., lib. 5, tit. 37, §4, de irregularitate, n. 84. Addebam praeterea, perquisitis actis Sacrae Congre­ gationis non pauca a me reperta fuisse exempla propitii Sacri Ordinis rescripti ad preces dispensationis expetitae a iam promotis super irregula­ ritate proveniente ex una vel altera insigni mutilatione corporis; nullum tamen eiusdem speciei exemplum inventum fuisse favore mutilati clerici promovendi. Quod si in cit. Mathelicen. rescriptum prodiit, supplicandum esse Sanctissimo pro gratia dispensationis, id tribuendum videtur speciali circumstantiae religiosae professionis, qua Orator Boccoli, etsi sacris ordi­ nibus nondum auctus, aequiparari iam promoto non immerito potuerit. His tamen non obstantibus, videant Eminentiae Vestrae, utrum peculia­ res facti circumstantiae, quae Oratori suffragantur, attenta praesertim Dioe­ cesis necessitate quoad sacros ministros, tam graves sint, ut Oratoris preces tam favorabili Episcopi voto Sanctitati Suae et Sacro Ordini commendatae, propitio rescripto excipi mereantur. Quaeritur: An sit consulendum SSmo pro gratia dispensationis in casu? Die i decembris 1866 Sacra, etc. respondit: Non expedire.1 [Liber 209 Decretorum, p. 517]. 4205. S. C. C., Bituntina, 22 dec. 1866. Vetustis erecta temporibus in horto palatii familiae Lubini Bituntinae civitatis parva exstat aedicula, seu publicum oratorium Deo in honorem S. Onuphrii dicatum, quod ad eum praecise finem aedificatum fuit, ut com­ moditati esset familiae patronae, a qua etiam eiusdem oratorii manutentioni, sacrisque in eo perlitandis duarum vinearum reditus addicti fuere. Exstincta vero masculina descendentia familiae Lubini, cum illius bona dispertita fuerint inter haeredes ex feminis, ct praefatae vineae cx donatione matrimo­ nii causa a quodam Vincentio Sylos-Lubini transierint in filium loannem, absque ulla conditione manutentionis oratorii vel celebrationis missarum, curarunt quidem ambo donans et donatarius decori aediculae illius consulere, missarumque et aliarum functionum in ea celebrationi; at paulatim imminu­ tus est cultus Deo exhibitus. 'Pandem cum a nonnullis annis palatium, cui oratorium adnexum est, ct circumstantes aedes plurimis sint locatae familiis, sacer ille locus in dies maius detrimentum patitur et quoad materialem con­ servationem ct quoad cultus decentiam: expositus enim est irreverentiis ho­ minum saepe parum devotorum. Ad haec avertenda mala praefatus loannes Sylos-Lubini, qui nunc palatii oratorii proprietate potitur, aediculam ad profanos usus convertere exoptat. Ne autem id magis officiat cultui divino et venerationi Sanctorum,sequentia a se exequenda proponit: 1 Cf. N. 4212. Cuna Romana 522 ___ — - - - -- -_____________________ — _ _____________ i. ' Altare Sancti titularis et imago Crucifixi eximio opere elaboratum c capella tollantur,et debitis in locis collocentur in ecclesia parochiali S.Sil­ vestri, in qua familia Sylos-Lubini a tempore immemorabili exercet patro­ natus ius, et Orator expensas feret huius translocationis, et comparabit ea, quae ad servitium istius altaris sunt necessaria. Praesens vero capella ad omnes usus profanos converti poterit. 2. Ecclesia parochialis assumat haec perpetua onera: manutentionis decentis altaris conservati; et solemnitatem S. Onuphrii cum vesperis primis cantatis, missa solemni, et 20 missis lectis et aliis operibus charitatis ipso festo die. 3. « Orator tradet parochiae creditum annuum ducator. 20, ad ferendas expensas, ct infra tres annos hanc summam convertet in reditum in tabulis publicis inscribendum, quem in forma iuris parochiae cedet. Post haec duae vineae al Palombaro liberatae erunt ab omni onere et in libero dominio praesentis proprietarii. 4. In memoriam harum rerum Orator suo acre collocabit lapidem mar­ moreum iuxta altare, quem parochus semper conservabit. Haec omnia Ora­ tor humiliter exponit SS. Patri, ut, si aequa invenerit, approbatione sua confirmet », Communicatis his precibus cum Episcopo Bituntino, ut suam inre.de qua agitur, sententiam panderet, et audito praesertim parocho in scriptis referret de valorc, annuo reditu, et oneribus utriusque vineae, dc legitima exeerationis causa et an populi devotioni ct commoditati praciudicium infe­ ratur, testatus est Episcopus vota Sylos-Lubini mereri, ut a Sacro Ordine propitie excipiantur. «Certiorem me fecit parochus, nullum damnum populo cx destructione capellae eventurum esse, sive ob non prosperum eius situm, sive ob paucissimos dies, quibus aperiebatur. Porro affirmat provicarius meus, reditum annuum ducat. 20 sufficere pro manutentione altaris, et pro missis, quas Orator proponit. I line puto ei concedi posse gratiam ita tamen, si aliter S. Congregatio non senserit, ut emittat in mea curia obliga­ tionem de reditu duc. 20, quae parochiae S. Stephana tradere vult ·. 0 Ut vero manifestum fieret, quanti aestimari valeant coementa et area ratorii, nec non quot sint reditus vinearum, binas transmisit idem Antistes relationes a peritis ex officio deputatis exaratas, ex quibus eruitur valorem coementorum et areae oratorii summam attingere libcll. Ital. 601, reditum autem vinearum computari posse in duc. 20, seu lib. Ital. 85. Monuit tan­ dem laudatus Episcopus, perquisitis actis curiae, et praesertim ss. visitatio­ num, nullam inveniri potuisse notitiam quoad fundationem praefati oratorii Sancti Onuphrii. Sacr. Cone. Trid., Sess. 21, cap. 7, de ref. conservationem et restau­ rationem ecclesiarum summopere commendat: « ne ea, quae sacris ministe­ riis dicata sunt, temporum iniuria obsolescant, et cx hominum memoria excidant ; et ad huius praecepti tramites Sacra haec Congregatio saepe de­ molitioni ecclesiarum obstitit. At praedicta Trid. dccr. verba non undequaque absolutum praeceptum continere videntur; siquidem iidem Tri­ dentini Patres post commendatam Episcopis ecclesiarum restaurationem, 5. C. Concilii I 523 quatenus ea expleri nequeat, mandant, ut profanato, non tamen ad sor­ didos usus, loco, in matrices aut alias ecclesias locorum eorumdem seu viciniorum arbitrio suo, atque in iisdem ecclesiis erigant altaria vel capellas sub iisdem invocationibus, vel in iam erecta altaria et capellas transferant cum omnibus emolumentis et oneribus prioribus ecclesiis impositis. Non dubitatur itaque, quin i ustae demolitionis causae dari possint. Inter huiusmodi autem causas, si resolutiones huius Sacri Ordinis consulantur, non ultimum tenet locum periculum irreverentiae et profanationis, cui aliqua ecclesia obnoxia sit, quod periculum praesertim vcrificatur relate ad aedi­ culas positas in agris, ceu traditur in una Terracinen., 14 aprilis 1764.1 Praedicta itaque occurrente causa, non semel Sacer Ordo demolitionis licentiam concessit, ceu in cit. Terracinen., an. 1764 et in Lucana, 18 augu­ sti 1781,2 maxime si favorabile Episcopi votum accesserit. Ex allatis propterea in themate, de quo agitur, circumstantiis perpendant EE. VV., utrum legitima demolitionis et profanationis causa urgeat. Ex profanatione aediculae, quatenus ea permittenda sit, sequitur consu­ lendum esse debito cultui imaginis Christi lesu in cruce affixi, quae pretiosi operis esse renunciatur, et curandum quoque, ut transferantur onera missa­ rum, quae in praefata aedicula celebrari hucusque consueverunt. Monet qui­ dem Episcopus, minime reperiri potuisse fundationem oratorii, ex qua forte constaret de imposito onere missarum; at paratum se praebet Orator ad huiusmodi onera in posterum adimplenda, praevia fundatione reditus ducat. 20 in singulos annos, quae satis esse oneribus sustinendis Episcopus docet. Quoad perpetuam vero manutentionem altaris in ecclesia S. Silvestri praeterquam quod satis provideri videtur per ea, quae in illo suis impensis explere Orator promittit, satis etiam consultum est per iuris dispositiones, cum Orator ipse iurepatronatus ecclesiae gaudeat. Dubium est: An et quomodo Oratoris precibus sit annuendum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit : Approbandam esse propositam translationem et conventionem iuxta votum Episcopi, capta tamen inscriptione hypothecaria super fundis stabilibus pro securitate annui reditus ducatorum 20, usquedum tradatur summa capiti respondens legitime ct tute investienda favore altaris cura Episcopi, qui caveat etiam ne in sordidos usus aedicula deserenda con­ vertatur. [Liber 209 Decretorum, p. 547]. 4206 S. C. C., Mediolnnen., 16 febr. 1867. Exsecutor testamentarius Comitissac Clarae Gola-Dugnani ties capellanias in templo S. Caroli urbis Mediolanensis erexit; ius nominandi Capellanos Parocho cum Praefectis fabricae eiusdem templi tribuit, atque inter caeteras, quas Capcllanis imposuit, leges, hae reperiuntur in hanc ' Cf. N. 3738. ’ Cf. N. JS18. 52+ Curia Romana sententiam.· Capellanus,qui Mediolani non resideat neque Missam celebret in dicto templo, ipso facto possessionem Cappellaniae amittet, aliusque poterit nominari: quisque Capcllanus teneatur Missam celebrare diebus festis hora, quae Parocho magis placebit: Parocho auxilium praestabunt in iis omnibus, quae opportuna Parocho visa fuerint, ideoque nominandi erunt Capellam sui idonei ad excipiendas sacramentales confessiones, ad praedicandum, etc. Quodvis dubium aut quaestio, quae temporis lapsu fortasse insurget, sicuti etiam quodvis statutum aut moderatio causae piae utilior a Parocho pro tempore definietur semper favore capellaniarum, commendatione Parochis facta, ut augere enitan­ tur fundum causae piae... Iuxta has normas et obligationes erectae fuerunt Capellaniae, et Capelani suo munere cum priori Parocho Amati functi sunt. At Parochus succes­ sor Marzorati, quod forte aliquis abusus irrepserit, quasdam alias disposi­ tiones anno 1852 edidit, inter quas sequentes articuli leguntur: « Capellani Missas sive diebus festis sive diebus ferialibus celebrare tenentur in templo S. Caroli; Missam, quae legitur hora decima et decimaprima, celebrare debent alternis vicibus duo Capellani cum obligatione se ad invicem subro­ gandi, si morbo unus detineatur, quin ius habeant ad eleemosynae augmen­ tum, quod dari solet iis, qui dictis horis celebrant ». Dcin unus ex Capellanis Pellegrini securn reputans Parochorum arbi­ trium non esse adeo indefinitum, ut certis quibusdam limitibus ex lege fun­ dationis non circumscriberetur, querelas admovit Curiae Archiépiscopal! ob impositum onus celebrandi determinatis horis, cum autem Curia, quae­ stione seposita, charitatis et obedientiae officia commendaret, Capcllanus querimonias movit coram S. C. C., et huic quaestioni duas alias adiecit, an scilicet, si legitime non impeditus, teneretur singulis diebus Missam cele­ brare in templo S. Caroli, et an ipse, qui, utpotc idoneus, exhibere teneretur Ordinarii adprobationem ad audiendas sacramentales confessiones et prae­ dicationis officium exercendum pro paroeciae necessitate. Ordinarius pro informatione et voto rogatus literis diei 5 februarii pro­ xime elapsi anni transmisit Parochi deductiones, eique in omnibus faventem mentem aperuit. Quoad primum dubium militare favore Capellani videbatur principium iuris: onera Beneficiorum iuxta fundationis leges dimetienda esse, ita ut nec in melius easdem leges immutare liceat: cum autem in praesenti casu lex fundationis horas celebrandi Missam non determinasset, non videbatur eandem statis horis celebrandi servitus posse induci in detrimentum liberta­ tis, in qua fundator Capellanos reliquerat. Et sane de servitute agebatur, de qua, licet Auctores disputaverint, an ab ipsis Episcopis induci posset, tamen sententia praevaluit, neque locorum Ordinarios posse hanc servitutem Capellanis apponere, quando ex lege fundationis ea non fuerit imposita: quam quidem sententiam S. Congregatio Concilii admisit, ut videre est in Pisauren., 17 maii 1653, Lib. 19 Décret., p. 243, in qua proposito dubio: An Capellanis Capellaniarum de iurepatronatus laicorum in Ecclesia Cathedrali erectarum possint ab Episcopo assignari dies ct horae, quibus celebrent Missas ex obligatione earumdem Capellaniarum celebrandas, Sacer Ordo respondit, 5. C. Concilii 525 Episcopum non posse cogere huiusmodi Capellanos, ut Missas celebrent vel cele­ brare faciant certis diebus et horis. Atqui in lege fundationis statutum non fuisse, Capcllanus Pellegrini animadvertebat, ut Missae fcriales ad libitum Parochi celebrentur. Quod enim testator voluit per Executorem expressit, quod non expressit, noluit, atque arbitrio Capellanorum reliquit. Quamvis autem arbitrium Parochis Exsecutor reliquerit dirimendi quaestiones, non tamen novum officium imponendi facultatem eisdem fecisse: eo vel magis quod dictum arbitrium Parochis fecerit ad redditus potius augendos meliorcmquc reddendam Capellanorum conditionem. Quod si dubium etiam esset, an Parochorum arbitrium ex vi legis fundationis ad rem, de qua agimus posset trahi, iudicandum esse pro eiusdem arbitrii exclusione: Capellani enim agerent de damno vitando. Parochi vero de lucro captando; quo casu favendum est libertati, arg. ex l. 41 ff., de Reg. iur., ,§* I, qua legitur: In re obscura melius est favere repetitioni, quam adventicio lucro. Eo vel magis quod post funda­ tionis legem Capellani celebraverint ante horam decimam, statuto Sacer­ dote extraneo, qui augmento eleemosyinae ad tardiorem horam sacrificium litaret. Contra haec Parochus S. Caroli ad sua iura tuenda duplici argumento est usus; statuit scilicet: 1. naturam capellaniarum ad tramites fundationis esse mere, ut ipse aiebat, mercenariam; ideoque immerito Capellanum ea ar­ gumenta obicisse, quae favere possunt Capellanis, qui titulo proprie dicto ct perpetuo suas habent capellanias. Hoc autem ostendebat ex co quod in earum erectione nullum Decretum Ordinarii intervenerit, quod quidem ne­ cessarium fuisset, ut Beneficii naturam acquirerent, Ferraris, Bibl., V. Bene­ ficium, cap. i, neque canonica Capellanorum institutio facta fuerit, cum ipsi ad simplicem nominationem Parochorum cum fabricae ecclesiae Deputatis ad Capellani munus exercendum admittantur: proindeque concludebat, eos omnino pendere a Parocho, quemadmodum in ipsa fundationis lege expresse cavetur. Insistebat 2. Parochus in facultate sibi ex lege fundatio­ nis concessa dirimendi omne dubium sicut etiam quodvis statutum vel utilius causae piae moderamen definiendi: unde facultatem datam esse anim­ advertebat ordinandi functiones et Missarum celebrationes in ecclesiae com­ modum et fidelium utilitatem. Restrictionem autem rciiciebat, quam Cappellanus inducere enitebatur, ad quam excludendam tum Ordinarii litteras tum ipsas dispositiones a Parocho antecessore factas anno 1852 sufficientes esse arbitrabatur. Quoad secundum dubium, perlectis fundationis articulis, perpensisque dispositionibus Parochi anni 1S52 et constanti observantia, dubium secun­ dum affirmativo responso videbatur dimittendum. Pro affirmativa responsione tertii dubii praeter alias iuris sanctiones militabat Cone. Trid., Sess. 23, cap. 15, de ref., Sess. 5, cap, 2, de ref., et Sess. 24, cap. 4, de ref. His itaque disputatis ab EE. VV. resolvenda sunt dubia: i. An Capcllanus Pellegrini cogi valeat ad Missas horis a Parocho deter­ minatis celebrandas diebus ferialibus in ecclesia S. Caroli in casu? 526 Curia Romana 2. An idem Capellanus, nisi legitime impeditus, teneatur singulis diebtr. Missae Sacrificium peragere in ecclesia S. Caroli in casu? 3. An, et quomodo idem Capellanus exhibere debeat Ordinarii approba­ tionem ad excipiendas sacramentales confessiones, et exercendum munus praedi­ cationis in ecclesia S. Caroli in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1., 2 et 3. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 126, p. 88-97]. 4207. S. C. C., 6 iul. 1867. Cum Dignitates ac Canonici in Metropolitana ecclesia N. impares sint numero, quo sacrarum functionum solemnitas saepe indiget, providere oportet de Canonicis ad honorem, qui cum titularibus concurrant. Quapro­ pter Sacrae Concilii Congregationi pro resolutione submittitur dubium: An Archiepiscopus privative a seipso Canonicos ad honorem nominare, etiamque hunc honorem quibusdam officiis, veluti Doctoribus Seminarii, Parochis civitatum etc. assignare valeat; vel potius hoc agere consensu vel consilio Ca­ pituli? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative ad primam partem, affirmative ad secundam. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 1307. — Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. Ill, p. 138]. 4208. S. C. C., 6 iul. 1867. Quaerebatur a S. Congregatione: 1. An Canonici ad honorem sedere valeant in choro ante vel post Portionarios et Semiportionarios titulares, qui licet ministrare debeant uti Diaconi et Subdiaconi, sunt tamen de Corpore Capituli? 2. An paramenia sacra in functionibus pontificalibus accipere debeant Canonici ad honorem. Plancta vel potius Dalmatica, seu Tunicella parari teneantur? Dic, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative post omnes Portionarios t t Semiportionarios, quatenus et ii inter Canonicos recenseantur et eodem gradu ac caeteri Canonici in Choro sedeant. Ad 2. Si Capttulares sint distincti per ordines, nimirum presbyteralcm, diaconatem et subdiaconalem, Canonicos honorarios induere debere tunicellam, secus eamdem vestem communem Canonicis titularibus cuiuscumque ordinis sint. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. Il, n. 1308J. •S. C. Concilii 4209. S. C. C., S. Hippolyti, 24 aug. 1867. In Capitulo Ecclesiae Cathedralis S. Hippolyti quoad Missam conventualem, nullum aderat vestigium a primaeva Capituli erectione, quod indi­ caret eam praescriptam esse et fuisse celebratam, quamvis usus vigeret Missam post chorum cantandi, quin tamen ea pro benefactoribus applica­ retur: variis autem de causis Episcopus deprecabatur, ut haec consuetudo servaretur. Tenues autem erant redditus quos Canonici percipiebant. Itaque S. Congregationi proposita fuerunt die 23 ianuarii 1864 quae sequuntur dubia: . II. An consulendum sit SSmo pro absolutione super praeteritis omissioni­ bus et condonatione fructuum male perceptorum in casu? IV. An et quomodo consulendum sit SSmo pro reductione Missae conven­ tualis in casu? Quibus rescriptum fuit: Ad II. Affirmative in omnibus, celebrata unica Missa cum cantu, integro adstante Capitulo. Ad II . Affirmative ad dies festos tantum dc praecepto, ad decennium. Quas quidem resolutiones SSrîius D. N. adprobavit. Eiusmodi Resolutiones transmissae fuerunt ad Vicarium Capitularem, vacante interca sede episcopali, ut execution! mandarentur. Convocato a Vicario Capitulo, Canonici quoad resolutionem ad IV. dubium, hanc nor­ mam statuerunt: 1. Dies festi de praecepto intelliguntur sensu stricto, exclusis nempe diebus Dominicis et exclusis festis abrogatis, quae in foro non celebrantur. 2. In hisce diebus festis de praecepto Canonici per turnum cantant Sacrum solemne hora nona et applicant pro benefactoribus ecclesiae cathedralis; in Saao solemni reliqui Canonici intersunt pro more. Iisdem porro diebus Missa Parochi, qui ct ipse est Canonicus ecclesiae cathcdralis, pro populo applicatur mane hora septima, qua frequens populus ex more huius civitatis, post primam concionem habitam hora sexta cum dimidio, sacro Missae sacrificio adstare solet. 3. In festis autem Episcopi, quae assignantur in caeremoniali Episcopo­ rum, quoniam Episcopus applicat pro populo et Sacrum solemne hora nona can­ tat, Canonicus ille, qui est simul Parochus, liberum se putans ab onere appli­ candi pro populo, mane hora septima post primam concionem applicat pro be­ nefactoribus ad modum Missae conventualis, quin Canonici in choro eidem Mis­ sae adsint. Hanc Canonicorum deliberationem ratam habuit Vicarius Capitularis, salvo iure Episcopi sede plena aliter disponentis. Novus Episcopus dein anno 1865 constitutus, aequa lance omnibus consideratis, maluit totum negotium iterum S. Congregationi subiiccre. Quamvis enim rectam in omnibus non fuisse videret interpretationem a S. C. Concilii Curia Romana 528 Capitulo factam, tamen, expositis difficultatibus eas Resolutiones undequaque execution! mandandi, modum quemdam alium S. Congregationi proposuit. Quoad Missam conventualem monebat, Canonicos obligatione teneri aliarum Missarum, quae ex parte Capituli persolvi deberent pro benefacto­ ribus Praebendarum singularium, et spcciatim officii defunctorum cum Missa cantata de Requiem singulis mensibus pro quodam praecipuo benefactore: item pro singulis Episcopis benefactoribus, ita ut sibi videretur ex quadam aequitate posse sufficere Missae conventualis celebratio illis diebus festis de praecepto, quibus nunc Capitulum eam celebrabat. Nonnulla ex officio observabantur circa interpretationem Resolutionum a Canonicis datam. Quoad celebrationem Missae conventualis, S. Congre­ gationem eam ex indulgentia cohibuisse ad dies festos tantum de praecepto, neminem autem ignorare sub diebus festis de praecepto venire etiam dies dominicos. Circa Parochi officium applicandi Missam pro populo obsenabatur, nullum reperiri Parochum ab huiusmodi obligatione exoneratum, quod Episcopus sive in solemnibus diebus sive in aliis Missam pro grege sibi commisso celebret: quod si ita statuendum esset, cum Episcopus non applicet exclusive pro paroecia cathedralis ecclesiae, sed pro tota dioecesi, omnes dioecesis Parochos exoneratos fore dicendos; quod est absonum. Commemorabatur denique regula statuta a Benedicto XIV, in celebri const. Cum semper oblatas, 1 quando Parochus, qui sit Canonicus, diebus festis teneatur canere ex turno Missam Conventualem; quo casu alium sub­ rogari debere ad applicandam Missam pro populo. His aliisque animadversis quaeritur: 3. An, et quomodo consulendum sit SSmo favore Canonici Parochi super omissionibus celebrationis Missae pro populo in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 3. Affirmative, celebratis Missis decem pro populo infra duos menses, et Episcopus moneat Parochum, eum teneri per se ad applicationem Missae pro populo his etiam diebus, in quibus Episcopus pontificahter celebrat in Cathedrali; per alium vero his festis, in quibus uti Canonicus, canere et applicare debet Missam Conventualem pro benefactoribus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 126, p. 271-279J. 4210. S. C. C., Meten., 21 mart. 1868. Res est de quodam sacerdote Balthassarc M., qui ab Episcopo M. remo­ tus est a paroecia R., quam paroeciam a duobus annis regebat, tanquam desservant . Longa est historia, quam praefatus sacerdos enarrat quoad officia, quibus functus est in curae animarum ministerio sive qua vicarius parochorum coadiutor, sive qua parochus desservant. Scire praestat spatio unius anni eumdem suppetias tulisse parocho K. in P. anno 1846 ad 1S47; » Cf 529 hinc duobus annis eodem auctum munere adstitisse parocho P. in S. A. a 1847 ad 1849. Transiit postea ad paroeciam L., quam tamen duobus tantum annis rexit uti parochus desservant: nam translatus hinc fuit ad paroeciam L., in qua pariter duobus tantum annis permansit. Spatio deinde novem annorum exstitit rector paroeciae T., quam etiam permutare coa­ ctus fuit cum altera ad R., a qua tandem ex mandato sui Episcopi revocatus est, eique die 22 Septembris 1865 commissa fuit ecclesia succursalis dc 0. Rc quidem vera cum in prima et secunda ex praedictis paroeciis sacer­ dos M. nonnisi simplicis vicarii coadiutoris munere fungeretur, nil mirum est, quod ab utraque, etsi post breve temporis spatium, translationem subie­ rit, imo ex secunda, quin dedecus ullum in ipsum redundaret, honor potius obvenit: siquidem ad maiora ascendit parochi officio auctus. Non idem vero sentiendum esse videtur quoad quatuor alias insequentes translationes. Habemus enim ex actis, easdem absque ulla praevia monitione fuisse pera­ ctas, et non paucis querelis ex parte parochi praebuisse occasionem, ceu inferius referam; modo autem prosequar factorum seriem exponere. Aegre ferens parochus mandata Ordinarii, quibus a parochia R. in aliam 0. ex improviso transferebatur, consequi studuit, ut Episcopus a suscepto consilio recederet, praesertim cum ipse Ordinarius parocho declarasset, ut hic ait: « Aliam tibi assigno paroeciam 1. quia regionis praefecto displices, 2. quia archipresbyter, quem offendisti, avocationem tuam desiderat; 3. quia non excellis animi moderatione ». Frustra tamen M. suam agendi rationem et cum praefecto et cum archipresbytero, seu cantonali parocho, explicare conatus est, suasque afferre i usti ficati ones, propitio sibi aliorum parochorum innixus testimonio; Romam proinde adveniens supplici libello apud Sanctis­ simum Patrem late prius exposuit quamplurimas facti circumstantias super relatis causis suae remotionis, et deinde petiit, ut expensis rationum mo­ mentis ab ipso adductis suae paroeciae R. restituatur. Arduum hoc esse negotium praesentiens, monui Oratorem consultum magis esse, ut Episcopo suo obtemperaret; cum tamen ipse potius instaret iuxta preces Beatissimo Patri exhibitas, die 2 maii 1866 rogavi Reverendissi­ mum M. Praesulem, ut de Oratoris moribus, scientia, ac prudentia praeser­ tim in parochiali ministerio exercendo referret, ct sequens responsum accepi: «Sacerdos M., de cuius anteacta vita et praesertim de prudentia in paro­ chiali ministerio exercendo Sacr. Congregatio inquirit, fide orthodoxa et bonis moribus commendabilis, scientia sufficienti praeditus est. Ad sacr. presbyt. ordinem anno 1846 promotus primum vicarii, dein pastoris deser­ vientis (gallice desservant) munia obiit. Quibus in officiis zelum qu'dem habuit, sed saepius amarum et non secundum scientiam et prudentiam. Sensus enim proprii tenax, et cuiuscumque contradictionis impatiens, nec semel immemor obedientiae et reverentiae Episcopo promissae, in fideles suae curae commissos sive in privata conversatione, sive in concio­ nibus, ct etiam in sacro tribunali durius se exhibuit. Porro in ista prae­ dura et intempestiva agendi ratione exortae sunt populorum inimicitiae ac dissensiones, non quidem sine animarum perturbatione, detrimento atque scandalo ». N. 345. iw. 17 31 530 Curia Romana Dum hae literac Romam adveniebant, novas mihi exhibebat preces sacerdos M., quibus lamentabatur se quibuscumque reditibus paroeciae suae privatum fuisse, redactum ideoque esse ad extremam egestatem. Rescri­ bens itaque die 27 iulii praed.anni laudato Praesuli ita me habebam: «Quam­ vis S. C. mens haud sit probare eiusdem sacerdotis non satis docilem con­ siliis Tuis agendi rationem, nec in ea, quae a Te provisa sunt, sese ingerere, nihilominus eximiam et iam perspectam pietatem Tuam excitare non incongruum existimat S. Ordo: ut huic sacerdoti iam ad inopiam vergenti opitulari cures, quod assequi poteris, si non aliam parochiam eidem confe­ rendo, aliquod saltem aliud officium ecclesiasticum ipsi committendo, ex quo habeat unde vivat, et ecclesiastici ordinis decori consultum sit ». Nesciens parochus quid suprarelatis suis literis Episcopus ad Sacram Congregationem responderit, habita vero notitia aliarum literarum, quas Praesul ille super hoc negotio dederat ad Eminentissimum Villecourt, e re sua duxit peculiaribus animadversionibus ad singula reponere, quae in iisdem literis deducta ab Ordinario invenit. Serius vero mense septembris cum conquereretur, nullum advenisse ab Episcopo responsum quoad pro­ visionem aliquam ad ipsius inopiam sublevandam, rursus institit apud S. Ordinem, ut efficacius ab Episcopo responsum expostularetur. Die itaque 24 decembris 1866 iterum scriptum est M. Episcopo in haec verba: « Iam a die 27 elapsi mensis iulii Sacra haec Congregatio... per suas literas pietatem Amplitudinis Tuae excitandam duxi terga sacerdotem Balth.M., ut quatenus aliam paroeciam eidem conferendam haud duceres, ali­ quod saltem officium ecclesiasticum ipsi committeres, quo eius inopia suble­ vetur, ac decori ecclesiastici gradus prospiceretur. Iam vero cum haud hucus­ que cognoscere liceat, quid hoc super negotio actum ab Amplit. Tua fuerit, quodque consilium aut propositum sequi velis, ad Sac. Ordinis vota obse­ cundanda, hinc per alteram hanc epistolam Humanitatem Tuam excitan­ dam ducit, ut miserum sacerdotem a moerore ac aerumnis sublevare pro viribus cures. Quod sane ob perspectam religionem Tuam iure meritoque sperare licet. Ceterum scias etiam nedum Sacr. Ordini, sed ct Sanctissimo Domino Nostro, cui negotium relatum est, rem gratissimam Te facturum, si ex bono et aequo controversia omnis componatur ». Ad haec itaque reponens Episcopus die 12 ianuarii 1S67 his verbis usus est: < Quas die 24 decembris literas Eminentia Tua ad me direxit, non sine maestitia et stupore perlegi. Sacra enim Congregatio Concilii pro Balth. M. postulat, quod ipse pro seipso nunquam a me postulavit. Cum paro­ chiam diet. R. susdeque verteret, et consilio episcopali saepius consulto, non eum pastorali munere depellere, sed ad aliam parochiam O. nuncupatam transferre statuissem, mandatum meum palam contempsit, et in respon­ sione arrogantiam spirante, Romam appellandi, ut sua, ut aiebat, iura vindi­ caret, propositum denunciavit. Post aliquot menses revera Romam profe­ ctus est. Ex ea autem die, qua in Urbem pervenit, nullam unquam ab illo epistolam, nullam reverentiae et poenitentiae signum accepi. Nec mirum; certum del i be ratum que illi erat, ut, omisso quocumque satisfactionis actu, in dioeccsim victor triumphansque, superato Episcopo, ut praedixerat, S. C. Concilii 531 reverteretur. Romae autem cum permansurum esse satis credibile est, quamdiu aliqua spes affulgebit scopum intentum pertingendi. Imo eodem tempore, quo Reverendissimus Sacr. Congr. Cone. Pro-Sccr. humanis­ simas diei 27 iulii literas ad me scribebat, longe diversam excepi epistolam a quodam viro Romano mihi prorsus ignoto, gallico idiomate exaratam, qua iste minabatur iudicium contra me, se procurante, imminere, nisi ad aliam aequivalentem paroeciam saccrd. M. remitterem. Cuius epistolae praedictus M. ad patruum ct ad familiares transcriptum exemplar mittere properavit n. . ·' Perlectis his literis, vocatus fuit Orator, eique commendatum est, ut obedientiae et submissionis literas ad suum Episcopum daret, quod propo­ situm etsi aegro aliquatenus animo ab initio exceperit, execution! tandem commisit: die enim 13 aprilis 1867 Eminentissime Sacrae Congregationis Praefecto pro approbatione literas Episcopo mandandas proposuit, quibus deplorans dissensionem istam inter Episcopum ipsumque intercessisse retractat omnia, quae ex anteacta vita Episcopum offendere potuissent humilemque sublectionem ac devotionem maximam promittit, si Episcopus permitteret ipsum ad paroeciam R. redire vel, si hoc fieri omnino non posset, aliam ipsi paroeciam aequivalentem honorique convenientem assignaret. » Perlectis his literis, dubitatum admodum fuit de felici earumdem exitu apud Episcopum; rursus propterea advocato Oratore ad aulam Sacri Ordi­ nis, hortari eumdem placuit, ut novas submissiori sensu confectas literas Ordinario suo transmittendas exhiberet. Id tamen praestare renuit, animad­ vertens se iudicium Sacrae Congregationis expetere iuxta acta et probata, nec ullatenus posse cuiusvis culpae reum se coram Episcopo accusare contra honoris sui integritatem. Rebus hucusque adductis, consultum visum est sapienti vestro iudicio rem omnem submittere. »· Ex Episcopi literis nil in facto deduci valet, quod arguendum sit contra parochi mores et scientiam, qui imo ex hac parte commendabilis ab ipso Ordinario dicitur. De indiscreto potius ipsius parochi zelo laudatus Praesul conqueritur, eumdemque removendum ideo forsan duxit, quia non secun­ dum scientiam et prudentiam, ut Episcopus retulit, se gesserit in curae animarum ministerio. Praestat autem heie nonnulla summatim referre, quae de sua agendi ratione copiose idem sacerdos exposuit. Remotum se a paroecia R. refert ob suam agendi rationem cum loci praefecto et cum archipresbytero, nec non ob acrem, tenaccmque animi indolem ac cuiuscumque contradictionis impatientem. Quoad primum reponit, se per epistolam quandam, quae caeteroquin cum paroeciali ministerio nihil commune habebat (agebatur enim de nimia mora in solvendis solitis parochorum pensionibus) in praefecti indignatio­ nem incidisse; in ea tamen se talia retulisse facta, quae a nemine unquam in dubium revocata fuerant. Monet praeterea omnium suorum in sacro mini­ sterio confratrum hac in re adprobationem se consecutum esse, ct tamen cum hanc epistolam Episcopus opportunam non iudicaret, statim ab ipso veniam sc rogasse affirmat. Aliud irae praefecti argumentum inde ortum, 532 Curia Romana quod parochus inculcarit parentibus, ut pueros suos in lingua Germanica instituerent at merito et optime se gessisse ex hac parte putat, cum illius regionis incolae illam linguam loquantur, ct nullam aliam intelligant. Quod attinet iniuriam, de qua questus est archipresbyter, sequenti ra­ tione sese explicat. In quadam parochorum congregatione, cum fervens controversia exorta esset de danda vel deneganda absolutione his, qui confessarios saepe mutant, archipresbyter expedire contendebat, ut hodiernis temporibus omnes indiscriminatim poenitentes, qui sacrum adeunt tribu­ nal, a peccatis absolvantur: huic opinioni Orator principiis sacrae theologiae et dioecesanis statutis innixus sese opposuit, ita tamen ut quoscumque verbo­ rum aculeos excluserit. Quod si postea plus aequo forsan acerbius locutus sit, id tribuendum asserit provocationi archipresbyteri, qui mensam vehe­ menter et incomposite percutiens, ipsi silentium amaris verbis imposuit. Porro in hac controversia, quamtumvis agitata, nil notari potuisse conten­ dit, quod remotionem a parochia requirere et honestare potuerit. Tandem ab insimulatione resistentis indolis et asperi ingenii se purgat, exhibens propitia sibi testimonia parochorum nec non civilium etiam magistratuum et praesertim parochianorum, qui simul ac certiores effecti fuere, apud curiam episcopalem agi de remotione parochi, Ep»scopo porrexerunt sup­ plicem libellum ab omnibus fere patribus familias, uno alterove tantum excepto, subscriptum, in quo parochum, quem magno amore proseque­ bantur sibi conservari enixe petebant. His itaque aliisque animadversio­ nibus preces suas coram Sacro Ordine sustentare satagit, haud unquam monere desinens, se nulla cuiuscumque generis praeeunte monitione revocatum fuisse singulis vicibus a quatuor paroeciis. Pauca nunc pro meo munere. Notissimum profecto est, quamplurimos lectores paroeciarum in Gallia qui succursalistarum vel deservientium no­ mine veniunt cuncta gerere in animarum cura, quae veri nominis parocho­ rum sunt, eosque ea omnia prae se ferre, quae in parochis requiruntur, excepto tantum titulo perpetuae inamovibilitatis. Hinc sequitur ad eorum remotionem non servari causas et leges a iure praescriptas. Aequitatis ta­ men ratio et boni regiminis disciplina postulare videntur, ut aliqua iusta et rationabilis causa intercedat, et nisi proprie dictae canonicae monitiones debeant ex necessitate praecedere, aequum tainen videtur, ut remotiones nec ad purum libitum, nec frequenter, aut prorsus ex improviso, sed pru­ denter et paterne locum habeant. In hoc enim habenda est ratio prudentiae, ct amovendorum honori consulendum est: Piton., de contr. patr., alleg. 108, suppi., n. 23. Caute praeterea procedendum etiam videtur iuxta ea, quae tradit Card, de Luca, de benef., disc. 97, de manualibus, n. 6, et seq. consulto scilicet prius ne « ex amotione dedecus vel infamia, seu aliud magnum praeiudicium eiecto causetur ». Quod si iusta causa requiri solet, ut revocari possint vel ipsi vicarii curati amovibiles, a fortiori profecto talis iusta causa adesse debet, ut licite amoveatur parochus licet ainovibilis. Quod tamen fieri rarissime poterit, nisi deservientes istiusmodi, excepto gravis ncgligentiae aut etiam culpae casu, in aequi valentem saltem paroeciam transfe­ rantur. Quaeritur: S. C. Concilii 533 An, et quomodo Oratoris precibus sit annuendum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Orator acquiescat et mandatis Episcopi se submittat. Simul mandatum fuit, ut scriberetur Episcopo, S. Congregationem aequitati Episcopi confidere, ut, postquam Orator decreto S. Congregationis sese conformaverit, ei daretur congrua provisio. [Per summaria precum, a. 1866-1870]. 4211. S. C. C., Pisana, 2 maii 1868. Theodorus adolescens Graeco-schismaticus, Constantini Tossizza eius­ dem sectae religiosae filius, prope Pisam degens, cum inter suos cuiusdam fundi colonos, Amaliam Lazzari adolescentulam catholicam adspexerit, quae venustate formae vinceret paupertatem ratalium, eam amare coepisse dicitur. Constantinus pater, vir ditissimus, eam adolescentulam in suam domum vocavit, ut rei familiari inserviret. Haec fuit occasio, qua amor Theodori vehementer creverit, quamvis Amalia ob disparitatem conditionis religionisque, nec non ob contrariam Constantini voluntatem, patefacto Theodori amori non plene respondisse dicatur. Attamen ex familiari con­ suetudine, in qua ipse Constantinus quammaxime connivere visus est, con­ tigit, ut, matrimonii promissione a Theodoro Amaliae non semel facta, mulier in stuprum consenserit. Verens autem Constantinus, ne filius suus, de quo magna cogitabat, puellam ignobilem sibi matrimonio iungeret, minabatur, se eum in Aegy­ ptum missurum, et reiccturum Amaliam eiusque familiam ex proprio fundo. Eiusmodi autem minas patris, qui asseritur propositi tenax, ut decli­ naret Theodorus hoc ex aliorum suggestione iniit consilium, quod Amaliae patefactum est: cogitatum scilicet est et Amaliae propositum matrimonium cum quodam famulo Gamba rite contrahendum quoad externas solcmnitates, ita tamen ut matrimonium inter cos nunquam consummaretur, et Amalia permanere cum Theodoro deberet. Huic proposito quamvis invita consensisse dicitur Amalia; quare collatis consiliis cum famulo, qui remunerationem habuit, matrimonium celebratum fuit vespere diei 25 decem­ bris 1851 coram Ecclesia inter Amaliam et famulum Petrum Gamba. Dum nuptiae in templo celebrabantur, currus paratus extitit ante fores templi, quem Amalia eiusque comitatus, excepto famulo Gamba, dcin con­ scenderunt et in villam quamdam Liburnum transierunt; famulus vero Romam profectus est, quique deinde longinquas urbes peragrans, tanquam negotia gerens familiae Constantini, demum anno i860 in regionem Amaliae rediit, ex qua profectus est. Famulus Gamba recipiebat a Theodoro libellas 100 singulis mensibus, quae anno 1863, priori lacerato chirographo, adauctae fuerunt aliis libellis 50; titulus oh quem libellae solvebantur, in secundo chirographo expressus hic erat: in compensât tone servitiorum praestitorum ab anno 1854. Manente ita­ que Amalia penes Theodorum, ex hoc contubernio tres progeniti sunt 534 Curi.i Romana filii annis 1856-58-61, iique in libris paroecialibus conscripti sunt tanquam filii nati ab Amalia Lazzari ct Petro Gamba; quomodo autem inscriberentur hi filii in libris paroecialibus tanquam filii famuli qui longe aberat, ex eo evenit, quod alter familiae Constantini addictus, nomine famuli Gamba tanquam momentanee absentis, cos infantes e sacro fonte suscepit. Attamen hi Amaliac filii, non quidem ut famuli Gamba, sed ut Theodori filii ab omnibus habiti sunt, iidemque se habent ut filios Theodori, cuius cura tum in catholicae fidei doctrina, tum in liberalibus disciplinis erudiuntur. Iam a multis annis communis haec vitae societas publice quasi legi­ tima esset perseverabat, imo strictiori vinculo quotidie magis confirmata est, praesertim in quodam pago, ubi domum denique constituerunt, donec, ad conscientiae stimulos retundendos, prolisque conditionem tutandam, Theodorus, ut ipse fassus est, desiderium nutriverit obtinendi declaratio­ nem nullitatis matrimonii inter Amaliam et famulum Gamba contractum, ut c statu quo ipse et Amalia erant resilirent. Quod quidem desiderium exsecutioni denique mandatum fuit a. 1867, petens Amalia a SSmo nul­ litatis matrimonii sententiam ex defectu necessarii consensus et ob condi­ tiones quae adiectae fuerunt: ac praeterea petiit, ut in causae propositione, praeter dubium super validitate matrimonii, adderetur aliud dubium super dispensatione a matrimonio rato ct non consummato. SSmus Pater eiusmodi preces ad S. C. C. remisit, quae dc more remissae fuerunt ad Ordinarium, ut praevia confectione processus, tam super asserta nullitate, quam super non habita consummatione, et super causis dispensationis, servata saltem in substantialibus canonica forma et const. Benedicti XIV, Dei miseratione1 atque de resultantibus certiorem faceret S. Congregationem et processum ipsum in forma authentica, transmitteret. Ordinarius transmisso processu in forma authentica, dispen­ sationis causas enarravit, quarum ratio habenda erat, si secundum du­ bium esset dirimendum; ac praeterea animadvertit omnes testes in pro­ cessu auditos fide dignos esse, quamvis alii audiri testes potuissent, quos consulto praetermisit. Orator Amaliae praemissa notissima doctrina, matrimonium solo con­ sensu constare (servata quidem forma ab Ecclesia praescripta) iuxta textum in cap. Cum locum, 14. de spons., et in cap. Tua nos, de sponsalib. .statirn subiungebat nunquam, certe Amaliam sibi proposuisse nubere famulo Gamba, cum testes faterentur, inter Amaliam et famulum Gamba in domo Constantini commorantes, non solum amorem non extitisse, sed potius extitisse aversionem; ct c contrario amore raperentur Amalia et Theodorus. Ad causam autem ficti matrimonii ineund· deveniens Orator, ostendebat, eam non aliam fuisse nisi iram paternam, cum Constantinus minatus sit filium mittere in Aegyptum ne contraheret cum Amalia, quamvis assentiret, ut simul in sua domo manerent sine matrimonii vinculo; inde factum esse ostendebat, ut consilium initum fuerit dandi Amaliae fictum coniu- S. C. Concilii 535 gem ita ut, sub matrimonii specie cum alio contracti, ira paterna quiescere posset; atque ita Amalia, libera manente, tempus adveniret, quo, nullitate simulati matrimonii ostensa, Theodorus ct Amalia matrimonium possent contrahere; atque publicam famam esse, illud matrimonium comice initum fuisse ad compescendam iram paternam. Ad eiusmodi simulationem con­ firmandam, adducebat Orator conditiones matrimonio adiectas, quarum una est, ut, matrimonio contracto famulus Gamba e vestigio evaderet, nec unquam matrimonii usum attentaret; altera vero, ut puella in Theodori contubernio permaneret: quae quidem conditiones communi consilio con­ scriptae fuerunt et in acceptis habitae in primo chirographo, in quo stipulata fuit perpetuo pensio favore famuli Gamba ut speciem coniugis praeferret. Quin imo etiamsi simulatus consensus non ostenderetur, eiusmodi condi­ tiones iam irritum reddidissent matrimonium, iuxta notissimum textum in cap. 7, de condit, apposit. Nec praetermisit Orator quaestionem, quae sese offert, quando conten­ ditur, an consensus matrimonialis emissus sit sub aliqua conditione: vide­ licet, an conditio exprimi debeat in actu matrimonii, vel sufficiat ut serio exprimatur ac statuatur ante contractum. Ipse autem Pitonii doctrinam allegans, Discept. eccl.,58, n. 12 et seqq., contendebat sufficere, ut conditio serio statuatur ante contractum, praesertim vero; si de conditionibus agatur, quae sine insania edi palam non possunt, atque inde respondeant conditio­ nibus praestitutis subséquentes actus. Gradum faciens Orator ad secundum dubium, ex facto immediati discessus ipsius famuli Gamba apertissime ostendebat, matrimonium de quo agimus, nunquam fuisse consummatum; atque causas dispensationis super matrimonio rato et non consummato in casu suppetere conten­ debat, cuiusmodi erant animatum periculum, legirmatio prolis, successio hereditaria etc. Contra haec matrimonii Defensor totus in eo erat, ut infirmaret et dicta testium et testium auctoritatem, atque consideratis adiunctis, quae matri­ monium praecesserunt, quae concomitata sunt, et quae sunt consequuta, ostendere conatus est non constare de simulato matrimonio. Animadvertebat itaque excludendas esse confessiones iudiciales famuli Gamba et Amaliae, tum quia coniugum confessiones contra validitatem matrimonii parvi sunt aestimandae, tum quia in propriam turpitudinem in casu deponerent, lestes autem reliquos reducebat Defensor ad sex, quorum tamen testimonia infirmare nisus est asserendo, si unum excipias testem, omnes testatos esse ex aditu. Auctoritatem autem testis, quem ab hac nota excepit, infirmare nisus est, quia consiliarium imo auctorem se describeret eorum omnium, quae gesta essent ad matrimonium, de quo agimus, constituendum; unde inquiebat non mereri in iudicio fidem, qui tantae turpitudinis capacem semet exhiberet. Quare deesse affirmabat plenam probationem, quae necessaria esset ad matrimonium simulatum demonstrandum. Eo vel magis, quod nonnulla testium dicta contradi­ ctoria ipse repererit. Cum itaque matrimonium fuerit cum omnibus requisitis solemnitatibus contractum, atque consensus emissus ab utro- Curia Romana 53<> que sponso coram Parocho, pro vero validoque coniugio standum esse concludebat. Sed considerans conditiones, quae appositae matrimonio dicebantur, haec animadvertebat, conditiones famulo impositas: nunquam habendi tanquam uxorem Amaliam, discedendi e loco, ubi Amalia degeret etc. conscriptas referri in documento, quo Teodorus sese obligabat, solvendi famulo Gamba libellas too singulis annis; iamvero eiusmodi documentum non afferri, sed alterum exhiberi, quo anno 1863 aucta est pensio ad libellas menstruas 150, in quo non alia causa huius solutionis affertur quam ob praestita servitia. Caeterum, quando agitur de conditionibus demonstrandis matrimoniali contractui adiectis, quae ipsam substantiam consensus inficiant, non suffi­ cere contendebat, ut de his conditionibus antea agatur, sed eas apponendas ct exprimendas esse in ipso actu matrimonialis contractus: quod nominarim confirmabat auctoritate Pitonii, discept. eccles., 52, n. 41 et seqq. Quod si in consideratione habendae non sint conditiones appositae ante matrimonium, quando matrimonium pure contrahitur coram Ecclesia, eo minus in consi­ deratione habendas esse, contendebat Defensor, in praesenti casu, cum ipsamet Amalia in iudicio fassa sit, conventiones inter ipsam et famulum Gamba initas esse ante matrimonium nullo teste praesente. Quoad dispensationem super rato tantum non denegat, admitti quando­ que probationem moralem, qua liqueat coniuges contractis nuptiis, quacum­ que ex causa non cohabitasse, nec operam dedisse matrimonialibus actibus. At probatio hoc casu sole ipso fulgentior esse debet, seu evidens et perspicua requiritur probatio non sequutac consummationis de momento in momen­ tum. Hinc decucit in casu inconsummationem minime probari: non enim constare Petrum nunquam ad Amaliam accessisse, id imo fieri potuisse tenet primis post nuptias diebus, quum mulier ab amasio sequuta non fuit, vel etiam subsequioribus annis, quibus Gamba in variis itineribus Liburnum adiit. Post haec paucis sese expedit circa causas pro dispensatione adductas, ct firmiter tenendum affirmat, matrimonium, de quo agitur, nec nullum esse, nec ullatenus dispensatione resolvendum. His praehabitis EE. VV. erit iudicare, quid rescribendum sit ad sequenia dubia: I. An constet de nullitate matrimonii in casu? Seu potius: II. An sit consulendum SSmo pro dispensatione super matrimonio rato d n on consummato in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. Ad II. Provisum in primo. 1 [Thesaurus Resolutionum, tom. 127, p. 288-300]. ’ Cf. N. 4213. 5. (λ Concilii 4212. S. C. C., Bergomen.f 13 iun. 1868. Haud favorabilis in hac causa Oratori data fuit responsio die 1 decem­ bris 1866;1 ipse tamen haud cecidit animo; Seminarium haud deseruit, imo theologicis studiis impensius operam dedit, ac tandem die 15 februarii currentis anni supplex adiit Bergomensem Praesulem, ut iterum S. H. 0. literas daret, quibus eius vota panderet et commendaret. Non interposita mora Episcopus Dominici preces obsecundavit, etiam atque etiam rogans Emos Patres, ut expendere iterum dignentur, quae in cit. supplici libello ab ipso exposita prostant, atque supplicantis preces favorabili rescripto dimittere. In novis hisce literis Rev. Antistes inter caetera haec habet: Cum vi­ deam, dictum Colleoni in vocatione ad statum clericalem persistere, neque adduci posse ad deserenda studia theologica, quibus ab aliquot annis satis feliciter operam dedit; cum porro omnimodo intemeratae sit vitae, et con­ siderandum sit, ipsum, si gratiam non obtineret, non ad aliud vitae insti­ tutum transire posse, quia extrema quoque egestate premitur, non potui novas preces rciicere, et gratiam ipse iterum imploro. Rationes, quae pro Colleonio militant, iam antea relatae sunt. Casus explosionis sclopeti omnino accidentalis fuit. Porro pedem ligneum tam bene aptatum habet, ut calcea­ menta induat, sicut ceteri omnes, et bene incedit, quamvis aliquantulum claudicans; ad altare ascendit ct descendit servitque sine ullo adiumento, ita ut, qui rem nesciret, vix defectum videret. Invenis est optimis moribus praeditus et admodum pietate et raro ingenio fulgens, qui semper inter consortes eminuit. Manifestam habet inclinationem ad statum ecclesiasti­ cum, ita ut ne minimum quidem dubium sit de vocatione vera in sortem Domini ». Licet in dubium revocari haud posse videatur agi in casu de vero irre­ gularitatis vitio, de quo sermo est in cap. 6, de corp, vitiat.; et licet pariter fortasse certum sit, uti animadvertebatur in cit. supplici libello anni 1866 desiderari huiusmodi concessae dispensationis exemplum; haud pauca ta­ men in medium proferri possunt documenta largitae a S. H. 0. dispensa­ tionis favore eorum, qui etsi non eodem, non leviori tamen laborarent cor­ poris defectu. Sane in Pampilonen. Dispensationis, 31 martii i860 di­ spensatum fuit cum promovendo, qui nequibat dextera manu se cnicis signo munire, nec calicem ori admovere. Ob defectum unius vel alterius digiti vel plurium digitorum, exempla dispensationis promovendo conces­ sae prae cacteris prostant in Comensi, 21 februarii 1824, in lanuensi, 6 augusti 1825, *n Pinhelen., 16 iunii 1S65,2 in Utinensi denique 10 mar­ tii 1S66, in qua agebatur de gravissimo casu, defcctuss cilicet pollicis sini» Cf. N. 4204. 1 Cf, N, 4200. Curia Romana strae manus, adeo ut dispensandus in hostiae tum elevatione ttun frac­ tione, digitis indice ac medio uti cogeretur, non sine quopiam, quamvis minus notabili, incommodo. In Hydruntina, 21 februarii 1S24, denegata non fuit dispensationis gratia promovendo Francisco Catanzano, qui sini­ stri oculi luce carebat. Nuperrime autem in Comaclen., 2η februarii 1864, secundum obtinuit rescriptum quidam Fogli, 1 qui « anchilosi perfecta in genu dextero laborans (ita in eodem folio) non potest illud usque ad ter­ ram flectere, sed mediam tantum, ut ita dicam, genuflexionem commode exsequitur ». A Sacri igitur Ordinis praxi alienum dici non potest, dispensationem ab irregularitate ex aliquo satis gravi corporis defectu procedente concedere, quando irreverentiae periculum minime immineat, nec populi admiratio rationabiliter pertimescenda sit, modo relaxationis iustae ac legitimae cau­ sae praesto sint. Utrum vero in casu, de quo agitur, extrema haec omnia, uti par est, conveniant, sapientiae erit Eminentissimorum Patrum decernere. Si mihi tamen aliquid innuere fas est, animadvertam Oratoris Colleoni defectum, etsi quamdam revera gravitatem praeseferat, irreverentiae et admirationi nullatenus causam praebere, ceu luculentissime patet cx Episcopi verbis: Colleonius ad altare ascendit et descendit et servit sine ullo adiumento, ita ut, qui rem nesciret, vix defectum videret». Ex quibus deduci fortasse potest agi in casu, si ita loqui datum est, de materiali potius, quam de for­ mali irregularitatis defectu. lustas etiam dispensationis causas minime desiderari manifestum evadit ex superius relatis Episcopi literis, praesertim si conferantur cum iis, quae habentur in saepius citato supplici libello diei 22 septembris anni 1866. In illis Summi Pontificis benignitatem Bergomensis Praesul potissimum im­ plorans ex defectu sacerdotum, quo sua dioecesis laborat, ait: « Ob omnes has rationes (quas exposuerat), et maxime ob penuriam sacerdotum et neces­ sitatem huius dioecesis, quae ampla est ct montuosa, humiliter Paternitatem Vestram exoro, ut benigne impertiatur isti iuveni dispensationem ab irre­ gularitate ». Praeter igitur optimam Oratoris vitae rationem, eximiam eius in Deum caritatem, singularem in ecclesiasticis disciplinis profectum, indu­ biam miserentis Dei vocationem, optatam dispensationem suadet sin mi­ nus necessitas, evidens saltem Ecclesiae utilitas. Unde idem dubium reproponitur. Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Attentis peculiaribus circumstantiis pro gratia in exemplum non adducenda, facto verbo cum Sanctissimo. [Liber 211 Decretorum, p. 571]. 1 Cf. N. 4197. C. Concilii 539 4213. S. C. C., Pisana, 29 aug. 1868. Favore Am aliae resoluta fuit hacc causa die 2 maii proxime praeteriti;1 quare matrimonii Defensor novam audientiam ex officio postulans, iterum causam maiore animi contentione pertractandam suscepit matrimonii favore. Ac primo quidem ad matrimonii validitatem ostendendam ex quodam praeiudicio initium facit: contendit nimurum in minorili illa aetate, qua cum Amalia tum Theodorus versabantur, talem cognitionem habere non potu­ isse, ut plane sciverint matrimonium fictum, vel conditionibus contra eius substantiam affectum irritum omnino nullumque existera. Quod autem id de facto ignoraverint, ex eo sibi confici posse videtur, quod media ad ficte ineundum, ac inde subvertendum matrimonium omnino neglexerint, prouti patere ait cx Amaliac attestatione, quae interrogata: An conditiones factae cum famulo Gamba, nunquam consummandi matrimonium inter eos et conti­ nuandi rationem vivendi cum Theodoro notae aliis essent? respondit: Neminem fuisse praesentem; an vero aliquis id sciret dicere nequeo. Item famulus inter­ rogatus: Utrum in illis conditionibus alii essent praesentes? respondit: Nullus alius praesens fuit Eo vel magis, quod eiusmodi confessiones coniugum opponerentur testi­ monio praecipui testis, qui tanquam consiliarius et auctor gesti negotii repraesentatur, cum hic interrogatus: Utrum conditiones expositae, quibus con­ ventum est dictum matrimonium, essent a se auditae inter ipsos paciscentes, respondit: Non solum eas concordari audivi inter ipsos paciscentes, sed ego ipse interveni et cooperatus sum, ut illi convenirent. Porro Defensor pergit examinare Theodori attestationes, et ait: Si Theo­ dori pater medio matrimonio cum Gamba omne periculum remotum vide­ bat, ne postea Theodorus cum Amalia contraheret matrimonium, ecquis non videat, cum non potuisse fictum matrimonium cum Gamba conciliare? Nonne sane periculum adhuc stetisset, si matrimonium Gambam inter et Amaliam fictum fuisset? Ex eo autem, quod Gamba spoponderit patri ac filio « che non avrebbe mai esercitato i suoi diritti matrimoniali pariter deducit, matrimonium non fictum, sed verum omnino fuisse. Quia nullus homo non exercitium iuris spondere potest, nisi ius ipsum ac facultatem illud exercendi iam habeat. Ex hoc autem deducit patrem ac Theodorum ipsum pactum turpissimum cum Petro Gamba stipulantes nullatenus exco­ gitasse matrimonium fictum. Porro hanc turpem conditionem non abstulisse ius famulo Gamba exercendi matrimonialia iura, sed ea iura exercere eum non potuisse sine amissione pensionis. Quod quidem confirmabat ex eo, quod ideo fuit conquisitus famulus Gamba ac pracelectus, quia hic magis idoneus fuerat indicatus, qui vi pecuniae a iuribus matrimonialibus abstine­ ret, ceu ipseinet Theodorus in iudicio fassus erat. Et eam fuisse causam, 540 5. C. Concilii Curia Romana inquiebat Defensor, cur pensio menstrua libell. 100 stipulata anno 1851 aucta fuerit famulo Gamba libellis 50 anno 1863, quia iura matrimonialia hic reclamaret. Unde ex tota actorum serie non quidem fictum matrimonium ostendi, sed ea omnia quae afferrentur ad matrimonium fictum ostendendum, non aliud ostendere nisi lenocinium, cum famulus Gamba, matrimoniali­ bus iuribus acquisitis, promiserit Theodoro et eiusdem patri se iisdem iuri­ bus non esse usurum, et Amaliam relicturum penes ipsum Theodorum. Quin autem ad dispensationem Amalia et Gamba confugere valeant, ait post lapsum 18 annorum ambos viridi florentes aetate matrimonium procul dubio consummasse, praesertim cum ipse Parochus testetur, quod Petrus Gamba, veluti publice maritus Amaliae Lazzari iam in libris parochialibus inscriptus esset, eiusque nomine filios baptizaverit, ac expressis verbis decla­ raverit, quod erat momentaneamente assente dalla Toscana; anno vero 1863 de facto pariter in ipsa Civitate Liburni commoraretur. Et incredibile pror­ sus esse instat, quod ambo iuvenes eodem in loco uti publici coniuges cxistentes, numquam sese veluti tales receperint. Unde nullatenus conceden­ dam esse dispensationem, ea nimirum de causa, quod nunquam fieri possit dispensationi locus, nisi manifesto et infallibiliter constet de matrimonio non consummato, praesertim cum in themate non modo nulla adsit causa dispensandi, sed imo, si dispensaretur, a crimine sacrilego praemium refer­ retur praeclarissimum. Quare EE. VV. sequentia proponuntur dirimenda dubia: I. An sit standum, vel recedendum a decisis in primo dubio in casu? II. An sit standum, vel recedendum a decisis in secundo dubio in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. et II. In decisis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 127, p. 440-443]. 4214. S. C. C., Calven. et Theanen., 26 iun. 1869. In loco Visciani Dioecesis Calven. anno 1863 Aloisius Capuano iuvenis rudis atque agrorum cultor, amores agere coepit cum Anna Formicola eius­ dem loci et conditionis puella. Hic amor licet quadraginta quinque fure dies perduraverit, limites tamen ita praetergressus est, ut die 21 vel 22 aprilis amantes ad sese cognoscendos impulerit. Sponsalibus iam initis, denuntiatio­ nes ter habitae fuerant in ecclesia S. Silvestri Papae matrimonii praenuntia, quando Aloisius certior fit, Annam, quam honestam hactenus putaverat, a quinque et amplius mensibus, uterum, alterius viri opera, gestare. Animum illico mutat vir atque ineundarum nuptiarum propositum abrumpit. At die 18 iunii eiusdem anni hora 22 nec opinus a duobus militibus, ex iis qui nationales in Italia vocantur accitur, atque domum cuiusdam Michaelis Sanniti eiusdem militiae Centurionis rapitur. Aderant ibi Politiae Procurator: Decurio cum duobus ex suis militibus, qui a civica securitate sunt.quiqueitalice Carabinieri audiunt. Atque hic, quum Aloisius sciscitanti Decurioni, cur Annam uxorem ducere recusaret, respondisset, se ideo nolle, quod eam iam 541 ventre gravem resciret: tum ille pugnis iuvenem atque alapis impetit, et ad militarem Xationalium stationem ductum iterum verberibus afficit, mani­ busque revictis mandat conficiendum in suam militarem stationem ubi ad noctem usque detinetur. Quum autem haec Aloisio propterea contingerent, quod mulierem iam sibi desponsatam atque cognitam non amplius uxorem ducere vellet, haec ipse cognoscens his in adiunctis dixisse fertur, se Annam uxorem ducere velle. Inde militari manu stipatus domum Annae adducitur Eo iam convenerant Centurio militiae nationalis, Decurio ipse, loci Syn­ dicus, Tabellio, aliique. Accersitur etiam Parochus, qui causatus necessita­ tem eundi ad quendam infirmum, adesse renuebat; re tamen vera ideo renue­ bat quod nosset, agi tum de matrimonio per vim celebrando, neque paruit, nisi timore et ipse correptus, vel postquam ei suasum est, omnem ab ineundo matrimonio vim esse removendam. Quid tum evenerit sic enarravit Aloisius in supplici libello SSmo Patri exhibito: « se interrogatum a Syndico, an in matrimonium acciperet Annam, agitasse tantisper humeros in signum animi haesitantis et ex timore perplexi; quum tamen Politiae Procuratorem in se irruere animadverteret protenso baculo, se invitum Syndico responsum dedisse affirmativum, atque inde, actu civili, ut aiunt, exarato, omnes simul descendentes in ecclesiam sese contulisse circa horam quartam diei 21 iunii. Itaque comitantibus iis viris militibusque qui memorati sunt, qui ct ipsi templum sunt ingressi et nuptiali ritui adesse voluerunt, tum Parochus petiit ab Aloisio, contentus ne esset, Annam sibi matrimonio iungere? cui ille, ut asserit, timore novarum percussionum, non ricorda, se rispose di si assohilamcnte, owero avesse det to: essi cost vogliono, ed io cost faccio. Inde non domum suam redire, ut cubiebat, permittitur, sed ab ipsis militibus domum Annae reducitur, ubi lassitudine, ut ipse ait, victus seorsum humi cubavit. Postridie vel biduo post, in aliam domum ab Annae patre assignatam con­ cedunt coniuges, atque duos circiter menses convixerunt iurgiis inter eos dissidiisque numquam deficientibus. Cum vero Anna, altero ab initis nuptiis mense exeunte. prolem enixa esset, Aloisius aufugit, per aliquot dies delituit, ac deinde domum paternam repe­ tiit, neque amplius posthac mulieri uniri voluit, licet Episcopus exsilio redux omnem lapidem moverit ad eundem cum Anna reconciliandum. Immo vero Aloisius anno 1867 penes curiam episcopalem institit, ut matri­ monium cum Anna, ob vim metumque initum, irritum declararetur. Episcopus itaque, vinculi defensore constituto, processum conficiendum per suum Vicarium iuxta const. Bened. XIV, Dei miseratione,1 mandat. Audita est sub iureiurando utraque pars, quinque testes, septimi manus tam viri, quam mulieris. Absolutis actis Aloisius penes ipsam curiam institit, ut ad causam citius dirimendam, prima indicii sede praetermissa, S. Congregationi Concilii causa cognoscenda remitteretur. Consentiente muliere. Episcopus processus tabulas dic 5 iunii 186S ad S. C. transmisit, rogans SSinum Patrem, ut sanatis, si quae sunt quoad formam, nullitatibus in actis (circa quae Cu» Cf. N. 31S. 542 Curia Romana riales huius parvae dioecesis usum non habent) causa ista primaria Congre­ gatione quamprimum definire iubcas, quia sponsis utpote oinni humana ope destitutis apud metropolitanam curiam instare pro secunda sententia non valentibus, praesertim ea sede vacante, in longum omnia trahi neccssum esset ». At dic 31 augusti eiusdem anni per R. P. D. Secretarium S. C.C. Epi­ scopo responsum est, opus esse, ut in prima iudicii sede ipse sententiam diceret, deindeque in S. C. pertractaretur. Episcopus ergo, prachabitis deductionibus Defensoris cx officio, die 9 decembris sententiam de nullitate tulit. Verum interposita a Sacramenti vindice appellatione ad S. Sedem, Episcopus omnia acta ad S. H. Congre­ gationem transmisit, atque facta rerum relatione, SSmus benigne annuit, ut causa proponeretur oeconomice coram S. C. cum voto Theologi etCanonistae et cum adnimadversionibus Defensoris matrimonii ex officio. Tum Theologus tum Canonista expensa rerum gestarum serie in eam opinionem devenerunt, ut matrimonium nullum existimarent. Synopsim tantum dabimus Voti quod Canonista exaravit. Hic, quoniam de quaestione potius facti quam iuris esset, ab initio orationis animadvertit, tam Aloisium actorem, quam quinque testes, qui actioni partim interfuere partim de auditu norunt, atque etiam septimam hominis manum in haec capita satis convenire, i° patefactam ab Aloisio ante matrimonium fuisse voluntatem eidem contra­ riam; 20 captum eundem fuisse horis pomeridianis; 30 percussum graviter a Decurione; 40 funibus ligatum et custodia detentum; 50 militibus stipan­ tibus ex uno ad alterum locum eductum ac reductum; 6° iisdem militibus adstantibus, primum domum Annae, deinde ad templum traductum; 70 in­ terfuisse tam domi Annae, quam in templo eos ipsos, qui vim metumque Aloisio intulerant; 8° post celebratum hac ratione matrimonium, non liberum relictum Aloisium, sed domum Annae reductum; 90 iurgia et dissensiones usque ad separationem inter coniuges numquam defuisse. His animadversis, haec duo singillatim ostendere studuit Canonista: i° talem vim metumque hoc in casu intercessisse, ut consensum radicitus vitiarit, irritumque matrimonium reddiderit; 20 per subsequentem cohabitationem nec metum fuisse purgatum nec matrimonium revalidatum. Et ad primum quod attinet, allegata notissima Decretali Alexandri III in cap. 14, de sponsui., quae sic se habet: Cum locum non habeat consensus, ubi metus vel coactio intercedit, necesse est, ut ubi assensus cuiusque requiritur, coactionis materia repellatur. Matrimonium autem solo consensu contrahitur, et ubi de ipso quaeritur, plena debet securitate gaudere, cuius est animus inda­ gandus, ne per timorem dicat, sibi placere quod odit, et sequatur exitus, qui de invitis solet nuptiis provenire·, animadvertit, Theologos et Canonisais condi­ tiones metus matrimonium invalidantes ad has fere reducere: i° ut cadat in constantem virum; 2°sit ab extrinseco; 30 iniustus; 40 ad extorquendum con­ sensum directe incussus. Porro describebat Canonista quid esset metus cadens in constantem virum cum Sanchez, lib. 5, disp, r, de Matrim., ubi hic auctor scripsit: « Deside­ rantur hae conditiones ut mestus cadat in constantem virum : 1° ut metus S. C. Concilii 543 sit gravis, 20 ut aestimatio mali sit fortis ct metum patiens non vane et leviter credat, 30 ut incuticns potens sit minas exsequi, 40 ut metum incu­ dens sit bestialis naturae, nec sufficit, si unus actus percussionis probetur, 50 ut non possit timens antevertere mala quae timentur, implorando auxi­ lium, consulendo superiorem, etc. ». Has autem conditiones in praesenti themate singillatim omnes concurrere ostendere studuit ex testium testimoniis, quibus allatis quoad primam condi­ tionem a Canonists propositam, concludebat, animi trepidationem instantis vel futuri periculi causa, in quo metus consistit,eiusque gradum iudicis arbi­ trio relinqui singula causarum et personarum adiuncta perpendentis, 1. 3, ff. ex quibus caus. maior., ct in praesenti themate agi de rustico adolescente cx inopinato arrepto, funiculis ligato, verberibus affecto, carcere detento, armatorum manu stipato ab iis, qui publica auctoritate potiebantur, minis ac verberibus lacessito, tumultuarie de uno ad alterum locum rapto, noc­ turno tempore, quo timores augeri solent, et domum sponsae ab ecclesia translato: haec autem omnia talia videri, quae mentem non tantum rustici adolescentis,sed cuiusvis constantissimi fortissimique viri turbare debuissent. Quoad alteram Canonistarum conditionem, quod metus sit iniustus, ex eo patebat, quod incussus esset non ab auctoritate competenti, non causa cognita, non causa iusta: namque milites, Syndicus, Politiae Procurator, qui nulla in causis matrimonialibus iurisdictione pollebant, vim metumque intu­ lerunt; et causa non erat iusta, cum Aloisius, cognita mulieris praegnantia, iure poterat a sponsalibus cum ea initis resilire. Item quoad ultimam conditionem, qua requiritur, ut metus directe incu­ tiatur ad extorquendum consensum, ex eo aperte patebat, quod Aloisius iam firmo animo destinaverat Annae nuptias repudiare, atque idcirco eius per­ secutores minis verberibusque usi erant, ut eum ab hoc proposito dimove­ rent, ct ad consensum impellerent, quod opportunis testimoniis ostendebat. Ad alterum controversiae caput quod attinet, videlicet, per subsequentem cohabitationem ct copulam metum non fuisse purgatum, neque matrimo­ nium revalidatum, animadvertit, regulam esse, ut ad ea revalidanda, quae invalide gesta sunt, rem in eum statum adducendam esse, quo valide incipere potuisset, quod et Alexander III dixerat in allegata Decretali agens de rapta puella, quo tempore raptus, irritandi matrimonii causa, non distinguebatur ab impedimento vis et metus: haec enim subiunxit Pontifex:plene debet secu­ ritate gaudere, cuius est animus indagandus. Quocirca mandamus, quatenus puella, de cuius matrimonio quaestio ventilatur, m domo in qua eam nihil timere oporteat, facias honeste collocare. Quod non solum cum Aloisio factum non esset, sed contrarium contigis­ set, idque opportunis testimoniis pariter ostendebat. Hanc in rem plura con­ gessit Canonista ad rei potius eruditionem, quum hisce in causis certum sit, in locis, quibus vigeat lex Tridentina, matrimonium vi metuque contractum, quando impedimentum sit publicum, non revalidari nisi repetita forma, quod et ipse Canonista ostendit. Defensor matrimonii ex officio inter cetera, quae scripsit, animadvertit apprime constare et sponsalia fuisse inita, denunciationes factas, matrimo- Curia Romana 544 n:um fuisse coram Parocho initum, quibus stantibus, non esse pluris quam par sit aestimandum rumorem de vi metuve incusso: qui cctcroquin non omnino iniustus censendus esset, quum et Aloisius non solum sponsalia cum Anna inivisset sed et etiam eam cognovisset; ideoque promissis stare, facto­ que suo per matrimonium emendare deberet, quod contra fas egisset. Neque plurimi esse faciendam Aloisii renuentiam Annam uxorem ducendi postquam notum ei factum est, eam non virginem iamdiu fuisse: quum improbabile esset, quod Aloisius haec non ante dignovisset: ideoque iactatam renuentiam, qua diceretur, obfirmato animo Annam postea repudiasse, firmo funda­ mento carere: eo vel magis, quod dum Aloisius a civili auctoritate deprehen­ sus causam sciret, cur detineretur, non una vice dixerit, se velle Annam uxo­ rem ducere. Hisce aliisque copiose deductis, propositum est resolvendum dubium: An constet de matrimonii nulli tate in casu ? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative. 1 [Thesaurus Resolutionum, tom. 128, p. 337-409]. 4215. S. C. C., Basileen., 31 iul. 1869. Catharina Cucnat iam vidua anno 1853 nupsit iterum Francisco Fesselet in oppido Cucve Dioeceseos Basileensis. Uterque coniux eiusdem oppidi non eiusdem erant aetatis: Catharina enim aetate longe maior. Concors vitae consuetudo non fuit diuturna: namque elapsis vix paucis mensibus iurgia et dissensiones subortae adeo coniugum animos exasperarunt, ut maritus ab uxore iterum atque iterum brevi recessisse atque inde rediisse dicitur, d mt: ita recessit, ut non amplius ad uxorem redire velle videretur: in irritum ces­ sis officiis et consiliis tum Parochi, tum parentum, tum amicorum. Hoc modo decem annos vita transacta, tandem Catharina die 11 octo­ bris 1865 per Parochum loci, penes Episcopalem Curiam canonicam postu­ lavit separationem, varia allegans in virum accusationum capita; nimirum i° quod Franciscus indolem praesefert iracundam ct duram adeo, ut cum ipsa quadam dic de mala eius vitae consuetudine etsi leviter obiurgavit, ita succensus eam iniuriis ct contumeliis affecerit, quae ad conjugale quoque debitum referuntur; et ante ultimam longamque separationem, nulla iusta ac legitima causa praehabita, ab se ter recesserit; 20 quod paulo post initas nuptias cauponas frequentare, ibique inebriari coeperit consuevcritquc; unde dissensiones, iurgia ct convicia derivarunt; 30 quod eiusmodi vitae indulgens totum eius patrimonium fere obliguriverit, quin sibi necessaria vitae suppe­ ditaret, imo et parva dotalia sua bona ab eo administrata in discrimen addu­ cuntur. Hoc Parochus accepto libello, ut ad Episcopalem Curiam eum transmit­ tent, accersivit coniuges eosdemque coram interrogavit. Sic autem interro1 Cf. N. 4216, 5. C. Concilii gavit Franci scum: Uxor tua cum videat te venundare usque ad minima res fundosque tuos atque pretium harum rerum adeo celeriter obligurire. timet ne sua bona eamdem patiantur sortem; ideoque petit a te separationem quoad torum et bona: cedis ne eius votis? Cui interrogationi Franciscus respondit: Utique cedo. Iterum Parochus: Renuisne omnibus singulisque bonis, quae Catharinae supervenerunt post separationem, ac superventura erunt? Utique sincerissime renuo, respondit Franciscus. Hanc viri declarationem a muliere confirmatam ct ab utroque coniuge subscriptam una cum mulieris libelload Episcopalem Curiam Parochus trans­ misit. Idem Parochus, ad haec validius roboranda, sc paratum exhibuit, sub iuramento quoque omnibus testari, si opus fuisset, Franciscum accersituin se coram stitisse, eumdemque de petitione, ab uxore facta monitum fuisse; gravamina a muliere exposita eidem patefecisse; ac denique eumdem virum hisce omnibus refragatum non esse, quin imo libenter separationi corporum et bonorum consensisse. Habitis hisce actis, Curia Episcopalis, quin aliud exquireret, die t novem­ bris 1865 hanc tulit sententiam: « Considerando, quod dicti coniuges iam ex facto sint separati, et eorum unio gravia incommoda secumferret; consi­ derando, quod dicta Catharina Cuenat petat canonicam separationis sen­ tentiam, ct Franciscus Fosselet consentiat absque ulla oppositione, decla­ ramus locum esse exauditioni petitionis mulieris: quamobrem auctoritate nostra episcopali sententiam tulimus ac ferimus separationis quoad torum et habitationem inter dictos coniuges Fesselet-Cuenat, eosdem declaramus canonice sciunctos, eos remittentes ad civilem iudicem pro bonorum sepa­ ratione ». · 1 ■I Hac sententia ad Parochum missa ab eo noti ficata fuit tantummodo uxori, quae eam tribunali civili obtulit ad Decretum habendum de separatione bononim. In more enim esse dicitur apud eos populos, ut tribunal civile decernat de bononim separatione, statim ac constet de canonica sententia separationis a Indice ecclesiastico edita, qui mos a sacris canonibus non est profecto alienus. In hoc civili tribunali certior a suo Defensore Franciscus factus esse dicitur de sententia ab Episcopo lata, atque die 4 februarii 1866 ad Internuntium S. Sedis apud Helvetios commorantem appellavit; a quo admonitus, ut a Indice a quo, peteret apostolos, ipse eos ab Episcopo Basileensi postulavit, quos Episcopus denegavit ea de causa, quod sententia ob lapsum fatalium in rem iudicatanl transiisset et elapsum quoque esset tempus dierum triginta ad petendos apostolos. Verum cum Franciscus per suum Causidicum insisteret apud dictum Internuntium, affirmans, se non posse damnari, cum nec citatus esset, nec sibi sententia esset intimata, denique causa ab Internuntio mediante Secretaria Status delata est S. Congregationi Concilii. Cum autem constaret ex habita Episcopi relatione ct attestatione Parochi, sententiam separationis Francisco non fuisse rite denunciatam, die 19 augusti 1867 Rescriptum prodiit: Jn casu, de quo agitur, esse locum appellationi coram quo de iure. Hoc edito Rescripto Episcopus illico dedit apostolos iique transmissi fuerunt ad S. C. C. unde alterum consuetum Decretum prodiit: Ponatur in folio et notificetur R. P. D. negotiorum Gestori Vol. VI 3S 546 Curia Romana S. Sedis... ut moneat partes ad deducendum, quatenus velint, ulteriora iura sua coram S. Congregatione et de resultantibus certioret. Hoc Decreto execution! mandato, Franciscus declaravit, se, praeter ea quae iam deduxerat apud negotiorum Gestorem, nihil aliud deducendum habere; mulier autem novum libellum obtulit, in quo expositas causas alle­ gans, ita concludebat: me condemnare ad convivendum cum eo (Francisco) ή/em esse ac ad mortem condemnare: invincibiliter enim ab eo abhorreo. Causa itaque proposita est coram S. C. sub infrascriptis dubiis. Quoniam duplex agitaretur quaestio, quarum una formam iudiciariam respiceret; altera vero meritum causae, nonnulla ex officio sunt animadversa super utraque quaestione. Consideratum est favore Francisci, eiusmodi quidem causas, quae respi­ ciunt separationem tori, illis accenseri, quae summario modo et absque iudicii strepitu pertractari possint, Clement. 2, Dispendiosam, de Indiciis. Quod si nihilominus emissa sententia defectibus scateat, animadvertendum esse, ut Episcopus retulit, tribunalis ecclesiastici institutiones iuxta sacros canones servari in ea dioecesi haud posse ex temporum locorumque adiunctis. Haec quoad incidentem quaestionem, quae formam respicit iudicii. Porro in causae merito pro muliere animadversum est, perpetuam et individuam esse debere inter coniuges vitae consuetudinem: odiosum ideoque esse maritalis consortii individuitatem dissociare; neque id fieri posse, nisi graves habeantur causae. Porro, cx parte Catharinae eiusmodi graves causas ad divortii sententiam habendam existere, easdemque esse viri saevitias, eiusdem ebrietatis vitium, dilapidationem patrimonii, atque incorrigibilitatem eiusdem, ita ut Catharina se adhuc vitam vivere affirmaret, quia vir ab ea separatus vixisset. Quoties autem vir iniustc saevitiis in uxorem inve­ hat, satis convenire Auctores, ad eas sufficientes existimandas ad perpe­ tuam decernendam separationem, ceu opinatur Cosci, de separat, toriconiug., lib.2 , c. 5, n. 25 dicens: « Si maritus sine iusta seu ex levi causa frequenter male tractet uxorem, evidentissimo decipiuntur acquivoco, qui huiusmodi mala tractamenta, si non sint atrocissima, spernenda esse putant, non ex alia ratione, quam liceat marito levibus etiam percussionibus corrigere uxorem ut emendetur; nam sublata iusta causa, cessat necessitas correctio­ nis, neque per correctionem speranda est emendatio de errore seu culpa non commissa; ideoque in hoc casu, sive leves sive graves malae tractationes fuerint, ad separationem deveniendum esse omnis ratio suadet». Inter eiusmodi saevitias recensendas esse iniurias etsi verbales, quae diffamatio­ nem quamdam secumferant, quaeque ingenium mulieris honestae et piae concutiant. Haec quidem graviora evadere, tum ex eo quod vir continuo renuerit alimenta Catharinae necessaria suppeditare; tum ex desertione pluries a viro repetita, quae denique usque ad decennium fuerit protracta: caque gravissima esse argumenta capitalis implacabilisque odii; et eiusmodi deser­ tionem, quae proprio ingenio fiat, contra bonos mores factam censeri, 1. 6, Cod., de Inst, et subst., cap. Porro, 4, de Divortiis. His accedere habi­ tualem viri ebrietatem, quae ut causa separationis tori ad tempus saltem S. C. Concilii 547 admittitur, Sanchez, de Mair., 1. ίο, disp. 18, n. 18, Cosci, loc. cit., c. 17, n. 28. Insistebat denique Catharina praesertim in eo, quod Franciscus patri­ monium suum in cauponis frequentandis fere dilapidaverit, et uxoris dotem dilapidandam appeteret: quo posito auctoritatem adducebat Clcricati, dc Sacr. Matr., dec. 39, n. 18, Card, de Luca, disp. 42, n. 272, qui inter saevitiae actus refert dilapidationem et dissipationem bonorum, scribens: Quarto videtur reduci posse ad saevitiam, si coniux bona omnia vel maio­ rem partem dissipare velit et de facto id exequi coeperit, hoc enim grave est innocentis onus non facile tolerandum ». Cum autem in facto haec omnia plus minusve comprobata haberentur, tum ex Parochi attestatione, tum ex testibus extraiudicialibus adductis, tum ex facto desertionis decen­ nalis, neque spes haberetur, virum ab hac mala agendi ratione recessurum, plurium annorum experientia docente, locum esse canonicae tori separa­ tioni Catharina concludebat. Verum Franciscus inquiebat, non quamvis, sed iustam et legitimam causam concurrere oportere ad tori separationem decernendam, cuiusmodi esset causa saevitiarum vel implacabilis odii, vel quiquid aliud grave, ex quo coniugum animi ita exacerbati evadant, ut alterutrius vita graviter periclitetur; idque exigere non qualemcumque sed rigorosam evidentemque proba­ tionem; hinc si in saevitiis causa reponatur, non quamlibet saevitiam causam esse posse, ut saepe tradidit S. Rota et nominarim in decis. 39, n. 12, p. 6, recent., ubi legitur, « ut non quaelibet saevitia sufficiat, sed illa tantum, quae resultat ex pluribus et reiteratis actibus, et iis quidem atrocibus; adeo ut nec plures moderati, nec unus atrocissimus sufficiant». Rursus, si implacabile odium inter coniuges obtrudatur, inspiciendum esse, utrum revera coniuges odio exardescant, unde emanaverit, utrum per­ petuo duraturum, utrum nulla reconciliationis spes affulgeat. Si denique maximum proferatur alterius coniugis vitae periculum, sedulo perpenden­ dum esse, an istud in simplici metu aut suspicione consistat. At vero, si de saevitiis sermo habeatur, inquiebat Franciscus, primo eas non ostendi, cum in assertione Catharinae totae consisterent, neque Parocho esse credendum, tum quia unus testis, tum quia hac in re suspectus esset; secundo saevitiarum facta, quae narrantur, inter saevitias connumerari non posse, quia leves essent actus et momentanei vel ex primo impetu et ex magna animi commotione, vel ob uxoris culpam, inobedientiam ct pervica­ ciam prodire potuerint, ex quibus argui non posse consuetudinem insaeviendi, quae consuetudo necessaria esset pro decernenda tori separatione, Rota in Signina separat, tori, 4 iunii 1790, § 5, coram Malvasia. Idipsum dc iniuriosis verbis sentiendum esse inquiebat, quae praeterea totidem iniuriis lacessita a muliere essent: actum profecto esse ait de universis fere coniugiis, si ex inofficiosis parumque urbanis verbis coniuges separari debe­ rent, contra dispositionem textus in cap. Literas, de restit. spot., ideoque S. Congregationem Concilii in casu duriori separationem tori negasse in Firmana, die 16 maii 1789.1 1 Cf. N. 3866. Curia Romana 54^ Ad excludendam autein dictarum causarum existcntiam allegabat Fran­ ciscus testimonia tum .Magistratus loci, qui inter caetera testatus est: quoad ego sciam Franciscus Fesselet est vir tranquillus et incapax ad malum cuivis faciendum; tum quatuor incolarum eiusdem loci, qui testati sunt: Fesselet numquam brutalitatis actum in suam uxorem exercuisse, neque iniuriarum inur­ banarum, neque eam unquam male tractasse. Porro testibus de iniuriis saevi­ tiisque illatis deponentibus, eos esse praeferendos, qui eas excludant, S. Rota in Valentina separat., 12 februarii 1751, coram Elephantutio. Odium autem Franciscus a se removere curabat, tum ex suis Christianis moribus, tum ex adductis testimoniis, tum denique ex ipsa sua cura ad uxorem reducendam ad maritalia obsequia. De negligentia in agendis ministrandisque domesticis negotiis, si ea haberetur, nullo modo inquiebat inter legitimas separationis causas esse recensendam: et huic negligentiae occurri posse per legitima iuris remedia, cum daretur actio de repetenda dote coram tribunali civili. Neque habendam esse rationem dati utrinque consensus de separatione: tum quia passione abreptus illum dederit; tum quia pendente lite illum revo­ caverit. Cum itaque causae deessent ad separationem, Curiae Episcopalis sententiam esse infirmandam. His itaque perpensis dignentur EE. VV. dirimere dubia: I. An constet de legitima appellatione in casu? II. An sententia Curiae Episcopalis sit confirmanda, vel infirmanda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. et II. Esse locum separationi quoad thorum et habitationem. [Thesaurus Resolutionum, torn. 128, p. 465-476]. 4216. S. C. C., Calven. et Theanen., 18 dec. 1869. Contra Matrimonii validitatem data fuit resolutio in hac causa die 26 iunii proxime praeteriti.1 Verum novam audientiam imploravit Matri­ monii Defensor, et voti compos factus fuit. Quare confectis hac de re a Theologo et Canonista novis votis, quae una cum animadversionibus Defensoris matrimonii in calce damus, hodiernis in comitiis reproponitur causa sub consueta forma: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 128, p. 607-648]. » Cf. N. 42.4. .S’. C. Concilii 4217. S. C. C., Salernitana, 24 ian. 1871. Dic 31 ianuarii 18614 Carmelus Rossi duos et viginti annos natus, et Marianna Siniscalco duodeviginti, iuxta Ecclesiae ritum matrimonium celebrarunt. Duos fere annos cohabitarunt coniuges, donec vir crebris vexationibus uxorem afficiens eam e domo exire coegit. Duobus aliis post annis, dic 17 ianuarii 1868, supplices preces Marianna porrexit suo Archiepiscopo ut declararet matrimonii nullitatem ex causa viri impoten­ tiae antecedentis matrimonium et perpetuae, qua dc causa iudicium coeptum fuit, et constituto Defensore matrimonii, Archiepiscopus rem omnem commisit suo Vicario Generali, qui iuris ordine servato processum aperuit. Intimato per Vicarium libello mulieris reo convento, hic, neque per se, neque per Procuratorem, ullum unquam verbum respondit. Denique, decla­ rata iudiciali Decreto viri contumacia, die 5 martii 1868 iudicium prosequuhim est, atque lis contestata fuit inter actorem seu Mariannam ex una et matrimonii validitatis Defensorem cx alia parte. Porro rite examinata fuit uxor, quae iuramenti religione interposita tot adiuncta ac circumstantias patefecit, c quibus impotentia Carmeli Rossi antecedens, absoluta, et perpetua clare ostendi videtur. Examinata muliere, judicialibus interrogatoriis supposita fuit eius septima manus, aliique testes, e quorum depositionibus manifesta erumpit mulieris veracitas, honestas, religio, et matrimonii inconsummatio propter impotentiam viri. Post haec locum habuit inspectio corporis mulieris, ex qua eius virginitas argui posse videtur. *- *t His omnibus rite absolutis, dic 25 februarii 1869 sententia prodiit: i. Dissolvendum esse matrimonium Mariannac Siniscalco initum cum Carmelo Rossi, utpote nulliter contractum, prout definitiva sententia dissol­ vimus. « 2. Condemnandum esse reum contumacem judicialibus expensis, aliisque damnis ex eo praefatae Mariannae sortitis, non exclusa debita Advocato et Procuratori compensatione, prout praesenti definitiva sententia condemnamus n. Ab hac sententia validitatis matrimonii ex officio Defensor rite appel­ lavit ad II. S. O. Interposita autem appellatione, mulier preces dedit Archiepiscopo, ut saltem dispensatio concederetur. Tunc Rriius Archiepi­ scopus omnibus actis ad S. Congregationem transmissis, monuit: < S. Con­ gregatio pro sua auctoritate et sapientia iudicab't de causae merito deque ritu actorum: et pro sua iustitia sive sententiam meae Curiae confirmet sive infirmet, supplico ea ratione qua possum, ut a Romano Pontifice Apostolica dispensatio super matrimonio rato et non consummato concedatur: hac enim dispensatione submoverentur mala, damna et peiora scandala, quae conturbare violenter possent utrasque familias et in desperationem mulie­ rem conficere, quae animae suae salutem suumque honorem negligeret, 550 Curia Romana praeter ordinis socialis perturbationem si ad alia matrimonialia vota con­ volare vellet ». Hisce habitis, iam apud S. Congregationem Decretum editum fuerat, ponatur in folio citata parte et defensore matrimonii ex officio, quando Rmus Archiepiscopus iterum litteras dedit, ut, habita ratione paupertatis mulieris, causa, non iuris ordine servato per Procuratores et Causidicos, sed oecono­ mice pertractaretur. Hac re delata SSmo Patri, habita ratione peculiarium circumstantiarum, SSriïus annuit pro gratia, praevio voto Theologi et Canonistae et animadversionibus Defensoris ex officio, prouti eiusmodi causae pertractantur, quae oeconomice pertractari dicuntur. Tum Canonista tum Theologus in eandem sine haesitatione devenerunt sententiam, matrimonium videlicet esse nullum ex impotentia viri antece­ denti et perpetua, ita ut neque opus esset Apostolica dispensatione super matrimonio rato et non consummato: ideoque Curiae sententiam esse con­ firmandam opinati sunt. Quod si tamen ad cautelam dicta dispensatio Apo­ stolica implorari vellet, ostendebant simul non deesse in themate validas causas dispensationis; praesertim impotentiam viri, quae si forte non fuisset antecedens vel non satis demonstraretur perpetua, causa tamen fuisset dispen­ sationis; cui accedebant inimicitiae, simultates etc. Theologus in suo scribendo voto sibi quandam proposuit difficultatem quae partim processum respicit partim causae meritum: inquit enim, testi­ monium septimae manus ex parte viri videri omissum. Hanc tamen difficul­ tatem illico solvit, animadvertens, Medicos atque Chirurgos fuisse rite examinatos, qui curabant Carmeli familiam ipsumque Carmelum. Animad­ vertit praeterea, in themate testimonium septimae manus ex parte viri non esse ex iuris praescripto necessarium, adducens auctoritatem Reiffenstuel, lib. 4,Decret., tit. 15, η. 51, qui haec tradit: « Illud etiam notandum, quod si una parte negante, altera pars coniugum affirmet impotentiam perpe­ tuam et res probari etiam debeat cum iuramento credulitatis propinquo­ rum, non requiruntur quatuordecim, seu ex qualibet parte septem; sed sufficiunt septem ex parte affirmantis; Sanchez, lib. 7, disp. 109, n. 13, cap. Proposuisti, 4, de probat. ». Notavit denique Theologus in themate undeviginti testes fuisse iuridice examinatos. Canonista, qui accuratissime omnia ad normam iuris expendit, ad has conclusiones devenit: «ex his omnibus testium depositionibus iuramenti religione firmatis luculentissime constat: 1. Carmelum laborare impotentia coeundi; 2. hanc impotentiam esse omnino certam, non dubiam; 3. esse antecedentem matrimonio inito cum Marianna; 4. esse absolutam, non rela­ tivam; 5. esse organicam seu ex natura, non ex accidentali causa; 6. tales denique eam praeseferre characteres, ut tuto indicari possit, eam esse per­ petuam ». Matrimonii Defensor ex officio scribens contra Mariannae instantiam, seu pro validitate matrimonii institit maxime contra obstetricum testimo­ nium, referens eorum auctorum opiniones, qui docent, incerta admodum esse virginitatis signa; immo neque eiusmodi certa signa dari: hoc autem posito irridebat testimonium obstetricum, quae in indicio facilitate summa S. C. Concilii 551 fassae sunt, se ictu oculi, absque ulla haesitatione, cognoscere solere virgi­ nitatis signa; eadeinque facilitate de perfecta virginitate Mariannac testi­ monium dederant. Curavit Defensor infirmare testimonium medicorum, dicens, horuin indicium plene fuisse innixum labili testimonio obstetricum. Animadvertit praeterea, Carmelum sive ob contumaciam latitaret, sive esset rerum, quae dc eius matrimonio agebantur, ignarus, auditum non fuisse neque physico peritorum examini subiectum ad eius cognoscendam impo­ tentiam; ideoque concludebat, non posse conclamari matrimonii nullita­ tem: non enim agi de re, cuius iudicium adversum feriat tantum viri perso­ nam, sed ipsam validi matrimonii causam; neminem enim solvere posse, quod Deus coniunxerit. Eo magis, quod testimonium septimae manus ex parte viri non fuerit auditum. Post haec curavit Defensor infirmare deposi­ tiones testium, contendens aliquos vel non esse audiendos, quia turpitu­ dinem propriam in iudicio fateri non erubuerant, vel quia subornatos esse inquiebat, vel quia inverisimilia aut falsa et contradictoria, uti aiebat, depo­ nebant. His aliisque pluribus copiosissime deductis proposita sunt resolvenda dubia: I. An sententia Curiae Salernitanae sit confirmanda vel infirmanda in casu? Et quatenus negative ad primam partem, affirmative ad secundam: II. An sit consulendum SSmo pro dispensatione a matrimonio rato et non consummato in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Sententiam esse confirmandam, vetito tamen viro transitu ad alias nuptias, inconsulta S. Congregatione. Ad II. Provisum in primo. [Thesaurus Resolutionum, torn. 130, p. 2-123]. 4218. S. C. C., Civitatis Castellanae, 24 mart. 1871. In oppido Caprarolac die 29 iunii 1869 obiit quaedam mulier nomine Rosa Ruzzi. Sed postridie antequam eius cadaver efferretur, quaestio de loco coepta est, in quo defuncta mulier sepelienda esset. Siquidem Aegidius Giusmini testatus est, se, duabus horis ante cadaveris delationem, coram Canonicis Paroecialis et Collegiatae Ecclesiae stetisse, tribus attestationibus inunitum, ut manifestaret voluntatem defunctae mulieris volentis se deferri in templum B. M. Virginis Ordinis Fratrum Minorum de Observantia: seque fuisse arroganter repulsum, quin ipsi Canonici legerent vel audirent, qui essent illi, qui haec testarentur. Hinc, nulla interposita mora, cadaver dela­ tum est atque sepultum in paroeciali ecclesia S. Marci. Quum Franciscalis coenobii Custos id non pateretur, ad Episcopalem Cunam confugit, quae Regularium iura, prima fronte, tueri visa est. Sed, re in longum protracta, supplicem libellum obtulit II. S. 0. expostulans, ut cadaver defunctae Rosae Ruzzi exhumaretur e paroeciali templo et aspor- 552 Curia Romana taretur in templum Regularium, sumptibus Canonicorum, praevia resti­ tutione emolumentorum funerum. His precibus acceptis, iuxta morem rogatus est Ordinarius pro informa­ tione et voto, audito Capitulo eius Collegiatae Ecclesiae et transmissa parti­ cula synodi dioecesanae de his rebus disponentis. Ordinarius, prima sua opinione mutata, die 29 februarii praeterlapsi anni adhaesit expositioni a Capitulo factae, inquit enim: « Expositio tum iuris tum facti enarrata a Capitulo in praesenti causa non mihi spernenda videtur. Et ratio potissima repetenda est ex eo, quod depositio illa duorum testium nimis serotina et expiscata apparet; et ideo in dubium revocata ob rationes a Capitulo allatas, vel potius explicanda de sepulcro gentilitio cuiusdam Restituti, quo defuncto, frui posse putabat, sicut et parentes ab initio sustinebant eo tumulari debere. Etenim si revera extitisset haec formalis electio, profecto parentes non latebat, ac stat m eam deduxissent coram Capitulo, potiusquam circa locum sepulturae convenire. Ab initio et ego dictae depositioni fidem praestiti et ideo affirmative Custodi dicti Conventus scripsi, sed audito Capitulo rem se aliter habere video. Addam quod, admittere indiscriminatim has depositiones, est contra leges sanitarias, quas ad declinandas ct in odium coemeteriis omnes has depositio­ nes sibi procurarent. Particula vero Synodi ad rem faciens habetur in Sess. Ill, cap. Ill, De sepulturis, §243: Ne fraudi sit locus, sepulturae ele­ ctio constabit vel scripto eligentis, vel duorum testium fide, vel unico ipsius Confessorii testimonio, dummodo non sit pro sua ecclesia. Sub excommunica­ tione Papae reservata interdictum est Sacerdotibus tum Regularibus tum Sae­ cularibus quempiam inducere ad vovendum, iterandum, promittendum, ut in suis ecclesiis eligat sepulcrum vel electum non mutet ». Monebant Canonici Rosam repentina morte decessisse, quamquam diuturno morbo affecta erat: ita ut neque extremis Religionis sacramentis muniri potuerit. Adducebant praeterea tres testes, qui dic 4 februarii 1870, testati sunt, postridie repentini obitus Rosae, cius parentes sc contulisse ad Canonicum Parochum, eum aliosque Canonicos exorantes, ut permit­ terent, eius defunctae mulieris cadaver sepeliri in templo coenobii S. Francisci, promittentes, se daturos quaedam cerae aliaquc nonnulla funeraria emolumenta Capitulo; quum defuncta mulier, dum vivebat, suam volun­ tatem non patefecisset ubi sepeliri cupcret, an in parocciali ecclesia, com­ muni coemeterio, vel potius in franciscali ecclesia. Ilis autem attestationi­ bus deductis, mole sua ruere inquiebant Canonici adversas attestationes exordio litis expiscatas, quae Rosam sepulturam elegisse affirmarent. Sed, facta etiam hypothesi, Rosam elegisse sepulturam, hanc electionem illegi­ timam esse contendebant: tum ex eo, quod anno 1859 Provincialis Franciscalis Ordinis id temporis prohibuit, quominus in eo templo cadavera huma­ rentur, donec sepulturae essent expurgatae; ex qtia prohibitione arguebant Canonici, Fratres rcnunciasse iuri sepeliendi: tum praesertim, quod Colle­ giata ecclesia constituta fuerat commune coemeterium; quo constituto, cessassent sepeliendi iura in aliis ecclesiis. I Verum compertissimi iuris esse, inquiebant Regulares, quemquam a iure S. C. Concilii 553 non impeditum, posse sibi eligere sepulturam in quavis ecclesia ius sepeliendi habente. Inter eiusmodi ecclesias recenseri illas Fratrum Minorum, quibus ex speciali privilegio hoc ius competit, cap. Ubicumque, cap. .Vor, de sepul­ turis, Extravag. Super Cathedram. Nec secus statuisse Synodum dioecesanam, quae in § 242 ita quoque constituerat: Liberum est cuique sepulcrum digere in ecclesia, quae iure tumulandi potiatur; hisque accedere peculiarem constantemque consuetudinem. Neque aliquam iuris solemnitatem requiri, subdebant Regulares, ad ostendendam voluntatem eligenns sepulturam, sed sufficere simplicem probationem sive per scripturam propria manu exaratam sive per Confessorii testimonium, sive per depositionem duorum testium: Ferraris, Bibliotheca canonica, verbo: Sepultura, aliique; quibus consonat particula dioccesanae synodi. lamvcro, in facto constare conten­ debant, Rosam antequam moreretur elegisse sibi sepulturam in templo Fratrum Minorum. Sane adducebant plures testes omni exceptione maiores, inter quos virum eiusdem mulieris defunctae et filium, qui testati sunt, Rosam, in diuturna sua infirmitate, pluries voluntatem efficaciter patefe­ cisse, se omnino sepeliri velle in templo Fratrum Minorum; qua de causa, si opus esset, vendi quoque deberet quidam fundus, ut eius voluntati fieret satis: hoc esse factum in eo oppido publicum, ita ut in disputationem deduci non posset. Duos praeterea adducebant testes, qui declararunt, nullimode veniam se a Canonicis petisse, ut defuncta mulier sepeliretur in ecclesia Fratrum Minorum, sed annunciassc mortem, et patefecisse defunctae voluntatem. Ilis autem positis, prono alveo fluere, non modo cadaver exhumandum esse atque asportandum Canonicorum sumptibus; sed etiam funebria emo­ lumenta, quae Canonicis obvenerant, Fratribus Minoribus esse restituenda: cap. Cum liberum, de sepulturis. Huic itiris capiti multae SS. Congregatio­ num Resolutiones consonant, ut in Neapolitana, 13 februarii 1666,1 in Alexandrina, 27 iulii 16S0,2 quae his in adiunctis restitutionem cadaveris faciendam esse decreverunt: nec non in dioecesi, de qua agimus, dispositio dioccesanae synodi, § 243: « Quando extra propriam ecclesiam seu sepul­ crum designatum tumulatum fuit cadaver, si petatur, nostra accedente facultate, effodiendum est, ut suae restituatur ecclesiae. Ii vero per quos haec iniuria lata fuit plectantur amissione cuiuscumque lucri percept' vel pcrc'piendi ex funere». Iussum Provincialis fuisse revocatum, qui iterum iam pridem praeceperat, ut sepulturae fieret locus: atque multa cadavera ab eo tempore humata ibidem fuisse Regulares adnotarunt. Neque obstare civile Decretum, quo templum Collegiatae Ecclesiae declaratum erat commune coemeterium, quum nihilominus defuncti fide­ les, qui elegissent sepulturam in templo Fratrum Minorum, semper in eo templo scpulti essent. Quum itaque manifestum appareret, Rosam sepul­ turam elegisse in ecclesia Fratrum Minorum, quumque horum ecclesia iure sepeliendi gauderet, violata per Canonicos voluntate defunctae, exhu1 Cf. N. 2799. ■ Cf. N. 2855. 554 Curia Romana mationi et restitutioni cadaveris esse locum, concludebant, et funebria emolumenta a Capitulo percepta restitui debere. His deductis proposita sunt resolvenda dubia: 1. An, ei ad quem spectet ius tumulandi, et funeris in casu? Et quatenus affirmative favore Fratrum Minorum de Observantia: 2. An sit locus exhumationi et restitutioni cadaveris et emolumentorum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad i. Affirmative favore Fratrum de Obser­ vantia. Ad 2. Quoad emolumenta affirmative, deducta quarta funeraria; quo cero ad exhumationem cadaveris ad mentem, et amplius. [Thesaurus Resolutionum, tom. 130, p. 398-405]. 4219. S. C. C., Forolivien., 16 sept. 1871. In civitate Foroliviensi extat Carmelitarum templum intra limites paroeciae D. Thomae Apostoli in S. Mercuriali. Ordinibus religiosis in Italia per legem civilem suppressis, de more unus Carmelitarum in eodem templo mansit tamquam Custos seu Rector, deputatus tum a Superiore Ordinis Carmelitici, tum etiam ab Ordinario loci. Porro cum templum illud iure sepeliendi gauderet et nonnullae familiae sepulcrum gentilitium in eo haberent, volvente anno 1869 controversiae nonnullae circa funera ortae sunt inter Rectorem Carmelitam et Parochum seu Oeconomum paroeciae occasione obitus Mariae Annae Casatis, quae licet ex aliena paroecia S. An­ tonii Abbatis vulgo in Ravaldino, tamen sepulcrum gentilitium in dicto Regularium templo habebat. Mortua itaque Anna, Rector Carmelita cadaveris associationem parabat ea intentione, ut crucem erigeret et cum stola cadaver deferret, ut moris fortasse erat in ea urbe ante suppressionem. Cum Oeconomus paroecae D. Thomae Ap. haec rescivisset, putans hac ratione iura paroecialia detri­ mentum captura, quod existimaret post suppressionem eius templi iura ad paroeciam ipso facto devoluta esse, ad Cui iam ecclesiasticam confugit, quae in haec praesumpta Oeconomi iura concessit. Quare idem Oeconomus Capcllanos misit, qui coniuncti cum Capellanis alterius paroeciae Rava!· dino cadaver associarunt ad Regularium templum; in quo cum nemo ades­ set qui cadaver reciperet, religiosae exequiac de more faciendae ab iisdem associantibus factae sunt. Oeconomus autem, ne videretur ratione lucri motus, testatus est, sibi, subductis omnibus impensis, nonnisi libellam 1,50 obvenisse, et esse paratum ad illam dandam cuilibet, prout proposita quae­ stio resolveretur. * * Omissa quaestione ad quem pertineret ius associandi cadaver, Superior Ordinis Carmelitici supplici libello Emum II. S. Congregationis Praefe­ ctum adiit haec dubia proponens: S. C. Concilii 555 1. An dicta Carmelitarum ecclesia iure funerandi adhuc gaudeat sicut antea? Et quatenus affirmative: 2, An, et quae emolumenta ah Oeconomo, de quo in casu, restituenda? Remisso ciusmodi supplici libello ad Ordinarium, ut suum votum pate­ faceret, audito in scriptis Oeconomo paroeciae D. Thomae Ap., haec inter cetera ex parte Curiae rescripta sunt ea de causa, ut Resolutio pro futuris rerum eventibus inserviret: « Ecclesia Carmelitarum Forolivii nunc tempo­ ris non amplius considerari et haberi potest ut ecclesia Regularium, ac proinde privilegia exemptionis, quibus antea intuitu Religiosae familiae gaudebat, suspensa sunt. Remanet proinde sub immediata Ordinarii iurisdictione, qui potest in eam sacram visitationem peragere, transferre illic functiones parochialcs in casu necessitatis, etc. Uno verbo habetur, uti quaecumque alia ecclesia neque parochialis neque Regularium. Eius Rector pendet tantummodo ab Ordinario, et parochus D. Thomae Ap., intra cuius paroeciae limites dicta ecclesia sita est, nullum ius sibi in ipsum vindicare potest. Occurrente igitur casu, quo defunctus aliquis ius sepul­ turae habens in ea ecclesia ad ipsam deferri debeat, ibique mortualia reci­ pere, si defunctus estsubiectus parocho D. Thomae Ap., ad ipsum spectat officium funebre facere super cadavere, uti cautum est in S. R. C. Decreto Urbis et Orhis sub die 12 ianuarii 1704 relato a Benedicto XIV in Notif. 105.1 Sivero defunctus non est subiectus Parocho D. Thomae Ap., tum defuncti Parochus defert cadaver ad dictam ecclesiam, ibique cantata antiphona Subvenite, etc., discedit et cetera peraguntur ab ecclesiae Rectore, ut Syno­ dus nostra disponit. Cum autem nunc per legem civilem prohibeatur tumulatio in ecclesiis et proinde, peracto funere, deferantur cadavera ad publicum coemeterium, hinc orta quaestio ad quem spectet haec secunda cadaveris associatio. Ad quod dubium respondit episcopalis Curia spe­ ctare associationem ad Parochum intra cuius limites est ecclesia Carmeli­ tarum; etenim haec ecclesia elevare nequit crucem, nequit propterea asso­ ciare defunctum. Parochus vero defuncti suo officio functus est; restat igitur ius associationis ad coemeterium Parocho D. Thomae Ap., idest Parocho intra cuius Paroeciae limites sita est Carmelitarum ecclesia ». Ad confirmanda ea quae ab episcopali Curia pro parocho D. Thomae Ap. sunt deducta, animadversum est ex offic’o, privilegium sepeliendi et fune­ randi fortasse pertinere illi ecclesiae non pure et simpliciter, sed ratione religiosae familiae; ideoque, hac, licet inique suppressa, illud deficere iuxtaea, quae tradit Rota coram Emerix, decis. 1029, n. 16; et coram Ratto, decis. 105, n. 3. Idem in simili casu fuisse decisum a S. Congregatione Reforma­ tionis die 16 decembris 1816. Quum enim conventus Minorum Conventualium, Pergulae situs, in pristinum non fuisset restitutus, quaesitum est:I..4>; ecclesia conventui adnexa debeat in praesenti statu considerari tamquam regu­ laris in privilegiis, officiis ecclesiasticis, tumulatione, etc? Et quatenus negative: II. An considerari debeat tamquam filialis ad paroeciam, ita ut parochus in ea omne ius exerceat?: eadem S. Congregatio respondit ad I. Negative; ad 1 Cf. X 5733. S 56 Curia Romana II. Affirmative. Si ergo Carmeli tarum templum ex facto regulare esse desie­ rit, eius iura et privilegia, intuitu Regularium possessa, cessare atque subin­ trare ius commune. Porro ex communi iure exploratissimum esse, Parocho pertinere offi­ cium funebre peragere, quemadmodum inter ceteros tradit Barbosa, dt offic. et pot. Parochi, p. 3, c. 26, n. 80, his verbis: « Officium facere super cadaveribus pertinet ad parochum, intra cuius paroeciae limites adest ecclesia, in qua cadaver tumulatur, non autem ad Sacerdotes talis eccle­ siae: et ita responsum fuit a S. Congr. Rituum in causa defunctorum, qui sepeliuntur in ecclesia S. Celsi Mediolani 29 nov. 1632». Et quoniam epi­ scopalis Curia commemoravit Decretum S. C. Rituum, Urbis et Orbis, anni 1703 a Summo Pontifice confirmatum dic 2 ianuarii 1704, est animad­ versum, in eiusmodi Decreto hoc dubium, ordine vicesimum, inter caetera fuisse propositum: « An ad parochum spectet facere officium funebre super cadaveribus sepeliendis in saepedictis ecclesiis ct oratoriis Confratemitatum? » ac responsum fuisse: Affirmative, quando tumulandus est stibieclm Parocho, intra cuius limites est ecclesia vel oratorium. Monacclli, in Formu­ lario legali fori ecclesiast., p. 2, tit. 13, formula 1, n. 7, dictum Decretum explanantem haec tradere de eodem dubio: « Vigesimum Decretum iuridicum omnino est; quia cum indubitanter ius sepeliendi suos parochianos sit de iuribus parochialibus, ut docent Medie., de sepult.,c\. 10, n. 1, Rota coram Coccin., decis. 1213, n. 2, sequitur, quod etiam ius faciendi officium funebre super cadaveribus, tamquam connexum ct dependens, privative ad Parochum spectat; Samuel, de sepult., disp. 3, contr. 2, n, 19, et contr. 7, n. 16, ibi: « ct non tantum in ecclesiis saecularibus intra fines parochiae, sed etiam regularibus illorum Conventuum, qui vigore consti­ tutionis Innoccntii X, quae incipit: Ut in parvis, 1 iurisdictioni subiacent Ordinariorum; in his inquam non a Regularibus, sed a Parocho ad quem spectat, officium funeris supra cadavera explendum erit ». Si itaque ad Parochum spectet in eiusmodi Regularium Conventibus, qui ex constitu­ tione Ut in parvis subiacent Ordinarii iurisdictioni, funera exercere; multo magis ad eundem spectare esse dicendum funera exercere in Regularium templo, cuius regularis familia non amplius vitam ducat. E converso pro Regularibus est animadversum, iniquam suppressionis legem a laica potestate factam, hoc unum operari potuisse, ut Carmelitac, utpote dispersi, non amplius gauderent illis iuribus et privilegiis, quae eisdem competunt, cum in Conventibus degunt sub disciplina regulari. Ex hoc autem non sequi, illud templum ad Carmelitarum Ordinem non amplius pertinere, linmo non modo ad Carmcliticum Ordinem pertinere, sed in eo exerceri quoque ea iura et privilegia templo inhaerentia per Carmcliticum Rectorem cum duobus religiosis a Superiore Ordinis deputatum; quod si in eius­ modi adiunctis concurrat etiam loci Ordinarius, ex eo non aliud ostendi, quam quod templum illud non sit ampbus Superiori Ordinis exclusive subiectum sed etiam loci Ordinario. ’ Die :o fcbr. 1654 -Bull. Rom., tom. 6, III, p. 270, 271. S. C. Concilii 557 Eo magis, quod cum agatur de mutatione status ecclesiarum Regula­ rium circa onera, iura ct privilegia iis inhaerentia, intervenire semper debeat S. Sedis auctoritas, ceu praxis quoque significavit, ut in Tiburtina, Iuris tumulandi, ιη martii 1827.1 Cum autem circa mutationem status ecclesiae regularis in ecclesiam saecularem S. Sedes nullimode intervenis­ set, dicendum videri templum illud omnibus iuribus et privilegiis adhuc praeditum esse, quibus ante suppressionem pollebat. Cum itaque templum illud regulare esse non desierit, consequi id, quod S. Rota ponderavit in causa Romana, Iuris tumulandis, 7 maii 1792, § 10: > Centies definitum est Parochis aliisque saecularibus Presbyteris minime licere Regularium ecclesias ingredi cum cruce erecta, stola ct supcrpelliceo, ibique absolu­ tionem cadaverum explere, officium et Missam canere, atque exequias celebrare n. Item Barbosa, De offic. et potest. Paroch., p. 3, c. 26, n. 81, aliique communiter. Facta etiam hypothesi, templum, de quo agimus, saeculare evasisse, non illico sequi iure sepeliendi seu funerandi destitutum modo esse. Eiusmodi consequentiae carentia ex eo desumebatur, quod non constaret in themate templum illud hoc privilegio frui tantum intuitu regularis familiae: quin imo, quum iure funerandi passim gaudeant saeculares ecclesiae, hoc fune­ randi ius esse reale dicendum et ipsi templo inhaerens. De qua re Rota coram Merlino, decis. 547, n. 5: > per saecularizationem censentur mutita et sublati privilegia et iura concernentia regulari tatem ; in ceteris vero iura omnia tam activa, quam passiva, integra remanent ct illaesa ipsi ecclesiae, nisi expresse tollantur». Pariter S. C. C. in cit. Tiburtina, 17 martii 1827. Denique adducta est causa Pergulana, V] decembris 1824,-cuius facti species in haec perstringebatur: Saeculo xvm excunte, Congregatio Presbyterorum S. Philippi Nerii in aedibus S. Annae Pergulae fuit erecti et templum S. Petri eiusque aediculam custodiendam et regendam obti­ nuit: in his templis functiones omnes ecclesiasticas peragebat una cum funeribus super cadavera defunctorum, qui ibidem sepulcrum gentilitium habebant. Verum ob incipientis huius saeculi calamitates, eadem Congre­ gatione suppressa, aedes atque templa, auctoritate S. Sedis concessa fue­ runt Seminario erigendo et postmodum eorum custodia officiumque Rectoris Seminarii Presbytero Oratorii ab Episcopo Pergulano concredi­ tum est. Cum autem eadem templa intra limites paroecialis ecclesiae Cathedralis sita essent, controversiae ortae sunt inter Rectorem Seminarii et Parochum circa emolumenta ct officium funebre defunctorum ibidem tumulandorum. Quaestione ad S. C. Concilii deducta sub dubitandi for­ mulis : I. An ad Rectorem Seminarii spectent functiones non parochiales in ecclesiis eiusdem Seminarii celebrandae in casu ? II. An, ct quomodo Parochus, intra cuius paroeciae fines ecclesiae 1 Cf. N. 4009. 2 Thesaurus Resolutionurn, torn. 84, p. 373-380. Curia Romana Seminarii sunt sitae, ius habeat in functiones mortuarias suorum parochianorum, qui in illis tumulantur in casu ? III. An, et quae portio emolumentorum eidem parocho debeatur occa­ sione praefatae tumulationis parochianorum in casu ? IV. An, et quomodo parochus ius habeat in functiones rnortuarias non parochianorum tumulandorum in dictis Seminarii ecclesiis in casui Responsa prodierunt: Ad I. Affirmative. Ad II. Affirmative ad formam ecclesiarum exemptarum, nempe pro asso­ ciatione usque ad ianuam ecclesiae. Ad III. Affirmative pro quarta funeraria iuxta consuetudinem loci. Ad IV. Negative in omnibus. Ex his omnibus concludebatur, templum Carmelitarum. de quo agimus, iure sepeliendi et funerandi adhuc pollere, atque a parochi jurisdictione esse exemptum; ideoque praeter quartam funerum parochum nihil sibi vin­ dicare posse. His autem non obstare leges civiles, quae tumulationem in templis prohibeant post legem publici coemeterii: eiusmodi enim leges latas causa publicae sanitatis non immutare ecclesiastica ecclesiarum iura, quod pluries est definitum. Neque his obstare auctoritatem sive Auctorum sive S. Rotae sive Sacr. Congregationum, quae his contrariae videri possent. Animadversum est enim, eiusmodi auctoritates vel agere de templis iurisdictione parocciali minime exemptis, vel de iis quae iure sepeliendi seu funerandi non gaude­ rent. Ad Decreta quod attinet S. Congregationis SS. Rituum anni 1703, animadversum est, ea edita fuisse ad enodandas et compescendas contro­ versias, quae saepe saepius oriebantur Parochos inter et Confratemitates erectas in templis vel Oratoriis publicis, quae intra limites paroeciarum prostant: proindeque ea Decreta protendi non posse ad templa, quae a Parochorum iurisdictione, ut in themate, sint exempta, iure tumulandi pol­ leant, propriumque habeant Rectorem. His aliisque animadversis, proposita sunt resolvenda dubia: 1. An ecclesia Carmelitarum adhuc gaudeat iure sepeliendi seu funerandi, ita ut ad eius Rectorem spectet officium funebre peragere super cadaveribus defunctorum in eadem sepulcrum gentilitium habentium? 2. An, et quae emolumenta Parocho S. Mercurialis competant in casu? Die, etc. sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative, salvo iure Parochi domicilii defuncti pro quarta funerum iuxta consuetudinem loci. Ad 2. Negative in casu speciali de quo agitur. [Thesaurus Resolutionum, tom. 130, p. 657-669]. 4220. S. C. C., Syracusana, 24 febr. 1872. A gubernio Subalpino in Italia, prohibita cadaverum humatione in omnibus ecclesiis tam Cleri saecularis quam regularis, Syracusis a. 1870 quaestio orta est inter Capellanum monasterii monialium S. Luciac ό\ C. Concilii 559 ct Parochum localem circa ius associandi cadaver cuiusdam sanctimonia­ lis ad commune coemeterium. Controversiam composuit Vicarius Capitu­ laris decernens, ut pro ea vice Capellanus cadaver associaret. Verumtamen, ad huiusmodi quaestiones in posterum praecavendas, datis literis, a S. C. C. postulavit, ut dubium quod sequitur dirimeretur; ita autem illud proposuit: «Isthaec S. Congregatio Concilii sub die 24 ianuarii 1846 statuit,1 posse Regulares, cum stola et cruce Conventus et sine Parochi interventu, deferre ad coemeterium commune Regularis defuncti cadaver, quod lege civili obstante, nequit in Conventu sepeliri, modo id fiat absque solemni pompa, et defunctus recto tramite deferatur ad coemeterium. «Quaeritur itaque, an huiusmodi Decretum extendi etiam queat ad moniales Ordinariorum Dioeccsum jurisdictioni subiectas; ita ut ipsa­ rum cadavera possint absque Parochorum interventu ab ordinariis mo­ nasteriorum Cappellanis, efferri, moderato at funere, ad commune coeme­ terium ». r De more rescriptum est Vicario Capitulari, ut audiret Capellanum monialium ct Parochum localem in scriptis, nec non Procuratorem fisca­ lem, qui ceterorum monasteriorum et Parochorum partes ct iura defendit. Parochi per Vicarium Capitularem responderunt, se nullam posse adducere auctoritatem neque ius aliquod habere in monialium monasteria, utpote exclusive subiecta archiépiscopal! jurisdictioni; ideoque S. Congre­ gationis resolutionem expcctare. Capellanus monialium aliqua decreta et auctoritates in medium deduxit. Promotor autem fiscalis pro monialium monasteriis opinatus est. Ilis acceptis, prodiit decretum in Secretaria S. C. C. ponatur in folio, atque causae restrictus de more ex officio factus est, ut proponeretur Sacrae Congregationi, ex quo haec omnia desumpsimus. Ex officio pro Parochis est animadversum, comperti iuris esse ad Paro­ chum privative pertinere iurisdictioncm paroecialcm in omnes intra paroe­ ciae suae fines existences; haec autem paroecialia iura patefieri ex. gr. per delationem stolae, ceu tradit ct ostendit Monacell., tit. 10, formul. 18, n. 4 ct tit. 13, for. 1, n. 77, Pignatcll., consuit. 73, num. r, tom. 8, vel per crucis elationem, Pignatcll., ibid., η. no; cum autem haec duo signa ad Parochum tantum pertineant, cumque eadem ex Rituali Romano profe­ renda sint in cadaverum associatone, consequi Capellanos monialium extra monasteriorum septa ea deferre non posse, ne Parochi iura invadere videantur: ideoque associationem cadaveris monialium extra monasterii septa ad Parochos pertinere. Id ex analogia iuris funerandi confirmari; tum ex eo quod Regularibus vetitum sit funera per vias et plateas ducere irrequisito et absente Parocho, tum ex eo quod ipsis Regularium Superioribus prohibitum sit extra mona­ sterii septa iurisdictioncm paroecialem etiam in suos subditos exercere. Quare in delatione cadaverum ad Parochum pertinere designare viam, per Ctiria Romana 560 quam sit incedendum usque ad ianuain ecclesiae Regularium, ubi defunc­ tus sepeliendus sit, ceu tradit Ferraris, Bibliot. can., verbo Parochus, art. 3, n. 51. Praeterea, cum non liceat Parochis ingredi templa Regularium cum stola et cruce erecta, sed preces associationis terminare debeant ad templi ianuam ibique dare ultimum vale, uti eruitur ex quadam causa Insularum Canariae, die 31 iulii 16941 coram S. C. C. agitata; prohibitis hodie humationibus in propriis monialium templis, congruum videri, ut dato ultimo vale in ianuis templi eiusdem, Parocho cadaver tradatur, ut illud in commune coemeter'um transferre possit. Neque difficultatem facessere videri resolutionem II. S. 0. anni 1846: cum enim in ea agatur de singulari casu ct de Ordine Praedicatorum, plu­ rimis privilegiis ditato, ad similes casus trahi non posse. At vero Capellanus monialium affirmavit, resolutionem datam anno 1846 legem esse pro omnibus Religiosis communem vitam agentibus, in cuius rei confirmationem adduxit auctoritatem Scavini, qui, 1. 4, app. 8, haec scripsit: « Quando Regularis defunctus sepeliri nequit in conventu (obstante v. g. lege civili) possunt Regulares cadaver ad coemeterium com­ mune deferre cum stola et cruce Conventus absque interventu Parochi, modo sit absque solemni pompa et recto tramite deferatur ad coemete­ rium ». Hoc autem posito, eiusmodi legem referendam quoque esse ad moniales ex iuris regula, quod ubi eadem est ratio, ibi eadem esse debet iuris dispositio. Animadvertit praeterea, monasteria a jurisdictione Parochi, tam locali quam personali, exempta esse ct ad instar paroeciarum haberi; ideoque earumdem Capellanum ab Ordinario adprobatum tamquam Parochum n iure reputari, non secus ac Superior Regularis pro Religiosis viris; Ferra­ ris verbo Moniales, art. r, n. 61, ubi ex aliorum auctoritate tradit: « Con­ fessarius monialium, licet non vocetur Parochus, in re tamen est Parochus, cum ex officio curam habeat animarum aeque ac si esset Parochus res­ pective saecularium ». Habito itaque Capellano monialium tamquam Parocho, quemadmodum Parocho licet praetergredi fines propriae paroeciae, ceteris Parochis inconsultis, ut suorum paroecianorum cadavera ad commune coemeterium deferat, ita ex eadem ratione dicendum, idem posse Capella­ num monialium. Porro ex officio animadversum est, funebres functiones Parochorum proprias esse, ceu ex Clement. Dudum, de sepult. ct communiter auctores tradunt, ita ut in dubio pro Parochis sit respondendum, ut cum aliis scripsit Benedict. XIV, Instit. eccl., 105, § 3: habet enim Parochus intentionem in iure fundatam. Sed certi iuris quoque, esse, monialium Confcssarium intra monasterii septa tamquam Parochum aestimari, cum cx privilegio exemptionis monasterium ab omni iure paroeciali vacet. Sic ex. gr. Samuel, de sepult., tract, 1, conci. 2: Monialium monasteria gaudent privilegio exemptionis a iuribus Parochiae intra quam sunt aedificata, concesso 1 Cf. N. 2943· S. G. Concilii omnibus Regularibus utriusque sexus, quibus Confessarius proinde depu­ tari solet, qui tamquam Parochus omnia sacramenta et sepulturam admi­ nistrat ». Hinc esse, ut non a Parocho, sed ab ipsarum Confessario exequiae peragendae, ceu respondit S. Congregabo Episc. et Regul, in Tranen., die 30 maii 1856.1 Et ad associationem cadaverum monialium a Confessario faciendam usque ad locum sepulturae extra monasterium adductae sunt per extensum auctoritates Samuelis, qui loc. cit.,controv. 16,conclus.9,scripsit: Monialis, si ex speciali gratia papali sibi sepulturam extra monasterium eligat, cius Confessarius debet corpus eius associare usque ad sepulturam et illud humare et officium peragere super illud. Si alias extra loca regularia sui ordinis sepeliretur, aut in locis aliis, ubi ius funerandi habent, tunc ad horum locorum personas spectabit agere officia et sepulturam dare illi. Nam in huiusmodi casu monialium Confessarius ius haud amittit corpus associandi usque ad sepulturam: et si sepeliatur in loco ubi non adest ius funerandi penes illum ecclesiasticum, ad Confessarium spectabit funus peragere quoad omnia; alias non: sed ad instar se debet habere ceterorum Parochorum, qui funus associant et in ecclesiis regularibus nihil agunt, sed ad ipsos Regulares pertinet cetera funeralia peragere : nam Confessarius est proprius parochus huius monialis defunctae, et proinde ad eum spectat parochialia munera super eam peragere ··. Idem sentit Scarfantonius, torn. 3, addit. 48, n. 91 de femina agens ad vitam in monasterio collocata; « associanda est a Confessario monasterii eique debentur et quarta funeris et alia iura parochialia, ex hac unica ratione, quia talis mulier effecta est de ovibus Confessarii, et ab eo recepit sacramenta, dum viveret». Concinit Pelizar, de monialib., c. 10, n. 233; necnon et Capon, tom. 4, discept. 133, n. 73 et 74. Nullam autem difficultatem facere, quod in themate moniales subiiciantur jurisdictioni Ordinarii: per hoc enim allatas rationes non mutari; neque easdem rationes mutari per constituta publica et communia coeme­ teria, quae iura funerum non immutat; cum tantum materialis dormitionis locus sit mutatus causa publicae valetudinis ut centies est resolutum, ut in Ariminen., 14 maii 1825,2 Fdrolivien.,26 ianuarii 1833.3 Hisce aliis­ que deductis, propositum est resolvendum dubium: An, ct ad quem pertinet associatio cadaveris sanctimonialium in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative favore Confessarii, dummodo cadaver deferatur cum stola et cruce, sed absque pompa et recto tramite ad coemeterium. [Thesaurus Resolutionum, torn. 131, p. 151-161]. 1 Cf. N. 1975. ‘ Cf. N. 3994. ’ Cf. N. 4043. Ve/, vi 36 562 Curia Romana 4221. S. C. C., Ilcinen., 24 febr. 1872. Romanus et loscpha coniuges Martinocci domicilium habentes in paroe­ cia Collegiatae S. Quirici Ilcini Dioecesis, cum prole carerent, filiali affectu prosecuti sunt suant neptem puerulam. Eam domi receperunt, et quae puerili educationi necessaria sunt, suppeditarunt; sed septennis eis mortua est. Parochus S. Quirici, qui puerulae morienti adstitit, funus deinde egit, toto eiusdem oppidi Clero associante. Sed Parochus S. Mariae ad coelum Assumptae obstitit, contendens sibi ius esse funerandi, quod genitores defunctae puellae intra suae paroe­ ciae limites domicilium haberent. Respondit Parochus S. Quirici, puellam adoptatam fuisse a coniugibus Martinocci, suis paroccianis, ideoque in sua ecclesia sepeliendam esse. Parochus S. Mariae, huic rationi non acquiescens, controversiam detulit ad Vicarium Capitularem, qui eam dirimere recusans definiendam propo­ suit S. Congregationi Concilii, sic scribens: «Purifica Zamperini, nondum completo anno septimo aetatis suae, decessit in paroecia Collegiatae S. Qui­ rici, terrae huius Dioecesis, apud avos, qui alebant atque eam habebant sicuti propriam; dum vero parentes eius domicilium retinebant ct retinent in altera paroecia S. Mariae eiusdem terrae: Parochus S. Mariae existi­ mabat ius suum esse celebrare cxcquias atque associare corpus puellae usque ad sepulturam; obstitit Parochus Collegiatae asseverans avos prae­ dictos adoptavisse illam in filiam, et munera parochialia perfecit. Ast quando enunciatae adoptionis probationem quaesivi, fidem tantum re­ misit subscriptam, post mortem puellae ab avis, parentibus et testibus, in qua, nullo alio existente actu legali, animum factae adoptionis profite­ bantur. 1 Humillime igitur ab Eminentiis Vestris... quaero: i. An fides praedicta vim habeat comprobandi adoptionem; 2. An recte fecerit Parochus Collegiatae, vel contra ius Parochi S. Mariae, qui ideo aliquam partem cerae aut pecuniarum, sive potius omne percep­ tum praetendere possit ab illo ». Vicario Capitulari rescriptum est ut audiret utrumque Parochum in scriptis et transmitteret exemplum enunciatae fidei: quibus a Vicario Capitulari transmissis, Decretum in Secretaria S. C. prodiit ponatur in folio. Ex officio pro Parocho S. Quirici est animadversum cum Samuel, tract, prim, de sepult. elect., conci. 17, num. 24: « adoptivus si moriatur, vivente patre adoptante, in cius sepultura est tumulandus, cum decedat quo tempore adoptio durabat». Silvester, verb, sepult. et qu. 8, dist. 4: « filii adoptivi si moriantur vivente patre, sub cuius potestate erant, debent sepeliri in sepulchre eiusdem ». Porro in themate puellam mortuam esse vivo adhuc eius patre adoptante: ergo in cius sepulcro sepeliri debuisse. •S’. C. Concilii 03 Sane harum rerum fidem seu testimonium a Parocho S. Quirici exhi­ bitum haec continere: « Nos coniuges Romanus Martinocci et Josephs Zamperini, incolentes paroeciam Collegiatae S. Quirici Ilcini, declaramus anno 1867 accepisse et acceptasse in fil am adoptivam puellam Purificam eamque tamquam partem integralem nostrae familiae inscripsimus elencho Status civilis huius Communitatis... atque parati sumus haec iuramento firmare ». Neque dicendum eiusmodi adoptionem nullitate laborare ob legalium solemnitatum defectum. Nam in themate non agi nisi de adoptione imperfecta; ideoque satis esse ut interveniat consensus tum adoptantis tum patris filii adoptandi. Eo magis quod in themate non ageretur de effecti­ bus civilibus, sed de ecclesiastico iure tumulandi: ideoque solemnitates iure civili praescriptas pro facienda adoptione e quaestione praesenti exulare. Quare concludebatur iurc Parochum S. Quirici funera egisse. Contra pro Parocho S. Mariae est animadversum, exploratum esse ius quo statuitur, defunctos impuberes sepeliendos esse in sepulcro maio­ rum si habeant; quod si non habeant, sepeliendos in propria paroeciali ecclesia; cap. Licet, 4, dc scpult., in 6. Atqui cum sepulcrum maiorum septennis puella non haberet, sepeliendam fuisse in ecclesia S. Mariae, quae est paroecia parentum eiusdem. Neque difficultatem facere assertae adoptionis declarationem, cum haec declaratio non ostenderet factam fuisse legitimam adoptionem: licet enim imperfecta adoptio non exigat Principis auctoritatem, exigere tamen Decretum indicis competentis. Sane sic legitur in lege 1 Cod. de adoptio­ nibus: ali qui in aliena potestate sunt, iuxta ius civile nonnisi apud aim, apud quem plena legis actio est, adoptari possunt ». Immo in lege 4 Cod. eod. tit. statuitur: « Adoptio non tabulis, licet per tabellionem conficiendis, sed solemni iuris ordine apud praesident solet copulari . Quae omnia cum in themate desint, nullam dicendam esse adoptionem. Sed praeterea Parochus S. Mariae, adductis nonnullis rationibus, ob quas tamquam suspectam dicebat declarationem adoptionis post mortem puellae expiscatam, ani­ madvertit alios datos esse similes casus in eodem oppido et in ipsa sua pa­ roecia, quin inde censeretur facta vera et legitima adoptio; atque ius sepul­ turae non fuisse mutatum. Neque difficultatem facere, quod parochus S. Quirici adstiterit morienti puellae; cum non ex hoc indicetur ius funerandi, de qua re sic inter ceteros scripsit Scarfant., torn. 2, additio 48, n. 1: « Centies definitum est, iuris assistendam quam habent Parochi in funeribus decedentium intra limites parochiae non competere ratione loci materialis aut mansitatonis, vel obitus accidentalis in cadein parochia, etiam cum administrationc Sacra­ mentorum in extremo vitae, sed ratione spiritualis officii, quod Parochus gerit erga suum parochianum dum vivit, praebendo spiritualia, ideoque competit tantummodo proprio Parocho personae defuncte. Text, in c. r, desepidt., c. 2 cod., in 6, in Clement., Dudum, § Verum cod. tit.». Quare concludebatur, nonnisi Parocho S. Mariae ius funerandi in themate compe­ tere. Proponitur itaque dubium: Ait, et ad quem pertinet ius funerandi in casu? 564 Curta Romana Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et coadiwvcntur probationes, exhi­ bito etiam documento status paroeciarum et civilis, idque notificetur Episcopo.' [Thesaurus Resolutionum, torn. 131, p. 162-167]. 4222. S. C. C., Petrocoricen., 14 dec. 1872. Episcopus Petrocoriccnsis supplici oblato libello Romano Pontifici, haec, quae sequuntur, exposuit: « Cum ex Concilio Tridentino. Sess. 23, cap. i, de ref. et plurium SS. Pontificum constitutionibus teneantur Parochi curam animarum gerentes Missam applicare pro populo diebus Dominicis aliisque diebus ab Urbano VIII et Clemente XI designatis, et plures exortae sint difficultates circa huiusmodi applicationem et exten­ sionem; ad ipsas solvendas infrascriptorum dubiorum solutionem a S. V. efflagitat humillime Episcopus Petrocoricensis ». Eiusmodi dubia inter supplices libellos seu, ut modo dicimus, per summaria precum, proposita fuerunt S. Congregationi die 27 iunii 1871, sed cum res requireret aliquam investigationem, responsum prodiit, pona­ tur in folio, atque iuxta mandatum, res accuratius est investigata. Animadversum itaque ex officio est in folio seu in cause restrictu, totam quaestionem reduci posse ad inquirendum, utrum obligatio Parocho­ rum applicandi Missam pro populo sit nec ne personalis simul et localis; ex solutione autem huius quaestionis ceteras pendere videri. Si verba Tri­ dentini, Sess. 23, cap. 1, de ref., mature perpendantur, facile in eam iveris sententiam, ut obligationem parochorum applicandi Missam pro populo Dominicis aliisque festis diebus, personalem reputaveris. Cui consonant, quae Benedictus XIV in const. Cum semper oblatas, dic 19 augusti 1744 edixit, dum ait: eos quibus animarum cura demandata est, non modo sacri­ ficium Missae celebrare, sed illius etiam fructum medium pro populo sibi com­ misso applicare debere;2 et Pius IX in encyclica epistola, Amantissimi, die 3 maii 1858 decernens: Parochos aliosque omnes animarum curam actu gerentis sacrosanctum Missae sacrificium pro populo sibi commisso celebrare et appli­ care debere.3 Cum itaque hoc officium dicatur proprium eorum, quibus cura animarum demandata sit, eamque actu gerant, officium personale est dicendum. Hinc omnes Canonistae ct Theologi, loquentes speciatim dc obligatione applicandi Missam pro populo, obligationem personalem esse dixerunt: eo videlicet sensu ut excepto casu legitimi impedimenti Parochus per se teneatur Missam pro populo celebrare. Haec autem concors Canonistarum ct Theologorum doctrina mirifice congruere videtur cum praxi huius S. Ordinis. 1 Cf. N. 4223. ’ Cf. N. 345- ’ Cf. N. 524. 0’. C. Concilii 565 Ex quibus ergo constat obligationem applicandi Missam pro populo esse personalem, ita tamen, ut, interveniente canonica causa, qua ille, qui curam actu gerit animarum, applicare perse non possit, debeat eam appli­ care per alium. Nonnulla inde adducta sunt exempla, in quibus canonicam causam existera a S. C. C. est iudicatum. Videlicet in citata constitutione: Cum semper oblatas, iam Pontifex declaravit: quod si paroecia adnexa sit Prae­ bendae canonical!, Parochus Missam conventualem celebraret et applica­ ret; paroecialem vero Missam alteri suo sumptu celebrandam mandaret. Consideratum autem est, Parochum residentiae lege obstringi ad paroecialia obeunda munera, hinc esse, ut Parochus Missam pro populo celebrare teneatur in propria parocciali ecclesia. Sic exempli gratia Barbosa in summa apost. decis., collect. 478, n. 28, haec tradit: « Missam in propria ecclesia ct non in alia celebrare debet Parochus, quacumque consuetudine contraria non obstante, Lucan., 15 septembris 1629 ». Quod erui quoque posse videtur ex verbis modo allegatae const. Benedicti XIV, § 8. Bouix in opere de Parocho, part. V, cap. 6, propos. 8, haec habet: Missam pro populo celebrare debet Parochus in parochiali ecclesia. Sane si parochus, cum legitime absit, teneatur alium substituere ut celebret et applicet Missam diebus festis, illud sequi videtur, ut eam applicare non possit pro populo suo in loco ubi degat, secus satis esset si curaret Missam celebrandam quin applicaretur. Nonnulla inde sunt adducta quae attenuarent utramque obligationem. Animadversum enim est, non deesse qui putent, obligationem Parochorum celebrandi personaliter Missam pro populo, non adeo gravem esse, ut ex levi causa non possint id oneris in alios reiicere, quotidiana fere praxi adstipulante; Cavalerius, torn.3, op. liturg.,c.8,ad decis.n.3. Nec aliquid absurdi hoc secumferre, cum ratio applicandi Missam pro populo non alia esse videatur, quam ut fructus medius pro populo applicetur, eidemque populo commodum porrigatur audiendi sacrum in propria paroecia: duo autem haec pari modo obtineri, quamvis alius Presbyter celebret. Quod si nimis urgeatur obligatio personalis, illud sequi videretur, ut, impedito Parocho, obligatio cessaret, cum obligatio mere personabs personam non egrediatur. Quod si nimis urgeatur obligatio localis, idest celebrandi per se in parochiali ecclesia, Parochus legitime absens, videretur ab obligatione solutus substituendi alium, qui Missam celebraret in parocciali ecclesia. Cum itaque alterutrum admitti non possit, non incongruum videri, posse Parochum etiam cx levi causa alium substituere, qui Missam pro populo celebret in parocciali ecclesia. Eo magis, quod, cum ex universali consuetu­ dine non amplius parocciani teneantur Missam audire in paroeciali ecclesia, satis consultum videatur utrique dictae obligationi si Parochus absens celebret pro populo suo, ubi degat; fructus enim Sacrificii idem est, quo­ cumque in loco celebretur: alius autem Missam celebret in paroeciali eccle­ sia ad populi commoditatem. Et ad obligationem quod attinet celebrandi in paroeciali ecclesia et non in alia, est animadversum, non multum valere auctoritates adductas. Nam- 566 5. C. Concilii Curia Romana que Barbosa, aliique ex huius auctoritate, innituntur causae Lucanae, 15 septembris 1629, quae in Regestis S. C. C., Lib. 14, Decret., p. 169 sic reperitur: Sacra, etc. censuit Episcopum iuxta facilitatem reservatam adsignart debere unicuique parochiae portionem iuxta ratam seu statum prunum ciiuncumque, sil. de 20 et quinque respective; onus vero iniunctum Parocho Tempagnani se conferendi ad ecclesiam parochialem Antiacoli, ibique celebrandi abrogandam esse. Ex hac itaque resolutione, quamquam facti speciem in praesens non habeamus, facile apparet, non posse argui strictam obli­ gationem celebrandi in ecclesia paroeciali et non in alia, ut arguit Barbosa, eiusque exscriptores: agebatur enim de onere iniuncto, id est de lege fortasse ex pacto statuta, qua unus Parochus, relicta propria ecclesia, coge­ batur sese conferre in aliam paroecialem ecclesiam ibique diebus Dominicis celebrare: quod quisque videt quam s't abnorme. Idem est dicendum de alia resolutione in Fanen. Rectoris Urceani, die 17 novembres 1629, Lib. 14, Decret., p. 172510 hac enim causa responsum fuit: Sacra, etc. censuit, consuetudinem supradictam, secundum ea quae proponuntur, non esse admit­ tendam, sed diebus festivis celebrandun in propria parochia. In hac quoque causa agebatur de consuetudine alibi celebrandi diebus festis, quam con­ suetudinem nemo non reprobabit. His ahisque animadversis, proposita sunt resolvenda dubia: 1. An Parochus die festo a sua paroecia absens satisfaciat suae obliga­ tioni Missam celebrando pro populo in loco ubi degit, seu potius teneatur substituere alium, qui Missam pro populo dicat in propria ecclesia? Et quatenus negative ad secundam partem : 2. An teneatur Missam applicare pro populo in loco ubi degit, seu potius ad parochiam rediens teneatur applicare in propria ecclesia? 3. An Parochus inorhi causa legitime impeditus ne Missam celebret, tenea­ tur post recuperatam sanitatem tot Missas applicare pro populo, quot durante morbo omisit, sive in casu, quo nec per se nec per altum, celebrare poterat sine gravi incommodo sive in casu quo poterat per altum, sed ex aliquo vano timore vel negligentia non curavit vel non obtinuit, ut alius pro se celebraret? Dte, etc. Sacra, etc. ad 1.2. et 3. respondit : Parochum die festo a sua paroe­ cia legitime absentem satisfacere suae obligationi Missam applicando pro populo suo, in loco ubi degit, dummodo ad necessariam populi commoditatem alius Sacerdos in ecclesia parochiali celebret et verbum Dei explicet. 1 aiochiim vero utcumque legitime impeditum ne Missam celebret, teneri eam die festo per alium celebrari et applicari facere pro popolo in ecclesia parochiali: quod si ita factum non fuerit, quamprimum poterit, Missam pro populo applicare deberet. [Thesaurus Resolutionum, torn. 131» p- 557-56SJ. 567 4223. S. C. C., Ilcinen., 25 ian. 1873. Dilata fuit resolutio huius causae die 24 februarii 1872.1 Postquam igitur Episcopus statum paroeciarum et civilem ad S. C. transmiserat, reproposita causa: Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative favore Parochi S. Mariae ad coelum Assumptae. j? iFlj [Thesaurus Resolutionum, torn. 132, p. 215-222]. 4224. S. C. C., Annecien., 22 mart. 1873. Sacerdos Michael Gazel Anneciensis Dioeceseos animarum regimini a viginti et amplius annis ceu Vicarius addictus, anno 1861 parochiae eiusdem Dioeceseos oppidi vulgo Cernex praepositus fuit. A erum paucos post annos Rmo Episcopo visum est illum ab hac ad aliam parochiam transferre,et revera ineunte anno 1869 illum transtulit ad paroeciam Pitemes. At Parocho enixe obsecrante iniuncta translatio suum haud sortita fuit effectum. Diu tamen in huiusmodi consilio Episcopus haud perdurant, quandoquidem in episcopali concilio diei 15 novembris anni 1870 iterum statuta est eius translatio ad parochiam Brcnthomme, alio suffecto Parocho parochiae Cernex. Verum huiusmodi mandatum exequi renuit Parochus. Duo enim ct amplius menses iam effluxerant a remotione, et nondum e domo parochiali migrabat. Qua de re factum est, ut novus Parochus ei denegaret necessaria ad Missae sacrificium litandum in ecclesia parochiali Cernex. Hoc modo tractatus Gazel abiit et S. II. Congregationem supplici libello adivit, ut ad parochiam Cernex reintegraretur una cum reditibus ct emolumentis usque ad praesentem diem non persolutis. Interrogatus Episcopus prius vix nonnulla innuit, quae ad causae defi­ nitionem opportuna sunt, postea vero uberiorem informationem dedit. Ex actis constat Sacerdotem Gazel unum esse ex Rectoribus parochia­ rum, qui vulgo Desservants nuncupatur, eo quod Cernex nunquam fuit sedes de justice de paix vel canton, eiusque Rectores seu Vicarii ad nutum Episcopi amovibiles considerabantur. Hisce itaque ita se habentibus que­ rimoniae Gazel iuri haud conformes esse oppido liquet. Verum si urgeret Gazel ad cius translationem nihilominus rationabilem causam requiri, respondit Episcopus: ipsum ingenio esse turbulento, rectum sensum, prudentiam et intelligentiam in agendo in eo saepissime deficere, illum verbis et telis multum aliis nocere ita ut cum iis diu pacem habere non possit. 1 1 Cf. X. 422!. 568 Curia Romana Contra nullam in themate causam interfuisse tuetur Orator, quando­ quidem tum Syndici (le Maire), tum plurium patrum-familias, tum con­ silii parochialis membrorum oppidi Cernex testimoniis integrae vitae, zeli, concordiae et solertis parochi laudibus commendatur. Quibus positis erit EE. VV. prudentiae, religionis atque iustitiae decer­ nere, quonam responso dimittendae sint Oratoris preces. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Scribatur Episcopo ad mentem: mens est Oratorem non futiles exceptiones opposuisse; matrem habere octuogenario maio­ rem et infirmam: ideoque ei permittendum esse, ut Missam celebret in loco ubi degit, et de congrua ecclesia parochiali quontocius providendum. (Liber 216 Decretorum, p. 923-927]. 4225. S. C. C., decr. 30 apr. 1873. ‘ Inter damna gravissima nec unquam satis lugenda, quibus iamdiu catholicum Ilispaniarum Regnum angitur, et miserandum in modum affligitur nedum in rebus civilibus, sed etiam in negotiis ecclesiasticis studio et malitia filiorum huius saeculi, illud ultimum haud tenet locum, quod superiori anno incepit, et nuperrime maximo omnium bonorum dolore consummatum est. Porro vix anno praeterito per publicas ephemerides rumor incessit, alterum ex istis Canonicis idest Petrum Llorente fuisse a laica potestate nominatum ad Metropolitanam Ecclesiam S. lacobi de Cuba, atque insuper ex publica fama, facto comprobata, erat timendum, ne talis vir, iis animi dotibus ad Episcopale munus rite recteque obeundum minime praeditus, regia nominatione ad suam explendam ambitionem abuteretur, illico SSmus D. N. Pius PP. IX ex commissi sibi coelitus pastoralis officii debito reme­ dium aliquod adhibendum indicavit. Quamobrem iussu tanti Pontificis die 13 augusti 1872 per Emum D. Card. Antonelli suum a Secretis Status datae fuerunt Literae D. losepho Orbera ab isto Capitulo canonice in Vica­ rium Capitularcm post obitum postremi Archiepiscopi electo ac suo munere laudabiliter fungenti, quae eumdem hortabantur, ut si vera essent ea, quae narrabantur, omni cura studeret, ne nominatus sub quovis titulo, colore, et arte sese immisceret in gubernio et administratione Archiepiscopalis Ecclesiae Cubensis. Attamen quod olim Gregorius XVI sa. me. de Gubernio Hispanico in sua Allocutione die i martii 1841 2 merito gravissimis verbis quere­ batur de pluribus excessibus et usurpationibus a laica potestate perpetratis circa Vicarios Capitulares a demandata sibi procuratione suarum Eccle­ siarum saepius prohibitos, nec non circa Canonicos vacantium Ecclesiarum temere inductos, aut etiam aperta vi adactos, ut munus Vicarii Capitularis 1 Capitulo ct Canonicis Sancti > Cf. N. 496. lacobi dc Cuba in Regno Hispanico. S. C. Concilii viro a Gubernio in Episcopum nominato deferrent contra sanctiones Con­ cilii Lugdunensis secundi (cap. Avaritiae, 5. de electione, in 6), aliis subinde Constitutionibus, et notissimis Pii VII Literis 5 novembris 1810 ad Card. Maury, 2 decembris 1810 ad Averardum Corboli Ecclesiae Florentinae Vicarium Capitularem, et 18 decembris 1810 ad Paulum d’Atros Vicarium Capitularcm Ecclesiae Parisiensis confirmatas, idipsum hodiernis quoque diebus lugendum et graviter improbandum conspicitur. Etenim Vicarius Capitularis animo prospiciens periculum calamitatum, quae tum Capitulo tum universae Dioecesi imminebant, quamdam doctam Pastoralem paraverat, eamque manuscriptam prius Capitulo misit, postea Vicariis Foraneis patefecerat ad evitandum schisma, quod certe timendum foret, si nominatus ad vacantem Archicpiscopalem Ecclesiam, eius guber­ nium ad administrationem assumeret, antequam a Romano Pontifice in Consistorio fieret provisio, et provisus Apostolicas Bullas obtineret, casque Capitulo authentica forma exaratas exhiberet. Cumque Vicarius eamdem Pastoralem typis mandare coepisset, Ministri illam Gubernium adversus iudicantes, evulgari prohibuere, opus inceptum perfici impedierunt, eiusque auctorem in iuridicum Senatum detulerunt, ut processum in eumdem Vica­ rium instrueret, ac sententiam ferret. Dum haec agebantur, Can. Llorente in Insulam Cubae rediit, et alter ex Ministris regiam Cedulam ad Capitulum misit instanter petens, ut regi­ men Dioecesis advocaret, ac in eumdem Llorente transferret, donec interim cius favore expedirentur Bullae Apostolicae. At Canonici ad unum omnes in Comitiis coactis die 11 octobris 1872 responsum dederunt, sibi omnino impossibile esse adhaerere huic petitioni propterea quod suo tempore in electum Vicarium Capitularem iura omnia translata fuerunt ad tramites sacrorum canonum. Petiit insuper idem regius Minister, ut Vicarius Capi­ tularis supra memoratam Pastoralem ad Capitulum missam, et encyclicas Literas ad Vicarios Foraneos datas ad se advocaret, et Gubernio civili traderet, cui petitioni Vicarius Capitularis Litteris diei 8 decembris 1872 libenter annuit, gaudens potius eadem documenta esse sub potestate Guber­ nii. Die autem S ianuarii huius anni citatus ad comparendum coram Tribu­ nali Iustitiae noluit se sistere, allegans incompetentiam Tribunalis laici ob suum characterem Sacerdotalem, ac propter suam qualitatem Vicarii Capitularis, qua praeditus est a dic suae canonicae electionis. Quare idem Tribunal Vicarium Capitularcm suspendendum censuit, ct Gubernator civilis die 31 praedicti ianuarii ei notificavit statutam contra ipsum poenam suspensionis a iuribus et facultatibus hactenus exercitis, idque ob praefa­ tam Pastoralem Capitulo comunicatam, et Literas circulares ad Clerum Insu­ lae transmissas, contra quam suspensionis poenam Vicarius Capitularis contestando denunciavit ea mente ut opportuno tempore dispositiones canonicae suum sortiantur effectum. Interea Decanus Capituli habito nuncio huius suspensionis tum a regio Ministro,tum a Vicario Capitulari die 1 februarii huius anni extraordinaria Comitia convocavit, et Canonicorum votis post acrem disputationem in duas aequales partes scissis, Decanus contra consuetudinem duplex suffra- 570 Curia Romana ^· M ■, I■■ Htl 1 .·, Lfls 1Ηβ l«| HB Mw QK *■.·■ *' bM • kl MB MB ·■ 3B HB I I| [1™ ΓI [1B 11B »u ; iEJ . r’ [|B ’ .. j [IM ||IJ [|B 'li' |B · · —- ·· — ■ —— — — w — ■ ———— ■ -^“ » ■■ — ■» gium dedit, quo factum est, ut idem Decanus huiusmodi pluralitate innixus potuerit evulgare, quod Capitulum sibi assumpserit jurisdictionem ct regimen Dioecesis, simulque Vicario indixit, ut signa, quibus, Sede vacante, Literae muniuntur, Capituli Secretario traderet. Pluribus ex capitibus hanc capitularem resolutionem impugnandam adnisus est Vicarius Capitularis, ac eam praesertim ob causam, quam Capitulates unanimiter confessi sunt in Comitiis habitis die u octobris 1872, ac sibi deesse potestatem cedendi nominato Llorente, cum iura omnia in Vicarium Capitularem canonice electum translata fuerint ad formam sacrorum canonum, ac nulla subsit causa eum invitum nunc ab officio removendi, et si qua forte adesset, ea indicanda ct approbanda foret non a Capitulo sed ab Apostolica Sede iuxta responsa Sacrarum Congregationum. Post hanc gravissimam Vicarii Capitularis obtestationem et declarationem siluit Capitulum, vel saltem non constat ullam dedisse responsionem. Nec mirum, nam post supra memoratam extraordinariam sessionem, qua decretum est spolium legitimi Vicarii Capitularis, Decanus Emmanuel Miura, et alii eidem adhaerentes regimen vacantis Ecclesiae in famosum Petrum Llorente transtulenmt, qui saeculari potestate fretus dic 3 februarii possessionem apprehendere non erubuit, et ecclesiasticam iurisdictionem statim nefario ausu exercere incepit, Secretariam Vicariatus, reliquasque ecclesiastici gubernii officinas vi civica et coactione occupavit, nominationes ad Beneficia curata fecit, Parochos sibi adversos amovit, ipsum Vicarium Capitularem expoliatum obstringere tentavit ad rationem ei reddendam de iis omnibus quae in munere Vicarii exercendo fecerat, eumque hoc recusantem in sua domo ad modum carccris detinuit, auxilio ad hunc finem a saeculari potestate implorato. Hisce non obstantibus suum esse duxit Vicarius per encyclicas Lite· ras dc completa invasione ct usurpatione certiores reddere Vicarios Forancos, aliosque quorum intéresse poterat. In hoc infando ac detestabili rerum statu, quo Clerus ct populus catholicus in Cubensi Metropolitana Ecclesia misere versatur, SSfhus Dominus Noster Pius divina providentia Papa IX pro ea, qua divinitus pollet in universam Ecclesiam suprema potestate, gravissima considerans mala ex tristi huiusmodi factorum enarratione scatentia, ac prae sua omnium Ecclesiarum sollicitudine cupiens quo citius fieri potest, efficax adhiberi remedium, quo boni subleventur, ct mali corripiantur, ac illuminentur, iussit ut ab hac S. Congregatione Concilii iuxta metem a Sanctitate Sua eidem panditam opportunum Cf. Bcncd. XIV, Instit. Eccles., 56; De Synod. Dioeces., lib. 5, cap. 8, sq.; De Sacrif. Miti., lib. 3, cap. 21, sq. 1 Cf. N. 566. — Cf. etiam N. 567. f Vol. VI 37 57« Curia Romana pellani vocantur, parochial; tamen iurisdictione praediti sunt;ad altcramspectare eos, qui Expositorum et Bcneficiatorum nomine venientes ex propriae praebendae fundatione nonnullas parochiales functiones obire tenentur, quin tamen ordinaria potiantur iurisdictione. Addidit insuper, hisce tem­ poribus praebendarum reditus in ea Dioecesi adeo imminutos esse, ut isti animarum curatores, et careant quo honeste vivant, et insuper alieno aere gravati persaepe decedant. Retulit tandem, istorum nonnullos nedum missa pro populo, sed tot aliis missis beneficio adnexis gravari, quot celebrandis integer annus minime sufficiat. Has ob causas opus fuit ut cogitaretur de summa quadam pecuniae constituenda, quae congrua esset ad vitam sustentandam: quam non mino­ rem assignandam esse quingentorum Florenorum putabat Antistes, atque ut hunc finem facilius consequi valeret, expostulabat facultatem reducendi praefata Missarum onera, usque ad summam scutatorum biscentum. I luic Episcopi petitioni Pontifex Maximus per S. Concilii Congreg. rescri­ bendum mandavit pro facultate reducendi Missas usque dum animarum curatoribus, aliisque in precibus nominatis adsignata maneant scutata cen­ tum et octoginta monetae romanae, ita tamen, ut reductio non excedat medietatem numeri in fundatione praestituti, arbitrio et conscientia Epi­ scopi ad quinquennium, et dummodo concessiones faciendae quinquennii terminum non excedant ». lamvero, ut retulit Vicarius Generalis praefatae Dioecesis literis die 24 aprilis labentis anni datis, ex huiusmodi rescripto dubitatio suborta est an in hac summa scutatorum 180 statuenda, debeant etiam includi eleemo­ synae Missarum adventitiarum, et praestationes stolae, aliaeve oblationis gratuitae pro certis precationibus pro defunctis publice in Ecclesia faciendis vel non. Acceptis precibus illico editum fuit a Secretaria S. Congregationi * rescriptum: Ponatur in folio, et causa proposita fuit sub dubitandi fonnula in calce exscripta. Neminem latet et saepissime penes S. O. declaratum fuit, summam scutatorum centum, Parochis a iure statutam 1 pro congrua vitae susten­ tatione non taxative sed demonstrative tantum accipiendam esse, ita ut ipius taxatio prudenti iudicis arbitrio committi debeat, ut eam in tanta quan­ titate constitunt, quae sit sufficiens ad commodam et honestam personae sustentationem, habita ratione loci, onerum, qualitatis personae, consuetu­ dinis regionis ct similium. Hinc parochialis praebendae tenuitati, ubi aliter suppetiae ferri nequeant, consulere oportet, aut perpetua unione Beneficiorum Cone. Trid., Sess. 21, cap. 5, Sess. 24, cap. 13, de ref., aut applicatione piorum legatorum, vel etiam Missarum reductione. At vero utrum in Parochorum congrua praefinienda ratio haberi debeat etiam emolumentorum, quae incerta dicuntur, quaestio est inter iuris interpretes, qui hanc agitant quaestionem, quando de congrua Vicariis perpetuis adsignanda edisserunt ex dispositione const. S. Pii V, cuius initium Ad exequendum, 2 in qua perlegitur Ita se (Episcopum) continere ct arbitrari de1 Cone. Trid., Seu. XXIV, de ref., c. 13. ‘ Dic r nov. 1567. — Bull. Rom., tom. 4, II, p. 401, 402. S. C. Concilii I I I I I I I I 579 bere ut non maior centum, nec nrnor quinquaginta scutatorum annuorum summa, computatis etiam omnibus incertis emolumentis, ct aliis obven­ tionibus communiter percipi solitis, eis (vicariis perpetuis) adsignentur . Quaenam vero sint ista incerta emolumenta, et obventiones communiter percipi solitae, inquirunt DD. et in diversam abeunt sententiam. Nonnulli enim incerta distinguunt inter mere eventualia, quae scilicet pendent cx mera populi devotione, ct inter incerta aliqualiter certa, quae ex administratione sacramentorum, et a funeribus derivant, atque haec in congruam imputanda esse censent, minime vero illa. Alii vero c contrario evincere contendunt congruam solis reditibus et fructibus certis constare debere, non vero emolumentis et proventibus incertis. Inter emolumenta autem et proventus incertos reponunt fructus stolae idest obventiones, quae ex administratione Baptismi, Viatici, Extre­ mae Unctionis, Benedictione nuptiarum, purificatione mulierum, funera­ libus etc. percipiuntur casque in congruam imputandas non esse autu­ mant. Praeter Canonistas vero Rotae tribunal saepe quoad hanc materiam iudicium protulit, ct praemissa distinctione inter incerta quae habent aliquam certitudinem, ut sunt decimae frumenti, vini, olei aliique fructus, qui incerti sunt tantummodo ratione summae et quantitatis; atque inter emolumenta, quae omnino incerta sunt, ut reditus funeralium, oblationum nuptiarum, eleemosynarum altaris et similium; prima in congruam imputanda esse decrevit, non vero secunda. Quid autem in hac iudiciorum varietate S. Concilii Congregatio sen­ serit, fortasse deduci potest ab Isernien. Picariae, 20 aprilis 1697, Lib. 47, Decr., p. 151 ct 547 ubi tertio loco proposito dubio: An eidem I 'icario perpetuo assignanda esset congrua et quid in ea imputandum — responsum fuit — Assi­ gnandam esse congruam, arbitrio Episcopi, dummodo non excedat summam du­ catorum sexaginta, computatis in ea fructibus praebendae et aliis ad formam Bullae Reati Pit l \ lamvero pro exeeutione praedictae resolutionis lata fuit ab Episcopo sententia infrascripti tenoris: < Declaramus supradicto Vicario perpetuo assignandam esse congruam in summa ducatorum sexaginta. . computatis tamen in eadem congrua fructibus praebendae omnibus, etiam incertis emolumentis ct aliis obventionibus communiter percipi solitis. Declarantes etiam in congrua praedicta non esse computanda distributiones quotidianas, quae dantur ratione servitii personalis praestiti ob interessentiam choro, caeterisque functionibus, oblationes, can­ delas, eleemosynas, aliaque emolumenta parochialia solita dari pro funeribus, pro benedictione cadaverum in suis domibus, pro officio absolutionis super defunctis... pro benedictionibus domorum in diebus Paschatis, pro sponsalitiis, pro Baptismis et similibus tamquam non comprehensa in Bulla Beati Pii V ». Appellatione a Capitulo intcriecta, quia se gravatum putabat praeser­ tim ex non facta computatione distributionum, dubium ita concinnatum fuit: An in congruam Canonici Curati imputari dtbeant distributiones quotidianai, quae dantur ratione servitii personalis et interessentiae Choro, necnon Curia Romana 5 So caetera emolumenta parochialia expressa in sententia Episcopi — responsum prodiit — Affirmative quoad primam partem, negative quoad secundam. Hisce praehabitis, ad propositam controversiam propius accedimus, in qua, secundum ea quae Vicarius Generalis exposuit, duplex incertorum genus distinguendum esse putabatur, unum illorum, quae mere eventualia sunt et nulla gaudent certitudine, uti missae adventitiae, quae ne accensentur quidem inter emolumenta parochialia, nec non oblationes, quae a fidelibus sponte exhibentur pro aliquibus precationibus publice in ecclesia ad fidelium animas suffragandas peragendis; alterum illorum, quae emolu­ menta stolae respiciunt. lamvero primum genus incertorum in congruam imputari non posse communissima Doctorum sententa tenet. Controversia igitur ad secundum genus tantummodo arctanda est iuxta ea, quae superius exposita reperiuntur, et circa quam varium ferri potest iudicium prout unam vel alteram iuris interpretum doctrinam amplecti libeat. Caeterum animadversum fuit in themate, cum de Missarum reductione obtinenda ageretur, prudenti EE. PP. arbitrio relinquendum, utrum oppor­ tunius foret in Parochorum congruum stolae fructus imputare. Etenim per rescriptum Pontificis Missae reducuntur usque dum animarum curato­ ribus Dioecesis salva maneant scutata centum et octoginta monetae romanae; ideoque si ab ista pecuniae quantitate emolumenta stolae deducantur, manifestum erit maiorem Missarum numerum remittendum esse. Revera qui scutata centum et octoginta, computatis istis emolumentis pro congrua haberet, iam Missarum reductione non indigeret. At si emolumenta ista a congrua subtrahantur, summa illa iam amplius non superesset, ideoque ad reductionem necessario deveniendum esset. Quare pronum est inferre a computandis vel non computandis stolae incertis, maiori Missarum redu­ cendarum numero locum fieri; cum autem reductio, utpote in iure odiosa, strictiorem interpretationem inducat, hinc ratio habenda videretur et stolae incertorum in congruae computatione. Verum ex alia parte animadverti potest sententiam, quae ista emolumenta a congrua deducit, communiorem esse, et temporum necessitati melius respondere. Etenim cum vitae susten­ tatio difficilior evaserit ob annonae caritatem, ea potius sententia seligenda est, quae Parochis favet quam quae ipsis adversatur. Hisce expositis propositum fuit resolvendum dubium: An, et quae emolumenta imputanda sint in congruam in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In casu de quo agitur emolumenta in con­ gruam non esse imputanda. [Thesaurus Resolutionum, torn. 133, p. 498-505J. . 4230. S. C. C., Aionacen., 22 aug. 1874. Bis iam dilata fuit resolutio huius causae, nimirum diebus 28 februarii et 28 martii proximi. 1 Quare eadem modo iterum resolvenda proponitur. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Attento quod eleemosynae Missarum, de » Cf. N. 4226. S. C. Concilii 581 quibus in precibus, pro parte locum teneant congruae parochialis, licitum esse parocho, si per se satisfacere non possit, Missas alteri Sacerdoti committere attributa eleemosyna ordinaria loci, sive pro Missis lectis sive cantatis. [Liber 217 Decretorum, p. 1327J. 4231. S. C. C., Leopolien., 27 febr. 1875. Cum anno 1870 Sacerdos Ludovicus Skowronski Parochus lacobeny iter faceret super currum, ob repentinam et fortuitam pulveris tormentarii explosionem sinistram amisit manum; eo quod illa explosione adeo con­ fracta fuerat, ut ad eius amputationem devenire oportuerit. Ex quo factum est ut Sacerdos irregularis evaderet; sed dispensationem a S. Sede expo­ scens illam obtinuit. Attamen Archiepiscopus, eiusmodi arrepta occasione, cum paterne monuit, ut parochial·' muneri nuncium mitteret; quod facere renuit Sacerdos, paterna consilia haud sequutus. Interea accidit, ut vertente mense februario anni 1871 apud Curiam Archiepiscopalem plures expositae fuerint querelae quoad eius vitae turpi­ tudinem. Quibus evenit ut processus institueretur, a quo emergere asseruit Archiepiscopus 1. Quod ipse per impias susurrationes identidem suggestas pacificam duorum coniugum cohabitationem subsertere attentaverit, eum ad finem ut mulierum procliviorem redderet ad turpe cum ipso commercium ineun­ dum. 2. Quod mulierem aliam iteratis vicibus ad adulterium aim ipso commit­ tendum pellexerit, promittendo ipsi retributionis instar applanationcm difficul­ tatum, quae matrimonio fratris dictae mulieris obstare videbantur. 3. Quod altam in servitiis apud ipsum constitutam impraegnaverit, et nonnisi suppedi­ tata largiori dote iuvenem permoverit, ut dictam mulierem uxorem duceret,progenitamque ab ipsa prolem ut suam agnosceret. 4. Quod a tribus iam annis scandalosum contubernium habeat cum binis mulieribus, quarum una anno 1S70 intra domum parochialem prolem pepererat, et altera tumidum iam gestabat ventrem. 5. Quod ad turpia in confessionali sollicitaverit. 6. Tandem quod in publico diversorio, vulgo < Locanda » in societate duarum puellarum pernocta­ verit, ct cum una ex illis in lecto tacens fuerit deprehensus. Archiepiscopus ob id sui muneris esse censuit sequens in eum ferre decretum. 1. A momento quo praesens decretum nostrum admanuatum tibi fuerit, suspendimus te ab omnibus sine exceptione sacris functionibus in quo­ cumque loco peragendis omniaque curae animarum négocia tibi subtrahimus. 2. Privamus te beneficio lacobcnensi inde a die qua decretum praesens in vim indicati abiverit, de quo suo tempore specialiter informaberis. 3. Urgemus simul ut non solum capellaniae lacobenncsis sed ct totius Bucovinae territorium deseras, et in honesto aliquo loco extra Bucovinam sedem figas. His demum conditionibus per te impletis ad C. R. regimen Nos convertemus, ut ob infelicem defectum brachii pensionem pro sustentatione tua necessariam tibi exoperemur. S. curam animarum in lacobeny a momento admanuati huius decreti in coope­ ratorem praesentem R. loannem Fischer transfundimus, cui admodum R. Deca- 582 Curia Romana nus e mandato nostro in praesentia duorum aut plurium honestorum parochianorum Ecclesiae et paroeciae regimen tradet. Parochus appellavit ad ecclesiasticum Tribunal Olomucense a S. Sede ad hoc institutum; et per huiusmodi appellationem iudicii alea paulisper immutata fuit. Siquidem Tribunal hoc ad tramites iuris canonici re perspe­ cta decrevit processum ab Archiépiscopal! curia Lcopolien. institutum nulli­ tate laborare 1. quia reus numquam ad audiendos testes, et ad eorum iusiurandum vocatus fuerit; 2. quia uti testes auditi fuerint ipsimet accusatores; 3. quia testes adhibiti deposuerint de auditu, et nonnisi singulares extiterint; 4. quia omnis aditus ei interclusus fuerit ad sui defensionem pera­ gendam, cum testes ab eo adducti haud fuerint auditi. Hac dc re sententiam latam revocavit quoad parochiae privationem, caetera autem quae admini­ strativam primi indicis iurisdictionem respiciunt, ad tramites S. Concilii Tridentini intacta reliquit. Tum accusatores iidem ab hac sententia ad Pragae Tribunal, pariter ad id a S. Sede institutum, provocarunt; sed malis ominibus, eoquod Tribu­ nal istud sententiam a Tribunali Olomucensi latam confirmavit, illud tamen adnotatum voluit, videlicet Archiepiscopum quoad suspensionem iure suo usum fuisse ad tradita per S. Concilium Tridentinum, Sess. 14, c. 1, de ref.; hinc Parocho recurrendum esse ex hac parte ad S. Sedem. Equi­ dem Parochus S. C. C. obtulit interea preces ad id, ut suspensio contra eum ab Archicpiscopo lata deleretur; quae dispensationem ab irregularitate obtentam frustraneam inutilemque reddit. Precibus eiusmodi acceptis scriptum fuit ad Archiepiscopum, ut S. Con­ gregationem Concilii de hac re informaret simulque suam panderet opi­ nionem. Praeterea, quae superius relata fuerunt, Archiepiscopus respondens addidit etiam omnes parochiae proventus in praesens percipi a parocho, exceptis Missarum legatis, nec non reditibus ad cultum servitiumque Eccle­ siae destinatis, qui parochiali Vicario tribuuntur, veluti retributio quaedam personalis pro illius opera et labore. Receptis Archiepiscopi Litteris informatoriis sub die 8 iulii 1873 rescriptum fuit: Ponatur in folio, et notificetur Archicpiscopo, qui moneat partes, risque praefigat congruum terminum ad deducendum iura sua coram S. C. Congregatione, et de resultantibus certio­ raret. Archiepiscopus dc hoc per litteras certioratus, retulit interea temporis Parochum furti accusatum fuisse penes laica tribunalia, et ob id esse in votis eius, ut exitus iudicii expectaretur. His cognitis S. C. C. rescripsit: Eidem Archicpiscopo, qui referat, an crimen furti, de quo agitur, sit simplex vel qualificatum, et an agatur de re magni vel parvi valoris. Archiepiscopus respon­ dit: furtum attingere centum florena, quae a scrinio ablata fuerunt; et huius criminis reum a sex ad duodecim menses carccris poena plecti. Verum lit­ teris nuperrimis absolutum fuisse parochum a laico tribunali significavit. In huius Presbyteri defensione ex officio peracta animadversum est, Archiepiscopi decretum semper videri labe nullitatis infici,sive suspensio,de qua in casu, habeatur uti censura vel uti poena. Si libeat enim uti censuram illam haberi, indubium esse iuris solemnitates requiri nec non monitiones S. C. Concilii 583 praesertim ad evincendam contumaciam iuxta DD. sententiam, et S. Con­ cilii Tridcntini dispositionem, potissimum in cap. 6, Sess. 21. Si vero ut poena consideretur, tunc licet monitiones impune sperni possint, attamen vel ordo judiciarius foret servandus, vel saltem de imputationum capitibus cum reo communicandum, ne gravissima poena indefensus afficeretur, quod profecto ab omni aequitate alienum esse omnes norunt. Cum itaque nec monitiones, nec ordo iudiciarius in themate servatus fuerit, ut ex factorum historia deprehenditur, sponte sua fluere videtur decretum in casu nullitate laborare, ideoque etiam ex hac parte appellationis iudices illud annullare coacti fuissent. Nullam eis difficultatem ingerere potuisse caput r,Sess. 14 Sacrosancti Concilii Tridentini; siquidem ex actis minime erui posse illud latum fuisse vel causis nobis notis vel ex informata conscientia, ceu in more ct praxi posi­ tum esse quisque noscit. Praeterea caput illud ad rem minime facere videtur, ibi enim loqui S. Synodum de criminibus occultis, in themate vero asserta crimina publica fuisse in propatulo esse. Multoque minus ad rem facere cap. i, Sess. 22 dicti Concilii Tridentini, quandoquidem ibi mandat dicta S. Synodus, quod appellatio interposita exeeutionem sententiae suspen­ dere non valet. Quare concludi posse videtur decretum Curiae Leopoliensis nullum fuisse etiam quoad suspensionem et a iudlcibus appellationis pro­ cessus quoad hanc partem annullandus quoque fuisset. Verum ex opposito haec animadverti posse videntur. Quamvis decre­ tum Archiepiscopi neque ex causis nobis cognitis, neque ex informata conscientia latum fuisse videatur, tamen ex omnibus circumstantiis et adiunctis illud in vim cap. i, Sess. 14, de ref. Concilii Tridentini prolatum fuisse forte dici potest. Patet enim ex eo facultatem Episcopis tributam esse poena suspensionis plectendi Clericos e.v quacumque causa etiam ob occultum crimen quomodo!ibet, etiam extraiudicialitcr, docent communiter ss. canonum interpretes. Benedictus XIV, De Synod. Dioecesan., lib. 12, cap. .8, num. 3, ubi plures affert S. C. Congregationis resolutiones et inter alias Capritanam, 16 dec. 1730 1 ct Oritan. seu Tarentinam, 20 augusti 1735. 2 Xec obstare videtur, quod in themate crimina Parochi minime occulta, sed potius publica essent, ut apparuit ex processu in ipsum instituto. An;madverti siquidem posset, in iure clausulam r.v quacumque causa, utpote universalem, comprehendere nedum occulta, sed publica etiam crimina. Si tandem Archiepiscopalis decreti verba serio considerentur, illud mani­ festum apparere videtur, quod suspensionem tulerit extra formam iudicii, privationem autem in iudicii forma; ait enim: A momento, quo praesens decretum nostrum admanuatum tibi fuerit, suspendimus te ab omnibus sine exceptione sacris functionibus in quocumque loco peragendis, omniaque curae animarum négocia subtrahimus. Quoad privationem ex adverso his usus est verbis: Privamus te beneficio lacobenensi inde a die, quo decretum praesens in vim indicati abiverit, dc quo suo tempore specialiter informaberis. Quare ’ Cf. N. 3368. 1 Cf. N. 3445. B 584 Curia Romana MUmUu patet nullas iuris solemnitates, nullas monitiones ab eo praemittendas fuisse. Huiusmodi enim actus non ad contentiosam jurisdictionem, sed ad Nr:.|;·.· politicam et correctionalem pertinere videtur, cuius exercitium arbitrioct prudentiae Episcopi remissum est. Quandoquidem nil magis contrarium et noxium praesertim in regimine spirituali Dioecesis, quam scandalum; ΜΚΙ,ΐ'/Γ hinc prudens esse relinquere Magistratui Ecclesiastico arbitrium agendi |MSjvel in forma iudiciali pro delictis, vel pro circumstantiis in forma merepoliΛΙ]1 tica et correctional·’. Quapropter concludi posse videtur bene se gessisse ^^B^H Episcopum, et iudices appellationis. Hisce, aliisque praenotatis prudentiae et sapientiae EE. VV. remissum ^^RnB fuit sequens enodandum dubium: ^^^HB An sustineatur suspensio in casu? D.’’e, cic- Sacra, etc. respondit: Affirmative, et ad mentem. Mens est, che b' ‘\ ·· se PArcivescovo non potrà ottenere la rinuncia dei parroco con assegnargli i ’’X‘ congrui alimenti, anche sui redditi della parrocchia in dejicienza di altri mezzi, faccia regolare processo canonico e proweda. · ’ [Thesaurus Resolutionum, torn. 134, p. 152-158]. 4232. S. C. C., Brixien., 24 iul. 1875. ' ' I Uu| I HKllk, V -Srf» · . ·» » * P • £ . ■ £· ■ BMi * MF ’ ·« BB (■ ’ Ç/·· Γ . Bg B^ Bk / Bp BB^ ? Ecclesiam S. Agathae in civitate Brixiae unus tantum Parochus (qui Praepositus dicebatur) administraverat usque ad annum 1502. Hoc anno exeunte, Bartholomaeus quidam a Puteo, eo tempore Praepositus, a Summo Pontifice Alexandro VI petiit, ut tres aliae Capcllaniae perpetuae cum fmctibus pro Capellanorum sustentatione de suis redditibus magna ex parte adsignandis erigerentur, qui una cum pro tempore existente dictae Ecclesiae Rectore horis Canonicis interesse, residere, celebrare, ct animarum curam exercere tenerentur. Quae postulaverat Bartholomaeus, obtinuit, uti videre est in Litteris Apostolicis die 5 Septembris 1502. Incontroversum videtur in facto, huiusmodi Capellanos animarum curam semper exercuisse, sacramentaque ministrasse: et quoties Capellanos inter ac Praepositum questiunculae ortae sunt, toties Praepositi eiusdem superioritatem praevaluisse. Verumtamcn anno 1790, Praeposito Capellanos perturbante a parochialium i urium exercitio, hi ab Ordinario quaestionem dirimi obtinuerunt per decretum « manutenendos esse dictos Reverendos Curatos in libero exercitio administrationis Sacramentorum Parochianis dictae Parochiae, ct praesertim Sacramenti Matrimonii ut est in praxi ». Recentiori tempore, cum Praepositus Capellanis indixisset delegationes assistendi matrimoniis ad se revocare velle, Capellanorum quidam protestatus est. Tandem cum die 18 februarii 1867 Capcllanus Poletti ad celebrandum matrimonium quoddam consensum a Praeposito postulasse!, ct hic in matrimoniorum Regesto adnotassct: Liceat Reverendo Curato Poletti in matrimonium coni ungere ]). Carolum Porro cum D. Elisabeth S. C. Concilii 585 Zuccoli, et similiter Petrum Chiodi aim Maria Rregoli: omnes Capcllani hac agendi ratione indignati libellum Ordinario obtulerunt, petentes manutentionem in possessione iurium suorum ad tramites Canonicae Legis. Sententiam tulit Episcopalis Curia: Admittendam esse Capellanorum posses­ sionem quoad Sacramentorum administrationem et adsistentiam matrimonio­ rum celebrationi in dicta Paroecia S. Agathae absque Praepositi delegatione: salva in hoc coadiutorali animarum exercitio ab eius praescriptis dependentia. Partium neutra huic sententiae acquievit; immo utraque ad Metropoli­ tanam Curiam provocavit: quae limites possessorii egrediens, in petitorio controversiam diremit rescribens: plenae parochialitatis iura, et praesertim matrimoniis adsistendi, pariter ac reciproce in vim fundationis spectare tum Coadiutoribus Titularibus, tum Parocho-Pracposito. Huiusmodi decisione se laesum videns Praepositus, a S. C. C. tum in petitorio tum in possessorio rem dirimi postulavit: scilicet fundatione inspecta decerni: « 1. Curam habitualem in Paroecia S. Agathae ad Recto­ rem Praepositum privative spectare, non Capellanis una cum ipso. 2. Actua­ lem curam nequire Capellanos exercere independenter a Praeposito ■. Rogatus Episcopus pro informatione et voto, Praeposito faventem responsionem S. C. transmisit. Omnibus itaque absolutis causa hodie disceptanda proponitur. Capellanorum ius erui posse videtur et a fundatione, et a perantiqua trium fere saeculorum consuetudine, et ex pluribus sententiis in sui fa­ vorem prolatis et a Praepositis accepto habitis. Quod fundationem respicit, in Bulla Alexandri VI verba occurrere: ad curam animarum una cum Rectore Reverendo illius tempestatis ac pro tempore successoribus exercen­ dam, neminem autem latere particulam una Jew//» inter eas personas, ad quas refertur, aequalitatem inducere. Aequalitatem vero eam sublectio­ nem respuere quae obligationem Capellanis imponit sacramenta non admi­ nistrandi absque Praepositi consensu et delegatione. Nec referre quod ex tali theoria ius parochialitatis in solidum exsurgeret. Distinguere enim sedulo oportere ius parochialitatis a libero exercitio curae animarum: et etiam hac distinctione posthabita, in praxi insuetum non esse ius pa­ rochialitatis penes plures in solidum manere; praesertim si id expostulent vel circumstantia quaedam peculiaris, vel, ut in praesenti, rationabilis causa et legitima. His cx Bullae litcra deductis adiectum est: dato etiam quoi! Bullae tenor talis esset, ut aliqua interpretatione indigeret, interpretationem in casu non defuisse. A fundatione usque ad annum 1791, Capellanos exerci­ tium curae animarum continuum habuisse, absque ulla Praepositi delega­ tione: cum nulla delegationis adnotatio extet in regestos Parochialibus, prouti exigit Rituale Romanum in capite cui titulus: Formulae scribendae in libro Parochorum ; et quemadmodum diligenter in Paroecia S. Agathae observatum est, quoties vel sacerdotes extranei vocati sunt, vel Parochi isti ad alterius Paroeciae sponsas coniungendas admissi fuerunt. Huius­ modi silentium ostendere, nullam aliam dari posse Bullae Pontificiae inter­ pretationem. 586 Curia Romana Huius argumenti vim crescere inspecta ipsa consuetudine: quae cx eo quod sit centenaria, naturam haurit veri ac legitimi tituli, suppletquc titulum de mundo meliorem. Quapropter concludi posse, observantiam Capellanis opitulari nedum qua legitima fundationis interpretatio, sed etiam qua vera ac plena praescriptio. Demum intrinsecis rationum mo­ mentis, factum extrinsecum cumulandum esse: scilicet iudicium ab Ordi­ nario prolatum anno 1791. Tot contra argumenta nihil facere, quod Prae­ positus Capellanis possessionem nanciscentibus expedire consueverit literas, quibus cavebat ad sui nutum ipsos debere in animarum cura Rectorem coadiuvare. Nullum namque praeiudicium iuribus a Bulla Apostolica deri­ vantibus afferre unquam posse errorem in quo versabatur Praepositus circa eiusdem Bullae valorem. Multo minus ius parochialltatis evanescere, eo quod Capcllani gravati non fuerint onere manutentionis Ecclesiae ct celebrationis Missae pro populo. Haec enim tum aliquo in pretio habendas fore, cum Praepositus ostenderet Capellanos parochialia munia neque exercuisse unquam, neque exercere potuisse absque Praepositi delegatione. Altera vero ex parte Praepositi Defensor initio animadvertit, in diversa abiisse Brixiensis et Mediolanensis Tribunalis indicia: primum enim in possessorio prodiit, alterum in petitorio; quare ipse, uti confusionem remo­ veret, in possessorio ac in petitorio distinctas causae tractationes propo­ nebat. A possessorio incipiens, querebatur antiquissima ac peculiaria facta ex adverso adduci, ut interdicta experiantur retinendae vel recuperandae possessionis. Verum huiusmodi interdictorum neutrum applicari posse in casu, quia vel actualem vel non remotam possessionem requirunt. Hoc errore etiam primi gradus indices peccasse, qui institerunt Episcopali decreto anni 1791, quod octoginta iam annis locum habuerat, quin ullo in pretio haberent consuetudinem viginti quatuor postremis annis con­ stanter observatam. Statuebat itaque, dato etiam quod antiquae posses­ sionis factum Capellanis prodesset, eos retinendae possessionis interdicto uti nequire, quibus obstabant viginti quatuor intermissionis anni. Deterius agere ex interdicto recuperandae possessionis, quod non conceditur nisi in possessione quae vi aut clam aut precario occupata fuerit. Obiter etiam notandum esse, quod in possessione animus sibi retinendi ante omnia requiratur: hoc est retinendi suo, non alieno nomine. Hac in re possessionis titulum esse inspiciendum: quia si quis uti conductor possideat vel uti administrator, verus ac civilis possessor nequit haberi. Atqui titulum quo Capellani possident totum esse in Praepositi collatio­ nibus: quibus semel accepto habitis iam ab his ne minimum quidquam recedere valent: Rota decis. 816, cor. Mcrlino. Atqui a Praeposito cos nihil aliud accepisse quam munus coadiuvandi, ad nutum Rectoris ipsius: quod paritatem quamlibet Rectorem inter et Capellanos excludit. Ergo redire, ex interdict's vel retinendae vel recuperandae possessionis Capellanos nihil proficere. Si interdictorum viam deserant, iam in petitorium incidere. Et ad petitorium progrediens, aiebat: Ut Capellanorum deductiones proficerent, supponendum esse paroeciam non unius regi arbitratu Recto­ ris. sed quatuor parochorum qui simultaneam curam exerceant. At legem, S. C. Concilii 587 consuetudinem, rerum necessitatem vehementer condemnare in gubernio imperii divisionem. Porro Alex. III lanucnsi Antistiti scripsisse quod una Ecclesia unius esse debeat Sacerdotis: cap. Sicut, quaest. 2, et cap. In quibus, 7, quaest. 1. Plures presbyteros uni Ecclesiae praefici posse, sed vel quatenus ii presbyteri corpus conficiant, vel quatenus praeter sacer­ dotes adsit qui coadiutoris personam gerat. In primo casu, cum corpus conficiunt, non plures reapse rectoris vice funguntur, sed unus: scilicet collegii moralis persona. Rectore haud deficiente, unus rector est, alii ad exercitium curae vicarii seu adiutores. Hac postrema in hypothesi, cum a regimine exercitium distinguitur, oportere ut unus se habeat dependenter et tamquam coadiutorem alterius: Rota decis. 39, n. 1, et seqq., part. 15 Recent. In facto res a iure communi non deflexisse. Praepositum, Capella­ norum institutionem a Pontifice impetrasse, oblata redituum participatione. Rectae autem rationi repugnare praesumptionem quod Praepositus bene­ ficii sui dismembrationem proposuerit, suorumque fructuum partem abdi­ caverit; ut sibi pares atque aemulos, non vicarios ac inferiores adiungeret. Pontificem ipsum provisionem et collationem dictarum Capellaniarum Praepositis asseruisse. Inde duo consectaria derivari. In collatione capel­ lanorum favore non existere institutionem auctorizabilem, quae nequit ab illis committi, qui sunt Episcopo inferiores: cap. 4, de Off. Archidiac. Quod si quando conferendi ius ex privilegio admissum est, hoc exercuisse nomine Episcopi Vicarium, et facta in singulis collationibus vicariae pote­ statis mentione. Quapropter coadiutores, quibus confert beneficium Praepo­ situs ordinaria facultate, absque ulla privilegii mentione, parochos esse non posse. Illis accedere quod cum ius conferendi inter ampliores ac maiores jurisdictionis gradus adnumeretur, absonum esset collatorem et electos eumdem dignitatis gradum habere. Praeter haec omnia, in Bulla fundationis constanter Capellanos ac Rectorem distingui, quae distinctio Rectori solummodo curam animarum pertinere demonstrat. Nec clausulam una cum paritatem ministerii indu­ cere: cum nihil prohibeat famulum cum domino, militem cum duce cumu­ lari, quin officii paritas has inter personas existât. Atque hoc loco notabat 'nsuper, clausulam hanc etiam ad singulas quasque operationes et officia relatam (quod non concedebat) facti unitatem ferre, haud vero iurisdictionis. Quam jurisdictionis unitatem repelli inspecto quoque ordine in cura animarum exercenda; ex quo requiritur ut inter plures sit aliquis praeses, ne in matrimoniis cactcrisque gravioribus negotiis contingat ut inter singulos diversa ratione eumdem populum regentes, altero concedente quod alter negat, dissensiones ac incertitudines exoriantur. Capellanis allatam in possessorio consuetudinem non suffragari, sed Praeposito: qui anno 1515 in constitutionibus decrevit, nullum de cura animarum se ingerere posse absque Praepositi licentia. Ipsos post saeculum fateri debuisse se teneri ad coadiuvandum ipsum Rev. Praepositum... et ita semper fuisse observatum. Haec confirmasse anno 1622 votum Pamph lii (mox ad supremum Ecclesiae Senatum ct ad Petri Cathedram evecti) 588 Curia Romana coram S. Congregatione editum « quod cum Capellani teneantur exercere curam animarum donec Praeposito placuerit, cura ipsa est penes ipsum Praepositum, non autem penes Capellanos ». Ultimo loco respondebat, indicium actum anno 1791, in possessam tantum versatum fuisse, nec petitorium laedere. In facto res aliter proces­ sisse ac ex adverso narrantur; cum anno 1795, Praeposito iudicium insti­ tuente in petitorio, iudicium ipsum haud expletum fuerit, quia alter ei coadiutoribus quocum ille dimicabat, Praepositi delegationem agnovit. His omnibus culmen imponere constitutiones anno 1848, a Praeposito conditas de ordine servando in exercitio curae, quae hactenus observatae sunt. Argumentis, quorum haec summa est, expositis, Patribus Emincntissimiv oblatum est resolvendum sequens dubium: An, et quomodo sententia Curiae Mediolanensis sit confirmanda, vel infir­ manda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Sententias primi et secundi gradus esse reformandas; Capellanis ius esse exercendi curam animarum una cum Praepo­ sito et dependenter ab ipso: iuxta ordinationem ab Episcopo proponendam, et ad S. Congregationem transmittendam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 134, p. 571-584]. 4233. S. C. C., Baren., 1 apr. 1876. Reverendissimus Archiepiscopus Barensis ad S. Congregationem Con­ cilii scripsit quae sequuntur: In Metropolitana Ecclesia Barensi cura animarum tam habitualis quam actualis est penes Capitulum cumula­ tive cum Archiepiscopo, ac per octo Canonicos totidemque Hebdomada­ rios ad nutum solius Capituli amovibiles solet exerceri. Hinc factum est, ut nonnulli putarint, non eos tantum qui actu curam exercent, sed omnes et singulos Canonicos facultate excipiendi Sacramentales Confes­ siones praeditos esse, absque Ordinarii approbatione. Quapropter infrascriptus Archiepiscopus sequentia dubia declarari humillime postulat: I. An quilibet Canonicus, quando cura animarum est penes Capitulum, Confessiones Sacramentalcs, absque licentia Ordinarii, valide et licite excipere possit ? II. An Canonici, quibus cura animarum committenda est, examen pro Confessionibus excipiendis apud Ordinarium subire teneantur? HI. Quid in casu? Huiusmodi quaestiones ad plenam Congregationem ablegatae sunt, per assuetum decretum ponatur in folio, et Patrum Cardinalium iudicio sup­ positae. C Ad hoc, ut quilibet Sacerdos fidelium confessiones licite et valide excipere valeat, praeter remotam ordinis potestatem et ea proxima potestas requiritur, quae iurisdictionis nuncupatur. Hac postrema sacerdos, cx S. C. Concilii 589 communi Doctorum sententia, subditos adipiscitur in quos iudicii actus exerceat. Haec autem iurisdictio, nisi eam aliunde habeat sacerdos, nullo alio modo ei obvenire potest, nisi aut per parochiale beneficium aut per Ordinarii approbationem, quae de sacerdotis idoneitate ad confessiones excipiendas iudicium plerumque continet. Perspicua est in subiccta materia S. Tridentinae Synodi mens, Sess. 23, cap. 15, de ref., ibi: decernit S. Synodus nullum etiam regularem posse confessiones saecularium etiam sacerdotum audire, nec ad id idoneum reputari, nisi aut parochiale beneficium, aut ab Episcopis per examen, si illis videbitur esse necessarium, aut alias ido­ neus indicetur, approbationem quae gratis detur obtineant. Huius absolutae praescriptionis rationem praebet Sanchez de Matrim., lib. 3, disp. 20, num. 10 vers, potest, ibi: Quia hanc approbationem tantum petit Tridentinum pro confessionibus audiendis propter magnam prudentiam, scientiam et vitae probationem, quae in tali ministro requiruntur cum sit tnedicus et index animarum. Propterca absolutio data per sacerdotem non approbatum nulla atque irrita declarata fuit ab eadem S. Synodo, Sess. 14, cap. 7, de Sacram. Poenit. ibi: Synodus haec confirmat, nullius momenti absolutionem esse debere, quam sacerdos in eum profert, in quem ordinariam aut subdelegatam non habet iurisdictionem. Idque iure ac merito. Sacra­ mentum namque poenitentiae est actus iudicii: iudicii autem natura et ratio exposcit, ut sententia in subditos feratur, quos certe non habet qui jurisdictione caret. Canonici Ecclesiae Cathedralis Baren, neque ordina­ riam neque delegatam habent iurisdictionem. Non ordinariam quae vi officii communicatur, quia parochiale beneficium haud possident: non delegatam quia certum est, eos approbationem ab Ordinario neque petiisse neque impetrasse. Nec admittitur argumentum, quod scilicet Canonici isti beneficium parochiale possideant eo ipso quod Canonici renuntiantur et sunt pars Capituli penes quod animarum cura reperitur. Exceptis namque octo Canonicis quibus curae exercitium demandatum est, quique cum totidem Hebdomadariis illud adimplent, ceteri Canonici sese ab omni gestione abstinent, et in curae animarum administratione nullatenus sese immiscent: inutiliter ergo ipsi dispositionem invocant iam relati cap. 15, Sess. 23, de ref. Et gravius illud in themate superest, quod neque Canonicis quibus cura animarum commissa est, eadem illa Tridcntini dispositio prodesse valeat. Docent’enim^Canonistae,'parochos quantumvis probatos, ct in Eccle­ siae Paroecialis exercitio existentes, novo examini ab Episcopo subiici posse, novis supervenientibus etiam extraiudicialibus indiciis dc eorum imperitia, si parochi ab ipsomet Episcopo approbati fuerint: si vero ab antecessore instituti sint, novo Episcopo licere eos pro sola conscientiae suae quiete iterum examini subiicere. Si ergo id obtinet pro parochis qui in vim facti speciminis iam ab Episcopo expresse approbati fuerunt: multo magis dicendum est de Canonicis qui curam exercent sibi a Capi­ tulo concreditam, quin ullum examen dederint, vel alias approbati fuerint ad curatum officium adimplendum. Et ita revera definitum fuit per S. Cong. Cone, in Cingulana Curae animarum. 19 iulii 1732, in qua sequenti dubio: Curia Romana 59° An Capcllanus seu 1 icanus ad exercitium curae animarum deputandus, tl4H 593 operam navant, haud tantopere indigeant pabulo Verbi Dei. Quapropter videretur aliquantisper ipsis esse deferendum, si aliquoties attenta diei soleinnitate vel alia dc iusta ac rationabili causa populum sibi commissum salutaribus verbis haud pascant. Hinc licere videtur nonnullos excipere dies solemniores, quibus facultas sit Parochis abstinendi a praedicationis officio. His itaque raptim expositis EE. PP. remissum fuit decernere quonam responso essent dimittenda Episcopi Burgi S. Domnini postulata. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Tenentur Parochi diebus Dominicis et Festis de praecepto populo sermonem habere iuxta Cone. Tridentini praescrip­ tionem;1 attamen erit prudentiae Episcopi dispensare ab hac ordinatione in aliquibus solemnioribus diebus. [Liber 219 Decretorum, p. mi]. 4235. S. C. C., Oveten., 16 dec. 1876. Vicarius Generalis Ulmi Episcopi Oveten. supplici libello Sacratis­ simo Principi oblato haec exposuit: In hac Dioecesi perpauci inveniuntur populi congregati, et fere omnes parochiae componuntur ex quibusdam vicis et villis, oppidulis saepe spatio unius vel duarum vel etiam trium leucarum dissitis, adeo ut maiores parochiae illae sint quae pluribus vicis constant. Consuetudo invaluit pro dispensationibus matrimonialibus obtinendis non allegandi causam quae desumitur ex angustia loci, nisi quando oratores pertineant ad paroeciam cuius focorum numerus non excedit tercentum. Haec praxis videtur fundamento destituta et penitus iniusta, quia ratio causae angu­ stiae loci non solum existit, quando parochiae foci non excedunt tercen­ tum, sed etiam in picrisque, quae praedictum numerum superant, quum inhabitantes uniuscuiusque vici, sive villae tantummodo vident eos, qui in aliis eiusmodi paroeciae morantur, quando ad munia religiosa obeunda in ecclesia congregantur, et fere semper evenit plures haberi ecclesias in eadem paroecia vel ad ecclesias Parochiales viciniores concurrere ad Sacrum audiendum, et idcirco deest familiaritas, amicitia ct plerumque notitia inter inhabitantes eiusdem parochiae. Omnes auctores, quando dc hac causa pertractant, cam unanimiter vocant angustia loci, numquam autem angustia paroeciae: revera in aliquibus exiguis parochiis nequit allegari talis causa, si alioquin locus non fuerit exiguus prout evenit in suburbanis, ut aperte declaratum est. Item in literis dispensationum, tum Sacrae Datariae tum etiam Poenitentiariae nunquam mentio fit de exi­ guitate paroeciae, semper autem loquitur de angustia loci. Hisce rationibus permotus, nec non ct bono fidelium consulens a Bcatitudinc Vestra exposcit, ut declarare dignetur: i. Angustiam loci non desumi ex numero focorum paroeciae cuiusdam, sed loci seu locorum, in quo degunt oratores. 1 Sess. 5, de ref., c. 2; Sess. 22, de sacrificio missae, c. 8; Sess. 24, de ref., c. 4,7. Vol. VI 33 59+ S. C. Concilii Curia Romana 2. Posse evenire igitur, ut praedicta causa habeatur, etiamsi oratores perdneant ad paroeciam, quae tercentum focorum numerum excedat, dumnudo locus seu vicus, in quo degant, sit exiguus. 3. Quibus in casibus in hac dioecesi Ove ten. nequit allegari causa angustiae loci ? 4. Attendendum ne est ad numerum focorum, qui inveniuntur in unaquaque leuca quadrata ? 5. Quisnam numerus focorum videri debet sufficiens in uniuscuiusque leucae quadratae spatio, ut locus nequeat dici angustus? Angustia loci est una ex frequentioribus causis quarum ope conceduntur dispensationes matrimoniales, praesertim in gradibus consanguinitatis et affinitatis remotioribus. Porro per angustiam loci intelligitur talis locus, in quo puella non invenit sponsum sibi aequalem vel parem, nisi consan· guineum aliquem vel affinem; consequenter si tali nubere non liceret, deberet manere innupta, vel nubere cuidam, qui statu, conditione, aut divitiis inferior, vel aetate, moribus, ingenio aut religione dispar esset. Nec enim sola statis, generis ac divitiarum, sed etiam alia quaecumquc inaequalitas constituit angustiam loci. Hinc est quod in apostolicis literis dispensationum passim inveniatur haec clausula: « Cum oratrix in dicto loco orta propter illius angustiam virum sibi non consanguineum vel affinem paris conditionis, cui nubere possit, invenire nequeat, mandamus quod, quatenus... preces veritate niti repereris... tunc auctoritate nostri dispenses . Et ratio potissima huius causae ea est, quod valde expediat bono communi matrimonia inter pares iniri. Nam matrimonia inaequalia infelices exitus habere frequenter solent. Sane si vir non ducat coaetaneam, numquam vel raro de ea bonum fructum capiet, et saepissime incidit in calamitatem; contra vero, si maritus et uxor sint correspondentis aetatis, quae placebunt naturaliter uni, placebunt pariter ct alteri. Si vir duxerit uxorem pauperem, ponit in domo sua paupertatem, si vero divitem, ponit tempestatem. Si denique nobilis accipiat plebejam, semper rusticam vocabit ct contemnet; quia neque satis firma, nec tuta est pauperum cum opulentis amicitia. '*· Nec requiritur ut fiat stricta et exacta perquisitio, an aliquis impedi­ mento carens foeminae ad nubendum aequalis inveniatur in loco, sed sufficit moralis diligentia: imo sufficit, si puella decenter ornata, et quasi exposita ad nubendum per aliquot annos incedat, quin tamen ullus pro sponsa illam expeticrit. Nam honestas et pudor puellarum non patitur quod sibi ipsis viros quaerant: can. Honorantur, Caus. 32, q. 2, ibi: Non est enim virgi­ nalis pudoris eligere maritum. Praeterea ad verificandam angustiam loci non indagandum est exactissime, an sit nec ne aliquis vir paris in omnibus condi­ tionis, cui foemina nubere possit. Id non videtur esse ita stricte accipien­ dum sed morali etiam modo. Satis enim est communiter non reperiri in eo loco viros pares, qui non sint consanguinei vel affines. Quia cum matri­ monia debeant esse libera, et multas conditiones exigant, ut convenientia et paria indicentur, expedit valde, ne foemina ad unum vel alterum arctetur, sed sint varia, ex quibus ci optio detur. Nam licet reperiantur duo vel tres. I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I 595 dicetur non reperiri virum paris conditionis: imo vcrificatur illa clausula modo maior pars oppidi seu loci sit imparis conditionis, vel dici possit iuxta communem loquendi modum in eo loco non reperiri aliquem aequalis conditionis. Imo censetur adesse angustia loci etiam si in vicinia foemina posset habere sibi aequalem virum non consanguineum vel affinem, cum dispen­ satio hac in re communiter sit libera et absque conditione concessa; nam licet ipsa sit stricti iuris et stricte interpretanda: cap. Quod dilect., dc consang.ct affin., cap. 1 in fin., de fil. presb., in 6, nihilominus est late inter­ pretanda, quatenus verba sonant, et ipsorum verborum natura requirit. Etenim si Summus Pontifex aliud voluisset, profecto id in literis dispensa­ tionum exprimere solitus esset, ac propterea dixisset: dummodo in alio loco finitimo suae patriae oratrix virum paris conditionis invenire nequeat ·> vel alia verba aequipollentia; sed cum sufficiat oratricem non invenire virum paris conditionis ob angustiam loci, unde orta est, vel domicilium constanter habet, non est recedendum a vi verborum, bene vero absolute dicendum, esse sufficientem causam non invenire matrimonium aequale intra pro­ prium foeminae locum: sicut etiam dicendum est de oratrice, habente dotem minus competentem; nam haec alia causa est sufficiens et satis veri­ ficatur, licet in locis finitimis invenire potuerit matrimonium aequale et cum illa dote oratricis non autem in proprio loco. Verumtamen adhuc inquirendum remanet, qualis, debeat esse locus, qui plerumque oppidum vocatur, ob cuius angustiam dispensatio conce­ ditur: an, videlicet, debeat esse civitas, urbs, aut saltem insigne et populo­ sum oppidum, an vero sufficiat vel potius esse debeat locus magis angustus, ut parva civitas, commune oppidum, seu pagus vel oppidulum, quod ad rem apprime pertinet. Procul dubio haec causa dispensationum matrimo­ nialium, scilicet, ob angustiam loci passim olim admittebatur, non solum in locis angustis, verum etiam in amplis et populatis, quinimo etiam in magnis civitatibus, necnon in ipsa Urbe, ex eo quod oratrices talis quali­ tatis esse poterant, quod respectu illarum non inveniebant in illis viros paris conditionis, quibus nubere potuissent. Cum vero inverisimile vide­ retur, non solum in tam insignibus, verum etiam parvis civitatibus, posse hanc causam verificari, Paulus V eam sustulit quoad angustiam civitatum, nec deinceps illa amplius admittitur. Neque hac ratione, scilicet, appel­ latione loci, per cuius angustiam datur dispensatio, veniunt suburbia civi­ tatis, prout rescriptum fuit EpiscopoLauden.a Dataria iussu Clementis VII, nisi per milliare, sive paulo minus distent a civitate. Attamen, quia frequen­ ter contingit in quibusdam civitatibus, et in plerisquc aliis oppidulis, revera foeminas ob istorum angustiam non invenire pares sibi viros, sicque cau­ sam huiusmodi angustiae verisimiliter hisce m locis verificari posse exi­ stimatur, illa quidem admittitur, si tamen locus non excedat numerum tercentum foculariorum, et non aliter: etenim in literis dispensationum reperitur etiam haec clausula nempe: « Et dummodo praedicta civitas tercentonim foculariorum numerum non excedat ■>. Dicitur in oppido; imo vero per oppidum intelligendum etiam est in hac materia pagus, seu vicus, vel 596 Curia Romana oppidulum. Ratio profecto id suadet; quia etiam multis mulieribus edu­ catis in panus oppidis, aut pagis et vicis durissimum et perquam difficile est, extra proprium locum, etiamsi vicinum, nubere deserendo suos et sua, ut sic patris et matris, consanguineorum ct amicorum consortio desti­ tutae acerbam et quasi solitariam vitam transigant. Re quidem vera spe­ ctando finem et mentem legis, non tantum posset, sed etiam deberet esse locus minor, minusque populosus, ut oppidulum non adeo magnum, aut pagus, seu vicus, quando ob angustiam illius, dispensationem impetrare quis vult, et ut haec petitur sic conceditur: ita ut in civitate (nomine enim civitatis venire solent stylo Curiae solae urbes residentiarum Episcoporum) et ubi sunt plura quam tcrcenta focularia, angustia loci in ordine ad matnmoniales dispensationes non detur, seu penitus non admittatur, ut dictum est. Tandem confirmatur haec sententia continua ct communi praxi, ac stylo Curiae qui pro lege habetur: cap. Ex literis, de const.; et cap. Quan gravi, de crim, falsi: unde evidenter constat habitantes in pagis etiam mini­ mis ex causa angustiae loci passim sollicitare et obtinere dispensationes matrimoniales. Profecto omnes enuntiatae rationes legis verificari videntur etiam in casu quo parochia plures pagos, seu vicos aut oppidula, plus minusve distan­ tes inter se complecteretur. Etenim iura absolute loquuntur de angustia loci, non vero de angustia paroeciae: etiam in hoc casu sponsa cogeretur deserere suos et sua, ut sic suorum consortio destituta acerbain et solita­ riam vitam transigat. Praesertim cum paroecia, quae in casu proposito solummodo distabat dimidiae horulae spatio, aliquibus in locis complecta­ tur non solum duarum vel trium leucarum spatium, ut in themate, sed etiam multoque magis, veluti in America, ubi paroeciae inveniuntur extensae plus quam dioeceses: et cum plerumque una vel altera aut plures ecclesiae sint intra confinia istarum paroeciarum, parochiani nec in eodein loco con­ frequentare divina consuescunt: ita ut facta disinembratione paroeciae, procul dubio nulla prorsus esset difficultas quominus angustia uniuscuius­ que loci per se admitteretur; cum vero contra evenire potuisset ut in loco revera angusto duplex parochia sit. Nulla ergo esse debet relatio paroeciae ad angustiam loci diiudicandam: notum est enim quod in iure expressa nocent, non expressa non nocent; legislator quod voluit expressit, quod non expressit noluit, et cum in verbis nulla ambiguitas est, non debet admitti voluntatis quaestio. Igitur dicendum etiam videtur angustiam loci non protrahendam ad angustiam paroeciae. Hoc statuto principio veluti prono alveo fluit resolutio dubiorum orato­ ris: i. Angustia loci desumi non debet ex numero focorum paroeciae cuius­ dam; sed ex numero focorum uniuscuiusque loci in quo degunt oratores. 2. Consequenter evenire potest, ut praedicta causa habeatur, etiamsi ora­ tores pertineant ad paroeciam, quae tercentorum foculariorum numerum excedat, dummodo locus, seu vicus vel oppidulum, in quo degunt sit suffi­ cienter exiguus. Etenim in sola Curia Oveten. invaluit consuetudo limitandi angustiam loci ad angustiam paroeciae, cum nec iura, nec DI), certo exigant hanc limitationem, neque praxi communi nitatur. 3. Licet obscurum vel S. C. Concilii 597 contradictorium videatur hoc dubium, in genere tamen dici potest: absque dubio angustia loci, veluti alia quaecumque causa dispensationum alle­ gari nequit in casu, in quo revera non verificetur, cum, vel sine, respectu ad paroeciam. 4. Minime quidem attendendum est ad numerum focorum, qui inveniuntur in unaquaque leuca quadrata. Quod absonum prorsus est ex iure, DD. ac praxi communi: praeterquamquod adversus hanc limita­ tionem eadem militant rationum momenta, ac adversus limitationem ad paroeciam. Quaccumque innovatio, praeter novitatem, difficilis admodum esset in praxi, prae angustia loci uniuscuiusque morali quidem modo ac naturali verbi sensu intellecta: igitur satis provisum est a iure in casu. Sed denique notandum est, quod in themate agitur dc consuetudine om­ nino singulari Curiae Oveten., quae fundamento destituta et penitus iniusta iudicatur, ex eo quod angustia loci strictiori interpretatione intelligatur, cum iura, DD. et praxis communis interpretationem potius latam et beni­ gniorem admittant; idcirco nihil obstare videretur, quominus Episcopus, consulendo AA. et utendo iure suo, aliam consuetudinem seu praxim introducat, quam in Domino melius expedire iudicaverit. Nihilominus erit sapientiae, religionis ac prudentiae EE. W. decer­ nere an et quomodo dimittendae sint huiusmodi preces. Die 8 iulii 1876 Sacra, etc. respondit: Dilata et ad mentem. - Mens fuit, ut hac super re Sacra Poenitentiaria interrogaretur; quae percontata respon­ dit, nil in Archivio reperisse quod certam et determinatam normam consti­ tuere valeret quoad declarationem et dubia Vicarii generalis Dioecesis Oveten. Quapropter reproposita quaestione eadem: Die 16 decembris 1876 Sacra, etc. respondit: Angustiam loci non esse desumendam a numero focorum cuiusque Paroeciae, sed a numero focorum cuiusque loci vel etiam plurium loco­ rum, si non distent ad invicem ultra milliare; in reliquis provisum. (Liber 219 Decretorum, p. 1887]. 4236. S. C. C., decr. 20 ian. 1877. Quod a priscis Ecclesiae temporibus semper fuit in more, ut christifidelibus certa proponeretur ac determinata formula, qua fidem profiterentur, atque invalescentes cuiusque aetatis haereses solemniter detestarentur, idipsum, sacrosancta Tridcntina Synodo feliciter absoluta, sapienter prae­ stitit Summus Pontifex Pius IV, qui Tridentinorum Patrum decreta incun­ ctanter exequi properans, edita idibus novembris 1564 constitutione Iniunctum Nobis,1 formam concinnavit professionis fidei recitandam ab iis, qui cathedralibus et superioribus Ecclesiis praeficiendi forent, quive illarum dignitates, canonicatus, aliaque beneficia ecclesiastica quaecumque curam animarum habentia essent consecuturi, et ab omnibus aliis, ad quos cx decretis ipsius Concilii spectat: nec non ab iis, quos de monasteriis, con1 Cf. N. 108. 598 Curia Romana ventibus, domibus, et aliis quibuscumque locis regularium quonuncumque ordinum, etiam militarium, quocumque nomine vel titulo provideri contingeret. Quod et alia constitutione edita eodem die et anno incipiente: In sacrosancta 1 salubriter praeterea extendit ad omnes doctores, magistros, regentes, vel abos cuiuscumque artis et facultatis professores, sive cleri­ cos sive laicos, vel cuiusvis ordinis regularis, quibuslibet in locis publice vel privatim quoquomodo profitentes, seu lectiones aliquas habentes vel exercentes, ac tandem ad ipsos huiusmodi gradibus decorandos. lam vero, cum postmodum coadunatum fuerit sacrosanctum Conci­ lium Vaticanum, et ante cius suspensionem per Literas Apostolicas Ρω/· quam Dei munere diei 20 octobris 1870 2 indictam, binae ab eodem solcmniter promulgatae sint dogmaticae constitutiones, 3 prima scilicet de Fide Catholica, quae incipit Dei Filius, et altera de Ecclesia Christi, quae incipit Pastor aeternus, non solum opportunum, sed etiam necessarium diiudicatum est, ut in fidei professione dogmaticis quoque praememorati Vaticani Concilii definitionibus, prout corde, ita et ore publica solemnisque fien deberet adhaesio. Quapropter SSrîius D. N. Pius Papa IX, exquisito ea de­ super re voto specialis Congregationis Emorum S. R. E. Patrum Cardina­ lium, statuit, praecepit, atque mandavit, ceu per praesens decretum praecipit ac mandat, ut in praecitata Piana formula professionis fidei, post verba: praecipue a sacrosanta Trident ina Synodo dicatur: et ab oicumenico Concilio Vaticano tradita, definita ac declarata, praesertim de Romani Ponti­ ficis Primatu et infallibili magisterio, utque in posterum fidei professio ab omnibus, qui eam emittere tenentur, sic et non aliter emittatur, sub comminationibus ac poenis a Concilio Tridenti no et a supradictis consti­ tutionibus S. M. Pii IV statutis. Id igitur ubique, et ab omnibus, ad quos spectat, diligenter ac fideliter observetur, non obstantibus, etc. (Acta Pii IX, vol. VII, p. 274-279]. I S. C. Concilii I I lam cx approbatis renunciatis per Examinatores solus Episcopus, ct non ipsi Examinatores debent eligere magis idoneum, ut docent Canonistae ac pluries declaravit haec S. C., ut in Patavina, a. 1573.1 Quibus in medium deductis, dignentur EE. VV. dubio praefato resolutionem praebere. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Episcopum non teneri ad eligendum, tam­ quam digniorem, quem Examinatores maiori suffragiorum numero adproharunt. (Liber 220 Decretorum, p. 1071]. 4238. S. C. C., Spalaten., 3 mart., 21 apr. 1877. I I 4237. S. C. C., Catacen., 3 mart. 1877. Episcopus Catacen. in transmittenda ad S. C. Concilii relatione status suae Ecclesiae circa concursus pro parochialibus ecclesiis inter caetera définiendum proponit: Quoad electionem inter approbatos ab Episcopo faciendam dissimilis Curiarum est praxis. Alibi sufficit aliquem esse adprobatum licet minori suffragiorum numero quam alios, ut valeat illum Episcopus eligere; hic autem non potat Episcopus eligere, nisi quem maior suffragiorum numerus digniorem demonstrat, quia digniorem eligere debet; unde huiusmodi electio non est libera in Episcopo, sed pendet a suffragiis Examinatorum. I I I I I I I I I I * Cf. N. 107. I ’ Cf. N. 557. I » Cf. N. 10. -qq Episcopus Dioecesis Spalaten. exhibens relationem suae Dioecesis exposuit quae sequuntur: Parochus residentialis Civitatis Spalaten. habetur vicesgercns Episcopi in officio parochiali. Nominatur ct eligitur ab Episcopo absque concursu et est semper unus ex capitularibus, canonical! tantum beneficio provisus. Nulla adest praebenda nec habitatio parochialis, et redditus stolares sunt ita tenues, ut vix exaequent expensas muneri parochiali adnexas pro loco officii, libris et officiosa communicatione. Hac de causa Episcopus anteces­ sor Parocho urbano declaravit, eum ad applicationem Missae non teneri, ct reapse ille non applicat ». His relatis duo, quae in calce referuntur, eno­ danda proposuit dubia. Qua de re a S. Congr. rescriptum fuit: Episcopo, qui transmittat praedeces­ soris declarationem, quoad Parochi urbani exemptionem ah onere applicandi Missam pro populo; ac referret, an idem Parochus seu Vicarius sit perpetuus vel ad nutum amovibilis, ct quaenam fuerit praecedens observantia. Et iterum: An Episcopus pro tempore vere proprieque sit, et habeatur unicus civitatis Parochus. Respondit Episcopus: 1 declarationem Praedecessoris mei, quoad Parochi urbani exemptionem ab onere applicandi Missam pro populo, fuisse tantum vocalem, actuali Canonico Parocho civitatis modo prorsus privato factam, ideoque ad istam S. Congr. exemplar eiusmodi transmitti non posse. Idem autem non est Parochus proprie talis, neque Vicarius per­ petuus, sed tantummodo temporalis et ad nutum amovibilis. Praecedens autem observantia fuit, ut Parochus urbanus numquam ad applicandam Missam pro populo duceretur obligatus. Episcopum pro tempore non esse, nec haberi debere vere proprieque unicum Civitatis Parochum, quum omnis cura actualis, omneque iurium, muniorum et officiorum parochialium exer­ citium, quoad administrationem sacramentorum et caeteras functiones, nec non custodiam et descriptionem librorum parochialium, et documentonim cx iis excerptorum, penes Parochum supradictum resideat; ita ut ex. gr. ad validitatem matrimonii potestas civilis requirat assistentium Parochi et non sufficiat assistentia solius Episcopi ». 1 Cf. X. 2123. Curia Romana 6oo Tridentina Synodus innixa sacris textibus turn veteris Testamenti: Levitic., cap. 9, vv. 6 et 7, tum Novi Testamenti: Ioan., cap. 21, vv. 15, 16, 17, et Actor., cap. 20, v. 28 innuit, onus animarum pastoribus incum­ bens, applicandi Missam pro populo, ex divino praecepto descendere. Et Sess. 23, cap. 1, de ref., habet: Cum praecepto divino mandatum sit omni­ bus, quibus animarum cura commissa est, oves suas dignoscere, pro his sacrifi­ cium offerre... In iure vero nomine Pastorum, qui tenentur ad applica­ tionem Missae diebus festis, veniunt parochi qui actu curam exercent: sive perpetui sint sive temporanei et ad nutum amovibiles, sive habeant congruam sive non. Nam Parochus has applicare tenetur Missas non ob congruam, sed ratione officii. Quod vero animarum curatores actu curam exercentes, etsi amovibiles, teneantur Missam pro populo applicare, tri­ plici probatione evincitur: nempe ex Tridentino, ex constitutionibus Sedis Apostolicae, et ex resolutionibus S. C. Concilii. Verba Tridentini supra relata generalia, clara apertaque sunt. Quoad vero constitutiones Aposto­ licae Sedis, audiendus est Benedictus XIV, in const. Cum semper obla­ tas, § 4. 1 Concinit constitutio Amantissimi nuperrima Pii Papae IX.2 Multae afferri possent resolutiones S. C. Concilii idem confirmantes, ut \nFerrorien., 18 martii 1719. 3 Idque eo magis, quia Parochus in casu iam canoni­ cal! Praebenda est satis provisus, suisque gaudet incertis stolaribus. Pro nihilo autem habenda est declaratio Ordinarii antecessoris, quoad exem­ ptionem: nam vocalis est et modo prorsus privato facta et a Parocho tan­ tum asserta. Quod documentum authenticum haud est, quia est assertio unius peracta in causa et favore proprio. Neque Episcopus ab onere Missae eximere poterat eumdem Parochum, qui etsi Vicarius amovibilis et ad nutum sit ille, tamen vere ac proprie actualis est Parochus; ceu Episcopus apertis verbis declarat. « Episcopum pro tempore non esse, nec haberi debere vere proprieque unicum civitatis Parochum, quum omnis cura actualis, omneque iurium, muniorum et officiorum parochialium exerci­ tium, quoad administrationem sacramentorum ct caeteras functiones, nec non custodiam et descriptionem librorum parochialium et documen­ torum cx iis excerptorum penes Parochum supradictum resideat, ita ut cx. gr. ad validitatem matrimonii potestas civilis requirat assistendam Parochi, et non sufficiat assistentia solius Episcopi ». Verum consuetudo tamen haud leve praebere videtur argumentum favore Vicarii amovibilis. Consuetudo contra ius, ut sustineri possit, debet esse rationabilis et legitime praescripta. Sane consuetudo contra ius in fieri considerata, etsi per sc irrationabilis esse videatur, quia contra ius constitutum procedit, quod rationabile semper praesumitur, tamen in facto seu in suo esse formali iam constituta, uti rationabilis habetur, et vim legis habet et ius ipsum scriptum abrogat vel eidem derogat. Legitime vero 1 Cf. N. 3+5· » Cf. N. 524. ’ Cf. N. 31H3. 5. C. Concilii 6οι praescripta dicitur consuetudo, si saltem per decennium de facto absque interruptione perduraverit, ceu in themate evenisse testatur Episcopus aiens: t Praecedens vero observantia fuit, ut Parochus urbanus numquam ad appli­ candam Missam pro populo duceretur obligatus ■·. Sacra C. Concilii haec uti vera saepe habuit confirmavitque pluribus in casibus. In casu de quo agitur nulla adest praebenda, nec habitatio parochialis, et reditus stolares tenuissimi sunt. Praeterea plane liquere videtur, declarationem Ordinarii Antecessoris, etsi verbalem, admitti tamen ab actuali Ordinario. Quod autem civilis auctoritas requirat assistentiam proprii Parochi ad matrimonii validitatem, nil Parocho nocet: quia incompetentia civilis potestatis in diiudicandis huiusmodi quaestionibus neminem latet. Dum alia ex parte clare innote­ scat omnibus Episcopum in sua Dioecesi iure Divino esse primum et prae­ cipuum omnium sacramentorum ordinarium administrum. Quamobrem non Vicario amovibili ad nutum in casu, sed Episcopo utpote Parocho, onus inesse videtur Missam pro populo applicandi. Quoad secundum dubium videtur quod Episcopus unico Missae sacri­ ficio possit duplici oneri satisfacere; etenim passim contingere videmus unico actu duplex impleri praeceptum. Sicut qui obligatur ad recitandas horas canonicas ratione ordinis sacri, simulque beneficii ecclesiastici unica satisfecit recitatione. Idem dic de ieiunio ex voto die veneris; si tali die occurrant quatuor anni tempora, et vigilia alicuius sancti, unico ieiunio satisfit tribus obligationibus, scilicet voto et diebus Ecclesiae praeceptis. Ex altera parte tamen videretur Episcopus haud satisfacere, unico sacri­ ficio, duplici oneri; capto exemplo a Parocho qui eodem tempore esset etiam canonicus. Exploratum est enim unico sacrificio Missae conventualis, qua teneretur uti Canonicus, haud satisfacere obligationi applicandi Mis­ sam pro populo, ad quam obstringitur uti Parochus ex iustitia. Notatu etiam dignissimae sunt declarationes nuperrime editae a S. C. de Propaganda Fide' die 23 martii 1863.1 Hisce expositis dignentur EE. VV. dirimere dubia: 1. An Episcopus' vel Parochus teneatur ad applicandam Missam pro populo in casu? Et quatenus affirmative quoad Episcopum: 2. An ipse unico sacrificio duplici obligationi satisfaciat in casu? Die. 3 martii 1877: Non proposita. Die 21 aprilis 1877: Sacra, etc. respondit: Dilata, et exquirantur novae informationes iuxta mentem Domino Pro-Secrrtario panditam.3 [Thesaurus Resolutionum, tom. 136, p. 165-173, 175). 1 Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. I, n. 1238, 1239. 1 Cf. N. 4242. a- 602 Curia Romana I 4239. I S. C. C.» Leopolien., 15 dec. 1877, 23 mart. 1878. I Post diuturum sex annorum effluxum ab initis nuptiis dic 25 auçusti 1869, coniugali vitae consuetudine transacta, Cornes Zdislaus seu La· disiaus Tyszkiewiçz aetatis annorum 36 oppidi Wcryniae in Dioecesi Tarnovicnsi et Comitissa Felicia Gebriela M:er annorum 24 ex oppido Radziechôu Leopoliensis Dioecesis, ad tramitem Austriaci Codicis a Leopoliensibus laicis Judicibus dissolutionem matrimonii eorumdem declarari postularunt anno 1875, *n iudiciali libello deducta disproportione membrorum pudicorum apud maritos, quod coitum inter cos facit impossibilem. Constituto matrimonii defensore, duo etiam periti in arte medico-obstetricia constituti fuere pro coniugis utriusque corporis inspectione peragenda. Hi mandata adimplentes contextualem emiserunt peritiam sub iuramenti religione; deckrantes Comitissam impotentia perpeti relativa; Conrtcm vero absoluta; et istam coeundi impossibilitatem matrimonium antecessisse. ludices huic innixi relationi, matrimonium nullum esse pronunciarunt. Quod iudicium confirmarunt duo Tribunalia superiora. Dein Archiepiscopum Leopoliensem adiverunt, uti ecclesiasticum ludicem, expostulantes ut ipse quoque nullum declararet matrimonium. Ordinarius petitionem ad S. Concilii Congreg. transmisit; et animadverso, quod novus processus nil novi adduceret, dum locorum et temporum conditio graves praeseferret difficultates, proposuit ut super dicta peritia medicorum dispensatio a matrimonio rato et non consummato impetraretur. Venia a SSmo Patre impetrata, normae quaedam Archiepiscopo transmissae fuerunt ut actus iudicii civilis adhiberet pro ecclesiastico; atque ut novum conficeret processum, in quo iuramentuin tum a coniugibus, tum a septima manu esset praestandum; deputaretur matrimonii defensor; formiter et seorsim examinarentur periti iam antea adhibiti; aliisque tribus peritis illorum relatio traderetur examinanda. Archiepiscopus retulit hasce neque impleri posse praescriptiones: quia novo se examini subiici reluctarent coniuges; et quia iuxta instructionem ab Archiepiscopo Vindoboncnsi anno 1855 evulgatam, atque in Curiis Ecclesiasticis Imperii Austro-1 Iu ngari ci vigentem, nec examen septimae manus, nec iuramentuin coniugum exigitur. Ne ergo coniugibus occasio praeberetur sesc gravandi de insueto rigore, nova impetrata fuit a SSmo Patre venia pro dispensatione a canonico processu. Quapropter concessum fuit Archiepiscopo ut copiam actorum processualium laici tribunalis adhihere valeret ad effectum cognoscendi ac definiendi causam a partibus propositam super matrimoni nullitate, defensore vinculi ex officio deputato. Hisce acceptis mandatis, indices ab Archiepiscopo delegati procedentes in causam die 17 iulii labentis anni pronunciarunt 1. matrimonium... ob absolutam, insanabilem atque iam ante contractum hoccc matrimonium existentem et qua talem per rei peritos medicos rite probatam viri impotentiam, ad I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I 5. C. Concilii -J 603 praestandum debitum conjugale, nullum ac invalidum esse. 2. Supradictum Comitem Zdislaum Tyszkiewiçz ad nullum aliud deinceps matrimo­ nium contrahendum admitti posse ». Appellavit matrimonii vindex ad S. C. Congregationem, appellavit etiain Comes Zdislaus contra secundum sententiae articulum, insimul postulans vel sententiam quoad hanc partem infirmari, vel dispensationem a matrimonio rato et non consummato concedi. Contendit Defensor mulieris ad matrimonium dissolvendum satis esse evincere impotentiam Comitis Zdislai sive ea sit absoluta, sive relativa; dummodo matrimonium praecesserit, sit perpetua et insanabilis: Schmalzgrueber, lib. 4, tit. 15, n. 38. Perpetuam autem, insanabilem, ac matri­ monium praecedentem impotentiam Comitis Zdislai evincit defensor ex confessione illiusmet in supplici libello peracta, et ex testimonio medico­ rum, qui affirmant quod ille laborat ex atrophia testis. Eiusmodi atrophiam sic describit Zacchias, Quaest. med. leg., vol. I, p. 285, η. 41: Non multum abest a paralysis natura atrophia, hoc est partis alicuius consumptio et ariditas, in qua passione corpus seu corporis pars aliqua, non amplius nutrimento fruitur et naturaliter semper aliquibus decedentibus, nullis vero in eorum locum succe­ dentibus summa macies oritur. Ex quo fit quod atrophia affectus impotentia perpetua laboret, et num­ quam coniugalem actum conficere possit. Ad id clarius demonstrandum in themate adiecit defensor mulieris, Comitissam haud virginitatem ami­ sisse post sex matrimonialis contubernii annos. Neque officit methodus pro­ bationis; nam per inspectionem a peritis factam melius veritati consultum est, quam per obstetricium intermedium. Impotentiam viri esse perpetuam statuit defensor ex praesumptione iuris ac ex copulae defectu post sex annorum cohabitationem coniugum iuxta Rotam post cons. Farinae., dec. 65, n. 4: quod si post triennalem habita­ tionem non potuerint matrimonium consummare, tunc bene intrat praesumptio, quod impedimentum sit perpetuum. In facto autem peritorum iudicium impo­ tentiae perpetuitatem evincit. Insanabilitas accedit impedimenti perpetuitati, ut habet Zacchia, 1. 9, q. 2, n. 4, ct periti medici retulerunt: « vitia commemorata (dixerunt) non possunt operari; non consistunt enim in ulla deformatione quae ultro averti potest, sed potius in defectu regularium functionum genitalium... » Quamquam Comes contendat sese impotentia laborare relativa, prose­ quebatur defensor, nulhmode nocet nullitati obfinnandae: quia S. C. C. uti posse, assueta reservationis formula: Vetito viri transitu ad alias nuptias, nisi consulta prius S. Congregatione. Et quia per procuratorem coram ludicibus ecclesiasticis admittens peritorum iudicium, quo cius impotentia absoluta constituebatur, postulavit decerni nullitatem cx titulo impotentiae absolutae atque incurabilis. Posita impedimenti perpetuitate locus non fit triennali experimento: Cosci, De sep. tori, 1. 1, c. 13, n. 26: « quando constat de antecedenti impoentia ριτρ etua per inspectionem corporum a sacris canonibus demandatam, aut est certa, evidens ct indubia, tunc statim matrimonium declarandum est I Curia Romana 604 nullum absque triennali experimento cum coniugum iuramento». In facto emm nedum triennium sed sexennium adfuit. Neque officit quod coniuges per sex annos tacuerint ex sententia Schmalzgr., lib. 4, tit. 15, n. 74, Cosci, loc. cit., c. 2, n. 33; «constito, per inspectionem corporis mulieris, de eius virginitate, nihil interest, an ipsa intra bimestre reclamaverit, quia post multos etiam annos reclamare et viri impotentiam allegare potest ». Exempla autem admissae nullitatis, utut post multos annos reclamatae, adsunt apud Rotam et S. Concilii Congregationem, Viri autem defensor exhibuit in primis fidem trium salutaris artis Pro­ fessorum, qui autumarunt Comitem aptum carnali copulae perficiendae; et atrophiam haud perspexerunt in eo. Requisiti iidem Professores, an admitti possit impotentia relativa, quam pati autumat virum erga propriam uxorem, retulerunt: cum certitudine respondi nequit cx medicinae datis, utcumque haec dari possit perpetua et insanabilis erga datam personam ob peculiares physicas circumstantias. Exurgens adversus utriusque coniugis thesim matrimonii Defensor, impugnavit viri impotentiam tum absolutam tum relativam, nec non mulie­ ris virginitatem. Prae primis animadvertit quod,etsi perampla fuerit dispen­ satio ex audientia SSmi a confectione canonici processus, tamen non eo tendit, ut aliquid veritas detrimenti sentiat. Dispensatio enim pro usu tantum acto­ rum civilium data fuit ad effectum cognoscendi et definiendi causam. Quaprop­ ter actus ipsi tantum attendi debent, quanti per se valeant. Et quum unus actus qui iudicio tribunalis ecclesiastici fundamentum praebuit, sit peritia judicialis, haec ad examen vocari debet. Duo periti admittunt utramque impotentiam; absolutam in viro, rela­ tivam in foemina. Retulerunt virum impotentem e.v atrophia testium. Sed vir idem hanc impugnat atrophiam errore impetens cognitorum relatio­ nem ex sententia aliorum medicorum, quorum fidem iam produxit. Testi­ monium istorum non est minus attendendum, quam iudicialium peritorum relatio; eo vel maxime quod tres sunt perinsignes eiusdem artis salutaris professores: dum e contra ex duobus judicialibus peritis alius est quodam­ modo alterius subalternus. Junior ex istis locum tenebat inferiorem apud Nosocomium; et ideo non ex parte utriusque libera ac independens dici potest sententia ; et potissimum quia nec separatim inspectionem corporum absolverunt, nec seorsum propriam cuiusque pandiderunt opinionem, ceu providissimo consilio praescribit S. C. C. in Instructione 22 augusti 1840: singuli ex peritis, ac scorsim corpus viri inspiciunt, ea qua fieri poterit decentia, et singuli scriptam emittant relationem.1 Perpendens defensor sacramenti rem intimius, thesim sustinere censuit quod vir corporalis inspectionis tempore idoneus copulae fuerit; quia admissa etiam testium atrophia, talem haud attingiVgradum, qui ad mari­ talem actum reddat aliquem impotentem. Eo quod ad veram atrophiam constituendam requiritur consumptio, ariditas et summa macies partis affectae ceu tradit Zacchias, quaest. med. legal., 1. 4, tit. I, qu. 8, η. 41. 1 Cf N. 4069. S. C. Concilii 605 Ast ex duorum cognitorum relatione hunc statum haud colligere datum est. Proinde, adiecit matrimonii defensor, cum fundamentum a peritia desumptum necessaria carcat soliditate pro adstruenda plena certitudine impotentiae ex atrophia derivantis; ct cum nullum ab integritate mulieris, prouti in progressu demonstrabitur mutuari possit adminiculum, etiamsi actualis impotentia agnosci et admitti deberet; eo tamen quia hoc mor­ bum (!) accidentale esset in hoc casu, hinc semper quidem praesumen­ dum esset, quod ipsa non antecesserit, sed sequuta fuerit matrimonium ad tradita per Sanchez, de matrim., I. 7, disp. 103, n. 3. Quoad mulierem autem defensor sacramenti, vanum esse, ait, funda­ mentum impotentiae proclamatae sive unius, sive utriusque coniugis ex mulieris integritate desumptum. Nam censent quidem Doctores recentiores, problema virginitatis haud esse insolubile, nihilominus summam ipsum problema praeseferre difficultatem, si agatur de remota defloratione, Zacchia, quaest. med. leg., lib. 4, t. 2, q. 1, n. 24, ita ad rem se habet: - cohaeren­ tia partium... medicamentis procurari talis potest, quae non modo adae­ quet, sed etiam superet naturam, ut notant medici ». Quod prudenter obfirmatur auctoritate S. C. C. in Instructione anni 1840 dum usum balnei praescribit iniungens « ne ullum spatium aut momentum temporis mulieri detur, quo ad arctandum vas ullo medicamento, aut aliqua fraude uti queat ». In casu cx mulieris confessione habemus, quod prioribus matri­ monii temporibus maritali officio incumbere studuerint. Proinde aiebat defensor, cognitores opinionem emiserunt de re pervetusta, et in inquisi­ tione nullam adhibuerunt diligentiam ad fraudes eliminandas; ideo eorum iudicium imprudens et incertum existimandum est. Adhuc defensor urgens ex analyst iudicialis peritiae contendit nedum fuisse incertum, sed erroneum eiusmodi iudicium: eoquod colligi possit mulierem iamdiu corruptam fuisse. Insuper etiamsi de virginitate constaret, non inde tamen inferri deberet ad impotentiam alterius coniugis, atque ad dissolutionem matrimonii; quoniam non agitur hic de dispensatione a matri­ monio rato ct non consummato, sed de nullitate coniugii ex capite impoten­ tiae prout demonstrat libellus introductivus. Ergo parum vel nihil confert ad causam disquisitio virginitatis teste Rota Rom.,dcc. 14,n. 10 postZacch., qu. med. leg., «. non valet consequentia: uxor reperitur intacta, ergo vir est impotens, impotentia naturali et perpetua, quae sufficit ad dirimendum matrimonium ». Insuper, ait, dandam non fuisse magnam fidem coniugibus; quia collu­ sionis suspicionem ingerit studium viri, qui vix reddita in prima sede a indicibus laicis sententia, sategit novam obtinere a medicis peritiam, quae impotentiam absolutam excluderet. Ilis prachabitis Vestrum erit dirimere sequens dubium: An sententia Curiae Archiepiscopalis Leopoliensis sit confirmanda vel infirmanda in casu? Dic /5 decembris 1877 Sacra, etc. respondit: Sententiam Curiae Archie­ piscopalis esse reformandam, ita ut Comiti /Aadislao non liceat transire ad alias nuptias, nisi petita prius et obtenta venia ab Apostolica Sede. 606 ('uria Romana Cum per novam audientiam a defensore vinculi matrimonialis petitam, instaurata fuisset nova discussio, praefatus Vindex quae sequuntur exhibuit animadversiones. Innuit primo quod dispensatio a processu canonico per S. C. Concilii concessa infecta fuerit vitio obreptionis et subreptionis; secundo quia peritia iudicialis, quae fundamentum praebuit eidem senten­ tiae, non suppeditat moralem certitudinem impotentiae Comitis praedicti. Quoad primam partem ad memoriam revocavit quod S. Congregatio, quum rescivisset ab Ordinario arduum fore coniuges novae subiicere corpo­ rali inspectioni, de auctoritate Pontificis remissae, mandavit ut consuetae ac expeditiores aliae complerentur praescriptiones. Hae in huius generis iudiciis sunt iuramentum coniugum, septimae manus auditio, examen verbale peritorum, defensoris matrimonii deputatio. Coniuges vero adeo difficilem reddiderunt praescriptionum salutarium exeeutionem, ut Ordi­ narius coactus fuerit confiteri omnia et singula exacte perficerem,nisi inextri­ cabiles sese opponerent difficultates, quibus superandis imparem me sentio. Quae difficultates a coniugibus parabantur; quaeque fuerunt causa princi­ palis seu motiva dispensationis a processu. Et quoniam ex illis difficultatibus, illa quidem quae respiciebat modum verificandi impotentiam Comitis, in quo potissimus ac praecipuus scopus processus consistebat, nullatenus veritati innitebatur, quia Comes postulans dispensari ab examine pe­ ritiae iudicialis, contra propriam conscientiam agebat, hinc dispensatio in vitium obreptionis et subreptionis incurrit ad tradita per Reiffcnstuel,ius. can., 1. i, t. 3, n. 184. Relationem tandem peritorum examinavit iuxta Scriptorum Medicinae forensis doctrinas; deduxitque imparem omnino esse ipsam peritiam ad certitudinem antecedentis impotentiae Comitis inducendam; atque hoc eo vel maxime quia ex illa exploratione haud obfirmatur Comitem esse impo­ tentem ad carnalem commixtionem. Hisce iterum adductis propositum fuit EE. VV. decernere, quomodo esset resolvendum infrascriptum dubium: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die 23 martii 1878 Sacra, etc. respondit: In decisis. | Thesaurus Resolutionum, torn. 136, p. 601-613, torn. 137, p. 118-124). 4240. S. C. C., Virodunen., 23 mart. 1878. Virodunensi Episcopo innotuit Sacerdotem Dominicum Minard paro­ chum amovibilem (vulgo desservant) loci Savonnières en Perthois, lapidum commercium exercendo, scandali suo populo esse, ac ob suum inquietum ingenium causam iurgiis persaepe dare, atque effecisse, ut quaedam soror pii instituti, Doctrinae Christianae, quae in paroecia puellarum instructioni atque educationi vacabat, dictum locum desereret. Qaapopter Antistes dic 13 martii 1874 Dominicum monuit tit a lapidum commercio cessaret, si- S. C. Concilii foy mulque diceret quanam praecise de causa praefata soror suam paroeciam reliquisset. Illico sacerdos coram suo Episcopo stetit, ut ab his accusa­ tionibus sese purgaret. Sed parum profecisse videtur, namque paucos post menses ad ipsum pervenerunt litterae a Curia Episcopali datae die 7 iunii 1874, quibus eius translatio ad aliam minoris momenti paroeciam decernebatur. Obstitit parochus et interposita appellatione ab eiusmodi decreto ad Apostolicam Sedem, a Curia petiit epistolas quas apostolos vocant, ut rem totam defer­ ret S.C. Concilii. Elapso termino in Curiae litteris statuto, ut priorem paroe­ ciam desereret, nonobstante appellatione, per sententiam iudicis pacis ipsi iniunctum fuit parochialem domum relinquere, intra terminum vigintiquatuor horarum. Tunc ad novam paroeciam loci Mussey perrexit. Ex hoc loco litteras Curiae dedit, declarans sese subiicere Episcopi iudi­ cio, ac petens tabulas nominationis ad novam regendam Ecclesiam. Vicarius Generalis respondit in votis esse Episcopi, ut ante nominationis susceptio­ nem cum ipso colloqueretur et inde per dies quindecim spiritualibus vacaret exercitiis. Nimium dura sibi mandari reputans Dominicus, prius obed;re recusavit; sed cum Vicarius Generalis iterum scripserit sese alium sacerdo­ tem in novam paroeciam missurum, si intra decem dierum spatium Ep scopi mandatis non obtemperaret, Curiam petiit, renunciationem antiquae paroe­ ciae scripto emisit atque subsignavit, simulque omnibus Episcopi mandatis exequendis se paratum exhibit, veniam implorans ob scandalum ex sua ortum contumacia. Post haec litteras nominationis accepit. Ast vix ad novam paroeciam pervenit, facti poenitens, coepit conqueri de damno sibi illato, tum quoad honorem, tum quoad interesse ob passam translationem. Hinc supplici libello oblato S. C. Concilii petiit restitutionem in antiquam paroeciam. S. Congregatio, habita Episcopi informatione, et cognito recurrentem sacer­ dotem pluries, ob sui malam agendi rationem ab aliis paroeciis translatum fuisse, ac etiam suspensione punitum; comperto ipsum nuncium misisse primae paroeciae, in qua lapidum negotium exercuerat; publicum functionarium, vulgo Matre iniuriis scripto affecisse ac suis iurgiis in causa fuisse ut supra memorata magistra paroeciam illam desereret, d;c 1 decembris 1874 rescripsit: Lectum ad instantiam, idque notificctur Episcopo. Huius decreti rigore haud fractus Dominicus, institit coram S. Congre­ gatione contendens, sese vi et metu coactum, priori paroeciae nuncium misisse et novam acceptasse; ac monumentis exhibitis, curavit ostendere se immunem ab iis criminibus, ob quae amotus fuerat. Episcopus, cui haec patefacta sunt, retulit falsum esse renunciationem vi metuque extortam fuisse, ceu facile comperiebatur ex epistolis Domi­ nici; causas vero remotionis plures haberi, inter quas sequentes recensebat ibi - Plura sunt quae in loco Savonnières nullius amplius existimationis virum esse sinebant, ea vero potissimum: 1. Nimii sumptus quibus pro­ dibat in lautiorem mensam. 2. Aes alienum ingens, quo se obstringebat. 3. Quaestuosae negotiationes, quibus incumbebat indecorumque merci­ monium. 4. Eae demum graves controversiae ac contentiones, quibus 6o8 Curia Romana perpetuo implicabatur cum publicis tum huius loci, tum etiam regionis seu prefecturae magistratibus et administratoribus ». Habitis his, quaestio remissa fuit ad Metropolitanum decreto: Attenta noviter deductis, Orator utatur iure suo coram Metropolitano. Verum cum huiusmodi indicium locum non habuisset, rogatus ut super expositis infor­ mationes transmitteret ac suam aperiret sententiam, Metropolitanus trans­ misit depositiones testium, ab ipso parocho iam adductas, atque suam sententiam aperuit pro coactionis exclusione. Tunc suetum decretum edi­ tum fuit: Ponatur in folio. Dominici defensor duplicem dubii formulam proponendo, in duas partes orationem suam dividebat inquirendo in prima, an causae legitimae ades­ sent remotionis, in altera an acceptatio novae paroeciae ex parte sui clientis impedimento esse potuisset quominus eius redintegrationi fieret locus. Praemittebat causas legitimas esse necessarias etiam ad removendos eos parochos, qui desservants in Gallia vocantur, quamvis in officio ad Ordi­ narii beneplacitum perdurent. Nam cum in istiusmodi parochis instituen­ dis recessum fuerit a canonicis sanctionibus quae parochum stabilem praeseferunt, omni studio curandum ut talis recessus in quantum fieri possit, minimus evadat; ac ea propter SS. Congregationes principium statuisse, ne absque ulla causa possent removeri. lamvero in casu binas tantum afferri causas, nempe magistrae a paroecia discessum et commercium petrarum. Ambas vero falsas esse affirmabat. Quoad primam causam afferebat litteras scriptas parocho tum a Supe­ riore Sororum a Doctrina Christiana, tum ipsius nomine a Sorore adsistente, tum demum ab ipsa magistra quae a paroecia discesserat. Contendebat defensor constare ex prima, magistram fere triumphantem oppidum ingres­ sam fuisse opere praesertim parochi; ex altera locum deseruisse quia Maire ei formalem nominationem recusabat, debitam mercedem ei non solvebat, et domus, quam Maire non restaurabat, insalubris erat; ex postrema palam fieri, non modo parochum causam non fuisse discessionis magistrae, sed eam beneficiis esse prosecutum, imo vero etiam ex aere suo illi mercedem in antecessum persolvisse. Quo vero ad causam commercii petrarum, inquiebat non esse negotia­ tionem, ubi causa lucri cessat: cap. 13, dist. 88: quid est aliud negotium, nisi quae possint vilius comparari carius velle distrahere? Dominicum vero non lucri faciendi causa cum quodam lapidicinarum magistro ncgocium habuisse, sed ut faveret cuidam [parocho, qui pro suae ecclesiae restauratione exqui­ rebat lapides melioris qualitatis. Ut haec luculentius ostenderet Orator proferebat litteras susceptoris operum; attestationem illius viri, qui in sta­ tione viae ferreae lapidum expeditioni praefuerat, ac tandem testimonium architecti, qui in huiusmodi petrarum negocio nullum compendium favore parochi reperiisse asserit. Post haec quibusdam exhibitis attestationibus defensor curabat purgare suum clientem ex accusationibus, quod esset triplici iudiciali sententia damnatus; quod ob inconsideratos sumptus aere alieno premeretur; ct tanquam tribunus excitaret parochianos in sui favorem; quam rem, si vera S. C. Concilii (w) esset, magnum argumentum praebere subdebat, optimae existimationis qua Dominicus in sua paroecia gaudebat. Quapropter concludebat causas remotionis in casu minime adesse, ideoque parochum recurrentem haud recte remotum fuisse eo vel magis, quod in casu concurrebant causae malitiae, odii, infamiae, scandali, damni propter quas iuxta interpretes iuris a removendo parocho, etiam amovibili est abstinendum. Sustinebat adfuisse malitiam, quia ex supra expositis patebat nonnisi ex pravo animo delatum luisse Episcopo, Dominicum in causa fuisse magistrae discessus et petrarum negotiationem exercuisse; odium, quia accusatorem quemdam putabat cuius scandala parochus gra­ viter exprobraverat ; infamiam, quia per remotionem laesa fama parochi solummodo restitutionis beneficio recuperari poterat; scandalum, quia gra­ viores causae remotionis ab inimicis parochi evulgatae fuerunt; damnum quia ex antiqua paroecia fr. 1985 parocho quotannis redibant, dum ex nova nonnisi fr. 1 no percipiebat, ita ut singulis annis fr. 844 jacturam pateretur. Misce absolutis transit defensor ad secundam suae orationis partem, ac enititur ostendere, emissam renunciationem prioris parochiae et accepta­ tionem novae, non obesse, quominus ad primam restitui possit, vel quia nullam vel quia factam animo appellationem prosequendi in devolutivo. Ex eo quod Episcopus scriptam renunciationem a parocho amovibili exegit, deducebat defensor et ipsum scire et admittere, necessariam esse iustam causam pro remotione decernenda; cum vero causa haec in casu deficeret, argumentum haberi subdebat de coactione a parocho passa in renunciatione mittenda. /\tqui renunciatio, ut vim habeat, sponte, libere et cum causa emitti debet; quae extrema cum in casu haud verificarcntur, renunciationem Dominici aperta nullitate laborare deducebat. Haec omnia probare satagebat ex antecedentibus renunciationem. Nam vix parochus petiit apostolos, Episcopus declaravit, eius jurisdictionem expi­ laturam die i insequentis iulii 1874, ac apostolos denegavit, nisi prius e domo parochiali supellectilis asportaret; praefixo ad hoc eidem termino viginti quatuor horarum per apparitores tribunalis civilis. Neque satis. Dominicus novam oblatam paroeciam acceptat: ast nominatio ei denegatur, nisi ad Ordinarium se conferat ct per quindecim dies vacet spiritualibus exercitiis. Cum vero parere detrectet, ipsi praefinitur tempus decem dierum, quibus inutiliter elapsis, etiam secunda paroecia privatus fuisset. Hinc parocho duas tantum vias mansisse, vel voluntatem Episcopi omnino exequi, vel omnia perdere. I fisce pressus angustiis impositam renunciationem sub­ scripsit. Ast quis credat, libere et sponte eam signatam fuisse ? Verum quae vi metuque fiunt, nullius sunt roboris: cap. Ad audientiam, de his quae vi metusve, etc. Ergo nulla omnino iudicari debet renunciatio in casu, eo vel magis quod periculum erat ct bona et famam amittendi. Denique etiam ex defectu causae renunciationis nullitatem arguebat defensor. Quapropter cum causae remotionis in casu minime adessent; cum renun­ ciatio vi metuque facta fuerit ac sine causa, cumque ca quae opponuntur suo clienti, vel falsa vel nullius momenti essent, nihil obstare asserebat, quominus in sua antiqua paroecia restitueretur. Vol. VI 39 61 o Curia Romana E contra Episcopi Defensor duplici ex capite defendenda suscepit ea omnia quae Episcopus gesserat. In primo totus in eo fuit, ut ostenderet parocho vel metum illatum non fuisse, vel iuste fuisse illatum, ac propterea emissam renunciationem omni ex parte in sua validitate subsistere. Anim­ advertebat in primis parochum novam paroeciam acceptasse per episto­ lam antequam ad Curiam sese conferret, quando nempe violentia et metus locum adhuc habere non poterant; insuper ex attestatione quatuor Sacer­ dotum, qui illi adfuerunt audientiae, erui dicebat nullam parocho factam fuisse violentiam ac sponte renunciationem emisisse. Haec vero confirman a relatione Archiepiscopi, cui res indicanda commissa fuerat. Neque opponi posse sustinebat, parochum adductum fuisse ad primam acceptationis lit­ teram scribendam ex metu sine tecto remanendi, cum expulsionis sen­ tentiae exeeutio immineret, ad aliam vero ex metu a Vicario Generali per litteras sibi incusso perdendi ambas paroecias; nam iuxta disciplinam vigen­ tem in Gallia, ab eiusmodi vel remotionis vel translationis decretis potent appellare, quamvis appellatio non suspensivum sed tantum devolutivum effectum obtineret. Quapropter praetensum metum vel omnino exulare dicebat, vel iuste incussum fuisse. Porro si parochus, prout debebat, Epi­ scopi mandatis obtemperasset, et, appellatione pendente, ad novam paroe­ ciam se transtulisset, neque expulsionis sententiae, neque periculo sine tecto et substentationis mediis manendi sese exposuisset. Igitur violentam expul­ sionem (ceterum a Syndico provocatam non ab Episcopo) e domo parochtali ac metum manendi sine mediis vivendo necessariis, suae imputaret temeritati ac pervicaciae, ob quas Episcopo parere obstinate renuebat, reparare detrectans scandala, quae praebuerat episcopalem auctoritatem contemnendo et mendacia pontificio legato iniuriosa proferendo. Hinc concludebat Orator, vel metum non adfuisse, vel fuisse iuste incussum, atque ideo in utroque casu, factam renunciationem, validam fuisse. In secunda suae orationis parte, defensor demonstrandum suscepit, Episcopum suo iure usum fuisse decernendo translationem atque legitimas habuisse causas. Haec ut suaderet, recolebat post concordatum anni 1801 in Gallia duas parochorum species inductas fuisse, nempe parochos inamovibiles eligendos cum consensu Gubernii, a quo dotationem accipiunt.it parochos vicarios, desservants appellatos, minoribus paroeciis seu succursalibus praepositos, qui ab Episcopis libere eliguntur ct removeri pos­ sunt. Ex quibus deducebat Episcopum in casu usum fuisse suo iure Domi­ nicum transferendo, quia Ecclesiarum succursalium rectores, ut ipse erat, considerari possunt, veluti Vicarii amovibiles ad beneplacitum Episcopi, qui penes se animarum curam habent, vel uti possessores beneficii manualis, atque in utroque casu pro generali regula constituendum esse videtur, Epi­ scopos posse eos etiam sine causa removere. Haec vero regula, quamvis ex consuetudine nonnullas limitationes pate­ retur, quatenus nempe remotio fieri non debeat ex odio, aut cum detri­ mento vel famae vel gravis tacturae rectoris: in casu tamen has limitationes cessare dicebat, cum Episcopus graves causas remotionis haberet. S. C. Concilii 611 Scilicet parochus iste, lautiori mensa, quam deceret eiusque vires sine­ rent. utendo, frequentes compotationes atque conversationes in domo parochiali habendo, scandalo erat fidelibus ac seipsum aere alieno gravabat; ideoque inidoneus reddebatur ad cum populum regendum. Ob mendacia insuper tristem sibi famam comparasse; ob iniuriosa verba contra superio­ rem et contra Apostolicae Sedis legatum prolata; ob iracundum ac turbu­ lentum ingenium nec non imprudentem agendi rationem iurgiis et queri­ moniis causam dedisse, omnemque aestimationem et auctoritatem amisisse. Quae omnia huic parocho semper obiecta fuerunt, etiam cum ceteras rexerat paroecias, uti constare defensor sustinebat ex literis Episcopi, ex quibus­ dam testimoniis et ex epistola praesidis provinciae. Aliam iustam translationis causam reperiebat in eo, quod parochus in quadam litera ad Episcopum scripta, quam antequam mitteret pluribus imprudenter manifestaverat, adulterii et falsae in scripto testificationis insimulasset virum municipio eius paroeciae praepositum; qua re vulgata periculum imminebat ut parochus crimine diffamationis ad tribunal rape­ retur ac utpote recidivus maiori poena plecteretur. Curandum itaque erat huic scandalo occurrere alio parochum transferendo, eo vel magis quod illa imputatio omni veritatis fundamento erat destituta. Tertiam causam translationis reperiebat Orator in negotiatione praeser­ tim lapidum, quam parochus palam exercebat. Ob hanc enim octies ad tri­ bunal, quod de rebus ad mercaturam pertinentibus iudicat, non sine magno suae famae discrimine, traductus fuit. Recensebat insuper aes alienum a parocho contractum cum quodam iuvene et quadam mercatrice sacrorum ornamentorum, cum quibus non sine dolo et fraude parochum negocium confecisse apparebat. Neque opponi posse urgebat nullitatem decreti translationis eo, quod nova paroecia sit inferioris conditionis et emolumenti; haec porro tunc tantum inquiri solere, cum Episcopus absque ulla causa ad translationem procedit, non vero cum tot ct tam graves causae intercederent. Parochus igitur, etiamsi aliquid damni patiatur, sibi imputet, ex notissimo iuris prin­ cipio, quod haud videtur damnum pati, qui propria culpa illud experitur. Eo vel magis quod parochus iste ob suam agendi rationem pluries causam translationis obtulerat. Quibus disputatis concludebat, Dominicum libere renunciassc primae paroeciae ct acceptasse secundam, quin vis aut metus intercederent; metum vero, si adfuit, iuste fuisse incussum; Episcopum demum plures ct iustissimas habuisse causas decernendi translationem istius parochi. Hisce ab utraque parte disputatis exorantur EE. VV. respondere ad dubium: An sacerdos Minard relinquendus sit in possessione paroeciae loci Mussey; seu potius reintegrandus ad paroeciam loci Savonnières in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem, negative ad secundam, imposita sacerdoti Minard retractatione omnium iniuriarum contra Episcopum prolatarum. [Thesaurus Resolutionum, torn. 137, p. 131-152]. 6ΐ2 Curia Romana 4241. S. C. C., Milevitana, 15 iun. 1878. Ad Statutorum tramites Sodales Confraternitatis B. Μ. V. a charitatc in civitate Valletta, Dioecesis Melevitanae, die 16 iulii anni 1876 ut novo­ rum officialium electionem peragerent, more solito, convenerunt. Quatuor vero ex congregatis voce activa atque passiva pro illa vice a Gubernatore privati fuerunt, eo quod non interfuissent processioni in die festivitatis B. Μ. V. titularis sodalitii, ferentibus Statutis ab Episcopo confirmatis die 9 iulii 1789, ut sodales a dicta supplicatione sine iusta causa abstinentes, per unius anni spatium voce activa atque passiva priventur. In tali rerum statu, facta electione, maiora numero suffragia retulit Franciscus Borg, ac Gubernator renunciatus fuit. Insuper quatuor Sodalitii Curatores electi fuerunt. Id aegre ferentes quatuor confratres, qui utraque voce fuerant orbati, quibus et alter sodalis sese adiunxit, ad Curiam Episcopalem confugerunt ac Praesuli nonnullos abusus in dicto Sodalitio inductos aperuerunt, mede­ lam iisdem expostulantes tum admittendo novos confratres sine scrutinio, tum infirmando factam officialium electionem, novosque sufficiendo. His adductus Episcopus Gubernatori Sodalitii epistolium conscripsit, ut auditis confratribus referret super expositis, ac statuta transmitteret. Ex responsione plura detexisse scribebat Episcopus, quae haud leve dede­ cus illis afferebant, qui de iisdem accusabantur, ac proinde sui esse muneris duxit, destitutis nuper electis, novum Gubernatorem, novos officiales depu­ tare, novosque confratres, sine scrutinio admittere, quod revera perfecit decreto diei 25 Septembris 1876 sequentis tenoris: « Attentis querelis et praetensionibus hinc inde deductis, quarum nonnullae altiore indigent consideratione ct serio examine, ne ulterius careat Congregatio officia­ libus pro fungendo munere Gubernatoris, Secretarii ac Procuratorum sibi inhaerentium, attentis circumstantiis omnibus in casu occurrentibus, absque ullo praeiudicio partium, eligimus et nominamus hoc interim cum omnibus iuribus ct emolumentis cumque omnibus facultatibus oppor­ tunis et necessariis in Gubernatorem Confraternitatis D. Philippum Carmi Cecy.... in Procuratores D. losephum Farrugia Gay, et D. Anto­ nium Caruana, perpetuo creantes ac constituentes eosdem DD. confratres ac consodales, ac si fuissent ordinario modo recepti ac conscripti». Officiales electi die 16 iulii hoc decreto perculsi ad S. Congregationem Concilii nomine Confraternitatis recursum habuerunt expostulantes, ut relatum Episcopi decretum irritum faceret. Rogatus Episcopus super narratis, retulit confraternitatem gravi fide­ lium cum scandalo, more velut’ h iereditario regi et gubernari a parentibus ct consanguineis Francisci Borg, qui secreto administrationem gerebant. Plura insuper narrabat, cx quibus apparebat familiam electi Gubernatoris a multis iam annis de Confraternitatis bonis ita disponere, ut haud parva S. C. Concilii 613 compendia sibi suisque consanguineis compararet vel in locatione fundorum, vel in erogandis pecuniae summis, ac in pluribus aliis exercendis nego­ tiis, quae facile administratores pravae conscientiae in suam utilitatem cum gravi causae piae detrimento convertere possunt. Concludebat Episcopus praefatum decretum adeo acceptum cessisse in sua civitate, ut gratulationes ab omni ordine civium sibi factae fuerint; quapropter reiiciendam esse oratorum instantiam, eo vel magis quod Episcopus approbando Statuta confraternitatis sibi suisque successoribus ius reservavit eadem moderandi, augendi, minuendi vel etiam abrogandi. Tandem observabat recurrentes mandatum appellandi ad S. Sedem ab Episcopi decreto non habuisse. Hisce habitis quaestio dirimenda remissa plenariis S. Congregationis comitiis, atque hinc inde electis defensoribus disputata fuit sub dubii formula in fine huius compendii proposita. Qui confraternitatis nomine agebat, trifariam suam allegationem divisit. In prima vindicare conabatur legitimitatem electionis dici 16 iulii 1876. Observabat Orator indubii iuris esse electionem officialium libere ad con­ fratres spectare, ac ut electio omnino libera et legitima dici possit requiri: i. Ut intimatio praecedat. 2. Ut consodales de more coadunati electionem peragant per secreta suffragia. 3. Ut maioritas suffragiorum in electis con­ currat, habito respectu tantum ad interessentes: maior enim pars universi­ tatis, collegii, seu capituli constituitur per praesentes, nulla habita ratione absentium. Cum autem haec omnia adamussim servata fuerint in electione diei 16 iulii, de eius legitimitate minime posse dubitari concludebat. Factam electionem insuper maiorem vim acquirere subdebat cx eo, quod Statutis et praxi Confraternitatis maxime consona fuerit. Statuta enim praescribunt, ut pro electione Gubernatoris, officiales in privato con­ ventu coadunati tres eligant confratres, atque dein omnibus proponant, ut unus cx his tribus Gubernator seligatur. Hanc formam, anno 1788 indu­ ctam ac continuo adhibitam, etiam in electione 16 iulii servatam fuisse evincebat tum ex libris consultationum confraternitatis, tum cx testimonio deputati ecclesiastici, qui iureiurando testatus est electionem officialium... legitime factam fuisse atque ad tramites regularum et Statutorum Confraternitalis. Hinc ad secundam suae defensionis partem transvolans orator conten­ debat decretum Episcopi diei 25 septembris 1876 nullum fuisse. Scilicet advertebat Tridentinum Concilium cap. S ct 9, Sess. 22, de ref. Episcopis nullam aliam tribuere facultatem in Confraternitatcs, quam easdem visi­ tandi cxigendlque singulis annis redditionem rationis de administratione bonorum; atque ideo Episcopum non posse neque sese ingerere in admi­ nistrationem, neque impedire Confraternitatcs, quominus extraordinarias faciant expensas summam scutatorum viginti excedentes sine sua licentia, neque prohibere vel restringere earum exercitia, aut proh'herc, ne congre­ gentur ubi et quoties eis magis placuerit. Cum igitur, ex Concilio Triden­ tino et cx declarationibus Sacrarum Congregationum aperte dignoscatur, Episcopos super Confraternitatcs nihil aliud posse quam illas visitare atque redditionem rationis de bonorum administratione exigere, deducebat facul- S. C. Concilii Curia Romana tatem ipsis non esse removendi electos, atque novos destinandi rectore, proindeque decretum diei 25 septembris nullum esse. Neque obstare quod Episcopus, addebat defensor, possit vel perse, vel per suos delegatos assistere Sodalitii congregationibus, ac officialium ele­ ctioni, nam non potest tamen contra Statuta vel consuetudines vel praxim novitates inducere: S. C. EE. RR. et in Cosentina, 24 iulii 1600;1 electos autem rectores abrogare, alios creare, consodalcs absque confratrum suf­ fragio inscribere, idem est ac novitates inducere contra Statuta ct laudabiles confraternitatis consuetudines. Et si semper, multo magis in casu ab his Episcopus abstinere debebat, quia sodalitium per Breve Summi Pontificis Clementis VIII confirmatum a Paulo V erectum fuit. Observabat insuper ex cap. Concertationis, de appell., in VI, decem dierum spatium concedi a momento habitae notitiae ad appellationem inter­ ponendam, quibus inutiliter elapsis aditus appellandi minime pateat. Iamvero in casu quinque consodalium recursus interpositus fuit elapsis iam viginti diebus; unde ab Episcopo attendi nequibat. Imo etiam ex parte Episcopi in modo procedendi peccatum est, cum nullis praemissis moni­ tionibus officiales electos deleverit, ac inconsulta congregatione confra­ ternitatis, novos adiunxerit. Ex quibus clariorem luce meridiana scatere asserebat nullitatem decreti Episcopalis, prout S. C. Concilii resolutum fuit in una Balneoregien. Elect. Alum., 16 sept. 1769, in qua proposito secundo dubio: An sint reintegrandi confratres ultimo loco deleti ab Episcopo et respective delendi novi confratres ab Episcopo electi, responsum fuit: Affir­ mative. 2 Ulterius progrediens propugnabat Defensor officiales sodalitii sine gravi causa ab Episcopo removeri non posse, ob grave damnum in famam et honorem destituti obveniens; in casu vero absque ulla causa decretum episcopale latum fuisse. Et revera iusta causa esse non potuit, quod aliqui voce activa et passiva privati sint, nam haec poena decreta reperitur a soda­ litii Statutis ab Episcopo solemniter confirmatis. Neque opponi posse nullitatem electionis, tum quia nonnulli inter sodales affines essent Guber­ natoris, tum quia asserebatur eumdem tricas instituisse, ut in Gubernato­ rem iterum eligeretur; nam quoad primum explorati iuris esse, fratres etiam germanos posse suffragium ferre, imo et filium pro patre, et hunc pro filio, in iis enim quae iuris publici sunt, non attenditur neque patria neque sanguinis coniunctio, cum praesumatur, quemque moveri potius bono uni­ versitatis quam sanguinis affectione; quibus consona sodalitii Statuta dice­ bat omnibus consodalibus professis in congregationibus activam vocem conodentia. Quoad tricas vero exercitas per Gubernatorem eas omnino falsas esse sustinebat, tum ex testimonio deputati ecclesiastici, qui asserebat electio­ nem peractam fuisse servatis regulis et Statutis confraternitatis; tum ex ephemeridibus catholicis, quae una voce accusationes in Gubernatorem latas « Cf. N. 1585. 1 Cf. N. 3766. ■ 615 refellebant: tum demum ex testimonio honestissimorum virorum, ex laico et ecclesiastico coetu, qui de religione et spectata probitate officialium pu­ blicam fidem facere minime dubitarunt. Ex quibus omnibus cum apertum esset, Episcopum potestatem mmime habere removendi electos officiales, atque in casu pateret, nullas causas huius remotionis existere, concludebat decretum diei 25 septembris 1876 nulla posse stabilitate subsistere. Post haec ad tertium suae orationis caput gradum faciebat orator; omnique vi adnitebatur refellere tamquam calumnias, quae electo praesertim Gubernatori malefacta tribuebantur. Scilicet testimoniis undique collatis falsam esse evincebat accusationem eam, qua insimulabatur aliquod obiectum sibi addixisse ex domo cuiusdam legati. Falsum pariter esse quasdam terras et officinas favore conductorum tanti minoris locavisse: si enim a novis procuratoribus pluris locatae fuerant, hoc ideo evenerat quia onus manutenendi muros ct officinas hodie spectat ad sodalitium, dum antea condu­ ctoribus impositum erat una cum obligatione plura melioramenta perfi­ ciendi: praeterea novi portus constructione, prope quem officinae extant, earum pretium auctum fuisse dicebat. Ex disputatis satis superque apparere dicebat legitimitatem et liberta­ tem electionis; defectum potestatis in Episcopo, ac defectum causarum desti­ tuendi electos officiales, de quorum honestate dubitare haud licebat: hinc et sustinendam electionem et decretum Episcopi infirmandum esse con­ cludebat. Defensor consodalium recurrentium praemittebat, decretum Episcopi a quo appellatum est, esse interloquutorium scilicet ortum ex duabus instan­ tiis actu pendentibus coram Curia Episcopali, una propria, altera adversa­ riorum. Cum enim Franciscus Borg, cum aliis electis petiisset confirmatio­ nem electionis, sodales exclusi a voto activo et passivo obstiterunt apposito libello, urgentes 1. Admissionem novorum consodalium absque scrutinio. 2. Nullitatem electionis diei 16 iulii. 3. Deputationem novorum officialium pro integro biennio 1S77-1878; ut ita et malae Sodalitii administrationi remedium afferretur et vitia praefatae electionis detegerentur. Atque Epi­ scopus delata Curiae cognitione rei, suo decreto novum deputavit Guber­ natorem novosque officiales, qui provisorie confraternitatis curam gererent. Hisce accedere, subdebat Orator, Episcopum nunquam confirmasse electionem diei 16 iulii: ideoque electos dici non potuisse veros officiales confraternitatis ex iure communi atque Statutis, neque ipsos queri posse de ullo iure sibi adempto. Minus autem dedecoris esse provisorie excludi, quam post adeptam possessionem, causa cognita omnino destitui. Neque ullam infamiae notam dimissis irrogari, quia Episcopus declaravit in suo decreto, sese hanc deliberationem secutum fuisse attentis querelis et praetensionibus hinc inde deductis, quarum nonnullae altiore indigent consideratione. Ideoque Episcopus appellantes mmime deposuit, quasi reos alicuius cri­ minis; sed aliquot officiales creavit, ne pendente rei cognitione, admini­ stratio capite et directione deficeret. Quod usque ad evidentiam patere aiebat ex tenore decreti, in quo asserebatur novi officiales deputari interim et 6i6 Curia Romana pro modo, ne ulterius Congregatio officialibus careret; attentis circumstantis omnibus, absque ullo praeiudicio partium. Justitiam vero appellati decreti crescere si spectentur principia iuris communis, ex quo ut aliquid definitivum dici possit, ferre debet vel absolu­ tionem vel condemnationem super quaestione a litigantibus proposita 1. i ff., de re iud. ideoque decretum, de quo fit quaestio, omnino interlocutorium dicendum, cum latum fuerit super duabus instantiis adhuc indecisis, circa confirmationem electionis et restaurationem confratcmitetis, remotis interim officialibus electis; ideoque ab eo minime appellari potuisse, quia interlocutorium iure Tridentini, Sess. 24, cap. 20, de ref., appellari nequit, nisi habeat vim sententiae definitivae, vel gravamen inferat, quod per appellationem a definitiva reparari non possit. lamvero praefatum decretum, vim non habere sententiae definitivae sustinebat defensor, ex eo quod interposita appellatione ab incidenti, in Curia Episcopali suspensum fuerat indicium quoad meritum quaestionis; a quo iudicio, quando prolatum erit, nemo prohibet consodales electos appellare. Multoque minus decretum illud inferre gravamen in definitiva sententia non reparabile, nam iam supra demonstratum esse dicebat, nomi­ nationem officialium ex parte Episcopi, eodem tempore, quo utilitati pro­ spicit sodalitii, nullum praeiudicium dimissis officialibus afferre. Ceterum cum nullo modo possit dubitari decretum esse nedum inter· locutorium, sed in specie provisionale, ceu a tenore eiusdem apertissime patet; cumque ab interlocutoriis ct provisionalibus appellatio minime detur: Dc Luca, de indiciis, Disc. 37, n. 6; concipi mente non posse subdebat, quo­ modo illius revocatio expetita fuerit, quae locum tantum habet, quoties sententia primi gradus ad trutinam iterum revocetur. Hinc instantiae appel­ lantium forsitan respondendum esse concludebat non esse locum appella­ tioni, quae quando non competit appellatio, decerni oportet a tribunali ex officio, quin sententia primi gradus confirmetur; sed in S. Congregatione, quae est tribunal Principis, indifferens est forma pronunciationis, dummodo intimae iustitiae respondeat. Orator praeterea confirmationem decreti suadere conabatur eo quoJ Episcopi ex dispositione cap. 7, de off. Ord., in VI, gaudeant jurisdictione super omnibus locis piis Diocccseos ct in electione officialium, quos habent ius approbandi, quique sine Episcopi approbatione exercitium admini­ strationis suscipere minime valent. Qui vero confirmare, inquirere etiam debet, ut recte confirmet, nam confirmatio non est actus necessarius, sed dependens a validitate comitiorum ct ab elegibilitate personarum; ct si Episcopus inter hanc inquisitionem, nulli tempori alligatam, administritionem retardari videat vel aliquo modo corrumpi, aliqua cautione uti poterit atque debebit, etiam in personis rectorum atque officialium, quae cautio uti pars necessaria tutelae sibi in confirmatione commissae est cen­ senda. Insuper in casu Statuta hanc auctoritatem specialiter concedere Epi­ scopo; hic enim anno 1716 probando Statuta confraternitatis sibi suisque successoribus reservavit facultatem eadem moderandi, corrigendi, minuendi, augendi, ac in totum abrogandi, quae omnia multo maiorem important auctori­ S. C. Concilii 617 tatem ea, qua Episcopus usus est removendo provisoric officiales electos dic 16 iulii 1876. Quibus disputatis plura singillatim recensebat orator, ut ostenderet electionem destitutam extrinsecis illis solemnitatibus, quae ut valida et legitima habeatur, sunt necessariae. Asserebat enim plurimos dolos ct tra­ ctatus contra libertatem electionis habitos fuisse: quatuor sodales iniuste exclusos voce activa et passiva sub fuco cuiusdam decreti Ordinarii 9 iulii 1789 a pluribus annis obsoleti ct confratribus ignoti: unde qui dic festo B. Μ. V. Charitatis processioni non assisteret, absque causa a Gubernatore recognita, vocem amittebat. Recensebat insuper abusus, arbitria, negligentiam, perditam administrationem electorum officialium iam praecedenti biennio expertam, quaeque promptum remedium ab Episcopo expostulabat. Quae omnia ut cognoscerentur ab Curia Episcopali congruum tempus fuisse necessarium, idcoque ad recursum seu protestationes confratrum, latum fuit provisorium decretum, a quo appellari minime poterat. Hinc manere adhuc integrum causae meritum super instauratione confraterni­ tatis et definitiva subrogatione novorum officialium penes Curiam. ludiccs enim appellationis in incidenti, pronuntiare vetantur super principe causae merito, nisi etiam ab hoc appellatum sit et causa in merito decidi possit absque aliis probationibus. Quod si per hypothesim concedi vellet S. Congregationem super causa in merito una curn incidenti posse iudicare, illud tamen certum esse dicebat, decretum revocare non posse, quia natura sua erat inappellabile, causam vero non esse in statu expeditionis, cum multis probationibus adhuc de­ ficeret. Tribunal vero appellationis non cogi, sed posse diiudicare meritum; qua facultate iudices appellationis fere numquam utuntur, et S. Congrega­ tionem in casu uti non posse, quia semper pendet apud Curiam altera pars antiquae petitionis super reformationem Confraternitatis ad S. Ordinem nunquam delata. Haec est summa eorum quae disputata fuerunt a defensoribus, super quaestione, de communi consensu his verbis concepta: Jn constet de legi­ tima electione Rectorum Confraternitatis in coetu diei 16 iulii 1876, ita ut sit confirmandum vel infirmandum decretum Archiépiscopale 2g septenibris 1876 in casu? Ast S. Ordo huiusmodi formulam reformandam putavit et sequens proposuit dubium: An decretum Episcopale diei 25 septenibris 1876 sit confirmandum vd infirmandum in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Decretum Episcopale infirmandum esse in ea tantum parte, qua novi confratres perpetuo constituuntur. [Thesaurus Resolutionum, tom. 137, p. 301-323]. Curia Romana 6ι8 4242. S. C. C., Spalaten., 24 aug. 1878. Dilata fuit resolutio huius causae die 21 aprilis 1877.1 Habitis vero iam omnibus necessariis informationibus, hodie eadem dubia resolvenda proponuntur. Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative ad primani partem, affirma­ tive ad secundam, et ad mentem. Ad 2. Provisum in primo. [Thesaurus Resolutionum, torn. 137, p. 505-516]. 5. C. Concilii cando pro confratribus defunctis, Sacerdos eleemosynam nec directe, nec indirecte percipit. Non directe, quia in facto nihil recepit; non indirecte, nam ad ipsam applicandam adstringitur non iustitiae, sed charitatis vinculo. Unde cum nulla lex prohibitiva reperiatur, quae secundam Missam appli­ care prohibeat pro sua devotione, vel pro suis defunctis aut animabus in Purgatorio degentibus, nihil vetare videtur quominus pro suffraganda confratris defuncti anima secundum applicet sacrificium. Notum enim in iure est, quod illud censetur permissum, quod non est a iure prohi­ bitum. Hisce praeiactis, prudentiae Emorum Cardinalium remissum fuit per­ pendere, quonam responso dimittendum fuisset propositum dubium. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Licere. [Liber 221 Decretorum, p. 1589]. 4243. S. C. C., Nanceyen.-Tullen. et Nemausien., 14 sept. 1878. Episcopus Nanceyen. in Gallia, exposuit ab anno 1842 institutam fuisse in sua Dioecesi Sacerdotum Congregationem S. losephi, indulgentia a S. Sede ditatam, cuius sodales semel, pro unoquoque sacerdote confratre defuncto, Missam celebrare debent. Sacerdotes, quibus binarc concessum est diebus Dominicis et festis, secundam litarunt Missam pro defunctis confratribus, arbitrantes id se facere posse tuta conscientia. Attamen cum dubium exortum fuerit circa eiusmodi agendi modum, Ordinarius quaesivit: An Missa binationis offerri possit, ut in casu, pro defunctis Confratribus! Ex constitutione Bened. XIV, Cum semper oblatas, 2 ct ex constanti disciplina S. C. Concilii clare patet vetitum esse Parocho aut alii Sacerdoti Missam iteranti, quominus pro secundae Missae applicatione eleemosynam percipiat. Huius constantis decisionis ratio in hoc posita est, ut quodlibet mercimonium a rebus sacris removeatur; et ideo nedum directa eleemosy­ nae perceptio pro secundae Missae applicatione, sed etiam quivis praetextus percipiendi eleemosynam, et quaecumque indirecta eiusdem eleemosynae perceptio est arcenda. Quibus positis, videtur sacerdotem applicare non posse secundam Missam pro confratribus defunctis: quia si non directe, saltem indirecte videtur eleemosynam percipere, dum applicans Missam pro confratre sacerdote, satisfacit obligationi, cui si per se non satisfaceret vel alii sti­ pendium rependere deberet, ut Missam illam celebraret, ad quam ipsecx obligatione tenetur dando suum nomen praedicto sodalitio, vel saltem eleemosynam Missae amittere deberet. Quare secundam Missam appli­ cando saltem rebus suis parceret, et ita indirecte eleemosynam re­ ciperet. Ex altera vero parte perpendendum est quod secundam Missam appli» Cf. N. 4238. 1 Cf. N. 345. 4244. S. C. C., 20 sept. 1878. Episcopus C. supplici oblato libello die u sept. 1877 huic S. C. C. exposuit: Anno 1872 Constitutionem disciplinarem edidi pro universo Clero Civitatis et Dioeceseos, in qua inter alia quae utilia et necessaria mihi videbantur, hoc quoque praescribendum censui: Optime norunt omnes quantae sint utilitatis, imo necessitatis ad vitam spiritualem et ecclesiasticam disciplinam servandam et fovendam Exercitia spiritualia, quibus Sacerdotes pietatis studiosiores singulis annis intéressé solent. Volumus igitur, ut omnes et singuli Sacerdotes spatio quatuor annorum, saltem semel, hisce exercitiis, quae haberi solent domi ad id electae inter­ sint. Eo vel maxime putabam me hoc iure pollere, cum Sacerdotes omnes absque ulla exceptione, hisce exercitiis spiritualibus, quae a Patribus Societatis lesu constanter diriguntur, absque ulla omnino expensa in­ tersint, quandoquidem pia illa domus tam amplo patrimonio ex ante­ cessorum Episcoporum munificentia gaudeat, ut quotannis, detractis expensis omnibus pro sex vicibus exercitiorum, circiter mille et quingen­ tae libellae italicae supersint, quae iuxta mentem fundatorum in bonum Seminarii convertuntur. Deo favente omnes Sacerdotes, uno dumtaxat excepto, quatuor annorum spatio hisce exercitiis interfuerunt. Nunc vero quidam Sacerdotes scientia et pietate praediti quaestionem propo­ suerunt, utrum Episcopus auctoritate polleat supradictam praescriptio­ nem statuendi, et quidam dubitant, quidam vero etiam negant, licet et ipsi obtemperaverint... Quare in re tam gravi ad quamcumque dubita­ tionem c medio tollendam, necessarium esse duxi banc S. C. consulere, hisce propositis duobus quaesitis: 1. Potestne Episcopus, auctoritate sua ordinaria, supradictam praescri­ ptionem universo clero suae Dioeceseos imponere quatuor annorum spatio adim­ plendam, cum Sacerdotes omnes et singuli nulli omnino expensae sublidantur? 2. Posita responsioni offirmante: potestne Episcopus Sacerdotes eos, qui 620 Curia Romana absque legitima causa exercitationibus spiritualibus, de quibus supra, interent detrectant, aliqua modica poena mulctare? Dc primo itaque dubio loquens videretur quod Episcopus edere non possit istiusmodi praescriptionem. Sane Episcopus debet quidem advigi­ lare super clero, ut hic rectam vitae rationem ducat, sed non videtur posse ipsi per leges imponere ea, quae ad spiritualem perfectionem pertinent. Ûnde fit, quod ex encyclicis literis S. C., dc quibus inferius loquemur, eruitur tantum quod hortandi et minime per leges sunt cogendi Sacerdotes ad spiritualia exercitia peragenda. Insuper facta semel Episcopis potestate huiusmodi leges ferendi, illud exurgeret inconveniens quod minus ferventes qui honestam vitae rationem servant, occasionem haberent taedii, murmura­ tionis, contemptus, et sic plus detrimenti quam utilitatis his legibus obti­ neretur. Ad secundum dubium quod spectat, admissa etiam in Episcopo facul­ tate has leges ferendi, numquam videretur Episcopus mulctare posse poenis eos qui renuerent interesse spiritualibus exercitiis. Revera exercitia haec praecipiuntur ad bonum spirituale clericorum procurandum, si vero praeci­ piantur sub poena, ea fiunt opus spirituale coactum; sed experientia constat, opera spiritualia coacta nullam utilitatem afferre. Si enim quis ea peragit sine interna animi dispositione vel cum contraria voluntate, incipit fastidire opera illa, ea spernere, ac nullum exinde profectum consequitur. Praeterea poenae irrogari possunt ab ecclesiastica auctoritate iis, qui crimen alicuius momenti admittunt, sed omittere aliqua saltem vice exer­ citia spiritualia, quae nec constituunt opus necessarium ad salutem aeter­ nam, nec per se aliud esse possunt nisi opus dc consilio, non deprehenditur profecto tale peccatum, quod debeat aliqua poena coerceri. Altera vero ex parte animadvertendum est quod Episcopus in sua Dioe­ cesi potest condere statuta vel leges ecclesiasticas, quas opportunas duxerit ad rectum animarum regimen et bonum, quibus Presbyteri etiam inviti ac reluctantes obtemperare tenentur: Bencd. XIV, de Syn. Dioec., lib. 13, cap. 1, n. 3, dummodo haec non adversentur iuri communi: cap. Institu­ tionis, 7, cap. 25, qu. 2, et cap. Quod super his, 9, de maiorit. et obedient. lamvero statutum, de quo sermo, nedum adversatur iuri communi, quin­ imo huic est maxime conforme. Legitur enim in epistolis encyclicis ad universos Italiae Ordinarios a sacra hac Congregatione datis iussu Summi Pontificis die 1 februarii 1710, relatis a Ferraris, v. Exercitia -ibi - «Cum diuturna experientia compertum sit, ad retinendam conservandamquc sacerdotalis ordinis dignitatem ct sanctimoniam maxime conducere, ut ecclesiastici viri spiritualibus exercitiis aliquando vacent... Sanctitas Sua exoptans, ut pium hoc ct saluberrimum exercitiorum spiritualium opus ubique locorum magnopere frequentetur ac vigeat, universos... Episcopos Italiae.... enixe admonet ac in Domino hortatur, ut illud in sua quisque Dioecesi, quo maiori poterunt conatu et studio, promovere satagant et (Sacerdotes) excitent ad eadem exercitia, saltem semel in anno peragenda, in domibus religiosorum Societatis lesu seu Presbyterorum Cong. Mis­ sion's... Cum igitur Episcopus leges condere possit, cumque lex ista 5. C. Concilii 621 maxime congruat bono animarum et Summi Principis placito, videretur quod affirmativo responso primum dubium dimittendum esset; eo vel magis quia pro exercitiis spiritualibus peragendis, nulla expensa a clero sustinenda esset. Nec secus dicendum de secundo proposito dubio. Quandoquidem dubi­ tari nequit, quod Episcopus valet suas leges poenis communire. Lex enim ex communi doctorum sententia, necessario nexum habet cum sanctione legi apposita, cum lex, quae omni penitus sanctione caret, inutilis et inefficax generatim reddatur. His praciactis, remissum fuit EE. PP. sapientiae ac prudentiae decer­ nere quid in themate esset respondendum. Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative. Ad 2. Affirmative, praevia tamen paterna admonitione. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 1501.-Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XII, p. 609-612]. 4245. S. C. C., Hipporegien., 23 aug., 20 sept. 1879. Parochialis Ecclesia loci Scarmagno, Dioecesis Hipporegiensis, duos inter suos fines complectitur pagos, Scarmagni Communitatem efformantes, ferme aeque inter se ac a parochiali Ecclesia distantes, quorum alteri 223 capitibus frequenti nomen Bessolo, alteri Masero 140 habitatoribus constanti inditum est. In horum primo extat satis ampla sacrisque supellectilibus provisa Ecclesia S. loanni dicata, in qua fundatum est beneficium, pluri­ bus stabilibus conflatum, de iurepatronatus nobilis familiae Perrone Saladino. Labente anno 1878 plures incolae Bessoli et Maseri adiverunt Anti­ stitem enixe flagitantes ut Ecclesia S. loannis Baptistae in novam erigeretur Paroeciam, idque propter distantiam utriusque loci a Parochiali Ecclesia S. Michaelis loci Scarmagni, viarumque asperitatem hiberno praesertim tempore. Ut autem Parochi congruae alimoniae prospici posset, nobilis comes Perrone Saladino ultro suum praebuit assensum, ut beneficium de suo iurepatronatus in memorata Ecclesia existens, ad parochiale evehi posset. Neque ad hoc deesset ipsius Gubernii assensus, quod, dum exquirit pro Parocho congruam in annuis libellis 800, instat ut bona praefati beneficii convertantur in schedulis vulgo Cartelle di Consolidato. Pia mulier ad ostendendum, dotem beneficii summam libellarum 800 constituere, prompta esset, beneficii coemere fundos, excepta domo urbana et rustica una cum adnexo viridario, quae Parocho remanerent, atque pro iis syngrapham traderet Consolidatus annui fructus libellarum Soo, a taxa quam dicunt di ricchezza mobile, prorsus immunis. Cui propositioni nedum consensit patronus, sed et ipsum Gubernium, atque actualis beneficii rector, quem et zelo salutis animarum ct doctrinae merito plurimum commendat Antistes. Imo praefata mulier, ut animarum saluti, novae paroeciae erectione quam- Ô22 Curia Romana primum prospici posset, orali ter spopondit expensas omnes tam pro ere­ ctione, quam pro bonorum cessione soluturam esse, atque congruam ad annuas m:lle ct centum libellas augere, dummodo tesserarum consolidatus valor non excresceret. Antistes de more rogatus, utilitatem et necessitatem huius dismembrationis evincit, et orat ut iuspatronatus beneficii in novam paroeciam eri­ gendi maneat uti nunc sese habet. Neminem latet quantopere ss. canones a beneficiorum maxime paro­ chialium dismembratione abhorreant, utpote quae alienationis speciem praesefert, atque ideo odiosissima in iure reputatur. Nullatenus igitur ad hoc dismembrationis remedium deveniri debet, quoties exulat canonica causa, quae in actis per legitimas probationes constare debet, ita ut sola Episcopi assertio non sufficiat. Causae autem canonicae, pro dismembra­ tione Paroeciarum decernenda, in necessitate vel evidenti Ecclesiae utili­ tate consistunt, veluti fluit ex Tridentini dispositione in Sess. 21, cap. 4, de ref. Sed in themate neutra verificari videtur. Abest sane necessitas sive a magna distantia, s;ve a viarum emanans asperitate. Locus namque Bessulo aeque ac alter Masero, vix uno distat lapide a Parochiali Ecclesia. Talem vero distantiam satis non esse ad inducendam novae parochiae necessi­ tatem, docet Fagnanus in cap. Ad audientiam, num. 23, centiesque retinuit S. C. C. Neque secus dicendum de viarum asperitate: quandoquidem via, quae ad parochialem ducit Ecclesiam omnibus numeris absoluta manet pro facili ad camdem accessu. Ipsa enim non difficilis, non ardua vel tor­ rente aut flumine interiecta extat ita, ut nec Parochianos impediat, hyemali praesertim tempore, Ecclesiam petere sine evidentissimo vitae discrimine, nec Parochum illuc contendere pro Sacramentorum administratione occa­ sione infirmitatis, quod alteram necessitatis peragendae dismembrationis causam suppeditaret, ex Tridentino, Sess. 21, cap. 4, de ref.; S. Congr. in lanuen., 16 ianuarii 1694, 1 Puteolana Erectionis Paroeciae, 18 ianuarii 1701, Lib. 51 Decret., pag. 340. Parochus hucusque dicta confirmat. Quare unica ratio dismembrationis ad solam utilitatem reduceretur, quae praecisa evidens atque absoluta esse deberet iuxta cap. r, de rebus Ecclesiast. non alienandis. Ast, si unam excipias in casu viciniorem Parochi praesentiam, nulla alia utilitas Oratoribus inco­ lis obvenire potest. Nunc temporis enim nihil ipsis in spiritualibus deest, nusquam queruntur aliquem absque sacramentis decessisse. In loco Bessolo adest Ecclesia cum beneficiato, qui Missam celebrat diebus festis, atque fidelium Confessiones audit. In altero Masero pariter beneficiatus residet, qui ex fundatione tenetur et Missam in Sacello D. Eusebio dicato, diebus festis celebrare et catechesim pueris tradere. Verumtamen dato, at numquam concesso, quod sit in casu devenien­ dum ad dismembrationem, tamen numquam permitti posse videtur, ut locus Masero seiunctus ab Ecclesia matre, uniatur novae erigendae Paroe­ 1 Cf. N. 2941. 5. C. Concilii 623 ciae. Quod et ius, et congruentiae ratio suadet. Ius quidem, monendo dismembrationem odiosissimam esse, exigit ut minus quam fieri potest dismembrandac Ecclesiae praeiudicium afferatur. Congruentia vero, quia ipsa non patitur ut incolae Masero Bcssolum petant pro explendis religiosis actis, ct dein Scarmagnum contendant pro actorum civilium implemento. Hinc est quod ipsi hac de re queruntur habitatores, suasque preces tum Ordinario, tum civili Gubernio obtulere, ne a Paroecia Scarmagni sepa­ rentur. Sed contra perpendendum occurrit, quod in iure quanta esse debeat conciliaris distantia pro dismembratione peragenda, definitum adhuc non est. Graviter subinde erraret qui, nisus quibusdam S. Congregationis decla­ rationibus, vel Rotae decisionibus, vel quorumdam doctorum sententiis, in sola litcra procederet pro nova Paroeciae erectione statuenda vel dene­ ganda. Cum enim quaestio haec nudi facti sit, cx individuis circumstantiis singulorumquc casuum particulari qualitate, decidenda est. Notum nam­ que est, sanctam matrem Ecclesiam optime tenentem salutem animarum pro suprema lege, Parochumque populo, non populum Parocho dari, disci­ plinares suas ordinationes ad varias etiam temporum vices attemperasse. Unde fit, quod etiam pro maiori populi commoditate dismembrationes concessit. Hisce in iure praem ssis, in facto considerari debet, quod praefati vici uno milliario cum dimidio a propria Paroecia distant, et via quae ad ipsam ducit, collis radices lambit ita ut, eveniente nivium dissolutione, aut imbre furente, sit prorsus difficilis. Qua posita distantiae ratione, viarumque asperitate hiberni praesertim tempore, neminem latere potest, iustam neces­ sitatis causam peragendae dismembrationis reperiri. Quandoquidem, ut quis posset suum convenire Pastorem, inter gelidas nives, vel sub ardenti canicula solis eundo et redeundo tria passum millia percurrere deberet, quod fortem fastidiret virum, ac difficile pericolosumque esset pueris, debilibus, foeminis, et senibus, qui numquam pastoris vocem audirent. Quare ct ipse praedefunctus Antistes exponebat: evidentem esse utilita­ tem ct necessitatem petitae erectionis in Paroeciam. Praeteriri ulterius non debet, quod nova erecta paroecia, nonnulla sta­ bilia beneficii S. loannis intacta remanerent: adnexa nempe domus cum v ridario, quae tractu temporis et ipsa in perditionem abirent. Imo et cae­ tera beneficii bona servarentur. Recognita enim a Gubernio nova Paroecia, etiam congrua pro Parocho sufficiens sarta tectaque maneret, quae ex liberalitate dictae mulieris constitueretur in annuis libellis 800, et mille, si tesserarum Consolidatus valor non excrescat. Verum est quod ipsa pro hoc annuo reditu omnia ferine beneficii stabilia acquireret, sed dum ex una parte venditio vitari non potest, id exquirente Gubernio, ex alia Ecclesiae utilis est, dum neque ad hoc patronus, neque beneficiatus. neque Episco­ pus obstaculum ponat, imo tam hic, quam ipsius praedecessor, enunciando hanc mulierem tamquam insignem bcnefactriccm, ostendunt venditionem maxime utilem esse, et stante evidenti utilitate Ecclesiae bona ad ipsam spectantia alienari possunt. 024 Curia Romana S. C. Concilii Minusque officere videtur quod refert Parochus, novae paroeciae haud locum Masero adjudicandum esse; nam incolae illius loci percupiunt novae adiungi paroeciae, et cum incolis Bessolo ad hoc enixe contenderunt. Inco­ lis siquidem e Masero commodior est locus Bessolo, tam pro rebus civi­ libus quam pro rebus religiosis; quod ex factis quotidie evenientibus con­ firmatur. Hisce expositis, videant EE. PP., quonam responso sequens dimitten­ dum sit dubium: An, et quomodo sit locus dismembrationi veteris ct erectioni novae Paroeciae in casu? Die 23 augusti 1879 Sacra, etc. respondit: Dilata ad proximam. Die 20 septembris 1879 Sacra, etc. respondit: Affirmative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 138, p. 416-426, 507]. 4246. S. C. C., Caietana, 24 apr. 1880. Denuntiationem receperat in scriptis Archiepiscopus Caietanus mense octobris anni 1878, qua Aloysius Perez Parochus oppidi Montis Sancti Blasii triplicis criminis accusabatur, nempe sortilegii sodomiae et fraudis. Accusationes documentis, idest epistolis propria accusati manuscriptis, instrumentis publicis, ac testibus sustinebantur. De fraudibus in totius populi sibi commissi damnum recidentibus, nec non de sortilegiis proba­ tiones aderant: de sodomia non ita; sed graves suspiciones non deerant. Cumque accusatores uno ore minitarentur, se coram saccularibus iudicibus rem proposituros, Archiepiscopus, ut iras contineret documentaque ser­ varet, opportunum duxit regularis processus confectionem indicere, ad rem delegatis Canonicis Cathedralis Archipresbytero, Pocnitcntiario et Theologo, cum facultatibus necessariis et opportunis. Iam eo deventum erat ut tria criminum capita ex processu in patulo essent, cum delegati iudices consilio cum Archiepiscopo inito Aloysium alloquuti sunt, eidem ostendentes: ipsum gravissimis poenis canonicis iri mulctatum, si processus ad exitum perduceretur: et suadentes opportunius suo decori provisurum, si paroeciae nuncium mitteret. Placuit consilium parocho, ct ipsemet die 21 ianuarii 1879 de mane scriptam renuntiationem in Ordinarii manibus tradidit ita conceptam: « Attenta mea gravi aetate, probe noscens me esse lonam cuius causa pro­ cella fremit, eam sedaturus in mare me dciicio et hoc actu nunciuin mitto Archipresbytcrali paroeciae Montis S. Blasii Ecclesiae charitati confisus, ne obliviscatur privationum ac expensarum quae in eiusdem Paroeciae bo­ num a me latae sunt, veniamque peto ab Ecclesiastica auctoritate, si culpa in me est, ut poenas mitiget sponte comparentis, etc. » Renuntiationem huiusmodi illico accepto habuit Ordinarius: mondons, ut praedictus Dominus Aloysius Perez in spiritualibus et temporalibus Ecclesiam I I I I I I ipsam administrare pergat, usquedum per Nos huic de idoneo Oeconomo provi­ deatur. ' Hanc ipsam resignationem ac renuntiationem confirmavit die insequenti, qua die eam iterum scripsit in folio obsignato (vulgo bollato), in quo adseripta dies invenitur 10 februarii. Post biduum, coram Archiepiscopo inopinatus comparuit, folii renun­ tiationis restitutionem enixe postulans: ast illius sermone iterum ac tertio convictione acquisita, unicam salutis tabulam emissam renuntiationem sibi superesse, ad Montis S. Blasii oppidum reversus est. Quo cum pervenisset, epistoliis ad revocationem renuntiationis redivit: et tandem dic 5 februarii civilis apparitoris opera adhibita, protestationis actum ad Archiepiscopum misit, quo declarabat: se retractare ac nullam habere renuntiationem in manibus Archiepiscopi sui emissam: ac velle in officio Archipresbyteri Parochi manu teneri. Protestationes huiusmodi nihili fecit Ordinarius: et die 18 eiusdem men­ sis, literis ad hoc editis, Aloysii renuntiationem in vulgus edidit. Tunc nova protestatione emissa, Aloysius ad S. C. provocavit, inquiens nonnisi sub coactionis pressura se renuntiationem emisisse. Precibus pro informa­ tione ad Archiepiscopum ablegatis, hic processus suspensionem indixit. Accepta vero informatione S. C. die 5 aprilis 1879 rescripsit: afferantur a recurrente probationes assertae coactionis. Loco probationum, novam edidit instantiam actor, qua nullas alias se probationes afferre posse asserebat, quam testium, quos indicabat, deposi­ tiones; et S. C. die 28 iunii 1879 testium examen in Archiépiscopal· Curia, explendum indixit. Testium examine ad exitum perducto, causa Emorum Patrum iudicio proposita est. Compertissimum in iure est (ita Aloysius), renuntiationem cuiuslibet beneficii non libere ac sponte, sed metu emissam, nullius roboris esse nullumque parere effectum: cap. Ad aures, de renunciat., cap. Abbas, et cap. Ad audientiam, de his quae vi metusve causa fiunt, cap. Sciant, 12, de elect., in 6, Clement. Multorum, de poenis. Atqui in facto consistere Aloysii renuntia­ tionem, non libere ac sponte, sed metu editam fuisse. Ergo nullius esse roboris. Sane in casu parochum haberi sexaginta annis natum, nervorum morbo laborantem, a suis adversariis, uti talibus Curiae notis, gravissimorum criminum accusatum, quae gravissimas secumferunt poenas, quem ipsi iudices hortati sunt ad nuncium paroeciae mittendum, ut maiora mala vita­ ret, quin serio librassent, accusatores et testes ex asperrimis parochi inimicis esse. His accedere, quod ex testium examine eruitur, Aloysium, tamquam ad occisionem ductum, Curiam Caietanam adivisse, ut propositam renuntiationem subsignaret. Nec ipsum Archiepiscopum diffiteri in suis litteris informatoriis renuntiationem editam fuisse «sub impressione timoris cuius­ dam non iniuste incussi, sed rationabiliter producti a maiorum malorum praevisione n. Gravius est (prosequebatur allegatio), quod qui accusatorum caput atque va. vi 40 Curia Romana 626 instigator existebat, scripto declaraverit se malignitate ductum in Parochum I calumniis saevisse: quodque perturbatio in familiis excitata, modo operi ipsius Aloysii sedata dici possit. Ad sortilegium quod attinet, nihil epistolas conficere. Nam illae quis I magicus conscripsit, hunc demonstrant potius ad stellionatum exercendum, quam ad sortilegium operandum tendisse. Talibus autem nugis nunquam Aloysius fidem praestitisse: ct si quandoque ad scribendum se praestitit, ad iocum et ut amicis gratum faceret egisse, quam ut magici adiutor esset, vel cum eo societatem iniret. Ergo etiam timore seposito, cum crimini quibus accusatio innitebatur in purum phantasma recidant, nullam aeque diiudicandam esse resignationem, quia sine causa. Duo e contra demonstranda sumebat Archiepiscopi patronus 1. renun­ tiationem validissimam esse; 2. dato et non concesso renuntiationis vitio, Aloysium talem esse parochum, quem cura privare oportebat. Primam partem exordiebatur proponens, tria in iure requiri ad validi- ! tatem, cuiusvis resignationis 1. Resignationis causam. 2. Actum. 3. Accep­ tationem. Causam resignationis necessariam esse cx Constitutione Pii \. Quanta Ecclesiae, §3,1 quaeque sese refert ad aliam constitutionem Ponti­ ficis Innocentii III de dimittendis Cathedralibus Ecclesiis. In hac postrema causas omnes resignationum numerari contentas duobus illis versiculis: Debilis, ignarus, male conscius, irregularis. Quem mala plebs odit, dans scan­ dala cedere possit. 2 Misce praeiactis adiiciebat: duplex in Aloysio renuntiationis causa repe­ ntur: erat enim male conscius, eumque plebs oderat. Ex processus actibus constare ipsum societatem inivisse cum praestigiatore magico Nicolao, cumque aliis quorum plerique de eius grege erant, ad thesauros e montis cuiusdam visceribus trahendos. Haec non tam ex testibus, quam ex litteris ab eodem conscriptis eruuntur. Ipse enim dum in Neapolitanam civitatem se contulisset, ut Nicolaum alloqueretur, inde litteras ad consocios scribebat, quibus omnia ad spirituum evocationem necessaria describebat. Cum autem inter cetera quae paranda erant, etiam non indifferens pecuniae vis indicaretur, cumque Aloysius protestatus esset in suo examine, se nun­ quam spirituum evocationibus fidem praestitisse, incertum manet, num revera se sortilegio immiscuerit, vel particeps fuerit fraudis a magico paratae ad credulos decipiendos, et pecuniam ab ipsis extorquendam. Utrumque, aiebat Archiepiscopi defensor, sacerdote, et praesertim parocho indignum. Nec minus certum est, prosequebatur, plebis odium in se ipsum exci­ tasse ob fraudes quibus operam dedit, ut Pemarellii cuiusdam bona serva­ rentur, quae ob non solutas herbarum pensiones venui expositurum erat Municipium Montis S. Blasii. Factum huiusmodi in omnium civium dam­ num recidit, qui eo maioribus subiiciebantur vectigalibus, quo subtilio­ res reditus exigebantur. Praecipue vero damnum persentiebat ille Syndic cognatus, qui vadimonium pro Pernarellio praestiterat. 1 Cf. N. 125. * C. 10, X, de renuntiatione, I, 9. Λ*. C. Concilii 627 Duo haec accusationum capita dum eum suae plebi invisum ac male conscium evincebant, binas causas praestabant, utramque gravissimam, editae resignationis, seposito etiam nefando sodomiae crimine, de quo cx processus tabulis quasi ad certitudinem constabat. Renuntiationis actus existentiam nec ipse Aloysius inficiatur, immoeam intrinsecus admittit, cum editam resignationem revocari postulat. Multo minus in dubium revocatur Ordinarii acceptatio. Quae cum ita sint, conclu­ debat, stat suo robore renuntiatio. Scire aiebat opponere Aloysium sub metus gravis incussione se paroeciae nuncium misisse; et respondebat: inspecto renuntiationis tempore nihil inveniri quod talis metus existentiam evinceret, unde nullitas exoriretur. Etenim cum iam processus ad exitum properaret, cumque necessitas prae­ videretur Aloysium gravissimis poenis canonicis puniendi, ipsi iudices delegati suasionibus, ac ratione maioris vitandi mali, de resignatione loquuti sunt, utpote de suprema ac unica salutis tabula, ct consilium sibi in omnibus utile recognitum amplexus est Aloysius. Ergo punitionis vitan­ dae ratio ea fuit quae ad resignationem Aloysium impulit: et metus qui a punitionis periculo oriri potuit ab extrinseco est non ab intrinseco, ideoque actum non vitiat. Talis timoris existentiam, qui non amplius sui compotem Aloysium redderet, excluditur tum rei facie inspecta, tum testium examine. Nam non semel, sed bis renuntiationem edidit scripto Aloysius, et placide cum Archiepiscopo omnia disposuit circa oeconomicam paroeciae administrationem tenendam, usque ad diem praestitutum. Testes vero vel eum non viderunt ea die qua renuntiationem edidit, vel in eo praetensam mentis alienationem haud inspexerunt. In secunda allegationis parte iisdem facti circumstantiis innixus, quae contra Aloysium stabant, evincebat: etiamsi nulla renuntiatio existeret, cum esse indignum qui parochi officium diutius adimpleret. His ita hinc inde disputatis, Eminentissimis Patribus quaestio diri­ menda proposita est per dubium: An constet de nullitate renuntiationis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et ad mentem. Mens est, ut scri­ batur Archiepiscopo, ut provideat Sacerdoti de congrua pensione. [Thesaurus Resolutionum, torn. 139, p. 178-190]. 4247. S. C. C., Comen., 24 apr. 1880. Anno 1879 inter Parochum loci Carate-Lario et Praepositum loci Laglio Dioecesis Comen, quaestio agitata est quoad iura parochialia: ambo enim curae animarum addicti sunt. Praesumebat Praepositus, qui Paroeciae S. Georgii pracest, ut parochus Carate-Lario sibi quotannis 125 libellas rependeret, ct ut quolibet die festo S. Georgii recurrente teneretur Missae cum cantu assistere in Ecclesia parocciali eiusdem Praepositi. Nec satis, 628 Curia Romana sed insuper idem Praepositus asserebat, sibi facultatem factam fuisse, die festo SSmae Assumptionis in Ecclesia Carati Missam in cantu celebrandi, oblationesquc percipiendi, quae ab interessentibus fierent. Quoties autem de funeribus ageretur, statutum fuisse reclamabat, ut, si ad eadem alii Sacerdotes vocarentur, ipse S. Georgii Rector, ante ceteros omnes, invi­ taretur eique liceret stolam in eo casu deferre et merces atque candcli non aliter ipsi daretur, quam eidem Rectori. Haec omnia reclamabat Prae­ positus, innixus instrumento, vi cuius Ecclesia Carati die 13 ianuarii 1653 ab Ecclesia Paroeciali S. Georgii separata, atque in Paroeciam erecta fuit. Quaestio autem cum amice componi haud potuisset, Praepositus ad Curiam Episcopalem recursum habuit, quae rationum momentis hinc inde libratis, sub die 23 iulii anni 1879 sententiam Praeposito amicam formiter protulit. Huiusmodi sententia Parocho Carati haud arrisit; qua de re sub dic 3 augusti ad S. Principem illico confugit expostulans, ut eadem, utpotc suorum iurium laesiva, qualibet vi destituta renunciaretur. Praepositus Lalii Curiae Episcopalis sententiam confirmandam esse sustinet, eo quod iura ab eadem asserta, tum in iurc scripto, tum in iurc consuetudinario fundamentum habere censet. Sane quoad primum Praepo­ situs meminit Ecclesiam Parochi Carati ab Ecclesia Parochiali S. Georgii separatam fuisse atque in Paroeciam erectam; ea tamen conditione, ut paro­ chus Ecclesiae matricis universis iuribus frui valeret, quae superius in factorum historia enucleata fuerunt. Idque ita esse debere, colligi censuir ex verbis ipsis, quae leguntur in instrumento dismembrationis. Hisce in facto praeiactis, Praepositus ait, nihil rectae rationi ac utriusque iuris principiis tam consentaneum esse, qc.am ut pacta et conventiones in contractum deductae rite rcligioseque serventur. Patet id ex arg. leg. 1, in prine, ff, de pactis - ibi - Quid enim tam congruum humanae fidei, quam ta servare quae inter eos placuere? Iuris autem caesarei sanctionibus chorum agit ius canonicum, idque manifestum erumpit praesertim ex Regula 21, iuris, in 6. - ibi Quod semel placuit, amplius displicere non potest. Cui concin t altera iuris regula: Mutare consilium quis non potest in alterius detri­ mentum. - Reg. 33, de Reg. Iuris, in 6. Idque fortius in themate, in quo de contractu oneroso agitur. Dismembratio siquidem paroeciae S. Georgii ab Episcopo ideo execution! deman­ data fuit, ct vicissim Ecclesia Carati ab Ecclesia Matrice avulsa fuit atque in paroeciam constituta, ea tamen conditione atque lege adiccta, ut scilicet paroeciae S. Georgii Praeposito, praeter memoratas annuas praestationes et munia exercenda ius insuper incumberet stolam in funeribus, ad quae ante ceteros omnes sacerdotes invitari debebat, deferendi et mercedem atque candelam non secus ac ipse Ecclesiae Carati Rector, percipiendi. \tquc optimo sane iure :d factum esse contendit. Explorati siquidem iuris esse ait. Ecclesiam novam teneri antiquae parochiali exhibere compe­ tentem honorem, prout habetur in cap. Ad audientiam, 3, dc Eccl. atdif. vel reparandis tb providens tamen ut competens in ea honor pro facul­ tate loci Ecclesiae matrici servetur. Huiusmodi vero honor iuxta unanimem expositorum doctrinam vel in censu annuo consistit, arbitrio Episcopi S. C. Concilii 629 moderando, vel in aliis iuribus ab Episcopo Ecclesiae matrici reservatis in vim decreti, quo novae paroeciae erectio constituta fuit. Si itaque Episcopus in erectionis 1'mine decrevit, ut Praepositus Lalii in funeribus prae aliis sacerdotibus omnibus ad eadem invitaretur ac ceteris praeficeretur; si decrevit secundo loco, ut ipsi Praeposito stolam deferre liceret; si decrevit tandem, ut eidem merces et candela, non aliter quam dictomet Rectori Carati daretur: sponte sua fluere asserit Parochum Carati ea omnia in praesentiarum praestare teneri, quae ab Episcopo, utriusque Ecclesiae parochis consentientibus in pactum deducta fuere. Verumtamen admisso parumper quod decreti verba ab Episcopo in erectionis actu editi, sint aliqua ambiguitate involuta et quod per consequens interpretatione indigeant: huiusmodi interpretationem ad tramitem consue­ tudinis, quae hac de re iugiter inolevit, peragendam esse Praepositus ait. Huiusmodi autem consuetudinis centenariae seu immemorabilis plenam ac perfectam probationem ex testibus elici posse contendit. Ex his tum in iure tum in facto hactenus delibatis, cum manifestum erumpat iura ab Ecclesia matrici S. Georgii vindicata, nedum in lege scri­ pta verum etiam in consuetudine fundamentum habere; cum pariter resul­ tet praefatam Ecclesiam matricem a tempore, quod vocant immemorabile, seu ab ipso dismembrationis decreto hisce iuribus fruitam fuisse: sponte sua fluere videtur, S. Georgii Ecclesiam, quippe quae matricitatis iure pollet, in huiusmodi iurium exercitio atque possessione manutenendam esse; ideoque Curiae Episcopalis sententiam, utpotc numeris omnibus abso­ lutam, substineri et confirmari oportere. Verumtamen ex alia parte iura, quae Ecclesia Matrix iactitat atque subsecutam a Curia Episcopali, eiusdem favore, prolatam sententiam, ab ipso indicii limine repellendam esse Parochus Carati totius viribus evincere sategit, ex eo quod nullo fulciantur valido fundamento. Sane rationum mo­ menta pro huiusmodi iuribus tuendis, tum a Parocho Lalii tum a Curia Episcopali deducta, dismembrationis decreto, seu iuri scripto et consuetu­ dini innituntur. Porro utraque parvipendenda esse Parochus Carati urget. Ad dismembrationis decretum quod attinet, hoc nullam vim sibi captare posse ait, quia iuris canonici regulis refragatur. Profecto Alexander III Eboracen. Archiepiscopo antiquae paroeciae dismembrationem indulgens, eidem praecepi t ut competens in ea honor pro facultate loci ecclesiae matrici senetur: cap. Ad audientiam, 3, de Eccles, aedific. vel reparandis. Huiusmodi vero honorem ecclesiae matrici, in obsequii atque reverentiae signum a nova paroecia exhibendum, in exiguis praestationibus vel in re parvi momenti consistere, omnes iuris pontificii expositores unanimi consensu tradunt. Quae cum ita sint, mirum non est si S.C.C. exposition doctorum doctri­ nam sequuta in paroeciarum dismembratione decernenda, Ecclesiae filialis Rectori, non aliud onus matrici praestandum imposuerit, quam vel mode­ rati annui census solutionem, vel parvi pretii candelae traditionem aut aliud quid simile. Cum igitur onera Ecclesiae filiali Carati in actu dismembra­ tionis ab Episcopo taxata longe alia sint, cumque eadem a iuris pontificii sanctionibus atque a S. C. C. praxi adeo exorbitent, pleno alveo fluere Curia Romana Parochus edisserit, ea quavis roboris vi esse destituenda. Explorati siquidem iuris est, Episcopum ea praecipere haud valere, quae iuris communis regu­ lis adversantur, vel ab eis exorbitant. Porro quaedam ex iuribus Praeposito Lalii ab Episcopo in limine indulu adeo exorbitantia sunt, ut si in honore essent habenda, de libertate atque independentia Paroeciae Carati iam actum esset: huiusce vero Paroeciae Rector nihil aliud evaderet quam Praepositi Ecclesiae simplex Vicarius, seu Vice-parochus. Quae omnia quam aliena sint, tum a iuris communis regulis, tum a reliquis praescriptionibus in ipso erectionis Paroeciae decreto adiectis, quisque ingenio suo facile percipit. Veruntamen dato, at non concesso, quod Praepositus Lalii in huiusmodi iurium possessione manutenendus sit, mordicus sustinet talia iura ab eo exerceri posse non in funeribus, quae toto anni cursu accidere possunt, sed in iis tantum quae unico Beatae Virginis in Coelum .Assumptionis die occurrunt. Id usque ad evidentiae fastigium, e toties memorato erectionis decreto, erui posse edisserit. 'Tandem quoad consuetudinem pro controversis iuribus tuendis, ex adverso invocatam, triplici ratione Parochus Carati respondit. Meminit nempe praeprimis huiusmodi observantiam si reapse in vigore fuerit, reiiciendam omnino esse, utpote iuris corruptelam, cum in themate de parochialibus iuribus agatur, quae praescribi nullatenus possunt. Secundo autem loco contendit consuetudinem invocari in themate haud posse, cx eo quod Parocho Lalii facultas facta fuerit stolam et pluviale deferendi in funeribus, quae in paroecia Carati peragebantur. Id enim non ex animo consuetu­ dinem inducendi, quae obligandi vim haberet, sed ex quadam comitatis seu reciprocitatis gratia factum esse autumat.'Tandem, admissa etiam adver­ sarii Parochi hypothesi, concludit praefatam consuetudinem in praesentia­ rum perdere officium suum, cum ea pluribus abhinc annis, per actus con­ trarios interrupta fuerit, quin aliquid in contrarium obmussitatum fuerit. Hisce tum in facto, tum in iure positis dignentur EE. PP. dirimere dubium: An sententia Curiae Episcopalis Comen, sit confirmanda vel infirmanda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem, negativi ad secundam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 139, p. 190-204]. 4248. S. C. C., Venefen., 24 apr., 29 maii 1880. Sacerdos Ludovicus Lepenn supplici libello diei 20 octobris effluxi nuper anni exposuit, se ab Episcopo Venetensi die 19 martii 1879 sine sen­ tentia, sine causa canonica, licet iuridicam inquisitionem postulaverit, e Parochia Monterblanc, quam uti Parochus amovibilis, vulgo Desservant ab anno 1875 regebat, ad illam Gestel pariter amovibilem proficisci iussum o. C, Concilii esse. Sed huiusmodi mandatum exequi renuisse subdit eo, quod sine ulla ratione Parochiam longe minorem adire cogebatur. Qua de re Vicarium Antistitis a die 9 aprilis dicti anni prohibuisse, quominus ipse in Parochia .Monterblanc Missae Sacrificium litaret, quod illico per publicas ephemeri­ des in vulgus editum fuit. Eapropter tali poena afflictus enixe rogabat reintegrationem in dictam Paroeciam. Requisitus de more Episcopus pro informatione et voto, datis literis diei (O novembre 1879 retulit, Sacerdotem Lepenn non semel neque bis a suis praedecessoribus ab una ad aliam Paroeciam translatum fuisse, quod quidem ex rationabili causa factum fuisse dicit. Parochus interim invisens novum parochialem domum et eccles'am, mox in suam sedem reversus est, ac per antiquiorem ex Parochis Episcopum certiorem fecit se malle suam Paroeciam dimittere, quam novam Gestel regere. Illico renuntiatio rata habita fuit assignata tamen pensione 1000 libellarum ex fundo pro Sacerdotibus infirmis statuto repetenda. Addit Episcopus, eundem Paro­ chum aere alieno nimis esse gravatum, et licet bonis honestisque moribus sit imbutus, tamen plures per annos duas iuvenes mulieres domi retinuisse contra praescripta Dioecesanae Synodi. Parochi Defensor orationem suam exorditur occurrendo difficultati, quae apud Gallos obiici solet: leges nempe canonicas vi conventionis inter rempublicam illam et S. Sedem innovatas fuisse. Quod quam a iure devium sit, nemo est, qui non videt, quandoquidem per initam conventionem, certat, leges canonicas fuisse confirmatas. Cum enim de iure nominandi Paro­ chos sermo est, cavetur, oportere seligere personas, quas Ecclesiae canones requirunt. Et postquam electi fuerint, sancitur quoscumque in vinea Domini, operarios canonice instituendos. Hinc factum esse subdit, ut sine ulla distin­ ctione inter Parochos regionarios (de Canton) et Parochos subsidiarios (desservants), utrique canonica institutio tribuatur. Nullo ergo modo sunt distinguendi, cum unicuique cura animarum fuerit mandata, iisdem hono­ ribus gaudent et aequa potestas indita fuerit. Ex quo prono alveo fluere subdit causam Rectoris secundum leges canonicas esse iudicandam. Si itaque Rector anno 1871 institutionem canonicam ad suam ecclesiam nactus est: sponte veluti sequitur, quod ius perpetuum in Beneficium sit pariter consequutus. Qua de re concludit, huiusmodi Rectores absque iusta et legitima causa hoc perpetuo iure expoliari non posse. Causam vero vel in necessitate vel in utilitate Ecclesiae repositam esse. In themate autem has causas, necessitatem nempe vel Ecclesiae utilitatem prorsus defecisse autu­ mat, sed Vicarium Generalem Rectoris remotionem decrevisse, ut gemo amovendi ad nutum et ad libitum Parochos indulgeret. Ut autem adstruat, nulla suadente legitima causa Rectorem Lepenn amotum fuisse, documen­ tum exhibet, quo eius opera enumerantur, quae tam ad Ecclesiae cultum, quam ad animarum bonum conduxerunt. Ait etiam ipsum optimo praedi­ tum ingenio, ita ut Paroeciae plebs de eius absentia queritur. Si igitur nulla adfuit legitima causa, si Parochus nullo crimine irretitus: sponte fluere ait ipsum iniuria a propria Paroecia amotum eique inferiorem ecclesiam in poenam assignatam fuisse. Huiusmodi quiniino iniuriam non evanescere, i i* I .M' Curia Romana ί>3 2 etiamsi Rector Lepenn alicuius culpae reus appareret, cum reus poena plecti non possit, nisi monitiones a iure pontificio praestitutae ac debitis tempo­ ribus faciendae praecesserint, quae in casu prorsus defuerunt. Hinc con­ cludit, Rectori Lepenn ius esse, ut ad propriam Paroeciam restituatur, ct ut ipsi damna reficiantur. E contra reintegratio in themate deneganda videtur: i. quia renuntiatio a Parocho emissa fuit, quae in suo pleno subsistit valore; 2. quia translatio ab Episcopo facta adhuc ad iuris tramites sustinenda videtur. Nullum revera dubium inesse potest, quod parochialis ecclesia possit renuntiari, ut patet ex tit. de. renunciat, dummodo renuntiatio fuerit spontanea, a legitimo Supe­ riore acceptata, ct sit ex iusta causa. Atqui in facto, quod Sacerdos Lepenn Paroeciam Monterblanc dimiserit, constat ex litteris Decani Curati eius nomine ad Episcopum datis; quod autem a competente auctoritate fuerit acceptata, evincitur ex informatione Ordinarii; quod autem fuerit spontanea et non coacta et facta ex causa, ex eo deprehenditur, quod iniit hanc consilii rationem postquam omnia expendisset. In perdita tamen hypothesi, quod renuntiatio a Parocho facta minime subsistat, non melior tamen cius causa evadit. Specialis enim Galliarum disciplina quoad duplicem Paroecia­ rum speciem vi concordati a. 1801 introducta, secundum quam Parochi amovibiles (annexes), qui libere eliguntur et absque civilis potestatis inter­ ventu ab Episcopis ad nutum removeri et transferri possunt, Tridentini menti haud videtur opposita iuxta ea, quae traduntur in Sess. 24, cap. 13, de ref. Et si aliquod vitium in ecclesiastica disciplina a pluribus saeculis vigente adfuerit, hoc sanatum indubitanter fuit, ceu videre est in Virodunen., 23 martii 1878. 1 Ex quibus haud ambigi posse videtur, quod Episcopi iure suo utuntur, si alibi transferant Parochos deservitores, quia considerari possunt, ut amovibiles ad nutum. Porro plures in themate causae praesto sunt, quae Parochum a reintegrationc in Paroeciam excludunt: reluctantia monitis et praeceptis sui Antistitis locum Paroeciae post renunciationem deserendi; Parochi ingenium turbulentum et ad contentiones proclivum, unde querelae et recursus contra ipsum fere undique eruperant; demum nimia facilitas ad contrahendum aes alienum, quo iam invenitur praegra­ vatus. Omnibus igitur rite perpensis diiudicent EE. PP., quonam responso ■dimittendum sit sequens dubium: An sit locus réintégrâtionis in casu? Die 24 aprilis 1880 Sacra, etc. respondit: Dilata ad proximam. Die 2) maii 1880 Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 139, p. 204-212, 286-289]. 1 Cf. N. 4240. S. C. Concilii 4249. S. C. C., Patavina, 11 sept. 1880. Caietanus Signoretti, Parochus loci Camponogara Patavinae Dioeceseos, ob avaritiam, animi asperitatem suamque agendi rationem nedum plebis sibi commissae, sed etiam civilis auctoritatis aversionem in se concitavit. Rmus Antistes nihil omisit sive hortando, sive increpando, ut ad bonam frugem charitatisque semitam rediret. Ast cum haec omnia in irritum ces­ sissent, die 6 maii 1878 decretum edidit: Ob causas,quae nos digne movent, et de quibus Deo tantum rabonem reddere debemus, vigore facultatis a S. Trident. Cone., Sess. 14, cap. 1, de ref., nobis tributae ex informata con­ scientia te ab officio parochiali suspendendum duximus, prout tenore prae­ sentium te suspendimus... ad arbitrium nostrum... Tibi insuper mandantes, ut intra octo dierum spatium... coram D. Provicario nostro in spiritualibus Generali te sistere debeas et cum eodem convenire de mercede tribuenda ex reditibus tui Benefici alteri Sacerdoti a nobis pro cura animarum eccle­ siae subiectarum deputando... » Huius decreti rigore Signoretti perculsus supplici oblato SSmo Principi libello die 28 ianuarii 1879 exposuit, quod pro quatuordecim annorum labo­ ribus in Ecclesia Dei exantlatis a proprio Ordinario anno 1870 ad Archipresbyteralem praebendam memorati loci fuit promotus. Octo iam ab annis hanc Paroeciam Orator regebat, cum dietro frivole accuse di qualche tristo parrocchiano hac gravissima poena fuit mulctatus. Eapropter enixe postu­ labat, ut declarata decreti nullitate, in propriam Paroeciam reintegretur, sin minus, ut sibi altro beneficio niigliore 0 pari al goduto conferretur, ac gravis­ sima damna reficerentur. Requisitus Episcopus pro informatione et voto, retulit, quod statim ac Parochus Signoretti, paroeciale munus accepit, coeperunt insimul populi et laicac potestatis inclamationes. Eius indoles dura odium plebis paruit adversus pastorem. Accusabatur etiam, quod onera propria negligeret, quod pauperibus haud succurreret, quod siverit plures aegrotos emori absque Sacramentis, quod pecuniam aucuparet, quae primum eius vitae obicctum constituere videbatur. Hisce ergo modis quamplurimorum animos insc concitavit. Quaprotpcr impossibile est, ut Sacerdos Signoretti in Paroe­ ciam revertatur. Postquam ad Oratoris instantiam etiam Venetiarum Patriarchae votum exquisitum fuit, perpendebatur favore Parochi: decretum remotionis seu suspensionis ab officio parochiali e.v informata conscientia nullitatis vitio laborare, cum Episcopus capiti r, Sess. 14, de ref.. innixus ampliorem pote­ statem sibi arrogaverit, quam caput illud reapse concedat: nam Episcopus vi illius capitis non suspensionem ab Ordinibus Parocho inflixit, sed ab officio parochiali. Praeterea Parochus non ob occulta crimina, sed plane publica in se ex informata conscientia fuit suspensus. Atqui, ut in vim cap. 1. Sess. 14 procedere possit Episcopus, opus est, ut crimen sit occultum, uti declara­ Curia Romana 634 tum fuit in S. Agathae Gothorum, 26 februarii 1853, 1 et iam antea in Alerien., 24 novembris 1657; 2 demum dubium omne dirimit Bened. XIV, const. Ad militantis, 30 martii 1742. 3 Alio etiam ex capite, ex defectu nempe legitimae causae decretum hoc merito impeti posse videtur. Posita enim Parochi inamovibilitate, neque coercitio ad tempus, neque totalis privatio valet infligi, nisi gravissimi criminis plcnissiineque probati reus evincatur, quod tamen in casu haud aderat. Nam suspensionis causa in populi aver­ sione, si demas inclamationes paucorum, minime in facto subsistit. Negligentia vero in parochialibus muneribus obeundis non erat tam gravis, ut Episcopum movere rationabiliter posset ad extremum remedium arripien­ dum. Ceterum notandum Parochum plus iam duobus annis gravissimam suspensionis poenam sustinere: idcirco licet aliqua macula gravatus extaret, ipsam toto hoc tempore expiasse, ac reintegrationem in Paroeciam mereri videtur. Verum ex alia parte suspensionis decretum ex informata conscientia contra Caietanum ab Episcopo prolatum in suo robore consistere plura suadent argumenta. Siquidem videntur Tridentini PP. in cap. 1, Sess. 14 generaliter loqui, et amplissimam Episcopis potestatem facere suspensio­ nem infligendi cx informata conscientia tam ab Ordinibus, quam ab officio. Nec obstat, quod crimina, de quibus Caietanus imputatur, sint notoria et publica: non enim omnes conveniunt Auctores, quaenam delicta dici vere debeant publica; dein fieri non posse videtur, ut omnia adeo vulgata sint, ut ne unum quidem sit adhuc occultum. Insuper, licet communius doceant Canonistae, suspensionem ex informata conscientia in criminibus occultis tantum fieri posse; contraria tamen opinio sua probabilitate carere non vide­ tur, cum Cone. Trid. dicat: ex quacumque causa, etiam ob occultum crimen. Negari porro in facto non potest, Caietanum aspera, incivili, imprudenti sua agendi ratione ac nimia lucri cupiditate parochianorum civilisque aucto­ ritatis animos ita acuisse, eorumque indignationem et odium in se ita con­ citasse, ut pluries eius remotionem enixe expetierint. Cum itaque res ita sese haberent, videtur Episcopus sapienter egisse cogendo, quibus poterat, rationibus Caietanum, ut a sua Paroecia discederet, recteque Parocho Caietano Vicarium in Paroecia regenda subrogasse. Quapropter EE. W. erit dirimere dubia: I. An decretum diei 6 maii 1878 sustineatur in casu? Et quatenus negative: II. An, et quomodo providendum sit in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative. Ad II. Affirmative, et nisi Parochus renunciare velit, Episcopus procedat ad Paroeciae privationem ad formam iuris, vetito interim Parocho reditu ad Paroeciam. [Thesaurus Resolutionum, tom. 139, p. 587-608]. 1 Cf. N. 4x30. 1 Cf. N. 2752. ’ Cf. N. 326. S (λ Concilii 635 4250. S. C. C., S. Dionysii seu Reunionis, 11 dec. 1880. In Insula Borbonica in Indico mari ad Africae orientem posita sub ditione civilis Gubernii Gallici adest Dioecesis S. Dionysii, infra cuius limites extat locus Mafatte, qui 1500 circiter incolis conflatur, cuiusque ecclesia teste Rmo Episcopo est nullement érigée en succursale, mais simple­ ment détachée d'une grande paroisse voisine de la Possession. Volvente anno 1876 animarum cura huius ecclesiae ab Ordinario collata fuit Sacerdoti loannis de Belly. Aliqua enata iurgii causa inter Sacerdotem loannem et Syndicum propter politicas electiones loci illius, Sacerdos inconsulto Epi­ scopo adversus Syndicum typis edidit ac evulgavit famosum libellum. Exinde irae adeo acriter exarserunt, ut res in forum contentiosum penes laicum tribunal deducta fuerit, et Sacerdos in prima et secunda instantia inimicam sententiam tulerit. Quamobrem Episcopus decreto diei 15 decembris 1877 dictum Belly amovit e loco Mafatte, eumque constituit Vicc-Parochum oppidi S. Lupi sub dependentia Parochi titularis. Verum cum Episcopi voluntati Sacerdos Belly restitisset, Episcopus epistola sua diei 31 decem­ bris 1877 eidtm peremptorium terminum constituit: diem 15 subsequentis ianuarii ad capessendam possessionem Vicariae S. Lupi, quo inutiliter elapso, ad graviores poenas infligendas se processurum declaravit. Huic Episcopi comminationi Sacerdos Belly obtemperavit ac in Paroeciam S. Lupi per­ rexit, at mox inter ipsum et Parochum titularem dissensiones et controver­ siae exortae sunt. Insuper ad evulgandum contra Episcopum libellum famo­ sum, qui a Sacerdote quodam conscriptus fuit, et in quo etiam Belly e Mafatte remotio narrabatur, operam navavit. Interea Antistes depositio­ nes recepit duarum mulierum, quarum altera testata est, non solum Sacer­ dotem Belly cum ipsa turpem relationem habuisse, sed etiam in confessione eam sollicitasse; altera vero retulit, se pluries cum eodem contra sextum peccasse. Hisce gravissimis causis motus Episcopus die 20 iulii 1879 contra dictum Sacerdotem sententiam ex informata conscientia tulit, qua titulo Vicarii et omni ecclesiastica iurisdictionc eum privavit. Et cum civile Guber­ nium decrevisset numerum Clericorum insulae imminuere, Antistes arrepta occasione petiit et obtinuit, ut idem Belly e clero Dioecesis expungeretur et in Galliam asportaretur. Hisce omnibus se gravatum persentiens Sacer­ dos Belly ad S. H. O. appellationem interposuit. Rogatus Episcopus pro informatione et voto, Sacerdotis Belly inobedientiam arguit, memoratasque contra eundem accusationes de sollicita­ tione S. Congregationi transmisit, eiusque regressum in insulam impossi­ bilem censuit. Favore Sacerdotis animadvertendum, decretum remotionis ab officio parochiali loci Mafatte ipso iure nullum videri, editum enim fuit absque citatione partis adversae. Insuper in iure posita inamovibilitate Parochi neque coercitio ad tempus, neque totalis privatio valet infligi, nisi canonica 636 Curia Romana trina monitione praemissa, vel saltem una peremptoria monitio praecedat: cap. Sacro, 48, de sent, excom., cap. Romana, cap. Statutum, eod. tit,, in 6, et S. C. in S. Severini, 4 aprilis 1778 1 et aliis millenis. Nec obiici potest, agi in themate de Parocho amovibili ad nutum; etenim in regionibus, quae Gallicae reipublicae subsunt, ad officia parochialia etiam post conven­ tionem anni i8or eligendi sunt, quos Ecclesiae canones requirunt. Quum autem electi fuerint, sine ulla distinctione inter Parochos regionarios (dc Canton) et subsidiarios (desservants) utrisque institutio tribuitur. Hisce in tuto positis adversus Sacerdotem Belly ad tramites iuris erat procedendum, ideoque ob non servatam formam canonicam Episcopi decretum nullum dicendum videtur, eo vel magis, quia editum fuit nulla suadente legitima necessitatis causa. In facto enim constat Sacerdotem nullo umquam cri­ mine neque culpa inquinatum fuisse. Constat insuper, neminem ex incolis loci Mafatte Sacerdotem Belly odio habere. At in damnata hypothesi, qua Episcopi decretum sustineatur, infirmanda videtur eius sententia ex infor­ mata conscientia; etenim etsi liceat ex Trid., Sess. 14, cap. 1, de ref., hanc infligere suspensionem ab Ordinis exercitio, id tamen non protenditur ad privationem jurisdictionis, uti declaratum fuit in Patavina, 11 Septembris 1880.2 Neque obesse, sententiam latam fuisse in vim bullae Gregorii XV, Universi,3 Benedicti XIV, Sacramentum Poenitentiae,4 et decreti S. Off., 5 augusti 1745 6 contra sollicitantes, Episcopus enim nimis faciles aures praebuit duarum muliercularum depositionibus, quae inter atrocissinus calumnias amandandae sunt ex litteris ipsius Vicarii Generalis ultimo datis, quibus declaravit mulierculam accusatricem plus anima quam corpore nigram, utpotc quae alium quoque Confessarium falso de sollicitatione accusaverat. Altera vero ex parte animadvertendum, agi in themate non de Parocho titulari proprie dicto, sed de Vicario amovibili ad nutum Episcopi, qui gallico idiomate appellatur desservant, ex quo deducitur, in translatione Sacerdotis Belly Episcopum iure suo usum fuisse, ceu perpenditur in Virodunen., 23 martii 1878, 6 et in Veneten., 24 aprilis 1880. 7 Unde sequitur, in huiusmodi translationibus vel remotionibus Episcopos ad canonicam formam et iudiciariuin ordinem servandum non teneri. Neque porro in casu Episcopus egit arbitrarie et nulla motus ratione. Sacerdos enim Belly ingenio turbulento et ad contentiones proclivi pollet, quo ductus nedum ss. canones offendit, sed et ipsas Synodales Constitutiones in vulgus edendo libellum famosum adversus Syndicum, ex quo factum est, ut talis inimi­ citia, tale odium inter eosdem exarserit, cum fidelium scandalo ct pertur­ batione, quod nullomodo sedandum fore sperari poterat. Hinc poena 1 Cf. N. 3804. * Cf. N. 4249. * Cf. N. 201. 5. C. Concilii remotionis mulctatus fuit, quia spretis Episcopi mandatis, inobedienter constanter se gessit, et quia bonum animarum id exposcere omnino visum est. Porro Sacerdotes in insula Borbonica non videntur mancipati Dioecesi per veram incardinationem, sed missionariis accensendi sunt. Quapropter Episcopus iustis ex causis removendo Sacerdotem Belly, iure usus est proprio. Hisce utrinque perpensis videant EE. PP., quomodo dirimenda sint dubia: I. An decreta et sententia Episcopi sustineantur in casu? Et quatenus ne­ gative: II. A/ι sit locus emendationi damnorum atque refectioni expensarum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: ad I. Quoad remotionem a Paroecia vulgo Mafaite affirmative, quoad reliqua negative. Ad 11. Non esse interloquendum. [Thesaurus Resolutionum, torn. 139, p. 653-670]. 4251. S. C. C., 12 mart. 1881.1 Intra fines Paroeciae dictae Ripalta Nuova Crcmensem prope civitatem sitae nobilis familia Capredoni villam possidet, in qua per octo circiter anni menses commorari solet; reliquum vero temporis in civitate in Paroe­ cia S. lacobi. Ruri degens anno 1878 uxor Caesaris Capredoni, gravi morbo perculsa atque Sacramentis a Parocho rurali munita occubuit dic 7 Septem­ bris; exinde parentalia a rurali Parocho expleta fuerunt atque cadaver intra huius Paroeciae fines tumulatum. Hoc utut ad aures Parochi urbani S. la­ cobi pervenit, pro suis iuribus sartis tectisque servandis supplicem ad S. V. 0 misit libellum, expostulans, ut ad tramites statuti et praxis dioecesanae EE. VV. decernere dignentur restitutionem emolumentorum, quae a Paro­ cho rurali ea occasione percepta fuerunt. Rogatus pro inform itione et voto Episcopus sententiam Parocho rurali favorabilem pandidit. Praedicta funeris emolumenta spectare ad Parochum S. lacobi videntur, sive consideretur ius commune, sive statutum dioecesanum et observantia. Ad ius enim commune quod attinet, post dispositionem Bonifacii VIII in cap. Is qui, 3, de sepult., et Clern. Dudum, eod. tit. omnes fere DD. tra­ dunt, iuris assistentium Parocho in funeribus decedentium intra limites Parochiae non competere ratione loci materialis, sed ratione spiritualis officii ab eodem exerciti, dum parochianus vitam agebat. Quam sententiam etiam S. V. O. amplectebatur in Ariminen., i8 decembris 1824. 2 Hoc posito dubitari non posse videtur, et ius funerandi et emolumenta percipiendi funeris in casu ad Parochum S. lacobi pertinere, quandoquidem in hac Paroecia mulier defuncta domicilium habebat, et ibi Sacramentis refici ‘ Cf. N. 309. » Cf. N. 795. * Cf. N. 4240. T Cf. N. 4248. 637 1 Crcmcn. 2 Cf. N. 3990. Curia Romana 638 consueverat. Idem eruitur etiam ex Dioecesano Statuto dici 31 iulii 1795, ubi decernitur: « Qui per accidens in aliena paroecia graviter aegrotant, Sacra­ menta et assistentium ab illo Parocho recipiant, sed funus, vel saltem, pro­ ventus omnes funerei... ad Parochum domicilii in hac civitate seu Dioecesi existentis spectabunt ». Cui accedit consuetudo, quae plurimi semper fa­ cienda est. Ex adverso vero perpendendum occurrit, nullum ius videri competere Parocho S. lacobi exigendi in casu funeris emolumenta, quia cum dicta mulier per maiorem anni partem solita fuerit in villa commorari una cum familia Capredoni, dicendum est, ibidem per notabilem habitationem acquisivisse domicilium. Quod vero dicta mulier revera per maiorem anni par­ tem habit ire consueverit infra limites Paroeciae Ripalta Nuova, nec ipse actor in causa denegat. Cum igitur eadem in utraque Paroecia refici valuerit Sacramentis, et utrique Parocho ea administrandi incubuerit obligatio: tunc inter Parochos datur praeventio, et proinde ius quaesitum manet favore Parochi loci Ripaita, c\\û praevenit. Dato verumtamen aliquam superesse posse dubitationem, adhuc respondendum videretur favore Parochi loci Ripalta, quia mulier ab eo recepit Sacramenta tempore infirmitatis, quod nec Parochus S. lacobi diffitetur. Post haec inutile prorsus videtur confugere ad legem synodalem, cum nequeat dici quempiam per accidens mori in loco, ubi cum familia solet per maiorem anni partem commorari. Consuetudo autem secundum Ordinarii relationem neque constans est, neque pacifica. His ergo utrinque perpensis EE. PP. sequens proponitur diluendum dubium: An sit locus restitutioni emolumentorum funeris in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn 140, p. 212-223]. 4252. S. C. C., Claromonten., 9 apr. 1881. Antistes Claromonten. supplici oblato libello die 13 novembris elapsi anni huic S. 0. exposuit in ecclesiis parochialibus suae dioecesis diebus festis a parocho vel vice-parocho vel etiam ab alio sacerdote Missam parochialem nuncupatam solemniter cum cantu celebrari, et inter Missarum so­ lemnia fieri quoque S. Evangclii explanationem. Fideles porro firmiter putan­ tes illam semper pro ipsis applicari, ad eam audiendam libenter confluunt. At pro populo applicatur nonnisi dum illam parochus canit, qui pluribus distentus curis frequenter cogitur huiusmodi munus alteri sacerdoti de­ mandare. Hinc Episcopus optans fideles in hac erronea persuasione haud diutius versari, ac simul advertens quod, si id pernoscerent, aegre fer­ rent, et non amplius tam diligenter ad illam Missam audiendam acce­ derent, quaerit: . Utrum praedicta urgens consuetudo sit habenda tamquam causa canonica sufficiens, ut parochus ,aht committat Missam pro populo loco ipsius celebrandam! i. 5. C. Concilii f>39 2. Posito quod non sit causa sufficiens, ut pro gratia nihilominus concedatur facultas. Certum ct extra dubitationem positum esse videtur, Parochos ad applica­ tionem Missae pro suis fidelibus divino iure teneri, ut eruitur ex Cone. 1 rid., Sess. 23, cap. r, de ref., ex innumeris S. C. C. declarationibus, prae­ sertim in Pistonen. et Praten., 14 februarii 1699,1 confirmatis per iitt. ap. Innocent. XII, Nuper a Congregatione, 24 aprilis 1699.2 necnon cx const. Bened. XIV, Cum semper oblatas,3 et Pii IX, up. cncycl. Amanlissimi.4 Huiusmodi porro Parochi obligationem personalem esse Canonistae ct Theologi tradunt. Quibus perpensis atque ponderatis videretur, nedum quod dicta consuetudo ratio sufficens non sit alteri committendi applica­ tionem Missae pro populo, verum etiam nec causa rationabilis indulgendae in proposito gratiae, quin aliquid valeat, quod in contrarium adducitur memorata pia fidelium credulitas. E contra vero perpendendum est, quod licet Parochorum dicta obligatio ex divino praecepto manare videatur, tamen certum et indubium esse eos, si legitime impediti fuerint, posse huic oneri per alios satisfacere, quemad­ modum docent huius S. C. resolutiones praesertim in Petrocoricen., 14 de­ cembris 1872 5 et S. C. de Prop. Fide, die n martii 1843.e Quod a fortiori tenendum videretur propter bonum animarum, ne videlicet pro audienda .Missa, quae pro ipsis applicatur, assistere Missae, in qua Evangelium expli­ catur, desistant. Quibus perpensis: Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative. Ad 2. Non expedire. [Liber 224 Decretorum, p. 1418]. 4253. S. C. C., Mohiloven. seu Tiraspolen., 9 lui., to sept. 1881. Vertebat annus 1866, dies vero 28 augusti, quando Petropoli in Paroecia S. Catharinae ritu catholico celebratum fuit matrimonium inter Sophiam Kulakowcki et Adam Maletchynski, etsi mulier haud volens ac lubens id egisse videretur. Verumtamen initis nuptiis sponsi rei maritali operam dede­ runt, ct proles adnata fuit. At cum tractu temporis vir inter honestatis limites haud se cohibuisse, sed de die in diem in vitia, praesertim in vinum ct vagam venerem praeceps ruere visus fuerit, hinc dissentionibus inter cos exortis Sophia saepe saepius paternam domum petiit, ibique invito viro tamdiu morata fuit, quamdiu parentibus eam degere placuit. Ast Adam a lubrica semita recedere cum nollet, et uxoris valetudo hac de causa in discri1 ’ ’ ‘ ‘ • Cf. N. 2968. Cf. X. 262. Cf. N. 345. Cf. X. 524. Cf. N. 4222. Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. I, n. 964. Curia Romana 640 men iret: Sophia separationem iudicio vindicavit die 20 aprilis 1873 tt voti compos facta est. Hoc absoluto iudicio nullitatem matrimonii, utpote ex vi et metu contracti proclamavit penes camdem Curiam Mohilovien. die 26 aprilis 1877, et victrix ab arena discessit. Verum ab hac sententia appellatum fuit ad Curiam Tiraspolensem, quae priorem revocans, senten­ tiam pro validitate tulit. Tunc Sophia ad S. II. Ordinem die 31 iulii 1880 appellationem interposuit. Similiter et Adam supplicem libellum S. huic Ordini obtulit, ea, ut videtur intentione, ut causa ad Graecas Calendas posset amandari. Actricis Defensor imprimis notat: matrimonium solo consensu constare, consensumque absque absoluta libertate esse non posse, ut docet Alexan­ der III in cap. 14, de spousal. Iam vero in casu Sophia quoad potuit man­ tum declinavit, quem toto pectore aversabatur. Parentes autem nuptias con­ ciliandi cupiditate flagrantes, imperio ac dominatus consuetudine quidquid vellent, a filiabus assequebantur. Vicit violentia, cuius in actu ipso matri­ monii atque in primo complexu argumenta erumpunt, quare matrimonium nullum asserit, non modo ex metu reverentiali, sed etiam communi: testes enim omnes deposuerunt, Sophiam paternae indignationis metu coactam consensum praebuisse, cui metui assiduae patris minae iungebantur collo­ candi eam sicut educatricem liberorum, includendi in monasterium, expel­ lendi e domo, recusandi ei paternam benedictionem. Deinde plurium te­ stium auctoritate probat, ita ferream esse voluntatem patris, ut de resistentia Sophia neque cogitare potuerit. His expensis de diuturno tempore post matrimonium elapso, de concubitu, de prole disserit mulieris Defensor atque ostendit, pluries S. Ordinem pro nullitate respondisse, licet plures annos uxor cum coniuge absumpsisset, et liberos suscepisset, ut in Herhipolen., 18 iunii 1859 ’. Denique matrimonium ex publico impedimento invalidum nunquam purgatione convalescere tradit, nisi rursus coram Eccle­ sia contrahatur. Hisce vero omnibus obsistit officiosus matrimonii vindex. Ait enim, nisi metus fuerit gravis, qui nonnullis subsit conditionibus, pro validitate iugiter standum esse. Iam vero nihil in themate occurrere dicit, quod metum nedum gravem, sed ne levem quidem probet, nihilque haberi, quod ad matrimonium nullum proclamandum sufficiat. Testes enim coactio­ nem nonnisi levem, impossibilem et gcnericam retulerant. Quare concludit, ex testibus minime probari metum gravem cum suis qualitatibus, qui et consensus ct matrimonii nullitatem sccumferrc posset. Hinc, etsi pater una vice filiam percusserit, per unicum actum requisita saevitiarum consuetudo non probatur. Quodsi aliquis metus adfuisset, is tamen usque ad matrimonii celebrationem certe non perduravit, nam Sophia declarationem liber­ tatis consensus coram testibus sponte ac libere subscripsit ante diem cele­ brationis matrimonii, quin aliquid relevasset. Quibus mature perpensis EE. VV. dignentur sequens dubium dirimere: 1 I An constet de nullitate matrimonii in casu? 1 Cf. N. 4176. S. C. Concilii 641 Die 9 iulii 1881 Sacra, etc. respondit: Affirmative, firmo tamen in filia statu et iure legitimae filiationis. Rcproposita vero causa sub consueta forma: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die 10 septem’iris 1881 Sacra, etc. respondit: In decisis. [Thesaurus Resolutionum, tom. 140, p. 473-486, 599-606]. 4254. S. C. C., Veliterna, 17 dec. 1881. Exeunte anno proxime elapso Capitulum Ecclesiae Cathedralis Veliter­ nae in propria aula rite collectum ad electionem officialium devenit. Accidit tamen ut Canonicus Benedictus di Lazzaro, qui in Secretarii electione, per septem scrutinia, suffragiorum paritatem cum altero Canonico obtinuerat, sibi ipsi suffragium dare visus sit ad pluralitatem votorum sibi comparan­ dam, dum in praecedentibus scrutiniis suum votum alii dederat. Quum maiori Capituli parti ratio haec agendi videretur iuri communi contraria, novum indictum fuit scrutinium; in quo tamen ex undecim Canonicis vota novem sibi favorabilia obtinuit Lazarus; qui etiam hac vice votum proprium sibi dedisse videtur. Quapropter arbitratum fuit expetendum fuisse a Sede Apostolica, an electio Canonici Lazari, sic peracta, valida dici posset. Rogatus pro informatione et voto Emus Episcopus, animi sui sensum non pandidit. Canonici di Lazzaro electionem irritam renunciandam esse Capitulares Oratores contendunt: quia eidem nedum commune ius, sed etiam Capituli Constitutiones et leges synodales refragantur. Sane Ius Pontificium in cap. Didicimus, Caus. 21, q. 1, cap. In scripturis, Caus. 9, q. i, cap. Cum ad nostram, de instit., districte prohibet, quominus is, cui beneficiorum vel dignitatum collatio competit, scipsum instituere valeat. Idque optimo iure decretum fuisse patet. Praesentatio enim vel electio sui ipsius sapit vitium ambitionis, quam in sacris muneribus obeundis prorsus exulare debere ss. canones districte praecipiunt. Quae cum ita sint, nemini mirum esse debere, si S. C. C. exposita principia secuta iugiter fuerit, quoties ipsius decisioni huiusmodi controversiae propositae fuerunt. Hisce in iure praestitutis, cum in facto consistere videatur, quod Cano­ nicus Lazzarus in comitiis capitularibus, in quibus de novi secretarii ele­ ctione agebatur, suffragium sibi ipsi dederit, sponte sua fluit huiusmodi electionem irritam ac nullam declarari oportere. Neque obiici potest argu­ mentum desumptum ex cap. Cum in iure, de elect., quo statuitur, Canoni­ cum, citra ambitionis vitium, in sui electionem consentire posse ac aliorum numerum augere, eorum votis accedendo. Huiusmodi enim offensioni occurritur animadvertendo, citati capitis dispositionem tunc tantum uti­ liter invocari posse, cum electio per vota publica, seu per compromissum, non vero quoties, ceu in themate, per scrutinium fiat. Praeterea nulla dici debet electio taliter facta; quia huiusmodi methodus eligendi adversatur legi synodali ct statutis Capituli. Quibus adiungitur, quod in actu scrutinii 642 Curia Romana aliquae schedae delatae fuerint vicinioribus Canonicis ut legerent, ct secre­ tum voti defuit. Ex quibus ergo constat nullam esse renuntiandam electio­ nem hanc. Ex alia vero parte Canonicus di Lazzaro ait, suam electionem fuisse consonam constitutionibus capitularibus, a quibus praecipitur electiones officialium fieri debere per vota secreta: quod adamussim factum est per schedulas. Ex undecim vero Canonicis votum ferentibus novem eius favore suffragium tulerunt: ex quo facto resoluta mansit eius electio. Quoad votum sibi collatum animadvertit primo id gratis asseri, et ideo etiam gratis negari posse: sed dato et non concesso quod votum sibi dederit, electio tamen per id infici nequit, utpote non contraria iuris canonici dispositionibus, et variis S. C. C. resolutionibus. Hinc in medium proferens textum in cap. Cum in iure, de elect, evincere sategit, capitularem qui se videt ab aliis nominari, citra ambitionis vitium in sui electionem consentire posse, aliorum votis accedendo. Ait enim Gonzales ad dictum caput sub num. 5: «Nam ut electio celebretur, tantum desideratur, ut maior pars eligentium concurrat, cap. Coram, hoc tit.; nec desideratur, ut maior pars eligendum eligat, sed ut in eo adsit maior pars: sed si ipse electus consentiat, maior pars in eius electione concurrit et reperitur... » Animadversum etiam fuit, ex cap. Cum in iure, de elect., decerni validam electionem illius qui, obtenta suffra­ giorum medietate, electioni de se factae, voto suo consentit: et ideo eo magis electio Lazari valida dicenda erit, cum ex undecim Canonicis, novem eius favore votum dederint. Hisce praemissis sequens propositum fuit EE. VV. enodandum dubium: An Canonici Benedicti di Lazzaro in Secretarium capitularem electio sustineatur in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative et amplius. [Thesaurus Resolutionum, tom. 140, p. 730-739]. 4255. S. C. C., Granaten. et Mindonien., 28 ian. 1882. Mense augusti anni 1870 ad exitum vergente, Rmus Granatensis Epi­ scopus sequens postulatum S. C. C. porrexit: « In cunctis dispensationibus, quae ab Apostolica Sede super matrimonii impedimentis conceduntur, Sanctitas Sua Officiali Episcopi haec graviter imponere solet: Discretioni tuae... per praesentes committimus et mandamus, quatenus deposita per te omni spe cuiuscumque muneris aut praemii, etiam sponte oblati, a quo te omnino abstinere debes, monemus... de praemissis te diligenter informes... Volumus autem quod si spreta monitione nostra huiusmodi, aliquid muneris aut prae­ mii occasione dispensationis praedictae exigere aut oblatum recipere praesum­ pseris, excommunicationem latae sententiae incurras... Haec vero excom­ municatio est Summo Pontifici reservata in dispensationibus in forma pauperum expeditis, et nihilominus dispensatio tunc per Officialem facienda nullius declaratur roboris vel momenti. 5. C. Concilii 643 Quamvis adeo clara hic appareat prohibitio, ne Officialis quidquam muneris vel praemii etiam sponte oblati, pro dispensationum Apostolicarum exeeutione exigere, nec etiam accipere possit, illudque pluries apud Garcia, Conrado aliosquc probatos auctores, istaec S. Congregatio Concilii declaraverit contrariam etiam immemorabilem consuetudinem, si qua sit, abusum et corruptelam declarando et reprobando, ut nemo se illa tueri possit; nihilominus adeo his in regionibus invaluit haec consuetudo, ut nulla, pene in tota Hispania, Curia Episcopalis inveniatur, in qua Officia­ lis ob dispensationum Apostolicarum exeeutionem quaedam munera, praemia vel stipendia nedum accipere, sed et exigere non soleat. « Officiales hanc exactionem his rationibus, ut arbitror, tueri pergunt, tum ex vi consuetudinis universalis et immemorabilis, tum ob laborem, quem in studendo processu et testibus examinandis impendunt, tum quia salarium ab Episcopo vel ab Ecclesia assignatum, ut plurimum non habent, nec habere possunt, reditibus ecclesiasticis adeo nunc imminutis, tum de­ mum quorumdam non infimae notae scriptorum auctoritate suffulti. « Cum ergo de re hic agatur summi momenti tum, ut omnium retro Offi­ cialium conscientiae consulatur, tum maxime, ut tot dispensationum in forma pauperum expeditarum ad haec usque tempora, cum hoc vitio exeeutioni per Officiales mandatarum, simulquc matrimoniorum inde conse­ cutorum validitati pariter consulatur, Sanctitatem Suam exoro, ut per decretum generale declarare dignetur, utrum praefata consuetudo ob alla­ tas rationes tolerari possit, Officialesque tuta conscientia aliquid muneris vel praemii pro dispensationum Apostolicarum exeeutione recipere, vel exigere possint, non obstantibus praefatis clausulis Litterarum Apostoli­ carum. Quod quidem in his tristissimis rerum adiunctis, in quibus Officia­ les nulla fere alia emolumenta, praeter illa quae pro dispensationum Apo­ stolicarum exeeutione recipiunt, recipere solent, benigne concedendum videtur. «Quod si negative huic quaesito respondere necessarium videatur, etiam atque etiam Sanctitatem Suam deprecor, ut de opportuno remedio tantis malis providere dignetur ». Hisce acceptis et omnibus de S. C. C. disciplina absolutis, causa acta fuit in plenariis comitiis dici 22 iunii 1871, ct propositis dubiis: An et quomodo tolerari possit consuetudo in casu? Et quatenus negative: An et quomodo consulendum in casu? responsum prodiit: Dilata et ad mentem I). Secretario panditam. Anno 1880 per epistolam Praesulis Mindoncnsis quaestio haec iterum excitata fuit, ut tandem aliquando hac super controversia resolutio prodiret. Hoc epistolio recepto, quoniam inoliti iuris potissima ratio videbatur rimari posse in allegata consuetudine, abs re haud esse putatum fuit, exquirere vigentem methodum in Tribunali Cardinalis huius almae Urbis Vicarii; et simul rogatus fuit Apostolicus Nuntius in peninsula Iberica, ut referret, an asserta consuetudo esset reapse universalis; eamdem inquisitionem fieri curatum fuit per organum S. Congregationis dc Propaganda Fide in non­ nullis Americae Curiis. Curia Romana Emus Urbis Vicarius retulit, in sua Curia nihil ab aevo oinnino lucrari executorcs dispensationum super impedimentis matrimonii. Officiales vero aliquid muneris vel praemii semper perceperunt et percipiunt: sed ratio ct titulus huius perceptionis est labor impensus in conficiendo processu, in testibus examinandis, in exarando decreto executoriali. Quoad Hispaniam vero fere omnes illius regni Praesules unanimi choro asseruerunt consuetu­ dinem in themate universalem et immemorabilem esse, si illud excipias, quod Curiae Episcopales discriminantur in taxarum calculo, et in personis quae eas percipiunt: aliquibus enim locis etiam Vicarii Generales earum participes fiunt, dum in aliis excluduntur. Alius contra mos vigere comperitur in Americae regionibus, prouti ex literis datis S. C. C. per organum S. C. de Propaganda Fide patet. Inibi enim Curiae Episcopales vel nihil omnino, vel si quid percipiunt, id raro cedit favore Curiae Cancellarii, sed vel ad expensas Cancellariae solvendas, vel tamquam eleemosyna in pium opus impenditur. Pracprimis minime dubitari posse videtur quin allata Litterarum Apostolicarum verba verum praeceptum importent. Quandoquidem Pontifex casum expendens, quo executor, spreta monitione, aliquid muneris seu stipendii accipere sive exigere praesumat, excommunicationis poena ipso facto incurrenda cum multat, et si de dispensationibus in forma pauperum expeditis agatur, dispensationem ipsam invalidât. lamvero haec omnia fir­ mam supremi Principis, aliquid iubentis, voluntatem luce meridiana cla­ rius ostendunt. Illud autem haud praeteream, Auctores non infimae sane notae arbitra­ tos esse discrimen intercedere inter munera ac stipendium impenso labori respondens. I li licet cum communi DD. sustineant per memorata Apostolicarum Litterarum verba interdici munera seu magna praemia, persuadere tamen sibi nequeunt etiam tenuia stipendia sive sportulas proscribi. Alii vero Auctores allata distinctione posthabita, tenent per eas clausulas nedum vetari exceutoribus dispensationum sive Episcopis, sive Vicariis Generalibus, ne praemia remuncratoria recipiant, verum etiam ne stipendia et sportulas titulo laboris, visurae, aut decreti exigant. Et haec sententia praevaluisse visa est. '.·ι Nec movet consuetudo, qua Officiales factum suum tueri posse conten­ dunt. Siquidem munerum prohibitio toties expresse renovatur, quoties Litterarum Apostolicarum cxccutio committitur. Praeterea Supremus Prin­ ceps in omnibus Literis dispensationum matrimonialium semper apponit ct repetit dictam clausulam, qua praemia sive munera cuiuscumque generis interdicuntur. Atqui contradictio Principis, ut compertissimi iuris est, omnem contrariam consuetudinem interrumpit et annullat, cap. fin,, it consuetud. Immo Pontifex comminatione censurae prohibitionem suam communit, et bina vice in singulis Literis eam repetit. Ceterum sententia enunciatae consuetudini adversa confirmationem accipit cx causa cui titulus Dubia super exec. disp, matrim. et folium legitur ad diem 16 decembris 1766. In ca praemissis cx officio nonnullis animadver­ sionibus, proposita fuere dubia: I. An liceat Vicario Generali aliquid muneris À t S. C. Concilii 645 sive stipendii etiam modicum accipere pro subscriptione, et sigillo sive alia qualibet de causa ct titulo in execution * literarum Apostolicarum dispensatio­ nis matrimonialis in casu? II .An, quibus et quomodo sit locus restitutioni in casu? Dic 20 ianuarii 1767 resolutio prodiit: Ad primum: negative. Ad secundum: ad Dominum Secretarium cum SSmo pro absolutione ad cautelam, et condo­ natione. Vcrumtamen, si forte, prout coniici posse videtur, Dioecesis et Regnum, de quibus res est in allata causa, ad Hispanias pertinerent, videant Emi Pa­ tres, num mutata hodicdum in peius oeconomica illarum Curiarum conditio aliquam considerationem mereatur. Deinde perpendendum est, quod magnum sibi pondus vindicare videtur consuetudo, de qua sermo est: quippe quae non solum in Dioecesi Granatensi, sed in toto fere Hispaniae regno atque alibi extra Hispaniam, imo in hac alma Urbe ab immemorabili viget, et nimis durum esse videtur tot probos viros gravissimae ignorantiae aut flagitii insimulare. Eapropter misso quod longaevae consuetudinis non levis sit auctoritas per textum expressum in Leg. 2, c., quae sit longa consue­ tud. et cap. fin., de consuetud., observandum in themate est quod si consue­ tudo admitti non libeat tamquam iuris abrogativa, in linea tamen praesum­ ptiva ct interpretativa fortasse despicienda non videtur, cum adeo graves et extraordinariae intersint rerum temporumque circumstantiae ac adi uncta, ut nemo sanae mentis dubitet quod Summus Pontifex, iis cognitis, praedicta prohibitione Officiales haud obstrinxisset. Eo fortius quia de Officialibus agitur, quibus Episcopi, attentis tristissimis Hispaniae conditionibus, alia ex parte honestam sustentationem assignare nequeant; et aliunde omnia iura clamant ut ab iis quis sustentetur, pro quorum utilitate laborat. Sane ipse Bonifacius VIII, qui indicibus delegatis munera interdixit, caute decre­ vit, ut in posterum illi solummodo delegarentur, qui forent de congruo Beneficio provisi cap. 11, de rescriptis, in VI. Nec prohibitionem suam exten­ dere voluit ad casum, quo necesse foret delegare ecclesiasticos de congruo beneficio non provisos. Nec alia fuit mens Patrum Cone. Trid., Sess. 25, cap. io, de ref. Praeterea adeo modicum est stipendium, quod Officiales percipiunt, ut omnino cum labore in instruendo processu impenso propor­ tionem dicat, nec pugnet proinde cum fine, quo motus Pontifex munera prohibet: scilicet ne muneribus corruptus index officium suum minus probe obeat. Corrumpi namque iudices a munerum liberalitate possunt, non autem a nudo tcnuiqiic stipendio, quod non a dantis gratia, sed necessitate largitur. Hisce itaque praeiactis, EE. VV. enodandum propositum fuit sequens dubium: I. An et quomodo tolerari possit consuetudo in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad l. Quoad exeeutores negative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, tom. 141, p. 38-49]. 646 S. C. Concilii Curia Romana 4256. S. C. C., Favent i na, 20 maii 1882. Sodalitii SSmi Sacramenti erecti in Oppido Russi, Dioecesis Faventinae, administratio, ab immemorabili tempore legibus gubernabatur generalibus. Res ita moderatae pacifice ad annum 1827 pervenerunt; qua tempestate Vicarius Capitularis censuit, inaudito Sodalitio, precarias condere leges ad nonnulla avertenda iurgia inter sodales oborta, nonnullaque vitia, quae in bonorum administrationem irrepserant. Attamen leges effroenes conditae fuere, quae potius controversias, quam pacem foverunt inter Sodales et Archipresbytcrum, qui ex novis legibus, munere fungens Delegati Episcopi, censuit posse omnia Sodalitii négocia proprio moderari arbitrio, sub nulli­ tatis poena. Hisce ergo malis ut medelam afferret Sodalitium, unanimi suf­ fragio propria condere statuta decrevit. Quibus absolutis anno 1877 Epi­ scopo eadem exhibuerunt pro approbatione; quam dare renuit, quoniam, ait ille, perfecta haud essent. Hac Sodales pertaesi agendi ratione, ad S. C. Congregationem convolarunt, Apostolicam expetentes approbationem. Tritum in iure est, quod quaelibet universitas, sive Collegium possit legem statuere circa ea, quae concernunt eius particulare regimen. Ac proinde, dummodo statutum sit licitum ct honestum, omnes de Collegio obligat, atque inter cos est omnino servandum. Oportet tamen, ut huiusmodi Univer­ sitas sive Collegium fuerit per Superiorem approbatum: nam alioquin potius conventiculae nomen sortiretur, nullumque ius statuti condendi haberet. Atqui Confratcrnitas SSmi Sacramenti ab Episcopis approbata fuit. Quare meridiana luce fulget pollere praerogativa condendi statuta super iis, quae regimen ipsiusmet Confratemitatis pertingunt. Futili at vero studio Epi­ scopus oggerit, statuta adversari Synodalibus Constitutionibus. Siquidem gratis id asserit. Ergo gratis reficitur, iuxta vetus adagium. Imo tenues in auras abit quaelibet contradictio, si conferatur Caput VII Synodi Dioecesanac, De Piis laicorum Sodalitatibus cum capite Statutorum, cui titulus: De sublectione Sodalitii erga auctoritatem Ordinant Dioecesam. Patula enim est devotio et servitus pii Sodalitii erga Ordinarium, et plena huiusmodi statutorum conformitas Constitutionibus Apostolicis hac super re latis. Inani aeque labore tuetur Episcopus eleemosynas factas a dicto Sodalitio beneficentiae gratia, esse contra naturam et indolem eiusdem Confratemi­ tatis. Siquidem pax est inter omnes scriptores rerum ecclesiasticarum, Soda­ litia instituta fuisse ad exercenda officia pietatis, charitatis, et misericordiae. Praeterea animadversum quoque fuit: si opera beneficentiae homogcnca sunt indoli Sodalitii huius, mensuram istorum quisquis videt esse commit­ tendam prudentiae et conscientiae administratorum, qui a fratribus eliguntur et ab Episcopo approbationem recipiunt. Auctoritas autem Episcopi inter­ poni tunc solummodo posset, cum administratores, propria auctoritate, alia posthaberent onera, ut locupletiora darent subsidia caritatis. Hoc in casu Episcopus onere obstringeretur corrigendi abusus administrationis. Ast 647 adhuc omnia completa adamussim fuisse onera iuxta testatorum volunta­ tem, ipse Episcopus testimonium perhibet, qui onerum regestra vidit semperque collaudavit. Ast obiicit Episcopus, in testamentis nullum fit de subsidiis verbum; quum autem legata relicta fuerint Confraternitati SSmi Sacramenti, praesumendum est eadem eroganda esse in SSmi Sacramenti honorem. Cui obiectioni responsum fuit: recta ratio docet, administratores posse utiliori modo libere disponere de legatis, quibus a donatoribus nulla imposita fuit lex: praeterea administrationis documentis liquidum fit maio­ rem redituum partem addici divino cultui, longequc minorem erogari quotannis in subsidia caritatis. Ex hactenus enucleatis erui posse videtur, statuta approbanda fore, quippe quae consona sunt constitutionibus Apostolicis, ct resolutionibus S. Congr. Cone, in Assisien., 10 sept. 1785,1 in Senogallien., 4 iunii 1701.2 Altera autem ex parte Episcopus protuetur statuta Confratemitatis SSmi Sacramenti approbatione digna haudquaquam esse. Siquidem omnes norunt, leges repugnantes et Concilio Tridcntino et praescriptionibus Syno­ dalibus, et generalibus Decretis laicorum Sodalitiorum penitus aman­ dandas esse. Porro nova statuta Confratemitatis SSmi Sacramenti ita se habere, ostendere sategit Antistes. Et re quidem vera, ait, in art. 3 Statu­ torum legere est: Confratemitatis obiectum esse divinum cultum, pieta­ tem, et acta publicae beneficentiae. Ast de publica beneficentia nusquam recurrit sermo in legatis favore huius Sodalitii relictis. Beneficentia exclu­ ditur a Statuto condito per Vicarium Capitularem, et per duo mei Anteces­ soris decreta. In art. 7 statuitur: Officiales permanere debere in suo officio tres annos; ast, ait, dispositio haec adversatur decretis S. C. Ep. et Reg., Synodo Dioecesanae et statuto Vicarii Capitularis anni 1827. In art. 23-26 dicuntur validae convocationes fratrum, absente quoque Episcopi dele­ gato. Id adversatur episcopali decreto anni 1773; quo iuxta consuetudines antiquas onus imponitur Archipresbytero assistendi Sodalitii coetibus, sub nullitatis poena. Praeterea hic omittitur, sodalitii resolutiones Episcopo esse transmittendas pro approbatione. In art. 28 legitur: Congregatio intererit cunctis eiusdem sacris functio­ nibus. Curnam non determinantur, quaenam sint hae functiones? Forsan arbitrium confratrum earumdem numerum moderabitur? In art. 29 quomodo, ait, omittitur onus visitandi infirmos confratres, tosdemque exhortandi ad Confessionem et Communionem? In art. 33 minus proprie dicitur: Sodalitium subiici Episcopi vigilantiae; dum eius iurisdictioni subiectum esse debet. Iuxta autem Trid., Sess. 22, cap. 9, de ref., administratores teneantur reddere rationem administrationis Ordinario. In hoc autem articulo dicitur, rationem administrationis esse Episcopo reddendam, quatenus eam exposcat. In art. 35 dicitur: Delegatus suffragium non dabit in coetibus; quod adversatur perantiquis consuetudinibus, decreto Episcopi 1773, et Statuto 1 Cf. N. 3846. 1 Cf. N. 2985. 5. C. Concilii Curia Romana 648 Vicarii Capitularis; hoc si nunc relinquatur, funestae metuendae sunt const- I quentiae; eo quod mens Sodalitii est, ut ab auctoritate ecclesiastica sese I emancipet. Tandem animadvertit Episcopus, nova Statuta esse omnino I respuenda, utpote quae nihil innuant, quosnam in actus pietatis et religio- j nis sodales sese exercere debeant, iuxta Constitutionem Pauli III, Domimu I Noster, § 8,1 et iuxta Synodum Dioecesanam. I Quibus praenotatis, propositum fuit dirimendum sequens dubium: I An novae Constitutiones Sodalitii sub invocatione SSnii Sacramenti in 1 omnibus et singulis articulis sint approbandae vel improbandae in casu? 1 Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative iuxta modum D. Secretario I patefactum. I [Thesaurus Resolutionum, torn. 141, p. 300-312]. 4257. I S. C. C., Feltren., 15 iul. 1882. I Labente sacculo xvi Feltriensis civitas, eiusque suburbia unicam constituebant Paroeciam, cuius habitualis cura penes Capitulum cathedralis Ec­ clesiae, actualis vero a duobus Vicariis (Sacristae nuncupati), quorum unus Canonicus, alius Mansionarius, alternis hebdomadis, gerebatur. Cum autem memorati Vicarii omnibus fidelibus sacramenta indiscriminatim administra­ rent, aliaque parochialia munia promiscue peragerent, huiusmodi animarum curae exercendae ratio multis incommodis obnoxia, ac in spirituale populi detrimentum vergere videbatur. Quod animadvertens Faventinus Episcopus, Visitator Apostolicus, animarum curae aptiori modo consulere satagens, die 30 augusti 1584 decretum edidit, quo statuit, ut Feltriensis Episcopus «quamprimum sibi id expedire videbitur, populum ipsum in duas Paro­ chias distinguat, ita ut Sacristae praedicti suos quisque proprios parochianos agnoscat, ipsorumque curam habeat... iuxta eiusdem Concilii (Tri­ dentini) dispositionem ». Huiusmodi mandatum Rovellius Episcopus Feltriensis suo decreto diei 1 iunii 1593 exeeutus fuit. Quare nemo unquam exinde dubitavit, duas proprie dictas Paroecias, duosque veros Parochos actuales, seu Vicarios curatos Fcltriae extare. Ve­ rum parochiale praefatorum Vicariorum officium, ita temporis progressu coarctatum fuit, ut saltem in civitate ad haec tria redactum sit, nempe ad baptismi collationem, matrimoniorum benedictionem, ac sacramentorum vita decedentibus administrationem. Pueris in christianae doctrinae rudimentis edocendis operam dant Vicarii curati quoad suburbiorum tantummodo pagos; in civitate autem id sibi competere Capitulum arbitratur, ex cuius delegatione quidam, seu Canonici, seu simplices sacerdotes, pueros utique et puellas in diversis Ecclesiis cathechismum edocent, quin tamen ullus curam agat, ut pueri ipsi sacrae huic institutioni fideliter adsint, et quin Vicariis curatis comper1 Die ΊΟ nov. 1539.— Bull. Rom., tom. 4, I, p. 167-170. I 649 tum sit, quinam ex propria cuiusque Paroecia institutionem camdem fre­ quentent, aut negligant. Haec et alia cum, pastoralis Visitationis occasione, actualis Episcopus deprehenderit, cumque plura inde in populum detrimenta derivare perspe­ xerit, in id animum intendit, ut remedia, quae his abusibus evellendis oppor­ tuniora viderentur, adhiberet. Verum Episcopi praeceptum aegre tulit Capitulum; hinc Decanus, cius nomine, supplicem libellum S. C. C. obtu­ lit. Episcopus a S. C. C. rogatus retulit, Capitulum convocasse, ut, collatis cum ipso consiliis, huiusmodi controversiae, aliaeque exercitium parochialis curae respicientes componerentur; cum autem nihil proficeret, rogavit ut mentem suam S. C. aperiret. Inter caetera contendit Capitulum, sustinendam esse consuetudinem, qua ius ac directio Christianae doctrinae, civitatis pueris tradendae, Capi­ tulo reservatur, suburbiorum puerorum cura Vicariis relicta. Huiusmodi enim munus haud ita exclusivum Parochi videtur, ut aliis etiam ab ipso Parocho independenter competere non possit. Quod si in perdita hypothesi EE. VV. iudicabunt, dictam consuetudinem fore abrogandam, minime tamen sequi videretur, Episcopum adigere posse Sacerdotes, animarum curae non addictos, ut pueros fidei rudimenta doceant. Nulla enim obligatio est imponenda nisi sacris canonibus innitatur. Porro tum Trident. Cone, tum Constitutiones Pontificum hoc munus Parochis demandarunt. E contra Episcopus sustinet abrogandam esse consuetudinem, qua Capi­ tulum ius sibi vindicat, civitatis pueros, independenter a Vicariis,fidei rudi­ mentis imbuendi. Opposita enim apparet praescriptioni Trid., Sess. 24, cap. 7, de ref., ubi huiusmodi munus Parochis committitur praecipiendo, ut dominicis et aliis festivis diebus pueri in singulis Parochiis fidei rudimenta doceantur. Quare etsi laude dignum Capitulum sit, eo quia in pueris erudiendis opem Vicariis ferat, absonum tamen apparet, ut ait Epi­ scopus, quod in civitate ius hoc et cura huiusmodi habeantur ceu Capituli propria. Hinc decernendum videtur, ut sub Parochorum directione Capi­ tulum operam suam exhibeat. Cum autem satis experientia compertum sit, Parochos ad id operis impares omnino esse, ambigendum non videtur posse Episcopum exigere, ut Clerici, qui tonsura initiari cupiunt, vel ad Ordines maiores ascendere, aut Sacerdotes, qui ad ecclesiastica beneficia promoveri exoptant, Parochos coadiuvent in christianam doctrinam pueros docendo: Benedictus XIV, const. Etsi minime, §§ 6 ct 14. 1 Clerici enim alicui Ecclesiae addicti, et Dei servitio mancipati, Episcopi mandatis parere tenentur in iis operibus, quae divinum cultum, et spiritualem populi profectum respiciunt, nam Clerici ct Sacerdotes pro populi salute sunt a Deo constituti. Quin imo eorum adjutorium Episcopus, ubi necessitas expostulet, exigere potest, gravibus etiam statutis poenis, ut ex citata const. § 14. Concinunt quae statuta fuerunt a S.Carolo Borromaeo in Synodo undecima Dioecesana Mediolanensi, part. 2, tom. 1, pag. 320; ibi enim imposita legitur pecuniaria poena Sacer1 Cf. N. 324. 650 Curia Romana dotibus non coadiuvantibus Parochos in munere docendae christianae do­ ctrinae: « Quicumque Sacerdos, aut beneficium obtinens Parochum non adiuvcrit, mulctetur duobus nummis realibus ». Hisce ex utraque parte animadversis dignentur EE. VV. dirimere dubia 9. An consuetudo, qua ius, ac directionem Christianae Doctrinae tradendae civitatis pueris Capitulum sibi vindicat, sustineatur in casu? Et quatenus nega­ tive: ro. An possit Episcopus Sacerdotes, animarum curae minime addictos, w Christianam Doctrinam docendam adigere in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad ). Negative. Ad 10. Generaliter loquendo negative; et Episcopus stet constitutioni Bnt· dicti X/E, Etsi minime. [Thesaurus Resolutionum, torn. 141, p. 421-445]. 4258. S. C. C., Neapolitana, 7 apr. 1883. Legionis Hungaricae Officialis Leo Kovâcs famigerato Duci in Siciliae invasione manum praestans, anno i860 Panormi cum nobili iuvene Eleo­ nora Moleti amicitiae foedus iniit: quod tamen aliquod per tempus abruptum, ob discessum Leonis e civitate Panormitana, anno 1865 per amatorias litteras iterum instauratum fuit. Muliere tandem instigante, Leo ex Tôvis Transii· vaniae mandatum procurationis cum suo nomine et duorum testium inscripto transmisit in folio albo Eleonorae, ut matrimonium celebraretur. Quod revera effectum est die 22 februarii anni 1866 Neapoli, ritu catholico servato, procurationis mandatum exequente losepho Gangi, haud cognito a Leone, qui cum Eleonora 27 annos tunc nata matrimonium contraxit. Sub fine eius­ dem anni Leo Neapolim primum, indeque Panormum, venit, ubi sponsa tunc morabatur, coniugalem vitam cum ipsa praestiturus; paucisque post diebus nempe die 13 decembris contractu civili sese obligarunt, ut vir posset in bona uxoris ius exercere. Paulo post sponsi Hungariam petierunt; verum biennio coniugii nondum expleto, ob iurgia et contentiones inter ipsos exor­ tas, invicem separari statuerunt; atque in Italiam reversi, Eleonora paternam domum, Leo vero iterum Szathmarium se contulit. Verum iam inde ab anno 1871 exoptans Eleonora religioso vinculo dissolvi, Curiam Neapolitanam adiverat expostulans, ut matrimonium ab ipsa cum Leone, per procuratorem contractum, declararetur nullum ex capite clandestinitatis et impotentiae absolutae et antecedentis, ex parte viri. Quod postulavit ct Leo: illam tamen provinciam deseruerunt, actionem instituentes ex defectu consensus viri Matrimonio religioso, et cx vitio essentiali procurationis, utpote albo folio continentis nomen subscriptum Leonis et duorum testium, et cuius mandatum limitari hic intenderat ad contractum civile. S. C. Concilii I 651 Maxima diligentia efformato processu ad normam ss. Canonum et Bcnedictinac Constitutionis,1 die 17 augusti 1872 Curia Neapolitana sententiam protulit, qua declaravit: Constare de validitate Matrimonii initi inter Domi­ num Leonem Kovdcs et Eleonoram Moleti die 22 februarii 1866, coram Parocho SSmae Ascensionis in hac Archidioecesi. Ut haec sentuntia Leoni innotuit, intra legitima tempora appellationem ad S. Sedem interposuit. Quin vero appellationis iudicii exitum expectaret, Catholica Religione abiurata, massonicae sectae iam adseriptus, calvinianam quoque ingressus est, omnique vinculo solutum se reputans dic 19 apri­ lis 1873 aliud iniit coniugium, prolemque suscepit. Eleonora autem, supplici dato libello, petiit ab .Apostolica Sede, ut, infirmata Curiae Archiepiscopalis sententia, nullum declararetur suum matrimonium cum Leone. Ad hunc finem obtinendum exhibuit Eleonora epistolium Leonis revocantis mandatum procurationis, conscriptum ex Clausemburg die ro februarii i860, paulo ante matrimonium. Cum vero Eleonora, ex Archiepiscopi Panormitani attestatione, modo in egestate versetur, causa oeconomice proponitur cum animadversionibus defensoris matrimonii ex officio, una cum voto theologi et canonistae, qui in diversas abeunt sententias: et quorum synopsim inferius damus. Nullimode recedendum sed omnino standum esse neapolitanae senten­ tiae, in favorem vinculi matrimonialis prolatae, censuit Theologus. Et re quidem vera iuxta Decretum pro instructione Armenorum in Concilio Florentino,2 declaratur causam efficientem matrimonii consistere in con­ sensu, per verba de praesenti regulariter expresso; uti etiam docet D. Thomas in 4 Sent., d. 28, q. unica, art. 5, et in Supp., q. 45, art. 5. Hinc a Trid., Sess. 24, cap. 1, de ref. matrim.,szp\entis&\iae nulla et irrita declarantur matrimonia clandestina, in quibus praestitus consensus non ita facile sem­ per evinci posset; et constitutum fuit, ut consensus exprimeretur coram parocho et duobus testibus. Verumtamen matrimonium per epistolam et per procuratorem quo­ que celebratum, ait Billuart, tract, de matrim., dis. 1, art. 4, esse verum sacra­ mentum; etsi gravissimi theologi eant in contrariam sententiam. Etiam ex Bened. XIV, De Synodo dioeces., lib. 13, cap. 23, n. 9,eruitur, quod matri­ monium inter absentes sive per procuratorem sive per litteras, sive per nuntios celebratum, non solum est validum ratione contractus, sed etiam ratione sacramenti. Ab hisce generalibus principiis descendit consultor ad casum, dc quo agitur, animadvertitque matrimonium hoc haud celebratum fuisse instan­ tanée, ac brevissimo temporis spatio conclusum. Ex litteris relatis in actis processus constat, Leonem personaliter cognovisse Eleonoram Pa­ normi usque ab anno i860. Eruitur autem ex epistola Leonis diei 22 augu­ sti 1865 ad Eleonoram data, pertractari coepisse hoc tempore de matrimonio ineundo. Ex aliis autem litteris quae sequuntur inter utramque partem, 1 Cf. N. 318. ’ Cf. N. 52. 652 S. C. Concilii Curia Romana clarum fit, Leonem consensum praebuisse pro matrimonio per procuratorem, eo quod politica auctoritas haud sineret illum petere Italiam. Alia in actis subsequitur epistola, quae maxima diligentia ponderandi est, ab ipso Leone die 5 novembris 1865 conscripta. Siquidem in ca, post nonnulla verba erga Eleonoram maxime affectuosa, subiungit Leo: en char­ tae quas tu valde desideras... tertia charta est alba, a me subsignata et a testibus tantum. Haud scripsi declarationem ne errarem, sed cura, ut Neapoli scribatur quidquid oportuerit. Atque ita remotam esse omnem difficultatem censeo; de qua re me certiorem scriptis reddet mea adorata uxor. In primis quod dicit Leo in hac epistola, plene respondet promissioni iam ab ipso factae assentiendi matrimonio per procuratorem; quae promissio expressa invenitur in epistola 12. Dein mittit, quod tantum deerat,/ofe album, in quo conscribendus erat Neapoli actus procurationis pro matrimo­ nio celebrando. Quod pariter folium album a Leone transmissum sit illud idem, super quod Eleonora actum procurationis scripsit, vel ut ab alio scriberetur curavit, certum est; quia testes sunt illi iidem, et quidem propria manu subscripti, quos nominat Leo in sua epistola ex parte relata. Misit ergo Leo illud folium, ea intentione, ea praecisa voluntate, ut in ipso actus procurationis pro matrimonio celebrando scriberetur. Ex quibus, ni fallor, satis evidenter eruitur, quod dum agitur de validi­ tate matrimonii per procuratorem celebrati investiganda, non tam de modo quo fuit procurator constitutus, non de forma actus procurationis, non de modo quo scriptae fuerunt epistolae, sed de consensu mandantis in matri­ monium, tali modo celebrandum, debemus primo et principaliter esse solli­ citi. Etsi enim ad licite ac prudenter celebrandum tali modo matrimonium, maxima adhibenda sit cautela, ut omnes tum theologi tum canonistae conve­ niunt, haec tamen praetermittenda omnino sunt, dum quaestio dc validi­ tate matrimonii iam contracti agitatur, ac de sola validitate investigandum est. Concedendum ergo est in casu nostro Eleonoram ficte ac imprudenter egisse, dum a semetipsa implevit, vel ut impleretur curavit folium a Leone cum propria subscriptione, cum subscriptione duorum testium, ac publici Notarii ei transmissum et in eo scripsit propria manu, ut ipsa dicit, vel ut ab altero scriberetur curavit actus procurationis; sed fictio ac imprudentia Eleonorac, dum folium, uti in Transilvania a Leone conscriptum exhibuit, haud officit validitati matrimonii, dc quo agitur. Statim ac enim accepit a Leone folium cum facultate scribendi vel curandi, ut in illo scriberetur actus procurationis, ipsa valide potuit uti hoc medio externo et sensibili ad expri­ mendum Leonis sponsi consensum coram parocho et testibus. Ipsa in casu constituta fuit a Leone sicut procuratrix cum facultate alium constituendi procuratorem, qui ipsum Leonem in celebratione matrimonii repraesentaret. Dein ostendere sategit consultor, consensum Leonis perseverasse usque ad diem et tempus quo fuit matrimonium celebratum; qua in re una repe­ ritur ex conditionibus necessariis ad validitatem matrimonii per procurato­ rem celebrati. Idque eruit cx epistola Leonis diei 6 decembris 1S65, ad Eleonoram, quae sic se habet: censeo te iam recepisse meam epistolam, una cum documentis desideratis; nullumque superesse posse obstaculum nostrae I I I I I I I I I 653 unioni... pro certo habe, omnes cogitationes meas ad te dirigi, meque pa­ tientia carere longius praestolandi, ut tibi devinctus, cum te vivere in aevum valeam. Curam habe de valetudine tua, deque vita tua, quae non amplius ad te pertinet. Perseverabat ergo in sponso voluntas et consensus in matri­ monium, uno circiter mense post transmissionem documentorum, quae ad matrimonium celebrandum necessaria erant. Sub die 31 decembris 1865 scripsit Leo aliam epistolam ad ducissam Ravaschieri Panormi, ut gratias eidem referret pro curis ab eadem impensis in conciliando hoc matrimonio. Porro celebratis nuptiis Eleonorae gratulatus est per epistolam dici 1 mar­ tii 1866, eam sic alloquens: possum te vocare dulci nomine sponsae meae? somnium mihi videtur! Esse tecum iam vellem. Iterum die 7 martii 1866 in alia epistola Eleonorae conscripta, eamdem appellat: mea cara, uxor adorata... aspice, tibi candide scribo ceu maritus: vale uxor adorata. In hac eadem epistola exprimit desiderium vehementissimum habendi cito apud sc sponsam in Hungaria, modumque indicat tenendum, ut cito cum illa uniri possit. Pro­ fecto hic modus loquendi, si quid valet,si quid significat, evidenter ostendit, quod Leo haudquaquam retractaverat suum consensum in matrimonium. Mense novembri eiusdem anni 1866 Leo Neapolim appulit; dein Panor­ mum perrexit, quo tunc Eleonora redierat. Hic contractum civilem, quem civile matrimonium vocant, die 13 decembris eiusdem anni regulariter contraxerunt. Circa hoc factum, quod per seipsum maximam vim habet ad ostendendum, quod Leo in sua voluntate vel consensu perseverabat, notandum venit ipsum, statim ac Neapolim appulit, monuisse, medio telecrapho, Eleonoram de suo adventu; cum qua egit Panormi sicut maritus cum uxore; ita ut matrimonium consummasse uterque referat. Hisce de medio sublatis, celebris remanet epistola quae dicitur a Leone conscripta sub die 10 februarii 1866, et in qua videtur revocasse suum con­ sensum in matrimonium cum Eleonora, per procuratorem celebrandum. Doctissimus Consultor omnia adiuncta, quae relationem habent cum epistola, districte examinat comparative ad eamdem, et felici demonstra­ tione colligit epistolam huiusmodi haud conscriptam fuisse tempore utili ad revocandum consensum; sed confictam fuisse ad rem, cum appellan­ dum erat a sententia Curiae Neapolitanae. Ex gestorum serie duplex enascitur, ait Canonista, distincta quaestio: i. utrum constet dc existentia legitimi mandati procurationis, ante factam revocationem; 2. mandatum procurationis si quod existit, an censendum sit tempore utili revocatum. A secunda quaestione tamen incepit consultor quia, ait ille, probatio facilior, brevior et per se plena est; et etiam sola ad statuendam matrimonii asserti nullitatem sufficit. Quia in hac causa factum sequutae revocationis ante initum matrimonium: cardo est, quo praecipue innititur appellatio ad S. C. C. Fatetur enim Eleonora epistolam Leonis, qua peremptorie revo­ catio mandati probatur, non fuisse a se prolatam apud curiam Neapolitanam in prima indicii sede, quia nesciebat, nec ab aliquo certior facta est de episto­ lae illius valore. Epistola haec tanti est momenti ut per eam quaestio resol­ vatur; et ideo quoad eam quaesivit consultor: 1. an ea sit Leonis manu ^54 Curia Romana exarata, et insuper ea die scripta, quae ibi notatur; 2. utrum in ea vera contineatur ac valida procurationis cuiuslibet antecedentis revocatio, ct nominatim revocatio in specie, hoc est in ordine ad matrimonium, quod contrahendum erat in facie ecclesiae; 3. utrum saltem factum aliquod posterius matrimonio inito extiterit, quo revocationis vis elidi potuerit; scilicet utrum matrimonium coram Ecclesia sic initum, Leo ut cognovit, ratum habuerit. Et quoad primum ait: satis constare de illius epistolae authentia, tum relate ad personam, tum relate ad tempus, et nihil proferri posse, quod pro­ bet iuridice oppositum. Quod haec epistola scripta fuerit manu Leonis, testis est peritus calligraphus, qui id testari paratus est etiam iuramenti religione. Idem declarant Legatio Austro-Hungarica apud S. Sedem, et Theresia Ravaschieri. In ipsa epistola habetur argumentum: sermo est in eodem de bello, quod imminens dicebatur, quod constat revera exarsisse medio anno 1866: hinc nota realis cohaeret cum nota chronologica, et impos­ sibilis evadit suspicio collusionis. Praeterea confirmatur ex scopo, quem Leo habebat aucupandi bona deceptae mulieris: ad quem pervenire poterat per solum matrimonium civile. Et in hunc finem, quum in Italiam venit exeunte anno 1866, conficere curavit matrimonium civile: et bona, quibus inhiavit, maxima ex parte sibi vindicavit et obligurivit. Hinc intelligitur, quare mandatum revocaverit, quando novit agi de matrimonio vero seu ecclesia­ stico. Genuina ergo est epistola et iuridice authentica. Quoad secundum, ait Consultor: in ea epistola contineri revocationem cuiuscumque mandati procurationis et in specie exclusionem peremptoriam mandati ad contra­ hendum in facie ecclesiae; idcoque nullitatem sequuti matrimonii plena et evidenti probatione iure constare. Etenim epistola illa tota in eo versatur, ut quemlibet tractatum matrimonii abrumpat; et in specie excludit matrimo­ nium contrahendum in facie ecclesiae. Imo vero diserte ac peremptorie affirmat, omnia quae praecesserant, unicum hunc scopum agnovisse, ut scilicet iniretur matrimonium civile. Hinc dicendum est loscphum Gangi nulla legitima procuratione munitum invalide matrimonium contraxisse. Etenim ex cap. fin., de proc., in 6, praeter alia, requiritur ut ante contractum matrimonium revocatum non fuerit mandatum, etiamsi procurator factum revocationis ignoret. Id repetendum est ex ipsius matrimonii naturactessentia, quae in mutuo contrahentium consensu tota est. Ergo, ait Consultor, ex superius dictis duo in tuto posita sunt, nempe authentia epistolae et eius vis probatoria intrinseca pro nullitate matrimonii. Adversus haec omnia dici nequit constare de facto et de iure ratihabi­ tionis ad matrimonii validitatem. Constat enim nullam verbis factam fuisse coram Parocho, neque per epistolas, neque per consummationem matrimo­ nii, et coniugum cohabitationem, neque per celebrationem matrimonii civilis. Nam haec in casu vel non habentur, vel quae ex iis forte adsunt, non sufficiunt ad probandam matrimonii validitatem. Curia autem Neapolitana falso laborat supposito, quando censuit nullam fuisse revocationem, quae eidem fuit ignota. 'WJ Consultor huc quum pervenisset ait: quamvis ex mandati revocatione S. C. Concilii satis constet dc asserti matrimonii nullitate, tamen ea summatim perpen­ dere in animo est, quae adducunt ad denegandam ipsam legitimi mandati existentiam. Et primo certum est mandatum illud, quod prostat in actis, italica lingua conscriptum, falsum esse; nam omnes consentiunt quod Leo ad contrahendum per procuratorem misit folium album adseripto dumtaxat nomine suo et duorum testium, absque ulla authentica confirmatione Lega­ tionis Italicae in Austro-IIungaria. Praeterea nomen procuratoris in eo conscriptum fuit a Ducissa Ravaschieri. Et id sufficit, ut documentum tamquam falsum reficeretur. At dici posset, in iure non praecipi, ut manda­ tum non sit scripto datum cap. fin., de proc., in 6. Cui respondit Consultor: si aliunde verbis vel litteris constitisset de vera voluntate Leonis contra­ hendi matrimonium ecclesiasticum cum Eleonora et illum designandi procu­ ratorem, quem ducissa Ravaschieri delegisset, mandatum illud, licet falsum, exhibuisset tamen veram mentem Leonis. Sed nihil horum in casu est: , nam Leo dicit omnia quae praecesserunt, facta fuisse pro matrimonio Dolet Defensor vinculi quod consultores in diversam abierint sententiam; sed tum ex officio tum ex animo adhaeret Theologo, paratus ad diluenda ea, quae in contrario a Canonista afferuntur. Interim animadvertit totam quaestionem duplici cardine versari: nam dubitatum est, utrum datum mandatum respiceret tantum matrimonium civile vel etiam ecclesiasticum. Suppositum vero utriusque quaestionis est, quod vera, legitima et efficax ab initio procuratio extiterit. Negat id Canonista, quia procuratio missa fuit per folium album, et scripta lingua italica in Transilvania: sed respon­ dit id arguere posse falsitatem materialem non formalem. Neque mirandum quod procuratio fuerit scripta lingua italica, ex quo Leo litteras scripsit hoc idiomate ad curiam Neapolitanam, ad R. Pontificem, haud exclusa epi­ stola mandati revocatoria. Quod autem careat confirmatione Legationis italicac, importat tantum, dictam procurationem legali carere authentia, sed non amittere cx hoc naturalem vim, quam Ecclesia semper sequitur, cum deficiunt leges civiles aut sacri canones. Edicit autem Canonista mandatum procurationis certae et determinatae personae fieri debere ad contrahendum cum certa et determinata persona ad mentem eiusdem S. C. Concilii; quae certe uti nullum haberet mandatum per folium album. Reposuit Vindex: folium dari potest ad matrimonium pro mandante contrahendum, quin sive ex tractatibus antea extentibus, sive ex epistolis super proposito matrimonio scriptis, sive ex testibus negocii consciis, constet quaenam esset persona, cui procurator mandantis nomine nubere debuisset. Hoc in casu convenio nullius ponderis esse mandatum; sed si aliunde constet, quaenam fuerit mandantis voluntas, folii scribendi causa, persona cuius is nuptias inhiabat, dici nequit, huiusmodi folium non respicere determinatas personas. Inter Leonem autem et Eleonoram ita est. Est ne porro certum, Leonem noluisse matrimonium ecclesiasticum? et ex arbitrio mulier dc eo sermonem fecisse in mandato procurationis? Id asserit uterque coniux, id Canonista tenet: sed primi falsum asserunt, alter cx eorum dictis deceptus est. In epistolis nullum verbum reperitur, quamvis 656 Curia Romana saepe sponsi agant de matrimonio ineundo, quo sponsorum intentio ct voluntas ad solum matrimonium civile restricta referatur. Neque inter alia obliviscendum est, Leonem nullam quacrimoniam movisse, quod ritu reli­ gioso nuptiae initae essent, praeter cius voluntatem et mandatum, quando Panormum venit. Ibi Eleonoram amplexus est uti veram uxorem, et mari­ talem consuetudinem cum ea exercuit. Utique Leo aliquot dies post, contractum civile inire studuit, sed non quatenus nullum agnoverit eccle­ siasticum, sed ut nuptiae etiam coram gubernio, inspecta nova lege, firmat manerent. Tandem sacri vinculi vindex ad mandati revocationem venit: dixitque gravissimam esse quaestionem, quae ex genuinitate exhibiti documenti pendet. Ast genuina ne est epistola quae in actis extat? Dubium exurgit circa diem, quem praesefert; nam relate ad scripturam uterque consultor tenet .fuisse exaratam μ Leone, eo quod peritus calligraphus ita esse iudicavit. Sed haec peritia ab Eleonora provocata fuit et est extraiudicialis; et ideo cum Theologo defensor contendit nullum argumentum positivum pro rei veri­ tate adesse. Et revera epistola neque signum, quod timbrutn postale dicitur, neque testimonium ullius, qui eam opportuno tempore viderit, et perle­ gerit, habet. Ipsa enim Eleonora fatetur neminem eam perlegisse. Ast Canonista habet: ob praesumptionem in iure fundatam genuinitas epistolae per se sustinetur. Cui respondit vindex: iuridicam praesumptio­ nem admitti, quando nihil de facto extat, quod eidem contradicat; quod in themate accidit; nam plures annos haec epistola latuit, dum maxime inter­ erat Eleonorae eamdem exhibere. Tanta enim vis in ea erat ad suum matri­ monium nullum declarandum, ut nullum maius argumentum adduci posset. Quomodo tam arctum et longum silentium explicatur, si epistola extitissct et genuina fuisset? Eleonora documenti pondus agnovit, quando ab Ilungaria missum accepit. Sibi enim suasit ob illud matrimonio valedicere necesse esse et ideo, ut ipsa enarrat, statim celavit. At si non plene docu­ menti vim agnovit, negari non posse videtur, quod saltem de ea dubitaverit Cur mulier propositi tenax non contulit rem cum suo procuratore, cui omnia media suggerebat, quae ad opus esse putabat. Contra igitur iuris praesumptionem grave factum existit; nempe inexplicabilis epistolae per plures annos occultatio, quae illam elidit. Qua de re censuit vindex, epistolam illam scriptam apposite fuisse post iurgia, et solvendi matrimonii propositum, ut facilius nullitatis sententia obtineretur. Neque haec suspicio fundamento caret: nam Leo in epistola 28 novembris 1869 ad Ducissam missa, ait: inter me et Eleonoram adest insuperabile obstaculum. Ego vero prorsus adnitor, ut reddam eidem suam libertatem: hinc scripsit epistolam consensus revocatoriam, adulterata scri­ ptionis die et ad uxorem misit. Mulier tamen epistolam non exhibuit cito dubitans ne facile fraus detegi posset ex cartac ct atramenti qualitate, quae recentissime epistolam fuisse scriptam indicia praeberet. Sagax ideo vir in fraude condenda, sed sagacior et prudentior mulier in illa adhibenda! Expectavit itaque tempus, quo dubium quodlibet exularct. Ad conclusionem deveniendo vindex ait: si suppositum de fraude, S. C. Concilii admissa, uti factum admitti nequeat: tamen id esse valde et certe probabile. Quod necessario veritatem praesumptivam sua certitudine expoliat, et documenti genuinitas et authcnticitas dubia manet. Ast poterit ne incerta et nonnisi probabili causa matrimonium solvi? Vulgare est ad dissolvendum matrimonium requiri probationes concludentes, imo concludentissimas. Omnibus igitur perpensis sequens propositum fuit diluendum dubium: An sententia Curiae Archiepiscopalis Neapolitanae sit confirmanda vel infirmanda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Sententiam esse confirmandam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 142, p. 171-240]. 4259. S. C. C., Parisien., 7 iul., 1 sept. 1883. Anno 1875 die 21 aprilis, Parisiis in Ecclesia S. Augustini matrimonium inter se contraxerunt nobilis puella Magdalena d’Auvilliers et Augustus Dugué de Livaudais, civis Americanus, in eadem tamen Parisiorum urbe commorans. Constat vero Augustum pluribus ante matrimonium mensibus inhonesta et turpi consuetudine cum quadam Maria Balot devinctum fuisse, cui perpetuo se Americae iuncturum promiserat, statim ac ipse posset donationem francorum 250,000 sibi a matre intuitu nuptiarum promissam consequi. Sed cum in solemni nuptiali instrumento reversibilitatis pactum in donantem adiectum fuisset, Augustus putavit, uxore e medio sublata, etiam veneni ope, impedimentum amoveri donationis consequendae. Per quatuor itaque menses ct ultra sponsi una simul cohabitarunt modo in familia vili, modo in familia uxoris, modo huc illuc vagantes et rei uxoriae interim operam dantes, licet sponsa confessa sit numquam completo modo id praestitum fuisse. Verumtamen semel tentato veneficio et hoc in irritum cesso ob sponsae vigilantiam, denuo in Thermis Vichy commorantes uxoricidium Augustus pertentavit, exhibita potione Arabica cum strienyna, quam vix gustatam uxor proiccit; non sine tamen gravis morbi contractione, quo laborantem ad parentes Augustus reduxit. Ipse vero paucis post diebus, quadam pecu­ niae summa a matre obtenta, cum sua amasia in Américain fugit, non eo tamen felici successu quem putavit, cum ob exortas discordias pellicem a se dimittere coactus fuerit. Tunc ex reditu Mariae Balot ab America, turpi detecta relatione Augusti cum ipsa, cetcrisque tricis cognitis causa divortii penes Tribunal urbis Neo-Aurelianensis acta fuit, et lata, ad parentum Magdalenae instantiam, sententia divortii, supplicem penes S. II. O. libel­ lum hi porrexerunt, matrimonii nullitatem ob defectum consensus ex parte viri, postulantes. Hinc mandatum fuit Eminentissimo Archiepiscopo Pari­ siens!, ut processum canonicum instrueret usque ad sententiam definitivam. Constituto igitur in Curia archiépiscopal! Tribunali, testibus et septima manu fonniter examini subicctis, viro autem in contumacia persistente, Vel. 17 Curia Romana 658 sententia prodiit die 24 iunii 1882,qua declaratum est: Augustum deLwaudais praestando consensu suo matrimonio cum consanguinea 1 Magdalena d’Auvillien non intendisse contrahere verum ac permanens matrimonium; sed finxisse dare consensum, ut dote a parentibus promissa potiretur: ideoque idem matrimanium irritum, nullum, atque invalidum fuisse et esse. Interposita illico a matrimonii defensore appellatione ad S. Congrega­ tionem mulier advocatum adlegit. Advocatus mulieris studuit omnino, ut matrimonii nullitatem in themate proclamaret, idque ut consequi valeret, in primis praemisit doctrinam Schmalzgrueber in Ius Eccl. univ., part. 1, tit. 1, sect. 1, num 264, iuxta quam ad matrimonii validitatem requiritur consensus utriusque contrahen­ tis, non modo externus, sed internus etiam, et ita per verba expressus, ut dignoscatur contrahentes habere veram, firmam, ac sinceram voluntatem sese vinculo obligandi indissolubili, atque obligationes exinde manantes suscipiendi. Ex quo deducit autem, simulato consensu, licet verbis et signis expresso, minime consistere posse matrimonium. Eidem subiungit conci­ nere Sanchez, de Matrim., lib. 2, disp. 25, num. 2 et 3. Nullitatis pariter vitio addit matrimonium infici, ubi fuerit contractum sub expressa condi­ tione uni ex tribus matrimonii bonis repugnante, prolis nempe, fidei, et Sacramenti; imo sufficere intentionem bono Sacramenti contrariam, non deductam in conditionem expressam, sed simpliciter in mente retentam ab uno cx contrahentibus, ad tradita per Gonzalez, Comm, in Lib. 4 Decret., tit. 5, cap. 7, num. 3 et 9. Posita hinc quaestione, utrum intentio contra bona matrimonii, quando non deducitur in conditionem expressam sed tantum mente retinetur, vitiet matrimonium, affirmative respondet. Hisce in iure praemissis, Orator tria in capita allegationem suam divisit, et tum ex matrimonium praecedentibus, tum ex concomitantibus, tum cx subsequentibus, consensus deficientiam in viro demonstrare studuit. Primum itaque suae defensionis caput aggrediens contendit a duobus circiter annis ante matrimonium, Augustum inhonesta consuetudine cum Maria Balot devinctum fuisse, cui se nupturum promiserat; quodque pere­ gisset, si pater haud renueret. Cum vero matris donatione seu dote franco­ rum biscentum quinquaginta millia, quae nuptiarum occasione ipsi promissa fuerunt, potiri haud posset, deficiente patris consensu, cumque alia media haud ipsi praesto essent, ut Mariae posset copulari, in id devenit consilii, ut matrimonium cum consanguinea Magdalena simularet ad illam donationem a matre carpendam. Hac vero obtenta, quacumque cum supposita uxore relatione remota, immo ea c medio sublata si opus fuisset, etiam veneni ope, cum Maria Americana petens ibidem matrimonium contraheret. Istiusmodi facta ex testium fide dignissimorum depositionibus erui, in Parisiensi Curia exceptis. Haec eadem a Magdalenac parentibus enarrari accepta ab ipsa Maria Balot. tum cum ista Augusti epistolas ipsis tradidit. Hoc animi propositum nuptias cum Magdalena simulandi, et postea hac relicta Americam fugiendi, non modo verbis sed etiam scriptis Augustus ipsi Mariae I npcdiincnrum c »n di pen1.itum nb ApoAtolic.i Sede tam fuerat. I ' I I I S. C. Concilii MHflflBiMVtfBW Μββ·«·Ο····β········^·β·||Μ(··||^^···ί "ΜΜΜΜΗΜΙ^^^^^ΙΗΜΒ^Μ^ΜΗΗ^Μ·»- <· —■ " · ■—“ 659 —1 — -- —·■· _—— ■■■ «■»- „, -* "·ι^ *■ ^aaM···^ significavit. Quandoquidem inter epistolas, quas viderat Advocatus Le Faure, unam adesse, biduo ante matrimonium conscriptam, in qua Augu­ stus Mariae exprimebat sensum perpetuae affectionis. In secundo capite suae allegationis cx matrimonium concomitantibus deficientiam consensus probare Orator studuit. Ipso siquidem die celebra­ tionis contractus civilis cum hora adventasset, actui civili omnibus paratis unum defuisse Augustum; quem anxium, agitatum, et reluctantem ante Palatii fores deambulantem, impulsum fuisse ad ingrediendum asseruit Advocatus Le Faure cx relatione unius testis modo defuncti, qui actu inter­ fuit. In actu vero celebrationis ritus Augustum fuisse tristem, agitatum, extraneis cogitationibus implexum, oculos ad dexteram partem Ecclesiae, in qua inter ceteras, mulier aderat sponsos irridens, defixos habentem deposuit testis sacramentalis Le Faure, qui in muliere illa Mariam Balot recognovit, quum litterarum cessionem cum eadem pertractavit. Expicto sacro ritu, testantur Magdalenae parentes, Augustum ab Ecclesia subito evasisse, et tam inurbanum ac tam parum sollicitum de sua uxore se prae­ buisse, ut neque manum eidem obtulerit cum in rhedam ascenderet. Ad tertium tandem suae orationis caput Defensor adveniens, demon­ strare aggressus est, simulatam Augusti voluntatem et intentionem in matri­ monio contracto ex subsequent! facto, quod inter sponsos plurimos per dies nullum intercesserit carnale commercium: et si qua fuit postea relatio, minime affectu maritali fuit habita et completa, sed explendae potius libi­ dinis causa ex parte viri, ceu Magdalena in epistola ad iudicem testatur. Sed maiora defensor urget: nam intentionem simulandique voluntatem Augusti luculentissime devinci ex nonnullis epistolis, post initum matri­ monium amasiae conscriptis, quas omnes in summario retulit, sed potis­ simum ex illa Lugduni scripta die 30 aprilis 1S75, octo post dies ab initis nuptiis. Ex quibus omnibus facile deduci posse videtur revera fictum et simulatum fuisse consensum .Augusti in nuptiis initis cum Magdalena, emissum cum intentione et voluntate Sacramenti bono omnino contraria: et unice directa ad finem consequendi a matre dotem seu donationem, qua obtenta, vincu­ lum ille abrumperet cum Magdalena, in Americani cum amasia convolaret, cum caque turpem consuetudinem duceret. Altera sed vero cx parte sacramenti Vindex totus in eo est, ut matrimo­ nium in themate firmum, ac validum esse proclametur. Idque ut efficacius consequatur, in tria capita orationem divisit. In primo loquitur de simula­ tione consensus eamque excludit. In secundo de Augusti intentione, sub­ stantiae ac naturae matrimonii contraria, eamque utpote in pactum non deductam non obstare dicit. In tertio tandem tradit antecedentia, concomi­ tantia, et consequantia non relevare. Primum itaque aggrediens orationis caput animadvertit omnia in matri­ monio celebrando rite intercessisse, ideoque validum praesumi, siquidem omne factum praesumitur recte factum, donec contrarium non probetur. Neque huiusmodi validitatis praesumptionem destrui posse subdit ab iis, quae ex adverso proferuntur ad matrimonii nullitatem evincendam. Sane 660 Curia Romana duplici cx capite nullum esse dicitur matrimonium scilicet i. ex co quod Augustus non serium sed fictum, ac simulatum consensum nuptiis praestiterit; 2. ex eo, quod ipse nuptias contrahens intentionem habuerit substantiae, ac naturae matrimonii contrariam. Atqui subiungit neutrum in themate substineri posse, hinc de validitate matrimonii in casu minime dubitandum esse conclusit. Et re sane vera quod Augustus fictum, ac simulatum consensum matrimonio praestiterit, hoc neque ipsum Augustum, neque cius uxorem, imo multo minus eam legitime probare posse contendit Ad secundum autem suae orationis caput descendens matrimonii defensor tuetur Augusti intentionem, qua putabat matrimonium posse dissolvi, et per breve tempus durare, etsi sacramenti bono, seu eius indissolubilitati adversetur, ideoque naturae, ac substantiae matrimonii contraria sit, nullimode tamen nuptiarum validitati obstare, quandoquidem in pactum haud deductam fuisse cx actis evidenter apparet. Ait enim quod, etsi Augustus huiusmodi privato errore laboraret, simul tamen habuisse praesumitur intentionem contrahendi matrimonium, quale inter christianos contrahitur: siquidem illud externo religioso ritu servato celebravit. Porro qui hoc modo matrimonium contrahit, valide contrahere indubium esse subsumit; siqui­ dem tali casu praevaleret intentio generalis contrahendi matrimonium legi­ timum, quale revera inter christianos unice est matrimonium insolubile. Idque eo magis urget, quia huiusmodi intentio in pactum deducta haud fuit, prout id evidentissime revelari edicit ex actis processualibus. Ad rem autem refert doctrinam Bened. XIV, De synod. Dioecesana, lib. 13, cap. 22, n. 7, et conclusit, inde intentionem Augusti minime officere validitati matrimonii. Ad tertium tandem suae orationis caput transvolans matrimonii vindex animadvertit, sermonem de antecedentibus, concomitantibus ct subsequentibus impune hic omitti posse eo quod fictionem et simulationem consensus in huiusmodi matrimonio locum habere haud potuisse satis abunde supe­ rius demonstratum iam fuerit. Nihilo tamen secius de ipsis loqui utile fore putat, ut controversi matrimonii validitas magis, ac magis elucescat. Prae­ misit itaque in genere huiusmodi adiuncta tum antecedentia, tum concomi­ tantia, tum consequentia a literis orta fuisse, quas Augustus tum ante, tum post matrimonium Mariae Balot suae pellici, ad instar ceterorum amantium scripsit, ut ipsa ei tantum, et non alteri adhaereret; idque adeo verum esse subsumit, ut sine ipsis praedicta adiuncta haberi, atque efformari haud potuis­ sent. Atqui cx praedictis literis nihil certi, et veri erui posse edisserit, eo quod haud sincero animo scriptae a iuvene qui furioso amore aestuabat erga suam pellicem, quacum turpia desideria explere avebat, uti exitus comprobavit. At omissis etiam omnibus iis adiunctis et circumstantiis, ipse admittere dicit, quod Augustus coram pluribus protestatus fuerit, quod quaccumque dixerit, quaecumque fecerit, omnia dixerit et fecerit animo non contrahendi matrimonium; at quia postea publice dixerit: Consentio in te, nihilominus huiusmodi matrimonium validum pronunciandum esse definit Glossa cap. Tua nos, verb. Mulierem, de sponsalib. et matrim. -ibi -Sed pone quod S. C. Concilii II i U I I | l| | I I I I I 661 aliquis protestatur coram pluribus, quod omnia quae dicet vel faciei, non dicet el faciet animo contrahendi matrimonium, et postea publice dicat - Consentio in te -Nunquid est hic matrimonium vel non? In casu isto dico, quod Ecclesia iudicare debet pro matrimonio. Quibus animadversis, propositum fuit enucleandum dubium: An sententia archiepiscopalis Curiae Parisiensis sit confirmanda, vel infir­ manda in casu? Die 7 iulii 1883 Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam post proximam. Die i septenibris 1883 Sacra, etc. respondit: Dilata.1 [Thesaurus Resolutionum, tom. 142, p. 429-451, 639]. 4260. S. C. C., Albien., 1 sept. 1883, 19 ian. 1884. Oborta quadam controversia inter Hippolytum Marty, Parochum loci Roquecourbc, Dioecesis Albiensis, ct fabricae Ecclesiae administratores, Archiepiscopus occasione capta visitationis Dioecesis, eidem finem impo­ nere curavit. At res ad optatum effectum perduci non potuit. Quandoquidem Parochus nimis aegre ferens novam electionem trium administratorum, omnem lapidem movit, ut eam impediret et electionem aliorum trium promo­ veret; quod cum obtinere non posset, ita impedire illam curavit, ut iuxta leges gallicas ad Archiepiscopum devolveretur. Hic vero cum nihil haberet contra tres priores administratores, decreto suo eos iterum designavit, atque Parocho imposuit decreti promulgationem. Verum Parochus Archiepiscopi mandatis obtemperare renuens, modo subreptitio a Vicario generali aliud obtinuit decretum, priori oppositum, quod deinde inter Missarum solemnia, non sine populi summa admiratione, evulgavit, non obstante etiam prohibitione facta ab ipso Vicario post dece­ ptionis cognitionem. Huius inobedientiae causa vehementer dolens Archie­ piscopus, Parocho denegavit confirmationem novorum administratorum, eidemque iterum imposuit prioris decreti promulgationem. Attamen hisce novis iussionibus Parochus non solum restitit, verum etiam audacior factus, mandavit thesauri custodi, qui exclusus fuerat, ut rationem redderet anteactae gestionis, ipsoque reluctante, in ius rapuit coram civili tribunali. In posterum plura idem Parochus peregit, quae Archiepiscopo haud arriserunt. Quapropter remoto prius Parocho ab excipiendis confessionibus quarum­ dam Monialium in Paroeciae finibus existentium, utpotc quae nolebant amplius eidem peccata sua confiteri, nec non alibi translata, ad instantiam Parochorum districtus ecclesiastici, sede suarum collationum, eo quod nol­ lent accedere ad Paroeciam loci Roquecourbe, Archiepiscopus cupiens tandem aliquando finem imponere scandalis in ipsa Paroecia enatis, iussit canonicum processum confici in Curia contra Parochum eumdem. Instituto igitur tribunali iuxta leges synodales Dioecesis Albiensis, 1 Cf. N. 4266. 66’ S. C. Concilii Curia Romana rcccptisque dcnunciationibus et depositionibus, unica peremptoria cita· tione diei 25 iunii 1882 vocabatur Parochus Marty coram ecclesiastico tribunali, ut sc defenderet a variis imputationibus quoad modum agendi cum suis paroecianis, qui aegro animo tolerabant eumdem esse parochum. Attamen Parochus statuta die loco defensionis, ante litis initium libellum obtulit recusationis iudicis, et ad S. Sedem appellavit. Hac vero recusatione non obstante, tribunal Curiae, iterum rogato Parocho ad comparcndum dic 18 iulii, coque renuente ct reclamante, eadem die sententiam eidem inimicam tulit, per quam privatus fuit titulo Vicarii foranei, cum omnibus eiusdem tituli praerogativis, facultate verbum Dei praedicandi, et sacramenta administrandi per quindecim annos. Ab hac sententia Parochus recursum habuit ad S. V. O., petens ut nulla declararetur sententia, et ut appclatio servaretur etiam in suspensivo. Et simul ac rescivit suam appellationem servatam esse in suspensivo, gaudio repletus, talia edidit laetitiae signa, ut populus scandalo efficeretur. Archiepiscopus omnia retulit S. C. Congregationi; quae die 11 novembris 1882 eidem rescribens iussit iniungere Parocho, ut ob scandalum fidelibus oblatum per publicas laetitiae demonstrationes, perageret exercitia spiritualia ditbus octo in aliqua pia domo, determinanda ab ipsomet Archiepiscopo, qui graviter moneat insuper eumdem Parochum ut a similibus abstineat sub comminatione suspensionis a divinis. Affirmavit Oratoris Defensor esse in iudicio Curiae vitia nullitatis, et iniustitiae. De vitio nullitatis dubitari non posse, ait, quia ordo iudiciarius servatus non fuit; qui omnino servandus erat non modo in forma sed etiam in censura, quoties utraque grave afferat detrimentum. Van-Espen, lus Eccl., de censuris eccl., num 10. Atqui iudiciarium ordinem frustra in causa requiri ait orator: nihil aliud enim inveniri potest, quam accusatio et sententia sine praevia iudiciali inquisitione, et probationibus. Dies reo dicitur: hic declinatoriam exceptionem opponit. Prius de hac exceptione decemendum erat, deinde de principali causa disputandum. At una cademque illa die decima iulii reus sistit, index exceptionem rciicit ac sententiam profert etiam in causa principali, postridie vero reo nuntiat se super accusationibus iam sententiam dedisse, cumque vocat non ut se defendat, sed ut audiat sententiam. Neque obiicere iuvat agi in themate dc vera suspensione, quae omnino differt a privatione: nam suspensio quindecim annorum, inflicta seni quatuor supra sexaginta annos nato, adimit officii munus, ex quo complectatur omne reliquum vitae tempus: et suspensio haec, ratione aetatis, aequiparari potest privationi. Verumtamen Albiensis Curia in hoc iudicio non exhibuit 'nec monitiones, nec probationes; dum pia Mater Ecclesia iuris rigorem moderando numquam plecti patiatur, nisi paterna monita et charitatis consilia praeces­ serint. Omnem autem defuisse legitimam probationem patet; nam testi­ monium vicarii adiutoris omnino spernendum est, quia vicarius agit per­ sonam accusatoris ad captandam paroeciae successionem potius quam testis. Insuper actus ille, cui quamplurimi cives Archiepiscopi gratia subscri­ I I I I I I I 1 I I I I I I I I I I I I I ] I I I I I I I I I I I I I I I I I I 663 pserunt, nihil certum ac definitum de singulis accusationum capitibus com­ plectitur: et maiore testium numero eliditur, qui pro parocho dixerunt. Qua de causa nihil proficit secreta inquisitio ab Ordinario peracta; dum non probatur, quod sententiam praecesserit. Neque Curiam obiicere posse contendit sc, antequam sententiam ferret, parocho diem dixisse, ut se defenderet: hunc autem defensioni nuntium misisse, quia ad Sanctam Sedem provocans iudiccm declinavit. Primo enim Curia ipsa hanc parocho necessitatem fecit, ipsum ad se defendendum appel­ lans, qui se defendere non poterat, cum accusationis fundamenta ignoraret. Praeterea antequam reus se defendat, probationis onus in accusatorem incumbit, qua deficiente, reus respondere non debet. Ante igitur quam Curia parochum ad respondendum vocaret, legitima inquisitio indicenda atque ineunda erat, parocho praesente, ut omnia nosceret et probationes proba­ tionibus opponeret, prout iussit Innocentius III in Concilio generali, cap. Qualiter, 24, de accusat. His de nullitate expositis, de iniustitia disseruit parochi defensor, quam non minus evidentem censuit. Ex iure enim notissimo ad poenam suspen­ sionis ad quindecim annorum lapsum productam gravia crimina requiruntur. Postea Curiae incriminationem expendit, atque alias accusationes in iudicio reperiri contendit, alias in literis, atque omnino extra iudicium. Iudiciales accusationes ex prima ad sextam nil aliud respiciunt, quam vel iniuriosa verba vel contumelias, quibus parochus factiosas ac turbulentas mulierculas affecisset. Octava parochum redarguit quod portam cuiusdam sacelli accludi postulaverit. Decima quod fervente iudicio dixerit: archiepiscopalis Curia ignaviter me timetl Undecima quod cunctis molestum se praebuit per suas agendi rationes abnormes. Haec omnia vero, ait defensor, facili modo queunt commentitia demonstrari. Unum adiecit: quod huiusmodi accusationes, etsi verae essent, vel ad monendum vel ad obiurgandum, vel ad levissimam forte poenitentiam sufficerent, minime vero ad eam suspen­ sionis poenam infligendam, quae in parochi aetate privationi aequiparatur. Silentio demum se omittere non posse, ait, atrocissimum crimen, quo presbyter notatur, scilicet quod haereticis faveat. Respondendum scilicet sibi censuit non ex necessitate, quia accusatio haec incredibilis inter iudicii capita non continetur, atque in literas coniecta est; sed ad honorem vindi­ candum. Illa quidem ab accusatore ipso repudiatur, qui si veram putasset, in iudicii momentis non omisisset. Sed quomodo, ait, responderi poterit, cum Archiepiscopus nihil probet? De sacerdote agitur, qui in ministerio consenuit, ac maxima cum laude semper officio perfunctus est, ceu plurimi testes asserunt. Conclusit igitur quod pleraque accusationum capita tam levia sunt ut, etsi probarentur, longae suspensionis poenam non admitterent: tria vero graviora qualibet probatione destituuntur: atque ideo et nullitate pariter et iniustitia Albiensis Curiae sententia corruit. Verum ex altera parte Curiae sententiam, quatenus per eam nullius va­ lons declaratur recusatio iudicis a Parocho Marty facta, observari potest notissimum esse in iure, quod exceptio a reo obiecta, nisi probetur, inefficax censeatur sive ad forum declinandum, sive ad declinandum iudicium, sive Curia Romana 664 5. C. Concilii ad illud differendum, quia exceptio non probata impune spernitur: L. In exceptionibus, 19 ff., L. Agere et sequenti, 1 et 2 ff., de except. lamvero in casu Parochus, licet dixisset se iudicem recusare, quia sibi suspectum ob plures et graves causas, tamen nullam huius suae assertionis probationem dedit, nullum speciale factum praebuit, cx quo inimicitia deduci potuisset. Merito igitur tribunal Curiae rciecit Parochi recusationem. Neque dicatur, iudicem allegatum uti suspectum, non posse sententiam ferre a seipso super suam recusationem, sed potius arbitros constituere debere. Porro frivolam et frustratoriam fuisse recusationem a Parocho obicctam, nemo est qui non videat. In primis enim Parochus habere praesumpsit ius recusandi Vicarium generalem, qui iudex erat in causa, ob inimicitiam personalem, quam fovere censuit Archiepiscopum contra ipsum. lamvero inimicitia personalis non potest extendi ab una ad aliam personam. Eo vel magis in casu, cum Archiepiscopus fateatur nullam in processu partem habuisse. At non solum prior, verum etiam altera sententiae pars, quae meritum attingit, confirmanda videtur. Sane Concilium Tridentinum, Sess. 21, cap. 6, de ref. Episcopis mandavit, ut procederent etiam tanquam Aposto­ licae Sedis delegati, contra imperitos parochialium ecclesiarum rectores, etsi honestae vitae sint. lamvero, sub imperitorum et illiteratorum nomine in casu venire videntur non solum qui speculativa, sed etiam, ex paritate rationis, qui practica, ut aiunt, scientia carent; qui nimirum vel ob experien­ tiae aut culturae defectum aliamve causam habiles non sunt rebus, ea qua par est prudentia et consilio, gerendis; seu uti generali loquutione agit Concilium de his qui sacris minus apti sunt officiis. Si igitur Episcopis constet, aliquem Parochum talis imperitiae et inhabilitatis esse, non solum possunt, sed imo debent contra ipsum procedere eumdemque a curae exer­ citio sive in temporalibus sive in spiritualibus suspendere, quod reapse confirmatum fuit a S. C. C. in Taurinen., Suspensionis, y iulii 1855.1 Res igitur cum ita sint, prono alveo fluit, sententiam Curiae sustinendam esse. Dubitari enim non potest de sententiae veridicitate, tum quia inniti­ tur plurimorum testimonio, et nota est regula, qua docemur, in qualibet causa ad legitimam probationem plenamque fidem faciendam satis esse duos testes probatae vitae, omnique exceptione maiores, tum etiam quia in casu agitur de factis notoriis et publicis, quae non egent demonstratione, cap. 3, de test, cogend., cap. 9, de accusat. Nec aliquid in contrarium probare valet subscriptio 512 Parochianorum, qui aut decepti fuerunt, aut erant aetate minores. Alia insuper validissima suppetit ratio pro confirmatione sententiae Curiae, nimirum odium et aversio plebis: quae testimonio quamplurimorum, haud exceptis parochis circumstantibus, eo pervenit, ut fideles ecclesiam deserant, cum Parochus ad praedicandum aut ad alia explenda munera parochialia accedit. lamvero quoties Parochi gravi de causa bonum animarum amplius non valent operari iuxta cap. 10, Propter malitiam, de 1 Cf. N. 4143. 665 renunc. et Tridentini sanctionem in cap. 6, Sess. 21, de ref., remotione vel suspensione eorumdem animarum regimini consulendum est. Rece­ ptum quidem est apud S. C. C. parochum esse officio suo privandum propter odium ct inimicitias parochianorum, si eae iustae ct rationabi­ les sint. Post haec frustra Parochus lamentatur, quod non habuerit monitiones. Omisso enim quod loco monitionum stare poterant anteriores animadver­ siones, quas ipse ab Archiepiscopo antea habuerat, quando censura consi­ deratur uti poena, monitiones possunt omitti, ut communiter sentiunt DD. At non solum quoad intrinsecum, verum etiam quoad extrinsecum susti­ nenda videtur Curiae Albiensis sententia, quia iuris communis sanctioni conformis. Sane inquisitione super imputationibus a Promotore peracta, institutoque tribunali iuxta synodales leges, reus peremptorie citatur, ut se defendat; contumax, iterum vocatur; verum denuo inobediens punitur per prolationem definitivae sententiae. Iusta igitur rectaque cum sit quoad intrinsecum et extrinsecum sententia tribunalis Curiae Albiensis, sponte sua fluit eam esse omnino confirmandam. Hisce itaque breviter perpensis, proponitur EE. VV. sequens enodan­ dum dubium: An sententia Curiae Archiepiscopalis Albiensis, diei 18 iulii 1882, sit con­ firmanda vel infirmanda in casu? Die i septembris 1883 Sacra, etc. respondit: Dilata et ad mentem Domino Secretario pandit am. Mens S. Congregationis fuit, ut Archiepiscopus curaret inducere Paro­ chum ad paroeciam vel permutandam, vel dimittendam cum assignatione aequae pensionis. Antistes mandata faciens dedit parocho optionem inter pensionem libellarum 1200 ct aliam paroeciam, alteri praeferendam. Attamen parochus, reiecta paroecia oblata, utpote quae inamovibilitate non gauderet, pensionem praetulit, quam tamen, ut extolleretur, petiit ad libellas 2150, cum conditione, sine qua non, ut sibi in posterum relinqueretur libera facultas concionandi et recipiendi confessiones, veluti ac si parochus adhuc cxisterct. Archiepiscopus renuit augere oblatam pensionem, quae, ait, sufficere potest parocho, qui aliunde fortunae bonis haud caret. Noluit pariter aliam eidem conferre paroeciam inamovibilem, ut facilius medela afferri posset, quatenus parochus in nova paroecia veterem agendi rationem sequeretur. Qua de re quaestio in eodem statu permansit; et idem denuo enodandum propositum fuit dubium. Die i() ianuarii 1884 Sacra, etc. respondit: Sententiam esse confirmandam iuxta modum, nempe cohibita suspensione ad annum tantum, et ad mentem. [Thesaurus Resolutionum, torn. 142, p. 672-693, torn. 143, p. 50-54]. ~ r 666 Curia Romana 4261. S. C. C., Lancianen., 3 febr. 1884. Quum Archiepiscopus Lancianensis remitteret ad S. Congregationem Concilii relationem status suae Dioecesis, sequentia etiam proposuit quae­ sita resolvenda: 1. Utrum parochi duas aut plures regentes paroecias, ad duas vel plura Missas pro populo celebrandas diebus festis teneantur per se aut per alios? 2. Et quatenus per se teneantur, an ipsis ad tramites constit. Benedicti XIV, Declarasti Nobis,1 binandi facultas fieri possit? 3. An redditus cuiusdam Canonicatus iuris patronatus laicalis et familiat, qui libellas quotannis sexaginta et octo vix attingat, quod tantummodo adhuc beneficii naturam induat, posset haberi tamquam sufficiens titulus ad saaoi et maiores Ordines suscipiendos? 4. Quod si non sufficiat, utrum augeri queat bonis patrimonialibus, rei aliunde, et quousque? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Parochum, prout in casu, teneri snt per se sive per alium ad tot Missas celebrandas quot parochias regit. Ad 2. Non esse locum facultati Missas iterandi, nisi cum ex Cleri defi­ cientia alius sacerdos non adsit, qui parochi loco celebrare et applicare possit. Ad 3. Negative. Ad 4. Affirmative, usque ad taxae synodalis complementum. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. i6ti et p. 47, nota(·).Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XVII, p. 377]. 4262. S. C. C., Anconitana, 16 febr. 1884. Anconitanus Praesul in relatione status suae Dioecesis sequens propo­ suit postulatum: Non raro accidit, ut ille idem, qui infantem levavit e sacro fonte, ipsum etiam in Sacramento Confirmationis suscipiat. Parochi asserunt frustra se adlaborasse ad hunc antiquum morem tollendum, ac proinde a prae­ decessoribus meis toleratum fuisse. Quaeritur igitur utrum haec agendi ratio tolerari possit? Pro manutenendo dicto more animadverti potest, quod licet cautum in iure reperiatur, ut qui infantem levavit in Baptismo, non teneat eumdem in Confirmatione; id nihilominus putandum non est adeo absolute sanci­ tum, ut numquam ab huiusmodi regula deflecti liceat, vel ut contrarius quoque usus tolerari nequeat. Inspiciatur sane ipsum cap. 100, dist. 4, de consecr., ex quo praefata regula desumitur: In catechismo et in baptismo et in confirmatione unus patrimis fieri potest, si necessitas cogit. Non est tamen 1 Cf. N. 365. 5. C. Concilii 667 consuetudo romana; sed per singulos singuli suscipiunt. Huiusmodi autem necessitas, qua recedi potest a romana consuetudine, late accipienda videtur, pro quacumque videlicet rationabili causa, ceu tradit Croix cum Busembaum, de sacram. Confirm., num. 398 - ibi - Et si aliqua causa subsit, potest idem esse in Confirmatione Patrinus, qui fuit in Baptismo». Post haec contrarius mos ab antiquo vigens in Dioecesi Anconitana haud imme­ rito fortasse traduci posset uti vera consuetudo, cum nulla appareat pecu­ liaris ratio, qua illa impediatur vim suam exerere in casu, sicuti contra alias leges. Verum praetermissa etiam hac consuetudinis provincia, notan­ dum insuper est quod ille antiquus mos recensendus saltem videtur inter causas excusantes a praefato iuris statuto observando, quemadmodum in foro conscientiae excusat a peccato illos, qui iuxta eumdem morem se gerunt hac in re; Chamerota, de sacram. Confirm., cap. 7, dub. 2, - ibi Debet esse alius (Patrinus Confirmationis) ab eo qui tenuit in catechismo vel baptismo secundum consuetudinem Ecclesiae Romanae, nisi cogat necessitas: cap. In catechismo, de consecr., dist. 4; nunc tamen usus contra­ rius excusat a peccato contrafacientes ». Ast contra, si excipias Chamerota et Croix cum Busembaum, quorum textus superius relati fuerunt, ceteri omnes DD. vel absolute tradunt Patrinum m Confirmatione diversum esse debere a Patrino Baptismi, vel ad summum excipiunt casum necessitatis iuxta cap. 100, dist. 4, de consecr. Nulla itaque exceptio admittenda videtur in casu praeter illam, quae habetur in cap. too, dist. 4, de consecr. lamvero necessitatis nomine intelligitur quaedam vis cogens ad aliquid faciendum vel etiam quaedam impossibilitas legem implendi iuxta definitionem traditam apud Ferraris, V. Necessitas, num. r, nov. add. - ibi - « Necessitatis nomine intelligi debet status hominis, in quo parere legi haud potest absque periculo suo ». Conse­ quenter necessitatis vocabulum in cit. cap. adhibitum nullatenus trahi posse videtur ad significandam quamcumque rationabilem causam, sed illam tantummodo causam, quae includit quamdam vim coactivam secus agendi ac praescriptum est, vel quamdam impossibilitatem observandi romanam consuetudinem. Eo vel magis, si perpendatur cap. istud non enunciare neces­ sitatem simpliciter, sed expresse edicere: si necessitas cogit. Quibus breviter notatis, quaesitum fuit quodnam postulato Episcopi dandum esset responsum. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Posse tolerari; sed Episcopus curet abu­ sum pedeten tim evellere. [Per summaria precum a. 1881-1884]. 4263. S. C. C., Tolosana, 9 maii 1884. Emus Cardinalis Desprez, Archiepiscopus Tolosanus, a. 1S84 haec petierat: Cum non raro accidat, ut sacerdotes, quibus cura amovibilis ecclesia­ rum succursalium, ut aiunt, commissa fuit, otii vel facilioris vitae studio, 668 Curia Romana muneri suo renuntiare exoptent, cessione apud Ordinarium facta, etiam ante eius acceptationem, eo quod beneficia proprie dicta non teneant, relictis suis ecclesiis ad propria redeant; unde contingit non paucos sacer­ dotes vitam otiosam, licet adhuc viribus integros, degere tam in urbe epi­ scopali, quam in potioribus Dioeceseos civitatibus, non sine scandalo fide­ lium: interea plures parochialcs ecclesiae suis carent rectoribus, non sine magno religionis detrimento, eo quod Episcopus, ob sacerdotum penuriam, ipsis de parocho idoneo providere nequit. Quapropter Orator a S. Congre­ gatione quaerit: 1. Utrum liceat praedictis sacerdotibus, eo quod beneficia veri nominis non teneant, a munere suo recedere, non obtenta prius Ordinarii licentia? 2. An ex praecepto obedientiae, adhibitis etiam si opus fuerit censuris, Episcopus ius habeat eos cogendi, ut in suo munere persistant, usquedum ipsis de idoneo successore providere valeat? 3. Utrum sub eodem praecepto, iisdemque intentatis censuris, facultatem habeat Episcopus sacerdotes viribus pollentes et ab aliis officiis liberos compel­ lendi ad earum ecclesiarum curam percipiendam, usquedum illis alio modo providere queat? Dic, etc. Sacra, etc. attentis peculiaribus\ circumstantiis respondit ad i. Negative. Ad 2. Affirmative. Ad 3. Affirmative vigore facultatum, [quae approbante SSmo D. N. Emo Archiepiscopo idcirco tribuuntur ad septennium, si tamdiu, etc. [Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 914, 915. - Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XXIII, p. 608, 609]. 4264. S. C. C., Verulana, 9 aug. 1884. Quidam Philippus Meucci civilis conditionis natus in oppido S. Polo Tiburtinae Dioecesis, Vendas iuvenili adhuc aetate contend’t, ib’que hu­ maniores literas in Seminario aliquot annis docuit. Interea temporis amore exarsit erga quamdam plebeiae conditionis puellam, cuius nomen Aemiliana Passeri, eamque in uxorem ducere peroptabat. Ut igitur omnem remo­ veret difficultatem fortasse exurgentem ex dissensu parentum et condi­ tionis disparitate, Verulis aufugit Romam cum Aemiliana, et post paucos dies optatum matrimonium celebravit in parochiali ecclesia S. Mariae in Via die 24 septembris 1828. Voti itaque compos factus Philippus Romae una cum uxore permansit usque ad annum 1831. Quo vertente mulier Verulas sola repetiit, vir autem, utpotc motis rebellibus studens officio privatus huc illuc commoratus fuit. Huiusmodi separatione perdurante, incunte mense februario anni 1837 Aemiliana Verulis commorans peperit infantem, quam patris nomine reticito baptizare fecit more spuriorum die 8 februarii 1837. Et die 1 martii proxime sequentis in Arch i hospitali S. Spiritus in Saxia de Urbe exposita fuit praedicta infans, ac deinde sub S. C. Concilii 669 nomine Caelestis Proietti ad nutriendum tradita, in loco Civitella commo­ rata est usque ad tempus, quo nupsit Caictano Palombi in Urbe residenti a pluribus annis. Occasione huius matrimonii puella Proietti, cum matris nomen cogno­ visset, eam quaesivit et invenit; hinc notitiam quoque habere potuit de legitimo patre, qui anno 1849 a Pontificia Ditione migravit, et die 24 iulii a. 1865 mortuus est Pisis. Quinimo eadem Proietti in actis causae exhibuit praesumpti patris effigiem sibi a matre, quae et ipsa mortua est a. 1877, missam sub die 29 aprilis 1865, una cum epistola, in qua mater certiorem facit filiam, quod pater ab amico cum lacrymis notitiam de filia ipsa exquisierat, et an aliquam recepisset educationem. Numquam tamen de tollen.ia incertae paternitatis nota parentes solliciti fuerunt, nec ipsa mulier Proietti de ea conquesta est usque ad annum 1881. Quo ad exitum properante, cum capitum census Romae ageretur, nomen assumpsit Constantiae Meucci. Ast census schedulam cognomine Meucci signatam recipere noluit officialis status civilis, nisi praefata incertae paternitatis nota ab ecclesiastica aucto­ ritate corrigeretur. Quare mulier Urbis Vicariatum prius adivit, ac deinde Episcopum Verulanum rogavit, ut declararetur filia legitima memorati Philippi Meucci. Et cum huiusmodi preces auditae non fuerint, Sacratis­ simo Principi res tota delata fuit per ipsum Episcopum Verulanum, qui Oratricis rationibus expositis adiecit: sese vocavisse Canonicum, qui baptizaverat Oratricem, ut rem declararet quoad notam illegitimitatis in libro baptizatorum positam. Illum vero respondisse, se taliter egisse, quia neque obstetrix, neque mater aliquem, uti patrem, designavit legitimum, et spu­ riorum instar fonti baptismati oblata infans fuerit. Quamobrem die 3 iunii 1S83 eidem Episcopo mandatum fuit, ut magis accurate inquireret per examen testium et propinquorum super causis denunciatac incertae paternitatis et super relationibus, quae intercesserunt inter Oratricis parentes, praesertim tempore conceptionis eiusdem. Ast Episcopus tantum colligere valuit a patruo Oratricis, quod durante separa­ tione Philippus numquam se Verulas contulerit, aut ullo modo cum uxore sua convenerit. Imo addidit, eum post motus rebelles annis 1831 extra Pontificiam Ditionem semper degisse; quod tamen iuxta alios verum non est, saltem si agatur de mora numquam interrupta. Hinc praedictus Ora­ tricis patruus censuit, eamdem esse illegitimam, quia uti spuria ad baptisma ducta fuit. Verum, prosecutus est, nihil obstat, quod Oratrix ab hac S. C. legitima declaretur, quia nemo alius extat praeter patruum, qui possit assentirc aut contradicere. Legitimation! adversantur hac considerationes: Neminem latet, libros parochiales attestantes de iis, quae ad parochi officium pertinent, plenam facere fidem plenamque conficere probationem, cum ex auctoritate Cone. Trid., Sess. 24, cap. 1.2, de ref. Parochi industria et fides electa sit ad huius­ modi libros conscribendos. Porro cum in facto consistat, librum baptiza­ torum testari dc incerta Oratricis paternitate, eidem attestationi standum esse videtur, quoadusque contrarium non probetur. Idque potiori ratione retinendum videtur ex eo, quod praefatus baptizatorum liber clare designat 670 ■S'. C. Concilii Curia Romana Oratricis matrem. Haec enim, cum matrimonio iuncta esset, Parochum in describenda incertae paternitatis nota cautius egisse praesumendum est, ne infantis honor et educatio in discrimen adduceretur ex parentum ini­ quitate. Hisce indicia adstipulantur ex testimonio patrui Oratricis, qui sub iuramenti fide deposuit, sororem suam Aemilianam, utpote a Philippo derelictam, Verulas rediisse, nec amplius cum eodem convenisse. Nequi quisquam asserit Philippum et Aemilianam post annum 1831 se invicem aliquando vidisse. Nec ullam difficultatem facessere videtur Aemilianae epistola, in qua Philippus enunciatur Oratricis pater ac de eius sorte solli­ citus. Invcrosimilis enim ista sollicitudo Philippi videtur, cum ita uxoris immemor fuerit, ut in authentico obitus sui testimonio vocatus sit caelebs Communitatis Pisarum. Nihil insuper prodesse videtur iuris praesumptio edicens patrem esse, quem iustac nuptiae demonstrant. Haec enim cohi­ benda est, si maritus per longum tempus abfuerit: Ulpianus in L. 6 ff., De his, qui sui vel alieni iuris sunt. Ex altera vero parte perpendendum occurrit, talem vim inesse praesum­ ptioni, quae patrem ex nuptiis demonstrat, ut ab ea nullatenus recedi queat, nisi concludcntissimis argumentis contrarium in facto probetur, ct quidem taxative ex viri absentia vel physica impotentia, cum id exigat matrimonii sanctitas, societatis bonum et familiarum tranquillitas, quae citra iuris praesumptionem de legitima filiatione sancitam deplorandum in modum turbaretur. Porro indubium est, Oratricem natam esse constante legitimo matrimonio. Onus igitur probationis non Oratrici, sed eiusdem legitimam filiationem neganti incumbit. Ast necessariam huiusmodi probationem in themate exulare videtur, vel talem non esse, quae praeallegatis iuris principiis utiliter opponi queat. Patruus enim Oratricis tempore, quo mater domum paternam remeavit, militiae pontificiae addictus aberat, et post eius reditum in patriam falsa audire poterat quoad mores sororis, quae longe a marito vitam degebat, quaeque partum abscondere coacta fuit. Nam cius maritus exigebat, ut neonata ante baptisma ad Brcphotrophium deportaretur, eo consilio, ut nemini innotesceret, propriam filiam oblatam fuisse ad pium locum. Et ipsum matrimonium Romae celebravit, ut in patria sua occultaretur; et in hunc finem Pisis, uti caelebs inscribi curavit in regesto Professorum. Ast hoc non obstante pecuniam uxori mittebat, ct quoad filiam certior fieri cupiebat lacrimans, cum ab amico resciret, nulla imbui nobili arte. Porro certum non est, et ab aliis negatur, ccu refert Episcopus, Philippum post motus rebelles anni 1831 extra Pontificiam ditionem semper degisse. Absentia autem unius coniugis ab altero haud permanens supponenda est, quia facile ct breve iter est Roma ad Verulas, ct satis fuisset, ut coniuges semel convenissent. Quamvis demum filii non sit in quasi possessione legitimitatis, ubi tamen probet coniugium parentum, suamque nativitatem, nihil ambigendum, quin legitimam sibi valeat in iudicio petitorio vindicare filiationem. Cum igitur illegitima filiatio concludcntissimis argumentis probata haud appareat, satis constare videtur de illius legitimitate, quam propitio responso declaratam iri con­ fidit Oratrix. Hisce hinc inde perpensis dignentur EE. PP. sequens diluere dubium: An constet de legitima Oratricis filiatione in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 143, p. 897-909]. 4265. S. C. C., decr. gen. 16 sept. 1884.1 Quamvis ecclesiasticos viros maxime deceat humanos honores non quaerere, sed de benefactis retributionem a Domino unice expectare, con­ suevere tamen Ecclesiae Praesules titulis, dignitatibus, aliisque honoris signis eos decorare, qui prae ceteris de re Christiana meruerunt: dum enim praestantiores honorantur, virtutem ac scientiam in magno pretio esse habendas ostenditur, ct insimul desides ad currendam viam Domini ex­ citantur. . . ·β Ast non raro evenit, vcluti nonnulli Episcopi conquesti sunt, ut dum Sacerdotes aetate ac omni virtutum genere venerandi amant nesciri et pro nihilo reputari, iuniores et qui parum adhuc aut nihil in Ecclesiae bonum contulerunt, dignitates appetant, insignia titulosque inhient. Et ubi nulla spes illis arrideat haec omnia apud suos obtinere, externos circumeunt Pastores, qui aliquando decepti eorum vota facile excipiunt. Quo saepis­ sime accidit, ut miseri isti in propria Dioecesi, inscio Ordinario, et omni­ bus admirantibus vel irridentibus, se alienis vestibus indutos exhibeant, seque novis titulis praeditos iactent, et ita meliores despiciant. Porro Eminentissimi Patres Tridentini Iuris interpretes ac vindices, dum acerbe deplorant, quod sensus Christi de die in diem in quibusdam evanescat, confidunt Amplitudinem Tuam nil intentatum relicturam, ut omnes de Clero Tibi concredito, aemulentur charismata meliora terrena despiciant, ament caelestia, et nonnisi in Cruce D. N. lesu Christi glorientur. Ne vero in posterum et dignioribus iniuria fiat, et honores ecclesiastici vilescant, ipsi Eminentissimi Patres Sanctissimi mandata exequentes, auctores Tibi sunt, ut raro admodum et caute honoris titulos vel insignia tuis impertias, sed probatissimis tantum et optime de Ecclesia meritis; Clericis vero alienis nullum unquam conferas honoris signum aut titulum, inscio et invito Ordinario, cuius potestati subduntur. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 1625.-Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XVII, p. 554, 555]· 1 Ad omnes Episcopos. Curia Romana 672 4266. S. C. C., Parisien., 7 mart. 1885. Bis iam dilata fuit resolutio huius causae, diebus videlicet 7 iulii et i septembris 1883.1 Novis, veteribusque argumentis perpensis, iudicent EE. W., quonam responso dimittendum sit idem dubium. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Sententiam Curiae Pansiensis esse con­ firmandam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 144, p. 61-69]. 4267. S. C. C., Veliterna, 18 apr. 1885. Vacante ex morte Em: Cardinalis Di Pietro Sede Episcopali Veliterna, Canonici die 10 martii 1884 convenerunt ad electionem Vicarii Capitularis. Undecim aderant, et singuli suam schedulam secreto scripserunt et in urna condiderunt. Notandum quod in Veliterno Capitulo electiones ad officia capitularia et deliberationes de gravioribus negotiis, fieri debent, in vim Constitutionum, per suffragia occulte delata, ut constat ex Veliterna Electionis acta coram S. H. C. die 17 decembris 1881. 2 lamvero hac vice, schedulis ab Archipresbytero collectis, inventum est, quinque suffragia lata fuisse pro canonico Di Lazzaro, a secretis Capituli et comitiis praesente; quinque pro sacerdote lannoni, absente; unum vero pro canonico Vita. Quod cum cognovisset canonicus Di Lazzaro, inutile ducens cum parva aut nulla spe diversi et melioris exitus iterum celebrare scrutinium ad normam constitutionum, quae aiunt: «Si autem vota sint paria, Vicarius denuo faciat scrutinium », declaravit accedere ad seipsum ad formam cap. Cum in iure, 33, de elect., seu convertere in seipsum votum quod antea ediderat favore canonici Vita. Et sic obtenta maioritate in Vica­ rium Capitularcm evasit electus. Cum tamen dubitaretur dc legitimitate ciusmodi electionis, res submissa fuit iudicio S. C. C. Ex Innocentii III celebri capite: Quia propter, 42, de elect., quod a DD. consideratur veluti tessera ac fundamentalis norma in materia electio­ num. auctores deducunt tres electionis esse formas: nimirum per quasi inspirationem, per scrutinium et per compromissum. Prima forma est extraor­ dinaria; secunda communior; ultima celebratur, quando uni vel pluribus etiam extra gremium existentibus, clericis tamen (cap. 12, de electi), electio committitur. 1 Cf. N. 4259. a Cf. N. 4254. S. C. Concilii 673 At vero sedulo notandum est, quod dispositio cap. Quia propter pro­ cedit. quando agitur de electionibus Episcoporum seu illorum Praelatorum, quorum morte Ecclesiae censentur viduatae. Sed quando agitur de electionibus ad beneficia minora, vel ad officia capitularia et similia, rigor iuris non est necessario observandus, ceu uno ore DD. docent in tit. de elect.’, ast unice tenendum est id, quod est in electione essentiale, nempe consensus maioris partis congregatorum. Forma vero practica electionis agendae plerumque a statutis peculiaribus deter­ minatur, vel voluntati capituli relinquitur. Hisce praestitutis de variis electionum modis et de iure in singulis obti­ nente, via sternitur ad quaestionem, quae in praesenti causa agitatur, num scilicet ad maioritatem obtinendam liceat electori sibimetipsi suffragari. Cui quidem quaestioni cum distinctione responderi solet; nam, missa electione per quasi inspirationem, ubi de voto sibi dando ne occasio quidem esse potest, in forma solemni scrutinii pacificum est inter DD. neminem posse ullo unquam praetextu sibiinet suffragium ferre; neque scilicet ante evulgationem scrutinii, quia nemo potest scribere nomen suum in secreta schedula; sed neque post evulgationem eiusdem, quia publicato scrutinio amplius variare non licet ex iam dictis. Atque hoc docent ii ipsi Canonistae, qui ceteroquin in aliis electionum formis tenent, quemlibet cx vocalibus, data in sui favorem medietate seu paritate suffragiorum, posse utique in se ipsum suffragium convertere: Pirhing, De elect., nn. 217, 218, aliique. Ast in compromisso alia res esse videtur. Nam Innocentius III in celebri capite: Cum in iure, 33, de electione, Episcopo Baiocensi rescribens, cavit, ceu legitur in rubrica, ut si ex septem compromissariis tres eligant quartum et ille consentit et est idoneus confirmabitur electio. Unde DD. fere universi absque distinctione concludunt in compromissi tenore vocatum a medietate eligentium semper posse, convertendo in se suffragium suum augere nume­ rum et maioritatem obtinere. Neque hic sistunt praefati canonistae; sed plerique ipsorum ulterius procedentes tradunt, dispositionem cap. Cum in iure locum habere atque extendi ad illas quoque electionum formas, quae minus solemnes dici pos­ sunt, quaeque, ut superius est enarratum, obtinent in provisionibus ad minora beneficia, ad canonicatus, officia aut ministeria. Neque ista extensio gratuito asseritur; sed ex eo principio, quod ubi eadem est legis ratio, ibi eadem debet esse legis dispositio: et quia Inno­ centius III in cap. In causis, iq.de sent, ct re iudic., declaravit sententiam Pontificis legem esse non solum in ea causa pro qua producta est, sed in omnibus similibus. Unde saltem, quando electio fiat palam atque aperte, ut in specie capitis Cum in iure, et reperiatur pro uno ex vocalibus concur­ rere paritatem votorum, utique videretur dispositionem eiusdem capitis esse applicandam. Ceterum DD. huic thesi faventes, ut se expediant a difficultate inde promota, observant quod utique canones vetant eligere semetipsum; at vero data unius favore medietate suffragiorum, talis non eligitur a seipso sed a sociis suis: unde is videretur potius electioni de se factae consentire, et sic augere numerum; quapropter non esset ambitiovi 43 674 Curia Romana nis coarguendus, quia consensus electi semper requiritur ad electionem. Haec pene iisdem verbis exscribunt Layman, Pirhing, Reiffenstuel aliique. Theoria usque huc enucleata adamussim applicari posse videretur ad casum Vicarii Capitularis. Etenim cum Vicariatus capitularis sit officium a Capitulo alicui sede vacante commissum: iam non appareret, cur in huius officii provisione non essent applicanda iura, quae in ceteris similibus pro­ visionibus obtinent atque valent ad tradita per cit. DD. Neque excipias dicendo electionem Vicarii capitularis fieri debere per suffragia secreta. Quandoquidem responderi primum posset cum aliquibus DD. necesse haud esse, ut electio Vicarii capitularis fiat per secreta suf­ fragia. Sed ulterius observari posset facultatem sibimet suffragandi iuxta quosdam DD. procedere etiam in casu scrutinii secreti, dummodo non solemnis, quando nempe publicatis suffragiis locus fiat accessui. Ex his itaque roboratur sententia illorum, qui tenent in electione Vicarii capitularis Veliterni iure merito factum fuisse locum privilegio capitis Cum in iure. Sed supremum in hac re argumentum, ad quod DD. superius citati indesinenter appellant, quod insuper invocat canonicus Di Lazzaro eius­ que asseclae, est quaedam resolutio S. C. C., in Matheranen., anni 1649, quae refertur a De Luca in discept. 26, De canon., iuncta auctoritate istius, canonistarum ferme principis. Ex altera vero parte glossa in cap. Cum in iure expresse docet, regulam in capite contentam unice procedere in casu compromissi; quod ceteroquin suadetur ab ipsa saltem magis communi lectione Rubricae. Imo iuxta glossae intellectum neque in omni compromissi casu praefatum caput vim haberet; sed unice in eo peculiari eventu, cum sit compromissariis extraordinaria largita potestas sibimet ob paritatem suffragiorum accedendi. Et re sane vera votum ferre in seipsum, seu, aliis verbis eligere seipsum vehementem ambitionem sapit, quae si indecora appareret in magistra­ tibus sacculi, indigna prorsus ac damnanda esset in Ecclesiae ministris, quibus Apostoli verba sonant: « nec quisqiiam assumit sibi honorem, sed qui vocatur a Deo tamquam Aaron >': ad Hebr., N, 25. Unde rubrica cap. 8, In scripturis, q. 1 desumens verba ex moralibus Grcgorii M., ita habet: Locus regiminis sicut desiderantibus est negandus, ita fugientibus est offerendus. Ulterius electio sui ipsius ferine implicare videtur cum ipso electionis conceptu: repugnat enim quod unus idemque vir in uno eodemque actu diversam atque oppositam personam gerat, nam electio natura sua fertur in alium, non in ipsum eligentem. Ubi statuitur, ut qui eligitur, supputetur quidem ad numerum legalem interessentium efformandum: nullimode autem asseritur, quod talis insuper sibimet suffragandi potestatem habeat. Practicum huius distinctionis exemplar habetur in electione Romani Pontificis, in qua Gregorius XV cx bulla Aeterni Patris, § 2,1 expresse cautum voluit, quod, quamvis 1 Die 15 nov. 162T. — Bull. Rom., tom. 5, IV, p. 400-404. .S’. C. Concilii 67s persona electi in numerum cardinalium praesentium computari debeat, tamen in duabus tertiis partibus suffragium electi non numeretur, nec quisquam suffragium sibi ipsi dare possit. Neque probavit, sed imo utique damnavit canonicum ius facultatem sibi suffragandi, proclamando non uno in loco, neque incertis verbis, quod nemo potest eligere semetipsum. Ita cap. In scripturis, 8, q. i, cap. Per nostras, de iurepatr., cap. 3, de exces. praelat., cap. fin., de inst. etc. Neque excipias dicendo, cessare ambitionem in eo, qui se novit vocatum a medietate congregatorum, ct ideo convertit in se ipsum votum suum ad maioritatem efformandam. Quandoquidem responderi primum potest, ad instar principii haberi, quod consensus electi non auget numerum eligentium: arg. cap. Cumana, 40, et cap. Quia propter, 42, de elect. Praeterea actus collegii numquam intelliguntur conclusi in paritate votorum; sed ut negotium censeatur capitulariter actum et valeat, requiritur consensus saltem maioris partis ipsius, cap. 1, 2 et 3, de iis quae fiunt, etc. Unde in paritate votorum nego­ tium seu propositio non consideratur approbata sed potius reiecta. Sed, hisce parumper omissis, et dato etiam, quod dispositio cap. Cum in iureextendenda sit ad omnem compromissi casum, imo ulterius ad omnem electionem, quae fiat palam et per publica vota, in themate tamen agitur de electione facienda per secretum scrutinium. Et quod electio Vicarii capitularis sit facienda per secretum scrutinium, patet in casu individuo ex ipsis constitutionibus capitularibus Ecclesiae et ex Synodo dioecesana, part. 4, cap. 2, § 19. Unde commendabilis fieri videtur sententia aliquorum aliorum Doctorum qui tenent in electione Vicarii capitularis numquam dari locum privilegio cap. Cum in iure; Pignatelli praeprimis, qui in Consul. 23, n. 9, torn. 1, ita ad rem ratiocinatur: « Ac minus electio Vicarii capitularis, de quo agitur in disceptatione, sustinetur ex eo quod electus unus ex vocalibus poterit consentire propriae electioni, ut eius vox computetur pro constituenda maiori parte votorum. Quia ubi electio procedit per secreta suffragia non poterit seipsum eligere, nec suum votum computare in numero ». Ad haec quaedam breves observationes additae fuerunt, quae practice quaestionem tangere videntur. Canonicus Di Lazzaro ex testimonio sui ipsius votum, in scrutinio, ediderat favore canonici Vita: publicata votatione, retrahendo ipse votum iam datum, illudque convertens in seipsum, in uno eodemque actu electionis duplex suffragium habuisset, quod ei permissum non erat ex vulgatis » veluti in simili causa notabat Ursaya, Discept 8, torn. 2, part. 2. Esto enim quidem quod accessus liceat in ele­ ctione Vicarii; tamen in eo variatio non uni tantum est licita, sed omnibus sarta tecta servatur. Ulterius Di Lazzaro affirmat, se dedisse votum suum canonico Vita: attamen id non evincitur, sed neque evinci potest, cum schedulae illico post lectionem combustae fuerint. Unde quidquid sit dc generali principio ct, quamvis facultas sibimet suffragandi probanda in genere foret, in praxi tamen electio canonici Di Lazzaro semper impugnanda videretur ex eo, quod 676 Curia Romana ignoretur, num ipse pro canonico Vita votum reapse ediderit, an potius pro seipso. Eo vel magis quod in Veliterna citata anni 18<8i pro electione Secretarii idem Di Lazzaro in secreto scrutinio dicatur sibi suffragatum fuisse. Demum vero, admisso etiam quod ex iteratione scrutinii nulla spes in themate daretur de meliori exitu, recoli Certe posset, quod si suffragium in se convertere aliquando utique permittitur ad discordias finiendas et ad beneficia citius providenda; hoc tamen, quod est remedium abnorme et odiosum, praesto esse non debet in iis casibus, in quibus ius ipsum cavit, ut officium, si non possit provideri ex facto Capituli, per aliam viam cito provideatur. Porro hoc praecise contingere videretur in casu Vicarii capi­ tularis, nam si inter octiduum ipse non nominetur a Capitulo, eius nomi­ natio devoluta remanet ad Metropolitanum, aut ad viciniorem Episcopum aut etiam ad apostolicam Sedem iuxta varias iuris normas. Hisce aliisque consideratis EE. PP. propositum fuit diluendum dubium: An valida sit electio Vicarii capitularis aliorumque officiorum capitularium peracta per secreta suffragia, in qua, ob paritatem votorum favore duorum, alter ex his ad maioritatem sibi adseribendam, proprium suffragium, quod iam favore alterius ediderat, convertere in seipsum declaret in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, tom. T44, p. 200-226]. 4268. S. C. C., Parmen., 17 ian. 1886. Episcopus Parmensis sequentia dubia S. Congregationi resolvendi proposuit: 1. Utrum liceat Sacerdotibus, qui beneficiis veri nominis non pollent, et speciatim vicariis curatis, oeconomis et capellanis, derelinquere officia ab Epi­ scopo illis commissa, non obtenta prius eius licentia? 2. An ex praecepto obedientiae, adhibitis etiam, si opus fuerit, censuris, Episcopus ius habeat eos cogendi, ut persistant in suo officio, saltem usquedum ipsis providere valeat per idoneum successorem? 3. Utrum sub eodem praecepto obedientiae ct iisdem intentatis censuris possit Episcopus Sacerdotes otiosos, vel ferme, otiosos, ct sanitate suffultos compellere ad suscipiendam ecclesiarum curam, saltem donec illis fas sit provi­ dere pastorem? 4. \um praeter poenas a iure statutas ad corrigendos Parochos, qui otiosi et socordes neghgunt propria officia, et admonitiones et minas minimi faciunt, hac miserrima aetate, conveniens sit inferre censuras, et speciatim suspensio­ nem a Missa diebus ferialibus, vel etiam extra paroeciam? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Prout exponitur, Negative. Ad 2. Affirmative, quoties ex officii dimissione grave detrimentum curat animarum sit obventurum. Est tamen Episcopi sollicite providere de idoneo suce essore, praesertim cum rationabili de causa dimissio expostulatur. S. C. Concilii Ad 3. Affirmative, gravi urgente necessitate, ct ad tempus. Ad 4. Episcopus utatur iure suo, prout et quatenus de iure, perpensis tamen temporum et personarum adiunctis. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 1650]. 4269. S. C. C., Dinien., 27 mart. 1886. Plures difficultates, quae in decursu quaestionis exponuntur, suaserunt Episcopo translationem sacerdotis Ludovici Béridon a Paroecia S. Petri, loci vulgo Entrevaux, quam regebat uti Parochus desservant, ad Paroe­ ciam vulgo Pontis. Decretae translationi parochus obtemperare primum renuit, et ad novam paroeciam sibi assignatam ire omnino detrectavit; donec tandem, peractis spiritualibus exercitiis, sibi ab Episcopo indictis, paroeciam loci Verdaches acceptavit, et ad eam dic 1 octobris 1881 sese contulit. Attamen die 25 eiusdem mensis ad Sacratissimum Principem confugiens, conquestus est de sua translatione, quam ex necessitate, ut haberet quo viveret, se acceptavisse dicebat, atque imploravit restitutum iri in suam S. Petri paroeciam. Mac autem formula se subsignabat: < Ludovicus Béridon, Parochus S. Petri, residens Verdaches, ubi expectat sententiam S. Sedis». Et in primis quod attinet ad Parochum, recoli debet quod ii. qui apud Gallos vocantur desservants, ea omnia praeseferunt, quae Parochorum pro­ pria sunt, excepto titulo perpetuae inamovibilitatis; adeoque utique locis suis moveri possunt, quin causae canonicae ct leges a iure praescriptae senentur. Aequitatis tamen ratio, et boni regiminis disciplina postulare videntur, ut aliqua i usta ct rationabilis causa intercedat, et ut remotiones nec ad purum libitum, nec frequenter, aut prorsus ex improviso, sed pru­ denter ac paterne locum habeant. lamvero si haec ad casum applicemus, conqueritur Parochus se, quin­ que annorum decursu, quinquies ab uno loco ad alium translatum fuisse; unde pronum suspicari est, quod in ista dioecesi remotio Parochorum, seu translatio inconsulto atque ex mero arbitrio fiat. At sermonem instituens taxative ad ultimam translationem c paroecia S. Petri, sustinuit parochus nullomodo sufficientes causas adfuisse ad remotionem. Siquidem omnium difficultatum originem exinde venisse, quod cum quidam Marcellinus Pascal assereret sibi competere ius obti­ nendi scamnum peculiare ac gratuitum in ecclesia parochiali, huiusmodi praetensum ius a Parocho posthabitum fuit. Quod aegre ferens Marcelli­ nus, filiam suam tredecim annos natam impedivit quominus interessct parochiali catechismo, quem frequentare debebat, ut ad Sacram Synaxim prima vice admitteretur; simulquc plura contra Parochum minatus est, certe explenda, postquam filia sua ad primam angelicam mensam acces­ sisset. Putavit autem tunc sacerdos Ludovicus opportunum fieri, si puel­ lae communio differretur, remque Episcopo significavit. Sed hic maluit 678 Curia Romana fidem habere Marccllino, eique permisit, ut filiam suam duceret in aliam paroeciam ad S. Synaxim suscipiendam. 'Fune sacerdos Ludovicus lit­ teras Episcopo dedit quibus ait: potest-ne Episcopus permittere, ut puella sibi ignota promoveatur ad primam communionem in paroecia alienae Dioecesis? Dum Parochus proprius prudenter censuit eamdem non pro­ movere, causis innixus legitimis? Ordinarius damnare et derelinquere presbyterum nequit ob calumniosa dicta; iustitia exigit ut ambae audiantur partes, antequam proferatur damnationis sententia. Ratio haec agendi in discrimine ponit auctoritatem presbyteri, et impossibile reddit illius mini­ sterium. Litteras subsignabant una cum parocho novem municipes. Litterae eiusmodi Curiae episcopali valde displicuerunt; et exinde remotio presbyteri decreta fuit. Verumtamen, si quaerantur causae, quae ad rem sufficerent, non videntur fuisse: aut 1. resistentia erga Marcellinum quoad usum scamni, quia id facere in potestate ac iure Parochi erat, dum praesertim ipsemet Episcopus in suis litteris ad S.C. C. datis non audet asserere, quod Marcellino ius gratuiti scamni certe competeret; non 2. remotio puellae a S. Synaxi, quae a circumstantiis suaderi vide­ batur, et ad summum errorem, non proprie culpam constituisset; non 3. irreverentia in Episcopum, quae, si tamen adfuit, levissima apparet. Qua­ propter nulla sufficiens causa ad effectum allegari videretur. De cetero Parochus ait, se amari a parochianis, qui tribus supplicatio­ nibus, in quorum una 75 nomina in alia 65, in alia tandem 63 subsignata inveniuntur, a Summo Pontifice petierunt, ut Parochus remaneret, faven­ tibus ipsis municipibus et Syndico. Nec dici potest factum acceptationis alterius paroeciae nocere Presbytero Ludovico; qui ait, sese minis coactum fuisse a paroecia recedere coquod eidem alimenta et iurisdictio ab Ordinario subtracta fuerunt. Renuntiatio autem vi metuque facta nullius est valons, Pirhing, Dt re.nunt., cap. 84; cap. Ad audientiam, 4, de his quae vi metusve causa. At ex altera parte sui decreti iustitiain sustinuit Episcopus, qui in primis animadvertit, Parochum bonam fidem posthabuisse in suo recursu ad H. S. C. Et revera dum asserit se residere in loco Vcrdaches, ubi S. Se­ dis sententiam exspectare se dicit, innuere videtur Episcopum a Paroecia S. Petri ipsum removisse, quin aliam paroeciam ipsi conferret; dum e contra ipsi collata fuit paroecia loci Verdaches, in qua iam a die 1 octo­ bres 1881 residet. Imo non solum hanc paroeciam acceptavit, sed ct gratias egit Episcopo pro nova provisione, datis ad hoc litteris die 26 Sep­ tembris 1881. Quod vero spectat ad quinque translationes, quas quin­ quennii lapsu sibi impositas fuisse ait Parochus, animadvertit Episcopus, tres ex iis locum habuisse sub administratione sui decessoris; ex duabus vero quae supersunt, prior ab ipso Ludovico postulata fuit. Cum enim iurgia et contentiones inter ipsum et familiam suam exorta fuissent, petiit ab Episcopo, ut vellet ipsum ad aliam paroeciam transferre, in qua a suorum consortio prorsus remotus esse posset; qua occasione nominatus fuit ad paroeciam S. Petri loci Entrevaux. Causae vero, quae locum dederunt ultimae translationi, sunt quaesequun- S. C. Concilii 679 tur. Cum sacerdos Ludovicus paroeciae regimen suscepisset, populum factionibus divisum invenit. Ipse autem, nedum ab his dissensionibus alienus remanere, ut prudentia suadebat, atque ab Ordinario monitus fuerat, maluit unius factionis patrocinium violenter aeque ac pertinaciter suscipere. Cum vero quidam Marccllinus Pascal, qui alteri faction: praeerat, sibi vindicaret ius obtinendi peculiare gratuitum scamnum in ecclesia, eoquod esset donator princeps soli, in quo extructa fuit dicta ecclesia: quod ius ab uno ex S. Petri Parochis agnitum ipsi fuerat, Paro­ chus Ludovicus, ut huic iuri obsisteret, apertum bellum Marccllino indixit. Marcellini filiae utique permisit, ut ipsa in alia paroecia ad Sacram Synaxim admitteretur. Erat enim 13 annos et amplius nata; aliunde, ipsius Parochi testimonio, sufficienti instructione haud carebat, cum ipsemet paratum se exhiberet ad eam, Dominica sequenti, admittendam. Puella autem, ait Episcopus, iam excesserat aetatem ad primam communionem requisitam, iuxta dioecesana statuta; et si eo anno ad Eucharistiae Sacramentum non fuisset admissa, id peragere non potuisset, nisi post tertium vel quartum annum, quia in parvis paroeciis Galliarum, ut illa S. Petri, haec functio nonnisi quibuslibet trienniis aut quadrienniis solet celebrari. Iuxta autem consuetudines loci nisi magno cum dedecore parentum admissio adS. Com­ munionem differri poterat ad sequentem Dominicam. Ast parochus offen­ sus cx hac Episcopi agendi ratione, atque indignatione motus, contra Episcopum protestationem emisit, confundens facta, atque Ordinarium suum redarguens, quasi male ct contra ius agentem; et quod peius est, protestationis comites adsciscere non erubuit Syndicum et municipes loci. Sed hoc quasi fastigium ponere videbatur culpae et reitati huius Sacer­ dotis, atque induxit Episcopum eiusque dioecesanum consilium ad illius remotionem decernendam. Amovibilis enim erat, adeoque non exigebantur aut monitiones canonicae, aut illa canonicarum causarum plenitudo, quae pro Parochis inamovibilibus debent evinci: S. C. C. in Neten., 21 mar­ tii 1868,1 sed ut motiva plausibilia adessent: et talia in facto videbantur sive publicus Ordinarii spretus, sive iminixtio sacerdotis in plebis divisionem eiusque propensio pro una parte et aversio pro altera. Quae quidem causae co vel magis sufficere videbantur, quia non agebatur de remotione simpli­ citer, sed potius dc translatione: in quo neque grave damnum sacerdoti obvenire poterat — emolumenta enim novae paroeciae aequabant atque aequant emolumenta anterioris — neque dedecus, quia causa remotionis nota omnibusque patens erat. Sed si haec omnia suadent remotionem iuste esse factam, a fortiori evincunt redintegrationem in eumdem locum non posse amplius concedi. Eo vel magis, quod statim ac is fuit remotus, perve­ nerunt ad Episcopum protestationes nonnullorum civium, opera huius Sacerdotis collectae, atque aliae etiam, in quibus auctores minabantur se in pagum suum deducturos fore ministrum protestantem, nisi ibi relin­ queretur Ludovicus Sacerdos. Porro instigante sacerdote eodem, Syndicus S Petri elavem ecclesiae arripuerat, cuius ingressus denegatus fuit novo 68ο .S’. C. Concilii Curia Romana parocho; ita ut incolae per duos menses officiis divinis carere debuerint. Ad tollendum huiusmodi abusum sanior pars populationis recursum habuit ad Episcopum, qui recursum civili Provinciae Praefecto transmisit; et ex Praefecti interventu factum est, ut in die festo Omnium Sanctorum, summo mane, Syndicus cogeretur ad elavem ecclesiae restituendam, atque ex eo die iterum sacrae functiones fieri coeperunt. Quapropter non solum culpabilis agendi ratio sacerdotis, sed ipsum spirituale populi bonum exigere modo videtur, ut servetur huius sacerdotis remotio. Quibus animadversis, propositum fuit enodandum dubium: An sit locus redintegrationi Sacerdotis Beridon in Paroeciam S. Petri in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative et amplius. [Thesaurus Resolutionum, tom. 145, p. 308-318]. 4270. S. C. C., Calaritana, 29 ian. 1887. Vacante in metropolitana Ecclesia Calaritana praebenda canonici poenitentiarii, ad concursum legitime indictum pro die n octobris 1886, conve­ nerunt Raymundus Ibba canonicus theologus cathedralis Uxellensis, et sacerdos Daniel Vidili, qui, quamvis extraneus, legitime nunc in Dioecesi Calaritana dicitur incardinatus. Canonicus autem Ibba, inconsulto suo Episcopo, illuc venerat. Ex bulla Nuper pro parte Clementis XIV 1 canonici theologi electio m Sardinia competit Episcopo una simul cum capitulo. Itaque examine a concurrentibus peracto, capitulum ad scrutinium convenit; ct in eo cano­ nicus Ibba decem suffragia seu unanimitatem votorum reportavit, dum sacerdos Vidili duo tantummodo vota favorabilia retulit, cetera vero con­ traria. Archiepiscopus, re cognita, a voto quidem abstinuit; et rem Uxellcnsi Episcopo communicans, eum hortabatur ne electioni canonici Ibba obsi­ steret, plura ad hoc adducens motiva. At hic Praesul allegata motiva reiecit, et Archicpiscopo significavit, sc ob ecclesiae suae necessitates haud posse permittere hunc sacerdotem discedere. Probus enim omnium consensu est ac doctus, et a pluribus annis dogmaticae ac S. Scripturae lectiones in Seminario Uxellcnsi tradit. Imo cum scholasticus annus tunc iam inci­ peret, datis prius amicalibus litteris, et comminata dein suspensione, canonicum Ibba ad residentiam et ad assuetum magisterii munus revocavit. Paruit quidem Ibba; at nuncium non misit electioni de se factae ad Calaritanam Poenitentiariam, quam imo consequi peroptat, iuxta etiam capituli, imo ct Archiepiscopi votum. Quapropter .Archiepiscopus litteras ad S. C. C. dedit, postulans approbationem electionis canonici Ibba. 1 Die 29 nov. 1769. — Bull. Rom. Cont., tom. 4, p. 122-125. 68 r Animadversum fuit favore eiusdem canonici, quod ipse aetate iam sit provectus, et quod bis saltem graviter aegrotaverit, recentissime praesertim, annis nempe 1880-8r, quo tempore de valetudine recuperanda ipse ferme desperaverat: artitride enim valde laborabat. Xihilotamen secius tamquam canonicus theologus chori servitio satisfacere et dogmaticae ac S. Scripturae lectiones in seminario tradere adigitur, quibus etiam nunc vacat. Unde quamvis senio et morbis fractus, retinens theologalem praebendam Uxellensem, adhuc tamen imposito gravi oneri incumbere deberet. Adiicias, Uxellenscm aerem maleficum omnium consensu esse; sed in specie cano­ nica Ibba omnino contrarium, ceu scribit ipse Calaritanus Antistes. Dum vietssim Calaris salubrior est aer; et poenitentiariae officio minora incum­ bunt gravamina. Et ideo nuncium mittendo theologali Uxellcnsi, et ad Calaritanam poenitentiariam optando utrumque canonicus Ibba conseque­ retur, et inclemens coelum effugere, et a scholasticis laboribus aetati salutique suae gravibus se subtrahere; ac vicissim commodius et honorabilius in principe civitate officium suscipere. Quae quidem emolumenta talia sunt pro canonico Ibba, ut periculum immineat, si gratia ei denegetur, in amentiam eum cito incidere. Nec dicatur, canonicum Ibba residentiale beneficium in alia Dioecesi obtinere. Siquidem certum in iure et apud DD. est, quemlibet posse ex iusta causa beneficium resignare, prout declaravit S. Pius V in const. Quanta ecclesiae, S3·1 Atqui canonicus Ibba utrumque iustum titulum potest invocare, valetudinis scilicet, et promotionis ad aliud beneficium. Ergo videretur, eum utique posse theologalem praebendam dimittere, eiusque resignationem esse admittendam. Neque subsumas canonicum Ibba promotum adhuc plene non esse, sed tantummodo electum: insuper cius electionem invalidam esse, utpotc factam in persona alterius dioecesis et alio residentiali beneficio obliga­ tam. Responderi enim ad haec posset, primum quod, hoc non obstante, favore canonici Ibba semper militaret valetudinis ratio, ob quam beneficiis nuncium mitti, et a loco discedere licere dictum superius est. At ulterius electio, quamvis ius in beneficio non tribuat, considerabilis tamen est, et ius ad rem concedit, unde post cam concessio beneficii appareat actus iustitiae. Porro nulla est lex, quae prohibeat cxtradioccesanum concurrere et admitti ad beneficium, nullaque praescriptio, quae vetet possessorem alterius beneficii novum sibique aptius quaerere, priori adhuc non dimisso. Neque excipias, theologalem praebendam eiusmodi esse, cui renuntiari non valeat. Siquidem nullum est beneficium, quod adeo personae inhaereat, ut co ex iusta causa ct legitimo modo clericus se exuere non valeat. Maius obstaculum, quod in re est, id unum videtur, quod Uxellensis Episcopus maxime urget, damnum scilicet ex canonici Ibba discessu Dioe­ cesi suae proinanans. .Attamen si consideretur ex aetate et infirmitatibus et amentiae periculo, quibus idem canonicus affligitur, posse facile con­ tingere eumdem canonicum aut vita fungi, aut penitus a quolibet opere 1 Cf. N. 125. 682 Curia Romana impediri; quod quidem periculum maius et proximum foret, si canonicus Ibba Alesii residere adigeretur; si ulterius consideretur, quod alterutra ex hisce contingentiis eveniente, pro utraque Dioecesi deperitus ille foret nullumque amplius afferret bonum; dum vicissim quum et doctus et pro­ bus sit, in salubriori loco et minus oneroso officio diutius vivens, diutius ecclesiam iuvaret; si demum consideretur Calaritanum Praesulem ad hunc sacerdotem habendum et ne Uxellensis Ecclesia damnum patiatur, huius Ordinario usque ab initio proposuisse se daturum alterum sacerdotem eidem benevisum, loco canonici Ibba; ex quo non modo quodeumque damnum tolli, sed imo sub aliquo respectu emolumentum Ecclesiae Uxellensi afferri videretur: hisce inquam omnibus consideratis, etiam haec difficultas cadere forsan potest. Ex altera vero parte, omissis, quae sunt minoris momenti, defensio ad duo summa capita redacta fuit; nempe Uxellensem Dioeccsim canonici Ibba opere et praesentia indigere, hunc autem salutis curandae causa discedendi necessitate non urgeri. Et re quidem vera Dioecesis ista, ait Episcopus, tali laborat Sacerdotum paucitate, ut quamplurimae paroeciae pastore viduatae reperiantur. Neque affluens est alumnorum numerus in Seminario; qui necessaria insuper imbui nequibunt scientia dogmatica et S. Scripturae, quam illis canonicus Ibba tradit. Qua de re si meam, ait Episcopus, deserat Dioecesim magister hic, ad sacros ordines promovere cogar iuvenes, scientiae istius expertes, quoniam hisce in adiunctis paene impossibile sit eidem magistro alium sufficere, quia nullus adest. Neque expedit dicere Calaritanum Praesulem Uxellensi Episcopo alium sacerdotem sibi benevisum loco canonici Ibba proposuisse. Quandoqui­ dem haec subditorum permutatio, si omnes interesse habentes ultro citro­ que consentiant, nihil revera difficultatis habet; at in themate res non pla­ cet Uxellensi Episcopo, nec a quolibet Calaritano sacerdote acceptata fuit, et ideo contingere facile posset, ut nemo cx presbyteris Alesium proficisci assentiretur, omnesque, ii saltem qui selecti ad hoc forent, suo iuri innixi discedere e Dioecesi negarent. Relate vero ad valetudinem canonici Ibba, haec Uxellensis Episcopu? adnotavit in litteris ad Calaritanum Antistitem directis: mei esse apprime censeo innuere, quam plurima relata fuisse quoad Canonici Ibba valetudi­ nem, quae veritati omnino consona non sunt. Sic verum non est, illum ali­ quando amentia laborasse; nisi amentia dici velit illa eius animi demissio, per quam anno 1880-81, morbo affectus, aliquantisper dubius haesit, an valetudinem recuperare pristinam valeret. A veritate quoque abhorrent alia quae relata fuerunt; quod nempe Canonicus Ibba sanitatem amiserit ex contradictionibus passis. Maiorem enim contradictionem numquam passus est, quam cum meus antecessor eum non elegit ad Poenitentiariam, pro qua cum aliis concursum peregerat. Et quamvis tali desiderio flagraret eamdem praebendam consequendi, ut recurreret ad laicam potestatem ad praepediendum cursum Bullis pontificiis, sanitatis nullum passus est detri­ mentum. S. C. Concilii 683 Quoad clima, ait Episcopus: Canonicus Ibba, natus est in loco, quo purior non est aer illo, in quo nunc beneficium obtinet, et in quo triginta annos moratus est cum perfecta sanitate. Hisce stantibus, si nempe ratio salutis cesset, et Dioecesis Uxellensis canonici Ibba opere indigeat, iam excardinationis gratia eidem foret neganda. Nemo enim, invito Ordinario potest e loco suo discedere; et si tamen disces­ serit, potest etiam censuris ad redeundum compelli: Tridentinum, Sess. 23, cap. 16, de ref.; Concilium Romanum, tit. 6, cap. 6 et S. C. C. in Nuce­ rina, 5 septembris 1818,1 Reatina, Residentiae, 26 ianuarii 1833.2 Quae magis valent quoad clericos, qui beneficium in sua Dioecesi obtinent, quia clericus, post acceptationem beneficii et possessionem, manet ecclesiae alligatus; quae multiplex pateretur detrimentum, si quilibet pro libitu ei renuntiare valeret. Unde etiam statutum generaliter est, neminem posse, nisi in manibus superioris acceptantis, resignationem beneficii emittere. Et quamvis dicatur quemlibet posse iuri suo nuncium mittere, hoc tamen intelligendum est, si fiat sine praeiudicio alterius, et ex iusta causa. Hisce praemissis propositum fuit diluendum sequens dubium: An excardinatio et electio sacerdotis Ibba ad Poenitentiariam Calaritanani sit admittenda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative et fiat novus concursus. [Thesaurus Resolutionum, torn. 146, p. 36-44]. 4271. S. C. C., Premislien., 18 iun., 20 aug. 1887. In pago Wiezownica Dioecesis Premisliensis ritus latini existât paroecia, quae sub patronatu est viri principis Georgii Czartoryski et 2600 animas complectitur. Eius rector ab anno 1877 est sacerdos Adalbertus Zvwicki. Sed hic, licet moribus castis et erudito ingenio ornatus et vigilis publicae honestatis custos, patrono tamen pluribusque parochianis cito displicuit. Ira enim, quam in promptu gerit, saepeque aestuat, ipsum non pudet, nunc e subsellio verbis, nunc domi colaphis ac verberationibus parochianos suos, data occasione, affligere ac torquere: pariterque, hiante avaritia, solere ob spirituale suum ministerium, praesertim matrimoniorum et funerum occasione, contributiones exigere aut etiam manuales labores in suum commodum praescribere excessives ac saepe saepius importabiles. Hisce de causis, ex viri principis et quorumdam parochianorum que­ rela, Episcopus anno 1882 parochum in scriptis monuit, ut resipisceret, ac pastoris officio melius fungeretur. Sed cum monitum nihil profecisset, novis querelis compulsus Episcopus iudicium super agendi ratione sacer­ dotis Zywicki formaliter institui mandavit. Inquisitio igitur acta est, ac tandem die 20 februarii 1885 sententia data est, qua idem iubebatur intra 1 Cf. N. 3960. 2 Cf. N. 4044. Μ •“‘"«I 684 Curia Romana biennium ad aliud beneficium optare, quod nisi faceret, post idem tempus ex officio ad aliud esset delaturum; damnabatur insuper ad spirituales exercitationes per mensem, ac tandem monebatur, monitione pro trina valitura, si impactorum criminum adhuc reus inveniretur, absque omni misericordia, parochiali beneficio privatum iri. Sententiam acceptavit sacerdos Zywicki, exercitationes peregit; sed 1 via sua, prout asseritur, non recessit. Siquidem crudelium exactionum ob stolae iura, et inhumanitatis in servum principis ac in alium, quem ita percussit, ut diu decumbere debuerit, iterum accusatus fuit: quapropter novo instituto processu, duobus annis adhuc non elapsis, die nempe i8 fe­ bruarii 1886 Episcopus definitiva sententia in hunc sacerdotem animadvertit, ei in poenam remotionem a paroecia Wiezownica, et translationem in aliam nomine Wolocza tunc vacantem et de libera Ordinarii collatione, ac sufficienter provisam, intimans. Appellavit statim sacerdos ad metropolitanum consistorium Leopolitanum; sed Archiepiscopus sententiam primae instantiae in omnibus prorso confirmavit die 14 septembris t886. Dicit porro Ordinarius, dic 11 octobris ad se venisse sacerdotem Zywicki. ac dixisse, se datae sententiae acquiescere, et solummodo ex gratia petere, ut sibi aliquot adhuc dies concederentur, quibus posset negotia sua in paroe­ cia Wiezownica ordinare; cui petitioni favorabilem se exhibuit Episcopus At elapsis iam fatalibus, et sententia in rem indicatam iam concessa, die nempe 17 octobris, eumdem sacerdotem supplici libello exoravisse, ut sententia contra se lata cassaretur, sibique in sua paroecia manere permit­ teretur. Sed hoc denegatum ei fuit, simulque iussum, ut die 15 novembris e paroecia discederet. At vicissim parochus dicit, se statim a lecta sibi sententia, coram decano et viccdecano leroslaviensi dixisse et declaravisse: sese appellare ad S. Se­ dem Apostolicam. Inter haec certum est, die 14 novembris, ante diem scilicet intimati recessus, parochum libellum ad Episcopum transmisisse, in quo signifi­ cabat appellationem ad Sedem Apostolicam, et in quo continebantur plur. de iniustitia iudiciorum contra se institutorum. Quum tamen utile tempus ad appellationem iam transivisset, Ordinarius haud libellum excepit. Verum ex misericordia terminum commorationis in Wiezownica ad diem 25 novembris inclusive Episcopus prorogabat notans, quod nisi parochus institutionem reciperet in aliam paroeciam intr. hoc tempus, poena suspensionis plecteretur ipso facto incurrendae, et irre­ gularis fieret, quatenus, hoc expleto termino, sacras praesumeret peragere functiones. Die 24 novembris sacerdos iterum insistens personaliter in Curia comparuit, novas effusioresque emittens preces; sed Episcopus pro bono duarum paroeciarum eum monuit et obsecravit, ut latis praeceptis pareret. Ast in­ cassum. Rediit parochus Wiczownicam, ibique mansit, et die 26 novembris, elapso iam termino praefixo, missam celebravit. Quam rem cum novisset Praesul, graves ei dedit litteras Parochus vero salutaribus monitis territus •S'. C. Concilii 68? die 28 abstinuit a celebratione asseverans se id fecisse ex ignorantia: simulque tam datis litteris, quam personaliter, absolvi a suspensione exoravit. Sed Episcopus subdebat se id facere non posse, usque dum contuma­ ciam ipse non deponeret. Quapropter etiam super hoc se Romam fore appellaturum parochus conclamavit. Interca Episcopus ad regendam paroeciam Wiezownica sacerdotem Thomam Blahuta delegavit, qui ipsa die 26 novembris regulariter institu­ tus fuit, reclamante licet sacerdote Zywicki, et hunc actum, qua violentiam canonibus contrariam, praedicante. Blahuta autem, invocato per Episco­ pum civilis auctoritatis auxilio, cito obtinuit etiam temporalia beneficii, quibus de facto privatus ab hac die extitit sacerdos Zywicki. Ita res erant cum ianuario mense huius anni litterae utrinque venerunt: Episcopi, qui re enarrata, consilum super ulteriori agendi ratione petebat, sacerdotis Zywicki, qui, nonnullis allegatis documentis, perlongam suae agendi rationis defensionem et violatae iudicii formae narrationem trans­ mittebat. Haec summatim conscribit sacerdos Zywicki: nempe se institutum in paroecia Wiezownica, ad corrigendos depravatos huius populi mores, iam ab initio vivum Rosarium et Societatem temperantiae introduxisse, quibus piis institutis primum inventus se adseripsit, ac deinde mxxima parochianorum pars; aedificavisse domum pro ecclesiae organario, quaedam alia aedificia et praesertim parochiales aedes reparavisse; passim vero pietatem ac instructionem in populum diffudisse. Unde ipse Ordinarius in sua trans­ lationis sententia diei 18 martii 1886 confiteri debuit: < Quia vero dictus dominus Adalbertus Zywicki vitam alioquin ducat sobriam et continentem, et alacer sit in servitiis spiritualibus populo fideli praestandis, ideo etc.» Nihilominus hac praecise de causa ob suum zelum ac religionem, odium plurimorum, ac praesertim patroni, nec non quorumdam vinariorum incur­ risse; illud quidem odium, a quo nec praedecessor suus eximere se potuit, unde et ille paroecia abdicare tandem necesse habuit. Sed aversionem pa­ troni in mortalem inimicitiam excrevisse ex lite contra eum suscepta ac feliciter gesta pro vindicatione cuiusdam contributionis lignorum; nec non ex insistentia parochi, ut eumdem patronum adigeret ad contribuendum pro aedificatione ecclesiae ex ligno constructae et nunc incendio pene absum­ ptae. Porro ex huius potentis inimici sui machinatione factum esse, ut apud curiam ipse accusaretur, ut inquisitio contra eum instrueretur ac tandem, quamvis innocens, damnaretur. De cetero haec omnia dolose parata, dolose etiam omnibusque violatis formis processus, ad exitum esse perducta. Primum enim, inquisitio, quae vulgo processus appellatur, ad quam delegatus fuerat parochus Dorwald, in domo patroni perfecta est: ibi, in inimica domo rogati et auditi testes et accusatores, ibi etiam index inquisitionis victum et hospitium recepit. Secundo, ante depositionem calumniatores ct accusatores convocati ut iurarent responderunt: « Si nos coget commissio prius iurare, tunc nemo accedet ad commissionem ·>. Et commissarius neminem iussit prius iurare. Tertio reus ad audienda iuramenta testium et accusatorum non fuit cita- 686 Curia Romana tus. Quarto solum infimae fecis abiectissimos et nequissimi characteris luridissimos homines ad testimonia admisit index. Quinto, finito processu offensivo nulla capitula obiecta reo ostendit iudex, nec quid a quoquam dictum, vel obiectum fuerit, ipsi indicavit. Si haec, prout exponuntur, vera essent, indubitanter processus esset nullus et sententia illegitima. Siquidem « nullius testimonio, quantumcumque religiosus existât, nisi iuratus deposuerit in alterius praeiudicium, credi debet» ex can. Nuper, 51, de test. Verum non modo forma processus fuisset vitiata, sed et ipsae deposi­ tiones aut quia falsae, aut quia non concludentes ad poenam, aut quia exag­ geratae, extemplo reficiendae iuxta parochum forent. Et ideo ad singula deveniens accusationum capita orator ad nihilum eadem redigere studet. Quibus expositis infelix parochus plura in iure cumulat, quibus ostendat, iniuste contra canones gravatum appellare semper posse, licet tempus utile praeterierit. Repetit tamen, itentm iterumque confirmat, se statim a lecta Metropolitani sententia, coram decano et vicedecano leroslaviensi dixisse: sese appellare ad S. Sedem: et ideo ex motivis adductis orator petiit, ut omnino revocarentur sententiae et quidquid gestum fuerit adversum eum­ dem, ceu illegaliter gestum. lamvero si ita iudiciaria inquisitio processit, ceu sacerdos Zyxncki enarrat, quale sit consequens, nemo profecto ignorat. Nam, ubi sententia contra leges et canones prolata sit, nullas habet vires, adeo ut nec provoca­ tionis auxilium necessarium sit ex cap. 1, de sent, et re iudic. Nam quod nullum est, nullum producit effectum, prout canonistae heic considerant. Pariter sententia numquam transit in rem indicatam, ubicumque per evidentiam facti constet de eius iniquitate, aut iudex ex errore, vel falsa causa, processerit, quia iuxta cap. Inter caeteras, 9, de. sent. etc. «sententiae non debet stari, si iniquitatem contineat manifestam». In themate contra canones ct leges fuisse latam sententiam, cx hoc solum apparet, quod, ad dicta sacerdotis Zywicki, pronunciata fuerit testi­ bus non iuratis ac reo non audito; quod tam enorme est, ut demonstratione non indigeat. ■* Quapropter in themate, licet retineri placeat sacerdotem Zywicki fatalia labi permisisse, et appellationi nuncium misisse: nihilominus si facta talia sint qualia refert, querelae remedium ci semper supererit super sententiae nullitate, quod quidem remedium post decennium ct directe coram iudicc superiore interponi valide potest. Et quamvis oppositio nullitatis sententiae ordinarie exeeutionem eius non impediat, tamen hoc verum non est neque potest admitti in casu, in quo sententiae exeeutio irreparabile damnum secumferrct: Reiffenstuel, De except., n. 72 et 73. In themate autem si Sa­ cerdos Zywicki sententiae exceutioni acquievisset, dubitari poterat, num in posterum remedium aliquod aut subsidium sibi foret obventurum. Relate vero ad suspensionem ct irregularitatem animadversum fuit: suspensionem non admittere quidem appellationem in suspensivum, sed tantummodo in devolutivum, si iam fuerit irrogata et contracta; at si tem­ pore intermedio, post comminationem scilicet, sed ante eius eventum appel­ S. C. Concilii 687 letur, profecto provocatio ista effectum habet suspensivum. Hoc clare docet Pontifex in cap. Praeterea, 40, de appellat. Porro sacerdos Zywicki post suspensionis irrogationem, sed ante eventum appellavisse videtur. Sane litteris utique a Curia die 26 receptis sed a sacerdote Zywicki die praecedenti (scilicet ante suspensionis eventum) signatis, quaeque ad acta habentur, ipse formiter non modo a sententiis, sed a suspensionis commi­ natione praecise appellavit. Insuper quum praecedentibus libellis diei 14 et 21 novembris rogasset, ut facta ad S. Sedem provocatio admitteretur, ac interim « nihil contra se attentaturum » sponderet, implicite et contra censurae comminationem appellavisse videtur. Quapropter, et secundum haec, eam forte non incurrisse. Eo minus vero irregularitatem; quandoquidem haec non contrahitur nisi ex violata temere censura, vel nisi censura violata sit culpabiliter. At sacerdos Zywicki neque temere neque culpabiliter videtur violasse censu­ ram, i. quia haec censura quoad effectum suum ob interpositam a sacerdote appellationem reapse suspensa remanserat, iuxta dicta in praecedenti; 2. quia idem sacerdos iuxta veritatem ab initio putavit, quamvis postea Episcopi litteris territus ac confusus de hoc dubitaverit, ob interpositam apud S. Sedem provocationem, censura plecti non posse. At vicissim considerandum est, quod si sententiarum tenor legatur, si concinnata factorum et processus historia ab Episcopo confecta prae oculis habeatur, et testimonia Apostolici Nuntii, quoad hoc rogati, a S. C. C. pensentur, profecto sacerdos ille videretur aut putide mentiri, aut somniare; nisi retineri malit, eumdem quandoque suae mentis figmenta veluti vera facta allucinando tradere ac putare. Insuper confusio maxima in scriptura huius sacerdotis reperitur, ubi de violata forma processus et de illegitimis depositionibus conqueritur: quandoquidem definiri non potest, utrum de primo, aut de secundo processu, aut de utroque aliquando sermonem habeat: ni fallor, forte utrumque simul complectitur. De cetero quum in positivis et criminalibus nil nisi ex documentis concludi liceat, ideo relata fuerunt tredecim accusationum capita contra Parochum; quae collecta fuerunt ex actis processus. Qui processus, ait Episcopus, inchoatus est )2 ianuarii 1885, praesen­ tibus Commissario Episcopi, notario adiurato, accusatoribus et accusato; die vero 15 ianuarii terminatus est. Adfuerunt tredecim testes, qui omnes ante depositiones suas praestiterunt solemne iuramentum personale de tota veritate dicenda. Finita indagatione offensiva dic 14 ianuarii hora 2 pomeridiana, ipse accusatus citatus est ad examen, atque provocatus, ut ad singula capitula, quae ei a commissario exponebantur speciatim cum nominibus testium, responderet, vel sincere fateretur delicta, vel vero innocentiam suam pro­ baret. Dicta sua, per notarium conscripta, propria manu subscripsit accu­ satus. Ex actis etiam constat omnia ad singula accusationum capita fuisse per testes probata. Expicto formiter processu, sententia prolata fuit dic 26 februarii 1885, praemissa delictorum enarratione, quae sic se habet: nil mirum ergo, si patronus et primores parochiani in querela sua declarant, 688 S. C. Concilii Curia Romana Te omnibus exosum esse. Pensatis itaque, ait iudex, delietis percussionis Tibi obiectis et comprobatis, respectis praegravationibus et iniquissima exactione in iuribus stolae, quas confiteris, vehementia et maledictionibus, quibus in loco sacrato Te abripi sinis, attenta diffamatione coram iudicio Sieniaviensi et leroslaviensi, quam passus es, iustissime possemus Te extern· pio privationis poena affligere; idque eo magis, ac tota indoles tua acconver· sandi et agendi ratio hucusque monstrata nullam praebeant spem, fore, ut celsissimum patronum ac parochianos tibi reconcilies, ut pastorali opera ac verbi Dei praedicatione apud parochianos proficere valeas. Abstinemus tamen hac vice eapropter a poena hac, quam promeniisti. tibi irroganda, quia praeter monita, quae oraliter tibi ante duos annos et scripto dedimus, canonicam in scripto ac peremptoriam monitionem non· dum obtinueras. Mitiorem igitur propter delicta supra memorata ac com· probata tibi irrogamus poenam decernentes: a) translocationem tuam ad aliud beneficium aequaliter vel etiam paulo melius dotatum, praestituendo tibi terminum duorum annorum, intra quem beneficium tale sive per con­ cursum, sive per permutationem a Nobis approbandam obtinere debeas. Quod si intra biennium, ab intimatione huius sententiae computandum, beneficium tale non obtinueris, Nos ipsi ex officio te translocabimus ad beneficium etiam peius dotatum, cuius conferendi copiam habebimus. />) Quia vero ex una parte delicta tua supra memorata ac probata severis­ simam expostulant poenam, ex altera vero parte nulla adsit spes, te alicubi ceu bonum pastorem cum fructu laboraturum, proinde imponimus tibi poenam medecinalem, constantem in recollectionibus spiritualibus, quas per 30 dies in collegio religiosorum SS. Redemptoris in Mosciska absol­ vere debes proprio sumptu. Quam sententiam die 19 martii 1885 se recepisse litteris, manu propr.a subscriptis, accusatus comprobavit; sed eadem condemnatus plane non appellavit, ideoque eadem in rem iudicatam abiit. Biennio tamen a sententia praedicta nondum elapso, rursus sub 10 de­ cembris 1885 oblatus mihi est a patrono capellaniae Wiezownicensis, celsissimo principe Gcorgio Czartoryski, libellus accusans praefatum capellanum et inhumanitatis in servum suum, Casimirum 16 annorum adole­ scentem, speciatim talis percussionis, quae diuturnum morbum percusso causavit, et rursus demonstratae animi duritiei in extorquendis praestimontis stolae. Quapropter decreto e 19 decembris 1885 vice decano leroslaviensi Romano Hanczakonski novum processum canonicum contra praefatum capellanum movere demandavi, ait Episcopus, atque modum, quo proces­ sus ciusmodi summarius perficiendus est. distincte exposui in memorato decreto. Edocui autem condemnatum ipsum intra decem dies ab intima­ tione sententiae computandos, ad indicium metropolitanum appellare posse Observo autem assessores indicii eius fuisse opinionis mcque rogasse, ut sententiam privationis in hunc Clericum pronuntiarem, quod tamen non feci procedens in delinquentem cum lenitate ac amore paterno. A sententia mea reus reapse intra legitimum terminum appellavit ad I I I I I I I I I I I I I 689 tribunal metropolitae Leopolitani, cui tribunali omnia acta, tam primi, quam secundi processus adversus praefatum capellanum moti, una cum sententiis tradita sunt sub die 12 maii 1886. Post diligentissimam causae perscrutationem iudicium metropolitanum sententia sua e 14 Septem­ bris 1886 plene probavit ac confirmavit sententiam primae instantiae. Sententia haec communicata fuit reo, qui de receptione eiusdem sententiae litteras dedit. Die n octobris 1886 comparuit coram me, ait Episcopus, condemnatus, declarans, se acquiescere sententiae contra eum latae. Die 17 octobris petiit condemnatus, ut Episcopus immutaret sententiam latam, quae iam in rem iudicatam abierat, ut remaneret in Wiezownica: cui petitioni respondit Epi­ scopus sub die 19 octobris 1886 deferre prorsus non posse, sed potius exequendo sententiam ipsi sub suspensione mandare, ut in termino ad 15 novembris i»a(> constituto compareret ad institutionem canonicam pro beneficio in Wolocza obtinendam. Dum eius adventum Ordinarius expectaret, excepit libellum pro appel­ latione ad S. Sedem a sententia iam in rem iudicatam transacta. Reficiens Ordinarius libellum, significavit non posse admittere appellationem. Die 24 novembris 1886 petiit oretenus vel ut sententia immutaretur, vel sibi concederetur appellatio ad S. Sedem. Utraque res denegata fuit, et insimul significatum fuit reo, ipso facto suspensum fore die 26 novembris, nisi pa­ reret. Sed hoc die non comparuit et missam celebravit. Eadem dic paroecia tradita fuit Thomae Blahuta coram repraesentantibus populi et patroni, ct consignatum est desuper documentum cum protocollo, in quo condemna­ tus propria manu scripsit, se hunc actum considerare, qua violentiam cano­ nibus contrariam, contra quam querelam ad Sanctam Sedem interponeret. Vespere diei 29 novembris comparuit personaliter coram me, ait Epi­ scopus, rogans absolutionem a suspensione, ast quamvis ipsi dixerim, me huic petito solum tum deferre posse, si contumaciam suam deposuerit, tamen nec ad beneficium in Wolocza canonice institui, nec Capellaniam in Wiezownica deserere voluit, declarans, se id facere non posse, donec Sancta Sedes appellationem eius resolverit, quam asseruit per Ulmum ac Rmum Nuntium apostolicum Vindobonae residentem se interposuisse. Hisce breviter praemissis quoad processuum legalitatem et regularitatem, animadversum fuit vulgatum in iure esse, posse Episcopos aliquem privare beneficio et aliud illi tribuere, « si nempe (prout loquitur Reiffcnstucl ad tit. Dc rer. permut., num. 38, gravis causa id postulet, vel quia beneficiatus minus est idoneus ad praestanda munera beneficii huius, vel hoc in loco etc. » Item scitum est parochum capitalibus inimicitiis implicatum, licet absque cius culpa, a residentia primum dispensari solere iuxta Fagnanum, lib. 3 Decret., cap. Clericos, de cler. non resid. ad sex menses; idemque prorsus sentit S. C. EE. et RR. in Alben., super remotione parochi populo invisi, die 15 octobris 1601. 1 1 Cf. N. 16x1. 690 Curia Romana Porro si hisce de causis, quamvis innocente parocho, ius tamen eius translationem decernit, a fortiori eadem imponi poterit, si vera ac positiva parochi culpa suppetat. In themate autem, sin minus de crudelitate eius in suum populum, de exactionibus excessivis, de furore, quo identidem aliquem percussit, satis constare videtur. Nec post relata ab Episcopo dubitare licet de forma processus, quatenus scilicet fuerit in substantialibus violata, ita ut nullum possit habere valo­ rem. Testes enim sub iuramento auditos, citatumque esse reum, praeter firmissimum Episcopi testimonium, aperte ostendunt prima et secunda sententia Premisliensis, ipsaque sententia Leopoliensis, in qua edenda Archiepiscopus acta omnia et rei exceptiones prae manibus habuisse, omniaque rite expendisse fatetur. Insuper cum prima sententia Premisliensis acceptata fuerit a reo, ac transierit in rem iudicatam, nec ab ea appellaverit, licet in ipso eius tenore reus ad provocationem pro libitu faciendam intra decendium excitaretur; et cum in ea sententia Episcopus statuerit hunc sacerdotem intra biennium optare debere ad aliud beneficium, nisi vellet post id temporis translatio­ nem ex officio pati; nec non una monitione, pro trina valitura, idem sacerdos edoceretur tunc translationis poenam citius subiturum, si impactorum criminum reus adhuc inveniretur; nulla suppetit pretiosa ratio, cur iniustitiae conqueratur. Siquidem iterum ipse incidit in vexationum et percus­ sionum culpas, sicut utraque posterior sententia ostendit. Praeterea du­ bium valde videtur, utrum coram decano et vicedecano lerolasviensi dixerit: ad S. Sedem appello. Quandoquidem in litteris responsivis tam a Zywicki quam a decano signatis, super facta sententiae communicatione, huius appositae reservationis nihil est dictum. Demum licet supponi velit Zywicki aliquod appellationis ad S. Sedem interponendae propositum expressisse coram decano et vice decano leroslaviensi: tamen cum intra tempus utile nihil egerit, cum imo Episcopo fassus sit sententiae sc fore acquieturum, priori proposito, si tamen expressum fuerit, nuncium misisse videretur. Porro acceptata sententia translationis, eam rite Episcopus exequi poterat. Nam quando reus dixerit se velle parere sententiae, statim ipsi execution! mandanda est. Et fortius quia in themate agebatur de exceptione nullitatis sententiae, quae regulariter non impedit exeeutionem ipsius, prout habet textus in can. Sicut sine, 2, q. 1, et Clement. Ut calumniis, de sent, et re iudic., nisi forte agatur deexecutione,quae semel facta fieret irretracta­ bilis, aut res sit de sententia evidenter ac notorie nulla; qui tamen non sunt ad rem casus. Si autem poterat urgeri exeeutio sententiae, et consequenter appellatio seu querela ad S. Sedem interposita effectum tantummodo devolutivum et non suspensivum habebat; profecto redarguendus non videtur Episcopus in eo, quod comminaverit suspensionem, nisi reus statuta die e paroecia discederet. Atqui suspensio prius comminata ac subinde inflicta in tempus indefi­ nitum ad frangendam alicuius contumaciam vera censura est, non simpli- S C. Concilii 691 citer poena, prout uno ore omnes tradunt canonistae ac theologiae moralis DD., quae proinde, si violetur, irregularitatem secumfert; ideo sacerdos Zywicki in irregularitatem incurrisse videtur. Ex cap. enim 1, de sent, et re iudic., si suspensus ab officio actum suspensione sibi interdictum culpabiliter exercet, contrahit irregularitatem. Aliunde vero ex cap. Pastoralis, 53, de appellat, appellatio a censuris ab homine latis solummodo quoad effectum devolutivum, non vero quoad effectum suspensivum admittitur; ideoque inutiliter super hoc puncto ad interpositam coram S. Sede appellationem provocaret sacerdos Zywicki, ut a censurae effectibus et ab irregularitatis poena se subtraheret. Nihilominus quum ipse ignorantia se excuset, ac deinde cognita veri­ tate a celebrando abstinuerit, remissum fuit EE. PP. perpendere, num aliqua benignitas super hoc puncto ipsi indulgenda sit. Quibus praenotatis, proposita fuerunt diluenda dubia: 1. An oppositio nullitatis sententiarum a Sacerdote Zywicki interposita admittenda sit in casu? 2. An, et sub quibus conditionibus a suspensione et ab irregularitate absol­ vendus sit in casu? Die 18 iunii 1887 Sacra, etc. respondit ad 1. Negative. Ad 2. Affirmative, postquam mandatis Episcopi paruerit et ad mentem; scilicet, ut scribatur Episcopo, qui, postquam certior factus fuerit ex parte gubernii nihil obstare, et dummodo memoratus Sacerdos iudicio ipsius Episcopi dignus habitus fuerit, eumdem de alio beneficio ad tramitem sententiae provideat. Hac sententia gravatus sacerdos Zywicki beneficium novae audientiae petiit, et ideo causa reproponitur sub forma: 1. An sit standum, vel recedendum a decisis in primo dubio in casu? 2. An sit standum, vel recedendum a decisis in secundo dubio in casu? Die 20 augusti 1887 Sacra, etc. respondit: In decisis et amplius. [Thesaurus Resolutionum, tom. 146, p. 364-400, 526]. 4272. S. C. C., Ventimilien., 19 maii, 18 aug. 1888. Die 18 Septembris 1871 nuptias inibat in parochiali ecclesia loci Carpasio Catharina Saccheri puella annorum 12 et mensium novem, et Anto­ nius Scarella, vir quintum lustrum attingens, qui a quatuor mensibus e militia redux iam erat, et in familia Saccheri receptus vivebat. Parochus loci nolebat eos in matrimonium coniungere, attenta aetate et parva intelligentia sponsae, et quia insuper quaedam peiora subesse suspicabatur, sed re ad Vicarium Generalem deducta, hic, puella audita, matrimonium fieri iussit. Sponsi octo menses communem vitam duxerunt primum in paterna uxoris familia, dein in ipsa familia viri; sed gravioribus in dies exortis dissidiis, Antonius Catharinam a sc reiccit. Res utut moderno Episcopo in s. visitatione innotuit, processum instrui curavit, qui tamen cum aliqua irregularitate confectus fuit forte ob adiun- S. C. Concilii 692 Curia Romana ctorum loci et personarum difficultates. Mater sponsae audita fassa est, filiam suam nuptiarum tempore sufficienti cognitione caruisse; se autem illicito amore Antonium deperiisse, imo cum eo antequam duceret Catharinam quater et cum copula perfecta rem habuisse; ac demum se compulisse filiam ad matrimonium, ut ipsa potius in amore haereret apud Antonium. Addidit, se de dispensatione petenda ad effectum matrimonii filiae non cogitasse et hac in re nihil scire. Catharina autem semel ac bis excussa retulit, se absque plena causae cognitione, ne matri resisteret, imo aegre animo ad matrimo­ nium consensisse, imo post affirmativam responsionem ad altare flevisse; durante contubernio cum viro suo concubuisse, sed haud maritaliter, quia vir saepius quidem, sed incassum copulam cum ea habere tentavit: se autem tunc temporis nec menstruationes habuisse, quae nonnisi in posterum, cum in oppido San Remo famularetur, inceperunt. Tresdecim testes auditi deposuerunt de fama publica pravi commercii matris Catharinae cum Anto­ nio et de tenui corpore et praesumpta incapacitate puellae ad nuptias. Vir demum Niceae, ubi morabatur, examini se sistit, et confessus est turpem suam relationem cum Catharinae matre; circa vero consummationem ma­ trimonii renuit respondere, et ad haec noluit depositioni factae· sub­ scribere. In hoc rerum statu propositis duobus dubiis S. V. O. responsionem distulit, ut complerentur acta. Sed Episcopus datis litteris edixit, innumeris obstringi difficultatibus ad rite acta complenda, quia pagus Carpasio ferme inaccessus est, et Cleri defectu Dioecesis laborat, unde petebat di assu­ mere e adunare prove estragiudiziali. Audito Defensore matrimonii S. II. 0. ex audientia SSmi annuit, ac proinde Sacerdos Cuneo, Vicarius Generalis ad honorem cum Cancellario se transtulit Carpasium, ct ibi novem testes examini subiecit iuxta interrogatoria a vinculi Defensore (absente) con­ scripta. Porro omnes substantialiter in iisdem affirmandis convenerunt, quae supra dicta sunt, videlicet insufficientem puellae aetatem corporisque evolutionem, copulae cum eadem impossibilitatem ct Antonii cum puellae matre prohibitam relationem, demum puellae circa matrimonium igno­ rantiam. Canonista contendit matrimonium in themate duplici ex causa fuisse nullum: ob defectum consensus puellae et ob impedimentum affinitatis ex copula illicita Antonii cum matre Catharinae ante matrimonium habita. Prius demonstrat ex defectu evolutionis corporalis et mentalis puellae, ex ipsius et Parochi agendi ratione, qui nuptias benedicere renuerat, porro ex vi morali, qua Catharina a parentibus, praecipue a matre ad matrimonium adigebatur, ac demum ex ipsius Catharinae reluctantia in reddendo debito. Impedimentum vero affinitatis ostendit ex depositione plurium testium ac fide iurata tum Antonii, tum matris Catharinae. Unde impedimentum diri­ mens necessario ortum fuit: Cone. Trid., Sess. 24, de ref. matr., cap. 4, a quo coniuges dispensationem·-non obtinuerant. 1'heologus e contra ostendere studuit, in themate non constare de vi ctme tu sufficienti ad dirimendum matrimonium, neque de matrimonii inconsummatione, demum satis demonstratum non censet impedimentum affinitatis ex copula illicita. Theologo autem ex officio adhaeret vinculi Defensor. Quibus positis quaeritur: I. An constet de matrimonii nullitate in casu? Et quatenus negative. II. An sit consulendum SSmo pro dispensatione a matrimonio rato et non consummato in casu? Die ig maii ΐ888 Sacra, etc. respondit ad I. Praevia sanatione actorum, Affirmative. Ad II. Provisum. Rcproposita vero causa, auditoque matrimonii Defensoris voto, ad dubium: An sit standum, vel recedendum a decisis in casu? Die 18 augusti 1888 Sacra, etc. respondit: In decisis. [Thesaurus Resolutionum, torn. 147, p. 289-314, 518-520]. 4273. S. C. C., Lunen.-Sarzanen., 18 aug. 1888. Episcopus Lunen.-Sarzanen., H. S. C. exposuit: Regularis quidam pri­ vilegio carens, ut a quocumque catholico Antistite ordinari valeat, Ordinarii, in cuius dioecesi extat conventus, ubi Regularis incolit, attestationes exhi­ buit extraneo Episcopo, quibus declaratur ipsum Ordinarium extra tempora statuta Ordinationem non tenere. Hinc quaeritur: 1. An, iuxta constitutionem Benedicti XIV, Impositi, 27 februarii 1746,1 Episcopus extraneus possit extra tempora a canonibus statuta, regularem prae­ dicto privilegio carentem ordinare in casu? Et quatenus affirmative: 2. An sufficiat attestatio Ordinarii dioecesani, ut in casu; vel requiratur attestatio, qua declaratur Episcopum loci, quo regularis degit, non tenere Ordi­ nationem temporibus statutis? Et quatenus negative ad primum: 3. An consuetudo contraria ab illa constitutione Bcnedictina derogare possit in casu? Super his precibus dubiisque exquisito Consultoris voto, consideratisque Cone. Trid., Sess. 23, cap. 8, de ref., ac H. S. C. decr. 15 martii 1596 2 cum memorata constitutione Bcnedictina: Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative. Ad 2. Requiri attestationem Episcopum proximo legitimo tempore non habiturum Ordinationem. Ad 3. Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 147, p. 594-600]. 1 Cf. N. 376. ’ Cf. N. 2294 Curia Romana 694 S. C. Concilii 4274. S. C. C., Conimbricen., 18 aug., i sept. 1888. Episcopus Conimbricensis ct Reductores religiosae ephemeridis Instituiçoes Christias S. II. C. exponebant: extremis his temporibus magnam exortam esse controversiam in hoc Regno Lusitaniae et praesertim in hac Dioecesi, apud scriptores catholicos circa interpretationem textus S. Con­ cilii Tridentini, cap. 2 in fine, Sess. 25, de ref. Ut igitur veritas clare pateat, ac tuto et efficaciter defendi possit, sequentium dubiorum solutio­ nem Oratores humiliter expostulant: I. Utrum in his universitatibus, quae immediate Romani Pontificis pro­ tectioni et reformationi non subsunt, sed quarum cura, visitatio et reformatio ad Statum civilem pertinet, etiam Statui civili competant omnia illa munia, quae S. Concilium recenset verbis sequentibus : diligenter curent , ut ab eisdem universitatibus... (ea quae) correctione et reformatione digna fuerint... emen­ dentur et statuantur? II. Et quatenus affirmative: utrum in supradictis muniis, quae ad Statum civilem pertinent, comprehendatur etiam supremum officium integritatis fidei curandae, quod officium vulgo dicitur superintendentia doctrinalis? III. Utrum superintendentia doctrinalis, etsi ad Statum civilem pertineat, sit tamen directa, quatenus nulla alia intermedia potestate exerceatur, ei exclusiva, quatenus a Statu civili tantum exerceri possit? IV. Utrum, etsi ad Statum civilem pertineat cura, visitatio et reformatio universitatum et studiorum generalium, supremum tamen officium integritatis Fidei curandae, seu superintendentia doctrinalis competat Episcopo ordinario, etiam respectu universitatis, quae in sua dioecesi existit? V. Utrum Episcopus ordinarius possit per se et immediate doctorem ali­ quem illarum universitatum, quarum cura, visitatio et reformatio ad Statum civilem pertinet, admonere de errore, quem forte doctor ipse vel docuerit in universitate, vel scriptis tradiderit per dioecesim vulgatis? In themate Statui favere videtur praeter ipsum cap. 2, Sess. 25, de ref., praecipue cap. 20 eiusdem Sessionis, itemque cap. 8, Sess. 22, de ref., ubi ciusmodi scholarum exemptio ab episcopali visitatione declaratur. Verum Concilii iussio, quae in proposito capite universitatum praesidentibus fit, curandi scilicet, ut in eisdem recipiantur Tridentina decreta, ct ad eorum normam, quae catholicae fidei sunt, doceantur, et quae sint emendatione digna, pro religionis et ecclesiasticae disciplinae augmento corrigantur: ex logico illius capitis contextu, ex contextu historico ac demum ratione materiae seu obiccti praecepti Episcopis immediate et directe facta vide­ tur. Quibus plane congruit Leonis XIII ep. 26 iun. 1878 ad Emum Card. Urbis Vicarium,1 itemque Pii IX syllabus errorum, prop. 45, 47,48? 1 Cf. N. 574. 1 Cf. N. 543- 1 W His itaque perpensis videant EE. PP., quomodo respondendum sit ad supradicta dubia. Die 18 augusti 1888 Sacra, etc. respondit: Dilata. Die i septembris 1888 Sacra, etc. respondit ad I. Ex Cone. Trid., Sess. 2$, cap. 2, de ref., curam, visitationem et reformationem Universitatum, quae Romani Pontificis protectioni ct reformationi non sunt immediate subiectae, proprio ac nativo iure pertinere ad Ordinarios dioecesanos, et ad eosdem propterea spectare, pro religionis et disciplinae ecclesiasticae augmento, emen­ dare et statuere, si quae in praedictis Universitatibus correctione et reforma­ tione digna fuerint. Contrariam autem doctrinam damnatam fuisse in Syllabo s. m. Pii PP. IX. Ad II., III., IV. et V. Provisum in primo. [Thesaurus Resolutionum, torn. 147, p. 601-618, 637]. 4275. S. C. C., Tudertina, 15 sept. 1888. Supremis quibus decessit tabulis mensis iunii 1887 Franciscus Bianchini domo Collevalenza, Dioecesis Tudertinae, legatum 200 libellarum annualium constituit ad hoc, ut singulis diebus festis in illius pagi paro­ chiali ecclesia secunda missa celebraretur pro anima sua et populi commodo. Verum Sacerdos non invenitur, qui illuc accedat et legato satisfaciat. Aliunde, notat in supplici libello Parochus loci, necessitas duarum missarum pro diebus festis in hac Paroecia videtur evidens, quia parochianorum numerus 700 superat, unica vero pagi ecclesia vix 300 fideles capit, quare etiam tem­ pore praeterito pro secundae missae celebratione semper adfuit Cappellanus. Idcirco Parochus prospiciens necessitatem secundae missae in die crescentem, atque in praebenda paroeciali videns magnum detrimentum, hum liter petit facultatem celebrandi secundam et per eandem satisfaciendi legato defuncti Bianchini. Oratoris preces Ordinarius commendat propter adductas ab eo rationes, quas confirmat. Quoad binationem animadvertendum est, quoties constet de causis expressis in const. Declarasti Nobis Benedicti XIV,1 Episcoporum esse licentiam impertire; in dubio autem, et a fortiore, si causae desint, ac nihilo­ minus grave necessitatis motivum ad binandum occurrat: dispensationis iudicium ad S. Sedem natura sua reservari. De supradictis causis agunt resolutiones S. C. in Cameracen., 25 septembris 1858,2 in Salamantina, 22 februarii 1862, 3 etc. Quoad aliud precum caput ex allegata Benedictina constitutione et ex citatis superius causis coram S. C. agitatis liquido constare, eleemosynam pro secundae missae celebratione vetitam prorsus esse. Nec in contrarium 1 Cf. N. 365. 5 Cf. X. 4167 ’ Cf. X. 4193. Curia Romana 5. C. Concilii valere causam paupertatis beneficii parochialis, ex § u cit. constitutionis. I Nihilominus pro rei veritate recoli oportet, aliquando S. C. permisisse, ut Sacerdos Sacrum iteraturus aliquid perciperet, non quidem qua missae I eleemosynam, sed propter incommodum extraordinarii itineris, laboris, aliusve tituli externi, prout contigit in Treviren., 23 martii 1861,1 etc.Qui­ bus praenotatis quaesitum fuit, quid esset precibus respondendum. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Quoad binationem affirmative, quoadusqut alius Sacerdos reperiatur, qui secundam missam celebret; quoad reliqua negalict. [Per summaria precum a. 1888. - Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XXI, ρ· 547-550]· batur, eadem praecise die signaretur a Locumtenente approbatio statuto­ rum in recognitionem Sodalitatis a S. Cruce. Hinc magna confusio. Nam Ordinarius retinuit antiquam sodalitatem a S. Cruce cum suis iuribus et privilegiis esse vi prioris decreti Locumtcnentis suppressam; vi vero alte­ rius decreti, quo statuta approbabantur, censuit novam aliamque omnino laicam Sodalitatem a S. Cruce fuisse erectam. At Metropolita ladrensis et Sodalitas saltem pro maiore parte, imo et politica auctoritas aliud sense­ runt. Verum Episcopus innixus opinioni, quod antiqua ecclesiastica Soda­ litas a S. Cruce esset suppressa, et quod ea, quae sub hoc nomine veniebat, utpote novis Statutis instructa et ab Ordinario non approbata, ecclesiastica societas non erat, nec ullo pollens iure in ecclesia S. Crucis, ideo vetuit, quominus haec Sodalitas, ut morale corpus ecclesiasticum in loco antiquae Confraternitatis admitteretur; sodales e contra id praesumebant; hinc com­ plura gravia scandala evenerunt, quae non deplorari non possunt. Interim vero, dum tanta animi firmitate contra Sodalitium S. Crucis ecclesiastica auctoritas dimicabat, cogitatum est novam Confraternitatem in paroeciali ecclesia S. Crucis institui. Idque factum est die 5 ianuarii 1885. Nova sodalitas a SSmo Cru, ifixo nomen habuit, eiusque statuta ab Episcopo et a civili potestate approbata illico fuere, et plures ex sodalibus a S. Cruce (ii forte, qui a maioritate dissenserant) huic novo sodalitio se adseripserunt. At cum veteres confratres a S. Cruce id, quod putabant in sui aemula­ tionem factum, aegrius ferrent, maiora dissidia parabantur. Quapropter insistente Episcopo I. Locumtcnens ladrensis novo lato decreto sodalitatem a S. Cruce iterum suppressit eiusque bona iterum ecclesiae paroeciali adseripsit. Sodalitate ad Ministerium Negotiorum Internorum appellante Episcopus die 24 maii 1887 at^ Parochum S. Cnicis has litteras dedit: L'Ordinario non è in grado di ammettere Ia stessa Confraternita, non estante, che le superiori autorità politico-amministrative abbiano dato luogo al ricorso della Confraternita, nd in chiesa, nd in luogo sacro, nd in qualsiasi funzione ecclesia­ stica, alcuno degli atti contemplati dal suo statuto, e le proibisce speciahnente il suono delle campane; (tanto più) che gid presso cotesta chiesa parrocchiale si trova attiva coli'approvazione dell'autorità ecclesiastica e politica la Confra­ ternita dei SSmo Crocifisso. . . ■· Tunc sodales suppressae Confraternitatis tandem die 9 iunii 1887 ad Metropolitanum recursum habuerunt, qui excepto libello, auditoque in scriptis suffraganco Episcopo die 8 augusti eiusdem anni 1887 sententiam tulit, quae pluribus perpensis ita explicit: Questo foro Metropolitano con autorità proprie annulla i decreti curiali r6 febbraio 18S4 e 24 rnaggio u. s., e nconosce tuttora sussistente la Confraternita di S. Croce di Spalato e la ristabilisce nell’anteriore suo stato. At Episcopus statiin ac notitiam huius sententiae accepit, ad S. Sedem provocavit, ct litteris ac documentis litteras comprobantibus nisus est sc suaque acta tueri. Vicisslm ad sententiae propugnationem .Archiepiscopus longam epistolam exaravit. Sodalitatis autem Praeses S. Sedem coram adivit, pcculiarcmquc patronum sibi elegit. Datum itaque fuit die ir augusti 1888 decretum: ponatur in folio. 1 696 4276. S. C. C., Spalaten., 14 dec. 1889, 25 ian. 1890. In suburbio magno Spalati in ecclesia paroeciali S. Crucis sub initium saeculi XV erecta est Confraternitas quae a S. Cruce nomen obtinuit. Verum ab anno 1882 sodales eiusdem Confraternitatis propter quaestiones poli­ ticas inter se misere scindebantur, ita ut in processione Corporis Domin: vis armata intervenire debuerit, ne maiora inter duas Confratrum factiones mala evenirent. Porro anno 1883 sodalitatis Praesides una simul cum qui­ busdam senioribus (vecchiardi) iuxta statuta convenerunt et futuros sodali­ tatis Moderatores elegerunt. Quod maioritati confratrum non arrisit. Conve­ nerunt itaque 89 sodales, inter quos nonnulli ex senioribus, aliosquc Officiales sibi benevisos constituerunt. Ordinarius rem improbavit, ipseque politicus Urbis Magistratus eidem subscribendum haud censuit: verum­ tamen electi sub die 3 novembris, utpote a maioritate confratrum suffulti, in officio perstiterunt. Interea sodales bis generalia comitia habuerunt, quin tamen politicum Urbis Magistratum iuxta civilem legem admonerent. His de causis die 19 iunii 1884 Urbis Praefectus ad Episcopum scripsit ab eoque quaesivit: se non fosse opportuno per motivi di ordine pubblico Ji provocare dalVE. Luogotenenza (di Zara) lo scioglimento della Confraternita sunnominata. Die 2 iulii respondit Episcopus, suppressionem sodalitatis expedire rendendosi tale misura non solo opportuna, ma anche necessaria, se si considerino i motivi addotti da esso i. r. capitano (nempe turbas a sodali­ tate promotas, Officialium electionem contra statuta factam, necnon comitia sine venia habita) e che la Confraternita in discorso corrispondc sempre mtno agit scopi, per cui dalla Chiesa veniva ammessa; ed anzichd mantenersi religiosa e disciplinata, è insubordinata e violenta. His habitis Magistratus Spalatensis ab I. Locumtenente ladrensi Sodalitii dissolutionem impetravit, eamque obtinuit decreto diei 8 augusti 1884. Verum, cum eo ipso anno die 24 iulii nonnulli confratres a S. Cruce iuxta civilis Imperii legis praeceptum Locumtenenti exhibuissent statuta, ut a politica auctoritate confirmarentur et Sodalitas recognosceretur,factum est, ut ea ipsa die 8 augusti, qua suppressio Sodalitatis a S. Cruce decerne­ 1 Cf N. 4192. 697 698 Curia Romana Patronus, qui sodalitium sibi adlegit, in primis studet evincere, Metro­ politanam Curiam in edenda sententia, qua sodalitas in integrum restitue­ batur, suo iure usam fuisse, et potestate legitima haud caruissc. Siquidem iuxta tit. de supplenda neglig. praelat. negligentia inferioris ludicis, ex qua ius tertii laeditur, corrigi ac suppleri a superiore ludice debet. Porro sustinet, Metropolitani sententiam esse iuri consonam, quia corrigit decretum Epi­ scopi, qui sine monitionibus et sine canonica inquisitione suppresserat sodalitium olim ab auctoritate ecclesiastica erectum, ad cuius suppressio­ nem neque causae legitimae adfuerunt. Sed etiamsi ex parte quorundam Confratrum adfuissent, alienum omnino est ab ecclesiastica aequitate uni­ versam societatem supprimere eo, quod nonnulli socii male se gesserunt ct dissidia excitarunt. Xec praetereundum est spirituale bonum, quod soda­ litium sibi proponit. Demum sententiae confirmationem sustinet eo, quod illa sit omnino conformis sententiae tribunalis imperii et legi civili ibi vigenti. Verum, licet perturbationes et scandala, quorum Sodalitas arguitur, gravia adeo non putentur, ut suppressioni sodalitii legitimam causam prae­ bere valuerint: nihilo tamen secius colligi etiam debet, dissidia et pertur­ bationes non tam in se, quam in adiunctis esse iudicanda, et ex realibus loci circumstantiis metienda. In facto vero esse videtur, Sodalitatem instru­ mentum unius ex politicis factionibus Spalatensibus factam fuisse, nec potuisse corrigi, quia maior pars contra minorem, Parochum ecclesiae Rectorem, ipsumque Municipale Consilium dimicabat et nova dissidiorum consilia in dies moliebatur. Unde cum Sodalitas a primaevo suo scopo mutuae caritatis fovendae defecisse, ad finem suum haud amplius posse restitui, sed contrariis prorsum studere videretur, hinc non immerito de medio esse tollendam iudicatum est. Et quamvis causae contra confratres vel Confraternitates vel eorundem bona ad iudicem ecclesiasticum spectent, nihilominus perpendi etiam debet, quod periculosa res erat Episcopo, ni forte impossibilis, sua auctoritate suoque unice nutu Societatem, quae adeo turbulenta videbatur, dissolvere: ideo brachii saecularis ministerio utendum censuit, quod non videtur prohibitum. De cetero neque ad haec argumenta recurrendum est, ut suppressio Sodalitatis sustineatur. Quandoquidem ipsi sodales e censu ecclesiasticarum congregationum excessisse et suis actibus suoque arbitrio in album laicalium societatum se reduxisse videntur. Siquidem sodalium maioritas, reiectis Moderatoribus legitima forma sta­ tutis, quosdam sibi pro anno 1874 constituit contra statutorum formam electos, quos Episcopus non admisit, sed reprobavit, quos tamen maioritas sodalium sequuta est. Sic vero electi nedum in officio perstiterunt, sed insuper die 24 iulii 1884 nova statuta civili magistratui exhibuerunt, quae probarentur. Quibus a Magistratu probatis Episcopus Spalatcn. non im­ merito censuit hodiernam Sodalitatem a S. Cruce diversam esse ab antiqua, et omnino laicam, utpote quae recognita dumtaxat a civili potestate fuit. Ex const, enim Quaecumque Clementis VIII sodalitates, ut ecclesiasticae habeantur, sunt erigendae dc consensu Ordinarii, a quo etiam debent eomm statuta examinari et approbari. 1 L U O 1 1 wfl L S. C. Concihi 699 His perpensis, aliisque etiam consideratis, quae in defuncti Episcopi Spalatensis epistola, seorsim distribuenda, continentur, rogantur EE. PP. definire: An sententia Metropolitanae Curiae ladrensis sit confirmanda vel infir­ manda in casu? Die 14 decembris 1889 Sacra, etc. respondit: Dilata et audiatur novus Episcopus. Die 25 ianuarii 1890 Sacra, etc. respondit: Sententiam esse infirmandam d amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 148, p. 911-924, torn. 149^,76,77], 4277. S. C. C., Neapolitana, 22 febr. 1890. Alexandriae Aegypti vespere diei 28 aprilis 1870 Adelia de Dominicis, illustris puella, nuptias inibat cum Petro Ingovitz, viro ferme quadrage­ nario. Adverso prorsus ac reluctante animo id se fecisse affirmat Adelia, ct nonnisi ex coactione novercae, cuius custodiae ac tutelae a patre paulo ante defuncto commissa fuerat, quaeque a privigna se liberare magnopere studebat. Per aliquod tempus se cum viro vixisse quidem fatetur, sed quasi cum patre, seorsim, quin cum eo unquam conveniret, imo vel condormiret. Tandem a viro, qui eam in dies magis contrariam experiebatur, post bien­ nium dimissa, Neapolim se recepit ac supplici libello a SSmo petiit, ut processus tam super nullitate sui matrimonii, quam super non consumma­ tione instrueretur penes Neapolitanam Curiam, dispensata tamen inspe­ ctione, a qua maxime se horrere mulier dicebat. Audito itaque Emo Archiepiscopo die 17 decembris 1887 ita rescribebatur: « Emo Archicpiscopo, qui processum conficere curet tam super asserta nullitate, quam super inconsummationc et causis dispensationis, servata forma, et cum facultate subdelegandi: quoad vero dispensationem a corporis inspectione habebitur ratio, quum primum ad H. S. C. pervenerint acta processus ». lamvero acccrsita et excussa mulier pluribus successivis vicibus haec retulit: 0 Essendo io in età di 14 anni andata con mia matrigna a far visita alia signora Levi moglie dei direttore dei Ranco di Alessandria, si presento in conversazione un uomo, Pietro Ingovitz, che mostrava circa 40 anni, tuttoben composto, il quale scambiô delle parole con mia matrigna, e mentre io con mia sorella cravamo vicino ad un tavolo per curiosare delle fotografie, venne mia matrigna ed autorevolmentc mi disse: Questi sard tuo marito; parole, che in quel momento non mi fecero alcun senso. Dopo una settimana 1’Ingovitz venne a visitarci in casa, ed allom incominciô in me una grande avvcrsione per lui, non ostante che non faceva passar giorno senza farci arrivarc dei fiori e dei dolci. In altre circostanze della sua venuta ccrcava nascondermi, fin ad appiattarmi sotto il letto. Io stessa al momento non saprei dare spiegazioni, come egli abbia potuto sposare me, che non facevo altro che avvcrsione e rifiuti. Vidi in quei giorni molto occupata γόο Curia Romana mia matrigna a forni rmi del corredo. Ma per quante premure osservava per parte sua, per tanta awersione io dichiarava per parte mia, fînchè una sera risolutissimamente le dissi: Io non voglio sposare affalto Ingovitz. E perché le mie parole erano dette con una determinazione assoluta, mia matrigna mi corse addosso con gesti minaccevoli per farmi dei danno;ma io con gli occhi aperti le dissi: Manuna non lo fare, e credo che il mio volto dovette atteggiarsi a tale furia da impaurirla, perché nel fatto ella si ritrasse da me cd io fui presa da una convulsione nervosa che poi si risolvette in un dirottissimo pianto. Fu poi una sera verso la mezzanotte, che fui obbligata a scendere con mia matrigna in una cappelluccia non molto lontana dalla nostra abitazione, che certo non era la chiesa parrocchiale di S. Caterina, che io ben conosceva, e in questa cappelluccia fu trovato Ingovitz con altri. Quel che ricordo é, che tutta la sera piansi da bagnare tutto il velo chc portava sui capo, che mi inginocchiai ai piedi dell’altare, che un Sacerdote incomincié a fare un’esortazione sui doveri coniugali, e che un zufoliocon­ tinuo all’orecchio mi tolse Pudito, poi segui un abbagliamento alia vista, c che altro fosse seguito, non lo so. AUorchè rivenni, io era ancora vestita con gli abiti nuziali circondata da mia matrigna e mia sorella, che mi prodigarono dellc cure. Posteriormente mi fu narrato, chc fui presa suile braccia e portata in casa come morta, e vi fu chi avesse detto: Po-vera signorina entra coi piedi avanti. Dopo duc giorni mia matrigna mi présenté l’anello chc disse esser l’anello nuziale, che io dispersi dopo duc scttimanc. Uo conoscenza di non aver mai proferito alcuna parola innanzi al Parroco. Come poi fosse stato registrato tale matrimonio nei libri parrocchiali, non potrei affcrmarlo. Non ricordo neppure, se fosse stato prête o monaco chc avesse assistito a quelPatto. Posso solamente deporre, chc i testimoni, i quali furono present! al mio matrimonio, massime Giuseppe Levi, direttore della Banca di Egitto, erano persone interessate dei mio matrimonio per favorite la mia privigna, e cosi altolocate da poter benissimo aver potuto fare dellc pressioni sull’animo del Parroco, perché registrassc il matrimonio. Aggiungo ancora, che in Alessandria d’Egitto la religione meno tollerata è la cattolica, prova, che appena una chiesa cattolica eravi in tutta Alessandria, e che bastava incontrare 1’indignazione di uno di questi altolocati, perché potevano corrcrc il pericolo i frati di esscre espulsi. E credo che questo pensicro abbia molto influito sulla condiscendcnza del Parroco. Per una quindicina di giomi non vidi neppure Ingovitz, e credo chc ad arte non 1’avessero fatto venire nella stanza, perché certo la sua presenza avrebbe ingravato la infermità. Poi passavano cinque in sei giorni, finchè la mia matrigna parti per Firenze. Allora io rimasi in Alessandria con l’Ingovitz. La mia stanza era proprio per una giovine zitella con tutti gli abbigliamenti della mia eta di fanciulh, e l’Ingovitz avea la su a stanza molto lontana. Camera nuziale non ve n’era. Io non ricordo d’averlo veduto alcuna volta men chc perfettamente abbigliato. Per due anni l’Ingovitz non si spinse neppure per ombra a quegli atti di affetto e di csterna significazionc, che sono leciti ancora tra fratelll c snrelle. Ma poi essendo sufficientementc rimessa in salute cd essendo venuta a dimorarc con me la z.ia, che l’Ingovitz penso spiegare i suoi diritti δ'. C. Concilii 701 maritali sopra di me, ma non ebbe il coraggio di dirmelo c fecc che mia zia me ne parlasse. I.’Ingovitz rirnase dispiaciuto dei rifiuto, minacem che mi avrebbe abbandonata. La mia resistcnza fu tanto pronunziata, che Ingovitz non credette ritornare a farmi fare altre pressioni. Seppi poi, che cgli era partito con grande rancore contro di me, chiamandomi tcstarda, e che non avrebbe voluto saper più nulla di me. D’allora in poi non vi è stata più alcuna relazione tra di noi, come se fossimo morti 1’uno allaltra. Quando si è iniziata la causa, io non seppi neppure dare notizia ove egli dimorasse ». Interim cum retulisset actrix se putare virum suum Labaci degere, ubi cum alia femina filiisque ab ea susceptis vitam ab aliquot annis ducere compererat: Neapolitanus ludex Labacensem Curiam interrogavit. Et cum ita esse cognovisset, mandavit, ut instantia mulieris viro notificaretur cique terminus 20 dierum ad comparendum sive per se sive per procura­ torem intimaretur. Sed Petrus Indicem deprecatus est, ut procuratorem sibi ex officio deligeret, quod ille statim praestitit. Deinde vero idem ludex commisit Labacensi Curiae, ut servata canonica forma et iuxta formulas interrogationum a Defensore vinculi penes Neapolitanum Tribunal con­ cinnatas Petrus excuteretur. Cuius fassione omnia, quae Adelia supra depo­ suerat: eius aversio a marito, matrimonii inconsummatio, etc. plane confir­ mantur. Aegypti Pro-Vicarius Generalis a ludice pariter interrogatus nihil referre valuit, nisi Sacerdotem matrimonio assistentem fuisse P. Bemardum O. F. M., qui postea in Conventum Assisinatum se contulit. Deinde Neapoli excussus fuit testis Angelus de Petris, qui Adeliae fassionem in omnibus confirmavit. Testes vero septimae manus Adeliae credibilitatem persuaserunt. Porro medicus Rocco facta mulieris inspectione deposuit: ·. In seguito a minutissimo e coscienzioso esame fatto sidle parti genitali della signora Adelia dc Dominicis ho potuto constatare che ia membrana imene, che costituiscc la vergi ni tà nelle donne, era intcgralmente normale come nelle donne vergini ». Quam relationem confirmat etiam Theresia Staglianè, in cuius domo inspectio fiebat. Alter autem medicus propter Adeliae repugnantiam ct resistentiam eam inspicere non potuit. Interim rogantur EE. PP., ut his omnibus inspectis, aliisque quae in adnexis votis et animadversionibus super defectum liberi consensus, immo manifestum dissensum puellae continentur, libratis, dignentur enodare dubia: I. An constet de matrimonii nulUtate in casu? Et quatenus negative: II. An sit considendum SSmo pro dispensatione a matrimonio rato et non consummato in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. Ad II. Provisum in primo.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 149, p. 141-192]. 702 Curia Romana 4278. S. C. C., Calven., 28 mart. 1890. Quaerenti Episcopo Calvensi, cui aeque principaliter est unita Dioecesis Theanensis: Se possa obbligare i sacerdoti di Calvi col precctto di ubbedienza sub gravi e con censura di restar sospesi a divinis et in divinis a presentarsi 0 come cconomi curati o come parroci titolari per concorso alie parrocchic vacanti di questa Diocesi di Teano... e se possa ancora obbligare comesopra, sacerdoti religiosi, i quali per i tempi attuali dimorano in famiglia? Die, etc. Sacra, etc. rescripsit: Detur responsum, ut in Parmen., diei 17 ianuarii 1886, ad tertium dubium;1 quoad vero viros religiosos, qua­ tenus extra claustra vivant de suorum superiorum temporanea licentia, rem agat (Episcopus) cum iisdem superioribus. [Per summaria precum a. 1890. - Cf. etiam Acta Ap. Sedis, vol. II, P· 9*4]· 4279. S. C. C., Neapolitana, 10 maii 1890. Resoluta fuit haec causa die 22 februarii praeteriti.2 Sed cum matri­ monii vindex, prout Bencdictina constitutio Dei miseratione3 iubet, ab hac sententia appellasset, et beneficium novae audientiae petiisset, iterum proponitur causa cum novis eiusdem Defensoris animadversionibus. Qui­ bus perpensis dignabuntur EE. PP. definire dubium: An sit standum vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis. [Thesaurus Resolutionum, tom. 149, p. 340-342]. 4280. S. C. C., litt. encycl. 2-] iul. 189ο.1 Non sine magno an mi moerore SSmus D. N. Leo PP. XIII accepit, nonnullos Sacerdotes, ex Italia, praesertim meridionali, ad Americanas regiones emigratos eam ducere vitam, quae a morum integritate et sancti­ tate, quam ecclesiasticus vir praeseferre debet, prorsus abhorret. Volens itaque Beatissimus Pater tanti mali ulteriori dilationi pro viribus obsistere, eas renovando et ampliando cautelas ac remedia, quae praeteritis annis » Cf. N. 4268. * Cf. N. 4277. « Cf. N. 318. 4 Ad Episcopos îtabac ct Americac. S. C. Concilii 70; iam fuerant adhibita, audito voto Cardinalium S. Congregationis Concilii, mandavit eidem Congregationi mittere ad Episcopos et Ordinarios tum Italiae tum Americae sequentes praescriptiones. 1. Quoad italos sacerdotes emigratos in America commorantes, locales Antistites contra delinquentes summarie procedant ad formam sacrorum canonum, etiam tamquam Apostolicae Sedis delegati, si opus sit. 2. Quoad futurum vero, prohibetur absolute Italiae Episcopis et Ordi­ nariis concedere suis presbyteris de clero saeculari litteras discessoriales ad emigrandum in regiones Americae. 3. Exceptio tantummodo admitti poterit, onerata Episcopi conscientia, pro aliquo cius dioecesano sacerdote maturae aetatis, sufficienti sacra scientia praedito, et omnino iustam afferente emigrationis causam. Qui tamen bonum testimonium habens intemeratae vitae in operibus sacri ministerii cum laude veri spiritus ecclesiastici et zeli salutis animarum hactenus peractae, idcirco fundatam spem exhibeat aedificandi verbo et exemplo fideles ac populos, ad quos transire postulat, nec non moralem certitudinem praestet nunquam a se maculatum iri sacerdotalem dignitatem exercitatione quarumcumque vulgarium artium et negotiationum. 4. Sed in huiusmodi casu idem italus Episcopus et Ordinarius, omnibus rite perpensis ct probatis, rem, absque sacerdotis postulantis intermedio, directe agat cum Ordinario americano, ad cuius dioecesim ille transire cupit, ct habita ab ipso americano Ordinario eiusdem sacerdotis formali acceptatione una cum promissione eum ad aliquod ministerii ecclesiastici munus deputandi, de omnibus et singulis praefatae S. Congregationi Concilii referat. Quae si tandem consensum dederit, tunc poterit Episcopus discessorias litteras concedere, communicando americano Antistiti per secretam epistolam, nisi ei iam cognitae sint, notas personales emigrantis sacerdotis, ad effectum impediendi fraudes circa subiecti identitatem. Ex ea dioecesi ad aliam in America idem sacerdos emigrare nequeat absque nova S. Congregationis licentia. 5. Excluduntur in quacumque hypothesi presbyteri ritus orientalis. 6. Quod si non agatur de emigratione, sed de aliquo Italiae sacerdote, qui ob personales et honestas temporaneas causas pergere velit ad Americae partes, satis erit ut proprius Ordinarius, his perspectis, ac dummodo de caetcro nihil obstet, eum muniat in scriptis sua licentia ad tempus (unius anni limitem non excedens), in qua praefatae abeundi causae declarentur, cum conditione, ut suspensus illico maneat a divinis, expirato praefixo termino, nisi cius legitimam prorogationem obtinuerit. 7. Non comprehenduntur his legibus de emigratione in Americas ii Sacerdotes, qui ad hoc speciali aliquo gaudent apostolico privilegio. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 1734]. fil HR ‘ « 1 704 5. C. Concilii Curia Romana 4281. S. C. C., Vratislavien., 9 aug. 1890. Episcopus Wratislaviensis, his litteris nuper ad S. Sedem recurrit: « Exponitur humillime Sanctitati Vestrae ex parte devotorum illius oratorum Henrici Bienau, Edmundi Holthoff, Francisci Forsche, losephi Golcnia, Bernardi loppich, Antonii Bugiel, Dioecesis Wratislaviensis subditione borussica in Seminario meo clericali degentium, quod ipsi sacra tonsura et ordinibus summopere cupiunt initiari. Sed quoniam dicti oratores, in Universitate litterarum Wratislaviensi quondam studiosi, duellorum complices extiterunt, nempe Henricus Bienau semel duellum perpetrando, et centies quinquagies vel cooperando vel spectando; deinde tamquam spe­ ctatores losephus Golenia semel, Franciscus Forsche bis, Edmundus Holthoff et Bernardus loppich pluries, Antonius Bugiel denique quater vel quinquies ad monomachiam provocando vel provocationem acceptando, omnes irregularitate irretiti videntur. Attamen quaestio exorta est, utmm ex defectu famae secundum S. Cone. Trid., Sess. 24, c. 19, de ref., an ex defectu lenitatis irregulares sint. In tali enim casu hucusque, secun­ dum communem opinionem et usum in civitate ac Dioecesi Wratislaviensi vigentem, defectum lenitatis adesse statuebatur; cum duellum, ut fere his temporibus inter Universitatis studiosos committitur, ludus potius temerarius vitaeque periculo carens, quam res magni momenti existimetur, et spectatores mera curiositate, non consensu plerumque adducti sint. A defectu lenitatis absolvendi Sanctitas Vestra, ut praedecessoribus meis, sic mihi quoque facultatem die 23 iunii a. pr. benignissime imperita est. Sed ut in hac re in posterum quodvis dubium tollatur, Sanctitati Vestrae humillime supplico, ut Ipsa gratiosissime velit declarare, a quanam irre­ gularitate in tali casu dispensadum sit ». Ante iuridicam disceptationem in subiecta materia praemonita fuerunt nonnulla quoad genus ac modum horum duellorum, quae inter ephebos scholarum praesertim Universitatum gcrmanicarum alumnos passim obti­ nent. Nonnunquam profecto inter studiosos illarum accademiarum duella eodem more, quo in ceteris regionibus locum habent. Sed plerumque non ita. Duella enim scholariorum, quae etiam peculiari nomine vocantur, in eo consistunt, ut duellantes, armis specialibus, idest parvo quodam cultro, utentes, et ceteris partibus corporis bene tectis, sibi in faciem incisionem seu vulnus inferant, cuius tamen vestigia plerumque brevi tempore obli­ tescunt. Nullatenus igitur mors vel mutilatio intenditur, atque rarissime et nonnisi per accidens, ex imprudentia aut ex alia causa e duello extrinseca haec tristia facta accidunt. Nec semper proprie ex vindicta vel ob honorem reparandum duella haec committuntur, sed potissimum ludi, crudelis profecto, vel exercitationis gratia. Ad hunc effectum imo, sub specie nempe huius ludi vel exercitationis praestandi ac fovendi, adsunt inter I I I I I 1 705 universitatis discipulos societates, in quibus pro obtinendo altiore gradu certus duellorum instituendorum numerus praescribitur, ct, quodam tem­ pore sine duellis transacto, praesides societatum pro praetextibus suscitan­ dis ad duella instituenda conveniunt. Gcneratim catholici ab his facinori­ bus se abstinent, non tamen semper, quia, ut Archiepiscopus in suo libello meminit, duella huiusmodi ludus potius temerarius vitacquc periculo carens, quam res magni momenti aestimatur. l)c iis itaque, qui hisce certaminibus dant operam, quaerit Praesul, an in irregularitatem incidant, et utrum ex defectu famae, an potius ex defectu lenitatis. Materiam valde implexam ingredimur; nam irregularitatis cogni­ tio difficilis est et perplexa, non quidem per se, sed quia permulti omnia susdeque verterunt ac vertunt », ut cum Sayrio Emus d’Annibale in sua Summul., tom. r, p. 400, edit. 3 notat. Cuius rei argumentum habetur in ipso, qui proponitur supplex libellus. Nam in eo supponitur, imo commu­ niter receptum dicitur, quod in scholariorum monomachiis irregularitas ex defectu lenitatis contrahatur. At vero irregularitas ex defectu lenitatis ab iis dumtaxat contrahitur, qui ad iudicium sanguinis, idest ad hominis occisionem vel, ut olim contin­ gebat, ad mutilationem, sponte sua et publica auctoritate iuste concurrunt, aut ab iis, qui in iusto bello offensive hostem occidunt aut mutilant. Insuper etiam in iis casibus nonnisi mortis aut mutilationis, effectu sequuto, irre­ gularitas contrahitur. Haec communia sunt apud receptissimos DD. ut Reiffenstuel. adlib. 5 Deer., tit. 12, §3, n. 75, Emus d’Annibale, 1. cit., p.423, seq. Uno verbo defectus lenitatis contrahitur, quoties humanus sanguis iuste vel in bello vel in causa capitali funditur. At in duellis nil horum habetur, nam non in publico bello offensive, non ex formali iudicio, non iuste sed iniustissime, privato arbitrio ct cru­ deli ratione humanus sanguis effunditur. Quapropter tam longe est, ut in his certaminibus quaestio sit de lenitatis defectu, ut de irregularitate ex delicto casus possit potius contingere. Quoties enim ex duello homicidium vel mutilatio sequatur, praeter reliquas poenas, irregularitatem ex homi­ cidii vel mutilationis crimine insuper contrahi nemini dubium videtur. Emus D’Annihalc, Comment, ad Const. Ap. Sedis, η. io2. Verum monomachiae, de quibus quaestio, inter discipulos contingentes, ad haec extrema se porrigere non videntur; nam mortem ex his numquam sequi posse nisi per accidens, et mutilationem, quae est membri alicuius, proprium et distinctum officium habentis, ut ecce oculi aut brachii, abscissio, nonnisi extraordinario et rarissime evenire posse fertur. Ceterum quum etiam in his casibus irregularitas non contrahatur, nisi effectu sequuto. idest eruto oculo, brachio abscisso etc., aut morte illata; iam non potest gcnerice quidquam praestitui, sed in singulis casibus quaestio est diri­ menda. Habebitur namque irregularitas ex delicto, quoties mors aut muti­ latio contigerit; non habebitur, quoties haec facta deficiant. Ast poena, quae duellis semper affixa est, et ex qua peculiaris irregu­ laritatis macula ortum habet, est infamia. Sane Cone. Trid., Sess. 24, cap. 19 duellantes eorumque patrinos, ut perpetuo infames habendos Vol. vi <5 γο6 Curia Romana esse declaravit. lamvero infames irregulares sunt, et exinde ordines eccle­ siasticos suscipere prohibentur. Can. fin. dist. 51; can. 17, Infames, Caus. 6, qu. 1. Et quum agatur de infamia iuris, ipso facto admissi delicti con­ tracta, nonnisi auctoritate Principis seu dispensatione pontificia auferri potest. Quibus positis, considerandum venit, num duella, de quibus in themate quaeritur, hac lege Tridentina comprehendantur. Porro graves rationes occurrunt, quae sententiam affirmativam suadent. Omnia enim elementa, quae DD. ad duellum requirunt, in casu nostro etiam reperiri videntur. «Duellum proprie dictum, seu monomachia est pugna inita inter duos vel plures in pari numero, privata auctoritate, et ex condicto, statuto loco, et tempore, cum periculo occisionis, mutilationis vel vulneris ». Ita Ferrar., v. Duellum, n. 1. Haec definitio in re est communis inter auctores; iamvero cuncta huius definitionis elementa in casu, de quo agimus, verificantur. Licet enim non adsit periculum occisionis, nec proprie dictae mutilationis; adest tamen certum vulneris periculum: quod sufficere videtur, ut duellum proprie dictum haec scholariorum pugna censeatur. Praeterea, ut sit duellum, non oportet illud esse fatale; nam decernit Clemens VIII, const. Illius vices, anni 1592, tanquam duella proprie dicta eiusque poenis subiecta illa etiam esse habenda, quae cum pacto ineuntur « de dirimendo certamine, cum primum alteruter vulneratus fuerit seu sanguinem fuderit ».1 Imo Rened. XIV, const. Detestabilem, anni 1752 se­ quentem thesim proscripsit: « Excusari possunt etiam honoris tuendi vel humanae vilipensionis vitandae gratia, duellum acceptantes vel ad illud provocantes, quando certo sciunt pugnam non esse secuturam, utpote ab aliis impediendam ». 2 Duellum igitur haberi videtur, etiamsi periculum occi­ sionis vel mutilationis non adsit. Ulterius, haec effera certamina, de quibus sermo habetur, rectae rationi et legibus ecclesiasticis cx iisdem motivis repugnant, ac si cum periculo occisionis vel mutilationis instituerentur. Quamquam enim quandoque non proprie ad vindictam sumendam vel ad honorem reparandum sequi vi­ deantur, semper tamen sub specie saltem vindictae sumendae aut honoris reparandi ineuntur, atque viam ad graviora duella cum periculo occisionis et mutilationis sternunt. Ceterum nihil refert, qua de causa initum fuit, v. g. spectaculi, ut olim aut virtutis ostendendae causa. Imo, ubi DD. expresse tractant de requisitis, ut quis poenas in duellantes statutas incur­ rat, eodem omnino loco habent periculum occisionis et mutilationis atque periculum vulneris. Ex dictis igitur asseri posse videtur, duellantes corumque patrinos irregularitatem ex infamia iuris incurrere. At ex altera parte perpendendum est, in materia odiosa nos versari; nam agitur de poena, et « in poenis benignior est interpretatio facienda ex reg. 49 iur., in VI, idest stricta, nec ultra id, quod in lege aut sententia expresse cautum est. Quo posito principio plane liquet in primis, specta * 1 Cf. N. 176. 1 Cf. N. 422. .9. C. Concilii 707 tores imo et cooperatores duellorum iuris infamia non notari. Etsi enim «complices vel qualemcumque operam aut favorem (duello) praebentes nec non de industria spectantes illudque permittentes » excommunica­ tioni R. Pontifici reservatae subiaceant ex peculiari praescriptione const. Apostolicae Sedis,1 et ex articulo finali cit. cap. 19, Cone. Tridentini; nihi­ lominus, cum de his nullus sermo fiat in articulo praecedenti eiusdem capitis, ubi de infamiae poena sermo est, iam iuxta legitimas interpreta­ tionis regulas concludendum est, complices et spectatores duellorum infa­ miae poena non multari: et idcirco «n themate eos Seminarii alumnos, qui de alio crimine rei non sunt, quam de spectato scholariorum duello, etsi forte haec duella ea sint, quae Tridentinum infamiae nota percellit, nihilo­ minus infamiae poena non irretiri dicendum est. His perpensis dignentur EE. PP. definire dubium: An, a quibus et ex quonam titulo irregularitas contrahatur, quando duel­ lum ea ratione committitur, qua his temporibus inter Germaniae Universi­ tatis alumnos fieri solent in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, a duellantibus eorumque patrinis, ex infamia iuris. [Thesaurus Resolutionum, torn. 149, p. 769-776]. 4282. S. C. C., Parisien., 31 ian. 1891. Die 12 aprilis 1887 in ecclesia parochiali loci Neuilly sur Seine matri­ monium inibat Carolina Legrand, puella honesto loco nata, et Carolus Normand, litterarum Professor Parisiis. At laeva auspicia: nam post octo dies, consummato iam matrimonio, vir uxorem improviso reliquit, litteris ac verbis nuncians, se eius iam fastidire. Nihilominus ob minas parentum ct consanguineorum post paucos dies veniam petiit ct contubernium cum uxore restituit, at tali animo talique proposito, ut videretur sibi praefixisse uxorem defatigare, ut tandem suo nutu recederet. Quae tamen, cum mali­ tiam virtute ac patientia superare niteretur, duos menses inter aerumnas fortis perstitit, usquedum vir iterum coniugale tectum reliquit. Cum vero nulla spes affulgeret eum ad saniores sensus revocandi, quin imo constaret, prout asserunt, eum aliis inhonestisque esse irretitum amoribus, de redintegrando consortio animum omnes abiccerunt. Quin imo Carolina Legrand ciusque parentes meditati sunt, utrum infaustae huiusmodi nuptiae validae in se essent: et putaverunt eas impugnari posse cx capite consensus, quippe qui a Carolo Normand nonnisi irrisoric et quasi ad experimentum praestitus videbatur. Adierunt itaque Ordinarium Parisicnsem, tamquam proprium, qui audita actrice, testibus ab ea inductis, aliisque, ipso excusso Carolo Normand ac nonnullis denique epistolis ad rem facientibus perpensis, tandem die ' Cf. N. 552. 7o8 Curia Romana 26 iunii 1888 sententiam tulit actrici favorabilem, qua nullum atque irri­ tum matrimonium dicebat ob deficientiam veri consensus ex parte viri, seu potius ob evidenter intellectam conditionem contrahendi matrimonium dissolubile contra bonum Sacramenti. Ex appellatione Defensoris vinculi causa supremo S. II. C. iudicio definienda proponitur oeconomice tamen, quia familia Legrand, quae olim locuples, nunc fortunarum dispendium passa, haud par dicitur expensis solvendis. Theologi votum actrici favet; secundum Canonistae vero votum Curia episcopalis Parisiensis nullum hoc renunciavit matrimonium his innixa motivis: 1. quod vir certe consensum dederit, non in vinculum indissolu­ bile sed solubile, ut constat ex ipsius declarationibus coram tribunali, et ex epistolis ad D. Vael scriptis, tempore non suspecto. 2. Ex testimoniis habetur, virum non semel affirmasse, nullatenus se matrimonium ullum contracturum, nisi lex «divortii civilis» vigeret. 3. Constat virum in hoc proposito permansisse tum coram magistratu civili, tum coram parocho, contrahendo; iuxta ipsum, matrimonium coram parocho vana est cere­ monia, civile autem unice verum est, quamvis solubile. 4. Concordia perfecta inter dicta et facta a viro, ante et post matrimonii celebrationem, simul cum circumstantiis antecedentibus, concomitantibus, et subsequentibus illam, quae omnia intentionem ostendere videntur matrimonii solubilis tantum contrahendi. Processum perlegi, ait Canonista sed non statim ad conclusionem aliquam deveni. Nam ex una parte habetur processus rite confectus, cum sententia iudicum, de quorum probitate et diligentia nequit dubitari; dum ex altera parte difficultas haud parva sese mihi offert in co, quod, pars sat notabilis testimonii constituatur declarationibus non iuratis Caroli Nor­ mand, qui partes « rei » in causa agit, simul cum depositionibus consan­ guineorum, affinium ct amicorum actricis, qui omnes fidem merentur propter bonam famam, sed ut plurimum non proferunt nisi « audita per ipsos a Carolina. Iam vero in iure « Testis non iuratus non probat et exceptiones a iure admissae locum non habent in casu; et testes ex auditu » mirifice quidem dicta ab aliis confirmant, quin constituant pon­ dus aliquod testimonii novum: praeterquamquod infirmari videtur tum actricis, tum amicorum testimonium ob « commodum » quod obvium est, actricis, et ob sympatiam, naturalem et iustam certe consanguineorum. Insuper, perfectus licet sit processus, quoad formam, pars cius histo­ rica amplior desideraretur. Vix explicatur, potissimum, si conclusionem patroni actricis amplectamur, quae visa est a iudice approbari, quomodo ct cur tum parentes, tum Carolina connubium ambiverant cum viro quadra­ genario, indolis perversae, vitiis dedito, qui propriam impietatem nulla­ tenus celaverat. Nec instabilis et irresolutus cum esset Carolus in negotio matrimonii, non satis intelligitur, qui fit, ut nulla gravis suspicio menti ingesta fuerit sive magistratus civilis, sive parochi, vel saltem menti pa­ rentum ct affinium Carolinae. Aetas cius, forsitan iam 25 annis egressae, motivum suppeditat aliud; ex actis non apparet, quod partes omnes absol­ veret a gravissima ct summa imprudentia, in hypothesi quod contentio actricis sustineri possit, prout sustinetur a Curia Parisiensi. Ut rite procedat inquisitio, in limine afferenda ea sunt, ceu norma ct regula in controversia, quae certa et ab omnibus admissa circa consensum matrimonialem, praesertim circa consensum conditionalcm ■ quia de hoc ultimo tantum in casu praesenti sermo esse debet. Iam vero cx omnibus, quae consensum afficere possunt conditiones, in matrimoniis contrahendis, illae tantum invalidant, quae contrariae sunt substantiae matrimonii vel bonis » eius. I loc certum est ex cap. fin., de condit., ubi S. Pontifex decre­ vit: « Si conditiones contra substantiam coniugii inserantur »... matrimonialis contractus, quantumvis favorabilis, caret effectu. Super quo textu, notat Glossa, tres conditiones assignantur irritantes matrimonium, quia sunt contrariae » bonis ipsius. Prima conditio: Si generationem prolis evites », contra « bonum prolis ». Secunda: « donec inveniam aliam ditiorem etc. > contra bonum Sacramenti >. Tertia: <· si pro quaestu adulterandam etc. contra « bonum fidei ». Absque ullo dubio, aliae etiam conditiones, licet hic non expressae, invalidant matrimonium quotiescumque, non minus quam istae, substantiae eius adversentur; ct proinde certum est, si quis consenserat in matrimonium solubile tantum vel temporaneum, talis con­ ditio esset contra substantiam, et nullum esset matrimonium; huiusmodi vero conditio concipi potest vel 1. alia mente reposita unius ex contrahen­ tibus, quo casu invalidum foret matrimonium in foro interno, sed non in foro externo ob defectum totalem probationis; vel 2. in pactum deducta a duobus contrahentibus: et tunc matrimonium invalidum in foro etiam externo", vel 3. demum - ita manifestata ab una, ut altera possit intclligere consensum esse conditionalcm. Circa hunc casum docet de Angelis, citans Fagnanum cum communi, matrimonium valere: « Si enim, ait, ab uno tantum adiecta fuerit conditio, altero contradicente aut saltem tacente, matrimonium valet, cum censeatur ab ea conditione recessisse, posita con­ tradictione aut taciturnitate alterius », torn. Ill, par. I, p. 149, quod tenen­ dum puto contra ponentem conditionem, et in favorem innocentis. Si appellatio, ut in casu nostro, fit ab innocente, locus est, existimo, interpre­ tationi magis liberali iuris, ita ut si probari possit conditionem fuisse manifestatam, ut de eius existentia, tempore contractus, ambigi nequat, declarari potest nullitas, non obstante silentio compartis. Sed nequaquam obliviscendum est, quanti a iure existimetur « pactum » in re praesenti, quod semper in Resp. S. C. S. Off. usurpatur. Sic in responsione ad dubium Episc. Bosnensis: An sit validum matrimonium contractum inter catholicam et haereticum cum intentione solvendi matrimo­ nium? Resp.: Si ita sint deducta in pactum, seu cum ista conditione sint con­ tracta, matrimonia sunt nulla, sin aliter sunt valida. 1 Ut patet, responsio non respicit conditionem, sed cius manifestationem, seu pactum. Pariter in alia martii 1868,2 decembris 1872: Matrimonia inita cum solo contra' Cf. N. 755« Cf. N. 1005. 710 Curia Romana hentium errore, quod matrimonii consummati vinculum in casu adulterii, vel ob alias causas dissolvi possit, valida sunt. Si vero sub hac expressa conditione inita sunt, ut invalida habenda esse.1 Non abs re erit notare, quod in stylo S. C. expressa conditio valeat «< pactum », ut ex hac ultima responsione merito infertur. Fundamentum huius doctrinae traditur a Benedicto XIV, de Synodo, lib. 23, c. 22: « Quodsi expressa illa conditio de matrimonio ob adulterium dissolvendo, apposita minime fuerit, quantumvis contrahentes in eo fuerint errore, ut vinculum dissolvi possit, nihilominus locus est praesumptioni, ut dum contraherent, matrimonium, prout a Christo institutum fuit, inire voluerint: praevalente nimirum generali voluntate de matrimonio iuxta Christi institutionem ineundo, eaque privatum illum errorem quo­ dammodo absorbente, quo fit ut matrimonium ita contractum validum firmumque maneat. At ubi contrahentes in ipso matrimonii contractu expressam apposuerunt conditionem de dissolvendo quoad vinculum in casu adulterii, iam fieri nequit, ut error particularis absorptus maneat a generali voluntate... sed potius voluntas generalis extinguitur et suffo­ catur ab errore particulari, quae manifeste praevalet et dominatur: atque hinc oritur nullitas matrimonii, in quo contrahendo apposita fuit conditio ipsius substantiae contraria ». His praemissis equidem fateor consensum in matrimonium solubile tantum, vitiosum esse et insufficiens; non autem in id, quod falso quis exi­ stimaret solubile esse. Res identica nullimode sunt « error » circa substan­ tiam et «conditio» contra substantiam. Exempli gratia: puellae interdum horrescunt commercium matrimoniale, cuius naturam omnino ignorabant, ct veraciter protestantur se nullatenus contraxisse si vel talia suspicasscnt. Nihilominus matrimonia sunt valida, quae irrita prorsus fuissent, si condi­ tionem expressam de « non reddendo » ipsis apposuissent. Admitto pariter, certitudinem metaphysicam in ista materia non requiri et moralem sufficere. Sed observandum est argumenta, quae valent pro foro interno, ut v. g. « confessio » in casu nostro, per se non sufficiunt praesumptionem destruere, in favorem matrimonii, quae semper adest, cum constat de eius canonica celebratione, iuxta illud: « Cum nimis indignum sit iuxta legitimas sanctio­ nes, ut quod sua quisque voce protestatus est, in cumdem casum proprio valeat testimonio infirmari ». In cap. Per tuas, 10, de probat. Sed a conclu­ sione advocati actricis circa praesens matrimonium recedere cogor et a sententia Curiae Parisiensis, ob rationes, quas nunc sapientissimo EE. iudicio humiliter submittam. Ut nullum declaretur hoc matrimonium, constare debet moraliter Caro­ lum non habuisse intentionem contrahendi verum matrimonium, prout a Christo institutum et ab omnibus intellectum. Atqui hoc non constat, seu moraliter certum non est. Ergo. Veritas minoris — maior est certa — patebit, si 1. incertum est, Carolum in errore versari circa naturam vinculi matrimonialis; 2. si admisso errore, Concilii incertum adhuc est ipsum consensum, per errorem conditionatum et proinde vitiosum dedisse. Iam vero, ad primum quod spectat, impossibile est actus processus legere quin, statim deprehendatur magnam esse discre­ pantiam inter theorias a Carolo in sua confessione non iurata, sed iuridica proclamatas, et opiniones eiusdem ex depositione testium collectas. Carolo in curia ecclesiastica loquente matrimonium est coniunctio mere tempo­ ranea viri et feminae — ad libitum utriusque terminabilis — unio indisso­ lubilis est res absurda, vix concipi potest; sed Carolo, prout eius sermones a testibus referuntur — matrimonium res ardua est — per id homo catenis compedibusque vincitur — libertati suae valedicit — contrahendo « Rubicon transit». Et notandum, quod haec ultima omnia sive ante, sive in puncto celebrationis sui matrimonii prolata fuere, dum priora nonnisi post matri­ monium, cum interrupto domicilio coniugali, processus pro dissolutione fuerit aut institutus aut mox instituendus. ludicent EE. quo tendat haec discrepantia Incertum ad minus est igitur, Carolum errasse circa naturam vinculi et probabile ipsum, dum contraxit, consensum dedisse in matrimonium prout communiter intelligitur, id est prout est a Christo Domino institutum. Haec conclusio manifesta fit ex analysi eorum, quae matrimonium praecesse­ runt, quae in actibus referuntur, quae proinde sedulo perpendi debent ordine, quo acciderunt. Tota enim difficultas, et vis apparens argumenti pro nullitate praetensa, nascuntur, ut mihi videtur, ex neglectu ordinis temporis. Imprimis loquens Carolus cum D. Gautereau de prole suscipienda dixit tempus iam est de hac re serio cogitari. Verum est illum postea loquutum esse in sensu prorsus diverso, sed hoc contigit post matrimonium, cum voluerit uxorem deserere. Verum est, quod ipse de matrimonio inter­ dum loqueretur cum quadam levitate: sed ipsemet deinceps protestatus est, ca quae de lege divortii dixerat, ex ioco fuisse prolata, et ironice pro­ lata, sensu iocoso accepta fuere a Carolina et ah aliis omnibus. Hoc modo, igitur progressi sunt tractatus de hoc connubio. Celebrato matrimonio coram Ecclesia, Carolus timores exprimit, et libertatem deplorat, cui renuntiandum esset. Iam vero abstrahendo ab omni iuris subtilitate, quodnam iudicium super tota hac historia efformabit vir prudens et rebus versatus? Sane, quod Carolus ab initio matrimonium cum Carolina serio intendit, quam deinde progressu temporis aut amare desiit, aut potius omnem ideam ma­ trimonium contrahendi dimisit: quod quidem facile concipitur, cum agatur de caelibe quadragenario, egoista et vaga Venere se delectante, qui ingenue confitetur, se taedio affici aspectu cuiuscunque feminae post paucos dies. Absque dubio, ni animus illi defuerit, totam negotiationem abrupisset. Salvo EE. iudicio, puto confessionem Caroli esse omnino reficiendam non tantum ob defectus iuridicos, quod sit non iurata, et facta tempore suspecto et in commodum etiam ipsius, sed etiam ob intrinsecam improbabilitatcm suam, et sic cadit principale, quo fulcitur petitio actricis; dum e contra ex narratione verborum et actionum iuxta ordinem temporis apparet Curia Romana quod incertum omnino sit Carolum in errore circa vinculum matrimoniale versari, ct adhuc magis incertum quod conditionem vitiosam ct vitiantem apposuisset consensui ab ipso, in celebratione sui matrimonii, praestito. Verum ex instructione S. O. sequentia habemus quoad causas matrimo­ niales: « ludex sciat matrimonium esse per se factum quoddam solemne ct publicum, quod semper validum censeri debet, nisi evidentes rationes nullitatem eius demonstraverint... indicium contra matrimonium nunquam erit pronuntiandum, nisi earum rationum complexio omne prudens dubium de existentia impedimenti excludat ». Quapropter cum nullitas in casu non probetur ad exclusionem pruden­ tis dubii, censeo reformandam esse sententiam Curiae Parisiensis et decla­ randum est: « Non constare de nullitate in casu ». Cui sententiae vinculi quoque Defensor adhaeret. Examinatis itaque processus actis, aliisque, quae apud Consultores et vinculi Defensorem habentur, rite perpensis, dignentur EE. PP. definire dubium: An sententia Curiae Parisiensis sit confirmanda vel infirmanda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Sententiam esse infirmandam. [Thesaurus Resolutionum, tom. 150, p. 1-32]. 4283. S. C. C., Foroiulien., 31 ian. 1891. Episcopus Foroiuliensis suis litteris « humiliter implorat ob penuriam sacerdotum facultatem, quae iam concessa fuit Archiepiscopo Tolosano die 9 maii 1884,1 cogendi sub praecepto obedientiae, adhibitis etiam, si opus fuerit, censuris, sacerdotes viribus pollentes et a quocumque officio liberos ad suscipiendam curam ecclesiarum, pastore egentium vel ad im­ plenda alia munera sub titulo vicarii, eleemosynarii, capellani etc. Petitio Foroiuliensis Episcopi, quae in causam nunc venit, non alia est ab ea, quae paucos ante annos Emus C. Desprez in tertio sui libelli articulo afferebat, quaeque benigne excepta est, prout ex relato rescripto, patet. Et iustissime quidem id tunc factum fuit; nam licet canonicae leges aequam quamdam libertatem clericis vindicent, nec eos in suorum Episco­ porum arbitrium, tamquam regulares in Superiorum manus omnino com­ mittant; quin imo statuant, clericos cogi ab Ordinariis non posse ad prae­ standum aliquod servitium non expressum in iure, ex cap. Quia cognovimus,6, Caus. 10, q. 3 cum Fagnano in cap. Conquerente, 16, de off. Ord., η. 8 et Barbosa, v. Processio, η. 5, in Collect. Ap. deer., ubi et decreta S. C. C. ad rem facientia afferuntur; nihilominus id absolute statutum non est. Imo quoties necessitas bonumque publicum id exigat, sacerdotes viribus pol­ lentes et a quocumque officio liberos cogi posse ad sedulam navandam operam pro salute animarum, certissima sententia est, quam S. C. C. 1 Cf. N. 4263. S. C. Concilii passim probavit ac sanxit. Satis sit consulere, quae in Lrhcvetana, 10 maii 1766, 1 in Triventina, Curae animarum, 18 augusti 1860,2 nec non in antiquissimis, ut in Naxien., 23 augusti 1631,3 aliisque constanter decisa sunt. Et revera hoc fluit ex ipsa ordinationis natura; nam non sine causa obedientiam ct reverentiam Ordinario suo in actu ordinationis spoponderunt Sacerdotes; nec Clerici in sortem Domini otiose vocati sunt, aut sacramenti gratiam receperunt, ut solum sibi prodessent, sed potius, ut et aliis tribue­ rent. Utique in determinandis huius necessitatis limitibus regula taxativa minime tradi posse videtur, quoniam isthaec determinatio a variis pendet temporum, circumstantiarum et locorum adiunctis. Quapropter in rescripto ad Emum Tolosanum Praesulem facultates ad septennium et perduranti­ bus iisdem circumstantiis iustissime datae sunt. Cum autem in casu Episcopi Foroiuliensis eadem sit facti species, nil ulterius videtur ad quaestionis illustrationem addendum, sed rogantur EE. PP., ut definire dignentur dubium: An, et quomodo concedenda sit facultas cogendi sub praecepto obedientiae, adhibitis etiam, si opus fuerit, censuris, Sacerdotes viribus pollentes, et a quocumque officio liberos, ad curam animarum aliaque munera pro regimine animarum necessaria suscipienda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative in terminis rescripti in Tolo­ sana ad tertium, dummodo eaedem circumstantia- concurrant. [Thesaurus Resolutionum, tom. 150, p. 71-73]. 4284. S. C. C., S. Christophori de Laguna, 9 apr. 189 Ut EE. PP. ea, qua pollent iuris peritia, nonnullis quaestionibus ab Episcopo S. Christophori De Laguna seu Teneriffensi propositis benigne responsum dare valeant, eiusdem Antistitis epistolium hic inserere oppor­ tunum reputatum fuit. En itaque cius verba: Ex novissima conventione inter Sanctam Sedem Hispanumque Gubernium anno 1851 inita, sancitum est, ut ius praesen­ tandi quosdam ad ecclesias cathédrales canonicos potestati civili competeret: sed aliquando contingit, canonicos sic a gubernio praesentatos qualitatibus a iure requisitis carere: evidentissimum igitur est tunc Ordinarium nulla­ tenus posse institutionem ct canonicam beneficii collationem talibus viris conferre. Verum enim vero iuridica indignitatis probatio pluries admodum difficilis est, pluries periculis plena; tum quia de occultis delictis agitur, tum quia res versatur circa gravissima crimina, praesertim vero de iis, quae sine maximo ecclesiastici ordinis dedecore et populi scandalo publico * Cf. N. 3750. 5 Cf. N. 2515 S. C. Concilii Curia Romana in iudicio adduci nequeunt, cum nihilominus electi indignitas planissime Ordinario constet. Quibus praemissis ab Eminentissimis Patribus sequen­ tem resolutionem dubiorum humillime exquiro: r. An possit Ordinarius in casu cx informata conscientia, ut aiunt, procedere, et sic indignitate electi patefacta, canonicam beneficii collationem denegare? Et quatenus negative: 2. An semper Ordinarius in casu strictum ordi­ nem iudicialem servare teneatur, vel sit in sua potestate oeconomice seu gubemative procedere? Et quatenus negative ad primam partem et affirmative ad secundam: 3. An de sententia ita oeconomice seu gubernative prolata detur ad Metro­ politanum recursus, vel tantum ad Sanctam Apostolicam Sedem? Pauca, ceu de more, quoad singulas quaestiones animadversa fuerunt; et ante omnia, quod primum dubium forsan duplici intellectui posset esse obnoxium. Primo enim videretur Praesul quaerere, num sibi fas sit indi­ gnos ad canonicatus praesentatos repellere, ea procedendi forma adhibita, quae ex informata conscientia dici solet; scilicet num facultas concessa Episcopis in cap. 1, Sess. 14, S. Tridentinae Synodi possit et ad cano­ nicam beneficii institutionem extendi. lamvero dubitatum quandoque fuit, utrum vi praedicti capitis extraiudicialiter ab Episcopis ascensus tantum ad sacros ordines interdici, vel etiam suspensio «ab ordinibus, seu gradi­ bus vel dignitatibus ecclesiasticis n infligi posset. At huiusmodi quaestio­ nem ab hac S. C. resolutam fuisse testatur Benedictus XIV, de Syn. dioec., lib. 12, cap. 8, n. 3: « Ex quibus verbis nempe Tridcntinis, colli­ gitur, posse Episcopum ob occultum crimen, etiam extraiudicialiter cogni­ tum, non solum clericis prohibere ascensum ad superiores ordines, sed etiam a suscepti iam ordinis ministerio eosdem interdicere: quamvis enim in secunda decreti parte, ubi de suspensione est sermo, non iterentur illa verba: etiam ob occultum crimen quomodolibet etiam extraiudicialiter; con­ stans nihilominus et perpetua S. Congregationis Concilii sententia fuit ob continuationem sermonis censeri repetita, eaque utrumque casum com­ plecti u. In cuius asserti confirmationem citat responsum datum Episcopo Aleriensi, die 24 novembris 1657,1 nec non aliud diei i6 decembris 173ο,1 praeter Oritanam seu Tarentinam, 20 augusti 1735,1 *3 Vercellensem, 21 mar­ di 1643,4 etc. lamvero si Episcopo fas est clericos suspendere ex informata conscientia a beneficio iam possesso, non incongruum esset arguere ct eodem extraiudiciali modo procedere posse, ne illius possessionem, qui repellendus foret, obtineat. Idque eo magis in themate, cum agatur de canonicatu ecclesiae cathedralis, per cuius assecutionem indignus consiliarius fieret Episcopi, ct quodammodo ad pastoralis regiminis participationem vocaretur. Cete­ rum animadvertendum etiam est nonnullos pro regula iuris habere, 1 Cf. N. 2752. '- Cf. N. 3368. I i I I I I quod sententia lata super institutione in beneficio iurispatronatus contineat potius actum extraiudicialem. Unde hoc admisso, potestas extraiudicia­ liter procedendi, saltem in pluribus casibus, Episcopo haud deneganda videtur. Nihilominus contra huiusmodi conclusionem forte opponi posset, quod Episcopus nequit uti potestate, quae ipsi certo iure non competat. Porro praecedens argumentatio et inde deducta conclusio tota innititur in sen­ tentia, quae limites probabilitatis minime excedit; hinc potestas Episco­ porum arcendi clericum ab assecutione beneficii, etsi theoretice ut pro­ babilis defendi possit, haud forsan in praxi tuenda esset: magis adhuc forte suadetur ex eo quod Concilium Tridentinum praedicto c. 1, Sess. 14, mentionem fecerit tantum de « gradibus vel dignitatibus » iam possessis, dum e contra quoad ordines expresse distinxit ordines suscipiendos ct iam susceptos. Esto ergo quod S. Synodus per illa verba ordines vel digni­ tates ecclesiasticae » intelligere voluerit beneficia, non tamen inde seque­ retur, quod Episcopus habeat facultatem denegandi clerico praesentato beneficii institutionem. In odiosis enim ex una expressa facultate aliam non expressam minime fas esset eruere; atque in themate si Concilium voluisset utramque potestatem tribuere episcopis, utramque expressisset, veluti quoad potestatem suspendendi ab ordinibus reapse expressit. His accedit, quod institutio canonica ab Episcopo concedenda praesentatis a gubernio similis prorsus videtur illi, quae in iurepatronatus conceditur, quaeque, nisi constet de electi indignitate, denegari non potest. Ne igitur laesio aliqua iuribus patronorum obveniat, et in casu, ut conventio inita anno 1851 inter S. Sedem et Hispaniarum reginam adamussim servetur, caute admodum in huiusmodi casibus procedendum esset, lamvero si Episcopis extraiudicialiter seu ex informata conscientia liceret praesentatos, quos indignos putant, a canonicatu repellere, aditus plerum­ que quaestionibus cum civili potestate praecluderetur, ac tunc forsan prudentiae rationes prae iuridicis sibi locum vindicarent. Verumtamen, uti superius innui, dubium a Teneriffensi Episcopo pro­ positum posset et aliam interpretationem accipere. Siquidem ea verba « et sic indignitate electi patefacta canonicam beneficii collationem denegare » suaderent hanc esse Antistitis mentem, ut nempe sacerdos ad vacantem canonicatum praesentatus, ex informata conscientia ob crimen occultum ab exercitio ordinis suspendatur, et sic huiusmodi poena factus indignus possit ab assequenda canonica institutione prohiberi. Tunc vero suspen­ sionem, si ad iuris tramites lata fuerit, sustineri videretur: ast haud undequaque certum apparet, num inde causa sufficiens ad beneficii collatio­ nem denegandam exurgeret. Quoad reliquas quaestiones haec animadversa fuerunt. Scitum est S. C. Episcoporum et Regularium anno 1880 Instru­ ctionem edidisse pro ecclesiasticas curiis, quoad modum procedendi oeco­ nomice in causis disciplinaribus et criminalibus clericorum.1 Quamvis 3 Cf. N. 3445· • Cf. N. 2642. 715 1 Cf. N. 2005. 7ΐό o. C. Concilii Curia Romana autem in ea haud expresse caveatur potestatem summarie procedendi tradi Episcopis in casibus, de quibus scribit Antistes Teneriffensis, tamen et hos saltem implicite ibi comprehendi tenendum esset, et aptari posset vulgata iuris regula « ubi eadem est ratio, eadem debet esse iuris dispositio ». Et sane cum S. C. praedictam Instructionem dederit, «mature praesenti Ecclesiae conditione perpensa, quae pene ubique impeditur, quominus externam explicet suam actionem super materias et personas ecclesiasticas \ auxilium etiam Ordinariis praebere voluisse censendum videtur, qui in ca conditione, quam exposuit Episcopus Teneriffensis versantur. Sin minus haud dicendum esset in casu rationes deesse, quibus facultas oeconomice procedendi extendenda esset. In citata autem Instructione, cap. 42, legitur: « Quum appellatio pro­ ducitur a sententia alicuius curiae episcopalis ad metropolitanam, Archie­ piscopus pro cognitione et decisione causae sequitur normam procedendi in hac Instructione traditam ». Ex quo sequitur, et in processu oeconomice peracto ad Metropolitanum appellationem dari. Et reapse agitur de vero iudicio, a quo, nisi aliud expresse caveatur, ex iure sive civili sive canonico, semper provocatio ab inferiori iudice ad superiorem conceditur. I lis quoad propositas quaestiones summatim delibatis, rogantur EE.PP. sueta indicii maturitate resolvere, quae proponuntur dubia: 1. An, et quomodo possit Ordinarius in casu, ex informata conscientia, ut aiunt, procedere, et sic indignitate electi patefacta, canonicam beneficii collationem denegare? Et quatenus negative: 2. An fas sit Episcopo oeconomice procedere in casu? Et quatenus affir­ mative: 3. An a sententia in oeconomico processu lata detur appellatio ad Metro­ politam in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative. Ad 2. et 5. Affirmative ad formam instructionis S. C. Episcoporum et Regularium anni 1880. [Thesaurus Resolutionum, tom. 151, p. 232-238]. 4285. S. C. C., Romana, 6 maii 1893. R. P. D. Regens S. Poenitentiariac, datis litteris, nuperrime a S. C.C. postulabat, ut significare vellet eidem Sacro Tribunali, an in Italia queant in eadem Dioecesi nominari duo Vicarii generales, aeque principales. Animadversum fuit quoad propositum dubium quod Card. De Luca, qui licet ex professo de hac quaestione non disserat, attamen de iurisd., disc. 22 et 24, et de benef., disc. 10, n. 7 tradit quod « in una dioecesi unus tantum datur Vicarius generalis, cui data sit universa jurisdictio in tota dioecesi ». In tractatu vero de. parochis, disc. 45, n. 6, idem auctor clarius etiam scribit: quod « per necesse unicus debeat esse Vicarius generalis, neque in eadem Dioecesi dentur duo Vicarii generales etc.». Cum his 1 I .3 I ; I I I I I H I I | I I 7r7 congruere etiam videtur decretum S. C. Episcoporum et Regularium in Abncrien., diei 6 septembris 1748, 1 in quo, etiamsi non appareat sermo­ nem esse de duobus Vicariis generalibus, aeque principalibus, nonnulla tamen reperiuntur verba, quae et casum hodie propositum amplecti vide­ rentur. Sane ibi haec prostant: eo quod Episcopi nequeant absque expresso S. Sedis induito constituere duos Vicarios generales in una eademque Dioecesi; nequibit R. Vestra, ex quo retinebat in officio Vicarium genera­ lem, deputare Pro-Vicarium generalem, qui jurisdictionem exerceret una cum Vicario. Nihilominus e contra Lucius Ferraris in sua Ribl. Can., v. l ie. gen. asserit quod episcopus potest etiam binos Vicarios generales aeque prin­ cipales seu in solidum constituere, maxime si dioecesis sit multum ampla »; atque ad assertionem suam firmandam plures citat probatos auctores, ceu Reiffenstuel, Rebuffum, Barbosa etc. Ex his sufficiat tantum allegare Reiffenstuel, qui lib. I, tit. 28, de. off. Vic. haec habet: «Episcopus potest etiam binos Vicarios generales aeque principales, seu in solidum consti­ tuere, ut expeditioni causarum facilius consulatur ». Praeterea commemorare praestat in Adnot. 43, ad vol. I. Reiffenstuel, edit. Parisien, anni 1864, legi nonnulla verba deprompta ex epistola ab Emo S. C. C. Praefecto die 14 iulii 1858 ad Emum Card. Gousset con­ scripta huiusce tenoris: « Capitula cathedralia unum dumtaxat Vicarium Câpitularem, non autem duos vel plures deputare debere, quemadmodum dc Vicariis generalibus agere licitum est ·■. Quae postrema verba contro­ versiam dirimerent, si omnibus locis referenda essent, et non unice praxim in Gallia vigentem, respicerent, ceu ex dignitate, quam Emus Gousset in Gallia obtinebat forsan arguendum videretur. Etenim notum est, in ultramontanis regionibus, et praesertim in Gallia, duos Vicarios generales plerumque constitui ab Episcopis, haneque agendi rationem a suprema auctoritate nedum haud reprobari, sed quodammodo approbari. Nam refert Santi, Praelect., lib. 1, tit. 28, n. 24: «quod Romae expediuntur litterae apostolicae — Episcopo et Vicariis eiusdem in spiritualibus consti­ tutis ». Verumtamen nescio, an aliquando hi Vicarii generales, qui in Gallia aliisque regionibus simul ab Episcopis deputari solent, vere aeque princi­ pales sint. Siquidem generatim unius ex Vicariis auctoritas versatur in iis, quae sunt voluntariae jurisdictionis, alterius vero, qui et officialis dicitur, in actibus jurisdictionis contentiosae et negotiis forensibus. Id, ceteris missis, refert Devoti, Inst, can., torn. I, tit. 3, sect. 9, qui ante adnotaverat: 1 In Italia unus constitui solet Vicarius, cui committitur admi­ nistratio rerum spiritualium et simul contentiosa jurisdiction. Denique animadvertendum est, in praxi, iuxta plurium sententiam, rem, dc qua agimus, praecipue definiendam esse attenta consuetudine. Hodie solet ita a iuristis solvi haec quaestio, scilicet: ubi consuetudo iam viget, ius patitur ut plures Vicarii in solidum constituantur; at ubi haec 1 Cf. N. 1863. 7i8 Curia Romana consuetudo non est, non permittitur introduci ». De Angelis, Praei., lib. I. tit. 28, n. 9. Atque in hanc opinionem et S. C. descendisse censet Ferraris, loc. cit.: 'Ampliatur praedicta conclusio, ut possit Episcopus constituere plures Vicarios generales, si ita servetur de consuetudine . S. C. Ep. ct Reg. in Lancianen., 24 martii 1599. 1 Quibus animadversis, quaesitum est, quid esset respondendum quaesito S. Poenitentiariae? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. [Per summaria precum a. 1893. - Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XXVI, Ρ· I7I-I74]· 4286. S. C. C., decr. Vigilanti, 25 maii 1893. Vigilanti studio convellendis eradicandisque abusibus Missarum cele­ brationem spectantibus iugiter incubuit haec Sacra Congregatio, pluraque edidit decreta, quibus omne hac in re damnabile lucrum removeri voluit, piasque testantium voluntates et obstrictam benefactoribus fidem ad amus­ sim servari religioseque custodiri mandavit. Quapropter ad cohibendam pravam quorumdam licentiam, qui ad ephe­ merides, libros aliasque merces facilius cum clero commutanda, Missarum ope utebantur, nonnulla constituit, eaque, Pio PP. IX fel. rec. approbante, edi et Ordinariis nota fieri curavit ut ab omnibus servarentur.1 2 Sed quum postremis hisce annis constiterit, salutares huiusmodi dispo­ sitiones ignorantia aut malitia saepius neglectas fuisse, et abusus hac in re valde latcque invaluisse, Emi Patres S. C. Tridentini interpretes ac vindi­ ces, rebus omnibus in duplici generali conventu mature perpensis, officii sui esse duxerunt, quod pridem decretum erat, in memoriam plcnamque observantiam denuo apud omnes revocare, ct opportuna insuper sanctione munire. Praesenti itaque decreto statuunt, ut in posterum, si quis ex sacerdotali ordine contra cnunciata decreta deliquerit, suspensioni a divinis Sanctae Sedi reservatae et ipso facto incurrendae obnoxius sit: clericus autem sacer­ dotio nondum initiatus eidem suspensioni quoad susceptos ordines simi­ liter subiaceat, et inhabilis praeterea fiat ad superiores ordines recipiendos: laici demum excommunicatione latae sententiae Episcopis reservata obstrin­ gantur. j ■ ■ Praeterea cum experientia docuerit, mala, quae deplorantur, ex eo potis­ simum originem viresque ducere, quod in quorumdam privatorum manus maior Missarum numerus congeritur, quam iusta necessitas exigit, ideo iidem Emi Patres, inhaerentes dispositionibus a Romanis Pontificibus, ac praesertim ab Urbano VIH3 et Innocentio XII ‘ in constitutione Cum 1 Cf. N. 1576. 2 Cf. N. 4228. 3 Cf. N» 260, 2460. 1 Cf. N. 260, 2958. S. C. Concilii 7*9 saepe contingat, alias datis, sub gravi obedientiae praecepto decernunt ac mandant, ut in posterum omnes ct singuli ubique locorum bénéficiât! et administratores piarum causarum, aut utcumque ad Missarum onera im­ plenda obligati, sive ecclesiastici sive laici, in fine cuiuslibet anni Mis­ sarum onera, quae reliqua sunt, ct quibus nondum satisfecerint, propriis Ordinariis tradant iuxta modum ab iis definiendum. Ordinarii autem ac­ ceptas Missarum intentiones cum adnexo stipendio primum distribuent inter sacerdotes sibi subiectos, quos eis indigere noverint: alias deinde aut Sanctae Sedi, aut aliis Ordinariis committent, aut etiam, si velint, sacerdotibus aliarum dioeceseon, dummodo sibi noti sint, omnique excep­ tione maiores, et legitima documenta edant inter praefixum congruum tempus, quibus de exacta earumdem satisfactione constet. Denique, revocatis quibuscumque indult’s et privilegiis usque nunc concessis, quae praesentis decreti dispositionibus utcumque adversentur, Sacra Congregatio curae ct officio singulorum Ordinariorum committit, ut praesens decretum omnibus ecclesiasticis suae jurisdictioni subiectis, aliisque, quorum ex praescriptis interest, notum sollicite faciant, ne quis in posterum ignorantiam allegare, aut ab huius decreti observantia se excusare quomodolibet possit: et insuper ut sive in sacra Visitatione sive extra sedulo vigilent, ne abusus hac in re iterum inolescant. Facta autem de his omnibus relatione SSrîio D. N. Leoni PP. XIII per infrascriptum S. Congregationis Praefectum, Sanctitas Sua hoc Eminentissimorum Patrum decretum ratum habuit, confirmavit atque edi mandavit: contrariis quibuscumque minime obstantibus. - Aloisius Card. Ep. Sabin., Praefectus. - L. Salvati, Secretorius. [Leonis XIII Acta, vol. XIII. p. 161-165. ~ Cf. etiam Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 1832]. 4287. S. C. C., Treviren., 22 iul. 1893. Ad normam legis nuperrime latae, in toto Germanico Imperio unum idemque tempus aut meridianum diversarum Imperii regionum in horis computandis observandum est, illudque referunt publica horologia. Inde fit, ut intra fines huius Dioecc.is computus horarum legalis spatio semihorae tempus locorum medium superet. Quaeritur: Possuntne clerici sequi tempus legale in persolvendo Officio divino, tam anti­ cipantes privatim Matutinum, quam recitantes Vesperas? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 1842]. 4288. S. C. C., Firmana, 9 sept. 1893. In relatione status ecclesiae Firmanae S. C. C. exhibita, haec cap. 9, de Postulatis, secundo loco reperiuntur: «Alterum dubium respicit necessitatem litterarum testimonialium in sacris ordinibus conferendis iis clericis, qui militare servitium complere coacti sunt, et durante militia, hac illae vagare debuerunt. Equidem scio in constitutione S. M. Pii IX, Apostolicae Sedis,1 statutum esse: « suspensionem per annum ab ordinum administratione ipso iure incurrunt ordinantes... subditum proprium qui, alibi tanto tempore moratus sit, ut canonicum impedimentum contrahere ibi potuerit, absque Ordinarii eius loci literis testimonialibus». Verum haec iuris dispositio adeo generalis, quae ceteroquin haberi potest tamquam extensio obligationis impositae ab Innocentio XII in sua constitutione: Speculatores, 2 non videtur omne dubium excludere pro re, de qua agitur, nempe pro commoratione omnino precaria, eiusdemque naturae ac commoratio vagorum, quibus in iure militares comparantur. Accedit quod Congregatio S. Universalis Inquisitionis, cui a SSmo Domino munus fuit commissum ad examen revocandi legem militaris delectus relate ad clericorum promotionem ad sacros ordines, cupiens faciliorem reddere, quantum possibile est, eorumdem clericorum promotionem, regulas dedit sub dic i6 septembris 1875, 3 quas observare debent Episcopi Italiae in his casibus; neque innuit inter has regulas necessitatem litterarum testimo­ nialium, praescribens tamen habitualem et continuam inspectionem et vigi­ lantiam super moribus clericorum militarium ope informationum ab Ordi­ nariis locorum, ubi degunt clerici, quibus Ordinariis speciali modo sunt iidem clerici a proprio Episcopo commendati. Haec autem habitualis et continua inspectio una cum particularibus informationibus Ordinariorum sicuti efficacior est ad cognoscendam vitae et agendi rationem clericorum ipsis testimonialibus litteris a Curiis ecclesiasticis expeditis, ita loco ipsarum litterarum testimonialium habenda esse videtur. « Praeterea illa iuris dispositio, quae continetur in const. Apostolicae Sedis, eiusdem naturae esse videtur ac altera, quae respicit libertatem status pro­ bandam ab iis, qui matrimonio iungi velint. lamvero pro militaribus, cum praesumatur impossibilitas afferendi documenta status libertatis ex iis omnibus locis, ubi aliquo tempore remorati sunt, indulgetur, ut status liber­ tas iuramento suppletorio demonstrari possit. A pari dicendum videtur pro clericis, qui militiae servitium compleverunt; imo fortasse ne iuramentuni qui­ dem hac in re necessario exigendum eo quod pro matrimonio contrahendo verus processus requiritur, qui pro ordinatione nullibi praescribitur. Cete­ rum grave onus iniiceretur clericis his, si a quovis Ordinario, intra cuius iurisdictionem, etiam tantum per semestre, morati sunt, litteras testimonia­ 1 Cf. N. 552. 1 Cf. N. 258. ’ Cf. N. 1045. - I I I | I I I I I I > | les exquirere ipsi deberent. X^crum in re tanti momenti EE. VV. iudicium cognoscere exopto ». Quum in expositione dubii Ordinarius argumenta adduxerit, quae neces­ sitatem litterarum testimonialium excludere videntur, hinc pauca adnotantur, quae contrariam sententiam persuadere possunt. Imprimis animadver­ sum fuit apertam esse et in suo pleno robore persistere iuris dispositionem in constitutionibus Speculatores et Apostolicae Sedis sancitam, qua nequeunt Episcopi suis subditis, qui alibi tanto tempore morati sint, ut canonicum impedimentum ibi contrahere potuerint, absque Ordinarii eius loci litteris testimonialibus sacros ordines conferre. Cumque haec lex ad omnes casus, in quibus expresse non fuerit derogatum, sese protendat, nec in themate legi­ time exauctorata inveniatur, consequens esset, illam, haud obstantibus con­ gruentiae rationibus ex adverso prolatis, et pro notabili commoratione cleri­ corum in aliquo loco militaris servitii causa, vim suam exerere debere. Hic etiam itaque locum sibi vindicaret distinctio quoad morae tempus, atque huius habita ratione perpendendum esset, num quandoque statuta in iure pro vagis intrare possent, quibus ceteroquin milites generice haud semper sunt aequiparandi. Praeterea, attenta generali et clara legis dispositione, de qua superius, tenendum esset informationes Ordinariorum in Instructione S. C. U. I. dici 16 septembris 1875 praescriptas, loco ipsarum literarum testimonialium minime habendas esse. Omisso enim quod agitur de privata et secreta informatione, quae in sensu iuris a publico documento, ceu sunt testimoniales litterae ordinandis concedendae, quam maxime differt, optime fieri posset, quod Ordinariorum vigilantia, in clericos militiae addictos exer­ cenda, ob peculiaria locorum et rerum adiuncta frustranea evadat, vel aliis de causis quod informatio ab eis danda aut minime completa sit, aut omnino deficiat. Unde et in instructione S. C. super Disciplina Regulari diei 27 novembris 1892, 1 in qua eaedem, ne dicam rigidiores, ac in Instructione S. C. U. I. traduntur regulae quoad vigilantiam et inspectionem ab Ordina­ riis locorum et Superioribus regularibus super moribus et vitae ratione alumnorum cuiusvis religiosae familiae, dum servitio militari sunt addicti, exercendam, haec leguntur sub n. 5: « Saranno per tutti (qui ad solemnem professionem ct sacros ordines admittendi sunt) necessarie le lettere testi­ moniali dcgli Ordinari dioccsani, nel cui territorio abbiano dimorato ahneno tre mesi ». Tandem haud nimium urgenda esset paritas inter milites matri­ monio iungendos et clericos ordinandos, praesertim quia pro illis status liberi probatio tantum sufficiat, dum pro his testimoniales litterae non modo quoad statum liberum, sed et quoad alia canonica impedimenta requirantur. Monacelli, Form. leg. pract., de collât., form. I. Quibus animadversis, quaesitum fuit, quid esset precibus respondendum? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Litteras testimoniales rsse necessarias, quolies promovendus moratus fuerit m aliqua Dioecesi saltem per trimestre. [Per summaria precum a. 1893. - Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XXVI, P· 428-43 î]· SN 1 Cf. N. 2O2T. m vi Curia Romana 4289. S. C. C., Congregationis Passionis, 16 dec. 1893. Eminentissimus S. C. EE. et RR. Praefectus dubia a R. P. loannc a lesu, Congregationis SS. Crucis et Passionis Domini Nostri I. C. Procura­ tore Generali eidem S. C. EE. et RR. mense septembris proxime elapsi proposita relate ad Missarum celebrationem S. I I. C. pro solutione trans­ misit: 1. An decreta super celebratione Missarum, ac prohibitione illas moderandi seu reducendi, etc. emanata a Congregatione S. R. E. Cardinalium Cone. Trid. Interpretum, et inserta ab Innocentio PP. XII in sua constitutione diei 23 dec. 'an. 1697,quae incipit: Nuper, 1 obligent, cum poenis in iisdem decretis contentis, non solum \in Italia et Jnsulis [adiacentibus, sed [etiam in aliis regionibus in casu? 2. An haberi debeat legitime celebratum Capitulum Provinciale extra Ita­ liam, cui interfuit cum voce activa et passiva quidam Superior localis, qui ob meram oblivionem, prout ipse ait, secum non detulerat attestationem ab oumibus Sacerdotibus sui Recessus subscriptam et iuratam de Missarum onerum integra satisfactione in casu? Sacrae Congregationis Consultor inter caetera haec animadvertit: Certo certius Decretum Urbani VIII, ab Innocentio XII confirmatum, ad exteras nationes extenditur, ceu declaravit ipsa Congregatio Concilii in R. ad ultimum dubium. Sed an etiam prima, quae agit de celebratione Missarum, eamque omni modo inculcat, etiam poenas adiieiens, ut négligen­ tes excitet ad hoc onus implendum, heic perscrutari debemus, quia huic puncto tota vis dubii innititur. lamvero, nemo ibit inficias Constitutionem Apostolicam ad omnes omnino nationes extendi, quando universaliter loquitur, nec ullum in eadem verbum occurrit, quod restrictionem insinuet, nosque ad arguendum inducat ad Italiam Insulasque adiacentes unice coarctari. Ut enim hos limites admit­ tamus, in ipsa constitutione desiderantur notati atque expressi: alias quonam modo arguimus Pontificis intentionem, qua unum locum prae alio voluit coarctarc, cum verba restrictiva non sint, et ab ea potestate promantur, quae nullum agnoscit limitem, et ad omnia loca extenditur? Hoc autem constat etiam ex consuetudine Apostolicae Sedis, qua, ut dubium omne removeat, loca specialia adnotare consuescit, quae obligare intendit, ut alia ab obligatione imposita, loco determinato, tacite eximat. Ipsa decreta Urbani VIII ab Innocentio XII renovata exemplum evidentissimumexhi­ bent. In iis enim praescribitur, quot religiosi Conventum vel Monasterium debeant habitare: quae praescriptio prius afficiebat tantum Italiam et Insu­ las adiacentes, quae postea ex nova declaratione, ad exteras nationes fuit extensa. Ast nova haec declaratio necessaria non erat, si in decreto prius 1 Cf. N. 260. S. C. Concilii 723 edito universalis locutio occurreret, non restrictiva. Nulla ergo restrictio, nullaque coarctatio est agnoscenda in Constitutionibus Apostolicis, nisi expressa sit: ct consequenter quaevis constitutio universaliter lata praesu­ mitur, et omnes omnino adstringit, quoties restrictio illa non legitur, sed desideratur. Porro ut legenti fit palam, nulla expressio occurrit, nullumque legitur verbum in Constitutione Innocentiana de celebratione Missarum, quae Italiam Insulasque adiacentes tantummodo afficere velit, alias vero nationes eximere. Hoc in loco valet illud adagium, legislator quod voluit expressit, quod noluit non expressit. Si voluisset, profecto verbum restricti­ vum occurreret, quod ita non est. Quid ergo? Si universaliter loquitur, omnes voluit obligare, nullum eximere. Argumento allato sequens adiicere liceat, quod alicuius roboris esse mihi videtur. Decretum Urbani VIII, Cum saepe, ct constitutio, Nuper, illud decretum renovans, novoque robore firmans, tantae gravitatis sunt, ut in hac materia Episcoporum oculis observari continuo debeant: nihil enim in illis occurrit, quod leve sit, et veluti inutile praeteriripossit. (Lucidi, de Visit. SS.LL., i, p., pag. 394). Etenim ordinantur ad removendum incommodum, quod gravissimum esse nemo negare potest, et duo decreta verbis apertissi­ mis confitentur. Neque enim duo Pontifices decreta edidissent de celebra­ tione Missarum, poenas gravissimas comminando in eos, qui huic oneri satisfacere negligunt, si de levi re ageretur. Porro incommodum, ad quod eliminandum uterque Pontifex adlaboravit, afficiebatne unam Italiam et Insulas adiacentes? ita ut exterae nationes forent et considerarentur huius de­ fectus immunes? Atqui non puto a veritate alienum asserere inconveniens, quod uterque Pontifex lamentabatur, penes omnes nationes uno aut alio modo fuisse invectum. Ideoque si quis vellet Constitutionem Innocentianam uni Italiae Insulisque adiacentibus fuisse arctatam, consequens inevitabile esset, Pontificem non prospexisse satisfactioni huius obligationis, ea sedu­ litate, diligentia, amplitudine respondentibus incommodo sat propagato. Interim satisfactio illa, Pontificis maxime cordi erat, eamque in sua consti­ tutione severe considerat. Cur enim tanto calore, tantaque vi satisfactionem inculcavisset, renovans Praedecessoris sui decreta, si malo deplorato viam reliquisset apertam, ut perseveraret, et quidem cum scandalo populi Chri­ stiani? Ne ergo frustra adlaboravisse affirmemus, ad memoriam revocans adeo strictam obligationem dubio procul sapientissimus Pontifex ad defe­ ctum efficaciter dissipandum, ubique inductum ac praevalentem, constitu­ tionem Nuper promulgare curavit, quae proinde non obligat solum Italiam ct Insulas adiacentes, verum etiam alias nationes. Defectus, quem Innocen­ tius in sua constitutione deplorat, diu perseveravit, ct decreta duorum Pontificum non fuisse execution! mandata, coniicio ex schemate consultori­ bus theologis Concilii Vaticani proposito, cuius praeambulum est: « Etsi felicis recordationis Urbanus VI11 ct Innocentius XII... plura Decreta de celebratione Missarum religiose curanda ediderint, tamen lamentari cogi­ mur, optima ab iisdem suscepta consilia,ad speratum exitum generatim haud fuisse perducta, atque idcirco pia Missarum onera... non ea, qua par est fide ac diligentia ubique adimpleri ». Et in adnotationibus legitur: « quia Curia Romana tamen quae in iisdem decretis salubriter sancita fuerunt, non ubique locorum diligenter servantur, inde necessitas conciliare edendi decretum, quod huic malo aptum, et quoad eius fieri possit, remedium afferatur ». Decreta utrius­ que Pontificis considerantur hic, ut obligatoria ubique locorum. In schemate autem nullum invenitur verbum, quod indicet citata decreta in locis parti­ cularibus obligationem inducere, ct non ubique extendi. Immo nullum le­ gitur verbum de extensione concedenda utrique constitutioni, ideo quia utraque ubique promulgata censetur, et universaliter obligans. Quod si necessarium et opportunum visum est promovere conciliare decretum, id non est adseribendum legi iam latae, sed ubique locorum non promulgatae et minime obliganti, sed ut eiusdem legis vis obligationem inducens, modo splendidiore elucesceret, nec ullus amplius esset tergiversandi locus, et legem obligantem eludendi tergiversationibus consuetis. Haec generatim probant Constitutionem Innocentianam ubique locorum fuisse extensam. Propius nunc accedens ad propositum dubium, conside­ randa est relate ad Congregationem, quae huic dubio occasionem praebuit. Bullam Innocentianam a Congregatione piissima ubique locorum observari non dubito, prout observatur in omnibus Provinciis etiam extra Italiam ab aliis Ordinibus religiosis. Uniformitas enim Ordini religioso maxime convenit: quam uniformitatem ab ea, quae observantissima est, et legum S. Sedis fidelissima custos, esse neglectam, asserere non possum. Si ab aliis Ordinibus religiosis Bulla Innocentiana diligenter exeeutioni mandatur, ab hoc laudabili more nefas est Congregationem observantissimam iudicarc alienam. Idque insuper non animo effingo, sed ex facto desumo, scilicet ex dubio a Rmo Procuratore Generali proposito, quod insinuat consuetudinem inibi introductam, et Bullam Innocentianam fideliter observatam, quod promulgationi etiam non factae aequivalet. At dicet aliquis, haec praxis vim ne legis habebit? Seu melius ipsamet constitutio considerabitur ut promulgata? Dubio procul. Neque id mirum esse debet, aut redolet aliquid novi, quoties, consuetudo inducta, est iuxta legem, seu legi conformis. Tunc enim consuetudo applicat legem, et quisque facili negotio concedit, vim legis habere, ac si in loco, ubi observatur, lex fuisset extensa. Norunt omnes caput Tametsi1 obligationem inducere, ubi promulgatum est tempore statuto a Tridentino Concilio; verumtamen si aliquo in loco ex consuetudine observatur, habebitur ut promulgatum, ceu frequentissime Congregatio Concilii determinavit atque sancivit. Quid ergo prohibet, quominus dispositio illa in casu proposito verificetur, eo magis, quia Concilium tot adiuncta optavit ut caput Tametsi obligationem induceret, quae pro aliis legibus non sunt necessaria? Unde aut Constitutio Innocen­ tiana inter leges est recensita, quae Congregationem piissimam moderantur, aut saltem fuit semper practice observata. Quibus perpensis: Die, etc. Sacra, etc. respondit ad i. Affirmative. Ad 2. Pro gratia sanationis ad cautelam. [Thesaurus Resolutionum, tom. 152, p. 741-750]. 1 Cone. Trid., Sess. XXIV, dr ref, mutrim., c. i. .S’. C. Concilii "25 4290. S. C. C., Nicoteren. et Tropien., 16 dec. 1893· Labente mense septcmbri currentis anni, Episcopus Nicoterensis et Tropiensis insequens dubium pro solutione obtinenda S. C. C. humiliter subiiciebat: An Episcopus, dum extra suam dioecesim degit, tempore a sacris canonibus concesso, sive in domo propriae familiae, sive in extranea domo, vel in publico contubernio, gaudeat quoad Missam iisdem iuribus, quibus in Oratorio sui Episcopii ita ut quilibet sacerdos celebrare queat, et christifideles praecepto de audiendo sacro diebus festis satisfaciant? Recolendum in primis videtur indultum fuisse Episcopis ex cap. 12, de privilegiis, in VI, «ut altare possint habere viaticum et in eo celebrare ac facere celebrare, ubicumque absque interdicti transgressione illis permit­ titur celebrare vel audire divina ». Huic autem privilegio neque per disposita a S. Synodo Tridentina, Sess. 22, decr. de observ. et evit. in celebr. Miss., neque per decretum a Paulo V anno 1615 latum 1 derogatum esse, monet cl. Monacelli,Foz77z. leg.pract., parte 2, pag. 38, edit. Rom. 1844, qui praeter ea haec addit: « Imo habet Oratorium illud privilegium oratorii publici: nam interessentes, etiamsi extranei sint, quando Episcopi inibi celebrant, tam in dioecesi, quam extra, satisfaciunt praecepto ecclesiae dc audienda missa diebus festis, ut respondit Sac. Cong. Cone., 22 sept. 1640, in Nullius, lib. 16 Decr., pag. 435,2 et praecedenter 17 augusti 1630, Provinciae Lombardiae, lib. 14 Decr., pag. 818; in Matheranen., 6 augusti 1616, lib. jy Decr., pag. 147; etiamsi sit Episcopus titularis, ead. Congregat, in Valentina, 1616, quia, ut inquit divus Hieronymus scribens Evagrio, «ubicumque fuerit Episcopus sive Romae, sive Eugubii, sive Constantinopoli, sive Rhegii, sive Alexandriae, sive Tanis eiusdem meriti, eiusdem est sacerdotii »; verum est tamen, quod hoc privilegio uti non possunt extra domum propriae habitationis, ut ad tollendos abusus declaravit ead. Sac. Congregatio 15 de­ cembris 1703, quod decretum typis impressum et publicatum SS. D. N. Clemens XI approbavit. 3 Tandem commemoranda etiam videntur, quae leguntur apud Gardcllini, Decret. Aut. C. SS. RR., v. 3, pag. 108 et seq.,edit. tertiae, quae licet circa Episcopos mere titulares versentur, nihilominus ct Episcopis extra dioecesim degentibus aliquomodo possunt aptari.1 Quibus enucleatis, quaesitum fuit, quid esset dubio proposito respondendum? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Detur decretum S. Rituum Congregationis diei 22 augusti 1818. [Per summaria precum a. 1893. - Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XXVI, ρ· 391-394]· 1 Cf. N. 2396. ‘ Cf. N. 2621. * Cf. N. 264. 4 S. R. C., 22 aug. 1818.— Dccr. Authcnt., n. 2585. Curia Romana 726 4291. S. C. C., Varsavien., 16 iun. 1894. Archiepiscopus Varsavicnsis sub die 18 novembres 1893 nonnulla dubia quoad processum, in causis matrimonialibus servandum, huic S. C. obtulit. Cum primis memorat decretum Congregationis S. Officii,sub dic 5 iunii 18891 statuens, quod dum agitur de impedimento disparitatis cultus et evidenter constat, unam partem non esse baptizatam; ligaminis et certo constat, pri­ mum coniugem esse legitimum et adhuc vivere; consanguinitatis aut affinitatis ex copula licita et cognationis spiritualis; denique clandestinitatis in locis, ubi decretum Tridentinum Tametsi 2 publicatum est, vel uti tale diu obser­ vatur, dummodo ex certo et authentico documento, vel in huius defectu ex certis argumentis evidenter constet de existentia huiusmodi impedimen­ torum, Ecclesiae auctoritate non dispensatorum, hisce in casibus, prae­ termissis solemnitatibus in Constitutione Apostolica Dei miseratione,1 requisitis, matrimonium poterit ab Ordinariis declarari nullum, cum interventu tamen defensoris vinculi matrimonialis, quin opus sit secunda sententiâ ». Quapropter Archiepiscopus petit: Situe supracitatum decretum générait pro universa Ecclesia eatenus, ut in praxi iudiciali liceat praetermittere quaedam praescripta Constitutionis Benedictinae causamque una sententia clauderet Quum ex subiecta materia aperte constaret dubii solutionem ad C. S. Officii competere, ab hac per litteras diei 17 ianuarii currentis anni responsio exquisita fuit: quam illius S. Congregationis Assessor dignatus est reddere, die 19 februarii 1894. A. R- Vestra exquiritur solutio dubii insequentis una cum aliis quoad processus in causis matrimonialibus ab Archiepiscopo Varsaviensi propositis: ■< An decretum S. O. 5 iunii 1889 generale pro universa ecclesia eatenus sit, ut in praxi iudiciali liceat praetermittere quaedam prae­ scripta Const. Benedictinae, causamque una sententiâ claudere? » In Congregatione fer. IV, 16 febr.,Emi Inquisitores generales, cum appro­ batione SSmi Patris, decreverunt: Affirmative. Secundam quaestionem Archiepiscopus proposuit hoc dubio: Situe in causis nullitatis matrimonii ex quocumque titulo, coram ludice spirituali agitatis, necesse exigere, ut testes septimae manus producantur, an vero id in solis causis ex capite impotentiae devolutis observandum, in ceteris autem omnibus praeter­ mitti posse? Ut secundae quaestioni satisfieri posset, nempe « an testimonium septi­ mae manus in solis causis quoad impotentiam coeundi actis requiratur . in primis « Affirmative » respondendum videretur. Nam testimonium septimae manus est testimonium credulitatis, non scientiae. lurarc enim debent hi testes sibi verisimile esse coniuges verum » Cf. N. rn8. 2 Sess. XXIV» de ref. malrim,9 c. i. 3 Cf. N 318. « S. C. Concilii 727 dicere, sicut patet ex instruet. S. C. C. die 22 aug. 1840 edita,1 in qua praescribitur cos interrogandos esse, utrum perspectam habeant religionem H honestatem illius coniugis (a quo inducti sunt) ut propterea sibi verisimile sit ac credant eum vera dixisse. Et hinc est huiusmodi testes seligendos esse inter propinquos, his vero deficientibus, inter vicinos bonae famae, nimirum ut melius valeant coniuges cognoscere et de eorum veracitatc testimonium ferre. Porro si haec est natura huius testimonii, ut non circa factum, sed circa coniugum voracitatem tantum versari debeat, pronum erit unicuique inferre, tunc solummodo hoc testimonium requiri, quum factum ipsum non positivis argumentis, sed depositione, praesertim coniugum, est statuendum. Id autem accidit dumtaxat in causis circa impotentiam actis, in quibus propterea solis huiusmodi testimonium videtur requiri. At ex adverso testimonium septimae manus videtur semper requiri in omnibus causis matrimonialibus, in quibus de nullitate agitur aut de dispen­ satione super matrimonio rato et non consummato. Praecipuum argumentum est ipsa Instructio S. C. C. edita dic 22 augu­ sti 1840, quae statuit normam servandam in conficiendis processibus pro causis matrimonialibus. Porro in ea ante omnia dantur generalia praecepta, quae in omnibus causis servanda sunt, inter quae hoc decernitur: « Deinde procedendum erit ad examen septimae manus, hoc est septem propinquorum ex utroque latere ad formam text, in cap. Litterae vestrae, de frig, et mal. Ut id facilius exequi ludex valeat, Defensor matrimonii citabit partem actri­ cem, ut indicet septem sibi sanguine vel affinitate coniunctos, si fieri possit, sin minus septem vicinos bonae famae. Singuli, audita prius lectura examinis seu confessionis comugis cos inducentis, erunt interrogandi, utrum perspe­ ctam habeant religionem et honestatem illius coniugis, ut propterea sibi verisimile sit ac credant, eum vera dixisse. Similiter instante Defensore Matrimonii, citandus erit alter coniux, etc. ». His aliisque in universum sta­ bilitis, gradum facit instructio ad particularem casum impotentiae dicens: Si querela super impotentia versetur, interrogandi erunt Periti physici, quos coniuges consuluerunt; etc. ». Ex quibus evidenter apparet non ad causas ex impotentia restringi praeceptum exquirendi testimonium septimae manus, sed ad omnes omnino extendi, iis exceptis, in quibus certissima docu­ menta, praesertim si scripta et authentica fuerint, evidentiam nullitatis ali­ cuius matrimonii demonstrant; idque ne lex videatur inutilia praecipere iuxta effatum « in notoriis nulla probatio ». At in aliis casibus, quum lex non distinguat, nec nos distinguere debemus eo vel magis quod saepe, etiamsi non agatur de impotentia, valde iuvarc iudicem poterit testimonium iureiurando firmatum de coniugum voracitate. Praeterea id ab ipsa S. Congrega­ tionis praxi videtur firmari. Rem vero evidentiam attingere arbitror, si a sua origine repetatur dispo­ sitio exigendi septimae manus testimonium. Advertatur huiusmodi testimo­ nium vel septimae manus, vel septimae aut quintae manus, ut in cap. 8, de purg.can., vel quartae decimae manus, ut in cap. 10, h. t. passim adinveniri 1 Cf. N. 4069 728 Curia Romana in collectione decretalium Grcgorii Noni. Ratio est,quia ius canonicumpurgationi vulgari, de qua inscribitur titulus 25, lib. V, sub qua appellabantur usus duelli iudicialis, vel probationes aquae tepentis aut frigidae aut fern candentis, quibus mediis sacrilegis et superstitiosis Curiae civiles conabantur agitare iudicia criminalia, huiusmodi.vulgari purgationi ius canonicum oppo· suit purgationem seu defensiones canonicas. Haec consistit in productione testium, qui affirment plenam fidem assertioni alicuius adhibendam esse suoque iuramento illius dicta et honestatem solemniter confirment; quocirca isti testes dicti fuerunt coniuratores, compurgatores, sacranientales. Exinde sequitur huiusmodi esse testes de credulitate, qui inducuntur in causis criminalibus vel aliis, in quibus agitur de bono publico, quando in eisdem vel deficiunt evidentes probationes vel haberi non possunt ob corum naturam, prouti evenire solet in matrimonialibus causis, quae attingunt facta aliquando coniugibus tantummodo perspecta. Quocirca per tales conitiratores necessarium fuit quammaxime fidem coniugum roborare et in tuto ponere non solum in causis impotentiae coeundi, sed etiam in aliis. Denique Archiepiscopus tertiam complexam quaestionem sub hisce quatuor dubiis proponit: 1. Liceatne sine speciali pro unaquaque vice permissione S. Congregatione recipere instantiam et instituere processum in ordine ad efflagitandam dispensationem Sanctissimi? Et quatenus negative: 2. Liceatne, absoluta instructione causae ex titulo impotentiae physicae, quum inspectio corporum demonstravit virginitatem uxoris, non tamen evicit impotentiam mariti, transmittere acta causae ad S. C. pro impetranda Sanctis­ simi dispensatione? 3. Si uxor virginem se esse contendens, virginitatemque suam per inspectio­ nem evincere sustinens, maritum impotentiae insimulat, — is vero contumax est, vel, comparendo, negat, sed inspectioni succumbere renuit —liceatne unilateraliter, id est ad solam uxoris instantiam processum ulterius tractare ac dein­ ceps acta ad S. C. transmittere, petendae a Sanctissimo dispensationis causa; an vero processus sit inhibendus veniaque S. C. in ulteriorem eius instructionem impetranda? 4. Num in supra relatis casibus (j ., 2. et 5.) necessario annectendae sint non modo coniecturae Defensoris, sed etiam opiniones Theologi et Canonistae? In primis inquirendum, an processus in causis matrimonialibus super dispensatione a matr. rato et non consummato instrui possint ab Ordinariis absque delegatione Romani Pontificis. In propositam quaestionem Bouix haec habet {De iudiciis, II, c. 3): « Causa dispensationis matrimonii rati et non consummati semper implicite continet et involvit causam nullitatis matrimonii: nam in causa dictae dispensationis Sacrae Congregationis sol­ vendum incumbit hoc dubium: An expediat nunc concedi matrimonii (quod praetenditur non consummatum) dispensationem. Hoc autem datum dubium affirmative solvi nequit, nisi prius soluto altero dubio. Utrum verum sit non intervenisse matrimonii consummationem. Prout autem hoc ultimum dubium affirmative vel negative solvitur, pronuntiatur validum vel irritum fore post obtentam dispensationem tum novum matrimonium, quod contraheretur, I I I I I I I I I ! I I I I 1 I I | | 5. C. Concilii 729 tum prius matrimonium pro quo solvendo obtenta fuisset dispensatio. Ergo causam dispensationis matrimonii rati non consummati dirimere est simul et indivulse dirimere causam nullitatis vel validitatis alicuius matrimonii ·>. Quae si vera sint, profecto sequitur, Episcopum quemcumque in sua dioe­ cesi, quum ipse ex Trid. C. de validitate seu invaliditate matrimoniorum iudexsit in prima instantia, posse huiusmodi processum dc inconsummatione matrimonii ad effectum dispensationis obtinendae ipsum perficere. Praeterea Bencd. XIV in sua celeberrima const. Dei miseratione, expresse statuit, in his causis pro dispensatione matrimonii rati et non consummati actis, supplicem libellum Rom. Pontifici exhibendum esse, in quo plena et accurata totius facti species contineatur, causaeque omnes in eo expriman­ tur, quae ad obtinendam petitam dispensationem conducere posse a suppli­ cante censentur, ut Romanus Pontifex eo lecto et mature considerato, secum deliberare possit, an petitionem reiiciat vel eius examen alicui ex Rom. Con­ gregationibus committat. Porro quemnam valorem habebunt affirmationes in huiusmodi supplici libello contentae, quibus Rom. Pontifex fidere possit, ut causam alicui Congregationi committat, nisi authentice recognitae fuerint ab Episcopo? Quomodo autem id faciet Episcopus nisi processu instituto? His autem ita se habentibus multo magis, quoad 2. et 3. dubium, videtur fieri posse, ut Episcopus, absoluta instructione causae ex titulo impotentiae physicae, quum inspectio corporum demonstraverit virginitatem uxoris, non tamen evicerit impotentiam mariti, transmittere possit acta causae ad S. Con­ gregationem pro impetranda SSmi dispensatione. Itemque, ut si quando uxor contendat per inspectionem probare suam virginitatem, maritum de impotentia insimulans, isque vel nolit comparere vel comparons neget impo­ tentiam suam, simulque nolit inspectionem subire, Episcopus possit ad solam uxoris instantiam processum ulterius tractare, ac deinceps acta trans­ mittere ad S. Congregationem pro dispensatione obtinenda. Hactenus de prioribus tribus dubiis; quartum vero dubium nullum negotium facessit, nam quando processus transmittendus est, requiruntur etiam Defensoris matrimonii cx officio animadversiones, quibus deficienti­ bus processus in causis matrimonialibus integer non est: at nullibi in iure praescribitur dispositio uniendi actis processualibus etiam votum Canonistae et Theologi; quocirca eadem servanda non est. At ex adverso primae et principaliori quaestioni prioris dubii, nempe an Episcopos absque Summi Pontificis delegatione possit instruere processus in causis matrimonialibus dispensationis, negative respondendum videtur. Nam admitti debet uti fundamentale principium, ius conficiendi processum in indice oriri ex obiecto, quod per sententiam iudicari debet, adeo ut pro­ cessus se habet uti medium necessarium ad finem. Quapropter si index in illa materia nullam habeat competentiam indicandi per sententiam defini­ tivam, processum instruere non valet. Unde non habet imperium ad citan­ das partes eisque alios actus processuales imponendi subpoena contumaciae, quae non admittitur nisi per inobedientiam iudici competenti; cum incompe­ tent!, iuxta effatum, impune non pareatur. Revera si Episcopus excipiens instantiam Bertae pro ineundo processu ad dispensationem super matrimonio 73° Curia Romana rato et non consummato impetrandam, eius virum citaret ad suum tribunal, nonne hic respondere posset, se nolle comparera, quia Episcopus hanc di­ spensationem impertire non potest ct hinc de ea causa incompetens reco­ gnoscitur? Sententia enim est pars finalis et substantialis processus, ad quam necessario ordinari debet tela iudiciaria. Hisce praemissis patet, quomodo intelligenda sit § 14 Benedictinae Con­ stitutionis et praesertim haec verba: « ... supplex libellus Nobis vel Romano Pontifici pro tempore exhibeatur (scilicet ab Ordinariis), in quo plena et accu­ rata totius facti species contineatur, causaeque omnes in ea exprimantur, quae ad obtinendam petitam dispensationem conducere posse a supplicante censentur, ut Romanus Pontifex eo lecto et mature considerato etc. ». Exinde patet,Ponti­ ficem loqui de factorum relatione extraiudiciali a supplicante exarata absque concursu strepitus iudicialis. Ita vero decrevit Pontifex, quia omnino gratio­ sae erant huiusmodi causae et rariores, non vero frequentes, uti nunc, ncc implicatae necessario in contentionem iudicialem, prouti hodie evenit, quando causae ex impotentiae capite, vel ex alio quocumque impedimento, si fieri potest, dissolvuntur per dispensationem a matrimonio rato et non consummato. Exinde sequitur responsio ad 2. et 3. dubium. Materies enim seu obiectum iudicii est actio. Proinde quando a parte actrice promovetur actio nullitatis ex capite impotentiae, iudex Ordinarius, plane competens, emittit decretum citationis, et contra contumacem mediis coercitivis procedere potest; at, si hoc non expediat, vel si hisce non obstantibus contumacia non perfringitur, tunc ad instantiam partis diligentioris procedit ad comparan­ das eas probationes suapte natura efficaces in iudicio de nullitate ex capite impotentiae. Quod si vir, impotentiae insimulatus, ipse sit in omnibus con­ tumax aut solummodo corporis explorationi nullimode subesse patiatur, hoc casu sane Episcopus de impotentia sententiam ferre non posset, sed processum iam inceptum deberet sententiâ definire, decernendo non con­ starc de nullitate ex viri impotentia ob huius contumaciam, quamvis gra­ vissima militent indicia in partem affirmativam ob exploratam mulieris origi­ nalem integritatem. Deinde si mulier sibi consulere velit, postulando a S. Pontifice dispen­ sationem a matrimonio rato et non consummato, plane utitur iure suo; et Episcopus acta processus denegare non potest, quaeque, ceteris paribus, nulla indigent sanatione. Nam scitissimi iuris est, debere distingui acta causae ab actis iudicii. Acta iudicii dicuntur illa, quae respiciunt ord inationem iudicii: ut sunt citatio, litis contestatio, termini perentorii aut utiles et alii eiusdem generis; acta causae vocantur illa, quae concernunt indagationem veritatis ad litem decidendam: prouti sunt testium depositiones, instrumenta, confessiones et in universum aliae probationes in acta redactae. .Atqui perempta instantia, seu finito iudicio, acta iudicii non habent effectum in alia instantia; at causae acta seu probationes fidem faciunt etiam in alio iudi­ cio inter easdem personas; uti cum communi inferunt Reiffenst., lib. II, Decret., tir. I, n. 187; Pirhing., h. t., n. 96, ex cap. ir, de testibus, et 2, de except Quapropter acta causae in iudicio ex capite impotentiae plenum 5. C. Concilii 751 habent vigorem, si aliunde legitime sint confecta, etiam in alia instantia coram S. Pontifice ad impetrandam dispensationem. Exinde confirmatur responsio iam facta quarto dubio, nempe requiri Defensoris matrimonii ex officio animadversiones, quando processus in Curia conficitur sive ex Episcopi potestate ordinaria sive ex delegata S. Pontificis, quia a canonibus haec opera Defensoris matrimonii ex officio requiritur, at nullibi exquiritur inter acta processualia Theologi ct Canonistac votum. .At Archiepiscopus occurrens casui responsionis negativae, has obtulit preces: Denique, si decisio S. C. C. ad tria priora dubia futura sit negativa, rogo enixe Eminentiam Vestram, exponi Sanctissimo Domino meas humillimas preces, ut in eiusmodi casibus, identidem recurrentibus, mihi, meisque in Provin­ cia Varsaviensi Suffraganeis, ob periculum incontinentiae, partibus ex mora quippe in locis a Roma multum dissitis imminens, concedatur licentia causam sine peculiari pro quolibet casu impetratione veniae instruendi, praemisso processu informative de causis dispensationis, ac deinde tabulas ad S. Congregationem transmittendi, ut, si Eminentissimis Patribus visum fuerit, Sanctissimo de con­ cedendae dispensationis beneficio supplicetur. Sapientiae Vestrae et prudentiae erit EE. PP. indicare, an et quomodo his precibus annuendum sit. Interim mihi liceat advertere, nihil ex iure videri obstare, quo minus Episcopi petitio benigne excipiatur; pro praxi vero admodum accommoda videtur haec ratio agendi illi iudiciorum solli­ citae expeditioni, quae Vobis in votis usque fuit. Hisce animadversis proposita fuerunt diluenda dubia: 1. Sitne in causis nullitatis matrimonii ex quocumque titulo coram Indice Spirituali agitatis necesse exigere, ut testes septimae manus producantur, an vero id in solis causis ex capite impotentiae devolutis observandum, in ceteris autem omnibus praetermitti posse? 2. Liceatne sine speciali pro unaquaque vice permissione S. Congregationis recipere instantiam et instituere processum in ordine ad efflagitandam dispensa­ tionem Sanctissimi? Et quatenus negative: 3. Liceatne, absoluta instructione causae ex titulo impotentiae physicae, quum inspectio corporum demonstravit virginitatem uxoris, non tamen evicit impotentiam mariti, transmittere acta causae ad S. C. pro impetranda Sanctis­ simi dispensatione? 4. Si uxor virginem se esse contendens, virginitatemque suam per inspectio­ nem evincere sustinens, maritum impotentiae insimulat, is vero contumax est, vel,comparendo, negat, sed inspectioni succumbere renuit, liceatne unilaterali1er, id est ad solam uxoris instantiam processum ulterius tractare ac deinceps acta S. C. transmittere petendae a Sanctissimo dispensationis causâ; an vero processus sit inhibendus veniaque S. C. in ulteriorem eius instructionem impe­ tranda? 5. Num in supra relatis casibus ( 12. et 3.) necessario annectendae sint non modo coniecturae Defensoris, sed etiam opiniones Theologi et Canonistae? Die, etc. Sacra, etc. respondit: ad 1. Negative ad primam partem; et testi­ monium septimae manus, stricto sensu sumptum, exigi ad corroborandam confes- i 732 Curia Romana sionem coniugum quoad inconsummationem matrimonii. Ad 2. Negative. Ad J. et 4. Affirmative. Ad 5. Negative. [Thesaurus Resolutionum, tom. 153, p. 778-789]. 4292. S. C. C., Nanceyen., 1 sept. 1894. Parochiam vulgo Noviant-aux-Prés, Nanceyensis Dioecesis, anno 1888 obtinuit Sacerdos Franciscus Hémonet, praesentis controversiae actor. Nam ab Episcopo per decretum diei 24 februarii 1893 ab hac parochia remotus et ad aliam vulgo Raon-les-Leau translatus, ad S. C. C. recursum habuit contra Episcopale decretum, intimatum per Vicarium generalem. Cum parochus Episcopo responderit per literas plures causas nectendo, quibus renuebat exequi impositam translationem, per decretum diei 4 mar­ tii 1894 suspensus fuit a divinis quoad Ecclesiam de Noviant-aux-Pru. Interposito a Parocho recursu ad S. C. C. ita Episcopo rescriptum fuit sub die 23 iunii 1893: «Relatis in S. C. Concilii literis Amplitudinis Tuae diei 16 iunii curr. circa recursum Francisci Hémonet, Emi Patres rescriben­ dum censuerunt: Ad instantiam praefati sacerdotis Hémonet — Lectum — et Orator Episcopo suo humiliter se subiiciat eiusque pareat mandatis, ct in posterum non audeat similibus de causis S. Sedem adire, idque notificari mandarunt, prout per praesentes exequimur, eidem Amplitudini Tuae,cui fausta omnia ominamur ». Episcopus S. C. C. decretum intimavit parocho per literas diei 25 iu­ lii 1893, eidem praefigens terminum octo dierum ad praeceptum congrue adimplendum. Quo termino inutiliter praeterlapso, Ordinarius eumdem Sacerdotem suspendit a divinis, seu a celebratione missae et a quolibet actu ministerii ecclesiastici. Quia sacerdos Hémonet iterum ad S. C. C. contra hoc decretum recur­ sum habuit, sub die 12 augusti, ita Ordinario rescriptum fuit: « Dum ad A. T. mitto novum supplicem libellum sac. Hcmonct, ut super eo mentem aperias, simul notum tibi facio, praeceptum huic sacerdoti factum rescriptum dici 23 iunii p. p. se scilicet subiiciendi Episcopo eiusque parendi mandatis, praecise respicere dimissionem paroeciae ct discessum eiusdem e loco Novian-aux-Prês, de quo quaestio tunc agebatur: susceptio­ nem vero novae huius vel alterius paroeciae, rem esse a praecedenti distin­ ctam, ad quam S. C. taxative non respexit in suo rescripto. Quapropter hac de re A. T. procedere quidem poterit ordinaria tua potestate, minime vero S. Sedis nomine ct auctoritate ». Interim sacerdos Hémonet Romam se contulit a divinis suspensus c.\ praecepto sui Ordinarii; ubi agitabatur causa sub duplici dubio;primo nimi­ rum, an causa adfuerit sufficiens obligandi parochum, ab una Ecclesia remo­ tum. ad aliam suscipiendam, et secundo an consequenter sustineatur senten­ tia suspensionis. Nam S. C. C. in litera diei 12 augusti supra relata aperte explicat quaestionis terminos. Nihilominus, quia rationes translationis inni­ tuntur remotionis rationibus, hae et illae perpenduntur. S. C. Concilii 733 Episcopus cum primis refert nonnulla facta, quibus comprobet sacer­ dotis Hémonet ingenium esse pronum in rebellionem. Narrat enim occa­ sione sepulturae cuiusdam Marchai ob nonnullas difficultates, exinde enatas, se exquisivisse ab Hémonet, qua loci parocho, relationem factorum, ut de iisdem posset inquirenti politicae auctoritati respondere; sed hoc obtinere non potuisse a rebelli sacerdote, quamvis plures et instantius interrogato. At Episcopus praecipue parocho Hémonet exprobrat factum, cuius ipse fuit auctor, ut parochiae Fabriceria denegaret quemdam succursum pro presby­ teris senibus aut infirmis, dari solitum in omnibus parochiis, iuxta morem confirmatum a lege civili. Reclamationibus Ordinarii ob talem iniustam denegationem, Fabriceriae thesaurarius respondit per literas admodum inso­ lentes, quas Episcopus pro certo habet, parocho Hémonet tribuendas esse. Quocirca Curia episcopalis Fabriceriam citavit apud ludicem pacis; at tali intimationi cessit, certa quod condemnaretur, et solvit debitam praestatio­ nem solum currentis anni, non annorum superiorum ob praescriptionem oppositam iuxta leges civiles. Tunc vocatus sacerdos Hémonet a Curia Dioecesana, ut responderet de interposita resistentia, non potuit citare, nisi unam litteram Vicariis Generalis, qui per unum tantum annum praeterito tem­ pore Fabriceriam dispensaverat a praedicta solutione. Denique notat Epi­ scopus, hoc rebellionis exemplum statim, malo fato, imitatores adinvenisse et contentiones factiosas in paroecia excitasse, unde quam citius censuit compescendam audaciam Hémonet per decretum remotionis a paroecia Xoviant-aux-Prés, et translationis ad aliam vulgo Raon-les-Leau. Instat quod, eo magis necessariam hanc animadversionem recognoverit, quo inso­ lentius iste parochus se gesserat saepius in suos superiores, praesertim vero in Vicarium generalem relate ad quoddam matrimonium celebrandum in paroecia loci Menil-la-Tour; quod in negotium, quamvis illi omnino impertinens, voluit se ingerere sacerdos 1 lémonet, nec erubuit falsi crimen publice appingere Vicario generali. Sedulo advertit Episcopus quod nihilominus semper peramanter admo­ nitionibus et paternis correctionibus prosecutus est hunc sacerdotem, quem punire potuit, sed non inducere, ut sui criminis poeniteret. Nam superiorum animadversiones retorquebat in publicas querelas, in ephemeridibus vul­ gatas aut vulgandas, prouti hoc spiritu ductus publicavit librum inscriptum Nancy-Juif, quo sub praetextu fraudes detegendi Judaeorum, conviciis et probris omnes insequitur ipsos praesules ecclesiasticos, veluti cardinalem Foulon. Has allegationes Episcopus ita concludit: « L’étendue de ce mémoire démontre une fois de plus ma déférence et mon respect à l’égard des Congrégations romaines. Il démontre aussi que j’ai employé, à l’égard de Mr. Hémonet, comme je le fais toujours à l’égard de tous les prêtres, tous les moyens de douceur et que je pousse la patience et l’indulgence aux der­ nières limites ». Rationes vero, ob quas transtulerit ita explicat: « Si j’ai insisté pour que Mr. Hémonet acceptât une autre cure, c’est i) parce qu’il y avait là un moyen de lui faire quitter Noviant-aux-Prés; 2) un moyen de le tirer de l'oisiveté qui ne peut que lui être funeste; 3) de lui donner la possibilité 734 Curia Romana de sc réhabiliter. Certainement, je ne l’aurais pas laissé longtemps dans la paroisse de Raon-les-Lcau s’il s’y était rendu avec docilité, et je lui aurais donné une paroisse meilleure dès qu’il aurait démontré sa bonne volonté. Je reconnais qu’un prêtre qui s’obstine dans la révolte ct qui s’efforce dc faire le mal d’une paroisse, à laquelle il a dû renoncer, ne peut-être un bon curé. Il est certain, évident (et ceci est dc la plus haute importance) que les motifs pour lesquels Hémonet a été frappé dc suspense sont: a) sa résistance ouverte, scandaleuse, aux décisions de la S. Congrégation au sujet de sa révocation dc curé de Noviant, et au sujet dc son départ dc Noviant; i) sa resistance à l’ordre dc son Evêque de se rendre à la paroisse de Raon-lesLcau; c) ses efforts pour soulever les habitants de Noviant et les curés voisins ct pour les exciter à la révolte; d) les injures proférées contre la S. Congrégation, et son Evêque ct le Pape lui-même. Demum praetereunda non est responsio iam facta ab Episcopo rationibus ab Hémonet oppositis. Nam translationi cum opposuerit in primis causam adversae valetudinis, sedulo Episcopus reponit, se statim a suo proposito recessarum si medici ad hoc adhibendi, sibi testentur huius Sacerdotis va­ letudinem exinde detrimentum esse passuram. Quoad vero aliam difficulta­ tem nimirum bonae famae ct aestimationis praeiudicium, observat, hoc argumentum nimis probare, quippe omnem poenam valeret impedire. Aliunde protestatur, sc quam citius Sacerdoti Hémonet meliorem colla­ torum paroeciam, quotiescumque suam rectam voluntatem ostenderit et per poenam scandalum reparaverit. At ex adverso Sacerdotis Hémonct patronus, postquam animadverterit, thesim de parochorum vulgo succursalistes amovibilitate haud esse pacificam in Gallia, advertit quod dato etiam, sed non concesso hoc articulo, nihilo secius parochum quamtumvis amovibilem numquam removeri posse, nisi gravi urgente causa. Quapropter, ait, etiam si desservantes mercenariorum confundi velint nomine, cum possideant Ecclesiam proprio nomine, nonnisi ad iuris tramitem datum est eos removere, quia mercenarios quoque tum permissum est removere, si probata existât rationabilis causa ac gravis. Quocirca sacri Canones restringere videntur remotionis causas ad deli­ ctum illius qui removetur, cuius natura saltem ea sit oportet, ut Parochus removendus iam nequeat cum fructu curam animarum inibi exercere. Atqui in themate delictum illius, qui removetur, non solum deest, sed desunt etiam conditiones illae omnes, quae voluntariam dimissionem bene­ ficii légitimant, duobus notissimis versiculis adnumeratae: Debilis, ignarus, male conscius, irregularis Quem mala plebs odit, dans scandalum cedere possunt. Plane consequitur ex defectu legitimae causae remotionem Sacerdotis Hémonet e Paroecia Noviant iniustam esse atque aversari bonum spirituale fidelium sibi concreditorum. lamvcro contra translatum Parochum nil obiicitur circa ea, quae respi­ ciunt curam animarum. Opponit Episcopus Nanceycnsis, quod Parochus S. C. Concilii 735 minus obsequens fuerit auctoritati episcopali; quod contra Vicarium genera­ lem verba contumeliosa protulerit; quod defendendo fabriceriam Ecclesiae Noviant, administration! dioecesanae damnum pecuniarum intulerit. Sed nil assignavit, quod directe curam animarum attingeret. Nil de debilitate vel ignavia, cum cognitum sit Parochum pollere scientia sufficienti, nil de pravis moribus, nil de odio plebis, dicitur. Contrariis documentis com­ probatur Parochum Sacerdotem ob animi amabilitatem, suamque agendi rationem, dilectionem sibi conciliasse plebis Noviant, viciniorumquc Pa­ rochorum. Et omnia ab ipso Episcopo in propatulo ponuntur, cum, ad S. Congregationem Concilii scribens, protestatus fuerit Sacerdotem Hémonet ex loco Noviant minime transtulisse, si submissionis declarationem interposuisset. Igitur, arguit patronus, si Sacerdos submissionis declarationem interpo­ suisset, translatio locum non habuisset, quod importat omnia contra eum ab Episcopo impicta non respicere curam animarum Noviant, personalita­ tem non excedere, quae etsi vera fuissent, despicienda forent, cum alia iuris remedia praesto fuerint Episcopo ad saniorem sententiam Sacerdotem revo­ candum. Posthac orator volens probare non sufficientes rationes ab Episcopo oppositas, recolit Ipsum accusare sacerdotem Hémonet uti minus reveren­ tem erga episcopalem auctoritatem acceptando inurbano modo subsidiariam Curam Minorville, contumeliosa verba proferendo contra Vicarium genera­ lem, fabriceriam Noviant excitando, ne contributum solveret administration! dioecesanae. lamvero, notat, cx eo irreverentiam obiicere Episcopum, quia cum paroe­ cia limitropha nomine Minorville vacasset, Parochus noluit illico eiusdem subsidiariam curam suscipere, ad hoc a superiore vocatus. Sed sacerdos Hémonet, occasione subsidiariae susceptae curae Minorville si aliquas obser­ vationes fecit, ex eo provenit quod officium subsidiarium protrahebatur ad menses cum detrimento valetudinis suae, cum spatio quinque mensium magno zelo utramque paroeciam gubernaverit, prouti patet ex quadam epi­ stola, in actis relata, Vicarii generalis Nanceyensis dioecesis. Deinde advertit patronus, alienum a veritate esse id. quod obiicitur circa verba in Vicarium generalem prolata; nam in citatis literis tantum deprehen­ ditur animi studium necessario explicatum in sui ipsius peragenda defensione contra non i ustas oppositas accusationes. Verum est, pergit Orator, quod Parocho obiicitur circa administrationem fabriceriac Noviant, sed in laudem ipsius potius, quam in vituperium haben­ dum est. Cum igitur iusta causa remotionis haud inveniatur, necessario consequitur translationem factam ex odio, et per eam oriri damnum et infamiam. Inopi­ nato enim venit translatio, postquam Parochus Hémonet epistolam (Menilla-Tour) Episcopo misisset justificationes continentem circa quaedam alle­ gata a Vicario generali Didiejeran, et in tempore publicationis Nancy-Juif. Et quando odium accesserit, quando infamia vel damnum consequitur remotionem vel translationem sustineri non posse, tradunt Docto res uno ore. S. C. Concilii Curia Romana 736 Atqui, prosequitur Orator, si non constat de legitima causa translationis, sustineri non potest suspensio a divinis, qua adhuc misere tenetur Sacerdos Hémonet. Nam deest ex parte Episcopi ius praecipiendi; cx parte Sacer­ dotis Hémonet obediendi onus, seu deest contemptus clavium, contumacia, sine qua suspensio nullo pacto sustineri potest, quemadmodum disponit Sacruin Trident. Concilium, Sess. 25, de ref., cap. 3. Animadvertendum est, pergit Orator, non agi hic dc suspensione ex informata conscientia ob crimen occultum; de suspensione agitur, cuius rationes, specifice, absque restrictione a iudice assignatae sunt, quibus sententia iustificatur; quae si non existant, vel diversae sint ab eo quod in sententia praesupponitur, sen­ tentia corruit tanquam lata ex falsa causa, vel ex falso praesupposito. Demum putat, suspensionem in casu sustineri non posse argumento externo et interno. Enimvero, compertissimum est, provisiones, quae locum poenae tenent, requirere iudicium saltem summarium, quoiustitia provisio­ nis comprobari possit. Id erumpit ex iure divino, sive positivo sive naturali, et ex iure humano, sive ecclesiastico sive civili, nec non ex unanimi Doctorum sententia; cum tralatitii iuris sit, neminem damnari, nisi legitime probata causa. Praesenti Ecclesiae disciplina, conditione temporum inspecta, aucto­ rante Summo Pontifice, per S. Congregationem EE. et RR. sub die 11 iu­ nii 1880, tradita est instructio pro ecclesiasticis Curiis quoad modum pro­ cedendi oeconomice in causis disciplinaribus et criminalibus clericorum, qua remediis praevenientibus, reprimentibus, et medentibus assignatis, expresse cavetur, quod debeant applicari iuxta canonum praescriptiones. Quoad poenalia media animadvertant Rev. Ordinarii, praesenti instructione haud derogatum esse indiciorum solemnitatibus, per sacros canones, per apostolicas constitutiones, et alias ecclesiasticas dispositiones, imperatis.1 Et subsequitur: quando procedi oportet criminaliter sive infractionis prae­ cepti, aut criminum communium, vel legum Ecclesiae violationis causa, processus confici potest formis summariis et absque iudicii strepitu, servatis semper justi­ tiae substantialibus. Insuper notat, ut censura vim habeat, excuti debet contumacia eius, qui censurandus est, per trinam monitionem vel per unam peremptoriam gprae­ cedente bina saltem monitione etiam per edictum », uti praescripserunt Tri­ denti ni Patres, Sess. 25, cap. 3, de ref. Quia censurae causa necessaria est culpa eius, qui hoc gladio feritur, gravissima tamen huic perpetuae privationi respondens: rationis enim et aequitatis principia suadent, poenam esse commensurandam culpae et pro culpae modo imponendam, non excepta suspensione, ct interdicto. Verum hic recolendum est, ait Orator, Episcopos esse pastores non domi­ natores clericorum, ita ut, de illis disponere valeant, posthabita voluntate eorum, eorumque valetudine, praesertim quando periculum animarum non est in mora. Res erat in themate de providenda Ecclesia de novo rectore, cuius officium illico non imminebat, neque quoad locum, neque quoad personam. 737 In casu gravissimae rationabilesque accedebant circumstantiae, ex quibus satius luculcntiusque apparet non potuisse Sacerdotem cum fructu curam animarum exercere, neque populum novum suscipere forma facti gregis ex animo. Debilis valetudo eius, prout ex authenticis documentis comprobatur; personalis odiositas iam antea exorta ob publicationem Nancy-Juif; nimor ephemeridum renuntiantium Raon-les-Leau locum esse infestum criminosis; publica existimatio, qua Raon-les-Leau prout locus relegationis censetur; recursus sacerdotis ad iudicum supremum S. Sedis, quo iustitiam praecepti impetebant, abunde evincunt rectam sacerdotis agendi rationem in casu. Denique altero ex capite arguit patronus, praeceptum non rite latum fuisse, nimirum ex minus recta interpretatione rescripti S. C. C., qua ductus Episcopus Nanceyensis his verbis decretum tradebat « que nous lui accordons huit jours... pour exécuter nos ordres et les ordres de la S. Congrégation, c’est-à-dire pour quitter Noviant-aux-Prés et se rendre dans la paroisse de Raon-les-Leau, que nous lui avons assignée. Que, s’il n’exécute pas ces ordres dans le délai indiqué ci-dessus, il sera frappé d’interdit a divinis ». Atqui nunquam S. C. Congregatio in mente habuit praecipiendi sacerdoti Hémonet adeundi Raon-les-Leau, ut ex authentica interpretatione rescripti diei 23 augusti 1893, prono velut alveo fluit praeceptum viribus non subsi­ stere, et proinde consequentem censuram. Quibus utrinque relatis, EE. PP. sueta prudentia et iudicio dignabuntur sequentia dirimere dubia: I. An constet de legitima causa translationis in casu? II. Quatenus negative, an sustineatur subsequens suspensio in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Ad I. et II. Affirmative et amplius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 153, p. 1046-1067]. 4293. S. C. C., Urgellen., 26 ian. 1895. Episcopus Urgellensis animo perpendens tum quae praescribuntur in Bulla Apostolicae Sedis,1 art. 2, III, nempe, Ordinarios incurrere suspensio­ nem per annum ab Ordinum administratione, si ordinent subditum pro­ prium, qui alibi tanto tempore moratus sit, ut canonicum impedimentum ibi contrahere potuerit, absque Ordinarii eius loci Litteris testimonialibus: tum resolutionem huius S. Congregationis Concilii 9 septembris 1893, in qua decernitur necessarias esse has Litteras testimoniales, quando subditus proprius moratus sit alibi spatio trium mensium,2 huic S. C. C. exponit: Frequenter accidere, iuvenes scholares percurrere varias dioeceses tum ratione servitii militaris, tum aliis de causis; ita ut non raro eveniat, quod morati fuerint in pluribus dioecesibus spatio trium mensium; quin aliquis sit, qui testimonium reddere possit de ipsorum natalibus, aetate, moribus,. 1 Cf. N. 552. 1 Cf 2005. 1 Cf. N. 42S8. Vol. VI 47 Curia Romana 738 vitâ, famâ, conditione, scientiâ, neque utrum aliquâ ccnsurâ, irregularitate aut alio canonico impedimento irretiti sint; cum, ut plurimum, omnibus sint ignoti, praecipue cum populosae sint civitates, in quibus parum tempo­ ris morati fuerint. Hisce praenotatis, huic S. C. C. sequentia proponit dubia: 1. Utrum m omnibus prorsus casibus, ad ordinandum subditum proprium necessariae sint Litterae testimoniales omnium Episcoporum locorum, in quibus moratus fuerit, vel relinqui possit prudenti arbitrio Episcopi proprii, attentis circumstantiis subditi ordinandi? 2. Utrum Episcopus ordinans subditum proprium absque hisce Litteris testi­ monialibus alieni Episcopi in omnibus prorsus casibus incurrat, ipso iure, suspen­ sionem per annum ab Ordinum administratione? 3. Utrum sufficientes censendae sint Litterae testimoniales alieni Episcopi, quando testatur nihil constare de ordinando; eo quia nemo sit, qui de ordinando testimonium reddere possit, cum sit, ut indicatur, omnibus ignotus? 4. Utrum in casu sufficiat apponere ad valvas paroeciae, in qua moratus fuerit ordinandus, vel ad valvas palatii Episcopalis Litteras Episcopi dioecesani. praecipientis omnibus et singulis eas inspecturis, ut ostendant, utrum ipsis con­ stet de aliquo impedimento canonico ordinandi? In resolvendis quaestionibus ab Episcopo propositis, animadversum fuit, potius indulgentiâ quam rigore utendum esse docet ipsa InnoccntiiXIIconstit. Speculatores praescribens necessitatem litterarum testimonialium solum­ modo in casu commorationis diuturnae in ea Dioecesi, in qua fortuito quis natus sit ibique moram traxerit sufficientem ad canonicum impedimentum incurrendum. 1 Quamvis vero constit. Apostolicae Sedis extendens, ad casus non expressos, Innocentianam Bullam, statuerit, suspensionem per annum ab ordinum administratione, ipso iure incurrere ordinantes... subditum proprium qui alibi tanto tempore moratus sit, ut canonicum impe­ dimentum ibi contrahere potuerit, absque Ordinarii eius loci litteris testi­ monialibus: tamen non eo urgenda videtur haec praescriptio, ut quis tot testimonialibus litteris munitus esse debeat, quot fuere etiam non diuturnae commorationis loca, quae pene innumera esse possunt, praesertim pro addi­ ctis militari servitio. Secus lex nimis dura evaderet, implicans inextricabilibus difficultatibus ordinates et ordinandos. Verum ex adverso perpenditur, etiam ante const. Apostolicae Sedis S. C. C. jurisprudentiam, magis spiritum quam literam constitutionis Innocentianae secutam, uti videre est praecipue in Spoletana et Reatina, n iulii 1840,2 recognovisse necessitatem litterarum testimonialium Ordina­ riorum, in quorum Dioecesibus ordinandi diutius permanserint. Promulgata Apostolicae Sedis constitutione, ex praxi Romanae Curiae et aliarum, nec non ex iuris communis intentione, tempus diuturnae commo­ rationis, ex qua ab Episcopo illius loci exquiruntur litterae testimoniales dc moribus Ordinandi, determinatum fuit ad semestre. Deinde adactis, per ini» Cf. N 25S. 1 Cf. N. 4068. *~ v _ S. C. Concilii y3g quas leges, clericis ad militare servitium, persentita fuit necessitas attentius invigilandi et inquirendi in mores illorum qui, emenso militari curriculo, in sancto proposito perseverarent. Quapropter S. Cong. U. Inq. sub die 16 sept. 18751 Instructionem dedit Ordinariis locorum quoad modum exercendi vigilantiam in clericos stipendia in eorum Dioecesibus merentes, eo maxime consilio, ut de eorum moribus certiores facerent Episcopos proprios Sacrae Ordinationis. Attamen in hac Instructione nihil edicitur de litteris testimonialibus, sed potius sermo habe­ tur de secreta vigilantia et relatione quoad mores huiusmodi clericorum. Has testimoniales quod spectat, sub dic 27 novembr. 1892 Decretum prodiit a S. C. Super Disciplina Regulari praescribens, religiosos alumnos militiae addictos ad familiam Religiosam postea revertentes, non ordinandos esse absque litteris testimonialibus Ordinariorum, in quorum Dioecesibus saltem per tres menses commorati sint. 2 Ad haec, placuit amplissimo Senatui V. hanc praescriptionem extendere ad clericos saeculares. Xam sub die 9 septembris 1893 in Firmana, Postulatum quoad litteras testimoniales ordinando­ rum, quaestioni: an clerici occasione militaris servitii in diversis locis com­ morati, absque litteris testimonialibus Ordinariorum, in quorum Dioecesibus aliquo tempore essent morati, possent ordinari, rescriptum fuit: Litteras testimoniales esse necessarias, quoties promovendus moratus fuerit in aliqua Dioe­ cesi, saltem per trimestre. 3 Exinde legem generalem latam fuisse pro omni­ bus Ordinariis, dubitare non fas est. Hac lege cognita, Episcopus Urgellensis nonnullas declarationes expo­ stulat, primo petens,an huiusmodi praescriptio aeque teneat omnes clericos, etsi hac illae discurrerint non occasione militiae. At si Postulatum causae Firmanae inspiciatur, non dubium videtur, responsionem respicere tantum clericos militiae addictos. Secundo quaerit, an violans hanc legem, su­ spensionem incurrat a const. Apostolicae Sedis, comminatam. Quod non videretur dubitandum, quum S. C. C. declaratio videatur inter­ pretari et tantum determinare, ea const, verba: «qui alibi tanto tempore moratus sit, ut canonicum impedimentum contrahere ibi potuerit ». Tertio postulat, an sufficiant litterae testimoniales negativae, seu quae affirment, nihil nec in bonum, nec in malum testimonium de clerico, utpote ignoto, constare; quod saepius accidat necesse est, quum milites in populosis civita­ tibus praecario morantes pene omnibus sint ignoti. Iam vero in primis dene­ gari non posse videtur, proprium esse litterarum testimonialium aliquam positivam praebere notitiam de moribus et clerici vita; secus illusorie dice­ rentur testimoniales. Proinde, his deficientibus, S. C. S. Officii solet ad postulationem ordinandi, eidem concedere veniam supplendi huic defectui per iuramentum dictum suppletorium, quia supplet attestationem per litteras Ordinarii praebendam. Imo S. C. S. Officii solet Curiis concedere faculta­ tem huiusmodi iuramentum deferendi clericis, in hisce circumstantiis versan> Cf. N. 1045. 2 Cf. N. 2021. ’ Cf. N. 4288. 74° Curia Romana tibus. Demum quarto exponit, an in defectu testimonialium, sufficiat appo­ nere ad valvas paroeciae, in qua moratus fuerit Ordinandus, nec non ad valvas palatii Episcopalis edictum ad invitandos omnes fideles in testimo­ nium illius morum. Plane in negotio tanti momenti nulla sollicitudo videtur supervacanea et rigorosior. Quibus praenotatis, quaesitum est quomodo esset dubiis respondendum. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Pro clericis ordinandis, iam militiae addictis, sub poena a Const. Ap. Sedis comminata, requiri litteras testimoniales Ordinarii, in cuius Dioecesi per trimestre commorati fuerint; et quatenus Ordinarii litterae plenum testimonium non reddant, Episcopus, obtenta ad hoc facultate ab Apo­ stolica Sede, provideat per iuramentum suppletorium. [Per summaria precum a. 1895. - Cf. etiam Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 1886; itemque Acta S. Sedis, vol. XXVIII, p. 45-50]. 4294. S. C. C., Gratianopolitana, 26 ian. 1895. Quum Sacerdos Abel paroeciam oppidi Avenières, Dioecesis Gratianopolitanae, administraret ab anno 1881 ad 1886, ecclesiam parochialem restau­ randam curavit, impendens summam Libellarum L. 48,124. Verum quia ad hunc scopum parochus, ex variis oblationibus, colligere non potuit nisi summam Lib. 38,374; reliquam pecuniam ipse suppeditavit; quod ratum habuit huius paroeciae Fabrica, formiter obligatam se recognoscens erga sacerdotem Abel cx respectiva libellarum summa nempe L. 9749, sequt soluturam fore, usque ad integram debiti solutionem, legitimos fructus. Approbatis a competente auctoritate gestae administrationis, et praesertim peractae restaurationis rationibus, sacerdos Abel translatus fuit ad Ecclesiam curatam Archipresbytcralem S. loannis, oppidi de Bournay; quam novam paroeciam suscepit valde commendatus a fidelibus Ecclesiae loci Aventius, nec non ab administratoribus Fabricae eiusdem paroeciae. In eius locum, die 3 octobris 1886 suffectus fuit sacerdos Francisais Giroud, qui antea professorem et directorem egerat parvi seminarii, loci Rondeau. Postea secundi eleemosynarii et dcin primi ad oppidum Montfleury functus fuerat officio, et moderatoris scholarum, a Nostra Domina nuncu­ patarum. Fertur, haec munia relinquere coactum fuisse ob querelas non pau­ cas in iisdem exercendis excitatas. Capta paroeciae loci Avenières possessione, recusavit accipere summam Lib. 5000 a sacerdote Abel oblatam ad pia opera explenda, ea tamen sub conditione, ut parochus Giroud succederet in creditum eiusdem Abel adver­ sus Fabricam, quasi ipsius gestor negotiorum. Imo cum idem sacerdos duas literas parocho Giroud dedisset ad repetendos fructus currentis anni, nullam habuit responsionem. Nam parochus iamcoeperat significare ipsi Ordinario, se graves concepisse suspiciones circa legitimitatem crediti sui antecessoris, aperte asseverans administrationem patrimonii suae ecclesiae in pessima versari conditione Ulterius semper ursit sua dubia, caque clarius manife- S. C. Concilii 741 stavit adeo, ut scripserit canonico Jacquemin, curiae episcopalis secretario: < Personnellement je suis entièrement convaincu que Mr. Abel n’a pas dé­ boursé un centime de son patrimoine pour les divers travaux qu’il a fait exécuter n. '1 1 î i 1 J Quum magis in dies sacerdos Giroud in hisce accusationibus dissemi­ nandis instaret, ab Episcopo die 3 iulii 1887 invitatus fuit in curiam, ut suspiciones ita graves in presbyterum Abel congrue probaret. At ille in duabus literis evasive respondit, primo petens dilationes ad probationes comparandas, dein declarans se numquam congressurum, iudiciali conten­ tione, cum sacerdote Abel tricarum iudicialium nimis perito; scilicet: Je ne m’exposerai jamais à une discussion en face de Mr. Abel; il a des habi­ lités et des hardiesses, que je n’ai pas ». Intérim Episcopo tradebat quasdam literas ab administratoribus Fabricae signatas, quibus declarabant, se subscripsisse et rationes approbasse admini­ strationis a parocho Abel peractae, quin easdem perlegerint vel alias exami­ naverint. Episcopus accusato statim manifestavit denunciatum crimen, eo consilio ut se purgaret a tali accusatione; quod luculenter peregisse sacerdotem Abel per allatas responsiones arbitratus est ipse Episcopus. Proinde edidit decre­ tum, imponens parocho Giroud quod aut per scriptam declarationem reco­ gnosceret veritati et iustitiae conformes rationes redditas a suo antecessore, aut earumdem falsitatem probaret, sub poena privationis paroeciae, si alteri ex duabus conditionibus non satisfecisset. Verum parochus iterum petens dilationem ad probationes ordinandas, vehementius accusationes urgebat. Tunc Episcopus ad viam tergiversationibus praecludendam, aliud dedit decretum sub die 21 iulii 1887, invitans parochum ad subscribendam sub poena remotionis a paroecia, declarationem sequentis tenoris: Je sous­ signé curé des Avenières, regrette d’avoir élévé des doutes sur la régularité des comptes relatifs à la restauration de l’Eglise de cette paroisse et déclare parles présentes retirer purement et simplement l’accusation que j’ai portée témérairement à cet égard ». Subscripsit parochus, at parvo post tempore eamdem retractare conatus est, sub die 24 augusti 1887 postulans a curia declarationis lacerandae re­ stitutionem, aiens in literis: <· Vous m’avez demandé une rétractation. Je l'ai signée à la prière de l’archiprctre et pour faire cesser le scandale que Mr. Abel répandait pour tout le diocèse. Je l’ai faite contre ma con­ viction, car je sais que les comptes de Mr. Abel ne sont pas exacts ». Episcopus, ut parochum dc suo errore convinceret, eumdern invitavit ad respondendum coram quodam conventu virorum a se electorum, scilicet composito e Secretario curiae generalis et duobus parochis. Habitus est congressus, at negotium componi non potuit. Interim parochus instans in suis accusationibus, scribebat Episcopo: ■ J’ai dit et prouvé que les comptes du R. Abel sont contradictoires: veuillez me prouver le contraire ·■. Tunc Episcopus, ut controversia tandem finem haberet, ordinavit paro­ cho Giroud sub dic 19 dec. 1888 quod intra 15 dies curaret execution! demandari obligationem a Fabrica susceptam erga sacerdotem Abel, quo 742 Curia Romana tempore inutiliter praeterlapso, a paroecia statim removeretur. Parochus, mense decembri, coegit Fabricae administratores, quorum conventui adfuit quidam archipresbyter ab Episcopo et sacerdote Abel delegatus ad propo­ nendam transactionem pro definitiva negotii compositione. Administratores, respuentes quamcumque concordiam, decreverunt, a sacerdote Abel, cum primis exigendam esse probationem legitimitatis allatarum rationum. Hoc facere non recusavit presbyter Abel et in alio Fabricae administratorum conventu per advocatum Blanc ad hoc electum, redditas rationes defendit et declaravit. At occasione huius defensionis, parochus Giroud, praesens congressui, in sacerdotem Abel instantius accusationes protulit. Hoc ad Episcopi aures pervenit, qui statim parocho onus imposuit huiusmodi iniurias retractandi; nec non efficiendi, ut Fabrica suae obligationi satisfaceret, sub poena imminentis paroeciae privationis. At parochus, irâ abreptus, Episcopo insolentes et valde iniuriosas dedit literas, uti ipse dolens fatetur, ad refutandum editum decretum. Episcopus respondit, expresse et plene approbans gestam a sacerdote Abel administrationem, et varias minitatus poenas, decernit, ut Fabrica quamprimum debitam summam persolvat. Parochus Giroud, primo visus est sincere obsequi velle Episcopi ordina­ tionibus, at paulo post, mense iunio 1889, proclamabat in quadam litcra: « Mr. .Abel n’a aucun titre contre la Fabrique. Les prétendues approbations de ses comptes sont milles. Il est démontré que Mr. Abel a trompé soit les Fabriciens, soit l’administration, etc.». Rebus huc perductis, recurrendum esse ad formale iudicium censuit Episcopus, quare dixit sacerdoti Abel, ut parochum Giroud apud Curiae tribunal conveniret. Ilinc Curiae promotor fiscalis Debut, ad instantiam sacerdotis Abel accusationem introduxit petens, ob crimen diffamationis, Parochum Giroud a paroecia removeri. Idem officialis Debut delegatus fuit ad processum instruendum; quamobrem ad paroeciam loci Aveni res se contulit, ut instrumenta et facti adminicula examini subiiccret. At sacerdos Abel interrogatus non fuit. Acta inquisitionis publicata fuerunt die 25 octobris 1889 eaque parocho Giroud favorabilia evaserunt. Dicitur enim in con­ clusione: «Je conclus en disant que Mr. Giroud n’ayant pas eu entre les mains d’autre pièces que celles, sur lesquelles est basé mon rapport, se trouve justifié des accusations portées contre lui, par Mr. Abel. Je prie donc l’Officialité de prononcer en sa faveur une ordonnance de non lieu et de demander que les comptes de Mr. Abel soient soumis à un nouvel examen ». Reapse ad ulterius examen, iuxta votum promotoris, processit ipse Vica­ rius Generalis, adhibito etiam vice-officiali Faure. Citati fuerunt ad comparendum sacerdotes Giroud et Abel, qui seorsim auditi fuerunt. Utriusque documentis ad trutinam revocatis, sententia prodiit absolvens sacerdotem Abel, condemnatoria parochi Giroud, uti calumniatoris; quare publicae repro­ bationi subiiciendus proponebatur, prouti statuitur in eadem sententia, ab Epi­ scopo approbata, sub dic 25 novembris 18S9 et execution! demandata. Sacerdos Giroud protestatus est contra hanc sententiam, eo maxime quia antequam citationi pareret, quum a Curia veniam postulasse! secum .S'. C. Concilii 743 ducendi advocatum die comparitionis, repositum fuerat, hoc contra ius esse, nam ipse non uti accusatus vocabatur, sed solum ad comprobandas conclu­ siones relationis promotoris Debut. Quapropter cognita sententia, parochus Giroud die 4 decembris 1889 Episcopum adiit cum advocato Grolée. Instau­ rata de litigioso negotio disputatione, nihil concludere fas erat, verum quia parochus Giroud in advocato Grolée maxime confidere videbatur, Episco­ pus sperans, ob rei evidentiam, posse persuaderi, advocato hanc quaestio­ nem scriptam, proposuit: « Mr. Giroud a porté certaines accusations contre Mr. Abel; en a-t-il fait preuve? » Advocatus Grolée resolvendam suscepit quaestionem, quasi arbiter constitutus fuisset et sub hoc titulo relationem exaravit. Interim sacerdos Abel, rei certior effectus, die 11 decembris, scripsit Episcopo, respuens perfracte advocati Grolée arbitratum, quum sententia die 25 novemb. 1889 examinari non posset, nisi ab Archiepiscopo vel a Papa. Dein idem sacerdos Abel, dic 11 ianuarii 1890, renuntiatus fuit canonicus honorarius Cathedralis, quare advocatus Grolée persentiens, hac Episcopi deliberatione, publice eius sententiam arbitralem posthaberi aut impediri, Episcopo literas dedit admodum iniuriosas, quas per ephemerides edi et quammaxime in vulgus disseminari curasse videtur. Gliscente in dies scandalo, Episcopus ratus, parochi Giroud ministerium non amplus utile evadere in oppido Avenières, eumdem per decretum diei 12 februarii 1890 transtulit ad Ecclesiam parochialem loci Chanas, paulisper inferioris gradus. At hic excqui recusavit decretum, arguens quod les tribunaux religieux et civils étant saisis de la question, qui motive son changement, il ne pouvait quitter son poste, avant qu’ils aient prononcé leur jugement ». Reapse, sacerdos Giroud, die 20 februarii 1890, appella­ verat ad Summum Pontificem a sententia diei 25 novembris 1889, tum quia iudicii formae processuales observatae non fuerant, tum ob negatam defensoris constitutionem. Sub idem tempus Fabricae administratio ad civile tribunal rapuerat, auctore, fertur, parocho Giroud, sacerdotem Abel instans,ut obligatio erga eumdem suscepta, nulla et irrita declararetur idemque adigeretur ad pecu­ niae summas pro piis usibus perceptas et Fabricae non traditas restituendas. At quum persisteret parochus Giroud in denegandaexeeutione, Episcopi mandatis, per decretum Vicarii Generalis diei 24 februarii 1890 obligaba­ tur ad suscipiendam paroeciam loci Chanas, sub poena suspensionis incur­ rendae die subséquente huic praecepto. Insuper Vicarius generalis scribebat archipresbytero Bouvallet, immediato sacerdotis Giroud superiori, ut se conferret ad paroeciam loci Avenières, ibique, si adhuc illum reluctantem invenisset, duarum horarum spatium ad deliberandum concederet, quo inu­ tiliter praeterlapso, commonefaceret, interdictum personale generale ipsum incurrisse, quamobrem nec paroeciam loci Chanas amplius administrare posse. Decreti exeeutio facta est die 27 februarii 1890. Nihilominus quia parochum dimovere possibile non fuit, rogatu Episcopi interveniente etiam decreto politicae potestatis, nimirum Praefecturae, apud suos se contulit sacerdos Giroud in oppido Trept. 744 S. C. Concilii Curia Romana Hic interea, contra interdicti decretum, aliam interposuit ad S. Sedem appellationem petens in integrum restitutionem. Ad instantiam Episcopi et sacerdotis Abel, Curia metropolitana Lugdunensis, examinata quaestione. relate ad rationes peractae administrationis, ex voto viri periti, ratiocinatoris et Secretarii Tribunalis commercii Lugdunensis, declaravit administrationis gestionem undequaque probandam esse. Etiam S. C. C. controversia perpensa, potius sub aspectu, an accusationes a sacerdote Giroud in suum confratrcm disseminatae, legitimae essent, sub die 2 maii 1891 hoc rescriptum dedit Gratianopolitano Episcopo: tAd examen revocatis,quae hinc inde allata sunt circa controversiam a F. Giroud motam, iisdem perpensis, Emi PP. rescripserunt: Provisum per sententiam Curiae Episcopalis diei 23 aprilis 1889, confirmatam ab Emo Metropolitano, die 12 octobris 1890, ideoque orator acquiescat. Qui tamen Giroud graviter moneatur, ut conscientiae suae consulat, laesam confratris famam restituat, veniam a suo Episcopo postulet et in posterum abhorreat a similibus ». Huic rescripto reposuit sacerdos Giroud, non eam fuisse suam intentionem in appellatione interponenda apud S. Sedem, iudicium exposcere circa meritum administrationis sacerdotis Abel, sed impugnare decreta Episcopalia diei 25 novembris 1889 et 27 februarii 1890, quippe iniustas poenas irrogantia. Revera modo quaestio circa rationes peractae restaurationis a sacerdote Abel absoluta videtur. Nam sacerdos Roustang, successor in paroecia loci Avenières, ratas habuit rationes gestae administrationis antecessoris Abel, cum quo pactum iniit cessionis obligationum et spopondit de consensu Episcopi, ipsum assumere adversus Fabricam creditum sacerdotis Abel, eiusdem actionis cessionarium. Denique ad compescendum omne scanda­ lum, a parocho Roustang et ab administratoribus Fabricae haec transactionis syngrapha subsignata fuit sub dic 18 martii 1892: « Le compte qui consti­ tuait ainsi la Fabrique créancière est bien simple. Il portait au crédit de M. l’abbé Abel du chiffre de 9749 fr. que l’on reconnaissait exact; puis au débit, on faisait figurer les diverses sommes reçues soit par lui (M. Abel) soit par M. Roustang pour le compte de l’église ou de la Fabrique; d’où balance faite, il résultait que cette dernière restait créancier de 750 fr. que M. Roustang s’engageait à lui verser ct lui versait en effect ». Intera idem Episcopus, etiam ad instantiam quorumdam Sacerdotum, contulit, sed precario, presbytero Giroud paroeciam loci Vennissieux, cuius possessionem suscepit. Sub id temporis transmissum fuit S. C. C. re­ scriptum, cui obsequi promisit parochus ea tamen sub conditione, ut idem rescriptum in publicum non divulgaretur. Hoc admittere non posse Episcopus arbitratus est, qui e contra eiusdem rescripti exemplaria statim ad clerum universum dedit. Quod aegre tulit parochus Giroud minacesque literas Episcopo scripsit, quare etiam paroecia loci Vennissieux privatus et a divinis suspensus ad suos iterum se recepit, in oppido Trept, ubi adhuc commoratur. Episcopus suam agendi rationem defendit referens usque ab initio facto­ I I I I I I I I I I I I I I I I I I I 1 I I ] rum historiam, quae iam relata sunt in facti specie, enixe exorans S. C. C., ut definire vellet per suam auctoritatem hanc quaestionem, quae causavit agitationes et scandala in Dioecesi, et causabit, donec finem accipiat per sententiam Emorum ludicum. Ex adverso patronus a parocho Giroud constitutus, postquam factorum seriem enarraverit, advertit modo quaestionem esse dc iustitia poenarum, per duo decreta suo clienti inflictarum. Prius decretum, notat Orator, parocho Giroud vituperationem infligit, uti calumniae reo in fratrem, hocque vulgatur per transmissionem archipresbyteris et superioribus ecclesiarum ea sub ratione, quod uti scandalum a Giroud accusationibus et allegationibus publice allatum fuerit, ita publica reparatio esse debeat. Sed, animadvertit patronus, huiusmodi poenas publi­ cae reprobationis et infamiae non solum extra ius esse, verum ct ecclesiasti­ carum poenarum rationi contrarias esse, cum scandalum adiiciat scandalo et auctoritatem rectoris ecclesiae in fideles evertat. Sed cum de poena certe agatur, poenale iudicium omnino praecedere debuisset. Verum ab expositis patet, nullam iudicii formam nec speciem quidem adfuisse. Defuit primo loco citatio rei. .Accusatus enim invitatus, ut ad dioecesanum tribunal veniret, nulla citationis iuridica forma servata, sed per epi­ stolam, vocationis obiecto non designato. Vocatur ad hoc tantum, ut con­ clusiones sibi faventes, relationis procuratoris curiae, probe sustineat. Vocationi Parochus paret seque sistit, ne suspicatus quidem de crimine agi. Incipit ergo defectus tum formae tum substantiae ab ipso iudicii limine, cum nulla citatio fuerit, nec ipsa rei praesentia eius defectum sanat, cum ad aliud quam ad poenale iudicium vocatus sit: Can. 2 et 3, caus. III, qu. 9, Clcm. 2, de sent, et re iudic. Graviorem defectum adesse notat advocatus, quia postulante accusato, ut advocatum sccum duceret, qui iuridicc demonstraret male redditas esse rationes et iustitiam relationis promotoris curiae confirmaret, parochi ipsius petitio repulsam invenit, hac adamussim ex causa, quod ipse de nullo cri­ mine accusaretur. Non accusatus, igitur, nec defensus, Giroud acerbissima poena multatus abit. Haec omnia humanae damnant ac divinae leges, nec profecto ius constituunt, sed iniuriam: cap. 19, de sent, et re iud., cap. 1, scq., Ut lite non contest., cap. Qualiter, de accusationibus. Quae vero dc substantiali primi decreti defectu notavit Orator, eadem dicit inficere secundum decretum. Hoc die 27 februarii 1890 nunciatur parocho, qui interdicti personalis censura percellitur. Nunciatio decreti facta est per archipresbyterum dc Morcstel. Et sub eadem decreti die (24 februarii) episcopus auctoritatem suam in Vicarium Generalem, speciali mandato transtulisse testatur his verbis: respice, ut legitime factum, quod D. Mussel (vicarius) fecit per D. Archipresbyterum ». Revocat patronus, quae sunt decreti praecisa verba: Dominus episcopus eum plectit universali interdicto ipso facto et illi aufertur paroecia de Chanas . Quibus cornmissarius Archiprcsbytcr oralem explicationem adiicit: Ei amplius non licere S. Missam celebrare, nec audire, nec accipere Sacra- 746 Curia Romana menta Eucharistiae et Poenitentiae, sine irregularitatis nota». Unde patet sacerdotem Giroud iam ab ecclesia des Avenières antea expulsum fuisse. Ad haec, advertit Orator, secundi decreti vitia graviora esse. Nulla enim iudicii species praemissa est, nulla in ius vocatio, nulla accusationum con­ testatio, nulla sententiae forma, nulla monitio, nullus probationibus et defen­ sioni locus, quae omnia, ut supervacanea neglecta fuerunt. Hisce notatis relate ad decretorum formam, quoad substantiam, arguit patronus, non minores adesse defectus. Nam parocho, hoc maxime crimen obiectum fuit, ipsum noluisse imperio episcopi parere, debitum Paroeciae erga D. Abelem agnoscendo et confirmando ad normam et modum rationum ab hoc redditarum, quin eas rationes ullo examini subiicerct. Hoc primum; exinde translationem in paroeciam subsidiariam longe inferioris ordinis noluisse acceptam habere. Haec altera videtur causa fuisse secundi decreti, quae, ut patet, a priore originem petit eique arctissime colligatur. Insuper notat orator, Episcopi decreto non suffragari rationem amocibilitatis paroeciae. Nam ea non hoc efficere potest, ut arbitrio suo Episcopus parochum deiicere et dedecoris nota atque inopia affligere possit. Episcopi decreta eo magis patrono improbanda videntur, quia eum homi­ nem plectunt, quem, ipso praesente, cum advocato Grolée, ipse Episcopus amplissime laudabat his verbis « Mr. Giroud est un des mes meilleurs prêtres ». Quoad petitionem alteram indemnitatis, revocat orator sapientissimam canonici iuris dispositionem, quae iudicem quoque spolium patrare declarat, cum neglecto iuris ordine aliquem e possessione deficit: cap. 7, de restit. spoliat. Spoliatus ergo ante omnia restituendus et haec est praecipua damni iniuria illati emendatio. Quidquid autem ei sic ablatum, aut quo­ minus habere liceret, vetitum est, in restitutionem venit cap. 51, dc appel­ lat., cap. n, de restit. spoliat., prout fert constans et perpetua S. C. C. iurisprudentia. Partium iuribus EE. PP. hinc inde relatis, modo vestrum est supremo iudicio enodare dubia: _ I. An decreta Curiae Gratianopolitanae diei 25 novembres 18S9 ct diei 27 februarii 1890 sustineantur in casu? Et quatenus negative: II. An sit locus refectioni damnorum in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I: Quoad decretum dici 25 novembris 1889 affirmative; quoad decretum diei 27 febr. 1890 affirmative quoad translationem a paroecia et privationem; quoad interdictum generale nega­ tive, et quatenus Sacerdos Giroud det vera resipiscentiae signa, eum pro­ videat de congrua sustentatione.1 [Thesaurus Resolutionum, tom. 154, p. 105-126]. 1 Resolutio 2. dubii desideratur. •S. C. Concilii 747 4295. S. C. C.» Gaitellinoren., 7 sept. 1895. Anno 1779 Summus Pontifex Pius VI constitutione, quae incipit: Eam inter carieras,1 Dioecesim Galtellinorenscm in Sardinia denuo restituens, habitualem et actualem animarum curam totius Norensis civitatis Cathedra­ lis Ecclesiae capitulo demandabat. Idcirco simul decernebat, ut nemo in posterum inter canonicos cooptaretur absque praevio examine, sicut in paroeciarum provisione coram Ordinario peragenda, et absque expeditione bullarum. Praeterea capitulum canonicis et beneficiariis coalescens, una cum parochialibus muneribus etiam exclusivum ius obtinuisse videtur peragendi sacras functiones sive institutas sive deinceps instituendas, non modo in Cathedrali sed et in aliis ecclesiis, quae improprie filiales vocantur. Istiusmodi vero functiones vel ab integro capitulo, vel ab uno ex canoni­ cis cum assistentia beneficiariorum, quos patria voce nuncupant domieri, vel a beneficiariis tantum perfici solebant. In primo casu fructus inde prove­ nientes trifariam dividebantur, quarum pars beneficiariis cedebat, duas autem reliquas interessentes tantum canonici, etiam aegrotis exclusis, lucra­ bantur. Exceptis tamen funerariis emolumentis, quae pro rata portione singuli, sive canonici, sive beneficiarii percipiebant. Si vero de iis functioni­ bus ageretur, quas vel unus ex canonicis cum beneficiariorum ministerio vel soli beneficiarii explebant, tunc inde derivantium proventuum medietate capitulo tributa, reliqua pars beneficiariis assignabatur. Anno 1834, rogante R. P. D. loanne Bua Archiepiscopo Arboreensi et Galtellinorum apostolico administratore, Gregorius XVI fel. rec. constitu­ tione Ad supremae,2 paroeciae Norensis curam uni canonico parocho con­ credere autumavit. Ad hoc, canonicatum sub titulo S. Rosae Viterbiensis tunc vacantem in canonicatum curatum cum quibusdam clausulis et condi­ tionibus erexit, ·■ archipresbytero et canonicis animarum curae exercitio perpetuo exoneratis ··. Huiusmodi litterarum apostolicarum exeeutio ipsi Archiepiscopo administratori commissa fuit; ita tamen, ut pro suo arbitrio et conscientia libere et licite disponere valeret. Facta praedictarum litterarum exeeutione plures inter ecclesiae cathe­ dralis Parochum et Capitulum controversiae exortae sunt atque S. C. primo propositae die 27 iunii 1891. sub sequentibus dubitandi formulis, videlicet: i.An ius administrandi Baptismum ct custodiendi libros baptizatorum maneat penes Capitulum vel penes Canonicum curatum in casu? -2. An Capitulum, praeter functiones capitularcs, ius habeat committendi alternative uni vel alteri ex canonicis cum assistentia beneficiariorum, vulgo domieri, celebrationem alia­ rum functionum, scilicet Missarum festivarum vel defunctorum, novendialium, vel triduarum precum, processionum etc. ac stolae fructus inde percipiendi in 1 Bull. Rom. Cont., torn. 6, p. J Bull. Rom. Cont., tom. 116-122. 19, p. 599-602. 748 Curia Romana casu?- 3. An Canonicus curatus iure distincto frui possit in defunctorum exequiu, Capitulo assistente, et an a Capitulo, vel a Canonico curato perficiendae uni rituales absolutiones in casu? - 4. An beneficiarii, vulgo domieri ita dependean! a Canonico curato, ut ab hac dependentia exturbari nequeant a CapituliArchipresbytero in casu? - 5. An Udem beneficiarii teneantur coadiuvare Canonicum curatum in Evangelii praedicatione, et in catechesibus in casu? Propositis dubiis placuit Sacrae C. C. rescribere, ad primum: Dilata et coadiuventur probationes de usu Capituli constanti et nullo reclamante, administrandi baptismum et retinendi libros baptizatorum. Ad secundum: Affirmative, dummodo non agatur de functionibus et iuribus mere parochialibus. Ad tertium: Si agatur de exequiis parochianorum, praecedentiam spectare ad Canonicum curatum ratione stolae, et rituales absolutiones spectare ad Eumdem, ratione muneris. Si vero agatur de aliorum exequiis, omnia spectare ad Capitu­ lum, scilicet praecedentiam et rituales absolutiones. Ad quartum: Affirmatict. quatenus agatur de cura animarum. Ad quintum: Affirmative, dummodo paro­ chus sit impeditus.1 Insuper quaestio haec, iterum proposita fuit die 9 aprilis 1892, cui fuit rescriptum: dilata ad proximam cum iisdem. Quamobrcm tertio iudicio S. C. C. fuit proposita in generalibus comitiis diei 21 maii 1892 non solum quoad primum dubium, cuius resolutio in suspenso mansit, sed etiam quoad tertium et quintum, pro quibus Capituli Patronus novae audientiae beneficium obtinuit. Dubia tunc erant: 1. An ius administrandi baptismum et custodiendi libros baptizatorum maneat penes Capitulum, vel Canonicum curatum in casu? 2. An sit standum vel recedendum a decisis in tertio dubio in casu? 3. An sit standum vel recedendum a decisis in quinto dubio in casu1 In comitiis autem generalibus dici 23 iulii 1892 S. C. C. placuit rescribere propositis dubiis, ad primum: Cumulative spectare ad utrumque. Ad secun­ dum: In decisis. Ad tertium: In decisis et amplius. 2 Parochus vero beneficium novae audientiae obtinuit quoad primum dubium. Quare quaestio haec denuo proponitur. Interim sciendum est, Capitulum renunciationem emi­ sisse beneficio novae audientiae, quod eius Patronus postulaverat. Dubium vero hodie definiendum, nempe an sit confirmanda decisio,qua EE. PP. rescripserunt: cumulative ad parochum et Capitulum spectare ius administrandi baptismum et custodiendi libros baptizatorum. Capituli Galtellinorcnsis patroni, postquam fusiori calamo facti speciem descripserant, in quinque capita orationem suam distribuunt. Ac primo contendentes ius capitulo inesse administrandi Baptismum ct libros bapti­ zatorum custodiendi, id promanarc adnotant ex cura habituali, vi cuius parochus actualis uti famulus seu operarius cap:tuli censendus est, qui iuri­ bus et emolumentis iam inde a sua institutione assignatis contentus esse debet. Curam vero habitualem penes Norensis cathedralis capitulum residere evincunt, tum cx ipsius apostolici exeeutoris verbis « il capitolo verri esoncrato della stessa cura attuale, ritenendo la cura abituale », tum ex condi1 Thesaurum Resolutionum, torn. 150, p. 431-443. 1 Thesaurus Resolutionum, torn. 151, p. 254-267, 360, 361. S. C. Concilii 749 tione a capitulo in paroeciae erectione apposita, qua curae actuali nuncium mittebat: ritenendo la cura abituale ». Quibus adstipulatur ct alia eiusdem capituli declaratio paulo ante exccutionem apostolicae constitutionis, et ipsius tenor decreti exccutorialis, quo indulgetur, ut canonici sacramentales confessiones excipientes vel in curati adiutorium in civitate concionantes tamquam in choro praesentes habeantur. Neque dicatur ex hoc argui non posse curam habitualem explicite fuisse indultam, cum apostolicus admini­ strator expresse declaraverit conditionem a capitulo appositam in praefatae constitutionis exeeutione prae oculis habuisse et religiose servasse. Ex his igitur autumant ortum duxisse, quod canonici absque praevia curati venia Baptismatis sacramentum administraverint, et locus pro libris custodiendis, in quo statim baptizatorum nomina minister scriberet, iam ab initio fuerit designatus. Verum nedum in linea interpretativa, sed ct in praescriptiva, monent, observantiam suadere, ut capitulares in quasi possessione iuris manuteneantur, cum exploratum sit in caesareo ct canonico iure in quacumque causa vel quacumque persona, ius personae, ius privatum vel publicum quadraginta annorum iugi silentio extingui 1. 4, Cod., de praescript. 30 vel 40 an.; cap. 6, de praescript. etc. Cui doctrinae consonat S. C. C., quae in una Morsorum luriwn parochialium, diei 30 ianuarii 1830, in qua capitulo ius baptizandi pueros ac retinendi claves baptisterii et olei sancti reservatum fuit, non obstantibus sacrae visitationis decretis, ad formam consuetudinis.1 Quare Archiepiscopus Arborensis anno 1879 apostolica delegatione functus in Galtellinorensi dioecesi mandabat: « in virtù dei poteri accordati dalla S. Sede che la chiave dei battistero, e il libro dei battezzati, non siano più rimossi dal cassetto comune, nel quale in questa Cattedrale furono finora conservati, e ciô fino a che alia S. Sede non piaccia di ordinare diversamente ». Quod decretum cum a S. Sede fuerit approbatum, censent patroni reiiudicatae vires et auctoritatem acquisivisse. In nova causae propositione diei 9 aprilis 1892 ad suam intentionem melius declarandam et sustentandam has Capitulum addebat attestationes. Nimirum attulit depositionem trium sacerdotum seniorum, qui a pluribus annis servitio ecclesiae cathedralis addicti sunt, quae ita se habet: verum esse existere in Cathedrali un tiretto comune, in quo servantur claves fontis baptismalis, et regesta, quibus dietim quilibet notat administratum sacra­ mentum, apud quemlibet canonicum esse elavem fontis baptismalis et nulla habita venia sacramentum administrat: quemlibet canonicum iure hoc usum esse tum ante annum 1836, tum sequenti tempore, donec praesens parochus reclamavit; quod si per vim parochi claves, inscio capitulo, subtractae fue­ runt, statim res ad priorem redactae fuerunt statum operâ Vicarii generalis; constare etiam, canonicum sacramenta administrantem gavisum semper esse exemptione a punctaturis, ceu refert Beneficiatus Chrismi. qui a 40 annis munere punctatoris fungitur. 1 Cf. N. 4027. Curia Romana 75° Demum Capitulum in sui favorem invocat Capituli Vaticani exemplum, in quo mos non admodum dissimilis observatur. Patronus in primis utitur testimonio Parochi, qui ait, sese, in actu possessionis praebendae canonicalis, accepisse a praedecessore suo librum haptizatorum, quem apud se tenebat quemque singulis vicibus tradebat administrandbus baptisma, ut actum in dicto libro notarent propria manu et solummodo duos canonicos elavem obtinuisse; quorum alter habuit etiam antequam praebendam canonicalem obtineret, alter sibi arripuit, dum mu· nere Vicarii generalis fungeretur. Canonicus hinc Parochus arguit: cap:· tulum, clavis gratia, nullum sibi arrogare valet ius. Et iure, infert advocatus, nam si clavis est apud Parochum, profecto liquet, absque Parochi consensu, Canonicos non potuisse baptismum administrare iuxtaproprium arbitrium. Postea haec habet parochus: consuetudinem in civitate et Dioecesi foveri, qua fit, ut sacerdotibus vocatis a parentibus baptizandorum indulgeatur facultas baptizandi et notandi propria manu actum in libro. Quae facultas facilius traditur praecipue ecclesiasticis, dignitate praefulgentibus, ceu fa­ ctum fuit cum Canonicis, donec id praesumerent ceu ius illis quaesitum. Praeterea patronus clientis intentionem roborat per alios testes. Ilis positis, concludit Orator, quod traditionis horum librorum in manus parochi manifesta profecto est ratio; nempe quia libri baptizandorum custodiebantur a Parocho dumtaxat. Haec confirmat patronus ex peculiari atte­ statione Episcopalis Officialis. Suam thesim Orator aliis attestationibus comprobans, urget attestatio­ nem iudicialcm cum iuramento editam ab iis, qui servitium Ecclesiae Cathcdrali assiduum praestiterunt per discretum temporis spatium. Demum testem affert patronus ipsum Episcopum Norensem, qui decursu Sacrae visitationis pastoralis visitans librum baptizatorum, reperit carentem signaturis admini­ stratorum huius sacramenti; monetque canonicum parochum, ut curet ne id in posterum eveniat. Adamussim ob has potissimas rationes, notat patronus, Tridentina Syno­ dus, cap. 13, Sess. 24, de ref., mandat Episcopis populum in certas pa­ rochias distingui, unicuique suum perpetuum parochum assignando. Ad tramites huiusce dispositionis conciliaris Pius V constitutione Etsi omnibus, 5 novembris 1571, motu proprio, varias ad maius divini cultus augmentum animarumque commodum erexit Vicarias perpetuas in almae Urbis Basilicis et Collegiatis.1 Porro eumdem finem, instat orator, nempe augendi divinum cultum, et maius commodum exhibendi fidelibus, sibi proposuit Summus Pontifex Gregorius XVI in sua constitutione dici 1 februarii 1834 pro Sardiniae insula. Ipse enim conspiciens animarum curam, qua par erat diligentia a Capitulo Noren. minime exerceri ob simultaneum parochialium munemm ct Capitularium officiorum adimplementum, ab animarum curae exercitio perpetuo illud exoneravit, atque eam concredidit uni presbytero in Theo* Butt. Rom tom. 4, III, p 183, 184. I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I S. C. Concilii 751 logia Magistro, vel iure canonico laureato, qui una cum presbyteris auxi­ liaribus curam huiusmodi universam exerceret. Et iure meritoque exclamat patronus. Minister baptismi solemniter et ex pastorali officio celebrandi est proprius parochus. Contendit postea Orator idem dicendum esse quoad custodiam librorum, quia parochi tenentur quatuor libros sive matriculas habere, ut ait Barbosa, in quibus describant primo omnes, qui in Ecclesia sua baptizantur, cum nominibus parentum, si de legitimo matrimonio nati sunt, et patrinorum, qui eos de baptismo susceperunt ». Quapropter, etsi fiat hypothesis, quod vigeat consuetudo ac usus bapti­ zandi favore Capitidi cnunciati, autumat patronus non sustineri, quia huius­ modi consuetudo seu usus ordinem hierarchicum subvertit, et consequenter irrationabilis, imo abusus et corruptela foret. In casu vero observat patro­ nus, consuetudinem probatam non dici, si constet de unico actu contrario, quamvis darentur mille actus pro consuetudine; unicus enim actus contra­ rius, vel difformis illam rumpit, et ad eam destruendam satis est. Porro ex documentis allatis, iuxta patronum, constat ex consensu parochi praede­ cessoris, quandoque canonicos administrasse Sacrum baptisma ct ex con­ currentibus circumstantiis veniam induisisse; et actualem parochum sem­ per custodivisse libros baptizatorum. Quare concludit, adversarios inutiliter ad testes appellare, siquidem adducti testes consuetudinem in themate non probant 1) quia non sunt testes de visu per quadraginta annos; 2) quia non sunt testes de auditu a suis maioribus, qui ab aliis suis maioribus, etiam audiverint; 3) demum quia non testantur, se numquam audivisse, vel vidisse servari contrarium. Etenim ex illorum depositionibus constat, illos actus non fuisse repetitos, ita parochi patronus argumentatur. Utriusque partis allegationibus libratis EE. PP. enodandum proponitur dubium: An sit standum vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Recedendum a decisis, facto verbo cum SSmo. [Thesaurus Resolutionum, torn. 154, p. 870-S82]. 4296. S. C. C., Liburnen., q sept. 1895. In civitate Liburnen. inter alias Sodalitates, anteactis retro temporibus, constitutas a saecularibus hominibus, eo consilio, ut saeculo vacare coacti, aliquos dies haberent, in quibus spiritu congregati, Deo vacarent eique debitum txiberent obsequium (Syn. Diocc. Liburnen.') principem tenuit locum Congre­ gatio a SS. Cosma ct Damiano nuncupata, sub anno 1575 erecta, quae a suo scopo et origine naturam induisse Confratemitatis laicalis videtur. Quum Leopoldus I Hctruriae Rex anno 1785, spiritu Ecclesiae infenso imbutus, nequiora praecurrens tempora, decretum ediderit suppressionis ‘ Ordinum Religiosorum ct Confraternitatum, etiam Confratemitas, a SS. Co­ sma ct Damiano dicta, ab albo entium moralium juridicorum coram lege 752 Curia Romana civili expuncta fuit. At populus Christianus aegerrime ferens Iniiusmod usurpationes, turbis in civitate Liburnen. hac de re excitatis, obtinuit anno 1790, ut haec Sodalitas in pristinum restitueretur et, accedente decreto ecclesiasticae potestatis, unita alteri Confraternitati, a S. Barbara appellata, addicta fuit servitio Ecclesiae S. Catharinae. Deinceps Sodalitas suo titulo nomen addidit S. Barbarae. Anno 1809, Ordine etiam PP. Praedicatorum restituto in Ecclesia S. Catharinac, quam vi suppressionis dereliquerant, a Regina Hetniriae edictum fuit, ut PP. Praedicatores paterentur Confraternitatem vigere uti nunc est; scilicet cum iure inibi exercendi sacras functiones. Non obstantibus nuperis decretis, quibus leges civiles huiusmodi Soda­ litatibus quamcumque denegant iuridicam personalitatem easdemque pro­ scribunt, viguit dicta Confraternitas usque ad hos dies in Ecclesia parochiali S. Catharinae, inibi PP. Praedicatoribus curam animarum agentibus: an vero adhuc iure vigeat, vel potius iure meritoque a competente auctoritate disso­ luta fuerit, est praesentis controversiae obiectum. Re quidem vera hisce postremis temporibus videntur sodales a proprio instituto defecisse adeo, ut Parochus dictae Ecclesiae ad Episcopum retule­ rit: ex eiusmodi Sodalitio nihil aliud sibi parari quam cruces et tribulationes. Etenim idem sese censet independens a Parocho, ceu eruitur a Statutis, anno 1889 concinnatis, sine approbatione Ordinarii. Eius cappellanus est presbyter saecularis, qui functiones in Ecclesia paroeciali peragit absque dependentia a Parocho. Reprobanda omnino est, ait, negligentia fratrum quoad servitium sibi impositum; etenim paucissimi ex eis Ecclesiam petunt, ut functionibus adsint, et saepe vocandi sunt pueri rudes, qui vices fratrum peragant in eorum absentia cum scandalo fidelium. Saepe enim ab eisdem ascititiis fratribus turbae fiunt et non raro blasphemiae audiuntur, a non pii» sodalibus. Petiit ideo Parochus, quid esset sibi facendum in casu. Episcopus permotus his relationibus, iussit Parochum dissolvere Sodali­ tium, petere rationum redditionem, constituere tres, qui statuta redigerent pro nova Sodalitate, ab Episcopo approbanda. Parochus iussa Ordinarii faciens, per decretum declaravit Sodalitatem esse dissolutam. Confratres decretum ratum habere recusarunt, causantes incompeten­ tiam auctoritatis, idem emanantis. Quare Parochus statim hoc nunciavit Episcopo, qui non solum probavit et decretum confirmavit sua addita sub­ scriptione suique Cancellarii, sed exceptioni Sodalium revocavit tritum ada­ gium: Qui per alium facit, per seipsum facere videtur. Nihilo secius neque taliter ab Episcopo confirmatum Sodales decretum accipere voluerunt, asserentes, semper idem perseverare Parochi decretum, iam legitime repudiatum. Quocirca Sodalitas antea recursum habuit ad .Me­ tropolitanum, qui decretum extraiudicialiter confirmavit, postea ad S. C. C. Notatu dignum est, quod interim Curia Liburnen. nunquam voluerit in dubitationem adducere vim editi decreti, proinde pro legitime dissoluta habuerit Confraternitatem, quam sub hoc nomine unquam amplius appel­ lare voluit novamque Confraternitatem in locum dissolutae sufficere inten­ dit. Imo post editum decretum, Archivio Confraternitatis apposita fucnmt S. C. Concilii 753 sigilla, quae ne a sodalibus resignarentur, auctoritas Ecclesiastica recursum habuit ad publicos politiae officiales, ut impedirent, prouti factum est, ne Archivio Sodalibus ullus pateret aditus. Contra haec omnia Sodalitas recursum habuit ad Sedem Apostolicam, exponens pro nihilo habendum esse decretum Ordinarii, quoad Sodalitii dissolutionem, quia caret causâ motivâ, et quia innititur opinione, idem Sodalitium esse exclusive paroeciale; dum e contra illud sit Confratemitas omnino laiealis, quae nullum subiit discrimen per leges Hetruriaeanni 1785. Ex officio animadversum fuit circa iuris quaestiones, quod Confraternitas autumat.se non ecclesiasticam sed laicalem esse; quapropter subiectam haud esse Ordinarii jurisdictioni. Quin vero fiat longa disquisitio quoad naturam huius Confraternitatis, cuius origo in antiquitatis tenebris delite­ scit, quod ad hodiernum statum, consuetudine magis quam centenaria confirmatum, videtur ecclesiastica potius dicenda haec sodalitas. Xam sub fine saeculi praeterlapsi in pristinum restituta, addicta fuit servitio cultuique divino in Ecclesia S. Catharinae, ea sub expressa conditione, ut parocho subesset et loci Ordinario. Quae conditio etsi non expressa fuisset, subaudi­ retur; nam cx fine potissimum res suam naturam desumunt: et perabsur­ dum esset, qualecumque Collegium cuidam Ecclesiae parochiali inservire et cultui divino incumbere, tamen immune ab ecclesiastica potestate. Quum sodalitas in themate subsit correctioni Episcopi, subintrat prae­ scriptio Bullae Clementis VI11: Quaecumque ad confratemitates moderandas editae in § 5 statuentis: « Statuta pro regimine Ordinum Regularium et Institutorum erigentium et instituentium... edita Confratemitatibus et Congregationibus erigendis ct instituendis et aggregandis... impertiri non possint, nisi ca prius ab Episcopo dioecesano examinata et pro ratione loci approbata fuerint, quae nihilominus eiusdem Episcopi decretis et mode­ rationi ct correctioni in omnibus semper subiecta remaneant ».1 Ex quo consequitur, posse Episcopum auctoritate ordinaria mutare et variare statuta confraternitatum, eisque novas leges, quando opus fuerit, servandas propo­ nere: S. C. C., in Ferrarien., 14 septembres 1782.2 Verum sodales excipiunt contra decretum dissolutionis, quippe a paro­ cho editum non habente m foro externo jurisdictionem. Quae exceptio exploratissimo iure innititur, si parochus, qua talis, admittatur Decreti auctor; an vero potius, qua delegatus, gesserit, auctoritate ab Episcopo demandata, sufficienter in ipso decreto expressa, saltem post Episcopi additam confir­ mationem. Quomodo autem vis ct vigor auctoritatis ordinariae, huiusmodi in casibus canonica aequitate ct prudentia temperanda sint, docet S. C. C. in Balneort;icn., Admissionis alumni, dici 26 augusti 1769, 3 qua inter alia propone­ batur dubium sub η. II: An sint redintegrandi Confratres, ultimo loco deleti ab Episcopo et respective delendi novi confratres ab Episcopo electi in casu? 1 Cf. N. j<)2. ’ Cf N. 382r. ’ Cf. N. 3766 Vol. VI 48 Curia Romana 754 Et omnibus perpensis EE. PP. rescripserunt proposito dubio: Ad II. J/. firmative in omnibus. Nihilominus sane EE. PP. noluerunt Episcopis dene­ gare potestatem nonnullos expungendi a numero confratrum, sed solummodo modum suggerere canonicae aequitatis quoad modum execution’· nam in Asculana, 24 martii 1725, proposito IV dubio: An liceat Reveren­ dissimo Episcopo removere Officiales et Ministros a confratribus electos, ouatenus non sint idonei, et graves exceptiones patiantur, rescribere consuerunt Affirmative.1 Quocirca liceat concludere, Episcoporum sollicitudini in sodalitatibus moderandis quamplurimos eosque efficaces praesto esse modos; sive statuta corrigantur, aut omnino mutentur, sive nonnulli sodales expungantur, sive ipsa sodalitas ex integro deleatur, congruis ct legitimis praemissis monitio­ nibus, prout casus ferat. Quapropter pro sueta prudentia et aequitate EE. PP. enodabunt dubium An, et quomodo decretum dissolutionis Confraternitatis sustineatur in cami Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative in omnibus. [Thesaurus Resolutionum, tom. 154, p. 883-894]. 4297. S. C. C., Spalaten., 14 dec. 1895. Mense iulii 1884 sacerdos loannes Lucie, in districtu Almissae Spah- j tensis Dioecesis, parochiale beneficium in oppido Zezevica adeptus est. Statim ac in paroeciam advenit, factiosum suum manifestavit ingenium,ut municipii negotia, prout sibi aequa et opportuna visa fuissent, ita gereren­ tur. Animo audax, propositique tenax, municipalibus administratoribus totius districtus Almissae cito adversarius extitit acerrimus, et die 28 octo­ bris 1884 aculeatas mittebat epistolas ad supremum Almissae magistratum (vulgo Podesta di Almissa), qui illas tradidit Curiae episcopali, Sacerdotem Lucie multiplici accusatione insimulans, scilicet, quod publice detraheret constitutis auctoritatibus, quod municipalibus legibus adversaretur, imo populum ad resistendum iisdem legibus concitaret. Hisce litteris commotus Ordinarius Sacerdoti Lucie dic 4 novembris eiusdem anni primam monitionem canonicam in Protocollum Curiae, insertam significavit. Frustra tamen, nam inimicitias civilis magistratus oppidi Zezev’ca ct totius administrationis municipalis Almissae ita aspe­ ravit, ut contra illum gravissimas accusationes tum apud ecclesiastica, tum apud saecularia tribunalia moverint. Verum loannis condemnationem non obtinuerunt, quippe crimina ei impacta non potuerunt probare. Plane haec Sacerdotem Lucie vehementius commoverunt, qui praeterea, quum sibi persuasum haberet, municipale patrimonium pessum abire ob administra­ torum surreptiones, proposuit hos e municipalibus sedibus prorsus depellere suosque fautores in Municipii regimen inducere, ac tribus sequentibus 1 Cf. N. 3293. S. C. Concilii 755 annis in hoc opus totus incubuit. Hinc nullum non movit lapidem ad consti­ tuendas electorum societates, itinera suscepit, electorum comitia provocavit, magno cum scandalo suorum parochianorum, ea maxima de causa, quia ad haec fovenda comitia saepe saepius inconsulto Decano districtus, legem residentiae perfregit. Hoc modo adversariorum iras contra se magis magis­ que acuit, unde de eo in vulgum graviores querelae disseminabantur. Quo­ circa Ordinarius eo adductus est, ut opportunum duxerit die 14 novem­ bris 1887 Sacerdotem Lucie secundo monere, imo et minitari brevi in aliam paroeciam translatum iri. Episcopi iussis morem gerere visus est Sacerdos Lucie usque ad mensem augusti 1889. Tunc iterum exarserunt irae occasione conventus munici­ palis: loannes edidit in ephemeride dicta Katolicka Dahnacgà literas iniurianim plenas, quamobrem eo res devenerant, ut civitatis Magistratus poli­ tiae Officiales commonuerit, Sacerdotis huius vitam in discrimine esse, quam neque leges neque mores ab inimicorum furore tuerentur. Verum Ordinarii monitionibus contemptis Sacerdos in fovendis inimicitiis pergebat Tandem novus Episcopus dic 28 februarii 1S92 ad tertiam monitionem devenit. Qua non obstante Sacerdos quaestionibus politicis se immiscet. Pars, cuius ipse est anima, contrariam partem vincit; ipse Consiliarius municipalis nominatur, ac statim discedit a paroecia ad res publicas tractan­ das, et a meridie Dominicae palmarum usque ad feriam IV Maioris Hebdo­ madae abest, mox Comitatus electoralis Vice-praeses eligitur. His auditis Episcopus ipsi tres designat dies, quibus municipale officium reficiat, loannes vero nuntium quidem misit officio Vice-praesidis Comitatus, sed non Consiliarii municipalis. Quapropter Episcopus devenit ad promulgatio­ nem decreti diei 12 maii 1893, quo Sacerdotem propter sollicitationem rerum politicarum, et residentiae non observationem modo oeconomico a paroec'a in perpetuum removit et in aliam Zagvozd dictam transtulit, quia in Zezevica sine pacis populi ac disciplinae ecclesiasf cae praciudicio manere non posset. Contra tale decretum Sacerdos Lucie appellationem interposuit antea ad Tribunal Metropolitanum, sed incassum; postea apud S. H. C., petens, ut infirmaretur. Interim vero, licet obedientiam praebuerit Zezevica disce­ dens et Zagvozd adiens, non abrenuntiavit tamen officio Consiliarii munici­ palis, imo duobus plenariis conventibus interfuit. Novum decretum promul­ gavit Episcopus die 7 augusti, ct Sacerdoti Lucie praecepit in virtute sanctae obedientiae, ut officia Consiliarii municipalis dimitteret, contumaci poenam suspensionis ipso facto incurrendae minans. herum appellationi confugit apud H. S. C. Sacerdos Lucie contra tale decretum. Quare modo exquiritur: An decretum diei 12 maii 1893, nec non aliud decretum dici 7 augusti 1893 sint confirmanda vel infirmanda in casu? lamvero duplici oblato memoriali Sacerdos Lucie utrumque decretum impugnat, et postulat, ut infirmetur. Contra decretum 12 maii notat impri­ mis poenam permutationis paroeciae Zezevica cum Zagvozd esse gravissi­ mam, quae excedit potestatem Pro-λ icarii Generalis, ct quae infligi non potest, nisi ob causas in iure expressas. Contendit autem, non agi de rebus Curia Romana 756 religiosis, sed mere civilibus et politicis. Alterum vero decretum diei 7 augusti dicit falso inniti supposito. Siquidem, ait ipse, officium Consiliarii municipalis est honoris plenum et Sacerdotali coetui apprime conveniens, quippe absque detrimento ministerii sacerdotalis maximum Ecclesiae bonum procurare potest. Demum observat, quod per decretum 7 augusti finis obtineatur contrarius intentioni Ordinarii. Hic sane exoptat animarum tranquillitatem, at timendum est, ne magis exardescant factiones, si Sacerdos Lude a munere Consiliarii removeatur, pars enim, cuius caput est, sibi factum reputabit, quidquid ille pati debuit, et exinde a sua sede, depulsis Administratoribus catholicis, quidquid adversarii committant mali et vindiciarum in honestiores viros, isti tribuent Ecclesiasticae auctoritati, cum maximo omnium fidelium damno et scandalo. Alia vero ex parte plura et sane maximi ponderis adsunt momenta, quae expostulare videntur, ut controversa decreta confirmentur. Non repetam. quae in facto consistunt, quaeque Ordinarius assumit, ut motiva sufficientia. imo necessaria emanatis decretis. Potius perpendi debet iuris quaestio in casu, an nempe huiusmodi translatio, non praemisso privationis processus ad tramites Concilii Tridentini in Sess. 21, de ref., c. 6 substinenda sit. Solemne enim est in jurisprudentia II. S. C. et concors Doctorum sententh quod Parochus suo beneficio privari non possit, nisi per processum canonicum probetur, unam existere ex illis causis de iure necessariis ad privationem decernendam: S. Severint, 4 aprilis 1778.1 Verum Episcopus subsumit, se non processisse ad simplicem beneficii parochialis privationem; bene vero ad oeconomicam remotionem, quem modum prospiciendi ab II. S. O. improbatum non esse, imo ratum habitum fuisse, ut in Eystettcn., 21 iulii, ii augusti et 22 septembris 1742, 2 item in Limburgen., 27 iunii et 19 decembris 1857. 3 Alterum vero decretum urget Episcopus, officium Consiliarii municipalis theorice tantum esse honorificum, verum de fad') 10 annorum experimentum satis ostendit illud ad factiones, odia et inimicitias conduxisse cum maximo causae religionis detrimento. Modo vestrum est, EE. PP., pro ea, qua polletis iudicii maturitate et prudentia, sequentia enodare dubia: I. An, et quomodo sustineatur decretum diei 12 maii 1893 in casu? II. An, et quomodo sustineatur decretum diei 7 augusti 1893 in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata. 4 [Thesaurus Resolutionum, torn. 154, p. 1030-1053]. •S’. C. Concilii I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I » Cf. N.3804. I 2 Cf. N. 3538, 3542. I ’ Cf. N.4156, 4158. I 4 Cf. N.4299. I 757 4298. S. C. C., decr. io iun. 1896. Ut norma haberetur uniformis in exactionibus pro variis actibus jurisdi­ ctionis ecclesiasticae non contentiosae, ac immodicarum taxarum onus, pluriumque controversiarum occasio tolletur, Innocentius PP. XI legem tulit, quae Innocentiana vulgo appellata, huiusmodi exactionum rationem apte moderabatur. 1 Sed cum haec lex italico id i ornate esset exarata, et idcirco communiori Doctorum sententia eam nonnisi Italiae et adiacentium insularum dioeceses proprie afficere traderetur, ceteris autem congruentem dumtaxat agendi regulam praebere; haud universim videbatur consultum inccmmcdis, qui­ bus amovendis lex illa prodierat. Praeterea post tria ferme saecula a legis promulgatione, pecuniae valore et aestimatione mutatis, et in novis diversisque adiunctis societate versante, plena Innocentianae legis observantia in ipsis Italiae dioecesibus difficilis evasit, et quandoque etiam incongrua; unde Ordinarii maiori in dies numero postulare coeperunt, ut novae peculiaresque exactiones ab Innocentiana diversae, probarentur aut tolerarentur. His mature perpensis, et per officium S. Congregationis Concilii Archiepiscopis nedum Italiae, sed et aliarum regionum de sententia rogatis, San­ ctissimus Dominus Noster Leo PP. XII1 particularem Commissionem penes S. Concilii Congregationem constituit, eique in mandatis dedit, ut de hoc recognosceret suamque sententiam emitteret. lamvero in conventibus semel atque iterum ab ea habitis, tria quae sequuntur dubia, quibus universa quaestio comprehendi visa est, ad exa­ men revocata sunt, nimirum: I. An, et quae taxa imponi possit iuxta prudentiae et iustitiae regulas in materia sacramentali, ac speciatim in matrimoniali, itemque in materia bene­ ficiaria ? II. An generalibus quibusdam editis normis, specifica praefinitio taxarum in singulis dioecesibus Ordinariorum arbitrio sit relinquenda; an potius praescri­ bendum, ut hac de re agatur in synodis provincialibus, et quatenus synodi haberi nequeant, in conventibus Episcoporum in singulis provinciis ct in Italia in singulis regionibus, ad hunc effectum peculiariter habendis, sub lege nempe, ut uniformis taxa in singulis provinciis seu regionibus quoad fieri possit statua­ tur, Sacrae Concilii Congregationi pro approbatione subiicienda? III. An, et quaenam aliae provisiones hac de re sint adhibendae? [Quibus Eminentissimi Patres, praevio Consultorum voto, respondendum censuemnt: 'Adi. Affirmative, *ita tamen, ut quoad actus, qui directe respiciunt sacramen­ torum administrationem, servetur dispositio cap. 42 Decret., dc simonia, scilicet 1 Die 1 oct. 1678. - Bull. Rom., tom. 8, p. 58-61. 758 S. C. Concilii Curia Romana ut libere conferantur ecclesiastica sacramenta ct piae consuetudines obseremlw. Quod vero ad reliquos actus, qui directe non respiciunt administrationem saaamentorum, uti sunt dispensatio a denuntiationibus matrimonii, venia conferendi baptisma in privatis domibus, et cetera huiusmodi: 1. Servandas laudabiles consuetudines, et rationem prudenter habendar. locorum, temporum ac personarum; 2. Vere pauperes eximendos a quibusvis expensis; 3- Taxas non adeo graves esse debere, ut arceant fideles a receptione sacramentorum; 4. Quoad matrimonium in specie, remittendas ipsas taxas esse in casibus,in quibus adsit periculum, ne fideles in concubinatum proruant; 5. Tandem quoad beneficia ecclesiastica, taxas esse non debere proportions liter inadaequatas reditibus beneficiorum. Ad II. Negative ad primam partem, affirmative ad secundam. Ad III. ^Affirmative, et taxorum descriptionem seu notulam modo et normù superius expositis confectam, quam primum transmittendam ad S. Concilii Congregationem pro approbatione; quae tantum concedenda erit ad instar expttimenti, pro dioecesibus Europae ad quinquennium, pro reliquis vero ad detanium. Facta exinde de his omnibus relatione Sanctissimo Domino Nostro per infrascriptum S. Concilii Congregationis Praefectum, Sanctitas Sua dignata est resolutionem Emorum Patrum plene approbare et confirmare: simulque mandavit, ut ab omnibus ad quos spectat sedulo atque integre servetur, contrariis quibuscumque minime obstantibus. - A. Card. Di Pietro, S. C. C. Praefectus. - Beniaminus, Archiep. Nazianzenus, Pro-Srcre farius. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 1939. - Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XXIX, p. 433-435]. 4299. S. C. C., Spalaten., 25 iul. 1896. Proposita fuit haec controversia in Congregatione diei r4 decembris 1895, camque placuit hoc dimittere responso: Dilata.1 Quare nunc eadem dubia iterum proponuntur resolvenda. Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. et II. Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, tom. 155, p. 594]. 4300. S. C. C., Concordien., 20 febr. 1897. In oppido vulgo Vigonovo, dioecesis Concordicnsis, parochiale obtinuit beneficium mense novembris 1887 Valentinus Maniago, translatus ab alii parochia, loci Rivarotta. Sui muneris parochus Maniago habuit coadiuto1 Cf. N. 4297· I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I rem, seu capellanum, sacerdotem Matthaeum Bressan, pluribus iam abhinc annis praefectum fabricae ecclesiae parochialis, et arcarium, qui vacantis beneficii adlectus fuerat oeconomus spiritualis. Hi duo Sacerdotes, quamvis bonis moribus instructi, ita disparis viden­ tur esse ingenii, ut diu ambulare non possent cum consensu in domo Dei, siquidem ipsa sententia iudicialis curiae Concordien. fatetur, alterum nempe Bressan animum habere ardentem et praecipitem; alterum vero, nimirum parochum, rudem esse et propositi tenacissimum. Exinde statim dissensiones ortae sunt; quamobrem parochus ad curiam se convertit efflagitans, ut alio transferretur capellanus, non in poenam, sed contentionum ad removendam occasionem, quae gravior in dies fiebat, quippe plures cives, nonnulli etiam ex proceribus, aperte favebant partibus capellani ct altas movebant querelas in parochum. Verum hic a curia obti­ nere potuit, ut alii officio destinaretur sac. Bressan; sed parvo tempore hic abfuit ab oppido Arigonovo; nam sui fautores nullum non moverunt lapidem ad cius reditum implorandum; eumdemque redeuntem magnis conclamatio­ nibus ct gaudii significationibus amplexi sunt. Hinc asperior lucta parochum inter et capellanum, non sine perturba­ tione publicae tranquillitatis in oppido, adeo ut ipsa auctoritas politica, ne turbae in populo excitarentur, pertimescere visa sit. Interim, Ecclesia suo viduata pastore, Alicarius Capitularis mense martio 1893 ad S. C. C. recursum habuit, petens, an statim removendus esset parochus a loco beneficii, ei tenui reservata pensione; vel potius antea proces­ sus canonicus instituendus esset. S. C. C. die 8 apr. 1893 reposuit: Emi Patres tibi scribi mandarunt, ut iubeas praefatum parochum Maniago statim discedere a paroecia loci Vigonovo sub poena suspensionis ipso facto incurren­ dae nisi pareat; et deinde nisi idem parochus malit nuncium mittere paroeciae cum tenuis pensionis reservatione, processum contra eum instituas ad tramites, etc. Parochus, rescripti praetexens nullitatem, renuit obedire, quare ipsum poenas suspensionis et irregularitatis incurrisse Curia suo edicto declaravit. S. C. C. rescripto diei 20 maii eiusdem anni cum absolvit, addens: Quo vero ad confectionem processus, aut ad restitutionem parochi, Sacra Congr. rescri­ bendum censuit: Expectetur novus Episcopus. At parochus, urgentibus etiam lictoribus, domum parochialem et bene­ ficii administrationem relinquere coactus est, ct hanc Fiscus capessere non destitit, spiritualem autem curam animarum gessit Matthaeus Bressan, huic muneri substitutus a Vicario Capitulari. Res cum ita sc haberent, novus Episcopus decreto diei 12 aprilis 1894 quosdam delegavit iudices ad pro­ cessum conficiendum ct dic r6 febr. 1895 haec prodiit sententia a iudice delegato: I. Redintegrandum esse Parochum dc Vigonovo D. Valentinum Ma­ niago in exercitio sui ministerii, immunem ab interdicto, in eundem illato, modo provisorio a S. C. C. dic 8 aprilis 1S93. — II. Redintegrandum esse praefatum Parochum in suis iuribus canonico-civilibus super administrationem et reditus Beneficii paroccialis; in quem finem episcopalis Curia oneratur eumdem coadiuvare. — III. Quoniam istis in adiunctis D. Valenti- 7^° 5. C. Concilii Cuna Romana nus Maniago resumere nequiret per se officium Parochi e Vigonovo, absque sui et animarum discrimine, de consensu Ordinarii consulet curae et spintuali administration! Paroeciae, donec, aut valeat illuc redire, aut altero investiri beneficio ecclesiastico. Deinde de expensis reficiendis aliam parochus Maniago movit quaestionem, sed infausto exitu. Controversa vero sententia, publicata die i martii 1895, quoad meritum, habuit oppositores oppidanos, qui die 7 marti: eiusdem anni appellationis instantiam apud Curiam proposuerunt. Quamobrcm partium procuratores haec dubia contestati sunt, videlicet: I. An appellatio vel recursus admitti debeat in casu? Et quatenus affirmative: II. An sit confirmanda vel infirmanda sententia Curiae episcopalis Concordicn. in casu? Parochi advocatus contendens appellationem admittendam non esse. notat ad hanc requiri: 1) ut provocatio intra decem dies fiat a die latae sententiae et scientiae numerandos; 2) ut provocatio appellatoris intersit; 3) ut, reprehensa sententia alicui appellatoris iuri detrimentum inferat. Deducitur ex Auth. in lib. 6 Cod. tit., De appellationibus, ibi: « Hodie autem cuilibet tribuitur spatium decem dierum a sententiae recitatione numeran­ dum ». Item Decret. Gratiani, par. 2, caus. 2, quaest. 6, cap. 28; Decret. Gregorii IX, lib. 2, tit. 27, cap. 15. Itaque appellatio inita a quibusdam incolis oppidi Vigonovo apud S. C. C. die 23 mensis februarii 1896 adversus sententiam, dc qua agitur, die 16 februarii 1895 prolatam, procul dubio suscipi nequit, instat orator. Quoad alteram conditionem hic notat, exploratissimum in iure est appel­ lare non posse quemlibet, cuius haud interest provocatio: 1. 1 dig. de appd. recip., et cap. Non solent, caus. 2, qu. 6, et cap. Cum inter, 16, de elect. Hisce animadversis, pergit advocatus, quum Parochus Maniago iuxta rem judica­ tam ne commorari quidem in oppido Vigonovo possit, provocatio intéressé nequit oppidanorum, ideoque prorsus irrita habenda est. Et si animarum cura Parocho vel cius Vicario committatur, hoc Episcopi ct non oppidanorum est munus; quemadmodum imperantium et non civium est eligere ludices. Tertia conditio, advertit patronus, posita in appellatoris detrimento, apprime advertitur: lib. V Extravag. Comm.,De poenis, ubi haec leguntur: «Contra oppressiones debuerat esse appellatio ipsa remedium». Glossa recinit: «Appellatio est remedium contra oppressiones». Descendens orator ad alterum dubium, defensionem repetit ab ipsis sententiae verbis, quibus innuitur, processum instructum adversus Parochum Maniago haud peperisse eiusmodi gravamina, ut suo officio indignus declarari posset. Etenim ex decem et septem testibus emuntur accusationes sequentes: I. Praxim viae crucis Parochus peragere recusavit. II. Onera Missarum pro defunctis distulit. III. Posthabuit praedicationem. IV. Prae­ dicatores extraordinarios haud accersivit. V. Chatechismum neglexit, ct promovit ad primam communionem pueros instructione carentes. VI. Tar­ dus ct frigidus fuit erga aegrotos. VII. Nimium potavit vinum, absque tamen ebrietate. VIII. Avarus non fuit, sed sordidus in vestibus, et wide pecuniae inhians. IX. Prandia de more haud fecit. X. Capcllano faculta­ I I I I I I I I I I I I I I I I I | I · 761 tem denegavit celebrandi primam Missam in quadragesima et verbum Dei praedicandi. XI. Odium aluit erga capcllanum, et moribundum qui de pace et remissione rogavit. XII. Indolem exhibuit duram, litigiosam, perfi­ dam atque mendacem. Testes vero, qui aut de visu aut dc auditu praedicta gravamina evincere studuerunt, de moribus eiusdem parochi nihil esse dicendum retulerunt. Haec omnia tamen satis fuerunt, ut invisus populo et esset et haberetur. Alii vero testes deposuerunt veram omnium dissidiorum radicem exquiri debere in contentionibus et simultatibus inter parochum et capellanum, ct inter amicos utriusque partis dissidentis. Advocatus totus est in refellendis gravaminibus praecipuis. Piae praxis viae Crucis Parochus voluit in principio tantum immutare horam, quam parum aptam censuit; sed tandem eam posthabuit omnino in contentionis igne. Vetuit Capcllano praedicare et primam dicere Missam quadragesimae tempore; aliaque sacri ministerii officia, ct innixus consuetudini loci, quam nonnulli canonistac sequuntur, censuit posse eundem posthabere. Hinc mirum non est, si solum sc repu­ tans, distulit mortuorum suffragia, quae saepe saepius eidem affluebant. Quoad negligentiam in instituendis pueris ad primam Communionem pro­ movendis pauci adsunt testes, ita ut Parochus dici vere possit nimium negligensin doctrina christiana edocenda et poenâ iuridicâ multandus. Negligentia Parochi quoad praedicationem verbi Dei haud formiter probatur, quia diversimode testes deponunt. Parochus insuper accusatur de odio erga ca­ pellanum; quin alatur studium deminuendi culpam, haud obliviscendum, ait defensor, capellanum saepe saepius occasionem praebuisse sese nimis ingerendo in rebus Parochi. Melius erat pro utroque, si remotus fuisset capellanus initio simulta­ tum, dum pro parocho militat vinculum, ius ct canonica investitura: dum huius indignitas haud evicta fuit neque post pugnam et per quamplurcs probationes. Praeses extraordinariae sessionis Tribunalis, qui processum instruit contra dictum parochum, invocat Tridentinum, Sess. 22, cap. 6, deref. Sed nullus iudex colligere potuit ex actis processus, Parochum turpi­ ter aut scandalose vixisse; aut in sua nequitia permansisse, postquam praemo­ nitus fiât. Ex his omnibus, concludit advocatus, probatam non fuisse noxam, qua, ex iure parochi destitutione puniuntur. Ex adverso advocatus qui oppidanis patrocinatur ad S. C. C. recurren­ tibus, quoad primam quaestionem, an nempe haec appellatio vel recursus sustineri debeat, advertit hos non statim apud S. C. C. appellationem instau­ rasse, quia apud curiam Metropolitanam pendebat indicium dc expensis judicialibus reficiendis, quae quaestio tandem mense ianuario 1S96 definita fuit. Notat oppidanorum sane querelam non esse despiciendam quia omnes et singuli, quorum interest possunt appellare ». Demum, ait patronus, etsi appellatio admittenda non esset, tamen oppi­ danis negandus non est recursus, quum Recursus ad principem supremum numquam censetur interdictus, a quo quemadmodum iurisdictioncs omnes fluunt, ita etiam conveniens est ut postea refluant». 762 Curia Romana Ingressus vero patronus alterant quaestionis partem, nempe meritum causae, contendit rem iam definitam fuisse rescripto diei 8 aprilis 1893, cuius rescripti mentem hanc esse contendit orator, ut parochus etiam invitus deberet removeri a paroecia et dein, ut eidem renunciaret, cogi, si ex processu constaret vera esse quae opponebantur. lamvero, instat orator, ex processu patuit XTalentinum habere indolem extravagantem, acrem, mendacem et inexorabilem, seu parochum esse altercationibus et rixis pronum. Ex testibus, alius deponit, parochum loqui solitum esse dc rebus pietati et religioni alienis; alius, pueros ignorare fidei mysteria; alius, sese impedire debuisse filii proprii promotionem ad primam Communionem utpotc non praeparati. Suum capellanum acriter exagitasse referunt testes, et paro­ chum noluisse reconciliari cum paroeciano morti proximo, qui pacem mori­ turus efflagitabat. Notat orator, testes haec et alia plura facta deponentes, esse fide dignissimos et istos fuisse delectos. Sane, urget advocatus, haec omnia confirmari a Vic. Foraneo. In suis literis Card. Patriarcha Venetiarum confirmat dc rudi natura parochi omnia quae a testibus relata fuerunt. Quare, concludit orator, sane locum esse remotioni a paroecia. Et re sane vera exploratissimum est, duplicem ad Parochos amovendos patere viam: quarum una privatio, altera, forensi vocabulo, retnotio nuncupari solet. Illa poenae naturam induit: quae quidem exigi nequit, nisi causam subesse gravissimam, instituta inquisitione, approbetur. Haec contra, haud poena, sed remedium est, quo paroeciae periclitanti prospicitur: quodque recte praetermissa inquisitione, decernere fas est, quum satis aliunde constet, parochum, licet vita integerrimum ct sceleribus purum, paroeciam sibi con­ creditam, sine animarum discrimine, gubernare non posse. Imo ad parochum beneficio expoliandum, opinatur orator, adesse rationes, si inimicitiae paro­ chianorum iustae et rationabiles sint, parochus est officio privandus non modo removendus. Sed potissimam adesse remotionis causam in themate contendit patro­ nus, quia «Parochum populo exosum, ita ut grave immineat scandalum,si manebit in paroecia, de qua est provisus, potest etiam invitum Episcopus compellere ad permutandum vel alia via illum exinde amovere ». (Bellettus, Disquisitiones clericales, p. 1, § 15, n. 19, Romae 1654, p. 93). «Populi odium... attendi oportet ad hoc, ut coacta abdicatio privationi aequivalens imponatur Parocho ». (Dc Nigris, De vacat, bene/., lib. 2, cap. 2, n. 16). Ita S. C. C. in Taurinen., diei 7 iulii 1855;1 in Limburgen., diei 27 iunii 1857;’ in Eystetten., diei 22 sept. 1742; 3 in Herbipolen., diei 22 dec. 1S604 ct denique in Bergomen., diei 12 augusti 1865.5 Dein patronus contendit iudicialcm formam in remotione minime ser­ vandam esse: quum « non officit in remotione defectus formalis processus, 1 Cf. N. 4143. 1 Cf. N. 4156. ’ Cf. N. 3542. 4 Cf. N. 4100. 5 Cf. N. 4201. | I I | I i I I et nihil de conditionibus, praeter unam quae sequitur «dummodo illud foret prius per catholicum antistitem, gratiam et communionem dictae sedis habentem consecratum ». Ubi concessio rursus definitur, haec verba legun­ tur: Nec non sacramentum chrismatis per catholicum Antistitem, gratiam et communionem dictae sedis habentem, consecratum conferre ». Hisce in iure enucleatis, descendit procurator ad facti momenta. Et in primis narrat, vi Bullae Leonis X divisum fuisse Abbatiae terri­ torium; ct hinc novus Episcopus ordinario iure omnimodam iurisdictionem nactus est in civitate: Abbas autem antiqua iura integra servavit in omnibus, quae novae dioeceseos erectioni non repugnarent, per transactionem initam cum Cardinali de Aragonia, hisce verbis « quod per huiusmodi ere- I 1 X* 774 Curia Romana I ctionem et assignationem nullum penitus inferatur praeiudicium libertati I et exemptioni, quas dictum Monasterium de praesenti habet, quin imo polia- I tur suis omnibus et singulis iuribus, privilegiis, immunitatibus et dignitati- I bus quibuscumque, etiam intra fines suprascriptos Cavenses, in his tantum I quae suprascriptis iurisdictionibus ct aliis praedictae ecclesiae cathcdrali I concedendis non repugnant, et in eorum diminutionem non tendunt. Extra I vero praedictum territorium indistincte et indifferenter in omnibus et per I omnia sit et remaneat dictum Monasterium, sicut de praesenti est, et perinde I ac si suprascripta assignatio et praesens conventio nunquam facta fuisset I Et haec omnia Leo X apostolicis literis sancivit. Omnino hoc exploratis»- I mum est, instat orator, consuetudinem circa huiusmodi facultatem Abbati I Caven. excedere hominum memoriam. Duobus ab hinc saeculis «Abbas I Cavensis plures moniales civitatis Salerni, de licentia eiusdem Ulmi Anti- | stitis, sacro chrismate insignivit». Tum de eadem dioecesi exacto saeculo I testimonium edidit Salernitanae ecclesiae canonicus, antea vicarius generalis. I ac deinde capitularis « pili volte diede licenza alii revmi Padri Abbati pro tempore di conferirc il sacramento della cresima alie signore monacande, ed altri di detta città ». Refert vero orator, hunc morem praecipue vigere in dioecesi Caven». in Salernitana, in Murana (Muro Lucano), in Amalphitana. Si autem verba | delegationum attendantur, deprehenditur perinde Abbates accerseri, ac 5. I frequens esset usus, ut in epistola num. 13 Summ. « Comunico a V. E. ancht 1 in iscritto tutte quelle facoltà che altra volta le comunicai » (n. 5), «confer- 1 mando quanto Le ho detto altra volta, potrà avvalersi sempre della facoltà di amministrare ii detto argomento » (n. 9). « Perdoni la continua noia che Le procuro etc. ». Praeterea, superiori anno, cum « Abbas ordinarius Salerni­ tanum Archiepiscopum adivisset eius invitatu, in eius privato oratorio uni ex eiusdem subditis sacramentum chrismatis contulit». Idemque triginta fidelibus praestitit in privato sacello Cavensis Episcopi, « ex eiusdem invi­ tatione ». TtzSt Ipse vero Abbas suis litteris animadverterat: « Notisi chc gl’inviti più recenti non sempre furono fatti per lettera, ma più volte solo pcrsonalmcnte e vcrbalmente ». Ipse Pontifex vero, arguit orator, quamvis quaestionem in iure definiendam non censeret, semel nihilominus atque iterum possessio­ nem interea servandam esse tussit, ut Vir Ernus publicis Status negociis I Praefectus testatur: « Allorchè trattossi di concedere a A’. S. la stessa facoltà di cui godeva il suo Predecessore, di buon grado il Santo Padre aderi a tale richicsta, e la autorizzô ad amministrare il sagramento della Cresima anche fuori del suo territorio, col consenso dell Ordinario. Questa conces­ sione perô c temporanea etc. ». 1 Huiusmodi morem fuisse inductum ob fidelium utilitatem, docet ipse Abbas, explicans conditionem locorum. Deinde Praesul geometrae peritissimi testimonium edidit, unde liquet quindecim oppida in illa regione longe amplius a Sede Samensi distare 1 quam a monasterio. Ita factum est ut assidua Abbatum frequentia proximis ! in locis etiam Salernitanos Arch episcopos alliceret ad eos accerscndos com- 5. C. Concilii moditatis causa, cum Hospitium .Abbatis et Cellerarii sit mono di un miglio distante da Salerno ». Proinde deducit advocatus, si hic mos prohibeatur, magnam iacturam passuros esse fideles, ipsosque Abbates offensiones et populi accusationes incursuros fore. Quum vero obiici possit annis 1892 et 1894 Abbates ipsos in discrimen adduxisse hanc facultatem in alienos, quia illam a Pontifice postularunt, advertit patronus, Abbatem Morcaldium nihil negavisse, imo usum confir­ mari petiisse «per tranquillare la sua coscienza»; et in propositum citat auctoritatem Rotae in cit. Marsicen.: « Sicut nec aliqua vis fieri potest in supplici libello porrecto de anno 1620 f. m. Paulo V, in quo fuit ab Abbate petita licentia concedendi dimissorias et conferendi ordines, quasi ex hoc inferatur talem licentiam prius non habuisse; siquidem hoc totum petitum fuit ad bene esse, et quia, ut dicitur in dicto supplici libello «da alcuni scrupolosi si fa difficoltà se 1’Abbate possa dare dette dimissioni etc. ». Si itaque facultas haec petita fuit a Pontifice ad tollendos scrupulos, difficulta­ tem et occasionem litium, ex hoc elici non potest aliqua confessio Abbatis super talis facultatis deficientia. Verba enim quae ad bene esse ct ad maio­ rem cautelam proferuntur, non praeiudicant . Rota in Rec. dec. 212, n. 12 et dec. 320, n. 47, par. 6. In primis ne aequi vocation i fiat locus, innuere praestat magnum quod intercedit discrimen inter Abbatis potestatem ad confirmandam delegatam, et aliam Episcoporum ordinariam. Siquidem Episcopi confirmationis Sacra­ mentum conferunt ex potestate ordinis, alii simplices sacerdotes ex potestate iunsdiclionis a Summo Pontifice delegatae. Ad rem Benedictus XIV in op. De Syn. dioec., lib. 7, c. 8, n. 7 (sub. med.) ait: ■■ ... quamvis confirmare sit actus ordinis episcopalis, cuius firmitas et validitas a Pontificis nutu non pendet, delegare tamen simplici presbytero potestatem exercendi eiusmodi actum, politis ad iurisdictioncm quam ad ordinem pertinet etc. ». Rem ita conficit Card. D’Annibale (HI, η. 282): Minister ordinarius huius Sacramenti est Episcopus et ex delegatione (penes Latinos solius Romani Pontificis) quivis presbyter. Ille hoc sacramentum confert ex ordinis cum primis epis­ copalis, hic cum primis cx iurisdictionis potestate; ideoque valide hic (simplex sacerdos), si non excedat fines mandati nec quoad territorium, nec quoad perso­ nas nec quoad modum; ille (Episcopus) omnibus ubique, sed si extra suum terri­ torium, gravi non caretn. Hoc consectarium rem nostram quod spectat, probe advertere iubet, ne .Abbas Caven. confirmando alienos in aliena Dioe­ cesi, etsi ex Episcoporum venia, limites mandati excedat et hinc invalide apat. Quamohrem in propositum fortior urget difficultas, quam inficiunt ea verba constitutionis l rbani II, concedentis iurisdictioncm utendam per ter­ ras tui monasterii habitas et habendas. Cctcroquin Abbati, qui territorium habet immune a iurisdictione cuius­ que Ordinarii, sane conferenda erat potestas confirmandi suos et alienos subditos in suo territorio; sed quoad alienos in alieno territorio aliter res se habet. Namque Abbas simplex Sacerdos est minister confirmationis extraordi­ narius, tantum a Summo Ponti fice delegandus, sed aliqua gravi instante causa. / Curia Romana Sane docet Benedictus XIV, op. cit., lib. 13, cap. 15, n. r: «Quareomnis difficultas eo redigitur, ut iusta ratio et causa proponatur, ob quam dispen­ satio sive indultum concedi merito possit. Neque enim extraordinarii ministri expetenda est opera, ubi minister Ordinarius per se ipsum agere valet . An vero ex facti adiunctis ct ex receptis moribus satis constet de neces­ sario induito, sueta iudicii maturitate edicent EE. PP. enodantes, quod pro­ ponitur, dubium: An Abbati Nullius SSmae Trinitatis Cavensis competat ius confirmant alienos subditos in aliena Dioecesi ex Episcoporum consensu in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 156, p. 1073-1086]. 4306. S. C. C., Hildesien., 21 ian. 1898. Sacra Congregatio declaravit: In legatis Missarum in aliqua ecclesia fun­ datis retineri posse favore ministrorum et ecclesiarum inservientium can redituum portionem, quae in limine fundationis, vel alio legitimo modoips: * assignata fuit independenter ab opere speciali praestando pro legati adimpkmento. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 2192, p. 455]. 4307. S. C. C., decr. A primis, 20 iul. 1898. X A primis Ecclesiae saeculis plura Concilia decreverunt, quod recentius confirmavit Tridentinum, cap. 8, Sess. 23, de ref., neminem nisi a proprio Episcopo posse ordinari. Proprius autem alicuius Episcopus, iuxta ea quae praefinivit in primis Bonifacius VIII in Sexto Decret, cap. Cum nullus, de tempore Ordin. « intelligitur in hoc casu Episcopus, de cuius dioecesi est is, qui ad ordines promoveri desiderat, oriundus, seu in cuius dioecesi beneficium obtinet ecclesiasticum, seu habet (licet alibi natus fuerit) domicilium in eadem ». Deinde cum con­ suetudo invaluerit, ut Episcopi familiares suos, etsi alienae dioecesis, sacris initiarent, et Sancta Tridentina Synodus, cap. 9, Sess. 23, de ref., id certis sub conditionibus probaverit, obtinuit, ut tribus prioribus titulis, originis, domicilii et beneficii, quibus ius fiebat Episcopis aliquem ad ordines promo­ vendi, quartus quoque accenseretur, scilicet familiaritatis. Cum autem de huiusmodi titulis disceptaretur, Innocentius XII ap. litt. incipientibus Speculatores, datis die 4 nov. 1694,1 determinavit ac constituit, quo sensu et extensione iidem essent accipiendi ad eum effectum, ut quis proprius S. C. Concilii fieret alicuius Episcopi subditus, quo legitime ordinari valeret. Quae constitutio ut suprema lex deinde habita est, eaque duce omnes quaestiones Verum nostris temporibus novae contentioni frequens se praebuit occa­ sio. Pluribus enim in locis usu receptum est, ut clerici, qui e sua dioecesi digredi et in alia sibi sedem constituere desiderarent, cxcardinationem, quam vocant, id est plenam et perpetuam dimissionem a suo Ordinario peterent; eaque innixi in alia dioecesi incardinationem seu adseriptionem implorarent: qua obtenta, eo ipso ut proprii novi Episcopi subditi ad ulteriores ordines suscipiendos admitterentur. Quae agendi ratio, ubi caute prudenterque adhibita fuit, absque querelis processit, sed nonnullis in locis, ubi necessaria cautio defuit, controversiis et abusibus viam saepenumero patefecit. Quapropter Emi S. C. Concilii Patres, rebus omnibus mature perpensis, praesenti generali decreto haec statuenda censuerunt: 1. Excardinationem fieri non licere, nisi iustis de causis, nec effectum undequaque sortiri, nisi incardinatione in alia dioecesi execution! demandata. 2. Incardinationem faciendam esse ab Episcopo non oretenus, sed in scriptis, absolute et in perpetuum, id est nullis sive expressis sive tacitis limitationibus obnoxiam; ita ut clericus novae dioecesi prorsus mancipetur, praestito ad hoc iuramento ad instar illius quod constitutio Speculatores pro domicilio acquirendo praescribit. 3. Ad hanc incardinationem deveniri non posse, nisi prius ex legitimo documento constiterit alienum clericum a sua dioecesi fuisse in perpetuum dimissum, et obtenta insuper fuerint ab Episcopo dimittente, sub secreto, si opus sit, dc cius natalibus, vita, moribus ac studiis opportuna testimonia. 4. 1 lac ratione adseriptos posse quidem ad ordines promoveri. Cum tamen nemini sint cito manus imponendae, officii sui noverint esse Episcopi, in singulis casibus perpendere, an, omnibus attentis, clericus adseriptus talis sit, qui tuto possit absque ulteriori experimento ordinari, an potius opor­ teat eum diutius probari. Et meminerint quod sicut «nullus debet ordi­ nari, qui iudicio sui Episcopi non sit utilis aut necessarius suis Ecclesiis ·> in cap. 16, Sess. 23, de ref. Tridentinum statuit: ita pariter nullum esse adseribendum novum clericum, nisi pro necessitate aut commoditate dioe­ cesis. 5. Quo vero ad clericos diversae linguae et nationis, oportere ut Episcopi in iis admittendis cautius et severius procedant, ac numquam eos recipiant, nisi requisiverint prius a respectivo eorum Ordinario, et obtinuerint, secre­ tam ac favorabilem de ipsorum vita et moribus informationem, onerata super hoc graviter Episcoporum conscientia. 6. Denique quoad laicos, aut etiam quoad clericos, qui excardinationis beneficio uti nequeunt vel nolunt, standum esse dispositionibus const. Spe­ culatores, quae, nihil obstante praesenti decreto, ratae ac firmae semper manere debent. Facta autem de his omnibus relatione SSmo Domino Nostro per infrascriptum Cardinalem S. C. Concilii Praefectum, Sanctitas Sua resolutionem Em. Patrum benigne approbare et confirmare dignata est, contrariis quibus- 7S Curia Romana cumque minime obstantibus. — A. Card. Di Pietro, Praef. — B. Archiep. Nazianzenus, Pro-Secret. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n.2011. - Cf. etiam Acta S. Se­ dis, vol. XXXI, p. 49-51]. 4308. S. C. C., 21 nov. 1898. N. X. inchinato al bacio della S. Porpora, umilmente chiede aH’Eminenza Vostra Rma la soluzione del seguente dubbio. Tizio, Sacerdote spagnuolo, ha occasione favorevole di raccoglierc grande quantità di Messe nel Portogallo, ricevendo lo stipendio in moneta portoghese, la quale cambia con moneta spagnuola, ricavandone un beneficio di 35 ed anche di 40 per cento. Queste Messe le fa celebrare da Sacerdoti spagnuoli, ritenendo per sè il beneficio del cambio. Molti pensano che Tizio abbia operato bene, perche non vi è leggevcruna che proibisca detta operazione, ed il diritto naturale lo consente come frutto dell’industria. Inoltre, Tizio con questo guadagno fa fronte allespese che occorrono per raccogliere e distribuire tante Messe, si rifà dellc perdite subite, quando non puo riscuotere stipendi di Messe fatte celebrare, riceve un compenso delPopera sua, e fa insieme una carità a tanti poveri Sacerdoti, che altrimenti non avrebbero stipendio per la S. Messa. Ma siccome una tale dottrina comincia a difïondersi per la Spagna, è conveniente che cotesto S. Tribunale si dichiari coi seguenti dubbi: 1. È lecito a Tizio ritenerc il beneficio dei cambio della moneta portoglicu con quella spagnuola? 2. In caso negativo ineorre nella scomunica riservata al Papa della const. Apostolicae Sedis ?1 Die, etc. Sacra, etc. ad suproscripta dubia rescripsit: Ad 1. Negative. Ad 2. Recurrat in casibus particularibus. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. Π, n. 2026. - Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XXXI, p. 623, 624]. 4309. S. C. C., Theanen., 17 iun. 1899. Ecclesiae Cathedralis Theanen. Capitulum, quod hactenus lege usum est non scripta, videlicet moribus regebatur iampridem receptis, hodie iussu S. C. C., suis constitutionibus conscribendis et stabiliendis rite incumbit. Interca consuetudinibus ad examen revocatis Capituli Decanus, Collegii prima dignitas, ratus est se adhuc onere gravatum fuisse, quo revera non obstringitur. Siquidem in hae ecclesia antiquus est mos, quodam decreto 5. C. Concilii 779 Episcopi Dc Vecchis, edito a. 1803, confirmatus, quapropter in festis solemnioribus, Decanus, impedito vel absente Episcopo, Missam solemnem celebrare debet. Cui oneri hodiernus quoque Decanus non secus ac eius de­ cessores ita satisfecit ut Missam caneret eamque, veluti conventualem, appli­ caret pro benefactoribus; quod si perse hoc praestare non potuisset, alteri, eius nomine celebranti, in more habuit eleemosynam in hunc scopum prae­ bere. Exinde ab onere Missae conventualis relevabatur unus ex quatuor canonicis Hebdomadariis quorum est, alternis hebdomadis, Missam cele­ brare et applicare conventualem. Hoc autem non iurc fieri arbitratus est Decanus ; postquam perlegens Canonistas de hisce quaestionibus per­ tractantes ob oculos habuit quoddam S. C. C. rescriptum datum in Sebenicen., die 4 martii 1876, 1 quo edicebatur canonicos hebdomadarios non eximi ab onere celebrandi ct applicandi Missam conventualem, quando Missa solemnis canitur vel ab Episcopo, vel ab aliqua Capituli dignitate, vel ab eius substituto; siquidem in dicta causa propositis dubiis: I. An Episcopo impedito vel Sede vacante dignior Capituli, qui Praeposito demortuo succedit, iure devolutions, in celebratione missae in diebus Episcopi, teneatur ad illam applicandam pro Benefactoribus in genere, in casu? Et quatenus affirmative: II. An hic primus substitutus legitime impeditus teneatur submini­ strare eleemosynam Missae in diebus Episcopi illi Canonico qui ipsi succedit iurc devolutionis in casu? rescriptum fuit: Ad I. Negative et Missam pro Bene­ factoribus applicandam esse eo die ab hebdomadario; Ad II. Provisum in I. Intentionem Decani, huius decreti vim sibi asserentis, impetunt in the­ mate Hebdomadarii qui contendunt Decanum in praescriptis diebus Missam non tantum celebrare sed et applicare quippe conventualem, debere. Episcopus de suo voto et pro informatione percontatus permulta retulit quoad historiam huius quaestionis. Quidquid sit dc his, quae historice et erudite narrat Antistes de origine ct munere Cardinalium Hebdomadariorum; et eius placitis certe non assentiuntur eruditi omnes; nostra quod interest, Capitulares, intentioni Decani contradicentes, maxime notant ea verba: « Chori praefecturam in diebus solemnioribus Episcopalibus agunt, pro ordine Dignitates, et Episcopo nolente aut absente, debent Missam canere. Ipsis deficientibus succedit Canonicus Hebdomadarius ». Ex quibus verbis Hebdomadarii inferunt, constitutiones capitulares hoc expostulare, nempe Hebdomadarios hisce diebus solemnioribus missam non celebrare conventualem, nisi deficientibus Dignitatibus, quarum proinde est satisfacere oneri missae conventualis in huiusmodi diebus festis, excepto casu legitimi impedimenti. Unde inferunt, male argumentari Decanum, qui rescriptum editum in causa Sebeniccn. referre contendit et applicare hodiernae controversiae. Fatentur enim contradictores, resolutiones SS. Congregationum vim habere in casibus similibus, sed minime easdem urgendas esse ad casus plane dissi­ miles. lamvcro notant in hisce quaestionibus rem definiendam esse ex statu­ tis et fundationibus Capitularibus. Sed, aiunt, in Capitulo Sebeniccn. non 1 Thesaurus Resolutionum, tom. 135, p. 147-156. γ8ο Curia Romana aderat Massa communis, cui participarent, suam praebendam inde desumen­ tes, omnes et singuli Canonici, prouti fit in Ecclesia Theanen.; sed cupitulares Sebenicenses praebendis fruuntur omnino distinctis. Praeterea hi capitularcs, et sex recensentur, duo dignitates, et quatuor simplices canonici, per alternas hebdomadas, certo ordine, Missam celebrant conventualem; dum in Capitulo Theanen. quatuor ex duodecim canonicis constituti sunt, hebdo­ madarii nuncupati, quippe onere gravantur celebrandi per hebdomadam Missam conventualem, iuxta tabellam Episcopi De Vccchis. Quare, conclu­ dunt, toto coelo distare inter se unius et alterius Capituli fundationis tabulas. Quocirca, instant, nullo fundamento inniti in themate, distinctionem in medium adductam a Decano inter Missae celebrationem, eiusque applica­ tionem; quia et receptis moribus et ex scriptis documentis obligatio faciendi Sacrum pro Benefactoribus, usque expressa fuit per verba celebrare aut Missam canere. Reapse in libris Missarum Decani iam a 150 annis qui Missam celebrarunt, eamdem se applicasse professi sunt, prouti hactenus perfecit hodiernus Decanus, qui praeterea, uti referunt adversarii, cum inter Hebdo­ madarios recenseretur, anteaquam Decanalem praebendam obtineret, mor­ dicus obstitit intentioni Decani contendentis se eximere ab onere applicandi Missam, istud refundendo in Hebdomadarios. Proinde ad observantiam centum et quinquaginta annorum appellant con­ tradictores seu ad praescriptionem, quae cum sit tam diuturna et pene memo­ rabilis, sane dicenda est melior titulus de mundo. Denique provocant ad aequitatem; quia dum ceteri canonici parvafruuntur prebenda, nempe Poenitentiarius lib. 83, alii lib. 200 aut 300, audire tenen­ tur sacras confessiones, ct explanare sacram scripturam. Decanus autem percipit annuas libellas 1400. Ex adverso Decanus suam tuetur intentionem in primis recolens monitum Benedicti XIII in Concilio Rom., a. 1725, tit. II, cap. V, nimirum: «Epi­ scopi in examinandis Statutis Capitularibus, consuetudines nonnisi rationa­ les ct honestas admittant, et si quas compererint a ratione declinasse, cas vel corrigant, vel omnino delendas decernant, nihilque in eis sit quod a iuris dispositione, vel Congregationum decretis exorbitet ». Arbitratur vero inter consuetudines haud rationales et honestas illam recensendam esse quam ipse improbat; quandoquidem, ait, non est rationi consonum et honestum, Deca­ num in diebus solemnioribus ferre onus quod ordinario competit Hebdo­ madariis, scilicet canendi missam; et praeterea eidem onus imponere eamdem missam applicandi quasi conventualem; unde omne incommodum infertur Decano; et omne commodum comparatur Hebdomadariis, quamvis hi, cx suo speciali munere, Missae Conventual! satisfacere debeant. Quare deducit Decanus standum esse decisioni S. C. C. in Sebeniun. iam cit. quae distinguens onus Missae celebrandae ab onere eamdem appli­ candi respondit ad I. Negative et Missam pro benefactoribus applicaridam ast eo die ab hebdomadario. Decanus autumat hanc decisionem S. C. C. in Sebenicen., die 4 mardi 1876 rem efficere indicatam etiam in praesenti quaestione, quippe ista interpreta­ tur authentice ius disciplinare ct pro omnibus casibus similibus facit certam •S’. C. Concilii 78 r legem. Contendit vero Decanus, casum hodiernum nedum similem sed identicnm esse quaestioni Sebenicen.; quia in hac agebatur de canonicis, cx munere suo, adstrictis Missae conventual!, certo ordine, celebrandae et quaerebatur, an ab hoc onere eximerentur, quando in diebus Episcopi digni­ tates aut digniores Capituli Missam celebrant. Atqui, instat, eadem quaestio hodie agitatur. Et in facto advertit: « che 1’obbligo di cantare c di applicare assolutamente la messa quotidiana conventuale pro benefactoribus in genere nella nostra Cattedrale per una speciale circostanza ricade assolutamente su di quattro Sig. Canonici. Sicchc ab immemorabili furono create quattro prebende, alie quali fu annesso 1’obbligo intrinseco di cantare cd applicare la Messa conventuale, per cui questi quattro Canonici hanno pure il titolo di Prebendati o di Eddomadari... Per tale motivo i quattro Preb. Eddomadarii oltre alia congrua canonicale che ricevono dalla massa comune capitolarc, eguale a tutti gli altri canonici, hanno pure annualmente chi circa 300, chi 400 e chi anche 500 lire dalle rispettive prebende, perô coU’obbligo intrin­ seco di cantare ed applicare ciascuno di essi circa 100 annue Messe Conven­ tual!, oltre poche altrc Messe di legati particolari che debbono applicarsi lette dagli investiti della Tcologale e dalla Cardinalia». Quia Hebdomadarii ex adverso, opponunt consuetudinem contrariam magis quam centenariam ct appellant ad Tabulam Missarum praescriptam anno 1803 ab Episcopo De Vecchis, in qua firmantur veteres mores, respon­ det Decanus post const. Cum semper oblatas, Bened. XIV, frustra provocari ad consuetudinem vel immemorabilem; siquidem Summus Pontifex hanc irritam reddidit ct declaravit iubens: « Missa conventualis de officio currente singulis diebus pro benefactoribus in genere applicari debet, etiamsi in erectione Capituli nullum verbum de applicatione factum fuerit, et non obstante consuetudine immemorabili, exiguitate redituum neque alia qua­ cumque ratione ». 1 Denique haec advertenda videntur. Sane, ex iure communi, prouti aperte docet S. C. C. responsio in citata Sebenicen. si in diebus Episcopi vel in aliis solemnioribus diebus Capituli Praepositus vel aliae dignitates aut respe­ ctive seniores, ex certo ordine Missam canere debeant, eamdem quasi con­ ventualem applicare non tenentur. Siquidem onus celebrandi pro Benefa­ ctoribus in genere Missam conventualem ad eum spectat,qui eamdem canere deberet, nisi dies incidisset solemnior. Ast explorati iuris est, legi communi per praescriptionem aut per privilegium non semel derogari, unde oritur ius speciale. In themate quaestio est, an per observantiam centum et quin­ quaginta annorum, Decani sibi onus imposuerint celebrandi Missam eamdemque applicandi in diebus solemnioribus. Siquidem extra quamcumque dubitationis aleam positum est, Decanos et Missam celebrasse et applicasse vcluti conventualem. Sed hodie Decanus Maniglia obiicit, praeter legem communem, expressam voluntatem Pont. Benedicti XIV, qui in const. Cum semper oblatas statuit adversus Missae Conventualis onus, nullam valere consuetudinem vel immemorabilem. ‘ Cf. N. 345. Curia Romana 782 Verum advertere praestat, mentem Pontificis fuisse, tectum ac sartun. custodire onus Missam celebrandi pro Benefactoribus adversus quamcumque consuetudinem, quae abusus potius dici debet seu corruptela; sed nor. adeo urgendum esse huiusmodi praeceptum, ut nulla et irrita sit quaecumqu-. praescriptio tendens non ad extinguendum onus, sed ad idem dc una in aliam personam transferendum. Quae distinctio inter praescriptionem exlinctivam ct translativam haud incognita est Canonistis. Ita in iure perspectum est, subditos non posse praescribere obedientiam contra superiorem, ex textu expresso in cap. Cum non liceat, 12, de praescript. Sed hoc caput ita commentatur Reiffenstuel, De praescript., 53, advertens: «Etsi nemo pro­ scribere possit contra obedientiam, et visitationem extinctive; ita videlicet ut obtineat omnimodam et absolutam exemptionem respectu omnium Supe­ riorum Ecclesiasticorum, atque a nullo eorum visitari valeat; nihilominus visitatio et obedientia superiori debita potest praescribi translative, ita nimi­ rum, ut alteri quam Episcopo (puta, Praelato Regulari aut alii Praelato vel saltem immediate Summo Pontifici) debeatur obedientia et competat visi­ tatio. Ita innuit Abbas..., atque ex professo tradit Barbosa citans alios.. Pirhing..., Engel..., et alii ». Quamobrem in themate deliberabit sapientia EE. PP. an posito, quod ab initio seu vi tabularum fundationis onus Missae Conventualis Decano non competeret, eidem postea translative accesserit, vi praescriptionis. Sed inquam, posito quod ab initio competeret, nam primordia huiusmodi onerum in tenebris delitescunt remotioris antiquitatis et prudentissimum vadetur critérium Antistitis Giordano... nihil de illo immutandum visunt fuit, etsi illius origo ignota sit ; non enim de omnibus, quae a maioribus nostris praescripta sunt, ratio reddi potest. Sed quid ius, quid aequitas postulent, edicent solemni responso EE. PP. diluentes dubium: An in diebus solemnioribus, quibus Missam canit Decanus, eidem competat Missam applicare pro Benefactoribus in genere; vel hoc competat Canonicis Hebdomadariis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata.1 [Thesaurus Resolutionum, torn. 158, p. 534-549]. 4310. S. C. C., Milevitana, 19 aug. 1899. Haec controversia duplici continetur quaestione; et una alteri est praejudi­ cialis, siquidem quaeritur, an sponsalia inter D. Hadrianum Cremona et Aemiliam Mangion inita fuerint; eademque utrum sint valida; et quia huic quaestioni definiendae operam dederunt et Curia Mclcvitana ct Curia Gaudisiensis inter se de competentia iudiciali dimicantes, quaeritur, primo quae­ stione praejudiciali, an duae sententiae iam editae a Curia Mclcvitana sint ’ Cf. N. 4312. 0’. C. Concilii 783 probandae, quatenus haec Curia iudiciali uteretur competentia, et hoc admisso secundae quaestioni locus fit, an nempe eadem sententiae ratae habendae sint, dum edicunt, sponsalia locum non habuisse vel saltem fuisse nulla. lamvero facti speciem quod attinet, Paulus Mangion, Aemiliae pater, Melitensis Civitatis incola, non raro in insula Gaudisiensi moram trahit, ubi unam et alteram domum habet instructam. Sub anno 1897, dum inibi versaretur, agere coepit cum quodam Sacerdote Xuereb de nanciscendo sponso, cui filia Aemilia nuberet. Sacerdos qui huic negotio videtur fuisse iampridem paratus, statim patri obtulit Hadrianum Cremona, medicum agentem in eadem insula.— Pater, puellae animo explorato, videtur ultro con­ sensisse in sponsalia cum Hadriano ineunda; et haec revera fertur inivisse puella Aemilia, antequam e civitate Gaudisiensi excederet. Exinde visi sunt serio instrui tractatus matrimonio praevii; qui tamen ne ad mensem quidem producti fuerunt; siquidem pater puellae et Hadriano Cremonae eiusque parenti litteris renunciavit omnem tractationem iam reso­ lutam esse; quandoquidem filia fidem sponsalitiam losepho Vassallo tradi­ derat, iam iam matrimonium celebratura, uti publicae denunciationes de more faciendae in Ecclesia omnes fideles admonebant. Sibi fidem fuisse violatam persentiens Hadrianus adiit Curiam Gaudisiensem, opponens impedimentum ex initis sponsalibus cum Aemilia Mangion. quominus haec ad alias nuptias convolaret. Curia Gaudisiensis, congrue vadata Aemilia sub die 27 iulii 1898, causae instructionem instituit. At ex adverso Aemilia Curiam petiit Melevitanam ut, huius decreto, incompetens declararetur Curia Gaudisiensis, unaque, ordinario indicio, definiretur quaestio dc valore sponsalium. Quare a iudice Melevitano citationis nuncium datum fuit die 10 augusti 1898 Hadriano Cremona, quo in ius rapiebatur apud eamdem Curiam. Conventus citationi respondit tres potissimum oppo­ nens exceptiones: primo obiicicns citationem sibi datam, fuisse nullam quippe remissam die feriato seu die 10 augusti Divo Laurentio sacro et festo, tum pro Curia Mclcvitana, tum pro Curia Gaudisiensi; secundo denuncians Vicarium Generalem ct tribunalis Assessorem iudicio ferendo esse impa­ res, quia provocabantur ab ipso convento, uti testes in causa; tertio demum excipiens quia causa iure praeventionis iam praeoccupata erat a Curia Gau­ disiensi. Curia Mclcvitana die 26 augusti 1898 sequens edidit Decretum: « Cum prima exceptio in hac Magna Curia facta a Dno D.re Hadriano Cremona adversus Dnarn Aemiliam Mangion quoad notifications nullitatem admit­ tenda non sit; ipsa enim exequuta fuit, uti ex actis processus constat, dic decima mensis currentis, sacra divo Laurentio, non integri praecepti; et ius canonicum (vide Schmalzgrueber, Reiffenstuel et alios), cui consentit Ix‘\ Civilis Melitensis, pro huiusmodi nullitate dies Dominicas, aliasque festivas de integro praecepto tantum assignet; Cum neque admittenda sit secunda exceptio quoad termini defectum pro comparitione: terminus enim iuxta Reiffenstuel ct Gagliardi, De ludiciis statui debet a iudice prout circumstantiae locorum, personarum nec non aliarum causarum expostulent; 784 Curia Romana Cuin reficienda quoque sit exceptio tertio loco facta, scilicet neque À’icarium Generalem, neque Assessorem posse iudicium ferre in causa, cum ipsi vocandi sint ad deponendum, quidquid enim ad nostram cognitionem pervenit hoc fuit tantum ratione officii; Cum tandem admitti nullo modo possit exceptio, quarto loco expressa, quoad nempe litis pendentium, nam prima citatio facta est a iudice incompétente, ac proinde invalida et litis pendentiam non inducit, porro sponsa, quaeet rea est in prima citatione et actrix in secunda, ct ratione originis, ct ratione domicilii, et ratione contractus principalis, qui est matrimonium cum tertia persona et impugnatur, non est subiecta iurisdictioni Dioecesis Gaudisiensis, sed Melitensis, ubi matrimonium celebrandum erit; Hisce omnibus, aliisque perpensis, dicimus et declaramus supradictas exceptiones a Dno D.re Hadriano Cremona, adversus Dnam Aemiliam Mangion in hac Magna Curia appositas, esse omnino reiiciendas, ac proinde procedendum ad contestationem litis ad tramites iuris». Adversus hoc decretum protestatus est Hadrianus Cremona, animum significans instituendi appellationem, et se abstinendi ab ulteriore causae pro­ secutione; Curia autem Melevitana die 6 sept. 1.898, ipsum causae meritum quod attinet sequentem protulit sententiam: « Visa citatione ab hac Magna Curia die 8 augusti ultimi elapsi expe­ dita instante Aemilia Mangion versus D.rem Hadrianum Cremona pro revo­ catione impedimenti ab ipso interpositi in curia Episcopali Gaudisien.; Visis ac bene perpensis praeliminaribus exceptionibus a citato contra citantem propositis; Viso Nostro decreto diei 26 augusti 1898, easdem exceptiones reficiente; Visa notula ab ipso citato exhibita, qua in contemptum praedicti Nostri Decreti ab ulteriori tractatione causae sese abstinere declarat; Visa alia notula ex parte citantis, per quam instat ab hac Magna Curia declarari sibi fas esse contrahere matrimonium cum Doctore losepho Vas­ sallo; Visa etiam notula appellationis a citato exhibita, quae minime officit sententiae publicationi, cum Nostrum Decretum diei 26 augusti 1898 pro­ secutionem causae non impediat; Visis tandem aliis de iure videndis; perpensoque quod citatus nullo modo probaverit asserta sua sponsalia cum citante; Dicimus et declaramus praefatam Aemiliam Mangion gaudere plena libertate contrahendi licite et valide matrimonium in facie Ecclesiae cum praedicto D.re losepho Vassallo, nisi aliud ei obstiterit canonicum impedi­ mentum ». Interea iudicium haeserat apud Curiam Gaudisien., quia Vicarius Gene­ ralis et tribunalis Assessor, iam ab initio instauratae instantiae significave­ rant velle a iudicio ferendo se abstinere, quippe sanguine coniunctos in secundo gradu cum actore. Unde deliberandum erat de surrogandis iudicibus, quod ubi primum perfectum fuit, die 19 oct. 1898 decretum editum est, quo Curia Gaudisien. competens edicebatur. Ab hac sententia ad S.C. C. appellationem interposuit Aemilia Mangion; S. C. Concilii 785 at nihilominus iudicium prosecuta est, quoad meritum causae, apud iudicem Gaudisien. duos praeferens testes pro asserenda sponsalium nullitate. Quum vero appellationes exceperit S. C. C. tum ab una, tum ab altera parte, interim in suspenso mansit apud curiam Gaudisien. iudicium quoad meritum causae, in obsequium huius supremi Tribunalis, uti fassus est Episcopus litteris diei 3 iulii 1899. Exinde controversia agitatur apud EE. PP. an confirmandae vel infir­ mandae sint duae sententiae Curiae Melevitanac iam relatae Hadriano Cre­ mona adversae; et praeterea, tertio, instante Aemilia Mangion petitur, An sit locus dispensationi super impedimento ex sponsalibus in casu. Hadrianus Cremona Procuratorem constituit, cuius modo subtexam allegationes. In primo capite contendit, nullitate laborare decretum Meli­ tense diei 26 augusti 1898, quia Curia Gaudisien. plane competens erat, iure praeventionis; siquidem hanc prior adivit Hadrianus Cremona. Praeterea, notat Orator, alius titulus competentiae in Curia Gaudisiensi repetitur a ratione agendi Aemiliae, quae ultro recognovit illius competen­ tiam, seu hanc prorogavit. At neminem latet, notat patronus, forum acquiri per prorogationem, de qua, haec habet Engel in Colleg. univ. iur., lib. 1, tit. 32, n. 30: <· Denique, praeter supradictos modos acquiritur iurisdictio per prorogationem. Est autem prorogatio jurisdictionis nihil aliud quam extensio eius de consensu partium ultra limites, inter quos exercita est. Et fit haec extensio quatuor modis, vide­ licet de persona ad personam, de re ad rem, de loco ad locum, de tempore ad tempus ». , Satis est iudicem communi jurisdictione pollere, qua alter ordinarius pollet, ct partium prorogationem rc et facto significari. Re autem et facto satis prorogatio significatur si reus, lite contestata, vel dilatorias exceptiones proponat, vel testes edat, vel aliter iudicem agnoscat, ut ait Schmalzgruebcr, par. i, tit. 2, n. 144: « sufficit autem consensus tacitus qui explicatur ipso facto, dum partes coram eiusmodi iudice litem contestantur, vel opponunt excep­ tionem dilatoriam ». Sed procurator magis instat, Curiam Gaudisien. fuisse competentem iure proprio, seu iure praeventionis. Advertit enim causam de impedimento sponsalium prius a cliente actore ad Gaudisiensem Curiam fuisse delatam. Obiicitur illam Curiam jurisdictione caruisse, quia actor sequi debet domici­ lium rei, et Aemiliae familia lares habet in proxima insula Melitensi. Repo­ nit advocatus Aemiliae patrem duplici domicilio pollere quia utrobique pluribus iam annis versatur. In iure, ait Schmalzgrueber, nemine dissentiente Ut domicilium quis acquirat in duobus vel pluribus locis, necesse est, ut aequali tempore in iisdem degat; quod tamen intelligendum est non mathe­ matice, quasi nccesse sit, ut in uno loco non plus uno die vel hebdomada quam in alio habitet; sed moraliter, ut in quolibet loco per magnam anni partem, quamvis non aequalem habitetur, ut recte observat 1’. Frider. et alii ». Revera Aemilia testatur sono stata al Gozo per educazione nel Conservatorio vcscovile per quattro anni . Soror istius, in Gaudisiensi incolatu in Vol. vi 50 786 Curia Romana morbum incidit, ibique decessit. Ibidem pariter obiit illius mater. Domos incolendas tres habuit parens Paulus, unam in insula Melitensi » alia Sliema : duas in Gaudisiensi « una casa alla città Vittoria diGozo, ed un’altra alMigiarro », scilicet in rusticana insulae regione. Idem haud inficiatur se ad ali­ quot menses hoc incolatu delectari, et exemplum praebet illius temporis quod causae adiuncta praecessit. Verumtamen, ait advocatus, etsi deficeret in casu titulus domicilii,suppe­ tit abunde titulus contractus. Auctore enim Gregorio IX in cap. Licet, 20. de foro comp., ac teste universa iurisprudentia, quatuor sunt tituli adipiscen­ dae iudiciariae iurisdictionis «ratione delicti, seu contractus aut domic;!;', sive rei, de qua contra possessorem causa movetur». Quoties igitur acton iudicium instituendum est, facultate pollet alterum ex hisce titulis eligendi Ita Rciffenst., lib. 2, tit.2,n.6: « Si reus conveniendus multiplicem(I)forum sortiatur (prout frequenter contigit), in electione actoris erit convenire reum in quo maluerit foro. Ita Glossa etc. estque communis canonistarum, teste Fagnano etc. Age vero, de foro contractus tralatitium est, quod tradit Schmalzgr., loc. cit., n. 30: «Alter modus sortiendi forum est contractus: nam quisque in co loco, in quo contraxit, etiam sortitur forum, ut ibidem conveniri possit, ra­ tione illius contractus. Ita aperte cap. fin. h. t. cap. Romana, i,§ Contrahente, eod., in 6 ». lamvero, prosequitur orator, ab initio ac semper de hoc negocioactum est in insula Gaudisii, ubi utraque familia Cremona et Mangion versabatur, dum res gereretur. In eadem insula, cum clientis familia ibi perpetuo degeret altera vero moram ad pertractandum prorogaret, mediator fuit Sacerdos Xuereb in eadem insula degens. Testes editi sunt, si unum vel alterum exci­ pias, omnes ex eadem insula. Sed obiicitur ad sortiendum forum ratione contractus, in primis requiri reum in loco contractus reperiri, cum actor illi vadimonium nuntiat coram magistratu. Respondet patronus, quod reus in loco contractus conveniri nequeat nisi tunc ibi reperiatur, advenas tantummodo ac peregrinos respi­ cit, non incolas, qui certam in loco habitationem fovent, teste Ferraris, voc, Forum., n. 18: « Quando quis tamquam advena ct viator contrahit in aliquo loco mox inde discessurus, ct hoc scitur ab altera parte contrahente: tunc non tenetur ibi respondere, nisi voluerit». Ac rationem tradidit Textus in 1. Haeres, § Proinde, ff., de ludiciis: «■ Durissimum est quotquot locis quis navigans vel iter faciens delatus est, tot locis se defendere >·. Quamobrem distinguit Schmalz., lib. 2, tit. 2, n. 45: «Vel reus peregrinus in locoub: contraxit aut promisit se soluturum reperitur vel non reperitur. Si primum, quamdiu in loco reperitur, iurisdictioncm suam iudex exercere potest in ipsam cius personam». Atqui ridiculum esset, notat orator, peregrinum t: advenam in Gaulo vocare Paulum Mangion, qui duas habet domos in insula, alteram urbanam, alteram ad rusticandum. — Sed ait patronus, omnes evanescere difficultates quia Paulus Mangion in insula versabatur, cum vadimonium accepit. Quia obiicitur, quoque, forum contractus in Melitensi Curia agnosccn- S. C’. Concilii "8" dum esse, non in Gaudisiensi, quia matrimonium non in minori insula, sed in Melitensi celebrandum fuisset, reponit orator, perridiculam esse hanc exceptionem, quia sponsalia contractum de se constituunt, prouti nemo inficiari potest, quicumque fuerit locus matrimonio celebrando destinatus. Quae cum ita sint, concludit patronus, Hadrianus Cremona qui, nun­ tiato interdicto propter impedimentum sponsalium illico adversariam in ius rapuit coram Curia Gaudisiensi, ut impedimentum confirmaret, lege notissima usus est: contra vero Melitensis Curia legem violavit, quae, instituto coram Gaudisiensi magistratu iudicio, iurisdictione carebat. Testis de communi iure Schmalzgr., loc. cit., n. 136: «Quaeritur dc foro praeventionis. Hoc citatione inducitur, et quidem duplici ex causa, una quando reus actu coram pluribus iudicibus conveniri potest, altera quando actu quidem non uterque iudex respectu rei est competens, unus tamen, dum adhuc competens fuit, causam agitare coepit: nam utroque casu ille iudex qui causam in suo foro agitandam assumpsit prosequi illam potest, et ceteros iudices quos ita praeve­ nit, a cognitione illius causae excludere. Ratio est, ut ex 1. Ubi, 30, ff., de iudice dicitur, ubi inceptum est iudicium, ibi etiam finem debet accipere. Sufficit autem una citatio ,.. quia per unam solam citationem iam praeve­ nitur et perpetuatur iurisdictio n. Progressus Advocatus ad aliud orationis caput, disserens de valore spon­ salium adnotat, quod de sponsalibus Aemilia sub sacramenti fide declaravit sese adhaesisse petitioni Hadriani Cremona; id quod firmatur a patre. Imo, etiam nunc Aemilia, dum vinculo solvi postulat, id praestolatur <■ previa 1’assoluzione per qualsiasi censura si fosse incorsa m causa degli sponsali . Atqui urget orator, mille testes efficere non possent, ut qui poenam sibi debitam fatetur, culpam non patraverit. Nihil autem magis intolerandum, ait orator, quam quod Aemiliae a sponsalibus resilire liceat, cum nulla ratio vel afferatur vel probetur ceu Episcopus palam profitetur. Quid quod nulla Aemiliae excusatio est quae vel credi possit, vel acccnseatur non stultis men­ daciis ait orator. At Aemilia insinuat, a sponsalitia fide se iure resiliisse quia decepta fuerat causa suae aetatis minoris, ct quia praevidebat coactionem fratris sui; tamen respondet orator, coactionem nullimode probari; deceptionem vero inter fabu­ las esse amandandam. Verum advertit advocatus, has mulieris excusationes eo magis esse exprobrandas, utpote ordinatas ad facilius obtinendam dispensa­ tionem ab impedimento cx sponsalibus in quod tota incumbit Aemilia eiusque fautores. Subsumit oratrix: iusta causa et gravis dispensandi causa non deficit, nam ipsa omnino Cremonae nubere recusat. Igitur aut cogenda est aut sol­ venda. Sed hodiernis praesertim moribus abhorrent animi a coactionibus, quae difficiles exitus pariunt. Respondit patronus, hic non agi dc muliere cogenda ad nuptias sed tantum rem esse de nuptiis cum tertio impediendis. Ex adverso quia Aemilia nullum constituit procuratorem aliquid adver­ tam in eius favorem sed, pro meo munere, magis studio veritatis, quam ex officio patroni. — In primis in quaestionem de competentia, advertendum est, Curiae Gaudisiensi suffragari non posse nisi titulum contractus. Siquidem familia Mangion certe in insula Gaudisicn. non habebat domicilium, nec 788 Curia Romana quasi domicilium. Et illuc ibat cum patre animum recreandi causa, ut illa retu­ lit, et ad rusticandum. Sed hae breviores commorationes certe non constituunt quasi domicilium, quod expostulat animum commorandi per maiorem ani partem. Unde parochus absque haesitatione affirmat: Non ho ritenuto giammai il Mangion come mio parrocchiano. Porro, ex communi Doctorum consensu, contrahens in loco nec domi­ cilii nec quasi-domicilii ibi forum sortitur, dummodo tamen a indice cita­ tione praeveniatur, quando adhuc versatur in loco contractus, dummodo ex- I presse inter partes cautum non sit, forum contractus esse electum etiam > conventus e loco excesserit, aut aliter non constituant leges loci peculiare. Verum refert Paulus Mangion ibi non fuisse, quando eius filia citata fuit. Unde Paulus haeret anceps, an ipse in Gaudisiensi insula versaretur quum citatio remissa fuit, neque asserit utrum filia tunc ibi vel alibi commoraretur, omni remoto dubio, prouti omni remoto dubio dein testatus est. Quamobrem exinde dubium suboritur de legitima causae praeveniunt et pendentia apud Curiam Gaudisien. Corruit enim totum aedificium judi­ ciale, si suo destituatur fundamento seu legitima citatione, nimirum edita a indicé competente, unde causae habetur praeventio. In themate autem si Curiae Gaudisiensi adiudicetur competentia quoad actum citationis, eidem Curiae irreparabiliter deest in posterum competentia in iudiciale negotium, quam rite praeoccupavit Curia Melevitana per legitimum citationis decre- I tum. Quocirca factum est, ut nulli sint dicendi actus iudiciales sive a iudice sive a partibus praestiti in Curia Gaudisiensi post citationem a Curia Mele­ vitana editam; neque locus esse potest prorogationi competentiae. Siquidem praeventionis vis est, ut qui prior negotium praeoccupavit, ad finem perducat debeat, iuxta notum effatum; quare iudicium iam ab alio iudice legitime instau­ ratum, ab altero iudice minime expediri valet seu nullimode amplius locus est prorogationi. Prorogatio enim suum operatur effectum quoad iudicii, quae a pluribus indicibus ratione diversorum competentiae titulorum expe­ diri valent; minime quoad iudicia, iam legitime instaurata ab uno iudice,alio praeveniente. I Praeterea dicendum aliquid est de merito causae. lamvero quidquid sit statuendum de valore sponsalium, sane probari non potest sententia Melevi- | tana diei 6 sept. 1898 edicens: Dicimus et declaramus praefatam Aemiliam | Mangion gaudere plena libertate contrahendi licite et valide matrimonium etc., ct hoc edicit quum antea adverterit: Visis tandem aliis dc iure videndis, perpensoque, quod citatus nullo modo probaverit asserta sua sponsalia cum citante. Sed in causis huiusmodi index procedere debet ex officio; et si pars vel contumax fuit vel negligens in afferendis probationibus, hae supplendae sunt a iudice; quandoquidem in istis negotiis procedi debet rerum veritate inspecta et explorata etiam ex officio iudicis, non tantummodo per simplices iuris prae­ sumptiones. I Re quidem vera si quaeratur, an sponsalia inita sint Aemiliam inter et Hadrianum, videtur in dubium haud revocari posse contractum sponsalitium, quem expressis verbis non semel attestantur et Aemilia Mangion ct Paulus eius parens. , S. C. Concilii 789 Verum forsitan quaeri posset, an reapse actum sit de initis sponsalibus, vel potius de tractatibus praeviis ipsi contractui sponsalitio; siquidem adhae­ rere, tum ex parte patris tum filiae, petitioni illius qui de matrimonio fu­ turo vult agere, non continet promissionem sponsalitiam; sed propositum exprimit ineundi tractatus sponsalitios seu coniugio praevios. Attamen quia graviora urgent argumenta subtilitatibus indulgere non fas est. Etenim sponsalia inita fuisse videntur, sed praepostera ratione, atque omnia gesta fuisse videntur non bona fide. Sane tot mendaciis acta sunt referta et tot continent inter sc pugnantia, uti patet eadem acta vel leviter legenti et centies animadvertit patronus partis adversae, ut aperte significent res gestas fuisse haud pacato animo. Revera non ultima discordiarum causa, enata ab initis tractatibus sponsalitiis habita est in notitia, quae ad aures pervenit tum Aemiliae, tum eius patris de fide sponsalitia quam Hadrianus cuidam puellae Frendo spopon­ derat. Quam vehemens autem animorum aestus et concertatio perbrevi tem­ pore omnia miscuerint in familia Mangion, diserte docent litterae, quibus Paulus Aemiliae pater, paucis diebus ab initis sponsalibus, nempe decem vel tredecim diebus, Hadriano denunciavit, omnes tractatus sponsalitios iam resolutos haberi, ne filia mortem oppeteret. Alias praeteream non minus claras attestationes; ct exinde, suapte vi, erumpit quaestio: utrum nempe huiusmodi sponsalia, quatenus sint valida, scilicet ad cautelam, dispensatione sint relaxanda. Neque bonum exitum sperari posse ex denegata dispensatione docere videntur disertae attesta­ tiones ab Episcopo Melevitano exceptae sub religione iuramenti. Proinde erit prudentiae et sapientiae EE. PP. infrascripta expedire dubia: I. An decretum Curiae Melevitanae diei 26 augusti 1898 sit infirmandum vel confirmandum in casu? II. An decretum Curiae Melevitanae diei 6 sept. 1898 sit infirmandum vel confirmandum in casu? III. An sit locus dispensationi ab impedimento ex sponsalibus in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Decretum esse infirmandum. Ad II. Provisum in I. Ad III. Non proposita. [Thesaurus Resolutionum, tom. 158, p. 765-787]. 4311. S. C. C., 12 iul. iQOO. In perturbationibus et intestinis bellis, quibus aliquoties civiles status exagitantur, ultimis hisce annis interdum accidit, ut ecclesiastici viri, par­ tium studio abrepti, uni vel alteri politicae factioni ultro se manciparent, et pro ea contra canonicas leges plura agere et moliri non vererentur, fiden­ tes absolutionem in posterum se fac ie consequuturos. Curia Romana 79° Tam gravi malo occurrere cupiens SSmus Dominus Noster Leo PP. XIII, inhaerendo dispositionibus SS. Concilii Tridentini, Sess. 14, in proem et cap. 4, ncc non Sess. 22, cap. t, de ref., et prae oculis habita doc­ trina Benedicti XIV in Instit. 101, per praesentes S. C. Concilii litteras statuit atque decernit, ut in posterum quisquis ex clero, ut intestinis bellis et politicis contentionibus opem utcumque ferat, proprium residential locum absque iusta causa, quae a legitima ecclesiastica auctoritate recognita sit, deseruerit, vel clericales vestes exuerit, quamvis arma non sumpserit, et humanum sanguinem minime fuderit; et eo magis qui in civili bello sponte sua nomen militiae dederit, aut bellicas actiones quomodocumque dirigere praesumpserit, etsi ecclesiasticum habitum retinere pergat; ab ordinum et graduum exercitio, et a quolibet ecclesiastico officio et beneficio suspensus illico et ipso facto maneat; et inhabilis praeterea fiat ad quaelibet officia aut beneficia ecclesiastica in posterum assequenda, donec ab Aposto­ lica Sede restitutus non fuerit, sublata ad hunc effectum rcspectivis Dioe­ cesium Ordinariis qualibet dispensandi potestate, etiamsi amplissimis, sive solitis (ut vocant), sive extraordinariis facultatibus rehabilitandi cle­ ricos gaudeant: contrariis quibuscumque minime obstantibus. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 2087.-Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XXXIII, p. 53, 54]. 4312. Theanen., 2η apr. 1901. Sub die 17 iunii 1899 in Plenariis Comitiis EE.PP., agitata fuit haec quaestio, hac proposita rogandi forma: An in diebus solemnioribus, quibus missam canit Decanus, eidem competat missam applicare pro benefactoribus in genere, vel hoc competat canonicis hebdomadariis in casu?, at responsum prodiit: Dilata.1 Interim seu mense augusto 1899 Decanus ZVIaniglia, qui instantiam instauraverat, viam ingressus est universae carnis; quarc lis in suspenso mansit: hodiernus autem Decanus sub die 30 ian. 1901 effla­ gitavit, ut definitiva ederetur sententia. Hodiernus Decanus in libello, qui circumfertur, nonnulla animadvertit, quae tamen quoad substantiam continentur in praeterito folio. Nihilominus nonnulla animadversa fuerunt in maiorem quaestionis evidentiam. Quia Decanus magnopere confidit in rescripto S. C. C. edito in Sebeniccn., 4 mar­ tii 1876, iuvat factispeciem recolere: 2 Canonici et Mansionarii Cathedralis S., quae sub dominio Venetae Reipublicae mansit, dum viguit nobilis illa Respublica, diversis temporibus, diversimode applicuerunt Missam conventualem. Primo enim Missam eandem pro serenissima Republica applicucnint, a qua contributionum exonerationem obtinuerunt. Dein pro Imperatore 135, p. 147-156. 791 Austriae, in cuius ditione Xrenctia cecidit. Missa vero pro benefactoribus in genere vel tantum dic Sabbato applicabatur, vel nullimode, contra cano­ num sanctionem. Verum a die 20 iunii 1828 per Litteras Apostolicas: Locum Beati Petri, a Leone XII datas1 Capituli praedicti status immutatus fuit. Idcirco Capi­ tulum illud ex hoc tempore quatuor tantum habuit canonicos una cum duabus Dignitatibus: Praeposito nempe ct Decano. Cuicumque Canonico annua pensio a gubernio assignata fuit; eadem methodus applicandi Mis­ sam conventualem usque ad annum 1840 servata fuit. Antistes tamen, auditis et consentientibus Capitularibus, a die 7 iunii anni praedicti statuit, ut Missa conventualis ad tramites SS. Canonum et praesertim const. Bened. XIV, Quum semper oblatas2 quotidie a capitu­ laribus, absque gradus distinctione per turnum celebraretur, et applica­ retur pro benefactoribus in genere, necnon ut diebus a rubricis generalibus praescriptis, secundae et tertiae Missae obligatione detenti essent. Hoc decreto Mansionarii soluti sunt ab obligatione canendi Missam conventualem in diebus feriatis, haec enim per turnum coepit quotidie celebrari ct applicari a canonicis, exceptis quibusdam solemnitatibus, in quibus Praepositus et Decanus specialiter designati sunt a capitularibus statutis. Secunda vero et tertia Missa in diebus designatis a rubricis gene­ ralibus celebrari quidem coepit, sed libera applicatione. His enarratis circa consuetudinem Missae conventualis, retulerunt Capitulares aliquando evenire vacationem alicuius Canonicatus, vel dignitatis, et tunc Missae conventualis celebratio fit quidem ab aliis per turnum, vel ab alia dignitate, aut seniore ex Canonicis iure devolutionis, sed libera applicatione. Ita pariter mos est in praefato capitido, ut vacante sede Episcopali, velEpiscopo Pontificalia non peragente, atque impedita prima dignitate, nempe Praepo­ sito, ad quem in diebus Episcopi spectaret celebratio et applicatio Missae conventualis, vi capitularium statutorum, hic eleemosynam tribuat pro eiusdem applicatione illi canonico, qui eum repraesentat, iure devolutionis, excepta prima M:ssa die Nativitatis D. N. I. C., quae est liberae applicationis. Praetereundum haud est, canonicos in tali nunc esse conditione, qui a Gubernio civili, super religionis fundo, pensionem mensi leni recipiant. Ita ut pensio pro Episcopo, sede vacante et pensiones canonicatuum vel Digni­ tatum, quae vacant, apud religionis fundum maneant. Alium haud extare fundum, qui eleemosynas praebeat pro Missis conventualibus celebrandis tempore vacationis, ab illo, ad quem iure devolutionis pertineat ». Ex qua facti specie evincitur, praeter alias differentias iam notatas inter illum casum et casum hodie controversum, advertendum esse in Capitulo Scbcniicen. legem Missae conventualis nunquam fuisse rite observatam ct hinc iure merito S. C. C. nihili fecisse morem, qui non secus ac in aliis casibus, praeseferebat iuris corruptelam; proindeque lex instauranda erat funditus, nulla habita ratione receptorum morum. Ex adverso in casu nostro 1 Bull. Rom. Cont., (om. 17, p. 375*38o. 1 Cf. N. 4309. 2 Thesaurus Resolutionum, torn S. C. Concilii ‘ Cf. N. 345. 79 Curia Romana consuetudo iam a 150 annis inolevit, et (quod sapientissime advertit Anti­ stes Giordano) non de omnibus quae a maioribus nostris praescripta sunt, ratio reddi potest. Posita autem observantia ipsum factum iubet praesum· titulum seu obligationem legitime susceptam a Decano celebrandi et appli­ candi Missam. Imo in praeterito folio assertum fuit, hunc titulum posse derivari etiam a praescriptione, vi consuetudinis, quae reprobatur uti cor­ ruptela iuris quatenus tendit ad abolendum onus celebrandi Missam con­ ventualem, sed minime quatenus hoc onus de uno in alterum transfert. Verum Decanus, ex actis visitationis Episcopi Giordano 1753, refert onus Missae conventualis attributi tantum Hebdomadariis, his verbi·: «Missa conventualis (habetur), quae ad S. C. praescriptum quotidie tt celebratur et applicatur pro Benefactoribus in genere et hoc onus, ut mox innuimus, est quatuor praebendatorum ».— Nihilo secius graviora videntur verba quae continentur in tabella Festivitatum Episcopi Del Vecchio refit.· in folio, in qua dies celebrationis Missae conventualis distribuuntur inter Dignitates et Hebdomadarios; quae distributio est pene ridicula,si reven Missa conventualis celebranda et applicanda esset ab Hebdomadariis exclu­ sive omnibus et singulis diebus. Quare in relatione S. Visitationis a. 1753 supra citata intelligi debet, onus esse ordinarium hebdomadariorum cele­ brandi Missam conventualem, nempe quotidie, exceptis tamen nonnullis solemnioribus diebus.— Sane in actis eiusdem Visitationis legitur: « Chori praefecturam in festis solemnibus Episcopalibus agant pro ordine Digni­ tates et Missam (nolente aut absente Episcopo) canere debent. Ipsis defi­ cientibus succedit Canonicus hebdomadarius: In reliquis vero diebus tum festis tum ferialibus... Missam conventualem canunt quatuor canonici praebendati... » Atqui si hebdomadarii succedunt in onere, deficientibus dignitatibus; ergo dignitates habent onus illis diebus celebrandi et appli­ candi Missam conventualem; quam obligationem subordinatam oneri digni­ tatum non minus clare exprimunt cetera verba, in reliquis vero diebus. Missam conventualem canunt quatuor etc. Ceterum regula generalis est, uti explicat Bened. XIV, De sacrif. Missae, lib. 3, cap. 9, n. 1, seq.,impo­ sito onere celebrandi comprehendi etiam obligationem applicandi, nisi contrarium statuatur, et idem Pontifex in const. Cum semper oblatas, §§ 12 et 20, loquitur indistincte de onere celebrandi Missam conventualem eamque applicandi, quippe unum alterum, regula generali, secumfert. Quae autem faciunt pro adversa parte, iam perpendimus in praeterito folio et evolvuntur a Decano in libellis, qui typis impressi circumferuntur, Sit itaque dubium: An in diebus solemnioribus, quibus Missam canit Decanus, eidem competat Missam applicare pro benefactoribus in genere; vel hoc competat Canonicis Hebdomadariis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem; Negatke ad secundam partem. [Thesaurus Resolutionum, torn. i6o, p. 349-352]. .S. C. Concilit 793 4313. S. C. C., Syracusana, 28 mart. 1903. In urbe Ragusa, archidioeccsis Syracusanae, una tantum hactenus erecta est paroecia sub titulo S. loannis Baptistae, quae omnes cives Ragusanos amplectitur, ad triginta millia hodie pertingentes. Inde studium excitatum est novam erigendi paroeciam in Ecclesia succursali Ecce Homo, ast in con­ trarias partes illico, uti fieri solet, divisus est populus. Interim in ipso Consilio municipali res disceptanda proposita est et, ex quadraginta consiliariis Consilio conscriptis, huic deliberationi unus ct viginti partem habuerunt; atque octo et decem suffragium dederunt pro imploranda ab Episcopo paroeciae divisione; reliquis tribus contradicentibus. Etiam de dote consti­ tuenda actum est; et statutum fuit, in dotem attribui lib. annuas quingentas (500), easdemque veluti compensare summam pecuniae olim solutae titulo quartae funerariae modo abolitae. Quanam ratione autem fieret haec prae­ statio, ex actis satis non constat. Archiepiscopus annuendum censuit voto municipii, novam exerit paroeciam, eique oeconomum spiritualem sacerdotem Scrofani deputavit, die 23 aug. 1901 decretum edens. At Parochus S. loannis Baptistae appellationem apud II. S. O. instau­ ravit, et in summa haec animadvertit adversus impetitam sententiam. Nimirum Sacerdos Angelus Arezzi parochus Ecclesiae S. Ioan. Bapt. exponit quod iuris canonici et Sacrae Congr. principium, in dismembratione aut divisione paroeciae tenendum est, prius cogitandum esse de dote, quae, si desit, ad dismembrationem paroeciae nullo modo procedi potest: can. 1, caus. i, q. 2, can. 26, caus. 16, q. 7; cap. 1 et 8, de consec.; Fagnanus in cap. Ad audientiam, n. 31, et alii communiter. Dos autem constitui debet ex bonis liberis, frugiferis, in perpetuum, et nomine dotis constitutis et ad parochum parochiamque sufficientibus. Quod etiam firmatur ex ipsa defi­ nitione beneficii: Ius perpetuum percipiendi fructus ex bonis ecclesiasticis propter officium sacrum, auctoritate ecclesiastica constitutum. lamvero in casu nostro non habetur dos sive pro parocho sive pro Ecclesia in paroeciam erigenda: Lib. 500 assignatae recensentur inter expensas arbitrarias, seu ad nutum revocabiles; et reapse idem municipium istam summam nunquam dedit eamque suppressit in annum 1902. Aucto­ ritas tutoria, ut dicitur, La Giunta Amministrativa Provinciale huius sum­ mae erogationem non approbavit, et ipsa lex municipalis ct provincialis hanc prohibet, quia expensae ultra quinquennium vel arbitrariae a maiori parte ex omnibus consiliariis (in nostro casu 40) approbari debent. Nec tenet ratio, nempe assignari summam loco quartae funerariae suppressae, quia hoc nullo modo constat, nec tollit instabilitatem assignationis. Siqui­ dem etiam Parocho S. Ioan, iampridem summa aliqua hoc titulo fuit assi­ gnata, sed ad arbitrium diminuta fuit. Nec sperandum est quod Guber­ nium supplementum, quod vocant, dotis congruae novo Parocho assignet, 794 S. C. Concilii Curia Romana quia hoc tributum fuit tantum paroeciis iam constitutis; at pro erigendis requireretur nova lex. Decretum igitur divisionis caret fundamento, idest, dote. Summa insuper Lib. 500 non est sufficiens pro parocho, ut fatentur ipsi Consiliarii municipales, qui erectioni favent et ipsa Curia Archiepiscopalis, qui ad Fundum Cultus recurrere vellent: imo et ipse Oeconomus Spiritualis, qui conatus est dotem constituere vel supplere cx bonis suae familiae; at incassum, quippe absque Archiepiscopi approbatione et suis fratribus acriter resistentibus. Concordatum autem Siciliae a. 1818, bentficium parochiale reditus L. 850 habere iubet, et ipsum Civile Gubernium reditus L. 900 hodie parochis congruos et necessarios recognoscit. Praeterea ipsa Ecclesia Ecce Homo, quae erigenda esset in paroeciam, dotem habet L. 203,97; et haec summa erogari deberet pro fabrica, pro oneribus Missarum, pro sacris supellectilibus et functionibus, pro sacrarii custode, aliisque clericis: imo ct pro Coadiutoribus Capellanis! Nec adest domus parochialis, ita ut parochus longe ab Ecclesia habitare cogatur. Incerta parochialia pro tota civitate Ragusa non superant L. 200, quia deducuntur tantum ex matrimoniorum solemnitatibus. Deinde Orator observat quod Gubernium Civile decretum divisionis paroeciae non approbavit, quia dos pro novo parocho non est sufficiens, nec perpetua, et assignatio a Consiliariis municipalibus facta est invalida: ct quia dos, qua fruitur Ecclesia, non est sufficiens, neque habetur domus parochialis; denique non adest ulla ratio innovandi statum paroeciae. Ad causas canonicas deveniens, quibus dismembrari aut dividi potest paroecia, Orator adnotat, quod omnes canonistae communiter assignant distantiam, et magnum incommodum, ex cap. Ad audientiam, AlexandriIII. ex Cone. Trid., Sess. 21, cap. 4, de ref. Quoad distantiam iuxta ipsam S. C. C. sufficiunt duo milliaria. lamvcro in casu nostro omnes doinus in civitate Ramisa non distant a o paroecia S. loannis Bapt. dimidia parte milliard et nonnullae tantum uno milliario, at certe non amplius, ut constat ex charta topographica, quae allegatur, ct ex relatione quatuor peritorum. Ecclesia Ecce Homo, erigenda in paroeciam, ita parum distat ab Ecclesia parochiali S. loannis Bapt., ut in hac nemo praedicare valeat, quando pulsantur campanae illius Ecclesiae Ecce Homo, uti affirmant periti. Citata iura autem et Canonistae explicant incommodum accessus ad paroeciam, ut inde causa habeatur dismembrationis, ct unanimiter docent quod sit magnum, h.e. quod adsint torrentes, vel flumina, absque pontibus, vel viae asperrimae etc. In casu nostro viae omnes sunt lapidibus stratae, aquaeductis munitae, et fere semper planae et curru· perviae, praesertim illa, quae ab Ecclesiae Ecce Homo ducit ad Matricem, quaeque proinde vocatur Maestra. Quod autem quaccumque difficultas accedendi absit, probatur cx eo quod Oeconomus Spiritualis Ecclesiae Ecce Homo, coadiutores ct capcllani habitant in paroecia S. loan­ nis Bapt. et in parte remotiori ab Ecclesia Ecce Homo. Pariter id constat ex relationibus peritorum et ex ipsis viarum photographiis, quas Parochus S. loannis Bapt. attulit. Ipsum Consilium municipale decretum emanavit, prohibens nc defuncti, prouti mos erat, afferrentur ad matricem propter I I I I I I I I I I I I I I | I I I I I I I I 1 1 795 ipsius matricis decorem, sed iussit ad Ecclesias succursales afferri. Pars ipsa adversa testatur quod in Parochiali Ecclesia S. Ioan. Bapt. frequentissimus est populus. Et Auctoritas Civilis imposuit hoc anno pdrocho S. Ioan. Bapt. ducere processiones per totam urbem Ragusa more solito, ad evitare i malumori di tutta la popolazionc e i disordini che si temevano , ut ait. Haec omnia demonstrant non adesse ullam difficultatem accessus ad paroe­ ciam S. loannis Bapt. Pars adversa, prosequitur Parochus, exhibet nonnulla testimonia, cx quibus videretur, quod quidam infans mortuus est absque baptismo, ct alius infirmus absque sacramentis. Sed praeterquamquod agitur tantum de periculo, in quo fuit infans ille moriendi absque coeremoniis, et infirmus absque’ adsistentia sacerdotis, ut luculentissime patet ex attestationibus parentum, ipse Oeconomus Spir. Ecce Homo testatur impossibile esse quod infantes Ragusae moriantur absque baptismo, quia levatrices consuetu­ dinem ministrandi private baptismi habent. Paroecia autem S. loannis Bapt. habet quatuor succursales Ecclesias, in quibus explicatur Evangelium ct Doctrina Christiana singulis diebus festis, habetur fons baptismalis, admi­ nistrantur omnia sacramenta, non excepta communione paschali, et via­ ticum, celebrantur omnes functiones, etiam hebdomadae sanctae; ibique deferuntur defuncti et funera celebrantur. Insuper adsunt Ragusae 15 ca­ pcllani coadiutores, praeter Parochum, et alios 45 sacerdotes. Nec refert, quod numerus parochianorum sit 32.000, quia in iure solus numerus parochianorum non est causa sufficiens dismembrationis paroeciae: ita communiter Doctores. In facto autem anno 1899 numerus parochianorum fuit 34 millia, et coadiutores parochialcs erant decem, sed nemo dismembrationis necessi­ tatem sentiit (!) aut postulavit; hodie iste numerus valde diminutus est et adsunt 15 coadiutores parochiales. Adverte insuper quod tot parochiam degunt in parvo territorio, ut patet ex topographia. Et parochiae ita populosae sunt frequentes in Sicilia; v. g. Vittoria et Comiso, prope Ragusam, numerant fere 30 millia parochianorum, ct in Catania nonnisi una paroecia adest. Adversa pars confugit, observat Parochus, ad maiorem utilitatem Eccle­ siae. Sed respondetur, non quamlibet utilitatem sufficere ad dismembrationem paroeciae, sed requiri evidentem ct absolutam utilitatem. Haec vero utilitas non habetur, ut patet cx epist. Archiepiscopi ad Vicarium foraneum post sacram visitationem, in qua scribit: « Lo slancio dell’affetto, 1’entusiasmo, la vita religiosa di questo popolo mi ha commosso vivamente e lasciato nel mio cuore la più viva impressione». Immo dismembratio causa est discordiae ct divisionis in clero et populo, fons litium propter pias funda­ tiones, functiones ac processiones etc. ut factum fuit hoc anno. Nec parvi ponderis sunt maiestas et decor Ecclesiae S. loannis Baptistae quae decoratur nomine Cathedralis et Basilicae, et residentia esse deberet ipsius Archiepiscopi Syracusani per plures menses in anno. De Luca in adnot. ad Cone. Trid., Disccpt. t6, notat expresse quod ista est causa dene­ gandi dismembrationem. Item votum fere totius cleri ct populi nccnon votum omnium sacerdotum, procuratorum et incolarum paroeciae erigendae, ΊΦ Curia Romana est sane maximi momenti. Quod si desit votum aliquorum consiliariorum municipalium, ipsiusque pro tempore Syndaci, ct cuiusdam societatis opificum, sciendum'est, illos placitis socialistarum favere nec ratione bon Ecclesiae moveri, ut pluribus argumentis probari posset. Iam vero si, ut in casu nostro, non adest dos, non adsunt causae cano­ nicae, nulla adest utilitas, e contra plura et gravia incommoda oriri possunt, dismembratio Ecclesiae parochialis S. loannis Bapt. perquam odiosissima fieret, et ideo non concedenda. Exadverso patronus, qui contendit sententiam Curiae Archicpiscopalis Syracusanae confirmandam esse, quaestionem sub duplici respectu consi­ derat, iuris nempe et facti. Sub primo respectu patronus appellat tum ad decretalem celeberrimam Alexandri III: Ad audientiam nostram, 'Lib. 3 Decret., tit. 48 de ecclesiis aedificandis, tum ad decretum Trident., cap. 4, Sess. 21. Igitur iuxta leges expositas duae sunt causae dismembrationis, scilicet distantia vel aliud impedimentum, quo fideles non sine gravi incommodo ad ecclesiam parochialem accedere possunt. Notat Fagnanus (capit. Ad audien­ tiam') hoc impedimentum undecumque provenire posse, et Tridentinum alternative locutum esse, nempe ob locorum distantiam sive difficultatem, ita ut alterutrum sufficiat. Ulterius Tridentinum Concilium duos casus fingit: primum quod ita populus sit numerosus, ut parochus per se illum gubernare nequeat, alte­ rum quod propter distantiam loci vel aliam difficultatem fideles difficillime ad parochiam accedere possunt. Primo in casu coadiutores parocho adiungendi sunt, altero in casu parochia absolute dismembranda est. Bouix, de Parocho, p. 2, cap. 4, prop. 6. Etenim si nequeat Episcopus novam paro­ chiam, dismembrata antiqua, erigere nisi in casu, quo satis consuli non pos­ sit parochianis nimium distantibus per capellanum vel vicarium apud ipsos commorantem, vix videtur quandonam dismembrationi locus esse possit, ut ait Bouix loco citato. Verum etiamsi Tridentinum Concilium statuerit coadiutores parocho esse assignandos propter magnum numerum parochianorum, tamen Romani Pontifices ita interpretati sunt Tridentinam legem, ut quoties parochianorum num. 30.000 excedat, ipsis per novae parochiae erectionem consulatur. Patronus recolit constitutionem Pii VI, Quod aliquantum, dici 10 martii 1791, qua Pontifex declarat, parochias vires unius parochi excedere cum sex mi Ile parochianos contineant, ac iubet novam parochiam erigi. Ilis theorctice constitutis patronus notat, hodiernam jurisprudentiam quam maxime parochiarum divisionibus favere, qua in re plures citat Sacrae Congregationis Concilii decisiones. His constitutis in iure, patronus ad facti quaestionem descendens sibi probandum assumit: 1. in casu canonicas adesse causas, quibus ad parochiae S. loannis Bapt. in civitate Ragusana divisionem deveniatur; 2. Archiepiscopum in hac divisione peragenda iuxta iuris praescriptiones processisse Quoad primum patronus sese refert ad Archiepiscopi Syracusani senten­ tiam, in qua huiusmodi causae iuxta allata documenta describuntur. Et S. C. Concilii 797 primo quoad statum viarum refertur, vias difficiles esse per totum distric­ tum parochiae erigendae usque ad parochiam S. loannis Bapt.; adeo ut hieme ob profundissimum lutum viarum, et aestate propter pulverem, sub aestu solis, oculis et faucibus infestissimum, sine magna difficultate incolae ad ecclesiam S. loannis Bapt. accedere non possint. Quoad distantiam, ex remotiore supra memoratae regionis parte usque ad ianuam principalem Ecclesiae parochialis S. loannis, distantia viarum intercedit quae, non longe abest a milliario: quae plurimi facienda sunt, attenta indole fidelium in civitate Ragusana, quae ad extremas Italiae meridionalis oras pertinet. Addatur hactenus in una parochia triginta tria millia incolarum contineri. Nec ad capellanorum subsidiarium remedium recurrendum est. Nam praeterquamquod hoc contra Tridentini Concilii dispositionem esset, Archiepiscopus testatur experimentum capellanorum quindecim in paro­ chia S. loannis constitutorum ostendisse, tale remedium in casu esse omnino insufficiens, quodque iurata testimonia pluribus documentis rite redactis ac in actis causae extantibus ostendunt. Advertit Archiepiscopus Ecclesiam Ecce Homo bene instructam esse, ciusque redditus ad libellas 300 pertingere. Praeterea advertere praestat, facta divisione, novam parochiam continere 13485 parochianos; veteri autem parocho superesse numerum 19.099 incolarum. Animadvertit deinde patronus ad subscriptiones, quae ab adversariis con­ tra novae parochiae erectionem exhibentur, vel falsas esse, vel dolo obtentas. Demum ait patronus, non esse praetermittendum, ecclesiam matricem S. loannis Bapt. non plusquam tria millia fidelium continere posse, ita ut non sine pudoris offensione in maioribus solemnitatibus tanta populi mul­ titudo ibi congeratur. Concludit inde patronus in casu canonicas adfuisse causas, quibus propter animarum utilitatem ad divisionem Parochiae S. loan­ nis Bapt. procederetur. Postremo patronus ostendit, Archiepiscopum Syracusanum solemnitates iuris servavisse in divisione parochiae peragenda. Ipse enim consensum canonicorum unanimem habuit; sententiam non solum a parocho S. loannis Bapt. petiit, sed etiam a sex procuratoribus eiusdem parochiae, ex quibus tres pro erigenda, tres vero pro non erigenda nova parochia votum tulerunt. Populus etiam per legitimos suos curatores, ut patet ex delibe­ ratione municipali diei 6 februarii 1901 votum cum instantia pro erigenda nova parochia tulerat. Insuper omnia acta modo iudiciali confecta sunt; procuratores utriusque partis sunt constituti, cisque datus est terminus ad documenta exhibenda, ad discussionem definitivam faciendam. Ul­ terius congrua 500 libellarum annuarum a consiliariis municipalibus, habitis comitiis dic 13 maii 1901, tribus tantummodo abstinentibus, assignata est, donec « non ne assumera 1’incarico I’amministrazione del Fondo per il Culto a termine delTart. 28, N. 4 della Lcgge 7 luglio 1866, Numero 3036, e dell’articolo 1 della Lcgge 4 giugno 1899, N. 191 . Haec congrua, ut notat Archiepiscopus, est certa, perpetua ct sufficiens; certa quia exhibet summam 500 libellarum annuarum pa­ rocho solvendam; perpetua quia municipium Ragusanum illam solvere 79$ S. C. Concilii Curia Romana tenetur ex iustitia ob titulum legalem abolitorum iurium quartae funeralis, donec administratio Fundi Cultus maiorem congruae summam rependat; sufficiens sicuti eadem summa sufficiens pro parocho S. loannis Bapt. recognoscitur, ct etiam quia alia emolumenta parochialia addenda sunt, quae mediuin reditum minorem libellis 400, duce experientia, praestare nequeunt. Tandem limites novae parochiae iam definiti sunt, ut ipse Archiepiscopus testatur. Postremo tandem ad quamcumque contentionem circa congruat assignationem vitandam, oeconomus novae parochiae Eccc Homo ad Archiepiscopum Syracusanum ct ad hanc S. Congregationem declarationem misit, qua se obligat ad constituendam praedictam dotem in proprio praedio Giubiliana, quod in Ragusae territorio repetitur. Finem orationis suae imponit patronus notando iam a die 24 augusti anni 1901 Archiepiscopalem sententiam divisionis exccutionem habuisse. Parochia enim Ecce Homo per sacerdotem oeconomum regitur, et quidem independenter omnino in omnibus a parochia S. loannis, et ut Vicarius foraneus et Syndicus testantur, omnia bene procedunt sine turbis, sine dissidiis, imo maxima cum populi laetitia et utilitate. Modo dignentur EE. PP. sequens diluere dubium: An sententia curiae Archiepiscopalis Syracusanae sit confirmanda velinfrmanda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Decretum esse confirmandum, et ad mentem. [Thesaurus Resolutionum, tom. 162, p. 388-399]. 1 I I [ I I I I I I I I I I | I I I I I I I 4314. S. C. C., Parisien., 16 maii 1903. Robertus de Clermont-Tonnerre, annorum 25 et Margarita de Biencourt, 17 annos nata, coniugale foedus inierunt Parisiis in Ecclesia Parochial· S. Clotildis die 29 maii 1877. Matrimonium infelices exitus habuit. Margarita enim, uti fertur, non libere nupsit Roberto, contra quem invincibili antipathia detinebatur, dum amorem erga alium iuvenem fovebat. Ipsa coacta fuit, uti asseritur, ab avia Marchionissa de Montmorency, utpote quae, non solum supremam exercens auctoritatem in universa familia, sed huiusmodi matrimonium ob Robcrti nobilitatem et divitias firmiter volens, quibuslibet mediis voluntatem neptis frangere conata est. Initis nuptiis, nec amore nec sollicitudinibus usus est vir ad sibi captandam mulieris repugnantis benevolentiam, quinimo ipsam fastidire coepit, atque contumeliis ct iniuriis afficere; donec a. 1886, cum coniugale consortium propter iurgia contentionesque impossibile evasisset, mulier virum reliquit et apud matrem se recepit. Tunc Robertus a civili tribunali petiit et obtinuit separationem, quae a. 1889, ad eiusdem instantiam, iuxta legem gallicam in divortii sententiam conversa est. Deinde a. 1900 Margarita a Curia Parisiens! enixe flagitavit ut suum matrimonium declararetur nullum ex capite vis et metus. Curia vero, rite confecto processu, die 16 augusti a. 1901 sententiam dedit: Aon constare de nullitate matrimonii in casu. ] I | I 1 I I I I I ' I 799 Contra quam sententiam mulier ad S. Sedem recursum habuit; qua­ propter causa huic S. Tribunali definienda proponitur sub dubio: An sen­ tentia Curiae Archiepiscopalis Parisiensis diei 16 augusti HjOl sit confirmanda vel infirmanda in casu? Margaritae patronus suam orationem in duas partes dividit; in quarum prima de metu in genere ct de reverentiali in specie, in altera vero de coac­ tione puellae illata disserit. Et ad primam partem quod attinet, ipse praemittit principium, quod matrimonium, utpote contractus inter liberas personas, opus esse debeat voluntatum liberarum; atque ad rem affert verba Alexandri III, cap. 14, de spons. lamvero, inquit patronus, libertati opponitur coactio sive physica sive moralis, quae constituitur actione super voluntatem exercita a causa externa. Si haec causa adeo potens est, ut se quodammodo substituat volun­ tati, voluntas non erit amplius causa principalis ct responsabilis actus, quia hic non est liber, ac proinde quolibet valore iuridico destituitur. Ex quo patrocinator aliud deducit principium, nullum nempe esse contractum coactive positum, quum libertas necessaria in contrahentibus deficiat. Coac­ tio vero exercetur per metum, nam voluntas ad vitandum malum, quod timet, actum ponit, quem sine coactione non posuisset. Unde metus erit gravis ac matrimonium irritans, si coactio fuit causa determinans et prin­ cipalis coniugii. Quae principia, contendit orator, applicanda esse metui reverentiali, qui a metu ordinario non differt, nisi ex persona a qua infertur, et definitur: futuri mali existimatio, quod nobis ab iis metuimus in quorum legitima potestate sumus, et quos cultu et honore dignamur . Quapropter etiam metus revercntialis erit gravis ac matrimonium irritans, si extitit causa principalis et determinans contractus; quod in singulis casibus iudicandum est, habita ratione personarum, circumstantiarum et ambitus, in quo metus exercetur. Unde, iuxta advocatum, summopere erraret, qui crederet ad metum reverentialem gravem requiri verbera vel saevitias vel minas vel verba contumeliosa. Timor enim revercntialis stipatus esse potest aliis circumstantiis, videlicet precibus instantibus, suasionibus diuturnis et importunis, imperiosis verbis; quae secundum naturam ct indolem agentis vel patientis non minus urgere atque vexare solent. Ex quibus in animo patientis oritur suasio odii et indignationis superioris; quod malum grave est, et quo voluntas compellitur. Quae est etiam iurisprudentia recentissime recepta, nimirum diuturnas atque importunas persuasiones, imo preces assidue repetitas de proposito matrimonio contrahendo cum timore reve­ rentiali coniunctas, sine minis quoque ct verberibus constituere metum gravem, efficacem ad infirmandum coniugium. Quae doctrina multo magis locum habet, si metum incutiens plenam habeat auctoritatem, et metum patiens sit aetate minor, indolis submissae, etc. In altera orationis parte ad moralem coactionem ac proinde matrimonii nullitatem demonstrandam patronus probare nititur: i. Marchionissam fuisse indole absoluta; e contra puellam indole dulci, et aviae omnino submissam. 8oo Curia Romana 2. Aviam nuptias firmiter voluisse; neptem ab iis abhorruisse. 3. Illam omnia adhibuisse media ad puellae voluntatem frangendam; hanc vero omnibus modis restitisse et nonnisi circumventam et oppres­ sam detestatum matrimonium subiisse. Quod Marchionissa fuerit indole absoluta, probat orator ex depositione tum oratricis tum testium septimae manus, qui affirmant ipsam in familia absolutum imperium semper exercuisse, ita ut, etiam vivente viro, non solum filiae sed filii, quamvis ratione aetatis emancipati, eiusdem volun­ tati omnino subditi fuerint. Quae auctoritas maxima erat, cum Marchio­ nissa ingentem fortunam possideret, qua potuisset pro lubitu unum vel alterum ditare; hinc in familia voluntas eius erat lex absoluta et observata, ita ut nemo ei contradicere auderet. E converso, ait patronus, Margarita fuit indole dulci et aviae omnino submissa; uti colligitur ex depositionibus eorundem testium. Velle autem non creditur, qui obsequitur imperio patris vel domini: unde (L. 1, ff., Quarum rerum actio, § Quae onerandae) irrita declaratur promissio liberti domino facta: « Si liquido appareat, libertum metu solo, vel nimia patroni reveren­ tia ita subiecisse ». Quod Marchionissa hoc matrimonium firmiter voluerit, patrocinator ostendit ex eo quod plures fatentur eam continua coactione neptem ad illud contrahendum induxisse. E contra, pergit advocatus, Margarita propositas nuptias abhorruit; nam plures testes asserunt ipsam fovisse antipathiam adversus Robcrtum. Et merito quidem, ait patronus; etenim puellam certe non latebat natura et mores viri, qui vino deditus erat et convivebat cum quadam muliere, ex qua ipse filios habuit. Insuper ex iurata actricis fide et septimae manus testimonio probat orator puellam pro viribus restitisse et nonnisi circumventam et oppressam nuptias subiisse. Marchionissae voluntas lex fuit inflexibili modo imposita, ct 1« ferebatur in personam prorsus dominatam, ita ut modesta contradictio ad nihilum valeret et de resistentia ne cogitari quidem potuisset. Itcnim atque iterum unaquaque die per tres integras hebdomadas sive Marchio­ nissa, sive amita, sive patruus, qui alias nuptias propugnaverant, hoc aliud matrimonium puellae imponebant; sed iterum atque iterum protestatio­ nibus et lacrymis puella impositum coniugium reficiebat, donec viribus fracta, febri oppressa qua totidem noctibus urebatur, animo defecit, ab inutili resistendi conatu destitit, atque in statum desolationis ac despera­ tionis cecidit. Haec testatur actrix, cui plures alii testes concinunt. Nec alia resistentia potuisset opponi a puella vix septemdecim annos nata, adnotat orator, dum universa familia, praecipue eius mater, pupilla et ipsa atque vidua, a Marchionissae voluntate tamquam a lege penderet. Nec ad aliquem potuisset confugere, dum Marchionissa dominio et terrore omnes premebat. Cumque hic rerum status stabilis esset ac permanens, puella rationabiliter sperare non poterat, familiae et aviae praesertim indi­ gnationem diu, immo semper non duraturam. Praeterea Marchionissa minabatur quod si Margarita oblatas nuptias I I I I 1 •S. C. Concilii Soi respuisset, nullas alias contractura foret; qui timor, ait patronus, est gravis imo gravissimus. Ex quibus omnibus iam patet, concludit orator, auctori­ tate, instantibus ac importunis precibus, consiliis, imo iussu et minis con­ sensum puellae extortum fuisse, idcoque matrimonium ab ipsa initum nul­ lum fuisse. ·■ I ■. · Huc perducta oratione, advocatus solvit difficultatem, quae erui posset ex verbis nonnullorum testium deponentium: « quod resistentia puella perduravit ad mensem...; postea cessavit...; quod tandem Margarita se sub­ misit...» Et imprimis notat quod ipsa verba sumpta, prout sonant, non indicant consensum praestitum sed cessationem defensionis; etenim cum ille, qui vim vi repellit, dicitur cedere seu a resistendo desistere, intelligitur vi cedere, non consentire. Insuper praesumptio est quod qui testatur, de eo intelligatur velle testari, quod ei constat. lamvero quod constat ex facto cessationis a resistentia, est quod a resistendo puella destiterit, non quod consenserit; nam utrum cesserit quia consenserit, est alia quaestio, circa quam non admittitur indicium testium, nisi afferant facta, quibus innituntur. Facta autem quae afferuntur a testibus, nihil probant; etenim postquam narraverint, puellam semper et constanter consensum negasse, quia alium virum in corde habebat, addunt tandem cessisse, quum Comes de Ludre, amicus patris puellae, dixerit non solum ad consentiendum eam teneri, sed hanc ipsius patris, si in vivis esset, voluntatem fore. Unde, pergit advocatus, ipsa cessit, non consensit; qui enim consentit, non desperat, et vix cogitari potest, ut ad id quod cum totius vitae tranquillitate et ordine componi nullo modo posse quis noverit, et in propriam verti ruinam, consentire possit. Insuper, ait orator, qualis puellae animus fuerit, cum a resistendo desti­ tit, ex factis clare apparet. Sane postquam viribus fracta et febri oppressa a resistendo destiterit, actrix suam voluntatem patefecit vel ipsi viro, protestans se aliam in animo affectionem habuisse. Ceterum testes, qui illa verba protulerunt, ea explicarunt iuxta sensum superius traditum, nempe de cessatione a resistentia exteriori, non autem ab interna repugnantia. Deinde refert advocatus hanc Praesidis Tribunalis Parisiensis adnotationem: Unum tantum addendum, omnes scilicet testes a Curia auditos omni exceptione maiores esse, ct plures, praesertim Marchionem de Biencourt sincera voce ac profunda conscientiae persuasione, iudicum mentes vehementer movisse, ut patet ex nota Tribunalis adiuncta processui . Postremo patrocinator refert litteras matris Margaritae ad Curiam Parisiensem missas, cx quibus patet, omnibus puellam viribus restitisse. Et ulterius progrediens patronus cx circumstantiis antecedentibus, concomitantibus et subsequentibus probare satagit matrimonium fuisse nullum. Circumstantiae antecedentes et concomitantes habentur in moestitiact lacrymis usque ad extremum a puella effusis, in protestatione a puella Roberto facta circa cius affectum erga aliam personam, in eius agendi ratione indifferenti erga sponsum. Inter circumstantias subséquentes potissima habetur in facto, quod matrimonium nonnisi post quatuor annos consum­ matum est. .Aliae circumstantiae habentur in universa coniugum consuetu­ ra. vi 51 8o2 Curia Romana dine, quae nunquam fuit intima et cordialis sed difficilis et veluti impos·.bilis et ad evitanda scandala. Unde, scribit advocatus, in casu sequutus est exitus qui, uti inquit Alexander III, de invitis nuptiis provenire sold, idest discordia, contentiones, actuum coniugalium absentia et separatio Demum pergit patronus ad confutationem sententiae Curiae Parisiensis, praetermittens ea, quae sententia habet circa metum reverentialem purum, agitur enim, ipse inquit, non de metu reverentiali puro, sed de metu reverentiali precibus instantibus, suasionibus importunis, imperio, iussu, minis iniquis conspirationibus coniuncto, qui ab omnibus Theologis et Canoniste gravis censetur, ac proinde irritans matrimonium, praesertim quum agatur de puella septemdecim annorum, timida etc. ex una parte, et de person; absoluta, auctoritativa, imperiosa ex altera. Sed silentio praeterire non potest orator, quae sententia Curiae Parisiensis habet circa ius propinquorum in ordine ad matrimonium vel potius circa applicationem principii in casu: «Attendentes in hac causa, neque dt coactione, neque etiam de vi moveri quaestionem, sed tantum de coactione morali illa agi quae a propinquis prudentibus de coetero in adolescentularr. vitae imperitam et constanti voluntate destitutam, ad familiae decus tuendum legitime adhiberi solet etc. ». lamvero sedulo inquirendum est, obscrvat orator, quaenam sit moralis illa coactio, quae legitime a propinquis adhiberi possit, quaeque cum actu libero possit componi. Proprie loquendo, cum coactio vi vocabuli per se excludat libertatem, dici deberet nullam coactionem ab ipsis legitime in matrimoniis adhiberi posse; at si per illam coactionem moralem intelligi debet coactio improprie dicta, non excludens libertatem, tunc quaerit orator quid per istam coactionem impropriam intelligatur. Quod si per hanc coactionem intelligatur, posse propinquos impe­ dire, ne imperita puella coniugium ineat evidenter perniciosum, vel posse ipsos uti consiliis et persuasionibus, hoc concedit orator; sed non admittit posse propinquos, postquam attentis parentum consiliis, contrahens nolit matrimonium ab ipsis propositum inire, hoc matrimonium ut legem impo­ nere et ad hoc impellere et cogere. Atqui ex dictis constat, prosequitur advocatus, propinquos Margaritae suo iurc suaque auctoritate abusos fuisse, praesertim vero Marchionissam, quae matrimonium non proposuit sed imposuit. Ergo, concludit patronus, patet infirmandam esse in casu sen­ tentiam Curiae Parisiensis. Ex adverso Sacramenti vindex contendit non constare de nullitate matri­ monii in casu. Et in primis adnotat doctrinam, quae tenet matrimonium ex metu initum dc iure naturae vitiari, esse quidem communiorem ct verio­ rem, non autem certam, prouti ait patronus; imo esse prorsus falsam eiusdem assertionem, qui scribit disputare auctores, an impedimentum metus sit iuris naturalis tantum vel etiam iuris positivi ecclesiastici, quia Theologi et Canonistae omnes consentiunt hoc impedimentum esse de iurc eccle­ siastico, quamvis dubitent plurimi, an sit quoque vel minus ad ius naturale referendum. Et optime sane, inquit patronus; nam si hoc impedimentum est tantum de iurc ecclesiastico, in iudicio ferendo dc metu attendenda sunt, quae Ecclesia hac in re constituit c.g. quoad metus entitatem, probationem...; 6’. C. Concilii I I I I I ■ I I I I I I I i I I I I I I I I 1 | 803 dum si formaliter est de iurc naturali (licet iurc positivo firmatum) tunc attendendum erit quod natura immutabiliter edixerit. Insuper vinculi defensor concedit quidem metum reverentialem esse aptum iustas nuptias solvendi; sed haud satis esse, ut metus reapse interces­ serit, requiri praeterea, ut ille evidenter probetur. Idque non solum quia res facti, praesertim vero impedimenta matrimonialia (maxime inito iam coniugio) sunt probanda, sed et quia agitur dc facto dclictuoso; constat quippe metum non posse inferri sine crimine ob gravissimam, qua ita per­ cellitur singulorum libertas, iniuriam. Verum, urget orator, quam difficilis sit probatio metus reverentialis nemo est qui statim non videat, quum aga­ tur dc re eminenter subicctiva, circa quam testium auctoritas multo minus valet ac circa metum ordinarium. Et reapse huiusmodi metus ob singularem eius naturam, seu quia illatum a parentibus, in concreto est talis, quod tam­ quam impedimentum occultum haberi debeat. Unde exurgit consectarium: nempe celebrato iam invalide coniugio cx metus reverentialis causa, facile posse ipsum sanari per subsequutam cohabitationem et praesertim per copulam carnalem. Notum quippe est tali modo firma fieri posse matri­ monia irrite celebrata ob occultum impedimentum, etiam in locis, ubi viget Decretum Tametsi Cone. Trid.,1 ct quin ad defectum purgandum iterum uti opus sit opera parochi ct testium. Iam age in casu Margarita ex metu reverentiali erga aviam nuptias cum Roberto celebravit, quocum ct cohabitavit per decem annos ct copulam habuit; imo, quod magis est, Curia Parisiensis hac dc causa primam actricis instantiam negativo responso dimisit. Quod si actricis patronus obiiciat acta suppletiva seu acta confecta post primum processum Curiae Parisiensis; vinculi defensor haec acta valde suspecta habet. Certo certius, ait ipse, huiusmodi acta, si rite ct cx debita potestate perfecta, non impingunt in litteram regulae Clementis V(Clem. II, de testibus') seu: «Testibus rite receptis et eorum attestationibus publicatis, sicut non licet super iisdem vel directe contrariis articulis alios vel eosdem testes in principali causa producere, sic non debet in appellationis causa licere, cum non minus in appellationibus quam in principali causa subornatio sit timenda ». Verum, si descriptis in adiunctis acta suppletiva sunt legitima, manent tamen semper suspecta, seu talia quibus magna cum prudentia sit utendum, quia potiusquam praecedentium responsionum explicationes, esse possunt cerebrinae inventiones personarum suborna­ tarum aut fallaciter deceptarum. Deinde gradum faciens sacramenti defensor ad quaestionis meritum, duo probare aggreditur, videlicet metum in casu haud fuisse talem, qui nuptias irritare posset; non solum sed etiam posito talem fuisse, probabi­ liter saltem purgatum fuisse et hinc nuptias invalide in hypothesi cele­ bratas ex post facto convaluisse. Et ad primum caput quod attinet, animadvertit orator, quod si casui huic aptetur regula S. C. Sancti Officii 20 iunii 1883: «Gravitas metus 1 Sess. 24, tic ref. ma trim., c. i. Curia Romana So4 oritur ex natura minarum, ex qualitate tum eorum, a quibus illae profici­ scuntur, tum eorum, qui eas passi dicuntur»,1 desperandum est de actrx s intentione, quia praetensus metus in nihilum resolveretur. Sane metus proficiscebatur nec a patre, nec a matre, sed ab avia et quidem scncMarchionissa, quae fatentibus testibus fuit regina in suos, non autem tyranna neptem quasi victimam ad holocausti aram impellens. Praeterea actrix cum nupsit Roberto in ea aetate erat ut, quamvis indole miti praedita, facile aviae resistere potuisset, apprime sciens se plena frui .libertate praesertim in ordine ad nuptias, imo tandem aliquando aviam instantiis precibusque fuisse cessuram. Ceterum minae ad hoc reducuntur, quod forsan actrix aliis nuptiis caruisset opera aviae atque dotis augmentum ab ea minime habuisset; verum cum i unior esset neptis et avia senex, multa alia coniugia ei praesto esse potuissent, et insuper ad Margaritam pars illa, quae legitima appellatur, loco ac vice defuncti patris semper spectabat. Unde, concludit orator, metus rcverentialis in casu non fuit talis, qui iuxta Sacrorum Canonum statuta valori nuptiarum obesse potuisset. Deinde procedens sacramenti vindex ad alterum caput observat quod, etiamsi metus reverentialis nuptias irritaverit, tamen purgato metu cx post facto illae convaluerunt. Etenim attento iure Decretalium (can. 21, dt sponsal. et matr.) necnon etiam hodie, ubi non viget caput Tamdsi Cone. Triil., coniugium licet notorie nullum, validatur per spontaneam cohabitationem et praecipue per copulam; adeo ut qui tempore opportuno matrimonium suum uti nullum non accusaverit, non sit postea audiendus. Unde ad rem citata Instructio S. Officii, 20 iunii 1883: «Circa impedimen­ tum quod vis et metus dicitur, ante omnia advertendum occurrit, reiici (ab impugnatione) eum, qui per longum tempus in matrimonio vixerit, dummodo eidem libertas ac opportunitas reclamandi non defuerit, ita ut si liber iam a metu sua sponte in coniugali domo perstiterit, matrimonialia officia non detrectaverit, audiri amplius non debeat. Etenim qui liber a coactione mature facultate et opportunitate reclamandi non utitur, censetur consentire, et ratificare quod antea invitus atque adverso animo fecerat. Unde imprimis erit inquirendum, utrum accusatio tempore, ut dicitur, utili facta sit; et si hoc iam fluxerit, quaerendum erit, quanam de causa hoc acciderit, ut iudicari possit, utrum accusatio admittenda an reficienda sit . lamvero in casu sponsa cum sponso cohabitationem fovit, matrimonium cum ipso consummavit nec nisi serius illud uti nullum dixit; quare prae­ sumptio oritur ipsam defectum purgasse et matrimonium antea forsan nullum facto suo ratificasse. Advocatus autem obiicere potest: duo requiri, ut fiat locus huic theoriae, nempe ut causa metus iam cessaverit, ct ut metus fuerit occultus, nam in Galliis quum adhuc vigeat caput Tametsi Cone. Trid., matrimonium nullum ex defectu consensus sanari non potest nisi servata forma eiusdem Synodi. Sed vinculi defensor observat primam difficultatem minime susti­ 1 Cf. N. 1076. S. C. Concilii 805 neri quia, quum metus processerat ab avia, vel haec supponitur demortua infra decennium et tunc, sublata metus causa, concludendum erit renova­ tum apte fuisse consensum; vel supponitur eadem adhuc in vivis esse et tunc concludendum alio ex capite causam metus cessasse, quia ob pessimos inores Roberti in sponsae moerorem et in familiae dedecus vergentes, avia ipsa adiuvisset Margaritam ad infelices nuptias disrumpendas. Item omni vi caret altera difficultas, prosequitur patronus, quum impedimentum praesertim ex metu reverentiali facile praesumitur esse occultum, sive quia voluntas patientis ex nolente mutari potest in volentem, sive quia influxus metus in patientem demetiri nequit. Tandem sacramenti vindex ex quibusdam actricis verbis concludit vel ipsam matrimonium sponte celebrasse cedendo aviae argumentis, vel saltem ex post facto libere consensisse in coniugium antea nullum, ita consensus defectum purgando. Quibus omnibus hinc inde relatis, sapientissimo EE. W. iudicio diluen­ dum proponitur dubium: An sententia Curiae Parisicnsis sit confirmanda vel infirmanda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Sententiam esse infirmandam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 162, p. 424-447]. 4315. S. C. C., 14 nov. 1903. Clericos peregrinos, a remotis transmarinis oris venientes, iuxta vete­ rum Patrum statuta, et canonicas sanctiones, tit. 22, lib. I, Decret., ipsasque prudentiae regulas, nonnisi caute ad sacri ministerii exercitium esse admit­ tendos, neminem profecto latet. Nam propter distantiam et dissimilitu­ dinem locorum, de personis carumque qualitatibus ac de valore documen­ torum, quae ab advenis exhibentur, iustum iudicium tute expediteque fieri saepe difficile est; fraus ac dolus (teste experientia) aliquando subre­ punt; unde periculum passim imminet, ne indigni ac nequam viri super gregem fidelium constituantur cum gravissima divinae maiestatis offensa et rei christianae iactura. Ad haec arcenda discrimina S. Concilii Congregatio, dc speciali man­ dato SSmi D. N. Leonis XIII, circularibus litteris ad Italiae et Americae Ordinarios die 27 mensis iulii 1890 datis, legem tulit, qua i talorum sacer­ dotum migrationem in Americam certis regulis contineret.1 Hac lege, noxia plura remota ct sublata fuerunt, non tamen omnia, neque ex toto. Experientia enim docuit, ex praepostera art. 6 superius recen­ siti interpretatione, salutaris illius legis effectum saepenumero fuisse fru­ stratum, Praeterea constitit, nedum ex Italia, sed ex aliis quoque Europae regionibus nimiam esse, quandoque etiam perniciosam, sacerdotum migra­ tionem in Americam, et ad insulas Philippinas. 1 Cf. N. 42S0. 8o6 5. C. Concilii Curia Romana Quarc Emi S. C. Patres, plurium Episcoporum relationibus rite, uti par erat, inspectis, eoruindem Episcoporum votis obsecundantes, rebus omnibus mature perpensis, censuerunt latius atque uberius esse hac derc providendum nova generali lege, quae his capitibus continetur: I. Pro Italiae clericis, firmis dispositionibus contentis in circularibus litteris diei 27 mensis iulii 1890 sub nn. 2, 3, 4, 5 et 7, Ordinariorum omnium tam Italiae quam Americae conscientia super plena earum observantia graviter oneratur. Facultas vero sub num. 6 concessa circumscribitur ad casum strictae et urgentis necessitatis, ut e. g. pro gravi infirmitate alicuius in America degentis, quem Christiana charitas aut pietatis officium invisere exigant, neque tempus suppetat recurrendi ad S. Sedem. Sed in hoc et similibus adiunctis causa urgentis necessitatis in discessoriis litteris clare ac determinate exprimenda erit, absentiae tempus ad sex menses circumscribendum et de re statim edocenda S. Concilii Congregatio. II. Extra Italiam vero in posterum ne liceat Europae Ordinariis discessorialcs pro America suis Clericis largiri, nisi requisito prius consensu Episcopi dioecesis illius, ad quam sacerdos pergere cupit, permutatis ad hunc finem secretis litteris, in quibus de aetate et de moralibus atque intellectualibus qualitatibus migrantis sacerdotis Americanus Praesul doceatur. Excipitur tamen casus strictae et urgentis necessitatis, in quo, pari modo ac supra, licentia a proprio Ordinario concedi poterit, sed ad sex menses tantum valitura, adnotata causa urgentis necessitatis et monito per Epi­ stolam Episcopo loci, ad quem sacerdos proficiscitur. III. Pro migraturis denique ex qualibet orbis parte ad Philippinas insu­ las, eaedem leges ac normae serventur ac pro Italis sacerdotibus ad Améri­ cain pergentibus, hac tamen differentia, ut pro Europae sacerdotibus venia expetenda sit a S. C. Concilii; pro Americae vero aut alterius regionis sacer­ dotibus, a Delegatione Apostolica Washingtoniae. Itaque in posterum discessoriac litterae pro clericis in Americani et ad Insulas Philippinas migraturis conficiantur in forma specifica, iuxta regu­ las superius statutas, et aliter factae nullius valoris sint, et qua tales ab Ordi­ nariis illarum dioeceseon aestimentur. Facta autem de his omnibus relatione SSmo D. N. Pio PP. X in audientia diei 17 septembris p. e. ab infrascripto Cardinali Praefecto, Sanctitas Sua Decreta Emorum Patrum confirmavit, per circulares S. C. litteras publicari, et ab omnibus rite observari mandavit, contrariis quibuscumque minime obstantibus. - V. Card. Vannutelli, Praefectus. — C. De Lai, Secret. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 2180.-Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XXXVI, p. 355-357]. I I I I I I I I I I I I I I I I I 807 4316. S. C. C., Vratislavien., 1 febr. 1904. Emus Episcopus petit extensionem declarationis S. C. Concilii in Colonien., 23 februarii 1901 1 ad suam dioecesim. Dic i februarii Sanctitas Sua gratiam extensionis declarationis, de qua in precibus, iuxta petita, Card. Episcopo Wratislaviensi benigne impertita est. [Liber 247 Decretorum, p. 521]. 4317. S. C. C., decr. Ut debita, 11 maii 1904. Ut debita sollicitudine missarum manualium celebratio impleatur, elee­ mosynarum dispersiones et assumptarum obligationum obliviones vitentur, plura etiam novissimo tempore S. Concilii Congregatio constituit. Sed in tanta nostrae aetatis rerum ac fortunarum mobilitate et crescente hominum malitia, experientia docuit cautelas vel maiores esse adhibendas, ut piae fidelium voluntates non fraudentur, resque inter omnes gravissima studiose ac sancte custodiatur. Qua de causa Emi S. C. Patres semel ct iterum collatis consiliis, nonnulla statuenda censuerunt, quae SSmus D. N. Pius PP. X accurate perpendit, probavit, vulgarique iussit, prout sequitur. Declarat in primis Sacra Congregatio manuales missas praesenti decreto intelligi et haberi eas omnes, quas fideles oblata manuali stipe celebrari postulant, cuilibet vel quomodocumque sive brevi manu, sive in testa­ mentis, hanc stipem tradant, dummodo perpetuam fundationem non consti­ tuant, vel talem ac tam diuturnam, ut tamquam perpetua haberi debeat. Pariter inter manuales missas accensori illas, quae privatae alicuius familiae patrimonium gravant quidem in perpetuum, sed in nulla Ecclesia 1 Dic 3 octobris 1899, dum Ecclesia Colonien. suo viduata erat pastore, Vicarius Capitularis supplicem dedit libellum ad H. S. O., ut venia daretur in paroeciis magnorcre vastis ct populosis illius Archidioecesis, ubi Ecclesiae filiales constitutae erant pro commodiori sacramentorum administratione. proclamationes matrimoniales fieri a curionibus ibi curam animarum, delegata auctoritate, exercentibus, dumtaxat in eisdem Ecclesia filialibus, praetermissa I Has preces ingeminavit dic qui enixe 1 adprecatur, ut nempe Ecclesia parochiali matrice. 19 decembris 1900 novus Archiepiscopus Colonien., dispensatio a Vicario Capitulari efflagitata benigne et quo citius concedatur. Pro evolvenda iuris quaestione expostulavi volum Consultoris, quod hodie pre­ cibus adncctitur. Quare, etc. Die 23 februari igoi Sacra etc. respondit: Attentis peculiaribus circumstantiis in eam occurrentibus, publicationes matrimoniorum in Ecclesiis filialibus posse sufficere, dum- modo ambo contrahentes verum domicilium in districtu eorundem Ecclesiarum habeant. — Liber 244 Decretorum, p. 1022. S08 Curia Romana sunt constitutae, quibus missis ubivis a quibuslibet sacerdotibus, patrisfimi lias arbitrio, satisfieri potest. Ad instar manualium vero esse, quae in aliqua ecclesia constitutae, vel beneficiis adnexae, a proprio beneficiario vel in propria ecclesia hac illara de causa applicari non possunt; et ideo aut de iure aut cum S. Sedis induito, aliis sacerdotibus tradi debent, ut iisdem satisfiat. lamvero dc his omnibus S. C. decernit: 1. neminem posse plus missarum quaerere et accipere, quam celebrare probabiliter valeat intra temporis terminos inferius statutos, et per se ipsum, vel per sacerdotes sibi subditos si agatur de Ordinario dioecesano, aut Praelato regulari. 2. Utile tempus ad manualium missarum obligationes implendas esst mensem pro missa una, semestre pro centum missis, et aliud longius vel brevius temporis spatium plus minusve, iuxta maiorem vel minorem nume­ rum missarum. 3. Nemini licere tot missas assumere quibus intra annum a die suscep­ tae obligationis satisfacere probabiliter ipse nequeat; salva tamen semper contraria offerentium voluntate, qui aut brevius tempus pro missarum cele­ bratione sive explicite sive implicite ob urgentem aliquam causam depo­ scant, aut longius tempus concedant, aut maiorem missarum numerum sponte sua tribuant. 4. Cum in decreto Vigilanti, diei 25 mensis maii 1893 1 statutum fuerit, ut in posterum omnes et singuli ubique locorum bénéficiât! et administra­ tores piarum causarum, aut utcumque ad missarum onera implenda obligati, sive ecclesiastici sive laici, in fine cuiuslibet anni missarum onera, quae reliqua sunt, et quibus nondum satisfecerint, propriis Ordinariis tradant iuxta modum ab iis definiendum »: ad tollendas ambiguitates Emi Patres declarant ac statuunt, tempus his verbis praefinitum ita esse accipiendum,ut pro missis fundatis aut alicui beneficio adnexis obligatio eas deponendi decurrat a fine illius anni, intra quem onera impleri debuissent; promisss vero manualibus obligatio eas deponendi incipiat post annum a die suscepti oneris, si agatur de magno missarum numero; salvis praescriptionibus prae­ cedentis articuli pro minori missarum numero, aut diversa voluntate offe­ rentium. i Super integra autem ct perfecta observantia praescriptionum, quae tum in hoc articulo, tum in praecedentibus statutae sunt, omnium, ad quos spectat, conscientia graviter oneratur. 5. Qui exuberantem missarum numerum habent, de quibus sibi liceat libere disponere (quin fundatorum vel oblatorum voluntati quoad tempusct locum celebrationis missarum detrahatur), posse eas tribuere praeterquam proprio Ordinario aut S. Sedi, sacerdotibus quoque sibi benevisis, dummodo certe ac personaliter sibi notis et omni exceptione maioribus. 6. Qui missas cum sua eleemosyna proprio Ordinario aut S. Sedi tradi­ derint, ab omni obligatione coram Deo et Ecclesia relevari. Qui vero missas a fidelibus susceptas, aut utcumque suae fidei commis­ 1 Cf. N. 4 86. * ό. C. Concilii 809 sas, aliis celebrandas tradiderint, obligatione teneri usque dum peractae celebrationis fidem non sint assequuti; adeo ut si ex eleemosynae disper­ sione, ex morte sacerdotis, aut ex alia qualibet etiam fortuita causa in irri­ tum res cesserit, committens de suo supplere debeat, et missis satisfacere teneatur. 7. Ordinarii dioecesani missas, quas ex praecedentium articulorum dispositione coacervabunt, statim ex ordine in librum cum respective elee­ mosyna referent, et curabunt pro viribus, ut quamprimum celebrentur, ita tamen ut prius manualibus satisfiat, deinde iis quae ad instar manualium sunt. In distributione autem servabunt regulam decreti Vigilanti, scilicet * missarum intentiones primum distribuent inter sacerdotes sibi subiectos, quos eis indigere noverint; alias deinde aut S. Sedi, aut aliis Ordinariis com­ mittent, aut etiam, si velint, sacerdotibus extra-dioecesams, dummodo sibi noti sint omnique exceptione maiores », firma semper regula art. 6 de obli­ gatione, donec a sacerdotibus actae celebrationis fidem exegerint. 8. Vetitum cuique omnino esse missarum obligationes et ipsarum elee­ mosynas a fidelibus vel locis piis acceptas tradere bibliopolis et mercato­ ribus, diariorum et ephemeridum administratoribus, etiamsi religiosi viri sint, nec non venditoribus sacrorum utensilium et indumentorum, quamvis pia et religiosa instituta, et generatim quibuslibet, etiam ecclesiasticis viris, qui missas requirant, non taxat i ve ut eas celebrent sive per se sive per sacer­ dotes sibi subditos, sed ob alium quemlibet, quamvis optimum, finem. Constitit enim id effici non posse nisi aliquod commercii genus cum eleemo­ synis missarum agendo, aut eleemosynas ipsas imminuendo: quod utrumque omnino praecaveri debere S. Congregatio censuit. Quapropter in posterum quilibet hanc legem violare praesumpserit aut scienter tradendo missas, ut supra, aut eas acceptando, praeter grave peccatum quod patrabit, in poenas infra statutas incurret. 9. Iuxta ea quae in superiore articulo constituta sunt, decernitur, pro missis manualibus stipem a fidelibus assignatam, et pro missis fundatis aut alicui beneficio adnexis (quae ad instar manualium celebrantur) eleemo­ synam iuxta sequentes articulos propriam, numquam separari posse a mis­ sae celebratione, neque in alias res commutari aut imminui, sed celebranti ex integro et in specie sua esse tradendam, sublatis declarationibus, induitis, privilegiis, rescriptis sive perpetuis sive ad tempus, ubivis, quovis titulo, forma vel a qualibet auctoritate concessis et huic legi contrariis. 10. Ideoque libros, sacra utensilia vel quaslibet alias res vendere aut emere, et associationes (uti vocant) cum diariis et ephemeridibus inire ope missarum, nefas esse atque omnino prohiberi. Hoc autem valere non modo, si agatur de missis celebrandis, sed etiam si de celebratis, quoties id in usum et habitudinem cedat et in subsidium alicuius commercii vergat. n. Item sine nova et speciali S. Sedis venia (quae non dabitur, nisi ante constiterit de vera necessitate, et cum debitis et opportunis cautelis), ex eleemosynis missarum, quas fideles celebrioribus Sanctuariis tradere solent, non licere quidquam detrahere, ut ipsorum decori et ornamento consulatur. 81 o -S'. C. Concilii Curia Romana 12. Qui autem statuta in praecedentibus articulis 8, 9, 10 et n.quomo· dolibet aut quovis praetextu perfringere ausus fuerit, si ex ordine sacer­ dotali sit, suspensioni a divinis S. Sedi reservatae et ipso facto incurrendae obnoxius erit; si clericus sacerdotio nondum initiatus, suspensioni a suscep­ tis ordinibus pariter subiacebit, et insuper inhabilis fiet ad superiores ordines assequendos; si vero laicus, excommunicatione latae sententiae Episcopo reservata obstringetur. 13. Et cum in const. Apostolicae Sedis1 statutum sit excommunicatio­ nem latae sententiae Summo Pontifici reservatae subiacere «colligentes eleemosynas maioris pretii pro missis, et ex iis lucrum captantes, faciendo eas celebrare in locis, ubi missarum stipendia minoris pretii esse solenti, S. C. declarat, huic legi et sanctioni per praesens decretum nihil esse detractum. 14. Attamen ne subita innovatio piis aliquibus causis et religiosis publi­ cationibus noxia sit, indulgetur, ut associationes ope missarum iam initae usque ad exitum anni, a quo institutae sunt, protrahantur. Itemque conce­ ditur, ut indulta reductionis eleemosynae missarum, quae in beneficium Sanctuariorum aliarumve piarum causarum aliquibus concessa reperiuntur, usque ad currentis anni exitum vigeant. 15. Denique quod spectat missas beneficiis adnexas, quoties aliis sacer­ dotibus celebrandae traduntur, Eminentissimi Patres declarant ac statuunt, eleemosynam non aliam esse debere, quam synodalem loci, in quo bene­ ficia erecta sunt. Pro missis vero in paroeciis aliisque ecclesiis fundatis eleemosynam, quae tribuitur, non aliam esse debere, quam quae in fundatione vel in suc­ cessivo reductionis induito reperitur in perpetuum taxata, salvis tamen semper iuribus, si quae sint, legitime recognitis sive pro fabricis ecclesia­ rum, sive pro earum rectoribus, iuxta declarationes a S. C. exhibitas in Monacen., 25 iulii 1874 2 et Hildesien., 21 ianuarii 1898. 3 In Monacen. enim « attento quod eleemosynae missarum quorumdam legatorum pro parte locum tenerent congruae parochialis, Emi Patres censuerunt licitum esse parocho, si per se satisfacere non possit, eas missas alteri sacerdoti committere, attributa eleemosyna ordinaria loci sive pro missis lectis sive cantatis». Et in Hildesien. declaratum est, < in legatis missarum aliqua in ecclesia fundatis retineri posse favore ministrorum ct ecclesiarum inservientium eam redituum portionem, quae in limine funda­ tionis, vel alio legitimo modo, ipsis assignata fuit independenter ab opere speciali praestando pro legati adimplemento ». Denique officii singulorum Ordinariorum erit curare, ut in singulis ecclesiis, praeter tabellam onerum perpetuorum et librum, in quo manuales missae, quae a fidelibus traduntur, cx ordine cum sua eleemosyna recensean­ tur, insuper habeantur libri, in quibus dictorum onerum ct missarum satis­ factio signetur. - Z 811 Ipsorum pariter erit vigilare super plena ct omnimoda cxccutionc prae­ sentis decreti: quod Sanctitas Sua ab omnibus inviolabiliter servari iubet, contrariis quibuslibet minime obstantibus. - Vincentius Card. Ep. Prae­ nestinus, Praef. — C. De Lai, Serr. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 2192. - Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XXXVI, p. 672-676]. 4318. S. C. C., Pragen., 25 iun. 1904. Die 2 decembris mox elapsi anni Emus Card. Archiepiscopus Pragensis H. S. O. sequens dubium proposuit: « Iuxta leges ecclesiasticas pro ordinatione candidatorum in alia dioecesi tanto tempore commorantium, ut ibidem impedimentum canonicum con­ trahere potuerint, litterae testimoniales ab Ordinario illius dioecesis neces­ sariae sunt. Tempus, quo candidati aliquod impedimentum iuxta commu­ niter contingentia contrahere potuissent, respectu servitii militaris trimestre, secus autem — saltem iuxta plures — semestre statuitur, quamvis non desint, qui brevius statuant temporis spatium. Iam vero dubium est, utrum litterae testimoniales pro eiusmodi candidatorum ordinatione nonnisi tunc sint necessariae, cum requisitum temporis spatium per continuam eorum in alia dioecesi commorationem fuerit adimpletum, an etiam tunc, cum idem ipsum temporis spatium non quidem per continuam, tamen vero per iteratam in respectiva dioecesi ex parte candidatorum commorationem completum fuerit ». Iuxta constitutionem Speculatores Innoccntii XII1 et bullam Aposto­ licae Sedis Pii IX 2 statutum est ut, qui per notabile tempus in aliena dioe­ cesi commoratur, ad Ordines promoveri non possit absque litteris testimo­ nialibus Ordinarii huius loci. Etenim constitutio Innocentions decernit: Quod si quis tanto temporis spatio in eo loco, in quo ex accidenti, sicuti praemittitur, natus est, moram traxerit, ut potuerit ibidem canonico aliquo impedimento irretiri, tunc etiam ab Ordinario eius loci litteras testimoniales, ut supra, obtinere illasque Episcopo Ordinanti, per eum in collatorum ordi­ num testimonio similiter recensendas, praesentare teneatur». Quae dispositio per bullam Pianam extensa et amplior effecta est; siqui­ dem in hac statuitur quod: « suspensionem per annum ab Ordinum administratione ipso iure incurrunt Ordinantes... subditum proprium, qui alibi tanto tempore moratus sit, ut canonicum impedimentum contrahere ibi potuerit, absque Ordinarii eius loci litteris testimonialibus ». Iam vero hoc temporis spatium commorationis clericorum in aliena dioecesi, si agatur dc militiae addictis, sive hi sint clerici regulares sive saecu­ lares, est trimestre tempus. Pro Regularibus enim adest Instructio S. C. Cf. N. 552. Cf. N. 4228 1 Cf. N. 258. Cf. N. 4306 » Cf. N. 552. Curia Romana 812 super Disciplina Regulari, diei 27 nov. 1892, n. 5.1 Haec autem dispositio clericis saecularibus servitio militari mancipatis extensa fuit, uti clare patet ex resolutione II.S.C. in Firmana, Postulatum quoad litteras testimoniale: Ordinandorum, 9 sept. 1893.2 Accedit Resolutio in Urgellcn., Dubia super testimoniales ad S. Ordines, 26 ian. 1895. 3 Pro aliis vero clericis, qui lege militari non tenentur, tempus commorationis in aliena dioecesi ad effectum litterarum testimonialium est semestre uti tenent Santi (Praelect. iuris can., lib. I, tit. 1 r, in append.); Card. D'Annibale (tom. Ill, tit. 3·, art. 2, not. 11), etc. I lisce praemissis, ad propositum dubium videretur respondendum, quod trimestre vel semestre tempus commorationis candidati in aliena dioeces pro inducenda obligatione litterarum testimonialium ad S. Ordines deberet esse continuum, adeo ut prorsus exclusa maneret iterata vel disiuncta commoratio. Sane in communi loquendi ratione quando dicitur trimestre vel semestre sine alio addito intelligitur quod sit continuum. Atqui evul­ gatum satis est principium, quod verba legis explicari debent iuxta com­ munem loquendi usum, Leg. Libror., § Quod tamen Cassius, fi.,de legat., 3; Leg. Labeo, ff., de supellect. leg.; ct quod leges non respiciunt nisi ea,quae communiter et frequentius fiunt, Leg. Nam ad ea, ff., de leg. Ergo tri­ mestre vel semestre tempus relate ad literas testimoniales videtur quod debeat esse continuum. Idque eo fortius tenendum apparet, si expendatur quod res est de novo onere a lege non expresso Ordinariis imponendo in S. Ordinatione pera­ genda, et aliunde notum est axioma lex quod voluit expressit, et nulla impo­ nenda obligatio, nisi de ea certo constet. Insuper expendendum in themate agi de materia odiosa, et super qua lex poenas imposuit; siquidem Ordi­ nariis ordinantibus sine literis testimonialibus inflicta est suspensio latae sententiae Romano Pontifici reservata ab Ordinum administratione ad annum. Hinc in interpretatione legis non videtur posse procedi cum criterio legis extensivo, sed potius restrictivo. Demum est advertendum quod admissa coniunctione variarum com­ morationum ad complendum trimestre vel semestre tempus, res in praxi pluribus esset involuta difficultatibus; siquidem primum difficultas esset in determinanda longitudine interruptae commorationis; deinde munus indagandi circa mores et vitae rationem a candidato ductam evaderet nimis arduum, ne dicam inutile et impossibile; per interruptionem enim commo­ rationis candidati, facile etiam obtruncantur relationes, atque facta ct noti­ tiae obliterantur. Ex altera vero parte expendendum venit, quod scopus et tota vis legis in exigendis litteris testimonialibus in eo posita est, ne quis aliquo irretitus canonico impedimento temere ad S. Ordines admittatur, atque ut dc candi­ dati idoneitate Episcopus ordinans certior usque evadat. Hanc fuisse legis1 Cf. N. 2021. 1 Cf. N. 4288. ’ Cf. N. 4293. i 1 I I | I | [ t , S. C. Concilii Si3 latoris mentem in dubio revocari nequit, si paulisper recolatur historica evolutio legislationis hac in re, initium sumens a constitutione Innocentiana Speculatores, cuius sensus magis magisque declaratus fu t per respon­ siones S. H. C. in Asculana, 7 febr. 1733,1 in Lunen., 29 maii 1824 2 et in aliis pluribus; et deveniens usque ad taxativas dispositiones, quae conti­ nentur in constitutione Apostolicae Sedis, in supra citata Instructione S. C. super Disciplina Regulari, 27 nov. 1892, et in citatis declarationibus S. II. C. in Firmana, 9 sept. 1893, et in Urgellcn., 26 ian. 1895. Quibus ex omnibus facile patet legem de litteris testimonialibus requi­ sitis pro clericis, qui in aliena dioecesi commorati sunt, promovendis stric­ tioris in dies interpretationis evasisse, et temporis spatium aptum ad impe- . dimentum canonicum contrahendum noviter coarctatum fuisse pro illis, qui militiae servierunt ad trimestre, quo efficacior evaderet de ordinando­ rum idoneitate inquisitio. Praeterea, abunde constat inter omnes, quanto nostra aetate faciliores mores effecti, et quam aucta sint ubique comunicationum atque itinerum commoda, quae omnia profecto non minuere videntur, praesertim in mili­ tibus, pericula canonici impedimenti contrahendi, etiam per non continuam seu interruptam in aliqua militari statione trimestralem commorationem. Haec commorationis interruptio, praesertim si magna non fuerit, data com­ municandi itinerumque facilitate, quae, ut ita dicam, omnem fere locorum distantiam abstulit, potius augere censenda est illud temporis spatium a iure definitum, uti aptum ad impedimentum contrahendum, ita ut non detrahenda sed potius trimestri addenda videatur. Quapropter si legis mens magis quam littera attendatur, ne ea fustretur, litterarum testimonialium necessitas admitti debere videtur etiam in casu, quo quis nedum per trimestre aut semestre continuum, sed per inter­ ruptum quoque, sive vacans militiae sive non, in aliena dioecesi fuerit commoratus. Ceterum etiamsi litterae quis adhaerere velit, eadem valeret conclusio, cum iuxta illud effatum: ubi lex non distinguit neque nos distinguere debemus, et cum nullam in casu legislator distinctionem fecerit inter tempus continuum et non continuum, utrumque comprehendere voluisse censendus est. Neque invocari posse videtur benignior interpretatio; non agitur enim de lege odiosa, sed de lege in maximam reipublicae Christianae utilitatem prolata. Attamen haec, quae hucusque disputata sunt, locum habere amplius non videntur, quando commorationis interruptio tanta sit, ut relate ad impedimentum contrahendum tempus consequens nullo modo cum ante­ cedenti computari possit, ex. gr. si inter primum et alterum mensem integer annus intercesserit. Non agitur enim, in hoc tempore statuendo, dc possi­ bilitate in abstracto impedimenti contrahendi; hoc in casu etiam vel bre­ vissimum temporis spatium sufficeret; sed ad ea, quae communiter et frequentius, non ad ea, quae raro contingere solent, respicit legislator; Avanzini (Commentarium in Const. Apostolicae Sedis, n. 51). 1 Cf. N. 3399. ·' Cf. N. 3987. Curia Romana 81 4 Quae autem interruptio haberi debeat sufficiens, ut Episcopus Ordinans tuto se dispensare possit ab onere requirendi has litteras testimoniales, a priori decerni nequit, sed potius ex locorum personarumque circumstanti s melius diiudicabitur. Quidquid sit, videant Emi Patres, utrum ad omnia dubia hac de re in posterum praecavenda, tutius foret, si nulla habita inter­ ruptionis ratione, indiscriminatim huiusmodi litteras testimoniales exigendas decerneretur, dummodo trimestre intra dimidium annum et semestre tem­ pus intra annum completum fuerit. Nam in casu, quo haec inquisitio impos­ sibilis vel irrita et frustranea evaderet, iam provisum est ab H. S. C. incitata Urgellen., 26 ian. 1895. Quare rogantur EE. W. ut sueta sapientia dubium ab Emo Archiepiscopo propositum resolvere dignentur. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Ordinarium non teneri sub poena suspen­ sionis ad testimoniales exquirendas, nisi agatur de trimestri vel semestri mora­ liter continuis, salvo iure Episcopi inquirendi super idoneitate promovendi d testimoniales exigendi pro minori vel discontinua commoratione, aut exigendi iuramentuin suppletorium, si in Domino necessarium censucrit. [Thesaurus Resolutionum, torn. 163, p. 677-682]. 4319. S. C. C., 19 dec. 1904. Episcopus Aliphanus humiliter petit solutionem sequentium dubiorum, quae sese referunt ad decretum Ut debita sollicitudine editum a S. Congr. Concilii die 11 maii 1904.1 1. An Missae, quae ex onere perpetuo inhaerent ecclesiae, monasterio, confraternitatibus aut locis piis quibuscumque, sed in nulla ecclesia sunt constitutae ita ut a quolibet sacerdote pro administratorum arbitrio ubivis applicari possint, accenseri debeant inter fundatas vel potius inter manuales ad effectum decreti? 2. An sacerdotes, quibus a rectoribus seu administratoribus ecclesiarum committitur satisfactio unius aut plurium legatorum Missarum, in ecclesia fundatorum, possint pro suo arbitrio committere earum Missarum celebra­ tionem aliis sacerdotibus cum minori eleemosyna etiam extra ecclesiam pro­ priam? 3. An sacerdotes fruentes cappellaniis fundatis sive ecclesiasticis sive laicalibus possint aliis sacerdotibus Missas suarum cappcllanianim cele­ brandas committere statuta eleemosyna pro suo arbitrio? 4. An Episcopus possit sub censuris latae sententiae compellere sacer­ dotes, bénéficiâtes et administratores locorum piorum in fine cuiuslibet anni ad sibi tradendas Missas, quibus infra annum non satisfecerint, ct sub iisdem poenis illis prohibere ne mittant extra dioecesim? 5. Congregatio Concilii Tridentini Interpres praedictis dubiis ita respon­ dendum censuit: 1 Cf. N. 43’7- S. C. Concilii 815 Ad i. Habendas esse ad instar manualium. Ad 2. Non posse. Ad 3. Negative, et servandas esse dispositiones articuli 15 decreti. Ad 4. Contra transgressores articuli 4 citati decreti Episcopum proce­ dere posse in particulari, servatis de iure servandis, etiam cum censuris. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 2210.-Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XXXVII, p. 521, 522]. 4320. S. C. C., Taurinen., 21 ian. 1905. Extra moenia Augustae Taurinorum extat suburbium a Victoria nuncu­ patum, in cuius ambitu continetur paroecialis ecclesia S. Mariae ad Agros, vulgo Madonna della Campagna, quae regitur a familia Capuccinorum. Ob auctum in ea regione fidelium numerum eorumque spirituali bono ut melius consuleretur, instante ipso regulari parocho, an. 1884 initum fuit consilium inibi aedificandi subsidiariam ecclesiam sub titulo B. Μ. V. a Salute. Interim anno 1890 pro sacris functionibus erecta fuit aedicula provisoria, huiusque rector nominatus ab Emo Archiepiscopo Taurinensi sacer­ dos Carolus Giaumc, qui, ut liberius ecclesiae constructioni vacaret, nuntium misit muneri vicecancellarii archiepiscopalis. At huic, qui novum hoc opus naviter promovebat, in animo erat, ut dicta ecclesia in autonomam paroe­ ciam erigeretur: unde apud dioecesanam Curiam, nomine quoque suae sororis, obtulit annuum reditum libell. 300 pro congrua curata, servato tamen sibi iure patronatus activo et passivo, ct sorori tantum activo ad paro­ chi nominationem. Deinde instare coepit apud eamdem Curiam pro ere­ ctione novae paroeciae, sed eius petitio ab Emo Card. Alimonda reiecta fuit, tum quia illa non videbatur necessaria, tum quia ex dismembratione terri­ torii gravia sequerentur incommoda trium paroeciarum S. Caietani, SS. Si­ monis et ludae necnon S. Mariae ad Agros. Contra hanc agendi rationem Emi Archicpiscopi sacerdos Giaume re­ cursum obtulit apud hanc S. C., quae an. 1894 eum dimisit rescripto: Lectum. Ex habita repulsa sacerdos Giaume animum non amisit, sed acriori potius studio inceptum opus prosequutus est, ita ut an. 1903 quaedam ecclesiae pars (braccio della Croce) publico cultui dedicari potuerit. Tunc iterum institit penes hodiernum Archiepiscopum, ut vota sua exaudiren­ tur; idque eo fortius consecuturum sperabat, sive quia fidelium numerus erat valde adauctus, sive quia renuntiaverat dismembrationi partis territo­ rii duarum paroeciarum saecularium, sive quia auxit congruam ad libell. 500. Facta propositio ab Emo Archiepiscopo excepta fuit, quia nova paroecia omnino necessaria erat pro suburbio Victoriae, et novi fines erant magis coarctati, atque numerus fidelium S. Mariae ad Agros maior adhuc erat ac nonnullos ante annos. Verum cum acriter sese opposuisset regularis paro­ chus, quaestio ad hanc S. C. delata est. Si 6 Curin Romana Procurator sacerdotis Giauinc in primis sustinet adesse in themate omnia requisita pro erectione novae paroeciae. Nam parochus citatus fuit per publicum edictum contra praetendentes; adest saltem actualis Archiepi­ scopi assensus. In promptu item est dos, quae uti sufficiens censetur ab Archicpiscopo, neque maior dos constituta fuit pro noviter erectis paroe­ ciis civitatis Taurinensis, quum Gubernium supplere soleat tenuitati con­ gruae. Deinde advocatus expendit, utrum in themate adsint canonicae causae pro dismembratione. Harum prima est nimia distantia parochianorum a propria ecclesia. Haec autem quanta esse debeat, regulâ generali decerni nequit, sed diiudicanda est a particularibus adiunctis, ut tradit Card. Dc Luca (Ad Cone. Trid., cap. 16, § 3), et Ferraris (Bibl. can., verb. Disinembrafio, in addit, η. 12 et 13), qui addit in hac materia multum standum esse iudicio Episcopi. Altera vero causa est auctus parochianorum numerus, qui hodie magno in pretio haberi solet, quamvis aliquando non adsit nimia distantia a parochia. Quod potiori iure obtinere debet in urbibus; nam nisi auctus populi numerus esset legitima dismembrationis causa, erectio novae paroeciae in his raro eveniret, cum distantia et viarum asperitas in urbibus exulet. Hisce praeiactis advocatus enititur evincere in casu adesse distantiam, quae, quamvis duo millia passuum non attingat, tamen iudicio Emi Archie­ piscopi parochianos retrahit a sacramentorum perceptione in ecclesia paroeciali. Invenitur insuper auctus parochianorum numerus; paroecia enim S. Mariae ad Agros, quae antiquis temporibus vix 2500 incolas numerabat, nunc ex 6500 coalescit. Post haec patronus difficultatem diluere satagit, quod, in casu consuli possit curae animarum deputatione Vicarii. Praemittit hoc remedium in praesentiarum ob novos gliscentes errores et serpentem morum corruptio­ nem praesertim in urbibus fere exolevisse; nam Vicarius, qui ad instar mercenarii considerari solet, non ea valet solertia et zelo fideles a depra­ vatione et corruptione deterrere, qua pollere solet proprius pastor: atque hoc ait comprobari huius S. C. resolutionibus, uti in Reatina,1817,1 in Verulana, 22 maii 1784. 2 Novam autem hanc disciplinam invectam esse contendit ex duplici causa: sive quia erectio novae paroeciae melius respon­ dere videtur menti Tridentinae Synodi (Sess. 24, cap. 13, de ref.), sive quia cum praesertim in Italia non habeat Ecclesia unde novas dotet paroe­ cias, si forte offeratur dos eam acceptare convenit. Neque damnum, subdit advocatus, provenit parocho S. Mariae ad Agros; dos enim suae paroeciae intacta remanet post secutam dismembrationem. Aliqua tantum imminutio intercedit in lucris adventitiis seu in iuribusstolae sed. secuta dismembratione, adhuc maior parochianorum numerus superest parocho S. Mariae ad Agros, quam habebat antequam esset efformatum Victoriae suburbium. 1 Cf. N. 3956. • Cf. X. 3835. S. C. Concilii Ex altera vero parte Procurator generalis Capuccinorum, iura parochi S. Mariae ad Agros strenue propugnans, petitam dismembrationcm negan­ dam esse contendit. Observat in primis quod, quamvis in praxi tradi non possit certa regula singulis casibus accommodanda, quia id pendet a diver­ sitate circumstantiarum, in iure tamen taxative designantur causae, quae dismembrationem vel suadent vel prohibent. Revera rem absolvere ait Concilium Trid. (Sess. 21, cap. 4, de ref.), quod duos casus distinguit, nempe numerositatem populi ita auctam, ut unus parochus insufficiens sit ad sacramenta ministranda; ct magnum incommodum parochianorum acce­ dendi ad parochiam ob distantiam vel difficultatem locorum. Iam vero quoad primum casum statuitur quod numerositas populi, quamvis perampla ea sit, non est causa sufficiens ad paroeciarum dismem­ brationem peragendam, cum curae animarum consuli possit per deputationem Vicariorum. Hanc autem doctrinam ait admissam esse nedum a canonistis, sed etiam receptam a S. Rota et sancitam ab hac S. C. Quoad alterum vero casum plures doctorum auctoritates et huius S. C. resolutiones cumulat ad eum enucleandum. Et quamvis haec distantia gene­ raliter praefiniri nequeat, certum tamen videtur quod distantia unius milliarii non sit sufficiens. Hinc doctores tradunt distantiam saltem ad duo millia passuum extendi debere, ceu docent Bouix {De parocho, pag. 263) et Fagnanus (in cap. Ad audientiam, n. 18). Difficultas autem petendi paroeciam debet esse magna, veluti colligitur tum ex citato capite Cone. Trid., tum ex constit. Alexandri III, Ad audientiam. Neque praetereundum esse censet iuris principium, quod paroeciarum divisio vel dismembratio a ss. canonibus ut res odiosa habetur, cum redoleat alienationem, ut passim auctores innuunt. Hinc adsunt huius S. C. reso­ lutiones, in quibus petita dismembratio fuit denegata, etiamsi id graves causae suadere viderentur; ideoque caute in re tanti momenti est proce­ dendum, cum saepe qui dismembrationem petunt, non salutem animarum sed potius proprium interesse quaerunt. Deinde transit Procurator ad tractandam quaestionem in facto, et contendit deesse canonicas causas ad petitam in casu dismembrationem con­ cedendam. Non suffragatur auctus parochianorum numerus, nam praeter­ quam quod hic per se non est titulus sufficiens ad novae paroeciae consti­ tutionem, paroecia S. Mariae ad Agros sub se complectitur 6290 incolas, seu numerum ter quaterve inferiorem prae illo, quem continent plures paroeciae Taurinenses. Neque utiliter invocatur distantia, quae saltem ad 2 millia passuum pertingere deberet; atqui haec distantia nonnisi unum milliarium attingit. Insuper communicationis viae cum paroecia sunt faciles et com­ modae, praesertim ob vehiculum electricum extans. Loquens deinde de dote oblata a Giaume, relevat dotem non esse causam ad obtinendam erectionem novae paroeciae, sed tantum conditionem sine qua non ad eiusdem erectionem. Praeterea sustinet factam dotis oblationem non esse accepto habendam, tum quia est incongrus, quum iuxta leges civi­ les ea saltem in reditu libell. 900 est recognita, neque spem poni licet in supplemento ex parte Gubernii, quod conceditur paroeciis iam constitutis, Vel. VI 52 Curia Romana 8i8 non vero constituendis, tum quia legi patronatus licet temporanei est alligata, hoc enim importat servitutem in novo erigendo beneficio contra praescri­ ptum Cone. Trid. (Sess. 25, cap. 9, de ref.), statuentis huiusmodi onera in beneficiis nonnisi ob magnam et evidentem ecclesiae utilitatem permit: posse. Demum defensor propugnat erectionem novae paroeciae non esse admittendam, quia id secumferret veteris paroeciae ruinam. Et ad rem perhibet schema exitus et introitus sive pro familia religiosa sive pre aliis piis operibus, ut inde appareat damnum ex dismembratione obven­ turum. Haec allegationum summa, quae utrinque circumferuntur: modosequ sit dubium: An et quomodo locus sit dismembrationi in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Attentis omnibus, modo non expediet.1 [Thesaurus Resolutionum, tom. 164, p. 112-134]. 4321. S. C. C., Bredae, 25 febr. 1905. Anno proxime elapso S. Congr. de Propaganda Fide ad H. S. C. tria infrascripta dubia, ab Episcopo Bredanensi in Hollandia proposita, trans­ misit: i. In dioecesi Vicarii (adiutores parochorum) in domo parochi tam­ quam eius familiares degunt communi utentes victu. Parochis pro Vicarii victu et servitio salarium modicum ex ecclesiae reditibus solvitur, quod ferendis his expensis impar est. Unde consuetudine introductum est ut, pro victu et servitio Vicarii, parochis in cumulo cedant fructus missarum pinguiorum et Vicariis tribuatur stipendium ordinarium missae lectae, unius floreni. In hoc casu stipendii ordinarii augmentum solvitur parocho pro victu et servitio, ita tamen ut ex stipendiis pinguioribus non plus reti­ neatur, quam honesta compensatio postulat. 2. Ad providendum honestae suae sustentationi, parochi in pluribus dioecesis locis missas non in determinata ecclesia fundatas, anniversaria necnon alias missas manuales, quae per annum a fidelibus offeruntur, quaeque parochi eorumvc Vicarii celebrare nequeunt, c suggestu publicant et alibi celebrari curant retenta sibi parte stipendii pro administratione ct publica­ tione. Ita v. g. pro missis, quae ad S. Congregationem quovis mense mit­ tuntur ad f. 0.60, a fidelibus saepe offertur stipendium unius floreni. Quoad missas fundatas et anniversaria, quae per annum offeruntur, haec praxis fere communis est ac populo haud raro nota. Quoad alias missas manuales hic usus solummodo viget in parochiis, ubi cum consensu Ordinarii c sug­ gestu publicatum est partem stipendii, nisi fideles obstent, retentum iri pro sustentatione parochi missasque aliis sacerdotibus dicendas traditum iri. 3. Una alterave adest parochia, ubi Vicarii omnes fere missas ad inten­ 1 Cf. N. 4339. .S’. C. Concilii 819 tionem parochi celebrare debent, qui eis praestet victum et servitium, dum ipsi cx aerario ecclesiae determinatam obtinent pensionem. Dubitatur, num triplex haec consuetudo a decreto S. C. Concilii diei n maii 1904, De observandis, etc.1 sit reprobata ». Quoad primum dubium sustineri non posse videtur consuetudo reti­ nendi augmentum stipendii ordinarii missae pro victu et servitio Vicario­ rum. Etenim decretum De observandis decernit: Pro missis manualibus stipem a fidelibus assignatam, et pro missis fundatis aut alicui beneficio adnexis (quae ad instar manualium celebrantur) eleemosynam numquam separari posse a missae celebratione, neque in alias res commutari aut immi­ nui, sed celebranti ex integro ct in specie sua esse tradendam... Hinc eo ipso est prohibita quaelibet conventio, cuius vi etiam stipendii pars sepa­ retur a celebratione missae atque commutetur cum victu et servitio, prout evenit in casu; mens enim H. S. C. fuit, ut quodeumque » commercii genus cum eleemosynis missarum » vitaretur, et « eleemosynae ipsae » non minue­ rentur. 1 : 11 q J· L- . a-i - ■ τί Nec aliter quoad secundum dubium respondendum videtur, nempe parochis licitum non esse sibi retinere partem stipendii pro missis, quas aliis sacerdotibus celebrandas committunt. Sane decretum De observandis praecise statuit missae eleemosynam non posse < imminui, sed celebranti ex integro... esse tradendam ». Haec autem praescriptio iam a pluribus Summis Pontificibus inculcata fuit, adeo ut regula generalis invaluerit, nempe quando missae aliis sacerdotibus litandae committuntur, integram quoque eleemo­ synam tradendam esse, ac nullam eiusdem partem retineri posse. Cf. ad rem decreta Cum saepe, diei 21 iunii 1625,2 et Nuper, 23 dec. 1697 ab H. S. C. edita,3 necnon const. Quanta cura Benedicti XIV, diei 30 iu­ nii 1741, 4 et alia responsa. Ratio autem prohibitionis peti potest ex ipsa natura rei; nam, ut disse­ nt Pignatelli {Cons, can., tom. IV, cons. 227, η. 8 et 9): « Retinens sibi partem stipendii non habet iustum titulum retinendi, et ideo laedit eum, in quem transfertonus celebrandi missas, ac eum a quo accepit stipendium ». Nec objiciatur quod retinendo partem eleemosynae nemini infertur damnum; non illi pro quo est celebrandum, quia aeque missa celebratur; non ce­ lebranti, quia voluntarie accipit stipendium. Nam imprimis respondit S. Alphonsus (lib. 6, n. 322): « Sacerdotem celebrantem non aliter acqui­ rere dominium eleemosynae, nisi iuxta voluntatem dantis, qui non solum vult, ut -Missa celebretur sed ut celebretur tali stipendio; cum enim pin­ guem tradit stipem, ea intentione dat, ut uberiorem fructum ex missa celebranda percipiat ». Praeterea sacerdos, qui celebrationem missae recipit, potest totam eleemosynam vel aliquam eius partem condonare, sed hoc fieri debet omnino libere et sponte. 1 Cf. N. 4317. 1 Cf. N. 2460. ’ Cf. N. 260, 2958. ‘ Cf. N. 311. 8zo Curia Romana S. C. Concilii Quibus accedit resolutio II. S. C. diei 21 nov. 1898,1 in qua decernitur non licere sacra colligere eaque aliis litanda tradere, emolumento,quod ex aeris permutatione provenit, sibi retento, quamvis sacerdos colligem retineat hoc lucrum sive pro impensis, quae tot sacris colligendis distri· buendisque necessariae sunt, sive pro damnis, quae subire cogitur, cum I stipendia sacerdotibus litantibus debita exigere nequeat. In themate autem parochi non solum nullam expensam pro missis colligendis faciunt nullum­ que damnum sustinent, sed nihil laboris impendunt. Adest quidem publi­ catio missarum ex suggestu a parochis peracta, at haec inutilis et, quum. iure non praecipiatur, omittenda esse videtur. Tertium dubium primo est valde affine, ideoque argumenta supra ad­ ducta heic valere possunt. Eo vel magis quod in primo dubio Vicarii perapiunt taxam saltem synodalem, dum e contra hic nullum stipendium per­ cipiunt: praeterea si non licet commutare aliquam partem eleemosynae I in alias res, a fortiori illicitum erit integram permutare eleemosynam. [ Ex altera vero parte relate ad primum dubium non videtur absolute esse damnanda praxis, vi cuius parochi retinent augmentum stipendii ordi­ narii pro victu et servitio Vicariorum. Revera prohibitio decreti Dcobservan­ dis est tantum relativa ad nonnullos casus, nempe ad commercium librorum et sacrorum utensilium, atque ad diariorum et ephemeridum associationem, uti patet ex ipso decreti contextu. Praeterea non stipendium missae,sed dumtaxat eiusdem augmentum commutatur pro victu Vicariorum, qui proinde eleemosynam proprie dictam revera accipiunt. Accedit demum re­ solutio I I. S. C. in una Trevirensi, die 11 maii 1888, quae in proposito dubio; «Utrum licita sit conventio, qua sive expresse sive tacite inter aliquos parochos Vicariosque statuitur, ut pro commodiore victu Vicariis conce­ dendo, parochis cedant in cumulo fructus fundationum pinguiorum, ct Vicariis tribuatur stipendium ab Ordinario taxatum », probavit huiusmodi conventionem, declarans ipsam « non comprehendi sub const. Quanta cura Benedicti XIV, quum non vcrificetur damnabile lucrum ex parte parocho­ rum, et ex altera parte Vicarii celebrantes integram tandem eleemosynam accipiant ». Huiusmodi casus non longe distat a praesenti, ideoque eadem valere debet decisio. Item quoad secundam quaestionem non videtur interdictum parochis, I ut in casu sibi retinere possint partem stipendii missarum, quas alibi cele­ brari curant, pro administratione, publicatione et expeditione. Etenim, | praeter titulum celebrationi intrinsecum, habentur alii tituli extrinseci, e. g. libera sacerdotis celebrantis condonatio, consensus offerentium, col­ lectio missarum, expeditio etc., pro quibus partem eleemosynae retinere licet, uti communis fert Doctorum sententia. I In casu praeterea, veluti ex Episcopi relatione liquet, habetur con­ sensus saltem tacitus oblatorum. Tandem circa tertium dubium licitam esse praxim inductam probari videtur cx argumentis allatis in responsione ad primum: agitur enim non 821 de turpi lucro aut venali mercimonio, sed de expressa vel saltem tacita conventione parochos inter et Vicarios inita. Quare, etc. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Attentis omnibus, ad i.et 3. consuetudinem sustineri. Ad 2. Non sustineri, et ad mentem. [Thesaurus Resolutionum, tom. 164, p. 165-178]. 4322. S. C. C., 27 febr. 1905. Relate ad decretum S. C. Concilii circa Missarum stipendia haec dubia proposita fuerunt:1 1. An ad art. 7 decreti De observandis diei n maii 1904 2 sub nomine Ordinariorum veniant quoque Praelati Regulares pro suis respectivis sub­ ditis? 2. An Episcopi dioecesani et Praelati Regulares, qui aliis Episcopis seu Praelatis Regularibus Missas cum sua eleemosyna celebrandas tradiderint, ab omni obligatione coram Deo ct Ecclesia relevati censeantur; an potius obligatione teneantur usque dum peractae celebrationis fidem sint assequuti? 3. Mos invaluit in sua dioecesi ut Vicarii apud parochos in domo curiali degentes pensionem non argento exsolvant, sed Missae suae quotidianae, sive lectae sive cantatae, eleemosynam parocho dimittant. Quaeritur utrum mos ille licite possit retineri? 4. Vigore plurium Indultorum idem Episcopus Orator concedere potest sacerdotibus suae dioecesis facultatem recipiendi eleemosynam vel pro secunda Missa, vel pro Missis dierum festorum in Gallia suppressorum, dummodo supradicta eleemosyna pro suae dioecesis operibus piis applicetur. Porro vestigiis trium suorum antecessorum inhaerens idem Orator Episco­ pus concessit sacerdotibus, ut quaecumquac sit eleemosynae quantitas, ad Concellariam episcopalem non mittatur nisi eleemosyna synodalis, idest Lib. 1,50. Quaeritur, an haec Episcopi concessio sit legitima? 5. An iuxta art. 2 termini persolutionis statui possint: usque ad a )) » » n 10 Missas I mensis 'p 20 » ** mensium » 40 » 3 » 60 » 4 » 80 » 5 n 100 » 6 et ita porro pro quibuslibet 20 Missis unum mensem addendo? 1 Dubia i, 2 proposuit Superior Generalis Congregationis a Spiritu Sancto; dubia 3, 4 Episcopus S. Dcodati; dubia 5-0 Archiepiscopus Leopolien. Ruthenorum (Cf. Acta 1 Cf. N. 4308. " XfflF I S. Sedis, vol. XXXVII, p. 524-527). 1 Cf N. 4317. 822 S. C. Concilii Curta Romana 6. An hi termini intclligantur seorsim quoad quemlibet stipendium offerentem, vel etiam intelligi possint cumulative quoad omnes aliqua occa­ sione v. g. in aliqua solcmnitate offerentes; ita ut si tune stipendia offerun­ tur a loo oblatoribus, a quolibet pro una Missa, omnes hae Missae in ter­ mino sex mensium persolvi debeant? 7. An in casu art. 7 pro sacerdotibus, qui ab Ordinario stipendia acci­ piunt, termini currant non a die, quo primarii offerentes stipendia dederunt, sed ex concessione Apostolicae Sedis a die, quo Ordinarius ipsis stipendii tribuit? 8. An ista stipendia, etsi primario a pluribus offerentibus data, tamen in casu art. 7 tamquam ab uno scilicet Ordinario oblata censenda sint? 9. An liceat Ordinario omnibus his Missis communem generalem inten­ tionem (ad intentionem dantium) praescribere, etsi a primariis offerentibus speciales intentiones praescriptae fuissent? Die, etc. Sacra, etc. propositis dubiis ita respondit: Ad i. Affirmative. Ad 2. Affirmative ad primam partem; negative ad secundam. Ad 3. Affirmative, dummodo et quousque excessus in modo, aut alius abusus non oriatur, super quo Ordinarii erit vigilare. Ad 4. Negative. Ad 5. Rem relinqui discreto iudicio et conscientiae sacerdotum iud decretum, et regulas a probatis doctoribus traditas. Ad 6. Affirmative ad primam partem; negative ad secundam. Ad 7. Affirmative, idest obligationem incipere a die, quo sacerdotes Missas celebrandas ab Ordinario recipiunt. Ad 8. Episcopus curet, ut quantum fieri potest, Missae a pluribus receptae a pluribus sacerdotibus tempore debito satisfiant. Ad 9. Sufficere, ut sacerdotes celebrent iuxta mentem Ordinarii, qu tamen intentionem pro singulis offerentibus efformare debet iuxta regulas a probatis theologiae moralis auctoribus traditas. Melius tamen esse, si patefiant sacerdotibus intentiones praescriptae. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 2192, nota (1)]. 4323. S. C. C., Ordinis Minorum Conventuaiium, 8 maii 1905. Fr. Vincentius Buri, Guardianus Conventus Pyrrhani, in dioecesi Tergcstino-Iustinopolitana, regularis Provinciae Dalmato-Patavinae, Ordinis Minorum S. Francisci Conventuaiium, ad pedes Sanctitatis Vestrae pro­ volutus, quae sequuntur exponit: Saepe ad dictum Conventum veniunt villici afferentes, sive pauperta­ tis sive parsimoniae causa, S. Missas cum eleemosyna tamen minori quam ea, quae in dioecesi viget. Dictas Missas Religiosi huius Conventus semper recipiebant casque aliis sacerdotibus indigentibus ac libenter accipientibus celebrandas fideliter committebant. Ast anno elapso 1904 Rmus Ordinarius 823 Tergestinus decretum edidit prohibens, ne sacerdotes Missas cum eleemo­ syna inferiori dioecesana statuta a dioecesanis reciperent. Stante hoc Rmi Ordinarii decreto, Orator ad securitatem propriae conscientiae ct ne dicti offerentes ab ecclesia eorumdem Religiosorum averterentur, humiliter pro­ ponit sequens solvendum dubium: Utrum dicti Religiosi possint, prout hucusque erat in usu, non obstante supradicto decreto Rmi Ordinarii, eleemosynas pro Missis inferiores taxa dioe­ cesana recipere, easque aliis sacerdotibus indigentibus et bene sibi notis, extra tamen dioecesim celebrandas committere? S. Congregatio Concilii Tridentini Interpres proposito dubio ita re­ spondendum ccnsuit: Dentur resolutiones in una S. Severim, die 16 iulii 1689,1 et in una Romana, die 15 ianuarii 1639. 2 [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 2214. - Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XXXVIII, p. 14,15]. 4324. S. C. C., Barcinonem, 29 iul. 1905. Haec causa acta fuit in generalibus comitiis diei 27 augusti superioris anni.3 Controversia vertebatur primo inter Parochos civitatis Barcinonensis ct Capitulum illius Cathedralis ecclesiae ob exercitium nonnullorum iurium paroccialium. Capitulum enim Cathédrale, refragantibus Parochis, contende­ bat manuteneri in possessione exercitii cumulativi iuris, nominatim etiam levandi, associandi, funerandi et tumulandi cadavera nedum beneficiatorum suae ecclesiae Cathedralis, vel cius servitio addictorum, sed etiam quo­ rumcumque fidelium, qui vel in Cathcdrali ecclesia sepulchrum familiare habuissent, vel in ea sepulturam elegissent, vel essent peregrini aut viato­ res, idque peragendi nulla soluta quarta funeraria proprio decedentium Parocho. Alteram quaestionem Parochi habuerunt cum Rectoribus aliarum eccle­ siarum minorum non parochialium, et praesertim cum Rectore Piae Domus a Charitate. Ili enim, pariter refragantibus Parochis, sibi ius vindicabant peragendi functiones exequiales solemniores, posteaquam iusta funebria vel in ecclesia Cathedra!i aut in propria paroecia fuerant persoluta. Praecipue vero Rector Piae Domus a Charitate praetendebat sepulturae mandare cadavera pauperum in hospitio defunctorum, in spretum ordinationis epi­ scopalis diei 12 octobris 1869, nec transmissa eidem syngrapha decessus, ut hi decedentes in libro defunctorum essent inscripti. Pro solutione harum quaestionum sequentia tunc proposita fuenint dubia: I. An ct quomodo Capitulum ecclesiae Cathedralis Barcinonensis conservent1 Cf. N. 2913. 1 Cf. N. 2597 3 Thesaurus Resolutionum, torn. 163, p. 1056-1079. 824 Curia Romana dum sit m possessione exercitii cumulativi iuriurn parochialium cum parochi civitatis in casu? II. An rector ecclesiae piae domus a charitate, et rectores nonnullarum aliarum ecclesiarum non parochialium ius habeant peragendi functiones extquiales solemniores, postquam celebrata fuerint iusta funebria in Cathedrali ecclesia vel in propria paroecia in casu? III. An idem saltem possint solvendo parocho proprio quartam funerariam in casu? IV. An rector praefatae domus a charitate possit cadavera pauperum ibi degentium terrae mandare, inscio parocho, vel saltem quin eorum nomina trammittantur ad parochum pro inscriptione in libro defunctorum suae paroeciae in casu? Die 27 augusti 1904 H. S. C. proposita dubia responso dimisit, prout sequitur, nempe: Ad I. Affirmative, et ad mentem: et mens est ut Emus Episcopus valde moderate procedat in induitis, de quibus agitur concedendis, et statuat taxant unicam et aequam tam a Cathedrali, quam ob omnibus civitatis ecclesiis ad unguem servandam, ita ut nemo nec plus petere, nec minus exigere valeat. Ad II. Affirmative. Ad III. Provisum in praecedenti. Ad IV. Negative, et servetur decretum Episcopi diei 12 octobris 1869. Hac edita decisione Parochi beneficium novae audientiae expostulanint et obtinuerunt; et per novum adlectum patronum sequentia deducunt. Patronus orationem suam in duo capita partitur. In primo capite agit de quaestione Parochorum cum Capitulo ecclesiae Cathedralis. In altero disserit de quaestione Parochorum cum aliis ecclesiis minoribus non parochialibus. Aggrediens primum caput, evertere nititur duo praecipua argumenta, quibus Cathédrale Capitulum iura sua tuetur, nempe constitutionem Gregorianam a. 1572, qua ipsius privilegia a regibus ct imperatoribus con­ cessa fuerunt recognita, imposito Parochis contradictoribus perpetuo silentio, et factum possessionis. Quoad constitutionem observat quod, quum ipsa neque in actis neque aliunde inveniatur, applicari posset prin­ cipium: quod non est in actis, non est in mundo: eo vel magis quod iura Capituli ibidem cnunciativo tantum modo memorantur, et notum est quod: « Enunciativae Apostolicae... nullam constituunt probationem, praesertim ubi sunt ad partis supplicationem »: Card. De Luca {De benef., disc. 12, n.8), Rota coram Remboldo in Papien., Fructuum, 21 febr. 1622. Factum vero possessionis ex duplici capite impetere nititur patronus, sive nempe ex Concordato inter S. Sedem et Hispaniam a. 1851 inito,1 sive ex incommo­ dis ab hoc privilegiato iuriurn exercitio profluentibus. Ineflicacia consuetu­ dinis in casu ob superventum Concordatum necnon praefata incommoda deducuntur cx multiplicibus rationibus. Ex adverso patronus Canonicorum immoratur in ostendendo privilegia 1 Raccolta di Concordati, p. 770-796. 1 r I i 1 I I | I I I I | S. C. Concilii 825 Capituli Barcinonensis non fuisse per Concordatum abrogata, et in refel­ lendis praefatis incommodis, quae vel falsa vel saltem ampliata esse con­ tendit. Revera novae observationes sunt illae quae, contra rectores ecclesiarum non parochialium, praesertim vero piae domus a charitate proponuntur. Nam patronus parochorum adnotat peculiarem vigere in Hispania legem civilem, vi cuius cadavera defunctorum vetantur in ecclesiam introduci, sed tantum benedicuntur aqua lustrali ante ecclesiae ianuam et mox ad coemeterium deferuntur. Ibidem praeterea receptum est, ut funera non peragantur die depositionis, tertia, septima, vel trigesima, aut anniversaria, sed tantum die, quo praescriptum rubricae seu ecclesiae permittat; hinc fit ut, facta prius inter parochum etdefuncti haeredes vel propinquos dc funere conventione, funus differatur ad secundam, tertiam, vel quartam diem, vel etiam ad longius tempus a die obitus. Haec profecto funera sunt in locum illorum funerum, quae vel praesente cadavere, vel aliis praefixis diebus fiunt. Huiusmodi autem funera recenseri inter iura stricte parochialia pro­ bat advocatus auctoritate Pignatelli (Cotis, can., torn. 6, n. 19), qui tradit: «Celebratio anniversariorum confratemitatibus regulariter non permitti­ tur, nisi dumtaxat in die commemorationis omnium defunctorum: non vero in tertia et trigesima die, quod proprie spectat ad parochum »; et idem confirmat resolutione H. S. C. in Galtcllinoren., ubi ad dubium: « An eidem parocho competat ius celebrandi Missas praesente corpore et illas dei termini, ct omnia emolumenta percipiendi », die 22 iulii 1899 responsum fuit: «Affirmative ».1 Aptans hanc doctrinam ad propositum casum advocatus contendit, in memoratis ecclesiis ea tantum funera peragi posse, quae stricte parochialia non sunt. Sed in Hispania funera praesente cadavere non fiunt, sed tantum lustrationes aqua piaculari cadaverum ante ianuam, quae nec funera appel­ lari, neque multo minus eorum locum tenere valent, cum fideles ob id nullam parocho tradant merccdem. Si itaque dilata funera, quae appellan­ tur solemniores exsequiae, ct locum tenent funerum praesente cadavere, dici debent paroecialia, aequum profecto est, ut ea a proprio parocho, non autem a rectoribus ecclesiarum non parochialium persolvantur. His itaque hinc inde perpensis, rogantur EE. PP. iam alias exarata resu­ mere folia, ac sequens dirimere dubium: An sit standum vel recedendum a decisis in casu? Dic, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis et amplius, et iuxta modum. Modus est, ut in posterum pritna funebris Missa post obitum fiat aut in propria defuncti paroecia aut in Cathedrali et, quatenus in alia ecclesia legitime cele­ bretur, parocho proprio solvatur quarta funeraria. [Thesaurus Resolutionum, torn. 164, p. 926-949]. 1 Thesaurus Resolutionum, tom. 1024-1046. 158, p. 656-677, torn. 159, p. 371-432, 900-904, 826 Curia Romana 4325. S. C. C., Platien., 18 nov. 1905. In oppido vulgo Castrogiovanni, dioeceseos Platiensis, perantiqua cxtat paroecialis et Collegiata ecclesia, cuius sat pingues reditus pro cultus manutentione ac pro beneficentiae operibus erogari solent. Administratio autem est mixta, et geritur a quatuor Dignitatibus Collegiatae, qui sunt etiam eiusdem parochi, necnon a duobus procuratoribus laicis. .Admini­ stratores praeterea, iuxta antiquam praxim, Ordinario rationes gestionis suat singulis tantum trienniis et quidem tempore S. Visitationis reddere solent. Verum anno elapso Episcopus exegit, ut singulis annis haec rationum reddi­ tio sibi fieret, et insuper ut sibi exhiberetur status praeventivus exitus et introitus vulgo bilancio preventivo. Cum autem ipsi refragati sint, Episcopus ab hac S. C. petiit, ut decla­ raretur: i. dictos administratores teneri ad rationes Ordinario reddendas singu­ lis annis vel saltem singulis bienniis; 2. quavis in hypothesi, eosdem administra­ tores adstringi ad tradendum singulis annis Ordinario statum praeventwum exitus et introitus, ita ut haec traditio et revisio fieri debeat in episcopali Curia. In primis favore administratorum observari potest, quod pro eis mil · tat consuetudo immemorialis exhibendi Episcopo singulis tantum trienniis rationes gestae administrationis, quae prodest tum in linea praesumptiva, quatenus praesumere facit id statutum fuisse in tabulis fundationis, tum in linea praescriptiva, quia per eam facultas Ordinarii ad triennium coarctata manet. Per clausulam autem Cone. Trid. (Sess. 22, cap. 9, de ref.): ' consuetudinibus et privilegiis quibuscumque in contrarium sublatis non censetur ablata consuetudo immemorialis, uti pluribus allatis doctoribus probat Reiffenstuel (lib. 1 Decret., tit. 4, η. 189); idque eo vel magis in themate locum obtinet, cum sit contra ecclesiasticum dumtaxat ius, quoin casu dispositio cap. ult. de consuetud. (lib. r Decret., tit. 4, cap. 11) pro eius validitate subintrat. Accedit quod per dictam impositionem et praecipue per alteram de exhibendo singulis annis computo praeventivo futuri exitus et introitus, quaedam in administratoribus diffidentia vel sin minus negligentia praesu­ mitur. Item non videtur esse admittendum quod exhibitio et examen status praeventivi fieri debeat in Curia episcopali; nam exurgere aliquando possent dubia praesertim circa partitas introitus, ct tunc essent inibi avocandi codi­ ces vel alia documenta ad rem declarandam, quod maximum incommodum parit. Ex altera vero parte adnotandum est quod Episcopo oratori favet dispo­ sitio Cone. Trid. (Sess. 22, cap. 9, de ref.)'. « Administratores, tam eccle­ siastici quam laici fabricae cuiusvis ecclesiae etiam cathedralis, hospitalis, confratemitatis, eleemosynae montis pietatis et quorumcumque piorum locorum, singulis annis teneantur reddere rationem administrationis Ordi­ nario; consuetudinibus et privilegiis quibuscumque in contrarium sublatis, 5 C. Concilii 827 nisi secus forte in institutione et ordinatione talis ecclesiae seu fabricae expresse cautum esset ». Haec autem lex de annali rationum redditione fa­ cienda Episcopo est ita stricta, ut hospitalia et confratcrnitatcs, quae sunt sub immediata Regum protectione, sint quidem exempta a Visitatione Epi­ scopi ex dispositione Cone. Trid. (Sess. 22, cap. 8, de ref.), sed non libe­ rantur ab huiusmodi onere erga Ordinarium. Episcopi autem has rationes exigere possunt ad administratoribus tam tempore S. Visitationis tam extra, etiam per suum delegatum, non obstanti­ bus quibuscumque privilegiis, uti patet ex citatis capitibus 8 et 9, et plu­ ribus fuit confirmatum decisionibus H. S. C., quas citat Ferraris (Bibl. can., verb. Administratio, n. 2). Quare Episcopus in themate, iubens ut sibi singu­ lis annis exhibeantur computa expensi et accepti ab administratoribus Collegiatae oppidi Castrogiovanni, utitur iure suo in vim facultatis sibi conces­ sae a Cone. Trid., iuxta decisionem huius S. C. in Mediolanen., 9 aug. 1569, quae refertur a Pignatelli (cons. 15, tom. 7, n. 2o). Praetensio autem admi­ nistratorum falso nititur supposito, nempe quod S. Visitatio expleri debeat intra triennium, quod est contra expressum Cone. Tridentini textum. Praeterea dicta facultas videtur Episcopo fuisse reservata in actu funda­ tionis ipsius Collegiatae. Siquidem a. 1703, ut fatetur Supremum Consi­ lium Status in sua relatione a. 1852, Episcopus approbavit erectionem paro­ chialis ecclesiae in Collcgiatam sub conditione, ut Ordinarius appositas conditiones immutare, temperare vel etiam abolere posset; hinc nihil obstare videtur, quominus ipse conditionem de triennali relatione computorum ad terminos iuris communis moderetur. Item ex hoc descendit quod Episcopus possit etiam petere quotannis ab administratoribus, ut sibi tradatur computum praeventivum exitus et introitus futuri anni pro revisione. Haec enim praxis viget in omnibus publicis laicis administrationibus, quae singulis annis tenentur huiusmodi schema remittere auctoritati tutoriae, idque ad praecavendas inutiles expen­ sas. Aliunde hoc ius videtur Episcopo tributum ab Epistola ministerial! anni 1857. Quo vero ad alteram Episcopi petitionem quod nempe examen computi praeventivi fiat in Sede episcopali et non apud sedem administra­ tionis, ea pariter videtur excipienda, tum quia pro conficiendo praedicto examine non est necessaria asportatio actorum vel codicum, tum quia id quotidie est in praxi deductum in omnibus rectis administrationibus. Demum relate ad obiecta incommoda, quae timeri possent ex introdu­ cenda innovatione, reponi potest, quod ea nullo nituntur fundamento. Siqui­ dem adest sententia Supremi Tribunalis (vulgo Corte di Cassazione) Panor­ mitani iam transacta in rem indicatam et edita sub die S martii 1870, qua declaratum fuit omnia bona supposita dictae administration! constituere beneficium parochiale. Hinc abest omnis metus, ut ea apprehendi possint a Municipio. Quarc, etc. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Servetur ius commune. [Thesaurus Resolutionum, torn. 164, p. 1101-1107]. 828 Curia Romana 4326. S. C. C., decr. Sacra Tridentina Synodus, 20 dec. 1905. Sacra Tridentina Synodus, perspectas habens ineffabiles, quae Christifidelibus obveniunt gratiarum divitias, sanctissimam Eucharistiam sumenti­ bus (Sess. 22, cap. 6), ait: Optaret quidem sacrosancta Synodus, ut in singulis Missis fideles adst antes non solum spirituali affectu, sed sacramentali diam Eucharistiae perceptione communicarent. Quae verba satis aperte produnt Ecclesiae desiderium, ut omnes Christifideles illo coelesti convivio quotidie reficiantur, et pleniores ex eo sanctificationis hauriant effectus. Huiusmodi vero vota cum illo cohaerent desiderio, quo Christus Dominus incensus hoc divinum Sacramentum instituit. Ipse enim nec semel nec obscure necessitatem innuit suae carnis crebro manducandae suique san­ guinis bibendi, praesertim his verbis: Hic est panis de coelo descendens; non sicut manducaverunt patres vestri manna et mortui sunt: qui manducat hunc panem vivet in aeternum (Ioan., VI, 59). Ex qua comparatione cibi angelici cum pane et manna facile a discipulis intelligi poterat, quemadmodum pane corpus quotidie nutritur, et manna in deserto Hebraei quotidie refecti sunt, ita animam Christianam caelesti pane vesci posse quotidie ac recreari. Insu­ per quod in oratione Dominica exposci iubet/tanm nostrum quotidianum, per id SS. Ecclesiae Patres fere unanimes docent, non tam materialem panem, corporis escam, quam panem eucharisticum quotidie sumendum intelligi debere. Desiderium vero lesu Christi et Ecclesiae, ut omnes Christifideles quo­ tidie ad sacrum convivium accedant, in eo potissimum est, ut Christifideles, per sacramentum Deo coniuncti, robur inde capiant ad compescendam libi­ dinem, ad leves culpas, quae quotidie occurrunt, abluendas, et ad graviora peccata, quibus humana fragilitas est obnoxia, praecavenda: non autem praecipue ut Domini honori ac venerationi consulatur, nec ut sumentibus id quasi merces aut praemium sit suarum virtutum (S. August., Serm. fi in Matth., De Orat. Dont., n. 7). Unde S. Tridentinum Concilium Eucha­ ristiam vocat antidotum, quo liberemur a culpis quotidianis et a peccatis morta­ libus praeservemur (Sess. 13, cap. 2). Hanc Dei voluntatem priores Christifideles probe intelligentes, quotidie ad hanc vitae ac fortitudinis mensam accurrebant. Erant perseverantes in doctrina Apostolorum et communicatione fractionis panis (Act., II, 42). Quod saeculis posterioribus etiam factum esse, non sine magno perfectionis ac sanctitatis emolumento, Sancti Patres atque ecclesiastici Scriptores tra­ diderunt. Defervescente interim pietate, ac potissimum postea lanseniana lue undequaque grassante, disputari coeptum est dc dispositionibus, quibus ad frequentem et quotidianam Communionem accedere oporteat, atque alii prae aliis maiores ac difficiliores, tamquam necessarias, expostularunt. Huiusmodi disceptationes id effecerunt, ut perpauci digni haberentur, qui 5. C. Concilii 829 SS. Eucharistiam quotidie sumerent, et ex tam salutifero sacramento ple­ niores effectus haurirent; contentis ceteris eo refici aut semel in anno, aut singulis mensibus, vel unaquaque ad summum hebdomada. Quin etiam eo severitatis ventum est, ut a frequentanda caelesti mensa integri coetus exclu­ derentur, uti mercatorum, aut eorum qui essent matrimonio coniuncti. Nonnulli tamen in contrariam, abierunt sententiam. Hi arbitrati Com­ munionem quotidianam iure divino esse praeceptam, ne dies ulla praeteriret a Communione vacua, praeter alia a probato Ecclesiae usu aliena, etiam feria VI in Parasceve Eucharistiam sumendam censebant, et ministrabant. Ad haec Sancta Sedes officio proprio non defuit. Nam per decretum huius Sacri Ordinis, quod incipit Cum ad aures, diei 12 mensis februarii anni 1679, Innocentio PP. XI adprobante,1 errores huiusmodi damnavit et abusus compescuit, simul declarans omnes cuiusvis coetus, mercatoribus atque coniugatis minime exceptis, ad Communionis frequentiam admitti posse, iuxta singulorum pietatem et sui cuiusque Confessarii iudicium. Die vero 7 mensis decembris anni 1690, per decretum Sanctissimus Dominus noster Alexandri PP. VIII, propositio Baii, purissimum Dei amorem absque ullius defectus mixtione requirens ab iis, qui ad sacram mensam vellent accedere, proscripta fuit. 2 Virus tamen iansenianum, quod bonorum etiam animos infecerat, sub specie honoris ac venerationis Eucharistiae debiti, haud penitus evanuit. Quaestio de dispositionibus ad frequentandam recte ac legitime Commu­ nionem Sanctae Sedis declarationibus supervixit; quo factum est, ut non­ nulli etiam boni nominis Theologi, raro et positis compluribus conditio­ nibus, quotidianam Communionem fidelibus permitti posse ccnsuerint. Non defuerunt aliunde viri doctrina ac pietate praediti, qui faciliorem aditum praeberent huic tam salubri Deoque accepto usui, docentes, aucto­ ritate Patrum, nullum Ecclesiae praeceptum esse circa maiores disposi­ tiones ad quotidianam, quam ad hebdomadariam aut menstruam Commu­ nionem; fructus vero uberiores longe fore ex quotidiana Communione, quam ex hebdomadaria aut menstrua. Quaestiones super hac re diebus nostris adauctae sunt et non sine acri­ monia exagitatae; quibus Confessariorum mentes atque fidelium conscien­ tiae perturbantur, cum Christianae pietatis ac fervoris haud mediocri detri­ mento. A viris idcirco praeclarissimis ac animarum Pastoribus SSmo Dno Nostro Pio PP. X enixae preces porrectae sunt, ut suprema Sua auctori­ tate quaestionem de dispositionibus ad Eucharistiam quotidie sumendam dirimere dignaretur: ita ut haec saluberrima ac Deo acceptissima consue­ tudo non modo non minuatur inter fideles, sed potius augeatur et ubique propagetur, hisce diebus potissimum, quibus religio ac fides catholica undequaque impetitur, ac vera Dei caritas et pietas haud parum desidera­ tur. Sanctitas vero Sua, cum Ipsi maxime cordi sit, ea qua pollet sollicitu­ dine ac studio, ut Christianus populus ad Sacrum convivium perquam fre1 Cf. N. 2S4S. 1 Cf. N. 760. Curia Romana 830 quenter et etiam quotidie advocetur eiusque fructibus amplissimis potiatur, quaestionem praedictam huic Sacro Ordini examinandam ac definiendam commisit. Sacra igitur Concilii Congregatio in plenariis Comitiis dici 16 mensis decembris 1905 hanc rem ad examen accuratissimum revocavit, et rationi­ bus hinc inde adductis sedula maturitate perpensis, ea quae sequuntur statuit ac declaravit: 1. Communio frequens et quotidiana, utpote a Christo Domino et a Catholica Ecclesia optatissima, omnibus Christifidelibus cuiusvis ordinis aut conditionis pateat; ita ut nemo, qui in statu gratiae sit et cum recta piaque mente ad s. mensam accedat, prohiberi ab ea possit. 2. Recta autem mens in eo est, ut qui ad sacram mensam accedit, non usui, aut vanitati, aut humanis rationibus indulgeat, sed Dei placito satisfacere velit, ei arctius caritate coniungi, ac divino illo pharmaco suis infirmitatibus ac defectibus occurrere. 3. Etsi quam maxime expediat, ut frequenti et quotidiana Communione utentes, venialibus peccatis, saltem plene deliberatis, eorumque affectu sint expertes, sufficit nihilominus, ut culpis mortalibus vacent, cum propo­ sito se nunquam in posterum peccaturos: quo sincero animi proposito, fieri non potest quin quotidie communicantes a peccatis etiam venialibus, ab eorumque affectu sensim se expediant. 4. Cum vero Sacramenta Novae Legis, etsi effectum suum ex opere operato sortiantur, maiorem tamen producant effectum quo maiores dispo­ sitiones in iis suscipiendis adhibeantur, idcirco curandum est, ut sedula ad sacram Communionem praeparatio antecedat, et congrua gratiarum actio inde sequatur, iuxta uniuscuiusque vires, conditionem ac officia. 5. Ut frequens et quotidiana Communio maiori prudentia fiat uberiorique merito augeatur, oportet ut Confessarii consilium intercedat. Caveant tamen Confessarii, ne a frequenti seu quotidiana Communione quemquam avertant, qui in statu gratiae reperiatur et recta mente accedat. 6. Cum autem perspicuum sit ex frequenti seu quotidiana S. Euchari­ stiae sumptione unionem cum Christo augeri, spiritualem vitam uberius ali, animam virtutibus effusius instrui, et aeternae felicitatis pignus vel fir­ mius sumenti donari, idcirco Parochi, Confessarii ct concionatores, iuxta probatam Catcchismi Romani doctrinam (part. II, cap. 4, n. 6o), Christia­ num populum ad hunc tam pium ac tam salutarem usum crebris admo­ nitionibus multoque studio cohortentur. 7. Communio frequens et quotidiana praesertim in religiosis Institutis cuiusvis generis promoveatur ; pro quibus tamen firmum sit decretum Quemadmodum, diei 17 mensis decembris 1890 a S. Congr. Episcoporum et Regularium latum.1 Quam maxime quoque promoveatur in clericonim Seminariis, quorum alumni altaris inhiant servitio; item in aliis Christianis omne genus ephebeis. 8. Si quae sint Instituta, sive votorum solemnium sive simplicium, quo­ 1 Cf. N. 2017. o. C. Concilii rum in regulis aut constitutionibus, vel etiam calendariis, Communiones aliquibus diebus affixae ct in iis iussae reperiantur, hac normae tamquam mere directivae non tamquam praeceptivae putandae sunt. Praescriptus vero Communionum numerus haberi debet ut quid minimum pro Religio­ sorum pietate. Idcirco frequentior vel quotidianus accessus ad eucharisticam mensam libere eisdem patere semper debebit, iuxta normas superius in hoc decreto traditas. Ut autem omnes utriusque sexus Religiosi huius decreti dispositiones rite cognoscere queant, singularum domonim mode­ ratores curabunt, ut illud quotannis vernacula lingua in communi legatur intra Octavam festivitatis Corporis Christi. 9. Denique post promulgatum hoc Decretum omnes ecclesiastici scrip­ tores a quavis contentiosa disputatione circa dispositiones ad frequentem et quotidianam communionem abstineant. Relatis autem his omnibus ad SSmum D. N. Pium Pp. X per infrascriptum S. C. Secretarium in audientia diei 17 mensis decembris 1905, Sancti­ tas Sua hoc Emorum Patrum decretum ratum habuit, confirmavit atque edi iussit, contrariis quibuscumque minime obstantibus. Mandavit insuper, ut mittatur ad omnes locorum Ordinarios et Praelatos Regulares, ad hoc ut illud cum suis Seminariis, Parochis, Institutis religiosis ct sacerdotibus respective communicent, et de exeeutione eorum, quae in eo statuta sunt, S. Sedem edoceant in suis relationibus de dioecesis seu instituti statu. Vincentius Card. Ep. Praenestinus, Praef. - Caietanus De Lai, Secret. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II. n. 2225.-Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XXXVIII, p. 400-406]. 4327. S. C. C., decr. Vetuit., 22 dec. 1905. Vetuit S. Tridentina Synodus ad sacros ordines ascendere, vel ordines iam susceptos exercere eos omnes, qui a suo Episcopo fuerint etiam extraiudicialiter prohibiti. Ita namque in cap. 1, Sess. 14, de ref., sta­ tuitur: Cum honestius ac tutius sit subiecto, debitam Praepositis obedientiam impendendo, in inferiori ministerio deservire, quam cum Praepositorum scandalo graduum altiorum appetere dignitatem; ci, cui ascensus ad sacros ordines a suo Praelato, ex quacumque causa, etiam ob occultum crimen, quomodolibet, etiam extraiudicialiter, fuerit interdictus, aut qui a suis ordi­ nibus seu gradibus vel dignitatibus ecclesiasticis fuerit suspensus, nulla contra ipsius Praelati voluntatem concessa licentia de se promoveri faciendo, aut ad priores ordines, gradus et dignitates sive honores, restitutio suffra­ getur ». -_1 Cum vero generalis haec lex Seminariorum quoque alumnos compre­ hendat, si quis eorum, sive clericus sive clericatui adhuc non initiatus, c pio loco dimittatur eo quod certa vocationis signa non praebeat, aut quali­ tatibus ad ecclesiasticum statum requisitis non videatur instructus, hic 832 S. C. Concilii Curia Romana certe deberet, iuxta grave S. Concilii monitum, sui Pastoris iudicio subisse et acquiescere. At contra saepe contingit, ut e Seminario dimissi, eorum qui praesunt, iudicium parvipendentes et in sua potius opinione confisi, ad sacerdotium nihilominus ascendere studeant. Quaeritant itaque aliud Seminarium, in quod recipiantur, ubi studiorum cursum expleant, ac denique aliquo exhibito plus minusve sincero ac legitimo domicilii aut incardinationis titulo, ordinationem assequuntur. Sanctuarium autem ingressi haud recta via, quam saepissime fit, ut Ecclesiae utilitati minime sint. Passim vero utrumque Ordinarium, et originis et ordinationis, diu fastidioseque vexant, ut sibi liceat ad natale solum regredi, ibique consistere, dioecesi in qua et pro qua ordinati sunt derelicta, ct alia optata, pro cuius necessitate aut utilitate minime assumpti sunt, ibi imo eorum praesentia otiosa est ct quandoque etiam damnosa: unde Episcopi in graves angustias conficiuntur. His itaque de causis nonnullarum provinciarum Episcopi inter se con· venerunt statuentes in sua Seminaria neminem admittere, qui ante fuerit a proprio dimissus. Sed cum particularis haec conventio non plene neque undique suffice· ret, complures Ordinarii S. Sedem rogaverunt, ut generalem legem ferret, qua malum radicitus tolleretur. His itaque attentis et omnibus ad rem mature perpensis, SSmus D.N. Pius PP. X, cui cordi quam maxime est ecclesiasticam disciplinam inte­ gram conservare, et a sacris avertere quemlibet, qui probatissimus non sit, accedente etiam voto Em. S. C. Concilii Patrum in Congregatione diei xvi mensis decembris 1905 emisso, praesentibus litteris statuit atque decernit: 1. Ut in posterum nullus loci Ordinarius alterius dioecesis subditum sive clericum sive laicum in suum Seminarium admittat, nisi prius secretis litteris ab Episcopo Oratoris proprio expcticrit et cognoverit, utrum hic fuerit olim e suo Seminario dimissus. Quod si constiterit, omittens indicate de causis, aut determinare utrum iuste an iniuste alius Episcopus egerit, aditum in suum Seminarium postulanti praecludat. 2. Qui vero bona fide admissi sunt, eo quod reticuerint se antea in alio Seminario versatos esse et ab eo deinde dimissos, statim ut haec eorum conditio cognoscatur, admonendi sunt ut discedant. Quod si permanere velint, ct ab Ordinario id eis permittatur, eo ipso huic dioecesi adscript! maneant, servatis tamen canonicis regulis pro eorum incardinatione et ordi­ natione; sed aucti sacerdotio in dioeccsim, c cuius Seminario dimissi fue­ rint, regredi ibique stabile domicilium habere prohibentur. 3. Pariter cum similis ferme ratio vigeat, qui dimissi ex Seminariis aliquod religiosum Institutum ingrediuntur, si inde exeant postquam sacris initiati sunt, vetantur in dioeccsim redire, e cuius Seminario dimissi fuerint. 4. Dimissi vero cx aliquo religioso Instituto in Seminarium ne admit­ tantur, nisi prius Episcopus secretis litteris a moderatoribus eiusdem Insti­ tuti notitias requisierit de moribus, indole et ingenio dimissorum, ct con­ stiterit nil in eis esse quod sacerdotali statui minus conveniat. I I I I I I I I I I I $ I I I I 833 Denique meminerint Episcopi fas sibi non esse, nomine proprio manus cuiquam imponere, qui subditus sibi non sit eo modo ct uno cx iis titulis, qui in constitutione Speculatores Innocentii XII 1 et in decreto S. C. Con­ cilii quod incipit A primis, die 20 mensis iulii 1898 statuuntur.2 Ac pariter neminem ordinari posse, qui non sit utilis aut necessarius pro ecclesia aut pio loco, pro quo assumitur, iuxta praescripta a S. Tridentino Concilio in cap, 16, Sess. 23, de ref. Vult autem Sanctitas Sua, ut statuta haec et cautelae omnes a sacris canonibus in re tam gravi adiectae, ab omnibus Ordinariis ad unguem ser­ ventur; idque ipsorum conscientiae et sollicitudini quam maxime com­ mendat. Praesentibus valituris contrariis quibuslibet minime obstantibus. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 2226. - Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XXXVIII, p. 407-409]· 4328. S. C. C., Romana et aliarum, 17 febr. 1906. Quaesitum nuper fuit: I. Se per le alienazioni dei valori al portatore spettanti ad enti ecclesiastici od a cause pie soggette alia tutela della Chiesa, sia necessario il beneplacito Apostolico, come per le alienazioni deibeni immobili ( delle cose pretiose; II. Se cgual facoltà si richiede per la permuta dei medesimi in altri titoli 0 valori anche immobili; III. Se i venditori e gli acquirenti siano soggetti alie pene ecclesiastiche sancite dal Tridentino al capo 2, Sess. 22, de ref., dalla Extrav. Ambi­ tiosae e dalla costit. Apostolicae Sedis. 3 Quod attinet ad primum dubium, quaestio huc recidit, utrum nempe versurae publicae, vulgo titolipubblici di credito alportatore, czdznt sub dispo­ sitione celebris const. Pauli II, Ambitiosae cupiditati, qua prohibetur alie­ nare sine beneplacito apostolico bona ecclesiastica immobilia et mobilia praetiosa (Extrav. Comm. Ambitiosae, cap. un., de rebus Eccl. non alienan­ dis). lamvero doctores unanimiter tenent hanc constitutionem late, id est favore Ecclesiae, interpretandam esse; atque ideo nomine bonorum immo­ bilium vel rerum mobilium pretiosarum venire etiam « iura incorporalia et servitutes... item nomina debitorum, obligationes, actiones, etc. >·; Pichler (III, XIII, § i, η. 2), S. Alphonsus (lib. IV, n. 187), et alii passim. Atqui nomina debitorum sunt privata vel publica, prout debitor est privata persona vel publicum institutum aut Gubernium. Ergo versurae publicae cadunt sub dispositione Paulinae constitutionis. Quinimo doctores expresse etiam dc huiusmodi versuris loquuntur. Ita Ferraris (V. Alienatio, art. 4, n. 25) de locis montium, quae olim acquiva258. 4307. ’ Cf. N. 552. Vol, V! 53 834 Curia Romana lebant modernis titulis publicis, ait: «Sine beneplacito Apostoliconequeunt alienari loca montium, seu pecunia collocata in montibus; quia pecunia sic applicata est fructifera, cum pariat ius exigendi quotannis certae pecuniae summam, adeo ut talis pecunia collocata in montibus, seu ipsa loca montium connumerentur inter bona immobilia, quae sine beneplacito Apostolico alienari non possunt». Et Card. De Luca (De alienat., dise, i.n.lÿjdicit cadere sub dispositione praefatae Extravagantis « bona stabilia per veritatem, id est soli, ut sunt praedia rustica vel urbana» ct bona stabilia quae talia habentur per fictionem iuris « ut sunt census activi per Ecclesiam pojsessi... ac etiam iura cum Principe vel Republica, quae in Urbe, et frequentius per Italiam, loca montium dicuntur; nam receptum est ea quoque venire tum quoad omnimodam alienationem, quam reductionem, vulgo sbassa· tionem ». Pro recentioribus doctoribus sufficiat citasse Card. D’Annibale, qui (Summ., part. Ill, § 78) docet: «Bona immobilia accipere debemus ct ea, quae fundo tenentur, et iura realia, uti census, reditus ex versuris publicis, et pecuniam praediis vel mobilibus pretiosis acquirendis destinatam . Id autem eo magis valet nostris hisce temporibus; cum enim satanicae leges civiles, quas eversivas vocant, plerisque ecclesiasticis institutis denegent iuridicam entitatem, aut saltem facultatem possidendi bona immobilia, acquisitio titulorum debiti publici, quae olim erat modus subsidiarius inve­ stiendi Ecclesiae pecuniam, quo scilicet uti licebat, quando praesto non esset investimentum in stabilibus tutis et fructiferis aut, iis deficientibus, in censu, acquisitio, inquam, titulorum huiusmodi evasit titulus investiendi primarius, quem S. Sedes nedum permittit, sed suadet, et aliquando etiam praecipit. Hinc Card. Gennari (Monit. Eccl., vol. 8, pag. 271) concludit: « Non rimane percio altro mezzo più facile e meno esposto a pericoli, per le pie fondazioni oggidi, che quello di consegnare al Vescovo le somme perché le investa in titoli al portatore, e dclle rendite faccia I’uso che vicn dichiarato daU’offerente ». Non est itaque vel minime ambigendum quod tituli, de quibus in proposito dubio, cadant sub dispositione Extrav. Ainhitiosae, atque ideo non possint sine beneplacito Apostolico alienari. Quod spectat ad alterum dubium, convenit apud omnes nomine aliena­ tionis venire etiam permutationem. Ita Schmalzgrueber (III, 13, § 1, n.9) ait: « Quaeritur quinam contractus et actus in specie nomine alienationis prohibeantur clericis circa res Ecclesiarum. Rcsp.: Prohibetur donatio, venditio, permutatio, constitutio pignoris etc. ». Idem tenet cum aliis reccntioribus Wernz, qui (tom. Ill, η. 154) haec habet: « Alienatio bonorum eccle­ siasticorum hoc loco sumitur sensu lato... Hinc actus alienationis sunt donatio, venditio, permutatio, solutio, cessio iuris v. g. crediti vel litis vel actionis iam quaesitae etc.». Quod cum ita sit, patet permutationem titu­ lorum publicorum cum aliis titulis publicis aut cum bonis immobilibus absque Apostolico beneplacito fieri non posse. Consulto tamen advertit (1. c., n. 165) Wernz: in casibus plane extraordinariis non esse insistendum litterae legis, ubi periculum est in mora et propter urgentem necessitatem recursus ad Romanum Pontificem fieri nequit ». S. C. Concilii I | I I I I ! | r i I 1 I I · Hinc iam plana sesc affert tertii dubii solutio; scilicet cum tituli debiti publici cadant sub dispositione Extrav. Ambitiosae, quae relata est in const. Pii IX, Apostolicae Sedis, his verbis: «Excommunicationi latae sententiae nemini reservatae subiacerc declaramus... alienantes et recipere praesu­ mentes bona ecclesiastica absque beneplacito Apostolico, ad formam Extra­ vagantis Ambitiosae, de reb. Eccl. non alienandis, facile quisque poterit, de poena quam incurrunt huiusmodi alienantes et recipere praesumentes, sese certiorari probatos consulendo auctores. Modo vestrum erit, EE. PP., praefata dubia sapienti iudicio diluere. Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. Ad II. A ffirmative, excepto casu urgentis necessitatis, in quo periculum sit in mora ct tempus non suppetat recurrendi ad S. Sedem, habito tamen in his adiunctis Ordinarii beneplacito, ct sub lege, ut permutatio fiat in titulis quam maxime tutis. Ad III. A ffirmative quoad poenas in Extravaganti Ambitiosae et consti­ tutione Apostolicae Sedis statutas. [Thesaurus Resolutionum, torn. 165, p. 236-239]. 4329. S. C. C., Romana et aliarum, 15 sept. 1906. | I Dic 20 decembris 1905 SSriïus D. N. Pius PP. X ex S. H. C. consulto Decretum edidit De quotidiana SS. Eucharistiae sumptione,1 quo « omnibus christifidelibus cuiusvis ordinis aut conditionis » summopere commendatur Communio frequens ct quotidiana, utpote a Christo Domino et a catho­ lica Ecclesia optatissima; ita ut nemo, qui in statu gratiae sit et cum recta piaque mente ad S. Mensam accedat, prohiberi ab ea possit ». Inibi praeterea sub n. 7 statuitur: < Communio frequens et quotidiana praesertim in religiosis Institutis cuiusvis generis promoveatur...; quam maxime quoque promoveatur in clericorum Seminariis, quorum alumni altaris inhiant servitio, item in aliis Christianis omne genus ephebeis ». Quin imo, ut laudabilis ac valde Deo acceptus Communionis quotidia­ nae usus efficacius in dies ubicumque propagetur, atque uberiores fructus edat, Sanctitas Sua nedum die 30 maii 19052 omnibus christifidelibus, qui devote recitaverint orationem pro pii usus quotidianae Communionis pro­ pagatione, indulgentias tribuit, verum etiam per Decretum Urbis ct Orbis, diei 14 februarii 1906 a Sacra Congr. Indulgentiis Sacrisque reliquiis praeposita datum,3 benigne elargitus est,ut per quotidianam Communio­ nem lucrari possint omnes indulgentiae, absque onere confessionis hebdomadariae. Quanto cum obsequio universim, ct quam laetanter apud plures excep­ tae sint benignae S. Sedis dispositiones et declarationes hac de re, probant 1 Cf. N. 4326. 2 Acta S. Sedis, vol. XXXVII, p. 794, 795. ’ Cf. N. 5143. S. C. Concilii Curia Romana litterae quamplures Episcoporum, ac Superiorum Ordinum religiosorum ad S. C. directae, nec non ephemerides non paucae, quae de Decreto dic: 20 decembris 1905 egerunt. At una simul dubia et postulationes ad S. C. exhiberi coeperunt, inter quae duo potissimum peculiarem considerationem merentur, quae neropt respiciunt iuvenes nuper ad S. Mensam admissos et in firmos chronico morbo laborantes. En quae ad rem scribebat religiosus vir c Belgio: « D’abord, les pauvres malades resteront-ils seuls exclus des faveurs(L· Saint-Siège? Ceux qu’une infirmité chronique ou prolongée empêche d'ob· server dans toute sa rigueur le jeûne eucharistique, n’obtiendront-ils pas quelque adoucissement, de manière à n’être pas privés, durant de longues semaines, du Pain de Vie? Actuellement la plupart des prêtres ne croient pas pouvoir accorder la Communion, sauf à ceux qui ont reçu les sacre· ments des mourants, et dans la période où le danger persiste. « Une autre vœu concerne les enfants. Le Décret du Saint-Père, quoique reçu avec la’plus entière soumission, ne détruit pas subitement l’effet de longs préjugés, puisés dans l’étude et accrus par la pratique. Pour ce motif, des prêtres sages et pieux redoutent qu’on ne se montre encore hésitant et sévère pour accorder la Communion quotidienne aux jeunes enfants. Leur crainte s’augmente de ce que le mot ephebeis du Décret, pourrait être res­ treint, par des esprits prévenus, aux seuls adolescents. Il est pourtant certain, et par la raison et par l’expérience, qu’il importe avant tout de faire communier les plus jeunes enfants, afin qu’ils s’imprègnent de la grâce de Notre-Scigneur — imbuantur Christo — avant que les passions n’aient ravagé leurs cœurs. Hélas! trop souvent maintenant c’est le contraire et la difficulté grossit doublement ct de faire accepter un remède aussi né­ cessaire, et de détruire les effets déjà si profonds, dans l’esprit, dans le corps et dans la volonté, des passions mauvaises aux quelles les enfants sont plus exposés que jamais. Les prêtres qui pensent ainsi, vous offrent leurs humbles ct instantes prières pour que Sa Sainteté daigne redire avec autorité à tous les prêtres la parole de Jésus-Christ Sinite parvulos venire ad me! Leurs vœux seraient complés si en même temps l’exemple de Cottolengo, de Don Bosco, ct d’autres apôtres, $ saints et si éclairés, de l’enfance, était publiquement loué et proposé? Limitation». Sciendum est enim in pluribus dioecesibus morem hucusque fuisse,quod pueri ct puellae ad primam Communionem semel admissi, prohibebantur de S. Synaxi cito iterum participare; imo alicubi nonnisi post annum ad novam cucharisticae Mensae participationem accedere permittebantur, in nova nempe solemni functione primae Communionis. Unde clarissimus vir rogavit SSmum D. N. ut dignaretur duo haec dubia resolvere: Hl I. Quotidiana Eucharistiae sumptio in catholicis ephebeis suaderi ne debet etiam pueris quibuscumque post susceptam primam Communionem? II. Infirmis, qui diuturno morhn laborant, nec naturale iciuniiiin in sua I I I I I I I l I I I I I I I I I I ! I I 837 integritate observare queant, nullum remedium suffragari potest, ne Pane eucha­ ristico tam longo tempore priventur? Cum autem Sanctitas Sua huius negotii examen ad S. H. 0. remiserit, nonnulla de more hinc inde quoad utrumque dubium adnotabo. Et quoad primum rationes quae militant ad continendos pueros a fre­ quenti S. Synaxis participatione ita plerumque exponuntur. Ipsi enim non ea adhuc discretionis mente praediti apparent, quae re­ quiritur ad hoc, ut digne et efficaciter sumere frequenter valeant SS. Corpus Christi. Quum praeterea a rebus sensibilibus et extrinsecis facile abstrahan­ tur, atque facilius a contemplatione mysteriorum Dei avertantur, saepe saepius absque debita praeparatione et gratiarum actione ad S. Euchari­ stiam accedere solent, sacramentum periculo irreverentiae ita exponentes. lamvero, uti docet Card. Bcllarminus (De sacram. Euchar., lib. 4, cap. 23), «ex duobus malis semper est eligendum minus malum: est autem minus malum, ut homines aliqui careant bono non necessario, quam ut sacramentum Dei evidenter periculo irreverentiae exponatur ·. In casu igi­ tur, cum pueri quotidiana Communione non necessario indigeant, nec sine irreverentia cis dari possit, consultius eisdem deneganda esse videtur. Accedit quod per nimiam Communionis quotidianae commendationem maior in pueris foveri potest hypocrisis, qui proinde vi etiam metus reverentialis in maiora quoque sacrilegia prolabuntur. Unde Tarino (II libro dei btion pastore), quamvis moneat rectorem clericorum in Seminariis degen­ tium, ut in genere frequentiam sacramentorum, praesertim vero Communio­ nis, indigitet, addit tamen: «Ma ti guarda assai dal dire a qualcheduno che si accosti più di frequente alla Comunione, perché le tue parole potrebbero essere causa di sacrilegio e d’ipocrisia ». Quinimo Innocentius XI in Bulla Cum ad aures, diei 12 februarii 1679,1 nonnam tradens Communionis quotidianae concedendae, eam dimetiendam esse docet «ex conscientiarum puritate et frequentiae fructu, ct ad pieta­ tem profectu ». Quae omnia difficulter verificantur in pueris, qui, utpotc a vehementibus passionibus moti, conscientiae anxietatibus agitantur, in peccata saltem venialia prolabuntur, atque parum vel nihil pietatis augmenti ostendunt. Demum in ipso Decreto IL S. C. sub n. 7 edicitur, ut haec Commu­ nio quam maxime promoveatur in clericorum Seminariis..., item in aliis Christianis omne genus ephebeis ». Quapropter non satis patet Communio­ nem in casu aliis pueris, qui extra dicta loca seu in medio saeculi versan­ tur, suaderi. Insuper ephebus idem est ac pubes, qui, iuxta ius romanum et canonicum, iam ad annos 14 pro maribus, et 12 pro feminis pervenerit, et apud Graecos, teste Eorcellini, qui decimum sextum aetatis annum atti­ gerit. Idcoquc pueri exclusi videntur. At ex adverso non minora stant pro frequenti puerorum Communione. Atque in primis suffragatur vetus plurium ecclesiarum disciplina, vi cuius sacramentum Eucharistiae parvulis quoque concessum fuit, ut late probat ’ Cf. N. 2S48. 838 Curia Romana Card. Bona {Rerum liturg., lib. 2, cap. 12, n. 2). Tunc temporis in usu erat, ut quicumquc baptizabantur, sive adulti sive infantes, una simul Pant eucharistico reficerentur. Quae quidem praxis, quamvis tractu tempons abolita fuerit, tamen minime reprobanda est, quum et ipsum Cone. Trid. (Sess. 21, cap. 4, de Comm.) dicat: « Neque ideo damnanda est antiquitas, si cum morem in quibusdam locis aliquando servavit». Et merito; nam.ui habet Bellarminus (loc. cit., lib. r, c. 7), «infantes in baptismate ius acqui­ runt ad Eucharistiam percipiendam ». Quocirca factum est, ut primis Ecclesiae saeculis pueri ante mensam assisterent, atque primi post clericos communicarent; item si multae parti­ culae Corporis Christi superessent, sacerdotes pueros incorruptos accerserent, qui eas comederent, quemadmodum idem Card. Bona (loc. cit.) ex pluribus testimoniis refert. Nulla igitur habetur ratio cur haec frequens, imo et quotidiana Communio hodierno tempore non sit pueris maxime consulenda. Idque eo vel magis quia necesse omnino est, ut pueri, antequam passio­ nibus praeveniantur, Christo imbuantur, et ita maiori vi repellere possint conatus diaboli, carnis, aliorumque internorum et externorum hostium. Ad rem in aureo libro De imitatione Christi (lib. 4, cap. 3) haec leguntur: Pron: enim sunt sensus hominis ad malum ab adolescentia sua; et nisi succurrat divina medicina, labitur homo mox ad peiora... Retrahit ergo sancta Com­ munio a malo et confortat in bono». Eucharistia enim sacramentis novae legis accensetur, quae gratiam tum sanctificantem tum sacramentalem con­ ferunt ex opere operato, quandocumque obicem in suscipiente non reperiant. Nec plus aliquid obicis in pueris quam in adultis expectandum est ex open operantis, quia, praeterquamquod ignorantia in pueris ab innocentia com­ pensaretur, inconsideratio eorum ac levitas nimis urgenda non est. Unde De Segur {La SS. Comunione) haec inter alia habet: < I giovanetti, al pari degli adulti, possono e debbono comunicarsi spesso. Nostro Signore non richiede da loro, se non quel che son capaci di dargli; ed egli conosct meglio di noi questa leggerezza che ci spaventa; ma egli sa altresi, e moite meglio di noi, che l’innocenza c più prezioso di tutti i tesori, che il demonit vuol rapirla ad essi per tempo, c che la sola Comunione puo difenderli dalle astuzic del nemico... Per ben comunicarsi basta ricevere il Salvatore con buona volontà. Ciô si avvera tanto nei fanciulli che negli adulti; e 1’esperienza fa conoscere che nella buona volontà di un fanciullo, che ha fatta la sua prima Comunione, si trova la sincerità più schietta. Egli ama Gcsù Cristo, egli lo desidera; e perché non darglielo? Bene spesso egli è degno di riceverlo più di noi altri, che non apprezziamo la di lui pietà... La legge­ rezza non fa ostacolo alla Santa Comunione, se non quando è volontaria... I ragazzi son leggeri, si, ma son buoni ed affettuosi; e perciô al bisogno che hanno di amare, fa d’uopo dare il suo vero alimento. Bisogna far loro amare Gesù Cristo, e a tal fine metterli spesso in intimo rapporto con lui. I loro difetti, per quanto sicno reali, hanno poca consistenza; ed è appunto la pietà quella che impedisce a questi difetti di diventar vizi ». Hoc dumtaxat modo verificari potest illud verbum Domini: Sinite partu- •S’. C. Concilii »39 hs venire ad me, talium est enim regnum coelorum. Regnum autem coelorum in terris nonnisi Eucharistia est, quae instituta fuit ad vitam spiritualem conservandam ac nutriendam. Quaenam praeterea sit hac de re mens Ecclesiae, hodiernis praesertim temporibus, luculenter apparet ex litteris, quibus Card. Antonelli, Sccretarius Status S. S., de speciali Pii IX mandato, die 12 martii 1S66 plurium Episcoporum Galliae attentionem et sollicitudinem excitat, ut rectam se­ quantur normam, pueros ad sacramentorum frequentiam admittentes. Scri­ bit enim: «... Que même après les avoir admis {nempe infantes) pour la première fois à la table eucharistique, on a coutume de les en tenir éloi­ gnés pendant long-temps, leur défendant, dans certains endroits, de com­ munier au temps de Pâques, l’année qui suit leur première Communion. Qu’cnfin il y a même des séminaires où règne l’usage d’éloigner pour plu­ sieurs mois les jeunes élèves du sacrement de l’Autel,sous prétexte d’atten­ dre une plus mûre préparation. Sachant combien la fréquentation des sacrements de pénitence et d’eucharistie importe à la garde et à la conserva­ tion de l’innocence dans les enfants; sachant que cet usage fréquent des sacrements contribue admirablement à alimenter et fortifier la piété nais­ sante dans les jeunes cœurs auxquels elle fait embrasser avec ardeur les pra­ tiques de notre sainte religion...; le Saint-Père, désireux de voir modifier un système si mal entendu et si préjudiciable aux intérêts spirituels des jeunes enfants, m’a chargé d’appeler sur cet abus l’attention de V. S., afin dc parvenir à réformer, dans un sens plus conforme à l’esprit, ct à la discipline de l’Eglise, ce défectueux système de soins spirituels à l’égard des enfants ». Hoc idem eruitur ex Decreto ab hac S. C. die 20 decembris 1905 edito, in quo omnibus christifidelibus commendatur frequens ac quotidiana Commu­ nio; necnon cx duobus aliis superius recensitis Decretis S. C. Ind. et SS.Rel., quibus hac de causa speciales indulgentiae ac privilegia o/n/nèurindiscriminatim fidelibus conceduntur. Inter quos proinde etiam pueros, qui usum rationis adepti sunt, quique primam perceperunt Communionem, non est dubium recensendos esse. Haec S. C. mandavit quidem, ut in clericorum Seminariis aliisque Christianis omne genus ephebeis quam maxime foveatur quotidiana Communio, sed praeterquamquod heie sermo est de peculiari commendatione Seminariis ac ephebeis facta, quin alii fideles excludantur, vox ephebeorum lato sensu accipienda esse videtur, ut nempe significet omnia pia Instituta, in quibus etiam pueri instruantur atque educentur. Ex quibus omnibus non immerito infertur quotidianam Eucharistiae sumptionem non solum adultis sed etiam pueris summopere suadendam esse. Quod alterum quaestionis punctum notum Emis Patribus est, S. C. S. Ofiicii concedere solere, nostro aevo largius ac benignius quam olim, ut senio aut chronica infirmitate laborantes, et naturale ieiunium servare non valen­ tes, semel in hebdomada vel etiam pluries, si agatur de monialibus aut piis ac religiosis viris, ad S. Mensam accedere possint, aliquid prius per modum potus quamvis sumpserint. S. C. Concilii Curia Romana 840 Verum occasione arrepta Decreti diei 20 decembris 1905, aliquid am­ plius postulari videtur, ct super hoc sententia EE. PP. requiritur, an sci­ licet et quaenam nova disciplina hac de re possit opportune induci. Uti patet, heic sermo non est de infirmis graviter aegrotantibus atque in proximo mortis periculo versantibus, qui etsi non ieiuni, ad Eucharistiam per modum Viatici sumendam admitti possunt ac debent. Rituale enim Romanum (tit. 4, cap. 4, n. 3 et 4) ad rem statuit: «Pro \riatico autem ministrabit (parochus) cum probabile est, quod (infirmus) eam amplius sumere non poterit... Poterit quidem Viaticum brevi morituris dare non ieiunis ». Consuetudo autem Ecclesiae, ut habet Reuter (Neo-confessarius, part. 3, cap. 6,11.3) «videtur absolute a praecepto ieiunii eximere periculose infirmos, si commode non possint manere ieiuni ». Aliqua dumtaxat extat dissensio inter doctores in praefiniendo temporis spatio, quod intercedere deberet ad hoc, ut infirmo periculoso, intra eamdem infirmitatem, iterum dari possit Viaticum. Sunt enim qui cum Navarro, putant multum temporis inter unam alteramve Communionem intercedere debere; alii unum mensem; alii decem, octo aut etiam tres dies; alii denique cum Laymann (Summ., lib. 5, tract. 4, cap. 6, η. 2θ) toties quoties devotio et dispositio poenitentis hoc suadeat, ac proinde singulis quoque diebus. Cfr. S. Alphonsus (6, 2, 85, d. 1), Ferraris (verb. Infirmitas, n. 21), De Lugo (De Sacr. Euch., disp. 15, sect. 3, n. 64) etc. Practice autem quae vera, quae pia, quae iusta sit doctrina, tradit Benedictus XIV (De Syn. dioec., lib. 7, cap. 12, n. 4): « Ne parochi renuant sanctissimam Eucharistiam ite­ rato deferre ad aegrotos, qui etiam perseverante eodem morbi periculo, illam saepius per modum Viatici, cum naturale ieiunium servare nequeunt, percipere cupiunt ». Sed missa quaestione de infirmis graviter decumbentibus, si discussio fiat de infirmis chronicis aliisque diuturno morbo absque discrimine laboran­ tibus, ne vetus disciplina mutetur, stat in primis dispositio Ritualis Romani, quae ita sonat: ' Coeterisinfirmis, qui ob devotionem in aegritudine commu­ nicant, danda est Eucharistia ante omnem cibum et potum ». Accedit quod si a lege generali ieiunii cum infirmis extra mortis pericu­ lum dispensaretur, non pauci abusus obrepere possent. Praetermisso enim parochorum incommodo, quod grave fieri posset, si praesertim plures infirmi in paroecia haberentur; considerandum insuper est, iuxta Rituale Romanum (loc. cit., n. 6, 7 et 8) SSrîïum Sacramentum infirmis deferendum esse manifeste atque honorifice. Et Sacra Rituum Congregatio in Mantuana, dici 6 februarii 1875, n· 3337»1 ut' abusum eli­ minandum decrevit consuetudinem ad infirmos A’iaticum deferendi secreto, sine ullo exterioris cultus signo, nisi adsint gravia motiva sic agendi. Ast si chronici ad Communionem admittantur non ieiuni, et excitentur ad S. Synaxim frequenter suscipiendam, delatio SSmae Eucharistiae, vel paullo frequentius per vias et in infirmorum aedes deferri oporteret; et id vix aut ne vix quidem cum debita reverentia fieri posset. I Firma autem lege hucusque vigente, ct devotioni ac pietati infirmorum succurrendo per opportuna indulta, incommodis hucusque expositis aditus maneret praeclusus. Unde nil innovandum videretur. Ex altera vero parte observari potest legem ecclesiasticam ieiunium natu­ rale etiam aegrotis praescribentem, antequam S. Communionem ipsi sumant, datam esse tum ad praecavendos abusus quorumdam qui, potu et escis repleti, ad S. Mensam accedere non verebantur, tum ad reverentiam excoendam erga augustissimum Sacramentum. Atqui cum infirmis chronicis praefati abusus contingere non possunt: nec reverentia erga Sacramentum ob ieiunii defectum in casu infirmitatis detrahitur, nam causa excusans intercedit. Ergo videtur adesse ratio ad legis moderationem inducendam. Aliunde quum omnibus indiscriminatim christifidelibus consulatur quo­ tidiana vel saltem frequens Communio, nulla adest ratio cur infirmis, qui ieiunium servare non possunt, hoc prohibitum sit. Idque eo vel magis quod ipsi maiori detinentur necessitate vescendi Corpore Christi. Observari insuper posset quod lex ieiunii naturalis sit ecclesiastica: et Concilium Constantiense (Sess. 13), quamvis edicat quod ·. huiusmodi sacramentum non debet confici post coenam, neque a fidelibus recipi non ieiunis», addit tamen: «nisi in casu infirmitatis aut alterius necessitatis».1 Lex itaque ieiunii, utpote ecclesiastica, urgenda non nimium videtur; nec unquam ita, ut videatur pugnare cum iure fidelium recipiendi sacra­ menta. Si enim rigide, ut hucusque consuevit, accipiatur, non raro fidelem ab hoc divino subsidio impediret. Quoad incommoda vero, quae superius indicata sunt, forsan distinctio fieri potest inter eos qui degunt in Seminariis, in monasteriis utriusque sexus, in nosocomiis, aliisque piis Institutis, a ceteris qui in privatis domi­ bus versantur, nec privilegio oratorii domestici fruuntur. Liquet autem incommoda superius recensita non posse contingere quoad infirmos prioris conditionis; eo vel magis quia Sacra RR. C. die 7 fe­ bruarii 1874, n. 3322, permisit, ut in piis domibus nosocomiisque Eucha­ ristia deferatur modo minus publico et solemni. Quoad ceteros vero succurri posset, dando Ordinariis potestatem, ut saltem in maioribus anni festivitatibus, eisdem per opportunas dispensa­ tiones occurrant. De cetero prudentia ac sapientia Emorum Patrum ut semper, ita etiam in praesenti causa quae iusta, quae aequa sint statuet. Quare, etc. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Ad I. Sacrae Communionis frequentiam commendari iuxta articulum primum Decreti etiam pueris, qui ad sacram Men­ sam iuxta normas in Catechismo Romano, cap. 4, n. 63, semel admissi, ab eius frequenti participatione prohiberi non debent, sed potius eos ad id hortari, reprobata praxi contraria alicubi vigente. Ad. II. Iuxta mentem, facto verbo cum SSmo.2 [Thesaurus Resolutionum, torn. 165, p. T095-1105]. 1 Cf. N. 44- » Cf. N. 606S. i 841 1 Cf. N. 4331· & Curia Romana 842 4330. S. C. C.» decr. 24 nov. 1906. Decreto diei 20 mensis iulii 1898, quod incipit A primis, Emi S. C. Con­ cilii Patres, probante v. m. S. P. Leone XIII, circa excardinationem et incardinationem clericorum eorumque subsequentem ordinationem, haec quae sequuntur statuerunt:1 Sed pluribus in locis mos iam pridem invaluerat, ut quaedam litterae quasi excardin at oriae, seu excorporationis aut exeat nuncupatae, laicis quo­ que traderentur, eodem ferme modo ac pro clericis fieri consueverat: quibus litteris Episcopus originis laicum suae dioecesis subditum dimittebat, et ius nativum, quo pollebat eum in clericalem statum adscribendi, in alium Ordi­ narium transferre eique cedere videbatur: et vicissim hic illum suscipiens eum proprium subditum sibi facere, et qua talem ad primam tonsuram et SS. Ordines promovere libere posse arbitrabatur, quin aut ratione do­ micilii aut ratione familiaritatis subditus sibi esset iuxta constitutionis Speculatores praescripta. 2 Porro evulgato decreto A primis, de huius praxis legitimitate disputari coepit, et plura dubia hac de re ad S. Sedem delata sunt. Quapropter de mandato SSmi quaestione semel et iterum in hac S. Con­ gregatione examinata, tandem dic 15 septembris 1906 Emi Patres censuerunt, permitti posse, si Sanctitas Sua id probaverit, ut praefatae litterae, quibus laici a propria dioecesi dimittuntur, ab Ordinariis concedantur, earum vi extradioecesanus fieri proprius valeat Episcopi benevoli receptoris, et hoc titulo ad clericalem tonsuram et ad SS. Ordines ab eo promoveri; dummodo tamen: το. Dimissio ab Episcopo proprio ex iusta causa, in scriptis et pro determinata dioecesi concedatur. 20. Acceptatio ne fiat nisi servatis regulis, quae pro clericis incardinandis statutae sunt, et superius sub num. 2, 3, 4 et 5 recensentur; ct ser­ vato quoque decreto Vetuit diei 22 decembris 1905 quoad alumnos a Semi­ nariis dimissos. 3 30. Sed luramentum ad tramitem constitutionis Speculatores requisi­ tum, praestandum esse ante clericalem tonsuram. Verum cum obligatio permanendi in dioecesi non propria, eique in perpetuum serviendi, ante maiorem aetatem non sine difficultatibus et periculis suscipi possit, caven­ dum esse ab Episcopis, ne ad clericalem tonsuram admittant, qui aetate maior non sit. Facta autem de his omnibus relatione SSmo D. N. Pio Papae X ab infrascripto Secretario in audientia diei 16 septembris 1906, Sanctitas Sua 4307· 5. C. Concilii 843 deliberationem Em. Patrum probavit et confirmavit, mandavitque, ut evul­ garetur per litteras S. C. Concilii, ut omnibus ad quos spectat lex et regula esset, contrariis quibuslibet minime obstantibus. - Vincentius Card. Epi­ scopus Praenestinus, Praefectus. - C. De Lai, Secretarius. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 2240. - Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XXXIX, p. 600-603]. 4331. S. C. C., decr. 7 dec. 1906. Post editum de frequenti et quotidiana SS. Eucharistiae sumptione decre­ tum die 20 mensis decembris 1905,1 concessasque a SSmo D. N. Pio Pp. X die 30 mensis maii eiusdem anni 2 indulgentias omnibus Christi fidelibus, qui certas preces devote recitaverint pro quotidianae Communionis propa­ gatione; post additum praeterea decretum Urbis et Orbis, die 14 mensis februarii 1906 a S. C. Indulgentiarum et Reliquiarum,3 cuius decreti vi possent Christi fideles per quotidianam Communionem lucrari omnes indulgentias, absque onere confessionis hebdomadariae, vix dicere est, quanta laetitia benignae huiusmodi S. Sedis dispositiones exceptae sint, praesertim ab Episcopis ct moderatoribus religiosorum Ordinum. Excitato inde studio fovendae pietatis, quaesitum est, si quo forte modo consuli posset aegrotis diuturno morbo laborantibus et eucharistico Pane haud semel confortari cupientibus, qui naturale ieiunium in sua integritate ser­ vare nequeant. Quare supplices ad hoc preces delatae sunt SSmo D. N. Pio Pp. X; qui, re mature perpensa auditoque consilio S. Congregationis Concilii, 4 benigne concessit, ut infirmi, qui iam a mense decumberent absque certa spe ut cito convalescant, de confessarii consilio SSmam Eucha­ ristiam sumere possint semel aut bis in hebdomada, si agatur de infirmis qui degunt in piis domibus, ubi SSmum Sacramentum adservatur, aut pri­ vilegio fruuntur celebrationis Missae in Oratorio domestico; semel vero aut bis in mense pro reliquis, etsi aliquid per modum potus antea sumpse­ rint, servatis de cetero regulis a Rituali Romano et a S. Rituum Congrega­ tione ad rem praescriptis. Praesentibus valituris, contrariis quibuslibet non obstantibus. [Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 2242. - Cf. etiam Acta S. Sedis, vol. XXXIX, p. 603, 604]. 1 Ci. N. 4326. » Acta S. Sedis, ’ Cf. N. 5143. ‘ Cf. N. 4329. vol. XXXVII, p. 794, 795- 844 Curia Romana 4332. S. C. C., Asten.t 26 ian. 1907. In urbe Astensi, extructis coemeteriis publicis, Episcopus Lobetti, ne parochi longiori et incommodiori cadaverum associatione gravarentur, inhaerens constitutionibus synodalibus praedecessoris Episcopi Caissotti, die 13 nov. 1835 decretum edidit, quo statutis poenis prohibuit quominus, iustis absolutis funebribus in paroeciali ecclesia, parochi vel eorum coadiutores sub quolibet titulo aut praetextu, etiamsi devotionis aut pietatis, defun­ ctorum cadavera ad coemeterium comitentur. Inde factum est, ut cadavera, post expletas a parocho exequias, a coemeterii capellano et quandoque etiam ab aliis sacerdotibus ad parentum defuncti invitationem, cum proces­ sione ct confraternitatum interventu ad coemeterium deferantur. Praeterea in eadem urbe si peregrinus vel parochianus in alio loco defun­ ctus sed in coemeterio civitatis Astensis tumulandus, ad portas vel stationem viae ferreae eiusdem civitatis deferatur, aliquando capellanus coemeterii, sola parentum invitatione, absque parochi licentia, cum bireto et cotta et confraternitatum interventu ad cadavera recipienda se confert, eademque, dicto Ps. Miserere, ad coemeterium comitatur; quin etiam in coemeterii oratorio saepe preces exequiales solemniter peragit; et hoc agit sive iusta funebria persoluta in loco decessus iam fuerint, sive cadavera benedictionem tantum privatam in aliquo nosocomio a parocho vel capellano receperint, sive neutrum peractum sit. Nunc parochis civitatis Astensis instantibus, sequentia dubia pro solu­ tione subiiciuntur: I. An sustineatur decretum Episcopi Lobetti, et consuetudo, qua associatio ab ecclesia funerante ad publicum coemeterium fit non a parocho vel eius dele­ gato, sed a coemeterii capellano vel ab alio sacerdote ? II. An sustineatur consuetudo, qua capellanus coemeterii peragit functiones funereas cadaverum, quae aliunde in civitatem Astensem deferuntur et deinde tumulantur in publico coemeterio? Parochi quoad primum dubium negant capellano coemeterii vel cuilibet sacerdoti non parocho ius comitandi cum pompa solemni cadavera ab ecclesia funerante ad publicum coemeterium. Si hoc ius, aiunt, illis com­ peteret, id esset vel ex iure communi, vel ex iure particulari, vel ex consue­ tudine. Atqui nullum ex praedictis capitibus suffragatur. Et sane non suffragatur ius commune. Ex hoc enim habetur, nonnisi parochum posse ct debere privative quoad alios comitari cadavera suorum parochianorum ad sepulcrum, quum aequum non sit lucrum associationis iis denegare, qui defunctis, dum viverent, officium pastoris exhibuerunt, migrantibus adstiterunt, mortuis ritus exequiales peregerunt. Quod si in ali­ quo casu hoc ius non recognoscitur parochis, uti nominatim cautum est in efferendis monialium cadaveribus, haec tamen semper additur conditio «ut id fiat absque pompa solemni ct defunctus recto tramite deferatur ad coe­ meterium >; secus ius exigit, ut interveniat parochus. S. C. Concilii 845 Non suffragatur ius particulare dioecesanum. Decretum enim Episcopi Lobetti id interdicit parochis et vicecuratis, quin aliis sacerdotibus, ne capel­ lano coemeterii quidem excepto, ius aliquod tribuat. Demum neque id adstruitur ex consuetudine. Nulla enim invalescere potuit consuetudo favore coemeterii capellani, quia parochi cx praefato decreto erant impediti: et scitum est quod: contra non valentem agere non currit praescriptio. Praeterea hoc munus coemeterii capellanus non exercuit a) neque privative quoad alios, nam constat alios quoque sacerdotes, a paren­ tibus defuncti requisitos, hoc munere functos fuisse et fungi; b) neque con­ stanter et iure quasi suo, sicuti patet ex testimonio sacerdotis Lini Bigliani, qui per annos duodecim eiusdem coemeterii capellanus fuit; c) neque exer­ cuit toto tempore ad consuetudinem introducendam requisito. Ad praescriben­ dum enim contra parochum in materia funeraria iuxta De Herdt {Praxis Ritualis Romani, cap. 7, § 3, pag. 123) consuetudo annorum 40 cum titulo, vel immemorabilis sine titulo, et in utroque casu intercedere debet bona fides. Sed in casu praeterquamquod nullus habetur titulus, et nulla con­ suetudo immemorialis, deest etiam bona fides. Nec dicatur quod hoc ius neque parochis competat, cum obstet decre­ tum Episcopi Lobetti; nam hoc decretum non est sustinendum, quia fuit nullum ab initio. Firmitate enim carent constitutiones synodales, quae iuri communi adversantur, ait Benedictus XIV {De Syn., lib. 12, cap. 1, n. 81); ideoque a fortiori constitutiones et decreta extrasynodalia, nisi Epi­ scopus speciales habuerit facultates a Summo Pontifice. Etsi in principio decretum Episcopi Lobetti validum fuerit, hanc tamen validitatem amisit decursu temporis, sive quia, una excepta civitate Astensi, in desuetudinem abiit in omnibus fere paroeciis dioecesis, sive quia totaliter cessavit eius finis, quum decretum tunc temporis latum fuerit favore parochorum, ne ipsi scilicet a fidelibus compellerentur, absque iusta compensatione, ad cadavera consocianda ad novum et remotiorem locum dormitionis. Ad secundum dubium quod attinet, parochi negant coemeterii capellano vel cuilibet alii sacerdoti ius excipiendi cadavera ad portas civitatis et sta­ tionem viae ferreae in bireto et supcrpelliceo, cum confraternitatum processionaliter incedentium interventu, eademque, cum cantu Ant. Exalta­ bunt Domino et Ps. Miserere, ad locum sepulturae cum pompa solemni comitandi. Aut agitur, ipsi dicunt, de mortuis, qui sepulturam ecclesiasticam non­ dum habuerunt, et si petitur, cum sit functio stricte parochialis, fieri debet a parocho, ad quem, dum vivebant, defuncti pertinebant ratione domicilii, aut saltem nunc pertinent iure communi ct consuetudine, illi parocho, in cuius ditione nunc extant. Si vero nulla sepultura petitur, sed simplex cadaveris adsociatio ad tumulum, hoc vel non est permittendum, utpote contrarium iuri communi ct liturgiae, quae iubent omnes christifideles non indignos, antequam terrae mandentur, vera sepultura ecclesiastica donari; vel, si permittitur, haec adsociatio est parochis reservanda; tenet enim locum sepulturae ecclesiasticae, quam defunctorum coniuncti iniuste recusant. *, Ration vero pompae solemnis eadem adsociatio evadit functio stricte paro- S. C. Concilii 846 «47 Curia Romana dialis. Aut agitur de cadaveribus alibi iam sepulturae ecclesiasticae donatis; et tunc vel altera functio exequialis petitur, et haec, prout supra, evadit propria parochorum; vel petitur simplex cadaveris comitatio ad coemete­ rium, et haec quoque est parochialis, saltem cum perficitur plus minusvc solemniter. Ex altera vero parte capcllanus coemeterii sustinet quod a tempore decreti Episcopi Lobetti, consentientibus parochis civitatis Astensis, inva­ luit consuetudo nunquam interrupta, nisi excipias paucos casus gravissimis urgentibus causis, qua coemeterii rector seu capcllanus pro tempore, post expletas in ecclesia parochiali functiones funereas, cadavera ab illa ecclesia ad publicum coemeterium comitatur. Consuetudo etiam invaluit, qua idem capcllanus cadavera, quae aliunde in civitatem Astensem deferuntur, ad ianuas civitatis vel ad stationem viae ferreae recipit et pariter comitatur ad locum dormitionis. Huius duplicis consuetudinis fit mentio in recensione munerum capellani, quae fit in ipso actu quo municipium illum nominat. In hoc munere exercendo si capellanus invitatur a defunctorum coniunctis, percipit emolumentum libellarum decem; si vero agitur de defunctis pauperibus, in quo casu nulla fit invitatio, omnino gratis suum munus impendit. Praeterea capellanus nominatur a municipio, a quo recipit tenue stipendium libell. 340. Si amitteret ius associandi cadavera ab ecclesiis tumulantibus et a portis civitatis ad coemeterium, privaretur etiam incerto emolumento decem libellarum pro unoquoque cadavere, eiusque conditio prorsus miserabilis evaderet, quia dum, ob crebrescentem mortuonim pau­ perum numerum, augerentur labores et onera, minueretur retributio vel prorsus illusoria evaderet; nullusque inveniretur sacerdos, qui munus coe­ meterii capellani vellet suscipere; quinimo forsitan municipium ipsum offi­ cium aboleret, vel saltem in personam laicam transferret, quod maximae esset iacturae Astensi dioecesi et civitati. Tandem parochi ius associandi cadavera ad coemeterium reclamant, quia illud ius, ut pars integralis iuris funerandi, nempe levandi et deducendi funus ad ecclesiam parochialem, ab hoc nequit disiungi. Si ita res est, paro­ chi deberent adsociare ad coemeterium non tantum cadavera divitum, quando nempe ipsis solveretur emolumentum decem libellarum, sed etiam cadavera pauperum, quae adsociantur omnino gratis. Atqui hoc ius minime reclamant. Quare, etc. Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative et servetur ius commune, ac parochi omnium suorum parochianorum etiam pauperum cadavera decenter comitentur ad coemeterium. Ad II. Detur resolutio in Novarien., Funerum, 27 maii 1893 et 22 iu­ nii 1895.1 Et ad mentem. [Thesaurus Resolutionum, tom. t66, p. 6-14]. 1 Acta S. Sedis, vol. XXVIII, p. 233-239. 4333. S. C. C., Bononien., 23 febr. 1907. Antonius Damiani diaconus a decimo suae aetatis anno laborare coepit morbo epileptico, qui primitus saepius duorum nempe vel trium dierum spatio, sed postea, remediis adhibitis, rarius, plurimis scilicet mensibus interfectis, et usque ad decem et octo menses, imo etiam usque ad tres annos apparere solitus fuit. Postrema vice ipse eodem morbo correptus est paucis diebus ante diem, in qua promovendus erat ad s. presbyteratus ordi­ nem, nempe mense decembri 1905. De hoc edoctus Emus .Archiepiscopus prudenter eius ordinationem suspendit. Quare diaconus Damiani huic S. C. supplicem libellum obtulit pro dispensatione obtinenda ab huiusmodi defectu, suam petitionem confirmans testimonio medici curantis, qui ex evolutione ipsius morbi iudicabat ipsum posse quamprimum plenam sani­ tatem recuperare. Hisce ablegatis precibus pro informatione ad Emum Archiepiscopum, hic alium medicum, nempe Herculem Fabbri, consuluit, qui cum retulisset, haec S. C. die 20 febr. 1906 respondit: Dilata. Praeterlapsis autem nonnullis mensibus, diaconus Damiani iterum institit pro gratiae concessione, allegans medici curantis testimonium, quo decla­ rabatur non amplius se eidem morbo fuisse obnoxium, imo optima frui valetudine. Et haec S. C. die 3 sept. 1906 acceptas preces denuo remisit ad eumdem Archiepiscopum, ut referret, an orator ex dicto morbo ita con­ valuerit ut, salva reverentia sacri ministerii et ad normam ss. canonum, ad ss. ordines promoveri posset. Archiepiscopus literis diei 19 sept. 1906 exhibuit attestationem proprii medici Iulii Melotti, referentis agi in casu de vera epilepsia sed levi; qui medicus insuper addebat adhibitis remediis praescriptis posse oratorem convalescere ad ministerium ecclesiasticum recte exercendum. Archiepiscopus autem in suis litteris plurimum commendabat eumdem Damiani propter eius excellentes animi dotes, et gratia dignum iudicabat. Inter irregulares communiter recenseri caduco morbo laborantes seu epilepticos docent can.3 Communiter, dist. 33; can. το, Praecipimus, dist. 34 ; necnon canonistae hos textus interpretantes, uti Reiffenstuel (lib. 1 Decret., t. 20, n. 19), Devoti (lib. 1, de elect., t. 7, p. 6) aliique, quibus est etiam consona praxis constans huius S. C. Profecto si expendatur relatio medi­ corum Melotti et Fabbri, clare resultat agi in casu de vera epilepsia, ita ut dici non possit, in futurum remotum et vitatum esse periculum relapsus. Adde etiam obstaculum gratiae concessioni gravius apparere, si consi­ deretur paulisper morbi epileptici natura; nam qui eo afficitur, viribus cor­ poris deficientibus, vel in terram ruit et extra sensus rapitur, vel convulsio­ nibus quatitur nervorum, unde omnes actus externi deliberati impediuntur; est sane morbus quam maxime distans a reverentia et securitate requisita in sacro ministerio exercendo, unde qui eo morbo afficitur, ad ss. ordines I i. I 8+8 Curia Romana est omnino inhabilis, et dispensationi locus esse non solet. Quare, inhaerendo disciplinae huius S. C., vel gratia esset deneganda, uti factum fuit in Lugdunen., 26 aug. 1905, 1 vel saltem differenda, quoad usque innotesceret dc perfecta recuperata sanitate, ut in Treviren., 27 ianuarii 1866, et Venetia­ rum, 12 septembris 1896. 2 Nec in themate suffragantur speciales circumstantiae, quales profecto essent magna utilitas vel necessitas pro dioecesi ob cleri defectum, vel extraordinariae dotes oratoris; quum e contra agatur de clerico, qui tenui ingenio pollet, uti ipse oratoris patruus fatetur. Ex adverso pro concedenda gratia sequentia concurrere possunt. In primis agitur de levi et sanabili epilepsia, quemadmodum eruitur ex fide medicorum Melotti et Fabbri. Constat insuper oratorem ab ultima morbi impetitione usque ad praesens, nulli amplius extitisse accessui obnoxium. Age vero expendentes canonistae huius morbi naturam, docent epilep­ ticum, qui iam promotus fuerit, quamvis nondum sanatus, ut habet Ferraris (Bibl. Can., verb. Irregularitas, art. 1, n. 12), si raro tamen cadat, posse pri­ varim celebrare cum assistentia sacerdotis, qui missam prosequi valeat, si alter deficiat; nec absolutam oriri ex huiusmodi infirmitate irregularitatem autumant, cum, ut ait Suarez (de censur., disp. 51, sect. 3, n. 17),non prop­ ter aegritudinem absolute irregularitas incurratur, sed propter impedimen­ tum perpetuum; infirmitas enim quae sanari potest, vitium corporis sim­ pliciter in iure non vocatur, leg. Inter, tot, ff., de “verb. sign. Quod autem morbus, quo afficitur in casu orator, raro accidat et sanabilis sit, constat ex testimonio peritorum Fabbri et Melotti. Tempus vero ad cognoscendum, utrum epilepticus dici possit sanatus, est integer annus ab ultimo lapsu, seu morbi accessu, uti communiter tenent auctores. Cf. Ferraris (loc. cit.), Reiffenstuel (lib. I, Decret., tit. 20, n. 19), Pirhing (eodem titulo, § 14). Item nec in regesto huius S. C. desunt exempla huiusmodi impertitae gratiae; ita in Volaterrana, 9 iulii 1S25 dispensatio concessa fuit diacono Belloni, qui, olim comitiali morbo obnoxius, levem deinde corporis exci­ tationem passus est. Eadem gratia concessa fuit in Bisinianen., 24 nov. 19063 subdiacono Mariano Rose, licet coarctata ad diaconatum tantum, quamvis vix annus ab ultimo morbi accessu effluxisset. Quin aliquid obstent contra­ riae decisiones: nam in Lugdunen. orator diaconus, qui gratiam implorabat, 4 vel 5 accessus epilepticos in anno ante petitam gratiam expertus fuerat; in aliis duabus causis res erat de clerico sacris ordinibus initiando, dum heic agitur de clerico iam ad diaconatum promoto, quo casu Ecclesiae indul­ gentia benignior evadit. Praeterea quoad periculum indecentiae vel admirationis in populo ob forte supervenientem accessum morbi, haec animadverti possunt. Primo hanc morbi aggressionem plerumque indicia praeveniunt, quae medici appel­ lant aura epilettica, et quidem haec se produnt duos vel tres horae quadranThesaurus Resolutionum, torn. 164, p. 994-999. - Acta S. Sedis, vol. XXIX, p. 495-498. 3 Thesaurus Resolutionum, torn. 165, p. 1173-1176. S. C. Concilii tes ante epilepticum accessum: hinc orator in hisce adiunctis se abstinere potest a missae celebratione. Deinde hoc periculum relapsus est valde impro­ babile, tum quia agitur de persona in iuvenili aetate constituta, cum orator natus sit an. 1880, et incoepta cura tales exitus habuit, ut fere sanatus dici possit; tum etiam quia in casu non agitur de morbo ingenito seu haereditario, ut firmat in ultima informatione Emus Ordinarius, sed potius acqui­ sito ex sinistris eventibus et passis angustiis ct laboribus extraordinariis in studiorum curriculo; quae causae deprimentes, uti eas nuncupat medicus Fabbri, facile disparebunt post susceptum sacerdotium. Quo vero ad admi­ rationem in populo, haec facile praecaveri potest, si gratiae concessioni con­ ditio apponatur, ut ipse celebret in privato oratorio, quo privilegio oratoris familia iam fruitur, saltem quoadusque totaliter morbus recesserit. Demum prae oculis haberi debent praeclarae dotes morales oratoris, quibus tum ab Emo Archiepiscopo, tum a rectore Seminarii et a proprio parocho maxime commendatur. Nec omittendum quod gratiae denegatio, attenta extraordinaria nervea susceptibilitate oratoris, fortasse determinare valeret morbi comitialis renovationem. Quarc, etc. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Arbitrio et prudentiae Emi Archiepiscopi iuxta mentem, facto verbo cum SSmo. Mens autem est, ut orator celebret in oratorio privato cum adsistentia alterius sacerdotis, usque dum iudicio medici non constet de plene recuperata valetudine, et sub lege ut perseveret in vale­ tudine ipsa assidue curanda. [Thesaurus Resolutionum, torn. 166, p. 59-64]. 4334. S. C. C., De Serena, 23 febr. 1907. In dioecesi Dc Serena post coemeteriorum saecularizationem mos inva­ luit, ut fere omnia defunctorum cadavera sepeliantur nullis adhibitis reli­ giosis ritibus, nullo sacerdote comitante nullisque proinde funeribus in die obitus vel depositionis, tertia, septima aut trigesima celebratis. Aliquando tamen, pluribus transactis mensibus vel etiam annis, parentes defunctorum celebrare faciunt suffragia quaedam vulgo dicta entierros ό funerales (idest tumulationes aut funera), in quibus canitur vel legitur missa funebris cum vd sine defunctorum nocturno. Porro, quum sanctuarium B. V. M. de Andacollo nuncupatum ac simul ecclesiam paroecialem constituens, cui iam a tribus annis tamquam parochus pracest loannes Linus Sarriugarte, e Congr. Missionariorum Filiorum Immaculati Cordis B. M. Virginis, in magna veneratione habeatur penes universae reipublicac Cilenae fideles, ex iisdem multi, etiam cx alienis paroeciis, ibidem celebrationem dictorum funerum seu suffragiorum com­ mittere solent. Hoc autem aegre ferens, utpotc in suorum iuriurn parochia­ lium praeiudicium, sacerdos Robertus Carcason, qui item tribus abhinc mnis proximam paroeciam vulgo de Recoleta dictam regit, die 7 oct. 1905 recursum obtulit ad curiam dioecesanam, expostulans, ut sibi restituerentur Yct. vi 54 S. C. Concilii Curia Romana emolumenta, quae occasione funerum pro suis defunctis paroecianis a parocho sanctuarii de Andacollo hucusque percepta fuere. Deinde certior factus a curia parochus praefati sanctuarii de querelis contra ipsum motis ab altero parocho de Rccoleta, admisit quidem horum suffragiorum factum, sed simul negavit hoc esse contrarium legibus ecclesiasticis, quum illa funera non sint iura parochialia sed mere functiones, quae proinde a quoli­ bet sacerdote celebrari possunt. Quibus acceptis curia episcopalis exquirere censuit votum promotoris fiscalis, qui, pluribus disputatis de sepulturis et de funeribus, concludit suffragia, de quibus in casu, non esse vera funera ecclesiastica a proprio defunctorum parocho celebranda. Verum Vicarius generalis die 23 nov. 1905 extraiudiciale tulit decretum, quo parochus de .Andacollo damnatus est ad restituenda parocho de Rccoleta emolumenta funeraria indebite percepta. Contra huiusmodi decretum, dic 18 aug. 1906 parochus de Andacollo ad hanc S. C. appellavit, petiitque, ut sequentia dubia dirimerentur: 1. .4» suffragia, quae sub nomine entierros in dioecesi De Serena celebrantur pro defunctis, elapsis pluribus mensibus imo et annis post mortem, sint (licenda vera funera ad sensum canonicum, ac proinde censenda iura parochialia; 2. An parochus de Andacollo teneatur in casu aliquid restituere parocho de Recoleta. Favore parochi de Andacollo haec adnotari possunt. Ex iure communi parochis competere videtur dumtaxat ius cadavera associandi ad ecclesiam parochialem ibique exequias peragendi, non autem missam exequialem, etiam praesente cadavere, celebrandi. Sane missa haec quum ex parte fidelium nullimode dici possit obligatoria, accensenda non videtur inter iura stricte parochialia. Hoc eruitur ex Rituali Rom. (tit. 6, cap. 1, n. 4) ubi inculcatur ut a quantum fieri poterit, missa praesente corpore defuncti celebretur lamvero incisum illud quantum jieri poterit non importat prae­ ceptum sed tantum consilium. Idem confirmatur a quotidiana praxi, vi cuius missa exequialis, praesente cadavere, saepe saepius omittitur. Nec dif­ ficultatem facessit eiusdem Ritualis additio (loc. cit., cap. 3, n. 19):« missa, praesente cadavere, non omittatur»; nam haec verba, inspecto universo contextu, ut notat Melata (Dc iure paroch., pag. 28) « non sunt sumenda modo quodam comparativo, ita ut inter ea quae omitti possunt, ultimo loco sit missa, quae etiam omitti potest, si hora non fuerit congruens aut aliqua necessitas obstet». Sed etiamsi detur quod parochus privative habeat ius litandi missam exequialem praesente cadavere, non exinde sequitur idem ius retinere etiam postquam corpus defuncti sepultum imo et humatum fuit. Nam praeterquamquod id cx nullo iuris canone eruitur, parochus contentus esse deberet emolumentis funerariis, quae eidem obveniunt occasione excquiarum, sive celebretur sive omittatur missa funeralis. Accedit quod ex decreto generali Sacrae Rit. Congr. diei 2 dec. 1891, n. 3755, ad 2, nec non ex altero eius­ dem S. C. decreto in Calaquritana et Calceaten., dic 13 febr. 1892, n. 3767. ad 26. missa exequialis ea dicitur, quae celebratur praesente cadavere physice vel saltem morali ter seu non ultra biduum ab obitu. Unde missa funebris, quae litari solet ceteris diebus, nimirum dic tertia, septima, trige- 851 sima, anniversaria etc., quum exequialis dici nequeat, hoc ipso ad iura parochialia non est trahenda. Et hanc esse mentem S. R. C. non immerito deducitur cx decreto Ordi­ nis Minorum Conventualium, 13 maii 1879, n· 3494> afl 1» ubi licitum esse declaratur «in aliena ecclesia et apud Regulares cantare missam de requie, quam fideles celebrare petunt pro propinquis vel amicis defunctis, postquam funeralia in ecclesia parochiali persoluta fuerunt, etiamsi missa exequialis in ecclesia parochiali non celebretur . Hoc idem ab eadem S. C. confirmatum fuit rescriptis 29 nov. 1901 et 24 ian. 1902 datis, in quibus licere decernitur in ecclesiis Regularium, permittente ritu, celebrare Officia et missas de requie diebus 3, 7, 30 et anniversaria a depositione. 1 Nuperrime vero tum a S. C. EE. et RR. in Tusculana, Exemptionis aciurium, 13 maii 1904, ad 4, 2 tum a Sacra C. C. in prima propositione causae Barcinonen., lurium paroecialium, 27 aug. 1904, ad 2 et 3 3 prodiit resolutio contraria quibusdam parochis, qui ius sibi arrogarunt litandi missam funeralem non praesente corpore defuncti et emolumenta exinde promanantia percipiendi. Et merito sane; secus enim parochi portionem canonicam petere possent quoad omnes missas, quae sive cantatae sive lectae celebrarentur in aliis ecclesiis cum magno cultus discrimine atque cum praeiudicio iuris alieni. Quod nedum ab Ecclesiae sensu abhorret, sed iniustum quoque apparet. Huiusmodi enim functiones non uti funera stricte sumpta, sed veluti suffragia communiter haberi solent, quae proinde a quo­ libet sacerdote in qualibet ecclesia peragi valent. Ex altera vero parte parocho de Recoleta haec favere possunt. Et in primis, certa ab incertis secernendo, exploratissimi iuris est, quod inter parochialia iura recensetur quoque ius ad emolumenta, quae occasione fune­ rum persolvuntur. Item extra controversiam positum est ius parochi pera­ gendi exequias ac missam exequialem litandi, quoties ipsa a fidelibus cele­ brari committitur praesente saltem physice defuncti corpore. Hoc enim clare eruitur ex ipsis Ritualis Romani verbis (tit. 6, cap. 1, n. 4; et cap. 3, n. 19), ubi edicitur quod Missa exequialis quantum fieri poterit... prae­ sente cadavere non omittatur ·. Atqui quum unus idemque sit sacerdos qu>, iuxta Rituale, et exequias super defuncti corpore absolvere, et missam exe­ quialem tunc temporis celebrare tenetur: consequitur unum eumdemque parochum esse, qui ad utramque functionem ponendam ius habet. Neque valide obiicitur quod quum haec missa sit tantum de consilio, ideo nequit ad iura parochialia pertinere. Nam etiam omissa sententia eorum, uti Dc Herdt (Praxis s. Littirg., torn. 3, part. 6, η. 231), et Alberti (De sepult. teel., n. 69), qui, licet minus probabiliter, tenent missam exequialem esse vere obligatoriam, hoc tantum in themate sustinetur quod, si missa exe­ quialis, iuxta Ecclesiae mentem, praesente cadavere celebranda a parentibus vel haeredibus defuncti committitur, ius illam litandi emolumentaque inde percipiendi ad parochum privative quoad alios spectat. 1 Decr. Authent., 11. 4085. '■ Actn S. Sedis, vol. XXXVII, p. 575-58·»· 1 Thesaurus Resolutionum, toni. 163, p. 1056-1079. f 852 5. C. Concilii Curia Romana Imo huiusmodi parochi ius merito protrahitur etiam ad tempus, quo cadaver uti praesens saltem moraliter haberi potest. Hoc resolutum habe­ tur a S. R. C. in generali decreto diei 2 dec. 1891, n. 3755, ad 2, nec non in Calaguritana et Calceaten., 13 febr. 1892, n. 3767, ad 26, ubi edicitur quod « cadaver absens ob civile vetitum vel morbum contagiosum (vel aliam gravem ob causam) non solum insepultum sed et humatum, dummodo non ultra biduum ab obitu, censeri potest ac si esset physice praesens ita ut missa exequialis in casu cantari licite valeat, quoties praesente cadavere permittitur >. Hinc ius, quo fruitur parochus celebrandi missam exequialem corporc defuncti physice praesente, perseverare dicendum est etiam in altero ex duobus immediate sequentibus ab obitu diebus. Sed ulterius non immerito sustinetur parochum retinere ius suum litandi primam missam funeralem et percipiendi vel omnia emolumenta vel saltem quartam funerariam, si ipsa missa, absolutis vel minus exequiis, nondum celebrata fuit. Ita decisum apparet a S. C. C. in secunda propositione cau­ sae Barcinonen., lurium parochialium, diei 29 iulii 1905,1 in qua ex noviter deductis reformatur prior resolutio diei 27 augusti 1904. Quaestio erat hodiernae valde similis. Attenta enim lege civili Hispanica, vi cuius cada­ vera defunctorum vetabantur in ecclesiam introduci, ipsa benedicebantur tantum aqua lustrali ante ecclesiae ianuam et mox ad coemeterium defere­ bantur; funera autem differebantur ad secundam, tertiam, quartam diem vel etiam ad longius tempus a die obitus. Quum vero haec funeralia ab hac S. C. habita fuerint in locum illorum funerum, quae praesente cadavere persolvebantur, ideo hoc prodi't responsum: « In posterum prima funebris missa post obitum, fiat aut in propria defuncti paroecia aut in cathedrali ct, quatenus in alia ecclesia legitime celebretur, parocho proprio solvatur quarta funeraria ». Ad rem notari oportet capitulum cathédrale Barcinonense frui privilegio a consuetudine plusquam centenaria firmato peragendi non­ nulla munera parochialia, inter quae adnumeratur etiam ius funerandi quos­ cumque fideles, nulla quarta funeraria parocho proprio reservata. Hoc idem tenuit S. C. EE. et RR. in causa lanuen., Funerum, 14 iulii 1905 et 12 ian. 1906. 12 Consonat Benedictus XIII, const. Romanus Pontifex, anno 1725 3 statuens: « Quod si funus non fieret in die tumulationis sed ad diversam diem vel ad aliud longius tempus differetur, parocho nihilominus assignetur quarta pars omnium intorticiorum ». Hoc idem firmatur a duo­ bus aliis resolutionibus S.C.C. nempe in Mediolanen., Quarta funeraria, 9 sept. 1730, ad 2 4 et in Firmana, r.1 Quae declaratio firmata fuit variis Pontificum Bullis, nempe ab Innocentio XIII in constit. Apostolici ministerii, - a Bene­ dicto XI11 in constit. In supremo,2 et tandem a Benedicto XIV in constit. Magno cum animi, diei 2 iunii 1751.4 > Cf. N. 2396. 5 Cf. N. 280. 1 Cf. N. 4230. 3 Cf. N. 283. 1 Cf. N. 4317. « Cf. N. 413· %8 Curia Romana Cum itaque neque in praecitato textu Cone. Trid., neque in successivis cius declarationibus, neque in relativis Bullis Pontificiis ulla occurrat mentio de privatis oratoriis ex induito Apostolico concessis, videretur statui posse cum fundamento quod ea per Trdentinam legem non sunt revocata. Neque videtur posse suffragari illa latissima clausula in line citati capitis posita, qua Episcop’s datur facultas, ut ipsi etiam tamquam Apostolicae Sedis dele­ gati ea curent omnia observari, « non obstantibus privilegiis, exemptionibus, appellationibus, ac consuetudinibus quibuscumque ». Nam haec verba optime referri possunt ad privilegia, quibus fruebantur Regulares ante Cone. Trid., vi capitis In his, de privilegiis, concessa ab Honoro III, missam celebrandi in domibus laicorum sive super altari viatico sive super altari fixo, etiamsi laicus privilegium oratorii privati non haberet. Quae privilegia Regularibus concessa, licet in corpore iuris relata, tamen a Tridentina Synodo fuerunt abrogata, uti diserte demonstrat Benedictus XIV in citata constit. Magno cum animi. Hinc illae clausulae extendi non possunt ad indulta pri­ vati oratorii extraordinario modo nonnullis privatis personis ex specialibus meritis a S. Sede elargita. Deinde ex praefato Cone. Trid. textu avocata est ad S. Sedem facultas permittendi missae celebrationem in privatis aedibus ab Episcopis ob ni­ miam facilitatem, qua ipsi utebantur in privatis oratoriis concedendis, sed non videntur fuisse revocatae iam factae concessiones, quia id erat impedi­ tum a temporum circumstantiis, uti erui potest ex § n citatae constit. Bene­ dicti XIV: Ex eo factum esse, ut non amplius Episcopis facultas sit conce­ dendi usum oratoriorum privatorum in domibus laicorum, causa in iisdem missam celebrandi, cum licentia, quae ab ipsis daretur celebrandi missam in oratoriis privatis, neutiquam stare possit cum praecepto a Concilio eisdem ipsis imposito, ne id permittere debeant: ac proinde praedictum ius ad S. Se­ dem devolutum fuisse, quoniam circumstantiae temporum et oratoriorum privatorum in laicorum domibus dilatatio minime permittebant, ut eadem prorsus abolerentur». Si igitur iam ab Episcopis permissa oratoria non fue­ runt revocata, multo magis congruit id asseri de induitishuiusmodi a S. Sede, licet maiori extensione elargitis; et reapse nullum verbum habetur in dicto textu quod referri possit ad hanc revocationem, unde non tam facile ea videtur admittenda, praecipue cum sit praeiudicialis indultariis iam in suo­ rum privilegiorum possessione existentibus. Ex altera parte, hucusque allata non videntur tanti esse ponderis, ut tuto affirmari possit dicta privilegia non fuisse abolita. Sedulo notanda est distin­ ctio inter privatum vel domesticum oratorium, et privilegium arae portatilis. Quoad primum, quod non est aliud nisi locus in privatis aedibus sive laici sive clerici destinatus ad celebrandum, requiritur semper locus fixus; at non ita d’ci potest de ara portatili, quae erigi potest in quocumque loco etiam non sacro, dummodo sit conveniens ct honestus, uti clare ex verbis relatis Brevis Clementis VII, quibus privilegium fuit concessum. Praeterea in themate agitur de privilegio maxime a iure exorbitanti, tum ratione personarum, quia extenditur ad omnes utriusque sexus descendentes primis indultariis s ve in linea agnatitia sive in linea cognatitia; tum ratione •S’. C. Concilii 859 temporis, quia nulla adiicitur clausula ratione durationis; tum ratione ipsius concessionis, quia in induito neque exceptio ponitur quoad dies solemniores. lamvcro huiusmodi indulta tam a iure exorbitantia circa missae celebratio­ nem in dicto Cone. Trid. capite fuisse abrogata et abolita patet, si attente expendantur verba, quae dispositionem prohibitivam inibi sequuntur et quae sunt sequentia: «Haec igitur omnia quae summatim enumerata sunt, omnibus locorum Ordinariis ita proponuntur, ut non solum ea ipsa, sed quaecumque alia huc pertinere visa fuerint, ipsi pro data sibi a Sacrosancta Synodo potestate ac etiam ut Delegati Sedis Apostolicae prohibeant, emen­ dent, corrigant, statuant, atque ad ea inviolate servanda censuris ecclesiasticis aliisque poenis, quae illorum arbitrio constituentur, fidelem populum com­ pellant, non obstantibus privilegiis, exemptionibus, appellationibus ac con­ suetudinibus quibuscumque ». Sane in praecedenti parte eiusdem capitis facta fuerat Episcopis inhibitio permittendi missae celebrationem in privatis aedibus, vel in alio loco, qui ad cultum non esset dicatus, ob obrepentes abusus. Verum quia ad hos legitimandos obtendi poterant privilegia vel exemptiones, aut consuetudines, Concilium Trid., utens clausula amplissima, - omnia quae summatim enu­ merata sunt, vel quaecumque alia huc pertinere visa fuerint , per supra relata verba intendit omnia prorsus abrogare, non obstantibus privilegiis, exemptionibus... » Si igitur omnia privilegia, vel quaecumque alia huc per­ tinere videntur, circa missae celebrationem in privatis aedibus vel in loco non sacro fuerunt abolita, profecto dicendum est etiam fuisse ex dispositione citati capitis comprehensa indulta altaris portatilis a Clemente VII et Ixrone X concessa ante Cone. Tridentinum. Quod autem clarius evadit, si expendantur sive declarationes huius S. C., sive Bullae Pontificiae, sive auctoritas canonistarum. Ex his enim firmatur, quod facta abrogatio extenditur ad omnia privilegia non exclusis quae in corpore iuris continentur. Ita tenent Gatticus {Deusu altaris portatil., cap. 13), Fagnanus (cap. In his, de privilegiis), Benedictus XIV (De sacrif. miss., lib.3, cap.6),qui (Instit. eccl., 34, § 3, n. 10) haec circa altaris viatici privi­ legium asserit: < Quae cum ita sint, ut omnis in posterum arceatur falsa species, singulis notum facimus aras portables, quae permissae antea fuerant, Cone. Trid. decreto Sess. 22, cap. unie., de evitandis...,sublatas penitus fuisse, quod Sacra etiam Congregatio unica eius interpres non semel indicavit ». Eadem repetit loquendo de Regularibus per Cone. Trid. dicto privilegio privatis in citata constit. Magno cum animi. § 29: Hinc necessario consequi­ tur S. Cone. Trid. tam praecedentibus altaris viatici privilegiis derogasse, quam facultati missam in privatorum domibus, sine Episcopi licentia cele­ brandi: atque ulterius Episcopum tamquam Sedis Ap. Delegatum contra inobedientes procedere posse, etiamsi exempta sint; nullum vero esse privi­ legium, vel exemptionem, quae obstet quaeque impediat quominus abusus tollantur». ’ Idem eruitur ex Bulla Grcgorii XIII concessiva usus altaris portatilis m locis missionum. Re quidem vera Amostasius (De cans, piis, lib. 5, cap. 11, n. 31) reprobans sententiam nonnullorum praetendentium per Cone. Trid. Regularibus non fuisse ablatum usum altaris portatilis, haec habet: Haec sententia hodie admittenda non est in praxi... Nam sententia contraria soli­ dissimis nititur fundamentis praecipue ex Bulla Gregorii XIII concessa PP. lesuitis, ubi dando facultatem, ut in missionibus in altari portatili cele­ brent, supponit similia indulta a Trid. esse sublata: Usum altaris via­ tici a f. r. Paulo Papa III concessum et deinde a Tridentino universe sublatum, vobis eatenus restituimus». Quin imo ea prohibitio ita rigorose accepta fuit, ut ne Episcopis quidem ac Cardinalibus permissus fuerit, excepta erectione oratorii in domo propriae habitationis, usus altaris viatici in aedibus laicorum, uti constat ex decreto Clementis XI diei 15 decembris 1703: «Ad abusus huiusmodi eliminandos SSfhus D. N. ex unanimi voto S. R. E. Cardinalium S. Cone. Trid. Inter­ pretum inhaerendo declarationibus alias hac de re editis expresse declarat, Episcopis et his maioribus Praelatis etiam Cardinalatus dignitate fulgentibus neque sub praetextu privilegii in corpore iuris clausi neque alio quoquo titulo, nullo modo licere extra domum propriae habitationis, in domibus laicis, etiam in propria dioecesi, quod fortius intelligitur in aliena, etiamsi dioecesani consensus adhiberetur, erigere altare, ibique sacrosanctum missae sacrificium celebrare, sive celebrari facere».1 Haec tamen declaratio postea ita temperata fuit a decisionibus Innocentii XIII et Benedicti XIII quae referuntur in Synodo Romana an. 1725, cap. 15, n. 3, ut ea esset intelligcnda de usu altaris portatilis seu de erectione oratorii in domibus privatis absque legitima ct rationabili causa. Hinc Episcopi et potiori iure Emi Cardinales dicto privilegio uti possunt occasione s. visitationis, tempore itineris, vel in aliis similibus circumstantiis. Cf. De Angelis (Praelect. can., lib. I, tit. 41). Nec desunt exempla revocationis huiusmodi Pontificiorum indultorum quae, concessa ante Concilium Tridentinum, postea a S. Sede declarata fuerunt uti abrogata, vel moderata fuerunt. Ita in decreto S.C. Rituum, diei 31 aug. 1872, n. 3273; necnon in Brevi Pii VII diei 19 apr. rS 16,2 relato in Collectione authent. eiusdem S. C. sub n. 2586. Cf. etiam votum in dicta Col­ lectione, vol. 4, pag. 178, hac de re editum. Ex hucusque igitur elucubratis non videtur posse ambigi, quod privilegia altaris portatilis in themate con­ cessa, iure Tridentino inspecto, sint penitus abolita. Verum quatenus magis expediens esset, ut dicta privilegia declarentur non penitus ablata seu melius, ut restituantur et serventur, (neque desunt causae, tum quia nimiae famibae offensae manerent ex abolitione praetensi privilegii, tum ut magis excitetur pictas et affectio nobilium familiarum erga S. Sedem) non absque re esse videtur, etiam prae oculis habitis quae Bene­ dictus XIV decernit circa oratorii privati concessionem more nobilium in constit. Magno cum animi, nonnulla in casu innuere temperamenta. Horum primum esse posset, ut nemo ex citatis Bullis vindicato privilegio uti valeret, nisi praevia recognitione et licentia Ordinarii in scriptis. Ordinarius autem hanc veniam tantum imperfetur illis familiis, quae demonstrent se esse in 1 Cf. N. 264. 1 Cf. N. 478. H possessione eiusdem privilegii, et insimul probent dcscendcntiam habere a primis Bullarum indultariis, et quae insuper bonis moribus et religione commendantur. Secunda conditio esse posset, ut dicta concessio, quae antiquitus locum habebat latissimis terminis sub forma Pullae Cruciatae et indulgcbatur per modum altaris portatilis, nunc fiat tantum permittendo indultario erectionem oratorii privati, in domo eius domicilii vel quasi domicilii, cautelis appositis, quod sit decenter ornatum, a domesticis usibus seiunctum, quod prius visi­ tetur et approbetur ab Ordinario vel eius Delegato, et in quo una tantum missa semel in die celebretur exceptis diebus solemnioribus, aliisque servatis quoad praesentiam indultarii pro satisfactione praecepti audiendi missam, ct pro extensione ad affines vel consanguineos, quae Benedictus XIV in nuper citata const, praescribit in expeditione Brevis pro huiusmodi induitis. Tertia conditio esse posset, ut attenta dilatatione familiarum, quae de dic in diem usque augetur, et attentis mutatis conditionibus temporum et societatis, ad eliminandos abusus, nova concessio facienda personis in pos­ sessione dicti privilegii, extendatur ad filios tantum primae generationis, praevia tamen recognitione et annuentia Ordinarii in scriptis. Quarta demum conditio esse posset, ut super hisce vel aliis, quae pro re nata cavere decernatur, opportunum redigatur decretum communicandum tum Archiepiscopo Caesaraugustano, tum Episcopo Matritensi. Quare EE. VV. erit propositam quaestionem, praesertim quoad praxim resolvere. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Privilegia altaris portatilis concessa ante Concilium Tridentinum, et deinde non confirmata, esse sublata; et ad mentem. [Thesaurus Resolutionum, tom. 166, p. 148-158], 4337. S. C. C.» Avenionen., 22 iun. 1907. Marchio Gilbertos de Pierre de Bernis annorum 31e Dioecesi Vivariensi, sed Parisiis domicilium habens, vere anni 1901 ineunte, primum cognovit Elsam Rosembaum in aetate 28 circiter annorum constitutam ct iam viduam effectam Comitis d’Oncieu de Ia Bâtie, cum qua, bimestri vix transacto, vitam more, uti fertur, concubinario agere incoepit. Verum, quum fere quatuor post menses Eisa propriam praegnationem opera illius accusasse t, quumque tempus viduitatis ipsius ad decem menses a civili lege Gallica taxatum non­ dum expiratum esset, uterque matrimonii ineundi causa in Angliam sese conferre cogitarunt, atque, petita prius, et obtenta Curiae Parisiensis delega­ tione, insciis sponsi parentibus ac amicis urbem petierunt vulgo dictam Douvres, ubi ritu civili absoluto, dic 19 octobris eiusdem anni religiosas nuptias iniverunt coram parocho S. Pauli. Attamen vir narrat, nedum praefatam delegationem praetextu praegna­ tioni a muliere falso allegatae concessam fuisse, sed ipsum quoque matri­ monialem consensum eadem de causa a se fuisse praestitum, adeo ut in 86a Curia Romana matrimonium ipse non consensisset, nisi revera Eisa gravida fuisset. Interim initis nuptiis, neo-sponsi Parisios reversi sunt, ibique paucos post dies Eisa Gilberto declarasse videtur, se ventrem non gerere, eumque decepisse. Hac igitur fraude, ut ait vir, detecta, et vix quadraginta diebus coniugalis vitae transactis, mulierem proprio marte dereliquisse asserit; dein petiit atque die 29 decembris 1901 civile divortium obtinuit ob non servatas fonnalitates a lege laica praescriptas. Tandem cum idem Gilbertus iustis de causis ab hac S. C. obtinuisset veniam declinandi ecclesiasticum sive Parisiense sive Vivariense forum, atque Avenioncnse adeundi, die 19 martii 1903 eidem Archiepiscopo, qui rite delegatus fuerat ad processum in prima instantia conficiendum, et sententiam causa nullitatis matrimonii pronuntiandam, supplices preces obtulit petens suum cum Eisa coniugium declarari invalidum, duplici de ratione, nempe: 1) nullité d’une délégation accordée à des allégations obreptices», 2) ca­ ractère frauduleux du motif, pour lequel a été obtenu mon propre consente­ ment ». Et revera Curia Avenionensis ea qua par est diligentia processum instru­ xit, in quo virum actorem eiusque septimam manum una simul cum nonnullis aliis testibus a muliere inductis sive per se sive per Curiam Parisiensem rite excutere curavit. Item semel et iterum audita fuit Eisa, quae, praestito iura­ mento, contra fassa est, Gilbertum iam antea in animo habuisse eam in uxorem ducendi, circumstantiam autem praegnationis nonnisi occasionem praebuisse accelerandi celebrationem coniugii. Addidit praeterea veram extitisse suam praegnationem, ipsumque virum causam involuntariam fuisse procurandi ipsius abortum. Hisce igitur ad exitum perductis, Curia Avenionensis die 4 ianuarii 1906 sententiam protulit actori faventem, declarans matrimonium in casu nullum et invalidum esse ex capite deficien­ tis consensus in viro. A qua tamen sententia cum ad hanc S. C. provocasset localis Defensor vinculi matrimonialis, causa resolvenda proponitur hodier­ nis EE. VV. comitiis sub infrascripta rogandi formula. Patroni actoris contendunt nullitatem matrimonii desumi debere ex de­ fectu veri consensus in Gilberto, qui illum emisit in circumstantia erronea praegnationis dante causam contractui, sive consequenter sub implicita sal­ tem conditione de huius qualitatis existentia. Hac duplici de ratione Curiam Avenionensem declarasse aiunt praesentis coniugii invaliditatem. Et quam­ vis haec duo principia erroris nempe ct conditionis cumulative accipi posse ipsi fateantur, quemadmodum factum dignoscitur in sententia appellata, eo quod in errore implicita qualitatis erratae conditio lateat, et vice versa in conditione semper subsit aliqua erroris umbra : censent tamen illa vel disjun­ ctive considerari ac in alterutro nullitatem actus statui posse, ita ut deficientia qualitatis a contrahente volitae et intentae per se constituere valeat mate­ riam nullitatis ipsius contractus, quin vera ct propria intercesserit conditio, et e contra sola conditio independenter ab errore haberi possit uti unicum substratum nullitatis eiusdem actus. Hisce praciactis, transeunt advocati ad conditiones indigitandas, quae iuxta ipsos a iure requiruntur pro matrimo­ nii nullitate decernenda ex capite erroris, vel appositae conditionis ob defi­ 5. C. Concilii 863 cientiam alicuius qualitatis a contrahente volitae et intentae. At praeterquam ex simplici qualitatis errore contendunt ipsi nullitatem matrimonii in casu etiam cx eo ostendi, quod eadem qualitas dans causam contractui in veram conditionem a viro traducta fuit. Gradum deinde facientes ad propriam thesim in puncto facti probandam, ostendere conantur, quod 1. Gilbertus priusquam Eisa falsam praegnationem simulaverit, eam in uxorem ducere voluntate absoluta nolebat; 2. Gilbertus consensum praebuit in matrimonio cum Eisa ineundo unice ob assertam praegnationem, quam etiam in condi­ tionem sine qua non deduxit; 3, asserta praegnatio omnimoda falsitate laborat. Porro dicunt Gilbertum elicere noluisse consensum matrimonialem in Elsam per suum intellectum apprehensam. At si Eisa, ut Eisa, fuit ab intellectu et consequenter a voluntate exclusa, Eisa tamen gravida, dum ab intellectu fuit apprehensa, a voluntate fuit volita, et hinc consensus elicitus. Sed iste, dum primo Elsam exclusit ac postea tantum fuit elicitus, dici nequit absolute terminans in substantiam matrimonii pure et simpliciter, qualitate praegna­ tionis tamquam secundarie tantum intenta ac volita; nam matrimonium pure et simpliciter fuit a Gilberto exclusum voluntate actuali primitus et con­ sequenter virtual! : hinc est, quod qualitate illa praegnationis primario in­ tenta ac unice consensum determinante, falsa existente, datus consensus est nullus, ac proinde irritum matrimonium. Demum animadvertunt, asser­ tiones mulieris a nullo teste confirmari, quin imo pauci ab ea designati testes vel eidem contradicunt, vel deponere in iudicio recusant sub praetextu secreti professionalis aut commissi. Ex adversa vero parte vindex matrimonii ex officio plura disserit, osten­ dendo: 1) non fuisse absolute demonstratum praegnationem non adfuisse; 2) minus adhuc probatum esse unicam ac ad matrimonium determinantem causam pro viro fuisse mulieris praegnationem; 3) non est absolute demon­ stratum viri consensum in matrimonium fuisse positive subordination facto praegnantiae mulieris, et quidem in forma conditional!. Quare in dubio favendum est matrimonio. Eo vel magis, quod Gilbertus post panditam sibi ab Eisa praegnationis absentiam perseveravit cum ea in coniugali conversa­ tione: nam exinde conficere licet Gilbertum cx corde Elsam duxisse, ac proinde totam historiam dc subordinatoconsensufactopraegnantiae.etc.non esse nisi fabulam astute postea ex variis adiunctis confictam. Quod etiam viri epistolis ad mulieris matrem post detectam praegnantiae falsitatem con­ scriptis corroboratur. Nam in eis non vir a muliere deceptus et iratus, sed gener placidus Gilbertus apparet. Quibus perpensis rogantur EE. VV. sueta prudentia ac sapientia edicere, quo responso dimittendum sit dubium: An Curiae Avenionensis sententia sit confirmanda vel infirmanda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Sententiam esse infirmandam. [Thesaurus Resolutionum, tom. 166, p. 271-313]. 864 4338. S. C. C., Lucana, 22 iun. 1907. In civitate Lucana iam a saeculo xm institutum fuit pro pauperibus et infirmis Hospitale sic dictum a Misericordia, quod Henricus tunc temporis Episcopus Lucanus bulla anni 1262 pluribus cumulavit privilegiis una simul ac exemptione « ab omni iurisdictione inferioris personae », atque illius mode­ ratoribus, nempe Rectori et Operariis a Misericordia quamdam Sodalitatem conflantibus induisit, ut « possint aedificare ecclesiam sive oratorium et ha­ bere proprium cappellanum et campanam et coemeterium benedictum, in quo tam sani quam infirmi commorantes ibidem valeant sepeliri ·. Cursu temporis Hospitalis directio et administratio transiit ad varia Gubernia civilia. Cum vero interca alia quoque pia opera orta sint ad curandos invali­ dos, dementes, derelictos aliisque infirmitatibus detentos, dicta Hospitia una simul cum iam extanti Hospitali in unum conflata sunt Institutum, quod vulgo appellari solet Regi Spedali ed Ospizi di Lucca. Porro ius funerandi et tumulandi cadavera infirmorum in praefatis Hospi­ talis domibus decedentium exercuit Cappellanus curatus Hospitalis scu eidem adnexae ecclesiae S. Lucae, quamvis decursu saeculorum aliqua non defuerit queremonia ex parte Parochorum, praesertim Parochi S. Paulini. Sed quaestio hisce postremis temporibus magis exarsit inter Cappellanum curatum S. Lucae Raphaelem Ccccarini et Parochos sive civitatis sive dioe­ cesis Lucanae. Hodiernus autem Emus Archiepiscopus statim ac gubernium archidioeceseos Lucanae assumpsit, de bono ct aequo rem componere cura­ vit eo sensu, ut Curatus S. Lucae « seguiti ad associare tutti c singoli quei defunti, per i quali la famiglia non esprima il desiderio di vederli associati dal parroco . In hoc consentire non renuerunt Parochi civitatis Lucanae, sed cum Curatus Ceccarini omnem conciliationis modum respuisset, die 21 sep­ tembris 1905 ad hanc S. C. recursum obtulerunt. Adlectus Parochorum Patronus praenotat filianos in propria paroecia, nisi aliter disposuerint, sepulcrum maiorum obtinere vel in ipsis publicis coemeteriis. Exinde sequi ait Parochum iurisdictionem etiam in suos parochianos defunctos exercere, atque eidem pertinere adsociationcm ct tumulationem ipsorum cadaverum, quemadmodum constat praesertim ex cap. 3, Js qui, de sepult., in 6. Quod valet etiam pro viatoribus, hospitibus et peregri­ nis. qui in aliena paroecia forte decedunt, et quorum corpora in propria ecclesia sepeliri debent, dummodo hoc commode fieri possit iuxta cap. 2, tit. 7, lib. 3, Clement. Quare Patronus contendit, vi iuris communis denegari non posse Parochis civitatis Lucanae exercitium iuris adsociandi et tumulandi cadavera suorum parochianorum, qui in Hospitalibus Lucanis decedunt. Si enim admitteretur in huiusmodi defunctos desinere paroecialem iurisdi­ ctionem, dicendum foret eosdem defunctos proprium domicilium parochiale amisisse per admissionem in Hospitale. Quod absurdum esset ac disciplin it canonicae contrarium, cum in infirmis desit animus ibidem manendi in 865 0'. C. Concilii Curia Romana perpetuum, vel saltem ad maiorem anni partem. Hoc autem iuris principium suam quoque vim mutuare asserit a discrimine, quod intercedit inter infir­ mos, qui Hospitale ingrediuntur dumtaxat ad valetudinem curandam, ac inter eos, qui ratione famulatus, officii aut alia ex causa continuo in Hospi­ tali commorantur. Ili enim ibidem proprio gaudent domicilio, ac proinde subsunt jurisdiction! Parochi loci, in quo adest Hospitale, vel etiam ipsius Hospitalis Rectori, si istud fruatur exemptionis privilegio. Aegri e contra retinent parochiam, in qua degebant ct Parochus remanet proprius eorumdem Parochus, ipsique competit privative funeri praeesse, quoniam Parochus proprii domicilii ceteris omnibus praefertur. Cui iuri in casu non derogat neque privilegium apostolicum, neque constitutiones synodales, neque con­ suetudo. Nam Episcopi Bulla dicit tantum « in quo tam sani quam infircommorantes ibidem valeant sepeliri »; statuta vero Synodalia a. 1736 et 1887 nedum non recensent iurisdictionem Cappcllani Curati in funeribus infir­ morum in Hospitali demortuorum, sed hoc ius Parochis vindicant; porro consuetudo legitima nunquam extitit, cum Parochi Archidioecesis Lucanae semper associaverint et tumulaverint in propria ecclesia cadavera parochiano­ rum in Hospitali decessorum. Quod pluribus adductis ostendere nititur. Ceterum, pergit, huiusmodi consuetudo nec iure admitti potest, cum aga­ tur in casu de iuribus stricte parochialibus. Ex altera vero parte Cappellanus Ceccarini Curatus S. Lucae sibi vindi­ cat exclusivum ius funerandi ac tumulandi omnes infirmos, qui in Hospitalibus degentes ex hac vita migrarunt. Quod probare nititur ex facto, quod IlospitaleS. Lucae proprios habeat Sacerdotes, qui ibidem commorantibus priva­ tive quod Parochos Sacramenta administrant. Communis enim est doctrina inter canonistas, quod, quum Hospitale proprios, ut supra, habet Sacerdotes, etiam ius funerandi ac tumulandi eos, qui ibi moriuntur, spectat ad Cappelhnum, scu Curatum Hospitalis, numquam vero ad Parochum domicilii defunctorum. Sic Scarfantomus, Animad. et Lucubr., add. 48. Atqui, subsumit ipse, Curatum S. Lucae una simul cum suis Sacerdotibus revera frui iurc administrandi Sacramenta in Hospitalibus civitatis Lucanae, nec Parochi adversarii in dubium revocare valent. Sed maius argumentum ad probandum ius sibi proprium funerandi defunctos in Hospitali desumit Curatus Cecca­ rini ex eo, quod Hospitale in casu gaudet privilegio exemptionis cum coeme­ terio proprio. Doctores enim docent, rectores Hospitalium exemptorum inter alia privilegia habere etiam ius funerum super infirmos inibi defun­ ctos. Cf. Scarfantonius, 1. c., D’Annibale, Summ. Thcol. moral., part. 3, pag. t;8, n. 80, et alii. Quam doctrinam confirmari ait a resolutionibus huius S. C. in Ariminen., 16 iunii 1827.1 Peremptorium demum argumentum desumi ait Curatus Ceccarini ex consuetudine plus quam centenaria imo et immémorial i, quam quidem probare nititur adducens sententiam Curiae Dioecesanae diei 15 decembris 1904, ubi edicitur: «Considerando che il possesso o quasi possesso dei iusfunerandi riguardo a quelli che muoiono entro i limiti dei RR. Ospedali di Lucca e di fronte ai Parroci di città è stato goduto ’ Cf. N. 4010. I'o/. vi 55 866 Curia Romana fin qui dal Rev. Signor Raffaele Ceccarini e dai suoi antecessori, ecc. » Quodsi citata sententia loquitur dumtaxat de Parochis civitatis Lucanae, hoc factum est, quia Curatus Ceccarini actionem in possessorio tantum intentavit contra unum ex iisdem Parochis. Praeterea Congregatio quaedam synodalis dic iS aug. 1890 recognovit, «che in forza dei decreto di Enrico Vescovo, la chiesa dell’Ospedale è divenuta chiesa tumulante, quindi ha quei diritti, che per tal titolo lo competono ». Hisce igitur ex utraque parte relatis rogantur EE. VV., ut velint dirimere dubium: An ius funerandi et tumulandi cadavera eorum, qui in Regiis Xenodochiis mortui sunt, spectet ad Cappellanum Curatum S. Lucae, vel potius ad Parochos domicilii in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative ad primam partem, Affirmative ad secundum, iuxta tamen novissimum Emi Archiepiscopi votum. [Thesaurus Resolutionum, torn. 166, p. 317-334]. 4339. S. C. C., Taurinen., 27 iul. 1907. Super decisione dici 21 ianuarii T905 1 patronus Sacerdotis Giaume beneficium novae audientiae expostulavit et obtinuit. Ipse autem contendit causas pro dismembrationc allegatas modo graviores evasisse, prout nuper et ipse testatus est Emus Archiepiscopus. Nam augmentum fidelium quo­ tidie progredi ait ex novarum domorum constructione, ita ut, iuxta attesta­ tionem syndici Taurinensis, incolae suburbii intra fines instituendae paroe­ ciae, qui anno 1901 attingebant 2960, bodic numerantur 3728. Verum si hoc populi incrementum necessario in posterum ducet ad paroeciae divi­ sionem, profecto prudentia exposcit, ut in praesens hoc remedium praeoccu­ petur, cum in promptu adsit dotatio novae paroeciae. Hucusque dicta advo­ catus confirmat decisione nuperrima edita a S. C. EE. et RR. in causa lanuen., 7 iunii »907, ubi decreta fuit erectio novae paroeciae, etsi haec distaret a veteri paroecia non mille passibus sed intervallo tertio minori, et vix duo millia incolarum recenseret. 2 Quin negotium facessat tum defectus ecclesiae sufficientis pro nova paroecia, nam hodie amplius res non est de parva aedicula, sed pars eccle­ siae sacro cultui dicata perampla est, et satis apta pro sacris ministeriis ministrandis incolis suburbii ad illam accedentibus; tum deficientia idoneae dotis pro novo parocho, nam ipsa augebitur a Gubernio, prouti testatur hodiernus Emus Archiepiscopus. Verum quia maior ct potior Capuccinorum querela in eo est, quod per constitutionem novae paroeciae eis magnum detrimentum paretur, hinc advocatus hanc convellere satagit, refutata et oppugnata relatione ab iis alias exhibita ad detrimentum probandum. Imo adurget potius cx negata 1 Cf. N. 4320. 1 Acta S. Sedis, vol. XLI, p. 306-311. S. C. Concilii 867 paroeciae divisione damna exurgere; ita ea recensens. In primis sanctua­ rium B. Μ. V. a Salute amittet subsidium lib. 30.000, quas Taurinense municipium donare paratum est pro ecclesiae aedificatione complenda, dummodo tamen ca in paroeciae honorem elevetur. Praeterea et aliud imminet maius damnum, nempe illud, quod directe infertur sacerdoti Giaume, qui nedum resignavit officium vicecancellarii, quia Archiepisco­ pus ei pandiderat mentem de nova ecclesia in paroeciam erigenda, deque patronatu ei tradendo super ipsam; sed etiam ingentes pro novae ecclesiae constructione sustinuit expensas, non parum de suo, conspicante sorore, profundens. Ex parte vero familiae religiosae Capuccinorum, seu parochi S. Mariae ad Agros, nihil novi exhibitum fuit. Rogantur itaque EE. VV., ut benigne resumpto praeterito folio sequens enodare dignentur dubium : An sit standum vel recedendum a decisis in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Attentis noviter deductis esse locum erectioni novae paroeciae, et ad mentem. [Thesaurus Resolutionum, torn. 166, p. 417-421]. 4340. S. C. C., decr. Ne temere, 2 aug. 1907. Ne temere inirentur clandestina coniugia, quae Dei Ecclesia iustissimis dc causis semper detestata est atque prohibuit, provide cavit Tridentinum Concilium, cap. 1, Sess. 24, de ref. matrim. edicens: «Qui aliter quam praesente parocho vel alio sacerdote de ipsius parochi seu Ordinarii licen­ tia ct duobus vel tribus testibus matrimonium contrahere attentabunt, cos Sancta Synodus ad sic contrahendum omnino inhabiles reddit, et huius­ modi contractus irritos et nullos esse decernit». Sed cum idem Sacrum Concilium praecepisset, ut tale decretum publi­ caretur in singulis paroeciis, nec vim haberet nisi iis in locis ubi esset pro­ mulgatum; accidit ut plura loca, in quibus publicatio illa facta non fuit, beneficio tridentinae legis caruerint, hodieque careant. et haesitationibus atque incommodis veteris disciplinae adhuc obnoxia maneant. Verum nec ubi viguit nova lex, sublata est omnis difficultas. Saepe namque gravis exstitit dubitatio in decernenda persona parochi, quo prae­ sente matrimonium sit contrahendum. Statuit quidem canonica disciplina, proprium parochum eum intclligi debere, cuius in paroecia domicilium sit, aut quasi domicilium alterutrius contrahentis. Arerum quia nonnunquam difficile est indicare, certo ne constet de quasi-domicilio, haud pauca matrimonia fuerunt obiecta periculo ne nulla essent: multa quoque, sive inscitia hominum sive fraude, illegitima prorsus atque irrita deprehensa sunt. Haec dudum deplorata, eo crebrius accidere nostra aetate vide­ mus, quo facTus ac celerius commeatus cum gentibus, etiam disiunctis- 868 Curia Romana simis, perficiuntur. Quamobrem sapientibus viris ac doctissimis visum est expedire, ut mutuatio aliqua induceretur in iure circa formam celebrandi connubii. Complures etiam sacrorum Antistites omni ex parte terrarum, praesertim e celebrioribus civitatibus, ubi gravior appareret necessitas, supplices ad id preces Apostolicae Sedi admoverunt. Flagitatum simul est ab Episcopis, tum Europae plerisque, tum aliarum regionum, ut incommodis occurreretur, quae ex sponsalibus idest mutuis promissionibus futuri matrimonii, privatim initis derivantur. Docuit enim experientia satis, quae secum pericula ferant ciusmodi sponsalia: primum quidem incitamenta peccandi causamque cur inexpertae puellae decipian­ tur; postea dissidia ac lites inextricabiles. Ilis rerum adiunctis permotus SSmus D. N. Pius Pp. X pro ea quam gerit omnium Ecclesiarum sollicitudine, cupiens ad memorata damna et pericula removenda temperatione aliqua uti, commisit S. Congregationi Concilii ut de hac re videret, et quae opportuna aestimaret, Sibi pro­ poneret. Voluit etiam votum audire Consilii ad ius canonicum in unum redi­ gendum constituti, nec non Emorum Cardinalium qui pro eodem codice parando speciali commissione delecti sunt: a quibus, quemadmodum et a S. Congregatione Concilii, conventus in eum finem saepius habiti sunt. Omnium autem sententiis obtentis, SSmus Dominus S. Congregationi Concilii mandavit, ut decretum ederet quo leges a Se, ex certa scientia et matura deliberatione probatae, continerentur, quibus sponsalium ct matri­ monii disciplina in posterum regeretur, eorumque celebratio expedita, certa atque ordinata fieret. In exeeutionem itaque Apostolici mandati S. Concilii Congregatio praesentibus litteris constituit atque decernit ea quae sequuntur. De sponsalibus. I. Ea tantum sponsalia habentur valida et canonicos sortiuntur effec­ tus, quae contracta fuerint per scripturam subsignatam a partibus et vel a parocho, aut loci Ordinario, vel saltem a duobus testibus. Quod si utraque vel alterutra pars scribere nesciat, id in ipsa scriptura adnotetur; et alius testis addatur, qui cum parocho, aut loci Ordinario, vel duobus testibus, dc quibus supra, scripturam subsignet. II. Nomine parochi hic et in sequentibus articulis venit non solum qui legitime praeest paroeciae canonice erectae; sed in regionibus, ubi paroeciae canonice erectae non sunt, etiam sacerdos cui in aliquo definito territorio cura animarum legitime commissa est. et parocho aequiparatur; et in missio­ nibus, ubi territoria necdum perfecte divisa sunt, omnis sacerdos a missio­ nis Moderatore ad animarum curam in aliqua statione universaliter de­ putatus. S. C. Concilii 869 De matrimonio. III. Ea tantum matrimonia valida sunt, quae contrahuntur coram paro­ cho vel loci Ordinario vel sacerdote ab alterutro delegato, et duobus saltem testibus, iuxta tamen regulas in sequentibus articulis expressas, et salvis exceptionibus quae infra η. VII et VIII ponuntur. IV. Parochus et loci Ordinarius valide matrimonio adsistunt: § i. a die tantummodo adeptae possessionis beneficii vel initi officii, nisi publico decreto nominatim fuerint excommunicat! vel ab officio su­ spensi; § 2. intra limites dumtaxat sui territorii: in quo matrimoniis nedum suorum subditorum, sed etiam non subditorum valide adsistunt; § 3. dummodo invitati ac rogati, ct neque vi neque metu gravi con­ stricti requirant excipiantque contrahentium consensum. V. Licite autem adsistunt: § i. constito sibi legitime de libero statu contrahentium, servatis de iure servandis; § 2. constito insuper de domicilio, vel saltem de menstrua commora­ tione alterutrius contrahentis in loco matrimonii; § 3. quod si deficiat, ut parochus et loci Ordinarius licite matrimo­ nio adsint, indigent licentia parochi vel Ordinarii proprii alterutrius con­ trahentis, nisi gravis intercedat necessitas, quae ab ea excuset. § 4. Quoad vagos, extra casum necessitatis parocho ne liceat eorum matrimoniis adsistere, nisi re ad Ordinarium vel ad sacerdotem ab eo dele­ gatum delata, licentiam adsistendi impetraverit. § 5. In quolibet autem casu pro regula habeatur, ut matrimonium coram sponsae parocho celebretur, nisi aliqua iusta causa excuset. VI. Parochus ct loci Ordinarius licentiam concedere possunt alii sacer­ doti determinato ac certo, ut matrimoniis intra limites sui territorii adsistat. Delegatus autem, ut valide et licite adsistat, servare tenetur limites mandati, et regulas pro parocho et loci Ordinario η. IV et V superius statutas. VII. Imminente mortis periculo, ubi parochus, vel loci Ordinarius, vel sacerdos ab alterutro delegatus, haberi nequeat, ad consulendum conscientiae ct (si casus ferat) legitimation! prolis, matrimonium contrahi valide ac licite potest coram quolibet sacerdote et duobus testibus. VIII. Si contingat, ut in aliqua regione parochus locive Ordinarius, aut sacerdos ab eis delegatus, coram quo matrimonium celebrari queat, haberi non possit, eaque rerum conditio a mense iam perseveret, matrimo­ nium valide ac licite iniri potest emisso a sponsis formali consensu coram duobus testibus. IX. § i. Celebrato matrimonio, parochus, vel qui eius vices gerit, sta­ tim describat in libro matrimoniorum nomina coniugum ac testium, locum ct diem celebrati matrimonii, atque alia, iuxta modum in libris ritualibus vel a proprio Ordinario praescriptum; idque licet alius sacerdos vel a se vel ab Ordinario delegatus matrimonio adstiterit. 870 Curia Romana § 2. Praeterea parochus in libro quoque baptizatorum adnotet, coniugem tali die in sua parochia matrimonium contraxisse. Quod si coniux alibi baptizatus fuerit, matrimonii parochus notitiam initi contractus ad paro­ chum baptismi sive per se, sive per curiam episcopalem transmittat, ut ma­ trimonium in baptismi librum referatur. § 3. Quoties matrimonium ad normam η. VII aut VIII contrahitur, sacerdos in priori casu, testes in altero, tenentur in solidum cum contrahenti­ bus curare, ut initum coniugium in praescriptis libris quam primum adnotetur. X. Parochi qui heic hactenus praescripta violaverint, ab Ordinariis pro modo et gravitate culpae puniantur. Et insuper si alicuius matrimonio adstitcrint contra praescriptum § 2 et 3 num. V, emolumenta stolae sua ne faciant, sed proprio contrahentium parocho remittant. XI. § i. Statutis superius legibus tenentur omnes in catholica Ecclesia baptizati et ad eam ex hacresi aut schismate conversi (licet sive hi, sive illi ab eadem postea defecerint), quoties inter se sponsalia vel matrimonium ineant. § 2. Vigent quoque pro iisdem de quibus supra catholicis, si cumacatholicis sive baptizatis sive non baptizatis, etiam post obtentam dispensatio­ nem ab impedimento mixtae religionis vel disparitatis cultus, sponsalia vel matrimonium contrahunt; nisi pro aliquo particulari loco aut regione aliter a S. Sede sit statutum. § 3. Acatholici sive baptizati sive non baptizati, si inter se contrahunt, nullibi ligantur ad catholicam sponsalium vel matrimonii formam servandam. Praesens decretum legitime publicatum et promulgatum habeatur per eius transmissionem ad locorum Ordinarios: et quae in eo disposita sunt, ubique vim legis habere incipiant a die solemni Paschae Resurrectionis D. N. I. C. proximi anni 1908. Interim vero omnes locorum Ordinarii curent hoc decretum quampri­ mum in vulgus edi, ct in singulis suarum dioccesum parochialibus ecclesiis explicari, ut ab omnibus rite cognoscatur. Praesentibus valituris dc mandato speciali SSmi D. N. Pii Pp. X, contra­ riis quibuslibet etiam peculiari mentione dignis minime obstantibus. - Vin­ cendus Card., Episc. Pracncst., Praefectus. - C. De Lai, Secrctarius. [Acta S. Sedis, vol. XL, p. 525-530]. 4341. S. C. C., Rottcnburgen., 24 aug. 1907. Richardus Blankenhorn, 20 annorum, cupit ad ss. ordines promoveri, sed arcetur ob irregularitatem ex defectu corporis eo, quod in uno pede ita laesus est ut, teste Episcopo, « necessc esset patellam cius pedis totam exse­ cari. Quo factum est, ut pes iste non solum curtaretur, sed etiam totus rigidus fieret. Ob eam causam huius pedis genu flectere omnino non potest, alterius autem pcd:s genu, se nmo aut mensae innixus, vix aliquantulum potest •S’. C. Concilii 871 flectere». Imo idem Ordinarius retulit etiam quod sibi «utique constabat eum in exercitio sacrarum functionum non omnia rite excqui posse. Certe quidem id populo admirationi erit, quod in expositione SS. Sacramenti non genuflectendo, sed stando, officio suo fungi dehet ct in celebratione Missae corpus tantum paululum inclinare, non vero genuflecterc potest». In primis gratiae concessioni plura obstare videntur. Sane in cap. Presby­ terum, de cler. aegrot., interdicta fuit celebratio Missae sacerdoti, cui dimi­ dium palmae cum duobus digitis manus fuerat amputatum. Exinde Pirhing (Iuscan., lib. 3, tit. 6, § 1), D’Annibale (Summ. theol. mor., vol. I, n. 414) aliique arguunt ab altaris ministerio esse repellendos, qui vel sacros ordines congrue exercere non valent, vel in eorum exercitio scandalum et fidelium admirationem parant. Age vero haec duo inconvenientia in casu locum habere cx supra relatis Episcopi litteris patet. Idque eo fortius est retinendum, quia heic non agitur de sacerdote, uti in citato capite, in quo ecclesiae indul­ gentia maior esse solet, sed de simplici iuvene, qui neque studiis theologicis est initiatus, neque militiae ecclesiasticae adseriptus per clericalem tonsuram. Unde ex gratiae denegatione nullum damnum persentiet, sed bene potis erit, absoluto gymnasio, aliam vitae rationem ingredi, uti ait Episcopus. Insuper neque suffragatur absoluta dioecesis necessitas ob cleri defectum, quum haec ex confessione Episcopi sit tantum relativa. Item desiderantur speciales oratoris intellectuales qualitates, quia Ordinarius praefert dumtaxat bonam iuvenis indolem et spectatam morum probitatem, et omnino silet de ingenio extraordinario. Hinc tutius et prudentius videretur ipsum non admit­ tere ad sacros ordines, praesertim habita ratione actualium temporum, in quibus catholicae religionis hostes a minima quaque re ansam arripere solent ad probra ct iniurias emovendas in cius ministros. Caeterum congruere videtur etiam huius S. C. praxis ct iurisprudentia. Plura siquidem prostant exempla denegatae dispensationis in huiusmodi circumstantiis; ita in Pata­ vina, 27 apr. 1861, gratia non fuit concessa clerico ob deformitatem in manu dextera; in Pampilonen., 22 nov. 1856, et Policastren., 21 martii 1863, clerico ob defectum in sinistra manu; in Bergomen., 21 nov. 1903, clerico propter amborum pedum amputationem;1 tandem in Cathacen., 17 dec. 1859, sacer­ doti, qui ob debilitatem nervorum ad deambulandum fulcro scipionis opus habebat. Ex adverso pro gratiae concessione sequentia adnotari possunt. Episcopus enim vellet fieri posset, ut iuvenis iste ad sacerdotium abeo flagrantissime exoptatum perveniret, qua gratia sine dubio cum propter bonam ingenii indolem tum propter spectatam morum probitatem dignus esset . Deinde occurrit bonum dioecesis, cum vocationes ad statum ecclesiasticum quotidie rariores evadant. Neque desunt exempla factarum concessionum in huiusmodi casibus aequalis fortasse gravitatis. Ita in Bergomen., 13 iunii 1868, consimilis gratia, cum clausula taincn in exemplum non afferenda, concessa fuit clerico, qui,cx amputatione passa, sinistro pede ligneo utebatur, licet paulisper clau­ dicaret;2 in Adrien., n dec. 1875, dispensatum fuit ab irregularitate cum 1 Thesaurus Resolutionum, toin. ’ Cf. N. 4212. 162, p. 999-1004. I 872 Curia Romana clerico, cui pars cruris nempe coxa praecisa fuerat, et in cius locum instru­ mentum ligneum fuerat subrogatum; in Mediolanen., 14 apr. 1.894, cum clerico qui, ex passa cruris sinistri amputatione, genuflexioncs cum difficul­ tate peragebat; tandem in Abellbien., 26 aug. 1905, cum clerico qui, ex cae­ sione cruris dexteri, defectui genuflcxionis supplebat, profunde personam inclinando.1 Demum res fortasse comperendinari posset, et interim monere Episco­ pum, ut oratorem subiiciat accuratae inspectioni medici, qui referat, utrum inducta in artibus rigiditas, aliquo artis salutaris remedio, saltem aliquatenus temperari possit. Nunc vestrum est, EE. PP., decernere, qua ratione porrectae preces sint dimittendae. Die, etc. Sacra, etc. respondit: In expositis circumstantiis non solere concedi. [Thesaurus Resolutionum, torn. 166, p. 423-426]. 4342. S. C. C., S. Claudii, 24 aug·. 1907. Episcopus S. Claudii die 20 aprilis 1907 a S. Poenitentiaria petiit, num valida sit atque execution! demandari possit dispensatio matrimonii a S. Da­ taria concessa ob angustiam loci originis aut domicilii, dum e contra sponsi, licet eiusdem sint paroeciae tercentorum focorum numerum haud efformantis, pertinent tamen ad duo etiam nomine distincta loca et plus quam viginti minuta inter se dissita. Et S. Poenitentiaria die 2 insequentis maii rescripsit: « Angustiam loci esse causam, quae a muliere alleganda est: pro solutione vero propositae quaestionis recurrendum esse ad S. C. Concilii ». Quod et factum fuit. Dictum postulatum huc recidit, utrum nempe in supplicatione pro di­ spensatione ab impedimento matrimonii dirimente in enunciato casu, sub poena nullitatis gratiae, opus sit distincte exprimere angustiam locorum sive originis sive domicilii tum mulieris tum viri ad invicem dissitorum plusquam 20 momenta, licet ipsa posita sint intra ambitum eiusdem paroeciae non excedentis 300 focos; an cx adverso satis sit adducere angustiam loci sive originis sive domicilii mulieris, prout fit in dioecesi S. Claudii. Ad cuius intelligentiam praemittitur quod angustia loci tunc habetur, quum sponsa et sponsus orti sunt ex eodem loco angusto, vel in eodem angusto loco commorantur. Formula autem adhibita a Dataria Apostolica pro concessione dispensationis ob loci angustiam haec est: « Cum dicta mu­ lier in loco, ex quo ipsa et orator praefatus orti sunt (aut in loco ipsa et orator praefatus domicilium habent), in dicta dioecesi existente, propter illius an­ gustiam virum paris conditionis, cui nubere possit, invenire nequeat,etc. .* 1 Thesaurus Resolutionum, torn. 164, p. 977-980. 2 Cf. Xcta S. Sedis, vol. XXXIV, p. 35, form. 1; p. 53, form. 17; ct p. 54, form. In A’ornrr autem idicctis (ibid., p. 80) legitur: j8. Specialis loci expressio originis ora- 5. C. Concilii 873 E contra angustia locorum adest, quum vir et mulier ad diversum locum pertinent, ita ut locus nativitatis vel domicilii mulieris sit omnino distinctus a loco originis vel domicilii viri, licet haec duo loca sint in eadem paroecia et dummodo 300 focos non efforment. lamvcro formula a S. Dataria in casu adhiberi solita ita sonat: «Cum dicta mulier in locis, ex quibus ipsa et orator praefatus orti sunt, in dicta dioecesi existentibus, etiam de uno ad alium sese transferendo, propter illorum angustiam virum paris conditionis, cui mulier nubere possit, invenire nequeat, etc. .1 Angustia locorum vo­ catur etiam quando loca tum originis tum domicilii aut quasidomicilii mulieris sunt angusta. Praeterea cum angustia locorum pari gressu procedat cum angustia loci, addere iuvat, hanc duplicem esse, nempe absolutam et relativam, uti edicitur in Instructione S. C. Propagandae Fidei 9 maii 1877: Angustia loci sive absoluta sive relativa (ratione tantum oratricis), cum scilicet in loco originis vel etiam domicilii cognatio focminae ita sit propagata, ut alium paris condi­ tionis, cui nubat, invenire nequeat, nisi consanguineum vel affinem; patriam vero deserere sit ei durum ». 2 Profecto iuxta litteras circulares a Card. ProDatario iussu Pii IX die 30 augusti 1847 datas, locus angustus censetur, si non contineat ultra 300 focos seu 1500 incolas; ex responso vero Datariae Apostolicae relato in Valven., 8 martii 1884, habetur quod angustia loci verificatur, cum eius focularia numerum 300 non excedant; nec officit quod locus angustus parum ab alio dissitus existât, dummodo ista duo loca sint inter se distincta ac diversa, propriamque denominationem retineant. Aliqua autem distantia requiritur in suburbiis, quae quamvis civitatis partem con­ stituant, nihilominus angustia in ipsis admittitur cum per milliare aut paulo minus a civitate distent».3 Haec autem distantia potest etiam esse minor, quando accedat difficultas et asperitas viarum, uti in citata Valven. fuit resolutum. Λ Nec est praetereundum quod haec loci angustia non desumitur ab ambitu paroeciae, sed a numero focorum cuiusque loci, uti patet ex responso S. C.C. in Oveten., 16 decembris 1876: (Angustiam loci non esse desumendam a numero focorum cuiusque paroeciae, sed a numero focorum cuiusque loci, vel etiam plurium locorum si non distent ad invicem ultra milliare ».4 Igitur angustia loci verificatur, quando femina honestae familiae in loco sive originis sive domicilii, qui locus non excedat numerum 300 focorum, non valet invenire virum paris conditionis pro matrimonio, nisi nubat affini vel consanguineo: haec angustia loci vocatur absoluta. E contra si mulier ob altiorcs suas qualitates, puta nobilitatem, genus culturae et alia huiusmodi, virum paris conditionis invenire nequeat cui nubat, etiam in loco ampliori torum est facienda, quando dispensatio propter angustiam loci petitur. Et si alio domi­ cilium transtulerint, mentio tunc loci domicilii facienda est, si item dispensatio propter angustiam petitur loci ». 1 Cf. Acta S. Sedis, vol. XXXIV, p. 62, form. 26; ct p. 66, form. 30. 3 Cf. N. 4890. 3 Cf. Acta S. Sedis, vol ‘ Cf. N. 4235- XVI, p. 543-546. 874 Curia Romana complectente plusquam 300 focos, tunc non habetur proprie angustia loci, cum locus sit amplus, sed potius alia causa desumpta ex qualitate personae, quae audit angustia loci relativa. Cf. Feije (De imped, et dispens. malr,, n.653); Gasparri (De matrini., n. 333); Pompcn (De dispens. matr., part. I, sect. I, cap. I, art. 3). Hisce enucleatis, videretur in themate satis esse exponere angustiam loci iuxta responsum Datariae Ap. in citata Valven. Revera si percurratur tota Instructio S. C. dc Propaganda Fide, nullum verbum fit de hac causa, quamvis ibi singillatim pro dispensatione obtinenda recenseantur causae. Ergo haec causa vel non existit, vel si existit. dici debet comprehensa in illa ob angustiam loci, iuxta relatam resolutionem in Oveten. Insuper angustia loci tamquam causa dispensationis admissa tantum est favore mulieris, et ab ipsa tantum est alleganda. Ecclesia enim perpendit pudorem ct honestatem mulieris, quae non sinunt, ut ipsa virum sibi quaerat extra proprium locum, et ita etiam solatio parentum maneat destituta. Ergo tantum respe­ ctus habendus est ad locum sive originis sive domicilii mulieris, non autem ad locum viri, pro quo hoc privilegium non militat, cum ipse uxorem alibi quaeritare valeat. Neque dicatur in themate angustiam duorum locorum insuper esse expri­ mendam, quia haec duo loca sunt inter se distincta et notabiliter ab invicem distant, nempe per spatium ultra 20 minuta. Reponi enim potest quod ista loca sunt intra limites eiusdem paroeciae, ct nihil obest quod inter se notabiliter distent, nam sive divisim sive insimul sumpti non conficiunt 300 focos. Verum etiam paulisper retento quod angustia locorum in suppli­ catione esset exprimenda, non apparet, ab eius omissione vitiari debere Breve dispensationis. Dc hac enim poena nullibi habetur sermo in memo­ rata Instructione, ct de coetero causa haec implicite continetur in causa exposita ob angustiam loci: nam mulier ct sponsus, quamvis habeant origi­ nem vel domicilium in diversis locis, tamen cum haec loca sint sub eadem paroecia et non efforment 300 focos, vere dici possunt esse in loco angusto. Ex adverso videretur angustiam locorum necessario esse exponendam, ita ut, ea reticita in precibus, Breve concessionis ab Ordinario rite execution! committi non valeat. Nam in dicta Instructione dc hac causa expresse mentio non fit, quia in ipsa tantum communiores et potiores causae recensentur, nempe, « praecipuae illae causae, quae ad matrimoniales dispensationes obti­ nendas iuxta canonicas sanctiones et prudens ecclesiasticae provisionis arbi­ trium pro sufficientibus haberi consueverunt ». Hinc recensio causarum non taxativa sed potius demonstrativa dicenda est. Imo in eadem Instructione animadvertitur, « unam aliquando causam seorsim acceptam insufficientem esse, sed alteri adiunctam sufficientem existimari; nam quae non prosunt singula, unita iuvant, arg. leg. 5, Cod, de prob. ». Idque eo fortius est reti­ nendum quia, ut ait Pompcn (loc. cit., n. 34) ct Feije (loc. cit., n. 655), olim propter solam angustiam loci non dispensabatur, nisi in gradibus tertio et quarto, hodie vero etiam in gradu secundo. Praeterea necessitas expositionis huius causae eruitur ex formula Datarae Ap., ubi haec causa appellatur ■ ob angustiam locorum etiam dc uno S. C. Concilii 875 loco ad ali um sese transferendo » ; dum alia formula praescribitur ob angustiam tantum loci. Iam vero quod praxis ct stylus Curiae legem efformet, non est qui ignoret. Quae doctrina cohaeret communi sensui canonistarum; ita Pompen (loc. cit.) docet: « Si in supplicatione simpliciter dicitur angustia loci, intelligitur locus originis et in quo mulier cum iuvene habitat, Pir. Corradus, Prax. dispensat. Apost., lib. 7, cap. 5, n. 30. Unde si angustus est solus locus habitationis puellae et non locus nativitatis, aut solus locus nati­ vitatis et non habitationis, item si iuvenis est ex diverso loco oriundus aut in alio loco habitat; haec omnia clare in supplicatione exponantur, ne in rescripto tales occurrant termini qui verificari nequeant ». Idem tradit Feije (loc. cit., n. 652) et Monitore ecclesiastico, vol 13, pag. 169. Ratio est quia angustia locorum magis efficax esse videtur ad dispensationem obtinendam, quam simplex angustia loci. Imo obreptio vel subreptio in themate versatur circa causam finalem concessionis; hinc si praeter falso adductam causam finalem, aliae finales et sufficientes non extent, dispensatio vitiatur; ideoque dispensationes, hac causa reticita obtentae, per se nullae sunt et a Delegato Apostolico non possunt execution! demandari seu fulminari. Regulae enim a dicta Instructione editae tam recurrentes pro dispensatione quam eius exeeutores afficiunt, uti in illa sancitur: « Haec prae oculis habere debent non modo qui ad S. Sedem pro obtinenda aliqua dispensatione recurrunt, sed etiam qui ex Pontificia delegatione dispensare per se ipsi valent, ut facul­ tatibus quibus pollent, rite, ut par est, utantur». Modo pro solutione propositum postulatum sapientiae et prudentiae EE. VV. submittitur. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 166, p. 427-434]. 4343. S. C. C., Argentine/!., 23 nov. 1907. Sub die 7 ian. currentis anni Curia Argcntinensis invalidum declaravit, ad instantiam viri ct ex defectu consensus in muliere, matrimonium a loscpho Hochenauer et ab Aemilia Ruetsch initum dic 5 apr. 1902 in paroeciali ecclesia ad S. Stcphanum civitatis Mulhausen. At quum ab huiusmodi sententia, pro munere suo, ad hanc S. C. appellasset localis vinculi defensor, processus acta successive remissa sunt duobus Consultoribus, quorum vota omnino inter se contraria fuerunt. Interim animadvertendum est quod Aemilia iam duobus annis anteconiugium ob amentiam degerat in manicomio Friburgensi, ex quo deinde egressa est non undequ tque sanata. Cuius rei utique aliqualem habuit notitiam vir, sed sive ob omissam ab eo diligentem inquisitionem sive ob parentum mulie­ ris tergiversationem, quibus filiam nuptui collocare intererat, veritatem detegisse non videtur. Hinc a. 1901 ad finem vertente, loseph fidem nup­ tialem a muliere excepit, quae tamen, ex animi fluctuatione ac reluctantia, illam postea revocavit, et deinceps iterum renovavit. 876 Curia Romana 'Pandem die 5 apr. 1902 coniugium celebratum fuit, quamvis Aemilia, diebus matrimonium immediate praecedentibus, non omnino sui compos videretur, atque ipsa nuptiarum dic non indubia dederit mentalis alienationis signa. Imo prima nocte matrimonium consummatum fuit, licet Aemilia maiora etiam praebuerit amentiae indicia. Morbo autem ingravescente, die secunda ab initis nuptiis mulier in nosocomio ipsius civitatis Mulhausen recepta fuit, ex quo post 16 dumtaxat dies in manicomium vulgo dictum Friedmatt prope Basi leam deducta est, ubi a die 23 apr. 1902 ad diem 7 iulii eiusdem anni permansit, quin tamen pristinam recuperaverit sanitatem. Dein iterum morbo affecta, in eodem manicomio recepta est mulier a die 6 apr. 1903 usque ad diem 4 iunii eiusdem anni, atque iterum non sanata exiit. Posita igitur amentia mulieris antecedente et subséquente coniugium, tota quaestio huc redit, an Aemilia, tempore celebrationis coniugii, tali ac tanta mentis intelligentia ac voluntatis deliberatione adhuc praedita fuerit, ut plene liberum potuerit emittere consensum matrimonialem. Notandum praeterea est quod vir a laica potestate a. 1003 divortium obtinuit ob defe­ ctum consensus ex parte mulieris; atque dic 14 ian. praefati anni, ob idem motivum, petiit declarari nullitatem sui matrimonii apud Curiam Argentinensem, quae, praeter coniuges et testes iuratos, excutere curavit sub iuramento etiam medicos psychiatras. Consultor theologus in iure adnotat quod, quum amentia seu rationis defectus non inveniatur in serie impedimentorum dirimentium, quae consti­ tuit Ecclesia, hinc, ad huiuscc generis coniugia diiudicanda, recurrendum est ad regulas et ad axiomata iuris naturalis et divini. Atqui ius istud nos docet matrimonium esse contractum, qui essentialiter efficitur consensu coniugum, ita ut cap. 26, tit. de sponsalibus dicat quod sine isto consensu « coctera nequeunt foedus perficere coniugale ». Quoties igitur, ait ipse, con­ sensus libere ct rationabiliter fuit datus ct expressus a duplici persona habili, inde exurgit contractus cum iuribus et officiis eidem adnexis, ac matrimonium est verum. Quoad insanos autem et mente captos, seu eos qui, vitam physicam et corporalem perfectam retinentes, plus minusve ratione privantur, subdit ex istis quosdam omnino ratione destitui, et vitam quasi animalem, imo ali­ quando mere vegetativam. ducere sine ullo lucido intervallo. Isti certe inca­ paces sunt actus humani eliciendi, et ideo consensum minime praestare possunt ad matrimonium contrahendum, et quamvis verba sacramentalia proferre possunt, id nihil facit ad rem, quia heie certe agitur de actu ratio­ nali, et non tantum de signis et de verbis, quae forsitan animal pronuntiare valeret. Sed notandum est etiam hanc totalem rationis carentiam praesumi non posse, sed probari debere. Sed saepe saepius amens in quibusdam male ratiocinatur, recte autem in cacteris. Si de tali quaestione sermonem facit, mens eius extra rationis semitas vagatur Si autem dc cacteris rebus agitur, ipse loquitur ut sapiens, et nemo primo intuitu iudicare potest illum esse insanum. In aliis autem !i ec terribilis infirmitas aliter manifestatur. Per aliquod temporis spatium 5. C. Concilii 877 amens omnino delirat, nec est sui compos, et actus non elicit humanos. Sed postea, per intervalla plus minusve protracta, ratione physicae valetudinis, vel propter vitam tranquilliorem, retinet usum rationis, et actuum humanomm perfecte capax efficitur. Equidem dicunt omnes doctores et psychia­ trie, etiam in istis intervallis lucidis, amantes pati in voluntate depressionem, ita ut etiam tunc temporis imminuta sit in ipsis vis rationalis, adaucti e contra sint appetitus sensuales et animales. At cum ista depressio intelle­ ctualis plurimos gradus habere possit, certe difficile est determinare, utrum etiam in intervallo lucido amens capax sit vel non coniugalis consensus ratio­ nabiliter et ideo valide exprimendi. Aliquando enim ista depressio est talis naturae, ut persona capax sit huiuscc gravissimi actus, aliquando non. Qui­ dam tamen sunt, qui asserunt hanc incapacitatem pro amentibus semper existere etiam in intervallis lucidis. In facto autem, advertit Consultor, tota quaestio est, utrum Aemilia, quae iam demens fuerat, die nuptiarum fuerit vel non in intervallo lucido, et ratione pollens, et ideo capax dandi et proferendi ad matrimonium consen­ sum, qui, si revera extitit, causa est matrimonii. Equidem, admittit Consultor, die nuptiarum hora matutina, cum sponsi accesserunt ad ecclesiam ut, per confessionem sacramentalem, ad matrimonii celebrationem se praepararent, mulier indubia dedit testimonia mentis perturbatae et vehementer excitatae. Hinc argumentum perficitur in favorem nullitatis matrimonii ex absentia rationis ac consensus in momento contractus. Imo testes affirmant Aemi­ liam non fuisse absolute mente compotem, sed excitatam et turbatam, multas lacrymas fudisse et agitatam motibus extraordinariis sese ostendisse. Et ipsa se dixit, etiam coram altari, vehementi capitis dolore afflictam. Hisce tamen non obstantibus, Consultori iuridice probatum videtur Aemi­ liam scivisse quid fecit in hoc momento, ct revera consensum, actu humano et cum sufficienti rerum cognitione, libere protulisse. Id consequi sustinet ex confessione ipsius mulieris, quae testatur se tunc temporis cognovisse id quod faciebat, revera consensum protulisse, non ignorans rem peractam, iura inde acquisita et obligationes consecuturas. Hoc idem eruitur ex conspi­ ratione coeterorum testium et ex aliis facti circumstantiis. Notandum prae­ terea Aemiliam perpetua amentia non laborare, siquidem ante celebratum matrimonium per duorum annorum spatium in familia sua tranquilla et operosa remanserat, et etiam, post aliam in manicomio commorationem officium ancillae cubiculariae, iam coniugata, in quodam diversorio exercuit. Et certe hoc officio ipsa fungi non potuisset omni rationis usu destituta. Atqui, cum iuridice constat, aliquem esse sanae mentis reputan­ dum, dum contrarium aperte probetur, cum aliunde matrimonium iam celebratum validum indicandum est usque ad manifestam probationem contrariam, cum deinde, si quaedam probabilitas existere potest de nul­ litate huius matrimonii ita contracti, testimonia pondere et numero maiora affirmant mulierem vere consensisse et vere contraxisse: ideo conclu­ dendum est. certe non constare de matrimonii nullitate in casu. Hoc confir­ matur ex eo quod uterque sponsus affirmat, rem uxoriam perfectam fuisse ah e;s pr ma nocte nuptiarum, instanter postulante sponsa Aemil’a, quae 878 Curia Romana iura coniugalia invocabat, et pluries concedente, non quidem libenter, sponso losepho. Atqui si ita egerunt, iuridicc affirmandum est, sicut et ipsi aliunde fatentur, illos egisse affectu coniugali, non autem affectu fornicario, et ideo persuasos esse de veritate matrimonii. Utique doctores generatim docent, dementes, etiam in intervallo lucido, incapaces esse matrimonii propter mentalem depressionem, quam patiuntur. Existit enim penes illos voluntas, vera quidem sed imminuta, quacum actus praesertim solemnes vitae, ut matrimonium, elicere minime valent. Atetiamsi vis voluntatis sit imminuta et acumen intellectus hebetatum in quibusdam, tamen iuxta eumdem Consultorem theologum inde non sequitur incapacitas contrahendi matrimonium. Xam quotidie puellae ad altare accedunt igno­ rantes officia coniugalia, plorantes, turbatae, commotae ex solemn itate actus, et tamen carum matrimonium est validum. Virgo duodecim annorum certe non habet illum voluntatis vigorem, quem postea est habitura, et tamen illa potest valide matrimonium contrahere. Mulier graviter aegrotans, et etiam in extremis, aut multis annis onerata et in senectute ultima, habet certe voluntatem immnutam, et tamen valide coniugii est capax. Caeterum impos­ sibile est mensurare illam intellectus et voluntatis imminutionem, ita ut concludi possit revera ad carentiam necessariae determinationis ct delibera­ tionis in perficiendo contractu. At Consultor canonista contrariam sententiam amplectitur. Et imprimis recolit iuris regulas in subiecta materia, quarum prima est: Matrimonium veritate contrahitur per legitimum viri et mulieris consensum, ita ut sine con­ sensu caetera nequeunt Jocdus perficere coniugale. Cap. Tuae fraternitatis, 25, dc spons.·, et cap. Tua nos, 26, de spons. Debet praeterea consensus matrimonialis esse plene deliberatus plcneqtte liber. Siquidem « matrimonium assensu solo contrahitur; et ubi de ipso quaeritur, plena debet securitate gaudere cuius est animus indagandus». Cap. Cum locum, 14, de spons. Ac profecto, ut Sanchez aliique opinantur doctores, ad matrimonialem consensum illa requiritur mentis plena ct perfecta deliberatio, quae necessaria est ad testamentum conficiendum et ad mortaliter peccan­ dum: non sufficit proinde deliberatio semiplena. Porro habetur perfecta deliberatio, ubi obtinetur cognitio, quae firmo iudicio perspicit obiecti indif­ ferentiam. Duae proinde ad perfectam deliberationem requiruntur conditio­ nes. Prima est quod perspiciatur in obiccto aliquid indifferentiae quo, pro eius bonitatis defectu, possit voluntas promiscue illud vel appetere vel re­ spuere. Altera conditio est quod indifferentia haec cognoscatur firmo iudicio, firmitate se tenente ex parte subiecti: quatenus ipse intellectus satis se in indicando deprehendat, et suum iudicium plene seu certe, ct non solum tenui ac veluti transeunte luce, agnoscat, eo quod firmat attentionem in illo. Cuiusmodi conditionis defectu obtinetur semideiiberata cognitio, quando nimirum intellectus non satis se in indicando deprehendit, neque certe apprehendit suum iudicium. non firmando attentionem in illo. Id evenit vel quia homo non est sufficienter sui compos, vel quia est alio distra­ ctus. Semiplenae deliberationis signa haec afferri possunt: si quis semidorm ens vel semiebrius fuit; si quasisemidormiens rem levi ac tenui S. C. Concilii 879 cogitatione tantum apprehendit; si vehementi passione vel distractione tur­ batus fuit, etc. Ex duabus praemissis regulis, subdit Consultor, tertia eruitur: Amentes seu furiosi, qui simpliciter et circa omnia insaniunt, sunt inhabiles ad matrimo­ nium contrahendum. In hoc miro consensu conveniunt theologi ct canonistae. Et ratio in promptu est. Deest enim in amentibus illa plena deliberatio, quae requiritur ad consensum coniugalem. Nam mentecapti incapaces sunt sive eius considerationis, qua obiectum cum indifferentia proponatur, sive etiam et maxime illius attentionis supra suum iudicium, qua firmiter se in iudicando apprehendant, ac proinde cum plena sui actus determinatione libere agant. In mentecaptis vel nulla deliberatio, vel ad summum semiplena inveniri potest. Unde cap. Dilectus, 24, de spons., decernit : « Cum eadem mulier cum ipso viro, qui continuo furore laborat, morari non possit, et propter aliena­ tionem furoris legitimus non potuerit intervenire consensus, mandamus, quatenus si rem noveris ita esse, praefatas personas cures ab invicem se­ parare ». Quarta iuris regula, unanimiter a doctoribus tradita, quae intime cum praecedenti conncctitur, est: amens validum init matrimonium contrahens in intervallo lucido. Quae regula ut in ambiguo non stet, notandum dupliciter sumi posse lucidum intervallum; nimirum sive pro diminutione vel etiam cessatione temporanea signorum insaniae, absque hoc tamen quod amens ab aegritudine recreetur; sive pro vera quidem etsi temporanea ad sanam mentem restitutione, quae si perduraret, realem amentis sanationem deno­ taret. Cf. Nouveau Dictionnaire de médecine et de chirurgie, t. XI, p. 280. lamvero per se patet regulam enunciatam, nimirum valere matrimonium in intervallo lucido contractum, intclligendam esse de temporanea quidem sed vera furiosi ad sanam mentem restitutione, et de ea tantummodo. Ad rem Glossa: « Quandoque tamen furiosus per dilucida intervalla redit ad sanam mentem; ct tunc si contrahit, tenet... Saepe furiosi sunt constituti in conspectu umbratae quietis, nec tamen sunt mentis sanae, licet videatur, ct si tunc mulier ista cum eo contraxit, non tenuit matrimonium ». Hinc Oietti (Synopsis, vol. I, p. 88) tradit: « Amentes, qui convaluerint et lucidum mentis intervallum habuerint, non breve et transitorium, sed aliquantulum diuturnum (ita ut nempe constet cos tunc mentis compotes fuisse), licet postea in amentiam denuo inciderint, in lucido illo intervallo valide con­ traxerunt, imo ct valide testati sunt si id fecerunt». Deinde inquirit Canonista, utrum doctrina haec cum facti praesentis specie quadret. Porro quempiam furiosum esse probatu difficile est, nec directe probari potest: amentia enim mente consistit, nec sensu percipi potest. Recurrendum est proinde ad conjecturas et praesumptiones; standum est nimirum factis et verbis, quae si talia sint, ut amenti conveniant ct homi­ nem sanae mentis non attingant, concludendum erit pro furoris existentia. In casu autem ipse, ut concludat ad defectum consensus ad matrimonium requisiti, tres periodos distinguit. Probat primo Aemiliam immediate post nuptias, seu in ipsa dic nuptiarum imo iam a prandio nuptiali, plene amen­ tem repertam fuisse. Secundo ostendit eamdem mulierem immediate ante 880 S. C. Concilii Curia Romana nuptias nedum protulisse signa amentiae sese evolventis et progredientis, sed etiam ipsius status amentiae. Tertio demum demonstrat Aemiliam, in ipsa matrimonii celebratione, amentia laborasse, ita quod incapax fuerit perfectae illius deliberationis, quae ad coniugalem requiritur contractum. Tota enim quaestio huc redit, an Aemilia, in ipsa nuptiarum celebratione, fuit in lucido intervallo. Et Consultor respondit negative, idque constare ait ex praesumptione. Siquidem demon­ strata semel insania Aemiliae pro tempore, quod immediate praecessit et immediate subsecutum est nuptias, praesumptio stat pro amentia etiam durante ipsa matrimonii celebratione. Nam, ut tradit Mascard (de proh., conc. 825): ■< Furiosus semel, semper praesumitur furiosus...; quia passiones huiusmodi et motus tales praesumuntur perdurare, nisi contrarium probetur... maxime in passione furoris, quae non consuevit ita facile recedere..., natura enim non patitur repentem mutationem». In themato autem adeo vehemens existit praesumptio haec, ut contrarium, iuxta ipsum, admitti omnino non possit. Nam semel posito quod per lucidum intervallum intelligatur vere ct proprie, non umbrata quies seu simplex symptomatum remissio, sed resti­ tutio ad sanam mentem seu ab amentia vera recreatio; verosiiniliter excogi­ tari nequit lucidum intervallum in illa amente muliere, quam constat fuisse tunc in amentiae progressu. Ad rem Nouveau Dictionnaire de médecine, t. XI. p. 239. De caetero, subdit, etsi Aemilia, tempore quo matrimonium fuit celebratum, in umbrata quiete visa fuerit; eam tamen tunc etiam extitisse sub influxu phantasiarum deprimentium, facta quaedam directe demonstrant. Neque obiiciatur quod mulier ipsa fatetur se liberum dedisse consensum. Hoc enim concedi potest, Aemiliam nempe, durante nuptiarum celebratione, fuisse in statu umbratae quietis seu in remissionis intervallo; ac proinde fuisse aliqualiter sui compotem, et ad contractum matrimonialem processisse, utique vi phantasiae et imaginationis, sed etiam vi alicuius etsi imperfectissimae deli­ berationis. Quo posito, intelligitur potuisse Aemiliam affirmare se libere con­ sensisse; sed nullo pacto concludi potest a muliere plenum eum datum fuisse consensum, qui ad unionem requiritur coniugalem. Nam, durante matri­ monii celebratione, Aemilia certe non reperiebatur ita sui compos aut vero gaudens lucido intervallo, ut plena ea processerit ad consensum coniugalem deliberatione et libertate, quae requiritur ad matrimonium contrahendum. Ce­ terum ipsa mulier fatetur se, dum suum daret consensum, non fuisse plene sui compotem. Quibus, praeter iudicium tribunalis civilis pronuntiantis nullitatem matri­ monii, accedunt peritia medicorum et sententia Curiae: qui omnes steterunt pro nullitate matrimonii ob defectum consensus in muliere amente. Aliam confirmationem desumit Consultor ex duplici sententia nullitatis lata ab hac S. C. in duplici matrimoniali causa causae praesenti simillima. Prima est in Herbipolen., η iulii 1883, altera vero in Treviren., 22 iulii 1899; prouti refe­ runtur in Acta S. Sedis, vol. 16, pag. 262, ct vol. 32, pag. 274. E contra Vindex vinculi matrimonialis adstipulatur Consultori theo­ logo pro coniugii validitate, atque adnotat quod, dissidentibus inter se Consultoribus. ac quum agatur de re, cuius iudicium magis ad peritos quam ad 88 x iudices spectat, forsan non esset inopportunum medicum aliquem romanum, ut peritiorem eligere et interrogare. Igitur Vobis, EE. PP., dirimendum est dubium: An sententia Curiae Arqentinensis sit confirmanda vel infirmanda in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Sententiam esse confirmandam. [Thesaurus Resolutionum, torn. 166, p. 582-615]. 4344. S. C. C., Romana et aliarum, 1 febr. 1908. Decretum Al· temere, iussu ct auctoritate ipsius Summi Pontificis a S. C. Concilii dic 2 augusti 1907 editum,1 quo disciplina tridentina circa spon­ salia ac matrimonia in quibusdam immutata est. perfecta cum nbedientia summaque cum laetitia ubique exceptum fuit. Plures enim extant gratulato­ riae et gratiarum actionis litterae, quae ab Ordinariis locorum in primis ad hanc praesertim S. Congregationem missae sunt, sive proprio nomine sive nomine personarum etiam moralium. Ipsae ephemerides nedum sollicitae fuerunt novissimum decretum typis edere, sed commentariis quandoque illustrare curarunt. Verum quum discussiones quoque excitatae fuerint in aliquibus ipsius decreti articulis interpretandis, hinc nonnulli Sacrorum Antistites ad eas sopiendas, praesertim vero ut in re tam gravis momenti tutam nonnam se­ quendam haberent, ad hunc S. O., vel directe vel per S. C. de Propaganda Fide, suppliciter recursum fecerunt pro authentica quorundam articulorum interpretatione. Accepta dubia statim uni cx Consultoribus remissa sunt, ut super iis mentem suam panderet: quod ipse peculiari sollertia ct diligen­ tia exequutus fuit. Hisce positis, ut omnia relata uno veluti sub aspectu complectar, haec praesertim dubia exposco resolvenda: I. An decreto Ne temere adstrinçant ur etiam catholici ritus orientalis. Et quatenus negative: II. Utrum ad eosdem decretum extendere expediat. Et quatenus saltem pro aliquo loco decretum non fuerit extensum: III. Utrum validum sit matrimonium contractum a catholico ritus latini cum catholico ritus orientalis, non servata forma ab eodem decreto statuta. I \. An sub art.XI, § 2, tn exceptione enunciata illis verbis « nisi pro aliquo particulari loco aut regione aliter a S. Sede sit statutum » comprehendatur tantummodo Constitutio Provida Pii Pp. X; 2 an potius comprehendantur quoque Constitutio Benedictina 3 ct cetera eiusmodi indulta impedimentum clandestinitatis respicientia. \\ Num in imperio Germaniae catholici, qui ad sectam haereticam vel schis­ maticum transierunt, vel conversi ad fidem catholicam ab ea postea defecerunt, 1 Cf. N 4340. ’ Cf. N. 670. 3 Cf. N. 1527. l'oI. VI 56 882 Curta Romana etiam in iuvenili vel infantili aetate, ad valide cum persona catholica contrahen­ dum adhibere debeant formam in decreto Ne temere statutam, ita scilicet ut contrahere debeant coram parocho et duobus saltem testibus. Et quatenus affir­ mative : VI. An, attentis peculiaribus circumstantiis in imperio Germaniae existentibus, opportuna dispensatione provideri oporteat. VII. Ubinam et quomodo cappellani castrenses, vel parochi nullum absolute territorium nec cumulative cum alio parocho habentes, at iurisdictioncm directe exercentes in personas aut familias, adeo ut has personas sequantur quocumque se conferant, valide matrimoniis suorum subditorum adsistere valeant. VIII. Ubinam et quomodo parochi, qui territorium exclusive proprium non habentes, cumulative territorium cum alio vel aliis parochis retinent, matrimoniis adsistere valeant. IX. Ubinam et quomodo parochus, qui in territorio aliis parochis assi­ gnato nonnullas personas vel familias sibi subditas habet, matrimoniis adsi­ stere valeat. X. Num cappellani seu rectores piorum cuiusvis genèris locorum, a parochiali iurisdictione exemptorum, adsistere valide possint matrimoniis absque parochi vel Ordinarii delegatione. XI. An a decreto Ne temere abolita sit lex vel consuetudo in nonnullis dioe­ cesibus vigens, vi cuius a Curia episcopali peragenda sunt acta, quibus constet de statu libero contrahentium, et dein venia fiat parochis adsistendi matrimoniis. XII. An et quousque expediat prorogare exeeutionem decreti Ne temere pro nonnullis locis iuxta Ordinariorum petitiones. Et Emi Patres ad huiusmodi dubia ita respondendum censuerunt: Ad I. Negative. Ad II. Ad S. Congregationem de Propaganda Fide. Ad III. Dilata, et exquiratur votum duorum Consultorum, qui prae oculis habeant leges hac de re vigentes apud Orientales.1 Ad IV. Comprehendi tantummodo Constitutionem Provida; non autem comprehendi alia quaecumque decreta, facto verbo cum SSmo, et ad mentem. Ad V. Affirmative. Ad VI. Negative, ideoque servetur decretum Ne temere. Ad VII. Quoad cappellanos castrenses aliosque parochos, de quibus in dubio, nihil esse immutatum. Ad VIII. Affirmative in territorio cumulative habito. Ad IX. Affirmative, quoad suos subditos tantum, ubique in dicto territorio, facto verbo cum SSmo. Ad X. A ffirmative pro personis sibi creditis, in loco tamen ubi iurisdictio­ ncm exercent, dummodo constet ipsis commissam fuisse plenam potestatem paro­ chialem . Ad XI. Servetur solitum. Ad XI!. Ad Emuni Praefectum cum SSmo. [Thesaurus Resolutionum, tom. 167, p. 35-70]. 1 Cf. N. 4349. S. C. Concilii 883 4345. S. C. C., Senogallien., i febr. 1908. Redit haec causa, in comitiis generalibus diei 24 augusti elapsi pri­ mum proposita,1 cuius species ita breviter reassumitur: Capitulum archibasilicae Lateranensis per Bullam diei 26 dec. 1473 con­ cessit, ut in solo Lateranensi oppidi vulgo Belvedere Castrense, dioecesis Senogalliensis, erigeretur ecclesia et confraternitas S. Mariae a misericordia nuncupata, quae esset immediate subiecta ecclesiae Lateranensi, atque uti posset coemeterio, campanili, Campanis, altaribus ac sacro fonte baptismi cum omnimoda libertate, salvo tamen iure parochialis ecclesiae ». Ad munera sacra in praefata S. Mariae ecclesia explenda prius deputati fuerunt nonnulli cappellani, dein vero idem Capitulum Bulla diei 8 aug. 1587 instituit unum archipresbyterum et quatuor canonicos <· cum omnibus ac singulis iuribus et privilegiis sine alicuius praeiudicio ». Verum tractu temporis non defuerunt lites inter praefatos canonicos atque localem parochum ecclesiae S. Petri, praesertim quoad ius funerandi. Ex antiqua autem concordia seu immemorabili consuetudine constat, emolu­ menta funeraria (quae in cera ad cadaver accensa consistebant) pro medietate fuisse divisa inter Plebanum S. Petri et Capitulum S. Mariae, tam si cadaver tumularetur in parochiali ecclesia quam in Collegiata; dum ceram in alta­ ribus extantem ad ecclesiam tumulantem pertinuisse. Cuius moris ratio in eo fuit quod tunc temporis Capitulares adiuvabant parochum S. Petri sive in exercendis ecclesiasticis ministeriis sive etiam in explendis funeribus in parochiali ecclesia. Perhibetur item missam excquialem in Collegiata cele­ bratam semper fuisse a canonicis, relicta parocho S. Petri absolutione ad tumulum. At quum anno 1861 Capitulum collegiale ab iniquis Italiae legibus civi­ liter suppressum fuerit, pedetentim c vivis ereptis canonicis, in eorum locum suffecti sunt duo cappellani. Hinc de facto an. 1895, extinctis omnibus Capi­ tularibus, parochus tunc temporis, Antonius Renzi, sibi attribuere coepit omnia emolumenta, quae occasione funerum in parochiali ecclesia peractorum obve­ niebant, atque quartam funerariam pro funeribus in ecclesia S. Mariae per­ solutis. Interim accidit quod anno 1905, occasione funeris cuiusdam Francisci FilipponijConfratris sodalitatis S. Mariae a misericordia, actualis parochus S. Petri omnia emolumenta funeraria fecerit sua, neglectis cappellanis S. Ma­ riae, imo et ius litandi missam excquialem in Collegiata ecclesia sibi tantum spectare asseruerit. Eapropter die 6 sept, dicti anni confraternitas S. Mariae, adversus modum agendi parochi S. Petri, supplicem libellum Episcopo Scnogalliensi obtulit, qui dic 21 eiusdem mensis decrevit, ad parochum S. Petri spectare ius asso­ ciandi cadavera ad ecclesiam S. Mariae ibique funera persolvendi, atque omnia emolumenta percipiendi, salva quarta funeraria. 1 Thesaurus Resolutionum, tom. 166, p. 472-490. 884 S. C. Concilii Curia Romana Ab hoc tamen decreto minime sibi favente confraternitas appellavit ad hanc S. C., quae existimans ecclesiam S. Mariae gaudere iure sepeliendi pri­ vilégiât© ad instar Regularium, sub die 22 iunii 1906 rescripsit, ius funerandi, quod semper sequitur ius tumulandi, dictae ecclesiae plene spectare, proindeque clausulam salvis turibus parochialibus nihil aliud significare nisi ius, ex parte parochi S. Petri, levandi et comitandi cadavera de doino usque ad ecclesiam S. Mariae, atque exigendi quartam funerariam. Mandavit promde Episcopo ut, iuxta datas normas, dirimeret enatam controversiam: quod et fecit Praesul Senogalliensis per novum decretum diei 11 iulii 1906. At cum parochus S. Petri nova documenta Curiae obtulisset, ut ius suum funerandi in ecclesia S. Mariae comprobaret, Ordinarius, marte proprio, die 6 aug. 1906 abrogavit postremum decretum diei ir iulii eiusdem anni de mandato huius S. O. editum, et primum diei 21 sept. 1905 in vigorem revocavit. Tunc iterum confraternitas a misericordia ad hunc S. O. recur­ sum interposuit, et quaestio proposita est resolvenda sub dubitandi formula: An sustineatur decretum Curiae Senogalliensis diei 21 septenibris 1905, vel potius decretum eiusdem Curiae diei 11 iulii 1906 in casu. Exscriptum dubium triplicem complectitur quaestionem, videlicet: 1° an confratcrnitati S. Mariae competat ius funerandi; 20 an dictae confratcrnitati spectet ius missam exequialem litandi in propria ecclesia S. Mariae, emolumcntaque percipiendi; 30 demum an eidem confratcrnitati pertineat etiam ius exequias ad tumulum persolvendi. lamvero quoad primum quaesitum non videtur ambigendum quod ecclesia S. Mariae fruatur iure sepeliendi seu funerandi nedum confratres a misericordia verum etiam omnes fideles inibi sepulturam gentilitiam vel electivam habentes. Hoc enim patet ex verbis Pullae, qua an. 1473 erecta fuit ecclesia ipsa, et qua donata fuit privilegio exemptionis a qualibet ordinaria sive Episcopi sive parochi potestate, et immediate subiecta fuit jurisdictioni Capituli Lateranensis, adeo ut « uti possit coemeterio, campanili, campants cum omnimoda libertate, salvo tamen iure parochialis ecclesiae». Iam age ius habendi coemeterium aequivalet iuri sepulturae tradendae, quando agitur, uti in casu, de ecclesia seu confraternitate non subiecta ordinariae potestati dioecesanae sed ad instar Regularium exempta. Tunc enim ius sepulturae, praeter ius tumuli, secumfert etiam ius funerandi iuxta adagium ubi tumulus, ibi funus. Neque in themate aliquid facessit clausula apposita in Bulla erectionis salvo iure paroecialis ecclesiae; nam haec clausula id tantum importat, ut parocho defunctorum proprio solvatur quarta funeraria. Hoc sane modo con­ similem clausulam authentice interpretatus est Clemens HI in cap. Certificari, 9, de sepulturis, quin imo allinis clausula addi solet in privilegiis Apostolicis, quibus conceditur Regularibus ius sepulturae. At nemo inficias ibit Regulares habere ius privilegiatum funerandi. Ab huius quaestionis solutione pendet et altera supra proposita, quae ref rtur ad ius litandi missam exequialem et emolumenta percipiendi. Siqui­ dem cum missa exequialts nonnisi pars sit iuris funerandi, semel recognito iure funerandi ecclesiae S. Mariae, eo ipso attribui debet eidem ius celebrandi 8 missam exequialem. Praeterea immemorabilis in casu extat consuetudo, vi cuius missa exequialis semper persoluta fuit a canonicis numquam vero a parocho; quod confirmarunt octo iurati testes a Curia excussi sub die 9 no­ vembris 1905. Item nulla difficultas adesse potest circa emolumentorum per­ ceptionem. Nam, ad tramites iuris communis, nonnisi quarta funeraria com­ petit parocho proprio: ita S. C. Concilii in Asculana, 8 ct 29 aug. 1733, ad 3,1 et in Viterbien., 16 septembris 1826, ad 4. 2 Denique quoad exequias ad tumulum, confraternitas ultro admittit eas pro praeterito celebratas semper fuisse in Collegiata a parocho S. Petri; quin imo de solis exequiis intelligenda videntur documenta, quae idem parochus ex adverso adducit, ut ostendat suum ius litandi missam exequialem. Ex altera parte favore parochi S. Petri quae sequuntur subiici possunt. Explorati iuris est quod ex iure communi solae ecclesiae paroeciales gaudent iure sepeliendi seu funerandi, uti constat ex cap. Is qui, 3, de sepulturis,in VI et supponitur in cap. Pios instituta, r, de sepulturis, etc. Hinc quaelibet alia ecclesia, quae hoc idem ius sibi asserit,ex privilegio Apostolico illud habuisse diserte probare tenetur. Ita privilegiatum funerandi ius habent ex privilegio Regulares aliacque ecclesiae ab Ordinarii et parochi iurisdictione exemptae. Verum ecclesiae et oratoria, quae intra fines alicuius paroeciae continentur, quaeque immediate subsunt parocho et mediate Episcopo, nonnisi ius tumuli, non autem verum ac proprium ius sepeliendi et funerandi habere valent. Ita respondit S. Congr. Rituum in decreto Urbis et Orbis, diei ro dec. 1703, n.2133 ad dubium 20.3 Idem tenuit S.C. Concilii in Bononicn., 28 iulii 1724 ad 9,4 in Civitatis Castellanae, 28 ian. 1764;5 et in cit. Viterbien., 16 sept. 1826, ad 5. Cf. etiam Van Espen, Ius can. un., part. 2, sect. 4, tit. 7, cap. 5. lamvero in casu dubitari posset, an revera ecclesia S. Mariae perfecto exemptionis iure, saltem hodie, fruatur. Nam quamvis BonifaciusIX conces­ serit Capitulo Lateranensi privilegium erigendi loca pia in solo Lateranensi atque ea eximendi a potestate Ordinariorum ac sibi ipsi immediate subiiciendi, addit tamen clausulam: iure tamen parochialis ecclesiae et alterius cuiuslibet alias in omnibus semper salvo». Praeterea Pius IV privilegia ac indulta Capituli Lateranensis abrogavit et abolevit. Utique sane Sixtus V eadem in vigorem revocavit per Bullam Si cunctas, diei 15 ian. 1586,6 sed adiccta limitatione, quod accedat licentia Ordinariorum, imo et loca fundanda subiici videntur eisdem Ordinariis. In themate proinde, quum ecclesiaS. Ma­ nae sita sit intra limites parochiae S. Petri, neque certo constet de illius exemptione, non immerito argui potest ius parochi funerandi super cada­ vera suorum filianorum in dicta confraternitatis ecclesia tumulandorum; idque eo vel magis quod in Bullis erectionis ecclesiae et Collegiatae adduntur clausulae << salvo iure parochialis ecclesiae », et « sine alicuius praeiudicio ». 1 Cf. N. 3406. 1 Cf. N. 4006. 1 Cf. N. 5733· « Cf. N. 3279· i Cf. N. 3735· ‘Bull. Rom, torn. 4. ιν· Ρ· rSa, 183. 886 Curia Romana Hoc confirmari videtur ex quodam inventario parochiali S. Petri dici io sept. 1743, ubi de funeribus edicitur quod « in ecclesia Collegiata praecipue, licet fundata in solo Lateranensi, Plebanus sive cius cappcllanus curatus in eius defectum, per consuetudinem immemorabilem ct inveteratam, semper fecit et de praesenti facit functionem funebrem tum saccularium tum canoni­ corum, si illorum contingat mors ». Idem constat cx attestatione dici 21 de­ cembris 1805 subscripta a pluribus testibus etiam sacerdotibus sive saecula­ ribus sive regularibus: item duo aliae similes depositiones praestant diei 2i aug. 1805 et 31 aug. 1806. Praeterea quum an. 1824 exorta fuerit quaestio inter Plebanum et canonicos circa functiones funerarias in Collegiata pera­ gendas, Capitulum Lateranense expedivit quidem monitorium super manutentione in exercitio ordinariae iurisdictionis; sed causa acta in possessorio coram Tribunali Collégial! primae instantiae A. C. dici 21 aug. 1824, advo­ catus parochi Caprini praefatum monitorium moderari obtinuit. Quod etiam confirmatur ex epistola, quam die 6 sept, eiusdem anni Emus Card. Testaferrata scripsit ad parochum Caprini, eidem gratulans de sibi recognito iure funerandi in Collegiata. Cum igitur ex dictis parocho S. Petri competere videatur ius funerandi in Collegiata, hoc ipso competere eidem videtur ius missam cxequialem ibi­ dem litandi, et omnia emolumenta funeraria percipiendi, dempta quarta. Caeterum parochum S. Petri saltem manutenendum esse in suo iure peragendi exequias in Collegiata, praeter iam adducta confirmant tres ex octo testibus iuratis, qui an. 1905 a Curia excussi sunt, quique deposuerunt, eas a solo parocho hucusque persolutas fuisse. De hac re recens exemplum habetur in causa Pisauren., coram S. C. EE. et RR. agitata die 5 maii 1905 ad dubium V.1 Hisce breviter adnotatis quaeritur: An sustineatur decretum Curiae Senogalliensis diei 21 septembris 1905, vel potius decretum eiusdem Curiae diei u iulii 1906? Emi Patres S. C. Concilii in comitiis generalibus diei 24 augusti 1907 causam comperendinandam censuerunt per rescriptum: Dilata. Verum eadem quaestio reproposita fuit in plenario coetu diei 1 februa­ rii 1908, ubi quum clarius constiterit, privilegia ct indulta Capitulo Late­ ranensi a Summis Pontificibus concessa, inter quae ius erigendi ecclesias et loca pia cum exemptione ab Ordinariis ct cum iure funerandi privilegiato, derogata non fuisse praesertim a Sixto V per citatam Bullam, Si cunctas, diei 15 ian. 1586, sive quia hic Pontifex, in vigorem revocans privilegia iam antea a Pio IV abolita, ca dumtaxat moderavit ad tramitem Cone. Trid.,sive quia de coetero Bulla Sixtina non iam concessa a Capitulo Lateranensi pri­ vilegia sed potius in posterum ab eodem locis piis ecclesiisque concedenda respiceret. Tandem die i februarii 1908 Sacra, etc. respondit: Negative ad primam partem; Affirmative ad secundam. ( 1 hesaurus Resolutionum, torn. 167, p. 70-76]. ’ Acta S. Sedis, vol. XXXVIII, p, 203-207. S. c. Concilii 887 4346. S. C. C., lacen., 29 febr. 1908. Rescripto dici 17 nov. 1905, quod die 14 dec. 1906 prorogatum fuit, Raymundus Hernando, beneficiatus Cathedralis lacensis obtinuit ab hac S. C. indultum exemptionis a choro et residentia cum clausula « amissis distributionibus inter praesentes tantum », ut suam valetudinem curare valeret. Vi conventionis initae a. 1851 inter S. Sedem et Hispaniam distributiones chorales apud Capitula illius regionis abolitae extiterunt, sed earum loco suffe­ ctae sunt punctaturac, seu mulctatitia quaedam pecunia desumenda ab obven­ tione cuiusque praebendati, quae accrescit tantum chori servitio interessentibus, exclusis ab eius participatione absentibus, salvis exceptionibus designa­ tis in cap. Consuetudinem, de cler. non resid., in 6°, et pro iubilatis: harum autem distributionum taxatio varia est secundum diversa statuta Capitulorum in Hispania. Insuper, in Capitulo lacensi, duae statutae sunt extraordinariae distributiones pro interessentia in festis Nativitatis Domini et Epiphaniae. Iam vero Capitulum lacense in applicando memoratum indultum benefi­ ciario Hernando ratum est, sibi ius esse retinere pecuniam mulctatitiam seu partem obventionis distribuendam inter beneficiarios choro interessentes. Huic retentioni primo anno acquievit beneficiarius Hernando, at postea recursum obtulit Capitulo, contendens vi supra relatae clausulae, retentioni non subiici, et insuper participem esse debere pro rata pecuniae mulctatitiae a praebendatis absentibus persolutae. Capitulum vero super hoc duxit, ut tuto procederet, rogare hanc S. C. Profecto distributiones chorales duplicis sunt generis. Aliae ordinariae seu quotidianae, quae constituuntur a tertia parte fructuum praebendae, uti statuit Cone. Trid. (Sess. 21, cap. 3, de ref.). Hi vero reditus si desumantur a mensa capitulari, dicuntur proprie distributiones, si vero desumendi sunt vel solvendi sunt a particulari praebenda, qua beneficiarius fruitur, puncta· turae nuncupantur: ct pro his reditibus lucrandis requiritur vel rcalis prae­ sentia in choro, vel sufficit etiam ficta in casibus a iure expressis, uti in citato cap. Consuetudinem. Alterius speciei distributiones sunt illae, quae dicuntur inter praesentes tantum, et quae tantum lucrantur a materialiter et realiter praesentibus et quae dici solent extraordinariae. Cf. Cathacen., Distributionum, diei 27 ianuarii 1866. Hae vero possunt esse certae aut determinatae, ut puta in recurrentia annua anniversariorum aut determinatis diebus pcrsolutione legatorum, vel adventitiae ut in celebratione alicuius funeris. Circa distribu­ tionum lucrum regula desumitur ex cap. 12, Sess. 24, de ref., Syn.Tri(lentinac. > ■ Hisce positis, vi cnunciatae clausulae in induito positae bcneficiatus Her­ nando subiici non posse videtur retentioni pecuniae mulctatitiae seu melius punctaturac quoad distributiones quotidianas, veluti patet cx ipsa rescripti litera, quae iubet tantum, ipsum absentem amittere distributiones inter 888 Curia Romana praesentes. Caeterum est consonum nedum statutis ecclesiae lacensis sed etiam iuri communi, secundum quod bénéficiait infirmi, licet absentes, quo­ tidianas lucrantur distributiones. Deinde praefatus beneficiatus lucratur etiam augmentun ex aliorum absentium fallendis. Id sancitum inveniturab hac S. C. die 15 apr. 16r 1, quae decisio a Benedicto XIV relata (Institui, eccl.y 107, § 8) ita se habet: « Eos qui absunt a servitio chori ob infirmitatem vel aliam causam, percipere debere distributiones quotidianas sui canonicatus, perinde ac si statis horis intéressent: percipere etiam augmentum distributionum, quas amittunt illi, qui divinis non interfuerunt». Ast hic moveri posset dubium, quidnam esset sentiendum extante con­ traria consuetudine pro infirmis; idque eo vel magis quod Benedictus XIV (loc. cit.) refert decisionem quamdam huius S. C., quae dictam consuetu­ dinem legitime praescriptam non improbavit. Verum haec invocari posset respectu habito ad ius commune, non autem in casu in quo beneficiatus Her­ nando, vi relatae rescripti formulae, tantum mulctatur quoad amissionem distributionum inter praesentes. Demum quoad extraordinariam distributionem pro interessentia choro in solemnitate Nativitatis Christi et Epiphaniae, cum haec distributio videa­ tur, ex Capituli relatione, induere naturam verae distributionis inter praesen­ tes, ea profecto cadit sub rescripti formula « amissis distributionibus inter praesentes tantum », et hinc bénéficiât! Hernando recursus quoad hoc pun­ ctum negativo responso esset dimittendus. Propositam itaque quaestionem EE. VV. sueta prudentia et iuris peritia resolvere dignabuntur. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Vi induit i heneficiatum Hernando amittere debere tantum distributiones extraordinarias in casu. [Thesaurus Resolutionum, torn. 167, p. 99-102]. 4347. S. C. C., Treien., 29 febr. 1908. Sacerdos Coluzi testamento diei 24 febr. 1665 canonicatum in Collegiati civitatis Treiensis, nunc ad Cathedralem evecta, instituit, eiusque iuspatronatum activum servavit Capitulo dictae ecclesiae. Particula testamenti ita se habet: Volo ut canonicus pro tempore a mc nominatus vel nominandus aliique omnes eidem successores sint et esse debeant semper omnes sacerdotes ut impe­ trare possint hunc canonicatum. Et alibi in eodem testamento: Rogo Capitu­ lum ut eligat et nominet sacerdotes qualificatos, exemplares, probos, honoratos et virtuosos in omnibus vocationibus. Cum mense martio ^07 canonicatus Coluzi vacans declaratus esset, a Capitulo patrono indictus fuit concursus, cui duo tantum candidati adstiterunt, nempe clericus minorista loscph Bartoloni et sacerdos David Sileoni. Peracto scrutinio dici 19 apr. eiusdem anni, concurrens Sileoni tria vota, ct alter opponens sex vota retulit; hinc uti electus renunciatus est Bartoloni, cui tlein a Curia expeditae sunt collationis literac. Verum dum adhuc in S. C. Concilii 889 suspenso erat canonica beneficii eiusdem possessio, et tractatus pendebant pro obtinendo a Gubernio regium placet, alter competitor detegere valuit funda­ tionis tabulas; ct cx his edoctus quod in concurrentibus pracrequirebatur ut conditio qualitas sacerdotalis, illico apud Curiam et dein apud hanc S. C. per recursum institit, ut declararetur nullitas factae electionis, et sibi, utpote dicta conditione praedito, canonicatus adiudicaretur. Sed tam Curia Treiensis quam Archiepiscopus Camerinensis perpetuus administrator censent oratoris preces esse reficiendas. Factam electionem sustinendam esse suadere videntur fundationis tabu­ lae. Nam fundator Coluzi iuxta relata testamenti verba voluit instituere bene­ ficium sacerdotale; at in eiusmodi beneficiis regulare est quod ad ea conse­ quenda non requiratur qualitas sacerdotalis in actu, sed sufficiat habilitas proxima ad sacerdotium, nisi aliud scateat ex expresso textu fundationis, ut tenet Fagnanus (Comm. ad cap. Ut abbates, de aetate et qual. praeficiend., n. 9): «Ad obtinendum beneficium cui sacer ordo sit adnexus, non requiri, ut actu quis sit in eo ordine constitutus tempore collationis, sed satis esse, ut se promoveri faciat infra tempus a iurc praefixum... Unde si presbyteratus adnexus sit alicui beneficio, non tamen necesse est, ut promovendus habeat ordinem requisitum tempore promotionis, sed satis est, ut se faciat promo­ veri in proximis temporibus ». Iure autem communi non discordat testatoris mens, si rite intelligatur iam adducta prima particula testamenti. Sane doctores, ad intclligendum; quando requiratur actu qualitas sacerdotalis in prae­ sentatione ct collatione vel potius in habitu, expendere solent fundationis verba, utrum scilicet ea percutiant actum ipsius electionis, vel potius ipsius prosecutionem. In primo dicunt eam qualitatem requiri in actu, quia quali­ tas adiuncta verbo intelligitur secundum tempus verbi; in secundo cum ordinis adnexio sit adnexa per modum habitudinis, sufficit, ut ea qualitas habeatur intra tempus idoneum. Ita rem exemplificant in primo casu: Volo ut ad canonicatum, cappellaniam etc. nominetur, praesentetur, eligatur sacerdos, dum in secundo casu hanc adducunt dicendi rationem: Volo ut cappellanus... sit et esse debeat sacerdos. Cf. Fagnanus (loc. cit., n. 53). Iam vero si nuper relata fundatoris Coluzi verba expendantur, satis per se liquet ea intclligenda esse non de sacerdotio in actu sed in habitudine. Non enim fundator dixit: praesentetur vel nominetur sacerdos ad canonica­ tum, sed nominandus vel eligendus esse debeat sacerdos. Quod confirmatur resolutione edita ab hac S. C. die 5 ian. 1604, quam ita refert Fagnanus: Quidam legavit ecclesiae Collegiatae libras 80 pro constituenda et erigenda cappcllania sacerdotali in ea ecclesia cum onere, ut praebendarius nomi­ nandus et eligendus teneatur singulis hebdomadis missas duas celebrare in dicti ecclesia. Quaeritur, an sufficiat praesentare clericum talis aetatis, ut infra annum promoveri possit ad sacerdotium. — S. C. ccnsuit sufficere ». Age vero, ait Archiepiscopus Camerinen., expositus casus adamussim con­ gruit cum institutione facta a sac. Coluzi; nam canonicus nominandus item cx fundationis lege celebrare debet missas 4 in unaquaque hebdomada. Ex adverso recursus sacerdotis Sileoni solido fundamento niti videtur, si ad trutinam revocentur ea, quae disponunt tabulae testamentariae fundatio- Sço Curia Romana nis Siquidem iuxta hunc textum citatae primae particulae testamenti, ut quis canonicatum impetret seu obtineat, nccesse habet, ut iam sit presbyter, seu qualitas sacerdotalis actu praecedere debet electionem. Quare exposita verba aequipollcnt alteri dictioni, ac si dixisset testator, praesentetur seu eli­ gatur ad canonicatum sacerdos. Conditio enim presbyteratus praemittitur electioni et eam praecedit uti conditio necessaria, ita ut absque existentia illius conditionis electio sit contra testatoris voluntatem. Idem etiam scatet ex altera testamenti particula; non enim intelligitur, quomodo haec verba referri possint ad sacerdotes non in actu sed in habitu, seu qui intra idoneum tempus promoveri valeant ad sacerdotium: alia dictione futurum tempus respiciente opus fuisset. Quin obiiciatur quod fundator Coluzi nullimode expressit quod nomi­ nandus debeat esse actu sacerdos. Huic enim difficultati ita respondet Fagnanus (loc. cit., n. 56): « Nec requiritur adicctio illius dictionis «r/nseu actualiter, puta praesentetur seu instituatur actu presbyter, vel qui actualiter sit constitutus in ordine presbyterali, ut perperam opinatus est Gonzalez ad reg. 8 Cane., glos. 5, n. 104, sed satis est, ut simpliciter cautum sit; ut praesentetur vel instituatur sacerdos iuxta conclusionem Rotae et communem per rationem illam, quod qualitas adiuncta verbo intelligitur secundum tem­ pus verbi ». Posita vero clara et taxativa voluntate testatoris, illam alterare aut mutare neque patronis neque Ordinariis licet, obstante expressa prohi­ bitione Cone. Trid. (Sess. 25, cap. 5, de ref.}. Verum etiamsi ex citato contextu voluntas testatoris adhuc dubia et obscura maneret, alia non desunt adminicula ad eam indagandam. Primo sese offert observantia fundationi subsecuta, nam ex actis capitularibus erui­ tur quod ad canonicatum Coluzi semper fuit electus candidatus, qui actu esset sacerdos. Atqui observantia plurimum valet ad interpretandas tabulas fundationis, quando sunt ambiguae, uti tenet Card. De Luca (de benef., disc. 91, n. 7): (Observantiae in hac materia nimium defertur in casu volun­ tatis ambiguae, quae sit capax interpretationis, unde observantia attenditur tamquam interpretativa, quae longe differt a praescriptiva ». Alterum admi­ niculum desumitur ex quadam memoria existente in sacristia Cathedralis, in qua sermo fit dc canonicatu Coluzi et quae incipit: Quum eligendus sit sacenhs. Iam vero haec adminicula si coniungantur cum textu exscripto particulae testamenti, sufficientem certitudinem gignere videntur ad statuen­ dum, fundatorem Coluzi in casu voluisse ad canonicatum eligi clericum iam sacerdotem; huiusmodi enim disquisitiones, ut docet Card. De Luca (loc. cit.) non tam iuris quam potius facti sunt definiendae pro qualitate ct diver­ sis eiusdem facti circumstantiis ita ut aliquando, quae non possunt singula, unita iuvant. Quare, etc. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Electionem non sustineri, et ius eligendi devolutum esse ad Archicpiscopum Administratorem Apostolicum. [Thesaurus Resolutionum, tom. 167, p. 102-ιτο]. 5. C. Concilii 891 4348. S. C. C., Venetiarum, 29 febr. 1908. Praevia proprii Parochi delegatione Venetiis in ecclesia S. Raphaelis Archangeli sub dic 6 maii 1906 loannes Bernach, annos ad 38 natus nupsit Antoniae Furlan, 24 aetatis suae annum dumtaxat agenti. Hoc tamen matri­ monium, supplicibus precibus die rS februarii 1907 Summo Pontifici oblatis, uti nullum et invalidum primario impetit vir ex defectu consensus, eo quod ipse suum consensum alligaverat conditioni virginitatis sponsae, quam e contra in prima nuptiarum nocte defloratam invenisse contendit. Secundario vero et subordinate, si consensus conditionatus sufficienter non constaret, idem vir petit, ut suum matrimonium cum Antonia initum, quod tamquam ratum et nondum consummatum perhibet, -\postolica auctoritate dispensa­ retur. Quibus acceptis, haec S. C. die 25 eiusdem mensis et anni rescripsit Emo Patriarchae Venetiarum, ut duplicem in casu instruere dignaretur pro­ cessum, quorum unum super asserto ex capite erroris impedimento, alterum vero super matrimonio rato et non consummato eiusve dispensationis causis. Et actualis Emus Vir, qua par erat solertia ac sedulitate processum ad tra­ mitem iuris conficere curavit tam super nullitate, quam super inconsummatione coniugii, de quo agitur. Tabulis processualibus expletis Curia Patriarchalis potius duxit rem actaque processus ad Sanctam Sedem remittere. Porro ex actorum statu liquet, actorem loannem aliquando ante nuptias suam voluntatem patefecisse non ducendi uxorem, nisi virginem; utrum autem haec conditionata viri voluntas etiam in actu celebrationis matrimonii reipsa perseveraverit nec ne. Vestrum erit, Patres Emi, decernere. Item com­ pletam coniugii inconsummationem nedum sub iuramenti fide fatetur spon­ sus, verum etiam ipsa sponsa admittit, et generatim confirmare videntur iurati testes ex utroque latere adducti. Ceterum Judex delegatus Venetiarum litteris diei 23 novembris proxime elapsi mentem suam pandere consuit. · Admodum difficile — ait — Tribunali videtur, ut actor dispensationem impetret a matrimonio rato et non consum­ mato; nam cum copulae inchoatio ultro ab actore et rea admissa sit, exurgit praesumptio iuris et de iure, quod etiam fuerit consummata. Ad impedimen­ tum vero erroris adstruendum ob defectum consensus ex parte actoris vali­ diores probationes ex tabulis processus extare videntur. Licet enim omnia spectent errorem circa qualitatem sponsae, qui per se non sufficeret ad impe­ dimentum dirimens constituendum, tamen ex confessione actoris, ex confes­ sione sponsae ipsius, ex concordi prorsus declaratione testium inductorum et ex concursu circumstantiarum omnium Tribunal Metropolitanum ad sententiam inclinat: loannem Bernach ita constans habuisse propositum non ducendi foeminam, quae virgo non esset, ut error qualitatis cadens in per­ sonam fiat, ct actor de nullitate matrimonii contracti cum Antonia Furlan nunquam dubitavit, statim ac eomperiit uxorem suam iam ab alio corruptam Curia Romana 892 fuisse aliquot annis ante matrimonium, et virginalem amisisse integritatem, quod ipsa ultro fatetur. Gravissimam Tribunali visum est hoc punctum causae: utrum consensus conditionatus in absolutum fuerit mutatus, post­ quam repetitis, licet falsis, sponsae attestationibus de integritate sua, decep­ tus miser sponsus matrimonium in facie Ecclesiae contraxit cum sponsa corrupta, ct virginem se adhuc esse repetitis vicibus declarante. Illa omnia, quae matrimonium subsecuta sunt, satis insinuare videntur, numquam loannem Bernach voluntatem immutasse suam: nullo modo assensum marita­ lem praestandi mulieri, quae antea ab alio cognita fuisset». Hisce igitur prae oculis habitis, pcrlectisque animadversionibus tum Consultoris, tum Defensoris sacri vinculi una simul cum actorum summario, enodare ne dedignentur Patres Emi, quae cx duplici causae capite Vobis proponuntur dubia: I. An constet de nullitate matrimonii in casu? Et quatenus negative: II. Utrum saltem consilium praestandum sit SSmo pro dispensatione ma­ trimonii rati et non consummati in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. Ad II. Provisum in primo. [Thesaurus Resolutionum, torn. 167, p. 111-126]. 4349. S. C. C., Romana et aliarum, 28 mart. 1908. In plenariis comitiis ab hac S. C. habitis die 1 februarii 1908 proposita fuerunt, inter alia, dirimenda duodecim dubia 1 decretum Ne temere2 respi­ cientia. Resolutiones autem et declarationes ab Emis Patribus editas, in audientia diei 4 eiusdem mensis februarii Emo Card. Praefecto concessa, SSmus Dominus Noster ratas habere ct confirmare benigne dignatus est casque vulgari mandavit, contrariis quibuscumque non obstantibus. Interim quum ad tertium propositum dubium, nempe: utrum validum sit matrimonium contractum a catholico ritus latini cum catholico ritus orientalis, non servata forma a decreto Ne temere statuta, responsum prodierit: Dilata, ex exquiratur votum duorum Consultorum, qui prae oculis habeant leges hac de re vigentes apud Orientales; huiusmodi votum a duobus Consultoribus expo­ stulatum fuit, et tertium additum super aliis eadem in materia dubiis ad hanc S. C. oblatis. Unde nihil aliud mihi superest, nisi rogare EE. W., ut enodare digne­ mini huiusmodi dubia: I. Utrum validum sit matrimonium contractum a catholico ritus latini cum catholico ritus orientalis, non servata forma a decreto Ne temere statuta. II. An tn art. XI, § 2 eiusdem decreti sub nomine acatholicorum compre­ hendantur etiam schismatici et haeretici rituum orientalium. ‘ Cf. N. 4344. : Cf. N. 4140. S. C. Concilii ________893 III. Num exceptio, per const. Provicia in Germania inducta,1 censenda sit uti mere localis, aut etiam personalis. IV. An Ordinarii et parochi nedum explicite sed etiam implicite « invitati ac rogati », dummodo tamen « neque vi neque metu gravi constricti requirant cxcipiantque contrahentium consensum », valide matrimoniis assistere possint. N. An ad licitam matrimonii celebrationem habenda sit ratio dumtaxat menstruae commorationis, aut etiam quasi-domicilii. VI. Utrum sponsalia, praeterquam coram Ordinario aut parocho, celebrari valeant etiam coram ab alterutro delegato. VII. Utrum sponsalia celebrari possint dumtaxat coram Ordinario vel paro­ cho domicilii aut menstruae commorationis, an etiam coram quolibet Ordinario aut parocho. Emi Patres omnibus sedulo perpensis, respondendum consuerunt: Ad I. Negative. Ad II. Affirmative. Ad III. Exceptionem valere tantummodo pro natis in Germania ibidem matrimonium contrahentibus, facto verbo cum SSmo. Ad IV. Affirmative. Ad V. Affirmative ad primam partem, negative ad secundam. Ad VI. Negative. Ad III. Posse celebrari coram quolibet Ordinario aut parocho, dummodo intra limites territorii eiusdem Ordinarii vel parochi. Die autem 30 dicti mensis martii SSmus Dnus Xoster, audita ralatione infrascripti Secretarii S. C. Concilii, supra relatas Emorum Patrum resolu­ tiones ratas habuit et approbavit, quibuslibet in contrarium minime obstanti­ bus. - Vincentius Card. Ep. Praenest., Praefectus.- B. Pompilj, Secretorius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 167, p. 176-222]. 4350. S. C. C., Romana et aliarum, 27 iul. 1908. Ex pluribus dubiis, quae ad hanc S. C. postremis hisce temporibus per­ venerunt, nonnisi infrascripta hodie proponuntur in plenariis comitiis, quum coetera vel facili negotio solvi possint, vel potius inter cavillationes sint accensenda. Praeterea heic adnexa exhibentur vota, quae, propter rei gravi­ tatem, a duobus Consultoribus exarari curavi. Sint autem sequentia dubia: I. Utrum ad valida ineunda sponsalia partes teneantur subsignare scriptu­ ram unico contextu cum parocho seu Ordinario aut cum duobus testibus; an potius sufficiat, ut scriptura, ab una parte cum parocho vel cum duobus testibus subsignata, remittatur ad alteram partem quae vicissim cum parocho vel cum duobus testibus subscribat. II. An ad sponsalium validitatem in scriptura sit apponenda data, seu adseriptio dici, mensis et anni. * Cf. N. 670. θ94 S. C. Concilii Curia Romana III. An vi decreti Ne temere,1 etiam ad matrimonia mixta valide contra­ henda, ab Ordinario vel a parocho exquirendus et excipiendus sit contrahentium consensus. IV. Utrum ad valide et licite matrimoniis adsistendum, ad tramitem art. VI decreti, requiratur semper delegatio specialis, an vero sufficiat generalis. \. An in locis dissitis, ad quae missionarius singulis mensibus non venit — m quibus tamen, si peteretur, haberi posset, et vel ad eum aut ad alium missionarium, qui sit parochus in sensu decreti, absque gravi incommodo possent acce­ dere sponsi — matrimonia contracta sine missionarii seu parochi praesentia reti­ nenda sint uti valida. VI. Utrum ratione momentanei, inopinati et fidelibus prorsus incogniti trans­ itus per aliquem locum, a quo iam a mense missionarius abest, interrumpi (licenda sit illa rerum conditio de qua in art. VIII decreti. VII. An, et quomodo annuendum sit petitionibus Ordinariorum Sinensium, qui ob peculiares illius regionis conditiones postularunt: i) exemptionem a prae­ scriptionibus decreti in sponsalibus ineundis; 2) dispensationem a praesentia paro­ chi et quandoque etiam testium, sive in matrimoniis ex dispensatione contrahendis a baptizatis mini non baptizatis, sive in matrimoniis inter catholicos, qui sub paganorum potestate sunt constituti. VIII. Utrum subditi dioecesis Damaensis, in dioecesi tamen Bombayensi commorantes, et e converso subditi dioecesis Bombayensis degentes in dioecesi Damaensi, ut validum et licitum ineant matrimonium, teneantur se sistere dum­ taxat coram parocho personali vel possint etiam coram parocho territorii. IX. An, et quomodo providere expediat casui, quo parochi a lege civili gravi­ ter prohibeantur quominus matrimoniis fidelium adsistant, nisi praemissa caere­ monia civili, quae praemitti nequeat, et tamen pro animarum salute omnino urgeat matrimonii celebratio. Die, etc. Sacra, etc. respondit: Ad I. Affirmative ad primam partem, negative ad secundam. Ad II. Affirmative. Ad III. Affirmative, servatis ad liceitatem quoad reliqua praescriptionibus et instructionibus S. Sedis. Ad IV. Quoad delegationem nihil esse immutatum, excepta necessitate eam faciendi sacerdoti determinato et certo, ac restrictam ad territorium delegantis. Ad V. Negative. Ad VI. Negative. Ad VII. Quoad primum negative. Quoad secundum, concedendam esse iisdem Ordinariis facultatem dispensandi a forma substantiali matrimonii pro casibus tantum verae necessitatis, cum potestate hanc facultatem etiam habitua· liter subdelegandi missionum rectoribus; facto verbo cum SSmo. Ad VIII. Dilata. Ad IX. Non esse interloquendum. Eâdem autem die SSmus Dnus Noster Pius Pp. X, audita relatione infrascripti Secretarii, supra recensitas resolutiones ratas habere et approbare 1 Cf. N. 4340. 'flfl 895 dignatus est, contrariis non obstantibus quibuscumque. - Vincentius Card. Episc. Praenest., Praefectus. - B. Pompilj, Secretarius. [Thesaurus Resolutionum, torn. 167, p. 449-493J. 4351. S. C. C., De Yucatan, 27 iul. 1908. Occasione translationis exuviarum Episcopi praedecessoris Yucatanensis medicus Miro die 24 aprilis 190c articulum vulgavit, quo graviter conquere­ batur de omissione solemnitatum, et censoria nota inurebat canonicum Bosada, Vicarium capitularem; qui de hoc certior factus illico per suum can­ cellarium canonicum Zavala citavit medicum Mirô ad comparendum coram Curia ct ad faciendam retractationem iniuriosi articuli. Verum doctore Mirô non comparente, die 28 eiusdem mensis altera citatio expedita fuit termino praefixo ad retractationem edendam. Tunc medicus Mirô transmisit ad Curiam libellum, in quo declarabat, se rem in articulo tantum historice enarrasse absque animo iniuriandi Vicarium ct, facta recusatione iudicis, utpotepartis in causa, a comminatione poenarum et ab imposita retractatione appellabat ad Metropolitanum de Antequera. Vicarius capitularis nihili ducens factam exceptionem de recusatione iudicis, attenta doctoris Mirô contumacia, die 1 maii sequentis eum declaravit exclusum a cultu et sacra­ mentis; quod per litteras circulares sacerdotibus dioecesis notificavit. Suscepta a Curia Metropolitana interposita appellatione, iudex perpendens quod in infligenda poena non praecesserunt monitiones ad formam iuris, et acta processus confecta fuerant post irrogatam poenam, et ob carentiam iurisdictionis in Vicario capitulari, attenta recusatoria exceptione et appellatione a Mirô interposita: die 20 dec. 1901 iniustam declaravit illatam poenam, a qua proinde doctorcm Mirô absolvit, salvis insuper eius iuribus ad damno­ rum refectionem. Ad huius sententiae tramitem die 14 aug. 1904 medicus Mirô actionem pro refectione damnorum intentavit coram Curia de Yucatan contra memoratos canonicos Bosada et Zavala, petens eos damnari ad solu­ tionem scutatorum 3908 titulo damnorum, ct ad expensas iudicii. Dcin actualis Episcopus omnem lapidem movit pro amicabili composi­ tione obtinenda; sed cum duo conventi canonici nihil solvere voluissent, ideo necesse fuit instituere iudicium apud Curiam Yucatanensem, quae die 29sep­ tembris 1905 damnavit canonicos Bosada et Zavala ad solvendos 390S pesos ct 30 centavos pro refectione damnorum et ad omnes iudicii impensas. Ab hac sententia duo canonici appellarunt, sed appellatio alterâ sententiâ diei 14 octobris declarata fuit utpote non emissa tempore utili ct hinc retecta, taxatis expensis totius iudicii a duobus canonicis supportandis in pesos 202,50 favore doctoris Mirô et in pesos 1000 favore Curiae ecclesiasticae. Pro solutione cnunciatarum summarum dictis canonicis praefixum fuit quatrimestre tempus; cui oneri cum non satisfecissent, reditus suorum beneficiorum sequestro suppositi fuerunt et ipsi declarari suspensi ab officio et beneficio. Interim canonici Bosada et Zavala mense martio 1906 apud hanc S. C. 896 Curia Romana institerunt petentes, ut tum sententia lata a Curia Metropolitana de Antcquera 20 dec. 1901, tum sententia Curiae de Yucatan, diei 29 sept. 1905 prorsus infirmarentur. Et hic S. O., antequam quaestionem dirimeret, man­ davit novo Episcopo, ut praefatos canonicos ad Missae celebrationem ct ad chorale servitium lite pendente rchabilitarct. Verum mense aprilis 1907 medicus Mird coram Curia Yucatanensi intentavit actionem quoque crimi­ nalem contra duos enunciatos canonicos pro falsitate processus circa irro­ gatam excommunicationis poenam transmissi ad Curiam de Antequera ct dc crimine periurii in iudicio. Hinc novo instituto ex hoc capite processu, iudex delegatus die 10 maii 1907 condemnatoriam protulit sententiam in duos canonicos ob crimen falsi ct periurii, eosque ab officio et beneficio iterum suspendit. At quum etiam ab hac sententia tempore utili canonici Bosada et Zavala appellassem ad S. C., haec opportunum censuit cos liberare, pen­ dente iudicio, a suspensione ab officio et beneficio. Modo sequentia proponuntur dubia: I. An sit locus restitutionis in integrum adversus sententiam diei 29 Septem­ bris T905? Et quatenus affirmative: II. An eadem sententia sit confirmanda vel infirmanda in casu? III. An sententia diei 10 maii 1907 sit confirmanda vel infirmanda in casui Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative. Ad II. Sententiam esse infirmandam. Ad III. Sententiam esse infirmandam, et ad mentem. [Thesaurus Resolutionum, torn. 167, p. 517-535]. 4352. S. C. C., Versalien., 22 aug. 1908. Die 12 novembris 1902 in paroeciali ecclesia vulgo Saini' Germain en Laye, Dioecesis Versaliensis, iugali vinculo sese devinxerunt Maria Renard20 annos agens, et Carolus Maiche, quinque annis natu maior. At lamentabili prorsus exitu. Licet enim coniugalis vitae consuetudo ad quatuor annos protracta sit, matrimonium tamen, conaminibus copulae perficiendae haud obstanti­ bus, nunquam consummari potuisse unanimi consensione fassi sunt sponsi. Ipsius autem inconsummationis causa videtur esse repetenda ex viri impo­ tentia. II nc Maria infelicis suae conditionis pertaesa in maternam domum revertere maluit, ubi statim actionem divortii instituit penes tribunal civile, atque una simul Summum Pontificem adiit ab eoque expostulavit dispensatio­ nem matrimonii sui dumtaxat rati, paratam se dicens ad virginitatis suae experimentum exhibendum. H sce precibus receptis haec S. Congregatio, ne frustra tempus tereretur, illico rescripsit Episcopo Versaliensi. ut si vera essent exposita, processum canonicum conficere curaret super adserta non consummatione ct causis dispensationis in casu, servata forma a const. Dei miseratione Benedicti XIV1 et ab Instructione eiusdem S. C. praescripta, 2 cum suetis clausulis. 1 Cf. N. 318. 3 Cf. N. 4069 5. C. Concilii 897 Tribunali itaque rite constituto, prae primis auditae fuerunt partes, quae inconsummationem proprii matrimonii iuridice confirmarunt. Item, prae­ stito iuramento, priores quatuor testes ex latere uxoris nedum eam fide dignam praedicarunt, verum etiam personalem persuasionem inconsummati coniugii in casu ex habitis tempore insuspecto notitiis pandiderunt. Idipsum praestiterunt duo iurati medici Le Pileur et Venot, tanquam testes ab actrice adduci, qui praeterea ex morali certitudine impotentiam viri admiserunt. Tandem tres alii periti ab actrice inducti, qui tempore processus eamdem inspexisse videntur, quamvis invenerint quamdam parvam laciniam in hymene, eam tamen uti naturalem et cicatricibus expertem declararunt, atque virginalem actricis integritatem ultro fassi sunt. Verum, prout saltem ex tabulis processualibus ad hanc S. C. transmissis eruere licet, praesertim duo graves defectus irrepsisse videntur in processu exarando. Nam Curia contra normas ab hac S. C. datas in rescripto Pontifi­ ciae delegationis pro processus instructione, ex officio non deputavit tres recensitos medicos ad inspectionem corporalem mulieris peragendam, imo absque rationabili motivo praetermisit exquirere testes septimae manus ex parte viri aut saltem aliquos ex officio in ius vocare. Si igitur sapientissimo iudicio EE. VV. satis probata appareat inconsummatio matrimonii in casu, quin necesse sit acta complenda mandare, decernendum quoque erit, num, praecise ob huiusmodi insimulatos defectus processuales, absolute requi­ ratur sanatio actorum hactenus e.xistentium. Etenim quamvis Officiales Curiae Versaliensis reprehendi possint eo quod canonicas normas ad rectam iudicii formam tuendam adamussim non servaverint tamen acta processualiain themate non videntur nullitatis vitio tabescere,nam Bulla Benedictina ct Instructio huius S. C., quae proprie respiciunt causas validitatis seu nulli­ tatis matrimonii, tum haec ipsa S. C. in rescripto delegationis, non videntur praecipere huiusmodi procedendi regulas sub poena nullitatis processus. Quod si EE. VV. omnibus attentis acta processus sananda esse judicabunt, ad erroneas vel etiam falsis interpretationes evitandas fortasse magis con­ soni videretur formida: Praevia sanatione actorum ob peculiaria in casu occur­ rentia, etc. Videbunt etiam EE. VV.. an, extante morali certitudine quoad viri impotentiam, satius sit consilium praestare SSmo non solum pro dispen­ satione a matrimonio rato et non consummato ad cautelam, sed etiam addere suctam hisce in adiunctis clausulam: Petito viro transitu ad alias nuptias inconsulta S. C. Demum subiicienda videtur Curiae epistola dic 1 iunii T90S ad hunc S.O. missa : « Ex actricis testiumque depositionibus mihi valde videtur, quod Carolus Maiche, reus in causa, impotentia antecedenti ct actuali sine dubio laborat, ct quam probabilissime perpetua ct absoluta. Iste enim, quamvis indole versatili fessaque fuerit, uxorem suam diligebat et ab ea diligebatur; ipsa autem satis decora, ex medicorum dictis, apte ad generationem disposita, prolem optabat, cum marito suo per quatuor annos torum habuit communem, manet tamen cx probationibus intacta. Unde concludi posset hic ct nunc de nullitate matrimonii huius propter impedimentum impotentiae viri sim­ pliciter. Sed quum de non consummatione matrimonii, de quo agitur, ex 898 S. C. Concilii Curia Romana testium depositionibus et ex peritorum experimentis constat, ne uxor coga­ tur invita ad coelibatum servandum, si velit ad novas nuptias convolare, vel subjiciatur incontinentiae periculis, cum nulla sit spes reconciliationis et vitae communis inter eos, habita persona actricis vere Christiana ct sub omni respectu commendabilis, consideratis rationibus eiusdem Defensoris ct Advocati, necnon animadversionibus Defensoris vinculi principaliterque conclusione ipsius valde favorabili existimo consulendum esse SSmo Dio Nostro pro dispensatione super matrimonio rato et non consummato in favore actricis, ct hanc humiliter et devote, uti Index, in conscientia mea precor et spero ». Sed EE. VV. dumtaxat erit decernere, quo responso dimittendum sit, quod submisse proponitur dubium: An consilium praestandum sit SSmo pro dispensatione matrimonii rati tt non consummati in casu? Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, vetito viro transitu ad alias nuptias inconsulta S. Congregatione. [Thesaurus Resolutionum, tom. 167, p. 634-637]. 4353. S. C. C., Vicarialus Africae Meridionalis, 14 mart. 1909. Synopsis discussionis. - AS. Congregatione de Propaganda Fide ad Sacram Congregationem Concilii transmissae fuerunt litterae Vicariorum Apostolicorum Africae meridionalis, in quibus sequens proponitur dubium: «Anno elapso benigne induisit S. Congregatio de Propaganda, ut Praesules Sud-Africani conventum inter se habere possent, eo fine ut res tractarent concernentes bonum religionis in ista regione. Nunc vero dubitatur,quisnam ex eis praeesse debeat tali conventui. Dubium ex hoc oritur, quod unus ex eis, nempe R. P. D. Rooney, licet consecratus Episcopus anno r8S6, nonnisi die 19 februarii 1908, morte R. P. D. Leonard, munus Vicarii Apostolici Districtus occidentalis Promontorii Bonae Spei implere incepit. Quaeritur igitur, utrum prioratus inter Praesides praedictos computari debeat a die ad Episcopatum evectionis, an vero a die officii Vicarii Apostolici suscepti a coadiutore cum iure, post mortem coadiuti ». Super huiusmodi dubio votum unius ex apostolicarum caeremoniarum magistris exquisitum est, cuius en summa. Episcopales conventus, quos hodie vulgo vocant Conferente, locum quasi tenent synodorum provincialium, nullo tamen respectu habito ad provincia­ rum ecclesiasticarum limites, ac sine loci determinatione. Ubi autem datae sunt ab Apostolica Sede peculiares instructiones, is designatus est praeses et moderator earum, qui gradu ct antiquitate in ecclesiastica Hierarchia prae­ staret. Ubi vero instructio eiusmodi non habeatur, eadem tamen videtur norma sequenda. Vicarii Apostolici episcopali titulo aucti sunt, gradu proinde sunt pares: manet antiquitas uti distinctionis critérium. Num antiquitas ordi­ nis, an vero officii? Ad iuris normam primus est praelationis titulus jurisdictio 899 (cf. Santi-Leitner, de maior, et obed., lib 1, tit. 33, n. 2). Caeremoniale Episcoporum, lib. I, cap. 4, n. 4, etc. aperte praecipit, in propria dioe­ cesi, gaudere Episcopum praecedentia super omnes ceteros Praelatos, ex­ ceptis dumtaxat Cardinalibus, proprio Metropolitano et Nuntiis Apostolicis cum facultate Legati a latere. Et S. Rituum Congregatio, ad praecedentiam statuendam inter Episcopos extra propriam dioecesim, non consecrationem sed electionem considerat (n. 270), et praecise decretum consistoriale super expeditione ecclesiae (n. 734). S. Congregatio EE. et RR., die 24 aug. 1889, in sua instructione pro conventibus, ab Episcopis italicarum regionum ha­ bendis, § 3, praescribit: «Il Prelato più degno per grado e anzianità nell’ecclesiastica gerarchia avrà la presidenza nelle adunanzc episcopali di ciascuna regione». Similiter eadem S. C., die 22 iulii 1898, in sua instructione pro episcopalibus conventibus dioecesum Austriae, § 4, praescribit: Epi­ scoporum conventus, sive plenarios sive peculiares, convocet ac mederetur, qui inter congressuros, gradu, antiquitate in ecclesiastica Hierarchia ceteris praeest, cique parere cuncti teneantur, in iis quae coetum spectant ». Episco­ pus mere titularis non habet votum decisivum in synodo provinciali, neque supra ceteros gaudet praecedentia, licet ante consecrationem acceperit, nec considerari potest ut Episcopus exemptus, quemadmodum declaravit S. Congregatio Concilii in una Aquen., die 24 augusti 1850.1 Potest in confir­ mationem afferri optio, quae datur inter Patres Cardinales: Diaconus Cardi­ nalis, videlicet, optans ordinem prcsbyteralem, praecedit ceteros presbyte­ ros Cardinales post se creatos, quia non ordo, sed dignitas consideratur. Neque desunt exempla, quae praxim in casibus peculiaribus indicent: ita v. gr. in synodo regionis cuiusdam in Sinis, anno 1880, praefuit loannes Timoleon Raimondi, Episcopus anno 1874 electus, Vicarius Apostolicus; dum Thomas Gentili, Episcopus anno 1868 electus, coadiutor alterius Vicarii Apostolici absentis, ab eodemque delegatus, postremum tenuit locum. Prior igitur titulus praelationis est antiquitas iurisdictionis, et non ordi­ nis; unde, in casu, nihil haesitandum: ius favere dicendum est Aicario Apostolico antiquiori. Coadunantur praeterea hi, non tamquam Episcopi, sed tamquam Vicarii; ceterum et in provincialibus synodis praelationis titulus est iurisdictio. Quaedam exceptio in casibus particularibus nil officit; neque obstat, Vicarios jurisdictionem exercere alterius nomine, hi enim a supremo Principe illam accipiunt, quae officio inhaeret, et in iure continetur: superior est praeterea iurisdictioni Vicariorum generalium, qui cuilibet dioecesanae digni ta t i p raecedu n t. Decisio. Et Emi Patres S. C. Concilii, in generali conventu diei 27 februarii 1909, responderunt: Praecedentiam in casu spectare ad Prae­ sulem, qui antiquior est in munere Vicarii Apostolici. Facta vero relatione in audientia diei 14 martii 1909, SSmus resolutio­ nem Emorum Patrum approbare dignatus est. [Acta Ap. Sedis, vol. I, p. 286-288]. 1 Cf. N. 4112. M 900 Curia Romana 4354. S. C. C., Buscoducen., 3 iul. 1909. Synopsis disputationi?. - Rev. A. Hermus, professor in dioecesi Busco- ducensi, de consensu sui Episcopi Sacrae Congregationi Rituum sequentia exponit: « In dioecesi Buscoducensi, quando agitur de consecratione novae ecclesiae aedificatae in paroecia iam exsistente, Ordinarius regulariter, audito parocho novae ecclesiae vel ad eius petitionem diem statuit, qua veniet eccle­ siam consecrare; parochiani se huic rei non immiscent, et ne quidem per deputatos votum, ut ecclesia consecretur, Episcopo manifestant. Quod si agitur de divisione paroeciae vel erectione novae paroeciae, ex partibus dua­ rum vel plurium aliarum paroeciarum, regulariter etiam ecclesia novae paroe­ ciae consecratur feria secunda, proindeque ieiunium anticipari deberet in diem Sabbati. Tunc autem nondum nova parochia est erecta, ciusque paro­ chus nondum nominatus. Ordinarie saltem die dominica, pridie consecratio­ nis, nova paroecia erigitur eiusque parochus, vel etiam sacellani eius, ab Episcopo nominantur. Quaeritur ergo: « I. Quinam in Pontificali Romano intelligendi sint sub nomine eorum, qui petunt sibi ecclesiam consecrari? «II. Quinam in casibus praedictis ad observandum ieiunium, pridie conse­ crationis ecclesiae, obstringantur? » Super his dubiis, a Sacra Congregatione Rituum ad hanc remissis, exqui­ situm fuit votum unius ex apostolicarum caeremoniarum magistris, quod hic subnectitur. Pontificale Romanum, tit. de ecclesiae dedicatione seu consecratione, haec habet: « Quando ecclesia fuerit dedicanda, debet archidiaconus praenuntiare clero et populo, quibus est ecclesia consecranda, ut priusquam consecretur, iciuncnt. Nam Pontifex consecrans, et qui petunt sibi ecclesiam consecrari, praecedenti die ieiunare debent». Pontificale Romanum itaque primo generatim indicat ieiunium a clero ct populo esse servandum, deinde determinat, quinam de clero et populo teneantur. Quod magis expresse a Sacra Congre­ gatione Rituum declaratum fuit in Mechlinien., diei 29 iulii 1780 ad I^nam proposito dubio, « an ieiunium in Pontificali Romano praescriptum iis, a quibus consecratur ecclesia, sit strictae obligationis, vel potius tantum de consilio »; eadem S. Congregatio respondit: Ieiunium in Pontificali Romano praescriptum esse strictae obligationis pro Episcopo consecrante, ct pro iis tantum, qui petunt sibi ecclesiam consecrari ». Ex qua responsione apparet, S. Congregationem declaravisse, ieiunium hoc esse strictae obligationis, et per verba tantum ct sibi intellexisse, iciunio adigi solum illos qui petunt, non simpliciter ct sine ullo titulo, sed ratione alicuius vel iuris vel officii, cum aliquo saltem spirituali emolumento sibi obveniente. Consecrationem itaque petere potest: i°ille,a quo aut a cuius antecessori1 Cf N. 5St8 S. C. Concilii 901 bus ecclesia fuit aedificata aut dotata, sive iure patronatus gaudeat sive non; superior familiae regularis sive solus, sive cum suis consultoribus, si eorum consensus iuxta Ordinis constitutiones sit necessarius; superior sodalita­ tis, etc.; 2° cuius curae ecclesia consecranda credita est, v. gr. parochus, si aga­ tur de sua ecclesia parochiali, seu filiali suae curae commissa; rector conse­ crandae ecclesiae, ab Episcopo etiam implicite deputatus, etc. Si quis itaque ex praedictis consecrationem petat, cum hoc agat ex iure vel ex officio vel ratione alicuius vinculi, quo ipse ecclesiae consecrandae devincitur, ad ieiu­ nium tenetur. Populus vero, ut in pluribus, non tenetur, quia de facto non petit, imo in actuali praxi, exceptâ aliquâ pecuniaria oblatione, aedificationi et consecrationi ecclesiae non sese immiscet. Attamen si ipse suis impensis ecclesiam aedificasset ct ab Episcopo peteret sibi consecrari, cum veli­ ficentur duae requisitae conditiones, h. e. petitio et consecratio sibi; et ipse a iciunio non videretur excludendus. Sed hic casus malo fato est nunc rarus, et circumstantiae perpendendae, ne incaute obligatio imponatur. Hisce praeiactis, investigat Consultor, quid sentiendum in duobus casi­ bus a professore Hermus propositis. Et primo erigitur nova ecclesia paro­ chialis intra alicuius paroeciae limites, et cum haec nova ecclesia erit sedes parochiae, et substituet veterem ecclesiam parochialem, parochus ipse ab Episcopo petit consecrationem; ergo ipse tenetur legi ieiunii servandi. Tene­ tur quoque, licet non proprio impulsu petat, sed solummodo ab Episcopo vocetur, ut secum concordet de consecratione: i° quia ab ipso ritu requiritur aliquis petens, iuxta sermonem ab Episcopo habendum ante ecclesiae fores quando in eo est, ut cum sacris reliquiis ecclesiam ingrediatur; 20 quia idem parochus implicite petit, quando cum Episcopo concordat de consecratione. Populus, qui, ut exponitur, se non immiscet, cum non petat, non tenetur. Proponitur ct alter casus de nova ecclesia, quae in parochialem erigenda est die dominica pridie consecrationis, feria secunda peragendae. Ieiunium in casu servandum est Sabbato, pridie erectionis ecclesiae in parochialem. Sacerdos, qui dic dominica erit parochus, et qui interim consecrationem curat, tenetur ad ieiunium servandum: i° quia moraliter ut parochus habe­ tur per designationem ab Episcopo factam post examen seu concursum; 20 quia ipse est saltem eius rector, et de facto, sive implicite sive explicite, consecrationem petit. Sacellani videntur excludendi. Propositis itaque dubiis responderet: ad I. Ii tantum qui, vi alicuius iuris vel officii ve! dominii etc., petunt ecclesiae consecrationem ; ad II. Parochus, sive iam sil sive nondum constitutus in officio, qui consecrationem saltem implicite petat. Resolution e<. - Emi Patres S. Congregationis Concilii, in generali conventu dici 3 iulii 1909, supra relatis dubiis respondendum censuerunt: Ad I. Detur decretum S. Congregationis Rituum in Mechlinien. diei 29 iulii 1780. Ad II. Parochus, sive iam sit. sive nondum constitutus in officio, dummodo designatus, qui consecrationem saltem implicite petat. [Acta Ap. Sedis, vol. I, p. 623-625] 902 S. C. Condiit Curia Romana 4355. S. C. C., Bellovacen., 9 atig. 1909. Episcopus Bellovaccnsis litteris dici 21 martii 1909, inter alia, sequens dubium proposuit hic S. Congregationi dirimendum: utrum sacerdotes tel laid possint, inscio Ordinario, legata ad pias causas recipere eorumque administrationem gerere ac respediva onera implere. Emi Patres S. Congregationis Concilii, exquisito Consultoris voto reque sedulo perpensa, in plenis comitiis diei 7 augusti 1909, respondendum censuerunt: Omnes, sive sacerdotes sive laicos, quorum fidei concredita sunt ligata ad pias causas, teneri de hoc quamprimum certiorem reddere Episcopum, φιί ius hahet vigilandi super administrationem et consulendi securitati eorumdem legatorum. Facta vero, die 9 augusti insequenti, de his omnibus relatione SSmo, Sanctitas Sua resolutionem Emorum Patrum adprobare dignata est. [ActaAp. Sedis, vol. I, p. 766]. 4356. S. C. C., Barcinonen., 7 aug. 1910. Episcopus Barcinonensis ut consuleret fidelium sibi concreditorum tranquillitati, sequentia, circa abstinentiam et ieiunium, dubia enodanda proposuit : Nimirum, sciscitatus est Antistes Gerundcnsis : « An responsum Sacrae Poenitentiariae sub die 28 febr. 1826, quo fas est gaudenti induito carnis diebus ieiunii vesci in eadem comestione pulmento carnis iure cocto et de caetero vesci piscibus et, iuxta opiniones auctorum, vesci carnibus in eadem comestione simul cum iusculo piscium, etiam valeat pro fidelibus Regni Hispaniae, ubi haec consuetudo non viget >. Et responsum, percon­ tanti Praesuli datum, sic se habet: « In audientia SSmi dic 28 augusti a Sacrae Poenitentiariae Regente Sanctitas Sua rescribi mandavit: enunciatam com­ mixtionem permitti contrariis quibuscumque non obstantibus». « Iam ita brevi temporis intervallo, diversimode non pauci sunt opinati. « Quidam enim docent, etiam in diebus abstinentiae et in serotina colla­ tione iusculum carnis adhiberi esse licitum, quia iusculum carnis rationem condimenti habet et vera caro non est; alii vero iusculum carnis in refectione tantum et non in caenula permittunt, utpotc quod iusculum carnis inter lacticinia recenseant; postremi denique iusculum carnis ct in refectione et in caenula diebus abstinentiae interdictum reputant, siquidem illis diebus facultas edendi carnes vi indulti non habetur. Insupcri occasione indictae resolutionis quaestiones exortae sunt circa condimenta cx adipe et larido quoad cibos esuriales: nec non controversia exagitata ile piscibus in caenula comedendis. 903 1 Ex his sententiis variis, non omnium locorum inveteratis consuetu­ dinibus respondentibus, in re singulorum praxi subiecta, proveniunt angores conscientiarum, quos praestat removere, ideoque quaeritur: «1. Utrum diebus, quibus carnes vetitae sunt, etiamsi indultum non existât, sicuti Feriis VI Quadragesimae, nihilominus iusculum camis una cum piscibus adhiberi liceat. «2. An quando usus lacticiniorum prohibetur, possit quis sumere iuscu­ lum carnis. «3. Liceat necne inter Hispanos condire cibos esuriales et in refectione et in serotina collatione cum adipe vel larido. 04. Si tandem possint sumi pisces in coenula diebus ieiunii, dummodo servetur quantitas, etsi in Hispania talis consuetudo haud vigeat . Synopsis disputationis ex voto Consultoris desumpta. Quattuor ista dubia non circa ipsum ieiunium ecclesiasticum: abstinen­ tiam a cibis, sed potius circa partem eiusdem intcgralem: abstinentiam nempe a ciborum delectu versantur. Duo priora manifesto ad legem Benedictinam · de non miscendis carnibus cum piscibus » referuntur. Unde operae pretium erit mentem istius doctis­ simi Legislatoris investigare. Benedictus Pp. XIV iam Bononiensis Ecclesiae praepositus dc variis abusibus circa legem ieiunii conqueritur, cum ex parte plurimorum u huius apostolici instituti sacratissimique praecepti nulla habita ratione, ieiuniorum tempore palam et impune agitentur convivia, et epulae interdictae promiscue (cum licitis) inferantur». Unde ad Cathedram Petri sublimatus iam primo Pontificatus sui anno in encyclica Non ambigimus, d. d. 30 maii 1741, dictos abusus his verbis inculcat tollendos episcopis: <· Nemini quidem sine legitima causa et de utriusque medici consilio, multitudini vero... nonnisi gravissima ct urgente necessitate... a quadragesimali ieiunio dispensationem esse con­ cedendam;... cum huiusmodi autem necessitate servandam esse potissimum unicam comestionem... et licitas atque interdictas epulas promiscue minime esse apponendas ». 1 Sed cum quidam istam dispensationem, in qua tamen semper adest duplex conditio, de unica nempe comestione et de non miscendis epulis, unice multitudini, non vero etiam singulis fidelibus applicari posse arbitrati sint, Summus Pontifex in altera encyclica In Suprema, d. d. 22 augusti 1741, declarat: «Nos quibuscumque occasione sive multitudini indiscriminatim ob urgentem gravissimamque necessitatem, sive singulis ob legitimam cau­ sam, et de utriusque medici consilio, dummodo nulla certa ct periculosa affectae valetudinis ratio intercedat, et aliter fieri necessario exigat, in quadra­ gesimae aliisque anni temporibus et diebus, quibus carnium, ovorum et lacticiniorum esus est prohibitus, dispensare contigerit, ab omnibus omnino, nemine excepto, unicam comestionem servandam, et licitas atque interdictas ’ Cf N 308· Curia Romana 904 epulas minime esse apponendas tenore praesentium declaramus ct edi­ cimus ».1 In Hispania tamen etiam exinde « plures cavillationes excogitatae sunt a nonnullis, et plures quaestiones propositae, exigui quidem ponderis ac momenti, cum ipsius legis verbis vel sensu penitus corruant». Unde recte monet Pontifex: « Cavendum ne in expendendis Apostolicac Sedis Consti­ tutionibus pro nimia exhauriendi argumenti sollicitudine, nullus fiat disse­ rendi ambigendique modus... sedula opera conferenda ut istiusmodi dubia penitus inter vos (Hispani theologi) dirimantur, ne diuturna unquam dispen­ satione fluctuent animi », etc. Quare plura eiusmodi dubia ab archiepiscopo Compostellano sibi pro­ posita Bened. XIV in litteris Si fraternitas tua, d. d. 8 iul. 1744,2 hoc sensu solvit. Cum vero archiepiscopus mox morte sit correptus, Summus Pontifex timens ne dictae litterae ad notitiam illorum non veniant, qui easdem cum suis dubiis provocaverant, die 10 iun. a. 1745 novam publicavit encyclicam Libentissime,3 in qua quaestiones iuxta mentem supra patefactam solvit, litte­ ras Si fraternitas tua ex integro inserit episcopisque Hispaniae verba Cone. Trid. (Sess. 25, de ref.) in memoriam revocat: «Curent, inquit, ut fideles obtemperent, iis praecipue quae ad mortificandam carnem conducunt, ut ciborum delectus et ieiunia»; iterumque inculcat gravissima messe prohi­ bitionem miscendi carnes cum piscibus. Demum dubia sibi proposita in septem quaestiones dispescit singulisque breviter respondet. Praecipue notandae hae responsiones: « i. sub gravi legem urgere in encycl. an. 1741 de unica comestione, ct de non permiscendis epulis »; «2. illos, quibus concessum vesci carnibus in vespertina refcctiuncula, opus habere eo cibo eaque portione, quibus utuntur iciunantes rectae meti­ culosae conscientiae »; «3. epulas licitas pro iis, quibus permissum est carnes comedere, esse carnes ipsas; epulas interdictas esse pisces »; « 5. praeceptum de utroque genere epularum non miscendo dies quoque dominicas quadragesimales complecti »; «7. haec duo praecepta urgere extra Quadragesimam». Hispanis porro aliisque populis, qui bullae Cruciatae privilegiis gaudent, ad sextam quaestionem: « Utrum haec Lex ad eos quoque pertineat, qui cx Bulla Cruciatae edere possunt ova et lacticinia », respondit: «Nihil in prae­ nuntiatis Apostolicis Litteris statutum esse, quod respiciat gratiosum Cru­ ciatae Diploma. Quare qui eo gaudent, illius tenorem stricte et considerate perpendant, ex eiusque sententia se gerant. Caveant autem ne inani quapiam excusatione sese solutos esse arbitrentur praescriptis ibi legibus». Istis constitutionibus Boned. XIV longius immorabamur, cum optime ostendant intentionem Pontificis esse, ut lex gravissima ieiunii accuratissime Cf. N 3 342. «S. C. Concilii 90S servetur, abusus e medio tollantur,dispensationesque non ob futiles quasque rationes facile concedantur, sed dispensatio generalis ob gravissimam tantum et publicam necessitatem, cuius rei iudex erit loci Ordinarius, dispensatio vero specialis propter rationes a medico corporis et animae probatas. Porro etiam supposita dispensatione pro carnibus, servanda erit unica comestio, cum haec obligatio non tollatur per dispensationem indicatam. Neque dispen­ satis permiscere licebit carnes cum piscibus, dispensatio enim iure ideo petita supponitur, quia pisces petenti praevideantur nocituri. Quibus principiis Benedictinis S. Poenitentiaria constanter adhaesit, ubi legem ieiunii authentice interpretari debuit. Unum ex primis dubiis circa ieiunii observationem huic S.Tribunali propositis invenitur in eiusdem archivio iam de dic 26 febr. 1826: « An qui dispensatus est pro esu carnium salubrium (iuxta modum tunc distinguendi carnes salubres et insalubres), ut cibos quadragesimalcs quantum potest adhibeat ad observantiam, possit ad incommodum in sanitate vitandum pulmentum ex iure confectum in unica comestione manducare? »; et responsum est: Affirmative. Quod quidem decretum ab auctoribus minime citatur, qui tamen (vide etiam Acta S. Sedis, vol. I, p. 429) omnes referunt simile decretum d. d. 8 febr. 1828, quod in Archivio S. Poenitentiariae notatum non invenitur. Tenor huius decreti est: «Ad quaesitum: Quelli che sono dispensati dalla qualité de’cibi possono nei giorni di digiuno cibarsi di sola minestra di brodo per prowcderc alia lor salute, e nel resto far uso di cibi esuriali per conservare quanto si puo 1’osservanza della Legge dei cibi? - S.P. die 8 fe­ bruarii 1828 attentis consideratis expositis respondit: Affirmative ». Utrum auctores erraverint quoad datum decreti ab ipsis relati, an S. Poe­ nitentiaria istud decretum sibi notare omiserit, non nos nunc movet: unum animadvertimus, S. Poenitcntiariam ct in istis decretis adhaesisse principio a Bened. XIV posito: ieiunium in quantum poterit, servari debere. Si ergo fideles timoratae conscientiae ex observatione perfecta abstinentiae valetu­ dinis iacturam timent, unde pro carnibus dispensationem obtinent, de caetcro autem solo iusculo carnium iam contenti essent, ut abstinentiam pro viribus servare possint: Sacra Poenitentiaria permisit permixtionem iusculi carnium cum piscibus. Theologiae moralis doctores utique diversimode istud decretum interpretabantur. Inde deducebant alii iusculum carnium stricte loquendo non esse carnem, unde legem carnium usum prohibentem minime prohibere usum iusculi carnium. Ita et S. Alphonsus (Mor., I, IV, n. 1015), quem ducem permulti sequuntur, ait: «... prohibitio Pontificis non miscendi carnes et pisces stricte intclligenda est, nempe cum comeditur proprie fer­ culum carnium, sed ius carnium magis quam edulii condimenti rationem habet n. Qua opinione nituntur sane et Theologi Barcinonenses, quorum quidam iuxta episcopi litteras responsum S.Poenitentiariae mense augusto anni elapsi episcopo Gcrundensi datum interpretantes iusculum carnium ad condimenta adipis vel laridi, quidam etiam ad lacticinia adnumerarunt! Iam istis opinionibus breviter respondisse sufficiat. Adipem differre a iusculo docet Alberti, in libro, cui inscribitur: ■ De ieiunio Ecclesiastico», Curia Romana ço6 p. 17: «adeps chimice distinguitur a iusculo; «illa est substantiae levis, quae in vase supernatat; istud vero manet solutum in aqua» (cf. Monitore eccl., tom. 9, p. 2, num. 144). Eodem sensu respondit et haec S. Poenitentiaria, prout refertur a Bucceroni (Enchiridion morale, num. 499): «An in diebus veneris et sabbati, quibus indulgentur condimenta vulgo “ di grasso” possit iusculum carnis adhiberi ? respondit: Sub terminis “ condimenti di grasso ” non comprehendi iusculum carnis coctae ». Iusculum porro non esse lacticinium pariter constat. Ova enim et lac procedunt quidem ab ani­ mali vivo, at non sunt carnes, dum iusculum carnes ipsas, licet solutas con­ tinet: « il brodo contenendo per ogni litro soltanto da 7 a 9 grammi di sali d’origine minerale, e da 12 a 14 di principi organici tanto coagulabili che cristallizzabili... contenendo poi pochi principi assimilabili, non è nutritivo.. Cf. Littré e Robin, Dizionario di medicina, verb. Brodo. Quod etiam sensus communis Ecclesiae in catechismis expressus confirmat. Unde recens responsum S. Poenitentiariae (mense aug. anni elapsi), quod priorum responsorum confirmatio haberi debet, non ideo permisit per­ mixtionem tusculi carnium cum piscibus, quia iusculum non est caro, sed quia mens eius est, ut abstinentia, in quantum fieri poterit, servetur. Sed cum ex discrepantibus decreti interpretationibus fidelium dioecesis Barci­ nonensis conscientiae merito turbarentur, episcopus duas S. II. O. posuit quaestiones solvendas: 1° « Utrum diebus, quibus carnes vetitae sunt, etiamsi indultum non existât, sicut Feriis VI. Quadragesimae, nihilominus iusculum carnis una cum piscibus adhiberi liceat? » - 20 « An quando usus lacticiniorum prohibetur, possit quis sumere iusculum carnis? » Iam ex dictis patet ad utramque quaestionem « Negative» esse responden­ dum. Tamen ad dubia penitus tollenda utiliter adderetur: « Sed iusculum carnis diebus ieiunii, in unica comestione, una cum piscibus, ab iis tantum­ modo adhiberi posse, qui indultum obtinuerint pro usu carnium ». Tertium dubium agit dc condimentis diebus ieiunii permissis. Condi­ mentum antiquitus unice permissum erat oleum olivarum, at cursu tem­ poris tum, quia istud in plurimis regionibus (praecipue septentrionalibus) minime inveniatur, tum propter frigus hiemale, per indultum speciale singu­ lis annis renovandum permittebantur adipes suinae (Bucceroni, Enchiridion morale, ed. 2, p. 72), inde vero ab an. 1889 etiam adipes cuiuscumquc animalis (S. Off., 1 maii, 1889).1 Die 15 maii 1896 etiam butyrum naturale permittebatur,2 dic demum 6 sept. 1899 butyrum artificiale (margarina) cx adipibus animalium extractum.3 Non vero exinde permittitur usus lactis vel casei, tamquam condimenti. (Cf. Monitore eccl., 31 maii 1902, p. 138, n. 31). Cum ergo omnia ista condimenta oleo substituantur, quando oleum permittitur, et ista permissa sunt, nisi specialis addita sit limitatio. Unde S. Poenitentiaria die 16 ian. 1834 circa laridum liquefactum interrogata: Utrum cum sive per Bullam Cruciatae sive aliam ob causam conceditur Indultum pro usu laridi liquefacti vulgo “ strutto ” solo titulo condimenti, 1 Cf. N. x 116. 1 Cf. N. 1179. ’ Cf. N. 1128 S. C. Concilii 907 si qui ad ieiunium tenentur, eo condimento uti possent in serotina etiam refectione? ·· - respondit: « Quoad eos qui ad ieiunium tenentur, licite uti possunt, in serotina etiam refectione, condimentis in Induito permissis: quia illa in Induito olei locum tenent: dummodo in Induito non sit posita re­ strictio quod ea adhiberi possint in unica refectione/».1 Ideo ad tertiam quae­ stionem episcopo Barcinonensi respondendum esset: < Affirmative etiam pro serotina refectione; dummodo ex Bulla Cruciatae aut ex alio apostolico In­ duito permissa simpliciter constent pro diebus ieiunii condimenta ex adipe . In quarto demum dubio, licet in Hispania contraria sit firma consuetudo, usus piscium pro caenula petitur, servata utique debita quantitate. Cum vero in ieiunii legibus maximam partem praecipue consuetudo habeat, cui saepissime et legitimae auctoritatis confirmatio accedit: fideles sub gravi tenentur istis legibus, quamvis a consuetudine introductis. Iam quando ieiunii diebus praeter unicam refectionem caenula introduceba­ tur, in hac minor quantitas pro cibis magis nutritivis permissa est. Ita in Hispania Salmanticenses (cap. 2, num. 77) permittunt « panem, arborum fru­ ctus... herbas crudas et coctas ct oleo aliquo immixtas, dulciaria et bellaria », praecipue « tum quia praedicti cibi non sunt ex his qui ordinantur ad su­ stentandam naturam et nutriendam, tum etiam quia sic obtinuit consuetudo». Quoad pisces autem, utpote magis nutritivos quantitatem minuit S.Alphonsus (lib, IV, num. 1028), D’Annibale (III, η. 134), etc. Iuxta disciplinam nunc vigentem pro caenula permittuntur omnia genera ciborum, exceptis iis, qui per speciale indultum pro unica refectione conceduntur (ut sunt ova et lacticinia). Unde et pisces qualescumque possunt adhiberi, ubi con­ traria consuetudo non obstat. In Hispania vero, ut ipse episcopus Barcinonensis fatetur, viget con­ suetudo non vescendi piscibus in caenula. Idem confirmat et Ferreres, moralista Hispanus (cf. Gury-Ferreres, vol. I, n.499). Ubi vero talis con­ suetudo habetur, illa usque ad dispensationem servari debet, ut docet Génicot(vol. 1,11.437):« Ubi tamen viget norma severior et antiquae consuetudini conformior, ut plures cibi, e.g. grandiores pisces, excludantur, haec servanda est: nam magna vis in determinatione huius praecepti consuetudinibus etiam particularibus tribuenda est». Et I.ehmkuhl (vol. I, n. 1212): < Quoad qua­ litatem ciborum qui in collatione liciti sunt, inultum a consuetudine pendet ». Idem concludit ct Ferreres (vol. I, n. 496-ôis): «Regula generalis, cum haec caenula consuetudine inducta sit, consuetudine regitur tum quoad quanti­ tatem tum quoad ciborum qualitatem ». Unde ad quartam quaestionem respondendum esset: Negative, attenta consuetudine contraria. RESOLUTIO. — Emi Patres S. Congregationis Concilii in plenariis comitiis habitis dic 6 augusti 1910 propositis ab Episcopo dubiis respondendum censuerunt: Ad i. ct 2. Negative, sed iusculum carnis diebus ieiunii in unica comestione una cum piscibus ab iis tantummodo adhiberi posse, qui indultum obtinuerint pro esu carnis. ‘ Cf. N. 6423. S. 908 Curia Romana Ad 3. Affirmative, etiam in serotina collatione, dummodo ex Apostolico Induito ea condimenta permissa sint in diebus ieiunii. Ad 4. Attenta contraria consuetudine, negative. Die autem 7 eiusdem mensis et anni S Sinus Dominus Noster, audita relatione infrascripti Secretarii, Emorum Patrum resolutionem approbare dignatus est. [Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 952-959]. 4357. S. C. C., S. loannis de Mauriana, 7 aug. 1910. Litteris ad S. IL C., die 10 aprilis hoc anno datis, R. P. D. Adrianus Fodéré, dioecesis S. Iohannis de Mauriana, Episcopus, ea quae sequuntur exposuit- Quidam parochi amovibiles suae dioecesis quibus, ob varias causas, necessitas fuit locum cedendi alibique commorandi, nunc pertinaciter recusant munus pastorale exercendum in alio loco, ut nimis onerosum. Hortationes, suasiones, hactenus vanae profecerunt. « Rationes quas opponunt sunt istae: « i. Promissio obedientiae Ordinario facta die promotionis ad presby­ teratus officium non obligat cum tanto incommodo. Si futura praevidissent, aiunt, numquam illam emisissent. «2. Fastidium muneris aut vitae parochialis in hisce miseris tem­ poribus. «3. Taedium mendicandi victum sibi et necessaria cultui divino apud plebem suam. «4. Animus perversus populi ingrati. « 5. Valetudo minus commoda, plerumque verosimiliter ficta, ad im­ plendum denuo onus ultra vires. « Itaque ut conscientiae suae tutius satisfaciat certamque in praesenti normam sequatur, humiliter atque enixe postulat, utrum deficientibus pres­ byteris pro sua dioecesi: i. Possit poenis ecclesiasticis cogere ad suscipiendum iterum munus parochiale, quos indicaverit idoneos? «2. Utrum illud debeat?» Quamvis eadem vere, ut infra videbitur, et alias S. II. C. decernendum occurrerit, cum tamen rerum adiunctain Gallia praesertim post legem,quam dc separatione inter Civitatem et Ecclesiam vocant, immutata non parum fuerint, rem ipsam iterum Emorum Patrum iudicio subiieienda S. H. C. censuit. Synopsis disputationis ex voto Consultoris desumpta. Casus, ut cx expositis patet, respicit parochos amovibiles ad nutum seu succursalistas in Gallia, qui cx quibusd im motivis coacti munus parochiale relinquere alio se transtulerunt, c' inibi munus parochiale exercere nolunt, sed potius liberi a cura parochiali manere exoptant, licet aliud necessitas C. Concilii 9°9 dioecesis exigat, ct Episcopus eos obligare intendat. Ut factae petition * in casu respondeatur, operae pretium erit expendere quaestionem tum in ge­ nere, scilicet utrum Episcopus etiam poenis ecclesiasticis cogere valeat sa­ cerdotes suae dioecesis idoneos et caeteroquin liberos ab aliis incompatibilihus officiis ad munus parochiale suscipiendum, tum in specie relate ad succursalistas, et haec tria examinanda proponuntur: 1. Quid iuxta ss. canones de mota quaestione sit sentiendum. 2. Quaenam sint II. S. Congregationis circa hanc materiam resolutiones. 3. Utrum in proposito casu vim habeant adductae rationes ab amovibilibus ex parochis, ut ab imposito onere iterum suscipiendo excusentur. Quoad primum haec notanda sunt. Antiquitus cum nullae essent paroe­ ciae, clerici mittebantur indiscriminatim ab Episcopo, cum quo vitam com­ munem degebant, ad opem fidelium necessitatibus spiritualibus ferendam; et tunc toties quoties prout necessitas ferebat, officia spiritualia committe­ bantur. Serius institui coepta sunt ecclesiastica beneficia, quando desiit vita communis, et tunc etiam originem habuerunt paroeciae (cf. Bouix, De paroch., sect. i,cap. i):sed hae territorium assignatum adhuc non habebant, et ad has interim Episcopus clericos sibi subditos designabat. In decreto Gratiani, causa 10, q. 1, c. 4, haec dispositio Leonis IV ad Episcopos Bri­ tanniae legitur: < Regenda est unaquaeque parochia sub provisione ac tui­ tione Episcopi per sacerdotes, vel caeteros clericos, quos ipse cum Dei timore providerit, cui iurc pertinere videtur et circumire, ut sibi visum fue­ rit, ecclesiastica utilitate cogente ». Tandem a Cone. Trid. statutum est quod paroeciae assignatum haberent territorium, et proprium rectorem (Sess. 14, de ref., cap. 9, ct Sess. 24, cap. 13, Λ * ref.): et dc clericis in genere con­ stitutum est, ut tantum essent ordinati in bonum et utilitatem dioecesis, et alicui ecclesiae incardinati sub dependentia proprii episcopi, uti inibi suis fungantur muneribus. «Cum nullus debeat ordinari, qui iudicio sui Episcopi non sit utilis aut necessarius suis ecclesiis, Sancta Synodus... statuit, ut nullus in posterum ordinetur, qui illi ecclesiae, aut pio loco pro cuius neces­ sitate aut utilitate assumitur, non adseribatur ubi suis fungatur muneribus nec incertis vagetur sedibus» (Sess. 23, cap. r6. de ref., Cone. Trid.). Ex hac dispositione fit, ut singuli clerici ex facto ordinationis censeantur incar­ dinati dioecesi proprii Episcopi, et sub eius dependentia exercere teneantur officia ecclesiastica cique obedire. Hanc obligationem clericorum ad acceptanda officia sibi ab Episcopo commissa clare auctor A. Bonal in suo opere Instit. canonicae (tractat. IV, n. 106, dc Ilierar. episcopali) ita compendiatim exponit: ■ Id (dicta obliga­ tio) constat tum ex jurisdictione in foro externo, qua pollet Episcopus et quae stare nequit quin subditi obtemperare teneantur; tum ex ipso ordina­ tionis line, quo clericus sub ditione proprii Episcopi remanet, ut data occa­ sione, illius ope Episcopi dioecesis utilitatibus vel necessitatibus provideant, tum ex ipsa obedient iac promissione in die ordinationis facta, tum ex impos­ sibilitate dioecesim gubernandi, si cuilibet clerico liceat recusare munus, cui ab Episcopo praeponitur, tum denique ex stricto caritatis praecepto sacros ministros per se obligante fidelium necessitati subveniendi ». Quae cum ita S. C. Concilii Curia Romana 910 sint, non videtur posse dubitari, quod Episcopi inspecto iure Tridentino valeant sacerdotes suae dioecesis caeteroquin idoneos et liberos cogere ad assumendum pastorale munus, stante spirituali dioecesis necessitate, ct qui­ dem comminatis poenis, quia secus, dicta potestas in praxi inefficax evaderet. In Gallia vero notandum est, quod post legem concordatariam initam inter Pium VII ct Napoleonem Ium anno 1801 introducta est duplex classis paro­ chorum nempe cantonalium scu titularium, et amovi bilium ad nutum Epi­ scopi, qui dici solent desservants: hi revocari possunt ad Episcopi nutum et alio destinari. Licet haec inducta disciplina non sit legitima in sensu cano­ num, tamen de facto est, quod a S.Scdc indirecte probata fuit ex rescripto Gregorii XVI, diei 1 maii 1845 ad Episcopum Lcodicnsem: «An valeat et in conscientia obliget, usque ad aliam S. Sedis dispositionem, disciplina inducta post concordatum a. 1801, cx qua Episcopi rectoribus ecclesiarum, quae vocantur succursales, iurisdictionem pro cura animarum conferre solent ad nutum revocabilem, et illi, si revocentur vel alio mittantur, teneantur obedire ». Responsum est: « SSrîïus benigne annuit, ut in regimine eccle­ siarum succursalium, de quibus agitur, nulla immutatio fiat, donec aliter a S. Sede statutum fuerit» (Bouix, p. I, sect. IV, c. 5). Ad secundum punctum nunc transeundo inspicere oportet, qua ratione Episcopi data facultate uti possunt. Ut aliqua via tuta vel norma in hac materia exhibeatur, opportunum censeo nonnullas subiicere resolutiones H. S. C. quae disciplinam eius innuunt, ct quae referuntur in ephemeride Monitore ecclesiastico (v. 7, part. I, p. 25; part. II, p. 49, 217). Harum decisionum duplex habetur categoria: in una recognoscitur in Episcopis facultas cogendi sacerdotes, ut supra, etiam intentatis censuris ad munus parochiale assumendum urgente necessitate, et ad tempus pro prudenti arbitrio Episcopi; in alia vero a S. Sede Episcopo traduntur oppor­ tunae facultates, ut id perficere valeant, et pariter limitate ad tempus et ad casum necessitatis. Ad primam categoriam spectant decisiones editae in causis Urbevetana, 10 maii 1766;1 Triventina, 18 augusti i860;2 Civitatis Castellanae, 1862, in quibus datum est responsum prouti in Naxicn., diei 23 augusti 1631: «Sacerdotes posse ab Episcopo compelli ad praestandum servitium, quod eiusdem ecclesiae necessitas aut utilitas requirit».3 Recen­ tius in una Parmen., Circa clerum, diei 17 ian. 1886 ad dub. 3um formiter propositum ut sequitur: « Utrum sub eodem praecepto obedientiae et iisdem intentatis censuris possit Episcopus sacerdotes otiosos vel ferme otiosos et sanitate suffultos compellere ad suscipiendam ecclesiarum curam, donec illi fas sit providere pastorem? - respondit: Affirmative, urgente nécessitait et ad tempus. 4 Quin imo haec decisio extensa et ampliata fuit in una Calven., diei 28 martii 1890 (confer ephemeridem ut supra 1. c., part. II, p. 49); quae­ renti enim Episcopo Calvcnsi, cui aeque principaliter est unita dioecesis Cf. N. 3750. Theanensis: « Se possa obbligare i sacerdoti di Calvi col precctto di ubbidienza sub gravi e con censura di restar sospesi a divinis et in divinis a présen­ tant 0 come economi curati o come parroci titolari per concorso aile parrocchie vacanti di questa diocesi di Teano... e se possa ancora obbligare come sopra sacerdoti religiosi, i quali per i tempi attuali dimorano in famiglia? n, a S. C. hoc prodiit rescriptum: Detur responsum ut in Parmen., diei 17 ianuarii 1886 ad tertium dubium: quoad vero viros religiosos, qua­ tenus extra claustra vivant de suorum superiorum temporanea licentia, rem agat (Episcopus) cum iisdem superioribus o.1 Iuxta allatas decisiones sancitur, quod Episcopi polleant nativo iure cogendi saltem ad tempus et stante necessitate, etiam sub poenis, presbyteros suarum dioecesum ad acceptandum munus paroeciale ut in casu. E contra iuxta decisiones, quae ad alteram pertinent categoriam, dicta potestas in proposito casu Episcopis adseribitur tantum ex facultatibus Apostolicis· at hae referuntur ad Galliae Episcopos, et ad parochos succursalistas qui iam a cura excesserunt. Anno 1884 Emus Archiepiscopus Tolosanus S. C. sequentia exposuit quaesita pro solutione: « Cum non raro accidat, ut sacerdotes quibus cura amovibilis ecclesiarum succursalium, ut aiunt, commissa fuit, otii vel faci­ lioris vitae studio, muneri suo renuntiare exoptent, cessione apud Ordina­ rium facta, etiam ante eius acceptationem, eo quod beneficia proprie dicta non tenent, relictis suis ecclesiis ad propria redeant, unde contingit non paucos sacerdotes vitam otiosam, adhuc viribus integros degerc tam in urbe episcopali quam in potioribus dioeceseos civitatibus, non sine scandalo fidelium: interea plures parochiales ecclesiae suis carent rectoribus, non sine magno religionis detrimento, eo quod Episcopus ob sacerdotum penu­ riam, ipsis de parocho idoneo providere nequit. Quapropter Orator quaerit: α i. Utrum liceat praedictis sacerdotibus, eo quod beneficia veri nomi­ nis non teneant, a munere suo recedere, non obtenta prius Ordinarii licentia ? «2. An ex praecepto obedientiae, adhibitis si opus fuerit censuris, Episcopus ius habeat cos cogendi, ut in suo munere persistant, usquedum ipsis de idoneo successore providere valeat ? «3. Utrum sub eodem praecepto iisdemque intentatis censuris, facul­ tatem habeat Episcopus sacerdotes viribus pollentes et ab aliis officiis liberos compellendi ad carum ecclesiarum curam percipiendam, usque dum illis alio modo providere queat? » S. C. die 9 maii eiusdem anni propositis dubiis respondit: «Attentis peculiaribus circumstantiis: «Ad i. Negative. «Ad 2. Affirmative. «Ad 3. Affirmative, vigore facultatum, quae approbante SSmo D. N. Emo Archiepiscopo idcirco tribuuntur ad septennium, si tamdiu... n2 Ita in una Foroiulien., Curae animarum, diei 31 ianuarii 1891 proposito 3 Cf. N. 4187. 3 Cf. N. 2535. » Cf. N. 427S. Cf. N. 4268. 2 Cf. N. 4263. gi2 .S'. (.' Concilii Curia Romana dubio: « An et quomodo concedenda sit facultas cogendi sub praecepto obedientiae, adhibitis etiam, si opus fuerit, censuris sacerdotes viribus pol­ lentes et a quocumque officio liberos ad curam animarum, aliaque munera pro regimine animarum necessaria suscipienda in casu », responsum fuit: « Affirmative in terminis rescripti in Tolosana, ad tertium, dummodo cae­ dem circumstantiae concurrant ,1 Ilie duae postremae decisiones, uti paulo ante notavi, attingunt dioeceses in Gallia existentes ct praesertim paroecias a succursalistis regi solitas: si quaeratur cui pro harum Episcopis opportunae a S. Sede concessae sunt facultates, ut cogere valeant etiam censuris refrae tarios sacerdotes idoneos et ab aliis officiis vacuos ad acceptandum tempo­ ranee pastorale munus, dum in Episcopis aliarum dioecesum recognita est nativa potestas, si quid in mea tenuitate opinor, id fortasse repetendum venit a specialibus conditionibus post legem concordatariam in Gallia (nunc violenter a gubernio abolitam) inductis per creationem dictarum paroeciarum, quae nunquam directe a S. Sede approbatae fuerunt (Bouix, 1. c.); facile hinc evenire poterat, ut presbyteri, blandientc desidia, commis­ sum officium respuerent, ct molestias apud gubernium crearent: ideo ad hoc avertendum opportunae a S. Sede facultates tribuebantur. Ad tertium quod attinet nempe ad causas excusantes adductas a sacer­ dotibus pro munere pastorali declinando haec notanda sunt: (. Quod presbyteri ordinati sunt in bonum dioecesis spirituale: hinc non proprium commodum, sed animarum salutem eos exquirere oportet. 2. Quod cx supra allatis id valere etiam debet pro parochis in Gallia desservants nuncupatis, qui relicta cura pastorali per transitum in alium locum, modo recusant idem onus in nova sede iterum suscipere. 3. Quod hisce non obstantibus adesse possunt in praxi gravia motiva quae presbyteros eximant ab acceptatione muneris, uti adesse possunt pro iam commisso munere renuntiando, ut puta mala affecta valetudo, odium populi et alia huiusmodi; in his enim circumstantiis cum munus commit­ tendum potiusquam in utilitatem populi spiritualem vergat in dispendium, prudentia exigit, ut presbyteri in huiusmodi conditione positi non *subii cinntur dicto oneri. Verum de valore harum causarum index esse debet Episcopus, qui prae oculis habere semper debet illud principium, salus animarum suprema lex est Ceterum rationes ut proponuntur in postulatione Episcopi in principio relata, per se mihi videntur non esse sufficientes ad dictos presbyteros a cura animarum temporanee, acceptanda exonerandos. Risot.uno. -Emi Patres S Congregationis Concilii in plenariis comitiis habitis dii 6 augusti 1910 propositis ab Episcopo dubiis respondendum censuerunt: Affirmative. dummodo agatur de sacerdotibus viribus pollentibus et ah aliis officiis Ithens, et quoadusque P'.piscopus necessitatibus votantium paroeciarum alio modo providere nequeat, et ad mentem. I)i< autem 7 eiusdem mensis ct anni SSiniis Dominus Noster, audita ‘ Cf. N. 41H3. , H relatione infrascripti Secretam, Emorum Patrum resolutionem approbare dignatus est, - C. Card. Gennari, Praefectus. - B. Pompilj, Secretorius. [Acta Λρ. Sedis, vol, II, p. 911-916], 4358. S. C. C., Carcassonem, 29 apr. 1911. Post legem «separationis» in Gallia plerique Episcopi cleri necessita­ tibus occurrere cupienti s, opus instituerunt vulgo nuncupatum du denier du clergé, quo, cx oblationibus fidelium a parochis in proprio districtu colli­ gendis ac Episcopo transmittendis, praedictum finem quadantenm assequi valerent. Episcopus Carcassonensis, cum quosdam suae dioecesis parochos dispo­ sitionibus a se latis renuentes competent, sequentia dubia S. (’. proposuit: I. An Episcopus valeat parochos vi conscientiae adigen ad munus colligendi fidelium oblationes. II. An valeat inobedientes poenis prosequi, non exclusa amotione ab ipsooflicio parochiali, ad normam Decreti: Maxima cura, can. 1, nn 7 ct ) 1 Dc iisdem autem ad instantiam Episcopi Ccnomanensis actum iam fuit in plenariis comitiis dic 22 maii anno 1907 habitis. Haud tamen tunc EE. PP, rem in sc ipsa seu in genere prout nunc proponitur, dirimere pla­ cuit, licet ea fuerit eorum mens, ut parochus, de quo agebatur, quique aliter quam ab Episcopo statutum fuerat collectas facere ct cultus expensis pro­ videre volebat, moneretur, ut Episcopi mandatis staret, facta etiam Episcopo facultate ad aliam illum paroeciam transferendi, si parere renuisset. Hac igitur dc causa quaestiones modo a Carcassonensi Episcopo pro­ positae iterum Emis Patribus subiectac sunt, super iisdem sententia etiam alterius Consultoris exquisita. Decisio. - Iis igitur quae deducta noviter sunt perpensis, aliisque re­ sumptis quae in praecedenti Congregatione fuerunt disputata, Emi Patres in comitiis plenariis, dic 29 aprilis 1911, respondendum censuerunt: Episcopum m casu posse sub gravi parochos adigere ad colligendas, iri per uve! per alium, fideimm oblationes ct post monitiones poenis canonicis inc.hedientes prosequi, e.osque, si contumaces fuerint, servatis dc iure servandis, diam n paroecia removere. [Acta Ap. Sedis, vol. ill, p. 277, 278]. 4359. S. C. C., Romana et aliarum, 8 aug. 1911. Sacrae Congregationi Concilii circa interpn rationem eorum quae nuperrimo Motu proprio De diebus festis a Sanctissimo Domino Nostro Pio Papa X di< 2 mensis iulii hoc anno 1911 edito * constituta sunt, dubia quae sequuntur enodanda proposita fuerunt: 1 Cf. N. 2074. ’ Cf. N. 693. Vot 17 «S’. C. Concilii Curia Romana 914 I. An in festis nuperrimo Motu proprio suppressis quoad forum, nempe SSini Corporis Christi, Purificationis, Annuntiationis et Nativitatis B. Μ. V., S. Joseph Sponsi eiusdem B. Μ. V., S. loannis Apostoli ct Evang., et Patroni cuiusque loci vel dioecesis, obligatio remaneat Sacrum faciendi pro populo. II. An in Ecclesiis Cathedralibus ct Collegiatis omnia in praedictis festis suppressis servanda sint prout in praesenti sive quoad ofliciaturam choralem, sive quoad solemnitatem tum Missarum tum Vesperarum. III. An festa ex voto vel constituto, auctoritate etiam ecclesiastica firmato sancita, a numero festorum cum obligatione sacrum audiendi vigore novissimae huius legis expungantur. IV. An eadem lex novissima de diebus festis servandis immediate vigeat. S. C. Concilii omnibus mature perpensis, ex speciali facultate a SSmo D. N. Pio Pp. X tributa, ad omnia haec dubia respondendum censuit: Affirmative. [Acta Ap. Sedis, vol. Ill, p. 391]. 4360. S. C. C., 18 sept. 1911. Relato ab infrascripto S. C. Concilii Praefecto in Audientia diei 15 sep­ tembris 1911 SSmo Dno Nostro Pio Pp. X dubio a pluribus Episcopis eidem S. C. proposito, an post Motu proprio Supremi disciplinae diei 2 iulii 1911 1 adhuc servari debeant Vigiliae Festorum suppressorum, ex praecepto aut ex voto hucusque servatae, Sanctitas Sua iussit responderi: Affirmative. — C. Card. Gennari, Praefectus. - I. Ferro, Adiut. [Acta Ap. Sedis, vol. Ill, p. 480]. 4361. S. C. C., Laquedonien., 16 mart. 1912. In statutis, quae Capitulum ecclesiae cathedralis Laquedonien. ex man­ dato Rmi Episcopi anno praeterlapso sibi confecit, haec in cap. XXVI, n. 7, in fine decernuntur: « Etsi Canonici pro suis consanguineis ct affinibus suffragium in aliquo actu ad hos pertinenti ferre valeant ex iure communi et decretis S. C. Concilii, attamen, attentis specialibus circumstantiis huius loci, Canonici non possunt ferre suffragium in consanguineorum aut affinium electione usque ad 2,im gradum inclusive lineae aequalis, quae tangit aut laedere potest intéresse communitatis i. e. Capituli. Alias, sicuti in materia iurisdictionis, possunt pro consanguineis et affinibus usque ad 211m aequalem gradum suffragia ferre ». Porro cum Capitulum ius habeat eligendi Oeconomum, qui Canoni> Cf. N. 693. 915 cum Archipresbyterum, penes quem est actualis cura animarum, adiuvet, et insuper eidem Capitulo competat ius eligendi aliquos clericos, quibus conferantur quaedam sacra patrimonia a fundatoribus ad hoc relicta, ideo quoad huiusmodi electiones Episcopus haec dubia movet: 1. An possint Canonici suffragia ferre pro consanguineis et affinibus usque ad 2. gradum in electione Oeconomi, ut supra? 2. An possint Canonici ferre suffragia pro consanguineis ct affinibus usque ad 2. gradum in electione clerici ad patrimonium sacrum ut supra? 3. An Canonici gaudeant iure suffragii pro consanguineis et effnibus usque ad 3. gradum et etiam pro seipsis in electione Vicarii Capitularis? Super his exquisitum fuit votum Consultoris S. C., quod huic folio adnectitur. In quo voto ad II. partem tertii dubii, scilicet: Ltrum et pro seipsis in electione vicarii capitularis canonici possint suffragium jerre, haec animadvertuntur : 1. Praenota. - Proposita quaestio non iam amplius restringitur ad limi­ tes alicuius casus dubii quod ad solos canonicos Laquedon. attinet,... sed fines ipsius iuris universi ingreditur; quaestio hucusque vexatissima inter doctores, non solum quia ex se sat implexa, sed et quia nunquam adhuc, sive in iure, sive in iurisprudentia, posita sunt in tuto et formiter declarata ipsa principia specificativa talis electionis, ex quibus facile solve­ rentur dubia circa talem electionem forte proposita: ct hoc quidem cx infe­ rius dicendis plenissime patebit. Ad huiusmodi quaestionem solvendam, seu melius ad omnia argumenta variorum DD. rcassumenda, fusiori opus esset disceptatione, quae quidem a limitibus « brevis voti » a nobis requisiti exorbitaret, et insuper, si verum confiteri liceat, partim inutilis evaderet, nam fere nil novi adderetur ad ca quae iam docte, saltem quoad principia solutionis, elucubrata sunt praecipue in Veliterna, Electionis die 18 aprilis 1S85 (cf. Acta S. Sedis, vol. XVIII, p. 97-114),1 et aliis in causis similibus. Nihilominus pro <· brevi voto 0 animadversiones quasdam veluti in quadam circumscripta tabella dilucide pro viribus hic subiungemus, non tantum ne laborem recusasse aut elusisse videamur, sed potius ut appareat quibusnam validis fulciatur rationibus votum quod humiliter, ut par est, Emorum Patrum Cardinalium iudicio sub fine istius elucubratiunculac subiiciemus, nempe de iure per decretum » definiendo. 2. Exponuntur rationes ad varia iura exactae. A) Ex iure naturali. - Hoc unum notatum velim: posita quaestione sub his generalioribus verbis < utrum in electione ad quodlibct munus publicum aliquis, qui probe scit se esse dignum ct officio omnino parem (puta cx usu, laudabiliter forte iterato, istius effici’ ct muneris, ct cx viro­ rum proborum maturo consilio), possit pro se suffragium ferre saltem in scrutinio per publica vota », solutio non est adeo facilis; nec de facili te expedires a difficultatibus sive affirmativam, sive negativam opinionem amplcctarisl Nam, ex.gr., certum est quod ille qui munus publicum desi> Cf. N. 4267. çi6 S. C. Concilii Curia Romana derat (cui se parem novit), bonum desiderat; si autem bonum legitimumque sit desiderium (utique efficax, non tantum platonicum), cur et quo­ modo malum et illegitimum esset, ad hoc exsequendum adhibere medium quoddam ex se non inhonestum, puta proprium suffragium suffragiis ceterorum unitum? Dico «ex se non inhonestum»; ct revera si conscius sim, me non egoistica ambitione sed boni operis tantum desiderio trahi, ct suffragium meum (ut supponitur) veris rationibus illuminari, cur suf­ fragium meum non gauderet eadem honestate ac suffragium ceterorum? Numquid, quia meum, ideo ex se deflectat et cesset a rectitudine, ct veluti fatali necessitate morali vitietur? Fateor quidem, attenta innata hominis « ad malum ab adolescentia sua proclivitate », et bonorum et humilium praxi, usum proprii suffragii in casu laborare praesumptione periculi, et ideo, ut plures dicunt, « sapere ambitionem»; vigilanti verbo usi sunt, «sapero; unde, aio ego, remota ambitione, ut supra, quid remanet mali «saporis»? Quae omnia dixi, ut videas cur, praescindendo a positivo iure, ex se non liqueat, saltem positis cautionibus necessariis, illegitimum esse pro seipso suffragium dare in electione ad munera publica in genere. Porro munus vicarii capitularis est munus quoddam publicum in hac determi­ nata societate, nempe in ecclesiastica. B) Ex iure positivo communi. - Nihil ibi statuitur: a) nec in Concil. Trident, quod in Sess. 24, de ref., cap. 16, ne unum quidem verbum facit de forma electionis istius «officialis scu vicarii », immo nec de « electione » eius loquitur, sed tantum de «constitu­ tione, deputatione ·»: ex quo quamplures DD. arguunt (quos inter De Luca, in Adnot, ad Cone. Trid., disc. 31, num. 24; Pitonius, Discept. eccles., 156, vol. 8, num. 4; Leurenius, etc.) electionem vicarii capitularis non esse vere electionem, sed meram «deputationem sinentem in mandatum»; b) nec in Corpore Iuris, in quo tum caput Quia propter, 42, dt electione, tum caput Cumana, spectant, teste Card. Dc Luca, ad elec­ tionem Pastoris proprie dicti praeficiendi ecclesiae viduatae, non vero ad meram deputationem alicuius « officialis » aut « vicarii ■■; et ideo non censen­ tur teneri capitulares in casu ad formam istorum capitum (De Luca, disc.26. De canonicis), sed possunt uti forma cap. Cum im iure, 33.1 C) Ex iure particulari statutorum capitularium. - Defectum iuris com­ munis supplere conata sunt capitula utique quamplurima, non tamen omnia. Haec ultima voluntati suae practicam electionis formam determinandam pro variis casibus reliquerunt. Priora vero illa hanc, saltem quoad praecipuas partes, datis articulis determinaverunt; sed, oh! varietatem mirare! hic fit electio «per suffragia vivae vocis aperte notificando sensum suum»; ibi per vota secreta (et ita fit in capitulo Laquedon. stat. XXI, n. 3); alibi per scrutinium non quidem solemne, sed fere tale; alibi per « ballottationes » (Scarfantonius, ad Ceccop., lib. IV, tit. 6, n. 15, 16). Nunc sufficit excessus 1 In quo cavetur quod «vox clccti ipsius quandoque auget numerum eligentium», maxime attenta decisione 114 Rotae coram ad electionem palam ei per publica vota factam Clementc XIII, quae extendit hoc caput non tamen si sit per scrutinium secretum ». unius medii voti (v.gr. 4 de septem) ad maioritatem requisitam constituen­ dam; nunc exigitur excessus unius voti (v. gr. 5 de octo). Et heu! quasi non satis esset ista varietas, audi eumdem Scarfantonium (loco citato) perbelle declarantem quod « licet praefatae electiones a statutis recte prae­ cipiantur fieri secretis suffragiis; nil secus, si de communi omnium cano­ nicorum consensu praestentur palam viva voce, non idcirco redduntur nullae... Ratio, quia non fit contra ius commune... Quinimo sustinentur, quamvis statutum loquatur eas nullatenus fieri nisi per vota secreta: multa certe fieri prohibentur, quae facta tenent; secus dicendum, quando adesset clausula irritans, et statutum esset a Papa confirmatum . Quae si vera sint, ad quid, quaeso, tot circa hanc electionem statuta capitularia? Noli ergo mi­ rari, si plures DD. (cf. Santi-Leitner, 1904,1, p. 246) adhuc hodie breviter concludunt satis esse in electione vicarii capitularis, si serventur tantum conditiones quae de more in expeditione negotiorum capituli requiruntur et sufficiunt, nempe ut electio fiat capitulariter in congregatione legitima omnium vocalium, qui debent aut possunt adesse, et maior pars suffra­ gium ferat in unum; et nil amplius. D) Ex iurisprudentia H. S. Congregationis Concilii. - Hucusque, quod sciam ego, numquam voluit H. S. Congreg. quaestionem iuris («questione di massima ») solvere, sed tantum providere in casibus particularibus, ut patet per responsum datum 20 martii 1S80: « An in electione vicarii capitu­ laris canonicus licite et valide possit sibi dare votum suum, cum alias maio­ rem votorum numerum obtinere non valeat?» S. Congregatio Concilii, re mature ponderata, sub die 20 martii 1S80 respondendum censuit: Pro­ videndum in casibus particularibus ». Liceat ergo breviter hic ex ordine temporum quasdam H. S. Congrega­ tionis resolutiones in casibus particularibus sub oculis ponere, ut quisque melius perpendat consequentias inde deducendas. a) Anno 1649, in Matheranen., Electionis vic. capit. - Inutiliter facto primo secreto scrutinio, ventum est ad secundum, praevia tamen decla­ ratione ut cuilibet licitum esset cum proprio voto sibi ipsi adhaerere. Porro in 2° scrutinio, electus est B. Marra in vicarium, utpote habens vota 17 de 32, computato proprio. Decanus ct alii recursum habuerunt ad S. C. Cone., quae tamen, auditis partibus, pro electo respondit. Agnovit ergo S. C. Cone, non illegitimum esse convertere, saltem conventione facta, ut supra, inter electores, proprium votum in sui favorem, etiam in scrutinio secreto. b) iulii 1655, in Sulmoncn., et n maii 1669, in Assisien., in eadem electione, alias ac scrutinium secretum formas electionis legitime servatas admisit S. C. Cone. c) 12 martii 1662, pro provincia Armacana in Hibernia.- Capitulum non nisi uno superstite canonico constabat: S. Congr. Concilii agnovit ius ipsi esse eligendi vicarium capitularem « dummodo non eligat seipsum». d) 23 novembris 1697. ,n Milevitan., ad evitanda i urgia et conten­ tiones, quae nasci solebant in resolutionibus capitularibus per publica vota habitis (et certe electio vicarii maxime est inter resolutiones huiusmodi recensenda), S. C. C. «censuit expedire quod praefatae capitulares résolu- 91S Curia Romana tioncs fiant per vota secreta». Adverte: «censuit expedire» non vero defi­ nivit et iussit, ut male interpretatus est Ursaya, disc. 8, tom. 2, part. 2. e) 17 decembris 1712, in Alexanen.-Electus fuerat in vicarium capitu­ larem per 7 vota data aperte et in publico (iuxta consuetudinem ter saecu­ larem) contra 4, canonicus Ottatus. Porro proposito dubio: « An electio ista facta a capitulo in personam Ottati sustineatur in casu?». S. C. Cone, respondit: «Negative». Et miratus est Pitonius, disccpt. 156, vol. 8..., et nos cum illo; nam imposito tunc voto secreto, et stante aliunde DD. com­ muni opinione quae tenet neminem posse in scrutiniis secretis sibimet suf­ fragium ferre, indirecte saltem sequebatur neminem posse se eligere in vicarium: quae conclusio haud facile cum resolutione in Matheranen.iuprarelata conciliatur. f) 21 novembris 1722, in 7'urritanaP — Habito sed inutiliter i°scrutinio per vota secreta et secundo per vota publica, tandem in 3· sessione electus est in vicarium capitularem decanus capituli per 9 vota publica, computato tamen proprio (quod dedit mere adhaerendo aliorum suffragiis) contra 7. Recursus factus est ad suffraganeum antiquiorem, tum quia electio facta erat per publica suffragia, tum quia electus junior ct illiteratus erat, et insuper a defuncto archiepiscopo, uti reus, cx informata conscientia suspen­ sus a divinis (et causa adhuc in S. C. Cone, pendebat ). Suffraganeus decla­ ravit electionem nullam; facta autem appellatione a decano ad iudicem dele­ gatum apostolicum in regno Sardiniae, iste cassavit sententiam suffraganei, et iussit, ut capitulum Turritan. intra octo dies novam electionem vicarii capitularis per vota secreta haberet: qua facta, iterum electus est decanus. Quibus omnibus S. C. C. relatis, quaesitum est: 1. «An prima electio decani sustineatur?... ct quatenus negative»: 2. « An secunda electio facta vigore sententiae judicis regni Sardiniae fuerit valida vel potius nulla in casu?» Et S. C. C. respondit: ad 1. Negative; ad 2. Affirmative et amplius. Ex responsione ad r. videtur ergo dicendum quod tunc temporis S.C.C., quidquid in contrarium sentirent varii DI)., non admittebat in electionibus etiam per vota publica ius computandi proprium votum ad maioritatem efformandam, nec caput Cum in iure, 33, de elect., ad similes casus posse extendi: quae quomodo concilientur cum decisione Rotae circa extensionem huius capitis (cf. supra in calce pag. 916.) non apparet. g) 19 maii 1877. in ladren. - In comitiis capitularibus, quando quis proponebatur ab episcopo ad aliquod officium puta indicis et examinatoris synodalis, constans praxis (silentibus omnino de hoc iuris puncto constitu­ tionibus capituli) hoc ferebat, ut ille posset etiam pro seipso suffragium ferre; et inter cacteras cx iure vel cx doctrina DD. desumptas rationes, haec etiam proferebatur, nempe quod nec in casu agebatur de praejudicio alicui tertio inferendo, nec dc privato intéressé, sed mere dc gratuito munere, quod bonum ecclesiae solum importabat; ct insuper hoc ferebat consue­ tudo, quae ceterum nulli expresso iuri adversabatur, ideoque retineri 1 Cf. N. 3248. S. C. Concilii 919 poterat. Re delata ad S. C. C. sub hoc dubio: « An in comitiis capitularibus ius suffragandi habeat canonicus, qui ab archiepiscopo proponitur ad offi­ cium iudicis et examinatoris synodalis in casu (id est pro seipso?) >·; S. C. C., causa discussa, respondit : Negative; sicquc tollens et ius suffragii in casu, et ipsam consuetudinem. Perpende responsionis momentum, et statim videbis quod, si loco iudicis synodalis poneres vicarium capitularem, eae­ dem rationes possent afferri pro cohonestanda facultate proprium votum sibi tribuendi, et tamen eodem modo a S. C. C. non attenderentur. h) 20 martii 1880. - Videretur quod post varias supra relatas S. C. Concilii resolutiones, quae generatim innuunt hanc Sacram Congregatio­ nem non admisisse ius canonicorum ad suffragandum pro scipsis, tandem aliquando, si quaestio generalis doctrinae canonicae circa hoc iuris punc­ tum proponeretur, mature pro semper posset resolvi et quidem insistendo pro solita «negativa». Et revera die 20 martii 1880 clare propo&ita est a quodam praesule Galliarum hoc dubio: «An in electione vicarii capitu­ laris canonicus licite et valide possit sibi dare votum suum cum alias maio­ rem votorum numerum obtinere non valeat?» Nil respondit S. C. Concilii nisi: « Providendum in casibus particularibus». Sicque quaestio iuris remansit non soluta. i) 18 aprilis 1885, in Veliterna. - In comitiis Veliternis, iuxta statuta capituli, electiones maioris momenti fieri debent « per suffragia occulte delata». Porro, in electione vicarii capitularis, duo canonici tulerunt 5 vota de undecim. Unus vero, ducens inutile futurum esse secundum scrutinium secretum, quod tamen in casu paritatis votorum praescribitur in statutis capituli (quae sic habent: « Si vota sint paria, denuo fiat scrutinium »), declaravit accedere ad seipsum iuxta cap. Cum in iure, 33, de elect., et convertit votum suum in seipsum ad maioritatem efformandam. Proposito autem huic S. Congregationi dubio: «An valida sit electio vicarii capitularis... peracta per secreta suffragia, in qua ob paritatem votorum favore duorum, alter ex his, ad maioritatem sibi adseribendam, proprium suffragium quod iam favore alterius ediderat, convertere in seipsum declaret in casu?», S. C. Concilii respondit: «Negative». Adverte hanc S. Congregationem non solvisse quaestionem generalem, prout proponitur in dubio III epi­ scopi Laqucdoniensis, sed casum specialem, et, ni fallor (quidquid docte disserat pro aut contra compilator disceptationis in Acta S. Sedis, vol. XVIII, p. 113 et 114 in nota) non clare voluisse dirimere controversiam dc hoc ipso casu inter doctores adhuc non extinctam; nam non improbabiliter quis diceret plene ct adaequate iam justificari negativam S. Congregationis responsionem ex hoc solo quod violata fuissent statuta capitularia Veli­ terna, quae in casu praescribebant novum scrutinium secretum. Neglecto hoc secundo scrutinio secreto et transgressis statutis, rectissime haec S. C. Concilii deducebat et respondebat quod in casu (post primum scrutinium) non poterat convertere orctenus in seipsum proprium suffragium. j) 8 maii 1886, in Tarnovien. - In capitulo 4 tantum erant canonici. Electuri vicarium capitularem statuerunt neminem posse sibi votum dare, sub poena nullitatis electionis. Porro in scrutinio secreto unus 2 vota de qua- 1 920 S. C. Concilii Curia Romana tuor tulit, declaravit se consentire illis duobus, et sc habuit ut electum, iuxta mentem capitis Cum in iure, 33, de elect. Delato ad S. C. C. dubio «An deputatio canonici VV. in vicarium capitularem sustineatur in respondit: « Negative », hac, ut reor, dc causa, quia non fuerat electus maioritate votorum, siquidem electio non facta fuerat « per compromissum sed per scrutinium, et consequenter non poterat, sicut in compromisso, vox eius aut consensus in electionem augere numerum eligentium: a duobus ergo solis electus fuerat, unde erat nulla et invalida electio: quae quidem S. Congregationis resolutio optime quadrat et respondet decisioni 114 Rotae supra relatae pag. 916. Ex hac insuper resolutione deducere iuvat quod merus consensus electioni factae non reputetur «suffragio» proprie dicto aequivalere; nam non tres vere « elegerunt » sed duo tantum, tertio solum­ modo posterius consensum praestante. Conclusio. - Ex illis omnibus resolutionibus S. C. Congregationis breviter recollectis pronum est observare quod, quamvis hucusque S. C. Concilii non definitive totum ius circa praesentem quaestionem plene stabi­ liverit, manifeste tamen apparet quod, post aliquas forsan in saeculis elap­ sis fluctuationes, eius saltem mens in dies constantius tendit ad denegandum canonicis ius sibi ipsis proprium votum dandi in quolibet «scrutinio ■ per suffragia proprie dicta secreta aut publica, et etiam ius ponendi, in paritate votorum, consensum aut acceptationem (extra utique casum compromissi proprie dicti, de quo in capite Cum in iure, 33, dc elect.), quae «suffra­ gio» proprie dicto aequipararetur quoad effectum ipsius electionis. E) Ex DD. sententia. - A colligenda doctorum doctrina (etiam bre­ viter) abstinemus. Nam utique in quibusnam omnes vel fere omnes concor­ dant, nempe quod a) in scrutinio solemni secreto nemo nec ante nec post scrutinii evulgationem sibi suum votum dare valet, ne per modum consen­ sus quidem; b) in compromisso vero, potest convertere in seipsum proprium suffragium ad perficiendam electionem augendo numerum eligentium. Sed quoad caetcros casus et quaestiones (puta: an electio vicarii capitu­ laris habenda sit ut vera electio, vel mera « deputatio », quae non indigeat rigorosa forma iuris? An et quatenus huiusmodi « electioni vel deputation! » applicanda sit littera aut mens celeberrimorum capitum Quia propter, 42; Cum in iure, 33, etc.? Quid in casu scrutinii non solemnis tum per vota secreta, tum per publica, aut in alia forma electionis mixta? etc.) incipiunt, etiam inter DD. non exiguae auctoritatis, multae ac mirae opinionum dis­ sensiones, de quibus non miramur nos, nam quisque eorum, deficiente circa hanc praecisam materiam expresso iure, ad hoc redactus est, ut supradicta Corporis luris capita aut particulares S. C. C. responsiones, meliori quo videbatur modo pro tempore aut aetate sua, pro ingenio aut scientia, interpretaretur, ct exinde conclusiones nonnunquam contradictorias dedu­ xerit, expresserit, extorserit, ut apparet vel ex solis disceptationibus relatis apud «Acta S. Sedis», quae praemittuntur solutioni diversorum casuum supra recollectorum. 3. Votum quod humiliter circa hoc 3. dubium Laquedonien. S. C. Con­ gregationi subiicimus. Omnibus perpensis pro modulo nostro, hoc nobis, 921 salvo meliori iudicio, videtur dicendum: Occurrente propitia codificationis Iurisoccasione, ad incrementum Iuris in Ecclesia Christi, ad fugandam ambi­ tionis pestem Ecclesiae tam invisam, et etiam eiusdem periculum praesump­ tum, ad procurandam sufficientem disciplinae ct iuris unitatem in statutis capitularibus, et proinde ad praecavendas tot discordias, lites etc. in ipsis dioecesibus sede vacante, maxime si sedes diu vacatura foret, ct conse­ quenter tot causas ct recursus plus minusve molestos apud hanc S. Congre­ gationem, necnon demum ad definitive condendam huius S. Congregationis m hac materia iurisprudentiam, dignetur sacra Concilii Congregatio De­ cretum » edere quo definiatur: a) nec licite nec valide posse unquam canonicos in qualibet “ele­ ctionis aut deputationis ” vicarii capitularis forma (excepto compro­ misso, ad formam cap. Cum in iure, 33) votum suum sibi dare aut in se convertere, " /’) “ electionem eius seu deputationem ” fieri debere per unam ex tribus form's in cap. Quia propter, 42, positis; c) ad effectum electionis aut deputationis requiri et sufficere maioritatem etiam unius medii voti ». - Quae omnia, etc. In Congregatione Generali habita in Palatio Apostolico Vaticano die (6 martii 1912, EE. PP. rescribendum censuerunt: Ad i. et 2. Affirmative. Ad 3. Affirmative ad primam partem, negative ad secundam. [Acta Ap. Sedis, vol. IV, p. 404-416]. 4362. S. C. C., litt. 3 maii 1912. Plurimis ex locis pervenerunt ad hanc S. Congregationem Concilii supplices libelli, quibus instantissime postulatur, ut omnes aut nonnulli dies festi de numero festivitatum sub praecepto per litteras Apostolicas diei 2 iulii 191 r expuncti,1 in pristinum restituantur, tum ad satisfaciendum pietati fidelium id enixe expetentium, tum ob alias peculiares cuiusque loci rationes. Potissimum vero supplicatum fuit ut festum SSmi Corporis Christi celebrari possit cum solemni processione ct pompa, ut antea, feria V post Dominicam SSmae Trinitatis, eam praesertim ob causam quod huiusmodi processionis defectum non sine animi moerore et spirituali iactura pati videantur populi, qui eam diem specialiter solemnem habere et miro splen­ dore celebrare consueverunt. Porro, SSmus D. N. Pius Pp. X, Cui relatio de praemissis facta fuit ab mfrascripto Cardinali huius S. Congregationis Praefecto, plane cupiens ne, ex praepostera aut non recta interpretatione praedictarum litterarum, fidelium pietas ac debitus Deo cultus imminuantur; volens imo ut, quoad fieri possit, augeantur, haec quae sequuntur declarari, praecipi atque indulgeri mandavit: > Cf. N. 693· 922 S. C. Concilii Curia Romana r. Quum, perpensis temporum rerumque novarum adiunctis, Summus Pontifex nonnullos dies expunxit c numero festivitatum sub praecepto, quemadmodum non semel a Suis Decessoribus factum fuit, minime sane intellexit, ut eorum dierum festivitas omnino supprimeretur: vult immo Sanctitas Sua, ut iidem dies in sacris templis celebrentur non minori, quam antea, solemnitate, et, si fieri potest, eadem populi frequentia. Ea vero fuit ct est Sanctitatis Suae mens, ut relaxata maneat tantummodo sanctio, qua fideles tenebantur iis diebus audire Sacrum et abstinere ob operibus servi­ libus; idque potissimum ad evitandas frequentioris praecepti transgres­ siones et ne forte contingeret ut, dum a multis Deus honorificatur, ab aliis non sine gravi animarum detrimento offenderetur. Praecipit itaque Eadem Sanctitas Sua omnibus et singulis animarum curam gerentibus, ut ipsi, dum haec commissis sibi gregibus significant, ne cessent eos hortari vehementer ut, iis etiam diebus, pergant suam in Deum pietatem et in Sanctos venera­ tionem, quantum maxime poterunt, testari, praesertim per frequentiam in ecclesiis ad audienda sacra aliaque pia exercitia peragenda. 2. Quo autem Christifideles magis excitentur ad supradictos dies festos pie sancteque excolendos, vigore praesentium litterarum, conceditur omni­ bus locorum Ordinariis ampla facultas dispensandi cum suis subditis super lege ieiunii et abstinentiae, quoties dies abstinentiae vel iciunio consecratus incidat in festum, quod, licet praecepto non subiectum, cum debita populi frequentia devote celebratur. 3. Item, per praesentes litteras conceditur, ut festum SSmi Corporis Christi, ubi Sacrorum Antistites ita in Domino expedire consuerint, etsi praecepto non obstrictum, celebrari possit cum solemni processione et pompa, prout antea, feria V post Dominicam SSmae Trinitatis; contrariis quibuscumque non obstantibus. - C. Card. Gennari Praefectus. - O. Giorgi, Secretorius. [Acta Ap. Sedis, vol. IV, p. 340, 341]. 4363. S. C. C., 28 nov. 1912. Quum quaesitum a Sacra Congregatione Concilii fuisset, an post decre­ tum de quotidiana SSmae Eucharistiae sumptione, cuius initium Sacra Tridentina Synodus,1 servanda adhuc sit lex, qua prohibetur, quominus die Paschatis in ecclesiis non parochialibus, praesertim regularibus, devo­ tionis etiam causa, SSmae Eucharistiae Sacramentum fidelibus administre­ tur: SSmus Dominus noster Pius divina Providentia Pp. X, audita rela­ tione infrascripti Cardinalis Praefecti, in audientia dici 26 huius mensis responderi iussit: Negative, contrariis quibuscumque non obstantibus; idque in Actis Apostolicae Sedis publicari mandavit. Datum Romae, e Secretaria S. Congregationis Concilii, dic 28 novem­ bris 1912. - C. Card. Gennari, Praefectus. O. Giorgi, Secretorius. [Acta Ap. Sedis, vol. IV 923 4364. S. C. C., Bismarckien, et aliarum, 31 ian. 1913. Delegatus Apostolicus in Republics Washingtonien. H. S. C. retulit, die 30 maii 1912, quae sequuntur: «II Vcscovo di Bismarck, Mons. Wehrle, O. S. B., mi scriveva, in data 20 corrente, quanto segue: “ Nel fascicolo dello seorso marzo dell’zlr/α Apostolicae Sedis, si trova una decisione della S. Rota, in cui si asser see che il giuramento è necessario per la validité della incardinazione. Mi consta che in questa diocesi molti sacerdoti furono incardinati senza prestare il giuramento all’atto dell’incardinazione. Ciô posto, chiedo: i° Ha il vescovo il diritto di dichiarare che tali incardinazioni sono invalide? 2° Quatenus affirmative: devono i sacerdoti che furono cosi invalidamente incardinati, ritornare alia diocesi dalla quale furono escardinati? 30 Puô obbligarsi il vcscovo che li escardino a riceverli di nuovo nella sua diocesi? ” E da ritenersi per certo che anche in moite altrc diocesi degli Stati Uniti, siano stati incardinati sacerdoti senza far loro emettere il giuramento richiesto dalla costituzione Speculatores1 e dal decreto J primis, 2 e che ivescovi intendano valersi d' tale omissione per disfarsi di quelli che non hanno fatto buona prova. Come pure si possono facilmente prevedere le questioni che sorgerebbero se i vescovi si decidessero a ciô fare. «Tutto considerato, mi o sembrato opportuno sottomettere i quesiti del vescovo di Bismarck a cotesta Sacra Congregazione, con pregbiera di dare quella risposta e di emanare quelle disposizioni che giudicherà conve­ nienti ». Super praemissis exquisitum fuit R. P. Consultoris votum, quod nunc typis impressum ad EE. VV. huic folio adnexum mittitur. - Quarc, etc. Et Emi Patres, in congregatione plenaria diei 14 decembris 1912, re­ scribendum censuerunt: Ad I. Attentis omnibus, negative. Ad II. et III. Provisum in primo. Romae, e Secretaria S. C. Concilii, die 31 ianuarii 1913. I. Grazioli. Subsecretarius. Votum Consultoris. Occasione sententiae a S. Romana Rota prolatae die 9 ianuarii 191 ac publicatae in Act. Apost. Sedis, vol. IV. p. 249 seq., circa valorem incardinationis clerici in aliquam dioecesim, quae declarata est invalida ob defec­ tum formae praescriptae in decreto A primis huius S. C., ab episcopis Amcricae septentrionalis dubitari coeptum est de valore aliarum incardinationum in illis dioecesibus factarum, in quibus omnia et singula decr. .4 primis requisita non fuerunt observata, praesertim iuramentum ab incardi nando emittendum. i. • Cf. N. 258. - Cf. N. .1107. fl S. C. Concilii 924 Curia Romana 2. Nominatim episcopus Bismarckiensis ad Delegatum apostolicum Washingtoniensem ea dc re scripsit, referens in sua dioecesi plures adesse sacerdotes qui in eam incardinati sunt quin praescriptum iuramentum prae­ stiterint, atque inde a Delegato apostolico triplici dubio responsum postu­ labat: I. An episcopus ius habeat declarandi invalidas tales incardinationes. II. Quatenus affirmative, an sacerdotes ita invalide incardinatii debeant reverti ad dioeccsim ex qua excardinati fuerunt. III. An episcopus qui excardinationem dedit, possit obligari ad illos recipiendos. Quae dubia a memorato Delegato apostolico ad hunc S. 0. fuerunt transmissa, hoc addito opportuno monito: « È da ritenersi per certo che anche in moite altre diocesi degli Stati Uniti, siano stati incardinati sacer­ doti senza far loro emettere il giuramento della costituzione Speculatores e dei decreto A primis, c che i vescovi intendano valcrsi di tale omissione per disfarsi di quelli che non hanno fatto buona prova ». 3. Ut breviter circa proposita dubia meum votum promam, quod ad primum quaesitum attinet, res videtur pendere ab illa quaestione, utrum modus incardinationis decreto A primis praescriptus, sit substantialis, ita ut incardinatio aliter facta non teneat. Sententia quidem S. Rotae in citata causa Londonensi, quae hisce dubiis occasionem praebuit, hoc pro certo videtur habere, quippe hoc ipsum tamquam fundamentum iuridicum decisionis allegatur. Non omnes quidem rationes ibidem adductae eamdem videntur habere vim probativam, sed de re ipsa non videtur posse esse dubium, quin in memorato decreto A primis, licet desint expresse clausulae irritantes, incardinatio aliter quam numero secundo praescribitur facta, penitus irritetur. Nam profecto in foro ecclesiastico non absolute recepta est R. 1. 64, in Scxt. prout sonat: Quae contra ius fiunt, debent utique pro infectis haberi »; sed potius attendendum est principium Innoccntii III, cap. 16,X, de regular. (Ill, 31): «Multa fieri prohibentur, quae si facta fuerint, obti­ nent roboris firmitatem » scii, si desit expressa clausula irritans (D’Anni­ bale, Theol. mor., v. I, n. 210, not. 4; Wernz, Ius Decret., v. I, n. 50, not. 35, n. ito; Reiffcnstuel, in tit. 11, de const., n. 246 sq.; Suarez, de legibus, lib. V, c. 25, c. 29, n. 4, 5). 4. At pariter omnes Auctores conveniunt quod, quando lex ecclesia­ stica praescribit formam actus, ea non servata, actus, sua forma carens, irritus est. D’Annibale, loc. cit., n. 210, 211, 213. Ita Reiffcnstuel, loc. cit„ n. 243: « Irritatio actus alia est implicita, alia explicita. Et quidem irritatio explicita dicitur, quae fit verbis claris et expressis, ut si lex dicit: “ si secus fiat, omni careat robore firmitatis ”, c. Decet, § fin., de immunit. Eccl., in Sext., aut “ irritum sit et inane ”, Clcm.,2, de rebus eccl. non alien. Irri­ tatio implicita est, quae fit per verba aequipollcntia, ut fit quando certa forma praescribitur actui sive contractui. Nam quia forma dat esse rei, conse­ quenter ea deficiente corruit actus ». 5. Porro decretum A primis, n 2, sensu obvio intellectus, formam actus praescribit, in eum praecise finem ut controversiis et abusibus occurreretur, ut ibidem dicitur, quae praecedenti tempore passim oriebantur ex non observatis cautionibus in decreto pro futuro tempore statutis; qui finis cum minime obtineretur per legem mere praecipientem, prona est consequentia, legislatorem, dum actus solemnia praescripsit, eiusdem formam assignasse. 6. Concilium quidem plenarium Baltimorensc III pro Statibus Foede­ ratis Americae septentrionalis admiserat praeter incardinationem formalem, aliam praesumptam (n. 66), quae habetur dum episcopus clericum cxcardinatum ab alia dioecesi et in sua admissum post triennium vel quinquen­ nium probationis (quod debet praecedere incardinationi formali, ibid., n. 63), omiserit actum formalis incardinationis, seu incardinationis de­ cretum. At post publicatum decretum A primis ortum est dubium, an per illud fuerit derogatum memoratae dispositioni Cone. plen. Baltimorensis; quod dubium ab hocS.O. fuit decisum (Acta Sanctae Sedis, vol. 39, p. 486 sq.). Sed maximi momenti est accurate referre ipsum dubium eiusque solutio­ nem. Dubium ergo fuit ita propositum: « Si domanda se in forza dei detto decreto dei Concilio, il quale richiede l’incardinazione in scriptis, sia restato annullato il decreto del Concilio di Baltimora, che ammette Z’incardinazione presunta, ed in caso affermativo, se detta legge abbia vigore retroattivo nguardo a casi quando il triennio o quinquennio di prova, secondo il detto Concilio di Baltimora (n. 62, 63), sia già spirato prima dell’emanazione del citato decreto della S. C. dei Concilio ». Et responsio fuit: «Ad I. Affirmative, ad II. Negative v. 7. Per talem decisionem quoad ius particulare per Cone. Baltimorense inductum, solum constat fuisse illi iuri derogatum relate ad admissionem incardinationis praesumptae seu sine documento scripto factae post certos annos probationis in sacro ministerio: « Qui eo elapso tempore, ut ibi sta­ tuitur, clericum qui dioecesi adseribi petierat, nec formaliter admittit nec admittere plane diserteque recusat, iure praesumitur adseripsisse ». At quoad alteram incardinationem ordinariam et formalem in eodem Concilio Baltimorensi admissam ac variis cautionibus munitam ac sapienter ordinat im, ex memorata decisione huius S. C. non constat praefatum decre­ tum Baltimorense fuisse abrogatum. Sane decretum A primis, de incardinatione agit in ordine praesertim ad Ordines recipiendos; decretum vero Baltimorensc refertur ad sacerdotum incardinationem, quae ibidem apte ordinatur requisitis etiam pluribus conditionibus (v. gr. quoad probationem praemittendam), quam quae decreto A primis exiguntur. Scripto enim fieri praecipitur, ct solum difficultas in casu fit quoad emissionem iuramenti ad instar constitutionis Speculatores, quod in pluribus casibus dicitur fuisse omissum. Iam vero defectus solius iuramenti non videtur certo invalidam reddere incardinationem; nam argumenta quibus id probat Rota in citata causa Londonensi non sunt convincentia, iuramentum namque in const. Speculatores non requiritur ad valide acquirendum domicilium, quae est res in iure inaudita, sed ad acquirendum domicilium qualificatum quod requi- çz6 Curia Romana ritur, ut episcopus legitime ordinet subditum ratione domicilii. At hic agitur de incardinatione sacerdotis iam ordinati, relate ad quam iuramentum potius simpliciter praecipitur, seu imponitur ut obligatio suscipienda ab incardinando, non exigitur ut conditio sine qua non ad valorem incardinationis. Qua in hypothesi iuramentum potius videtur dicendum esse implicite in­ clusum in ipsa incardinatione; quemadmodum votum castitatis implicite includitur ex lege Ecclesiae in susceptione primi Ordinis sacri. 8. Praeterea illa causa Rotae refertur ad dioecesim Canadiensem.in qua non viget ius Cone, plenarii Baltimorensis, quod vim habet in solis dioece­ sibus Statuum Foederatorum, pro quibus illud ius fuit specialiter recogni­ tum a S. C. de Prop. Fide. 9. Insuper, ad maiorem abundantiam iuramentum, etsi fuerit omissum in actu incardinationis, ex iure particulari dioecesum Statuum Foedera­ torum, ipso iure suppletur. Nam ibidem generatim ordinatio fit titulo mis­ sionis; porro ipsum Concilium Baltimorense n. 66 statuit in taliter ordinato: Iuramentum praestitum in aliena dioecesi censetur pro nova esse servandum. Iam vero in hypothesi talis dispositionis, obligatio iuramenti, etsi in actu incardinationis expresse non emissi, adest; ac proinde in casu non deest etiam in hac parte substantia rei praescriptae. 10. Dum ergo quaeritur an episcopus possit declarare invalidas incardinationes factas non praestito iuramento: cum ex disputatis illae incardinationes quoad alia, quae sola videntur esse substantialia, sint factae ad normam decreti A primis, immo observatis etiam aliis conditionibus in Concilio Baltimorcnsi requisitis; ct iuramentum cx dictis aequivalenter saltem adsit; putarem respondendum: negative. 11. Nota. - Quodsi argumenta facta non convincerent, putarem tamen interim, dum expectatur novus Codex, in quo sine dubio de hac re cura­ bitur, spectata perturbatione quae ex responso affirmativo ex relatione Delegati apostolici induceretur, potius abstinendum esse a tali responso affirmativo dando. 12. II-III. Cum secundum et tertium dubium dependeant a responso affirmativo dato in primo; si huic detur propositum responsum negativum, consequenter ad II et III esset respondendum: provisum in primo. 13. Aliquid tamen in particulari de II et III dubio videtur esse directe proponendum. Sane licet verum esset incardinationes, de quibus in casu agitur, validas non fuisse, non inde sequeretur sacerdotes ita invalide incardinatos deberr reverti ad dioecesim, ex qua excardinati fuerunt, aut absolute et simpliciter posse cogi eorum episcopum ad illos recipiendos. Nam primo nullibi est prohibitum in iure, ne sacerdos aliquis de con­ sensu proprii Ordinarii suum ministerium praestet in aliena dioecesi ab huius episcopo admissus; quin potius est positive permissum, ut unus Ordi­ narius alteri indigenti subsidium sacrorum ministrorum praebere possit. Nec est necesse ad hoc demonstrandum, ut recurratur ad ius commune, eum habeamus hac in parte ius particulare illius regionis a Cone. plen. Baltimorcns incitum et a Sancta Sede recognitum; ita namque in memo- 5’. C. Concilii rato Cone. η. 69 edicitur: « Quae dc sacerdotum excorporatione ct in aliam dioecesim adseriptione definivimus, ullatenus obstant consuetudini, iuxta quam ep scopi sacerdotes, si qui in sua dioecesi satis abundent, egentioribus dioecesibus ad auxilium in cura animarum ferendum pro longiore etiam tempore concedunt. Quem morem, uti zeli apostolici indicium, S. Sedes commendavit » (Instr. S. C. C. ad Conv. F) Item, quum, ut diximus, Confraternitates ct Piae Uniones, in ecclesia S. Mariae dumtaxat sedem haberent, cuius expensas pro divino cultu non parum levabant, contendit parochus S. Francisci, obsistente parocho S. Mariae, saltem ex his Confraternitatibus nonnullas ad suam ecclesiam sedem ponere, sin minus, favore suae quoque ecclesiae redditus erogare, oportere; ne videlicet pia fundatorum intentio, qui bono consu­ luerant omnium paroecianorum, sive oppidum sive rura incolentium, de­ fraudaretur. c) Ex eadem causa, quod Confraternitatcs Piaeque Uniones oppidi sedem suam pergant habere in ecclesia S. Mariae exclusive, contigit,ut subditi paroeciae S. Francisci his Confraternitatibus adscript!, quando sepulturam explicite non elegerint, deferri post obitum soleant a sodalibus suae Confraternitatis ad ecclesiam ipsam S. Mariae, cuius parochus excquias peragere praetendit: id quod parochus S. Francisci minime aequum esse putat. d) Demum quaestio fit de quodam legato, in administrationem qui­ dem a suo testatore can. Andrea Ronconi ecclesiae Collegiatae S. Mariae olim concredito, ea tamen lege ut in certo oratorio S. Juvenali dicato adim­ pleretur. Quum enim in praesenti oratorium illud reperiatur intra fines paroeciae S. Francisci, ct Collcgiata civiliter suppressa fuerit, contendit rector ecclesiae S. Francisci legatum illud ad se pertinere. Ad has controversias componendas non parum adlaboravit Ordinarius: verum, quum utraque pars suis praetensis iuribus institisset, omnemque respueret propositam transactionem, e necessitate fuit haec eadem iura defi­ nire: ad quem effectum per distincta dubia, quaesitum est: I. Cuinam competat ius animalia benedicendi die festo S. Antonii Abbatis atque oblationes percipiendi, in casu. II. An Confraternitatcs, quae sedem habent m ecclesia parochiali Sanciat Mariae, contribuere debeant pro expensis cultus favore ecclesiae S. Francisa, in casu. III. An sodales dictarum Confraternitatum, qui expresse sepulturam non elegerint, debeant sepeliri in ecclesia S. .Mariae, vel potius in propria paroecia, in casu. IV. Cumam spectet administratio pii legati Ronconi, in casu. Synopsis disceptationis.- Argumenta hinc inde deducta ad singula capita, sic breviter referri possunt. S. C. Concilii 947 1. De primo dubio. - In facto est, ab immemorabili, benedictionem animalium de qua agitur, peragi consuevisse in solo Oratorio S. Antonii, quod nunc reperitur intra fines paroeciae S. Mariae, atque ad illud Orato­ rium convenisse christifideles tum oppidum tum agros incolentes. Exinde deducitur, favore parochi S. Mariae, supradicto oratorio S. Antonii acqui­ situm fuisse per praescriptionem quamdam verum privilegium, ut dicunt, privativum, seu exclusivum, quoad utramque paroeciam. Agitur enim de consuetudine facti, quae quum non sit irrationabilis, et a maiore parte communitatis fuerit diu retenta, superiore ecclesiastico minime contra­ dicente, « transit eo ipso in consuetudinem iuris... et pro lege non imme­ rito custoditur » (D’Annibale, Summ., 1,24;,ss.). Stat itaque favore Oratorii S. Antonii, et ideo, indirecte, favore paroeciae S. Mariae, verum privile­ gium, quatenus certum est posse privilegium acquiri praescriptione seu consuetudine legitime praescripta; quod tralatitii iuris est, ex cap. Novit., 13, de iudic., et cap. Super quibusdam, 26, de V. S. Sed ex adverso opponitur in casu locum non esse praescriptioni, nec consequenti privilegio, idque dupliciter: in primis quia agitur de faculta­ tifs ; etenim certum omnino est benedictionem animalium in festo S. .Antonii Abbatis nemini reservari, sed liberum esse cuique sacerdoti, sive parocho, sive non parocho, illam petentibus impertiri. Quaedam sunt functiones — ait cl. D’Annibale (Summ., 1, 98, n. 63)—quibus aliquid iurisdictionis inest, unde vocantur parochiales; quaedam autem, quae ex mera Ordinis potestate consistunt, et dicuntur sacerdotales: huiusmodi sunt benedictio seminum, ovorum, animalium, et similium». Et pressius Ferraris: « Bene­ dictiones animalium in die festo S. Antonii Abbatis dare, et oblationes recipere, ab aliis Cappellanis et Rectoribus aliarum ecclesiarum intra fines Parochiae existentium » (a fortiori igitur extra hos fines) nec prohibere nec impedire valet parochus, quia inter functiones parochiales ista benedictio non annu­ meratur » (s. v. Benedictio, art. V, n. 22; ubi plures decisiones S. C. C. et S. C. EE. et RR. allegat). Si autem in facultativis non datur praescriptio, multo igitur minus privilegium ex praescriptione in facultativis conceditur; ergo nullum privilegium acquiri potuit quoad benedictionem, de qua in casu. Xec privilegium demonstrare licet ex eo dumtaxat quod ab immemora­ bili benedictio animalium peracta sit tantummodo in territorio paroeciae S. Mariae. Id profecto fuit, quia territorium, de quo quaeritur, ad unicam tunc pertinebat paroeciam S. Mariae; sed propterea nec subieclum iuris habebatur adversus quod praescriptio currere inciperet; nullo igitur pacto incipere poterat ipsa praescriptio, iuxta effatum iuris: « actioni nondum natae non praescribitur ». Secus dicere oporteret, quoties in aliquo oppido, per unum vel plura saecula, una tantum habeatur ecclesia, hanc posse sibi acquirere et vindicare ius sive privilegium privative peragendi vel omnes ecclesiasticas functiones, etiamsi postea alia erigatur in eodem oppido eccle­ sia: quod absonum profecto censebitur. Speciatim vero circa benedictio­ nem animalium in casu, pluries tenuit S. C. EE. et RR. (apud Bizzarri, Colled., p. 292, I, ed.) non posse impediri, quominus eam peragant vel sodales religiosi, qui domum cum ecclesia fundent in aliquo oppido, in quo 948 Curia Romana antea fieri solebat in una tantum ecclesia: idemque a fortiori oportet sta­ tuere quoad noviter fundatam in oppido paroeciam, a primaeva prorsus independentem. II. De altero dubio, quod respicit universas contributiones quas Confraternitates erogant in favorem ecclesiae S. Mariae, expeditior quaestio est. Nam onus probandi profecto incumbit rectori novae paroeciae S. Fran­ cisci, qui in his contributionibus ex novo partem habere contendit. Ille autem nullum titulum, nullumque iuridicum intentionis suae fundamen­ tum adducere potest: etenim nulla ex Confraternitatibus sedem in ecclesia S. Francisci habet, nec ulla generali aut peculiari lege tenetur ad hanc eccle­ siam quidquam conferre. Ceterum nec possibilitas seu capacitas praetensac contributionis adest: adeo enim tenues sunt in praesenti praedictarum Confraternitatum redditus, ut non solum nullum excessum praestent, post persolutas necessarias expensas cultus in ecclesia S. Mariae, sed immo prop­ ter exiguitatem reddituum vel ipsa onera legatarum Missarum a pluribus iam annis adimpleri non potuerint. Quae omnia suo testimonio confirmat Episcopus: « Mi è risultato per i'ultimo ventennio che la rendita complessiva di tutte le Confraternité è stata in media di L. 350 annue, e che altrettanta n’è stata pure 1’uscita; che in quest’uscita non è entrata mai alcuna spesa per Legati di Messe,e chei Legati son rimasti tutti insoddisfatti per mancanza di mezzi, stante l'inipiego delle rendite in altri titoli ». In favorem autem parochi S. Francisci non adducitur nisi quaedam ratio ex aequitate desumpta, quatenus nempe praesumendum sit pios ipsarum Confratcrnitatum fundatores utilitatem intendisse totius civitatis, nec profecto ab ea ruricolas exclusos voluisse, prout contingeret in prae­ senti, si universi redditus erogari deberent in favorem ecclesiae S. Mariae, quae hodie nullam ruricolarum curam habet. Verum haec ratio insufliciens nimis videtur: nam, ut subsumitur, praeprimis hanc saltem testatorum mentem fuisse praesumendum est, ut pia Missarum onera, quantum ma­ xime opes ferebant, adimplerentur, quod secus contingit. Ceterum nec deerunt novae ecclesiae parocho alia pastoralis sollicitudinis remedia, ut cultus divini necessitatibus consulatur. III. De tertio dubio, nempe, quoad ius funerandi, hie est praesens rerum status, ut omnes sodales Confratcrnitatum, etiamsi noviter erectae paroe­ ciae S. Francisci subditi sint, post obitum deferantur in ecclesiam S.Mariae, quatenus alibi sepulturam non elegerint. Circa hoc nihil innovandum censet parochus S. Mariae: primum, quia ecclesia illa pergit esse sedes Confratanitatum; secundo, quia sodales Confratcrnitatum se libere obligavenint ad funera peragenda in propria Confratcrnitaiis sede, potius quam in sua paroecia: quo in casu ius non concedit parocho nisi quartam funerariam. Opponitur ex adverso, nihil quidem referre quod ecclesia pergat esse sedes Confratcrnitatum, quia ratio cur istud ius funerandi etiam quoad Sodales Confratcrnitatum, exercuerit anteacto tempore ecclesia S. Mariae, haec profecto erat quod illa ecclesia tunc parochia propria exstabat singu­ lorum confratrum; haec autem ratio iam cessavit in contrarium, quoad S. C. Concilii 949 omnes, etiam Confratcrnitatum sodales, translatos sub iurisdictione parochi S. Francisci. Etenim, nova erecta parochia, subintrat favore huius, generale praeceptum, quod antea pro vetere seu unica parochia militabat, nempe quemquam in propria Parochia, ubi Sacramenta susceperat, esse sepelien­ dum, nisi alibi sepulturam explicite elegerit. Nec sufficit ad hunc effectum electio sepulturae praesumpta aut interpretativa aut collectiva, sed requiritur omnino explicita, individua, libera et de facto manifestata, ut communis doctrina est (cf. Alberti, De sepult. eccles., n. 24). Speciatim vero quoad Confratcrnitatum sodales, operae pretium est exscribere auctoritates quas refert Ferraris, s. v. Confraternitas, art. V, n. 1-8: «Confratres decedentes, non electa sibi explicite sepultura in sepulcro sui Oratorii seu Confraternitatis, debent sepeliri in ecclesia parochiali» (S. Congr. Concilii in Neapolitan., 13 februarii 1666 ad 7).1 Quin immo: « Electio sepulturae facta a Confratribus collective et collegialiter sustinetur et valet solum pro illis qui individualiter consenserunt, tit patet cx sequentibus declarationibus S. C. C. 16 maii 1682, (sequitur declaratio)...12 Ubi vides per illa verba individualiter consentientes aperte denotari quod Confratres, quamvis collective et collégialités sepulturam eli­ gant, adhuc non comprehenduntur illi, qui nominatim et individualiter non consenserint » (S. C. EE. et RR., in Camerinen., 18 aug. 1690), etc. IV. De quarto dubio. Agitur in casu de administratione legati, cuius tabulae non periere, sed incolumes prostant; in his vero quaestioni, quae agitatur, plene consultum apparet; legimus enim: «con 1’annuo reddito, da amministrarsi dal Camerlengo, pro tempore, dei Capitolo di Calvi; s1 dovrà ivi (hoc est: «nella chiesuola di S. Giovenale » quae nunc est in territorio ecclesiae S. Francisci) celebrare tre messe, ccc. II resto... si terra in deposito dal Sig. Camerlengo amministratore, per crogarlo in altri bisogni di questo piccolo Oratorio ». Quae omnia adeo aperta et perspicua sunt, ut non interpretatione, sed mera exsequutionc opus sit. Licet enim Capitulum nunc civiliter veluti suppressum habeatur, canonice tamen adhuc vivit et exstat, ut aiunt, in anima, ac repraesentatur saltem per paro­ chum ecclesiae collegiatae S. Mariae. Nec ullam difficultatem praestat, quod in praesenti Oratorium illud reperiatur in territorio novae paroeciae S. Francisci: id enim nullo modo impedit, quominus voluntas testatoris adimpleatur, ut planum est; certum autem in iure habemus, parocho, vi solius suae iurisdictionis, facultatem non inesse administrandi bona universa causarum seu locorum piorum quae in suo territorio sedem habeant. Cf. Be­ nedictus XIV, Instit., 105, § 5, n. 99, ubi auctoritate fretus decreti Urbis et Orbis S. R.C., dici 10 decembris 17033 scribit: «Oratoriis quoque in ambitu Paroeciae conceditur, ut bona sua administrent et libere impendant, incon­ sulto parocho, ut constat ex quaestionibus 28, 30, 31 laudati Decreti, et ex responsis quae data fuerunt ». 1 Cf. N. 2799· 3 Cf. N. 2863. 3 Cf. N. 5733· 950 Curia Romana Resolutio.- Hisce praenotatis ac perpensis, quum in plenariis Emorum ac Rmorum Patrum S. C. Concilii comitiis, habitis die 12 loco 13 decem­ bris 1913, supradicta dubia proposita fuissent, responsum est ad singula prout sequitur: Ad I. Reformato dubio in hanc formulam: «An impediri possit, quo­ minus parochus S. Francisci animalia benedicat die festo S. Antonii Abba­ tis, in casu?»: Negative. Ad II. Negative; Episcopi tamen erit curare, ut onera Missarum fide­ liter adimpleantur, ct quatenus id ob inopiam fieri nequeat, impetrentur a S. Sede opportunae sanationes et reductiones. Ad III. Negative ad primam partem; affirmative ad secundam. Ad IV. Camerario Capituli ecclesiae Collegiatae S. Mariae, ct, duran­ tibus praesentibus rerum adiunctis, parocho eiusdem ecclesiae, sub vigi­ lantia tamen Episcopi. Quas Emorum Patrum resolutiones SSmus, ad relationem infrascripti Secretarii, in audientia diei 15 eiusdem mensis et anni, approbavit.O. Giorgi, Secretarius. [Acta Ap. Sedis, vol. VIII, p. 480-486]. 4373. S. C. C., Mandelen., 17 mart. 1917. Species FACTI.-Iam ab immemorabili, in oppido vulgo Cantalupo Sa­ bino, prius dioecesi Suburbicariae Sabinensi, dein vero ab anno 1841 dioe­ cesi Mandelcnsi subiecto, unica exstabat, sicut ct nunc exstat, paroecia ct paroecialis ecclesia sub titulo S. Blasii. Verum animarum cura dicti oppidi, quod etiam nunc mille homines vix complectitur, pari auctoritate ac juris­ dictione exercebatur independenter ct per alternas hebdomadas, ne ipsa quidem excepta Missae applicatione pro populo, a duobus rectoribus cu­ ratis cum proprio ac distincto beneficio, quorum unum sub titulo S. Blasii, alterum vero sub titulo S. Mariae in coelum assumptae. Ex hac autem promiscua ac cumulativa, licet alterna, iurisdictione in unum eumdemque populum, atque cx paroccialium officiorum ac munerum exercitio in una eademque ecclesia, non levia incommoda suborta sunt, ad quae praecavenda Cardinalis Brancatius, tunc temporis Sabinensis Episco­ pus, occasionem nactus vacationis beneficii curati S. Mariae assumptae, decreto diei 1 novembris 1667 in sacra visitatione edito, ad formam Concilii Tridentini, Sess. 24, cap. 13, de ref., curam animarum in eodem oppido ab uno tantum parocho seu titulari beneficii S. Blasii exercendam in poste­ rum statuit, eidemque alterum beneficiarium S. Mariae in vicarium per­ petuum ac coadiutorcm constituit. Reliquit tamen utrique beneficiario antiquos proprii beneficii reditus, ac proventus, exceptis tantummodo incertis emolumentis, quorum duas tertias partes parocho ct alteram vicario attribuit. 1 At progressu temporis alias novas casque maiores quaestiones ac con- S. C. Concilii 951 troversias exarsisse constat inter ipsum vicarium eiusque parochum, qui et nomen Archipresbytcri assumpsit. Quas ad sopiendas die 26 novem­ bris 1749 a parocho Archipresbytero tunc temporis eiusque vicario, quae­ dam inita fuit conventio, quam die 6 subsequentis decembris Cardinalis De Elcio, Sabinensis Episcopus, ratam habuit. In ea definitive utrimque reco­ gnoscebatur Archipresbytero, non secus ac cius vicario alternis hebdomadis applicationem Missae pro populo incumbere, itemque quaedam alterna utrique asserebatur administratio paroeciae; dum tamen uni archipresby­ tero reservabatur celebratio solemni um functionum ciquc soli facultas fiebat administrandi Communionem Paschalem, baptismum, matrimonium, sa­ crum viaticum et extremam unctionem. Res hoc modo processerunt usque ad annum 1910, quo postremus vicarius e vivis excessit. Archipresbyter parochus non renuit in ea vaca­ tione universam animarum curam exercendam suscipere, nec non Mis­ sam pro populo applicare diebus lege statutis. Emolumenta tamen non ei accreverunt; sed fiscus regius proventus vicarii cooperatoris sibi ascri­ bens Archipresbytero parocho quinque tantum in mensem libellas assi­ gnavit. Quum autem subinde, a. 1912, Archipresbytero ab ecclesiastica et civili potestate commissa fuisset, titulo oeconomi spiritualis, ipsa vicaria vacans, non quinque, sed decem menstruation libellae sunt ipsi assignatae. In his adiunctis positus Archipresbyter parochus nonnulla proposuit huic Sacrae Congregationi dubia, quorum primum, quod est ceterorum omnium fundamentum, et quo soluto alia omnia obviam habent responsio­ nem, ita conceptum est: < In unica ecclesia, in qua cura animarum duo afficit distincta beneficia, ita ut duo beneficiarii, archipresbyter scilicet parochus et vicarius cooperator seu curatus coadiutor, alternis hebdoma­ dibus ecclesiae inserviant et missam pro populo applicent, teneturne Archi­ presbyter parochus, altero beneficiario deficiente, vi muneris sui, totam integramque animarum curam assumere, et spcciatim, obligaturne ad appli­ cationem missae pro populo omnibus ct singulis diebus praescriptis?» In casu autem affirmativo, attenta tenuitate retributionis quam obtinet, gratiam postulat reductionis, ita ut, prouti iam precario impetravit decreto Episcopi in sacra Visitatione dato, sub an. 1894, non teneatur nisi ad sexa­ ginta quinque Missas annuas. Sub utroque puncto iuris ct gratiae, postulatio examinanda venit. Synopsis disceptationis.-I. Argumenta favore Oratoris deducta. Ad primam quaestionem quod attinet, pro adstruenda obligatione Archipresby­ tcri Cantalupensis militat praesertim ratio deprompta ex citato decreto Card. Brancatii de anno 1667, vi cuius ex duobus unicus fieri videtur verus ac proprie dictus parochus. Sed huiusmodi decretum ita non esse interpretandum, apparet, quia, si ita acciperetur, procul dubio ab initio nullum et irritum esset edicendum. Atqui, docente Iuliano, in 1. 13 IT. de reb. dub.: « quoties ambigua oratio est, commodissimum id est accipi, quo res de qua agitur, magis valeat, quam pereat . Enimvero, si decreto Card. Brancatii, intelligas duo beneficia curata, quae antea distincta erant, altero sublato, ad unum redacta fuisse, 952 Curia Romana istud decretum iam certa nullitatc laborare cognoscitur, eo quod Episcopus propria auctoritate reducere nequeat beneficia curata in non curata, equae saepius appellantur etiam simplicia», ut habet Reiffenstuel, in Decretales, lib. 3, tit. 5, n. 31. Id sane vetuit Concilium Tridentinum, Sess. 25, cap. 16, de ref., statuens, ut ecclesiastica beneficia, quocumque nomine appel­ lentur, quae curam animarum ex primaeva eorum institutione aut aliter quomodolibet retinent, illa deinceps in simplex beneficium, etiam assignata vicario perpetuo congrua portione, non convertantur». Et hacc S. Congregatio in una Tiburtina-Parochialis, die 9 iulii 1757 infirmavit decretum Episcopi, qui in casu consimili duos parochos eius­ dem paroeciae ad unum redegit, cui assignavit capellanum seu vicarium. Tunc enim, reclamantibus parochianis, haec ipsa Congregatio ad propo­ situm dubium: «An sit locus reductioni duorum parochorum unius ei usdemque parochialis Castri Madamae ad unum solum parochum, qui onus habeat retinendi capellanum coadiutorem in cura animarum ab Episcopo approbandum», respondit: Negative. Quo vero provideret inconvenienti­ bus ab Episcopo obiectis, seu discidiis inter duos parochos exortis, addit: «Episcopus iniungat exerceri dictam curam animarum per utrumque, sublata alternati va, ct ad mentem. Mens est: ut fiat massa communis cx in­ certis emolumentis aequaliter dividendis ». Dicendum igitur similiter, — si nolumus admittere, adeo solemne decre­ tum, quo universus nostrae paroeciae status incipit, nullum prorsus ab initio fuisse, — per illud, quamquam sub diversis nominibus Archiprcsbyteri et Coadiutoris-curati, tamen essentiam parochatus esse servatam, ad quam, docente Bouix, de parocho, p. 171, sufficit ct requiritur «aliqua in cura animarum ab alterutro independentia ». r\tque ita revera factum esse, ostendit subsequuta postea diuturna observantia, quae in consuetu­ dinem iuris transiit per legitimam conventionem a Cardinali Dc Elcio anno 1749 confirmatam, praecedentis decreti, si opus fuisset, corrcctoriam. Per hoc sane pactum conventum, utrique beneficiario par onus impositum est Sacrum pro populo litandi, itemque tam Archipresbytero quam eius vicario generatim commissa est animarum cura per turnum hebdomada­ rium exercenda. Hacc autem curae administratio ab utroque beneficiario independenter seu proprio nomine obeunda esse videtur: quod quidem secumfert non unum tantum parochum sed, quemadmodum saltem ante Card. Brancatii decretum, duos esse parochos inter sc pares in casu agno­ scendos. Et revera conventioni anni 1749 praemittitur quod Archipresbyter eiusque vicarius « avendo promiscua ingerenza nel governo di detta parrocchia, ne essendo mai state determinate le comuni c particolari incombenze, ne ripartito il loro ufficio, chi poco, chi nulla s’e affaticato nclle loro rispettivc occupazioni ». Deinde articulus 3 ipsius conventionis decernit quod nelli sacrosanti giorni della festa di precetto celebri Vcbdomadario la Messa parrocchiale, applicandola pro populo, cd il medesimo faccia la spiegazione del Vangelo, ccc. ». Quod si in art. 5 subditur « nella solennità della Pasqua... comunicherà sempre privativamente l’arciprete il popolo, non meno che gli S. C. Concilii 953 amministrerà li santi sacramenti del battesimo, matrimonio, viatico ed estrema unzionc », haec omnia non vi proprii ct exclusivi muneris uni Archi­ presbytero tribui videntur sed, uti ibidem innuitur, dumtaxat per togliere ogni confusione». Item attributio functionum solemnium soli Archipres­ bytero in art. 4 facta explicari etiam potest per quamdam honoris praece­ dentiam, inter pares tamen. Alternum praeterea munus curae animarum obeundae itemque Missae pro populo litandae obligatio ita beneficio vicarii realiter ac personaliter inesse videtur ut, saltem ipso beneficio pleno, Archipresbyter ab eodem onere relevatus dicendus sit. Id speciatim quoad Missae applicationem probavit hic S. Ordo, ubi alternative cum parocho huiusmodi celebratio­ nem explebant, qui curam animarum coadiutricem vel saltem habitualem gerebant; ceu probant Cameraccn., r6 dec. 1820, et Spoletana, 14 maii 1831, et notatur in Mechlinien., 25 sept. 1847, et tenet Santi-Leitner, Prese­ lect. can., lib. 3, t. 29, η. 17. Hinc nulla in casu suppetere videtur sufficiens ratio, cur idem onus, vacante vicarii beneficio, ab eodem seiungi debeat et in archipresbyterum refundi. II. Argumenta in contrarium deducta. At ex adverso ambigendum minime P e videtur, Cardinalem Brancatium decreto anni 1667 reapse, non vero specietenus, unum tantum constituisse parochum loci Cantalupo. Id sane patet non solum ex verbis et ex ipsius decreti tenore, quod absonum esset ita interpretari, ut nominum dumtaxat immutationem induxerit, quatenus, qui prius parochus, idem vicarius aut coadjutor curatus subinde nuncupa­ retur; verum etiam ex facta provocatione ad Concilium Tridentinum. Sess. 24, cap. 13, de ref., quod ita decrevit: « In iis civitatibus ac locis, ubi parochiales ecclesiae certos non habent fines, nec carum rectores proprium popu­ lum, quem regant, sed promiscue petentibus sacramenta administrant, mandat sancta Synodus Episcopis, pro tutiore animarum eis commissarum salute ut, distincto populo in certas propriasque parochias, unicuique suum perpetuum pcculiaremque parochum assignent, qui eas cognoscere valeat et a quo solo licite sacramenta suscipiant; aut alio peculiari modo, prout loci qualitas exegerit, provideant ». Quum itaque memoratus Card. Brancatius minus opportunum iudicasset in oppido Cantalupo duas constituere paroecias pro duobus tunc exstantibus distinctis parochis, quia, ut ipsemet ait, «commodam populi distinctionem fieri non posse compertum erat; volens tamen alio modo considere bono animarum ad tramitem eiusdem Concilii Tridentini, inte­ gram ac independentem animarum curam attribuit beneficiario S. Blasii, dum alteri beneficiario S. Mariae nonnisi coadiutricem et dependentem operam assignavit. Nec ex adverso tanti esse faciendum videtur quod opponitur praescrip­ tum Concilii Tridentini, Sess. 25, cap. 16, de ref., vi cuius Episcopi prohibentur convertere beneficia curata in non curata. Nam hacc regula generalis exceptionem pati posse videtur per praescriptum eiusdem Con­ cilii, Sess. 24, cap. 13, de ref., quod nempe, quum ad tollendam promi­ scuam animarum curam dismembratio paroeciae fieri non possit, facul- S. C. Concilii Curia Romana 954 tatem tribuit Episcopis ut «alio peculiari modo, prout loci qualitas exegerit, provideant». Hinc Thomassinus, de nova et veteri Ecclesiae disciplina, part. I, lib. i, cap. 29, η. 5 et 6 habet: «Ad compescendas rixas litesque facillime emergentes et difficillime sopiendas inter unius ecclesiae plures curiones, statuit Sancta Synodus in arbitrio et potestate Episcopi ut esset, vel scindere unam paroeciam in duas et suum cuique parochum assignare, vel unicum constituere parochum et tot illi vicarios adiungere veluti coadiutores, quot paroeciae amplitudo desideraret ». Cui consonat Wernz, Ius decret., tom. II, tit. 39, pag. 1030, not. 15, ubi adnotat: « Bouix et Hinschius probant, absolute posse uni paroeciae non tantum unum sed complures parochos (veri nominis) praeesse; at talem praxim iuri communi esse conformem, ex decisione particulari S. C. Con­ cilii 9 iulii 1757 (seu supra relata Tiburtina') ct consuetudinibus, magis tole­ ratis quam approbatis, concludenter non demonstrarunt. Quare multo minus Episcopus talem praxim adeo singularem et a disciplina vigente alie­ nam dentio introducere potest, imo potius secundum mentem Ecclesiae est, si huiusmodi monstruositates auferantur ». Hinc nec admitti potest memorato decreto Card. Brancatii an. 1667 derogatum fuisse per subsequens decretum Card. De Elcio de an. 1749, eo vel magis quod hoc decreto confirmata dumtaxat fuit conventio ab Archipresbytcro ciusque vicario inita, qua relationes particulares inter utrumque bono et ex aequo definitae sunt, quin dc necessaria praetensa derogatione aut correctione cogitaretur. Denique ad adstruendam obligationem Archipresbyteri in casu, exer­ cendi nempe integram animarum curam Missamque pro populo litandi omnibus festis etiam abrogatis, suppetit et alia ratio, ex eo petita quod ipse ab auctoritate ecclesiastica nominatus est etiam oeconomus spiritualis beneficii vacantis S. Mariae et ut talis a civili potestate recognitus. Notum est enim etiam oeconomum spiritualem, eum nempe qui «aliqua ecclesia parochiali vacante, ad implenda huiusmodi ecclesiae onera usque ad novi rectoris electionem, ab Episcopo deputari debet », iuxta Constit. Cum sem­ per oblatas Benedicti XIV, «a praedicta obligatione subtrahere se non posse f applicandi nempe Missam pro populo. ’ Firmata itaque ex parte Archipresbyteri Cantalupensis obligatione, vacante vicarii beneficio, exercendi universam animarum curam atque Missam pro populo litandi omnibus festis etiam abrogatis, quaestio super­ est in puncto tantum gratiae expendenda, an videlicet eidem Archipresby­ tcro indulgendum sit, ut dumtaxat65 Missas pro populo quotannis applicare valeat, prout iam alia vice, licet precario, obtinuit. Super qua supplicatione nonnulla ex officio animadvertenda sunt. Imprimis allegata concessio sustineri non posse videtur, quippe quae facta fuerit cx sola Episcopi auctoritate, nempe ex decretis visitationis pastoralis anno 1894. Notum est enim Episcopos, licet dioecesim perlu­ strantes, hac in re nihil posse, ut expresse statuit Pius IX, const. Amantis· 1 Cf. N. 345. 955 simi Redemptoris, 1 atque nonnisi facultate pollere, eisdem a Benedicto XIV celebri constit. Cum semper oblatas concessa, transferendi videlicet, favore parochorum vere pauperum, ad aliam infra hebdomadam diem Missae pro populo applicationem. Concessioni autem apostolici indulti in casu obstare videtur gravitas ipsa ac momentum legis, s cum praecepto divino mandatum sit omnibus, quibus animarum cura commissa est, oves suas dignoscere, pro his sacri­ ficium offerre », quemadmodum statuit Concilium Tridentinum, Sess. 22, cap. \,de ref. Quae lexaSS.PP. InnocentioXII, const.Nuper, 24apr. 1699;2 Benedicto XIV, const. Cum semper oblatas, 19 aug. 1744; Pio IX, const. Amantissimi Redemptoris, 3 maii 1858 explicata et firmata, in viridi semper observantia est, adeo ut ab eius obligatione relevare nequeat consuetudo etiam immemorabilis, ut statuitur in ipsa Benedictina, et signanter non sit attendendus ipse defectus congruae retributionis, ut firmavit etiam H.S.C., v. gr. in Neocastren., 16 ian. 1771, ad I; et in Senogallien., 20 martii 1790. Quapropter memorata lex, nonnisi ob gravissimas causas, ex parte relaxari solet, quemadmodum fert H. S. C. praxis. Ita ad occurrendum egestati parochorum aliquando concessa fuit dispensatio quoad festi tan­ tum suppressa ct ad tempus, pro ipsa necessitate, duratura: ut videre est in Spoletana, 27 martii 1893, ct Fodian., 28 apr. 1888 et notat Lucidi, de visitatione SS. LL., vol. I, n. 350. Frequentius vero, praesertim in Italia, dispensatio Missae pro populo in festis suppressis et nonnumquam in aliquot de praecepto, concedi solet, non in commodum aut lucrum parochi, sed favore Seminarii vel aliarum causarum dioecesis: ut in casu obtinet, favore nempe Seminarii Mandelcnsis. In themate autem non videtur adesse talis causa iusta ac rationabilis, quae suadeat concessionem indulti apostolici, ne pro festis quidem sup­ pressis, in exclusivum lucrum et commodum Archipresbyteri Cantalu­ pensis. Fius enim congrua paroecialis sat sufficiens est, ac praeterea eidem pro novo munere oeconomi spiritualis renumeratio aliqua, etsi minime pinguis, menstruatim impenditur, ac demum non longius perseverabit precarius vicarii defectus. Nec praetereundum quod, ex mox adnotatis, concessio ipsa redundare posset in damnum Seminarii dioecesani aliarumque operum dioecesis Mandelcnsis. Quare, posita obligatione, nec locus esse videtur precibus proponendis. RESOLUTIO. - Propositis porro in plenario S. C. Concilii conventu, diei 17 martii 1917 infrascriptis dubiis, nimirum: I. An Archipresbyter parochus loci Cantalupo, vacante beneficio vicarii, teneatur exercere totam animarum curam ac Missam pro populo applicare omnibus festis etiam suppressis in casu. Et quatenus affirmative: II. An, et quomodo ratio sit habenda de precibus eiusdem Archipresbyteri parochi in casu. > Cf. N..524· » Cf. N. 262. 956 Curia Romana Emi Patres respondendum consuere: Ad I. Affirmative in omnibus. Ad II. Provisum in primo. Facta autem dc praemissis SSmo Domino Nostro Benedicto div. Prov. Pp. XV relatione, in Audientia infrascripto Secretario insequenti die dominico concessa, Sanctitas Sua resolutiones Fmorum Patrum appro­ bare dignata est.-I. Mori, Secretorius. [Acta Ap. Sedis, vol. IX, p. 343-350]. 4374. S. C. C., Civitatis Castelli et Alatrina, 20 aug. 1917.1 Species facti. - Ex parte parochorum dioecesis Civitatis Castelli ad hanc S. Congregationem admotae sunt preces a novo Episcopo commendatae, ut ipsorum favore dimitteretur, ad causas pias erogandum, quidquid cathedratici titulo ab eisdem parochis solvendum forsan fuisset tempore postre­ mae vacationis sedis Episcopalis. Paulo post Vicarius Generalis Admini­ stratoris Apostolici dioecesis Alatrinae, sede vacante, penes hanc eamdem S. Congregationem, datis epistolis, conquestus est nonnullos parochos cathedraticum solvere praefato Administratori Apcstolico detrectasse, ea adducta excusatione quod soli Episcopo huiusmodi solutio esset facienda. Utramque expostulationem visum est Emis Patribus subiicerc, ut ex eorum sententia decerneretur, quid Oratoribus esset respondendum. Animadversiones.-Ad rem vero in antecessum animadvertebatur pro­ positas quaestiones ad iuris communis tramitem esse unice perpendendas ac resolvendas, nullo videlicet respectu habito alicuius adiuncti vel pecu­ liaris circumstantiae, quod iuris canones in re moderari possit. Siquidem, quamvis didrachma Cathedraticum tam privilegiatum in iure existât, ut nec ab ipso Episcopo in totum remitti, nec contraria consuetudine aboleri possit, consuetudo tamen vel usus non improbatur, quo onus Cathedra­ ticum pensitandi vel minui possit, vel singulis annis non urgeat, prouti scite advertit, cum DD. calculo, Benedictus XIV, de Syn. dioec., lib. V, cap. 7, n. 8. At in themate oratores, sive parochi dioecesis Civitatis Castelli, sive Vicarius Generalis Alatrinus, nihil innuebant de praxi alias servata in Cathcdratici solutione, sede Episcopali vacante; quapropter eorum con­ sultatio in id tantummodo videbatur intenta, ut rescire valerent, quid iuris sit circa hoc statutum, quidve retinendum, casu quo id in iure non sit expli­ cite et taxative firmatum. Praemonebatur etiam, quamvis in cap. 16, Conquerente, de officio iudicis ordin., et alibi, in iure fuerit cautum, Cathedraticum deberi Episcopo, illudquc inter iura episcopalia connumerari, nullibi tamen inveniri expres­ sum, num tale pensum, sede vacante, debeatur etiam Capitulo huiusve Vicario aut Administratori ApostoJico, num vero tale onus ex parochorum 1 Datum promulgationis. S. C. Concilii 957 vel beneficiariorum parte non urgeat, num tandem ab his sit servandum, futurove Episcopo solvendum. Exinde ex generalibus iuris principiis desu­ mendas esse propositis quaestionibus responsiones, videlicet examini subiicienda sive naturam et scopum Cathedratici Episcopo debiti, sive naturam officii Vicarii Capitularis ct Administratoris Apostolici, ut concludi valeret, num his illud convenire possit. Enimvcro Cathedraticum, prouti communiter penes DD. audit, est certa pensio, non occasione ordinationis, sed singulis annis Episcopo solvi consueta in signum subiectionis, et honorem Cathedrae Episcopalis, ad eiusdem Cathedrae, seu Episcopalis officii onera sustentanda (Bened. XIV, op. c., 1. V, cap. 6, n. 2). Haec pensio quandoque in iure appellatur Synodatica, quandoque Paschalis, prouti constat tum ex cit. cap. Conquerente, ubi Honorius III ait: « Synodatici seu Cathedratici nomine , tum ex cap. 20 Olim, de censibus, ubi innocentius III causam definit inter Episcopum Spoletanum ct clericos plebis Rupinae super quantitate Synodatici exagitatam. At haec nomina non innuunt naturam Cathedratici, quasi esset pensio debita ob Synodum, quam quotannis cogere debet Episcopus; sed talia nomina est sortitum, quia Cathedraticum occasione Synodi, quae ordinario post Pascha cogebatur, solvi consuevit, hinc etiam Synodaticum vel Paschale fuit dictum. Verumtamen scopus, ob quem a iure Cathedraticum fuit invectum, non alius fuit, quam quod singuli bénéficiât! quotannis profite­ rentur suam subiectionem erga Episcopum eiusque Cathedram, exemplo illorum, dc quibus ait Evangelista Lucas, 11,2, ibant omnes, ut profiterentur singuli in suam civitatem. Nec difficultatem facessere potest, quod Cathe­ draticum, auctore ut supra Bened. XIV, Episcopo penditur ad Cathedrae seu Episcopalis officii onera sustentanda, nam illis verbis indigitatur finis practicus, cui pensio illa inservire debet, quin tamen per hoc scopus ille unicus supra ostensus minuatur vel tollatur. Quod ita est verum, ut etiamsi finis ille practicus in casu aliquo particulari cessaret, prouti in episcopo, qui ditiore censu esset cumulatus, onus tamen Cathedraticum pensitandi non cessaret, prouti eveniret in subsidio caritativo vel in aliis censibus, ratione necessitatis, Episcopo debitis. Explicata igitur natura et scopo Cathedratici, iam apparet hoc nonnisi uni Episcopo privative quoad alios convenire posse; etenim arctus ille nexus, qui subditos ligat ad obedientiam Superiori praestandam, in cuius signum Cathedraticum penditur, unice intelligitur relate ad Episcopum, qui est verus sponsus Ecclesiae suae, per matrimonium quoddam spirituale, quod cum ea iniit, et proprius pastor gregis sibi commissi. Accedit, quod Cathedraticum Episcopo est debitum non solum in signum subiectionis, sed etiam in honorem cathedrae Episcopalis. At quid sub hoc nomine veniat, docet Gonzales in cap. 9, 1. III. tit. 34 de censibus, ubi ait: « pensitatio haec ita appellatur a cathedra, quia praestatur Episcopo ob honorem Cathedrae. Cathedra autem in sacris canonibus significat principale munus Episcopi ». Praecipuum vero Episcopi munus consistit in potestate magisterii, quae intime est colligata cum divino praecepto Episcopis facto, pascendi gregem sibi commissum. 4· Curia Romana 958 Nec difficultas ex eo corrivari potest, quod quandoque Cathedraticum a DD. accipiatur tanquam pensio Episcopo debita argumento honoris, qui cathedrali ecclesiae tribui debet, prouti declaravit S. Carolus borromaeus in sua Synodo {Act. Eccl. Medial., part. 2, p. 346): « illud SS. Canonibus constitutum est, ut a singulis Parochis in Dioccesana Synodo, Cathedratici nomine solidi duo exigantur, idque argumento honoris, qui Cathedrali ecclesiae tanquam Matri a ceteris Parochialibus ecclesiis tribui solet -, Siquidem cathedralis ecclesia promiscue in iure accipitur, ad designandam sive sedem Capituli, sive sedem seu Cathedram Episcopi. Quod vero in the­ mate sub designatione cathedralis ecclesiae, cuius in honorem est Cathe­ draticum solvendum, veniat Episcopi sedes seu Cathedra Episcopalis, scite docet Frances, De eccl. cathed., cap. 15, n. 1S1. Eodem modo igitur, quo supremum Pontificis magisterium usuvenit appellari Sedes Apostolica vel simpliciter Petri Cathedra, ita cathedralis ecclesiae vel Episcopalis Cathedrae nomine, praecipuum Episcopi munus, i. e. magisterium passim indigi tatur. Ex hucusque disputatis ad liquidum perduci videtur, Cathedraticum, cuius indoles et scopus est, ut in signum subiectionis et honorem Cathe­ drae Episcopalis pensitetur, unius Episcopi esse proprium, eidemque uni, ceteris aliis exclusis, deberi. Qua quaestione soluta, modo aliae succedunt, utrum nempe Cathe­ draticum, ab iis qui tali oneri sunt obnoxii, debeatur etiam Sede Episcopali vacante, et quatenus affirmative, num favore Vicarii Capitularis vel Admini­ stratoris Apostolici cedere debeat, num potius futuro Episcopo sit reser­ vandum. L,ri. Porro, ex superius recensitis, ad necessariam conclusionem devenitur, quod vacante sede episcopali, Cathedraticum non sit debitum. Siquidem deficiente sponso ct pastore ecclesiae, et hinc subiecto, cui honoris et obedientiac munus sit tribuendum, obligatio ipsa, cx natura rei non urgere censetur. At difficultatem aliquam facessere potest quod in Clement. 6 legitur, cap. Statutum, de elect, et Electi potest.: «Statutum super bonis a praelatis cathedralium regularium et collegiatarum ecclesiarum dimissis, aut obve­ nientibus tempore vacationis earum, futuris successoribus fideliter reser­ vandis editum, locum declaramus habere in omni emolumento quod procedit ex jurisdictione et sigillo curiae ecclesiasticae vel saecularis, aut alias unde­ cumque, quod ad praelatos (ecclesiis non vacantibus) pertineret». Huius canonis ad tramitem, pluries sancitum fuit ab II, S. O.: «emolumenta tempore vacationis sedis Episcopalis obvenientia ex iurisdictione et sigillo, vel alias undecumque, neque ad Capitulum neque ad Vicarium spectare, sed libere futuro successori reservari, si ad Episcopum, ecclesia non vacante, pertinuissent . Ita prae aliis in una Agrigentina, 17 nov. 1594,1 et novis­ sime in una lanuen., Emolumentorum, 23 febr. 1856 (Thesaurus Resolutio­ num S. C. C., t. CXV, p. 76) Unde deduci posset, Cathedraticum inter 1 Cf. N. 2275. 5. C. Concilii 959 emolumenta illa esse recensendum, quae Episcopo sede plena obveniunt sive ex iurisdictione, sive alias undecumque, unde etiam tempore sedis vacan­ tis ab obnoxiis exsolvendum, futuro tamen Episcopo reservandum. Sed, hoc non obstante, retinendum videtur Cathedraticum, ob peculiarem suam indolem, de qua hucusque, a tradita norma esse immune, et hinc Episcopo non deberi nisi a die adeptae possessionis suae ecclesiae, quando nempe ob spirituale matrimonium cum ecclesia celebratum, effectus est verus spon­ sus et pastor gregis sibi commissi, quamobrem repetere iure valeat sublec­ tionis et honoris signum. Id deducitur in primis, ex nonnullis resolutio­ nibus H. S. C., quae id, non aequivocis verbis, constabilire videntur. Ita prae aliis in una Amalphitana, Cathedratici, 26 febr. 1707, ad dubium: A quo tempore Cathedraticum debeatur, — responsum fuit: A die adeptae pos­ sessionis. 1 Non dissimiliter resolutum fuit in una Camerinen., Cathedratici, 18 martii et 8 iulii 1725. Sequiore vero aetate quaestio videtur magis in ter­ minis definita. Siquidem in una Anglonen. et Tursien., Jurium, 31 iulii 1852,2 praetendente Episcopo, Cathedraticum sibi deberi a Capitulo collegiatae ecclesiae loci Rabatana, etiam pro tempore, quo Episcopalis vacaverat sedes, Capitulum, prouti legitur in folio citatae causae, illud solvere non detrectat omnino; sed hoc tantum opponit, excessivam fuisse Episcopi petitionem, dum requisivit Cathedraticum pro annis 1847, 48 et 49, licet electus fuerit Episcopus die 20 apr., et Episcopatus possessionem acceperit die23 iunii eiusdem anni 1849. Collegiata autem solvere Cathedraticum haud renuit, sed ad illius solutionem se teneri putat a die tantum captae posses­ sionis Episcopatus». Quapropter proposito dubio: An et quomodo Capi­ tulum eiusdem Collegiatae teneatur ad solutionem tam subsidii caritativi, quam cathedratici in casu ·>, S. C. respondit: Quoad Cathedraticum, affir­ mative a die captae possessionis; quo vero ad caritativum subsidium... scri­ batur Nuntio Apostolico, qui referat dc consuetudine dioecesum regni circa exactionem subsidii caritativi ». (Cf. Thés, cit., t. CXI, p. 318, s.). In hac solutione illud probe attendatur, quod S. Congregatio pro solutione caritativi subsidii, sede vacante, de consuetudine voluit, antequam decideret, edoceri, quod tamen haud requisivit in solutione Cathedratici, quod ob peculiarem suam indolem, nonnisi ab Episcopo, suae ecclesiae possessione fruente, exigi potest. Firmato igitur quod Cathedraticum uni Episcopo sit debitum, et insuper quod illud ei non debeatur nisi a die adeptae possessionis dioecesis, iam in his absorpta manet alia quaestio, quae ius Vicarii Capitularis concernit relate ad Cathedratici exactionem, sede vacante. Etenim, illud nec deberi sede vacante, nec Vicario tribuendum, evictum est sive a natura Cathedra­ tici sive cx pluribus II. S. O. decisionibus. Sed ad eamdem devenitur con­ clusionem, si parumper prae oculis habeatur natura officii Vicarii Capitularis. Iste enim, quamvis succedat in universam Episcopi iurisdictionem ordi­ nariam, iis exceptis quae ius reservavit, vel limitibus interclusit, dici tamen * Cf. N. 3049. 1 Cf. N. 4125. 960 Curia Romana non potest Pastor dioecesis vel Ecclesiae sponsus, sed potius propastor ct temporaneus administrator vacantis ecclesiae. Eidem igitur minime con­ gruere possunt termini illi, quorum de causa a iure fuit statutum Cathcdraticum, i. e. in signum sublectionis cf in honorem Cathedrae Episcopalis, ad eiusdem cathedrae onera sustentanda. Insuper, quamvis practici momenti non sit, relate ad Episcopum, distinc­ tio illa, quam Glossa insinuat in cap. 17, Dilectus, de officio Ordin., inter legem iurisdictionis et legem dioecesanam, ad designandam universam Epi­ scopi potestatem, in casu tamen utiliter invocari posse videtur. Etenim, iuxta relatam Glossam, ea quae consistunt in dando, vel conferendo, seu, ut ait Ostiensis, in actione, ad legem iurisdictionis pertinent, et haec, sal­ tem generatim, exceptis nempe limitationibus a iure inductis, Vicario Capi­ tulari competere dignoscuntur. E contrario, ea quae consistunt in recipiendo, vel ut inquit idem Ostiensis, in passione dulci, prouti sunt Cathedraticum exigere, quartam decimarum, mortuorum et similia, quaeque legem dioece­ sanam constituunt, a Vicario Capitulari sunt omnino subducta. Iste enim praeter congruum salarium sibi assignatum aut assignandum, vel ex fructi­ bus vacantis ecclesiae, vel ex alio capite, nullum ius habet in illis emolu­ mentis, quae Episcopo obvenirent, si Ecclesia non vacaret, prouti ex Cle­ ment. Statutum supra relata, deducitur, quaeque futuro Episcopo sunt reservanda. Quae vero de Vicario Capitulari sunt dicta, applicari quoque debent Administratori Apostolico, sede vacante, in dioecesi constituto; hic enim ordinario ea pollet iurisdictione, quae Vicario Capitulari competit, exceptis peculiaribus facultatibus fortasse in brevi nominationis induitis (Wemz, Ius decret., 2, p. 820). Resolutio.-Porro, propositis in plenariis Emorum Patrum comitiis in Palatio Apostolico Vaticano habitis die 11 martii 1911, tum precibus Parochorum Civitatis Castelli, tum expostulatione Vicarii Generalis Alatrini, super his rescriptum prodiit: Cathedraticum, sede vacante, non deberi. Quam Emorum Patrum resolutionem Pius fel. rec. Pp. X, in audientia die 13 ciusd. mensis et anni Secretario S. Congregationis concessa, appro­ bare et confirmare dignatus est. - Datum Romae, ex aedibus S. C. C., die 20 augusti 1917.-I. Mori, Secretarius. [Acta Ap. Sedis, vol. IX, p. 497-502]. 6. - S. C. SUPER STATU REGULARIUM. 4375. S. C. super Statu Regularium, decr. Romani Pontifices, 25 ian. 1848. Romani Pontifices pro eorum pastorali cura, qua semper Regularium familiarum bono ct splendori prospicere non omiserunt, illud Superioribus pro viribus commendarunt, ut antequam ad religiosum habitum postu­ lantes reciperent, de illorum vita, moribus ceterisque dotibus et qua­ litatibus sedulo inquirerent, ne indignis ad religiosas familias, non sine maximo illorum detrimento, ostium adaperirent. Verum quamlibet Modera­ tores Ordinum diligentiam adhibeant in informationibus exquirendis, in gravi tamen, ut plurimum, versantur periculo deceptionis, nisi ab locorum Antistitibus testimonium exquirant circa eorum qualitates, qui ad habitum religiosum admitti postulant: Ordinarii enim vi pastoralis officii oves suas prae ceteris agnoscere possunt, et saepe saepius ea manifestare impedimenta, quae alios latent. Haec animadvertens SSmus D. N. Pius Pp. IX, audito voto S. R. E. Cardinalium huius Sacrae Congregationis super statu Regu­ larium, attentisque postulationibus nonnullorum Episcoporum, praesenti decreto ubique locorum perpetuis futuris temporibus servando, haec, quae sequuntur, Apostolica auctoritate statuit, atque decernit: I. In quocumque Ordine, Congregatione, Societate, Instituto, Mona­ sterio, Domo, sive in iis emittantur vota solemnia, sive simplicia, et licet agatur de Ordinibus, Congregationibus, Societatibus, Institutis, Mona­ steriis, ac Domibus, quae cx peculiari privilegio etiam in corpore iuris clauso, vel alio quovis titulo in decretis generalibus non comprehenduntur, nisi de ipsis specialis, individua, et expressa mentio fiat, nemo ad habitum admittatur absque testimonialibus tum Ordinarii originis, tum etiam Ordi­ narii loci, in quo Postulans post expletum decimum quintum annum aetatis suae ultra annum moratus fuerit. II. Ordinarii in praefatis litteris testimonialibus, postquam diligenter exquisiverint etiam per secretas informationes de Postulantis qualitatibus, referre debeant de eius natalibus, aetate, moribus, vita, fama, conditione, educatione, scientia; an sit inquisitus, aliqua censura, irregularitate, aut alio canonico impedimento irretitus, acre alieno gravatus, vel reddendae alicuius administrationis rationi obnoxius. Et sciant Ordinarii eorum con­ scientiam super veritate expositorum oneratam remanere; nec ipsis umquam liberum esse huiusmodi testimoniales litteras denegare; in eisdem Fo/ f/ t>l 962 Curia Romana tamen super praemissis singulis articulis ea tantum testari debere, quae ipsi ex conscientia affirmare posse in Domino indicaverint. III. Omnibus et singulis Superioribus regularibus, aliisque Religiosis, ad quos spectat, cuiuscumque gradus sint, et instituti licet exempti, et privilégiât! ac de necessitate exprimendi, etiam in virtute sanctae obedientiae huius decreti observantia districte praecipitur: et qui contra huius decreti tenorem aliquem ad habitum religiosum receperit, poenam priva­ tionis omnium officiorum, vocisque activae, et perpetuae inhabilitatis ad alia imposterum obtinenda eo ipso incurrat, a qua nonnisi ab Apostolica Sede poterit dispensari. IV. Vi cuiuscumque privilegii, facultatis, indulti, dispensationis, appro­ bationis regularum, et constitutionum etiam in forma specifica, quam ab Apostolica Sede aliquis Ordo, Institutum, Superior, Religiosus conseque­ retur, numquam huic decreto derogatum esse censeatur, nisi ei expresse et nominatim derogetur, licet in concessione derogatoriae generales quantum­ vis amplae apponantur. Quod si alicui instituto expresse, et nominatim dispensatio super eodem decreto aliquando concedi contigerit, aliis minime extendi poterit vi cuiuscumque privilegii, et communicationis privilegiorum. V. Quolibet anno die prima ianuarii in publica mensa hoc decretum legatur sub poena privationis officii, ac vocis activae et passivae, a Supe­ rioribus ipso facto incurrenda. Ne autem huius decreti observantia aliqua ratione, titulo, praetextu impediatur, Sanctitas Sua quibuscumque in contrarium facientibus consti­ tutionibus, regulis, et statutis cuiusvis Ordinis, Congregationis, Societatis, Instituti, Monasterii, Domus etiam in forma specifica ab Apostolica Sede approbatis, nec non cuilibet privilegio, licet in corpore iuris clauso, et Apostolicis Constitutionibus ac decretis confirmato, ac expressa, individua, speciali, et specialissima mentione digno, aliisque contrariis quibuscumque prorsus derogat, et derogatum esse declarat. [Bizzarri, Collectanea S. C. Ep. et Reg., p. 831, 832]. 4376. S. C. super Statu Regularium, decr. Regulari disciplinae, 25 ian. 1848. Regulari disciplinae instaurandae, ubi collapsa luerit, vel servandae ubi vigeat, nihil magis conducit, quam in admittendis Novitiis ad habi­ tum ct ad professionem maximam curam adhibere, ut ii tantum recipian­ tur, qui superna vocatione ducti, morum honestate, ccterisque dotibus praediti religionem ingrediuntur cupientes Deo inservire, mundi pericula evitare, et spirituali proximorum saluti qua exemplo, qua opere ad prae­ scriptum Instituti, quod profitentur, consulere. Ex Novitiis enim Reli­ gionis bonum, vel malum prorsus pendet: quandoquidem hi sunt Re­ ligionum semina, hi sunt novi palmites Dei vineam novellantes; sed si semina, si novitiae vites infectae sint, nonnisi fructus mali colligi possunt. S. C. super Statu Regularium 963 Quapropter Romani Pontifices et praesertim Sixtus V,1 Clem. VIII, 2 Innocentius X,3 et Innocentius XII,4 saluberrima edidere decreta, quibus leges in admittendis Novitiis servandae constituebantur. Cum igitur San­ ctissimus D. N. Pius Pp. IX ab ipsis Pontificatus sui primordiis pastoralis vigilantiae studia convertenda esse duxerit ad Religiosarum Familiarum disciplinam totis viribus promovendam, Praedecessorum suorum vestigia sectando certam stabilemque legem constituendam esse existimavit, quae in admittendis Novitiis ad habitum et professionem servari omnino deberet. Re igitur demandata S. R. E. Cardinalibus huius S. Congregationis de Statu Regularium a Sanctitate Sua institutae, Eminentissimis Patribus uni­ versa rei ratione sedulo diligenterque perpensa, necessarium visum est in admissione Novitiorum ad habitum et professionem partes concedendas esse nedum inferioribus Praelatis, et Superioribus generalibus, verum etiam nonnullis aliis Religiosis viris probatae vitae, regularis disciplinae zelo ferventibus, consilio et gravitate praestantibus, ut eorum, qui religiosae familiae nomen daturi sint, indolem, ingenium, mores, ceterasque neces­ sarias dotes accurate explorent,et sedulo investigent,quo consilio, quo spiritu, qua ratione ad regularem vitam ineundam ducantur, et eos tantum probent, quos secundum Deum idoneos esse revera constiterit. Sententiae Sacrae Congregationis Sanctissimus in Christo Pater inhaerens ea. quae sequuntur, pro Italia, et Insulis adiacentibus hoc perpetuis futuris temporibus valituro decreto apostolica Sua auctoritate statuit, atque decernit. Pars prima decreti. De lege servanda in probandis iis, qui ad habitum Religiosum admitti postulant. I. Qui duplici scrutinio iuxta modum inferius exprimendum probatus non fuerit, ad habitum nullo prorsus modo admittatur in quocumque Ordine, Congregatione, Societate, Instituto, Monasterio, Domo, sive in iis emittantur vota solemnia, sive simplicia, et licet agatur de Ordinibus, Congregationibus, Societatibus, Institutis, Monasteriis, ac Domibus, quae ex peculiari privilegio etiam in corpore iuris clauso vel alio quovis titulo, in decretis generalibus non comprehenduntur, nisi de ipsis specialis, indi­ vidua et expressa mentio fiat. II. In qualibet provincia habeantur octo Examinatores, scilicet Pro­ vincialis, et septem alii idonei Religiosi probatae vitae, prudentia, gravitate ac zelo disciplinae regularis praediti a Capitulo seu Congregatione provin­ ciali per secreta suffragia eligendi, ita tamen ut si in Provincia sint Defini­ tores, vel Consultores, vel Assistentes, vel alii, quocumque appellentur nomine, Consiliarii provinciales, duo ex ipsis in Examinatores deligantur. 1 Const, Cum de omnihus, anni 1587. — Cf. N. 162. Decr. cui initium Sanctissimus in Christo Pater, dici 19 mnii tom. 5, H, p. 412. — Cf. N. 189. 1 Insu .!d Propagandam, diei 5 novenibris 1654. • Decr 'Sanctissimus in Christo Pater, dici 18 iulii 1695. 1602.— Bull. Rom., 964 Curia Romana Examinatores in praefato munere usque ad novum provinciale Capitulum seu Congregationem perdurabunt. III. Cum aliquis ad habitum recipi postulaverit, Provincialis omnia exquirat documenta, et requisita ad praescriptum SS. Canonum, Constitu­ tionum Apostolicarum, decretorum S. Congregationum, ac statutorum Ordinis, et diligenter inquirat circa illius qualitates, utrum nempe ab omni defectu ct impedimento immunis sit, et necessariis dotibus praeditus, reli­ gioso statui idoneus ac etiam, an amore perfectioris vitae, et Deo liberius in Religione serviendi, seu potius levitate, aut necessitate, vel alio inordi­ nato fine ductus admitti postulet. Deinde omnia praefata documenta et informationes tradat saltem tribus ex provincialibus Examinatoribus, exclusis iis, qui postulanti sint consanguinei, vel affines, ut eas absque ullo partium studio serio perpendant. Indicto examinis die Provincialis cum delectis ab ipso Examinatoribus conveniet, ct postquam ipse, et alii Exami­ natores juraverint ad Sancta Dei Evangelia, se quacumque humana affectioni postposita fideliter munus exeeuturos, postulantem examinent, coque ab examinis loco demisso, eius documenta, qualitates, et requisita, aliaque, quae superius notata sunt, serio expendant, et deinceps per secreta suffragia indicent, an dignus sit, qui approbetur, super quibus omnibus Provincialis, et aliorum Examinatorum conscientia graviter onerata remaneat. Is autem probatus dumtaxat intelligatur, qui saltem unum suffragium supra medie­ tatem obtinuerit. Si postulans praefato scrutinio probatus fuerit, examen, et scrutinium scripto fideliter exaratum Provincialis, et unusquisque cx Examinatoribus manu propria subscribet declarando etiam sese omnia requisita a SS. Canonibus, Constitutionibus et decretis Apostolicis et Regulis, et Statutis respective Ordinis praescripta debito modo examinasse; huiusmodi vero relationem examinis, ct scrutinii, et rcspcctivam declara­ tionem iurciurando confirment. Quibus peractis Provincialis praefatam relationem, et declarationem una cum authenticis documentis ad Supe­ riorem generalem, vel ad Procuratorem generalem, prout inferius in artic. XI explicabitur, transmittet. Ne autem huius decreti exeeutio differatur usque ad celebrationem proximi Capituli vel Congregationis Provincialis, interim Examinatores Provinciales eligantur per secreta suffragia a Provinciali una cum suis Definitoribus, vel Assistentibus, vel aliis Consiliariis Provin­ cialibus; et si huiusmodi Definitores, Assistentes, Consiliarii in aliquo Ordine desint, electio fiat a Provinciali una cum quatuor Religiosis graduates, vel gravioribus, si gradual i, desint, eiusdem Provinciae ab eodem Provinciali deputandis. IV. In Ordinibus, aliisque Institutis, in quibus Provinciales non existunt, vel Provincialia Capitula seu Congregationes non celebrantur, Exa­ minatores pro unaquaque domo Novitiatus eligantur iuxta superius prae­ scriptam methodum a Capitulo, Dieta, seu Congregatione generali et Superior eiusdem Domus loco Provincialis habeatur, cuius erit convocare Examinatores, et alia peragere, quae in artic. III statuta sunt. Verum cum hoc in casu ob pauciorem Religiosorum numerum contingere possit, ut septem Examinator- - eligi minime valeant, Examinatores numero minores, S. C. super Statu Regularium 965 non tamen citra quatuor, eligi poterunt. Si autem huiusmodi Capitula, Dictae ct Congregationes Generales statim non convocentur, interim electio Examinatorum fiat iuxta modum in art. V designandum. V. Si Institutum constet aliquo tantum separato Monasterio, Conventu, vel Domo, nec in Congregationem erectum sit, et capitulum, Dietam, Con­ gregationem generalem minime habeat, Examinatores capitulariter per secreta suffragia a Superiore et Capitularibus eiusdem Monasterii, Con­ ventus, vel Domus eligantur; et quoad eorum numerum senentur, quae in art. IV definita sunt, ac in officio ad triennium perdurent. VI. Praeter memoratos Examinatores Provinciales in quolibet Ordine, Congregatione, Societate, Instituto alii septem Examinatores generales con­ stituantur, qui tamen ad quatuor reduci potenint in iis Ordinibus, et Insti­ tutis, in quibus ob pauciorem Religiosorum numemm septem haberi ne­ queant. Hi ex gravioribus, et prudentioribus Religiosis \'iris probatae vitae, ac zelo regularis disciplinae praeditis per secreta suffragia in Capi­ tulo, Dicta, vel Congregatione generali eligentur, ita tamen ut si agatur de Ordine, in quo sint Definitores, Assistentes, Consultores, Visitatores, vel alii Consiliarii generales, duo ex ipsis in Examinatores deputentur. Exami­ natores generales in officio usque ad futurum Capitulum, Dietam, vel Congregationem generalem perdurabunt. Superior generalis erit praeses cum suffragio in consilio Examinatorum; et Procurator generalis uti Exa­ minator natus praeter electos habendus erit. \ II. Examinatores generales in intervallo, quod intercedet a data huius decreti usque ad celebrationem proximi Capituli, Dietae, vel Congregatio­ nis generalis, eligantur per secreta suffragia a Superiore generali una cum saltem tribus Religiosis graduatis seu gravioribus Ordinis ab eodem Gene­ rali Superiore deputandis, et deligendis ex Definitoribus, Visitatoribus, Assistentibus, vel Consultoribus generalibus si adsint. XIII. Si agatur de Instituto, quod constituatur ex aliquo tantum sepa­ rato Monasterio, Conventu, Domo, nec in congregationem erecto, et praeter localem, alius maior Superior non habeatur, Superior localis probum et idoneum deputet Religiosum, ut primum scrutinium, de quo in art. Ill, perficiat cum Examinatoribus electis iuxta art. V, et ipse Superior localis cum iis Capitularibus eiusdem domus, qui locum in eodem primo scrutinio non habuerunt, secundum scrutinium in art. X praescribendum exequetur. IX. Quod vero attinet ad Ordines ct Instituta, quae licet in Congre­ gationem, et Societatem erecta sint, tamen in iis Capitula, Dietae, et Congre­ gationes generales vel non celebrantur, vel raro convocantur, in iisdem Ordinibus, ct Institutis auctoritas, quae Capitulis, Dictis et Congregatio­ nibus generalibus circa electionem Examinatorum superius attributa est, conceditur Superiori generali cum Definitoribus, Visitatoribus, Assisten­ tibus, Consultoribus, aliisque, quocumque nomine appellentur, Consiliariis generalibus, ita tamen ut si Definitores, Assistentes, aliique Consiliarii generales non sint saltem quatuor, Superior generalis alios graves et idoneos Religiosos cis adiungat ad enunciatum saltem numerum constituendum: quae Religiosorum deputatio potiori ratione fieri debeat, si in Ordine et .S'. C. super Statu Regularium 966 07 Curia Romana Instituto Definitores, Assistentes, aliique Consiliarii generales non repo­ nantur. Quibus in casibus electio Examinatorum fiat per secreta suffragia quolibet triennio, nec electores teneantur duos Definitores, Assistentes vel alios Consiliarios generales inter Examinatores adnumerare. X. Cum autem Superior generalis relationem examinis et scrutinii, ac enunciatam superius declarationem cum authenticis documentis ad prae­ scriptum art. Ill receperit, ipse omnia accurate percurrat, ac per singulas partes expendat, per secretas etiam inquisitiones sedulo investigando, num tenor huius decreti servatus fuerit, et an adversus candidatum et primum scrutinium aliqua exceptio inveniatur. Quibus peractis Superior generalis praefatam relationem, declarationem, et documenta ac requisita tradat Procuratori generali, et saltem aliis duobus Examinatoribus generalibus, qui cum candidato nullo consanguinitatis, vel affinitatis vinculo coniuncti sint; et quatenus Procurator Generalis non adsit, tribus saltem Examina­ toribus generalibus, ut omnia perpendant iuxta modum in art. Ill desi­ gnatum. Postea vero indicto die conveniant, ct praestito tam a Superiore generali quam a Procuratore generali et ceteris Examinatoribus, ut supra, iuramento, reque mature perpensa, per secreta suffragia definiant, an appro­ batio facta in primo scrutinio confirmanda sit, vel revocanda, super quibus omnibus conscientia Superioris generalis, et Examinatorum graviter one­ rata remaneat. Tunc autem approbatio confirmata intelligatur, quando eius favore saltem unum suffragium supra medietatem habeatur. XI. Si Superior generalis Romae non resideat, acta, de quibus in art. Ill, ad Procuratorem generalem Romae morantem transmittenda erunt (valde enim expedire visum est secundum scrutinium Romae fieri), dummodo tamen idem Procurator tres saltem Examinatores generales Ro­ mae habeat, vel eos ad Urbem commode vocare possit. Quo in casu quoad praemissa omnia vices Superioris generalis gerat. Quod si Examinatores generales nec Romae degant, nec commode vocari possint, eadem acta ad Superiorem generalem, etsi alibi moretur, transmittantur, ut ea peragat quae in art. Ill statuta sunt. XII. Superior generalis, sive ipse, sive Procurator generalis secundo scrutinio praefuerit, poterit Candidatum ex iustis et rationabilibus causis reiicere, licet fuerit ab Examinatoribus in utroque scrutinio probatus; numquam vero admittere eum, qui fuerit ab Examinatoribus reprobatus. XIII. Ut vero Candidatus definitive ad habitum recipiatur, praeter praescriptam legem et formam cui omnes omnino sese conformare debent, servanda etiam erunt, quae a Constitutionibus et Statutis respectivi Or­ dinis circa receptionem ad habitum ulterius praescribuntur, in ea tamen parte dumtaxat, quae huic decreto non opponitur. XIV. Superiores quolibet semestri ad hanc Sacram Congregationem super statu Regularium summarie referant de singulis Novitiis ad habi­ tum receptis, de uniuscuiusque aetate, patria, aliisque qualitatibus, et respectivis documentis, nec non de actis confectis pro receptione, deque observatione huius decreti. Pars secunda decreti. De lege servanda in admittendis Novitiis ad professionem. I. Quicumque ex Religiosis et Novitiis alicuius Ordinis, Congrega­ tionis, Societatis, Instituti, Monasterii, Domus, de quibus part. I decret, art. I, cognoverit Novitium sui Instituti aliquo impedimento, vel gravi defectu praepeditum esse ad religiosum statum rite assumendum, impe­ dimentum ipsum et defectum Superiori Conventus Novitiatus, vel Provin­ ciali, vel Superiori generali manifestare teneatur. Superiores vero denunciantis nomen secretum retineant. II. Prope terminum cuiusque trimestris novitiatus Magister Novitiorum Provinciali de agendi ratione cuiusque Novitii scripto referat. III. Duobus mensibus ante professionem Provincialis sive per se, sive per alium idoneum Religiosum sibi benevisum Novitii voluntatem dili­ genter exploret, an coactus, an seductus sit, quo spiritu ad statum religio­ sum ductus, an sciat quid agat, an obligationes status religiosi, et regulae agnoscat: secreto audiat tum Magistrum Novitiorum, tum novitios nec non Religiosos etiam Conversos Conventus seu Domus Novitiatus circa Xovitium ad professionem admittendum. Quo facto Capitulum conventuale eiusdem Conventus, seu Domus convocet, ut Capitulares per secreta suffragia declarent, an Novitius ad professionem admitti possit. Deinceps omnium actorum et resultantium relationem scripto exaratam propria manu subscribat, quin tamen eos, qui secreto deposuerint, ullo modo in aliquod discrimen adducat. IV. Huiusmodi relationem Provincialis tribus saltem Examinatoribus Provincialibus communicet; et condicto die convocet praefatos Examina­ tores et Novitiorum magistrum, et praestito ab omnibus superius enunciato iuramento, Magister Novitiorum referat de Novitii agendi ratione in Xovitiatu servata, de eius libertate, vocatione et idoneitate ad statum reli­ giosum, et declaret, utrum ipse in Domino existimet novitium ad profes­ sionem tuto admitti posse. Si vero Magister Novitiorum vel ratione distan­ tiae, vel alia legitima causa ad locum scrutinii commode accedere nequeat, transmittat super praemissis relationem in scriptis, illamque iuramento confirmet, ct propria manu subscribat. Provincialis deinceps ct Examina­ tores per secreta suffragia definiant an Novitius necessariis dotibus prae­ ditus sit, ut ad professionem tuto admitti possit, super quo eorum conscien­ tia graviter onerata remaneat. V. Si novitius probatus fuerit, Provincialis de omnibus instructum reddat Superiorem generalem, qui ulterioribus informationibus, quatenus necessarium indicaverit, requisitis, approbationem revocet, vel confirmet, prout in Domino indicaverit, quin tamen umquam permittere possit pro­ fessionem Novitii, qui ab Examinatoribus Provincialibus reprobatus fuerit. VI. In iis institutis, in quibus Provinciales non existunt, sint illorum loco ad effectum, de quo agitur, Superiores Domus Novitiatus. Vw4 Curia Romana ç68 VII. Si quid ulterius exigant Constitutiones et regulae alicuius Ordinis et Instituti in admittendis Novitiis ad professionem, id servandum etiam erit in ea dumtaxat parte, quae tenori huius decreti minime contraria sit Ut autem suprascriptum decretum quoad utramque eius partem exe­ cution! omnino demandetur, Sanctitas Sua omnibus ad quos spectat etiam in virtute sanctae obedientiae districte praecipit plenam illius observan­ tiam; et quemlibet Superiorem cuiuscumque gradus sit, et Instituti quan­ tumvis exempti et privilégiât!, etiam de necessitate exprimendi, qui non servata huius decreti forma Novitium ad habitum, vel professionem rece­ perit, poenae ipso facto incurrendae privationis omnium officiorum, vo­ cisque activae, et perpetuae inhabilitatis ad alia imposterum obtinenda plane subiicit, a qua nonnisi ab Apostolica Sede poterit dispensari. Man­ dat etiam singulis Superioribus idem decretum quolibet anno in omnibus Monasteriis, Conventibus, Collegiis et Domibus die prima Ianuarii, et Do­ minica prima iulii in publica mensa legi sub poena privationis officii, ac vocis activae et passivae ipso facto incurrenda. Decernit insuper vi cuius­ cumque privilegii, facultatis, indulti, dispensationis, approbationis regu­ larum ct constitutionum etiam in forma specifica, quam ab Apostolica Sede aliquis Ordo, Institutum, Superior, Religiosus consequeretur, numquam huic decreto derogatum esse censeri, nisi ei expresse, et nominatim dero­ getur, licet in concessione derogatoriae generales quantumvis amplae appo­ nantur: quod si alicui Instituto expresse, et nominatim dispensatio super eodem decreto aliquando concedi contigerit, aliis minime extendi posse vi cuiuscumque privilegii, et communicationis privilegiorum. Tandem Sanctitas Sua, ne huius decreti observantia aliqua ratione, titulo, praetextu impediatur, quibuscumque in contrarium facientibus Constitutionibus, regulis, ct statutis cuiusvis Ordinis, Congregationis, Societatis, Instituti, Monasterii, Domus etiam in forma specifica ab Apostolica Sede approbatis, nec non cuilibet privilegio, licet in corpore iuris clauso, et Apostolicis Consti­ tutionibus ac decretis confirmato, ac expressa, individua, speciali ct specia­ lissima mentione digno, aliisque contrariis quibuscumque Apostolica aucto­ ritate prorsus derogat et derogatum esse declarat. [Bizzarri, Collectanea S. C. Ep. et Reg., p. 832-839). 4377. S. C. super Statu Regularium, declar. 1 maii 1851. 1. An sufficiant testimoniales datae ab Ordinariis per litteras privatas? Resp. Affirmative. 'M 2. Utrum sufficiant testimoniales, in quibus Ordinarii non testantur in specie dc iis omnibus, quae in decreto Romani Pontifices 1 praescribuntur, sed dumtaxat in genere referunt de qualitatibus Postulantis? ‘ Ci. N 4375- 5. C. super Statu Regularium Resp. Affirmative, sed a Superioribus Regularibus serventur alia de iure servanda ad singulas qualitates Postulantium cognoscendas. 3. Quid agendum, si Ordinarii respondeant se Postulantes non agnoscere? Resp. Posse Postulantes admitti ad habitum et Novitiatum, si Ordinarius a Superiore requisitus expresse respondeat sese circa qualitates Postulantis informare non posse, quia illum non agnoscit, dummodo tamen testimonialium defectui per aliam accuratam informationem, et fide dignam relationem suppleatur, et serventur alia de iure servanda; et Postulantes antequam ad habitum admittantur maneant saltem per tres menses in conventu, ibique diligenter probentur. 4. Utrum Superiores admittere possint ad habitum sui Ordinis Postulantern, absque litteris testimonialibus Ordinarii, quando hic affirmat non posse eas dare, quia prohibitus ab auctoritate civili? Resp. Sufficere testimonium Ordinarii datum etiam per privatas et secretas epistolas; sed si Ordinarius a Superiore requisitus testimoniales ob expositam superius causam quovis modo dare renuat, posse Postulantem admitti, supplendo testimonialium defectui per aliam accuratam informationem, et fide dignam relationem. 5. Utrum Superiores possint ad habitum ipsum admittere milites, de quibus Ordinarii affirmant se non posse in Gallia informare, cum nullos delegatos in exercitu habeant, nec Parochi ullam de his notitiam habere possint? Resp. Affirmative, si Ordinarius a Superiore requisitus respondeat se informare ob dictam rationem non posse, dummodo testimonialium defcctui per aliam accuratam informationem, et fide dignam relationem suppleatur, et serventur alia de iure servanda; et insuper Postulantes antequam admittantur ad habitum saltem per tres menses maneant in conventu, ibique diligenter probentur. 6. Quid agendum sit, quando Ordinarii nolunt dare litteras testimo­ niales non aliam ob causam, nisi quia opponuntur ingressui Postulantis in religionem? Resp. Ordinarios, prout in art. 2 decreti Romani Pontifices praescribitur, non posse testimoniales litteras denegare; si tamen eas dare recusent, recur­ rendum erit ad S. Congregationem super statu Regularium. 7. In his ordinibus, in quibus praeter conversos laicos habentur Donati seu Oblati, an testimoniales exigendae sint ante susceptionem habitus Dona­ torum et Oblatorum vel potius Conversorum? Resp. Ante susceptionem habitus Donatorum, et Oblatorum. 8. An sit nulla susceptio habitus sine litteris testimonialibus? Resp. Susceptionem habitus esse illicitam, non tamen invalidam: testi­ moniales litteras omissas in receptione ad habitum quamprimum obtinen­ das esse, alias Novitii ad professionem admitti minime poterunt. 9. Utrum sit invalida professio, si fiat omissis testimonialibus litteris? Resp. Non esse invalidam, sed illicitam. [Bizzarri, Collectanea S. C. Ep. et Reg., p. 839-841]. ■ . ill l|> WJ ] || !■ ! I J’ || .< H ] ! ' 1B B| ΒΓ H| μ' Εκ JB1 Curia Romana 970 4378. S. C. super Statu Regularium, dcclar. i maii 1851. r. Si Superior generalis alicuius Ordinis, in quo Provinciales non habeantur, sit eodem tempore Superior conventus, seu domus novitiatus, quomodo se gerere debeat Superior ipse in perficiendo primo scrutinio?1 Resp. Superior generalis deputet ad effectum, de quo agitur, probum et idoneum Religiosum, et una cum praescriptis Examinatoribus primum scrutinium perficiat. 2. Si aut per obitum, aut per renunciationem, aut alia quacumque causa numerus Examinatorum provincialium, vel generalium in parte, vel etiam totaliter deficiat, nec tempus celebrationis Capituli, vel Dictae adve­ nerit, quomodo ad eorumdem Examinatorum electionem procedendum erit? Resp. Servetur methodus in decreto Regulari disciplinae (art. Ill et IV in fine, et art. VII) praescripta pro electione Examinatorum, qui eligendi erant statim post latum idem decretum, et ante celebrationem proximi futuri Capituli, vel Dietae: Examinatores sic electi in officio perdurent usque ad celebrationem proximi Capituli, vel Dietae. Quae methodus etiam ser­ vetur, quando ex S. Sedis dispensatione Capitula, vel Dietae non celebran­ tur, et electio Superiorum per decretum S. Sedis, vel per schedas fiat 3. In aliquibus Institutis capitula provincialia ordinarie celebrantur prope finem triennii, et in praeparationem Capituli generalis, quin in ipsis eligatur Superior provincialis. Quomodo hoc in casu ad electionem Exa­ minatorum provincialium procedendum erit? Resp. Examinatores provinciales eligendi erunt a Capitulo provinciali, licet illud celebretur in fine triennii, et dumtaxat in praeparationem Capi­ tuli generalis. Quod si aliqua vice Capitulum provinciale non convocetur, electio ad consultam provincialem ad hunc effectum convocandam spectabit. 4. An ad officium Examinatorum sive generalium, sive provincialium, ita duo Definitores, vel Assistentes, vel Consultores generales, seu provin­ ciales eligi debeant, ut alii Examinatores ex reliquis Definitoribus, Assi­ stentibus Consultoribus eligi nequeant? Resp. Negative. 5. Utrum in Ordinibus, ct Congregationibus, quae licet habeant Capi­ tula provincialia, tamen Religiosorum inopia laborant, eligendi sint septem Examinatores, vel quatuor tantum sufficiant? Resp Negative ad primam partem; affirmative ad secundam. Ut vero omnis ambigendi causa, quae cx erronea decreti interpretatione originem habeat, auferatur, sciant omnes ad quos pertinet, in ordinibus tam amplis, quam exiguis sufficere tres Examinatores provinciales, praeter Superiorem provincialem ad primum scrutinium; ct tres Examinatores generales praeter Superiorem generalem ad secundum scrutinium peragendum, et alios Examinatores ad opportunitatem et commoditatem eligendos esse. 1 CF N. 4376. S’. C. super Statu Regularium 6. In articulo III Decreti Regulari disciplinae praescribitur, ut Postu­ lantes accedere debeant ad locum primi scrutinii, ut ab Examinatoribus provincialibus personali examini subiiciantur. Saepe saepius accidit, ut huiusmodi examen personale absque notabili incommodo postulantium fieri nequeat sive ob expensas, sive ob loci distantiam. Quapropter nonnulli Superiores regulares expostularunt, quomodo in huiusmodi casibus sese gerere debeant? Resp. Provincialis (et in Institutis, in quibus Provincialis non existit, is qui eius partes iuxta decretum adimplere debet) cum tribus Examinato­ ribus, ad peragendum examen personale postulantium, quando vel ob loci distantiam, vel ob aliam rationabilem causam postulantem ab accessu per­ sonali dispensare indicaverint, possint deputare Religiosum sui Ordinis, quem in Domino idoneum revera existimaverint, si examen fiat in loco, ubi conventus Ordinis repentur; secus aliquam personam ecclesiasticam sive ex clero saeculari, sive ex clero regulari, dummodo Episcopus loci, vel eius \ icarius generalis eam idoneam iudicaverit, transmissa Examinatori deputato instructione circa ea, super quibus Postulans examinandus erit. 1 Verum Religiosus, vel alia persona ad examen perficiendum deputata trans­ mittere teneatur relationem examinis ab ipso vel ipsa subscriptam iuramento firmatam, quo profiteatur sese fideliter munus suum adimplevisse quacumque affectione postposita. Quibus peractis Provincialis dictam relationem tribus Examinatoribus exhibere debeat; ut scrutinium, de quo in eodem art. Ill Decreti, in reliquis perficiatur, et cetera omnia, quae in Decretis praescri­ buntur, omnino serventur. 7. Nonnulli Examinatores nimis anxii sunt in praestando iuramento, quo declarare debent se omnia requisita a Sacris Canonibus, Constitutio­ nibus, et decretis apostolicis praescripta debito modo examinasse, cum non omnes tuto scire possint, quaenam sint omnia huiusmodi requisita; expostu­ larunt propterea ut a S. Congregatione super praemissis instructio detur; qua tuto procedi possit. Resp. luramentum quoad requisita, et examen qualitatum referri dum­ taxat ad requisita et qualitates expresse et speciatim praescriptas in Constit. Sixti V incipien. Cum de omnibus - cum moderatione Gregorii ΧΙλ , 3 et in decreto Clem. VIII cui initium Cum ad regularem disciplinam, 1 nec non in regulis et Constitutionibus respect i vi Ordinis, seu Instituti. Et iuramento satisfieri, si ea moralis diligentia adhibeatur, quae a viris probis et timoratae conscientiae adhiberi solet. 8. An Decretum Regulari disciplinae vim habeat in Sabaudia? Resp. Affirmative. [Bizzarri, Collectanea S. C. Ep. et Reg., p. 841-843]. 1 Iu appendice legitur instructio ad commoditatem Examinatorum. — Bizzarri. Col­ lectanea S C. Ep. et Reg.. p. 848. - Cf. X 162. Curia Romana 972 4379. S. C. super Statu Regularium, declar. i oct. 1852. Cum in Congregatione de Somascha disceptetur, an Religiosi, qui vitam communem in domibus professis observant, in domos, quae illam non profitentur, a Superioribus transferri possint: Affirmantibus aliis, quod huiusmodi facultas a legibus Ordinis Praepo­ sito generali expresse tribuatur, et secus, ut illis videtur, Congregatio vix laudabiliter regeretur. Aliis vero negantibus, eo quod Praepositus generalis iuribus in casu uti volens, Religiosos ad vitam minus perfectam compelleret, et ideo in Constitutiones, quas ipse pro officio custodire tenetur, offenderet, quod suspicari nefas est. loannes Decius Libois eiusdem Congreg. Sacerdos professus, ut certo sapientissimoque iudicio suborta disceptatio illico finiatur, et sententiam in re tenendam quisque religiose sequatur, humillime exponit et quaerit: 1. An Religiosi, qui in domibus professis Congregationis dc Soma­ scha communem vitam sponte professi sunt et observant, a Superioribus pro libitu transferri possint in domos, in quibus illa vita non observatur? 2. An Religiosus semel abstractus a vitae communis observantia, et in domum illam non profitentem translatus, imposterum ad eamdem vitam communem capessendam a Superioribus cogi possit? 3. An maiores Ordinis Superiores, qui vitam communem non profi­ tentur, domos, in quibus illa vita communis observatur, in locum residentiae sibi eligere et ibi commorari possint? Romae e Domo Ss. Bonifacii et Alexii de Urbe, die 24 septembris 1852. Ex And. SSmi die 1 octobris 1852. SSmus propositis dubiis rescri­ bendum mandavit: ad 1. Negative. Si vero aliqua gravis causa concurrat, recurrant ad S. C. pro temporanea translatione. Ad 2. Quoad futurum provisum in primo: relate vero ad praeteritum, si translatio fuerit provisoria, affirmative; secus hortandos esse. Ad 3. Negative, nisi vitam communem profiteantur. Contrariis non obstantibus. ~ alH [Bizzarri, Collectanea S. C. Ep. et Reg., p. 852-853]. 4380. S. C. super Statu Regularium, declar. 5 nov. 1852. Superior Carmel i tarum Discalceatorum Provinciae Aquitaniae in Gallia ad Pedes S. V. humillime provolutus expostidat declarationem ad sequen­ tia dubia super observantia Decreti: Romani Pontifices, editi die 25 ianua­ rii 1848. 1 • ct. x 4375. S C. super Statu Regularium 973 1. Quando Postulantes, Novitii, vel Professi alicuius Congregationis petunt admitti ad nostram Religionem, litterae testimoniales petendae sunt a Superioribus alterius Congregationis, in qua fuerunt, vel ah Ordinario? 2. Si a Superioribus, an a Superioribus Generalibus, vel Localibus, et quid si in diversis Domibus, vel Conventibus fuerint? 3. In Hispania adest Patriarcha Indiarum, qui jurisdictionem exercet in universum exercitum per suos Cappellanos: litterae testimoniales pro militibus petendae sunt a praedicto Patriarcha, vel ab Ordinario? Quam Deus, etc. Ex Audientia SSmi die 5 novembres 1852. SSmus propositis dubiis respondendum mandavit, scilicet: Ad i. Quoad Novitios, et professos saecularizatos, ab Ordinario; quoad Professos, qui in Congregatione vel Ordine actu permanent, a Superioribus. Ad 2. Possunt peti vel a Superioribus generalibus, vel a Provincialibus: vel quatenus agatur de Congregatione et Ordine, in quo Provinciales non habeantur, loco Provincialium a Superioribus localibus. Et si Professus in diversis domibus, vel Conventibus commoratus fuerit, sufficere testimo­ niales Superioris generalis, vel Superioris Provinciae vel Domus (quatenus Provincialis non habeatur), in qua postremo tempore moratur. Caeterum huiusmodi Superiores, antequam testimoniales concedant, diligenter inqui­ rere debeant de qualitatibus Religiosi. Ad 3. Petendae erunt tam ab Ordinario originis, quam a Patriarcha. [Bizzarri, Collectanea S. C. Ep. et Reg., p. S49]. 4381. S. C. super Statu Regularium, litt. encycl. Neminem latet, 19 mart. 1857. Neminem latet, tristissimis hisce temporibus, quibus inimici Crucis Christi humana divinaque omnia pessundare, ac mores pervertere student, maximam adhibendam esse curam, sollicitudinem, diligentiam ad eorum spiritum, uti par est, probandum, qui vota solemnia Deo nuncupare postu­ lant, ne quis admittatur, qui saeculi contagione pollutus, tamquam ovis morbida electum Christi gregem inficiat, vel verae vocationis expers, et suscepti Instituti poeniteat, et gravem sodalibus molestiam afferat cum disciplinae perturbatione, et regularis observantiae discrimine. Hinc porro evenit, ut qui ex adverso sunt, contra regulares familias, licet de Christiana et civili republica optime meritas, pleno ore blaterent, et culpam quae paucorum est, in universum coetum conferant. Ex quo non levi religionis damno debita Christiani populi erga religiosas familias opinio et reverentia vel maxime imminuta. Siquidem regulares viri propriae vocationis assidue memores esse debent, et omnium virtutum splendore fulgere, atque ex proprii Instituti regula nullis curis nullisque laboribus parcere, ut maiorem Dei gloriam ac sempiternam hominum salutem procurare queant. Quod si semper, hisce praesertim temporibus, ab ipsis maiore studio et contentione Curia Romana 974 est praestandum, cum pupuli, licet omnigenis insidiantium hominum erroribus fraudibusque misere decepti, tamen et veritatis luce, ac sanctis­ simae nostrae religionis auxilio se maxime indigere sentiant. Quocirca regu­ lares viri, qui auxiliares Ecclesiae milites merito semper dicti et habiti sunt, nihil nunc intentatum relinquere debent, ut qua opere, qua voce, qua exemplo errorum tenebras dissipent, hominumque mentes divinae nostrae religionis lumine illustrent, errantes in omni bonitate patientia ac doctrina ad veritatis et salutis semitas perducant, vitiorum germina radi­ citus evellant, ac pietatem, religionem omnemque virtutem ubique foveant, excitent ac propagent. Ut autem haec prospere feliciterque agere et con­ sequi valeant, charitatem in primis praeseferant oportet, quae virtutum omnium parens et altrix, quaeque patiens atque benigna omnia suffert, omnia sustinet, et idcirco necesse est Religiosos ipsos viros arctissimo charitatis vinculo inter se esse coniunctos, quo concordissimis animis, consociatisque studiis praeliantes bella Domini, et quaerentes unice quae Christi sunt, possint Dei ciusque sanctae Ecclesiae regnum magis in dies extendere. Cum igitur Ecclesia prudenti quadam oeconomia ingruentibus malis iuxta rerum ac temporum adiuncta provide sapienterque occurrere soleat, SS. D. N. Pius Pp. IX, Religiosos Ordines praecipua benevolentia prosequens, et ab iis huiusmodi mala avertere cupiens, rem deferendam voluit ad S. Congregationem super Statu Regularium, ut PP. Cardinales, rebus accurate discussis, proponerent, quidquid in Domino expedire existimassent. Itaque auditis eorumdem Cardinalium sententiis, universaque rei ratione sedulo perpensa, haec quae sequuntur, quoad religiosas virorum familias, in quibus solemnia vota emittuntur, ex Apostolicae auctoritatis plenitudine statuit atque decernit, atque ab omnibus, ad quos spectant, ex obedientiae praecepto observari et execution! demandari districte iubet, et contrariis quibuscumque, etiam speciali et individua mentione et derogatione dignis, derogat, ac plene derogatum esse declarat. Peracta probatione ct novitiatu ad praescriptum S. Concilii Tridentini, Constitutionum Apostolicarum, et statutorum Ordinis a S. Sede approba­ torum, novitii vota simplicia emittant postquam expleverint aetatem anno­ rum sexdccim ab eodem Tridentino Concilio statutam, 1 vel aliam maiorem, quae forsan a statutis proprii Ordinis a S. Sede approbatis requiratur; et quoad laicos ct conversos postquam ad eam pervenerint aetatem, quae in Constitutione Clementis VHI incipiente In suprema 2 praefinita est. Professi post triennium a die, quo vota simplicia emiserint, compu­ tandum, si digni reperiantur, ad professionem votorum solemnium admit­ tantur, nisi fortasse pro aliquibus locis, uti nonnullis Institutis indultum est, professio votorum simplicium ad longius tempus iam concessa fuerit. Poterit vero Superior Generalis, ac etiam Superior Provincialis cx iustis et rationabilibus causis professionem votorum solemnium differre, non tamen ultra aetatem annorum vigintiquinque expletorum. Si vero in Ordine 1 Sess. XXV, de regularibus, c. - Bull Rom , toni. 5, II. p 15 409-415. — Cf. N. 189. .S. C. super Stain Regularium -1·-«—β^—- * Β««Μ μ-ΜΒ . - MHM· * seu Instituto Provinciales non habeantur, eadem differendi professionem votorum solemnium facultas attribuitur etiam Superiori domus novitiatus, de consensu tamen Magistri novitiorum, et duorum religiosorum, qui in Instituto aliquo gradu insigniti sint. Decreta S. Congregationis super Statu Regularium incipientia Romani Pontifices 1 et Regulari disciplinae 1 23anno 1.848 promulgata omnino serventur in receptione ad habitum, novitiatum et professionem votorum simplicium. Quae de votis simplicibus emittendis superius sancita sunt, servanda erunt relative ad eos, qui post datam praesentium ad habitum admittentur. ’ [Bizzarri, Collectanea S. C. Ep. et Reg., p. 853-855]. 4382. S. C. super Statu Regularium, declar. 29 maii 1857. Eutrope Abbate dei Trappisti di Gethsemani nella diocesi di Louis­ ville in America, considerando che l’America è una terra di emigrati e di viandanti, ossequiosamente implora che la S. λ", si degni dichiarare: 1. Se sia sufficiente di esigere dai Postulanti ecclesiastici le lettere testi­ moniali dei Vescovo che gli ha conferito 1’ordine, ovvero sia necessaria anche la testimoniale del Vescovo nelle cui Diocesi sono stati ultimamente impiegati ? 2. Siccome la maggior parte dei Postulanti laici sono Irlandesi o Tedeschi, per ottenere 1’attestato del Battesimo fa d’uopo di scriverc in Europa, e le risposte tardano molti mesi, e qualche volta non si ricevono affatto, cosi quando evvi una certezza morale che sieno battezzati, se possono ammettersi almeno provvisoriamente alla vestizione dopo due mesi circa di prova ? 3. Se il Postulante c già religioso di altra Congregazione od Istituto regolare, basterà di domandare gli attestati dal Superiore da cui dipende? Tanto implora che, etc. Sacra Congregatio super Statu Regularium vigore specialium faculta­ tum a SSmo D. X. Pio Pp. IX concessarum propositis dubiis respondendum consuit, prout respondet: Ad i. Si agatur de postulantibus in Sacris Ordinibus constitutis, suffi­ cere testimoniales Episcopi, qui Ordines Sacros legitime eis contulit, una 1 Cf. N. 4375. - Cf X. 4376. 3 In Litt.Ap. Pii Pp IX, 7 febr. tS6z statuitur, quod sequitur: Quoad religiosas viro­ rum familias cuiuscumquc Ordinis, Congregationis et Instituti in quibus solemnia vola emit­ tantur statuimus, ac decernimus nullam omnino, irritam, ct nullius roboris fore profes­ sionem votorum solemnium tarn scienter, quam ignoranter, quovis modo, praetextu, ct colore factam a novitiia quibuscumque etiam laicis, et conversis, qui licet probationem, et novitiatum prout dc iurc exoleverint, non emittant prius professionem votorum sim­ plicium, et m ea per triennium integrum non permanserint, quamvis vel a Superioribus vel a novitiis, vel ab utrisque intentio habeatur respective recipiendi ad vota solemnia, ct ea emittendi, ac omnes ritus adhibeantur ad professionem votorum solemnium prae­ scripti >. — Cf. N. 532. çyô S. C. suber Statu Regularium Curia Romana cum testimonialibus Ordinariorum Dioecesum, in quibus deinde ultra annum in unaquaque Dioecesi commorati fuerint. Ad 2. Documentum recepti Baptismatis exhibendum esse ante admis­ sionem ad habitum. Ad 3. Quoad Novitios alterius Ordinis, et Professos saecularizatos testimoniales litteras petendas esse ab Ordinario: quoad Professos, qui in Congregatione vel Ordine actu permanent, dummodo ab Apostolica Sede facultatem ad alium ordinem transeundi obtinuerint, testimoniales litteras petendas esse a Superioribus, nempe vel a Superioribus, vel a Provincia­ libus Ordinis a quo: vel quatenus agatur de Congregatione, et Ordine, in quo Provinciales non habeantur, loco Provincialium a Superioribus loca­ libus: et si Professus in diversis domibus, vel conventibus commoratus fuerit, sufficere testimoniales Superioris generalis, vel Provincialis vel Supe­ rioris domus (quatenus Provincialis non habeatur), in qua postremo tem­ pore moratur. Caeterum huiusmodi Superiores, antequam testimoniales concedant, diligenter inquirere debeant de qualitatibus Religiosi. [Bizzarri, Collectanea S. C. Ep. et Reg., p. 850, 851]. 4383. S. C. super Statu Regularium, declar. 12 iun. 1858. SSrhus D. N. Pius Ρρ. IX attentis precibus Magistri Generalis Ordinis Praedicatorum S. Dominici, haec, quae sequuntur, circa naturam et quali­ tatem votorum simplicium, in encyclicis litteris huius S. Congregationis super Statu Regularium dic 19 martii 1857 praescriptionum, 1 et circa obliga­ tiones ac privilegia illorum, qui ea emittent, pro eodem Ordine Praedica­ torum decernenda statuit, prout praesentis Decreti tenore Apostolica aucto­ ritate decernit atque constituit: I. Vota simplicia, de quibus agitur, perpetua erunt ex parte voventis, utpotc quae tendunt ad emittenda deinde vota solemnia, in quibus perfec­ tionem et complementum accipient. II. Eorumdem votorum simplicium dispensatio reservata est Romano Pontifici, cui professi gravibus urgentibus causis preces porrigere poterunt. III. Verum eadem simplicia vota solvi etiam possunt ex parte Ordinis in actu dimissionis Professorum, ita ut data dimissione professi ab omni dictorum votorum vinculo et obligatione co ipso liberi fiant. IV. Facultas autem dimittendi professos votorum simplicium, dc qui­ bus agitur, spectat ad Magistrum Generalem Ordinis cum suo generali Consilio. Idem Magister Generalis cum suo generali Consilio poterit in casibus extraordinariis, et praesertim pro regionibus ct locis longinquis ad dimissionem decernendam subdelegarc probos et prudentes religiosos, qui saltem tres esse debent. ffl| V. Licet ad decernendam dimissionem neque processus neque iudicii formaCf.requiratur, sed ad eam procedi possit sola facti veritate inspecta, N. 4381. -HH *--------------- _------------ _ — 977 —“- — tamen Superiores procedere debent summa charitate, prudentia, et ex iustis et rationabilibus causis, quacumque humana affectione remota, secus eorum conscientia graviter onerata remaneat. Nemo autem ex causa infirmitatis post professionem votorum simplicium superventae dimitti poterit. VI. Professi dictorum votorum simplicium participes erunt omnium gratiarum et privilegiorum, quibus professi votorum solemnium in memo­ rato Ordine legitime utuntur, fruuntur, et gaudent. VII. Superiores Regulares, ad quos spectat, concedere poterunt huius­ modi professis litteras dimissorias dumtaxat ad primam Tonsuram, et ad Ordines minores, servatis tamen dc iure servandis, et praesertim quae circa Ordinationes Regularium ab Apostolica Sede praescripta sunt. VIII. Anni professionis, qui in dicto Ordine requiruntur, ut quis voce activa et passiva gaudeat, et ad officia admitti possit, a die emissionis voto­ rum simplicium computentur; et professi votorum simplicium suffragium habeant in actis Capitularibus sui Conventus, quatenus et prout habent solemniter professi. IX. Professi votorum simplicium dominium radicale, uti aiunt, suo­ rum bonorum retinere poterunt, sed eis omnino interdicta est eorum admi­ nistratio, et reddituum erogatio atque usus. Debent propterea ante profes­ sionem votorum simplicium cedere pro tempore, quo in eadem votorum simplicium professione permanserint, administrationem, usumfructum, ct usum, quibus eis placuerit, ac etiam suo Ordini, si ita pro eorum libitu existimaverint. X. Professi votorum simplicium remanere debent in domibus Profes­ sorii ct studiorum, et vitam communem perfectam observare. XI. Ad valide emittenda vota solemnia post vota simplicia requiritur professio expressa, et ideo professio tacita omnino abrogata est. Haec Sanctitas Sua statuit atque constituit contrariis quibuscumque etiam speciali mentione dignis non obstantibus, quibus Apostolica aucto­ ritate derogat, ac derogatum esse declarat. [Bizzarri, Collectanea S. C. Ep. et Reg., p. 855-857]. 4384. S. C. super Statu Regularium, declar. 6 aug. 1858. 1. An Professi votorum simplicium, quae professioni votorum solem­ nium iuxta litteras encyclicas diei 19 martii 1857 1 praemitti debent, te­ neantur ad officium divinum? 2. An teneantur ad observantiam Regulae Ordinis, prout solemniter Professi? SSmus in Audientia habita ab infrascripto Secretario S. Congrega­ tionis super Statu Regularium, dic 6 augusti 1858 respondendum man­ davit. nempe: 1 Cf. N. 4381. vol. r/ 62 S. C. super Statu Régulât iunt Cur ia Romarin Ad i. Non teneri ad privatam recitationem divini Officii: debere tamen Choro intéressé, ut solemniter Professi. Ad 2. Affirmative, firma declaratione iam data quoad votum paupertati'. - A. Bizzarri, Archiep. Philippen., Secretorius. [Bizzarri, Collectanea S. C. Ep. et Reg., p. 857]. 4385. S. C. super Statu Regularium, 20 ian. i860. Archiepiscopus Mexicanus humillime exponit, quod S. V. decreto S. Congregationis super Statu Regularium dic 19 martii 1857 2 praecepit, ut Novitii, iam scxdecim annorum, etiam expleto Novitiatus anno ad normam Tridentini, non alia vota nisi simplicia valeant emittere, dilata emissione solemnium post triennium, si digni tunc reperti fuerint, qui ad professionem admittantur, dummodo ultra 25 annum eorumdem aetatis non protendatur. Ex expositis sequentia dubia suborta sunt, quorum solutionem a S. \. obsequiosissime postulat: 1. Possunt ne Novitii post emissa vota simplicia, ante emissionem solem­ nium ad Sacros Ordines promoveri titulo paupertatis, non obstante consti­ tutione Romanus S. Pii V, die 14 octobris anni 15683 in lucem edita? 2. Possunt Provinciales dispensare cum Novitiis defectu natalium laborantibus ante emissionem votorum solemnium, ad hoc ut his ordines conferantur? 3. Qui forte habitum religionis induerint, maiores iam 25 annorum, aut huic proximi aetati, possunt, expleto iam novitiatus anno, ad vota solemnia, et professionem admitti, an etiam cum similibus expectandum est ulterioris probationis triennium? 4. Si Novitii post emissa vota simplicia aut dimittantur e religione, aut haec ab ipsis mobilitate animi relinquatur; quid cum cis agere debet Ordinarius, si aut ad Sacros Ordines, aut ad matrimonium forsitan adspirent? Ex Audientia SSmi habita a D. Secretario S. Congregationis super Statu Regularium sub die 20 ianuarii i860, SSmus ad proposita dubia rescribendum mandavit, ut sequitur: ■ Ad i. Negative quoad Ordines Sacros. Ad 2. Affirmative pro prima tonsura ct ordines minores, quatenus Provinciales ex Apostolico induito legitime gaudeant facultate dispensandi super dicta irregularitate, caquc revocata non fuerit. Ad 3. Negative ad 1. partem, affirmative ad 2. Ad 4. Si professi votorum simplicium sive per dimissionem ab Ordine, sive per Apostolicam dispensationem ab emissis votis soluti fuerint, se gerat cum illis prout cum ceteris suis Dioecesanis se se gerere debet. [Bizzarri, Collectanea S. C. Ep. ct Reg., p. 858, 859]. 1 Cf. N. 4381 1 Cf. N. 129. 1 J· 979 4386. S. C. super Statu Regularium, 25 ian. 1861. Cum iure communi receptum sit, ut coniugibus ante consummationem matrimonii, tempus petendi ad deliberandum an vellent monasticam vitam amplecti, bimestre concedatur, alterquc coniux in sacculo manens expectare teneatur, donec monasticam vitam amplexus professionem emittat, quin antea alias nuptias inire valeat, a S. Congregatione postulo declarari, num coniux manens in sacculo ne dum bimestre ct annum probationis ante simplicium votorum professionem expectare teneatur, sed ct suhsequens triennium, quo demum expleto iuxta recentem disciplinam locus est professioni solernni. Ex Audientia SSmi, die 25 ianuarii 1861. SSmus in Audientia habita die 24 ianuarii 1861 ab infrascripto Secre­ tario S. Congregationis super Statu Regularium, ad quam dictum postu­ latum remittendum iusserat, eidem dubio respondendum mandavit, nempe nonnisi per solemnem votorum professionem matrimonium ratum et non consummatum dissolvi; non vero per professionem votorum simplicium; idcoque in casu quo vir iuxta legem diei 19 martii 1857 per S. Congrega­ tionem super Statu Regularium latam, 1 vota simplicia emittere debeat ante solemnem professionem, sive ipse, sive eius coniux recurrere poterit ad Apostolicam Sedem pro obtinenda facultate ut statim emitti possint vota solemnia. - A. Bizzarri, Archiep. Philippen., Secreta)ius. [Bizzarri, Collectanea S. C. Ep. et Reg., p. 859]. 4387. S. C. super Statu Regularium, 7 febr. 1862. Fr. Alexander Vine, landel Magister Generalis Ordinis PP. Praedica­ torum exponit, occasione nuperrimi Decreti a S. Congregatione super Statu Regularium die 12 iunii 1858 Apostolica auctoritate editi, 2 nova quae­ dam in quibusdam sui Ordinis Conventibus exorta fuisse dubia, quorum solutionem ab eadem S. Congregatione enixe et humillime exposcit. 1. Cum cx praefati Decreti (num. 8) professi votorum simplicium suffra­ gium habeant in actis Capitularibus sui Conventus, quatenus et prout habent solemniter professi: quaeritur an inter huiusmodi actus Capitulares recen­ seantur etiam actus receptionis ad votorum solemnium professionem; nam praeterquamquod votorum simplicium professi non sint de corpore pro­ fessorum solemniter, contingere potest quod professi simplices numero excedant professos solemnes, ct inter eos periculum collusionis enascatur, ' ( f. \. 43#«· 1 < f. N. 43#3- r 5. C. super Statu Regularium Curia Romana y8o cum alii post alios, vel simul, vel post breve tempus ad solemnem pro­ fessionem admittendi sint? 2. Utrum reiectio alicuius professi simplicis a maiori parte Patrum in Consilio vel totius Conventus in Capitulo per suffragia secreta prolata, ab Ordinis Generali Magistro, nulla alia intercedente inquisitione aut informatione, haberi possit tamquam legitima et iusta causa aut prudens iudicium, ad hoc ut eiusdem professi votorum simplicium dimissio ab Ordine, ct eorumdem votorum solutio ab ipso cum suo generali Consilio decerni et declarari possit? 3. Et quatenus negative, quaeritur tertio, quid agendum, si Patres Conventus ad excludendum Novitium a professione solemni perseverent, nec ulterius eadem differri possit eo quod vigintiquinque aetatis suae annos Novitius expleverit? SSmus D. N. Pius Pp. IX in Audientia habita die 7 febr. 1862 ab infrascripto Secretario S. Congregationis super Statu Regularium ad suprascripta proposita dubia rescribendum mandavit, nempe: ad 1. Negative. Ad 2. Negative. Ad 3. Pro admissione ad vota solemn ia post expletum triennium votorum simplicium, audiri quidem debet Capitulum Conven­ tuale ad instructionem animi Superiorum; minime vero a Superiore Gene­ rali vel ab eius Subdelegato standum erit resolutioni eiusdem Capituli. Quod si aliunde habeantur legitimae causae ad dimittendos professos votorum simplicium, hoc in casu servanda erunt, quae in articulis Π et \ declarationum praescripta sunt. Insuper Sanctitas Sua ea, quae in hoc responso continentur, etiam ad alios Ordines et Instituta extendit, et extensa declaravit. - A. Bizzarri, Archiep. Philippen., Secretarius. [Bizzarri, Collectanea S. C. Ep. et Reg., p. 861, 862]. 4388. cfti Nuper vero dubium exortum est, quandonam Professi votorum simpliuium emittere possint renunciationcm, de qua Sacrosanctum Concilium Tridentinum, Sess. 25, de regularibus, cap. 16, agit, quaque ipsi suarum rerum dominium a se abdicent. Dubio ad SSmum D. N. Pium PP. IX relato ab infrascripto Secretario Sacrae Congregationis super Statu Regularium in audientia habita 1 augusti 1862, Sanctitas Sua apostolica auctoritate statuit, atque constituit, renunciationem, quam in citato capite 16, Sess. 25, de regularibus, Concilium Tridentinum respicit, pro professis votorum simplicium locum habere infra duos menses proximos ante professionem votorum solemnium. Contrariis quibuscumque non obstantibus. - A. Bizzarri, Archiep. Philippen., Secretarius. [Bizzarri, Collectanea S. C. Ep. ct Reg., p. 865]. HI |i| jl 'HI IH | ’ ΗH || |g |n> I MW 3BH 4389. S. C. super Statu Regularium, 17 aug. i860. In Congregatione habita die 16 augusti 1866 proposito dubio: Se sia expediente di modificare le Costituzioni di Clemente VIII, ed Lrbano I III sii i casi riservati ai Superiori Regolari in modo che venga rimosso il pericolo d'inconvenient i, i quali possono accadere nelle piccole Comunita? Emi Patres rescripserunt: Serventur decreta Clementis VIII, et Urbani VIII,1 ita tamen ut in praefatis parvis Communitatibus Superiores omnino debeant deputare habitualiter saltem unum Confessarium ex Religiosis proprii Ordinis, qui facultatem habeat absolvendi a casibus et censuris in Ordine reservatis, facto verbo cum SSmo. Et facta de praemissis relatione SSmo D. N. Pio Pp. IN in audientia habita dic 17 augusti 1866 a Secretario, Sanctitas Sua resolutionem S. Congregationis approbavit et confirmavit. [Bizzarri, Collectanea S. C. Ep. et Reg., p. 865, 866]. MI unt HH fl|l HI MI ME H* S H1 ,Ai KH J· jflHH S. C. super Statu Regularium, 1 aug. 1862. Lata lege de praemittendis votis simplicibus professioni votorum solemnium per Encyclicam Epistolam huius Sac. Congregationis super Statu Regularium die 19 martii 1857 1 nonnullae deinde editae fuerunt declarationes quoad ipse vota simplicia, ct relate ad votum simplex paupertatis consti­ tutum fuit: ' Professi votorum simplicium Dominium radicale, uti aiunt, suorum bonorum retinere poterunt, sed eis omnino interdicta est conim administratio, et reddituum erogatio, atque usus. Debent propterea ante professionem votorum simplicium cedere pro tempore, quo in eadem voto­ rum simplicium professione permanserint, administrationem, et usumfruc­ tum, et usum, quibus cis placuerit, ac etiam suo ordini, si ita pro eorum libitu existimaverint».2 «I - ct. n. 4383. aH 4390. S. C. super Statu Regularium, 16 ian. 1891. |· , Fr. Diomedes a Pcscoconstantio, Procurator Generalis Minorum Retormatorum, ad pedes S. V. provolutus, ut e medio omne dubium in re gravi momenti tollatur, sequentia, pro opportuna declaratione, humillime sub- i ' i. In Decreto a S. Congregatione super statu Regularium, diei 12 iunii 1858, Apostolica auctoritate edito, 2 circa iura, quae professis votorum simplicium competunt, ad η. VI decernitur, quod professi dictorum votorum dmpHcium participes erunt omnium gratiarum et privilegiorum, quibus professi M!, H ' Cf. N. 177. J Cf. N. 4383· /A i I MfH ||H |I ' |p 982 Curia Romana ii i votorum solemnium in memorato ordine legitime utuntur, /ruuntur et gaudent. Immo in η. \ III additur: Anni professionis, qui in dicto Ordine requiruntur, ut quis voce activa et passiva gaudeat, et ad officia admitti possit, a die emitsionis votorum simplicium computentur. Hinc quaeritur: Utrum professi votorum simplicium, qui ex allato Decreto, quoad iura tam gratiarum et privilegiorum, quam vocis activae et passivae professis votorum solemnium aequiparantur, ut professi votorum solemnium in Praelatos seu in Superiores in eodem Ordine licite et valide eligi possint et valeant? Sacra Congregatio Eminentissimorum ac Reverendissimorum S. R. E. Cardinalium super Statu Regularium, omnibus mature perpensis, super praemissis censuit rescribendum: Negative. [Acta S. Sedis, vol. XXIV, p. 566, 567]. 7. - S C. DE RELIGIOSIS. 4391. S. C. de Religiosis, decr. 21 nov. 1908. Dc eleemosynis colligendis gravis quaestio, quae iam antcactis saeculis non semel agitata fuit, hodie praesertim, ob peculiaria rerum ac temporum adiuncta, in praxi maiores ac frequentiores praesefert difficultates. Quibus ut occurreret, S. Congregatio Episcoporum et Regularium, omnibus mature perpensis, die 27 martii 1896 promulgavit decretum Singulari quidem, 1 quo colligendarum eleemosynarum ministerium opportunis pro hodierna hu­ manae societatis conditione communiebatur cautelis. Attamen mulierum dumtaxat respiciebat Sodalitates. Quo autem et virorum Institutis reli­ giosis melius provideretur, eidem Sacrae Congregationi, in plenario con­ sessu dic 8 maii anni 1908 habito, visum est pro his quoque nonnullas apponere quaestuationum normas; quas, ex Secretaria supradictae Con­ gregationis Episcoporum et Regularium acceptas, Sacra Congregatio Ne­ gotiis Religiosorum sodalium praeposita, de mandato SSmi Dni Nostri Pii divina Providentia Pp. X, publici iuris facit. I. - Quoad ordines mendicantes, Regulares, qui Mendicantes vocantur et sunt, ex institutione Sedis Apostolicae cum sola licentia Superiorum suorum eleemosynas quaerere valeant in dioecesi, ubi erectus est conventus. Ordinariorum licentia neces­ sario censenda est data in ipso actu quo conventus fundationi consensum praebuerunt. 2. Si vero iidem Regulares extra dioecesim, ubi conventus habent, stipem quaeritare velint, Ordinarii illius dioeceseos licentia, per suos Supe­ riores in scriptis obtenta, indigent. 3. Ordinarii praecipue limitrophes, hanc licentiam absque gravioribus urgentioribusque causis ne denegent, si aliquis conventus ex quaestuatione in sola dioecesi, ubi erectus est, vivere nullimode possit, ut in panis dioecesibus contingere solet. 4. Quae licentia intelligitur habitualis, usque nempe ad expressam revo­ cationem; quae quidem revocatio, ut par est, nonnisi legitimis de causis, iisque tantum perdurantibus, facienda est. ς. Ut Mendicantes praefato iure gaudeant, per seipsos, non autem per personas Ordini extraneas, eleemosynas colligere debent. i. Curia Romana 6. Regulares quaestuantes semper secum habere debent litteras authen­ ticas, quibus constet de debita facultate deque officio quaestuationis sibi commisso. Quas litteras parochis ultro exhibere tenentur; necnon Ordi­ nariis, quoties ab ipsis requirantur. 7. Non licet Superioribus regularibus ad hoc opus mittere nisi Religiosos aetate et animo maturos; numquam eos qui studiis adhuc incumbunt. 8. Religiosi eleemosynas collecturi ne pergant soli sed bini, praesertim extra urbem seu locum ubi habent conventum, seclusa gravis necessitatis causa; quo in casu quaestuarius publice notus sit oportet atque aetate, vir­ tute ac fidelium existimatione omnino commendatus. 9. Porro extra locum conventuum quaestuantes, apud parochos vel apud alios clericos saeculares vel regulares, aut, iis deficientibus, apud aliquem pium benefactorem, Christiana honestate et virtute conspicuum, divertant. 10. Extra propriam domum ne maneant ultra mensem, si in propria dioecesi; non ultra duos, si in alia eleemosynas quaerant; neque iidem denuo mittantur, nisi postquam per unum, vel respective per duos menses, vitam communem iuxta regulam et constitutiones in conventu exegerint, prout uno vel duobus mensibus extra claustra degere debuerunt. n. Qui in ipso loco, ubi situs est conventus, stipem corrogant, noctu extra propriam domum nequaquam manebunt. 12. Religiosi quaestuantes semper illa, qua decet, humilitate, modestia, munditie eniteant; saecularium, praesertim mulierum cuiuscumque sint conditionis, familiaritatem caveant; loca suae professioni minime congrua omnino devitent; pietatem sincere foveant atque spiritualia exercitia in religione ipsorum solita pro viribus fideliter adimpleant. 13. Superiores regulares, graviter onerata eorum conscientia, ne omit­ tant quaestuariis suis normas agendi, quas prudentia suadet, opportunas praescribere. 14. Si vero, quod absit, Regulares quaestuantes notorie deliquerint, fidelibus scandalum praebuerint, vel etiam contra legitimam prohibitio­ nem eleemosynas colligere ausi fuerint, Ordinarius loci iubeat eos in pro­ priam domum redire atque etiam tamquam Sedis Apostolicae Delegatus Superiores moneat, ut illos corrigant et pro gravitate scandali puniant; quod si secus fecerint, quam primum ad Sanctam Sedem recurrat. II. - Quoad ordines vel instituta religiosa NON MENDICANTIUM. i. Religiosi sive Ordinum sive congregationum iuris pontificii, qui privilegium quaeritandi eleemosynas neque vi propriarum constitutionum a S. Sede approbatarum, neque vi Apostolicae concessionis gaudent, veniam Apostolicae Sedis impetrare debent, ut quaestuationes instituere valeant, praeterea licentiam per suos Superiores ab Ordinario loci obtinere tenentur, nisi forte S. Sedes in hoc expresse et specialiter iuri Episcopi S. C. de Religiosis 985 derogaverit, quod numquam praesumi potest, sed indubitatis documentis probari debet. 2. Religiosi vero qui sunt iuris dioecesani, opus colligendi eleemosynas nequaquam aggredi poterunt, nisi licentiam obtinuerint tum ab Ordinario loci in quo resident, tum etiam, si extra dioecesim propriae residentiae abituri sint, ab Ordinario loci in quo stipem quaerere desiderant. 3. Ordinarii autem locorum, si opportunum visum fuerit, pro una­ quaque domo cuiusque religiosi suae dioeceseos Instituti, sive iuris ponti­ ficii sive iuris dioecesani, emendicato viventis, limites quaestuationis consti­ tuere possunt et respective servandos curare, praesertim ubi sunt conventus Regularium nomine et re mendicantium; nec huiusmodi Religiosis non mendicantibus quaeritandi licentiam concedant, nisi sibi constet de vera domus vel pii operis necessitate, cui alio modo occurri nequeat; et si neces­ sitatibus provideri potest per quaestuationem in loco vel districtu, in quo Religiosi resident, aut intra dioecesim, instituendam, ampliorem licentiam nequaquam concedant. 4. Ordinarius porro illius dioeceseos, ad quam isti Religiosi aliarum dioeccseon eleemosynas quaesituri accedant, collectas cis minime permittat, nisi prius per se vel per suos ad hoc delegatos, praeter litteras obedientiales proprii Superioris, facultatem, vel Apostolicae Sedis si sunt iuris pontificii, vel proprii Ordinarii si sunt iuris dioecesani, recognoverit et huius decreti praescriptis conformem invenerit. 5. Insuper Ordinarius sedulo advertat, utrum qui pro missionibus exteris subsidia quaerunt, praeter litteras commendatitias Vicarii vel Prae­ fecti Apostolici respectivae missionis et litteras obedientiales Moderatoris generalis proprii Insituti, habeant quoque facultatem a S. Congregatione de Propaganda Fide in forma authentica recenter datam. 6. Licentiam colligendi eleemosynas Ordinarii concedant gratis et in scriptis, notatis semper (sive ad calcem litterarum obedientialium sive in documento separato) tum nominibus Religiosorum, qui ad colligendas eleemosynas designati sunt, tum nomine Ordinis vel Instituti ad quod pertinent, tum loco et tempore pro quibus licentia valitura sit. 7. Licentias loco et tempore generales Religiosis huiusmodi nequaquam concedent Ordinarii, sed potius invigilabunt, ne sive quaestuantes, sive praetextu quaestuationis, extra propriam domum maneant ultra mensem, si in propria dioecesi: aut ultra duos menses, si in aliena eleemosynas quae­ rant; neve iidem denuo mittantur, nisi postquam per unum, respective duos menses, in suo conventu degerint, prout uno vel duobus mensibus foris manserant. 8. Ut Religiosi Ordinariorum facultate colligendi eleemosynas uti valeant, id per se, non per alios, facere debent. 9. Ad haec et ipsi fideliter observent, quae supra pro Religiosis Ordi­ num mendicantium sancita sunt, parte I, art. 6, 7, 8, 9, 11, 12, 13. 10. In casu tandem, quo hi Religiosi quaestuantes contra legitimam prohibitionem eleemosynas collegerint, vel, quod Deus avertat, male se gesserint scandalove fidelibus fuerint, Ordinarius loci, etiam tamquam 986 Curta Romana Sedis Apostolicae Delegatus, eos pro gravitate delicti et scandali oppor­ tunis remediis coerceat et in propriam domum a suis Superioribus punien­ dos remittat. [Acta Ap. Sedis, vol. I, p. 153-156J. 4392. S. C. de Religiosis, Ordinis Fratrum Minorum, 19 ian. 1909. Fr. Bonaventura Marrani, Procurator generalis Ordinis Fratrum Mino­ rum, se ad Sanctitatis Tuae pedes provolvit et, ut plurium tum ministro­ rum provincialium quum monialium sui Ordinis dubiis occurrat, sequentia exponit: Sacra Tridentina Synodus, Sess. XXV, cap. 17, de regid., haec quoad vestitionem monialium earumque professionem constituit: « Libertati pro­ fessionis virginum Deo dicandarum prospiciens, sancta synodus statuit atque decernit ut puella, quae habitum regularem suscipere voluerit..., non ante eum suscipiat, nec postea ipsa vel alia professionem emittat, quam exploraverit Episcopus, vel, eo absente vel impedito, eius Vica­ rius, aut aliquis... ab eis deputatus, virginis voluntatem diligenter, an coacta, an seducta sit, an sciat quid agat ». Quum vero Summus Pontifex Leo fel. rec. XIII, per decretum S. Congregationis Episcoporum et Regula­ rium die 3 maii 1902 latum, 1 edixerit, ut, non secus quam in religionibus virorum etiam in sanctimonialium monasteriis, in quibus solemnia nuncu­ pantur vota, praemittantur solemnibus votis simplicia triennium saltem duratura; hinc sequens dubium exortum est, cuius congruam in editis iam ipsius decreti solutionem minime reperit: Num ante professionem votorum solemnium sanctimonialis voluntas, quae ante vestitionem professionemque votorum simplicium, iuxta S. Concilii Trident ini praescripta, fuerit legitimi explorata, denuo sit exploranda? Super quibus humillimus orator opportunam declarationem reverenter postulat. - Et Deus, etc. Ex audientia SSmi habita ab infrascripto Cardinali S. Congregationi de Religiosis Praefecto, die 19 ianuarii 1909: Sanctitas Sua, re mature perpensa, supra relato dubio responderi mandavit prout sequitur: Attenta ratione solemnitatis votorum, iteranda est exploratio voluntatis singularum monialium ante votorum solemnium nuncupationem. Fr. I. C. Card. Vives, Praefectus. - D. L. Janssens, O. S. B., Secretorius. -* m| [Acta Ap. Sedis, vol. 1, p. 232, 233]. 1 Cf. X, 2030. S. C. de Religiosis 987 4393. S. C. de Religiosis, decr. 15 iun. 1909. Quum minoris esse soleat aedificationis, salvis extraordinariis nonnullis casibus, quod in officiis dioecesanis eminere conspiciantur, qui, vel in aliquo Ordine regulari vota solemnia professi, indultum saecularizationis sive perpetuae sive ad tempus obtinuerint, vel in Instituto aliquo religioso, emissis votis perpetuis, ab istis dispensati fuerint; ne alii inde Religiosi induci possint, ut varios egrediendi claustra praetextus exquirant, quod nimis frequens accidere experientia docet, Sanctissimus Dominus Noster Pius Papa decimus decernere dignatus est, ut omnibus deinceps rescriptis, quibus saecularizatio perpetua vel ad tempus, aut votorum perpetuorum relaxatio, prout supra, sacerdotibus et clericis in sacris ordinibus consti­ tutis conceditur, adnexae intendantur, licet non expressae, sequentes clau­ sulae, quarum dispensatio Sanctae Sedi reservatur: Vetitis, absque novo et speciali Sanctae Sedis induito: 1. Quolibet officio, et, quoad eos qui ad beneficia habilitati sunt, quo­ libet beneficio in basilicis maioribus vel minoribus, et in ecclesiis cathedralibus; 2. Quolibet magisterio et officio in seminariis clericalibus maioribus et minoribus aliisque Institutis, in quibus clerici educantur, nec non in Universitatibus et Institutis, quae privilegio apostolico gaudent conferendi gradus academicos in re philosophica, theologica et canonica; 3. Quocumque officio vel munere in Curiis episcopalibus; 4. Officio Visitatoris et Moderatoris domorum Religiosorum utriusque sexus, etiamsi agatur de congregationibus mere dioecesanis; 5. Habituali domicilio in locis, ubi exstat conventus, vel domus reli­ giosa Provinciae, vel Missionis, cui sacerdos vel clericus saecularizatus, vel a votis perpetuis solutus, ut supra, adseriptus erat. Contrariis quibuscumque non obstantibus. [Acta Ap. Sedis, vol. I, p. 523]. 4394. S. C. de Religiosis, instr. 30 iul. 1909. Inter ea, quae religiosis Familiis maius detrimentum afferunt, quae­ que sicut earum tranquillitatem perturbant, ita bonam existimationem in discrimen vocant, praecipue est numeranda nimia facilitas, qua aliquando debita contrahuntur. Saepe enim aes alienum inconsulto et intemperate suscipitur, sive ad excitandas domos, sive ad eas augendas et ampliandas, sive ad tyrones plus aequo recipiendos, sive ad manum apponendam operibus vel insti­ tuendae juventutis, vel sublevandae miseriae. 988 Curia Romana Quae quidem omnia, licet vel in se, vel ratione praestituti finis, sint opera laude digna, quum tamen regulis christianae prudentiae et aequae administrationis non semper respondeant, ideoque apostolicarum praescrip­ tionum verbis et spiritui contraria sint, Deo esse grata non possunt, nec proximo valent permansuram afferre utilitatem. Quum autem in dies misere succrescat huiusmodi abusus, debita contrahendi absque prudentibus cautelis, et frequenter sine venia, sive Superioris generalis sive huius Apostolicae Sedis; attentis peculiaribus et extraordinariis sane cirumstantiis, in quibus publicae et privatae res oecono­ micae versantur; ne domus quaecumque religiosae, ex sua leviori agendi ratione, in aere alieno contrahendo damnum in posterum persentiant; San­ ctissimus Dominus Noster Pius Papa X, habitis suffragiis Emorum Patrum Cardinalium huius Sacrae Congregationis negotiis Religiosorum Sodalium praepositae, in plenarin coetu ad Vaticanum habito, die 30 iulii 1909, post maturum examen, haec decernere, statuere et praescribere dignatus est, a singulis Ordinibus, congregationibus, institutis, utriusque sexus, sive voto­ rum solemnium sive simplicium, a monasteriis, collegiis et domibus reli­ giosis, sui quoque iuris, vel Ordinariis locorum subiectis, apprime servanda: I. Moderatores, sive generales sive provinciales seu regionales sive locales nulla debita notabilia contrahant, nullasque notabiles obligationes oeconomicas suscipiant, directe vel indirecte, formaliter vel fiducialiter, hypothecarie vel simpliciter, cum onere vel absque onere redituum seu fructuum, per publicum vel privatum instrumentum oretenus vel aliter: (i) absque praevio consensu Consilii generalis seu Definitorii, si agatur de Curia generali, aut de domo vel domibus, immediate jurisdictioni seu directioni Curiae generalis subiectis; Λ) vel absque praevio consensu Consilii seu Definitorii provincialis, et expressa licentia Moderatoris generalis, accedente voto deliberativo Consilii seu Definitorii generalis, si agatur de debitis vel obligationibus a Superio­ ribus provincialibus vel regionalibus contrahendis seu suscipiendis; c) vel absque praevio consensu Consilii localis seu monasterii sive domus, quocumque nomine designetur, sub nullo Superiore provinciali seu regionali positae, ct expressa licentia Moderatoris generalis, eiusque Con­ silii seu Definitorii generalis. Quod si Ordo in varias congregationes seu familias, proprium Pracsidem seu Moderatorem generalem seu quasi gene­ ralem habentes, divisus sit, huius Praesidis seu Moderatoris eiusque Con­ silii licentia necessaria omnino erit; d} vel absque praevio consensu Consilii localis, si agatur dc mona­ steriis vel domibus nulli Moderatori generali subiectis, accedente tamen licentia in scriptis Ordinarii loci, si monasteria seu domus huiusmodi ab Ordinarii jurisdictione vere exempta non sint. II. In debitis vel in obligationibus oeconomicis contrahendis, habenda est notabilis quantitas, quae superat 500 libellas, nec attingit 1000, si agatur dc monasteriis vel domibus singulis; quae superat 1000 libellas, nec attin­ git 5000. si agatur de provinciis vel quasi provinciis; quae superat 5000 libel­ las, si de Curiis generalibus Quod si domus, provincia vel Curia generalis S. C. dc Religiosis 989 debita vel obligationes contrahere intendat, quae valorem 10.000 libellarum excedant, praeter licentiam respectivi Consilii, ut supra, requiritur bene­ placitum apostolicum. III. Non licet per diversa debita vel per obligationes diversas, quae quomodolibet contracta sint vel contrahantur, summam respectivam in praecedenti articulo expressam superare; sed omnia et singula debita omnesque et singulae obligationes, quomodolibet contracta, semper coalescunt. Ideoque nullae omnino erunt licentiae ad nova debita contrahenda novasque obligationes suscipiendas, si anteacta debita vel obligationes nondum ex­ stincta sint. IV. Pariter nulla erunt indulta seu beneplacita apostolica ad contra­ henda debita vel ad suscipiendas obligationes, valorem 10.000 libellarum excedentia, si domus, provincia vel Curia generalis oratrix in precibus reticeat alia debita vel alias obligationes, quibus forsan adhuc gravatur. \ . Si qua autem congregatio et institutum votorum simplicium aliaeque religiosae Familiae Consilia generalia, provincialia et localia non habeant, illa intra tres menses constituant ad hunc finem vigilandae administrationis oeconomicae. Monasteria autem seu domus, quae sint sui iuris, nec Consi­ lium libera capituli localis electione constitutum habeant, illud pariter intra tres menses sibi eligant. Consiliarii autem per triennium in officio perma­ neant, et sint quatuor in monasteriis vel domibus, quae saltem duodecim electores habent, et duo ad minus in aliis. VI. Suffragia, de quibus agitur in articulo I, toties quoties exquirantur, et semper secreta atque deliberativa sint, non mere consultiva; licentiae autem, virtute suffragiorum concessae, numquam oretenus, sed in scriptis dentur. Acta vero Consilii subscribantur tum a Moderatore tum a singulis consiliariis. λ II. Graviter oneratur Moderatorum conscientia, ne per se vel oeco­ nomum, vel aliter, consiliariis occultent, ex toto vel ex parte, bona quae­ cumque, reditus, pecunias, titulos, donationes, eleemosynas et alia valorem aliquem oeconomicum habentia, etiamsi data sint Moderatori intuitu per­ sonae; neque de debitis vel obligationibus quomodolibet contractis taceant; sed omnia plene, exacte, sincere, fideliter revisioni, examini et adprobationi Consilii committantur; omnia etiam documenta, bona temporalia vel oeconomiam respicientia, pariter consiliariis examinanda tradantur. VIII. Nulla fundatio monasterii vel domus, nullaque fundationis ampli­ ficatio vel mutatio fiat, si pecunia solvenda non habeatur, et hac de causa debita vel obligationes oeconomicae contrahenda sint, etiamsi fundus vel materia ad aedificandum, vel aliqua pars aedificii gratuito donetur, vel construatur; nec sufficit promissio pecuniae etiam in magna quantitate ab uno vel pluribus benefactoribus tribuendae, quia huiusmodi promissiones saepe non adimplentur, cum periculo gravis nocumenti materialis et moralis Religiosorum. IX. Ut pecuniae, reditus aliique proventus legitime collocentur in aliquo tuto, licito ac fructifero investimento, et ut potius in uno quam in alio investimento ponantur, requiritur votum Consilii, toties quoties exqui­ 9QO Curia Romana rendum, exhibitis praefato Consilio omnibus notitiis circa formam, modum et alias investimenti circumstantias. Quod item valet pro qualibet investi­ menti mutatione, servatis aliis de iure servandis. X. Quae de triplici clavi capsam claudente deque ipsius capsae visi­ tatione, necnon dc recta administratione rerum temporalium praescribuntur in constitutionibus singularum Familiarum religiosarum, si severior ratione, quam in singulis articulis praesentis Instructionis ordinentur, accurate ser­ ventur in iis, quae ipsi Instructioni contraria non sint. Et ubi administratio temporalis per propria statuta ordinata non fuerit, omnia quamprimum ordinentur, prae oculis habitis quae in Nonnis, cap. VI, dicuntur,1 quaeque non solum sorores, sed et viros religiosos respiciunt, ut habetur in nota in fine pag. 3 earundem Normarum posita, salvis semper praescriptionibus huius Instructionis. XI. Fundus, legata et alia quaecumque bona, quae quomodolibct Missas adnexas habent, corumque fructus vel reditus nullo pacto debitis vel obligationibus oeconomicis cuiuscumque conditionis sint, ne quidem ad breve tempus, gravari possunt; et pecuniae pro Missis manualibus vel aliis celebrandis acceptae, ante ipsarum celebrationem, nullo pacto nulla­ que de causa, neque ex toto neque ex parte expendi possunt, sed integre servari debent. Qua in re speciali vigilantia procedant tum Moderatores tum consiliarii. XII. Quae de dotibus monialium et sororum non alienandis ab apo­ stolica Sede iandudum statuta sunt, erunt apprime servanda. Nullo igitur pacto neque cuiusvis utilitatis intuitu fas erit capitalia huiusmodi dotum consumere, quousque respectivae moniales vel sorores vivant; sub poenis a iure determinatis. Et Apostolicae Sedis venia erit expetenda, si ob gra­ vissimas circumstantias perutilis indicetur etiam unius tantum dotis alie­ natio. i.·. XIII. Donationes, etiam titulo eleemosynae vel subsidii, non fiant, nisi iuxta conditiones a Sancta Sede praescriptas, et iuxta mensuram in singulis constitutionibus ordinatam, vel a capitulis, et in eorum defectu, a Superioribus generalibus cum respectivis Consiliis legitime determinatam. XIV. Omnia, quae in hac instructione praescribuntur, non solum Ordines, congregationes et instituta virorum, sed etiam monialium et soro­ rum respiciunt. Violatores autem earundem praescriptionum graviter puniantur, et si violatio sit de iis, quae dc iure communi vel iuxta prae­ sentem Instructionem apostolicum beneplacitum requirunt, poenis ipso facto subiaceant, alienatoribus bonorum ecclesiasticorum inflictis. Contrariis quibuscumque, etiam speciali mentione dignis, non obstan­ tibus. [Acta Ap. Sedis, vol. I, p. 695-699]. t 1 Normae, secundum quas S. Congr. Episcoporum et Regularium procedere solet in approbandis novis institutis votorum simplicium. — Romae (iqoj). Typis S. C. dc Propaganda Fide. S. dc Religiosis 991 4395. S. C. de Religiosis, 30 iul. 1909. Per decretum Sacrae Congregationis Episcoporum ct Regularium d. d. 3 maii 1902, quod incipit Perpensis, 1 iniunctum fuit monialibus cuiuscumque Ordinis, ut, peracta, probatione et novitiatu, vota simplicia emittant, nec ad solemnem professionem admitti possint, nisi expleto triennio a die, qua vota simplicia emiserunt; ita nempe ut si qua, non exacto integro triennio, ad professionem solemnem, quacumque ex causa, admitteretur, professio ipsa irrita prorsus foret, et nullius effectus (Decretum Per­ pensis, II). Cum autem huiusmodi decretum in notitiam aliquot monasteriorum vel monialium nonnisi post aliquod temporis spatium venerit, admissae fuerunt ad professionem votorum solemnium nonnullae novitiae immediate post novitiatum, cx decreti ignorantia. Hinc quaeritur: I. An professio, quam moniales praedictae emiserunt post diem 3 maii 1902, tamquam solemnem, non praemisso triennio votorum simplicium ex ignorantia decreti Perpensis, haberi debeat tamquam nulla? Et quatenus Affirmative : II. An professio, in iis circumstantiis emissa, debeat saltem haberi valida, uti professio simplex? III. An renuntiatio, donationes etc. a moniaii factae occasione talis invalidae professionis, habendae sint tamquam nullae, ac proinde res donatae ab illa legitime repeti possint cum dote? Emi Patres Sacrae Congregationi negotiis Religiosorum Sodalium prae­ positae, in plenario coetu habito ad Vaticanum die 30 iulii 1909, re mature perpensa, respondendum censuerunt: Ad I. Affirmative. Ad II. Negative. Ad III. Affirmative. Quibus omnibus Sanctissimo Domino Nostro Pio Papae decimo per infrascriptum Secretarium Sacrae Congregationis de Religiosis sequenti die relatis, Sanctitas Sua responsiones Emorum Patrum approbare et confir­ mare dignata est. - Fr. I. C. Card. N ives, Praefectus. - D. L. Janssens, O. S. B., Secretarius. [Acta Ap. Sedis, vol. I, p. 699, 700]. 4396. S. C. de Religiosis, decr. 7 sept. 1909. Ecclesia Christi, licet spirituali gaudio afficiatur, quum fideles matura deliberatione et recta intentione statum perfectionis in religiosis Familiis amplectuntur, qualitatis tamen quam numeri potius sollicita, ingressum in 1 Cf. N. 2039. Curia Romana novitiatum ct professionem votorum ita moderata est, ut eos tantum decre­ verit ad evangelica consilia in religiosis Domibus servanda esse admit­ tendos, qui divinae vocationis argumenta praeberent. Ipsum quoque proba­ tionis tempus, quod votorum emissionem praecedit, ad hoc instituit, ut animi non solum religiosis imbuerentur virtutibus, sed etiam a Superio­ ribus rite explorarentur. Debilitata tamen in regionibus non paucis vitae Christianae disciplina, Apostolica Sedes ingressum in religiosas Familias, examen tyronum et experimentum vitae religiosae, paullatim, progressu temporis, severiori quadam ratione ordinavit, editis ad rem legibus, quae spem perseverantiae et prosperi exitus firmiorem redderent. Quum vero compertum sit, longe melius esse, ut aliqualiter claudan­ tur ianuae ingredientibus, ne postea late reserentur exeuntibus, Sanctissi­ mus Dominus Noster Pius Papa X committere dignatus est huic Sacrae Congregationi negotiis Religiosorum Sodalium praepositae, ut severiori huiusmodi Ecclesiae disciplinae insistens in admittendis alumnis ad novi­ tiatum et vota, haec statueret, ab omnibus religiosis virorum Familiis, graviter onerata Superiorum conscientia, fideliter in posterum servanda, quae sequuntur: Nullimode, absque speciali venia Sedis Apostolicae, et sub poena nullitatis professionis, excipiantur, sive ad novitiatum sive ad emissionem voto­ rum postulantes: 1. Qui e collegiis etiam laicis ob inhonestos mores vel ob alia crimina expulsi fuerint; 2. Qui a seminariis et collegiis ecclesiasticis vel religiosis quacumque ratione dimissi fuerint; 3. Qui, sive ut professi sive ut novitii, ab alio Ordine vel congregatione religiosa dimissi fuerint; vel, si professi, dispensationem votorum obtinuerint; 4. Qui iam admissi, sive ut professi sive ut novitii, in unam provinciam alicuius Ordinis vel congregationis et ab ea dimissi, in eandem vel in aliam eiusdem Ordinis vel congregationis provinciam recipi nitantur. Contrariis quibuscumque, etiam speciali mentione dignis, non ohstan- [Acta Ap. Sedis, vol. I, p. 700, 701]. 4397. S. C. de Religiosis, declar. 7 sept. 1909. In articulo sexto decreti Auctis admodum, 1 editi a sa. me. Leone XIII, inter alia, haec statuuntur: Professi tum votorum solemnium tum sim­ plicium ab Ordinariis locorum ad sacros Ordines non admittantur, nisi, praeter alia a iure statuta, testimoniales litteras exhibeant, quod saltem per annum sacrae theologiae operam dederint, si agatur de subdiaconatu; 1 C f. X 2cia S. C. de Religiosis 993 ad minus per biennium, si de diaconatu; ct quoad presbyteratum, saltem per triennium, praemisso tamen regulari aliorum studiorum curriculo . Porro circa genuinum sensum huius articuli, varia dubia Sacrae Congre­ gationi negotiis Religiosorum Sodalium praepositae exhibita sunt, quae ad sequentia capita reduci possunt: I. Utrum Superiores Ordinum vel Institutorum religiosorum praefatas testimoniales litteras licite dare, et Ordinarii, seu Episcopi licite acceptare possint, si anni de quibus agitur non fuerint completi, seu non vere aca­ demic! vereque scholares, sed potius abbreviari, non quidem ex incuria, sed quia vel omissae fuerunt vacationes, vel horae lectionibus in schola tradendis multiplicatae, vel alia quacumque de causa? II. Utrum studentes, expleto unius, duorum vel trium respective anno­ rum curriculo theologico, possint statim ad subdiaconatum vel diaconatum vel presbyteratum item respective promoveri, ideoque inceptis vacationibus, in fine anni scholastici dari solitis, quin circulum duodecim mensium com­ plere teneantur? III. Utrum iidem studentes, triennio theologico rite completo, tenean­ tur adhuc per alium annum, seu per quartum annum scholasticum, theo­ logicis studiis in scholis incumbere? IV. Utrum verba eiusdem decreti Auctis admodum: <·■ praemisso tamen regulari aliorum studiorum curriculo respiciant tantum philosophica seu lycaealia studia, vel etiam gymnasialia seu humaniorum litterarum, imo primariam etiam institutionem? V. Utrum studia philosophica seu lycaealia, humaniorum litterarum seu gymnasialia, ct primaria necessario ante ingressum in novitiatum ex integro peragi debeant? VI. Utrum praefata studia, non publice in scholis rite ordinatis, sed privatim peracta valorem habeant legalem, seu qui sufficiat ad licite dan­ das et licite acceptandas litteras testimoniales ad sacros Ordines? VII. Utrum ad valorem legalem studiorum theologicorum, philosophi­ corum seu lyceaelium, et humaniorum litterarum seu gymnasialium suffi­ ciat disciplinae principalis seu theologiae, philosophiae et linguae latinae peritia, vel potius requiratur, ut in unaquaque schola tradantur etiam disciplinae accessoriae, iuxta normam in bene ordinatis Seminariis regionis vigentem et saltem in substantialibus servandam? VIII. Utrum ct quanam ratione in litteris testimonialibus ad sacros Ordines authentice constare debeat de peractis ex integro, tum curriculo seu curriculis theologicis, tum philosophicis seu lyceaelibus, et humanio­ rum litterarum seu gymnasialibus studiis, ut praefatae litterae licite dari possint a Superioribus, et licite acceptari ab Ordinariis seu Episcopis? Et Sacra eadem Congregatio, de speciali mandato Sanctissimi Domini nostri divina providentia Pii Papae X, respondet prout sequitur: Ad I Xegative in omnibus; et quaelibet abbreviatio studiorum abusiva omnino habenda est, et penitus illicita. Ad IL Affirmative, dummodo tamen complexus trium huiusmodi annorum saltem triginta tres menses integros comprehendat. Vol. 17 63 994 S. C. de Religiosis Curia Romana Ad III. Affirmative, ideoque complexus quadriennii theologici, compu­ tatis vacationibus seu feriis, quadraginta quinque menses integros com­ prehendere necesse est. Ad IV. Respiciunt et philosophica seu lycaealia, et humaniorum lit­ terarum seu gymnasialia, et primaria studia. Ideoque haud legalia habenda sunt theologica studia, si alumnus cursum philosophicum seu lycaealem rite non expleverit; neque legalia erunt philosophica seu lycaealia studia, ) moraliter aliunde certos fieri et de bonis eorum religiosis moribus, et de solidae vocationis argumentis, et, si agatur dc clericis candidatis, etiam de idoneitate litteraria. Et Superiores a quo, graviter onerata eorum conscientia, tenentur sincere et sub iuramento secretas huiusmodi informationes a Superioribus ad quos exquisitas trans­ mittere. Ad HI. Valide quidem per se, sed omnino illicite. Et ad fraudes vel abusus e medio tollendos in re tanti momenti, Superiores nullum ex huius­ modi candidatis admittant, antequam per accuratas et secretas informationes a Moderatoribus Seminariorum, vel Collegiorum ecclesiasticorum sive religiosorum, vel religiosi Instituti, in quo novitii fuerunt, sub fide iuramenti habitas, certi omnino fuerint, candidatos, de quibus agitur, neque formaliter dimissos luisse, neque aequivalenter. Quod si de candidatis clericis agatur, pariter constare debet de eorum idoneitate litteraria. ~ - 5. C. de Religiosis Curia Romana 99^ "■ - - . - — -------------------------- ■ - ■ — ■ ■ ■ ■ ■ " ■— ■ ■ -- - ..... .................................... ■ Ad IV. Affirmative, praehabitis tamen iuratis informationibus, ut supra, in responsione ad II. et III. Contrariis quibuscumque, etiam speciali mentione dignis, non obstan­ tibus. [Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 231, 232]. 4401. S. C. de Religiosis, declar. 5 apr. 1910. Quum in aliquibus Congregationibus et Institutis Religiosis non habeatur professio votorum perpetuorum, sed tantum vel temporalium, vel etiam merum iuramentum perseverantiae, aut peculiares quaedam promissiones, quibus alumni, peracta probatione, Instituto vel Congregationi ligantur; ct quum decretum Sacrae Congregationis de Religiosis d. d. 15 iunii 1909, ' quo nonnullae praescribuntur clausulae, Rescriptis saecularizationis per­ petuae vel temporaneae ac dispensationis votorum inserendae, expresse respiciat sacerdotes et clericos, in sacris constitutos, qui professionem vo­ torum perpetuorum emiserunt; hinc dubium exortum est, utrum eisdem clausulis servandis teneantur sacerdotes et clerici in sacris constituti, qui non quidem professionem votorum perpetuorum, sed vel temporalium tantum, vel iuramentum perseverantiae, vel peculiares quasdam promis­ siones, ad normam suarum Constitutionum, ediderant et ab eisdem dispen­ sationem obtineant. Sanctissimus autem Dominus Noster Pius Papa X respondendum mandavit: Affirmative, si Religiosi votis temporaneis, vel iuramento perseve­ rantiae vel supradictis promissionibus per sex integros annos ligati fuerint. Contrariis quibuscumque non obstantibus. [Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 232, 233]. quibus alumni ligantur simplici promissione perseverantiae, ut apud Eudistas. 3. Utrum, contracto vacationum tempore, ct pressius aucto studiorum conatu, totus Theologiae cursus tribus tantum annis comprehendi possit; an potius per quatuor integros annos acadcmicos, scilicet per quadraginta quinque menses integros, computatis vacationibus trium priorum annorum, semper protrahi debeat. Et Sacra eadem Congregatio, re mature perpensa, respondendum censuit, prouti respondet: Ad i. Negativead primam partem; Affirmative ad secundam. Ad 2. Negativead primam partem; Affirmative ad secundam. Ad 3. Negativead primam partem; Affirmative ad secundam. Contrariis quibuscumque non obstantibus. [Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 449, 450]. 4403. S. C. de Religiosis, 4 iun. 1910. Cum adhuc perdurent dubia circa extensionem Constitutionis Exposit debitum, diei 1 ianuarii 1583 extra Italiam,1 re, in Plenariis Comitiis Sacrae Congregationis dc Religiosis die 3 iunii 1910 habitis, proposita, omnibus ma­ turissime perpensis, Emi ac Rmi Patres Cardinales declarandum censuerunt: Servandas esse hac in re extra Italiam regulas et constitutiones a Sancta Sede approbatas et consuetudines immemorabiles; facto verbo cum Sanctissimo. Sanctissimus autem Dominus Noster Pius Papa X, in Audientia die 4 eiusdem mensis iunii infrascripto Subsecretario concessa, sententiam Emorum Patrum adprobare et confirmare dignatus est. Contrariis quibus­ cumque minime obstantibus. Fr. I. C. Card. Vives, Praefectus. - Franciscus Cherubini, Subsecretarius. [Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 483]. 4402. S. C. de Religiosis, 31 maii 1910. ♦ Cum nonnulla dubia exorta fuerint circa rectam interpretationem Declarationum huius Sacrae Congregationis de Religiosis, d. d. 7 septem­ bris 1909, 2 quoad articulum VI, Decreti Auctis admodum, 3 eorum solutio ab hac eadem Sacra Congregatione expostulata fuit, nimirum: 1. Utrum praedictae Declarationes respiciant tantum Domus Reli­ giosas studiorum solius Italiae, an etiam, eas ubique terrarum constitutas. 2. Utrum eisdem Declarationibus sesc conformare debeant eae tan­ tum Congregationes Religiosae, in quibus emittuntur vota, an etiam illae, * Cf. N. 4393. ’ Cf. N. 4397. 3 Cf. N. 2020. 999 4404. S. C. de Religiosis, 3 iul. 1910. Apostolica Sedes, admodum sollicita provehendae perfectionis inter Religiosas utriusque sexus Familias, plures edidit casque saluberrimas leges, quibus quaedam vetantur, quaedam praescribuntur, ad Sodalium ingressum, institutionem, vota, studia, vitae externae rationem aliaque id genus apte moderanda. statuit, ut in universa Italia et praesertim in utriusque Siciliae Regnis, Abbatissae et aliae Monasteriis Praefectae, cuius­ cumque Ordinis, non amplius in perpetuum, sed ad triennium tantum eligerentur, quo elapso, iterum et pluries, servata forma in Concilio Tridentino statuta, eligi possent.— Cf. Bull. Rom., tom. 4, IV, p. 22. 1 Gregorius XIII in Constitutione Exposcit debitum i ooo Curia Romana Inter quas leges, nonnullae tanti ponderis sunt, ut, iis non servatis, quidam actus invalidi, alii poenis ecclesiasticis multati, omnes autem saltem illiciti sint. Saepe vero contingit, ut quae Apostolica Sedes sapienter constituit, ad notitiam omnium Congregationum vel Domorum Religiosarum, prae­ sertim Monialium, non perveniant, legum beneficio sic prorsus amisso. Ita, in exemplum, dicendum de Decretis: Singulari quidem, 27 martii 1896.; quoad quaestuationem; Perpensis, 3 maii 1902, 2 de triennali experimento solernni professioni religiosae praemittendo; Quemadmodum, i~ decem­ bris 1890, 3 de relatione conscientiae; Sacra Tridentina Synodus, 20 decem­ bris 1905, * de Communione frequenti; Inter ea, 30 iulii 1909,5 de debitis contrahendis; Ecclesia Christi, 7 Septembris 1909, 6 de quibusdam Postulantibus in religiosas Familias non admittendis; Sanctissimum, 4 ianua­ rii 1910, 7 quo praecedens decretum ad religiosas mulierum Familias exten­ ditur, et de aliis. Haec igitur Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum Sodalium prae­ posita, summopere commendat Revriïis locorum Ordinariis eorumque Delegatis seu Deputatis ad Monasteria, praesertim Monialium, quae Do­ mum sui iuris constituunt, nec generalem Superiorissam habent, ut noti­ tiam Decretorum, etiam in posterum edendorum, quae vitam religiosam respiciunt, efficaciter evulgent inter Religiosas Familias et Instituta quoque Dioecesana, ad abusus, si qui irrepserint, tollendos, ad bonum largius dif­ fundendum et uniformitatem in rerum canonicarum observantiam ubique obtinendam. [Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 523, 524]. 4405. S. C. de Religiosis, decr. 27 aug. 1910. Ad explorandum animum iliumque religiosa perfectione gradatim imbuendum, Novitiatus institutus est, qui ideo, per unum saltem annum, sub Magistro, spiritualibus tantum exercitationibus totus insumitur. Quum autem experientia constet, adsiduis pietatis officiis, licet oppor­ tune variis, adolescentium praesertim defatigari mentem, et ad continuos per diem religionis actus minus intentam afferri plerumque voluntatem; et quum in ipso Novitiatu moderata aliqua studiis assignatio possit Novitiis non parum utilitatis afferre, ne dediscant quae didicerunt, ac re ostendant quales sint ingenio, idoneitate et diligentia; Sacra Congregatio, Negotiis 1 Cf. N. 2029. - Cf. N. 2039. ’ Cf. N. 2017. < Cf. N. 4326. 1 Cf. N. 4394- • Cf. N. 4396. ' Cf. N. 4399· 0’. C. de Religiosis 1001 Religiosorum Sodalium praeposita, in Plenario Coetu Emorum Patrum, die 26 augusti 1910 ad Vaticanum habito, sequentia statuit, a singulis Ordini­ bus et Congregationibus Religiosis apprime servanda: 1. Novitii, privatim, unam horam singulis diebus, festis tantum excep­ tis, studiis dedicabunt. 2. Studiis praeerunt Magister Novitiorum vel Vicemagister, qui respon­ dente scientia pollere debent, vel, aptius, aliquis cx professoribus huma­ niorum litterarum, qui domi vel prope commoretur. Horum erit, non ultra ter in hebdomada, per unam horam, praeter aliam, quotidie a Novitiis studiis privatim addicendam, Novitios in unum collectos veluti in Schola, instruere aut saltem eorum progressus in studiis exquirere. 3. Quamvis haec ut veri nominis schola censeri nequeat, non tamen veluti merum mortificationis exercitium habeatur. Ita igitur fiat, ut, inde, Novitii omni cum diligentia in eam incumbant ac verum fructum ex eadem percipiant; hinc autem, Magistri apta methodo studia moderentur, de unius­ cuiusque tyronis talento ac sedulitate iudicium adipiscantur et progres­ sum curent. Genus autem studiorum cuiusvis Ordinis vel Congregationis naturae respondeat. Linguae patriae, et pro Novitiis Ordini sacro destina­ tis, linguae latinae quoque ac graecae studium commendatur, sive per repetitionem eorum, quae iampridem Novitii didicerunt, praesertim gram­ matice, sive per lectionem eorum sanctorum Patrum et antiquorum Eccle­ siae auctorum, quos litteris quoque enituisse constet, v. g. S. Ambrosii, S. Augustini, S. Hieronymi, Lactantii, S. loannis Chrysostomi, Eusebii et similium; item Evangelii S. Lucae et Actuum Apostolorum, graece conscriptorum. Scripta quoque exercitia, v. g. extemporalia, exempla Mariana, magna cum utilitate accedere poterunt. Quae quidem omnia ct alia, sive patrio sive latino sermone redacta, ut Novitii e suggestu legant vel memoriter recitent summopere convenit, ad veram pronuntiationem et quamdam publice dicendi dexteritatem adquirendam. Item opportunum erit, ut Novitii inter se colloquentes, loco patrii sermonis, lingua aliquando utantur latina, qua poterunt etiam interdum breves sermones vel catecheticas instructiones ad sodales habere. 4. Qui scholae praecst adnotet, in scriptis, cuiusvis Novitii diligentiam ac progressus, et horum, item scriptum, mittat ad Superiorem Generalem vel Moderatorem Provincialem testimonium, reliquis addendum, antequam Novitii, expleto Novitiatu, ad professionem votorum admittantur. Quae omnia Sanctissimus Dominus noster Pius Papa X, referente infrascripto Subsecretario, confirmare dignatus est, die 27 augusti 1910. Contrariis quibuscumque, etiam speciali mentione dignis, minime ob­ stantibus. - Fr. 1. C. Card. Vives, Praefectus. Franciscus Cherubini, Suhsccretarius. [Acta Ap. Sedis, vol. IJ, p. 730, 731]. I coz Curia Romana 4406. S. C. de Religiosis, deer. 27 aug. 1910. Emi Patres Sacrae Congregationis, Negotiis Religiosorum Sodalium praepositae, in Plenario Coetu, ad Vaticanum habito die 26 mensis augu­ sti 1910, quaestioni, saepe agitatae, si et quot Sacerdotes sociare sibi de­ beat Episcopus vel Praelatus Regularis, qui praeest Monialium Capitulo, ad eligendam Abbatissam vel Priorissam Monasterii coacto, re mature per­ pensa, responderunt: < In electionibus Abbatissae aut Priorissae, sive Monasterium subji­ ciatur Episcopo, sive Praelato Regulari, singula vota Monialium in urna clausa colligantur ct a Λ ne lato Praeside cum duobus Sacerdotibus scruta­ toribus aperiantur; quod si gravi de causa, vota oretenus dentur, id fiat coram Praelato, adsistentibus tamen Sacerdotibus scrutatoribus. Sacer­ dotes, de quibus agitur, sint maturae aetatis et probatae virtutis. Attamen uti scrutatores aut socii Episcopi vel Praelati non admittantur ipsi Monia­ lium Confessarii ordinarii ·>. Quae omnia Sanctissimus Dominus noster Pius Papa X, referente infrascripto Subsecretario die 27 eiusdem mensis augusti 1910, rata habere et confirmare dignatus est. Contrariis quibuscumque non obstantibus. -Fr. I. C. Card. Vives, Praefectus. - Franciscus Cherubini, Subsecretarius. [Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 732]. 7. 4407 S. C. de Religiosis, decr. 1 ian. ipi 1. Sacrosancta Dei Ecclesia Ordines Religiosos decorandos voluit solemnitate votorum, quo status prosequentium in eis evangelica consilia fieret aestimatione et effectu in Christiana societate stabilior. Ad quae vota solemniter profitenda eos quoque admittit, qui nulla Sacerdotii Christi partici­ patione donati, Conversi seu Laici vocantur. Quum vero per votorum solemnitatem prorsus irrevocabili, arctis­ simo ct publico nexu mancipetur homo divino servitio coram Ecclesia et fidelibus universis, decet omnino, ut qui, hac ratione, Christi vestigia se propius ac perpetuo secuturos spoponderunt, ii fideliter in sua promissione perseverent. Quod praesertim de Laicis seu Conversis dicendum est, quos nonnisi admiratione summa et scandalo cernerent fideles, post solemnem professionem ad saecularia vota redire, nullo a se vitae prioris signo distinctos. Spiritus autem temporum, qui omnimodam libertatem infausto vin­ dicat hominibus, sancta quoque Monasteriorum septa est furtim praeter­ gressus; idque etiam effecit, ut cum desiderio vitae humilioris, absconditae in Christo, qualis Conversorum solet esse in Coenobiis, propositi perseve­ rantia simul imminueretur, in iis praesertim Laicis, quos forsan religiosos S. C. de Religiosis 1003 potius fecerat necessitas, quain voluntas, vel quos Superiores absque debitis cautelis exceperant, vel quos acceptis a Deo beneficiis abuti contigerat. Hos, parvi facientes verba Sancti Augustini: Nec ideo te vovisse poeniteat, imo gaude iam tibi non licere quod cum tuo detrimento licuisset. Aggredere itaque intrepidus et dicta imple factis: ipse adiuvabit, qui vota tua excepit. Felix est necessitas, quae in meliora compellit (S. Aug., Ep. 127, 8), mater Ecclesia, studens minori malo, licet non sine magna commiseratione, ali­ quando permisit abire. Ut igitur dignitas votorum, quae etiam Laici solemni ritu promittunt, in laude, qua in Ecclesia merito gaudent, perseveret, et ad sanctum voca­ tionis propositum impensiore cura provehendum nostra difficillima aetate, haec Sacra Congregatio, Negotiis Religiosorum Sodalium praeposita, rem attentissime in Domino consideravit, discussis sedulo causis, propositisque mediis ac remediis; sententiamque expetivit quum Moderatorum Genera­ lium praecipuorum Ordinum, tum plurium ex suis Consultoribus. Quae omnia Emi Patres Cardinales Sacri eiusdem Consessus, in Plenario Coetu, die 29 iulii anno 1910 ad Vaticanum habito, diligentissime perpendentes quaedam statuenda rati sunt, quae Laicorum ingressum, tyrocinium, insti­ tutionem, votorum emissionem in posterum opportune moderentur. Haec igitur erunt apprime servanda ab omnibus Religiosis Familiis, apud quas a Conversis quoque solemnia vota nuncupantur, nimirum: 1. Moderatoribus Generalibus facultas fit permittendi toties quoties Superioribus Provincialibus, ut excipere valeant cos quoque iuvenes, ad Laicorum munia destinatos, qui vix expleverint decimum septimum aetatis annum, servatis servandis. ' '■ * 2. Nemo ad Novitiatum admittatur, qui per duos saltem annos, vel per plures, si magis diuturnum experimentum Constitutiones Ordinis prae­ scribant, postulatum non expleverit, sub poena invalidae postea professionis. 3. Novitiatus ante vigesimum primum aetatis annum initium non habeat, ad tramitem iuris vigentis; isque unum vel etiam duos annos perduret, iuxta proprii Ordinis Constitutiones. 4. Expleto Novitiatu, servatisque quae servanda sunt, Laici admitti possunt ad simplicem votorum professionem, quae quidem, perpetua ex parte voventis, sit ad tempus sexennii ex parte Ordinis. 5. Absoluto sexennio votorum simplicium et expleto trigesimo aetatis anno ac non prius, sub poena item invaliditatis, servatisque pariter servandis Laici vota solemnia nuncupare poterunt. 6. Quae in praecedentibus articulis respiciunt professionem votorum simplicium ct solemnium, erunt quoque servanda quoad Laicos nunc in Coenobiis viventes, qui solemnem professionem nondum nuncuparunt. Spatium hoc sat diuturnum novem annorum sperandum est, fore ut quum Superioribus tum tyronibus opportunitatem det explorandi illinc voluntatem, hinc vitae institutum, ad quod postea solemniter amplecten­ dum, virtute firmior, potest homo maturius afferre iudicium. Haec autem aliquam, non tamen omnino firmam darent perseverantiae spem, nisi ea comitentur sequentes et aliae id genus cautelae et industriae, 1004 Curia Romana quas Apostolica Sedes, decursu sacculorum, edixit vel adhibendas suasit, et observantiores Familiae Religiosae laudabili consuetudine et felici exitu expertae sunt. Et in primis quoad Conversorum receptionem, multae sunt eaeque sedulae adhibendae cautelae et inquisitiones praemittendae. Provincialis indaget oportet de legitimitate natalium, de morum honestate, de optima coram populo fama, de idoneitate tyronum, ac praesertim dc natura tinis, quo ipsi aguntur, amplectendi statum Religiosum. Plures enim sunt, qui Religionem ingressi, non videntur commoda dereliquisse, sed quaerere; qui quaerunt in Monasterio quae, nec foris habere potuerunt (Reg., S. Aug., c. I, 3), quique facilem vitam curarumque expertem, immerito nominis honore, gerere cupiunt. Hi sane non sunt, quibus cum Sancto Augustino exclamare fas est: Quam suave mihi subito factum est carere suavitatibus nugarum, et quos amittere metus fuerat, iam dimittere gaudium erat (S. Aug., Conf., 1. 9, c. 1). Erunt quidem hi habitu Religiosi, non virtute, quos rec­ tius fuerat in sacculo ambulasse per plana, quam ad altiora tendentes for­ san in discrimen suam aeternam vocare salutem. Quos factae, etiam secreto, inquisitiones ct exhibita documenta serio commendaverint, ii tantum, praehabita de more maiorum Superiorum licentia, ad Postulatum admittantur. Satis exploratum est, habet Clemens λ’111 in Instructione Cum ad regu­ larem (n. 22), 1 super receptione et educatione Novitiorum, perfectam edu­ cationem Conversorum tum Religioni decorem et ornamentum, tum aliis Christifidelibus aedificationem, exemplum atque utilitatem afferre. Necesse igitur est, ut statim ab ipso initio eorum animum spiritus Religiosus et Ordinis totum pervadat. Qui disciplinam in novae conversationis initio negligit, ad eam postmodum difficile applicatur, et formam, quam primo quis recipit, vix deponit (S. Bonaventura, in Spec. Disc., prolog., η. r). Ad hoc assequendum praeficiatur Postulantibus Pater, quem et aetas probaverit et vita, cui dicit Sanctus Bernardus: Zelum tuum inflammet cari­ tas, informet scientia, jirmet constantia (S. Bernardus, Scrm. 20, n. 4, Cant.), et de quo Sanctus Gregorius Magnus scripsit (Reg. Past., p. 2, c. 6): Curan­ dum quippe est ut rectorem subditis et matrem pietas et patrem exhibeat disci­ plina. Atque inter haec sollicita circumspectione providendum, ne aut districtio rigida, aut pietas sit remissa... Miscenda ergo est lenitas cum severitate; facun­ dum quoddam ex utraque temperamentum, ut neque multa asperitate exulce­ rentur subditi, neque nimia benignitate solvantur. Saepe ab ipsa civili educatione initium ducendum est; quum inferioris soleant esse fortunae qui Laicorum numero petunt adseribi. Inurbanitas in agendi modis, in responsionibus dandis, in incessu, in ipsa corporis sumenda refectione, erit paulatim, sed omnino, evellenda. Sordidi habitus, quos sibi non amor humilitatis ct contemptus mundi sollicite elegit, sed rudis negligentia foedavit, non olent spiritum Christi, ideoque non semper bene dc iis, quorum corpora tegunt, annuntiant. Corporis habitusque mundi1 Cf. N. 189. .S. C. de Religiosis I Π r I J I ! J 1 t I t 005 ties, comite semper modestia ac simplicitate, erit summopere curanda. Quas item in mundo civilis educatio moderatas regulas constituit humani consortii, eas caritas quoque fraterna adhibendas suadet etiam in Coenobiis, quum caritatis sit, quidquid proximum perturbare potest, attente defugere. Inurbanitas autem, quae ex studio sui commodi procedit cum aliorum neglectu, non potest quin molestiam aliis inferat detque occasionem pa­ tientiae. Externe haec sese habendi compositio viam sternit animo plenius educando, iis scilicet nobilibus sensibus infundendis, quibus mens trahitur ad aliorum levem quamque offensionem vitandam, desideria praevenienda, gratum annum facile demonstrandum, alios sibi praeferendos. Haec tamen singula informet oportet, regat ac nobilitet caritas Christi, ita ut quidquid verbis, operibus, omissionibus nostris laudabile est ac proximo gratum, procedat ex corde pleno caritatis. Quae omnia, si Laicos decent, summopere eminere debent in Sacerdotibus et iis, qui ad sacerdotium erunt promovendi, quorum igitur Laici intuentes exempla, pertrahantur non solum ad virtutis, sed etiam ad modestae urbanitatis tramitem prosequendum. Monitis, hortamentis, patientia ac praesertim exemplo, rudiorum quoque non erit difficile in urbanos et amabiles ita convertere mores ac modos ut, non multo post eorum ingressum in Religionem, de ipsis repetere liceat illud Sancti Bernardi: Induerunt sibi faciem disciplinatam, et bonam totius corporis compositionem... sermo rarior, vultus hilarior, aspectus verecundior, incessus maturior. Verum, quia haec noviter coepere, ipsa sui novifate flores censenda sunt et spes fructuum, magis quam fructus (Serm. 63, in Cant., n. 6). Fructus hos quidem gignet institutio spiritualis, cui toti sint cum Postulantibus Praepositus, et cum Novitiis Magister. Laicorum profectum in viam sanctitatis faciant ipsi opus et lucrum suum, opus et lucrum sane nobile et ingens. Ad normam Decretorum Apostolicae Sedis, eis explicent universam doctrinam christianam, praesertim quoad sacramenta confessionis et coinmunionis rite et fructuose percipienda, prae oculis habentes Catechismum Concilii Tridentini ad Parochos. Simul eos doceant, quasnam obligationes secum trahat votorum professio, quid exigant votis respondentes virtutes. Eas quoque explanent Regulae et Constitutionum partes, quae ad Conversos Habeantur statis diebus collectiones seu sermones ad Laicos, non tantum vero ad novos, sed ad omnes, seniores quoque votorum professione ct aetate; quibus collectionibus seu sermonibus argumentum sint non solum catcchismus, vitae spiritualis monita, Regulae et Constitutionum explanatio, verum etiam normae practicae et exempla modestae moderataeque urbanitatis. Laicorum autem animum iis virtutibus ac praesidiis Superiores roborare satagant, quae Laicorum status, praecipua quadam ratione, reposcit, nempe humilitate, obedientia, spiritu orationis ac sanctificatione laboris. } fll I i ) I .jj I II I I | j| .'11 fl|| I Ï J fl |l B ·η 1 IJ I ί I I II ! ■ I I j | 1 ' a | fl 1 fl ' 1 jB r Î M! II . , j | 1 I I ‘ r ΓI ’ ΗII · IB Rl |‘!f I, ■ ' >J H ioo6 Curia Romana Et in primis, exteriorem et cordis humilitatem studeant assequi Laid. Aer aliam tibi... viam munias, quam quae munita est ab illo, qui gressuum nostrorum tamquam Deus vidit infirmitatem. Ea est autem prima humilitas, secunda humilitas, tertia humilitas: et quoties interroges, hoc dicerem (S. Augu­ stinus, Ep. uS, n. 22). Nam, ut habet divus Bernardus (De Cons., 1. 5, c. 14, n. 32): Virtutum... stabile fundamentum, humilitas...; si nutet illa, virtutum aggregatio nonnisi ruina est. Quod ita explicat Sanctus Thomas: Humilitas primum locum tenet, inquantum scilicet expellit superbiam, cui Deus resistit, et praebet hominem subditum et semper patulum ad suscipiendum influxum divinae gratiae, inquantum evacuat inflationem superbias; ut dicitur lac., IV, quod Deus superbis resistit, humilibus autem dat gratiam; et secundum hoc, humilitas dicitur spiritualis aedificii fundamentum (II, II. q. 161, art. 5, ad 2). Quum vert) ad veram humilitatem inducat frequens in despectis operibus exercitatio, dicente Sacra Scriptura quod numquam ad humilitatis virtutem perveniet qui opera humilitatis refugit (B. Alb. M., de Par. Animae, c. 2), muneribus quibus funguntur, eo potissimum debent gaudere Laici, quod humilitatis exercendae et augendae veluti indeficientem habeant opportu­ nitatem. Excellat quoque in Laicis obedientia. Noverint in ea nullum esse pec­ candi periculum; cum ea, certissima est victoria, inexpugnabile tutamen, merita plurima, pax summa. Sit autem oportet munita supematuralibtts motivis. Iuxta Sanctorum documenta, rectores nostri sunt vicarii Dei super nos. Et ideo debemus eis sicut Domino obedire et non sicut homi­ nibus, quia non propter ipsos, sed propter Deum eis subiaccmus. Ac Sanc­ tus Gregorius Magnus docet: Vera namque obedientia nec praepositorum intentionem discutit, nec praecepta discernit.... Qui obedientiae bonum exse­ quitur, non iniunctum opus debet considerare, sed fructum. (In I. Reg., I. 2, c. 4, n. 11). Quapropter Sanctus Bernardus merito improperat eorum obedientiam, qui non in omnibus parati sunt obsequi, non per omnia sequi pro­ posuerunt cum, qui non suam, sed Patris venit facere voluntatem. Discernunt et diiudicant, eligentes in quibus obediant imperanti (In conv. S. Pauli, Serm. I, n. 6); et quos constat, iuxta eumdem Sanctum Bernardum, nec unquam libenter obedire, nisi cum audire contigerit quod forte libuerit, aut quod non aliter licere seu expedire monstraverit vel aperta ratio, vel indubitata auctoritas (De praec. et dispensat., c. 10, n. 23). Huic exercendae virtuti validissimum dent auxilium et animum verba et exempla Christi lesu, qui non desiit asseverare: Descendi di coelo, non ut faciam voluntatem meam. Non quaero voluntatem meam, sed voluntatem eius, qui misit me. Sicut mandatum dedit mihi Pater, sic facio. Ego quae placita sunt ci, facie) semper. Meus cibus est, ut faciam voluntatem eius, qui misit me, ut perficiam opus eius. Pater mi..., non sicut ego volo, sed sicut tu (Ioan., 6, 38; 5, 30; 14, 31; 8, 29; 4, 34; Matth., 26, 39); quique factus est obediens usque ad mortem, mortem autem crucis (Philip.. 2. S). Spiritus quoque orationis erit magnopere provehendus. Orandi dili­ gi ntia tibi in primis necessaria est: impenetrabilis enim armatura, certum perfugium, securus portus, tutissimumque asylum est oratio. Haec una et mala 5. C. de Religiosis 1007 omnia depellit ab anima, et bona omnia in illam invehit. Ipsam animam purgat, poenam peccatis debitam submovet, praeteritas negligentias sarcit, divinam gratiam impetrat, pravas concupiscentias extinguit, effrenatas animi passiones domat, hostes prosternit, tentationes superat, calamitates lenit, moerorem fugat, laetitiam infundit, pacem conciliat, hominem Deo coniungit, coniunctumque ad aeternam gloriam sublevat. Precando impetrabis quidquid utile tibi fuerit (Lud. Blosius, Canon vitae spirit., c. 17, n. 1). Clemens VIII ad Con­ versorum religiosam institutionem id quoque praescripsit: Pro eorum capa­ citate et commoditate, de spiritualibus, praesertim de modo mentaliter orandi, diligenter instruendi erunt (Instr, super rec. et educ. Novit., n. 22). Curandum igitur est, ut bene noscant Laici virtutem et exercitium ora­ tionis; ut statis horis orationi quum mentali tum vocali fideliter vacent; ut tempus ad hoc statutum in Constitutionibus Ordinis unice orationi integrumque dicent; nec satis sit eos meditationi operam dare, quum Missis inserviunt. Indagent autem Superiores, praesertim postquam Laici tyrocinium absolverint, utrum meditationi et orationibus incumbant. Brevium quoque orationum, quas iaculatorias vocant, sit ipsis usus continuus inter diem. Compendiosa est enim via ad consequendam animae unionem cum Deo, ad merita augenda, ad rectam intentionem servandam, ad tentationes praeripiendas et superandas, ad omnia sanctitate extollenda. Manuale opus, quod in Coenobiis est munus Laicorum praecipuum, pariter sanctificent, non ad oculum servientes, non laudis expetentes prae­ mium, sed unice voluntatis Dei ac Superiorum solliciti. Quam pudendum et dolendum est, si delectat labor, ut... cuppa et sacculus impleatur... ct non delectat, ut Deus acquiratur (S. August., De bon. vid., c. 21). Quanta apud Deum merces, si in praesenti pretium non sperarent! Quantis sudoribus haereditas cassa expetitur! Minori labore margaritum Christi emi poterat (S. Hieron. ad Nep., de vita cler. et monac., 6). Habeant tandem prae oculis monita Sancti Bonaventurac: Continue mentem tuam ita habeas ordinatam cum Deo, quod omne opus tuum atque exercitium tam mentis quam corporis sit oratio, omniaque servitia, et maxime humiliora cum tanto facias caritatis fen ore, ac si ea Christo corporaliter exhi­ beres. Quod certe debes et potes veraciter cogitare, quoniam ipse dixit in Evangelio: Quod uni ex minimis meis fecistis, mihi fecistis. Scias indubitanter, caris­ sime frater, quod nisi perfecte abnegaveris temetipsum, sequi non poteris vestigia Salvatoris et sine sollicitudine continua et labore eius gratiam adipisci nequibis, ct nisi assidue pulsaveris portas cius, ingredi non poteris ad pacem mentis, ct nisi te instanter in timore Dei tenueris, cito domus tua corruet in profundum. (Memorial., n. 19 et 25 conchis.). Ad quae omnia consequenda Laici sacrae mensae assidui sint per fre­ quentem, imo etiam quotidianam SSinac Eucharistiae sumptionem ad nor­ mam recentiorum instructionum Apostolicae Sedis. Jtemque omnino pecu­ liarem colant devotionem erga Deiparam Virginem Mariam, quam ut suam amantissimam matrem semper invocare, honorare et imitari conentur. Curent quoque Superiores, ut Sacerdotes et Laici mutuam sibi sum­ mamque observantiam et caritatem adhibeant. Revereantur Laici Presby- 1008 Curia Romana teros, a quibus ministeria ac mysteria maxima accipiunt. Honorent Presby­ teri Laicos et studeant... dc pauperum fratrum societate gloriari (Reg., S. Aug., c. I, 5). Id meminerint Sacerdotes, plurimos in Religiosis Ordinibus Lai­ cos, ab humilioribus occupationibus, quibus per vitam functi fuerant, ad altarium honores evectos et inter beatos Coclites post mortem adnumeratos fuisse. Illud igitur genus vitae in Laicis pia colant observantia, quod tam frequenti et mirificae sanctitati aditum patefecit. Ne gravitate munerum exercendorum in Conventu Laici superbiant, animo efferantur et pan i faciant ipsos Sacerdotes, officia graviora cuiusvis generis ne demandentur eis, nisi necessitate cogente, idque fiat semper sub omnimoda dependentia et obedientia alicuius patris gravioris aetatis et consilii, cui agendorum et gestorum ipsi rationem fideliter reddant. Haec sufficiant de plurimis pauca. Ceterum haec Sacra Congregatio summopere confidit, fore ut Supe­ riores Generales omnium Ordinum Religiosorum ad simile vitae studium pro viribus provocare nitantur suos Laicos. Sic eorum vigilet tolerantia, ut non dormiat disciplina. Nam nil tam fixum animo, quod neglectu et tempore non obsolescat (S. Bern., de Cons., 1. 1, c. 2). In hoc enim differunt lauda­ biles religiones et iam dilapsae, non quod nullus peccans in laudabilibus reperiatur, sed quod nullus impune peccare sinatur, et peccandi aditus studiose praecludantur, et incorrigibiles et alios inficientes eliminentur, et boni fovean­ tur, et diligantur, ut perseverent et in melius semper proficiant (S. Bonavent., De sex aliis Seraph., c. 2, n. 13). ' ’^r Quibus omnibus Sanctissimo Domino nostro Pio Papae X relatis, Sanctitas Sua ea rata habere et confirmare dignata est, contrariis quibuscum­ que non obstantibus, etiam speciali mentione dignis. B [Acta Ap. Sedis, vol. Ill, p. 29-36]. 4408. S. C. de Religiosis, decr. 1 ian. 1911. Inter reliquas difficultates, quibus premitur Ecclesia Christi nostris temporibus, ea quoque recensenda lex est, qua ad militiam adiguntur etiam iuvenes, qui in religiosis Familiis Deo famulantur. Nemo sane non videt, quantum detrimenti ex hac infausta lege provenire possit, quum iuvenibus, tum ipsis Sodalitatibus. Dum enim militiae vacant religiosi tyrones, facile vitiis maculari possunt, quibus infecti, vel, neglectis, quae emiserant, votis, ad saecularia remigrabunt, vel quod longe peius est, religiosam repetent domum, cum periculo alios contaminandi. Ad haec igitur praecavenda mala, Sacra Congregatio, Negotiis Religio­ sorum Sodalium praeposita, in Plenario Coetu Emorum Patrum Cardi­ nalium, die 26 mensis augusti 1910 ad Vaticanum coadunato, sequentia decrevit: I. In Ordinibus Regularibus, in quibus vota solemnia emittuntur, iuvenes, quos exemptos esse certo non constet a servitio militari activo, S. C. de Religiosis 1009 scilicet ab eo servitio, quod ipsi primitus ad militiam vocati ad unum vel plures annos praestare debent, admitti nequeunt ad Sacros Ordines vel ad solemnem professionem, quousque non peregerint servitium militare et, hoc expleto, saltem per annum, iuxta infra dicenda, in votis simpli­ cibus permanserint, servato quoad Laicos decreto Sacrosancta Dei Ecclesia, hac eadem die edito. 1 II. In Institutis votorum simplicium iuvenes, de quibus in articulo prae­ cedenti. ad vota dumtaxat temporaria admitti poterunt usque ad tempus mi­ litaris servitii: nec illis, dum militiae operam dant, professionem renovare liceat. A militari servitio dimissi cum fuerint, professionem iterum, saltem ad annum, emittent, antequam professionis perpetuae vinculo se obstringant. III. Caveant autem iuvenes militiae servientes, ne sanctae vocationis donum amittant ac ea semper modestia et cautela conversentur, quae decet Religiosos viros. Quamobrem a locis et conventiculis suspectis abhorreant, a theatris, choreis aliisque spectaculis publicis abstineant; malorum com­ mercium, lubricas conversationes, res a religione absonas, viros doctrinas suspectas profitentes, lectiones moribus aut fidei a S. Sedis dictatis contra­ rias ceteraque peccandi pericula evitent; ecclesias, sacramenta, quantum eis liceat, frequentare non omittant; circulos seu coetus catholicos ad animi recreationem et instructionem adeant. IV. Ubicumque eorum statio ponatur, si ibi domus suae Religionis aut Instituti habeatur, eam frequentent et sub Superioris immediata vigi­ lantia sint. Si vero domus praedicta non adsit, vel eam commode frequen­ tare nequeant, sacerdotem ab Episcopo designatum adeant, eius consiliis et consuetudine utantur, ut quando eamdem stationem deserere oporteat, testimonium in scriptis de observantia eorum omnium, quae in articulo praecedenti praescripta sunt, ab eodem accipere valeant. Quodsi sacerdos ab Episcopo designatus non habeatur, ipsi sibi eligant prudentem sacer­ dotem, statim indicandum Superioribus suis, qui ab Ordinario de moribus, doctrina et prudentia eiusdem sibi notitias comparabunt. Praeterea, epi­ stolarum commercium instituant ac, quantum fieri potest, sedulo perse­ quantur cum suo respective Superiore above religioso seu sodali sui Instituti ad id designato, quem certiorem faciant de suae vitae ratione et conditione, de singulis mutationibus suae stationis et praesertim illi notificent nomen et domicilium illius sacerdotis, cuius consuetudine et directione utuntur, ut supra praescriptum est. V. Superiores Generales aut Provinciales etiam locales, iuxta unius­ cuiusque Instituti morem, per se vel delegatum sodalem (qui sacerdotali ordine sit insignitus in clericalibus Institutis) de vita, moribus et conversa­ tione alumnorum, perdurante militari servitio, inquirere omnino teneantur, opera praecipue sacerdotis vel sacerdotum, de quibus supra, per secretas epistolas, si opus sit, ut certiores fiant, an ii rectam fidei et morum viam servaverint, cautelas supra praescriptas observaverint et divinae vocationi se fideles praebuerint, graviter onerata eorum conscientia. « Cf. N. 4407· Vol. VI M 1010 o. C. Curia Romana VI. Cum a militari servitio activo definitive dimissi fuerint, recto tra­ mite ad suas quisque religiosas domus remeare teneatur, ibique, si certo constet de eorum bona conversatione, ut in articulo praecedenti dictum est, praemissis aliquot diebus sanctae recollectionis, qui Institutis votorum simplicium addicti sunt, ad renovandam professionem temporariam admit­ tantur; in Ordinibus vero Regularibus, inter iuniores clericos seu professos, aut saltem in domo, ubi perfecta vigeat regularis observantia, sub speciali vigilantia et directione religiosi, pietate et prudentia commendabilis, qui in Institutis clericalibus sacerdos esse debet, collocentur. In eo statu inte­ grum tempus (quod minus anno esse non poterit iuxta dicta in articulis I et II) ad tramitem Apostolicarum Praescriptionum et propriae Religiosae Familiae Constitutionum praemittendum votis solemnibus vel perpetuis, complere debent, ita tamen, ut computetur quidem tempus in votis sim­ plicibus vel temporaneis transactum a prima votorum emissione usque ad discessum a domo religiosa, servitii militaris causa; non vero quod mili­ tiae datum fuit. VII. Eo tempore, studiis et regulari observantiae dent operam; Supe­ riores autem immediati ac sodales iuniorum directioni praepositi eos dili­ gentissime considerent, eorum mores, vitae fervorem, placita, doctrinas, perseverandi studium perscrutentur, ut de eis ante ultimam professionem maioribus Superioribus rationem sub fide iuramenti reddere valeant. VIII. Si qui, perdurante militari servitio vel eo finito, antequam ad professionem solemnem aut perpetuam admittantur, dubia perseverantiae signa dederint, vel praescriptis cautelis militiae tempore non obtempera­ verint, aut a morum vel fidei puritate deflexerint, a Superiore Generali de consensu suorum Consiliariorum seu Definitorum dimittantur, eorumque vota ipso dimissionis actu soluta habeantur. Quodsi ipsi iuvenes a votorum vinculo sc relaxari desiderent aut sponte petant, facultas fit Superioribus praedictis, tanquam Apostolicae Sedis delegatis, vota solvendi, si agatur de Institutis clericalibus: si vero res sit de Institutis laicorum, vota soluta censeantur per litteras Superiorum, quibus licentia eis fit ad saeculum redeundi. IX. Hisce praescriptis teneantur etiam ecclesiasticae Societates, quae, licet non utantur votis, neque solemnibus neque simplicibus, habent tamen simplices promissiones, quibus earum alumni ipsis Societatibus adstringuntur. |j| X. Si ejuid novi in hoc Decreto non praevisum, vel si quid dubii in ipsius intelligentia occurrerit, ad hanc S. Congregationem in singulis casibus recurratur. Quae omnia Sanctissimus Dominus Xostcr Pius Papa X, referente Subsecretario, rata habere et confirmare dignatus est, die 27 eiusdem mensis augusti 1910. Contrariis non obstantibus quibuscumque. j Datum Romae, ex Secretaria Sacrae Congregationis de Religiosis, die i ianuarii 1911. jH [Acta Ap. Sedis, vol. Ill, p. 30-39]. Æ de Religiosis JOII 4409. S. C. de Religiosis, decr. 16 maii 1911. Quum singulae praescriptiones ac solemnitates a iure statutae, prae­ sertim ab Urbano VIII,1 ad ferendam sententiam expulsionis vel dimissionis ab Ordinibus et Institutis Religiosis, commode servari nequeant, huic Sacrae Congregationi opportunum visum est alias statuere praescriptiones, magis expeditas et hodiernis temporum circumstantiis melius accommo­ datas. Quare Emi Patres Cardinales eiusdem Sacrae Congregationis, in Ple­ nario Coetu die 3 martii 1911 ad Vaticanum habito, sequentia statuere decreverunt, nempe: 1. Curiam competentem vel Tribunal competens ad ferendam senten­ tiam constituunt Superior seu Moderator Generalis et Definitores vel Consiliarii seu Adsistentes, non minus quatuor; si qui deficiant, eorum loco totidem Religiosos eligat Praeses Curiae vel Tribunalis, de consensu aliorum Consiliariorum. In Congregationibus Monachorum Tribunal constituunt Abbas Gene­ ralis cum suo Consilio. Si aliqua Abbatia nulli adnexa sit Congregationi, recurrendum ad Sanctam Sedem in singulis casibus. 2. In qualibet Curia seu Tribunali constituatur a Consilio Generali Promotor lustitiae pro iuris ct legis tutela, qui sit Religiosus eiusdem Or­ dinis vel Congregationis. 3. Processus dumtaxat Summarius in posterum instituatur in expellendis vel dimittendis Religiosis, qui vel vota solemnia in Ordinibus, vel vota perpetua in Congregationibus vel Institutis professi sunt, vel, si vota tan­ tum temporanea emiserint, tamen in Sacris sunt constituti; salvis specialibus privilegiis, quibus aliquis Ordo vel Institutum gaudeat. 4. Ad Processum instruendum deveniri nequit, nisi postquam trina et data monitio ct inflicta correctio incassum cesserint, salvis exceptio­ nibus sub num. 17 et 18. 5. Monitio facienda est a legitimo Superiore etiam locali de mandato tamen vel licentia Superioris Provincialis seu quasi-Provincialis; qui po­ stremae monitioni opportune adiunget expulsionis vel dimissionis commi­ nationem. Ad effectum expulsionis vel dimissionis non valet monitio vel correctio, nisi ob grave aliquod delictum data fuerit. 6. Monitiones repeti nequeunt, nisi delictum repetitum fuerit, sed in delictis continuatis seu permanentibus intercedat nccessc est inter unam et alteram monitionem spatium saltem duorum dierum integrorum. Post ultimam monitionem sex dies integros erit exspectandum, antequam ad ulteriora progressus fiat. 7. Ex Processu constare debet de Conventi reitate, necnon de gravi1 Cf. X. 2454, 2942. 1012 Curia Romana tate et numero delictorum, de facto triplicis monitionis, et de defectu resipiscentiae post trinam monitionem. 8. Ut de Conventi reitate constet, tales probationes afferendae sunt, quae animum viri prudentis moveant. Hae probationes desumi possunt ex rei confessione, ex depositione duorum saltem testium fide dignorum, iuramento firmata, atque aliis adminiculis roborata et ex authenticis docu­ mentis. 9. Gravitas delicti desumenda est non tantum a gravitate legis violatae, sed etiam a gravitate poenae a lege sancitae, a gravitate doli, et a gravitate damni, sive moralis sive materialis Communitati illati. 10. Ad effectum, de quo agitur, requiruntur ad minus tria crimina gravia eiusdem speciei, vel, si diversae, talia, ut simul sumpta manifestent perversam voluntatem in malo pervicacem, vel unum tantum crimen per­ manens, quod triplici monitione virtualiter triplex fiat. u. Ut constet de facto triplicis monitionis regulariter de hoc afferri debet authenticum documentum. Proinde oportet: а) ut haec fiat vel coram duobus testibus, vel per epistolam, a publicis tabulariis inscriptam, exquisita fide receptionis vel repudii; б) ut documentum redigatur de peracta monitione, a dictis testibus subscriptum et in Regestis, vel Tabulario, servandum: vel ut exemplar conficiatur supradictae epistolae, a duobus item testibus pro conformitatis testimonio ante expeditionem subscriptum et in Regestis vel Tabulario pariter asservandum. 12. Defectum resipiscentiae probant novum crimen, post trinam moni­ tionem commissum, vel pervicax et obdurata agendi ratio delinquentis. 13. Superior Provincialis vel quasi-Provincialis Religiosi delinquentis, postquam monitiones et correctiones incassum cesserint, omnia acta et documenta, quae de huius Religiosi reitate exstant, diligenter colliget et ad Superiorem Generalem transmitter, qui ea tradere debet Procuratori Justi­ tiae, ut ea examinet et suas accusationes, si quas proponendas existimabit, proponat. 14. Accusationes a Procuratore Justitiae propositae et Processus resul­ tantia accusato notificari debent, eidemque tempus congruum, arbitrio Judicis determinandum, concedi, quo suas defensiones, sive per se, sive per alium eiusdem Ordinis vel Instituti Religiosum, exhibere valeat; quod si accusatus ipse proprias defensiones non praesentaverit, Curia vel Tribunal defensorem alumnum respectivi Ordinis vel Instituti ex officio constituere debet. β 15. Curia seu Tribunal, diligenter perpensis allegationibus sive Promotoris sive Rei, si quidem eas adversari indicaverit Convento, sententiam expulsionis vel dimissionis pronuntiare poterit; quae tamen, si condemnatus intra decem dies a sententiae notificatione rite ad Sacram Congregationem de Religiosis appellaverit, execution! demandari nequit, donec per eamdem Sacram Congregationem indicium latum fuerit. 9 16. Non obstante autem appellatione, reus poterit ad saeculum statim remitti a Moderatore supremo vel Abbate Generali, cum consensu sui Λ’. C. de Religiosis 1013 Capituli vel Consilii, si ex eius praesentia periculum vel gravissimi scan­ dali, vel damni item gravissimi Communitati eorumque alumnis immi­ neat. Interim habitum dimittat et maneat suspensus, si in Sacris consti­ tutus sit. 17. Qui reus fuerit etiam unius tantum delicti, ex quo periculum gravis scandali publici vel gravissimum detrimentum toti Communitati immi­ neat, poterit, etiam a Superiore Provinciali vel Abbate, ad saeculum item remitti, habitu religioso illico deposito; dummodo certo constiterit de ipso delicto ct de Religiosi, cui illud imputatur, reitate; et interim instituatur Processus ad sententiam expulsionis vel dimissionis ferendam. Qui in Sacris constituti sunt, pariter suspensi maneant. 18. Item contra quaedam delicta censetur veluti lata a iure poena expul­ sionis vel dimissionis. Quae delicta sunt: d) publica apostasia a Fide Catholica; Z>) apostasia ab Ordine vel Instituto, nisi intra tres menses Religiosus redierit; r) fuga a Monasterio, suscepta secum muliere; d) et multo magis contractus, ut aiunt, civilis, vel attentatio aut cele­ bratio matrimonii, etiam validi, seu quando vota non sint solemnia vel non habeant solemnium effectum. Sufficit in istis casibus, ut Superior Generalis vel Provincialis cum suo respective Consilio emittat sententiam declaratoriam facti. 19. Sententia expulsionjs vel dimissionis, quocumque modo lata, si agatur dc Religioso in Sacris, illico communicanda erit Ordinario originis et Ordinario loci, ubi ille moratur, aut sedem suam statuere velle dignoscatur. 20. Omnes Religiosi, de quibus agitur, in Sacris constituti, qui expulsi vel dimissi fuerint, perpetuo suspensi manent, donec a competente Aucto­ ritate, post emendationem vitae, dispensationem obtinuerint. Religiosi vel Clerici, non in Sacris, expulsi vel dimissi, prohibentur, quominus ad superiores Ordines adseendant sine venia Sanctae Sedis. Omnes autem expulsi vel dimissi, etiamsi sese vere emendaverint, ad suum vel ad alium Ordinem vel Congregationem admitti non poterunt, absque speciali licentia Sedis Apostolicae. 21. Ad expellendas Moniales, vota sive solemnia sive simplicia in Ordine proprie dicto professas, et ad dimittendas Sorores, quae vota perpetua emi­ serunt in Institutis Religiosis, exiguntur graves causae exteriores, una cum incorrigibilitatc, iudicio Abbatissae vel Superiorissac cum suo Consilio, respective manifestando per secreta suffragia, experimento prius habito, ita ut spes resipiscentiae evanuerit et ex continuis culpis Monialis vel Sororis incorrigibilis damna immineant Monasterio vel Instituto. Causae minus graves requiruntur ad dimittendas Sorores votorum simplicium in Ordini­ bus Religiosis. Iustae et graves causae probari debent ab Ordinario loci ct, si Monasterium Regularibus subiectum sit, etiam a Superiore Regulari. Insuper accedat necesse est confirmatio Sacrae Congregationis, ita ut ex­ pulsio vel dimissio ex parte Ordinis vel Instituti, iuridicum effectum non sortiatur, antequam a Sacra Congregatione confirmata fuerit. Solummodo in 1014 Curia Romana casu gravis scandali exterioris, Episcopo loci approbante, Monialis vel Soror statim ad saeculum remitti possit, ita tamen ut Sanctae Sedis confirmatio absque mora petatur. Quibus omnibus Sanctissimo Domino Nostro Pio Papae Decimo relatis ab infrascripto Sacrae Congregationis Secretario die octava martii 1911, Sanctitas Sua Decretum hoc approbare et confirmare dignata est; contrariis non obstantibus quibuscumque. Datum Romae, ex Secretaria Sacrae Congregationis de Religiosis, die 16 maii 1911. - Fr. I. C. Card. Vives, Praefectus. - f Donatus, Archiep. Ephesinus, Secretorius. [Acta Ap. Sedis, vol. Ill, p. 235-238]. 4410. S. C. de Religiosis, 15 iun. 1911. Quaesitum est ab hac Sacra Congregatione de Religiosis: I. An Religiosi pertinentes ad Instituta votorum simplicium iisdem teneantur legibus ac Regulares votorum solemnium, quoad Imprimatur seu beneplacitum a suis Superioribus expostulandum, quoties aliquod suum manuscriptum in lucem edere cupiunt? II. An Religiosi, quoties eis a suis Moderatoribus publicatio alicuius manuscript! fuerit interdicta, vel Imprimatur denegatum, possint idem manuscriptum alicui typographo tradere, qui illud publicet cum Imprima­ tur Ordinarii loci, suppresso auctoris nomine? Emi autem Cardinales Sacrae Congregationis de Religiosis, in plenario Coetu ad Vaticanum habito die 2 mensis iunii 1911, suprascriptis Dubiis responderunt: Ad I. Affirmative. „■ Ad II. Negative. Quam Emorum Patrum responsionem Sanctissimus Dominus Noster Pius Papa Decimus, referente infrascripto Sacrae Congregationis Secretario, ratam habuit et confirmavit, die 11 iunii 1911. 'U· Datum Romae, ex Secretaria Sacrae Congregationis de Religiosis, die 15 iunii 1911. - Fr. I. C. Card. Vives, Praefectus. - f Donatus, Archiep. Ephesinus, Secretorius. [Acta Ap. Sedis, vol. Ill, p. 270, 271]. j| 4411. S. C. de Religiosis, decr. 30 iun. 191 1. Superiorissae Societatis, quam Sancta Angela Mericia, sicut coelesti voce ac visione mandatum sibi fuerat, sub certa disciplina sanctisque vivendi regulis constituit, quamque Sanctae Ursulae invictae \ irginum ducis patro­ cinio ac nomine insignivit, Sanctissimo Domino Nostro Pio Papae Decimo preces porrexerunt, ab Emo Cardinali Archiepiscopo Mediolanensi et ab S. C. de Religiosis 1015 aliis plurium locorum Ordinariis commendatas, ad obtinendas per specialem favorem Indulgentias et privilegia Franciscali Ordini concessa. Sanctissimus vero Dominus Noster, in audientia habita ab infrascripto Cardinali Sacrae Congregationis Religiosorum Praefecto, die 20 iunii anno 1911, attento praesertim quod Fundatrix Ursulinarum Sancta Angela Mericia habitum et regulam Tertii Ordinis Franciscalis amplexa sit, eaque de causa in universo Seraphico Ordine gaudeat officio duplici maiori; ad augendum iuxta spiritum Beatae Fundatricis inter eiusdem filias studium in promovenda vita Christiana et in curandis apud privatas familias et in ipsa societate bonis operibus, praesentis Decreti tenore, canonicam aggre­ gationem Tertio Franciscali Ordini ad instar aliarum Congregationum Sera­ phico Ordini pariter aggregatarum, concedere dignatus est, quatenus opus sit, et iuxta preces, salva semper eiusdem Societatis autonomia et indtpendentia ad normam iuris. Datum Romae ex Secretaria Sacrae Congregationis de Religiosis, die 30 iunii 1911. - Fr. I. C. Card. Vives, Praefectus. - f Donatus, Archiep. Ephesinus, Secretarius. [Acta Ap. Sedis, vol. Ill, p. 391, 392]. 4412. S. C. de Religiosis, decr. 15 aug. 1912. Quo propositum vitae religiosae perpetuo profitendae melius explo­ retur, et dignitati status religiosi uberius consulatur, imminutis, in quantum fieri possit, defectionibus, Emi ac Rmi Patres Cardinales Sacrae Congre­ gationis de Religiosis, in plenariis comitiis ad Vaticanum habitis die 2 augu­ sti 1912, sequentia statuerunt, nempe: 1. Quaelibet Postulans in Monasteriis votorum soletnnium et clausurae papalis poterit admitti, sine praevia S. Sedis venia, semitis tamen aliis de iure servandis. 2. Quaelibet Postulans, antequam Novitiatum ingrediatur, probanda erit per tempus, et iuxta modum, in propriis cuiusvis Monasterii Consti­ tutionibus praescriptum. 3. Si nihil in istis quoad haec statuatur, tunc probatio facienda est saltem per sex menses, ita tamen, ut Postulantes, intra septa Monasterii, probationis causa, admissae, utantur veste modesti coloris, diversa ab habitu Ordinis, quem non induant, nisi quando Novitiatum proprie dic­ tum inchoaturae sint. Facta autem de his omnibus fideli relatione Sanctissimo Domino nostro Pio Papae X per infrascriptum Sacrae Congregationis Secretarium die 5 augusti 1912, Sanctitas Sua eadem approbare et confirmare dignata est. Contrariis non obstantibus quibuscumque. Datum Romae, ex Secretaria Sacrae Congregationis de Religiosis, die 15 augusti 1912. Fr. I. C. Card. Vives, Praefectus, f Donatus, Archiep. Ephesinus, Secretarius. [Acta Ap. Sedis, vol. IV, p. 565, 566]. ιοί6 · Curia Romana 4413. S. C. de Religiosis, i sept. 1912. Edito a S. C. Concilii, die 20 decembris 1905, Decreto Sacra Tridejttina Synodus, 1 quo inter alia praescribitur ut Communio frequens ct quoti­ diana praesertim in religiosis Institutis cuiusvis generis promoveatur, earum consulendum quoque erat sorti infirmarum quae intra septa monasteriorum clausurae Papalis decumbunt; quum ipsa clausura, prout determinatur in iure canonico vigenti, aliquod in praxi videretur parere incommodum ad frequentiorem earum aegrotantium Communionem, praesertim ex eo quod regulariter nonnisi confessarius et in eius defectu cappellanus, et, si sacerdos sit regularis, a socio comitatus, monasterii claustra ingredi valeat ad Sacra­ menta infirmis ministranda. Quare Emi ac Rmi Patres Cardinales S. C. de Religiosis occasione arrepta quorumdam dubiorum quae ad rem proposita fuerant, die 30 augusti 1912, in plenario coetu ad \Taticanum habito, quoad Communionem infirmis deferendam in monasteriis clausurae Papalis sequentia decernere existima­ runt, nempe: In defectu Confessarii vel Cappellani tertius Sacerdos, etiam regularis, licet sine socio, legitime vocatus de licentia Episcopi, qui pro hac licentia nomine ipsius Episcopi concedenda etiam Abbatissam seu Priorissam habitualiter designare poterit, sacram Communionem infirmis valeat deferre Religiosis, quae ad ecclesiae crates descendere nequeunt. Oportet autem, ut quatuor religiosae maturae aetatis, si fieri possit, ab ingressu in clausuram usque ad egressum, Sacerdotem comitentur, qui sacram pyxidem aliquas consecratas particulas continentem deferre, sacram Communionem admini­ strare, reverti ad ecclesiam, eamdemque sacram pyxidem reponere debet, servatis rubricis a Rituali Romano pro Communione infirmorum statutis. Et hanc Emorum Patrum sententiam et resolutionem SSmus Dominus noster Pius Papa Decimus, ad relationem subscripti Secretarii, die 1 septem­ bris 1912 ratam habere et confirmare dignatus est. Contrariis non obstan­ tibus quibuscumque. '■ Datum Romae ex Secretaria Sacrae Congregationis de Religiosis, die i septembris 1912. - Er. I. C. Card. Vives, Praefectus. - f Donatus, Archiep. Ephesinus, Secretarius. 3 [Acta Ap. Sedis, vol. IV, p. 625, 626]. W 4414. S. C. de Religiosis, 1 sept. 1912. Rmus D. Antonius Fiat, Superior generalis Congregationis Missionis et Filiarum a Caritate, a S. C. de Religiosis sequentis dubii solutionem expostulavit, nimirum: A Utrum in induitis apostolicis, quibus mitigationes vel dispensationes 1 Cf. N. 4326. •S. (λ di Religiosis 1017 conceduntur ah abstinentia et ieiunio in regionibus intra et extra Euro­ pam, praesertim in America Latina, comprehendantur Familiae religiosae ibi degentes. Emi autem ac Rmi Patres Cardinales Sacrae eiusdem Congregationis, in aedibus Vaticanis adunati die 30 augusti 1912, re maturo examine per­ pensa, responderunt: I. Affirmative quoad abstinentiam et ieiunium a lege Ecclesiae generali praescripta, nisi ab induito excludantur religiosi. II. Negative quoad abstinentiam ct ieiunium a propriis Regulis et Constitutionibus statuta, nisi in induito expresse de hac dispensatione mentio habeatur. Non servantes igitur huiusmodi abstinentiam et ieiunium, transgrediuntur quidem Regulam et Constitutionem, non autem legem Ecclesiae; ideoque culpam tantum et poenam incurrunt a Constitutionibus vel Regulis statutam. III. Quoad vero Religiosos in America Latina degentes, standum novis­ simo induito per Secretariam Status concesso, die 1 ianuarii an. 1910. Quas Emorum DD. Cardinalium responsiones SSmus Dominus noster Pius Papa X, ad relationem infrascripti Secretarii, dic 1 septembris 1912 adprobare et confirmare dignatus est. Contrariis non obstantibus quibuscumque. Datum Romae ex Secretaria Sacrae Congregationis de Religiosis, die i septembris 1912. - Fr. I.C. Card, Vives, Praefectus. - fDonatus, Archiep. Ephesinus, Secrctarius. [Acta Ap. Sedis, vol. IV, p. 626, 627]. 4415. S. C. de Religiosis, 1 sept. 1912. Quaesitum est ab hac Sacra Congregatione negotiis religiosorum Soda­ lium praeposita, utrum Religiosus, habitu regulari dimisso, extra claustra ad tempus degens induito apostolico, cum facultate ab episcopo obtenta celebrandi Missam ct alia opera sacerdotis propria peragendi, subsit eidem Ordinario, ita ut episcopus habeat in eum iurisdictioncm et auctoritativam et dominativam potestatem, quamvis in Rescripto desit consueta formula: Ordinario loci subsit in vim quoque solemnis obedientiae voti. Emi autem ac Rmi Patres Cardinales Sacrae eiusdem Congregationis, in plenariis Comitiis ad Vaticanum adunatis die 30 augusti 1912, praehabito duorum ex officio Consultorum voto, et re mature perpensa, responderunt: Affirmative, facto verbo cum Sanctissimo. Sanctitas porro Sua, ad relationem infrascripti Secretarii, die 1 septem­ bris 1912 responsionem Emorum Patrum adprobare ct confirmare dignata est. Contrariis non obstantibus quibuscumque. Datum Romae ex Secretaria Sacrae Congregationis de Religiosis, die t septembris 1912. Fr. I. C. Card. \ ives, Praefectus. - j· Donatus Archiep. Ephesinus, Secretorius. [Acta Ap. Sedis, vol. IV, p. 627, 628]. io i S Curia Romana 4416. S. C. de Religiosis, decr. 3 febr. 1913. Cum de sacramentalibus Monialium et Sororum confessionibus mode­ randis plures ad hunc diem, ex re et ex tempore, iussae sint leges, eas, aliqua ex parte immutatas et apte dispositas, visum est in unum colligere Decretum, prout sequitur: 1. Unicuique religiosae communitati tum Monialium tum Sororum, regulariter, unus dumtaxat detur Confessarius ordinarius: nisi ob magnum ipsarum numerum, vel aliam iustam causam, alterum vel plures dari oporteat. 2. Confessarius ordinarius, regulariter, non ultra triennium in hoc munere permaneat. Episcopus tamen seu Ordinarius eum ad secundum, immo etiam ad tertium triennium confirmare poterit: a) si ob sacerdotum ad hoc officium idoneorum penuriam aliter providere nequeat; vel />) si maior Religiosarum pars, earum quoque quae in aliis negotiis ius non habent ferendi suffragium, in eiusdem Confessarii confirmatio­ nem, per secreta suffragia, convenerit; dissentientibus tamen, si velint, aliter providendum erit. 3. Pluries in anno, unicuique religiosae communitati detur Confessarius extraordinarius, ad quem omnes Religiosae accedant oportet, saltem ut benedictionem accipiant. Tl 4. Unicuique domui religiosae aliquot ab Ordinario sacerdotes depu­ tentur, quos Religiosae in casibus particularibus, confessionis peragendae causa, facile vocare queant. J 5. Si qua Religiosa, ad animi sui quietem et maiorem in via Dei pro­ gressum, aliquem specialem Confessarium vel moderatorem spiritualem postulet, erit facile ab Ordinario concedendus; qui tamen invigilabit ne ex hac,concessione abusus irrepant: quod si irrepserint, eos caute et pru­ denter eliminet, salva tamen conscientiae libertate. 'H 6. Si Religiosarum domus Ordinario loci subiecta sit, hic eligit sacer­ dotes a confessionibus tum ordinarios tum extraordinarios; si vero Supe­ riori regulari, hic Confessarios Ordinuio loci praesentet, cuius est iisdem audiendi confessiones potestatem concedere. -Λ 7. Ad munus Confessarii sive ordinarii, sive extraordinarii, sive spe­ cialis, deputari possunt sacerdotes, tum e Clero saeculari tum, de Supe­ riorum licentia, e Clero regulari, dummodo tamen nullam habeant in easdem Religiosas in foro externo potestatem. 8. Ili Confessarii, qui annos quadraginta expleverint oportet, morum integritate et prudentia emineant; at Ordinarius, iusta de causa et onerata eius conscientia, ad hoc munus eligere poterit sacerdotes, qui nondum ea aetate sint, modo memoratis animi laudibus excellant. 9. Confessarius ordinarius non potest renuntiari extraordinarius, et praeter casus in articulo 2 recensitos, rursus eligi ut ordinarius, in eadem S. C. dc Religiosis 1019 communitate, nisi post annum ab expleto munere. Extraordinarius imme­ diate ut ordinarius eligi potest. 10. Confessarii omnes sive Monialium sive Sororum, caveant ne interno vel externo communitatis regimini sese immisceant. 11. Si qua Religiosa extraordinarium Confessarium expetat, nulli Antistitae liceat, vel per se vel per alios, neque directe neque indirecte petitionis rationem inquirere, petitioni verbis vel factis refragari, aut quavis ratione ostendere se id aegre ferre; quod si ita se gesserit, a proprio Ordi­ nario moneatur; si iterum id ipsum peccaverit, ab eodem deponatur, audita tamen prius Sacra Congregatione de Religiosis. 12. Omnes Religiosae de sociarum confessionibus nullo modo inter se colloquantur, neve eas sorores carpere audeant, quae apud alium, quam deputatum, confessionem peragant; secus ab Antistita vel ab Ordinario puniantur. i13. Confessarii speciales, ad monasterium, seu domum religiosam vocati, si intelligant Religiosas nulla iusta causa vel necessitate vel utilitatis spiri­ tualis ad ipsos accedere, eas prudenter dimittant. Monentur praeterea omnes Religiosae, ut facultate sibi concessa specialem petendi Confessarium sic utantur, ut, rationibus humanis sepositis, tantummodo spirituale bonum et maiorem in religiosis virtutibus progressum intendant. 14. Si quando Moniales aut Sorores extra propriam domum, quavis de causa, versari contigerit, liceat iis in qualibet ecclesia vel oratorio, etiam semipublico, confessionem peragere apud quemvis Confessarium pro utro­ que sexu adprobatum. Antistita neque id prohibere, neque de ea re inqui­ rere potest, ne indirecte quidem; Religiosaeque nihil Antistitae suae referre tenentur. 15. Moniales omnes aut Religiosae, cum graviter aegrotant, licet mortis periculum absit, quemlibet Sacerdotem ad confessiones excipiendas adpro­ batum arcessere possunt, eique, perdurante gravi infirmitate, quoties voluerint, confiteri. 16. Hoc Decretum servandum erit ab omnibus religiosis mulierum fami­ liis, votorum cum sollemnium, tum simplicium, ab Oblatis aliisque piis communitatibus, quae nullis votis obstringuntur, etiamsi Instituta sint tantum dioecesana. Obligat etiam communitates, quae in Praelati regularis iurisdictione sunt; qui nisi fidelem observantiam huius Decreti curet, Episcopus seu Ordinarius illius loci id agat ipse tamquam Apostolicae Sedis Delegatus. 17. Hoc Decretum Regulis et Constitutionibus uniuscuiusque reli­ giosae familiae addendum erit, et publice legendum lingua vulgari in Capi­ tulo omnium Religiosarum, semel in anno. Itaque praerogatis Emis Patribus Cardinalibus Sacrae Congregationi de Religiosis in plenario coetu ad Vaticanum habito die 31 mensis ianuarii anno 1913, Sanctissimus Dominus noster Pius Pp. X, referente infra scripto Secretario, hoc Dectetum in omnibus adprobare et confirmare dignatus est, et mandare ut in lucem edatur, et ab omnibus ad quos spe­ ctat, in posterum apprime servetur. 1020 Curia Romana Contrariis non obstantibus quibuscumque, etiam speciali et individua mentione dignis. Datum Romae, cx Secretaria Sacrae Congregationis dc Religiosis, die 3 mensis februarii anno 1913. Fr. I. C. Card. Vives, Praefectus. f Donatus, Archiep. Ephesinus, Secretarius. [Acta Ap. Sedis, vol. V, p. 62-64]. I 4417. S. C. de Religiosis, 13 iul. 1913. Sacra Congregatio de Religiosis, in plenario coetu ad Vaticanum habito die 2 iunii 1911, nonnulla dubia de Religiosorum manuscriptis perpendit et resolvit, de quibus videre est in hoc Commentario (pag. 270 eiusdem anni). Nunc autem rursum ab Ea quaesitum est: I 'J «An Religiosi tum votorum solemnium, tum votorum simplicium, qui aliquod manuscriptum durantibus votis exaraverunt, eiusdem domi­ nium habeant, ita ut illud donare aut quocumque titulo alienare valeant . Et Emi PP. Cardinales huius Sacrae Congregationis, in plenario coetu ad Vaticanum habito die 11 iulii 1913, responderunt: «Negative . Quam Emorum Patrum responsionem SSmus Dnus noster Pius PapaX, referente infrascripto S. Congregationis Secretario, ratam habuit et confir­ mavit die 13 iulii 1913. - O. Card. Cagiano de Azevedo, Pro-Praefectus. f Donatus, Archiep. Ephesinus, Secretarius. ■■ [Acta Ap. Sedis, vol. V, p. 366] S® « 4418. S. C. de Religiosis, decr. 5 aug. 1913. In audientia habita ab infrascripto Cardinali Pro-Praefecto S. Congre­ gationis de Religiosis, die 5 augusti 1913, Sanctissimus Dominus noster Pius Papa decimus, ob peculiares conscientiae rationes, facultatem, quam mense februarii huius anni omnibus Confessariis ab Ordinario l rbis approbatis concesserat quoad absolutionem Religiosis impertiendam, 1 extendere dignatus est ad omnes totius Orbis Confessarios a locorum Ordinariis approbatos. Ili proinde Confessarii, auctoritate SSmi Domini nostri Pii Papae decimi, omnium Sodalium cuiuscumque Ordinis, Con­ gregationis aut Instituti sacramentales confessiones excipere, quin de 1 De hac facultate Vicariatus Urbis (Officium 11) ita confessarios monuit: « Per dispotizione del S. Padre comunicata a questo Vicaria to con lettera della S. Congregazionc dei Religiosi in data 8 febbraio 1913, tuiti i sacerdoti approval! per le confessioni in Roma, d’ora innanzi, hanno la facoltà di ascoltarc la confessione c di assolvere i Religiosi appartenenti a qualunque Ordine che facctano loro ricorso, senza bisogno di alcun permesso da parte dei rispettixi Superiori»» S. C. de Religiosis 1021 licentia a Superiore obtenta inquirere vel petere teneantur, atque valide et licite absolutionem a peccatis in Ordine vel Instituto etiam sub censura reservatis, impertire queant. Omnibus igitur cuiusque Ordinis, Congregationis aut Instituti supe­ rioribus et praesidibus, huius decreti praescripta fideliter Sanctitas Sua in virtute sanctae obedientiae observare mandavit, constitutionibus, ordina­ tionibus apostolicis, privilegiis qualibet efficaciori forma concessis, aliisque contrariis quibuscumque, etiam speciali atque individua mentione dignis, minime obstantibus. Datum Romae, ex Secretaria S. Congregationis de Religiosis, die, mense et anno quibus supra. O. Card. Cagiano de Azevedo, Pro-Praefectus. f Donatus, Archiep. Ephesinus, Secretarius. [Acta Ap. Sedis, vol. V, p. 431]. 4419. S. C. de Religiosis, dccr. 3 maii 1914. Cum propositae sint quaestiones sive circa tempus seu momentum, quo annus novitiatus compleri dicendus sit, sive circa modum, praesertim si novitius extra domum de licentia Superiorum per aliquot tempus moratus fuerit, quo interruptus haberi possit, S. Congregatio Religiosis Sodalibus praeposita, ad anxietates praecavendas, praecipue quoad professionis vali­ ditatem, statuit et decrevit ut sequitur: 1. Annus integer novitiatus, qui solus ad validitatem professionis requi­ ritur, in posterum non stricte de hora ad horam, sed de die in diem intelligi debet. Idem dicendum de tribus integris annis votorum simplicium, quae emissionem votorum solemn ium praecedere debent. 2. Novitiatus interrumpitur ita ut denuo incipiendus ct perficiendus sit: a) si novitius a Superiore dimissus e domo exierit; b) si absque Supe­ rioris licentia domum deseruerit; c) si ultra triginta dies etiam cum licentia Superioris extra novitiatus septa permanserit. 3. Si novitius infra triginta dies, etiam non continuos, cum Supe­ riorum licentia, extra domus septa permanserit, licet sub Superioris obedientia, requiritur ad validitatem, et satis est, dies hoc modo transactos supplere: at Superiores hanc licentiam nisi insta et gravi de causa ne impertiant. Quibus omnibus Sanctissimo Domino nostro Pio Papae X relatis ab infrascripto Sacrae Congregationis Secretario, Sanctitas Sua ea rata habere et confirmare dignata est, contrariis quibuscumque non obstantibus. Datum Romae ex Secretaria Sacrae Congregationis de Religiosis, die 3 maii 1914.-O. Card. Cagiano de Azevedo, Praefectus. - f Donatus, Archiep. Ephesinus, Secretarius. [Acta Ap. Sedis, vol. VI, p. 229]. Curia Romana 1022 4420. S. C. de Religiosis, Parisien., 3 maii 1914. Procurator Generalis Congregationis Sacerdotum Missionis harum quaestionum solutionem a S. Congregatione de Religiosis expostulavit, nempe: 1 I. Utrum novitiatus illorum qui coguntur e domo probationis exire causa militiae aut ad eandem militiam denuo vocati, censendus sit inter­ ruptus, ita ut ab initio sit repetendus, nulla ratione habita temporis novi­ tiatus iam expleti; an vero sit aestimandus tantummodo suspensus, ita ut debeat solum compleri. II. Utrum computari possit veluti tempus novitiatus servitium mili­ tare quod expletur in loco ubi exstat domus probationis si novitii maneant sub disciplina et vigilantia moderatorum et horis subsecivis consistant in eadem probationis domo, eaque omnia peragant quae cum militia con­ cilientur. Emi et Revmi Patres Cardinales Sacrae huius Congregationis de Reli­ giosis, omnibus mature perpensis, respondendum censuerunt: Ad I. Affirmative ad primam partem; Negative ad secundam, si novitius ultra triginta dies completos servitio militari reapse addictus fuerit. Si infra triginta dies, hi supplendi erunt. Et in quocumque casu ad pro­ fessionem votorum admitti nequit nisi saltem per triginta dies probetur. Ad II. Negative. Has autem responsiones relatas Sanctissimo Domino nostro Pio Papae X ab infrascripto S. Congregationis Secretario, Sanctitas sua approbare et confirmare dignata est. Contrariis quibuscumque non obstantibus. Datum Romae ex Secretaria Sacrae Congregationis de Religiosis, die 3 maii 1914. O. Card. Cagiano de Azevedo, Praefectus. - f Donatus, Archiep. Ephesinus, Secretarius. S [Acta Ap. Sedis, vol. VI, p. 230]. J 3 4421. S. C. de Religiosis, Romana et aliarum, 3 maii 1914. Edito Decreto de absolutione sacramentali religiosis sodalibus impertienda dici 5 augusti 1913,1 exorta sunt dubia, quorum solutio expetita fuit a S. Con­ gregatione de Religiosis, nempe: Λ 1. An Decretum Sacrae Congregationis dc Religiosis, die 5 augusti 1913, comprehendat etiam confessiones quas Religiosi ritus Latini faciunt apud Confessarios ritus Orientalis, et vi cissi m? j| 2. An idem Decretum comprehendat etiam novitios cuiuscumque Ordinis vel Congregationis? > Cf. N. 44'*’· S •S’. C. de Religiosis N C 1023 Emi ac Rcvmi Patres Cardinales, in plenario coetu habito in aedibus Vaticanis die 21 martii 1914, reposuerunt: Ad i. et ad 2. Affirmative. Et Sanctissimus Dominus noster Pius Papa X in audientia diei 23 eius­ dem mensis et anni habita ab infrascripto Sacrae Congregationis Sccretario, responsiones Emorum Patrum approbare et confirmare dignatus est. Contrariis quibuscumque non obstantibus. Datum Romae ex Secretaria S. Congregationis de Religiosis, die 3 maii 1914. - O. Card. Cagiano de Azevedo, Praefectus. - f Donatus, Archiep. Ephesinus, Secretarius. [Acta Ap. Sedis, vol. VI, p. 232]. 4422. S. C. de Religiosis, 18 aug. 1914. , , i V La Commissione Cardinalizia speciale, stabilita dal S. Padre con lettere dell’Emo card. Cagiano, Prefetto della S. C. dei Religiosi in data 25 luglio 1914, per Vesame e la definitiva risoluzione della vertenza fra la signorina A'. e la pr< vincia religiosa di Z., si adunava il 12 agosto 1914 in casa dei sottoscritto errd. De Lai: ed invocato il divino aiuto, dopo matura discussione venne nellc seguenti conclusioni. In linea di fatto, è fuori di controversia che nel principio dei 1898 il P. V., della provincia religiosa di Z., imprese la pubblicazione dei perio­ dico B. con la benedizione scritta dei suo Provinciale, in data 29 dicembre 1897, stampata in fronte al primo numero dei periodico stesso. Di più, nel Capitolo provinciale dei 3 settembre 1901 i Padri presero e sottoscrissero la seguente delibcrazione: ·■ II periodico B. sia addossato al R. P. V., colPobbligo di sottoporre al controllo dei Ministro provinciale e Definitorio lo stato finanziario della sua amministrazione ogni anno. La provincia sarà libera da qualunque responsabilità di pagamento in caso di debito: in caso di credito questo vada a fondo dei giornale. Procuratore dei giornale è il R. P. V., il quale rimanendo nelPofficio resta esente dagli atti della comunità ··. Del valore della clausola incidentale: La provincia sarà libera, ecc. si dira in seguito. Per ora basta rilevare che da questa dichiarazione apparîsce chiaramente che il periodico apparteneva alia pro­ vincia. La direzione del periodico si stabili nel convento; ed ivi qualche anno appresso si impianto prima una piccola, poi una grande tipografia per la pubblicazione dei periodico e di altre opere eventual!, facendosene Pinaugurazione con Ia benedizione data dallo stesso Provinciale con Passistenza di parecchi religiosi e di altre persone; come consta dalla relazione giurata dei P. V., non contradetta dalla parte opposta. La tipografia si chiamô dal nome del periodico. Ma per la pubblicazione di questo c per Pimpianto della stamperia si dovè andare incontro a delle forti spesc: c per fani fronte il P. I'. fece ricorso 1024 Curia Romana a parecchie persone (non avendo avuto dalla Religione che dei modici aiuti); e principalmente ricorse alia signorina A’., che aveva una notevole fortuna, di cui poteva liberamente disporre: e la indusse ad alienare od impegnarc quasi tutti i suoi beni, assicurandola (come consta dalle lettere dello stesso P. E.) che investira i suoi capitali non solo in modo sicuro, ma anche assai. lucroso: ed aggiungcndo che in ogni caso la stamperia con tutto il suo avviamento era cosa sua, o almeno stava a garanzia dei suoi crediti. Se non che, contro le previsioni dei P. V., le aziende del periodico e della stamperia andavano di anno in anno peggiorando; cosi che il Capitolo provinciale dell’8 giugno 1907 ordinava al P. F. di « lasciare al più presto possibile la stamperia, e colla fine dell’anno cessare la pubblicazione dei suo periodico». Ed il Capitolo provinciale dei 10 giugno 1910 decise di ripetere al P. Y. I’ingiunzione di liquidare le sue pratiche di stamperia . Ed infatti nel 1910 cesso Ia pubblicazione dei periodico, e la tipografia fu da prima data in esercizio ad un socio, ed alla fine liquidata. Intanto la signorina A'., che aveva esposto nelle imprese dei P. E. tutti i suoi capitali, non riceveva nulla nè di sorte nc di frutti, e versando in grandi strettezze reclamo presso la curia dellOrdinario. Fu allora che il P. V. con sua scrittura in data 9 novembre 1910 «si dichiarava debitore verso la signorina N. di L...., e della restituzione di 22 azioni C., restituzione che si obbligava di fare entro il i°luglio dei 1911 », oltre il pagamento dei frutti, ecc. I Ma se Ia restituzione dclle obbligazioni fu fatta, pel resto, e specialmente pel pagamento della somma predetta, la scrittura rimase senza dubbio Jettera morta. Λ Reclamando Ia signorina A\, il Definitorio generale ripetutamente scrissc al Provinciale di pagare i debiti dei P. Γ.; e non giovando, in data 3 giugno 1911 il Padre Generale emanava il seguente decreto: < Presentium vigore praecipimus R. P. Superiori provinciae Z. in virtute s. obedien­ tiae, ut una cum v. suo Definitorio in scriptis declaret provinciam suam omnia debita recognoscere a P. E. contracta, eamque obligari ad omnia illa debita solvenda, quin illius partis satisfactionem vel compensationem ab altera provincia Y. exigere possit». Ed aggiungeva nella lettera accompagnatoria: « La P. V. R. d’accordo col suo v. Definitorio dentro lo spazio di un mesc dalla présenté farà del tutto che siano pagati i debiti più urgenti contratti dal P. Γ.: e prenderà misure energiche che il resto sia pagato al tempo della scadenza: altrirnenti verranno prese dclle disposizioni che rincresceranno non poco ». Ma non obbedendo il P. Provinciale, non ostante le insistenze fatte dal P. Generale, la signorina A'. ricorse alla S. C. dei Religiosi, la quale, esaminate le cose secondo la sua prassi, al dubbio « Sc sia, ed in qual modo da confermarsi il decreto del R. P. Generale del 3 giugno 1911, col quale si obbligava la provincia di Z. a riconoscere e soddisfare i debiti contratti da P. F , nella Plenaria del 3 maggio 1912 rispondeva: « Attentis omnibus hucusque deductis placere de concordia: et Ordinarius... partes vocet et cas ad compositionem peragendam inducat: quod si non obti- •S', (λ de Religiosis j 025 nuerit, tunc utraque pars eligat arbitrum; et arbitri sic electi rem concor­ diter dirimant: quod si discordes sint, ipsi eligant tertium . Ma l’Ordinario non potè indurre le parti ad una composizione: laonde si venne all’elezione degli arbitri da una parte e dalPaltra. E non accordandosi essi, vennero all’elezione del terzo arbitro. E questi, riunitisi, credendosi autorizzati ad entrare in merito della questione, piuttosto che a trattarc della composizione, si proposero il dubbio: Se consti che i superiori della provincia religiosa di Z. siano responsabili dei debito contratto dal loro religioso P. I’., verso la signorina .V. nel caso . Ed in data 23 aprile 1913 risposero con voti due contro uno: Negative. A questo Iodo o sentenza arbitrale non si acquieto Ia signorina A’., e re­ clamo al S. Padre: il quale, come si c detto da principio, nomino una Com­ missione Cardinalizia per Pesante e la definitiva soluzione di questa vertensa. Iu linea di diritto gli Emi Padri esaminarono in primo luogo, se e quale valore dovesse darsi alia sentenza arbitrale dei 23 aprile 1913: e conclusero deversi ritenere nulla e di niun valore. Infatti gli arbitri non potevano aver maggiore potestà di quella che veniva loro dalla risoluzione della S. C. dei Religiosi che li costituiva. Ora la S. C. aveva stabilito: Placere de concordia. Ed ognun sa che il Placere de concordia, secondo la prassi delle Sacre Congregazioni, ha un valore precettivo, vale a dire, che si venga ad un concordato, transigendo da una parte e dalPaltra. La signorina V. chiedeva il pagamento di tutta la somma di cui il P. V. si era dichiarato debitore: la provincia negava tutto. La concordia quindi non poteva consistere che nel transigere fra tutto ed il nulla, cioè nello stabilire una somma media. E ciù si rileva aneor più chiaramente dal seguito della risoluzione in cui per ottenere questa concordia si prescrive che l’Ordinario chiami le parti et eas ad coinpositionem peragendam inducat. E fallito questo tentativo si ordina che ciascuna parte elegga un arbitro, dandosi ad essi parimenti il mandato che rem concorditer dirimant. La mente quindi della S. C. è ben netta e précisa, di tentare cioè una composizione fra le parti. Questo dice chiaramente alPOrdinario. questo ripete ai due arbitri. Ma dato che i due arbitri non si intendano, Ia S. C., volendo pur riuscire nell’intento, ordina che i due arbitri ne eleggano un terzo. A quai fine? per costituire un nuovo tribunale chc giudichi in merito delPobbligazione, facendo queilo che la stessa S. C. si era astenuta di fare? Non già. La conseguenza, il nesso logico del discorso non permettono altro supposto, se non che i tre arbitri si adoperino a fare queilo che la S. C. aveva in massima stabilito -placere de concordia, — queilo che l’Ordinario prima, i due arbitri da poi erano incaricati di fare, cioè, di tentare una composizione. E ben vero che gli Emi Padri non dissero ciô tassativamente. Ma ciù si deduce dal nesso logico della risoluzione, usandosi un’elissi nel discorso, forma ovvia, abbastanza comune nel dire e nello scrivere, e che facilmente si arguisce. Mentre che se gli Emi Padri avessero voluto dare ai tre arbitri un mandato diverso da queilo precedentemente dato alPOrdinario ed ai due Vol. Vl b5 ro20 Curia Romana arbitri, cioè, se avcssero voluto che i tre arbitri giudicassero del merito dell’obbligazione, o meno: avrebbero necessariamcnte dovuto csprimerlo, ed esprimerlo in termini chiari e precisi. Non lo fecero. Dunque non diedero ai trc arbitri altro mandato se non qucllo che discendeva logicamente dalle premesse, e aveano prima di loro attribuito all Ordinario ed ai due arbitri, cioè di tentare e stabilire una composizione. Ma i tre arbitri, messa da parte ogni idea di composizione, si arrogarono di giudicare in merito sull’esistenza della obbligazione. È chiaro quindi che hanno ecceduto il mandato: ed in consegucnza il loro giudicato è nullo e di niun valore. Ciô premesso la Commissione Cardinalizia considerando che il mandato commessole dal Santo Padre era di esaminare e di dare una definitiva soltizione alia vertcnza che da anni si agita fra la signorina N. e la provincia religiosa di Z. si ritenne autorizzata, ben diversamente dagli arbitri di cui sopra, a giudicare in merito alla questione: e si propose il seguente dubbio: « Se e corne debba confermarsi il decreto generalizio del 3 giugno 1911, il quale obbligava la provincia Z. a riconoscere e soddisfare i debiti contratti dal P. V. » Essendo perô il mandato della Commissione limitato alla controversia pendente fra la signorina N. e la provincia religiosa, la conferma o meno di detto decreto deve intendersi in rapporte alla Signorina N. e non agli altri creditori, dei quali la Commissione non puô nè intende occuparsi. Inoltre avendo il P. V. con legale scrittura dei 9 novembre 1910 dichiarato di essere debitore verso la signorina N. di una data somma e della restituzione di 22 azioni C’., restituzione che si obbligava di fare entro il i°luglio 1911, oltre il pagamento dei frutti, ecc. ed avendo la signorina N. acccttato tale dichiarazione; ne consegue che la provincia suddetta, qualora venisse condannata al pagamento, coi soddisfare al contcnuto della detta scrittura dovrebbe ritenersi che abbia soddisfatto a tutti i suoi obblighi verso la signorina N. laonde il dubbio generico sopra riferito si risolve e riduce a quest’altro, cioè, « se la menzionata provincia debba riconoscere il debito indicato in detta scrittura dei P. K. verso la signorina N. e soddisfarlo ». Ora nell’esame di questo dubbio Ia Commissione Cardinalizia ammise che se un religioso, massime di voti solenni, esercita pubblicamente e notoriamente un commercio od una industria, deve ritenersi autorizzato dai superiori, a meno che questi con atto pubblico non lo abbiano riprovato. Infatti: i°, il religioso di voti solenni non habet neque velle neque nolle, che appartiene ai superiori. Quindi se i superiori lo lasciano fare, deve dirai che l’autorizzano; 2°, tanto più che l’esercîzio di un commercio o di una industria, massime pubblico e notorio, c, gcncralmente pariando, alieno dalla vita religiosa specialmente con voti solenni. Percio se i superiori non lo permettessero, dovrebbero impedirlo eilicacemcnte; 30, nè mancano analogie nel diritto civile delle diverse nazioni. Cost, per non citare che un esempio, il Dhitto Commerciale italiano nelPart. 13 stabilisée: « La moglie noti puô essere commcrciante senza il consenso espresso o tacito del marito. .S'. C. de Religiosis 1027 Si presume il consenso, quando Pesercizio del commercio sia pubblico o notorio, salvo che il marito non ne abbia fatto divieto espresso con dichiarazione pubblicata >·. Ora il P. V. era professo di voti solenni, c questa sua condizione era nota a tutti; csercitava pubblicamente e notoriamente ii commercio od industria tipografica con macchina tipografica prima piccola poi grande, obbiettivo per fotografia e macchina per fototipia; aveva molti opérai; stampava non solo il periodico, ma anche altri libri, diplomi, ima­ gini, ecc., che poi vendeva; nè i superiori riprovarono con atto pubblico tale esercizio. Dunquc Pautorizzarono; autorizzazione tacita, ma reale e pubblica. E ciô è tanto più vero nel caso presente, in quanto che la tipo­ grafia era nella stessa casa religiosa, sotto gli occhi dei superiori e di tutti, ed era pubblicamente intitolata dal nome dei periodico, che apparteneva notoriamente alia provincia. A ciô si aggiungano alcuni altri fatti che importavano una specie di approvazione non soltanto tacita, ma esplicita, benchè privata. Cost la benedizione abbastanza solenne data dal P. Provinciale al periodico, e più tardi alia piccola tipografia, ed i sussidi che in varie epoche i superiori diedero al P. P'., compensati da questi con lavori della tipografia. Nè si dica che il P. Provinciale con deliberazione dell’8 giugno 1907 c 10 giugno 1910 ingiungeva al P. L. di lasciare la tipografia c di cessare Ia pubblicazione dei periodico. Imperocchè questa proibizione venne dopo contratti, almeno nella massima parte, dal P. Γ. i debiti dei quali si tratta; quindi troppo tardiva. Di più per distruggere Pautorizzazione pubblica della quale si è pariato, non bastava una proibizione privata, come fu questa; ma era necessaria una proibizione pubblica; per esempio, diffidare il pub­ blico aflinchè non ritenesse implicato POrdine nella azienda dei P. I'., o meglio ancora chiuderc la tipografia, e, se il P. Γ. si fosse mostrato pervicacemente riottoso, inviarlo altrove. Ma di tutto questo nulla fu fatto. Quindi quella proibizione valeva bensi come regola di coscienza pel P. Γ. ma nulla pel pubblico e di fronte ai terzi. È poi chiaro che se il P. Γ. aveva Pautorizzazione di csercitare il commercio tipografico, logicamente aveva anche Pautorizzazione a contrarre obbligazioni ed a fare tutti quegli atti che sono necessari per Pesercizio dellc leggi civili. Cosi, insistendo nelPesempio citato sopra, nel Codice Commerciale italiano, art. 14, si legge: La moglic commerciante (autoriz­ zata espressamente o tacitamente dal marito) puô senza altra autorizzazione contrarre obbligazione per tutto ciô che concerne il suo commercio . Λ vendo dunquc i superiori autorizzato il P. Γ. ad esercitare il commercio od industria tipografica, implicitamente lo autorizzarono anche a contrarre obbligazioni per tutto ciô che concerncva quel commercio od industria, per esempio per comprar caratteri, carta ed il resto necessario, per pagar Ia mercede agli opérai, ecc., essendo logico, come giustamente osserva il P. I che chi ha una tipografia, debba procurarsi tutto ciô che alPesercizio della medesima c necessario. Che poi i debiti del P. Γ. siano stati contratti per Ia pubblicazione dei 1028 Curia Romana periodico e per 1’esercizio della tipografia, non è posto, nè sembra potersi porre in dubbio. Messa cosi fuori di questione l’esistenza dell’autorizzazionc data al P. Γ., dai suoi superiori di esercitare 1’industria tipografica; ed annnesso che i debiti contratti, da lui lo furono appunto per 1’esercizio di questa industria, la Commissione Cardinalizia entro ad esaminare, quali conseguenze da cio venissero. Λ Ora è noto, e fuor di discussione, che l’autorizzazionc a compiere qualche atto, concessa ad uno che per disposto della legge non puo coinpierlo senza di essa, ma che dei resto ha personalità propria e quindi puo acquirere sibi, toglie 1’obice che aveva quell’ente o persona a porre quellatto, ma non importa garanzia per parte della persona autorizzante. Cosi la moglie autorizzata dal marito al commercio, avendo essa una personality propria e potendo acquirere sibi, se coi suo commercio guadagna, accresce il suo patrimonio; se perde, perde parimenti dei suo: ma ii marito, come non partecipa dei guadagni, cosi non risponde alie perdite della moglie. Egualmente si dica dei minore autorizzato dal padre o tutore a qualche atto. Egualmente di qualunque causa pia, chiesa, beneficio, i quali essendo considerati come minori, per vendere e comprare c per altri simili atti necessitino della facoltà dell’autorità tutoria. In questi casi si ha l’autorizzazionc di tutela, che non fa altro che rimuovere 1’ostacolo ad operare posto dalla legge; dopo di che la personalità propria dell’autorizzato si svolge per suo conto senza responsabilità giuridica dell’autorizzante. Ma ben diversamente va la cosa per un religioso, spccialmente di voti solenni. Questi, come si è detto di sopra, non ha nè il velle, nè il nolle. Quindi non ha personalità giuridica propria, nè i superiori possono conferirgliela perché contraria ai voti. Non puô dunque applicarsi la teoria esposta; l’autorizzazionc data dal superiore ad un suo religioso per comprare o per vendere o per altre simili operazioni riveste invecc quasi la natura di man­ dato. Ed il religioso nell’esercizio di questo atto divicne corne il gestore del convento, o della provincia, o dcH’ordine che 1’ha a cio autorizzato. Dal che per conscguenza logica c necessaria discende, chc non il religioso, ma il convento, o la provincia, o 1'ordine debbano risponderc dcll’operazione. A questa gravissima si deve aggiungere un’altra considerazione. Non avendo e non potendo avere personalità propria, quidquid monachus acquirit, monasterio acquirit. Quindi sc dall’operazione del religioso, non lui personalmcnte, ma il monastero lucra ed acquista, quasi chc il religioso fosse un braccio strumentale dei convento; per logica conseguenza, per giustizia per il rispetto al buon diritto dei terzi, se dall’operazione predetta ne segue un danno, di questo deve risponderc non il religioso (che nulla ha e nulla puo perdere) ma il convento che c il dominus, che ha la personalità giuridica, ed a cui andrebbero i lucri, se questi vi fossero. Ma il P. Γ. si trovava appunto in questa condizione di religioso di voti solenni, autorizzato dalla sua provincia ad esercitare 1’industria tipo- S. C. de Religiosis 1029 grafica: dunque non lui, ma la sua provincia doveva rispondere di questo esercizio; c corne la provincia aveva il diritto di ascriversi i lucri di questa industria e di disporre di essi se vi fossero stati, cosi deve far fronte aile obbligazioni ed aile passivité dei 1’esercizio, quali disgraziatamente nel fatto si verificarono. Dal detto fin qui, chiaro apparisce non potersi tener in alcun conto la clausola apposta alla deliberazione del capitolo provinciale del 3 settembre 1901: La provincia saté libera da qualunque responsabilité di pagamento in caso di debito; in caso di credito, questo vada a fondo del giornale ». Giacchè essendo il giornale proprio della provincia, potevano bensi i Padri disporre dei lucri; ma logicamente e secondo giustizia non potevano punto esimersi dal rispondere delle passivité: senza dire poi che questa deliberazione rimasc, corne tante altre, segreta, e quindi di niun valore di fronte al pubblico ed ai terzi. Laonde non senza ragione il P. Γ. scriveva il 7 giugno 1911 al Definitorio provinciale: Se dalla tipografia si fosse ricavato un vantaggio, certo io non l’avrei potuto ritencrc per mio uso, ma avrci dovuto versarlo alla provincia; succede il contrario e la provincia se ne lava le mani. Si giudichi se questo è giusto e ragionevolc . Dal detto fin qui chiaro anche apparisce che se un religioso, massime di voti solenni, esercita pubblicamente e notoriamente un commercio od un’industria (come era appunto il caso del P. F.) i superiori debbono 0 proibirgli ciô pubblicamente ed efficacemente, o rispondere delle conseguenze economiche chc ne dérivant). Nè si eccepisca che questo principio puô essere in taluni casi rovinoso per qualche convento o provincia religiosa; poichè, primieramente se la giustizia cosi richiede, non è possibile venire ad altra conclusione. Inoltre è in potestà dei superiori impedire questa rovina. Vigilino essi ed impediscano che i loro soggetti si abbandonino ad imprese ardite senza sorveglianza ed ogni pericolo saté scongiurato; senza dire che ciô gioveté a prestigio dell’ordine, favorité l’osservanza della regolare disciplina, ed eviteté non lievi scandali. Per tutte queste ed altre considerazioni la Commissione Cardinalizia con voto unanime è venuta nella seguente deliberazione e sentenza: Art. I. « La provincia religiosa di Z. è tenuta a soddisfare i debiti contratti dal P. Γ. verso la signorina .V. e da lui riconosciuti nella scrittura del 9 novembre 1910». H Siccome poi i superiori della provincia predetta di fronte alie ripetute ingiunzioni ed allo stesso decreto del Superiore generale 3 giugno 1911 che ordinava loro in virtute s. obedientiae di riconoscere i debiti del P. Γ. e di soddisfarli, o di provvedcrc per la loro soddisfazione entro un mese. si mostrarono sempre riluttanti, non ostante le minaccie loro fatte dallo stesso Generale di prendere contro di loro delle severe misure; percio Ia Commis­ sione Cardinalizia ha di pari conuine consenso stabilito quanto segue: Art. IL Entro un mese dalla notificazionedellasentenza il P. Provin­ ciale col suo Definitorio soddisfino la signorina V. in conformité della scrit­ tura del P. F. del g novembre 1910, o assumano una obbligazione in forma 1030 Curia Romana 1 iuris valida per soddisfare a quest’obbligo: e seorso inutilmente questo tempo essi rimangano sospesi a divinis; salve le pene ulteriori della decadenza dell’officio e della privazione della voce attira e passiva, se (ψιοιΐ Deus avertat) perseverassero nella loro ostinazione ». 1i Art. III. « Nell’atto della soddisfazione dei crediti, o del’assunzione della obbligazione per soddisfarli di cui all’art. II, la signorina .¥. dovrà restituire ai superiori della provincia tutte le lettere del P. Iz. e quanto riguarda le sue obbligazioni ». J Art. IV. « Circa la clausola finale dei decreto del P. Generale, con cui si esime la provincia V. dal concorrere colla provincia Z. pci pagamento dei debiti del P. Iz, la Commissione Cardinalizia non intende pronunciarsi in merito, reputando cio eccedcre il suo mandato. Ma lasciando libera quest’ultima provincia a far valere i suoi diritti, in quanto possa averli, ricorrcndo contro il decreto del Padre Generale; vuole tuttavia che questa questione non debba affatto ritardare l’obbligo della soddisfazione dei debiti di cui negli articoli precedenti: c prescrive quindi che la medesima provincia Z. non possa esercitare il diritto eventuale di rivalsa verso l’altra, se non abbia prima adempito aile prescrizioni degli articoli predetti verso la signorina N. ». Art. V. « L’ eseeuzione della présenté sentenza viene affîdata al Revmo Ordinario, e della sentenza stessa sarà data copia al Revmo P. Generale dell’ordine, ed al P. Provinciale ». ’ ] Dato a Roma, li 18 agosto 1914. - f Gaetano Card. De Lai, Vcsc. di Sabina. - j· Pietro Card. Gasparri. - j· Basilio Card. Pompilj. [Acta Ap. Sedis, vol. VII, p. 104-112]. 4423. S. C. de Religiosis, 1 mart. 1915. Huic Sacrae Congregationi de Religiosis propositae fuerunt quae­ stiones : j I. Cum haud raro contingat, ut Religiosi studentes, absque ulla ipsorum aut superiorum culpa, per plures menses studia interrumpere cogantur (ex. gr. infirmitatis, aut servitii militaris causa), quaeritur utrum huiusmodi studentes totum annum scholarem sic interruptum seu abbreviatum repe­ tere teneantur; an a Superiore generali, accedente voto deliberativo suorum Consiliariorum, dispensari possint. 1] H. Utrum examen seu periculum dc quo in Responso ad η. VI Declara­ tionum Sacrae Congregationis diei 7 septembris 1909 sermo est, 1 subiri f h' debeat etiam ab alumnis, qui aliquam disciplinam accessoriam Theolo * I giae in scholis non excoluerint; et si affirmative, utrum hoc examen tam ab istis alumnis quam ab aliis subeundum, coincidcre possit cum examine in fine anni scholaris subiri solito. Cf. N. 4397. I S. C. de Rcligioiis 1031 Quibus quaestionibus, in Congregatione generali dici 8 ianuarii 1915 Emi Patres responderunt: Ad I. Negative ad primam partem; affirmative ad secundam, dummodo j) interruptio seu compendium studiorum complexive non duraverit ultra tres menses; 2) studia omissa scholis privatis suppleta fuerint; 3) et in exa­ mine constiterit, ex testimonio examinatorum seu doctrinae indicum, alum­ nos disciplinas, de quibus in eorum absentia in scholis actum est, prorsus didicisse. Ad II. Examen, de quibus (!) in Responso ad num. VI Declarationum Sacrae Congregationis diei 7 sept. 1909 agitur, requiri pro qualibet disci­ plina omissa, sufficere tamen examen ordinarium etiam in fine anni praesti­ tum, quod ex testimonio examinatorum seu doctrinae iudicum constare debet. Et Sanctissimus Dominus noster Benedictus XV in audientia diei 2 ianua­ rii 1915, infrascripto Secretario benigne concessa, has responsiones appro­ bare et confirmare dignatus est. Contrariis quibuscumque non obstantibus. Datum Romae, ex Secretaria S. Congregationis de Religiosis, die 1 mar­ tii 1915. - O. Card. Cagiano de Azevedo, Praefectus. - f Adulphus, Epi­ scopus Canopitan., Secretarius. [Acta Ap. Sedis, vol. VII, p. 123, 124]. 4424. S. C. de Religiosis, Vicentina, 3 aug. 1915. Religiosa familia Ordinis Servorum B. Μ. V. constituta, labente saeculo decimo quinto, cum plenitudine iuris canonici in Monasterio et adnexa Ecclesia S. Mariae Montis Berici, dioeceseos Vicentinae, suppressa fuit ac dissoluta per summam iniuriam a potestate laica a. 1810. Municipium autem Vicentinum praefatum Monasterium cum adnexa ecclesia, ne fisco addiceretur, sibi acquisivit: anno vero 1833 concessit Religiosis praelaudati Ordinis perpetuum usum Monasterii atque ecclesiae, qui quidem Religiosi possessionem rite ceperunt die 8 decembris 1835. Cum vero Episcopus Viccntinus a. 1864 in peragenda visitatione cano­ nica Ecclesiarum regularium existimaverit se ius habere visitandi etiam ecclesiam S. Mariae Montis Berici, quod ex alia parte Patres Servitae dene­ gabant, res delata fuit ad S. Congregationem Episcoporum et Regularium, quae, auditis rationibus ultro citroque allatis, quaestioni: «Se e come convenga rispondere alie lettere di Mons. Vescovo di λ icenza, c inassime sui Santuario di Monte Berico , in plenariis comitiis diei 26 martii 1S66, respondit: Prout exponitur non constare de iure Episcopi peragendi sacram visitationem n. Qua tamen responsione nullatenus obstante, Revmus Episcopus Ferdinandus Ridolfi, qui in praesentiarum praeest dioecesi Vicentinae, censuit gravissima adesse argumenta quae commonstrent ius Episcopi peragendi sacram visitationem in ecclesia S. Mariae Montis Berici ac proinde sua- 1032 Curia Romana dcant recessionem a decisis. Obtento itaque a Summo Pontifice Pio X, f. r., beneficio novae audientiae, protulit ad rem argumenta quae subiecta fuere iudicio Emorum Patrum Cardinalium Sacrae Congregationis de Religiosis in consessu plenario diei 30 iulii 1915. ί Et sequentibus dubiis: d 1. An Episcopus Vincentin., attentis noviter deductis, ius habeat visi­ tationem canonicam peragendi in ecclesia B. Μ. V. Montis Berici ; et quatenus negative: 2. An expediat ut Patres Servitae tradant Episcopo Vicentino aliquas eleemosynas de iis quae Sanctuario offeruntur, Emi Patre responderunt: Ad i. Negative ct amplius. I Ad 2. Provisum in primo. 1 Quam sententiam Emorum Patrum SSmus Dominus Noster divina Providentia Pp. Benedictus XV, in audientia diei 3 augusti 1915, referente infrascripto Secretario, ratam habuit ct confirmavit, ac publici iuris fieret mandavit. Ex Secretaria S. Congregationis de Religiosis, die 3 augusti 1915. O. Card. Caggiano de Azevedo, Praefectus. f Adulphus, Episcopus Canopitan., Secretarius. I [Acta Ap. Sedis, vol. VII, p. 439, 440]. 4 4425. S. C. de Religiosis, 7 nov. 1916. Sacrae Congregationi de Religiosis sequentia dubia, pro opportuna solu­ tione, proposita sunt: I. An puellae postulantes e monasteriis clausurae papali subtectis egredi possint, parentes vel notos invisendi gratia, aut alia de causa. Et qua­ tenus negative: II. Utrum ad huiusmodi egressum venia Apostolicae Sedis indigeant, an satis sit consensus Ordinarii. Eadem S. Congregatio, re mature perpensa, respondendum consuit: Ad I. Negative. \ Ad II. Affirmative ad primam partem; negative ad secundam. [Acta Ap. Sedis, vol. VIII, p. 446]. J 4426. S. C. de Religiosis, 22 apr. 1917. In articulo \ Decreti Cum de sacrament alibus diei 3 februarii 1913 statutum est: <· Si qua religiosa ad animi sui quietem et maiorem in via Dei progressum, aliquem specialem confessarium vel moderatorem spiri­ tualem postulet, erit facile ab Ordinario concedendus; qui tamen invigi- S. C. de Religiosis ,O33 labit ne ex hac concessione abusus irrepant; quod si irrepserint eos caute et prudenter eliminet, salva tamen conscientiae libertate ».1 Circa hunc articulum proposita sunt S. Congregationi de Religiosis sequentia dubia: I. An confessarius specialis seu spiritualis moderator pro aliqua reli­ giosa deputatus iuxta art V. Decreti Cum de sacramentalihus, valeat per­ petuo in suo munere permanere, vel potius concedendus sit ad tempus praefixum. II. An deputari valeat in confessarium specialem seu conscientiae moderatorem alicuius religiosae, qui in decurso triennio confessarii ordi­ narii communitatis munere functus sit, nondum a cessatione praedicti officii anno expicto. Emi Patres Cardinales huius S. Congregationis de Religiosis, tota rei ratione mature perpensa, in plenario coetu habito die 20 aprilis currentis anni 1917 responderunt: Ad I. Specialem confessarium seu moderatorem spiritualem conce­ dendum esse non ad tempus praefixum, sed donec perduret iusta causa neces­ sitatis vel utilitatis spiritualis religiosae, quae postulaverit, ad normam Decreti Cum de sacramentalihus, sub n. 13. Ad II. Affirmative. Facta autem de hisce omnibus relatione ab infrascripto Secretario Sacrae Congregationis, in audientia diei 22 eiusdem mensis aprilis, Sanctitas Sua Emorum Patrum sententiam benigne ratam habuit et confirmavit. - I. Card. Tonti, Praefectus. - f Adulphus, Ep. Canopitan., Secretorius. [Acta Ap. Sedis, vol. IX, p. 276, 277]. 4427. S. C. de Religiosis, 20 maii 1917. In Generalibus Comitiis diei 19 maii 1917, Emis Patribus Cardinalibus S. Congregationis de Religiosis, habita ratione Decreti eiusdem S. Congre­ gationis dici 30 iunii i9ii,2quo Societati Filiarum S. U rsulae aggregatio conceditur Tertio Ordini Franciscali ad obtinenda privilegia indulgentias­ que eiusdem Tertii Ordinis, proposita sunt solvenda circa relationes inter Societatem Filiarum S. Ursulae a S. Angela Mericia et Tertios Ordines praesertimque Tertium Ordinem Franciscalem infrascripta dubia: I. Utrum Filiae e Societate S. Ursulae adseribi possint Tertio Ordini S. Francisci, vel alteri Tertio Ordini? II. Utrum Decreto S. Congregationis de Religiosis anni 1911, quo privilegia et indulgentiae Tertii Ordinis S. Francisci communicantur cum Societate Filiarum S. Ursulae, frui quoque valeant illae Familiae eiusdem Societatis quae dictam communicationem expresse non petierint? «034 Curia Romana - S. C. d>’ Religiosis III. Utrum Filiae S. Ursulae possint, quatenus Tertio Ordini Franci· scali aggregatae, interesse conferentiis et functionibus quae habentur in localibus congregationibus Tertii Ordinis? IV. Utrum ascriptae cuicumque Tertio Ordini religioso saeculari trans­ ire possint ad Societatem Filiarum S. Ursulae? Huiusmodi dubiis Emi Patres respondendum censuerunt: Ad I. Negative. Ad II. Affirmative. Ad III. Negative. Ad IV. Affirmative, relicto tamen Tertio Ordine cui pertinebant. SSmus Dominus noster Benedictus divina Providentia Pp. XV, in audientia concessa Secretario S. Congregationis die 20 eiusdem mensis maii, resolutiones Emorum Patrum approbare et confirmare dignatus est. I. Card, Tonti, Praefectus. - f Adulphus, Ep. Canopitan., Secretorius. [Acta Ap. Sedis, vol. IX, p. 350, 35ij. 4·