INSTITUTUM

lURIDICUM

CLARETIANUM

leges eccle
post Codicem iuris canonici editae

collegit, digessit notisque ornavit

Xaverius Ochoa
in Universitate Urbaniana Proiessor

Volumen i \ I

LEGES kNbüS A959 -A968 EDIIAE

Commentarium pro Religions
Via Giacomo Medici, 3-5
1972

'JU

©

> Commentarium pro Religiosis

Art« GrâfI

• Madrid

M. 7.^._1969

31

DECLARATIO

Proposueram animo Leges Ecclesiae posl Codicem
iuris canonici editas colligere in paucis omnino vo­
luminibus ordinatas. At, dum in Volumine I viginti
et quinque annos legislationis et documentation's
postcodicialis comprehendere facile potui, Volu­
minis II ad decem et septem subséquentes annos
materiam restringere, ob copiam amplitudinemque
documentorum, coactus sum, spe tamen allectus
reducendi ad Volumen III, conciliare nuncupan­
dum, reliquam intentam materiam.
Documenta et leges celebrationem Concilii Vati­
cani secundi inducentia et concomitantia, una cum
ipsis documentis conciliaribus et normis secuturis,
immensae paene molis praevidebantur; at spem
meam non fallerent et novum non requirerent ad­
dendum Volumen, nisi promulgatio novi recogniti
Codicis iuris canonici nimis in dies protraheretur.
Urgebat sane, post clausum Concilium Vatica­
num II, arduum opus, Pontificiae Commissioni Co­
dici iuris canonici recognoscendo concreditum,
cuncta ecclesiastica instituta condicionibus ac ne­
cessitatibus nostrorum temporum accommodandi
legesque Ecclesiae, secundum praescripta Concilii,
renovandi. Attamen plures, ipsaemet gravissimae,
obstarunt causae quominus Pontificia Commissio
munus suum usque ad praesentem diem plene absol­
vere potuisset.
Premebat vero tempus instabantque plures ubi­
que voces pro alacri Concilii Vaticani II applica­
tione. Ita factum est ut innumerae ederentur nor­
mae et leges pontificiae quae principia conciliaria
in omnibus fere provinciis doctrinae et disciplinae
ecclesiasticae exsecutioni mandarent ad tempus, id
est donec recognoscendus Codex iuris canonici pro­
mulgatus vigere incipiat. Hinc latus copiosusque
documentorum ingens acervus.
Nec oblivisci aut praeterire licebat, ingentem ac­
tivitatem legislativam, ante Concilium Vatica­
num II firmiter inceptam, ab eodem Concilio solemniter sancitam et auctam, atque a competenti
pontificia auctoritate sollicite ac fideliter exsecu­
tam, in materia amplissima reformationis sacrae et
universae liturgiae, quae in his collectaneis locum
praecipuum, proprio iure, obtinere merebatur.
Reformatio Curiae Romanae, per Constitutionem
Apostolicam Regimini Ecclesiae introducta, plures

cxcni

variationes sive per mutationem vel divisionem,
sive per suppressionem vel novam creationem, in­
duxit in denominationem Congregationum, Officio­
rum aliorumque organorum ipsius Curiae. Has no­
vas denominationes introducere censui cum docu­
mentis inde ab anno 1968 editis, quamvis praedicta
Constitutio longiorem deinde adepta fuerit vaca­
tionem.
Praesens Vol. Ill merito nuncupari posset con­
ciliare in eoque collectae Leges Ecclesiae annis
1959-1968 editae, fontes constituunt immediatos et
praecursores disciplinae in novum recognitum Co­
dicem iuris canonici inducendae.
Continet etiam in plurimis materiis normas hodie
in Ecclesia, post Concilium Vaticanum II, vigen­
tes et donec novus iuris canonici Codex promulge­
tur datas atque tenendas. Unde momento discipli­
nari et actuali non caret, etiam sub respectu pasto­
rali, quatenus haud dubie demonstrat spiritum quo
Leges Ecclesiae hodie sunt ferendae, intellegendae
et applicandae, nam id proprium legum ecclesiasti­
carum est opus, ut eae probe respondeant variis ac
multiplicibus necessitatibus actionis pastoralis,
apertas ostendens vias quibus ipsa disposite ad ef­
fectum deducatur.
Confirmat pariter Ecclesiam hisce temporibus,
leges renovantem suas, efficaciter prosequi since­
ram illam novam que impulsionem ad vitam Chri­
stianam instaurandam, quam Concilium Vatica­
num II exoptavit atque promovit quamque novae
leges, si in rectum usum deducantur, minus fluxam,
evanidam vel incertam reddent.
Praedictum tandem Volumen III haud minimae
efficacitatis erit instrumentum, ut magistri et alum­
ni, sacerdotes et laid viri, iuxta votum Summi
Pontificis Pauli VI, «valeant Ecclesiae leges in Po­
puli Dei notitiam latius usque perferre, curare pa­
riter, ut verum earum officium et munus perspiciatur, eaedemque leges magis magisque colantur
atque fidenti laetoque anirno accipiantur» (Paulus
VI, Alloc. diei 25 mail 1968: LE η. 3659 col. 5380).
Scribebam Romae, die 25 iulii 1972, in festo
S. Jacobi Apostoli et Hispaniarum Patroni, et die
memoriae desideratissimae matris meae sacra.
Xaverius Ochoa

JOHN CARROLL ULL'-RSITY LIBRARY

CLEVELAND. OHIO

r

NOVAE ABBREVIATIONS ET SIGNA

An. Can.

Com. Centr. Cone.

■Hl

Com. Int. Cone.
Com. lus.-Pax
Cone. Vat. II
Cone. Vat. Π interpr.
Cons. Com. Soc.
Cons. Eccl. Neg.
Cons. Laic.
Cons. Liturgiae
Cons. Tabul.
Ins Can.
Notit.
Riv. dioc. Roma

s
ejll

SC Caus. Sanct.
SC Cleri
SC Cultus
SC Doctr. Fidei
SC Gent, evang.
SC Eccl. Orient.
SC Epis.
SC Inst. Cath.
SC Rel.
Seer. Christ. Un.
SC Sacr.
Seer. non-Christ.
Seer. non-Cred.
Seer. Status
Semin.
Vida rel.
Vita Rel.

= Année Canonique. Recueil d’études et de informations. Paris. Citantur vo­
lumen, annus et paginae.
= Commissio centralis coordinandis post Concilium laboribus et Concilii decretis
interpretandis.
= Pontificia Commissio Decretis Concilii Vaticani Π interpretandis.
= Pontificia Commissio «lustitia et Pax».
= Concilium Vaticanum Secundum.
= Pontificia Commissio Decretis Concilii Vaticani II interpretandis.
= Consilium Pontificium Instrumentis communicationis socialis praepositum.
= Sacrum Consilium pro Publicis Ecclesiae negotiis.
=» Consilium de Laicis et Pontificia Commissio Studiorum a «lustitia et Pace».
= Consilium ad exsequendam Constitutionem de sacra Liturgi a.
=χ Pontificium Consilium ecclesiasticis Italiae Tabulariis curandis.
= Ius canonicum. Pamplona. Citantur volumen, annus et paginae.
= Notitiae. Commentarii ad nuntia de re liturgica edenda, cura «Consilii ad
exsequendam Constitutionem de sacra Liturgia». Città del Vaticano. Citantur
volumen, annus et paginae.
= Rivista diocesana di Roma, Ufficiale per gli Atti dei Vicariato di Roma.
Roma. Citantur volumen, annus et paginae.
= Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum.
= Sacra Congregatio pro Clericis.
= Sacra Congregatio pro Cultu Divino.
= Sacra Congregatio pro Doctrina Fidei.
= Sacra Congregatio pro Gentium evangelizatione seu de Propaganda Fide.
= Sacra Congregatio pro Ecclesiis Orientalibus.
= Sacra Congregatio pro Episcopis.
= Sacra Congregatio pro Institutione Catholica.
= Sacra Congregatio pro Religiosis et Institutis saecularibus.
= Secretariats ad Christianorum unitatem fovendam.
= Sacra Congregatio de disciplina Sacramentorum.
= Secretariats pro non Christianis.
= Secretariats pro non credentibus.
= Secretaria Status seu Papalis.
es Seminarium. Romae. Citantur volumen, annus et paginae.
= Vida religiosa. Madrid. Citantur volumen, annus et paginae.
= Vita religiosa. Roma. Citantur volumen, annus et paginae.

CXCIV

DOCUMENTA AD ANNOS

379η
1921 NOV 21.-SC PROP. FIDE, RESCRIPTUM. PART.·
Facultas datur constituendi Tribunalia unius

tan­
tum IUDICIS PRO CAUSIS ECCLESIASTICIS, ETIAM MATRI­
MONIALIBUS, CUM POTESTATE PROCEDENDI SUMMARIE, SOLA
SUBSTANTIA SERVATA

Son Emin, le Cardinal Van Rossum autorisait pour les
Vicariats Apostoliques de Madagascar.

1. La constitution d’un tribunal avec un seul juge, un
défenseur du lien et un notaire;
2. La procédure simplifiée dans les affaires matrimo­
niales, seroaia substantia, prévue par le Pape Benoit XIV
(Const. Dei miseratione du 3 novembre 1741 [CICF n. 318]).
♦ Ordlnariia insulae Madascarianae iuxta summarium traditum a
J. GRECO, Vingt cinq ans do pastorale missionnaire, Lasy les Mulinaux 1958, p. 109.

1 9 2 1-1 958 PERTINENTIA

tradebantur tum pro Congregationibus supra memoratis con
denetis tum pro carundem Constitutionibus ad nonnam iuri
exorandis.
Nuper vero opportunum visum est Instructionem illam In­
tegrare, normis peculiaribus datis circa textum Constitutio­
num conficiendum, quae exemplum essent a Missionum Rec­
toribus prae oculis habendum In Constitutionibus praeparan­
dis. Res autem peculiari Rcvrtiorum Consultorum examini
commissa est. Quo diligentissime peracto, Normae quae se­
quuntur ab hac S. Congregatione approbatae sunt atque,
praemissa Instructione supra dicto, in vulgus eduntur.
Fuxit Deus O. M. ut hoc opus in Suam gloriam divinam
et in animarum sanctificationem feliciter cedaL
Datum Romae, ex aedibus S. Congregationis Christiano No­
mini Propagando, die 29 iunii a. D. 19-10, in festo Ss. Aposto­
lorum Petri et Pauli.—Petrus Card. Fuxasoni Biondi, Praef.
Celsus Costantini, Archiep. lit. Theodos., Seer.

II—Normae pro Constitutionibus conficiendis
NB.—Hoc schema non est textus adoptandus pro Constitu­
tionibus, sed exemplar iiszla quod Constitutiones conficiendae
sunt.

Pars Prima

mon

DE NATURA ET FINE CONGREGATIONIS AC DE
RATIONE IN EAM INGREDIENDI IN EAQUE VIVENDI

1932 IUL 20.-S. PAENITENTIARIA, RESPONSUM. PART.·

Cap. I—De Congregationis
Circa

liceitatem praxis continentiae periodicae in
USU MATRIMONII

Dubium—An licita In se sit praxis coniugum qui, cum
ob iustas et graves causas prolem honesto modo evitare
malint, ex mutuo consensu et motivo honesto a matrimo­
nio utendo abstinent praeterquam diebus quibus secun­
dum quorundam recentlorum theoremata ob rationes na­
turales conceptio haberi non potest?
Resp.—Provisum est per responsionem S. Paenitentiariae d. d. 16 iunii 1880 datam.

* F. X. HURTH. Do re matrimoniali, Roma 1955, p. 111.

1548n
1940 IUN 29.-SC PROP. FIDE, NORMAE. PART.·

nomine, natura kt fine

1. Nomen seu titulus Congregationis est: Congregatio So­
rorum (·)...
2. Haec Congregatio religiosa est luris dioecesonl cum volis
simplicibus tum temporariis tum perpetuis.
3. Finis primarius et generalis Congregationis est gloria
Dei et sanctificatio membrorum Congregationis per observan­
tiam votorum paupertatis, castitatis et obedi en tiae (et Regu­
lae Sancti...) nccnon harum Constitutionum.
4. Finis secundarius et specialis est: cooperatio ad fidem
catholicam propagandam per ... sive per alia opera quae iudicio Superiorum sunt Missioni utilia.
5. Congregatio tamquam Patronos principales sibi eligit.»,
et tamquam patronos speciales veneratur..., ad quo» omnes
sodales teneram foveant devotionem et quorum festa speciali
modo celebrent diebus...
Cap. II—De

membris

Congregationis

I—Decretum approbationis normarum

6. Membra huius Congregationis sunt omnes quae emis­
sione votorum Congregationi sunt aggregatae: quae aggregatio
vel temporaria vei perpetua est pro natura voturum quae
emissa sunt.
7. Ordo praecedentiae erit: a) Moderatrix generali·, b) Pri­
ma Assistens vel Vicaria genendis, c) Ceterae Assistantes or­
dine quo electae sunt, d) Ex-Superiorissae generales, e/ Se­
cretaria generalis, f) Oeconoma genendis, g) Superiomsa

Cum numerus Congregationum Indigenarum, In territoriis
ab hac Sacra Congregatione Christiano Nomini Propagando
dependentibus, in dies. Deo superne favente, augeretur. In­
structio peculiaris die 19 martii a. 1937 [LE 1373) ab hac
eadem Sacra Congregatione edita est, qua regulae generales

• Scbrm
*
praoes» pro Congrega üotubu» crrim majecta*. e»t. quia
riusmodi Congre<atx»fs ^unxroucre» en«untur,
etum, BxQtaUs ujkUx»·
d», pro Coagre<4tiombus nrocuui adepLui pvtmt S< acitttf de fcxU-uv·
In cctnmum viveatibus.Trequirilar ul Cocqprtgatxs a Suprecao Mcdeakn
Primo Ordini
(caa.
l).

conficiendis Congre­
gationum IURIS DIOECESAN1 A S. CONO. DE PROP. FiDE
DEPENDENTIUM

Normae pro Constitutionibus

3881

3382

SC DE PROP. FIDE, INSTR. DE CONSTITUTIONIBUS CONFICIENDIS

η. 1548η

localis ia domo sua. h) Superiorissae locales luxta antiqui­
tatem primae professionis, i) Magistra novitlarum, l) Sorores
a votis perpetuis prima professione seniores (in paritate pro­
fessionis senlores aetate), m) Sorores n votis temporariis pro­
fessione seniores, n) Novit iae see. ordinem admissionis ad
habitum, o) Postulantes see. ordinem admissionis.
8. Superlorissa localis In domo sua iis tantum locum cedit
quae In suas ipsius subditas sorores maiore pollent auctoritate
(i. e. Superiorissae generali, et Visitatrici delegatae).
9.Cessante munere unaquaeque soror locum in Congre­
gatione obtinet quem antea habuit, absque titulo et privile­
giis; exceptis tantum Supcriorissis generalibus.
10. Sorores cessant esse membra huius Congregationis:
transitu ad aliam Congregationem, egressu, dimissione.
Cap. Ill—De

admissione in

Congregationem

11. Qualitates pro aspirantibus requisitae sunt: a) vera
vocatio a supernatural! motlvo procedens; b) valetudo corpo­
ris sufficiens ad onera Congregationis perferenda et opera per­
ficienda.
12. Aspirantes antequam admittantur, exhibeant: a) te­
stimonium recepti Baptismatis et Confirmationis; bj testimo­
nium recens de bonis moribus (clausum et sigillo signatum)
α parocho vel ab alio sacerdote bene noto; c) testimonium
circa valetudinem a medico recenter exaratum; d) litteras
testimoniales, iuramento firmatas, Superiorissae maioris, si
aspirans fuerit postulans vel novltia in alia Congregatione;
e) alia testimonia quae necessaria aut opportuna videntur
(e. gr. si sil vidua, testimonium mortis conlugis, etc.).
IX Invalide In Congregationem admittuntur a) quae a
fide defecerunt et sectae acatholicae voluntarie adhaeserunt;
b) quae aetatem quindecim annorum nondum compleverunt;
e) quae Congregationem Ingrediuntur vi, metu gravi aut dolo
inductae vel quas Snperiori.ua eodem modo Indocta recipit;
d) coniux durante matrimonio; e) quae obstringuntur vel
obstrictae fuerunt vinculo professionis religiosae; f) illae qui­
bus Imminet poena ob grave delictum commissum de quo ac­
cusatae sunt vel accusari possunt.
14. Illicite sed valide admittuntur: a) aere alieno grava­
tae, quae solvendo pares non sint; b) reddendae rationi ob­
noxiae aut aliis saccularibus negotiis Implicatae, ex quibus
lites et molestias Congregatio timere possit; c) filiae quae patri
vel matri, avo vel aviae, in gravi necessitate constitutis, opi­
tulari debent, et matres quarum opera sit ad liberos alendos
vel educandos necessaria; d) Ritui Orientali adseriptae in
Congregationem ritus latlni sine venia scripto data a Sancta
Sede.
15. In nostra Congregatione absque praevia licentia Con­
silii generalis admitti nequeunt:...
16. Candidatae declaretur eam quovis tempore, etiam post
professionem, dimitti posse, si ingredient de impedimento ex­
cludente vel de morbo et defectu gravi tacuerit
Cap. IV—De Habitu

17. Congregationis habitus constat ex ... Caput velo ope­
ritur.
18. Velo (oel..J novi tine distinguuntur a professis.
19. Habitus simplex esto, et usibus gentis et aeris quali­
tati non vero moribus europaeis accommodatus atque omnino
idem pro omnibus sororibus.
20. Sorores habitum religiosum deferant tum Intra tum
extra domum, nisi gruvis causa excuset, ludicio Superiorissae
generalis aut etiam localis.
Cap. V—De Postulatu

21. Ius admittendi aspirantes ad postulatum et ex eo di­
mittendi ad Superiorissam generalem spectat. Superiorissae
vero locales possunt aspirantes accipere.
22. Postulatus peragi debet vel in domo novitiatus sub di­
rectione magistrae novitlarum eiusque sociae vel in olla reli­
gionis domo in qua disciplina secundum Constitutiones accu­
rate servetur sub speciali cura probatae religiosae.
23. Postulantes vestem induant modestam ac diversam a
veste no vit Urum.
24. Postulatus tempus ad sex saltem integros menses du­
rabit, quod tempus Superlorissa generalis prorogare potest,
non tamen ultra aliud semestre.
25. Postulantes supellectilem secum ferant luxta normas
Congregationis.
26. Postulans In Ingressu ad postulatum scripto declaret
se nihil pro suis laboribus in Congregatione peractis petituram.
27. Si dos a postulante afferenda sit, ea determinetur a
Capitulo generali. Dos tamen ab Ordinario loci ex toto vel ex
imrtr condonari potest, praesertim si postulans qualitates ha­
bet aequivalenles.
28. Dos ante susceptionem habitus Congregationi tradatur
aut saltem eius traditio tuta reddatur forma lure civili valida,
29. Post primam religiosae professionem dos In tutis, liiilis ac fructiferis nominibus collocetur a Superiorlssa generali
3383

1940 2 IUX 29

cum suo Consilio de consensu Ordinarii loci. Omnino prohibe­
tur eam quoquo modo ante religiosae obitum Impendi, ne ad
aedificandam quidem domum aut ad aes alienum extinguendum.
30. Dotes caute et Integre administrentur npud domum
habitualis rcsldentiae supremae Moderatricis sub vigilantia
Ordinarii loci.
31. Dos religiosae professae quavis de causa discedenti in­
tegra restituenda est sine fructibus i ani maturis.
Dos vero Congregationi Irrevocabiliter acquiritur per obitum
religiosae, licet haec nonnisi vota temporaria nuncupaverit.
32. Superiorlssa debet Ordinarium loci, duobus saltem men­
sibus ante, certiorem facere de proxima admissione ad novltiatum, ut Instituatur exploratio voluntatis aspirantium.
33. Postulantes antequam novitlatum Incipiant, exercitiis
spiritualibus vacent per octo saltem integros dies, et, iuxta
prudens confessorii Judicium, praemittant generalem anteaetne
vitae confessionem.

Cap. VI—De No vitiatu

34. Ius admittendi ad novitlatum est apud Superlorissam
generalem cum voto deliberativo Consilii sui.
35. Novitiatus incipit vrl susceptione habitus oe/...
36. Novitiae privilegiis omnibus ac spiritualibus gratiis re­
ligioni concessis gaudent; et si morte praeveniantur, ad eadem
suffragia Ius habent, quae pro professis praescripta sunt.
37. Novitiatus ut sit validus peragi debet: a) post comple­
tum decimum quintum saltem aetatis annum; b) per annum
integrum et continuum (si novitiatus duos annos durat, an­
nus primus tamquam canonicus habetur; c) in domo novi­
tiatus.
38. Annus canonicas Interrumpitur ita ut denuo incipien­
dus ac perficiendus sit, si novitia a Superlorissa dimissa e
domo exierit aut domum sine illius licentia non reversura de­
seruerit aut extra domum etsi reversura ultra triginta dies
sive continuos sive non continuos permanserit quacumque ex
causa, etiam dc Superiorissae licentia.
Si novltia ultra quindecim sed non ultra triginta dies etiam
non continuos, de Superiorissae licentia vel vi coacta extra
domus septa permanserit sub Superiorissae obedientia, ad va­
liditatem novitiatus necesse et satis est dies hoc modo trans­
actos supplere; si non ultra quindecim dies, supplementum
potest a Superiorissls praescribi, sed non est necessarium ad
validitatem.
39. Novitia potest religionem libere deserere aut α Supe­
riorissis i usta de causa dimitti, quin Superlorissa teneatur
dimissionis causam dimissae patefacere.
40. Annus novitiatus finitur expicto die anniversario in­
cepti novitiatus, proinde professio fieri valide non potest nisi
die sequenti.
41. Exacto novitlatu si indicetur idonea, novitia ad pro­
fessionem admittatur, secus dimittatur; si dubium supersit
sitne Idonea, potest a Superlorissa generali, cum voto delibe­
rativo Consilii sui, probationis tempus, non tamen ultra sex
menses, prorogari.
42. Novitiatus ab ea parte domus. In qua degunt profes­
sae, sit, quantum fleri potest, segregatus ita ut, sine speciali
causa ac Superiorissae vel Magistrae licentia, novitiae nullam
habeant communicationem cum professis, nisi In ecclesia et
in refectorio.
43. Annus novitiatus debet sub disciplina Magistrae hoc
habere propositum, ut informetur alumnae animus studio (Re­
gulae ac) Constitutionum, piis meditationibus assi du aque pre­
ce, lis perdiscendis quae ad vota et ad virtutes pertinent, exer­
citationibus opportunis ad vitiorum semina radicitus exstir­
panda, ad compescendos animi motus, od virtutes acquirendos
Proinde novitiae primo novitiatus anno ne dedita opera
studiis vacent litterarum, scientiarum aut artium, neque ex­
terioribus Congregationis officiis destinentur. Secundo vero
anno novitiatus (si habetur) novitiae studiis vel Instituti ope­
ribus vacare possunt etiam extra domum novitiatus. Sed
duobus mensibus ante professionem omnes In domum novi­
tiatus redeant et ab omni opere externo sese abstineant, ut
ad professionem emittendam sedulo sese praeparent.
44. Ante professionem novitia debet, ad totum tempus.
uo votis adstringitur, bonorum suorum adminlstrationem ceere cui maluerit et de eorum usu et usufructu libere disponere.
Ea cessio ac dispositio si praetermissa fuerit ob defectum
bonorum et haec postea supervenerint, aut si factu fuerit et
postea alia bona quovis titulo obvenerint, fiat aut iteretur
non obstante professione emissa.
Istam cessionem vel dispositionem professa mutare potest,
non autem proprio arbitrio sed de Superiorissae generalis li­
centia, dummooo mutatio, saltem de notabili bonorum parte,
non flat in favorem Ipsius Congregationis. Per discessum au­
tem α religione eiusmodl cessio ac dispositio habere vim desinit.
45. Novitia ante professionem votorum temporariorum
testamentum dc bonis praesentibus vel forte obventuris libe­
re condat.
Testamentum conditum mutare non licet sine licentia San­
ctae Sedis, vel, si res urgeat nec tempus suppetit ad eam recur-

3

3884

1940 I UN 29

SC DE PROP. FIDE, INSTR. DE CONSTITUTIONIBUS CONFICIENDIS

rend!, sine licentia Superiorissae generalis aut, si nec illa ndir!
possit, localis.
46. Superiorlssa debet Ordinarium loci, duobus saltem
mensibus ante, certiorem facere dc proxima admissione ad
professionem, tum primam temporariam tum perpetuam.
47. Votis nuncupandis spiritualia exercitia novitia praemit­
tat per octo saltem solidos dies.
48. Novitiae in periculo mortis constitutae facultas est
emittendi professionem, quae tamen nulla validitate gaudet
ad effectus iurldlcos si novitia convalescat.

Cap. VII—De Piiofessione
49. Ius admittendi nd primam professionem temporariam
est apud Supcrlorissam generalem cum volo deliberativo Con­
silii sui, ad renovationem vero professionis temporariae et ad
professionem perpetuam apud Supcrlorissam generalem cum
voto consultlvo tantum Consilii sui.
50. Tempore novitiatus expleto, quae idoneae inventae
sunt, vota temporaria emittent et ordinarie quidem ter ad
annum, deinde bis ad triennium, tum in perpetuum.
51. Renovationi votorum nulla est interponenda mora. Su­
perioribus tamen facultas est ex iusta causa permittendi ut
renovatio votorum temporariorum per aliquod tempus, non
tamen ultra mensem, anticipetur.
52. Professa a votis temporariis, expicto votorum tempore,
libere potest Congregationem deserere; pariter Congregatio pot­
est eam ob lustas et rationabiles causas, α renovatione vototum temporariorum vel ab emittenda professione perpetua
excludere, non tamen ratione infirmitatis, nisi certo probetur
eam ante professionem fuisse dolose rcticitam aut dissimu­
latam.
53. Professionem perpetuam emissura oportet ut vigesi­
mum primum aetatis annum expleverit.
54. Formulae professionis exemplum: «In nomine Domini
Nostri Icsu Christi. Amen. Ego, Soror N. N. voveo ac pro­
mitto Deo Omnipotenti, Beatae Mariae Virgini (Beato Patri
Nostro Benedicto, Dominico. Francisco etc.), in manibus tuis.
Mater N. N. et In praesentia nostri Ordinarii (vel Delegati),
paupertatem, castitatem et obedientiam ad annum (ad trien­
nium, in perpetuum) iuxta (Regulam Patris Nostri B. D. Fr.
etc. et) Constitutiones Congregationis...».
55. Huius professionis documentum inseratur In libro ad
hoc destinato et subsignetur a professa, ab ea quae professio­
nem recepit et ab eo, in cuius praesentia professio emissa est.
56. Vota In nostra Congregatione Ordinario loci reservan­
tur, a quo proinde dispensatio petenda est vel decretum di­
missionis.

Cap. VIII—De Votis
De voto et virtute Paupertatis

57. Per votum paupertatis sorores abdicant ius disponendi
de quacumque re pretio aestimabili sine Superiorum licentia.
Virtus paupertatis autem hoc etiam importat, ut sorores
omni se exuant inordinato affectu erga res temporales, atque
earum privationem, si accidat, alacri et forti animo ferant.
58. Quaelibet professa n votis sive temporariis sive perpe­
tuis conservat proprietatem bonorum suorum et capacitatem
alia bona acquirendi (Cfr. arL 44).
59. Nulli sorori professae licet per actum inter vivos do­
minium bonorum suorum titulo gratioso abdicare sine Ordi­
narii licentia.
60. Sorores non prohibentur exercere proprietatis actus,
lege civili requisitos, de licentia tamen Superiorum.
61. Nullo modo possunt sorores dominium ac usum apud
se retinere eorum omnium quae dono vel industria sua acqui­
runt; haec statlm Superioribus tradenda sunt in communem
proprietatem. Neque possunt donare, commodare vel alienare
1 ullam rem sine licentia Supcrioraces.
62. Tota supellex et omnia vestimenta et utensilia sororum
sint paupertati convenientia ct, In quantum fieri potest, pro
omnibus aequalia.

De voto et virtute Casi Italis
63. Votum castitatis adstringlt sorores ad servandum coe­
libatum et insuper novo titulo. Id est ipsius voti, ad abstinen­
dum ab omni actu castitati opposito tum interno tum externo.
Unde omne peccatum contra castitatem est simul peccatum
contra votum.
Ad virtutem autem castitatis hoc etiam pertinet, ut soror
diligenter studeat tum ea devitare quae castitatem vel mini­
mum laedere possunt, tum media adhibere ad eam perfecte
custodiendam.
64. Quapropter sorores communicationes superfluas cum
externis, praesertim viris, evitent, clausuram religiose obser­
vent. modestiam verbis et actibus custodiant, sensus cohi­
beant, humilitatem colant, preces fervidos fundant cum fre­
quenti usu sacramentorum, ex animo devotionem erga Ssiliam
Eucharistiam et B. Mariam Virginem excolant.
65. Sorores omne familiaritatis genus et peculiares amici­
tias evitent, pericula tentationum effugiant, suis cogitationi­
3885

□. 1548η

bus advigilent, selpsas semper In aliquo utili ac bono opere
occupantes.

De voto et virtute Obedientiae

66. Per votum obedlentiac sorores assumunt obligationem
obedi cndl praecepto legitimi Superioris in lis, quae directe ve)
indirecte ad vitam Instituti, I. e. od observantiam votorum
ct Constitutionum pertinent.
67.Superiores, qui vi voti obedientiae praecipere possunt,
sunt Ordinarius loci et Superlorissa generalis, vel eius dele­
gata.
68. Formale praeceptum raro imponatur et non nisi scripto
vel coram duabus saltem testibus hisce verbis: «praecipimus in
virtute sanctae obedientae vel sub formali praecepto».
69.Ex virtute obedientiae sorores obligatione tenentur im­
plendi tum Statutorum tum Superiorum dispositiones. Stu­
deant autem, ut perfecte Id praestent, suumque iudicium ac
voluntatem omni cum docilitate submittentes.
70. Si soror In Domino iudfcet, adimpletionem alicuius
praecepti nocere sibi vel alii vel operi vel Congregationi, hu­
militer opinionem suam Superiorissae communicet, parata In­
terim eiusdem voluntati acquiescere, Deo omnia relinquens.
71. Si nua soror ad obtinendam peculiarem licentiam aut
gratiam, α Superiorlssa denegatam, Superiorem maiorem adeat,
hunc doceat de accepta repulsa.
Cap. IX—De Exercitiis pietatis

72. Pro singulis communitatibus Superiorlssa generalis
disponat ordinem diurnum, in quo Superiorlssa localis dispen­
sare non potest nisi in casu particulari, et ad tempus.
73. Quotidie sorores S. Missae sacrificio, quantum fieri
potest, intersint, per dimidiam horam meditationi incumbant
et per aliquod tempus lectioni spirituali et examini conscien­
tiae; tertiam partem sacratissimi Rosarii recitent, si fieri po­
test in communi, et Ssihum Sacramentum visitent.
74. Frequenter, imo quotidie si volunt, de consilio Con­
fessorii ad sacram Euchristiae mensam accedant.
75. Superlorissa nullo modo se Immisceat Communioni fre­
quenti sororum; si qua tamen religiosa gravem et externam
culpam patraverit ita ut communitati scandalum dederit, Superiorissa potest eam, ne ad sacram Communionem occedat,
prohibere, donec nd poenitentiae sacramentum denuo acces­
serit.
76. Sorores semel saltem In hebdomade ad poenitentiae
sacramentum accedant.
77. Singulis communitatibus confessorius ordinarius delutabitur ct confessarius extraordinarius, qui quater saltem
n anno domum veniat ct cui omnes religiosae se sistere debent,
saltem benedictionem recepturae.
78. Si qua religiosa, ad animi sui quietem et ad maiorem
In via Dei progressum, aliquem specialem confessorium vel
moderatorem spiritualem postulet, recurrendum est ad Ordi­
narium loci.
79. Si qua religiosa, ad suae conscientiae tranquillitatem,
confessorium adeat ab Ordinario loci pro mulieribus approba­
tum, confessio in qualibet ecclesia vel oratorio semipubllco
aut in loco ad audiendas confessiones mulierum legitime desti­
nato peracta, valida et licita est; neque Superlorissa id pro­
hibere potest aut dc ea re inquirere, ne indirecte quidem; et
religiosae nihil Superiorissae referre tenentur.
80. Cum graviter aegrotant, licet mortis periculum obsit,
possunt sorores quemlibet sacerdotem ad mulierum confessiones^cxcipiendas approbatum, arcessere clque perdurante gravi
infirmitate, nuoties voluerint, confiteri, nec Superlorissa pot­
est eas sive directe sive indirecte prohibere.
81. Superiorissae omnes ct magistrae novitlarum districte
vetantur sorores sibi subditas quoquo modo inducere ad con­
scientiae manifestationem sibi peragendam. Non tamen pro­
hibentur subditae religiosae quominus libere ac ultro animum
suum aperiant Superioribus.
82. Si fieri potest, omnes sodales feria sexta, et tempore
quadragesima!! saepius. Viam Crucis peragere admonentur.
83. Semel in mense communis habetur Rccollectlo spiri­
tualis cum praeparatione nd bonam mortem, ct, si fieri potest,
conferentia spiritualis habeatur a sacerdote.
8-1. Quotannis in communi habeantur Exercitia spiritualia
per... solidos dies. Si qua religiosa rationabili dc causa impe­
dita fuerit, prlvatlm suppleat tempore et loco a Superiorlssa
generali (vel locali) determinato.

Î

Cap. X—De

disciplina

85. Vita communis accurate α sororibus servetur, etiam
in lis quae ad victum, ad vestitum ct ad supellectilem pertinent.
86. In communi etiam sorores se reficiant slmulque re­
creentur.
87.Sorores silentium observent tn oratorio, sarristia, re­
fectorio, dormitorio et ambulacris, ubi loquendum non est nisi
In casu necessitatis et paucioribus nuo fleri potest verbis ac
submissa voce. In ceteris domus partibus permittitur ctritoqui
tantummodo cx iusta causa et de expressa vel praesumpta
3356

n. 1548n

SC DE PROP. FIDE» INSTR. DE CONSTITUTIONIBUS CONFICIENDIS

Superiorissae licentia. Post preces vespertinas usouc ad Mis­
sam sequentis diei silentium strictum observandum est in
tota domo.
88. Praeter ieinnia et abstinentias, quas Ecclesia omnibus
christifldelibus imponit, sorores, quando In domo Congrega­
tionis commorantur, obligantur ad ieiunium dlebusw ad absti­
nentiam diebus_
S9. Quoad dormitorium singulae sorores aut cellam pecu­
liarem aut lecturo convenienter separatum habeant.
Superiorissa habeat quoque cubiculum ubi laborare et so­
rores recipere possit.
90. Clausura servetur Id omnibus partibus domus, od usum
exdusivum sororum constitutis.
91. Intra clausuram nemo alterius sexus admittatur, ex­
ceptis, quoties necessitas Id postulaverit, confessario, medico,
operariis.
92. Tempore statuto omnes ianuac exteriores domus op­
portune obserentur.
93. Locus extra clausuram reservetur hospitibus quos so­
ror, ad hoc destinata, recipiat et tractet cum Superiorissae
licentia.
94. Prope atrium sit collocutorium, ubi sorores de venia
Superiorissae illos recipere possunt, qui eas visere cupiunt,
nunquam vero solae, nisi agatur de propinquis propriae fami­
liae, et nunquam tempore communium exercitiorum.
95. Litterae, truae a sororibus mittuntur vel recipiuntur,
Superiorissae tradantur ut ab ea Inspici possint.
96. Omnes sorores libere possunt mittere litteras nulli ob­
noxias Inspectioni, ad Sanctam Sedem eiusque in natione
Legatum, ad Ordinarium loci, od proprias Superiorissas maio­
res et ad Superiorissam domus forte absentem, et ab istis
omnibus litteras. Hem nemini inspiciendas, recipere.
97. Sine licentia Superiorissae sorores extra septa domus
ne exeant, et nunquam solae.
98. Sorores, in aliis domibus propriae Co
tionls comse sublidant
morantes, Superiorissae locali tamquam proj
et ab ea petant licentiam vel dispensationem qua forte indigent.
99. In itineribus sorores possunt cum praevia licentia suae
Superiorissae visitare domos aliarum religiosarum iblque com­
morari. Deliciente domo religiosa nd pernoctandum, ad domos
privatas omni suspicione carentes accedere possunt. Si vero
neque hoc fieri poterit, ad diversorium honestum procedant.
100. Ad regularis disciplinae observantiam promovendam
semel in hebdomade haberi potest Capitulum culparum. In
quo sorores humiliter externas suas transgressiones et negle­
gentias contra regularem disciplinam confiteantur et in sa­
tisfactionem poenam pro gravitate culpae accipiant.
101. Sorores inter se quam maxime caritatem foveant, al­
tera alterius hilari animo onera ferentes.
Ut autem sibi mutuo splritualiter auxilientur, unaquaeque
soror praebeat alteri optima virtutum et religiosae observan­
tiae exempla.

Cap. XI—De Operibus missionalibus
102. Sorores animo generoso omnes labores assumant, quos
Ordinarius loci ab eis petiturus sIL
103. Superiorissa generalis (audito Consilio suo) singulis so­
roribus determinatam Congregationis domum, Superiorissa lo­
calis opus ibi perficiendam assignat.
104. Sustentatio sororum comparatur ex bonis et funda­
tionibus. forte Instituto obvenientibus, et ex laboribus in qui­
bus de mandato Ordinarii loci sorores occupantur.
105. Sorores ad missiones deputatae quoad opus missionis
subliduntur Hectori districtus, qui tamen in admonitionibus
dandis consultet Supcriorissom.
106. Nunquam intrent cubiculum sacerdotis, cum Ipse est
praesens.
107. In omnibus scholis a sororibus administratis funda­
mentum sit educatio religiosa oc moralis.
108. Hinc non tantum docendo sed etiam exemplo suo
alumnas instruant; caveant ab animi vehementia, iracundia.
Impatientia et omni amicitia privato.
109. Quae soror nominatur Praeses scholae regimen totius
scholae habet. Subdita est autem quoad disciplinam religio­
sam Superiorissae locali et quoad scholas missionum Rectori
stationis.
110. Sorores curam aegrotorum gerentes, adhibeant pa­
tientiam et benignitatem, quaerant opportunitatem loquendi
de regno Del, et infantes morientes baptizandi.
111. In domo infirmi sorores sint quasi caecae, surdae, mu­
tae; praesertim ne enarrect ollis quod in eorum praesentio
dictum aut factum fuerit.
11X Si quaedam sorores libero studio sese doveverc ma­
tribus luxandis et infantibus periclitantibus desiderent, sedulo
observentur regulae a S. Congr. de Prop. Fide die 11 februarii
1930 datae (LE 1315).

Cap. XII—De wnownus infirmis et

defunctis

113. Soror aegrotans sine mora certiorem reddat SuperiorIssam, sine culus licentia ne occedat ad medicum.

3887

1040 IU IN

114. Sorori graviter aegrotanti Superiorissa curet ut tem­
pore opportuno Viaticum et Extrema Unctio administrentur
et Benedictio Apostolicn impertiatur.
115. Mortua sorore Superiorissa localis stntini Supcrlorissam generalem certiorem faciat et civilem auctoritatem, si
opus sit, nec non alias domus Congregationis et familiam de­
functae.
116. Dies quo soror decessit eiusque nomen in saeculo et
In Congregatione adnotetur in peculiari libro, in archivo Con­
gregationis servando; ibidem si opportunum visum fuerit, pau­
ca de eius decursu vitae ad notentur.
117.Professae et novitiae habitu religioso indutae sepe­
liantur.
IIS. In domo ubi religiosa defuncta est, cantetur Missa
solemnis de R equie et celebrentur... Missae. In omnibus aliis
domibus Congregationis legatur saltem una S. Missa pro anima
eius. Omnes sorores pro defuncta sodali ad minus ter accedant
ad sacram Communionem et tertium partem Rosarii recitent.
Si defuncta fuerit Superiorissa generalis, in omnibus domibus
Congregationis insuper Missa solemnis de Requic cantetur.
119. Pro defuncta postulante elnro defuncto patre et ma­
tre alicuius professae vel novitiae Congregatio suffragia fieri
curet.
120. Pro omnibus sodalibus et benefactoribus defunctis...
121. Suffragia fiant etiam pro defuncto Summo Pontifice,
pro defuncto Cardinali Praefecto S. Congregationis dc Propa­
ganda Fide et pro defuneto OrtUnario loci.

soror professa Congregationem deserere cupiat,
onis indultum ab Ordinario loci, io quo ipsa dé­

gât. petaL
123. Soror professa a votis temporariis dimitti potest per
decretum Ordinarii loci. In quo religiosa domus istius sororis
sita esL Ipse tamen lure suo ne utatur Superioribus Insciis vel
iuste dissentientibus.
124. Causae dimissionis debent esse graves. Possunt se ha­
bere vel ex parte Congregationis ve! ex parte religiosae. De­
fectus spiritus religiosi qui ollis scandalo sit, est sufficiens di­
missionis causa, si ter repetita monitio una cum salutari poe­
nitentia incassum cesserit, non vero infirma valetudo, nisi
certo constet eam ante professionem fuisse dolose reticitam
aut dissimulatam.
125. Dimissionis causae semper manifestari debent profes­
sae, data eidem plena respondendi licentia; eiusque responsio­
nes Ordinario loci fideliter sublidantur.
126. Dimissio sororis a votis perpetuis exigit graves causas
exteriores una cum Incorrigibilltate, experimento prius habito
ta ut, ludido Superiorissae generalis et Consilii, maiore sufifraglorum numero expresso, spes resipiscentiae evanuerit. Superiorissa generalis rem totam cum omnibus actis et documentis
ad Ordinarium loci deferat, qui causas dimissionis expendat et
decretum dimissionis ferat.
127. In casu gravis scandali exterioris vel gravissimi nocu­
menti communitati imminentis, religiosa potest a Superiorissa
generali cum consensu Consilii sui vel etiam, si periculum sit
in mora et tempus non adsit adeundi Superiorissam genera­
lem, a Superiorissa locali cum consensu sui Consilii et Ordina­
rii loci, ad saeculum remitti, habitu religioso illico deposito.
128. Religiosa, etiam a votis perpetuis, ab Ordinario loci
dimissa ipso facto ab omnibus votis religiosis solvitur.
129. Sorores egredientes, obtento ab Ordinario loci saecularizationls induito, vel dimissae, nihil repetere possunt ob
opera Congregationi praestita- Supellex aliaeque res personales,
quae adhuc supersunt, ei reddendae sunt in statu quo reperiuntur; item que dos allata, sine fructibus iam maturis (cfr.
n. 31).
130. SI qua soror sine dote recepta fuerit nec cx propriis
bonis sibimet providere valeat. Congregatio ex caritate ei suc­
currat, ut convenienter domum redeat et per aliquod tempus
(ab Ordinario loci determinandum) honeste vivere valeat.
131. Contra dimissionis decretum est religiosae facultae
Intra decem dies recurrendi ad Sedem Apostolicam, et pendents
recursu, dimissio nullum habet iuridicum effectum.
132. Religiosa professa votorum perpetuorum, quae e do­
mo religiosa illegitime egreditur cum animo non redeundi, con­
tra vota graviter delinquit. SI tamen Ipsa poenitens redeat et
se submittat poenis debitis, iterum suscipi potest; ultimum
vero locum obtinebit inter professas α votis perpetuis.
Quaelibet soror sive professa sive novitia legitime egressa
vel dimissa, denuo ad Congregationem admitti non potest.

DE REGIMINE CONGREGATIONIS
SUPREMA AUCTORITATE IN CONGREGATIONE

133. Sorores omnes subliduntur, tamquam Supremo Mo­
deratori, Romano Pontifici, cui etiam vi voti obedientiae obedire tenentur. Subduntur auoque, ad normam sacrorum Ca­
nonum, Ordinariis locorum in quibus Institutum domos habe».
3888

1040 IUN 20

Iisdem Ordinariis sorores praestare debent reverentiam ct obedlentlam.
134. Suprema auctoritas Interna In tota Congregatione or­
dinarie exercetur n Moderatrice generali cum suo Consilio;
modo vero extraordinario n Capitulo generali.

Cap. XV—De Capitulo generali
135. Ad Capitulum generale pertinet eligere Supcrlorissam
generalem et Consiliarias generales. In eo etiam tractantur
principaliora negotia quae vitam et progressum Congregationis
respiciunt.
130. Capitulum generale ordinarie celebrandum est quoli­
bet sexennio, uri decennio, cum electio Superiorissae generalis
facienda est. Extraordinarie vero celebratur, propter mortem
Superiorissae generalis vel propter eius resignationem aut amo­
tionem.
137. Convocandum est tribus mensibus ante clui celebra­
tionem, a Superiorissa generali et ipsa deficiente a Vicaria ge­
nerali. In litteris convocationis designetur tempus et locus
Capituli celebrandi.
138. Membra Capituli generalis sunt: a) Superiorissa ge­
neralis; b) Consiliariae; c) Ex-Superiorissae generales; d) Se­
cretaria et Oeconoma generales; e) Omnes Superiorissae domorum In quibus degunt 12 saltem sorores quae voce activa
fruuntur; I) Singulae Delegatae a supradictis domibus electae;
g) Delegatae domorum, quae 12 sorores vocales non habent.
139. Electio Delegatarum, de quibus sub litt. I), fit per
vota secreto, et electa censetur illa quae maloritatem relati­
vam suffragiorum obtinuit.
Sorores parvarum domorum, de quibus sub litL g), distri­
buantur a Superiorissa generali, cum voto deliberativo sui
Consilii, In diversa corpora electiva, saltem ex duodecim soro­
ribus professis constituto, ct quodvis corpus electivum duas
Delegatas e suo gremio ad Capitulum mittet, quarum una ait
Superiorissa localis, altera vero non. Electio autem fiat in
singulis domibus per schedulas secretas, quas Superiorissa lo­
calis coram vocalibus illico involucro claudit et ad Superiorissam generalem transmittit. Eligi possunt eodem modo duae
substitutae Delegatarum.
140. In electione Delegatarum ad Capitulum omnes pro­
fessae, etiam a volis temporariis, gaudent voce activa; passi­
vam vero tantum professae a votis perpetuis habent.
141. Omnes vocales tenentur Capitulo intéressé. Ut au­
tem libertati electionum consulatur, omnibus vocalibus Inter­
dicitur, sicut et aliis sororibus, ut in sui aut aliarum sororum
favorem vota Illicite procurent.
142. Superiorissa generalis munus suum retinet usque ad
electionem novae Superiorissae et Ordinarius loci, in quo huius
electio peragitur, per se vel per alium electioni praesidet; cui
peractam electionem confirmare vel rescindere gravibus de
causis integrum est.
143. Superiorissa generalis relationem completam et accu­
ratam de statu religioso, disciplinari et oeconomico Congrega­
tionis, Capitulo exhibeat, ab initio usque ad finem sui regiminis.

Cap. XVI—De

electione

Superiorissae

generalis

144. Electionis die, in domo Capituli, celebretur Missa de
Spiritu Sancto (si rubricae permittunt) et sorores capltularcs
ad sacram Communionem accedant.
145. In sessione electiva eligantur in primis, per maioritatem relativam, e gremio ipsius Capituli duae scrutatrices et
una Secretaria Capituli, et in hac electione duae vocales se­
niores professione sint scrutatrices.
146. Scrutatrices diligenter colligant vota vocalium —si
autem sit aliqua vocalis infirma, scrutatrices votum eius ex­
quirant et cum aliis in urna reponant— ct coram Praeside
Inspiciant an vota numero vocalium correspondront; votu
postea scrutentur ct palam faciant quot quaeque retulerit. Si
numerus suffragiorum superet numerum eligentium nihil est
actum. Suffragia post scrutinium statim comburantur.
147. Suffragium debet esse liberum, secretum, certum, ab­
solutum ct determinatum. Nemo sibi suffragium valide dare
potest.
148. Superiorissa generalis eligitur ad sexennium foef de­
cennium); Ipsaque nd validitatem habere debet decem annos
a prima professione, saltem triginta quinque annos aetatis
completos, ct esso ex legitimo matrimonio nata. Potest ad Idem
munus iterum eligi, sed non ultra sine speciali approbatione
Ordinarii.
149. Ad validitatem electionis requiritur maioritas abso­
luta suffragiorum. Si post tertium scrutinium non habetur
electio, ad quartum procedendum erit In quo vocem passivam
(non vero activam) illae duae sorores seniores professione vel
aetate dumtaxat habebunt quae in tertio scrutinio maiorem
prae ceteris suffragiorum numerum obtinuerint. Quod si in
quarto scrutinio aequalem numerum suffragiorum obtinuerint,
electa habebitur soror prima professione et, in paritate profes­
sionis, senior aetate.
150. Secretaria Capituli redigat processum electionis qui α
Praeside, scrutatriclbus et ab ipsa Secretaria subscribatur, ac
In tabulario Congregationis asservetur.
3889

η. 1548η

SC DE PROP. PIDE, INSTK. DE CONSTITUTIONIBUS CONFICIENDIS

151. SI Superiorissa electa non fuerit praesens in domo
electionis, statim advocetur ct negotia Capituli differantur
usque ad eius adventum.

Cap. XVII—De

electione Consiliariarum,
et Oeconomae generalium

Secretariae

152. Superiorissa generali electa, eligantur (separatis scru­
tiniis) quatuor sorores Consiliariae generales. Ad validitatem
requiritur maioritas absoluta; attamen si In tertio scrutinio
nemo maloritatem absolutam retulerit, electae habeantur quae
maloritatem relativam retulerunt In aequalitate suffragiorum
electa habeatur senior prima professione, et. In paritate pro­
fessionis, senior aetate.
153. Sorores sic electae In suo officio perdurant usque ad
proximum Capitulum generale, nec deponi possunt nisi ex
gravi causa a Consilio generali examinata et ab Ordinario adprobatxL Pro validitate electionis requiritur ut electa sit a
decem annis professa ct saltem triginta annos nata. Consilia­
riae semper rcelegi possunt. Prima electa ex Consiliariis erit
Vicaria Superiorissae generalis eiusque vices geret quoties Illa
o domo gencralitia sit absens vel quocumque modo impedita.
154. Superiorissa generalis ct Consiliariae eligant Secretariam generalem et Occonomam generalem, quae in suo mu­
nere manent ad nutum Consilii generalis. Secretaria e numero
Consiliariorum desumi potest (nunquam vero prima Consilia­
ria), non tamen Oeconoma generalis, nisi in casu extraordina­
rio ct ad tempus.

Cap. XVIII—De negotiis in Capitulo

generali tractandis

155. Praecipua negotia in Capitulo tractanda sunt: a) me­
dia opportuna od disciplinam ct vitam religiosam Instauran­
dam vel promovendam; b) determinatio contributionum quas
singulae domus solvere debent in bonum generale Congrega­
tionis In fine cuiuslibet anni; c) determinatio dotis aspirantium;
d) summa de qua Superiorissa generalis per seipsam disponere
Sotest, sine voto sui Consilii; summa de qua disponere possunt
uperiorissae locales sive per se sive cum voto Consilii domus;
e) debita et alienationes pro quibus exquirendum est votum
deliberativum Consilii generalis; f) propositiones Capitulo per
delegatas exhibitae.
156. Ordinationes et decisiones Capituli generalis vigorem
habent usque ad proximum Capitulum generale, in quo im­
mutari, revocari aut confirmari possunt.
157. Negotia Capituli approbantur per maloritatem abso­
lutam suffragiorum secretorum.
158. Acta Capituli rediguntur a Secretoria; in fine Capituli
subscribuntur a Superiorissa generali, a prima Consiliaria ge­
nerali et a Secretaria et Actorum exemplar mittendum est ad
omnes domos Congregationis.

Cap. XIX—De

turibus et officiis

Superiorissae generalis

159. Superiorissa generalis rite electa gubernat et admi­
nistrat universam Congregationem sibi concreditam iuxta
Constitutiones. Primum locum tenet ubicumque in Congre­
gatione, et proprium habet sigillum pro actibus officialibus
suis. Habitualitcr residere debet cum suo Consilio in domo
gencralitia, ncc residentiam mutare potest sine assensu deli­
berativo sui Consilii, ct approbatione Ordinarii lock
160. Ipsius est disciplinae totius Congregationis advigilare,
progressum spiritualem promovere, bona temporalia per re­
specti vas officiales administrare, secundum sacros canones et
Congregationis Constitutiones.
161. Quolibet saltem triennio, sive per se, sive per Visltatricem a se delegatam, totam visitet Congregationem et prae­
cipue domum novitiatus. Finis autem visitationis est praeser­
tim: conditionem et statum domorum ac sororum cognoscere,
abusus reprimere, regularem observantiam promovere, vitam
communem et mutuam choritatem fovere, opera missionalia
curare, administrationem bonorum inspicere, an officiales ct
singulae religiosae muneribus et obligationibus suis fideliter
satisfaciant cognoscere. Superiorissa vel Visitatrix ne omittat
singulas sorores seorsim Interrogare et audire de omnibus quae
ad bonum visitationis conferre poterunt.
162. Superiorissa generalis interpretationem authenticam
Constitutionum dare non potest, nec additiones, mutationes
vel derogationes facere. A Constitutionibus generaliter dispen­
sare non potest; attamen dispensare potest in casibus particu­
laribus etiam integras domos iusta et rationabili causa.
163. Officium Superiorissae generalis ordinarie componi
non potest cum munere Superiorissae localis etiam in domo
generalitia, et cum cuiuslibet officialis munere sive generalis
sive localis.
164. Si necessarium videatur Supcrlorissam generalem of­
ficio privare, Consiliariae generales rem ad Ordinarium defe­
rant; ct sl ipsa u munere suo abdicare velit, voluntatem suam
pariter Ordinario exprimat.
Cap. XX—De Consilio generali

165. Consilium generale constat ex Consiliariis ct Superio­
rissa (vel Vicaria generali) cuius est Illud convocare elque
praeesse. Convocetur autem ordinarie quolibet mense et quo­
ties negotia Congregationis id exigant.
3890

1060η

SC DE PROP. FIDE, INSTR. DE CONSTITUTIONIBUS CONFICIENDIS

166. Manus Consilii est Saperi ori ssam generalem In gu­
bernio et ad mini stratione Congregationis odiuvnre, nec non
suffragium deliberativum vel eonsultivum ferre ad normam
luris et Constitutionum. Superiorissa autem generalis Consilio
uti debet pariter ad normam sacrorum Canonum et Constitu­
tionum In omnibus gravibus negotiis Congregationis; contra
votum deliberativum Consilii Superiorissa invalide agit.
167. Negotia graviora per suffragia secreta decernantur et
per moioritatem suffragiorum. Si suffragia sint aequalia, Su­
periorissa genendis rem dirimat. Processus verbales et acta
Consiliorum describantur a Secretaria generali quae tamen
votum in deliberationibus non habet nisi sit una e Consiliariis.
Omnes sorores Consiliariae ad secretum tenentur circa ea quae
in sessionibus tractata fuerunt.
168. Praecipua negotia pro quibus requiritur suffragium
deliberativum Consilii generalis sunt sequentia: a) erectio vel
suppressio domorum Congregationis, consensu scripto praehabito Ordinarii loci; b) erectio novitiatus et eius translatio
In aliam domum, habita prias Ordinarii loci adprobationc;
c) electio, remotio Superiorissae localis et Magistrae novitiarum; d) electio et, si casus ferat, remotio Sororum Consilia­
riarum et Secretoriae atque Oeconomae generabam; e) admissio
postulantium ad novltlatum et nnvitiarum ad professionem et
harum dimissio; f) translatio residentiae Superiorissae gene­
ralis ad aliam domum; g) contractus nomine Congregationis
ineundi, alienationes faciendae, debita contrahenda et hypo­
thecae, quae excedunt summam in Capi talo generali statutam;
h) negotia pro quibus absolvendis licentia vel confirmatio
SJSedis vel Ordinarii loci requiritur.
169.Pro alienationibus et debitis contrahendis, quae ex­
cedunt summam triginta millium libellarum requiritur licentia
Ordinarii et Sanctae Sedis et in petitione pro debitis contra­
hendis declaranda sunt alia debita et obligationes Congrega­
tionis vel domus pro qua petitur.
170. Vacante quacumque ex causa officio Superiorissae ge­
neralis, Vicaria generalis Congregationem gubernat usque ad
Capitulum generale quod ipsa quamprimum, et non ultra sex
menses, convocare tenetur. Si quocumque modo alicui e Con­
siliariis officio suo excedere contigerit, eligatur in Consilio
alia, quae ultimum locum inter Consiliarias teneat et officium
suum retineat usque ad sequens Capitulum generale.

171. Secretoriae generalis est omnia documenta et acta
Congregationis admlnlstrationem concernentia, statum perso­
nalem sororum, processus verbales Consiliorum generalium et
similia redigere ct servare; Item fassu et nomine Superiorissae
generalis epistolas et acta scribere quae Congregationis negotia
respiciunt; archivum Congregationis ordinare et custodire. Sine
Superiorissae generalis licentia documenta vel scripta nemini
tradat. Ad secretum tenetur.
172. Oeconomae generalis est omnia bona tam mobilia
quam Immobilia Congregationis administrare sub directione
superiorissae generalis et Consilii generalis; libros de acceptis
et expensis accurate conscribere; redditus, titulos, debita con­
tracta et caetera adnotare In propriis regestis. Statuto tem­
pore, de sua administratione rationem reddat Superiorissae
generali et Consilio.
173.Non modo Congregatio sed etiam singulae domus formahter erectae sunt capaees acquirendi, possidendi et admi­
nistrandi bona temporalia cuiusvis generis. Bona autem Con­
gregationis praesertim destinata sunt: ad novas domos fun­
dandas, ad sustentandos novitiatum ct postulatum et generatlm ad subveniendum generalibus necessitatibus Congrega­
tionis.
Bona vero localia pro indigentiis domus respectivae desti­
nata sunt.
174.Adsit etiam in domibus maioribus Oeconoma localis,
quae curam habeat bonorum ipsius domus ct omnia peragat
ad exemplum Oeconomae generalis, mutatis vero mutandis.
175. In Domo generalitia adsit arca bene clausa, in qua
asserventur tituli proprietatis, syngraphae argentariae et pe­
cunia non necessaria pro expensis quotidianis, necnon alia
oblecta pretiosa.
176. Eodem fere modo etiam Ln singulis domibus bona
communia asserventur et administrentur.
177.Dotes sororum administrentur separalim a ceteris bo­
nis, ab Oeconoma generali sub directione Superiorissae gene­
ralis et sub vigilantia Ordinarii loci.
178. Quaelibet domus quotannis solvat Superiorissae ge­
nendi summam a Capitulo generali determinatam, pro ex­
pensis ommunibus Congregationis.

Cap. XXII—De Domibus f.abumque Supf.biorjssis

179. Ad erigendam quamcumque domum requiritur votum
deliberativum Consilii genendi» et consensus Ordinarii loci in
scriptis datus (et si agatur de erectione domus In novn missio­
ne, In locis S. Congregationi de Propaganda Fide sublectis,
insuper beneplacitum huius Congregationis).
ISO. Domus potest esse formata vel non formata. Domus
formata est quae saJtem sex religiosas professas habet.
181. Unicuique domui, etiam genemlitiae, prated Superiorissa localis; quae eligitur a Superiorissa generali cum voto
3891

deliberativo sui Consilii od triennium; quo oxneto ipsamet
potest nd idem munus iterum assumi, sed non tertio immediato
in eadem domo nisi de speciali approbatione Ordinarii. Nequit
eligi ad hoc officium nisi soror a votis nernetuis ct triginta
saltem nnnos nata, quae sit prudentia, cnaritatc et ullis qua­
litatibus requisitis ornata.
182. Superiorissa domus formatae, in regenda Communi­
tate luvatur n duabus Consiliariis, α Superiorissa generali cum
suo Consilio designatis, miarum prima. Vicariae nomine, vice»
Superiorissae geret quoties haec a domo aberit. Superiorissa
localis potest In casibus particularibus religiosas sibi subditas
eximere ab aliqua disciplinari praescriptione Hcgulae ct Con­
stitutionum, (usta de causa.
183. Ipsa quoque dirigat administratloncm oeconomicam
domus, quae In domibus maioribus gerenda est ab Oeconoma
sub vigilantia Consilii. Admlnistmtlonls rntio habenda est in
Consilio quolibet mense ct quolibet semestri praesentanda Su­
periorissae generali.
184. Superiorissa localis In fine anni relationem super statu
suae Communitatis mittat ad Moderatricem generalem, et ad
Ordinarium loci.

185. Magistra novit Iorum nominatur ad tempus ct nniovetur a Superiorissa genendi de consensu sui Consilii; debet
esse a decem annis professa et triginta quinque annos nata,
necnon praedita qualitatibus ad munus suum exercendum.
186. Uni Magistrae ius est et officium consulendi novit la­
rum Institutioni ad Ipsamque pertinet regimen novitiatus, ita
ut nemini, Superiorissa generali et Visitatricc tempore visita­
tionis exceptis, liceat hisce sesc immiscere quovis colore; ad
disciplinam vero et ordinem domesticum quod spectat. Ma­
gistra aeque ac novlliae Superiorissae domus sunt sublectae.
187.Magistra novitias suas informet ad religiosam disci­
plinam secundum Constitutiones, I Basque in virtutibus reli­
giosis exerceat, et praesertim in votorum obligationibus, in
sui abnegatione, in rerum mundanarum contemptu, in humili­
tate et fraterna chori tat e.
Per congruas conferentias illas instruat et informet de Con­
stitutionibus Congregationis et de principiis sitae religiosae;
earum religiosam vocationem, indolem et propensiones exa­
minet et de lis ad Superiorissam generalem opportuno tempore
referat.
188. Si ob numerum novi Harum vel alia de causa necessa­
rium visum fuerit. Magistrae detur adiutrix, seu Socia, quae
sit saltem triginta annos nata et α quinque annis professa, ac
praedita qualitatibus ad tale officium reauisitis. In omnibus
quae ad novitiatum spectant sit Magistrae Immediate sublecta.

189. In omnibus domibus adsit aliqua soror Sacrista,
curae ecclesiae vel oratorii destinato, quae instituitur a Su­
periorissa locali. Ipsa curare debet ut ecclesia semper sit mun­
da et bene ordinata; ut vestes liturgicae, vasa sacra et omnis
supellex diligenter serventur; ut altaria sint convenienter et
liturgi ce praeparatu et ornata; curam specialem habeat de
sacro Tabernaculo et de clavi eius necnon de lampade quae
coram Sanctissimo semper collucere debet.
190. Sacerdotes omnes magna cum reverentia prosequa­
tur; sedulo tamen vitans, sive cum eis sive cum saecularibus,
colloquia inutilia. Silentium tam in sacrario quam in ecclesia
exemplari ter custodiat.
191. SI fleri nossit adsit in omnibus domibus formatis ali­
qua soror custodiae lanuae deputata. Instituitur a Superioris­
sa locali; curaro lanuae habere debet, hospites cum urbani­
tate, religiosa gravitate et modestia recipere. Sileotium custo­
diat, nec plus necessario cum advenientibus loquatur; Superiorissam semper moneat de negotiis extraordinariis elque directe
remittat litteras et alia quae ab extraneis ad sorores mit­
tuntur.

192. Omnes et singulae sorores, Superiorissae sicut et sub­
ditae, debent non solum, quae nuncuparunt, vota fideliter
observare, sed etiam secundum has Constitutiones vitam com­
ponere atque ad perfectionem sui status totis viribus conten­
dere.
193. Cum non ex timore sed ex amore Constitutiones sint
servandae, hae per se sub peccato non obligant, nisi pro
oblecto habeant vota religiosa, praecepta divina aut leges ec­
clesiasticas. vel aliquid expresse Ipsae Constitutiones statuant.
Attamen sorores non erunt a peccato immunes si Constitutio­
nes ex contemptu vel alio inordinato offectu, aut cum scan­
dalo violaverint.
194. Superiorissae obligatione tenentur monendi, corrigendi
et etiam puniendi sorores quae Constitutiones violant; et sorores
correctiones vel poenitentias cum humilitate acceptare debent.
195. Omnes et singulae sorores, tam professae quam novitlae, exemplar habeant Constitutionum; et Integer textus
Constitutionum semel saltem In anno legatur coram tota
Communitate.

3892

1947 NOV 12- 1946 FEB 17

SC DE PROP. FIDE, INSTR.DE RELATIONE QUINQUENNALI

lOGOn

n. 1060 n - n. 197 Bn

Quaestiones ad quas missionum Ordinarii respondere
tenentur

1947 NOV 12.-SC S. OFFICII, DECRETUM. PART.·
Cap. I—Generales νοτγπαε missionis
datur Vicario Apostolico Suectae causas
NULLITAT1S MATRIMONII A CATHOLICORUM PERTRACTANDI AD
DISCIPLINAE TRAMITEM, OMISSA FORMA STRICTE IUDICIALI

Facultas

Suprema haec S. Congregatio, susceptis precibus instan­
ter sibi oblatis ab Exciho Vicario Apostolico Succine, atque
prae oculis habitis Instructionibus in similibus datis, fe­
rla V, dic G aprilis 1843, ad Vicarium Apostolicum Oceanlae, et die 24 Januarii 1877, ad Episcopum Nesquallien. in
Statibus Foederatis Amcrlcac Septentrionalis, quae pro­
stant In appendice I, easdem preces deferendas ccnsuit
supremo Sanctitatis Suae oraculo, et Ssifius D. N. Pius
Div. Prov. Pp. XII, in Audientia diei 12 novembris 1947,
sequentia indulgcre dignatus est.

1. Spectata peculiari difficultate constituendi eccle­
siasticum Tribunal ad normam iuris communis ob mini­
strorum inopiam, In conficiendis canonicis processibus de
matrimoniorum nullitatc ab acatholicls inltorum, quorum
alter nunc ad fidem catholicam converti vult, ex vitiato
consensu ob initum pactum vel ob conditionem appositam
ct non revocatam contra conlugii Indissolubilitatem, aut
ob elicitam positivo voluntatis actu intentionem explicilam, aut implicitam sed praevalentem, eidem nuptiarum
perpetuitati contrariam, praefato Vicario Sueciae, tam­
quam loci Ordinario pro universo territorio suae ditionis,
facultas committitur utendi in processuum confectione
forma oeconomica seu ad disciplinae tramitem nuncupata,
omissa proinde forma stricte Judiciali, de qua in cann. 19601989 C. I. C.
Hac autem facultate ipse Vicarius utatur tantum sl al­
terutra pars ad fidem catholicam convertatur.

2. Quandonam nullltas matrimoniorum ex vitiato con­
sensu ob exclusam perpetuitatem, uti in praecedenti nu­
mero, satis probata pro foro externo habenda sit fuse ex­
ponitur in Instructione et in interrogatoriis huic decreto
adiectis.
3. Sententia autem prolata de matrimonii nullitate»
Vicarius Apostolicus onere semper tenetur recurrendi ad
S. Officium, omnia acta sive causae sive processus in au­
thentico exemplari mittendo, ad normam n. 15 Instruc­
tionis.
4. Vi huius decreti enunciata facultas Vicario Aposto­
lico commissa ad quinquennium erit valitura, contrariis
quibuscumque minime obstantibus etiam speciali men­
tione dignis.
5. Eadem Sanctitas Sua Jubere dignata insuper est ut,
quo facilius atque securius Excmus Vicarius Apostolicus
muneri suo explendo par evadat in hisce magni momenti
processibus conficiendis ct definiendis, Eidem mittatur
sequens Instructio ad rem exarata atque adamussim ser­
vanda, una cum consentaneis quaestionibus quae ad ve­
ritatem eruendam partibus et testibus erunt proponendae.
* An. can. 8 (1863) 328-329. In appendice allegantur; lastrucùo S. C.
Sti Officii d. β apr. 1843 [CPF n. 875J et Instructio eiusdem S. Congre­
gationis d. 24 i&n. 1877 [CPF n. 1465]. Normae servandae in his causis
matrimonialibus pertractandis prcpcrxrjur in Instructi on o S.C. Sti
Officii d. 21 iun. 1851 infra odjîa: LE 2222η col. 3800.

1978η
1948 FEB

17.-SC PROP. FIDE, INSTRUCTIO. PART.·

de Prop. Fide: de
RELATIONE SINGULIS QUINQUENNIIS A Mission UM OrDINARIIS EIDEM S. CONGREGATIONI EXHIBENDA
(cann. 300 et 340 C. I. C.)

Instructio

S.

Congregationis

Animadvertenda
I. Relatio latina lingua, nitidis characteribus, in charta
non translucida conscribenda erit et ab ipso Ordinario et ab
uno saltem ex Canonicis vel Consultoribus (in dioecesibus)
aut ex Consiliariis Missionis subsignanda, adiectis dic, mense
et anno quibus data fuerit.
II. Singulis huius Instructionis articulis quolibet quin­
quennio integre respondendum est.
III. Quinquennia computanda erunt secundum can. 340, 2.
3893

1. a) Breve compendium historicum circa originem, pro­
gressus ac mutationes Missionis, et sl casus ferat, dc Illustri­
bus martyribus. b/ Superficies, confinia administrativa regio­
nis, descripta in charta geographica, referente lineas meridia­
nas ct parallelas, atque modulum (scala, échelle, scale). In
hac charta signentur stationes missionarine saltem primariae.
c) Brevis notitia detur de natura loci car.lique temperie, ac de
fertilitate terrae, de ratione et mediis Itinerum. Quinam morbi
In ea forte praevaleant.
2. a) Dc divisionibus civilibus territorii, de principalioribus
civitatibus, de Gubernii civilis forma, b) De incolarum moribus
indole, origine; dc praecipuis commerciis, et Industriis regionis
ac de varietate stirpium, linguarum ac religionum, c) Quinam
Incolarum numerus: quot Inter incolas sint catholici; si autem
varii adsint ritus, quot catholici pro singulis; et Inter non
catholicos quot ethnici, mahumetani, haeretici, etc-, et quae
eorum sectae praecipuae In territorio Missionis adlaborantes.

Cap. II—De constitutione

missionis

3.Cuinam Ordini vel Congregationi religiosae vel Societati
clericali (sine votis) Missio forte concredita slL Quinam locus
resldenliae Ordinarii cum omnibus Indicationibus ad epistolas
inscribendas necessariis.
4. In quot christianitates vel sectiones seu districtus aliasque
circumscriptiones Missio divisa sit, et an ibi sacerdotum residentiae sint stabiles, et an facilis ad eas accessus.
5. a) An et quot adsint In Missione paroeciae vel quasi
paroeciae cum propria ecclesia, territorio et rectore. An erectio
paroeciarum et quasi paroeciarum facta fuerit per decretum
asservatum in archivo Missionis. An observentur Instructiones
huius S. C. diei 25 iulli a. 1920 [LE 288] et diei 9 dec. a. 1920
ILE 311] circa erectionem paroeciarum vel quasi-paroeciarum.
b) An parochi, vel quasi-parochl applicent missam pro populo
(c. 306), tributum solvant pro seminario (can. 1356 §). alias
suas obligationes servent, et libero exercitio in cura animarum
gaudeant.
6. An habeantur olearii focanei (can. 217, 445 seq.) et
Missionis districtus ita ordinati sint, ut plores uni sacerdoti
tamquam superiori subsint.
7. a) An spes affulgeat Missionem in posterum dividendi,
et quomodo hanc divisionem Ordinarius praeparet, instituen­
do In unaquaque parte illa opera, quibus opus erit ut Missio
independens haberi possit iuxta Instr. S. C. P. F. a. 1942[LE
1690] datam, b) An ct quaenam pars Missionis nunquam
fuerit evangelicala; an et quomodo provideri possit eius evan­
gelization!.
8.Utrum in singulis districti bus, paroeciis, quasi-paroeciis
vel christianitatibus diligenter serventur fibri baptizatorum,
confirmatorum, matrimoniorum et defunctorum, nec non sta­
tus animarum, ad normam can. 470.
9. An quae in can. 375 et seqq. de archivo dioecesano ha­
bentur, habita ratione locorum ct personarum, in Missione
constituta sint (can. 304 § 1).
10. An habeatur directorium seu collectio regularum et
consuetudinum Missionis circa ea. quae a sacerdotibus tum
in sua vitae ratione tum in fidelium regimine sint servanda;
illudquc S. C. exhibeatur.
11. Utrum adsit catechismus; an sit communis cum aliis
missionibus eiusdem regionis; an in variis libris huius generis
servetur uniformitas circa doctrinae expositionem. Catechism!
exemplar ad hanc S. C. mittatur.
Cap. Ill—De ordinario eivsque

praecipuis adiutoribcs

12. a) Indicet Ordinarius nomen et eognomem suum, ae­
tatem. originis locum et Ordinem vel Congregationem religio­
sam vel Societatem clericalem ad quam forte pertineat, et
quasnam facultates et indulta a S. Sede receperit, b) Pro
dioecesibus, dicat Ordinarius, an sedes metropolilana sit. an
ct quas habeat suffragancas sedes; et quem Ordinarium appel­
lationis Metropolitan probante Sede Apostolica. sibi elegerit;
si vero suffragonea. quem Metropolitani habeat; sl denique
nulli Metropolitae suffragetur, quem Metropolitani pro Con­
cilio provinciali et pro ludicio appellationis sibi constituerit
iuxta can. 285, 292 et 1954 § 3. c) An Episcopum auxiliarem
vel eoad i u (orem cum futura successione habeat, ct Indicet eius
nomen, aetatem, locum originis. Ordinem vel Congregationem
religiosam vel Societatem clericalem ad quam forte pertineat.
d) An secundum praescriptum can. 309 constituent suum
Pro-Vicarium vel Pro-Praefectum, et Indicet eius nomen, ae­
tatem. nationem. Ordinem vel Congregationem religiosam vel
Societatem clericalem; atque de eius qualitatibus et opera
doceat, c) Pro dioecesibus vero, quaertam vigeat ratio provi­
dendi, sede episcopali vaeanir, dioecesis regimini (can. 429-4 13).
f ) Utrum constituerit Vicarium generalem (in dioecesibus» vel
Vicarium Delegatum (in aliis Missionibus), ct an *
plure et ob
quam rationem (can. 366 $ 3>; ac similiter referat de eorum
nomine, aetate, natione, an ad aliquem Ordinem vel Congre­
gationem religiosam vel Societatem clericalem pertineant, de
eorum qualitate ct activitate.
3894

SC DE PROP. FIDE. INSTR· DE RELATIONE QUINQUENNALI
13. a) Pro dioecesibus, utrum adsint Opitulum cathédrale
et alia capitula insignia an Communiar cleri ad modum capi­
tulorum; utram Episcopus nominet Consultores dioecesanos
(can. 423), et quinam eorum numerus, b) Pro aliis Missionibus
vero, utrum adsit Consilium Missionis ad normam can. 302,
quot in eo exteri et quot indigenae sacerdotes habeantur.
14. a) An Ordinarius in regione sibi commissa commoretur
et observantiam legum ecclesiasticarum urgeat (can. 336); an
et qaando Missionem visitaverit iuxta can. 301; an praeter
loca, res. libros et archiva, clericos examinaverit, eos slngillatim audiendo ut cognosceret uniuscuiusque vitae rationem,
confessionis sacramentalis frequentiam et alia huiusmodi; an
In visitatione inspexerit quoque quae referuntur ad pia legata
adimplenda et an circa missarum manualium satisfactionem
ac stipem omnia constituerit ad normam can. 824-844. b) An
visitationem Ss. Liminum suo tempore Ipse vel per procurato­
rem perfecerit
15. An praecipuos presbyteros indigenas et exteros congre­
get semel saltem in anno ut possit ex singulorum experientia
ct consilio deducere, quae sint perfectius in Missione ordinan­
da (can. 303).
16. a) Utrum et quomodo sgnodum celebraverit, et quando
novissima synodus congregata fuerit (can. 304 $ 2). b) An
alienando consilium ineat cum Ordinariis vicinioribus in ma­
ioribus negotiis pertractandis, c) Quando Missionum Concilium
nationale vel regionale celebratum fuerit, et an opportunum
sit illud iterum convocari (can. 304, 2).
17. a) Quae mutua relatio intercedat inter Ordinarium et
Superiores Religiosos (cfr. Instr. S. C. F. a. 1929 datam)
LE 935 I. b) Utrum missionari i ipsi Ordinario etiam ut re­
gios! subsint c) An ipse Ordinarius officia et residentias cle­
ricis assignet (can. 296 11 coll. can. 454 § 5).
18. Quomodo se habeat Ordinarius cum civili loci auctori­
tate: an eius dignitas et iurisdktio sarta tectaque ita semper
servari potuerit, ut nunquam detrimentum libertati et immu­
nitati ecclesiae obvenerit

observantiae praesertim trium votorum paupertatis, castitatis
et obedienliae.
31. An in aedificandis et ornandis sacris aedibus et residen­
ts missionarlorum peregrinae artis forma adhibeatur, vel,
quantum fieri potest, nativae etiam Ipsius gentis artis species
servetur.
32. De qualitate et opero praecipuorum misslonariorum re­
feratur: de singulis edicatur locus originis, actas, et quot lam
ab annis In Missione versentur.

§ 3. De clero indigena
33. a) Singulariter sermo instituendus de clero indigena,
ac imprimis de Idoneitate sacerdotum, deque animi qualitati­
bus quibus praediti appareant. b) Utrum aliqua distinctio ha­
beatur inter clerum indigenam et sacerdotes exteros, quibus
In rebus et quam ob rationem (cfr. Decretum S. C. P. F.
diei 10 Jan. 1924) (LE 557 1. Quibus in officiis indigenae
sacerdotes adhibeantur; nn ab aliquibus officiis arceantur.
34. Utrum sacerdotes indigenae cum suis familiaribus co·
habitent, vel communem vitam agant.
35.An clerus indigena habeat quo honeste vivere possit. An
pro senibus et Infirmis domus aut saltem subsidia adsint,
quibus ad i uvari possint.
f 4. De Ordinibus, Congregationibus religiosis et Societatibus
sine votis ac de aliis cooperatoribus

36. a) An et qui Ordines, quae Congregationes religiosae
vel Societates sine volis sive clericales sive laicales, luris ponti­
ficii vel dioecesanl, utriusque sexus adsint, quoi
quot novitiatus
novitiatus,
quot domus,_et quot in domibus et novi tip ti bus Indigenae ct
extexi. An Ordinarius sive per se sive per alium quinquennalem
osorum cuiusque sexus peregerit,
visitationem domorum religiosarum
iuxta can. 296 i 1. 512, 513, et quae de lis magis notatu digna
videantur, b) 1 _ trum religiosi cuiusque sexus vitam communem
respective ducant, c) An Ordines» Congregationes etc. bona
possideant, nomine proprio, in Missione.
37. Quaenam eorum pro Missione utilitas·, quae opera di­
rigant et quo successu; an Indigenarum et pauperum curae
atque institutioni praecipue attendant.
I 1. De sacerdotibus in genere
38. Pro Congregationibus religiosis dioecesanl luris vel So~
cletalibus sive virorum sive mulierum in communi sine votis
19. a) Numerus, nomina et praecipuae notae singulorum
viventium, luris etiam dioecesanl. Ordinarius nomen dicat et
sacerdotum exterorum et indigenarum dentur. De iis, qui zelo,
utrum iuxta Normas aS. C. P. F. editas condita sint; insuper
Sletate, scientia et disciplina eminent, specialiter dicatur.
ad eandem S. C. decreti exemplar de canonica erectione peracta
) Quam idoneitatem ad sacra ministeria atque ecclesiastica
transmittat, nisi forte lam transmiserit.
officia et nuam vivendi rationem clerici praescierant. An obli­
gationes clericorum, iuxta Ss. Canones Ipsi adimpleant.
39. De religiosis mulieribus Ordinarius referat: a) an ob­
serventur
canonicae leges circa admissionem ad novltiatum,
20. a) Utrum occasio detur saltem semel In mense ad sa­
professionem,
clausuram, confessarios ac bonorum tempora­
cramentum Confessionis accedendi aliosque presbyteros invi­
lium adminlstratloncm; b) an sint quae infirmis In privatis
sendi et mutuo adlumento fruendi. b) An omnes sacerdotes
domibus adsistant. aut rem domesticam in nosocomiis, semina­
iuxta praescripta can. 126 ct 595 j 1, n. 1 exercitia spiritualia
riis, vel similibus virorum domibus gerant; on cautum sit de
peragant, e) Si in Missione ecclesiastici viri habeantur qui
vitandis periculis, et an aliquid habeatur reprehendendum;
aliqua dignitate a Sancta Sede decorati sint, titulus quo exor­
an matr i bus forte assistant servata Instr. S. C. P. F. 11 februarii
nati sint atque concessionis dies, officium et gradus quibus
1936 [LE 1315}.
Sudeant in clero Missionis, aliaeque notitiae opportunae
ntur.
40. Utrum virgines indigenae extra claustra viventes ha­
beantur, et de earum vita et opera.
21. Virum omnes sacerdotes studio theologicae moralis in­
cumbant, et utrum ad hoc studium fovendum habeantur con­
41. Quot calechlstae et magistri scholarum utriusque sexus
ventus pro casuum moralium examine (can. 131, 448).
habeantur, an et quot viri et quot mulieres pueris moribundis
baptismi collationi sint addicti; quomodo eorum honestae
22. An prordiraiionl verbi Del (can. 1337 sq.. 1347). prae­
sustentationi provideatur.
sertim Inter acathollcos, assidue incumbant; an sint aliqui ex
missionarils huic operi exclusive addicti; vel hoc ministerium
eateehisUs remittant, de suis fidelibus tantum sollicitL
De SEMINAIUIS
23. Num ne^l Igenfia eel olios itas aliquem ecclesiasticum in
suo munere obeundo delineat; num hic inobedientiae vel ora42. An Seminarium pro clero saeculari adsit, et in casu
rIliae vel Incontinentiae speciem In sua vita praescierat.
affirmativo referatur: a) de numero et statu eorum qui exter­
nam disciplinam regunt, qui spiritualiter alumnos dirigunt,
qui docent (can. 1358, 1361). b) de stutu aedium; de reditibus
an circa modum sacri ministerii exercendi uniformitatem
et oneribus, hoc est de statu activo et passivo pii Instituti;
curent.
et an solvatur ecclesiasticum tributum pro seminario (canon
25. An char Itas et concordia inter ecclesiasticos regulares
1336); e) de Lis quae videantur necessaria ad meliorem Seminarii
et saeculares, exteros et indigenas foveatur.
statum.
43. An Collegium praeparatorium nd Seminarium habea­
26. An a rerum politicarum studio et a negotiis saecularibus
tur, an distinctum ait Seminarium in malus et minus (canon
se abstineant (cfr. can. 139 Ç1 3. i; Instr. S. C. P. F. diei 6 ΙαnuarU a. 1920) (LE 229 ].
1354 § 2γ, quot alumni in singulis. An Missionis conditio
exigat ut dumtaxat Seminarium minus habeatur et Semina­
27. An et qualia vulgentur in Missione diaria catholica et
rium maius regionale erigatur (can. 1354 9 3). An hoc aut
quo anno singulorum editio inceperit; on recte dirigantur, an
infrrdioecesanum seu Intermissionale seminarium lam sit erec­
sacerdotes operam suam Insis praebeant, et in casu affirmativo,
tum. An eiusdem erectio canonica et Rectoris nominatio per
an ad normam can. 1386 et Instr. S. C. P. F. 9 lunii 1930.
decretum huius S. C. fartae slnL
An Unio Mlsslonaria Cleri in Missione Instituta sit (Instr.
44. a) An observentur can. 1363, 1371 circa alumnos ad­
S. C. P. F. 14 apr. 1937) [Le 1379 ].
mittendos vel excludendos. An servetur can. 1357 circa visita­
tionem alumnorum et regulas internas, b) Quibus studiis ad
I 2. De mission ari is exieris
normam can. 1364-1366 clerici incumbant et praesertim an
α professoribus idoneis linguam lallnam ei patriam alumni ac23. An mUsionarii cricri sint saeculares vel regulares, et
cuius Ordinis vel Congregationis religiosae vel Societatis cle­
ricalis; utrum et quot fratres lalcos addictos habeant. An suf­
exerceant ut in can. 13671praescribitur,
a
. et an spiritu ecclesiastico
ficiens eorum numerus sit pro necessitate Missionis.
imbuantur urbanitatisque legibus excolantur (can. 1369)
29. An singuli missionaril exteri studio linguae vernaculae
.Missionis sedulam dent operam et an eum ad praedicandum
verbum Del Inter indigenus et in audiendis confessionibus In­
habeatur seligendi bonae spei luvenes ad clerum Indigenam
digenarum adhibeant.
creandum; ubi nam et quo fructu educentur (can. 305)?
30. a) An mlsslonaril bona immobilia possideant·, an in­
46. An Ordinarius curet ut aliquis alumnus pietate et In­
dustriam vel commercium exerceant (can. 142). b) An missiogenio praestans peculiaria collegia praesertim quae Romae sunt
adeat, ut ibidem in studiis perficiatur (can. 1380),
1
nani religiosi fidelibus et infidelibus exemplo sint regularis

i

3895

3896

1048 FEB 17

47. An ante ordinationem clerici ad ministerium per all·
quod tempus exercendum apud presbyteros Idoneos mittantur,
probationis *causa
,
ct quibus sub cautelis, ne vocatio clerico­
rum detrimentum aliquod patiatur.

Cap. VI—De

a catholicorum conversione, et de
CATECHUMENIS

48. Quannm methodo procedatur ad propagandam fidem
Inter ethnicos. In illis praesertim regionibus ubi Christian! non­
dum habentur vel pauci tantum.
49. a) Utrum adsint hospitia pro catechumenis cuiusque
sexus, ct quomodo ordinato sint. An omnes stntim ad catechumenatus mittantur, vel solum post congruum tempus proba­
tionis. Quantum temporis duret haec probatio, b) An pecunia
vel alia beneficia materialia praebeantur infidelibus fidei igna­
ris, ut ad catechu menât um trahantur; vel solus finis catechumenatus sit praeparatio proxima ad baptismum pro illis qui
lam dispositi sunt et veritates principaliores religionis lam
cognoscant, c) Quantum temporis instructio catechumenorum
duret, an sit sufficiens. An post baptismum neophytorum.
Instructio et educatio Christiana perduret aliquot menses.
Cap. VU—De institutis dilatandae fidei utilidus

50. Utrum sit nosocomium, an dlspensaria medicamento­
rum, et quomodo administrentur reditus pro infirmorum su­
stentatione.
51. aj Anet quot adsint orphanotrophia pro pueris ct puel­
lis, et quibus subsidiis sustententur; an et quot brephotrophia.
b) An et quaenam opi/icta habeantur ubi pueri et puellae ali­
quam artem addiscant.
52. a) Utrum ct quae alia Instituta charltalis habeantur;
ut hospitia leprosorum, gerontocomia et alia huiusmodi. b) An
officinae typographicae habeantur, quo facilius libri sacri vel
scholares in bonum religionis evulgentur (can. 1381 seq.).
c) Quae aliae officinae in bonum Missionis Institutae sinL
53. a) An adsint consociationes Actionis Catholicae et,
praesertim In magnis civitatibus. Uniones illae quae sociales
vocantur; an circuli pro iuventutc etc.; an aggregationes ope­
rariorum, agricolarum etc. in aliquem charitatis finem vel
mutuum subsidium; an directioni Ordinarii et Apostolicae
Sedis dociles subsint; quaenam eorum beneficia moralia et
temporalia, b) An cura sit ut huiusmodi associationibus adscripti in fidei doctrina Instituantur et Christianam vitam
ducant.

Cap. VIII—De

educatione iuventutis in scholis

54. a) Circa scholas pro indigenis, enucleate referatur tum
de carum numero, tum de earum aual itate, gradu et dislribu·
tione iuxta systema scholasticum vigens (relate ad alumnorum
ct alumnarum aetatem) in variis Missionis locis; an aliquod
superioris instructionis Institutum adsit. An scholae sufficiant
liberis fidelium (can. 1379), ct en in ipsis Christianae institu­
tioni Iuventutis npte provideatur. Numerus alumnorum di­
catur. b) Quomodo deficientiae scholarum superiorum consuli
possint, c) Quibus credita sit iuventutis institutio, quot sint
magistri catholici ct quot acatholici vel Infideles; an ab aucto­
ritate civili approbati et quomodo sustententur. An habeatur
schola pro magistrorum formatione vel quomodo eius deficien­
tiae provideatur.
55. a} An In scholas admittantur etiam filii acalholicorum
ct quibus cautelis ne fidei catholicorum nocere possint; quinam
eorum numerus respectu catholicorum; quomodo instructioni
religiosae catholicorum provideatur (can. 1373). b) An in me­
moratis scholis servetur omnimoda separat io puerorum a puellis.
56.An adsint In Missione scholae ministrorum protestanHum vel scholae paganae; quinam earum numerus et gradus;
an et quot adsint scholae neutrae ab auctoritate civili constitu­
tae; utrum catholici cas frequentent, an iusta ratione ct quo­
modo eorum Instructioni religiosae provisum sit; ct quaenam
cautelae ad periculum perversionis arcendum adhibeantur,
Iuxta can. 1374.

Cap. IX—De educatione iuventutis in

collegiis

57. a) An et quot adsint convictus seu collegia, sive pro
masculis sive pro foeminis; cui eorum directio concredita sit;
utrum pro solis catholicis an in ipsa admittantur Infideles vel
haeretici et quibus cautelis; quinam ipsorum numerus respectu
catholicorum, quomodo provideatur educationi religiosae ca­
tholicorum; an aliqua institutio religiosa detur acalholicis.
b) Quinam fructus pro religione habeatur ex collegiis mixtis·,
an potius aliquod ex his periculum pro fide habeatur, c) An
collegium pro catechistls cf formandis habeatur, dj An et quot
sint collegia acalholicorum.

Cap. X—De populo

fideli

58. Si laid ad aulam Pontificiam pertinentes habeantur,
nomen et titulus honoris, dies concessionis aliaeque notitiae
dentur.
59. Dicatur, a) quinam sint generatim fidelium mores;
quaenam ratio vitae Christianae in familiis; quaenam publica;

3897

η. 1078n

SC DE PROP. FIDE, INSTR. DE RELATIONE QUINQUENNALI

an in externis pompis et solemnitatibus magis consistat, quam
In vero pietatis spiritu, b) An massonlcae sectae addicti; an
etiam massonlcae vel socialism! aut communism! societates
habeantur, quot, quanti momenti; et quid flat ad occurrendum
huic malo, c) Utrum in exercitio iurlum politicorum et civilium
fideles catholici religionis bono et Ecclesiae libertati pro viribus
consulant.
60. Quomodo generatim parentes et qui loco parentum
sunt prolis educationi religiosae prospiciunt.
61. Num fideles cum paganis vel haereticis ita versentur,
ut spirituale Ipsis damnum vel religioni detrimentum obve­
niat.
Cap.

XI—De sacramentorum

administrati one

62. An in baptismale administrando serventur omnia prae­
cepto Ritualis Romani et Codicis I. C. Speciatim vero an fiat
divisio caeremoniarum et quo idiomate interrogationes fiant
(can. 755-761).
63.An sacerdotes antequam baptismum adultis conferant,
de statu libero eorum vel legitimo matrimonio diligenter in­
quirant et quae sint Inquirendi normae.
64. a) Utrum fideles solemn! praeparatione et pompa ad
primam Communionem admitti soleant; an excitentur ut fre­
quenter et etiam quotidie, ubi sacerdos adest, pane eucha­
ristico reficiantur, b) An fideles praeceptum paschale adim­
pleant.
65. An presbyteri diligentes se praebeant in reficiendis
moribundis Extrema Unctione aliisque sacramentis.
66. An in Missione forma celebrationis matrimonii ad nor­
mam can. 1094 observetur. Et an ea praemittantur, quae in
lure praescripta sunt (can. 1019 et seq.).
67. a) Quomodo se gerant sacerdotes in dispensationibus
circa matrimonii impedimenta, b) An dispensationes matri­
moniales gratis concedantur et in scriptis, ct utrum exprima­
tur delegatio apostolica (can. 1057).
68. An abusus matrimoniorum mixtorum invaluerit, et quo­
modo circa ea presbyteri se gerant (can. 1060, 1064, 1065,10/1).
69. An In celebratione matrimoniorum Christiani immi­
sceant aliquas caeremonias superstitiosas.

Cap. XII—De

rebus ad

divinum

cultum spectantibus

70. a) An in sacris functionibus ac praesertim in administratione sacramentorum, et In solemn! missae celebratione
ritus omnes S. R. E. fideliter serventur; utrum canius adhi­
beantur, et an iuxta canonicas praescriptiones, b) An ingressus
in ecclesiam sit, prout debet, semper gratuitus, e) Utrum ct
quinam populares cantus in ecclesiis admittantur.
71. An serventur, quod ad custodiam Ss. Eucharistiae,
can. 1265-1271 et Instr. S. C. de Sacramentis in festo Asceas,
a. 1938 data [LE 1435); an caveatur quodeumque periculum
irreverentiae; quaenam sit in tantum Sacramentum fidelium
devotio.
72. a) Utrum ad maiorem divini cultus decorem et ad pia
Opera exercenda, canonice instituti sint Tertii Ordines saecu­
lares, Confraternitates, sive virorum sive mulierum, praesertim
Ss. Sacramenti et Christianae Doctrinae (can. 711, § 2), allaeque piae Uniones potissimum pro luvenibus; quo numero et
quo religionis profectu, b) An hae associationes servent prae­
scripta can. 690 de subtectione erga Ordinarium, et can. 691
de adminislralionis ratione.
73. An in cultu divino ac veneratione Sanctorum aliquae
superstitiones irrepserint ct quae.

Cap. XIII—De

festis,

ieiuniis

et abstinentiis

74. Quaenam festa de praecepto in Missione observentur
et an peculiares difficultates habeantur ad alia Introducenda
quae in Codice praescripta sunL
75. Quae ieiunia, quique abstinentiae dies serventur; an
uniformitas habeatur respectu viciniorum Missionum et utrum
Introductioni legis communis (can. 1250 et seq.) obstet aliqua
necessitas.

Cap. XIV—De

sacris aedificiis

76.An sit in Missione numerus sufficiens ecclesiarum et
sacellorum; utrum munda, decentia et saltem necessarii» ad
divinum cultum ornamentis instructa sint. Utrum sint Sanctu­
aria, quae peregrini adeant.
77. An ecclesiae rite custodiantur ne furtis et profanatio­
nibus obnoxiae fiant; et eae In quibus <Si. Eucharistia ad ser­
vatur, quotidie, si flori potori, per aliquas horas fidelibus
pateant (can. 1266).
78. An catholicus cultus libere exerceatur, et quatenus ne­
gative, an ratio suppetat qua obstacula e medio auferantur.
79. An Iuxta ecclesias, cappella» et oratoria adsit mi lent ia
pro sacerdote vel decens presbyterium; aut saltem aliqui» lo­
cus ubi sacerdos convenienter manere possit. Num sacerdos
necessitate compellatur elbum et somnum capere in domibus
privatis, et on in hoc abusus habeantur.

3898

SECRETARIA STATUS - SUPREMA CONGR. S. OFICII

Cap. XV—De coemeteriis et funeribus

80. a) Utrum et quae superstitiones In funeribus npud
Christianos invaluerint, b) An et quae taxar in funeribus exi­
gantur.
81. An exsistant coemeteria separata pro Christianis dansa
et benedicta; et an canonicae de his leges serventur (can. 1205
et seq.). Si non habeantur, ad id obtinendum quid ten tari
possit.

82. An et quibus limitationibus iuxta leges civiles Missio
bona, sive mobilia sive immobilia, possit proprio nomine pos­
sidere, et quae cautelae adhibeantur ut securitati ecclesiasti­
corum bonorum provideatur.
83. An institutum sit Consilium Administra! ion Is et quot
presbyteris constet; et an Ordinarius in negotiis maioris mo­
menti iDud audiat (can. 1520).
84. a) An administratores particulares sive ecclesiastici sive
laid reddant quotannis Ordinario rationem suae adminlstrationis (can. 1525) et servent luris praescripta circa modum
ipsius administration!! (can. 1523, 1526, 1527, 1544. 1516,
1530-1533, 1538-1542). b) An circa oblationes in commodum
Missionis serventur praescripta can. 1182, 533 § 1, 4.·, 631 § 3,
et 535 de carum administratione et de ratione Ordinario red­
denda; an collectores se abstineant a vexatoria requisitione.
c) An inventaria immobilium, mobilium et sacrae supellectilis
uniuscuiusque ecclesiae vel pii lod confecta in duplici exem­
plari, altero pro pio Opere, altero pro curia Ordinarii, habean­
tur (can. 1926, 1300, 1302, 1522).
85. o) Utrum bona immobilia vel reditus in promptu Mis­
sio habeat ut sustentationi misskmariorum, cleri indigenae et
expensis pro divino cultu satisfaciat, bj Si bona immobilia
non habeantur, »n spes adsit ut pedetentim certi reditus sive
per oblationes fidelium sive alio modo eonstltul possint. Cfr.
Instr. S. C. de Prop. Fide 19 martii a. 1893.
86. a) Circa missarum stipem, quae taxo synodalis in Mis­
sione vigeat (can. 831). An sacerdotes missas colligant, quibus
intra annum Ipsi satisfacere nequeant (can. 835) et exuberan­
tes ad Ordinarium transmittant (can. 841). b) Quomodo ser­
ventur quae a can. 843, 844 praescripta sunt de libro tam
personali quam ecclesiarum proprio pro missis adnotandls.
Cap. XVII—Iudictum svmmatim expositum circa statum
MISSIONIS

87. Ordinarius dicat quid actu sentiat de morali ac mate­
riali condicione Missionis, quae spes melioris status effulgeat,
quaenam maiora discrimina immineant; utrum Missio, vel pars
Missionis ita exculta sit ut clero indigenae proximo tempore
concredi possit.
Addat quomodo et quo fructu ad effectum perduxerit mo­
nita et mandata, si quae S. C. in sua responsione ad praece­
dentem relationem dederit; et utrum progressus, regressus, an
EUus idem ferme persistens status in rebus fidei et morum
beri videatur in Missione, et quaenam harum rerum cen­
seantur causae, quaenam proponantur remedia.
Datum Romae, ex Aedibus S. Conp*. de Propaganda Fide,
die 17 februarii a. D. 1948.—Petrus Card. Fumasoni Biondi,
Praef. Celsus Costanlini, Archlep. tit Theodos., a Seer.

• Prot.N. 590/43.714/48 Typis Pologlottis Vaticanis 1943 Ada. vide
sub die 1945 Ian 2S: LE 1849.

1950 APR 16.-SECRET. STATUS, FACULTATES. PART
NONNULLA PRIVILEGIA AUDITORIBUS ROTAE NUNTIATU­
RAE Apostolicae ln Hispania conceduntur meliusque
DECLARANTUR

Madrid, 16 de abril de 1950
Ercclenllsimo serior. La Secretaria de Estado de Su Santldad, por augusta dlsposlciôn dei Sumo Pontifice, me ha
comunicado Io slguiente:
•1. Per ciô che rlguarda la prima richiesta che, tioè,
gll Uditori dl Rota e 1’Uditore Assessore non dipendano
dai rispetllvl Vescovi d locesani, ma dalla Santa Sede,
mediante 11 Nuntio Apostolico, la rlsposta è: salis provisum.
Non trattandosl, Infattl, di escardinazlone, In questione
si riduce alla obbedlenza do vu ta dagli Uditori e dall’As­
sessore al proprio Ordinario o a quelio dei luogo ove rislcdono. Ora è chiaro che sia ali Uditori che 1'Assessore, per
quanto rlguarda 11 proprio Ufficlo, dipendono del Nunzio
Apostolico e che questo Ufficlo Impcdiscc loro di ricevcre
altri Incarichl dall Ordinario proprio o da quello dei luogo
ove si trovano.
CIÔ sembra basiare e non si vede la necessltù di accordare
altri privilegi od esenzionl.
3899

1950 APR 10-1051 I UN

2. Per ciô chc si riferisce alie richiestc NN. 2 c 5 del
pro-memoria, 11 Santo Padre si è benignamente degnato
di concedere che 11 Collegio Rotale abbla, in Ispagna, la
precedenza su le altrc Istituzionl ccclcsiastlchc (Congregazioni, Entitâ religiose, Capitol 1, Istituti Religiosi, Asso­
ciationi Cattoliche ecc..); che, inoltre, gli Uditori emeriti
godano dei medesimi privilegi degll Ualtori «de numéro»
e nolle cerimonle e ricevimcnti a cul participa il Collegio
Rotale,seguano immedintamente di posto 1'ultimo Uditorc3. La medeslma Santità Sua concede, poi, chc gli Udl.
tori e 1’Uditore Assessore abla facoltà dl leggere libri pro­
bit! relalivi a malerle giuridiche c che possano autorizzare
i loro aiutanti di studio, aile st esse conaizonl, per la letturu
diquesti slessi libri.
4. Non si è invece rawisata l'opportunltà di insignire
il Promotore di Giustizia e 11 Difcnsorc del Vincolo della
dignità di Prelatl Domestici «ratione officii», perché essi
non fanno parte dei Collegio Rotale.
5. Nè si vede, in fine, sufficiente motivo per derogare
«In casu» alla regola, sccondo la quale 1 Prelati Domestici
nnn sono eompresi tra le persone cui vengono inviate gratuitamente le Lettere Apostoliche.»
Aprovecho la oportunldad para confirmarme con sentimlentos de la mâs dlstinguida estima y conslderaciôn de
V. E. devmo. s. s.—Cayetano Cicoonani.
* tixîa notfîsatiosesn NunîüAp.in Hispania Decano Rotao Main­
tenus die 15 aprilis 1950. Pro! N. 16210. factam: ex opusculo a Rota
Nunziarurao Ap. ta Hispania anno 1962 odito, pag. 47-48.

1951 IUN 21.-SC S. OFFICII, INSTRUCTIO. PART
in Vicariatu Apostolico Sueciae
in pertractantis causis de nullitate matrimonii ex
VITIATO CONSENSU ACATBOUCÔRUM QUI AD FIDEM CATHO­
LICAM SE CONVERTERE VOLUNT, AD NORMAM DECRETI
diei 12 Novembris 1947 (LE 1960n]

Instructio servanda

1. Acatholicus sive baptizatus sive non baptlzatus, sin­
cere catholicam fidem amplecti desiderans, qui suum ma­
trimonium initum ex defectu consensus ob pactum vel
conditionem appositam, aut ob intentionem sive explici­
ta®, sive implicitam sed praevalentem, contra indissolubilitatem confugii, nulUtatis accusare vult, debet suppli­
cem libellum scripto exaratum ad Vicarium Apostolicum
transmittere, qui contineat oportet plenam et accuratam
factlspeciem, adiectls die, mense, anno, et loco, in quo
actor commoratur. SI scribere nesciat aut nequeat, potest
suam petitionem Tribunali proponere, quam actuarius te­
netur in scriptis redigere.
2.Accepto libello. Vicarius Apostolicus curabit Tribu­
nal constituere ubi primum potest, ad id adhibendo mi­
nistros seu officiales, si qui sint in suo Vicariatu constituti,
vel alios designare, eligendo quos maluerit, cauto ut hi
qualitatibus a lure requisitis sint praediti, aut saltem ido­
nei ad id munus reperiantur.
Vicarius ipse Apostolicus pro tempore potest iudicis in
causa partes agere per se; sed id officium potest committere
alteri sacerdoti probatae vitae et doctrinae, qui nomine
Officialis seu iuaicis instructoris venit, eidem subdelcgando
facultatem instruendi processum usque ad sententiam de­
finitivam inclusive, facta mentione huius delegationis ab
gandi.
Deputare Insuper debet Actuarium (can. 1585) et sacri
vinculi Defensorem (can. 1586, 1967-69). Administri om­
nes, excepto Vicario Apostolico quando ipse personaliter
fungitur munere luditis instructoris, in prima sessione
iusiurandum de officio rite et fideliter implendo et de se­
creto servando emittere debent.
3. Inquisitio versari debet circa omnia quae nullitatem
matrimonii probant aut impugnant. Porro argumenta ad
veritatem detegendam in causis de vinculi nullitate prae­
cipue recoluntur: a) utriusque coniugis lurata confessio;
b) authentica documenta etiam cxtraiudicialia, omne ge­
nus, uti litterae, acta iudicialia in foro civili confecta,
quatenus ad rem faciant; d) indicia et praesumptiones.
4. Spectata autem peculiari natura causarum, de qui­
bus agitur, valde confert ad factorum veritatem eruendam
praeterea attente perpendere: 1.· genuina statuta legis in
secta acatholica partium vigentis, quae matrimonii doc3900

1951 lun 21

SC S. OFFICII, INSTRUCTIO PRO CAUSIS MATRIMONIALIBUS

trinam ct celebrationem moderatur; 2.° libros de religione
tractantes In re matrimoniali; 3.° formulas de ritu servando
ct caeremonias explendas In matrimonii celebratione;
® mores et consuetudines In regione forte vigentes inter
4.
acatbolicos quoad corurn matrimonium; 5.° circumstan­
tias sive loci sive personorum coniugil celebrationem co­
mitantes; 6.® Ipsum legum civilium codicem, decreta,
instructiones ccteraque documenta civilia cruod attinet ad
solubilitatem matrimonii per completum divortium l*.
5. Quod vero attinet ad examen formularum et caere­
moniarum, quibus uti solent ucatholicl in istis regionibus
dum ritum nuptialem exercent; ad considerationem mo­
rum et consuetudinum Istic forte vigentium inter eosdem
acathollcos quoad eorum matrimonium; ad expendendas
circumstantias sive locorum sive personarum nuptiarum
celebrationem comitantes, prae oculis habeantur memora­
tae Instructiones H. S. C. ad Vicarium Apostolicum Oceanlac et ad Episcopum NcsqualHen. in Appendice I relatae.
6. Praeterea iudex bene perspectam habeat naturam
simplicis erroris circa matrimonii indissolubllitatem, qui
etsi det causam contractui, ut edicitur in can. 1084, non
vitiat consensum matrimonialem. In simplici errore solubilltas est obtectum intellectus, non item obtectum volun­
tatis: porro quae matrimonium facit est voluntas, iuxta
Illud: matrimonium facit partium consensus. Error dicitur
dare causam contractui quando sine errore consensus prae­
stitus non fuisset: non contraxissem st matrimonium indis­
solubile scio issem.

Equidem accidere utique potest ut acatholicus non dum4
taxat errore ductus circa matrimonii indissolubllitatem
matrimonium contrahat solubile, sed etiam excludat, adiecto pacto aut conditione aut elicito positivo voluntatis actu,
ipsam vinculi perpetuitatem.
Porro acathollcl, qui ex errore iudicant matrimonium
solubile, quando illud contrahunt, praesumuntur validum
et Ideo indissolubile inire connublum. Evenire tamen pot­
est ut in contrahendo ipsi non dumtaxat iudicent aut
Sersuasi sint se matrimonium solubile inire, sed reapse
lud positivo voluntatis actu faciant aut velint vinculum
solubile qua tale: quod quidem factum non est praesumen­
dum, sed iurldice in foro externo probandum (can. 1086,
5 2); aut solubilitas a coniugibus in pactum potest deduci
aut poni uti condicio sui consensus (can. 1092, 2.°): et
tunc invalide contrahunt *.

7. Haec perpendenda sunt a iudice in hulusmodi con­
troversiis. His adde quae De Lugo, De sacr. in gen., disp.
VIII, n. 13, docet cum aliis: «SI hic igitur animus fuit
In utroque conluge (scii, ut nonnisi conditionate matrimo­
nium contrahere intenderint), ex utriusque confessione
constabit sufficienter ut matrimonium possit declarari nul­
lum etiam In foro externo, ut docet Sanchez, lib. II,
disp. XLV, η. 15, nisi esset collusionis praesumptio. Si
autem fuit in uno solo, sufficiet ipsi in foro Interno, imo
sufficiet etiam alteri coniugi, sl concurrant rationes pro­
babiles ad existimandum ipsum non mentiri, ut docet
Sanchez, 1. c., n. 4» ».
8. Quod attinet ad praesumptiones, attendi debet sta­
tutum can. 1828: at in Istis causis, quae spectant ad de­
fectum consensus, potissimus locus est praesumptionibus
hominis: ad quas constabiliendas proferantur in lucem,
quae matrimonium praecesserunt, comitata vel subsecuta
sunt.
9. ludlci sequenti ordine erit procedendum: primo
iudicialiter excutiat actorem eique, praemisso luramento,
deferat Interrogationes a vinculi Defensore concinnatas,
quibus alias valet addere ex officio, si opportunum duxerit
ad veritatem accuratius explorandam. Ad rem inservire
poterunt specimina sub η. III relata. Dein pariter excutiat
partem conveniam.
Si utraque pars matrimonii nullilatem adstruat, e si­
multanée accusatione periculum collusionis adimat opor­
tet percontando credibili tatem earumdem, conversionis
actoris sinceritatem explorando, etiam per testes fidedignos.
Sl casus ferat, iudex potest partem vel partes ad novum
examen revocare. In quo novae interrogationes proponan­
tur et etiam easdem inter se conferre ad difficultates et
dubitationes diluendas.
1 Haec omnia, etsi in casu cumulative occurrant, valde quidem conferunt
ut supra dictum est. ad veritatem factorum eruendam, sed non sufficiunt
ad nulliutem matrimonii declarandam, licet bene inservire possint ad eam,
abunde quasi certo probatam, confirmandam. Haec enim omnia cœxtstere
possunt cum errore simplici, tum individual! tum communi.

2901

n,

m.mq

10. Cum In hoc causarum genere, In quo nullltatls ca­
put exhibitum afficit consensum, quae res est In Interiori
animo recondita, saepe difficultatibus scatet Interrogatio­
nes devitare, quae responsionem suggerant (can. 1775):
Iudex priusquam ad interrogatorium actoris et ad eius
lusiurandum recipiendum procedat, constlto semper de eius
veracitate, ut supra, Ipsi solemniter in mentem revocet spe­
ciale monitum in Appendice II exaratum.
11.Si probationes facilius acquiruntur, quando defec­
tus consensus asseritur ex pacto inito aut ex conditione
apposita et non retractata contra matrimonii substantiam;
difficilius vero comparantur, quando nuptiarum valor quia,
positioo ooluntatis actu ob intentionem explicitant aut im·
dicitam sed praevalentem4, exclusa fuerit earum indlssoublHtas a partibus aut ab earum alterutra In limine ce­
lebrationis.
In hoc altero casu cum agatur de actu interne elicito,
qui potest delitescere in solo cordis scrinio, absque ideo
externa manifestatione, In foro iudiclali allegatae nullitatis difficilior fit probatio. Quam tamen prorsus impossi­
bilem ne dicas ex his, quae supra relata sunt nn. 4-8. Alia
media aptiora ad veritatem detegendam suppetere possunt:
praesumptio hominis (can. 1828); luramentum suppletorium
ad normam luris (can. 1829-1931), quando cetera admini­
cula desint; accuratior partis actricis credibilitalis sinceritatlsgue eius conversionis investigatio. Inspecto enim uno
naturae iure vera atque plena moralis certitudo de nulli­
tate matrimonii haberi potest a sola partium aut earum
alterutrius emissa declaratione, dummodo earum credJbiHtas ac voracitas aestimari possit omni exceptione maior,
talis nempe quae omne prudens contrarii dubiam exclu­
dat: cui comparandae probe inservire possunt testes iuratl
ac fidedigni.
12. Praeter ea quae diximus n. 9, ad expendendam
partis actricis confessionem, uti innuimus, attendi debet
ad eius credibilltatem sinceritatemque conversionis ad ve­
ram fidem, auditis ad rem testibus fidedignls etiam ex
officio.
Testimonium septimae manus est argumentum credibllitatis, quod robur addit depositionibus conlugum, etsi vim
plenae probationis non contineat, nisi aliis adminiculis aut
argumentis fulciatur (can. 1975, § 2); sed testes septimae
manus, quatenus sunt de credlbilitate, eo maiorem sibi
conciliant fidem, quo potiora habent documenta de sua
probitate et de requisitis bonae fidei (cfr. cann. 1789, 1790
et 1791).

f

In istis testibus excutiendis est maxime curandum ut,
si quid protulerint causae meritum directe attingens, sem­
per ab eius exquiratur unde, quomodo et quando haec didi­
cerint, ut pateat an tempore non suspecto ea cognita ha­
buerint (can. 1774): causam enim valde iuvant partium
confessiones extraiudlciales tempore non suspecto prolatae.
’ Cfr. S. Off., 4 februarii 1891 ad Vîe. Apost. lapon, merid. (CoCedanea
S. C. de Prop. Fide, η. 1746); et 9 decembris 1874 ad E pise. S. Alberti fCcJUctanea, n. 1427).
•Apud P. Card. Gaspxrri, Traci, can. de matrimonia, voL Π. n- ÇT3,
ed. 1932, ubi memorat etiam Ballerini et Gury, L II, n. 75»·
4 In dijudicanda exsistentia vel minus in casu intentionis explicitât ani
implicitae sed praevalentis contra matrimonii valorem index prae oculis se­
quentia habeat necesse «L
Imprimis intentio praevalens idem non est ac intentio ccnditicnaia rrw
inlcrpreLUiza: puta sl nupturiens declaret: «matrimonium non contraxissem
si illud scivissem esse indissolubile»; tunc haberetur intentio conditiocaU.
quae impar omnino est ad matrimonii nulli ta tem declarandam.
In genere quando homines matrimonium contrahunt «verum matrimonium »
inire volunt
*
ac in hac eorum voluntate continentur qualitates essentiales
cum matrimonio inseparabiliter functae: v. g. unitas, indissolubilités, et
sacramentalités quando initur inter duos baptiratos- Sed quando hi matri­
monium ineunt non solent de eius qualitatibus cogitare: hk et nunc volunt
mUrirncntum nulla ratione habita ideae aut theoriae quam ferte circa ma­
trimonium habent
Quaestio de pranulentia oritur quando plures elkiunt intentiones: v. g.
quando intentio contrahentis simul fertur in main •worn
*
’* rerum et in «mirimonium iclubilc. Examinandum tunc erit utrum duae intentiones aeque
principaliter ferantur in utrumque obice tum. an pracvdeoler in alterutram
et in quale. Solummodo casu, quo intentio contrahentium praerakater fer­
tur in matrimonium verum, haec voluntas absorbet intentionem matrimccrâ
solubilis.
Terminus a quo procedere debet inquisitio reticeri debet prnemmpiio, de
qua supra, nempe homines seno ccntrahcntr! rc/unitte pra^ntcnle inire
«matrimonium·: haec praesumptio, fundata in spontaneo humanae iudxrk)
et communi (teneris humani opinione, creat etiam praesumpriacrm praevakntis intentionis ineundi «matrimonium verum» si in cara particulin in­
tentio solubibtatis coi utra writ in voluntatem contrahendi.
Haec praesumptio praevalentiae tamen vincitur contrario axftzsento, quo
ostenditur solubili ta tera serio et d* industria (non solum superficiabter et
per transennam) fuisse positam saltem tamquam conobtectata vohmtatia
in ipso actu contrahendi. Tunc enim voluntas solubth Utera (u non prae» alenter saltem aeque pnndpabter) amplexa est et eo tpo matrimonii indissolubilitem foras misit et destruxit. De tali voluntate «ena ohuuatia no­
titia haberi nequit nra ex declaratione partium.

3902

SC. S. OFFICII. INSTRUCTIO PRO CAUSI MATRIMONIALIBUS

III

Redditas attestationes magis explicant et corroborant
Instrumenta, quae publica vel privata sunt: ut fidem fa­
ciant constare debet ea esse authentica et genuina.
Partis conventae depositio, quae thesi actricis adverse­
tur, erit libranda utrum sell, ex malo animo procedat, aut
ax simultate vel odio contra conlugem, hac de causa quia
ed veram fidem converti vult.
13. Clauso processu, vinculi defensor, cui acta tradenda
sunt, suas animadversiones scripto exaret animadvertens
etiam utrum hae regulae traditae in processus confectione
servatae fuerint necne.
14. Deln index Instructor, si post diligens causae exa­
men moralem certitudinem sibi comparaverit ex actis et
probatis reapse matrimonium ex enunciate capite vitii con­
sensus nullum exstare, ad normam cann. 1868 et 1869,
expositis rationibus tum luris tum facti, sententiam pronundat: constare de nuUilale matrimonii in casu. Si e con­
tra talem certitudinem non fuerit assecutus, sententiam
edere debet: non constare de nullitale matrimonii in casu.
15. Sententia declarativa nullitatis matrimonii prolata.
Ipse Vicarias Apostollcus debet suum votum circa meritum
quaestionis scripto conficere actisque sive causae sive pro­
cessus (can 1642) adnectere eaque omnia in authentico
exemplari, uti supra n. 3 Decreti dictum est, mittere ad
hanc Supremam Sacram Congregationem cum Indice ac­
torum et documentorum, et eiusdem S. Congregationis de­
bet exspectare decisionem, ut sententia execution! man­
dari possit
Si valde grave sit, sive ob necessarias expensas, sive alia
de causa exemplar autentlcum ad S. Offidum transmit­
tere, fas erit mittere acta originalia cauto tamen meliori
modo de tuta documentorum transmissione.
16. Impetrata sententia nullitatis matrimonii in haeresl vel senismate aut infidelitate contracti, parti acatholicae, quae converti vult, Integrum est ad alia vota tran­
sire, aut alias forte nullitcr initas nuptias convalidare ad
nonnam iurls. Si vero iisdem obstet vinculum civiliter va­
lidum, per civile divortium Illud rescindatur ut huiusmodi
novae nuptiae etiam dviles effectus adipiscantur. Attenta
vero opinione in Istis regionibus vigente inter acatholicos
de matrimonii dissolubllitate, Vicarius Apostollcus satagat
ut novarum nuptiarum, post declaratam praecedentis ma­
trimonii nuilitalem, validitas et liceitas in tuto ponatur
ad praecavendum periculum nullitatis et alterius connubli.
Hinc ambo nupturientes sunt opportune erudiendi de ge­
nuina natura et qualitatibus essentialibus matrimonii a
Christo Domino instituti: moneantur ut quamlibet inten­
tionem aut conditionem contra confugii substantiam vel
essentiales proprietates, in particulari contra perpetuita­
tem, submoveant. luxta autem luris praescripta, partem
catholicam avertere curet a contrahendis mixtis nuptiis:
quod sl impedire non valeat, studeat ut hae rite Ineantur
praestitis suetis cautionibus et impetrata dispensatione su­
per mixta religione vel cultus disparitate.

’»1
Specimina pro examine partium et

testium

·) Examen partis actricis

Anno Domini..R.. e.... hora.... in.... urbe.... in
aedibus.... conun dl D. N. ludice delegato (subdelegato),
aditantibus R. D. N- Defensore vinculi et infrascrlpto Actua­
rio, comparait N. N. Actor (actrix) in causa nullitatis sui
matrimonii pro hac die et hora citatus (a).
ludex iusiurandum de veritate dicenda et de secreto ser­
vando ab actore (actrice) petit et accipit ad normam canr. 1744
et 1746.
Deir, postulante Defensore vinculi, ludex schedam, quam
idem defensor clausam exhibuerat, interrogatoria continen­
tem parti actrici proponenda, reserat, et statlm procedit ad
eius examen, lux ta ordinem qui sequitur.

Interroga! tones générales
1. Index portem Interroget circa nomen, cognomen, no­
men patris, aetatem, religionem, domicilium (urbem, viam)
locum hodiernae commorationis.
An catholicam doctrinam addiscat ut post eius peractam,
consentaneam institutionem. In sinum verae Ecclesiae reci­
piatur.
Interrogationes particulares
Post Interrogationes generales, quaestiones particulares, pro
adlunrtls variandae, deferantur. Speciminis gratia proponun­
tur plure
*
circumstantiae, prae oculis habendae, in sublecta
materia.

3903

1951 lun 21

2. Utrum confirmet an non supplicem libellum (qui, sl
opus fuerit, legetur} In singulis partibus.
3.Quando matrimonium Iniverit ct In quannm secta; an
unionem dumtaxat civilem contraxerit; utrum separationem
legalem vel consensualem cum conluge instituerit, aut plenum
divortium; quis prior alterum deseruit; qua do causa aut oc­
casione proxima.
4.Utrum, praeter opinionem in cius regione vigentem cie
coniugall foederis dissolubllitate, voluerit positivo voluntatis
*
actu excludere ipsam indissolubiltatem coniugll, ex. gr. ineun­
do pactum cum coniiuge de resolvendo vinculo matrimoniali
per divortium, si res male cessisset aut aliqua alia do causa.
Velit edicere quibus verbis suum consensum manifestaverit.
5. An conditionem apposuerit contractui nuptiali contra
eius indlssolubllitatem; nempe an eius Intentio fuerit ut non­
nisi conditlonate matrimonium, id est matrimonium solubile,
contrahere voluerit.
6. Quaenam llturgica formula adhibita fuit in matrimonii
celebratione. (Haec perpendenda erit a Iu dice utrum conditio­
nem matrimonii irritantem continent: cfr. Instr., nn. 4 ct 5.)
7. Utrum fuerit α ministello requisitum iusiurandum post
elicitum consensum, sed ritu adhuc perdurante, a contrahen­
tibus de fidelitate servanda cum conditione: 'quousque altera
pars in fidei Itale permanserit·.
(Perspectum habeat ludex, habita ratione erroris, quem pro/itentur haeretici, nomine fidelitatis non posse venire nisi per­
manendam in vinculo contracto: cfr. Instr., 1. c.).
8. Quaenam caeremoniae peractae fuerint In celebratione
matrimonii.
(Sedulo consideret index an ex precibus, quae praemissae aut
sunt subsecutae formulam, out ex mutuis promissionibus con­
trahentium aliquod vitium irritans deprehendat: plerumque enim
formula iuramenli et mutuae promissiones acquivalere possunt
pacto, mod scii, eorum violatio inducat cessationem iurlum et
obligationem Inter coniuges et consequenter rescissionem vinculi
matrimonialir. cfr. Instr., nn. 4 et o.)
9. Utrum et quaenam rationes indolis moralis aut oeco­
nomicae ad conditJouatum confugium ineundum cam l mpulerint.
10. Quaennm fuerit in sublecta materia intentio seu vo­
luntas sui coniugis: an Ipse pactum inierit nut conditionem
apposuerit adversus bonum sacramenti, quod est eius indis­
solubiles.
11. An et quosnam testes adducere valeat (parentes, con­
sanguineos aut affines, sin minus vicinos bonae famae, aut
alioquin de re edoctos) qui testimonium perhibeant de partis
aetneis probitate et veracitate; praesertim si qui facta noverint,
aut documenta scripto confecta possideant, a quibus huius
causae solutio pendent, et qui adluncta ab actore (actrice)
exposita confirmare valeant.
12. An et qua de causa sciat vel praevideat alteram par­
tem praesenti petitioni consensuram aut sese opposituram esse.
13. (Praesertim si reus contumax sil vel fore videatur): In­
dicet orator (oratrix) rei conventi nomen et cognomen, locum
eius actualis commorationis et etiam testes ex eius parte, qui
probabiliter utile testimonium praestare valeant in casu.
14. An habeat instrumenta vel documenta, sive publica
sive privata, litteras, etc., ad rem facientia. (Si apud civilem
iudlcem de controverso matrimonio actum fuerit): An exhibere
possit authenticum exemplar actorum et sententiae iudicis
civilis.
(Si nullifas matrimonii non comperiatur probata ex hucusque
fartis interrogationibus, Index ulterius inquirat.)
15. Utrum pars Ln causa vel eius conlux aut uterque ali­
quam intentionem apposuerit in celebrando coniugio, quae
eius valori adversetur, ex. gr. si excluserit aut matrimonium
ipsum, aut omne ius ad coniugalem actum vel essentialem
unitatis vel fidelitatis matrimonii proprietatem (can. 1086 S 2);
an conditionem adiecerit de futuro contra matrimonii substan­
tiam, nempe contra alia duo bona conniugii, scii, fidei et prolis
(can. 1092).
(Si ab hac responsione valde probabile dubium de matrimonii
nullitale ex villo consensus emerserit, ob intentionem elicitam
contra valorem matrimonii aut ob conditionem de futuro appo­
sitam contra matrimonii substantiam, aut essentiales proprieta­
tes, excepta Indlssolubliltate, tunc ludex, intercepto hoc oecono­
mico processu, adeat S. Officium instructiones petiturus.)
16. Utrum habuerit Intentionem ineundi verum matrimo­
nium, sicut generatim homines assolent.
17. Utrum fuerit eius dispositio voluntatis ut nonnisi condltionatum matrimonium inire Intenderit, ita ut matrimonium
contraxerit ea praecipua voluntate transeundi ad alias nuptias,
soluto vinculo prioris coniugll per divortium, sl matrimonium
non bene cesserit.
18. Utrum sciat eius conlugem Intentionem aut volunta­
tem habuisse ineundi coniugium dumtaxat solubile ad nutum
(et casu affirmativo £n iudlcium eius conlugi occato opportunae
quaestiones ad veritatem detegendam deferantur).
19. Absoluto examine, de mandato ludlcls, Integra denositlo clara voce legatur parti actrici et ludex interroget ean­
dem an aliquid habeat oddeundum, supprimendum, corriden­
dum, variandum.
°
20. Deln petatur et praestetur Iusiurandum de veritate
dictorum et de secreto servando.
3904

1052 . .

. .

η. 2328n

SECRETARIA STATUS, NORMAE ROTAE HISPANAE

Praestito nutem lurelurando, subscribunt actor (actrix), lu­
dex, defensor vinculi ct actuarius.
b)

Examen rei concentl

Congrua congruis componendo ludex Interrogationes parti
actrici propositas deferat etiam parti conventae, quibus ct
alias luxta rerum adiuncta magis accommodatas ad licere valet,
pro suo ct defensoris vinculi iudlclo, ad veritatem in luce po­
nendam. Sl partes concordant, collusionis periculum praeca­
vere satagat: si vero Inter se discrepent, in fine examinis con­
testationes flant circa responsiones alterius partis, quae, sl
casus ferat, ad novum examen vocari poterit, luxta n. 0
Instr., prae oculis habita animadversione In fine n. 12 Instr,
exarata.
SI pars conventa In locum ubi Tribunal coadunatur ob di­
stantiam, magnas Impensas, etc., venire non possit, audiri
potest In loco suae commorationis per sacerdotem dignum et
Idoneum ad hoc a ludicc delegatum: idque servetur etiam
quoad testes In Ius vocatos, qui in similibus repedantur adjun­
ctis (can. 1770, 4.·).
Sl pars conventa renuat coram ludice aut sacerdote, de quo
supra, comparere, Iusta causa absentiae non allata, ludex,
audito vinculi Defensore, uti potest interventu personae ami­
citiae coniunctae vel auctoritate praestantis ad illam in lus
ciendam; quod valet etiam pro testium adductorum excussione.

b) Instructio S. C. S. Officii, die 24 ianuaril 1877 data ad
Episcopum Nesquallien, in Statibus Foederatis Americas Sep­
tentrionalis [CPF n. 1465]
Appendix II

Monitum actori sollemniter deferendum ante eius Interrogatorium

Probe perspectum habeat actor, sl in praesenti causa res
aliter se habeat ac ob eodem asseritur, id est si matrimonium
reapse validum fuerit et veritas in processu non detegatur ob
veri reticentiam vel insinuationem falsi, sententiam Inde pro­
ditam de eius nullltate nullius esse να loris et Ideo irritam
habendam esse. Hoc igitur coniugio In suo valore exstante,
si ipse aliud matrimonium coram Ecclesia ineat, ipsum revera
erit invalidum, et putati conluges ac soboles forte progenita
Innodantur prope infinita malorum inexplicabilium congerie.
* An. can. 8 (1963) 329-337.

2328n
1952 .... -SECRETARIA STATUS, NORMAE. PART.·

c)

Examen testium a parte actrice Inductorum

Servetur Idem ordo ac pro excussione actods (actricis) prae­
scriptus. ludex deferat testi iusiurandum ac reseret schedam
exhibitam clausam a vinculi Defensore interrogatoria conti­
nentem, quae dein proponit:
Ad

generalia:

1. ludex testem interroget circa eius nomen, cognomen,
nomen patris, aetatem, religionem, conditionem, domicilium
(urbem, viam), locum actualis commorationis.
2. An sit consanguineus vel affinis alterutrius coniugls et
quo gradu.
3. Ouo cx tempore, qua occasione et quando noverit coniuges N. et N.

Ad specialia:
4. An noverit honestatem ac credlbilitatem coniugum et
an putet unum alterumve vera dixisse; vel saltem eos habeat
incapaces perlurandi etiam In sui favorem et in re tara gravi
de qua agitur.
5. An sciat utrum conluges, de quibus agitur, luxta morem
patrium matrimonium iniverint.
6. An sit Instructus ex confidentiis n coniugibus aut ab
eorum alterutro vel ab aliis receptis et quando, utrum praeter
opinionem unlversim in regione vigentem de matrimonii solubilitate luxta doctrinam et praxlm tum acatholicae confessio­
nis tum legis civilis. Ipsi conluges, aut eorum alter, sese copu­
laverint adlccta etiam pactione aliqua aut conditione contra
conlugii indlssolubilitatem.
7. Utrum et quando scierit eosdem conluges aut alteru­
trum Ipsam conlugii Indlssolubilitatem aliquo positivo volun­
tatis actu aut signo vel declaratione excludere voluisse.
8. Quanto tempore cohabitaverlnt et an in praesentiarum
separati vivant consensuallter, an legaliter etiam in perpetuum
divortio Impetrato quoad vinculum, qua de causa ct an una
pars ad alias nuptias, etiam civiles tantum, transierit.
9. Utrum cognoscant Indicia, praesumptiones aut olla ad­
minicula, caque declaret, unde conilci potest conluges matri­
monium inivisse cum consensu, ut supra, vitiato.
10. An noverit alios sive ex parte actricis, sive cx parte
conventi, qui sint de re instructi ct deponere possint in pro­
cessu.
11. An habeat aliquid addendum, variandum, supprimen­
dum, corrigendum.
Tum ludex depositionem a conluge redditam, qui testem
induxit, ex Integro aut cx parte, pro suo prudenti arbitrio,
eidem testi legat ac petat:
12. An asserta in coniugls depositione veritati respondere
In omnibus censeat.
Deln testi legentur omnia, quae Ipse testatus est atque scrip­
to redacta sunt ac rogetur:
13. An relatio responsiones redditas plene contineat.
Requiratur iusiurandum de veritate dictorum et de secreto ser­
vando. Praestito dein lurelurando, subscribunt testis et ministri
Tribunalis. Simili modo procedatur oportet quoad ceteros testes
droductos sive ad instantiam partium sive ex officio.
Romae, ex Aedibus Sancti Officii, die 21 lunli 1951.—losephus Card. Pizzardo, a Seer. A. Ottavianl, Adsessor.

Appendix I
a)

Instructio S. C. S. Officii, ferla V, die 6 aprllis 1843 data
ad Vicarium Aposlollcum Oceanlae [CPF n. 965]

3905

Ordo pro

causis judicialibus expediendis in TRIBU­
NALI ROTAE NUNTIATURAE APOSTOLICAE IN HISPANIA

N. B. Cum servandum sil a Tribunali quidquid in Pon­
tificiis Normis continetur, tum generalibus (e. gr. Codice
luris Canonici, Instructione S. C. de Sacramentis, etc.)
tum peculiaribus (Motu Proprio Apostolico Hispaniarum
Nuntio), silentio praetereunlur in hoc Ordine plura ibidem
praescripta.
Art. 1. Tribunal Rotae Nuntiaturae Apostolicae Matritensis constituitur luxta Normas (art. 1-5) quae in Motu
Proprio Apostolico Hispaniarum Nuntio [LE 1923] con­
tinentur.
Art. 2. Tum Auditores, tum Promotor iustitiae et De­
fensor vinculi eorumque substituti munus obtinent per
electionem a Romano Pontifice peractam, prout statuitur
in arts. 6, 8 et 11 Μ. P. Apostolico Hispaniarum Nuntio;
caeteri Tribunalis administri, per designationem seu deputationem a Nuntio Apostolico factam, spectato elencho
candidatorum a Collegio Rotali exhibito.
Laici hispani ad munus Cursorum seu Apparitorum no­
minantur ab Apostolico Nuntio. Quod autem ad eorum
qualitates, munus necnon et cessationem attinet, standum
est art. 15 M. P. Apostolico Hispaniarum Nuntio et cano­
nis 1591-1593, Iisdem adsignata iusta et honesta mercede.
Art. 3. Quos Tribunalis administros Nuntius Apostolicus designat, eosdem ipse ab officio seu munere suo libere
removet ex iusta causa, aequitate servata. Collegium au­
tem Rotale Nuntium Apostollcum rogabit ut cessationem
a munere non dedignetur decernere, quoties compererit
quemlibet ex administris manifeste inidoncum esse, vel
contumaciter negligentem in munere adimplendo, vel se­
cretum officii graviter violasse.
Art. 4. Singulis annis sub initio curriculi iudicialis sta­
tuitur ab Apostolico Nuntio Kalendarium judiciarium, quo
indicantur dies et horae quibus Tribunal vacat causis agen­
dis. Decretum Nuntii et Kalendarium supra memoratum
tabellae publicae affiguntur.
Art. 5. Singuli Auditores semel saltem in hebdomada
audientiam concedunt diebus et horis, probante Nuntio
Apostolico, statuendis et per tabellam designandis; Deca­
nus autem bis in hebdomada.
Omnes tamen Auditores sedes Tribunalis adeunt quo­
ties necessarium vel conveniens videatur actibus processuallbus explendis.
Art. 6. Promotor iustitiae et vinculi Defensor Audito­
rio intersunt quoties, pro suo munere, eos convenire ne­
cessarium vel opportunum sit.
Art. 7. Omnes vero administri muneribus suis, in sede
Tribunalis explendis, quotidie et personaliter vacant; nec
ipsi abeunt nisi de licentia Decani, pro casibus particula
*
ribus et per modum actus concedenda. Pro longioribus au­
tem absentiis Nuntii Apostolic! venia erit expetenda.
Art. 8. Collegium Rotale, semel in mense, convenit die
et hora In antecessum praefixa, negotia expediturum quae
Collegio intersint, et a quolibet ex Auditoribus sint pro­
posita.
Quodsl agatur de consilio aliquo extraordinario capes­
sendo, Decanus rem ad Collegium deferre non praetermittet.
3906

232Sa

SECRETARIA STATUS. XORMAE ROTAE HISPANAE

De actis omnibus In praedictis coetibus referetur in libro
Art. 19. Secundo notario spcclntirn competit curam ge­
speciali. In archivo decanatus sub secreto servando.
rere archivi generalis Rotae, Indicem ipsius habere digestum
ac transcriptiones seu exemplaria conficere eorum quae In
Art, 9. Sub Initio mensium ianuarii et iulli cuiuslibet
eodem asservantur, quoties Instantiae partis legitime pe­
anni Collegio Rotali exhibebitur ratio tota expensi et ac­
tentis Decanus annuerit, firmis, quoad versiones, supra
cepti semestris proxime elapsi, prout constat in libris rastatutis.
Curabit itidem bibliothecae Tribunalis.
tionatoris.
Art. 20. Scriptores munus suum exercebunt sub ductu
Art. 10. Attento peculiari praescripto canonis 1588
cuiuslibet
notarii, prout Decanus statuerit.
§ 1, impedito Promotore lustitiae elusquc substituto, si
datus fuerit, eorum munus supplet vinculi Defensor vel
Art. 21. Cursor et apparitor debet: a) notificare cita­
eius substitutus et vice versa, de mandato Nuntii Apostotiones allaouc Tribunalis acta ac de traditione schedula­
rum deque huius tempore ac modo fidem facere; b) episto­
lld, modo in causa Ipsorum officia incompatlbilia non
las et actorum fasciculos ad quos spectat vel ad stationes
fuerint
tabellarias ferre; c) alia peragere quae a Decano commissa
Art 11. Interventus Promotoris lustitiae regitur ar­
habeat in ipsius Tribunalis commodum.
ticulo 27 Nonnarum. Quodsi In aliqua causa contentiosa
Art. 22. In Tribunali Rotae Nuntiaturae Apostolicae
praeter recensitas In eodem articulo opportunum existimet
vel ex positivo luris praescripto vel ex more Tribunalis,
Turnus ut Promotor lustitiae interveniat ad bonum publi­
Turno reservantur 1) Libellum litis introductorium et li­
cum tuendum, res ad Nuntium Apostolicum defertur. In­
bellum reconvcnlionalem admittere vel reliccre; 2) Patro­
tegrum tamen est semper Turno, qualibet in causa, con­
cinium gratuitum aut expensarum deminutionem conce­
silium Promotoris lustitiae, iuxta praxlm hispanicam, ex­
dere, denegare aut concessa revocare; 3) Dubium, dissen­
quirere.
tientibus partibus, concordare; 4) Salva iurlsdlctione Nun­
Art 12. Praetermissis hic ceteris officiis quae Promotii Apostollcl, procuratorem et advocatum repellere, de­
tori lustitiae, lure communi, competunt, conficit ipse inter­
putare, substituere aut punire; 5) Rei conventi, post litis
rogatoria pro examine testium in causis matrimonialibus
contestationem comparera renuentis, contumaciam decla­
separationis, perspectis positionibus seu articulis a partibus
rare et pro adlunctis punire; 6) Discordibus partibus, peri­
Tribunali exhibitis, eisdem superaddens quidquid bono
tiam decernere et peritos eligere; 7) Decernere iusiurandum
publico tuendo opportunum censuerit.
suppletorium aut aestimatorium et admittere dedsorium;
8) Actis a vlncnll Defensore suggestis unanimi suffragio
Similiter Ipsius erit: 1.· Examini partium, testium et
non annnere; 9) Concedere ut, in causis incidentibus, me­
peritorum adesse, novas interrogationes, ab examine emer­
moriali respondeant partes, Promotor lustitiae et Defensor
gentes, ludld suggerere, documenta a partibus exhibita
vinculi aut discussio oralis habeatur; 10) Quaestiones inci­
recognoscere. 2.· Animadversiones, probationes et contra­
dentes v. gr. de reprobatione testium et attestationum, de
dictiones scribere et allegare, eaoue omnia deducere quae
interventu tertii, de attentatis, etc., admittere vel reilcere,
pro veritate, iustltla et bono publico necessaria et utilia
eaque statlm aut in die propositionis causae discutere ac
aestimaverit. 3.· Semper et quolibet causae momento acta
decreto seu sententia definire; 11) Sententias Interloquutoprocessus etsi nondum publicata inspicere potest, novos
rias corrigere vel revocare; 12) Discussionem oralem con­
terminos ad scripta perficienda flagitare. 4.· De omnibus
cedere coram se habendam; 13) Perpendere ac discutere
probationibus vel allegationibus ita certior fit ut contra­
omnia ouae ad causae meritum attinent, causae decisio­
dicendi facultate uti possit. 5.® Nisi bonum publicum aliud
nem differre, causamque ipsam definire ac de litis expensis
exigat, probationes non supplet, quas coniux pro separa­
decernere; 14) Publicationem partis dispositi vae sententiae
tione decertans forte non exhibuerit. Nec Ius ipsi est, cum
differre; 15) Decernere ut sententia per alium ac Ponentem
accusat, ut ultimus audiatur.
extendatur aut post mensem publicetur; 16) Sententiam
Art. 13. In Tribunali duo extant notarii seu cancella­
extensam ac scriptam examinare, probare et subscribere;
rii, quorum munera sunt ea quae tum lore communi tum
17) Errorem materialem in sententia corrigere; 18) Senten­
art. 12 Normarum eis competunt.
tiae exeeutionem inhere aut decernere inhibitionem exer­
citii luris post primam vel secundam sententiam pro nulCausae eisdem altematim attribuuntur, ordine chronolitate matrimonii appellatam; 19) Appellationem declarare
logico delationis legitimae ad Rotam; ita tamen ut. In
recte interpositam, necne; 20) Sententiae nullitatcm decla­
casu appellationis contra sententiam Rotalem ad alium
rare; 21) Si natura causae patiatur, restitutionem in inte­
Turnum, alius Interveniat notarius.
grum concedere; 22) Instantiam declarare peremptam vel
Art. 14. Unusquisque ex notariis librum diligenter
renuntiatam, aut appellationem desertam; 23) Expensas
conscriptum deteret, quo adnotare debet: a) parvam ru­
ludlclales vel honoraria a procuratoribus vel advocatis ex­
bricam cuiusque causae sibi concreditae, Indicatis oblecto
hibita reducere vel moderari; 24) Si recursus fiat ad Tur­
litis necnon et nominibus dioecesium et partium; b) diem
num, quaelibet decreta a Ponente edita revocare vel con­
quo causa, officinae suae, fuit delata; c) nomina procura­
firmare.
torum et advocatorum; d) diem et modum quo causa vel
Art. 23. Appellationes contra sententias tribunalium
Instantia finem suscepit: an per desertionem, peremptio­
inferiorum apud Nuntium Apostolicum instaurantur (Norm,
nem vel sententiam definitivam; e) appellationem, si forte
art. 50); qui eas Tribunali committit. SI tamen appellatio
sit interposita; I) remissionem actorum tribunali a quo
aliqua directe ad Rotam deferri continget, curet Decanus
vel eorumdem repositionem in archivo generali Rotae.
ut ea quantocius Nuntio Apostolico referatur, cum indi­
Art. 15. Districte vetantur notarii ne In exemplaribus
catione diei quo appellatio ad Rotam pervenerit, ut ipse
quibuslibet conficiendis opera utantur quorumlibet Tri­
opportunum commissionis decretum subsignare velit. De
bunali non adseriptorum. Maxime autem caveant ne oc­
appellatione vero contra sententiam rotalem necessc non
casione religationis exemplarium secretum pandatur.
est Nuntio referre.
Art. 16. Partibus tradant notarii transcriptiones requi­
In prima instantia causae tractari possunt iuxta art. 38,
sitas seu exemplaria authentica quorumcumque actorum
2) Nonnarum.
in causa post publicationem, quin imo, decurrente proces­
Sive per appellationem, sive In prima instantia, tunc
su, eorum quae Ipsis notificantur. Nequeunt tamen exigere
tantum causa censetur legitime Tribunali delata, cum pri­
ut quae lingua latina sunt exarata, in vernacula a notariis
mum Nuntius Apostollcus decretum subsignaverit, camvertantur. Quodsi, alterutra parte petente, verslo ab ac­
dem apud Tribunal tractari praecipiens, cuius normae
tuario flat, de venlonls fidelitate Ipse Ponens testetur.
habenda est ratio pro tumorum designatione a Decano
Secus venio nec Tribunalis aut Concellariae sigillo muniri
facienda.
potest, nec fidem facit in foro externo. Pro hisce omnibus,
utpote ad litem non necessariis, honoraria percipiet noArt. 24. Tumorum et Ponentis designatio necnon et
tarlsu.
Auditorum substitutio fit iuxta art. 22-26 et 29 Norma­
rum peculiarium Tribunalis.
Art. 17. Curent notarii de terminorum fine Ponentem
statlm animadvertere.
ΑΠ. zo. AUUKon impedito, Nuntius Apostollcus Audi­
torem non impeditum libere substituit (Norm art 25)·
Art. 18. Primo notario speciatim competit: 1) munus
ob substitutionem tamen factam cursus tumorum nulla­
arcarii et ratlonatoris gerere; 2) causas omnes suscipere
tenus immutatur.
Tribunali delatas easque regestis Inscribere libri specialis,
guo adnotablt: a) parvas rubricas uniuscuiusque causae;
Art. 26. Quoties Auditori impedito alius substitutus
b) diem quo prima causae acta Tribunal pervenerint;
fuerit, postea, cessante impedimento, primus Auditor in
c) diem quo Nuntius Apostollcus decretum subscripserit
Turnum restitui potest, accedente Nuntii Apostolic! de
delationis causae ad Tribunal; df nomen notarii, cui corcreto, nisi substitutus partes habuerit in ludicanda allmw
quaestione incidental!, quae in sententia Silva lua
respondet, ex tumo, causae intervenire; 3) minores curare
sumptus pro sedibus Tribunalis vel supellectili conservanda.
3907

3908

1053 OCT 19

SECRETARIA STATUS, NORMAE ROTAE HIS PANAE

Art. 27. Auditor substitutus, ctsl forte ceteris antiquior,
non Ideo assumit munus Ponentis, quoties Ponens antea
designatus permaneat.
Art. 28. Introducta causa In gradu appellationis, cura­
bit Ponens ut quamprimum conficiantur a notario, pro
ludlclbus de tumo necnon et pro vinculi Defensore ac
Promotorc lustitiae, sl causae interveniant, exemplaria
eorum actorum In gradibus inferioribus exaratorum, quae
ipsemet Ponens iudlcat necessarium vel opportunum esse
ut prae manibus habeantur.
Quod si partes Id Ipsum expetant, pro earumdem com­
modo et utilitate, et honorarias notario persolutis, possunt
eis exemplaria tradi, nisi forte Ponens aliqua ex eis, quae
in actis habentur, censeat excipienda.
Art. 29. ludlcare de competentia Tribunalis semper
reservatur Turno a Decano designato.
Art. 30. Termini seu dilationes quae a Ponente conce­
dantur longiores non sint. Salvo semper iudicio Ponentis,
In unoquoque casu curandum est ut, ordinarie, probatio­
nibus proponendis et defensionibus post conclusionem in
causa exarandis spatium concedatur vlglnti dies non ex­
cedens, et decem si de responsionibus agatur.
Art. 31. Termini seu dilationes sive legales sive volun­
tarii continuo decurrunt. At, si expirare deberent tempore
interfecto feriarum Natalis Domini, Hebdomadae Maioris
et Aestivarum, censentur prorogati, nisi contrarium dica­
tur, usque ad primam diem non feriatam ad normam Kalendarii a Nuntio Apostolico approbati.
Art. 32. In citandis personis quae extra Matritum de­
gunt, si de causis matrimonialibus agatur, reus conventus
monendus est ut, sub poena declarationis contumaciae,
vel apud Tribunal comparcat, sive per se sive per procu­
ratorem, vel manifestet an lustitiae Tribunalis sese remit­
tat et an pro vel contra vinculum stare velit, vel quid
facere intendat.
Art. 33. Acta et decreta, quantum fieri possit, lingua
latina redigentur; at citationes, interrogationes, testium
responsiones et his similia, conficientur lingua vernacula.
Art. 34. Si pars citata se remittat lustitiae Tribunalis,
ne declaretur contumax, nisi eius praesentia in iudicio
Ponenti necessaria videatur.

Art. 35. Absenti declarato contumaci, nota fiat ex of­
ficio dubiomm formula, et nova forte ab actore facta pe­
titio, assignato eidem congruo tempore ad contumaciam
purgandam et exceptiones proponendas. Nullus actus ei­
dem praeter sententiam definitivam notlflcabitur, nisi Id
pars aut bonum publicum postulaverit.
Simpliciter autem absenti et parti lustitiae Tribunalis
remissae ex officio notlficabitur tam dubiorum formula
quam nova forte facta petitio et sententia definitiva.

Art. 36. In decreto quo dubiorum formula statuitur,
mandabit Ponens vel Turnus congruam pecuniae summam
ad occurrendum expensis iudicialibus universe sumptis in
arca nummaria Tribunalis a partibus deponi; itemque cau­
tionem, ad normam canonis 1909, § 2, si qua opportuna
videatur, praestari iubebit.
Art. 37. Testes examini sublidentur ab ipso Ponente
seu Instructore, nec litterae rogatoriales facile concedan­
tur pro examine ab alio iudice non rotali perficiendo.
Quodsi partes, ob indemnitatem plurium fortasse testium
vitandam, petant ut Ponens vel Instructor In locum com­
morationis testium extra Matritum se conferat iblque de­
positiones excipiat, petitioni poterit Ponens annuere, ita
tamen ut omnes itineris et commorationis sumptus pars
petens exolvat ac pro molestiis sublevatis ducentarum
quinquaginta libellarum summam pro unaquaque die ab­
sentiae ipsi Ponenti retribuat, et similiter Promotor! iustitiae et vinculi Defensori, si Ipsos nccesse sit iter arripere.
Quod si de pauperibus agatur, eadem beneficia Ipsis con­
cedentur; quo in casu omnes itineris ac commorationis
sumptus ex arca Tribunalis persolvenda erunt nullamque
retributionem personalem obtinebunt ii de quibus supra.

Art. 38. Defensiones seu allegationes post conclusionem
in causa viginti paginas non excedant, ita tamen ut una­
quaeque pagina viginti et octo lineas habeat et unaquaeque
linea sexaginta spatia. Responsiones decem paginas exce­
dere nequeunt. Ponentis tamen erit, In unoquoque casu,
maiorem extensionem Indulgere.
Art. 39. Nisi aliud Ponenti videatur, partibus conce­
dendus est terminus viginti dierum pro defensionibus ex­
hibendis, decem vero pro responsionibus. Qui autem velit

3909

η. 2375η

huius termini prorogationem, eam a Ponente expetere de­
bet ut plurimum triduo ante termini lapsum. Prorogatio
uni parti concessa censetur similiter et alteri parti conces­
sa. Quae vero pars intra praestitutum tempus non allega­
verit, censetur iuri allegandi renuntiasse et allegatio, for­
tasse postea exhibita, non est admittenda.
/\rt. 40. Quaestiones Incidentes solvi possunt per me­
rum decretum, si quaestio sit minoris momenti, aut servata
iudicii forma:

1) SI primum, assignandus est terminus omnibus iudi­
cio intervenientibus communis, tum pro memorialium ex­
hibitione, tum pro exhibitione responsionum, salvo semper
Defensoris vinculi iure. Quaestionem Incldentalem solvit
Turnus, rationes decidendi in lure et in facto breviter ex­
ponens.

2) SI secundum, ideoque cum dubiorum propositione,
servandae sunt regulae quae vigent de causa principali;
sed termini quam breviores sunto, prout quaestionis inci­
dentis natura sinat.
Art. 41. Sententia lingua latina redigatur, nisi Insta
causa, Turni iudicio, aliud suadeat.
Art. 42. Intra aulndecim dies a causae definitione no­
tarius Ponenti exhibebit expensarum ludlclallum notulam.
Iis adnexis rationibus seu documentis quibus comprobetur
expensas esse iustas et indici taxaram Tribunalis accom­
modatas. Idem peragent procurator et advocatus.

Art. 43. Procuratorum advocatorumque honoraria non
alia admittentur nisi quae a Nuntio Apostolico sunt probata.
Art. 44. Tum advocatus tum procurator tradent nota­
rio summam (10 %) honorariorum ab iisdem perceptorum,
in arca Tribunalis seponendam; ex huius generis summis,
sic collectis, procuratoribus et advocatis elargietur quae­
dam retributio, auoties ex officio causas pauperum de
mandato Tribunalis susceperint.
Art. 45. Ponentis est notulas quaslibet expensarum et
honorariorum approbare; quod si reducendas esse censeat,
rem deferet ad Turnum.
Art. 46. Omnes Tribunalis Auditores, Promotor lustltlae et vinculi Defensor, cum stipendia fixa obtineant,
nullum omnino emolumentum ratione expensaram ludiclalium, ex ordinarie contingentibus, percipiunt.
Sed, cum Tribunal Rotae sit potissime constitutum ad
appellationes In Hispania suscipiendas, cumque in causis
quas apud ipsum in prima instantia agitari contingat
(Norm. art. 38, 2) in locum tribunalium dloecesanoram
censeatur suffectum, hisce in causis tum Auditores de
Turno, tum Promotor iustitiae et vinculi Defensor expen­
sas percipere valent, Iuxta indicem taxaram Judicialium
pro dioecesi Matritensl, cum auctu 50 %.

Art. 47. Tribunalis administris, cum stipendia fixa
minora percipiant, ius est ad ea etiam emolumenta quae
in indice taxaram a Nuntio Apostolico approbato sta­
tuuntur.
Art. 48. Tum advocati tum procuratores Hs qualitati­
bus ornati erunt, de quibus In art. 43 laudati «Motu pro­
prio».
Cum primo munus exercere Incipiant, iuslurnndum co­
ram Decano et notario praestabunt de munere fideliter et
honeste exercendo, de diligentia In pauperibus ex officio
defendendis ac de honorariis non augendis, qualibet sub
specie aut praetextu, ultra indicem taxaram ob Excitio
Nuntio approbatum.

Art. 49. Decanus caeterique Auditores sollertissime In­
vigilabunt ne advocati et procuratores ea. de quibus In
art. 48, quomodolibet transgrediantur; quodsi ia aliquo
deliquisse compererint, eos congrue puniant; sl vero gra­
vitas transgressionis exigat. Decanus rem Excmo Nuntio
deferat, ut Udem a munere in Tribunali exercendo vel
suspendantur ad tempus vel definitive removeantur.
Art. 50. Singulis annis, a die 1 octobris ad 31 mali,
sub auctoritate et vigilantia Decani et moderante Audi­
tore a Collegio rotali designato, habebitur in aedibus Tri­
bunalis Studium, cui adscribl poterant advocat! et procu­
ratores munus In Tribunali exercere cupientes, bono
religiositatis ac moralitatls testimonio praediti. Qu! Stu­
dii curriculis per triennium laudabiliter operam dabunt,
superatis periculis ac firmo praescripto art. 43 Μ. P. Aposlolico Hispaniarum Nunlio, diplomate peritiae procesiualls
canonicae ab Exciho Nuntio .Apostolico Insigniri valebunt;
quo mediante, ad normam art. 43 M. P., habitualem In

3910

η. 2375η-2699η

SECR. STATUS - PROP. FIDE - RELIG. - S. OFFICII 1933 OCT 19 - 1957 OGT 20

Albo advocatorum et procuratorum Rotae Hispanicae In­
clusionem postulare poterunt

Sacra Romana Rota o sl trovlno tuttora pendenti dinnanzl
al giudizlo di quest ultima.

• Ex opusculo a Rota Nuntiaturae Ap. in Hispania anno 1962 Matrifl
edito, p. 23-41 Hic Ordo approbares fuit a Sede Apostolica, juxta in­
teras Sttcretariae Statui, N. 6620.52, ad Nuntium Apcstclir-cn in HispaΜΩμιμΓι1-8' «Ebi ■
' *V :.

• luxta DodCcatioEcm Nuntii Ap. in Hbrpente, Prot. N.
Rota·
SQtriterji üctamr ox opuacuJo a Rota Nurtiaturao Ap. in Hispania anno
1982 edito, p. 44 Adn. vide sub dio 1953 Oct 19: LE 2375η.

2621η

2373η
1953 OCT 19.-S. ROMANA ROTA, DECRETUM. PART?

A Tribunali Rotae Nuntiaturae Hispaniae

non datur
APPELLATIO DIRECTA AD ROTAM ROMANAM

Die 19 octobris 1953

Exhibita a Procuratore D.nl J. Gonzalez appellatione
ad N. S. T. Interposita adversus sententiam, quam die 11
Julii 1953 dabat Rota Nuntiaturae Apostolicae In Hispa­
nia, in causa de qua supra;
Attento quod D.nus J. Gonzâlez, ad appellandum ad
S. R. Rotam nititur, uti tegitur in libello: «en el Canon
1569 y 1581, y espedalmente en el articulo 216 en sus tres
paràgrafos de la Instrucdôn de te Santa Congregaciôn de
Sacramcntos de 15 de agosto de 1936 v en el articulo 35
de las Normas que ha de observar la ftota de la Nuncia­
ture Apostôlica...».

Λ

Viso art. 60 Normarum S. Romanae Rotae Tribunalis.
Attento: a) quoad can. C. I. C. 1569 et art. 35 Motu
Proprio Apostolico H ispanlarum, 7 aprilis 1947, de Rota
Nuntiaturae Apostolicae in Hispania: quod in hisce legi­
bus, nomine Sanctae Sedis non venit nisi Romanus Pon­
tifex ipse, ratione Primatus, ad exclusionem Tribunalium
Romanae Curiae; b) quoad can. supra ali. 1581: non spec­
tare; c) quoad art. 216 Instructionis Provida Mater, data
a S. Congregatione de disciplina sacramentorum, die 15
augusti 1936: quod per speciem Motu Proprio Apastolico
H Ispanlarum derogatur allegato articulo 216.
Attento autem quod causa de qua agitur lam a Rota
Nuntiaturae Apostolicae in Hispania fuit Indicata in se­
cunda Instantia.

Viso art. 38, 1 b) citati Motu Proprio Apastolico Hispaniarum: «Rota Nuntiaturae Apostolicae ludlcaL.. in tertia
instantia...·:
Infrascriptus Decanus S. R. Rotae declarat: servandum
esse dt. articulum 38 1 b); constare de incompetentia
S. Romanae Rotae; Idcoque appellationem de qua supra
relidendam esse in casu.
Et notificelur.—Andreas Jullien, Decanus.

* Prot. N. 5707 o1 6210: · docuxn«E!o originali. Adn. L. DEL AMO,
La defend
*
dal vinculo. Madrid 1954. p 468; M. CABREROS DE ANTA.
Eatudio· canôaicos. p, 508-510·. L. LOGUELEZ. El Concordato de 1953.
Madrid 1555. p. 358.

2414n

ff/,

1957 IAN 25.-SC PROP. FIDE,

DECRETUM. PART?

Tribunalia dioecesana primae instantiae unius tan­
tum iudicis, ET interdioecesana alterius instantiae
constituuntur in Madagascar! an a Insula pro causis
ecclesiasticis, etiam matrimonialibus

Par décision de la Sacrée Cong, de te Prop, de la Fol comunlquée te 25 Janvier 1957, Prot. N. 5029/556, à Madagascar:
a) Des tribunaux de première instance: 1. seront consti­
tués dans chaque diocèse; 2. ils comprendront trois membres:
un Juge unique, un défenseur du lien et un notaire;
b) Des tribunaux de deuxième instance seront établis:
1. à Tananarive, pour les diocèses de Fianarantsoa. Tamatave,
Diègo-Suârez, Ambanja, Mojungn, Miarinarivo et la Préf. Apos­
tolique de Tsiroanomandidy; 2. ù Fianarantsoa. pour tes dio­
cèses de Tananarive, Antsirabe, Morondava. Fort-Dauphin,
Tuléar, Farafangarw.—Petr. Card. Fumasoni-Biondi. Pièrre SegBmoDdl, a Secr.
• Ordinariis locorum Insula o Msdascarianao. Prot. N. 5029/558, juxta
traditum a J. GRECO, Vingt cinq ans de pastorale missionnaire, lâsytea Muhnsux 1958. p. 109.

268211
1957 IUL 30.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART?
in perpetuum datur admittendi ad ton­
suram et Ordines minores alumnos post expletum
CURSUM PHILOSOPHIAE

Facultas

Preces—Beatissime Pater, Procurator Generalis Societatis
Jesu, ad pedes Sanctitatis Vestrae provolutus, humiliter petit
prorogationem facultatis concessae ultima vice die 9 Junii
1947 ad decennium, qua Praeposito Generali Societatis Jesu
potestas tribuebatur admittendi ad tonsuram et Ordines mi­
nores alumnos ejusdem Societatis post expletum cursum phi­
losophiae, iisdem rationibus perdurantibus. Et Deus, etc...
Resck.—Ex Aadientla Sanctissimi diei 30 Julii 4957. San­
ctissimus Dominus Noter» Pius, Divina Providentia Pp. XII,
referente Eminentissime Domino Cardinali Praefecto Sacrae
Congregationis Negotiis Religiosorum Sodalium praepositae,
perpensis omnibus ad rem facientibus, benigne tribuit in per­
petuum Reverendissimo Praeposito Generali Societatis Jesu
facultatem admittendi ad tonsuram et Ordines minores alum­
nos Societatis post expletum cursum philosophiae, servatis
caeteris de Jure servandis. Contrariis quibuslibet non obstan­
tibus.
Datum Romae, die, mense et anno ut supra.—P. Arc. LaRRaona, Secr. P. Patezzlnl, Subscr.
* Procurator i Generali Societatis Jesu. Prot N. 8527/57: Acta xomana
Scaoutii len 13 (1958-80) 181.

1954 IAN 22.-SECRET. STATUS, RESPONSUM. PART?
Solvitur dubium circa modum procedendi cum ali­
qua CAUSA IU DI CIALI 5 A TRIBUNALI ROTAE NUNTIATURAE
Ap. ln Hispania decisa obvolvitur ad Sedem ApoSTOLICAM PRO NOVA INSTANTIA

2G99n
1957 OCT 29.-SC S. 0FF1CH, RESPONSUM. PART?
libertatis viro dubie bap­
tizato ET CUM ΝΟΝ-ΒΑΡΊΊΖΑΤΑ MATRIMONIO CONIUNCTO,
UT NOVAS NUPTIAS INIRE POSSIT CUM CATHOLICA

Conceditur documentum

a) VeriflcandosI II caso previsto dall'art. 41 delle Nor­
me, che ha dato motivo alla présente pratlca, si dovrà,
per il tramite della Sacra Congregazlone degli Affari Ec­
clesiastici Straordlnari, indlrizzare un'Istanza al Santo Pa­
dre il Quale prcnderà pol le decisioni che Gli sembrcranno
opportune.
b) Uguale prassi dovrà seguirsl anche nel casi cul agi!
art. 23, 29 e 34 delle Norme che contemplano pari menti
la devoluzlone del procedimento alia Santa Sede.
Sua Santità ha Inoltre disposto che, In quanto necessa­
rio, sia riconosdula plena validità ai procedimenti tino
ad ora seguiti per quel che concerne le cause trattate in
precedente htanza dal Tribunale della Rota della Nundatura e che slano state pol definite dal Tribunate della
3911

In Curia L... confectus est processus ad obtinendam
dispensationem matrimonii anno 1935 contracti inter Edmundum W., dubie baptizatum et Olga W., non-baptizatam.
Actis maturo examini subjectis, exptetlsque omnibus in
casu explendis, die 19 octobris 1957 quaestio proposita est
in Hac Suprema Congregatione, quae ad dubium- «An
œniiUum praestandum sit Ssfto, ut detur Dflo Edmundo
W... documentum libertatis, Ita ut coram Ecclesia valide
et licite novas nuptias Inire valeat cum «SthoHca»
re
Juxta certas regulas discussa, respondendum decrevit·'A f
JlrmaliDt.
' ·

3912

1957 DEC 9 - 1958 NOV 29

CONVENTIO CUM BOLIVIA DE VICARIATU CASTRENSI

Ssrîius D. N. D. Pius divina Providentia Papa XII, In
feria IV, die 27 octobris do 1957, de omnibus habita rela­
tione, benigne adnuere dignatus est pro gratia juxta supra
relatum Decretum.
In praesenti concessione, includitur quoque, quatenus
opus sit, dispensatio ab impedimento criminis, de quo in
can. 1075, n. 1.
Servatis de jure servandis; contrariis quibuscumque mi­
nime obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus S. Officii, die 29 octobris
1957.—A. Card. Ottaviani, Pro-Secr.
* Pro! N. 2818/57: RDC 11 (1980-61) 75. Adn. A. BRIDE in RDC 11
(1960-61) 75-77.

η. 2715η- 2788n

attentis omnibus ad rem facientibus, rescribendum eensuit
prout rescribit:
Ad 1. Negative ad primam partem, ajlirmallve ad se­
cundam.
Ad 2. Negative,
Ad 3. Sancta Sedes benigne concedit ut vota simplicia
valeant a Superiore maiore suspendi durante servitio militari,
itemque postea ab eodem Superiore restitui, servatis formalitatibus Decreti Servitium militare ceterisque quae condicionem
spectant sodalis cuius vota suspensa sint. Contrariis quibuslibet
non obstantibus.
Quae dum significo P. T. Revrtiae, Tibi fausta omnia adprccor a Domino ac permaneo Eidem Paternati Tuae Revrtiae
addictissimus.—Valerius Card. Valeri, Praef. P. Palazzini,
Subst.
♦ Praeposito Gen. Societatis Iesu. Prot. N. 2449,53: Acta roman
*
Societatis lesu 13 (19S8-60) 413-414.

2715n
1957 DEC 9.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART.·
Unio Romana Superiorum Generalium in personam
JURIDICAM COLLEOIALEM ERIGITUR

Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum praeposita, de
spirituali bono et apostolico profectu sollicita eorum qui
in Statibus Christianae perfectionis acquirendae sese Deo
vinculis obstrinxerunt, pluribus abhinc annis et cum opti­
mo fructu, uniendos Inter se eensuit Supremos eorum Mo­
deratores, in Urbe residentes, ut unicum simul ac stabile
efformarent Consilium cum adnexis Commissionibus quae,
pro rerum opportunitate, quaestiones de regimine, de disci­
plina, de studiis, de ministeriis, etc. agerent.
Triplicem in hoc sibi proponebat finem eadem Sacra
Congregatio, scilicet: fraternam inter Supremos religionum
Moderatores cooperationem fovere; arctiorem inter ipsos
et Consilia Superiorum Maiorum ubique terrarum nunc
exstantia coordinationem promovere; opportuna sibi con­
silia procurare, suisque mandatis exsequendis aptiorem
parare viam.
Omnibus igitur mature perpensis, praesentis Decreti te­
nore, hoc S. Dicasterlum praefatam Consociationem seu
Unionem Superiorum Generalium Romae residentium, sub
nomine seu titulo ex eius periodicis coetibus desumpto
«Collationes» vocatam, approbat, in personam collegialem
plene ad normam Codicis luris canonici (can. 100, 1) luridica capacitate fruentem erigit, eamque a die huius Decreti
erectam declarat.—Contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, die 9 Decembris, A. D. 1957.
♦ CpR 39 (I960) 215. Adn. CpR 39 (1960) 215-217.

273«n
1958 MAR 7.-SC RELIGIOSORUM, RESPONSUM. PART.·
Dubia solvuntur

circa applicationem decreti de
«RELIGIOSIS SERVITIO MILITARI ADDICTIS» SODALIBUS VO­
TORUM simplicium Societatis Iesu

Romae, die 7 martli 1958

Reverendissime Paler, Haec Sacra Congregatio, mature per­
pensis Tuis expositis, scilicet:
•quaedam dubia orta sunt de Decreto nuper edito (30 Tulli
1957) De Religiosis servitio militari adstrictls (LE 2680],
deque eiusdem applicatione votis simplicibus in nostra Socie­
tate. Quae vota, ut notum est, sunt quidem perpetua et ex
parte voventis incondicionata, ex parte autem Societatis con­
ci iclonata, et quoad dimissionem votis temporariis acqui pa­
randa. Sunt igitur perpetua, sed simul quodammodo induunt
naturam votorum temporariorum.
Unde oriuntur circa Decreti aplicatlonem dubia quae se­
quuntur:
1. Utrum prima vota simplicia in Societate Iesu includan­
tur in praescripto praefati Decreti, art. 2, an potius possint
valide et licite pro Superiorum conscientia permitti ante ser­
vitium militare?
2. Utrum vota Ipso facto suspendantur initio servitii mi­
litaris, luxta praescriptum eiusdem Decreti pro votis tempo­
rariis, art. 3 § 17
3. Utrum eadem vota suspendi possint a Superiore maiore
durante servitio militari, itemque postea ab eodem Superiore
restitui, iuxta Decretum, art. 3 à 37»
3913

2786η
1958 NOV 29.-CONV. CUM BOLIVIA. AAS 53 (1961) 299-303
Conventio inter apostolicam

sedem et bolivianam
REMPUBLICAM DE VICARIATU CASTRENSI

Acuerdo entre la Santa Sede y la Repùblica de Bolivia sobre
jurisdicciôn eclesiâstica castrense y asistencia religiosa de
las fuerzas armadas

La Santa Sede y el gobiemo de Bolivia, deseando proveer de manera conveniente y estable a la mejor asistencia
religiosa de las Fuerzas Armadas de Tierra, Mar y Aire,
segùn su tradiclôn desde ios origenes y sus anhelos, han
decidido Hegar a un Acuerdo y, con este objeto, han nombrado sus Plenipotenciarios, a saber.
Su Santidad cl Sumo Pontifice Juan XXIII, a S. E.
Revma Domenico Tardinl, Su Secretario de Estado; y
el Excclentisimo Seûor Présidente Constitutional de la
Repiiblica de Bolivia Doctor Hernàn Siles Zuazo, a Su
Exedenda el Sefior Fernando Diez de Medina, Embajador Extraordinario y Plenipotendario de la Repûblica de
Bolivia ante la Santa Sede.
Los cuales, después de haber canjeado sus plenos poderes
y haliândolos en debida forma, han convcnido en los Ar­
ticulos siguientes:

Art. I.—La Santa Sede constituye en Bolivia un Vicariato Castrense para atender al cuidado espiritual de los
miembros de las Fuerzas Armadas. /
300
Sin perjuicio de las dispositiones fijadas en el présenté
Acuerdo, el VIcariato Castrense se rige por el Dccrcto de
erecciôn eclesiâstica cmanado por la Sagrada Congregadôn
Consistorial y las Normas contenidas en la Instrucdôn
«De Vicariis Castrensibus» del 23 de abril de 1951 [ LE 2208 ].
Art. IL—El Servitio Religioso Castrense estâ integrado
f»or el Vicario Castrense, el Inspector General y los Capelanes militares.
Art. III.—El Vicario Castrense scrà nombrado por la
Santa Sede previo acuerdo con el Seüor Présidente de la
Repiiblica de Bolivia.
Al quedar vacante el VIcariato Castrense, cl Inspector
General, o en su falta el Capcllân mâs antiguo en el cargo,
asumirâ interinamente las funcîones de Vicario Castrense
con las facultades y obligationes pruplas de los Vicarios
Capitularcs.
Art. IV.—El Vicario Castrense redutarâ su clero escogiendo entre los sacerdotes seculares y religiosos que tengan debida autorizaciôn de sus Ordinarios o Suneriores;
por lo que se refiere a los religiosos se observaHn las Nor­
mas peculiares dadas por la Santa Sede con la Instrucdôn
de la Sagrada Congregadôn de Religiosos del 2 de febreru
de 1955 (LE 2478].
Art. V.—El Vicario Castrense, previa aceptaciôn de los
Candidatos por el Ministerio de Defensa National, nombrarà el Inspector General y los Capellanes y les expcdlrâ su
titulo; la designaciôn de los Capellanes para los serviclos
respectlvos scrâ hecha por dlcho Ministerio a propuesta
del Vicario.
Art. VI.—El Vicario Castrense se pondrô de acuerdo con
los Ordinarios dlocesanos y los Superiores Religiosos para
deslgnar entre sus sûbditos un nûmero adecuado de sacer­
dotes, que sin dejar los oficios que tengan / en su diôcesh 301

3914

n. 278βη

CONVENTIO CUM BOLIVIA DE VICARIATU CASTRENSI

o institute, se dediquen a auxiliar a los Capellanes milita­
res en el servido espiritual de las Fuerzas Armadas.
En lo concernlente a los militares, tales sacerdotes y
religiosos ejercerân su ministerio a las ôrdenes del Vicario
Castrense, del cual reclblrân las necesarias facultades «ad
nutum».
Art. VIL—Si algun Capelldn deblera ser sometido a procedimiento penal o disciplinario de parte de la Autoridad
Militar, ésta dard la informadôn pertinente al Vicario Cas­
trense, quien dispondrâ se cumpla la sanciôn en el lugar
y forma que estime mâs adecuados.
El Vicario Castrense podrâ suspender o destituir por
causas canônicas y «ad normam luris Canonid» a los Capellanes militares, debiendo comunicar la providenda tomada al Ministerio de Defensa Nacional, que les declararâ
en disponlbilidad en el primer caso o les dard de baja en
el segundo.
Los Capellanes militares estAn ademds sometidos «ra­
tione lod» a la disciplina y vigilanda de los Ordinarios diocesanos, qulenes, en caso de Infracciôn, informardn al Vi­
cario Castrense pudiendo ellos mismos, si fuere urgente,
tomar las medidas canônicas necesarias, dando aviso de
inmediato ai Vicario Castrense.
Art. VIII.—La jurisdicdôn del Vicario Castrense y de
los Capellancs es personal; se extiende a todos los militares
en servido activo, a sus esposas, hijos, familiares y perso­
nal doméstico, que convivan con ellos en los establecimientos militares, a los cadetes de las Institudones de formaclôn, y a todos los rdigiosos y civiles que de manera estable
vivan en los hospitales militares o en otras institudones
o lugares reservados a los militares.
La iurisdicciôn del Vicario Castrense es acumulativa con
la de los Ordinarios diocesanos.
Art. IX.—Los Capellanes militares tienen competenda
parrouufal en lo tocante a las personas mencionadas en el
articulo precedente.
Por lo que se refierc a la aslstenda canônlca del matri302 monio, obser/varân lo dlspuesto en el Canon 1097, 2, del
Côdigo de Derecho Canônico segùn el cual es régla que el
matrimonio se celebre ante el pârroco de la novia a menos
que excuse una justa causa; en el caso de celebrarse el
matrimonio ante el Capellân castrense, éste deberâ atenerse a todas las prescrlpciones canônicas y de manera
particular a las del Canon 1103, 1 y 2.

1958 NOV 29

Art. X.—En tiempo de paz, los clérlgos, los semlnaristas,
los religiosos y los novicios, estôn exentos del servlclo
militar.

En caso de movilizaclôn general, los sacerdotes prestarân el servido militar en forma de asistencia religiosa; los
demâs clérigos y religiosos serân destinados, a Jufcio de!
Vicario Castrense, para servicios auxiliares de los Capella­
nes o a las organizaciones sanitarias.
Estarân exentos del servlclo militar, aùn en el caso de
movillzadôn general, los Ordinarios, los sacerdotes que
tengan cura de almas, como los pârrocos y coadjutores,
los redores de Iglesias abiertas al culto y los sacerdotes al
servlclo de las Curlas dioccsanas y de los Seminarios.
Art. XI.—Es competenda del Vicario Castrense, ademàs
de enviar Instruccioncs a los Capellanes militares y de pedir los informes que creyerc oportuno, la de cfectuar por
si o por sus delcgados inspeccloncs «in loco» de la situaclôn
del servlclo religioso castrense.
Art XII.—El Ministerio de Defensa Nacional, de acuerdo con el Vicario Castrense, reglatnentarâ lo concernlente
a los cuadros, ingresos y ascensos de los Capellanes milita­
res, asi como los derechos y obligaciones de ellos en su carâcter de oficiales de las Fuerzas Armadas. Dicho reglamento entrarâ en vigor a todos los cfectos después de que
la Santa Sede haya manifestado no tener objedones que
hacer.
Art. XIII.—Este Acuerdo serâ ratificado y las ratificadones serân canjeadas en el plazo mâs brève posible. /
303
En fe de lo cual, los Plenlpotenclarios arriba nombrados
firmaron y seliaron este Acuerdo, en dos ejemplares, en
la Ciudad del Vaticano a los veintlDueve dias del mes de
noviembre del ado del Sedor de mil novecientos cincuenta
y ocho.—Domenico Tardint, Secretario de Estado de Su
Santldad. Fernando Dîez de Medina, Embajador Extra­
ordinario y Plenipotenciario de Bolivia ante la Santa Sede.

Concentione inter Apostolicam Sedem atque BoltDianam
Rempublicam rata habita, die XV mensis martii anno
MCMLXI Ratihabitionis Instrumenta accepta et reddita
mutuo fuerunt. Exinde, scilicet ab eodem nuper memorato
die, huiusmodi Concentio, inter Apostoliccjn Sedem atque
Bolioianam Rempubiicam icta, cigere coepit.

Adn. Vido rat-hAbinoaom rob die IMI Martii 15: LE 2973.

3915

3916

ANNUS

2795
1959 IAN 2.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.
*
ratum et non con­
aut IN FAVOREM fidei non delegatur a
Romano Pontifice.

Potestas solvendi matrimonium
summatum

Eminenza Reotfia, L’Ecc.mo Vescovo di... e 1'Arclvescovo di..., a nome degli Ordinari del Madagascar
chiedono la delega della potestà di scioglicre 1 matrimoni
•non consumatl», ed <in favorem fidei». In merito mi reco
a premura di comunicarle che questa Suprema, tutto
considerato, ha disposto: «Recurrendum in singulis ca­
sibus».

♦ Card. Praefecto S. C. de Prop. Fide, Prot. N. 4052/59: A. ABATE.
Lo eaoglünento del vincolo conjugale, ed. II Roma 1965, p. 28 not. 33.
Adn. A. ABATE, op. dt. p. 25-27.

2796
1959 IAN 12.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·
Facultas datur satisfaciendi obligationi chorali
Officii divini in Oratorio interno ex qualibet ra­
tionabili causa

Preces—Beatissime Pater, Procurator Generalis Ordi­
nis Carmelitarum Discalceatorum, ad pedes Sanctitatis
Vestrae provolutus, humiliter exponit:

Rescripto n. 9512/48 diei 2 decembris 1948, benigne
prorogato ad aliud quinquennium die 4 i anu ari i 1954,
concedebatur conventibus Ordinis —in determinatis ca­
sibus— gratia satisfaciendi obligationi chorali, Divinum
Officium recitando in Oratorio interno, etsi cum Ecclesia,
aperto muro, non communicante.
Nunc autem Orator petit humiliter ut eadem gratia
concedatur quoties id suadeant exigentiae cultus externi
in Ecclesia vel alia rationabilis causa. Et Deus, etc.

Rescr.—Vigore facultatum a Ssmo Domino Nostro con­
cessarum, Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum Soda­
lium praeposita, attentis expositis, Revmo Patri Praepo­
sito Generali benigne committit ut pro suo arbitrio et
conscientia petitam Induit! prorogationem concedat, iuxta
Îreces, ad quinquennium, servatis in reliquis enunciati
ndultl forma ac tenore.
Contrariis quibuslibet non obstantibus. Datum Romae,
die 12 Januarii 1959.—P. Arc. Larraona, Seer. C. Addivinola, ad. a studiis.

•Procuratori Gon. O. C. D.. Prot. n. 1392/58: AOCD 4 (1959) 13.
Ada. AOCD 4 (1959) 14.

1959

Sacramentis administrandis. Baptismo nempe. Extrema Un­
ctione ac Matrimonio, necnon In Exequlis Defunctorum, vul­
garis linguae, anglicae videlicet, usum, determinatis in preci­
bus, indulgere benigne dignaretur. Quem in finem idem Eminentissimus Vir, de mandato Sacrae Rituum Congregationis,
editionem novi Ritualis, curantibus in re liturgica peritis sa­
cerdotibus, adparare sategit, novissimae editioni Ritualis Ro­
mani conformem. In qua ad populi Intelligentiam et pietatem,
vulgari lingua ii ritus et orationes positae sunt, quae magis
opportunae videbantur. Quod Rituale ita concinnatum Sacrae
Rituum Congregationi pro opportuna approbatione reverenter
subieclt.
Sacra porro eadem Congregatio, vigore peculiarium facul­
tatum sibi a Sanctissimo Domino nostro loanne Papa XXIII
tributarum, peculiaribus hodiernis circumstantiis prae oculis
habitis, exhibito Rituali diligenter perpenso, benigne induisit
ut pro universa Anglia et Cambria novum Rituale conficiatur·
in quo textus latinus integer referatur, translatio cero an g lira,
in iis quae permittuntur, iuxta textum latinum ponatur. In col­
latione autem Sacramentorum Sacerdos vernacula lingua ea
tantum proferre potest quae sequuntur.

1. In administratione Baptismi parvulorum solo in textu
latino ponantur, ac proinde semper et sola hac lingua dican­
tur, exorcismi, omnes formulae unctionum et benedictionum,
nec non ipsa Baptismi forma.

2. In administratione Baptismi adultorum, praeter ea quae
superius recensita sunt, etiam lingua latina tantum Impriman­
tur ac recitentur Psalmi et aliae preces initiales.

3. In Extremae Unctionis sacramento ministrando latina
tantum lingua adhibeatur in oratione impositionis manuum
super infirmum, in verbis unctionum, et in subsequent ibus
orationibus.
4. In celebratione Matrimonii lingua anglica sacerdos uti
potest ad omnia, praeter benedictionem anuli et formulam: Ego
contango dos... In benedictione nuptiali extra Missam, ex Apostollco induito danda quando Missa non celebratur, preces quae
in Rituali Romano habentur, recitari possunt lingua anglica.
5. In Exsequiis peragendis pro fidelibus defunctis sola
lingua latina preces et absolutiones dici debent. Nihil tamen
vetat quominus hoc ritu absoluto, vulgari lingua aliae addan­
tur preces pro opportunitate temporis et loci, ab Ordinariis
determinatae et ab ipso Sacerdote recitandae.
Usus linguae vulgaris nullo modo extendatur ad alias reci­
tandas preces, benedictiones, etc., praeter ea quae superius
stricte sunt determinata.
Quibuslibet contrariis nihil obstantibus, ac servandis om­
nibus de cetero servandis. Datum Romae, die 14 lanuaril
anno 1959.—C. Card. Cicognani, S. R. C. Praef. Henrlcus
Dante, Subst.
* Dioecesibus Angliae. Prot. N. D. 18/967: Jurist 21 (1961) 399-400.
Adn. F. R. hfcMANUS in Jurist 21 (1961) 483-5Ù5

2798
1959 IAN 23.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART.·

Nova Statuta Generalia Confoederationis Hispanae
religiosorum adprobantur

usus linguae anglicae in administratione
QUORUMDAM SACRAMENTORUM

Sacra Congregatio negotiis religiosorum Sodalium praepo­
sita, quo securius obtineantur fines Foederationum inter Sta­
tus evangellcae perfectionis hisce ultimis temporibus inltarum
et auctoritate Sanctae Sedis erectarum, magisque in dies au­
geatur earumdem utilitas et efficacia. Statuta quibus ordi­
nantur ac reguntur, ad tempus primum, experimenti causain perpetuum deln. facta eorum opportuna revisione, appro,
bare solita est.

Eminentisslmus ac Reverendissimus Dominus Gullelmus
Cardinalis Godfrey. Archieplscopus Westmonasteriensls, no­
mine ouoque zVchlcpiscoporum et Episcoporum Angllae et
Cambriae, Sanctissimo Domino nostro loanni Papae XXIII
supplices obtulit preces ut, peculiaribus hodiernis adlunctis
inspectis, de suprema Apostolica Auctoritate, in quibusdam

Rite ergo examinatis Statutis Generalibus Confoederationis
Hispanicae Religiosorum (Con. F. E. R.K nonnulli· emenda­
tionibus adhibitis in textu. Decreto N.· 01642-32. diei 8 De­
cembris 1953 (LE 2392), ad quinquennium approbato, eadem
Statuta Generalia, omnibus attente perpensis, prwrsrnti· De­
creti tenore, haec eadem Sacra Congregatio de Religio»:
*
ap­
probat et confirmat definitive, Iuxta texturo, cuius exemplar.

2797
1959

IAN

Conceditur

3917

14. - SC

RITUUM,

RESCRIPTUM.

PART.·

3918

η. 2890

SACRA CONGREGATIO RELIGIOSORUM - IOANNES XXIII

Ungua hispanica conscriptum, in Tabulario huius S. Dlcasterii
asservatur.
Contrariis quibuslibet non obstantibus. Datum Romae,
23 Januarii A. D. 1959.—Valerius Card. Valeri, Praefectus
P. Arc Larraona, Secr.
• Proî. N. 01642.52 Confer 1 (1932-1) ICO-174 Vide textum Sîatutcrum Ia Confer, loc. cit , et nova Statuta die 18 Feb 1939 approbata in
Confer 14 (1969) .401-411. Ada. Coaler 1 (1962-0 174-175.

2899
1959 IAN 25.-Ι0ΑΝ. ΧΧΙΠ, ALLOC. AAS 51 (1959) 65-69
Sollemnis allocutio ad Eihos Paires Cardinales in Urbe
praesentes habita, die XXV ianuarii anno MC.MLIX, in
coenobio monachorum Benedictinorum ad s. Pauli extra
moenia, post .Missarum sollemnia, quibus Beatissimus Paler
in Palriarchali Basilica Ostiensi Intertuerai:

Celebratio Synodi Romanae, Concilii Oecumenici et
RECOGNITIONIS CODICIS IURIS CANONICI PRAENUNTIATUR

Venerabili Fratclli e Dilettl Figli Nostri, questa festiva
ricorrenza della Conversione di San Paolo, radunandocl
qui Intorno alla tomba dell’Apostolo, presso la sua Basilica
insigne, CI ha suggerito di aprire 1’animo Nostro confidente
alia vostra bontà e comprensione circa alcunl punti più
luminosi di attività apostolica, che questi tre primi mesl
di presenza e di contatto con 1'ambiente ecclesiastico Ro­
mano Ci hanno suggerito.
Ci sta Innanzi la sola prospetliva dei bonum animarum
e di una corrispondenza ben netta e definita dei nnovo
Pontlficato con le spirituali esigenze dell’ora présente.

Sappiamo che da moite parti amlche e fervorose, e da
altrc malevole, o incerte, si guarda al nuovo Papa In atlesa
dl clô che di plù caratterlstlco si è In diritto di attendere
da Lui.

È ben naturale che sui tessuto della quotidiana attività. /
che accoglic le più accresclute e le ordinarie manifestazionl
dei compito pastorale, venga flssato qualche ponto plù
distinto, quasi a segnare la nota, sc non la principale e h
sola, perô una delle plù espresslve dclla fisionomia di un
Pontlficato, che sta prendendo 11 suo posto plù o meno
fcllcemente nella storia.

costarsi a Lui, ma incapaci ed impotenti a trovarsi il cibo
nutriente délia grazia, si rinnovn e tocca il cuorc ansloso
dei pastore. Pochi pani: pochi pesci: quid sunt inter tantosl». Con questo accenno è detto tutto: quanto ad un
Incremento di energie, di coordinazione di sforzl Indivi­
dual! e collettivl atti a produire, con Taluto del Signore,
una coltlvazlone spirituale Intensa, per una produzfone
Flu copiosa e felice di fruttl benefici e santl nel senso del''adveniat regnum tuum». In un fervore di vita parrocchlale
e dlocesana plù féconda.

Che se il Vescovo di Roma allarga lo sguardo Suo sui
mondo tutto intero dei cui govemo spirituale d fatto respon­
sable per Ia divina missione affidatagli della successione
dei supremo apostolato. oh! lo spettncolo: lieto da una
parte dove la grazia di Cristo continua a moltiplicare fruttl
e portenti dl spirituale elevazionc, di salute c di santitA
in tutto il mondo: e triste dall'altra innanzi all’abuso e a)
compromesso della HbertA dell’uomo, che non conoscendo
i ciell aperti, e rifiutandosi alia fede in Cristo Figlio di
Dio, redentore dei mondo e fondatore dclla Santa Chicsa,
si volge tutto alia ricerca dei cosiddetti béni della terra,
sotto la isplrazlone di colui che il Vangelo chiama princi­
pe delle tenebre, principe di questo mondo —come lo qua­
lified Gesù stesso nelPultimo suo discorso dopo la Cena—
organlzza la contraddizione e la lotto contro la verità e
contre il bene, la posizlone nefasta che accentua la divi­
sione fra quelle che il genio di Sant’Agostino chiama le
due cittù, mantenendo sempre attivo lo sforzo délia con­
fusione per Ingannare, se possibile, anche gli clettl, per
trarli a ravina.

A colmo di sventura per la schiera del figli di Dio e della /
Santa Chiesa si agglunge la tentazione e l'attraimento
verso i vantaggi di ordine materiale che il progresso della
teenlea moderna —per sè indifférente— ingrandisce ed
esalta.
Tutto clô —diclamo, questo progresso— mentre distrae
dalla ricerca del béni superiori, infiascchlsce le energie
dello splrito, conduce al rilassamento della compagine della
disciplina e del buon ordine antico, con grave pregiudizlo
di clô che constitui la forza dl resistenza della Chiesa e dei
suol figli agli errori, I quali in realtA sempre nel corso della
storia del cristlanes!mo, portarono a divisioni fatali e fu­
neste, a decadi mento spirituale e morale, a rovina di nazloni.

Questa constatazione desta nel cuore deH’umile sacer­
dote, che la Indicazlone manifesta della Divina Prowldendenza condusse, benchè Indegnissimo, a questa altezza del
Ebbene, Venerabili Fratelli c Dilettl Figli Nostri, ripenSommo Pontlficato, desta —diclamo— una risoluzione de­
sando al duplice compito affldato ad un Successore di San
cisa per 11 richiamo dl alcune forme antlche dl affermazlone
Pietro, apparlsce subito la duplice sua responsabllità di
do ttrinale e dl saggi ordi nam enti di ecclesiastica disciplina,
Vescovo dl Roma e dl Pastore dclla Chiesa universale. Due
che nella storia della Chlesa, in cpoca di rinnovamento,
espressioni di una sola investitura sovrumana: due attridledero frutti dl straordlnaria efficacia, per la chiarezza
buzioni che non sl possono scindere, che sl debbono anzi
dei pensiero, per la compattezza della unitA religiosa, per
comporre tra loro, ad incoraggiamento e ad cdlflcazione
la fiamma più viva dei fervore cristiano che noi continuladei clero e di tutto 11 popolo cristiano.
mo a riconoscere, anche in riferimento al benessere dclla
vita dl quaggiù, rlcchezza abbondunte *de rore coeli et de
Ecco Innanzltutto Roma: nel corso di quaranta anni
pinguedine terrae* (Gen. XXVII, 28).
completamentc trasformata in tutt’altra cittù da quando
la conoscemmo nella Nostra giovlnezza. Qua e là ancora
Venerabili Fratclli e Dilettl Figli Nostri! Pronunciamo
si scorgono le sue linee archltettonlche fondamental! più
Innanzi a vol, certo tremando un poco di commozlone, ma
vetuste, chc talora costa qualche pena II rintracclare, soinsieme con umile risolutezza di proposito, il nome e la
prattutto olla periferia awiluppata ormal in un agglome­
proposta della duplice celebrazione: di un Slnodo Dlocerato dl case, dl case, dl case, dl famiglie, dl famlglie, qui
sano per 1’Urbe, e di un Concilio Ecumenlco per la Chicsa
convenute da ognl parte dei continente Italico, dalle isole
universale.
circostanti, e si puô dire da tutta Ia terra. Un vero al­
Per voi. Venerabili Fratclli e Dilettl Figli Nostri, non
veare umano da cui si svolge un bruslo Inlnterrotto di voci
occorrono
illustrazionl copiose circa la signlficazione stoconfuse, in cerca dl accord!, che facilmcntc sl intrccciano
rlca e giurldlca dl queste due proposte. Esse condurranno
e sl disfanno, rendendo fatlcoso c lento lo sforzo di unificafeliccmenle all'auspicato e atteso aggiomamento dei Co­
zione dl spirit! e dl cncrgle costruttive per un ordine cordice dl Dirito Canonico, che dovrcbbe accompagnare e co­
rispondente olle esigenze della vita religiosa, civica c so­
ronare questi duc saggi di pratlca appllcazionc del provciale deirUrbe.
vcdlmenti di ecclesiastica ; disciplina, che Io Spirito dei 69
11 Signor Cardinale Vicario C1 ha messo con grande dillSignore Ci verrà suggerendo lungo la via. La rossima
genza al corrrnte della sltuazionc spirituale di Roma dal
promulgazione del Codice di Diritto Orientale cl à il prepunto di vista dclla pratlca religiosa, dell'assestamento
annunzio di questi awenlmenti.
delle varie ktituzioni dl caraltcre parrocchlale, di culto,
Per la giomata odiema basta questa comunicazione fatta
dl asslstcnza, dl istruzione cristiana: e Ci place coglierc
a tutto insieme 11 Sacro Collegio qui radunato, riscrvandoCI
questa occasione per rendere omaggio alla realtù dl uno
di trasmctterla agll altri Signori Cardinali tomati aile va­
sforzo commendcvole, suo e dei suol collaborator!, alacre
rie sedi episcopali lora affidate, sparse nel mondo Intero.
67 ed incessante di vlgllanza e di / apostolato, esercitato dal
vertice alia periferia da parte del clero sccolare c rcgolare,
Gradiremo da parte di clascuno dei presentl e dei lontani
flno a! collaborator! delle Assoclazioni cattollche, con inten­
una parola intima e confidente che Ci asslcuri circa le dltioni rclte e chlare di clascuno, con operosità costante e
sposizioni del singoli e Ci offra amabllmente tutti quel suggcri menti circa la attuazione dl questo triplice dlscgno.
sincera.
La conoscenza che Ci era già abbaslanza familiare, c chc
Accade per «liro di dover constatare chc 1’eplsodlo evanquesti tre mesl dalla Nostra tntroduzlone al scrvlzio tsergellco dcile lurbe chiumntc a seguire ii Signore e ad ac3919

3920

1959 ΙΛΝ 26-28

SACRA CONGREGATIO RELIGIOSORUM - RITUUM

rorum Del
*
ha confcnnata cd amplificata, Ci incoraggia a
confidare nella grazia celeste: innanzitutto nella interces­
sione della Immacolatn Madré di Gcsù e Madre nostra,
nella protezlone dei Santi Pietro c Paolo «Apostolorum
Principum»; nonchè dei Santi Giovanni Battista ed Evan­
gelista, Nostri particolari patroni, c di tutti i Santi della
Curia celeste. Da tutti irnplorinmo un buon inizio, continuazione, e felice successo di questi propositi di forte lavoro, a lume, ad cdificazionc eu a ictizla di tutto il popolo
cristiano, n rinnovato invito al fcdcll delle Comuunitù se­
parate a seguirCi anch’cssc amabilmcnte in questa ricerca
di unitA e di grazia, a cui tante anime anelano da tuiti
I punll dclla terra.
Venerabili Fratclli e Dilettl Figli Nostril Come Cl tornano soavi ed incoraggianti le parole di San Leone Magno,
che la Sacra Liturgia ci invita ora più sovente a recitare.
Oggi stesso vibra più vivo 11 saluto di San Paolo, il conver­
tito di Damasco, chc qui ci ha accolti presso le suc più
sacre memorle: «Corona mea... et gaudium vos estis, si
fides vestra, quae ab initio Evangclii in universo mundo
praedicata est, in dilectione et sanctitate permanserit»
(S. Leo M., Sermo 2).

Ohl che saluto è questo: tutto degno della nostra famiglia spirituale. Dilectio et sanctitas: un saluto ed un augu­
rio. Benedictio Dei omnipotentis Patris et Filii et Spiritus
Sancti. Arnen.
Adn. E. B. in NrT 81 (1959) 195-19Θ; R. METZ in An. can. 7 (1960)
59-73; R. SPIAZZl in ME 84 (1959) 389-409; P. TOCANEL in Apoll. 32
(1959) 316.

2800
1959 IAN 26.-SC RELIGIOSORUM, RESPONSUM. PART.·

Circa lus Ordinarii loci

designandi magistros reli­
gionis in scholis publicis religiosorum

Roma, 26 de cnero de 1959

En su carta del 15 de octubre de 1958 se hace usted intérprete ante esta S. Congrcgaciôn del sentimiento que experimentan los Hermanos de las Escuelas Cristianas en
algunas regiones, por el hecho de verse desautorizados colectivamcnte para ensenar la Religion en sus Colegios legitimamente establecidos. Con ello vlenen a ser privados
de la mâs estimable de sus prerrogativas, que es la razôn
de ser de la Congregaciôn y el mâs grave de sus deberes religioso-profesionales. Agrava la situaciôn la circunstancia
de verificarse esto en Colegios en que pacificamente han
venido eicrcitando tal misiôn durante muchos aîïos, antes
y después de la promulgaciôn del Côdigo de Derecho canônlco.
Dcjando la interpretaciôn auténtica del Derecho, especialmente del canon 1373 $ 2, a la Pontificia Comisiôn
Intérprcte, esta S. Congregaciôn, en contestaciôn a su
atenta carta, se limita a recordar en la présente, la interpretaclôn prâctica y usual observada hasta nuestros dias,
conforme en todo a la mente de la mi s ma S. Congregaciôn
de Religiosos.

Segùn el canon 497 § 2, el permlso dado por el Obispo
para constituir una casa religiosa en su Diôcesis lleva consigo la facultad de ejcrccr las obras propias dei Instituto,
salvas las condiciones puestas en cl mismo permlso de
fundaciôn.
Por eso, el permlso de fundar, concedido a una Religiôn
de enseflanza importa la facultad de enseAar la religiôn;
ya que si es verdad que al aprobar la Iglesia el Instituto y
las Lonstituciones le confia la misiôn de ensefiar toda clase
de disciplinas, aun las profanas (c. 1374), lo es también
que especialmente les pide la Santa Sede y encomicnda la
enseflanza de la religiôn, por ser esta disciplina la que ma­
yor influenda ejcrce en la formaciôn cristiana de la iuventud. Puede verse a este propôsito la carta de S. S. Pio XII
de ven. memoria, diriglda al Emm. Card en al Prefecto de
la S. Congregaciôn de Religiosos del 31 de marzo de 1954
(LE 2423].

El Côdigo de Derecho Canônico somete el ejerciclo de
este apostolado a la vigilanda y control del Ordinario del
logar; y por esto le encomienda la aprobaciôn de textos y
maestros de religiôn y la visita de los centros escolares
3921

n. 2800-2801

(c. 1381, 1382); de lo que no estân exentos los Colegios
religiosos. (Ver tamblén los cân. 618 § 2, 2.«, y 612 5 2, 3.·.)

Pero asi como los Obispos no pueden privar a todos los
religiosos sacerdotes de una casa formada de la Jurisdicciôn para oir confesiones (c. 880 § 3; ver tamblén el c. 787
§ 2), dei mismo modo, tratândose de Colegios de religiosos
varones, no han solido privar a todos los religiosos de un
Colegio colectivamente de la misiôn de ensenar la religiôn;
y esto prescindlcndo de que dichos Hermanos tengan o no
un diploma pontificio, el cual, como es sabido, autoriza
a los que lo poseen a ensefiarla en toda la Iglesia.
El c. 1373 § 2, que encomicnda al Obispo el provecr a la
enscAanza de la religiôn en las cscuelas medias y superiores
por medio de sacerdotes, nunca se ha apllcado a los Colegios
religiosos, sobre todo de varones, en los que tal necesldad
esté por régla general suficientemente satisfecha; ello 1mplicaria, ademâs, el privaries de la razôn principal de su
existencia en la Iglesia, como bien dice usted en su estimada carta.

Ni las fuentes alegadas a este canon autorizan otra intcrpretaciôn distinta de la expuesta, por lo demâs prâcticamente recibida como interpretaciôn usual (c. 29). Véase
por ei. una de las fuentes mâs recientes de! mismo, la
Enciclica de S. Pio X Acerbo nimis del 15 de abril de 1905,
en su parte dispositiva, η. V: «Maioribus in urbibus, inque
is praecipue ubi universitates studiorum, lycea, gymnasia
patent, scholae religionis fundentur ad erudiendam fidei
veritatibus vitaeque Christianae instituti iuventam, quae
publicas scholas celebrent, ubi religiosae rei mentio nulla
injicitur» (Fontes, vol. Ill, p. 653-654).
Por lo demâs, limitândonos al reciente caso, esta S. Congregaciôn, conocidos los programas de formaciôn religiosa
y el modo de llcvarlos a la prâctica en su Congregaciôn de
Hermanos de las Escuelas cristianas, no dudarïa en recomendar al Excmo. Sr. Arzobispo de... los Hermanos que
los Superiores legltimamente designaren para la enseûanza
de la Religiôn.

Aprovecho la ocasiôn para repetirme de usted affm. en
el Senor.—Valerio Card. Valeri, Prefecto.
* Assistenti Gen. Instituti Scholarum Christianarum, Prot. N. S. R.
1385/58: CpR 39 (1960) 49-51. Adn. A. GUTIERREZ in ME 85 (1960)
101-104; L. G. in CpR 39 (1960) 51-52; NrT 82 (1960) 520522; Rer.
Conun. Rei. 32 (1960) 61-83.

2801
1959

IAN

28. - SC

RITUUM,

RESCRIPTUM.

PART.·

Facultas datur celebrandi Vigilloi Paschalem Do­
minica ipsa Resurrectionis ante primam lucem seu
CIRCA AURORAM

Hildesheim, die 15 Januarii 1959

Preces.— Bealissime Pater, Hcnricus Maria, Ep. Hildesheiensis, ad pedes Sanctitatis Vestrae humillime provolutus,
devotissime audet exponere quae sequuntur:

luxta decretum generale Sacrae Congregationis Rituum de
instauratione liturgie! ordinis Hebdomadae Sanctae de dic
16 Novembris 1955 (A. À. S. 1955, p. 833 ss., n. 91 ÎLB
2627 ] simulque iuxta ordinationes et declarationes eiusdem
Congregationis circa ordinem Hebdomadae Sanctae instaura­
tum de die i Februarii 1957 (A. A. S., 1957, p. 91 ss., n. 19)
[LE 2526] celebrandae Vigiliae paschalis hara ordinaria est eo,
quae permittat Missam solemnem incipere circa mediam noc­
tem, extraordinaria autem ea, quae anticipat actionem litur­
gi cam certe post solis occasum.
Experientia annorum 1956-1958 in mea dioecesi docet fide­
les magno quidem applausu instaurationem Hebdomadae
Sanctae recepisse, ad vigiliam paschalem autem tam media
nocte quam vespere Sabbati celebratam numero parviore ac­
cessisse. In Istis annis accessus populi in Coena Domini ac In
Passione et Morte Domini sunra spem augebatur. In Vigilia
paschali e contra aliquanto minuebatur.

Quorum causae In laboribus Sabbati Sancti et In apparitio­
nibus pro festo Paschae Inveniri debent, praesertim quia dies
praecedens In Passione et Morte Domini ex lege dvlll huius
regionis dies festus celebratur. Unde apparet multas familias
Sabbato Sancto nec vespere nec circa mediam noctem actio­
nibus liturglcis intéresse.

3922

SUPREMA CONGR. S. OFFICII - RELIGIOSORUM - DE PROP. FIDE

2802-2805

Quapropter his regionibus Vigilia paschalis melius Dominica
ipsa Paschali ante lucem seu prima luce celebraretur, ita ut
Missa solemnis circa auroram incipiat.
Qnae hora extraordinaria variis argumentis commendatur,
quorum praecipua sunt:
1. Argumentum historicum. Dum In Germania meridiana
aliquis modus popularis celebrandi resurrectionem D. N. J.Chr.
Sabbato Sancto post solis occasum in usu fuerat, e contra In
Germania septentrionali, et quidem in mea etiam dioecesi, in
Ipsa Dominica Resurrectionis Iste modus ritum perpetrandi
hora quinta vel sexta receptus fuerat. Hoc tempus pro Caere­
moniis Vigiliae instauratae in futuro servare multis in casibus
opportunius videtur.
2. Argumentum necessitatis. Difficultates, quibus sacerdo­
tes et fideles in regionibus «diasporae* dioecesis meae plerum­
que subjecti sunt, simulque penuria sacerdotum et ecclesia­
rum urgent me ad impetrandum hujusmodi indultum. Multis
locis saluti animarum ita provideri debet, ut sacerdotes In
templis acatholicorum vel aliis aulis ad certas horas conductis
Missam celebrent, sacramenta administrent, verbum Del prae­
dicent. Omnes fere sacerdotes diebus dominicis et festivis bis
vel ter locis saepe diversis sacrum litare coguntur, quod prae­
sertim circa festum Paschae magnam contentionem animi cor­
porisque laborem saepe nimis onerosum exigit. Permulti fide­
les inter acatholicos dispersi procul ab ecclesia vel loco, ubi
Missa celebratur, habitant ideoque longa et molesta Itinera
facere debent.
3. Argumentum pastorale. luxta Instructionem Sacrae
Congregationis Rituum de die 16 Novembris 1955 (A. A. S.,
195o, p. 842 ss.) (LE 2526], Ordo hebdomadae sanctae instau­
ratus intendit, ut veneranda lilargia horum dierum horis— op­
portunis restituta, a fidelibus facilius, devotius ar fructuosius
frequentari possit. Persuasum mihi habeo hoc privilegio be­
nigne concesso multis locis fideles maiore valde numero sacris
caeremoniis in Vigilia paschali interfaturos esse.
Idcirco ex cura pastorali hisce oboedientissime peto, ut San­
ctitas Vestra mihi benignissime concedere dignemini indultum
permilltndi celebrationem Vigiliae paschalis instauratae mane
Dominicae Resurrectionis, nempe circa auroram, pro experi­
mento ad triennium.
Pro gratia gratis data gratias agam quam maximas. Sancti­
tatis \estrae oboedi enti siimus filius.—Henricus Maria Jans­
sen, Episcopus tlildcsheiensis.

Rescr.—Instante Exaho ac Revtfio Domino Henrico
Maria Janssen, Episcopo Hildesheien. in Germania, Sacra
Rituum Congregatio, vigore peculiarium facultatum sibi a
Sanctissimo Domino nostro loanne Papa XXIII tributa­
rum, attentis peculiaribus in supplici libello expositis
adiunetis,benigne indulgct ut, in dicta dioecesi Hildesheien.,
instaurata Vigilia Paschalis peragi valeat Dominica ipsa
Resurrectionis ante lucem seu prima luce, ita ut Missa
solemnis circa auroram incipiat: servatis de cetero servandis.
Praesenti Induito ad triennium valituro. Contrariis non
obstantibus quibuscumque. Die 28 lanuaril 1959.
Ordteio Hddexh-eiemi. Prot N H. 2/969: PrM 49 (1960) 2S1-2S4

1950 FEB 11-18

2803
1959 FEB 16-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.
datur Novmis Societatis Iesu commorandi
RURI PER ALIQUOD TEMPUS ABSQUE DETRIMENTO VALOR1S
NO VITIATUS

Facultas

Preces—Beatissime Pater, Procurator Generalis Socie­
tatis Iesu, ad pedes S. V. provolutus, humiliter implorat
prorogationem Rescripti diei 6 iulii 1938. lain successive
prorogati (ultime vice dic 1 februarii 1954 (N.· 9179/48),
quo concedebatur ut domus illae Novicfatus Societatis,
quae ob rationes a Praeposito Generali recognitas Infra
annum per aliquod tempus ruri vitam communem ducere
coguntur, hoc facere possint quin valor ipsius Novltiatus
detrimentum patiatur, Iisdem rationibus perdurantibus.
Sanatis pro praeterito omnibus quae sanabilia sunt et
sanatione Indigent. Et Deus, etc...

Rescr.—Vigore facultatum a Ssiho Domino Nostro
concessarum, Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum
Sodalium praeposita, attentis expositis, benigne adnuit
pro gratia prorogationis enunciati Indulti, servatis eiusdem
Rescripti forma ac tenore, ad aliud quinquennium, facta
sanatione quoad praeteritum. Contrariis quibuslibet non
obstantibus.
Datum Romae, die 16 februarii 1959.—P. Arc, La-

♦Procura·ori Gon. S. L, Pro!. N. 8829.S9:
••a 13 (1956-30) S69-5T0.

2804
1959 FEB 18.-SC

RELIGIOSORUM

NORMAE.

PART

Normae datae pro sacerdotibus et CLERICIS OPERARIIS
in Gallia extenduntur ad Hispaniam

Vide textum sab die 1958 lun 4: LE 2758

2805
1959 FEB 18.-SC DE PROP. FIDE, RESCRIPTUM. PART

2802
SANANTUR ERECTIONES DOMORUM RELIGIOSARUM INVALIDE

1959 FEB 11.-SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART

Facultas datur

legendi lingua vernacula
et Evangelium in Missis

Epistulam

OB DEFECTUM BENEPLACITI APOSTOLICI

Preces—Beatissimo Padre, il Ministro Generale O. F. M.,
prostrato ai pled! della Santità Vostra, umilmcnte espone
quanto segue:

Emrhe ac Revile Domine Mi Obsihe, Litteris die 23 noverabris 1958 ad S. Congregationem Rituum datis, quae huc com­
Talvolta, nel territori delle Missioni sono state aperte
petentiae causa tranxmlisae sunt. Eminentia Tua Reverendis*
delle case religiose dell’Ordine O. F. M. coi solo permesso
lima petiit, nomine Praesulum nd Conferentiam Episcopalem
della Sacra Congiegazlone dei Religiosi.
Fuldentem pertinentium, ut Indultum concederetur procla­
mandi. vernacula lingua. Epistolam et Evangelium postquam
Perciô si domanda la sanazlone per 1’erezlone canonica
latine per Ipsum celebrantem vel Ministros sacros, sive In Mis­
delle case religiose dello st esso Ordine, fondate senza il
sis cantatis, sive In lectis, prolata sunt.
Beneplacito Apostolico della Sacra Congregazione di Propa­
ganda Fide nel territori ad essa soggetti. Che della graAd rem Eminentiae Tuae communico Supremam hanc
zla, ecc. ...
S. Congregationem, re mature perpenw. petitum Indultum
concessisse atque decrevisse: Pro gratia, iuxta preces.
Rescr.—Sacra Congregatio de Propaganda Fide, vigore
Velit Eminentia Tua hanc facultatem, quo meliore duxerit
facultatum
sibi a Ssmo D. N. loannc Div. Prov. Papa
modo, eum ceteris istius Conferentiae membris communicare,
XXIII tributarum, attentis expositis, benigne petitam
Ipsosque Invitare ut sedulo Invigilent ne In lectionum lingua
concedit sanationem, dummodo pro quacumque domo ha­
vulgari proclamatione, verslones adhibeantur quae α compe­
beatur consensus Ordinarii loci in scriptis datus.
tenti auctoritate non sint ad probatae.
Datum Romae, ex Aedibus eiusdem Sacrae Congrega­
Hanc occasionem nae tus Manus Tuas humillime deosculor
atque altlsslmae venerationis meae sensus Tlbl obtestor per­
tionis de Propaganda Fide, die 16 mensis februarii a. D.
manens humlllrhus atque addltrlius Eminentiae Tuae
1959.—Petrus Sigismondi, a Secretis.
llevriiae.—G. Cani. Pizzardo, a Ster.
• Ministro G«?n. O. F. M.. Prot N 792 59- AOFM 73 (1959) 285 Re_
•criptam huic simi’.· datum fuerat d S. C. d· RalfcjioaU die *19SR
Dec. 11 LE 2783 Adn. AOFM 13 (1959) 284-288.
1

3923

3924

1050 FEB 10-22

SACRA CONGR. ORIENTALIS - S. OFFICII - IOANNES XXIII

2806

cultad para casarse de nuevo con catdlico, licita y vâlidameute.

1959 FEB 19.-SC ORIENTALIS, DECR.AAS 54(1962) 49-50
OrDINARIATUS

PHO fidelibus
ritus
Argentina erigitur

orientalis

in

Annis praeteritis ingens multitudo fidelium ritus orien­
talis Rcmpubllcam Argentinam petiit, iblquc domicilium
ncqulsivit.
Hucusque Episcopi ac sacerdotes ritus latinl, adluvantibus etiam plurimis sacerdotibus ritus orientalis, spiri­
tualem curam Istis fidelibus pro posse praestiterunt.
Attamen diversitas ritus ac disciplinae saepe difficulta­
tes ac dubia suscitavit.
Sacra Congregatio pro Ecclesia Orientali, quo melius
provideret necessitatibus fidelium ritus orientalis, auditis
primoribus ecclesiasticis Argentines, de instituendo proprio
Ordinariatu cogitavit ac Infrascriptus Cardinalis a secre­
tis, in Audientia dici 13 Februarii a. c. Ssrtio relationem
fecit.
Et Ssihus Dominus Noster loannes, Divina Providentia
Papa XXIII, benigne annuens precibus porrectis, digna­
tus est Ordinariatum peculiarem pro omnibus fidelibus
ritus orientalis in Argentina degentibus constituere et
erigere, a proprio Ordinario gubernandum.
Ad hoc Ordinarii munus Summus Pontifex Excmum ac
Reviîium D. D. Firmlnum Lafitte, Administratorem Apostolicum Bonaërensem, deputavit, facultate ipsi facta Au­
xiliarem Episcopum pro toto Ordinariatu et Delegatos vel
Secretorios pro singulis ritibus habendi.
Potestas iurisdictlonis Ordinarii in praedictos fideles ri­
tus orientalis erit exclusive.
Ordinarius sedulo curabit paroecias constituere, eccle­
sias aedificare, luvenes in sortem Domini vocatos institue­
re, genuinos ritus ac disciplinam integre ab omnibus servari, sacerdotes pro cura animarum deputare, et cetera
omnia fovere quae in Domino agenda prudenter indica­
verit.
In locis ubi defuerit paroecia pro fidelibus alicuius ritus
orientalis, / parochus loci latini ritus bono spirituali illo­
rum fidelium ipse provideat, facultatibus ab Ordinario fi­
delium ritus orientalis obtentis.
Ordinarius, de quo supra, quinto quoque anno, relatio­
nem de statu Ordinariatus ad Sacram Congregationem pro
Ecclesia Orientali mittendam curabit.
Praesens Decretum exsecutionem suscipere incipiet a die
17a mensis Mali, a. c., in festo Pentecostes.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis pro
Ecclesia Orientali, die 19 mensis Februarii anno Domini
1959.—Eugenlus Card. Tisserant, a Secretis. A. Coussa,
Adsessor.
Adn. C. DE CLERCQ in Apoll. 35 i 1962) 23-24.

2807
1959 FEB 21.- SC SANCTI OFFICII, RESCRIPTUM. PART.·
Solvitur in favorem fidei matrimonium valide ini­
tum cum dispensatione impedimenti disparitatis cul­
tus INTER PARTEM CATHOLICAM ET PARTEM NON BAPTI­
ZA TAM

Previa dispensa dei impedimento de disparldad de cul­
tos, Teresita Chow Siu-Lan, catôlica, y Wang Ko-I, pa­
gano, no bautizado, contrajeron matrimonio en China, el
6 de mayo de 1916, ante el mislonero catôlico y dos testlgos. LIevaron vida conyugal por algùn tiempo, sin tener
hljos. Después Wang Ko-I se afillô a los comunistas, y
contrajo nuevas nupcias ante el gobierno comunista, anunciando a Teresita que ella también quedaba libre para
casarse con otra persona. Por causa de la persecuciôn
comunista, Teresita vino a Filiplnas y desde 1949 se encuentra en Zamboanga.
Aunque ella no tlene Interés en casarse otra vez, y mâs
bien se Inclina a la vida religiosa, me pidiô que acûdlera
a ia S. Sede exponiendo las clrcunstancias de su caso. Asi
lo hlce el 15 de mayo de 1958. Con fecha de 21 de febrero
de 1959, a recomendaciôn del S. Oflclo, el Papa Juan
XXIII dlsolviô aqucl matrimonio, dando a Teresita fa3925

n. 2806-2808

* Ordinario Zamboangensi iuxta r-inunanum traditum in Sal terra·
47 (1059) 297. Adn. E F. REGATILLO in Sal terra· 47 (1959) 295-297;
49 (1961) 293-301; P. GARCIA BARRIUSO in REDC 16 (1961) 464-468.

2808
1959 FEB 22.-IOAN. XXIII, LIT. AAS 51 (1959) 183-187
consilium
rei cinematographicae, radiophonicae et televisificae praepositum novis le­
gibus constituitur

Pontificium

IOANNES PP. XXIII
Ad perpetuam rei memoriam.—Boni Pastoris universi gre­
gis Dominici munus, quod. Summus Pontifex inaugurati,
«Nobis peculiarissimo modo cordi esse» asseveravimus S
Nos iubet cum animum ad quamvis Ecclesiae necessitatem
numquam non referre, tum praecipua sollicitudine ea exfiendere omnia, quae, progrediente civili cultu hac aetate
nvecta, / non parvum momentum habent ad spiritualem 184
hominum vitam; in quibus radiophonium, teievisio, cinematographeum merito numerantur.
lam Decessor Noster imm. mem. Pius XII, gravibus
editis Encyclicls Litteris sermonibusque habitis, non semel
christifideles omnesque recta mente praeditos homines de
haud levi monuit officio, quo obligarentur, ut mirandis
hisce technicae artis inventis uterentur secundum provi­
dentis Dei consilium atque modo dignitati hominis con­
gruente, cui perficiendo oportere illa deservire.
Culus rei gratia eidem Decessori Nostro «curae fuit hac
in Romana Curia peculiare Consilium constituere» a, cui
mandavit, ut iussa et praeceptiones diligenter exsequere­
tur, quae, in iisdem Encvclicis Litteris, a verbis Miranda
prorsus ILE 26901 incipientibus, proposita, fidem, mores
ac disciplinam ecclesiasticam in re radiophonica, televisifica, cinematographica attingerent 3.
Mentem igitur Nostram in graves quaestiones, quae e
praedictis artibus technicis ad voces imaginesque commu­
nicandas institutis exsistunt circa mores publicos, cogita­
torum propagationem et institutionem iuventutis, inten­
dentes —quibus inventis animi solent tantopere moveri—
exhortationes et praecepta eiusdem Decessoris Nostri re­
sumere et confirmare cupimus atque instrumenta illa, a
benignissimo Deo hominibus impertita, pro viribus certa
efficere adiuraenta virtutis et probitatis. Neminem enim
latet, quantum res cinematographica vel radiophonica vel
tclevisifica possit ad altlorem humanitatis cultum, ad veri
nominis artem et maxime ad veritatem propagandam pervulgandanique.
Cum Venetiarum ageremus Patriarcham, homines arti
cinematographicae pro munere deditos, interdum circa
Nos congregatos paterno animo sumus cohortati, atque,
arcano providentis Del consilio ad Petrianum Solium evecti,
benevolentiam Nostram rei radiophonicae, televisificae et
cincmatrographicae cum officii onere praepositis testati
sumus4, neque deinceps ullam opportunam omisimus oc­
casionem eos commonendi, ut munere suo ad Christianae
nobilitatis rationem eidem praestitutam fungerentur.
Attamen non sine animi maerore pericula morumque
detrimenta significare debemus, quae haud raro e propo­
sitis taeniolis cinematogra/phicls et radiophonicis sonis 185
imaginibusque televisificis propagatis oriuntur, quibus mo­
res Christiani ipsaque dignitas humana pessumdentur.
Itaque omnes, in quos huiusmodi spectaculorum et au’
ditionum ratio recidit, patris animo etiam atque etiam
hortamur, ut legibus conscientiae rectae et integrae obse­
quantur, quemadmodum cos addecet, qui gravissimo te­
nentur officio alios educandi.
Simul vero Venerabilibus Fratribus Archlepiscopis et
Episcopis iterum mandamus, ut invigilent et experta cum
sollicitudine variis consulant apostolatus rationibus, quae
praedictis Litteris Encyclicls, quarum priora verba Mi­
randa prorsus, suadentur, nominatim vero Nationum Of­
ficiis, in quaque regione eo consilio institutis, ut quidquid
in re cinematographica, radiophonica, televisifica a catho• Cfr. Acta Ap. Sedis, vol. L, a. 1955, p. SS6.
' Cfr. Acta Ap. Sedis, coi. XLIX, a. 1937, p.
[LE 2690} · /K/, p. Soj.
4 Cfr. Fpûliden· α. X17 ab Officio publici» Ecckslae oecotm expolx-udit
die iv mensis Novembris anno mdcccclvw ad Pradidttn PoaUflcu Gmuhl
rei cinematographicae, radiopboakae et trlcvLuficae accurandae datas».

3926

n. 2309

SACRA CONGREGATIO CONSISTORIALIS

licis agitur, dirigant rectoque ordine componant *. Quibus
ex inceptis plurimum tribuimus iis, quae ad formandos
mores ct ad ingenii cultum promovendum pertinent, veluti
ostensio taeniolarum cinematograph irarum ac de iis inita
disceptatio, quae eximia arte praestent morumque com­
mendatione.
Cum autem natura ipsa eiusmodi instrumentorum ad
voces imaginesque propagandas aptorum postulet —etiam
ad Sedis Apostolicae ius et auctoritatem quod attinet—,

lat’

teras firmas, validas atque efficaces fugiter exstare ac per­
manere; suosque plenos atque integros effectus sortiri ct
obtinere; iliisque, ad quos spectant seu spectare poterunt,
nunc et in posterum plenissime suffragari; sicque rite Judi­
candum esse ac definiendum; irritumque ex nunc ct inane
fieri, s< quidquam secus, super bis, a quovis, auctoritate
qualibet, scienter sive ignoranter attentari contigerit.
Datum Roma, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die ΧΧΠ mensis Februarii, anno mdccccl vini, Pon­
tificatus Nostri primo.—Ioann es Pp. XXIII.

Adn. E. P. m NxT ΘΙ (1959) 417-118: A. M. DESJCUR ia Apoll. 32
stra deque Apostolicae potestatis plenitudine, harum Lit­
(1959) 313-316 et in ME 84 (1958) 551-563.
terarum vi perpetuumque in modum, has normas statui­
mus, quibus praedictum Consilium Pontificium rei cine­
matographicae, radiophonicae ac televisificae praepositum
In munere obeundo obstringatur, iis derogantes regulis,
2809
quae eiusdem Consilii legibus ad praesens usque tempus
vigentibus continentur ·.
1959 FEB 28.-SC CONS., DECK. AAS 51 (1959) 272-274
Nos Igitur decernimus ac definimus, ut Pontificium Con­
silium rei cinematographicae, radiophonicae ac televisifi­
Decreium de sacrorum liminum visitatione a vicariis
cae praepositum sit firmum ac stabile institutum ut Sedis
CASTRENSIBUS PERAGENDA
Apostolicae Officium, cui id propositum sit, ut varias de
re dnematographica, radiophonica ac televisffica quaestio­
Ad Sacra Limina properare, non sine Spiritus Sancti
nes examinet, suo foveat adiumento ac dirigat secundum
instinctu, universi locorum Ordinarii, priscis iam ab aevis,
mandata normasoue, Encyclids Litteris, quibus a verbis
iussi sunt, quatenus iisdem licuit liccbitque El, testante
Miranda promis initium, proposita et secundum alia Se­
S. Gregorio PP. I, ex cuius largitate sunt Pastores gratia­
dis Apostolicae praescripta in posterum edenda.
rum solvere actiones. Apostolorum Prlnc/pum Petri et
Huius deinde Pontificii Consilii est cognoscere, quo perPauli sepulcra, in regia Urbe Roma, tamquam fidei petram
pendeant et quo modo reapse peragantur cinematographiet saceniotaiis unitatis fontem, venerari, atque tandem
carum imaginum series, au/ditlones radiophonicae, spec­
de grege sibi commisso Romano Pontifici relationem facere.
tacula televisifica; dirigere et incrementis augere operam
Utramque enim, et visitare Limina et relationem facere,
Coetuum catholicorum ex omni natione atque Officiorum
in ipsa Ecclesiae natura et constitutione, ut notum est,
ecclesiasticorum singulis in nationibus constitutorum, rem
nititur atque e sacro Petri Primatu necessario /luit.
clnematographicam, radiophonlcam ac tclevlsiflcam curae
habentium, praesertim quod attinet ad taeniolas cinemaQuandoquidem Vicarios Castrenses inter Praelatos OrdP
tographicas pro morum ratione In genera describendas, ad
narios accensendos esse neminem latet; jurisdictione enim
radiophonicas sonorum ac televisificas imaginum transmis­
ordinaria, personali, speciali, licet cumulativa, ad normam
siones religioni propagandae destinatas, ct ad conforman­
Instructionis De Vicariis Castren/sibus Sollemne semper
dos christifldeles, maxime Juventutem, ad Christianum
[LE 2208], pollent et, quod maioris Interest, unius Ordi­
conscientiae officium, quo circa spectacula devinciantur7;
narii Castrensis —Romani scilicet Pontificis— veri dicendi
denique communicare cum Sedis Apostolicae Congregatio­
sunt Vicarii.
nibus et Officiis, cum Coetibus Episcopalibus singullsque
Dominici gregis portio, Vicariorum Castrensium Jurisdic­
Ordinariis locorum de iis, quae ad multiplices ac difficiles
tioni obnoxia, genere et copia vere conspicua censenda
quaestiones huiusmodi pertinent
est, quippe quae iuvenibus redundet hominibus, Patriae
Sacrae autem Romanae Curiae Congregationes ceteraquc
decori, eidemque tutandae mancipatis et disciplinae rigore
Sedis Apostolicae Officia hoc Consilium rogent sententiam,
ad id instructis vel instruendis, quorum mores vitaeque
antequam aliquid decernant iubeantque vel quidlibet
instituta catholicae rei servandae ac In unaquaque natione
agendi potestatem faciant, quod ad rem dnematographifovendae maxime conferre solent.
cam, radiophonlcam ac televisificam attineat, atque iuem
De eorum animarum aeterna salute apprime sollicitam
Consilium de praeceptionibus, quas pro sua cuiusque aucto­
Apostolicam Sedem fuisse, plurimi canonice erecti in Orbe
ritate dederint, certius reddant.
Vicariatus Castrenses ataue haud rara, novissimis prae­
Pontificio Consilio rcl cinematographicae, radiophonicae
sertim hisce annis, edita documenta perlucide testantur.
ac televisificae praeposito moderatur Praeses, qui per sex
Imo, de copiarum spirituali condicione deque vitae ratio­
mensium intervalla de eiusdem Consilii opera referat.
ne ut certior redderetur, Romanus Pontifex Pius PP. XII,
Eiusdem vero Consilii participes sunt Assessores et Se­
fe. re., decrevit tertio quoque anno S. Congregationi Concretarii Sacrarum Congregationum Sancti Officii, Consisto­
sistorlali de actis et de statu Vicariatus Castrensis relatio­
rial is, pro Ecclesia Orientali, Concilii, de Religiosis, de
nem per Vicarios Castrenses exhibendam esse, atque For­
Propaganda Fide, de Seminariis studiorumque Universita­
mulam in relatione conficienda, ex novo exaratam, ser­
tibus atque Substitutus Officii publicis Ecclesiae negotiis
vandam praescripsit.
expediendis; cui alii praeter hos ad beneplacitum Nostrum
Nunc autem, SStfius Dominus Noster loannes. Divina
ascribi poterunt.
Providentia PP. XXIII, ne quidquam omnino Illum la­
Praesidi in rebus gerendis Vir ab actis Consilii aliique
teret earum rerum quas ad gloriam Dei augendam et ad
praesto erant Officiales®.
animarum salutem procurandam necessario Eundem scire
ac intelllgere oportet; confisus insuper Vicarios Castrenses,
Consilio praeterea auxilium praebebit coetus Consulto­
si Summi Romanae Ecclesiae Pastoris complexu recreati
rum a Sede Apostollca electorum, qui apostolatus in re
eiusdemque collnqulo confortati, alacriores instructloresque
dnematographica, radiophonica ac televisifica exercendi
In primis periti sint.
ad suos regendos greges perrecturos, de consilio infrascriptl
Cardinalis S. Congregationis Consistoria!Is Secretarii, dero­
Eidem Consilio cura Clnematothecae Vaticanae creditur,
gando, quatenus opus sit, omnibus in re antea praescriptis,
quam Ideo Instituere volumus, ut artis cinematographicae
praesenti Consistorial! Decreto decernit ac mandat:
specimina, quae Sedis Apostolicae Intersint, In unum con17 gerantur. /
1. Omnes Vicarii Castrenses, in universo orbe ApostoDenique In Urbe Vaticana sedem habeat constitutam hea auctoritate constituti, ad Urbem, Beatissimorum Apo­
idem Consilium, quod Officio publicis Ecclesiae negotiis stolorum Petri et Pauli Limina veneraturi, accedant et
Romano Pontifici se sistant, de toto eorum pastorali mu­
accurandis aggregatur.
nere rationem reddentes ct viclssim mandata Apostollca
recipientes.
r
Contrariis quibusvis nihil obstantibus.
Cuius Pontificii Consilii rd cinematographicae, radiophoY^^lonls opus expleant anno quo locorum Ordi­
nleae ac televisificae praepositi inceptis ct operibus ex
narii eiusdem nationis, cuius Vicarii Castrenses constituti
animo Nos luvat benedicere, qui praeterito iam tempore
sunt, ad normam can. 341. 5 1, 2 C. I. C. tenentur. /
frugiferam dus navitatem valde probavimus.
3. Licet Vicarius Castrensis dioccesim quondam simul
Haec edicimus, statuimus, decernentes praesentes Litregat, huiusmodi obligationi una eademque Visitatione
satisfacere valet.
1
visitatione
•Cfr.
Ap. SWm. vol XLIX, ·. 1957. P 7«J-7?4 (LE 1670).
4.Vicarius Castrensis praedictae obligationi ner se Inu
•O Alii Ap. S«rfw. vA XLVI. ». 1754. p 7ÎJ-7S4 [LE 2461!.
satisfacere
debet, aut ex iustls causis, a
Sede probants
• Clr. A<1* Ap. Sdi», vol. XLIX. *- 1757. P 7*> (LE
per Episcopum Auxiliarem vel Cappellanum Maiorem. ’
• Cfr. AcU Ap 5*Ju, vol XLIII, a. 1751. appwUi bncfcOH 9, p. (3)

8927

3028

1050 ΜΑΗ 2-ΛΡΗ 4

η. 2810-2814

SC RELIGIOSORUM - DE PROP. FIDE - S. OFFICII - RITUUM

5. Relatio super statu Vicariatus Castrensis singulis
quinquenniis fiat, eodem, scilicet, anno quo Sacrorum Li­
minum Visitatio peragi debet.
6. Si autem annus, pro Visitatione peragenda simulque
Relatione exhibenda assignatus, inciderit ex toto vel ex
parte in primum biennium ab Inito Officii regimine, Vica­
rius Castrensis, pro ea vice, a Visitatione facienda ct ab
exhibenda Relatione abstinere potest.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Roma, ex Aedibus Sacrae Congregationis Consistorialis, die 28 mensis Februarii anno 1959.—Marcellus
Card. Mimmi, Ep. Sablncn. et Mandelcn., a Secretis. loscphus Ferretto, Archlcp. tit. Serdlccnsls, Adsessor.

Societatis lesu in territoriis a Sacra Congregatione de Propa­
ganda Fide dependentibus et addita iisdem potestate dele­
gandi ad eiusmodl erectionem et benedictionem duos alios e
sua domo presbyteros, dummodo hisce in locis Seraphici Or­
dinis Minorum Conventus non existant.
Ad rem autem quod attinet tibi communicare satogo hanc
Sacram Congregationem, firmo manente Rescripto N. 300-59
dici 23 lanuarii 1959, petitam facultatem concedere, attamen
iis In territoriis tantum quae ab eadem Sacra Congregatione
Societati lesu concredita sunt.
Interea summa cum observantia subsignor addictissimus in
Domino.—Petrus Sigismondi, a Secr.

* Procuratori Gen. S. I., Prot. N. 828/59; Acta roman
*
Societatis leru
13 (1959-60) 572.

Adn. A- PUGLIESE in Apofl. 34 (1961) 227-237 ot in ME 84 (1G59)
566-576.

2812
1959 MAR 6.-SC S. OFFICII, NOTIF. AAS 51 (1959) 271

2810
1959 MAR 2.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART.·
Canonice

constituitur Confoederatio latino-ameriCANA RELIGIOSORUM (CLAR) EIUSDEMQUE STATUTA APPRO­
BANTUR AD EXPERIMENTUM

La Sagrada Congrcgaciôn de Religiosos tiene puesto
todo su cuidado en que las personas de ambos sexos perteneclentes a los Institutos consagrados a Dios, que viven
en los paises de América Latina comunlqucn una mayor
eficacia a su vida y de este modo presten los mâs ùtiles
servicios a los fieles y a la Iglesia si se esfuerzan en la
perfccciôn evangélica y si adaptan su vida sabiamente a
las nuevas necesidades. Para lograr esto ha fomentado
con vivo interés y ha aprobado con su autoridad todas
las Federaciones o Uniones entre los Superiores Mayores
aparecidas alli.
Para dar mayor solidez y ampliar el desarrollo de estas
realizaciones, y para que los Superiores Mayores en nom­
bre de los demâs miembros pudieran tratar con mâs
grande dignidad y rcsultado ante las autorldades légitimas,
y sobre todo, para que los religiosos vinculados con una
uniôn mâs estrecha, pudieran prestar su ayuda en tantas
y tan grandes necesidades de los fieles al Clero diocesano
y a las Asociaciones catôlicas, la S. Congregaciôn ha decidldo agrupar todas esas Federaciones o Uniones de
Superiores Mayores, erigidas o por erigir en aquellos
palses, en una sola corporaciôn que sobrepase los limites
de esas naciones, dândole el nombre de Confederaciôn
Laiino-americana de religiosos (CLAR).
Por esto, habiendo oido a los Delegados de las Confe­
rendas de Superiores Mayores de América Latina, la
Sagrada Congregaciôn, considcradas maduramente las
cosas, segùn el tenor del présenté decreto:
1) Aprueba la Con/ederaciôn Latino-americon a de reli­
giosos (CLARk la erige plenamente en persona moral colegiada que disfruta de capacidad segùn las normas del
Derecho Canônico y la declara erigida desde la fecha de
este decreto.
2) En virtud de este Decreto aprueba durante un
trienlo, como experimento, los Estatutos adjuntos con
los que se ha de ordenar y régir la Confederaclôn, pasado
el cual, se han de someter de nuevo éstos a la Sagrada
Congregaciôn para su revlslôn y ulterior conflrmaclôn.
Sln que obste nada en contrario. Dado en Roma, 2 de
marzo de 1959.—Valerio Card. Valeri, Pref. P. Arcadio
Larraona, C. M. F., Secretorio.
♦ Prot. N. S. R. 1375/59: Vinculum 7 (1959) 105-106

Quaedam formae devotionis et repraesentationis
Divinae Misericordiae prohibentur

Si rende noto che la Suprema Sacra Congregazione dei
SantOffizlo, presc In esame le asserite visioni e rlvelazioni
di Suor Faustina Kowalska, dell'Istituto di Nostra Signora
della Misericordia, defunta nel 1938 presso Cracovla, ha
stabilito quanto segue:
1. Dovers! proîbire la diffusione delle immagini e degll
scrittl che presentano la devozione della Divina Miseri­
cordia nelle /orme proposte dalla medesima Suor Faustina;
2. essere demandato alia prudenza dei Vescovi II com­
pito di rimuovere le predette immagini, che eventualmente
fossero già esposte al culto.
Dal Palazzo del S. Offizio, 6 marzo 1959.—Ugo O’Flaherty, Notaro.
Adn. G. Mz. de A. in Vida rei. 16 (1ÔS9) 129-132; A. OLIVA îd Pii.
clero 38 (1959) 1172-1177.

2813
1959

MAR

9.-SC

RITUUM,

RESCRIPTUM.

PART.·

Facultas datur adhibendi linguam vernaculam
Officiis Hebdomadae Sanctae

in

Preces—Beatissime Pater, Joseph Cardinalis Frings, Archiepiscopus Colonien. et Praeses Conferendarum Episcopa­
lium Fuldcnsium, ad pedes Sanctitatis Vestrae provolutus,
unanime votum Praesulum ad has Conferentia
*
pertinentium
profert, nempe:
Cum In Missa Dominicae II Passionis scu In Palmis et In
Solemn! Actione Liturgica Feriae VI In Passione et Morte
Domini, atque in Vigilia Paschali propter longitudinem tex­
tuum Lectionum, imprimis sic dictarum Prophetiarum et
Evangeliorum Passionis Domini, has lingua Latina primum
cantari, deinde lingua vernacula proclamari non expediat, hu­
militer postulatur, ut iisdem Praesulibus indultum concedatur,
nd experimentum, ut sacerdotibus celebrantibus Ipsis, vel mi­
nistris, in praedictis actionibus liturgicls textus de quibus
agitur directe vel Immediate lingua vernacula proferre liceat,
ne fideles Intellectu verbi Domini quo pascantur, praesertim
diebus quibus maximum Redemptionis Mysterium recolitur,
priventur. Et Deus...
Rescr.—Sanctissimus Dominus noster Joannes Divina
Providentia Papa XXIII, referente infrascripto S. Rituum
Congregationis Praefecto in Audientia diei 9 Martii anni
huius eidem concessa, omnibus mature perpensis, precibus
supra descriptis ita rescribere benigne dignatus est: Pro
gratia ad experimentum, ad annum. Contrariis non obstan­
tibus quibuslibet.—C. Card. Cicognanï, S. R. C. Prae/.

♦ Conferentia© epzacopali Fuldonsi: PxM 48 (1959) 199-300.

•»

2811
1959 MAR 5.-SC PROP. FIDE, RESCRIPTUM. PART.·
datur Superioribus Societatis Iesu eri­
gendi stationes Viae Crucis in territoriis dependen­
tibus a Sacra Cong, de Propaganda Fide

2814

Facultas

Romae, 5 Martii 1959
fieotrendissime Pater, litteris die 18 februarii vertentis anni
datis Paternitas Tua Reverendissima facultatem postulabat
erigendi et benedicendi Stationes Viae Crucis eisque ad nec­
tendi solitas Indulgentias pro omnibus Superioribus domorum
3929

1959 APR 4.-SC S. OFFICII, RESP. AAS 51 (1959) 271-272

Non licet catholicis suffragium dare
politicis

qui

doctrinae catholicae
favent

de

candidatis
facto non

Quaesitum est ab hac Suprema Sacra Congregatione
utrum catholicis civibus in eligendis populi oratoribus II3930

IOANNES XXIII - SUPREMA CONGR. SANCTI OFFICII

η. 2815-2917

cent suffragium dare Iis partibus vel candidatis qui, etsi
principia catholicae doctrinae opposita non pro/fiteantur.
imo etiam Christianum nomen sibi assumant, re tamen
communistis sociantur et sua agendi ratione iisdem favent.
Ferio 7V, die 25 Martii 1959
Emi ac Revrfii DD. Cardinales, rebus fidei ac morum
tutandis praepositi, respondendum decreverunt:
Negative, ad normam Decreti S. Officii, diei 1 Iuli i
1949, n. 1 (A. A. S., vol. XLI, 1949, p. 334) [LE 2055J.
Feria autem V, die 2 Aprilis eiusdem anni, SSrTius
D. N. D. loannes divina Providentia Papa XXIII, in
Audientia Eiïio ac Revino Dôo Cardinali Pro-Secretario
S- Officii concessa, relatam Sibi Em orum Patrum resolu­
tionem adprobavit atque publicari iussit.
Datum Roma, ex Aedibus S. Officii, die 4 Aprilis 1959.—
Hugo O'Flaherty, Notarius.

Ada. E B. ta NxT 8! (19S9) 522-523; R. SPIAZZI io ME 84 (1959)
179-166.

2815
1959 APR 17.-IOAN. ΧΧΙΠ, CONST. AP. 51 (1959) 789-791

1959 ΑΡΗ 17-.ΜΛΙ \

Has vero Litteras nunc et in posterum efficaces esse et
fore volumus; Ita quidem ut quae per eas decreta sunt ab
lis quorum res est religiose serventur, atque Igitur vim
suam obtineant. Quarum Litterarum efficacitati nulla,
cuiusvis generis, contraria praescripta officere poterunt
cum per has Litteras iisdem derogemus omnibus. Quaprop­
ter si quis, quavis praeditus auctoritate, sive sciens sive
Insciens contra egerit ac Nos ediximus. Id prorsus irritum
atque Inane haberi iubemus. Nemini praeterea haec vo­
luntatis Nostrae documenta vel scindere vel corrumpere
liceat; ouin Immo harum Litterarum exemplis et locis,
sive typis Impressis sive manu exaratis, quae sigillum viri
praeferant in ecclesiastica dignitate constituti slmulque ab
aliquo publico tabellione sint subscripta, eadem omnino
habenda erit fides, quae hisce haberetur, si ostenderen/tur. 791
Quae Nostra decreta in universum si quis vel spreverit
vel quoquo modo detrectaverit, sciat se poenas esse subi­
turum iis lure statutas, qui Summorum Pontificum iussa
non fecerint.
Datum Roma, apud S. Petrum, dic decimo septimo men­
sis Aprilis, anno Domini millesimo nongentesimo quinqua­
gesimo nono. Pontificatus Nostri primo.—Pro S. R. E.
Cancellario·. Dominicus Card. Tardini, a Publicis Ecclesiae
Negotiis. Eugenlus Card. Timbrant» S. Conar, pro. Eccl.
Orient, a Secretis. Haruletus Tondlni, A pastot icam Cancel·
lariam Regens. Bernardus De Felicis, Proton. A post. Cae­
sar Federici, Proton. A post.
Adn. P. TOCANTL 1= ΑροΠ. 34 (1961) 15-10.

EXARCH IA IN GERMANIA

In natione germanica Exarchia

constituitur pro
FIDELIBUS RUTHENIS BYZANTINI RITUS IBIDEM COMMO­
RANTIBUS

IOANNES EPISCOPUS

Serous seroorum Dei - Ad perpetuam rei memoriam

281G
1959 APR 29. - SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
Solvitur

in favorem fidei matrimonium valide initum
INTER DUAS PARTES NON BAPTIZATAS, QUARUM UNA,
BAPTIZATA POSTEA A CATHOLICE, CONTRAHERE INTENDIT
NUPTIAS CORAM ECCLESIA CUM PARTE CATHOLICA

Cum ob immane bellum, quod novissimum per totam
fere Europam pervasit, frequcntlssimi populi agmen By­
Casus—In a matrimonial case presented to the Supreme
zantini ritus, relicta patria, e Gallaecia atque Carpathia
Sacred Congregation of the Holy Office by the Bishop of
profugissent, ncoue lis, bello composito, datum esset In
Alexandria, the petitioner was a recently baptized Presby­
suam terram redire domumque petere, Apostollca haec
terian). In 1925 he had contracted marriage, while un­
Sedes non modo hos filios, quos semper carissimos habuit,
baptized, with an unbaptized woman. A civil divorce
omnimodis iuvit, sed etiam Apostolicum Visitatorem misit,
was obtained in 1937 and the petitioner, still unbaptized,
Petrum videlicet Werhun, eos suo nomine curaturum. Qui
attempted marriage with a Catholic. The unbaptized
ob integram atque incontaminatam fidem erga Romanam
spouse was unwilling to become a Catholic, although he
Ecclesiam est exsilio multatus in Sibcriaeque regione, fra­
understood that his first marriage would then be disso­
ctus laboribus, obiit Quibus Christi fidelibus, sedem ac
luble through use of the Pauline Privilege. Finally, in
domicilium in Germania habentibus, aptiore cupiens pro­
1958, he retrieved baptism in the Presbyterian Church.
videre ratione, Pius XII, Decessor Noster, post auditam
Solutio—The Holy Father was asked to dissolve the
sententiam Apostollcl Nuntii In Germania atque consilium
natural bond of the ’marriage contracted in infidelity, in
venerabilis Fratris Nostri S. R. E. Cardinalis S, Congre­
favor of the faith of the Catholic with whom the Protestant
gationis pro Ecclesia Orientali a Secretis, censult magno
petitioner had attempted marriage. An affirmative an­
cum eorum fidelium commodo fieri, si alendae fidei et
swer was given by the Holy Office to the dubium:
790 rituum / integritati servandae, slmulque necessitudini cum
hac Apostollca Sede augendae, Exarchia in ea Natione
An consilium praestandum sit SSrtio pro dissolutione, in
favorem
fidei, matrimonii. de quo supra, ut orator..., praevia
conderetur. Cum autem idem Summus Pontifex pia morte
dispensatione
ab impedimento mixtae religionis et, ad caute­
obiisset, nullis datis de ea re aposloHcis Litteris, Nos, ne
lam, disparitatis cultus, coram Ecclesia valide et licite novas
eius decreta in irritum cadant, quae ipse statuit ad exitum
nuptias mire valeat cum catholica cui imponenda erit congrua
adducentes, ea quae sequuntur decernimus et lubemus. In
poenitentia.
Natione Germanica Exarchlam constituimus pro fidelibus
Ruthenis Byzantini ritus ibidem commorantibus, cuius
•Ordinario Alexaodrtro: Juriit 20 (1960) 106. Adn. . M. KUNTZ
is
Jurist 28 (I960) 4=6-436.
sedes in urbe Monachio erit, ubi plures eiusmodi ritus cives
degunt; In qua civitate Exarchus domicilium suum collo­
cabit, cathedra sui magisterii in templo ibidem struendo
posita. Nova circumscriptio Apostollcae Sedi directo sublcletur, omniaque lura, honores, privilegia, quae talibus
2817
Ecclesiis cedunt, et huic damus; sacrorum vero Antistiti
etiam onera Iusta imponimus ad normam sacrorum cano­
1959 MAI 4.-I0AN. XXIII, LIT. AP. AAS 51 (1959) 630-633
num. Ceterum, in hac rerum ordinatione probati usus ac
legitimae Orientalis Ecclesiae consuetudines omnino ser­
Confoederatio Congregationum Ordinis Canonicorum
ventur. Quod ad Invents educandos attinet, qui sacerdotio
Regularium S. Augustini approbatur
initiari cupiant, H Romam mittantur; ad consultores exar­
chates autem quod respicit, eo modo eligi statuimus quem
IOANNES PP. XXIII
legitima fert consuetudo. Exarchalem mensam, quam di­
cunt, sive populi collationes efficient, sive reditus bonorum
Exarchatns. Volumus postremo ut haec Nostra decreta
Ad perpetuam rei memoriam.—«Caritatis unitas» et «com­
exsequenda curet venerabilis Frater Aloisius loscphus
muniter vivendi societas» a Sancto Augustino, praeclaro
Muench, Arch i episcopus-Episcopus Fargensis, Idemque in
Ecclesiae lumine, clericis In monasterio constitutis Impense
Germania Apostollcus Nuntius, sive per se ipse, sive per
mandantur (Serm 356; P. L. 39, / 1577; cfr. Serm. 355; 631
alium, dummodo virum in ecclesiastica dignitate constitu­
ibid.. Io73); qui de eiusmodi sanctitatis proposito haec
etiam, quo est Ingenio blandissimo, dicit: «Ecce quam bo­
tum. Idem vero peracti negotii documenta exarabit, quo­
num et quam lucundum habitare fratres In unum
Ista
rum exemplo sincere scripta ud S. Congregationem pro
enim
verba
Psalterii,
Iste
dulcis
sonus,
Ista
suavis
melodla
Ecclesia Orientali cito mittet. Quod si eo tempore alius
tam in cantico quam In Intellectu, etiam monasteria pepeeidem Nuntiaturae praesit, hic iussa Nostra faciet.
3931

3932

I

1050 MAI 5

SACRA CONGREGATIO RELIGIOSORUM

rit. Ad hunc sonum excitati sunt fratres qui habitare in
unum concupierunt; iste versus fuit tuba ipsorum, et qui
divisi erant congregati sunt· (Enarr. in Pa. 132; P. L,t 36,
1729). Huius uutem animorum coniunctlonis, huius com­
munis vitae Instituti Sanctus ille Praesul non solum ma­
gister fuit sed etiam effector, exemplum relinquens, In quod
nullo non tempore filii cius universi respicerent. Qui clerici
seu canonici, ideo degentes in coenobiis, ut, quod sibi im­
primis esset propositum, cultus scilicet sollemnis in templis,
quibus forent addicti, ct cura animorum, perficerent san­
ctius, post varias vicissitudines rerum, permagnis aucti
sunt Incrementis, maxime postquam Synodus Lateranen­
sis. anno mlviiii celebrata, ad austeriorem formam cos
redegit. Novo Igitur praediti vigore, in eam excreverunt
religiosam familiam, quae Ordo Canonicorum Regularium
Sancti Augustini est nicta pluriumquc virorum sanctimo­
nia, doctrina, meritis in plebem Del non paulum commen­
data. In qua multae temporum successu constitutae sunt
sodalitates, suis quidem legibus viventes, sed unius com­
prehensae Ordinis nomine. Quarum nonnullae, Augustinlana incensae caritate, non omiserunt ollm quominus
maiore necessitudine sese attingerent ope confratemltatum
ct aggregationum, quibus inter bc quodam modo contine­
rentur pietatis ct amicitiae vinculis. Nunc vero Congrega­
tiones, quae, post calamitates atque detrimenta, iniuria
temporum familiae huic religiosae inflicta, superstites sunt
eunuemque efficiunt Ordinem, mutatis rerum adlunctis
novisque impellentibus necessitatibus in Sancta Ecclesia,
in veram Confoederationem coalescere optant, ut inter se
artius caritatis nexu coiungantur, vires totius augeant Ornidis ac mutuum praebeant sibi adiumentum, praesertim
quod ad rem spiritualem, iuvenum Institutionem humanitatisque pertinet cultum. Nec aptiorem occasionem ad hoc
peragendum propositum possunt nancisci quam revolutum
saeculum nonum ex quo vetus institutum canonicorum,
a Synodo Lateranensi praedicta salubri confirmatum disci­
plina, quasi nova veris tepore effloruit. Sedes autem Apostollca, de religiosorum sodalium sollicita profectu, foede­
ribus inter monasteria et Congregationes, quae sui sunt
iuris, libentissime favet eaque suadet et promovet, cum
sit usu compertum ex huiusmodi consociationibus fructus
oriri nec paucos nec leves hac praesertim aetate, qua vita
632 reli/giosa prudenter accommodanda esse videtur novis con­
dicionibus rerum. Merito ergo Pius PP. XII, Decessor
Noster imm. mcm., ad Monachos Sancti Benedicti faciens
verba, in hanc est locutus sententiam: «Nunc temporis
eundi et redeundi expeditior copia, ad operum consortionem
passim proclivior voluntas, copiosior scientiae, consilii, na­
vitatis supellex, qua sacerdotes, missionales quoque, indi­
gent, ut quam exspectationem sui fecerint, compleant,
poscunt foedera, unitatem exigunt» (Acia Ap. Sed., 1947,
39, p. 455). Itaque eiusdem Canonici Ordinis Congregatio­
nes seu Sodalitates Sanctissimi Salvatoris Lateranensis,
Canonicorum Regularium Sancti Augustini Lateranensium
Austriaca, Sanctorum Nicolai et Bernardi Montis lovis et
Helvetica a Sancto Mauritio Agauncnsl, re in cuiusque
Capitulis scu Consiliis expensa et habita rata, per dilectum
filium Carolum Egger, Abbatem et Procuratorem Genera­
lem, preces Nobis adhibuerunt submissas, ut Confoedera­
tionem, seu Foedus caritatis, inter se et, quibus innitere­
tur, principia, auctoritate Nostra benigne probaremus. Nos
vero, Canonicos Regulares Sancti Augustini paterno com­
plectentes amore, libenter votis huiusmodi obsecundare
statuimus; ac fore confidimus, ut, quoniam veterum sa­
pientia docet res parvas, nedum maiores, concordia cresce­
re, hacc Ordinis Canonici Sodalitatum conlunctio non solum
eius decori et incremento conducat, sed etiam fructuum,
quos efferet, copia in Ecclesiae hominumque societatis
commodum, Dei aspirante numine, vertat. Quapropter,
e Sacrae Congregationis negotiis Religiosorum Sodalium
praepositae consulto, certa scientia ac matura deliberatio­
ne Nostra decjuc Apostolicae potestatis plenitudine, harum
Litterarum vi perpetuumque in modum Confoederationem,
seu Foedus caritatis, Congregationum vel Sodalitatum Or­
dinis Canonicorum Regularium Sancti Augustini approba­
mus et confirmamus eique Apostolicae sanctionis robur
adicimus. Praeterea eadem auctoritate Nostra approbamus
confirmam usque principia, guibus eadem Confoederatio re­
gatur, iuxta exemplum, quod in tabulario Sacri Consilii
negotiis Religiosorum Sodalium praepositi asservatur quod­
que huius est tenoris: «I - Uniuscuiusque Congregationis
foederatae autonomia seu propriis legibus vivendi potestas
integra servatur. II - Creatur /Vbbas Primas Ordinis Canoni­
corum Regularium Sancti Augustini, qui per vices asciscitur
e singulis Congregationibus foederatis eo ordine, quo in
«Annuario Pontificio» recensentur, ita tamen ut ordo /\bbatem Primatem e singulis Sodalitatibus constituendi a
Congregatione Helvetica a Sancto Mauritio Agaunensl in­
3933

ii. 2818

cipiat. Abbas Primas, ut talis, obtinet primatum honoris
et locum / principem in toto Ordine foederato. Sexenne 633
est Abbatis Primatis officium, qui Canonicum Regularem
c quavis Congregatione foederata. Procuratorem Genera­
lem, ad tempus proprii muneris in officio duraturum, no­
minet. ut suam apud Romanam Curiam personam agat.
Abbatis Primatis est Conventus Ordinis Canonicorum Re­
gularium Sancti Augustini ex omnibus nationibus singulis
trienniis convocare iisque moderari. Quibus in Conventi­
bus agetur dc re spirituali, institutione iuvenum et aliis
negotiis, quae omnium intersint. Ill - In tota Confoedera­
tione viget participatio omnium precum et bonorum ope­
rum, quae a sodalibus patrari contingit. IV - Unaquaeque
Congregatio Foederata certa Missarum suffragia persolvet
ad animas sodalium e Confoederatione mortuorum expian­
das. V - Omnes Congregationes foederatae unum et com­
mune habebunt Proprium Sanctorum et Beatorum Ordi­
nis, cui officia peculiaria, singulis Congregationibus pro­
pria, adicientur. VI - Congregationes foederatae unicum
Cardinalem Protectorem habebunt, quem communi con­
sensu a Sede Apostoiica postulaverint». Hisce principiis
innixa Statuta peculiaria huius Confoederationis postea
erunt perscribenda et eidem Apostolicae Sedi proponenda.
Cum denique iuxta principia, quae probavimus, Confoede­
rationi Sodalitatum Ordinis Canonici istius praeficiendus
sit Abbas Primas, hac prima vice auctoritate Nostra Pri­
matem eligimus ct constituimus Venerabilem Fratrem Lu­
do vicum Severinum Haller, Episcopum titulo Bethlecmitanum ct Abbatem Sancti Mauritli Agaunensis, sex annos
in hoc munere duraturum, quo elapso tempore in eius lo­
cum, secundum Statuta approbanda, succedat Abbas Pri­
mas e Congregatione Sanctissimi Salvatoris Lateranensis,
ac deinceps suo ordine e reliquis Congregationibus. Con­
trariis quibusvis nihil obstantibus. Haec edicimus, statui­
mus, decernentes praesentes Litteras firmas, validas atque
efficaces iugiter exstare ac permanere; suosque plenos at­
que integros effectus sortiri et obtinere; illisquc, ad quos
spectant seu spectare poterunt, nunc et in posterum ple­
nissime suffragari; sicque rite iudicandum esse ac definien­
dum; irritumque ex nunc et inane fieri, si quidquam secus,
super his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive igno­
ranter attentari contigerit.
Datum Roma, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die iv mensis Mali, in festo Sanctae Monicae, anno
MDCCCCLvnn, Pontificatus Nostri primo,—D. Card. Tar­
dini, a publicis Ecclesiae negotis.

2818
1959 MAI 5.-SC RELIGIOSORUM, NOTIFICATIO. PART.·

Institutum spiRrruALiTATts O. C. D. ix Urbe

alumnis

EXTERNIS APERITUR

Roma. 5 maggio 1959

Reverendissimo Padre Generale, non è sfuggito a questa Sacra
Congrcgazionc 11 fatto che presso il Collegio Internazionale dei
Suo Ordine giâ da duc anni d stato aperto un Istituto di Spi­
ritualité riservato a sacerdoti alunni dcll’Ordinc, che abbiano
debitamente compluto il corso tcologlco nclle loro rispettive
Provincic.
L’inlziativa, anche per l’organlco c completo programma
con cui vfene attuata, non puô mancarc di riuscire utilissima,
e merita perciô ogni plauso.
D’altra parte ciô è perfettamente consono alie gloriose tradlzioni del Carmelo Tcreslano, che per la sua peculiare preparazionc nclle materie concernenti la Teologia spirituale ha dato,
attraverso i secoll, prove luminose di cspericnze solide profondamente slcure.
Questo Sacro Dicastero si complace veramente deH’opcra
che, sotto ia Sua alta dirczlone, ΓOrdine ha voluto istituire,
e non v’è dubbio che af fida ta alla guida di esperti maestri,
chc 1’Ordine stesso possiede in larga misura, poiré svilupparsi
a vantaggio di un argomento tanto importante e cosi neces­
sario.
La medesima Sacra Congregazione, anzi. vuol richlamare
l'attcnzione délia P. V. Rcv.ma sull’opportunità di anrlre
i Corsl di taie Istituto anche ad alunni non appartenentl all’Ordinc, per estenderne la benefica influenza.
Confido pertanlo che nello splrito délia Sedes Sapientiae
(LE 25791, I'Ordine dei Carmeli t an I Scalzl foré tutto U pos­
sibile perenô, al più presto, ciô sia un fatto compluto, rcallzzando cosi un’opera apostoiica che, senza dubbio, è tra le plù
proprie deU’ideale e dello zelo del)'Ordine di Santa Teresa di
Gesti e di San Giovanni della Croce, Maestri so mm i di spiri­
tual it à.
3934

2819-2822
Con sensi di religioso ossequlo, mi confermo della P. V.
Rev.ma dev.mo nel Signore.—Valerio Card. Valeri, Pnletto.
P. Arcadio Larraona, Segr.

nit: An Indulgentiae Viae Crucis ndnectl possint, dfo le­
gitime impeditis. Crucifixis, quorum cruces ex materia
v. «Plastica» confectae sint. Et Deus, etc.

•Praeposito Gen. O. C. D.. Prot. N. 5528.59- AOCD 4 (1959) 153
Ada. AOCD 4 (1969) 152.

stollca proposito dubio respondet:
Regens. S. de Angelis, Subst,

Luzio

2819
1959 MAI 6.-SC SANCTI OFFICII, RESCRIPTUM. PART.

2821

SOLVITUR in favorem fidei matrimonium valide initum
INTER DUAS PARTES NON BAPTIZATAS

Casis—Herbert, unbaptized, and Ode II. also un baptized,
contracted marriage in 1925. After about 10 yean of marriage,
Odell deserted Herbert and the two children born of the mar­
riage. Herbert obtained a divorce In 1937. The two children
were raised by his Protestant mother.
Both parties remarried. Odell at present is in her third
marriage. She would like to become a Catholic but cannot
because her present husband, a Catholic, was married pre­
viously and there is no way of either annulling or dissolving
this previous marriage.
Herbert contracted marriage in 1938 before a Justice of the
Peace with Floramye, a Catholic. One child was born of this
union. The child was baptized Catholic and is being raised
Catholic. Herbert has been very anxious to have his present
marriage rectified for the sake of his Catholic wife, who is a
very pious person and who attends Mass dally and even teaches
catechism to the Public School children.
Herbert knew that his previous marriage to Odell could be
dissolved through the Pauline Privilege it he became a Catholic,
but. In spite of Floramye’s constant persuasion, he refased to
become a Catholic. Instead, he leaned for yean towards the
Presbyterian Church, and, in 1958, he finally received bap­
tism in that Church-

1959 MAI 8.-SC S. OFFICII, MON. A AS 51 (1959) 484-485

Ordines

sacri a quodam Episcopo acatiiolico collati
DECLARANTUR INEFFICACES

In data 31 luglfo 1958 L'Osservalore Romano pubbllcava
il seguente Comunicala-.
«Si rende noto ehe il Sac. Giovanni Taddei. della Diocesi
dl Biella, nato nel 1917. ordinato nel 1942. avendo carpito
eon false lettere commendatizle ia nomina a Cameriere Segreto
Soprannumerario dl Sua Santità, nel 1945. fu sospeso a divinis
per qualche tempo.
Nel 1952 fu diffidato 11 Taddei e Ia sua opera «La stradr·
blanca·, con Ia seguente notificaxione pubblicata su L’Owerρα/ore Romano (1.· maggio):
Il Sac. Giovanni Taddei, della Diocesi di Biella ottualmente
sospeso a divinis, ha Intrapreso una fondazione Intitolatn «La
strada blanca·. Si rende noto che da parte deli’Au tori ta eccle­
siastica non è stata data al predetto Sacerdote alcuna autorixzaxione per tale opera. 11 medesimo Taddei è stato inoltre
dltfldato a non occuparsi del conferimento dl pseudo-onorificenze cavalleresche.

In 1958, at the request of both Herbert and Floramy e, the
Most Reverend Bishop of Alexandria. La.. asked the Holy
Father to dissolve the natural bond of the marriage of Herbert
and OdeD, which, after Herbert’s Protestant baptism, hart come
within the Jurisdiction of the Holy Father. The request was
made in favor of the faith of Floramye, Herbert’s present
Catholic wife.
In iure—It has been a controversial question whether the
Pauline Privilege can be used by a convert to a Protestant or
Schismatic religion. «The question, when examined by the
Sacred Congregation of the Holy Office In 1859, was discussed
before His Holiness on the 11th of August. Since the cano­
nists consulted gave different opinions, the response was ma­
de: Deferred. This is still the present situation· (G. Vromant,
C. I. C. Mz De Afafrimonio, 1938, n. 284). As a result of this
controversial aspect of the law on the Pauline Privilege, the
court intentionally abstained from mentioning the Pauline
Privilege in Its request for a dissolution of the bond between
Herbert and Odell.

Solutio—Actis maturo examini subiectls, explelisque
omnibus in casu explendis, die 22 aprilis 1959 quaestio
proposita est in hac Suprema S. Congregatione, quae ad
dubium*. An consilium praestandum sit Ssiiio pro dis­
solutione, in favorem fidei, matrimonii, de quo supra,
ut orator praevia dispensatione ab impedimento mixtae
religionis et, ad cautelam, disparitatis cultus, coram Ec­
clesia valide et licite novas nuptias inire valeat cum ca­
tholica cui Imponenda erit congrua poenitentia, re luxta
certas statutas regulas discussa, respondendum decrevit:
Alfirm alive,—Ssitius D. N. D. Joannes divina Provi­
dentia Papa XXIII, ferla V die 29 aprllis 1959, de omnibus
habita relatione, benigne adnuere dignatus est pro gratia
luxta supra relatum Decretum.

gittime disi sizioni dell’AutoriU ecclesiastica, il Vescovo dl
esi il predetto Sacerdote nveva fissa to
Albano, ne
ινά
dei diritto di indossare 1’abito ecclela sua residenza. lo .
siastlco, a norma del can. 2300 C. I. C.
Il prowedimento venne pubblicato in «Vita Dlocesana·
Bollctlino ufficiale della diocesi suburbicaria di Albano (N. /,
novembre 1957, p. 8). nei seguentl termini:
•Con Decreto in data 29 ottobre 1957, a norma del can. 2300
C. I. C„ U Sac. Giovanni Taddei è stato privato del dintto di
portare Γη bi tn ecclesiastico, con le conseguenze enunciate nel
citato canone».
Questa notificaxione venne riportata su L'Osservalore Ro­
mano (a. 1958, N. 1, p. 5).
Si apprende ora che il Taddei è passato ad una setta acattollca, in cul avrebbe ricevuto anche la consacrazione episco­
pale./
485
Pertanto egli ê incorso nella scomunica e nelle altrc pene
comminate nel can. 2314 5 1 ».
Inoltre risulta che il predetto G. Taddei ha osato confcrirl
sacre ordinazlonl a soggettl cat tollci, per lo pifi respinti da
loro legittimi Superiori.
Si awertono gli Ordinari: a) che i soggetti cosl ordinati, a
seconda delle circostanze «lei diversi casi, vanno considerati
come cretici, od almeno come sospetti dl eresin; e quindJ devono essere tratlati a norma dei canoni 2314 e 2315 del Co­
dice di Diritto Canonico; b) che tali ordlr azloni non sono riconosciute dalla Chi esa. e quin di i soggetti sono da conside­
rari! come lalci a tutti gli effetti canonici, inclusa ia facolla
di contraire matrimonio.
Dal Palazzo del S Offizio, II 8 maggi 1959.—Ugo O’Fla
herty. Notaro.

• Ordinario Alexandrino. Proi.N. 1721®/58: BOUSCAREN V. p. 534535: A A3ATE, Lo acioglimeiuo del vincolo conjugale, cd. Il Roma
155. p. 83 aot. 15. Adn. A ABATE, op. ciL p. 6083 . ]. I.L KUNTZ la
Jariet 28 (1988) 470-498.

1959 MAI 17.-IOANNES ΧΧΠΙ, MP. AAS 51 (1959) 401-403
Pontificium Athenaeum Lateranense Universitatis
titulo et honore decoratur

IOANNES PP. XXIII

Cum inde ab aetatis flore multiplices coniunctionls ne­
cessitudines Nobis Intercedant cum praeclara illa studio­
rum sede, ubi sacra studia peregimus ac magistri munere
functi sumus, sponte fit, idque grati animi suadet officium,
ut Pontificium Athenaeum Lateranense propensissima vo­
luntate complectamur. Qua quidem benevolentia —cuius
1959 MAI 6.-S. PAENITENTIARIA, RESPONSUM. PART
singulare testimonium exhibere placuit In ipsis Pontifica­
tus exordiis, cum Athenaeum praesentia Nostra et auspi­
Indulgentiae Viae Curcis adnecti possunt Cruci
cali sermone honestavimus— tanto magis afficimur ad Petri
FIXIS EX MATERIA V. D. «PLASTICA» CONFECTIS
Cathedram evecti, quanto Nos exinde artioribus vinculis
illiJuventutis Nostrae velati sacrario devinciri sentimus;
inibi enim iuvenls huius almae Urbis Clerus suam habet
Dubium—Bealiuime PaJer> Matthaeus Miller, sacerdos
studiorum altricem domum, ubi sanam doctrinam dignumOrdinis Fratrum Minorum, ad pedes Sanctitatis Tuae pro­
volutus, sequens dubium pro opportuna solutione propo-

3935

3936

1050 ALVI 18-23

SACHA CONGREGATIO RITUUM - IOANNES XXIII

percipiat. Postulat igitur accepti beneficii memoria, postu­
lat Romanae Sedis bonum ct decus, ut omni ope Institu­
tum tueamur ac promoveamus, quod quidem ct loci sancti­
tas et plurima de doctrinae sacrae incremento promerita
et indeclinata erga Apostolicam Sedem fidelitas omni tem402 Porc commendarunt. /
Haud quidem Ignoramus sedulas curas a Decessoribus
Nostris in Id opus provide collatas, praesertim vero novas
casque amplissimas ad Lateranum e solo exstructas aedes,
Itemque varia quae subinde accesserunt ibidem Instituta:
Institutum dicimus Pastorale atque Institutum a Jesu Ma~
a Istro nuncupatum, a proximo Decessore Nostro Pio XII
fel. rcc. recens condita, nccnon Pontificiam Romanam
Theologicam Academiam ab eodem Pio XII sapienter
restauratum. Quae omnia procul dubio effecerunt, ut La­
teranense Athenaeum maiora in dies cnperet incrementa.
Nihilominus peculiaris Noster amor erga eiusmodl studio­
rum domicilium aliud Nobis peragendum poscit, quo ple­
nius eius decori consulatur. Scilicet probe novimus hucusque
adhibitam Pontificii Athenaei Lateranensis appellationem
haud satis respondere muneribus et officiis, quae eidem
Athenaeo demandata ab eo egregie ac laudabiliter explen­
tur. Nec de nomine tantum hic agitur, verum de re etiam,
Sae ipsam afficit debitam existimationem ei concilianm. Habita enim nominum ratione, quibus apud varias
Nationes altlorls ordinis studiorum Instituta nuncupantur,
eadem constat communiter, alicubi autem etiam unice,
Universitatis donari nomine. Quapropter ut apud doctos
viros Athenaeum Nostrum ea, qua par est, opinione flo­
reat atque pro merito aestimetur —cum alumnorum etiam
emolumento, exterorum praesertim, quibus magna cx parte
illius studiosae juventutis familia coalescit— plures Pur­
purati Patres de Athenaei dignitate solliciti, in quo vel
studiorum curriculum emensi sunt vel magistros egerunt,
flagrantibus optaverunt votis, ut Athenaeum Lateranense
titulo Universitatis decoraretur; eo vel magis quod ea om­
nia lam amplectitur, quae ad Universitatis dignitatem per­
tinent, ad normam Constitutionis Apostolicae a Pio XI
fel. rec. promulgatae, cui index Deus scientiarum Dominus
(A. A, S. XXIII, 1931, p. 241-284) [LE 1030].
Itaque, omnibus mature perpensis, perplacet Nobis, ut
Lateranense Athenaeum, sicut studiorum rationc, ita etiam
pari/ nominis dignitate Inter cetera eniteat Athenaea.
4υ3 Slotu autem proprio ac Nostra Apostolica Auctoritate de­
cernimus atque declaramus Athenaeum ad Lateranum ca­
nonice erectum —quod Facultates complectitur Sacrae
Theologiae ac Philosophiae, Pontificium Institutum Utriusque luris, Pontificium Institutum Pastorale, Pontificium
Institutum a lesu Magistro— nunc et in posterum Ponti­
ficiam Universitatem Lateranensem esse nuncupandum; simulque volumus ut nova haec appellatio Athenaei statutis
ac legibus inseratur, quae quidem sua vi firma vigere per­
gunt.
Quaecumque vero a Nobis hisce litteris motu proprio
datis statuta sunt, ea omnia firma ac rata esse iubemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Roma, apud S. Petrum, die xvn mensis Mali,
In Festo Pentecostes, anno mdcccclix, Pontificatus No­
stri primo.—Ioannes Pp. XXIII.

2823
1959 MAI

18.-SC RITUUM,

rios ante Communionem. Nulla oratio Communionem Sacer­
dotis a Communione fidelium separat. Anlipbona ad commu­
nionem cantatur a choro, dum sacra Communio distribuitur,
sed non tegitur α celebrante. Dicto Jte, missa est et benedictione
impertita, celebrans signum crucis super altari a latere evanaelil facit, et ultimum evangclium recitat ad sacrarium retens.»
Cum competentem Auctoritatem apud Sacram Rituum
Congregationem percontati simus, nobis constat nullam umquam concessionem factam esse, neque indultum aliquod, sive
scripto sive «vivae vocis oraculo», ad rem datum; ac proinde
hulusmodl innovationes, etsi optimo animo inductas, fructum
tantum inceptus privati aut non probatae interpretationis,
habendas esse.
Insuper nobis constat competentes Auctoritates magnopere
dolcre leges llturgicas, crebris monitis Auctoritatis ecclesiasti­
cae posthabitis, ad usum minime deduci semper et ubique illa
cum religiosa oboedientia, quae praescriptionibus S. Sedis de­
betur, quamque praecipue expostulat res tam sacra et tanti
momenti.

♦ EL 73 (1959) 225-226.

2824
1959 MAI 19.-IOANNES ΧΧΠΙ, NOTIFICATIO. PART.·
Mutatur

formula deprecationis pro conversione
lUDAEORUM FERIA VI IN PASSIONE DOMINI

Nunciature Apostdlica en Espafta (N.· 817-59) Madrid,
29 de mnyo de 1959 —Emcla. Rvdma.—: Tengo el honor de
comunicar a V. Eminencia Rvdma. que. por sobernnn dlsposiciôn de Su Santldad el Papa Juan XXIII, la plegaria littlrgica del Viemes Santo pro conversione Judaeorum ha sido
modi fica da en esta forma:
•Oremus et pro ludaeis: ut Deus et Dominus noster auferat
velamen de cordibus eorum; ut ct ipsi agnoscant lesum Chri­
stum Dominum nostrum.
Oremus —Flectamus genua— Levate.
Omnipotens sempiterne Deus, qui ludaeos etiam a tua mi­
sericordia non repellis: exaudi preces nostras, quas pro Illius
populi obcaecatione deferimus; ut ngnita veritatis tuae luce,
quae Christus est, a suis tenebris eruantur. Per eumdem Do­
minum.»
La Santa Sede ruega, por tanto, a V. Emcia. Rvdma. se
digne dor las oportunas drdenes para que dicha modiflcaciôn
se inserte en el Ordo Hebdomadae Sanctae. Me honro en aprovcchar esta oportunidad para relterarme de V. Emcla. Rvdma.
atto. s. s.—Hild. Antontuth, Nuncio Ap.

* Prot. N. U. 4/959, iuxta notiGcatfonem Nuntii Ap. Matrüensû Ordi­
nariis Hispaniarum die 29 Mail 1959. Prot.N. 817/59, factam: Sal terrae
43 (1960) 37; vido etiam EL 74 (I960) 133. Adn. ab in EL 74 (1960) 134.

2825
1959 MAI 23.-IOAN. ΧΧΙΠ, LIT. AP. AAS 51 (1959) 696-697

Ad dignitatem et honorem Basilicae Minoris evehi­
tur ecclesia Immaculato Cordi B. Mariae Virginis
in Urbe dicata

IOANNES PP. XXIII
DECLARATIO. PART.·

Quaedam

innovationes in celebratione Missae nuper
INDUCTAE DECLARANTUR NON PROBATAE A COMPETENTI
Ecclesiae auctoritate

Nonnulla commentaria liturgica nuper evulgaverunt In qua­
dam Abbatia aliquas Innovationes in celebratione Missae can­
tatae, ex peculiari concessione competentis Auctoritatis, in­
ductas esse.
Huius Missae cantatae celebratio Ita describitur:
«Chorus antiphonam ad Introitum canit ingrediente cele­
brante, et plebs fidelium incipit Kyrle, dum celebrans una
cum ministro preces ad pedes altoris recitat. Celebrans neque
Introitum, neque Kyrle dicit. Intonato hymno Gloria In excelsis ct inclinatione cruci facta, accedit ad scamnum ubi
sedet, dum fidelium communitas canere pergit hymnum ange­
licum. Ad altare reversus, celebrans collectam dicit et rursus
ad sedile vadit, dum lector epistolam legit et chorus decantat
Graduate et Alleluia. Celebrans canit evan geli um, Credo into­
nat et statlm ad sedile se confert. Dicto Oremus, preces offer­
torii incipit, dum chorus ontlphonam ad offertorium exsequi­
tur. Expicta praefatione, celebrans se iungit fidelibus ad ca­
nendum Sanctus-Benedictus, ac tantum post expletum cantum,
inchoat Te igitur. Agnus Dei a coetu fidelium canitur, dum
celebrans, eius recitatione omissa, dicit orationes praeparato­

3937

η. 2823-2825

Ad perpetuam rei memoriam.—Urbs Roma, per sacram
Beati Petri Sedem caput terrarum orbis effecta, templo­
rum numero ac malestate num quam non praeclara fuit
atque Illustris; at reccntiore aetate, plurimum increscente
multitudine civium, novae sacrae aedes haud paucae, ubi
insulae surgunt populo perfrequentes, exstructae sunt, ne,
siquidem habitantium commodis affatim esset consultum,
animorum curae apta deessent domicilia. In quibus excel­
lit ecclesia Immaculato Cordi Beatae Mariae Virginis di­
cata, ad quam excitandam perficlendamque Decessores
Nostri Benedictus Pp. XV, Pius Pp. XI et Pius Pp. XII
egregium contulerunt studium, labore impigro incubuere
Missionarii Filii Immaculati Cordis eiusdem, quibus tem­
plum est concreditum. Eleganti manu et opere magnifico
exaedificata moles quasi Romanam praefert malestatcm
estque tanta eius amplitudo, ut permagnum Christlfldelium numerum capere possit. Quae cum solum anno
mdcccclii sit ad finem perducta, tamen sedes lam evasit
illius pietatis formae, oua peculiari ratione excolitur Im­
maculatum Cor Beatae Mariae Virginis, cui, cum saeviente
bello discordia totum quateret mundum, Pius Pp. XII,
Decessor Noster imm. mem., pilssimo sane ductus consilio,
devotum voluit universum genus humanum. Ut autem
3938

u. 2826

SC STUDIORUM, INSTR. DE INSTITUTIONE ALUMNORUM

1950 IUN 5

incominciato. A quanti dunque hanno sentito pressante
1’lnvito del Maestro che 11 chfama ad essere i contlnuatorl
della sua opera di salvezza, II Santo Curato d’Ars torna
a far loro considerare 11 dono incstlmabile che posseggono:
non permettano, per mancanza di générosité e di donazlonc, che 11 maligno, con vane iusinghe, loro sottragga ia
perla nascosta alia quale tutto deve essere giolosamente
sacrificato.
«Sorte· divina —come dice chlaramcnte ii loro nome dl
«Chicridi— porzlone predilelta nell’immensa famlglia dl
Dio, chiamata ad un destino speciale, ad una crédité particolare, essi debbono sempre ricordarc, per trame coragglo ed incitamento alia pcrscvernnza, di che tenera bonté,
bénignité e munificenza sono stati oggetto da parte dei
Signore. Se 1’Apostolo, ricordando ai semplici cristiani
rinestimabile beneficio della Redenzione, 11 esortava a vi­
vere degnamente quali figit della luce, dlmentichi per sem­
pre dclic opere della came, quanto debbono sentire per
sè tale invito i glovani chiamati, non solo a parteclpare
alia salvezza. ma, sulla scorta dei Divino Maestro, ad esseme i dispensatori e i ministri! Penslno dunque contlnuamente al dono di Dio, a quell’atto di predilezione divina,
e se ne rendano ogni giomo plù degni con una condotta
conforme, nella quotidiana offecta della loro giovinezza
alia Chlesa, che la domanda per la salvezza loro e dei fratelli.
II. Se noi guardiamo alia fislonomla sacerdotale dei
Santo Curato d’Ars, ci rendiamo conto che essa brilla di
tanto splendore, da fame un genuino archetipo di prima
grandezza. Egli sapeva che 11 Sacerdozio lo aveva misteriosamente Identificato con 1'unico ed etemo Sacerdote, 11
2826
Verbo Incarnato: clé che gll faceva ripetere frasi come que­
ste: «Quando vedete il sacerdote, pensate a Nostro Signore
Gesù Cristo·, oppure: «Il Sacerdozio è 1’amore del Cuore
1959 IUN 5.-SC STUDIORUM, UT. CIRCULARES. PART.·
di Gesù». Ma che Importano le parole, sla pur belle ed
expressive, con cui egli Indicava questa divina realtù? L’esDe recta institutione sacrorum alumnis in Semi­
senziale per lui era di vivere il sacerdozio che il Signore
nariis TRADENDA
esercltava per suo mezzo. Eccolo dunque il Santo Curato
nell’attegglamento, voluto dall’Apostolo, di mediatore per
A gli Eccellentissimi Ordinari nd 1 Centenario della morte
il suo popolo, votato per tutta la vita all’adorazione, aldel Santo Curato d’Ars su alcuni problem i rlguardanti la
l'intercesslone, al sacrificio totale; anche lui vittima, corne
formaii one ecclesiastica
il Redentore, per implorare «con gemiti Inenarrabili», giomo
e notte, la remissione dei peccati, pronto sempre a complere
Ecccllenza Reverendissima, ancora non è spenta 1'eco
nel suo corpo quello che manca alla Passione di Cristo.
delle solenni celebrazloni del centenario delle apparizionl
di Lourdes, che hanno convocato mllloni dl pellegrinl di
Questa aderenza perfetta a Dio, questa conformité alogni lingua e stirpe al pled! della grotla dl Massabielle,
1'Eterno Sacerdote, che gli facevano tanto stimare la pree la nostra mente e il nostro cuore ritomano nuovamente
ghlera e la vita interiore, furono anche il segreto del suoi
alia terra di Francia, a un piccolo borgo che fu il teatro
strepitosI successi. Sapeva egli perfettamentc che 1'efficacia
delle geste apostoliche di un umllissimo parroco di camdel sudori apostolic! dipende innanzitutto dalla preghlera
pagna, nel quale 11 Signore si degnb rinnovare i portenti
e dall'unione con Dio, e, conscio della sua umile quanto
della sua vita pubbllca, effondendo con larga mano I be­
eccelsa condlzlone di stramento della grazia divina, da
nefici della Redenzione.
essa e da essa sola aspettô la riuscita della sua azione apostollca. Non senza ragione dunque il Sommo Ponteflce
Questa Sacra Congregazione dei Seminari e delle Univer­
sité degll Studi non vuole lasclar trascorrere il présenté
Pio XI ha costltuito 11 Santo Curato d’Ars Patrono speciale
anno senza addltare a coloro che sono chiamati ad essere
del parroci e dei sacerdoti in cura d'anlme, volendo sottoun giorno i ministri della salvezza, questo figlio dei popolo, lineare, con questo, che 1’azione pastorale, per essere verache ha saputo corrispondere tanto fedelmcnte alia grazia
mente efficace, deve appoggiarsi sulla santlficazlone per­
della sua vocazione, da diventare nelle mani di Dio valido
sonale ed ancorarsl ad una profonda vita interiore.
stramento per un profonde e vasto rinnovamento dl vita
La Sacra Congregazlone dei Seminari deve purtroppo
cristiana.
constalarc che tanto ancora resta da fare in merito negli
Tante cose ha da dire ed Insegnare 11 Santo Curato d’Ars
Istituti di formazione ecclesiastica. Considerando, infattl,
al glovani leviti del nostro tempo, da poter affermore che
gli attcggiamentl e lo splrito con 1 quail, soprattutto da
ii messaggio ch'egli loro invia dagli splendori della gloria
parte del clero giovane, si affrontano i problem! dell'azione
celeste è plù attuale che mal.
apostollca, viene spontaneo di chiedersi se 1 tradizionali
principi della formazione ecclesiastica non siano troppo
I. Prima di tutto Egli brilla come esempio dl fedeltà
trascurati. Nella maggloranza dei casi ci si dedica, è vero,
agli inviti della Grazia: una volta conoscluta la volonté
con grande générosité al sacro ministère; ma, rallentando
di Dio a suo riguardo, persegul 1’idcale sacerdotale con
1 dovuti contatti con la preghlera e non praticando la de­
tenacia senza pari, non lasclandosi scoraggiare dalle moite
bita mortifleazione e la custodia del cuore, ben presto ci
difficulté che sembravano sbarrargll 11 passo verso una
si esaurisce in vani tentativi e sl finlscc nella tiepidezza
meta tanto umllmente ma anche tanto ardentemente desi­
e nello scoramento.
derata, sempre guldato da una Incommensurabile stlma
della dignité sacerdotale, sl da fargll exclamare rapito e
Il fatto sl è che senza vita Interiore non si dé vero apo­
come fuorl dl sè: «Oh, com’è grande 11 sacerdotel ia sua
stolo, e che da tutto il chiasso che sl puô fare, anche con
grandezza non si vedrù bene che nel cielo. Se un sacerdote
la più prestlglosa tecnica ed organlzzazione esterna, ben
comprtndesse In terra interamente la sua dignité, morrebpoco si raccoglle dl frutti durevoll e salutari. Il vero apo­
be non dl «pavento, ma dl amore·.
stolo. conscio dl essere un sempllce stramento nelle mani
di Dio, sa dl avere a sua disposlzione ben altri mezzl, non
Questa stlma, questa costanza, questa dedlzlone la Chlesa
condlzlonati dal contingente della tecnica: egll sa che 1’edi­
addita alla gloventù ecclesiastica dei nostri tempi, perché
ticio spirituale sl erge Interamente sulla grazia e la nrene prenda stlmolo per eoltlvare II santo ideale cui 11 Signore
ghlera, e che l frutti sono abbondantl nella mlsura che si
Tha chiamata. E ben nota la scarsezza dl vocazlonl che
conflda nel mezzl spirituali e non sl presume di sostitulraffllgge oggi la Chlesa, mentre le nécessité spirituali dei
visi: «Itaque neque qui plantat est aliquid, neque oui rientfedell vanno aumentando ogni giomo plù. Non che il
“· “'"■■■ °"
.Siï:
Signore meno abbondantemente vada spargendo 11 seme
defla divina chiamata; ma, purtroppo, pochl la raccolgono
e. fra questi, tanti sono coloro che, dopo aver posto mano
all'aratro, si volt ano Indletro ed abbandonano 11 lavoro

huic templo, non modica lam lande ornato, maior adjun­
geretur honor, dilectus filius Petrus Schweiger, religloso697 rum sodalium, qui supra sunt dicti. Moderator Generalis, /
submisse Nos rogavit, ut Basilicae Minoris nomine ac lure
id donaremus. Quibus precibus, Venerabilis Fratris Nostri
Clementis Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalis Micara,
Episcopi Veliterni Nostrique hac Alma in Urbe Generalis
in spiritualibus Vicarii, commendatione suffultis, libenti
animo statuimus obsecundare. Itaque, ex Sacrae Rituum
Congregationis consulto, certa scientia ac matura delibe­
ratione Nostra deque Apostolicae potestatis plenitudine,
harum Litterarum vi perpetuumque in modum ecclesiam
Deo in honorem Immaculati Cordis Beatae Mariae Virginis
in Urbe Roma consecratam, ad dignitatem Basilicae Mi­
noris evehimus, omnibus adiectis Juribus ac privilegiis,
quae sacris aedibus eodem nomine insignibus rite compe­
tunt. Contrariis quibusvis nihil obstantibus. Haec edici­
mus, statuimus, decernentes praesentes Litteras firmas,
validas atque efficaces iugiter exstare ac permanere; suos­
que plenos atque integros effectus sortiri et obtinere; 11bsque, ad quos spectant seu spectare poterunt, nunc et in
posterum plenissime suffragari; sicque rite iudicandum esse
ac definiendum; irritumque cx nunc et inane fieri, si quldquam secus, super his, a quovis, auctoritate qualibet,
scienter sive ignoranter attentari contigerit.
Datum Roma, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die xxiii mensis Maii, anno mdcccclvuii, Pontifica­
tus Nostri primo.—D. Card. Tardini, a publicis Ecclesiae
negotiis.

3939

3940

1050 I UN 5

SC STUDIOHUM. INSTR. DE INSTITUTIONE ALUMNORUM

xelo, trascurasse la propria santiflcazlone per tutto Immer­
gerai nelle opera esteriori, per quanto buone, del mlnlstero
sacerdotale... Senza la pieté, le plù santé pratlche, i plù
augusti riti del Sacro Mlnlstero saranno cscgulti meccanicamente c per abltudlne; mancherù loro lo spirito, Funzlonc, la vita»(Litt. Enc. Ad Calhol, Sacerdotii, 20 die. 1935;
AAS, vol. 28, pag. 23 e 24) (LE 1302].
Plù vicino a no!, Pio XII nella Menti Nostrae (23 sett.
1950) Insiste sullo st es so concetto con grande vigore: «Un
ardente spirito di orazionc, sc mal in al tri tempi, oggl speclalrncntc è necessario, quando il cosidetto «naturalisme»
ha Invaso le menti c gll nniml, e la virtù è esposta a perlcoli
dl ogni genere, perlcoli che talvolta s’incontrano nell’eserdzïo dello stesso mlnlstero. Che cosa potrà megllo prému­
nira da queste insidie, che cosa potré meglio elevare rani­
ma aile cose celestl c tcncria unlta con Dio che l’assldua
pregblcra c l’invocazlonc dei divino aiuto?» (AAS, vol. 42,
pag. 673) [LE 2151).
Plù recentemcnte ancora il Santo Padre Giovanni XXIII
fel. regn., che tanto insiste perché il Clero si dia con com­
pleta dedizlone ad un proficuo mlnlstero pastorale, nel
Suo discorso alla Unlone Apostolica dei Clero (12 marzo
1959), addltando prccisamente la figura del Santo Curato
d’Ars, ammonlscc molto eloquentemente: «Corne mal, dopo
tantl sforzl e sacrifici, dopo innumeravoli seminagioni, il
frutto raccolto è spesso tanto scarso? Corne mai, pur adoÎterando tutti I mezzl deil'apostolato, non risorgono I mortl
igli della Chiesa? Forse perché l’intenzionc non è sempre
pura; forse perché non si ccrca sempre e soltando il bene
delle anime, forse perché si confida troppo in mezzl simili
a quelll umani, c perciô labili, senza fondarsi sulla preghiera
e sui sacrificio».
Inslstiamo pertanto nel modo plù vivo perché gll edu­
catori dei nostri Seminari, soprattutto i Rettori e i Padri
spirituali, istruiscano con la dovuta frequenza I loro alunnl, specialmente coloro che sono vicini ai Sacri Ordini,
sulla natura dei Sacerdozio, gli scopi della sua missione
e i mezzl dell’apostolato; e Io facclano sulla scorta della
dottrina plù sana e tradizionale, da mutuarsi dalla Rivelazlone, interpretata dal pensiero dei Padri e dal magistero
ecclesiastico, non indulgendo a novitâ che, su un argomento cosl delicato, spesso capovolgono o almeno sfigurano l'insegnamento della Chlesa. Si ritiene tutto questo
di gran peso; poichè quali saranno le idee istillate in pro­
posito fin dagli anni dei Seminario, tale sarà il comportamento che gli alunni terranno una volta ordinati ed
entrât! nel Sacro Ministero.
III. È noto a tutti 1’attaccamento senza riserva che
il Curato d’Ars aveva per la Chlesa. Per questa Santa
Madré di tutti i credenti egli aveva un amore tenerissimo,
e quando ne parlava, con parola semplice ed ispirata, ai
suol numerosi ascoltatori, 11 suo volto si trasfigurava, la
sua voce vibrava di zelo ardente. Ma se il cuore andava
ben oltre gli angusti confini dei suo piccolo borgo di Ars,
abbracciando tutti i fratelli in Cristo —del resto non venivano da ogni plaga della terra i figli della Chiesa ad assiepare 11 suo pulpito o il suo confessionale?— la sua sottomissione, la sua vencrazlonc, il suo amore puntavano
soprattutto al vertice, al Capo visibile, al Papa. Dalle
testlmonianze dei processi di Canonizzazione risulta che
egli cercava ogni occasione per testimoniare all’autorité
del Sommo Pontefice la sua illimitata devozione; non poteva nascondere la sua emozionc quando sentlva pariare
o egli stesso parlava della Chiesa Madré e Macstra ai tutte
le Chiese. Al proprio Vescovo poi, testiinoniava rispetto,
amore ed obbedienza «tamauam Domino». E quale obbedlenzal Tutti sanno corne 11 Santo Curato, preso da un
grande senso della propria Indcgnità e schlacciato da una
responsabilité che vedeva numenlare ogni giorno, médi­
tasse plù voile di ritirarsi in un angolo nascosto a piangerc
quella che egll chlamava sua povera vita. Ma l’ubbidicnza,
manifestata dai Superiori, lo voleva ad Ars, ad Ars egli
rimase, a portare la sua pesante croce, in quotidiana immolazlone.

Gll educatori dei candidati al sacerdozio hanno qui un
argomento di severa meditazione, perché la virtù dell’obbedienza è uno dei cardini dl tutta Topera di formazione
che essi debbono impartira agli alunni del Santuarlo. Si
traita invero di creare un abito profondo, che penetri fin
nel plù Intlmo delle convinzloni degli alunni affidati aile
loro cure, in un tempo corne H nostro che sente cosl forte
il demone delTorgoglio e che, con incredibile presunzlone,
pretenderebbe dl non sottostare a norme di alcun genere
se non a quella di un'illimitata indipendenza nel giudizio
e nell’azlone. E purtroppo tali principi, decantati come
una conquista, sl sono insinuati nel metodi di educazione,
3941

η. 2820

tentando di scardlnare dalle suestesse fondamenta la dot­
trina cattolica In materia pedagoglca. Purtroppo anche
negll Istltuti dl formazione ecclesiastica non é raro II caso
—e questa Sacra Congregazione è dovuta volta a volta
intervenire— dl assistere ad esperimenti che troppo concedono alTindiscrimlnata inlziativa delTeducando e, quasi
obliando la stessa condizlone delTinferma natura umana,
sl tenta di inaugurare plù o meno velatamente i criterl della
cosidetta «auto-educazione».

Legittima cerlamente e necessaria è Topera di coloro
che, sollecitl di creare nei loro giovani robuste e sane convinzionl, si studiano dl sviluppare In loro gradualmente il
senso della responsabilité personale, la capacité dl giudi­
zio, lo spirito d’iniziatlva sia individuate che collettiva;
ma quello che sl vuol dcnunciare come dcleterio si é quelTatteggiamcnto passivo delTcducatore che, abdicando alia
sua posizione di Superiore e capovolgendo con clé stesso
II vero concetto di disciplina, terne che il comando sia lesivo della personality del dlscepolo, quasi costituisse una
indebita interferenza nel santuario della coscienza altrui.
Si tratta di una falsa Impostazione; poichè solo attraverso
una disciplina austera si pué giungere al plenso possesso
di una forte personality, pronta al sacrificio e a quello
spirito dl abnegazione che è requisito esscnziale per chi
vuol seguire, senza compromessl o infingimenti, Nostro
Signore Gesù Cristo, flno a dividere con Lui, se necessario,
H calice del Getsemani e Timmolazîone della Croce. Soltanto con taie disciplina si ottengono i veri apostoli, pronti
a vincere il proprio gusto e î proprl caprfcci per fare ciô
che Dlo, attraverso l'autorité dei Superiori, ci comanda.
Sia pertanto la disciplina —amorosamente vissuta e non
soltanto passlvamente sublta— la pietra di paragone sulla
Siale i Superiori comprovino la vocazione dei loro alunni.
omandino ad essi un’obbedienza, non solo teorica, ma
effettiva. Integra, limpida, senza sottintesi, quale la Regola
dei Seminario la viene ogni giorno proponendo, anche ncgli
atti più piccoll e ordinari. I Superiori sappiano eslgerla,
ma la sappiano anche proporre, richiamandosi al motivi
soprannaturali che la giustificano, derivandola soprattutto
dal Modello perfetto che in terra ebbe un solo ed unico
programma: «Fare, o Dio, la tua volonté» (Hebr. 10. 7).
Ricordino in ogni clrcostanza corne Fobbedienza implichi
essenzialmcnte i’tobsequium», cioè Tofferta della mente e
della volonté, nel quale consiste proprio il gradimento delle
nostre azionl presso Dio.
Se tanto i Superiori saranno in grado di ottenere, potranno essere sicuri della plena riuscita dei loro giovani,
anche per quanto riguarda Facquisto delle altre virtù sa­
cerdotali, specialmente di quelle che, corne la castité, esigono volonté robusta e perfetto dominio di sè.
Per tutti i Pii Istituti deve dunque valere II principio
che la Regola è la volonté significata di Dlo, e quindi obbligatoria come mezzo necessario per la formazione del
Sacerdote. La presenza e l’opéra dei Superiore non deve
essere considerata come diretta a mortificare la personali­
ty, ma ad aiutame lo sviluppo in tutto qpanto di buono
e di utile essa pué offrira per il raggiungimento di quella
pienezza spirituale, che è requisito e van to della vocazione
sacerdotale: «Omnia vestra sunt: vos autem Christi: Chri­
stus autem Dei» (1 Cor. 3, 22-23).
Rivolgendoci ora dlrettamente ai diletti alunni dei San­
tuario, vorremmo esortarll a tenere sempre présente 11 re­
stante insegnamento della Chiesa, che in numerosi docu­
menti paragona il Clero ad una milizla scelta, ben attrezzata, temibile ai nemici soprattutto per la disciplina che
Ia go verna. Durante il lungo e severo tirocinio aci Semi­
nario, coltivino lo spirito di disciplina, nutrendosl dl salde
convinzioni, prestando ognora un’obbedienza a tutta prova
a coloro che ii dirigono, apprendendo cosl quel perfetto
e Incondizlonato «sentire cum Ecclesia» che li foré, do mani,
capaci di combattere —con cuore» «pro salute communi
fortia facere et pati paratum»— le paciflche battaglie dei
regno di Dio (cfr. Leone XIII, Alloc. 18 genn. 1885; Ench.
Cler. n. 458).

Se ardua pué sembrare la preparazione al Sacerdozio
e pleno di difficolté. di fatiche, di sacrifici il futuro ministe­
ro, grande tuttavla e ricca di gioie consolanti è la ricompensa che il Signore promette a quanti militano con valore
sotto le sue insegne. Lo afferma cfflcacemente il grande
Sant'Agostino —anch’egli chlamato aile fatlchc delTapostolato in tempi difficili quanto quelll in cui vlvlamo—
dlchlarando: «Nihil esse in hac vita et maxime hoc tem­
pore difficilius, laboriosius, periculosius episcopi aut pre­
sbyteri aut diaconi officio, sed apud Deum nihil beatius,
si eo modo militetur quo noster Imperator jubet» (Epist.
21, 1).
n
I “C<
F 1 ' 7|

3942

SUPREMA CONGR. S. OFFICII - IOANNES XXIII

n. 2827-2829

1959 IUN 24-20
1059 IUN 20

Eccellenza Reverendissima, moite cose ancora si sarebbero potute dire, seguendo le tracce luminose del Santo
Curato d’Ars, in merito alla retta formazionc dei candidati
a] Sacerdozio e, per conseguenza, al migliore andamento
dei Seminari. Ma cl siamo limitati a sottollneare soltanto
alcunl puntl, che —suite scorta di quanto ci viene segnalato per ragionl di offido, specialmente in occasione delle
Visite Apostollche— devono essere considerati della masslma Important, soprattutto nei tempi nostri. Si tratta
dunque di rinvigorire 11 senso di responsabilité di fronte
alla grazia della vocazione divina; di sostenerc il primato
della vita Interiore come condizlone essenzlale del futuro
mlnlstero pastorale; di awalorarc 11 compito formativo
della disciplina, accettata coscientemente e volenterosamente; dl difendere In tai modo c sviluppare la vita veramentc sacerdotale, che sa e deve sapientemente adeguarsl
allé eslgenze del tempi e delle circostanze in cul deve in­
scrirai l’opéra apostolica, ma che non puô dimentlcare le
fonti eterne da cul rlpete tutta la sua noblltà e feconditâ
soprannaturall.
Siamo certl che tali principi, unltamente all’altro requi­
sito essenzlale della debita scienza —che nel Santo Curato
d'Ara, ricordiamolo bene, non fece difetto, sl che Dio
stesso ebbe ad arricchirlo mirabilmente con i donl del Suo
Splrito— saranno la base solida su cui i futuri apostoli
debbono costruire l’edifido della loro formazlone sacer­
dotale. A queste precise condizioni soltanto essi saranno,
come ammonisce I'Apostolo delle Genti, gli abili opérai
della Vigna del Signore, od omne opus bonum instructi»,
e, come comanda 11 Principe degli Apostoli, «forma facti
gregis ex animo» (Tim. 3,17; 1 Petr, 5, 3).
Mentre preghlamo Vostra Eccellenza di voler disporre
che 11 contenulo di questa letters sia convenientemente
esposto e commentato agli alunnl dei Santuario, prend la­
in o 1’occaslone per esprimerLe I sentimentl della più de­
ferente stima e ossequio, mentre ci confermiamo della
stessa Eccellenza Vostra Rev.ma devotissimi nel Signore.—
Giuseppe Card. Pizzardo, Prejetto. Dino Staffs, Segretario.
Roma, nella Festa del Sacro Cuore di Gesù, 5 giugno
1959.

* Ordhunua locorun. Prot, N. 541/59: CpR 38 (1959) 237-244 Ada.
]. A. O'DONOHOE in Jxmit 22 (1962) 27-38.

2827
1959 IUN 24.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
Ad impedimentum criminis incurrendum requiritur
FORMALE ADULTERIUM IN UTRAQUE PARTE

Dubia—-I. Utrum infidelis, qui bona fide putat suum
matrimonium fuisse dissolutum civili divortio, et attentat
et consummat matrimonium cum catholico, tamen indi­
recte contrahat impedimentum criminis secunda figura,
non obstante illius bona fide circa dissolutionem ma­
trimonii praevii.
II. Utrum catholicus, vivens In regione ubi multi
catholici putant civile divortium valere pro acathollcis
et solvere matrimoniale vinculum, qui committit adul­
terium cum infideli dlvortiato et promittit vel attentat
matrimonium cum ea, possit esse in bona fide circa dis­
solutionem vinculi, ita ut sit excusatus a formali divortio
ad mentem canonis 1075, tl 1.
Resp.—Ad I; Negative, deficiente adulterio utrique
formali in casu».
Ad II: A/lirmalioe, seu dari posse bonam fidem, quae
In casu excuset ab utriusque formali adulterio, de quo
in can. 1075, n. 1.

• Or dirui Io Pocnenii. Prcî N. 1394-57: Jurat 20 (1960) 108-107.
Ada. A ABATE. Lo tdoçliœento del nrxolo conjugale, od Π Rome
1955. p. 157-161

2828
1959 IUN

dû avoir l’approbation ecclésiastique, mais qui. en fait a
paru
aPProbatlon appartient de facto, suivant le
canon 1399, à la catégorie des livres prohibés en vertu du
droit (ipso jure).
On peut bien comprendre qu’après les différentes et claires
déclarations des autorités ecclésiastiques, qui sont négatives
en ce qui concerne l’authenticité surnaturelle de ces préten­
dues apparitions, on ne pouvait pas donner VImprimatur b un
livre qui depuis le commencement jusqu’à la fin se donnait
pour tAche d’en propager l’origine surnaturelle. Après les dé­
clarations clairement négatives de l’autorité ecclésiastique, un
catholique n’est plus libre de propager publiquement une autre
opinion. C’est pourquoi le Saint-Office, dans une nouvelle
lettre du 24 juin 1959, a déclaré:
•Ne autem opuscula per modum manuscript! edita super
falso assertis revelationibus Amstellodamcnsibus in errorem
fideles Inducere pergant, necesse est ut etiam illa expresse
prohibeantur.» Nous faisons cela par ce document.
22 juillet 1959, Les Eobques des Pays-Bas,
• Ordinaria Harlemanri. iuxta notiCcatïonem Episcoporum Hollandiao die 22 iulxi 1959 Uct un: L’ami du clergé 78 (1968) 601. Adn. in
L’asil du clergé 78 (1963) 601: 79 (1969) 504: vxde etiam documentum
sub die 1961 .. . positum: LE 3027.

2829

«II ENC. AAS 51(1959) 497-531
1959IUN 29.-IOANNES ΧΧΙΠ,
Litterae En cyclicae
Ad Venerabiles Fraires Patriarchas, Primates, Archiepiscopos, Episcopos aliasque locorum Ordinarios, pacem et com­
munionem cum Apostolica Sede habentes, itemque ad uni­
versum clerum et christi/ideles catholici orbis:

De

VERITATE,

UNITATE ET PACE
PROVEHENDIS

CARITATIS

AFFLATU

IOANNES PP. XXIII

Venerabiles Fratres, dilecti /ilii - Salutem et
Apostolicam benedictionem
Ad Petri Cathedram, etsi immerentes, evecti, ea iterum
non sine admonitione, nec sine solacio consideramus, quae
vidimus et audivimus cum proximum Decessorem Nostrum,
vita functum, fere omnes cuiusvis gentis, cuiusvis opina­
tionis complorarunt; et cum postea erga Nos, ad Summi
Pontificatus apicem vocatos, itidem multitudines mentes
animosque, quamquam aliis eventibus gravibusque rerum
difficultatibus sollicitos et distentos, atque spem exspecta­
tionemque suam converterunt Quod sine dubio propalam
demonstrat Catholicam Ecclesiam perpetua florere inven­
ta, atque esse quasi signum levatum in nationes ’, ex eademque penetrantem lucem suavemque amorem effundi,
qui omnes attingit populos. /
Ac praeterea, quod nuntiavimus, Nobis in animo esse
Oecumenicum Concilium ac Romanam Synodum celebra­
re, Itemque Codicem luris canonici, hodiernis necessitati­
bus accommodatum apparare, novumque eiusdem generis
Codicem pro Orientalis ritus Ecclesia edere, id placuit ad­
modum multorum obtinuisse consensum, communemque
aluisse spem fore ut omnium animi ad veritatem satius
altiusque agnoscendam, ad redintegrandos salutariter Chri­
stianos mores, et ad restituendam unitatem, concordiam
et pacem feliciter excitarentur.
In praesens autem tribus hisce de causis, de veritate
nempe, de unitate, ac de pace, caritatis afflatu adipiscen­
dis proraovendisque, per Encyclicas has Litteras, quas
primas damus ad universum catholicum orbem, tractaturi
sumus cum Id potissimum a Nobis apostolicum munus,
quo fungimur, postulare videatur. Adsit e caelo Nobis
ascribentibus Sancti Spiritus lumen, adsit vobis legentibus;
flexanima Del gratia omnes ad haec assequenda per­
moveat, quae in communibus votis sunt, quamvis praeiudicatae opiniones, difficultates non paucae, ac repagula
multa ad id assequendum opponantur.

24.-SC S. OFFICII, NOTIFICATIO. PART.·

Opus cui titulus «Maria en de verschninoen te
Amsterdam», a L. Knuvelder conscriptum super
FALSO ASSERTIS REVELATIONIBUS A.M3TELLODAMEN5ÎDVS
Beatae Mariae Virgin» damnatur

Le livre ·ΜατΙα en de trenchnlngfn Amsterdam» du Dr. L.
Knuvelder (La Haye. 1959) qui, telon le canon 138j, aurait
3943

Malorum omnium, quae clvw, quae populos, quae gentes
quasi quodam veneno inficiunt, multorarnque animos n.r
turbant, causa et quasi radix haec est: ignoratio veritatis’
1 Cfr. Ii. XI, XI. * I Tim. VI, lé. · I<UM. I, χ. · Iqam .
a __
HI, 7.
IV. 13-16.
* IOAW· «·
Tim.
3944

W1UI
WÎI

IOANNES XXIII, ENC. AD PETRI CATHEDRAM, DE PACE

immo non tantum eius ignoratio, sed interdum eius etiam
despectio, ac temeraria aversio ab ca. Ex hoc enim errores
omne genus proficiscuntur, qui quasi pestes in animorum
penetralia et in Ipsius humanae societatis venas invadunt,
omnteque transversa agunt summo cum singulorum totiusque hominum consortionis discrimino. Atqui Deus men­
tem nobis indidit, naturalis veritatis adipiscendae capa­
cem. Sl hanc sequimur, Deum ipsum, cius auctorem nostraeque vitae ducem uc legislatorem, sequimur; si autem
499 ab ea, vel ob Insipientiam, vel ob socordiam, ac / vel etiam
ob nequitiam animi recedimus, a summo Ipso bono et a
rectu vivendi norma animos avertimus nostros. Verumtamen, quamquam, ut diximus, naturales veritates, ipsius
mentis ope attingere possumus, Id nihilominus —praeser­
tim quod spectat ad religionem rcctosque mores— non
facile ab omnibus, nec sine admixtione errorum saepe eve­
nit; ac praeterea quae naturae vim rationlsquc captum
exsuperant, ad ea, nisi divino illuminante afflantequc Nu­
mine, nullo modo pertingere possumus. Quamobrem Dei
Verbum, quod «lucem inhabitat inaccessibilem» ’, homi­
num sortem immensa caritate miseratum, «caro factum est
ct habitavit in nobis·3, ut illuminaret «omnem hominem
venientem In hunc mundum»4 omnesque ad integram plcnamque veritatem non modo, sed ad virtutem etiam et
ad beatitatem perduceret aeternam. Quapropter tenentur
omnes Evangcllcam amplecti doctrinam, qua relecta, ipsa
veritatis, probitatis civilisque cultus fundamenta labant.
Agitur, ut patet, de causa gravissima, quacum ipsa no­
stra salus sempiterna coniungitur quam maxime. Qui, ut
gentium Apostolus admonet, sunt «semper discentes, et
numquam ad scientiam veritatis pervenientes»5, qui nul­
lum certum tutumque verum humanae menti patere posse
asseverant, veritatesque a Deo revelatas repudiant aeter­
nae saluti nostrae necessarias, ii procul dubio a doctrina
Christi et ab eiusdem Apostoli gentium sententia misere
aberrant, qui ait: «... Occurramus omnes in unitatem fidei
et agnitionis Filii Dei... Ut lam non simus parvuli fluctuan­
tes, et circumferamur omni vento doctrinae in nequitia
hominum, in astutia ad circumventionem erroris. Verita­
tem autem facientes in caritate, crescamus in illo per om­
nia, qui est caput Christus; ex quo totum corpus compac500 tum et connexum per omnem iuncturam subministra- /
tionis, secundum operationem in mensuram uniuscuiusque
membri augmentum corporis facit in aedificationem sui
in caritate»e.
Qui vero consulto etiam ac temere cognitam veritatem
impugnant, et loquendo, scribendo agendoque mendacii
armis utuntur, ut ad se alliclant sibique concilient indoctam
plebem, et ut ignaros cereosque adulescentium animos ef­
fingant et ad sententiam suam conforment, ii procul dubio
aliorum inscitia innocentiaque abutuntur, atque reproban­
dum omnino commercium exercent.
Quam ad rem facere non possumus quin eos peculiari
modo ad veritatem diligenter, caute, prudenterque propo­
nendam adhortemur, qui libris, commentariis, diariisque
editis, quorum hodie tam magna copia est, tantopere con­
ferunt ad civium, iuvenum praesertim, mentes edocendas
educandasque, et ad eorum efficiendas opiniones moderandosque mores. Gravissimo iidem officio tenentur non men­
dacia, non minus recta, non turpia propagandi, sed vera
solummodo, sed ea potissimum, quae non ad vitia, sed ad
probe facta ad virtutemque conducant.
Summo enim cum moerore cernimus, quod i am Decessor
Noster 1mm. mem. Leo XIII conquerebatur, «serpere au­
dacter mendacium ...per laboriosa volumina et exiles li­
bros, per diariorum volitantes paginas et apparatas thea­
trorum Illecebras»7; cernimus «volumina atque ephemeridas
ludificandae virtuti, honestandae turpitudini composita»8.

Atque in praesens huc accedunt, ut optime nostis, Vene­
rabiles Fratres ac dilecti filii, radiophonicae auditiones ct
cinematographies itemque teicvisiiica spectacula —haec
postrema spectacula domi facile habentur— ex quibus om­
nibus, si ad honesta, ad proba, et ad Christianam etiam
virtutem invitamenta et adhortationes proficisci possunt,
attamen non raro / ad pravos quoque mores, pro dolor, ad
dehoneslamcnta vitae, ad errorum fallacias et ad lubrica
vitia Illecebrae, iuvcnllibus praesertim animis, oriri queunt.
Suamobrem detrimentosis hisce armis veritatis probita­
sque arma opponenda sunt, eo nempe consilio ut huius
tanti mali, quod serpit cotidie latius, vis sedulo dlligcnterque prohibeatur. Pravis igitur fallacibusque scriptis
recta sinccraque scripta obsistere necesse est; radlophonids autem auditionibus, cinematographicis ac televislficis
spectaculis, quae ad errores vel ad blandimenta vitiorum

’ EptsL Sa^iumzro conti&rantej; A. L., voL III, X883, p. 263.
•Epiit ExtunLe tam anw; A. L·, vol. VIII, i883, p. 396.
3945

n. 2829

alliciant, ea oblciantur oportet, quae veritatem tueantur,
morumque integritatem incolumen servare contendant; ita
quidem ut novae hae artes, quae plurimum possunt ad
pemiciem, eaedem ad hominum salutem et beneficium,
una cum honesta delectatione, transferantur, atque inde
remedia suppetant, unde mala venena saepe suppeditantur.
Non desunt praeterea qui, etsi veritatem consulto data
opera non impugnant, neglegentia tamen atque incuria
summa erga eam laborent, quasi mentem nobis ad per­
vestiganda ct assequenda vera Deus non dederit. Qui pra­
vus agendi habitus ad hanc usque prono quodam Itinere
perabsurdam adducit sententiam: cunctarum nempe reli­
gionum aequam habendam esse rationem sublato scilicet
veri falsique discrimine. «Quae quidem ratio —ut eiusdem
Decessoris Nostri verbis utamur— comparata ad interitum
est religionum omnium, nominatim ad catholicae, quae
cum una ex omnibus vera sit, exaequari cum ceteris sine
iniuria summa non potest»’. Ac praeterea, reputare nihil
inter contraria ct adversa Intéressé, id profecto hunc exi­
tialem habet exitum, nolle ullam religionem probare indi­
cio, nolle usu. Quomodo enim Deus, qui veritas est, potest
eorum incuriam, neglegentiam, socordiam probare vel to­
lerare, qui, cum de quaestionibus agitur, ex quibus om­
nium nostrum aeterna pendet salus, nihil pensi habeant,
nihil de ne/cessariis veritatibus inquirendis et adipiscendis, 502
nihil denique de tribuendo legitimo cultu soli Deo debito?
Si tantus labor, si diligentia tanta in humanis disciplinis
addiscendis provehendisque hodie ponitur, ita ut saeculum
hoc nostrum de mirabili ciusmodi, in noscendarum rerum
rationumque campo, progressione facta, lure meritoque
glorietur, cur non eandem, immo maiorem impigritatem,
sollertiam navitatemque ponamus in doctrinis iUis certo
tutoque modo assequendis, quae non ad terrenam et mor­
talem hanc vitam, sed ad caelestem pertinent defuturam
numquam? Tunc solummodo, cum ad veritatem pervene­
rimus, quae ex Evangelio oritur, et quae in actionem vitae
deducatur oportet, tunc solummodo, dicimus, pace et gau­
dio animus tranquillabitur noster; quod quidem gaudium
laetitiam illam in immensum exsuperat, quae ex pervesti­
gatis rebus humanis atque ex mirandis illis inventis, quibus
hodie utimur, et quae cotidiana conclamatione ad caelum
efferuntur, oriri potest.
II

Ex hac adepta veritate —quae sit plena, integra, sin­
cera— in mentes, animos actionesque nostras unitas sca­
tere atque emanare debet. Omnes enim discordiae, disconventiones, dissensionesqne ex hoc, veluti ex prima sca­
tebra, proficiscuntur: id est ex veritate vel non cognita,
vel, quod deterius est, quamvis explorata ac perspecta,
repulsa tamen sive ob commoda utilitatesque, quae saepe
ex falsis opinationibus eventura esse sperantur, sive ob
pravam caecitatem illam, qua hominum vitia et iniuste
facta facile indulgcnterque nimis excusationem quaerunt.

Necesse igitur est ut omnes, cum privati cives, tum ii,
quorum e manibus populorum sortes pendent, veritatem
sincere ndnmcnt, si velint eam assequi concordiam et pa­
cem ex qui/bus prosperitas veri nominis privatlm publice 503
oriri potest.
Ad quam quidem concordiam et pacem cos nominatim
adhortamur, qui publicae rei gubernacula moderantur. Nos,
qui supra omnes populorum contentiones positi sumus,
quique populos omnes pari caritate amplectimur, et qui
nullis ducimur terrenis utilitatibus, nullis politici domina­
tus rationibus, nullis praesentis huius \dtae cupiditatibus,
videmur posse, hac de gravissima causa lonuentes, ab om­
nibus cuiusvis gentis aequo animo iudicari, aequo animo
exaudiri.
Creavit Deus homines non inimicos, sed fratres; terram
dedit eis opera laboreque excolendam, ut ex ea singuli uni­
versi fructus caperent et ea omnia, quae ad victum ct vitae
usum essent necessaria. Variae autem nationes nihil aliud
sunt, nisi hominum, hoc est fratrum, communitates, quae
non modo ad proprium cuiusque finem, sed ad communem
etiam totius humanae consortionis prosperitatem, fraterno
coniunctae foedere, contendere debent.
Ac praeterea mortalis huius vitae iter non aliquid tan­
tum est in semet ipso considerandum atque oblectationis
causa suscipiendum, non ad interitum humanae carnis so­
lummodo ducit, sed ad vitam etiam immortalem, sed ad
patriam etiam perpetuo mansuram.
Si haec doctrina, si haec spes solacii plena ex hominum
• LitL Eue. Humanum frww; A. L-, voL IV, 1W4, p. 33.
3946

IL 282/)

7ΛΊ

IOANNES XXIII, ENC. Al) PETflî CATHEDRAM. DE PAGE

105» IU.X 20

animis evellitur, tota causa vivendi labitur; cupidines, dis­
nec sine re potest opera consistere. Concordia gignit pul­
sensiones ac discidia necessario erumpunt e penetralibus
chritudinem rerum atque ordinem» IJ. Qui igitur hanc ci­
vilium classium disparitntem negare audent, ipsius natu­
nostris, nullo valido freno compescenda; non oliva pacis
mentibus splendet, sed discordiarum faces flammescunt;
rae legibus repugnant; qui vero huic amicae necessariacque
sors nostra bestiarum sorti, quae sunt rationis expertes,
inter civium ordines conspirationi et operae adversantur,
11 procul dubio humanam societatem perturbare ac discin­
quasi exaequatur; quin immo deterior est, quandoquidem,
dere conantur, summo cum privatae ac publicae utilitatis
cum nos simus ratiocinandi vi praediti, ea abutentes pos­
discrimine ac detrimento. Ceterum, ut alius Decessor No­
sumus ad peiora eniti ac prolabi, quod saepius, pro dolor,
ster
imm. mem. Pius XII sapienter asseveravit: «Apud
evenit; atque, ut iam Cain, fraterno effuso sanguine gra­
populum hoc homine dignum civium ordinum inaequalita­
vi que patrato crimine foedare terram.
tes, quae non ex hominum arbitrio, sed ex ipsa natura
Ante omnia igitur necessarium est ad recta eiusmodi
rerum oriantur —inaequalitates dicimus quae ad mentis
principia revocare mentes, revocare animos, si volumus,
animique culturam, ad rem oeconomicam, ad varias civium
504 quod opor/tet, ut actiones quoque nostrae ad iustitiae
condiciones pertinent, salvis semper iustitiae mutuacque
viam reducantur.
caritatis rationibus— communis fraternitatis vinculis mi­
Cur enim, si fratres nominamur et sumus, si communis
nime obstant»li. Possunt quidem singulae classes ac varii
sortis in hac vita ct in futura participes efficimur, cur, di­
civium ordines iura sibi propria tueri, si modo id non vi,
cimus, possumus ceterorum adversarios, inimicos et hostes
sed legitime flat, neque in ceterorum iura, quae pariter
agere? Cur aliis invidere, cur agitare odia, ac mortifera in
indemnia sint oportet, per iniuriam invadant. Fratres sunt
fratres comparare arma? O iam satis dimicatum est inter
omnes; omnia igitur amico foedere et mutua fraternaque
homines; iam ingentes nimis iuvenum multitudines, in ae­
caritate componenda sunt.
tatis flore, suum effuderunt cruorem. Nimia lam sepulcreta
Quam ad rem fatendum est, idque meliorum rerum spem
bello caducorum occupant terram, ac severa voce admonent
Initit, recentioribus hisce temporibus alicubi inter civium
omnes ut ad concordiam, ad unitatem ad iustamque pa­
classes necessitudines rationesque minus acres minusque
cem tandem aliquando reducantur.
difficiles intercedere; ut idem proximus Decessor Noster,
Animos igitur Intendant omnes non ad ea, quibus homi­
catholicos Germaniae cives alloquens, hisce affirmabat
nes Invicem dividuntur ac dissociantur, sed ad ea potius
verbis: «Taeterrima postremi belli calamitas, quae vos tam
quibus mutua et aequa sua cuiusque suarumque rerum
aerumnose perculit, id saltem commodi attulit, ut in plu­
rationumque aestimatione coniungi possunt.
ribus populi vestri ordinibus, praeiudicatls opinionibus
nimioque propriae utili/tatis amore posthabitis, classium 507
Si paci, ut oportet, non bello studetur, si ad fraternam
studia sibi invicem repugnantia aliquanto pacatiora deve­
populorum concordiam sincero animo ab omnibus specta­
nirent, aptius invicem coalescentibus hominibus. Commu­
tur, tum solummodo contingere poterit, ut publicae res
nis enim adversa fortuna omnibus est salutaris, etsi ama­
rationesque recte agnoscantur atque adeo feliciter compo­
nantur; itemque fieri poterit ut, communibus initis consi­
rae, disciplinae magistra» u.
liis, ea quaerantur ac statuantur, quae universam hominum
Reapse imminutum est intervallum illud, quod inter ci­
familiam ad optatissimam illam unitatem adducant, qua
vium classes intercedit, quae quidem cum iam non ad eos
Iruentes singulae nationes cernant propria libertatis iura,
tantum spectent, qui vel rem vel dant operam, multiplices
non ceteris obnoxia, sed omnino in tuto posita. Qui ceteros
devenere, facillusque civibus omnibus patent; Usque, qui
opprimunt, qui eos debita libertate expoliant, 11 procul
operositate dexteritateque pollent, facultas datur ad evecdubio ad hanc unitatem non possunt conferre operam.
tiores quoque ascendendi civilis societatis gradus. Quod
Quam ad rem optime quadrat eiusdem sapientlsslml De­
autem nominatim ad eos spectat, qui cotidiano labore vi­
cessoris Nostri imm. rec. Leonis XIII sententia: «Ad am­
vunt, non sine solacio cernere est ea omnia incepta recens
bitionem, ad appetentiam alieni, ad aemulationem cohi­
inita, quae humaniores reddunt condiciones quibus opifices
bendam, quae sunt maximae bcllorum faces, Christiana
in officinis in ceterisque laboris campis utuntur, id effice­
virtute, Imprimlsque lustitia, nihil est aptius»,0.
re, ut ildem opifices non tantum ad rem oeconomicam quod
Ceteroquln, si hanc fraternam unitatem, quae iustitiae
attinet aestimentur, sed ad elatius etiam digniusque huma­
praeceptis innitatur et caritate alatur oportet, populi non
nae vitae genus.
assequuntur, res in gravissimo discrimine permanent; ex
Attamen longum adhuc restat faciendum iter. Siquidem
505 quo evenit, ut / cordati omnes conquerantur ac lamenten­
nimiae adhuc supersunt rerum disparitates, nimiae inter
tur, quod in incerto esse videatur utrum ad pacem solidam,
varios coetus simultatis causae, ob mancam interdum vel
veracem sinccramque constabiliendam, an potius ad
non omnino iustam iurls proprietatis opinionem eorum,
vam taeterrimamque conflagrationem bellicam caecita­
qui propriis utilitatibus commodisque plus aequo inhiant.
te summa ildem prolabantur. Caecitate summa dicimus;
Huc accedit formidolosa illa ab operibus vacatio, quae
nam sl —quod Deus omnino avertat— novum erumpet
multos misere afficit vexatque nimis, et quae maiores sal­
bellum, ob armorum illa portenta, quae nostra invexit
tem hodie difficultates parere potest ea etiam de causa,
aetas, populos omnes, sive cos qui victi, sive eos etiam,
quod saepe opificum opera perfectioribus omne genus ma­
qui victuri evadent, nihil aliud exspectabit atque excipiet,
chinamentis demandatur. Eiusmodi ab operibus vacatio­
nisi immane excidium Immanisque ruina.
nem iam Decessor Noster f. r. Pius XI hisce verbis conque­
Rogamus Igitur omnes, eos potissimum, qui publicae rei
rebatur. «Etenim videre est ad inertiam coactum atque
moderantur, ut haec prudenti intentoque animo coram
adeo extremam usque indigentiam, una cum subole cuius­
vindice Deo considerent; atque adeo volentes libentesque
que sua. paene infinitum honestorum artificum numerum
vias omnes ingrediantur, quae ad necessariam unitatem
qui nihil magis discupiunt quam ut honorate sibi panem
conducant. Quae quidem concors unitas, qua una, ut dixi­
comparare quaeant, quem cotidie a Caelesti Pa/trc, ex 508
mus, communis etiam populorum prosperitas procul dubio
divino mandato, comprecantur. Tangunt equidem animum
augebitur, tum solummouo redintegrari poterit, cum nem­
Nostrum eorum gemitus; Nosque, eadem miseratione com­
pe pacatis animis ac iurlbus omnium in tuto positis, debita
motos, illum iubent iterare questum ex amantissimo Di­
ubique Ecclesiae, nationibus, slngullsque civibus refulserit
vini Magistri Corde coram hominum concursu fame lan­
libertas.
guentium prolatum: Misereor super furfcam15»-1·.
Quae autem inter gentes populosque concors expetitur
lamvero, si exoptatam volumus et quaerimus —quod
unitas, eandem inter civium etiam classes magis magisque
reapse et veiled quaerere debemus omnes— mutuam inter
provehere nccesse est; quod nisi evenerit, mutua odia si­
civium classes conlunctloncm, publica ac privata collata
multatesque, ut iam cernimus, haberi queunt; ex quibus
opera collatlsque animosis Inceptis, efficiendum pro viri­
tumultuosae turbae, infaustae rerum conversiones, atque
bus est, ut omnes infimae quoque plebis homines possint
interdum etiam excidia orientur, una cum extenuatis co­
labore suo suaeque frontis sudore necessaria vitae sibi com­
tidie magis et In discrimen adductis publicis privatisque
parare, ac tuto nonestoque modo in posterum quoque sibi
copiis. Ad rem Idem Decessor Noster iure meritoque ani­
suisque consulere. Ac praeterea nostrorum temporum con­
madvertebat: «(Deus) In communitate generis humani esse
diciones multa in communem vitae usum invexere com­
lusslt classium disparitatem et quanuam inter ipsas ex
moda, a quibus fruendis tenuioris etiam fortunae cives
amica conspiratione aequabilitatem»n. Etenim omninol prohibere non licet.
patet «quo modo in corpore diversa Inter se membra con­
Eos praeterea, qui in variis humani laboris campis rem
veniunt. unde illud exsistit temperamentum habitudinis,
sumunt vel dirigunt, et In quos opificum sors atque inter306 quam symmetriam recte dixeris, eodem modo na/turam
” Litt F.nc. Rrrum ntxarvm, .4. L., vcA. XI, χί^χ p XOq
in civitate praecepisse ut... classes congruant inter se con­
corditer, slblque convenienter ad aequilibritatem respon­
Γ..Λ'Π,νο1· Vi.pM. !«..<..< S., vol. XXXVH (iZs)p χ\
‘ **
deant. Omnino altera alterius indiget: non res sine opera,
» » .Ridioinevvicpo U 75.· Cou<r«io dri cattobei Texl^- hi. ,κΛ
ν· τ
’•Epwt PruAUf
*
“ Ep«»<.

3917

.4 L., vol XIV, 1S94. p- 1W·
AL, vvL XV,
p. 359

p. 1S9. .4. .4. S., vol. XLI (1949). P· 460. »· SU«c. VIII j
“ .4. .<· S , vol. XXIII, lWl, pp. 595-394.

**

3948

1050 lUN 20

IOANNES ΧΧΙΠ, ENC. AI) PETIlI CAtHÉDllAM, DE PAGE

dum vita Ipsa recidit» enixe adhortamur ut non tantum
perpendant quid lucri Ildem opifices operando pariant, non
tantum corum iura in tuto ponant, ad mcrccdcm quod
spectat, sed cos cliarn ut homines, immo ut fratres reapse
considerent; atque Id quoque efficiunt ut opifices congruo
convcnientiquc modo magis magisque queant peracti la­
boris participare fructus, seseque sentiant totius gerendae
causae quasi partes. Quod idcirco monemus, ut iura offlciaquc dominorum cum iurlbus officiisque opificum magis
magisque conveniant rectcquc componantur, utque variae
hac de re consociationes «non quasi arma videantur ad
Iniurius vel inferendos vel propulsandas, quae obnixas alio­
rum voluntates contrariamquc vim excitant, non quasi
flumen quod proruptis impedimentis exundet, sed potius
509 vcluti pons, qui contrarias ripas conlungat»l7. Potissl/mum
tamen curandum est ut progressioni In re oeconomica, de
qua diximus, non minor —ut Christianos, Immo etiam ut
homines prorsus addecet— progressio In re quoque morali
respondeat. Quid enim opificibus proderit auctiorem adi­
pisci rerum copiam, cultiorisquc vitae beneficiis pcrfrul, si
potiora bona, quae ad Immortalem animum pertinent, ami­
serint, vel neglexerint? Id autem auspicato eveniet, si Ca­
tholicae Ecclesiae de re sociali doctrina, ut oportet, ad
rem deducta fuerit; Itcmque si omnes «studeant ct tueri In
se, et excitare in aliis, summis iuxta atque Infimis, omnium
dominam ac reginam virtutum, caritatem. Optata quippe
salus expectanda est praecipue cx magna effusione carita­
tis: Christianae caritatis intclllglmus, quae totius Evangelil
compendiaria lex est, quaeque semetlpsam pro aliorum
commodis semper devovere parata, contra saeculi insolen­
tiam atque Immoderatum amorem sui certissima est ho­
mini antidotus: cuius virtutis partes ac lineamenta divina
Paulus Apostolus iis verbis expressit: Caritas patiens est,
benigna est: non quaerit quae sua sunt: omnia su/[ert: omnia
sustinet18 ». 19
Ac denique ad quam populos, eorum moderatores, omnesque civium ordines concordem advocavimus unitatem,
ad eandem adipiscendam confirmandamque familias quo­
que omnes enixe paternoque animo adhortamur. Pax enim,
unitas et concordia si in domestico non habentur convictu,
quomodo in civili societate haberi possunt? Haec congruens
et quasi concinens unitas, quae inter domesticos parietes
consistere nullo non tempore debet, ex indissolubili ipso
Christiani connubli vinculo eiusque sanctitate oritur; magnamque partem totius civilis societatis ordinem, profec­
tum, fortunam alit. Paterfamilias, Dei inter suos veluti
510 personam gerat, et non modo auctoritate, / sed rectae etiam
suae vitae exemplo ceteris praeluceat ac praesit. Mater
vero familias sua animi lenitate suaque virtute in domestico
convictu fortiter suaviterque suae proli imperet; erga coniugem indulgenter amanterque se habeat; unaque cum eo
subolem, pretiosissimum a Deo collatum donum, diligenter
instituat atque educet ad probe religioseque vivendum.
Qui autem ab eis gignuntur filii, semper parentibus, ut
addecet, obtemperent, eos adament, eisque non tantum
solacio, sed etiam, si opus erit, auxilio sunto. Spiret intra
domesticos parietes ea, quae in Nazarethana familia fla­
grabat, caritas; Christianae omnes virtutes efflorescant, uni­
tas vigeat, probae vitae specimina refulgeant. O numquam
eveniat —a Deo enixe precamur— ut haec tam bona, tam
suavis, tam necessaria scindatur concordia; si enim Chri­
stianae familiae sancta instituta labant, si praecepta a
Divino Redemptore hac de re impertita reiciuntur vel pessumdantur, tum profecto ipsa publicae rei fundamenta
vacillant et civilis ipsa societas corrumpitur, gravique in
discrimine versatur, non sine civium omnium iactura ac
detrimento.
III

Iam de ea unitate loquamur, quae peculiarissimo modo
Nobis in votis est, et cum qua pastorale ipsum munus, No­
bis a Deo concreditum, coniungitur quam maxime: hoc
est de unitate Ecclesiae.
Norunt profecto omnes Divinum Redemptorem talem
condidisse societatem, ouae una esset ad obitum usque
sacculorum, secundum illud: «Ecce ego vobiscum sum om­
nibus diebus usque ad consummationem saeculi» 20; et hac
de causa ad caelestem Patrem incensissimas adhibuisse
preces. Haec autem lesu Christi precatio, auae accepta
profecto fuit, et exaudita pro sua reverentia t2: «Ut omnes
511 unum sint, sicut tu, Pa/ter, in me, et ego in te, ut et ipsi
in nobis unum sint»
spem Nobis dulcissimam Inlclt at­
que confirmat fore ut tandem aliquando oves omnes, quae
” «Per un solido ordine sociale»: ZXuorx» t radionuuapp di S. S. Pio XII
vol VII, p. 350. »· I Cor. XIII, 4-7.
^•EpisU InUr pares; A. L., vol. XI, p. 143
*144.
••Matth. XXVIII, 20. M Cfr. Hebr. V, 7. " Ioaw. XVII, jx.
3949

η. 2620

non sunt ex hoc ovili, ad illud redire exoptent; quapropter,
secundum eiusdem Divini Redemptoris sententiam: «fiet
unum ovile et unus pastor» 23.
Quae quidem suavissima spes iam Nos duxit vehementerque excitavit ad propositum illud publice enuntiandum,
Oecumenlcum videlicet cogendi Concilium, ad quod sacro­
rum Antistites, de gravibus religionis rebus tractaturi, ex
universo terrarum orbe convenient, ea praesertim de causa
ut ad Catholicae Fidei incrementum et ad rectam Christiani
populi morum renovationem deveniatur, utque ecclesiasti­
ca disciplina ad nostrorum temporum necessitates rationesaue aptius accommodetur. Id profecto mirabile prae­
bebit veritatis, unitatis caritatisque spectaculum; spectacu­
lum dicimus, quod ii etiam cernentes, qui ab Apostollca
hac Sede seluncti sunt, suave, ut confidimus, invitamentum
accipient ad illam unitatem quaerendam assequendamque,
quam lesus Christus a Caelesti Patre flagrantibus rogavit
precibus.
lamvero novimus, quod quidem Nobis solacio est, po­
stremis hisce temporibus, apud non paucas communitates
quae a Beati Petri Cathedra sciunctae sunt, quandam com­
motam esse animorum inclinationem erga fidem et instituta
catholica, atque non parvam existimationem erga Apostolicam hanc Sedem exortam esse atque in dies increbruisse,
praciudicatas opiniones delente studio veritatis. Ac novi­
mus etiam eos fere omnes, qui, etsi a Nobis et inter se
disiuncti, Christiano nomine decorantur, ad nectenda Inter
se vincula congressiones non semel habuisse, atque idcirco
constituisse Consilia; quod cruidem demonstrat eos vehe­
menti permoveri desiderio ad quandam saltem deveniendi
unitatem. /
512
Procul dubio Divinus Redemptor Ecclesiam suam con­
stituit solidissima unitate suffultam ac praeditam; quodsl
ceteroquin —ut per absurdum loquamur— non fecisset,
rem profecto caducam et sibimet ipsi saltem in posterum
repugnantem egisset, eodem quippe modo, quo philoso­
phiae fere omnes, quae variarum hominum opinationum
arbitrio permittuntur, aliae ex aliis decursu temporum
enascuntur, transformantur, evanescunt. Id autem divino
lesu Christi magisterio, qui «via et veritas et vita» u est,
adversari omnino, nemo est qui non videat.
Hanc autem unitatem, Venerabiles Fratres ac dilecti
filii, quae, ut diximus, non aliquid evanidum, Incertum et
labans, sed aliquid solidum, firmum et tutum esse debetss,
sl ceteris Christianorum communitatibus deest, Catholicae
tamen non deesse Ecclesiae, facile profecto omnes cernere
possunt, qui eam diligenter inspiciunt. Ea enim talis est,
quae tribus hisce notis distinguatur atque exornetur, uni­
tate nempe doctrinae, regiminis et cultus; talis, quae adspectabili modo omnium obiciatur oculis, ut eam omnes
agnoscere et sequi possint; talem dicimus, ut ex ipsius Di­
vini Conditoris voluntate, in ea oves omnes in unum reapse
congregentur ovile, sub unius ductu pastoris, ut ad unam
paternam domum Petri fundamento innixam, filii advo­
centur universi, utque uni Dei regno populos omnes coag­
mentari fraterno foedere ab ea contendatur, cuius quidem
cives concordi mente concordique animo inter se coniungantur in terris, ut aeterna aliquando beatitate friantur
in caelis.
Etenim Catholica Ecclesia ea omnia firmiter fideliterque
credenda esse decernit, quae divinitus revelata sunt; quae
nempe in Sacris Litteris continentur, aut ore tenus vel
scriptis sunt tradita, atque Inde ab apostollca aetate, per
sacculorum / decursum a Summis Pontificibus et a legiti- 513
mis Conciliis Oecumcnicis sancita ac definita sunt. Quo­
tiescumque aliquis ab hac via aberravit, eum etiam atque
etiam materna auctoritate sua ad rectum iter revocare
numquam destitit. Ipsa siquidem probe novit ac retinet
unam tantum esse veritatem, atque adeo contrarias «veri­
tates» haberi non posse; ipsa gentium Apostoli sententiam
ut suam asseverat ac testatur «Non enim possumus ali­
quid adversus veritatem, sed pro veritate»*
·.
Sunt tamen non pauca, quae Catholica etiam Ecclesia
theologis disputanda permittit, quatenus haec non omnino
certa sint, et quatenus etiam, ut celeberrimus Angliae
scriptor loannes Henricus Newman Cardinalis animadver­
tit, eiusmodi controversiae unitatem non discindant Ec­
clesiae, sed potius ad altlorem melioremque dogmatum in­
tellegentiam, ex Ipso variarum sententiarum attritu novum
praebendo lumen, non parum conferant, ad eamque asse­
quendam viam sternant ac muniant ,7. Verum tamen com­
mune illud effatum, quod, aliis verbis Interdum expres­
sum, variis tribuitur auctoribus, semper retinendum pro»Ioax.X,x6. >·1οα*
. XIV. 6.
’•Cfr. Litt Enc. Pli XI: Jdortabtu·» ani·»», de vera rrLcium» ucuUte Jo
venda; J. A. S., voL XX, 1928. p. 5 sq.
»· II Cor. XIII, S. "Cfr. J. H Nkwmax, DHfcvl
"
*
e/
I.
3950

π. 2829

IOANNES ΧΧΙΙΓ, BNC. AD PETRI ΟΑΤΠΕDILUI, DK PACK

bandumque est: In necessariis unitas, in dubiis libertas, In
omnibus caritas.
Ac praeterea unitatem regiminis in Catholica esse Ec­
clesia nemo est qui non videat. Etenim, ut christifideles
sacerdotibus, sacerdotes autem Episcopis subduntur, quos
«Spiritus Sanctus posuit... regere Ecclesiam Del» «·; Ita
singuli universi sacrorum Antistites Romano subiduntur
Pontifici, utpote qui Petri successor sit habendus, quem
Christus Dominus petram ct Ecclesiae suae fundamentum
posuit ”, et cui peculiariter uni facultatem dedit quidquid
ligandi et solvendi in terris30, confirmandi fratres suos’1,
514 totumque ovile pascendi
/

Ad unitatem autem cultus quod attinet, quis ignorat
Catholicam Ecclesiam, inde a primaeva aetate septem sem­
per per saeculorum decursum, nec plura nec pauciora,
habuisse sacramenta, quasi sacra hereditate a Iesu Christo
accepta, quae in omni catholico orbe ad supernam alendam
fovendamque christlfiddium vitam impertire non destitit?
Itemque quis Ignorat unum tantum apud eam celebrari
sacrificium, Eucharisticum nempe, quo Christus ipse, salus
nostra ac Redemptor noster, Incruento modo sed revera,
ut quondam e cruce pendens in Calvariae loco, pro nobis
omnibus cotidie Immolatur, atque In nos immensos suae
gratiae thesauros misericorditer effundit? Quamobrem iure
meritoque S. Cyprianos haec animadvertit: «Aliud altare
constitui aut sacerdotium novum fleri praeter unum altare
et unum sacerdotium non potest»”. Id tamen, ut omnes
norunt, non prohibet quominus varii in Catholica Ecclesia
habeantur ac probentur ritus, quibus eadem pulchrior
splendeat, et quasi filia Summi Regis videatur dreumamicla varietatibus”.
Ut hanc veram concordemque unitatem omnes adipiscan­
tur, catholicus sacerdos, dum Eucharisticum celebrat Sacrifidum, immaculatam hostiam offert dementissimo Deo
imprimis supplicando «pro Ecdesia tua sancta Catholica:
quam pacificare, custodire, adunare cl regere digneris toto
orbe terrarum: una cum famulo tuo Papa nostro, et omni­
bus orthodoxis, atque catholicae et apostolicae fidei cul­
toribus» ”.

1059 IL N’ 2Ô

monlum hoc magna caritate compaginatur; nemo offendit
unum et promeretur alterum... Quid tibi prodest non of­
fensus Pater, qui offensam vindicat matrem?... Tenete ergo
carissimi, tenete omnes unanimiter Deum patrem et ma­
trem Ecclesiam»40.

Nos vero pro Ecclesiae unitate lutanda atque pro Christi
ovili atque regno amplificando supplices preces hac de
causa ad benignissimum Deum, caelestium luminum bono­
rumque omnium largitorem, admovemus, atque ut ab om­
nibus, quotquot habemus in Christo Fratres et filios caris­
simos, instanter admoveantur hortamur. Futuri enim Con­
cilii Oecumenici exitus magis profecto, quam ex humana
opera dlHgentique industria, ex flagrantissima communique
precum quasi sacra facta contentione pendet; ad quas qui­
dem adhibendas ad Deum preces eos quoque amantissimo
Invitamus animo, qui, etsi ex hoc ovili non sunt, Deum
tamen reverentur et colunt, eiusque praeceptis obtempe­
rare voluntate bona contendunt.
Augeat et expleat hanc spem, haec vota Nostra, divina
obsecratio Christi: «Pater sancte, serva eos in nomine tuo,
quos dedisti mihi, ut sint unum sicut et nos... Sanctifica
eos in veritate: sermo tuus veritas est... Non pro eis autem
rogo tantum, sed et pro eis qui credituri sunt per verbum
eorum in me; ... ut sint consummati in unum... »u.
Haec Nos, una cum catholico orbe Nobiscum coniuncto,
supplici iteramus prece; idque facimus non modo incensa
ergo omnes gentes caritate acti, sed etiam evangellca animi
.demissione permoti. Novimus enim humilitatem personae
Nostrae, quam Deus, non meritis Nostris, sed arcano con­
silio suo, ad Summi Pontificatus apicem evehere dignatus
est. Quamobrem I ad omnes Fratres ac filios Nostros, qui 517
ab hac Beati Petri Cathedra disluncti sunt, haec repetimus
verba: «Ego sum ... loseph, frater vester» 4*. Venite; «capite
nos» ”; nihil aliud cupimus, nihil aliud volumus, nihil aliud
a Deo precamur, nisi salutem vestram, vestramque aeter­
nam felicitatem. Venite; ex hac optatissima concordique
unitate, quam fraterna alere ac fovere caritas debet, pax
magna orietur: pax illa, «quae exsuperat omnem sensum» ,
cum e caelestibus sedibus oriatur; pax illa, quam Christus
per concinentes angelos, super cunabula sua volitantes,
nuntiavit hominibus bonae voluntatis45, et quam, post
institutum Eucharisticum Sacramentum et Sacrificium,
hisce verbis impertiit: «Pacem relinquo vobis, pacem meam
do vobis; non quomodo mundus dat, ego do vobis» .Pax
et gaudium; gaudium etiam, nam ii qui mystico Iesu Chri­
sti corpori, quod Catholica est Ecclesia, reapse et efficaci­
ter coagmentati sunt, vitam illam participant, quae ex
divino Capite in singula membra permanat, et ob quam
ii, qui omnibus Redemptoris Nostri praeceptis ac mandatis
fideliter obtemperant, etiam hac in mortali vita laetitia
illa perfrui queunt, quae auspex sit ac praenuntia caelestis
semplternaeque felicitatis.

Hoc igitur mirandum unitatis spectaculum, quo Catho­
lica Ecdesia una praestat atque refulget, vota precesque,
quibus eandem unitatem omnibus a Deo implorat, vestrum
animum permoveat ac salutariter excitet, vestrum did515 mus, qui ab hac Apostolica Sede seluncti estis. /
Sinite fratres et filios dulci vos desiderio appellemus;
sinite alamus spem, quam de reditu vestro paterno aman­
tique animo fovemus. Placet vos alloqui eodem pastorali
studio, quo Theophilus Episcopus Alexandrinus, cum In­
faustum schisma inconsutilem dilaceraret Ecclesiae vestem,
suos fratres ac filios hisce verbis compellabat: «Imitemur
dilectissimi et caelestis vocationis participes, pro sua cuius­
que facultate, ducem nostrae salutis et consummatorem
Haec tamen pax, haec felicitas, dum terreni huius exsilii
Tesum. Amplectamur cam, quae in altum evehit animi
iter laborantes facimus, adhuc imperfecta est; est enim
demissionem et caritatem, quae nos Deo coniunglt, et erga
pax non omnino quieta, non omnino serena; pax est ope­
divina mysteria sinceram fidem. Divisionem fugite, vitate
rosa, non otiosa, non iners; ac praesertim pax militans est
discordiam... mutua vos caritate fovete: Christum audite
adversus omnes errores, etsi fucata ac fallaci veri specie
dicentem: In hoc cognoscent omnes quia discipuli mcl estis,
tectos, adversus vitiorum illecebras et blandimenta, adver­
si dilectionem habueritis ad invicem»’·.
sus denique animi hostes cuiusvis generis, qui innocentiam
Animadvertite, precamur, cum vos ad unitatem Ecdevel catholicam fidem nostram extenuare, maculare, pessiae amantissime advocamus, non vos in alienam, sed in
sumdare queunt; et adversus quoque odia, simultates, disci­
propriam, sed in communem paternamque domum invi­
dia, quae eam diffringere ac lacerare pos/sunt. Hac de 51S
tari. Sinatis Igitur vos adhortemur cupientes omnes «in
causa Divinus Ipse Redemptor suam pacem nobis dedit
visceribus Iesu Christi»”, ut memores sitis patrum vestro­
et commendavit.
rum, «qui vobis locuti sunt verbum Dei; quorum intuentes
exitum conversationis, Imitamini fidem»
Praeclara San­
Pacem Igitur, quam quaerere, et ad quam omni ope
ctorum Caelitum cohors, quos iam gentes cuiusque vestrae
contendere debemus, ea sit oportet, ut diximus, quae nul­
transmiserunt in caelum, atque 11 praesertim, qui suis edi­ lis consentiat erroribus, vel cum eorum sectatoribus nullo
tis scriptis recto luculentcrque Iesu Christi tradiderunt
modo colludat, quae ad vitia non declinet, quae denique
atquo explanarunt doctrinam, suae vitae exemplo animos
omnes devitet discordias. Haec est pax, quam qui sequan­
vestros ad unitatem cum hac Apostolica Sede invitare
tur. propriis etiam utilitatibus et commodis, veritatis et
videntur, cum qua Christiana etiam communitas vestra per
iustltiae causa, renuntiare parati sint necesse est, secun­
tot saeculorum decursum salubriter coniuncta fuit.
dum illud: «Quaerite... primum regnum Dei ct iustitiam
eius... »47.
Eos igitur omnes, qui a Nobis seluncti sunt, tamquam
fratres verbis alloquimur S. Augustini dicentis: «Velint,
Hanc impetret a Deo, enixe precamur, unitatem concor­
nolint, fratres nostri sunt. Tunc esse desinent fratres nostri,
dem, ac pacem veram, operosam et militantem —tum lis,
si desierint dicere: Pater noster»”. «Amemus Dominum
quos habemus In Christo filios, tum lis etiam omnibus, qui,
5te Deum no/strum, amemus Ecclesiam eius: illum sicut pa­
etsi a Nobis seluncti sunt, veritatem tamen, unitatem et
trem, Istam sicut matrem; ilium sicut dominum, hanc sicut
concordiam non amare non possunt— Beata Virgo Maria
ancillam eius; quia filii ancillae Ipsius sumus. Sed matriRegina pacis, cuius Immaculato Cordi Decessor Noster
imm. rec. Plus XII universum consecravit hominum genusl
“ «d. XX. *S. "Ur. Matts. XVI, 18. ··Ctr. Z4. XVI.
i ). « Cfr. Uc. XXII. 3» “ Cfr. Ioam. XXI. 15-17 « Efiût. XLII1, 5;
III. 1, 5Ή; cfr- Epiti. XL,
Miom*
. PL, IV, 345.
Mctr. Pt
15 ” Canon Mtn
*».
·· Ctr Hom. w» «m-sltcam cernam;
P<-,. LXXVII. 1027. ” Hty. î, β
Htbf. XIII. 7·
••S. Ατο . M Pt 31, Ελλττ U,
·,
*
Μη.
PL, XXXVI, w.

3951

·· Id., In Pt. 82, Ettarr. II, i<; Migsz, PL, XXXVII. 1x4,0
·» lOAS. XVII, 1Î, 17. 30. «, 2J.
••6«. XLV, 4. “ Π Cor. VII. ». ·· PM. IV, 7. »«cfr Lnc Π ».
<· Iüaw. XIV, 27- ° Μαγπι. VI, a,.
’
LbC’
»4-

3952

1930 I UN 29

IOANNES XXIII, ENC. AD PETRI CATHEDRAM. DE PACE

IV
In praesens autem cupimus ad varios Catholicae Eccle­
siae ordines nomlnatlin paternoque animo verba faccre.
Atque Imprimis «os nostrum nutet ad vos» °, Venerabiles
In Episcopatu Fratres, cum Orientis, tum Occidentis Ec­
clesiae, qui ut christlnnl populi moderatores, una Nobiscum,
pondus dici toleratis et aestus °. Novimus diligentiam ve­
stram; apostolicum novimus studium, quo Dei regnum In
dicione cuiusque vestra provehere, confirmarc ad omnesque
propagare contenditis. Ac novimus etiam angustias vestras,
novimus moerores, quibus afficimini ob miserum tot filio­
rum discessum errorum fallaciis deceptorum, ob rerum
319 penuriam qua res catholica apud / vos maiora incrementa
Interdum capere non potest, ac prae-sertlm ob sacerdotum
numerum, multis in locis, necessitatibus succrescentibus
imparem. Sed ei confidite, ex quo «omne datum optimum
et omne donum perfectum» M oritur; Iesu Christo, instan­
tibus rogato precibus, confidite, sine eruo «nihil potestis
facere»41, sed culus gratia eam Apostoli gentium senten­
tiam repetere vobis singulis licet: «Omnia possum in eo,
3ul me confortat»
«Deus autem... impleat omne deside­
am vestrum, secundum divitias suas in gloria, in Christo
Iesu»43; ita ut uberes possitis ex agro, labore sudoreque
vestro exculto, metere messes, uberesque colligere fructus.
Eos etiam, qui in utroque cleri ordine militant, paterno
appellamus animo; sive in curia proximi vobis, Venerabiles
Fratres, adiutores sunt, sive In sacris Seminariis electae
juventuti, in sortem Domini vocatae, instituendae educandaeque tanti ponderis operam vobis navant, sive denique
vel in frequentibus civitatibus, vel in pagis, vel in longin­
quis sol Itari i sque vicis parochi munere funguntur, tam dif­
ficili hodie, tam arduo tantaeque gravitatis. Curent Udem
—Nobis parcant si hoc in eorum memoriam revocamus,
quod confidimus necesse non esse— ut Episcopo suo se
obsequentes semper obtemperantesque praebeant, secun­
dam illa S. Ignatli Antiocheni effata: «Cum Episcopo sub­
lecti sitis ut Iesu Christo... Necessarium itaque est, quem­
admodum facitis, ut sine Episcopo nihil agatis» M; «quot­
quot enim Del et Iesu Christi sunt, hl sunt cum Episco­
po» 4S. Ac meminerint etiam se non publicos officiales tan­
tum, sed sacrorum praesertim administros esse; Ideoque
non labores, non temporis rerumque iacturas, non sumptus,
520 non sua / denique Incommoda tanta umquam esse existi­
ment, quae non possint esse maiora, cum ad mentes divina
luce collustrandas, tum ad pravas superno auxilio fraternaque caritate flectendas voluntates, tum denique ad pa­
ciferum Iesu Christi regnum provehendum propagandumque. Ac magis quam operae laborique cuiusque suo, divi­
nae gratiae confidant, quam supplicibus instantibusque
precibus cotidie implorent.

Rellciosos etiam sodales, qui, varios evangellcae per­
fectionis status amplexi, secundum peculiares Instituti sui
leges se gerunt suisque obtemperant moderatoribus, pa­
terno salutamus animo, eosque adhortamur ut In ea om­
nia, quae Ipsorum Conditores, peculiaribus datis normis
efficienda proposuere, impigro animo totisque viribus in­
cumbant; in id potissimum ut precandi studio ferveant,
paenltentiae operibus vacent, iuventutem recte instituen­
dam educandamque suscipiant, eoscrue pro facultate adluvent, qui quoquo modo necessitatibus vel angoribus af­
flictantur.
Novimus profecto non paucos ex his dilectis filiis ob
rerum condiciones, quibus in praesens utimur, ad pastora­
lem etiam christifidelium curam saepissime advocari, non
sine magno Christiani nominis christianaeque virtutis emo­
lumento. Hos igitur etiam atque etiam adhortamur —quam­
vis confidamus eos admonitione non Indigere Nostra— ut
praeclaris illis promeritis, quibus eorum Ordines vel Reli­
giosae Sodalitates elapsis temporibus floruere, id quoque
ftdlclant, ut nempe praesentibus populi necessitatibus —col­
late cum cetero clero studiosa opera dlligentisque navita­
te— pro facultate sibi Impertita, libentes volentesque re­
spondeant.
Nunc autem ad eos animus pervolat Noster, qui paterna
relicte domo carissimaque patria cuiusque sua, gravfbusque
toleratis incommodis superatisque difficultatibus, ad exte­
ras se contulerunt regiones; atque in praesens in longinquis
illis laboris campis desudant, ut ethnicorum gentes evan521 gelica ve/ritate christ lanaque virtute excolantur, utque
apud omnes «sermo Dei currat et clarificetur» 4t. Grande
sane munus Illis concreditum est, ad quod exsequendum
amplificandumque omnes, qui Christiano censentur et glo-

44/I Cor. VI, n. 44 Cfr. Matth. XX, n, 44 Iac. I, 17. u Ioax. XV, 5. 44
IV, 13. 44 Ibidrm, IV, 19. 44 Fvxr, Palm Aposioiùi I, 243-245; cfr. Migjhc,
PC, V, 675· 44 Ibidem, I, 267; cfr. Migmb, PG, V, 699. 44 II Thu. HI, I.
3953

π. 2829

riantur nomine, sive precibus, sive collata stipe suam pro
viribus opem conferant oportet. Nullum fortasse inceptum
Deo tam gratum est, quam hoc, cum quo officium, quo
tenemur omnes, Dei regni propagandi coniungitur quam
maxime. Hl enim Evangelii praecones vitam Deo conse­
crant ac devovent suam ut Iesu Christi lux Illuminet om­
nem hominem venientem In hunc mundum 47, ut divina
cius gratia omnes animos pervadat ac foveat, utque ad
probe, exculte, chrlstianeque vivendum salutariter cuncti
excitentur. Hi non quaerunt quae sua sunt, sed quae Iesu
Christi”, Divinique Redemptoris vocem generoso exau­
dientes animo, sibi Apostoli gentium sententiam tribuere
possunt: «Pro Christo... legatione fungimur» ”, et «in car­
ne ... ambulantes, non secundum carnem militamus» w.
Regionem Illam, ad quam evangellcae veritatis lucem alla­
turi venerunt, quasi alteram patriam habent actuosaque
adamant caritate; et quamvis dulcissimam terram suam
ac Dloeceslm propriam vel Religiosum Institutum cuiusque
suum incenso semper amore prosequantur, perspectum ta­
men atque certum habent universae Ecclesiae bonum prae­
optandum esse, eidemque imprimis omni ope serviendum.
Cupimus igitur ut hi dilecti filii —iique omnes, qui vel
ut catecheseos magistri, vel alia de causa adiutricem Mlssionalibus generosamque in regionibus illis praestant ope­
ram— noscant sese animo Nostro peculiarissimo modo
praesentes esse; Nosque ad Deum pro eis eorumque in­
ceptis supplices cotidie adhibere preces; atque ea omnia
auctoritate quoque Nostra / parique caritate confirmare 522
quae fel. rcc. Decessores Nostri ac praesertim Plus XI 4I,
et Pius XII ”, Encycllcls hac de re datis Litteris, oppor­
tunissime statuerunt.

Neque heic silentio praeterire volumus sacras virgines,
quae, nuncupatis votis, se Deo devoverunt ut ei unice fa­
mularentur, ac mysticis factis nuptiis, cum Divino Sponso
artissime coniungerentur. Eae etenim —sive In monasticis
claustris umbratilem vitam precando paenitendoque de­
gunt, sive externis apostolatus operibus se dedunt— non
modo facilius et felicius saluti suae prospicere possunt, sed
Ecclesiam etiam, cum in Christianorum nationibus, tum in
dissitis etiam terris, ubi nondum Evangelii lumen refulsit,
summopere i avare queunt. O quanta faciunt hac sacrae
virgines! O quanta et quam praeclara operantur, quae
nemo alius eadem virginali matemaque cura agere potest!
Idque non in uno, sed in multis laboris campis: hoc est
in recte instituenda educandaque Juventute; in catechesi
apud paroeciales aedes pueris puellisque impertienda; in
valetudinariis, ubi aegrotos curare et ad caelestia erigere
queunt; in hospitalibus senum domibus, quos patienti, hi­
lari, misericordique caritate prosequi et ad aeternae vitae
desideria miro quodam suavique modo convertere possunt;
in brephotrophiis denique et in spuriae subolis hospitiis,
in quibus maternum animum gerunt matemoque eos refo­
vent amore, qui parentibus orbati, vel ab iisdem derelicti,
matrem patremque non habent, qui eos enutriant, oscu­
lentur, amplectantur. Eae procul dubio non modo optime
de Catholica Ecclesia, de Christiana educatione, et de ope­
ribus quae a misericordia appellantur, sed de civili etiam
societate merentur; atoue incorruptibilem aliquando in
caelis adipiscendam sibi comparant coronam. /
523
Verumtamen, ut probe nostis, Venerabiles Fratres ac
dilecti filii, hodiernae hominum, ad Christianam etiam cau­
sam quod attinet, necessitates tam ingentes, tam variae
sunt, ut clerus, ut Religiosi Sodales, ut sacrae virgines iis­
dem plene medendis iam impares esse videantur. Huc ac­
cedit quod non ad omnes civium ordines possunt sacerdo­
tes, Religiosi viri, virginesque Deo devotae aditum habere;
non omnes viae iisdem perviae sunt; multi enim vel eos
neglegunt, vel fugiunt, ac vel etiam, pro dolor, ii non
desunt, qui eos despiclant et abhorreant.
Hac etiam de gravi causa, acerbitatis dolorisque plena,
Iam Decessores Nostri lalcos etiam homines in pacificae
militiae, hoc est in Actionis Catholicae, agmina eo sapienti
consilio advocarunt, ut ecclesiasticae hierarchiae aalutricem apostolatus operam navarent; ita profecto ut Id, auod
eadem in praesentibus rerum adiunctis facere nequiret, hi
catholici homines atque hae catholicae mulieres generoso
agerent animo, collata cum sacris Pastoribus opera, lisdemque semper obtemperantes. Magno quidem Nobis solacio
est ea considerare, quae per elapsum temporis decursum.
In regionibus etiam nb Evangelii praeconibus adhuc exco­
lendis, hi Episcoporum ac sacerdotum adiutores cuiusvis

4»ctr. IOAM. 1,9. 44 Cfr. PKlip. II, n. 44 II Cor. V. 00.
3. u Lift. Enc. Rrrum EccUxw, .4. A. S., voL XVHI, 19H, p. 65
[LE 693]. ·’ UtL Eae. Evanfth» pratcomti, A. A. S t voL XLlll, 1952,
p. 497 (LE 22x8); et Lite Eae. Fidri dcmxm; A. A. S-, roL XLIXf
1957» P- «35
ÎLE 2650].
39M

IOANNES XXIIT, ENC. AD PETRI CATHEDRAM, DE PACE

η. 2029

10.50 lUN 20

nem ee; itemque amica et adjutrix fovebitur inter varios
civium ordines conspiratio et opera, ita ut omnes non modo
liberi eiusdem societatis cives, sed eiusdem etiam familiae
fratres vocari et esse reapse possint. Ceterum, sl commoda
utilitatesque, quae postremis hisce temporibus Ii assecuti
sunt, qui ex cotidiano labore vivunt, aequo perpendantur
/
animo, fatendum est eadem ex actione illa praesertim oriri,
quam catholici homines, sapientibus Decessorum Nostro^
rum praeceptis Iteratisque hortamentis obsecuti, naviter
in re sociali efficaciterque expleverunt. Ii igitur Iam habent,
qui aerariae plebis iura tueri contendunt, in Christiana de
re sociali doctrina certas rectasque normas, quas sl modo
debitaque ratione ad rem adduxerint, satis lam iisdem
luribus provisum erit. Quamobrem numquam debent ad
doctrinae fautores ab Ecclesia reprobatae se convertere;
qui quidem si fallacibus promissis cos alliciunt, revera ta­
men, ubicumque publicam rem moderantur, ea, quae su­
prema sunt animi bona —Christianam fidem dicimus, Chri­
stianam spem, christianaque praecepta— e civium animis
temerario ausu evellere conantur, atque id etiam, quod
hodiernae aetatis hodiemique civilis cultus homines ad
caelum efferunt, iustam nempe libertatem veramque digni­
tatem humanae personae debitam, vel extenuant, vel om­
nino restinguunt; atque adeo ipsa civilis christianique
cultus fundamenta subvertere nituntur. II igitur, qui
Christianum nomen reapse retinere volunt, haec fallacia
commenta, quae iam Decessores Nostri ac nominatim Pius
fel. rec, XI et Pius XII reprobarunt, ac Nos iterum repro­
Quod quidem ut debito modo fieri queat, curent impri­
bamus, pro gravissimi officii sui conscientia omnino devi­
mis —quod procul dubio sibi persuasum habent— ut setare debent.
met ipsos Christiana doctrina christianaque virtute diligen­
tissime conforment Tum enim solummodo id ceteris im­
Novimus non paucos filios Nostros, qui vel tenuiore, vel
pertire poterunt, quod Ipsi iam sibi divina opitulante gra­
misera nimis fortuna utuntur, saepe idcirco conqueri, quod/ !527
tia comparaverint. Id autem peculiari modo adulescenti­
Christiana de re sociali praecepta non omnia adhuc sint
bus et iuvenibus commendamus, quorum studiosa inflam­
ad effectum deducta. Elaborandum igitur est. idque stu­
matio animi ad optima quaeque facile incitatur, sed quibus
diose actuoseque —privatis non tantum civibus, sed iis
potissimum prudentia, moderatio, et obtemperatio, lis qui
praesertim suam navantibus operam, qui publicae rei prae­
praesunt debita, necessaria omnino est Dilectissimis hisce
sunt—, ut Christiana de re sociali doctrina, quam Deces­
filiis, qui in spem Ecclesiae succrescunt, et quorum salu­
sores Nostri pluries, luculenter, saplenterque proposuerunt
tifera actuosaque opera tantopere confidimus, gratissimum
ac decreverunt, ac Nosmct ipsi confirmamus, quam pri­
cupimus amantissimumque Nostrum pandere animum.
mum, etsi gradatim, ad effectum reapse ac penitus de­
ducatur ·7.
In praesens autem lamentabiles eorum voces ad Nos
ascendere videntur, qui corporis, vel animi aegritudine la­
Haud minore sollicitudine propter eorum sortem affici­
borantes, acerrimis anguntur doloribus, vel qui oeconomi­
mur, qui ob victum quaeritandi necessitatem, vel ob tristes
cis rerum angustiis Ita conflictantur, ut tectum non ha­
suarum Nationum condiciones vexationesque religionis cau­
beant homine dignum, nec sibi queant prolique suae ne­
sa obortas, patriam relinquere suam coacti sunt· Iis enim
cessarium sudore suo comparare victum. Vehementer qui­
quot quantaque incommoda aerumnaeque idcirco toleran­
dem haec voces tangunt et commovent animum Nostrum;
da sunt, quoa e paterna domo in longinquas translati ter­
atque imprimis aegrotis, infirmis senloque confectis sola­
ras, saepenumero in frequentissimis urbibus sonantlbusuue
cium Illud impertire cupimus, quod e caelestibus sedibus
officinis vitam degere debent ab avitis moribus tam alie­
oritur. Reminiscantur i idem nos / non habere hic manen­
nam atque interdum, quod deterius est, haud parum Chri­
tem civitatem sed futuram Inquirere M; reminiscantur mor­
stianae virtuti noxiam atque infensam. Quibus quidem re­
talis huius vitae doloribus, qui animum expiant, elevant,
rum adiunctis haud raro efficitur, ut non pauci in grave
nobilitant, sempiternum nos posse in caelis adipisci gau­
discrimen adducantur, atque a sanis religiosisque vitae
dium; reminiscantur Divinum ipsum Redemptorem, ut
institutis a maioribus traditis pedetemptlm aberrent. Huc
nostrorum peccatorum labes detergeret ac purificaret, cru­
accedit quod, cum coniuges saepe a coniugibus, parentes
cis sublisse patibulum, et contumelias, cruciatus, angoresque
a filiis separentur, domestici convictus vincula necessitudi­
crudelissimos libenter hac de causa tolerasse. Ut ipse, ita
nesque extenuantur, non sine familiarum compaginis de­
nos omnes a cruce ad lucem vocamur, secundum Illud: <Si
trimento.
quis vult post me venire, abneget semet ipsum, et tollat
Quamobrem sollertem actuosamque eorum sacerdotum
crucem suam quotidie, et sequatur me» M; et habebit the­
operam paterno prosequimur animo, qui lesu Christi amore
saurum non deficientem in caelo ··.
ducti et Apostollcae Sedis normis votisque obsecuti, utpote
Cupimus praeterea —ac fore omnino confidimus ut haec
voluntarii exsules, nullis parcunt laboribus, ut horum filio­
adhortatio Nostra libenter excipiatur— ut corporis animi­
rum spirituali ac sociali bono prospiciunt ac pro viribus
que angores non modo velull gradus flant, quibus in aeter­
consulant; idque efficiunt, ut Udem Ecclesiae ubique per­
nam patriam hl scandere possint, sed ut etiam ad cetero­
sentiant caritatem, eo praesentiorem efficacioremque, quo
rum expiationem, ad eorumque reditum In sinum Eccle­
magis eius cura elusque indigent auxilio. /
523
siae, qui ab ea infeliciter desciverint, et ad Christiani no­
Parique modo non sine magna animi delectatione lauda­
minis auspicatissimum triumphum summopere conferant.
biles consideramus aestimamusque nisus in hanc magni
il autem tenuioris fortunae cives, qui de misera nimis
ponderis causam a variis Nationibus collutos, itemque ab
sua vivendi ratione conqueruntur, noscant Imprimis haud
iisdem recens quoque communiter suscepta consilia atque
minore Nos dolore ob suam Ipsorum sortem affici. Idque
Incepta, ut eiusmodl res, gravissima sane, quam primum
non modo quod paterno exoptamus animo ut lustitia, quae
ad optatum exitum deducatur. Haec omnia, ut fore omChristiana virtus est. In causa etiam sociali, recte modere­
mno confidimus, non tantum conferent ad latiorem facitur, regat atque conformet mutuas civium classium neces­ \
migrantibus patefaciendum, sed etiam
situdines. seu idcirco etiam quod acerrime dolemus Eccle­
nliorum(iUc feliciter redintegrandam domestisiae Inimicos Inlustis aerariae plebis condicionibus facile
n^fertn
Pct0’ ut °Portet» composita ordine,
abuti, ut eam ad suas partes, fallacibus promissis fallaci­
r^ndc^mlRninUurn bonum. ad religlobusque erroribus, adsciscant.
et ad rem quoque oeconomicam
Sm
hospitalium lllaAnimadvertant, precamur, 11 filii Nostri carissimi Eccle­
siam non Ipsis, non Ipsorum luribus infensam esse, sed, utDum ad funestos autem devitandos errores mil rellniopote matrem amantlssimam, eos tueri, ac doctrinam et
nem
non modo, sed humanam etiam consortioni subvernormas dc re etiam soclull praedicare et Inculcare tales,
«,2« quae sl omnino, ut / oportet, ad effectum deducta fuerint,
** C(r. Lilt. Eoe.
enRO
4 c
. vv.
iqB (LE 10:7].
’ Λ· 5-'το1ΧΧΠί, 1931, pp. 196cuiusvis generis inlustltiae de medio tollentur, et ad me­
·· Or. Allocutio PÜ XII tui advcnpto»
v
liorem devenietur nequloremque bonorum dlstributlo-

aetatis, cuiusvis classis vel ordinis, alacri actuosaquc vo­
luntate exanclarunt opera ac proveserunt incepta, ut Chri­
stiana veritas omnibus affulgeret, utque Christianae virtu­
tes omnes excitarent atque allicerent animos.
Attamen latissimus adhuc eis laboris campus patet; ni­
mii adhuc sunt, qui eorum praelucenti exemplo eorumque
apostoli co labore indigent Ad rem quod attinet, consilium
Nobis est hac de causa, quam gravissimam summique mo­
menti putamus, iterum in posterum, uberius ac fusius ver­
ba facere. Interea autem spem certam fovemus fore ut ii,
qui vel in Actionis Catholicae agminibus militant vel in
multiplicibus, quae in Ecclesia florent, piis Consociationi­
bus, diligentia summa pergant tam necessarium opus per­
sequi: quo ingentiores aetatis huius nostrae necessitates
52< sunt, eo maiores eorum sint nisus, /eorum curae, industriae
ac navitates. Concordes omnino sint, quia, ut probe no­
runt, vis unita fortior; peculiares opinationes suas postha­
beant, quotiescumque de Catholicae Ecclesiae causa agitur,
qua nihil maius, nihil potius esse debet; Idque non modo
ad sacram doctrinam quod attinet, sed etiam ad ecclesia­
sticam Christianam que disciplinam, quae obtemperationem
semper ab omnibus postulat Conferto agmine, et cum ca­
tholica hiérarchie semper coniuncti eldemque obsequentes,
ad auctiora procedant incrementa capessenda; nullisque
parcant laboribus, nulla devitent incommoda ut Ecclesiae
causa triumphet.

"•Clr.ffrtr.XUI.t4. ·· Lee IX, ij. ••Ctr./A, XÎI. jj.

3955

rum Iuncorum, die XI mmUt Manu ÎubtU
XXXV1L ι-MS. PP 71-73 (LE

chnitUnls eprrariolW'· ·<. 4. S-, volumen

3956

1951) IUL 1-3

SACRA CONGR. DE ΡΠΟΡ. FIDE · SANCTI OFFICII

tere queunt, omnes quotquot habemus in Christo filios
adhortamur, menti obversantur Nostrae tot Venerabiles
in Episcopatu Fratres ac dilecti sacerdotes et christifideles,
qui vel in exsilium coacti sunt, vel in custodiae locis et in
carccribus detenti, idcirco quod Episcopali vel sacerdotali
sibi credito muneri deesse et a catholica desciscere fide
noluerunt.
Neminem Nos offendere volumus, quin immo veniam
omnibus libenter dare cupimus a Dcoque precari. Sed sacri
officii Nostri conscientia postulat ut horum fratrum filionimquc iura pro facultate tueamur; utque legitima liber­
tas, quae omnibus debetur Idcoque etiam Ecclesiae Del,
omnibus, ut oportet, concedatur etiam atque etiam roge­
mus. Qui ea sequuntur, quae vera, quae iusta, quae utilia
singulis hominibus et civitatibus sunt, libertatem non re­
nuunt, libertatem non restinguunt, libertatem non oppri­
munt; non enim hac agendi ratione indigent. Quamobrem
ad civium prosperitatem quae iusta sit, non vi, non men529 tlum animorumque oppressione umquam deveniri potest. /
Atque id potissimum pro certo habendum esse putamus:
neglectis nempe, vel proculcatis sacrosanctis Dei religio­
nisque luribus, ipsa humanae societatis fundamenta serius
ocius labare ac pessumdari, secundum sapientissimam De­
cessoris Nostri Imm. mcm. Leonis XIII sententiam: «Con­
sequens ... est, ut vis frangatur legum et omnis debilitetur
auctoritas, si summa atque aeterna ratio iubentis vetantis
Del repudietur» 4A. Cui quidem sententiae illud Ciceronis
effatum consonat: «Vos, Pontifices, ... diligentius ... ur­
bem religione, quam Ipsis moenibus cingitis»β®.
Haec Nos considerantes, eos singulos universos, quorum
religio coarctatur et coangustatur, et qui saepe etiam «per­
secutionem patiuntur propter iustitiam»70 et propter re­
gnum Dei, summo moerore complectimur; eorum dolores,
animi angustias aegritudines que participamus; ac supplices
ad caelum admovemus preces ut tandem aliquando iisdem
aurora affulgeat meliorum temporum. Atque id ipsum op­
tamus vehementer ut, una Nobiscum, ii etiam faciant om­
nes, quos habemus ubique terrarum in Christo Fratres vel
filios; ita quidem ut ad mlsericordissimum Deum undique
gentium admoveatur sacrarum supplicationum veluti con­
centus, quae uberem gratiarum imbrem infelicibus hisce
mystici lesu Christi corporis membris concilient.
Ac non modo preces a filiis Nostris carissimis petimus,
sed eam etiam Christianae vitae renovationem, quae magis
quam supplicationes ipsae, Deum nobis fratribusque no­
stris propitiare possunt. Haec Apostoli gentium elata pulcherrimaque verba vobis omnibus iterare libet; «Quaecum­
que sunt vera, quaecumque pudica, quaecumque iusta,
quaecumque sancta, quaecumque amabilia, quaccumque
330 bonae famae, si qua virtus, / si qua laus disciplinae, haec
cogitate»7l. «Induimini Dominum lesum Christum» 71. Hoc
est: «Induite vos ergo sicut electi Del, sancti et dilecti,
viscera misericordiae, benignitatem, humilitatem, mode­
stiam, patientiam... Super omnia autem haec, caritatem
habete, quod est vinculum perfectionis: et pax Christi ex­
sultet in cordibus vestris, in qua et vocati estis in uno
corpore»73.

Si quis igitur longe a Divino Redemptore ob admissa et
peccata sua misere aberravit, ad eum redeat —enixe roga­
mus— qui est «via et veritas et vita»74; sl quis ad religio­
nem quod attinet, tepidus, languens, remissus ac negle­
gens est, fidem suam excitet, vlrtutemquc divina gratia
alat, refoveat, confirmet; si quis denique, donante Deo,
•iustus est, iustlficctur adhuc; et sanctus, sanctificetur ad­
huc» 7*.
Et quandoquidem hodie tam multi sunt, qui consilio
nostro, qui nostro praelucenti exemplo, et qui etiam adiumentis nostris indigent, cum in infelici miseroque statu
versentur, operibus illis, quae a misericordia nuncupantur,
et quae Deo gratissima sunt, vos exercete omnes pro viri­
bus ac facultate cuiusque vestra.
Sl haec omnia singuli peragere contendetis, illud in Ec­
clesia renovato fulgore nitebit, quod in epistula ad Diognetum tam miro modo de Christianis scribitur: «In came
sunt, sed non secundum carnem vivunt. In terra degunt,
sed In caelo civitatem suam habent. Obsequuntur legibus
constitutis, sed suo vitae genere superant leges ... Ignoran­
tur, et condemnantur; morte afficiuntur, et vivificantur.
Mendici sunt, et ditant multos; omnibus rebus indigent,
et omnia illis redundant. Dedecorantur, et inter dedecora
afficiuntur gloria; fama eorum laceratur, et iustitiae co­
in rum testimonium perhibetur. Obiurgantur, et / benedicunt;
••Epbt. EirwM// mm anno; A. L.t vol. VIII, i838. p. 39S.
«ΛΜ. 111,40. ’· Mattw. V, io. »» Philip. IV, 8. n Rotn. XIII, 14"ΟΙ. III, 11-13. n Ιολχ. XIV, 6. ’· Afioc. XXII, 11.

3957

n. 2830-2831

contumeliose tractantur, et honorem deferunt. Cum bo­
num faciant, tamquam improbi poniuntur; dum puniun­
tur, gaudent, tamquam vivificentur... Ut autem simplici­
ter dicam, quod est in corpore anima, hoc sunt in mundo
Christiani·74. Quibus in elatis sententiis nonnulla de iis
peculiari modo asseverari possunt, qui ad Ecclesiam perti­
nent, quae a «silentio» vocatur, et pro quibus potissimum
tenemur omnes ad Deum supplices fundere preces, quem­
admodum recens etiam, in allocutionibus, quas in Petriana Basilica die Pentecostes et in festo Sacratissimi
Cordis lesu habuimus, instanter christifidellbus omnibus
commendavimus 77.
Hanc Nos Christianae vitae renovationem, hanc vlrtu"
tem sanctitatemque vobis omnibus ominamur, a Deoque
constanter supplicando imploramus: non solum autem iis,
qui in unitate Ecclesiae firmo animo perseverant, sed Hs
etiam, qui ad eam assequendam veritatis amore sinceraque voluntate contendunt.
Atque caelestium gratiarum conciliatrix et auspex esto
Apostolica Benedictio, quam vobis singulis universis, Ve­
nerabiles Fratres ac dilecti filii, paterna effusaque caritate
impertimus.
Datum Roma, apud S. Petrum, die xxix mensis lunli,
in festo Ss. Apostolorum Petri et Pauli, anno mdccccltx,
Pontificatus Nostri primo.—Ioannes Pp. XXIII.

Ada. E. B. in NrT 81 (1959) 848-853.

2830
1959 IUL l.-SC PROP. FIDE, EPISTULA. PART.·
Suspenditur facultas olim concessa Ordinariis In­
diae PERMITTENDI UT ADULTI BAPTIZATI RETINERE POS­
SINT MULIEREM QUACUM NUNC VIVANT, NULLA FACTA
INTERPELLATIONE PRIMAE UXORIS ADHUC INFIDELIS

... the Sacred Congregation de Propaganda Fide, in its
letter Prot. N. 2938/59, dated 1 July 1959, has directed
me lo communicate the Most Reverend and Right Re­
verend Ordinaries of India that by virtue of this decree
the above mentioned concession of the Holy Office given on
26 March 1952 [ LE 2276 ], in reply to the 10th 'postulatum’
of the First Plenary’ Council of India, is suspended.

* Internuntio Ap.. Prot. N. 2933/59, iuxta huius communicationem Or­
dinariis Indiae die 13 iulii 1959 factam: The Clergy Monthly 23 (1953)
277. Adn. A. ABATE. Lo seiogliraento del vincolo conjugale, ed. II
Roma 1985, p. 100-109; ]. SANDERS in The Clergy Monthly 23 (1959)
278-278.

2831
1959

IUL

3. - SC

S.

OFFICII, RESPONSUM.

PART?

Experimentum
CESSARE

apostolatus sacerdotum operariorum
DEBET, AB ALIIS FORMIS SUBSTITUENDUM

Le rapport que Votre Eminence Révérendissime m’a
fait remettre sur l’apostolat ouvrier en France, et en par­
ticulier sur les «prêtres au travail», a fait l’objet d’une
étude attentive de la part du Saint-Office.
Ce suprême Sacré Dlcastère avait déià appris avec sa­
tisfaction la constitution par l’Asscmblée des cardinaux
et archevêques de France, en mars 1957, sous la présidence
de Votre Eminence, de la Mission ouvrière enargée de
«coordonner tous les efforts apostoliques orientés vers le
inonde ouvrier, et en particulier l’action des laïcs militants
de la J. O. C. et de l’A. C. O.». Il se réjouit maintenant de
savoir que dix-neuf secteurs missionnaires ont déjà été
établis dans quatorze diocèses, sous la direction effective
d’un délégué de 1’Ordinaire.
Mais la note remise par Votre Eminence demande que
des prêtres, choisis par leur évêque, bien préparés, soute­
nus par une vie sacerdotale authentique et unis au clergé
paroissial, puissent travailler en usine à plein temps et non
plus seulement trois heures par jour.
Après avoir pris l’avis de tous les consultcurs, les Emlnentissimes Pères de cette suprême Sacrée Congrégation
ont examiné attentivement l’importante et délicate ques’· Fuxk, Patra Apwtolici, l, 399-401; cfr. Mjgmk. PC, II, 1174-1x73·
” Cfr. A. A. S., voL LJ. 1959, p. 420 L'Onffrdwr Λλμ* iS-ig tBA<Sio 1959; 7
1959.

3958

n. 28.31

SUPREMA CONGREGATIO SANCTI OFFICII

1059 IUL 3

A la suite du Pape Pic XI, ils n’ont pas cessé de rappe­
tion des «prêtres au travail» Voici les conclusions auxquesler aux ouvriers chrétiens leur «très noble mission»; «Sous
les ils sont parvenus dans leurs assemblées plénières del
la conduite de leurs évêques et de leurs prêtres, ce sont eux
10 et 24 juin 1959:
qui doivent ramener à l’Eglise et à Dieu les multitudes
1. Le Saint-Siège partage la conviction des évêques
Immenses de leurs frères de travail qui, exaspérés de n’avoir
de France au sujet de la nécessité d'un apostolat intense
pas été compris ni traités avec le respect auquel ils avalent
et efficace dans les milieux ouvriers pour les ramener Λ la
droit, se sont éloignés de Dieu.» (Encyclique Divini Re·
foi et à la pratique de la vie chrétienne, dont Ils se sont
demploris) [LE 949].
malheureusement éloignés.
Depuis deux ans, sous l'impulsion des cardinaux et
Il félicite les évêques français de leur zèle pastoral et
archevêques de France, la Mission ouvrière a réussi à co­
des grands efforts qu’ils ont faits et font encore pour ré­
ordonner cet apostolat laïc avec le ministère des prêtres
soudre le grave problème de l'évangélisation des milieux
de paroisse et des aumôniers d’Actlon catholique.
ouvriers.
Il est convaincu qu’avec la grâce de Dieu les prêtres qui,
Le Saint-Siège demande aux évêques de France d’envi­
se dévouent à cet apostolat sauront réveiller clans le fond
sager sl le moment n’est pas maintenant venu d’ajouter
de l’âme des ouvriers français une aspiration chrétienne
à ces excellentes initiatives la création d’un ou de plusieurs
enracinée par la longue tradition catholique de leur pavs.
instituts séculiers composés de membres prêtres et de mem­
D’ailleurs, H est bien difficile de considérer comme totale­
bres laïcs.
ment déchristianisées des masses d’hommes dont un très
Ces derniers pourront travailler dans les usines sans
grand nombre encore ont reçu le caractère sacré et indé­
autre limite de temps que celles qu'exigent la vie spiri­
lébile du baptême.
tuelle et leur santé: membres d'une institution d’EglIse,
2. Le Saint-Siège estime que pour évangéliser les mi­
ils porteront un témoignage particulièrement qualifié.
lieux ouvriers, 11 n’est pas indispensable d'envoyer des
prêtres comme ouvriers dans les milieux de travail et
Dans cette nouvelle forme de Mission ouvrière, les prê­
qu’il n’est pas possibile de sacrifier la conception traditiotres auront un rôle Important et efficace. A leurs confrères
nelle du sacerdoce à ce but, auquel pourtant l'Eglise tient
laïcs ils donneront une Instruction religieuse et une for­
mation spirituelle profondes et adaptés à leur état de
comme à l’une de ses missions les plus chères.
vie et à leur condition ouvrière. Ils leur feront connaître
En effet, c’est essentiellement pour exercer des fonctions
toujours mieux la doctrine sociale de l’Eglise, en particu­
sacrées que le prêtre est ordonne: offrir à Cieu le saint sa­
lier sur les problèmes du travail. Ils les guideront dans
crifice de la messe et la prière publique de l'Eglise, distri­
leur action quotidienne auprès de leurs compagnons de
buer aux fidèles les sacrements et la parole de Dieu. Tou­
travail, les conseilleront dans leurs problèmes et les sou­
tes les autres activités du prêtre doivent être ordonnées
tiendront dans leurs difficultés.
en quelque manière ù ces fonctions ou en découler comme
des conséquences pratiques, et tout ce gui est incompa­
Grâce au contact réalisé par ces membres laïcs de l’insti­
tible avec elles doit être exclu de la vie du prêtre.
tut séculier, ils pourront commencer à exercer le ministère
sacerdotal auprès des ouvriers, en dehors de l’usine, et
Π est bien vrai que le prêtre, comme les apôtres, est un
auprès des familles et des enfants. Leur connaissance, ap­
témoin (cf. Ac/., 1, 8), mais c’est pour attester de la ré­
profondie et entretenue par l’étude, de la doctrine sociaJe
surrection du Christ (cf. Ac/., 1, 22), et donc de sa mis­
de l'Eglise, leur permettra de conseiller les ouvriers en
sion divine et rédemptrice. Or, c'est avant tout par la
matière syndicale et en tant d’autres questions d’ordre
parole qu’il doit témoigner, et non par le travail manuel
temporel, sur lesquelles ils leur donneront la vraie solu­
accompli parmi les ouvriers comme s’il était l’un d’entre
tion chrétienne. Enfin et surtout, dans le climat de con­
eux.
fiance réalisé par ces contacts, ils pourront peu à peu
3. En outre, le Saint-Siège estime que le travail en
ouvrir ces âmes à la vérité surnaturelle et les amener à la
usine ou en chantier est incompatible avec la vie et les
pratique de la vie chrétienne.
obligations sacerdotales.
Le Saint-Siège demande à Votre Eminence de bien vou­
En effet, les jours de travail, il serait presque impossi­
loir étudier cette nouvelle forme d’apostolat, qui semble
bile au prêtre de remplir tous les devoirs de prière que
répondre aux exigences particulières de l’évangélisation
l'Eglise exige de lui chaque jour: célébration de la sainte
des masses ouvrières: l'institut séculier, tel que l'a conçu
messe» récitation Intégrale du bréviaire, oraison mentale,
le Pape Ple XII dans sa Constitution apostolique Provida
visite au Saint Sacrement et chapelet.
Maier Ecclesia [LE 1908), n’est-ll pas parfaitement adap­
Et même si certains y arrivaient, il n'en resterait pas
té, dans sa nature comme dans ses méthodes, aux besoins
moins qu’ils consacreraient au travail manuel un temps
de l'apostolat ouvrier?
qui devrait être employé au ministère sacerdotal ou à
l'étude sacrée (cf. can. 120): les apôtres n'ont-lls pas pré­
Π va sans dire que la substitution des «prêtres au tra­
cisément Institué le diaconat pour se libérer des tâches
vail» par de nouvelles Institutions devra s'accomplir gra­
temporelles et pour vaquer à la prière et à la prédication
duellement, avec toute la prudence nécessaire, afin d’évi­
(cf. Ac/., VI, 2, 4)?
ter tout changement improvisé et généralisé, ou de dan­
gereuses perturbations dans l'apostolat auprès des ouvriers.
D’autre part, le travail en usine ou même dans des en­
Les Ordinaires sauront certainement saisir toutes les occa­
treprises moins Importantes expôse peu à peu le prêtre
sions opportunes pour les retirer du travail en les affectant
à subir l'influence du milieu. Le «prêtre au travail» ne se
ù d’autres ministères auprès des ouvriers.
trouve pas seulement plongé dans une ambiance maté­
rialisée, néfaste pour sa vie spirituelle et souvent même
Quant aux prêtres qui travaillent en mer, ils ne devront
dangereuse pour sa chasteté, il est aussi amené même
pas signer de nouveaux engagements, et dès leur retour
malgré lui à penser comme scs camarades de travail dans
a terre. Ils rompront ceux qu'ils avaient pris.
le domaine syndicat et social et ù prendre part à leurs re­
vendications: redoutable engrenage qui le mène rapide­
Je prie Votre Eminence de se mettre en relation avec
ment ù participer à la lutte des classes. Or, cela est inad­
S. Em. le cardinal Liénart, à qui j'envole une copie de
missible pour un prêtre.
cette lettre en sa qualité de président de l’Assemblée des
Cardinaux et Archevêques de France, et je demande à
Telles sont les raisons qui ont déterminé les Eminentissi­
Votre Eminence, comme président de la Mission ouvrière,
me» Cardinaux du Saint-Office à décider la cessation du
de bien vouloir communiquer ces décisions aux archcvêtravail des prêtres comme ouvriers ou employés dans les
3ues et évêques, ainsi qu’aux supérieurs religieux qui ont
usines et dans les autres entreprises, ou comme marins
es «prêtres au travail» de leur diocèse ou de leur institut.
sur les bateaux de pêche ou de transport, et la substitu­
tion des «prêtres au travail» par des groupes de prêtres et
Le Saint-Siège sait qu’il Impose aux «prêtres au travail»
de laïcs spécialement consacrés à l’apostolat en milieux
un réel sacrifice en leur demandant de renoncer à leur ac­
ouvriers.
tivité ouvrière. Mais il sait aussi qu'il peut compter sur
Dans l'audience du 11 juin 1959, le Salnt-Pére a daigné
leur Rliale soumission à des décisions qui ont été prises
approuver ces décisions, et, lorsqu’il reçut Votre Eminence
dans leur Intérêt et dans celui de leur apostolat auprès
des ouvriers. Qu’ils aient confiance dans la fécondité de
le même jour. Il lui fit part de sa pensée à ce sujet. Après
leur obéissance pour leur vie sacerdotale et pour leur mi­
avoir lu le rapport que lui a remis Votre Eminence, Sa
nistère, et qu’ils sachent que le Saint-Père les entoure
Sainteté a jugé devoir confirmer les décrets du Saintd'une très bienveillante sollicitude.
Office des 10 et 24 juin.
Il appartient maintenant aux évêques de France de
• Praoixdi Canferentiae opijccpali Galliae: Doc Caih M HCKm
préparer les différentes formes que l'apostolat pourra pren­
1222-1229; CpR 33 (1959) 230-234 Adn. A. G la CpRM ΠΚ9 234Doc. Cath. 56 (1959) 1226-1232, 1379-1390, 1511-1520; CT (19W) uljl
dre dans les milieux ouvriers.
3959

3960

SACRA CONGR. RITUUM - SECR. STATUS - S. PABN ITENT IAR IA

1959 IUL 8-18

2834

2832
1959 IÜL 8.-SC RITUUM, DECR. AAS 51 (1959) 592-593

Officium

et Missa
fessoris

S. Laurentii a Brundusio, Con­
Doctoris, adprodantur

1959 IUL 18.-SECRETARIA STATUS, UT. CIRC. PART.·
exquiritur Universitatum ecclesiasticarum
CIRCA RES ET ARGUMENTA PROXIMO CONCILIO VATICANO II
PROPONENDA

Mens

Die 18 lulli 1959

URBIS ET ORBIS

Vir totus apostolicus, potens in opere ac magister in
sermone, sanctus Laurentius a Brundusio, Confessor, ex
Ordine Fratrum Minorum Capueeinorum, virtutibus meri­
tisque clarus, a Summo Pontifice Leone Papa XIII Inter
sanctos caelites relatus, verbo praesertim innumerabilium
animarum fidem aluit, pietatem fovit, doctrinam catholi­
cam et Romanae Ecclesiae iura strenue defendit, Christia­
nam societatem valide tutatus est, atque in acerrimo cer­
tamine contra Protestantlsml errores inito, intrepidus ex­
stitit signifer. Eius scripta, nuper in lucem edita, quin­
decim amplis voluminibus collecta sunt, in quibus sermo­
nes continentur de variis argumentis; nempe de Beata
Virgine Maria, de Tempore, de Sanctis, de Adventu, de
Quadragesima, et commentarium in Genesim. In eis san­
ctus Laurentius cruditisslmmus apparet condonator, prae­
clarus theologus strenuusque apologeta. lure merito Igitur,
Instantibus quamplurimls Sanctae Romanae Ecclesiae
Cardinalibus, Archiepiscopis, Episcopis, Religiosorum Or­
dinum et Congregationum Moderatoribus, quos inter
Revihus Pater Administer Generalis Ordinis Fratrum Mi­
norum Capueeinorum, aliisque doctissimis viris, Sanctissi­
mus Dominus noster loannes Papa XXIII, per Apostolicas
Litteras in forma Brevis die 19 Martii 1959 datas, ex Sa­
crorum Rituum Congregationis consulto, sanctum Lauren­
tium a Brundusio, Confessorem, Ecclesiae Doctorem de­
claravit atque constituit: eiusque festum recolendum in­
duisit die 21 lulli mensis, sub ritu duplici, cum Officio et
593 Missa de Communi, / praeter Orationem et lectiones se­
cundi Nocturni proprias et approbatas, uti in adlecto pro­
stant exemplari. Servatis de cetero Rubricis aliisque de
iure servandis. Quibuslibet contrariis non obstantibus.
Die 8 Iulii 1959.—C. Card. Cicoqnani, Prae/. Henricus
Dante, Pro-Secr.

IUL

10. - SC

RITUUM,

RESPONSUM.

PART.·

Responsa ad proposita dubia circa interpretationem
Instructionis de musica sacra die 3 sep. 1958 datae

Excrfius ac Revrhus Dominus Alolslus Carll, episcopus Si?limis, post editam Instructionem de Musica sacra et sacra
iturgia, diei 3 septembrls 1958 [LE 2774], S. Rituum Con­
gregationi sequentia dubia pro opportuna enodatione humili­
ter exposuit, nimirum:
1) Utrum, nonobstante praescripto n. 76 eiusdem Instru­
ctionis, loci Ordinarius simpliciter prohibere valeat quominus
imagines photographicae Imprimi possint In ecclesiis, sive intra
sive extra Actiones liturgi cas piave exercitia.
2) Utrum, attenta praescriptione n. 100 eiusdem Instructio­
nis, permitti possit ut musicus chorus «mixtus», sive mulierum
aut puellarum tantum musicam sacram exsequatur in locis
tralido more statutis (vulgo «dalle cantorie tradlzlonali»). In
extrema ecclesiae parte vel ad latus presbyterii positis.
3) An, ad mentem dictae Instructionis, n. 18, licitum sit
cantum musicae sacrae in Actionibus liturglcis perfici totum
ab uno tantum cantore, vel ab una dumtaxat muliere.
4) Utrum, denique. Intra unam camdemque musicae sacrae
compositionem a cnoro mixto vel ob homogcnco choro, sive
sit hominum tantum sive mulierum, cantandam, permitti pos­
sit ut monodarius ( «= un soifsta J vel monodaria (=» una sol ista)
tantum partem aliquam exsequatur.
Et S. eadem Rituum Congregatio, audito peculiaris Com­
missionis Llturgicae suffragio, reque mature perpensa, respon­
dere censu it:
Ad I. Affirmative. Ad II. Affirmative, sed in loco proprio,
extra presbyterium seu extra cancellos posito. Ad III. Nega­
tive. Ad IV. Affirmative quoad monodarium, negative quoad
monodariam.
Atque ita rescripsit et declaravit, die 10 mensis Iulii n. 1959.
C. Cicoonani, Praef. Henricus Dante, Prosecr.
•Ordinario Signino: EL 74 (I960) 457-458.

3961

PcDcrendissime Domine, probe compertum est Magnifi­
centiae Tuae Rcvmae Summum Pontificem loannem
XXIII fel. regn., die 17 mali 1959, in Festo Pentecostes,
Instituisse Commissionem Antepracparatoriam pro Conci­
lio Occumcnlco celebrando: cui Commissioni praeesse infrascripto honorificum est.

De rebus ct argumentis, quae ad Ecclesiae utilitatem et
animarum bonum maxime hodie pertinent, desiderat in
primis Summus Pontifex cognoscere mentem et animum
eorum qui ex Iure futuri Concilii Patres erunt. At magnum
quoque Sanctitas Sua tribuit momentum sententiis ct vo­
tis necnon studiis ct scientificis investigationibus Univer­
sitatum et Athenaeorum Ecclesiasticorum et Catholicorum,
cum futuri Concilii Patribus haec lumini esse queant et
adiumento.
Rogo igitur Magnificentiam Tuam ut, collatls consiliis
atque consociatis studiis cum Facultatum a Te dependen­
tium Magistris, exponas Huic Commissioni quid videatur
opportunius Concilii Patribus olim proponendum, quave
scicntifica ratione id possit expendi et enucleari, quibusve
practicls modis ad exsecutionem perduci.

Materiae, In quas studium feratur, variae esse possunt:
dogmaticae in primis, biblicae, llturgicae, philosophicae»
morales et iuriaicae, pastorales, sociales etc. Agi quoque
potest de disciplina cleri et populi christiani: de semina­
riis, de scholis, de actione catholica: de aliisque rebus quae
Tibi videantur Ecclesiae animarumque bono profuturae.
Attamen, ut evidens est, non omnes materiae neque
omnia argumenta ab omnibus examini et studio subicientun verum inter multa, ea seliget Magnificentia Tua quae
cum maxime Ecclesiae prodesse existimantur tum etiam
a Magistris Facultatum a Te dependentium melius et enu­
cleatius tractari poterunt.
Studia et vota desiderantur brevia, clara, praecisa, con­
clusionem practicam demonstrantia et ad res exsequendas
accomodata. Exarentur lingua latina et mittantur ad Hanc
Pontificiam Commissionem (Clttà del Vaticano) non ultra
mensem aprilem sequentis anni 1960.

2833
1959

n. 2832-2835

Interim impensos animi sensus ex corde profiteor Magni"
ficentiae Tuae, cui fausta quaeque a Domino adprecor.—
Dominicus Card. Tardini, Praeses Pont. Comissionis An­
tepraeparatoriae pro Concilio Oecumenlco Vaticano II.

* Rectoribus MiqniGcis Universitatum ecclesiasticarum e! catholica­
rum. Prot. N. 2 C/59: PxM 49 (1980) 99-100.

2835
1959 IUL 18.-S. ΡΑΕΝΓΓΕΝΤ., DECR. AAS 51 (1959) 595

Nova formula actus dedicationis humani generis
Iesu Christo Regi, suppressis verbis de iudaeis,
adprobatur

Iesu dulcissime. Redemptor humani generis, respice nos ad
alture 1 tuum humillime provolutos. Tui sumus, tui esse vo­
lumus; quo autem tibi coniunctl firmius esse possimus, en
hodie sacratissimo Cordi tuo se quisque nostrum sponte de­
dicat. Te quidem multi novere nunquam; te, spretis mandatis
tuis, multi repudiarunt. Miserere utrorumque, benignissime
Iesu, atque ad sanctum Cor tuum rape universos. Rex esto.
Domine, nec fidelium tantum qui nullo tempore discessere α
te, sed etiam prodigorum filiorum qui te reliquerunt: fac ut
domum paternam cito repetant, ne miseria et fame pereant.
Rex esto eorum, quos aut opinionum error deceptos habet,
aut discordia separatos, eosque ad portum veritatis atque ad
unitatem fidei revoca, ut brevi flat unum ovile et unus pastor.
Largire, Domine, Ecclesiae tuae securam cum Incolumi late
libertatem; largire cunctis gentibus tranquillitatem ordinis;
perfice, ut ab utroque terrae vertice una resonet vox: Sit laus
divino Cordi, per quod nobis parta salus: ipsi gloria et honor
in sacculo. Arnen.
Adn. Vide indulgentias concessas sub dio 13 iulii 1958 apud AAS 51
G 959) 595-598.

’Extra ecclesiam vel oratorium, loco: *1

dicator: «ate

3962

n. 2830-2810

SC RELIGIOSORUM - S. OFFICII-ORIENTALIS -CONSISTOR IA LIS 185» 1ΓΙ. 23-AUG U
1859 AUG 10

2836
1959 IUL 23.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART?
Approbatur
Institutum
Spiritualitatis Ordinis
Carmelitarum Discalceatorum in Urbe

Sacrae Congregationi de Religiosis quam maxime cordi est
ut singulae Religiosorum familiae non solum proprium ac ge­
nuinum spiritum colant atque conservent, verum etiam ut
pro suo cuiusque Religiosi Instituti fine ac peculiari vocatione
propriam apostolicam nctuositntem in Ecclesia Christi exer­
cere perganL
Incliti vero Carmeli Teresiani Ordinis peculiare ac proprium
per aetatum decursum semper fuit ut viros ac feminas produ­
ceret In asceticn et mystica vita apprime versatos, ducibus
legiferis Parentibus loanne a Cruce ac Tercsia a lesu, quorum
doctrinae spiritualis thesaurum Spiritus Sanctus, eorum ope,
universae Ecclesiae comparavit (cfr. Pu XII, Alloc. Magis
quam; .4. A. S., 1951, p. 734).
Quampropter haec eadem Sacra Congregatio Religiosorum,
attentis expositis a Revrfio Patre Anastasio a SS. Rosario,
Praeposito Generali O. C. D., circa Institutum Spiritualitatis in
Urbe iam erectum in quo alumni sacerdotes, expleto curriculo
theologico, studiis specialibus theologiae spiritualis *eu ascetico-mysticae, incumbunt, praedictum Institutum erigit et
approbat tamquam Scholam internam publicam, ad normam
art. 41 Statutorum Generalium Constitutionis Apostolicae
Sedes Sapientiae [LE 2579), rimulque ad experimentum, ad
triennium, approbat Statuta specialia n Supremo Ordinis Con­
silio pro eodem Instituto exarata.
Insuper ea quae sequuntur statuere decrevit:
1) Cursus praedicti Instituti Spiritualitatis pateant non
solum sodalibus O. C. D., sed aliis quoque sacerdotibus utriusque Cleri, necnon clericis et religiosis etsi sacerdotio non in­
signitis, immo sororibus nc lalcis excultis, dummodo debita
praeparatione polleant ad normam Statutorum Instituti.
2) Alumnis qui, cursu expleto, examina superaverint atque
dissertationem scriptam rite exaraverint, authenticum docu­
mentum seu diploma de studiis in Instituto peractis conferatur,
servatis de lure servandis.
Contrariis quibuslibet non obstantibus. Datum Romae, ex
Aedibus Sacrae Congregationis de Religiosis, die 23 Iulii A. D.
1959, fn festo Beatae Mariae Virginis omnium Gratiarum Mediatricls.—Valerius Card. Valeri, Prarf. P. Arc. Larraona,
Seer.
*Prot.N. 5523 59: AOCD 4 (1959) 154-155. Vido Statuti Initituîi Spi­
ritualitatis apud Collegium in! ornatio salo O, C. D de Urbe erect] in
AOCD 4 (1959) 155-160 Ada. A DIEZ in CpR 39 (1960) 247-248; AOCD
4 (1959) 152.

2837

contracti inter L... non bnptizatuin ct M... Rcathollcnm
baptiza tam.
Actis maturo examini sublectis, expletisque omnibus in
casu explendis, die 27 Iulii 1959 quaestio propositu est In
hac Suprema S. Congregatione, quae na dubium: «An
consilium praestandum sit Ssmo pro dissolutione in fa­
vorem fidei, matrimonii, de quo supra, ut orator etsi ad
fidem catholicam non convertatur praevia dispensatione
ab impedimento dlsparitatls cultus coram Ecclesia valide
et licite novas nuptias inire valeat cum catholica muliere·,
re iuxta certas statutas regulas discussa, respondendum
decrevit: Affirmative.
Ssmus D. N. D. loannes divina Providentia Papa
XXIII in audientia impertita, feria sabbato die 1 Augusti
1959, de omnibus habita relatione, benigne adnuerc digna­
tus est pro gratia...
In praesenti concessione includitur quoque, quatenus
opus sit, dispensatio ab impedimento criminis, de quo In
can. 1075, η. 1. Servatis de iure servandis; contrariis qui­
buscumque minime obstantibus.
Datum Romae, In aedibus S. Officii, die 3 Aug. 1959.

Infra edicuntur, benigne confirmat atque elargitur usque
ad diem 31 mensis Decembris anni 1909.
1) Ordinarii locorum parochis vel mlsslonariis, in regio­
nibus scu locis In quibus, ob magnam distantiam vel ob
aliud impedimentum, eisdem perdifficile sit, ex fontibus
baptlsmnlibus, ubi asservatur, desumere et secum ferre
aquam Sabbato Sancto benedictam, possunt facultatem
concedere aquam baptlsmalcrn benedicendi ea breviori
formula, quae, a Summo Pontifice Paulo Pp. III rnlsslonarils In Peruvla apud Indos concessa, nunc In Appendice
Ritualis Romani legitur.

2) Parochi ct misslonarii, sl propter temporis defectum
916 improbam/que defatigationem, vel aliis gravibus dc cau­
sis, omnes adhibere pro Baptismo adultorum praescriptas
caeremonias haud facile valeant, solis ritibus, qui in Con­
stitutione memorati Pauli Pp. III Altitudo dic 1 mensis
lunii anno mdxxxvii data designantur, uti licite poterunt,
praevio tamen Ordinarii consensu.
3) Item Ordinarii locorum, secluso Vicario Generali sine
Episcopi speciali mandato, deputaro possunt, ad Sacra­
mentum Confirmationis administrandum, sacerdotes, quan­
tum fieri potest in aliqua dignitate ecclesiastica constitu­
tos, vel munere Vicarii foranel fungentes, numquam vero
simplices sacerdotes commorantes illis In locis in quibus
praedictum Sacramentum administrandum erit; servata
Sacrae Congregationis de disciplina Sacramentorum In­
structione pro simplici sacerdote, ex Sedis Apostolicae de­
legatione, sacramentum Confirmationis administrante (A.
A. S., XXVII, 11 seq.) (LE 1224].
4) Udem Ordinarii ad assistendum nuptiis iuxta for­
mam a iure statutam delegare possunt sacerdotes qui,
Missionum causa, ad evangelizandos fideles vel ad aliud
exercitium pietatis implendum in longinquas regiones, a
parochial! sede dissitas, pergunt, iisdem Missionibus per­
durantibus, atque iis servatis, quae, prouti res ferat et
loci ac temporis conditiones observari permittant, matri­
monii celebrationi, ad normam canonis 1019 et seq. Codi­
cis Iuris Canonici, praemitti debent; facta tamen huius
Apostolici Indulti expressa mentione in unoquoque casu
et iugiter firmis sacrorum canonum praescriptionibus tum
de luribus parochi servandis tum de inscriptione In libris
paroecialibus facienda.

♦Ordinario Toki exui. Prol. N 996/58 et I37m 59 Sciences ecclA■Ustiques 12 (I960) 267-268. Adn. A. BRIDE in RDC 10-11 (196041)
52-101; J. Μ. KUNTZ in Juriit 28 (1968) 483-496; L. C. DE LERY in
Sciences ecdèsUstiques 12 (I960) 267-269; E. F. REGATILLO in Sri
terrae 49 (1961) 293401; P. GARCIA BARR1USO in REDC 16 (1961)
464-468.

2839
1959 AUG 3.-SC ORIENTALIS,

DECLARATIO. PART?

Orientales

extra territorium proprii Patriarchatus
COMMORANTES PROPRIOQUE RITUS ORDINARIO CARENTES,
subsunt Ordinario ritus latini

All the Orientals, who do not have an Ordinary of their
own rite and who are outside the Patriarchate of the
Orient, are subject to the local Latin Ordinary in all
respects. Therefore, the local Latin Ordinary has, with
respect to the clergy and laity of an Oriental Kite resident
in his Jurisdiction, the samepowers that he has over the
clergy’ and faithful of the Latin Rite (cf. Motu proprio,
Cleri Sanctilali, Can. 22, J 3) [LE 2664].

5) Ordinarii pariter dispensare valent super matrimo­
nialibus, iuris dumtaxat ecclesiastici, impedimentis, a qui­
bus Sancta Sedes dispensare consuevit, exceptis proinde
impedimentis, quae ex Sacris Ordinibus vel ex affinitate in
Hnea recta consummato matrimonio proveniunt; excepto
quoque, ob rei gravitatem, impedimento de quo in cano­
ne 1075, nn. 2, 3; exceptis denique mixtae religionis ct
cultus disparitatis impedimentis, nisi speciales a Suprema
S. Congregatione Sancti Officii facultates obtentae fuerint.

♦Prot.N. 134/53, iuxîa decUral ion es & C.pro Ecclesia Orientali
diei 3 ai>g. 1959. sot ifjcaum Ordinariis S. F. A. S. a Delegato Λρ.
die 4 sepi. 1959. Prcî N. 280,35: BOUSCAREN V. p. 12.

1959 IUL 27.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART?

2840

FACULTAS DATUR PERMITTENDI celebrationem Missae
HORIS VESPERTINIS IN DOMIBUS SOCIETATIS IESU

Preces—Beatissime Paler, Praepositus Generalis Societatis
lesu, ad pedes Sanctitatis Vestrae provolutus, humiliter petit
facultatem permittendi, in domibus Societatis et horis postme­
ridianis vel vespertinis. Sanctissimi Missae Sacrificii celebra­
tionem pro alumnis et Scholasticis eiusdem Societatis lesu.
Et Deus...
Resoi.—Ex Audientia Sanctissimi diet 27 Iulii 1959. San­
ctissimus Dominus Noster loannes XXIII. in Audientia die
vigesima septima mensis iulii anni 1959 infrascripto Cardinali
Sacrae Congregationis Negotiis Religiosorum Sodalium praeSjsitae Praefecto concessa. Reverendissimo Patri Praeposito
enerali Societatis lesu facultatem benigne tribuit Sanctissi­
mum Missae Sacrificium horis postmeridianis vel vespertinis
permittendi in domibus Societatis cum alumnorum numerus
vel spiritualis necessitas id exigere videtur et de consensu Or­
dinarii loci. Contrariis quibuslibet non obstantibus.
Die, mense et anno ut supra.—Valerius Card. Valeri»
Praef. P. Are. Larraona, Secr.
Il vi

• Praepodto Gen. S. 1. Pro! N 6679/59 Acta romaru Societatis lesa
13(199640)573.

2838
1959 AUG 3.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART?
matrimonium valide ini­
tum cum dispensatione impedimenti disparitatis cul­
tus INTER PARTEM ΒΛΡΤ1ΖΑΤΑΜ ET PARTEM NON BAPTIZATAM

Solvitur in favorem fidei

In Curia Tolden. confectus est processus ad obtinendam
dissolutionem, in favorem fidei, matrimonii anno 1938

J963

1959 AUG 8.-SC CONS., DECR. AAS 51 (1959) 915-918
De facultatibus

et oratus pro America
et pro Insulis Piiilippinis

Latina

Privilegia et gratias per Apostollcas Litteras sub Anulo
Piscatoris «Trans Oceanum», anno 1897 a Summo Pontifice
Leone XIII, fel. rec., omnibus Ordinariis locorum, sacer­
dotibus et cbristifldelibus Amerlcae Latinae ad triginta
annorum spatium concessa, Summi Pontifices S. Plus X,
Pius XI et Pius XIL rec. mem., sive ad Insulas Phillpplnas
extenderunt sive, per subsequentia Apostolica documenta:
«Litteris Apostolicls» [LE 898] et «Conspicua privilegia»
[LE 20351. deinceps usque ad integrum annum 1959 be­
nigne confirmarunt seu prorogarunt. En enim in eviden­
tem christHidelium utilitatem fellciusquc eorumdem regi­
men redundare compertum erat.
Cum autem hoc excunte anno quos supra memoravimus
Ordinarii —Amerlcae Latinae scilicet et Insularum Philipplnarum—iisdem permanentibus adiunctis, enixe postu­
laverint ut eadem privilegia, nonnullis inductis Immuta­
tionibus, adhuc prorogarentur, Ssmus Dominus Noster
loannes Divina Providentia Pp. XXIII, consultis Emlnentissimls Patribus Sacrorum Romanae Curiae Dlcasteriorum, pro rebus ct causis ad unumquodque spectantibus, de
consilio infrascriptl Cardinalis S. Congregationis Conslstorialis Secretarii, porrrectis precibus benigne annuendum
ccnsuit.
Quapropter praesenti Consisloriali Decreto eadem San­
ctitas Sua. omnibus et singulis locorum Ordinariis
dotibus et christifldelibus dioecesium et ditionum Amerl
cae ct Insularum Philippinanim facultates et gratias quae
3964

SACRA CONGREGATIO RELIGIOSORUM

i

Insuper venia iisdem conceditur decernendi atque de­
clarandi legitimam prolem nupturientium, dummodo ipsa
in adulterio ne sit concepta; facta tamen in unoquoque
casu, etiam in concedendis dispensationibus, huius Aposto­
lici Indulti expressa mentione.
6) Fidelibus autem matrimonium contrahentibus lar­
gitur ut quocumque anni tempore Nuptiarum benedictio­
ni" nem accipere possint, dura/modo illis temporibus, in qui­
bus ab Ecclesia nuptiae prohibentur, a nimia pompa ab­
stineant; cauto tamen ut, si extra Missam benedictio nup­
tialis concedatur, formula in appendice «de Matrimonio»
Ritualis Romani abhlbeatur.
7) Conceditur pariter ut Sacra Olea etiam antiqua, non
ultra duos annos, adhiberi possint, dummodo ne sint cor­
rupta et nova vel recentiora Sacra Olea, peracta omni
diligentia, haberi nequeant.
8) Ordinarii permittere queunt sacerdotibus usum al­
taris portatilis, ita tamen ut huiusmodi usus sit tantum
In fidelium bonum atque illis in locis, in quibus ecclesia
vel publica oratoria desint, aut paroccialis ecclesia sit longe
distans, non vero in mari; dummodo celebrationis locus
sit decens atque honestus, super petra sacra celebretur, et
parochi cetcrique sacerdotes quibus haec facultas tribue­
tur, Sancti Evangelii explicatione vel catechesis traditione
fideles, sacro adstantes, instruant.
9) Ordinarii concedere possunt sacerdotibus facultatem
celebrandi In navi sacrosanctum Missae Sacrificium, du­
rante dumtaxat tempore Itineris, dummodo locus, In quo
Missa peragenda est, nihil indecens aut indecorum prae­
scierat, mare aut flumen sit adeo tranquillum, ut quodcumque c Calice effusionis Sacrarum Specierum periculum
absit; atque alter sacerdos, superpelllceo indutus, si adsit,
celebranti presbytero adsistat.
3965

n. 2841

10) Ordinarii locorum sacerdotibus suae iurisdictloni
obnoxiis, ubi viarum ct curruum deest copia, facultatem
concedere valent substituendi, loco altaris portatilis scu
Îætrae sacrae, aliquod linteum ex lino vel cannabe concctum et ab Episcopo benedictum, In quo conditae sint
Sanctorum Reliquiae ab eodem Episcopo recognitae, su­
per quo lidem sacerdotes sacrosanctum Missae Sacrificium
celebrare queant iis tantum in casibus, et onerata eorum
conscientia, in quibus aut nulla ecclesia vel oratorium sive
publicum sive privatum exstet, et valde incommodum sit
lapideum altare secum in itinere transferre aut in promptu
habere. Servatis de cetero servandis iuxta Rubricas, prae­
sertim quoad tobaleas ct corporale.
11) Omnibus autem Amcricae Latinae christifidelibus
permittitur ut a dominica Septuagesimae usque ad diem
16 mensis Iulii, In Commemoratione B. Μ. V. de Monte
Carmelo, praecepto annuae paschalis Communionis satisfa­
cere possint.
12) Iisdem christifidelibus largitur, si loca Inhabitent
ubi prorsus Impossibile vel saltem admodum sit difficile ad
confessarium accedere, ut lucrari queant Indulgentias et
lubilnea quae Confessionem et Com/munionem et leiunium 918
requirunt, dummodo, servato ieiunlo, sint corde saltem
contriti, addito firmo proposito admissa, quamprimum pot­
erunt, confitendi.
Datum Roma, ex Aedibus Sacrae Congregationis Consistorialis, die 8 mensis Augusti anno 1959.—Marcellus
Card. Mimmi, Ep. Sabinen. et Mandelen., a Secretis. losephus Ferretto, Archiep. Serdicensis, Adsessor.
Adn. J. FERRETTO in ME 85 (1950) 224-270; U. NAVARRETE in
PiM 49 (1960) 143-190, 245-250.

2841
1959 AUG 10.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART?
quam vota schola­
sticorum ET COADIUTORUM NON FORMATORUM SOCIETATIS
IESU CESSANT EO IPSO QUO SODALIS DIMITTITUR

Confirmatur rus et praxis secundum

Preces—Beatissime Pater, Praepositus Generalis Societatis
lesu, ad pedes Sanctitatis Vestrae provolutus, humiliter imÎlorat confirmationem «Formulae Instituti» Societatis, a Iulio
II Exposcit debitum, 21 iulii 1550, in forma specifica appro­
batae, modo iuri communi et pontificiis documentis consenta­
neo, in iis quae separationem ab Instituto alumnorum diversi
votorum simplicium gradus spectant, prout infra exponitur.

I.

De. natura Votorum et de iure quo regitur dimissio

In Societate lesu tria genera votorum religiosorum distin­
guuntur, scilicet:
1. Vota Scholasticorum (qui ad sacerdotium destinantur)
et Coadiulorum temporalium non formatorum (qui sunt laici).
Haec vota emittuntur statim post biennium Novitiatus, ideoque vocantur «vota biennii», iisque emissis vovens etiam tum
censetur ct est in statu probationis, ad vota ulteriora scu ul­
tima, i. e. in gradu praeparatorio, non definitivo.
2. Vota Coadiutorum formatorum, sive spiritualium (qui
sunt Sacerdotes) sive temporalium (qui sunt laici). Ad haec
vota gcneratlm non admittuntur nisi religiosi qui saltem annos
vitae religiosae decem, aetatis triginta expleverunt.
3. Professio sollemnis. Vota Scholasticorum, Coadiutorum
temporalium non formatorum (de quibus supra in l)ct Coadiutorum formatorum, tam spiritualium quam temporalium (de
quibus supra in 2), sunt quidem vota substantialia religionis, et
per ea vovens fit vere et proprie religiosus et regularis; sunt
tamen simplicia, non sollemnia, et quidem condlcionata ex par­
te Ordinis, condicione quae exprimi potest «si Soeletas eos tene­
re volet», vel nequivalenter (sicut saepe invenitur expressa in
documentis pontificiis), dam diu obligati sunt, quam diu Prae­
positus Generalis eos in Societate retinendos esse censuerit».
Ex quibus iam patet haec vota, etsi ex parte oooentis perpe­
tua, propter condicionem tamen, quae clare etsi implicite In
eis continetur, esse ex parte Societatis aequiaalenter temporaria,
Haec peculiaris natura i uri dica votorum simplicium Socie­
tatis lesu determinatur in ipsa «Formula Instituti·, (piae dici­
tur, scu «Regula» fundamentalis nostri Ordinis; ac propterea
unum est ex Iis Instituti capitibus, quae ad cius substantiam
pertinent.
Neque dici potest mere lus particulare; est enim veri no­
minis privilegium, quod Summi Pontifices pluries atque speci­
fice approbarunt.
Ad professos votorum solemnium quod attinet, canon 65-1
Codicis Iuris Canonici revocavit antiquum privilegium Socie­
tatis, a Gregorio XIV. Const «Ecclesia Catholicae» (1591)
confirmatum secundum quod Praepositus Generalis poterat
quemcumque Societatis religiosum cuiuscumque gradus dimit­
tere «sine aliquo processu, tela aut ordine iudlciario·.

3966

2812-2813

SACRA CONGR. SACRAMENTORUM - SANCTI OFFICII

De religiosis votorum simplicium (de quibus solis hic agere
Intendimus), Pontificia Commissio ad Codicis Canones Authen­
tice Interpretandos, a Praeposito Generali Interrogata, res­
pondit die 29 iunii 1918 [LE 103], his verbis:
• Reverendissime Pater. Dubiis a Paternitate Tua propositis,
scilicet:
1. An in Societate Iesu professio triennalis, de qua In ca­
none 574, praemitti debeat votis simplicibus perpetuis quidem
sed condicionalis ex parte Religionis, quae In eadem Societate
post No vicia tum emittuntur, ita ut professi votorum simpli­
cium adhuc censeantur et sint In statu probationis.
2. Utrum ii professi votorum simplicium, qui post Novfclatum vota emittunt, et Coadlutores formati, qui pariter vota
simplicia perpetua sed eodem modo condicionata emittunt,
dimitti e Societate nequeant nisi ad normam canonis 65-1 et
sequentium:
Emlncntlsslmi Patres In plenario coetu diei 3 Iunii vert, ita
responderunt: Ad 1. Negative. Ad 2. Negative, servato tamen
praescripto canonis 647 § 2.»
Aliis verbis (si liceat mentem Commissionis explorare) haec
quae sequuntur dare determinata sunt:
1. Votis simplidbus In Sodetate praemitti non debet pro­
fessio triennalis votorum temporariorum ad normam canonis 573,
cum ipsa vota simplicia. etsi perpetua, voventem tamen relin­
quant «in statu probationis» eodem fere modo ac vota tempo­
raria.
2. Dimissio eorum qui haec vota simplicia emiserunt non
requirit processum iudieialem ad normam canonis 654 el se­
quentium, sed eodem lure regitur ac dimissio a votis tempo­
rariis.
Ratio declarationis in utriusque dubii solutione videtur fuis­
se peculiaris natura lurldica votorum simplicium in Societate
Iesu, scilicet quod sub duplici aspectu qui In his dubiis pro­
ponebatur, haec vota aequlvalent ei aequi paran da sunt volis
temporariis.

11« Applicatio huius Responsi alumnis Votorum simplicium
diversi gradus

velle nec ad ulteriorem professionem admittere, sicut eo Inio
cessant seu exspirant vota temporaria ad nonnam canonis 637:
servato tamen praescripto canonis 617 pro dimissione Coadlulo!·
rum formatorum sive spiritualium sive temporalium.
Rescr.—Ex Audientia Sanctissimi diei 10 augusti 1959
Sanctissimus Dominus Noster loannes XXIII. In Audientia
die decima mensis augusti anni 1959 infrascrip to Secretario
Sacrae Congregationis Negotiis Religiosorum Sodalium prae­
positae concessa, auditis et ponderatis rationibus allatis, de­
cernit verba «servato tamen praescripto can. 617 < 2» responsi
Pontificiae Commissionis Interpretationis diei 19 iunii 1918
intelllgenda tantum esse de Coadiutoribus formatis; pro Scho­
lasticis et Coadiutoribus temporalibus non formatis, servetur
peculiare Ius et praxis Societatis. Contrariis quibuslibet non
obstantibus.
Datum Romae, die, mense et anno ut supra
Arcadius
Larraona, Secr. P. Verdelli, Subs.

•Praeposito Gen. S. L. Prof. N. 6711/59: Acta ronuna Socio ta Us
leva 13 CiaS9-eO) 57-4-578.

2M
1959 AUG 10.-SC SACRAMENTORUM, RESCRIP PART
Facultas datur accedendi ad S. Communionem
in hebdomada, servato ietunio unius tantum

semel
horae

A CIBO SOLIDO

Preces—Joanna, dioecesis Madisoncn., ad pedes S. P. pro­
voluta, humiliter exponit se causa male affectae valetudinis,
non posse naturale leiunlum servare; hinc facultatem implorat
aliquid sumendi per modum cibi solidi ante Ssrham Commu­
nionem.
Rescr.—Ex Audientia Ss/fti diei 10 augusti 1959. Sanctis­
simus Dominus Noster Joannes Papa XX111, audita relatione
infrnscripti Cardinalis Praefecti Sacrae Congregationis de Sa­
me olis, attentis expositis et commendatione Ordinarii MadisonenM eidem benigne committere dignatus est ut. pro suo arbi­
trio et conscientia, oratrici veniam largiatur aliquid sumendi
per modum cibi solidi ante Ssrfiam Communionem, semel in
nebdomada, servato ieiunlo unius horae a cibo solido, remota
quacumque scandali et admirationis occasione. Contrariis qui­
buslibet minime obstantibus.
Praesentibus valituris ad triennium, si tandiu exposita causa
perduraverit.

Neque dubium propositum neque eius solutio a Pontificia
Commissione distinctionem fecit inter duos diversos gradus vo­
torum simplicium In Sodetate, nempe Inter vota «biennii·,
quae dicuntur (de quibus supra in I, 1) et vota «ultima» non
sollemnia Coadiutorum formatorum sive spiritualium sive tem­
poralium (de quibus supra in I, 2). Culus ratio facile cernitur;
nam scopus principalis inquirentis erat praecavere ut in neutro
gradu votorum simplicium requireretur processus iudieialis, qui
per revocationem contrarii privilegii lam requirebatur pro di­
• Ordinario
Jurist 22 (1962) 98.
missione eorum qui professionem sollemnem emiserunt.
Huic scopo. Commissio Pontificia benigne satisfecit, recte
aestimans omnia vota simplicia Societatis esse quodam sensu
temporaria, quia nempe voventes ligant tamdiu quamdiu So­
cietas eos retinere volet et non ultra.
2843
Sied discrimen quod Intercedit in ipsis simplicibus Societatis
votis, inter prima et ultima vota (de quo nihil expresse dice­
1959 AUG 19.-SC S OFFICII, RESCRIPTUM. PART
batur sive in dubio proposito sive in responso Commissionis),
lam paulo amplius exponendum videtur.
Solvitur in favorem FIDEI MATRIMONIUM DUORUM INPrima nempe vota emittuntur in ordine ad ulteriora. Id est
ad ultima. Dum iis ligantur. Religiosi vero aliquo sensu sunt
FIDELIUM ABSQUE NEUTRIUS PRAEVIA CONVERSIONE
adhuc in periode» probationis, num admittendi sint ad gradum
ulteriorem, et si affirmative nd quemnam (Coadiutoris vel Pro­
fessi votorum sollemnium). A Societate pendet, per eius Prae­
positum Generalem, aut eos admittere ad vola ultima, aut eos
nb lis definite excludere. Quo casu Ipso facto excludendi sunt
α perseverando in Ordine, et remittuntur in saeculum, votis
solutis. Ea enim condicione vota emissa sunt. Quae condicio in
the Church but, when the war ended, was recognized in 1 »o
ipsa formula votorum «biennii» clare exprimitur. Vovens enim
by the civil authority through an official document.
declarat: «et promitto eandem Societatem me ingressurum,
The said Phan, born 2 January, 1911. in China, had already
ut vitam in ea perpetuo degam, omnia intellegendo luxta ip­
contracted
o marriage after the manner of the Chinese with
sius Societatis Constitutiones*. In formula votorum Coadiutoa certain girl, Lo Ma, from the same region.
rum formatorum, e contra, nihil huiusmodi invenitur, sed sim­
pliciter vovent «perpetuam paupertatem, castitatem et obeIn 1947 the aforesaid Phan was recalled to his fatherland
d lentiora. iuxta modum in Litteris Apostollds et Constitutio­
by his mother, lived there for a short while, and fathered a
nibus dictae Societatis expressum».
daughter to his first wife. Soon afterwards, when his mother
died. Phan returned to Indonesia and broke off all marital
Qui ultima vota simplicia pronuntiaverunt, scilicet Coadiurelations with his former wife In China with the exception
tores formali, lam ad Societatem pleno quodam sensu admissi
thnt he gave some financial support for his daughter in school.
sunt, positionem in ea fixam et determinatam sunt adepti;
dum Scholasllel tl Coadlutores non formali, qui sola vota «bien­
From the invalid marriage contracted between Phan and
nii» emiserunt, adhuc In via existant ad definitivam admissio­
Dorothy five children were born, the oldest of whom is about
nem. quae pendet a voluntate Praepositi Generalis eo* admit­
fifteen years old. AH five children were baptized in 1950 and
tendi vel excludendi, prout durante probationis tempore se
attended the Catholic school for Chinese. However, after the
aptos ad vitam et munera Societatis probaverint vel non.
government decreed that all students in non-communlst schools
Proinde rationabile videtur ut illi (Coadlutores formali) non­
for the Chinese must transfer to Indonesian schools, these chil­
nisi per viam dimissionis a religione separentur; hi. e contra
dren, who knew only the Chinese language, were sent by their
(Scholastici ei Coadlutores non formali), per modum exclusio­
<ather lo α c®mraunist school. Notwithstanding this, all the
nis «ob iustas ac rationabiles causas* nd normam canonis 637
children at the proper time were duly Instructed for the recep­
de professis a votis temporariis, expleto votorum tempore.
tion ot First Communion, regularly assist at Sunday Mass and
often also at Lauds In the evening, and, moreover, every Sun­
Tolis dispositio plene concors est «Formulae Instituti» So­
day attend the catechetical instruction given those children
cietatis et privilegiis non revocatis, toties a Summis Pontifici­
who go to non-Cathollc schools. As a result, the Catholic
bus confirmatis; neque videtur contraria sincerae interpreta­
upbringing of the children has not only been promised but has
tioni citati responsi Pontificiae Commissionis, quae diversita­
also been effectively taken care of.
tem votorum «Impliciam in Societate non consideravit.
Ή1.'
hn' no 2b,SeUo’é.to.
Ot dally praQuare Orator humiliter Implorat confirmationem doctrinae
et praxis secundum quam prima vota Scholasticorum et Coad­
uv·
Ui picuy,
UKVCUWUUK ui cnurch and in mnVfncr
iutorum non formatorum eo Ipso obligare cessant seu exspi­
donations
to
the
church.
Q m maRln8
rant quando ob iustas ac rationabiles causas Praepositus Ge­
neralis definite declarat Societatem eos retinere non amplius
Despite all this, Phan has so far resisted all efforts to lead
3967

3968

ι»

1 or»9 AUG 10

SUPREMA CONGE. SANCTI OFFICII - RELIGIOSORUM

him to embrace the Catholic religion. Therefore, the Pauline
privilege offer» no escape. On the other hand. Dorothy, now
very pious, finds it very hard to live In the state of sin and not
be able to receive the sacraments. Likewise, it appears very
difficult and. as It were, morally Impossible, especially because
of the education of the children, to break up common life with
Phan after fifteen years of it.
Wherefore, the said Dorothy, prostrate at the feet of Your
Holiness, humbly and earnestly begs that the Interests of her
conscience be looked to. Against an ecclesiastical marriage
with the aforesaid Phan stand: 1, the natural bond of mar­
riage contracted in China between Phan and Lo Ma; 2. the
Impediment of disparity of cult: 3. the Impediment of cri­
men mentioned In canon 1075, 1.·.
Furthermore, she petitions the legitimation of her children
born of her civil marriage and, consequently, of adultery.
The following points remain to be noted:
1. The pastor Is morally certain that neither Phan nor his
wife in Chinn were ever baptized.
2. The convalldatlon of the marriage would greatly help
the Catholic education of the five children who arc astonished
that their very pious mother never approaches the sacred table.
3. Dissolution of common life with Phan Is very hard for
Dorothy, especially because of the children’s education.
4. The marriage between Phon and Dorothy was contrac­
ted during the very turbulent time of the Japanese occupation,
at which time fathers were wont to give their daughters In
marriage as quickly as possible so that the daughters would
not be violated by the Japanese soldiers. There Is, then, on
excusing factor for this marriage.
5. Ahother excusing factor is had from the fact that at
the time of the Japanese occupation there was no priest free
in N., with the result that the Catholics were abandoned
there like sheep without a shepherd6. Phan in practice fulfils the guarantees concerning the
Catholic education of the children and the freedom of his wife
to fulfil her religious obligations.
7. No scandal is to be feared from the eventual concession
of the favor of dissolution of the natural bond because the
parties came here from N. fifteen years ago as lawfully married
persons and only a very few, if any, *know that Phan was
previously Joined in marriage in China.
8. The names together with dates of birth and baptism of
the children for whom legitimation is requested, are: N., N.,
N., N., N.

Solutio—In the Curia of Djkarta the process
was
drawn up for a dissolution, in favor of the faith, of the
marriage contracted berween Phan, a pagan, and Lo
Ma, a pagan.
Having subjected the proceedings to mature exami­
nation and fulfilled all that must be fulfilled in the case,
this Supreme Sacred Congregation on 1 August, 1959,
proposed the following question: «Should recommendation
be made to His Holiness for a dissolution of the above
marriage, in favor of the faith, so that the petitioner
may, with a dispensation from the impediment of disparity
of cult, validly and licitly enter Into a new marriage
before the Church with a Catholic woman?»

After discussion of the question according to certain
established rules, it was decided to reply: In the affir­
mative.
In the audience on Wednesday, 12 Aug., 1959, His
Holiness, Pope John XXIII, having heard the whole
report, graciously deigned to grant the favor in accord
with the above decision.

Together with this concession Is Included also, insofar
as it is necessary, a dispensation from the impediment of
crimen mentioned in canon 1075, l.°

The children bom of the invalid union of the petitioner
with the Catholic woman are legitimated. A salutary
penance is to be imposed on the Catholic woman because
of the attempted marriage.
With due observance of the requirements of law and
all things to the contrary notwithstanding.
Given at Rome, from the Holy Office, 19 August, 1959.
•Ordinario Djaknrtano, Prot. N. 1986/59: BOUSCAREN V. p. 543546;Sciences ecclésiastiques 12 (I960) 268-269 Adn. A. ABATE. Lo
•dogliœento del rincolo coniugale, ed. II Roma 1965, p. 118-124;
P.OARCIA BARR1USO in REDC 16 (1961) 464-468; 20 (1985) 491-533;
R. LEGUERRIER in Jurist 25 (1965) 453-465; L. C. DE LERY in Scien­
ce· ecclésiastiques 12 (i960) 268-269; E. F. REOATILLO in Sal terrae
«(1961)293-301).

3969

η. 2844-2845

2844
1959 AUG 19.-SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART.·
favorem fidei matrimonium duorum in­
fidelium ABSQUE NEUTRIUS PRAEVIA CONVERSIONE

Solvitur in

Casus—Mosi Holg Father, The pagan mon D. of the village
of Kangia, district of Kangla, in this Vicariate, having filed
with me a petition requesting that I Instruct the process for
the dissolution of the non sacramental marriage of the pagan
man M. with the pagan woman J. in favorem fidei, I Instructed
the process with the assistence of Rev. J. G. as Defensor vin­
culi and of Rev. E. M. as actuarius.
Careful Investigation has shown the following facts: the
pagan man M., bom of pagan parents in 1921, married the
pagan woman Ja. according to the native custom. They had
no children, J. left M. and was living with the pagan man G. for
a time. Then in 1942 she left G. and started to live with the
pagan man D. who was single. They had 6 children. All those
children died. The eldest daughter was already 15 yean old.
D. is attending the catccumcnate and wants to be baptized.
There are sufficient Indications that the union D. — J. will
last. There Is no hope for J. to receive Baptism for the time
being, because she does not knowr the lingua franca in New
Guinea. But there is some hope for her Baptism in the
future.
M. and J. were pagans at the time of their marriage, they were
pagans during the whole time they lived together, and they
arc still pagans. This fact is testified by themselves, by
Rev. S., the missionary of the dlstrlcct, and Is generally know by
all the people of the area. With due humility I submit the pe­
tition to you that you dissolve the non-sacramental marriage of
the M. and J. in favorem fidei. The reasons for this request are:
1. In favour of the faith of the petitioner D., who wants
to be baptized, have his marriage straightened, live a Chris­
tian life and raise children in the catholic Faith.
2. In favour of the faith of their children, if any.
3. The youth and the danger of the incontlnency for D.
and J.
4. As it would be impossible for D. lo find another marriage
partner the requisite conditions seem to be present: a) M. and
J. were unbaptized when they married, were unbaptized the
whole time they lived together, and are still unbaptized, b) Re­
conciliation Impossible, e) There is no danger of scandal or
admiratio if the petition is granted. The natives know cases
where pagan marriages were dissolved by the use of the Pau­
line Privilege or the Constitution «Romani Pontificis» (canon
1125, C. J. C.) on the occasion of the Baptism. All these
things being so, I most humbly request your Holiness to grant
this petition and to dissolve the M. — J. non — sacramental
marriage in favorem Fidel.
Solutio—In Curia Wewak confectus est processus ad
obtinendam dissolutionem in favorem fidei, matrimonii
anno... contracti inter J. paganam et M. paganum.
Actis maturi examini sublectis, expletisque omnibus in
casu explendis, die VIII Aug. 1959 quaestio proposita est
in hac Suprema Congregatione quae ad dubium: ’An
consilium praestandum sit Ssmo pro dissolutione, in fa­
vorem fidei, matrimonii de quo supra, ut oratrix praevia
dispensatione ab Impedimento disparitatis cultus (si ipsa
fidem catholicam non amplectetur tempore novi matri­
monii) coram Ecclesia valide et licite nuptias inire valeat
cum catholica...', re iuxta certas statutas regulas discussa,
respondendum decrevit: ‘Affirmative’.
Ssmus D. N. D. Johannes divina Providentia Pa­
pa XXIII, in audientia impartita Feria IVf 12 VIII 1959,
de omnibus habita relatione, benigne adnuere dignatus
est pro gratia iuxta supra relatum Decretum.
• Ordinario Vevakonai. Prot. N. 2526.'59: A ABATE. Lo saoglimento
dei vincolo conjugale, ed. II Roma 1965, p. 122-123 not. 13. Adn. A.
ABATE, op. cit. p. 118-127.

2845
1959 AUG 19.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART.·
Schola Matritensis Theologiae «Regina
AGGREGATUR

AD

virginum»
PONTIFICIUM INSTITUTUM ROMANUM
«Regina mundi»

Romae, die 19 augusti 1959
Preces—Beatissime Pater, Praeses Confoederationis Hi­
spanicae Religiosorum, de consensu Superiorissarum Maio­
rum illius Confoederationis» accuratam Religiosarum, ea­
rum praesertim quae ministerio docendi dicantur, Institu­
tionem in disciplinis potissimum sacris, promovere exop-

3970

2846-2847

SACRA CONGREGATIO RELGIOSORUM - RITUUM

tans, Scholam Theologiae «Regina Virginum», in urbe Ma
trito, condidit.
Cum autem Ratio studiorum et disciplinarum program
mata illius Scholae Rationi et programmati Instituti Pon
tiflcii «Regiiina Mundi» aptata sint, praefatus Praeses, ad
pedes S. V. Lprovolutus, suppliciter postulat aggregationem
Scholae Theologiae Matri'itcnsis «Regina Virginum», quae
cursibus ordinariis et curriculis aestivis constat, ad Ponti­
ficium Institutum «Regina Mundi», ita ut Diplomata pon­
tificia habilitatlonis ad religiosam instructionem imper­
tiendam in scholis conferre valeat. Et Deus, etc.
Rescr.—Vigore facultatum a Ssiho Domino Nostro
concessarum, Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum So­
dalium praeposita, cum certo ex pluribus allegatis constet
intensionem, quae non modo in cursibus ordinariis sed in
curriculis quoque aestivis in Schola «Regina Virginum»
obtinetur, aequlparari posse intensioni primi ct alterius
anni Pontificii Instituti «Regina Mundi», precibus benigne
annuens, Scholam Theologiae «Regina Virginum», quae
Matriti exstat, ad Pontificium Institutum «Regina Mundi»
aggregat, eique facultatem tribuit, secundum Normas ab
hac Sacra Congregatione, die 12 Martii 1957, datas:
1) In fine primi cursus annualis vel duorum curricu­
lorum aestivorum, Diplomata Pontificia conferendi ad
scientias sacras tradendas in scholis inferioribus;
2) in fine alterius cursus annualis vel quattuor curricu­
lorum aestivorum, Diplomata Pontificia conferendi ad
scientias sacras tradendas in scholis mediis.
Haec gratia, ut merita exceptio concessa, in exemplum
non est adducenda, atque conceditur tantum dummodo
Confoederatio Hispanica Religiosorum de fideli program­
matum praeparatione et exsecutione, imo etiam perfectione
ct ipsorum expolitione respondeat. Contrariis quibuslibet
non obstantibus.
Datum Romae, die 19 augusti 1959.—P. Arc. Larraona,
Secr. A. Gutiérrez, A studiis.
♦ PraendiConfoederationisreligiosorum Hispaniae. Prot.N. 8079,53:
Confer 1 (1552-11) 117-118. Vide Statuta huius Scholae Theologiae apud
Confer 1 (1982-11) 153-155. Adn. T. URQUIRI in Vida rei. 20 (1963)
323-329.

2846
1959 AUG 22.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART
Facultas datur Ministro Generali O. F. M. Cap.
PONENDI, NON OBSTANTE PRAECEPTO REGULAE, ACTUS
CIVILES CIRCA BONA TEMPORALIA, ATQUE RECIPIENDI,
EXPENDENDI ET ADMINISTRANDI PECUNIAM ET ELEEMOSYNAS

competunt: uti vendere, alienare, permutare, locare etc
Clare autem patet semper recurri debere ad S. Sedem quo­
ties necessaria est licentia ad normam luris communis.
b) Circa facultatem recipiendi, expendendi et admini­
strandi pecuniam. Regula S. Franclsci hoc habet singu­
lare In cap. IV: «quod Fratres non recipiant pecuniam»,
ac proinde specialissimum praeceptum Ordinis nostri est
ne quilibet Frater sive per se sive per Interpositam perso­
nam denarios vel pecuniam percipiat; ita ut circa pecuniam
non solum dominium sed etiam usus Fratribus prohibeatur.
Hodlcdum vero, mutatis temporum circumstantiis, pe­
cunia est medium ordinarium et necessarium slvc pro vil­
ioribus bonorum In re oeconomica dimetiendis sive pro
necessitatibus vitae ct operibus apostolatus subveniendis.
Proinde convenienter Superior Generalis Ordinis faculta­
tem expostulat circa usum pecuniae, scilicet acceptandi,
expendendi et administrandi, semper ad normam luris
communis ct particularis.
c) Circa eleemosynas pecuniae elargiendas. Haec facultas
fortasse minus necessaria foret dlstinctim expostulanda,
quia Iam supponi poterat contenta in praecedenti facultate
circa usum pecuniae. Attamen, quia eleemosyna est usus
quidam specialis pecuniae, hodie revera facilis et commu­
nis, quia iam separatim haec facultas petita ct concessa
erat Rescripto diei 1 Aprilis 1955, hic etiam dlstinctim
ïtitur ad Regulae transgressionem omnimode evitandam.
t Deus, etc...
Rescr.—Vigore facultatum a SSmo Domino Nostro
concessarum, Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum So­
dalium praeposita, mature perpensis expositis, benigne an­
nuit pro gratia, Iuxta preces, durante munere Ministri Ge­
neralis, et ad mentem. Mens est: hae facultates tantum uti
delegatae a S. Sede et nomine eiusdem exercendae intel­
legi debent, et non officio Ministri Generalis adnexae; ita
ut Ordo, qua tails, revera nullum ius ad eas habere posse
dicatur et spiritus altissimae paupertatis in Ordine semper
fideliter custodiatur et sancte servetur. Minister autem
Generalis easdem facultates communicare potest cum Su­
perioribus, Officialibus aliisque cum facultate etiam subdelegandl ad nonnam juris generalis (can. 199 § 5) et
particularis.
Insuper supradictae facultates Intellegi debent conces­
sae ad tempus et non in perpetuum, ut salva maneat sublec­
tio totalis Ordinis erga S. Sedem et quilibet Minister Ge­
neralis Initio sui muneris ad eamdem S. Sedem pro iisdem
facultatibus recurrere debeat. Contrariis quibuslibet non
obstantibus.
Datum Romae, die 22 Augusti 1959.—Valerius Card.
Valeri, Praef. P. Arc. Larraona, Secr.

Ê

AOFMCap 80 (1984) 157. Adn. AOFMCap 75 (1959) 245
Preces—Beatissime Paler, Minister Generalis Ordinis
Fratrum Minorum Capuccinorum, ad pedes Sanctitatis
Vestrae provolutus, humillime Implorat prorogationem
Rescriptorum diei 20 Augusti 1954 et diei 1 Aprilis 1955,
quibus, ad normam Sacrorum Canonum, eidem facultas
concedebatur non obstante praecepto Regulae et Constitu­
1959 SEP 13.-SC RITUUM, RESCRIPTUM. PART.·
tionum:
a) Actus civiles circa bona temporalia in usum Ordinis
Facultas datur dioecesibus Italiae celebrandi Mis­
concredita valide perficiendi; b) pecuniam recipiendi,
sam votivam de Imm. Corde B. Μ. V. primo cuiusvis
expendendi et administrandi; c) eleemosynas pecuniae
MENSIS SABBATO
elargiendi, iisdem perdurantibus causis.
Ex quo Summus Pontifex feL rec. Plus Papa XII. novissimo
Ratio huius petitionis est propria et specialis conditio
immani bello furente, universum hominum genus Immaculato
Ordinis quoad observantiam paupertatis seraphicac prouti
B. M. Virginis Cordi solemnlter dedicavit, maiore fiducia
In Regula et Constitutionibus continetur. En dilucidatio
Christitideles undique gentium grallae thronum adire coepe­
ad singula:
runt atque largior itidem Mariae aperta est misericordiae vena.
E plenitudine autem ac dulcedine materni Cordis Italica etiam
a) Facultas valide perficiendi actus civiles circa bona
natio abunde hausit. Hinc factum est, ut sacrorum Italiae
temporalia. Ordo S. Franclsci, fundatus super altlssimam
Antistites in Eucharistico ex universa natione Congressu, Ca­
paupertatem, neque in particulari neque in communi ullam
tanae habito, cunctam Italorum gentem Immaculato Cordi
proprietatem habere potest fPegula, cap. VI: «quod nihil
Mariae peculiariter consecratam voluerint.
approprient sibi Fratres»), sed omnia bona in usum Ordinis
Ad uberiora vero in dies beneficia ac caelestia munera Im­
concessa ad S. Sedem pertinent. Proinde non solum qui­
petranda, E minus ac Revrhus Dominus lacobus Cardinalis
libet religiosus, sed etiam domus. Provinciae et ipsemet
Lercaro, Arehi episcopus Bononien. et Praeses Consilii conse­
Ordo —vi Regulae— omnino incapax est bona temporalia
crandae Italiae Immaculato Cordi Mariae, vota quoque quamplurium sacrorum Antistitum expromens. Sanctitatem Suam
luridice acquirendi et possidendi.
enixe adprecatus est, ut facultatem indulgerc benigne digna­
Cum vero rationabiles temporum circumstantiae hodie
retur quo. In ecclesiis et oratoriis Italicae Ditionis, celebrari
exigant ut bona sive immobilia Ordinis tuto admini­
rri?aiCn,l?«V1lrlme^ls Sabbttto Missa Votiva de Immaculato Corde B. M· Virginis.
strentur, proinde convenienter requiritur ut Superior
Generalis Ordinis a S. Sede facultatem expostulet, vi
Sacra porro Rituum Congregatio, vigore facultatum sibi ab
culus sive ipse Minister Generalis sive Ministri Provin­
ciales et alii ad quos pertinet, possint valide et licite,
non obstante praecepto Regulae, omnes illos actus seu
contractus civiles administratlonls ponere et perficere
CingulispeSSSta
Ccclr-dic ρΐίvel
qui administratoribus ecclesiasticis, servatis servandis.
oratoriis, ubi dc consensu respeetivl m
Ordinal
3971

3972

1959 SEP 24- OCT 7

SC RELIOSORUM - CONCILII- STUDIORUM

tails exercitia In honorem Brat no Marine Virginis Immaculatae
mane peraguntur, durnrnodo non occurrat festum duplex pri­
mae vel secundae classis, Octava, Vigilia et Ferla, quae sint
ex prlvllcglatls, necnon quodeuinque Ipsius Deiparae festum:
servatis de cetero Rubricis ct novissimis Decretis.
Praesenti Induito ad proximum quinquennium valituro.
Contrariis non obstantibus quibuslibet.
Die 13 mensis Septembris, A. D. 1059.—C. Card. Cicognani, S. H. C. Protf. Hcnricus Dante S. /L C. Pro Secret.

* Diooccflibus Italiae; Perfice munua 35 (I960) 131.

2848
1959 SEP 24.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·
Facultas

datur
modificandi
et
unicam
formam
HABITUS ADHIBENDI PRO UTRIUSQUE CLASSIS SORORIBUS
Dominican»

Preces—Htatfssime Pater, Patres Capltularcs Ordinis Prae­
dicatorum, novissimi Capituli Generalis Calarogae celebrati,
ad pedes S. V. provoluti, cum uniformitas habitus Sororum
nostrarum sit fere impossibilis, et alia ex parte plures Congre­
gationes petant dispensationes quoad materiam habitus ct
colorem scapularis pro Conversis, humillime petunt ut conce­
datur una simul pro omnibus Sororum nostrarum Congrega­
tionibus, quod materia habitus sit ex lana vel cx aliqua ma­
teria magis paupertati conformi ct color scapularis sit albus
pro omnibus, etiam pro Conversis. Et Deus, etc.
Rescr.—Vigore facultatum concessarum, haec Sacra Con­
gregatio Negotiis Religiosorum Sodalium praeposjta, attentis
expositis, necnon voto favorabili PP. Capitularium O. P. et
Revihi Procuratoris Generalis, benigne annuit pro gratia mo­
dificationis habitus Sororum Dominicanarum, iuxta preces.
Contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, die 24 mensis Septembris A. D. 1959.—
P. Arc. Larraona, Sect. J. B. Vcrdelll, Subsecr.
♦Capitulo Generali O P.. Pro!. N. 15994/59: AOP 34 (1959-60) 175.

2849
1959 SEP 28. - SC CONCILII, NORMAE. PART.·
Normae quibus regitur ac ordinatur Studium penes
Sacram Congregationem Concilii

Regolamcnfo per lo «Studio· presso Ia S. C. del Concilio

A mente del Decreto |LE 217] di questa Sacra Congre­
gazionc dei Concilio, in data 11 novembre 1919—«ex
Audientia Sanctisssiml diei 28 octobris 1919«—, cinaniamo
il présente Regolamcnto per 1'opportuna osservanza.
1. Possono essere ammessi, come apprendisti dello Stu­
dio, 1 sacerdoti sia sccolari che regolari, c i laid, i quali
siano almcno Iscrittl alla Facoltà dl Diritto Canonico.
2. La domanda per Vammissione alio Studio presso la
Sacra Congregazionc dei Concilio sarà di ret la all Έ. mo
Card. Prcfetto della medcsima Sacra Congregazionc.
Alla domanda bisogna allegare: a) La commendallzia
del proprio Ordinario, b) I titoli di studio o almcno 11 cer­
tificate d’iscrizione alla Facoltà di diritto canonico, c} Il
«Nihil obstata del Vicariato di Roma.
3. Gil studenti, ammessi come apprendisti dello Studio,
presteranno giuramento «de munere fideliter adimplendo
ct de secreto servando» secondo la forma stabilita.
4. La pratlca dello Studio durerà per un triennio, ma
dovrà rinnovarsi ognl anno la domanda per la relativa
Iscrizione.
5. Lo Studio è sotto la direzione c vigilanza di S. Ecc.
Mons. Segretario.
6. G1I apprendisti dovranno frequentare lo Studio almeno una volta la settimana nel giorno e ora da determi­
nari I dalla Segreteria.

7. Gli apprendisti, oltre ad assistere alie lezioni dl or­
dine pratlco, dovranno: studiare le pratiche loro commesse.
fame ii ristretto in iscritto e riferime nelle adunanze settimanali, nonchè prestars ! ad altri lavor! loro affidati.
3973

n. 2848-2851

8. I documenti relativi a tutte dette pratiche non potranno renders! ostensiblli ad stranei e dovranno restituirsi
in Segreteria entro 11 termine prefisso.
9. Alia fine dl ogni anno gli apprendisti, che abbiano
frequentato almeno i due terzi delle lezioni e abbiano pré­
sentât© almcno sette lavor! sertti loro assegnati, potranno
essere ammessi all’csame di passaggio all'anno seguente.
Alia fine dei terzo anno, 1’apprendista, che abbia supe­
rato fellcementc 1’esame di passaggio del duc primi anni
e sia glà In possesso almcno dolia Liccnza in diritto cano­
nico, sarà ammesso alTesame finale di diploma.
10. II Diploma dello Studio potrà servire per escrcilarc
gli ufflcl di Cancell 1ère, Direttore, Vice-Direttore, Segre­
tario o Addctto deirUfficio Catcchistico e Ammlnistrativo
Diocesano.
Potrà anche servire per essere Agente e Procuratore
presso la Curia Romana e presso le Curie diocesane nella
trattazlonc delle questioni in via amministrativa.
Roma, dalla Segreteria dclla Sacra Congregazione del
Conclclio, 28 Settembre 1959.—P. Card. Ciriaci, Pre/etto.
P. Palazzini, Segretario.
♦ ME 85 (1960) 49-50. Adn. F. ROMITA in ME 85 (I960) 51-98.

2850
1959 OCT 6. - SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
Nullum declarari nequit ex impedimento cognatio­
nis spiritualis matrimonium initum inter partes in
secta Episcopaliana baptizatas

September 16, 1959

Casus—Your Eminence: Florence B., a baptized EpiscoEalian, and Billie E., unbaptized at the time, appeared
efore an Episcopalian minister for the purpose of marria­
ge. The minister requested that Mr. E. be baptized be­
fore the marriage ceremony. Mr. E. complied with the
minister’s request, with Florence B. acting as sponsor to
the baptism in this heretical sect...

We petition for an interpretation of the law in this mat­
ter in order that the case in question may be decided accor­
ding to the norms of Canon 1990.
Solutio—6 octobris 1959. The Holy Office has recei­
ved your letter of the 16 September, concerning the mar­
riage’ of Billie E., a baptized Episcopalian, and Florence
B., also a baptized Episcopalian, who acted as godmother
to Billie E. at his heretical baptism prior to their marria­
ge, and replies as follows:
«Matrimonium de quo in casu nequit declarari nullum
ex capite impedimenti cognationis spiritualis, ad normam
can. 765, 2.»—J. Card. Pizzardo, a Secr.
* Ordinario Pittsburgensi, Prot. N. 3221 /59m: Juriit 21 (1961) 125.
Adn. Th. J. HARRINGTON in Jurist 31 (1Θ71) 522-525; L. L. Me REAVY
in CR 46 (1961) 559-561.

2851
1959

OCT 7. - SC STUDIORUM,

DECRETUM. PART.·

theologicum Seminarii Alwayknsls in India
affiliatur Facultati theologicae Pontificiae Uni­
versitatis Lateranensis de Urbe

Studium

Sacra Congregatio de Seminariis et studiorum Universitati­
bus, attentis commendatltils litteris Exii! ac Revmi Domini
D. Eugeaii S. R. E. Cardinalis Tisserant. Decani Sacri Collegit,
Episcopi Ostiensis, atque Portuensis et S. Rufînae, a secretis
Sacrae Congregationis pro Ecclesia Orientali, cum compererit
traditarum disciplinarum examinumque rationem canonicis
normis plane conformari, ad sacras doctrinas ubertus pleniusque excolendas, post probatas tum Conventionem nd noc
ini tam inter Seminarii Moderatores O. C. D. et Rectorem Pon­
tificiae Universitatis Lateranensis, tum Normas ah Iisdem
statutas ad Conventionem applicandam. Studium Theologicum
3974

IOANNES XIII - SACRA CONGREGATIO RELIGIOSORUM

2852-2853

Seminarii Maioris a S. Tosepho, in civitate Alwaycnsi Indiarum Meridionalium pro munere a/filial atque affiliatum de­
clarat, ad quinquennium. Theologicae Facultati laudatae Uni­
versitatis Lateranensis, cui ius erit Baccalaureains academicum
gradum alumnis qui. expleto quadriennio theologico od nor­
mam cann. 1365-1366 C. I. C-, peculiaria examina bene supe­
raverint, conferendi, praescriptis fideliter servatis Apostolicae
Constitutionis Deus scieniiarum Dominus [LE 1030] ceterisque
de lure servandis, quae tum peculiari conventione adncxlsque
Normis tum universalibus legibus praecipiuntur.
Romae, ex aedibus S. Congregationis, d. vu m. Octobris,
in Fcslo Sacratissimi Rosarii B. Mariae V.. a D. mcmlix.—
I. Card. Pjzzærdo, Prae/. D. Staffa, a Secretis.
• Prot.N. 1587.59»«. AOCD 4 (1BS9) 227. Adn. ÂOCD 4 Q9S9) 223-222

285
1959 OCT 19.-IOAN. ΧΧΙΠ, ALLOC. AAS 51 (1959) 822-825
Allocutio die 19 oct, 1959 habita ad Praelatos Auditores
ceterosque Officiales, Advocatos et Procuratores Tribunalis
Sacrae Pomonae Potae:

Tribunalia Ecclesiae

sunt tutores iustitiae et bono­
rum FAMILIAE CHRISTIANAE

Tribunali; dalla fioritura attualc dello Studio Rotale, chc
forma c prépara un numero sempre più grande di glovani
sacerdoti c laurcati in diritto canonico, lietn spernnza dei
domani.
Ciô chc carattcrizza la vostra opera è ia dedlzionc alia
causa della giustizia. Vol sicte stati chlamatl dalla Prowidenza a lavorare per essa e a difcndcrla, a scoprirla e a
faria trionfare, senza tener conto di elementi estranei ad
essa, quali ii censo, l’autorità, ia fama dei rlcorrenti: imi­
tando in questo Ia sovrana equit à di Dio giusto e misericordioso, dinanzi al Quale non v’è accettazione di per­
sone
Grande merito lavorare per il trionfo di una virtù, che
suppone tutte le altre, c quasi le completa per il bene comune; ed è quanto fu espresso dagli stessi pensator! paphilosophorum... de iustitia multa dixerunt adserentes et
extollentes eam summa laude uirtulem, quod suum cuique
tribuat, quod aequitatem in omnibus seroet; et cum ceterae
oirtutes quasi tacitae sint et intus inclusae, solam esse iustitiam, quae... foras tota promineat, et ad bene faciendum
f>rona sit, ut quam plurimis prosit1. Ed è appunto questa
a vostra divisa: quam plurimis prodesse, giovarc a quanti
più si puô, cercando di fare 11 bene, e faccndo rlspetlare
diritll e doverl reciproci.
Diletti figlil Avete voluto farCi conoscere, con una sobria
cd efficace relazione, 11 numero c la complcssità dclle cau­
se, che avete trattate nello seorso anno. Ora, nella molteCllcltù delle vostre incombenze, eccelle su ogni ultra l'opera
enemerita, che vol compite a tutela dei più sacro fra gli
umani vlncoli: Ia soclctA coniugale. Con felice dcflnizionc,

La Inaugurazlone delFAnno Giudiziario dei Tribunale
della Sacra Romana Rota Cl offre questa mattîna la soddisfazione di riceveme Findito collegio dei Prelatl Udltori,
323 gij Officiali tutti, e gli Awocati, subito / dopo la fiduciosa
preghicra alio Splrito ParacHto. per implorare i doni della
divina grazia su le molteplicl sollecltudlni dei nuovo anno
discorsi a vol rivolti, disse che «Ia Sacra Romana Rota
di attlvità.
ha la gloria di essere 11 Tribunale delta famiglia cristiana,
umile o alta, ricca o povera, nella quale entra Ia giiustizia
—*
Dilettl figlil L’indirizzo testé lotto Ci è stalo gradito
e,
comc
a far trionfare Ia legge divina nelFunione coniu
anche perla sua semplicilà, che convienc a chi. possedendo
vindice del vincolo ; indissolubile, della pi_iena
---- Tibertà del 825
Farte di soppesare le parole, annette a ciascuna grande
consenso nelFunitâ di vita, della santitù d sacramento»3.
imporlanza. Il fatto stesso dl non avere ricercato una
speciale celobrazlone del primo Cinquantcnnio dell’altività
È ben naturale che voi compiate con dillgcnza e riserbo
dei Tribunale, dalla promulgazionc della Sapienti Consitio
questa mansione delicata di tutori della santitù e indisso­
di San Pio X —cosa che perallro sarebbe stata ampialubilité del matrimonio, difendendolo dai subdoli attacchi
dell’egoismo cdonlsta; c corne al tempo stesso siate i pa­
mente giustificala—, è indice di uno spirito di riserbo,
che fa onore alla Istituzione cd ai suoi Membri.
troni dei sacri diritti della persona umana, quando riconoscete e dichlarate, dopo lungo e approfondit© esame,
Siamo lieti di rilevare dalla secolare storia del vostro
Finvaliditâ, cloè Finesistenza del vincoio coniugale.
Tribunale —e la Relazione a Noi presenlata lo sottollnea
Continuate pertanto.
fellcemente— come proprio Fulthno Nostro omonimo Pre­
pertanto, diletti figlf.
figli su la via che vi è
segnata, illuminata dal riflessi di una storia gloriosa, c dai
decessor, Giovanni XXII, abbia avu to per voi i segni di
una altissima fiducia. Fu Infatti lui n dimostrare una parmeriti di un mlnistcro
ministère tanto utile alia
alla Chicsa. Noi vl formuliano Faugurio paterno che l’Anno Giudiziario, iniziato•
tlcolare attenzlone al collegio dei Capellani Papae ac Au­
presso 1Ά1 tare, possa essere
r vol- rlcco
---- -»·
di santc
* soddisfaditores causarum sacri palatii apostolici, il cui nobile serpiu la fama della Sacra Rovixlo si perpetua nellc vostro dignitû c mansioni. Nel 1331,
zloni, ed accrescere ancora
dettando quel Ponteflce Sommo la Patio iuris, riconobbe
mana 1Rota, in cui spendete le vostre energie.
una plena autonomia a quella delta accolta di sacerdoti
Che II Signore, la Cui eterna Saplcnza «abita ncl Consi­
giuristl, eredi delFantlca saplcnza romana e tutori della
glio, ed è présenté ai saggi pcnsleri... ed ama quell I che
giustizia cristiana, autonomia che ben si confaceva con la
I’amano»4, illumini le vostre menti, protegga i vostrl studellcatezza dei compiti ad essa demandati. In seguito a
di, fecondl i vostrl sforzi, affinchè dal vostro congionto
tale distinzione, essi gi udi caro no anche in assenza dei
lavoro sgorghl una fonte incessante di bene e di spirituale
Papa, ebbero coadiutorl e notai, ricevendo allora una
vantaggio all’intcra Chlesa.
nuova e compluta organIzzazlone, con speciale regolamenIn pegno degll Invocati doni celesti, ed n plena, rinnoto e propria sede.
vata
conferma della benevolenza, con cui vl accompagnaQuesto particulare, di cui vl allletate, e che abblamo
mo, siamo lieti dl impartira a clascuno di voi, ed a quanti
voluto ricordare per 1’amablle colncldenza a cui esso acvi sono cari nel Signore, la propiziatrice Benedizionc Apo­
cenna, si confonde con tutti gli attestati di affelto che l
stoiica.
Romani Ponteflcl vi hanno di most rato, su per il corso
vario dei secoll: flno a San Pio X, che definitivamente
Adn. E B ia NxT 81 (1953) I034-lC6S.
ordini» la Sacra Romana Rota stabilendonc Ii modo di pro­
cedere, flno a Pio XII dl ven. memoria, I cui nove discors!.
In occasione della inaugurazlone di altrettanti Anni Giudlzinrl, formano un monumento di vera saplcnza e alta
2853
dottrina.
Amiamo pertanto come coronare queste rove di affctto
1959 NOV 9.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART
«lei Nostri Antecessori, esprimendovi 11
ostro paterno
plauso, e la Nostru considcrazionc per il lavoro chc svolInstitutum Superius Scientiarum atque Litterarum
nslamo ai diletti
gete. Quando penslamo
dilettl flgii,
flgli, chc, ncl
nel complcsso
complesso
S. Clarae in civitate Neapolitana definitive adorganismo della Curia Romana, si dedlcano al servizio
probatur
della Sede Apostoiica. un senso di soddisfazionc c, vi <11ciamo anche, di calma e di sicurezza Cl pervade, perché
Scientiarum atque Litterarum Institutam Sanctae Clarae
sappiamo che essi sono validi collaborator! del N'ostro
civitatis Neapolitanae ab Ordine Fratrum Minorum lam inde
quotidiano iavoro. Amiamo trasmettere questo Nostro
ab anno 1933 conditum atque Instructum, laudibus cumula­
tum atque plene approbatum fuit Decreto huius Sacrae Con­
sentlmento a vol, che cosliluite uno dei Tribunali di più
gregationis, ex Audientia Ssihi. diei 14 lulli 1952. sancitis
524 alto prerstlglo, e di plii vasta compctenza, a cui ricorre
Stnlutis. ad septennale dumtaxat experimentum [LÈ 2300].
II mondo cattollco. L’lmportanza della Sacra Romana
Cum vero experimenti tempus transactum tam sit. hisoue
Rota, oltre che dalla sua storia, il rllcva altresi dalla mole
ultimis
annis almum Institutum non tantum suum finem prodi lavoro svolto ogni anno; dalle monumentall collezlonl
dei le sue decisioni, che offrono materia dl studio ai dottl,
• R;. ... >. ·
50 (35). 5 V · DUam ,
„
(1941-41),
p.
3J5·
*
™
*
l
·
8,
1».
17.
—
riTiwfx»,
u
e una slcura norma sapientiale e procédurale agll oltrl
3975

1059 NOV 10

IOANNES XXIII, CONSTITUTIO IIIERARCIIIAE IN CONGO ET RUANDA

srquutum sit laudabiliter in parandis et opportune scientiis
ac pietate erudiendi
*
propriis ct extraneis scholarum Magistris,
sed mugis in dies floruerit, ideo Sacra Congregatio Negotiis
Religiosorum Sodalium praeposita, dignum censult ipsum
Institutum cum suis Statutis ut definitiva ct perpetua S. Se­
dis approbatione honestaretur.
Quapropter, audito Consultorum voto ct accedente favora­
bili sententia Commissionis pro Studiis ct formatione Religio­
sorum, dc hoc negotio infrascriptus Cardinalis Praefectus retu­
lit Beatissimo Patri loannl. Div. Provid. Papae XXIII. in
Audientia Sibi bcnignltcr concessa dic 9 Novembris 1959;
Ip&cque benevolo ct libenter Suum Augustum beneplacitum
dare dignatus est pro perpétua Instituti sanctione.
Sacra igitur Congregatio, tum praclaudatum Institutum,
cum eiusdem Statuta prout In exemplari authentico quod In
Archivo huius Sacrae Congregationis asservatur, prostant,
iraesenth Decretis tenore, in perpetuum, approbat atque conIrmat, contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, dic, mense ct anno ut supra.—Valerius
Curd. Valeri, Prae/. P. Are. Larraona, Secr.

♦Prot.N. 3143/52: AOFM 79 (1990) 112. Vido Statuta huius Instituti
apud AOFM 79 (1W0) 112-129.

285Î
1959 NOV 10.-IOAN. XXIII, CONST. AAS 52(1960) 372-377
DE CONGO BELGICO ET RUANDA URUNDI

In Congo Belgico et Ruanda Urundi Ecclesiastica
Hierarchia constituitur

IOANNES EPISCOPUS
Scrotis servorum Dei-Ad perpetuam rei memoriam
Cum parvulum sinapis granum, fides nempe legisque
evangelicac praeconium, in Congo Belgico et Ruanda Urun­
di, omnipotente Deo incrementa largiente, In patulam iam
arborem sive sacrorum Praesulum sapientia, prudentia,
constantia, sive externi atque nativi cleri industria ac la­
bore creverit, cumque ad praesens magna sit spes fore ut
in posterum et maiores catholicae rei Iisdem in regionibus
obveniant fructus, valde opportunum S. Congregationi
Propagandae Fidei visum est si Episcopalis Hierarchia ibi
locorum conderetur.
Nos propterea, qui sacras expeditiones has inter gentes
quasi oculorum Nostrorum pupillam existimamus, libenti
animo confirmantes rataque habentes quae eadem S. Con­
gregatio perficienda consuerit, post scilicet auditum Apostolicum in Congo Belgico et Ruanda Urundi Delegatum,
eorumque omnium consensum suppletum, qui in hoc ne­
gotio aliquid iuris vel habeant vel se putent habere, de
summa et apostoiica Nostra auctoritate ea, quae sequun­
tur, decernimus ac iubemus.
In Congo Belgico et Ruanda Urundi Episcopalem Hierarchiam constituimus, ita ut octo fiant ecclesiasticae pro­
vinciae, Vicariatibus omnibus, quos ipsae complectuntur,
in dioecesium formam redactis; quae provinciae erunt: LeoMldopolitana, constans metropoiitana residential! Ecclesia
Leopoldopolitana, hucusque Vlcarlatu Apostolico, cuius
calhedralis aedis titulus erit: Sancta Anna; atque lis quae
sequuntur Sedibus suffraganels, quas omnes in dioecesium
formam redigimus, nempe: Bomaënsi, cuius cathedralis
aedis titulus erit: Nostra Domina de Congo; Inongoënsi,
cuius cathedralis aedis titulus erit: Sanctus Albertus; Ipamuënsi, cuius cathedralis aedis titulus erit: Immaculata
373 Conceptio/ B. Μ. V.; Kikuitensi, cuius cathedralis aedis
titulus erit: Sanctus Franclscus Xaverius; Kisantuensl,
cuius cathedralis aedis titulus erit: Nostra Domina septem
dolorum; Mntadlensi, cuius cathedralis aedis titulus erit:
Maria Mediatrix gratiarum. Provincia Ecclesiastica CoquilhaloiUcnsis, complectens metropolitanam Ecclesiam
eiusdem nominis, quae fuerat antea Vlcariatus Apostollcus, cuius cathedralis aedis titulus erit: Sanctus Eugcnius
Papa, et has suffraganeas Sedes, in dioeceses redactas, vi­
delicet: Basankusuensem, cuius cathedralis aedis titulus
erit: Sancti Petrus ct Paulus; Bikoroônscm, cuius cathe­
dralis aedis titulus erit: Sanctus Vinccntius a Paulo; Lisalaënsem, cuius cathedralis aedis titulus erit: Sanctus Her­
mes; Molegbcnsem, quae fuit hactenus Vlcariatus Ubanghiensis in Congo Belgico, cuius cathedralis aedis titulus
erit: Immaculata Conceptio B. Μ. V. Provincia Ecclesia­
stica Stanleypotitana, quae constabit metropoiitana resi­
dential! Ecclesia Stanlcypolitana, culus cathedralis aedis
3977

n. 2854

titulus erit: Regina Sacratissimi Rosarii, atque his suffragancis dioecesibus, quae adhuc Vlcariatus Apostolici fue­
rant; nempe: Bondoënsi, cuius cathedralis aedis titulus
erit: Exaltatio Sanctae Crucis; Butaênsi, cuius cathedralis
aedis titulus erit: Sanctus losephus; Buniaensi, antea La­
cus Alberti nomine, cuius cathedralis aedis titulus erit:
Nostra Domina gratiarum; NiangaraënsI, cuius cathedralis
aedis titulus erit: Sancta Theresia a lesu Infante; Vambaënsi, cuius cathedralis aedis titulus erit: Sanctus lose­
phus. Provincia Ecclesiastica Bukavucnsis, has complec­
tens circumscriptiones in dioecesium ordinem redactas:
Bukavuensem, uti metropolitanam residentialem Sedem,
cuius cathedralis aedis titulus erit: Nostra Domina Pacis,
ct sequentes dioeceses uti suffraganeas: Benensem in Congo
Belgico, culus cathedralis aedis titulus erit: Sanctus Au­
gustinus; Kasongoënsem, cuius cathedralis aedis titulus
erit: Sanctus Carolus Borromaeus; Kinduensem, cuius ca­
thedralis aedis titulus erit: Spiritus Sanctus; Gomaensem,
cuius cathedralis aedis titulus erit: Sanctus Andreas. Pro­
vincia Ecclesiastica Luluaburgensis, quae constabit metro­
poiitana residential! Ecclesia Luluaburgensi, cuius cathe­
dralis aedis titulus erit: Sanctus losephus, atque sequenti­
bus suffraganels dioecesibus, hactenus Vicariatibus Apostolicis pariter accensitis: Kabindaensi, cuius cathedralis
aedis titulus erit: Sanctus Martinus; Tshumbéensi, cuius
cathedralis aedis titulus erit: Maria in caelum Assumpta;
Lueboënsi, cuius cathedralis aedis titulus erit: Sacratissi­
mum Cor lesu. Provincia Ecclesiastica Blisabethapolitana,
hactenus / Katangaênsis Vicariatus, quae Elisabethapoli- 374
tanam Ecclesiam tamquam metropolitanam habebit, cuius
cathedralis aedis titulus erit: Sancti Petrus ct Paulus;
tamquam vero suffraganeas sequentes dioeceses, quae ad­
huc in Vicariatuum Apostolicorum ordinem adnumerabantur, nempe: Balduinopolitanam, cuius cathedralis aedis
titulus erit: Sanctus losephus; Kongoloënsem, antea Luluaensem nomine, cuius cathedralis aedis titulus erit: Cor
Immaculatum Mariae; Kaminaënsem, antea Luluaënscm
nomine, cuius cathedralis aedis titulus erit: Sancta There­
sia a lesu Infante; Sakaniensem, cuius cathedralis aedis
titulus erit: Sacratissimum Cor lesu. Provincia Ecclesia­
stica Kabgayensis, Ecclesiam Kabgayensem tamquam me­
tropolitanam Sedem amplectens, cuius cathedralis aedis
titulus erit: Immaculata Conceptio B. Μ. V., ct ut suffraganeam dioecesim, Nyundoensem, antehac Vicariatum
Apostolicum, cuius cathedralis aedis titulus erit: Sancta
Maria. Provincia denique Ecclesiastica Kilegatnsis, quae
constabit Ecclesia eiusdem nominis, adhuc Vicariatu,
tamquam metropoiitana Sede, cuius cathedralis aedis ti­
tulus erit: Christus Rex; et, tamquam suffraganels dioece­
sibus, Ecclesiis Ngoziensi, cuius cathedral! aedis titulus
erit: Cor Immaculatum Mariae, et Usumburaënsi, culus
cathedralis titulus erit: Nostra Domina Regina Mundi,
quas etiam ex Vicariatibus in dioeceses redigimus.
His omnibus scilicet Ecclesiis atque earundem templis
cathedralibus sacrisque Praesulibus iura, honores, privi­
legia congruentia damus; sacrorum autem Antistitibus
onera quoque et obligationes imponimus.
Censemus insuper ut Apostolicae Praefecturae, quae se­
quuntur, ad dioecesium gradum nondum evectae, episco­
palium coetuum causa Sedem metropolitanam adeant suo
cuiusque territorio propinquiorem, videlicet: ut Praefectura
Apostoiica Kengensis, Sedem metropolitanam adeat Leopoldopolitanain; Praefectura Loloënsis, Sedem Coquilhatvillensem; Praefecturae Isangiensis et Dorumaënsis, Se­
dem Stanleypolitanam; Praefecturae Kolensis et Mvekacnsis. Sedem Luluaburgensem; Praefectura Lacus Moëri, Se­
dem Elisabcthapolitanam.
Omnia quae diximus territoria iurisdlctloni S. Congre­
gationis de Propaganda Fide obnoxia esse pergent, quorum
sacri Praesules, tam bene de Ecclesia sancta meriti, ita
transferentur: venerabilis Frater Felix Scalais, ab Ecclesia
titulo Caslotana ad metropolitanam Ecclesiam Leopoldopolitanam; venerabilis Frater Andreas Jacques, ab Ecclesia
titulo Ingelina ad cathedralem Ecclesiam Bomaënsem;
venerabilis / Frater Joannes van Cauwelaert, ab Ecclesia 375
titulo Metropolitana in Asia ad cathedralem Ecclesiam
Inongoënscm; venerabilis Frater Renatus Toussaint, ab
Ecclesia titulo Calamansi ad cathedralem Ecclesiam Ipamuensem; venerabilis Frater Andreas Lefebvre, ab Eccle­
sia titulo Raphaneotana ad cathedralem Ecclesiam Kikultensem; venerabilis Frater Alfonsus Verwlmp, ab Ecclesia
titulo UcculensI ad cathedralem Ecclesiam Klsantuenseni;
venerabilis Frater Alfonsus Maria van den Bosch, ab Ec­
clesia titulo Philitana ad cathedralem Ecclesiam Matadiensem; venerabilis Frater Hilarius Maria V ermeiren. ab
Ecclesia titulo Gibbcnsi ad metropolitanam Ecclesiam
Coquilhatvillcnsem; venerabilis Frater Villeliuus van Ke3973

n. 2855

SECRETARIA STATUS FILMOTECA VATICINA ERIGITUR

ster, ab Ecclesia titulo Logions! ad cathcdralem Ecclesiam
Basankusuensem; venerabilis Frater Camillus Vandcrkcrckhove, ab Ecclesia titulo Sufetulensi ad cathedralem Ec­
clesiam Bikoroênsem; venerabilis Frater Franciscus van
den Bergh, ab Ecclesia titulo Bosetana ad cathedralem
Ecclesiam Lisalaënscm; venerabilis Frater Leo Theobaldus Delaerc, ab Ecclesia titulo Fesseitana ad cathedralem
Ecclesiam Molcgbensem; venerabilis Frater Nicolaus Kinsch, ab Ecclesia titulo Mastaurcnsi in Asia, ad metropolitanam Ecclesiam Stanlcypolitanam; venerabilis Frater
Andreas Crccmers, ab Ecclesia titulo BclabitenensI ad
cathedralem Ecclesiam Bondoênscm; venerabilis Frater
Georgius Desideratus Raeymackers, ab Ecclesia titulo Mariammitana ad cathedralem Ecclesiam Butaênsem; vene­
rabilis Frater Alfonsus losephus Matthyscn, ab Ecclesia
titulo Bercnicensi ad cathedralem Ecclesiam Bunlaènsem;
venerabilis Frater Franciscus Oddo de Wilde, ab Ecclesia
titulo Tadamatensi ad cathedralem Ecclesiam Niangaraënsem; venerabilis Frater losephus Petrus Albertus Wittebols, ab Ecclesia titulo Callipolitana ad cathedralem Ec­
clesiam Vambaênsem; venerabilis Frater Alolsius van
Steene, ab Ecclesia titulo Bennefensi ad mctropolitanam
Ecclesiam Bukavuensem; venerabilis Frater Hcnricus lo­
sephus Piérard, ab Ecclesia titulo Andropolltana ad cathe­
dralem Ecclesiam Benensem; venerabilis Frater Rlchardus
Cleire, ab Ecclesia titulo Claudiopolitana in Isauria ad
cathedralem Ecclesiam Kasongoênsem; venerabilis Frater
Ioannes Fryns, ab Ecclesia titulo Ariassensl ad cathedra­
lem Ecclesiam Klnduensem; venerabilis Frater Bernardus
Meis, ab Ecclesia titulo Belalitana ad metropolitanam
Ecclesiam Luluaburgcnsem; venerabilis Frater Georgius
Kettel, ab Ecclesia titulo Thabraccnsl ad cathedralem
Ecclesiam Kabindaënsem; venerabilis Frater losephus
Augustinus Hagendorens, ab Ecclesia titulo Caffcna ad
376 cathedralem Ecclesiam / Tshumbéenscm; venerabilis Fra­
ter losephus Nkongolo, ab Ecclesia titulo Lebediensi ad
cathedralem Ecclesiam Lueboënsem: venerabilis Frater
losephus Floribertus Cornells, ab Ecclesia titulo Tunctensi
ad metropolitanam Ecclesiam Ellsabethapolitanam; vene­
rabilis Frater Urbanus Stephanus Morllon, ab Ecclesia
titulo Tarascnsl in Numidia ad cathedralem Ecclesiam
Balduinopolitanam; venerabilis Frater Gustavus losephus
Bouve, ab Ecclesia titulo CremnensI ad cathedralem Ec­
clesiam Kongoloënscm; venerabilis Frater Victorius Maria
Petrus Kcuppcns, ab Ecclesia titulo Acmonlensl ad cathe­
dralem Ecclesiam Kamlnaënsem; venerabilis Frater Fran­
ciscus Lehacn, ab Ecclesia titulo Hyllarimensl ad cathe­
dralem Ecclesiam Sakanicnsem; venerabilis Frater Andreas
Perraudin, ab Ecclesia titulo Cataquensi ad metropolita­
nam Ecclesiam Kabgayensem; venerabilis Frater Alolsius
Bigirumwami, ab Ecclesia titulo Garrlancnsl ad cathedra­
lem Ecclesiam Nyundoënsem; venerabilis Frater Antonius
Granis, ab Ecclesia titulo Madensi ad mctropolitanam Ec­
clesiam Kitegaënsem; venerabilis Frater losephus Martin,
ab Ecclesia titulo Olivensl ad cathcdralem Ecclesiam Ngoziensem; venerabilis Frater Michael Ntuyahaga, ab Eccle­
sia titulo Alabandensi ad cathcdralem Ecclesiam Usumburaënsem. Sedi vero Gomaênsi quae in praesens vacat,
per alias sub plumbo Litteras providebimus.

?.. V' ·

Sedibus metropolitanls, item episcopalibus earumque
Antistitibus iura omnia facimus et privelegia, quae sunt
uniuscuiusque gradu! et dignitati congruentia, lustis nem­
pe impositis oneribus. Inter vero Metropolitarum privilegia
hoc annumerare placet: posse cos et crucem ante se ferre
intra provinciae fines, ct pallio uti, dummodo In publico
Consistorio illud rite impetraverint.
In novis dioecesibus, sive cathedralibus sive metropolitanis, Canonicorum Collegium condatur. Quod si, ob loco­
rum rerumque adiuncta, in praesens fleri nequeat, con­
sultores dioecesani ad nonnam iuris interea renuntientur,
qui α suo munere cessabunt Canonicis constitutis. Item
Seminarium saltem elementarium struatur, ad Ecclesiae
normas, alumnis educandis ut sacerdotii partes suscipiant.

Mensa episcopalis, quae dicitur, efficietur: bonis quae
Vicariatus Apostolic! possidebant, Curiae proventibus, li­
beris populi collationibus atque pecunia, quam S. Congre­
gatio Fidei Propagandae mittere solet. Regimen, admi­
nistratio Ecclesiae, iura cleri ct populi, electio Vicarii Ca­
pitularis, Sede vacante, aliaque huiusmodi lure Canonico
377 temperentur. /
Quod reliquum est decernimus ut omnia quae mandavi­
mus exsequenda curet qui Apostolicae Delegationi in
Congo Belgico et Ruanda Urundi nunc praeest, vel quem
Ipse delegaverit, dummodo ecclesiastica dignitate ornatum.
Qui vero negotium perfecerit onus habebit el effectae re­
rum mutationis documenta exarandi el eorum fide digna

3970

1950 NOV 10

exempla ad S. Congregationem de Propaganda Fide quam
primum mittendi.
Has vero Litteras nunc et In posterum efficaces esse et
fore volumus; ita quidem ut quae per eas decreta sunt ab
lis quorum res est religiose serventur, atque igitur vim
suam obtineant. Quarum Litterarum efficacitati nulla,
cuiusvis generis, contraria praescripta officere poterunt,
cum per has Litteras iisdem derogemus omnibus. Qua­
propter sl quis, quavis praeditus auctoritate, sive sciens
sive insciens contra egerit ac Nos ediximus, id prorsus
irritum atque inane haberi iubemus. Nemini praeterea
haec voluntatis Nostrae documenta vel scindere vel cor­
rumpere liceat, quin immo harum Litterarum exemplis el
locis, sive typis impressis sive manu exaratis, quae sigillum
viri praeferant in ecclesiastica dignitate constituti simulque ab aliquo publico tabellione sint subscripta, eadem
omnino habenda erit fides, quae hisce haberetur, si osten­
derentur. Quae Nostra decreta In universum si quis vel
spreverit vel quoquo modo detrectaverit, sciat se poenas
esse subiturum iis lure statutas, qui Summorum Pontificum
iussa non fecerint.
Datum Roma, apud S. Petrum, die decimo mensis No­
vembris, anno Domini millesimo nongentesimo quinqua­
gesimo nono. Pontificatus Nostri secundo.—lacobus A.
Card. Copello, S. R. E. CanctUarius. Petrus Card. Fumasoni Biondi* S. C. de Prop. Fide Prae/ecius. Hamletus
Tondini, Aposloticam Concellariam Regens. Bernardus De
Felicis, Proton. Apast. Albertus Seraflni, Proton. Apost.

2855
1959 NOV 16.-SECR.STAT., DECR. AAS 51 (1959) 875-876

Offioum «Filmoteca Vaticana» in personam

iuridicam
ERIGITUR ET EIUSDEM STATUTA ADPRODANTUR

Sua Santitâ Giovanni XX Π I, in data 16 novembre 1959,
Si è degnata di Istituire la Filmoteca Vaticana, erigendola
in persona giuridica con sede nella Città del Vaticano, approvandone il presente Statuto ed ordinandone la pubbllcazlone.

SACRA CONGREGATIO STUDIORUM - IOANNES XXltl

1950 NOV 17-18

colore: a) pubblicarc 11 rcgolamcnto relativo al funzionamento della Filmoteca; b) approvare I bl lanci prevcntlvi
e consuntlvl; c) decidere su casi dubbi di ammissione di
film alia Filmoteca.
Art. 6. Rappresentanza.—Ln rnpprcsentanza della F/Znwteca Vaticana spetta al Présidente della Pontificia Com­
missione per la Cinemntografia, la Radio c la Televisione
congiuntamcntc all Officiale delegato alla gestione della
Filmoteca.

In caso d’iinpedlmcnto, H Présidente è sosllluito dal
membro digniore della Pontificia Commissione, e 1’Officlale
delegato da un vlccdclegato.
Art. 7. Disposition? finale.—Il présente Statuto entra
in vigore dal giorno dciln sua pubblicazlone negli Acta
Apostolicae Scdis.

2856
1959 NOV

17.-SC STUD.,

DECL. AAS 51 (1959) 920

Quaelibet studiorum Universitas in Ecclesia a S. C.
de Seminariis et studiorum Universitatibus dependet
Cum dubium ortum sit utrum studiorum Universitas
Clero saeculari vel Familiae Religiosae concredita, a Sacra
Congregatione de Seminariis et studiorum Universitatibus
dependeat, etsi canonicam erectionem consecuta non sit,
eadem Sacra Congregatio respondendum consult: Affir­
mative, quatenus Universitas de qua agitur Clero saeculari
vel Familiae Religiosae quomodocumque obnoxia sit.

Ssmus D. N. Ioannes Div. Prov. Pp. XXIII, in Au­
dientia d. xvi m. Novembris a. D. mcmlix Cardinali Prae­
fecto Sacrae Congregationis de Seminariis et studiorum
Universitatibus concessa, supra relatum responsum eius­
dem Sacrae Congregationis approbare ratumque habere
dignatus est ac publici luris fieri iusslt, contrariis quibusli­
bet minime obstantibus.
Roma, cx Aedibus Sacrae Congregationis, die xvn m.
Novembris a. D. mcmlix.—I. Card. Pizzardo, Ep. Albancn., Praef. Dinus Staffa, a Secretis.

Ada. R. BIDAGOR in ME &5 (1960) 139-140.

Statuto

della

Filmoteca Vaticana

Art. 1. Personal ilà giuridica e sede.—La Filmoteca
Vaticana, Istituita —in conformité alia Lettera Apostolica
Boni Pastoris (LE 2808) det 22 febbraio 1959— da Sua
Santitâ Giovanni PP. XXIII, in data 16 novembre 1959,
ha personal i tà giuridica.
Essa ha sede nella Città dei Vaticano.
Art. 2. Scopo.—In conformité alla secolarc tradizione
della Santa Sede di accoglicre i più notcvoli documenti di
storia e di cultura, la Filmoteca Vaticana ha lo scopo di
raccogllere e conservare film e registration! del le riprese
televisive che hanno attinenza alia vita della Chiesa e in
particolare quelle rlguardanti; a) il Sommo Pontefice, i
Suoi Rappresentanti e i vari Organi della Curia Romana;
b) le attività apostoliche e caritative nella Chiesa Univer­
sale c le opere cultural! promosse da cattollci; c) la vita
religiosa nel mondo; d) opere di alto livello artistico ed
umano.
Art. 3. Fonti della raccolia.—Concorrono a formare la
raccolta della Filmoteca Vaticana: a) documentation! cinemalografiche e televisive che si trovano attualmente in
possesso della Santa Sede; b) copie dei film girati e registrazloni dclle riprese televisive esegulte sui territorio della
Città del Vaticano e nelle zone estrâterritoriali; c) film che
nel futuro perverranno al Sommo Pontefice, agli/ Uffici
della Santa Sede o alia Filmoteca stessa e che rispondano 8,6
alie caratteristiche indicate nel Fart. 2.
ArL 4. Patrimonio e cespiti.—La Filmoteca Vaticana
ha un suo patrimonio, ad essa assegnato dalla Santa Sede.
Le libéralité inter oivos o mortis causa disposte a favore
della Filmoteca Vaticana saranno destinate agli scopi dolia
Filmoteca stessa.
Art. 5. Direzlone e ammlnlstrazione.—La direzione e
l'amministrazione della Filmoteca Vaticana é affidata alia
Pontificia Commissione per la Cinematografia, Ia Radio
e la Televisione, la quale designa, su proposta del Prési­
dente, un Officiale delegato alia gestione della Filmoteca
stessa.
Alla mcdeslma Pontificia Commissione spetta In parti-

3980

2857
1959 NOV 18.-I0AN. XXIII, ALLOC. AAS 51 (1959) 867-870

Allocutio die 18 noo. 1959 habita iis qui, ex utroque clero.
Censorem librorum coetui interfuerunt:
De gravitate

officit censoris librorum

Siamo licti dl darvi il più affettuoso benvenuto, dlletti
addetti alia previa revisione dei libri, che col présenté
Incontro Romano avete voluto concludere il vostro Convegno. Salutiamo in voi una eletta schicra dl sacerdoti
studiosi, cui è affidato un incarico nssai delicato, c che
pertanto vogliono distinguerai per una amabile fusione di
provate vlrtù. Non per nulla il Codice di Diritto Canonico
US vi vuole aetate, eruditione, / prudentia commendati *: e da
tale definlzlonc Cl è gradlto trarre motivo per esprimervi
11 Nostro fervido apprezzamento.

Nell’ambito dei libro voi svolgcte infatti un’opera paziente, silenziosa cd equilibrata, in aiuto e alie dipendenze
dei vostri Ordinari, sulla cui coscicnza rlcade in primo
luogo la responsabilité di custodire, difendere, diffondere
Ia sana dottrina. Dl falto questo lavoro è diretto olla scoperta dei genuini valori umani e cristiani, ed alla ferma
c lealc riprovazlone di errori e dl attcggiamenti perniciosi.
La vostra opera è per voi causa di dura fatica e dl con­
tinuo assilio: non soltanto perché essa eslge sacrificio di
tempo, e anche logorlo di énergie fisiche; ma soprattutto
perché una pesante responsabilité grava sui vostro lavoro,
e vi accompagna come un vivace stimolo, ricordandovi il
numero dellc coscicnze che si affidano al giudizio delFAutorità Ecclesiastica, per trame una regola morale, ed un
ficuro criterio cui uniformarsi. La missione che svolgcte
è, sotto questo aspetto, dl altissimo valore, perché parlecipe dcllc materne sollecitudlni della Chiesa nel guidare

ÎJ93, par. 3.
3981

η. 2856-2857

ed istruire I propri figli nella conosccnza della vérité, e ne’
difcnderli da ognl pericolo.

Glé 11 Nostro Prodecessore Pio XII di ven. mem., nella
Udlcnza accordata nel febbraio 1956 agli Ecclesiastici ad­
detti alia recensione dei libro, ebbe a definire la loro posizione di collaborator! délia Chiesa in opus ministerii a,
dicendo testualmente: «in clascuno di vol Ci pare di riconoscerc un valido e fido cooperatore del Nostro ministero
pastorale» ’. Queste parole tanto più debbono dirai di voi,
che dovete essere prcziosl strumenti e fidi collaborator!
dei vostri Ordinari, e quindi délia autorité ecclesiastica,
al scrvizlo délia vérité, per la salvaguardia del patrimonio
di fede e di morale, che deve essere tramandato intatto
alie generazioni che verranno.
Nel campo in cui si svolge la vostra attivité c’è stato in
questi anni un incessante progresso, che puô venire riguardato con sereno apprezzamento, pur nel doveroso rilievo
dei dlfetti in cui si puô incorrcre.
Ditettt figlit Qual'è 11 vostro dovere in tale situazlone,
in cui sl ha una contrapposizlone cosl rilevata di luci c di
ombre? Non Ci sfuggono le difficolté che spesso possono
disorientarvi o scoraggiarvi nel vostro lavoro. Ma I se da 860
una parte è per voi pericoloso lasclarvi abbattere dalla
considerazionc degli aspetti meno consolanti, dalPaltra
non sarebbe meno dannoso abbandonarvi ad un facile ottimismo, che potrebbe portare a pericolosi accomodamenti
e transazioni, con rischio di danneggiare 11 sacro deposito
della dottrina, e le anime dei fedeli.

Vi è dunque necessario un sano realismo, che non dlmentichi la condizione dell’umana natura ferita dal pec­
cato originale; ma esso non va dlsgiunto da uno slancio
apostolico, dcltato da profondo zelo, rlcordando quanto
è stato detto dei Divin Salvatore: «Egli non romperâ la
canna scheggiata, né smorzeré il lucignolo fumigante, finché non conduca a vittoria la giustizia4.

II Revisore ecclesiastico non dovrà pertanto lasciarsi
portare a quella intransigente durezza, che abbatte ma
non riedifica, scoraggia ma non rianima, addolora ma non
ad poenitentiam; egli eviterà altresl ognl facilité e corrivité
di giudizio, affinchè la sua opera si distingua sempre per
intelligenza, sensibilité c perspicacia, nella chiara visione
dei propri compiti, per il fcdele semzio dell’autorité ec­
clesiastica. A questo proposito è utile ricordare che l’accennato canone esige dai censori ecclesiastici che in doctrinis
probandis improbandisque medio tiiloque itinere eant. La
vostra opera dovrà quindi essere costantemente ispirata
ad un retto equilibrio, per indicare fermamentc cd amabilmente ie vie della giustizia.
Queste caratteristiche si compcndiano in una nota massima, attribuita a diversi autori, ma non per questo mcno
Êreziosa e utile. L'abbiamo ricordata nella Nostra prima
:ncîclica, e pensiamo che opportunamente si adattl anebe
al vostro lavoro: In necessariis unitas, in dubiis libertas,
in omnibus caritas.

Questa unité trae la sua ragionc dalFinviolabile santité
della religione, che sl deve sostenere e difendere contro
ogni mutevole moda del tempo e ogni infido ondeggiamento di pensicro: cssa è pcrciô garanzia di ordine e di
slcurczza, ma al tempo stesso comunica una forza meravigliosa e invincibile aile nostre intraprese.
Ispirandosi a talc dovere di unité, il Revisore ecclesiasti­
co dovrà anzitutto possedere, net limiti del possibile, una
conosccnza approfondita della Teologia e della Morale cattolica, della Patristica e della Tradizione ecclesiastica, delI’insegnamento Pontificio: e attenervisl consegucntcmcnte
nella applicazione ai casi concreti, con serlctà, dl/sclplina 870
c scrupolosité, mirando alla tutela del bene comune: si
eviterà cosl una diversité di giudizio, che potrebbe portare
a confusioni 0 disorientainenti pericolosi.
La accennataliberté èpoi quella che si affida alia coscienza e al buon senso del Revisore, alla sua maturité di giu­
dizio e prontezza di orientamento: in un campo cosl vario
cd elastico, qual’è dato dalla produzione culturale e lette­
raria, ove sl presentano, rivestiti dalla lucentezza della
forma artistica, i casi più diversi e impreveduti dcll’esistcnza umana, è assai importante saperai muovere con facilité,
non soltanto per individuare gli aspetti positivi, c sol Ιο­
ί incarc i negativi, ma altresl per orientarsi saggiamente
nell’esame di quanto sfugge ad una più précisa presa di
posizionc dottrinale o morale.
Infine, ma sopra ogni cosa, la carità, virtù regina nella
* Epk. 4,12. » A. A. 5., XLV1II (1956), p. 127.
e
gi, XVII, 1955-56, p. 515 [LE 35^31xj, ic; cfr. h. 43. 3.

3982

π, 2858-2881

S. PAENITENTIARIA - RELIGIOSORUM - RITUUM - IOANNES XXIII

quale sl compendiario l’insegnamento c Ia pralica della
Legge·: essa préserva Π giudizio dal pcricolo di frcddezza
c di disprezzo, come pure ne tempera la eventualc severity
con h soave delicatezza, che ispira negll anlmi. Ancbc per
11 vostro Jaroro trovano dunquc plena attuazionc le caratteristfche attribuite da San Paolo a questa virtù. nell’immortale elogio: «La carità è pazientc, è benefica: non
astiosa, non è Insolente, non si gonfia... non si muove ad
Ira, non pensa male, non gode dell’Înlquità, ma si rallegra
del godimento délia verita»·. La carltà, a cul vol vi isplrate, non farù certamente vélo ail'amore per la verità:
sicchè anche qui vl puô essere di sicuro orientamcnto
fesortazione paolina: veritatem facientes in caritate7.
Questi, diletti figll, sono i pcnsieri c le esortazioni che,
pensando a questa Udtenza, Ci sono sgorgati dall’animo,
e che cosl sempllcemente vi abblamo voluto comunicare.
Siamo certi che voi già vc ne ispirate e che, riconfcrmati
nel vostri propositi, ne trarrete rlnnovato conforto a con­
tinuare con serenità c prudenza nel vostro arduo e delicato
lavoro.
Nol vi accompagnamo con Ia Nostra pregbiera assidua,
con cul Invochiamo dal Cielo lumi copiosi e continui su le
vostre menti e su le vostre fatiche. Ed augurandovi di
trarre dal vostro Convegno ogni auspicato frutto per le
vostre future attività, in pegno de! dlvinl favori vl impartiamo la Nostra paterna, propiziatricc Bcnedizione Aposto­
lica.
•Cfr. Horn. 13, 8. · j Ccr. 13, 4-0. ’ E^A. 4. 13.

2858
1959 NOV 23.-S. PAENIT., DECR. AAS 51 (1959) 921
Nuptialis anuli osculatio indulgentiis ditatur

Ad amorem fideli tat em que coniugalem fovendam, hoc prae­
sertim tempore quo naturalia divinaque matrimonii i ora tam
frequenter ic foede pewimdari solent, Sxdius Dominus Noster
Joannes Divina Providentia Pp. XXIII, preces ab Infra scripto
Cardinali Maiore Paenltentiarlo Sibi oblatas libenti animo ex­
cipiens, in Audientia die 2t Novembris vertentis anni eidem
impertita, benigne concedere dignatus est ut qui coniuges,
nuptialem uxoris anulum vel sin gula tim ve) una simul pie
deosculati, invocationem: Annue noMs, Domine, at Te diliÇentn, nos invicem dillpamas et secundum luam sanctam legem
pipamus, vel aliam similem devote recitaverint, partialem tre­
centorum dierum Indulgentiam semel in die celebrationis nup­
tiarum saitem corde contrito acquirere valeant. Contrariis qui­
buslibet minime obstantibus.
Datum Roma, e Sacra Paenitentiarin Apostolica. die 23
Novembris 1959.—N. Card. Canali, Paenitentiariuj Maior.
L Rossl, Regens.·
• Natifieat». In Decreto Sacrae PseniteatUrise ApMtobcac diei xj No·
A' S·» k· l7,
post dktioncs) «wxncl in dx·» bacc
mpI virtu «oriebraiioms nuptliruo» qa
*e
vrrba per typogr-iphitrxn «nerta οπάΐΛΐ soai_ Qoamobrtm concreo In hoc Decreto tacta respiat
dse^i.
B Sacra PMtüteaüam Apottohca, (Li u Decembris iw— I. Rûmi,
Rcttn» (A. A. S, sx (i960) 64).

2859

I93f) NOV 23-28

With sentiments of respect and esteem,
Your Excellency, faithfully yours in Christ.

I remain

♦Ordinario Potncuiano, Prot. N. 11767/59: o documento originali

28(H)
1959 NOV 27. - SC RITUUM, RESCRIPTUM. PART.·
Delentur formulae abiurationis contra religiones
NON

CHRISTIANAS

IN

«ORDINE

BAPTISMI

ADULTORUM»

Preces—Ge rusa lem me, 11 Agosto 1959.—Emintnza Ben.ma,
Nell’Ordo Baptismi adultorum il Ritunle Romano domanda al
Catecumeni provenienti dalla religione cbraica o da quella
ra ussui mana di abiurare con le seguenti formule: * Horresce
Judaicam perfidiam, respue Hebraicam superstitionem· - •Hor­
resce Mah ume licam perfidiam, respue pravam sectam infideli­
tatis.· • [Horresce haereticam pravitatem, respue nefarias sectas
impiorum ]».
Data Ia modiflcazione fatta nella preghicru dei Vcnerdl
Santo a proposito dei Giudel, vorrei domandarc a Vostra Emlnenza se non fosse possibile modificare anche In formula della
suddetta ab lura.
Chino al baclo della S. Porpora, prego V. Em. a voler gradlre
I’espresslone del mio devoto ossequio di Vostra Eminenza
Reverendissima Uiho Devrtio Servi tore.—Alberto Gori, Patriarca Latino di Gerusalemmc.
Rescr.—Ex audientia Ssthi habita ab Eetio Card. Calciano
Cicognani, S. H. C. Praefecto, die 11 novembris 1959. Sanctitas
Sua praedictas formulas mutandas decrevit. Ex Congressu
diei 27 novembris 1959: Praedictae formulae deleri debent in
Rituali Romano.—Henricus Dante, Proseeretor ius (‘L

P Ia eptstub ExcAi Pro-secretarii diei 34 nxxrtil 1960 ad Secretarium
S. C. pro Ecclesia Orientali, haec addebantun «Si è anebe stabilito di non
pobbUcare sugfi Ada Apodclicae Sedis Ule dxsposirione, ma di informant
Cb Ordinari, e jli Editori Pontifici·].

* Patriarchae Latmo Hiercaclvniitano. Prot.N. H-10,959 o documento
originali. Ada. ab in EL 74 (1960) 134.

2861
1959 NOV 28.-ΙΟΑΝ. ΧΧΙΠ, ENC. AAS 51 (1959) 833-864

LITTERAE ENCYCLICAE
Ad Venerabiles Fratres Patriarchas, Primates, Archiepl·
scopot, Episcopos aliosque locorum Ordinarios, pacem et
communionem cum Apostolica Sede habentes:

De Catholicis Missionibus, quadragesimo exacto anno
ex quo Epistula Apostolica «Maximum Illud»
a Benedicto Pp. XV edita est
IOANNES PP. XXHI

Venerabiles Fratres - Salutem et Apostolicam Benedictionem

•Princeps Pastorum·1 cx quo dic Nobis agnos ct oves,
hoc est universum Dei gregem ’, ubique terranim commo­
rantem, pascendum regendumque concredere voluit, atqpc
Ordinarius loci permittere potest coBducationem
adeo Nos suavi huic caritatis Invitamento, humilitatis No­
APUD SCHOLAS PUULICAS A RELIGIOSIS FEMINIS RECTAS
strae conscii, sed potentissimo eius auxilio fidentes respon­
dimus, Catholicarum Missionum granditas, pulchritudo ct
November 21, 1959
gravitas menti semper occurrerunt Nostrae ·; quamobrem
numquam destitimus impensissimas ad cas conferre sol­
Tour Ercellcncy, This Sacred Congregation has received
licitudines curasque Nostras. Ac primo exeunte anno, ex
your letters of November 9 and 11, in which you ask
quo tergemina tiara redimiti sumus, in homilla ea fausti­
permission for a number of Communities of Sisters to
tate habita, inter laetissimos Summi Pon/tificatus eventus 834
teach in coeducational Institutions on the secondary level
diem Iliam recensuimus, qua, a. d. v Idus Octobres, In
in your diocese.
Sacrosanctam Vaticanam Basilicam plus quam quingenti
It Is the mind of this Sacred Congregation that the
Evangel ii praecones convenerant, imagines lesu Christi
Instruction of December 8, 1957 |LE 2714) be Interpreted
cruci affixi e Nostris manibus recepturi, antequam In lon­
to require that, in those cases where coeducation is to
ginquas regiones Christiana luce collustrandas se con­
ferrentbe tolerated because of existing conditions, only Com­
munities of men must obtain the authorization of this
Ad hanc causam provehendam Providcntissimus Deus,
Sacred Congregation, to allow their members to teach in
arcano, amantique consilio suo. inde a luvenillbus annis
such institutions. In the case of Sisters’ Communities, the
sacerdotale ministerium Nostrum convertere voluit: etedecision In this matter is left to the prudent Judgment of
A“a plurimarum totius orbis Nationum
the Local Ordinary- In view of the presently existing
conflagratio btlllca restincta est. Decessor Noster piae
conditions In your diocese, as explained in your letters,
menu Benedictus XV e dioecesi Nostra Romani Nos nivoH Is evident that Your Excellency Is Justified In permit­
» l P(îr V, 4. »ctr. Icum. XXI, Ι$.17.
ting the Sisters to teach in the Institutions that you have
•Or. Homdu» m lu
k^U; A. A. S, L, 1,58. p.
mentionend.

1959 NOV 24.-SC RELIGIOSORUM, RESPONSUM. PART.·

3983

3984

1959 NOV 2«

IOANNES XXIII. ENC. PIUXCEPS PASTORUM DE RB MISSIONALI

cavit, ut «Pontificio Operi Catholicae Propagandae Fidei»
navitatem praestaremus Nostram; quod quidem per quat­
tuor sacerdotalis vitae Nostrae annos libentissime fecimus.
Atque grata recordatio menti succurrit Nostrae illius Pen­
tecostes diei, cum anno mdccccxxh, tertio exeunto saeculo
a condito Sacro Consilio Propagandae Fidei, cui peculiari
modo munus demandatum est salutare Evangeiii lumen
ct caelestia dona nd extremos usque proferre terminos
terrae. Nobis iucundissimum fuit sacculares Id genus par­
ticipare celebrationes.
Eodemque tempore alius Decessor Noster imm. mem·
Pius XI ad Evangeiii praeconum munera ct incepta fo­
venda verbo et exemplo suo Nos excitavit, cum, antequam
Cardinalium Patrum Collegium in Conclave, ut dicitur,
conveniret, in quo ipsemet, Divino afflante Spiritu, Beati
Petri Successor delectus est, haec coram Nobis asseveravit:
«Nihil maius, nihil grandius, nihil utilius a novo lesu
Christi Vicario sperare possumus, quam haec duo gravis­
sima; ut nempe evangelicam doctrinam usquequaque gen­
tium propagare contendat ac veri nominis pacem conciliet
populis atque confirmet»4.
Dum hae suaves memoriae aliaeque non paucae animum
subeunt Nostrum, Nos non immemores gravium eorum
833 officio/rum, quae ad Supremum Dei gregis Pastorem perti­
nent, cupimus, Venerabiles Fratres —occasionem arripien­
tes ex memoranda illa Epistula Apostolica, cui a verbis
initium est Maximum illud
,
*
ct qua, ante quadraginta
annos, Decessor Noster piae rec. Benedictus XV Catholi­
carum Missionum causam, novis datis normis novoque stu­
dio christifidelium excitato animo, actuosissime provexit—
cupimus, dicimus, vobiscum per has Litteras paterna vo­
luntate colloqui de necessitate ac spe proferendi Regni Dei
in non paucas regiones illas, ubi Evangeiii praecones desu­
dant nullisque parcunt laboribus ut novella Ecclesiae ger­
mina succrescant fructusque edant salutiferos.
Hac eadem de re Decessores etiam Nostri fel. rec. Pius
XI et Pius XII opportunas normas opportunaque horta­
menta ediderunt ·, quae Nosmet ipsi, cum primas dedimus
Encyclicas Litteras, quae Ad Petri Cathedram 7 inscribun­
tur,’ pari auctoritate parique caritate confirmavimus.
Opinamur tamen ac pro certo habemus numquam satis
nos omnes esse facturos ut Divini Redemptoris vota hac
de causa ad effectum deducantur, atque adeo sub unius
Pastoris ductu oves omnes in unum feliciter congregen­
tur ovile 5.

Dum mentem animumque Nostrum ad ea convertimus
quae ad superna et caelestia pertinent Ecclesiae bona gen­
tibus illis impertienda, quibus nondum Evangeiii lumen
penitus illuxit, oculis Nostris plurimae regiones occurrunt,
in quibus vel uberes messes succrescunt, vigent ac matu­
rescunt, vel vineae Del operariorum labores difficiles ad­
modum arduique sunt, vel denique inimici Dei et lesu
Christi insectationum vi Christianorum communitates af836 flictant ac divexant, ct semen verbi Dei 9 suffocare / ac
proculcare enituntur. Ubique autem necessitas Nos urget,
aptiore quo possumus modo, aeternam procurandi animis
salutem; atque undique imploratio illa quasi ad aures
pervenit Nostras: «Adiuva nos»10. Has igitur regiones in­
numeras, quas iam Evangeiii praecones, qui «ex omni
natione, quae sub caelo est»11 orti sunt, apostolico sudore
atque interdum sanguine etiam suo fecundarunt, et in
quibus, divina aspirante gratia autochthones quoque apo­
stoli, velutl germina novella, florescunt ac fructus edunt
salutares, cupimus Nostris decorare laudibus, Nostris per­
movere incitamentis, caritate prosequi Nostra; ilsdemque
normas, praecepta ac monita impertire, quae spe aluntur
firmissima, cum Divini Magistri pollicitationibus falli ne­
sciis innitatur, quae hisce verbis continentur: «Ecce ego
vobiscum sum omnibus diebus, usque ad consummationem
saeculi» u. «Confidite, ego vici mundum» I3.
I
Cum primum illud atque immane plurimarum totius
orbis gentium bellum tandem conquievit, quod tot civibus
ac nationibus ingentes attulerat luctus, vastationes, ac
maerores, tum z\postolica, quam memoravimus, Bene­

• Cfr. L»
della fede. Scritti di A. G. Roncaixi. Roma, 1958,
p T03 iq. ’Cfr. A. A. S.. XI, 1919, p. 440 sq. (LE 222 J.
•Cfr. Liît. Enc. Ρπ XI Rerum Ecclaiae; A. A. S., XVIII, 1926, p. 65
iq. (LE 22x8J; Lltt. Eoe. Pii XII Ecangelii prarconei; A. A. S.t XLIII,
»95«» P· 497
[LE a2l3]; Fidei denum; A, A. S,, XLIX, p. 225 sq. (LE
2650).
’ Litt Enc. Ad Petri Cathedram; cfr. A. A. S., Ll. 1959, p. 497 sq. [LE
2829). 'Cfr. Ioan. X, x6. ’Cfr. Matth. XIII, 29.
’· Aci. Af> XVI, 9 » /bid. Π, 5- 11 Matth. XXVIII, 20. » Ioax. XVI
333985

n. 2861

dicti XV Epistula 14, velutl elatum paterna vocis invita­
mentum, catholicorum omnium excitavit animos ad paci­
ferum Dei Regnum usquequaque gentium amplificandum;
Dei Regnum dicimus, quod unum potest hominibus om­
nibus, caelestis Patris filiis, pacem defuturam numquam
veramque prosperitatem dilargiri atque in tuto ponere. Ex
eo tempore per quadraginta annos actuosissima Evangeiii
praeconum opera atque incepta cotidie magis floruere
ube/rloresque ediderunt fructus; atque illud praesertim eve- 837
nit, ut Hierarchia et clerus, e regionibus orti, quae Misslonalibus excolendae concreditae sunt, maiora In dies Incre­
menta caperent.
Quandoquidem autem, ut proximi Decessoris Nostri
imm. rec. Pii XII verbis utamur, Evangeiii praecones «ad
illud, ... extremam velutl metam, contendant necesse est
—quod quidem semper ante mentis oculos esse debet— ut
nempe Ecclesia apud alios populos firmiter constabiliatur,
eisdemque propria, ex indigenis delecta, tribuatur Hierar­
chia» 1S, haec Apostolica Sedes mature, opportune largiterque semper, praesertim vero postremis hisce tempori­
bus, hac de re consuluit ut ecclesiastica statueretur, vel
restitueretur Hierarchia in regionibus illis. In quibus rerum
condiciones suaderent ut Episcopales conderentur sedes,
eaedemque, si facultas esset, Praesulibus, in iisdem re­
gionibus natis, regendae concrederentur. Nemo ceteroquin
ignorat Sacrum etiam Consilium Propagandae Fidei prae­
positum ad hoc idem exsequendum potissimum constanterque spectare. Sed tamen fatendum est per memoratam
illam Apostolicam Epistulam in pleniore luce gravem instantemque eiusmodi causam positam esse, cum per eam
fel. rec. Decessor Noster Benedictus XV eos omnes impen­
sissime adhortatus esset, qui Catholicis Missionibus praee­
rant, ut qui in regionibus evangelica doctrina excolendis
divino quodam afflatu ad suscipiendum sacerdotium vo­
cati essent, quam diligentissime instituerentur, atque adeo
clerus ille numero virtuteque increbesceret, qui indigena
dicebatur, quamvis hoc nomen nihil offensae, differentiae
nihil significaret, quandoquidem id et Romanorum Pon­
tificum eloquium, et ecclesiastica documenta numquam
recipiunt.
Haec Benedicti XV adhortatio, quam Decessores Nostri
imm. rec. Pius XI et Pius XII iterarunt, Providentlssimi
Dei favente gratia, perspicuos uberesque edidit fructus;
quamobrem cupimus ut idcirco una Nobiscum immortales
Deo agatis grates, quod / in terris a Missionalibus excultis 838
frequentes lectissimaeque consurrexerunt Episcoporum et
sacerdotum cohortes, qui. Fratres ac filii Nostri dilectissi­
mi, animum Nostrum ad bene sperandum excitarunt. Sl
enim vel cursim ecclesiastica illarum tantum regionum ra­
tionaria inspicimus, ouae curis concreditae sunt Sacri Con­
silii Propagandae Fidei, iis exceptis, quae in praesens in­
sectationibus opprimuntur, non sine summo solacio cer­
nimus primum Episcopum genere Asianum anno mcmxxiii
consecratum esse, primosque Vicarios Apostolicos ex Afro­
rum gente electos esse anno mcmxxxix; usque ad annum
autem mcmlix octo et sexaginta numerari Episcopos ge­
nere Asianos, atque quinque et vigintl ex Africae gentibus;
ceterum vero clerum autochthonem, qui anno xorxvnt
numerum attingebat cmxix sacerdotum, anno mcmlvu in
Asia ad numerum quinque milium quingentorum quinqua­
ginta trium sacrorum administrorum pervenisse, in Africa
autem sacerdotes qui anno mcmxviii habebantur nona­
ginta, anno mcmlvii iam complevisse numerum mille
octingentorum undecim. Mirabili huiusmodi cleri incre­
mento Dominus messis le laboribus ac promeritis eorum
dignum voluit tribuere praemium, qui vel navitate cuiusque
sua, vel qui multiplici adiutrice collata opera Catholicas
Missiones, iteratis Apostoilcae huius Sedis normis generoso
respondentes animo, studiosissime adiuvarunt. lure igitur
meritoque proximus Decessor Noster v. m. Pius XII non
sine animi solacio asseverare potuit: «Olim quae ad Eccle­
siae vitam pertinent, quatenus perspicua est, in veteris
Europae regionibus praesertim vigebant florcbantque; exin­
de vero, velutl amplissimum exundans flumen, per ceterus
terras, quae, ut graeco nomine utamur, quasi orbis terra­
rum peripheria videbantur, effluebant; sed hodie haec ea­
dem Ecclesiae vita, mutuo quodam virium effluvio, cum
singulis Mystici lesu Christi Corporis membris communi­
catur. In aliis etiam non paucis continentium terrarum
regionibus iam / diu populi non Mlsslonalium curis exeo- S39
lendi moderandique demandantur, sed propria gubernan­
tur Hierarchia, ecclesiastica ordinatione propria truuntur,
et ceteris Ecclesiae communitatibus, a quibus lam fere
omnia recipiebant, spiritualia ac terrena etiam dona II‘•Cfr. .4, -4. S., XI, 2919, p. 440 iq. [LE 221].
«· Litt. Enc. Eiunfchi praecanet, .4 .4.5 . LUI, X, 2*51. p <07 ILE till]
‘•Cfr. Matth IX. 5I
3986

n. 28C1

JOANNES XXIII, ENC. PRINCEPS PASTORUM DE RE MISSIONALI

benter impertiunt»17. Jam vero. Episcopos ceterunique
cieram hanim etiam novarum Christianorum communita­
tum paterno adhortari animo cupimus, ut incensas ad
Deum adhibeant preces, atque ita peculiari modo sc gerant
ut sacerdotale sibi creditum munus spirituali fecunditate
polleat, utque, cum populo verba faciunt, quam saepissi­
me de dignitate, de pulchritudine, de necessitate ac de
promeritis loquantur sacerdotalis muneris; ita quidem ut
ad illud prompto magnoque animo suscipiendum eos ex­
citent, quos Deus ad tam excelsum honorem vocaverit.
Idqne efficiant ut eorum etiam preces qui suis curis cre­
diti sunt, ad Deum hac de causa admoveantur una cum
universa Ecclesia, quae, ut Divini Redemptoris hortamen­
tis respondeat, rogat «Dominum messis ut mittat operarios
in messem suam»l*, hisce praesertim temporibus, quibus
est «mensis quidem multa, operarii autem pauci»lf.
Christianorum autem communitates, quibus adhuc Mis­
sionales suam praestant navitatem, quamvis iam a propria
Hierarchia regantur, eorum etiamnunc opera profecto in­
digent, qui hac de causa ex aliis nationibus advenerunt,
sive ob territorii amplitudinem, sive ob christifidelium suc­
crescentem numerum, sive denique ob ingentem multitu­
dinem eorum, oui nondum Evangelii doctrina exculti sunt.
Eis procul dubio haec proximi Decessoris Nostri sententia
tribui potest: «Ii quidem minime vocandi sunt extranei,
cum quilibet catholicus sacerdos, in officio sui muneris
fideliter perstans, velutl sua in patria se habeat ubicumque
810 Dei Regnum floret vel sumit exordia»
/ Singuli Igitur
una simul concordique fraternae Illius sinceraeque carita­
tis vinculo coniunctl operentur, quae amorem in se referat,
quo erga Divinum Redemptorem eiusque Ecclesiam fla­
grare debent; atque Episcopis prompti nilaresque filiorum
animo obsequentes, «quos Spiritus Sanctus posuit... regere
Ecclesiam Del»31, sint «cor unum et anima una»
*
3, sibi
invicem ob praestitam adiutricem operam semper grates
agentes; ita quidem ut ex hac agendi ratione omnibus pa­
teat oculis Ipsos reapse esse illius discipulos, qui ad mu­
tuam servandam augendam que caritatem, ut ad «novum»,
suum praecipuumque praeceptum, adhortatus est om­
nes ».

sa

1959 NOV 28

immo Episcopos et Catholicarum Missionum rectores
iam nunc adhortamur ut e clero autochthone ne dubitent
cos deligere sacerdotes, qui ob suam virtutem pcculiaremque agendi prudentiam suorum popularium In sacro ephe­
beo degentium magistri atque ad sacerdotalem assequen­
dam sanctitatem duces esse possint.

Ceterum Ecclesia, ut probe nostis. Venerabiles Fratres,
nullo non tempore praecepit ut sacrorum administri soli­
dam plenam mentis animique institutionem adipisceren­
tur. lamvero nemo, hodie praesertim. In dubium revocave­
rit id c quavis stirpe ct e quavis terrarum orbis regione
ortos iuvenes assequi posse, cum hoc tam luculenter ac
reapse demonstratum iam fuerit. Ac procul dubio institu­
tio, quae huic clero impertienda est, peculiaribus etiam
rerum condicionibus conformetur opor/tet, quae variis loci» 342
variisque nationibus sint propriae. Attamen omnes sacro­
rum alumnos hanc sapientissimam sequi normam oppor­
tunum est: est nempe consulendum ut hi iuvenes ne «In
locis educentur ab hominum societate paulo nimium selunctis»
quandoquidem hoc modo, «cum in publicum pro­
dibunt, haud ex facili sive cum minuta plebe, sive cum
litteratis hominibus commercium habebunt, fletque eis
plurimum, ut aut inconsiderate cum Christiano populo se
gerant, aut, quam acceperint institutionem, secus existi­
ment» ». Hi autem iuvenes oportet ad plenam omnino
sacerdotalem animi perfectionem conformentur, sed etiam
«sensim prudenterque In intima populi consilia ac studia
penetrent»30; illius populi dicimus, quem evangelica il­
luminare veritate, et ad sanctitatem vitae, divina favente
gratia, conducere debent. Huic igitur instituendi educandlque rationi etiam Seminarii moderatores obtemperare
debent, quamquam ea omnia ultro libenterque accipiant
oportet, quae, ad res externas ac technicas quod attinet,
nova ac progrediens in usum induxit netas, ut pote com­
mune omnium gentium velutl patrimonium civilis cultus,
quod ad melius faciliusque vivendi genus homines addu­
xit, et ad corporis valetudinem ac vires aptius servandas
incolumes.
Cleri autochthon!
*
institutio —quod ipse Decessor No­
ster imm. rec. Benedictus XV scripsit— eo spectare debet
ut, ubi primum par divino muneri obeundo evasit, «recte
II
possit populi sui gubernationem... suscipere»31, popula­
resque suos ad aeternae salutis viam doctrina ministerioMemoratus Decessor Noster fel. rec. Benedicius XV in
2ue suo adducere. Quam ad rem id summopere cominenEpistula Apostollca, quae a verbis Initium sumit Maximum
amus ut iis omnes, tam allogenae quam autochthones,
illud, Catholicarum Missionum moderatores peculiari cura
qui sacrae huic institutioni dant operam, ex officii sui
adhortatus est ut cleri, e loci populo delecti, mentes ani­
conscientia diligentissime curent ut sui alumni suscipiendi
mosque ita effingerent et conformarent, ut eorum insti­
muneris gravitatem difficultatemque magis ma/gisque per- 843
tutio atque educatio «perfecta et numeris omnibus absolu­
ta» 31 evaderet. «Nam —ita ipse scribebat— sacerdos in­
pendere addiscant, ac licita prudenterque data fruantur
cogitandi agendique libertate33, qua facilius possint gradigena, ulpotc qui ortu, ingenio, sensibus studiisque co­
haereat cum suis popularibus, mirum quantum valet ad
datim, sed quam primum maiora etiam ecclesiastica mini­
Fidem eorum mentibus insinuandam: multo enim melius,
steria suscipere una et concordissime cum alienigena clero,
quam quisquam alius novit quibus modis quidpiam eis
sed pari omnino ratione. Id enim impertitae institutionis
persuaderi queat»
efficacitatem comprobabit, iisque ad quos sacrorum alum­
norum educatio pertinet, summum debitumque attribuet
Quam ad rem vix attinet in mentem revocare perfectam
praemium.
absolutamque sacerdotum institutionem educationemque
eo spectare necesse ease, ut sacrorum alumni ad eas potis­
lamvero iis rationibus perpensis, quae non modo ad
simum virtutes adipiscendas fortiter suavltcrque permo­
sacrorum alumnorum mentes animosque recte instituendos
veantur, quas primum postulat sacerdotale officium, «hoc
pertinerent, sed ad peculiares etiam singulorum populorum
811 est officium suae ipsius / procurandae sanctitatis»3·. No­
necessitates pecnliaremque eorum sentiendi agendique mo­
vus uutem illarum regionum clerus hac de causa pium
dum, haec Apostollca Sedes clerum allogenam clerumque
quoddam certare certamen debet cum ciero veterum illa­
autochthonem adhortata est ut in Missionologiae, quae
rum dioecesium, quae lam diu sacerdotes suo e gremio
dicitur, studia incumberent. Etenim Decessor Noster imm.
ediderunt virtutibus omnibus tam miro modo praestantes,
rec. Benedictus XV huius quoque disciplinae magisteria in
ut sacrorum administris universae Ecclesiae imitandi pro­
Urbaniano Propagandae Fidei Athenaeo constituit33; ct
ponerentur. Etenim sanctitate potissimum sacerdotes esse
proximus Decessor Noster v. m. Pius XII non sine aniini
possunt ac debent lux mundi el sal terrae 37. hoc est suae
gaudio animadvertit apud Idem Urbanianum Athenaeum
ipsorum nationis totlusque orbis terrarum; sanctitate po­
«Missionale Institutum
*
conditum esse; «itemque Romae
tissimum Evangelii pulchritudinem supemamque poten­
alilsque in locis «Missionologiae», quae dicitur, «Facultates»
tiam omnibus demonstrare possunt, itemque cuoccre om­
ac magisteria non pauca constituta esse»34. Quamobrem
nes Christianae vitae perfectionem metam esse, quam cun­
Ln Catholicarum Missionum seminariis studiorum curricula
cti filii Del viribus omnibus eluctando perseverandoque
non deerunt, quibus ea opportune explanentur, quae ct
assequi queant ac debeant e quibusvis gentibus sint orti,
ad varias Missionologiae rationes pertineant, et ad tcchniin quolibet vivendi genere versentur, et quovis fruantur
cam etiam cognitionem earum rerum, quae ad futurum
civili cultu.
Illarum regionum cleri ministerium utilia videantur. Hac
de causa omnino necesse est ut quae impertitur institu­
Ac praeterea patemus animus Noster spem fovet bonam
tio non modo ad integram solldamquc Ecclesiae doctrinam
fore ut ubique ex clero cuiusvis nationis ii eligi possint,
conformetur n maioribus traditam, sed etiam alumnorum
qui sacrorum alumnos suae cuiusque gentis regere, ac
mentes ita aperiat et exacuat, ut recte iudicare valeant
recte sanctcque instituere utque educare valeant. Quin
suae cuiusque patriae peculiarem cultum, ad philosophicas
«•Cfr. NinUm rriwpîwftkia Pu XÏ! di- Nrtili D. N. 1. Ch. bibita;
·· Adbort. Apo»t. Pu XII Simi» .Vectra
*;
4. .4. S.. XLIl χο<ο n fSfi
A A S., XXXVIII, t»0. P «ο. 11 Lw. X. J ·· I*
A.
[LEitstl·
«
*
'·/
.
»950. p.
••ErfvL Pii XII *d Edun Coni. Ad
odHan
*
PUnr, 4. 4. S., XLVH,
·«EpUL Apart. Marinum U/W, 4. 4. S.» XI, xara. o ... n p
«Cfr. Adhort. Apmt. Pu XII
Satira,; ( 4 S^Xin
”·· Aii
XX. xS. ·· /W . IV. j*
.
“Cfr. Io
*w.
XIII, Mi XV. ix.
p. 6M> (LE «5· ).
· Λ· Λ·
XLH, 1950.
••4 4. S , XI, 1917, p. *45 [LE
}- β·/Ηί.
«Cfr. Epht Apcmt
ILW, 4.4.S..XI, t9ia. p ..j ΠΡ
·· Adbort Aport. Pit XII
Mm; A A. S.. XL1I. 1950, P- &>7
«•Liti. Eae. Ε:α«ίΛ»ιρη«2»Μ·ι;.4..4.5.,ΧΜΐ!. 195X. pP 44 ,L E
(LE »15: ” Cfr. Ματτη V. 13-14.________ ______________________

3987

3988

■■■■

1030 NOV 28

JOANNES XXIII, ENC. PRINCEPS PASTORUM DE RE MISSIONALI

praesertim ac theologicas disciplinas quod attineat, item811 que peculiares rationes quae inter cas chri/stlanemque reli­
gionem intercedant. «Catholica Ecclesia —Ita idem Deces­
sor Noster— ethnicorum doctrinas neque despexit neque
respuit, sed eas potius, a quovis errore et a quavis Impu­
ritate liberatus, Christiana sapientia consummavit atque
perfecit. Ita pariter eorum ingenuas artes ac liberales disci­
plinas..., peculiares quoque populorum mores corumque
tralatlcla instituta... quodammodo sacravit; atque etiam
eorum dies festos, immutata ratione ac forma, ad marty­
rum memorias et ud sacra mysteria celebranda traduxit»3S.
Ac Nosniet ipsi hac eadem de causa mentem Nostram
hisce verbis aperuimus: «Quotiescumque auctiora verique
nominis incrementa, ad liberales artes Ingenuasque disci­
plinas quod spectat, possunt humanae familiae cultum di­
tare, Ecclesia eiusmodi ingenii nisus fovet et adiuvat. Ea
enim, ut probe nostis, non unam tantum animorum cul­
turam, despectis aliis, quasi propriam amplectitur, ne illam
quidem, quam Europa ceterique occidentis populi pepererunt, etsi cum ea, historia teste, arctissime coniungitur;
creditum cnlm Ecclesiae munus ad aliud potissimum per­
tinet, ad id nempe quod ad religionem et ad aeternam
hominum salutem spectat. Verumtamen Ecclesia, utpotc
quae juventute polleat perpetuoque Sancti Spiritus afflatu
renovetur, nullo non tempore ea omnia agnoscit libenterque in se recipit, quin immo actuose excitat, quae humanae
menti animoque honori vertant, etiamsi eadem ex aliis
terrarum orbis partibus oriantur, non autem e regionibus,
quae mediterraneo mari circumluuntur, et quae, ex pro­
videntis Dei consilio, quasi suae infantiae incunabula
fuere» ’·.

Sacerdotes auctochthones, si opportunis hisce modis grnvibusque rationibus Instituantur, atque, superatis difficul­
tatibus, ad recte agendum comparentur, multum profecto
poterunt, suis Antistitibus ducibus, in hanc rem conferre
815 utilitatis, ac praeser/tim poterunt a doctis suae patriae
civibus facilius audiri, eosque, exemplum secuti celeberrimi
Missionalis Matthaei Ricci, ad Christianam veritatem alli­
cere, in iis nominatim nationibus, quae inde a remotissimis
temporibus civili cultu floruere. Siquidem sacerdotes etiam
e suis territoriis orti, officio tenentur «in captivitatem re­
digendi omnem intellectum in obsequium Christi»37, ut
incomparabilis ille Evangelii praeco et gentium apostolus
Paulus asseverat; ita enim etiam «apud suos, vel optimates
liLteratosve homines, in honore erunt»38. Quamoorem eo­
rum sententia atque opera utentes curabunt Episcopi ut
opportune matureque pro singularum vel plurium regio­
num necessitatibus constituantur sedes studiis provehen­
dis aptaeque vulgandae doctrinae, in quibus cum allogenae, tum autochthones sacerdotes quae didicerint et experiundo noverint, ea omnia in illius nationis bonum
utllitatemque convertant, in qua nati sunt vel ad quam
Christiana veritate excolendam adlecti. Quam ad rem in
memoriam haec etiam revocare oportet, quae proximus
Decessor Noster imm. rec. Pius XII hisce verbis edocuit:
catholicorum nempe esse «scripta omne genus fusius in
vulgus edenda ac disseminanda»39; itemque curandum esse
at omni ope provehatur «quidquid spectat ad recentiora
artis inventa, quibus homines inter se communicant, qui­
busque doctrinae evulgantur, quandoquidem neminem la­
tet quanti intersit vulgi opinionem ad se trahere recteque
conformare»4°. Non omnia profecto ubique ad effectum
deduci possunt; omnes tamen opportunitates arripiendae
sunt, quibus cuiusvis generis Insurgentibus necessitatibus
prospici queat, etiamsi interdum «alius est qui seminat, ct
alius est qui metit»41.

lesu Christi veritatis caritatisque propagatio ad pecu816 liare / pertinet Ecclesiae munus; atque etiam «sanctissimum
Ecclesiae officium est... populis, quantum fieri possit, praestantissima vitae suae suaeque doctrinae beneficia imper­
tire, ex quibus novus proficiscatur socialis ordo Christianis
principiis innixus»49. Hac de causa, in regionibus quoque
evangelica doctrina excolendis, Ecclesia omni ope consulit
ut incepta etiam de re sociali suscipiantur, utque oppor­
tuna adiumenta pro facultate indigentibus impertiantur,
quae chstianorum communitates populosque, ad quos eae­
dem pertinent, adiuvent. Curandum tamen est ut apostolica Misslonalium actio ne nimia profanorum operum con­
gerie opprimatur vel praepediatur. Ea Igitur tantum, quae
necessaria sint et quae ex facili servari possint expediteque
«Utt. Enc. ΕιαηξίΙιι prtuconn; A. A. S., XLUI, 195X, p. 522.
••Cfr. AUocnt. iis qui interluerunt Conventui II «des Ecrivains et Ar­
tistes Noirs»; A. A. S-, Ll, 1959, p. 260. 1TC£r. II Cor. X, 5.
• · Litt. Enc. Pu XI Rerum Eeclesw; A.A.S.,XVIII, 1926, p. 77 [LE 693 J
••Litt. Enc. Fidn donum; A. A. AS.t XLIX, X957, p. 333 [LE 2650J.
••Z6U. ·« Ioax. IV, 37. «Utt. Enc. Fidei donum; A. A. S., XLIX,
»957, p. 231 [LE 2650].
3989

n. 2861

in usum deduci Instituantur; atque eadem, quam primum
fieri possit, eiusdem nationis viris vel mulieribus admini­
stranda ordinandaque concredantur, ita quidem ut Missionalcs viribus omnibus queant ministerio doctrinae imper­
tiendae ac suae celerorumque sanctitatis aeternaeque salu­
tis procurandae se dedere.
Si, ut diximus, certo patet modo frugiferum apostolatum
id omnino postulare, veluti rem praecipuae gravitatis, ut
sacerdotes autochthones ea omnia noscant prudenterque
perpendant, quae ad peculiaria patriae suae instituta spec­
tent, potiore etiam ratione liquet iisdem hanc quam pro­
ximus Decessor Noster in universum edidit, sententiam
esse tribuendam: «Ecclesiae prospectus atque proposita,
quae universa complectuntur, suetae eorum Christianae vi­
tae prospectus consiliaque erunt»43. Hac Igitur de causa
Idem clerus non modo pernoscat oportet universae Eccle­
siae vices, condiciones verique nominis utilitates, sed ne­
cesse etiam est ut ea ducatur ac permoveatur caritate,
qua omnes christifldeles amplectatur. Quamobrem iure
meritoque S. Joannes Chrysostomus, de llturgicls celebra­
tionibus agens, / haec asseveravit: «Accedentes enim [ad S47
altare), primum pro universo orbe communibusque com­
modis gratias agimus»44; atque S. Augustinus hanc pul­
cherrimam edidit sententiam: «Extende caritatem per to­
tum orbem, si vis Christum amare, quia membra Christi
per orbem lacent»4S.
Hoc profecto consilio ductus, ut integer nempe impen­
susque aleretur catholicae unitatis afflatus, quo MissionaIlum opera moveri atque animari debet, Decessor Noster
fel. rec. Benedictus XV illam periculi rationem severe ani­
madvertere hisce, quae sequuntur, verbis non dubitavit,
quae ab Evangelii praeconum propositis omnino absit opor­
tet, quandoquidem eorum actionis efficacitatem imminue­
re potest: «Miserum sane foret, si qui ex MissionarHs ita
suae dignitatis immemores viderentur, ut potius de terrena
patria quam de caelesti cogitarent, eiusque plus aequo
studerent potentiam dilatare gloriamque super omnia ex­
tendere. Esset haec quidem apostolatus pestis teterrima,
quae in Evangelii praecone omnes caritatis animarum nervos elideret, ipsiusque vulgo debilitaret auctoritatem»44.
Hoc idem periculum, etsi aliis modis rationibusque, hodie
quoque haberi potest, eo vel magis quod nationes non
paucae, a Missionalibus evangelica luce collustratae, acri
studio plerumque moventur adipiscendae libertatis suoque
Eleno iure plenaque potestate viventi; atque politicae liertatis adeptio interdum motus concitare potest immodi­
cos, qui communi bono ct universae humanae familiae uti­
litati caritatique obsistant.
Nos autem fore omnino confidimus ut autochthon quo­
que clerus propositis illis consiliisque moveatur, quae ge­
neralibus Christianae religionis rationibus respondeant, et
cum doctrina Catholicae Ecclesiae penitus concordent,
quae quidem universos homines pari amore complectitur,
atque adeo veraci etiam uniuscuiusque patriae bono, pro
sua parte, optime consulit./
818
Hac de re iure meritoque idem Decessor Noster hisce
verbis admonebat omnes: «Ecclesia Dei catholica est nullamque apud gentem vel nationem extranea»47; quam­
obrem nulla alicuius regionis Christianorum communitas
cum universa Ecclesia unitatem illam reapse manifestat,
ex qua superna lesu Christi vita oritur, si clerus popu­
lusque peculiari tantum suarum rerum studio moventur,
si in ceteras gentes malevolentia concitantur, si nimio de­
nique illo suae nationis studio ducuntur ac perturbantur,
quod caritatem erga universos labefactare potest; qua qui­
dem una caritate Ecclesia Dei constat ac vere «catholica»
nuncupatur.
III
Decessor Noster fel. rec. Benedictus XV peculiarissimo
modo necessitatem asseveravit, ut diximus, cleri autochthonis studiose, diligenter recteque instituendi, qui prae­
sentibus par esset rerum condicionibus: attamen cius menti
procul dubio alia quoque necessitas illuxit, eaque pariter
gravissima, laicos etiam cuiusvis nationis homines ita edu­
candi conformandique. ut non modo in sua privata vita
Christiano nomini responderent, sed In apostolatus etiam
opera incumberent. Id luculenter admodum signlflcanterque proximus Decessor Noster Imm. mem. Plus XII com­
mendavit 4#, qui non semel, sed etiam atque etiam hac de

p. 239. «Hoœ. II in II Cor.; Mignk, FG. LXI. 398.
•‘ In Ep. /ain. od Partkof, Tr. X, c. 5; Micmi. PL, XXXV, 306α
•‘ Epiit. Λ post. AftriiMM illud; .4. .4. 5^ XI. iq19, p. 446 [IX 2H.}
•’Epxsl ApojL Minimum illud; A. .4. 5.. XI. nip. p. 443 [LE Mil
·· Litt. Enc.
praeeomrs; A. A. S., XL1II, 1951, p. 319 *9. [LE
22l8].
3990

J
n. 2801

IOANNES XXIII, ENC. PRINCEPS PASTORUM DE RE MISSIONALI

1959 NOV 28

re egit, quae hodie potissimum intento perpendatur animo
eonimque peculiaria ingenia, consilia ct indolem attingere
atque penitus intellegere queant; ita quidem ut evangelTcae
oportet, atque quam maxime ct quam primum ad effectum
ubique deducatur.
veritatis praecepta, una cum eorum normis ac postulatis,
novi lesu Christi asseclae imbibant, iisdemque prorsus
Idem enim Decessor Noster v. m. Pius XII —Idque non
conformentur. Divinus cmm Redemptor id a nobis singulis
sine singulari merito ac laude— diserta copiosaque doctri­
postulat reapse efficiendum, quod est mandatum magnum;
na atnue iteratis adhortamentis laicos viros admonuit ut
hoc est: «Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo,
quam libentissime studiosissimeque in apostolatus campum
ct in tota anima tua, et in tota mente tua»
Oculis
descenderent, suam ecclesiasticae Hierarchiae navitatem
igitur eorum, qui catholicam amplectuntur religionem, Chri­
praestaturi, eodem nempe modo, quo inde a prisca aetate
stianae professionis granditas luce plena splendescere de­
per saeculorum decursum christifideles Episcopis celeroque
bet, ita ut eorum animi incenso desiderio efficacique pro­
319 clero adiutricem nava/runt operam, quo facilius ac ma­
posito iugiter excitentur vitam ducendi virtutibus omni­
iore cum efficacitate Christiana praecepta de re religiosa
bus ornatam et apostolica navitate praestantem; vitam
ac sociali ad reni deducerentur. Hoc autem non minus,
dicimus, quae imitanda proponat praeclara lesu Christi
sed multo magis nostra tempora postulant, cum id genus
exempla, qui, humana suscepta natura, nobis praecepit ut
necessitates in dies succreverint, et cum increscentes nu­
sequeremur vestigia eius
mero multitudines spirituali rectae doctrinae pabulo indi­
geant, et cum denique earum condiciones difficiles ac ma­
Quicumque Christiano censetur nomine, plane noverit se
gis Implexae hodie videantur. Ceterum quocumque Ecclesia
primario quodam ac praecipuo conscientiae officio obligari,
sua pacifica agmina inducit, ibi necesse est ut integra
ut testis sit veritatis, quam credit, et gratiae, qua eius
constitutio sua habeatur, quae non modo variis Hierar­
animus est transformatus: «Ideo enim», aucmadmodum ait
eximius quidam Ecclesiae Pater, «ille [Christus] nos hic
chiae gradibus constat, verum etiam laicorum ordine; pa­
ri terque necesse est ut per eos omnes salutariter operetur ··.
rclinouit, ut sicut luminaria essemus, ut aliorum doctores
constituamur,
ut instar fermenti simus, ut sicut angeli cum
Quam ad rem assequendam, ad novas etiam Christiano­
hominibus versemur, ut sicut viri cum puerulis, ut spiri­
rum communitates quod attinet, haud satis est homines
tuales cum animalibus, ut illi lucrentur, ut semina simus,
ad catholicam religionem convertere, eosque, lustrali aqua
ut fructum multum feramus. Non opus esset sermone, sl
expiatos. Ingenti numero in Ecclesiae album referre; sed
vita nostra Ita fulgeret; non opus esset verbis, / si opera 852
etiam omnino opus est, Christiana impertita educatione
exhiberemus. Nullus esset gentilis, si nos essemus vere
rerum condicionibus ac temporibus consentanea, eos aptos
Christiani»
efficere ad incepta illa pro sua cuiusque facultate susci­
pienda, quae conferre possint ad praesens ac futurum Ec­
Quodsi omnes Christifideles, qui in toto sunt orbe terra­
clesiae bonum atque incrementum. Christianorum numerus
rum, ut liquet, id officium debent praestare, tamen non
parum significat, si eorum virtus deficit; hoc est si In pro­
est quin videat in regionibus, Missionallum opera excolen­
fitendo catholico nomine iidem reapse inconcussa firmitate
dis, ex eodem impleto fructus oriri posse singulares prorsus
non pollent, sl intus in eorum animis spiritualis vita non
et uberrimos, quod ad propagandum attinet Regnum Del,
viget, atque foras non edit salutares fructus; si denique,
apud eos etiam, qui Fidei nostrae praeclarissimum donum
postquam divina gratia renati sunt, florenti illa et matura
ignorant, et vigoris, naturam excedentis, qui in gratia inest,
iuventute non praestant, quae ad proba et frugifera pa­
exsortes sunt, hortante ipso Domino lesu: «Sic luceat lux
tranda facinora semper parata sIL Etenim Christianae Fi­
vestra coram hominibus, ut videant opera vestra bona et
dei professio non tantum ad civium anagraphen pertinet,
glorificent Patrem vestrum qui in caelis est
*
<l; atque Petro
sed potissimum debet novum creare hominem
eiusque
Apostolo fidelibus praecipiente: «abstinere vos a carnalibus
actionibus omnibus, eas excitando, dirigendo moderandodesideriis, quae militant adversus animam; conversationem
850 que, vim indere supernam. /
vestram inter gentes habentes bonam, ut In eo quod de­
trectant de vobis, tamquam de malefactoribus, ex bonis
Verumtamen e laicorum ordine homines id plene adipisci
operibus vos considerantes, glorificent Deum» ·3.
difficile poterunt, si clerus, sive alienigena, sive autochthon,
necessaria illa actionis proposita, de quibus supra diximus,
Testimonium vero a singulis datum confirmari debet
ct quae lam primus lesu Christi Vicarius, hisce quae se­
et quasi dilatari testimonio totius communitatis Christia­
quuntur verbis, praecipuis lineamentis attigit, sibi efficien­
nae, eo fere modo, qui aetate recenti ab instituta Catholica
da non attribuerit: «Vos autem genus electuro, regale sa­
Ecclesia obtinnit, qua scilicet conspiratio et consensus om­
cerdotium, gens sancta, populus acquisitionis, ut virtutes
nium Christlfidelium, qui erant «perseverantes in doctrina
annuntietis eius, qui de tenebris vos vocavit in admirabile
Apostolorum et communicatione fractionis panis et ora­
lumen suum» $1,
tionibus»·3, eorumque coniunctlo in caritatis officiis stu­
diosissime exhibendis maxima Hs gaudia mutuaque pietatis
Verum enim vero Christiana Institutio atque educatio,
incitamenta praebuerunt; nam erant «collaudantes Deum
quae ad impertiendas tantum christifldelibus catechismi
et habentes gratiam ad omnem plebem. Dominus autem
formulas spectet, et ad praecipua moralis doctrinae prae­
augebat qui salvi flerent cotidie In Idlpsum» M.
cepta, variis propositu casibus, summatlm mentibus incul­
canda, animos autem voluntatesque ad efficaciter secun­
Eo enim quod una simul preces Deo adhibentur et in
dum datas normas agendum non excitet, in grave potest
sacra Liturgia divina mysteria actuose participantur, vita
Incidere periculum Inertem Ecclesiae procurandi gregem.
Christiana singulorum ac totius communitatis valdissime
At contra, oves Christiani gregis non modo Pastori auscul­
ditatur et perficitur, idque plurimum valet ad conforman­
tent oportet, sed eum etiam eiusque vocem agnoscant ·*,
dos animos ea caritate, / quae veri nominis Christianorum 853
atque fideles volentesque eum sequantur per aeternae vitae
est insigne; caritatem dicimus, quae discrimina inter na­
pascua u, ut aliquando possint α Pastorum Principe «im­
tiones et linguas exsuperat, omnesque, sive fratres sive
marcescibilem gloriae coronam»M accipere; oves scilicet,
adversarios, amice complectitur. Qua in re haec verba
quae cum Pastorem, ut diximus, agnoscant et sequantur.
S. Clementis Pontificis Maximi, Decessoris Nostri, libet
3ui animam suam dedit pro ovibus suis
eidem se totas
iterare: «Cum enim [ethnici] audiant a nobis, quod Deus
edant, eiusque divinae voluntati ultro libenterque obtem­
dicit: Non est gratia vobis, si eos diligitis, qui vos diligunt,
perantes, eo studiose operoseque contendant ut aliae etiam
sed gratia vobis, si diligitis inimicos vesiros et qui vos ode­
ovei, quae eum non sequantur, sed ab eo longe aberrent,
runt ·*
: quae cum audiant, admirantur bonitatis sublimi­
qui via, veritas et vita est M, tandem aliquando unum
tatem; cum autem viderint, nos non tantum eos non dili­
atque unicum ingrediantur ovile.
gere, qui nos oderunt, sed ne eos quidem, qui diligunt,
irrident nos ac nomen [Dei] blasphematur» ··. Omnium
Sine experrecto impensoque apostolatus studio professio
Evangelii praeconum summus. S. Paulus Apostolus, ad
Christianae fidei ne intellegi quidem potest, nam «quilibet
Romanos scribens, cum extremis occidentis populis ver­
tenetur fidem suam aliis propalare, vel ad instructionem
bum Domini esset annuntiaturus, de «dilectione sine simu­
851 aliorum fide Ilum sive confirmationem, vel ad reprimen­
latione» ·’ monuit; cuius virtutis —sine qua Christianus
dum Infidelium insultationem»t7, Idque praesertim nostris
nihil est—·· mirabilem laudem ante celcbrarat.
hisce temporibus, quibus Ecclesia universaque hominum
consortio peculiaribus In difficultatibus versantur.
Quae quidem caritas etiam collatis subsidiis patefit,
quemadmodum ait Decessor Noster Imm. mem. Pius XII:
Ut autem plena nctuosaque educatio Christiana haberi
«Corpus multitudinem quoque membrorum exigit, quae
possit, omnino oportet Institutores educatoresque vias ap­
inter se connectantur, ut mutuo auxilio sibi vivant? Et
tiores hac de causa ingrediantur, quibus aliorum animos
quemadmodum In mortali concretione nostra cum mem­
brum dolet, cetera omnia condolescunt; et quae sana sunt
"Or Liti. Eoe. Pn XII
A. A. S., XXXV, 4945,
p «owl (LE «750?. Utt Enr. Pli XI Rm
*
fUtinw. A. A.
XVIII,
p 7< iLE 6qj ! ·· Cfr. Kf
*
IV, *4. M I Prfr. II. ». M Ctr. I<MM. X,
». 14 “ Cfr. 1
, X. 9. jo “iPrtr. V, 4.
Ur Io«. X. 1«. ••ZMrf.,
XIV,
•’S.Toow
Tktol IMI.q. J. j 2. *1 ί ·· Μαγτπ XXII
J7. ’’Cfr / Pdr It, tt, Μλγτμ XI, rr. Ioaw ΧΠΙ, «S-

3991

ft'-

••S. lOAM. CniYS.. Hom. X m l T<-« ; Mien, PG, LXII
V. xô. ·· l Prtr. II, 1*.
Ad
**
Ap. II, 4i. ««/àw., 47. uCï Lrc T?
V-J5- ·· F X. Fcm«,
AfWtei, voL I, p.
«r Ron XH% w'
·· /
XIII, 2.
*

3992

I

1950 NOV 28

IOANNES ΧΧΠΙ, ENC. PRINCEPS PASTORUM DE RE MISSIONALI

aegrotantibus suppetias veniunt: Ita In Ecclesia singula
membra non sibi unice vivunt, sed aliis quoque opitulan­
tur, atque omnia sibi Invicem adiutricem operam praestant,
cum au mutuam consolationem, tum ad ampliorem usque
aedificationem lotius Corporis»eft.
Quoniam vero rerum necessitatibus, quibus christifideles
premuntur, etiam Ecclesiae vita ct instituta continentur,
autochthones Christian! assuescant oportet, quantum pro
facultatibus possunt, templa, pios coctus, clerum, qui ipsis
tutum se devovit, suis opibus sponte sustentare; neque
interest, si paulum ad hoc conferunt, cum id sit potissi­
mum. ut, quod impertitur, innotescens sit testificatio con854 scientiae in Christiana disciplina exercitatae. /
IV
Cum christifidclibus, unius viventis Corporis membris,
non liceat se a ceteris seiungere atque adeo arbitrari se
officio suo satisfecisse, si proprii tantum animi rationibus
studuerint atque prospexerint, singuli universi, adiutricem
operam, pro sua quisque parte, navent Regno Dei incre­
mentis augendo et propagando. Ad quod generale servan­
dum officium idem Decessor Noster Plus XII omnes est
hisce verbis cohortatus: «Catholicam esse, praecipua Eccle­
siae nota est, ita ut Christianus homo et adstrictus Eccle­
siae minime sit, nisi pariter sit addictus et adstrictus fide­
lium universitati, atque adeo percupiat ut eadem ubicum­
que gentium radices agat et florescat»70.
Omnes igitur, sancta quadam incensi aemulatione, certallm testificentur oportet assiduum, quo ducantur, stu­
dium spirituale aliorum bonum comparandi, propriam
tuendi Fidem, eamque eos docendi, qui eius expertes sunt
aut eam non satis noscunt atque adeo setius de ea indicant.
Itaque sacrorum administri, familiae, coetus apostolatui
dediti, qui variis in locis sunt constituti, faciant, ut huius
officii religionem, etiam in communitatibus Christianis re­
centissime ortis, animis hominum a prima eorum aetate
ct ab adulescentia defigant. Nec desunt peropportunae
quaedam occasiones aptius et luculentius eos au hoc mu­
nus apostolatus informandi, veluti cum pueri, vel baptisma­
te nuper abluti homines ad Confirmationis Sacramentum
suscipiendum componuntur, cuius «chrismate credentibus
novum robur inditur, ut Ecclesiam Matrem et quam ab ea
acceperint fidem, strenue tueantur ac defendant» 71; quam
quidem animorum praeparationem maxime apud eas gen­
tes expedit fieri, quae peculiares initiationis ritus pro lo855 eorum consuetudine celebrant, / per quos se parant adu­
lescentes, ut suo tribulium ordini legitime ascribantur.
Facere autem hic non possumus, quin operam catccheseos institutorum in sua collocemus luce, quippe quos con­
stet, si annales Missionum Catholicarum ab amota earum
origine replicentur, iisdem adiumentum attulisse singulare
prorsus ac necessarium. Qui cum nullo non tempore praesentissimi adiutores verbi divini praeconum essent, eorum
participantes labores allcvantesque, Decessores Nostri
apertis verbis affirmaverunt, «quantum ad Evangclii pro­
pagationem referret eorum multiplicari numerum» eosque
diligentissime institui7a, idemque munus habuerunt «pracstanlissimum fortasse exemplum apostolatus, qui a 1 ai cis
exercetur»7a. Nos autem, maximas laudes iis tributas ite­
rantes, eos adhortamur, ut animi beatitatem, quae ex hoc
proficiscatur munere, attentius considerent neve umquam
eo desinant omni studio coniti, ut, ecclesiastica moderante
Hierarchia, religionis disciplinam amplius excolant seque
in hominum vere Christianorum forment mores. Ab iis
enim catechumeni non solum prima Fidei elementa con­
discant oportet, sed etiam exercitationem virtutis ct in­
censum sinccruinque amorem erga Christum eiusque Ec­
clesiam. Quidquid curae impenditur in augendum nume­
rum huiusmodi praestantium ecclesiasticae Hierarchiae
adiutorum, ct in congruentem eorundem institutionem,
quidquid praeterea laboris iidem ipsi catholicae doctrinae
praeceptores tolerant, ut hoc munus suum quam aptissime
gerant et plenissime, sunt ad novas condendas communi­
tates Christianas easque prosperandas instrumenta praesentlsslma.
Primis quidem, quas edidimus, Litteris Encycllcis, de
variis gravibusque commemoravimus causis, quae hac

••UtL Eoe. ifjrüüi Corp<xù; A. A, S., XXXV, 1943, p. 200 [LE 17591.
’•Utt. Eoe. FÜn Jonum; A. A. S., XLIX, 1937, p. 237 [LE 2650].
nUtL Enc. Pii XII: Mytiùi Corporis; A. A. S.t XXXV, 1943. p. 201
[LE 1759].
nCfr. LitL Enc. Ρπ XI; Rentm Ectkûiu; A. A. S., XVIIL 1926, p. 78
.LE 693},
’’Cfr. Sermonetn δ Pio XII anno 1957 habitum ad eos, qui alteri inter­
férait Conr
*atul
catholicorum ea universo orbe pro laicorum Apostolatu;
/L-4.S., XLIX, X957, P 937.
3993

n. 2801

aetate Impel/lunt, ut in omnibus orbis terrarum partibus 85β
•laici homines In pacificae militiae, hoc est in Actionis
Catholicae agmina, eo sapienti consilio advocentur, ut
ecclesiasticae Hierarchiae adiutricem operam navent»7<;
quibus verbis haec subiecimus: «Magno quidem Nobis so­
lacio est ea considerare, quae per elapsum temporis decur­
sum, in regionibus etiam ab Evangelil praeconibus adhuc
excolendis, hi Episcoporum ac sacerdotum adiutores... ala­
cri actuosaque voluntate exanclarunt opera ac provexe­
runt incepta» 7S. Nunc vero affectu caritatis, «quae urget
Nos»7e, haec Decessoris Nostri imm. mcm. Pii XII horta­
menta et inflammantia dicta volumus instantissime ite­
rare: «Oportet omnino homines e laicorum ordine genero­
sam, diligentem laboriosamque operositatem suam inibi
cum hierarchic© cleri apostolatu consocient, in Actionis
Catholicae confertissima agmina confluentes» 77. Quam vo­
luntatem Antistitis Sacrorum Maximi ut ad effectum de­
ducerent, Episcopi regionum, Missionalium curae credita­
rum, utriusque ordinis clerus et fideles generosiores atque
Christiana disciplina instructiores probatissimo cum studio
sunt conisi; atque adeo licet asseverari ubique fere terra­
rum incepta feliciter esse patrata operaque egregia efflo­
ruisse. Tamen necesse est —de hoc etiam atque etiam
monendum censemus— ut haec apostolatus ratio ad loco­
rum condiciones et necessitates congruentes accommodetur.
Non enim licet ea, quae in alia regione peracta sunt, ad
aliam, nullo habito discrimine, transferre; sed ii, ad quos
pertinet, moderationi ecclesiasticae Hierarchiae omnino
sublecti sacrisque Pastoribus hilari animo obtemperantes,
curare debent, ne multiplices apostolatus formae nimia
quaedam onerum accessio evadant, qua vires praeclarae
ita cohibeantur vel dissipentur, ut solum certa quaedam
ac singularia suscipiantur, atque adeo quasi trunca et man­
ca sit actio, cum plus aequo speciali cuidam rei studeatur;
quod quidem, slcubi / opportunum esse videatur, tamen 857
minus utilitatis habet, ubi adiuncta et necessitates prorsus
alia sunt. Primis iisdem Encyclicis Litteris etiam praedixi­
mus argumentum, quod in Actione Catholica versatur, Nos
data occasione esse uberius et fusius pertractaturos; unde,
ut probe confidimus, regiones quoque illae, in quibus Mis­
sionalium opus exercetur, commoda capient non modica
novamque accipient impulsionem. Interea omnes, concordi
voluntate ac spiritibus ducti supernis, in rem incumbant
sibique persuasum habeant hac tantum condicione se posse
gloriari causae divinae et ampliori animi culturae ac pro­
fectui suae gentis inservire.

Est quidem Actio Catholica laicorum hominum sodali’
tas, «cui propria sunt munera eaque cum officii onere con’
iuncta, in quibus obeundis moderationi auctoritatum ob­
temperetur oportet» 78, ita tamen ut laici ipsi moderato­
rum gradus in ea obtineant. Ad hoc necesse est homines
instituantur, qui varias consociationes apostolico valeant
inflammare ardore, et efficere, ut eaedem pleno polleant
vigore; viros dicimus et mulieres, qui ut digni reddantur,
quibus ab ecclesiastica Hierarchia credatur primaria vel
secundaria consociationum moderatio, testatum proferre
debent argumentum, quo constet Christiana disciplina christianlsque moribus se plane esse Instructos et conformatos,
adeo ut «id ceteris impertire possint, quod ipsi iam sibi
divina opitulante gratia comparaverint»7·.

Non immerito autem asseverari licet sedem aptissimam
et quasi palaestram, ubi huiusmodi moderatores laici Actio­
nis Catholicae ad munus suum comparentur, scholam esse
Christianam; quam tum solum assequi propositum suum
posse ac munus obire suum, cum veri nominis Christiani a
magistris, sive sint sacerdotes ex utroque clero sive homi­
nes ex ordine laicorum, ibidem educentur. /
33s
Nec est qui ignoret, quanti momenti fuerit sitque schola
in regionibus, Missionalium curae concreditis, quantum vi­
rium et laboris Ecclesia in ludis cuiusvis ordinis aperiendis
insumpserit, quam acriter eos sit tutata ct auxerit incre­
mentis. Quoniam vero difficile, quemadmodum liquet,
scholarum disciplinis addi potest ratio moderatores Actio­
nis Catholicae instituendi, expedit saepe extra ludos bo­
nae spei adulescentes congregari, ut ad apostolatus doctri­
nam exercitationemque informentur. Curent igitur Ordi­
narii locorum, ut, quo aptiore possint modo, pro suaque
E rudentia scholas apostolatus condiscendi aperiant, In quius, uti patet, institutionis ratio ab ea differt, quae in
scholis, quas vere proprieque dicas, obtinet. Interdum

T‘Cfr. Utt. Eue. AI Prtri
A. A. S«. Ll, 1939, p. 523 (LE
2839}· ’* Ibid., p. 523. ,eCfr. II Cer. V, 14.
” Litt. Ene. Evan&Iiiprotona; A. A-S , XLI11,1951. Γ- 5*3 (LE
’· Cfr. Ep. Pii XII de Actione CatboUea. die II OcL 1946 daU; A. .4. 5 .
XXXVII, 1946, P· 4
* Γ, Diversi e
A» S. S. F,
* .V//, «d.
VIII. p. 4«.
’•LitL Ene. .4J Prtri CaihtArt
;
*
A. A. S, Lt, X959, p S34 [LE lira'-

ΠΜΜΜΜΠΤ

n. 28G1

JOANNES ΧΧΙΙΓ, ENC. PRLVCEPS PASTORUM DE RE MISSIONALI

1 «59 NOV 28

Pius XII monuit, «ad apostolntum lalcorum In regionibus
Missionalium curae concreditis, provehendum, sive quoad
doctrinam, prout investigatur, quomodo nempe quaestiones
praesertim sociales apud recens constitutas nationes queant
expediri, sive quoad apostolatum, idque potissimum, prout
consilia ineuntur, ut lalcorum ordines sub Christi vexillis
alacriter militantium recte componantur. Haud Ignoramus
quidem ea, quae Iulei Missionalcs lam egregie patrarint
patrent συ e, qui ad tempus aut in vitam omnem patriam
suam reliquerunt, ut in regionibus Evangel ii lumine col­
lustrandis ad bonum sociale et religiosum operam / confe­ Ml
rent multiplicem; Deum vero enixis obsecramus precibus,
ut numerum huiusmodi adiutorum, magno praeditorum
animo, laetis augeat Incrementis, eosque in difficultatibus
et laboribus, quae apostolico consilio perferunt, confirmet
Profecto Institutorum Saecularium sodales laicis cx Iisdem
regionibus ortis, Missionalium cura excolendis, auxilium
ferent cum eximia et uberrima fructuum copia coniunctum,
si ipsi suo exemplo alios ad sui Imitationem provocabunt
et Ordinariis locorum ingenium laborcmque promptum at­
que ultro libenterque expositum praebebunt, quo citius
communitates Christianae recens ortae maturescant.
Iis etiam laicis omnibus, qui ubicumque terrarum mu­
neribus, quae obeunt, vel publica re, quam tractant, altius
eminent, admonitionem Nostram adhibemus, ut serio cum
animo considerent, cruomodo, licet e patria cuiusque sua
non discedant, fratribus nomini chrlstiano nuper ascriptis
possint opitulari, quibus, consilia dantes, experientiam
communicantes, artis tcchnicae impertientes subsidia, sine
magno labore neque gravi incommodo adiumentum afferre
possunt, quod interdum maximum momentum faciat. Ra­
tionem haec, quae paterno exoptamus animo, ad effectum
deducendi certe Invenient homines bona praediti mente;
qui curabunt, ut hoc desiderium aliis, quos propensos in­
venerint, innotescat, utque eorum voluntates permoveant
et ad aggrediendum opus maxime idoneum dirigant.
Proximus Decessor Noster Episcopos est cohortatus, ut
eo «animi affectu, qui fraterna consensione operam cum
aliis sociat et sui commodum neglegit», in id Incumberent,
ut iuvenibus catholicis, qui e regionibus, Missionalium stu­
dio excolendis, in dioeceses ipsorum se conferunt doctrinae
condiscendae ususque rerum adipiscendi causa, quibus ha­
biles fiant ad publica munera in patria capessenda, spiri­
tualis cura impertiretur **
. Nemo enim vestrum, Venerabi­
les Fratres, non videt, quot pericula eorum ingeniis men­
tibusque, quot discrimina impendeant moribus in hominum
societate, quae non solum eorundum non est / propria sed 862
etiam —pro dolor!— nequaquam huiusmodi, ut Fidem
eorum confirmet eosque ad Christianam virtutem excitet;
atque adeo unusquisque vestrum pro conscientia officii,
quo omnes sacri Pastores, ad Missiones quod spectat, te­
nentur, caritate et sollicitudine summa et rationibus initis
aptissimis, lis ferre opem studeat. Neque difficile erit hos
luvenes doctrinae studiosos exquirere, sacerdotibus vel lai­
Cum, vero, ad publica munera quod pertinet, actiones
cis ad hoc ministerium imprimis Idoneis committere, spi­
hominum lalcorum In regionibus, ubi verbum Del disse­
rituali cura fovere, ac demum facere, ut suavitatem ct
minatur, degentium, sint Ipsis magis propriae ac potlores,
adiumenta caritatis Christianae persentiant usuquc expe­
cnrlsllnnae communitates quam maturrime et impensissi­
riantur, qua omnes in fraternum foedus coeamus oportet
me curent oportet, ut viros ad publicam rem in sua cuiusque
el alter alterius commodis serviat. Itaque ad tot tantaque
terra pro communi Ipsius bono capessendam comparent,
auxilia, quibus Missionalibus occurristis, hanc etiam adiu860 qui non solum credita sibi / officia et opera cum laude ex­
tricein adiungite operam, qua regiones, in orbe terrarum
sequantur, sed etiam, vita sua vere Christiana, Ecclesiae,
dissitae quidem, sed curis etiam vestris quodam modo
cuius beneficio renati sunt, honorem adiungant, ita ut
commendatae, ipsis animis vestris repraesentantur.
sacri Pastores praeconium Illud iis tribuere possint, quod
apud S. Basilium scriptum videmus
*,
«gratias egi Deo san­
His vero iuvenibus doctrinae studiosis non solum amo­
ctissimo, quod rerum publicarum curis occupati, eccle­
rem, quo In cos ferimur, patefacere volumus, sed cos etiam
siasticas haud parvi penditis; sed de lis unusquisque velut
Impense amanterque hortari, ut signum crucis, in fronti­
de proprio negotio et ex quo vita sua pendeat, Ita solliciti
bus suis conscriptum tinctione sanguinis Iesu ct unctione
chrismatis sancti. Inviolate ubique prae se ferant, neve,
dum apud exteras gentes commorantur, occasionem prae­
Nominatlm in iis, quae ad scholae negotia tractanda
termittant, quin non solum ad munera recte gerenda se
eomaue recte componendam, ad subsidia egentium civium
comparent, sed religionis etiam disciplinam altius compre­
classibus disposite impertienda, ad cuiusvis generis ope­
hendant. Quamquam periculis malisque sunt obnoxii, ha­
rariorum consociationes recte ordinandas, et ad publicam
bent tamen opportunitatem maximam ad multa capienda
retn administrandam pertinent, catholicorum autochtbonum, peritia insignium, praecipuae erunt et egregiae par­ commoda spiritualia, dum apud catholicas degunt natio­
nes, sl meminerint omnes christifldcles, quicumque sunt
tes, sl —quemadmodum officii conscientia postulat, a qua
ct undecumque duxerunt ortum, debere ceteris esse exem­
sine violatae fidei crimine nequit declinari— In capiendis
plo mutuaque Inter se pietatis impertire adiumenta.
consiliis rcbusque agendis Christianae legis ducentur ratio­
nibus; quae quidem, ut multis sacculis comprobata c crlentla docet, maximam vim et momentum habent ad
num commune comparandum.
Postquam Igltur, Nenerablles Fratres, de praecipuis ma­
Non est autem quin videat mutuum auxilium, fraterno
nque| peculiaribus egimus necessitatibus, quibus Ecclesia
In regionibus, Missionalium studio creditis, hisce tempori­
affectu sociatum, catholicorum coetuum, qui ubivis in orbe
bus premitur, (acere non possumus, quin gratum animum
terrarum sunt conditi, magnam afferre posse utilitatem
sensusque commotos lis omnibus significemus, qui ad ul­
piurlmumque valere, ut Idem Decessor Noster imm. mem.
timos usque tcr(rarum terminos in Fide propaganda, nulli
·· // Fmw. IV. 7. n Utt Roe. Pu XII Ftfci
A. A S , XLIX,
UlL Eae. FU„
A. a. S., XLIX, ,W, p.
[LE
p m ;LE Λ50Ι ” El· Ht Miuwr, PG, ja. 853.

tiam continget, ut pueri et adulescentes qui scholas non
catholicas adire cogantur, a falsis doctrinis servandi sint
immunes; semper autem necesse erit, ut ad institutionem,
quae, ad humanitatis cultum artesque technicas pertinens,
in publicis ludis Impertitur, educatio accedat prudenter
impenseque tradita, quae in re spirituali sita sil, ne e scho­
lis illis homines proficiscantur perverse docti, arrogantia
inflati, et qui Ecclesiae gentibusque suis magis noceant
quam prosinL Quorum institutio in disciplina religionis
cum ingenii progressione debet temperari, eo quidem con­
silio, ut ad vitam e catholicae Fidei ratione ducendam in
sua cuiusque civili societate eoque in hominum coetu, in­
ter quos sua munera gerent, rite comparentur, atque locum
suo tempore in catholicis sodalitatibus possint obtinere.
Suodsi Juvenes e sua coguntur communitate discedere, ut
iis in oppidis vel urbibus publicas obeant scholas, con­
victus sedes ibi expedit constitui aliaque domicilia, in qui­
bus vita Christiana moresque in tuto sint, lllorumque in­
genia et vires praeclaro apostolatus proposito conformen­
tur. Vim igitur singularem et efficientissimam scholis huiusmodi tribuentes, quod ad instituendos moderatores Actio­
nis Catholicae attinet, nolumus tamen familias onere of­
ficii, quo tenentur, eximere neque quid quam de earum
auctoritate detrahere, cum interdum eaedem plus etiam
839 ad hanc/ rem possint quam scholae, alendo scilicet in
filiorum animis apostolatus ardorem eosque Christianis
praeceptis uberius in dies erudiendo et ad actionem vitae
comparando. Est enim domesticus ipse convictus praestantissima quaedam schola, cum nulla prorsus re commutanda.
Verum «bonum certamen»50 pro Fide Christiana initum
non solum in intimis fit conscientiae latebris, vel intra do­
mesticos parietes, sed etiam In vita publica, ubicumque
et quodmodocumque eam agi contingit. In omnibus orbis
terrarum partibus variae nostra aetate exsistunt quaestio­
nes, quas qui persolvere student, plerumque una humana
innituntur sapientia et principia sequuntur, quae legis
Christianae praeceptis non raro adversantur, «re quidem
vera pleraeque regiones tam gravibus rei socialis, oecono­
micae et politicae immutationibus obnoxiae sunt, ut ex
eis futuri temporis cursus maxima ex parte pendere vi­
deatur» ·>. Quaestiones vero, quae apud alias gentes aut
iam solutae sunt aut lis rebus enodari queunt, quae in
earum more usuque Insunt, apud alias necessario sunt ac
sine mora expediendae; quod quidem etiam periculi ple­
num est, cum fieri possit, ut praepropere agatur atque la­
mentabili cum levitate animi doctrinae mutuo recipiantur,
quae rationes religiosas singulorum hominum ac gentium
aut neglegant aut aversentur. Quas quaestiones catholicis,
bono privato ac bono publico Ecclesiae intentis, nequaquam
licet ignorare neque incuriose sinere damnose solvi, ita ut
postea impensiore cum nisu errata sint corrigenda ampliusque Impediatur Christianae religionis propagatio terrarum
In orbe.

3995

3996

►

SACRA CONGE. ORIENTALIS - CONCILII - IOANNES XXIII

1050 DEC 1-0

parcentes labori, desudant. Noverint Evangel!) praecones
cx utroque ciero, quos habemus carissimos, noverint sacrae
virgines, quae animo tam egregio et alacri tantaque cum
fructuum ubertate ministerii Misslonalis rationibus inser­
viunt, noverint laid, operis huius praeclarissimi consortes,
qui impigri sunt profecti ad fines religionis proferendos,
Nos enixus cotidianusquc pro iis fundere preces, iisque
omne, quod possumus, auxilium ferre pcrcupcre. Prosper
exitus laborum, qui eo etiam apparet, quod communitates
Christianae recens constitutae spirituali pollent vigore, in­
dicium est caelestis probationis favorisque atque testimo­
nium sollertiae nc prudentiae, quibus Sacra Consilia nomini
Christiano propagando et Ecclesiae Orientali praeposita in
negotiis suis accurandis utuntur.
Omnes vero Episcopos, sacrum clerum et christifideles
dioecesium totius orbis terrarum, qui precationibus et col­
luta stipe necessitates Missionalium, quae sive ad animos
sive ad res pertinent, allevant, etiam atque etiam roga­
mus, ut haec subsidia, quibus opus est omnino, volentes
adaugeant. Pastores dioecesium etiam antiquissimarum,
quamquam sacerdotum exiguitas eos habet sollicitos, sine
ulla tamen dubitatione foveant confirmcntque cos, qui ad
munus .Missionale divinitus se sentiunt vocari, atque li­
benter patiantur se praestantissimos quosdam homines laicos amittere, ut novis dioecesibus addicantur; qua cx lactu­
ca, quam Dei causa fecerint, caelestia munera iis haud sero
provenient. Quo magis vero necessitates increscunt conti­
nuo, eo promptior sit oportet liberalitas, qua omnes chri­
stifideles per orbem terrarum ccrtatim studium ct subsidia
caritatis in Opera conferant, quae, Sacro Consilio nomini
Christiano propagando subiecta, auxilia undique accepta
lis attribuunt, quibus utiliora sunt quique magis iis indi­
gent. Quae officia ct adiumenta, a fratribus sollerter actuoseque exhibita, christifideles communitatum recens con­
ditarum ad Christianam servandam disciplinam excitabunt,
ilsque suavem affectum amoris, / humanam naturam exce­
dentis, qui gratia in animis alitur, testatum facient.
Quoniam dioeceses non paucae christianaeque communi­
tates in terris, Missionalium curae commissis, doloribus et
insectationibus interdum cruentis vexantur, sacros Pasto­
res, qui filiis suis in Domino exemplo Fidei praelucent,
quae non flectitur, fidelitatis, quae ne vitae quidem pe­
riculo labat, et christifideles, rebus adversis tantopere exer­
citos ideoque Sacratissimo Cordi Iesu carissimos, qui per­
secutionem patientibus propter iustitiam est uberem mercedem pollicitus14, cohortamur, ut alacres perstent in
pugna, qua Dei causa decertant; quo sine dubio fit, ut
Dominus, in consiliis suis inscrutabilibus numquam non
misericors, praeclarissimis muneribus caelestibus et sola­
ciis gaudiisque eos impleat maximis. Cum iis, qui ita exa­
gitantur, precum et dolorum communione coniuncta est
universa Ecclesia Dei, quae pro certo habet exspectatam
victoriam sibi non esse defuturam.
Missionibus igitur Catholicis Sanctorum earundem Pa­
tronorum et Martyrum firmissimum praesidium, singulari
vero modo deprecationem amantissimae omnium Matris
Mariae, Reginae Missionum, ex animo Implorantes, Apostolicam Benedictionem, supernorum munerum Aeterni
Patris, qui per Filium suum, nominum Servatorem, mundo
apparuit, conciliatricem et auspicem, quae etiam cuncto­
rum studia in Missiones accendat et augeat, vobis singulis
universis, Venerabiles Fratres, iisque omnibus, qui Dei
Regno propagando quovis modo dant operam, effusa ca­
ritate impertimus.
Datum Roma, apud S. Petrum, die xxvin mensis No­
vembris, anno mdcccclix, Pontificatus Nostri secundo.—
Ioannes Pp. XXIII.

••Cfr. Mattii. V, ιο-ia.
Adn. L LEE in CpR 39 (I960) 26-39: J. M. in NrT 02 (I960) 73-77:
E PECORA» m ME 05 (Ϊ90Ο) 373-390.

2862
i

1959

DEC

l.-SC

ORIENTALIS,

RESPONSUM.

*
PART.

Canon 72 Concilii Trullani statuens

impedimentum
MATRIMONIALE DIRIMENS MIXTAE RELIGIONIS NON AP­
PLICATUR CATHOLICIS RITUS BYZANTINI

By order of the Holy Office, this Sacred Dicastcry has at­
tentively examined the marriage case of R-H presented by
Your Excellency.
IL belong
*
to the Greek-Melchlte rite because she was bom
of a Catholic of that rite; H. is a Protestant.
3997

n. 2002-2804

The declaration of nullity in this marriage would have to
be based on defect of form or eventually on Trullan canon 72.
The first ground does not seem possible because the consti­
tutive elements of form In the Byzantine Rite were not doctri­
nally certain prior to the legislation passed by the Holy See.
Neither does it help to have recourse to Trullan canon 72,
which could be applied to declare null R‘s marriage with the
Protestant, IL The reason is that among the Melchites the
canon in question has fallen into disuse.
In conclusion. It does not appear possible to give a declara­
tion of nullity for the marriage of R with H either because of
defect of form or because of Trullan canon 72.
♦ Ordinario Vigornienri. Pro! N. 167/58; BOUSCAREN V. p. 14.
Adn. L A. ABBO in PrM 58 (1959) 595-812: W. W. BASSET in Jurist
29 (1909) 383-415: 31 (1971) 402-405; BOUSCAREN V, p. 13; A. COUS­
SA in ApoU. 32 (1959) 170-181; P. M. SHANNON in Jurist 23 (1963)
340-351.

2863
1959 DEC 1. - SC CONCILII, DECK. AAS 51 (1959) 918

Facultas anticipandi obligationem abstinentiae
lEiUNii pervigilii nativitatis D. N. Iesu Christi

et

Plurimorum Episcoporum ex multis Nationibus votis ob­
secundans, Ssthus Dominus Noster Joannes Pp. XXIII, prae­
senti Sacrae Congregationis Concilii Decreto, gratiam deinceps
anticipandi obligationem abstinentiae et ieiunli a die vigesima
quarta, pervigilio Nativitatis Domini Nostri Iesu Christi, ad
diem vigesimam tertiam mensis Decembris omnibus orbis ca
tholicl fidelibus concedere dignatus est.
Datum Roma, die 3 Decembris 1959.—P. Card. Chmact.
Praef· P- Palazzinl, a Secret fi.
Adn. A. DIEZ in CpR 39 (I960) 47-49; DZIADOSZ in Jurist 20 (I960)
220-229.

286'.
1959 DEC 8.-I0AN. XXIII, MOT. PR. AAS 52 (I960) 24-26

Academia Mariana Internationalis Pontificiae Aca­
demiae Titulo Decoratur

Maiora in dies sumere incrementa Marialem cultum hac
nostra licet animadvertere aetate; nam et artes et theolo­
gicae potissimum disciplinae certatim contendere videntur,
ut populi Christiani fidem pietatemque suam roborent et
augeant erga Virginem Mariam, quae divino Spiritu per­
mota de se miro prorsus cantico vaticinata est: «Beatam
me dicent, inquiens, omnes generationes» x. /
Ad rem aptissime imm. mem. proximus Decessor Noster
Pius XII scripsit in Constitutione Apostolica Munificen­
tissimus Deus: «Cernere... magno Nobis solacio est dum
catholica fides publice actuoseque manifestatur, pietatem
erga Deiparam Virginem vigere ac fervescere cotidie magis
ac fere ubique terrarum melioris sanctlorisque vitae prae­
bere auspicia. Quo fit ut, dum Beatissima Virgo sua ma­
terna munia pro Christi sanguine redemptis amantissime
explet, filiorum mentes animique ad studiosiorem eius pri­
vilegiorum contemplationem impensius excitentur» *.
Porro ex hoc Marial Is sive doctrinae sive pietatis pro­
fectu Academia Mariana Internationalis ortum habuiL Ea
enim condita est ut «efficaciter promoveret atque foveret
studia potissimum scientiflca tum speculativa tum hlstorico-critica de Beatissima Virgine Maria»1; atque adeo hac
de causa, scripta quaedam collectanea ad propositum finem
assequendum edenda curavit. Aliud quoque susceptum
consilium, scilicet «ut opportunis temjioribus promovean­
tur conventus Mariales internationales, hebdomadae ac
conferent iae, seu acroases Mariales»4, prospero omnino
exitu ad effectum perductum esse videtur, frequentibus
praesertim ex universis gentibus conventibus habitis annis
mcml, mcmliv, MC.MLHH, quorum celebratorum coetuum
edita egregie sunt acta in commentariis quae inscribuntur
•Alma Socia Christi», «Virgo Immaculata», «Maria ct Ec­
clesia 5».
Ex quibus luculentissime sane apparet quam egregie
haec Academia Mariana de Marialis doctrinae pietatisque
profectu meruerit.
Exquisitissimis itaque fructibus, quos memorata Acade» Lee. I. 48.

■ Pits XII. Comt Apo
*t
Marwi/fomrittiwu ZVn». A .< S-. XLH. ! :5ο,
p. 753 [LE 215SJ. * Siituia AcaJ. Mat.
t art. 1. · IKIrw, Art. j
• Cfr. Λ'κιιϋα /vnalua, n. 6. RouiAe, 195α.
3998

η. 2865

IOANNES XXIII, ALLOCUTIO AD IURIS PERITOS CATHOLICOS

1959 DEC 8

a Immagine de quel Dio che è «gludlce giusto, forte e sa­
piente» L
La vostra posizione di Catlolici, convint! e praticanti. Il­
lumina di una particolare luce questa vostra missione, che
non esitiamo n definire una vera e alta vocazlonc. Essa
trova nelPadesione fedelc alie Leggi dl DIo e della sua
Chiesa Ia sua consacrazione c il suo coronamento.
Ma una prova particolare della vostra serictd di Intenti
c dl lavoro Cl è stata offerta dal terna dei Congresso, che
ha attlrato la Nostra viva attcnzionc.
*
«La liberté di stampa
nell’ordina men to gi uri dico». Su / questo argomento avete 46
fatto convergere da tempo i vostri studi, dedicandovi nu­
merose e dotte trattnzionl nolle pubblicazioni speclalizzatc
edite dalla Unione. Qui sta uno dei punti veraniente cru­
cial! della odlerna vita sociale, e vi slamo grati per averlo
nuovamente rlchiamato all'attenzionc del mondo gluridico.
Già da molto tempo, quando» sedendo sulla Cattedra di
S. Marco, avevamo la responsabilité c il servlzlo dl Prési­
dente della Conferenza Episcopale Trivcneta, Ci era balenata alia mente 1’ldea di dedicare al molteplicc problema
della stampa un documento meditato e significativo, a
nome di tutti I Vescovl delle Trc Venczle.
Ed ora che 11 Signore Cl ha voluti qui, vi penslamo spesso; perché anche davantl ai Nostri occhi passano quotldlanamente fogli di carta stampata: quotidiani e periodici;
libri e riviste; e ancora segnalazionl di libri, e relative vajutazioni di indole religiosa e morale.
A questo proposito vorremmo dirvi un Nostro ricordo,
con semplicità e paterna confidenza, come si fa tra una
corona di figll attenti e cari. Abbiamo sempre in cuore
Tambiente semplice e sano nel quale 11 Signore ha voluto
che aprlsslmo gli occhi a questa luce mortale. Fin dalla
adolescenza Cl trovammo come immersi in una tradlzlone
domestica c dlocesana, che sempre fu aperta alia conoscenza dei vero e dei bello; amica delle tradizionl e delle florite
cronache antiche e recenti di vita regionale, che documen• Pies XII, Nuntius radiopbonkus iis qui Interfuerunt Conventui Intertano le consuetudini e i costumi dei popoli. Ebbene, rianutkxuli Manok<ko-Miruxz> Rooue habiter, A. A. SM XLVI, 1954, pp.
dando col penslero alie cose vlste e sentite, alie persone
677-S0.
•Uo XIII, UlL Enc. Adiutriccm populi, in Leonis XIII Ads, XV
awidnate» abbiamo la gioia dl dire che mai, nel Nostri
p. y
·
*
glovani anni, il Nostro splrito restb offeso da visioni, da
•S. IoHAXxrs DaMascixvi, In AnnunCiMionem unctissimae Dominae
parole, da racconti sconcertanti: e possiamo perclô renwstrac Dei Gcntlritu sermo; PG, 96, 6$6.
dere testimonianza alla rettitudine, alla onestà, alia delicatezza dl coscienza dei familiari c della Nostra gente:
Ada. L BA53ÎNI m P*I. d«o 39 (I960) 940-941.
e non soltanto, com'è naturale, dei clero e degli educatori
che awlcinammo, ma anche del laici appartenenti al plù
vari ceti; si, anche laid, cui toccava in sorte di vivere in
tempi burrascosi e polcmicl e, sotto certi ri guard I, in con28G5
dizioni più sfavorevoli dl quelle in cul oggi vive il laicato
cattollco!
Nel ricordo della sana dirittura di quel tempi, pub il
1959 DEC 8.-IOAN. ΧΧΠΙ, ALLOC. AAS 52 (1960) 45-50
Papa —che sente gravare sul Suo cuore la responsabilith
spirituale affidataGli, anche se 1’abltuale serenità pub ceAllocutio die 8 dee. habita iis qui interfuerunt Conventui
larne le ansle agli occhi del fedeli— pub, diciamo, il Papa
X Romae habito ab Italica caihoUcorum turis peritorum
restore Indifférente dinanzi al dilagare di una cronaca, dl
Sodalitate:
una pubblicltà. di riesumazioni storiche romanzate, che
nulla hanno a che vedcre con la istruzlone e con la onesta
De recto modo adimplendi officium iuris periti
informazione? Non soffrirà il Suo cuore al penslero del
CATHOLICI
veleno, che con disinvolta larghezza / vicne propinato a 47
tantl Innocenti, ed alia adolescenza inesperta e tumultuo­
Slamo particolarmente Hetl dl accogllere oggi la vostra
sa. per mezzo di racconti, dl esemplificazionl, di Illustradistinta adunanza, dllettl figit, che vi freglate dei titolo
zionl, in cul la conosccnza del vero, e 11 fascino del bene
cosl onorifico e Impegnatlvo di Gluristl CattolicL Slete
e la visione del bello non solo non e’entrano per niente,
convenuti a Roma per celebrare insieme II decimo Conanzl ne sono pluttosto ostentatamente esclusi?
vtgno, che si agglunge alia lunga serie degll Incontri an­
nuali, organlzzatl dalla vostra Ùnione; e questo denota la
Chi ba 11 dovere di valutare le cose di questo mondo seserietà dei vostro dovere, e Γ assiduité continuata e féconda
condo 1’alto criterio del diritti di Dio e della salvaguardia
del comune lavoro, assal proficuo.
della bellezza morale delle anime, non pub non riebiamare
solcnnemente quelle terribili parole di Gesii: «Chi scandaVi esprimlamo pertanto 11 plü largo complacimento per
llzzerù qualcuno di questi plccoll, che crcdono In me,
il programma che perseguite con tanta compctenza, e nobilté dl sentire. Vol slete consapevoli della vostra alta mis­
meglio per lui sarebbe che gli fosse appesa al collo una
sione. e volete viverla Integralmente, ulla luce di Dio e di
macina da asino, e fosse immerso nel profondo del marc.
una cosclenza intemerata.
Gual al mondo per causa degli scandali... Guai all’uomo,
per la cul colpa awiene lo scandalo!» 2.
Giurlsta dice infattl anzitutto una persona altamentc
quallflcata, dl nobile fermezza c sensibilité: dl profonda
Per questo Ci facciamo arditi: e con voce supplichcvole,
fonnazlone Interiore, Intellcttuale morale, chc aifonda le
con petto forte, sottoponlamo alia attenzione del genitori
sue radici negll anni fertili e generosi della glovlnezza pene degli educatori, degli uomlni dl govemo e del legislatori
sosa, e che contlnuamente si rinnova nello sforzo dl un
e giurlstl, del produllorl e degli industriali, I seguentl
ininterrotto agglornamcnto.
punti, confldando nella buona volonté e rettitudine di
ognuno.
Glurlsta dico pol 11 severo Interprete della legge: 11 custo­
de e II dlfensorc dei principi giurldlcl; 1’lnsonne operatore
1) Anzitutto è necessario avere una coscienza chiara,
e ortefice dl quello svlluppo del dlritto, che sta ancorato
costantemcntc isplrata ad un retto equillbrio, c non por­
alie due tavole della Legge divina nella quale trova esprestatu alla insensibilité o al lasslsmo.
slone e suggello la legge naturale, scolnita dalla mono
Il diritto alla vérité cd alia orientazione verso una nonna
creatrice di Dio In ognl anima umana. II giurlsta ne ap­
morale oggcttlva, fondata su la pérennité delle Lcggl divine,
plica ancora 1 comandi ai determinati casi della sconfinata
variété drib vita: e al tempo stesso ne deduce le sanzlonl.
1 Pt. 7, ii. ·
xS, 6-7.

mia edere valuit, attente perpensis, ipsam titulo, iuribus
et privilegiis Pontificiae Academiae decorandam esse ccnsuimus.
Nobis autem In votis est ut haec Nostra Academia, quem­
admodum hactenus ita et in posterum, cum aliis Acad e mi is et Societatibus Marlalibus, ubique terrarum ex­
stantibus, consociatis viribus et collatis consiliis, in laudes
26 et honores Virgini / Mariae tribuendos, operam amice
disponat, normis a Decessore Nostro Pio XII imm. record,
datis, occasione secundi Conventus Mariologici Intemationalis, diligenter servatis·, quibus sane cavetur ne Mariologia, sanis solidisque nisa fundamentis sive falso inimodicoque ausu veritatem supergrediatur, sive nimia prema­
tur angustia in singulari illa consideranda dignitate Matris
Del almaeque Sociae Christi Redemptoris.
Praeterea, quo conventus ex omnibus nationibus Mariologlco-Mariani certius et stabilius congregentur, illis ordi­
nandis praeponi decernimus peculiare ac stabile Consilium,
quod eidem Academiae ab actis erit.
Quae omnia ad honorem Domini Nostri Iesu Christi»
qui unus est Mediator Dei et hominum, necnon in laudem
Beatissimae Virginis Mariae Matris nostrae, edicere pla­
cet, quam Decessor Noster Imm. record. Leo XIII appellat
«permagnum unitatis Christianae praesidium»7, quamque
iam antiouitus Ecclesia catholicae unitatis Matrem vene­
rata est, Matrem videlicet unientem Caput Corpori, Chri­
stum Ecclesiae, Sponsum Sponsae, per quam —ut Damas­
cenus nos edocet— «inter unius sanctae, catholicae atque
apostolicae Ecclesiae cives adscriptl sumus·8.
Haec Nos hisce Litteris Motu Proprio datis statuimus
ac decernimus, contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Roma, apud S. Petrum, die vm mensis Decem­
bris, in festo Immaculatae Virginis Mariae, anno mdcccclix
Pontificatus Nostri secundo.—Ioannes Pp. XXIII.

3999

4000

1959 DEC 12

è anteriore c superiore ad ognl altro dlritto cd csigcnza.
La libertà di stampa deve Inquadrarsi c disciplinant In
questo rispetto delle Lcggi divine, rlspccchiantisi in quelle
urnanc, como la libertà dei singoii è inquadrata c discipli­
nata dall’osservanza delle prescrizloni positive. E come
non è Iccito al libero cittadino —per il fatto che si proclama
libero— portaro offesa violenta c danno alla libertà, ai
beni, alia vita dei suo prossimo, cosl non puô essere leclto
ulla stampa —sotto il pretesto chc essa deve essere libera—
attentare quotidianamente e sistcmatlcamentc alia sani Là
religiosa e morale della umanità.
Ognl altra csigcnza, di lucro c di diffusione dl notlzie,
deve essere soggetta a queste leggl basilari.
Questa coscienza chlara va unita alia esalta comprenslonc della missione propria dl ciascuno. Essa Infalti e non
43 soltanto informatlva, / ma formatlva, e cloà mira a dare
una educazione. Nessuno puô negare infattl che gli organi
dl stampa slano non solo mezzl con cul si esprlme Foplnione pubblica, ma altresl stramenti di orlentamento, di
formazlone, c qulndi talora anchc di deformazione dcl1’opinionc pubblica.

Ora, Feducazione non è altro chc rispetto dei valori
dell’uomo, chc viene lentamente formandos!, ma che puô
anche venir travolto, se non è sufficicntemente difeso,
dalle Incllnazioni pcccaminose. Questa educazione, secondo
Fantico e sempre valido concetto socratico, è un trarre
fuori dalla intimità dello spirito umano per portare alla
luce, alla vita, alla perfezione: e qulndi non sarà un immetterc dentro veleno, un sollccitare consapcvolmcnte le
incllnazioni cattive, un contribuire ad offuscare, anzi ad
opprimere cd avvilirc la dignltà umanal

2) Questa coscienza chiara invoca di per sè, e assume
da sola delle Umitazioni doverose, chc debbono trattenere
i diritti della stampa nel rispetto, nell'ordine, nella legalità.
Tall limitazioni si impongono alla morbosità del dire e del
tratteggiarc; al solletico del scnsazionale e dell’illccito; si
impongono alia lusinga del guadagno: alia scons id cratczza
ed alia leggerezza, che strappano violentcmentc 1'innocenza
del bimbo c dell’adolescente, giustificandosi col ritencrc
ciô inevitabile e fatale.
Su questo argomento è meglio essere cspliciti, senza rlguardi che vorrebbero dire rispetto umano, se non connivenza complice; non è 1’amorc dei sapore, dclla cultura
o della verità che guida alcune penne, ma il fuoco malsano
dl certe passioni: ma la immoderata brama di notorlctà
c di lucro, che passa sopra agll insopprimiblli appelli dclla
coscienza.

Puô essere lecito chc di punto in bianco si gettino alla
cupldigia della curiosità particolari c descrizioni, che dovrebbero essere riservatc alla polizia scicntifica cd alla
magistratura? È mai locito chc da ogni fatto criminoso, su
cul meglio sarebbe gettare un velo pletoso, s! tragga oc­
casione per descrizioni e ricostruzionl che non sono altro
chc scuola di delitti e Incentivo al vizio? La stessa pubbllcità, spccialmcnte in determinati campi, c obbedendo a
nefaste regolc, ha assunto aspetti sconcertanti e paurosi,
che non si giustificano se non col deliberato proposito dl
colpire violcntcmcntc i sensi, penetrare a forza nclle menti,
senza prcoccuparsi della ferita lasciata ncll’anlma.
L’csamc attento dl una tale dolorosa situazione deve
portare dunque autorità e organi responsabili ad una con­
clusione logica e doverosa: che cioè neU'escrclzlo dclla li49 bertà di stampa si Impongono necessarie limi/tazioni. E
queste debbono essere rlgorosamentc determinate, In base
alla legge e per mezzo di essa, affinchè un campo cosl de­
licato, importante e decisive per l’awcnire di ogni nazlonc,
non sia lasciato in balla dclrimprowisazione, del labile
autocontrollo, di cui tanto si è pariato, o, peggio, della
malafede e dei lenocinio.
Spetta anche a vol, dllctti figll, chc ne avete fatto oggetto di studio e di costrattivo apporto durante questo
Convegno, portarc il contributo dclla vostra dottrina, e
anche della vostra autorità di giuristi cattolicl, alla solu­
tione del gravissimo problema.
3) Inline sono necessarie posizioni nette e un programma
positivo.
Per naturale disposizione d’animo, Noi non amiamo ap­
plicare. se non raramente, i termini forti allc moltcpllci
situation! dclla vita sociale, quando nutriamo fiducia che
si possano mutare In meglio. Ma qui sentiamo 11 dovere
dl dire tuito, e confidare le Nostra ansic c Je Nostre speranze a coloro che Ci sono figli e fratclli, sia per la pratica
della fede cattolica, sia anche per il consentimento sincero
e umano su questo punto dclla stampa, che traligna, e su

4001

n. 2860

SUPREMA CONGREGATIO SANCTI OFFICII

la valutazlone da farsi degli scrittori indegni di questo
nome.
Le posizioni di fermezza, richicste ai cattolicl, sono
dunque le seguenti: non avere paura di venire tacciatl di
«scrupolosi» o di csagerati nel tenere un comportamento di
riprovazione verso certa stampa. Quindi non comperare,
non accreditarc, non favorite e addirittura non nominare
la stampa perversa. Non temerc dl valersi di tutti i mezzl
per avviarc questo settore a disciplina umana e civile,
prima ancora che cristiana. Λ tale opera di difesa e dl fer­
mezza sono chiamati principalmcnte 1 cattolicl, e tutti
3nanti abbiano una retta coscienza e una sincera volontà
I essere utill alla società: perché soprattutto In questo
campo si deve sentire la gravity del peccato dl omissione.
Quanto al programma positivo, da seguire, dopo avere
rilevato come la legislazione abbia compiuto passi da gigante nella difesa dei diritti della persona umana, bisogna
convenire che ciô non si puô affermare dei settore della
stampa. Eppure anche qui si tratio di un fondamentale
dlritto, che riguarda la libertà personale: e «la tutela di
?uesta libertà —come sottolineava 11 Nostro Predecessore
io XII nel 1947— è lo scopo di ogni ordlnamento giuridico
meritevole di tal nome... Si verrobbe a legalizzare la 11cenza, se si permettesse alia stampa... di scalzare i fondamentl religiosi e morali della vita del popolo. Per comprendere ed ammettere un tale principio, non è neppuro
necessario di / essere cristiani. Basta Fuso, non turbato 50
dalle passioni, dclla ragione e dei sano senso morale e
giuridico»3.
Ora lo scopo dei molti Congressi cd incontri individual!,
degli studi e delle pubblicazioni, deve essere quello di
illuminare, dl convincere, di purificare Varia nci riguardi
di tale argomento.
La rosponsabilità di cul ciascuno si sente Investito sarà
per gli uomini di sclenza —come per tutti gli altri di buona
volontà c di lucida mente— un grave incentivo a fare
presto e a fare bene; c a muoversi con sollecltudinc c con
spirito dl apostolato.

L’amore alia verità, la saldezza delle proprie convinzioni, e un sincero zelo per le anime saranno di spronc a
quanti hanno a cuore i onorc della Chicsa e la salvezza
aella società. Questo programma sia per voi animato dalle
parole dell’Apostolo: «Non cl stanchiamo nel fare il bene:
poichè, non stancandoci, mieteremo a suo tempo. Per la
quai cosa, fino a che abbiamo tempo, facciamo bene a
tutti, masslmamentc perô a quclli chc per la fede sono
dclla stessa famiglia»4.
Diletti figli! Vi abbiamo messi a parte delle Nostre pro­
fonde ansie e preoccupazioni, e Tavcrlo fatto Ci è motivo
di qualque sollievo, come di chi si è tolto un peso che
gravava sull’anima sua: dixi et liberavi animam meam. Ed
ora Ci conforta il saperc che trovlamo in voi una picna
coinprensione della gravità del problemi, congiunta ad un
volontcroso proposito di porvi rimedio.
Continuate nei vostri studi e nella luce dei vostri csemÎd! Λ sostegno delle fatiche, a incoraggiamcnto delle voontà, a sereno conforto delle cosclenze, Noi Invochiamo
su di vol la pienezza dei doni divini per la materna inter­
cessione dclla Vergine Immacolata, Madre del Buon Con­
siglio.
In pegno degli invocati favori cclestl, siamo llctl di im­
partira a voi, unitamentc al degno Présidente, a tutti
i Soci dcirUnlonc dci Giuristi Cattolicl Italian!, cd allé
persone a vol care, la propiziatricc Bcncdizlonc Apostolica.
1 Ditccrsi €

VIII, 8 gmtuio 1947, p. 367.

6. 9-10

2866
1959 DEC 12.-SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART.·
datur sumendi S. Communionem sub specie
TANTUM VINI OU QUANDAM FORMAM ALLERGIAE

Facultas

12 Decembris 1959

Your Excellency, The Holy Office has received the ρχΊϋίοη
of Anne T., who desires to receive Holy Communion, but find
*
it difficult to do so because she suffers from a sex ere allergy
lo wheat in all Its forms.
After careful consideration of all the circumstances of the
case, this Supreme S. Congregation ha« decreed:
«Pro gratia, qua oratrix S. Communionem sumere *al<n»t
sub specie vini tun turn in ritu orientali, adhibitis op|x»rtuni
*
4W2

d.

2867-286Ô

SUPREMA CONGREGATIO S. OFFICII - CONSISTORIALIS

cautelis ad vitandam fidelium admirationem.»—A. Card. ΟτSrrr.

ταπλντ,

♦ Ordjurio Wishngtcsiecsï. iuxta textum datum a Joriif 21 (1981)
IU.

2867
1959 DEC 21.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
DECLARATUR NULLUM, OB DEFECTUM FORMAE, MATRIMO­
NIUM INITUM INTER PARTEM CATHOLICAM ET PARTEM
METHODISTAM

t **

Casus—Glenn B. was bom of a mother who was Catho­
lic at least in name, and a non-Catholic father, who became
a Catholic one week before he died in 1946. The parents
were married outside the Catholic Church.
Glenn B. was baptized a Catholic but there is no evi­
dence that he was ever raised in the Catholic religion,
with the passible exception of learning a few prayers from
his mother, which he continued to say for some time as
a young person. Apparently, he did not join any other
church.
Glenn B. married Ardis P., a baptized Methodist, in the
Methodist Church on April 6, 1947. They lived together
about seven years.
Ardis P. had become a sincere convert to the Catholic
Faith and wished to have her previous marriage declared
null and void so that she might marry a Catholic man,
who had recently returned to the active practice of his
religion.
This petition was accompanied by: the petitioner’s re­
cords of Baptism In the Methodist and Catnollc Churches;
the respondent's record of Catholic baptism; the records
of marriage and divorce; the depositions of the petitioner,
respondent, and respondent's mother.
Solutio S. C. Sancti Officii—21 December 1959.
This Supreme S. Congregation, having duly studied all
the acts of the process for nullity of the marriage of Ardis
P. and Glenn B., has replied to the doubt: «an constet de
nullitate matrimonii in casu», as follows: tAJlirmativr. seu
constat de nullitate matrimonii in casu, ex defectu formae
canonicae. ·—.A. Card. Ottaviant, Seer.

•Ordintfjo Davcnpcrtemi: Joiiil 21 (1951) 115-118.

2868
1959 DEC 29.-SC CONS., DECR. AAS 52(1960) 164-165

COLUMBIAE
Decretum de Regimine Vicariatus Castrensis

Cum Romano Pontifici nihil gratius, nihil optabilius sit
quam ut In catholico Orbe quae ad fidem et pietatem
quaeque ad ecclesiasticorum Institutorum regimen perti­
nent rectius disponantur, SSmus Dominus Noster loannes, Divina Providentia PP. XXIII, Vicariatus Castrensis
Columblae administration! satius consulere cupiens, de
consilio infrascripli Cardinalis S. Congregationis Consistori alis Secretarii, de plenitudine Apostollcae potestatis,
quae sequuntur decernit.

1059 DEC 21-3!

1. Vacante, qualibet ex causa, officio Vicarii Castren­
sis, nisi aliter ab ApostoMca Sede provisum fuerit, regimen
Vicariatus Castrensis Columblae, usquedum novus Archlepiscopus Bogotensis muneris possessionem ceperit, penes
Cappellanum Generalem, seu Maiorem, si adfuerit, esto,
secus penes Cappellanum, vulgo «primero», qui, ad nor­
mam canonis 106, 3.° C. I. C., ceteros praecedit.
2. Qui autem Vicariatus Castrensis regimen tunc as­
sumpserit omnes et solas habebit facultates quae —con­
grua congruis referendo·— Vicario Capitulari, iurc commu­
ni, competunt, ciusdcmque obligationibus obnoxius erit.
Ipsius jjraesertim erit de assumpto munere S. Congregatio­
nem Consislorialem monere ab caque instructiones Impe­
trare.
3. Causas subditorum Vicariatus Castrensis Columblae»
sive contentiosas inter ipsos sive criminales, tribunal me·
tropolltanum Ordinarii Medellensis in prima instantia, tri­
bunal vero metropolitanum Ordinarii Bogotensis In altera
instantia pertractabit.
Ad haec exsecutioni mandanda Sanctitas Sua Excmum
P. D. losephum Paupini, Archlcpiscopum titularem Sebastopolitanum in Abasgla et in Columbia Nuntium Apostolicum. deputare dignata est, necessariis ct opportunis
el tributis facultatibus etiam subdelegandi ad effectum de
quo agitur quemlibet virum in ecclesiastica dignitate con­
stitutum, atque onere imposito ad S. Congregationem
Consistorialem quam primum transmittendi authenticum
exemplar actus peractae exsecutionis. /
165
Quibus super rebus praesens edi iussit Consistoriale De­
cretum, perinde valiturum ac si Apostollcae sub plumbo
Litterae datae fuissent.
Datum Roma, ex Aedibus S. Congregationis Consistorialls, die 29 mensis Decembris anno 1959.—Marcellus Card.
Μγμμι, Ep. Sabinen. et Mandelen., a Secretis. losephus
Ferretto, Archiep. Serdicen. Adsessor.

Ada. A. PUGUESE in ME 85 (I960) 407-4C9 ct in ApoIL 34 (1961)
3C6-307

2869
1959 .. .. -SC S. OFFICn, RESPONSUM. PART.·

Sanatur

in

radice matrimonium cum impedimento
ivius naturalis contractum

Casus—Stella, a Catholic, attempted a civil marriage
with Harry, a non-Catholic, while her former husband,
John, was still living. After John died, Stella wished to
revalidate her marriage to Harry’; but Harry' considered
their marriage a valid one and refused to renew his con­
sent. Stella and Harry had no children. There was no
danger of Stella losing her faith and no danger of scandal
in this case.
Solutio—Ssdius D. N. D. Joannes divina Providentia
Papa XXIII per facultates speciales S. Congregationi
S. Officii impertitas, attentis peculiaribus circumstantiis
in casu concurrentibus et indubiis resipiscentiae signis
partis catholicae, benigne remisit preces prudenti arbitrio
et conscientiae R. P. D. Ordinarii Dubuquen. qui, dum­
modo utriusque partis consensus perseveret, sanare va­
leat in radice matrimonium nulliter contractum a Catho­
lica N. N. cum acatholico N. N., et quidem a tempore
cessationis impedimenti ligaminis.

♦ Ordinario DubuquenaL· Junii 20 (I960) 78-79. Adn. A- ABATE. Lo
•ciogUmento del vincolo coniugale, ed. Π Roma 1965, p. 184-168.

4004

ANNUS

2B70
1960 IAN l.-SC DE PROP. FIDE, FACULTATES. PART.·
quas S. C. de Prop.
dinariis sidi subditis tribuit pro decennio

Facultates decennales

I—FORMULA

Fide Or­
1960-1970

facultatum decennalium

Vi potestatis sibi a SSrho D. AT. Joanne Dio. Proo. Pp.
XXIII tributae, haec S. Congregatio Ordinario N. N. scSuentes facultates concedit ad decennium, quod decurrit a
(e 1 mensis Januarii anni 1961 ad diem 31 mensis De­
cembris anni 1970

A) Circa Sacramenta ct Sacros Ritus
1. Aqua baptismal is—Concedendi sacerdotibus atque
diaconis facultatem benedicendi aquam baptismalem per
formulam breviorem in Rituali Romano contentam.
2. Olea Sacra—Conficiendi, si sit Episcopus consecra­
tus, olea sacra cum numero ministrorum quos haberi con­
tigerit: et, sl necessitas urgeat, etiam extra diem Coenae
Domini.
3. Concedendi sacerdotibus facultatem conficiendi
oleum infirmorum, in casu tamen verae necessitatis, id
est, si oleum infirmorum, ab Episcopo benedictum, haberi
nequeat.
4. Sacramentum Con/irmaiionis—Concedendi faculta­
tem administrandi Confirmationis Sacramentum nonnullis
sacerdotibus, absente tamen aut longinque residente vel
impedito quocumque Episcopo, et servato ritu in Rituali
Romano contento L
5. Missa—Permittendi ut iusta de causa Missa cele­
brari possit, super altari portatili, sine ministrante, sub
dio et in navi, dummodo, debitis cautelis adhibitis, nullum
adsit irreverentiae periculum, ct locus decens sit, etiamsi
altare sit fractum vel sine Reliquiis Sanctorum; atque ut
Missa inchoari queat post mediam noctem.
6. Permittendi ut sacerdotes substituere possint altari
portatili seu petrae sacrae aliquod linteum ex lino vel
cannabe confectum et rite benedictum, in quo conditae
sint Sanctorum Reliquiae ab aliquo Ordinario loci recogni­
tae, super quo i idem sacerdotes sacrosanctum Missae sa­
crificium celebrare queant iis tantum in casibus in quibus
nulla ecclesia vel nullum oratorium publicum exstet, ser­
vatis de cetero servandis iuxta Rubricas, praesertim quoad
tobaleas et corporale.
7. Permittendi ut Missa celebrari possit cum uno lu­
mine cuiusvis generis; nec non permittendi ut Missa absque
luminibus celebrari possit, in casu verae necessitatis.
8. Permittendi ut in utraque purificatione calicis aqua
tantum adhiberi possit, dummodo tamen adsit vini pe­
nuria.
9 Permittendi thurificationem in Missis a solo cele­
brante cantatis vel etiam in Missis lectis cum cantu.
10. Concedendi ut Missa solemnis et aliae functiones
liturgicae solemnes celebrari possint cum assistentia solius
diaconi, si alii ministri sacri desint.
11. Permittendi ut adhibeantur paramenta, vestes sa­
crae et mappae altaris, confecta ex gossypio vel, exclusis
corporalibus, pallis et purificatoriis, ex alia materia, quae
deceat.
12. Concedendi sacerdotibus ut, iusta de causa, in ce­
lebrando Sancto Sacrificio, uti possint paramentis cuiusvis
eoioris liturgici.
13. Concedendi sacerdotibus ut bis vel ter in die Mis­
tam celebrare possint, si, iuxta prudens Ordinarii indicium,
1 Cfr. Sacr
*
Congregatio de Propaganda Fide, Decretum dt Confirmations
iù, qui m f-ericulo mori it suni constituti, A. A. S., 40 (1948),
p. 41 [LE 1969J.

4005

1960

notabilis pars fidelium bonum id postulet, servatis de
caetero iure servandis.
14. Permittendi ut in ecclesiis et oratoriis publicis,
quae privilegio iuris communis (can. 821 § § 2-3) non gau­
deant, vel in locis ubi Missa pro fidelibus celebrari soleat,
tres Missae statim post mediam noctem Nativitatis Do­
mini celebrari possint, cauto tamen ut omnia cum omni
reverentia fiant.
15. Hebdomada sancta—Permittendi ut functiones
Hebdomadae sanctae, etiam bis, et ritu simplici, celebrari
queant hora postmeridiana, prudenti Ordinarii iudicio sta­
tuta, in locis quoque ubi Missa pro fidelibus celebrari solet;
ct quatenus neque praedictae functiones fieri possint, per­
mittendi ut in iisdem locis Missa lecta Feria Quinta in
Cocna Domini opportuniori hora litari possit.
16. Missa de Requie—Permittendi ut in ecclesiis ter
infra hebdomadam, extra Quadragesimam, Missa lecta de
Requie celebrari possit, etiam diebus ritus duplicis maioris
ct minoris, exceptis dominicis, octavis Navitatis Domini,
Paschalis et Pentecostes nec non feriis ac vigiliis privilegiatis, diebus tamen, quibus eadem Missa a rubricis per­
mittitur, computatis.
17. Concedendi ut toto anni tempore Missa de Domi­
nica celebrari possit diebus infra Hebdomadam modo ne
occurrat festum ritus duplicis primae classis.
18.Missae Votivae—Permittendi, etiam diebus festis
et dominicis, Missam votivam de B. Μ. V., diebus autem
ferialibus etiam Missam defunctorum, iis qui, ob defectum
oculorum aliamvc infirmitatem, legere neaucant vel non­
nisi extremo cum labore Missas singulis diebus occurrentes
iuxta Missalis Romani rubricas legere valeant.
19. SSma Eucharistia—Permittendi ut, iusta de cau­
sa, Sanctissimum Sacramentum cum duobus luminibus
cuiusvis generis exponi possit. Quoad vero lumina in expo­
sitione perpetua ct Quadraginta Horarum normas oppor­
tunas Ordinarius loci praescribere potest.
20. Permittendi ut, in locis ubi nulla prorsus materia
ad lampades nutriendas haberi potest, Sanctissimum Sa­
cramentum etiam sine lumine asservari possit, onerata
conscientia ipsius Ordinarii.
21. Permittendi, si sit periculum irreverentiae vel sa­
crilegii, ut Sanctissimum Sacramentum in loco non sacro,
decenti tamen, retineri possit, etiam sine lumine.
22. Permittendi ut Sanctissima Eucharistia asservari
possit ad normam can. 1265, etiamsi sacerdos bis tantum
in mense Missam in sacro loco celebret.
23. Ablutio Corporalium, etc.—Permittendi religiosis
ulriusque sexus ut pallas, corporalia ct purificatoria primo
abluere valeant (subdclegabilis).
24. S. Communio pro infirmis—Permittendi sacerdo­
tibus et diaconis ut, iusta de causa, deferre et administrare
valeant Christianis aegrotantibus Sanctissimam Euchari­
stiam sine superpellicco et stola ac sine comite.
25. Tempus Communionis Paschalis—Permittendi ut
tempus, quo Paschalis communio fleri potest, ad diem
Cinerum anticipetur.
26. S. Ordinatio—Conferendi, rationabili de causa, om­
nes Ordines eadem die, etiam cum prima Tonsura.
27. Conferendi, si sit Episcopus, iusta de causa, om­
nes sacros Ordines etiam Presbyteratum, diebus ferialibus
etsi continuis.
28. Permittendi, iusta de causa, ut suis subditis om­
nes sacri Ordines etiam Presbyteratus, diebus ferialibus
etsi continuis conferri possint.
29. Dispensationes Matrimoniales—Dispensandi, cano­
nicis exsistentibus causis, super impedimentis matrimonia­
libus sive minoris sive maioris gradus (can. 1042), tam
publicis quam occultis, etiam multiplicibus, iuris tamen
ecclesiastici, exceptis impedimentis provenientibus ex sa­
cro Presbyteratus ordine, ex affinitate in linea recta, con­
summato matrimonio, et ex defectu praescriptae aelntis,
quando sponsi ad aetatem ab antiquo iure praefixam non-

4006

n. 28Î0

SACRA CONGR. DE PROP. FIDE, FACCLTATES DECENNALES

dom pervenerint (idest ad annum 14 completum pro viris
et ad 12 completum pro mulieribus).
Concedendo tamen has dispensationes, Ordinarius prae
oculis habeat regulas statutas in Codice, a can. 1035 ad
can. 1080, circa impedimenta in genere et in specie et, in
impedimentis mixtae religionis ct disparitatis cultus, ser­
vatis conditionibus ab Ecclesia praescriptis: videlicet de
amovendo a catholico coniuge perversionis periculo, ac de
universa prole utriusque sexus in catholicae religionis san­
ctitate tantam baptizanda et educanda ’, monita parte
catholica de obligatione, qua tenetur, conversionem con­
jugis acathollci prudenter curandi: eaque lege ut, neque
ante neque post matrimonium coram Ecclesia initum, par­
tes adeant ministrum falsi cultus nd matrimonialem con­
sensam praestandam vel renovandum. Si agatur vero de
matrimoniis cum hebraeis vcl mahumetanis, peculiari ra­
tione oportet ut; constet de status libertate partis infide­
lis, ad removendam periculum polygamlac; absit pericu­
lum circumcisionis prolis; et si civilis actus sit ineundus,
sit tantum caeremonia civilis nullaque Mahumctis invoca­
tio aut aliud superstitionis genus interveniat (subdelega­
bitis).
30. Sanationes (n radice—Sanandi In radice, iuxta re­
gulas In Codice a can. 1138 ad can 1141 statutas, matrimo­
nia ob aliquod impedimentum, de quo supra (n. 29) vel
ob defectum formae, nulliter contracta. Quoad vero atti­
net ad prolis legitlmationem. Ordinarius prae oculis ha­
beat canones 1051, 1138.
FacaHas sanandi in radice non extenditur ad casus In
quibus supervenerit amentia unius vel utriusque partis.
In singulis hisce casibus igitur ad S. Sedem recurrendam
erit (subdelegabilis).
31.Sanandi pariter In radice matrimonia mixta atten­
tata coram magistratu civili vel ministro acatholico, dum­
modo moralitcr certum sit partem acatholicam universae
prolis nesciturae catholicam educationem non esse impedi­
turam (subdelegabilis).
32. Privilegium Pontinum ct Interpellationes—Dispen­
sandi super interpellatione conlugum in infidelitate relic­
torum’ pro omnibus casibus ordinariis, quando scilicet
adhibitis antea omnibus diligentiis, etiam per publicas
ephemerides, ad reperlendum locum ubi coniux infidelis
habitat, iisque in Irritum cessis, constet ex processu saltem
sammarlo ct extraiudicialiter coniugem absentem moneri
legitime non posse aut monitum intra tempus in monitione
Çraætixum SUam V0^untAtcra non significasse (subdelega-

B)

Circa

Absolutiones, Benedictiones,
et Induits varia

ItHiO IAV I
Indulgentias

39. Censurae—Absolvendi ab omnibus censuris, sive
simpliciter sive speciali modo Romano Pontifici reservatü
iuxta can. 2250 § 3 (subdelegabilis).
40. Vota—Dispensandi vel commutandi, iusta de cau­
sa. vota privata. Sedi Apostolicac reservata, de quibas in
can. 1309 (subdelegabilis).
41. Coronae, cruces, numismata—Benedicendi solo cni­
cis signo cum omnibus Indulgentiis a Sancta Sede concedi
solitis, coronas precatorias, cruccs, parvas statuas et sacra
numismata, et adnectendi coronis Indulgentias, quae a
S. Birgitta et quae a Patribus Crucigeris nuncupantur (sub’
delegabitis).
42.Consecraiio calicis, patenae, etc.—Conferendi uni
alterive i. e. paucis ex sacerdotibus in casu necessitatis
facultatem consecrandi, iuxta formam in Pontificali Ro­
mano praescriptam, calices, patenas ct, iuxta formulam
breviorem, altarium lapides, adhibitis tamen oleis ab Epi­
scopo benedictis.
Pariter conferendi facultatem benedicendi linteum se­
cundum formulam specialem in Rituali Romano conten­
tam.
43. Benedictio Papalis—Impertiendi, praeter conces­
siones communes a Sancta Sede factas, ter in anno in
solemnioribus festis Benedictionem Papalem iuxta prae­
scriptam formulam cum Indulgentia plenaria ab iis lu­
cranda, qui vere poenitentes, confessi et Sacra Communio­
ne refecti, eidem Benedictioni interfuerint, Deumque pro
sanctae Fidei propagatione ct iuxta mentem Summi Pon­
tificis oraverint.
44. indulgentiae—Concedendi ut, servatis consuetis
conditionibus, Indulgentiam plenariam in primae Commu­
nionis solemn] distributione et In Sacramenti Confirmatio­
nis admlnistrationc, christifidelcs omnes praesentes lucrari
possint.
45. Concedendi Indulgentiam plenariam primo conver­
sis ab haeresi, servatis consuetis conditionibus (subdelega­
bilis).
46. Concedendi Indulgentiam plenariam singulis ex
clero et ex religiosis utriusque sexus, qui per tres saltem
integros dies spiritualibus Exercitiis interfuerint, ac sacro­
sanctum Missae sacrificium celebrantes vel saltem ad Sa­
cram Svnaxim accedentes, pias preces fuderint, ut supra
(n. 43)/
47. Impertiendi Benedictionem Apostollcam cum In­
33. Itemque dispensandi super interpellatione conlugis
dulgentia plenaria omnibus christifidelibus, nui spirituali­
In infidelitate relicti, siquidem certo constiterit ex processu
bus Excercitiis seu sacris Missionibus, de quibus in cano­
saltem summario et extraiudicialiter Interpellationem fleri
ne 1349 $ 1, ultra medietatem interfuerint, benedictioni
non posse sine evidenti gravis damni aut conlugl iam ad
cum Cruce in fine postremae concionis impertiendae vere
fidem converso (etsi nondum baptizato), aut Christianis
poenitentes, confessi ac Sacra Communione refecti adsliInferendi periculo (subdelegabilis).
terint, atque ecclesiam, in qua conciones huiusmodi habe­
buntur devote visitaverint, ibique pias ad Deum preces
34. Permittendi ut, accedente gravi causa, interpellatio
conlugis Infidelis ante baptismum partis quae ad fidem
fuderint, ut supra (n. 43) (subdelegabilis).
convertitur fleri possit; nec non, gravi pariter de causa, ab
48. Concedendi in actu visitationis paroeciarum, quasleadem Interpellatione, ante baptismum partis quae con­
paroeciarum et missionum, nec non communitatum tam
vertitur, dispensandi, dummodo hoc in casu cx processu
saecularium quam religiosorum, ut Indulgentiam plena­
saltem summario el extraludiclali constet interpellationem
riam una vice tantum lucrari possint christifidelcs, dum­
fleri non posse, vel fore Inutilem (subdelegabilis).
modo contriti, confessi ac Sacra Communione refecti ec­
35. Assilientia matrimonii celebrationi—Concedendi,
clesiam vel oratorium visitaverint et pias ad Deum preces
etiam in dioecesibus, sacerdotibus qui, praedicationis cur­
fuderint, ut supra (n. 43) (subdelegabilis).
sibus, quibus vulgo nomen est «missiones», ad cvangell49. Concedendi christifidelibus ut Indulgentias, propter
zandos fideles vel ad aliud exercitium pietatis implendum
quas confessio saltem bis in mense requiritur, lucrari pos­
In longinnuas regiones a parochlall sede dissitas pergunt,
sint, etsi semel in mense ad poenitentiae sacramentum ac­
Iisdem Missionibus perdurantibus, licentiam matrimonii
cesserint (subdelegabilis).
celebrationi valide assistendi, firmis sacrorum canonum
50. Iisdem christifidelibus largiendi, si loca inhabitent
praescriptionibus tum de turibus parochi servandis tum
ubi prorsus impossibile vel saltem sit difficile ad confessadc^tascriptione In libris paroecia)Ibus facienda (subdelcgarium accedere, ut lucrari queant Indulgentias, quae Con­
fessionem et Communionem requirunt, dummodo sint corde
36. lienrdiclio nuptialis—Impertiendi benedictionem
saltem contriti, addito firmo proposito peccata, quampri­
nuptialem extra Missam aut preces recitandi Iuxta formu­
mum poterunt, confitendi (subdelegabilis).
las In Rituali Romano contentas (subdelegabilis).
51. Benedicendi Christi crucifixi imagines sculptas cum
37. Circa religiosas—Confirmandi Confessoriam ordi­
Indulgentia plenaria a quocumque ex fidelibus in mortis
narium etiam ad quartum et quintum triennium, servatis
periculo
constitutis lucranda eas deosculando, vel Sanctis­
conditionibus In canone 526 praescriptis.
simum lesu nomen corde saltem, si ore non potuerint.
38. Permittendi, nomine Sanctae Sedis, ut Moniales c
Invocando (subdelegabilis).
clausura maiore exeant pro brevibus egressibus ct In casi­
**
™
**
·Eri
vcl concedendi sacerdotibus facultatem
bus enumeratis In Instructione lata a S. C. de Religiosis
erigendi,
ritibus
ab
Ecclesia praescriptis, stationes Viae
die 25 marlii 1956 (LE 2569) (subdelegabilis).
crucis, cum omnibus indulgentiis, quae huiusmodi pium
exercitium peragentibus a Summis Pontificibus impertitae
• Cfr
*4 mwi
.
R'm»
*
p. jât el «a.
sunt, ct applicandi easdem indulgentias crucibus ct cruci• Pm dxft»vfi-fc·
w *r» habebo», ut
twpthcinaj
qwni ·> dm tUxtinl, O *
wn ipM
fut. rtUntn- pwiat, nni jrâu
f x‘s. pro infirmis aliisque legitime impeditis, dummodo
vMwrit muvwU, ctr. can. Ht$.
Udem crucifixum ad hoc benedictum cum affectu ct animo

4W7

I

4008

1960 LAX 1

SACRA CONGR. DE PROP. FIDE, FACULTATES DECENNALES

contrito osculentur vol etiam tantum intueantur, brevem
insimul, si possint, aliquam orationem vel precem iaculatoriam in memoriam Passionis ct Mortis Domini recitantes.
53. Erigendi illas etiam confratcniitatcs a Sancta Sede
adprobatas quarum instituendarum Ius apostolico ex pri­
vilegio aliis reservatum est (can. 686 § 2) (una excepta
confratemitntc Sacratissimi Rosarii) iisque adseribendi
christifidelcs.
54. Concedendi sacerdotibus facultatem cliristifideles
adseribendi confratemilatibus (inclusa confrutcrnitate Sa­
cratissimi Rosarii) atque benedicendi, ritibus ab Ecclesia
praescriptis, omnia scapularia a Sede Apostollca probata,
caque imponendi sine onere inscriptionis.
55. Divinum Officium—Concedendi ut privatim reci­
tari possit matutinum cum laudibus dici sequentis statim
post meridiem.
56. Concedendi sacerdotibus diaconis et subdiaconls ut
ob legitimam gravemque rationem, loco Divini Officii,
Rosarium integrum aut alias preces recitare possint.
57. Vesfes laicales—Permittendi clericis ut vestes lalcales Induere possint, si aliter vcl transire ad loca eorum
curae commissa, vel In eis commode permanere nequeant.
58. Ars medica—Permittendi clericis et religiosis ut
ad finem Regni Christi amplius dilatandi, medicinam ct
chirurgiam exercere valeant dummodo in Istis artibus re­
vera periti sint et in curandis infirmis omnia quae clericum
et religiosum dedecent, vel scandalo esse possint, diligenter
vitent, atque pro ipso exercitio artis suae nihil accipiant.
59. Praeceptum festivum—Dispensandi cum catholicis
ut serviliter laborare valeant diebus Dominicis, vel festis
de praecepto, exceptis Paschate et Pentecoste, post tamen
Sanctae Missae auditionem, si possit audiri; si vero non
possit, recitatis precibus suppletivis (subdelegabilis).
60. Translatio solemnitatis festorum—Permittendi ut,
servatis rubricis, in dominicam proxime sequentem trans­
feratur soiemnitas festorum, quae secundum can. 1247 sunt
ferianda, sed legitime abolita.
61. Processiones Rogationum—Transferendi processio­
nes Rogationum in dies, quae secundum adiuncta locorum
aptiores Ordinario videantur.
62. Libri prohibiti—Concedendi, non ultra triennium,
licentiam legendi ac retinendi, sub custodia tamen nc ad
aliorum manus perveniant libros prohibitos et ephemeri­
des, exceptis operibus hacresim vel schisma ex professo
propugnantibus, vel etiam ipsa religionis fundamenta ever­
tere nitentibus necnon operibus de obscoenis ex professo
tractantibus, singulis christifidelibus sibi subditis, nonnisi
tamen cum delectu ac rationabili de causa (cfr. can. 1402
§ 2), iis scilicet tantum, qui eorundem librorum et epheme­
ridum lectione sive ad ea impugnanda sive ad proprium
legitimum munus exercendum, vel iustum studiorum cur­
riculum peragendum, vere indigeant.

C) Pro Ipso Ordinario
(excepto Vicario Generali et Delegato)
63. Asservandi in sacello domus stabilis suae residen­
ce actualis Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum at­
que etiam pro Ordinario, charactere episcopali carente,
frucndl induito personali altaris privilégiât! quotidiani.
64. Lucrandi indulgentias, quas aliis vi facultatum sibi
concessarum Impertire valet, impletis tamen consuetis con­
ditionibus.
65. Si sit Episcopus, utendi throno cum baldachino ct
cappa magna in Pontificalibus: nec non permittendi pre­
sbyteris, in ecclesiis suae iurisdictionis celebrantibus, ut
sui nominis tamquam Antistitis sive in precibus ferialibus
sive in Canone Missae mentio fiat: quatenus haec a iure
concessa non fuerint.
66. Pro Praefectis Apostolicis, utendi, durante munere,
insignibus et privilegiis, ipsis a can. 308 concessis, etiam
extra proprium territorium, praehabito, quoad exercitium
Pontificalium, consensu Ordinarii.
67. Vestiendi paramentls pontificalibus, rationabili de
causa, sine rocheto, tunicella et dalmatlca.
68. Celebrandi, quando ob penuriam sacerdotum im­
possibilis sit Missae pontificalis litatio, Missam solemnem
aut Missam In cantu sicut ceteri sacerdotes.
ANIMADVERSIONES

I. Memoratae facultates ea lege conceduntur, ut illae
Untum subdelegari possint, quae ita explicite notantur
per verbum ^subdelegabilis·.
4009

η. 3870

II. Ordinarius, inclusis Vicario Generali et Delegato,
uti potest, in iisdem tamen adiunctis, facultatibus seu
permissionibus, quas, intra limites in praecedentibus ar­
ticulis expressos, concedere potest.
III. Ordinarius insuper supradlctis omnibus facultati­
bus sive per se sive per alios uti tantum valeat intra fines
suae iurisdictionis; casque gratis et sine ulla mercede
exerceat (praeterquam pro expensis Cancellariae et cursos
postalis ab iis qui pares sunt adeas solvendas exigendis)
et facta mentione apostolicae delegationis (vel subdelegationis ab Ordinario).

IV. Quod si forte ex oblivione vel inadvertentia ultra
tempus supra praefinitum, hisce facultatibus Ordinarium,
vel cius delegatum, uti contingat, absolutiones, dispensa­
tiones, concessiones omnes exinde impertitae uti ratae
atque validae habeantur. Insuper datis ab Ordinario pre­
cibus pro renovatione seu prorogatione earundem faculta­
tum, ipsae in suo robore perseverare censeantur, usque
dum responsum S. C. ad eundem Ordinarium pervenerit.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis de Pro­
paganda Fide, die......... mensis ................. anno
Domini.....................................

NB.—Cetera rescripta concessa usque ad expirationem fa­
cultatum generalium debent remitti ad S. C. de Pro­
paganda Fide pro renovatione.
Gratis sine ulla solutione quocumque titulo.

Π.—MUTANDA ET ADDENDA IN FORMULA
FACULTATUM DECENNALIUM
Propter Novum Codicem Rubricarum (N. G R.) [LE
2927] ct propter nonnulla decreta recentia quaedam in
Formula Facultatum decennalium sunt mutanda.
Ad fac. n. 2. - Addatur Nola: Episcopus, qui olea sacra
conficit extra feriam V In Cena Domini, dicere debet Mis­
sam Chrismatis ex Ordine Hebdomadae Sanctae instaura­
tae, cum variationibus ibidem descriptis [cf. LE 2942].
Ad fac. n. 3. - Addatur Nota.· Sacerdos, qui vi huius fa­
cultatis conficit oleum infirmorum servare debet ritum
descriptum in Adnexo III [cf. LE 2942[.
Fac. n. 9. - legtaur: «Permittendi thurificationem In
Missis lectis cum cantu» (cfr. N. G R. n. 426, coli. n. 271).
Fac. n. 16. - legatur: «Permittendi ut in ecclesiis ter in­
fra hebdomadam, extra Quadragesimam, Missa lecta de
Rcqule celebrari possit, etiam diebus llturgicis IV classis
temporis natalicii, necnon omnibus diebus llturgicis III
classis, diebus tamen, quibus eadem Missa a rubricis per­
mittitur, computatis».
Fac. n. 17. - legatur: «Concedendi ut toto anni tempore
Missa de Dominica celebrari possit diebus infra hebdoma­
dam, cum omnibus iuribus ipsius Dominicae, modo ne
occurrat festum primae classis».
Fac. n. 55. - legatur: «Concedendi ut, extra chorum, re­
citari possit matutinum cum laudibus diei sequentis sta­
tim post meridiem».
Fac. n. 60. - legatur: «Permittendi ut, servatis rubricis,
in dominicam aut immediate praecedentem aut Immediate
sequentem, transferatur soiemnitas festorum, cniae secun­
dum can. 1247 sunt ferianda, sed legitime abolita».
Fac. n. 65. - legat un «Si sit Episcopus, utendi throno
cum baldachino el cappa magna In Pontificalibus; necnon
fiermlttendi presbyteris, in ecclesiis suae iurisdictionis ceebrantibus, ut sui nominis lanquam /Antistitis sive in pre­
cibus sive in Canone Missae mentio fiat: quatenus hoc a
iure concessa non fuerint».
Fac. n. 67. - legatur «Vestiendi paramentls pontificali­
bus. rationabili de causa, sine rocheto» (cfr. N. G R.
n. 134).
♦ Ordinarii» Miwxonum Prot N 2150 60 Typi· PotojlntUf VaticasUf
I960 Vxde etUxn LE 3023. Adn. L. BUIJS i nPxM « 1(19600 352-405
50 (1961) 39-43 et in roL cui txtulUK îbôdutee
qua» S. C.
de Prop. Fide concedit Ordinarii» Miuionuxn. R/mae 1961. A DA
SILVA in PrM 51 (1M2) 30-47; A DE BOXHOME in Rev. Comm. Rei.
32 (1960) 57-64. J. DE KEEPER tn African Eceleaiaatical Renew, anno
1961 Un., p. 27-34: 1 LEE xn CpR 40 (1961) 306 ·· et in vol. Facul
»··
*
A poeto lie·· S. C. do Prop. Fide et S. C. Coat-jtanaha, P.or-eo 1964;
LEONARD in AuatraUiian Catholic Record 37 (I960) 2T3> L D m
Revue da Clerçô Africain 15 (I960) 567-577. J MADDEN in The
AuatraUeian Catholic Record 37 (I960) 25S-3A? P. MVRPHT ia Th·

4010

SUPREMA CONGREGATIO S. OFFICII - IOANNES ΧΧΙΠ

n. 2871-2872

ÂartnUrUa Caîhobc Record 37 (I960) 316-333; H- PEETERS. Facul­
tates T1* Ordinarii et sùssionani habere solent cum brevi commen­
et*
tario, fassae I960: F. TIMMERMANS
in The Clergy Monthly 24 (I960)
301-386; J. ZAMPETTL Facultates apostolieae quas S. C. de Prop. Fido
pro Jocis Missionum concedit, ShÎBocgae 1961; M. WALSH, Mission
Facnltades, Washington I960.

2871
1960 IAN 5.-SC S. OFFICn, DECR. AAS 52 (1960) 60

Opera anonyma «Il Poema

di Gesù» et
DELL* UOMO-DlO» DAMNANTUR

«Il Poema

Feria IV, die 16 Decembris 1959

In gcnerali consessu Supremae Sacrae Congregationis
Sancti Officii Emi ac Revml Domini Cardinales rebus fidei
ac morum tutandis praepositi, praehabito Consultorum
voto, damnarunt atque in Indicem librorum prohibitorum
inserendum mandarunt opus anonymum, quattuor com­
plectens volumina, quorum primum: II Poema di Gesù
(Tipografia Editrice M. Pisani, Isola del Liri); reliqua
vero II Poema dell
* Uomo-Dio (Ibidem) inscribuntur.
Feria autem VI, die 18 eiusdem mensis et anni, SSmus
D. N. D. loannes Divina Providentia PP. XXIII, In Au­
dientia Emo ac Revtfio Dfto Cardinali Secretario S. Officii
concessa, relatam Sibi Emorum Patrum resolutionem adprobavit et publicari iuss<L
Datum Roma, ex aedibus S. Officii, die 5 lanuarii
I960.—Sebastianus Masala, Solarius.
Ada. E 8 in NiT 32 (I960) 412

2872
1960 IAN 10.-IOAN. ΧΧΠΙ, ALLOC. AAS 52 (1960) 83-90
Allocutio die 10 ian. 1960 habita sodalibus Aetionis Calholicae e Romana Dioecesi:

De PRAED1LECT1ONE ROMANI PONTIFICIS ERGA ACTIONEM
Catholicam, et de huius notis peculiaribus.

11900 ΙΛΧ 5-10

Unfone Donne, nell’ayviamento del primi Circoli femminJU
e nella Sczione Sociale della Giuntn Dioccsana. LascIateCl
confidarc, con quella comrnozionc die potetc immacinare
chc di questo ministère —di cui funimo sempre tanto i
tanto contenti— Noi slamo debitori al Nostro grande
Vescovo, Monsignor Giacomo Maria Radinl Tedeschi, meritamente chiamato «Anddo dcH’Azione Cattolica», e ad
alcuni bravi e buoni laici, il cui ricordo ancora Cl inteneriscc. Il Papa, che vi parla, è dunque da ollre clnquan·
t’anni a servizio dcH’Azione Cattolica: nc conobbc, ntlraverso indagini di arehivio, gli inlzi lontanl: ne esperimentô
le difficoltà e gli entuslasmi: fu in grado di capire le esx>luzioni e gli adattanicntl di tempi c dl Juoghl. Egli ben
sa quanto l’Azionc Cattolica debba al nostri cari sacerdoti,
particolarmentc ai parroci, cd n tante anime generose,
disinteressate, il cui nome, noto soltanto a Dio, è iscritto
nel gran libre della vita.
Dal servizio a cui Ci ha voluto chiamarc ora II Signore,
Noi volgiamo spesso il pensiero a Pio XI dl Immortale
memoria, che, nella diretta ripresa di ministère pastorale
a Venezia, amammo definire «il Patrlarca della Azione
Cattolica». Quel Nostro grande Predecessore Ci parve tanto
più ispirato e pronto nella sua comprensionc e nel suo
amore per l’Azione Cattolica, quanto gli indlrizzi della
sua vita anteriore di studioso poterono sembrare cstranel
a questo movi mento di apostolato.
Cl volgiamo a Pio XI e, con Lui, a Pio XII, Pontefid
entrambi gloriosi, c ne bencdiciarno l'intuito geniale, e le
provvidcnze paterne e lungimiranli, chc fecero di questa
organizzazione dei laici, sussidiaria dcll’apostolato gerarchico, uno strumento mcraviglioso di penetrazione del
pensiero cristiano in tutti i settori della vita.
Cosl il sogno della Nostra giovinezza, che era ansia pun­
gente dei pastori di anime, e dei cattolici più sensibili aile
eslgenze dcll’apostolato modemo, è dlvenuto oggi realtà,
palpitante di grandi promesse.
Azione Cattolica di Roma: Azione Cattolica delle diocesi
di antica e di recente istituzione e dei territori di missione:
Noi ti salutlamo con grande affetto. Noi abbiamo fiducia
nei tuol dirigenti, saggi e pensosi del trionfo dclla Chiesa
e del bene della ocietà; abbiamo fiducia nel tuol iscritti,
che rappresentano tutte le età e categorie del laicato catlolico. Sappiamo comprendere le difficoltà, le ansie, le
incertezze di alcuni, e le impazlenze dei più giovani.
Ma la strada è segnata. Là dove è un Vescovo, ivl, se­
conde» la denomi/nazione caratteristica di ciascun paese,
è una Glunta Diocesana. Accanto ad ogni parroco è la
Giunta Parrocchiale.
F, un meraviglioso quadro quello che si apre davanti al
Nostro sguardo, composto come di un tessuto vitale, organicamente unito,
ed ÇU
alimentato
aile««saw
sorgenti stesse della
UIUIU,
«iiiuviiLwuv
Λ-----perenni
pérennité.
là. Diciamo di più: quando la visione si sara
sarà dap·
dapa aa
β·
Λ Λ·
— _ S —. —
. — A. ■ — ea Λ
1 · æ ^a a* aa V
* * M. ·*
* ■t
pertutto allargata, fino a rendere operante l’organismo più
dl ogni attività apostolica —-quello cioè chc viene
vasto di
dam voi chiamato
nome tanto__significativo di Consulta—
U
—__ — - - col_________________
all
ora molto sarà stato fatto nel senso della unità, della
allora
carîtà, e della reciproca, intelligente e disciplinata collacarità,
borazione. In questa attesa ed in questa speranza il Nostro
cuore esulta e ringrazia il Signorc
Signore per aver portato l'Azionc
Cattolica all’attuale svlluppo, nella linea segnata dalla patema sollecitudinc di grandi e sanli Pontefid.

La Gioventù Femminile Romana di .Azione Cattolica
Ci ha espresso il desiderio di concludere alia Nostra presenza le celebrazloni del quarantennio della sua fondaxlone: certo non per ri evocare ancora una volta le fasi
successive dei suo mcraviglioso svlluppo, il cul racconto
è risonato da un capo all’oltro d'Italia, ma per ri cevere
dal Papa il suggello —che assai volentieri conclàmlamo—
del Γ apostoli co incoraggiamento, beneaugurante e bene­
dicente.
È stato tanto gradito al Nostro cuore aderire a questo
filiale invito. Ma, ncll'accogllere la Gioventù Femminile
in questa Basilica Vaticana, che nolle sue maestose arcate
racchiude 11 palpito della fede e dell'entusiasmo di tutte
le genti. Cl é parso opportuno vedervi associati gli altri
rami, essi pure florenti, dell’Azione Cattolica Romana.
L’odierno vuole dunque essere un Incontro del Padre
coi suoi figll, con quell i che Gli sono plù vicini: e non soltanto perché ne comprcndono i desideri e le ansle, ma
anche perché sono I membri delle Associazlonl della sua
diocesi. La vostra presenza è dunque a Noi cosl cara e fa­
miliare, da suggcrirCi alcuni pensleri che, su l’awlarsi
delï’anno novello, amiamo rivolgcre a tutta l’Azionc Cattolica, non solo d’italla, ma dei mondo Intero.

Seconda parte: Caralteri dell’Azione Cattolica

Non intendiamo addentrarCi nella esposizlone délia na­
tura, dei fini della Axione Cattolica, e dei mezzi di cui
essa si serve.
A questo proposito, sta davanti a Noi, sempre vivido
e significativo, il luminoso inse^namento di S. Pio X, che
ebbe la prominente prcoccupazione di assicurare ad essa
Ia netta distinzione da ogni altra consociazlone religiosa,
Prima parte·. La predizione de! Papa per Γ Azione
e sopprattutto da quelle civili. Nel pensiero del Santo
Cattolica
Pontefice questo significava, e significa tuttora: il giusto
posto delta Azione Cattolica nel soleo della Chiesa: 1’azione
In un appunlo. (attoCi pervenire con delicato pensiero.
generosa, ma non tumultuosa e inopportuna: 1’azione, sl,
avete voluto rinnovare un Nostro caro ricordo: che cioè
ma non a scopito della formazione interiore dei singoli, c
II 30 »! ice mb re del 1922 toccù a Noi, giovane prelate chladegli interossi religiosi e morali délia collcttività.
mato di recente In quest’Alma Città, di Inaugurare I nuovl
Queste sono le linee maestre, che debbono reggere costanlocali dellu Gioventù Femminile In Via Tor de’Specchl;
temente, pur nella diversitù dei nietodi adoperati e dei
e, il 11 febbralo dell
anno
*
seguente, dl Inlzlare il primo
curso dl propaganda, composto dl dlciotto allievc, con una soggetti a cui si rivolgc. lo spirito c l’attività delle vostro
Assoclaziont. Non è pertanto necessario nuovaniente tracfunzionc religiosa nella bella Basilica dl Santa Cecilia, In
ciarle, tanto sono chiare e conosciute a ciascuno di voL
Trastevere./
.1.1
a “°1, e «’Hispondente aile nécessita
Nella Nostra città e dlocesl dl Bergamo eravumo stati
dei nostri giomi, 1 insegnamento di Pio XI e di Pio XII
per Hnnnnxi molto bene occupati nella fondazione della
come scolpito su tavole di pietra, per assicurarc alia Axione

4011

1012

jftüO LYN 10

IOANNES XXIII. ALLOCUTIO DE ACTIONE CATHOLICA

Cattolica Ia manuduclio slcura dei retto cammlno. Ed isplrandoCi a tale Insegnamento, intendiamo sottollncarvl le
carattcristfche più appropriate della Azione Cattolica, quali
sono richlestc (falle csigenzc delTodicmo apostolato: quelle
86 che fanuo / di essa un adiutorium della Gerarchla ecclesia­
stica: uno speculum dl unione ordinata, disciplinata e con­
corde: un signaculum in faccia al inondo.
1. L’Azione Cattolica adiutorium del Clero. Che è
quanto dire Iu collaborazionc dei laid all’apostolato gerar­
chico, secondo Iu definizlonc classica dei vostro Sodalizio.
Questo aiuto e collaborazionc non è espressione dl un entusiasmo momentaneo: e non é neppurc
osa del resto assai
lodevole in nitri settori— la custodia pura c scmpllcc di
antlche e care tradizioni. Esso csprime e suggella, in unione
coi sacerdozlo cattolico, la consonanza di idcall e di amore
per Γ Adveniat Regnum tuum su tutta la terra, e per la
salvczza delle singolc anime.
Questo adiutorium nasce da una formazione perfetta,
chc diviene consapevolezza dl alti doveri, accettati come
per una sunta vocazione; cd al tempo stesso determinazione a compiti nuovi c sacri, adcmplutl con 1’amore delfapostolo e del missionario.
È ben vero che i giovanisslmi virgulti —i cari piccoll,
le beniamlnc, gli aspiranti— vengono alTAzione Cattolica
come fiori di campo e di serra, che danno una colorazione
di bellczza a tutto 1’organismo. Essi sono la primavera,
che contiene in boccio tutte le speranze: e perclô il loro
reclutamento puô accontentarsi di esigenze minime. Ma
via via che si sale con l’ctà, questa cosciente consapevolezza
di offrira le mani adiutrici alia Gerarchia deve farsi sempre
più robusta e generosa.
Pariando, 11 3 novembre dei 1929, ai Delegati Studenti
e Aspiranti della Gioventù Cattolica Italiana, Pio XI li
ringraziava dei bene compiuto; c, diceva; «gli Apostoli
stessi, come si sa, espressero, già nei primi tempi, la loro
gratitudine per coloro che li coadiuvavano nell'apostolato
gerarchico, formando la vera origine dcH’Azione Cattolica...
Vero è che quando si richiamano queste origini magnifiche,
occorre richiamare anche quello che ne consegue: alia cooperazione all’apostolato gerarchico conseguono quelle
grandi linee di ordinamento, di inquadramento... che portano alla coordinazione, alla subordlnazione alia Gerar­
chia apostolica, che è sempre viva come ai tempi degli
Apostoli... Fu ripetuta allora quella mirabile frase: Nihil
sine episcopo, «Nulla senza il Vescovo»: proprio cosl; è,
questa, una grande parola, una grande divisa delTAzione
Cattolica... Potrà accadere talvolta ciô che pur awiene
nellc famiglie ordinate, in cui la prima base è la pietà filiale
verso il padre. Ora puô là awenire che pur nelratmosfera
di caldo ed intenso affetto vi sia qualche crepuscolo, qual87 che divergenza anche nell’intelligenza f tra padre e figlio:
eppure nessuna difficoltà, nulla puô e deve superare la
forza coesiva e coordinativa della pietà filiale; e allora
tutto va bene —concludeva il grande Pio XI—: tutte le co­
se si mantengono nellc linee dell’ordine, della disciplina»1.
Ma questa mirabile collaborazionc non puô aversi, se
manchi il solido fondamento della formazione individuale.
Ora ciô si ottiene soltanto mediante la vita di grazia intensamente vissuta: cioè mediante la preghiera abituale: lo
splrito liturgico che sale alie fonti più pure: H sensus Ec­
clesiae, l’occhlo soprannaturale che penetra nelle istituzioni, nei fatti, nella storia, per scoprirvi Topera di Dio
e vivere in questa luce. Tale fondamento si è definito, con
felice sint esi, «il primato dello spirituale», quello chc è da
porsi Innanzi c sopra ad ogni altro intendimento, se si
vuole che l’Azione Cattolica non scada al livcllo di una
qualsiasi organizzazionc esteriore.
Amiamo dire c ripetere: il tempo che gli Assistenti Ec­
clesiastici consacrano alla istruzione religiosa superiore,
alla dlrezione saggia e prudente delle anime, e soprattutto
rispettosa di ciô che coslituisce il germe individuale di una
vocazione a questo o a quel settorc; le fatiche spese nei
Rltiri ed Eserclzl Spirituali, costituiscono la parte loro
preminente, che precede ogni allra preoccupazionc di organizzare, di reclutare i soci, di arginare il male.
Soltanto quando questo adiutorium al Clero provlene da
uomini e donne, da giovani e figliuole ben formati, e avviati ali’apprezzamento della vita interiore, e delle Im­
mense risorse che essa assicura alla riuscita delle stesse
attività esteriori, allora si potrà rimanere in qualche modo
tranquilli circa lo svlluppo e la assistenza, anche tecnîca,
delle opere caritative, ricreativc e civiche.
2. L’Azione Cattolica è inoltre speculum, «specchlo» di
unione ordinata, disciplinata e concorde.
’ L'OittTxalcrc Roman
,
*

4013

4-5 novembre 19S9, p. 3.

η. 2872

Questo delTunione, corne sapete, è un concetto che ritoma spesso suile Nostre labbra: in esso sta infatti racchiusa la speranza e la promessa di una efficace azione
pastorale e di apostolato.
Lo speltacolo che i figli della Chiesa Cattolica si apprestano a dare, sia nella celebrazione sinodale Romana —che
vuole offrirai in umile esempio ed incoraggiamento aile
diocesi del mondo intero— sia nella preparazione del più
vasto awe ni mento del Concilio Ecumenico, con/tiene In 83
sè il segrato di una germinazione novella, di una attrattiva
irreslstibile.
Per conformarsi a questo spirito, T Azione Cattolica deve
essere ed apparire una: una ncll’ordine metodico del suo
procedere: una nella disciplina ben comprcsa e volentieri
accettata da tutti: una nella concordia che riesce a mettere
insieme le buone idee, e ad assommare le ricchezze comuni.
Nella Jettera Cum proxime exeat, che, sebbene diretta
alla Gioventù Maschllc, contienc pro wide norme per tulta
TAzione Cattolica, Il Nostro Predecessore Pio XII di ve­
nerata memoria voile particolarmente insistere su questa
unione concorde: «Sopra tutto con impegno ogni giorno
maggiore sforzatevi, come fate, di mantenere sal da la con­
cordia e Tunione degli animi, senza di che, lo sapete, nulla
puô conservarsi a lungo, nulla tornare fruttuoso... Questa
operosa intesa di animi deve sorgere non solo dalla comune
attività e dalle comuni direttive, dalle quali Ia Azione Cat­
tolica è condotta, regolata c alimentata, ma anche dalla
concordia reciproca di tutti e dei singoli ascritti. A qualunque ceto essi appartengano —continuava il Nostro
Santo Padre Pio XII—, a qualunque condizione... si amlno
tra loro di amore cristiano, come fratclli, e animati dello
stesso zelo di apostolato, siano tra dl loro di vicendevole
esempio»2.

Questa unione garantisce un duraturo successo alie va­
rie intraprese, ed è costruttlva, benefica, proficua: invece,
quanto è contrario a questo buono spirito, e cioè: le Intrnprcse prettamente locali, le singolarità, la rigidezza deUc
posizioni personali assunte, crea la confusione, fomenta la
disunione, mette a terra Tentusiasmo. E fa perdere, nelle
trattative e nelle mediazioni, un tempo preziosissimo da
occupare tutto e sempre nell’csercizio dclVadiutorium al1’apostolato gerarchico. Concordia, dunque, e unità di
pensieri, di propositi, di programmi: per raggiungere una
validité sempre più efficace nelTadempimento dci propel
obblighi e responsabilité.
3. In ultimo, FAzione Cattolica è signaculum, «segno
luminoso», dei tempi moderni.
Nel Graduate della Messa del 4 gennaio, in onore dl San
Gasparc del Bufalo, autentico apostolo Romano —che puô
ben essere annoverato tra i precursor! del vostro Movimento—, abbiamo come intrawisto il / signaculum della
Azione Cattolica in quelle arcane parole della Apocalisse:
•Vidi alterum angelum volantem per medium caeli, ha­
bentem Euangelium aeternum, ut evangelizaret sedentibus
super terram: E vidi un altro Angelo, che volava per mezzo
il cielo, e aveva il Vangelo cterno, per cvangelizzare gli abltatori della terra» ’.
LasciateCi godera di questa visione del nostro Giovanni
Evangelista e Profeta: Egli sta col Seniori in adorazione
dell'Agnello dl Dio che toglie I peccati dal mondo; dell’Annello che è circondato dalla schiera dei verginl, tra cui
amiamo annoverare ! diletti figli Nostri del sacerdozlo
cattolico.
Ed ecco apparire tre Angeli, clascuno portatore dl un
monito di vita o di morte, e di un messaggio di rcsurrczionc! In questi Angeli vorremmo vedere voi, cari figli delΓAzione Cattolica Romana, e tutti i soci dell'Azione Cat­
tolica, sparai nel mondo intero, ed occupati nella attuazione dl ciô che palpita nel Nostro cuore e nei Nostri occhi.
* Evangelium aeternum, che vi è dato dl portarc, è racL
chluso nelle profonde richieslc del Pater Foster: Il nome,
11 regno, la volonté del Signore, che vi ha chiamati «alla
sua luce ammirabile»4. Le Nostre preoccupazioni di Sommo Pontefice della Chiesa universale sono pure te vostre,
c cioè la ricerca degli Interessi più alti delle anime: e, corrispondendo ai Nostri desideri, voi siete impegnati nella
strenua difesa, in faccia a chicchessia, del principi fonda­
mental! dell’ordine sociale cristiano, nella salvaguardia
dcU’uomo, redento da Gesù Cristo, e nella valorizzazlone
di ciô che costltuisce il fondamento della sua dignité, délia
sua liberté, dei suoi inalienabili dirittl.
Questo è il signaculum in faccia aile gcntl. Il vostro segno
dlstintlvo per te nécessité ed esigenze del tempi modeml:
•A. A. S., XXV, 1945. P >ox. * Apec. 14,6. ' I

*. 9.

4014

η. 2873-287«

SC DE PROP. FIDE - S. OFFICII - ÎOANNES XXIII - VICARIATUS

I960 ÎA.V 13-1«

che non consiste In cose complicate, o in vistose singolaripartis oratricis requiratur ad validitatem matrimonii sub­
tâ, ma nella chiarezza del programma, nella bontà dci
sequent, vel ad liceitatem tantum?»
metodi, nella scmplicitâ della parola; dot! che attraggono
The Holy Office, after careful study of this question
ed awincono, c fanno arrivare presto e sicuramcnte allo
has decreed the following In reply: 'Negative ad I partem;
scopo preiisso.
aflirmaiive ad II.»
Dildti figli e flglid Nel proporvi amabilmente Ic caratteEntry into the Church by baptism or conversion Is not
ristiche, che in questo momento Cl paiono le plù impor­
required, therefore, for the validity of the subsequent mar­
tanti per il vostro movimento, vi abbiamo voluto dire che
riage of the petitioner. But whenever any petitioner seeks
cosa vol siete per Noi, e che cosa Ci aspcttlamo da vol:
to marry, or convalidate marriage with, a Catholic, the
90 un/valido aiuto, uno specchio luminoso di unitd fraterna,
Office reserves to itself the faculty of dispensing from the
un vesslllo di salvezza per la socictâ. Ebbene, per la grazia
impediment of Mixed Religion or Disparity of Worship.—
del Signore, possiate vol rimancre costantemente impegnaA. Card. Ottaviani, Secr.
ti nel felice compimento di questo idéale c di questo pro­
9 Ordinario Chicagiensi: Jarist 21 (1961) 124. Adn. A. ABATE. Lo
gramma. No! vi seguiamo con tutto 1’affetto dei Nostro
•cioglimeato
del vincolo conjugale, ed. II Roma J965, p 155-156 et
cuorc: vi siamo vicini nolle vostro prove e nolle vostre
in
CpR
47(1963)
337-347 ot in BiM 31 (1967) 178-188.
consolazionf; e preghiamo perché siate sempre fedeli ai
vostri propositi, perché la vostra azione, posta a nobile
e generoso servizio della Gerarchin, sia continua fonte di
pura gioia per la Chiesa di Dio.
2875
Ci rallegriamo altresl coi vostri Assistenti, dlocesani e
parrocchiali, dci diversi rami, ii cui lavoro, cosl attento c
I960 IAN 16.-I0AN. ΧΧΙΠ, CHIR. AAS 52 (1960) 179
generoso, si svolge a beneficio della parte plù eletta del
1 ai cato catlollco.
Chirographum quo prima Romanae Dioecesis Synodus
Su tutti invocando la letizia delle divine predilezioni, a
CELEBRANDA INDICITUR
rinnovata conferma della Nostra benevolenza, impartiamo
la confortatrice Benedlzlone Apostollca, che intendiamo alPostquam Sancti Spiritus lumen ct gratiam supplici­
tres) estendere alie vostre dilctte famiglie.
bus invocavimus precibus, consilium inivimus Romanae
celebrandae Synodi, ut in hac alma Urbe, Dioecesis Nostrae
sede, catholica fides in aliorum etiam exemplum magis
magisque revirescat, ut Christian! mores salutare incre­
2873
mentum capiant, utque cleri populique disciplina aptius
nostrae huius aetatis necessitatibus respondeat ac firmiter
1960 IAN 13.-SC PROP. FIDE, RESPONSUM. PART.·
roboretur.
Quamobrem ad maiorem Del gloriam ac Beatae Virginis
Declaratio nullitatis matrimonii ex defectu legi­
Mariae quae «Salus populi Romani» nuncupatur et colitur,
timi constituti Procuratoris requirit processum
Sancti loannls Baptistae et S. loannis Evangelistae, quo­
AD TRAMITEM ORDINARIUM IUR1S
rum titulo Patriarchalls Lateranensis Archlbasilica, Nostra
Cathedralls aedes, insignitur, Ss. Apostolorum Petri et
Casus—Mary, a Catholic. disregarding ecclesiastical law, mar­
Pauli ceterorumque Almae huius Urbis Protectorum pa­
ried John, a non-Catholic, in a civil ceremony. Later, the
trocinio fidentissime Interposito: Nostrae Romanae Dioe­
marriage was con valida ted before the Church as follow: 1) the
pastor, in accord with faculties he possessed, granted a dis­
cesis Primam Synodum die dominica xxiv mensis lanuaril,
pensation from the Impediment of mixed religion and, ad cau­
anno mdcccclx, in eadem Archlbasilica Lateranensi ineun­
lflam, disparity of cult; 2) Mary and two witnesses were present
dam, auctoritate Nostra celebrandam Indicimus.
at the marriage ceremony; John, however, was not personally
Ex Aedibus Vaticanis, die xyi mensis lanuarii, anno
present but a proxy was chosen for him by the pastor without
having consulted John about convalidating the marriage and
mdcccclx, Pontificatus Nostri secundo.—Joannes Pp.
without John having had anything to do with the appoint­
XXIII.
ment of the proxy. Moreover, no promises had been given
by John in connection with the above-mentioned dispensation.
lx ivre—Since the legal formalities required by Canon
1089, I 1 and the Code Commission reply of 31 May, 1948
|LE 19941, were certainly not fulfilled, is It permitted to con­
duct a simple Investigative process tn such a case for a decla­
ration of nullity in accord with the norm and mind of the Holy
Office as manifested in the replies of 30 June, 1949 [LE 2052 J
and 16 Nov., 1949 [LE 2089].
Somno—In Your letter of 17 December, 1959, Your Ex­
cellency proposed the following doubt to this Sacred Congre­
gation for the Propagation of the Faith: In a marriage case
which Is patently invalid because of defect of legal formalities
for the valid election of a proxy according to the norm of can.
1089, I 1, does « simple investigative process suffice for pro­
nouncing a declaration of nullity?
As regards this matter, this Sacred Dlcastcry, after mature
consideration, informs You that It decided to reply as follows:
In lhe ntgafloe. The local Ordinary should carry out the
regular process for declaring the nullity of the marriage men­
tioned.

2876
1960 LAN 18.-VICARIATUS URBIS, NOTIFICATIO. PART.·
Determinantur personae quibus datur ius synodo
DIOECESIS ROMANAE INTERVENIENDI

Per ordine del Santo Padre, sono convocate al Sinodo Dlocesano, indetto con ΓAugusto Chirografo dei 16 corrente, per
1 giorni 24, nelPArcibasiilca di S. Giovanni in Laterano, Cattedrale di Roma, 25, 26, 27. nel Palazzo Apostolico Vaticano,
e 31 gennaio, nella Patriarchale Basilica Vaticana, le seguentl
Persone:
1. I membri della Commissione Si nodale, delle Sotto-commissioni ed i Consultori Sinodali.
2. 11 Vicario Generale della Citlh dei Vaticano.
3. I Vicari dei Cardinali Arcipreti delle Bosiliche Pa­
triarcal!.
• Ordinario Alaschrai. ProL N βθββ|59: EOUSCAREN V. p. 519.
4. L’Ordlnario Militare, con an Sacerdote dei suo Clero.
5. II Delegato deU'Em.mo Cardinale Vicario per gli ospedali e eliniche.
6. Il Présidente della Pontificia Opera di Assistenza con
un sacerdote dell’Opera.
2874
7. LOrdinario Palatino, con un Sacerdote del suo Clero.
3. Gli Abati «de regimine».
I960 IAN 14.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
9. 1 Superiori Mnsgiori delle Religioni Clericali (can. 488
n.
8) non intimati dalrBcc.mo Mons. I*
refetto delle Cerimonle
Solvitur dubium dp. valore clausulae «praevio bap­
Apostoliche.
tismo» quae apponi solet in rescriptis SOLUTIONIS
i?·, Un rappresentante per ciascun Dicastero, Tribunale,
MATRIMONII IN FAVOREM FIDEI
Lfficlo dclla Santa Sede (da sccgliersi dal Prelato preposto).
11 January 1960
i Rcttori, dei Clero Sccolare o Regolare, preposti alie
LniversiU». ogli Atenei o ad altri Istituti di studi superiori,
con 11 titolo di Rettore Magnifico, Preside, od altro analogo,
Your Eminence, under date of the 16th June 1959, Your
con un sacerdote docente nel rispettivo Istituto.
Eminence submitted to this Supreme S. Congregation the
. 12. Due Canonici di riascuna Basilica Patriarcale, con due
following dubium:
bénéficiait (da désignant dal Decani del rispettivi Capitoli).
•Utrum verba ’praevio baptismo’ (vel ’praevia conver­
13. Un Canonico per ciascun altro Capltolo ed un bene­
sione'), in rescriptis solutionis matrimonii, In favorem fidei,
ficial o per ognialtra chiesa eapitolare (da destgnarsi dal De­
ita intelligenda sint ut baptismus (respective, convenio)
cano del Capltolo).

4015

4016

SC S. OFFICII - PROP. FIDE - CONC. - RITUUM - PAENITENTIARIA

I nuo IAN' 23-FEB 0

14. I Giudicl del Tribunate del Vicarin to, gli Examinatori
Apostolic! del Clero, c tut11 I Sacerdoti addetti al Vicarlato dl
Roma ed alia Pontificia Opera per la Prescrvazione della Fede
e la Prowls ta dl nuove Chlesc in Homa, slano essi del Clcro
Secolare o Regolarc.
15. I Rettori del Pontifici Seminar! Romani: Maggiore,
.Minore e per gli Stud! Gluridicl, con I rlspcttivi Dlrettori
Spirituali.
16. I Rettori del Seminari c del Collegi Ecclesiastici, eslstentl nel territorio della Dioecesi di Roma, con 1 Dlrettori
Spirituali.
17. I Parroci d! tut to 11 territorio della Dlocesl dl Roma,
compresl il Parroco dl S. Anna in Vaticano, il Vicario Curato
della Basilica Vaticana, II Rettore dell'OsplzIo del Catecumeni
e Neofitl, II Rettore dcll'lstituto «San Michele».
18. Due Pcnitcnzleri per ciascuna delte cruattro Bos Hi che
Patriarcal! (da designorsl dal rlspcttivi President!).
19. Un membro per ciascuna delle Accadende Pontificie,
da sccglicrsl dal Prepostl a ciascuna Accademla fra i membri
del Clero Sccolare o Regolarc.
20. L'Assistcnte Ecclesiastico Generale e gli Assistenti Nazlonali e dlocesanl del vari rarni c movimenti dell’Azione Cattolica.
21. Quaranta Vicc-parrocl, e cloè vent! del Clero Secolare
e venti del Clero Regolarc (da sccglicrsl dal Présidente della
Commissione Slnodale).
22. Diecl insegnantl di Religione nelle Scuole dello Stato
(da scegliersl dalFUfflclo Catccnistico Dlocesano).
23. Due Rettori dl Chicsc del Clcro Sccolare, e due del
Clero Regolarc (du scegliersl dal Présidente della Commissione
Slnodale).
21. Dieci Sacerdoti tra gli nddettl oli'assistenza spirituale
dei degenti In ospcdall e case dl cura (da désignant daU
Ecc.mo
*
Delegato deU’Em.mo Cardinal Vicario por gli Ospcdall).
25. Duc Sacerdoti tra gli addettl all'assistenza spirituale
del carccrati (da sccglicrsl dal Superiore della Comunitù Re­
ligiosa incari cata di talc assistenza).
26. Duc Professori del Seminario romano minore, scelti dal
Rettore, died Sacerdoti tra i docenti in Collegi ed Istituti
diretti od asslstitl dal Clcro Secolare o dai Religiosi (da designarsi dal Segretario del Vicariato per le Scuole).
27. Tre Sacerdoti tra I Confessori di Religiose e tre fra I
Cappellanl di Religiose (da scegliersl dal Segretario del Vicariflto per le Religiose).
Roma, 18 Gennaio 1960 - Festa della Cattedra di S. Pietro.—
Luigi Traglia, Arclv. tit. dl Cesarea dl Palestine, Preifd. della
Commissione Sinodale. Carlo Maccarl, Segret.
• Hir. dioc. Roma 1 (1960) 13-15.

u. 2877-2881

requests the prolongation of the concession made to her
by the Rescript of 25 March, 1955 (Prot. N. 1459/55)
whereby either she herself or ? Sister in case of necessity
delegated by her may, in the absence of a priest or other
cleric, so turn the revolving tabernacle containing the
ostensorium with the Sacred Species, that the ostensorlum—which itself is never touched—becomes visible to
the faithful, and may close It after the adoration.

Rescr.—The Sacred Congregation for the Propagation
of the Faith, In virtue of faculties granted to it by His
Holiness John XXIII by Divine Providence Pope, grants
the requested prolongation for another period of five
years, in the form and according to the terms of the prior
Rescript.

Given at Romae, from the office of the Sacred Congre­
gation, the 29th of January', 1960.
♦ Prot. N. 965/80: BOUSCAREN V, p. 812-813.

2879
I960 Fl

2.-SC CONCILn, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur ut fideles, occasione Missionum et
Exercitiorum a sodalibus Societatis Iesu traditorum,
ADIMPLERE POSSINT QUOCUMQUE ANNI TEMPORE PRAE­
CEPTUM CONFESSIONIS ET COMMUNIONIS ANNUAE

Preces—Beatissime Paler, Procurator Generalis Societatis
lesu, perdurantibus iisdem causis, a Sanctitate Vestra humili­
ter postulat ut sibi prorogetur indultum iampridem concessum
per rescriptum Sacrae congregationis Concilii diei 8 martii
1955, n. 1805-D., vi cuius, Christlfidelcs, qui Sacras Missiones
vel Spiritualia Exercitia a Sodalibus Societatis lesu quocumque
anni tempore tradita frequentant et tunc ad Sacramenta Paenitcntlac ct Eucharistiae accedunt, hoc actu adimplere pos­
sint, posito loci Ordinarii consensu, praeceptum annuae con­
fessionis et Communionis.

Rescr.—Sacra Congregatio Concilii, attentis expositis, pe­
titam prorogationem, in terminis et forma praecedentis re­
scripti, benigne Impertita est ad aliud quinquennium.
Datum Romae, die 2 fcbbruaril 1960.—P. Curd. Ciriaci,
Praef. P. Palazzlnl, a Secr.
♦Procuratori Gen. S. I., Pro! N. 49362/D: Acu roxnsxu Societatis
lesu 13 (1956-80) 751.

2880
2877
1960 FEB 6.-SC RITUUM, RESPONSUM.

I960 IAN 23.-SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART.·

Post solutionem matrimonii

in favorem fidei con­
ceditur DISPENSATIO IMPEDIMENTI MIXTAE RELIGIONIS
UT PARS CATHOLICA NOVAS NUPTIAS INIRE POSSIT CUM
PARTE A CATII OLI CE BAPTIZATA

The Holy Office has received your letter concerning
the dissolution, already granted, of the marriage of N. N.,
a convert, and N. N., a non-Catholic.
In order to permit the marriage of the petitioner with
a non-Catholic, the Holy Office has granted a dispensation
from the impediment of mixed religion and, ad cautelam,
from disparity of cult, provided the parties have given
the customary guarantee. J1]
(‘] The ume dispensation, under the same guarantee, has been granted
to permit the marriage of the respondent to a Catholic woman.
•Ordinario Chicagienai, Prot. N. 635/58m: Jurist 31 (1981) 123;
3OUSCAREN V. p. 546-547.

2878
I960 IAN 29.-SC PROP.

Facultas datur

FIDE,

RESCRIPTUM.

PART.·

nonnullis sororibus aperiendi
bernaculum pro Ssiîia Eucharistia exponenda

Ta­

Preces—The Superioress of the Sisters of the Cenacle
in the city of Tananarive, in the Archidiocese of the same
name, prostrate at the feet of Your Holiness, humbly

4017

Rosarium

seu

marialis corona
extra Missam

PART.·

dicenda

est

Dubium—...II. Whether the prohibition expressed in para­
graph 12 of the Instruction on Sacred Music and Sacred Li­
turgy of 3rd September, 1958 [LE 2774 ), is to be understood
nl the sense thet the public recitation of the rosary of the
Blessed Virgin Mary while Mass Is being celebrated Is hence­
forth forbidden, even during the Month of October.
Resp.—Marialis corona dicenda est extra Missam.—IL
Dante, Secr.

♦ Ordinario Liverpolitano: The Irish Ecclesiastical Record 93 (1900)
336.

2881
1960 FEB 6.-S. PAENITENTIARIA, RESCRIPTUM. PART,·

Facultates v. «Pagella»

dictae, quas S. PaenîtenTIARIA TRIBUERE SOLET CONFESSARIIS PRO FORO CONSCIEN­
TIAE ET IN ACTU SACRAMKNTALÎS CONFESSIONIS

Sacra Paenitentiaria, Tibi dilecto in Christo Superiori
Generali Ordinis Fratrum Minorum facultates quae se­
quuntur concedit ad triennium a data praesentium compu­
tandum, cum potestate eas communicandi, etiam babltualiter, non tamen ultra praefinitum terminum, tantum cum
Rectoribus singularum (tomorum Tui Ordinis necnon o4>
peculiares causas, cum aliquot eiusdem Congregationis reli­
giosis, scientia ac prudentia conspicuis; dummodo tum
Ipse, tum omnes praedicti, fueritis ab Ordinario loci, nd
excipienda fidelium confessiones legitime adprobatl; eaque

4918

η. 2002-2883

SACRA PAEN1TENTIAR1A - SUPREMA CONGR. SANCTI OFFICII

1080 FEB 8-9

lege, nt Iisdem facultatibus in actu sacramcntalis confes­
2882
sionis et pro foro conscientiae dumtaxat uti valeatis.
I. Absolvendi quoscumque pacnltentes (exceptis hae­
1960 FEB 8.-S. PAENITENTIARIA, RESPONSUM. PART.·
reticis haeresim inter fideles e proposito disseminantibus)
a quibusvis censuris et poenis ecclesiasticis ob haereses
tam nemine audiente vel advertente quam coram aliis
AD LUCRANDAS INDULGENTIAS S. R OS A IUI REQUIRITUR
extematas incursis; postquam tamen paenitens magistros
MEDITATIO MYSTERIORUM QUAE USU RECEPTA SUNT, QUIN
ex professo haereticalis doctrinae, si quos noverit, ac per­
SUFFICIAT CONSIDERATIO ALIARUM VERITATUM FIDE!
sonas ecclesiasticas et religiosas, si quas hac in rc complices
habuerit, Supremae S. Congregationi S. Officii per se vel,
Preces—Beatissime Paler, Procurator Generalis Ordi­
de eius venia, per teipsum denonciavcrit; et quatenus ob
nis Fratrum Praedicatorum, ad pedes Sanctitatis Tuae
iustas causas hulusmodl denundatio ante aosolutionem
provolutus, dubium, quod sequitur, pro opportuna solu­
peragi nequeat, facta ab eo seria promissione denunciatiotione humiliter proponit: eAn qui sacratissimum Beatae
nem ipsam peragendi cum primum ct quo meliori modo,
Mariae Virginis Rosarium recitant, contracta meditatione
iudicio tuo, fieri poterit, ct postquam in singulis casibus
allauorum mysteriorum, quae usu communi recepta sunt,
haereses coram te secreto abiuraverit; iniuncta, pro modo
adaitisque aliis ex aliis catholicae fidei veritatibus ad com­
excessuum gravi pacnitentla salutari cum frequentia Sa­
plendum numerum, Indulgentias a Summis Pontificibus
cramentorum et obligatione se, prudenti iudicio tuo, re­
pro recitatione Rosarii concessas lucrentur
.
*
Et Deus, etc.
tractandi apud personas coram quibus haereses manifesta­
vit, atque illata scandala reparandi.
Rescr.—Die 8 februarii 1960. Sacra Paenitentlaria Apostolica proposito dubio respondet: Negative.
II. Absolvendi a censuris et poenis ecclesiasticis eos qui
libros apostatarum, haereticorum aut schismaticorum, apo­
De mandato Eminentlsslml.—S. Rossi. Itegens. J. Custasiam, haeresim aut schisma propugnantes, aliosve per
ratola, O//.
Apostollcas Litteras nomination prohibitos, scienter sine
debita licentia legerint vel retinuerint; inuncta congrua
• Procuraîori Gea. O. P . Prot. N 879 60 AOP 34 (1959-60) 316.
paenitentla salutari ac firma obligatione supradictos libros,
quantum fieri poterit, ante absolutionem destruendi vel
btii tradendi.
III. Absolvendi a censuris et poenis ecclesiasticis eos
qui nomen dederint sectae massonicae aliisque eiusdem
2883
generis associationibus quae contra Ecclesiam vel legiti­
mas civiles potestates machinantur; Ita tamen ut a respec­
tive secta vel associatione omnino se separent eamque
1960 FEB 9.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
ablurent; denunclent, ut supra, personas ecclesiasticas et
religiosas, si quas eidem adseriptas noverint; libros, maConceditur documentum libertatis a matrimonio
nuscripta ac signa eamdem respicientia, sl qua retineant,
INTER PARTEM CATHOLICAM ET PARTEM IUDAEAM NON
in manus tuas tradant, ad S. Officium quamprimum caute
BAPT1ZATAM CONTRACTO
transmittenda aut saltem, sl Justae gravesque causae id
postulent, destruenda; iniuncta pro modo culparum gravi
Casus—Irene G., a Catholic resident of this diocese, has
paenitentla salutari cum frequentatione sacramental is con­
petitioned
this tribunal to deciare the nullity of her mar­
fessionis et obligatione illata scandala reparandi.
riage to David M., a Jew, contracted on June 15, 1940.
IV. Absolvendi a censuris et poenis ecclesiasticis eos
A dispensation from the impediment of disparity of cult
qui clausuram Regularium utriusque sexus sine legitima
wax granted by the Archbishop of Boston on June 6,
licentia ingressi fuerint, necnon qui eos Introduxerint vel
1940, after Mr. M. had renounced his Jewish faith. The
admiserint; dummodo tamen id factum non fuerit ad finem
ground for invalidity which the petitioner alleges is that
utcumque graviter criminosum, etiam effectu non secuto,
the dispensation was invalid because the faculties granted
nec ad externam Ordinarii forum deductum; congrua pro
before 1946 did not include the power to dispense in a
modo culpae paenitentla salutari iniuncta.
marriage with a Jew.
V. Dispensandi commutando, consideratis causis, in
Having obtained the necessarv proofs of non-baptism
alia paenitentlae vel pietatis opera, omnia vota privata;
on the part of David M., as well as proof of his Jewish
exceptis votis perfectae ac perpetuae castitatis et ingre­
affiliation prior to the marriage, and having established
diendi In Religionem votorum solemnlum, quae emissa
the fact that no special faculty was requested from the
fuerint absolute et post completum decimum octavum ae­
Holy See or the Apostolic Delegate in order to grant the
tatis annum, nec non votis in quibus agitur de praeludicio
dispensation in question, we now inquire: a} whether this
vel de lure tertii.
case may be resolved according to the norms and proce­
VL Dispensandi in matrimoniis lam contractis super
dure of cc. 1990-1992, all other conditions being fulfilled;
Impedimento occulto criminis ex adulterio cum fide data,
b) whether in casis of this kind arising In the future, in­
absque ulla tamen machinatione; monitis coniugibus de
volving dispensations granted before 1946 In favor of Jews,
necessaria secreta inter sese tantum, idest sine interventu
we may always use the procedure of cc. 1990-1992, all
parochi seu testium, renovatione consensus, atque iniuncta
other conditions being fulfilled?
gravi ct diuturna paenitentla salutari.
Solutio—In Curia Portlanden. in Maine confectus est
VII. Dispensandi super occulta irregularitate contracta
processus ad obtinendam dispensationem matrimonii anno
ex violatione censurarum tantum cum clericis, tam saecu­
1940 contract! inter Irenem G. cath. baptizatam et David
laribus quam regularibus, in Sacris Ordinibus constitutis,
M. non baptizatum.
sed ad hoc dumtaxat ut paenitens Ordines lam susceptos
Actis maturo examini sublectis, expletisquc omnibus In
licite exercere valeat.
casu explendis, die 30 lanuarli 1960 quaestio proposita est
VIII. Dispensandi ab irregularitate cx homicidio vo­
in hac Suprema S. Congregatione, quae ad dubium: ‘an
luntario aut abortu, de qua in can. 985 n. 4, sed ad hoc
consilium praestandum sit Ssilio ut concedatur documen­
unice ut paenitens Ordines lam susceptos sine Infamiae vel
tum Ubertatis ita ut oratrix coram Ecclesia valide et licite
scandali periculo exercere queat; Inluncto eidem paenltcntl
novas nuptias Inire valeat cum catholico', re luxta certas
onere, intra mensem saltem per epistolam, per confessnstatutas discussa, respondendum decrevit: · Affirmative
.
*
rium vel per se, reticito nomine, docendo de omnibus casus
circumstantiis, et praesertim quoties delictum patraverit,
SsihusD. N. D. Ioannes divina Providentia Papa XXIII,
Ferla V, die 4 Februarii 1960, de omnibus habita relatione,
ad S. Paenitcntlariam recurrendi, et standi eius mandatis,
sub poena suspensionis a divinis ipso facto incurrendae.
benigne adnuere dignatus est pro gratia iuxta supra rela­
tum Decretum.
Meminerit confessarius, sl forte ex oblivione vel inadvertentla ultra praedictum terminum his facultatibus uti
In praesenti concessione includitur quoque, quatenus
contingat, absolutiones seu dispensationes exinde Imper­
opus sit, dispensatio ab impedimento cnmlnis, de quo in
titas ratas esse et validas luxta can. 207 5 2.® C. I. C.
can. 1075, n. 1. Servatis de iure servandis; contrariis
quibuscumque minime obstantibus.
Datum Romae, ex S. Paenitentlaria, die 6 februarii
1960, de mandato Eminentlsslml.—I. Ross:. Repens. S. de
Datum Romae, ex Aedibus S. Officii, die 9 februarii,
Angelis, a Secretis.
1960.
• Miraro G«n. O. F Μ . Prot N. 164 flû AOFM 79 (1960) 172-173.

4019

• Ordinario Portlandenai: Juxiit 21 (1981) 129

4020

I960 FEB 0-11

SC RELIGIOSORUM - IOANNES XXIII - CONSISTORIALIS

2884
1960 FEB 9.-SC RELIGIOSORUM,

RESCRIPTUM.

*
PART.

Facultas

datur emittendi extra Novitiatus domum
PRIMA VOTA SIMPLICIA IN SOCIETATE lESU

Phbccs—Beatissime Pater, Procurator Generalis Societatis
lesu, od pedes Sanctitatis Vestrae humillime provolutus. Im­
plorat prorogationem RescriptI dici 18 februarii 1950 n. 178-50
vi culus in Societate Iciu prima vota simplicia, exacto Novlciatu, emitti possint etiam extra Noviclatus domum, non
obstante praescripto Canonis 754 S 1. Et Deus, etc.
Rcsc.n.—Vigore facultatum a Ssilio Domino Nostro con­
cessarum, S. Congregatio Negotiis Religiosorum Sodalium
praeposito, attentis expositis, Ilevmo P. Praeposito Genendi
benigne committit ut petitam enunciati Indulti prorogationem
ad aliud decennium pro suo arbitrio et conscientia concedat,
terrain in reliquis enunciati Indulti forma et tenore. Contrariis
quibuslibet non obstantibus.
Datum Hornae, die 9 februarii I960.—P. Philippe, O. P.,
Ster. C. Addivinola, Ad. a Studiis.
• Procuratori Cen. S. I., Proi N. 178/50: Acta romans Societatis Imu
13 (1956-60) 754.

2885
I960 FEB 10.-IOAN. XXIII, LIT. AP. AAS 52(1960) 556-558

n. 2884-288G

Congregationis Praefecto, certa scientia ac matura delibe­
ratione Nostra deque Apostolicae potestatis plenitudine,
harum Litterarum vi perpetuumque in modum Sanciam
Ludovicam de Marillac, Viduam, caelestem apud Deum
Patronam omnium operibus socialibus Christianis addicto­
rum constituimus ac declaramus, cunctis adiectis honoribus
ac privilegiis liturgicis, quae coetuum Patronis rite compe­
tunt. Contrariis quibusvis nihil obstantibus. Haec edici­
mus, statuimus, decernentes praesentes Litteras firmas,
validas atque efficaces semper exstare ac permanere;
suosque plenos atque integros effectus sortiri et obtinere;
illisquc, ad quos spectant seu spectare poterunt, nunc et
in posterum plenissime suffragari; sicque rite iudicandum
esse ac definiendum; irritumque ex nunc et inane fieri, sl
quidquam / secus, super his, a quovis, auctoritate qualibet, 553
scienter sive ignoranter attentari contigerit.
Datum Roma, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die x mensis Februarii, anno mdcccclx, Pontificatus
Nostri secundo.—D. Card. Tardini, a publicis Ecclesiae
negotiis.

2886
1960 FEB 11.-SC CONS., DECR. AAS 52 (1960) 410-411

De clericis ex America Latina necnon ex Insulis
Philippinis in Americam Septemtrionalem emigran­
tibus

Sancta Ludovica de Marillac, vidua, caelestis
Patrona omnium operibus socialibus Christianis
addictorum declaratur

IOANNES PP. XXIII
Ad perpetuant rei memoriam.—«Omnibus mater», ut ait
Sanctus Augustinus (De cal. rud., 15; P. L., 40, 328), est
caritas, quae in Ecclesia catholica, divino afflante Numine,
numquam non viguit neque desinit vigere, universam
complectens hominum societatem, maxime eos, qui in
difficultatibus versantur domesticae rei, morbo laborant,
aliisque quibusvis premuntur aerumnis. Clementissimus Igi­
tur Redemptor per Ecclesiam suam haec verba, plena so­
lacii, levationis efficientia, iterat semper: «Miscreor super
turbam» (Mare. 8, 2). Quod his temporibus luculentissime
comprobatur, quibus, quo magis, technicae artis inventis
mirum in modum adauctis, strages increverunt, propaga­
tae sunt miseriae, eo plura, eiusdem Christi Sponsae im­
pulsione, praebentur remedia, disponuntur auxiliaria insti­
tuta. Quae intuentibus expedire Nobis est visum eos, qui
huiusmodi socialibus operibus insistunt, peculiari obtegi
superno praesidio, quo satius valeant tam salutaria mu­
nera obire, et, cum alii subsidia aerumnosis impertita ad
557 humana tantum velint pertinere con/silia, ad verae caritatis
rationem iidem evocentur. Inter eos autem, qui huius
virtutis exercitatione praestiterunt, singulari est laude fe­
renda Sancta Ludovica de Marillac, inclita auctor, una
cum Sancto Vincentio a Paulo, Puellarum a Caritate.
Haec enim, caelesti quodam igne incensa, suas partes esse
duxit hominibus omni ope destitutis, infirmis sive in va­
letudinariis sive domi decumbentibus, infantibus exposi­
tis, pueris derelictis et expertibus eruditionis, senibus ca­
rentibus solacio, viris datis ad remum, mente misere captis,
omnibus demum se male habentibus opitulari matremque
se praebere pientissimam. Ut autem par esset tot tanto­
rumque onerum moli, Sancta Ludovica ndiumento usa est
matronarum in Vincentianos coetus ascriptarum, ac prae­
sertim socio labore Puellarum a Caritate, quas ad eiusmodi
gerenda officia rite instituit. Haec agens praenuntia fuit
et, ut temporibus illis, lam effectrix operum eorum, quae,
sodalia Christiana appellata, praeclare invaluisse diximus
temporibus nostris. Hanc ob causam dilectus filius Supre­
mus Congregationis Missionis Moderator submisse Nos ro­
gavit, ut Sanctam Ludovicam de Marillac, cuius a piisslmo
obitu tertium saeculum mox revolvetur, eorum omnium,
qui opera socialia Christiana quoaue modo exercent, cae­
lestem renuntiaremus Patronam. Quibus precibus plurimi
Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinales, Archleplscopl, Epi­
scopi, Religiosorum Sodalitatum Generales Praepositi am­
plissime sunt suffragati atque etiam ex omnibus fere orbis
terrarum partibus illustrissimi viri atque mulieres suppli­
cationes suas addidere. Nos autem, quo sumus animo in
eos benevolo, qui, Christiana moti caritate, aerumnosis
fletum abstergere nituntur, votis huiusmodi statuimus li­
benter obsecundare. Itaque, collatis consiliis cum Venera­
bili Fratre Nostro Caietano Sanctae Romanae Ecclesiae
Cardinali Clcognanl, Episcopo Tusculano, Sacrae Rituum
4021

Ad fovendam ecclesiasticam disciplinam sacerdotum qui
ex America Latina necnon ex Insulis Philippinis quacum­
que de causa, studiorum ratione non excepta, in Americam
Septemtrionalem se conferunt, ad tempus vel in perpe­
tuum permansuri, Sacrae huic Congregationi visum est
pro lis easdem proferri leges quae vi Constitutionis Aposto­
licae «Exsul Familia» art. 3, tit. alt. (A. A. S. XLTV (1952)
pp. 693-694 (LE 2304] pro sacerdotibus, qui ex Europa
vel Mediterraneis oris ad exteras transmarinas regiones
migrare desiderant, statuuntur.
Ideoque postae: § 1. 1) Unius Sacrae Congregationis
Consistorialis est sacerdotibus, qui ex America Latina vel
ex Insulis Philippinis ad exteras has regiones: Status Foe­
deratos Americae Septemtrionalis et Canadensem Dicio­
nem, per quodvis temporis spatium, sive breve sive lon­
gum sive indefinitum, aut in perpetuum, migrare deside­
rent, licentiam proficiscendi ibique manendi aut diutius
commorandi concedere. /
411
2) Nuntii, Internuntii et Delegati Apostolici eandem li­
centiam concedere poterunt sacerdotibus illius nationis·
apud quam legatione stabili funguntur, dummodo huiusniodi facultas eisdem attributa sit ct reservata.
§ 2. 1) Quam licentiam obtinere debent sacerdotes, de
quibus in § 1 n. 1), ut, servatis ceteris de iurc servandis,
alienae dioecesi in regionibus transmarinis incardinentur.
2) Eadem licentia religiosi quoque indigent, nisi agatur
de iis qui a Superioribus ad alias religionis suae domus
mittantur; pariterque exclaustrati durante exclaustrationis tempore; necnon saecularizati ab Episcopo benevolo,
sive pure et simpliciter sive experimento, recepti.
§ 3. Haec autem licentia, firmis ceteris legibus In de­
creto Magni semper negotii (LE 140] statutis, ne conce­
datur nisi certo constet: 1) de bono oratoris vitae testimo­
nio; 2) de iusta et rationabili migrandi causa; 3) de con­
sensu tum Episcopi a quo discedit, aut Superioris si agatur
de religiosis, tum Episcopi ad quem accedit; 4) de habito
Sacrae Congregationis Concilii induito si agatur de paro­
chis, quoties absentia ultra duos menses protrahi debeat.
§ 4. Sacerdotes sive sacculares sive religiosi qui, obtenta
praedicta migrandi licentia, de una in alteram dicionem
demigrare desiderent, nova Indigent licentia.
§ 5. Sacerdotes qui, his legibus non servatis, temere
arroganterque demigraverint, suspensi a divinis ipso facto
maneant: qui nihilominus sacris (quod Deus avertat) ope­
rari audeant, in irregularitatem Incidunt: a quibus poenis
absolvi non possint nisi a Sacra hac Congregatione (Decre­
tum Magni semper negotii, 30 Decembris 1918, III, 16 .4. .4. S., XI (1919)p. 43) [LE 140].
Quae, in Audientia diei 13 mensis Februarii huius anni
SSiîio D. N. loanni D. P. PP. XXIII ab infrascripto Car­
dinali a Secretis Sacrae huius Congregationis relata. Sum­
mus Pontifex rata habuit et confirmavit ac praesens ad
rem Decretum expedire iussit.
Datum Roma, cx Aedibus Sacrae Congregationis Con­
sistorialis, die 13 mensis Februarii 1960.—Marcellus Card.

4022

η. 2887-2890

SC RELIGIOSORUM - RITUUM - STUDIORUM

1980 FEB 17-23

Mimmi, Ep. Sabinen. et Mandelen., a Secretis. losephus
Ferretto, Archlep. Serdicen., Adsessor.

Minister Provincialis quam primum electos Discretos
Provinciae nuntiet.

Ada. J. FERRETTO in ME 85 (1960) 543-578: Xav. OCHOA in CpR
43 (1964) 67-81; P. TOCANEL in Apofl. 35 (1962) 21-22.

* Procuratori Gon. O. F. M. Cap.. Prot N. 979/58. C. 37: AOFMCsd
78 (I960) 291-292. Adn. AOPMCap 78 (1980) 290-294.
P

2887

2888

1960 FEB 17.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·

Novus

ORDO ELIGENDI DELEGATOS AD CAPITULUM PRO­
VINCIALE ET NORMAE SERVANDAE ADPROBANTUR AD EXPE­
RIMENTUM

I—Rescriptum pontificium

Preces—Beatissime Paler, Procurator Generalis Ordinis
Fratrum Minorum Capucdnorum, ad pedes Sanctitatis
Vestrae provolutus, humillime ea quae sequuntur exponit:
Capitulum Generale, a die 27 Mali ad diem 7 lunll anni
elapsi Romae celebratum, litteris S. Congregationis de Re­
ligiosis diei 28 Mali 1958, N. 978-58, obsequens, inter alias
quaestiones, et illam de modo eligendi Discretos Capltulares seu Delegatos ad Capitulum Provinciale pertractavit.
Modus enim nunc usitatus multis non placet, cum nec
congruam nec aequam repraesentationem Provinciae prae­
beat, nec, in multis casibus, secretum el voti libertatem
in tuto ponit.
Cum vero Vocales Capituli Generalis in varias abiissent
sententias, ultimo manaalum dederunt Deflnitorio Gene­
rali ut rem expediret» peculiares nonnas condendo, quae,
a S. Congregatione de Religiosis approbatae, experiri pos­
sent usque ad proximum Capitulum Generale.
Definitorium itaque Generale, omnibus mature perpen­
sis, ratio seu normae pro Discretis Capitularibus eligendis,
quas ipsum redegit quaeque In adnexo folio continentur,
humillime expetit ut, experimenti causa, usque ad proxi­
mum Capitulum Generale, rite approbentur. Et Deus, etc...
Resch.—Vigore facultatum a Sstfto Domino nostro con­
cessarum, Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum Soda­
lium praeposita, re diligenter discussa, benigne adnuit pro
gratia approbationis, experimenti causa, usque ad proxi­
mum Capitulum Generale, servatis reliquis de Iure servan­
dis. Contrariis quibuscumque non obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus S. Congregationis de Reli­
giosis, die 17 februarii 1960.—Fr. P. Philippe, O. P.,
Seer. Ioannes Baptista Verdelll, Subst.

II—Normae servandae
Statuta Capituli Generalis

confirmata

I960 FEB 24.-SC RITUUM, DECR. AAS 52 (1960) 359
sub nomine Clementis Pp. XI
VULGATA, ORATIONIBUS INSERITUR PRO OPPORTUNITATE
SACERDOTIS DICENDIS

Oratio universalis

Sanctissimus Dominus noster Ioannes Papa XXIII, ner hoc
Sacrae Rituum Congregationis Deere Ium. mandavit ut supra
relata Oratio, sub nomine Clementis Papae XI vulgata. Ora­
tionibus inseratur pro opportunitate Sa cento lis dicendis in
novis Mlssalis Romani editionibus, post Orationem ad D. N.I.C.
Crucifixum (En eoo..J. Contrariis non obstantibus quibus­
libet.
Die 24 Februarii 1060.—C. Card. Cicoonani, Praef. Henricus Dante, a Ster.

2889
1960 FEB 2 4.-SC RITUUM, DECR. AAS 52 (I960) 413
Litaniae Pretiosissimi Sanguinis D. N. I. C.

adproBANTVR ET IN RITUALI ROMANO INSERUNTUR

Pretiosissimi Sanguinis Agni Immaculati Christi, quo re­
dempti sumus, cultum in dies pie succrescere cupiens. Sanctis­
simus Dominus noster Ioannes Papa XXIII supra relatas
Litanias, a Sarra Rituum Congregatione deserin to ordine dif[estas, approbare dignatus est, easdemque in vulgus edi atque
n Rituali Romano, Tit. XI, post Litanias Ssihi Cordis lesu.
Inseri Ita induisit, ut In toto Orbe catholico a Christifidelibus
cum private tum publice adhiberi valeant. Contrariis noni
obstantibus quibuslibet.
Die 24 Februarii i960.—C. Card. Cicoonani, Prati. Henrk
eus Dante, a Ster.

2890
1960 FEB 25.-SC STUD., DECR. AAS 52 (1960) 492
Institutum Superius S. Theologlae, in Seminario
REGIONALI TANANARIVENSI ERECTUM, FACULTATI THEO­
LOGICAE NEAPOLITANAE AGGREGATUR

Longinque magnum Oceani insulam Madecassensem,
1. In unaquaque Provincia tot eligantur Discreti quot
sunt Guardianl.
'joptimo florentem Clero, Apostolica Sedes altioribus eccle­
siasticis scholis instruendam lamdiu censult, truae et sacras
2. In electione Discreti Capitularis vocem activam ha­
disciplinas provehere et delectos viros doctrinae apprime
bent omnes sacerdotes qui professionem sollemnem emise­
peritos consentaneis gradibus decorare valeant. Cum autem
rint necnon curriculum stud’orum rite expleverint, et Fra­
theologica studia In Seminario Regionali Tananarivensi
tres laid, elapsis decem annis a prima professione in Or­
magis in dies augerentur, Sacra Congregatio de Seminariis
dine nostro; vocem vero passivam habent omnes sacerdotes
et Stadiorum Universitatibus theologicas eiusdem sacri
qui facultate contionandi a Ministro Generali donati sunt,
ephebei scholas Pontificiae Universitatis Gregorianae Ur­
quique Capitulo Provinciali interveniendi ius ex alio titulo
bis Theologicae Facultati d. xxiv m. lunll a. D. mcmlvt
non habent.
ad quinquennium affillavit, adeo ut academlcus baccalaureatus S. Theologiae gradus, post emensum quadrienne
3. Ad hulusmodl designationem faciendam, omnes Re­
theologicum ordinis superioris curriculum Iuxta rationem
ligiosi vocem activam habentes, distribuantur, iuxta an­
studiorum ab eadem Sacra Congregatione approbatam,
tiquitatem primae professionis, in tot coetus quot sunt
alumnis qui peculiaria pericula bene superaverint confer­
Discreti eligendi; qui supersunt sive ex sacerdotibus sive
retur. Quod cum prospere cesserit, Sacra eadem Congre­
ex Fratribus laids, prioribus coetibus addantur, unus sa­
gatio, optatis Praepositi Generalis Societatis lesu, culus
cerdos ct unus Frater lalcus unicuique coctul.
magistris Studium Theologicum Tananarl vense commissum
4. Vocales proprium candidatum ex suo cuiusque coetu
est. Integre obsecundans, idem Theologicum quadrienne
seligere debent, eumque designare per lineam vel aliud
Studium hisce constituit atque erigit «Institutum Superius
signum In schedula sibi tradita, quam in Involucro clau­
Sacrae Theologiae», quod aggregat atque aggrelaium decla­
sam, intra tempus In litteris convocationis Capituli Pro­
rat bacultatl Theologicae Neapolitanae, quae, laudatae
vincialis statutum, ad Ministrum Provincialem transmit­
I liL1’ talibus quatenus concredita, Instituto Supe­
tant.
riori Theologico Tananarivensi provehendo penitus pro5. Minister Provincialis, transacto die statuto, prae­
spiclat, Ha ut, sub ductu et auctoritate Facultatis, idem
sentibus Definitoribus, singula Involucra aperit et legit.
Institutum acadcmicos gradus tum baccalaureatus tum
Secretario Provinciali singula vola adnotante. Patres qui
licentiae S. Theologlae ad nonnam approbatorum Statu­
maiorem numerum votorum prae celeris ex suo quisque
torum alumnis conferre valeat, ceteris servatis de iure
coetu receperint, electi censentur, sl plures in eodem coetu
servandis, normis in primis quae Constitutione Apostolica
parem votorum numerum retulerint, electus censeatur se­
BonïhîTs H
'"“h lTE 10301 ^nexlsque Ordinanior professione, et sl eodem die professionem emiserint,
p
ÛC dlSCCUlibUS tum
senior aetate.
de sclentlflca methodo naviter sectanda praescripta sunt.
4023

4024

19Ü0 FEB 2ft

IOANNES XXIII, MOTU PH. DE ECCLESIASTICIS TABULARIIS

Romae, ex aedibus eiusdem S. Congregationis, d. xxv
m. Februarii, in festo S. Matthlae Apostoli, n D. mcmlx.—
I. Card. Pizzardo, Ep. Albancn., Prae/. Dinus Staffa, a
Stcrtlis.

η. 2891-2892

Dato de! Nostro Palazzo Apostollco Vaticano, il giomo
29 Febbraio 1960, sccondo dei Nostro Pontificato.—Ioan­
nes Pp. XIII.
STATUTO
della

2891
I960 FEB 29.-IOAN. ΧΧΙΙΙ, LIT. AP. AAS 52 (I960) 338

Internuntiatura Apostolica

in
erioitur

Turcarum Republica

IOANNES PP. XXIII

Ad perpetuam rei memoriam.—Diuturno usu est compro­
batum permagnas utilitates e publicis officiorum rationi­
bus, quae Apostollcae huic Sedi cum Nationibus interce­
dant, exsistere; siquidem necessitudines huiusmodi pluri­
mum valent ad pacis bona firmanda verique nominis pro­
fectum adipiscendum. Cum igitur expedire visum sit Aposlollcam Sedem et Turearum Rempublicam publicis ami­
citiae vinculis inter se conlungl, Nos, motu proprio, certa
scientia ac matura deliberatione Nostra deque Apostollcae
potestatis plenitudine, harum Litterarum vi, in Turearum
Hepublica Internuntlaturam Apostollcam erigimus, cuius
sedem Constantlnopoli constituimus. Eidem Igitur sic per
Nos erectae Intemuntlaturae omnia ct singula deferimus
officia, privilegia atque indulta, quae Legationum huiusmo­
di propria sunt. Haec edicimus, statuimus, decernentes
praesentes Litteras firmas, validas atque efficaces iugiter
exstare ac permanere; suosque plenos atque integros ef­
fectus sortiri et obtinere; cidemque Legationi sic consti­
tutae nunc et in posterum plenissime suffragari; sicque rite
Judicandum esse ac definiendum; irritumque ex nunc et
inane fieri, sl quidquam secus, super his, a quovis, aucto­
ritate qualibet, scienter sive ignoranter attentari contigerit.
Datum Roma, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die xxix mensis Februarii, anno mcmlx, Pontificatus
Nostri secundo.—D. Card. Tard ini, a publicis Ecclesiae
negotiis.
Adn. A. BARBAR1TO in ApoU. 34 (1961) 268-269.

2892
I960 FEB 29.-IOAN. ΧΧΙΙΙ, M. P. AAS 52 (1960) 997-1000

De Pontificio Consilio ecclesiasticis Italiae

tabu­
lariis CURANDIS DEQUE EIUSDEM STATUTIS ADPROBATIS

IOANNES PP. XXIII

La sollecitudlne pastorale dei Nostri Predecessor! si è
rivolta in diverse occasioni, speclalmente nei tempi più
recenti, ad assicurare la conservazione e la buona ammi ·
nlstrazlone degli archivi ecclesiastici d’Italia, i quali costltuiscono tuttora, nonostante le perdite dovute a molteplicl circostanze di varia natura, un patrimonio di valore
Inestimable. Tanto i preziosi depositi di antichi documenti,
quanto le carte moderne degli archivi correnti, sono la
testimonianza della vita e delle opere dclla Chiesa, e formano nei loro Insicme una documentazione unica, essenzialeeinsostltuiblle, che è destinata Innanzi tutto aservirc
alia Chiesa stessa, e merita di essere conservata anche a
vantaggio degli studi storici. È quindi doveroso che tali
archivi siano convcnientemente amministrati a cura delle
persone e degli Enti che ne hanno la responsabilità, ni
quali sono e, In linea di masslma, è opportuno che resLino
affidati.
Desiderando Noi pertanto continuare 1'opera dei Nostri
Prodecessori, e in particolare dei Sommo Pontefice Pio XII
di v. m., 11 quale, con lettera della Segretcria di Stato dei
5 aprile 195o, indirizzata al complanto Cardinale Giovanni
Mercati, istitul In Pontificia Commissione per gli Archivi
Ecclesiastici d'Italia con carattere permanente, abbiamo
deliberato di erigere ed erigiamo Ia medesima Pontificia
W8 Commissione in persona morale,/ mentre ne approviamo lo
Statuto annesso al présente Nostro Motu Proprio.
Tutto ciô Noi abbiamo stabilito c stablHamo, nonostante
quaiumque cosa In contrario, anche se degna dl speciale
menzione.
4025

Pontificia Commissione per gli archivi Ec­
clesiastici d’Italia

1. La Pontificia Commissione per gli Archivi Eccle­
siastici d’Italia, istituita dal Sommo Pontefice Pio XII
di v. m. con carattere permanente, ha lo scopo di prostare
asslstenza e collaborazione agli Ordinari locali e ai Supe­
riori degli Istituti Religiosi d’Italia per quanto riguarda
la conservazione e 1’amministrazione degli archivi da essi
dipendenti.
A tal fine essa esercita azione dl direzione, di consul en za
c d'ispezione, Ispirandosi alie dlsposlzionl dei Codice di Diritto Canonico ed alie altre successivamente emanate in
materia dalla Santa Sede.
2. È Patrono délia Commisione 11 Cardinale Archiviste
di Santa Romana Chiesa pro tempore.
3. La Commissione è retta dal Présidente, che è il
Prcfetto dell’ArchivIo Segreto Vaticano pro tempore; ed è
composta dl membri c dl consulenti.
4. Il Présidente risponde al Santo Padre delle attività
della Commissione; ne convoca e dirige le sedute; ed ha
di essa la rappresentanza legale.
5.Sono membri della Commissione: a) il Segretario della
Sacra Congregazlone dei Concilio; b) il Segretario della Sa­
cra Congregazione dei Religiosi; c) il Segretario della Sacra
Congregazlone dei Seminari e delle Université degli Studi;
d) un rappresentante della Segreteria di Stato dl Sua
Santitâ; e) un rappresentante delFAmmlnlstrazione de
Beni délia Santa Sede; f) 11 Direttore della Scuola Vatlcalna dl Paleografia e Diplomatica e dei Corso dl Archivistica; / g) altri eventualmente nominati dal Santo Padre 999
su proposta del Présidente.
È compito dei membri di partecipare alie sedute della
Commissione, di esaminare collegialmente le materie proposte ed esprimere su di esse II loro voto.
6. I consulenti sono nominati dal Santo Padre su pro­
posta del Présidente.
Essi esprimono il loro voto su determinate materie, e
partecipano a quelle sedute In cul la loro presenza sia ritenuta particolarmente utile.
7. Il Présidente ha la facoltà di nominare corrispondcntl, udito il parere della Commissione, e richlesto, ove
occorra, 11 nulla osta dell’Ordlnario locale o Superiore, archivlsti o persone di provata esperienza nel campo degli
archivi.
Essi coadiuvano la Commissione speclalmente per quanto
concerne gli archivi locali, e partecipano alie sedute alie
quali il Présidente ritenga opportuno Invitari!. Durano in
carica cinque anni.
8. T1 Presidente nomina il Segretario scegliendolo tra
I membri della Commissione.
Al Segretario spetta di preparare le materie da trattare
nelle sedute, di redlgerne il verbale e curare 1’esecuzlone
delle deliberazioni prese.
9. È particolare compito della Commissione di: a) favorire ognl mezzo che assicuri Ia buona amminlstrazlone
e conservazione degli archivi, il loro ordinamento, II restau­
ro dei materiale documentor!© e il facile accesso degli stu­
diosi; b) accertare lo stato e i blsogni degli archivi locali,
anche mediante visite; c) completare e nggiomarc lo notlzic sugli archivi raccolte con ii censimento dei 1942; d) provvedere che in ogni archivlo si abbla un inventario, che
renda possibili le revisioni e faclllti le ricerche; e) prostare
aiuto cd intervenire, anche presso l’autoritâ civile, per
eliminare eventual! difflcoltA o inconvenienti;/) diffondere
nel Clero una più profonda conoscenza della funzlone degli
archivi ecclesiastici, con lezionl da tenors! nolle sedi op­
portune; g) curare la preparazlone dei personale destinato
agli archivi mediante corsi di archivist lea; h) 1 n cora gg i are
le attività degli archivist! locali ed accrescere la loro espe­
rienza professionale per mezzo di convegnl nazlonalf o re­
gionali;/ i) promuovere la pubblicazione dl istruzioni, 1000
titolari e manuali pratici sulla manutenzione degli archivi.
10. La Commissione si riunirâ almeno due volte Vanno
e ognl altra volta che 11 Presidente lo ritenga necessario.
11. Qualora nolle initiative o noi provvedlmcntl
prendere si trattino materie che interferiscano neile compe4026

IOANNES XXIII - SACRA CONCR. STUDIORUM - RITUUM

η. 2893-2808

tenze di Dicasteri Ecclesiastici o di Pontificie Commissio­
ni, il Présidente ne darà comunicazione al Capo del Dicastcro o della Commissione intéressa ta per le opportune
intese.
Adn. A. COCCIA in ΑροΠ. 34 (1961) 315-316. M FORNASAR! in
ME 88 (1963) 10-13: NxT 83 (1S61) 406

2893
1960 MAR 1.-I0AN. XXIII, UT. AP. AAS 52 (1960) 559-560
Delegatio Apostolica

tn Scandia erigitur pro
VEGIA, SUETIA, DaNIA, F1NNIA, ISLANDIA

Nor-

IOANNES PP. XXIII

Ad perpetuam rei memoriam,—Apostolici muneris sarci­
na, Nostris imposita umeris, postulat, ut nomen Christia­
num propagandum vel constabiliendum curemus omnibus
in locis, maxime vero in iis regionibus, quae verae religio­
nis sunt expertes et a Petri Cathedra, scilicet catholicae
unitatis Sede, divulsae. Ad quod plurimum conferunt Apo­
stolicae Legationes, quae e translaticio Romanorum Pon­
tificum more variis in orbis terrarum partibus, pro rerum
ac temporum opportunitate, sunt constitutae. Hac pasto­
rali sollicitudine impulsis expedire Nobis visum est pro
Civitatibus Europae Septentrionalis, pro NorvegJa nempe,
Suella, Dania, Finnia, Islandia, Apostolicam erigi Dele­
gationem; e culus sede, ut probe speramus, spiritualia
commoda et incrementa in regiones easdem proficiscentur.
Itaque, omnibus rei momentis attente perpensis, certa
scientia ac matura deliberatione Nostra, deque Apostolicae
potestatis plenitudine, harum Litterarum vl Delegationem
Apostolicam in Scandia constituimus, culus iurisdlctloni
Norvegiam, Suetiam, Daniam, Finnlam atque Islandiam
subicimus, et sedem Codanlae, In urbe principe Regni Daniae, collocamus. Haec statuimus, decernentes praesentes
Litteras firmas, validas atque efficaces semper exstare ac
permanere; suosque plenos atque integros effectus sortiri
et obtinere; iliisque, ad quos spectant seu spectare pote­
runt, nunc et in posterum plenissime suffragari; sleque rite
560 Indicandum esse ac definiendum; irritumque ex / nunc et
inane fieri, si quidquam secus, super his, a quovis, aucto­
ritate qualibet, scienter sive ignoranter attentari conti­
gerit.

Datum Roma, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die i mensis Martii, anno mcmlx, Pontificatus Nostri
secundo.—D, Card. Tardini, a publicis Ecclesiae negotiis.

2894
1960 MAR 7.-SC STUD., DECR. AAS 52 (1960) 493
Institutum Mariologiae in Theologica «Marianum·
Urbis Facultate Canonice erigitur

libenter obsecundans, In gloriam Dei O. M. atque In sacra­
rum disciplinarum proventum praesentibus in perpetuum
constituit ac constitutum declarat «Institutum Mariologiae.
in Facultate Theologica «Marianum» nuncupata, alumnis
eiusdem religiosi Ordinis reservata, quod omnibus viris
marialibus notionibus ac investigationibus studentibus pa­
teat, facto iure diplomata eis decernendi ac conferendi qui
Integrum statutum curriculum frequentaverint atque dis­
sertatione scientlfica exhibita examina superaverint; cete­
ris servatis de iure servandis» normis praecipue quae tum
Constitutione Apostoiica Deus scientiarum Dominus (LE
1030] adnexisque Ordinationibus (LE 1033] tum Theolo­
gicae Facultatis Statutis ab eodem Sacro Dicasterio pro­
batis edictae sunt.
Datum Romae, ex aedibus S. Congregationis de Semi­
nariis ct Studiorum Universitatibus, d. vn m. Martii, in
festo S. Thomae Aquinatis, Doctoris Communis, a D.
mcmlx.—L Card. Pizzardo, Ep. Alban., Praei. Dinus
Staffa, a Secretis.

2895
I960 MAR 9.-SC RITUUM, DECR. AAS 52 (I960) 360

Decretum de precibus

post Missae celebrationem
recitandis

A nonnullis locorum Ordinariis Sacrae Rituum Congregationi
quaesitum est, an Decretum n. -1035. diei 20 lunii 1913, quod
permittit proces In fine Missae omitti posse, quando Missa
•cum aliqua solemnitate» celebratur, extendi possit etiam ad
Missas sic dictas «dialogatas·, quae fiunt Iuxta Instructionem
S. Rituum Congregationis, diei 3 Septembris 195S. n. 31 (LE
2774 ).
Et Sacra Rituum Congregatio, audito etiam Commissionis
Liturgi eae suffragio. Ita rescribendum consult: Affirmative, et

ad mentem.

Mens autem est: Preces sic dictas Leoninas omitti posse:
1. Cum Missa celebretur pro Sponsis, aut occasione primae
Communionis. Communionis Generalis, Sacrae Confirmationis,
Sacrae Ordinationis, vel Religiosae *
Irofesslonis;
2. cum Missam immediate ac rite subsequatur aliqua alia
functio seu pium exercitium:
3. cum Infra Missae celebrationem habeatur homllia;
4. cum fit Missa dialogala. diebus Dominicis et Festis
tantum.
5. Insuper locorum Ordinarii permittere possunt ut prae­
dictae preces dicantur lingua vernacula, textu ab ipsis ap­
probato.
Facta demum de Us omnibus Sanctissimo Domino nostro
loanni Papae XXIII per infrascriptum S. Rituum Congrega­
tionis Cardinalem Praefectum relatione. Sanctitas Sua Sacrae
ipsius Congregationis rescriptum probare et confirmare be­
nigne dignata est. Quibuslibet contrariis non obstantibus.
Die 9 Martii anno I960.—-C. Card. Cicoonant, Praei. Henricus Dante, a Secr.

Ada. ab ia EL 74 (1960) 453-460. J B £a NrT 82 (I960) 841; D. CORSELLINI ia Perfice manus 36 (1561) 331-337; F LSI in Pal. clero 40
(1961) 200-206.

Exeelsam Matrem Domini Nostri lesu Christi catholici
theologi per omnem saeculorum cursum beatam praedica­
verunt, singularia Ipsius privilegia In divina salutis et gra­
tiae oeconomia explanando, enucleando, illustrando, edis­
serendo. Beatae Virginis Mariae laudum Impigri praecones
per septem saecula Ordinis Senorum B. Μ. V. sodales
exstiterunt, quorum Theologicum Studium in Alma Urbe
Apostoiica Sedes ad Facultatis Theologicae fastigium
exeunte anno iubilael mcml evexit, proprio ei concredito
munere pressius prnitiusque theologicam provinciam quae
«Mariologia» vocari solet Investigandi, quod nomine Fa­
cultati tributo lam significatur. Anno porro mcmlvii
praelectiones inchoatae sunt, In Theologica Facultate alum­
nis Ordinis Servorum Beatae Muriae Virginis reservata,
pro omnibus utriusque Cleri auditoribus, amplioris Insti­
tutionum Marlologicarum curriculi quod Statuta laudatae
Facultatis, ab Apostoiica Sede approbata, fuse describunt
in ortt. 1 i 2; 30 5 1; 32 5 3. vehementer plaudente Sacra
Congregatione de Seminariis ct studiorum Universitatibus.
Postquam triennium harum praelectionum feliciter cesse­
rit, non paucis ex utroque Clero alumnis convenientibus
laetoque examinum ac dissertationum fructu percepto,
eadem Sacra Congregatio de Seminariis et studiorum Uni­
versitatibus, optatis Superiorum Malorum Ordinis Servo­
rum B. Μ. V. necnon Praepositorum memoratae Facultatis

4W

I960 M A It 1.1«

289«
1960 MAR 16.-I0AN. XXIII, LIT. AAS 52 (1960) 560-561
Mediolanensis Archiepiscopus «pro tempore» consti­
tuitur Patronus Bibliothecae Ambrosianab

IOANNES PP. XXIII

Ad perpetuam rei memoriam.—Religio bonaeque artes ut
proveherentur, praeclarum Ecclesiae lumen Fridericus
Cardinalis Borromaeus, Mediolanensis Archiepiscopus, Ambrosianam Bibliothecam condidit, instruxit, locupletavit;
quod opus temporum successu permagnis est auctum in­
crementis summaque ornatum claritudine, scilicet amplis­
sima quaedam palaestra effectum, ubi homines doctrinis
dediti. Imprimis sacrorum administri, exercerent ingenia.
Itaque ex hoc studiorum domicilio plurimi percepti sunt
fructus ab ipsis veritatis cultoribus, plurima profecta com­
moda in Christianam societatem ac litteratorum rem pu­
blicam. Sedes autem Apostoiica, ingeniorum nobilium al­
trix, fautrix artium politiorum. Ambroslanam hanc doctri­
narum veluti officinam praecipua benevolentia semper est
prosecuta opportunlsque confirmavit praesidiis. Cum igi­
tur preces ad Nos essent admotae, ut eidem altlorum disci-

4028

1000 ΜΑΗ 21-2

SUPREMA CONGREGATIO S, OFFICII - RELIGIOSORUM

plinarum domicilio constitueremus patronum. Nos Deces­
sorum Nostrorum tenentes institutum, qui sollemne ha­
buerunt ad studiorum sedes vigilem propensumque con­
vertere animum, iisdem supplicationibus libenter decrevi­
mus obsecundare. Quod munus ei plncuit mandari, qui
pro tempore Ambroslanam Cathedram obtineret, eo vel
magis, ouod Paulus PP. V, Decessor Noster, curatores
insignis huius Bibliothecae studio, auctoritati et gratiae
Archicpiscopi Mediolanensis voluisset commendatos atque
statuisset, ut singulis biennis eandem pro potestate prae­
sens ille Inviseret. Quae cum ita sint, Nos certa scientia
ac matura deliberatione Nostra, harum Litterarum vi Noslraque auctoritate, perpetuum in modum constituimus
atque decernimus, ut Mediolanensis pro tempore Archie­
piscopus sit Bibliothecae Ambrosianac Patronus. Con/trariis
quibusvis nihil obstantibus. Haec edicimus, decernentes
praesentes Litteras firmas, validas atque efficaces iugiter
exstare ac permanere; suosque plenos atque integros ef­
fectus sortiri et obtinere; iliisque, ad quos spectant seu
spectare poterunt, nunc et in posterum plenissime suffra­
gari; sicque rite ludicandum esse ac definiendum; irritum­
que ex nunc et inane fieri, si quidquam secus, super his,
a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive ignoranter
attentari contigerit.
Datum Roma, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, dic xvi mensis Martii, anno mcmlx, Pontificatus
Nostri secundo.—D. Card. Tardini, a publicis Ecclesiae
negotiis.

2897
1960 MAR 21.-SC S. OFFICII, DECR. AAS 52 (I960) 355-356

De S. Communionis

distributione postmeridianis horis

Canon. 867, par. 4, statuit S. Communionem distribuen­
dam non esse extra horas quibus Missae sacrificium offerri
potest, nisi aliud rationabilis causa suadeal.
Constitutione autem tChrislus Dominus· diei 6 lanuarii
1953 [LE 2330], mitigata disciplina circa ieiunlum eucharisticum, concessa fuit locorum Ordinariis facultas permit­
tendi, certis diebus, Missae celebrationem horis vespertinis
(n. VI); et Instructione eidem Constitutioni a S. Officio
adnexa declaratum fuit fideles nd S. Synasim libere acce­
dere posse infra dictam Missam vel proxime ante et stalim
past, servatis quoad ieiunium eucharisticum normis in
praefata Constitutione statutis (n. 15).
Deinde Monito diei 22 Martii 1955 (LE 2491 ] confirma­
tum fuit huiusmodi concessionem factam fuisse ad com­
mune fidelium bonum, et ideo intra limites communis boni
continendam esse.
Postea Motu Proprio •Sacram Communionem· diei 19
Martii 1957 [LE 26391, locorum Ordinariis facta fuit fa­
cultas permittendae celebrationis Missae vespertinae etiam
quotidie, si bonum spirituale notabilis partis christifidelium
id postulet.
Quibus conlatis actis cum textu canonis supra relati,
propositum fuit dubium an adhuc in suo pleno vigore
maneat ultima clausula paragraph!, Ita ut quaevis rationa­
bilis causa sufficiat ad petendam ct distribuendam S. Com­
munionem horis postmeridianis etiam independenter a Mis­
sae celebratione.
Cui dubio Suprema haec S. Congregatio respondendum
consuit praefatam clausulam, licet formalitcr non abroga­
tam, iam rarius applicari posse, cum, mitigata lege ieiunii
eucharistici, difficilius huiusmodi rationabilis causa occur­
rat; attamen cum hoc excludi omnino nequeat, Missasque
vespertinas nec semper nec ubique celebrare possibile sit,
locorum Ordinarii permittere poterunt ut quae in praefa156 Us S. Sedis docu/mentis statuta fuere quoad S. Communio­
nis distributionem in Missis vespertinis, applicentur, ubi
Missae non habeantur, etiam alicui sacrae functioni ab
ipso loci Ordinario determinandae ac postmeridianis horis
celebrandae in ecclesiis sive paroecialibus sive non paroeciallbus aut in oratoriis nosocomiorum, carcerum, colle­
giorum.
Hac sane concessione, dum bono communi amplius pro­
videtur, simul consulitur ne animarum pastores frequenti­
bus fidelium petitionibus praepediantur auominus hodierni
apostolatus necessitatibus satisfacere valeant.
Hanc relatam Sibi Emorum ac Re viliorum Patrum Su­
premae Sacrae Congregationis S. Officii decisionem, in
Conventu Plenario Feriae IV diei 16 Martii 1960 editam,
SSihus Dfius N. D. loannes, Divina Providentia Papa
4029

n. 2097-2098

XXIII, in Audientia Emo ac Revriio Dho Cardinali Se­
cretario S. Officii, Ferla VI, die 18 Martii impertita, con­
firmavit ac publicari iussit.
Datum Roma, ex Aedibus S. Officii, die 21 Martii 1960.—
Sebastianus Masala, Notarius.
Adn. E. BERGH ia NrT 82 (I960) 413-414; D. CORSELLENI in Per­
fice munus 36 (1961) 381-367; F. HUERTH in PrM 49 (I960) 322-340:
A. PEIMADOR in Vida rcl. 17 (1960) 146-149: 19 (1962) 22-28: F. TIM­
MERMANS in The Clergy Monthly 24 (1960) 226-227; P. TOCANEL
in ApoU. 34 (1961) 222-225

2898
1960 MAR 25.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART.·

Approbatur, una cum suis statutis, Pontificium In­
stitutum Catechetioae et Scientiarum sacrarum, a
S. Pio X nuncupatum et Fratribus Scholarum Chris­
tianarum CONCREDITUM

I—Erectio Canonica Instituti
Sollicite Religiosorum laicorum educationi iuventutis in­
cumbentium integralem institutionem S. Sedes prosequi­
tur, ad hoc ut peculiari sui status perfectionem adipiscan­
tur uberesque fructus percipiant quos ex munere ipsis ab
Ecclesia commisso sperare licet. Consulit proinde ut Reli­
gionum laicalium sodales ad arctiorem in dies cum Christo
unionem efferantur, slmulque profundiorem mysteriorum
Dei cognitionem ex sacris doctrinis indesinenter hauriant.

Pervigilat etiam Apostoiica Sedes ut tota adolescentiae
et iuventutis educatio Ipsis religiosis Institutis ab Ecclesia
concredita, Christiana veritate ac virtute imbuatur et veluti ad apicem perducatur. Curat propterea specificam
Fratrum institutionem perfectiorem in dies fleri, in Iis
maxime quae ad catechetlcas aliasque sacras scientias per­
tinent, ut sicut in scientiarum humanarum provincia debi­
tum gradum et congruam praeparationem adipisci conan­
tur, ita etiam uberius, praesertim nostra aetate, in divinis
erudiantur, ct hac ratione, gratiae auxiliis numquam de­
ficientibus, iuvenum animi ad veram et plenam perfecti
Christiani imaginem evehantur.
lamvero, Moderatores Congregationis Fratrum Schola­
rum Christianarum, his pontificiis normis obsequentes,
anno 1955 apud Tejarcs Salmanticae in Hispania, Institu­
tum a Sancto Pio X nuncupatum condiderunt, cuius finis
in elevatione vocationis educatoris catcchistac, speciatlm
religiosi laid consistit. Ad hunc scopum obtinendum prae­
dictum Institutum scientiarum sacrarum studia in ordine
ad catechesim necnon aliarum scientiarum, quae ipsam
catechesim tamquam auxiliariae deserviunt, fovet et hac
via alumnos parat ut apti educatores, praesertim optimi
catcchistae fiant, immo et catechistarum institutores
evadant.

Quapropter, Sacra Congregatio de Religiosis, Modera­
torum Congregationis Fratrum Scholarum Christianarum
precibus annuens, prae oculis habitis sive qualitate scientifica studiorum sive incrementis quibus citatum Institu­
tum Catecheticae et Scientiarum Sacrarum iam auctum
est, fulta auctoritate ad hoc concessa a Sanctissimo Do­
mino Nostro loanne divina Providentia Pp. XXIII in
Audientia pontificia habita die 8 mensis Februarii anni
1960, canonice in perpetuum erigit per praesens Decretum
praedictum Institutum Sancti Pii X, titulo Pontificii de­
corat, atque sub moderamine ipsius Sacrae Congregationis
constitutum declarat, omnia ei tribuens iura et privilegia
quae ad normam Codicis et Const. Apost. Sedes Sapientiae
[LE 2579) studiorum sedibus religiosis competunt.

Institutum Sancti Pii X duo Diplomata Pontificia con­
fert, quorum primum post tertium annum conceditur, al­
terum vero post expletum quinque annorum curriculum.
Prius Diploma idoneitatem declarat ad docendam religio­
nem in scholis mediis primi gradus; altero Diplomate alum­
nus «Magister in scientiis sacris· renuntiatur, aptusque
agnoscitur ad rite docendam scientiam religiosam In scholis
secundariis superioribus aliisque similibus vel non stride
unlvcrsitariis. Contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus S. Congregationis de Reli­
giosis, die 25 mensis Martii a. D. 1960. in festo Annuntia­
tionis B. V. Mariae.—Valerius Card. Vali ri. Prarf. Fr.
P. Philippe. O. P., Secretorius.
4030

2800-200

SC S. OFFICII - IOANNES XXIII - ORIENTALIS - RELIGIOSORUM
II—Approbatio Statutorum

et Appendice Statutorum Pontificii Instituti «Sancti Pii X»,
hac ipsa die erecti apud Tejares Salmanticae in Hispania,
cum eadem compererit ad nonnas Constitutionum Apostolicarum et Sacrorum Canonum fideliter digesta esse,
ipsa pro munere rata habet atque approbat ad experi­
mentum trienne. Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, cx Aedibus S. Congregationis de Reli­
giosis, die 25 mensis Martii A. D. 1960, In festo Annun­
tiationis B. V. Mariae.—Valerius Card. Valeri, Prarf.
Fr. P. Philippe, O. P., Secretorius
* CpR 39 (1900) 387-388. Adn. S. GALLEGO In CpR 39 (1960) 250-252

890
1960 APR 5.-SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART

1000 Λ PH 5

Rituum Congregationis consulto, certa scientia ac matura
deliberatione Nostra deque Apostolicae potestatis pleni­
tudine, harum Litterarum vl perpetuumque in modum
ecclesiam Sanctae Crucis de Valle Occasorum seu «Santa
Cruz dei Valle de los Caldos» vulgo appellatam et Intra
Matrilensis dioecesis fines sitam, ad honorem ac dignita­
tem Basilicae Minoris evehimus, omnibus adiectis iuribus
ac privilegiis, quae templis eodem nomine Insignibus rite
competunt. Contrariis quibusvis nihil obstantibus. Haec
edicimus, statuimus, decernentes praesentes Litteras fir­
mas, validas atque efficaces lugiter exstare ac permanere;
suosque plenos atque integros effectus sortiri ct obtinere;
iliisque, ad quos spectant seu spectare poterunt, nunc et
in posterum plenissime suffragari; slcque rite Indicandum
esse ac definiendum; irritumque ex nunc et inane fleri, sl
quidquam secus, super his, a quovis, auctoritate qualibet,
scienter sive Ignoranter attentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die vn mensis Aprilis, anno mdcccclx, Pontificatus
Nostri secundo.—D. Card. Tardini, a publicis Ecclesiae
negotiis.

Facultas datur adhibendi linguam vernaculam
LITURGIA BYZANTINA

Vide textum infra sub die 1960 Apr. 8: LE 2901.
♦ Card. Praefecto S C. pro Ecclesia Oriental!. Pro! N. 148 51
Doc. Ctlh. 57 (1930) 1492.

2901
I960 APR 8.-SC ORIENTALIS, NOTIFICATIO. PART,
Notificatur concessio usus

linguae vernaculae in
LITUROlA BYZANTINA

Rome, le 8 avril 1960

2900
1960 APR 7.-IOAN. ΧΧΙΠ, LIT. AP. AAS 53 (1960) 148-149

Titulo ac privilegiis Basilicae Minoris ecclesia
Sanctae Crucis de Valle Occasorum, seu «Santa
Cruz del Valle de los CaIdos», apud Matritvm,
cohonestatur

ioannes PP. XXIII

Béatitude, dans mes précédentes lettres du 5 et du 28 mars
dernier. J’ai eu l'oecaMon de dire à Votre Béatitude que je
Lui communiquerais aussitôt les décisions qui seraient prises
par la suprême sacrée congrégation du Saint-Office concer­
nant l'usage de la langue vulgaire dans la liturgie, et cela ù la
suite de l'intervention de ce sacré dicastère.
Je suis maintenant en mesure de vous communiquer que le
Saint-Office, par note n. 146-51, datée du 5 avril courant, m’a
chargé de porter ù la connaissance de. Votre Béatitude la déci­
sion suivante, prise par les Eminentissimes Cardinaux dans la
session plénière du 31 mars, et approuvée par le Saint-Père
le 1er avril courant.

Ad perpetuam rei memoriam.—Salutiferae Crucis Domi­
«On concède l'usage de la langue vulgaire dans la célébra­
nicae signum In summo vertice montium, qui «Guadarra­
tion de la sainte messe du rite byzantin, ù l’exception de l'«anama» vulgo vocantur, non ita procul ab urbe Matrito posi­
phore» proprement dite qui commence par les mots «Tenons haut
les coeurs» avant la consécration et se termine par les mots
tum, exsurgit ad auras quasi caelum demonstrans, scilicet
«dans les siècles des siècles» après la consécration. En outre,
cursus vitae terrenae praeclarissimam metam, ac late mi­
compte tenu de la coutume très ancienne, les deux commémoserentia brachia tendit velati tegmen, sub quo mortui
ralsons de la Bienheureuse Vierge et du Souverain Pontife
quiete perfruuntur sempiterna. Est autem mons, cui Idem
qui sont Insérées, comme «tes «embolismes», dans la grande
Redemptionis humanae superstat simulacrum, ingenti mo­
prière eucharistique, pourront également être récitées en lan­
litione ita effossus, ut in cius visceribus amplissimum tem­
gue vulgaire.»
plum pateret, ubi pro lis, qui bello civili Hispanico occu­
En vous renouvelant les sentiments de mon profond respect.
buerunt, atque, confectis aerumnis, exhaustis laboribus,
Je profite de cette occasion pour me dire de Votre Béatitude
restinctis simultatibus, somno pacis consociantur, piacu­
le frère très dévoué.—A. G. Card. Cicocnani, Préf. A. Coussa,
laria fierent sacrificia ac precationes, et pro tota Natione
Assesseur.
Hispanica rite supplicaretur. Hoc opus egregium et singu­
♦Patriarchae Antiocheno. Prot N 134 53 Doc. Cath. 57 (1960)
lare. cui nomen «Santa Cruz dei Valle de los Caldos»
1491-1493
Adn. V ORUMEL in Doc. Cath. 57 (I960) 1493.
est, Francisons Franco Bahamonde, Hispaniae Moderator,
condidit, addito coenobio Monachorum Sancti Benedicti c
Congregatione Solesmensl, qui cotidie Ibi celebrant sacra
Deumque propitiant precibus. Quod Invisentes admiratio
incedit non modica: excipit enim adeuntes porticus per­
2902
magna, utpote Ingentem capiens multitudinem hominum:
in fronte subterranei templi effigies conspicitur Virginis
1960 APR 26.-SC RELIGIOSORUM, RESPONSUM. PART
Perdolentis, exanimum corpus Divini Filii ulnis amplexae,
quo simulacro summum artis specimen signifex edidit; per
C1RCA USUM LINGUAE VERNACULAE IN RITU VESTITIONIS
vestibulum altenimque atrium et cancellos faberrime faET PROFESSIONIS SODALIUM TERTII ORDINIS SAECULARIS
14 J ctos et politos In Ipsam sacram aulam pervenitur, / picturis
textilibus pretiosis ornatam, in qua Hispanorum pietas
Sancti Francisci
erga Beatam Mariam Virginem sex titulis eleganti manu
sculptis celebratur. In media vero ala transversa princeps
Reverendissime Pater, Haec Sacra Congregatio, mature
ara, ex uno lapide eximiae magnitudinis facta, locata est,
perpenso dubio utrum verba: Ritus professionis sicut et
quae exquisitis imaginibus symbolisque decoratur. Supra
vestitlonis etiam in lingua vernacula peragi potest (art. 27
quod altare ad perpendiculum Crux altlssima eminet, quam
Const. Ill Ordinis Saecul. S. Franclsci) ita intellegenda
monti diximus esse impositam. Neque praetermittendum
sint ut omnes preces. Ipsa rerum ac personarum benedictio­
est opus musivum. Christum Dominum plenum majestatis.
ne Inclusa, In lingua vernacula, dummodo verslo sit ab
Matrem Del plentlsslmam, Hispaniae Apostolos lacobum
Ordinario loci approbata recitari possint?
et Paulum aliosque referens Caelites atque heroas, quo
Attentis omnibus ad rem facientibus, rescribendum con­
Immensi huius hypogei tholus refulget. Est ergo hoc tem­
sult
prout rescribit: Affirmative.
plum structurae genere, cultu rebusque artificiosis per­
quam insigne, et, quod plurimi sane facimus, religione im­
Quae dum significo P. T. Rcvrhae, Tibi fausta omnia
primis nobile et Chrlstlfidelium concursibus celebre. Hac
adprecor a Domino, ac permaneo eidem Paternitati Tuae
de causa libenter audivimus preces, quas dilectus filius
Rcvmae addictissimus.—P. Philippe, O. P. Seer C AdAbbas coenobii Sanctae Crucis de Valle Occasorum Nobis
divinola, ad. a studiis.
adhibuit, submisse rogans, ut laudatum hoc templum Ba­
silicae Minoris nomine ac Iure donaremus. Itaque, e Sacrae
• Procuratori Gcn. O. F. M, Prot. N. 02116.57: AOFM 80 (1981) 134.
4031

4032

tlMJO MAI 3

IOANNES ΧΧΙΠ, DELEGATIONES APOSTOLICAE ERIGUNTUR

2903

η. 2903-2906

2905

1960 MAI 3.-IOAN. XXIII, LIT. AAS 52 (1960) 1000-1001

i960 MAI 3.-IOAN. XXIII, LIT. AP. AAS 52 (I960) 1002

Delegatio Apostolica Mediae Africae occidentalis
κπ igitur

Nomen Delegationis Apostolicae Africae Orientalis
et Occidentalis Britannicae mutatur eaque appel­
labitur «Delegatio Apostolica Apricae Orientalis»:

IOANNES PP. XXIII

EIUS INSUPER FINES NOVO ORDINE STATUUNTUR

Ad perpetuam rei memoriam.—/\d universae Ecclesiae
tractanda gubernacula, ex arcano divinae Providentiae
consilio, asciti, Christifidelium, qui In longinquis regioni­
bus, missionall opere excolendis, Incolunt, necessitatibus
spiritualibus pro re ac tempore prospicere maturamus. Ut
ergo Fides In Mediae Africae partibus, ad occidentem spec­
tantibus, amplioribus augeatur incrementis ct Evangelii
iiraeconuin opus efficacius dirigatur, expedire videtur
Isdem In terris, ubi Ecclesiae suboles feliciter succrescit,
Apostollcain Delegationem Institui. Collalis igitur consiliis
cum Dilecto Filio Nostro Gregorio Petro Sanctae Roma­
nae Ecclesiae Presbytero Cardinali Agagianlan, Sacrae
Congregationis de Propaganda Fide Pro-Praefecto, motu
proprio, certa scientia ac matura deliberatione Nostra de­
que Apostolicae potestatis plenitudine, harum Litterarum
vi Delegationem ApostoUcam Mediae A/ricae occidentalis,
jurisdictioni Sacri Consilii nomini Christiano propagando
obnoxiam, constituimus atque erigimus, cuius sedem in
urbe «Lagos», ut dicitur, collocamus, cuique haec territoria
sublcimus, quae appellantur «Nigeria, Camerum, Gabon,
Oubangui-Charl, Tchad», nec non medias regiones Congl.
Contrariis quibusvis non obstantibus. Haec edicimus, sta­
tuimus, decernentes praesentes Litteras firmas, validas at­
que efficaces iugiter exstare ac permanere; suosque plenos
atque integros effectus sortiri et obtinere; illisque, ad quos
1101 spectant seu spectare pote/runt, nunc et In posterum ple­
nissime suffragari; sicque rite iudicandum esse ac definien­
dum; irritumque ex nunc et inane fieri, si quodquam secus,
super his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive igno­
ranter attentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die ni mensis Maii, anno mdcccclx, Pontificatus
Nostri secundo.—D. Card. Tardini, a publicis Ecclesiae
negotiis.

IOANNES PP. XXIII

Ad /uturam rei memoriam.—Eo intendentes, ut populi,
relectis superstitionis ethnicae tenebris, ad unius veri Dei
notitiam cultumque traducantur et Ecclesiae, Fidei custodi
ac salutiferae Matri, aggregentur, sollicito studio ea prae­
stamus, quae missionall operi provehendo moderandoque
aptius conducere videantur. Quod ut in Africa propter
mutatas rerum condiciones efficeretur, in animum indu­
ximus Delegationi Apostolicae, quae ab Africa Orientali
et Occidentali Britannica appellabatur, novum nomen im?onere eiusque fines accommodatiore constituere modo.
taque, audito Dilecto Filio Nostro Gregorio Petro Sanctae
Romanae Ecclesiae Presbytero Cardinaji Agagianlan,
Sacrae Congregationis de Propaganda Fide Pro-Praefecto,
motu proprio, certa scientia ac matura deliberatione No­
stra, deque Apostolicae potestatis plenitudine, harum Lit­
terarum vi decernimus ac definimus, ut Apostolica Delega­
tio Africae Orientalis et Occidentalis Britannicae in poste­
rum appelletur Delegatio Apostolica Africae Orientalis, eldemque, Sacro Consilio nomini Christiano propagando ob­
noxiae, has regiones subiclmus, quae vulgo vocantur «Su­
dan, Kenya et Zanzibar, Uganda, Tanganika, NorthRhodesla/Nyassaland, Somalie Française et Seychelles».
Haec statuimus, decernentes praesentes Litteras firmas,
validas atque efficaces iugiter exstare ac permanere; suos­
que plenos atque integros effectus sortiri et obtinere; Il­
lisque, ad quos spectant seu spectare poterunt, nunc et
in posterum plenissime suffragari; sicque rite iudicandum
esse ac definiendum; irritumque ex nunc et inane fieri, si
quidquam secus, super his, a quovis, auctoritate qualibet,
scienter sive ignoranter attentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die ni mensis Maii, anno mcmlx, Pontificatus Nostri
secundo.—D. Card. Tardini, a publicis Ecclesiae negotiis.

2904
1960 MAI 3.-I0AN. XXIII, LIT. AP. AAS 52 (1960) 1001

2906

Nova Delegatio Apostolica Insulae Madagascariae

1980 MAI 3.-IOAN. ΧΧΙΠ, LIT. AP. AAS 52 (1960) 1003

erigitur

IOANNES PP. XXIII
Ad perpetuam rei memoriam.—Quemadmodum Apostollci officii conscientia postulat, ea omnia mature seduloque
praestanda sunt Nobis, quae ad fines religionis proferendos
salutcmque animarum procurandam satius valeant. Huius­
modi studio permoti, res In regione missionall opere exco­
lenda, qua Madagascar!» allaeque Insulae, «Réunion» et
«Mauritius» vulgo appellatae, continentur, novo statuimus
componere ordine. Itaque Nos, audito Dilecto Filio Nostro
Gregorio Petro Sanctae Romanae Ecclesiae Presbytero
Cardinali Agagianlan, Sacri Consilii nomini Christiano pro­
pagando Pro-Praefecto, motu proprio, certa scientia ac
matura deliberatione Nostra deque Apostolicae potestatis
plenitudine, harum Litterarum vi perpetuumque in mo­
dum ApostoUcam Delegationem, nomine Insulae Madagas­
cariae appellandam, erigimus ct constituimus, quae prae­
dictum territorium complectatur, cuiusque sedem in urbe
Tananariva collocamus. Eidem ergo sic per Nos erectae
Delegationi Apostolicae omnia ct singula deferimus officia,
privilegia atque indulta, quae huiusmodi Delegationum
propria sunt. Contrariis quibusvis non obstantibus. Haec
edicimus, statuimus, decernentes praesentes Litteras fir­
mas, validas atque efficaces iugiter exstare ac permanere;
suosque plenos atque integros effectus sortiri et obtinere;
memorataeque Delegationi ita constitutae nunc et in poste­
rum plenissime suffragari; sicque rite iudicandum esse ac
definiendum; Irritumque cx nunc ct inane fieri, sl quid­
quam secus, super his, a quovis, auctoritate qualibet, scien­
ter sive ignoranter attentari contigerit.

Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die in mensis Mali, anno mcmlx. Pontificatus Nostri
secundo.—D. Card. Tardini, a publicis Ecclesiae negotiis.
4033

Delegationi Apostolicae «de Dakar» novo titulo
«Delegationis Apostolicae Africae Occidentalis»
INDITO, NOVI EIUS FINES CONSTITUUNTUR

IOANNES PP. XXIII
Ad futuram rei memoriam.—Decet Nos, pro Apostolici
muneris magnitudine, ea omnia sollicito praestare studio,
quae regimini gregis Dominici, in longinquis regionibus
opera Evangelii praeconum feliciter augescentis, aptius
conducere videantur. Propter mutatas igitur condiciones
Africae, quae ad occidentem vergit, expedit novo ordine
res ibi componi, scilicet Delegationem ApostoUcam, abo­
lito nomine «de Dakar», ab Africa Occidentali appellari,
eiusque fines aliter constitui. Quae cum ita sint, Nos, au­
dito Dilecto Filio Nostro Gregorio Petro Sanctae Roma­
nae Ecclesiae Presbytero Cardinali Agagianlan, Sacri Con­
silii nomini Christiano propagando Pro-Praefecto, omnibusque rei momentis attente perpensis, motu proprio, certa
scientia ac matura deliberatione Nostra, deque Apostolicae
potestatis plenitudine, harum Litterarum vi Delegationem
ApostoUcam, quae «de Dakar» ad praesens usque diceba­
tur, appellandam esse decernimus Delegationem Apostolicam Africae Occidentalis, clque has, Sacrae Congregationi
de Propaganda Fide obnoxias, regiones subicimus, quae
vulgo appellantur: «Sénégal, Haute Volta, Côte d'Ivoire.
Dahomey, Guinée, Mauritanie, Niger, Soudan, Togo,
Ghana, Cambia, Sierra Leone». Contrariis quibusvis non
obstantibus. Haec edicimus, statuimus, decernentes prae­
sentes Litteras firmas, validas atque efficaces iugiter ex­
stare ac permanere; suosque plenos atque integros effectus
sortiri et obtinere; illisque, ad quos spectant seu spectare
poterunt, nunc et in posterum plenissime suffragari; sicque
rite iudicandum esse ac definiendum, irritumque ex nunc
et Inane fleri, si quidquam secus, super his, a quovis, auc4(04

η. 2907-2010

SC S. OFFICII - CONSIST. - PROP. FIDE - IOANNES XXIII

toritate qualibet, scienter sive Ignoranter attentari con­
tigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die m mensis Mali, anno mcmlx, Pontificatus Nostri
secundo.—D. Card. Tard ini, a publicis Ecclesiae negotiis.

2907
I960 IUN 3.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
Solvitur

in favorem fidei matrimonium valide ini­
tum INTER PARTEM NON ΒΑΡΤΙΖΑΤΑΜ ET PARTEM A CA­
THOLICS ΒΑΡΤΙΖΛΤΑΜ, UT ILLA POSSIT NOVAS NUPTIAS
CONTRAHERE CUM PARTE CATHOLICA

In Curia Galvestonlen. confectus est processus ad obti­
nendam dissolutionem, in favorem fidei, matrimonii anno
1923 contracti inter Carolum S., non baptizatum ct Flo­
rentiam M., acatholicc baptizatam.
Actis maturo examini sublectis, explctisquc omnibus in
casu explendis, die 30 mali 1960 quaestio proposita est in
hac Suprema S. Congregatione, quae ad dubium: «An
consilium praestandum sit Sstfio pro dissolutione, In fa­
vorem fidei, matrimonii, de quo supra, ut orator concessa
a S. Officio dispensatione ab Impedimento disp. cultus,
dummmodo praestitae fuerint cautiones, coram Ecclesia
valide et licite novas nuptias inire valeat cum catholica
cut imponenda erit poenitentia congrua», re Iuxta certas
statutas regulas discussa, respondendum decrevit: tAflirmatioei.
SsihusD. N. D. Joannes divina Providentia Papa XXIII,
Feria V die 2 junii 1960, de omnibus habita relatione, be­
nigne adnuere dignatus est pro gratia iuxta supra relatum
Decretum.
In praesenti concessione includitur quoque, quatenus
opus sit, dispensatio ab Impedimento criminis, de quo in
can. 1075, n. 1. Servatis de iure servandis; contrariis qui­
buscumque minime obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus S. Officii, die 3 junii, 1960.—
A. Card. Ottaviani, Secr.
♦ Ordirario GalvMlowcrjri JonitZI fl96i) 123. Ada. Jurist 21 (1961)
122-123.

1000 1ÜX 3-Γ>

Attente consideratis praescriptis a Summo Pontifice Pio
XI sancitis Motu Proprio «Romanorum Pontificum» (3
maii 1922) (A. A. S., 14 (1922) pp. 321-333) [LE 4141
scilicet:
1
Art. Ill Statutorum generalium: «Quare Pium Opus pro­
xime nititur auctoritate Sanctae Sedis unde suam vim
roburque mutuatur; domicilium nuten praecipuum Romae
habet in /Xedibus Sacrae Congregationis de Propaganda
Fide, a qua, licet selunctum, tamen pendet.»
Art. VIII Statutorum generalium: «In singulis nationibus,
in quibus Pium Opus viget, constituentur Nationals Con­
silia quae Consilio Superiori Generali consistenti In Urbe
sublecta erunt. Eorum Praesides a Sacra Congregatione
de Propaganda Fide, consideratis Episcoporum votis, eli­
gentur.»
Art. IX Statutorum generalium: «Consilium Superius Ge­
nerale curabit, ... 4) ut examini sublidantur atque rata
habeantur statuta, item rationum libri qui a Consiliis sin­
gularum nationum sibi oblati erunt.·
Art. X Statutorum pro Consilio Superiori Generali: «4)
Praeterea Consilii Superioris Generalis est examini subilcere atque rata habere Consiliorum singularum nationum
statuta: itidem rationum libros una cum pecunia quotannis
sibi oblatos approbare»; insuper prae oculis habitis ceteris
documentis pontificiis, nempe Motu Proprio Vix ad sum­
mi (24 lanii 1929) (A. A. S. 21 (1929) pp. 345-349) [LE
911] et Motu Proprio Decessor Noster (24 iunii 1929)
(A. A. S., 21 (1929) pp. 342-345) [LE 910], haec eadem
Sacra Congregatio declarat Directiones Nationales Ponti­
ficalium Operum Missionalium directe ab ipsa Sacra Con­
gregatione dependere, cui unice rationem administrationls
reddere debeant.
Quapropter Ordinario loci, in quo sedem habet Directio
Natlonalis eorundem Operum, licet visitare officia supradictae Directionis Nationalis solum quoad personas relate
ad ecclesiasticam disciplinam.
Idem vero Ordinarius loci quoad omnia lus habet visi­
tandi Directionem dioecesanam Pontificalium Operum Mis­
sionalium, seclusa tamen facultate aliter disponendi de
stipe quomodocumque pro missionibus collecta.
Dum interim omnia fausta feliciaque Tibi a Deo adprecor, summa cum observantia subsignor Dominationi Tuae
Revmae addictissimus in Domino.—G. P. Card. Aoagianian, Pro-Praefectus. P. Sigismondi, a Secretis.
• Directori Nationali Poni- Operum Missionalium in Germania, Prot.
N. 2763 50. BiM 28 (1562) 178-179.

2908
1960 IUN 3.- SC C0NSIST0R1ALIS, EPISTULA. PART.·
CLEHICI ITINERANTES. BREVI TEMPORIS SPATIO CONSISTEN­
TES in America Septentrionali, non indigent bene­
placita apostolico

Se si traita di una breve sosla connessa con le nécessita
logistiche dei vlaggio i sacerdoti dell·America Latina che
sl fermano per breve tempo negli Stati Uniti d'America
o in Canadà non sono tenuti ad adeguarsl alie prescrizioni
dei Decreto Ad fovendam ecclesiasticam disciplinam (prot.
185-60) [LE 2886J.
r
* Delefto Ap. in dicione Moricana. Prot. N. 13-5.ΈΟ iuxta
rten traditum a ME 6S (Ι6Θ0) 576 In not. 19. Adn. 1, FEP.RETTO in
ME SS (1960) 575-576.

2909
1960 IUN 4.-SC DE PROP. FIDE, DECLARATIO. PART.·

Iura Ordinarii loci quoad visitationem Directionis
nationalis et Directionis dioecesanae Pontificalium
Operum Missionalium
Romae, t Junii 1960

Jteverendissime Domine, per epistolam diei 24 mali ver­
tentis anni, huic Sacrae Congregationi de Propaganda Fide
notam fecisti voluntatem Excihi Domini Ordinarii dioe­
cesis Aqulsgranensis visitationi canonicae sublidendi of­
ficia et administrationls rationem Istius Directionis Natio­
nalis Pontificalium Operum Missionalium.
Ad rem autem quod attinet, eadem Sacra Congregatio
quae sequuntur tecum communicare satagii.
4035

I

2910
1960 IUN 5.-IOAN. ΧΧΙΠ, MOT. PR. AAS 52(1960) 433-437

Commissiones Concilio Vaticano Secundo apparando
instituuntur

IOANNES PP- XXIII
Superno Dei nutu factum esse reputavimus quod Nobis,
ad Pontificale Solium vix evectis. Concilii Occumenlci ce­
lebrandi, velutl flos Inexspectati veris, sublit cogitatio. Ex
hoc quippe sollemni circa Pontificem Romanum sacrorum
Antistitum coetu novum amplioremque, in hisce pertur­
batis temporibus. Ecclesiae, dilecta Sponsa Christi, haurire
potest splendorem, novaque spes affertur ut ii, qui Chri­
stiano nomine decorantur, et sunt nihilo minus ab hac
Sede Apostollca sciuncti, divini Pastoris vocem audientes,
ad unicam Christi veniant Ecclesiam.
Postquam igitur, die xxv mensis lanuarii, anno mcmlix,
in festo Conversionis S. Pauli Apostoli, sacris in Basilica
Ostiensi interfuimus. Patrum purpuratorum Collegio signi­
ficare Nobis placuit propositum Nostrum Concilii Oecumenici convocandi: quod Patres Cardinales laetantes omlnantesque acceperunt. Die vero xvn mensis Mali insequenlls, in festo Pentecostes, ut labores praevii accurate naviterque fierent, constituimus Commissionem Antcpraeparatoriam pro Concilio Oecumenico, ex lectissimis Curiae
Romanae \ ins, cuius moderamen dilecto Filio Nostro Do­
minico S. R. E. Cardinali Tardini, a publicis Ecclesiae ne­
gotiis, commisimus, f
Deinde autem In Nostris primis Litteris Encvclicis prèssius enuntiavimus Concilium Oecumenicum ea praesertim

4036

I960 IUN &

IOANNAS ΧΧΙΠ. ALLOCUTIO DE CONCILIO CELEBRANDO

de causa celebratum iri «ut nd Catholicae Fidei incremen­
tum et ad rectam Christiani populi morum renovationem
deveniatur, utque ecclesiastica disciplina ad nostrorum
temporum necessitates rationesque nptius accommodetur.
Id profecto mirabile praebebit veritatis, unitatis caritatlsque spectaculum: spectaculum dicimus, quod Ii etiam
cernentes, qui ab Apostollca huc Sede sciuncti sunt, suave,
ut confidimus, invitamentum accipiant ad illam unitatem
quaerendum nssequendamque, quam lesus Christus a Cae­
lesti Patre flagrantibus rogavit precibus» l.
Statuimus praeterea ut celebrandum Concilium, ex con­
stituta Ium sede, Vaticanum secundum nuncuparetur.

Commissio Antcprueparutoria maxima cum diligentia
munus sibi demandatum explevit. Eadem enim, a sacro­
rum Antistitibus consilia et vota de rebus in Concilio trac­
tandis postulavit, responsionesque omnes, quae plus bis
mille numerantur, ct sunt maximo gaudio et faustissimo
omine datae, Sacris Dicasteriis Curiae Romanae, claro or­
dine digestas, notas fecit. Sacrn autem Dlcasteria multum
sane utilitatis ex hisce consiliis et votis haurire potuerunt,
Indcque sua proposita et monita Nobis exhibuerunt. De­
nique ecclesiasticae et catholicae Studiorum Universitates,
pari aemulatione ductae, vota ct studia protulerunt de
rebus Ecclesiae maxime profuturis.

Hos quidem labores investigationesque, alacri sedulitate
peracta, Nos Ipsi secuti sumus, Nostroque duximus mu­
neri attentissime pervolutare cum sacrorum Antistitum
consilia et vota, tum Sacrorum Dicasteriorum Curiae Ro­
manae proposita et monita, tum denique Universitatum
vola et studia. Maximas propterea gratias agimus Deo
quod Nostris propositis tam generosa responderit Venera­
bilium Fratrum ct Filiorum Nostrorum opera tamque
fervens.
Nunc autem, cum ex affatim comparatis rebus ct argu­
mentis, clare pateat in quas res, pro Ecclesiae bono atque
animarum salute, intendere debeat proxima Oecumenica
Synodus, tempus iam est ut, adjuvante Dei gratia, ad con­
stituendos coetus procedamus, qui in studium rerum, quae
133 in Concilio tractari / poterunt, sedulo incumbant. Volumus
firofecto ut eiusmodi coctus constent ex S. R. E. Cardina­
lbus, Episcopis ct viris ecclesiasticis, virtute et doctrina
praestantibus, cum ex clero sacculari tum cx religiosis
familiis, cx variis terrae partibus ita delectis ut universale
scu catholicum Ecclesiae decus atque munus inde quoque
elucescat.
Per praesentes igitur Apostolicas Litteras, motu proprio
datas, haec decernimus ac statuimus, quae sequuntur:
1. Ad apparandum Concilium Occumenicum Vatica­
num alterum instituuntur Commissiones, quae Praepara­
toriae appellantur in idque tendunt ut res seu materias
per Nos selectas studio ct pervestigationi subiciant, rite
perspectis sacrorum Antistitum votis atque Dicasteriorum
Curiae Romanae monitis ct propositis.
2. Commissiones singulae in varias Sectiones scu Subcommissioncs pro necessitate dividi poterunt.

3. Unaquaclibct Commissio suum habeat Pracsidem et
certum membrorum numerum. Praeses erit unus cx S.R.E.
Cardinalibus. Membra autem cx Episcopis et viris eccle­
siasticis praeclaris deligentur.
L Commissionibus singulis accedent aliquot Consulto­
res ex viris rei peritis delecti.

5. Suum quaeque Commissio habeat Virum ab actis
seu Secretarium.

6. Commissionum singularum Praesides et membra,
necnon Consultores et Secretarii Nostra auctoritate eli­
gentur.
7. Commissiones praeparatoriae constituuntur decem:
aliae, si oportuerit, ad beneplacitum Nostrum condentur.
Commissiones igitur sunt, quae sequuntur:
a) Commissio theologica, cuius crit quaestiones ad Scrip­
turam Sanctam, Sacram Traditionem, fidem moresque spec­
tantes perpendere et pervestigare; b) Commissio de Episco­
pis et de dioeceseon regimine; c) Commissio de disciplina
cleri et populi Christiani; d) Commissio de Religiosis;
e) Commissio de disciplina Sacramentorum; f) Commissio
436 de Sacra Liturgia; g) Commissio de Studiis et Seminariis; /
h) Commissio de Ecclesiis orientalibus; i) Commissio de
Missionibus; l) Commissio de apostoiatu falconi tn in om­
nibus quae ad actionem catholicam, religiosam atque so­
cialem, spectant.
1 Utt. Eoe. Ad Pdri
(LE 2829].

4037

d. 29 ioo. 1959. X. .4. S., LI, p. 511

ii. 2011

8. Secretariatus pariter instituitur quaestionibus om­
nibus expendendis, quae cum hodiernis vulgandarum sen­
tentiarum rationibus (ut sunt folia typis impressa, radlophonicae ct televisificae transmissiones, cinematographica
spectacula etc.) quoquo modo conectuntur. Hic Secretariatus pracsidem habebit Praelatum, qui a Nobis eligetur,
membra autem ct consultores Nostra pariter auctoritate
delectos.
9. Quo autem magis ostendatur Noster amor atque be­
nevolentia erga cos, qui christiano nomine decorantur, sed
ab hac Apostollca Sede sunt seiuncti: utque ii Concilii la­
bores sequi possint viamque facilius invenire ad illam uni­
tatem assequendam, quam «lesus Christus a Caelesti Patre
flagrantibus postulavit precibus», peculiaris Coetus seu
Secretariatus instituitur, qui moderatorem habebit unum
ex S. R. E. Cardinalibus, Nobis deligendum, codemquc
modo ut Commissiones supra memoratae constituetur.
10. Instituitur demum Commissio Centralis, cui Nos
praeerimus sive per Nosmet ipsos sive per S. R. E. Cardi­
nalem a Nobis designandum.

Membra Commissionis Centralis erunt Praesides Com­
missionum singularum; Moderatores Secretariatuum, de
quibus in n. 8-9; aliquot alii S. R. E. Cardinales; aliqui
pariter Episcopi cx variis terrae partibus delecti.
11. Commissioni Centrali accedet certus Consiliariorum
numerus, ex Episcopis virisque ecclesiasticis perillustribus
delectorum.
12. Commissio Centralis suum habeat Praelatum ab
actis, qui erit Secretarius Generalis.

13. Commissionis Centralis Membra necnon Consiliarii
ct Praelatus ab actis a Nobis eligentur.
14. Commissionis Centralis munus esto sequi ac, si ne­
cesse sit, In ordinem disponere singularum Commissionum
labores, atque illarum conclusiones, rite perpensas, ad Nos
deferre, ut res in Concilio Oecumenico tractandas Nosmetipsi statuamus.
Commissioni Centrali munus quoque committitur propo/nendi normas, quae ad ordinem in Concilio servandum 437
pertineant.

15. Ad providendum denique rebus oeconomicis et
technicis, quae Concilii celebrationi necessariae sint, pecu­
liares coetus seu Secretariatus constituentur.
Quae Nobis decernere visum est utiliter in hac causa,
ea omnia et singula, uti decreta sunt, ita rata et firma
esse et manere volumus ac iubemus: contrariis non obstan­
tibus quibuslibet.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die v mensis
lunii, in festo Pentecostes, anno mcmlx, Pontificatus No­
stri secundo.—Ioannes Pp. XXIII.
Adn. ]. DENIS in An. Can. 8 (1963) 5-22

2911
1960 IUN 5.-IOAN. ΧΧΙΠ, ALLOC. AAS 52 (1960) 517-526

Allocutio die 5 iun. 1960 habita in Petriana Basilica, die
dominica Pentecostes, post sollemnes Vesperas, adstant i bus
Erilis Patribus Cardinalibus, Pomonae Curiae Praelatis
permultisque christi/idelibus:
De Oecumenico

celebrando

Concilio

Venerabili Fratelli c dilelti figlil

Motivl di pena e di gioia
La Nostra prima Pentecoste, celebrata lo seorso anno
qui a San Pietro, Ci aveva offerto 1'occasione di esprimere
mot ivi di pena e motivl di gioia.
Motivl di pena nel rlcordo dellc condirioni u mi liant i e
sempre ptù insidiose, create dai nemici dei nome cristiano
conlro la liberté religiosa dei cattolici —vesco vf, clero,
fcdeli —in alcune nobili c grandi Nazionl.
Motivl di gioia per 1’lnlzio dcglistudi dolia Commissione
Antipreparatoria dei Concilio Ecumenlco Vaticano II, che
era stata in progetto fin dal 25 di gennaio, confldato ai
Signori Cardinali in quel giorno, convenuti come erano con
Nol, presso la tomba del glorioso Apostolo dclle Genti.
4038

IOANNES XXIII. ALLOCUTIO DE CONCILIO CELEBRANDO

η. 2911

In questo pomeriggio della seconda Pentecoste, che il
Signore Ci concede di fcstcggiarc, le prove dolorose della
S. Chiesa continuano, ad esercizio di grande pazienza, per
518 i tanti Nostri fratelli e figliuoli lon/tani, a cui ogni giomo
va il Nostro pensiero. Nè minor pena Ci arrecano 11 tur­
bamento e le incertezze della présente sltuazione intemazionale.
Ma non mono grande è la consolazione: anzi, questa si
accresce della grazia dello Spirito Santo, che Ci fa gustare
la felice risposta, già venutaCi da tutti i punti della terra,
in seguito alia Nostra prima esplorazione, circa la oppor­
tunité, la orientazione, il contenuto, i vantaggi e 1c speranze, che la celebrazione del Concilio Ecumenico offre
a beneficio di tutto il popolo Cristiano.
Si direbbe in vérité che un'ultra volta Paolo e Barnaba,
arricchiti di esperienza circa le condizloni delle varie Chiese
da loro visitate, siano tornati fra nof, qui alla città di
Pietro, la Gerusalemme terrestre, e continuino ad allietarCi con le informazioni più sicure e promettenti, facientes
gaudium magnum omnibus fratribus ».

II Concilio Ecumenico - Suo svolgimento in quattro tempi

Al quarto tempo, 11 definitivo, il plù pratlco e fruttuoso
appartlene la promulgazione degli «Atti Conciliari», cloè
le Costituzioni In cul sarà contcnuta la /ex credendi, la /ex
supplicandi, la /ex oinendL

Due punti degni di rilievo — Distinxi one c cattolicità

A proposito dl questo lavoro Conciliare, occorre se gnare
due punti degni dl rilievo.
Primo.—Il Concilio Ecumenico ha una sua propria strut­
turn ed organlzzazlone, che non puô essere confusa con la
funzionc ordinaria e ca ratteristlsca dei vari Dlcastcri 0
Congregazioni, che costltulscono la Curia Romana, la quale
procede, anche durante 11 Concilio, secondo 11 corso ordi­
nario délie sue consuete attribuzioni di nniminlstrazlone
generale della S. Chiesa. Dlstinzionl dunaue precise: altro
è il govemo ordinario della Chiesa di cul si occupa la Curia
Romana, ed altro il Concilio. Questo perô non esclude,
volta per volta, una cooperazione di illuminata saggezza
da parte dl ecclesiastici, Invitati In vista di una loro per­
sonale competenza ben rlconosciuta c apprezzata.
Secondo punto.—Il Concilio Ecumenico risultcrà dalla
presenza e partecipazlone di Vescovi e Prelati che saranno
la viva rappresentanza della Chiesa Cattolica, sparsa nel
mondo intero. Alla preparazione del Concilio darà prezioto
contributo una accolta di persone dotte, competentissime,
di ogni regione e di ogni lingua. È questo ormai un prin­
cipio entrât© ncllo spirito di ogni fedele, appartenente alia
Santa Chiesa Romana: di essere cloè e di ritenersi vera­
ment e, in quanto cattolico, cittadino del mondo intcro,
cosi come Gesù del mondo intero è 1'adorato Salvatore:
Salvador mundi. Un buon esercizio di vera cattolicità è
questo, di cui tutti i cattolici devono renders: conto e fars!
corne un precetto a luce della propria mentalité, c a direzione della propria condotta ne! rapport! religiosi e sociali.
In questi mesi del Nostro Pontificat© il Signore Gesù Ci
ha dato la grazia di rendere dei buoni servizi a questo criterlo di affermazione e di rispetto alla cattolicità della
Santa Chiesa.
La creazione di parecchi Cardinali appartenentl a regioni
lontane, che non ebbero mal sin qui l'onore della Porpora
Romana: la consacrazione, ripetuta per le Nostre stesse
mani, sotto queste volte della Basilica Vaticana, di parec­
chi nuovi Vescovi, In pochi mesi quasi una ventlna, di
varia stirpe e di vario colore: l'affluire divenuto più facile
e frequente, non solo dei prelati e di alte personalità civili,
ma di rappresentanti del popolo autentico e genuino, chc
ogni giomo attendono di vedere e dl famillarizzare col
Papa, content! di riceveme parole di benedizione e dl incoraggiamento; numerosi gli appartenenti a gruppi di comunità cristiane separate, e che una voce intima del cuore
amabilmente sospinge verso J'accostamento della Nostra
umlle persona, come a confidarCI la gioia intima dell’incontro, e corne il pregustamento di qualcbe cosa dl più
dolce e misterioso, che la Provvldcnza Ci riserva per glomi
migliori della Chiesa Santa di Gesù Salvatore di tutto 11
mondo. /
Conviene insistere su questo nuovo solco, che accenna
ad aprirsl In plù vaste proporzioni, e su questa coltivazlone
della cattolicità, lleta promessa dl frutti nobili e copiosi.

Delia félicité di questo primo assaggio potemmo dare
comunicazione —pochl giomi or sono— ai Nostri venera­
bili Fratelli i Signori Cardinali, componenti 11 Sacro Col­
legio, sempre cosl amabilmente uniti alie Nostre sollecitudinl pastorali: e Ci sentiamo incoraggiati a procedere animosamente, sotto gli auspici e per la grazia dei Divino
Spirito, al passaggio da una Commissione Antiprcparatoria
e dl generale e minuta prelnformazione, quale ia vedemmo
operare finora, alia costiluzione di una Commissione Prcparatoria, a cui verrà affidato 11 compito più grave ed im­
portante di tutto disporre e conduire a concreta realizzazione.
Non sono superflue su questo punto alcune informazioni
che amiamo comunicarvi con sempllcità. Vi diciamo dun­
que: che un Concilio Ecumcnlco si svolge In quattro tempi.
1. Una introduzione, o presa di posizlone» antipreparatoria e generale: quella fatta sin qui;
2. Una preparatoria propriamente detta: quella che ora
sl annunzia;
3.La celebrazione dell’augusto c generale convegno:
11 Concilio nella sua più splendente solennité;
4. Infine, la promulgazione degli Acta Concilii: cioè di
quanto si è convenuto dl constatare, di dlchlarare e di
proporre in ordine e a sviluppo di pensiero e di vita, a pro^19 gressiva elevazlone di spirito e dl / attlvità, a glorificazione
ai Vangelo dl Cristo, applicato e vissuto nella Santa Chie­
sa sua.
Del primo tempo —la antipreparazione già awenula—
vol aveste, venerabili Fratelli e dilcttl figli, già un saggio
nel Mota Proprio comunicatovi ieri sera, nella grande vi­
gilia di Pentecoste: rivelazione di un lavoro condotto con
riverente riservatezza, ma riusclto a ricca c consolante
constatazione di sltuazionl personali e local! ben precisate,
o feliccmente awistate.
Il secondo tempo che ora sl apre, Ci pone innanzi alia
costltuzlone dl parecchie Commissioni di lavoro Concilia­
re, di carattcre saggiamente riservato, ma di importanza
sostanziale, di Impegno grave e sacro specialmente per
quante energle saranno chiamate a cooperarvi, qui in
Roma e da tutti I punti plù lontani della terra, dove la
Chiesa Santa di Gesu aliarga i suoi vasti padiglioni, o dove
limitais! ancora ad umlli lende.
Close un a di queste Commissioni —per intanto una dieclna c gli speciali Segretariati da costitulrsi eventualmente
in seguito— verra presicduta da un Cardinale: ed è chia­
mata a s vol gere II suo lavoro, in perfetto riferimento alia
Commissione Centrale. Questa ha al suo vertice il Papa,
Vescovo di Roma, e Capo della Chiesa universale, a Cui
compete, nomine et facto, la presidenza e la più alta dirczione dei Concilio, In esercizio, direbbe San Gregorio Magno,
del tltolo tanto celebre e pur cosl umlle dl Servus Servorum
Det della più augusta tradizlone.
11 terzo tempo, cloè la celebrazione ufficiale del Concilio
qui al Vaticano, sarà senza dubbio lo spettacolo più com­
movente e plù solenne, offerto mundo et angelis et homi­
nibus *. Ma la data della sua celebrazione dipenderé dalla
mlsura e dal progresso della preparazione del secondo
tempo, che ora si inlzia.
‘Cfr. AU ij. j. ’ i Cor. 4. 9 · Γ» nj. 16.

4039

1000 1UN 5

Forme di cooperazione al Concilio

Lasclate che vi diciamo che primo mezzo per farci onore
da cattollci sinceri o di aspiranti alla perfezione della cattolica unité, è lavorare, utilmenfe e con fiducia di ab ban­
dant iss ima messe: alimenfando in tutti, cle.ro e laicalo, il
senso del sopcannaiurale.
a)

Senso e spirito soprannaluralr.

Dilelti figli, questo è grave e Importante: lo spirito soprannaiurale. Niente di comparabile fra un Concilio Ecu­
menico, e un trattato dl politica nazionale o intemazionalcl
Le due concezloni della vita umana, cosl dell'individuo
come dell'uomo appartenente all’ordine sociale, vita dello
spirito e vita del corpo, vita eterna e vita temporale, dovrebbero non difficilmente intendersi fra di loro, pur dis­
tinguendos! senza escludersi. Dice bene 11 Salmo: Coelum
coeli Domino: terram autem dedit filiis hominum
Ma spesso accade che cielo e terra, vita etema e vicenda umana,
vengano da taluno post in combattimento ed In esclusione
tra loro. La religione, il culto del Signore, la Santa Chiesa
11 accosta e li unlsce. Oh! La Santa Chlesa Cattolkra nella
sua tnpllce esprcsslone di vitalité divina e umana' Chiesa

4040

1000 IUN 5

IOANNES XXIII, ALLOCUTIO DE CONCILIO CELEBRANDO

militante, purgante, trionfante: che mlstero di verità, dl
grazia e dl salute d qucstol
Ma non è supefluo 11 rlpetcrlo. La Chiesa si préoccupa
Innanzitutto dello spirito: le sollecltudinl ordinarie defla
vita quotidiana la toccano pure e le puô, e le vuole santlflcarc; questo perô olla comple nell'atto stesso di Invitare
il crlstlano a tenersene in guardia, in quanto lo possono
distrarre dalle clevazionl plù alte, verso Iddlo principio
e fine, verso Gesù Salvatore, e tutto clô che Gcsu rappresenta: Vangelo: vita dl Cristo in nol: vita nostra In Lui,
sl, vita nostra In Crlsto Gesù, mite, sofferente, glorioso.
Questo significa, diletti Fratelli e flgli, dlsporsl al Concilio
con senso di clevazione soprannaturale secondo lo spirito
della Santa Chiesa, guardandocl dal confondcre il sacro coi
profano, le Intenzioni dell'ordine spirituale e religioso con
522 gllsforziumanl—an/che se degni di rlspetto—rlvoltl unlcamente alia rlcerca dei placeri, onorl, ricchezze, gloria
e dl altrl beni di ordine naturale.
b) Seguirne lo svolaimento con penetrazione dl principi
dottrinali, rilievi storlcl, giustezza ai criteria pratlco.

Altra forma di cooperazione ai meriti e ai benefici dei
Concilio Ecumenico, è seguire 11 corso del suo svolglmento
con profonda penetrazione di prlnclpf dotrinali, dl cultura
religiosa, di Informazloni storlche, da cui lo spirito onesto
e ben equilibrato trae glustezza di criterlo pratlco, e insegnamento prezioso.
L’ideale della vita quaggiù di ogni redento, l’ideale ul­
timo di ogni socictà sulla terra, famiglla, nazlone, universo
Intero, soprattutto e emlnentemente l’ideale della Santa
Chiesa cattolica ed apostolica, a cui un Concilio Ecumenico
puô aspirare e collaborare, è il trionfo di Cristo Gesù. È
col crescere di Cristo in noi: veritatem facientes In caritate,
che nol troviamo II vero definitivo progresso. Ohl che pa­
role e che elevazionl queste di San Paolo agi! Efeslnl: «Lui,
il Crlsto è il capo. Da Lui discende la virtù su tutto il
corpo ben composto e connesso, per l'utile concatenazione
delle artlcolazioni, nella mlsura dl ciascuna delle sue parti,
le quali trovano in Lui II proprio accresclmento in una
penezione di amore».
Parole mlsteriose queste di San Paolo, che meriterebbero
bene di figurare suile porte del Concilio Ecumenico. Amlamo rlpeterle nel loro testo sacro: chi sa di latino dovrebbe
apprenderle a memoria: Veritatem facientes in caritate,
vescamus in illo per omnia, qui est caput Christus: ex quo
totum corpus compactum et connexum per omnem iuncturam
subministrationis, secundum operationem in mensuram uni­
uscuiusque membri, augmentum corporis facit, in aedifica­
tionem sui in caritate *.
Attraverso le singole frasi dl cui si compone questa cltazione di San Paolo, cl è facile scorgere I punti luminosi
da cui dovrebbe risultare la bellezza e lo splendore com­
pleto dl questa grande affermazlone della Chiesa cattolica,
corne il Concilio Ecumenico, in perfetta organizzazione,
sempre pronta, corne es sa è —la Chiesa—, ai grandi suc­
cessi del présenté e dell'awenire. Verità e carità: Cristo
al vertice e capo del corpo mistico, che è la sua Chlesa,
corpo compatto e connesso: per tutte le sue giunture,
ciascuna al suo posto, tutto in edificazione ed in progresso
523 di carità fraterna, di pace santa e benedetta. /

n. 2011

È tutto 1'orizzonte missionario che si schiude innanzi nol: ed è lo Spirito Santo che lo illumina e 1'accende.
La sua luce irrompe dalle prime parole del Libro degli
Atti degli Apostoli. Del primi discepoli di Gesù, colonne
e fondamento della Chiesa, è detto che egli li aveva scelti
praecipiens apostolis per Spiritum Sanctum, quos elegit *.
Lo stesso giorno della Pentecoste furono tremila gli elettl.
Pochl gioml dopo altrl clnquemila si aggiunsero per Ia
predlcazione di Pietro e di Giovanni sotto 11 portico del
templo. Dopo i Giudel, ecco la Gentilità che si aggiunge:
ecco rincontro dei centurione Cornelio, che riceve il Battesimo con i suo! commilitoni. Dopo queste prime con­
quiete chi puô seguire la marcia Impetuosa dei Divino
Spirito, che precede, accompagna gli evangelizzatori pene­
trando nelle anime dl chi fi ascolta e dilatando le tende
della Chiesa Cattolica sino agli ultimi confini della terra,
trascorrendo per tutti i secoli della storia? Π cammlno
della Santa Chiesa di Cristo lungo questi suoi venti secoli
è talora, è sovente, si puô ben dire è quasi sempre segnato
dl lacrime e dl sangue. / Ma torna sempre vera la testlmo- 524
nlanza dei primi scrittori ecclesiastici: Sanguis martyrum,
semen est Christianorum4.
Osservate bene clô che awiene innanzi ai nostri occhi,
clô che le nostre orecchie ascoltano. In questi ultimi secoli
che precedettero 1'cpoca contemporanea, indubbiamente
la natura umana, prona alia prevarlcazione dell'errore e
dei peccato, si è trovata in colluttazione violenta con la
grazia spirituale e celeste, di cui la Santa Chiesa conserva
pur sempre 11 deposito sacro. Ma vedete che cosa accade.
Nelle nazioni che crebbero e furono grandi per 1’azione di
lei, a cui devono tutto clô che ha loro fatto e continua
a far più distinto onore, trovô e qua e là ancora incomprensioni, awersità, e persino dure oppressioni contre la
propria llbertà di culto, di pensiero e di insegnamento.
Non crcdiate che lo Spirito Santo sia per abbandonarlaalla minacciata rovina.
L’umile Successore di San Pietro non puô recarsi personalmente a visitare le varie regioni della terra, di cui egli
porta la grave sollecitudine: ma tutti i rappresen tanti dei
vari continenti conoscono la via di Roma, capitale dei
mondo cattolico, e, giusto come Paolo e Barnaba che vi
accennammo a principio di questo colloquio, rivengono
qui al Vaticano a narrarCi le meraviglle della grazia del1'apostolato, e I prodigi dell’esercizio che sempre prosegue
il suo cammino delle virtù teologali e cardinali, delle opere
della misericordia che sono il pegno della verace civiltà.
La Santa Chiesa Cattolica in parecchie regioni dei mondo
incontra dunoue gravi e dolorose difficoltà ed awcrsionl
da parte dl coloro, 1 cui padri Immediati e gli avi godettero
della sua materna affezione. Non credlate che Io Spirito
Santo 1'abbia abbandonata o stla per abbandonarla. Come
si puô spiegare se non per il soffio di questo Spirito vivi­
ficante il crescere di anno In anno delle vocazioni all'apostolato? Come spiegare questo fervore di accostamento, di
cui abbiamo le prove giorno per giomo, del nostri fratelli
separati al centro della unità religiosa: all'unazn, sanctam,
catholicam et apostolicam Ecclesiam^ Questo felice fenomeno dei volgersi più frequente delle anime verso Roma
come a centro di unità religiosa si compone con 1’altro
delle regioni già infedell, ed ora visitate dalla fiamma de
Vangelo. /
525

Aile sorgentl della grazia - Lo Spirito Santo
Da questo richiamo delI’Apostolo delle Genti associato
a San Pietro, la pietra fondamentale della Chiesa, quale
Gesù lo proclamô, cl è facile elevare il nostro spirito aile
sacre sorgenti della grazia, cioè allô Spirito Santo, a cul
è dedicata In tutto H mondo l’odiema celebrazione litur­
*.
gie
È infatti nella dottrlna e nella spirito della Pentecoste
che 11 grande avvenlmento dei Concilio Ecumenico prende
sostanza e vita. Nel Credo Apostolico due parole bastano
ad esaltare la natura e la efficacia della Irradiazione dello
Spirito Santo: Et in Spiritum Sanctum Dominum et vivi­
ficantem.
Signore in quanto appartiene alia augusta Trlnltà. Cum
Paire et Fillo simul adoratur et conglorificatur.
Signore e vivificatore In quanto penetra della sua virtù
i due Testamenti, 1’Antlco e II Nuovo: in quanto continua
e moltipllca la sua operazione di forza, dl soavità e di
grazia nella Santa Chiesa, che è la sua Sposa benedetta.
La prima operazione dello Spirito Santo nella Chlesa
è la scelta e la elezione dei membri che la devono comporre.
4.
*
•£

4041

j,

1 Act. r, a. · C£r. TertulL Apd. L; Mioxb PL i, 534·

Elevazionl spirituali: clero e fedell di tutta la Chiesa in
unione di preghlera con 11 Papa
Fratelli venerabili, e diletti figliuoli. Benedicamus Pa­
trem et Filium cum Sancto Spiritu.
Le profonde emozloni di cui l'anima Nostra è partlcolarmente tocca in questi gioml, airinizio dei forte lavoro
che Ci attende per il Concilio Ecumenico: il rlcordo della
pronta e cosl letificante risposta venutad dall'alto nella
celebrazione dei SInodo Romano, dl cui CI proponlamo di
promulgare le costituzioni nella festa dei Ss. Apostoli Pie­
tro e Paolo: le vibranti manifestazionl di fode, di pletà
popolare, di religiosa affezione filiale di cui la Nostra umlle
persona fu oggetto nelle visite che facemmo nel quartier!
popolari dei suburbio, nelle domeniche della seorsa Quaresima, awolgono il Nostro Spirito in un'atmosfera cosl
elevata di abbandono alia grazia dello Spirito Santo, di
desiderio di santificazione, cosl da suggerirCI un Invito
ardente di padre e di pastore per quanti Cl sono plù vicini
e familiari qui nell’Urbe santa, per quanti fratelli e flgli
recitano con Nol lo stesso Credo apostolico, a volerCl se­
guire plù intimamente in partlclpazione dello stesso sentimento di fervorosa pietà, dl opere sincere recant! luce
4042

η. 2912-2914

SC SACRAMENTORUM - S. OFFICII - STUDIORUM

di purezza. grande edificazione di carità e di buon apostolato religioso e sociale.
Confidiamo lungo la via di potervi pariare ancora se­
conde Ia opportunité e nel comune Intento di ottenere,
anche in riferimento alia pace delle anime e delle nazioni,
ognl grazia cd ogni bencdizionc.

Maria e I Sami del Signore ad incoraggiamento
e intercessione
Maria, la dolce Madre di Gesù Verbo Divino, che per la
grazia dello Spirito Santo in lei carne si fece, e divenne
cosi Madre nostra, resti sempre con not perseverante in
preghiera, affinchè Io stesso Spirito Santo continui ad effondere nella vita della Chiesa i suoi doni e ad operare
I suoi prodigi a salute del mondo intcro.
E i Santi di Dio? Ohl ognuno del Santi è un capolavoro
di grazia dello Spirito Santo. Qui intorno a S. Pietro vigilano in preghiera per la Santa Chiesa i Santi che ne furono
i primi ornamenti, discepoli immediati di Gesù, martiri
e pontefici dal grandi noml ai plù modesti: appartenenti
a tutte le ctà c a tutte le regioni del mondo. Talora le reliquie dei loro corpi sono riuotte a poca cosa, ma sempre
qui palpita il loro ricordo c la loro preghiera. Anche In una
recenle occasione Ci accadde dl rammentare alcuni tra
526 1 plù insigni, qui venuti dallOriente, dove avem’mo l*
occaslone felice di visitare le tracce dei monumenti ancora
riconosclbili del loro passaggio: 1’anastasis, tra dl essi, dove
tenne i suoi mirabili discorsi de re Trinitaria San Gregorio
Nazlanzeno, le cui spoglle mortali qui riposano sotto l’altarc di questa ricca cappella Gregoriana, che sl richiama
all’altra sontuosa del coro canonicale, che awolge di preziosa maestâ il sepolcro di S. Giovanni Crlsostomo: le due
voci plù autorevoli, la sua e quella dei Nazlanzeno, ad
auspicare, a benedire, ad intercedere per il ritorno delle
Chiese di Oriente all’amplesso délia Chicsa una, santa, cattolica ed apostolica.
Oh! che awenlmento prodigioso sarebbe questo, c qualc
fiore di umana e di celeste carità l’awiamento deciso al
ricongiungimento dei fratelll separati dell Oriente c dell’Occidente nell’unico ovile di Cristo, il Pastore etemo.
Clù dovrebbe rappresentare uno dei frutti più preziosi
del prossimo Concilio Ecumenlco Vaticano II alla gloria
del Signore sulla terra e ne! cieli, alla esultanza universale
nella completezza del misterio della Comunione dei Santi.
Oh! 1 Santi, I Santi del Signore, che dappertutto ci allietano, ci incoraggiano, ci benedlcono.
Vol, dilettlsimi figlf, Ci comprendete bene se il Nostro
cuore di pastore e di padre della cristianità è tocco In queste
settimane da partlcolarc emozione e tenerezza nella esaltazlone ciel nuovi Santi, che per virtu della Apostolica
Autorité Cl è eonsentlto di congiungcre al corteo degli
eletti e privilégiât! ascendenti alla partecipazionc del trionîo di Crlsto.
Questa è buona e felicissima ventura per Nol. Questo
santo Vescovo e Cardinale Gregorio Barb ari go, glorificato
nella festa della Ascensione, e questo altro San Giovanni
de Ribera, Arclvescovo di Valencia, sulla cul froute porremo I’aureola della più alta esaltazione nella luce della
Santlsslma Trlnità. la prosslma domeulca, Ci richiamano
allé parole incoragglanti di San Paolo nell’Areopago di
Alene: E H Signore del cielo e della terra che dà a tutti
nol la vita, 11 respiro c ognl altro bene. Nol slaino della
sjia stessa stirpe. E non dobbiamo perù confondcrci con
Toro e con Targcnto e con la pletra e con lutto clô chc
è fattura umana; ma farci onore nella nostra rassomlglianza con Lui, col Cristo Flgliol suo c (rutello nostro, datocl
a nostra salute e santificazlone.
Cosl sia, dilett! figlluoli, ora e sempre; con intento e
sforzo speciale di cristlana perfezione durante questi mesi
dl prtparazlone intensa al Concilio Ecumenlco, a pace c a
benedlzlonc della Chicsa Santa e del mondo intero. Cosl sia.

nem ab irregularitate ex defectu legitimorum natalium
cum sit filius naturalis, ut ad primam tonsuram atque Or­
dines licite promoveri possit.
Resc.—Die 7 junii 1960, Sacra Congregatio de Sacra­
mentis, vigore facultatum sibi a Ssmo Dfto Nostro Joan­
ne Papa XXIII tributarum, attenta commendatione Or­
dinarii Miamien., eidem benigne committit ut, pro suo
arbitrio et conscientia, gratiam dispensationis indulgent
ab enunciata Irregularitate ad effectum suscipiendi pri­
mam tonsuram atque Ordines usque ad Presbyteratum
inclusive dumtaxat, cauto tamen ut orator, postquam
fuerit sacerdotio auctus, destinetur in locum ubi eius con­
ditio prorsus Ignota sit, quodlibet praecaveatur scandalum
aut admiratio fidelium, servatis Instructione H. S. C. diei
27 decembris 1930 (LE 2542) necnon Litteris Circularibus
H. S. C. diei 27 decembris 1955 (LE 2542] ceterisque de
iure servandis. Contrariis quibuslibet minime obstantibus
* Ordinario Miamicnai, Prêt. N. 3824,60: Jurât 21 (1961) 113.

2913
1960 IUN 13.-SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART?

Facultas datur celebrandi Missam
CELEBRATUR

cusi matrimonium
INTER PARTEM CATHOLICAM ET PARTEM
ADHUC CATECHUMENAM

Du palais du Saint-Office, le 13 juin I960

Eminence Révérendissime, par sa lettre adressée au SaintOffice le 6 décembre 1959, Votre Eminence a sollicité la faculté
de permettre, dans certains cas exceptionnels, la célébration
de la Messe pour ie mariage, lorsque l’un des fiancés est catho­
lique et l’autre ne l’est pas, mais est instruit des vérités de la
foi dans un centre diocésain de catéchuménat, sars être en­
core prêt à recevoir le baptême.
J’informe à ce sujet Votre Eminence Révérendissime que
les Emlnentissimes Pères de cette Suprême Congrégation, dans
leur assemblée plénière du mercredi 8 juin, ont décrété ce qui
suif:
a) Que la messe pro sponsis soit toujours exclue et que la
bénédiction nuptiale soit omise au cours de la messe du Jour,
b)que la célébration du mariage soit toujours faite hors
du choeur;
e) que rOrdlnalre use de cette faculté uniquement lors­
qu’il s’agit de catéchumènes vraiment prêts à recevoir le
baptême.·
Je saisis cette occasion pour baiser humblement vos mains,
vous exprimer mes sentiments de particnlière vénération et
me déclarer, de Votre Eminence Révérendissime le très dé­
voué.—P. Parente, Assesseur.
* Ordinario Parâieasi. Prot N. 4111m;59: Doc. Cath. 58 (1961) 170.
Adn. Doc. C
th.
*
53 (1961) 170-171.

2912

I960 IUN 7.-SC SACRAMENTORUM, RESCRIPTUM. PART?
DfSFENSATUR IRREGULARITAS EX DEFECTU NATALIUM
FILII NATURALIS UT PROMOVERI POSSIT AD ORDINES SACROS

Preces—Deailsstmt Pater, N. N., dioecesis Mlamlen.,
ad pedes S. V. provolutus» humiliter postulat dispensatlo40-13

1060 IL\\ 7-14

2914
1960 IUN 14.-SC STUDIORUM, EPISTULA. PART?
Pont. Athenaei Antoniani Urbis
transfertur in Studium Biblicum Hierosolymita­
num, Facultati Theologiae Athenaei Antoniani

Sectio

Biblica

canonice ad scriptum

Roma. 14 giugno 1960

Reverendissimo Padre, abblamo letto c considerato con
la plù benevola attenzione 1’Istanza che Elia ha ri volta
a questa Sacra Congregazionc, con lettera n. 155/60/6 in
data 7 corrente, perché venga autorizzata da trasformazlone dello Studio Biblico Franccscano di Gerusalemme In
sezlonc blblica della Facoltà Teologica dei Pontificio Ateneo Antoniano·.
1 diligentissimi «Allegati» che illustrano la domanda, II
primo circa 1’ordlnamento giuridico, didattico ed organizzab\0·
clrca la storla c l'attlvità scient if ica dello
«Studio Biblico Francescano dl Gerusalcmme», con ferai ano
ampiamentc l alta stlma che da tempo nutrivamo per la
ΐ ln.S!)lcZMnc· Insi8nl studiosi quali i Rew. PP.
Baldi, Bagattl, Sailer. gll scavi da loro dlretli cd illustrati,
bMterebbero ad asslcurare Π prestigio dello «Studio Bi­
blico Francescano·, sorto nel 1927 ed ora univcrmlmente
apprezzato. 11 ricco Museo, la coIlana dl archeol^aTSalestinologla .Pubbllcazloni dello Studium Biblicum Fran4044

SACRA CONGE. STUDIORUM - CONVENTIO CUM AUSTRIA

I960 ILN’ 16-23

ciscanum», e vari allri voluml tra cui spiccano 1c nove
annate del «Liber Annuus», costltuiscono un imponente
complesso di rcalizzazioni sclentiilche che onora non solo
rOraine del Frati Minori, ma Tintera cultura cattolica e la
stessa Chiesa, la qunlc da ben sette secoli ha affidato ai
Figli di San Francesco la «Custodia» della Terra Santa.
La ringrazlumo perciô della ricca «Documentazione fotograflca», che conserveremo come tcstlmonianza éloquente
del rapido progresso dello Studio Bibllco Franccscano nei
suoi trent’anni di vita.
Siamo pertanto lieti di significarLe che questo Sacro
Dlcastero approva la proposta della P. V. Rev.ma dl
trasferire dalla sua sede attualc in Roma allo Studio Bi­
bllco di Gerusalcmme, giuridicainente e accademlcamente
incorporato alla Facoltà Tcologlca del Pont. Ateneo An­
toniano, Tintera Sezione Blbtica (di un triennio) della
Facoltà inedesima.
La P. V. Rev.ma potrù quindi procedere alTappllcazlone
dl quanto sopra. Se dopo un anno di «esperimento» i risultati appariranno, corne speriamo, buoni e costruttivl,
ouesta Sacra Congregazione potrà redigere scnz'altro il
«Decreto» che sancisca dcflnitivamentc questo nuovo ordinamento, e contemporancamente approvare ufficialmente lo «Statuto-programma» della «Sezione Biblica» di Gerusaleinme, che preghiamo di volere intanto far preparare
(in base ai dati che ci ha già cortesemente comunicati sotto
il titolo «Ordinamento degli studi») in lingua latina.
Frattanto dl tutto cuorc auguriamo alla P. V. Rev.ma
ed agli ottimi Professori, che a Rom a ed a Gerusalemme,
awiano alla comprcnsione delle Divine Scritture coloro
che dovranno farle conoscerc ed utilizzare ai futuri sacer­
doti ed apostoli, i più consolanti successi.

Siamo per altro ben certi che i docenti dl S. Scrittura
delT «Antonianum», sia a Roma sia a Gerusalcmme, continueranno ad Infondcre ai loro alunni, in fedele conformità
allô spirito del loro Ordine «tutto serafico in ardore», quella
luminosa convinzione che vincc i dubbi e le negazionl del
mondo, transformando ed orientando sicuramente la men­
te e H cuorc, il pensiero e la vita (cf. Luc. 24, 32).

Con sensi dl distinta stima e di cordiale ossequio, colgo
volenlieri la gradita occasione per nuovamcnte professarml della P. V. Rev.ma dev. in G. C.—G. Card. Pizzardo,
Prae/. Dino Staffa, Segr.
♦Ministro Gen. O. F M., Prot. N. 1366/60: AOFM 79 (1960) 303-304..
Ada. AOFM 79 (196?) 304-305.

2915
1960 IUN 16.-SC STUD., DECR. AAS 52 (1960) 577-578

Catholica Studiorum Universitas «Sanctae Mariae
Bonorum Aërum» in
capitali
urbe
Argentinae
Rei publicae erigitur

Catholici populi Argentinae Rei publicae comperta sem­
per fuit studiosa voluntas tum altiorem inventae institu­
tionem tum catholicam veritatem ct tuendam et latius

n. 2915-2916

propagandam et altius pervestigandam promovendi, prae­
euntibus Episcopis ac presbyteris qui inde a saeculo xvr
religione bonisque artibus succrescentes generationes im­
buere nunquam destiterunt. Quod ut impensius In poste­
rum fieret, omnes Argentinae Praesules per Eihum ac
Revmum Dominum D. Antonium Caggiano, S. R. E.
Presbyterum Cardinalem, Archieplscopum Bonaërensem,
anno Domini mcmltx suppliciter postulaverunt ut, ad nor­
mam catholicarum traditionum et peculiariter can. 1376
C. I. C., Illa, quam concordi animo duobus ante annis ad
experimentum inchoaverant ut catholicae veritatis humanarumque artium domicilium omnibus pateret, Catholica
Studiorum Universitas plane tandem constitueretur, ca­
nonica erectione donaretur, ac in aevum Apostolica Aucto­
ritate probata firmataque haberetur. Culus Emi Cardinalis
Archiepiscopi omnlumque Argentinae Episcoporum pre­
cibus benignissime acceptis, Sacra Congregatio de Semi­
nariis et studiorum Universitatibus de tanto negotio cer­
tiorem diligentissime fecit Augustum Pontificem feliciter
regnantem. Cum autem Siïius D. N. Joannes Div. Prov.
Pp. XXIII perlibenter annuere dignatus sit, eadem Sacra
Congregatio de Seminariis et studiorum Universitatibus,
post perspecta approbataque peculiaria exhibita Statuta,
Athenaeum canonice erigendum ad normam allati can. 1376
C. I. C. pro munere deliberavit. Hisce igitur, ad gloriam
Dei O. M., ad Sanctae Catholicae Ecclesiae decus et incre­
mentum atque ad animarum salutem, Catholicam Studio­
rum Universitatem «Sanctae Mariae Bonorum Aerun» nun­
cupatam in Bonaërensi Metropoli vigentem, Pontificiae
titulo decoratam, cum septem Facultatibus quibus nunc
constat, scilicet Theologiae (quae in Metropolitano Semi­
nario nunc sedem habet). Philosophiae, luris ac Politica­
rum Scientiarum (cum altera sectione in civitate Rosariensi), / Litterarum, Scientiarum Physico-Mathematicarum 578
ac Machinariorum artium («Tngenleria»), Oeconomiae ac
Socialium Scientiarum (tribus sectionibus pollente: Oecono­
mia, Formatione Moderatorum officinarum, Sociologie),
Artium pulchrarum ac in specie Musicae artis, constituit
erigitque atque in perpetuum erectam declarat, ipsi prorsus
agnitis iuribus, honoribus, privilegiis, ouae ad huiusmodi
Athenaea in universo Catholico Orbe de more pertinent.
Sacra eadem Congregatio insuper praecipit ut omnia ad
effectum traducantur quae memorata Statuta tum de coe­
tu curatorum ac de moderatoribus definiunt tum de ma­
gistrorum alumnorumque officiis decernunt, in primis de
Sacra eadem Congregatione statis temporibus edocenda
eademque roganda de novo Rectore nominando, de nova
Facultate forte erigenda, de quacumque in approbata Sta­
tuta mutatione inducenda. Sacrum denique idem Dicasterium Archieplscopum Metropolitanum Bonaêrensem pro
tempore, Ordinarium loci, Pontificiae studiorum Univer­
sitatis «Sanctae Mariae Bonorum Aërum» Magnum Can­
cellarium de iure constituit edicitque, qui nomine Sanctae
Sedis rite praesit invigiletque, ad normam (prout res ferat)
art. 14 Constitutionis Apostolicae Deus scientiarum Domi­
nus [LE 1030] necnon art. 5 Ordinationum [LE 1033] ad
eandem Constitutionem Apostolicam rite exsequendam.
Ceteris servatis de iure servandis; contrariis quibuslibet
minime obstantibus.
Datum Roma, ex aedibus S. Congregationis, d. xvi m.
lunii, in festo SS. Corporis Christi, a. D. mcmlx.—I. Card.
Pizzardo, Ep. Albanen., Praef. D. Staffa, a Secretis.

2916
1960

IUN

23.-CONVENTIO

SOLLEMNIS CONVENTIO

SOLLEMNIS

AUSTRIA.

AAS

52

(I960)

933-941

INTER SANCTAM SEDEM ET REMPUBLICAM AUSTRIACAM
PATRIMONIALI

CONVENZIONE TRA LA SANTA SEDE E
Austriaca per il Reoolamento di
moniali

LA RePUBBLICA
Rapporti Patri­

Fra la Santa Sede, rappresentata dal suo Plenipotenziario
Sua Eccellenza Reviha Mons. Dr. Giovanni Dellepiane,
Arclvescovo tit. di Stauropoli e Nunzio Apostollco in
Austria, residente In Vienna, e la Repubblica Austriaca,
rappresentata dai suoi Plenlpotenziari 11 Signor Dr. Bruno
Kreisky, Ministro Federate per gll Affari Esteri, e il Signor
Dr. Heinrich Drlmmel, Ministro Federate per Tlstruzlone,
viene conclusa la seguentc Convenzione:
Articolo I. La Santa Sede e la Repubblica Austriaca
hanno convcnuto di regolare con il presente Accordo taluni

4045

CUM

Vertrao
Republik

IN

MATERIA

zwischen dem Heiligen Sthuhl und der
Oesterreich zur Reoelu.no von Vermôoensrechtlichen Beziehunoen

Zwischen dem Heiligen Stuhl, vertreten durch dessen
Bevollinâchtigten, Seine Exzellenz, den Herrn Apostollschen Nuntius In Oesterreich, Tltularerzbischof von Stauropolis, Dr. Giovanni Dellepiane in Wien, und der Repu­
blik Oesterreich, vertreten durch deren Bevollmâchtigte.
Herm Dr. Bruno Kreisky, Bundesminister fûr Auswàrtige
Angelegenheiten, und/’Herrn Dr. Heinrich Drimmel,
Bundesminister fûr Unterrichl, win! nachstehender Vertrag geschlossen:
Artikcl I. Der Heillge Stuhl und die Republik Oester­
reich sind ûbereingekommen, mit diesem Vcrtrag gtrwtoie

4046

934

η. 2916

CONVENTIO CUM AUSTRIA

1060 ILN 23

rapport! di natura giuridico-patrimoniate fra la Chiesa
Cattolica e lo Stato e di modificare varie disposizionl del
Concordato del 5 giugno 1933 e del Protocollo Addizionale.

ÔTg'1nTChnLchu BezJchlin^n zwischcn der Katholij.
chcn Kirche und dem Staat zu rcgeln und verschletfrn»
\orschriften des Konkordates vom 5. Juni 1933 sowie dei
Zusatzprotokolls abzuandern [LE 1170J.
Artlcolo IL 1) Considerato che è venuta meno la doV-’r V Pie
Oesterreich wird der Katazione del Clero stabilita in passa to dalla legislazione sulla
tholischen Kirche im Hlnblick nuf den Wcgfal I der Dollecongrua, considerata la cessazione dei Patronat! di dlritto
rung des Klerus aus der ehemaligcn Kongrua-Gesetzctpabblico e degli oneri relativi alla manutenzione degli édi­
bung, im Hlnblick auf den Wegfall der ôffentUchcn Patrofie! ecclesiastici, a soddisfazione delle richleste avanzate
nate und KirchcnbauJasten, zur Abgeltung der AnsprQche,
die von der Katholischcn Kirche auf das Rcllgionsfonddalla Chiesa Cattolica circa il patrimonio del Fondi di
Religione, e considerato il disposto dell’art. VIII della
svermôgen erhoben werden, sowie in Anbetracht der Bestl-s
presente Convenzione, la Repubblica Austriaca verserà alla
svermôgcn erhoben werden, sowie in Anbetracht der
Bestimmungen des Artikels VIII dieses Vertrnges begin·
Chiesa Cattolica ognl anno a partire dal 1961: a) una som­
nend mit dem Jahr 1961 allJAhrlich folgcnde Lelstungen
ma di 50 millonl di scellini; b) 11 controvalore delle retrierbringen: a) cincn Betrag von 50 Milllonen SchUliag,
buzloni volta a volta in vigore di 1250 impiegat! ecclesiasti­
b) den Gegenwert der Jeweiligen Bezûge von 1250 Kirci, prendendo come base una retribuzlone media; tale vlene
chenbcdiensteten unter Zugrundelcgung elnes Durchsch·
considerato lo stipendio correnle di un Implegato statale
nlttsbezuges; als solcher wird der jewelllge Gehalt elnes
del gruppo A. IV classe di servfzfo, 4.» scalto, più i pagaBundesbeamtcn dcr Verwendungs/gruppe A, Dicntikhs- K3
menti straordinari e le indennità di caro vita.
se IV, 4. Gehaltsstufe, zuzDglich Sonderzahlungen und
Teuerungszuschlâgen angenommcn.
2)Die Zahlung wird jeweils in vicr glelchcn Tellbe2) Π versamento sarà fatto alla Arcidiocesi di Vienna
tràgen bis làngstens 31. Mai, 31. Juli, 30. September und
in 4 rate ugual! al più tardi rispetttvamente il 31 maggio,
30. November elnes jeden Jahres zu Handen der Erzdlôil 31 lugllo, 11 30 settembre ed il 30 novembre di ogni anno.
zese Wien gcleistet werden.
3) Der Gesamtbetrag nach Absatz 1 wird von der
3) L’intera somma di cul al capoverso 1) sarà ri parti ta
Katholischcn Kirche aufgeteilt.
dalla Chiesa Cattolica.
4) Die Kirchen belt rd ge werden welter elngehobcn;
4) Le tasse eccleslastlche contlnueranno ad essere perûber ihre Ertrâgnlsse kann die Katholische Kirche frti
ceplte; i loro proventi potranno essere usati liberamente
verfûgen.
dalla Chiesa Cattolica.
Art ike! III. 1) Das Vermôgen der durch das ôsterreiArtlcolo III. 1) I beni della <Amministrazlone fiduciaria
chlsche Bundesgesetz vom 20. Dezember 1955,, BGBL
del Fondi dl Religione» cretta con la Legge federate del
Nr. 269. crrlchteten Religionsfonds-Treuhandstelle wird
20 dlcembre 1955, BGB1. N. 269, vengono spartiti come
wie folgt aufgeteilt:
segue:
1. Vermôgen, das von einer kirchllchen Elnrichtung
1. I beni —come chiese, case canoniche o conventi in­
aus welchem Titel immer am 13. Mârz 1938 oder am 1.
sterne con I terreni, beni di dotazlone e simili trovantlsi In
September 1959 benützt wurde, wie Kirchen, Pfarrhofe
nesso economlco con detti edificl— che al 13 marzo 1938
Oder Kiostergebâude samt den dazngehflrigen mit diesen
owero al 1.· settembre 1959 erano utilizzati, a qualslasi
In wirschaftlichen Zusammenhang stehenden GrundstDctltolo, da una Istituzlone ecclesiastica, passano In proprieken, DotatlonsgQter und âhnllches, geht in das Eigentum
tà della Chiesa Cattolica.
der Katholischen Kirche Ober.
2. Zum Zweck der Erhaltung des in Ziffer 1 angefûhr2. Per la manutenzione de! beni cltatl al n. 1 la Chiesa
ten Vermôgens erhSIt die Katholische Kirche
Cattolica riceve circa 5.600 eltarl di terreni a bosco proeenutzte produktive Liegenschaften mittlerer Art und
duttlvo di specie e qualità medie, che al presente sono amGdte Im Ausmass von rund 5600 ha, weiche von den Ssterminlstrati dal Demanlo forestale austriaco per conto della
relchischen Bundesforsten derzeit fttr die Religionsfonds«Amministrazione fiduciaria de! Fondi di Religione».
934
Treuhandstelle verwaltet werden. I
3. Das gemiss Ziffer 1 der Katholischen Kirche zufal·
3. I beni che a tenore del n. 1 spettano alia Chiesa Cat­
lende Vermôgen geht in das Eigentum der Eradiozese X\ien
tolica passano in proprietà dell’Arcidiocesi di Vienna; quelll
und das ihr gemâss Ziffer 2 zufaliende Vermôgen in das
che le spettano a tenore del n. 2 passano In propriety
dell’Arcidiocesi dl Salisburgo.
Eigentum der Erzdiôzese Salzburg Ober.
4. Das verbleibende Vermôgen wird unbeschadet der
4. I beni restanti saranno trasferitl in proprietà della
Bcstimmung des Artikels V Absatz 2 in das Eigentum der
Repubblica Austriaca, fermo restando quanto prescritto
nell’art. V, capov. 2).
Republik Oesterreich Qbertragen.
2) Sowelt es zur wirtschaftlichcn Abrundung von ein2) In quanto, per region! economiche. singoll trasferizelnen Vermôgensûbertragungen erforderlich ist kann das
mentl patrimoniali rlchiedano un arrotondamento, 1 beni
Im Absatz 1 Ziffer 1 und 2 angegebene Vermôgen in das
I
kk’h1 e 2’ P°ss°no essere trasferitl
In proprietà della Repubblica Austriaca. ed I beni Indicati
Eigentum der Republik Oesterreich und das Im Absatz 1
nel capov. 1), n. 4. In proprietà dell’una o dell'altra Ar­
Ziffer 4 bczeichnete Vermôgen in das Eigentum der einen
cidiocesi indicate al n. 3, previa approvazlone del Govemo
Oder dcr anderen. in Ziffer 3 angegebenen Erzdiôzese mit
Federate Austriaco e dell’Arcidlocesi interessata.
Genehmigung der ôsterrclchischcn Bundesregierung una
der intcressierten Erzdiôzese Qbertragen werden.
Artlcolo IV. 1) Il passagglo di proprietà del beni
Artikel IV. 1) Der EigentumsObergang an den Im Armenzlonati nell’art. Ill si attucrà seconde le prescrizlonl
tikel III genannten Vermôgen vollzicht slch nach den
del dlritto austriaco. All’uopo I•Amministrazione fiducia­
ôstcrrelchischen Rechtsvorschriften. Zu dlesem Zwreck hat
ria del Fondi dl Religione» dovrà indicare nomlnallvamendie Religionsfonds-Treuhandstelle die unter Artikel III
te per Iscritto I beni che cadono sotto l’art. III. Le indlfallenden Vermôgen schriftlich namentlich zu bczeichnen.
cazlonl rlguardanli l’art. Ill, capov. 1), n. 1. dovranno
Die Bezelchnungen bedQrfen Im Faile des Artikels III,
essere sottoposte aU’approvaxlone dell’Arcidlocesi dl Vien­
Absatz 1, Ziffer 1. der Genehmigung dcr Erzdiôzese Wien,
na; te Indlcazionl r i guard anti 1'artlcolo III, capov. 1),
im Faile des Artikels III, Absatz 1. Ziffer 2. der Geneh­
n. 2), dovranno essere sottoposte aH’approvazione dell’Armigung der Erzdiôzese Salzburg und in beiden Fàllen dcr
ddlocesi di Salisburgo e In ambedue I cas I con 1’approvaGenehmigung dcr Bundesregierung der Republik Oester­
zlone del Govcrno Fédérale della Repubblica Austriaca.
reich. /
Q37
2) I prowedlmentl rlchlesti dalle disposizionl del ca­
Abstaz 1 erforderlichen Massnahmen sind
pov. 1) debbono essere presi possibllmente entro due annl
mogllchst blnnen zweter Jahre nach Inkrafttreten dieses
dall’entrata In vigore della presente Convenzione.
Nertrages zu treffen.
3) Le Indlcazionl scritte del beni Immobili ai sensi del
Bewlchnungen des unbewcglichen
capov. 1) costltuiscono att! pubblicl ai sensl del paragrafo
UrkunSen ln%nn? rt~^'Absatzes 1 slcHcn ôffcntlichc
33 della Legge generale austriaca del 1955 sul Cntasto.
nen G^ndbuchg"'^.
*
“Uerreichischcn .Ulgema-

Artlcolo V. 1) La Repubblica Austriaca trasferlsce in
proprietà dell’Arcidlocesi dl Salisburgo oppure dl una per­
sona giuridlca da nominees! daH’Ordlnario dell’Arcidlocesi
4047

\ierDErztesë
Qbcrtrâ8t ln
gentum einer vom Ordinarius der Sdlôzésè" slîzbS

4048

lOGO I UN 23

CONVENTIO CUM AUSTRIA

dl Salisburgo entro un anno dall’cntrata in vigore della
Présente Convenzione 1 beni di cul ai nn. 174, 183, 188,
09, 228, 236 c 477 del Catasto dclla Città di SalisburgoCentro, ed i boni dl cui al n. 1772 del Catasto di /Vigen nel
mandamento di Salisburgo.
2) La Sede Arclvcscovlle di Salisburgo rlceve inoltre in
proprietà dal patrimonio dcU’eAmmlnlstrazlone fiduciaria
dei Fondi di Religione» 560 ettari circa di terreni a bosco
produttlvo dl specie e dl qualità medie.
3) 11 passagglo dl propriety dci beni di cul al capov. 1)
e 2) verrà attuato sccondo 1c prescrizlonl del dlritto auslriaco.
4) Il Minister© Federate dcll’Istruzione rilascerà un
certificato uificiale per I’incorporazlone del dlritto dl pro­
prietà al beni Indicati nel capov. 1); questo certificato
vale come documento al sensl del paragrafo 33 della Legge
generale austriaca del 1955 sul Catasto.
5) Quanto al beni di cui al capov. 2) vale II disposto
dcll’art. IV.
Artlcolo VI. 1) La Repubblica Austriaca verscrà alI’Amministrazionc Apostolica del Burgenland (diocesi di
Eisenstadt) «una tantum» ed in via definitiva un importo
di 10 milioni di scellini In compenso dcll'uso flnora fatto,
da parte dello Stato, degli edifici, terreni, oggettl di arredamento, mezzl per 1’lnsegnamcnto e libri, trovantisi nel
territorio di tale Amministrazione Apostolica (diocesi) e
già o ancora destinati a scopi didattici, che sono proprietà
della Chiesa Cattolica, di suoi Ordini, Congregazloni o altre
Istituzioni ecclesiastiche.
2) Il pagamento awerrà in quattro rate annuali ugua
11: la prima un mese dopo 1’entrata in vigore della presente
Convenzione e le altre rate entro il l.° luglio di ogni anno.

Articolo VII. 1) Gli attl giuridici, i documenti e gli
scritti derivanti dalla presente Convenzione ed aventi per
oggetto il trasferimento di proprietà dl valori patrimoniali,
sono esenti dalle tasse di bollo e dai dlritti legali, dalle
Imposte sull'acquisto dl fondi e sulle donazioni, dalle tasse
spettantl ai tribunali ed airammlnistrazione giudiziaria,
come pure dalle tasse d'amministrazione spettantl allo
Stato.
2) Se i beni patrimoniali trasferitl in base alla présente
Convenzione vengono successivamente trasferitl entro un
periodo di due anni dal passagglo del dlritto di proprietà
dall’Arcidiocesi di Vienna o dalΓArcidiocesi di Salisburgo
a Istituzioni ecclesiastiche, oppure se entro questo lasso di
tempo contratti di permuta sono conclusi dall’Arcidiocesi
di Vienna o di Salisburgo o da Istituzioni ecclesiastiche
circa i beni menzionati nell’art. Ill, capov. 1), nn. 1 e 2,
e nell’art. V, capov. 2), i relativi attl giuridici, I documenti
e gli scritti necessari sono esenti dai tributi menzionati al
capov. 1). Qualora tali beni siano stati alienati a persone
diverse dall'Arcidiocesi di Vienna o dall’Arcidiocesi di Sa­
lisburgo o da Istituzioni ecclesiastiche, la mcnzlonata esenzione fiscale non si applica ad alcuno dei successivi trapassl del beni.

Articolo VIII. 1) Con la presente Convenzione sono
regolati ex novo gli oneri finanziari a carico della Repub­
blica Austriaca fondât! o confermati o la cui assunzione
era stata prevista dalle disposizioni del Concordato del
5 giugno 1933 e Protocollo Addizlonale meglio precisate
nel capoverso 2). Cosl pure vengono soddisfatte in via
definitiva tutte le richïeste finanziarie dclla Chiesa Catto­
lica e delle sue Istituzioni derivanti dalla parte V del
Trattato di Stato circa 11 ristabilimcnto di una Austria
Indepcndcnte e democratica del 15 maggio 1955, ed in
modo speciale anche tutte le richicste derivanti da già
eslstentl o futuri regolamenti di risarcimcnto da parte della
Repubblica Austriaca per danni reali causati da persccuzionl. La Chiesa Cattolica riconosce che la Repubblica
Austriaca non deve adempiere, oltre alie prestazioni sta­
bilite con la présente Convenzione, ad altri impegnl di
carattcre finanziario nel settori in essa trattati.
2) Vengono dichlarati fuori vigore:
L’art. XI, par. 1, ultimo capov., c par. 2, capoversi 1-3;
l’art. XII, par. 2, metà ultimo capov.; l’art. XIII, par. 2,
ultimo capoverso; l’art. XV, paragrafi 2, 3, 5, 6, 7, ca­
pov. 1, prima proposizione, capov. 2, ultima proposlzione,
e par. 9; l’art. XX, ultimo capoverso dei Concordato dei 5
giugno 1933; le disposizioni del Protocol!© Addlzionale dei
5 giugno 1933 riguardanti l'art. X, par. 3, ultimo capo4049

η. 2910

binnen eines Jahres nach Inkrafttreten dieses Vertrages
namhaft zu machenden jurlstischen Person die Liegenschaften Einlagczahl 174, 183, 188, 209, 228, 236 und
477 des Grundbuches dcr Stadt Salzburg, Innere Stadt,
sowie die Liegenschafl Einlagezahl 1772 des Grundbuches
Aigen des Gcrichtsbczlrkcs Salzburg.
2) Dcr Erzbischofliche Stuhl Salzburg erhâlt ferner aus
dem Vermôgen der Religionsfonds-Treuhandstelle in das
Eigentum rund 560 ha forstlich genutzte produktlve Liegenschften mittlerer Art und Güte.
3) Dcr Eigentumsûbergang an den im Absatz 1 und 2
genannten Liegcnschaften vollzleht slch nach den ôsterreichischen Rechtsvorschriften.
4) Das Bundesmlnisterium fûr Unterricht hat fûr die
Elnverleibung des Eigentumsrechtes an den im Absatz 1
genannten Liegcnschaften eine Amtsbestàtigung auszustelIcn; diesc gilt ais Urkunde im Sinne / des § 33 des ôster- 933
reichischen AUgemeincn Grundbuchgesetzes 1955.
5) Hinsichtlich der im Absatz 2 genannten Llegenschaften gilt Artikel IV sinngemàss.
Artikel VI. 1) Dic Republik Oesterreich wird der Apostolischcn Administratur Burgenland (Diôzese Eisenstadt)
fûr die bishcrige Inanspruchnahme der im Eigentum dcr
Katholischen Kirche oder ihrer Orden, Kongregationem
und sonstiger kirchlichcr Einrichtungen stehenden Gebàude, Grundstûcke, Einrichtungsgegcnstànde, Lehrmlttel und Bûcher, die im Bereich diescr Apostolischen Ad­
ministratur (Diôzese) gelegen und Schulzwecken gewldmet
sind oder waren, eine einmaligc und endgûllige Leistung
im Betrag von 10 Millionen Schilling erbringen.
2) Die Zahlung wird in vier gleichen Jahresraten, die
erste einen Monat nach Inkrafttreten dieses Vertrages, die
folgenden werden jeweils bis 1. dull eines jeden Jahres
erbracht werden.
Artikel VII. 1) Die durch diesen Vertrag veranlassten
Rechtsvorgânge Urkundcn und Schriften, welche die
Ubertragung von Vermôgenswerten zum Gegenstand haben, sind von den Stempel und Rechtsgebûhren, der Grunderwerbsteuer, der Schenkungsteuer, den Gerichts- und
Justizverwaltungsgebûhren sowie den Verwaltungsgehùhren des Bundes befreit.

2) Werden die auf Grund dieses Vertrages ûbertragenen Vermogens/werte innerhalb eines Zeitraumes von 939
zwei Jahren ab Ubertragung des Eigentumsrechtes von
dcr Erzdiôzese Wien oder von der Erzdiôzese Salzburg an
kirchliche Einrichtungen welterùbertragen oder werden
innerhalb dieses Zeitraumes von der Erzdiôzese Wien oder
von der Erzdiôzese Salzburg oder von kirchlichen Einrich­
tungen Liegenschaftstauschvertràge über die im Artikel
III, Absatz 1, Ziffer 1 und 2, und im Artikel V, Absatz 2,
genannten Liegcnschaften abgeschlossen, so sind diese
Rechtsvorgânge sowie die hiedurch veranlassten Urkunden und Schriften von den im Absatz 1 bezcichneten Abgaben befreit. Wurdcn solche Liegcnschaften an andere
Personcn als an die Erzdiôzese Wien oder an die Erzdiôzese
Salzburg oder an kirchliche Einrichtungen verâussert, so
kommt jeder weiteren Uebertragung dcr Liegcnschaften die
genannte Abgabcnbcgreiung nicht zu.
Artikel VIII. 1) Durch diesen Vertrag sind die finanziellen Pflichtcn, die zu Lasten der Republik Oesterreich
auf Grund der in Absatz 2 nâhcr bezelchnctcn Bestimmun­
gen des Konkordates vom 5 Juni 1933 und des Zusatz­
protokolls hiezu begrûndct oder bekrâftigt worden sind
oder deren Uebcmahmein Aussicht gestellt worden lst,ncu
geregclt. Ebenso sind aile finanziellen Ansprüchc dcr Ka­
tholischcn Kirche und ihrer Einrichtungcn aus dem Tell
V des Staatsvcrtrages, betreffend die Wiederhcrstellung
eines unabhângigen und dcmokratischen Oesterreich, vom
15. Mai 1955, insbesonderc auch aile / Ansprùche aus schon 940
Bestehendcn und kdnftlgen Entschfidlgungsregclungen der
Republik Oesterreich für Verfolgungssachschàden cndgQltig abgegolten. Die Katholische Kirche anerkennt, dass
die Republik Oesterreich ûber die in diesem Vertrag zugesagten Lcistungcn hinaus auf den darin behandelten Gebieten kelne weiteren finanziellen Vcrpflichtungen zu erfûllen hat.
2) Artikel XI, § I, letzer Absatz, und J 2, Absàtze 1
bis 3, Artikel XII, § 2, letzter Halbsatx, Artikel ΧΙΠ,
5 2, letzter Absatz, Artikel XV, H 2, 3, 5, 6, 7, Absatz 1,
erster Satz, und Absatz 2, letzter Satz, und f 9, Artikel
XX, letzter Absatz, des Konkordates vom 5. Junl 1933
sowie die Bestimmungen zu Artikel X, J X letzter Absatz,
zu Artikel XIV, letzter Absatz, Jedoch nur In Anbetracht
des Gesetzes vom 31. Dezember 1894, RGB1. Nr. 7/1895»
4050

η. 2917

CONVENTIO CUM AUSTRIA

verso; l'art. XIV, ultimo capoverso, tuttavia solo in considerazione della legge de! 31 diccmbre 1894, RGB1.
N. 7/1S95; l'art. XV, par. 3 e 5.
Articolo IX. Per la composlzione délie difficoltà chc
sorgessero circa l’interpretazione del presente Accordo vale
l’articolo XXII, capoverso 2 dei Concordato de! 5 giugno
1933.
Articolo X. Questa Convenzione, il cui testo italiano
e tedesco sono cgualmcnte autentici, deve esserc ratiffeata
e gll Istrumenti di ratifica devono esserc scambiati al
più presto in Roma. Es sa entra in vigore ii giorno dello
scambio degli Istrumenti di ratifica.
In fede dl che I Plenipotenziari hanno firmato la pré­
senté Convenzione in doppio originale.
Fatto in Vienna il 23 giugno 1960.
Per Ja Santa Sede: Fûr den Helligen Stuhl: Giovanni
Dellepïane, Arciv. tlt. di Stauropoli, Nunzio Apostolico.

1900 I UN 23

2_u
$ 3 und § 5 des Zusatzprotokolls vom 5.
Juni 1933 werden als nicht mchr in Geltung stchend fest·
gestcllt.
Artikcl IX. Artikel XXII, Absalz 2, des Konkordates
vom 5. Juni 1933 gilt fûr die Regelung von Schwlerigkeiten bezOglich der Auslcgung dieses Vertrages sinngemdss.
Artikel X. Dieser Vertrag, (lessen italienischer and
deutschcr Text authcntisch isl, soli ratifiziert and die
Ratifikationsurkunden sollen so balctywle môglich In Rom 94j
augetauscht werden. Er tritt mit dem Tagc des Austauchei
der Ratifikationsurkunden in Kraft.
Zu Urkund dessen haben die Bevolimâchtiglen diesen
Vertrag in doppelter Urschrift untcrzcichnet.
Geschehen in Wien am 23. Juni 1960.
Per la Rcpubblica Austriaca: FQr die Rcpublik Osterreich: Dr. Bruno Kreisky. Dr. Heinrich Drimmel.

Conventione inter A postblicam Sedem et Rempublieam Austriacam rata habita, die XIII mensis Augusti anno
MDCCCCLX Raiihabitionis Instrumenta accepta et reddita mutuo fuerunt. Exinde, i. e. a die XIII Augusti
anno MDCCCCLX, huiusmodi Conventio infer Apostolicam Sedem et Rempublieam Austriacam icta vigere coepit ad
normam articuli X eiusdem Pactionis.
Adn. A. DE LA HERA in loa can. 1 (1961) 535-544; E. GALLINA in ΑροΠ. 34 (1961) 235-289. L. A GOROSTEA in Ius can. 1 (1981) 501-523; S.
S.VIZ in REDC 16 (1981) 531-539.

2017
1960 IUN 23.-CONVENTIO SOLLEMNIS CUM

AUSTRIA. AAS

52

(I960)

941-945

SOLLEMNIS CONVENTIO INTER SANCTAM SEDEM ET REMPUBLICAM AUSTRIACAM
ADMINISTRATIONEM APOSTOLICAM BURGENLAND EN S EM
CoN VEN Z IONE TRA LA SANTA SEDE E LA REPUBBLICA
Austriaca per erioere in Diocesi l’Amministrazione
Apostolica del Burgenland

QUOAD

Vertrag zwischen dem Heiligen Stuhl und der Re­
publie Oesterreich Betreffend die Erhebung der
Apostoltschen Administratur Burgenland zu einer
Diôzese

Fra la Santa Sede, rappresentata dal suo Plenipotenziario Sua Ecccllenza Revma Mons. Dr. Giovanni Dellepiane, Arcivescovo tit. di Slauropoli e Nunzio Apostolico
in Austria, residente in Vienna, e la Repubblica Austriaca,
rappresentata dal suoi Plenipotenziari il Signor Dr. Bruno
Kreisky, Ministro Federate per gli Affari Esteri, e 11
signor Dr. Heinrich Drimmel, Ministro Federate per la
Istrnzlone, viene conclusa la seguente Convenzione:

Zwischen dem Heiligcn Stuhl, vertreten durch dessen
Bevollmâchtigten, Seine Exzellenz den f Herrn Apostolis- an
chen Nuntius In Oesterreich, Titularezblschof von Stauropolis, Dr. Giovanni Delleplane in Wien, und der Republik
Oesterreich, vertreten durch deren Bevollmâchtigte, Herrn
Dr. Bruno Kreisky, Bundesminister fûr Auswârtige Angelegenheltcn, und Herrn Dr. Heinrich Drimmel, Bun­
desminister fûr Unterricht, wird nachstehender Vertrag
geschlossen:
Articolo I. La Santa Sede e la Repubblica Austriaca
Artikel I. Der Hellige Stuhl und die Republik Oester­
hanno convenulo di modificare 11 disposto dcll’art. Ill,
reich sînd ûbereingekommen, die Bestlmmung des Artikels
par. 2, del Concordato del 5 giugno 1933 (LE 1170), per
III, J 2, des Konkordates vom 5. Juni 1933, insoweit sich
quanto riguarda I’Ammlnistrazlone Apostolica del Burge­
diese auf die Apostolische Administratur Burgenland benland e dl erigere I’Ammlnistrazlone Apostolica del Burzlcht, abzuândem und die Apostolische Administratur
Senland in dioecesi con Sede Vescovile c Capltolo CatBurgenland zu einer Diôzese mit einem Bischôfiichen Stuhl
edrale nella città dl Eisenstadt.
und einem Kathedralkapitel in der Stadt Eisenstadt zu
erheben.
Articolo II. La diocesi dl Eisenstadt comprenderà il
Artikel II. Die Diôzese Eisenstadt wird das gegenwârprésente territorio della Reglone Federate del Burgenland.
tige Gebiet des Bundcslandcs Burgenland umfassen.
Articolo III. La diocesi di Eisenstadt vlcne assegnata
Artikel III. Die Diôzese Eisenstadt wird der Wiener
alia Provincia Ecclesiastica di Vienna.
Kirchenprovinz zugetellt.
Articolo IV. La diocesi dl Eisenstadt avrù un Capitolo
Artikel IV. Der Diôzese Eisenstadt wird ein Kathe­
Cattedrale formato da un Preposito e dal numero di Digni­
dralkapitel, bestehend aus / einem Propst und der fûr die
té e Canonici rlchlesto per l'ordinato eserclzio delle funordnungsgemùsse Ausûbung der Funktlonen erforderlichen
zlonl.
Zabi von Dignitàren und Kanonlkern, beigegeben werden.
Articolo V. 1) La diocesi dl Eisenstadt ha l’idcntlca
Artikel V. 1) Die Diôzese Eisenstadt 1st mir der Apopersonalitù giurldlca dell’Ammlnlstrazlone Apostolica del
stollschen Administratur Burgenland hinsichtlich ihrer
Burgenland. La diocesi, la Sede Vescovile ed il Capitolo
Rcchlspersônlîchkelt identisch. Die Diôzese, der BischôCattedrale hanno personality giurldlca nell’amblto delloI
niche Stuhl und das Kathedralkapitel haben RechtsperStato e godono del diritti degli entl dl dlrltto pubblico.
sônlichkeit fûr den staatllchen Berclch und genlessen die
Rechtc ôffentlich-rechtïicher Kôrpcrschaften.
2) Entro 11 termine di un anno dall’cntrata In vigore
2) Der Diôzese steht es frel, Innerhalb einer Frist von
dell'erezlone ncH’ambito statale (art. VII, capov. 2) la
eJnePJ. *
nach Wirksamkelt der Erhebung fûr den
diocesi sari libera dl Irasfcrirc bcnl mobili cd immobili
staathehen Bereich (Artikcl VII, Abs. 2) bewcgllches und
alla Sede Vescovile o al Capitolo Cattcdrale In esenzione
Vermôgen frel von allen Stempel- und
da tutte te tasse dl bollo e da tuiti I dirilti legali, dalle
Rechtsgebûhrcn, der Gninderwcrbsteuer, der SchcnkungsImposte sull’acquisto dl fondl c suite donation!, dalle tasse
irrlchtΑ u?d Justizverwaltungsgebûhrcn sowie
spettantl al tribunali ed all'amminlstrazlone gludiziarla,
e?mCS Bundes
dcn Bischonichen
come pure dalle tasse dl ammlnlstrazlone spettantl allô
Stuhl oder das Kathedralkapitel zu Qbertragen.
Stato.
Articolo VL 1) Entro il termine dl un anno dall’entrata
Blwhûtnchen\tihi P,e Wlk Oes,er^ich wird dem
In vigore nell'amblto statale dell’erezlone In diocesi delk.ît d.r
l?nerî'alb e'nes Jahres nach WirksamΓ Ammlnlstrazlone Apostolica (articolo VII, capov. 2) la
Dlùwse fto dm ««ni Apctollschen Administratur zur
Repubblica Austriaca trasferirù In proprletà dclla Seoe
Dlorese (ür den staatllchen Berclch (Artikel VII, Abs 2)
4051

4052

IKXVWM····

I960 IUN 27-20

SUPREMA CONGR. SANCTI OFFICII - I0ANNES XXIII

Vescovite «una tantum» circa 300 ettarl di terreno boschivo
di specie e qualitù medie.
2) Inoltre entro tre anni ia Repubblica Austriaca verserà alia diocesi una somma di 5 miiioni di sccllini per fare
fronte alie spesc relative alFcrezione in diocesi dcIi’Amministrazione Apostolica.

3) Gli alti glurldicl, i documenti c gli scrltti derivanti
dal présenté articolo sono esenti da tutte le tasse di bollo
e da tutti i diritti legali, dalle imposte sull’acquisto di
fond! c suile donazloni, dalle tasse spettanti ai tribunali
ed ali’ammlnlstrazlone giudiziaria come pure dalle tasse
dl ammlnlstrazlone spettanti allo Stato.
Articolo VII. 1) L’erczione dclla diocesi di Eisenstadt
deve aver luogo entro sei mesi dall’cntrata in vigore della
présente Convenzione.
2) La Santa Sede trasmetterà al Govemo Federale
dclla Repubblica Austriaca una copia dclla Bolla di erczione. Appcna presentata tale copia, Terezionc avrà ef­
ficacia ncH’ambito statale.
Articolo VIII. Le divergenze di vedute, chc sorgessero
eventualmente in futuro circa I’lnterpretazionc dei pré­
sente /Xccordo, saranno eliminate d'intesa fra le Alte Parti
contraenti a norma dell'art. XXII, capov. 2, dei Concor­
dato del 5 giugno 1933.
Articolo IX. Questa Convenzione, il cui testo Italiano
e tedesco sono egualmente autentici, deve essere ratificata
c gli Istrumenti di ratifica devono essere scambiati al più
presto in Roma. Essa entra in vigore il giorno dello scam­
bio degli Istrumenti di ratifica.
In fede di che i Plenipotenziari hanno firmato la pre­
sente Convenzione in doppio originale.
Fatto in Vienna il 23 giugno 1960.
Per la Santa Sede: Für den Heiligen Stuhl: Giovanni
Dellepiane, Arciv. tit. di Stauropoli, Nunzio Apostolica.

n. 2918-2919

als cine einmalige Dotation rund 300 ha forstwirtschaftlich
genutzten Grund mittlerer Art und Gûte in das Eigcntum
ûbertragen.
2) Ausscrdem wird die Republik Oesterreich innerhalb
von drei Jah/ren eine Summe von 5 Millionen Schilling 944
der Diôzese zur Bestrcitung der Auslagen, die mit der Er­
hebung dcr Apostolischen Administratur zur Diôzese verbunden sind, leisten.
3)Die duch diesen Artikel veranlassten Rechtsvorgange, Urkunden und Schriften sind von alien Stempelund Rechtsgebûhren, der Grunderwerbstcuer, der Schenkungstcuer, den Gerichts- und Justlzverwaltungsgebdhren
sowic den Venvaltungsabgaben des Bundes befreit.
Artikel VII. 1) Die Erhebung der Diôzese Eisenstadt
soil innerhalb von sechs Monaten nach Inkrafttreten dieses
Vertrages erfolgen.
2) Der Heilige Stuhl wird der Bundesregierung der Re­
publik Oesterreich eine Ausfertigung der Erhebungsbulle
übcrmittcln. Mit dem Einlangen dieser Ausfertigung wird
die Erhebung fûr den staatlichen Bereich wlrksam.
Artikel VIII. Eine in Zukunft etwa entstehende Meinungsverschicdenhcit ûber die Auslegung dieses Vertrages
wird nach Artikel XXII. Absatz 2, des Konkordates vom
5. Juni 1933 im Einverstàndnis zwischen den Hohen Vertragschliessenden Teilen beseitigt werden.
Artikel IX. Dieser Vertrag, dessen italienischer und
deutscher Text authcntisch ist, soli ratifiziert und die Ra- / 915
tlfikationsurkunden sollen so bald wie môglich in Rom
ausgetauscht werden. Er tritt mit dem Tage des Austausches der Ratifikationsurkunden in Kraft.
Zu Urkund dessen haben die Bevollmichtigten diesen
Vertrag in doppelter Urschrift unterzeichnet.
Gcschehen in Wien am 23. Juni 1960.
Per la Repubblica Austriaca: Fûr die Republik Oester­
reich: Dr. Bruno Kresky. Dr. Heinrich Drimmel.

Conventione inter Aposlolicam Sedem ct Rempublieam Austriacam rata habita, die XIII mensis Augusti anno
MDCCCCLX Ratihabitionis Instrumenta accepta et reddita mutuo fuerunt. Exinde, i. e. a die XIII Augusti
anno MDCCCCLX, huiusmodi Conventio inter Apostolicam Sedem et Rempublieam Austriacam icta Digere coepit ad
normam articuli IX eiusdem Pactionis
Ada. in hanc Conventionem vide appositas sub documento praecedenti: LE £916.

2918
1960 IUN 27.-SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART.·
mor­
bo ALCOHOLISMI LABORANTIBUS PRO M1SSAE CELEBRATIONE

Nonnullae facultates tribuuntur sacerdotibus

The Roly Office has been informed of your interest and con­
cern over the problem of alcoholism as it presents itself from
time to time among the Reverend Clergy.
A particular aspect of this problem has to do with the cele­
bration of Holy Mass by so-called «alcoholic» priests, while
undergoing a series of treatments. Consequently, I am plea­
sed to Inform Your Excellency that priests under treatment
for alcoholism may use, for the offering of the Holy Sacrifice,
a minimum quantity of wine of low alcoholic content; further,
they may while under hospital care use water alone for the
ritual ablutions after Holy Communion.
If, after leaving the hospital, they have further need of
such a dispensation, they must request the same through
Your Excellency, presenting also a doctor’s certificate con­
cerning the case.
* Ordinario Buffalo nsi. Prot. N. 345/60; BOUCAP.EN V. p. 417.

2919
1960 IUN 29.-IOAN. XXIH, CONST. A AS 52 (1960) 551-554

Prima

romana synodus promulgatur

lOANNES EPISCOPUS

Serous servorum Dei - Ad perpetuam rei memoriam
Sollicitudo omnium Ecclesiarum, quae in universa terra
florent, quaeque unius sanctae Christi Ecclesiae partes sunt,
tantum abest ut Nos a Romanae dioecesis curis, quae No­

4053

stra quidem proprio nomine est, abducat, ut magis eas
exacuat et instimulet.
Nam semper illa verba Nostro obversantur animo, qui­
bus S. Leo I, inter praestantes decessores Nostros praestantissimus, suae huius Romae filios compellavit: Corona mea,
sicut Apostolus ait, et gaudium dos estis, si fides vestra,
quae ab initio Euangelii in uniDerso mundo praedicata est,
in dilectione et sanctitate permanserit. Nam licet omnem
Ecclesiam, quae in loto est orbe terrarum, cunctis oporteat
florere virtutibus·, dos tamen praecipue inter ceteros populos
decet meritis pietatis excellere, quos in insa apostollcae petrae
arce fundatos, et Dominus noster lesus Christus cum omnibus
redemit, et beatus Apostolus Petrus prae omnibus erudivitx.

Neque menti Nostrae non obversatur durior illa S. Ber­
nardi monitio, quae de Romano clero est: Primo autdem
clerum illum ordinatissimum esse decet, ex quo praecipue in
omnem Ecclesiam cleri forma processit 5.

Quam ob rem, tribus exactis mensibus postquam vica­
riam Christi in terris potestatem obtinueramus, cum, in
Patriarchal! Basilica Ostiensi, Paulum Apostolum ad emen­
datiorem vitam traductum commemoraremus, non solum
Concilium Oecumenicum habendum et legum ecclesiastica­
rum corpus cum nostrorum dierum necessitatibus compo­
nendum praenuntiavimus, verum etiam Synodum dioecesanam Romae cogi Jussimus: ex qua scilicet, normis elucu­
bratis et sancitis, cleri populique disciplina novos caperet
nervos; Actionis Catholicae ct ceterarum npostolatus con­
sociationum sedulitati nova adiccretur flamma: christlfldeles ad crebriorem Sacramentorum et liturglac usum parti­
cipandum permoverentur; graviores errores et pericula,
quae nostra haec pencrit/ aetas, et patefierent et praeca- 532
verentur; pastoralis denique muneris rationes ad nostrorum
temporum rationes accommodarentur.
Quod propositum ut exsequeremur, chirographo, culus
initium Ut huius almae, die duodevicesimo mensis Februa­
rii anno millesimo nongentesimo quinquagesimo nono dato,
1 S. Lxo. M. Ser. ix. 1 S. Buuumdvs,

Ub. IV, «p Π.

4054

SECRETARIA STATUS
peculiare Consilium constituimus, quod, Nobis proxime
moderantibus, eo spectaret, ut argumenta materiamque
seligeret et in ordinem digereret, de quibus In Synodo age­
retur.
Audito enim venerabili Fratre Nostro Clemcnte S.R.E.
Cardinali Mi cara, Episcopo Veliterno, dllectissimoque Vi­
cario Generali Nostro ad Romam quod attinet, Consilio
huiusmodi venerabilem Fratrem Aloisium Traglia praefe­
cimus, Archiepiscopum tlt. Caesariensem in Palaestina
eumdemque In Urbe sacras vices gerentem, nuper inter
Purpuratos Patres allectum, Nostrumque Provicarium Ge­
neralem constitutum; eiusdemque pariter Consilii membra
nominavimus.
Posthaec, Consilii Praeside rogante, egregios quosdam
Praesules, parochos, parochorum vicarios, rellgiososque so­
dales in octo coetus ascivimus, e Consilio illo pendentes,
quorum esset et diligenter quaestiones, quae ad pastorale
munus in dioecesi Nostra obeundum magis Intéressent,
expendere, et prima legum synodalium lineamenta adum­
brare. De qua inchoata legum forma, ut suam quisque
sententiam declararent, eam ad omnes parochos, ad Prae­
positos Provinciales, ad Moderatores Praesidesque collegio­
rum adulescentibus instituendis mitti tussimus. Cum his
rebus, pariter idoneum elegimus Consultorum numerum,
qui pro sua quisque peritia in consilium adhiberi possent;
pariter Parochorum Collegio praecepimus, ut paucomm
virorum coetum deligerent, qui quid ipsi sentirent de in­
choatis Illis legibus significarent.

1000 IUL 4

aula, quam a benedictionibus vocant; quorum denique po
stremus, omnium sane frequentissfmus, in Vaticana Basi
lica, apud Petri sepulcrum, Apostolorum principis, primi

In maximis huiusmodi concessibus, qui facti sunt diebus
vicesimo / quinto, sexto et septimo mensis lanuarii, dignis­
sima corona Purpuratorum Patrum, Romae degentium,
Episcoporum, Praesulum, et sacerdotum ex utroque ordine
astante, post Sacrum in Aede Sixtina factum, orationem­
que a Nobis institutam, leges synodales publice pronun­
tiatae sunt.

Quibus absolutis, placuit Nobis, diebus duodetricesimo
et undetricesimo mensis lanuarii, primum Seminariorum
et Collegiorum ecclesiasticorum alumnos, deinde omnes
cuiusvis ordinis Virgines Deo devotas in templum Igna·
tianum, ad sepulcra nempe S. Roberti Bellarmini, S. Alois!I
Gonzaga e, et S. loannis Îlerchmans, qui decus quidem cum
ecclesiasticae tum religiosae vitae habentur, convocare,
eosque simul certam Ecclesiae spem, Nostra Patris Pa­
storisque conscientia freti, ad sanctimoniam cohortari.
Itaque sollemnibus hisce conventibus dimissis, praece­
pimus ut cum ea quae contra synodales normas In coetibus
illis pronuntiatas afferrentur, tum consilia quae de lis da­
rentur, accurate colligerentur; atque adeo eum legum tex­
tum, intra congruum temporis spatium, apparari, qui certe
et definite promulgari posset. Atque mandatis Nostris, non
modo obsequenter, sed etiam summa cura studioque sa­
tisfactum est; quemadmodum c relationibus Nostri Proyicarii Generalis Intelleximus, qui de re tantae prudentiae
tantique consilii Nos saepe saepius certiores fecit.

Postquam autem synodalium normarum adumbratum
est corpus, de eo sententiam rogavimus, praeter Patres
Cardinales in Urbe commorantes, et Praesules ministeriis
Cum igitur talis momenti opus, ea qua par erat diligen­
Romanae Curiae praepositos, Consultores etiam synodales,
tia, absolutum fuerit, cumque leges synodales ita sint eli­
parochorum coetum, aliosque Urbis ecclesiasticos viros:
matae ut promulgari tandem possint, summi et omnipo­
qui omnes pro suo rerum hominumque usu, scriptis reddi­
tentis Dei ope implorata, et patrocinio confisi sanctorum
tis, quid ad haec haberent declaraverunt; Idque Nobis
obtigit certe peracceptum.
Apostolorum Petri et Pauli, quorum hodie festum agimus,
certa scientia, de Nostrae plenitudine potestatis, uti Sum­
Cum autem ex animo Nostro non excidisset Nosmetlpsos
mus Pontifex ct Romanae dioecesis Episcopus, Constitu­
in primo aetatis flore ad honorificam eam partem vocatos
tione hac Nostra has primae Romanae Synodi leges pro­
esse, ut scribam Consilii ageremus, cui erat propositum, ut
mulgamus, sicut in authentico exemplari latino sonant,
Bergomensem Synodum, mense Malo anno millesimo non­
Typis Polyglottis Vaticanis edito, iubentes et praecipien­
gentesimo decimo celebratam, adornaret: qua Synodo Epltes, ut eae hoc anno a die primo proximi mensis Novembns
553 scopus ille spectatissimus lacobus Radini-Tedeschi, post /
in universa Romana dioecesi, in Basilica Petriana, atque
annos sex supra centum et octoginta, in eximia ea carissiin Civitate Vaticana vim obligandi habere incipiant.
maque dioecesi Intermissam Synodorum seriem, a Concilio
Tridentino imperatam, opportune Instauravit; cumque an­
Non obstantibus quibuslibet ordinationibus, constitutio­
te oculos Nostros versaretur postrema Patriarchatus Venibus, privilegiis, etiam speciali et individua mentione
netiarum Synodus —diebus vicesimo quinto, sexto et septi­
dignis, atque consuetudinibus, etiam immemorabilibus, cemo mensis Novembris anno millesimo nongentesimo quin­
terisque contrariis quibusvis.
quagesimo septimo habita— quam magna cum animi Nostri
Datum Romae, apud S. Petrum, die fecto SS. Aposto­
laetitia et indiximus, et moderati sumus ct celebravimus—
lorum Petri et Pauli, anno millesimo nongentesimo sexa­
Idcirco, rati Synodi leges ad religiosam huius Urbis disci­
gesimo, Pontificatus Nostri secundo.— Ioannes Pp. XXIII
XXIII.
plinam perficiendam maximi momenti instar habituras esse,
voluimus Ipsi tam recte dispositos tamque prompte suscep­
E. BERGH in Rev. Comm. Rei. 32 (I960) 197-202.
tos labores quasi praesentes participare, atque adeo non­
nullis supremi Consilii praesidere sessionibus.
Quoniam vero, nisi humanis coeptis superna Del aspirat
gratia, ea In cassum cadere necesse est, cum variorum
2920
Consiliorum laboribus omnium Romanorum christifldclium
c<?n^un8* curavimus; quibus, quoniam luculenter in­
vitationi responderunt, memorem nunc voluntatem No­
1960 IUL 4.-SECRETARIA STATUS, DECRETUM. PART
stram publice profitemur. Quapropter eam precationem,
quam Nos Ipsi commendavimus, per omnem pervagatam
Statuta Pontificae Academiae Marianae internatiolocum vidimus, In sacrisque aedibus, in seminariis, in asce­
NALIS APPROBANTUR
teriis, Inque collegiis latissime In usu habitam. Quas preces
quasi privallm ad Deum missas, Nobis concludere In epiDnl Vaticano. 11 4 Luglio 1960
logi modum placuit, sive die decimo mensis lanuarii hoc
anno, festo sanctissimae Nazarethanae Familiae, rationi­
Reverendissimo Padre, ml pregio comunlcarc alla Patcrbus Synodi illustrandis dicato, sive, antequam Synodus
nità
Vostra Rev.ma che l'Augusto Pontefice Si è benignainchoaretur, supplicationibus per septem dies in Basilica
mente degnato dl approvare gli Statuti della •Pontificia
Liberiana adhibitis, tutelae Implorandae causa Deiparae
Accadenda Mariana Lnternazlonale», «ad experimentum ad
Mariae Virginis, quam In amplissimo eo clarissimoquc tem­
triennium».
plo Salutem populi Romani appellant.

Sua Santltà Si è parimente compiaciuta dl nominare
Quod gravissimum inceptum postquam collocata in stu
Sua Eminenza Reverendissima il Signor Cardinale Alfredo
dlls, in laboribus, In precationibus opera, ad exitum denlqu»
Oltavianl Protettore della medesima Pontificia Accadenda
perductum est, dato die sexto decimo mensis lanuarii chi­
e Sua Eccellenza Rev.ma Mons. Maurice Roy, Arcivcscovo
rographo, culus initium Postquam Sancit Spiritus, ingenti
di Québec, Présidente del «Comitato Permanente per i
cum animi Nostri laetitia, primam Romanam Synodum
indiximus, quae exordium caperet dic quarto et vicesimo
eiusdem mensis, anno scilicet post eandem praenuntiatam
Profltto della clrcostanza per professarm 1 con sensi di
Synodum exacto (LE 2875).
religioso ossequlo della Paternité Vostra Rev.ma dev.mo
nel Signore - D. Caid. Tardini.
Subeunt nunc mentem Nostram, erga Deum, bonorum
omnium fontem et oceanum, profecto gratissimam, cele­
AOm MflMn
Internaticralie. Prot. N 35938:
berrimi illi synodales conventus; quorum primus actus est
Mdie vices imo quarto mensis lanuarii. In Patriarchal! ArchiInioiMUor^ibu, conatu. prov rter.ei,. .pvdAOHiuonseneML
basillca Lateranensi; quorum alii in Aedium Vaticanarum
4055

4056

SUPREMA CONGE. S. OFFICII - STUDIORUM

1000 IUL 12-19

2921

Art. 5. Facultati Theologicae Incorporatur Maiorum
Seminariorum Studium Theologicum.

1960 IUL 12.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·

Potestas

solvendi in favorem fidei matrimonia non
BAFT1TATORUM PROPRIA EST ROMANI PONTIFICIS, QUI NON
POTEST EAM ALIIS PERSONIS DEMANDARE

The Vicar Ap. of Wewak petitioned for faculties to
dissolve marriages «inter partes paganas in favorem fidei,
/.e., ut pars pagana, quae uic et nunc baptizari non potest,
matrimonium contrahere possit cum parte catholica.· The
reason given was the large numbers of cases occurring
In the vicariate. The S. O. replied that the faculty was
«potestatem ita propriam Romano Pontifici ut nequeat
od alium demandari».
•Ordinario Vovakonai: Canon Law Ab·tracta 1961, n. 7. p. 59,
num. 1119 ot n. 8, p. 46, num. 119. Adn. A. ABATE, Lo ecioglimcnto
dol vincolo conjugale, Roma 1965. p. 25-27.

2922
1960 IUL 19.-SC STUD., DECR. AAS 53 (1961) 52-55

Studium

Philosophico - Theologicum

Seminariorum

DIOECESIS INSULENSIS INCORPORATUR FACULTATI SACRAE
Theologiae Insulensis Studiorum Universitatis Ca­
tholicae, PECULIARIBUS DATIS LEGIBUS QUIBUS EIUSDEM
Facultatis efficientia ampliatur

I—Decretum incorporationis
Sacra Congregatio de Seminariis et Studiorum Universi­
tatibus, attentis supplicibus litteris Emi ac Revmi Domini
D. Achillis S. R. E. Cardinalis Liénart, Episcopi Insulensis,
53 Magni Cancellarii, cum com/pererit sacrarum disciplina­
rum studia in Dioecesis Seminariis cum Philosophiae tum
Theologiae alacriter sciteque promoveri, diligenter perpen­
sis probatisque peculiaribus Legibus servandis ad unicum
condendum in eadem dioecesi Theologicum Centrum ex
Facultate Sacrae Theologiae et Malorum dioecesis Semi­
nariorum Studio coalescens apparatis, laudati Emi Purpu­
rati Patris atque Facultatis Seminariorumque Moderato­
rum optatis libenter obsecundans, eorundem Insulensium
Seminariorum Studium Theologicum Facultati Sacrae
Theologiae Catholicae Insulensis Universitatis incorpora­
tum constituit declaralgue, simul decernens ut relatae Le­
ges adamussim serventur, ad Professores, programmata»
scholaritatem, examina praesertim quod attinet, ceteris
servatis de iure servandis, in primis normis quae a Consti­
tutione Apostolica Deus scientiarum Dominus [LE 1030]
adnexisque Ordinationibus [LE 1033] statuuntur; conrrariis quibuslibet minime obstantibus.

Datum Roma, ex aedibus Sacrae Congregationis, d. xix
m. Iulii, in festo S. Vinccntii a Paulo Conf., tertio ab eius
transitu expleto saeculo, a. D. mgmlx.—I. Card. Pizzardo,
Ep. Albanen. Praei. Dinus Staffa, a Secretis.
II—Leges servandae
Art. 1. Magno Cancellario Cntholicae Universitatis In­
sulensis, Cardinali Episcopo Achille Liénart promovente,
hae quae sequuntur normae edicuntur, iuxta instructiones
a Sacra Congregatione de Seminariis studiorumque Univer­
sitatibus datas exaratae, ad eiusdem Catholicae Universi­
tatis Statuta complenda.
Art. 2. In omnibus quae ad Facultatem Theologicam
spectant atque Maiora dioecesis Seminaria, uniuscuiusque
instituti character apprime servatur prout a Pontificiis
Documentis. Episcopalibus Ordinationibus ac Facultatis
Statutis definitus est.

Art. 3. Intacta integraque manet ordinatio a laudato
Cardinali Episcopo Insulcnsi die 1 Martii 1953 edita, iuxta
quam tres saltem candidati quotannis ad Facultatem Theo­
logicam mittendi sunt, civilis baccalaureatus utraque parte
muniti, Integrum studiorum cursum Ibidem ab anno primo
>4 philosophiae ad lauream usque Insecuturi./
Art. 4. Unicum instituitur Insulis theologicum cen­
trum, quo intrinsecus cooperantur Facultas Theologica et
Maiora dioecesis Seminaria.
4057

η. 2921-2922

Art. 6. Studium hoc Theologicum philosophiae scho­
lasticae biennium complectitur, ad baccalaureatum philo­
sophiae comparandum ordinatum, necnon quadriennium
Theologicum ad normam can. 1365, 5 2 C. I. C. persolven­
dum, quo durante baccalaureatum Theologiae assequi pos­
sunt qui, expicto tertio anno, peculiaribus conditionibus
satis fecerint.
Art. 7. Unum est praelectionum genus, quavis distin­
ctione inter acadcmicas ct non academias cathedras su­
blata. Qui ad baccalaureatum philosophiae vel theologiae
contendunt, complemcntarias audire praelectiones, exami­
natione probandas iuxta peculiare programma, tenentur.
De universis vero disciplinis Facultatis Consilium decernit.
Art. 8. Examinum tum scriptis tum ore subeundorum
normae, i. e. pcriodicitas, numerus ac qualitas, suffragio­
rumque ad academicorum graduum calculus collationem,
illae sunt quae apud Facultatem vigent. A Rectore Deca­
noque fit diplomatum collatio.
Art. 9. Studii Professores ad Facultatem pertinent,
servatis Constitutionis Deus scient iarvm Dominus Articu­
lis 19, 20 et 21. Proinde praedictae Constitutioni Facultatisque Statutis sesc conformare tenentur, in primis ad
«Nihil obstat» praevie a Sancta Sede per Magnum Cancel­
larium impetrandum (Art. 21, 5.°).
Art. 10. Qui Professores nominandi sunt, per Seminarii
Superiorem prius praesentantur ac per Facultatis Consi­
lium eliguntur. Si ad superiores promoveantur gradus»
«Nihil obstat» Sanctae Sedis ut supra impetrandum est,
ceteris servatis quae in Constitutione Deus scientiarum
Dominus ac Facultatis Statutis continentur.
Art. II. Theologici Studii quatuor saltem sunt Profes­
sores, ad normam Art. 10 nominati, quantum ad theologi­
cum quadriennium attinet, duo vero ad philosophicum
biennium. Qui Professores, ut validum sit Studium, gradu
saltem pollere debent Facultatis «docentibus ad tempus»
(vulgo «chargés de cours») competenti.
Art. 12. Praeterea, quamdiu non duo saltem praesto
fuerint Professores ordinarii pro theologico quadriennio,
unusque pro philosophico / biennio, Superiorum Philoso- 55
phiae respective ac Theologiae Seminariorum erit designa­
re, assentiente Facultate, Studiorum Praefectum unum pro
unaquaque sectione. Qui de lure locum in Facultatis Con­
silio obtinet, ad eas tractandas quaestiones quae Studium
spectant. Ipsemet cum Decano ipsiusve vices gerente agit,
salvis Facultatis Statutis, de omnibus negotiis sectionem
suam tangentibus.

ArL 13. Biennii philosophici scholaritas academlca ad
normam Constitutionis Deus scientiarum Dominus ac
Statutorum biennalis curriculi philosophiae scholasticae
apud Facultatem vigentis ordinatur.
Art. 14. Iisdem sub conditionibus, mutatis mutandis,
quadriennii theologici scholaritas ordinatur.

Art. 15. A dioecesi Insulensi potior! iure deligatur Fa­
cultas Theologica Insulensis, ad quam baccalaurei theolo­
giae mittantur ad licentiam adipiscendam, 11 in primis
Studii baccalaurei qui ad hunc finem a Seminarii Superiore
designandi sunt. Omnes tenentur Facultatis praelectiones
audire ad licentiam requisitas; disciplinae vero nonnullae
quae apud Studium Theologicum Facultati incorporatum
anno quarto traduntur, materiae auxiliares optlonive obla­
tae haberi possunt.
Art. 16. Ad doctoratum requisita scholaritas illa erit
quae in Facultate viget.

Art. 17. Mutua Professorum commutatio Facultatem
Inter ac Seminariorum Studium exoptabilis est. Illorum
vero praerequiritur, quorum interest, consensus, necnon
Facultatis ac Seminarii auctoritatum quibus competit as­
sensio.
Art. 18. Quaestiones quaelibet ex applicatione prae­
sentis instrumenti suscitatae, examini subdentur Commis­
sionis e Facultatis Decano constantis, eius Assessore, duobusque Professoribus Ordinariis Studio addictis vel Stu­
diorum Praefectis Maiorum dioecesis Seminariorum ad nor­
mam Art. 12 designatis. Solutiones exinde propositae ap­
probandae sublidantur Facultatis Consilio, postquam a
memoratis Studii Professoribus vel Studiorum Praefectis
una cum Seminariorum Consiliis examinatae fuerint et ap­
probatae.
4058

JOANNES XXIII, EXARCHATUS ORIENTALIS IN GALLIA

n. 2923-2925

2923

1000 IUL 21-22

sincere scripta ad Sacram Congregationem pro Ecclesia
Orientali cito mittet.

1980 IÜL 21.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur permittendi professionem tempora­
riam AD TRIENNIUM IN TERTIO ORDINE SAECULARI S. DoMINICI

Preces—Beatissime Pater, Magister Generalis Ordinis
Praedicatorum, ad pedes S. V. provolutus, humiliter im­
plorat facultatem permittendi professionem temporariam
ad triennium in Tertio Ordine Saeculari Sancti Dominici,
per modum experimenti. Et Deus, etc.
Rescr.—Vigore facultatum a Ssmo Domino Nostro
concessarum, S. Congregatio Negotiis Religiosorum Soda­
lium praeposita, audito voto Rcvmi P. Procuratoris Ge­
neralis, Rcvmo P. Magistro Generali benigne committit
ut petitam gratiam pro suo arbitrio et conscientia concedat
ad triennium, ad experimentum, servatis ceteris servan­
dis. Contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, die 21 lolii 1960.—J. B. Vcrdelli, Subs.
C. Addivinola, Ad. a Studiis.
* Magistro Cea. O. P.. Prot.N. 16454,60- AOP 34 (1953-00) 480.

292Λ

Has vero Litteras nunc ct in posterum efficaces esse et
fore volumus; ita quidem ut quae per eas decreta sunt ab
lis quorum res est religiose serventur, atque igitur vim
suam obtineant. Quarum Litterarum efficacitati nulla,
cuiusvis generis, contraria praescripta officere poterunt,
cum per has Litteras iisdem derogemus omnibus. Quaprop­
ter si quis, quavis praeditus auctoritate, sive sciens sive
insciens contra egerit ac Nos ediximus, id prorsus irritum
atque inane haberi iubemus. Nemini praeterea haec vo­
luntatis Nostrae documenta vel scindere vel corrumpere
liceat; quin immo harum Litterarum exemplis ct locis,
sive typis impressis sive manu exaratis, quae sigillum viri
praeferant in ecclesiastica dignitate constituti simulque ab
aliquo publico tabellione sint subscripta, eadem omnino
habenda erit fides, quae hisce haberetur, si ostenderentur.
Quae Nostra decreta in universum si quis vel spreverit
vel quoquo modo detrectaverit, sciat se poenas esse subi­
turum iis iure statutas, qui Summorum Pontificum iussa
non fecerint.
Datum Roma, apud S. Petrum, dic vicesimo secundo
mensis Iulii, anno Domini millesimo nongentesimo sexa­
gesimo, Pontificatus Nostri secundo.—lacobus A. Card.
Copello, S. R. E. Cancellarius. loannes H. Card. CieoGNANi, S. Congr. pro Ecclesia Orientali a Secretis. Franciscus
Tinello, A postolicam Concellariam Regens. Bernardus De
Felicis, Proton. A post. Albertus Serafini, Proton. Apost.
Ada. D. FALTIN in ApoU. 34 (1981) 273-279.

1960 IUL 22.-IOAN. ΧΧΙΠ, CONST. AAS 53 (1961) 341-342

EXARCHATUS

PRO

UCRAINIS

IN

GALL LA

Novus IN Gallia

conditur Exarchatus Apostolicus
PRO CHRISTIF1DELIBUS UCRAINIS BYZANTINI RITUS IBIDEM
COMMORANTIBUS

IOANNES EPISCOPUS

Servus servorum Dei -Ad perpetuam rei memoriam

2925
1960 IÜL 22.-IOAN. XXIII, CONST. AAS 53 (1961)343-344

EXARCHATUS

PRO

ARMEN IS

IN

GALLIA

Armenorum

coetus in Gallia commok<ntium ab OrdiNARLKTU PRO FIDELIBUS RITUS ORIENTALIS SEPARATUR
et in Exarchatus formam redigitur

Aeterni Pastoris imaginem exprimere cupientes, qui
IOANNES EPISCOPUS
dispersas oves requirit pascitque congregatas (cfr. Ez. 34,
11-16), paternam curam intendimus in Ucrainos christ if iServus servorum Dei - Ad perpetuam rei memoriam
deles byzantin! ritus in Gallia degentes, quorum coetum
Pius XII Decessor Noster, die decimo sexto mensis lunii
Sacratissima atque gravissima verba, amoris ac sollici­
anno 1954, in Ordinariatum pro catholicis orientalis ritus
tudinis plena, quae beatus Paulus Apostolus, cum fere in
cooptavit. Qui cum sint numero frequentes sacerdotumque
eo esset ut a ludaeis comprehenderetur in custodiamque
copia satis floreant, animorum bono conducere videtur
daretur, ad Mileti oras maioribus Ecclesiae natu habuit:
simulque fidei alendae atque rituum integritati servandae
«Attendite vobis et universo gregi, in quo vos Spiritus
sl eosdem, ab Ordinarlatu quem diximus seiunctos, in Apo­
Sanctus posuit Episcopos regere Ecclesiam Dei· (Act. 20,
stolic! Exarchatus formam redigamus. Quam ob rem, post
23), tamquam ad nos facta existimantes, nihil praetermit­
auditum venerabilem Fratrem Ordinarium pro fidelibus
timus ut singularum Ecclesiarum gregibus, quibus hac
orientalibus, atque Apostolicum in Gallia Nuntium, roganostra aetate lupi rapaces acrius insidiantur, talia provitamque sententiam venerabilis Fratris Nostri S. R. Έ.
deamus auxilia» qualia videntur ad fidem alendam rcliCardinalis Sacrae Congregationis pro Ecclesia Orientali a
gionemque Intendendam aptiora. Cum ergo venerabilibus
Secretis, Nostra summa potestate ea quae sequuntur de­
Fratribus, Armenorum Patriarchae, Parisiens! Archiepiscocernimus ac iubemus. In natione Gallica Erarcbalum Apopo, Apostolicoque In Gallia Nuntio visum sit Armenorum
slolicum pro christi]idelibus Ucrainis Byzantini ritus ibidem
coetum in Gallia degentium ab Ordinariatu pro fidelibus
commorantibus constituimus, cuius sedes in urbe Lutetia
ritus orientalis separare cundemque in Exarchatus formam
Parisiorum erit, In qua Exarchus domicilium suum collo­
redigere, Nos, id consilium omnino probantes, post rem
cabit, cathedra magisterii in templo S. Vladlmiri posita.
bene reputatam, de Nostra apostollca auctoritate haec de­
Novus Exarchatus Parisiens! mctropolitanae Ecclesiae
cernimus ac iubemus. Erarchalum Apostolicum pro fideli­
subldetur, suffraganei instar, quod autem nd iura ct obli­
bus ritus Arment in Gallia commorantibus constituimus;
gationes attinet, ea servanda censemus quae in Litteris
cuius Sedes Lutetiae Parisiorum ponetur, in qua civitate
Apostolicis «Cleri sanctitati» de Ritibus Orientalibus et de
Exarchus cathedram suae potestatis habebit, in templo
Personis, canonibus 366-387 describuntur; volumus tamen
scilicet a S. Cruce, quod exarchali dignitate decorabitur.
ut iurisdlctlonis potestatem Exarchus non exclusive sed
Placet novam circumscriptionem ecclesiasticam metropocumulative cum potestate Ordinariorum locorum exerceat,
litanae Sedi Parisiensi, suffraganeae Ecclesiae instar, una
quos tamen hortamur ut secundario tantum suo iurc utan­
cum Exarcho subie!; qui praeterea consultores eliget, qui
tur, ulque apostolicum Exarchum de rebus gravioris mo­
sibi assint, curabitquc ut conditum Seminarium Minus
menti quas egerint edoceant. Locis autem ubi paroecia
summopere foveat atque alat. Mensa cxarchalis, quae di­
Ero chnstifldelibus Ucrainis desit, iubemus ut parochus
citur, sive pecunia efficietur quam populus dabit, sive
itinl ritus curam Ipsorum gerat, donec parochus vel sa­
reditibus bonorum Exarchatus propriorum. Novae Ecclesiae
cerdos pro iis constituatur. Quod vero ad invents educanciusque Praesulis iura canonibus 366-337 Litterarum Apo312 dos attinet, qui sacerdotio / initiari cupiant, ii Romam mit­
sloncarum «Cleri sanctitati» describuntur, quae de Ritibus
tantur sacris disciplinis in Seminariis pro Ucrainis In Urbe
Orientalibus ac de Personis agunt. Qua in re id caveat
conditis erudiendi. Consultores exarchales eligantur eo
potestatem iurisdictionis in fideles Armcnos
modo quem legitima fert consuetudo. Exarchalem men­
ceteris Ordinariis locorum exclusis exerceat, sed una cum
sam, quam vocant, sive populi collationes efficient, sive
"Λ j* 10."1’ cumu,at«; hos / autem hortamur ut 344
reditus bonorum Exarchatus. Volumus postremo ut haec
suo,lure utanlur· atque Exarchum,
Nostra decreta exsequenda cunst qui Apostolicae in Gallia
Nuntiaturae pnieest, sive per se ipse, sive per alium, dum­
modo virum In ecclesiastica dignitate constitutum. Idem
vero peracti negotii documenta exarabit, quorum exempla

SS·™"-s

1050

4060

I

1900 IUL 25-20

IOANNES XXIII - SACRA CONGREGATIO RITUUM

designetur. Ceterum volumus ut hac Litterae Nostrae ab
Apostolico Nuntio in Gallia ad effectum deducantur, vel
ab eo quem ille delegaverit, factis ad rem necessariis po­
testatibus. Re vero acta, idem documenta exarari faciet,
quorum sincera exempla ad S. Congregationem pro Eccle­
sia Orientali cito mittet. Quod si alius tempore exsecutio­
nis eidem Apostolicae Nuntiaturae praesit, hic eadem man­
data Nostra faciet eademque auctoritate.
Has vero Litteras nunc ct in posterum efficaces esse et
fore volumus; ita quidem ut quae per cas decreta sunt ab
iis quorum res est religiose serventur, atque igitur vim
suam obtineant. Quarum Litterarum efficacitati nulla,
cuiusvis generis, contraria praescripta officere poterunt,
cum per has Litteras iisdem derogemus omnibus. Qua­
propter si quis, quavis praeditus auctoritate, sive sciens
sive insciens contra egerit ac Nos ediximus, id prorsus irri­
tum atque inane haberi iubemus. Nemini praeterea haec
voluntatis Nostrae documenta vel scindere vel corrumpere
liceat; quin Immo harum Litterarum exemplis et locis,
sive typis impressis sive manu exaratis, quae sigillum viri
praeferant in ecclesiastica dignitate constituti simulque nb
aliquo publico tabellione sint subscripta, eadem omnino
habenda erit fides, quae hisce haberetur, si ostenderentur.
Quae Nostra decreta in universum si quis vel spreverit
vel quoquo modo detrectaverit, sciat se poenas esse subi­
turum iis lure statutas, qui Summorum Pontificum iussa
non fecerint.
Datum Roma, apud S. Petrum, die vicesima secunda
mensis Iulii, anno Domini millesimo nongentesimo sexa­
gesimo, Pontificatus Nostri secundo.—lacobus A. Card.
Copello, S. R. E. Cancellarius. loannes H. Card. Cicocnani, S. Congr. pro Ecclesia Orientali a Secretis. Franclscus
Tinello, Apostolicam Concellariam Regens. Bernardus De
Felicis, Proton. A post. Albertus Serafini, Proton. A post.
Adn. D. F ALTIN in Apoll. 34 (1961) 278-279.

2926
1960 IÜL 25.-IOAN. ΧΧΠΙ, M. PR. AAS 52 (1960) 593-595

Novum rubricarum Breviarii et Missalis
Corpus approbatur

Romani

Rubricarum instructum, quo publicus Ecclesiae cultus
ordinatur ac regitur, Apostollca Sedes, inde praesertim a
Concilio Tridentino, continenter studuit et pressius definire
et perfectius ordinare. Pluribus itaque emendationibus, va­
riationibus et additamentis decursu temporis introductis,
lotum rubricarum systema abunde succrevit, non semper
vero systematico ordine servato, et non sine primitivae
perspicuitatis ac simplicitatis detrimento.
Nil proinde mirum quod Decessor Noster, Pius Papa XII,
fel. rec., plurium Episcoporum precibus annuens, rubricas
Breviarii ac Missalls Romani in quibusdam ad simpliclorem formam esse redigendas censuerit, quod generali De­
creto S. Rituum Congregationis diei 23 Martii anni 1955
fuit peractum [LE 2492],

Anno vero sequenti 1956, cum interim studia praepara­
toria pro generali liturgica instauratione maturescerent,
idem Decessor Noster Episcoporum mentem explorandam
decrevit, circa Breviarii Romani liturgi cam emendationem.
Episcoporum autem responsionibus mature perpensis, quae­
stionem de generali ac systematica rubricarum Breviarii
ac Missalis emendatione aggrediendam esse censuit, camque peculiari illi commisit virorum peritorum Commissio­
ni, cui generalis instaurationis Liturgicae studia demandata
fuerant./
Nos autem, postquam, adspirante Deo, Concilium Oecumenicum coadunandum esse decrevimus, quid circa huius­
modi Praedecessoris Nostri inceptum agendum foret, haud
semel recogitavimus. Re itaque diu ac mature examinata,
in sententiam devenimus, altiora principia, generalem 11turgicam instaurationem respicientia, in proximo Concilio
Oecumenico Patribus esse proponenda; memoratam vero
rubricarum Breviarii ac Missalis emendationem diutius
non esse protrahendam.
Harum itaque rubricarum Breviarii ac Missalis Romani
corpus, a peritis viris S. Rituum Congregationis praepara­
tum et a praefata Pontificia Commissione pro generali li­
turgica instauratione diligenter revisum. Nos ipsi, motu
proprio et certa scientia, Apostollca Nostra Auctoritate,
probandum censuimus, sequentia decernentes:
4061

η. 2920-2027

1) Novum rubricarum Breviarii ac Missalis Romani
codicem, per tres partes digestum, scilicet: Rubricae gene­
rales, Rubricae generales Breviarii Romani, et Rubricae
generales Missalis Romani, a Sacra Nostra Rituum Con­
gregatione mox evulgandum, inde a die 1 lanuarii proximi
anni 1961, ab omnibus qui ritum romanum sequuntur,
servandum esse praecipimus. Qui vero alium ritum latinum observant, quamprimum sive novo rubricarum codi­
ci, sive Calendario se conformare tenentor, in iis omnibus,
quae illi ritui stricte propria non sunt.
2) Eodem die 1 lanuarii anni 1961 vigere cessant Ru­
bricae generales Breviarii et Missalis Romani, necnon Ad­
ditiones el Variationes in rubricis Breviarii et Missalis Ro­
mani, ad normam Bullae Praedecessoris Nostri S. Pii X
Divino afflalu, quae hucusque his libris praepositae ha­
bentur. Pariter vigere cessat Decretum generale S. R. C.
diei 23 Martii anni 1955 De rubricis ad simpliciorem for­
mam redigendis [LE 2492), in hac nova rubricarum redactione assumptum. Abrogantur denique eiusdem S.
Congregationis decreta et ad dubia responsiones, quae cum
nova hac rubricarum forma non conveniunt.
3) Item statuta, privilegia, indulta et consuetudines
cuiuscumque generis, etiam saecularia et immemorabilia,
immo specialissima atque individua mentione digna, quae
his rubricis obstant, revocantur.
4) Librorum liturgicorum editores, rite a S. Sede ap­
probati et admissi, novas parare possunt editiones Brevia­
rii et Mis/saUs Romani, iuxta novum rubricarum codicem 595
dispositas; ad necessariam vero novarum editionum uni­
formitatem praecavendam, S. Rituum Congregatio pecu­
liares tradat instructiones.
5) In novis Breviarii vel Missalis Romani editionibus,
omissis rubricarum textibus de quibus n. 2, novarum ru­
bricarum textus praeponantur, Breviario quidem Rubricae
generales Breviarii Romani; Missal i autem item Rubricae
generales et Rubricae generales Missalis Romani.
6) Omnes denique ad quos spectat quamprimum Ca­
lendaria et Propria, sive dioecesana sive religiosa, ad nor­
mam et mentem novae redactionis rubricarum et Calen­
darii conformari curent, a S. Rituum Congregatione ap­
probanda.
His itaque firmiter statutis, muneri Nostro Apostolico
consentaneum ducimus, nonnulla addere hortamenta.
Nova sane hac rubricarum dispositione, dum ex una
parte universus rubricarum Breviarii et Missalis Romani
instructus in meliorem formam est redactus, clariore or­
dine digestus ct in unicum textum contractus, ex altera
parte aliquae quoque introductae sunt peculiares modifica­
tiones, quibus Officium divinum paulisper contrahitur. Hoc
siquidem quamplurium Episcoporum erat In votis, Intuitu
praesertim multorum sacerdotum, qui in dies magis ma­
gisque pastoralibus sollicitudinibus onerantur. Hos autem
et omnes qui Officio divino persolvendo tenentur, paterno
hortamur animo, ut si quid in eodem divino Officio bre­
viatur, hoc maiore diligentia ac devotione compensetur.
Cum porro lectio quoque sanctorum Patrum aliquantisper
quandoque minuatur, omnes enixe clericos hortamur, ut
volumina Patrum, tanta sapientia ac pietate referta, assi­
due prae manibus legenda ac meditanda teneant.
Quae autem per Nostras has Litteras, motu proprio
datas, decrevimus ac statuimus, rata atque firma sunto,
contrariis quibuslibet minime obstantibus, peculiarissima
quoque et individua mentione dignis.
Datum Romae, apud S. Petrum, die 25 mensis lulll,
anno 1960, Pontificatus Nostri secundo.—Ioannes Pp.
XXIII.
Adn. D. BÂLBONI in Pal. clero 40 (196!) 21-29; J EOUVY in NrT 82
(i960) 863-869; C. BRAGA in EL 74 (1960) 217-2S7; A DE BONHOME
in Rcv. Conun. Rei. 32 (1950)204-214; O. LOEW in P
*I. clero 39 (I960)
934-937; G. MARTINEZ DE ANTON ANA in Vida r»l. 17 (1960) 379387; M. NOIROT in An. can. 7 (I960) 137-143; L TASS1 m Apoll 34
(1981) 271-272; L TRIMELONI in BiM 23 (1962) 131-136. vU
*
praeci­
puam bibliographiam apud EL 75 (1961) 257-2S9.

2927
1960

IUL 26.-SC RIT., DECR. AAS 52 (1960) 596-729

Decretum generale quo novus rubricarum Breviarii
ac Missalis romani codex promulgatur

Novum rubricarum Breviarii ac Missalis romani codi­
cem, quem Ssihus Dominus Noster loannes Papa XXIII,
4062

SAGRA CONGREGATIO RITUUM, CODEX RUBRICARUM

n. 2927

per Litteras Apostolicas Rubricarum instructum, die 25 i u 1 i i
huius anni motu proprio datas approbavit [LE 2926 J et
huic S. Congregationi promulgandum mandavit, S. Ri­
tuum Congregatio, per hoc Decretum generale, ct promul­
gat et promulgatum esse declarat, in novas Breviarii ct
Missalis romani editiones Inserendum, et ab omnibus ad
quos spectat, inde a die 1 ianuarii proximi anni 1961, ser­
vandum.
Ut autem libri liturgie! qui in usu habentur adhuc ad­
hiberi possint, rubricarum codici adduntur Variationes
Breviariis ct Mlssailbus necnon Martyrologio aptandis.
Ex aedibus S. Rituum Congregationis, die 26 iulii anni
1960.—Caietanus Card. Cicognani, Ep. Tusculanus, Pracf.
597 Henricus Dante, a Secretis. I

quae inscribitur VI; c) si dominicae fuerint 27. dominica XXIV
erit quae inscribitur IV post Epiphaniam; XXV. quaelnicridnmlnL^Y
i,,SCrl.bl 1
JÎ dominicae fuerint
28, dominica X,\R erit quae Inscribitur Ill post Epiphaniam;
*
vvi\
quae.
quae inscribitur V; et
XXII, quae Inscribitur VI.
^y!iirno tamcn loco «emper ponitur ea quae In ordine est
XX1\ post Pentecosten, omissis, si opus sit, ceteris, quae ali­
quando locum habere non possunt.
19. Dominica prima mensis ea intellegitur, quae prima oc­
currit In mense, scilicet a die primo ud septimum mensis; do­
minica autem ultima, quae diem primum mensis sequenti»
proxime praecedit.
Item ad computandam primam dominicam menslurn au­
gusti, septembris, octubris et novembris, ratione lectionum
Scripturae occurrentis, ea dicitur prima dominica meoiis,
quae cadit a dic primo ad septimum mensis.
20. Dominica I Adventus ca est, quae cadit dic 30 novembris vel est ipsi proximior. /

RUBRICAE BREVIARII ET MISSALIS ROMANI
PARS I.

Rubricae Generales

Cap. I.

Normae generales

1. Rubricae miae sequuntur ritum rornanum respiciunt.
2. Nomine calendarii veniunt tum calendarium in usum
Ecclesiae universae, tum calendaria particularia.
3. Rubricae generales quae sequuntur, valent tam pro Bre­
viario quam pro Missall. Ipsis tamen exceptiones dantur per
particulares rubricas, quae aliquando In Breviario et in Missall
ad normam harum rubricarum redactis occurrunt.

Cap. II.

De

die ltfurgico in genere

4. Dies liturgicus est dies sanctifleatus actionibus liturgids» praesertim Sacrificio eucharistico et publica Ecclesiae pre­
ce, Id est Officio divino; et decurrit a media nocte ad mediam
noctem.
5. Celebratio diei liturgid decurrit per se a Matutino ad
Completorium. Sunt tamen dies solemniores, quorum Officium
Inchoatur a I Vesperis, die praecedenti.
Habetur denique celebratio liturgica non plena seu sola
commemoratio in Officio et Missa diei Uturgid currentis.
6. Singulis diebus Fit aut de dominica, aut de ferta, aut de
vigilia, aut de festo, aut de octava, iuxta calendarium et prae­
cedentiam dierum liturgicorum.
7. Praecedentia inter singulos dies llturgicos unice per pe­
culiarem tabellam (n. 91) determinatur.
8. Dies liturgid sunt primae, secundae, tertiae aut quartae
598 classis. /

1000 IUL 20

Cap. IV.

De

feriis

21. Nomine feriae intelleguntur singuli dies hebdomadae
praeter dominicam.
22. Feriae sunt primae, secundae, tertiae aut quartae
classis.
23. Feriae 1 classis sunt: a) ferla IV cinerum; b) omnes
feriae Hebdomadae sanctae.
Haec feriae festis quibuslibet praeferuntur, et nullam admit­
tunt commemorationem, nisi unam privilcgiatnm.
24. Feriae II classis sunt: a) feriae Adventus a die 17 ad
diem 23 decembris; b) feriae Quatuor Temporum Adventos,
Quadragesimae et mensis septembris.
Hae feriae praeferuntur festis particularibus II classis; ii
vero impediuntur, commemorari debent.
25. Feriae Hi classis sunt: a) feriae Quadragesimae et
Passionis, a feria V post cineres usque ad sabbatum ante do­
minicam 11 Passionis inclusive, superius non nominatae, quae
praeferuntur festis III classis; b) feriae Adventus usque ad
diem 16 decembris inclusive, superius non nominatae, quae
cedunt festis III classis.
Hae feriae, si impediuntur, commemorari debent.
26. Omnes feriae, numeris 23-25 non nominatae, sunt fe­
riae IV classis·, quae, si impediuntur, numquam commemo­
rantur.
27. Officium feriae incipit a Matutino et explicit per se
post Completorium; Officium vero sabbati, excepto Officio
sabbati sancti, explicit post Nonam. /

Cap. V.

De

vigiliis

23. Nomine vigiliae Intellegitur dies liturgicus, qui aliquod
festum praecedit, et rationem habet praeparationis ad illud.
Vigilia Paschatls vero, cum non sit dies liturgicus, modo
sibi proprio, seu pervigilio, celebratur.
Cap. III. DeDominicis
29. Vigiliae sunt primae, secundae aut tertiae classis.
39. Vigiliae I classis sunt: a) vigilia Nativitatis Domini
9. Nomine dominicae intellegitur dies Domini initio cuius­
quae,
in occurrentia, locum tenet dominicae IV Adventus, de
que hebdomadae occurren».
qua,
proinde,
nulla fit commemoratio; b) vigilia Pentecostes.
10. Dominicae sunt I aut II classis.
Hae vigiliae festis quibuslibet praeferuntur, et nullam admit­
11. Dominicae 1 classis sunt: a) 1-IV Adventus; b) 1-IV
tunt commemorationem.
. .
Quadragesimae; ej I-H Passionis; d) dominica Resurrectionis
31.
Vigiliae
II
classis
sunt:
a)
vigilia
Ascensionis
Domini,
scu Pasctuitls; e) dominica In albis; f) dominica Pentecostes.
b) vigilia Assumptionis B. Mariae \ irg.; c) vigilia Nativitatis
Dominicae Paschalis et Pentecostes sunt pariter festa I clas­
S. loannls Baptistae; d) vigilia Ss. Petri ct Paul» Apostolorum.
sis cum octavo.
Hae vigiliae praeferuntur diebus liturgicis III et IV classis;
12. Omnes aliae dominicae sunt II elauti.
et, si impediuntur, commemorantur, iuxta rubricas.
13. Officium dominicae incipit a I Vesperis, sabbato prae­
32. Vigilia III classis est vigilia S. Laurentii.
cedenti. et explicit post Completorium dominicae.
Haec vigilia praefertur diebus liturgicis IV classis; et, si
14·
celebratur suo die, iuxta rubricas. Officium
Impeditur, commemoratur, iuxta rubricas.
et Missa dominicae impeditae nec anticipantur nec resumuntur.
33. Vigilia II aut III classis penitus omittitur, si occurrat
15. Dominica l class U, in occurrentia, festis quibuslibet
In
dominica quavis, aut in festo I classis, vel si festum cui
praefertur.
praemittitur in alium diem transferri aut ad commemoratio­
Festum tamen Immaculatae Conceptionis B. Mariae Virg.
nem reduci contingat.
,,
_
praefertur occurrenti dominicae Adventus.
34. Officium vigiliae Incipit a Matutino et explicit quando
Ad concurrentiam vero quod attinet, servetur norma, quae
nn. 104-105 traditur.
initium habet Officium festi subsequcnlis.
16. Dominica II claxris, in occurrentia, festis II classis
praefertur.
Cap. VI. De Festis et Calendario
Attamen: a) festum Domini I aut II classis, in dominica II
classis occurrens, locum tenet ipsius dominicae cum omnibus
A) De natura et proprietate /estorum
turibus et privilegiis: de dominica, proinde, nulla fit comme­
moratio; b; dominica II classis praefertur Commemorationi
35. Nomine festi Intellegitur dies liturgicus in quo cultus
omnium Fidelium defunctorum.
publicus Ecclesiae peculiari modo ad mysteria Domini reco­
Ad concurrentiam vero quod attinet, servetur norma, quae
lenda, vel ad B. Mariam Virg., aut zXngelos, aut Sanctos vel
nn. 104-105 traditur.
Beatos venerandos dirigitur. /
17. Dominica excludit, per se, assignationem perpetuam
36. Festa sunt primae, secundae aut tertiae classis.
599 festorum. /
37. Ratio celebrationis festorum haec est: a) festa I clas­
Excipiuntur: a) festum Ssfhl Nominis Iesu, celebrandum
sis Inter dies solemniores ndnumerantur, quorum Officium
dominica quae occurrit α dio 2 ad 5 Ianuarii (secus dic 2 laIncipit α 1 Vesperis, die praecedenti; b) festa II et III classis
nuarill; b) festum S. Familiae iesu, Mariae, loseph. celebran­
Officium habent quod per se decurrit a Matutino ad Comple­
dum dominica prima post Epiphaniam; e) testum Ssthae Tri­
torium Ipsius diei; e) festa vero Domini II classis I Vesperas
nitatis, celebrandum dominica prima post Pentecosten; dj fes­
acquirunt, quoties, in occurrentia, locum tenent dominicae
11 classis.
tum D. N. Iesu Christi Regis, celebrandum dominica ultima
mensis octobris; e) festa Domini 1 classis quae. In calendariis
38. Festa sunt unloersalfa aut particular iat particularia au­
tem sunt propria aut induito.
particularibus, dominicae II classis nunc assignantur.
Haec festa locum tenent dominicae occurrentis cum omni­
dart;
S"1' ‘°
bus turibus et privilegiis: de dominica, proinde, nulla fit com­
18. Dominicae post Epiphaniam quae, superveniente Seotuagesima. Impediuntur, transferuntur post dominicam XXIII
post Pentecosten, hoc ordine: a) si dominicae post Pente­
costen fuerint 25. dominica XXIV erit quae inscribitur <domi­
nica VI post Epiphaniam; b) si dominée fuerint 26, domini­
ca XXIV erit quae inscribitur V post Epiphaniam; et XXV,

ritUm rornanum sequuntur, ee-

4063

4064

----- r-

1060 ILL 26

41. Festa particularia, fpio ture in calendario Inscribenda,
sunt festa proprio: a) cuiusque nationis ct regionis seu provin­
ciae sive ecclesiasticae sive civilis (n. 42); b) cuiusque dioecesis
seu territorii ecclesiastici cui praeficitur «Ordinarius loci»
(n. 43); c) cuiusque loci seu oppidi vel civitatis (n. 14); d) cuius­
que ecclesiae aut oratorii publici vel semipullci, quod locum
tenet ecclesiae (n. 45); e) cuiusque Ordinis seu Congregatio­
nis n. (40).
42. Festa propria culusaue nationis ft regionis seu provin­
ciae sive ecclesiasticae sive ctuilfs sunt: a) festum Patroni prin­
cipalis rite constituti (I classis); b) festum Patroni secundarii
rite constituti (II classis).
43. resta propria cuiusque dioecesis seu territorii ecclesiastici
cui nraellcllur •Ordinarius loch sunt: a) festum Patroni prln503 ei palis rite constituti ( 1 classis); / b) anniversarium Dedicationis
ecclesiae cathedra)!
*
(I classis); c) festum Patroni secundarii
rite constituti (II classis); d) festa Sanctorum ct Beatorum,
qui In Martyrologio vel cius Appendice rite sunt Inscripti, qui
nd dioecesim peculiares habent relationes, ut sunt originis,
commorationis longioris, obitus (II vel Ill classis, aut com­
memoratio).
44. Festa propria culusaue loci seu onpidt vel civitatis sunt:
a) festum Patroni principalis rite constituti (I classis); b) tes·
tum Patroni secundarii rite constituti (II classis).
45. Festa propria cuiusque ecclesiae aut oratorii publici vel
semlpublici, quod locum tenet ecclesiae, sunt; a) anniversarium
Dedicationis, si sint consecrata (I classis); b) festum Tituli,
si sint consecrata aut saltem solemnltcr benedicta (I classis);
c) festum Sancti, in Martyrologio vel eius Appendice rite de­
scripti, culus corpus Ibi asservatur (II classis); d) festum Beati,
Item in Martyrologio vel cius Appendice rite descripti, culus
corpus ibi asservatur (III classis).
4G. Festa propria cuiusque Ordinis seu Congregationis sunt:
a) festum Tituli (I classis); b) festum Fundatoris canonizat!
(I classis) vel beatlficatl (II cl.); c) festum Patroni principalis
rite constituti totius Ordinis seu Congregationis, In universo
vel Congregatione; aut Patroni principalis item rite constituti
cuiusque provinciae religiosae. In singulis provinciis (I classis);
d) festum Patroni secundarii, ut supra (II classis); e) testa.
Sanctorum el Beatorum, qui Illius Ordinis vel Congregationis
sodales fuerunt (II vel III classis, aut commemoratio).
47. Festa particularia indulta sunt festa quae, ex induito
Sanctae Sedis, in calendariis particularibus inscribuntur.
B)

De calendario et festis in eo inscribendis

48. Calendarium est universale aut particulare seu proprium.
49. Calendarium universale est calendarium in usum Ec­
clesiae universae, quod Breviario ac Missali romano praeficitur.
50. Calendarium particulare seu proprium est dloecesanum
aut religiosum; ct conficitur inserendo calendario universali
604 festa particularia. /
Huiusmodi autem calendarium particulare perpetuum con­
ficiendum est respective ab Ordinario loci aut a supremo Re­
ligionis Moderatore de consilio sui Capituli vel Consilii genera­
lis, et approbari debet a S. Rituum Congregatione.
51. Calendarium dioeccsanum habet quaelibet dioecesis et
uodlibet aliud territorium ecclesiasticum cui praeficitur «OrInarius loci».
52. In calendario dloecesano, praeter festa universalia. In­
scribi debent: a) testo, propria (n. 42) et Indulta universae na­
tioni et regioni seu provinciae sive ecclesiasticae sive civili;
b) festa propria (n. 43) ct indulta universae dioecesi.
53. Super huiusmodi calendario diocccsano conficitur:
a) calendarium cuiusque loci, addendo festa propria (n. 44)
et indulta; b) calendarium cuiusque ecclesiae aut oratorii,
item addendo festa loci propria (n. 44) et indulta, atque festa
ipsi ecclesiae propria (n. 45) et indulta; c) calendarium Con­
gregationum religiosarum seu Institutorum luris pontificii,
quae ad recitationem divini Officii non obligantur; et Congre­
gationum iuns dioecesanf, addendo festa loci propria (n. 44)
et indultu; necnon et alia ipsis propria (nn. 45 et 46) ct Indulta.
54. Calendarium religiosum habent: a) Ordines regulares,
et Moniales ac Sorores eiusdem Ordinis, necnon Tertiarii eidem
aggregati In communi viventes et vota simplicia emittentes;
b) Congregationes religiosae seu Instituta utriusque sexus,
luris pontificii, ct sub regimine unius praesidls generalis consti­
tuta, si ad recitationem divini Officii, ex quovis capite, te­
nentur.
55. In calendario religioso, praeter festa universalia. Inscri­
bi debent festa propria (n. 46) ct indulta Ipsi Ordini seu Con­
gregationi.
56. Super huiusmodi calendario religioso conficitur: a) ca­
lendarium cuiusque provinciae religiosae, addendo festa pro­
pria (n. 46) ct indulta; b) calendarium cuiusque ecclesiae nut
oratorii, item addendo festa propria (n. 45) et Indulta, necnon
et olla de quibus numero sequenti: quod calendarium vocatur
605 etiam domus religiosae. /
57. In singulis dioecesibus ct locis. Religiosi, II etiam qui
alium ritum ac rornanum sequuntur, celebrare tenentur, una
cum clero dloecesano: a) festum Patroni principalis nationis,
regionis seu provinciae sive ecclesiasticae sive civilis, dioecesis,
loci seu oppidi vel civitatis (I classis) b) anniversarium Dedi­
cationis ecclesiae cathedralls (I classis); c) alia festa actu fe­
riata. si quae sint, eodem gradu quo in calendario dloecesano
inscribuntur.
58. Religiosi, In celebrandis festis Sanctorum Ordinis seu
Congregationis, quoad diem et Officium magis proprium, clero
dloecesano se conformare tenentur, sicubi iidem Sancti tam­
quam Patroni principales (n. 57 a) recoluntur.
Item, si festa Sanctorum nut Beatorum alicuius Ordinis seu
Congregationis gradu superiore aut Officio magis proprio a
clero alicuius dioecesis vel loci celebrantur, ibidem etiam a

S

4065

n. 2927

SACHA CONGREGATIO RITUUM, CODEX RUBRICARUM

Religiosis eiusdem Ordinis seu Congregationis eodem gradu
superiore aut Officio magis proprio celebrari possunt, dum­
modo eadem festa. In utroque calendario, eodem dle inscripta
sint.
C) De festorum dle proprio
59. Festa In calendaria lam Inducta eo die celebrentur,
quo nunc In calendariis Inscripta Inveniuntur.
60. Pro novis festis universalibus inducendis, haec serven­
tur: a) festa Sanctorum ordinarie diei natalicio assignentur,
diei nempe quo Sanctus aeternae vitae natus est; hoc die ex
ualibet causa impedito, eadem festa assignentur diei a S. Sede
eterminando, qui proinde habebitur tamquam dies quaslnatalicius; b) pro ceteris festis, dies a S. Sede assignabitur.
61. Pro novis festis particularibus Inducendis, haec serven­
tur: a) festa propria Sanctorum vel Beatorum, ordinarie, diei
natalicio assignentur, nisi sit impeditus aut aliter a S. Sede
dispositum sit. Festa tamen alicuius loci vel ecclesiae propria,
quae etiam In calendario universali vel dloecesano vel religioso
gradu quidem Inferiore inscribuntur, eodem die celebranda
sunt ac In calendario universali vel dloecesano vel religioso;
b) si dies natalicius ignoretur, festa assignentur, cum appro­
batione S. Sedis» diei qui, in calendario perpetuo dloecesano
vel religioso, sit IV classis; / c) si vero dies natalicius perpetuo 606
impediatur pro univorsa dioecesi vel Religione vel ecclesia
propria, festa in tali calendario particulari, si sint I vel II clas­
sis, assignentur proximiori diei sequenti qui non sit I vel II
classis; si sint III classis, assignentur proximiori diei, qui ab
aliis festis et Officiis paris aut superioris gradus liber exsistat;
d) festa particularia indulta inscribantur in calendario die a
S. Sede in concessione assignato.
62. Sancti vel Beati qui In calendario, ex quavis ratione,
unico festo inscribuntur, semper simul celebrantur prout In
Breviario habetur, quoties eodem gradu sunt colendi, etsi
unus nut aliqui eorum sint magis proprii.
Proinde: aj si unus aut aliqui ex his Sanctis festo I classis
essent colendi, fit Officium de his tantum, omissis sociis; b) sl
unus nut aliqui ex his Sanctis vel Beatis essent magis proprii
et gradu superiore essent colendi, fit integrum Officium de
magis propriis, cum commemoratione sociorum.

3

Cap. VII.
- A)

De octavis

De octavis in genere

63.Octava est celebratio summorum festorum per octo
dies continuos protracta.
64. Celebrantur tantum octavae Nativitatis Domini, Paschatis et Pentecostes, exclusis omnibus aliis, sive in calendario
universali sive In calendariis particularibus.
65. Octavae sunt I aut II classis.

B)

De octavis I classis

66. Octavae I classis sunt octavae Paschatis et Pentecos­
tes. Dies infra has octavas sunt I classis.
C)

De octava II classis

67.Octava II classis est octava Nativitatis Domini. Dies
Infra octavam sunt II classis; dies autem octavus est I classis. / θθγ
68. Octava Nativitatis Domini modo peculiari ordinatur,
scilicet: a) dle 26 decembris, fit festum S. Stephani Protomar.
(II classis); b) die 27 decembris, fit festum S. loannls Ap. et
Evang. (II classis); c) die 28 decembris, fit festum Ss. Inno­
centium Mart. (II classis); d) die 29 decembris, fit commemo­
ratio S. Thomae Episcopi et Mart.; c) die 31 decembris, fit
commemoratio S. Silvestri I Papae et Conf.; f) ex festis par­
ticularibus ea tantum admittuntur quae sunt I classis ct In
honorem Sanctorum qui in calendario universali his diebus
inscribuntur, etsi tantum ad modum commemorationis; cetera
transferuntur post octavam.
69. De dominica infra octavam Nativitatis Domini, miae
scilicet a dle 26 ad 31 decembris occurrit, semper fit Officium
cum commemoratione festi forte occurrentis, iuxta rubricas,
nisi dominica incidat in festum I classis: quo in casu, fit de
festo cum commemoratione dominicae.
70. Normae peculiares pro ordinandis Officio et Missa
infra octavam Nativitatis Domini inveniuntur In rubricis Bre­
viarii et Missalis.
Cap. VIII.

De

anni temporibus

A) De tempore Adventus
71. Tempus sacri Adventus decurrit a I Vesperis domini­
cae I Adventus usque ad Nonam inclusive vigiliae Nativitatis
DominL
B) De tempore natalicio

72. Tempus natalicium decurrit a I Vesperis Nativitatis
Domini usque ad diem 13 Ianuarii inclusive.
Huiusmodi autem temporis spatium comprehendit: a) tem­
pus Nativitatis, quod decurrit a I Vesperis Nativitatis Domini
usque ad Nonam inclusive diei 5 ianuarii; b) tempus Epipha­
niae, quod decurrit a I Vesperis Epiphaniae Domini usque
ad diem 13 ianuarii Inclusive.
C) De tempore Septuagesimae
73. Tempus Septuagesimae decurrit a I Vesperis dominicae
in Septuagesima usque post Completorium feriae III hebdo­
madae Quinquagesimae. /
60S
4066

SACRA CONGREGATIO RITUUM. CODEX RUBRICARUM

n. 2027

De tempore quadrages i mal i

D)

74 Tempus qundmgesimale decurrit a Matutino ferine IV’
cinerum usque ad Missam Vigiliae paschalis exclusive.
Huiusmoai autem temporis spatium comprehendit: a) lem­
ons Quadragesimae, quod decurrit a Matutino feriae IV cine­
rum usque ad Nonam inclusive sabbati ante dominicam I Pas­
sionis; b) tempus Passionis, quod decurrit η I Vesperis domi­
nicae I Passionis usque ad Missam Vigiliae paschalis exclusive.
75. Hebdomada a dominica II Passionis seu in palmis
usque ad Sabbatum sanctum inclusive dicitur Hebdomada
sancta; tres nutem ultimi dies eiusdem hebdomadae nomine
Tridui sacri designantur.

E)

De tempore paschali

76. Tempus paschale decurrit ab initio Missae Vigiliae
*
paschali
usque ad Nonam inclusive sabbati in octava Pente­
.
coste
*
Huiusmodi autem temporis spatium comprehendit: a) tem­
pus Paschalis, quod decurrit ab Initio Missae Vigiliae paschalis
usque ad Nonam inclusive vigiliae Ascensionis Domini; b) tem­
pus Ascensionis, quod decurrit a I Vesperis Ascensionis Do­
mini usque ad Nonam inclusive vigiliae Pentecostes; c) octa­
vam Pentecostes, miae decurrit a Missa vigiliae Pentecostes
u»que ad Nonam inclusive sabbati sequentis.

Tabella

2.
3.

5.
6.

8.
9.
10.
11.
12.

77. Tempus «per annum» decurrit a die 14 Januarii usque
ad Nonam sabbati ante dominicam in Septuagesima, et α
I Vesperis festi Ssmae Trinitatis, Id est dominicae I post Pen­
tecosten, usque ad Nonam Inclusive sabbati ante dominicam
I Adventus.

13.

Cap. IX.

De

sancta

dierum liturgicorum secundum ordinem
praecedentiae disposita

Dies Hturgicl I classis

De tempore *per annum·

F)

1000 ILL 28

Festum Nativitatis Domini, dominica Resurrectioni
*
et
dominica Pentecostes (I classis cum octava).
Triduum sacrum.
Festa Epiphaniae et Ascensionis Domini. Ssrfiae Trinita­
tis, Corporis Christi. Cordis Iesu ct Christi Regis.
Festa Immaculatae Conceptionis et Assumptionis B. Ma­
riae Virg.
Vigilia et dies octavus Nativitatis Domini.
Dominicae Adventus. Quadragesimae et Passionis, et do­
minica in albis.
Feriae 1 classis superius non nominatae, nempe: IV cine­
rum et Π. III et IV Hebdomadae sanctae.
Commemoratio omnium Fidelium defunctorum, quae ta­
men locum cedit dominicae occurrenti.
\’igilia Pentecostes.’
611
Dies infra octavas Paschatis et Pentecostes.
Festa I classis Ecclesiae universae superius non nominata.
Festa I classis propria, nempe:!) Festum Patroni princi­
palis rite constituti: a) nationis b) regionis seu provin­
ciae sive ecclesiasticae sive civilis, c) dioecesis 2» Anni­
versarium Dedicationis ecclesiae cathedral!
.
*
3) Festum
Patroni principalis rite constituti loci seu oppidi vel ci­
vitatis. 4) Festum et anniversarium Dedicationis ecclestae
propriae, aut oratorii publici vel semipullci, quod locum
tenet ecclesiae. 5) Titulus ecclesiae propriae. 6) Festum
Tituli Ordinis seu Congregationis. 7) Festum Fundatori
*
canonIzati Ordinis seu Congregationis. 8) Festum Patroni
principalis rite constituti Ordinis seu Congregationis, et
provinciae religiosae.
Festa indulta I classis, primum mobilia, deinde fixa.

Maria in sabbato

Dies Hturgicl II classis
78. In sabbati*, in qulbu» occurrit Officium de ferla IV
classis, fit de sancta Maria in sabbato.
79. Officium sanctae Mariae in sabbato incipit a Matutino
et explicit post Nonam. /

Cap. X.

De Litaniis
A)

maioribus et minoribus

De Litaniis maioribus

80. Litaniae maiores assignatae sunt diei 25 nprilis; si vero
eo die occurrit dominica Paschatis vel feria II post Pascha,
transferuntur in sequentem feriam IIL
81. De Litaniis maioribus nihil fit In Officio, sed tantum
in Missa. Earum autem commemoratio non est habenda com­
memoratio «de Tempore».
82. luxln ecclesiarum et locorum *
condicione et consuetu­
dines, cuius rei iudex est Ordinarius loci, hoc die fit processio.
In qua dicuntur Litaniae Sanctorum (quae tamen non dupli­
cantur) cum suis precibus.
83. Si autem processio fieri nequit, locorum Ordinarii insti­
tuant peculiares supplicationes. In quibus dicantur Litaniae
Sanctorum et aliae preces in processione fieri solitae.
84. Omnes qui ad recitationem divini Officii obligantur,
processioni vero aut aliis peculiaribus supplicationibus, de qui­
bus numero praecedenti, non intersunt, tenentur dicere, hoc
a n,Sait,’rram cum *ul*
lingua latina,
bi Litaniae Sanctorum cum suis precibus. Iuxta locon‘m f?ni?etuT.ncm· In processione vel aliis peculiaribus sup­
plicationibus. lingua vernacula, una cum fidelibus dicuntur.
sIaGISJ IfS K 2Μτη^ν1η1 ptfidl obligantur, et his supnllcaHerwe' Γ t" Intersunt, non tenentur has preces lingua latina

Festa Domini II classis, primum mobilia, deinde fixa.
Dominicae II classis.
Festa II classis Ecclesiae universae, quae non sunt Do­
mini.
_ . ..
17. Dies infra octavam Nativitatis Domini.
18. Ferine II classis, nempe: Adventus a dic 17 ad diem 23
decembris inclusive, et feriae Quatuor Temporum Ad­
ventus, Quadragesimae et mensis septembris.
19. Festa propria II classis, nempe: 1) Festum Patroni se­
cundarii rite constituti: a) nationis, b) regionis seu pro­
vinciae sive ecclesiasticae sive civilis, c) dioecesis, d) loci
seu oppidi vel civitatis. 2) Festa Sanctorum aut Beato­
rum. de quibus n. 43 d. 3) Festa Sanctorum alicui eccle­
siae propria (n. 45 c). 4) Festum Fundatoris beatlfieatl
Ordinis seu Congregationis (n. 46 b) 5) Festum Patroni
secundarii rite constituti Ordinis seu Congregationis, et
provinciae religiosae (n. 46 d). 6) Festa Sanctorum aut
Beatorum, de quibus (n. 46 e).
■ «_.·»
Festa
indulta
II
classis,
primum
mobilia,
deinde rixa.
20.
612
21. Vigiliae II classis./

14.
15.
16.

Missa de Rogationibus regulariter dicenda est expleta
a
1ηηηη· V^347 statuuntur. Conïenlt
autem ut Missa de Rogationibus dicatur ellam post peculiares
supplicationes, quae locum tenent processionis, etsi horis ves­
pertinis peragantur.
86.

B)

De Litaniis mlnoribu* seu de Rogalionibu*

Die Hturgicl III classis
Feriae Quadragesimae et Passionis, a ferla V post cineres
usque ad sabbatum ante dominicam II Passionis inclu­
sive, exceptis feriis Quatuor Temporum.
Festn III classis. In calendariis particularibus Inscripta,
et quidem primum festa proprta, nempe: 1) Festa Sanctorum aut Beatorum, de quibus n. 43 d. 2) Festa Beatorum
alicui ecclesiae propria (n. 45 d). 3) Festa Sanctorum aut
Beatorum, de quibus n. 46 e; deinde festa Indulta, pri­
mum mobilia, aeinde fixa21. Festa III classis, in calendario Ecclesiae universae in­
scripta, primum mobilia, deinde fixa.
Feriae Adventus usque nd diem 16 decembris Inclusive,
exceptis feriis Quatuor Temporum.
26. Vigilia III classis.

, 8? ,fUîî?lB.CT,5in0T.el/c? Rogationes, per *
e. assignantur
feni II. III et Ιλ ante festum Ascensionis Domini
*
*
Ordinarii
autem locorum facultas tribuitur eas transferendi
610
*
alio
tres dic
*
continuos magis opportunos iuxta regionum
diversitatem aut consuetudinem aut necessitatem
88. De Litaniis minoribu» nihil fit In Officio, sed tantum
In Missa quae connectltur cum processione aut aliis peculiari­
bus supplicationibus.
89. Ad processionem aut ollas peculiares supplicationes et
Mlvuim aut commemorationem quod attinet, serventur quae
•unra de Litaniis maioribus statuta «unt (nn. 81-83 et 86).
90. IJtantae Sanctorum cum *
uls precibus, his diebus, di­
cuntur tantum In processione aut aliis supplicationibus (cfr.
n. 85). Proinde, qui ad recitationem divini Officii obligantur.
irocesslonl vero aut aliis peculiaribus supplicationibus non
ntersunt, non tenentur dicere, hl
* diebus. Litanias Sanctorum
cum tuis precibus.

F

Car. XL

Dr praecedentia dierum liturgicorum

91. Praecellentia dierum liturgicorum, sublati* quibuslibet
olli* tituli* vel normis. unice regitur ex sequenti

Dies Hturgicl IV classis
Officium sanctae Mariae in sabbato.
Feriae IV classi*.

Cap. XII.

De dierum liturotcorum occurrentia

92. Occurrentia dicitur occursus duorum vel plurium Offi­
ciorum uno eodemque die.
m<^ntaîîI1aii.liiJem«<UcH2?r accWrntalta. quando dies liturgicus
mul
!*î lllur«,cu’ Rxus certi* solummodo intervallis slvero
Htoreicl quodu®3inferiori.t'omcîur”n}lae wt· ul Officiam diei Hturgicl grap«
o&‘„IUper,OV’ ce<Ia‘:
translatloncm.nut reooilUonTm “Ut c”mmf morationem, aut
Indicatur.
uonem, prout numeris sequentibus
reponlt^T^n^esro ^transferendon°n tran,r*rtur vel
die vel omittitur. Iuxta nxbrtJlîj
1 rrP°nrndo, sed fit suo
613

4067

4068

SACRA CONGREGATIO RITUUM, CODEX RUBRICARUM

1900 KL 2«

Cap. XIII.

De

dierum liturgicorum occurrentia acci­
dentali EORUMQVE TRANSLATIONE

95. Ius translationis In alium diem ob occurrendam acci­
dentalem cum die liturgico, qui in tabella praecedentiae supe­
riorem obtinet locum, competit solummodo festis I classis.
Alia festa, ab Officio gradus superioris accldcntnllter impedita,
aut commemorantur aut, eo anno, penitus omittuntur, Iuxta
rubricas.
Sl vero duo festa eiusdem Divinae Personae aut duo festa
eiusdem Sancti vel Beati simul occurrunt, fit de festo, quod
In tabella praecedentiae superiorem obtinet locum, et aliud
omittitur.
96. Festum I classis Impeditum a die qui In tabella prae­
cedentiae superiorem obtinet locum, transfertur In proxi­
mum sequentem diem qui non sit I vel 11 classis.
Attamen: a) festum Annuntiationis B. Marine Vlrg.. quando
est transferendum post Pascha, transfertur, tamquam in sedem
propriam. In feriam II post dominicam In albis; b) Comme­
moratio omnium Fidelium defunctorum, quando occurrit cum
dominica, transfertur, tamquam In sedem propriam. In feriam
11 sequentem.
97. Sl eodem die plura festa I classis simul occurrant. Ipso
die celebratur festum, quod in tabella praecedentiae superio­
rem obtinet *locum
,
et alia transferuntur secundum ordinem
quo in eadem tabella praecedentiae Inscripta sunt.
98. Item, sl plura festa I classis transferri contingat, quae
diebus subsequrntibus occurrunt, servetur ordo quo In tabella
iraccedcntiae inscribuntur; in paritate autem Officium prius
mneditum praecedit.
614
Ô9. Festa translata sunt eiusdem gradus ac in sede propria. /

f

Cap. XIV.

De

dierum liturgicorum occurrentia

PERPETUA EORUMQVE REPOSITIONE

100. Ius repositionis In alium diem, ob occurrentlam per­
petuam cum die liturgico, qui in tabella praecedentiae supe­
riorem obtinet locum, competit omnibus festis I et II classis,
nccnon festis particularibus 111 classis extra Adventum et
Quadragesimam occurrentibus, quae In tota dioecesi vel In
toto Ordine seu Congregatione vel In propria ecclesia Impe­
diuntur.
Festa nutem III classis Ecclesiae universae, in aliquo ca­
lendario particulari, ct festa III classis diocceseos vel Ordinis
seu Congregationis, in aliquibus tantum ecclesiis perpetuo Im­
pedita, perpetuo aut commemorantur aut penitus omittuntur,
Iuxta rubricas.
101. Festa reponenda, sl sint I vel II classis, assignentur
proximiori diei sequenti qui non sit I vel II classis; si sint III
classis, assignentur proximiori diei sequenti, qui ab aliis Offi­
ciis paris aut superioris gradus liber exsistat.
102. Dies in quem festa perpetuo Impedita reposita sunt,
habetur tamquam dies proprius, in quo festum repositum ce­
lebratur sub eodem gradu ac in sede propria.
Cap. XV.

De

concurrentia dierum liturgicorum

103. Concurrentia dicitur concursus Vesperarum diei litur­
gie! currentis cum I Vesperis diei Hturgicl subsequent!
.*
104. In concurrentia praeferuntur Vesperae diei liturglcl
classis superioris, et alterae commemorantur vel non, iuxta
rubricas.
105. Quando vero dies Hturgicl, quorum Vesperae concur­
runt, sunt eiusdem classis, dicuntur integrae secundae Vespe­
rae de Officio currenti et fit commemoratio sequentis, iuxta
615 rubricas./

commemoratio, scilicet de festo II classis, quae tamen omit­
titur si commemoratio privllcgiata facienda sit; c) in aliis die­
bus liturglcls II classis, una tantum admittitur commemora­
tio, scilicet aut una privllcgiata aut una ordinaria; ' d) in die- 616
bus liturglcls III et IV classis, duae tantum admittuntur
commemorationes.
112. Ad commemorationes et orationes quod attinet, haec
Insuper serventur: a) Officium, Missa aut commemoratio de
aliquo festo vel mysterio unius Divinae Personae excludit
commemorationem aut orationem de nilo festo vel mysterio
eiusdem Divinae Personae; b) Officium. Missa aut commemo­
ratio de dominica excludit commemorationem aut orationem
do festo vel mysterio Domini, ct viclssim; e) Officium, Missa
aut commemoratio de Tempore excludit aliam commemora­
tionem de Tempore; d) item. Officium, Missa aut commemo­
ratio de B. Maria Virg- aut de aliquo Sancto vel Beato excludit
aliam commemorationem aut orationem in qua eiusdem B. Ma­
riae Virg., vel Sancti aut Beati intercessio imploretur: quod
tamen non valet de oratione dominicae vel feriae. In qua fit
invocatio eiusdem Sancti.
113. Commemoratio de Tempore fit primo loco. In admit­
tendis et ordinandis aliis commemorationibus, servetur ordo
tabellae praecedentiae.
114. Quaelibet commemoratio, quae numerum pro singulis
diebus liturglcls statutum superet, omittitur.

Cap. XVII.

De conclusione

De commemorationibus

106. Oune hic de commemorationibus statuuntur, valent
tam pro Missa quam pro Officio, sive in occurrentia sive in
concurrentia.
107. Commemorationes sunt aut privilegiatae aut ordina­
riae.
108.Commemorationes privilegiatae fiunt in Laudibus et
in Vesperis nccnon In omnibus Missis; commemorationes vero
ordinariae fiunt tantum In Laudibus, in Missis conventualibus
et in omnibus Missis lectis.
109. Commemorationes privilegiatae sunt commemoratio­
nes: a) de dominica; b) de dic liturgico I classis; c) de diebus
infra octavam Nativitatis Domini; d) de feriis Quatuor Tem­
porum mensis septembris; e) de feriis Adventus, Quadragesi­
mae et Passionis; f) de Litaniis maioribus. In Missa.
Omnes aliae commemorationes sunt commemorationes or­
dinariae.
110. In Officio et Missa S. Petri semper fit commemoratio
S. Pauli et viclssim. Haec commemoratio dicitur inseparabilis
et duae orationes adeo In unam coalescere censentur ut. In
numero orationum computando, pro unica habeantur. Proin­
de: a) in Officio S. Petri aut S. Pauli, oratio alterius Apostoli
additur, ad Laudes et ad Vesperas, sub unica conclusione,
orationi diei, absque nntlphona et versu; b) in Missa S. Petri
aut S. Pauli, oratio alterius Apostoli additur, sub unica con­
clusione, orationi diei; e) quoties vero oratio unius Apostoli
addenda est ad modum commemorationis, huic orationi additur
altera immediate, ante omnes alias commemorationes.
111. Ratio admittendi commemorationes haec est: a) in
diebus Hturgicis I classis et in Missis in cantu non conventua­
libus, nulla admittitur commemoratio, praeter unam privllegiatam; b) In dominicis II classis, una tantum admittitur
4069

orationum

115. Conclusio orationum tam In Missa quam in Officio
haec est: a) si oratio dirigitur ad Patrem, concluditur. Per
Dominum nostrum Jesum Christum Filium tuum, qui letum
oioit et regnat fn unitate Spiritus Sancti, Deus, per omnia
saecula saeculorum. Arnen; b) sl oratio dirigitur ad Patrem,
sed in cius principio fit mentio Filii, concluditur Per eundem
Dominum nostrum, etc. ut supra; e) si oratio dirigitur ad Pa­
trem, sed In fine ipsius fit mentio Filii, concluditur Qui tecum
vivit et regnal in unitate Spiritus Sancti, Deui, per omnia
saecula saeculorum. Amen; d) si oratio dirigitur ad Filium,
concluditur Qui vivis et regnas / cum Deo Pairt in unitate 617
Spiritus Sancti, Deus, per omnia saecula saeculorum. A men;
e) si In oratione facta est mentio Spiritus Sancti. In conclusione
dicitur ... in unitate eiusdem Spiritus Sancit, etc.
116. Servandae sunt etiam aliae peculiares conclusiones in
libris liturglcls quandoque notatae.
Cap. XVIII.

De coloribus paramentorum

De coloribus paramentorum in genere
117. Paramenta altaris, celebrantis et ministrorum debent
esse coloris convenientis Officio et Missae diei aut alteri Mis­
sae celebrandae, secundum usum Romanae Ecclesiae, quae
quinque coloribus uti consuevit: albo, rubro, viridi, violaceo
et nigro.
Indulta tamen et consuetudines legitimae circa usum alio­
rum colorum In suo robore manent.
Sicubi vero In regionibus Missionum, ex probata et originali
traditione gentis indigenae, significatio unius vel alterius colo­
ris Hturgicl Eccleslne Romanae cum significatione quae Illis
populis congenita est non congruit, Conferentine episcopi eius­
dem regionis, vel maioris territorii, si ita magis conveniat, fa­
cultas datur, ut in locum coloris inepti alium colorem magis
aptum substituant; hoc tamen non fiat Inconsulta S. Rituum
Congregatione.
118. Ad colorem paramentorum in Missis votivis lectis
IV classis quod attinet, ea quae, n. 323 traduntur, recolantur.
A)

B)

Cap. XVI.

η. 2927

De colore albo

119. Colore albo utendum est in Officio et Missa de Tem­
pore: a) a festo Nativitatis Domini usque ad expletum tempus
Epiphaniae; b) a Missa Vigiliae paschalis usque ad Missam
vigiliae Pentecostes exclusive.
120. Adhibetur color albus in Officio et Missa de fesllsz
a) Domini, exceptis festis de mysteriis et instrumentis Passio­
nis; b) B. Mariae Virg., etiam in benedictione et processione
candelarum die 2 februarii; / c) Ss. Angelorum; d) Omnium 613
Sanctorum (1 novembris); e) Sanctorum non Martyrum; fi S.
loannis Ap. ct Ev. (27 decembris); Cathedrae S. Petri (22 fe­
bruarii); Conversionis S. Pauli (25 Januarii); Nativitatis S. loan­
nis Baptistae (24 lunil).
121. Colorem album requirunt Missae votivar: a) quae
respondent festis, de quibus numero praecedenti; b) de D. N.
Iesu Christo, summo atque aeterno Sacerdote; c) de corona­
tione Summi Pontificis, et de anniversariis Summi Pontificis
et Episcopi dioecesanl; d) «Pro Sponsis
.*
122.Demum adhibetur color albus, ferin V Hebdomadi»·
sanctae, in Missa Chrismatis et in Missa in Cena Domini;
necnon, a diacono, pro cantu praeconii paschalis et. α cele­
brante, ad renovationem promissionum baptismatis tn Vigilia
paschali.
C) De colore rubro
123. Rubro colore utendum est in Officio et Missa de Tem­
pore a Missa vigiliae Pentecostes usque ad Nonam sabbati
sequentis.
124. Item adhibetur color ruber in Officio et Missa de
festjs: a) mysteriorum ct instrumentorum Passionis Domini;
b) Sanctorum Apostolorum ct Evangrlistarum, in eorum d»e
natalicio, excepto festo S. loannis (27 decembri·); c) Comme­
morationis S. Pauli Apostoli (30 iunii); d) Commemorationis
1070

SACRA CONGREGATIO RITUUM. CODEX RUBRICARUM

619

onmlurn Ss. Summorum Pontificum; e) Sanctorum Martyrum,
quorum colitur aut martyrium, aut Inventio, aut translatio;
f) Sanctarum. Reliquiarum.
125. Colorem rubrum requirunt Missae votivae: a) de Pas­
sione Domini; b) de Spiritu Sancto; c) de Mysteriis et Sanctis,
de quibus numero praecedenti; d) pro eligendo Summo Pon­
tifice.
126. Demum adhibetur color ruber, dominica II PassionsI
seu in palmis, ad benedictionem ct processionem ramorum. /

D) De colore viridi

Color viridis adhibetur in Officio et Missa de Tem­
pore*. a) a die 14 Januarii usque ad sabbatum ante Septuagesi­
mam; b) a feria II post dominicam I post Pentecosten, usque
ad sabbatum ante Adventum.
Excipiuntur feriae Quatuor Temporum mensis septembris
et vigiliae II et III classis extra tempus paschale.

139. Obligatio dicendi divinum Officium comprchcndlLejô
nes Horas canonicas cursus quotidiani.
140. Officium divinum absolvitur aut in choro, nut In com·
muni, aut a solo.
Dicitur autem In choro, sl absolvitur a communitate perjeges ecclesiastica* choro obligata; in communi vero, *1 Idem fit
a communitate, quae choro non est ndslricta.
141. Normae quae sequuntur valent tam pro absoluti**
divini Officii in choro vel Γη communi (etsi flat α duabus vrl
tribus personis tantum) quam pro absolutione a solo, nisi ali­
ter expresse caveatur.

127.

E) De colore violaceo

Color violaceus adhibetur in Officio et Missa de Tem­
pore. a) α dominico I Adventus usque ad vigiliam Nativitatis
Domini inclusive; b) a dominica in Septuagesima usque ad
Vigiliam paschalem, exceptis: benedictione et processione ra­
morum in dominica II Passionis; Missa sive Chrismatis sive
In Cena Domini ferla V Hebdomadae sanctae; Actione liturgica feria VI in Passione et Morte Domini usque ad Commu­
nionem exclusive; necnon cantu praeconii paschali», pro dia­
cono, et renovatione promissionum baptismatis, pro celebran­
te, in Vigilia paschali; c) in feriis Quatuor Temporum mensis
septembris; d; in vigiliis II et III classis, extra tempus pas­
chale.
129. Missae votivae, quae colorem violaceum requirunt,
sunt: a) Pro Fidei propagatione; b) Pro Ecclesiae defensione;
c) Pro unitate Ecclesiae; d) Tempore belli; e) Pro pace; f) Pro
vitanda mortalitate; g) Pro remissione peccatorum; h) Pro
perrgrinantibu» ct Iter agentibus; i) Pro infirmis; l) Ad postu­
landam gratiam bene moriendi; m) Pro quacumque necessitate.
130. Adhibetur color violaceus etiam: a) ad processionem
et Missam in Lllanii* maioribus et minoribus; b) ad benedictio520 nera cinerum; / c) ad Communionem In Actione liturgiea fe­
riae VI In Passione et Morte Domini; d) in Missis de Comme­
moratione omnium Fidelium defunctorum, quae celebrantur
tempore expositionis Ssifrl Sacramenti pro oratione Quadra­
ginta Horarum.
131. Paramenia coloris rosacei adhiberi possunt, dominica
HI Adventus et dominica IV Quadragesimae, sed in Officio
et Missa diei dominici tantum.

128.

F)

De eoiore nigro

1000 IUL eo

De tempore

dicendi

Horas

canonicas

142. Horae canonicae Officii divini ordinantur, ex earum
constitutione, ad sanctificationem diversarum horarum diei
naturalis. Praestat, nroinde, sive ad diem revera sanctifican­
dum sive ad ipsas Horas cum fructu spirituali recitandas, al
in carum absolutione, tempus servetur quod proxime accedat
ad tempus verum uniuscuiusque Horae canonicae./
143. Attamen ad satisfaciendum obligationi divini Officii
recitandi, sufficit ut omnes Horae canonicae intra spatium
viginliquatuor horarum diei dicantur.
144. Matutinum,.ex iusta causa, horis postmeridianis diti
praecedentis anticipare licet, non tamen ante horam quartamdecimam.
145. Laudet, cum sint precatio matutina, in choro et in
communi primo mane dicuntur: quod convenienter servatur
etiam in recitatione a solo facta.
146. Vesperae, ellam tempore Quadragesimae et Passionis,
in choro et in communi, hons postmeridianis dicuntur quod
convenienter servatur etiam in recitatione a solo facta.
147. Completorium, ab omnibus qui ad recitationem divini
Officii obligantur, praesertim autem In familiis religiosis, valde
opportune dicitur tamquam ultima precatio in fine diei, etiam
si, ob iustam causam. Matutinum diei sequentis iam anticipa­
tum fueriL
Hoc tn casu. Pater noster, alias dicendum post versum Adiatorium nostrum, omittitur et eius loco, In choro et In communi,
fit examen conscientiae per rationabile tempus protractura;
deinde dicuntur Confiteor et reliqua, more solito; quod conve­
nienter servatur etiam in recitatione a solo facta.

Gap.

IIL

De

calendario
divini

adhibexdo
Officii

RECITATIONE

148. Officium divinum absolvendum est iuxta calendarium
proprium vel, eo deficiente, iuxta calendarium Ecclesiae uni­
versae, prout numeris sequentibus indicatur.
149. Beneficiarii sequi tenentur calendarium suae eccle-

132. Nigro colore utendum est: a) in Actione llturgica fe­
riae VI In Passione et Morte Domini, usque ad Communionem
exclusive; b) in Officiis ac Missis defunctorum, excepto casu
de quo supra n. 130 d.

**1*50^ ^Clerici dioecesani sequi debent calendarium ecclesiae
vel oratorii cui stabiliter sunt addicti (n. 53 bj; vel. si nulli
ecclesiae vel oratorio sint stabiliter addicti, aut si extra suam
dioecesim diutius versentur, calendarium suae dioecesis, addi­
tis festis loci in quo domicilium habent (n. 44), aut calendarium
Caf. XIX. De usu et qualitate paramentorum
loci in quo commorantur. I
a
„ 63
151
Religiosi utriusque sexus choro adstricti servant ca­
lendarium suae domus (n. 56 b); aut. quando choro Intersunt
133. In Missa, sacerdos celebrans semper utitur planeta
seu casula.
in alia domo sui Ordinis» calendarium illius domus in qua
134. Episcopus, et alii qui usu Pontificalium gaudent, si
actu versantur.
,
....
. .
152. Religiosi calendarium proprium habent es. sed choro
solemniter celebrant, planctam Induunt super dalmaticam ct
tunicellam.
non adstricti, servant calendarium suae domus (n. 56 b); aut.
si In alia domo suae Congregationis seu Instituti Officium in
Item, planetum super dalmaticam et tunicellam induit Epi­
communi recitant, calendarium illius domus in qua actu ver­
scopus, ellam In Missa lecta: a) in consecratione Episcopi;
b) In collatione sacrorum Ordinum; e) In benedictione Abbatis;
santur.
,
. .
153. Religiosi qui calendarium proprium non habent, ser­
n
Abbatissae; e) in benedictione ct consecra­
tione \irginum; f) in consecratione ecclesiae et altaris.
vant calendarium suae ecclesiae (n. 53 b), additis tamen festis
Attamen Episcopus aliique de quibus supra, ex rationabili
propriis et Induitis (n. 46).
causa, a sumenda tunlcella et dalrnaUca subter planctam abs­
15-1. In seminariis et collegiis clericorum dioecesani*, Reli­
tinere possunt.
giosis commissis, pro absolutione divini Officii in communi,
135. Pluviale adhibetur, a) in Officio Laudum et Vespe­
sive a clericis sive a Religiosis qui una cum clericis Officium
rarum, quando solemnlter dicuntur, b) In benedictionibus quae
In communi dicunt, adhibendum est calendarium loci (n. 53 a),
21 fiunt ad altare; e) In processionibus; / d) In absolutione super
additis festis ecclesiae seminarii vel collegii (n. 45), data Insu­
cadaver aut super tumulum; e) in Missa pontificali, a presby­
per facultate adi ungendi festa Tituli necnon sancti Fundatoris
tero assistente; /) ad «orationes solemnes» in Actione liturgiea
Religiosorum quibus regimen seminarii commissum est.
feriae VI in Passione et Morte Domini; g) In Vigilia paschali.
155. In seminariis et collegiis clericorum intcrdJoecesanls,
136. Cum celebrans utitur pluviali, numquam adhibet ma­
regionalibus, nationalibus et intematlonalibus, pro absolutione
nipulum; et si pluviale haberi non potest. In benedictionibus
divini Officii In communi, adhibendum est calendarium Eccle­
quae fiunt ad altare, sacerdos stat in alba cum stola, sine plasiae universae, additis festis Patroni principalis nationis» regio­
neta et manipulo.
nis seu provinciae sive ecclesiasticae sive civilis, dioecesis, op137. Dalmatica et tunlcella utuntur diaconus, respective
Îildi seu civitatis, anniversario Dedicationis ecclesiae cathedra­
subdiaconu*. quando sacerdoti ministrant: a) In Missa; b) In
ls dioecesis et aliis festis netu feriatis, si quae sint, necnon
benedictionibus ad altare; e) In processionibus.
festis ecclesiae seminarii vel collegii (n. 45).
Attamen cum sacerdos celebrans stat sine pluviali, etiam
Sl autem buiusmodi seminariorum regimen Religiosis com­
ministri stant sine dalmatlca et tunlcella.
missum sit. calendarium Ecclesiae universae adhibendum est
522
Planetae plicatae et stola latior amplius non adhibentur. /
etiam a Religiosis qui una cum clericis Officium In communi
absolvunt, data tamen facultate addendi festa tituli Ordini*
seu Congregationi* necnon sancti Fundatoris Religiosorum qui­
bus regimen seminarii commissum est.
PARS It. Rubricae generale* Breviarii Romani
156. In collegiis ct domibus interprovlnclalibus, nationali­
bus et internationalibus Religiosorum, pro absolutione divini
Cap. 1. Normae generales
Otiicil In choro vel in communi, adhibendum est calendarium
proprium Ordinis seu Congregationis universae (n. 55). additis
138. Home canonicae Breviarii romani sunt: Matutinum.
tantum festis propriae ecclesiae (n. 45) necnon festis de quiDU5 η. ί>7«
Laudes, Prima, Tertia. Sexta, Nona, Vesperae et Completo157. Quivis tamen clericus dloecesanus. aut quivis religioΊβχ his Matutinum. Laude* et Vesperae dicuntur Horae
nui Of&naru^
^ollbet tituli adstrictus,
maiores·, Prima, Tertia, Sexta. Nona et Completorium Horae
?end?rJiim JffluCh°r° VCl ίη
iuxta aliud C^
minores appellantur. Completorium vero a rubncis plerumque
hoc rao4° “'°muneri·
sepamtim consideratur.

4CT71

4072

SACHA CONGREGATIO RITUUM. CODEX RUBRICARUM

1000 11 L 20

Hem cum quis Vesperis votivi» allciiiui solcmnltati» exter­
nae participat, suo muneri, quoad liane partem Officii, satisfa­
cit. dummodo praedictae Vesperae integrae ct servati» rubricis
celebratae fuerint.

Cap. IV.
A)

De ordinando

divino

Officio

165. Officium dominicale competit diebus dnminlcls, in
quibus non occurrat festum quod ipsi dominicae praeferatur.
Habent tamen peculiarem ordinationem Officii: a) domini­
cae Paschntis et Pentecostes; b) dominica infra octavam Na­
tivitatis Domini.
166. Officium dominicale ordinatur hoc modo: a) Ad I
Vesperas: omnia ut in Ordinario ct Psalterio, sabbato praece­
denti, lis exceptis quae propria assignantur; b) Completorium
subsequens: de sabbalo; c) Ad Matutinum: invitatorium ct
hymnus ut in Ordinario vel Psalterio; antiphonac, psalmi et
versus unici Nocturni, ut in Psalterio dominicae; absolutio
Exaudi, benedictiones Ille nos. Divinum auxilium. Per evangelica dicta; lectiones prima et secunda, cum suis responsoriis,
de Scriptura occurrenti (n. 220 a); lectio tertia de homilia In
Evangelium diei (n. 220 b); hymnus Te Deum, qui omittitur
in dominicis Adventus, et a dominica In Septuagesima usque
ad dominicam II Passionis; quo in casu, dicitur tertium respon­
sorium. d) Ad Laudes: antiphonae, nisi propriae assignentur,
de Psalterio; psalmi c Psalterio dominicae, c I vel II schemate,
iuxta diversitatem temporum (n. 197); capitulum, hvmnus ct
versus, ut in Ordinario vel Psalterio aut Proprio de Tempore,
reliqua ut in Proprio de Tempore, e) Ad Primam: antiphona
nisi propria habeatur, et psalmi c Psalterio de dominica; ca­
pitulum et reliqua ut in Ordinario; lectio brevis de Tempore.
I) Ad Tertiam, Sextam ct Nonam: omnia ut in Ordinono ct
Psalterio, iis exceptis quae propria assignantur. g) Ad II
Vesperas: omnia ut in Ordinario ct Psalterio, iis exceptis quae
propria assignantur, h) Completorium: de dominica.
C)

De Officio festivo

167. Olficium festioum competit festis I classis; ct ordina­
tur hoc modo: a) ad I Vesperas: omnia c Proprio vel Communi;
b) Completorium subsequens: de dominica; c) ad Matutinum:
627 omnia e Proprio vel Communi; ct dicitur hymnus Te Deum: /
d) ad Laudes: omnia e Proprio vel Communi, cum psalmis de
dominica, primo loco; c) aa Primam: antiphona prima e Lau­
dibus; psalmi 53, 118 1 et 118 ’; capitulum ct reliqua, ut in
Ordinario; lectio brevis de Tempore; f) ad Tertiam, Sextam et
Nonam: antiphonae secunda, tertia et quinta e Laudibus, per
ordinem; psalmi de dominica; reliqua e Proprio vel Communi;
g) ad II Vesperas: omnia c Proprio vel Communi; h) Comple·
forium: de dominica.

D)

De O/licio semifestivo

168. Olficium semifesllvum competit festis II classis; ct
ordinatur hoc modo: a) ad Matutinum, 1st udes ct Vesperas:
omnia ut In Officio festivo; b) ad Primam: antiphona et psalmi
e Psalterio, de currenti hebdomadae die; capitulum et reliqua,
ut in Ordinario; lectio brevis de Tempore; c) ad Tertiam,
Sextam ct Nonam: antiphonae ct psalmi e Psalterio de currenti
hebdomadae dic; reliqua de festo, ut in Proprio vel Communi;
d) Completorium: dc dominica.

E)

De Officio ordinario

169.
Officium ordinarium competit festis III classis necnon
Officio sanctae Mariae in sabbato; ct ordinatur hoc modo:
a) ad Matutinum: invitatorium ct hymnus c Proprio vel Com­
muni; antiphonae, psalmi ct versus unici Nocturni c Psalterio
dc currenti hebdomadae die, nisi propria aut de Communi
assignentur (n. 177); lectiones prima et secunda, cum suis
responsoriis, de Scriptura, ut n. 221 a Indicatur; lectio tertia
dc festo (n. 221 b); et dicitur hymnus Te Deum: b) ad Laudes
et ad Vesperas: antiphonae et psalmi ut in Psalterio de currenti
hebdomadae die, nisi propria aut do Communi assignentur

4073

(n. 177); reliqua ut in Proprio vel Communi; e) ad Primam:
antiphona ct psalmi c Psalterio de currenti hebdomadae die;
capitulum et reliqua, ut in Ordinario; lectio brevis de Tem­
pore; J d) ad Tertiam, Sextam et Nonam: antiphonae et psalmi
ut In Psalterio de currenti hebdomadae die; reliqua de festo,
ut in Proprio vel Communi; e) Completorium: de currenti heb­
domadae die.

F)

De ordinando divino O/licio in genere

158. Do extensione divini Officio pro ilngidls diebus liturgiels, supra dictum est. numeris scilicet 13. 27, 34, 37.
159. De qualitate divini Officii recitandi, ct de ratione »umendi singulus Horarum partes, Iuxta dierum llturgicorum di­
versitatem. Infra nn. 165-177 dicetur.
160. Ratio dicendi singulas Horas habetur In Ordinario
divini Officii.
101. Matutinum cum tribun Nocturnis, scilicet novem psal­
morum cum novem lectionibus habent: a) festa I et II classis;
b) feriae Tridui sacri; c) dies octavus Nativitatis Domini;
d) Commemoratio omnium Fidelium defunctorum.
162. Matutinum eum unico Nocturno novem psalmorum et
trium lectionum habent: a) dominicae omnes, practcr dominicas
Paschatis et Pentecostes; bj omnes ferine, exceptis feriis Tridui
sacri; c) omnes vigiliae; d) festa III classis; e) dies Infra octa­
vam Nativitatis Domini; /) Officium sanctae Marine in sab­
bato.
163. Matutinum cum unico Nocturno trium psalmorum et
trium lectionum habent dominicae Paschntis ct Pentecostes ct
dies infra eorum octavas.
161. Festa quae non habent I A’esperas et, ob quamlibet
causam, iuxta rubricas eas acquirunt, omnia sumunt c II Ves­
peris, iis tantum exceptis, quae forte pro I Vesperis propria
626 ponuntur. /
B) De Officio dominical!

η. 2027

628

De Officio ferlali

170. Officium feriale competit omnibus feriis et vigiliis,
exceptis: a) Triduo sacro; b) vigilia Nativitatis Domini.
171.Officium feriale ordinatur hoc modo: a) ad Matuti­
num: invitatorium et hymnus e Psalterio vel Ordinario, iuxta
diversitatem temporum; antiphonae, psalmi et versus unici
Nocturni c Psalterio, de currenti hebdomadae die; in feriis,
tres lectiones de Scriptura occurrenti vel de homilia In Evan­
gelium dici cum suis responsoriis; In vigiliis, tres lectiones
propriae de homilia cum responsoriis dc feria currenti. Hym­
nus Te Deum dicitur in feriis temporis natalicii ct paschalis;
aliis temporibus dicitur tertium responsorium; b) ad Laudes
et ad Vesperas: omnia ut in Psalterio, de currenti hebdomadae
die, et In Ordinario, Iuxta diversitatem temporum, iis exceptis
quae propria assignantur. In feriis, sumitur oratio propria si
habeatur, secus de dominica praecedenti, nisi alia assignetur;
in vigiliis autem dicitur oratio propria; c) ad Primam: anti­
phona, nisi propria assignetur, et psalmi e Psalterio, de cur­
renti hebdomadae die; capitulum et reliqua, ut in Ordinario;
lectio brevis de Tempore; d) ad Tertiam, Sextam et Nonam:
antiphona, nisi propria assignetur, et psalmi e Psalterio de
currenti hebdomadae die; capitulum et reliqua, ut in Ordina­
rio, iuxta diversitatem temporum; oratio ut ad Laudes; e) Com­
pletorium: de currenti hebdomadae die.

G)

De quibusdam peculiar itail bus in ordinando Officio divino

172. In dominicis Paschalis el Pentecostes, ct diebus infra
carum octavas, ad Horas minores, dicuntur psalmi de dominica,
ad Primam tamen ut In festis, scilicet psalmi 53,118 1 et 118 ’./ 629
173. In Triduo sacro, in vigilia Nativitatis Domini, et in
Officiis defunctorum. Officium ordinatur iuxta speciales ru­
bricas quae, suis locis, in Breviario inveniuntur.
174. In festis Domini II classis, quae In dominicis Septua­
gesimae, Sexagesimae aut Quinquagesimae occurrant, ad Horas
minores sumuntur antiphonae e Laudibus, ut in Officio festivo,
retentis tamen, ad Primam, psalmis de dominica, scilicet psal­
mis 117, 118 » ct 118
175. Diebus infra octavam Nativitatis Domini, liberis a
festis Sanctorum, Officium ordinantur hoc modo: a) Malui i·
num habet novem psalmos cum tribus lectionibus. Invitato­
rium, hymnus, antiphonae ct psalmi dicuntur ut in festo Na­
tivitatis; versus, ut in tertio Nocturno festi; tres vero lectiones
de Scriptura occurrenti cum suis responsoriis, ut singulis die­
bus indicatur; b) ad Laudes: omnia ut in festo Nativitatis
Domini; c) ad Horas minores dicuntur antiphonae ct psalmi
de die currenti, ut in Psalterio; reliqua ut in festo Nativitatis;
d) ad Vesperas, excepto die 31 decembris, antiphonac et psalmi
sumuntur e II Vesperis dici Nativitatis; a capitulo autem fit
do octava, ut in festo, nisi faciendum sit dc sequenti dominica
aut dc sequenti festo I classis; e) Completorium: de dominica.
176. In dominica infra octavam Nativitatis Domini, Offi­
cium ordinatur eodem modo ac aliis diebus infra octavam
(n. 175), retentis Iis quae propria habentur.
Ad lectiones vero Matutini quod attinet, haec serventur:
a) si dominica dic 26, 27 aut 28 decembris occurrit, lectiones
prima et secunda, cum suis responsoriis, sumuntur e primo
Nocturno diei Nativitatis, modo Ln n. 221 indicato; tertia voro
de homilia in evangelium diei (n. 220 b); b) si aliis diebus oc­
currit, lectiones prima ct secunda dicuntur de Scriptura oc­
currenti, et tertia de homilia ln cvongelium diei, ut in Officio
dominical! (n. 220).
177. In festis III classis, tam universalibus quam particu­
laribus, quae ad certas Horas habent aut antiphona» proprias
ct psalmos dc Communi, uut antiphonns proprias et psalmos
specialiter assignatos, serventur rubricae particulares quae, in
Breviario, suis locis occurrunt. /
630

Cap. V.

De

A)

diversis

Officii

partibus

De initio ct fine Horarum

178. Horae canonicae sive in choro, sive in communi sive
a solo, inchoantur absolute hoc mo<lo: a) Matutinum a versu
Domine, labia mea aperies; b) Laudes, Horae minores ct Vespe­
rae, a versu Deus, in adiutorium meum intende: e) Compt'torium n versu lube, domne (Domine), benedicere.
179. Item Horae canonicae sive in choro, sive in communi,
sive a solo, absolvuntur hoc modo: a) Matutinum (si a Laudi­
bus separetur). Laudes, Tertia, Sexta, Nona el Vesperae: versu
Fidelium animae; b) Prima, bcnc<lictione Dominus nos be­
nedicat; c) Completorium, benedictione Benedicat ct custodiat.
180. In officio Tridui sacri et defunctorum, Horae inchoan­
tur ct absolvuntur ut in Breviario notatur. Item. Matutinum
festi Epiphaniae Domini modo proprio Inchoatur.

B)

Dc conclusione Officii

181. Cursus quotidianus divini Officii concluditur, post
Completorium, antiphona B. Mariae V. cum suo versu ac
oratione, et cum versu Divinum auxilium, *
excepti *
Officii
Tridui sacri et defunctorum.

4074

SACRA CONGREGATIO RITUUM, CODEX RUBRICARUM

n. 2927

I960 ILL 26
t

De invitator io
182. Invitatorium cum psalmo 94. Venite, exsultemus, di­

habentur. Excipiuntur versus qui in Ordinario sine Alleluia
ponuntur.
207. Ratio sumendi versus, iuxta diversitatem Officiorum
!
Offido^n?
*
6V477U)r ’“*
P™
Λβ*1υΓ d® ord,nando φν,ηο

C)

citur, modo in Ordinario descripto, in initio Matutini cuiusque
Offidi, exceptis Officiis Tridui sacri, et festi Epiphaniae Do-

631

183. In fine invitatorii, tempore paschali, additur Alleluia,
nisi iam habeatur.
184. Ratio sumendi invitatoriam, iuxta diversitatem die­
rum liturgicorum. habetur supra, ubi agitur de ordinando Offido (nn. 165-177)./

D)

De anllphonis

190. Antiphonae dicuntur ad omnes Horas ante et post
psalmos et cantica, una vel plures Iuxta diversitatem Offidi
et Horarum, ut suis locis indicatur. Omittuntur vero, ad Horas
minores et ad Completorium: in Triduo sacro, In dominica et
per octavam Paschalis, et in Offido defunctorum diei 2 no­
vembres.
191.Antiphonae dicuntur semper integrae ante et post
psalmos et cantica, ad omnes Horas, tam maiores quam mi­
nores.
Asteriscus, qui post prima antiphonae verba notatur, indi­
cat eousque intonatlonem esse producendam.
192. Antiphonae propriae certis Horis assignatae, si dici
nequeunt, non transferuntur, sed omittuntur.
193. Antiphona ad Magnificat in I Vesperis dominicae
primae mensis augusti, Septembris, octobris et novembris ea
est, quae in Breviario ante dominicam primam cuiusque men­
sis invenitur, et respondet libro sacrae Scripturae in dominica
632 legendo. /
191. Ad Vesperas feriae VI, tempore paschali, pro anti­
phona ad Maoni/lcal resumitur antiphona ad Magnificat e II
Vesperis dominicae praecedentis.
195. In fine anllphonarum, tempore paschali, additur AlieIa ia, nisi iam habeatur. A Septuagesima autem usque ad
Sabbatum sanctum. Alleluia, si forte in antiphonis occurrat,
omittitur.

F)

De psalmis et canticis

196. Psalmi, ad singulas Horas, sumuntur secundum nor­
mas de ordinando Offido iuxta diversitatem dierum liturgico­
rum (nn. 165-177).
197. Ad Matutinum feriae IV et, singulis hebdomadae die^au<^es» in Psalterio, duplex ponitur psalmorum

De

absolutionibus et benedictionibus ante lectiones

208. Absolutio ct benedictiones dicuntur, ad Matutinum,
ante lectiones cuiusque Nocturni, prout in Ordinario Indicatur.
Omittuntur In Officiis Tridui sacri et defunctorum.
209. In Matutino Officii S. Mariae In sabbato ponuntur
absolutio et benedictiones propriae; Item exstant benedictio­
nes propriae in 1II Nocturno Matutini Nativitatis Domini.
210. Benedictiones nroprlne invnriabiles habentur ante
lectionem brevem nd Primam ct ad Completorium.

De hymnis

185. Hymni dicuntur in qualibet Hora, loco in Ordinario
indicato. Omittuntur vero In Matutino Epiphaniae Domini, a
Matutino feriae V in Cena Domini usque ad Nonam sabbati
in albis, et in Offido defunctorum.
186. Ad Horas minores et ad Completorium semper di­
cuntur hymni in Ordinario pro iisdem Horis assignati, prae­
terquam In festo Pentecostes et Infra octavam, ad Tertiam.
157. Hymni proprii, certis Horis assignati, numquam ad
aliam Horam transferuntur.
188. Quilibet hymnus semper dicitur sub conclusione quae
Ipsi In Breviario assignatur, exdusa quavis conclusionis mu­
tatione ratione festi vel Temporis.
189. Officium commemoratum numquam doxologiam pro­
priam inducit in fine hymnorum Offidi diei.

E)

I)

L)

De lectionibus ad Matutinum
I

I—D e lectionibus In genere
211. In fine cuiusaue Nocturni dicuntur tres lectiones.
Proinde Officia cum tribus Nocturnis habent novem lectiones;
Officia vero cum uno Nocturno tres. i
534
212. Nomine «Scripturae occurrentis» designantur lectiones
sacrae Scripturae primo vel unico Nocturno assignatae et certo
ordine per singulos dies in Proprio de Tempore dispositae.
213. Lectiones de Scriptura occurrenti, si dic assignato dici
nequeunt, omittuntur, etsi agatur de initiis librorum, excepto
initio Epistolae I ad Corinthios, quod, cum die 13 ianuaril
occurrit dominica I post Epiphaniam, sabbato praecedenti
legitur.
214. Officia commemorata non habent lectionem in Of­
ficio diei.
215. Lectiones de Scriptura leguntur cum titulo libri sacri
e quo sumuntur, nisi aliter expresse notetur; Item lectione de
sermone vel tractatu vel documento pontificio, cum titulo et
nomine auctoris; similiter praeponitur nomen auctoris lectio­
nibus de homilia in Evangelium diet
216. In fine cuiusque lectionis did tun Tu autem. Domine,
miserere nobis, cui respondetur Deo gratias: quae conclusio
omittitur in Officiis Tridui sacri et defunctorum.
II—De lectionibus Officii trium Nocturnorum

217. Tres lectiones primi Nocturni sunt de Scriptura, et
quidem: a) in Offido 1'Stiro et »emi/ejZioo, aut propriae ant
specialiter assignatae aut de Communi; b) in Officiis Tridui
,a218.PTT?SlClectione5 secundi Nocturni sunt: a) in Officio
frstioo et semifextico, de vita Sancti, aut de sermone vel tractatu
diei assignato, ut in Proprio vel in Communi; si vero una vel
duae tantum lectiones propriae aut assignatae habeantur, nu­
merus ternarius completur lectionibus de Communi; b) in
Officiis Tridui sacri, dc sermone diei assignato.
219. Tres lectiones tertii Nocturni sunt: a) in Officiofestin
et semUestloo, de homllia In Evangelium diei; b) in Officiis
Tridui sacri, de Epistolis B. Pauli Apostoli, ut in Proprio.

Alterum psalmorum schema adhibetur: a) in dominicis
temporii Septuagesimae, Quadragesimae et Passionis; b) in
omnibus feriis temporis Adventus, Septuagesimae, QuadraQuatuor Temporum septembris, ct in
vigiliis II et III classis extra tempus paschale.
Iteliquis diebus, sumitur primum psalmorum schema.
198. Quando psalmus vel canticum Incipit per eadem verba
quibus constat antiphona. haec verba omittuntur, et psalmus
vel canticum Inchoatur ab eo verbo ante quod desinit anti­
phona, dummodo post antlphonam non iit addendum Alleluia.
199. Psalmus, qui in Hora cui specialiter assignatur dici
nequit, non transfertur, sed omittitur.
200. Cantica Benedicius, Magnificat et Nunc dimittis di­
cuntur suo loco, ut In Ordinario indicatur.
201. In fine psalmorum et canticorum, excepto cantico
Benedicite, dicitur Gloria Pair!, quod omittitur per Triduum
sacrum.
In Officio defunctorum tamen, loco versus Gloria Pair i di­
citur versus Requiem aeternam, ut suo loco notatur.
202. Asteriscus in versibus psalmorum et canticorum de­
notat pausam canius vel recitationis In choro et in communi
(* 3
□
servandam. /
G) De sgmbolo alhanasiano
203. Symbolum athannslanum dicitur solummodo In festo
Ssihae Trinitatis, ad Primam, expletis psalmis, ante antipho­
nae repetitionem.

ΙΠ—D electionibus Officii unius Nocturni

220. In Officio dominical i, ordo trium lectionum hlc est:
a) Lectio prima et secunda dicuntur de Scriptura occurrenti,
ut in Proprio. / Prima autem lectio Sacrae Scripturae ea est, 63o
quae in Breviario nunc ut prima notatur; altera vero efficitur
ex secunda et tertia in unam coniunctis, omisso responsorio
intermedio; b) Lectio tertia dicitur de homilia in Evangelium
diei; et sumitur ea quae nunc tn Breviario ponitur tamquam
prima tertii Nocturni.
...
, .>
Ui.
«
221. In Officio ordinario, ordo trium lectionum hic est.
a) Lectio prima et secunda dicuntur de Scriptura; et quidem
ordinarie de Scriptura occurrenti, nisi propriae vel specialiter
assignatae habeantur. Prima autem lectio Sacrae Scripturae
ea est, quae in Breviario ut prima notatur; altera vero efficitur
ex secunda et tertia in unam coniunctis, omisso responsorio
,
*
intermedio
b) Lectio tertia dicitur de festo, scilicet propria,
quae antea communiter vocabatur «contracta»; qua deficiente,
dicuntur lectiones propriae (olim secundi Nocturni) simul conlunctae. Si vero festum carcat lectionibus propriis, pro tertia
lectione sumitur quarta de Communi.
222. In Officio feriali, ordo trium lectionum hic est: a) si
agitur de Officio vigiliae vel feriae cum homllia, tres lectiones
dicuntur de homillâ in Evangelium diei; b) si agitur dc Of­
ficio feriae sine homilia, leguntur tres lectiones de Scriptura
occurrenti, prout bi Breviario exhibentur.
quibusdam peculiar it at I bus circa lectiones

223. Lectiones Offidi defunctorum modo proprio ordinan­
tur, ut suis lods notatur.
H) De versibus
iJSl' PSr
Pagebatis et Pentecostes dicuntur tres
*c<iil2nesQ^c homilia in Evangelium diei.
204. Versus dicuntur ad Matutinum post repetitam anti­
AJ~T
*.
i uPcO’c,T^cntc dominica in Septuagesima, lectiones
phona m ultimi psalmi cuiusque Nocturni. Ad Laudes vero et
habere
non'nn^
lS »pQ5t EPlPhanlara assignatae, quae locum
ad Vesperas versus dicitur post hymnum; ad Horas minores
anno penitus omittuntur. Idem valet
et ad Completorium post responsorium breve.
UriSSS
poU Pentecosten, et de lectionibus
205. In Triduo sacro, versus dicitur in singulis Nocturnis
sup^e&n,^^^ aeQuentlum, quae impediuntur
et Laudibus tantum; in ferto et per octavam Paschalis In solo
Nocturno; in Offleio defunctorum ad singulos Nocturnos, Lau­
?ccnon Ie lectionibus
pediuntur »upcrvem?n^riin°5\ob™ cl nov*
>«<
«n
quae im­
des et Vestieras, ut suis locis notatur.
.....
...
206. Tempore paschali versibus additur Alleluia, nisi lam
prima dominica Adventus^™ ^°mlnica niensls sequentis, vel

4075

4076

tlî»

10(10 IU. 2(1

SACRA CONGREGATIO RITÜUM. CODEX RÜBRICARÜM

M) De responsori Is post lectiones Malullnl
I—D o responsoriis In genere
220. Post quamlibet lectionem dicitur responsorium, prae­
terquam post ultimam, quando dicendus est hymnus Te Deum.
227. Responsoria ndeo cum lectionibus connectuntur, ut
rndem ratione ac lectiones sumenda sint, nisi aliter expresso
caveatur.
223. Responsoria quae suo dic dici nequeunt, non transfe­
runtur, sed omittuntur.
229. Tempore paschali. In fine cuiuslibet responsorii, ante
versum, additur Alleluia, nisi Iam habeatur, minime vero ad­
ditur Alleluia post versum.
230. In fine ultimi responsorii cuiusque Nocturni, post re­
petitam ultimam partem responsorii, dicitur Gloria Patri, et
deinde iterum resumitur eadem ultima pars responsorii, nisi
suo loco nliter notetur.
Attamen, In Officio temporis Passionis, in ultimo responso­
rio cuiusque Nocturni omittitur Gloria Patri, ct eius loco resu­
mitur Integrum responsorium ab initio usque ad versum ex­
clusive.
In Officio defunctorum autem, loco Gloria Patri, In ultimo
responsorio cuiusque Nocturni, dicitur Requiem aeternam.
231. Peculiaritates In dicendis responsoriis forte occurcntes, suis lods indicantur.
II—De responsoriis In Officiis trium Nocturnorum

232. Responsoria trium Nocturnorum hac ratione ordinan­
tur a) in Officio fesllvo et semifesHvo, dicuntur propria aut de
Communi; b) In Officiis Tridui sacri, dicuntur propria.

Ill—De responsoriis in Officiis unius Nocturni
233. In Officio dominicalt, responsoria hoc modo ordinan­
tur. a) primum, est responsorium quod ponitur post primam
lectionem; b) secundum, est responsorium quod post tertiam
lectionem olim inveniebatur. In fine huius responsorii omittitur
Gloria Patri ct repetitio ultimae partis responsorii, quando
637 dicendum est tertium responsorium; / c) tertium, quando di­
cendum occurrit, est responsorium quod post tertiam lectio­
nem de homilia exstabat.
234. In Officio ordinario cum lectionibus de Scriptura oc­
currenti, responsoria hoc modo ordinantur: a) primum, est
responsorium quod ponitur post primam lectionem; b) secun­
dum. est responsorium quod post tertiam lectionem invenitur.
235. In Officio ordinario cum lectionibus de Scriptura pro­
priis vel specialiter assignatis, responsoria dicuntur propria aut
de Communi, eodem ordine ac supra (n. 234).
236. In Officio feriali, sive fiat de feria sive dc vigilia, di­
cuntur responsoria dc feria currenti, prout habentur in Proprio
de Tempore.
N) Dc hymno Tc Deum
237. Hymnus Te Deum dicitur ad Matutinum, post ulti­
mam lectionem, loco noni vel tertii responsorii: a) in dominica
in albis, in dominica Pentecostes, ct in Matutino dominicae
Resurrectionis, quod recitatur ab iis qui Vigiliae paschali non
interfuerunt; b) in dominicis II classis, exceptis dominicis in
Septuagesima, in Sexagesima et in Quinquagesima; c) in om­
nibus festis; d) per octavas Nativitatis Domini, Paschatls et
Pentecostes; e) in Officio ferioli temporis natalicii ct temporis
paschalis; f) in vigiliis Ascensionis ct Pentecostes; g) in Officio
sanctae Mariae in sabbato.
238. Omittitur vero hymnus Te Deum: a) in Officiis de
Tempore α dominica I Adventus usque ad vigiliam Nativitatis
Domini Inclusive; et a dominica In Septuagesima usque ad
Sabbatum sanctum inclusive; b) in vigiliis 11 et III classis,
excepta vigilia Ascensionis Domini; c) in omnibus feriis per
annum; d) in Officio defunctorum.
239. Quando hymnus Te Deum omittitur, cius loco dicitur
033 nonum vel tertium responsorium. /

De capitulis, et de lectione brevi ad Primam
240. Capitulum dicitur ad omnes Horas, Matutino excepto,
expletis psalmis cum suis antiphonis; ad Completiorium autem
post hymnum. Omittitur α Laudibus feriae V in Cena Domini
usque ad Nonam sabbati In albis, ct in Officio defunctorum.
241. Ad Primam semper dicitur capitulum Regi saeculo­
rum: et ad Completorium Tu autem in nobis. Ad alias Horns
sumitur ex Ordinario vel Psalterio, c Proprio vel Communis
iuxta Officiorum diversitatem (nn. 165-177).
242. Lectio brevis ad Primam dicitur semper de Tempore
prout in Ordinario.
O)

De responsoriis brevibus Horarum minorum
243. Responsoria brevia dicuntur ad Horas minores et ad
Completorium post capitulum; omittuntur vero a feria V in
Cena Domini usque au Nonam sabbati in albis, ct in Officio
defunctorum.
244. Ad Primam, in responsorio Christe, Fili Del vivi,
versus Qui sedes mutatur iis in Officiis ct anni temporibus pro
quibus proprius assignatur; numquam tamen dicitur versus
proprius festi commemorati.
Responsorium breve Completorii numquam mutatur. Ad
Tertiam, Sextam et Nonam responsoria brevia sumuntur ex
eodem loco ac capitula.
245. Quomodo responsoria brevia dicenda sint, sive extra
tempus paschale sive tempore paschali, sive in Officio feriall
tempori Passionis, in Ordinario indicatur. Extra tempus pas­
*
chale, quamvis In aliquibus festis addenda sint duo Alleluia
P)

I

4077

n. 2Ô2Î

In fine responsorii brevis ante versum ad Tertiam, Sextam et
Nonam, non ideo addenda sunt etiam ad Primam ct ad Com­
pletorium.
Q) De orationibus
246. Oratio dicitur In fine cuiuslibet Horae, loco in Ordi­
nario indicato. Excipitur Matutinum, quando una cum Lau­
dibus recitatur.
247. Orationi praemittitur, In recitatione in choro vel In
communi. Dominus vobiscum, cui respondetur Et eum spiritu
tuo. In recitatione a solo facta, et ab iis qui in ordine diacona­
tus non sunt constituti, dicitur, nisi Iam praecedat. Domine,
exaudi orationem meam et respondetur / Et clamor meus ad te 639
veniat. Deinde dicitur Oremus, et sublungitur oratio.
Et sic in recitatione a solo, loco Dominus voblseum, semper
dicitur Domine, exaudi orationem meam, ut supra.
248. Ad Primam et ad Completorium oratio numquam
mutatur, nisi in Officio Commemorationis omnium Fidelium
defunctorum ct, in Triduo sacro, ad Primam. Ad alias Horas,
sumitur oratio quae ponitur ad Laudes; In feriis Quadragesimae
ct Passionis tamen, nd Vesperas, exstat oratio propria.
249. Oratio Officii dici semper dicitur sub sua conclusione,
salvo praescripto n. 110 a. Orationes vero, quae ad commemo­
rationes pertinent, concluduntur in ultima tantum; attamen
Oremus dicitur ante quamlibet orationem.
R) De commemorationibus
250. Commemorationes fiunt iuxta normas in rubricis ge­
neralibus. nn. 106-144, datas.
251. Commemorationes ponuntur post orationem Officii
dici; et fiunt per antiphonam quae ponitur respective ad Be­
nedictus vel ad Magnificat in Officio commemorato, per ver­
sum qui cam praecedit ct per orationem, salvo praescripto
n. 110 c.
252. Ad faciendam commemorationem Officii dominicae,
feriae et vigiliae Ascensionis, antiphona et versus sumuntur
e Proprio de Tempore, Psalterio vel Ordinario, oratio autem
e Proprio de Tempore; ad faciendam commemorationem vero
octavae Nativitatis vel Officii Sanctorum, antiphona, versus
ct oratio sumuntur e Proprio vel Communi; ad faciendam de­
mum commemorationem vigiliae II et III classis, antiphona
et versus sumuntur e Psalterio, oratio autem c Proprio.
253. In faciendis commemorationibus, haec animadver­
tantur: a) in eadem Hora numquam bis repetatur eadem an­
tiphona; b) in eadem commemoratione antiphona et versus
numquam constent iisdem verbis.
254. SI in Laudibus una tantum facienda est commemora­
tio, et antiphona ac versus sumenda sunt ex eodem Communi
unde sumpta sunt in Officio diei, pro commemoratione sumun­
tur antiphona ac versus c I Vesperis. /
640
255. Si In Laudibus duae faciendae sunt commemoratio­
nes, et antiphona ac versus sumenda sunt ex eodem Communi:
a) pro prima commemoratione, sumuntur antiphona et versus
e Laudibus; b) pro altera, antiphona et versus e I Vesperis.
256. Si in Laudibus duae faciendae sunt commemoratio­
nes, ct antiphona ac versus sumenda sunt ex eodem Communi
unde sumpta sunt in Officio diei: a) pro prima commemoratio­
ne, sumuntur antiphona ct versus e I Vesperis; b) pro altera,
antiphona ct versus c II Vesperis.
2o7. Ad ea quae nn. 253-256 habentur, animadvertatur:
a) si antiphona eadem sit in I et II Vesperis, pro altera com­
memoratione sumitur antiphona e Laudibus, vel demum prima
antpbona tertii Nocturni; b) textus antiphonae adhiberi pot­
est,' in eadem Hora, tamquam versus pro altera commemo­
ratione, sumenda ex eodem Communi; e) antiphona Euge,
serve bone, quae ponitur ad Laudes de Communi Confessoris
Pontificis, censetur idcntica cum simili antiphona, quae habe­
tur ad Laudes de Communi Confessoris non Pontificis.
258. Item, si eadem sit oratio festi de quo fit Officium ct
eius de quo fit commemoratio, oratio pro commemoratione
mutatur in alteram dc eodem vel simili Communi.
259. Antiphonae et versus propria, si In una Hora pro com­
memoratione adhiberi nequeunt, non transferuntur, sed omit­
tuntur.
S) De precibus

260. Preces dicuntur tantum in Officiis de Tempore, ct
quidem: a) in Laudibus ct Vesperis feriae IV et VI temporis
Adventus, Quadragesimae et Passionis; b) In Laudibus et
\resperis feriae IV et VI Quatuor Temporum mensis Septem­
bris; e) in Laudibus sabbatorum Quatuor Temporum, excepto
641
sabbato Infra octavam Pentecostes. /

Cap. VI.

De

rations signo crucis se muniendi. standi,

GENUFLECTENDI ET SEDENDI IN RECITATIONE DIVINI OFFICII

261. Quae hic dicuntur de signo crucis et de corporis situ
in recitatione divini Officii, valent pro recitatione in choro
vel in communi; convenit vero ut hi oui a solo divinum Offi­
cium recitant, iis quae de signo crucis dicuntur se conforment.
262. Normae peculiares quae ad hebdomadarium et can­
tores spectant, in caeremoniarum libris inveniuntur; proinde
hic ea tantum indicantur quae «chorales» in genere respiciunt.
263. Omnes signant se signo crucis α fronte ad pectus et
ab humero sinistro ad dexterum: a) in principio omnium Ho­
rarum, cum dicitur Deus, In ad tutorium: b) ad versum Adiularium nostrum; c} ad absolutionem Indulgentiam post Con­
fiteor in Completorio; d) in principio canticorum Benedictus,
Magnificat ct Nunc dimittis; e) ad benedictionem in fine Pri­
mae et Completorii; f) ad versum Divinum auxilium, m fine
divini Officii.

4078

n. 2927

SACRA CONGREGATIO R1ÏUÜM, CODEX RURlUCARUM

264. Signo crucis os sibi signant in principio Matutini, ad
verba Domine, labia mea aperies.
265. Signo cruds pectus sibi signant nd verba Converte
nos in Completorio.
266. Omnes stant: a) in principio cuiusque Horae, donec
primus versus primi psalmi inchoatus sit; b) dum dicuntur
nymni, ct cantica evangelica; c) ad Matutinum etiam ad invi­
tatorium eum suo psalmo ct ab expicta ultima antiphona
cuiusque Nocturni usque ad primam benedictionem ante lec­
tiones inclusive; et dum legitur textus Evangelii ante homi642 liam; d) ad Laudes et ad Vesperas etiam ab expleta antiphona
post uHI.’mum psalmum usque ad finem, nisi genuflectcndum
sit ad preces aut ad orationem, iuxta rubricas; e) ad Primam,
ab expleta antiphona usque ad finem, praeterquam ad lectio­
nem Martyrnlogii, nisi genuflectcndum sit ad orationes; f) ad
Tertiam, Sextam et Nonam, ab expleta antiphona usque nd
finem, nisi genuflectcndum sit ad orationem; g) ad Comple­
torium, ab expleta antiphona post psalmos usque ad finem,
nisi genuflectendum sit ad orationem; h) ad intonationem antlphonanim in Matutino, Laudibus et Vesperis cantatis, iuxta
consuetudinem; i) ad antiphonam finalem B. Mariae Virg.,
post Completorium, sabbato et dominica, etiam si non fit
Officium de dominica, et toto tempore paschali.
267. Omnes genua flectunt: a) ad verba Venite, adoremus
et procidamus, etc. In psalmo Venite, exsultemus in initio Ma­
tutini; b) ad versum Te ergo quaesumus in hymno Te Deum;
e) ad preces, quando dicendae sunt; d) in Officio feriali Ad­
ventus, Quadragesimae et Passionis necnon Quatuor Tempo­
rum mensis septembris, et de vigiliis II et III classis» excepta
vigilia Ascensioni», in omnibus Horis ad orationem et comme­
morationes forsan sequentes; hebdomadarius autem stat; e) ad
antiphonam finalem B. Mariae Virg., post Completorium,
praeterquam sabbato et dominica et toto tempore paschali;
hebdomadarius autem stat dum didt orationem; f) in qui­
busdam aliis peculiaribus adiunclls, quae suis locis notantur.
268. *
Omne sedent: aj In omni Hora. Incepto primo versu
primi psalmi, donec antiphona ultimi psalmi repetita sit;
b) ad lectiones cum suis responsoriis ad Matutinum, praeter­
quam dum legitur textus evangelii ante homiliam; e) dum le643 gitur Martyrologium, ad Primam, nisi aliter statuatur. /

PARS III. Rubricae generales Missalls Romani

Cap. I. Notiones et

normae generales

269. Sacrosanctum Missae Sacrificium, iuxta canones et
rubricas celebratum, est actus cultus publici, nomine Christi
ct Ecclesiae Deo redditi. Denominatio proinde «Missae priva­
tae· vitetur.
270. Missa cum Officio divino summum totius christiani
cultus constituit; Missa proinde per se cum Officio dici concor­
dare debet.
Dantur tamen etiam Missae extra ordinem Officii, scilicet
votivae aut defunctorum.
271. Missarum species duae sunt: Missa in cantu et Missa

1000 ILL 20

Missam celebrare debet, etiamsi secus calendarium propriam
sequi posset.
’ r
2/9. Oratorium fixe constitutum fn navibus est oratoriam
publicum; et in eo adhiberi debet calendarium Ecclesiae uni­
versae. Cum nutem quis celebrat extra huiusmodi oratorium,
super altare portatlle, ndblbcrc potest vel calendarium Eccle­
siae universae vel calendarium proprium. Idem facere point
qui legitime celebrat in itinere aereo, fluviali vel viae ferreae.
280. In seminariis et collegiis clericorum *
anl».
dlocce
Reli­
giosis commissis; necnon In seminariis et cnllegil» clericorum
inlerdioecesanK, regionalibus nationalibus et international!bus etiam Religiosis commissis, idem adhibetur calendarium,
quod praecipitur pro recitatione divini Officii In commani
(nn. 154-155)./
281. In collegiis et *
dnmibu intcrprovlnclalibus nallonalibus et in terruit io rudibus Religiosorum, adhibendum est calen­
darium proprium Ordinis scii Congregationis universae (n. 55),
additis tantum festis de quibus n. 57.
282. Calendarium dioeeesanum, additis *
festi loci et eccle­
siae vel oratorii propriis adhiberi debet: a) in ecclesiis cathedralibus etsi Religiosis sint commissae; h) in ecclesiis ct ora­
toriis *
proprii cleri dioecesanl, etsi chorum Religiosorum ad­
nexum halreant, qui eum ecclesia per crates tantum commu­
nicat; e) in ecclesiis et oratoriis Religiosorum utriusque sexus,
qui calendarium proprium non habent, additis tamen festi i
ipsi» propriis et Induitis d) in ecclesiis ct oratoriis Religioso­
rum. quae clero dlocccsano commissa sunt, aut adnexum ha­
bent chorum Canonicorum; non nutem si ecclesia vel orato­
rium alicui sacerdoti in particulari est commissum; e) in eccle­
sia et oratorio principali seminarii, etsi Religiosis sit commis­
sum, data tamen facultate addendi festa de quibus n. 154.
283. Calendarium religiosum, ndditis festis de quibus n. 57
atque festis ecclesiae vel oratorii propriis, adhiberi debet: e) in
ecclesiis et oratoriis principalibus Religiosorum, qui calenda­
rium proprium habent, etsi sint paroecialia; b) In eccleiu
*
et
oratoriis cleri dioecesani, quae Religiosis commissa sunt, aut
ipsi» Religiosis inserviunt pro publica divini Officii recitatione,
i
*
ct
sint paroecialia; non autem si ecclesia vel oratorium alicui
Religioso in particulari est commissum; e) in ecclesil
*
et ora­
*
torii
Tertianorum utriusque sexus, etsi solum Officium par­
vum B. Mariae Virg. recitent; d) in oratoriis secundariis semi­
narii Religiosis commissi, sl haec oratoria ipsis Religiosis tan­
tum Inserviunt.
,
-,
284. Sacerdos qui celebrat in ecclesia vel oratorio ubi ritus
diversus viget, stare debet calendario ipsius ecclesiae vel ora­
torii quoad festa rorumque gradum, commemorationes et col­
lectam imperatam. In ordinanda autem Missa. sumere debet
partes variabiles proprias illius ritus, retentis caeremoniis ct
Ordinario proprii ritus, t
’ 6w

Cap. HI.

De Missa

cosveKTUAEX

285. Nomine Missae conventualis intellegitur Missa quae
ab *
.
H
qui per leges Ecclesiae choro adstringuntur, in eoniunctlone cum Officio divino quotidie celebranda est.
286. Singulis diebus una tantum dicenda est Missa conven­
Pcta.
tualis, quae cum Officio in choro recitato concordare debet,
Missa dicitur in cantu, si sacerdos celebrans partes ab ipso
excepti» *
dlebn de quibus infra nn. 289-294.
iuxta rubricas cantandas revera cantu profert; secus dicitur
Obligatio tamen alia
*
Missas in choro celebrandi, ex ph
*
leda.
fundationibus vel alia legitima causa, firma manet.
Missa in cantu porro, »1 celebratur cum assistentia ministro­
237. Missa conventualis dicenda est post Tertiam, nisi
rum sacrorum, appellatur M Issa solemn Is; si celebratur absque
communitatis moderator, gravi de causa, eam post Sextam
ministris sacris, vocatur Missa cantata.
vel Nonam dicendam esse ccnsuerit.
Missa solemni* demum, quae ab Episcopo vel ab altis facul­
In vigilia Pentecostes, Missa conventualis dicitur post
tatem habentibus celebratur cum solemn!talibus in libris 11Nonam.
.
,
_ . .
,
turgcU statutis, dicitur Missa pontificalis.
283. Missa conventualis per sc solemnis esse debet, vel
212. Missa natura sua postulat, ut omnes adstantes, se­
saltem cantata. Ubi vero per leges particulares vel per pecu­
cundum modmn sibi proprium, eidem participent.
liaria indui ta a solemnltate Missae in choro dispensatum fuerit,
yarios autem modos, quibus fideles sacrosancto Missae Saconvenit ut. Missae conventual! lectae chorales participatio­
criucio actuose participare possunt, ita oportet moderari, ut
nem liturgi cam directam praestent, partes saltem Ordinarii
periculum cuiusvis abusus amoveatur, et praecipuus eiusdem
Missae recitando. Porro (idem chorales prohibentur quominus»
participationis finis obtineatur, plenior scilicet Dei cultus et
inter Missam conventualem. Horas canonicas choraïlitcr pro­
fidelium aedificatio.
sequantur.
De bac fidelium actuosa participatione fusius actum est in
239. In omnibus feriis IV dasiis, nisi aliter praescribatur,
Instructione de Musica sacra et sacra I.Uurgla a S. Rituum
loco Missae conventualis Officio conformis, dici potest, cura
Congregatione data dic 3 teptembrls anni 1058 ILE 2774).
commemoratione feriae occurrentis: a) aut Missa quae respon­
273. Rubricae quae sequuntur valent tam pro Missis in
det commemorationi In Officio diet forte occurrenti; b) aut
611 eantu quam pro Missis lectis, nisi aliter expresse caveatur. /
Missa de Mysterio, Sancto vel Beato, cuius elogium eo die
habetur In Martyrologjo vel cius Appendice pro respeclivi
*
Ecclesiis aporobâta; c) aut una cx Missis votivis quae in
Cap. II. De calendani o adiodendo in Missae
MlstaM, pro Missa conventuall, per hebdomadam disponuntur,
celebratione
d) aut quaelibet alia Missa, quae tamquam votiva celebrari
permittitur.
274. Mlsia dicenda est Iuxta calendarium aut ecclesiae vel
290. Missa concentualls pro defunctis sacerdotibus, bene­
oratorii In quo Missa celebratur, aut loci, aut ipsius sacerdotis
factoribus et aliis, excepto tempore natalicio ct paschali
.
*
I
celebrantis, aut Ecclesiae universae, prout Infra exponitur.
a) dici debet, quolibet mense, excepto mense novembri, prima
275. In ecclesia œl oratorio poblico, quilibet sacerdos, tam
’ classi
;
*
b) dici potest, qualibet hebdomada, prima fe­
dloecesanus quam religiosus, celebrare tenetur iuxta calenda·
rla I\ classi».
num ipsius ecclesiae vel oratorii publici.
Sumitur Missa «quotidiana» cum oratione Deus, oenior lar­
gitor.
Idem servetur In oratorio srmipublfco principali seminarii,
domus religiosae, collegii, nosocomii, carceris et similium.
<lic1bus Litaniarum tam malomm quam minorum,
276. In oratoriis secundariis seminarii, domus religiosae,
S°tl
®
**
"i
supplicationes Mi
*
collegii, nosocomii, carceris et similium, quilibet sacerdos sequi
Uu * mcl dcbcl
Rogationibus (nn. 346-347).
notest aut calendarium ipsius oratorii aut proprium.
e ”>rona}ionl» Summi Pontificis, ct in anniver277. In oratortit priratif, et cum celebrat super altare
PonliRc>’ ct Episcopi dioecesanl. in
portatlle extra locum sacrum, quilibet sacerdos sequi potest
riti? Μΐί?»1 d? hÎSiU1 Ct- coUe^®u»· Pro Missa conventual! diaut calendarium loci (n. 53 β I aut proprium.
•VÎ3
in InnKl anniversariis, iuxta nn. 362-363.
27«. De festis Patroni principalis nationis, regionis seu
proxime defuncti, necnon
provinciae sive ecclesiasticae sive civilis, dioecesi», oppidi seu
Fidelium defun.
civitatis, necnon de anniversario Dedicationis ecclesiae cathe­
cle.lae cMhed^l, Ca.waSco^’ «TeTu^n^Tp^I
dral!» et alii» festi» actu feriatis, si quae sint, quilibet sacerdos

407»

4080

SACRA CONGREGATIO RITUUM, CODEX RUBRICARUM

1000 IUL 20

cathedral! pro Missa conventual! dicitur Missa de iisdem anni
*
versari is.
29-1. In anniversariis omnium defunctorum alicuius Capi­
tuli aut Ordinis scu Congregationis ad chorum obligatae, pro
Missa conventual! dicitur Missa de iisdem anniversariis.
295, In Commemoratione omnium Fidelium defunctorum,
Ero Missa conventual! adhibenda est Missa quae prima *
Inseri
llur hoc die; et chorales illi soli intéressé tenentur.
296. In festo Nativitatis Domini, in choro dicuntur duae
Missae conventunlcs, scilicet um» in nocte et altera In die.
297. Cum Episcopus Missam solemniter celebrat, vel eidem
assistit; aut cum in choro canitur Missa Officio non conformis,
ratione alicuius solemnltatls externae, chorales huic Missae
tantum intéresse tenentur, etsi pro benefactoribus non appli­
cetur, servata tamen lege de applicanda alia Missu per cum
ad quem spectat.
Cap. IV.

De Missa in

dominicis et feriis

298. Omnes dominicae, sive I sive II classis, propriam Mis­
sam habent. Attamen dominicae post Epiphaniam, quae trans­
feruntur Inter dominicam XXIII ct XXIV' post Pentecosten,
fzlS sumunt anliphonas od Introi,dum, ad Offertorium et ad Com­
munionem, necnon graduate et Alleluia cum suo versu a do­
minica XXIII post Pentecosten, retentis orationibus, Episto­
la et Evangello propriis.
299. Item propriam Missam habent omnes feriae temporis
Quadragesimae et Passionis necnon Quatuor Temporum Ad­
ventus et septembris. In reliquis feriis dicitur Missa dominicae
praecedentis, e qua pariter sumuntur orationes, quoties feria
est coinmemoranda, nisi a rubricis aliter provisum sit.
300. In sabbatis Quatuor Temporum ct in sabbato «Si­
tientes». Missa iu qua Ordines sacri conferuntur dicenda est
de sabbato, etiam festo I ve! II classis occurrente.
Cap. V.

De Missis festivis

301. Missa dc festo, sensu proprio, intellegitur Missa de
Mysterio, Sancto vel Beato quae celebratur secundum ordinem
Officii.
302. Sensu autem lallore, dicuntur quoque Missae de festo:
a) Missa de festo III classis ob alio festo eiusdem gradus Im­
pedito; b) Missa de commemoratione In Officio diei occur­
rente; c) Missa de Mysterio, Sancto vel Beato, cuius elogium
eo die habetur in Martyrologio vel cius Appendice pro respecti­
ves Ecclesiis approbata.
303. Missae festivae numero praecedenti recensitae omni­
bus furibus liturgicls gaudent, ac si festum cum integro Officio
celebraretur. Attamen: a) Missa de festo III classis impedito
dici potest suo die, solummodo si etiam festum impediens sit
III classis; b) Missa de commemoratione in Officio dici occur­
rente, ct Missa dc Mysterio, Sancto vel Beato, culus elogium
eo die habetur in Martyrologio vel eius Appendice pro rcspectlvis Ecclesiis approbata, dici potest tantum sl occurrit dies
liturgicus IV classis.
30-1. Missae quae dicuntur festivae sensu latiore prohiben­
tur in ecclesiis unam tantum Missam habentibus: a) quoties
urgeat onus Missae conventualis cui per alium sacerdotem
satisfieri nequeat, nisi Missa, iuxta n. 289, tamquam conven549 tualis dici possit; / b) quoties diebus Litaniarum dicenda sit,
Iuxta rubricas, Missa de Rogationibus.
305. Ad formulam autem Missae festivae eligendam extra
Missam conventualem, haec serventur: a) pro festis quae in
Proprio Sanctorum habentur, sumitur Missa quae, suo dic, in
Missali indicatur. Attamen, loco Missae de Communi, sumi
potest, ad libitum sacerdotis celebrantis, Missu propria dc
eodem festo, sl habetur, inter Missas pro aliquibus locis; b) pro
festis quae in Proprio Sanctorum non habentur, sumitur Missa
de Communi. Quoties in eodem Communi plures exstant for­
mulae, electio fit ad libitum sacerdotis celebrantis. In singulis
autem Communibus Epistolae et Evangclia, quae habentur
sive In Ipsis Missis sive ad calcem totius Communis, sumi pos­
sunt In qualibet Missa de eodem Communi.

Cap. VI.

A)

De Missis

votivis

De Missis uolluis in genere

306. Nomine Missae votivae Intellegitur Missa quae dicitur
extra ordinem Officii vel commemorationum diei currentis,
aut non est de Mysterio, vel Sancto eo die In Martyrologio
elogium habente,
307. Missa votiva potest esse: a) de mysteriis Domini;
b) de Beata Maria Virgine; c) dc Angelis; d) de Sanctis; e) ad
diversa.
308. Tamquam Missae votivae, de mysteriis Domini, cele­
brari possunt: a) in Ecclesia universa: 1) de Ssma Trinitate;
2) de Ssriio Nomine lesu; 3) de Ssiho Corde lesu; 4) dc pretio650 sissimo Sanguine D. N. Γ. C.; 5) de Christo Rege; / 6) de Ssiho
Eucharistiae Sacramento; 7) de D. N. lesu Christo, summo
atque aeterno Sacerdote; 8) de sancta Cruce; 9) de Passione
Domini; 10) dc sancta Familia lesu. Mariae, Joseph; 11) de
Spiritu Sancto; b) In singulis ecclesiis, praeter Missas supra
memoratas, omnes Missae dc festis Domini quae in calenda­
riis particularibus Inscribuntur, et aliae Missae votivae spe­
cialiter concessae.
Celebrari tamen nequeunt, tamquam votivae. Missae quae
referuntur ad mysteria vitae Domini.
309. De Beata Maria Virgine celebrari possunt, tamquam
votivae: a) In ecclesia universa. Missae quue pro sancta Maria
4081

π. 2927

in sabbato, Iuxta temporum diversitatem, in Missali assignan­
tur, necnon omnes Missae de festis B. Mariae Virg. quae in
calendario universali inscribuntur; b) in singulis ecclesiis, prae­
ter Missas supra memoratas, omnes Missae dc festis B. Mariae
Virg. quae In calendariis particularibus inscribuntur, et aliae
Missae votivae specialiter concessae.
Partes variandae Iuxta diversa anni tempora, in his Missis
deficientes, sumuntur e Communi festorum B. Mariae Virg.
Celebrari tamen nequeunt, tamquam votivae. Missae quae
referuntur ad mysteria vitae eiusdem B. Mariae Virginis, ex­
cepta Missa de eiusdem Immaculata Conceptione.
310. De Angelis celebrari possunt, tamquam votivae:
a) Missae dc singulis festis Ss. Angelorum; b) Missa votiva
dc Ss. Angelis feriae III assignata.
311. De Sanetis celebrari possunt, tamquam votivae. Mis­
sae dc quolibet Sancto canonizato elogium habente in Marty­
rologio romano, vel eius Appendice pro respecllvis Ecclesiis
approbata.
312. Missae ootioae de Beatis permittuntur, ex A postolico
Induito, unice In triduo quod in eorum honorem celebratur
intra annum a beatificatfone.
313. Missae uotioae *ad *
dioersa habentur in Missali, vel
eius Appendice pro aliqua ecclesia approbata, pro peculiaribus
circumstantiis vel necessitatibus celebrandae./
651
314. Pro Missa votiva de mysteriis Domini sumitur Missa
de respcctlvo festo, nisi expresse Indicetur aliam esse adhiben­
dam; aut peculiaris Missa votiva.
315. Pro Missa votiva de B. Maria Virg., de Angelis et de
Sanctis sumitur Missa de respective festo, si In Missali habetur,
sive In Proprio Sanctorum sive inter Missas pro allouibus locis,
nisi alia Missa tamquam votiva in Missali expresse Indicetur.
Quodsl festum in Missali desit, sumitur Missa de Communi.
Quoties in eodem Communi plures exstant formulae, electio
fit ad libitum sacerdotis celebrantis. In singulis autem Com­
munibus, Epistolae ct Evangelia, quae habentur sive in ipsis
Missis sive ad calcem totius Communis, sumi possunt In qua­
libet Missa de eodem Communi.
Serventur tamen rubricae de mutandis nonnullis partibus
vel verbis, iuxta anni tempora et Iuxta qualitatem mere voti­
vam huius Missae.
316. Pro aliqua peculiari necessitate, sumitur Missa votiva
propria, si habetur in Missali; ea vero deficiente, sumitur «Mis­
sa pro quacumque necessitate», adhibitis, loco orationum huius
Missae, orationibus necessitati occurrenti convenientibus, sl
inter «Orationes diversas» inveniuntur.
317. Quaevis Missa votiva dc mysteriis Domini, de B. Ma­
ria Virg. vel Sancto, prohibetur quoties occurrit dies liturgicus
I vel Ii classis in quo fit Officium de eadem Persona. Tunc,
loco Missae votivae, dicenda est Missa do Officio occurrenti.
Occurrente vero die liturgfco III vel IV classis, eligi potest aut
Missa de Officio diei aut Missa votiva, exclusa alterius comme­
moratione.
318. Oratio Missae votivae impeditae additur, sub unica
conclusione, orationi Missae diei, solumodo si Missa votiva
est I aut II classis, et modo ne occurrat dies sub nn. 1, 2, 3
ct 8 In tabella praecedentiae recensitus.
De Missa votiva III classis impedita nihil fit In Missa de
Officio occurrenti.
319. In admittendis et ordinandis orationibus in Missis
votivis, serventur ea quae infra pro singulis Missarum votiva­
rum classibus statuuntur (nn. 3305, 343 b, 386 b, 389 b).
320. De hymno angelico et de symbolo in Missis votivis
dicitur suis locis, cum agitur de singulis Missarum votivarum
classibus, ct infra, nn. 431-432. ct 475-476. /
652
321. Sequentia, si qua habetur. In Missis votivis omittitur.
322. Praefatio dicitur quae cuique Missae votivae propria
est; qua deficiente, dicitur praefatio de Tempore aut commu­
nis, iuxta normas generales.
323. Color paramentorum, in Missis votivis, debet esse
cuique Missae conveniens; sed In Missis votivis lectis IV classis
non convcntualibus, adhiberi potest etiam color Officii dici,
servato tamen colore violaceo ct nigro unice pro Missis quibus
per se competit.
324. Nisi in rubricis particularibus aliud statuetur, Missa
votiva potest esse aut In cantu aut lecta.
325. Missae voÜVac sunt I, II, III aut IV classis; de sin­
gulis ngltur numeris sequentibus.
326. Quaevis Missa votiva prohibetur in ecclesiis unam
tantum Missam habentibus: a) quoties urgeat onus Missae
conventualis, cui per alium sacerdotem satisfieri nequeat, ex­
ceptis Missis votivis, quae certis diebus pro Missa convcntunll
dici possunt (n. 289) aut debent (nn. 290-294); b) die 2 fe­
bruarii, sl fiat benedictio candelarum; c) In Litaniis *
nudoribu
et minoribus, sl dicenda sit Missa de Rogationibus (n. 346).
327. Quoties, In rubricis aut in peculiari induito, aliqua
Missa indicatur tamquam votiva alicuius classis, ordinanda
est iuxta normas ct privilegia, quae pro eadem classe Missa­
rum votivarum statuuntur.
B)

De Missis colicis 1 classis

I—De Missis votivis I classis In genere
328. Nomine Missae votivae I *
classi Intellegitur Mhsa
votiva quae celebrari permittitur omnibus diebus liturgich. fis
tantum exceptis qui sub nn. 1-8 Id tabella praecedentiae re­
censentur, salvo praescripto n. 332.
329. Missae votivae 1 classis, a rubricis generalibus praevi­
sae, sunt: a) Missae de Dedicatione, In actu consecrationis
ecclesiae (nn. 331-3X1); b) Missae in cantu de Ssriio Eucharistiae
Sacramento, In sulernnioribus *
celcbratlonibu Congressus eu­
charistici (n. 335); / c) Missae in cantu de myMcrit» Domini, *£♦..
4082

SACRA CONGREGATIO RITUUM, CODEX RUBRICARUM
B. .Maria Vlrg., Sancto vel Beato, occasione celebrationis extraordinarioe (n. 340 a).
. , ,
330. Privilegia Missarum votivarum I classis sunt- a) di­
cuntur cum Gloria et Cndo; b) excludunt omnes commemora­
tiones non privilcgfatas, et collectam ab Ordinario loci impe­
ratam; c) oratio Missae votivae impeditae additur sub unica
conclusione orationi Missae diei currentis, modo ne occurrat
dies sub nn. 1, 2, 3 et 8 in tabella praecedentiae recensitus;
d) si in cantu celebrantur, adhibetur tonus solemnis.

II—De Missis Dedicationis
In actu consecrationis ecclesiae

331. Ecclesiarum consecratio, quamvis omni dic de Iure
fieri possit, opportunius tamen fit dominicis et festis diebus.
Prohibetur vero in vigilia et festo Nativitatis Domini, In festis
Epiphaniae et Ascensionis Domini. Corporis Christi, diebus n
dominica II Passionis seu in palmis usque ad dominicam Re­
surrectionis Inclusive, in dominica Pentecostes, necnon die
Commemorationis omnium Fidelium defunctorum.
332.Missa de Dedicatione In actu consecrationis ecclesiae
vel oratorii est pars totius ritus consecrationis; proinde cele­
brari debet quoties ecclesia vel oratorium consecratur, etiam
diebus quibus reliquae Missae votivae I classis prohibentur.
333. In Missa ae Dedicatione In actu consecrationis eccle­
siae additur, sub unica conclusione, oratio de Mysterio vel
Sancto Id culus honorem ecclesia vel oratorium est consecra­
tum, et nulla alia admittitur commemoratio, ne privfleglata
quidem.
334.Aliae Missae quae In ecclesia vel oratorio, die conse­
crationis, expleto ritu, celebrantur, dici possunt de Dedicatio­
ne, tamquam votivae I classis.
Ill—De Missis In Congressibus eucharisticis
335. Singulis diebus Congressus eucharistici dloeeesani, re­
gionalis, natlonalis et internationalls. Missa principalis, dum­
modo sit In cantu, celebrari potest de Ssiho Eucharistiae Sa654 cramento, tamquam votiva 1 classis, f
336. In ceteris publicis celebrationibus eorundem Congres­
suum, Mina de Ssiho Eucharistiae Sacramento celebrari potest
tamquam votiva II classis.
337. Singuli sacerdotes qui Congressui eucharistico inter­
sunt, celebrare possunt Missam de Ssiho Eucharistiae Sacra­
mento, tamquam votivam III classis.

IV—De Missis votivis Iu quibusdam celebrationibus
extraordinariis

338. Privilegia hac paragrapho Indicata spectant ad Mis­
sas: a) in triduo vel octiduo quod In honorem alicuius Sancti
vel Bentl, intra annum a canonizatione vel beatificatione, ce­
lebratur; bj in quibusdam celebrationibus extraordinariis, per
triduum vel octiduum perductis, occasione v. gr. saecularis
recurrentiae. Excluduntur tamen celebrationes extraordinariae
In honorem Beatorum.
339. Ad celebrationes peragendas, de quibus numero prae­
cedenti, requiritur peculiare Indultum Sanctae Sedis.
340. Singulis diebus harum celebrationum permittitur:
a) unica Muta in canta de mysterio Domini, B. Maria Virg.,
Sancto vel Beato in cuius honorem celebrationes peraguntur,
tamquam votiva 1 classis; b) omnes .Missae lector, ut supra.

C) De Musia ooltpla II classis
I—De Missis votivis II classis Iu genere

II

1000 IUL 20

De Missa votiva in solemn! benedictione ecclesiae
vel oratorii, ct in consecratione altaris

345. In solemn! benedictione ecclesiae vel oratorii, et In
consecratione altaris expleto ritu, dicitur, tamquam votira
II classis, Missa de Mysterio vel Sancto In culus honorem ec­
clesia vel oratorium est benedictum, vel altare est consecratura.
III—De Missa Rogationum In Litaniis tam maioribus
quam minoribus

316. In Litaniis tnm maioribus quam minoribus (nn. 8090), in ecclesiis In quibus fit processio vel, de mandato Ordinarii loci, peculiares celebrantur supplicationes (n. 83), dicitur,
tamquam votiva II classis. Missa de Rogationibus (cfr. n. 86).
347. Missa Rogationum, vel Missa uiel quae locum tenet
Missae votivae impeditae, habetur tamquam pars totius actio­
nis Uturgicae; et / dicitur regulariter expleta processione, vri 6Z
expletis aliis peculiaribus supplicationibus.
IV—De Missis votivis occasione orationis Quadraginta
Horarum aut alterius expositionis Ssrtil Sacramenti
348.Ad exponendum et reponendum Ssrïium Sacramentum
pro oratione Quadraginta Horarum, sive continua sive inter­
rupta, in ipso altari expositionis celebratur, in cantu, tamquam
votiva II classis. Missa de Ssriio Eucharistiae Sacramento.
349. Die medio expositionis. In altari ubi Ssdium Sacra­
mentum non est expositum, celebrari potest in cantu, tamquam
votiva II classis, aut Missa de Ssiho Eucharistiae Sacramento,
aut Missa votiva peculiaribus necessitatibus loci accommo­
data.
350. Diebus quibus Missae votivae IV classis a rubricis per­
mittuntur, convenit ut Missae quae celebrantur in ecclesia In
qua habetur oratio Quadraginta Horarum, sint de Ssiho Eu­
charistiae Sacramento.
351. In Commemoratione omnium Fidelium defunctorum:
a) expositio Ssrbl Sacramenti sequatur, repositio vero praece­
dat Missam in cantu, vel principalem; b) tempore expositionis.
Missae de Officio diei dicuntur cum paramentis violaceis, et
extra altare expositionis.
#
352. Dic 2 februarii, ferla IV cinerum et in dominica II Pas­
sionis seu in palmis, si fit benedictio candelarum, aut respective
cinerum vel palmarum, Ssmum Sacramentum, pro adoratione
Quadraginta Horarum expositum, tempore benedictionis et
processionis vel impositionis cinerum, aut transfertur ad aliud
altare in quo adoratio continuari possit absque detrimento
ta benedictione et processione vel cinerum impositione cum
Missa. Quod convenienter servatur etiam in Commemoratione
omnium Fidelium defunctorum, pro Missa principali diei et

quam votiva II classis. Missa de Ssiho Eucharistiae Sacra­
mento.
~
354. Ad exponendum vero Ssmum Sacramentum pro pu­
blica adoratione, quae per aliquas tantum horas protrahitur,
dicitur Missa de die, sine commemoratione Ssihi Sacramenti.
Diebus tamen, quibus permittundur Missae votivae I\ clas­
sis, convenientius dicitur Missa de Ssmo Eucharistiae Sacra­
mento.
, . ._
. .
355. In Missis quae durante adoratione, ex induito, ad al­
tare expositionis celebrantur, additur, sub unica conclusione,
oratio de Ssmo Eucharistiae Sacramento, modo ne occurrat
dominica, nec Officium, Missa aut commemoratio flat dc
Christo Domino.

341. Nomine Missae votivae 11 classis Intellegitur Missa
V—De Missis votivis in solemn! ta te externa festorum
votiva quae celebrari permittitur omnibus diebus Uturgicls 11
111 et IV classis.
356. Nomine solemnitatls externae alicuius festi intellegi­
Missa tamen pro Sponsis et Missa pro gratiarum actione In
tur celebratio ipsius festi absque Officio, in bonum fidelium,
25.· vel 50.· anniversario a celebratione matrimonii prohiben­
vel die quo festum Impeditur, vel in dominica quando ipsum
tur omnibus diebus dominicis.
festum occurrit Infra hebdomadam, vel alio statuto die.
342. Missae votivae 11 classis, n rubricis generalibus prae­
357. Solemnitas externa alicui festo aut ipso iure competit,
visae. sunt: a) Missa in solemn! benedictione ecclesiae vel ora­
nut peculiari induito conceditur.
torii. et in consecratione altaris (d. 345); b) Missa Rogationum
358. Solemnitas externa ipso iure competit dumtaxat:
In Litaniis tam maioribus quam minoribus (nn. 346-347);
a) festo Ssihi Cordis lesu, in dominica III post Pentecosten;
c) Missae votivae occasione orationis Quadraginta Horarum
b) festo B. Mariae Vira. a Rosario, in dominica I mensis octoaut alterius expositionis Ssrid Sacramenti (nn. 3-18-355kr
bris; c) festis I aut Π classis, quae cum quadam peculiari actio­
d) Missae dc soleranitate externa festorum (nn. 356-3Cl,
61 hv
ne liturgies sunt connex* , si eadem actio liturglca, approbante
r ; Missa In die coronationis Summi Pontificis et in anniversa­
Sancta Sede, in dominicam transfertur, pro ea tantum Missa,
riis Papae et Episcopi dloeeesani (nn.
(an. 362-365); f)
fj Missa pr<
pro
quae conlunctlm cum praedicta actione liturglca celebratur;
re gravi
vi et publica simul causa (nn. 366-368); ρ)
g) Missa «Prt
«Prc
Patroni principalis, rite constituti; e) anniversario
Fidei propagatione» (n. 3691; h) Missae in quibusdam occasio­
Dedicationis
propriae ecclesiae; /J festo Tituli propriae ecclcnibus peculiaribus (nn. 376-372); I) Missa votivae In sanctua­
Ordinis seu Congregationis; h) festo Sancti
riis (nn. 373-377); D Missa votiva pro Sponsis et Missa pro
°
ri
’
Ort
^
n£
*
lcu Congregationis; I) festis 1 et II classis,
gratiarum actione in 25.· et 50.· anniversario a celebratione
2rx^t ta<T oî^ràPUU concu”u «Arantur: cuius rei iumatrimonii (nn. 378-382).
313. Privilegia Missarum votivarum 11 classis sunt: a) di­
'P50 lurc competit, nec supra.
cuntur cum Gloria, nisi adhibeatur color violaceus paromenturfîterF
*2'
c
mnitatlbus
externis aliter staluatarum; ted *ine Credo, nisi ratione dominicae aut octavae oc­
mtalra Immlai.· Ut lpso Î*e 9®° «cstum impeditur, aut in docurrentis dicendum sit: b) admittunt unam tantum comme­
festl imped't^
immediate sequenti Officium
morationem, et excludunt collectam ab Ordinario loci Impe­
ratam; c) oratio Missae votivae impeditae additur, sub unica
dcn^Ro^SlS^.toa^U conceditur, solemnitas externa diei
roncluslone. orationi Missae diei, modo ne occurrat dies sub
nn. 1. 2. e et 8 in tabella praecedentiae recensitus, salvo prae­
una Miua tae^t^'raltera u?tnlU*iCflern:i* celebrari potest
scripto n. 380; d) sl in cantu celebrantur, adhibetur tonus soquam votivae 11 classS'
Vel d?ac Missae lectae, tamtemnta.
. _
...
361.
SolemnitatS
«tïïïîî
1
®
Cû
'u
Φ*θ η. 358 c. /
344. Missae votivae II classis reguntur normis generalibus
dam dioecesibus, ecclesiisfnPJ?m?ecUl!arc lodu>luni quibusn. 313 memoratis; quae autem sunt cuique Missae propria.
cessae. in vigori manènt ei Χΐ” rcU/°\is
conInfra Indicantur.
ea tamen restrictione quod diebus
4083

4084

ess

1000 IL’L 20

SACRA CONGREGATIO RITUUM. CODEX RUBRICARUM

liturgicis I classis prohibeantur, ct numquam plures quam dune
Missae dc endcm solcmnltatc celebrari possint.

VI— De Missa votiva In die coronationis Summi Pon­
tificis et in anniversariis Papae et Episcopi dloeeesani
3C2. In die coronationis Summi Pontificis; in anniversario
coronationis Summi Pontificia; in anniversario aut electionia
aut consecrationis aut translationis Episcopi dloeeesani (semel
scilicet, die ab ipso Episcopo eligendo), pro Missa conventual!,
in ecclesiis cathedralibus et collegiatis, dicitur Missa votiva
proprio, ad modum Missae votivae II classis.
363. Sl autem haec Missa votiva impeditur, haec serven­
tur: a) sl anniversarium coronationis Summi Pontificis perpe­
tuo Impeditur pro universa Ecclesia; aut si anniversarium
Episcopi perpetuo Impeditur pro universa dioecesi, fixe repo­
nitur in proximiorem diem similiter non Impeditum. Pariter
reponitur anniversarium Episcopi dloeeesani, si eodem die oc­
currat dies coronationis Summi Pontificis vel eiusdem anni­
versarium; b) si accidental iter tantum Impediuntur n die sub
nn. 1, 2, 3 et 8 In tabella praecedentiae recensito, transferun­
tur in proximum diem qui non sit I classis.
36-1. Iisdem diebus, supra n. 362, recensitis. In omnibus
ecclesiis et in omnibus Missis, praeter quam defunctorum, ad­
ditur oratio pro Papa aut pro Episcopo, prout infra, n. 449,
indicatur. Attamen haec oratio transfertur, quoties transfer­
tur Missa votiva In ecclesiis cathedralibus et collegiatis.
365. Una Missa «In anniversario coronationis Papae» per­
mittitur, de consensu Ordinarii loci, tamquam votiva II clas­
sis, in singulis ecclesiis, die quo peculiares aguntur celebratio­
nes in honorem Summi Pontificis.

VII— D e Missa votiva pro re gravi et pu­
blica simul causa
366. Nomine Missae votivae pro re gravi et publica simul
causa Intellegitur Missa quae, dc mandato vel consensu Ordi­
narii loci, cum populi concursu celebratur, pro aliqua gravi
659 necessitate vel utili/ta te spirituali vel temporali, quae commu­
nitatem vel notabilem ipsius partem afficit.
367. Missa votiva pro re gravi est unica in qualibet eccle­
sia; et sumitur Missa quae necessitati convenit, aut, ea defi­
ciente «Missa pro quacumque necessitate», iuxta ea quae supra,
n. 316, indicantur.
368. Cum occurrit gravis necessitas aut publica calamitas,
tempus autem Ordinarium loci adeundi non suppetit, paro­
chus Missam votivam, ut supra, n. 366, in sua paroecia sta­
tuere potest.

VIII—De Missa «Pro Fidei propagatione»
369. Una Missa «Pro Fidei propagatione» celebrari permit­
titur, tamquam votiva II classis. In singulis ecclesiis, die quo
peculiares habentur celebrationes pro Missionibus, ct occa­
sione Congressus missionalis.

IX—De Missis votivis in quibusdam occasionibus
peculiaribus
370. Missae de quibus agitur hac paragraphe, peculiares
respiciunt celebrationes, coetibus quibusdam particularibus
aut parti tantum fidelium proprias.
Peculiares autem huiusmodi celebrationes sunt: a) pro pa­
roeciis: initium et finis sacrae Missionis ad populum; lubllaca
maiora paroeciae et parochi vel alterius sacerdotis in paroecia
degentis; solemnes celebrationes extraordinariae, ct similia;
b) pro scholis, collegiis, seminariis ct aliis institutis huius ge­
neris: Initium et finis anni scholaris; lubllaca extraordinaria,
ut sunt quinquagesimum vel centesimum anniversarium ab
eorum Institutione; c) pro domibus religiosis: solcmnla vesti­
tionis aut professionis; initium et finis Capituli generalis, pro­
vincialis; iubllnea maiora Religionis, provinciae, domus; vige­
simum quintum vel quinquagesimum anniversarium a profes­
sione vel ordinatione sacerdotali sodalium; d) pro diversis
coetibus, uti sunt confrnternltates, societates piae, uniones pro­
fessionales et similia: conventus generales annui; conventus
extraordinarii plurium coetuum eiusdem generis: iubilaea
maiora et similia; e} pro domibus exercitiorum: Initium et finis
660 cursus exercitiorum vel conventus extraordinarii; f) pro noso­
comiis, castris, careeribus et institutis similibus: cele/bratlones
extraordinariae religiosae, et aliae festivitates modo vel tem­
pore extraordinario celebrandae.
371. Huiusmodi Missa, unica pro singulis occasionibus, est
votiva II classis, et celebratur aut de mandato aut de consensu
respecti vi Ordinarii.
372. Missa, his occasionibus celebranda, seligatur conve­
niens, iuxta occasionum diversitatem, ex. gr. de Spiritu Sancto,
pro gratiarum actione, de aliquo mysterio Domini, de B. Ma­
ria Virg., aut Sancto, aut inter Missas votivas ad diversa.

X—De Missis votivis in sanctuariis
373. Sanctuarii nomine venit ecclesia seu aedes sacra di­
vino cultui publice exercendo dicata, quae ob peculiarem pie­
tatis causam (ex. gr. ob imaginem sacram Ibi veneratam, ob
reliquam ibi conditam, ob miraculum quod Deus ibi operatus
sit, ob peculiarem indulgentiam Ibi lucrandam) a fidelibus
constituitur meta peregrinationum ad gratias impetrandas vel
vota solvenda.
374. Missae votivae, ex induito Sanctae Sedis, sanctuariis
vel ollis piis locis concessae vel concedendae, sunt Missae vo­
tivae II classis.
375. Ad omnia altaria sanctuarii. Missa votiva celebrari
4085

η. 2927

potest singulis diebus quibus Missae votivae II classis permit­
tuntur, sed solummodo a sacerdotibus peregrinis, nut quoties
Missa dicitur in favorem pcregrinantlum.
376. Similiter, in piis locis. Missa votiva celebrari potest,
ut votiva II classis, a sacerdotibus ipsum pium locum visi­
tantibus.
377. Praeter casus nn. 375 et 376 recensitos, Missa votiva
celebrari potest tantum ut votiva IV classis.

XI—De Missa votiva «Pro Sponsis» et de Missa pro
gratiarum actione in 25.· et 50.· anniversario α cele­
bratione matrimonii
378. Missa votiva «Pro Sponsis», vel saltem eius oratio in
Missa diei impedientis, permittitur quoties nuptiae celebran­
tur, sive extra tempus clausum, sive etiam tempore clauso, si
loci Ordinarius, ex iuxta causa, solemnem nuptiarum bene­
dictionem permiserit. /
661
379. Praeter dies quibus Missae votivae II classis prohi­
bentur, Missa «Pro Sponsis» prohibetur etiam dominicis die­
bus et quoties, iuxta n. 381 c, benedictio nuptialis dari nequit.
380. Quoties Missa «Pro Sponsis», non autem benedictio
nuptialis, prohibetur, dicitur Missa de Officio diei, cuius ora­
tioni additur, sub unica conclusione, oratio Missae votivae
impeditae iis etiam diebus quibus, iuxta n. 343 c, commemo­
ratio Missae votivae II classis impeditae prohibetur; et in ea
datur benedictio nuptialis more solito.
Cum vero tam Missa «Pro Sponsis» quam benedictio nuptia­
lis prohibentur. Missa una cum benedictione transferri potest
in opportuniorem diem non impeditum, post celebratum ma­
trimonium.
381. Quoad Missam «Pro Sponsis» et benedictionem nuptia­
lem, haec insuper serventur, a) benedictio nuptialis a Missa
inseparabilis est. Proinde extra Missam dari nequit, nisi ex
Apostollco Induito; quo in casu, impertienda est iuxta formu­
lam, quae invenitur in Rituali romano, tit. VIII, capite 1Π;
b) benedictio nuptialis infra Missam dari debet a sacerdote
qui Missam celebrat, etiamsi alius sacerdos matrimonio adstiterit; c) benedictio nuptialis omittitur, si sponsi non sunt
praesentes; et si uterque vel alteruter benedictionem iam acce­
perit, servata nihilominus, sicubi vigeat, consuetudine bene­
dictionem impertiendi, sl hanc vir tantum obtinuerit; d) in
Commemoratione omnium Fidelium defunctorum et in Triduo
sacro, prohibetur et Missa votiva ct cius commemoratio in
Missa dici, et benedictio nuptialis infra Missam.
382. Pro gratiarum actione in 25.· vel 50.· anniversario
a celebratione matrimonii, dici potest, ut votiva II classis,
aut Missa de Ssiîia Trinitate aut de B. Maria Virg., addita
oratione pro gratiarum actione sub unica conclusione cum
prima.
Missa finita, super conluges dicuntur preces quae inveniun­
tur in Rituali romano, tlL VIII, cap. VII.

XII—De aliis quibusdam Missis votivis II classis
383. Praeter Missas votivas II classis, numeris praeceden­
tibus recensitas, revocare oportet Missas votivas lectas, quae
permittuntur, tamquam votivae II classis, in celebrationibus
Congressus eucharistici (n. 336), ct in quibusdam celebratio­
nibus extraordinariis (n. 340 b). f
662

D)

De Missis votivis III classis

384. Nomine Missae votivae III classis Intellegitur Missa
votiva quae celebrari potest diebus liturgicis III et IV classis.
385.Missae votivae III classis, a rubricis generalibus prae­
visae, sunt: a) una Missa de D. N. lesu Christo, summo atque
aeterno Sacerdote, prima ferla V vel primo sabbato cuiusque
mensis, in ecclesiis ct oratoriis In quibus peculiaria pietatis
exercitia pro cleri sanctificatione, eo dic, peraguntur; b) duae
Missae dc Ssmo Corde lesu, prima feria sexta cuiusque mensis,
in ecclesiis et oratoriis in crulbus peculiaria pietatis exercitia
in honorem eiusdem Ssml cordis, eo dic, peraguntur; c) una
Missa de Immaculato Corde B. Mariae Virginis, nrimo sabbato
cuiusque mensis. In ecclesiis et oratoriis, in quibus peculiaria
pietatis exercitia in honorem eiusdem Immaculati Cordis B.
Mariae Virginis, eo die, peraguntur.
His addi debet Missa de Ssmo Eucharistiae Sacramento,
quae singulis sacerdotibus permittitur, diebus Congressus eu­
charistici (n. 337).
386. Ratio ordinandi Missas votivas ΤΙΙ classis hnec est:
a) dicuntur cum Gloria; sed semper sine Credo; bj admittunt
duos commemorationes, aut unam commemorationem et col­
lectam ab Ordinario loci imperatam; c) 11 In cantu celebran­
tur, adhibetur tonus solcmnls; d) quoties prohibentur, non
commemorantur in Missa dici.

E)

De Missis votivis IV classis

387. Missa votiva IV classis est Missa votiva quae cele­
brari potest tantum diebus liturgicis IV classis.
388. Pro Missa votiva IV classis sumi potest *quaelilM
!
Missa, quae α rubricis tamquam votiva permittitur. Requiri­
tur tamen iusta causa, scilicet sacerdotis celebrantis vel fide­
lium necessitas, utilitas aut devotio.
389. In Ordinanda Missa votiva IV classis, haec servent tin
a) non dicitur Gloria, nisi In Missis de Angelis, quocumque die.
et In Missis de B. Maria Virg., In sabbato; b) praeter orationem
Missae, dici possunt duae aliae orationes, inter *
qua adnunicrandae sunt sive commemorationes dc Officio diei aut in Of­
ficio diei occurrentes, sive collecta ab Ordinario loci imperata,
sive oratio votiva; c) Credo semper omittitur; dl si In cantu
celebrantur, adhibetur tonus fcrialis.
4086

SACRA CONGREGATIO RITUUM. CODEX RUBRICARUM

η. 2927

Cap. VII. De Mimis
A)

defunctorum

De Mints defunctorum in Qcnere

390. Missae pro defunctis, quae celebrantur in Commemo­
rationi omnium Fidelium defunctorum, sunt iuxta ordinem Of­
ficii; omnes aliae Missae pro defunctis sunt extra ordinem
Officii.
391. In Missis defunctorum nulla fit commemoratio de
Officio diei currentis.
392. Missae defunctorum sunt I. II, III aut IV classis;
de singulis agitur numeris sequentibus.
393. Quaevis Missa defunctorum, etiam exsequialis, prohi­
betur: a) in ecclesiis et oratoriis ubi, quavis ratione, habeatur
expositio Ssrtii Sacramenti, toto expositionis tempore. Exci­
piuntur Ml&sac in die Commemorationis omnium Fidelium
defunctorum (n. 352); b) in ecclesiis unam tantum Missam ha­
bentibus, quoties urgeat onus Missae convcntualis, cui per
nilum sacerdotem satisfieri nequeat; nisi ipsa Missa convenlualis dici debeat aut possit pro defunctis; c) In ecclesiis unam
tantum Missam habentibus, die 2 februarii, et ferla IV cine­
rum, si respective fit benedictio candelarum aut cinerum; ct
in Litaniis maioribus et minoribus, si dicenda sit Missa de Ro­
gationibus.
394. Prima Missa ex iis quae habentur in Commemoratione
omnium Fidelium defunctorum, adhibitis orationibus propriis.
In Missall inter orationes diversas pro defunctis assignatis
sumitur: a) pro defunctis Summo Pontifice. Cardinalibus,
Episcopis, et Sacerdotibus, in omnibus Missis I, II et III clas­
sis: b) In anniversariis omnium defunctorum alicuius Ordinis
664 vel Congregationis clericalis. /
395. Missa quae inscribitur «In die obitus seu depositionis
def ancti· dicitur pro defunctis non sacerdotibus: a) In Missa
exsequiali; b) in Missis pro die obitus; c) in Missis post accep­
tum mortis nuntiam; d) in ultima defuncti sepultura; e) in
die III, VII et XXX, adhibitis tamen orationibus propriis.
396. Missa quae inscribitur «In anniversario defunctorum»
sumitur In anniversariis defunctorum qui non sunt sacerdotes.
397. Missa «quotidiana» sumitur pro omnibus defunctis
cuiusque ordinis vel gradus, extra dies supra recensitos.
398. Quoad orationes in Missis defunctorum, haec serven­
tur. a) omne» Missae defunctorum, sive in cantu sive lectae,
per se dicuntur cum unica oratione, nisi oratio imperata pro
defunctis, luxta n. 458, addi debeat, vel oratio votiva pro de­
functis, iuxta n. 464, addi possit; b) in Missis defunctorum
IV classis, si pro certis defunctis applicentur, dicitur oratio
conveniens, ut in Missall inter orationes diversas pro defunctis;
si applicentur pro defunctis in genere, vel designatio Ignore­
tur, dicitur oratio Fidelium; e) in Missis defunctorum prohi­
betur quaevis oratio, quae non est pro defunctis.
399. Sequentia Dies irae: a) dici debet tantum in Missis
defunctorum I classis. Attamen in Commemoratione omnium
Fidelium defunctorum, cum quis tres Missas sine intermissione
celebrat, sequentiam dicere debet tantum in Missa principali,
secus in prima Missa; in aliis Missis, nisi sint in cantu, eam
omittere potest; b) omitti potest in Missis defunctorum 11.
HI et IV classis.
400. Quaelibet Missa defunctorum potest esse aut in cantu
aut lecta.
401. Absolutio super cadaver nut super tumulum: a) fieri
debet post Missam exsequialem; b) fieri potest post ceterus
Missas defunctorum; c) fieri potest, ex rationabili causa, etiam
663 post Missas quae non sunt defunctorum. /
B)

1000 IUL 20

407. Sl Officium alicuius festi, dc quo n. 400. Iuxta rubricos, in alium diem accidentali ter transferendum sit. Missa er.
prohibetur dic /quo festum impeditur ac permittitur
(\.c ?
OificiunB sl vero solcmnltas externa
alicuius festi fit in dominica. Missa exsequialis prohibetur die
quo fit solemnitas externa, non nutem die festo.
408. Quoties Missa exsequialis prohibetur, vel. ob rationsbiiem causam, in ipso actu funeris celebrari nequit, transferri
potest in proximiorem diem similiter non Impeditum.
409. In Commemoratione omnium Fidelium defunctorum
pro Missa exsequiali sumitur prima Missa diei cum orationibus
pro respective defuncto in Missa exsequiali dicendis. Si vero
prima Missa celebratur pro Officio diei, pro Missa exsequiali
sumitur secunda, aut denique tertia.

C)

De Λ fissis defunctorum II classis

I—De Missis defunctorum II classis In genere
410. Missae defunctorum II classis sunt: a) Missae pro die
obitus; b) Missa post acceptum mortis nuntium; c) Missa in
ultima defuncti sepultura.
411. Omnes Missae defunctorum II classis dicuntur ut in
die obitus; permittuntur autem dummodo: a) pro ipso de­
functo applicentur; bj non occurrat dies liturgieus I dasiis
aut dominica quaevis.
Si Missa in die obitus dicitur ultra octiduum a die obitus
seu sepulturae defuncti, in oratione ct postcommunione omit­
titur adverbium hodie.
11—D e Missis pro die obitus

412. Nomine «Missae pro die obitus» intelleguntur Missae
quae pro aliquo defuncto celebrantur a die obitus usque ad
diem sepulturae: a) sive in oratorio privato ipsius defuncti,
dummodo cadaver sit physice praesens iu domo; b) sive in
ecclesia vel oratorio loci ubi defunctus obiit, sepelitur vel ha­
buit domicilium; e) sive in ecclesia vel oratorio In quo cele­
bratur Missa exsequialis, etsi a funere defuncti se i une ta. /
667
III— De Missa post acceptum mortis nuntium
413. Nomine «Missae post acceptum mortis nuntium» in­
tellegitur unica Missa quae pro aliquo defuncto dici potest In
qualibet ecclesia vel oratorio, opportuniore die post acceptum
mortis nuntium.

IV— De Missa in ultima defuncti sepultura
414. Nomine Missae in ultima defuncti sepultura intellegi­
tur unica Missa, quae «lici potest in ecclesia vel oratorio illius
loci, ubi corpus defuncti iam humatum ad definitivam sepul­
turam defertur, eo ipso dic eiusdem definitivae sepulturae.

De Altati del unctorum I classi»

I—Be Mistis defunctorum 1 classis in genere

D)

De Missis defunctorum III classis

I—De Missis defunctorum III classis in genere
415. Missae defunctorum III classis sunt: a) Missa in die
III. VII et XXX ab obitu vel sepultura defuncti; b) Missa
«in anniversario»; e) Missae defunctorum in ecclesiis et sacellis
coemeterii; d) Missae defunctorum intra octiduum Comme­
morationis omnium Fidelium defunctorum.
416. Missae defunctorum III classis prohibentur diebus hturgicls 1 et II classis; et adhibetur formata quae‘ infra pro
singulis Missis Indicatur, nisi luxta n. 391 prima Missa ex lis
quae habentur in Commemoratione omnium Fidelium de­
functorum sumenda sit.

402. Missae defunctorum 1 classis sunt: a) Missae in die
Commemorationi» omnium Fidelium defunctorum; b; Missa
exsequialis.

H—De Missis in die Commemorationis omnium
Fidelium defunctorum
1
403. In die Corn memorati cuds omnium Fidelium defuncto­
rum, quilibet sacerdos tres Missas celebrare potest, ut In Mis­
sall hoc dic.
404. Ia dicendis Missis huius diei, haec serventur, a) qui
unam dumtaxat Missum celebrat, primam adhibet; qui vero
duas, primam et secundam; b) qui Missam in cantu vol con­
ventual m celebrat, primani adhibet. facta el potestate anti­
cipandae secundae et tertiae; c) qui piures Missas in cantu
celebrat, in diversis ecclesiis, semper primam adhibere debet;
d) si vero piures Missae, in eodem ecclesia, in cantu celebran­
tur. primum adhibeatur prima, deinde secunda et denique
tertia.
Ill—D e Missa exsequiali

II—De Missa in die III. VII et XXX ob obitu
vel sepultura
417. In die III, VII et XXX ob obitu vel sepultura defuncti
computando, in qualibet ecclesia vel oratorio dici potest pro
Ipso defuncto unira Missa ut In die obitus, adhibitis orationibus propriis, quae In fine huius Missae inveniuntur.
Quoties haec Missa a rubricis impeditur, transferri potest In
proximiorem diem similiter non impeditum.
Huiusmodi Missae plure» esse possunt diebus quibus Missae
defunctorum IV classis permittuntur. /
668

111—De Missa «in anniversario»

418. Anniversarium stricte sumptum Intellegitur annuus re­
cursus diei obitus aut sepulturae alicuius defuncti; fate sum­
ptum vero intellegitur aut anniversarium ex fundatione extra
diem obitus vel sepulturae semel quolibet anno celebrandum,
aut celebratio quae pro omnibus defunctis alicuius coetus,
item semel quolibet anno, habetur, die aut ex fundatione vel
consuetudine coctus statuto aut a coetu vel sacerdote cele­
405. Nomine Missae exsequialis Intellegitur unica Missa
brante statuendo.
pru defunctis, quae directe connectltur cum exsequiis alicuius
419. His diebus, in qualibet ecclesia vel oratorio, permitti­
defuncti
tur una Missa quae dicenda est ut in anniversario; et quoties
Haec Mls
a.
*
per se, celebranda est praesente cadavere; cele­
UtrY»«re 5 Probibetur, transferri potest In proximiorem diem
brari vero potest etiam, rationabilem ob causam, absente vel
similiter non Impeditum.
iatn se pulto.
. .
.
•
Mjaaae piures esse possunt diebus quibus Missae
406. Missa exsequialis prohibetur. a) diebus sub na. 1,2.
defunctorum IV classis permittuntur.
3 4 5 rt 6 in tabella praecedentiae recensitis: b) diebus festis
de praecepto, inter festa sub n. 11 in labella praecedentiae
IV—De Missis In ecclesiis et sacellis coemeterii
comprehensis; e; in anniversario Dedieat Ionis et (n testo Tituli

ecclesiae, in qua funus peragitur, d)\n festo Patroni principal s
oopldi vel civitatis; el in festo Htuli el Sancti Fundatoris
<ΓπΙ«ηΙ» seu Congregationis, ad
pertinet ecclesia in qua
funn» peragitur.
40X7

JOHN CARROll
"Ό'τγ LIBRA
CLEVÛU..J, OHIO ii

vel sacelli cometerll Intellegitur.
quo artu cadavera sepe-bu

. a nmturllHn β)1η„^

4088

I960 IL L 2Ü

SACRA. CONGREGATIO RITUUM, CODEX RUBRICARUM

animarum; b) sacellum alicuius particularis sepulcreti rite
erecti intrn fines coemeterii.
421. Missae quae hi» locis celebrantur, dummodo pro de­
functis applicentur, dici possunt do rcqule, adhibita «Missa
(X9 quotidiana» cum oratione convenienti. /

V—De Missis defunctorum Intra octiduum Commemora­
tionis omnium Fidelium defunctorum
422. Intra octiduum a dio Commemorationis omnium Fi­
delium defunctorum Inclusive computandum, omnes Missae,
quae applicantur pro omnibus vel quibusdam defunctis, dici
ponunt de rcqule, udliibitn Missa *
«quolidiunu cum oratione
convenienti. -

E) De Missis defunctorum IV classis, seu tquolldianis·
423. Missae defunctorum IV classis sunt ullae Missae de­
functorum «quotidianae», quae celebrari possunt, loco Missae
Officio dlel respondentis, in feriis IV classis tantum, extra
tempus natalicium.
Maxime convenit ut bae Missae defunctorum IV classis tunc
tantum dicartur cum revera pro defunctis, aut in genere aut
certo designatis, applicantur.
Cap. VIII.

De diversis Missae partibus

A) De psalmo ludlca me, Deus, confessione el altaris incensatione
424. Psalmus ludica me, Deus cum sua antiphonn, et con­
fessio cum absolutione dicuntur, ante gradus altaris, in quali­
bet Missa sive in cantu sive lecta; omittuntur autem una cum
sequentibus versibus et orationibus Aufer a nobis et Oramus
te, Domine, im a) Missa festi Purificationis B. Mariae Vlrg.,
quae sequitur benedictionem et processionem candelarum;
b) Missa ferine IV cinerum, quae dicitur post benedictionem
et impositionem cinerum; c) Missa dominicae II Passionis seu
in palmis, quae sequitur benedictionem et processionem ramo­
rum; dj Missa Vigiliae paschalis; e) Missa Rogationum, quae
sequitur processionem Litaniarum tam maiorum quam mino­
rum; f) certis Missis, quae sequuntur quasdam consecratio­
nes, ex rubricis Pontificalis romani.
425. Psalmus ludica me, Deus omittitur: a) in Missis de
Tempore, a dominica I Passionis usque ad feriam V in Cena
Domini; b) in Missis defunctorum.
426. Incensationes quae in Missa solemn! fieri debent, fieri
possunt etiam In omnibus Missis cantatis.

B) De anliphona ad Introitum, et Kyrie, eleison
427. Ad Introitum dicitur antiphona cum versu psalmi et
C7Û Gloria Pair i; atque, his expictis, repetitur antiphonn./
Dccst vero anliphona ad Introitum cum psalmo et Gloria
Palri in Missa Vigiliae paschalis.
428. Gloria Palri ad Introitum omittitur in Missis de Tem­
pore, a dominica 1 Passionis usque ad feriam V in Cena Do­
mini, et in Missis defunctorum.
429. Tempore paschali antiphonne ad Introitum duplex
additur Alleluia, nisi iam habeatur. E contra, in qualibet antiphona ad Introitum. Alleluia omittitur quoties Missa dicitur
extra tempus paschale, nisi in quibusdam Missis aliter indi­
cetur.
430. Kyrie, eleison dicitur novies post repetitam ontlphonam ad Introitum, id est ter Kyrie, eleison, ter Christe, eleison,
ct ter Kyrie, eleison.
De hymno Gloria in excelsis
431. Hymnus Gloria in excelsis dicitur: a) in Missis quae
respondent Officio dici, quotiescumque ad Matutinum dictus
est hymnus Te Deum; bj in Missis festivis de quibus n. 302;
c) In Missis ferine V in Cena Domini, ct in Missa Vigiliae
paschalis; d) in Missis votivis I, II et III classis, nisi adhibea­
tur color violaceus Duramentorum; e) in Missis votivis IV clas­
sis de Angelis, quocumque dic, et de B. Moria Vlrg. quae in
sabbato celebrantur.
432. Hymnus Gloria in excelsis omittitur: a) in Missis quae
respondent Officio dici, quando ad Matutinum omittitur hym­
nus Te Deum; b) In omnibus Missis in quibus adhibetur color
violaceus paramentorum; c) in Missis votivis IV classis, iis
exceptis dc quibus n. 431 e; d) In Missis defunctorum.
C)

D) De orationibus
I—De orationibus in genere
433. Nomine orationum, In Missa, intellegi debent: a) ora­
tio Missae quae celebratur; b) orationes Officii commemorati
Ç7J ct alicuius commemorationis occurrentis; / c) aliae orationes
a rubricis praescriptae (nn. 447-453); d} oratio ab Ordinario
loci imperata (nn. 45-1-460); e) oratio votiva, quae certis die­
bus liturgicis dici potest ad libitum sacerdotis celebrantis
(nn. 461-165).
43-1. Numero orationum pro singulis diebus liturgicis sta­
tuto complectuntur tam oratio Missae et commemorationes
quam aliae orationes sive a rubricis praescriptae sive ab Or­
dinario imperatae sive votivae. Proinde, post orationem Mis­
tae: a) In diebus liturgicis I classis. In Missis votivis I classis,
et in Missis in cantu non conventualibus, nulla alia admittitur
oratio, praeter orationem sub unica conclusione dicendam et
unam commemorationem privilegintam, salvo praescripto
n. 333; b) in dominicis II classis, nulla alia admittitur oratio,
praeter commemorationem festi II classis, quae tamen omit­
4089

n. 2927

titur si commemoratio privilegiata facienda sit; c) in ollis
diebus liturgicis 11 classis et in Missis votivis II classis una
tantum alia admittitur oratio, scilicet aut una privilegata aut
una ordinario; d; in diebus liturgicis III et IV classis et In
Missis votivis III et IV classis duae tantum admittuntur
orationes.
435. Quaelibet oratio, quae numerum pro singulis diebus
liturgicis statutum superet, omittitur; profecto numerum ter­
narium orationum nullo praetextu exccdero licet.
436. Oratio propria Missae semper dicitur sub sua conclu­
sione, nisi ipsi alia oratio, sub eadem conclusione, lugenda sit,
ut infra nn. 444-445 dicetur.
437. Sub altera conclusione semper dicuntur a) comme­
morationes faciendae; b) oratio ob Ordinario loci imperata;
e) oratio votiva.
438. Si duae orationes In prima aut In altera parte sint
iisdem fere verbis compositae, oratio posterior: a) si est de
Tempore, mutatur in aliam de sequenti dominica vel feria;
b) si agitur dc Sancto, mutatur in aliam de eodem vel simili
Communi; e) si agitur de oratione imperata, omittitur./
672
439. In orationibus Officii translati vel repositi non sunt
mutanda verba hanc vel hodiernam vel praesentem diem, aut
similia.
440. Quoties in Missali dicenda occurrunt verba Flectamus
genua, Leoale, in Missa solemn! α diacono, in ceteris Missis a
celebrante proferenda sunt; et post Flectamus genua, omnes,
una cum celebrante, flexis genibus, per aliquod temporii spa­
tium in silentio orant; dicto Leoale, omnes surgunt, et cele­
brans dicit orationem.
441. Ad qualitatem ct numerum orationum in Missis de­
functorum quod attinet, serventur ea quae n. 398 tradita sunt.

11—D c orationibus in Missis cum
pluribus leotionibus
442. In Missis cum pluribus lectionibus (nn. 467-468) com­
memorationes ct aliae orationes ponuntur post orationem quae
praecedit ultimam lectionem seu epistolam; et haec tantum
oratio computatur ad numerum orationum definiendum.
443. Ad commemorandam feriam cuius Missa piures habet
lectiones, sumitur prima oratio, scilicet ea quae dicta est in
Laudibus.

III—Dc orationibus sub unica conclusione cum ora­
tione Missae dicendis

444. Orationi Missae additur, sub unica conclusione, altera
oratio, solummodo sl agitur: a) do oratione rituali (n. 447);
b) de oratione Missae votivae I aut II classis impeditae (nn.
330 c, 3-13 c); c) de alia oratione a rubricis expresse Indicata
aut concessa uti dicenda sub unica conclusione cum oratione
Missae (nn. 110, 350, 449, 451, 453).
445. Sub unica conclusione cum oratione Missae una tan­
tum dici potest alia oratio.
Si vero piures orationes, iuxta rubricas, sub unica conclu­
sione cum oratione Missae essent dicendae, una tantum reti­
netur, secundum ordinem supra, n. 444, descriptum; reliquae
omittuntur.
446. Oratio dicenda sub unica conclusione cum oratione
Missae una cum illa computatur; ct dicenda est etiam in Mis­
sis in cantu. /

G73

IV—Dc orationibus ritualibus
447. Nomine «orationis ritualis» intellegitur oratio dicenda
in Missa qune cum sequentibus benedictionibus vel consecra­
tionibus connectitur: a) consecratione Episcopi, b) collatione
sacrorum Ordinum, c) benedictione Abbatis, d) benedictione
Abbatissae, e) benedictione et consecratione Virginum, f) be­
nedictione coemeterii, g) reconciliatione ecclesiae, h) recon­
ciliatione coemeterii.
Hac orationes, quae exstant Inter Missas votivas ad diversa,
semper addendae sunt, sub unica conclusione, orationi Missae.
448. In Missis in quibus additur oratio ritualis, excludun­
tur omnes aliae orationes, praeter commemorationes privile­
gia tas.
V—De orationibus in die coronationis Summi Pon­
tificis et in anniversariis Papae et Episcopi dioecesanl

449. In dio coronationis Summi Pontificis et in anniversa­
rio eiusdem, necnon ίη anniversario aut electionis aut conse­
crationis aut translationis Episcopi dioecesani (semel scilicet,
die ob ipso Episcopo eligendo), in omnibus Missis, praeterquam
defunctorum, additur, sub unica conclusione cum oratione
Missae, oratio pro Papa aut pro Episcopo, modo ne occurrat
dies liturgicus sub η. 1, 2, 3 el 8 in tabella praecedentiae re­
censitus (cfr. n. 363).
450. Quoties impeditur, oratio pro Papa aut pro Episcopo
transfertur in proximiorem diem similiter non impeditum,
eodem modo ac transfertur Missa conventual!» pro iisdem an­
niversariis, in ecclesiis cathcdralibus et collegiatis (n. 364).
VI—-De oratione pro seipso sacerdote In anniversario
propriae Ordinationis sacerdotalis
451. In anniversario propriae Ordinationis sacerdotalis
quilibet sacerdos orationi Missae, sub unica conclusione, ora­
tionem pro seipso addere potest, modo ne occurrat dies litur­
gicus sub nn. 1, 2, 3 et 8 in tabella praecedentiae recensitu».,» g- g
452. Quoties Impeditur, oratio pro sdpso sacerdote trans­
ferri potest in proximiorem dlrtn similiter non Impeditum.
4090

η. 2927

SACRA CONGREGATIO RITUUM, CODEX RUBRICARUM

VII—De oratione «Pro Fidei propagatione»

453. Paenultima dominica mensis octobris, ant alia ab Or­
dinario loci statuta «pro Missionibus», in omnibus Missis, ora­
tioni Missae additur, sub unica conclusione» oratio pro Fidei
propagatione, exceptis diebus sub η. 1, 2, 3 et 8 in tabella
praecedentiae recensitis.

VIII—De oratione imperata
454. Nomine orationis imperatae intellegitur oratio, quam
Ordinarius loci imperare potest, occurrente gravi et publica
necessitate aut eajaznitate.
455. Tamquam imperata, ab Ordinario loci praescribi pot­
est quaelibet oratio e Missis, quae tamquam votivae celebrari
permittuntur, aut cx orationibus ad diversa, aut cx Missis et
orationibus pro defunctis.
456. Maxime convenit ut Ordinarius loci orationem impe­
ratam non modo stabili imponat, sed tantum ex causa revera
gravi et per spatiom quod tempus verae necessitatis non ex­
cedat.
457. Oratio imperata: a) una tantum esse potest; b} dici
debet ab omnibus sacerdotibus Sacram facientibus in eccle­
siis et oratoriis, etiam exemptis, dioecesis; e) numquam dicitur
sub unica conclusione cum oratione Missae, sed post commemorationes nrivflcgiatas; d) prohibetur omnibus diebus litureis I et II classis. In Missis votivis I et II classis. In Missis
cantu et quoties commemorationes privilegiatac numerum
pro singulis diebus llturgicis statutum compleverint.
453. Oratio imperata pro defunctis dicitur tantum in fe­
riis IV classis» ct in Missis votivis aut defunctorum lectis
IV classis.
459. In publica calamitate aut necessitate, natura sua per
longius tempus persistente (v. gr. bello, pestilentia et simili­
bus), Ordinarius loci imponere quidem potest orationem im­
peratam convenientem pro loto tempore infausti eventus; sed
haec oratio: a) dicitur tantummodo feriis secunda, quarta et
sexta; b) prohibetur iisdem diebus et in Missis de quibus su675 pra, n. 457 d. f
460. Occurrente urgentiore, gravi ct publica necessitate
aut calamitate, nec tempus suppetat adeundi Ordinarium loci,
parochus, intra fines suae paroeciae» etiam pro ecclesiis et ora­
torii» exemptis, statuere potest orationem convenientem di­
cendam per tres dies continuos. Haec oratio iisdem diebus et
in iisdem Missis prohibetur ac oratio ab Ordinario loci impe­
rata (n. 457 d); quae, si dicenda esset, omittitur.

g

1X—De oratione votiva

I960 IUL 26
propri' °mc* “nta"‘

E'V^um, praesertim in dominicis et diebus
;PrnccePto· habeatur, iuxta opportunitatem, brevis
nomina ad populum.
Homilia vero, si fiat ab alio sacerdote nc celebrante, non su­
perimponatur Missae celebrationi impediendo fidelium parti­
cipationem; proinde» hoc in casu» Missae celebratio suspenda­
tur, et tantummodo expicta homilia resumntur.

F)

De sgm bolo

475. Post Evangelium nut homlliam, dicitur symbolum:

a) in qualibet dominica, etsi eius Ofliclum alicui festo locum
cedat, vel Missa votiva II classis celebretur; b) In festis I clas­
sis ct In Missis votivis I classis; c) in festis II classis Domini
et B. Mariae Virg.; / d) per octavas Nativitatis Domini, Pas- 677
chatis et Pentecostes, etiam in festis occurrentibus et In Missi»
votivis; e) in festis nataliciis Apostolorum et Evnngelistarum,
necnon in festis Cathedrae S. Petri ct S. Barn ab a e Ap.
476. Non dicitur symbolum: a) in Missis sive Chrismatis
sive in Cena Domini» feria V Hebdomadae sanctae, et in Missa
Vigiliae paschalis; b) in festis II classis, iis exceptis quae rapra, n. 475 c ct e, recensentur; c) in Missis votivis II classis;
a) in Missis festivis et votivis III et IV classis; e) ratione ali­
cuius commemorationis In Missa occurrentis; f) in Missis de­
functorum.
G)

De antlphona ad Offertorium el de orationibus secretis

477. Post symbolum vel. si non est dicendum, post Evange­
lium aut homiuam dicitur Dominus oobiscum cui respondetur
Et eum spiritu tuo, et Oremus; deinde antiphona ad Offerto
rium, quae deest tantum in Missa Vigiliae paschalis.
478. Tempore paschali, antiphonae nd Offertorium addi­
tur Alleluia, nisi iam habeatur. Retinetur vero Alleluia, quod
aliquando invenitur in fine antiphonae ad Offertorium, extra
tempus paschale, praeter quam a Septuagesima ad Pascha.
4/9. Oblatio hostiae et calicis, et quae sequuntur, fiunt ut
in Ordine Missae.
480. Oratio «secreta» dicitur secreto, absque Dominus oobiscum et Oremus. Tot vero dicuntur orationes secretae, quot
dictae sunt orationes in initio Missae. Dicuntur eodem ordine
et concluduntur ac aliae orationes.
481. Conclusio ultimae orationis secretae dicitur secreto
usque ad verba Per omnia saecula saeculorum, quae clara voce
proferuntur.
ii)

De praefatione

461. Quilibet sacerdos addere potest unam orationem ad
libitum in omnibus Missis lectis non conventuallbus diebus
llturgicis IV classis.
462. Oratio votiva eligi potest aut ex Missis, quae tamquam
votivae celebrari permittuntur, aut ex orationibus ad diversa,
aut ex Missis et orationibus pro defunctis.
463. Haec oratio ponitur ultimo loco, post alias orationes,
non autem excedere debet numerum ternarium orationum.
46i. Oratio votiva pro defunctis addi potest In Missis lectis
non conventuallbus defunctorum IV classis.
465. In oratione A eundis» nominari potest sive Titularis
propriae ecclesiae, sive quilibet Patronus principalis, sive Fun­
dator aut Titulus Ordinis scu Congregationis, Ceterum serven­
tur rubricae quae, pro hac oratione, in Missall inveniuntur.

482. Praefatio dicitur quae cuique Missae propria est; qua
deficiente, dicitur praefatio de Tempore, secus commuas.
4$3. Nulla commemoratio, in Missa occurrens, praefatio­
nem propriam inducit. /
678
484. Praefatio de Nalloitate Domini dicitur: a) tamquam
propria in Missis de Nativitate Domini ct de eiusdem octava,
necnon in festo Purificationis B. Mariae Virg.; b) tammxam
de Tempore, infra octavam Nativitatis Domini» etiam in Missis
quae secus praefationem propriam haberent, exceptis II» Mis­
sis quae praefationem propriam de divinis mysteriis vel Per­
sonis habent; et a die 2 ad 5 lanuaril.
485. Praefatio de Epiphania Domini dicitur: a) tamquam
propria in Missis de festo Epiphaniae et dc Commemoratione
Baptismatis D. N. lesu Christi; b) tamquam de Tempore die­
bus a 7 ad 13 ianuarli.
486
Praefatio de Quadragesima dicitur: a) tamquam pro­
E) De lectionibus d ollis usque ad Euangelium
pria in Missis de Tempore a feria IV cinerum usque ad sabba­
464. Post orationes dicitur Epistola; qua finita, responde­
tum ante dominicam I Passionis; b) tamquam de Tempore in
tur Dro σταΐίω.
1
ceteris Missis quae celebrantur eodem tempore, et praefatione
467. Epistolae praemittitur una lectio: a) in feriis IV Qua­
propria carent.
tuor Temporum; b) in ferta IV hebdomadae IV Quadragesi­
487. Praefatio de sancta Cruce dicitur: a) tamquam propria
mae; c) in ferla IV Hebdomadae sanctae.
in Missis de Tempore o dominica I Passionis usque ad feriam A
in fine huius lectionis respondetur Deo proflas.
in Cena Domini; in Missis tam festivis quam votivis dc sancta
468- Quinque lectiones praemittuntur epistolae in sabbatis
Cruce, de Passione Domini ct instrumentis Passionis Domini,
Quatuor Temporum; et In fine cuiusque lectionis, praeter quam
de pretiosissimo Sanguine D. N. Icsu Christi, de Ssiho Re­
post lectionem Daniells prophetae, respondetur Deo grallas.
demptore; b) tamquam de Tempore in omnibus Missis a do­
In Missis conventuallbus. et In Missis in quibus sacri Ordlminica I Passionis usque ad feriam IV Hebdomadae sanctae,
676
con feruntur, semper dici debent omnes lectiones cum
quae praefatione propria carent.
suis orationibus et versibus; in celeris Missis, sive in cantu
488. Praefatio de Missa Chrismatis dicitur feria V in Cena
sive lectis, diei potest tantum prima oratio, quae respondet
Domini, in »ua Missa.
Officio, cum Flectamus genua, si dicendum est, ct prima lectio
489. Praefatio paschalis dicitur: a) tamquam propria in
cum suis versibus, deinde, dictis more solito Dominus eobiscum.
Mistis de Tempore n Missa Vigiliae paschalis usque ad vigiliam
Et cum spiritu luo et Oremus, secunda oratio sine Flectamus
Ascensionis Domini; b) tamquam de Tempore In ceteris Missis
genua, quam sequuntur aliae commemorationes forte occur­
quae celebrantur eodem tempore, ct praefatione propria carent.
rentes, et, nmlssis sequentibus lectionibus cum suis versibus
490. Praefatio de Ascensione Domini dicitur: aj tamquam
et orationibus, statim subiungitur ultima lectio seu epistola
propria in festo Ascensionis Domini; b) tamquam de Tempore
cum sequenti tractu et, sabbato post Pentecosten, cura se­
in omnibus Missi» α feria VI post Ascensionem usque ad fe­
quentia.
riam VI ante vigiliam Pentecostes» quae praefatione propria
tG9. Post Epistolam, dicitur graduale. Alleluia cum suis
curent. /
versibus, aut tractu», prout In Missall suo loco indicatur.
491. Praefatio de Sitito Corde lesu dicitur in Missis festivis
470. Sequentia dicitur ante ultimum Alleluia vel post
ct votivis de Ssiho Corde Icsu.
tractum. Omittitur in Missis votivi». Ad sequentium Diei irae
492. Praefatio de D. N. Ieiu Christo Rege dicitur in Missis
quod attinet, serventur normae n. 399 traditae.
ekvoVv s dc D* N· ltlu Christo Rege.
471. In principio Evangelii dicitur Dominus poblicum, cui
.
,
Spiritu Sancto dicitur: a) tamquam prorespondetur El cum spiritu tuo: deinde: Sequentia (vel Initium}
* Tempore a vigilia Pentecostes usque ad sub*}
sancti Evangelii secundum N., cui respondetur Gloria libi.
sXtn- ^,balurn; «lJn MissU festivis ct votivis de Spiritu
Domine; et in fine respondetur Laus tibi, Christe.
^Λ ?ααΓη de TemP°re in ceteris Missis quae cele472. Iu Hebdomada sancta, ante lectionem historiae Pas­
b Λ9Λ
15 praefatione propria carent.
sionis Domini non dicitur Dominus uobücum. reque Sequentia
sancti Eoangelil, Gloria Ubi. Domine, sed Paulo Domini nostri
letu Chrlilt steundum N., et in fine non respondetur Laus
,,b|7X Γ*
Missis
In
in cantu, en omnia, quae diaconus vcl sub­

4091

4092

SACRA CONGREGATIO RITUUM. CODEX RUBRICARUM

1900 IUL 20

festivis el votivis Beatae Mariae Virginis, praeterquam in
(esto Purificationis B. Mariae Virg.
496. Pratfallo de S. Joseph dicitur in Missis festivis et vo­
tivis S. loseph.
497. Praefatio de Apostolis dicitur in Missis festivis et vo­
tivis Apostolorum ct Evangelistarum.
498. Praefatio communis dicitur in Missis quae praefatione
propria carent, nec sumere debent praefationem de Tempore.
499. Praefatio defunctorum dicitur in Missis defunctorum.

I)

De Canone Missae el aliis usque ad poslcommunlonem

500. Post praefationem ct Sanctus dicitur Canon Missae
secreto, ut In Ordino Missae.
501. Quoties infra actionem Communicantes, Hanc Igitur
et Qui pridie variari contingit, suo loco In propriis Missis adaotatur.
Infra octavas Nativitatis Domini, Paschatls et Pentecostes
Commun lean tes ct Hanc igitur propria dicuntur quoque In
Missis quae non sunt de octava, etiamsi praefatione propria
680 gaudeant. /
502. Tempus proprium sanctae Communionis fidelibus dis­
tribuendae est Infra Missam, post Communionem sacerdotis
celebrantis, qui ipsemet eam petentibus distribuat, nisi propter
grandem communicantium numerum conveniat, ut ab alio vcl
aliis sacerdotibus adiuvetur.
Dedecet vero omnino, ut in eodem altari, in quo actu Missa
celebratur, ab alio sacerdote sancta Communio distribuatur,
extra tempus Communionis proprium.
Ex rationabili porro causa permittitur quoque, sanctam
Communionem distribuere, immediate ante vel post Missam,
quibus in casibus adhibetur forma in Rituali Romano prae­
scripta, TIL V, Cap. II, nn. 1-10.
503. Quoties sancta Communio infra Missam distribuitur
celebrans, sumpto sacratissimo Sanguine, omissis confessione
et absolutione, dictis tamen Ecce Agnus Del ct ter Domine,
non sum dignus, immediate ad distributionem sanctae Eucha­
ristiae procedit.
504. Expleto Canone et omnibus nlils usque ad Commu­
nionem, dicitur antlphona ad Communionem, culus in fine,
tempore paschali, additur Alleluia, nisi iam habeatur; retine­
tur vero Alleluia, quod aliquando invenitur In fine huius an­
tiphonae, extra tempus paschale, praeter quam a Septuage­
sima ad Pascha.
505. Orationes post Communionem dicuntur eodem nu­
mero, modo ct ordine ac orationes in principio Missae.
506. In Missis dc feriis Quadragesimae et Passionis, excepto
Triduo sacro, expleta ultima oratione post Communionem,
additur Oratio super populum, quae dicitur semper sub sua
conclusione, ct cui praemittitur Oremus. Humiliate capita
vestra Deo. Haec oratio dicenda est etiam cum tres orationes
post Communionem iam praecesserint.

L)

De conclusione Missae

507. In fine Missoe dicitur Ile, missa est, cui respondetur
Deo gratias.
Attamen: a) in Missa vespertina in Cena Domini quam se­
quitur solemnis repositio Ssihi Sacramenti, ct in aliis Missis
quas sequitur aliqua processio, dicitur Benedicamus Domino,
cui respondetur Deo gratias; b) infra octavam Paschatls In
Missis de Tempore, ad Ite, missa est et nd sequens Deo gratias
681 duplex additur Alleluia;/ c) in Missis defunctorum dicitur
Requiescant in pace, cui respondetur Arnen.
508. Dicto Placeat, datur benedictio, quae omittitur tan­
tum cum dictum est Benedicamus Domino aut Requiescant
in pace.
o09. Pro ultimo Evangelio, in quavis Missa, regulariter
sumitur initium Evangelil secundum loannem.
Attamen in dominica II Passionis seu in palmis, in omnibus
Missis quae non sequuntur benedictionem ct processionem ra­
morum dicitur ultimum Evangelium proprium.
510. Ultimum Evangelium penitus omittitur: a) in Missis
in quibus dictum est Benedicamus Domino, iuxta n. 507 a;
b) in festo Nativitatis Domini, ad tertiam Missam; c) in do­
minica II Passionis seu in palmis, in Missa quae sequitur
benedictionem et processionem ramorum; d) in Missa Vigiliae
paschalis; e) in Missis defunctorum, cum sequitur absolutio
super tumulum; f) in certis Missis, quae sequuntur quasdam
consecrationes, cx rubricis Pontificalis romari.
Cap. IX.

De uis quae
DICENDA

clara voce aut secheto

SUNT IN MlSSA

511. In Missa lecta, dicuntur clara voce: a) verba In no­
mine Patris, etc.; psalmus ludica me, Deus, cum sua antlphona;
confessio et en quae sequuntur usque ad Oremus inclusive;
orationes vero Aufer a nobis ct Oramus te. Domine dicuntur
secreto; b) antlphona ad Introitum cum suo versu ct Gloria
Patri necnon Kgrie, eleison; c) hymnus Gloria in excelsis;
d) Dominus vobiscum, Oremus, Flectamus genu a-Levate, ora­
tiones; e) lectiones, epistola, graduate, tractus. Alleluia cum
682 suo versu, sequentia et Evangelium; / f) symbolum; g) Do­
minus vobiscum, Oremus et antiphona ad Offertorium, necnon
verba Orale, fratres; h) praefatio ct Sanctus-Benedictus;
l) verba Nobis quoque peccatoribus; oratio dominica cum sua
praefatione; Per omnia saecula saeculorum ct Pax Domini sit
semper oobiscum; Agnus Dei, etc.; verba Domine, non sum
dignus ante Communionem sacerdotis celebrantis; formulae
ad Communionem fidelium; antiphona ad Communionem; Do­
minus vobiscum et postcommunioncs; necnon verba Humiliate
capita vestra Deo et oratio super populum; l) Ite, missa est

4093

η. 2927

vel Benedicamus Domino aut Requiescant in pace; benedictio
et ultimum Evangelium.
Cetera dicuntur secreto.
512. Sacerdos autem maxime curare debet ut ea quae clara
voce dicenda sunt, distincte et apposite proferat, non admo­
dum festinanter, ut advertere possit quae legit, nec nimis
morose, ne audientes taedio afficiat; neque etiam voce nimis
elata, si in altari secundario celebrat, no perturbet alios, qui
fortasse in eadem ecclesia tunc temporis celebrant; neque tam
submissa, ut α circumstantibus audiri non possit. Quae vero
secreto dicenda sunt, ita pronuntiet, ut ipsemet se audiat, et
a circumstantibus non audiatur.
513. In Missa solemni, celebrans: a) dicit in canta: Domi­
nus oobiscum, quoties occurrit, praeter quam in versibus post
confessionem; orationes; Oremus ante antipbonam ad Offer­
torium, Per omnia saecula saeculorum cum praefatione; Per
omnia saecula saeculorum cum Paler noster et sua praefatione;
Per omnia saecula saeculorum cum Pax Domini; b) incipit in
cantu: Gloria et Credo, quando sunt dicenda; c) dicit clara
voce formulas ad Communionem fidelium et verba benedictio­
nis in fine Missae; d) dicit voce convenienti partes quibus mi­
nistri sacri respondere debent; e) dicit secreto alia quae in Missa
lecta dicuntur clara voce; f) omittit ea quae a ministris sacris
vcl a lectore proferuntur.
514. In Missis cantatis, scilicet sine ministris sacris, cele­
brans tenetur servare ea quae numero praecedenti dicta sunt,
et insuper tenetur partes ministris sacris proprias cantu pro­
ferre. Epistola a lectore cani potest. Quod si non cantetur a
lectore, satius erit quod legatur / sine cantu ab ipso celebrante, g 33
qui tamen potest epistolam more solito cantare.
515. Tonus solemnis. In cantu orationum, praefationis et
orationis dominicae, adhibetur: a) in dominicis; b) in Missis
festivis et in Missa de Officio S. Mariae in sabbato; c) in vigi­
liis I classis; d) feria V in Cena Domini et in Missa Vigiliae
paschalis; e) per octavas; /) in Missis votivis I, II et III classis.
516. Tonus feriatis vero adhibetur: a) in feriis; b) in vi­
giliis II et III classis; c) in Missis votivis IV classis; d) in
Missis defunctorum.

Cap.

De ordine genuflectendi,
in Missa

sedenti et standi

517. In Missa lecta, sacerdos celebrans gcnuffectit: a) quo­
ties aut in Ritu servando in celebratione Missae, aut in Ordine
Missae, aut in Proprio cuiusque Missae, adnotatur ipsum genuflecterc debere; b) quando Sacramentum in altari discooper­
tum apparet, quoties ad medium altaris accedit vel c medio
discedit.
518. In Missis in cantu, sacerdos celebrans genuflcctit:
a) quoties ipsi gcnuflcctendum est in Missa lecta. Sed ad
verba quae ab aliis cantanda sunt, non genuflectit dum ipse
illa verba legit, sed dum aut a ministris aut a choro, iuxta
rubricas, cantu proferuntur; b) ad verba autem El incarnatus
est, in symbolo, sacerdos celebrans semper genuflcctit. cum
hncc verba recitat; cum vero cantantur, si non sedet, iterum
genua flectit; si autem sedet, non genuflcctit, sed caput Lantum profunde inclinat apertum, praeter quam in tribus Mis- /
sis Nativitatis Domini et in Missa Annuntiationis B. Mariae
Virg. in quibus, dum haec verba cantantur, omnes genua
flectunt.
319. Ministri, in Missis in cantu, semper gcnufleclunt cum
sacerdote celebrante, praeterquam subdlaconus tenens librum
ad Evangelium, et acolythi tenentes candelabra, qui tunc non
genuflcctunt. Et cum diaconus cantat illo verba, ad quae est
gcnuflcctendum, Ipse versus librum, celebrans ct omnes alii
versus altare gcnufleclunL Ad Consecrationem vero mlni>tri
utrumque genu flectunt.
520. In choro, qui non sunt Praelati genua flectunt ad con­
fessionem cum suo psalmo et ad benedictionem celebrantis iu
fine Missae. Praelati autem et Canonici, ud benedictionem,
caput profunde Inclinant.
521. Insuper omnes, etiam Praclati, in choro genua llectunU
aj ad Consecrationem; b) ad Communionem fidelium; c/ In
Missis feriarum Adventus, Quadragesimae et Passionis, Qua­
tuor Temporum mensis septembris, vigiliarum II et III classis
extra tempus paschale, ct in Missis defunctorum: ad orationes
ante epistolam, dicto Dominus robiscum; ab expleto Sanctus
usque ad Paler noster cum sua praefatione exclusive; ct ad ora­
tiones post Communionem ct super populum; df quoties can­
tantur a ministris vel a choro verba quae genuttexiuneni re­
quirunt.
522. Item in choro omnes unum genu flectunt: a) dum
celebrans recitat verba symboli Et incarnatus est etc.; b) dum
dicit verbo ultimi Evangelil Et Verbum caro Jactum esi.
523. In Missa solemni celebrans, medius inter diaconum
et suhdiaconum, sedere potest ad latus epistolae, iuxta altare,
dum cantantur Kgrie, eleison. Gloria in exetbis, sequentia ct
Credo; alio tempore stat ud altare, vel genuflcctit, ut supra.
Haec valent quoque in Mhsa cantata.
524. In choro non sedent qui actu cantant, reliqui autem
sedere possunt: a) quando celebrans sedet; b) dum cantantur
lectiones et Epistola, gradualc, tactus et Alleluia eum *-uo
versu, ct sequentia; f c) ab Offertorio usque ad Ineensattoncm 685
chori vcl, si chorus non incensatur, usque ad praefationem;
d) ab expicta Communione usque ad Dominus robiscum ante
postcomm unionem.
Ad alia stant vel genuflectunt, ut supra.

Cap. XI.

De praeparatione

altaris ad

Missam

525.Altare, in quo sacrosanctum Missae Sacrificium cele­
brandum est, debet esse totum lapideum. rite consecratum;

n. 2928-2929

SACRA CONGREGATIO RITUUM

vel saltem habere debet tabulam lapideam, seu petram sacram,
item rite consecratam, quae tam ampla sit ut hostiam et maio­
rem partem calicis capiat; nut etiam, ex Induito Apostolico.
antimensium, rite benedictum.
526. Altare cooperiatur tribus tobaleis, nte benedictis,
quarum una ita oblonga sit ut, ad latera, usque ad terram
pertingat
527. Super altare adsit in medio Crux satis magna cum
Crucifixo, et candelabra quae luxta qualitatem Missae requi­
runtur, cum candelis accensis, hinc et Inde In utroque cius
latere. Ponantur Insuper sic dictae «tabellae secretarum», sed
pro tempore Missae tantum; et, ad latus epistolae, cussinus.
seu legile» Mlssali supponendum.
528.Ad latus epistolae, super mensa ad hoc praeparata,
parentur ampullae vini et aquae cum pelvicula et manu tergi o,
necnon parva campanula, et patina pro fidelium Communione.
529. Super altare nihil omnino ponatur, quod ud Missae
sacrificium vel ipsius altaris ornatum non pertineat.
530. Usus accendendi cereum, prope altare, a Co nsec ra686 tlone ad Communionem, ubi viget, servetur. /

1900 1ÜL 2«

4. Ad festn propria quod attinet, eorumque gradum, strlete
scrs’cntiir ea quae nn. 42-46 novi codicis rubricarum statuantur
5. Quoad festa a Religiosis celebranda. In singulis dlotce^
sibus, una cum clero dloccesano, servetur praescriptum n. 57
novi codicis rubricarum.
» » a.
6. Festa universalia quae. luxta nn. 5 et « Varlalbnum
aut ad commemorationem reducuntur aut e calendario *
expan
guntur. Interim retinentur in calendario particulari. »1 In eo­
dem calendario tamquam festa duplicia I out II classis In­
scripta habentur.
7. SI festa particularia III classis carrant lectione propria,
qnne communiter «contracta» dicebatur, serventur ra quae
n. 221 b novi codicis rubricarum Indicantur. /
8. Episcopus «tioeccsanus statuat diem In quo, luxta nn.
362, 364 et 449 novi codicis rubricarum. In ecclesia cathedral!
et In ecclesiis collegiatis, dicatur Missa de anniversario electio­
nis Ipsius Episcopi, et In omnibus ecclesiis dioecesis dicatur
oratio pro Episcopo.
Ex aedibus S. Rituum Congregationis, die 26 fulti anni
1960.—Caietanus Card. Cicoonani, Ep. Tusculanus. Prae/.
Henricus Dante, α Srcr.

CALENDARIUM BREVIARII ET MIS SALIS ROMANI
[Vide apud A. A. S. 52 (I960) 686-689]

TABELLAE DIERUM LITURGICORUM

2929
1960 IUL 28.-SC RITUUM, DECR. AAS 52 (1960) 732-734

[Vide apud A. A. S. 52 (I960) 699-702)
Ordinationes
TABELLA OCCURRENTTAE

(Vide apud A.A.S.52 (1960) 703]

TABELLA CONCURRENTLAE
“05

(VMe apud A. A. S. 52 (1960) 704] /

NOTANDA IN TABELLAS OCCURRENTTAE
ET CONCURRENTIAE
1. Festum Domini I aut II classi». In dominica occurrens,
locum tenet ipsius dominicae cum omnibus iuribus et privile­
gii»: de dominica, proinde, nulla fit commemoratio.
2. Si duo festa eiusdem divinae Personae aut duo festa
eiusdem Sancti vel Beati simul occurrunt, fit de festo quod in
tabella praecedentiae superiorem obtinet locum, et aliud omit­
titur.
3. Si festum Domini 1 vel II classis concurrat cum quavis
dominica, vel vidssim, Vesperae ordinantur luxta tabellam
concurrentiae, sed numquam fit commemoratio dominicae
concurrentis in Vesperis festi Domini, nec vldssim.

ad librorum lituroicorum editores
CIRCA EDITIONES BREVIARII AC Ml SS A LIS ROMANI 1UXTA
NOVUM RUBRICARUM CODICEM CONFICIENDAS

Sanctissimus Dominus Noster Ioannes Pp. XXIII, per Suas
Litteras Rubricarum instructum, die 25 iulfi huius anni I960
motu proprio datas (LE 29261, mandavit ut S. Rituum Con­
gregatio editoribus librorum liturglcorum rite approbatis «pe­
culiares tradat Instructiones» circa editiones Breviarii ac Mis­
salls romani luxta novum rubricarum codicem conficiendas.
Agitur enim de libris, quibus publicus Ecclesiae cultus or­
dinatur: consequitur, proinde, omnes editiones huiusmodi li­
brorum in omnibus et per omnia, sive in textu sive In rubricis
sive in ipsa cantus notatione, perfecte concordare debere cum
exemplari authentico, quod ab hac S. Rituum Congregatione
uti «typicum» declaratur.
Supremo igitur mandato obsecundans, haec S. Rituum CongregatiOpStatuIt.H
Motu proprio edicitur, editores

librorum Liturgi eorum, rite approbati et admissi, parare pos­
sunt novas Breviarii ac Missalls romani editiones, confectas
luxta novum rubricarum codicem, qui inde a die 1 ianuani
proximi anni 1961 vim habere incipiet.
2. In parandis Breviarii romani editionibus, haec servanda

a)

Breviarium romanum edi poterit aut unico volumine
comprehensum, quod communiter «Totum»
duobus voluminibus distinctum, quae simpliciter inscribentur
•Tomus prior» et «Tomus alter». Ex his autem, tomus prior
VARIATIONES Di BREVIARIO ET MIS SALI ROMANO
partes comprehendat quae nunc in parte hiemali et verna ex­
AD NORMAM NOVI CODICIS RUBRICARUM
stant; alter autem quae in parte aestiva et autumnali.
b) Paries Inlroductorias Breviarii romani, omnia seiUccl
[Vide apud A. A. S. 52 (1960) 706-721]
2une Calendarium praecedunt, non licebit se parat i m ab ipso
Ireviario edere, sed primo saltem volumini erunt praepo­
nendae. i
3 S■
. [C»
c)
luxta
n.
5
Motu
proprio,
textus
novi
codicis
rubricarum.
VARIATIONES IN MARTYROLOGIO ROMANO
Breviarium respiciens, scilicet Rubricae generales et Rubricae
generales Breviarii roman(, Ipsi Breviario item praemittendus
[Vide apud A. A. S. 52 (I960) 722-729]
erit, nec licebit Breviarium absque huiusmodi textu Imprime­
re; immo, si Breviarium pluribus disponatur voluminibus, sin­
Ada. vide rib die 19C0 lui. 28: LE 2928.
gulis voluminibus integer rubricarum textus praemittendus
erit. Quod valet quoque de Calendario.
d) Ordinarium divini Officii quod dicitur, cum, vi novi
codicis rubricarum, ex integro reficiendum sit. singulis edito­
ribus directe a S. Rituum Congregatione, typis cusum, trans­
mittetur; et erit Integre, absque ulla mutatione vel breviatione,
2928
singulis Breviarii voluminibus inserendum. Nihil vero obstat
quominus ipsi editores, in commodum utentium, partes Ordi­
narii in Psalterio aut in Proprio Rerum imprimant; aut quomi­
1960 IUL 26.-SC RITUUM, DECL. AAS 52 (1960) 730-731
nus Ipsum Ordinarium non primo loco, sed inter Proprium de
et Proprium Sanctorum interserant. Quod valet
Declaratio de servandis in calendariis particula­ Tempore
quoque de Psalterio disponendo Inter diversas voluminis
ribus INDE AB ANNO 1961
partes.
e) Ad Psalterium quod allinet, editores Ubere adhuc adhi­
Cum Summus Pontifex Ioannes XXI11 per Suos Litteras
bere possunt aut psalmorum textum iuxta «vulgatam» editio­
Apostolica» Rubricarum instructum diei 25 lull! huius anni.
nem, aut secundum interpretationem quae iussu Pli Pp. XII
niUu proprio datas [LE 2926], statuerit ut «omnes ad quos
admissa est.
primum Calendaria et Propria, sive dloecesaiui
Rubricarum specialium textus, suis locis in Psalterio ccuve religiosa, ad normam et mentem novae redaction)» rubri­
“Odarii portibus Inserendus, cum singulis editoribus
carum et Calendarii conformari curent», haec S. Rituum Con­
ab hac S. Congregatione communicabitur.
gregatio opportuna» tradet instructiones circa Calendaria par­
d.?inat editio typica Breviarii clare inditicularia et Officiorum atque Missarum Propria revisenda.
nnrus^v^;^uorlbl!i.tamen UcebH» Post fincm huiusmodi
Inierim tnmen opportunum ducit ea declarare quae. In calen­
addere pTOe, et formulas, ut de more.
dariis particularibus, iam inde ab unno 1961, servanda erunt:
tute
è«ksUÆbriteUappÆi niOd° UXtUf **
aUCl°ri1. Ea omnia quae sub titulo Varlailoncs (n Breviario rl
Missall romane ad normam nool codicis rubricarum statuuntur,
seΓventur'.Pαrnn,*<,
romani editionibus, lutee
etiam in calendariis partlcularibu» servanda sunt.
UonibuTÎtaTuia ron
*
'Serti paï?n?U Breviarii romani edl2. In calendariis, sive dloecesani» sive religiosis, omnia
festa particularia Interim retineantur, «piae rune In Iisdem
lendario praemiUeSdl?^
u®JlU rubricarurn «< Cacalendariis inscripta Inveniuntur.
....
hac
S.
Congregat
*
ion
iccinicndk
A
rubbca
rum specialium ab
3. Gratius eorundem festorum Indicetur iuxln normas quoe
novis
Mlssahs
romani
edltFonîtJ^
mnlno
valenl in parandis
nn. 1-4 Variationum hobmlur.

4095

4096

10(10 ILL 27-ΛΙ (. 0

b) Ordo Miliuc una cum Canone, pro opportunilx»lc. Inter
Proprium de Tempore ct Proprium Sanctorum interseri potest.
c) Item, ubi desinat editio typica clare indicandum erit,
quamvis, post huiusmodi partem typicam liceat ullas addere
partes utentibus utiles, modo, ut supra, sint nb ecclesiastica
auctoritate rite approbatae.
4. Dignitas commercii librorum liturgicorum omnino exigit,
ut editores rite approbati omnes, non ante iustum tempus,
734 ccrtatlm, uti / dicitur, venditionem novarum editionum Inci­
piant. Proinde, haec S. Congregatio strlcthn mandat no ven­
ditio ante diem 20 decembris huius anni 1900 Inchoetur, Ita
ut quaevis Iniustn perturbatio vitetur.
5. Denique pro hac alce tantum, haec S. Rituum Congrega­
tio Ius sibi exclusivum reservat. singulas editiones Breviarii
ac Missalls romani, quae ad normam novi codicis rubricarum
conficientur, examinandi et «typicae» conformes esse decla­
randi.
Invitantur porro edltnres qui n Sancta Sede ad editiones IIturgicas imprimendas ct evulgandus admissi sunt, ut quampri­
mum huic S. Rituum Congregationi proprium nomen et locum
indicent, una cum licentiae, testimonio, ut ab eodem S. Rituum
Congregatione tempestive ea omnia recipere possint quae, luxta
Motu proprio et has ordinationes, praescribuntur.
Ex aedibus S. Rituum Congregationis, dic 26 iulil anni
I960.—Cale tonus Card. Cicognant, Ep. Tusculanus, Prae/.
Henricus Dante, a Secr.

Adn. EL 75 (1961) 25-54 ubi habes alias Ordinationes magis parti­
culares non promulgatas in AAS, editas ac commentatas a C, BRAGA.
Vide etiam EL 75 ( 1961) 401-447.

2930
1960 IUL 27.-SC S. OFFICII, MONITUM. PART?

Monitum de
VIRGINITATE

gesserunt atque «indocti et instabiles» partim susceperunt,
verbis ct scriptis refellere nunquam destiterunt, sanam
doctrinam lectissimis utriusque cleri alumnis tradendo.
Fastigium nuperrime operi imponentes, moderatores Incli­
tae religiosae Congregationis a SSrîio Redemptore fn alma
Urbe a. D. mcmlvii, probante Sacra Congregatione de
negotiis Religiosorum, «Academiam Alfonsianam» condi­
derunt. Cum huiusmodi Theologiae Moralis Institutum,
integrae morum scientiae saplcntlaeque excolendae ad­
dictum, iis additis disciplinis quibus efformatur «bonus mi­
nister Christi Iesu, enutritus verbis fidei et bonae doctri­
*
nae
fl Tim. 4, 6), prospere cesserit, Rector maximus lau­
datae Alfonsianac familiae suppliciter postulavit ut «Aca­
demia Alfonsiana» Theologica Facultate Pontificiae Uni­
versitatis Lateranensis ita includeretur ut eiusdem pars
fleret, «Institutum Theologiae Moralis» nuncupatum, ad
magistros Theologiae Moralis praeparandos. Cum autem
SSmus Dominus Noster Ioannes Divina Providentia Pa­
pa XXIII benigne annuere dignatus sit, Sacra Congregatio
de Seminariis et studiorum Universitatibus, post appro­
bata peculiaria exhibita Statuta, pro munere Institutum
Theologiae Moralis seu «Academiam Alfonsianam» partem
Facultatis Theologiae Pontificiae Universitatis Latera­
nensis hisce constituit constitutamque declarat, ad normam
eorundem Statutorum, quibus et methodus adhibenda ct
disciplinae tradendae ct academlci effectus —praesertim
ad S. Theologiae lauream quod attinet— ad amussim prae­
stituuntur. Ceteris servatis de iure servandis: contrariis
quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis, d. n
τη. Augusti, in festo Sancti Alfonsi de Llgorio, Episcopi
ct Ecclesiae Doctoris, a. D. mcmlx.—L Card. Pizzardo,
Ep. Alboncn. Prae/. Dinus Staffa, a Secretis.

cautelis adhibendis in argumento «de
B. V. MARIAE IN PARTU
*
PERTRACTANDO

Dal Palazzo del S. Offizio, 27 Luglio 1960
Reverendissimo Padre, Questa Suprema Sacra Congregaziouc ha dovuto ripetutamente constatarc, con profonda
preoccupation e, in questi ultimi tempi, che si pubbllcano
lavori teologlci nel quali il delicato argomento della verginità «in partu» di Maria SS.ma è t rat ta to con dcplorcvole
crudezza di espresslone e, quel che è più grave, in aperto
dissenso con la tradfzlonale dottrina della Chiesa e con il
pio senso dei fedeli.
Nella Congregazionc Plenaria di Feria IV, 20 c. m., è
senibrato pertanto necessario agli Em.mi Padri del S. Of­
fizio, per ia loro gravissima responsabilité di tutelare il
sacro deposito dclla dottrina cattolica, di disporre che per
Fawenire sia victata la pubbllcazione di simili dissertazioni concernenti 1’accennato problema.
La Paternité Vostra Rev.ma voglia compiacersi di dispor­
re perché da parte dei Religiosi dl cotesto Ordine sia scrupolosamcnte osservato tale Decreto della Suprema Con­
gregazionc.
In attesa di un Suo cortese riscontro, ben volentieri mi
conformo con sensi dei più religioso ossequio della Pater­
nité Vostra Rev.ma devotissimo.—P. Raimondo Verardo,
0. P., Commissario.

• Prot.N. 311/80/i: AOFM 80 (1961) 54. Adn. AOFMCap 76 (1960) 173.

2931
1960 AUG 2.-SC STUD., DECK. AAS 52 (1960) 835-836

Institutum Theologiae Moralis seu Academia Al­
fonsiana Facultati Theologicae Pontificiae Uni­
versitatis Lateranensis inseritur
Fidei morumque aedificationem Apostolica Sedes per
cos assidue provehendam constanter voluit qui theologico
magisterio funguntur, tum ad dogmata tum ad praecepta
Divinae Revelationis exponenda, perpendenda, ad effectus
836 conclusfoncsque ducenda. Magistros in primis summopere /
commendat qui, vitae normas sacrorum alumnis presby­
terisque praebendo atque edisserendo, «ad iustftiam eru­
diunt multos», quorum erit catholicum populum singulosque fideles ad malum devitandum bonumque faciendum
adeo ducere, ut in partem aeterni summique Boni tandem
veniant. Quod his duobus fere saeculis in Ecclesia laudabi­
liter praestiterunt discipuli Sancti .Alfonsi Mariae de LIgorio, Episcopi et universalis Ecclesiae Doctoris; cuius
prementes vestigia, errorum tenebras, quas increduli con-

4097

n. 2030-2932

SUPREMA CONGK. SANCTI OFFICII - STUDIORUM

2932
1960 AUG 6.-SC STUD., DECR. AAS 52 (1960) 988-990

Catholica,

studiorum
Hispanica

Universitas

Navarrensis

in

ditione erigitur

Erudiendae Instituendaeque iuventae Sancta Mater Ec­
clesia summa contentione semper prospexit, nullis labori­
bus impensisve parcens, adolescentibus adultisque sanam
luculentamque doctrinam praebendo ne «variis et peregri­
nis abducerentur... fabulis» (Hebr. 13, 9; II Tim. 4, 3-4),
sed «gens sancta, populus acquisitionis», immo ct «regale
sacerdotium» Deo hominibusque pararentur, in omnium sa­
lutem, quae Veritate nititur, opem praestituri. Quod prae­
cipue in illis regionibus factum est unde catholica fides
sine intermissione gentibus effulsit. Ecclesiae magisterio
fidelissime rctento, sicut de Hispania omnibusque hispanlco idlomate utentibus nationibus constantissime liquet.
Celeberrimae enim memorandae veniunt clericorum laieorumque scholae a perinsigni Ecclesiae Doctore S. Isidoro
Hispalensi in catholici populi profectum inceptae, Salmanticense Pontificium Regiumque Studium Generale, cuius
surculi exstiterunt Manliana, Dominicana. Limana nliacque a Summis Pontificibus erectae studiorum Universita­
tes. Tot praeclara redintegrantes, sodales Societatis Sa­
cerdotalis Sanctae Crucis et Operis Dei, hodiernis exculliorum adolescentium necessitatibus provide consulentes.
Centrum Superiorum Studiorum, «Estudio General de Na­
varra» nuncupaum, a. D. mcmlii inchoaverunt, cuius laeta
primordia, paterne impellente Nuntio Apostolico apud
Hispanos planeque faventibus tum Sancta Sede tum loci
Ordinariis, in primis Pampilonensi, tantis incrementis In­
valuerunt ut omnes praecipuae Facultates («Escnelas»),
quibus pleniores studiorum Universitates de more constant.
Studio Generali Navarrensi paulatim accesserint. Simul
duo instruebantur instituta, ad scientificam moralcmque
alumnorum institutionem fovendam, «Praeceptores» («Jefes de estudio») nempe, quorum est unumquemque discipu­
lum curare tuerique, atque «Collegia» («Colegios / Mayores»), ftgg
quibus alumnorum institutio religiosa, hunianistica", socia­
lis, optimis praeeuntibus ecclesiasticis viris alihquc «Ope­
ris Dei» membris, opportunis aptisque mediis completur.
Cum Facultatum seu Scholarum incrementum Sacra Con­
gregatio de Seminariis et studiorum Universitatibus merito
laudaret, ac de qualibet Facultate catholicis doctrinis di­
tanda assidue consuleret. Decreto d. d. xn ni. lunii a. D.
mcmlix «Institutum Canonisticum» In Facultate luridica
eiusdem Studii Generalis Navarrensis condidi! Idque Pon­
tificio Instituto Utriusque luris Lateranensis Urols Uni­
versitatis aggregavit, cuius esset acadcmlcos gradus tum
4098

η.

SACRA CONGREGATIO STUDIORUM

2033-2030

baccalaureat us tum licentiae luris Canonici, approbatis
Statutis ad amussim servatis, selectis alumnis post supe­
rata examina conferre. Nunc autem, «attentis Praesidls
Generalis laudatae Societatis Sacerdotalis Sanctae Crucis
et Operis Dei humillimis precibus, tum Apostolic! Nuntii
Matrilensis tum Archiepiscopi Pampiioncnsis supplicibus
commendationis litteris suffultis, ipsorumque civilium Ma­
gistratuum, qui Studium Generale Navarrcnse summa be­
nevolentia prosequuntur, instantissimis rogationibus be­
nigne acceptis, eadem Sacra Congregatio dc tanto negotio
certiorem fecit Augustum Pontificem fel. regn. Cum autem
Subus Dominus Noster Ioannes Div. Prov. Pp. XXIII
perlibenter annuere dignatus sit, memorata S. Congregatio
de Seminariis et studiorum Universitatibus, post approba­
ta peculiaria exhibita Statuta, Athenaeum canonice eri­
gendum ad normam can. 1376 C. I. C. pro munere deli­
beravit. Hisce igitur, ad gloriam Dei O. M., ad Sanctae
Catholicae Ecclesiae decus ac incrementum atque ad ani­
marum proventum «Catholicam studiorum Universitatem
Navarrensem» in civitate archiépiscopal! Pampilonensi vi­
gentem, sodalibus laudatae Societatis Sanctae Crucis et
Operis Dei commissam, pro munere constituit erigitque
atque in perpetuum credam declarat, quatuor studiorum
Facultatibus praeditam (luris cum Instituto luris Cano­
nici, Medicinae cum adnexa Schola Infirmariarum, Philo­
sophiae Litterarumuue cum Sectione Historiae, Scientia­
rum MathemaUco-Physico-Chlmicarum), necnon Instituto
Superiore Periodlsmi aliisque vel nuper inceptis vel mox
incipiendis—in primis Instituto Superiorum Studiorum de
officinarum praepositis catholice instruendis, in Barcino­
nensi metropoli non ita pridem inchoato— necnon Facultate
Machinariorum («Escuela de Ingenlerfa» in Sancti Sebastianl urbe hoc exeunle anno condenda),—Ipsi Catholicae
Universitatis prorsus agnitis iuribus, honoribus, privi/lcgtis, quae ad huiusmodi Athenaea In universo Catholico
Orbe spectant. Sacra eadem Congregatio insuper praecipit
ut omnia ad effectum traducantur quae approbata Statuta
tum de coetu curatorum ac de moderatoribus praescribunt
tum de magistrorum discipulorumque officiis definiunt, in
primis de Sacra eadem Congregatione statis temporibus
edocenda eademque roganda de novo Rectore nominando,
dc nova Facultate vel Superiorum Studiorum Instituto
forte inchoandis, de quavis In Statuta a Sede Apostolica
probata mutatione inducenda. Ceteris servatis de Iure ser­
vandis; contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Datum Roma, ex aedibus S. Congregationis, d. vi m.
Augusti, in festo Transfigurationis D. N. I. Cb., a. D.
mcmlx.—I. Card. Pizzardo, Ep. Albanen. Prae/. Dinus
Staffa, a Secretis.

2933
1960 AUG 13.-CONV. CUM AUSTRIA. AAS 52 (1960) 941

ΗαΤΙΙΙΛΒΓΓΙΟ CONVENTIONIS DTE 23 IUN. 1960 INITAE
ixtkr Sanctam Sedem et Rempübucam Austriacam
DE

REGIMINE QUOAD

IURA

PATRIMONIALIA

ECCLESIAE

Vide textam sub dic 1960 lun 23: LE 2916.

meglio dotati dlraggi ungere i livelll più alti ddla cultura
uniamstica e scicntiflca. Nei sccoli più recenti ha posto
un particolare impegno nel moltiplicare le scuole anche
nej luoghl non ancora aperti al rapido progresso determi­
nato dall indagine fllologico estorico, nonchè dalle scoperte
veriflcatesj nel vasto campo dclia natura. In tal modo
sorsero in tutto il mondo scuole di grado superiore dlpendenti dall'Au tori tA Ecclesiastica, aïfidate alie sapienti c
generose cure di ecclesiastici c dl membri delle varie famiglie religiose, maschill c femminill, ove si inizlarono, senza
distinzlone di provenienza o di censo, agli studi di riccrca
!
*
scientific.
tutti coloro che sono giA In possesso delle co·
noscenzc dementari c secondarle e che desiderano essere
introdotti nolle siere più alte del sapore. Λ queste istituzioni d venuto recentcmente ad aggiungersi, nella città di
.Asmara, nella nobile regione dell ’Eritrea, 1’Istitulo Supe­
riore di Magistero inaugurato nelTottobre 1958 / dalle 118
Religiose «Pie Madri delln Nigrizla», presso il Collegio
«Santa Famiglla», che da circa dodici anni le Religiose
hanno aperto in quel capoluogo. Dopo due anni di fruttuoso esperimento, tanto II Govcrao locale quanto il com­
petente Ufficio scolastico centrale Italiano, hanno espresso
11 giusto compiacimento per il lavoro di alto 1 i vello cultu­
rale svolto dall’1st i tu to Superiore nel primo biennio di
funzionamento. Contemporaneamentc le Sacre Congregazloni «pro Ecclesia Orientali» e «de Propaganda Fide» esternavano alia Direzione dei medesimo Magistero le più
ample Iodi, mentre si rivolgevano alia Sacra Congregazionc
dei Seminari e delle Università dcgli Studi per chiedere
l’erezione canonica de! menzionato Istituto, vivamente
raccomandando la petizione avanzata in proposito dalla
Superiora Generale delle «Pie Madri della Nigrizia». Attese
pertanto le consldcrazioni suesposte, la stessa Sacra Con­
gregazionc dei Seminari e della Università délibéré di pro­
cedere e sottopose ii caso all'Augusto Pontefice, il Quale
si degnô esprimere II Suo benevolo assenso. Dopo avere
assunto ogni opportuna ulteriore informazionc, specialmente per quanto si riferisce ai programml di studio, al
metodo d’insegnamento e alio Statuto-Regolamento dei
coral, il medesimo Sacro Dicastero, per la gloria di Dio
e per II bene delle anime, con il présente Decreto erige, a
norma del can. 1376 del Codice di Diritto Canonico, e dlchiara definitivamente cretio ΓIstituto ünioersitario intitolato eMagistero Santa Famiglia» nella città di Asmara,
riconoscendogli tutte le attribuzloni e prerogative, nonchè
i doveri e le responsabilité che spettano a un Ateneo Cattolico di tal genere. In particolare fa présente 1'obbligo di
informare annualmente la Sacra Congregazionc intorno al
movimento dei Professori e degli alunni, di non mutare 11
Preside e di non introduire aie una modificazione statutaria
senza la previa approvazione della medesima. Salvo ogni
nitro obbligo imposto dalle leggi ecclesiastiche, per quanto
riguarda l’ordinamento e la disciplina, nonchè dalle com­
petenti Autorité, circa II riconoscimento dei titoli accademici rilasciatl dall’Istituto Universitario di Magistero
«Santa Famiglia» di Asmara.
Dato a Roma, dal Palazzo della Sacra Congregazione,
Γ8 settembre, nella festa della Nativitù della B. Μ. B., nel1’anno del Signore 1960.—Giuseppe Card. Pizzardo, Vesc.
di Albano, Prefetto. Dino Staffa, Arciv. tit. eletto dl Ccsarea dl Palestlna, Segretario.

2934
1960 AUG 13.-CONV. CUM AUSTRIA. AAS 52 (1960) 945
Ratihabitio conventionis die 23 iun. 1960 initae
inter Sanctam Sedem et Rempübucam Austriacam de
I.RIGENDA ADMINISTIUKTIONE Ap. REGIONIS BURGENLAND
IN DIOECESIM DE E1SENSTADT (SlDEROPOLITANAM)

Vide texturn sub die 1960 lun 23; LE 2917.

2935
1960 SEP 8.-SC STUD., DECR. AAS 53 (1961) 117-118
Institutum U nive esitari um Magisterii a «Sancta
Familia» in civitate Asmara canonice erigitur

In ognl tempo, ia Sede Apostolica si è préoccupât a dl
pronuiovere I’educaxlone c rinsegnamento dclia giovenlu
Mttraverso lilltuxloni scolastichc <11 ognl ordine, lipo c gra­
do, sino ulle fomlazlonl unlvcnllorie, che permetlesscro ai

4W9

I960 AUG 19-SEP 2*

2936
1960 SEP 27.-SC STUDIORUM, LIT. CIRC. PART.·

Litterae

ad universos Episcopos missae, occasione
TERTII CENTENARII AB OBITU S. VlNCHNTII A PAULO,
CIRCA RECTAM INSTITUTIONEM CLERICIS IN SEMINARIIS
TRADENDAM

Roma, 27 settembre I960: III Centenario
della morte di San XTincenzo de
*
Paoll

Eccdknza Reverendissima. In data 5 glugno dello seorso
anno questa Sacra Congregazione dei Seminari, prendendo
lo spunto dal mirabili esempi di vita sacerdotale del Santo
Curato d’Ars, rivolgeva all’Episcopato una Lettera intesa
a rjchlamare alcuni fondamentall principi di formazione
ecclesiastica, la cui dlmcntlcanza puô compromcttere Irrimediabllmente la buona preparazione dei candidati al Sacerdozlo e, per clô stesso, la loro riuscita nel sacro ministère.
La spirllualltà sacerdotale di S. Vincenzo de
* Paoli

La figura luminosa di San Vincenzo de
*
Paoli il cui
nome, nd III centenario dalla morte, è rïsuonato in ogni
4100

I »00 SEP 27

SC STUDIORUM, LITT. CIRC. DE INSTITUTIONE CLERICORUM

angolo della terra, cl induce a continuare c a completare
la trattazionc. Infatti tale ricorrenza riproponc la vita di
an Saulo che —si puô dire— fu copia perfetta di Gesii
Cristo, Eterno Sacerdote, alia considerazlone di quanti lavorano alPopera divina di assistere amorosamente coloro
che sono chiainati per vocazione ad csprimerc in se stessi
la flslonomia del Maestro. Nè pensiamo di proporre un
modello anacronistico: sc 1c condizionl spirituali del clero
e della formazione ecclesiastica sono fortunatamente assai
differenti da quelle in cui 11 Santo esplicô la sun vigorosa
opera riformatrice, valide permangono le norme che furono
il fermento della sua nzionc inoltcplice, ispirata sempre
agli etemi valor! del Vangelo.
Gli croïsml dl carità di cul è intessuta tutta la sua vita
non si possono nè splegare nè capire nel loro profonde signi­
ficato che rlsalendo alla loro origine, cioè alla concezione
che egli ebbe del Saccrdozio e dei suoi compiti. L'uomo
che, in un tempo provato da spaventose calamltà, attin­
gendo al suo grnn cuore seppe adeguare aile miscric il
conforto, aile necessity i soccorsi, con la sua opera riformatrice aveva già prima riacccso nel sacerdoti lo zelo che
custodisce c alimenta nci fcdcli le sorgenti stesse della
carità.
Si puô ben affermare che pochi corne San Vincenzo han­
no sentito il valore soprannaturale del Sacerdozio e l’importanza primordiale che esso ha nella Chiesa come im­
pulso animatore della vita cristiana. Egli ebbe in comune
con i suoi grandi contemporanei della Scuola francese una
tenerissima dcvozlone al misterio dell'Incarnazione e al
Sacerdozio di Cristo; tultavia, condotto dalla sua stessa
csperienza apostolica, egli venne maturando una propria
spiritualité più direttamente volta alla pratica pastorale
e sostenuta costantemente dallo zelo pin vivo per la salvezza delle anime. Il suo pensiero, determinato dal cast
concreti ed espresso nolle circostanze più diverse, scaturisce sempre da questo principio fondamentale: il sacer­
dote è l'uomo che Dio sceglie e chiama a partccipare al
Sacerdozio di Gesù Cristo per prolongarne nel tempo la
missione redentrice, e, animato dal suo spirito, complere
ciô che Cristo stesso ha fatto e nella maniera con cui lo
ha fatto. Per lui Cristo è soprattutto il Salvatore degli
uomini, e salvatore deve essere il sacerdote che ne continua
la missione. Perciô nella sua visione sacerdotale sta in
Primo piano la carità ardente, lo zelo apostolico; e se
amore di Dio deve esscre l'anima dell'attività sacerdotale,
l'oggetto di tale amore deve concretarsl nella salvezza dei
fratelli. Ecco infatti corne il Santo sottoh’nea l’amore cffettlvo verso Dio: «Amiamo Dio, fratelli, amiamo Dio, ma
a spese delle nostre braccia, con il sudore della nostra fronte.
Perché, molto spesso, tanti atti di amor di Dio, di compiacenza, di benevolcnza e altri simili affettl e pratiche intime
di un cuore tenero, sebbene buonlssime e desiderabilissime,
sono non di meno sospette, quando non giungono alia
pratica delTamore effettivo. «In questo, dice Nostro Signo­
re, sarà glorificato il Padre mio, se produrrete frutti co­
piosi» (Gioo. 15, 8). Dobbiamo badnrvi, perché molti, per
avere un buon contcgno ed essere intimamente pieni di
grandi sentiment! di Dio, credono di aver fatto tutto; e
quando si arriva al fatto e si trovano nell'occasionc di
operare vengono meno. Si lusingano con la loro Immaginazione cccitata; si contcntano delle soavi conversazioni
che hanno con Dio nell’orazione, ne parlano, anzi, corne
angeli; ma usciti di 11, se si tratta di lavorare per Iddio,
di soffrire, di mortificarsi, d’istruire i poveri, di andare a
cercare la pecorella smarrita, di essere lieti se sono privl
di qualche cosa, di accettare le malattie o qualche altra
disgrazia, ahimèl non c’è più nulla, il coraggio manca. No,
no, non c’inganniamo: «Totum opus nostrum in operatione
consistit» (S. Vincent de Paul, Corresp., Entret., Docum.;
édit. P. Coste, Paris, 1920-25: tom. XI, pp. 40-41).
Possiamo quindi dire che San Vincenzo de'Paoli vede
il sacerdote nella luce dei suo ministère a servizio delle
anime che giacciono nella ignoranza delle verità della fede
e nel peccato; o, meglio ancora, al servizio di Cristo stesso,
che il Santo sa discoprire nei membri doloranti del Corpo
mistico sotto le più sconcertantl apparenzc di miseria spi­
rituale e corporale.
Un’attivltà dunque intensa, nell'oblazlone continua di se
stesso per amore di Dio visto c amato nci fratelli. Un'azione disancorata dalla preghiera e dall’unione con Dio?
Anche il solo pensarlo sarebbe far la più grande ingiuria al
santo della carità, poiché il fuoco che accendeva ncgll
altri, egli l'ave va prima attlnto al cuore stesso dl Dio. Per
non riferirci che alla continuazione del brano citato, vediamo con quanta grazia e amabilità egli si esprima in
proposito: «Non c’è nulla di più conforme al Vangelo
4101

η. 2036

quanto accumulare lumi e forze per l’anima propria nell’orazione, nella lettura e nella solitudine, e andar poi a
far parte agli uomini di questo alimento spirituale. Questo
è fare come nostro Signore faceva, e, dopo di Lui, han fatto
i suoi Apostoli; è unire l'ufficio di Marta a quello dl Maria;
è imitare la colomba, la quale digerisce metà del pasto che
ha preso, e il resto lo mette con il suo becco in quello dei
suoi piccoli per nutrirli. Ecco come dobbiamo fare, ecco
come dobbiamo dar prova a Dio, mediante le nostre ope­
re, di amarlo» (op. ciL·, XI, 41).

L’aspctto luminoso sotto cui egli ama contemplare il
Salvatore è quello stesso già preconizzato dal Profcta e che
Cristo si attribuisce all'inizio della vita pubblica: «Lo spi­
rito del Signore sopra di me: perciô mi ha unto per evangellzzare i poveri: mi ha mandato a sanare 1 contriti di
cuore, ad annunziare agli schiavi la liberazione, e ai ciechi
la vista; a rimettere in libertà gli oppressi, a predicare
l'anno accettevole del Signore, e il giorno della retribuzlone» (Luc. 4,18-19). I poveri, i trlbolati, gli oppressi sono
stati pure l'eredltà dl Vincenzo de’Paoli, anche se dal suo
zelo apostolico non escluse nessuna categoria sociale, de­
bitore a tutti del suo Sacerdozio per far tutti salvi. Ma
agli umili, ccrto, egli dimostrô le sue preferenze: per essi
11 suo cuore non ebbe confini e scrisse le pagine più fulgide
negli annali della carità. E ad essi soprattutto pensô nella
sua riforma sacerdotale. «Far dei buonl preti» —espressione
che gli era abituale, e che in bocca sua significava «fare
del santi sacerdoti»— per lui voleva dire restituire il clero
particolarmente alla sua missione evangelica per traire il
popolo dall’ignoranza delle verità délia fede e redimerlo
dal peccato. Per questo egli stabilisée un rapporto indis­
solubile tra Sacerdozio e popolo: sono i buonl sacerdoti che
lo salvano, sono quelli Inetti o depravati che lo perdono.
Da questa concezione unitaria —«Qualis sacerdos, talis
populus» (cfr. Each. Clcr.9 n. 1481)— nacquero tutte le
iniziative vincenziane per la santificazione e la formazione
dei clero: la Congregazione dclia Missione, gli EsercizI per
gli Ordinandi, le Confcrenze del Martedl, gli Esercizi per
gli ecclesiastici, e specialmente 1'istituzione dei Seminari.
Tutte iniziative sorte con 11 sigillo dclia volontà divina,
ricercata umilmente e implorata senza posa, per poi scguirla passo passo, per non guastare, come spesso ripeteva,
le opere di Dio.

Fu questa infatti una sua nota carat teris tica: attendere
in ogni impresa, piccolo o grande, il cenno di Dio, resistendo
ad ogni forma a'lmpazlenza, sempre dannosa ma soprat­
tutto pregiudizievole nell'attuazlone dei piani divini. Ed
è cosl ch’egli riuscl a fare tante opere, e tutte improntate
d’inconcussa solidità, cercando Dio in ogni cosa, sempre
proteso, con un immenso e costante sforzo d! santità, alla
conquista di quel perfetto idcale sacerdotale che non si
stancava di precare agli altri.
II problema della selezione dei candidati al Sacerdozio

1. È noto come a chi gli proponeva un giomo di fare
entrare negli Ordini Sacri uno dei suo! nipotl, per motivi
che non erano perfettamente puri, San Vincenzo rispondessc tra 1’altro: «Per me, se io avessi saputo che cos'era
quando ebbi la temerità di entrarvi, come lo seppi dlpoi,
avrei preferito lavorare la terra pluttosto che mettermi
In uno stato cosl tremendo· (op., cit.t V, 568). Un acccnno
personale nel quale, se da una parte rifulgc Tabitualc c
profonda umiltà del Santo, possiamo dall'altra avere un
indice della stima altissima che egli aveva per la Voca­
zione Sacerdotale. II triste costume dell'epoca, per cui
spesso ogni motivo era buono per farsi prete fuorche quello
di servire Dio e le anime, non poteva determinare in San
Vincenzo altro atteggiamcnto, se sl voleva procludere la
via ai tanti indegnl «che facevano versare ai buoni lagrime
di sangue» (op. cit., XII, 85). La ragione évidente si è che
«Dio non dà le grazic necessarie per ademplcre gli obbllghl
di questo sacro stato, se non a coloro che v! sono chlamatl
dalla sua bontà» (op. dt., VI, 155-156), e che, pertanto.
«Ia perdita sembra inevitabile per le persone cne osano
entrarvi senza esservi chiamatc» (op. at., V, 569).
Non si puô certo scorgere in queste e altre severe expres­
sioni una vena di pessimismo giansenista, ben sa pendo qual
nemico acerrimo sia stato Vincenzo de’ PaolI di questa rovinosa dottrina c quale parte egli abbia avuto nella sua
condanna. II fatto si è che San Vincenzo de’ Paoli vedeva la
Vocazione Sacerdotale con gli occhi dl santo, cioè nella su j
autentica luce soprannaturale di scella individmile da parte
dl Dio, Il quale, chiamando allo stato sacerdotale, dona sia
le qualità indispensahili, sla le grazle necessarie per sostcneme gli obblighi. NcH’intento appuntoe dl verifIcare l*
au4102

û. 293G

SC STUDIORUM. LITT. CIRC, DE INSTITUTIONE CLERICORUM

I960 SEP 27
I960 SEP 27

tentidü ddle Vocazioni Ecdesiastfchc e di renderle capaci
a conduire te anime nelte vie della giusliria e della salvezu, si applied con zelo ardente, nonostante le prime difficoltâ e i priml insoccessi, alla fondazione dei Seminari se­
conde le prescririoni tridentine.
2. Il Seminario Infall! non puô essere che un luogo di
selezione e di formazione, nel quate i Superiori sono de­
mandati dalTaulorilà della Chiesa a individual i vernmente chiamati da Dio per portarii al çrado di perfezionc
richiesto dal fruttuoso esplctamento delle Joro future man­
sioni ministerial!. Selezione e formazione sono dunque due
momenti essenziali e immutabili dell ’isti tuzlone; e la Chiesa
aspetta che vengano fedelmentc osservatl, qualunque slano
per essere i tempi e le circostanze. È pur vero che essa,
mossa dalla Saplenza increata, dispone soavemenle le cose
al fine da ragginngere, scegllendo i mezz! plù opportuni
che le nuove conginnture vanno conslgliando; mai perd
puô transigere sulla sostanza, soprattutto quando si tratta
del Seminari, dal cui boono o cattivo funzionamento dipende il soo florire o la sua dccadenza.
11 Sacerdozio è una missione troppo eccelsa, richiede
qualité troppo speciali e conferiscc poteri troppo grandi,
perché non sia f’eftetto di una scella speciale e di una
chiamata Individuate da parte di Dio. Questa condizlone
è essenriale tanto per riceverne Tonore quanto per eserdtarne 1e funzlon! (cfr. Ebr. 5, 4). Ne consegue che, sia il
soggetto, sia 1a Chiesa, sono intéressât! a conosctre II voterc
divino: il primo, per non Inoltrarsl alla leggera In uno stato
specialissimo per il quale del resto non puô vantare alcun
diritto; la seconda, per non rischiare dl conferirlo indehitamente a chl non présenta I requisiti necessari. L'autorité
ecclesiastica ha dunque lo stretto obbligo di controllare
Tautentidtâ della chiamata divina dl tutti e ciascuno gli
alunnl del Santuario, verificando se essi possiedono le dotl
per adempiere degnaroente ed cfficacemente le funzioni
sacerdotali; è certo, Infattl, che Dio non puô imporre doveri e responsabilité cosl alte senza fomire agii etettl stessl
I mezzi adeguati per sopportarll. Delia sua idoneitâ il can­
didato offre In se itesso te credenzbli: i Superiori te verificano e agiscono In conscguenza.

Questa vérifiai s’inizia con la prima entrata in Seminario»
e si conclude con Tammissione agi! Ordini nel casi positivi
*
In quelli negativi termina nella dimissione immediata ogni
qualvolta si pervtene a un giudlzio pratico sulla non idoneltâ del soggetto. I Superior! del Seminario pertanto, in
forza de!loro mandato, ed ognuno di essi nell’ambito dette
proprie competcnze, rivestono un duplice compito: quelio
di educatori. nelTansia quotidiana di trasfonucre 1'uomo
nuovo in ckiscuno degli alunnl loro affidati; e quelio di
giudicl, per riscontrare sc essi realmentc corrispondono,
per verificare 1 progressi c i regressi che registrano, le nuove
manlfestazioni che presentano maturando flsicamcnte e
spirilualmente, le resistenze o addirittura l'incapacité che
onpongono all’opera fonnatlva. Lavoro assiduo, assortante,
pleno dl difiicoltù, ma indeclinabile; e da condursi sempre
r.ella luee di Dio, cui sono a pert I e obbediscono I cuori.
3. Per la retta valutazlone dl una Vocazione è Indispen­
sable glungere alla conoscenza ddl’Intera personality del
soggetto. Infattl si possono comraettere molli errori con­
siderando quality e capacity, inettltudlni e dlfettl. Isolatamente, e non come manlfestarionl dl una persona deter­
minata nella quale soltanto essl ricevono 11 loro valore
proprio. Nel giudicare pertanto le Vocazioni del candidati
al Sacerdozio non sl deve partire dal fatto slngolo per
concludere ail'eslstenza dl una Vocazione. ma ci si deve
sforzare dl vedere 1’uomo nella sua Intcrezza, per pol
Mpleaame e valutarnc adeguatamente le carattcristiche
partteolari. E polché 1’indote dl clascuno costitulsce Telemento fondamentale da cul ognl personnifia trae le sue
lacf e le sue ombre, il magglore sforzo delTcducatore dovrù
tendere ad Indlvlduare e studlare proiondamente 11 carat(ere del suol alunnl, attribuendo la masslma Importanza
a nuell’encrgla che è capace dl tante risorse e che sl chlama
volonté. Certe nature brillant I. per escmplo. possono far
sublto la migllnre impressione; ma. mancando s pcs to di
Costanza, non reggendo allo sforzo e dlfettando della ne­
cessaria capacity di resistenza, non sapranno domanl su­
perare le grandi difflcoltâ della vita, vlttime di una vorti­
cosa corrente essai plù forte delle loro modeste capacity
volltlve. Altre volte un accurato esame puô rivclare ingiustlficata la stima concessa a glovanl che dlmostrano di
cswrc molto pii, almeno di una pieté dcvoxlonale, senza
per eltro essere dotali di buone qualité di sostegno. Puô
txattarsl dl una pieté apparente, rifuglo Ineonsapcvole di
poverty spirituale ed fnteltettuote. che. una volta cambiato
ambiente, manifestera tuita la sua debolezXO.
4103

Vogliamo insistere perché g)l educatori vigllino sopratlutto suite nature incostantt, per discernere se sl treua
soltanto dell incostanza propria della ctA clovanlle «nè
clalmcnte rilevabUe negll annl della maturazfone (Isire.
invcce è costltuzfonale, propria dl alcuni ragazzl che sl
applicano a mille cose senza condurne nfcuna al termine
Irritabili all'eccesso, sempre pencolanti c indécis!, chc per­
tanto fanno pensare a un fondo neurotico di dette manifestazionl. Tali carattcri —incolpevol! per quanto si voglia
de! loro stato, vittime di un mondo agitato fino al parossismo— non sono ccrtamcnte i plù adatti per la mlllzln
sacerdotale, la quale eslge tempre sane c robuste, pronte
a lutto soffrlrc e a tutto osare per il regno di Dio.
L'alunno va dunque esaminato a fondo. sia nella sua
personality che nelle sue moltrpllci manlfestazfonl, soprattutto nella varissima gamma della sfera psichica, sentimen­
tale ed emotiva. A questo mondo spirituale, in cul Tincontro dell’uonio con Dio attinge I vertici della responsa­
bilité personale, Teducatore dovrù accostarsi con riverente
del Ica tezza, amiJmcnte, pronto ad ascollarc, e ad nspettire, e a pregare Iddlo che si degnl dl manifestare la sua vo­
lonté. I mezzi soprannaturall dovranno ottenere certamcnte
il primo posto, ma non si possono trascurarc tuttlquelsussidl che l'arte pedagogica e la psicologia possono offrira
in proposito; e quando non basta Tespericnza propria, si
interrogherù lo speciallsta, senza tuttavia indulgere a dottrine o a prassi non conformi ai principi della morale cattolica. Le cautele In campo cosl delicato non sono mai
troppe; tanto plù che, secondo J’awiso di competenti pslcologi, i giovani de! nostro tempo presentano sovente un
notevote scompenso tra maturity psichica e fisica, potendo
ciô determinare deduzloni fallaci in chi si accontentassc
delle apparenze.
4. Il giudizio cui si deve glungcre per poter inoltrare
<tuta conscientia» il candidato ncITordinc sacerdotale è,
in ognl caso, quelio che II Codice di_ Diritto Canonico
en uncia con tanta chiarczza nel can. 973 } 3, il quale ri­
chiede una certezza morate fondata su argomenti positivi.
Che se tale morale certezza non potesse essere ragglunta.
soccorre Taltra regola non meno espliclta fissata da Pio M
nelTEndcllca Ad calholici Sacerdotii fastigium (20 dec.
1935): lEaque in causa pertractanda —si tratta della di­
missione dal Seminario— tutiorem semper sententiam am­
plectantur, quae quidem, ad rem quod attinet, multo ma­
gis sacrorum alumnis favet, cum cos ex itinere avertat, per
quod ad aeternam ruinam adduci possint» (A. A, b.,
XXVIII, p. 41) [LE 1302].
Il motivo di questo limpido ed i nequi voco atteggiamcnto
dovrebbe essere évidente per quanti hanno a cuore il bene
della Chiesa, te cul sorti sono cosl strettamenlc legale alie
qualité dei suoi ministri. Essa, atlravcrso una espenenza
plurisecolare, è pervenuta a una chiara e sicura conoscenza
della loro vera idoneitâ. conscia del resto dei molt i e gravi
oneri che pone suile loro spalle. D peso enorme de lia cura
pastorale richiesto quotldianamente ad ogni sacerdote, Ia
continua e logorante tensione cui cgli viene sottoposto
dal plù vari ed assortent! problem!, i numerosi pericoli che
lo insidiano ad ognl passo nel forzato contât to con un
ambiente che spesso ha perduto ii senso cristiano e obbediscc ad una morale paganeggiante, Împongono alla Chiesa
la plù grande cautela nella scella dei candidati. Il danno
che essa soffrirebbe, sia nella sua stima che nel bene comune dei credenti, sarebbe troppo grande, se permeltessc
l’accesso agi! Ordini Sacri anche solo dei mono idonei.
L'Inctto di oggi sarà certamente Tindegno di domani. Sol­
tanto su una gloventù sana moralmente, aperta ai plù
santi ideall, forte dl convinzion! profonde, pronta al sa­
crificio e alToblazione d! se stessa. puô conlare la Chiesa
per prescntarla al divino suo Sposo perché Timpronti del
sigillo della sua consacrazione. Chl pertanto non si attenessc al «tuzlorismo» cosl chiaramente espresso In molli
documenti ecclesiastici, sia general! che partlcolari, non
puô ondar esente dl quelia severa mlnaccla che il citato
canone commina agi! Inademplenti, d! esporsi cioè al pencolo «communicandi peccatis alienis». Qufndi non solo
si evllerà ogni specie di lasslsmo, ma ncppurc si dovranno
accogliere Jtri indlrizzi o sistemi di morale chc sl scostlno
liai la Unea indicaU, soprattutto quando si tratta di emcltere un giudlzio definitivo in ordlne nlTidoncItà a sostenrrr
gli obbllghi del celibato ecclciaslico. È Indubbio ch " aU
cune opinioni sostenutc anche da moralist! ncr altm nu
torevoll, difficllmentr «I possono conciliât.’ rnn n TL i
rlMno dcllc norme poDtincir5Op^“^ COn 11 tuzl°teverc IrtruzFJnl'delta SacraC^ngrega?'^ ,{Y!nc°5,ante lc
-Quam ingrn. (27 die. I930)lU?

4104

SC STUDIORUM. LITT. CHIC. DE INSTITUTIONE CLERICORUM

(27 dic 1955) [ LE 25421— non mancano candidali che vengcjoo ammessi al Sacrl Ôrdlnl senza vera Vocazione. E non
il traita dl error! umnnarnenlc inevitabili, polché, rlsalendo
la storia di molli naufragi, si scoprc n sufficlcnza che chiari
Imllxl di assenza di Vocazione Ecclesiastica potevano essere
ben indlviduatl giâ durante la stessa vita dl Seminario.
Del resto, anche questa Sacra Congregazionc ha potuto
comprovare, mcdlantc 1e Visite Apostolichc dccretatc periodlcamente nel varl PaesI soggelt! alla sua giurlsdizione,
che non dl rado sl pecca per un Insufflclentc vaglio de!
candidat!, e $1 mantengono in Seminario element! dl scarso
valore umano c sopran natura te. Sembra che suH'atlegglamento dl molt! Superiori pesi la consldcrazlone del triste
itato In cul versano molle Dioccsl, afflitlc da una grande
scinezxa di Clcro. Come poter fare allrlmenti —si affer­
ma— quando mancano 1 quadri Indispcnsabili per una
assistent pastorale rldotta anche alla sola amministrazlone dei Sacramenti? Non è tone meglio aver sacerdoti,
sache non buonl, pur dl far fronte aile estreme necessità
spirituali dei fedeli? Taie concezlone pragmatistica del Sarerdoxio costltuiscc un rinnegamento dell'Intima essenza
della Vocazione e de! minlstero sacerdotale; perché, se è
vero che I Sacramenti non ripetono la loro efficacia dalla
bonti del sacerdote, non è men vero che il progresso della
vita cristiana è proiondamente legato alla santità dei minlitri di Dio, la cui missione, secondo il mandato evangellco, consiste preclsamente nell’illumlnare e nel preservare dalla corruzione, ollre che con I mezzi della grazia,
anche con Fesemplo della vita (cfr. Mai. 5, 13-14). Presclndere dalle qualité personal! del sacerdote, abbassarlo al
livello di semplice burocrate delle cose di Dio, scoronarlo
del diadema aelTintlma somiglianza con Cristo, derivante
non solo dalla partecipazione dei suol poteri ma anche
dalla riproduzione delle sue virtù, significa misconoscere
in pratica te indeclinabili eslgenze del Sacerdozio cattoüco
eh trascendenza délia sua dignitù.
La preoccupazlone del numero disgiunta da quella per
la quaïità sl rivela, ollre tutto, un calcolo sbagliato. L'immlssione nel sacro ministero di sacerdoti anche solo me­
diocri aglsce corne causa deprimente non soltanto sullo
zelo dei confratelli di cui viene mortificato lo slancio apo­
stolico, ma soprattutto sull'intensltà della vita religiosa
del popoio; condizione necessaria, questa, per lo sbocciare
dl numerose e scelte Vocazioni. È oene ricordare, infatti,
che, Ln via ordinaria, tanto la nascita che lo sviluppo delle
Vocazioni Sacerdotali si ricollega come a causa strumentale
all’azione personale ed esemplarc dei sacerdote. È un fatlo
innegabile che te Vocazioni fioriscono dove autentici uomini di Dio, convint! essi stessi ed amanti delle altissime
cose che trattano, fanno brillare nel suo incanto verginale
rideale che predicano, e, agendo come poli di richlamo,
provocano la scintilla della chiamata divina nel cuore dl
inlme generose, sensibili, più che alte parole, alTesempio
della vita vissula.
Rimanga quindi ben chiaro chc la preoccupazlone del
numero, quando venga in qualunque modo a comprometterela qualité, pecca contro se stessa, inaridendo progresdvamente 11 terreno più propizio alio sboccio delle Vocaxioni e inceppando la stessa opera della grazia divina. Ed
è anche un atto di poca fede, come fa rilevare energicamente II grande Pontcfice Pio XI, citando II pensiero dei
Dollore Angelico: «Nec quidquam de debita severitate
remittant.,
eo ducti metu, ne... sacerdotum copia mi­
nuatur. Hanc opinionis captionem S. Thomas Aquinas, ut
jam occupaverat, Ita, quo erat ingenii acumine sententiarumque planitate, revicerat: 'Deus numquam ita deserit
Ecclesiam suam, quin inveniantur idonei ministri sufficien­
tes ad necessitatem plebis, si digni promoverentur et in­
digni expellerentur'... Monuimus videlicet pluris esse procul
dubio unum tantummodo sacerdotem haberi, qui sit omni
α parte ad sacerrimum officium suum institutus, quam
alures, qui aut nihil aut parum sint ad idem conformati.
Ia his enlmvero nihil spei Ecclesia reponere potest, ut ci
non iit potius horum causa effuse lugendum» (Enc. Ad
ceMlel Sacerdotii: A. A. S., XXVIII, p. 44) [LE 1302].
Questa Sacra Congrcgazione pertanto chicde, con tutta
h forza che te viene dal suo alto mandato dl vigllanza, che
simetta la più sollecita c scrupolosa attenzione nella scelta
dei candidali, esortando tutti i responsablll a non transi­
gere minimamente suile sagge normo fissate in proposito
dalla Santa Chiesa. Ci lasceremo soprawanzare anche in
questo dal figll delle tenebre? Ben sappiamo con quale
leversselezione essi preparino gli elementi che più si distlngoono per doni dl natura e hanno capacité d’influsso valido
rogll altri, nelTintcnlo dl fermentare per loro mezzo le
nuise e guadagnarle ai loro disegni. È principio umano
e divino insterne che le sorti delle istituzioni dlpendono

η. 2930

più dalla qualité che dal numero. «Gedcone, che ha al suoi
ordini una turba immensa, apparentemente pronta ad affrontare ogni pericolo e difflcoltâ, si sente dire dal Signore
che nolle grandi imprese bisogna contare non sui molti, ma
sui pochL La selezione è legge di vita, di progresso, di
perfezionc» (Giovanni XXIII, Dlscorso agit Alunnl dei
Collegi Romani, 28 gennaio 1960: A. A. S., LII, p. 272).
Rlponlamo quindi le nostre speranze sui soli eletti dei
Signore: ripleni dello spirllo di Cristo, saranno essi II manipolo vigoroso che con l'intégrité della vita e l'infiammato
zelo apostolico rlcondurrà il popoio dl Dio alie pure sorgenti della vita cristiana, garantendo con questo il sorgere
di una vigorosa progenie sacerdotale.
La formazione dei candidati al Sacerdozio
1. «Dedicarsl a far dei buoni preti e concorrervi come
causa seconda efficiente strumentale è fare Tufficfo stesso
dl Gesù Cristo, 11 quate, durante la sua vita mortale, sem­
bra essersi preflsso, come scopo, dl fare dodicl buoni preti,
che sono I suoi Apostoli, avendo voluto a tale effetto dlmorare più anni con loro, per Istrulrli e formari! a questo
divino minister©» (op. cil., XI, 8). Gli educatori dei Se­
minari dovranno dunque essere intlmamente uniti a Gesù
Cristo e darsl completamente a Lui, perché si tratta del1'opera sacerdotale per eccellenza, «la più difficile, la più
alta, la più importante per la salute delle anime e Tavanzamento del Cristianesimo» (op. clt., XI, 7-8). «Rendere migllori gli ecclesiastici! Chl potrà com prendere l’a l tezza dl
Suesto ufficio?» (op. cit.9 XI, 9). «Ê 11 più bel capolavoro
el mondo fare del buoni preti: nulla si puô pensare di plù
grande e dl più importante» (op. cit., XII, 14).
Per San Vincenzo de' Paoli, dunoue, coloro che hanno
il compito di educare gli alunni del Santuario non sono
aitro che 11 prolungamento storico di Gesù nella più eccelsa delle mansioni sacerdotali. Del Salvatore esse perpetuano 1'opera educatrice, Instillando nei glovanl chiamati
alia sequela del Maestro quei principi che Egli slesso ha
adottato nella formazione degli Apostoli, prima di inviari!
a bandire 11 messaggio di salvezza agi! uomini. Ne consegue
che per 11 Santo Ü Seminario aitro non deve essere che la
scuola, dove, attraverso un'adeguata preparazione, si apprendono —da Superiori facenti le vecl del Salvatore e
capaci di trasfondere nei discepoli lo spirlto dl Cristo— le
cose divine e umane necessarie per compiere poi frutti
duraturi di salvezza.
La spiritualité del Santo è robusta; ad alcuni anzl, che
si sono fermai! alla lettera di alcune fortl espressloni senza
considerare 1'insieme del suo pensiero, è parsa anche dura.
Egli infalti non si stanca di predicare la rinunzla, 11 sacri­
ficio, H distacco dalla famiglia e dal beni terreni; esige
Toblazlone incondizionata della volonté; condanna con
parole severe 1'indolenza e la pigrlzia; bolla 1'orgoglio come
il principale ostacolo al trionfo della grazia nell'anima
sacerdotale; esige la penltenza come mezzo indiscutibile
per portar frutto nel sacro ministero; esalta 11 valore della
croce come strumento indispensabile per la redenzlone pro­
pria e degli altri, e, sopra ogni altra cosa, lo spogliamento
totale dello spirito proprio per II possesso completo dello
spirlto di Cristo. Siamo nella pura linea del Vangelo, non
travisato né da compromessi né da umani intendlmenti.
E dal Vangelo la pedagogia ecclesiastica vincenziana ha
tratto tutta la forza ed il vigore: se il Santo esige la rinunzia
e il sacrificio, egli H prolelta nella luce ineffabile dell'amore
per Cristo e per le anime. Anch’cgli prcdica la morte, ma
perché si possa glungcre a una vita più abbondante; an­
ch’cgli porta alla vite le cesole per una potatura di ciô
che è disordinato e superfluo, ma perché essa ne abbia un
rigogllo maggiore; anch'egli predica la Immolazione con
Cristo, ma perché si abbia a rinascere nel mattino trionfantc della Pasqua e si maturi sotto il soffio della Pente­
coste. Perché insofferente dl ognl forma di egolsmo, anche
di quello più sottile c capace di ammantarsl ambiguamente sotto I più speciosi pretest!, egll ebbe un cuore vasto
come il mare; un cuore lenerissimo, sempre pronto a commuoversi sopra ogni forma dl miseria e palpitare di uno
zelo che in lui fu fiamma divoratrice. Degno amico di San
Francesco dl Sales, ebbe le dellcatezze della mansuetudine
e della longanimité, cosl capace di sorpassare con 1e ali
del soprannaturale suile angustle della natura, come di
chlnarsi comprensivo suite sue debolezze. NelTumana na­
tura, di cui fu 11 buon samaritano, egli vide Tumantté dl
Cristo, c perciô non potè guardarla che con occhio sereno
e benigno, come 11 sostralo necessario su cui edificare, sublimandola, la dignité delTuomo redento. Conscio del resto
delle sue infermltû, non le concesse chc il ruolo di strumento,
mai dl fine, «perché chi vorré salvare la sua vit·, la perde410β

SC STUDIORUM. LITT. CIRC. DE INSTITUTIONE CLERICORUM

η. 2936

I960 SEP 27

rib chi invece avré perduto la sua vita per amor mlo, la
a7'cn,’\?u1I Piano di un mutuo icamblo,
di fattisa collaborazionc, di donnzionc reciproca e di amoritroverà» (Ml., 16, 24-25).
rosa comprcnsione, affJnché lo svlluppo della personality
2. SI suole ripetere, e con molta vérité, che, prima di
dell educando sia veramente vitale c non si arrest! a una
fare del sacerdoti, gli educatori del nostri Seminari dodocilité
meramente passiva.
vrebbero preoccuparsi dl fare degll uomlni onestl, volen­
dos! con questo sottolineare tutta Tlmportanza che anche
4. Non si puô qulndi approvurc l’oricntamcnto che va
I valori sempllcemente umani hanno nella formazione di
assumendo qualche Istituto in cul non s! insiste debltauna personality sacerdotale completa. Ed è questo II ge­
mente sul valore primordiale chc ha il Regolamento nella
nuino pensiero della Chlesa, Ia anale, esigendo precisaformazione ecclesiastica dei giovani. «La disciplina è regola
mente la presenza dl notevoll doti naturali nel formulare
della vita cd 11 sentiero della vlrtù; se per tutti è necessaria
un giudizlo positivo sulla Idoneltà dei candidati, viene
la regola della vita, tanto più per i chierici che sono chiacon ciô stesso a dlchlararle punto di partenza per una
mati al Sacerdorio. Quindl la disciplina del Seminario,
solida formazione ecclesiastica. La Vocazlone Infatti non
l’osservanza della regola, anche nei piccoli precetti, deve
è rinnegamento delTuomo, anzi lo valorizza al sommo In
essere a cuore ai chierici. I Superiori sono neccssari; è ne­
ciô che egli è per natura e per grazla; polchè il Dio che
cessario che il loro occhio vigile sia sopra di vol, ma I
chiama, è lo stesso Dio che ha elargito i suol doni e che
chierici devono diportarsl In gulsa da non aver bisogno di
pretenderà un giorno il frutto del suol talenti (cfr. Luc., 19,
un occhio che li vigili per complere 11 proprio dovere»
22). La grazla non distrugge la natura; ma —secondo un
(San Pio X, Discorso ai Seminaristi di Milano, 14 ott. 1908;
principio tomistlco cosl fecondo nel campo della teologia—
Ench. Clcr. n. 827).
la restaura, la purifica, la eleva e la trasforma (cfr. S. Th.,
Chlederc a giovani seminarist!, ancora in processo dl
I, q. 2, a. 2, ad 1; a. 8, ad 2). Anzl si puô dire che, in un
formazione, di autodeterminarsi per i loro molteplici docerto senso e In via ordinaria, la natura condiziona la
veri senza l'ausfllo dl norme ben precise e complete; non
Grazla, in quanto la sua azione viene facilltata nelle na­
prestare loro il soccorso di una organizzazione estema fatta
ture ricche dl donl e mortiflcata in quelle povere e ingedi ordine, di disciplina e di chiarczza anche nei particolari:
nerose. Pertanto tutto ciô che è innatande, non ha nulla
significa abbandonarli all’incertezza e al capriccio indivi­
a che fare con la vlrtù cristiana e sacerdotale; ed un’opera
duale, e privarii di un ambiente che corroborl il loro stesso
educatrice sdegnosa e llvcllatrlce, magarl avallata in nome
sforzo personale. II «sustine et abstine» quotidiano di una
dei valori più santi, non sarebbe che una inintelligente
regola, adempluta anchc nelle sfumature, è assai fecondo:
mlstificazlone, gravida delle più rovinose conscguenze. Essa
accumula preziose energie di volonté, prépara tempre ro­
potrebbe costituire lo scoglio contre cui verrebbero a batbuste e pazienti, forma spirit! equilibrati e mctodici, chc,
tere mlscramente le fragili navicelle di moite Vocazionl,
neirineviUbile urto con le dlfficoltâ della vita, sapranno
rette da nocchieri InespertL Molto più incoragglante è in­
un giorno dominare se stessi e gli eventi. Lo ripetiamo: altro
vece l’esortazionc dell’Apostolo: «Fratelll, a quanto è vero,
è curare che i nostri giovani, mentre vengono obbligati
α quanto è nobile, a quanto è giusto, a quanto è puro, a
airademplmento dei loro anche più minuti doveri, siano
quanto è amabile, a quanto è di buon nome, se altra vlrtù
imbevuti di retti principi, uniani e soprannaturall, in forza
c’è e se altra Iode, a questo slate intesi» (Filip., 4, 8). Un
dei quali essi abblano in seguito ad agire responsab il mente;
sagglo educatore dunque, conscio delle sue responsabilité
altro è escluderc o compromettere fin dall inizio il valore
dl Ironie al suoi alunni e alla Chiesa, in religioso rispetto
delTobbligo stesso. Affinché poi la disciplina attinga ve­
verso la individualité di ciascuno, ne saprà assumere, stlramente i suoi scopi, si rfchiede che i singoli educatori non
molare e svlluppare le più preziose energie personali.
rimangano isolati tra loro, ma, pur non interferendo inde3. Senonché, oggi, si awerte anche in campo eccle­
bitamente nel campo delle mansioni altruif tutti collabosiastico, e In non poebi educatori, la tendenza ad abdicare
rino con unanimité di convinzionl e costanza di sforzi al
eccesslvamcnte ai loro compiti specifici, troppo conceden­
progresso delFIntero Seminario.
do all’indivldualismo insofferente di ogni disciplina, proprio
5. Non è nostra intenzione svolgerc in modo completo
dei giovani dl questo nostro tempo. SI paria infatti della
tale argomento, ma non possiamo fare a meno dal consta­
necessity dl educare alla libertù mediante la liberté, ossla
tart con trisleza che una ventata di naturalisme seinbra
a liraverso ia spontanea autodetermlnazione dell’educando
essere penetrata anchc in qualche Istituto di formazione
e, trasferendo la cosa dal campo individuale a quello colecclesiastica, spesso con la complicité di chi, condannando
lettlvo, si e sal ta l’autogoverno, II necessario spirito demoin blocco un passato giudlcato insufficientc a plasmare Je
cratlco con decisioni dl gruppo, con sempre minore Inter­
giovani generazloni sacerdotali, si affatica nella n ce rca afvento o—come qualque volta si ama ripetere— «ingerenfannosa di metodi «aggiomati»; oppure con la passivité
zai dell’autorité. Sl acccttano cioè, se non proprio in teoria
al quanto fatalista dl altrl, 1 quali, pur lamentando in cuor
almeno in pratka, le conclusioni dl indirlzzi pedagogics
loro la pericolosa svolta pedagogica, l'accettano rassegnati
che per essere molto in voga non cessano per questo di
esure riprovevoll. <Huc fere pertinent quae nostris tempo­
come Inevitabile rlsultato dei tempi. Si tratta, In
ribus palam proferuntur, variis quidem nominibus, doctri­
cast, dl un processo depressivo, che investe un po tutu gli
nae, quarum est, totum ferme cuiuslibet eruditionis fun­
aspetti della pedagogia ecclesiastica. Il suo denomlnatore
damentum In eo ponere, ut pueris integrum sit sese infor­
comune puô riscontrarsi in una sensibile dimlnuzionc delmare ipsos ingenio atque arbitratu plane suo, vel repu­
F elemento soprannaturale. Le grandi realtà <11 un’autentica
diatis maiorum praeceptorumque consiliis omnique lege
formazione ecclesiastica —la preghlera, l’intima unione con
atque ope humana et divina prorsus posthabita... In quo
Dio. lo spirito dl morti fl cazi one, l’umiltà, l’obbedlenza. Il
profecto misere Ipsi falluntur, cum. aventes puerum, ut
nascoudi mento, la separazione dal mondo— vanno sempre
aiunt, In libertatem revocare, eum demum insanae super­
più entrando nella penombra, in nome di un attivismo che
biae ac pravis cupiditatibus mancipent, quae —ut ex
si am manta dl carità. Si vuole «comprcndere» l’età nostra
eorum commentis consequitur—, tamquam necessitates
e I giovani che essa exprime; ma, in realtà, non si fa che
quaedam humanae naturae, quam exlegem perhibent, pro­
induigere aile loro carenze. Si ha quasi l’impressione che
bandae essent» (Pio XI, Enc. «Dirinl illius Maglstrb:
molti educatori siano presi dal complesso del nuovo e delA. A. S., ΧΧΠ, pp. 69-70) [LE 939[.
Fignoto, e, Iungi dal frenare la corsa, rallmcntlno con ebTali teorie partono da una concezione troppo ottimlstica
brezza sconsigliata. Sollecitl più nel concedere ciô che
della natura umana, della quale mlsconoscono le Infermlté.
place che nell’esigere ciô che giova, non si ha il coraggio
le insufficlenze c, nello stato di decadenza in cui si trova,
di chledere né rinunzia né sacrificio.
II biwgno dl essere sorretta per glungere a padroneggiare
Ma Gesù chlede e la rinunzia e il sacrificio. L’obneget
se stessa. Questo è soprnttutto II caso degli adolescenti e
semetlpsum»
(Mai., 16, 24) è alla base dl tutto II suo
dei giovani. che sono per deflnlzlone immaturi, spesso
affascinati da entuslasmi efflmerie dominati da Incllnazlord Insegnamento, ed in esso é il senso della vocazionc cristiana
e, in modo eminente, di quella sacerdotale, il Sacerdote è
contrastant!: «Non enim Idem est possibile el, qui non
del sacrificio, votato —con 1c sue pene, coï suoi
habet habitum virtutis, et virtuoso: sicut etiam non est Vuomo
Idem possibile puero, et viro perfecto» (S. Th., I-II, q. 96, distacchl, con le sue quotidiane immolazionl—- a complere
T
manca alla passione di Cristo (cfr. CoL 1,
art. 2).
1, 21). Egli è chlamato a dar frutti di grazla: ma senza
Mancando dl chiarczza e dl costanza, l giovani mal poL£i,r· 9- 22): «8» è chlamato
tranno giungere a slgnoreggiare Flstlnto se una mano amica ^7Cni«m,în';™.remeni'‘’nL(c,rche
ll lra5f°rml in flamina di
non fa loro accetlare Fimpero della norma e non riesce
purn olocauito Occore dire che questa somlnllanza con
sÎmin^ô" Ben Ln'nK™ d'V‘ P?endere 11 suo
a renderll sensibili alio stlmolo della sanzlone, portandoli
cos) alFacquisixlone dl abitudlnl solide e profonde; le quali
non smussano la cosclenza e mortificano Ia liberté, ma ne
«molli seguono Gesù hno aVla tkuione rtJÎ
P°lclîè
asslcurano FesercUio e ne sono Ia molla di propulslone.
Certo. Flncontro tra Fautortth dei superiore e la liberta
tino a here 11 calice della passione, llmU Jfc'', HjmÎ
4107

4108

1900 SEP 27

SC STUDIORUM, LITT. CIRC. DE INSTITUTIONE CLERICORUM

È necessario qulndi chc I nostri giovani siano inlziati alia
rinunxla e al sacrificio, c giungano a comprcndere la gioiosa
verità delle parole: «Quell'anlnia è beata, o Signore, la
quale per amor tuo dà commiato a tutte le creature; e
combatte la natura, e nel fervore dello spirito crocifigge
le concupisccnzc della carne, per potertl offrirc con serena
coidenza una pura oruzione, cd essere degna di stare con
gll angelic! cori, esclusc di dentro e di fuori le cosc terrene»
(Imit. dl. Cr., 111. 48, 6).
Blsogncrù insistere soprattutto sull’antinomia stabilita
dal Salvatore tra lo spirito suo c lo spirito del mondo; dl
quel mondo per cui Cristo non voile pregarc, in quanto
tutto giacente nello spirito del maligno e impenetrabile
airinflusso della Gruzin, al quale dunque non devono appirtenerc i suoi come Eg!I stesso non vi appartiene (Glov.
17,9 3 14-16; cfr. 1 G loo. 5, 19). Occorrerà render loro fa­
miliare il pensiero che sono consacrât! aile celestl cose, e
che, tratti dal mondo ma non del mondo, solo nella misura
in cui si sottrurranno aile sue lusinghe, al suoi principi,
ai suoi metodi, ai suoi facili compromessi, potranno diventare sale che préserva e fiaccola chc illumina; renderli
persuasi che un chierlco non si estranea dal suo tempo
peril solo fatto che non ne accctta le deviazionl; in breve,
che «l’ecdesiastlco cam mina sulla terra, ma i suoi pensieri,
Il suo cuore,! suoi occhl guardanoil cielo» (Giovanni XXIII,
DiKorso agli Alunni dei Collegi di Roma, 28 genn. 1960:
A. A. S., LU, p. 277).
Anche In questo delicatissimo campo della formazione
ascetica bisognerà procedere con sapiente gradualité, con
discrezione, ma con perseveranza e con dolce fermezza:
«fortiter in re, suaviter in modo», o, per citare il nostro
Santo, «fermezza e costanza nel fine, dolcezza e umiltà
nel mezzb (op. cit., II, 298, 300). In tutto, poi, richiamarsi
alia vita e alia dottrina del Salvatore, che, se ben presentate, esercitano un fascino e un'efficacia incomparabili
sull’animo giovanile. È necessario portare i nostri giovani
alTintlmltà con Gesù Cristo, a vivere della conoscenza dï
Lui, che è verità liberatrice dello spirito, a «credere» in Lui,
secondo la forte espressione giovannea, che indica, ai tem­
po stesso, certezza nella sua parola, fiducia totale nel suo
aiuto, fedeltà e corrispondcnza spinta fino all'oblio di sé.
Dalla quotidiana consuetudine con il divino Maestro essi
sentiranno lo stimolo di somigliargli (cfr. 2 Cor. 3, 18),
Impossessarsi del suo spirito, giungendo progresslvamente
«alla virile maturità, alla misura dell’età perfetta del
Crlstoi (Efu. 4, 13).

6. Questa ci sembra la via regale e anche unica per
fare dei nostri chierici dei futuri apostoli, del pcrfettl
uomini di Dio pronti per ogni opera buona (2 Tim. 3, 17),
e per contribuire efficacemente aH’cdificazione del corpo
di Cristo (cfr. Efes. 4, 12). Infatti lo zelo autentico per la
salute delle anime ha sempre trovato il suo alimento e 11
suo calore in una profonda vita interiore e in una ascesi
tutta orientala verso la santificazione personale.
Ma eslstc il pcricolo di distruggere con una mano e In
breve tempo cio che si costruisce faLicosamente con l'altra.
Intendiamo alludere in modo particolarc aU'impazienza,
oggi tanto diffusa, per cui troppo faeilmente e senza le
débité cautele si vuole sobbarcare i nostri giovani chierici
a prove sproporzionate aile loro forze, affinché, corne si
prétende, «prendano coscienza» di quel mondo che dovrà
pur essere il campo del loro apostolato. Ci si Illude cosl
di immunizzarli contre gli Immancabili pericoli e, nello
stesso tempo, sollecitare di buon'ora «nell'azione e con
l’âzlone» lo spirito che deve animare l'apostolo di domani;
d si lusinga che le Diocesi potranno averc un clero capace
di rendere immediatamente di più, e con résultat! di più
alto valore qualitativo: un clero présenté al mondo, ani­
matore di uomini, e veramente in grado di dare buona
testimonianza all'Evangelo.
Questa Impostazionc non solo si fonda su un errore di
prospettiva —si mette in primo piano ciô che deve seguire
lialn wnso gerarchico che cronologico— ma suppone quello
che non eslstc, cioè la maturità spirituale, intellcttuale e
morale necessaria perché dette esperienze possano essere
otill e profittcvoli. Essa inoltre sfigura la natura e il fine
del Seminario quale lo concepisce la legislazlone ecclesiasti­
ca. Questo, infatti, non è e non puô essere una scuola di
applicazlone né, tanto meno, una palestra di esercitazionl
rischlose e compromettent!; ma soltanto un luogo di pro­
fonda formazione spirituale e intellettuale. In essa, naturalmente, il future apostolato entra e deve entrare corne
motivo ispiratore; ma la sua pratica Inlziazione deve essere
soltanto moderato e graduate complemento, e solo nella
misura consentita dal raggiungimento degli scopi essenzUH. Taie il pensiero dei documenti pontifici; i quali sono
4109

n. 2936

cosl preoccupatl dl conservare il Seminario aile sue genuine
finalItà, che prevedono una istituzione particolare con il
compito specifico dl iniziare i novelli sacerdoti aile varie
mansioni sacerdotali, affinché il passaggio dalla quiete dei
Seminario si effettui con maggiore semplicità e naturalezza,
senza il perlcolo di eventual! squllibri spirituali, e con una
più adeguata preparazione teorica e pratica (cfr. «Λ/en/f
nostraev. A. A. S., XLII, pp. 691-692 [ LE 2151 ]; Motu Pro­
prio 'Quandoquidem»-. A. A. S., XLI, pp. 165-167) [ LE 2038].
Spostarc, in nome di una presunta «spiritualité dell’azione», il pemo su cui si muove con frutto tutta la vlta dei
nostri Istituti non puô non essere grandemente pregiudizievolc. C'é da temere infatti che 1 futuri sacerdoti, qualora venissero formati mediante tale pedagogia a base di
attivismo, non siano capaci di un lavoro apostolico vera­
mente profondo, dl superare vittoriosamente e difficoltà
e scoraggiamentl, e diventino facile preda di spossamento
morale in un mondo agitato e insidioso corne è il nostro.
L'esperienza dimostra che Fimbriglimento delle passioni
è un compito interiore, da affrontars! nel segrcto stesso
deli'anima, e si matura lentamente nella riflessione e nel
raccoglimento. Permettere ai nostri chierici di effondersi
all'cstemo, lasciarsi awincere dall'entusiasmo con cui essi
possono accogliere —sia pure per complere esperienze apostoüche— le evasioni dalla loro severa ma necessaria vita
di pietà e di studio, non significa forse distrarli dalla quo­
tidiana disciplina che si alimenta aile salutari sorgenti della
preghiera, dello studio e del sacrificio? Quando poi essi,
chiuso il ciclo del loro tirocinio seminaristico, affrenteranno, non adeguatamente préparât!, la cruda realtà della
vita, non sarà temibile il ritomo offenslvo delle passioni,
dimenticate, assopite, ma non soggiogate?
I risultati di una simile impostazione pedagogica si pos­
sono già notare In Seminario. L'illanguidimento della pietà,
il disamore per lo studio in genere e per quello speculativo
in particolare, Ia disciplina scossa nei suoi caroini fonda­
mental! —il silenzio, per esempio— e, soprattutto, la
grande superficialité rilevabile in vari settori del campo
educativo, non sono certamcnte le mlgliori premesse per
la riusclta degli autentici apostoli che si vorrebbero dare
alla Chiesa. È qui il caso di citare una massima di San
Vincenzo, la quale, se puô servire come norma generale
di condotta, ha un valore tutto speciale in campo educativo:
«Si guastano le opere buone perché si vuol andare troppo
in fretta, perché si agisce secondo le proprie inclinazionl,
che offuscano lo spirito e la ragione, e fanno pensare che
il bene che si vuol fare è fattibile e di stagione; ciô che
non è; e lo si vede in seguito dal cattivo esito che ne rlsulta» (op. cit.f IV, 122). Prima dunque dl pensare —fondandosi su metodi dl dubbia validité— a fare II sacerdote
dcli'ora, mettiamo ogni nostro impegno a fare il sacerdote
di sempre.
Conclusione
Eccellenza Reverendissima, sui punto di terminare questa
Jettera, nella quale non abbiamo voluto tacere alcune nostre preoccupazioni, non posslamo fare a meno di rivolgere
un'ultima raccomandazione agli educatori dei nostri Se­
minari. Essi, qualunque sla ii posto che occupano» sono
ben consapevoli dei loro gravi doveri c della grande respon­
sabilité cne hanno verso Dio e verso gli alunni, che si
sforzano di formare alia eccelsa missione che li attende.
In quest'opera solerte, nascosta, spesso priva dl umane
soddisfazioni ma altrettanto meritoria, non dimentichino
mai il fine da raggiungere. E poiché ben sapplamo quanta
importanza abbia a tale scopo tutto I'ambiente in cui si
vive, procurino con ogni mezzo che le buone disposizioni
dei giovani trovino sempre nel Seminario gll aluti adatti
a secondare il raggiungimento di quello stato dl pcrfezlone,
che si chiama santità sacerdotale. In modo particolare
vorremmo che fossero ben scolpite nel cuore di ognuno le
auree parole di Leone XIII: «Importa grandemente, che
a formare negli alunni del Santuario una immagine viva
di Gesù Cristo —nel che si assomma tutta 1'educazione
ecclesiastica— 1 moderatori e gli insegnanti alla diligenza
e alia perizia propria del loro ufficio congiungano 1’esempio di una vita del tutto sacerdotale. La condotta esemplare di chi presiede, massime al giovani, è 11 linguaggio
più éloquente e persuasivo per ispirare necll animi loro il
convincimento de! propri doveri e 1’amore del bene» (Epist.
Enc. « Fin dal principio», 8 die. 1902, n. 5: Acta Leonis,
XXII, 254-255).
Brillino dunque gli educatori dei nostri Seminari per una
somma di doti naturali che valga loro la stima e la fiducia
dei discepoli; ma, nello stesso tempo, siano convint! che
a ben poco varrebbero le qualità e gli accorgimenti umanl
se non fossero animat! da una vita interiore profondamente
4110

SACRA CONGREGATIO STUDIORUM

2937

vissuta. Questa sola ρπό asslcurare e pleno valore e certa
riusdta alia loro opera: 11 Maestro divino, ascoltato nell’intimo perché posseduto —«Habemus enim intus magistrum
Christum» (S. Aug., In Jo. 5, 19: Migne, PL 35, 1557)—
tari rompre pronto per benedire, fecondare e perfezionare
la loro fatica, volta, nel dlsegni dl Dio, all'attuazlone del
suo alto mlstero d 'amore.
Mentre slamo certi che Ella vorrà disporre perché I Su­
periori del Suo Seminario conoscano e attentamente considerino 11 presente documento, approfittiamo volentierl
della clrcostanza per confermard con sensl dl particolare
slima e ossequio dell’Eccellenza Vostra Reverendissima
devotissimi nel Signore.—Giuseppe Card. Pizzardo, Vcscovo Suburbicario dl Albano, Prefetlo. Dino Staffa, Arclv.
tlL eletto dl Cesarea dl Palestine, Segretario.
• Ordiasrii» loconsn. Prct. N. 2121 /60*
13 (1 Ml) 1-28.
Ada. J. A. O'DONOHOE in Jurist 22 (1962) 27-33; NrT 83 (1961) 68-69.

2037
1960 OCT l.-SC STUDIORUM, INSTRUCTIO. PART

1000 OCT 1

che vanno florendo In seno alie sue orgnnlzzazlonl iln
vanill, mostrando con clô dl essere non solo ™
fecondo dl bene, ma anche una ben custodita e ben
vata.Inola, dove I florl più belli e delica?! ρο,,οηοÆ
dcniano
rutu sSlIn
ali iscritti
αΙΓΑΗλπ»
Cattollca 1'onore che con
ciô ricade
lore asîJifaSSe
e sl pcrsuadano che il falcato cattollco In nessun'aJlra
Te.eii? che co,Inb°rare a questo nccresdmento
delle file dei Clero secofare c regolare parteclpert dawero
ali'alta dignità di 'regale sacerdozio’ che 11 Principe degli
Apostoli attribulsce a tutto 11 popolo dei credenti» (Cfr
A. A. S., XXVIII, 1936, 6-53) (LE I302J.
'
Questo Sacro Dicastero, con Tintenzlone di aggiomare
le informazioni suile attuali esperienze di lavoro apostolico,
rive lates i maggiormente atte a darc pratica csccuzlone alie
dlrettive dei Somml Pontcflci, ha disposto una consultazione dell’Ecc.mo Eplscopato di tutto 11 mondo, ed ha
richlesto notizia, fra l'altro, anche delle attività svolte
dalla Azione Cattollca e dalle varie Assocfazionl Cat toll che
in favore delle Vocazioni Ecclcsiastiche.
I preziosi soggerimenti fomiti dagll Ecc.ml Pastori costltulscono 1’argomento delle presentl Istruzlonl che questa
Sacra Congregazlone si onora dl portare a conoscenza delle
Distinte Persone che sono preposte aU'Azione Cattollca e
alie altre Associazionl Cattollche.

collaborations et adiutorio ab Actione Catho­
lica praestando Operi Vocationum ecclesiasticarum

De

La prominente cura dei Pastorali dl anime è di poter
Sotto questo titolo vengono comprese quelle attività
dlsporro In ognl Diocesl di un adeguato numero dl nuovi
che sono comuni a tutti i Movimenli, Associazionl, Rami
Sacerdoti, eccellenti per vlrtù e zelo apostolico, cosl da
di Azione Cattollca.
prowedero alie crescenti necessity del ministère sacro.
1. Collabora:lone alia crociala di preghiere—a) ParteS. S. Giovanni ΧΧΙΠ ha dlmostrato II Suo augusto Incipazlone allé Giomate dl preghiere per i Sacerdoti e per
terossamento verso tale problema fin dall’inlzio del Suo
le Vocazioni, che sempre più vengono promosse in tune
Pontificate e dopo avere espresso la Sua prooccupazlone
]e Parrocchle.
Est la scarsità dl nuovo Clero, In diverse parti lamentata,
6 ) Celebrazlone della S. Messa Votiva per le Vocazioni,
a formulato questo voto: «Fore utique omnino confidi­
In conformité con le prescrizioni liturgiche, con parteclpamus, ut aetatis nostrae iuvenes, haud minus quam anteactis temporibus, Divini Magistri invitationi, ad neces­
sariam hanc causam provehendam quod attinet, generose
nlone, preghiere speciali.
respondeant» (Clr. A. A. S., Ll, 1959, 557).
c) Applicazlone di SS. Messe per le nuove Vocazioni.
II voto dei Sommo Pontefice è stato raccolto da questa
d) Partecipazionc alie Sacre Tempora, con partlcolari
Sacra Congregazlone, presso la quale è stata IsUtuiU da
pratlche dl pietà per le Vocazioni.
Pio XII, di f. m., per mezzo del Motu Proprio «Cura Nobis»
e) Impegno dei singoli militanti di accost ars i
dei 4 novembre 1941, la Pontificia Opera delle Vocazioni
temente
alia S. Eucaristia, di conservare lo stato di Grazfa
Ecclcsiastiche, con fine proprio dl «intensificare nel fedell
Santifleante, dl offrire sacrifici e mortificaziqni, di recitare
—con ognl mezzo, ma soprattutto mediante le varie Opere
.nec i ali preghiere composte o approvate dai Somml 1 onesiitentl nelle singole Diocesl— 11 desiderio dl promuovera,
custodire ed aiutare le Vocazioni EcdesiasUche» (Cfr.
A. A. S., XXXII1, 141, 479) (LE 1646).
Per raggiungcre tale santo scopo questa Sacra Congre­
gazlone ritiene di doversl rlvolgere con particolare predionore quello di cooperare a invitare molti fedeli, pkxoli,
lezlone alFAzione Cattollca di ognl parte dei mondo.
glovani e adulti, alla crociata di preghiere per le \ocaPure esscndo multiformi le strutture con le quali 1’Azlone
zlonl.
---------------- .
j
tuttavia
un
em
2. Formaiione delle idee—a) Gli Statuti delle Organlzzazioni Cattollche prevedono per i loro Iscritti un pro­
gramma Intenso di istruzlone religiosa, da quel la semplicedel laid aU’apostofato della Sacra Gerarchia.
mente catechetica perl più plccoll, a queila profonaamente
Tale definlzlone, enunefata dal Somral Pontefld, costiteologica per gli adulti dl superiore cultura. Inoltre le
tulsce per allro la final ifa In vista della quale agiscono
varie Organizzazloni, con 1 ’approvazione della competente
uumeroro Organ!ztazionl di laid in moltl Paesl, sebbene
Autorità Ecclesiastica, pubblicano appropriait testi di cul­
esse non sl prerontlno qualltlcate con ll titolo ipedflco di
tura religiosa, talvolla anche mirabili per adeguatezza dl
«Azione Cattollca·. Anche a queste benemerite Istltuzloni
metodo.
il rivolge con flducU fa Sacra Congregazlone dei Seminari
Questa Sacra Congregazlone rivolge viva preghlera per­
e delle Unlvenltà.
ché ln occasione della normale Istruzlone religiosa si offra
Se ndl'umlle e ordinata colhborazione del laid all’apomodo dl approfondira quelle verità sacre che riguardano
stofato della Gerarchia c'è un obblettlvo che sta sopra ad Il
la
Chiesa, la Sacra Gerarchia, il Sacramento dellOrdlne,
ognl altre, esso ccrtamente consiste nd venire In aluto al
Pastori ddle Diocesl ndl'assillante favore Inteso nd arric- H Sacerdozio e la Vocazione Sacerdotale.
b) ln modo particolare questa preghlera sl rivolge alie
chire le Diocesl stesse dl numerosi e santl Sacerdoti, svolto
Organizzazloni di Infanzia e dl Gioventù, perché a p ranο
In tutti quel modi che al laid sono possibili.
Ed è appunto In tale senso e eon sentiraentl dl plena i tesqri delle verità sopra rlcordate ai fanciulll cd ai glo­
flducln che si è ripetularaenle espresso F Alto Magistero vani i quali, non senza una speciale isplrazione dclla Grazia,
della Chiesa, qui sotlo compendiato da Papa Pio XI, nella moite volte sl dlspongono con animo mcravigllosamente
a acco»h«*le e a farle fruttiflcare, quando quelle
Letter* Encl el lea «Ad Catholici Sacerdotii·:
\erltà sono presentate in modo chiaro vivo e convincente.
«11 Nostro ato penslero corre di nuovo a quclfa Azione
tutU
unl1 ’* onoran° dl «sere «a servlzio di
Cattollca da__bl coil costantemente voluta, promossa, dlIra
i
leddl
'.tM^
J^H^
0 Ta aïsal ulllc ncl dlffondert
all
’
apostqfesa. fa quale, come parteclpazlone del laicato all'apostoo
“i
»ul Sa«rd«“ V Sta Æ?oneCO?n8JB‘rmrlt· *’ U d°,ttr.in.a
lato gerarchico della Chiesa, non____
ραδ , dlslntcressarsl
dl
Îaesto vitale problema delle Vocazioni Ecclcsiastiche. E
itaUve predlsposte a tale^M dLlu
mon ?, °°η le inlIfattl, con ostra Intima consolazlone, la vedlamo In
le Vocazioni EcdesiasUche P
°Pere IMocesane per
come In ognl altre campo dl criognl luogo distinguent,
w
3. A iulo alia
i questo; e ccrtaitlana attività. cost In modo speciale- *in
.
Pontificia Opera
riren premlo
nrtmlo dl tale operas
ooerosita è la quantité
mente 11 piùft rlcco
dal
Sommo
Ponlellee
medtanfc
Ιίβοηίί,^
<H Ce“w
el
I
glose
▼erttnenle mirabile dl Vocazioni Sacerdotali e

4111
4112

1000 OCT 1

SACHA CONGREGATIO STUDIORUM

National!, di Centri Diocesanl, di Commissioni o Conslgli
Parrocchlall.
Tali Enti cslgono la collaborazione anche dl laid pré­
parai! e zelanti chc le Associazioni Cattollche potranno
generosamente fornlre, sccondo le necessity e possibilité
locali.
b) Affinchè non vcngano a mancare allé bencmerlto
Persone che coopcrano all'Opcra delle Vocazioni i favori
spirituali appositamente concessi dalla Chiesa, è opportuno
rlcordare che, secondo quanto è prcvlsto dagll Statuti della
PontiUda Opera, i Centri Nazionall delle Associazioni dl
Arione Cattollca e delle altre Associazioni Cattollche sl
possono aggregare dlrettamentc alia stessa Pontificia Ope­
ra; mentre 1 Centri Diocesanl sl possono aggregare alie
Opere Dlocesane già aggregate alia Pontificia Opera. In
entrambi 1 casi lo Associazioni Nazionall ed 1 loro Centri
Diocesanl conseguono 11 dlritto alie indulgenze ed ai privilegi concessi olla Pontificia Opera (Cfr. Rescrttto della
Sacra Penilenzieria Apostolica, 30 gennaio 1912).
4. Contributo economico—a) È titolo di benemerenza
per le Associazioni Cattollche tenersi a disposlzione degli
Eccmi Vescovi per sowenire aile necessità cconomiche del
Seminario, secondo le prescrizioni ed usanze locali. Inalcune parti, gruppi dl Personc generose hanno offerto conslderevoll alutl, pure operando con lodevolc dlscrczionc.
b) È insigne titolo di benemerenza considerare quale
onere gravi sulla Sacra Congregazlone dei Seminari e delle
Università nel prowedere all’cducazione di nuove Voca­
zioni In tante parti dove essa incontra difficoltà localmente
non superabili.
c) Le forme e consuetudini pratiche più in uso per
adempicre ai suddelti doveri, secondo le segnalazionl *d
Ecc.mi Vescovi, sono: 1’offerta in occasione della giomata
annuale per 11 Seminario; la fondazione di borse di studio
per seminarist!» da mettere a disposlzione degli Ecc.mi
Vescovi e anche, direttamente, della Sacra Congregazlone
dei Seminari; 1’offerta dl un giomo dl salario, o di stipen­
dio, oppure dei proventi di una prestazione professionale;
ie dlsposizioni testamentarie.

IL Attività ordinarie a favore delle Vocazioni da parte
di associazioni specializzate
1. Consigli o Presidente Centrali di Associazioni
ipecializzate—a) Le Presldenze o Conslgli Centrali delle
varie Associazioni sono invitati a richiedere all’E.mo Car­
dinale Prefetto della Sacra Congregazlone dei Seminari e
delle Università 1'aggrcgazione alia Pontificia Opera, come
è suggerito dallo Statuto di essa. Tale aggregazlone non
wltanto offre il diritto alie indulgenze e prlvtlegi concessi
dalla Chiesa. come è stato prima rlcordato, ma stabilisée
anche la premessa dl una fruttuosa collaborazione perma­
nente con la Pontificia Opera.
b) Le Associazioni curernnno che la dottrinn del Sa­
cerdozio e della Vocazione, corne anche le inizlative pra­
tiche a favore delle Vocazioni slano adeguatamente Illustra­
te mediante la propria stampa periodica e gli specifici programmi di attività.
e} Le Presldenze e I Conslgli Centrali esorteranno i loro
Centri Diocesanl ad aggregarsl aile Opere Dlocesane delle
Vocazioni Eccleslastiche, e a stabilire con esse permanent!
relazlonl dl collaborazione nell’apostolato per le Vocazioni.
2. Associazioni adulte: Uominl e Donne di Azione Caltolfca—a) Un compito di fondamentale Importanza è proprio
delle Associazioni Cattollche di adultf: quello dl svolgere
in modo organico e permanente una attività Intesa a creare
nelle famiglie cristiane il elima adatto al sorgere dl nuove
Vocazione ed al loro perseverare. È bene che tnle compito
sla qui illustrato dalle parole del Magistero Pontificio:
«Ma 11 primo e più naturale giardino, dove devono quasi
spontaneamente germinare e sbocciare i fiorl de! santuario,
èsempre la famlglia veramente e profondamentc crlstlana.
La maggior parte dei Santi Vescovi e Sacerdoti, ’le cui
Iodi celebra la Chiesa', devono ΓΙηΙζΙο della loro vocazione
e della loro santità agi! esempi ed Insegnamentl di un
padre pleno dl fede e di maschfa vlrtù, dl una madré casta
épia,diuna famlglia in cui regnava sovrana con la purezza
de costum! l'amore dl Dio e del prosslmo» (Cfr. Pio XI,
Encldlca citata «Ad Catholici sacerdotii») [LE 1302J.
b) Le inizlative pratiche, a questo proposito, sono state
segnalate con dovizia dl particolarl, ad esempfo: esercizi
spirituali per giovani spose e per madri di seminarist!, e
per giovani sposl e padri di seminaristl; ritlri spirituali
per giovani famiglie e per genitori dl seminarist!; convegnl
4113

n. 2937

diocesanl dl genitor! sul tema della Vocazione del figll;
corsl diocesanl e parrocchlall per genitori, sulla educazione
e sulla Vocazione dei figll; particolarl pubblicazlonl su tall
argomenti, diffuse nelle famiglie.
3. Associazioni Caltoliche per persone di eleoala cultura
e conditione sociale—a) Queste Associazioni si organlzzano solto forme c tltoli diversi nelle varie Nazioni:
Professlonlstl, Docenti Univcrsltari, Insegnantl, Giurist!,
Medici, Dirigenti di azienda.
Esse hanno un particolare, delicato, ma necessario com­
pito da svolgere a favore del Sacerdote e delle Vocazioni
negll ambienti socialmente e culturalmente più elevati della
socletà. La gravilà dl tale compito è sottolineata dal Ma­
gistero Ecclesiastico:
Sl deve Invece purtroppo confessare che spesso, troppo
spesso, i genitori, anche quell! che sl gloriano di essere
slnceramente cristlanl e cattollcl, speclalmente nelle classl
più coite e più elevate della socletà, sembra che non sapÎriano rassegnarsl alla vocazione sacerdotale e religiosa del
oro figi! c non si fanno scrupolo dl combattere la divina
chlamata con ognl sorta di argomenti, anche con mezzl
che possono mettere a repentaglio non la sola vocazione
ad uno stato più perfetto, ma la coscienza stessa e 1’eterna
salute dl quelle anime che pur dovrebbero esserc loro cosl
care. II qual deplorevole abuso non torna certo ad onore
di quelle stesse classi sociali più alte che ora sono cosl poco
rappresentate, generalmente pariando, nelle file dei Clero·,
poiché, se le dissipationi della vita modema, le seduzion!
chc, specie nelle grandi città, eccitano precocemente le
passioni glovanlli, le scuole in moite regioni cosl poco favorevoli alio svlluppo dl simili vocazioni sono in molta
parte causa e triste splegazione della scarsltà di esse in
tali famiglie agiate e slgnorili, non si puô negare che clô
arguisce anche una lacrlmevole diminuzione di fede nelle
famiglie stesse. Difattl, se si guardassero le cose alia luce
della fede, quale più alta dignità potrebbero i genitori
cristiani desiderare per i loro figli, quale ministère più
nobile dl quello che, come abbiamo detto, è degno della
venerazione degli uomini e degli Angeli?» (Cfr. Pio XÏ,
Encicllca citata »Ad Catholici sacerdotii») [LE 1302].

b) Le inizlative pratiche lodevolmcnte intraprese in
diverse parti sono, oltre a quelle già ricordate come attlvità generali c ordinarie: Incontri, convegni, corsi speclallzzati sul Sacerdozio e sulla Vocazione; diffusione di pubbllcazionl adeguate; 1’esempio fulgido di famiglie che offreno
i loro figll al Sacerdozio, oppure che sl prendono cura,
quasi adottandoli spiritualmente, di seminaristl di meno
favorevole condizione cconomlca.
4. Jnseqnanti e Maestri Caltoliei—a) A queste benemerite categorie di Persone crlstianamente ispirate. che
svolgono come una missione la loro professione educatlva,
si rivolgono con fiducia i Pastori di anime, convint! che
Insegnantl e Maestri, insterne alie famiglie, molto possono
operare a favore dei manifestarsi dl nuove Vocazioni.
b) Data la delicata posfzione professionale degli Tnsegnantl e Maestri, sia in Scuole Cattollche, sia ln Scuole
dl Stato, non sl richiede ad essi una attività troppo mani­
festa. Si richiede pluttosto dl creare nelle loro scuole quel
clima di rlspetto e venerazione per la Chiesa cd I Sacerdoti,
che tanto hanno operato ed operano, non solo per la salvezza eterna, ma anche per l'elevazione civile dell’umanità. Giovani, ragazzi, fanciulll dall'anlmo aperto ad ammirare clô che è eroico, puro, disinteressato, non potranno
non essere favorevolmente impresslonati da un Insegnante
e da un Maestro che è capace dl addltare le vere grandezze
spirituali là dove esse si trovano.
c) È pure possibile che Insegnantl e Maestri, conoscendo in profondità l’indole dei loro alunnl, ne segnallno 1 più
meritevoli ai genitori ed al Sacerdoti, nell'eventualltà che
siano invitati a prendere maggiormente In considcrazlone
l’idea del Sacerdozio.
d) Naturalmente le Organizzazloni Central! e Dloce­
sane di Insegnantl e Maestri Cattollcl non trascureranno
di illuminare 1 loro associati su questl aspettl della loro
missione.
5. Associazioni Giooanlll Maschilt di Azione Caîtoliea,
Mooimenti di Laooralûrl e Studenti Caltoliei e altre Asso­
ciationi Giocanili—a) Con inesprimlblle affetto e pro­
fonda fiducia sl rivoigono aile Associazioni Giovani)! Maschiil 1 Pastori di anime, e quai! trovano In esse la riserva
inesauribile delle nuove Vocazioni Sacerdotali.
b) È qulnd! gravissimo dovere dl coloro che sono nrtposti alla organizzazione ed alla asslstenza spirituale delle
Associazioni Glovanili. non tanto di moltlpilcare attività
4114

η. 2938-2939

SACRA CONGREGATIO CONSISTORIALES - RITUUM

esteriori, quanto dl creare saggiamente un clima di stima
e di simpatla verso il Sacerdozio e verso la Vocazione Sa­
cerdotale.
c) Ciô deriva, innanzltutto, dal luminoso esempio di
Dirigenti e dl Assistenti Ecclesiastici, bene convint! della
verità che davanti allo sguardo critico della gioventù mo­
derna ben più vale I’indiscussa testlmonianza della vita,
che non il cumulo dl parole o ii peso deH’organizzazione.
d)Fatte queste doverose promesse, occorre notare che
dalle segnalazioni degli Ecc.mi Vescovi risulta che le Asso­
ciation! Giovanili. in ogni Paese, sono degli InesauriblH
cantleri di attlvità. Per cui, Invecc dl suggeriro nuove attività, si preferisce che siano utilizzate le stesse attlvità
glà positivamente esperimentatc, per dare risalto, median­
te esse, a tutto ciô che concerne 11 Sacerdozio Cattollco
e la Vocazione Ecclesiastica. In modo particolare si sottoHneano: la pratica della Eucaristia fréquente, anzi quoti­
diana; la pratica della meditazione quotidiana; la preghlera
personale per i Sacerdoti e le Vocazionl; eserclzi e ritlri
spirituali suila Vocazione; approfondimento della cultura
religiosa negli argomenti che toccano la Chiesa, 11 Sacer­
dozio, la Vocazione; settimane di studio, convegni, glornate particolari, campeggi, campi-scuola, durante 1 quail
1 temi del Sacerdozio e della Vocazione siano Illuminati
e discussi sotto la guida dl Educatori esperti; gli stessi
tern! di studio, plani formatlvi, argomenti di riunioni, inchieste, ecc., secondo le particolari didattlche del singoli
Movimenti, mettano ogni anno nel giusto rillevo il tema
fondamentale della Vocazione; si croino contatti con i Se­
minari Diocesan! ed I loro Superior! in modo che 11 Semi­
nario non sia una istituzione Ignota e io ntana, ma ben
familiare ed amata, nella quale i giovani generosi seguono
la via plù bella; infine gli Educatori saggi ed esperti abblano I’ardlre dl spiegare ai giovani che quando ess! posseggono quelle dot! positive che la Chiesa esige dal candidati
al Sacerdozio, la loro scella dipende plù da una meditata
e generosa decisione personale, che non da una inclinazlone
del sentlmenlo; che, in ogn! caso, è il Vescovo della Diocesi
che pronuncerà la parola definitiva ed autorevole suila
Vocazione Ecclesiastica.
e) Quanto sopra esposto, fatte le dovute proporzioni, si
applica ai Movimenti di Fanciulli e di Ragazzi Cattollcl,
cosl florenti, sotto molteplici noml, in tutti i Paesi del
mondo. Sappiano i loro educatori. Sacerdoti e Laid, creare
In quest! Movimenti innanzltutto 11 clima favorevole alia
Vocazione, mediante, sopra ogni cosa, la promozlone della
vita dl grazia, la frequenza ai Sacramenti, la comprenslone
délia Liturgla, il gusto dl servire all’AItare e la limpida
acqulsizione delle verità catechlstlche sulle quali si fonda
ogni successiva idea di stima del Sacerdozio c della Vo­
catione.
f) Da parte loro, I Dirigenti e gli Assistenti curoranno
che fanciulli e ragazzi vengano a contatto con 11 Seminario
Diocesano, ed I plù merltevoli siano Invitati a quelle Ini­
tiative presemlnarisUche, che ormai sl stanno dlffondendo
In tutte le Dlocesl.

1060 OCT 8-12

MCT?i?a„CramcnKt.': *
5truzlone, ad ogni categoria dl
fcdcll. In ogni parrocchia: dal catcciiismo det plccoli, alia
cultura religiosa del giovani c degli adulti, a riunioni dî
genitori, a diffusione di apposite pubbHcazionl per ragazzi,
giovani e genitori; attlvità, come giornata del Seminario,
visite al Seminario, ritiri spirituali, contatti personali con
le famiglie, raccolta di offerte, prolczlone di film sui Sa­
cerdozio, giornata della riconoscenza verso 1 genitori dei
Seminarist!, ecc.
La Sacra Congregatione dei Seminari e UnivcrsItA è ben
grata agli Stim.mi Dirigenti delle Associationi Nazionail
dl Azione Cattolica e delle altre Associationi, se vorranno
ogni anno presentarc particolareggiata rclazlonc all’E.mo
Cardinale rrefetto della Sacra Congregatione stessa, suile
attlvità svoltc a favore dclla Santa Causa delle Vocazionl
Ecclesiastlche.
Roma, 1 ottobre 1960.—Giuseppe Card. Pizzardo, Pre[etto. Dino Staffa, Segretario.

* Omnibus Ordinariis: Seminarium 13' 1961) 19-23.

2938
1960 OCT 8.-SC CONSIST., DECRET. AAS 53 (1961) 48
DICIONIS CANADENSIS

Decretum de constitutione officii Cappellani Ge­
neralis Vicariatus Castrensis

Vicariatus Castrensis Dicionis Canadensis, decreto Con­
sistorial! Materna Ecclesiae pietas diei 17 Februarii 1951
(LE 2192] erectus. Vicario Castrensi, Cappcllano maiore,
tribus Cappellanls delegatis pro copiis respective terrestri­
bus, maritimis et aëreis, ceteris militum Cappellanls atque
subditis laicis et religiosis constitutus fuit.
Cum autem Excihus P. D. Mauritius Roy, Archiepiscopus Quebecensls et Vicarius Castrensis Canadensis, variis
recentis aevi vicissitudinibus inductus, enixe postulavisset
ut novum apud Vlcariatum Castrensem instituerentur of­
ficium, Cappellani, scilicet, generalis, SSmus Dominus No­
ster Ioannes Divina Providentia PP. XXIII, ratus huiusmodi munus animarum saluti profuturum, porrectis pre­
cibus benigne annuere dignatus est.
Quapropter, suppleto, quatenus opus sit, eorum intéressé
habentium vel habere praesumentium consensu, praesenti
Consistorial! decreto, perinde valituro ac s! Apostolicae sub
plumbo Litterae datae fuissent, in Vlcariatu Castrensi Canadensi munus Cappellani generalis vulgo «Aûmonier gé­
néral» Instituit ac erigit, quod medium erit Cappellanum
maiorem inter et Cappellanos delegatos.
Cappellanus generalis institutionem canonicam atque
necessarias facultates a Vicario Castrensi delegatas obti­
nebit.
Ad haec exsecutioni mandanda eadem Sanctitas Sua
111. Attlvità str»ordln
rie
*
a favore delle vocaclone
deputare dignata est Excmum P. D. Sebastianum Baggio,
Ecclesiastlche
Arch!episcopum titularem Epheslnum et In Dicione Canadensi Delegatum Apostolicum, necessarias ct opportunas
In seguito a tavorevoli segnalazioni dl Ecc.mi Vescovi
ei tribuens facultates, etiam subdclegandi, ad effectura de
Siesta Sacra Congregatione propone all’attenzlone del Dlquo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate con­
Rentl delle Association! Cattollche alcune attlvità straorstitutum, onere imposito ad hanc Sacram Congregationem
dinarie, reallzzate con notevoll fruttl In alcunl Paesi:
Consistorialem remittendi authenticum exemplar actus pe­
1. La Campagna Narionale, o Anno Vocarionale, del- ractae exsecutionis.
ΓAxione Catloltea— In alcunl Paesi le Organizzazionl Cen­
Datum Romae, cx Aedibus Sacrae Congregationis Contrali dl Azione Cattolica hanno studiato c reallzzato un
sistorialis, die 8 mensis Octobris anno 1960.—Marcellus
programma annuale dedicato al tema delle Vocazionl InCard. Mimmi, Ep. Sablnen. et Mandelen., a Secretis. loseteressando tutte le Assoclazionl al diversi livelll: nazloriale
phus Fcrretlo, Archlep. Serdlcen., Adsessor.
diocesano, parrocchlale. 1 momenti principali dei plano naAdn. A PUQLESE in ME 88 (1981) 192-194
zlonale sono: Inchiesta suila Vocazione da parte di ogni
Associatione Parrocchlale, giovanlle e adulta; terni dl stu­
dio. per le Assoclazionl Parrochlall, sui Sacerdozio e sulla
Vocazione; glomate di studio, convegni, congressi naziona11 e dlocesanl suile Vocazionl; programma di pubbllcazlonl
2939
suH'orgomento e diffusione dl Idee per mezzo della stampa;
celebrazione di solenni glomate nazionail, diocesane, por’
I960 OCT 12.-8C RITUUM, DECRETUM. AAS 52 (I960) 987
rocchlall di preghlera per le Vocazionl.
2. II Mae delle Vocazionl—In diversi Paesi te Asso­
Laudibus in dlasphemiarum reparationem nova ad­
clazionl Cattollche, assecondando te inlziative delle Opere
ditur invocatio
Vocazionl Ecclesiastlche, partecipano nttivamente ad un
mese partlcolarmente dedicato al problema delle Voca­
URBIS ET ORBIS
tioni. La proferenza è data al mese dl marzo.
Pp^XXnLto ASS5Xland?elei21oS5bri.DWlna, Providentia
II mese sl svolge mediante un programma particolare dl:
preghlere, celebrazione di SS. Slesse, ore u! adorazione,
tntnucripto Sacrorum Rituum
pÂS

SACRA CONGREGATIO RITUUM - IOANNES XXIII

1060 OCT 20-25

fee to contesta, statuere benigne dignatus est, ut laudibus in
bUspheiuinnirn reparationem, quae incipiunt Benedictus Deus
(italics: Dio sia Benedetto), addatur invocatio: Benedictus
Sanguis cius pretiosissimus (Italice: Benedetto ll suo Pretiosis­
simo Sangue), et quidem post invocationem «Benedictum Cor
eitu Sacratissimum». Quibuslibet contrariis nibil obstantibus.
Datum Romae, ex Acclbus Sacrae Rituum Congregationis,
die 12 mensis Octobris, anno 1900.— C. Card. Cicoonani,
Ep. Tusculanus, Praef. Henricus Dante, a Secr.

2940
1960 OCT

20.-SC

RITUUM,

DECRETUM.

PART.·

DECERNITUR UT, IN TERRITORIO BELGARUM, NOMEN REOIS
NOMINETUR IN CANONE MiSSAE

Notre Saint Père le Pape Jean XXIII, désirant donner
un gage et un témoignage particuliers de Sa gratitude ct
de Sa bienveillance à Baudouin, Roi des Belges, qui a si bien
mérité de l'Êtat ct de l’Églisc, n décidé et décrété, en vertu
de Sa suprême autorité apostolique, que, dans les églises
et les chapelles situées sur le territoire du royaume de
Belgique, tous les prêtres qui célébreront le saint Sacrifice
feront expressément mention, au Canon de la Messe,
après le nom de l'Évèque, de l'auguste personne du Roi
Baudouin. Nonobstant toutes dispositions contraires.
Donné à Rome, au siège de la S. Congrégation des
Rites, le 20 octobre 1960.—Caietanus Card. Cicoonani,
Pré/, de la S. C. R, Henricus Dante, Secrétaire de la S, C. R.
•Plot. N. D. 42/960: Revue diocésaine de Namur 15 (1961) 101
*102.

2941
I960 OCT 25.-IOAN. XXIII, ALLOC. AAS 52 (1960) 898-903

Allocutio die 25 oct. 1960 habita ad Praelatos Auditores,
0/finales et Advocatos Tribunalis Sacrae Romanae Rotae:

De coniugii ac Christianae

familiae sanctimonia

È motlvo di intima consoiazione accoglicre per la seconda
volta I componenti della Sacra Romana Rota: Collegio dei
Prolati Uditori, Officiali del Tribunalc, Awocati che in
esso prestano la loro opera.
Diletti figli: l’inaogurazione dell’Anno Giudiziario vi ha
visti riuniti nel corroborante vincolo della preghiera, per
invocare dallo Spirito Consolatore l doni inestimabili della
saplenza, del consiglio, della fortezza, 1’assistenza della luce
divina su le vostre menti, impegnate in un cserclzio costante dl prudenza e di maturo giudizio.
Elia, signor Decano, ha voluto sottoporre alia Nostra
attenzione la mole di lavoro svolta durante Panno trascorso.
Mentre Ci è caro esprimerle la soddlsfazione delPanimo
per tale rinnovata prova di perizia c diligenza da parte di
879 tottl i componenti questo / Tribunalc, desideriamo trarre
da essa motlvo per un più vasto rillevo, che sgorga spon­
taneo in considerazlonc delle cause trattate: rillevo e mo­
nito che rlspecchia le solledtudini della Chiesa, e che Ci
auguriamo sia accolto da quanti, in tutto il mondo, inslcmc
eon vol, hanno a cuore la tutela c Pavvaloramento del
sacro vincolo matrimoniale e dell'istituto familiare.
Dalia relazlone a No! presentata rlsulta Infatti evidentissimo come le cause matrimoniali siano motivo pressochè
prominente del lavoro della Sacra Rota. E come è facile
immaginare, puô accadere che, al dl là delPapparato giurldlco —che vi imponc un grave esercizio dl studio e di
ministère delicatissimo— le parti interessate, più o meno
coscientemente, non soltanto portino avant! 1 motivi che
milltano in favore o contro l’csistenza del vincolo, ma talora mettano In discussione proprio gli aspetti più sacrl
dei vivere cristlano.
C’è Indubbiamente, In questo nostro tempo, qualcosa
che Insensibllmente fa dllagare i pericoli cul va soggetto
l’Istltuto familiare, e accentua le insldle che lo indeboliscono: e questo awiene In forma più Insistente, più seducente,
più subdola che per II passato.
La Chiesa non ha mal mancato di levare alta la sua voce
di allarme, dl fronte al pericolosi cedimenti della cosclenza
individuate e collettiva su questo campo cosl delicato, e
denso di conscguenze per la vita sociale: le enclcliche, i do­
cumenti, I discors! dei Nostri Predecessor! sono là a testl4117

n. 2940-2911

monlare l'ansia materna e prowlda della Chiesa. Anche
oggi essa non viene meno al suo mandato, ri cevu to da
Crlsto stesso. Essa anzitutto e soprattutto prolunga, e meglio c plù complutamente divulga il suo magistero, sempre
approprlato quanto severo.
Per questo, diletti figli, intendiamo attlrarc 1'attenzione
di tutti gli uomlnl di buona volontà —giuristi, sociologi,
educatori e scmplici fedeli— sui gravissimo problema della
santltà del matrimonio, aïfinchè siano sempre più efficacemente scongiurati quei pericoll, ai quali abblamo accennato. Sono brevi riflcssionl, che affidlamo con semplicità
alla comunc meditazionc. Esse toccano tre puntl di pra­
tica pastorale e di autcntico apostolato: I. il dovere per
tutti della Istruzione; II. la robustezza della dottrina in
chi deve educare, consigliare, giudicare; III. i! perenne
rlchiamo alla patemità dl Dio.
I. In primo lugo il dovere dell
istruzione
*
su la dlgnità
e gli obblighl della vita coniugale.
Pariando ad un gruppo di sposl novelli, il 22 aprile del
1942, Pio XII rammentava loro che «il matrimonio non
è solo officio di natura, ma per / le anime cristianc è un 900
gran sacramento, un gran segno della grazia e di cosa sacra,
quai è lo sposalizlo di Cristo con la Chiesa, fatta sua e
conquistata col suo sangue per rigenerare a nuova vita di
spirito i figli degli uomini che credono nel nome dl Lui...
Il sigillo e la luce del sacramonto, che, per cosl dire, trasnaturano 1’officio della natura, dànno al matrimonio una
nobiltà di onestà sublime, che comprende e riunîsce in sè
non solo rindissolubilità, bensl ancora tutto ciô che spetta
al significato del sacramento»
Ora, questa luminosa bellezza dell’insegnamento cristla­
no sull'essenza dei matrimonio rlchiede anzitutto conti­
nuata e suadente catechesi dei fedeli, che raggiunga tutti
gli strati della vita sociale. In particolare è necessario, anzi
è urgente che questa catechesi arrivi principalmente ai
giovani, che si appressano al matrimonio, ne scuota Ic
coscienzc, e li renaa pensosi dei gravissimo dovere della
istruzione religiosa in questa materia tanto delicata.
Oh, sl, sappiamo chc da moite parti si sono awiate varie
intraprese, servendosi dei mezzi che la stampa e la tecnica
oggi mettono a disposizione, per rendere più efficace, e
anche attraente, questo impegno di istruzione: pubblicazioni scientifiche, consultori, corsi di studio, predicazioni
specializzate. Esprimiamo un vivo compiacimento per tali
esperimenti, che, lentamente awiatl, delicatamente saggiati, e debitamente approvati dalla Superiore Autorità
Ecclesiastica, accendono la soave speranza di un sempre
più consolante raccolto di buoni frutti.

Occorre procedere in questo senso, con ogni energia e
sinccrità: le condizioni del tempo lo richiedono senza Indugio. L'età giovanile —e specialmentc 1'epoca dei fidanzamento— awolge talora nclla nebbla di un male inteso,
o non sufficientemente disciplinato sentlmento ed espressioni di amore, la limpida chiarezza degli ideali. Dicendo
questo non si va lontanl dal vero: lo confcrmano le sug­
gestioni dolia stampa, della radio, del cinema nelle loro
cspressionl più vacue e prive di fondo morale. Si osservi
inoltre quel complesso di manlfestazioni festaiole che creano
un ambiente artefatto, si impongono con mille mezzi sedu­
centi —che in realtà violentano la coscienza—, modificano
in senso pegglorativo te costumanze tradizionali, e come
primo e più rovlnoso effetto diseducano la gioventù.
A considerare la gravità del pericolo, costituito non tanto
da episodi individuabili e determinabili, quanto invece da
un diffuso riiassamento/ dl salde barrière morali, sgorga 901
spontaneo 1'invito, che ripetiamo ardentemente in visce­
ribus Iesu Christi anzitutto ai pastori di anime, affinchè
adoperino ogni mezzo, nelle istruzioni e nei catcchismi,
con la voce e con gli scrltti divulgati largamente, per illu­
minare le coscienze dei genitori e dei giovani sui loro do­
vere.
Ed estendiamo questo invito anche a quanti hanno vo­
lontà c mezzi per influire su la pubblica opinione, affinchè
i loro Interventi siano sempre dl chiarlficazlone, non di
confusione délie idee; di rettitudine, di rispetto per il più
grande e prezloso bene della vita sociale: l'integrità del
matrimonio.
II. Tale dovere eslge particolare robustezza di dottrina
in quanti per specifica vocazione e professione debbono
spesso interessarsi di quest! problemI.
E questo anzitutto in voi giuristi: robustezza nutrita
alie fonti del diritto naturale e positivo, che non cede a
nessuna lusinga e debolezza ed è al tempo stesso accom1 Dùcersi « RaJurmessatfi, IV, pp. 46-47.

4118

n. 2942

IOANNES XXIII - SACRA CONGREGATIO RITUUM

pagnata da un perfetto equlllbrio dl gludizlo, proveniente
dalla conoscenza delle condlzionl del tempo in cui viviamo.

Robustezza ancora negll educatori e ncl mcdicl. Non
saranno mal abbastanza deplorat! 1 danni arrecatl in
questo campo dalla concezlone naturalistic^, prima, e materiallstica, pol, della vita, con partlcolare riguardo a! ma­
trimonio ed alia famiglla. Cercando di sottrarnc I’ambito
eladlfesa alla materna vigllanza della Chlesa, riduccndone
11 valore a istituzlonl puramente umane, si é venutl a poco
a poco a Indebollrne sempre dl più la struttura e la compattezza.
Mentre Invece non sarà mai abbastanza sottollneato che
la purezza del costuml, la sana educazlone del sentiment!,
la stlma del valor! umanl vistl in armonla col soprannaturale: tutto ciô previene e risolve in partenza quelle situazionl, che affidate al diritto lasciano pur sempre negll
anlmi delle ferite che non rimarglnano. Anche qui, occorre
tener presente 1’attuale stato dl cose provocato da! peccato
originale, che postula necessariamente 11 ricorso alia grazia; questa sola puô riportare lo smarrito equlllbrlo nelI’uomo ferito; e, se st astrae da essa, volutamente Ignorandola, si priva la vita conjugale del suo sostegno plù
valido.
Ora, questo è anche il dovere dl educatori e di medlcl
cristianî, che vogliano considerare Ia loro professione non
nnllateralmente, ma nella plenezza della sltuazione reale
deU’uomo, al cui risanamenlo concorrono, in féconda armonia, il naturale ed il soprannaturale.
La leggerezza con cui in tante occasioni si affronta 11
problema matrimoniale, ed il préoccupante Indehollmentn
902 degliarginimorali,sono/causati non soltanto da una defidenza di istruzione religiosa —come abbiamo accennato— ma anche dalla mancanza di Idee ch lare e precise da
parte dl coloro I quail, per la loro professione, debbono
essere dl luce e dl guida alie glovanl gcnerazionl. Dal tentennare delle loro convlnzlonl, dalla superficialité e anche
dall’errore della loro formazlone fllosofJca e religiosa, e —lo
dlclamo con dolore— talora dalla perversa volontà dl ostegglare 1'azione della Chlesa, parte 11 primo coipo alia fermezza di tante coselenze, cui 1’lncontro con educatori e
medici antlcrlstlanl é stata talvolta occasione e causa dl
dolorose abdlcazloni.
Robustezza dunque di convlnzlonl, dl dottrina. d! voontâ, attlnta allo studio continuo, all'attegglamento umllmente sincero dei l'anima, che sa come la retta e profonda
scienza non va mal, né mai puô andare contro 1 dettami
della Rivelazlone e dell’lnsegnamcnto dclla Cblesa.

III. Un terzo mezzo Cl pare assal opportuno per stabi­
lire fermamente la slcurezza della famlglia, ed esso sl ricolela con quanto abbiamo già detto finora. E cloè 11 perenne
glchlamo della paternité dl Dio, «er quo omnis paternitas
rin caelis et In terris nominatur·
L’Intima ed etema fécondité, che é nel seno dl Dio. in
certo quai modo sl riflette operosa e benigna ne! flgll degll
uomlnl, elcvatl all’altlsslma dignité e dovere dl procreatori.
Nella familial il ha la plù mirabile c stretta cooperazione
dell uomo eon Dio: le due persone umane, create a Immaglne e somlgllanza dlvlna, sono chlamate non soltanto al
grande compito dl continuare e prolungare l'opéra creatri­
ce, col dare la vlta flslca a nuovl esserl, cul lo Splrito vivi­
ficatore Infonde il possente principio della vita Immortale;
ma anche aU'oftlcio plù noblle, e che perfezlona il primo,
della educazlone civile e cristiana della proie.
Taie ferma convlnzlone, basata su una sl alta vérité,
basta ad osslcurare ad ognl unlone matrimoniale la stabi­
lité dei suo vlncolo, e rendere consapevoli i genitori della
responsabilité che essl assumono davantl a Dio e davantl
agit uomlnl.

GH educatori ed I pastori di anime sanno per esperlenza
quale vigore d! santo entuslasmo e dl grata riconoscenza
a Dio tali conslderazionl s use llano nella Rloventù, che s!
prépara al matrimonio, e quale commovente serleté dl assens! e di propositi essa suscita nel loro animo generoso.
Sla dunque diffusa con tutti I mezzl a dlsposlzlone la
903 glolosa eonsapcvolezza / dl questa augusta nobllté dell’uomo, del padre e della madré di famiglla, come prim! colla­
borator! dl Dio nel prosegulmento dell'opera sua nel mon­
do, nel dore nuove membra al Corpo Mlstico di Crlsto, nel
popolare 11 Clelo dl eletti, che cantcranno per sempre la
gloria del Signore.
Dilettl flgll, Il 19 ottobre dello seorso anno, nel primo

1060 NOV 14

incontro con la Sacra Romana Rota, Cl slamo eoffennatl
a considerare lo splrito animatore dl questo Tribunale e I
compfti nd esso arfldatl dal Somml Ponteflcl, α comlnclare
X,XIT' flno a S‘ P,° x chc ncl
ne riordlnô
1 attività prezlosa e benemeritlssimn. E vol slateCI larghl
di amabile cortesla comprendendo II motfvo che isplrù le
Nostre parole odleme. Dl fatto sui Nostro cuore sacerdo­
tale, come sui vostro, le cause sottopostc alia Rota battono
talora con accento di ansiosa mcstlzla, come dl qualcou
che Insidiata chiedc proteziono, impone corngglo di ricerca e dl decisione; fcrmezza dl Ideall c di apostoiica attlvità.
Per questo dunque abbiamo voluto confldand alcune
conslderazionl dl natura pastorale, certi che esse non soltanto trovano in voi pleno consenti mento, ma sono alters!
movente al vostro quotidiano lavoro. E amiamo pensare
pure chc le Nostre parole troveranno eco di seria riflesslone
presso sempre più vasta cerchla di fedeli, aperti e sensibili
alia parola del Padre.

Al termine della presente Udlenza, Noi Invochlamo II
Signore perché In special modo vl assista nel complmento
perfetto delle gravi responsabilitù di lavoro, che vl sono
commesse; e vi invltlamo a pregarlo ardentemente con le
profonde parole della Scrlttura, e che ben si ndattano alia
vostra attività: tDa mihi sedium tuarum assistricem sa­
pientiam.., Mitte illam de caelis sanctis tuis et a sede magni­
tudinis tuae, ut mecum sit et mecum laboret, ut sciam quid
acceptum sit apud te.„; deducet me in operibus meis sobrie,
et custodiet me in sua potentia·
.
*
Con tale luce di aluto, la vostra opera contlnuerà ad es­
sere dl grande utllltà alla Chlesa, ed a distinto onore per
ciascuno di vol. Ed a conferma dl questo augurio cordlalissimo, slamo lleti di testimoniarvi la Nostra complacenza
con una speciale e propiziatrice Benedizlone Apostoiica,
che lasciamo a tutti vol qui present!, alie vostre famlglie,
ed a quanti vl sono carl.

îo-xx,
Ada. E. B. in NrT 82 (1WÛ) 1335-10Θ6.

2942
I960 NOV 14.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART.·

Ctrca Missam dicendam

ab Episcopo qui sacra olea
EXTRA FERIAM V IN CENA DOMINI CONFICIT, ET CIRCA
RITUM SERVANDUM A SACERDOTE OLEUM INFIRMORUM
CONFECTURO

Dubia—Attentis peculiaribus Mlssionalls Apostolatus
adlunctls. Sacra Congregatio de Propaganda Fide decen­
nali facultate Episcopis creditae sibi Ditioni tributa Indui­
sit, ut Episcopus olea sacra conficere valeat, si necessitas
urgeat, etiam extra Feriam V In Cena Domini, atque ut
sacerdotes, de licentia loci Ordinarii, conficere possint
oleum Infirmorum, In casu tamen verae necessitatis, id
est, sl oleum infirmorum, ab Episcopo benedictum, haberi
nequeat.

Quapropter Idem Sacrum Consilium Christiano nomini
propagando ex Sacra Rituum Congregatione exqulslvit:
1) Quaenam Missa dicenda est ab Episcopo, sacra olea
extra Feriam V In Cena Domini confecturo; 2) quis ritus
servandus a Sacerdote oleum infirmorum, sl necessitas ur­
geat, confecturo.

Resp.—Et Sacra eadem Rituum Congregatio, vigore fa­
cultatum sibi a Ssrtio Domino nostro Joanne Papa XXIII
tributarum, propositis dubiis respondit:

Ad L Dfwnda est Missa Chrismatis ex Ordfne HebdomaÎ?,HSy.C.^eJ.n<’taun‘t0’cura varlatl°nlt>us fn adnexo exempiari descriptis.
plAd Π. Servetur ritus, proutl In adlecto prostat exem-

Henricus Dante, S. R. c. a Secr°
107. Vld· Vartitior.aa fcl tU»
rkax V ia Ceru Daalrd. “
apud BLM 23 (1901) 183-1W.

’ S'

C' Pnuf·

N’ £3/900: BiM 28 Π961)
fel
^<^oadi oteoa infirmorum,

4119

4120

IOANNES XX11I - SUPREMA G. S. OFFICII

lOCO NOV 15-10(20)

2943
1960 NOV 15.-10AN. XXIII, ALLOC. AAS 52 (I960) 964-986

Allocutio die 15 nov. 1960 habita art Superiores Provinciales e religiosorum virorum Familiis, qui Romam convene­
runt, ut conventui Intéressent:
Dz UNIONE UTR1USQUE CLERI SAECULARIS ET RELIGIOSI

Dilettl /igll, L'uccoglicrvl sotto la quallflcatu dcnomlnizlone dl Superiori Provinciali dl Istitutl di pcrfczlonc
maschlll, αΠΊηΙζΙο dl questo sccondo Convegno Romano,
che gode della Incoraggiantc simpatla della Congregazlonc
dei Religiosi, é motlvo di complacimcnto.
E questo si accresce nella visione delle energle spirituali,
ilete ed operose, che voi rappresentate, costantemente Inlese airaffermazlone dei nome c dell'insegnamento del
Divin Redentorc.
Cl avete fatto conosccre Io scopo dcll'lncontro Romano,
che dilata a nuovi orlzzonti Ju vostra attività. Ce ne raljegrlamo.
Approfondira 1’intesa tra i Superiori Provinciali dc! slngoll Istitutl, studlare 1 problem! riguardanti la formazlone
religiosa, specialmcnte dei glovanl, trasmettervi 1 frutti
delle diverse esperienzc dl governo e dl azlone apostoiica,
pervenire incontro con magglor preparazione alie csigenzc
della vita odlerna, tutto ciô è degno di nota c dl incoraggiamento.
Negll ultimi quarant'anni, si sono inoltipllcate le indlcazloni dei Nostri Predecessor! per un'azione di apostolato
sincrona, convergente, chc non sia csposta a inutili e dannose remore per mancanza di accordo, per pretese di esclusività di lavoro, o, Dio non voglia, per una ccrla forma d!
Insoffcrenza verso 1'opera, pur prezlosa, svolta da altri su
10 stesso campo del Signore. Tale collaborazlone, secondo
11 pensiero dei Romani Ponteflcl, vuole schierato su uno
itesso plano di intesa, e per una efficace rlusclta, tutto ii
Clero operante nelle singole dlocesl, quello secolare e quello
regolare, nel volonteroso assecondamento della volontà e
delle indicazionl dei Vescovo.
Noi abbiamo raccolto questa eredità come un sacro impegno. Un saggio delle Nostre sollecftudinl in questo senso
sl trova nel Slnodo celebrato a Venezia, nel novembre del
1957. E godiamo di ricordare che quel Nostro proposito
965 dl voler considerare un tutt’uno I sacerdoti secolarl e/
regolari, costituenti fnsieme II Clero diocesano, a servizlo
delle anime, sotto Jo sguardo paterno dei Vescovo, fu accolto con devoto rispetto In un clima dl entuslnsmo ed è
tuttora una felicissima realtà x,
E più autorevolmente, il Slnodo Romano ha dato a
questo problema una formulazione chiara e suadente. Esso
sottollnea la parltù def due cleri nell’adempimento del doveri sacerdotal! *: c rlchlcde una unitù di nzione nelle parrocchfe. affidate alla cura solerte sia del clcro secolare sla
del religiosi, cosl da orlentare cd edlflcare I fedell di Roma
ed I pellegrlnl che qui convengono. Come è toccante I’esortazlone del Breviario: Voce concordi Domino canamus dul­
citer hymnos

Questa armonla, che riflette sulla concorde operosltà
degll uomlnl la luce stessa della celeste beatltudlne, è
quanto dl più edlflcante possa complersl quagglù, ed d la
premessa I nsost 11 u I bl le per unn duratura efficacia dl lavoro,
rlcca di rlsultatl. D'altro canto si sa, per amara esperlcnza,
che 11 frazlonamcnto di energle è un ostacolo notevole c
pericoloso della liberty stessa del sacro mlnistcro e delrapostolato.
Esprimlamo pertanto 1'augurio che, durante questo Convegno, sentlate tale esigenza, che è asplrazlone profonda
del Nostro cuore, e chc del resto corrlsponde ad una felice
realU, c ad una plù lleta speranza. Le energle sempre rlnnovantis! degll Ordini e Congregazionl religiose poste a
servizlo delle anime, sono infatti sicura certezza dl magf(lor Incremento dclla vita divina nella Chlesa: esse, nella
oro intima fécondité, dovuta all’lrragglamento di una
grande tradizlone, di una nobile eredltù spirituale, e, sotto
ίο sguardo amabile del Vescovo. nella coordinazlone da
lui suggerita, o proposta e guidata, hanno in sè Timpulso
KT una azione sacerdotale, che puô venire validamente
contre aile varie necessità dell'odiemo minlstero, cd operare In profondltà per la conquista della società a Gesù
Cristo.
*Cfr. PlUr. E(d. Vend. Synodui XXXI, Const. U. * Constilaliones Sy·
•tod. 169-170. · Ibid. 17$.
4121

n. 2043-2015

Diletti flgll, molto, moltlsslmo possono fare gli Istitutl
di perfezione in questa urgente necessità apostoiica: anzltulto con la preghiera, che continuamente sale a Dio dalle
singole case; poi con l'attrazione dell'esempio, che, come
da una polla d'acqua, scaturisce dalle sorgentl dl ogni
Online c Congregazlonc, nelle quali rivivono le vlrtù del
slngoli Fondatori. Λ questo proposito sl addlcono alcunc
csultantl parole dei Slnodo Romano, / che vi affidiamo 955
come conscgna per il lavoro di questi glomi e dei futuri,
Î>er voi e per I vostrl confratelli: Religiosi, morum gravlaîe, loquendi agendique raiione, exemploque suo omnes mo­
neant, quid momenti In voluntaria sui Ipsius et cupiditatum
re/rena/lone atque In vitae incommodis insit. Probent se a
vitae cultu vere abstinere, atque /idelem paupertatis ceterarumque religiosarum virtutum usum amoremque habere4.
Questa testimonlanza di dlstacco, di povertà, di mortificazione è necessaria In un mondo che, secondo la melanconica espressione della Scrlttura, è preso dalla duplice
concuplscenza della carne e degll occhl e dalla superbia
;
*
vitae
in esso la vostra presenza serena e discreta, confi­
dente e coraggiosa, puô operare tanto bene, per II trionfo
dei grandi Ideall cui s'è posta a servizlo la Chlesa, nella
coopcrazlone volonterosa e fedele con I suo! Pastori vene­
rabili e zelantlsslml.
Auguriamo al vostro Convegno di conscgulre felicemente
quel rlsultatl, che 11 Comitato si è proposti; e vl segulamo,
diletti figli, con Ja preghiera chicdcndo al Signore per
ciascuno i doni délia sua continua asslstenza. E perché
essi copiosi dlscendano su la vostra attività, vogliate accogllere con grande cuore la specialissima Benedizlonc
Apostoiica, che viene a confortare cd incoraggiarc ciascuno
dl voi, gli Istitutl che rappresentate, le opere da essi sostenute e tutti i vostri dilettissiml confratelli dei mondo in­
tero.
4 Ibid. 177. 5 Cfr. i Io. 3, x6.
Ada. A. LARRAONAIn CpB 42 (1963) 23-71, 1Θ7-190.

2944
1960 NOV 15.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
POLYGAMUS PRIMAM VERAM UXOREM RETINERE DEBET,
ET NEQUIT BAPTIZARI NISI ALIAS ILLEGITIMAS UXORES
DIMITTAT

Casus—U., a pagan... took as wife Y., a pagan and a free
woman, according to the customs of Lhc country. Subsequent­
ly U. took as his second wife N., also α pagan and a free
woman. U. has five children by his first wife, of whom three
are Catholics, and has four children by his second wife, of
whom two are Catholic. U., Y., and N. are catechumens
and seek baptism. N. absolutely refuses to depart or to marry
another man. Y. absolutely refuses to depart or to marry
another man through the use of the Pauline Privilege. Ü. says
that he cannot dismiss either his first or his second wife because
of the children... 1. What is to be done in this case? 2. Who
may be baptized?
Responsum—... Your Excellency has explained the case
of the marriage of U.-Y., asking what is to be done in the
case, since the petitioner, U., who has taken a second wife
who is unwilling to leave the petitioner and he himself cannot
dismiss either the first or the second woman.
... This Supreme Sacred Congregation, having considered
the circumstances, has decreed: 'Matrimonium de quo in casu,
solvi nequit, cl quamvis omnes sint catechumeni, baptismum ta­
men administrari nequit.ijlomae, 15 Nov. 1960.
♦ Ordinario Vovakensi: Jarift 21 (1961) 274. Adn. A. ABATE, Lo
•doglimonto dei vincolo conluçalo, ed. II Roma 1963. p 96-99.

2945
1960 NOV 19 [29J.-SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART.·

Restituitur

facultas Ordinariis Indiae permittendi
UT ADULTI ΒΑΡΤΙΖΑΤΙ RETINERE POSSINT MULIEREM QUACUM NUNC VIVUNT, NULLA FACTA INTERPELLATIONE PRI­
MAE UXORIS ADHUC INFIDELIS

Romas, 19 [29] Nov. 1960.

Litteris die 7 Septembris a. d. ad S. Officium datis, Emi­
nentia Tua Revina postulavit ut Ordinariis Indiae resti­
tuatur facultas Iam anno 1952 (LE 2276] ipsis concessa et
suspensa anno 1959 (LE 2830J: scilicet ut permittere pos­
sint polygamls conversis ut cum ea cx pluribus uxoribus
quae cum Ipsis baptizetur, renovato consenso, permaneant
sine ulla interpellatione primae uxoris.
4122

η. 2
46
*

JOANNES XXIII, CONSTITUTIO HIERARUHIAE VIETNAMIENS IS

Attentis peculiaribus Indlarum Orientalium adiunctls,
necnon rationibus in precibus expositis, Εώί ac Revmi
Patres huius Supremae S. Congregationis in Coetu Plena­
rio feriae IV buius Supremae S. Congregationis in Coetu
Plenario feriae IV die 23 novembris 1960, hoc tulerunt
decretum: 'Ordinariis Indiae restituatur usus induit! ipsis
concessi anno 1952 cum clausulis In eodem expressis'».
Manus Tuas humillime deosculatus, altissimae venera­
tionis meae sensus Tibi obtestor permanens Eminentiae
Tuae Revibae addictissimus.—A. card. Ottaviani, Secr.
♦Ordinario
in India. Prol. N. 341m51.
*
Th· Clergy
Moaâüy 2S Q961) 25-23. Ada. Dies cosssxumtiordi Rescripti videtur
eue 29 Nov. I960, nara Patres Congr. S. Officii die 23 ncv. 1981 de­
cretus tulerunt.

2946
I960 NOV 24.-IOAN. ΧΧΙΠ, CONST. AAS 53 (1961) 346-350
VIETNAMENSIS

In Vietnamensi

regione Hierarciiia
CONSTITUITUR

Episcopalis

I0ANNES EPISCOPUS

Serous servarum Del - Ad perpetuam rei memoriam

1000 XOV 24

autem cetorisque omnibus, quas nominavimus, Ecclesiis
atque carundem templis cathedrallbus sacrisque Praesu­
libus omnia iura damus, honores, privilegia congrua· sa­
crorum vero Antistitibus onera quoque et obligationes Im­
ponimus. Omnia praeterea quae diximus territoria lurisdlctioni Sacrae Congregationis de Propaganda Fide obnoxia
esse pergent; ad eorum autem sacros Praesules quod atti­
net, Ita placuit transferre ut venerabilis Frater losephui
Maria Trinh-nhu-Khuè, adhuc Vicarius Apostolkus Hanolensls, a Sede titulo Synaltnna ad metropolitanam Ec­
clesiam Hanoienscm destinaretur; venerabilis Frater Vincentius Pham-Van-Du, adhuc Administrator Apostolkus
Langsonensis, a Sede titulo Bosetana ad cathedralem Ec­
clesiam Langsonensem; venerabilis Frater Petrus KhuotVan-Tao, adhuc Administrator Apostolicus Halphongensis,
a Sede titulo Coralliens! ad cathedralem Ecclesiam Haiphongensem; qui praeterea dioecesis Bacninhensls Admi­
nistratorem Apostoli cum aget; venerabilis Frater Petrus
Nguyen-Huy-Quang. adhuc Administrator Apostolicus
Thaiblnhensls, a Sede titulo Ciaudiopolltona In Isauria ad
cathedral em Ecclesiam Hunghoadnsem; venerabilis Fra­
ter Dominicus Dinh-Duc-Tru, adhuc Administrator Apo­
stolicus Thaiblnhensls, n Sede titulo Cataqucnsl ad catne­
dralem Ecclesiam Thaiblnhensem; venerabilis Frater
loscphus Pham-Nang-Tinh, adhuc Administrator Aposto­
licus Buichuensis. a Sede titulo Bercnlcensi ad cathedralem
Ecclesiam Bulchucnsem; venerabilis Frater Paulus BulChu-Tao, adhuc Administrator Apostolicus Phatdkmensls,
a Sede titulo Namidensi ad cathedralem Ecclesiam Phaldiemensem; venerabilis Frater Petrus Pham-Tan, adhuc
Administrator Apostolicus Thanhoaènsis, a Sede titulo
lustinianopolitana in Galatia ad cathedralem Ecclesiam
IThanhoaènsem; venerabilis Frater loannes Baptista TranHuu-Duc, adhuc Vicarius Apostolicus Vinhcnsis, a Sede
titulo Nldotana ad cathedralem Ecclesiam Vinhensem;
venerabilis Frater Petrus Mart Inus Ngo-Dinh-Thuc, adhuc
Vicarius Apostolicus Vinhlongensis, a Sede titulo Saesinensi
ad metropolitanam Ecclesiam Hueensem; venerabilis Fra­
ter Petrus Pbam-Ngoc-Chi, adhuc Vicarius Apostolicus
Buichuensis ct Administrator Apostolkus Quinhonensis,
a Sede titulo Sozopolitana in Haemimonto ad cathedralem
Ecclesiam Quinhonensem; venerabilis Frater Marcellus
Piquet, adhuc Vicarius Apostolicus Nhatrangensls, a Sede
titulo Erizena ad cathedralem Ecclesiam Nhatrangensem;
venerabilis Frater Paulus Seitz, adhuc Vicarius Apostolicus
Kontumensis, a Sede titulo Catulcnsi ad cathedralem Ec­
clesiam Kontumensem; venerabilis Frater Paulus Ngu- / 349
yen-Binh, adhuc Vicarius Apostolicus Canthoënsis, a Sede
titulo A gnus iens i ad metropolitanam Ecclesiam Saigonensem; venerabilis Frater Simon Hoa-Nguyen-Van-Hien,
adhuc Vicarius Apostolicus Saigonensis, a Sede titulo
Sagalasse ns i ad cathedralem Ecclesiam Dalatensem. Di­
lectos autem Filios losephum Tran-Van-Thien Episcopum
nominamus Mythoênsem; Antonium Nguyen-Van-Thien,
Episcopum Vinhlongensem; Philippum Nguyen-Kim-Dien,
Episcopum Canthoinsem; Mlchaëlem Nguyen-Khac-Ngu
denique. Episcopum Longxuyensem.

Venerabilium Nostrorum S. R. E. Fratrum Cardinalium
Sacro Fidei Propagandae Consilio praepositorum senten­
tiam probantes, qui, post auditum dilectum Filium Marium
Brini, Apostolicum in Indosina Delegatum, opportunum
esse peraptumque rei Christianae aestimaverunt in Vietnamensi regione Hierarchiam Episcopalem constituere, re
Nos/ perdiligenter considerata atque omnium consensu
suppleto, qui hoc In negotio vel habeant vel Ius aliquod
se putent habere, apostollca Nostra potestate ea, quae se­
quuntur, decernimus ac lubemus. In Vietnamensi territorio
Ita res disponimus ut tres fiant Provinciae Ecclesiasticae,
quae erunt: Hanoiensis, constans metropolltana residen­
tial! Ecclesia Hanolcnsl, hucusque Vlcariatu Apostollco,
cuius cathedralls aedis titulus erit a S. losepho, atque lis
miae sequuntur Sedibus suffraganeis, quas a Vicariatibus
Apostolicls In dioecesium formam redigimus, nempe: Langsonensi, culus cathedralls aedis titulus erit a S. Dominico,
Conf.; HaiphongensI, et Bacninhensi, quarum cathédrales
aedes erunt Reginae Sacratissimi Rosarii sacrae; Hunghoaènsi,culus cathedralls titulus erit a B. Μ. V. in caelum
Assumpta; Thalblnhensl, culus cathedralls aedis titulus
erit a Sacratissimo Corde lesu; Buichuensi, cuius cathedra­
lls aedis titulus erit a Regina Sacratissimi Rosarii; Phatdlemensi, culus cathedralls aedis titulus erit a Regina
Sacratissimi Rosarii; Thanhoaênsl, cuius cathedralls aedis
In hisce novis dioecesibus, sive cathedralibus sive metrotitulus erit a Beatae Mariae Virginis Immaculata Concep­
politanis, sl Canonicorum Collegium ob rerum locorumque
tione; Vinhensi, culus cathedralls aedis titulus erit a Beata
adiuncta condi nequeat, consultores dioecesanl interea ad
Maria Virgine in caelum Assumpta. Provincia Ecclesiastica
nonnam luris Canonici renuntientur, qui quidem a munere
Hueenils, metropolitanam complectens Ecclesiam eiusdem
cessabunt Canonicis constitutis. Peculiarem curam adhi­
nominis, quae lucrat ante Vicariatus Apostolicus, culus
beant sacri Antistites ut bonae spei pueri ad sacerdotium
cathedralls aedis titulus erit a Purissimo Corde B. Μ. V.,
educentur, cum sint Christiani populi ductores futuri.
et tamquam sulfrnganeas Sedes eos qui sequuntur VlcaCuiusque Sedis mensa episcopalis, quae dicitur, bonis ef­
riatus Apostollcos, In dioeceses redactos: Quinhonensem
videlicet, culus cathedralls aedis titulus erit a Beata Maria ficietur quae eaedem Ecclesiae In praesens possident, Cu­
riae proventibus, liberis populi collationibus, pecunia quam
Virgine in caelum Assumpta; Nhatrangensem, cuius catheSacra Congregatio Fidei Propagandae mittere solet. Ad
dralis aedis titulus erit a D. N. I. C. Rege; Kontumensem,
culus cathedralls aedis titulus erit ab Immaculata Concep­ regimen quod attinet, administratlonem Ecclesiae, iura
tione B. Μ. V. Denique Provincia Ecclesiastica Saigonen- cleri et populi, electionem Vicarii Capitularis, Sede vacan­
sis, quae constabit metropolltana residential! Ecclesia Sal- te, aliaque huiusmodi luris Canonici legibus temperentur.
gonensl, antehac Vlcariatu Apostollco. cuius cathedralls Ceterum Nostras has sub plumbo Litteras decernimus ut
aedis titulus erit ab Immaculata Conceptione B. Μ. V.,
exsequendas curet Apostolkus In Indosina Delegatus, quem
suffraganeis dioecesibus, quae fuerant hactenus Vicariatus
diximus, vel quem ipse delegaverit, dummodo virum In
Apostolkl, Vlnhlongensi, culus cathedralls aedis titulus erit ecclesiastica dignitate constitutum. Quodsl tempore exse­
a S. Anna B. Μ. V. Matre; Canthocnsi, culus cathedralls cutionis alius in Indosina Apostolic! Delegati partes im­
aedis titulus erit n Sacratissimo Corde lesu. atque sequen­ pleat, hic iussa Nostra faciet. Qui vero negotium perfecerit
tibus denique noviter conditis dioecesibus: Dalatcnsi, culus
1 et eiiectae rci documenta exarandi et eorum
cathedralls aedis titulus erit a S. Nicolao Barensl; My--Îa
exempla ad Sacra Congregationem de Propa­
ganda tide quam primum mittendi.
thoênsi et Longxuycnsi, quarum cathédrales aedes môx
struentur, lubemus etiam ut ecclesiasticae circumscriptio­
fn™
ln Posterum efficaces esse et
nes langsonensis, Halphongensis, Bacninhensls Thanlis quorum rks est reigio^e «^Gr^atquTl^
hoaênsis, Hunghoaënsis.Thalbinhensis. Hueensls, hucusque
S»
.X
Patribus commissae Societatis Paris lemis Missionum ad
Exteras Gentes atque Fratribus Ordinis Praedicatorum,
cum per has Litteras Usdem dero^mu, nmlixT Rolerunt·
348 itemque novae dioeceses Dala’lensls, Mythoènsls et Longter Si quis, quavis praeditus
xu y ens ii clero saeculari Vietnamensl concredantur. His

4123

4124

CONVENTIO CUM PARAQU AH ΙΛ

insciens contra egerit ac Nos ediximus, id prorsus irritum
■tque inane haberi lubcmus. Nemini praeterea haec vo­
luntatis Nostrae documenta vel scindere vel corrumpere
liceat; quin Immo harum Litterarum exemplis et locis,
sive typis Impressis sive manu exaratis, quae sigillum viri
praeferant In ecclesiastica dignitate constituti slmulquc ab
aliquo publico tabellione sint subscripta, eadem omnino
w habenda erit fides, quae hisce haberetur, si / ostenderentur.
Quae Nostra decretu In universum sl quis vel spreverit
vel quoquo modo detrectaverit, sciat se poenas osse subi­
turum iis Iure statutas, qui Summorum Pontificum iussa
non fecerint.
Datum Roma, apud S. Petrum, dic quarto ct vicesimo
mensis Novembris, anno Domini millesimo nongentesimo
sexagesimo, Pontificatus Nostri tertio.—Pro S. R. E. Cancellario: Dominicus Card. Tardini, a publicis Ecclesiae
negotiis. Gregorius P. Card. Aoaoianian, S. C. de Prop.
Fide Prae/ectus. Franclscus Tlnello, Apostolicam Concel­
lariam Regens. Franclscus H. Ferretli, Proton. AposC Al­
bertus Seraflnl, Proton. A post.

2947
1960 NOV 26.-CONV. c. PARAQUARIA. A AS 54 (1962) 22-27
CoXVENTIO INTER APOSTOLICAM Sedem ET PxRAQUARIAΧΛΜ Rempublicam de erigendo Vicariatu Castrensi

La Santa Sede y el Gobiemo del Paraguay, deseando
proveer de manera’ conveniente y establc a la’ mejor asistenda religiosa de las Fuerzas Armadas, segùn su tradidôn y sus anhelos, han decidido Hegar a un Convenio, y
con este objeto han nombrado sus Plenipotenciarios, a
saber:
Su Santidad cl Sumo Pontifice Juan XXIII, a Su Ex­
edenda Reverendisima Monsefior Carlo Martini, Nuncio
Apostôlico.
Su Excelencla el Présidente Constitucional de la Repûblica del Paraguay, General de Ejército Alfredo Stroessner, al Excelentisimo Seîtor Raûl Sapena Pastor, Ministro
de Relaciones Exteriores.

Los cuales, después de haber canjeado sus Plenos Po­
deres hallados en deblda forma, han convenido en los ar­
ticulos siguientes:
Art. I—La Santa Sede erige en el Paraguay un Vicari ato Castrense para la asistencla espiritual de los miembros
de fas Fuerzas Armadas.

Sin perjuiclo de las disposlclones fljadas en el presente
Convenio, el Vicariato Castrense se regirâ por el Decreto
de crecciôn ecclesiâstica que emana de la Sagrada Congregaciôn Consistorial y por las normas contenidas cn la Instrueddn «De Vicariis Castrensibus» del 23 de abril de 1951
(A. A. 5., 1951, pâg. 562) [LE 2208J.
Art. II—El Vicario Castrense serâ nombrado por la
23 Santa Sede de acuerdo con el Présidente de la Rcpùblica. /

Como Jefe espiritual de las Fuerzas Armadas tendrâ el
rango dc General de Brigada mâs antiguo, con los honores,
prerrogalivas y emoluments anejos a dicho grado.
Art. Ill—La aslstcncia espfrltual de las Fuerzas Ar­
madas serâ ejcrclda por el Vicario Castrense, un Capelldn
Mayor para el Ejército, un Capelldn Mayor para la Marina
de Guerra, un Capelldn Mayor para la Aerondutica Militar,
y por los Capellanes asignâdos a dichas Fuerzas.
El Vicario Castrense designard un Pro-Vicario que puede ser uno dc los Capellanes Mayorcs.
Art. IV—La Curia Castrense tendrâ como sede la elu­
ded Capital de Asunciôn, y cstard constituida por el ProVicario, los Capellanes Mayores y demâs personal que sca
necesario a juicio dei Vicario Castrense.

Art. V—AI quedar vacante el Vicariato Castrense, ei
Pro-Vicario o, en su defecto, el Capelldn Mayor mds antipio en el cargo asumird in teri nam ente las funcioncs de
vicario con las facultades y obligaciones propias de los
Vicarios Capitularcs, salvo que la Santa Sede crea oportono proveer de otra manera.
Art. VI—El Vicario Castrense tratarâ directamente con
4125

n. 2947

el Ministro dc Defensa Nacional el dcspacho de todos los
asuntos Inhérentes a su cargo.

Art. VII—Los Capellanes Mayores Castrenses, bajo las
ôrdenes del Vicario, tendrân a su cargo la direcclôn del serviclo religioso del Ejército, de la Marina de Guerra y de
la Aerondutica Milltar.

Los Capellanes de las Fuerzas /Armadas ejercerân su
sagrado ministerio bajo la jurisdicciôn del Vicario, asistldo
por su propia Curia.
Art. VIII—El Vicario Castrense redutarâ su clero, escogléndolo entre los sacerdotes seculares y religiosos que
tengan debida autorizaciôn de sus Ordinarios o Superiores.
Por lo que se refiere a los Religiosos, se / observarân las 24
normas peculiares dadas por la Santa Sede con Instrucclôn de la Sagrada Congregaciôn de Religiosos del 2 de
febrero de 1955 (A. A. S.t 1955, pâg. 93) [LE 2478].

Art. IX—El Vicario Castrense, previa aceptaciôn de
los candidatos por cl Ministro de Defensa Nacional, nombrarâ los Capellanes del Ejército, de la Marina de Guerra
v de la Aeronâutica Militar, y les expedirâ sus titulos ha­
bilitantes.

La dcslgnaclôn dc los Capellanes para los servicios res­
pectives serâ hecha por dicho Ministerio a propuesta del
vicario.
Art. X—Ademâs, el Vicario Castrense se pondrâ de
acucrdo con los Ordinarios diocesanos y los Superiores re­
ligiosos para designar entre sus sùbditos a un nûmero
adecuado de sacerdotes que, sin dejar los oficios que tengan
cn sus Diôcesls e Institutos, se dediquen a auxiliar a los
Capellanes militares en el servicio espiritual de las Fuerzas
Armadas.
En lo concemiente a los militares, tales sacerdotes y reli­
giosos, ejercerân su ministerio a las ôrdenes del Vicario
Castrense, del cual recibirân las nccesarlas facultades «ad
nutum».

Art. XI—Si algùn Capellân debiera ser sometldo a procedimiento penal o disciplinario de parte dc la auloridad
militar, ésta darâ la informaciôn pertinente al Vicario Cas­
trense, quien dispondrâ se cumpla la sanclôn en el lugar
y forma que estime mâs adecuado.
El Vicario Castrense podrâ suspender o destituir por
causas canônicas y «ad normam iuris canonici» a los Ca­
pellanes militares, debiendo comunicar la providenda tomada al Ministerio de Defensa Nacional, quien los declararâ en disponibilidad en el primer caso, o les darâ de
baja de las Fuerzas Armadas dc la Naciôn en cl segundo.

Los Capellanes militares estân ademâs sometidos «ra­
tione loci» a la disciplina y vigilanda de los Ordinarios dio­
cesanos quienes en caso de infracciôn, informarân al Vi­
cario Castrense, pudiendo ellos mismos, sl fucre urgente,
tomar las medidas canonicas necesarias dando aviso de
inmediato al Vicario Castrense. I
25
Art. XII—La jurisdicciôn del Vicario Castrense y de
los Capellanes es personal, y se extiende a todos los militares
catôlicos cn servicio activo, a sus esposas, hljos, familiares
y personal doméstico que conviven con ellos en los establedmientos militares, a los cadetes de las instltudoncs de
formaclôn y aspirantes de los institutos de Sub-Oficiales,
y a todos los religiosos y civiles que de manera estable
viven en los hospitales y otras dependendas dc las Fuer­
zas Armadas.
Art. XIII—Los Capellanes militares tienen competenda
parroquial en lo tocante a las personas mendonadas en el
Articulo precedente. Por lo que se refiere a la asistencla
canônica del matrimonio, observarân lo dispuesto en el
Canon 1097, 2, del Côdigo de Derecho Canônico, segdn el
cual es régla que cl matrimonio se celebre ante el pârroco
de la novia, a menos que excuse una Justa causa; en el
caso de ceJebrarse ante el Capellân militar, éste deberâ
atenerse a todas las prescripciones canônicas.

Art. XIV—Como quiera que la Jurisdicciôn castrense
se ejerce dentro dei territorio de las diferentes diôcesls, es
acumulativa con la de los Ordinarios del lugar. Sln em­
bargo, en los cuarteles, aeropuertos, arscnales, tribunal»,
cârccics, campamentos y demâs lugarcs destlnados a las
Fuerzas Armadas, usarân de ella, primera y prindpalmentc»
el Vicario Castrense y los Capellanes militares y, subsidlariainente, aunque slemprc por derecho propio, los Ordi­
narios del lugar y Pârrocos locales, cuando aquéllos faltcn
4126

_____________

1960 NOV 20

d. 2048-2049

SACRA CONGREGATIO CONSISTORIAL IS

o estén ausentes mediante los oportunos acucrdos por régla
general con el Vicario Castrense, qulen Informari! a las
antoridades de las Fueras Armadas correspondientes.
Fuera de los lugares arrfba scialados ejercertn libremente su jurisdlcclôn los Ordinarios del lugar y cuando
fueren solidtados, los Pârrocos locales.
Art XV—Cuando los Capellanes Castrenses, en funciôn
de su sagrado ministerio con los militares, tengan que oflciar fuera de los templos, establedmientos, campamentos
y demis lugures destinados regularmente a ellos, deberin
dlrigine con antlcipadôn a los Ordinarios del lugar o a
los Pàrrocos o Redores locales para obtener el oportuno
26 permlso. ’

Art. XVI—El Estado paraguayo reconoce que los clérigos, segùn el Canon 121, y los religiosos, segùn el Canon
614, estin exentos del serviclo mllitar. Igualmcnte se re­
conoce esta exenclôn a los seminaristas y a los alumnos
de las escuelas de formadôn de religiosos.

Sin embargo, en caso de movilizadôn general, los sacer­
dotes seculares o regulares, que tuvieren Ia edad true alcance Ia movilizadôn y fuesen necesarios a julcio dei Vi­
cario Castrense, serân llamados a ejercer su sagrado mi­
nisterio en las Fueras Armadas como Capellanes, disfrutando de la consideraclôn de los Ofidales de la reserva.
Los deimls dérigos y religiosos no sacerdotes as! como
los seminaristas, postulantes y novicios, en la medlda que
el Vicario Castrense es limare necesari o, serin destinados
a ayudar a los Capcilanes militares en su ministerio espiritual o a las organlzadones sanitarias.

Estin exentos del serviclo mllitar, aûn en los casos de
movilizadôn general, los Oblspos, los Ordinarios «loci», los
Superiores Mayores religiosos, los Sacerdotes que tengan
cura de almas, como los Pàrrocos y Coadjutores, los Rec­
tores de Iglesias abiertas al culto y los Sacerdotes al tervido de las Carias y de los Seminarios.
Art. XVII—Es de competenda del Vicario Castrense·
ademâs de enviar Instrucdones a los Capdlanes militares
y pedlr los Informes que crevere oportunos, hacer por si
o por sus delegados inspecclônes «in loco» de la situaclôn
del serviclo religioso castrense.
Art. XVIII—El Ministerio de Defensa Naclonal, de
acuerdo con el Vicario Castrense, debldamente autorizado
por la Santa Sede, reglamentarà lo concernlente a los cuadros, ingresos y ascensos de los Capellanes militares, as!
como los derechos y obligaciones de ellos como oflciales de
las Fueras Armadas.
Art. XIX—En razôn de su carâcter de Ministro de Dlos.
a todo CapellAn, abstractiôn hecha de su graduaclôn en el
escalafôn de las Fueras Armadas» compete la mislôn de
diriglr sus Instrucdones y plâtlcas religiosas a todos los
miembros de las Fueras Armadas confiadas a su sagrado
27 ministerio. /

1000 NOV 26-27

A^1.MnTf?rra,??’d 000 !as d,5P°sIclones eitlpuladas en el
Articulo III del Convenio, se proccderà nia designaclôn del
Capellân .Mayor respective, qulen hard parte integrante de la
Curia Castrense.—Carlo .Martini. Raùl Sapbna Pastor3
Concentione inter Apostolicam Sedem et Rem pu bIicam
Paraquarianam rala habita. die XX mensis Decembris
anno MC.MLaI Ratihabitat ion Is Instrumenta accepta et
reddita mutuo fuerunt. Exinde, i. e. a die XX Decembris
anno MC.MLX I. huiusmodi Concentio inter Apostolicam
Sedem et Rempublicam Paraquarianam icta Digere coepit
ad normam articuli XX eiusdem Pactionis.
Ada. A. PUGLIESE in ME 87 (1962) 335-401.

294«
I960 NOV 26.-SC RITUUM, MONITUM. PART.·
Monitum de non APPLICANDIS NORMIS LTTUROICrS 1AM
PROMULGATIS

ANTE

FINITAM

VACATIONEM

LEGIS

Questa S. Congregazlone è statu informata che ii va spar­
gendo la voce cne il nuovo Codice delle rubriebe che, per
précisa dlchlaraxione del Sommo Pontcfice nel Suo .Mo/u pro­
prio dei 25 luglio u.
A. A.
LII (I960) 593-595 [LE
2926 J, dovrii andare in vigore coi prosslmo 1.· gennalo 1961.
potxa essere applicato alia recita ddl’L’ffido Divino sin da
ora. Anxi la stessa internrctazione è stata diffusa perdno dalla
stampa, come per es. neU’ultimo numero (48) ddla «Settimana
dd Clero», pubblicato a Roma con la data dd 27 nov., pag. 2.
Per owiarc al gravissimi ab usi che da eodrste errate inlerpretaxioni possono derivare, questa S. Congregazione dlchura
In tutla forma che, tenuto conto del can. 9 del Codice del
Dirittô canonico e della précisa ed explicita data del 1.· gen­
nalo 1961, stabilita nel .Motu proprio citato, nn. 1 e 2. 1 interpretazione surriferita è destitulta di ogni fondamento giundico; perci6, ehl recitasse le Ore canoniche second© le norme
del nuovo Codice delle rubriche prima della data del 1A gen­
nalo 1961, non soddisferebbe alPobbllgo canonico del Divino
Ufflcio.
Roma, 26 novembre 1960.—Enrico Dante, Segr.
• AOFMGap 73 (I960) 235.

2949
1960 NOV 27.-SC CONSIST., DECR. AAS 53 (1961) 49-50
ORBIS - VICARIATES CASTRENSES
Facultas audiendi

confessiones pro militum
LANIS EXTENDITUR

Cappel-

Sacramentum Poenitentiae, quo —divina Institutione
lapsis post Baptismum beneficium Christi mortis applica­
tur, ildemque cum Deo reconciliantur, ut fideles frequenter
Art. XX—El présente Convenio seri aprobado v ratlreciperent, nullo umquam tempore Apostolica Sedes desti­
ficado de conformldad a las normas constltudonales o prac­
tical vigentes en cada nna de las Allas Partes Contrôlan­ tit vehementer adhortari.
Quo tamen ministerium et potestas clavium in remitten­
tes y entrarâ en vigor en la fecha del canje de los Instru­
dis retlnendisque peccatis —tum ad validitatem, tum ad
mentes de ratificaclôn que se efectuarù en la cludad del
Vaticano dentro del môs breve plazo poslble.
Hceitatem quod attinet— rite exerceretur, eadem Sancta
Sedes opportunas aptasque per saecula edidit normas, li­
Continuari indeflnidamente su vigenda, a menos que
centiam audiendi sacras confessiones vel quoad locum, vel
una de las Allas Partes Contrôlantes anuncie ofklalmente
quoad genus personarum, vel quoad tempus limitando,
a la otra, con sels meses de anteladôn, la intenclôn de darle
siquidem in actione iudiclali Id consistit, quae, praeter­
por termlnado.
quam potestate ordinis, potestate lurisdictionls ordinaria
vel delegata, suapte natura, Innititur.
En fe de lo cual, los Plenlpotendarios arriba nombrados
flrman y sellan el présente Convenio, en dos elcmplares
Quae Sacrosancta Tridentlna Synodus —divino afflante
Igualmcnte nuléntlcos, en lengua espafïola, en la cludad
Spiritu— de audiendis confessionibus decrevit, presbyte­
de Asunciôn a los veinte y sels del mes de noviembre del
ros nimirum nullos posse fidelium confessiones excipere,
aûo mil noveclentos sesenta.—Carlo Martini. Raùli
nec ad Id idoneos deputari nisi aut parochiale beneficium
Safena Pastor.
aut ab Episcopis approbationem obtinuerint, in Codice
loris Canonici enucleata presslusque dellmltata inveniun­
PROTOCOLO ADIC10NAL
tur, atque, nisi animarum salus aliud suadeat, ab omnibus
ad quos spectat religiose servanda sunt.
La Jurisdkdôn del Vlcariato Castrense, en los mlsmos
quatenus ordinaria fruentes personali
térmlnos por los euales se establece en el présente Convenio
JPi1 lOm vern caPPellani animarum curam,
para las Fuerzas Armadas del Paraguay, sc hace extensiva
paroeciall
quasi
munere, exercentes subditorum tantum­
a las Fueras Pollclales del Paraguay.
modo, haud dubie definitorum vel concreditorum, confes­
siones excipiendi potestate ex Iure ditantur.
La reglamentaclôn correspond!ente, anâlogamente a io
que dispone el Articulo XVIII del presente Convenio, sera
“eVl
hecha por el Ministerio del Interior de acuerdo con el Vi­
,oc>atb
sterno
toeaere
vlribu°S^
cario Castrense, debidamente autorizado por la Santa Sede4127

4198

1000 DEC 3-5

SG CONCILII - CONSILIUM PRO TABULARIIS ECCLESIASTICIS

dlncm reddere homines percupiunt: crebrioribus ad Id ef­
fectis earum rerum commerciis quibus populorum ac na­
tionum ratio et moderamen regitur ac fulcitur.

Hisce Imo temporibus, ct militum coplae de alia In aliam
transmitti consuevit dicionem, ita ut In Iisdem stativis aut
erraticis castris plurium tum agminum tum regionum mi­
lites saepenumero castrametari simul contlgerct, unumque
W plurium foederatarum nationum constituerent exercitum. /
Cum vero, iisdem In ndlunctls, proprius uniuscuiusque
agminis cappellanus plerumque praesto esse nequiverit,
qui spiritualia cupientibus ministraret ad lum en ta, ab Λροstollea Sede postulatum est ut quilibet militum cappcllanus —rive in patria sive extra— in locis tamen militibus
reservatis, confessiones excipere valeret Chrjstifidclium
omnium quibuscum convivere contingeret, vel proprii vel
ceterarum nationum essent subditi Vlcariatus Castrensis.

Sacra Congregatio Consistorialls, ad Omnipotentis Del
gloriam ac Ecclesiae utilitatem ct aedificationem rc mature
perpensa, ne milites, quorum vitae et pietati gravia undi­
que saeva adversantur discrimina, supernis careant, Eu­
charistico praesertim Pane, in agone solaciis, praesenti
Decreto statuere, decernere et declarare opportunum du­
xit uL

Univers! militum cappellani qui facultate audiendi con­
fessiones a proprio Vicario Castrensi praediti sint, quoties
—ubique terrarum— praesentes adsint in locis sive conti­
nenter sive transeunter militibus reservatis, hoc est in
stativis aut erraticis castris et In navibus, sacri ministerii
peragendi causa, valide et licite, de consensu saltem prae­
sumpto proprii Vicarii Castrensis, confessiones excipere
possint quorumlibet subditorum cuiuscumque Vicarlatus
Castrensis qui sponte petierint; ita ut cuivis militi aut
subdito cuiuslibet Vlcariatus Castrensis peccata sua fas
sit confiteri apud quemlibet militum cappellanum cuiusvis
nationis, qui memoratis fruatur condicionibus.
Serventur accurate cetera de iure servanda, praesertim
quae ad mulierum confessiones attinent.
Ssiiius Dominus Noster loannes Divina Providentia Pp.
XXIII In Audientia die 27 mensis Novembris anno I960
habita ab infrascripto Secretario huius Sacrae Congrega­
tionis Consistorialls, praesens Decretum Apostolica Aucto­
ritate munire dignatus est atque edi lussit. Contrariis qui­
buslibet minime obstantibus.

Datum Romae, die 27 mensis Novembris anno 1960.—
Marcellus Card. Mimmi, Ep. Sablnen. et Mandclen., a Se­
cretis. losephus Ferretto, Archiep. Serdicen., Adsessor.
Ada. E. CASTAÎÎEDA in REDC 16 C1961) 541-545; A. PUGLIESE
ü: ME 88 (1981) 197-199.

2950
1960 DEC 3.-SC CONC., DECR. AAS 52 (1960) 985-986
NOVUS INDEX STATUITUR DIERUM FESTORUM, QUIBUS
INEST OBLIGATIO LITANDI SACRUM PRO POPULO

Cum In novas Rubrice» Breviarii ct Missalls editas post Lit­
teral A post oli cas Rubricarum instructum dici 25 mensis lulli
1960 (LE 2926] per Decretum Generale Sacrae Rituum Congrettationis «Novum rubricarum Breviarii ac Missalls romani
codicem» dici 26 mensis lulil 1960 (LE 2927], quaedam va­
riationes cire· dies festos inductae fuerint, nonnulli Ordinarii
locorum per varias Regiones constituti a Sacra Congregatione
Concilii expostulaverunt ut, ad dubii atquo perplexitatis oc­
casionem auferendam circa dies, quibus est applicandum Sa­
crum pro populo, congrua allqu? ratio Inlrctur.
His itaque votis annuens. Sacra Congregatio Concilii, de
mandato Summi Pontificis loannis XXIII feliciter Regnan­
tis, Indicem taxativu m, qui sequitur, festorum, quibus, Iuxta
praescripta canonum 339 § 1 ct 466 $ 1 Codicis luris Canonici,
Id universa Ecclesia a die 1 I annari i 1961 inest obligatio li­
tandi Sacrum pro populo, conficiendum statuit; Idcst:

FESTA DE PRAECEPTO

Dominicae 1 et 11 Classis.
Alla t'esta I Classis In Calendario Ecclesiae Universae:
1. Nativitas Domini—2. Dies octavus Nativitatis Domi­
ni—3. Epiphania Domini—4. Ascensio Domini—5. Festum
SSrhi Corporis Christi—6. Conceptio Immaculata B. Mariae
Virginis—7. Assumptio B. Mariae Virginis—8. Festum S.
loseph. Sponsi B. Μ. V.—9. Festum SS. Petri et Pauli Aposto4M iorum—10. Festum Omnium Sanctorum. /
4129

η. 2950-2052

FESTA NON DE PRAECEPTO
I Classis in Calendario Ecclesiae Universae:
1. Festum SSrhi Cordi» lesu—2. Festum Pretiosissimi San­
guinis D. N. 1. C.—3» Annuntiatio B. Mariae Virginis—4. Fes­
tum Sancti loseph Opificis—5, Dedicatio S. MichaëUs Ar­
changel!—6. Nativitas S. loannis Baptistae.
I Classis In Calendariis particularibus:
7. Festum Patroni principalis Notionis—8. Festum Pa­
troni principalis Regionis seu Provinciae sive ecclesiasticae
sive civilis—9. Festum Patroni dioecesis—10. Anniversarium
Dedicationis Ecclesiae Cathedrali»—11. Festum Patroni prin­
cipalis Joci seu oppidi vel civitatis—12. Anniversarium Dedi­
cationis Ecclesiae propriae—13. Titulus Ecclesiae propriae.
II Classis:
14. Nativitas B. Mariae Virginis—15. Purificatio B. Ma­
riae Virginis—Festa natalicia Apostolorum et Evangellstarum, scilicet: 16. Festum S. Andreae—17. Festum S. Tho­
mae—18. Festum S. loannis—19. Festum S. Mathlae—
20. Festum S. Marci—21. Festum SS. Philippi ct lacobl—
22. Festum S. lacobl—23. Festum S. Bartholomaci—24. Fe­
stum S. Matthaei—25. Festum S. Lucae—26. Festum SS.
Simonis et ludae.
Contrariis quibuscumque non obstantibus.—Datum Romae,
die 3 Decembris 1960.—P. Card. Ciriaci, Praef. P. Palazzinl,
a Secr.

Adn. D. CORSELLINI in Perfica manos 36 (1961) 381-387; A. DIEZ
in CpR 40 (1961) 154-158; E. F. REGATILLO in Sal terrae 49 (1961)
168-167; F ROMITA in ME 88 (1961) 10-23; M. ZALBA in PrM 50 (1981)
222-231; Doc. Cath 53 (1981) 13-14: EL 75 (1961) 61-84; NrT 83C 1961)
195-197.

2951
1960 DEC 3.-SC CONC., DECR. AAS 52 (1960) 986-987

De servitio chorali novo

rubricarum
ACCOMMODANDO

Codici

In Litteris Apostolicfs Rubricarum instructum dici 25
mensis Iulii 1960 ad num. 3) (LE 2926] edicitur: «Item
statuta, privilegia, indulta et consuetudines cuiuscumque
generis, etiam saecularia et immemorabilia, immo specia­
lissima atque individua mentione digna, quae his rubricis
obstant, revocantur». /
988
Quare Sacra Congregatio Concilii, dc mandato Summi
Pontificis loannis XXIII feliciter Regnantis, statuit, ad
servitium chorale quod attinet, ut locorum Ordinarii cu­
rent emendari statuta capitularia et abrogari praefata
privilegia, indulta et consuetudines, quae dictis rubricis
obstent.
Insuper declarat reductiones servitii choralis, quae a
Sacra Congregatione Concilii fuerint concessae, adhuc vi­
gere, si et quatenus praedictis rubricis haud obstent.
Petitiones autem reductionum servitii choralis vel earundem prorogationum a Capitularibus exarentur iuxta
novas rubricas Breviarii et Missalls, Contrariis quibuslibet
haud obstantibus.
Datum Romae, die 3 Decembris 1960.—P. Card. Ciria­
ci, Praef. P. Palazzini, a Secretis.

Adn. E. F. REGATILLO in Sal terra© 49 (1981) 167-171; F. ROMITA
in ME 86 (1961) 10-23; Doc. Cath. 58 (1961) 15; EL 75 (1981) 64; NrT
83 (1981) 197.

2952
1960 DEC 5.-C0NS. TAB., INST. AAS 52 (I960) 1022-1025

Instructio

ad Ordinarios locorum et Superiores
RELIGIOSOS ITALIAE CIRCA ORDINATIONEM ET ADMINLSTRATIONEM ARCHIVORUM ECCLESIASTICORUM

Sua Santità Giovanni XXIII, neirUdiertra concessa il 5
dicembre 1960 al sottoscritto Présidente della Pontificia
Commissione per gli Archivi Ecclesiastici d'Italia. Si è
degnala di appronare le unite Istruzioni, ordinandone la
publicazione.—Martino Giusti, Présidente della Pont.
Commissione per gli Archivi Ecclesiastici d'Italia

Istruzioni Aon Ecciïii Ordinari e ai Rcvuii Superiori
Religiosi d'Italia sull’Amministrazione degli Ar­
chivi

A seguito delle Auguste dlsposizioni, con le quail la
SantiU di Nostro Signore SI è degnata dl erigere In persona

4130

η. 295Λ

SACRA CONGREGATIO RITUUM

morale la Pontificia Commissione per gli Archivi Eccle­
siastici d'Italia ed approvarne lo Statuto, questa Commis­
sione, alio scopo dl fadliUre il compito degli Ordinari e
dei Superiori Religiosi per quanto riguarda la conserva­
zione e Famminlstrazione degli archivi da essi dipendenti,
ha ritenuto opportuno emanare le seguenti Istruzioni:

k

1. Gli archivi constituiscono Ia documentazione dell'opera della Chiesa e sono strumento utilissimo anche per
lo svolgimento dell'azlone pastorale.
Essi sl formano nell’intéressé degli Enti da cui derivano
e restano sempre a loro servirio, sotto la responsabllità
esclusiva deU’AutoritÀ Ecclesiastica.
2.In ogni archivio le carte plù antiche formano una
unità con quelle più recenti, perché comunc è la loro na­
tura e Ia loro destlnazlone. Tutto 1'archivio perciô dovrà
essere trattato con ugual cura, applicando, secondo la qua­
lité e Ia condizione degli attl, le prowidenze più adatte,
suggerite dal progresso della dottrina archivist lea e della
1023 tecnica./
3. Gli archivi dovranno di regola essere conservati ed
amministrati dagii Enti da cui provengono; ove ragioni
dl sicurczza o altrl giustificati motivi consigliassero un
trasferimento, sarà necessario ottenere II parere favorcvole
della Pontificia Commissione. Cid vale, ad esempio, per
i casi in cui si ritenesse utile trasferire la parte più antica
di un archivio in un archivio centrale diocesano o regio­
nale, o affidarne Tamministrazlone ad altro Ente eccle­
siastico.

In quanto 11 trasferimento e Ia conseguente assegnazione
ad altro Ente ecclesiastico comportino una modifica dello
stato giuridlco deU’archlvio, sarà necessaria anche I’au­
torizzazlone dei competenti Dlcasteri della Santa Sede, a
norma delle vigenti disposizionl canoniche.
4. Ogni specie dl alienazlone o cessione è assolutamentc
vietata, sebbene attuata con la riserva della propriété, non
solo dei documenti dl particolarc Intéresse storico (che a
norma del can. 1497. f 2, del C. I. C. sono considerati
•bona pretiosa»), ma anche di ogni altro atto o scrittura
che, per sua natura e destlnazlone, appartenga ad un ar­
chivio ecclesiastico.
L’eventuale alienazlone o cessione di materiale archivistlco non compreso nelle due categorie sopra indicate,
dovrà essere preventlvamente approvata dalla Pontificia
Commissione, fermo restando quanto riguarda le partico­
lari competenze dei Dlcasteri della Santa Sede e gli even­
tual! dlrittl di persone o Enti.
5. Gll archivi degli Ent! di cui per qualunque motivo
vengano a cessare le attività, quando non esistano precise
dispoilzloni in contrario, passono In custodia e in ammimstrazione all'Ente superiore, che ne avrà cura come dri
proprio.

6. Gli archivi devono essere affidati a persone chc abblano Ia necessaria preparazione per escrcltare 11 loro ufflclo.
f

1900 DEC 14

n d?
1 ff C ° da Cu Provcn£°no le carte e, se
altre persone particolarmente competenti; Ii
voto serit to di det ta Commissione sarà poi sottoposto al1 approvazione dcll'Ordinario o Superiore Religioso.
Di ogni eliminazione di materiale archlvlstico sarà redatto un verbale, che verrà conservato nelI’archivio stesso e.
se richlcsto, comunicato alia Pontificia Commissione.
Per eliminare carte di data anteriore ai cento anni, oc­
curre ottenere il parere favorcvole dolia Pontificia Com­
missione.
10. Si complano revisioni pcriodlchc per controllare
1’ordinc e l'integrità delle serie e per accertare eventualI
danneggiamcnti, in particolarc la presenza dl termiti o dl
altrl Insetti.
Qualora occorra restaurare scritti comunque danneggiati
(per umidità, fuoco, Insetti, ecc.), sl chleda 1’asslstenza dl
tecnfcl competenti.
11. Una speciale cura si abbia nella sceïta, ncll'adattamento, nella costruzione e nella manutenzione dei locali,
affînchè essi siano asciuttl, arieggiatl e fomiti dei requisiti
necessari per assicurare la buona conservazione dei mate­
riale archlvlstico.
12. La consultazione degli archivi a scopo di studio sia
concessa con ampla libéralité, sull'eseniplo dell’Archivio
Segreto Vaticano, pur adottando le necessarie cautele sia
ncll’ammisslone degli studiosi sia nella comunicazlone dei
documenti.
13. Alio stesso scopo si concéda, per quanto è possibile,
la fotografla dl documenti. Se fossero richieste fotografie
per altrl fini, in cui si pre/veda un lucro da parte dei ri- 1025
chiedenti, sarà giusto porre opportune condizloni.
La fotografla dl interi fondl, o di parte notevoll dl essi,
o comunque di un com plesso importante di documenti, é
di regola vietata; in casi particolari sl chleda Fautorizzazione délia Pontificia Commissione.
14. Il prestlto dei documenti non sia concesso se non
in casi eccezlonali e con le opportune cautele e garanzie.
Se 11 prestlto, richiesto da Autorité o Istituti a scopo dl
studio, per mostre o altro, rende necessario il trasferimento
dei documenti presso un Ente non soggetto alia giurisdizione dell‘Ordinario o dei Superiore Religioso, si dovrà
ottenere. volta per volta, 1’approvazione preventiva dclla
Pontificia Commissione, salvo Tobbligo di chiedere, ove
occorra, I’autorizzazlone dei Sacri Dlcasteri o di altre
Autorité.
In ogni caso è vietato il prestlto a privati, compresl tra
questi gli stessi membri dcli’Ente cui 1‘archivio appartlene.
15.Quando si desideri ottenere da Enti non ecclesiastici
aiutl per la redazlone e la pubblicazione di inventori, per
11 restauro di documenti, per la sistemazione dei locali, per
la fornitura dl scaffali ecc., si dovrà prima chiedere 1 ap­
provazione della Pontificia Commissione.
16. Ferma restando Ia validité delle presentl Istruzioni,
gli Ordinari e i Superiori saranno tenuti ad awertire Ia
Pontificia Commissione circa le eventual! dlfficoltà che
s’incontrassero nelTattuazione di esse.

do Xn

Sl procuri che almeno gll archivi dl magglor Importanza
siano affidati a persone che abblano frequentato un corso
regolare dl palcografia. diplomatics e archlvlstlca presso
Ia Scuola Vaticana o presso altra Scuola.
Ada. E. B. ia WrT 83 (Ι9β1) 408-409: Λ COCCIÂ in Apofl. 34 (1961)
315-318.
7. Gll Ordinari e l Superiori dl Province religiose nomlneranno un «Delegato per gli Archivi», dotato anch’esso
della preparazione richlesla dal suo ufflclo.
II compito principale dei Delegato sarà di assistere l'Or2953
dlnario ο il Superiore nella sorvcglianza degli archivi della
rispeltlva giuriidlzione. Egli terri Telenco aggiomato degli
I960 DEC 14.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART.·
archivis locali; si asslcurcrâ che ogni archivio sia tenuto
102t In ordine ed abbia II prescritto Inventario;/ awertlrà
Responsa ad proposita dubia circa applicationem
l'Ordinario o il Superiore, ed eventualmcnle la Pontificia
novi Codicis rubricarum
Commissione, ove rilevasse inconvenienti.
8. L‘archivio corrente sia ordinato dassificando le carte
Riims P. Augustinus Séplnskl. Minister Generalis O. F. M.,
secondo un tJtoIarlo opportunamente predisposlo; e con
aliqua dubia proposuit circa applicationem novi Codicis ru­
tale ordine queste saranno poi versate nelrarchlvlo dl
bricarum pro suo Ordine. Re mature perpensa, haec S. Rituum
Congregatio singulis dubiis sequentes dedit responsiones:
deposito.
1. Ltrum festa quae in Calendario Romano expunguntur,
9. La rlitrettczza dei locali e il continuo accrescimento
sunt titulus propriae ecclesiae vel
provinciae? R. Affirmallot.
delle carte hanno fatto sorgere onche ne! nostri archivi il
problema della eliminazione o scarto di qucgll scritti, che
2iC1* ^4°^
«lio festo digniore perpetuo
possono ritenersl non più utili. Perù la scelta di questi
e un'opcrazione delicata e non facile, per 11 pericolo di
dlstruggere carte che più tardi polrebbero divenire Impor­
3. Utrum festum tituli ecclesiae
k.
iu
brand
um
sit
α
Religiosis?
R.
Nvjancy.
h
*
adhuc
celetanti. L’ellminazlone sia esegulta pertanto dopo matura
R.4NeJafioi? UadM In nx‘tal,one a solo anticipari possint?
rlfleiiione e mai sia decisa da una sola persona. Sl stenda
prima un elenco somnurio degli attl da eliminare, che
5. Qualis venus dicendus
sarà esamlnato da una Commissione dl almeno tre membri,
nocturni? R In officio ordinario vcVA ?.?? hTi P»aimos unici
mnm nntiphonam .per annum, vel e. habetur post ultlcomposta dei Delegato per gli Archivi, dei représentantI
«tempore paschali». In
4131

4132

n. 2954-2938

SC SACRAMENTORUM - RITUUM - STUDIORUM

I960 DEC 17-31

offldo ftrlall ut! habetur post ultimam antlphonnm iuxta di­
versitatem temporum. Jn officio dominical! »pcr annum» (etiam
tempore Septuagesimae) uti habetur post nonam nntiphonam;
reliquo tempore prout habetur in primo nocturno.
6. Utrum hymni qui e communi desumpti sunt, sed suo
loco transcribuntur in festis sanctorum mutata conclusione
ratione temporis, dici debent cum conclusione prout in Com­
muni an prout suo loco habetur? R. Cum conclusione prout
üi Communi habetur,
7, Utrum ad versum «Adlutorium nostrum» ante Bene­
dictionem in fine Primae omnes se signo crucis signare debent?
II. Ncoalipe.
æ Utrum indultum celebrandi Missam convcntualem post
quamlibet horam minorem et etiam ante Primam adhuc vi­
geat? R. Ntgalioe: sed standum est novis rubricis.
9. Utrum participatio liturgicn directa Missae conventual!
lector praescribatur? R. Commendalur, sed non praescribitur,
10. Utrum In Missa solemnl, dum partes α subdlocono,
diacono vel lectore cantantur vel leguntur. Celebrans ad al­
tare stare debet an sedere ad scamnum? R. Ad altare, donec
aliter forte provideatur.
11. Utrum Missa votiva Immaculatae Conceptionis in sab­
bato adhuc dici possit luxta Indultum datum n Pio IX anno
1856? R. Affirmalive, diebus liturgicis III et IV cl., extra
tamen temnus Adventus ct Quadragesimae, ct donec aliter
forte provideatur.
12. Utrum Missa Ssnil Cordis in primis Feriis VI adhuc
did possit? R. Idem ut supra n. 11.
13. Utrum tempore novemdialium ante festum Nativitatis
Domini, ubi fit magnus concursus populi, adhuc celebrari
possit missa solemnis «Rorate» B. Μ. V.? IL Affirmative uti
votiva II d. (cf. Codicem Rubricarum, n. 366) ILE 2927].
Dic 14 decembris 1960.—Ilcnricus Dante, S. A. C., a Sccr.
•Ministro Gon. O. F. M.: AOFM 80 (1961) 124-125. Adn. AOFM 80
(1961) 125-127.

2954
1960 DEC 17.-SC SACRAMENT., RESCRIPTUM. PART.·
datur accedendi
ad
S.
Communionem,
SERVATO IEIUNIO UNIUS HORAE A CIDO SOLIDO

Facultas

Casus—Hisce adnexae remittuntur litterae a S. Congrega­
tione de Sacramentis die 3 octobris 1960 (Prot. n. 4976-60) ad
nos directae pro Informatione et voto. Agitur in casu de
quadam muliere bona catholica archldioecesls Chicagicnsis,
quae tali laborat morbo (vulgo diabetes) ut omnino necessa­
rium sit cibum solidum sumere usque ad dimidiam horam
ante S. Communionis receptionem. Cum dubitetur utrum his
in dreumstantiis oratrix infirma sumere possit cibum solidum
tamquam veram ac propriam medicinam (quia non pro vero
nutrimento sumitur) ita ut sine temporis limite id sumere li­
ceat ante Eucharistiae receptionem, necne, ad S. Congregatio­
nem de Sacramentis petitio dirigitur pro dispensatione spe­
ciali, si casus ferat. Preces oratricis enixe commendamus.
Preces—Myrtle, archidioeccsis Chicagien., ad pedes S. P.
provoluta, humiliter postulat dispensationem a lege jejunii
eucharistici, ita ut aliquid sumere valeat ante S. Communio­
nem per modum cibi solidi, ob adversam valetudinem.
Rescr.—Ez Audientia Â’snH diei 17 decembris 1960. San­
ctissimus Dom. Noster Joannes PapaXXIIInudito relatione
Infrascripti Card. Praefecti Sacrae Congregationis dc Sacra­
mentis, attentis expositis ct commendatione Ordinarii Chica­
gien., eidem benigne committere dignatus est ut oratrici gra­
tiam indulgent juxta preces, 1er in hebdomada, servato jeju­
nio unius horae a cibo solido, remota quacumque scandali ct
admirationis occasione, cetcrisque animi et corporis servatis
dispositionibus, aliisque de Jure servandis, contrariis quibusli­
bet minime obstantibus. Praesentibus valituris ad triennium.
•Ordinario Chicagionsi. Prot N. 4976/160: Jurist 22 (1962) 98-99.

2955
1960 DEC 28.-SC RITUUM,

DECLARATIO. PART.·

Romae, die 28 decembris 1960.—Hcnricus Dante, Secre­
torius.
* EL 75 (1961) 56. Adn. ab in EL 75 (1961) 57; ANASTASIUS AB
UTRECHT in Laurentiannm 11 (1970) 308-358: A. DIEZ in CpR 40
(1961) 167-170; G. MARTINEZ DE ANTONANA ia Vida reL 18 (1961)
80-94; AOFMCap 78 (I960) 376; NrT 83 (1961) 199.

2956
I960 ..

..-SC STUDIORUM, NORMAE. PART.·

Conventio ad quoddam Studium theologicum alicui
Facultati theologiae affiltandum, et Normae ser­
vandae in Conventionis applicatione
I.

Conventio ad studium theologicum... Facultati theolo­
gicae... af/iliandum

1. Haec Conventio, inter Rectorem (Praesidem) Uni­
versitatis (Facultatis)... et Ordinarium loci (Ordinarium
Religiosum) inita, regitur legibus a Sacra Congregatione
de Seminariis et Studiorum Universitatibus latis.
2. Per Affiliationem, Facultas Theologica... —quae de
studiis theologicis in curriculo theologico affiliate erga
Sanctam Sedem spondet— gradum aeadem icam Baccalaurealus Sacrae Theologiae confert alumnis Studii Theolo­
gici affiliati, qui curriculum theologicum in propria sede
rite expleverint ad normam can. 1365 C. L C., quin scholas
Facultatis frequentaverint.
3. Studium Theologicum affiliatum complectetur, ad
se quod attinet, congruum numerum alumnorum; itemque
congruum Professorum numerum, qui non pauciores sint
quam sex, omnes saltem gradu Licentiae Sacrae Theologiae
ornati, unusque alterve Laurea doctorali.
4. Candidatus ad Baccalaureatus gradum assequendum
quis fieri non potest, nisi servatis praescriptis tum Statu­
torum generalium Universitatis tum specialium Facultatis
Theologicae affillantts, praecipue ad studia praeuniversitaria quod attinet, in primis philosophica.
5.Ratio studiorum Studii Theologici affiliati, a Facul­
tate Theologica approbanda, ita conformetur oportet ad
Constitutionem Apostolicam «Deus scientiarum Dominus»
eique adnexas «Ordinationes», ut ea omnia amplectatur
quae dc studiis et examinibus tum Constitutione Apostolica cum «Ordinationibus» requiruntur ad finem de quo
in art. 8 eiusdem Constitutionis Apostolicae.
6. Baccalaureatus gradus nonnisi post quadriennium
theologicum rite expictum confertur.
7. Examina Baccalaureatus sub ductu et inspectione
Facultatis Theologicae subeunda sunt in ipsa Facultate
aut alia sede a Facultate praefinita. In quo altero casu,
examina facienda sunt coram Commissione, cui Professor
a Facultate delegatus praesideat.
8.Ad finem huius Conventionis rite assequendum, ser­
vari debent adnexae «Normae», a partibus contrahentibus
subsignatae, atque a Sacra Congregatione de Seminariis et
Studiorum Universitatibus approbatae, necnon carum am­
pliationes vel mutationes ab Academica Auctoritate ipsius
Facultatis legitime introductae.
9. Conventio de qua supra statim ad effectum addu­
citur, postquam ab eadem Sacra Congregatione fuerit ap­
probata. Potest autem revocari a Facultate affiliante, post
duas monitiones, cruandocumque affillatio cedere videatur
contra Facultatis nonorem et auctoritatem.

II.

Normae servandae ad Conventionem applicandam de
Studio Theologico Facultati Theologicae affHiato

Laudes

non possunt anticipari a tempore postmeri­
diano DIEI PRAECEDENTIS, NEC IN RECITATIONE «A SOLO»

Cum circa Interpretationem nn. 144 et 145 novi Codicis
rubricarum dubium ortum sit utrum scilicet, post diem pri­
mum ianonrium anni 1961, Laudes inde η tempore postmeri­
diano diei praecedentis, in recitatione a solo facta, adnuc liceat
anticipari, haec S. R. C., ne In re quae directe ad publicam
Ecclesiae precationem pertinet remaneat incertitude, neces­
sarium esse duxit declarare:
1) N. 144 proprie et exclusive permittitur anticipatio
Matutini, sive in choro, vel in comunl, aut a solo.
2)N. 145 proprie et exclusive statuitur, recitationem Lau­
dum, in choro et in communi, fleri posse tantummodo primo
mane. Id est. absque ulla anticipatione; recitationem vero a
solo, quae similiter anticipari non licet, convenienter fieri
eodem matutino tempore.
4133

I. Normae Academicae.—Art. 1. Disciplinarum distri­
butio In quadrienni curriculo theologico afflliato approbari
debet a Facultate Theologica; itemque horarum numerus
singulis disciplinis attribuendus.

Art. 2. Textus scholares, seu Manualia, pariter appro­
bari debent a Facultate Theologica.
Art. 3. Praelectiones Theologiae Dogmaticae, Theologiae
Moralis, Sacrae Scripturae ct Juris Canonici tradi debent
lingua latina; quarum disciplinarum examina, tum scripto
tum ore, item lingua latina fleri debent.
Art. 4. Ad Baccalaureatus gradum consequendum» re­
quiritur ut candidatus examina feliciter superaverit om­
nium disciplinarum integri curriculi theologici.
4131

η. 2057

SC ORIENTALIS, FACULTATES PRO HIERARCHIS ORIENTALIBUS

Π. Inscriptio acadtmiea d relationes ad facultatem theo­
logicam.—Art. 5. Anno scholari ineuntc, alumni quarti
anni theologici, qui candidati sint ad Baccalaureatum
consequendam, sese Inscribere tenentur Facultati Theolo­
gicae.
Art 6. Director Canus Theologici, ante inceptum scho­
larem annum, elenchum communicabit Professorum toti is
cunas quadriennis, simul indicans disciplinas a singulis
tradendas, una cum eorum titulis academicis et anno a
quo docere inceperint.
Art. 7. Sub finem anni scholaris, testimonium comple­
tum de statu academlco alumnorum quarti anni theologici
ad Baccalaureatum candidatorum, ad Facultatem Theolo­
gicam mittetor.
Art. 8. Anno scholari expleto, Director Cunus relatio­
nem ad Facultatem mittet tum de activitate didactica et
scientifica eiusdem anni tum de statu bibliothecae Studii
deque novis acquisitionibus ab ipsa factis.
III. Examen ad baccalaureatus gradum adipiscendum.—
Art. 9. Ut quis examina Baccalaureatus consequendi ad­
mittatur, notam mediam in examinibus annuis et semestri­
bus totius quadriennii theologici consecutus sit oportet
saltem 60 % in disciplinis principalibus, saltem 50 % in
ceteris.

1061 ΙΛ.Χ I

1961

IAN

l.-SC ORIENTALIS, FACULTATES.

PART.·

Facultates Hierarcris concessae a S. Congregatione
pro Ecclesia Orientali.
Gap. I—Facultates generales1

Art. 10. Candidatus subire tenetur speciale examen
tum scripto tum ore, de thesibus (saltem triginta) desum­
ptis ex quaestionibus praecipuis per quadriennium traditis
a Consilio Facultatis Theologicae praestitutis.

Art. 11. Examini scripto quinque horae conceduntur.
Art. 12. Examen orale protrahitur per dimidiam horam,
et fit coram Commissione trium Professorum.
Art. 13. Nota media, ex scripto ct orali examine, iit
oportet 70 %, cauto tamen ut in neutro examine minor
quam 60 % nota obtenta sit.
Art. 14. Qui gradu Baccalaureatus donandi sunt, pro­
fessionem Fidei emittent secundum formulam n Sancta
Sede approbatam.
IV. Tributa solvenda.—Art. 15. Taxae inscriptionis,
examinum ct diplomatis statuuntur ab Universitate, con­
sentiente Directore Studii Theologici affilhtl: sunt quidem
mutationibus obnoxiae. Taxae inscriptionis et diplomatis
Facultati cedunt, examinum vero Studio Theologico.
Art. 16. Taxae examinum et diplomatis solvendae sunt
ante examina ad gradum.
Datum... (Sequuntur subsignationes contrahentium).
♦ An. caa. 7 Q&5CD 184-137. Adn. An. c*n. 7 (I960) 183-190.

6. Consecrandi eallces, patenas, etc — Concedendi uni
alterive sacerdoti veniam consecrandi iuxta formam prae­
scriptam calices, patenas et altarium lapides.
7 Permittendi opera servitia.—Dispensandi ex con­
gruenti causa fideles, ut servilibus operibus attendere va­
leant diebus dominicis, aliisque festis de praecepto, excep­
tis diebus Nativitatis et Theophaniue D. N. I. C., Paschatis
et Pentecostis, postquam tamen Divinae Liturgiae adstlterint, sl possint adesse; si vero non possint, recitatis pre­
cibus suppletlvls.
•8. Concedendi licentiam tegendi libros prohibitos.—
Legendi ac retinendi, sub diligenti custodia tamen, ne ad
aliorum manus deveniant, ac remoto scandalo, libros ab
Apostolica Sede prohibitos et ephemerides exceptis omnino
operibus de obscenis ex professo agentibus: libros vero
haereslm vel schisma data opera propugnantes, aut ipsa
religionis fundamenta utcumque evertere nitentes, nonnisi
ad effectura eos impugnandi, vel in proprii officii honesto­
rumque studiorum subsidium.
Iisdem servatis condicionibus aliis hanc facultatem con­
cedendi.

1. Dispensandi d commutandi vota.—Dispensandi vel
commutandi vota privata in alia pia opera, cx rationabili
causa, haud exceptis votis privatis Sedi Apostolicae reser­
vatis, quae sunt tantummodo votum perfectae ac perpe­
tuae castitatis et votum Ingrediendi in Religionem votorum
sollemnium, quae emissa fuerint absolute ct post comple­
tum decimum octavum aetatis annum.
••2. Dispensandi ab irre gular itat ibus.—Dispensandi a
ouibuscumque irregularitatibus, excepta irregularitate fi­
delium qui in crimen haeresis vel apostasiae Inciderint,
vel subdlaconatum aut maiorem ordinem ab Episcopis
haereticis, schismaticis aut apostatis receperint, ct cleri­
corum qui In subdiaconatu vel in maioribus ordinibus
constituti matrimonium quomodocumque attentaverint,
Gap. Π—Facultates circa matrimonii sacramentum
quae Supremae Congregationi S. Officii reservantur, atque
Insuper illis exceptis quae ex bigamla vera vel ex homicidio
9. Facultates quaedam Hlerareharum loci latint ritus.—
voluntario proveniunt ’.
Potestate dispensandi de qua in can. 32 § 1 nn. 1, 2, 3,
3. Commutandi divinum o/ffeium.—Concedendi ut ob
5 Μ. P. Crebrae allatae sunt diei 22 februarii an. 1949 [LE
legitimam causam, de qua eius conscientia oneratur, loco
2029], uti possunt Hierarchae loci latinl ritus.
divini officii, rosarium vel alias pias preces subdioconi et
·· 10. Dispensandi ab Impedimento criminis.—Dispen­
clerici in maioribus ordinibus constituti recitare possint.
sandi a criminis impedimento, neutro tamen coniugum
4. Induendi vestes lalcales.—Permittendi suis sacerdo­
machinante, tam In matrimoniis contractis renovato se­
tibus ut vestes lalcales induant si aliter vel transire ad
creto a partibus consensu, quam in contrahendis, iniuncta
loca eorum curae commissa, vel in iis permanere non pos­
in utroque casu gravi poenitentia salutari4.
sint.
••11. Dispensandi ab Impedimento consanguinitatis.—
••5. Dispensandi ab abstinentia d ieiunio.—Dispen­
Dispensandi In quarto (secundo) gradu consanguinitatis,
sandi non per generale indultum sed in casibus particula­
tam In matrimoniis contractis quam in contrahendis: et
ribus, quando expedire videbitur, super esu carnium, ovo­
etiam, quoad contracta, cum iis qui ab haeresi, vel schisma­
rum el lactidnlorum tempore leiuniorum et quadragesi­ te, vel infidelitate convertuntur ad fidem catholicam, damarum’.
wnvcrUtur, cautionibus ab EcprMfath
CMlbui Pro,em susceptam
1 Hi» hedtatüra uti poucnt Hierarchy kxona, raodo id (>»1 dboptna m cnrty;·)- ritu.
Fardut*· ttnpfri
tioitv hirh tant
Sarrae Coojt*·
fsttaüa SaaîU Offici.
FeenJtitr* dïpüd attmtcn
non rxteodentur *d Umrxn Hkrar·
chi» · Pttritrrha
•Cfr. Μ P Cwn
aa.
η i fLE
•Cfr M P. CUri 5λ^!λ·>. caa. »6;, 3· (LE

13. Cumulandi dispensationes.—Cumulandi dispensa­
tiones ab impedimentis matrimonialibus circa quae eidem
Hierarchae facultas datur, Ha ut iis etiam uti possit in
casibus In quibus duo vcl plura simul concurrant ex prae­
dictis Impedimentis; nec non concurrente quoque impedi­
mento mixtae religionis, sl pro huius dispensatione conce­
denda facultatem iam habuerit; accedentibus tamen iustis
iisque gravibus causis, ct in urgentioribus casibus pro qui­
bus tempus non suppetat recurrendi ad Superiorem ne­
cessaria potestate praeditum, ct dummodo singulae facul­
tates adhuc perdurent, et si agatur dc facultatibus pro
certo casuum numero taxative eidem concessis, hunc nu­
merum non excedant.
14. Condiciones in dispensationibus.—Dispensationes
matrimoniales, ne concedantur nisi cum clausula: «dum­
modo mulier rapta non fuerit, vel si rapta fucrit, in po­
titate raptoris amplius non existât», ct in dispensatione
tenor huiusmodi facultatis Inseratur, cum expressione tem­
poris ad quod fuerint concessae.
·· 15. Sanandi in radice.—Sanandi in radice per sc
vel per ecclesiasticum virum ad hoc expresse deputandum,
matrimonia ob aliquod Impedimentum invalide contracta,
dummodo utraque pars in consensu de praesenti perseveret.
Ipse vero dispensans, In hoc munere explendo, declaret
se agere nomine Romani Pontificis, ct tanquam ab Apo­
stolica Sede specialiter delegatum; serio moneat, si matri­
monium sit criminose invalidum, de gravissimo patrato
scelere, salutares poenitentias imponat, et a censuris aliis­
que ecclesiasticis poenis ob praemissa quomodolibct incur­
sis absolvat: simulquc declaret ob hanc dispensationem
sic concessam ct acceptam matrimonium fieri validum ac
legitimum, ct indissolubile evadere iure divino, prolemque
sive susceptam sive suscipiendam exinde legitimam ha­
bendam esse. Cum autem de matrimonii validitate in foro
externo constare debeat, Hicrarcha nomina, cum reliquis
personarum consuetis indicationibus, in regestis matrimo­
niorum secretorum describi lubeat, simulque autographum
documentum concessionis, communicationis, acceptationis,
absolutionis et declarationum ut supra factarum, servetur
In curia eparchfaii, et exemplar authenticum sedulo custo­
diendum tradatur parti cuius interest.
In concedenda autem sanatione in radice, et quod atti­
net ad prolis legitimationem prae oculis habeat sacrorum
canonum praescripta.

• 16. Sanandi in radice matrimonia invalida inter ca­
tholicum el acatholicum.—Sanandi in radice matrimonia
invalide inita inter catholicum et acatholicum, pro suo
prudenti iudicio et conscientia, dummodo utriusque partis
consensus perseveret, et moraliter certum sit partem acatholicam universae prolis nasciturae baptismum catholi­
cum ct catholicam educationem non esse impedituram,
sive per se sive per alium ecclesiasticum virum ab ipso
Hierarcha specialiter deputandum, praevia dispensatione
ab impedimentis iuris ecclesiastici quae forte exoritura sint.
Ipse vero dispensans serio moneat partem catholicam
de gravissimo patrato scelere, salutares ei poenitentias im­
ponat, et a censuris absolvat, si matrimonium contractum
fuit coram ministro acatholico; simulque ipsi declaret, ob
hanc dispensationem ab ea acceptam, matrimonium fieri
validum ct legitimum, et indissolubile evadere iure divino,
et prolem, sive susceptam sive suscipiendam, legitimam
habendam esse.
Eidem insuper parti catholicae imponat atque declaret
obligationem, qua semper tenetur, Implendi condiciones ab
Ecclesia praescriptas: videlicet de conversione conlugis ad
fidem catholicam pro viribus curanda, ac de universa utrius­
que sexus prole in catholicae religionis sanctitate bapti­
zanda et educanda, non obstante, si forto adsit, legum ci­
vilium oppositione.
Cum autem de matrimonii validitate in foro externo con­
stare debeat, Hierarcha nomina, cum reliquis personarum
consuetis indicationibus, in regestis matrimoniorum secre­
torum describi iubeat, simulquc autographum documentum
concessionis, communicationis, acceptationis, absolutionis,
et declarationum a parte catholica ut supra factarum, ser­
vetur in curia eparchiali, ct exemplar authenticum eidem
parti catholicae sedulo custodiendum tradatur.
Hierarcha, in hac sibi concessa facultate explenda, ex­
pressam faciat mentionem Apostolicae delegationis.

ped
m
*
^lo
DSecu'^ïïnri^i1^/M?a/<;·—DisP'nsandi «i» in>EiteXdumSX Kiu V£ar.imTniUtiS
linea C°I'
matrimonlb tam contract', qu^cont^henT,?^1’
‘Cfr. M. P. Crr5ra/ aHaLu

n. 2957

moi IAN 1

ANNUS
2957

SC ORIENTALIS, FACULTATIFS PRO HIERARCHIS ORIENTALIBUS

Cap. Ill—Facultates circa alia sacramenta

17. Permittendi celebrationem extra ecclesiam.—Permit­
tendi suis sacerdotibus ct missionariis operam dantibus in

,

Cia 31 I x n. i [LE

4135

4136

4137

sun cparchia ut Divinam Litargiam celebrare possint —<n
casu necessitatis— etiam sine ministro, sub dio et sub
terra, loco tamen decenti, ct praesentibus haereticis, schi­
smaticis, infidelibus ct excommunicatis, sl aliter celebrare
nequeant; atque ut Divina Liturgia celebrari queat una
horn post mediam noctem.
18. Permittendi celebrationem Divinae Liturgiae in ma­
ri.—Concedendi suis presbyteris facultatem celebrandi In
navi Divinam Liturgiam durante dumtaxat tempore itine­
ris, dummodo locus, in quo Divina Liturgia peragenda est,
nihil indecens aut indecorum praescierat, mare aut flumen
sit adeo tranquillum ut quodeumque e calice effusionis
sacrarum spcclerum periculum absit, atque sacerdos, si
adsit, celebranti presbytero adsistst.
19. Permittendi celebrationem trium Divinarum Liturgiarum In Nativitate Domini.—Permittendi ut in ecclesiis
sui territorii Divina Liturgia statim post mediam noctem
Nativitatis Domini ter celebrari possit, cum potestate ad­
ministrandi fidelibus s. Communionem, cauto tamen ut
omnia cum reverentia fiant.
20. Deferendi divinam Eucharistiam occulte.—Deferendi
divinam Eucharistiam occulte ad infirmos, sine lumine,
illamque sine eodem retinendi pro iisdem infirmis, loco
tamen decenti, si ab haereticis aut infidelibus sit periculum
sacrilegii.
21. Conficiendi olea sacra.—Conficiendi olea sacra cum
sacerdotibus quos habere potuerit: et, sl necessitas urgeat,
etiam extra diem Cenae Domini.
·· 22. Dispensandi a defectu aetatis.—Dispensandi a
defectu aetatis unius anni ob operariorum penuriam, ut
promoveri possint ad presbyteratum, si alias idonei sint,
ct dimidiam partem quarti anni theologici cursus rite ab­
solverint.
23. Conferendi ordines extra tempus et sine interstitiis.—
Conferendi ordines minores omnes simul, etiam cum prima
tonsura, iusta de causa.

Conferendi omnes ordines, etiam maiores, extra tempora
et non servatis interstitiis, usque ad presbyteratum inclu­
sive, dummodo necessitas sacerdotum ibi urgeat ct dum­
modo ordinum collatio fiat diebus dominicis aut festis de
praecepto.
Cap.

IV—Facultates circa indulgentias

(Ex commissione habita a S. Paenitenl(aria Apostolica)
24. Largiendi 1er indulgentiam plenariam.—Largiendi
ter in anno, occasione sacrorum sollemnium, indulgentiam
plenariam christifidelibus qui, confessi ac sacra Commu­
nione refecti, aliquam ecclesiam vel publicum aut, pro
legitime utentibus, semipublicum oratorium visitaverint,
ibique ad mentem Romani Pontificis preces fuderint.
25. Conced. indui, plen. in actu visitationis.—Conceden­
di indulgentiam plenariam in actu visitationis paroeciae,
suetis condicionibus lucrandam.
26. impertiendi benedictionem apostolicam.—Impertien­
di benedictionem apostolicam, servatis de iure servandis,
ter in anno, in magnis sollemnitatibus, cum indulgentia
plenaria, applicabili quoque animabus in purgatorio de­
tentis, ab iis acquirenda qui, confessi ac s. Communione
refecti, praefatam benedictionem, devote acceperint et ad
mentem Romani Pontificis aliquam precem fuderint.
27. Conced. indui, plen. conversis.—Concedendi Indul­
gentiam plenariam, suctis condicionibus, primo conversis
ab haeresi et ad sinum Catholicae Ecclesiae redeuntibus.
28. Concedendi indulgentiam plenariam in articulo mor­
tis.—Impertiendi christifidelibus in articulo mortis consti­
tutis, secundum formam a probatis llturgicis libris tradi­
tam, benedictionem apostolicam cum indulgentia plenaria,
lucranda ab iisdem fidelibus qui, confessi ac s. Communio­
ne refecti vel, si id facere nequiverint, saltem contriti,
sanctissimum lesu Nomen ore si potuerint, si minus corde,
devote invocaverint et mortem, tanquam peccati stipen­
dium, de manu Domini patienter susceperint.
29. Concedendi indulgentiam plenariam in die collatio­
nis sacramenti chrismatis.—Concedendi indulgentiam ple­
nariam die collationis sacramenti chrismatis, omnibus qui
illud receperint ct illis, qui sacrae functioni adstiterint,
suetis condicionibus servatis.
30. Concedendi indulgentiam plenariam in die primae
Communionis.—Concedendi indulgentiam plenariam die
nrimac Communionis, omnibus qui prima vice Pane cae­
lesti se refecerint, et christifidelibus omnibus» qui, suetis
condicionibus positis» adstiterint sacrae functioni.
4138

SC ORIENTALIS, FAÙÜLTATÊS PRO HIERARCHIS ORIENTALIBUS

31. Concedendi indulgentiam plenariam in oratione
quadraginta horarum.—Concedendi ter in anno, indulgen­
tiam plenariam In oratione quadraginta horarum Indicenda
diebus Hiérarchie bene visis, christifldellbus confessis et
s. Communione refectis, si tamen ex concursu populi et
expositione divinae Eucharistiae nulla probabilis suspicio
sit sacrilegii ab haereticis et infidelibus, aut offensionis a
magistratibus.
32. Erigendi Viam Crucis.—Benedicendi et erigendi
sive per se, sive per alium presbyterum ad id specialiter
depalandum, pium exercitium Viae Crucis. In locis suae
jurisdictioni sublectis, cum applicatione indulgentiarum,
quae huiusmodi exercitium peragentibus a Romanis Pon­
tificibus impertitae sunt; dato tamen decreto in singulis
casibus pro unaquaque stationum erectione, sub poena
nullitatis.
33. Applicandi crucifixis indulgentias Viae Crucis.—
Benedicendi, unico crucis signo (gratis (juocumque titulo),
cruces cum simulacro ex metallo, ebore, ligno aliave hujus­
modi non fragili materia, Imaginem Domini Nostri Icsu
Christi cruci affixi referente, elsdcmque applicandi omnes
sacrae Viae Crucis indulgentias pro Infirmis, navigantibus,
carceribus detentis, in partibus infidelium commorantibus
aliisque a visitandis eiusdem Viae Crucis stationibus legi­
time impeditis: dummodo, ad normam Decretorum «Urbis
et Orbis» diei 16 septembris 1859 et Sacrae Paenltentiariae
diei 14 decembris 1917, 25 martii 1931 et 20 octobris 1931,
crucifixum ad hoc benedictum manu tenentes recitent,
saltem corde contrito cum pia recordatione Passionis Do­
mini, vigintl Paler. Aoe ct Gloria, unum nempe pro quali­
bet statione, quinque in memoriam sacrorum Vulnerum
D. N. I. C. ac unum luxta mentem Romani Pontificis;
aut, si agatur de infirmis, qui ob suae infirmitatis seu na­
turam seu gravitatem nec horum vigintl Paler. Aoe et
Gloria recitationem absque gravi incommodo aut difficul­
tate peragere valeant, crucifixum ut supra benedictum,
eis a sacerdote vel ab alia persona exhibitum, cum affectu
et animo contrito osculentur vel etiam tantum Intueantur,
brevem insimul, si possint, aliquam orationem vel precem
aculatoriam in memoriam Passionis et Mortis Domini re­
citando.

Applicandi indulgentiam plenariam crucifixis pro
CCndJ UPtco cruc,s sl*no' cruclflxosPex
metallo aliave solida materia confectos, elsque applicandi
plenariam indulgentiam n quocumque christifidcll lucran­
dam, qui In mortis articulo constitutus, aliquem cx huius­
modi crucifixis, etiamsi ad cum non pertineat, osculatus
fuerit, vel quomodocumque tetigerit: dummodo confessus
ac s. Communione refectus, vel si id facere nequiverit,
saltem contritus, sanctissimum lesu Nomen, ore sl potue­
rit, sin minus corde, devote invocaverit, ct mortem tam­
quam peccati stipendium do manu Domini patienter su­
sceperit.
39. Concedendi indulgentiam plenariam iis qui pacant
exercitiis spiritualibus seu recollectioni spirituali.—Conce­
dendi sive per sc sive per alios sacerdotes, indulgentiam
plenariam ab iis lucrandam, qui spiritualibus exercitiis (seu
recollection! spirituali) saltem per triduum Integrum vaca­
verint suetis condicionibus servatis.
40. Concedendi indulgentiam plenariam in fine missio­
nis.—Impertiendi vel per se vel per patres missionaries
omnibus ac singulis utrlusque sexus christifldellbus, qui
spiritualibus exercitiis (recollectionl spirituali) seu sacris
missionibus ultra medietatem Interfuerint, ct benedictioni
cum cruce, in fine postremae concionis impertiendae, vere
pocniUntes, confessi ac s. Communione refecti, adstiterint,
atque ecclesiam in (pia conciones huiusmodi habebuntur
devote visitaverint, iblque per aliquod temporis spatium
pias ad Deum preces effuderint pro sanctae fidei propaga­
tione et ad mentem Romani Pontificis, apostolicam bene­
dictionem cum plenaria indulgentia, applicabili quoque per
modum suffragii animabus in purgatorio detentis.
41. Indultum personale altaris privilégiait.—Indultum
personale perpetuum altaris privilégiât!, quater In hebdo­
mada, dummodo intuitu huius privilegii nihil omnino,
praeter consuetam eleemosynam, percipiatur.

38.

Cap. V—Facultates pro foro interno

(Ex Sacra Paenitentlaria Apostolica)

42. Absolrendi a censuris.
censuris. —Absolvendi in foro cons­
cientiae ab omnibus censuris Apostolicae Sedi sive simpli­
34. Erigendi confraternitates.—Erigendi in locis suae
citer sive speciali modo reservatis, exceptis censuris spe­
jurisdictioni sublectis, exceptis locis ubi adsint regulares
cialissimo modo reservatis Sedi Apostolicae.
ex privilegio sui Ordinis eiusmodl facultate gaudentes, om­
In casibus urgentioribus, si nempe censurae latae sen­
nes confraternitates a S. Sede approbatas, confraternitate
tentiae exterius servari nequeant sine periculo gravis scan­
ssrâl Rosarii excepta; lisque adscribendl utri usque sexus
dali vel Infamiae, aut si durum sit poenitenti in statu gravis
christifideles, dummodo sint praesentes In loco adseriptiopeccati permanere per tempus necessarium ut Superior
nls, eorumque nomina In albo relativae confratemltatis
competens provideat, tunc quilibet confessarius In foro
recenseantur, necnon benedicendi coronas et scapularia
sacramcntali ab eisdem, quoquo modo reservatis, absolvere
carnmdem sodalitatum propria, eaque fidelibus imponen­
potest, iniuncto onere recurrendi, sub poena relncidentiae,
di. cum applicatione omnium et singularum indulgentia­
intra mensem, saltem per epistolam et per confessorium,
rum el privilegiorum, quae Romani Pontifices memoratis
si Id fieri possit sine gravi incommodo, reticito nomine, ad
confratemilatlbus Impertiti sunt.
S. Poenltentiariam vel ad Superiorem hac facultate prae­
35. Benedicendi et imponendi 5 scapularia sub unica
ditum et standi eius mandatis.
formula. — Adscribendl christifideles Confraternltatibus
criminis.—Dispensan
43. Dispensandi ab impedimento criminis
Ssjhoe Trinitatis. B. Mariae Virginis de Monte Carmelo
di super occulto criminis Impedimento, neutro tamen con
ct Septem Dolorum eiusdem B. Μ. V. ac benedicendi coronas
machinante,
tum in matrimoniis
contractis,
f
...........................
*------ “------‘“ renova
ct scapularia earumdem ennfpaternitatum propria, pariter- lugum
to"
to
secreto
a
partibus
consensu,
tum
in
contrahendis
que benedicendi scapularia Passionis D. N. 1. C. et Imma­
culatae Conceptionis B. Μ. V., eaque fidelibus imponendi Iniuncta in utroque casu gravi paenitentla salutari.
cum applicatione omnium et singularum Inrlnitu-nHamm
44. Dispensandi a beneficio dimittendo
dimittendo.—Dispensandi
in foro conscientiae, sanando titulum, bénéficiâtes a dimit­
fraternitatibus et fidelibus praedicta scapularia suscipien­ tendo beneficio, invalide suscepto ob occultum simoniae
tibus et gestantibus impertiti sunt, dummodo ne aiscricrimen, si beneficium fuerit paroeciale et praesto non sint
bantur nisi fideles qui praesentes sint in loco adscriptionls;
alii sacerdotes qui Ipsi
ipsi praefici possint; necnon condonandi
addita etiam potestate adhibendi, quoad benedictionem trucius Invalide
invalide perceptos partialiter vel totaliter, luxta
iuxta
ct Impositionem eorumdem scapularium, unicam formulam
diversas casus circumstantias.
circumstantias, Imposita
imposita paenitentla salusalu­
a Sede Apostolica approbatam, quae in fine refertur
tari et aliqua eleemosyna, prudenti sui iudicio, operibus
36. Benedicendi coronas, rosaria, etc.—Benedicendi uni* piis vel pauperibus eroganda.
co crucis signo coronas, rosaria, cruces, crucifixos, parvas
Adsoxanda.—1. Hlerarchia recensitis facultatibus pro
statuas ac numismata, elsque applicandi indulgentias a toro conscientiae, etiam extra sacramenialem confessio­
Romano Pontifice concessas, ut in elencho qui in appen­ nem, intra fines suae iurisdictionis, ct cum suis subditis
dice invenitur, nec non applicandi coronis precatoriis in­
etiam extra, uti valebit, quavis exclusa mercede ct facta
dulgentias a S. Birgitta nuncupatas, quae pariter in fine
mentione Apostolicae delegationis.
reperiuntnr.
2. Hierarcha insuper praedictas facultates, omnes vel
37. Applicandi indulgentiam quingentorum dierum co­ nonnullas, pro casibus particularibus vel habitua)iter, sa­
ronis.—Benedicendi, unico crucis signo, coronas elsque cerdotibus idoneis suae Ecclesiae subdelegarc poterit, in
odnectendl Indulgentiam quingentorum dierum, defunctis sacramenta!i confessione dumtaxat ab Ipsis exercendas.
quoque applicabllem, a christifldellbus lucrandam quoties
aliquam ex eisdem coronis manu gerentes. Orationem Do­
Gap. λ I—Facultates pro ipso Hierarcha
minicam vel Angelicam Salutationem devote recitaverint;
dummodo tamen coronae ita benedicendae iuxta typum
(Ex Saera PacnifenHarla Apoitol(ca)
coronarum ssrtii Rosarii B. Μ. V. confectae sint.

amrÆXl±'^,'“,--Lucran<1' Agentia,

• Vfelt
23 tt ootun rJ<· -1 libeUi UcilLirra *»1»ü a S. C. pnJ EcOrtenUL·

4139

cemuatt, Impkti, tamen cond?Hnnn^Tln'’ imPcrtiend“

4140

IOANNES XXΠΙ, CONSTITUITUR IIIERARCHIA INDONRSIANA

1901 ΙΛ.Χ 3

46. Utendi pro se facultatibus quas concesserit.—Utendi
Ipse personaliter, In iisdem tamen adiunctls, facultatibus
icu permissionibus, nuas concedendas esse consuerit, Intra
limites In singulis articulis expressos.
47. Asservandi divinam Eucharistiam,—Asservandi in
oratorio dornus stabilis suae residentiae divinam Eucha­
ristiam, ea lege ut omnino diligenter custodiatur ct secluso
quovis periculo profanationis ab infidelibus vel haereticis,
alllsque omnibus pleno servatis luxta lilurgicas leges.

Cap. VII—Animadversiones
48. Subdelegandi facultas.—Facultates characterem epi­
scopalem non requirentes, Hierarcha suis sacerdotibus subdtlegarc potest, pro sua prudentia ct iudicio.
49. Dr usu facultatum.—Facultatibus omnibus supradiclis Hierarcha sive per se sive per alios uti tantum valet
intra limites suae lurlsdictlonis.
Eas gratis ct sine ulla rncrccdc exerceat, factaquc sem­
per mentione Apostolicae delegationis.
50. De relatione ad Sacram Congregationem mittenda.—
Hierarcha In fine cuiuslibet anni referat ad Sacram Con­
gregationem de numero et specie dispensationum super
impedimentis matrimonialibus quas, vigore harum facul­
tatum, ipse elargitus fuerit.
51. De expirât Ione facultatum, earumque temporanea
validitate.—Quod si forte, cx oblivione vel inadvertentia
ultra tempus praefinitum, his facultatibus Hierarcham uti
contingat, absolutiones, dispensationes, concessiones om­
nes exinde impertitae uti ratae atque validae habeantur.
Insuper datis ab Hierarcha precibus pro renovatione seu
prorogatione earum facultatum, ipsae in suo robore perse­
verare censeantur, usque dum responsum huius Sacrae
Congregationis ad cumdem Hierarcham pervenerit.
Hae facultates ad... valiturae.
Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis «Pro Ecclesia
Orientali», die ........ mensis ........... .. A. D...........................
• Ordinariis locorum Ecclesiarum Orientalium: Typis Poliglottis Vaticanis 1961.

2958
1961 IAN 3.-ΙΟΑΝ. XXIII, CONST. AAS 53 (1961) 244-248

INDONES LANAE
Is

Republica

Indonesiana episcopalis Hlerarchia
CONSTITUITUR

IOANNES EPISCOPUS

Servus servorum Dei - Ad perpetuam rei memoriam

Quod Christus, adorandus Del Filius, Apostolos iussit,
at, videlicet, mundum universum peragrantes populis ac
pentibus Evangelium praedicarent laetissimaquc tuba nun245 tlarent iam omnes homines, a peccato / liberatos, in unum
ulutis ovile ingredi posse, id sane semper in Ecclesia feli­
cissime factum est, sl quidem tam innumerae populorum
multitudines Christiana fide renovatae sunt tamque late est
Christianae religionis prolatum imperium, ut profecto ad
ultimas usoue terrae oras sanctissimum Christi nomen
summa lauue celebretur, cique tamquam Deo oblatio mun­
da et immaculata ubique terrarum offeratur (cfr. Mai., 1,
11). Quod cum hac nostra aetate singulari Dei benevolentia
in Indonesia evenerit, visum est venerabilibus Fratribus
Nostris S. R. E. Cardinalibus Sacrac Congregationi Fidei
Propagandae praepositis Ibi loci ad episcopalis Hierarchiae
constitutionem iam esse veniendum. Quam ob rem, re
bene reputata, auditoque dilecto Filio Caletano Alibrandl,
Apostolico in Indonesia Internuntio, de Nostra apostolica
auctoritate ea quae sequuntur decernimus et Jubemus. Om­
nes Reipublicac Jndonesianae Ecclesias per has sub plumbo
litteras in dioecesis formam redactas Ita disponimus ut sex
omnino in ea regione ecclesiasticae provinciae habeantur,
nempe: Provincia Diakartana, quae constabit metropoli­
tans Ecclesia eiusdem nominis, hucusque Apostolico Vica­
riat», cuius cathedralis aedes erit Beatae Mariae Virgini
in Caelum Assumptae sacra; et his quae sequuntur dioece­
sibus suffragancis: Bandungensi, hucusque Apostolico Vi­
cariate, culus cathedralis aedes erit S. Petro Apostolo sacra;
et Bogorensi, hucusque Apostolica Praefectura, Sukabu4111

η. 2958

mcnsl nomine, cuius cathedralis aedes erit Beatae Mariae
Virgini sacra. Provincia Semarangensis, quae complectetur
mctropolitanam Sedem Scmarangenscm, adhuc Vicariatum
Apostolicum, cuius cathédrale templum B. Μ. V. Reginae
Sacratissimi Rosarii dicabitur, et suffraganeas dioeceses:
Purvokcrtoënsem, adhuc Vicariatum Apostolicum, cuius
cathédrale templum D. N. I. C. Regi dicabitur; Surabaicnsem, adhuc Apostolicum N’lcariatum, cuius cathédrale tem­
plum Sacratissimo Cordi lesu dicabitur; Malagenscm. adhuc
Apostolicum Vicariatum, culus cathédrale templum B.M.V.
de Monte Carmelo dicabitur. Provincia Endehena, quam
efficient: Ecclesia Endehena, ad hunc diem Apostollcus
Vicarlatus, cuius princeps templum erit D. N. f. C. Regi
consecratum; et sequentes dioeceses: Larantukana, ad
hunc diem Apostollcus Vicarlatus, culus princeps templum
erit B. Μ. V. Reginae Sacratissimi Rosarii consecratum;
Rutengensis, ad hunc diem Apostollcus Vicarlatus, cuius
princeps templum erit B. Μ. V. in Caelum Assumptae et
S. losepho consecratum; Denpasarensis, ad hunc diem
Apostolica Praefectura, cuius princeps templum erit S. lo­
sepho conse /cratum; Atambuaënsis. ad hunc diem Aposto- 246
licus Vicarlatus, cuius princeps templum erit B. Μ. V.
nulla labe Conceptae consecratum. Provincia Medanensis,
nuae constituetur metropolltana Sede Medanensl, hactenus
Apostolico Vicariatu, culus cathedralis titulus erit a B.M.V.
omnis labis experte; et dioecesibus quas sublungimus: nem­
pe Palembangensi, hactenus Apostolico Vicariatu, cuius
cathedralis titulus erit item a B. Μ. V. sine ulla labe Con­
cepta; Pangknlpinangensi, hactenus Apostolico Vicariatu,
cuius cathedralis titulus erit a S. losepho; Tandiungkarangensi, antea Praefectura Apostolica de Tandjung Karang,
cuius cathedralis titulus erit a D. N. I. C. Rege; Padangensi,
antea Praefectura Apostolica, cuius cathedralis titulus erit
a S. Teresla ab Infante lesu. Provincia Pontianakensis, ex
his Sedibus composita: Pontianakensi tamquam metropolitana, usque ad praesens Apostolico Vicariatu, cuius prae­
cipuum templum S. losepho vovetur; et suffragancis dioe­
cesibus Bandiermasinensi, usque ad praesens Apostolico
Vicariatu, cuius praecipuum templum Sanctae Familiae
I. Μ. I. vovetur; Samarlndaênsi, usque ad praesens Apo­
stolico Vicariatu, cuius praecipuum templum Beatae Ma­
riae Virgini a Perpetuo Succursu vovetur; Ketapangcnsi,
usque ad hunc diem Apostolica Praefectura, cuius praeci­
puum templum S. Gemmae Galgani vovetur; Sintangensi,
usque ad praesens Apostolico Vicariatu, cuius praecipuum
templum D. N. I. C. Regi vovetur. Provincia Makassarensis, quae fiet his Ecclesiis: Makassarcnsi ipsa, ad hoc tem­
pus Apostolico Vicariatu, quae metropolitanae Sedis digni­
tate honestabitur; Manadoënsi et Amboinaënsi tamquam
dioecesibus suffragancis, hactenus Apostolicis Vicariatibus;
Makassarense cathédrale templum Sacratissimo Cordi lesu
dicabitur, reliquarum vero Ecclesiarum B. Μ. V. quavis
labe experti. Decernimus praeterea ut recensita territoria
iurisdictioni Sacrae Congregationis Fidei Propagandae ob­
noxia esse pergant. Singularum autem Ecclesiarum Prae­
sules, quos omnes magna laude sane prosequi oportet,
Episcoporum residentium ordini ascribere placet, adeo nem­
pe ut in Provincia Diakartana venerabilis Frater Hadrianus
Djajasepoetra ab Ecclesia titulo Trisipcnsi ad metropoli­
tanam Sedem Diakartanam transferatur; venerabilis Frater
Petrus Marinus Amtz, ab Ecclesia titulo Stcctorcna ad
Sedem cathedralem Bandungensem: In Provincia Semarangensi venerabilis Frater Albertus Socgijapranata ab Ec­
clesia titulo Danabcna ad Sedem metropolitanam Semarangensem; Villelmus Schoemaker ab Ecclesia titulo Balburensi ad Sedem cathedralem Purvokertoensem; / vene- 247
rabii is Frater Ioannes Klooster ab Ecclesia titulo Germanicopolitana ad Sedem cathedralem Surabaiensem; vene­
rabilis Frater Antonius E. I. Albers ab Ecclesia titulo
Thubunensi in Numidia ad cathedralem Sedem Malangcnsem; in Provincia Endehena venerabilis Frater Gabriel
Manek ab Ecclesia titulo Alindcnsi ad metropolitanam
Sedem Endehenam; venerabilis Frater Antonius Hubertus
Thijssen ab Ecclesia titulo Nilopolitana ad cathcdralem
Sedem Larantukanam; venerabilis Frater Villelmus van
Bekkum ab Ecclesia titulo Tigiensi ad cathcdralem Sedem
Rutcngensem; venerabilis Frater Theodorus van den Tillaart ab Ecclesia titulo Mulicnsi ad cathedralem Sedem
Atambuaënsem; in Provincia Medanensi venerabilis Fra­
ter zXntonius Hcnricus van den Hurk ab Ecclesia titulo
Phelbesiana ad metropolitanam Sedem Medanensem; ve­
nerabilis Frater Hcnricus Martinus Mckkelholt ab Ecclesia
titulo Athyrensi ad cathcdralem Sedem Palembangcnscm;
venerabilis Frater Nicolaus Petrus van der Westen ab Ec­
clesia titulo Bladiensi ad cathedralem Sedem Pangkalplnangensem; in Provincia Pontianakensi venerabilis Frater
Herculanus J. M. Van der Burgt ab Ecclesia titulo Abilena
In Palaestina ad cathedralem Sedem mctropolitanam Pon4142

n. 295i)-29G2

SC STUDIORUM - CONSISTORIALIS - IOANNES ΧΧΙΠ - RELtG.

tianakenscm; venerabilis Frater Villelmus Ioannes Demartcan ab Ecdesia titulo Arsinoënsi in Cypro ad cathedralem
Sedem Ban diermas in ensem; venerabilis Frater lacobus
Henriciis Romeijn ab Ecdesia titulo Zenopolitana in Isau­
ria ad cathedralem Sedem Samarindaënscm; in Provincia
MaJtassarensi venerabilis Frater Nicolaus Schneiders ab
Ecdesia titulo Coënsi ad cathedralem Sedem metropolltanam Makassarensem; venerabilis Frater Nicolaus Verboeven ab Ecclesia titulo Hermonlhitana ad cathedralem
Sedem Manadoênscm; venerabilis Frater lacobus Grcnt
ab Ecdesia titulo Parlaitana ad cathedralem Sedem Amboinaénsem. Sedibus vero Bogorense, Denpasarensi, Tandiungkarangensi, Padangensi, Ketapangensi et Sintangcnsl
ad praesens sacris Pastoribus expertibus, mox per apostollcas Litteras providebimus. Curent singuli Episcopi ut
quo meliore modo fieri potest pueris consulant, qui ad
sacerdotium vocentur; hi enim sunt verae dioecesium divi­
tiae atque thesauri. Item, ubi possit, Canonicorum Colle­
gia condantur luxta normas a nobis dandas; interea tamen
Consultores dioeccsani deligantur, qui Episcopis consilio
et opera assint. Ad regimen denique dioecesium quod atti­
net, ad adminhtratloncm hisque similia, ea serventur quae
Codex luris Canonici statuit. Ceterum has Litteras Nostras
dilectus Filius Caictanus Alibrandl exsequi studebit, vel
quem Ille delegaverit, / factis ad id necessariis facultatibus.
Re vero peracta, Idem documenta exarari faciet, quorum
sincera exempla ad Sacram Congregationem Fidei Propa­
gandae dio mittet. Quod si alius eo tempore eidem Internuntlaturae praesit, hic mandata Nostra haec perficiet.
Has vero Litteras nunc et in posterum efficaces esse el
fore volumus; ita quidem ut quae per eas decreta sunt ab
ils quorum res est religiose serventur, atque igitur vim
suam obtineant. Quarum Litterarum efficacitati nulla,
cuiusvis generis, contraria praescripta officere poterunt,
cum per has Litteras iisdem derogemus omnibus. Qua­
propter sl quis, quavis praeditus auctoritate, sive sciens
sive Insciens contra egerit ac Nos ediximus, id pronus
irritum atque Inane haberi lubemus. Nemini praeterea haec
voluntatis Nostrae documenta vel scindere vel corrumpere
liceat; quin Immo harum Litterarum exemplis et locis, sive
typis impressis sive manu exaratis, quae sigillum viri prae­
ferant in ecclesiastica dignitate constituti simulque ab
aliquo publico tabellione sint subscripta, eadem omnino
habenda erit fides, quae hisce haberetur, si ostenderentur.
Quae Nostra decreta in universum si quis vel spreverit
vel quoquo modo detrectaverit, sciat se poenas esse subi­
turum Ils lure statutas, qui Summorum Pontificum lussa
non fecerint
Datum Roma, apud S. Petrum, die tertio mensis lanuaril, anno Domini millesimo nongentesimo sexagesimo
primo, Pontificatus Nostri tertio.—Pro S. R. E. Cancellariv. Dominicus Card. Tardini, α publicis Ecclesiae nego­
tiis. Gitgorius P. Card. Agaoianian, S. C. de Prop. Fide
Prae/edus. Franciscus Tinello, A postalicam Concellariam
Regens. Frandscus H. Ferrctti, Proton. Apod. Albertus
Scralinl, Proton. Apod.

1901 1ANÎ0-FEB2

2960
1961 IAN 12.-SC CONSIST., DECL. AAS 53 (1961) 111-112

Excommunicationis
lURISDlCTIONlS

declaratio

contra

exercitium
ECCLESIASTICAE IMPEDIENTES IN Republica Ha itiana

Cum postremis hisco temporibus in Republics Haitians
in Ecclesiae iura invasum sit; quin etiam aliqui violentas
manus inicere in Excmum P. D. Franciscom Poirier, Arcbicpiscopum Portus Principis, et In Excrfium P. D. Re­
migium Augustin, Episcopum titularem Tunizitanum,
Administratorem Apostolicum <Scde plena» eiusdem archidioecesis Portus Principis, ausi sint, illos ab exercitio suae
iurisdictionls / impediendo et nb ipsa Ditione Haitiana 112
expellendo, Sacra Congregatio Consistorial Is declarat ac
monet eos omnes qui huiusmodi delicta patraverint, sive
mandantes cuiuscumquc generis et gradus, sive complices
quos praefata delicta, sua natura, postulaverint, sive illos
qui ao delictorum consummationem induxerint vel in hanc
quoquo modo concurrerint, si tamen sine eorum auxilio
delictum non fuisset commissum, excommunicationem la­
tae sententiae speciali modo Apostolicae Sedi reservatam,
vi cann. 2343 $ 3. 233-1 n. 2, 2209 J§ 1, 2, 3, contraxisse,
ceteras que poenas pro qualitate delinquentium incurrisse
ad normam Sacrorum Canonum Codicis luris Canonici.
Ex Aedibus S. Congregationis Consistorialls, die 12 lanuarii anno 1961.—Marcellus Card. Mimmi, Ep. Sablnen.
et Mandeien., a Seen. losephus Ferretto, Archlep. Serdicen.,
Adsessor.
Ada. Doc. Cath. 58 (1961) 143-150.

2961
1961 IAN 17.-IOANNES ΧΧΠΙ, FACULTAS. PART?
Missionarfi

recitare possunt Matutinum cum
bus statim post meridiem

Laudi­

Id audientia concela Excmo Secretario S.C. de Prop. Fide,
die 17 ianuarii 1961, S. D. N. Ioannes Pp. XXIII induisit ut.
non obstantibus nn. 144 et 145 Novi Codicis Rubricarum
ÎLE 29271, facultas haec [nempe n. 55 Facultatum decenna­
lium an. I960: ^Concedendi ut privatim recitari possit matu­
tinum cum laudibus diei sequentis statim post meridiem»
[LE 2S70 L in vigore maneat.
♦Secretario S C. do Prep. Fido: BiM 25 (1961) 163. Ada. Vido sub
dio 1960 Ua 1: LE 2370. Vido eîiam eupra LE 2955.

2962
1961 FEB 2.-SC RELIGIOSORUM, INSTRUCTIO. PART.*

2959

1961 IAN 10.-SC STUDIORUM, RESPONSUM. PART?

Instructio ad Religionum, Societatum sine votis
et Institutorum Saecularium Moderatores de can­
didatis ad Statum perfectionis et ad Sacros ordines

Modus procedendi in admittendis nuis acatholicokvm ad Semin ahi UM et ad Ordines sacros

SEDULO DELIGENDIS ET INSTITUENDIS

Scopus, vis et extensio Instructioni»

1. Commemoratur Instructio 'Quantum Religiones·.—
In which Your Excellency requested a dispensation 1mm Ca­
Religiosorum institutio aliorumque evangelicam perfectio­
non 987, par. 1, in favor of N. N., so that he might be admitted
nem persequentium et clericatum in Statibus perfectionis
to Orders.
appetentium. Sacrae Congregationi de Religiosis maxime
We are happy to be able to Inform Your Excellency of the
cordi semper fuit. Itaque, per Instructionem Quantum
practice which is followed in cases of this type.
*
Religione
dici l decembris 1931 Supremos Religionum et
In the beginning, th»· Sacred Congregation of Seminaries
Societatum clericalium Moderatores edocuit de recta alum­
allows the young man to enter the seminary. Before admlKnorum formatione religiosa ct clericali, deque scrutinio
»ion of the candidate to the Sacred Tonsure, in the event that
ante professionis emissionem et sacrorum Ordinum suscep­
the Superiors find him worthy, recourse It lo be bad to the
tionem peragendo x.
Sacred Congregation of the Holy Office, to ask for the dispen­
sation from the above-mentioned canon, mentioning that the
Illius Instructionis praecipuus scopus fuit praecavere,
Sacred Congregation of Seminaries has already allowed the
quantum humana fragilitas patitur, graves desertionis ca­
young nun to begin his studies in the seminary.
sus nedum a statu religioso, verum etiam a sacra militia,
Therefore, we hasten to Include with this letter the neces­
in quam per Ordinum susceptionem fuerant viri religiosi
sary rescript. In order that Your Excellency might, when you
cooptati.
find It opportune, present to the Supreme Congregation of the
Holy Office a requesUon for the admission oï N. N. to first
2. Scopus huius Instructionis eiusgue ais.—Nunc vero,
Tonsure.
• Orttfaarfo Latiyettcssi Piot 11 52 613 BOVSCAP.EM V, p 4814W

4113

Patorum. H <OÎ. .„5, E«*. i. Sb,.
• ■

j»4*

4141

1961 FEB 2

SC RELIGIOSORUM, INSTRUCTIO DE CANDIDATIS INSTITUENDIS

firmis manentibus praecipuis normis et judicandi regulis
in praeiaudata Instructione contentis, Sacra Congregatio
idem argumentum retractare et ex Integro ordinare Inten­
dit (can. 22), praesertim sub adspectu selectionis nccnon
institutionis candidatorum perficiendae et scrutationis ante
professiones et sacrorum Ordinum susceptionem peragen­
dae, ut Instructio praesenti rerum evolutioni et posterio­
ribus documentis pontificiis, quae rein tangunt, apprime
respondeat,
3. Forties praecipui—Interea enim, anno Iubllnci 1950,
Congressus Generalis de Statibus perfectionis Romae ce­
lebratus est. in quo viri periti, ex omnibus orbis partibus
advocati, pro sua scientia et experientia, de vocationibus
religiosis et clericalibus seligendis, fovendis et perficiendis
dixerunt ct scripserunt, quae in «Acta et Documenta»,
quatuor voluminibus editis proposita sunt, allaequc Con­
gressiones in diversis nationibus habitae fuerunt In quibus
eadem argumenta illustrata sunt.
interea etiam maximi ponderis prodierunt documenta,
edita sive a Pio Papa XI, 1. m., Litterae Encycllcae Ad
Catholici Sacerdotii, dici 20 decembris 1935 ’, sive plura
alia a Pio Papa XII, v. m., de Statibus perfectionis meritis­
simo, vclutl adhortatio ad Clerum Aienti Nostrae dici 23
septembris 1950’, Litterae Encyclicae Sacra Virginitas,
diei 25 Martii 1954 4, Allocutio Sollemnis conventus, diei
24 iunii 1939 ad universos clericos studentes eorumque
Moderatores *, Allocutio Haud mediocri, diei 11 februarii
1958 ad Moderatores Generales Religiosorum Ordinum ac
Sodalitatum in Urbe degentes ·, praesertim autem Consti­
tutio Apostolica Sedes Sapientiae diei 31 mali 1956, de
religiosa, clericali, apostolica institutione In Statibus acquiqulrendae perfectionis clericis impertienda7. Nec minoris
ponderis sunt quae Summus Pontifex Ioannes XXIII f. r.
de sacerdotio ad ipsumque institutione edixit, tum in sol­
lemnibus Allocutionibus occasione Primae Synodi Roma­
nae habitis tum in ipsis Synodalibus Constitutionibus B.
Prodierunt etiam Litterae Circulares reservatae Sacrae
Congregationis de Sacramentis die 27 decembris 1955 ad
locorum Ordinarios pro clericis saccularibus directae in
quibus urgetur scrutinium alumnorum peragendum prius­
quam ad Ordines promoveantur [LE 2542].
Profecto opportunum erat, immo et officium huius Sa­
crae Congregationis, fructus adeo diutumae uberisque ex­
perientiae et evolutionis In novam Instructionem colligere,
quae praeterea exhibeatur veluti explanatio sub hoc pecu­
liari respectu, Apostolicae Constitutionis Sedes Sapientiae
(Cfr. ipsius n. 40 et Slat. Gen. art. 17) [LE 2579 et 2591].
4. Ad quos dirigatur Instructio—Instructio dirigitur ad
Moderatores Religionum, Societatum vitae communis et
Institutorum saecularium, praesertim, ad haec ultima quod
spectat, si sodales Instituto qua clerici adseribuntur;
ideoque, licet propter commoditatem, plerumque soli reli­
giosi nominentur, normae et criteria hic tradita ad sodales
etiam aliorum Statuum perfectionis referenda sunt (cfr.
Stat. Gen., art. 16 § 1-2).
Similiter, quamvis praecipue respiciat candidatos ad
statum clericalem, quae tamen ex natura sua ad alumno­
rum selectionem et institutionem pro statu perfectionis
spectant, etiam sodalibus lalcis et religiosis mulieribus ap­
plicantur, congrua congruis referendo (Ib., § 3, 2.°).

I—De communioribus desertionum causis
5. Causae desertionum explorandae—Oportet imprimis
frequentiores desertionum querimonias enucleare, necnon
considerationi Moderatorum proponere quibus causis reli­
giosi sacerdotes moveri se dicant ut inltae vitae fastidio
affecti, saccularizationem vel etiam «lalclzationem» seu ad
statum laicalem reductionem, a S. Sede flagitent; quibus
item praetextibus, religiosae vitae valedicere praesumentes,
proprio marte ad saecularia redeant, Immo vel ipsas clerica­
les obligationes, praesertim caelibatum, apud Dicasteria
Apostolica impugnare audeant. Causis desertionum cogni9 A. A.
28 (1936), p. 5’3$; Fnch. dc SUi. Perf., n. 367, o. 481-521 (LE
1302).
•A. A. S., 42 (1950), P· 657-702 [LE Jtjx].
•Λ. A. S., 46 (1954). P· 161-191 [LE 14« J·
*A, A. S.. 3X (1939). P· 245-331;
Pcrf., n. 373. P· 530-537.
• J. A. S., 50 (1958). P· 153-161 Π-Ε 2729].
’Cfr. putem doctrinalem in A. A. S., 48 (1956), p. 3S4-365 [LE 2591].
StaluSa hnuralm Constitutioni Apostolicae adnexa, edita et promulgata
ua.t extra A. A. S. (LE 2591 ]. — In hac Instructione citatur editio altera,
Î957, curata a Sacra Congregatione de Religiosis.
* Haec documenta loxwxts PP. XXIII conferri possunt in A. A. S., 52
11960), p. 179-309 et in Prima Remana Synodus A. D. i960. Typis Polyglotte
Vaticanis.
4145

η. 2962

tis, Moderatores consultiorem curam et vigilantiam exer­
cere poterunt, sive In exploranda divina candidatorum vo­
catione, sive in ea dedita opera firmanda et custodienda.
Porro, in genere, declarant saepe supra dicti religiosi se
vel absque vera vocatione hanc viam ingressos et prosecu­
tos esse aut veram divinam vocationem amisisse institu­
tionis tempore vel primis vitae ministerialis annis.
6. Familiae indebitus influxus—Crebro ad parentum
ct familiae indebitum influxum recurrunt, quatenus ex
paupere vel onerata prole familia geniti, eorum exitum
e domo paterna et ingressum in collegium parentes Ipsi
vel propinqui ut optatam d;fflcultatum rei familiaris solu­
tionem consuluerunt, qulnimo precibus, suasionibus, aut
etiam tectis minis Ipsos ad hoc vitae perfectionis et sacer­
dotalis genus amplectendum illudquc prosequendum com­
pulerunt; ideoque suam repugnantiam vel reluctationem
in suscipiendo statu religioso clericali, cui adversabantur
fractam fuisse asserunt.
7. Indebitus influxus Superiorum et directorum—Nec
desunt qui suae perarduae condicionis causam ipsos Su­
periores religiosos et conscientiae moderatores perhibeant,
qui, licet fere nullum oblectamentum ad vitam religiosam
clericalem, nullum pietatis spiritum, nullumque, progrediente aetate, studium in ipsis animadvertissent, haud
veriti sunt eis prosecutionem suadere, sive ob spem reme­
dii in posterum afferendi, sive, eo quod de numero potius
quam de qualitate vocationum solliciti, aut etiam falsi
nominis pietate erga candidatos decepti, eis periculum
amittendae salutis aeternae, si religioso clericali statui va­
ledixissent, comminati sint.
8. Ignorantia onerum et defectus libertatis in ipsis susci­
piendis—Non raro affertur aut insufficiens cognitio obli­
gationum religiosarum et clericalium, praesertim caeliba­
tus, aut voluntas haesitans, cum ad professionem perpe­
tuam vel ad sacros Ordines processerunt. Siquidem adhuc
pueri et In prima adolescentia, in collegium religiosum
deducti, cum notitia omnino confusa vocationis religiosae
et ecclesiasticae vel cum voluntate valde incerta, hunc
animi statum se non penitus superasse existimant hi mi­
seri sacerdotes et religiosi, absoluto studiorum et forma­
tionis seu probationis tempore. Attamen ab incepta via
non recesserunt vel quia inconsiderate alios condiscipulos
ex more sunt secuti, vel, quia timidi et incapaces gravioris
alicuius propositi, ad suorum Moderatorum suasiones et
consilia sese, licet aegre, dociles praebuerunt. Unde ipsi
asserunt in actu professionis et ordinationis se caruisse
sufficienti officiorum sacerdotalium conscientia vel ea non
plena voluntate amplexos esse.
9. Timor futuri incerti—Interdum candidati ipsi, sa­
cris Ordinibus vel professioni perpetuae proximi, et aetate
quadantenus maturi, studiorum titulis civilibus carentes
atque artis cuiusvis vel professionis liberalis expertes, veriti
sunt vitae religiosae valedicere, aegre secum reputantes si
in saeculum reverterentur, nonnisi manuum labore ho­
nestae sustentationis subsidia assecuturos vel durum et
incertum conatum ad liberalem professionem sibi procu­
randam se suscepturos esse, et idcirco propositum prose­
quendi in vita religiosa clericali tamquam minus malum
aestimarunt.
10. Difficultas castitatem servandi—Nonnumquam
huiusmodi religiosi sacerdotes servare castitatem nunc sibi
impossibile esse asserunt, tum ob pravas consuetudines ab
adolescentia contractas, remissas interdum, numquam ta­
men prorsus exstinctas, tum ob impulsus ad venerem qui
characterem pathologicum praeseferunt, quique remediis
sive ordinariis sive extraordinariis etiam spiritualibus coer­
ceri non posse existimant, ita ut vitio solitario indulgere
saepius ipsis contingat.
11. Amissio spiritus religiosi—Denique non raro ut
causa adducitur spiritus religiosi amissio, vel quia, naturalismo hodiernae vitae eorum animos pervadente, disci­
plinae et observantiis religiosis impares fiunt, vel quia in
domibus religiosis desidiosi ct operositate fecunda exper­
tes, cupiditate vitae exterioris ct inordinato actlvlsmo
pseudoapostolico decepti, propriam vitam interiorem né­
gligentes, periculis omnis generis superantur, quae nec de­
vitant nec agnoscunt.
12. Saepe rationes infirmae sunt et subiectivae—Haec
et similia afferunt miserandi sacerdotes religiosi. Ecclesiam
ipsam quandoque insimulare nitentes de proprio miserrimo
statu, quasi Ecclesia ipsos debitis qualitatibus minime
praeditos, ad vitam religiosam et sacerdotalem per mi­
nistros suos admiserit; vel ipsos vere In sortem Domini
vocatos conformare ct custodire nesciverit. Sed, uti Sacra
Congregatio de Sacramentis in laudatis Litteris Clrrulari4146

SC RELIGIOSORUM, INSTRUCTIO DE CANDIDATIS INSTITUENDIS

η. 2062

1001 FEB 2

bus asseverat, «non est diffitendum saepe has presbytero­
rum in processibus factas allegationes fucatam dumtaxat
perhibere veritatis speciem. Constat enim plerumque eas
esse propositas a solis orantibus, quorum maxime inter­
sunt, nec per testes ant documenta in iudicio evictas». Nec
mirum est, cum hl miseri sacerdotes religiosi haud raro
suum praesentem animi habitum et crisim psychicam,
pauiatim lapsu annorum evolutam, ad suae professionis
et ordinationis tempora inconscil transferant, ipsorum in­
timam mutationem non pervidentes.
13. Species ipsa fundamenti auferenda. Superiorum
conscientiae onus—Nihilominus Ecclesiae honor. Religio­
num bonum el fidelium aedificatio a Moderatoribus accu­
ratissimam diligentiam atque indefessum studium exigunt,
ut querulis sacerdotibus ne fundamenti quidem species
praebeatur.
Provideant Superiores ne In ipsos reddat quod minus
apte vel etiam falso agatur ab iis qui delectui et institu­
tioni Juventutis praepositi sunt, si latas ab Ecclesia norm?s
vel culpabiliter ignorant aut negllgunt vel incaute ad usum
deducunt, si necessariam spirituum discretionem postha­
bentes, a Deo In Religionem non vocatos admittunt et in
ea permanere sinunt, aut si manifeste vocatos rite efformare atque in divina vocatione custodire negllgunt. Qua­
propter haec Sacra Congregatio officium suum esse existi­
mat vehementer Moderatores hortari ut. normas, quae in­
ferius exponantur, semper prae oculis habeant, memores
etiam gravis moniti Sacrae Congregationis in Instructione
Illud saepius diei 18 augusti anni 1915 dati: «Quum aliquis
religiosus vir ex Ordine suo egreditur, eiusdem Ordinis
Moderator, sl diligenter omnia coram Domino consideravit,
semetipsum a culpa non abesse suoque muneri defuisse
saepe saepius facile percipiet. Quae quidem officii prae­
termissio fieri solet in alumnis vel admittendis, vel ad
religiosae vitae rationem informandis, vel, postquam vota
emiserint, pervigilandis»·.

doctrinae, quam peropportune nobis Summus Pontifex
commendat: «Gedeon, cui Ingens multitudo hominum prae­
sto erat, qui quidem specie prompti paratlque videbantur
ad omnia eluctanda pericula superandasque difficultates,
vocem Domini edicentis audit ad ardua forliaque incepta
exsequenda potius quam multorum numerum, paucorum
virtutem valere» ,l.
15. Signa uocationis sint position—Meminisse iuvablt
deinde Illos solum candidatos, qui nullo detenti sint cano­
nico Impedimento ct simul positiva prodant signa verae
vocationis divinae, Iuxta praescripta in Const. Apost. Sedes
Sapientiae, Stat, Gen., art. 31 $ 2, l.fl, 2.» edita, admitti
posse. Hoc sit in seligendis vocationibus primum absolutumque principium. Siquidem ut dilucide nos admonet
eadem Const. Apost. Sedes Sapientiae: «Del vocatio ad
statum sive religiosum sive sacerdotalem Ineundum, lam
necessaria dicenda est, ut si deficiat, ipsum fundamentum,
quo totum nitatur aedificium, deficere dici debeat. Quem
enim Deus non vocat, gratia cius non movet, nec adluval»11
Canonica idoneitas candidati ad Instituti onera ferenda
(can. 538; Stat, Gen., art. 31, § 1), pas itiois argumentis
suffulta sit oportet (can. 973 § 3); eaque constare debet
omnibus requisitis et qualitatibus, gradui aetatis con­
gruentibus, physicis, intellectualibus et moralibus, sive
naturae sive gratiae, quibus recte disponatur i avenis ad
munera religiosa et sacerdotalia digne sustinenda et obeun­
da (Stat. Gen., art. 33).
16. Certitudo moratis de idoneitate candidatorum—Ne
admittantur candidati in seminaria religiosa nisi post ac­
curatum examen singulorum ct diligentes informationes;
el in seminariis et novitiatibus debitae probationes et per­
scrutationes iterandae sunt, fideliter servatis Statutis Ge­
neralibus Const. Apost. Sedes Sapientiae, art. 31-34. Dubia
idoneitas non sufficit, sed «quoties de candidati alicuius
idoneitate prudens supersit dubium, nefas est eum ad vin­
culum contrahendum (can. 571 § 2), praesertim definitivum
(ce. 575 5 1, 637) admittere 13. Id multo gravius cavendum
erit sl agatur de sacris Ordinibus **
. Sed probatio proro­
Π—Studium adhibendum in seligendis candidatis ad
ganda est ad normam luris, ct illa omnia peragenda quae
Statum perfectionis et clericalem
ad moralem certitudinem assequendam conferre possunt»
(cc. 571 5 2, 574 § 2; Stat. Gen., art. 34, § 2, 1.·», 2.·, 3.°).
A) Monita generalia
Merito, igitur, ad se referant, servata proportione quoad
diversos gradus probationis et selectionis, Moderatores el
14. Qualitas quantitati praeferatur—Imprimis, quam­
quotquot vocationibus iudicandis incumbunt, canonicum
vis omni ope vocationes ad perfectionis evangelicae statum
praescriptum quo Episcopus monetur «ut sacros Ordines
et ad sacerdotium promovendae sint (Stat. Gen,t art. 32),
nemini conferat, quin ex positivis argumentis moraliter
cavendum est tamen ne immodicus conatus augendi ea­
certus sit de eius canonica Idoneitate; secus non solum
rum numerum noceat qualitati et selectioni.
gravissime peccat, sed etiam periculo sese committit alienis
Omnes sibi persuasum habeant, magnam pro alumnorum
communicandi peccatis» (973 § 3). Nam selectio et probatio
copia sollicitudinem, haud cum debita eorum Institutionis
candidati religiosi gradus est ad sacram ordinationem, et
cura connexam, quaesitos non parere effectus Immo et
Episcopus, ut caute monet Pius XI, in religiosis ordinandis,
contrarios provocare; nam slcutl nihil apparet, gratia Dei
«ad Moderatorum suorum iudicium rem ut plurimum de­
a diu vante, ad vocationes excitandas valentius quam extmfert» 1S. Proinde, dum dubium est de idoneitate, certum
institutorum vita, ita etiam nihil maiore pollet
est ad ulteriora progredi non licere; agitur enim de re a
enicacitale ad vocationum germinationem Impediendam
qua maxiruc pendent Ecclesiae bonum ct animarum salus,
vel ad suffocandas vocationes iam germinatas quam erro­
in qua proinde tutior semper sententia eligi debet. «Quae
rum exempla quae in destitutis recta solidaque formatione
quidem sententia tutior, ad rem quod attinet, multo magis
dolenter conspiciuntur.
sacrorum alumnis favet, cum eos ex Itinere avertat, per
«Quaerite primum regnum Del et iustitlam eius et haec
quod ad aeternam ruinam adduci possent» 1<.
omnia adiclentur vobis. Dicere possumus omnesque Supe­
17. Munus regiminis externi el interni. Iisdem utrumque
riores id repetant: quaeramus imprimis qualitatem, nam
qualius sponte et ultro accedet, sl ita loqui licet; huic regimen utatur principiis—Ln hoc pracstantisslmo opere
enim divina Providentia consulet. Nec est muneris nostri partes primae ad Superiores maiores pertinent. Eorum est
noc Integrum opus promovere ac dirigere, normas n Sede
studere numero, cum nobis non detur vocationem animis
afflare. Hac re tota continetur doctrina theologica de vo­ Apostollca propositas apprime cognoscere ct earum fideli
catione. quae scilicet a Deo proficiscitur, quam solus Deus exsecutioni invigilare. Ad ipsos proinde spectat hoc in
Impertit. Nostrum vero est eam fovere, provehere auctibus negotio maximum officii onus (Stat. Gen., ari. 27 § 1).
et ornare... Hoc pignus est et promissio futurae vestrae
Sed Superiores maiores opera adiutricl Indigent omnium,
prosperitatis»l·.
qui alumnorum delectui et institutioni praeponuntur, sive
Ac rtvern nos experientia edocet Deum vocationum uber­ Superiores sunt et moderatores regiminis externi, sive con­
tate favere Religionibus quae rigore disciplinae florent of- fessorii et praefecti spiritus, intra sui muneris fines. Siqui­
flcilque proprii in Mystico Christi Corpore partes implent; dem signa vocationis divinae vel defectus vocationis, alia,
premi e contra alumnorum penuria eas quarum sodales ex natura sua, innotescunt Moderatoribus regiminis exter­
divinis Eius consiliis tideliter non obsequuntur.
ni, alia, vero, ad intimam mentis et conscientiae rationem
Qua de causa, nonnulli oui, vocationum penuria labo­ PoRu’ pertinentia, a confessoriis et moderatoribus spiri­
rantes, anxie se dedunt elsucm colligendis, utentes modis tualibus plerumque tantum cognoscuntur. Hl omnes onus
interdum ac formis non certe commendandis, recte face­
25 lanuarii 1960 oJ torrerum oJ-mnoi n
rent quod maximas curas optimae institutioni candidato­
rum Impenderent, qui aut sponte accedentes aut pruden­
<Γ °6 Clr l’n-' **’ijn-'
tibus Inducti mediis, ab Ecclesia divinaque Providentia
ίΐϊ
4 Λ S' 13 ί1"4»· P
E«‘· Stai. P^t: n. 367.
ipsis lam sunt commissi.
n- ia-η [LE 2579].
Ceterum, ne 1 m me mores simus Sacrarum Scripturarum
“ p^Vxf
1Λ*ÆJ530’i- ". n- »-·•
it SUI. Fcrf.' d 1A6, p. )|i.
»·
Pii XI
Capit ilCT On ObUtorun SUrw ImaxoiUue,
U *ep«. i>j> 4 Dor. Ph XII Modrrtloribc* (kaerdibut, n t-.br. 195S:
4. A. S . 50
P
(LE
1147

E«k.sL.
ntUi. A. 4. s , 46 (1954), p. t$x μ P

»■ ·<· S·. U
p.
S.. JS
p.
Liti. Encycl. Sarra vir fi-

4148

1001 FEU 2

SC RELIGIOSORUM, INSTRUCTIO DE CANDIDATIS INSTITUENDIS

η. 2962

conscientiae suscipiunt in sacerdotum ct religiosorum de­
lectu et admissione nd professionem ct nd ordinationem
atque ex Ignorantia vel ex ncgligcntla peccatis aliorum
communicare possunt.

tum esse aperte patuerit, tum, nullo habito hominum
respectu, vitio medendum estȔe.

Diverso tamen modo sese habere debent In opere exse­
quendo. Siquidem Moderatores regiminis externi extrinse­
cus et In foro externo, luxtn normas luris communis et
peculiaris, operam suam exercere debent; sed aliter con­
fessorii, qui tenentur «inviolabili Sacramenti secreto», ct
directores spirituales, strictiori sensu (cfr. Stal. Gen., art. 28
I 2, 9.·), qui etiam secreto tenentur «ex religioso suscepto
munere». Ill tantum In foro Interno dent operam, ut a
Deo non vocati vel indigni effecti, ad ulteriora non pro­
cedant.
At, licet modus agendi in foro externo et interno sit di­
versus, hoc tamen maxime interest, scilicet ut «iisdem om­
nes utantur principiis de vocationis probatione deque cau­
tionibus in nac re adhibendis, ut iuvenes considerate ad
professionem ct ad Ordines admittantur» n.

22. Signum divinae vocationis—Inter verae vocationis
divinae requisita merito recensetur candidatorum voluntas
libera seu Immunis ab omni coercitione morali cum per­
fecta obligationum status cognitione. Plena libertas lege
ecclesiastica praecipitur ad Ordines suscipiendos et ad va­
liditatem novltiatus ct professionis n; atque, vi art. 32 § 3
Statutorum Generalium, vitandum est in vocationibus pro­
movendis quidquid candidatorum libertatem minuere vel
Improbe afficere videtur. In hoc consilio libere inito ma­
xime dignoscitur Dei vocatio specialis seu motio Spiritus
Sancti, qui hominem de cetero idoneum, ad evangellca con­
silia sectanda vel ad sacerdotium amplectendum interius
illustrat et movet. Nam afflatus divinus requisitus in vera
vocatione a S. Pio X 11 vel illa proclivis inclinatio ad
sacra munia, de qua loquitur Pius XI in Litt. Encycl.
Ad Catholici Sacerdotii ”, potius quam ex intimo conscien­
tiae invitamento sensuumque motu, quae possunt deficere,
dignoscitur ex recta eorum propensione intentioneque men­
tis seu consilio voluntatis liberae (cfr. c. 538).
23. Causas supernaturales perscrutentur Moderatores—
Cum Moderatorum sit de vocatione alumnorum suorum
iudicium facere, impensius spontaneum impulsum ipsorum
seu liberae voluntatis consilium excutiant. Causas supernaturales vocationis saepe saepius in alumnis perscruten­
tur, praecipue, si ex paupere familia oriantur, vel subsidiis
honestae vitae in saeculo ducendae aut titulis studii desti­
tuti sint, aut animo pusillo praeditf, anxii, dubii, scrupulis
exagitati, vel incapaces prorsus sint ad quodlibet alicuius
momenti consilium capiendum. Ad pleniorem alumnorum
cognitionem, potest peti a iuvenlbus «descriptio historica»
suae vocationis, quantum haec quit descriptio fieri. Sic
obligentur ad considerationem vere personalem propriae
vocationis.
24. Exterius vel interius vexatos paterne adiuvent—Non
omittant Moderatores paterne monere tirones, ut si forte
aliquis invitus ex influxu indebito parentum aut propin­
quorum, aut ex rei oeconomicae defectu ad professionem
vel ad ordinationes adactum se sentiat, fidenter ipsis Su­
perioribus vel confessoriis rem patefaciat; hi autem sese
paratos exhibeant ad auxilium el praebendum, ut indemnis
c tali discrimine egredi queat; aliam, si fieri potest, ape­
riendo viam qua convenienter in sacculo honestam vitae
condicionem adipiscatur t4.
25. Iudicio moderatorum fori interni acquiescant—Cum
vero alumnus, de consilio confessorii aut moderatoris spi­
ritus, Superioribus declarat se non esse ad sacerdotium
idoneum, Superior eius declarationi acquiescat, nec ulte­
rius inquirat; et si subdiaconus vel diaconus sit, de eius
reductione ad statum Jaicalem, ipso consentiente, cum
Apostollca Sede agat ΐδ.

18. Munus con/essoril et directoris spiritus—Confcssaril gravi officio tenentur indignos monendi, incitandi atque
lubendi privatim ct in conscientia, nullo habito humano
respectu, ut a vita religiosa et clericali recedant. Et quam­
vis omnia requisita ad absolutionem sacramentalem eis
impertiendam habere videantur, non tamen eo ipso digni
putandi sunt professione vel ordinatione; principia enim
quibus regitur forum sacramentale, in iis praesertim quae
ad peccatorum absolutionem spectant, diversa sunt a criteriis, quibus ad mentem Ecclesiae, indicatur de idoneitate
ad sacerdotium et vitam religiosam. Ideo pacnitentes certe
indigni professionis et ordinationis, absolvi quidem pote­
runt sl veri doloris de peccatis praebeant argumentum, et
serio promittant a proposito statum religiosum vel clerica­
lem prosequendi se recessuros, sed a professione et ordina­
tione efficaciter arcendi sunt.
Pariter directores spiritus officium habent in foro interno
non sacramental! iudicandl de vocatione divina sibi credi­
torum, atque non idoneos monendi ct incitandi privatim,
ut a vita inchoata sponte recedant.
19. Accurate seligantur con/essarii et directores spiritus.
Denuo, hac oblata occasione, ab hac Sacra Congregatione
vehementer inculcatur Superioribus momentum ac neces­
sitas accurate eligendi confessarios et directores spiritus
in seminariis religiosis viros rite instructos ct magna pru­
dentia atque perspicacitate in iuvenilibus animis cogno­
scendis praeditos (Stal. Gen., art. 24 § 2). Ipsi quoque Su­
periores promovere debent modum agendi vigilem et uni­
formem eorum omnium qui incumbunt formationi iuvenum, ne sinant Inhabiles ad Ordines ascendere.
20. Candidatorum cooperatio. Sinceritas et docilitas com­
mendantur—Denique ipsorum candidatorum cooperatio ad
rectum de ipsorum vocatione iudicium proferendum, pru­
denter promoveatur; eorum enim maxime interest. Recte
intelligant α vita religiosa et a militia clericali recedere
non esse semper et pro omnibus malum. Non est malum,
sed bonum pro non vocatis vel non rite dispositis. Periculosa
uidem est infidelitas, qua vocatio divina certo probata
eseritur, sed gravius esset si non vocati vel indigni, clausis
oculis, obligationes religiosas ct clericales amplecterentur.
Ipsis igitur maxime commendantur simplicitas et sinceri­
tas in ostensione sui spiritus et docilitas atque plena obtem­
peratio consiliis et praeceptis confessoriorum, directorum
atque Superiorum; «quo enim magis iuvenes integritate ac
sinceritate praestabunt, eo efficientius a Moderatoribus
adiuvari poterunt, cum dignoscendum sit utrum divinitus
ad viam perfectionis suscipiendam et ad sacra capessenda
munia vocentur» ie.
Calleant ergo alumni mentem Ecclesiae circa manifesta­
tionem conscientiae prout continetur in can. 530 § 2 et
prout enucleatur in Stat. Gen.19.

3

21. Tempus de/initivae selectionis—Ad tempus quod
attinet, quo definitiva selectio fieri oporteat, omnia sub­
sidia diligenter adhibeantur, ut Intra temporis limites a
iore praefinitos, huiusmodi selectio fiat, et probe sciant
non nisi raro ulteriorem prorogationem probationis peten­
dam esse (cfr. Stat Gen., art. 34 § 3). Optima retineatur
norma in Litteris Encycllcis Ad Catholici Sacerdotii sta­
tuta: «Ac quamvis aptius sit haud nimio serius ad hanc
electionem devenire, quod mora soleat hisce de rebus et erro­
res Inducere et detrimenta afferre, attamen, quaelibet re­
morandi causa fuerit, cum primum e recto itinere deerra»’ Pnma Romana Synaiui, 484, f 3. ’· Cfr. Prima Romana Synodus, tfy
"Ctr.Sia/. Gen, art. 28 § 3, 1.· [LE 2591 ].

4149

B)

De libertate requisita

26. Modus agendi cum haesitantibus—Cum agitur de
alumnis animo ancipitibus et anxiis, qui ad vitam religio­
sam amplectendam vel relinquendam aut etiam ad Ordines
recipiendos vel reiciendos decidere non valent, Moderato­
res, quos indignos agnoverint, ab incepto avertant; quos
vero dignos censuerint, adhortentur ut vota emittant vel
ordinari consentiant; attamen se abstineant ab urgenda
professione vel ordinatione, et sententiam amplectendam
relinquant eorum arbitrio, influxum indebitum omittentes
veluti cos alliciendo ad professionem vel ordinationem va­
nis blanditiis, aut minitando spiritualia mala et poenas
inferni, in quae incurrant si a professione vel ab ordinatio­
ne recesserintae.

C)

De necessaria onerum cognitione

27. Alumni de oneribus suscipiendis erudiantur—Deli­
berate quoque vota emittere et Ordines suscipere debent
candidati; secus nec liberi essent. Gravi igitur officio con­
scientiae tenentur Superiores curandi ut aspirantes et novltii, necnon studentes toto tempore studiorum, diligenter
’· Pius XI, Encycl. Ad caikolùi sacerdotii, .4. .4. S., aS (1936), P- 39;
Eruh. Stal. Pcrj., n. 367, j p. 509-510 [LE 1302].
" Ctr. can. 97«, 542, i.·, 57J f 1, 4.·, 2352.
”S. Pius X, EpisL Ap. Cum frimum, 4 aug. 1913; .4. A. S., 5 (1913),
p. 388; Enck. Stat. Prrf., n. 279. p. 33r.
u Pius XI, Encycl. Ad caiMici uucrdotii, .4. .4. S.. 28 (1936), p. 39,
Ench. Stat. Per/., n. 367, p. 510 [LE 13
1]·
*
’* Litt. cire. Sacrae Congregationis de Sacramentis, n. 5 [LE 2542].
■» Ibid. η. 6.
'•Stat. Gm., art. 33, | 3 (LE 2591]. · Prima Romana Synodus, 467 | 2.
Litt. cire. Sacrae Congregationis de Sacramentis, n. 7 [LE 2542].
4150

SC RELIGIOSORUM. TXSTRÜCTTO DE CANDIDATIS INSTITUENDIS

η. 2962

erudiantur de obligationibus et oneribus vitae religiosae
et clericalis.
Onera et obligationes religiosa et clericalia crebro per­
tractentur a magistris novitiorum et a praelectis spiritus,
pro suo munere, opportunis monitis, instructionibus et ex­
hortationibus consuetis. De eis loquantur etiam conclonatores in spiritualibus exercitiis ante professionem perpe­
tuam et sacras ordinationes habendis. Denique professores
theologiae moralis in explanando tractatu de Ordine, prae­
lectiones tradant de obligationibus et oneribus clericalibus,
atque de his in examinibus ad Ordines candidatos interro­
gari oportet.
28. Temeritas in statu religioso el clericali amplectendo
obiurgaiur—Laudabiliter vitae religiosae sanctitas et sa­
cerdotii dignitas el excellentia tironibus ab initio et toto
tempore formationis saepe commendatur, atque a vera
divina vocatione defectio iusta damnatur. Pariter vero,
Immo gravius temeritas In statu religioso et sacerdotali
amplectendo oblurganda est et periculis plena declaranda
iis, qui a Deo non vocati vel vocatione divina Indigni ef­
fecti, vola emittere aut Ordines sacros suscipere audeant.
Conscientiam veram efforment, errores et confusionem ac­
curate devitantes in doctrinis de vocatione religiosa ct
sacerdotali, de virginitate et matrimonio Christiano. Om­
nes tamen sibi persuasum habeant, tempus pro explora­
tione vocationis prima admissione non plene exhauriri, sed
produci usque au professionem perpetuam et presbyteratus
susceptionem

19G1 FED 2

S7iSP^bQ^Q°/:Pr)I?>g‘?rÎ/JÎOtesl a(,/lormam luris (c. 571 J 2,
5/4 $ 2, 973 § 3, Stat. Gen., art. 34 $ 2, 3.·) [LE 2591J.
Spem fundatam emendationis prae sc ferre possunt adu­
lescentes, physice et psychice normales seu sanitate animi
et corporis praediti, qui solida pietate aliisque virtutibus
cum castitate maxime connexis sinccroque desiderio vitae
religiosae ct sacerdotalis effulgeant.

3. Arctiorem normam servari oportet in admittendis
ad professionem perpetuam et in promovendis ad Onlines
sacros. Nemo ad vota perpetua et ad sacros Ordines pro­
moveatur nisi firmam continentiam consecuius fuerit et
de probata castitate diuturnum experimentum, saltem
unius circiter anni in quolibet casu, dederit. Si hoc anno
ante professionem perpetuam vel ante sacras ordinationes
ex novis culpis dubium sil exortum, candidatus n professio­
ne perpetua vel ab Ordine sacro excludatur (cfr. supra,
n. 16); nisi tempus, ad professionem quod attinet, cx lege
vel induito suppetat ad castitatis probationem iterandam,
ct de alumno agatur qui spem ponderatam emendationis
praebeat, ut supra (n. 30, 2).
4. Si, post ingressum in scholam apostollcam, alumnus
contra sextum praeceptum cum persona eiusdem vel al­
terius sexus graviter peccaverit, aut alicui in materia casti­
tatis scandalo gravi fuerit, quamprimum arcendus est ad
normam c. 1371; nisi agatur de adulescente seducto excel­
lentibus qualitatibus praedito et vere paenltentf, aut, cum
peccatum fuerit actus objective imperfectus, si adluncta
actus simul et alumni condiciones prudenter ponderatae a
Moderatoribus vel confessarils, aliud suadeant in casu spe­
D) De expostulata castitate
ciali.
Sl novltios vel professus qui vota perpetua nondum
29. Momentum, luotnes rite instruantur et de periculis
moneantur—Inter argumenta et signa divinae vocationis,
<emisit, eadem patraverit, a religione arceatur, vel sl casus
ferat, servato c. 647 § 2, 1.·, dimittatur. Si vero professus
omnino necessaria habetur castitatis virtus. «Quippe in
votorum perpetuorum reus huiusmodi peccati inventus
qua sit magna ex parte positum quod eiusmodl vitae genus
fuerit, a tonsura Ordineque quovis suscipiendo in perpe­
iidem [sacrae militiae tirones) sibi constituant, in eoque
tuum erit excludendus, ct, si casus ad forum externum per­
permaneant». Hinc:
tinet. monitione canonica corrigendus nisi, ad normam
a) «Vigil dlligensque cura adhibenda est ut sacrae mi­
cc. 653 et 663 locus sit remissioni ad saeculum (cfr. Stat.
litiae tirones magni ducant, ament atque in animo suo
Gen., art. 34, 5 2, 4.·) [LE 2591 [.
pudicitiam tueantur.»
Si denique subdiaconus vel diaconus sit, firmis iis, quae
b) «Non modo, igitur, certiores clerici opportune flant
nuper dicta sunt, si opus sit, de reductione ad statum laiquid sint sacerdotum caelibatus, ab iisdemque servanda
calem cum Sede Apostolica agant Moderatores.
castitas (cfr. can. 132), quldve ea officii exigant, sed de
Idcirco ne ad experimentum quidem faciendum admit
periculis moneantur, quae hanc ob rem afferri ipsis possint.
tantur in ordine ad sacerdotium clerici qui in sua Dioeces
Cohortandi Item sunt sacrorum alumni ut iam a prima
vel religiosi qui in alia Religione circa castitatem graviter
aetatula a periculis praecaveant»st.
exterius deliquerint, nisi certe constet de causis excusanti­
c) Licet valde excellentior sit virginitas propter regnum
bus vel conscientiae onus notabiliter saltem minuentibus
caelorum quam matrimonium, non tamen Ignorare debent
ILitt. cire. S. C. de Sacram., n. 16) [LE 2542[.
honestatem vitae coniugalis prout in matrimonio Christiano
A votis religiosis et ab ordinatione prohibeantur denique
ex ordinatione divina Instituto habetur. Ita ergo Instituan­
ii qui in homosexuale vitium vel paederastiam prava incli­
tur ut. bonum matrimonii Christiani satis agnoscentes,
natione affecti sunt, quibus vita communis ct ministerium
maius bonum restitatis sacerdotalis et religiosae deliberate
et libere amplectantur.
sacerdotale grave esset periculum.
5. Peculiari prescrutatione Indigent alumni, qui etsi a
d) Quod sl quem alumnum ad caelibatum ecclesiasti­
peccatis formalibus contra castitatem adhuc Immunes, In­
cum servandum castitatemque sacerdotalem colendam im­
parem Inveniant, omnibus etiam excellentioribus qualita­ dole sexuali morbosa seu abnormi laborant, praesertim
hyperaesthesia sexuali seu naturae indole erotica, quibus
tibus posthabitis, eum a militia religiosa ct clericali exclu­
caelibatus religiosus heroicus actus continuus flat, acerdant (dr. Slot. Gen., art. 34, | 2, 4.·), sequentibus normis
bumque martyrium. Nam non solum castitas quatenus
prae oculis habilis, omnlque prudentia et discretione in
earum applicatione adhibitis, nempe:
significat abstinentiam a vencrels, pluribus arduum quid­
30. Quinam excludendi sint; normae praclicae—1. Can­ dam efficitur, sed ipse etiam caelibatus et consequens soli­
didatus qui religiosae et sacerdotali castitati servandae tudo cordis et separatio a familia, adeo difficilis est non­
certo Imparem se praebeat ob culparum contra castitatem nullis nimia sensibilitate el teneritudine cordis praeditis,
frequentiam vel animi ad rem sexualem proclivitatem vel ut Ipsi non apti sint ad vitam religiosam. Haec autem quae­
nimiam voluntatis fragilitatem, non est admittendus ad stio fortasse attentius consideranda est a magistris novi­
scholam apostollcam, el multo minus ad novit latum nec tiorum et scholasticorum quam ab ipsis confcssariis; nam
ad ullam professionem. SI iam est admissus, sed nondum hae animi propensiones non ita apparent in confessione
perpetuo professus, incunctanter est dimittendus vel de quam in vita communi et in familiari usu.
recessa monendus, Iuxta casus, quicumque sit gradus
31. Afodus agendi cum psychopath Icis—Insuper specia­
Institutionis iam adeptus; si vero fuerit perpetuo profes­ lis attentio iis est adhibenda qui indicia praebeant Infirmi­
sus, a tonsura Ordineque quolibet, praesertim sacro, suscltatis neuro-psychleae quique a psychiatris neurotici vel
Îiendls omnino et In perpetuum est arcendus, et si casus
psychopathie! nuncupantur, praesertim scrupulosi, abulici,
erat □ Religione Iuxta leges canonicas dimittendus.
hysterici vel aul aliquo mentis vitio (schizophrenia, para­
X Sl quis, igitur, comperiatur alumnus peccato turpi noia, etc.) affecti sunt; qui imbecilles corpore sunt vel
solitario adsuetus, qui solidam spem non dederit se tempore maxime debiles systemate nervoso; aut psychica melanpavore aut epileptico morbo (c. 934.
prudenter statuendo esse emendaturum, ad novitlalum non
admittatur, nec ad primam professionem nec ad renovatio­
nem admitti potest, qui vere emendatus non sit. Sl vero
novltius vel professus temporalis firmum manifestat pro­
positum emendationis cum spe fundata eam consequendi,
•’Cfr. SUf
1 i. « ■ ItE WP
«· Pw » XII, AiiVwt WrWi Xofira/, A A. S.. 41
p.
fLE
itu i ch. Ult EnrrL
nrfiRiU». 4 4. S., \U (1V54), p 164. »7®,
*.
t7
ire, »·« |LR M«t)·

4151

xsasaie-ggs:
4152

1901 FER 2

SC RELIGIOSORUM, INSTRUCTIO DE CANDIDATIS INSTITUENDIS

HI—Cura adhibenda in Institutione ct confirmatione
vocationis

»

32. Probatissimi formatores designentur et ubicumque
sunt exquirantur—Habeant Moderatores tamquam secun­
dum principium post vocationem accuratam selectionem,
ad iuventutls religiosae educationem impertiendam, opti­
mos et probatissimos formatores designandi curam, ad
nonnam art. 24 Statutorum Generalium. «Sacris ciusmodi
collegiis, admonet Pius XI, sacerdotes tribuite maxima
virtute ornatos, neque gravemini cos c muneribus abstra­
here, specie quidem maioris ponderis, quae tamen cum hac
capitali re, culus partes nulla alia susceperit, comparari
nequeunt. Aliunde etiam eos exquirite ubicumque ad per­
nobile hoc institutum aptos idoneosque inveniatis» ”, Hoc
solum si adimpleatur, certus erit fructus huius Instructio­
nis; hoc si praetermittatur, tota ipsa fere in irritum cadet.
33. Qualitates et designatio eorum qui formationi praeesse
debent—Ada muss lm exsequantur Moderatores, unusquis­
que Intra fines muneris sui, quidquid de hac re praecipitur
in Constitutione Apostolica Sedes Sapientiae, art. 24 et
25. Duo tamen spcciatim in hac Instructione urgenda sunt:
1. Ne munera formationis iunioribus committantur.
Primo quidem animadvertendum hoc perdifficile opus edu­
cationis religiosae, sacerdotalis, et praecipuum animos con­
formandi munus iunioribus sacerdotibus imponere valde
periculosum esse; cum nondum ipsi personalem institutio­
nem plane absolverint, nec aetatis maturitatem obtinue­
rint nd normam c. 559 § 1, nec vitae experientiam ministe­
riorum exercitio aliquatenus consecuti fuerint30.
2. Nec imparati praeponantur. Secundo caveant a for­
matoribus ex occasione petitis, seu imparatis. Non enim
sufficit naturalis dispositio, sed, suppositis dotibus natura­
libus et supematuralibus ad hanc difficilem artem, omnino
necessarium ipsis est, ratione ordinaria, studium paedagogiae ecclesiasticae; siquidem in hac sacra disciplina discunt
formatores principia, criteria et normas practicas institu­
tionis clericalis et religiosae ad verba ct ad mentem Ec­
clesiae; cx eius, e contra, ignorantia plura oriuntur damna
quae lamentamur.

34. Falsus humanismus vitandus—De Ipsa institutione
religiosa, clericali et apostolica agit Constitutio Apostolica
Sedes Sapientiae cum Statutis Generalibus adnexis. Nihil
eidem est addendum, ne qua non necessario repeti contin­
gat, sed quaedam, quae ad propositum nostrum peculiari­
ter faciunt, commendanda censentur.
Et Imprimis semper prae oculis habeatur in institutione
iuventutis, monitio Pii XII in Const. Ap. Sedes Sapien­
tiae, n. 23, ubi ait: «Verum quamquam magni ab omnibus
facienda est religiosi cleri humana naturalisque institutio,
primum tamen procul dubio locum in toto formationis
curriculo obtinet supernaturalis animae sanctificatio».
Vitam religiosam, igitur, a quovis falsi humanism! aut
naturalism! specie defendi, eiusque supernaturalem indo­
lem et sanctitatem totis viribus vindicari oportet; «hodie
potissimum, si umquam alias, necessarium est, dum naturallsmus, qui dicitur, hominum mentes anfmosque inces­
sit»31.
35. Ne spernantur naturalis ordinis rationes, superna­
turales tamen praeponantur—Idcirco rationes ob quas vota
religiosa et vita sacerdotalis suscipiantur, supematuralcs
inculcentur, et naturalibus virtutibus supematurales in
instituendis iuvenibus religiosis praeferantur. Recte enim
ad hoc quod attinet, monuit Leo ΧΙΠ: «Difficile quidem
intellectu est, eos, qui Christiana sapientia imbuantur, pos­
se naturales virtutes supernaturaiibus anteferre, maioremque illis efficacitatem ac fecunditatem tribuere. Ergone
natura, accedente gratia, infirmior erit, quam si snis ipsa
viribus permittatur? Num vero homines sanctissimi, quos
Ecclesia observat palamque colit. Imbecillos se atque inep­
tos In naturae ordine probavere quod Christianis virtutibus
excelluerunt?»31.
Et Pius XII in Const. Apost. Sedes Sapientiae haec do­
cet: «Ad opes autem rationesque institutionis quod attinet,
manifestum est ea quae ab ipsa natura et humana huius
quoque temporis inquisitione suppeditantur, sl bona sint,
minime spernenda esse, immo magni facienda et sapienter
admittenda; nullus tamen error eo peior est, quo quis in
tam lectis alumnis conformandis, rationibus huiusmodi naMftU» XI, Eûcycl. Ad calMici sacerdotii, A. A. S., :3 (1936), P· 37;
f.th. Slai. Pcrf., n. 367, p. 508 (LE 13021••Cfr. Slot. Gen., art 51, 1 1 (LE 259
)·
*
« Ρινί XII, Adhort. Menii .Voifeie, A. A. S., 42 (1950). P 673 [LE 2x51 J.
•’LtoXlII, Epist Triir
*
f.cnnolmiiae, 22 ian. 1899; Acia Leonis Xtt/,
vot XIX, p 13-16.

4153

n. 2902

lurniibus solum vel nimis innixis, supernaturalis ordinis
instrumenta opesque postponit aut quacumque ratione
neglegit, quandoquidem aa religiosam et clericalem per­
fectionem apostolicis cumulatam fructibus assequendam,
supcrnaturales opes, ut sacramenta, oratio, mortificatio,
aliaque id genus, non necessaria solummodo, sed primaria
et essentialia omnino sunt·33.
36. In obedientia et abnegatione exerceantur—Romani
Pontifices non semel de religiosa obedientia et voluntatis
abnegatione nostris diebus locuti sunt, ac docuerunt nos
de earumdem supernaturali ratione, de diligentia ac per­
fectione qua religiosi eas exsequi debent, de periculosis in
hac re doctrinis, in particulari de falso conceptu persona­
litatis et de quodam spiritu populari seu democratico qui
in animos irrepunt, quique obedientiam prout a Christo
Domino praecepta et in praxim deducta fuit inanem om­
nino reddunt.
Animadvertendum est etiam quam perniciose circa reli­
giosam vitam agat practlcum illud «systema», quod, obli­
gationibus vitae religiosae plus mlnusve praetermissis, om­
nibus inclinationibus et oblectamentis naturae Indulget,
quae non modo non illicita existimantor, verum etiam
postulatum horum temporum perfectioque humanae na­
turae praesumit, ideoque eidem debita vel saltem omnino
permissa. Unde sub specie progressus, cuiusvis generis
quaeruntur corporales commoditates et oblectamenta, sen­
suum externorum et Internorum libertas, satisfactiones fa­
cultatum et in di seri mi natae culturae curiositas In libris,
ephemeridibus, in re radiophonlca, cinematrographica et
televisifica
et In profanis spectaculis saecularibus, vita
denique insubjecta, cum amplo arbitrio propriae voluntatis
et operae actuosae. Haec omnia obligationes vitae religiosae
etiam essentiales in summo discrimine ponunt, cum om­
nem humilitatis, abnegationis et mortificationis spiritum
excludant, qui, revera, ex verbis Christi «Qui vult venire
post me, abneget semetipsum, tollat crucem suam et se­
quatur me» (Mtth. 16, 24), uti fundamentum totius vitae
Christianae ponendus est35, quique solum per crucifixio­
nem mundo (Gal. VI, 14) obtineri potest.
•Qui anceps vel segnis est —adhortatur S. Pontifex—
qui in vitae commodis iacere percupit, qui nimia humana­
rum rerum humanarumque disciplinarum siti aestuat ter­
renaque omnia experiri exoptat, verus Dei Regni miles
neque esse neque dici potest. Dilecti filii, hoc intente animavertite: arcanam nempe frugiferamque vim futuri apo­
stolatus vestri in necessaria rectaque abalienatione animi
a terrenis rebus potissimum inniti». «Nam Christo Capite
dignus foret qui, ab austeritate disciplinae religiosae refu­
giens, in Religione vivere contenderet, perinde ac si vir
esset saecularis, qui ad libitum quae sibi prodesse videntur,
quae sibi placent et arrident, prosequitur?»3·.
Igitur grave Moderatoribus incumbit officium hanc vi­
tae perfectionis normam i avenam animis inserendi, vide­
licet: religiosis viris Istiusmodi commoditatibus et oblecta­
mentis tantum uti licere quantum ad evangelicam perfec­
tionem assequendam et apostolatum rite exercendum iuxta
proprias constitutiones conferat; quae quidem norma non
parum differt ob ea cui communis vitae Christianae status
accommodari potest.
Quod tamen non Impedit quominus excipiantur res ae­
tate nostra bene et utiliter inventae, cum ad integriorem
institutionem existimentur aptae vel operibus multiplican­
dis eorumque augendae perfectioni habeantur idoneae,
posthabitis superfluis quae delectant ct naturae placent,
sed ad finem Religionis et apostolatus minime necessariae
sunt.
Quamobrem, etiam aedes seminario destinatae extruantur oportet et accommodentur ad canonum religiosae sim­
plicitatis et paupertatis normas, quae sane domus Istas
expostulant ita compositas, ut alumnorum animi illo im­
buantur austeritatis et abnegationis spiritu quem, natura
sua, tum evangelicorum consiliorum status tum futura
apostolica vivendi ratio ab ipsis exposcunt.
37. Instituantur ad apostolatum, maxime autem ad vi“ Pius ΧΠ. Const. Ap. Sedes SatAmtia/, n. it (LE 3579]. Cïr. eUun
Pius XII, Alloc. Haud mediocri, it febr. 1958 >d Moderatores Cox. Rotnac
decentes. A. A. S., 30 (iQjS), P *53 5- [LB 2729].
·« Clr. Sacra Congregatio de Rcluposis, Lriicta at Sufimott Generali degli
Itliiuli di perfestone citea Γηαο della radis-tetrtifwna. a«vxto T?.V -LE rôSj).
” Cfr. ALoc. Pxt XII Hand mediocri, ut supra in out. 33 Alix. Moderato
*
nbus Gru. ir febr. 1938: A. A. S., 30 (195S), P- X36 (LB 2729 J.
·· Ioakxes XXIII, ADoc. die aS lanuarii χφίο ad sacrarum aNmnen er
Rontana Dierecti re/ Romae sSudiorum cauta commorantor, A <. 5^ 31 (i960!,
p. 264; Prima Romana Syncdui, p. 437 Pius XII. Atlantia ifcUShj S
**
rrritrtu Jesu t« Congregatione Generali adnnatii die to erpt 1937; A, .<· 5..
49 (*
9«7). P4154

SC RELIGIOSORUM, INSTRUCTIO DE CANDIDATIS INSTITUENDIS

n. 29G2

1061 FEB 2

tam spiritualem et profunde religiosam atque sacerdotalem—
Demum nimis constat permultos iuvenes his temporibus
magis quaerere activitatem externam apostolatus, qui in­
doli proprii animi bene respondeat, quam propriae animae
perfectionem religiosam, cuius adumbratam tantum ha­
bent notionem et parum aestimationis. Itaque post aliquos
annos vitae activae, observantias religiosas fastidio habent,
quarum veram utilitatem haud sentiunt quasque veluti
impedimenta apostolatus esse iudicant: tunc ab iisdem li­
berari cupiunt, et statum saecularis cleri appetunt. Ad hoc
periculum praecavendum, Superiores, in alumnis instituen­
dis, sedulo curare debent, ut vita perfectionis evangelicae
Iisdem proponatur et gradatim explicetur, ita ut ipsi ad
religionem amplectendam attrahantur In eaque nd perse­
verandum firmentur, non solum desiderio apostolatus exer­
cendi, sed praesertim sincera voluntate perfectionem evangclicam indesinenter persequendi per observantiam consi­
liorum evangclicorum et propriarum Constitutionum (can.
593), ex intenso amore Dei in imitationem lesu Christi et
ex supernatural! desiderio animas sanctificandi; quia mi­
nister, ut docet Pius XII, «Adeo ceterorum sanctificationis
instrumentum constituitur, ut ab eius sanctitate ipsa ani­
marum salus et regni Dei incrementum non parum pen·
*
deat
7.

Congregatione de Sacramentis statutas in suis Lilteri1
Circularibus sub n. 17, scilicet:
Quo accuratius candidati ad Onlines, praesertim sacros,
immediate disponantur, curandum est ut sacrae ordinatio­
nes tempore ad eas magis idoneo, opportune praecognito
et numquam inopinato, habeantur. Ideoque valde expedire
videtur ut excludatur tempus quod immediate praecedit
vel sequitur finem anni scholaris, quando nempe alumni
vel ob recenter expicta pericula in sacris disciplinis, vel ob
proxime eadem subeunda, labore defessi ac mente distenti,
necessaria carent animi tranquillitate ut rite valeant per­
pendere. maximum negotium suae ordinationis.
Quod ad Ordinum maiorum susceptionem attinet, me­
minisse Superiores Statuum perfectionis oportet, se alum­
nos suos minime posse ad eosdem promovere antequam
professionem seu incorporationem perpetuam peregerint
(c. 964, 3.®, 4.®). In Statibus perfectionis ubi vincula seu
vota perpetua non emittuntur. Superiores pariter vetantur
alumnos ante vota seu vincula definitiva ad Ordines sa­
cros promovere 41.
41.Nora Inquisitio ante subdiaconatum—Antequam
alumni ab subdiaconatum admittantur, novam Superio­
res inquisitionem de supradictis (n. 39) instituere debent
Ad quod praestandum documenta inquisitionis iam perac­
tae in arenivo servata iterum videant, et nova testimonia
de moribus, deque spiritualibus qualitatibus cum antiquis
IV—De declarationibus et scrutiniis ante Professionem
comparent, ut probe noscant quales a prima professione,
seu incorporationem et ante Ordines peragendis
tum in disciplina religiosa, tum in profectu in studiis cle­
ricalibus sese luvenes exhibuerint. Quibus demum peractis,
38. Testimonium de propria vocatione ad Ordines in Re­
sl digni et idonei inventi fuerint, nullaque adsit ratio ca­
ligione ferendam—Cum In suscipiendis oneribus sive reli­
nonica cur ab Ordine recipiendo arceantur. Superiores lit­
giosis sive clericalibus oporteat candidatorum libertatem
teras dimissorias seu testimoniales pro ordinatione ipsis
et spontaneam voluntatem omni cura defendi ac foveri,
concedere possunt, iis servatis quae in iure canonico pro­
atque defectum qui «gregarlsmus» dicitur, omnino vitari,
priisque constitutionibus statuuntur41.
cumque valde congruat ut in gravibus suae vitae consiliis
Ineundis sibi ipsi providere assuescant, ideo sequentia, ab
42. Formula iurisiurandi subscribenda ante subdlacoomnibus clericalium Religionum, Societatum ct Instituto­
natus susceptionem—In omnibus vero Statibus perfectio­
rum saecularium Moderatoribus deinceps erunt observanda.
nis Superiores antequam alumnos ad subdiaconatum prae­
sentent, praeter inquisitionem supra praescriptam, ab ipsis
Novitii, an te profess Ionem votorum temporariorum, quae
exigere debent testificationem, intu'tu sacrae Ordinationis,
omnino praecedere debet promotionem ad tonsuram et ad
tempore suo, subsecuturae, manu propria candidati scrip­
Ordines minores, Superioribus declarationem scriptam de­
tam et Iurisiurandi fide coram Superiore firmatam, se­
ferant, in qua expressis verbis testimonium ferant de sua
quentis tenoris:
ad statum perfectionis et clericalem vocatione, slmulque
•Ego subsignatus N. N., alumnus (Ordinis, Congregatio­
firmum propositum pandant perpetuo se militiae clericali
nis, Societatis, Instituti N. N.) cum petitionem Superiori­
in statu perfectionis mancipandi11. Huius declarationis
bus exhibuerim pro recipiendo subdiaconatus Ordine, dili­
repetitio exigi poterit a professis temporariis ante profes­
genter re perpensa coram Deo, iuramento interposito,
sionis perpetuae emissionem. Hae petitiones et declaratio­
testificor. 1) nulla me coactione, seu vi, aut nullo impelli
nes In archivo asserventur. Ne autem alumni inconsiderate
timore in recipiendo eodem sacro Ordine, sed ipsum sponte
suscribant formulis approbatis, si typis exscriptae sint,
exoptare, ac plena Uberaque voluntate eundem cum adne­
eas manu sua exarent, et antequam illis porprlum nomen
xis oneribus amplecti velle. 2) Fateor mihi plene esse cognita
apponant, omnia ct singula in formulis contenta, conscien­
cuncta onera ex eodem sacro Ordine dimanantia, quae
tiae moderatore consulto, mature perpendant.
sponte amplector, ac Deo opitulante, propono me toto vi­
39. Idoneitas candidali apprime comprobanda est—Su­
tae curriculo diligenter servare. 3) Quae castitatis voto ac
periores vero quemquam ad Ordines, licet tantum minores,
caelibatus lege praecipiuntur, clare me percipere testor,
ascendere ne sinant, quamdiu dc eiusdem moribus, pietate,
eaque integre servare usque ad extremum vitae, Deo adju­
^as!‘lalc» *
d statum clericalem propensione, In
vante, firmiter statuo. 4) Denique sincera fide spondeo
studiis ecclesiasticis profectu, necnon religiosa disciplina,
lugiter mc fore, ad normam sacrorum canonum, obsequen­
sibi per accuratum scrutinium non constiterit2*. Ad quod
obtemperaturum iis omnibus quae mihi a praepo­
certius obtinendum, testimonium exquirant magistri spi­ tissime
ritus sl ad Ipsum alumnorum immediatum regimen perti­ sitis, iuxta Ecclesiae disciplinam, praecipientur, paratum
exempla, tum opere, cum sermone, aliis praebere,
neat, aliorumquc, quibus ob specialem cum alumnis fre­ virtutum
odeo ut tanti officii susceptione retributionem a Deo pro­
quentiam, horum vitam moresque pernoscere contigeritte.
missam accipere mercar. Sic testor ac luro, super haec
Quae testimonia leviter ne recipiantur, sed sedulo ponde­
rentur, habita ratione prudentiae, sinceritatis, iudlcll ma­ sancta Dei Evangclia, quae manu mea tango».
Dic___ mensis____ anni.......... N. N. (manu propria) 41.
turitatis ea ferentium.
43. Ante diaconatum vel prarsbyteratum Superiores vi­
De factis inquisitionibus deque scrutinii exitu authenti­
gilanter inquirant de idoneitate candidatorum—Licet pro
cum condatur documentum In tabulario servandum.
diaconatus et presbyteratus Ordine opus non sit informatio­
nes adeo amplas atque nova requirere testimonia, advigi­
Denique, Superior, vel per se, vel per alium virum scien­
tia ac prudentia praeditum, siblque adulescentium fiduciae lent tamen Superiores ct videant utrum, in intervallo ab
comparandae idoneum, hos Interrogare curet, ut tandem unius et alterius Ordinis sacri collatione, nova acciderint,
aliquando certior reddatur. Ipsos libere ac deliberate et ex quae vel patefaciant dubiam ad sacerdotium vocationem,
supernatundibus causis Ordines In statu religioso appetere. vel nullam pronus commonstrent. Hoc in casu perscruta­
tione perquam diligenter peracta, adhibitoque virorum
40. Tempus magis Idoneum ad sacras Ordines conferen­ prudentium consilio, novi Ordinis susceptionem penitus
dos. Ordines maiores ne conferantur ante professionem per­
Interdicant, remque ad hanc Sacram Congregationem re­
petuam vel de/initioam—Circa ordinationem ipsam haec
ferant, a qua, pro singulis casibus, quod opportunius in
Sacra Congregatio suas facit opportunas normas a Sacra
Domino visum fuerit, decernetur44.
·’ Pni Xll, Coa»L ApcnL Sedes St^ienhae, n. ij (LE 3579].
u ftbr. 175S·. Λ. Λ. S-, 50 (190), p. 157 (LE 3731).
Ctr. Sui.
, m. 17; 40 | 3, 1.·, 3.· | j (LE iwt].
••Ctr. cas. 97J 1 1 - Sacra Coajrt^atio dr RcLpcnu, Ixatr. Oanium
Hehc^nn i
1931, n 144 4. Λ. S~, 34 lisp), p. 79'.
SUI. Ptrf.,
a. SM. P· 477 ILE »<
*4b
"Ur. can. 975 I l ct can. 1557 1 1.
••Ctr. Stat» Cen, ut *5 | 3, 5.·, 9.·. 10.· (LR >$91). Inatr. QiKRiwm
Jtahpaaci. n 14. ut Wpra nou jt (LE 1064 J.

U55

4L DbpenMHones generallm non petendae—Mcmlnerint Superiores praescripti Statutorum Generalium, art. 34
jîrTûs

’L ILE
«Ws»en Conp^.uo de Relyrio,5· Λ· Λ·S- ** “«’>· P'

lLF.SXlCOaWtt° * *''*'*'··
··

n. xS

47. ·· IUi., a.

4156

1001 FEB 2

SC RELIGIOSORUM. INSTKUCTIO DE CANDIDATIS INSTITUENDIS

J 3, 2.·, 3.· videlicet: «Nonnisi In singulis casibus, ob cauSU, proportione servata, vere graves, Superiores dispensa
*
Hones petere audeant: .... 2.° quoad aetatem, et alia quae
ad Ordines, praecipue sacros, requiruntur; 3.® quoad stu­
diorum omnium, sive lu disciplinis singulis tradendis, sive
ia scholarum frequentia, sive in periculis sustinendis, pu­
blicam rationem.» Et Superiores religiosorum Ordinum, qui
facultate gaudent sacros Ordines supra terminos a iure
communi praescriptos anticipandi, in usu huius privilegii,
quandlu in vigore permaneat, sequantur oportet idem cri­
térium restrictivum art. 34; ct, prout expedit in usu allotum privilegiorum, accommodentur quoque ad praxim ct
regulas a S. Congregatione de Religiosis servari solitas In
similibus induitis concedendis iis qui iuri communi sunt
sublecti.
Quod vero ad aetatem attinet, potius Superiores pro­
pendeant in dilationem quam In anticipationem Ordinum.

45. Superiorum conscientiae oflicium In dandis litteris
dimissoriis vel testimonialibus—Quod, vl canonicae legisla­
tionis, ad ordinationem religiosorum attinet, Superiores
maiores vel concedunt litteras dimissorias Episcopis ordi­
nantibus (can. 964, 2.°, 3.°; 965; 966 § 1), vel saltem alum­
nos ordinationi praesentant cum litteris testimonialibus
(c. 993, 5.°). Hisce testimonialibus litteris Superior reli­
giosus non solum alumnos esse de familia testatur, sed
etiam de studiis peractis, de iureiurando emisso, deque
aliis In Iure requisitis fidem facit (c. 995 J 1). Ex his liquet,
gravissimam illam obligationem, qua tenentur Episcopi,
efformandi, probandi ac seligendi suos subditos saeculares
qui sacros Ordines recipere volunt, eandem prorsus Supe­
rioribus religiosis incumbere, quorum est suis subditis ad
sacros Ordines accessum permittere. Et licet Episcopi pos­
sint, nd normam iuris (c. 997 § 2) testimonio Superiorum
non acquiescere ac per sese religiosum ordinandum exa­
minare, non tamen Id facere tenentur; sed coram Deo et
Ecclesia, Superiorum bono testimonio assentlri possunt,
atque in Ipsos plenum conscientiae onus circa candidato­
rum formationem et dignitatem refundere (cc. 970, 995 § 2).

V—Agendi ratio cum Ncoprcsbytcris
46. Cautelae primis annis sacerdotii adhibendae. Pericu­
la inexperientiae—Studiorum curriculo cum anno pastorali
expleto et sacris Ordinibus susceptis, iuvenes sacerdotes
debent ministeria exordiri debitis servatis cautelis, conscii
periculorum specialium, quae ipsis impendent primis an­
nis sui sacerdotii, quibus magna quae ex neopresbyteris
sperabantur languescere visa sunt non raro, uti admonuit
Pius XII in Adhortatione ad Clerum 4S.

Initio enim ministeriorum tum ex passionibus iuventutem vexantibus, tum ex usu frequentiore cum saeculo, non
paucae nec parvae oriri solent difficultates et novi generis
lentationes; et cum sui iuris se sentiant neosacerdotes et
sua industria quodammodo procedere debeant in ministe­
riis sibi commissis, facile ad omne iugum excutiendum ad­
ducantur et, propter inexperientiam, in plures errores et
defectus incurrere possunt, quam ob rem miscrae defectio­
nes timeri merito possunt. Huc accedit quod iuvenes sa­
cerdotes interdum cogitant per se agere et plura reformare
debere, seniorum methodos et systemata despicientes. De­
nique saepe aut operositate fecunda expertes sunt aut la­
boribus obruuntur a seipsls quaesitis vel a maioribus im­
positis, non sine discrimine vitae spiritualis.
47. Pericula tactionis haeresZs»—De hoc spirituali discri­
mine nos admonuit etiam Pius XII v. m. his gravissimis
verbis: «Abstinere non possumus quin sollicitudinem anxi­
tudinemque Nostram lis significemus, qui ob peculiaria re­
rum temporumque adiuncta in externarum actionum vor­
ticem nimio saepius ita se ingurgitarunt, ut primum negle­
gerent sacerdotum officium, hoc est, officium suae ipsius
procurandae sanctitatis. Publice iam ediximus (cfr. A.A.S.,
36 (1944), p. 239; Epist. Cum proxime exeat) ad rectius
lier eos esse revocandos qui temere autument salutem ho­
minibus afferri posse per eam quae «actionis haeresis» Iure
meritoque nominatur; per actionem dicimus, quae divinae
gratiae ope non innitatur, neque ea constanter adhibeat
necessaria assequendae sanctitudinis adlumcnta, quae a
Imo Christo fuere data»4<.
48. Periculum sacculares mores imitandi—Accidit vero,
ut sacrum m’olsterium quod personalis sanctificationis
instrumentum esse debet, aliquibus potius In remissionem
“Ρπη XII, Adhort. Menii Noiirae, A. A. S.t 42 (1950), p. 692 (LE
njll Confr. etlim Instr. Quantum Rthçionri. n. 10 (LE 1064}.
<· Prci XII, Adhort. Menii Noitrar, A. A. 5,4
*
(*95<>). P- 677 (LE a 15« ’

4157

η. 2962

disciplinae ct In damnum spiritus religiosi culpabiliter ver­
tat. Non raro In eius exercitio, saeculares mores In modo
loquendi, sese gerendi et conversandi sacerdotes religiosi
sibi faciunt; paupertatem per arbitrarium usum rerum vio­
lant; disciplinam regularem et pietatis exercitia In diuturna
e domo absentia parvipendunt. Huiusmodi sacerdotes fa­
cile ministeria extra domum quaerunt quae stabilis et per­
manentis operis Indolem induant, ut speciosum titulum a
disciplina religiosa se subtrahendi perpetuo habeant.
49.Gradalim in ministeria inducantur sub directione
periti magistri—Huiusmodi incommodis obsistent Supe­
riores sl imprimis efficaciter sequantur optimum consilium,
experientia comprobatum, Statutorum Generalium ari. 51:
«Ut luvenls sacerdos nondum religiose et apostollce forma­
tus ac probatus definitive agnoscatur nisi, completo circiter
trigesimo aetatis anno ct iam personali ministeriorum ex­
perientia edoctus» ultimam Institutionem receperit. Inte­
rim iuvenes sacerdotes ad normam laudatae Adhortationis
Pii XII47, gradatim inducantur ad opus apostollcum, sa­
pienti vigilique cura custodiantur et paterne in suis mi­
nisteriis reguntur. Idcirco consuetudo cum saeculo nec re­
pentina sit nec frequens, nec exsecutione difficilis; verum
potius moderata sit, humilis et facilis, dum serio incum­
bunt iuvenes sacerdotes studio ct orationi sub tutela ap­
tissimi moderatoris spiritus et, quantum fieri potest, consti­
tuti In adiutorium alius periti sacerdotis. Nam, «quemad­
modum ut robustae quercus solidentur longa temporis
intervalla necessaria sunt, ita longa patientia ad forman­
dum virum Del semper requiritur. Refrenetur, igitur, iu­
venum generosa audentia, qua il ad agendum intempestive
rapiuntur nimis propera operositas magis disperdit quam
aedificat, eaque tum agenti tum Ipsis apostolicls operibus
nocet» 48.
50. Ne adseribantur parois domibus. Cura de absentibus
habenda—Ne adseribantur, ex regula^ iuvenes sacerdotes
parvis domibus, sed potius collocentur ubi religiosa disci­
plina facile conformetur cum moderato apostolatus exer­
citio et ubi commode observari valeant quae in numero
praecedenti ordinantur.
Curent praeterea Superiores ut praedicti sacerdotes ne
nimis absentiam a domo religiosa protrahant; ct, in quolibet
casu, ut ad menstruum recessum et ad exercitia spiritualia
peragenda in Communitatem se recipiant.
Specialem denique exerceant vigilantiam de absentibus
a domo religiosa circa eorum vitam, mores, conversationes,
bonorum temporalium usum et adminlstratlonem
51. Vacationes apud propinquos, in balneis, aliisque lo­
cis saecularibus—Nec permittant Superiores ut sacerdotes
religiosi longas moras vacationis aut requiei causa apud
parentes et amicos faciant, quod admirationem in saccula­
ribus gignit ct indignationis materiam Inter contraires prae­
bet; ncc saepius ad curandos morbos per domos propin­
quorum vagare, ncc balnea aliaque loca publica facile adi­
re, quae curationis loca quidem sunt, sed etiam saccularis
ct effrenati solacii, decori et spiritui religioso contrarii. Si
de frequentandi maritimis oris agatur, aut si, thermarum
causa extra domum religiosam degere debeant «ad legum
praescripta se diligenter gerant ab Ordinariis locorum fac­
ta» 50. Ceterum confirmantur normae de balneis adeundis,
ab hac Sacra Congregatione ad Superiores generales da­
tae 51; et iterum commendantur domus religiosae in locis
salubrioribus, ubi qui requie ct curis indigent versari pos­
sint slmulque vitam religiosam agere valeant.

Lectio huius Instructionis
52. Plurimum Ecclesiae Interest criteria ct normas hic
tradita apprime cognosci, eadem assidue recordari et in
praxim constanter deduci. Non minus Interest ut unifor­
mibus criteriis In omnibus Statibus perfectionis proceda­
tur, praesertim autem ut in eodem Instituto concorditer
agant omnes quotquot institutioni iuvenum incumbunt.
Curent proinde Superiores ut sub initio cuiuslibet anni
scholastici haec Instructio loco Instructionis Quantum Re­
ligiones legatur vel saltem quoad praecipua capita decla­
retur coram Moderatoribus, magistris, praefectis spiritus
eorumque cooperatoribus, confessariis et professoribus,
«» PiüS ΧΠ, Adhort Menii Kotirac, A.A.S., 42 (1950) p. 692, [ LE JXJt).
·· Pïus XII. Alloc. Quamvis tn^uieii 17 «epL »94
*,
A. A. S., 3S (1946}.
p. 3S3: EncM. Siai. Pctf., n. 395, p. 374.
‘•Cfr. Instr. Sacrae Congrcc-i bonis dc
de Caf!>taortis mdi/xm
reUfieuit, A. A.S^ 47 {1955), p. 9J-97 (LE 2478) et Deeretcsa de Kriipuai
semito militari alicrirtis, praeferto art. IV-V, 30 lui. 1957. Λ.
5., 49
(1957). P- 371-874 (LE 2680).
“Cfr. Pnma Romane Synodal, 87.
·» Sacra Congregatio de Rdkiotts. Uti cire 1« lulu 1926 (LE 71

4153

SC STUDIORUM - RITUUM - SANCTI OFFICII

η. 2903-2ί)ββ

necnon In Consiliis monasticis, generalibus et provincia­
libus.
Eodem tempore perlegantur vel declarentur iuvenibus
praescriptiones, quae ad ipsos directe pertinent, veluti quae
spectant ad libertatem et condiciones in vita religiosa et
clericali amplectenda, testificationem juratam de qua in
n. 42, ollaque huiusmodi.
His omnibus exsecutioni fideliter mandatis, recte proce­
det negotium explorationis idoneitatis canonicae candida­
torum ad statum perfectionis et ad Ordines sacros; indigni
tempestive et a limine arcebuntur, solum digni et Idonei ad
sacros Ordines admittentur, qui, rite Instructi ct formati.
Ecclesiae et Status evangellcae perfectionis decus, Del ho­
norem anlmarumque salutem efficaciter promoveant.
Sanctissimus Dominus Noster Joannes DIv, Providentia
Papa XXIII, in Audientia infrascripto Cardinali Praefecto
S. Congregationis de Religiosis die 23 ianuarii 1961 benigne
concessa, hanc Instructionem approbare dignatus est, eanque cum Institutorum evangellcae perfectionis Moderato­
ribus communicare mandavit.
Romae, dle 2 februarii, Purificationi B. Virginis Mariae
sacro, anni 1961.—Valerius Card. Valeri, Prae/. Fr. Pau­
las Philippe, Ο. P., Ster.
• Ad Pzbxor-cm. Societatum χί-ze votis ot laatitutorvm sxccuUrijei
Mide^dciea: Typi» PoBqtoitii Vanasb 1951. Ad». C. BAJO ia. CpR
41 (1963) 33-c5; A A. R£ED in Janit 23 (1663) 36-49.

2963

of the Holy Office, mentioning that
tne Congregation of Seminaries has already granted permission
for the young man to enter the seminary.
• kwo^!d adv,5e y°u to request the Most Reverend Ordinary
or the Diocese to present n request for admission Into the seml·
nary, for the young men who are already there, and who are
in the nosition mentioned in the above-mentioned Canon.
Then, when there is question of having recourse to the Sacred
Congregation of the Holy Office, that Sacred Dlcastery will
be able to attend to the matter much more quickly.

[' Im Lif rfiiitli dùi 26 Ian. iq6i

Epivef^i La/ar/ttsmu;]
With reference to the letter of I <11 Eminence, Joseph Cardinal PUurto.
No. 53-61-5. dated January 10» iç6x [LE 3959J, may I humbly pou-nt tojvn
a request for some clarifications.
His Eminence writes that «In the beginnlxuc. the Sacred C<jo<rr<at>.a
of Seminanes allows the young man to enter the seminary».
Would Your Excellency be ^ood enough to clarify: r) Il It abiohitely ne­
cessary to obtain pennlwioa of the Congrerabou of Seminaries, before ad·
xnitüsg to the Major or Minor Seminary candidate» who ore from a mixed
carriage, or who are converts to the faith from Protestant *e<U?
If the answer is affirmative. 3) please be good enough to indicate to me
the source of this obEgatsoa, Le., an lastnxtxm of the Coogregabon o! Se­
minaries. or the Canon Law.
At present, la oar Deocese, there are some seminarians from mixed car·
riages. and some converts, who are purs;xing their studies ui vanous resJnanes.
In the past, the practice in the Diocese was to obtain the dapen»auaa
from the impediment mentioned in Canon çSy par. x from the Sacral Coa·
cregabon of the Holy Office, immediately before admhsxm to the Sacrrd
rocsore or the other Orders.
Is it now necessary lo submit the names of these seminarians to the Sacred
Congregatkm of Seminane», to regularize their j»utk>u?
A reply from Your Excellency will be greatly appreciated, and wiU serre
as a inre g-ude foe the future.

1961 FEB 8.-SC RITUUM, DECRETUM. PART.·
Dr. PARTE CERAE APUM AUT OLEI IN CANDELIS PRO USU
LTTURGICO ADHIBENDA IN

1901 FEB 3-14

•Ortfatrio Uùyettenri. Pre!. N 52/81.Έ BOUSCAREN V. p 49649?

ItaLLK

Questa Sacra Congregazione non ha manca to dl esaminare
attenlamcnte k proposte che I’Assembleo Generale della C.E.I.
(Commissione episcopale per Italia) ha présenta to a questo
Dicastero ner determinare la percrntuaJe di ollo 0 di cera
d’ape per la lampada del SS. Sacramento. Π cero pasquale
e le condole della S. Messa e le ultre funzlonl Uturgiche.
In conddcrazione delle at tu ali partkolari clrcostanze. e nell’intento di prowedere alla dignltâ del culto divino, questa
Sacra Congregazione ha disposto, per ΓItalia, quanto segue:
1. Per la S. Messa. 11 cero pasquale e la lampada al SS.mo
Sacramento, la percentuale dl pura cera d'api, in tutto 11 com­
plexu» della candela, sia nlmeno dei 10 %. Se per la lampada
dei SS.mo si usa l’olk>, esso sia dl puro ollo dl oliva.
2. Per le altre funzlonl Uturgiche, e per qualslasi candela
da usarsl in Cblesa, la percentuale sia dei 5 %.
3. Le condole cosl dette votive sono da excluders! dall‘*
o
u
sacro,
4. Le altre materie ommesse (pandtina ad alto ponto di
furone, stearlua, eeresina, ozocherite e altre eere indurent!
vegetal! o minerali) stano di materie prime, scelle e tolaimenle
nu finale· Sono aswlutamenle exclus! 1 sevi o altrl grossi animali.
1
9,^ candela di qualunque tipo deve essere garanti la
* un Umbro a luoco portante 11 nome dei tabbricanle eia per­
di
centuale di cera d'apl eontenuta.
Se In segullo le clrcostanze dovessero mutare, sarh cura
dl questa Congregazione d! rivedere le presentl disportsionl.
Roma, 3 febbralo 1961.—Gaetano Card. Ci coon ani. PrtItlio.

2965
1961 FEB 14.-SC S. OFFICII, NOTIF. AAS 53 (1961) 107
NoTIFICATIO

CIRCA INTERDICTUM ab INGRESSU ECCLESIAE
CUIDAM SACERDOTI AD STATUM LAICALSM IAM REDACTO
IMPOSITUM

Sacerdotem Mlchaélem Collin, e Congregatione Sacerdotum
a S. Corde iam dimissum, qui saepe ac variis modis praescripU
sacrorum canonum violaverat. Suprema S. Congregatio 5. urficll. Decreto Feriae IV diei 17 Ianuarii 1951. ad statum laicalem redegerat (Λ. A. S,, 1951, p. 477) (LL· -187 J.
Quum autem Idem sacerdos contumaciter inoboedientem
sese exhibuerit ac non destiterit a promovendis /ornus devo­
tionis et cultus non adprobatls. immo ellam vctlUs. idqoe cum
fidelium deceptione et publico scandalo. Lalli ac Rcvrhl Paires
rebus fidei et morum tutandis praepositi, in Conventu Plena­
rio Feriae IV diei 8 Februarii 1961, Ipsum MIchaelem Collm
interdicendum decreverunt ab ingressu ecclesiae.
Ferla VI die 10 eiusdem mensis et anni SSmus D. N. D.
loannes divina Providentia Papa XXIII. In Audientia Excrtio
ac Revdio Dûo Adsessori S. Officii impertita, relaUim Sib!
Erboruxn Patrum resolutionem adprobavit ac publici iuns
Heri iussiL
Datum Romae, ex Aedibus S. Officii, die 14 Februorii 1961.
—Sebaslianus Manila. Solariu».

«puccpallhalixe: Riv. dioc. Eotra 2 (1951)546-547.
Ad». EL 75 (1661) 387.

2964
1961 FEB 4.-SC STUDIORUM, RESPONSUM. PART.·

2966
1961 FEB 14.-SC RITUUM, INSTR. AAS 53 (1961) 168-180
De CALENDARIIS PARTICULARIBUS
Missarum propriis ad normam

procedendi in admittendis filus acatholicorum ad Seminarium et ad Ordines sacros

Modus

1 hasten to reply lo your kind letter ot January 26 inilnnt[‘]
In which Your Reverence has asked me certain question* con­
cerning the practice to be followed with regard to seminarians
who have non-Catbollc parents.
I shall answer your questions together. For some years,
there has been In force an agreement between this Sacred Congrtgatinn of Seminaries and the Sacred Congregation of the
Holy Office, by which. In dealing with young men who are under
Canon 937. par. 1 o! the Code of Canon Law, before the can­
didate enters the seminary. II is necessary to a«k the relative
dispensation from this Canon from the Sacred Congregation
n( Seminaries. And when the young man is to be admitted
to the first Tonsure, the usual permission Is to be asked from

ET OFFICIORUM AC
et mentf.m codicis
RUBRICARUM REVISENDIS

Ad rubricarum Codicem in praxlm deducendum. Summus
Ponlitex loannes XXIII in Motu Proprio Kubrictirum inxlruefum diet 25 iuli! I960 statuit, ut «omnes ad quos spectat,
quam pnmum calendaria et Propria, sive dloecesano sive rellet ,wtfniem novae reductionis rubricarum et
“ri curen*· “ S’
Congregatione aplnde“ÏÏÎ
v^iWÏX“5ommod“Uo· nonnullae normae, lam
Sl'em dî,n^,.'lui ™ΐΐ“ϊΧ D^ar^oncn. huius S. DiInstrncUonw circa calcndarir^1rt??.i<12IX’rl.UnAS. ^“'nntur
Mixtarum Propria Meandum
et θίΠϋίοηιπι ac
«nuum nueram simul ur mrnlrm rubrica­

ti*
a V
595
•4. Λ
S . ViVr^';
LU
7y>ni ^
(Lt6η
4160

SC RITÜUM, INSTRUCTIO DE CALENDARIIS PARTICULARIBUS

tout π:η M

rum novarum congruo rnodo revisenda, utl in citata Decla­
ratione enuntiatum est.
Cap. 1—Normae

oenerai.es

1. Ex rubricarum Codice, quacdnm principia generalia
praelucent, quae etiam in calendariis et Officiorum atque Mis­
tarum Propriis, cum dioecesanls tum religiosis, servanda sunt,
scilicet: al Proprium do Temporo, quo nempe lotum Redemp­
*tioni mysterium colitur, super cetera Officia ct Missas praemlnenlia gaudet; b) praecipua B. Marino Virginis ct Sanctorum
festa Ecclesiae universae, festis particularibus praeferenda
sunt; c) festa particularia secundum momentum Ipsis pro­
prium ordinentur ct celebrentur, d) simplicitati, recto ordini
10 et curae pastoralis postulatis provideatur. /
2. Quamvis conveniat ut quaevis dioecesis suum calenda­
rium et Proprium Officiorum atque Missorum habeat, ali­
quando tamen commendanda sunt calendaria ct Propria, uni­
versae provinciae aut regioni nul nationi, vei etiam latiori
ditioni communia, eorum quorum interest, socia ndloborationc
paranda.
Quod principium, aequa ratione, servari potest etiam in
calendariis religiosis, pro pluribus provinciis eiusdem ditionis
civilis.
3. Revisionis opus, Mofu proprio Ita iubente (n. 6), «quam­
primum» erit explendum.
4. Ad calendaria et Propria revisenda Ordinarii viros seli­
gant rel liturglcae. historicae ct haglogrnphlcac peritos, qui
munus sibi creditum competenter explere valeant.
5. Calendaria particularia ot Officiorum atque Missarum
Propria ad hanc S. Congregationem tribus saltem exemplari­
bus nitide exaratis mittantur, addito quoque exemplari calen­
darii et Officiorum atque Missarum Proprii praecedentis. In
universo insuper opere transmittendo: a) breviter sed perspi­
cue rationes exponantur, ob quas singulae mutationes inductae
sunt, praesertim si a normis, quae In hac Instructione expo­
nuntur, discrepent; b) indicetur quoque, cum agitur de Offi­
ciis vel Missis novis, quacnam partes ex aliis Officiis vel Missis
iam approbatis sumantur, quacnam vero sint noviter con­
fectae.

Cap. Π—De

festorum numero et extensione

6. Festa particularia, Ipso iurc In calendariis inscribenda,
quae propria vocantur, rubricarum Codex nn. 41-16 recenset.
Numerus festorum quae indulta vocantur (Codex n. 47) op­
portune limitandus est; ut vetera serventur vel nova Inducan­
tur, peculiares rationes exstare debent.
7. In praeparando vel revisendo calendario dloecesano aut
religioso, ea serventur quae nn. 43 d ct 46 e Codicis rubricarum,
de festis Sanctorum ct Beatorum in calendariis propriis inscri­
bendis statuuntur. Assumantur igitur vel serventur festa tan­
tummodo Sanctorum et Beatorum, qui cum dioecesi aut Reli­
170 gione rationes peculiares habuere, et congruus / proponatur
gradus celebrationis liturglcae, qui necessitudini respondeat
Sancti vel Beati cum dioecesi aut Religione (cfr. infra
nn. 16-20).
8. Festa, ratione dominationis politicae vel particularis de­
votionis olim inducta, quae nunc ad dloecesim vel Religionem
nullam vel minimi momenti servant relationem, expungantur.
9. Dari possunt alia festa, quae nunc, propter mutationes
confinium, partis tantum alicuius dioecesis vel nationis aut
regionis stricte propria sunt: haec festa lis tantum in territo­
riis celebrentur, quorum revera sunt propria.
10. Festa quae in honorem alicuius Sancti vel Beati cele­
brantur ratione reliquiarum, iuxta n. 45 c et d Codicis rubrica­
rum, retinenda sunt gradu competenti in ea tantum ecclesia
vel oratorio in quo corpus (non autem reliquia tantum, etsi
insignis) eiusdem Sancti vel Beati asservatur; minime vero in
calendario universae dioecesis vel Religionis, nisi ex alio titulo
retinenda sint.
11. Principium generale esto unumrniemque Sanctum vel
Mysterium uno tantum festo celebrari. Exceptiones nihilomi­
nus admittuntur, quas ct calendarium ipsum universale admit­
tit, scilicet cum agitur do facto vel relatione vere singulari ce­
lebrandis de eodem Mysterio vel eodem Sancto: quod contin­
gere potest in festis Translationis, vel Inventionis, vel Patro­
cinii. above simili.
Exinde voro pluribus festis Patronus principalis. Titularis
et Fundator tantum coli possunt. Huiusmodi tamen festa se­
cundaria, nlsl supprimantur, ad modum commemorationis ce­
lebrentur.
12. Eiusdem Sancti vel Mysterii recordat Iones periodicae
per Officium ct Missam aut ad modum commemorationis, si
quae exstent, supprimantur.
13. Nihil obstat quominus duo Sancti vel Beati non Mar­
tyres, nut piures Martyres uno festo recolantur, sl speciales
rationes id suadeant; quo in casu adhibeatur etiam Commune
plurium Confessorum Pontificum vel non Pontificum, aut plu­
rium Virginum vel non Virginum.
14. Praestat Insuper ut c calendariis dloccesanis, qune plu­
ribus Sanctis et Beatis decorantur, e Martyribus vel Episcopis
priorum temporum, de quibus praeter nomen parum vel nihil
historice constat, festa horum Sanctorum expungantur; festum
171 vero omnium Martyrum vel / Episcoporum dioecesis institua4161

n. 29G0

tur, illustrioribus tantum Martyribus et Episcopis, de quibus
historice constet, particulari festo seorsim celebratis.
15. In calendariis religiosis Sancti vel Beati eiusdem Reli­
gionis congruum habeant cultum. Quando vero aliqua Religio
pluribus Sanctis ct Beatis decoratur, cavendum est ne calen­
darium universae Religionis plus aequo gravetur. Quapropter:
a) haberi potest In primis festum omnium Sanctorum et Bea­
torum eiusdem Religionis; b) singulari festo celebrentur tan­
tummodo Sancti vel aliqui Beati, qui peculiare momentum
praescierant pro universa Religione; e) de ceteris Sanctis ct
Beatis, Iuxta momentum quod habent in historia Religionis,
fleri potest, aut festum In provincia eiusdem Sancti vel Beati,
cum commemoratione in universa Religione; aut, si agatur
de minoribus Beatis, festum in loco ubi eorum reliquiae asser­
vantur, cum commemoratione in provincia tantum.

Cap. III—De

festorum gradu

16. Festa in calendariis particularibus gradu I vel II clas­
sis inscribenda, α Codice rubricarum nn. 42-46 expresse desi­
gnantur.
17. Praeter festa I et II classis Ecclesiae universae, et
festa propria, quibus vi rubricarum idem gradus competit,
paucissima tantum alia festa eorundem classium in singulis
calendariis admittenda sunt.
Hoc ut concedi possit, rationes omnino prcul iares requirun­
tur, indolis liturgicac, historicae, pastoralis.
18. Ex littera et mente rubricarum Codicis plane deduci­
tur, HI classem ordinarium esse gradum, apprime convenien­
tem Sanctis et Beatis aut Mysteriis vel Titulis» quibus gradus
superior, ut supra n. 17, non competat, aut sola commemo­
ratio, ut Infra nn. 19 et 20, non sufficiat.
19. Neglegenda prorsus non est commemoratio, sane pro
compositione calendariorum magni momenti; commemoratio
enim ea ratione statuta est, ut exonerentur quodammodo sive
calendarium universale, sive calendaria particularia, celebrabrationibus liturgicis adeo onusta, ut quandoque celebratio
plurium festorum Ecclesiae universae praepe/diatur. Proinde
curandum est, ut rationabilis et conveniens commemoratio­
num usus fiat.
20. Saepius pro tota dioecesi» regione» provincia (ecclesiasti­
ca, religiosa, civili), natione, Religione, omnino sufficit com­
memoratio vel festam III classis, cum pro determinato loco,
dioecesi, provincia, regione, gradus altior magis appareat op­
portunus. Hac prudenter adhibita distinctione, celebrationum
particularium onus aliquantum alleviabitur et calendaria pe­
culiaribus necessitatibus ct opportunitatibus magis accommo­
dabuntur.

Cap. IV—De

festorum die

21. Serventur quoe rubricarum Codex nn. 59-62 hac de re
statuit. Attamen, quoad fieri potest: a) festa propria, quae in
universa quoque Ecclesia coluntur, eodem die celebrentur quo
In calendario universali inscribuntur; b) Sanctorum festa pro­
pria, quae in calendario universali non inveniuntur, die nata­
licio celebrentur.
22. Dies, quibus plerumque tempus quadragesimale ct oc­
tava Paschatis occurrit, itemque dies a 17 ad 23 decembris,
a novis festis particularibus liberi maneant; quod ad festa
particularia, his diebus iam statuta, attinet, ordinarie reco­
lantur ad modum commemorationis, sicut fit pro festis univer­
salibus, nisi magis conveniat ut unum alterumvc festum pecu­
liaris momenti ad aliud tempus transferatur.
23. Festa olim alicui dominicae perpetuo assignata: a} si
sint festa Domini I classis, dominicae II classis assignata, nihil
innovetur (Codex n. 17 e); b) sl In calendario universali inve­
niuntur, eo dio celebrentur quo in eodem calendario inscri­
buntur; c) si in calendario universali non Inveniuntur, alius
opportunior dies seligatur.
24.Festa particularia B. Mariae Virginis, olim diei 31 maii
affixa, diei 8 eiusdem mensis assignentur.
25. Secundum n. 100 Codicis rubricarum, festa III classis
Ecclesiae universae cum festo particulari occurrentia, perpetuo
commemorantur nut omittuntur. Attamen: / a) festum uni­
versale III classis. In honorem Sancti qui magni momenti
fuit pro tota Ecclesia, etiam in calendariis particularibus suo
dic celebretur; festum vero particulare III classis eodem dle
occurrens in proximiorem diem liberum reponatur; b) sl vero
festum III classis Ecclesiae universae, quod sit magni mo­
menti, cum festo particulari classis superioris occurrat, festum
universale transferatur; c) sl aliquod festum particulare I clas­
sis» extra diem proprium, assignatum sit diol In quo postea
calendarium universale festum II classis excepit, festum par­
ticulare in alium diem transferatur.
26. In Propriis transmittendis, semper Indicentur dies na­
talicius Sanctorum, dies quo singula festa hucusque celebrata
sunt, necnon rationes pro hoc die retinendo vel mutando.

Cap. V—De quibusdam
A)

festis particularibus

in

specie

De Patronorum festis

27. Patronus principalis aut secundarius seu minus princi­
palis, «rite constitutus», unico intellegitur Patronus tensu pro·
prio, id est Sanctus (numquam Beatus) formaliler uti Patronus
4162

172

n. 2ÛG6

SC RITUUM, INSTRUCTIO DE CALENDARIIS PARTICULARIBUS

fecundum S. Rituum Congregationis antiquam pmxim electus
ac constitutus, vel ex immemorabili traditione acceptus: huic
tantum proinde peculiaris liturgiea celebratio n rubricis sta­
tuta competit
28. Patronus principalis cuiusque lod, vel dioecesis, etc.,
regulariter unus tantum sit; quandoque alter tantum Sanctus
Patronus aeque principalis addi potest, cum iisdem luribus et
obligationibus ac Patronus principalis. Itemque cuiusque loci,
vel dioecesis, dc., duo tantum Patroni secundarii admittuntur.
29. Patroni, sive principales sive secundarii, ollm consti­
tuti propter regimina aut regna quae lam desierunt, itemque
Patroni ollm propter extraordinaria rerum adiuncta, v. g.
pestem, bellum, aliamve calamitatem, vel propter devotionem
specialem nunc remissam electi, exinde uti toles llturglcc am­
plius ne colantur.
30. Ut Patroni Religionis vel provinciae religiosae luribus
llturgids gaudeant, unice S. Rituum Congregatio concedit,
174 md hac liturgiea / ratione nb immemorabili colantur. Hujusmo­
di tamen celebratio Patronis singularum domuum religiosarum,
sl qui exstent, minime conceditur.
3L Alii culuscumque generis Patroni, praeter eos de qui­
bus superioribus numeris adum est Patroni sensu lallare con­
siderandi sunt, merae pietatis causa propositi, absque ullo li­
turgico privilegio.

ί Γι?.?4 ΡΛι4? * 11 1 ar/,aUonnm statuuntur, b) si vero Matutlnum antiphonas proprias non habent, lectiones prima et
secunda sumantur de Scriptum occurrenti, nisi forte lectione»
exstent stricte propriae, scilicet quae directo de Mysterio vel
Sancto ogant: quo In casu etiam responsoria sumuntur de
festo, idest propria vel de Communi; c) sl responsoria tantum
propria sint, dicuntur lectiones de Scriptura occurrenti, cum
responsoriis festi, iuxta n. 12 Variationum.
38. In festis III classis lectio ITI unici Nocturni est semper
de festo, et quidem: a) si una tantum lectio historica vel
♦contracta» exstabat, haec retineatur; b) sl duae vel tres lec­
tiones historicae aderant, una nova lectio conficiatur, e} M
vero sermo habebatur, tantum lectio ollm quarta, scilicet pri­
ma II Nocturni servetur, vel alius textus e sermonibus Patrum
magis conveniens seligatur.
39. Ad hymnos quod attinet: a) sl quattuor hvmni diversi
exstent, qui omnes continuatim sitam Sancti illustrant, et
festum I classis non sit, primus (ollm I Vesperis assignatus)
hymno Matutini praemittatur, omissa conclusione; si breviari
possunt, una alt crave stropha omittatur; sl conlungi nequeunt,
utpote diversi metri vel non historici, unus auferatur, b) n
duo vd tres hymni adsint, opportuniore modo disponantur,
si festum I dasiis sit, ordinarie Idem hymnus ad utrasque
Vesperas adhibeatur. /
177

B) De /estis quae communiter ^devotionis» vocantur

32. Haec festa, inde a Media Aetate, e privata devotione
ln publicum Ecclesiae cultum inducta, in calendariis particu­
laribus nimis multiplicata sunt
In his igitur calendariis huiusmodi festa tunc tantum reti­
neantur. cum rationes vere peculiares id postulent.
33. Ex his festis «devotionis» sequentia c calendariis ex­
pungantur, quae ut plurimum in aliis festis aut anni tempori­
bus iam recoluntur, vel cum aliquo tantum loco particulari
relationem habent, scilicet: In translatione almae domus
B. Mariae V. (10 decembris); In exspectatione partus B. Ma­
riae V. (18 decembris); In desponsatione B. Mariae V. cum S.
loscph (23 ianuariir. Fugae D. N, I. C. in Aegyptum (17 fe­
bruarii r, Orationis D. N. I. C. (1er. Ill post dom. Septuagesi­
mae); In Commemoratione Passionis D. N. I. C. (fer. Ill post
dom. Sexagesimae); S. Spineae Coronae D. N. I. C. (fer. VI
post cineres); Ss. Lanceae ct Clavorum D. N. I. C. (fer. VI post
dom. I Quadragesimae); Ss. Sindonis D. N. I. C. (fer. VI post
dom. II Quadragesimae); Ss. Quinque Vulnerum D. N. I. C.
(fer. VI post dom. III Quadragesimae); Pretiosissimi Sangui­
nis D. N. I. C. (fer. VI post dom. IV Quadragesimae); Euchariitici Cordis lesu (fer. V post octavam Corporis Christi);
Humilitatis B. Mariae V. (17 iulil); Puritatis B. Mariae V. (16
octobris).
Huiusmodi vero festa retineri possunt si cum aliquo loco
speciali necessitudine connectunlur.
Festum autem S. Philumenae V. et M. (11 augusti) e quo1/5 Ubet calendario expungatur./

Cap. VII—De Omens

Cap VI.—Dk textibvs in Omens

33. In parandis vel revisendis lectionibus historicis festo­
rum cuiusvis classis, haec serventur, a) breves et sobriae sint;
unaquaeque lectio amplitudinem ne excedat ordinariam lectio­
num Breviarii, quarum pleraeque plus quam centum et vi­
tiati verbis non constant; b/ sermoni» genus emendatum facilequc evadat; e) loca communia vitentur; falsa aut minus apta
176 demantur vel / emendentur, si nutem nntitlae certae fere vel
omnino desint, lectiones de Communi assignentur, vel alius
textu» e sermonibus Patrum magis conveniens seligatur.
36. VeriUH historicae non tantum In lectionibus providea­
tur, sed etiam In antlphoni», responsoriis, hymnis aliisque
Officii partibus, sl quae propriae exstent; secus caedem partes
e Communi sumantur.
37. ln festis III classis: a) sl Matutinum antlphoni» pro­
priis gandrat, circa lectiones primam et secundam ea srrven4163

et

Missis

disponendis

A) Nonnae generales pro O/fidis

40. Post titulum festi, eius gradus Indicetur (I vel II vel
III classis aut Commemoratio).
41. Nominatio Horarum uniformiter hoc modo fiat: «Ad
I Vesperas», «Ad Matutinum», «Ad Laudes», «Ad II Vesperas»,
etc. Singuli Nocturni sic Indicentur: «In I Nocturno», etc.
42. Caput et versus libri S. Scripturae ante singulas lectio­
nes significentur.
4X Rubricae hymnorum doxologiam respicientes deman­
tur, v. g.: «Haec conclusio numquam mutatur», «Sic conclu­
duntur hymni eiusdem metri», et similia.
44. In litteris majusculis et minusculis scribendis, crité­
rium, quo rubricarum Codex utitur, omnino retineatur.
45. In omnibus Officiis, ad Laudes et ad Vesperas, sub
respectivo titulo, semper ponenda sunt, etiamsi de Communi
sumpta, versus, antiphona ad Benedictus vel ad Magnifica!,
et oratio.
Ante alias Horas titulus ponatur, si partes propriae adsint,
vel commoditatis causa repetantur.
46. Sl ferienda sit commemoratio alicuius Sancti, post ora­
tionem diei uniformiter ponatur rubrica: «Et fit commemora­
tio S~.q deinde ponantur, convenienter in extenso, antiphona.
versus et oratio.
Pro commemoratione de Tempore indicanda, serventur ru­
bricae quae iam in Breviario exstant.

C) De /estis e calendario universali espunctis

34. Circa festa quae vi n. 8 Variationum in Breviario et
Missall romano ad normam Codicis rubricarum e calendario
universali expuncta sunt, pro calendariis particularibus haec
pressius statuuntur, a) festum S. Anadetl, quolibet titulo et
gradu celebretur, transfertur in diem 26 aprills, sub recto
nomine S. Cleri; b) festum S. Vitalis transfertur in diem 4 novembris una cum S. Agricola; e) festum Cathedrae S. Petri
unice die 22 februarii celebrandum est; d) praestat ut festa
<ub n. 8 b, c, d, 7. et h recensita, etsi alicubi tamquam Patronus
principalis vel Titulus ecclesiae habeantur, transferantur ari
festa principalia, scilicet: festum Inventionis S. Crucis, α dic
3 mai» nd diem 14 Septembris; festum S. loannls ante Portam
Latinam, n die 6 mali ad diem 27 decembris; festum Appari­
tionis S. Mkhaêlb Arch., a die 8 mail ad diem 29 seplembris;
festum S. Petri ad Vincula, a die 1 augusti ad diem 29 iunli;
festum Inventionis S. Stephan!, a die 3 august! ad diem 26
decembris.
Eadem autem festa retineri possunt die quo hucusque cele­
brata sunt, sl rationes omnino singulares la suadeant, et nisi
sufficiat eo die solemnltatem tantum externam, ad normam
nn. 309 et 360 Codicis rubricarum assignare. Qua de re pecu­
liare petatur indultum, ut sive festum sive solemnitas externa
in calendario Inscribatur.

1001 FEB 14

B)

Normae particulares pro singulis Of/idls

47. In festis I classis omnia disponantur ut iam In Brevia­
riis et Propriis exstant, iis exceptis quae vi rubricarum Codicis
vel huius Instructionis mutanda sunt48. In /estis II classis, I Vesperae: a) ponantur cum om­
nibus partibus propriis pro festis Domini quae occurrere possunt indominica II classis, sub hoc titulo «Ad I \espcras,/ 1,8
quando festum occurrit ln dominica vel celebratur gradu
classis»; b) item ponantur, si propriae exstent, antiphonae
psalmorum vel hymnus sub hoc titulo ·Λ<1 I espéras» slcubi
festum celebratur gradu I classis»; c) auferantur vero nb om­
nibus aliis festis II classis; versus tamen et antiphona ad Magnl/lcaL, il propria exstent. In II Vesperis ponantur sub rubrica
«Ad I Vesperas, slcubi dicendae occurrunt».
49. SI, (n /estis III classis, ad Matutinum. Invitatorium
et hymnus in extenso ponuntur, post hymnum addatur titulus
tAd Nocturnam».
50. In festis antiphonis propriis ad Laudes gaudentibus,
post primam antlpbonom ponatur rubrica «Psalmi de domini­
ca»; si Offldum ab Adventu od Pentecosten celebrari contin­
gat, addatur insuper «1.· loco».
51. In /estis II classis, si Laudes saltem a capitulo In ex­
tenso scribuntur, ln fine Ipsarum ponatur rubrica «Ad Horas
minores antiphona et psalmi de feria currenti». In festis vero
Domini qaae in dominica II classis occurrere possunt, ln fine
Laudum ponatur rubrica «Ad Horas minores antiphona ct
psahnl de currenti die». In fine Vesperarum ponatur rubrica
•Completorium de dominica».
52- In /estis III classis cum antiphonis propriis ad Laudes
et ad Aespcras, in fine Laudum hacc ponatur rubrica «Ad Ho­
ras minores antiphona et psalmi dc feria currenti»; in fine
»ero sesperarum: «Completorium de feria».

-sC)
□4·

De MUslt disponendis

In Mlstli nunc ner extencim

th «□«. spatium unius udlC(n H^0“^"int"'
4161

1961 FEB 28-ΜΛΙΙ ΙΟ

SC DE PROP. FIDE - SANCTI OFFICII - IOANNES ΧΧΙΙΙ

te»: a) Inter orationem (oratione») et Epistolam; b) inter gra­
duate (tractum...) et Evangelium; c) Inter secretam ct antlphooam ad Communionem.
55. Sequente» locutiones adhibeantur: «Antiphona nd In­
troitum, antiphona ad Offertorium, antiphona ad Commu177 nloncm». /
56. Oratione» qune nd commemorationem perlinent, nec­
non parte» quae unico pro Missi» votivis inserviunt, itxi scri­
bantur, ut relato nd textus proprios Missae, per spatium unius
vel duarum litterarum retractentur.
57. Quam muxlnio curandum est ut necessitas folium ver­
tendi vitetur, eum dicenda sunt oratio, secreta, poslcommunlo
ve! alia precatio quam celebrans extensis munibus reel Utre
debet
58. Diebus, nulbus commemoratio facienda est de Sancto
in feria, post Indicationem diei et Sancti, ponatur vox «Com­
memoratio»; deindo indicatio Missae convenientis, remittendo
ed Commune, vel Missam exhibendo propriam vel partes Ipsius
proprias.
Cap. VIII—Dr.
A)

privilegiis et indultu

in

re ijtitrgica

De privilegiis et induitis in genere

59. Privilegia et indulta quao rubricarum Codici obstant,
revocata sunt /Mo/u proprio, n. 3). Sl quis tamen Ordinarius
necessarium censucrlt unum alterumve cx his privilegiis et
induitis Iterum renovare, opportunas mittat petitiones, ratio­
nibus adductis, quae id suadere videantur.
60. Privilegia nutem et Indulta quae rubricarum Codici
non obstant, in suo robore perseverant; attamen necesse erit
ut ct ipsa ad normam et mentem Codicis aptentur, quo secu­
rius servari queanL
61. Proinde curae sit uniuscuiusque Ordinarii elenchum
privilegiorum de re liturgiea, una cum calendario et Officiorum
atque Missarum Proprio, nd hanc S. Congregationem transmit­
tere, pro opportuna revisione aut renovatione, addito quoque
exemplari praecedentis concessionis.
62. Praestat deinde ut, in Propriis typis imprimendis, ad­
datur quoque elenchus privilegiorum liturgieorum, ut prae
manibus sit cuique eodem Proprio utenti.
B) De privilegiis et induitis drea Missas votivas

63. Concessiones praecedentes Missarum votivarum pro solemnltatibus externis necnon pro sanctuariis et locis piis, in
suo robore manent, sed praescriptionibus rubricarum Codicis
(nn. 358 c, 359, 361 et 373-377) ad unguem accommodanda
180 sont. /
61. Ceterae Missarum votivarum concessiones, quovis modo
vel quavis auctoritate factae, vi n. 3 in Motu proprio «Rubri­
carum instructum» abrogatae sunt.
65. Missarum votivarum concessiones iterum renovantur
vel ex novo conceduntur tantum ob rationes peculiares publi­
cae necessitatis vel publicae devotionis.
Huiusmodi Missae votivae, sl quae concedentur: a) gradu
III classis potiuntur; b) toto Adventus, Quadragesimae et
Passionis tempore prohibentur; c) eodem die una vel duae
tantum admittuntur.
Summus vero Pontifex Ioannes Papa XXIII, in Audientia
diei 8 mensis februarii anni 1961, infrascripto Cardinali S. Ri­
tuum Congregationis Praefecto concessa, nane Instructionem
in omnibus et per omnia approbare dignatus est, atque sanxit
ut eam omnes, ad quos spectat, diligenter exsequantur. Con­
trariis non obstantibus quibuscumque.
Datum Romae, ex aedibus S. Rituum Congregationis, die 14
februarii 1961.—C. Card. Cicognani, Ep. Tusculan., Prae/.
Henricus Dante, a Secr.
Ada. J. BOUVY in NrT 83 (1961) 755-761; C. BRAGA in EL 75 (1961)
154-173.

2967
1981 FEB 28.-SC DE PROP. FIDE, FACULTATES. PART.
*

Nonnullae facultates conceduntur Nuntiis, Inter­
nuntiis et Delegatis /Xpostolicis in territoriis Sacrae
Congregationi de Propaganda Fide subiectis

n. 2907-2909

dovranno essere corrcdate dei parere favorevole sia dei
Consultori diocesanl sia del Consiglio d’ammlnlstrazionc;
2) dl permettere Tingresso in seminario ai figli IHegittiml c ia loro promozlone agli Ordini Sacri;
3) dl permettere I’lstruzione dei processi «super matri­
monio rato ct non consummato»; processi i cui atti dovran­
no pol essere trasmessi a questa Sacra Congregazione, chc
penscrà ad inoltrarli ai Dicastcro Pontificio competente;
4) di dispensare «iusta ac rationabili causa» circa 11
tempo e II luogo dclla professione religiosa;
5) di permettere, per la vita dei seminario o delle altre
opere della Missione, 1‘acccttazlone dell’elemosina per le
Messe binate c trlnate.
Sarà cura di V. E. Informare I Rev.ml Ordinari dipen­
denti, perché ricorrano a codcsta Rappresentanza Pontlvicia nel blsogno delle sopraddette grazle.
Alla fine di ognl anno ΓΕ. V. vorrà riferlre a questa
Sacra Congregazlone circa Fuso fatto di queste medesime
facoltà.
Frattanto profltto ben volcntleri dell'incontro per porgerLe distinti osseoul. Dell’Eccellenza Vostra Rev.ma de­
votissimo.—G. P. Card. Λοαοιανιλν, Pre/. P. Sigismondi,
Segr.
* Nuntiia, Istoraux^ili et DeleçatLs Apostolicis in tcrrilcriis S. Coagrogatiorü do Prop. Fide subiectis. Prot. N. 897/61: B£M 25 (1S61)
Π0. Adn. L. BUIJS ία PrM 52 (1963) 51-85; CpR 42 (1963) 164-165.

2968
1961 MAR

l.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.
*

Impedimentum matrimoniale a sola lege civili

sta­

tutum NON AFFICIT MATRIMONIA CANONICA

Casus—Edward, non-baptized, age 17, contracted marriage
with Dorothy, a baptized Presbyterian, age 21, tn Youngstown.
Ohio, in the presence of a Protestant minister, on August 27,
1949. At the time of the marriage, Edward deceived the li­
cense clerk and indicated that his age was 24 instead of 17.
This couple separated after two or three months of cohabi­
tation and a civil divorce was obtained on January 16, 1950
—before Edward had reached the age of 18 required by the
civil law for a valid marriage.
Edward then married Fay, a baptized Episcopalian, in the
presence of a minister, on December 12, 1952. This union
terminated in divorce in February, 1958.
Our Tribunal succeeded in ruling out all Impediments to the
validity of the Edward-Dorothy union, except the possible
impediment of non-age on the part of Edward, who, as a
non-baptized person, was subject to the civil law in this mat­
ter. Edward, his father, and Dorothy all testify to Edward’s
non—baptism.
No dispensation was obtained from the civil authorities
for this marriage. Accordingly, since renowned canonists dis­
agree as to whether such a marriage would be invalid, L e.,
a baptized non-Catholic who has the canonical age marrying
an unbaptized person who has not the ago required by civil
law, we respectfully submit this dubium iuris to the Holy
Office for the purpose of determining the solution of our
Edward-Fay case.
Solutio—After due study and consideration of all the acts
of the matrimonial process Ed ward-Dorothy, Their Eminen­
ces. the Cardinals of this Supreme S. Congregation, in their
Plenary Session, held Wednesday, March 1, 1961, have decreed;
«Matrimonium in casu habendum esse validum et alterum
matrimonium, Edward-Fay, habendum esse invalidum ob Im­
pedimentum ligaminis.·
♦Ordinario Chicagienci: Jurist 22 (1963) 97-98. Ada. ANASTASIUS
AB UTRECHT in Laurentianura 3 (1962) 395-404.

2969

Roma, 28 febbraio 1961
1961 MAR 10.-IOAN. ΧΧΙΠ, MOT. PR. AAS 53 (1961) 198

Eccellcnza Reverendissima, Alio scopo dl alleggerire 11
hvoro dclla Segrcteria dl questa Sacra Congregazlone e soprattntto alio scopo di aumentare i legami tra codesta
Rappresentanza Pontificia e 1 Rcv.mi Ordinari dalla stessa
dipendenti, Propaganda ha ritenuto opportuno concedere
all'E. V. Rcv.ma le seguenti speciali facoltà. di cui Elia
potrà usare «durante munere»:
1) di permettere 1'alienazlone di beni ecclesiastici mo­
bili 0 immobili fino a un valore équivalente a trentamila
doliari USA. Le relative domande dei Rcv.mi Ordinari
4165

Ius OPTIONIS IN DIOECESIBUS SUBURBICARIIS ABROGATUR

Ad Suburbicarias Dioeceses, quas utpote artis quibusdam
necessitudinibus cum Romana Dioecesi coniunctas, Deces­
sores Nostri peculiari semper sollicitudine prosecuti sunt,
iam ab inito Summo Pontificatu Nos ipsi curas cogitatio­
nesque convertimus. Cum enim ob mutatas in territoriis
iliis rerum condiciones, ob auctumquc valde incolarum
numerum, ibidem loci facta sit postremis hlscc annis dlf4166

SC SACRAMENTORUM - RITUUM - IOANNES ΧΧΠΙ

n. 2Ô70-2974

ndlior Pastoralium munerum exercitatio, visum est Nobis
omnino expedire, ut auctis animorum necessitatibus magis
idonea ratione novisque editis normis prospiceretur.
Qua de re, .antequam in negotio tam gravis momenti
ouidquam decerneremus, placuit sane Nobis omnes S.R.E.
Cardinales, qui in Romana Curia sunt, rogare sententiam.
Qui quidem, re diligenter considerata, varia Nobis attu­
lerunt consilia, sed fere omnes in hoc consenserunt, opor­
tere nimirum ius optionis, quod vocant, abrogare, can. 236
§ 3 Codicis luris Canonici statutum.
Hac Igitur communi sententia utentes, normarumque
fadentes Initium, quas in utilitatem Dioecesium Suburbi­
cariarum laturi sumus, mofu proprio ac Nostra Apostolica
auctoritate abrogatum declaramus praescriptum eiusdem
can. 236 $ 3, quo ius optionis sancitur; atque nominationem
Cardinalium Episcoporum ad Suburbicarias Sedes unice
ad Nos et ad Successores Nostros libere pertinere volumus.
Quaecumquc vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis statuta sunt, ea omnia firma ac rata esse iubemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, dic x mensis
Martii, anno mdcccclxi, Pontificatus Nostri tertio.—
Joannes Pp. XXIII.
Adn. A DE B. ic NrT 83 (1961) 522-523; C DE CLEBCO in ΑροΠ.
35 (1962) 13-14: A DE LA HERA m las c». 2 (1962) 677-716; Doc.
Cath. S8 (1961) 425-427.

2970
1961 MAR 13.-SC SACRAMENT., RESCRIPTUM. PART.·
Facultas

patch dispensandi a ieiunio eucharistico

FIDELES Di CARCERIBUS DETEXTOS, SERVATO IEIUNI0 UNIUS
HORAE A CIEO SOLIDO

The Bishop of Gary, adviser to the National Association of
Catholic Prison Chaplain
*
In the United States of North Ame­
rica, prostrate at the feel of Your Holiness, humbly petitions
the faculty whereby prison chaplains can dispense from the
law of the Eucharistic fast those faithful detained in prison,
so that they, in view of their special circumstances and the
discipline obtaining in prisons, may take something by way of
solid food before Holy Communion.
In the audience with His Holiness on 13 March. 1961, after
he had heard the report of the undersigned Cardinal Prefect
of the Sacred Congregation of the Sacraments and attended to
the recitals, our Holy Father, Pope John XXIII. graciously
deigned to grant the Bishop of Gary the favor according to his
petition, provided, however, that: a fast of one hour from solid
food it observed: all danger of wonderment, scandal, and Ir­
reverence to the Holy Mysteries is removed; proper dispositions
.
nre bad;
tbe other requirements of law
fulbUed. All things to the contrary notwithstanding.
The present grant is valid for Iro years and can be used
twice a week.

mei MAIl 13-li)

IlenrSiw D LE’0»?"n
i,Sdaravit·
13 niartH 10(51.—
Ilcnncus Dante, S. R. C., a Seer. Joachim Sormnnti, ô’uàsf.
• Mmirtre Gen O. F. M.. Prot. N 0.51/961: AOFM 80 (1961) 240

2972
1961 MAR 13.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART.·
quae vulgo dicuntur Patro­
OMISSIONEM MiSSAR PRO POPULO IN

Circa ritum festorum
norum

ET

CIRCA

IISDEM FESTIS

Excihus ac Reviinis Dominus Icsus Enciso Vlana. Episco­
pus MaJoriccn. et Praesens Coetus National!» apostolatui liturgico provehendo, nomine quoque Commissionis Episcopalis
de Sacra Llturgia in Hispania, attentis novissimis rubricis
locorum Patronos respicientibus, Sarrae Rituum Congregatio­
ni ea, qua par est, reverentia exposuit in permultis Hispaniae
civitatibus oppidisque translatitium esse quotannis celebrari
festa tum B. Mariae Virginis, variis sub appellationibus invo­
catae, tum Sanctorum, quos christi fideles velutl caelestes apud
Deum Patronos habeant colantque; nt vero minime Documentis
constare huiusmodi Patronos legitime esse constituto
*
vel ah
Apostolica Sede confirmatos; neque constare aperte praedicta
festa agi ut veri nominis Patronorum, cura nec in Calendariis
propriis inserta sint, nec Sacerdotes Officium et Missam de
eisdem ad rubricarum normas dicere solerent.
Quibus expositis, Exccbus orator ex eadem Sacra Rituum
Congregatione quaesivit:
1. · Utrum eius mod i festa habeantur oportet uti festa Pa­
tronorum rite constitutorum;
2. · Utrum in iisdem festis onus adsit Missae pro populo
applicandae;
3. · Sl affirmative ad utrumque dubium, enixe postulatur
ab Apostolica Sede ut. ad uniformitatem hac in re obtinen­
dam, declarare benigne dignaretur suppressum onus celebrandi
ut vero «patronalia» superius descripta festa.
Et Sacrum idem Consilium legitimis ritibus cognoscendis,
audito suffragio Liturgicae Commissionis, re mature perpensa,
respondere censult:
Ad I: Nefariae. Ad II: Nega/it
.
*
Ad III: Prooitum in I et IL
Atque ita rescripsit ct declaravit, die 13 Martii 1961.—C. Card. Cicogna ni. S. R. C. Praef. Henricus Dante, S. B. C.,

a Secr.
♦Praes.di oootus satieaali· Hjpaniao pro apoitolatu liturgies provehendo: Eurtraridm dei claro 54 (1961) 238. Adn. G. MARTINEZ
DE ANTORANA in Eustracxéa del doro 54 (1981) 289-292.

2973
1961 MAR 15.-CONV. CUM BOLIVIA. AAS 53 (1961) 303
Ratihabitio Conventionis inter Sanctam Sedkm et
Rempublicam Bilivianam de Vicariatu Castrensi

• Ordfcario G<ricxsi. Prot.N. 423,61: BOU3CAREN V, p. 438.

Vide textum sub die 1958 Nov. 29:

LE2/8Gn.

2971
2974

1961 MAR 13.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART.·
Circa calendarium ltturgicum
ribus TERTIARIIS ET CIRCA

adhibendum a

Soro­

M1SSAM CELEBRANDAM
ECCLESIIS ET ORATORIIS TERTIARIORUM

IN

Dubia—Revrtius Genendis Ordinis Fratrum Minorum Mi­

1961 MAR 19.-ΙΟΑΝ. XXIII, EP. AP. AAS 53 (1961) 205-213

Epistula Apostolica

nister Sacrae Rituum Congregationi sequentia Dubia proposuit:
1. Utrum, ad nonnam n. 54 a Codicis Rubricarum, Snrores
Tertiariae *
Irimo Ordini aggregatae. Officium Parvum B. Μ. V.
recitantes obligentur Calendarium Primi Ordinis —additis
utique festis localibus praescriptis— adoptare, on possint si
malint etiam Calendarium dloecesanum sequi?
2. Utrum, ad nonnam n. 283 Codicis Rubricarum, in eccle­
siis et oratorii» Tertiariorum utriusque sexu» Missa celebrari
debeat iuxta Calendarium religiosum etiam si ecclesia vel ora­
torium non ad usum rxdusivum Communitatis, sed simul ad
usum odlectl hospitalis, sanatori!, xenodochii et similium ad­
hibeatur. an debeat In hoc casu celebrari Iuxta Calendarium
dloeccsanum?
Rf.sp.—Et Sacra porro Rituum Congregatio, ad proposita
Dubia censui t respondere:
Ad V. Affirmative ad priorem partem; NegaHet od alteram
partem.
Ad 2: In casu iuxta dloecesanum Olrndarium celebrari
debet.

4167

ad locorum

Ordinarios

et chri-

STIFIDELES CATHOLICI ORBIS
.
*
DE PIETATE ERGA S. lOSEPH,
UNIVERSAUS ECCLESIAE PATRONUM. CUIUS PRAESIDIUM
OB COGENDUM CONCILIUM VATICANUM II IMPLORATUR

Venerabili Fratelii e dilelli figit!—Le voci che da tutti
I puutl della terra arrivano sino a Nol, in cspressione di
lieta altesa e di voti per il felice successo del Concilio Ecum enico Vaticano II, sollecitnno ognor più 11 Nostro spirito
aAr?r Ρ?ΠΙΙ°
buona disposlzionc di tanti enor i Rem­
plie! c sinceri, rivoltl con amabile spontancitù ad implot-AMone dl aiuto celeste, ad au mento di fervore religioso.
t™!ar,:ZZa
direzione pratica per tutto ciô che la ccleMl ■SLTJ'h ' are 5n?P.one ° C1 promette di incremento
±
dei
dclla chlesa- e dl rinnovamento
spiniuaie ael mondo intero.
vera1 dî1°q^vàmS>n^û?P£arizllone dclla nuova prima-

4168

1001 MAK 19

IOANNES ΧΧΙΠ, INSTRUCTIO DE PIETATE ERGA S. IOSEPH

ipojo augusto di Maria, tanto caro alie intimltù delle ani­
me plù sensibili alie attrazionl dcil’oscctlca crlstlana, e
delle sue esprcsslonl di pietà religiosa, contcnute e modeste,
ma tanto più gustate c soavl.
Nel culto della Santa Chlesa, Gesù, Verbo dl Dio fatto
uotno, ebbe subito la sua adorazlone Incommunicabile
come splendore della sostanza del Padre suo, irradiantes!
nella gloria del SantI. Maria, la genitrice sua, gll corse dappresso sino dal primi sccoli, nolle flgurazionl delle catacombe e delle basillche, plamentc venerata: scinda Maria
mater Dd. Giuseppe Invcce, oltrc qualchc sprazzo della
sua figura ricorrcntc qua c là ne gli seri111 dei Padrl, rimane
per sccoli e secoll in un suo nascondlmcnto cnrattcristlco,
quasi come figura dl ornamento nel quadro della vita del
Salvatore. E ci voile del tempo prima che il suo culto
penetrasse dagll occhi nel cuore dei fedeli, e ne traesse
elevationi speciali di preghicra e dl fiducioso abbandono.
Queste furono le giole fervorose riservate alie effusioni dell’etù moderna: oh! quanto copiose ed Imponenti; c di queste
Ci è partlcolanncnte gradlto cogllcre subito un rilievo ben
carattcrlstico e significativo.
S. Giuseppe nella voce dei Ponte/ici degll ultimi cento anni
Tra I diversi postulata che I Padrl dei Concilio Vaticano I
q! loro rlunlrsi in Roma 1* presentarono a Pio IX, i due
primi riguardavano S. Giuseppe. Innanzi tutto si chiedeva
che 11 suo culto prendesse un posto più elevato nella sacra
Liturgla: recava la firma dl 153 Vescovl. L’altro, sottoscritto da 43 Superiori Generali di Ordini Religiosi, supplicava
per la proclamazione solenne di S. Giuseppe a Patrono
della Chlesa universale *.
Pio IX
Pio IX accolsc con letizia Puno e l’altro voto. Dagll inlzl
dei suo pontificato 3 egli aveva fissato la festa e la llturgia
per il patrocinio di San Giuseppe la domcnica III dopo
Pasqua. Già dal 1854, in una vibrante e devota allocuzione,
aveva indicato in S. Giuseppe la plù sicura speranza della
Chlesa dopo la Santa Vergine: e 1’8 dicembre 1870, a
VjI Con/ciiio Vaticano sospeso dagli awenimenti politici, colse
la felice coincidcnza della festa della Immacolata per la
proclamazione più solenne ed ufficiale di S. Giuseppe a
Patrono della Chiesa universale e per la elevazione della
festa del 19 marzo a celebrazione liturgica di rito doppio
di prima classe 4*.

Fu quello —dell'8 dicembre 1870— un breve ma grazioso c mirabile Decreto Urbi et Orbi veramente degno
dell’Ad perpetuam rei memoriam, che apri una vena di
ricchissimc e prczlose ispirazioni ai Successori dei nono Pio.
Leone XIII

Ecco Infatti 1’immortalc Leone XIII uscirsene per la
festa delPAssunta dei 1889 con la Lettera 'Quamquam
pluries· ·, il documento più amplo e copioso che un Papa
abbia mal pubblicato ad onore del padre putativo di Gesù,
elevato nella sua luce carattcrlstico d! modello dei padrl
dl famlglia e dei lavoratori. E di là che si ΙηίζΙά la bella
preghiera: «A te, o Beato Giuseppe·, che dl tanta soavilà
soffusc la Nostra fanciullezza.
San Pio X
Il Santo Pontcfice Pio X aggiunse a quelle di papa
Leone espressionl moltcpllci di devozione e di amore per
S. Giuseppe, accogllcndo di buon grado la dedica fatta a
lui di un trattato che ne illustra il culto ·; moltiplicando il
tesoro delle Indulgcnzc sopra la recita delle Litanie, cosl
care e cosl placide a dirsi. Come suonano bene le parole
per questa concessione! Sandlssimus Dominus Noster Pius
Papa X inclytum patriarcham S. Joseph, dio ini Redemptoris
patrem putatioum, Deiparae Virginis sponsum purissimum
ei catholicae Ecclesiae potentem apud Deum Patronum —e,
1ÎJ67-1S70.
1 Acto it Dccrcto Sacrorum Conciliorum recfidiorum · Collectio Lacmsic,
IOCÎO VII, coL 856-857.
• xo dk«r;bre 1847.
• Decr. Quemadmodum Dcut, 8 dec. 1870; Acto Pii IX P.
t. 5, Rom>
*873, p. 2S3.
Μλι
XIII P. AL, Roma 1889, pp. 175-1*0•EpisL ad R. P. A. Upicier O. S. M, 11 febr. 1908; Acto Pii X P.
Rzzna 19x4, pp. X68-169.

4169

n. 2974

vedete finezza di sentimento personale—, cuius glorioso
nomine a nativitate decoratur, peculiari atque constante reli­
gione ac pietate complectitur 7*
. E le altre con cui fece annunzlare il perché di nuovl favori concessi: ad augendum
cultum erga S. loseph, Ecclesiae universalis Patronum ·. / 208
Benedetto XV

Alio scopplare della prima grande guerra Europea, men­
tre gll occhi di S. Pio X si socchiuscro alia vita dl quaggiù,
ecco levarsi prowldenzlalmente papa Benedetto XV ed
attraversare quale astro benefico di universale consolazlone
gli anni dolorosi dal 1914 al 1918. Anch'cgli tenne ben
f»resto a promuovere 11 culto del Santo Patriarca. È a lui
nfatti che si deve la inlroduzione di due nuovl prefazi al
Canone della Messa: quello appunto di S. Giuseppe e quello
della Messa dei morti, associando l’uno e Paltro feliccmente
in due decreti dello stesso giomo, 9 aprlle 1919·, come a
richiamo di una concomitanza e fusione di dolore e di
conforto tra 1c due famiglie: quella celeste di Nazaret, di
cui S. Giuseppe era 11 capo legale, e I'immensa famlglia
umana afflitta da universale costemazione per le innumerevoli vlttime della guerra dévastatrice. Che mesto, ma
Insieme soave e felice accostamento: S. Giuseppe da una
parte, e dall’altra il signi/er sandus Michael: ambedue in
atto dl presentarc le anime del defunti al Signore in lucem
sanctam.
Nell'anno successivo —25 luglio 1920— papa Benedetto
tomava In argomento ncl cinquantenario all ora In prépa­
rai one della proclamazione —già compluta da Pio DΗ
dl S. Giuseppe a Patrono della Chiesa universale: e vi
ri torna va in luce di teologica dot trina col Motu proprio
• Bonum sane»10, tutto spirante tenerezza e singolarc fi­
ducia. Oh! che bel riaccendersi della figura mite e benigna
del Santo, fatto invocare dal popolo cristiano a protezione
della Chiesa militante, nell’atto stesso del riaprirsi delle
sue migliori cnergie a spirituale e anche a materiale rlcostruzione, dopo tante calamitâ: e a conforto di tanti milioni di vittime umane, trattenute al valico dell’agonia,
e per le quali papa Benedetto voile impegnare presso I
Vescovl, c le moite associazioni pic sparse nel mondo, II
supplice intervento della preghicra a S. Giuseppe, patrono
dei morenti.

Pio XI e Pio XII
Sulle stesse traccc di raccomandata fervorosa devozione
al Santo Patriarca, I due ultimi Pontefici —Fundecimo e il
duodecimo Pio— ambedue di sempre cara e venerata me­
moria— si succedettero in viva ed edificante fedeltà di
richiamo, di csortazione, di elevazione.
Per quattro volte almcno Pio XI in solenni allocuzioni
di vario riferi/mento ad illustrazione di nuovi Santi e so- 209
vente nolle annuali ricorrenze del 19 marzo —cosi nel
1928 ll, c poi ncl 1935, ed ancora nel 1937— colsc 1’occasione di esaltare le varie luci di cui si adoma la fisionomia
spirituale del Custode di Gesù, dello Sposo castissimo di
Maria, dei pio e modesto operario di Nazaret, e dei Pa­
trono della Chiesa universale, egida potente didifesa contro
gli sforzi dell’ateismo mondiale, inteso al dissolvimento
delle nazioni cristianc.
Pio XII colse egualmente dal suo antecessore la nota
maestra nello stesso tono, lui pure in numerose allocuzioni,
sempre cosl belle, vibranti e felici. Come quando il 10
apri le dei 1940 11 invita va i giovani sposi a porsi sotto il
slcuro c soave manto dello Sposo di Maria; e nel 1945 13
chiamava gli ascritti alte Associazioni CrlsLiane dei Lavo­
ratori ad onorario come alto csemplo, c come invitta difesa
delle loro schicre: e dieci anni dopo, nel 1955 H, annunciava
la istituzione dclla festa annuale dl S. Giuseppe artigiano. Di fatto questa festa di Istituzione recentissima, fissata al l.° maggio, vtene a sopprimere quella dei mercoledi
della seconda settimana dopo l’ottava dl Pasqua, mentre
la festa tradizionalc del 19 marzo segnerù d oggimai la
data più solenne e definitiva dei Patrocinio di S. ôiuseppe
sopra Ia Chiesa universale.

Lo stesso Santo Padre Pio XII si complacque ornare
come di prezioslssima corona il petto di S. Giuseppe dl
' A. A. s. 1 (X909Î. P- ’90.
• Dccr. S. Coagr. RiL 34 iul- Î9XF. A. A. S. Ill (19XX)» p. 350.
• A. A. S. XI (19x9), pp. X90-X9X.
XII (19
0),
*
p. 3U.
u Dxiccnx di P\o XI, S. E. I. vol If xças-xçjS, pp. 779-780.
u Diicorsi e Radxomctucgi di S. S. Pio XII, voL II, pp. 65-69.
» A. A.
voL XXXVII (X945), p. 72.
u A. A. S., voL XLVH (i955h P- 406 [LE

4170

JOANNES XXIII. INSTRUCTIO DE PIETATE ERGA S. JOSEPH

una fervida preghiera proposta alla devozione dei sacer­
doti e fedeli di tutto II mondo, arricchendonc la recita di
Indulgeaze copiose. Una preghiera a carattere cmincntemente professionale e sociale, come si addice a quanti sono
soggetti alia legge dei lavoro, che è per tutti «legge di onore, di vita pacifica e santa, preludio della felicità immor­
tale». Fra 1'altro vi sl dice: State con nol, o S. Giuseppe,
nel nostri momenti di prosperity, quando tutto cl invita
a gustare onestamente i frulti della nostra fatica; ma slate
con nol soprattutlo e sostenetecl nelle ore della tristezza,
quando sembra che il cielo voglia chiudersl sopra dl nol
e che persino gli slrumentl del nostro lavoro debbano sfuggire dalle nostre maniu.
Venerabili Fratelll e dilettl figll: questi richlami di storia
e di pietà religiosa è parso anche a Nol opportuno proporre
210 alla attenzione devota / delle vostre anime, educate alla
finezza del sentire e del vivere Cristiano e cattollco, giusto
in questa ricorrenza del 19 marzo, in cul la festa di S. Giu­
seppe coincide coll’inlzlo del tempo di Passione, e ci pré­
para ad una intensa familiarity coi misteri plù commoventi
e salutari della sacra liturgia. Le disposizlonl che impongono II veto sopra le immaginl di Gesû Crocifisso, di Maria
e del Santi durante le due settimane che preparano la
Pasqua, sono un Invito ad un raccoglimcnto intimo e sacro
circa le comunicazionl col Signore at traverse la preghiera,
che deve essere meditazione e suppllcazione frequente e
viva. Π Signore, la Vergine benedetta e i Santi sono In
attesa delle nostre confidenze: e queste è ben naturale
the sl volgano su dô che meglio corrisponde aile sollecitudinl della Chlesa cattolica universale.
L'aitaa del Concilio Ecumtnieo

Al centro e al posto premlnente di queste soiledtudini
sta senza dubbio il Concilio Ecumenlco Vaticano, h cui
aspettazlone è ormai nei cuorl di quanti credono In Gesù
Redentore, appartengano essl alla Chlesa Cattolica nostra
Madré, o ad alcune delle varie confessioni da essa separate,
e pur ansiose da parte dl molli dl un ritorno di unity e di
pace, seconde l’insegnamento e la preghiera di Cristo al
Padre Celeste. È ben naturale che questo richiamo alla
voce del Papi dell’oltlmo secolo sia tutto Inteso a suscitare
la cooperazlone del mondo cattollco al buon successo del
grande disegno dl ordine, dl elevazione spirituale e di pace
a cui un Condllo Ecumenlco è chiamato.
Il Concilio a servlilo di tutte le anime

Tutto è grande e degno di rilievo nella Chlesa, quale
Gesù i’ha costitulta. Nella celebrazlone di un Concilio convengono attomo ai Padri le personality più distinte del
mondo ecclesiastico e riccbe dl doni eccelsl di dottrina
teologica e giuridlca, di capacity organizzativa, dl alto spi­
rit© apostollco. Questo è il Concilio: Il Papa al vertice, lntomo a lui e con lui Cardinali, Vescovi dl ognl rito e dl
ogni paese, dottori e maestri competentissimi nelle varie
gradazioni e loro spécializzazlonl.
Ma 11 Concilio è fatto per tutto il popolo cristlano che vi
è interessato per quella drcolazlone più perfetta di grazia,
di vitalitA cnstlana, che renda più facile e spedlto l’acquisto del béni veramente prezlosi della vita présente, e
asslcurl le ricchezze del secoli etcrnl.
Tutti quindl sono intéressât! al Concilio, ecclesiastici e
laici, grandi e piccoll di ognl parle del mondo, di ogni
2Π classe, dl ognl slirpe, dl ognl / colore: e se un protettore
celeste è indicato ad impetrare dall'alto, nella sua preparazione e nel suo svolgi mento, quella virtiu d loin a, per cul
esso sembra destinalo a segnare un’cpoca nella storia della
Chlesa contemporanea, a nessuno del Cdesti meglio puô
essere aflldato che a S. Giuseppe, capo augusto della Famiglla di Nazaret, e protettore della Santa Chlesa.
Rlascoltando in eco le voci dei Papi di questo ultimo
secolo di storia nostra, corne Cl accaddc, ancora Ci toccano
il cuore gli accent! caratterisllci di Pio XI, anche per quel
suo modo meditato e calmo di exprimerai. Esse cl vengono
all’orecchio glusto da un dlscorao pronunciato 11 19 marzo
1928, in un accenno che egli non seppe, non voile tacere
ad onore di S. Giuseppe, corne amava salutarlo, S. Giusep­
pe caro e benedetto.
«È suggestive, egll dlceva, l’osservare da viclno e quasi
veder brillare l'una accanto all’altra due magniflche figure
che sl accompagnano agi! inlzi della Chlesa: Innanzitutto
quella di S. diovannl Battista, che sl affaccia dal deserto,
talora con voce tonante, e talvolta con mile dolcezza:
‘•Cfr. A. A.

4171

rot L (x«3), pp. WJA

19«! ΧΙΛΗ 10

talora corne il leonc che rugge e tal'altra corne l'amlco che
gode della gloria dello sposo, c offre In faccla al mondo
il fasto mcraviglioso del suo martlrio. Pol la figura robustis­
sima di Pietro che oscolta dal Maestro Divino le magnlfiche
parole: ’andate c predicate a tutto 11 mondo': c per lui
personalmente: ‘tu sel Pietro, c sopra questa pietra lo
edifichcrb la mia Chlesa
.
*
Missione grande, dlvlnamente
fastosa e clamorosa.»
Cosl dice va Pio XI. E pol prosegulva, ohl corne fellcemente: «Fra questi grandi personaggi, tra queste due mis­
sioni, ecco apparirc la persona c la missione di S. Giu­
seppe, che passa invece raccolta, tacito, quasi Inavvertita
e sconosciuta nella umlltù, nel sllcnzio, un sllenzlo che non
doveva Illuminant se non plù tard!, un sllcnzio a cul doveva
ben succedere, e veramente alto, Il grido, la voce, la glorla
nel secoli»l·.
Ohl la Invocazlone, oh! Il culto dl S. Giuseppe a protezlone de! Concilio Ecumenlco Vaticano II.
Venerabili Fratell! e figliuoll dl Roma, Fralelll e figliuoll
dilettl di tutto il mondo: è a questo punto che Nol desideravamo dl condurvi, Inviandovi questa Letters apostollca
giusto nel giorno 19 marzo, in cul nella cclcbrazione dl
S. Giuseppe, Patrono della Chlesa universale, poteva ve­
nire aile vostre anime l’eccllamento ad una ripresa straordifnaria di fervore, per una partccipazione orante plù viva, 212
ardente e continuata aile sollecltudlnl della Santa Chlesa,
mnéstra e madré, docente e dirigente dl questo straordinarlo awenimento de! Concilio Ecumenlco XXI, e Vatica­
no Π, di cul tutta la pubbllca stampa mondiale si occupa
con interessamento vivo, e con attenzione rispettosa.
Vi è ben noto che una prima fasc della organlzzazione
dei Concilio è in attivitA tranquilla, operosa c consolante.
A cento c cento, prélat! ed ecclesiastici dlstîntisslml, convenuti da tutte le regioni del mondo, qui si succedono nell’Urbe, distribuiti in varie e ben ordinate sezioni, impegnate ciascuna al proprio nobile lavoro, suile tracce dl preziose
indicazloni contcnute in una serie dl imponenti volumi,
recantI il pensiero, Pesperienza, i suggerimentlraccoltldalla
Intelligenza, dalla saggezza, dal vibrante fervore apostollco
dl clô che costitulsce la vera ricchezza della Chlesa Cattolica
del passato, del présenté e deU’awenlre. Il Concilio Ecu­
menlco non domanda per 11 suo compimento, e per il suo
successo, che luce di verity e di grazia, disciplina di studio
c dl silenzio, pace serena di menti e di cuori. Questo dalla
parte nostra umana. Dall'alto è I'aiuto celeste che il popolo
cristlano deve Invocare con una cooperazlone viva di pre­
ghiera, con uno sforzo di vita esemplare, che anticipl e sia
saggio della disposizione ben decisa da parte di ciascuno
dei fedeli ad applicare poi gli insegnamenti e gli indirizzi,
che verranno proclamati nella conclusione auspicatissima
del grande awenimento, che ora è già in corso promettente

Venerabili Fratelli e dilettl figliuoll.
Il luminoso pensiero dl papa Pio XI del 19 marzo 1928
ci peraegue ancora. Qui da Roma la Cattedrale sacrosanta
dei Laterano splende sempre nella gloria del Battista. Ma
nel templo massimo dl S. Pietro, dove si venerano ricordi
prezlosi dl tutta la Cristianità, c'è pure un altare per S. Giu­
seppe: e Nol Intendiamo, e Ce lo proponiamo in data di
oggi 19 marzo 1961, che Fai tare di S. Giuseppe si ri vesta
dl splendore novello, plù ampio e plù solenne: e divenga
punto dl attrazlone e di plelù religiosa per slngole anime,
per folle innumeri. £ sotto queste volte celestial! del tem­
plo Vaticano che si raccoglieranno intorno al Capo della
Chlesa le schiere dei componenti 11 Collegio Apostollco
convenute da tutti 1 punti, anche plù distanti dell Orbe,
per 11 Concilio Ecumenlco.
O S. Giuseppel qui, oui è il tuo posto di Protector uni·
venalis Ecclesiae. Tl abblamo voluto porgere attraverso le
voci e I documenti dei Nostri immediati antecessori dcl1'ultimo secolo —da Pio IX a Pio XII— un serto dl onore.
In eco alie testimonlanze dl affettuosa venerazione, / che 213
ormai sl sollevano da tutte le nazlonl cattoliche e da tutte
le regioni misslonarle. Slid sempre protettore. Che il luo
splrito interiore di pace, di sllenzio, di buon lavoro c di
preghiera, a «eryizlo della Santa Chiesa, cl vivlfichi sem-

1061 XL\H 10-20

2975
1961 MAR 19.-SC CONS., DECR. AAS 53 (1961) 621-624

BOLIVIAE
DBCRKTVM OE EhECTlONK V1CAIUATUS CASTRENSIS

De militum spirituali cura luxtn catholicam nationis
traditionem aptiore firmlorcque ratione componenda, inter
Apostolicam Sedem ct Rclpubllcae Bollvianac Magistratus
per pactum, nuper stipulatum, convenit.

Ad huiusmodi nutem Conventionem perficiendam atque
a ut omnibus / qui ad militaria signa et ad arma in Bolivia
adducuntur sacri apostolatus fideique Christianae subsidia
praesto essent, Simas Dominus Noster loannes Divina
Providentia Pp. XXIII, supnleto —quatenus opus sit—
eorum intéressé habentium vel habere praesumentium con­
sensu, praesenti Consistorlall Decreto Vlcariatum Castren­
sem Bolivlae aptis normis Instructum erigit ac constituit.

1. Hac ratione erectus Vicariatus Castrensis constabit:
Vicario Castrensi, Cappcllano maiori, qui Inspector General
vulgo nuncupabitur, atque militum Cappellanls, seu mi­
noribus.

1 Sedes huius Vicariatus Castrensis elusque Curiae
Paxiiie in Bolivia statuetur.
3. Curia autem Castrensis ad instar dioecesanae efforcnbituret ad eam Cappellanus maior, Consultores, aliique
qui ludicio Vicarii Castrensis necessarii putantur, perti­
nebunt.
4. Vicarius Castrensis lurlsdictione pollebit personali,
ordinaria tum fori externi tum fori Interni, speciali et cumu­
lative cum iurisdictione Ordinariorum locorum, ad normam
Instructionis de Vicariis Castrensibus Sollemne semper a
S. Congregatione Consistorial! die 23 mensis Aprilis anno
1951 [LE 2208] editae. In stativis autem castris et in lods militibus reservatis primo ct principaliter \,’icarius Ca­
strensis iurisdictlonem exercebit, secundario, quoties, sci­
licet, Idem Vicarius Castrensis eiusque Cappcllani absint
vel desint, semper autem iure proprio, Ordinarius loci at­
que Parochus, initis consiliis —quatenus fas erit— cum
Vicario Castrensi.
5. lurisdictio Vicarii Castrensis Bolivlae extendetur ad
omnes: 1) qui sub vexillis Reipublicae Bolivianae terra
marique ct aeria classi actu militant; 2) qui eorum familias
constituunt, uxores, videlicet, liberi, famuli, propinqui et
necessarii, dummodo in copiarum stationibus vel locis mi­
litibus reservatis cum iisdem cohabitent; 3) qui vulgo ca·
ddes vocantur et scholas, academlas seu ephebea, in re
militari instituendi, frequentant; 4) qui ad militiam a pu­
blica tutela perlinent, vulgo carabineros·, 5) qui tandem,
sive alicui Religioni adscript! sive non, In nosocomiis et
in ceteris institutis vel locis militibus reservatis degunt seu
commorantur.

6. Vicarius Castrensis, conlatis cum Reipublicae Prae­
side consiliis, ab Apostollca Sede deligetur et per peculiare
423 S. Congregationis Consistorlalis Decretum officio potietur. /
7. Cappellanus maior, scu Inspector General, et militum
Cappellanl —servatis servandis— a Vicario Castrensi no­
minantur, cuius ordinariae potestati, durante munere om­
nino subduntur. Quoad ecclesiasticam disciplinam, tamen,
potestati quoque Ordinarii loci, In quo versari contingat,
obnoxii erunt. Huic nutem, In casibus urgentioribus et
quoties Vicarius Castrensis providere non poterit, fas erit
in eos animadvertere etiam canonicis sanctionibus, si casus
ferat, et monito confestim Vicario Castrensi.
8. Quod vero ad militum Cappellanos religiosos attinet,
idamusslm servetur Instructio De Cappcllanis militum re­
ligiosis a S. Congregatione negotiis Religiosorum sodalium
praeposita, die 2 mensis Februarii anno 1955 edita (LE
2478].

9. Cappellano maiori, seu Inspector General, necessa­
rias et opportunas Vicarius Castrensis tribuet facultates.
te™1^ Nostro PoTufka^
·· Düarti Ai P»

voL

10. Militum vero Cappcllani animarum sibi commissa­
rum curam gerent muneribus et obligationibus Parochorum,
ad normam memoratae Instructionis de Vicariis Castrensi­
bus, instructi.

PpfxXHL

p ?5ο

Ubi autem impar necessitatibus sit militum Cappcllanoram numerus, vicarius Castrensis —conlatis cum loci Or­

Ada. NxT 33 (19β1) E23-E23.

4172

4173

n. 2075-2970

SACRA CONGR. CONSISTORIALIS - RELIGIOSORUM

dinario aut cum religioso Superiore consiliis— Sacerdoti­
bus sive e clero saeculari sive religiosis militum curam
committet, cisquc necessarias et opportunas tribuet, ad
nutum, facultates.
11. In celebratione matrimoniorum subditorum Vica­
riatus Castrensis districte servetur praescriptum canonis
1097, § 2, C. I. C. Id est: «pro regula nabeatur ut matrimo­
nium coram sponsae parocho celebretur, nisi lusta causa
excuset», et accurate expleantur actus qui, ad normam
iuris communis, celebrationem matrimonii praecedere et
subsequi debent.

12. Causas subditorum Vicariatus Castrensis Bolivlae,
sive contentiosas Inter ipsos, sive criminales, tribunal metropolltanum Sucrense in prima instantia, metropolltanum
Pacensc in altera instantia pertractabunt.
13. Vicarius Castrensis Relationem de statu Vicariatus
Castrensis singulis quinquenniis exhibebit, quaesitis respon­
dens iuxta ea quae in «Formula servanda» praescribuntur,
a S. Congregatione Consistorial! die 20 mensis Octobris
anno 1956 statuta. Quinquennia autem sunt fixa ad nor­
mam canonis 340, § 1; proinde huiusmodi obligationi sa­
tisfaciet anno quo locorum Ordinarii Reipublicae Bolivia­
nae Relationem de statu dioecesis exhibere tenentur.
Eodem anno quo Relatio est facienda, Vicarius Castren­
sis ad Urbem / Beatorum Apostolorum Petri et Pauli se- 624
pulcra veneraturus accedat et Romano Pontifici se sistat.

14. Vacante Vicarii Castrensis officio, nisi aliter ab
Apostolica Sede provisum fuerit, regimen Vicariatus Ca­
strensis —usque dum novus Vicarius Castrensis muneris
possessionem ceperit— Cappellanus maior scu Inspector
General, si adfuerit assumet; secus Cappellanus militum
qui ad normam canonis 106, 3.° C. I. C. praecedit. Qui au­
tem Vicariatus Castrensis tunc assumpserit regimen facul­
tatibus fruetur atque oneribus adstringetur quae ius com­
mune —congrua congruis referendo— Vicario Capitulari
tribuit. Ipsius praesertim erit S. Congregationem Consistorialem de assumpto munere certiorem facere ab eaque
instructiones impetrare.
Ad haec exsecutioni mandanda Sanctitas Sua Excmum
P. D. Carmelum Rocco, in Bolivia Nuntium Apostolicum,
deputare dignata est opportunis ct necessariis conlatis fa­
cultatibus etiam subdelegandi ad effectum de quo agitur
quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, et
onere imposito ad S. Congregationem Consistorialcm quam­
primum authenticum exemplar mittendi actus peractae
exsecutionis.

Quibus super rebus praesens cdl iussit Consistoriale De­
cretum, perinde valiturum ac si Apostolicae sub plumbo
Litterae datae forent.

Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis Consistorialis, die 19 mensis Martii, in festo Sancti losepb,
Sponsi B. Μ. V., anno 1961.—Carolus Card. Confalonieri,
a Secr. Franciscus Carpino, Archiep. Serdicen., Adsessor.
Ada. A. PUGLIESE in Apoll. 34 (1961) 309-312 et in ME 86 (1961)
559-570.

2976
1961 MAR 20.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART.·

Institutum superius Scientiarum atque Litteraturae
S. Clarae in civitate Neapolitana existens titulo
«Pontificii» decoratur

Quo maius incrementum in dies assequatur Superius
Institutum Scientiarum atque Litterarum a S. Clara nuncu­
patum Civitatis Neapolitanae, Summus Pontifex loannes
XXIII f. r. peculiare benevolentiae Suae signum eidem
praestare decrevit.
Instantibus Igitur precibus Rcvmi P. Ministri Generalis
Ordinis Fratrum Minorum —commendatione S. Congrega­
tionis de Religiosis suffultis— benigne annuens, Ponii/icil
titulo idem Institutum decorare dignatus est.

Quapropter Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum So­
dalium praeposita, vigore praesentis Decreti, praelaudatum
Institutum, cuius Statuta iampridem pontificia approba­
tione donata sunt, ornatum declarat titulo Pontificii eodemque titulo uti posse, contrariis quibuslibet non ob­
stantibus.
4174

SC RELIGIOSORUM, INSTRUCTIO DE SORORIBUS EXTERNIS

n. 2077

Datum Romae, die 20 Martii 1961.—Valerius Card. Va­
leri, Praei. Fr. P. Philippe, O. P., a Secr.

♦Mndatro Gen. O. F. M, Prct. N. 3143/82: AOFM 80 (1961) 191.
Priée onerant
L Litterae Seerotariae Sutu ad Card. Praefectum S C. do RoliPrêt. N. 46781: AOFM 80 (1961) 190-191, quarum era! tenor:
Dal Vaticano, 14 Fobbraio 1961

Ernmo e Rovjso Signor &£d Ooxm. D Revrao Ministro Generale
dei Fratx Minori ha coti devota rapplica chiesto al Sarito Padre che
Si exspiaoessa diaoordxre illitolo di Pontificio aCbtituto Superiore
diScieqre e Letter· «S. Chiara». eretto to Napoli per la fomuricne degli iseeçnanîi uello Sruolo interne de Π'Or dîne.
U Sintü Süa, ar osi i huant riaulutifirora ottcsixti che »ot» inriecao
lieto lusprdo di mwvi incrementi per ftwenire. norchètenuto cotdo
doD'autarovole racccraandaxicao doL’EmL-.enza Vostra Revorendxwnxa. Si è bonevohnenîe degnata di conferiro al predetto istituto il li­
tote ünploralo.
Voglia pertanto UEmfaenra Vostra aVoro la cortcaia di comunicare
la eovrana concessi ane. nel modo che r.xmorà opportuno al sedeaimo
Mmîatro Generale.
Mi valgo bm volecticri doLa circoatanaa pur hnciaxLc nmdixxirrumsnte lo mani o corjennarmi ccd sensi di profonda voncraxiono dclI’Emir.cna Vostra Reverendissima Omfl.rno Devmo Onblmo Servitor
Vero.-D. Card. TASDINL

H. litterae S. Congregationi· do Religiosis üd LLrir.rum Gare ra­
ies O. F. M. Prot. N. 3143/52: AOFM S0 (1961) 191 :
Roma, 9 Marxo 1561

Reverendissimo Padre, Acccgliendc la preghiera da Lei tsaühla
*
la SictiîÀ di Noatro Signore Si è benignamertlo degnxia d’mxigmro del
tholo di «Pontificio» l'Irtituto Superior· di Scjer.ro o better· «S- Qüara» di Napob
No-‘invaro aLa Pateruitâ Vostr· copia della Letton ccn cui l*S r no
Sig. Cardinale Sogrttario di State ccnxcnca VAsgcatt oonceericse. xni
vilgo deU'opporrjmÛ cha en vieno oBorU per porgere lo fobc-jatcnj
e fomzilare i migborï votidi grosu Sacra Ccngrogasono al prefodato
Utirdo ed aU'irioro Ordino a cal appartiens ed al gr&lo fat into ancre.
Non duhitiodo che il gesto di Sovran
*
bon« volecra venga ccnsidorato corne un fuoyo vatdisrimo motive di aempro maggicr· tepeçpc
o di progreeo neüa iormarjone inteHottualo ed interno rebgicaa
doglifoiegaantineSo icuole interne dl codeato Crdir.c, con xmxi di
roUgSooo osseqrio. mi conformo della PalorniU Voetra R«vereqdx
i=a
*
dovodaimo nel Signero.—P. PHILIPPE. O. P., Segr.

1001 .ΜΛΗ 25

1.V 1 ί 4y°n,a,lum Monasteria quae Sorores externo wr·
vitio addictas non habent, nec eis opus habere censent eo
quod servitio externo Monasterii per personas saeculares
probatae fidei, de consensu Ordinarii loci adscltas et extra
clausuram commorantes, provisum sit, hanc Sororum clas­
sem inducere non tonentur.
2. Ubi alicuius Ordinis Regula vel Constitutiones ser­
vitium extemum Sororum pro Monasterio Monlalium expressis verbis praescribunt et ordinant, plenum vigorem
servant canonicae dispositiones quibus praedictum servi­
tium regitur, dummodo neque ss. canonibus, neque Consti­
tutioni Apostolicac Sponsa Chisti [LE 2167 J contrariae slnt«
3. Si Ordinis alicuius Moniales, ut propriae fundationis
et vocationis spiritus aptius servetur, peculiares disposi­
tiones pro servitio / extemo Monasterii propriis Constitu­
tionibus inserere voluerint, liberum eis esto eas conficere,
approbationi utique S. Congregationis dc Religiosis subiciendas.
Huiusmodi praescriptiones, approbatione pariter obtenta
a S. Congregatione, inseri poterunt Statutis illarum Foede­
rationum a S. Sede erectarum quae regularis observantiae
usum, intra eumdem Ordinem, paulo diversum servant
Praescripta, tamen, tam Constitutionibus quam Statutis
Foederationis, iuxta Ordinis indolem, adiungenda, confor­
mentur sequentibus Statutis generalibus.
Cap. I—De Sororum servitio externo addictarum muneribus
et habitatione

Art 1.—4 1. Monlalium Monasteria possunt, consen­
tiente Capitulo et accedente beneplacito Ordinarii loci
necnon, sl eidem sint sublectae, Superioris regularis, Soro­
res servitio externo addictas instituere, quarum speciale
munus sit Monasterio inservire In obeundis externis nego­
tiis quae a Claustralibus geri nequeunt.
I 2. Uti servitium externum, cui huiusmodi Sorores
addicuntur, haberi possunt quaedam moderata opera apo­
stolatus Monasterio adnexa, extra tamen clausuram papa­
lem peragenda.
Art. 2.—Sorores servitio externo addictae membra sunt
2977
Communitatis sui cuiusque Monasterii et ordine praece­
dentiae post Moniales choristas et conversas veniunt; eam1961 MAR 25.-SC RELIG., INSTR. AAS 53 (1961) 371-380
dem Regulam et Constitutiones profitentur ac consorores
Moniales, sed ratione officii proprii hisce Statutis obnoxiae
Instructio et Statuta de sororibus externo moniasunt, quorum vi praescriptis quibusdam ipsius Regulae et
lium monasteriorum servitio addictis
Constitutionum derogatur.
Peculiaris Monlalium intra claustra degentium condicio
Art. 3.—§ 1. Salvo art. 4. Sorores servitio externo ad­
ea est, ut, ad earum recollectlonis vitam in tuto collocan­
dictae habitationem habent Monasterio adnexam ct clau­
dam, opus requirat aliquarum personarum quae Monaste­
surae communi (can. 60-1; Instr. «Inter cetera», n. 73) ob­
rii extra claustrum negotiis ac rationibus incumbant. Hinc
noxiam, non vero intra fines clausurae papalis Monlalium
nullo unquam tempore piae defuere mulieres, extra clau­
positam (Instr. «Inter cetera», n. 11 b; 44 b). Quapropter
stra generarim commorantes ct vel nullis vel non proprie
nequeunt / partem Monasterii Monial ibus reservatam in- ·374
dictis religiosae vitae vinculis adstrictae, quae Oblatarum
gredl nisi intra limites his Statutis definitos.
Mandatarum, Ostiariarum titulo aliisve nominibus appelj 2. Salvo strictiore lure singulorum Monasteriorum,
372 latae sunt /
Ius est Antistitae, de consensu sui Consilii atque probante
Successu autem temporis, piae huiusmodi mulieres desi­
Ordinario loci et Superiore Regulari, si adsit, permittendi
derium patefecere Claustrarium vitam intimius participan­
ut Sorores servitio externo addictae Interdum Intra clau­
di; variis etiam In locis eis concessum fuit ut, peculiari
suram Monasterii, pietatis vel instructionis causa, sicut i
enuntiato proposito, promissione, lure lurando vel voto,
et ad convescendum et animos recreandos, cum Monlalibus
externo Monasterii servitio adstrictae manerent. Nec de­
conveniant, adhibitis cautelis ne quid exinde incommodi
fuerunt Regulae, Constitutiones vel peculiaria Statuta, a
Sede Apostollca approbata, quae tale earum religiose vi­ oriatur. Tunc vero Sorores, etsi imprudenter interrogatae,
abstineant a referendis lis quae extra Monasterium vide­
vendi propositum velutl consecrarent.
rint vel audierint, summopereque sileant de lis quae bono
Nostris vero temporibus, status Sororum cum votis reli­
exemplo non sint, vel quae pacem et animi applicationem
giosis simplicibus firmus effectus recteque ordinatus est
perturbare possint. His Invigilet attente Antistita cum
Decreto S. Congregationis Religiosorum Conditio plurium
Monasteriorum die 16 lull! 1931 [LE 10421 edito. Sorores Consiliariis suis, et si ingressus Sororum in Monasterium
«membra Communitatis cui Inserviunt, eorumdem ac Mo­ occasionem praebeat abusibus, opportuna remedia adhi­
beantur.
niales spiritualium bonorum participes», declaratae sunt
§ 3. Sorores extra clausuram commorantes possunt. In­
(Cfr. Stolata a Sororibus externis Monasteriorum Montalium cuiusque Ordinis servanda, n. 4) [LE MM2 [.Ne autem dicio Antistitae eiusque Consilii, prachablta etiam saltem
lurldicam Sororum Communitati incorporationem nocu­ generali approbatione Ordinarii loci ct Superioris Regula­
mento contemplativae Claustrallum vitae esse contingeret, ris, sl adsit. Internis etiam Monasterii muneribus vel labo­
uti norma generalis statutum est ut Sorores partem aliquam ribus Interdum adhiberi, cauto ne cum Monlalibus habiMonasterii extra clausuram papalem inhabitare deberent. tualiter permisceantur.
I 4. Quae In hoc articulo quoad ingressum in clausu­
Verum cum experientia hisce sex lustris comparata
ram Sororum dicuntur valent etiam pro postulantibus et
aperte ostenderit nonnulla In praedictis Statutis anni 1931
SErflcienda esse, tum ea reccntlorlbus documentis ponti- pro novirils secundi anni novltlatus.
dls circa Monlalium Institutum aptando, tum aliqua
Art. 4. I L Attento spiritu et Indole cuiusque Ordinis,
omittendo praescripta luris communis, quia In ipsis MoM.°,ni.alluin ln ipso Monasterio degentium,
nlallum Constitutionibus iam continentur, tum denique ea
Æ
p'i-u
F?cdc4üonî
U}J ct
eU* V..aS?tur
*alur de
ûc Monasteriis alicui
ad Regulas ac Constitutiones Secundi Ordinis ad quem
n^UiS sta ^npl1’’ audito Con5,Uo Foederationis, MoSorores pertinent arctius accommodando. Sacra Religioso­
wvîtlo «tr^naT?nl’uaÇprobanle S· Sede, ul Sorores
rum Congregatio praedictorum Statutorum novum ac bre­
bltum ipsius™ onasUrtît hab^uallter intra clausurae am
*
viorem, integram tamen redactlonem perficere sibi propo­
papulis
P°Mlnt’llcct l€«e fusurae
suit, salvis tamen his quae sequuntur.
1 p
n teneantur. Hoc ln casu cautelae praescribantur,

4175

4176

1901 ΜΛΠ 85

SC RELIGIOSORUM. INSTRUCTIO DE SORORIBUS EXTERNIS

ne commercium huiusmodi Sororum cum Monlalibus elau­
turae lege obstrictis spiritui rccollectlonls nocumentum af­
ferat; praeter alia, quaedam separatio statuatur Intra Ipsam
clausurum, ad Instar praescripti pro novltlatu (can. 564
j 1) el velentur Sorores Monlalibus referre ea quae extra
clausuram accidunt.
j 2. Sororibus quae hnbltuallter Intra clausuram de­
gunt, cum lege clausurae pnpalls non teneantur, pro servi­
tio vel alio opere externo Monasterii vel ob aliam lustam
ct rationabilem causam, de iudlclo Antistitae licet e clauΠ jura egredi. /
Idem valet pro novltlis etiam primi anni novltiatus et
pro postulantibus, sl postulatus, ad normam ari. 9 § 2,
intra clausuram peragitur, salvis tamen disciplina ct fine
postulatus ct novltiatus (can. 565).
Art. 5.—Habitatio allaque loca Sororibus externo servi­
tio Monasterii addictis extra limites clausurae destinata
vigilantiae ct visitationi subsunt, non modo Ordinarii loci
tl Superioris Regularis, sl adsit, ad normam luris, sed
düm, servatis servandis, ipsius Antistitae Monasterii nec­
non Moderatricis Foederationis, sl de Monasteriis foedera­
tis agatur (Instr. «Inter celera», n. 24, 5.°).
Art. 6.-4 1. Ut In Monasteriis opera apostolatus, ad
normam art. 1 5 2, praevio beneplacito Ordinarii loci nec­
non Superioris Regularis, sl adsit, modo stabili, exercean­
tur, approbatio S. Sedis requiritur.
I 2, In operum apostolatus exercitio Sorores normas
ab Ordinario loci impertitas sequantur.
Art. 7.—J 1. Habitus Sororum Idem sit ac Monlalium,
id finem tamen servitii externi pro rerum et locorum
adiunclis convenienter a Capitulo aptatus.
j 2. In Monasteriis unius eiusdemque Foederationis,
Sorores, quoad habitum religiosum, eodem, quantum pot­
est, modo vestiantur.

Cap. II.—De Sororum servitio externo addictarum cooptatione

Art 8.—In admittendis ct instituendis Sororibus servi­
tio externo destinatis, eaedem prorsus condiciones serven­
tur quae pro Monlalibus respectivi Monasterii vi Constitu­
tionum praescribuntur, ratione tamen semper habita ipsa­
rum peculiaris muneris. Curet autem Antistita cum suo
Consilio, ut adspirantes unice acceptet cruae maturi sint
376 ludicd, quaeque / pietate non communi fulgeant, ea mente
ut exemplo praeluceant, maxime extra Monasterium, in
usu cum saecularibus.
ArL 9.—51. Postulatus annum perduret: quod tamen
tempus Antistita, audito suo Consilio, ad sex menses con­
trahere poterit vel ad alios sex menses, ultra annum, pro­
rogare, prout postulantis ad novitiatum opportuna prae­
paratio exigere videatur.
5 2. Postulatus In habitatione Sororum peragatur, ut
in officiis propriis postulantes exerceantur ct probentur.
Attamen de iudlclo Antistitae eiusque Consilii et de be­
neplacito Ordinarii loci necnon Superioris Regularis, sl
adsit, postulatus intra Monasterium peragi poterit, scilicet
Intra clausuram Monlalium, salvis Statutis Foederationis,
ii de Monasterio foederato agatur, et salvo art. 4 § 2.
Art. 10.-4 1. Novltiatus in duos annos protrahatur,
quorum prior sit stricte canonicus et, licet novitiae huius­
modi lege clausurae papalls non teneantur, Intra clausuram
proprii Monasterii una cum novltlis vel, sl agatur de Foe­
deratione, alius etiam Monasterii Foederationis, peragen­
dus eriL Hic, ut valeat, debet esse integer ct continuus ad
normam luris.
f 2. Ut novitiae In muneribus externis exerceantur, al­
ter novltiatus annus ordinarie peragitur In propria Sororum
habitatione, sub vigilantia Sororis ad hoc deputatae, quae
Magistrae novltlarum rationem reddit. Duobus vero ante
professionem mensibus, novitiae a servitio externo omnino
abstineant et Intra ^Monasterii novitiatum permaneant, ut
professionem sc praeparare valeant.
f 3. De Iudlclo Antistitae eiusque Consilii et accedente
beneplacito Ordinarii loci nccnon Superioris Regularis, si
idsit, etiam alter annus Intra Monasterium peragi potest,
quin novitiae lege clausurae papalis teneantur.
f 4. In Informandis novltlis ad vitam religiosam, dum
instructiones et collationes Impertiuntur eodem prorsus
modo ac de novitiatu Monlalium in Constitutionbius prae­
scriptum est, specialis cura habeatur in edocendis illis circa
ITT negotia et opera externa quibus destinantur./
Art. 11.—Novltiatus pro Sororibus servitio externo ad4177

n. 2977

dictis peractus pro Monlalibus choristls vel conversis non
valet, neque valet pro Sororibus externis novltiatus qui
pro choristls vel conversis peractus est (can. 558).
Art. 12.—§ 1. Expleto novitiatu, novltla professionem
emittat votorum simplicium temporariorum per sex annos,
quovis anno renovandam saltem primo triennio; elapso
vero sexennio professionem votorum pariter simplicium,
sed perpetuorum, emittat aut ad saeculum redeat.
J2. In emittenda professione servetur ritus sui cuiusque
Monasterii, mutatis quae mutari debeant. Prima professio
religiosa, quae novitiatum sequitur, emittitur a Sororibus
intra clausuram Monasterii; renovationes autem votorum,
sicut et professio perpetua, flant extra clausuram, ad cra­
tes chori Monlalium. Attamen, de iudlclo Antistitae eiusque
Consilii et de beneplacito Ordinarii loci atque Superioris
Regularis, sl adsit, hae etiam intra clausuram peragi pos­
sunt.
§ 3. Formula professionis eadem sit ac pro Monlalibus,
cum necessariis additionibus et mutationibus; quaelibet
enim Sororum professio emitti debet in qualitate Sororis
externo servitio Monasterii addictae, secundum Regulam
et Constitutiones Monasterii, nec non propria Statuta pro
Sororibus externis a Sede Apostolica approbata.
Art. 13.—J 1. Salvis Constitutionum praescriptis circa
cessionem administrations ct dispositionem de usu et usufructu bonorum, ad normam iuris communis (can. 569
§ 1 ac can. 580 § 1), quaelibet professa a votis simplicibus
sive perpetuis sive temporariis, nisi aliud In iisdem Consti­
tutionibus cautum sit, conservat proprietatem bonorum
suorum et capacitatem alia bona acquirendi. Sorores ta­
men externo servitio Monasterii addictae, ne sollicitae sint
circa bona propria et iam ante professionem votorum tem­
porario um testamentum civiliter validum dc bonis prae­
sentibus vel forte obventuris libere condant; quod mutare
ipsis non licebit sine venia S. Sedis, vel sl res urgeat nec
tempus suppetat ad eam recurrendi, sine licentia Antistitae
Monasterii in quo Soror actu degit. /
§ 2. Salvo Induito a S. Sede concesso, ipsae Sorores
nequeunt bonis suis renuntiare seu titulo gratuito eadem
abdicare.
§ 3. Cessionem vel dispositionem de qua in can. 569
professa mutare potest, non quidem proprio arbitrio, nisi
Constitutiones Id sinant, sed de Antistitae, necnon de Or­
dinarii loci et Superioris Regularis, sl adsit, licentia, dum­
modo mutatio, quae notabilem bonorum partem resplciat,
non fiat in favorem Monasterii; per discessum autem e Mo­
nasterio eiusmodi cessio ac dispositio vim haberc desinit.
§ 4. Quidquid autem industria sua vel Intuitu Monaste­
rii acquirit, Monasterio acquirit.
Cap. III.—De Sororum servitio externo addictarum disciplina

Art. 14.—§ 1. Sorores, haud secus ac Moniales, Antisti­
tae Monasterii sublcluntur in omnibus, sive quoad religio­
sam disciplinam sive quoad servitium ab ipsis praestan­
dum. Antistitae autem est habltuallter ordinem exercitio­
rum Sororibus praescribere necnon quidquid necessarium
eis est ad vitam sive communem sive individualcm ducen­
dam materna cura providere.
§ 2. Deputare poterit Antistita unam ex Sororibus ser­
vitio externo addictis vel Monialem prudentia et aetate
provectam votorumque perpetuorum professam, cuius mu­
nus sit vigilandi ut omnia, quae ad disciplinam et servitium
spectent, ordinate iuxta Ipsius Antistitae mandata proce­
dant. Haec vero Soror ad Antistitam vel ad aliam Monia­
lem ad hoc designatam prudenter ea referat quae referenda
sunt el ab illa instructiones recipiat.
Art. 15.—§ 1. Curet Antistita ut Sorores servitio ex­
terno Monasterii addictae exercitia pietatis peragant quae
in Regula et Constitutionibus continentur, exceptis illis
quae propria sunt Monlalium choro addictarum.
§ 2. Pro S. Communione et pro Confessione pariter quae
in Constitutionibus pro Monlalibus praescribuntur ser­
ventur.
§ 3. Pro Confessione occasional! peragenda frul possunt
facultatibus/ quibus religiosis clausurae papoll non ob­
strictis uti licet, nempe: si Soror ad suae conscientiae tran­
quillitatem, confessarium adeat ab Ordinario loci pro mu­
lieribus approbatum, confessio peracta in qualibet ecclesia
vel oratorio etiam semlpubllco vel allo loco pro confessio­
nibus mulierum vel religiosarum legitime destinato aut
etiam per modum actus designato, valida ct licita est (can.
522).
§ 4. Pia exercitia spiritualia, de quibus supra in f 1,

4178

SUPREMA Q SANCTI OFFICII - RITUUM

η. 2978-2980

consentiente Antistita eiusque Consilio ct approbante Or­
dinario loci ac Superiore Regulari, si adsit, Sorores servi­
tio externo addictae intra clausuram Monlallum peragere
poterunt.
Art. 16.—Pietatis officia de quibus In superiori articulo,
in communi, quantum fleri potest, a Sororibus persol­
vantur.
In communi quoque Sorores se reficiant atque recreentur.
Art. 17.—Antistita materne se gerat cum Sororibus ser­
vitio externo addictis quoad leges abstinentiae et lelunli
cuique Ordini proprias vi Regulae aut Constitutionum,
dispensando in illis, quatenus vere opus siL Optandum est
ut in singulis Ordinibus aut saltem Foederationibus norma
quaedam aequalis quoad observantiam huiusmodi legum
propriarum, ad Sorores quod pertinet, statuatur.
Art. 18.—51. Domi maneant Sorores, orationi et labori
diligenter Incumbentes, neque foras exeant nisi ad negotia
Monasterii agenda aliave rationabili de causa, de Antistitae
expressa licentia; non tamen absque lusta causa et Antisti­
tae venia, singulae e domo egrediantur. Exeuntes autem,
in modo agendi et loquendi cum saecularibus meminerint
condicionis suae, et modestia, pietate, mansuetudine, ur­
banitate maximaque reverentia enitentes, in omnibus suis
actibus ceteris sint aedificationi.
§ 2. Antistitae fas non est permittere ut Sorores extra
propriam domum degant, nisi iusta de causa atque ad tem­
pus quo fieri potest brevius; pro absentia vero quae men­
sem excedat, requiritur Ordinarii loci et Superioris Regula­
ris, st adsit, licentia; pro absentia autem quae ultra sex
380 menses protrahatur, necessaria est Sedis Apostolicae venia. /
Art, 19.—5 1. Soror infirma quae, Indicio medici aut
Antistitae, in externa habitatione commode curari nequeat,
intra clausuram feratur, eiaue maxima cum caritate adsint
consorores claustrales, auxilium benevole seduloque prae­
stantes.
5 2. Ita pariter Sorores senio confectae, quae ad exter­
num servitium evaserint inhabiles, quaeque In externa do­
mo convenienti auxilio priventur, cum licentia Antistitae,
de consensu Consilii concedenda, ct probante Ordinario
loci necnon Superiore Regulari, sl adsit, in Monasterium
admitti poterunt.
§ 3. Advigilet autem Antistita ne hac occasione Monnialium disciplina, praesertim vero spiritus recollection!s,
quae perpetuo Intra clausuram vigere debet, detrimentum
patiatur.
S. Congregatio negotiis Religiosorum sodalium praepo­
sita, facta relatione Ssiho D. N. loanni Div. Prov. Pp.
XXIII in Audientia Emo Cardinali Praefecto die 21 Martii
1961 concessa, pro munere ipsi a Constitutione Apostolica
Sponsa Christi diei 21 Novembris 1950 (A. A. S., vol.
ΧΧΧΧΠΙ, p. 5) ILE 2167] commisso et vigore faculta­
tum eidem concessarum, praesentes Nonnas ct Statuta
pro Sororibus servitio externo in Monasteriis addictis, ob­
servanda esse statuit ac mandat. Contrariis quibuslibet

1961 Λ1ΛΚ 30-APR 15

5ί( cl,ûni ,Psa fldclii fint, renovato consensu et
U»re s7vun#s· Ordinarii in singulis casibus
prae oculis habeant conditionem moralem, soebiem, oeco­
nomicam primae uxoris et curent ut eiusdem necessitaUbuj
satis provisum sit. iuxta normas lustltlae, chrhthnae
caritatis et naturalis equitatis’·.—P. Parente, Assosorr.
•Secretario S. C. do Prop. Fido. Prof. N. 928/60: A. ABATE. Lo
•cioçLmento del rincolo coniuealo, ed. Π Roma 1985, p. 108-107 act. Τβ.

2979
1981 APR 13.-SC RITUUM, DECRETUM. PART.

Editio

typica emendata partis seu Libri secundi
Pontificalis Romani approbatur

Pontificale romanum inter libros llturgicos polioris momenti
iure connumeratur: exhibet enim sacros ritus actionesque ιο­
ί em nes, quas splendidiore caeremoniarum apparatu peragere
lis tantum licet, qui sacro Episcopali munere fruuntur.
In secunda autem parte huius sacri libri illae exstant con­
secrationes et benedictiones rerum, pontificali ritu peragen­
dae, quae, saeculorum decursu, cx simplici saepius actione,
ad adeo ampliorem formam plurimis caeremoniis confertam
pervenerunt, ut nonnumquam sensus obvius actionis sacrae,
nimia quasi ornamentorum opulentia, in quibusdam partibus
obscuratus appareret.
Temporibus ergo nostris, ad antecedentia tam profunde mu­
tatis, atque singulorum rituum origine et significatione melius
cognitis, legitimum natum est desiderium, poti ores sacras ac­
tiones in hac secunda parte Pontificalis romani descriptas
opportune revisendi et ad simpliciorem quondam formam re­
ducendi, ita ut fidelibus et facilior eveniat ad illas participatio,
et earum profundae significationis intellegentia.
Ita factum est ut Summus Pontifex Pius XII, fel. rec..
instaurationem liturgicam huius partis Pontificalis romani [IU
Commissioni peritorum virorum commiserit, quam ad anos
similes labores iam antea instituerat. loannes vero Pp. XXIII
opus a Decessore inceptum continuari ac perfici i ussit, atque
tandem expletum Ipse recognovit et approbavit, duabus emen­
dationibus. contra praescripta luris Canonici, explicite tadue-

(can. 1166, § 3) noviter disponendo.
Sic denique Pontificalis romani liber secundus. Typis Polyglottis Vaticanis decore impressus, in lucem profertur, atque
vi huius S. Rituum Congregationis decreti uti editio rtypica»
eiusdem secundi libri declaratur, cui omnes editores, ad Itbroj
llturgicos edendos rite admissi, in propriis editionibus ad
unguem sc conformare tenentur.
Romae, ex aedibus S. R. C., die 13 aprilis 1961.—C. Card.
CicoGNANi, S. R. C. Prae/. H. Dante, a Secr.

♦ EL 76 (1962) 210. Adn. C. BRAGA in EL 76 (1962) 201-230; S. FA­
MOSO in EL 77 (1963) 406-411.

Datum Romae, die 25 Martii 1961.—Valerius Card. Va­
PraeJ. Fr. Paulus Philippe, O. P., a Secr.

leri,

REDC 10 (1961) 513-530; E. B. ia brT 33 (1961)
!(»5-ΐαβ; 1. B ΗΕΥΈ3 in
52 (1963) 47-50; C. CORRICHO in Vida
1S3-160; A. VAN BIERVL1ET in Rer. Coxam. Bel. 33
(1961) 230-255.

2980
1961 APR 15.-SC RITUUM, INSTRUCTIO. PART
Instructio pro Sacerdote infirmo vel caecutiente
circa Missarum votivarum
celebrationem eidem

2978

APOSTOLICO INDULTO CONCESSAM

1961 MAR 30.-SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART

Facultas datur Ordinariis Missionum permittendi

1. Sacerdos infirmus vel caecutiens, seu visi vae potentiae
debilitate, sive accidentali ter sive babltualiter, laborans, a
Sancta Sede dispensationem obtinere potest celebrandi, iuxta
BAPTISMUM EX ILUS QUAM MALUERINT
normas Inferius expositas, aut aliquam Missam cx votivis, aut
Eccellenza Rep.ma, al S. Otflzlo è pervenuto 11 preglato Missam «quotidianam» defunctorum.
2. Conditiones huiusmodi privilegii ad amussim observan­
Foglio con cui V. E. Rev.ma trasmetteva la supplica dei
dae sunL
Vescovo dl Bevin City, che, a nome dl tutti gli Ordinari
3. Sl, durante privilegio, sacerdos caecutiens, plane caecus
della Nigeria domaôdava l’abrogazione delta clau sola
evadat,
novum indultum a S. Congregatione de disciplina Sa‘nisi prima maluerit converti’ contenais nelle Facoltà
°5u.rn. obtinere debet; eoque obtento, sub gravi tene­
matrimoniali concesse da Propaganda Fide agli Ordinari iryTii
tur uti adslstentia alterius sacerdotis vel diaconi.

infidelibus plures uxores rabentibus retinere post

della Missione.
Gli Em.ml Padrl dl questa Suprema S. Congrega one
nella adunanza Plenaria del 22 marzo 1961 ham
cretato:
'Pro gratia suppressionis clausulae, de qua supra, ...scu
possunt Ordinarii infidelibus plures uxores habentibus
permittere ut post baptismum ex illis retineant quam
4179

U—Normae dc Missis votivis

A)

Quae MUsae oolluae dici possint

vt. anm t.mpw, 0) aut

dl«« Potest: a) eut Missam Salve,
®’eVlrjU

4180

diversitate tcmporurn assignatum; c) nut aliam Missam, quae
(imqunm votiva celebrari permittitur, Iuxta nn, 306-316 Co­
dicil rubricarum.

B)

Quando Mina irolloa dicenda sit

5. Missa votiva dici potest quovis anni tempore; dici vero
debet omnibus et singulis diebus. In quibus non permittuntur
Missae defunctorum.
6. In Triduo sacro, sacerdos omnino a celebrando absti­
nebit.
7. in festo Nativitatis Domini, tres Missas dicere potest.

C)
Quo eoiore utendum sil
8. Sl sacerdos Infirmus vel caecutiens privatim celebret,
semper colore albo uti potest.
Si vero in rcclcsla nut oratorio publico vel semlpubllco ce­
lebret adhibere potest colorem vcl Missae votivae vel Officio
diei conformem.
D)

n. 2081.2982

SACHA CONGR. STUDIORUM - SANCTI OFFICII

1901 APII 10-27

Quomodo Mina ordinanda sit

9. Hymnus Gloria (n excelsis Deo, diei potest semper nisi
adhibeatur color violaceus paramentorurn.
10. Regulariter dicitur unica oratio. Attamen fas est sacer­
doti orationes addere, quae o rubricis praescribuntur vel per­
mittuntur.
11.Symbolum dicitur: a) quotiescumque dicendum est in
Missa diei currentis; b) si Missa celebratur ad modum Missae
votivae I classis.
12. In qualibet Missa votiva dicitur praefatio communis,
praeterquam in Missis de B. Maria Virgine, in quibus sumitur
praefatio propria, adhibitis tamen semper verbis Et te In Fe­
neratione.
13. Sl Missa sit in cantu, tonus adhibetur solemnis vel ferialis, prout gradus diei currentis vel Missae votivae requirit.

ΓΙΙ—Normae de Missis defunctorum
14. Missa defunctorum dici potest diebus a rubricis permis­
sis. Adhiberi tamen potest semper Missa «cotidiana», etiamsi
Missa sit I, II vcl III classis.
15. In Missa «quotidiana» unica semper dicitur oratio, nem­
pe Fidelium. Eligi tamen potest ct alia magis conveniens; et,
si agitur de Missa lecta IV classis, addi potest ct alia oratio
. d libitum eligenda.
16. Missa «quotidiana» adhiberi potest, et quidem ter si
placuerit, in Commemoratione omnium Fidelium defunctorum.
17a Ad sequentiam Dies irae sacerdos numqunm tenetur
Attamen si Missam I classis cantet, licet ipse sequentiam non
legat, chorus eam cantare non omittat.
Summus autem Pontifex loannes Pp. XXIII, in Audientia
diei 12aprilis 1961, hanc Instructionem in omnibus approbare
dignatus est; atque sanxit ut ab omnibus, ad quos speciati
fideliter servetur. Contrariis quibuscumque non obstantibus,
Datum Romae, ex aedibus S. Rituum Congregationis, die
15 aprilis 1961.—C. Card. Cicognanx, Prae]. H. Dante, a
Secretis.

con zelo Indefesso stanno ponendo le premesse per rimedlarvi. Intanto perô, assiliat! da compiti d'immensa gravità, essi ci rlvolgono la supplichevole invocazlone del
Macedone all'Apostolo Paolo: «Transiens... adiuva nos»
(Atti, 16, 9). Montre dunque la Gerarchia locale cerca di
adeguarsi aile molteplicl necessità apostoliebe di Paesi che
stanno attraversando un periodo di colossal! trasformazioni
materiali e spirituali, è giusto che le altre parti della Chiesa,
vivendo le ineffabili realtà del Corpo Mistico, ne condividano gli sforzi, offrendo soprattutto apostoli intrepidi c
generosi.
Del resto, a quest'opera dl aiuto fraterno cl stimola sempre più insistente la voce del Sommi Ponteficl. È di pochi
giomi 1'appello accorato del Santo Padre, il Quale, rivolgendosi ai partecipantl del I Congresso Nazlonale Italiano
per le Vocazionl Ecclesiastlche, dopo aver sottolineato la
necessità di guardare con cuore aperto c generoso aile
grandi esigenze dell'apostolato nel mondo, aggiungeva
testualmente: «Lasciateci formulare il voto che le dioecesi
d'Italla non solo prowedano presto e largamente aile loro
necessità, ma slano in grado —specialmente quelle del
Nord— di offrire alla Chiesa le preziose energie del loro
flgliuoli, invitati a volgersi con amore verso i campi im­
mensi delle diocesi doppiamente sorelle dell'America La­
tina» (Cfr. L
* Osseroalore Romano, 22 aprile 1961).
La Sezione teologica pro America Latina nel Seminario
di Verona nasce con l'umiltà delle origini; ma la Santa Sede
l'affida al cuore dellΈρΙscopato Italiano per fécond! e grandiosi sviluppl. Siamo dunque a pregare l'Eccellenza Vostra
Reverendissima di volerla segnalare al Clero e soprattutto
ai Seminaristi della Diocesi, affinchè la grazia del Signore
possa trovare il terreno adatto a suscitare Vocazionl per
questa santa causa. I giovani privilégiât! troveranno a
Verona gli aiutl e l’ambiente propizio per coltivare e ma­
turare il loro ideale apostolico.
Vostra Eccellenza avrà In seguito la bontà di accogllere
benevolmente alcuni Ecclesiastici che per incarico di questa
Sacra Congregazione chiederanno di poter pariare ai gio­
vani Chierici suH’importanza c gli scopi dell'opera, nel
quadro dei gravi problem! apostolic! del continente LatlnoAmcricano. Siamo certi che Vostra Eccellenza, sempre cosl
sollecita nell’accogliere le supreme istanze della Chiesa,
vorrà anche in questo prestarci la Sua preziosa collaborazione.
Ben volentierl approfittiamo della circostanza per confermarci con sensi dl particolare stima e ossequio dell'Ec­
cellenza Vostra Reverendissima devotissimi nel Signore.—
Giuseppe Card. Pizzardo, Pref. Dino Staffa, Segr.
♦ Ordinariis locorum Italiae S^ptemtrionalis.· Seminariam 13 (1961)
502-503. Adn. Seminarium 13 (1961) 503-506; 17 (1951) 27-37.

2982

* EL 75 (1951) 362-364. Adn. EL 75 (1961) 364-365.

1961 APR 27.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·

De cautionibus aequi pollentibus praestandis

dequb
CERTITUDINE AD VALIDE DISPENSANDUM IMPEDIMENTUM
IN MATRIMONIIS MIXTIS AUT AD VALIDE SANANDA MATRI­
MONIA IN RADICE, IN DISPENSANTE NECESSARIA

2981
1961 APR 19.-SC STUDIORUM, LITTERAE. PART.·

De sectione theologica pro America Latina
Seminario Maiore Veronensi instituenda

in

Roma, 19 Aprile 1961

Eccellenia Reverendissima, questa Sacra Congregazione
ha II placere di partecipare alrEccellcnza Vostra Reveren­
dissima chc, a partire dal prossimo anno scolastico, una
Sczione teologica pro America Latina verrà aperta nel
Seminario Maggiore di Verona, destinata ad accogllere c
formare per i compiti specifici dell’apostolato nel conti­
nente Lallno-Americano, gli alunni delle Diocesi italiane
che si sentono chiamati a consacrarc le loro energie sacer­
dotali in un settore tra l più blsognosi della Chiesa.
Infattl, S. E. Mons. Giuseppe Carraro ha generosamente
corrisposto al desiderio della Santa Sede dl veder concretata anche in Italia una iniziativa chc da anni è nobile
impegno degli Episcopati di varie Nazioni curopee c dei
Nord-America, solleciti nel correre In aiuto là dove la fede
è plù gravemente esposta agli attacchi concentrici de» nemici della Chicsa.
Il problema capitale dell'America Latina è la tremenda
scarsezza di opérai evangellci; c i Vescovi dl quelle regioni
4181

Dubia—De cautionibus. In matrimoniis quibus obstat Im­
pedimentum disparitatis cultus aut religionis mixtae, etiamsi
pars catholica sincere manifestat firmum propositum faciendi
cx sua parte quod facere potest ut universa proles In fide
catholica baptizetur et educetur, non raro pars acatholica
Idem propositum concipere ac manifestare non vult:
a) sive quia nequit illud servare, quin tamen haec impos­
sibilitas e propria culpa vel negligentia proveniat; b} sive quia
non vult curaro de his rebus, propter indifferentiam; e) sive
quia abhorret ab obligationibus in semetlpsutn recipiendis,
quaccumque sint, quin tamen expresse ac positiva obstet quo­
minus universa proles In fide catholica baptizetur et educetur;
d) sive quia, falsa notione libertatis imbuta, desiderat ut pro­
les ipsa, postquam ad usum rationis pervenerit, religionem
quam malit, libere eligat; e) sive quia male disponitur erga
religionem catholicam.
In his ac similibus circumstantiis, prolis baptismus atque
ejus catholica educatio saltem incerta sunt. Etsi hoc damnum
prolis certum aut tantum probabile est, immo etsi certitudo
moralis de adlmplemento cautionum a parte catholica rite
praestitarum penitus deficit, matrimonium permitti potest
quando parti catholicae «non sit optio alterius connubil, in quo
non sit eadem incertitude, ita ut si hoc damnum prolis evitare
vellet, omnino innupta manere deberet», ut constat ex Noti»
Explicatlvls Decreto Sti Officii Ordinariis Japoniae misso ad­
nexis (Sylloge, n. 206 bis, p. 565) (LE 1422).
Quid sit autem faciendum In iisdem circumstantiis si parti
4182

η. 2083-2084

SC RELIGIOSORUM - IOANNES XXIII

1061 APII 28-MAI 15

catholicae est facultas Ineundi aliud conn ubi uro in quo discri­
progredlcntc quarto anno curriculi theologici cx solis cau­
men catholicae educationis timendum non videtur? Nonobstansis vere gravibus petere audeant Superiores.
tibus partis acathollcae dispositionibus de quibus supra, potestne Superior dispensationem ub impedimento dlsparitati
*
cultus
2. ® Ordinario ad Sacrum Presbyteratus Ordinem elapso
concedere, quin exigat ut pars catholica conetur aliud matri­
tertio anno curriculi theologici non amplius conceditur nisi
monium Inire? Et sl nequit dispensationem concedere In omni­
in casibus omnino exccptlonalibus et quidem gravissima
bus casibus supra descriptis potestne saltem in aulbusdam ex
ex causa. Religiones vero. Societates aut Instituta Saecu­
his casibus? Verbi gratia, praesertim In casu descripto sub
laria quae tali lam gaudent privilegio. Illud non valent
littera d)
nisi vigesimo sexto aetatis anno expicto et vera Ecclesiae
Pneteres, cum sacerdos ab Ordinario rite delegatus conten­
vel Religionis, Societatis aut Instituti necessitate applicare.
tus esse possit cautionibus aequi pollentibus unice si cautiones
formales haberi nequeant, erui potest quod Impossibilitas sal­
3. · Difficultas oeconomica nunquam valida causa re­
tem moralis vel Inopportuni tas eas exigendi constari debet per
putabitur.
diligens examen, el quidem ad validitatem. Dubium tamen
Sanctissimus Dominus Noster Ioannes Pp. XXIII, inau­
habetur de natura inquisitionis faciendae.
dientia diei vigesimae tertiae mensis lanuarii 1961, haec
Tandem, duo maximi momenti notanda sunt: primo, diffi­
omnia confirmare et approbare dignatus est.
cultates augentur ex eo quod saepe tota educationis cura est
penes partem acatholicam nempe virum; secundo, difficultates
Haec a me communicanda erant cum Paternitate Tua
hujusmodi accidunt non tantum quando agitur de matrimonio
Reverendissima cui fasta omnia adprecora Domino. Addic­
Ineundo, sed etiam de matrimonii convalldatione, tam In pe­
tissimus.—Valerius Card. Valeri, Praef. Fr. P. Philippe,
riculo mortis quam extra mortis periculum.
O. P., a Secr.
Quae cum ita sint, quaeritur:
1. Utrum, si *
par acatholiea omnes cantiones praestare re­
• Supremis Moderatoribus Institutorum perf«c
Ionj>.
*
Prot N. 1398 /Sfr
cusat ob motiva supra enumerata, dispensatio ab impedimento
CpR 41 (1962) 23S.
dlsparitati cultus valide Impertiri possit?
*
2. Utrum, si *
par acathollca unam tantum e duabus cautio­
nibus a jure praescriptis praestare recusat, dispensatio ab im­
pedimento dispari *
lati cultus valide impertiri possit?
2984
3. Utrum, pro sanationis in radice validitate. Superior di­
spensans moralem certitudinem habere debeat quod etiam *
par
1961 MAI 15.-I0AN. XXIII, ENC. AAS 53 (1961) 401-464
acathollca, sincero manifestat firmum propositum faciendi ex
*ua parte quod facere potest, ut universa *
prole in fide catho­
lica educetur, sed etiam baptizetur?
Litterae En cyclica e ad Venerabiles Fratres Pa4. Utrum, ad validum usum cautionum aequi pollentium,
TRIARCHAS, PRIMATES, ArCHIEPISCOPOS, EPISCOPOS ALIOSrequiratur ut moral It er certo constet manifestatam sinceram
QUE LOCORUM ORDINARIOS, PACEM ET COMMUNIONEM
parti catholicae voluntatem de universa prole catholica bap­
*
cum Apostolica Sede habentes, itemque ad univer­
tizanda et educanda, ellam effectum habiturum ease?
sum CLERUM ET CHRISTIFIDELES CATHOLICI ORBIS:
5. Quando pan catholica asserit partem acathollcam. sibi
a parentibus ut sponsum electam, recusare cautionum praesta­
De recentloribus rerum sodalium processibus Chri­
tionem, teneaturne parochus fusius *
investigatione ducere ad
stiana praecepta componendis
veritatem *
assertioni partis catholicae velificandam? —In casu
quo tenetur, omissio ulteriorum investigationum, quando fieri
possunt, invalidetne usum hujus *
?...
facultati
IOANNES PP. ΧΧΙΠ

Responsum—Ex Aedibus S. Officii, die 27 Aprilis 1961.
Exdhe ac. Revme Domine, Litteris die 15 decembris 1960
(1959] datis, Excellentia Tua Revrha quasdam quaestiones
matrimoniales proposuit solvendas.
Cum agatur In casu de re disputata Inter auctores. Ex­
cellentia Tua Revfta tuta conscientia, poterit unam alteramve sequi sententiam probati auctoris.
Hisce adnectuntur exemplar litterarum quae datae fue­
runt Delegato Apostolico Japonlae anno 1938 [LE 1422],
relate ad cautiones aequlpollentes, et decreta lata super
eamdem rem pro Insulis Sundae Minoris, anno 1936 [LE
1422].
Hanc occasionem nactus impensos aestimationis meae
sensus Tibi obtestor permanens Excellentiae Tuae Revihae.
addictissimus.—A. Card. Ottaviani, Secr.

Venerabiles Fratres, dilecti filii - Salutem el
A postolicam Bened id ionem

Mater et magistra gentium a Christo lesu ob eam causam
catholica Ecclesia constituta est, ut, per saeculorum de­
cursum, omnes, qui in eius sinum et amplexum venturi
essent, cum praestant loris vitae plenitudine salutem reperirenL Cui quidem Ecclesiae, columnae et firmamento acri­
tatis >, duplex illud sanctissimus eius Conditor munus de­
tulit, ut sibi pareret filios, ct, quos peperisset, doceret et
regeret, materna consulens providentia sive singulorum
hominum sive populorum vitae, cuius excellentem digni­
tatem Ipsa summo semper in honore habuit, vigilanterque 402
tuita est. /
Christi enim doctrina terram cum caclo velati coniungit; quippe quae integrum hominem complectatur, eius
?TO1· N 7β7°^ EDC 18 U986) 133-199.
videlicet animum et corpus, intellectum et voluntatem,
Ada. J. P. LABELLE ia BDC 18 Ç1988) 159-208.
eundemque iubeat mentem ex hac varia humani convictus
condicione ad supernae vitae regiones erigere, ubi inocci­
dua beatitate et pace aliquando fruetur.
2983
Quamvis igitur Ecclesiae sanctae ante omnia sit animos
ad sanctitatem adducere et bonorum caelestium facere par­
ticipes, eadem tamen de cotidianae quoque hominum vitae
1961 APR 28.-SC RELIGIOSORUM, LIT. CIRCUL. PART?
necessitatibus sollicita est, quae non modo ad eorum per­
Circa dispensationes, praesertim quoad aetatem et tineant victum cultumque, sed etiam ad commoda et
prosperitates, in vario bonorum genere, in variisque tem­
CURSUS STUDIORUM S. TllEOLOOlAE, IN ORDINIBUS SACRIS
porum momentis.
SUSCIPIENDIS NON PETENDAS A SANCTA SEDE
Quod cum Ecclesia sancta praestat, praecepta Condito­
Romae, die 23 Aprili
*
1981
ris sui Christi In rem adducit, qui cum alibi dicit: Ego
Dia, et oertlas, et oita ’, alibi: Ego sum lux mundi ·, in pri­
Reverendissime Paler, In Instructione <de candidatis ad
mis utique spectat ad aeternam hominum salutem; cum
statum perfectionis et ad sacros ordines sedulo deligendis vero, famelicorum circumspiciens multitudinem, velutl ge­
et Instituendis» [LE 2962] ab hac Sacra Congregatione
mens clamat: Misereor super turbam 4, terrenas etiam po­
nuperrime publici luris facto, sub n. 44 indicantur dispen­
pulorum necessitates sibi curae esse ostendit. Neque id
sationes generatim non petendae a Sancta Sede scilicet:
verbis dumtaxat divinus Redemptor demonstrat, sed etiam
»... quoad aetatem, et alia quae ad Ordines, praecipue sacros,
suae vitae factis cum, multitudinis famem compescendi
requiruntur, quoad studiorum omnium, sloe In disciplinis
causa, non semel panem prodigaliter multiplicat.
*
singuli
tradendis, sloe (n scholarum frequentia, sire in pe­
Quo pane, corporibus nutriendis dato, simul caeleste
riculis sustinendis, publicam rationem... Quod oero ad ae­
tatem attinet, potius Superiores propendeant in dilationem Illud animarum praesignificare voluit alimentum, quod,
pridie quam pateretur, daturus erat hominibus.
quam In anticipationem Ordinum.»
Nihil Idcirco mirum sl catholica Ecclesia, a Christo ca­
Circa hanc maximi momenti materiam, sequentem prapiens documentum, mandatum Christi conficiens, per Ss
xlm tenebit haec Sacra Congregatio post elapsum annum
lam mille annos, a priscorum nempe diaconorum nrinlste1961, seu a die prima lanuarii 1962:
1.· Ordinationem ad Sacrum Presbyteratus Ordinem
BCfr.ITim.ni.is.
Moam.VW.x,. < MÀtt. vni χ

4183

4184

1061 ALAI 15

IOANNES XXIII, ENC. MATER ET MAGISTRA DE RE SOCIALI

rib ad nostros usque dies, continenter altum praetulit faerm caritatis, non minus praeceptis quam exemplis latis­
sime editis: caritatem dicimus, quae mutui amoris prae­
cepta ct usum concinne copulans, mirifice binum hoc
dandi lussum tenet, quo Ecclesiae doctrina ct actio socialis
continetur tota.
lamvcro socialis huius doctrinae parltcrquc actionis,
quam catholica Ecclesia saeculis volventibus explicavit,
longe insigne documentum, nemine refragante, sunt existi­
mandae praeclarissimae Encyclicac eae Litterae, quibus
Ιϋ Rtrum Noparu/n/ initium1, quas Decessor Nostcr imm.
mem. Leo XIII, abhinc annos septuaginta, In vulgus emi­
sit, praecepta traditurus, quibus quaestio dissolveretur de
opificum condicione ad Christianae doctrinae normas in­
stauranda.
Haud saepe facium est, ut tanta gentium approbatione
Pontificalia admonita acciperentur, quanta hac Leonis XIII
Litterae, qua argumentorum pondere et latitudine, qua
dicendi vi haud dubie cum paucis exaequandae. Re enim
vera nonnae ct adhortationes Illae tanti momenti locum
obtinuerunt, ut carum memoria nulla posterorum oblivione
tegenda videatur. Nam ab iis latius patere visa est catholi­
cae actio Ecclesiae, culus Supremus Pastor, vclutl susceptis
tenuiorum vexatorumque hominum incommodis, gemiti­
bus, appetentiis, sese ad eorum iura persequenda ct recu­
peranda tunc potissimum contulit.
Nimirum igitur, quamauam haud breve lain temporis
spatium abiit, postquam Litterae illae maxime mirabiles
datae sunt, ad hunc tamen diem plurimum earum pollet
efficacitas. Pollet nempe In actis Summorum Pontificum,
qui in Leonis XIII locum alius ex alio suffecti sunt, quique,
cum de re oeconomica et sociali agunt, a Leonlanis illis
Litteris aliquid semper mutuantur, vel ut illas enucleent
atque Illustrent, vel ut catholicorum animis novam ala­
critatem addant. Pollet praeterea in multarum disciplina
te temperatione civitatum. Quibus omnibus in medio
ipertissime ponitur, sive explorata diligenter principia, sive
agendi normas, sive admonitiones patria caritate traditas,
quae in grandibus Decessoris Nostri Litteris insunt, noitris etiam diebus pristinam obtinere auctoritatem; quin
etiam ex iis nova eaque salutaria hominibus consilia inici
posse, quibus et quanta sit nunc causa de re sociali bene
ipsi ludicent, et quae hac in re sint sibi suscipienda deli­
berent.
I

Quae Pontifex Illa saplentlssimus dedit universae homi­
num consociationi praecepta, ea sane illustriore micuisse
luce sunt putanda, quod tempora, cum data sunt, non pau­
cis offundebantur obscuritatibus: cum videlicet hinc rerum
01 oeconomica/rum atque civilium condicio se in aliam pror­
sus vertebat, hinc multorum contentiones exardescebant
et concitatae seditiones.
Quem ad modum enim est omnibus perspectum, quae
tunc longius dc rebus oeconomicis pervaserat opinio in
rebusque ipsis valebat magis, ea, quippe quae omnino to­
tum necessariis naturae tribueret viribus, statuebat idcirco
nulla inter se ratione leges morales et oeconomicas leges
coolongf; Ideoque eum qui rei oeconomicae operaretur, nibll nisi sua Ipsius emolumenta spectare; mutuas negotio­
sorum hominum rationes summa ea dumtaxat astringi lege,
quae In Ubera Immoderataque competitorum aemulatione
posita esset; capitum usuras, mercium ct ministeriorum
pretia, lucri et mercedis modum, veluti machinali ritu,
mercatorum lege unice finiri neccssc; magnopere esse ca­
vendam, ne se civilis potestas ullo modo negotiis oecono­
micis Immisceret. Per Idem autem tempus, opificum colle­
gia pro nationum varietate aut non admittebantur pror­
sas, aut tolerabantur, aut iure privato agnoscebantur.
Fiebat nempe eo tempore ut, ad oeconomicas res quod
attineret, non modo superbum potentlorum imperium pro
legitimo duceretur, verum etiam in mutuis hominum com­
merciis plane idem dominaretur; atque adeo In universum
rerum oeconomicarum funditus perturbaretur ordo.
Nam nimia dum rerum copia pauci potiebantur, magnae
Interea operariorum multitudines acriore cotidie egestate
laborabant. Etenim operarum mercedes neque ad usus vitae
necessarios, neque Interdum ad ipsam depellendam famem
satis erant; In lis plerumque rerum condicionibus proletarii
operam cogebantur Impendere, In quibus et valetudini
saae, et integritati morum, et religiosae fidei insidiae pa­
rabantur; in quas autem condiciones pueri et mulieres opus
facientes vocabantur, eae saepenumero inhumanae haben' Acia Lnnit Χ1Π, XI, 1891, pp. 97-144-

4185

η. 2984

dae; mercenariorum ante oculos, terriculi Instar, cotidie
versans intentata operis vacatio; domesticus convictus sen­
sim ad dissociationem pronus.
Ex quo Illud natura consequebatur, ut opifices, suam
ipsorum iam Indignantes fortunam, rerum elusmodi statum
palam recusandum Judicarent; itemque consequebatur, ut
ad operarios gliscerent longius seditiosorum hominum com­
menta, remedia suadentium incommodis leniendis dete­
riora. /
405
In hunc modum inclinatis temporibus, Leo XIII, Lit­
teris Encycllcls Rerum Novarum in lucem emissis, illud
dedit de re sociali nuntium, ex Ipsius naturae humanae
necessitatibus depromptum, atque ad sacri Evangelii prae­
cepta et rationem conformatum; nuntium dicimus, quo
sane, nonnullis in diversum, uti solet, trahentibus, univer­
sitas tamen populorum capta est, atque ad summam admi­
rationem excitata. Quamquam non primum tunc Aposto­
lica Sedes, quoad huius vitae negotia, pro egenis sibi susce­
pit propugnationem; quandoquidem Idem Decessor Noster
t. r. Leo XIII alia ediderat acta, quibus ad hoc quodam­
modo patefecerat viam, cuius mentionem movimus. Sed
his tamen Litteris ita primum principia deducendo com­
ponuntur, unumque sub aspectum veluti sublciuntur res
in posterum gerendae, ut easdem, si rerum oeconomicarum
et socialium rationes spectemus, catholicae doctrinae quasi
summam habere non immerito existimemus.
Quod profecto haud parum confidentiae ostendisse di­
cendum est. Etenim dum non verebantur quidam, socia­
lem quaestionem spectantes, Ecclesiam incusare, quasi ea
nihil faceret aliud, nisi egenos ad aerumnarum perpessio­
nem, opulentos vero ad liberalitatem cohortaretur. Leo
XIII interea non dubitavit apertissime sancta lura statue­
re ac tueri opificum. Atque expositurus quaenam essent
catholicae Ecclesiae de re sociali principia atque praecepta,
haec palam edixit: Confidenter ad argumentum aggredimur
ac plane iure Nostro, propterea quod causa agitur ea, cuius
exitus probabilis quidem nullus, nisi advocata religione Ec­
clesiaque, reperietur ·.
Habetis sane perspecta. Venerabiles Fratres, ultima prin­
cipia a praestantlssimo illo Pontifice tam dilucide tamque
graviter tradita, ad quae, oeconomicis atque socialibus re­
bus aestimatis, humani convictus facies omnino sit resti­
tuenda.
Atque initio de labore docet, hunc nullo modo posse
pro merce quapiam duci, utpote qui ab humana persona
proxime procedat. Nam cum ex eo, veluti ab unico capite,
plerique nominum sumant suum victum cultumque, eius
idcirco modus, non ex mercatorum more pendendus est,
sed verius ex iustitiae et aequitatis legibus; quod nisi fit,
conficitur porro ut de / locando opere pactionibus, quam­ 406
vis libere initis utrimque, iustitia prorsus laedatur.
Accedit quod a natura in singulos proficiscitur Ius bona
privati m possidendi, ne iis quidem deductis quae instru­
menti loco sunt; quod lus delere nequaquam integram est
reipublicae. Verum quia in privato bonorum dominio na­
turaliter sociale inest munus, ob eam causam qui istiusmodi
fruatur iure, is necesse est, non solum cum suo ipsius com­
modo, sed cum aliorum etiam utilitate fruatur.
Quod autem ad remplublicam attinet, cuius finis est, ut
in terrestrium bonorum genere, communi omnium utilitati
prospiciat, res civium oeconomicas ea nullo pacto potest
neglegere; immo vero opportune curare debet praesens, ut
primum ex iisdem ea gignatur bonorum copia, quorum usus
est necessarius ad actum virtutis 7; ut deinde lura vindicen­
tur civium universorum, in primis scilicet tenuiorum, cuiusmodi opifices sunt, mulieresque puerique. Neque civitati
fas est umquam se ex officio exuere, quo iubetur operario­
rum rationes in melius data opera mutare.
Ad haec, reipublicae partes sunt prospicere, ut simul de
locandis operis pactiones ad iustitiae aequitatisque nor­
mam conflentur; ut simul, ubi impendantur operae, ibi ne
labefactetur, neque quantum ad corpus, neque quantum
ad animum, humanae personae dignitas. Quam ad causam
in Leonianis Litteris summa exponuntur iustl verique ele­
menta de humani convictus rationibus, quae nostro hoc
tempore civitates aliter atque aliter ad suas traduxerant
leges, quaeque —ut Decessor Noster imm. rec. Pius XI in
Encycllcls Litteris Quadragesimo Anno 1 declarat— non
parum contulerunt ad condendam atque provehendam
novam illam luris disciplinae partem, quam Laboris Ius
appellant.
In iisdem praeterea Litteris lus a natura datum esse
operariis affirmatur, non tantum ut corporati in societates
• IbU., p. 107. T S. Thom., Dt wgimim firùteiffwt, I, 15. · Cfr. 4.4.5,
ΧΧΠΙ, îÇJî.P- 185 [LE 1037).
4186

IOANNES XXIII, ENC. MATER ET MAGISTRA DE HE SOCIALI

π. 2984

ΙΟβΙ ALVI 15

coeant, sive ex solis opificibus, sive ex opificum et domi­
Non fugit tamen Pium XI, post datas, quadraginta ante
norum ordinibus conflatas, casdemque in illam formam
annos, Leonlanas Litteras illas, temporum rationem rerum­
redigant quam opinentur magis suae artis rationibus ido­
que faciem esse funditus mutatas, idque, ut ex relierais re­
neam, sed ut etiam ipsi opifices in societatibus, quas dixibus, ita ex hoc etiam patere, quod libera competitorum
407 mus, ita se, nemine prae/audenle, libere ac sua sponte mo­
aemulatio, ob insitam sibi ac velutl innatam vim, eo de­
vere possint, prouti suae utilitates ferant.
mum evaserit, ut seipsam fere dissolverit, ct ingentes divi­
tias ex iisdemque ortam dominandi immoderatam faculta­
Postremum operarii operumque conductores, In mutuis
tem in paucorum congesserit manus, qui plerumque non
componendis rationibus, sese gerant ad principia humanae
domini, sed depositae rei custodes tantum et administratores
conlunctlonls, atque ad Christianae fraternaeque necessitu­
sint, eamque nutu suo arbitrioque regant u.
dinis normam: quandoquidem sive immoderata ea aemu­
latio, quam liberales, qui vocantur, praedicant, sive alte­
Quam ob causam, ut attentius animadvertit Summus
rius ordinis in alterum, pro marxianis placitis, dimicatio,
Pontifex, libero mercatui oeconomicus potentatus suffectus
non minus a Christiana doctrina quam ab hominum ipso­
erat; lucri cupiditati proinde effrenata potentatus ambitio
rum natura sunt sane alienissimae.
successerat; tota oeconomia horrendam in modum dura. Im­
mitis, atrox erat facta ,s. Ex quo sane fiebat, ut vel reipuHaec videlicet sunt» Venerabiles Fratres, tamouam fun­
blicae munera hominum opulentiorum emolumentis inser­
damenta, sive rerum oeconomicarum sive socialium vero
virent, atque ita congestae divitiae gentibus omnibus quo­
ordini subicienda.
dammodo imperarent.
Non est igitur mirum, si catholicorum hominum praestantissimi, his incitati adhortationibus, complura susce­
Cui rerum inclinationi convenienter obsistendi causa.
perunt coepta, ut ad effectum tradita doctrina adducere­
Summus ille Pontifex praecipuas has tradit normas: scili­
tur. Neque alii egregie cordati viri in variis orbis terrarum
cet rerum oeconomicarum rationem ad moralis vitae ratio­
regionibus non sunt reperti, qui, ipsis humanae naturae
nem esse revocandam, itemque sive singulorum civium sive
societatum utilitates cum universorum utilitatibus esse po­
necessitatibus acti, vias sequerentur easdem.
tissime temperandas. Quod quidem, quemadmodum Deces­
lure Igitur optimo huiusmodi Litteras, quoad novum
soris Nostri ierunt praecepta, utique poscit, ut primum
instaurandum rerum oeconomicarum et socialium ordinem,
nempe humanus convictus ordinatim restituatur, societa­
Magnam Chartam
*
ad hunc usque diem nominant.
tibus minoribus ad res oeconomicas ct ad professiones per­
lamvero, quarto expleto decennio postquam insigne Illud
tinentibus constitutis, quas respublica pro Imperio suo non
praeceptorum quasi corpus in publicam lucem prodierat.
inlunxcrit, sed sui sint iuris; ut deinde civitatum magistra­
Decessor Noster f. r. Plus XI suo loco Litteras Encyclicas
tus, suum redintegrantes munus, neutlquam neglegant
foras edendas eensuit, quibus initium Quadragesimo Anno19.
communibus omnium utilitatibus prospicere; ut postremo,
si hominum societatem universam spectemus, respublicae,
Quibus actis Summus Pontifex tum catholicae Ecclesiae
mutuam inter se operam mutuaque consilia conferentes,
luris et officii esse confirmat, in Id praecipuam conferre
bonum etiam populorum oeconomicum consectentur.
operam ut de re sociali causae gravissimae, ut oportet, ex­
pediantur, quae tantopere totam civium coniunctlonem
Sed doctrinae capita, quae Planarum Litterarum viden­
sollicitant; tum deinde tradita In Leonlanis Litteris printur esse propria, ad duo haec potissimum redigi possunt.
picla et praeceptiones temporum condicionibus apta
Quorum / alterum prohibet omnino, ne In re oeconomica, .410
inculcando conservat; tum denique, per huiusmodi occa­
pro suprema lege habeantur aut singulorum consociatosionem, non tantum aliquot doctrinae capita declarat, in
rumve hominum commoda, aut effrenata competitorum
quibus vel catholici homines haerebant, sed docet etiam
aemulatio, aut immodica opulentorum potestas, aut reiqua ratione principia praeceptionesque eadem, quoad so­
publicae ambitiosus honor dominandive cupido, aut huius
dalium rerum ordinem, sint ad mutatum temporum stageneris alia.
408 tnm componenda, f
Immo vero quaelibet in rebus oeconomicis incepta neEo enim tempore subdubitabant nonnulli quid vere de
cesse est iustitia et caritate, tamquam principibus rei so­
privata Dostessione, quid de manuum mercede opificibus
cialis legibus gubernari.
tribuenda, quid postremo de temperata quadam socialism!
Alterum vero, quod Litterarum Pii XI esse proprium
ratione catholicis esset sentiendum.
censemus, praecipit ut, institutis sive publicis sive liberis
Quod nunc ad primum attinet, iterum pronuntiat De­
conditis, tam In singulis civitatibus quam inter nationes,
cessor ille Noster privatae possessionis ius ab ipsa oriri
sociali iustitia auspice, is luris instauretur ordo, in quo,
natura; quin etiam socialem eiusdem privati dominii ratio­
qui rebus oeconomicis operentur, suas ipsorum commodi­
nem et munus enucleat atque Illustrat.
tates cum communibus omnium utilitatibus apte compo­
De altera autem causa, postquam Augustus Pontifex
nere possint.
sententiam eorum movit, qui salarii disciplinam opinaren­
Sed in iuribus officiisque socialibus definiendis haud pa­
tur «se natura ipsa Iniustam. simul queritur quod eadem
rum est tribuendum Decessori Nostro imm. mem. Pio XII
non semel consilium vel inhumane vel iniuste sit; simul
qui, calendis lunlis, anno millesimo nongentesimo quadra­
accurate monet quae rationes quaeve condiciones sint ser­
gesimo primo, sacro Pentecostes die, nuntium ad univer­
vandae, ne a Iustitla neve ab aequitate hac in re discedatur.
sam hominum communitatem per radiophonicas undas
In quo rerum genere, ut praeclare docet Decessor No­
propterea dedit, ut omnium catholicorum nominum mentes
ster, In praesenti expedit, pactiones operarum cum pactio­
tn memoriam eius eventus intenderet, quem Ecclesiae sanctae
nibus societatis secundum aliqua temperari; ita nempe, ut
annalibus mandare litteris aureis aequum esset; in quinqua­
operarii officialesque consortes fiant dominii vel curationis,
gies nempe revolutum annum, postquam Leo XIII eas ma­
aut de lucris perceptis aliqua ratione participent
ximi momenti ac ponderis Encyclicas Litteras in vulgus
emiserat, a verbis Rerum Novarum initium faciens '·; dedit
Grave quoque et ratione et usu illud existimandum est.
praeterea, ut omnipotenti Deo gratias ageret maximas, quod
Pium XI confirmavisse hominum efficientiam nec faste
eius in terris Vicarius, istiusmodi editis Litteris, Ecclesiam
aestimari neque ad aequalitatem rependi passe, eius natura
tanto impertivisset munere, utque in ipsum aeternum Numen
sociali et individual i posthabita1'. Quam ob rem, cum de
immortales laudes conferret, quod iisdem Litteris talem inspi­
dimetienda opificum merccde agitur, iustitla nimirum po­
stulat ut. praeter Ipsius opificis elusque familiae necessi­ ravisset ignem, quo universum genus hominum ad noua atque
meliora audenda magis magisque incitaretur l7.
tates, ex altera parte status resplciatur consociationum
opibus gignendis, quibus opifices laborem impendant, ex
In quo nuntio magnus ille Pontifex, ius fasque Ecclesiae
altera generatim publici boni oeconomici11 ratio habeatur.
esse profitetur, vere utrumnam, quae struantur civili cuidam
instituto initia et causae, ea utique cum firmissimo ordine
Prae se fert praeterea Antistes sacrorum Maximus com­
munistarum, qui dicuntur, et Christianorum placita inter congruant, quem Creator et Redemptor Deus tum hire natu­
se repugnare vehementer. Neque posse ullo pacto catholi­ rae tum veritatibus divinitus traditis praefinivit ls; ait com­
me moratas Leonis Χ1Π Litteras in omne tempus esse va­
ci» hominibus praecepta probari social istarum, qui lenio­
rem videantur profiteri sententiam; ex horum enim opi­ lituras, ad perpetuam utilitatis ubertatem; slbique, occanione effici primum ut, cum socialis vitae ordo occiduo hoc
v.on5 , ala* If animo esse explicare enodatius quae catholica
tempore finiatur, idem ad solius mortalis huius vitae com­
tribus vitae socialis reique oeconomicae
de labrFreO^iPiUn^ine WU vid'lice! ^P^tabilium bonorum,
moda ordinetur, effici deinde ut. cum hominum convictus
et societas ad externa bona pa rienda dumtaxat pertineat,
côDUld^\fm ^nnÎai qtUarUT PrO!'Ct° r£rUJn alia
copuletur atque conectatur, altera subveniat alteri
humana idcirco libertas nimis imminuatur, vera socialis
auctoritatis notione neglecta.
Quod pertinet ad primum, prae se fert Decessor Noster,
•Cfr ZHLp. iSq. "IW-.pp :τ7·μ«· u Cfr. 2W.,p. 109. "Cfr. IhJ.,
g
“Cfr./M-.p. tor
» &Ϊ
4187

4188

1901 MAI 15

cuiusvis hominis ius, externa nimirum bona ad victum cultunique suum referendi, pluris quidem faciendum esse quam
alia quaecumquc turn, quae In re oeconomica versentur,
atque adeo pluris etiam quam ius privatim possidendi. Si­
tum est certe auldcni, quemadmodum Decessor Noster
monet, lus possidendi bona privatim in ipsius lure naturae,
sed, Creatore Deo sic volente, ius Idem nullo pacto officere
potest, quominus corporea haec bona, a Deo utilitati omnium
hominum creata, ad omnes aequa parte pertineant, perinde
ut iustitia pariter et caritas postulant10.
De labore autem. Pius XII ca iterans quae in Leonianis
Litteris insunt, docet cum loco officii simul et iuris esse
habendum, quoad singulos homines; atque propterea eo­
rundem in primis esse potestatis mutuas statuere rationes,
quae laborem contingant; si autem Udem vel nolint vel
nequeant hoc praestare, tum tantum relpublicae esse, la­
borem partiri et aeque attribuere, modis finibusque servatis,
quos communes verique nominis poscant utilitates 31.
Ad familiae vero causam Summus Pontifex transgressus,
in medio ponit privatam bonorum externorum possessio­
nem ad Ipsius familiae vitam tuendam ac fovendam pluri­
mum conferre; quippe quae patrifamilias de ea germana
Ubertate opportune polliceatur, qua is officiis satisfacere pos­
sit, a Deo sibi mandatis, cumque commodis Ipsius familiae
coniunctis, quae vel ad corpus, vel ad animum, vel ad reli­
gionem attineant 33. Ex quo cum ius etiam familiae nasca­
tur de suis in alia demigrandi loca, admonet idem Deces412 sor Noster civitatum moderatores, quae vel suos cives
abire sinant, vel alienos venientes / accipiant, ne quid un­
quam admittant, quo mutua sinceraque eorundem civitatum
consensio imminuatur, atque labefactetur 3>. Quod si utrim­
que factum sit, paria sane in populos commoda non trans­
fundi latissime non posse, rerum copia bonarumque artium
studiis auctis, provectis.
Sed quae eo tempore rerum condicio longe dissimilis
quam superioris temporis condicio iam Pio XII videbatur,
ea funditus est viginti hisce annis conversa; non modo
quoad singulae cuiusque civitatis statum proprium, sed
quoad mutuas etiam civitatum rationes.
Nam si provinciae spectantur vel doctrinarum vel ar­
tium vel rerum oeconomicarum, nova haec potissimum
nostris diebus inducta esse constat: repertam vim atomicam, ad ususque cum bellicos tum postea civiles in dies
magis adhibitam; datam hominibus prope infinitam facul­
tatem res plurimas chemicls artificiis efficiendi; automatarias operationes bonis parandis, latius in provincias artium
et communium ministeriorum inductas; agrorum culturam
ad recent iorum temporum rationes accommodatam; prae­
sertim per radiophonicam et telcvisificam machinam inter­
valla prope submota, quibus a populis distineantur populi;
vehiculorum omne genus auctam maxime celeritatem; de­
nique vias iam initas per quas ad sidera feramur.

Si vero ad sociales res animos adhibemus, haec nostris
hisce diebus evenisse patet: incrementum cepisse sociales
civium cautiones; in nonnullis civitatibus rerum oecono­
micarum divitioribus provisum quibusvis vitae civium ca­
sibus; opifices, consociationum membra, se magis conscios
de praecipuis causis oeconomicis et socialibus praestare;
exi isse altius plerorumque civium communem institutio­
nem; in cives longius vitae commoditates manavisse; sae­
pius nunc homines ab alio ad alium transmigrare industriae
ordinem, atque continuo quamlibet unam alterius classis
ab altera dislunctionem imminutam; hominibus communi­
ter doctis maiori nunc quam ante curae esse res, quae in
universo terrarum orbe agantur. Eodem autem tempore,
si quis animadvertat In crebrioribus usque civitatibus non
413 parum processisse rationes sive rerum occo/nomicarum
sive socialium institutorum, is facile deprehendat magis
in dies perspicuas exstare discrepantias: primum, inter res
agriculturae et machinales industrias et communia mini­
steria; deinde, Inter eiusdem civitatis regiones, alias aliter
prosperas; postremo, civitatibus spectatis, quae ubique
sunt, inter varias civitates, bonis oeconomicis dissimiliter
praeditas.
Quodsi ad res politicas adiclantur oculi, multa esse ibi­
dem innovata propterea videmus: quod scilicet in pluribus
hodie civitatibus fere cuiusvis fortunae homines publica
gerunt munera; quod hodie rerumpublicarum rectores in
res sive oeconomicas, sive sociales se cotidie magis inter­
ponunt; quod Asiae et Africae populi, depulsa publicae
administration^ forma coloniarum propria, suis legibus
suisque Juribus utuntur; quod mutuae populorum neces­
situdines Increbruerunt, iidemque hodie magis in dies alii
‘•Cfr. Ibit-, p. X99. M Cfr. Ibid., p. aox. “Cfr. Ibid., p. joa. M Cfr. Ibid.,
P *>3·
4189

π. 2984

IOANNES XXIII, ENC. MATER ET MAGISTRA DE RE SOCIALI

ex aliis aliquatenus pendent; quod In terrarum orbe Coetus
et Consilia latius exstiterunt, quae singularum civitatum
transgressa fines et rationes, omnium gentium consulunt
utilitatibus, in genere vel bonorum oeconomicorum, vel
rerum socialium, vel litterarum doctrinarumque, vel deni­
que necessitudinum populorum mutuarum.
Quibus omnibus cum animo reputatis, Nostras esse par­
tes arbitrati sumus, flammam, quam in primis magni De­
cessores Nostri civerunt, Inexstinctam alere, omnibusque
esse auctores, ut ex eorum actis lumen et incitamentum
sumant, sl quaestionem de re sociali iis viis expedire velint,
quae sint magis cum praesentium temporum necessitatibus
consentaneae. Has igitur Litteras Nostras non modo dan­
das esse existimamus, ut de Encyclicis Litteris Leonianis
merito commemoremus, verum etiam ut, pro mutata re­
rum facie, pariter quae praecepta Decessores Nostri tradi­
derint, confirmemus subtiliusque explicemus, pariter quae
sit Ecclesiae doctrina de novis gravibusque huius temporis
causis distincte constituamus.

II
Atque initio statuendum est in rerum oeconomicarum
provincia priores tribuendas esse partes privatae singula­
rium f hominum industriae, qui quidem vel soli agant, vel 414
cum aliis multiplici ratione consocientur, ad communia
commoda sibi comparanda.
Verum, ob causas a Decessoribus Nostris explanatas,
hac In re praesens etiam accedat civilis potestatis opera
necesse est, ut recte bonorum externorum incrementum
provehatur, Idque conducat ad socialis vitae progressum,
atque ideo ad civium omnium utilitatem.

Haec autem relpublicae providentia, quae fovet, excitat,
ordinat, supplet atque complet, illo subsidiarii officii prin­
cipio 31 innititur, quod Pius XI in Encyclicis Litteris Qua­
dragesimo Anno ita proponit: Fixum tamen immolumque
manet in philosophia sociali gravissimum illud principium
quod neque moveri neque mutari potest sicut quae a singula­
ribus hominibus proprio marte et propria industria possunt
perfici, nefas est eisdem eripere et communitati demandare,
ita quae a minoribus et inferioribus communitatibus effici
praestarique possunt, ea ad maiorem et altiorem societatem
avocare iniuria est simulque grave damnum et recti ordinis
perturbatio; cum socialis quaevis opera vi naturaque sua
subsidium afferre membris corporis socialis debeat, numquam
vero eadem destruere et absorbere 34.
Sane, quod facile est pervidere, rccentiora doctrinarum
Incrementa opumque augendarum provectiores rationes id
efficiunt, ut, multo magis quam antea. In civitatis modera­
torum potestate sit, tum discrepantias imminuere, quae
inter varios rei oeconomicae campos, vel inter diversas
regiones eiusdem nationis, ac vel etiam Inter diversos to­
tius orbis terrarum populos intercedant; tum certis finibus
perturbationes continere, quae cx ancipitl rerum oecono­
micarum cursu oriri solent; tum denique efficacia praebere
remedia, ne contingat, ut hominum ingentes multitudines
ab opere vacare cogantur. Quare a publicae rei moderato­
ribus, quorum est communi bono consulere, etiam atque
etiam postulatur, ut multiplicem in rem oeconomicam im­
pendant operam, eamque ampliorem quam antea ordinatioremque; utque instituta, officia, instrumenta, agendlque
rationes huic efficiendo proposito congruenter accommo­
dent. /
415
At semper illud maneat, publicarum auctoritatum provi­
dentiam de re oeconomica, etiamsi late pateat atque inti­
mas communitatis partes attingat, eiusmodi tamen esse
oportere, ut privatorum libertatem in agendo, non solum
non coerceat, sed etiam augeat, modo praecipua cuiusvis
humanae personae iura sarta tecta serventur. In quorum
numero illud est ponendum, ut ad singulares homines ius
et officium cx norma pertineat suam suorumque vitam
sustentandi; quo fit, ut quaelibet rerum oeconomicarum
disciplina liberam cuique permittat expeditioremque red­
dat opus fructuosum factitandi facultatem.
Ceterum ex ipso rerum cursu rectius usque intellegitur,
prosperam atque bene constitutam hominum consortionem
haberi nullo modo posse, nisi ad rem oeconomicam cum
privati cives, tum civitatis moderatores sociam conferant
operam; quae nempe opera mutuo concordlque nisu prae­
standa est, atque ea ratione, ut partes alterutri concreditae
quam optime communis boni necessitatibus, pro mutabili­
bus temporum morumque condicionibus, respondeant.
“A.A.S., XXIII. 1931, P- 203 [LE 1037],
p. 222 $.

p. roj.

4190

n. 29S4

IOANNES XXIII. ENC. MATER ET MAGISTRA DE RE SOCIALI

Exils enim quae passim eveniant didicimus, ubi privata
singulorum desit navitas, tum in rcpablica tyrannorum
potentatum dominari; immo potias in vario rerum oecono­
micarum campo multa torpescere, atque adeo desiderari
sescenta bona, quae usu consumuntur, desiderari commoda,
quae, non tantum cum corporis, sed praesertim cum animi
necessitatibus coniunguntur. Ad quorum scilicet bonorum
atque commodorum adeptionem, mirum in modam singu­
lorum Ingenium et industria exercentur atque instimu­
lantor.
Ubi vero in re oeconomica civitatis debita actio aut nulla
prorsus aut manca est, tum civitates cernere est In insana­
biles rerum perturbationes prono itinere ruere, ac potentlores, minus de honestate sollicitos, aliorum Inopia ad lu­
crum Indigne abuti; quorum genus, pro dolor, omni tem­
pore atque ubique locorum, ceu lolium Inter frumenta, ra­
dices agere manifestam est.
Praecipuis notis, quae nostrorum temporum esse pro­
priae videntur, adlclenda profecto sunt sodalium rationum
incrementa: mutnac sdlicet illae auctloresquc in dies dvium necessitudines, quae in eorum vitam atque actionem
multiplices induxerunt sodalis consortionis formas. In ius
416 privatum vel/ publicam plerumque receptas. Huius rei
velati origo et fons esse videntur plura, quae praesens peperit aetas: caiusmodl sunt, doctrinarum artiumque incre­
menta, efficaclores opum gignendarum rationes, excaltius
Inter cives vivendi genus.
Qai quidem socialis vitae processus habendi sunt Indldum et causa invalescentis illius actionis, qua respublica
se magis magisque inserit in materias quae, cum ad intimas
personae humanae rationes attineant, haad levis sunt mo­
menti, neque periculo vacant; quaeque, ut exempla sup­
ponamus, pertinent ad valetudinis tutelam, ad iuvenum
Institutionem educationemque, ad exercendae artis delec­
tum, ad vias rationesque redimendi vel in meliorem resti­
tuendi statum eos, oui mentis corporisve imminutione
utcumque laborant. Id ipsum tamen partira ostendit par­
tira consequitur eam animi indinatlonem a natura datam,
quae vix cohiberi potest
*,
indinatlonem dicimus, qua ho­
mines sponte sua ad sodetatem inter se ineundam feruntur,
cum de adipiscendis bonis agitur, quae quisque sibi animo
proposuit, quaeque singulorum excedunt facultates. Qua
inclinatione movente, praesertim postremo hoc tempore,
factum est, ut ubique initi sint passim coetus, consociatio­
nes et Instituta, spectantia ad res oeconomicas atque so­
ciales, ad animi cultum atque relaxationem, ad res gymni­
cas, ad variarum artium professionem, ad rationes politicas;
quae sive ad unam tantum nationem, sive ad universas at­
tinent gentes.
Nemo sane dubitat, quin ex huiusmodi rationum socia­
lium progressione complura proficiscantur commoda atque
utilitates. Ita enlmvero iuribus bene multis personae hu­
manae satis fleri potest, maxime In re oeconomica atque
sodali; quae potissimum contingunt humanae vitae neces­
sitates, valetudinis curationem, elementariam animi cultu­
ram latius alti usque provehendam, aptiorem de artibus
exercendis institutionem, domum, laborem, congruentem
operum requietem honestumque levamen. Accedit quod
recentlorum artium inventa, magis magisque ordinata, qui­
bus hodie homines Inter se cogitata sua communicant
—cuius generis sunt scripta typis edita, dnematographica
spectacula, radiophonicae ac televisificae transmissiones—
Id commodi parant, ut ubivis terrarum homines possint In
rerum eventibus, licet magno intervallo disjunct 1% quasi
praesentes adesse.

1901 ALAI 15

conomlcac cursum agnoscere lisque quasi parere; neque
est ipsis omnino integrum vi mediarum rerum carere/
Quapropter socialium rationum progressus Ils vils effici
potest atque Ideo debet, quibus quam maxime promo­
veantur civium commoda, incommoda vero vel usquequa­
que praecaveantur vel saltem minuantur.
Sed ad hos optatos exitus quo facilius pervehatur, de­
bent qui publicae rei praesunt compertam habere rectam
de communi omnium bono notionem, quae summam com­
plectitur earum vitae socialis condicionum, quibus homines
suam ipsorum perfectionem possint plenius atque expedi­
tius consequi. Illud quoque necessarium arbitramur, ut col­
legia seu corpora ceteraque multiplicia Incepta, ex quibus
potissimum socialium rationum Incrementa constent, suis
legibus re ipsa regantur, atque, cum ipsius communis boni
profectu, ad id, quod assequi studeant, sincera concordia
contendant. Neque necesse non est ciusmodl societates veri
cuiusdam convictus speciem ac naturam exhibere; quam
tunc tantum exhibebunt, sl sodales suos pro humanis per­
sonis semper duxerint, cosquc in rerum suarum partem
vocaverint.
Proficientibus igitur necessitudinibus, quibus aetatis nca
strae homines Inter se mutuo coniunguntur, eo facilius d·
vi/Utes rectum adipiscentur ordinem, quo magis duo haec 418
temperabuntur invicem: hinc videlicet potestas, oua sive
singuli cives sive civium coetus sunt utique praediti suis
legibus utendi, mutua servata operum conspiratione; Illinc
reipublicae actio, quae privatorum Incepta opportune or­
dinat atque fovet.
Quodsi sociales rationes ad huiusmodi normas et ad mo­
rum disciplinam reapse efficiantur, earum incrementum
nullo pacto in causa suapte natura erit, cur In singulares
cives gravia discrimina vel nimia onera proficiscantur;
quin etiam est in spe ponendum fore ut id, non solum ad
hominibus insitas dotes excolendas perficicndasque, sed
etiam ad congruentem humani convictus compaginem fe­
liciter conducat; quae optata compages, quemadmodum
Decessor Noster f- r. Pius XI in Encyclicis Litteris Quad/agesuno Anno monet
omnino necessaria est, ad socialis vitae iuribus et officiis cumulate satisfaciendum.
Vehementi sane aegrimonia animus afficitur Noster, cum
velati ante oculos Nostros observantur —pro miserrimum
spectaculum— ingentes opificum multitudines, qui in na­
tionibus non paucis atque in latis etiam terrarum conti­
nentibus tam parvam laboris mercedcm accipiunt, ut ipsts
eorumque familiis vitae condicionibus utendum sit, ab ho­
minis dignitate omni ex parte alienis. Quod vel ex eo ex­
sistere putandum est, quod in iis regionibus recentissimae
machinalium industriarum rationes aut nuper tantum in­
ductae sunt, aut aequo minus adhuc profecerunt.
Fit tamen apud aliquot ex his nationibus ut. adversus
extremam plurimorum Inopiam, paucorum conspiclantur
opulentia profusique sumptus, aperte insolenterque cum
egenorum sorte pugnantes; fit deinde alicubi ut homines
Immoderatis oneribus propterea graventur, ut civitas ad
tale opum incrementum brevi tempore emergat quale, sal­
vis lustitiae aequitatisque legibus, haberi nullo modo pos­
sit; fit denique apud alias, ut ingens redituum pars ad
nationis dignitatem plus aequo amplificandam destinetur,
atque immanes pecuniae in bellicos apparatus Impendantur,

Adde eodem, apud populos, in re oeconomica magis pro­
gressos, non raro mediocris momenti aut incertae utilitatis
oftl/cia mercede rependi ampla atque etiam cumulata, opera 419
vero assidua fructuosaque, quae impigrorum proborum que
civium classes faciunt, mercedc rependi nimis modica, vi­
4Π
At multiplicatis et cotidie progredientibus variis Illarum /
tae necessitatibus impari, vel utcumque i usto minore, sl
consociationum formis, hoc simul fit, ut» In pluribus rerum
et beneficii in civitatem collati, ct proventuum societatis
gerendarum provinciis, nonnae ct leges multiplicentur,
in qua suam quisque operam ponit, et nationis redituum
Sae mutuas civium necessitudines regant atque definiant.
aequa ratio habeatur.
; quo consequitur ut angustioribus finibus libera singu­
Qua de re Nostrum esse officium putamus iterum admo­
larium hominum agendi facultas contineatur, artes enim
saepe adhibentur, viae Incuntur, rerumque condldones ta­ nere, mercedis modum, sicut! liberae competitorum aemu­
les exsistunt, ut cuivis sane arduum sit suis uti consiliis, lationi prorsus relinquere fas non esse, ita etiam ad arbi­
externarum rerum Impulsionibus neglectis; quidquam trium potentlorum decerni non licere; sed hac In re lustitiae
sponte sua agere; iura sua ct officia, ut oportet, exsequi; et aeauitatis normas esse omnino servandas. Quod sane
animi sui facultates plane exserere atque perficere. Num- postulat, ut opifici merces tanta solvatur, quanta ad vitam
quid, magis magisque increbrescentibus socialis vitae ra­ degendam homine dignam et ad familiae onera convenien­
tionibus, homines continuo stupebunt, sulque iuris esse ter Terenda par sit. Sed in aequa laboris constituenda remu”5,,
i CJi?iec ίVam °PUS perpendantur: quantum pridesinent? Est tale quid praecise negandum.
dXdÀ
^conomlca gignenda conferant; qui
Re enim vera sodalis vitae Incrementa nequaquam caeca
înmm
consociationum, quibus opifices
quadam naturalium virium Impulsione efficiuntur, siquit
a m
tum poscant cuiusque civitaaem ea homines, ut fam declaravimus, auctores habent,
attinet·
KmSn'"" 7
™
*
quod
qui libertate fruuntur, quique ita a natura ad agendum
tium bonum, hoc est pluriuVcWiUtuinVA^Ι111 8C.n’
feruntur, ut in se tamen actus suos recipiant
*,
quamquam
tarum, natura et latitudine diwlmnîum. 1
consociaiisdem opus est progredientis humanitatis leges ac rtl oe4191

4192

1001 MAI 15

IOANNES XXIII, ENC. MATER ET MAGISTRA DE RE SOCIALI

η. 2984

humanioris vitae prosperitas, non modo praesenti Inserviat
Quas modo attigimus normas, manifestum est, eas omni
aetati, sed futurarum quoque commodis prospidat.
tempore ct ubique locorum valere; qua vero ratione ad
peculiaria rerum adiuncla easdem accommodari oporteat,
Ad alterum vero quod attinet, bonum totius humanae
hoc certe statui nequit, nisi opum, quae praesto sunt,
societatis commune poscere videtur, ut aemula populorum
congrua ratio habeatur; quae nimirum opes penes varios
studia In opibus augendis mala fide careant; ut de re oeco­
populos copia el natura differre possunt ct reapse differunt,
nomica mutua eorum concordia atque amica fructuosaque
atque etiam In eadem saepe natione pro mutatis tempori­
conspiratio foveatur; ut postremo efficax tribuatur opera
bus Immutantur.
progressibus promovendis earum nationum, quae opibus
minus valeant, ad rem oeconomicam quod pertinet.
Dum nostra hac aetate oeconomicae civitatum res tam
prompte procedunt, idque maxime post recens Immane
Quae communis boni necessitates sive singularum rerumbellum, opportunum ducimus dc gravissimo lustitiae socia­
publicarum sive cunctarum simul civitatum, tum etiam,
lis praecepto omnes adinoncre, quod nomlnatim posdt, ut
ut oportet, aestimandae sunt, cum de emolumentis par­
ad rei oeconomicae incrementa semper rei socialis Incre­
tiendis agitur, quae sive moderatoribus societatum bonis
menta simul adlungantur simul accommodentur; ita qui­
procreandis nomine fructus redeunt, sive lis, qui pecunia­
dem, ut ex aucta divitiarum copia In rcpubllca omnes
rum capita contulerunt, nomine usurae proveniunt.
Erorsus civium ordines aequa percipiant emolumenta. Ad
Sed ad lustitiae praecepta, non modo conformanda est
aec, vigilandum est atque omnibus viribus enitendum, ut
ratio, qua bona labore quaesita partiuntur, verum etiam
quae discrepantiae inter civium classes ob rcrum inaequa­
earum rerum / condiciones, In quibus homines eadem ef- 422
litatem Intercedant, eae adeo non augeantur, ut, quantum
fidunt bona. Sita enim in ipsius hominis natura necessitas
420 Heri potest, imminuantur. /
est, ut qui aliquid operando efficiat, eidem liceat et geren­
darum rcrum praestare rationem, etseipsum operam dando
•Civitatum opes —quemadmodum considerate docet De­
perficere.
cessor Noster f. r. Pius XII— sicut communi civium in­
dustria gignuntur et procreantur, ita ad nihil aliud spectant,
Ex quo consequitur, ut, si ad parandas opes tales rerum
nisi ut in tuto ponantur, et quidem sine intermissione, eae
oeconomicarum disciplina et apparatus adhibeantur, qui­
externarum rerum condiciones, quibus singuli plenam vitae
bus eorum, quotquot impendunt operam, vel dignitas hu­
suae perfectionem consequi valeant. Ubi haec stabiliter in
mana in discrimen adducatur, vel praestandae rationis
usum deducta sint, tunc populus, qui iis utatur, vere dives
sensus debilitetur, vel sua sponte agendi facultas eripiatur,
opum habendus est; nam ratio, qua sive communis obtinetur
hunc iddrco oeconomicarum rerum ordinem ab iustitia
prosperitas, sive singuli ius exercent rebus corporalibus
alienum arbitremur; licet ponatur Ingentem ex eo gigni
Iruendi, plane obtemperat normis a Deo Creatore statutis· ,7.
bonorum copiam, eorum que partitionem ad iustltiae ae­
Ex quo noscitur, ut oeconomica alicuius populi prosperitas
qui tatisque conformari normas.
magis quam cx bonorum opumve summa, quibus iidem
Nequit profecto, In oeconomica disciplina, una compre­
potiantur, cx eorum potius nonorum partitione sit dime­
hensione definiri quaenam rationes magis cum hominum
tienda, ad lustitiae normas exacta; Ita videlicet, ut omnes
dignitate congruant, quaeve in iisdem hominibus suscepti
In civitate sese excolere atque perficere queant; ad quod
officii magis convenienter stimulent conscientiam. Nihilo­
tota res oeconomica civitatis suapte natura est ordinata.
minus Decessor Noster f. r. Pius XII has agendi nonnas
Quo loco animadvertendum est, hodie In multis civita­
opportune tradit: Parvae vel mediae bonorum possessiones,
tibus rerum oeconomicarum rationem ciusmodi esse, ut
quae ad agricolas, ad artifices, ad mercatores et ad operis
societates bonis gignendis, quae vel magni vel medii ordi­
conductores pertineant, tutandae ac promovendae sunt’, iidem
nis sint, maximis auctibus propterea crescant, quod siblpraeterea in adiulrices coeant societates, ut commoda utilita­
metipsis ex reditibus suis numerent pecuniam ad suae in­
tesque maximarum administrationum propria sibi capiant;
dustriae instrumenta renovanda ac perficienda. Quod ubi
ad has autem administrat Iones quod attinet, efficiendum est,
contingat, hoc statui posse putamus, ut hac de causa so­
ut pactiones operarum cum pactionibus societatis secundum
cietates caedem nomen aliquod a se solvendum opificibus
aliqua temperentur30.
agnoscant, sl maxime eam mercedem ipsis persolvant, cuius
Quapropter tuendae promovendaeque sunt, convenien­
modus modum salarii infimum non excedat.
ter cum communis boni necessitatibus cumque artium pro­
gressibus, sive procurationes ab artificibus vel a singulis
In hoc rerum genere praeceptum illud obversetur animo
agricolarum familiis gestae, sive incepta oeconomica con­
oportet, a Decessore Nostro f. r. Pio XI per Encyclicas
sociata, eo etiam spectantia, ut easdem procurationes com­
Litteras Quadragesimo Anno hisce verbis traditum: falsum
pleant atque perficiant.
prorsus est sive uni rei sive uni operae quidquid ex eorundem
eollala efficientia obtentum est adseribere; iniustumque om­
De agricolarum procurationibus infra dicturi sumus. In
nino, alterutrum, alterius efficacitate negata, quidquid effec­
praesenti quaedam opportunum putamus attingere de ar­
tum est sibi arrogare ae.
tificum procurationibus, deque oeconomicis inceptis con­
sociatis.
Cui quidem iustltiae officio non uno modo, ut rerum
usus docet, satis fit. Ceteris missis, hodie magnopere op­
Atque primum monendum est, ut huius generis procu­
tandum est, ut, rationibus quae magis consentaneae vi­
rationes et Incepta reapse vigeant ct floreant, continenter
deantur, opifices in partem possessionis sensim veniant
ea aptentur oportere —si progignendarum rerum appara­
suae cuiusque societatis; nam hodie magis etiam quam
tus, si earumque efficiendarum modus respiciantur— ad
*21 Decessoris Nostri diebus: / omni vi ac contentione eniten­
novas tempo/rum condiciones; quae quidem sive ex doctrl- 423
dum est, ut saltem in posterum partae rerum copiae aequa
narum artiuraque profectibus, sive ex mutabilibus homi­
proportione coacerventur apud eos, qui opibus valent, satisque
num necessitatibus ac propensionibus cotidie exsistunt.
ample profundantur in eos qui operam conferunt M.
Quod praecipue ab ipsis artificibus et a sodalibus consocia­
tis fieri aequum est.
At animadvertendum quoque est, aequationem mercedis
cum reditibus ita definiri oportere, ut communis boni ratio
Quam ob causam omnino congruit, non modo ut idonea
habeatur sive civitatis, sive consortionis hominum uni­
utrisque institutio impertiatur et quoad artis exercitatio­
versae.
nem ct quoad animi mentisque culturam, sed etiam ut
iidem in societates, ad professiones spectantes, coeant. Ne­
Quarum rerum sl altera spectetur, ad communem civi­
que minus par est, rempublicam idonea providentia uti,
tatis utilitatem haec pertinere putanda sunt: opifices quam
ad institutionem, ad vectigalia, ad creditam pecuniam, ad
plurimos in operas mittere; cavere, ne In civitate atque
securitatem et cautiones sociales temperanda.
etiam in ipso opificum ordine coetus coalescant, qui ceteris
Ceterum eiusmodi civitatis providentia in artifices ct in
civibus anteferantur; mercedis modum ad mercium pre­
sodales consociatos collata hac etiam de causa probanda
tium congruenter referre; Itcmque ad bona ct ad cultioris
suadendaque est, quod iidem veri nominis bonorum aucto­
vitae commoda aditum quam plurimis patefacere; vel om­
res sunt, atque ad cultioris humanitatis profectum con­
nino depellere vel saltem certis continere finibus inaequa­
ferunt.
litates, quae inter varias rei oeconomicae provincias inter­
cedunt; id est inter culturam agrorum, machinales indus­
Quae cum Ita sint, paterno animo adhortamur artifices
trias et communia ministeria; opum incrementa cum in­
et consociatos sodales, quotquot ubique terrarum carissi­
cremento ministeriorum civibus praestandorum, praesertim
mos filios habemus, ut de nobilissimo sibi munere in civi­
operâ publicae auctoritatis, apte componere; bonorum pro­
tate concredito egregie sentiant; utpotc quorum operâ in
creandorum rationes ad doctrinarum artiumque progressus
civium ordinibus officiorum conscientia mutuaque adiupro facultate accommodare; denique, efficere ut adepta
trix navitas cotidie magis excitari possint, hominumque
”Cfr.4.4. $., XXXIII, X941, p. 200. «'X.4.S., XXIII, 1931, p. 195 [LE
XO27J. ••tbU., p. 19S.
4193

datus die X scptexnbris X944; cirJ.X.S.. XXX VTt

··

P- 254.
4194

η. 2984

IOANNES XXIII, ENC. JUTER ET MAGISTRA DE RE SOCIALI

ΐοαΐ AUI 15

studia inardescere, ad nova efficienda opera, eleganti ar­
mornento Zn replica praestent, arte Umeo
tificio praestantia.
cohaerent cum generali rei oeconomicae soclallsque statu
suae cuiusque nationis, ex quo carum ipsa pendet prospePraeterea, haud secus atque Decessores Nostri, persua­
sum habemus, opifices merito expetere, ut in partem vocen­
tur vitae societatis bonis procreandis, cui addicti sint ct
At ea decernere, quae generalem illum rcl oeconomicae
in qua suam ponant operam. Quas partes, quales esse opor­
statum magis adiuvent, negotium non est singulae cuiusque
teat, decerni certis definitlsque regulis non opinamur posse,
societatis bonis gignendis, sed ad reipublicac moderatores
cum Id potius ex singularum societatum bonis gignendis
spectat, et ad illa instituta quae, aut pro aliqua natione
statu sit constituendum; qui nempe tantum abest ut sit
aut pro pluribus civitatibus condita, in variis rerum oeco­
Idem omnibus, ut saepe in una eademque societate penitus
nomicarum provinciis operantur. Ex quo palet opportu­
ac repente commutetur. Non dubitamus tamen, quin opi­
num vel necessarium osse, apud civitatis auctoritates ct
ficibus actuose partes sint attribuendae in negotiis socie­
apud eadem instituta, practer dominos nut cos qui domi­
tatis, cui navent operam, sive haec privatorum sive reipu­
norum partes agunt, veluti praesentes etiam opifices haberi
blicae sit; quod nimirum eo spectare utcumque debet, ut
aut eos qui pro suo munere opificum lura, necessitates,
societates bonis gignendis perfectam Induant humanae
optata tuentur.
consortionis spedem, cuius afflatu singulorum necessitudi­
Consentaneum igitur est, ut in primis cogitatio Nostra
nes, munerum officiorumque varietates penitus afficiantur.
paternaeque caritatis affectus ad consociationes feratur va­
Hoc vero flagitat, ut mutuae quae operarum conductori­
rias artes complectentes, itemque ad opificum collegia,
bus ac moderatoribus cum eiusdem societatis operariis
quae, Christianae doctrinae principiis conformata in plu­
424 Intercedunt / rationes, ad mutuum obsequium, ad existi­
ribus terrarum / continentibus operam navant suam. No- 42e
mationem et benevolentiam conformentur, flagitat insu­
vimus quot quantisque pressi difficultatibus dilectissimi
per, ut omnes, tamquam ad commune opus, sincera prae­
hi filii Nostri efficaciter conati sint ct acriter adhuc cosentique virium concordia conspirent, atque operam, quam
nentur, tum intra fines nationis cuiusque suae, tum in ter­
ponunt, non eo tantum consilio ponant, ut inde lucrum
rarum orbe universo, ut operariorum iura vindicent eofaciant, verum etiam ut munus sibi creditum exsequantur,
rumque fortunas et mores ad meliora provehant.
et officium praestent, quod ad aliorum etiam utilitatem
At praeterea horum filiorum Nostrorum operam merita
conducat. Quo fit ut, ad negotia expedienda socictatisque
honestare laude cupimus, quae non omnis in proximo atque
incrementum quod attinet, opportune admodum audiantur
perspicuo rerum exitu sita est; sed ad universum etiam,
opificum optata eorumque socia advocetur opera. Haec
qua late patet, humani laboris campum permanat, rectis
namque praeclare Decessor Noster f. r. Pius XII monebat:
agendi cogitandique normis almoque Christianae religionis
Partes, quas in rebus oeconomicis alque socialibus unusquisque
afflatu quaquaversus propagatis.
appetit, octoni quominus singulorum industria alieno arbi­
Qua quidem Nostra paterna laude eos etiam ornare ca­
trio prorsus regatur n, Nemo sane dubitat quin societas,
rissimos filios volumus, qui Christianis praeceptis imbuti
quae hominis dignitati apprime consulat, tueri quidem de­
eximiam tribuunt operam aliis artificum consociationibus
beat necessariam efficlentemque sui regiminis unitatem;
Usque opificum collegiis, quae naturae legibus ducuntur et
sed exinde nullo modo sequitur, ut qui in eam cotidie suam
tingulorum de re religiosa ac morali libertatem verentur.
conferant operam, II solummodo administrorum loco du­
cantur, ad lussa tacite exsequenda natorum, quibus optata
Neque facere hoc loco possumus, quin ex animo gratu­
sua rerumque usum Interponere non liceat, sed inertes se
it mur existlraationisquc Nostrae sensus patefaciamus Gen­
gerere debeant, cum de ipsorum locanda moderandaque
tium Consilio labori ordinando —compendiariis litteris
opera consilia sint capienda.
Ο. I. L. vel I. L. O. vel Ο. I. T. in vulgus significato—quod
plures iam annos sollertem, efficacem magnlque pretii po­
Commemorandum denique est, quae graviora usque mu­
nit industriam in rerum oeconomicarum et socialium or­
nera in variis societatibus bonis gignendis hodie opificibus
dine ubique terrarum ad iustitiae humanitatlsque nonnas
deferri optantur, ea non solum cum hominis natura apte
instaurando; in quo quidem ordine operariorum quoque
componi, sed etiam cum oeconomicis, socialibus ac civili­
legitima lura agnoscuntur atque servantur.
bus progredientis aetatis rationibus omnino congruere.
Quemadmodum fere oculis tenemus, factum est superio­
Quamvis, pro aetate hac nostra rex oeconomica atque
ribus hisce annis, ut In maximis consociationibus bonis gi­
socialis haud parvas habeant discrepantias, iustitiae hugnendis partes, quae a bona possidentibus agantur. In dies
manltalique inimicas, ac per totam rerum oeconomicarum
magis a partibus diductae sint, quas societatis moderatores
provinciam errores serpant, eius actionem, fines, conforma­
agant Id magnas sane difficultates facessit reipublicae
tionem munerum que perfunctionem graviter inficientes,
principibus, quibus sedulo vigilandum est, ne quod sibi
nemo tamen negaverit, recentiores opum gignendarum ra­
proponunt rectores praecipuarum admlnlstrationum. eationes, artibus doctrinisque proficientibus incitatas, ad­
rumque potissimum quae maximum habent momentum in
modum progredi ac renovari, easdem que citius quam antea
rebus oeconomicis totius civitatis, id ullo modo a commu­
incrementa suscipere. Quod quidem ab operariis praestan­
nis boni rationibus dissideat. Quae porro difficultates, uti
tiorem hodie dexteritatem exerccndaeque artis peritiam
rerum usu cognitum habemus, non minores profecto sunt
requirit. Inde cogitur, ut iisdem uberior adiumentorum
cum privati cives, quam cum publici coetus pecuniarum
copia
temporis spatium suppeditanda sint, ad
capita conferunt, ad magnas administratlones necessaria.
Idoneam sibi polltloremque Institutio/nem adipiscendam,
parltcrque ad studia, mores, religionisque officia commo­
Nec minime latet, esse hodie frequentlores, qui ex recendius excolenda.
tlssimis oeconomicis cautionibus ac multiplicibus securi­
Fit etiam ut adulescentibus hoc tempore plures anni
tatis / socialis rationibus habeant cur tranquillo animo ίη 427
tribui possint, ad communem sibi comparandam eruditio­ futurum tempus prospiciant; quae quidem tranquillitas
nem, artlsque addiscenda praecepta.
olim in bonorum dominio, etsi modico, posita erat.
Quae sl facta erunt, ea rerum condicio nascetur, In qua
Contingit quoque nostris diebus, ut homines potius ali­
opifices gravioris momenti munera etiam in sua cuiusque
cuius artis peritiam quam rerum possessionem excupianl;
societate suscipere poterunt. Ad rempubUcam autem quod
iidemque pluris faciant reditus, qui ex labore vel ex luribus
spectat, haud parvi interest, ut in eius ordinibus universis
cum labore conlunctls oriantur, quam reditus, qui ex pecu­
se cives cotidie magis sentiant officio obstringi commune
niarum capite vel ex luribus cum hoc conlunctls exsistant.
bonum tuendi.
Quod quidem plane congruit cum nativa laboris Indole,
Est res omnium ante oculos posita, opificum collegia,
Îai, cum a persona humana proxime procedat, anteferennostra hac aetate, late Increbruisse, atque communiter in
us est externorum bonorum coplae, quae suapte natura
singularum civitatum ac vel ellam in plurium nationum
instrumentorum loco habenda sunt; idque progredientis
instituta lurldica ascita esse; eaque operarios adducere, non
humanitatis indicium profecto est.
Iam ad dimicandum, sed potius ad sociam conferendam ope­
Huius generis rerum oeconomicarum condiciones In causa
ram; quod praesertim fit pactionibus inter opificum et
5Unt’ CUrJn
sit ambiguum, utrum In praeconductorum consociationes Initis. Monere etiam praestat,
sit
a^Umn^ïm
d
S
nc
V
s
«
’
vlm
suam arnlserlt» aut minoris
necessarium aut saltem admodum opportunum esse, opi­
Deceswribî? 'SdHn«pU!n de
OCCOI»omlca ct sociali a
ficibus quoque cnplam dari consilia momentumque suum
nHnHMum
tris ilrTnller traditum ac propugnatum:
Interponendi extra societatis suae fines, et quidem apud
SÆnS
ÛSHquo statuitur hominibus luiesse a
quoslibet civitatis ordines.
dis aptis
privatlm res possidendi, etiam bonis edenQuod ex eo Initium capere videtur, quod singulae con­
sociationes opibus gignendis, quantumvis magnitudine, efiu?privatl^ominl?1 etlam^u > Λ puUndum· Siquidem
M ADacvha hxhiU die ! octobrh *noo 1956; dr. A. A. S-, XLVlll, 1056,
pp
y».

4195

4196

1901 MAI 15

r

l
i

IOANNES XXIII, ENC. MATER ET MAGISTRA DE RE SOCIALI

contineatur rerum natura, qua docemur singulares homines
priores esse civili societate, atque adeo civilem societatem
ad hominem tamquam ad terminum dirigi oportere. Cete­
rum nequiquam privatis hominibus Ius ngendi cum Uber­
tite In rc oeconomica agnoscitur, nisi Ipsis pariter facultas
permittitur libere deligendi adhlbendiquc res ad Illud lus
exercendum necessarias. Praeterea rerum usus temporum­
que monumenta testantur, ubi populorum regimina priva­
tis hominibus etiam bonorum fructuosorum possessionem
non agnoscant, Ibi aut violari aut omnino deleri, in prae­
cipuis rebus, humanae libertatis usum; ex quo utique patet
libertatis usum a dominii Iure pariter tutelam pariter Incitimcutum repetere.
Hinc causa est quaerenda, cur coetus ct consociationes,
in re sociali ac politica versantes, qui libertatem cum iustltlaln hominum consortione componere student, quique fere
ad hanc diem lus prlvatim possidendi res gignendis opibus
aptas non ponebant, hodie Udem, rerum socialium cursu
uberius / eruditi, opinionem suam nonnihil emendaverint,
atque Ha se habeant ut Ius illud reapse probent.
Placet igitur Nobis monitis uti, quae de hac rc Decessor
Noster f. r. Pius XII dedit: Ecclesia Ius privati dominii
tuendo, ad optimum spectat finem moralem in re sociali; sci­
licet per se minime contendit praesentem rerum servare ordi­
nem, quasi divinae Voluntatis imperium in eo agnoscat;
neque magis data opera opulentorum ac praedlvitum patro­
cinium suscipit, pauperum et egenorum iuribus neglectis...
Verum Ecclesiae propositum est, ut privatae possessionis
institutum tale habeatur, quale et divinae Sapientiae consi­
lium et naturae lex iubeant22. Scilicet privata possessio
humanae personae libertatis iura in tuto ponat oportet,
simnlque necessariam suam conferat operam ad rectum
instaurandum societatis ordinem.
Dum recentisslmae rei oeconomicae rationes apud non
paucas civitates cito, uti Iam diximus, progrediuntur, atque
ad parienda bona efficientiore usque modo conducunt, iustltla et aequitas requirunt, ut auctarium pariter adiciatur,
bono communi incolumi, laboris mercedi. Quod sane efficit,
ut opifices facilius parsimoniae studeant, atque adeo sibi
aliquem parare valeant censum. Quamobrem mirum est
respui a quibusdam indolem luris dominii naturalem; luris
dominii dicimus, quod cx laboris feracitpte perpetuo vim
et virtutem suam ducit; quod deinde tam efficaciter ad
humanae dignitatem personae tuendam, et ad liberam sui
cuiusque muneris perfunctionem in omnibus navitatis cam­
pis adiuvat; quod postremo domestici convictus compagi­
nem tranquillitatemque confirmat, non sine pacis et prospe­
ritatis in re publica Incremento.
Attamen parum est statuere, Ius esse homini a natura
datum res ut suas prlvatim possidendi, easque etiam quae
ad bona gignenda valeant, nisi pariter omni contentione
elaboretur, ut eiusdem iuris usus per omnes civium ordines
propagetur.
Quemadmodum enim praeclare monet Decessor Noster
f. r. Pius XII. ex una parte ipsa humanae personae dignitas
ad virendum secundum rectas naturae normas necessario poleii ius externis bonis utendi; cui quidem iuri officium respon­
det sane gravissimum, quod requirit ut, quantum fieri potest,
4M ominibus copia detur privata bona possidendiM; ex altcra
vero parte, ipsi labori insita nobilitas praeter alia postulat:
tuitionem ac perfectionem illius socialis ordinis, qui omnibus
aiiuwis classis civibus tutam, etsi modicam, bonorum positssionem permittat21.
Privatum bonorum dominium latius obtineat oportere,
sl alios umquam, hodie est potissimum profitendum, cum,
ut commemoravimus, numero augescant nationes, quarum
oeconomicae rationes maiora in dies capiant incrementa.
Quare, variis prudenter adhibitis artibus, quas usus com­
probavit, haud difficile negotium erit civitatibus oecono­
micam et socialem rem ita temperare, ut facilior fiat et
quam latissime pateat aditus ad prlvatim possidendas
huius exempli res: bona usu haud statim peritura; domum;
praedium; supellectilem procurationi, sive ab artificibus
sive a singulis agricolarum familiis gestae, necessariam;
syngraphas pecuniae In administratlonibus medii vel magni
ordinis collocatae; quod quidem felici exitu in nonnullas
nationes Invectum est, provectioribus in re oeconomica ct
sociali rationibus instructas.
Manifestum omnino est, quae exposuimus, ea minime
prohibere, quominus etiam civitates ceteraque publica
"Itatact rjJiaphMiciu datus die x septembris anno X944; cfr. A. A. S.,
ΧΧΧ\Ί, X944, P. «53,
- Λ Â ~
raJioptonicut datus die 24 decenbns anno X942; cfr. A. A.
XXXV. 1943, p. 17.
MCfr./W., p. 30.

4197

η. 2984

Instituta iure res possideant, quae ad opes parandas perti­
neant; sl praesertim tam magnum secum ferant potentatum,
quantus privatis hominibus, salva re publica, permitti non
possit 3S.
Nostrae huius aetatis ea esse indoles videtur, ut amplio­
res usuuc bonorum possessiones tum civitati, tum ceteris
publicis institutis attribuantur. Cuius rei causa In hoc etiam
quaerenda est, quod commune bonum exigit, ut maiora
usque munera publicae auctoritati demandentur. Atta­
men hac etiam in re subsidiarii officii principium, de quo
Iam mentionem fecimus, omnino servandum est; scilicet
tum tantum licere civitatibus ac publicis Institutis dominii
sui fines amplificare, cum manifesta ac vera communis boni
necessitas ia postulat, depulso periculo, ne privatorum pos­
sessiones praeter modum extenuentur aut, quod deterius
est, plane evertantur. /
43Q
Neque denique silentio praetereundum est, oeconomica
incepta, quae a repubiica vel a publicis institutis suscipian­
tur, iis esse civibus deleganda, qui et singulari peritia et
spectata honestate praestent, quique officia erga rempublicam summa religione exsequantur. Praeterea in horum
virorum operam sedula atque assidua vigilantia inspiciatur
oportet, ne, in Ipsius reipublicae adminlstratione, rerum
oeconomicarum imperiosus dominatus in paucorum con­
cedat manus; quod sane cum supremo civitatis bono
pugnet.
Sed Decessores Nostri illud etiam nullo non tempore
docuerunt, in privati dominii iure penitus munus inesse
sociale. Re enim vera, ex Dei Creatoris consilio, cunctorum
bonorum copia omnium hominum vitae honeste degendae
in primis attribuitur; quemadmodum praeclare monet De­
cessor Noster f. r. Leo XIII in Encyclicis Litteris Rerum
Novarum; ubi haec legimus: quarum rerum summa haec est:
quicumque maiorem capiam bonorum Dei munere accepit,
sive corporis et externa sint, sive animi, ob hanc causam
accepisse, ut ad perfectionem sui parilerque, velut minister
providentiae divinae, ad utilitates adhibeat ceterorum. »Habens ergo talentum, curet omnino ne taceat: habens rerum
af/lueniiam, vigilet ne a misericordiae largitate torpescat: ha­
bens artem qua regitur, magnopere studeat, ut usum atque
utilitatem illius cum proximo partiatur»11.
Quamvis nostro hoc tempore valde processerint atque
magis magisque augescant partes civitati publicisque insti­
tutis concreditae, ex hoc tamen nullo pacto conficiendam
est, obsolevisse socialem privati dominii rationem, ut quorundam ferre videtur opinio; nam hoc sociale munus ex
ipso dominii iure suam petit virtutem. Cui rei illud proxi­
mum est, omni tempore tum rerum acerbitates Innumeras,
tum necessitates occultas easque graves ostendi, quas mul­
tiplex reipublicae providentia non attingit, quibusque con­
sulere nullo modo potest; qua de causa privatorum huma­
nitati christlanaeque caritati late semper patebit campus.
Est denique perspicuum, ad conata incitanda, quae ad
animi bona spectent, magis valere operam a singulis homi­
nibus aut a privatis civium consiliis susceptam, quam a
reipublicae potestatibus. /
Attinet demum hoc loco animadvertere, lus bona privatim possidendi certe sacri Evangelii auctoritate probari;
quod tamen saepe Christum lesum inducit magnopere di­
vites iubentem, ut, divitias pauperibus largiendo, eas in
superna vertant bona: Nolite thesaurizare vobis thesauros
in terra, ubi aerugo et linea demolitur, et ubi /ures effodiunt
et furantur. Thesaurizate autem vobis thesauros in caelo, ubi
neque aerugo neque tinea demolitur, et ubi fures non effodiunt
nec /urantur 37. Atque Divinus Magister profitetur In semet
Ipsum Id collatum iri, quidquid in egenos collatum fue­
rit: Arnen dico vobis, quamdiu fecistis uni ex his fratribus
meis minimis, mihi fecistis".
III

Rerum temporumque progressio magis magisque illud
ostendit, ad iustitiae aequitatisque normas revocandas esse,
non solum necessitudines inter opifices et moderatores so­
cietatum bonis pariendis, verum etiam rationes, quibus in­
ter se coniungantur oportet simul varia rerum oeconomi­
carum genera, variaeque regiones aliae aliter ditatae, in
una eademque natione; simul, in universa hominum com­
munitate, plures variaeque nationes, quae in rebus oeco­
nomicis et socialibus non uno modo profecerunt.
Atque initio, ut de agrorum cultura aliquid admonea­
mus, animadvertimus in primis ruricolarum numerum haud
·· Litt. EncycL Qua/racmu Aw A. A.S^ XXIII, îW», P· «4 [LE
XO37]· M Ada Lavnia XIII, XI, 189:, p. 1x4- ·’ Μαγτκ. VI. 19-30. ·· Maith
XXV, 40..

4193

n. 2,954

bJv'

IOANNES XXIII, ENC. .MATER ET MAGISTRA DE RE SOCIALI

10G1 AUI 15

videri ln toto imminutum; tamen sine dubitatione agrico­
tur commoda: ut primum facilius cognosci possit et unde
las non paucos esse qui, rure natali relicto, vel sedes incolis
discedant ct quo contendant ruricolae, qui a laboribus va­
frequentiores, vel ipsas urbes petant; quod, cum fere in
cent, propterea quod ad agrorum culturam nova inventa
omnibus nationibus intercidat, atque nonnumquam ma­
pedetemptim sint adhibita; ut deinde ita Udem in suis ar­
gnam hominum multitudinem contingat, idcirco quoad vi­
tificiis erudiantur, ut operam curamque suam ad alia quo­
tam dignitatemque civium impedimenta infert, ad expe­
que laborum genera conferre possint; ut postremo lis neque
diendum sane difficilia.
rerum oeconomicarum auxilia, neque subsidia ad mentem
anlmumquc excolendum desint, quae requiruntur, ut aptius
Cuique sane illud est in promptu, prout res oeconomi­
in novos sociales coetus inseri possint.
cae processerint atque increbruerint, ita ruricolarum nu­
Ut autem in variis rerum oeconomicarum provinciis or­
merum extenuari, opificum autem amplificari multitudi­
dinata progressio habeatur, necessc omnino est rerumpunem, qui vel machinalibus industriis vel quibuslibet mi­
blicarum auctoritates, agrorum cultura spectata, ad haec
nisteriis dant operam. Atqui censemus, qui ex re rustica
curam prudcn/tlamque suam intendant; ad tributa aut 4M
432 5e ad alias artes bona / gignentes conferant, eos saepe qui­
vectigalia, ad creditam pecuniam, ad civilium praesidio­
dem facere causis ductos, quae ex ipsa rerum oeconomica­
rum cautiones, ad rerum pretium, ad artes provehendas
rum progressione oriantur, sed saepius multi generis raptos
complementi rationem habentes, denique ad rusticarum
incitamentis, quorum haec praecipua: animi voluntas an­
procurationum apparatus perficiendos.
gusta loca defugiendi, quae nullam habeant commodioris
vitae exspectationem; studium res adeundi novas, casusquc
Quod ad vectigalia spectat, huiusmodi disciplina ad
varios experiendi, quo tantopere nostra tenetur aetas; cu­
iustitiam aequitatemque ordinata hoc praecipue flagitat,
piditas sibi bona fortunasque repente asciscendi: anhela
ut tributa pro civium facultate Imperentur.
sitis liberioris vitae degendae, iis adeptis commodis, quae
Sed In ruricolarum tributis temperandis communis om­
et oppida incolis frequentia et urbes afferre solent. Sed
nium utilitas ab iis qui rempublicam gubernant poscit, ut
illud quoque In dubio esse non potest, quin ab agris ruri­
animum advertant, in re rustica reditus et tardius confici
colae propterea abeant, quod res suas fere ubique lacère
et In graviorem ire aleam; atque propterea difficilius capita
videant, sive animum referant ad sui laboris efficientiam,
reperiri, ad eos augendos necessaria.
sive ad agricolarum victus cultusque statum.
Quibus positis, consequens est, ut pecuniarum possesso­
Quocirca in tanta hac re, de qua nunc apud civitates
res, eas libentius in aliis negotiis quam in re rustica collo­
fere omnes quaeritur, illud in primis exploretur oportet,
cent. Eadem de causa ruricolae nequeunt usuras graviores
quid sil agendum ne, si efficiendarum rerum modum exi­
pendere; quin etiam plerumque ne usuras quidem pendere
stimemus, hinc agricultura, hinc machinales industriae, hinc
possunt a mercatura impositas, ut pecuniarum capita sibi
communia ministeria tantopere inter se discrepent; quid
parent, quae rerum suarum administratio et Incrementum
item sit curandum, ut vitae rusticanae cultus quam minime
desiderent. Quam ob causam, ad omnium commoda pro­
a vivendi ratione municipum distet, quorum pecuniae re­
vehenda opus est, non tantum a publicis auctoritatibus
ditus vel ex machinalibus industriis vel e quibuslibet mi­
peculiarem quandam rei pecuniariae disciplinam pro agri­
nisteriis nascantur; quid denique sit enitendum, ut qui
colis decerni, verum etiam argentarias constitui, e quibus
agriculturae navent operam nullo modo sese ceteris digni­
pecuniarum capita, et ca quidem haud gravi usura, iisdem
tate cedere opinentur; immo sibi persuasum habeant, eos
suppeditentur.
quoque qui ruri vitam traducant, non modo personam
Illud praeterea necessarium videtur, ut duabus rationi­
suam confirmare et excolere laboribus posse, sed etiam
bus constituantur periculorum cautiones: quarum altera
ln futuros vitae casus fidenti animo prospicere.
ad ea. quae terra gignit, altera ad agricolas ipsos eorumque
familias spectet. Quoniamque, ut pro explorato habetur,
Peropportunum idcirco videtur Nobis de huius generis
uniuscuiusque agricolae reditus tenuiores communiter sunt
causa normas nonnullas tradere, in qualibet temporum
quam operariorum cum in machinalibus industriis, tum
condicione valituras, dummodo ea ratione, quemadmodum
in quibuslibet ministeriis versantium, idcirco cum lustitiae
patet, ad effectum adducantur, quam varia temporum lo­
socialis et aequitatis normis non omnino congruere videtur,
corumque adiuncta vel sinant, vel suadeant, vel prorsus
agricolis vel cautionis vel securitatis socialis modum sta­
exigant
tuere deteriorem, quam ceterorum civium ordinum. Ete­
In primis, omnes, at praecipue relpublicae moderatores.
nim quae cautiones providentiaeque generatim constituun­
In eo elaborent necesse est, ut, quae munia ad omnium
tur, eae parum discrepare aliae ab aliis debent, quaccumcommoda praecipua sint, ca apte ruri incrementa capiant,
que ea est rei oeconomicae provincia, in qua cives exercent
quorum haec sunt exempla: viarum munitio; commeatus
opus, vel ex qua fidem reditus percipiunt.
vehicula; instrumenta, quibus homines cum hominibus
Ceterum vero cum securitates cautionesque sociales
commercia exercent; aqua salubri potu; domicilia; medici
magnopere ad illud adiuvare possint, ut totius civitatis
et medicamenta; scholae et elementis, et artibus, et pro­
reditus pro lustitiae et aequitatis normis inter cives par­
fessionibus addiscendis; quae cum ad religionem colendam
tiantur, easdem / propterea quasi viam haberi convenit,
433 tum ad professionibus addiscendis; quae cum / denique ea
qua discrepantiae inter varias civium classes extenuentur.
supellex, qua agricolarum domum nostra haec actas ornari
Cum autem agrorum fruges peculiari sint natura, earum
et instrui postulat. Quae instrumenta ad agricolarum vitam
cum dignitate exigendam necessaria, ubi ruricolis desunt,
ideo pretium In tuto ponatur oportet, rationibus quidem
ibi res oeconomicae et sociales aut nullo modo aut tardius
adhibitis, quas rei oeconomicae periti invenerint. Qua Ln
proficiunt, fitque exinde, ut nihil possit homines ab agris
re, licet plurimum valeat si huiusmodi tutelam ildcm ge­
deserendis remorari, atque nemo eorum numerum possit
rant, quorum Intersit, hoc est opportuna quasi sibi impo­
facile habere perspectum.
sita norma, tamen ab hoc temperando negotio abesse om­
nino civitatum moderatores non possunt.
Oportet praeterea civitatum res oeconomicas gradati m
procedere, mutua servata inter varias earundem rerum
Neque vero hoc practeriri potest, rerum rusticarum pre­
Îrovincias apta convenientia. Danda est scilicet singularitio plerumque magis agricolarum labores compensari, quam
er opera, ut primum ad agros colendos illae adhibeantur
pecuniae capita in rem Impensa.
recentlore hoc tempore rationes inductae, sive ln artes
Itaque Iure optimo Decessor Noster f. r. Pius XI in Enbonorum procreandorum, sive in varias agrorum culturas,
cyclicls Litteris Quadragesimo Anno de humanae commu­
sive ln rusticae procurationis apparatus, quas res oecono­
nitatis bono docet: apposite ad rem facere inter salaria promicae in universum aut ferant aut requirant; utque deinde
portionem; quibus tamen haec sublcit: quacum arcte cohae­
haec omnia, quantum fleri potest, ita perficiantur, ut pa­
riter cum machinalibus inuustrils, pariter cum cuiusvis rere rectam proportionem pretiorum, quibus illa veneunt, quae
a diversis artibus progignuntur, qualia habentur agricultura,
generis ministeriis aeque conveniant.
an industrialis, alia *
·.
Sequetur Inde, ut agricultura non modo maiorem bono­
Quoniam agrorum fruges eo potissimum pertinent, ut
rum copiam sibi auferat, quae machinalibus industriis pa­
riantur, sed etiam magis congruas poscat communium mi­ satis praecipuis hominum necessitatibus faciant, eam ob
causam eanindem pretium ita definiatur opus est, ut om­
nisteriorum formas; viclsslm autem cultura agrorum tum
nibus eas emere liceat. Ex quo tamen in confesso res est,
machinalibus industriis, tum ministeriis communibus, tum
civitati Ipsi eiusmodi reddet fructus, qui et proprietate et iniuste sine dubio fleri, si totus civium ordo, agricolarum
~ λ ?5’.cl
oeconomicas et quoad sociales rationes,
modo magis idonei videantur ad usum; cffectumque ideo
ugricolltto dabit, ut firmior nummis tribuatur facultas bo­
<laiPPe φΗ minore polne-tum vitfJ rn?t emcndl» Φ130 necessaria sunt ad honorum emendorum; quod quidem unum est e praecipuis
bono Tpert^ repugnS; *
“^Irum communi civitati»
capitibus totius rei oeconomicae ad incrementum ordi­
nandae.
Quibus susceptis consiliis, haec, praeter alia, conscqucn‘•Cfr.XM.5.»XXtn,i9Ji,p. joa[LE 1017],

4199

4200

1901 MAI 15

IOANNES XXIII. ENC. MATER ET MAGISTRA DE RE SOCIALI

Opportunum praeterea est, In locis rusticis simul machi­
nales Industrias provehi simul communia parari ministeria,
3uae ad servandas, ad commutandas, denique ad vcctants (ruges usui sint. Ad quae accedant Ibidem opus est
consilia et coepta, quae provincias sive rerum oeconomi­
carum sive artium exercendarum attingant. Quibus con­
siliis adhibitis, agricolarum familiis facultas idonea datur
suos supplendi reditus, ct hoc quidem In ea rerum homi­
numque condicione, In qua vivunt opernmque Impendunt
4M suam./
Extremum nemo unus potest In universum statuere qui­
bus rationibus res rustica sit potissimum componenda,
quippe cum de his rebus dlspar nimium sit in uniuscuius­
que rtlpubllcac locis status eoque magis dlspar in totius
orbis terrarum partibus. At vero, qui hominis et familiae
dignitatem sive ex natura Ipsa sive magis ex Christianis
praeceptis existimant, 11 certe quamlibet rerum agricola­
rum procurationem eoque magis familiarem animo sibi
proponunt, ad effigiem hominum communitatis expressam,
in qua videlicet et mutuae membrorum necessitudines, ct
eiusdem procurationis conformatio ad lustitiae normas ct
ad Christianae doctrinae rationem accommodentur: ildemque summa ope enituntur, ut haec exoptanda rerum rusti­
carum administratio, pro singulis temporum articulis, detur
tandem effecta.
Procuratio tamen familiaris tum solummodo firma stabllisque erit, cum ex ea tantum pecuniae redibit, quantum
ad honestum familiae victum ct cultum est idoneum. Quod
ut obtineatur, opus omnino est, ut agricolae et egregie in
suis laboribus generatim erudiantur, et in novis edocean­
tur Inventis, denique a peritis viris in sua efficienda arte
iuventur. Atque etiam oportet, agricolae de rebus suis so­
cietates adiutrlces conflent; consociationes constituant ad
suam cuiusque professionem spectantes; itemque In publi­
cis rebus versentur efficienter, hoc est, cum In administran­
dae civitatis institutis, tum in re politica.
Vcrumtamcn persuasum est Nobis, cum dc re rustica
agatur, auctores principesque sive rei oeconomicae augen­
dae, sive animi cultus provehendi, sive socialium rationum
promovendarum eosdem esse homines, quorum intersit,
ipsos videlicet agricolas. Quibus sane perspectum cogni­
tumque esse debet, quem laborem sustineant, eum esse
honestissimum; quod In amplissimo quasi mundi templo
suscipitur, quod saepius arboribus et animantibus imperti­
tur, quorum vita, veluti infinita quaedam significans, certisque astricta legibus, plurima habet ad Deum Creatorem
et Providum invitamenta. Deinceps agrorum labor, non
tantum varia gignit nutrimenta, quibus hominum alitur
genus, sed copiam etiam cotidie uberiorem parit carum
rerum, quibus machinales industriae utuntur.
Idem praeterea laborsua ornatur dignitate, siquidem plu­
rimas res usurpat ad machinalem scientiam, ad chimlam,
<37 ad bio/loglam pertinentes; quae tamen, quoniam doctri­
narum artiumque incrementa in rebus rusticis plurimum
valere constat, ob eam causam sine ulla temporis intermis­
sione sunt ad volventis temporis necessitates accommo­
dandae. Neque hoc satis; etenim huic laborum generi sua
inesl nobilitas, quippe quod ab agricolis postulet, ut cur­
sum temporum acrius intellegant, elque sese facilius adiungant; ut sedatius quae futura sunt exspectent; ut momen­
tum et gravitatem officii sui existiment; ut alacritatis vo­
luntatem resumant, et nova semper experiantur.

Neque illud missum est faciendum in regione rerum rusti­
carum, perinde atque in quavis rerum gignendarum regio­
ne, agricolas in societates coire maxime oportere; idque
Craesertlm si rem rusticam ipsa agricolae familia conducat,
'tcumque par est rura colentes mutua fide sc alios aliis
obligatos sentire, atque eo coniunctim contendere, ut adiutrices societates et consociationes ad artes pertinentes con­
dant; quae quidem omnia propterea sunt habenda perne­
cessaria, quod sive commoda parant ruricolis doctrinarum
et artium progredientium, sive pro pretiis propugnant bo­
norum, quae ex labore efferuntur. Accedit quod, hisce
susceptis consiliis, agricolae ad ceteras artificum classes
coaequantur, qui plerumque societate sunt coniunctl. Ex­
tremum, haec si praestiterint, agricolae momentum et
pondus cum sua condicione consentanea consequentur in
publica re administranda; quandoquidem nostra hac ae­
tate, si una dumtaxat vox missa sit, eam esse in ventos
datam, ut alunt, iure optimo putandum est.
Sed ruricolae —haud secus atque ceterae opificum clas­
ses— sl quando suae temperationis pondus et momentum
ostendere volunt, id numquam neque morum disciplina
neque civitatis legibus spretis faciant opus est; immo vero
sua lura suasque utilitates cum ceterarum classium iuribus
et utilitatibus componere eademque ad commune civitatis
4201

η. 2984

bonum referre studeant. Ad haec, agricolae qui pro virili
parte ln eo elaborant ut agrorum amplificentur fortunae»
iure poscere possunt, ut sua ipsorum incepta a rcipubllcae
moderatoribus iuventur atque compleantur» modo de com­
munibus utilitatibus ipsi bene sentiant, curamque suam
ad cas efficiendas item conferant.
Quam ob causam eos filios Nostros merita honestare
laude cupimus, qui ubique gentium, sive societatibus adiutricibus sive varii generis consociationibus conditis, vigllan/tlus enituntur, ut agricolae In omni civium coniunctione, non modo debita rerum oeconomicarum copia, sed iusta
etiam vitae dignitate fruantur.
Cumque in agrorum labore omnia contineri videantur,
quae ad hominis ipsius dignitatem, perfectionem, cultum­
que prosunt, ob eam causam oportet, eum homo existimet
tamquam mandatum a Deo acceptum et ad excelsa spec­
tans; oportet deinde, homo istlusmodi laborem providentisslmo Deo quasi consecret, tempora omnia ad hominum
salutem dirigenti; oportet postremo, agricola in se quo­
dammodo onus recipiat sive seipsum sive alios ad huma­
nitatis cultum Informandi.

Fit saepius, ut in una eademque civitate alii cives aliter
opibus et rei socialis incrementis fruantur, ea praesertim
de causa quod in oris commorantur et operantur, quae, si
res oeconomicae spectantur, aliae aliis auctibus creverunt.
Quod ubi evenit, iustitia itemque aequitas poscunt, ut
civitatis principes curent, ut discrepantiae hoc genus vel
tollantur penitus, vel saltem Imminuantur. Cuius rei gra­
tia, conandum est, ut in oris, quae minus In rebus oeco­
nomicis processerint, praecipua ea publica ministeria sup­
petant, quorum rationes cum rationibus temporum et lo­
corum congruant, et cum communi vivendi genere, quoad
potest, conveniant. Sed ad haec adhibenda est prorsus
aptissima rerum administratio atque disciplina, qua dili­
genter ordinentur: operae locandae; incolarum commigra­
tio; merces constituenda opificibus; tributa civibus impe­
randa; nomina facienda; pecuniae in iis machinalibus in­
dustriis collocandae, quae praesertim ad alias artes inci­
tandas valeant. Quae omnia plane pertinebunt, non tantum
ad operarios cum utilitate locandos et ad operum incitan­
dos redemptores, sed ad ubertates etiam e locis ipsis per­
cipiendas.
Attamen quae ad communia civium emolumenta con­
ducibilia visa sint, ea dumtaxat reipubllcae moderatores
praecipiant necesse est. Quorum scilicet curae, totius civi­
tatis utilitate spectata, in hoc assidue versari debent, ut
in materia et agriculturae, et machinalium industriarum,
et communium ministeriorum res eodem tempore eadem­
que ratione, quoad fieri potest, provehantur, eo nimirum
ducti consilio, ut cives in oris agentes quae minus in opibus
profecerunt, ii, si mentem in rationes intendant oeconomi­
cas ct sociales, pariterque ad / animi culturam, se esse
sentiant progressae fortunae suae auctores praecipuos; nam
digni cives ipsi videntur, qui ad suarum rerum progressio­
nes praecipuam conferant operam.
Itaque ad aequabiliter res oeconomicas in eadem civitate
temperandas, opus est ut ii quoque, qui suis opibus consi­
liisque nituntur, pro virili parte, incumbant. Quin etiam
qui praesunt, iuxta subsidiarii officii principium, sic pri­
vatorum hominum inceptis favere et auxiliari debent, ut
Inchoata opera, ubi res ferant, ipsis privatis civibus per­
ficienda permittant.
Opportunum est hoc loco ad Illud etiam mentem inten­
dere, in non paucis nationibus dlsparia inter se admodum
esse hinc agrorum exercendorum spatia, illinc incolarum
numerum: cum aliae nationes inopia laborent civium, agris
movendis abundent; aliae contra civibus affluant, egeant
agris colendis.
Neque desunt rursus nationes, in quibus, licet solum
uberrimas possit proferre opes, agricolae tamen sic rudibus
atque obsoletis agrorum vertendorum rationibus utuntur,
ut tantum fructuum percipere nequeant, quantum sit sum­
mis necessitatibus totius populi satis; ex contraria vero
parte, ln nonnullis civitatibus agricultura catenus recentiori disciplinae obtemperavit, ut rusticorum fructuum co­
piam pepercrlt iusto maiorem» atque ideo universam rempublicam, quoad oeconomicas res, aliquo damno afficiat.
Res igitur ln comperto est, tum mutuam omnium homi­
num coniunctionem, tum eorum fraternae sensum necessi­
tudinis, Christi praeceptis conciliatae, hoc omnino deside­
rare, ut alii populi aliis adiutricem operam tribuant, actuo­
sam scilicet ct multiplicem, quam non modo bonorum,
fortunarum, hominumque ipsorum facilius sequatur com­
mercium, sed minores etiam Inter varias nationes discre­
pantiae. Qua de re fusius infra dicturi sumus.
4202

η. 2984

IOANNES ΧΧΙΙΙ. ENG MATER ET MAGISTRA DE RE SOCIALI

IMI ALAI 1

Hk tamen facere non possumus, quin profiteamur valde
probari Nobis Instituti incepta, compendiariis litteris
F. A. 0. appellati, quod pertinet ad alendos populos et ad
agriculturam provehendam. Huic enim Instituto id singu­
lariter propositum est, ut mutuis populorum consensioni­
bus obsecundet; ut rura ex nostrorum temporum normis
in Iis nationibus colantur, quae sint rebus oeconomicis
minus auctae; ut denique populis subveniatur, cibariorum
440 penuria laborantibus / .
Verum nostris hisce diebus quaestio una fortasse om­
nium max
*
ma haec affertur, quae nimirum necessitudines
civitatibus in re oeconomica progressis cum civitatibus,
quarum oeconomicae progressiones sint in cursu, interce­
dere debeant; quarum alterae vitae commodis fmantur,
alterae vero praedura egestate laborent. Siquidem, cum
mutua necessitudine homines, qui ubique sunt, ita hodie
consocientur, ut in quandam et quasi unam domum insitos
sese sentiant. Idcirco quibus nationibus saturitas copiaque
sit omnium bonorum, ab lis status non est neglegendus
aliarum, quarum cives in tantis versentur domesticis dif­
ficultatibus, ut egestate fameque paene conficiantur, neve
iuribus praecipuis hominum propriis, ut oportet, frui pos­
sint; eo vel magis quod, cum civitates videantur cotidie
magis aliae ex diis quodammodo pendere, fieri non potest
ut diu utilem pacem eaedem servent, si earum oeconomicae
et sociales condiciones nimiopere ab aliarum discrepent.

res gignendas magis Idoneis. Quare auxilia quam plurimis
adulescentibus feruntur, ut in maximis Athenaei} civita­
tum magis progressarum studiis operam dantes, ad artes
ct ad disciplinas instituantur, cum nostrae huius aetatis
rationibus congruentes. Addendum eodem Illud est, quod
sive argentariae ad omnes spectantes nationes, sive singu­
lae nationes, sive privati cives Iisdem civitatibus pecunias
saepe credunt mutuas, quibus, / apud civitates opibus ln- 44,
feriores, plurium institutorum initium flat, ad bona parienda aptorum: quod munificum consilium, hac oblata
opportunitate, merita laude libentissiml ornamus. Optan­
dum vero est, ut in posterum civitates opulentiores magis
magisque connltantur, ut civitatibus sui profectus viam
ingredientlbus adiutricem operam navent, ad doctrinas, ad
artes, ad res oeconomicas promovendas.
Qua de re Nostri officii munus esse ducimus aliquid hoc
loco admonere.
Primum omnium prudenter esse factam videtur, si na­
tiones, quae aut nihil aut paulum in rebus oeconomicis
adhuc profecerunt, itineris summam perpenderint a natio­
nibus init!» quae copia affluant bonorum.
Providum quidem consilium multaque necessitas flagi­
tant, simul copiosiora efficere bona, simul aptiore via ef­
ficere. Pariter tamen et necessitas et lustitia requirunt, ut
progenitae opes inter cives eiusdem reipublicae aeque di­
spertiantur. Quapropter enitendum est, ut res oeconomicae
haud secus progrediantur atque rerum socialium rationes.
filios, Nostrarum esse partium arbitramur, hoc loco illud
Qui rursus processus aeque simul in agrorum, in machina­
apertissime ln medio ponere, quod alias monuimus: In nos
lium industriarum, in cuiusvis generis ministeriorum pro­
unum omnes cadere, quod populi tenuitaie victus omnino
vinciis etficiantur oportet.
*
vexentur
0. [Quapropter] opus esse, ut in singulis, ut geEst hoc etiam omnium ante oculos positum, civitates,
neratim in omnibus, praesertim autem in opulentioribus
quarum oeconomicae progressiones sunt in cursu, certas
huius conscientia officii inciteturn.
quasdam easque manifestas saepe prae se ferre notas, quae
Ut facili conlectura prospicitur, utque Ecclesia semper
aut ex propria loci natura, aut ex traditis a maioribus insti­
graviterque monuit, officium egenis el miseris opitulandi
tutis humanitate plenis, aut ex peculiari quadam civium
catholicos homines cum maxime commovere i ustum est,
Indole nascuntur.
utpote qui membra sint mystici corporis Christi. In hoc
lamvero cum respublicae florentiores praesto adsunt recognovimus caritatem Dei —inquit Ioannes Apostolus—
buspubllcis a fortunis inopibus, tum non modo vestigia
quoniam ille animam suam pro nobis posuit: et nos debemus
eadem opus est habeant perspecta vereanturque, verum
pro fratribus animas ponere. Qui habuerit substantiam huius
etiam provideant diligentissime ne, dum his nationibus
mundi, el viderit fratrem suum necessitatem habere, et clau­
operam ferant, eas velint ad imitandam suae vitae disci­
serit viscera sua ab eo, quomodo caritas Det manet in eo? n.
plinam adigere.
Quocirca libenti animo videmus civitates rationibus in­
Praeterea civitates in re oeconomica progressae illud nostructiores, ad res gignendas idoneis, suppetias civitatibus
mlnatlm caveant necesse est, ne civitatibus egentloribus
a bonis imparatis ferre, ut Ipsis minus arduum sit in melius
praestantes operam, eo spectent, ut publicarum rerum sta­
suas mutare fortunas. /
tum in suam ibi vertant utilitatem, in exsequendumque
Cum pateat profecto omnibus, alias nationes edulibus
dominandi consilium.
bonis ac maxime frugibus redundare, in aliis vero popula­
Ad quod si quando contendatur, ln medio est apertissime
res multitudines inopia et fame laborare, lustitia et huma­
ponendum,
ad illud re vera tum contendi, ut genus quod­
nitas postulant, ut opulentiores illae civitates subsidio
dam colonicae dicionis instauretur, quae, licet honesto
egentibus civitatibus adsint. Quare bona ad hominum vi­
tecta no-mine, superiorem illam exoletamque dicionem ex- 44
tam necessaria vel omnino atterere vel profundere, tam
primat, quam civitates multae recens exuerunt; quod qui­
adversus lustltlae quam adversus humanitatis officia facit.
dem, cum necessitudinibus officiat, quibus aliae nationes
Non sumus plane nescii, sicubi bona abundantiora quam
attingunt alias, in discrimen omnium gentium tranquilli­
tatem vocet.
Magna igitur necessitas Itemque lustitia postulant, ut
Attamen ex hoc nequaquam sequitur, ut quae nationes
quae civitates cum ad artes tum ad negotia provehenda
bonis affluant, eae ad ferendam egenis ieiunlsque opem,
operam conferant, eaedem, quovis posthabito dominandi
ubi peculiaris quaedam emergat necessitas, non astringan­
consilio, ita nationibus parum In re oeconomica progressis
tur, quin etiam illud est diligentissime curandum, ut ortae
ex bonorum ubertate Incommoditates, eaedem et immi­ conferant, ut hae possint aliquando in rationibus qua oe­
nuantur et aequa ratione a singulis civibus tolerentur vl- conomicis qua socialibus per se ipsae proficere.
ritim.
Quod si factum erit, non parum certe proderit ad om­
Attamen his effectis non continuo e pluribus civitatibus nium rerumpublIcarum veluti communitatem iungendam,
quarum singulae, sibi suorum iurium officiorumque con­
tollentur stabiles egestatis famisque causae, quae ln rudi
Îaadam rerum oeconomicarum ratione plerumque ponen- sciae, pari ratione ad omnium populorum prosperitatem
spectent.
ae sunt. Quibus ut remedium afferatur, omnes, qui den­
tur, aditus explorandi sunt, ut partlm cives in artibus
Non est sane dubium quin, si in aliqua natione eodem
exercendis, in suisque obeundis muneribus egregie eru­
tempore doctrinae, artes, res oeconomicae, ct civium pro­
diantur, ut partlm in possessionem eant pecuniarum, qui­
speritas processerint, tum ad humanum civilemque cultum
bus lidem res oeconomicas provehant, vils et rationibus
eo loci multum utique collatum sit. Sed cuique persuasum
nostrae huic aetati accommodatis.
esse debet, haec non summa esse bona, sed instrumenta
tantummodo ad eadem bona adipiscenda opportuna.
Nos nulla ex parte praeterit, quam penitus multorum
in animis insederit, novissimis hisce annis, ea conscientia
Quam ob rem cum acerbo doloris sensu videmus, ln qui­
officii, suppetias esse ferendas civitatibus Inopibus et haud
bus nationibus res oeconomicae profecerint, haud paucis
satis Idonea etiamnum rei oeconomicae supellectile Instruc­
inibi Inveniri homines, quibus de iusto bonorum ordine
tis, ut apud eas res oeconomica itemque socialis expeditius
nihil curae est; qui nimirum animi bona vel plane negle­
progrediatur.
gunt, vel oblitterant penitus, vel ulla esse pernegant; in­
Ad quos optatos exitus ut pervehatur, videmus Consilia terea dum disciplinarum, artium, rationum oeconomicarum
vel plurium nationum vel singulae cuiusque civitatis, vi­ ?^Mr5? °neS.aCcrnme cxPctunt, atque tanti externa comdemus privatorum incepto et societates civitatibus eiusmobono dZ 'p°, ™ plerumque pro summo suae vitae
i«~?Ucanl· Ex
° cons®quitur ut, perniciosis insidiis
<11 operam praebere cotidie liberalius, artibus traditis ad
op-ra ipsa non vacet, a florentioribus civitatibus ad inonum
·· ASontto habita
j cwii mu» mdcccclx·. cfr. A .4 S., UI, 19
*°·
p 4*5
“Or 1M. ·· Î
Π1, :*
-i7
4203

4204

£

1901 MAI 15

IOANNES XXHI, ENC. MATEU ET MAGISTRA DB RE SOCIALI

norum, quibus disciplina morum nititur, plerumque viget,
eosdemque ad agendum movet.
Itaque qui integros horum populorum sensus quodam­
modo labefacture conantur, Inhonestum quiddam iidem
profecto admittunt. Quin immo hos sensus, praeter quam
quod In honore habere dignum est, tum vero perfici et
expoliri oportet, quippe in quibus veri nominis nitatur
444 humanitas. /
Porro Ecclesia divino lure ad universas pertinet gentes;
quod re Ipsa confirmatur, cum ct ubique terrarum iam
adsit, et ad omnes complectendos populos contendat.
Nunc autem, quos populos Christo aggregavit Ecclesia,
iis utilitatis exitus non afferre non potest, sive ad res oeco­
nomicas, sive ad sociales rationes quod attinet; quemad­
modum et praeteritis temporibus et nostra hac aetate res
gestae testantur palam. Nemo enim eorum qui Christianum
nomen professi sunt, promissum ct receptum non habet,
se civilia instituta pro virili parte esse perfecturum, sum­
moque opere nisurum, non solum ne humana dignitas ullo
modo deformetur, sed etiam ut, repagulis omne genus per­
fractis, ea omnia promoveantur, quae ad honestatem vir­
tutemque alllciant atque conducant.
Ad hoc Ecclesia, cum In populi alicuius quasi venas vim
suam inseruerit, idcirco neque est, neque se existimat insti­
tutum quoddam eidem populo extrinsecus impositum. Id
autem ex eo cadit quod, ubi Ecclesia adest praesens, ibi
singuli homines in Christo vel renascuntur, vel resurgunt;
qui vero vel renati sunt, vel resurrexerunt in Christo, iidem
nulla umquam externa vi se sentiunt oppressos; immo po­
tius, cum perfectam libertatem se esse adeptos sentiant,
ad Deum libero impetu feruntur; atque ideo quidquid bo­
num honestumque sibi esse videtur, idem confirmant atque
perficiunt.
lesu Christi Ecclesia —quemadmodum Decessor Noster
Pius XII dilucide monet— utpote fidelissima almae divinaeque sapientiae custos, non ea certe nititur deprimere nel
paroi facere, quae peculiares cuiusvis nationis notas proprietalesque constituant, quas quidem populi iure meritoque quasi
sacram hereditatem religiose acerrimeque tueantur. Ea siqui­
dem ad unitatem contendit, superno illo amore conformatam
et altam, quo omnes actuose exerceantur; non vero ad unam
assequendam rerum omnium aequabilitatem, externam tan­
tummodo atque adeo insitas vires debilitantem. Et curas omnes
ac normas, quae facultatibus oiribusque sapienter explicandis
tanperateque augendis inserviunt -—quae quidem ex occultis
cuiusvis stirpis latebris oriuntur— Ecclesia approbat maternisque votis prosequitur, si modo officiis non adversentur,
quae communis mortalium omnium origo communisque finis
445 exigantn. /
Atque magno cum animi Nostri gaudio cernimus catho­
licos homines, nationum cives opibus inferiorum, maximam
partem ceteris civibus haudquaquam in contentione cede­
re, quam suae cuiusque civitates adhibent, ut in rebus
oeconomicis et socialibus pro sua facultate progrediantur.
Ex altera vero parte, catholicos conspicimus, nationum
locupletiorum cives, multa suscipere ct conari, ut quam
suae civitates civitatibus inopia conflictatis operam prae­
beant, ea ad rationes oeconomicas ac sociales provehendas
plus plusquc prosit. Qua in re illud valde probandum vide­
tur, varia, multa, et ea quidem maiora in annos auxilia
adulescentibus Africanis ct Asiaticis mitti, nt in magnis
Athenaeis Europae et Americae iidem litteris artibusque
operam dent; magnaque cura ad omne officii munus homi­
nes instrui, In regiones opibus inferiores contendere paratos,
ut illuc in suis artibus In suisque versentur muneribus.
Omnibus igitur dilectis filiis Nostris, qui ubicumque ter­
rarum tanta sollertia germanas populorum progressiones
incitantes, et civili cultui salutarem vim quasi inspirantes,
perennem Ecclesiae sanctae virtutem efficacitatemque ma­
nifesto demonstrant, iis nimirum plaudentis grati que animi
Nostri sensus declarare placet.
Novissimis hisce temporibus, illud In quaestionem venit
laepenumero, quo modo rerum oeconomicarum rationes
vitaeque sustentandae commoda componi possint cum auc­
ta cumulatius hominum multitudine; idque sive ad uni­
versum terrarum orbem, sive ad nationes egestate labo­
rantes quod attinet.
Itaque, quoad universum terrarum orbem, animadver­
tunt nonnulli inita subductaque ratione consequi, ut ho­
minum genus post aliquot decem annos longe frequentisslmum futurum sit; cum res oeconomicae multo tardius
sint processurae. Ex quo sunt qui colligant, nisi hominum
procreationi aliquis statuatur modus, haud multo post,
“UtL EncycL Sufnm» ΡύηΙι/icatus; A. A.

4205

XXXI, 1939» PP· 423-4
9·
*

n. 2984

maiorem factum Iri discrepantiam inter Incolarum nume­
rum et res ad vivendum necessarias.
In comperto autem est, cx rationariis civitatum minus
bonis oeconomicis instructarum cogi, quoniam Illuc aeque
valetudinis tuendae et salutis recuperandae recentiores ar­
tes latius invectae sunt, ob eam causam cives, mortis pe­
riculis ab infantibus com/modius depulsis, longiorem nunc 446
habere vitae cursum; natorum autem hominum numerum,
ubi iam frequens esse soleat, eundem ibidem esse pergere;
saltem ad non breve futuri temporis spatium. Dum autem
hominum numerus qui nascuntur numerum excedit eorum
qui eodem anno mortem obeunt, Interea progignendarum
rerum apparatus in huiusmodi civitatibus accessiones non
accipiunt, Incolarum multitudini congruentes. Ex quo pa­
rum est quod in egentloribus hisce rebuspublicis consuetu­
do victus nullo pacto proficit, ut potius deterior usque fiaL
Quocirca, ne res ad extremum deveniat discrimen, sunt qui
hominum conceptum ortumque vel subterfugiendum vel
quoquo modo refrenandum esse putent.
Nunc sl verum fateri volumus, quae in universo terrarum
orbe Inter natorum hominum numerum et rerum copiam
intercedunt rationes, ex iis neque ln praesentia parari ne­
que propediem paratum iri graves hac de re difficultates
intellegitur. Quae enim de eiusmodi causa componuntur
argumenta, tam dubia ea sunt tamque controversa, ut
nihil certi cx iis confici liceat.
Accedit, quod Deus, qua bonitate est et sapientia, pari­
ter rerum naturae inexhaustam fere insevit gignendi facul­
tatem, pariter hominem tanta ingenii ditavit acie, ut aptis
instrumentis adhibitis is genitas res ad suae vitae usus
ncccssitatesque vertere possit. Nimirum igitur ut quaestio,
quae affertur, enodate dissolvatur, non ea profecto via
consilii est invenienda, qua, praeter morum disciplinam
a Deo statutam, item humanae Ipsius vitae procreatio vio­
letur; immo vero est elaborandum homini ut, usus artibus
et doctrinis omne genus, naturae vires cognitas penitus
habeat, iisque dominetur in dies latius. Ceterum ad hunc
diem habiti in provinciis scientiarum artiumque processus,
propemodum infinitam hac de re spem de postero tempore
iniciunt.
Non latet profecto Nos, in certas oras atque etiam in
civitates opibus inferiores, cum huius generis quaestioni­
bus, incommoda etiam ex eo invehi saepius, quod res oeco­
nomicae et sociales ita ordinatae sint, ut cives, in annos
singulos frequentiores, domi habere nequeant unde alan­
tur et sustententur; quodque populi non ita concorditer
inter se coniunctos ostendant, ut oportet. /
447
Sed Ita sint sane res, profitemur tamen apertissime eas
quaestiones sic poni atque dissolvi oportere, ut neque vias
homo neque rationes sequatur, a sua dignitate aversas;
quales ii tradere non verentur, qui hominem ipsum eiusque
vitam ad materiam omni ex parte referendos esse opi­
nantur.
Hanc quaestionem sic tantummodo dissolvi posse cen­
semus, si rerum oeconomicarum et socialium progressiones
cum singulorum civium tum universae humanae societatis
servent et augeant veri nominis bona. Sunt nimirum, cum
de huiusmodi agitur causa, in prima commendatione ea
omnia ponenda, quae sive ad hominis generatim dignita­
tem sive ad cuiusvis hominis vitam pertineant, qua nihil
sane potest esse praestantius. Est praeterea, in eadem
causa, quaerenda mutua universarum gentium opera, eo
spectans, ut, praeclara cum omnium utilitate, et rerum
notitiae, et pecuniarum capita, ct homines ipsi ordlnatim
possint ab aliis populis ad alios commeare.
Hac de re graviter pronuntiamus, hominis vitam tradi
atque propagari operâ familiae, in uno eodemque indisso­
lubili nixae matrimonio, quod Sacramenti dignitate, ad
Christianos quod attinet, auctum est. Quoniamque hominis
vita aliis hominibus consulto et cogitate traditur, sequitur
idcirco, ut hoc agatur ad Dei praescriptiones, sanctissimas,
firmissimas, inviolatas; quas scilicet nemo non agnoscere,
non servare debet. Quocirca hac in re nemini omnium licet
iis uti viis rationlbusque, quibus vel arborum vel animan­
tium vitam prorogare licet.
Etenim hominum vita pro sacra re est omnibus ducendæ
quippe quae inde a suo exordio, Creatoris actionem Del
postulet. Itaque qui ab his Dei constitutis discedit, non
solum Del ipsius laedit maiestatem, et sibi humanoque ge­
neri imprimit dedecus, sed etiam civitatis suae vires Inti­
mas debilitat.
His de causis permagni Interest, ut nova suboles, prae­
ter quam quod disciplina humanitatis rellgionlsque diligen­
tius erudiatur —quod ouidem lus officiumque est paren­
tum— tum etiam in quibuslibet suae vitae factis se offlclo4206

B. 2984

JOANNES ΧΧΙΠ. ENC. MATER ET MAGISTRA DE RE SOCIALI

1001 ΛΙΛΙ 15

ram suoram maxime consciam praestet; atque proptcrca
nemque Ipsum transcendat; quae sit prorsus necessaria, et
in familia quoque sibi condenda, et in liberis procreandis
ad universos pertinent homines; quae postremo sit aequaeducandisque. Quibus liberis non solum stabilis fiducia
bilis in omnes. Ila fit ! ut homines, utpote quibus una ea- ra
iniricnda est in Dei Providentia, verum etiam animus firdemque iustitiae Ic.x omnibus nequaquam probetur. In nulla
44S missimus poratissimus/que ad labores ct Incommoda per­
re possint plene ac tuto consentire.
ferenda, quae nemini devitare licet, qui dignum et grave
Quamvis enim vocabulum iustitia ct coniuncta verba
illud susceperit munus, suam nempe sociandi cum Deo
iustitiae tassa per omnium ora ferantur, tamen voces huius­
operam, cum in vita tradenda tum in prole educanda: qua
modi non eandem apud omnes significationem capiunt:
in extrema re nihil certe valet magis quam data ab Ecclesia
immo etiam saepissime contrariam. Quocirca cum sive
praecepta supernaque auxilia; Ecclesiam dicimus, cuius,
iusfitiam, sive iustitiae iussa Illi primores appellant, non
hanc etiam ob causam, lus est agnoscendum, suum libere
modo inter se de his nominibus non congruunt, sed ex iis
exercendi munus.
saepe et multum inveniunt gravium contentionum causam;
lamvero, ut in libro Genesis scriptum legimus, Deus,
atque adeo in animum inducunt, nullum lam esse locum
quibus ipse primum naturam tradidit humanam, iis duo
ad sua iura, ad suaque commoda obtinenda, nisi vim, gra­
(ledit mandata, quorum alterum complet alterum: tussit
vissimorum semen malorum, experiantur.
videlicet initio: Cratite et multiplicaminiM; iussit subinde:
Ut mutua inter nationum principes fides constet et In
Replete terram, et tubicite eam u.
eorum animis haereat magis, veri lustique leges primum
Quorum mandatorum alterum tantum abest ut ad rerum
agnoscantur ct conserventur hinc atque illinc oportet.
consumptionem spectet, ut eas potius assignet humanae
At vero quae de moribus deque virtute sunt praecepta,
vitae commodis.
ea nonnisi in Deo consistunt; quo remoto, necesse est ea­
Magna propterea cum animi Nostri maestitia in prae­
dem dissolvi penitus. Etenim homo non uno corpore
senti animadvertimus duo haec inter sc concurrere contra­
constat, sed et animo, qui se rationis libertatisque esse
ria: ut nempe ex hac parte, rerum angustia tam obscure
compotem sentit. Atque ita compositus animus moralem
ante oculos exponatur, ut hominum vita miseria inediaque
omnino postulat, in religione innixam, quae longe mellas
pene esse peritura dicatur; ut ex altera, sive recens in­
quam olla quaevis externa vis aut utilitas valet ad quae­
vectae doctrinae, sive artium progressiones, sive rerum
stiones dissolvendas, quae vel ad singulorum vitam, vel
oeconomicarum ubertates in instrumenta vertantur, qui­
ad civium conlunctiones attineant, quaeve aut singulas
bus ad extremam ruinam ad horribilemque necem addu­
aut universas simul civitates contingant.
catur hominum genus.
Tamen non desunt hodie qui profiteantur, tantopere
Providens Deus satis quidem bonorum hominum generi
doctrinis et artibus florentibus, homines posse, Deo postha­
largitas est, quibus adiutl onera cum dignitate subeant,
bito, suisque unis solis viribus adiutos optimum humani­
liberorum procreationi conjuncta: sed boc vel non sine
tatis sibi parare cultum. Re tamen vera ob ipsas scientia­
difficultate vel nullo pacto fieri potest, sl homines, recto
rum artiumque progressiones delabantur saepe homines In
Itinere lapsi pravaque affecti mente, instrumenta, de qui­
difficultates, ad omnes populos pertinentes, quas perrum­
bus diximus, contra humanam rationem, vel contra socia­
pere solummodo poterunt, si Dei, hominis totiusque natu­
lem eorum naturam, adeoque contra Ipsius Dei consilia
rae auctoris et rectoris, debitam auctoritatem agnoscant.
traducant.
Quod esse verum ipsi videntur ostendere scientiarum
Cum autem quae inter civitates convenerunt rationed,
processus, in Infinitatem prope modum patentes; ex quibus
scientiarum et artium causa, in omni humanae communi­
opinio in multorum inseritur animis, adeo mathematico­
tatis regione artiores novissimo hoc tempore factae sint,
rum scientias non posse in naturam commutationesque
ob eam rem oportet populi alii ex aliis magis magisque
rerum penitus Introspicere easque aptis declarare verbis,
pendeant.
ut vix eas possint aspicere coniectura. Atque cum suis vi­
Quocirca alicuius ponderis quaestiones, quae hodie affederint oculis perterriti ho/mines, ingentes vires, artibus 451
449 run.lur, in provinciis sive doctrinarum et artium, sive
machinisque exprimendas, sicut ad populorum commoda
comparanda item ad labefactanda adhiberi posse, iidem
rerum oeconomicarum et socialium, sive civitatis admi­
coniciant oportet, res ad animum ad moresque attinentes
nistrandae ct cultus provehendi humanitatis, eae saepenuceteris omnibus esse anteferendas, ut scientiarum artium­
mero, cum singulae unius reipublicae facultates excedant,
plures atque aliquando omnes terrarum nationes ex neces­
que progressiones, non ad humani generis adducant ever­
sitate quadam contingunt
sionem, sed ad humanitatis cultum, tamquam causae adju­
vantes, valeant.
Ita fit, ut singulae civitates, etiamsi praestent cultu et
humanitate, numero et sollertia civium, rationum oecono­
Interea autem evenit, ut in civitatibus opulentioribus
micarum processu, copia bonorum, finiumque amplitudine,
homines, bonorum externorum magis magisque inexplebi­
nequeant tamen, separatim a reliquis, praecipuas suas
les, iam fictam imaginem e mente deponant vitae felicissi­
quaestiones per se ipsae congruenter dissolvere. Respubli­
mae hic in aevum degendae; evenit pariter ut homines, non
cae Igitur, cum opus sit alias complere ac perficere alias,
tantum sibi sint conscii cotidie magis se humanae personae
suis utilitatibus ea tantum condicione prospicient, sl cete­
laribus integerrimis et universis frui, verum etiam omni
rarum utilitatibus simul prospexerint. Quapropter civitates
opera et ope enitantur ad rationes mutuo inter se contra­
summa admonet necessitas, ut et bene conveniant inter se,
hendas, certe aequabiliores, suaeque accommodatiores
et mutuam slbl operam navent.
dignitati. E quibus rebus sequitur, ut in praesens homines
suas facultates esse finitas Incipiant agnoscere, atque, quae
Quod quamvis singulis hominibus, atque etiam omnibus
sint animi studiosius quam antea expetere. Quae profecto
populis, sil magis magisque in dies persuasum, homines
omnia aliquam inicere spem videntur, fore ut non modo
tamen, atque In primis qui in publica re graviore polient
singuli homines, sed etiam populi ad multam candemque
auctoritate. Impares plerumque videntur ad binas eas res
perutilem slbl mutuo praebendam operam aliquando con­
efficiendas, ad quas spectant populorum animi; Idque non
sentiant.
ex eo nascitur, quod populi idonea careant vel doctrinarum,
vel artium, vel rerum oeconomicarum suppellectile; sed
quod verius alii aliis diffidunt. Re enim vera homines, at­
que continuo respublicae, se mutuo timent; nara altera
civitas In timore est ne altera consilia ceperit opprimendi,
Quoniam doctrinarum et artium progressiones, uti prae­
neve eadem, temporis opportunitate oblata, callida huius­ terito tempore ita hoc nostro, plurimum ad mutuas civium
modi exsequatur consilia. Quapropter civitates omnia quae
redundant necessitudines, opus esse Idcirco videtur, neces­
usui sunt ad urbes sedesque suas defendendas parant, hoc
situdines easdem, sive de singulis sive de universis civita­
est arma, quibus se velle uti confirmant, ut alias civitates
tibus agatur, ad humaniorem conformari aequilibritatem.
ab Impetu faciendo deterreant.
Quam In rem multa cogitando Inventa sunt et scriptis
Ex quo plane conficitur, ut et hominum vires et natu­ Iu medium prolata: quorum alla Iam depulsa perinde ac
rae opes ad detrimenta potius quam ad utilitates humanae
sole nebula sunt; alia sunt hodie penitus iam Immutata;
congregationis latissime a gentibus referantur, atque etiam
alia minus atque minus hominum in praesentia Illiciunt
cum singuli homines tum populi tam gravi afficiantur sol­
animos. Quod ex eo sane manat, quod vulgata haec opllicitudine, ut a maiorum laborum susceptione retardentur.
r
neque totum integrumque hominem
"V ne<TQe1cl,w cot»tingunt potiorem partem. Ea
Culus causa rei ex eo proficisci videtur, ouod homines,
sed praesertim rerum pubi Icarum primores, In agendo alii
bllitatesMuVrn ftC un,
dublas humanae naturae dealiter de vita sentiunt. Sunt enim, qui statuere audeant
bu>
et do.lore3; quibus videlicet debilitaünullam esse veri rcctiquc legem; quae externas res horaliicta “xnukUl«in^OnOm‘.Can,m el socia 1 lium ratione, etsi
a'Æ C^C
“«'«ri P°«e
“/Hi
• * noc, homines qui ubicumque sunt

4207

4208

ΙΗβΙ MAI 15

JOANNES XXIII, ENC. MATER ET MAGISTRA DE RE SOCIALI

intimo quodam Invictoque religionis sensu moventur, quam
nulla umquam vel vis protcrct, vel opprimet calliditas.
Falsissima enim quaedam nostris hisce diebus vulgata
opinio Illud fert ut, quem hominibus natura inseverit reli­
gionis sensum, Is velutl commenticium quiddam aut ima­
ginarium sit putandum; atque adeo ex animis evellendum
penitus, utpote cum a nostrorum Indole dierum et a pro­
cedente hominum civili cultu omnino discrepet. Immo ve­
ro, illa hominis ad religionem intima proclivitas convincit,
hominem Ipsum a Deo re vera esse creatum, ad eundemque
tendere irrevocabiliter; ut apud Augustinum scriptum legi­
mus: Fecisti nos ad te, Domine; el inquietum est cor nostrum,
donec requiescat in te u.
Quapropter, quantumvis artes ct res oeconomicae pro­
cesserint, In terrarum orbe neque iustitia neque pax esse
poterunt, quoad homines non sentient quantum in se digni­
tatis insit, quod a Deo creati sint ct eiusdem sint filii;
Deum dicimus, qui prima ct extrema causa utique est
habendus rcrum omnium, quas creavit. A Deo discretus
homo cum slbl tum aliis fit Immanis: siquidem mutuae
hominum necessitudines omnino requirunt rectam huma­
nae conscientiae rationem cum Deo, cuiuslibet veritatis,
Iustitiae et amoris fonte.
Est sane cognitum pcrspectuinque omnibus, In multis
civitatibus, quarum nonnullae antiquitus Christianorum
doctrina excultae sunt, tot Fratres filiosque Nostros, Nobis
quidem carissimos, vexari saevissime, plures iam annos.
Quod, cum prope ante omnium oculos ponat hinc vexato­
rum hominum excellentem dignitatem, Illinc Insectatorum
diritatem exquisitam, id, quamvis hos nondum ad sanita­
tem reduxerit, multos tamen ad recogitandum de hac re
movet.
Verumtamen nulla stultitia magis esse nostrae huius
aetatis propria videtur, quam velle rerum terrestris huius
vitae firmum utilemque ordinem statuere, necessario non
subdito fundamento, hoc est, summo Deo posthabito; item­
que hominis velle magnitudinem efferre, exsiccato fonte,
453 unde illa emanat / aliturque magnitudo, hoc est, retardato
atque, si fieri posset, fracto animorum ad Deum impetu.
At vero rcrum eventus, qui nostro hoc tempore acciderunt»
quibus quidem spes multorum sunt praecisae et non pauci
sunt in luctum vocati, Ii profecto confirmant quam vere
scriptum sit: Nisi Dominus aedificaverit domum, In oanum
laborant, qui aedificant eam 47.
aam catholica Ecclesia doctrinam tradit et pronuntiat
ominum convictu ac societate, ea sine ulla dubitatione
perpetua vi pollet.
Cuius doctrinae illud est omnino caput, singulos homines
necessarie fundamentum, causam et finem esse omnium
socialium institutorum; homines dicimus, quatenus sunt
natura congregabiles, et ad ordinem rerum evecti, quae
naturam exsuperant et vincunt.
E gravissimo huiusmodi principio, quo sacra humanae
personae dignitas affirmatur et defenditur, praesertim su­
perioribus hisce centum annis, Ecclesia sancta, sacerdoti­
bus et laicis hominibus doctissimis operam ferentibus, lu­
culente conclusit de re sociali praecepta, ad quae mutuae
hominum necessitudines componantur: spectatis nimirum
generalibus normis, congruentibus sive cum natura rerum
et variis humani convictus condicionibus, sive cum praeci­
pua huius temporis Indole; quae propterea nonnae omnibus
probari possunt.
Attamen hodie, si umquam alias, necesse est, eiusmodi
praecepta, non solum cognita perspectaque habeantur, sed
etiam ad effectum adducantur iis rationibus et modis, quae
varius temporum locorumque status aut ferat, aut exigat.
Quod arduum quidem, sed excelsum est munus; ad quod
obeundum non solum Fratres filiosque Nostros, qui ubique
sunt, hortamur, sed etiam egregie cordatos homines uni­
versos.
Primum omnium Illud confirmamus doctrinam socialem,
quam catholica Ecclesia profitetur, ab ipsa non posse
dhlungl doctrina, quam de hominum vita tradit.
Hac de causa, ut disciplinae eidem magis ac magis stu­
deatur magnopere cupimus. In primis autem hortamur, ut
ea, tamquam exigendum pensum, cum in catholicis scholis
culus/vis ordinis tradatur, tum vero maxime in sacris Se­
minariis, quamvis Nobis notum sit, in nonnullis huiusce
generis ephebeis id iamdiu egregie fieri. Optamus praete­
rea, ut haec de re sociali disciplina in indicem addatur reli­
giosarum materiarum, quibus vel paroeciae vel consocia­
tiones laicorum apostolatul incitando suos erudiunt; modis
omnibus In vulgus emanet, quos recentlor induxerit aetas:

Î

“ Cm/. I, i. ·» Pi. CXXl·'/, i.

4209

η. 2984

hoc est, tum scriptis, quae vel cotidie vel in certos dies In
lucem edantur; deinde libris de studiis doctrinae emissis,
aut eruditorum aut vulgi captui aptis; denique radiophonicls et televisificis transmissionibus adhibitis.
Ut autem haec catholicae Ecclesiae doctrina de re so­
ciali latius latiusque exeat In vulgus, multum operae cu­
raeque filios Nostros e laicorum ordine conferre posse opi­
namur, si non modo eam addiscant ipsi ad eamque exae­
quent actionem suam, verum etiam studiose curent, ut
eius vim alii quoque habeant perspectam.
Quibus plane persuasum illud sit, se numquam posse
commodius ostendere hanc doctrinam et rectam et efficien­
tem esse, quam si ostenderint eAdem posse praesentes hac
dc re difficultates expediri. Hac enim via ad huiusmodi
doctrinam eorum convertent animos, qui ei propterea ho­
die repugnant, quod illam ignorant; quin hoc etiam forsi­
tan consequentur, ut istiusmodi homines aliquid cx eius
luce aliquando hauriant.
Ast praecepta quaevis de re sociali, non tantum sunt in
medio ponenda, sed etiam re ipsa usurpanda: quod potis­
simum valet de Ecclesiae doctrina, quae ad res sociales
attineat; quippe cuius lux sit veritas, finis sit iustitia, vis
princeps sit amor.
Vehementer Igitur interest, ut filii Nostri, praeterquam
quod praecepta de re sociali cognitione comprehendant,
ad ea insuper educentur.
Cum enim Christianorum Institutio, ut expleta dici pos­
sit, ad cuiusvis ordinis officia pertinere debeat. Idcirco ne­
cesse est, ut, eâdem christifideles Incitati, Ecclesiae prae­
ceptis etiam actionem suam conforment, quae res oecono­
micas et sociales contingat.
Nam sl difficile per se ipsum est quidvis a ratione ad
usum revocare, eo magis arduum est putandum in opere
tentare ca/tholicae Ecclesiae doctrinam de re sociali; idque 455
has praesertim ob causas: quod videlicet in homine est
insitus penitus amor suarum rerum incontinens; quod no­
stris diebus in hominum communitatem late eorum serpit
doctrina, qui omnia attribuunt materiae; quod in difficili
est Interdum perspicere quid in re praesenti iustitia iubeat.

Quae cum ita sint, non satis est, si huiusmodi institu­
tione homines doceantur, iuxta Ecclesiae praecepta, sibi
esse Christiano more agendum in regione rerum oeconomi­
carum et socialium, nisi pariter viae ipsis tradantur, qui­
bus officium hoc suum congruenter exsequantur.
Huius vero generis institutionem non sufficere existima­
mus, nisi ad praeceptoris operam opera ipsius accedat eru­
diendi hominis, nisique ad traditam doctrinam addatur
actio, experimenti causa suscepta.
Quemadmodum, ut proverbio fere increbruit, nemo con­
discit Ubertate recte frui, nisi libertate recte usurpata, haud
secus nemo novit iuxta catholicam doctrinam in re oeco­
nomica et sociali agere, nisi reapse in eadem provincia et
iuxta eandem doctrinam agendo.
Hanc ob causam in eiusmodi vulganda institutione ma­
gnae partes esse dandae videntur consociationibus apostolatui laicorum promovendo, Iis praesertim quibus sit pro­
positum, ut quod In re praesenti sit suscipiendum. Id vim
suam cx lege Christiana omnino capiat; utpote quarum so­
dales e cotidiano harum rerum usu possint prius selpsos,
postea iuvenes ad huiusmodi officia exsequenda melius
informare.
A qua re non est alienum hoc loco in memoriam omnium,
non minus potentiorum quam tenuiorum hominum, redi­
gere, a vitae significatione, quam Christiana sapientia tra­
hit, voluntatem non posse ullo modo dislungi et sobrieta­
tem servandi, et dura tolerandi, Del gratia.
Sed hodie, pro, non paucorum occupavit animos immo­
dicum voluptatum studium: quibus in omni vita nihil vi­
detur esse magis quaerendum, quam Inhiare voluptatibus,
quarn voluptatum explere sitim; ex quo gravia detrimenta,
non solum In animos, sed etiam in corpora sine ulla con­
troversia manant. Quam rem qui vel pro solius humanae
naturae viribus iudlcat, Is fateatur oportet, sapientis prudentisque esse, cum in rebus / omnibus consilium modum- 45e
que adhibere, tum libidines refrenare. Qui vero rem ex
divina lege existimat, is profecto non ignorat ct Christi
Evangelium, et catholicam Ecclesiam, et nobis traditam
asceseos disciplinam postulare, ut christifideles acriter cu­
piditates compescant, vitaeque Incommoda singulari pa­
tientia tolerent. Quae virtutes, praeterquam quod firmam
et moderatam comparant animi in corpus dominationem,
subsidium etiam valens praebent, quo poenam luamus pec­
cati, a quo, praeter Christum lesum eiusque Matrem Im­
maculatam, nemo est vacuus.
4210

η. 2984

IOANNES XXIII. ENC. MATER CT MAGISTRA DE RE SOCIALI

196! AIAI 15

lamvero doctrinae praecepta, quae sunt de rebus socia­
Quod ^llnc doctrinae artesque ad Immensum processerint
libus, plerumque per tres hos gradus ad effectum addu­
illinc homines a suae sensu dignitatis tantopere recesserint.’
cuntur: primum quae sit vera rerum condicio circumspici­
Huius enim aetatis illud esse absolutissimum, sed taeterri­
tur; deinde hic rerum status diligenti aestimatione cum
mum opus, hominem scilicet in ordine rerum naturalium in
praeceptis Iisdem confertur; tum demum quid suscipi pos­
quendam g iganta Dertisse, in ordine aero rerum, quae supra
sit quidve suscipi debeat statuitur, ut normae, quae tradi­
natura sunt atque aeternae, tamquam in pomilionem mutatae sunt, pro temporum locorumque habitu, usurpentur.
Disse
Qui tres procedendi gradus tribus hisce verbis: aspicere,
Contingit Igitur nostris diebus latissime» quod Psaltes
iadieare, agere, passim significantur.
ille de falsorum numinum cultoribus testabatur: hoc est»
Ex quo valde oportere videtur, hunc gerendarum rerum
homines in agendo seipsos saepcnumero neglegere, suo au­
ordinem iuvenes, non tantum cum animo reputent, sed
tem opera ita admirari, ut ea quasi numina colant: idola
etiam, quoad fieri possit, In re praesenti servent; ne, quae
eorum sunt argentum et aurum, opera manuum hominum *
·.
didicerint praecepta, ea opinentur esse dumtaxat mente
Quam ob causam, Pastoris studio incitati, quo universos
volvenda, et non opere pariter explicanda.
prosequimur homines, filios Nostros vehementer hortamur,
At vero, cum ad effectum haec praecepta sunt addu­
ut, dum sua munera traducunt, et ad propositum sibi finem
cenda, fieri nonnumquam potest, ut vel Ipsi catholici ho­
contendunt. Interea officiorum conscientiam in semetipsls
mines, et II quidem mente sincera, in varias discedant sen­
torpere ne sinant, neve bonorum ordinem praecipuorum
tentias. Quod ubi contingat, sit nihilominus Iisdem curae,
oblitterent.
ut simul mutuam inter se existimationem et observantiam
Est sane In clara luce. Ecclesiam docuisse semper et do­
servent atque testentur, simul rimentur ad quod collatis
cere, scientiarum artiumque processus atque ex nls ortam
consiliis conspirare possint; ut quod necessitas flagitet,
prosperitatem reipsa esse ducenda in numero bonorum,
tempestive praestent. Caveant praeterea studiosissime, ne
eademque tamquam indicia existimanda esse humani cul­
vires suas crebris extenuent contentionibus, neve per spe­
tus progredientis. At pariter edocet Ecclesia, de huius ge­
ciem quaerendi id quod sibi videatur optimum, Illud inte­
neris bonis ex vera ipsorum natura esse Judicandum: esse
rea praetermittant quod re vera efficere possint, atque
nimirum illa In Instrumentorum loco habenda, quibus uta­
ideo efficere debeant.
tur homo, ut commodius finem optimum assequatur, ut
nempe facilius seipsum possit / meliorem facere, in ordine 459
Sed catholici in muneribus exsequendis, ad res oecono­
sive rerum naturalium sive rerum, quae supra naturam
micas socialesve pertinentibus, homines non semel attin­
sunt.
gunt. qui secus atque ipsi de vita sentiunt. Quod cum eve­
nit, ii qui catholicum profitentur nomen, maxim opere proQua de causa magnopere velimus aures filiorum Nostro­
457 spiciant, ut / siblmetipsis semper constent, neve ad ea me­
rum nullo non tempore vocibus personare Divini Magistri
dia consilia descendant, e quibus aut religionis aut morum
haec admonentis: Quid enim prodest homini, si mundam
integritas aliquid detrimenti capiat. Pariter tamen se tales
universum lueretur, animae vero suae detrimentum patiatur!
praebeant, qui et aliorum sententiam aequa perpendant
Aut quam dabit homo commutationem pro anima sua! >l.
benignitate, et omnia ad utilitates suas non referant, et
Quibus admonitionibus ea esse affinis sidetur, quae ad
parati sint ad ea cum fide coniunctlsque viribus efficienda,
requietem attinet, per dies festos capiendam.
quae vel suapte natura sint bona, vel ad bonum conduci­
Ut catholica Ecclesia dignitatem defenderet, qua homo
bilia. At sl forte contingat, ut de hac causa sacrae Aucto­
est praeditus, quod a Deo creatus est, quodque Ipsi animum
ritatis ordines aliquid praeceperint vel decreverint, palam
Deus. Imaginem sui. ingenuit, nullo non tempore praece­
est huic sententiae esse ab hominibus catholicis proxime
pit, ut tertio Decalogi mandato: Memento ut diem sabbati
parendam. Ecclesiae enim non tantum Ius et officium est,
sanctifices 12 diligenter ab omnibus satisfieret. Ius enim et
tueri principia ad religionem et ad morum integritatem
potestas Del est homini imperare, ut, septimo quoque die,
spectantia, sed etiam pro sua auctoritate sententiam suam
diem insumat in numini aeterno lustum debitumque cul­
pronuntiare, cum de principiis iisdem agitur ad effectum
tum tribuendum; insumat in mentem suam, negotiis vitae
adducendis.
cotidianae omissis, ad bona caelestia erigendam; insumat
Sed quae de Institutione tradidimus praecepta, ea pro­
in conscientiae suae rimanda secreta, ut cognoscat quo
fecto in usu haberi necesse est. Quod ad eos filios Nostros
loco sint necessariae inviolabilesque suae cum Deo rationes.
potissimam pertinet, qui e laicorum ordine sunt; utpote
Attamen homini quoque Ius est et necessitas ab opere
quorum opera communiter versetur vel In terrestris huius
per Intervalla cessare, non modo ut corporis sui vires a
vitae rebus efficiendis, vel in institutis, quae eodem spec­
dura omnium dierum relaxet exercitatione, pariterque sen­
tent, condendis.
sus honesto levamento avocet, sed etiam ut suae prospiciet
In quo honesto munere sustinendo opus est, ut laid
unitati familiae; quae quidem ab omnibus membris suis
homines, non modo suae cuiusque artis sint periti, suamrequirit, ut magnam retineant vitae consuetudinem screoue industriam ponant ex legibus ad propositum assequen­
numque convictum.
dum aptis, verum etiam agitationem suam conforment ad
Coniuncte igitur religio, praecepta moralia, valetudinis­
praecepta normasque Ecclesiae de re sociali; cuius sapien­
que curatio flagitant, ut requies certo tempore habeatur.
tiae sincere fidant, culus monitis more filiorum obtempe­
Catholica vero Ecclesia plura Iam saecula decernit, ut hanc
rent. Cum animis fidem considerent, nisi In vitae actione
requietem christifideles die dominico servent, eodemque
principia Illa ac normae de re sociali diligenter ab Ipsis
die Sacrificio Eucharistico intersint, quod divinae Redemp­
serventur, quae Ecclesia dedit, quaeque Nosmclipsl con­
tionis simul memoriam renovat, simul fructus hominum
firmamus, tum et officia debita praetermitti, et saepe alio­
animis impertit.
rum labefactari lura, et eatenus procedi nonnumquam pos­
se, ut huiusmodi doctrinae Imminuatur fides, quasi Ipsa
Ast gravi cum animi Nostri dolore conspicamur, neque
quidem sit optima, sed vi reapse careat ad dirigendam
id Improbare non possumus, multos, licet forsitan nolint
vitae actionem Idonea.
plerumque sanctam hanc legem consulto conculcare, ab
ea tamen discedere saepe saepius. Ex quo tamquam ex
Quemadmodum lam commemoravimus, nostrae huius
necessitate fit, / ut carissimi Nobis operarii detrimenta ca- .460
aetatis homines tum naturae leges altius latiusque perscru­
piant, cum ad animi salutem, tum ad corporis valetudinem
tati sunt; tum Instrumenta Invenerunt, quibus naturae
quod attinet.
Ipsius vires in suam redigant potestatem: tum opera per­
fecerunt neque perficere Intermittunt, ingentia prorsus ad­
Itaque animorum corporumque utilitates spectantes, om­
mirationeque digno. Verumtamen, dum conantur rerum
nes homines, sive relpublicae praesunt, sive partes operum
externarum potiri e asque In aliam mutare formam, In peconductorum vel opificum agunt, quasi Del ipsius verbis
453 riculo Udem versantur, ne seipsos / neglegentia praetereant,
commonefacimus, ut hoc aeterni numinis et catholicae Ec­
neve animi sui corporisque vires extenuent. Quod cum lam
clesiae praeceptum teneant, animoque reputent, se de hac
Decessor Noster f. r. Plus XI acerba cum animi sui maesti­
re Deo hominumque societati rationem debere.
tia animadvertisset, de eadem re ita In Encydlcls Litteris
Quadragesimo Anno querebatur. Atque lia labor corporalis,
T1*® modo breviter tetigimus, ne quis colli­
quem divina Providentia etiam post originale peccatum (n gat, filios Nostros, e laicorum ordine potissimum, se pruhumani corporis simul et animi bonum statuerat exercendum.
j tlanonx
a i resy propriam
Iluxam hanc vitam spectent,
cl
™
remissius conferant; quin
In perversionis instrumentum possim convertitur, iners sci\urUo^on
e
7?Um
U
».
hUiUSmodl
°P
crarn impensiore In dies
Iteet materia ex officina nobilitata egreditur, homines vero
Siutuo ponendam atque praestandam esse.
ibidem corrumpuntur et viliores fiunt u.
Re quidem vera Christus Dominus, cum sollemnem illam
Atque etiam Decessor Noster f. r. Pius XII ture profite­
tur. aetatem hanc nostram propterva ab aliis Internosci,

* <

·· A.A.S^XXin. i„i. P- «t *- (LE 1017I

4211

’

“f ° S I-C- —
4212

1961 MAI 20

π. 2985

SACRA CONGREGATIO RITUUM

precationem pro Ecclesiae suae unitate peregit, haec a
Patre, discipulorum suorum gratia, expoposcit: Non rogo,
ut tollas eos de mundo, sed ut serves eos a malo M. Nemo
Igitur perperam sibi cogitatione fingat haec cluo Inter se
pugnare, quae contra componi apte possunt: scilicet sui
cuiusque animi perfectionem ct praesentis huius vitae ne­
gotia, quasi quis n mortalis vitae operibus sc removere
necessario debeat, ut ad Christianam suam perfectionem
contendat, aut hisce negotiis vacare nullo modo possit,
quin et hominis et christlanl dignitatem propriam in discri­
men adducat.
Verumtamen hoc plane congruit cum Providentis Det
consilio, ut homines sesc excolant atque perficiant coti­
diani cius exercitatione laboris, qui in rebus ad mortalem
hanc vitam pertinentibus fere ab omnibus ponitur. Culus
rei causa, nostris diebus arduae hac sunt Ecclesiae partes:
ad humanitatis nempe et evangellcae doctrinae normas
progredientis huius aetatis cultum componere. Has vero
Ecclesiae partes ipsa nostra aetas advocat, quin etiam
flagrant Issi mis expetere videtur votis, non modo ut celsiora
assequatur proposita, verum etiam ut adepta In tuto col­
locare valeat, sine sui detrimento. Quam ad rem, ut iam
tfl diximus, Ecclesia praesertim laicorum / hominum adlutricem operam poscit, qui hanc ob causam In humanis expe­
diendis negotiis ita industriam suam insumere tenentur,
ut, dum in alios conferunt officia, id, cum Deo per Chri­
stum animo coniuncti, faciant, ipsiusque Dei gloriae au­
gendae causâ faciant: quemadmodum praecinit S. Paulus
Apostolus: Sive ergo manducatis, sive bibitis, sive aliud
quid facitis: omnia in gloriam Dei facite M. Et alibi: Omne,
auodeumque facitis in verbo aut in opere, omnia in nomine
Domini le\u Christi, gratias agentes Deo et Patri per ipiiun”,
Quotiescumque autem humana agitatio atque instituta,
quae In huius vitae rebus versantur, etiam ad animi pro­
fectum et ad sempiternam hominis beatitatem adiuvant,
tum eadem censenda profecto sunt efficaciore vi pollere
ad id ipsum obtinendum, ad quod suapte natura proxime
spectant Siouidem per omne tempus valitura est praeclara
illa Divina Magistri sententia: Quaerite ergo primum re­
gnum Dei et iustitiam eius, et haec omnia adicientur vobis M.
Nam qui veluti lux in Domino 57 factus est, atque ut filius
lucis” ambulat, is profecto tutiore iudicio percipit, quid
ex iustitlae praeceptis sit agendum in variis humanae na­
vitatis provinciis, atque etiam In iis, quae implicatiores
habent difficultates ob immodicum, quo bene multi ca­
piuntur, vel sui ipsorum, vel patriae, vel stirpis amorem.
Addendum est quod qui Christiana ducitur caritate, cum
alios non possit non diligere, aliorum necessitates, aegri­
tudines, gaudia tamquam sua ipsius aestimat; eiusque
opera, quocumque in loco ponitur, est firma, est alacris,
humanitatis plena, est aliorum etiam provida utilitatum;
quoniam: Caritas patiens est, benigna est: caritas non aemu­
latur, non agit perperam, non inflatur, non est ambitiosa,
non quaerit quae sua sunt, non irritatur, non cogitat malum,
non gaudet super iniquitate, congaudet autem veritati: omnia
462 lul/ert, omnia credit, omnia sperat, omnia sustinet M. f
Attamen hisce Litteris Nostris ante finem facere nolu­
mus quam In memoriam vestram, Venerabiles Fratres, re­
vocemus gravissimum verlssimumque illud catholicae di­
sciplinae caput, quo docemur nos mystici Iesu Christi cor­
poris, quod est Ecclesia, esse viventia membra: Sicut enim
corpus unum est, elmembra habet multa, omnia autem corporis,
eam sint multa, unum tamen corpus sunt, ita et Christus <0.

Quamobrem magnopere adhortamur quotquot ubique
terrarum numeramus filios, sive e cleri sive c laicorum or­
dine, ut plane sibi sint conscii quantum nobilitatis digni­
tatisque ex eo colligant, quod Iesu Christo, sicut viti pal­
mites, conlungantur, secundum Illud: Ego sum vitis, vos
palmites n, et quod sibi liceat divinam ipsius participare
vitam. Ex quo fit ut, si christifideles cum sanctissimo Re­
demptore mente animoque etiam tum coniuncti sint, cum
in externas res suam impendunt operam, eorum sane labor
Iesu Christi ipsius laborem quodammodo continuare videa­
tur, ab coque ducere vim et virtutem salutiferam: Qui
manet in me, et ego in eo, hic fert fructum multum ·’. Huius­
modi scilicet humanus labor ita evehitur atque nobilitatur,
ut ad animi perfectionem homines, qui illum ponant, per­
ducat, itemque ad Christianae Redemptionis fructus ceteris
Impertiendos ct quoquoversus propagandos conferre pos­
sit Hinc etiam fit, ut Christiana praecepta, quasi quoddam
evangelicum fermentum, civilis societatis venas, in qua
vivimus ct operamur, pervadant.
M loix. XVII, r5. ·· / Cor., X, 3i. ·· Ccl. III, 17. ·· Matth. VI, 33.
"Eph. V, S. "Cfr.fMX ·· 7 Cor., XIII, 4.7. ••/Cor.. XII. 12 '» Ioamw.
XV, 5. «7H/.

Quamvis fatendum sit, saeculum hoc nostrum erroribus
laborare praegravibus, et perturbationibus agitari vehe­
mentibus, contingit tamen aetate hac nostra, ut Ecclesiae
operariis immensi pateant apostolic! laboris campi, qui
eximiam spem animis ostendunt nostris.
Venerabiles Fratres et dilecti filii, e maxime mirabilibus
Illis Lconlanls Litteris exordium capientes, varias easque
graves causas una voblscum hactenus consideravimus, quae
ad sociales nostrae huius aetatis rationes attinent; ex Usque
normas ac praecepta conclusimus, quae vos enixe adhorta­
mur, ut, / non modo magnopere meditemini, sed ut etiam 463
pro vestra cuiusque parte elaboretis ut effecta dentur. Hoc
enim si unusquisque vestrum forte animo praestiterit, fieri
non poterit, quin non parum adiuverlt ad regnum Christi
hisce in terris constabiliendum, quod est: regnum veritatis
et vitae; regnum sanctitatis et gratiae; regnum iustitiae, amo­
ris et pads M; ex quo aliquando ad caelestem illam beati­
tatem migrabimus, ad quam a Deo conditi sumus, quamque
flagrantisslmis expetimus votis.
Nam de doctrina agitur catholicae et apostolicae Eccle­
siae, gentium omnium matris ct magistrae, cuius lux illu­
minat, Incendit, inflammat; cuius monitoria vox, utpote
caelesti sapientia referta, ad omnia pertinet tempora; cuius
virtus ad augescentes hominum necessitates, ad huiusque
mortalis vitae curas et sollicitudines tam efficacia tamque
accommoda semper adhibet remedia. Cum hac voce mirum
in modum antiquissima concinit vox illa Psaltae, quae
nostros non cessat confirmare et erigere animos: Audiam,
quid loquatur Dominus Deus: profecto loquitur pacem. Popolo
suo et sanctis suis et eius qui corde convertuntur ad eum.
Certe propinqua est salus eius timentibus eum, ut habitet
gloria in terra nostra. Misericordia et fidelitas obviam ve­
nient sibi, lustitia et pax inter se osculabuntur. Fidelitas
germinabit ex terra, et lustitia de caelo prospiciet. Dominus
quoque dabit bonum, et terra nostra dabit fructum suum,
lustitia ante cum incedet, et salus in via gressuum eius w.
Huiusmodi sunt vota, Venerabiles Fratres, quae facimus
in harum Litterarum clausula, ad quas Nostras de Ecclesia
universa sollicitudines diu intendimus; facimus nimirum,
ut divinus hominum Reparator, qui factus est nobis sa­
pientia a Deo, et lustitia, et sanctificatio, et redemptio el,
in omnibus et super omnia, per saeculorum decursum, dominetur, atque feliciter triumphet; facimus item, ut, recto
socialium rerum ordine composito, gentes omnes et pro­
speritate, et laetitia, et pace tandem fruantur.
Quarum optabilium rerum veluti auspicium, paternaeque / voluntatis Nostrae pignus esto Apostolica Benedictio, 46-1
quam vobis, venerabiles Fratres, et christifldelibus omni­
bus vigilantiae vestrae commissis, atque iis nominatim,
3ui admonitionibus hisce Nostris alacri voluntate responebunt, peramanter in Domino Impertimus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xv mensis
Mail, anno mdcccclxi, Pontificatus Nostri tertio.—Ioannes Pp. XXIII.
e In Pnutaiionf de Itsu Christo ϋτζβ. ·· Fi. LXXX1V, 9 ». ·· I
I» 30
*

Adn. L. BAE3INI in Pal. clero 40 (1901) 923-927. 1163-1166; C. CON­
CETTI in Pal. clero 41 (1962) 1348-1349; J. Nt DIEZ-ALEGRIA in
PrM 51 (1962) 265-287; A. DI IORIO in LaurentUnum 2 (1961) 421-448
A. DONOFRIO in Pal. clero 40 (1961) 1068-1090: E. FOOLIASSO in
Salesionum 23 (1961) 573-687; G. GEMONDI in Pal. clero 41 (1962)
473-470; G. GUALHERTO in Pal. doro 41 (1962) 981-989; G. JARLOT
in Etudes 311 (1961) 8-19; LEOCADIO DE EAL in taurendaaum 3
(1962) 443-475; 4 (1963) 204-230; G. MARRA In ME 87 (1982) 75-92;
C. MERTENS in NrT 84 (1962) 735-737: M. THIÊFRY in NrT 83 (1961)
897-913. 1009-1033; F. VTTO in Vita e Pensiero 44 (1961) 452-453. 523534; O. VAN NELL-BREUNTNG in Stinunen der Zeit 149 (1961) 116

2985
1961 MAI 20.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART.·

Privilegium Bullae Cruciatae recitandi Matutinum
cum Laudibus stati m post meridiem manet in vigore
post novum Codicem rubricarum

Habiendo consultado α la Sagradu Congrrgaciôn de Ritos
sl después de la publicaciôn dei nuevo Côdiâo de Sagradas
Rûblcas queda o no vigente en EspaAa el privilegio de la Bula
de Cruzada de que tooos los eclcstasticos. ya sran seculare5,
ya regulares, pueden rezar Maitines y lukudes de! dis liguiente.
rezadas visperae y complétas, iumedlatamente deipuAs del mediodia. el Émino. Cardenal Prefecto de la Sagrada Congregaclôn de Ritos nos ha contestado oflclalmente que hasta que ta
Santa Sedc de una manera definitive rcsuelv
*
esta cuerilôn,
queda por nhora vigente dlcho privilegio.
Toledo, 20 de mayo de 1961.—Enrique, Cardenal Pla y

η. 2986-2989

SC SACRAAfENTORUM ■ STUDIORUM - BITUUM ■ ARTIS SACRAE

Deniel, Arzobispc de Toledo. Comlsario General Apostôllco

de la Bula de Cruzada.
♦Ordinario Toleiaro et Ccondssario Gesorali Bulla o Cruciatae. fuxta bu/ua cocnxnnciiioseE Ordinariis Hispaniae die 20 mail 1961 fac­
tam: Sal terrae 49 (1961) 496. Adn. E. F. REGATHJ.O in Sal temo
49 (1W1) 493-502.

10U1 Λ1ΑΙ 25-IUN 8

2987
1961 MAI 27.SC SACRAMENTORUM, RESCRIPT. PART.·
Facultas datur sanandi in radice matrimonia civi­
liter TANTUM INITA INTER PARTEM CATHOLICAM ET PARTEM
CATHOLICE BAPTIZA!AM SED APOSTATAM VEL ATREAM

298G
1961 MAI 25.-SC STUDIORUM, LIT. CIRCUL. PART.·
Census ORDINARIUS DE DOCTRINA SOCIALI ECCLESIAE IN

omnibus

Seminariis Itauae

instituendus

Roma, 25 moggio 1961

Preces—Beatissime Pater, Per Rescriptum Sacrae Con­
gregationis de disciplina Sacramentorum diei 4 ni. Junii
a. 1958 sub Num. 3887/58 Archieplscopo Colonlensi etiam
pro omnibus Germaniae Ordinariis ad triennium prorogata
est facultas sanandi in radice matrimonia civiliter tantum
inita a personis catholicis cum partibus catholice quidem
baptizatis, sed apostatis vel religionem negllgcntibus, du­
rante quidem consensu maritali, sed renuentibus partibus
apostatis vel religionem neglegentibus renovationem con­
sensus in forma praescripta. Cum haec facultas mox ex­
spiret, causae vero pro praecedentibus concessionibus alla­
tae perdurent, ad pedes Sanctitatis Vestrae humillime pro­
volutas Archleplscop
Archlepfscopus Colonico. ut praeses Episcopalium
,
Confcrentlarum
Confcrentiarum
Fuidenslum nomine omnium Germaniae
Fule
Ordinariorum enixe implorare audeo, ut facultas praefata
tdenuo benigne prorogetur. Et Deus.
Rescr.—In Congressu diei 24 mali 1961, Sacra Congre­
gatio de disciplina Sacramentorum, vigore facultatum sibi
j a Ssiho Dfto Nostro Joanne Papa XXIII tributarum, at­
tentis expositis, gratiam prorogationis benigne impertitur
ad aliud triennium a die praesentium computandum, ser­
vata in reliquis forma ct tenore praecedentis Rescripti.
Datum Romae, ex aedibus eiusdem S. C. die 27 Mali
1961.—B. Card. Aloisl Masella, Praef.

Eecellenza Reverendissima, le conditioni dl vita verificatesi In Italia dopo ii 1945 e il conscguente proporsi ed
evolvcrsl dl nuove situazionl e relazioni sociali hanno plù
volte richiamato 1’attenzione dei Sommo Pontefice e dclla
Sacra Gerarchia sui problem! riguardantl Ia miestlone socia­
le, al duplice scopo di informare gli studi sociologie! e le reallzzazlonl sociali ai valor! perenni della Dottrlna Cattolica
e di assicnrare al Clero Italiano, soprattutto glovane, una
sicura preparazlone al riguardo, per un più fruttuoso escrclzio dei sacro mlnistero.
Questa Sacra Congregazione, per parte sua, ha spesso
Insistito, specie nelle risposte alie relazioni periodlche sul1’andamento dei Seminari, ed in quelle alie Visite Apostollche da essa complute negli stessl (oltre che. plù in parti­
culare, nelTinvio di apposite direttive al Pontifici Seminari
Regionali d
Italia),
*
sulla necessità che i Seminarist! ap• Praeaidi Confer entia· epiacopalis Fuldanai·. Prot. N. 3717/81;
prendano nozloni cblare e slcure In fatto di dottrina e di
133.81: AKKR 130 (1981) 125-133.
azlone sociale cristiana, sia per comprendere nel loro giusto
valore le aspirazloni o rivendicazioni della società contem­
poranea. sia per non divenlre inconscle vittlme dl concezionl ed organlzzazionl materialistiche. Non è purtroppo
2Θ88
Infondato II timore che qualche Sacerdote, per la conoscenza
Inadegnata della dottrina sociale cattolica, possa cedere o
1961 MAI 27.-SC RITUUM, DECL. AAS 53 (1961) 388
almeno Indulgere a orlentamentl dottrinali o pratici che
non slano In armonla con 1’lnsegnamento della Chiesa.
De commemoratione feriae IV classis
Per garantira, qulndl, un’efflciente formazlone sociolo­
gies e sociale dei Clero d’Italia, questa Sacra Congregazinne
Cam hale S. Ritaum Congregationi nonnulla dubia oblata
Intende disporre che In ognl Seminario Italiano sl svolga
sint circa commemorationem feriae IV classis turn in Missis
un corso ragolare dl soclologia, Isplrata ai Documenti Pon­
festivis senso latiore tum In Missis votivis, haec S, Congrega­
tio, ad maiorem simplicitatem obtinendam In universa materia
tifici che la illustrano e la disciplinano. E polché a tutt’oggi
de commemorationibus, declarandum esse censuit: feriam IV
è ancora desiderato un testo scolastlco che ne esprima I
clatsis numquam es%e commemorandam in Missis cum i est ivi s
vari aspettl sotto questo specifico proflio, questo Sacro
tum votivis, ne conventuallbus quidem.
Dlcastero ha ritenuto dl dover sollecitare da competenti
Statuit proinde ut In Codice rubricarum sequentia muten­
docenti uni versit ari ecclesiastici la redazione dl un pro­
tur.
a) n. 26 scribatur: «Omnes feriae, nn. 23-25 non nomina­
gramma In tal senso. 11 quale, rigorosamente scientific© e
tae, sunt feria TV classis; quae numquam commemorantur»;
suftlclentemente dettagliato, costituisca per gli Insegnanti
bj’n. 2S9 In Initio scribatur. «In omnibus feriis IV classis...
una guida ed un valido sussidio.
dici potest, sine commemoratione feriae»; c) Altera pars n. 299
ita scribatur. «In reliquis feriis dicitur Missa dominicae prae­
Ahblamo ora ll placere dl Inviare all’E. V. Rev.ma, In
cedentis, nisi a rubricis aliter provisum sit».
doppla copia, detto «Programma di Dottrina Sociale CristtaRomae, ex Aedibus S. Rituum Congregationis, die 27 Mali
na», disponendo nello stesso tempo che, a comlnclare dal1961.
—C. Card. Cicoonani. Ep. Tusculan., Praef. Henricus
1’anno 1961-1962, esso venga tnsegnato nel Corso Superiore
Dante, α Secr.
dl Filosofla, vale a dire nel quarto anno di Liceo.
Ada. F LEI in Pal. clero 40 (1961) 932-994; EL 75 (1961) 366: NrT
Polché Vadozlone dei menzlonato Corso Superiore d! Fi­
83
(1951) 882losofla è stata finora lasciata alia prodente dlscrezlone
degli Ecc.mi Vescovi Italian! (i craali, per altro, nella stragrande maggioranza lo hanno glà felicemente attuato, o.
comunque, si sono valsi di questi recenti anni per Inviare
2989
I loro futuri docenti dl soclologia a formant presso gli
Istltuti di Scienze Sociali della Pontificia UnlvenlU Gregoriana o dei Pontificio Ateneo «Angelicum» in Roma),
1961 IUN 6.-C0MM. ARTIS SACRAE, LIT. CIRC. PART.·
prendiamo volentieri occasione dalla presente circostanza
per rendere obbHgatorio il Corso in tutti I Seminari d’Italia.
Normae ad recte custodiendum patrimonium
artis sacrae in Italia
Nel pregare ΓΕ. V. dl voler attuare le presentl disposi­
tion!, La esortiamo a vigilame I’effettiva appllcazione, per
Roma, 6 giugno 1961
la migliore formazlone del Suo Clero In una disciplina pur­
troppo cost nperta allé intemperanze sla Ideologlcbe che
Emlnenxa Reverendissima, sottopongo all’attenzione dl
pratlche.
V. E. alcunl problem! urgenti sulla conservnzione dei pa­
Su quanto sopra, attendlamo dall’E. V. un cortese cenno
trimonio sacro delle nostre Chiese.
dl riscontro e dl asslcurazione.
1) Di recente sono stati lamentati numerosi e gravi furti
Profltto volentieri della circostanza per rinnovarLe 1
di oggetU d'arte sacra. Com’è noto. Ia refurtlva dl solito
sensl della mla partlcolare stima e distinto ossequlo, connnlsce nel diversi mercati dl antlquariato e, purtroppo, la
fermandoml dell'Eccellcnza Vostra Rev.ma dev.mo in
suppelkttile sacra vlene adoperata anche per usi profani.
G. C.—Card. Giuseppe Pizzardo, Pref. Dino Statfa, Segr.
,ulla
cosc d’interesse artlstico o sto• OrcEnanie locorum Ucliae: Scmlnxrium 13 (1961) 427-423 Vide
ecclespRtîri ^Vl
e pertanto è necessario che gli
pTafrttrea ladon«m praelectionem ap'id Seminariam 13 (IW1) 423m?nu± K awalgano di tutti gli opportuni accorS439 Adn. P. SP1AZZ1 in Seminariam 17 (19€5) 2S5-2Ê0.
menti per la buona conservazione dei patrimonio d’arte/

4215

JOHN CP.P

4216

1961 IUN 13-17

n. 2090-2992

SACRA CONGREGATIO STUDIORUM - SANCTI OFFICII

2991

Ovo detto patrimonio non fosso Jnvcntariato è urgente
prowedervl, anche perché è Tunico mezzo per 1 con troll 1
periodic! c rigorosl da parte dello Rcv.mc Curie.

1961 IUN 14.-SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART.·

Polché 11 Mlnlflero ha gift segnalato del fatli spiacevol!,
prego V. E. dl voler fomlre eventual I notizle di cplsodl
aecadutl In Diocesi e del rimedi adottutl.

Extenduntur facultates sacerdotibus morbo al­
coholism! LABORANTIBUS CONCESSAS PRO MlSSAE CELE­

2) Le allcnazioni del patrimonio sacro non sono cessate,
anche dopo che questa Pontificia Commissione ha sottoento aile Rev.mc Curie i’urgenza dl una maggiorc viglnza. Di récente, la Segrctcria dl Stato ha segnalato a
questo Ufilclo lu necessità dl studiarc i mezzi Idonei, perché
non si ripetnno tali atti inconsulti.

V. E. gludlchcrù come sia possibile, tramite la Commis­
sione Dloccsann di Artc Sacra, indlviduare i responsabill
di tall olicnazioni, corne pure di Intervenire nel modo chc
sarù ritenuto opportuno per le Infrazionl plù gravi chc
siano state conimessc contre la legislazione sla canonica
che civile.
3) Rtsulta a questo Ufficio che alcuni Sovrlntendentl
slrivolgono direttamente aile Diocesi per ottenerc prestiti
di opere d'arte sacra, per esposizioni o mostre che si tengono in Italia.

BRATIONE

The Holy Office hos received your farther inquiry of the
24 March, 1961, concerning priests undergoing hospital treat­
ment for alcoholism and hence given permission, in a letter
dated the 27 June, 1960 [LE 2ύ18], to use water alone for
the ritual ablutions In the celebration of Holy Mass.
Your Excellency now inquires whether this faculty may be
used by such priests, even though not hospitalized, and se­
condly, whether the aforementioned reply of the Holy Office
was a general declaration or a particular Induit.
After careful consideration, this Supreme S. Congregation
desires to Inform Your Excellency that priests undergoing
treatment for alcoholism, even though not hospitalized, may
in offering Holy Mass avail themselves of the faculty granted
in the letter of the 27 June, I960.
This permission constitutes a particular induit and Is not
to be considered a general declaration.
• Ordinario Bufialensi, Prot. N. 345/80: BOUSCAREN V, p 417-418.

Si notlfica, in merito, chc I prestiti devono essore autorlzzatl solo da questa Pontificia Commissione d’Arte Sacra,
che II concede dopo aver sentito la Segreterla di Stato, e
d’intesa con 11 Minlstero della P. I.

Tale procedure si rende necessaria per avere le massime
garanzle sulla conservazionc delle opere d'arte, e per li­
mitare i prestiti ai casi più importanti, come anche per
evitare che ic opere d'arte sacra siano tolte, per lungo
tempo o con troppa frequenza, come sta awcnendo, dal
luoghl di origine.
Bacio 11 Sacro Anello e mi confermo dell’Eminenza Vostra
dev.mo.—G. Fallani.
•Ordinariis locorum Ilaliae, Prot. N. 53202/604: Riv. dioc. Roma
2 (1981) 372-373.

2990
1961

IUN

13.-SC

STUDIORUM,

DECRETUM.

PART.·

Studium Theologicum Teutopolttanum in Statibus
Foederatis Americas Septentrionalis affiliatur
Pontificio Athenaeo Antoniano Urbis

Sacra Congregatio de Seminariis et studiorum Universi­
tatibus attentis supplicibus litteris Ulmi et Revmi P. Au­
gustini Sépinskl, Ordinis Fratrum Minorum Ministri Ge­
neralis, Magni Cancelarii, perpensa approbataque Conven­
tione d. 9 m. iunil huius anni Inita inter Revercnd.mum
P. Dominicum Limâcher, Provinciae Americane O. F. M.
a SS. Corde moderatorem, et Clar.mum et Rev.mum P.
Damianum Van den Eynde, Pontificii Athenaei Antoniani
de Urbe Rectorem, cum compererit sacrarum disciplina­
rum studia in Cursu Theologico S. loscph Teutopolitano,
in Statibus Foederatis Amerlcae Septentrionalis, electo
Professorum coetu stabiliter adlaborante, omni cum dili­
gentia promoveri ct ad normas cann. 1365-66 C. I. C. necnon
Apostolicae Constitutionis Deus scientiarum Dominus f LE
1030] ordinata esse, petitionem laudati Magni Cancellarii
libenter excipiens, Studium Theologicum S. Joseph Teutopolitanum Facultati Sacrae Theologiae memorati Pontificii
Athenaei Antoniani de Urbe pro munere Affiliatum ad
quadriennium et ad experimentum constituit declaratque,
collata Facultati potestate academicum Sacrae Theologiae
Baccalaureatus gradum lis alumnis conferendi, qui, qua­
drienne curriculum theologicum feliciter emensi, speciali
pericula sub ductu et auctoritate eiusdem Facultatis in
aedibus Athenaei vel Studii Teutopolitanl bene superave­
rint, servatis de iure servandis, in primis peculiaribus Nor­
mis ad Conventionem applicandam, ab utraque parte die
nona elabentls mensis subsignatis et ab eadem Sacra Con­
gregatione approbatis; contrariis quibuslibet minime ob­
stantibus.
Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis, d. d. xiii
m. lunli, in festo S. zkntonii de Padua Conf. et Eccl. Doct.,
a. D. MCMLXi.—J. Card. Pizzardo, Praef, Dinus Staffa,
a Secretis.
•Prot. N. 968/81/3; AOFM 81 (1962) 33.
4217

2992
1961 IUN 17.-SC STUD., DECR. AAS 54 (1962) 113-114

Anselm îanvm
CANONICE ERIGITUR PENES FACULTATEM SaCRAE ThEOlogiae Pontificii Athenaei Sancti Anselmi de Urbe
Pontificium

Institutum

Liturgicum

Ut legem credendi lex statuat supplicandi, Apostolica
Sedes, inde a Christianae fidei primordiis, id inculcare con­
suevit, ut «praeter inviolabiles sanctiones, quibus pilssimi
Patres, pestiferae novitatis elatione delecta, ct bonae vo­
luntatis exordia et incrementa probabilium studio/rum et 114
in eis usque in finem perseverantiam ad Christi gratiam
referre docuerunt, obsecrationum quoque sacerdotalium
sacramenta respiciamus, quae ab Apostolis tradita in toto
mundo atque in omni Ecclesia catholica uniformiter cele­
*
brantur
(cfr. Enchiridion sgmbolorum et definitionum,
n. 129). Quod ut impigro ecclesiastici doctioresque christifideles assequantur studio, Romani Pontifices, ad «ne­
cessitudinem inter dogma et liturgiam sacram, itemque
inter cultum Christianum et populi sanctificationem» inti­
mius perspiciendam penitiusque procurandam» iugiter hor­
tati sunt, nostris equidem temporibus Constitutione Apo­
stolica Divini cultus [LE 868] Pii XI fel. rec. ac praecipue
Encyclicis Litteris Mediator Dei [LE 1963] ab eiusdem
successore Pio XII sanctae memoriae d. xx m. Novembris
a. D. mcmxlvii datis. Sollicitis Pontificum monitis obse­
quentes, sodales in primis Monastici Ordinis Sancti Be­
nedicti sacram Liturgiam scientifica investigatione fundi­
tus excolendam, scriptis dissertationibus tractatibusque
undequaque illustrandam, publicis praelectionibus tironi­
bus theologisque docendam, summo studio prosecuti sunt.
Tanto tot saeculorum decursu peracto operi fastigium
imponere cupiens. Abbas Primas Ordinis Sancti Benedicti
propositum significavit condendi, sub ductu et auctoritate
Sanctae Sedis, Institutum Liturgicum penes Theologicam
Facultatem Athenaei Anselmiani, cui praesunt in Urbe
Monachi Ordinis Sancti Benedicti, quo aptius scientifica
methodo instituerentur tum magistri disciplinarum liturglcarum tum directores Commissionum liturgicarum sin­
gularum dioeceseon. Sacra autem Congregatio de Seminariis
ct studiorum Universitatibus, postquam peculiaria Statuta
examini subieclt atque approbavit, In Ecclesiae Sanctae
decus ac salutarem clericorum presbyterorum que eruditio­
nem, pro munere erigit atque erecltim declarat Institutum
Liturgicum Anselmianum, quod ob rei momentum Ponti­
ficii titulo in posterum insignitum decernit, culus erit
liturgicas scientias ct biennali praelectionum cursu et cri­
ticis editionibus textuum ac documentorum provehere,
atque publicis collationibus de altiorum pervestigationum
exitu omnes certiores facere, ad normam eorundem Statu­
torum, agnitis iuribus honoribus privilegiis quae Iisdem
innuuntur; ceteris servatis dc iure servandis.
Datum Romae, cx aedibus Sacrae Congregationis de Se­
minariis ct studiorum Universitatibus, d. xvn m. Iunil
a. D. MCMLXi.—I. Card. Pizzardo, En. Albanen.» Praef.
Dinus Staffa, Archlep. tit. Cacsarlen. in Palaest., a Secr.
Adn. EL 78 (1982) 53-54.
4218

n. 2993-2003

SUPREMA CONGR. SANCTI OFFICII - IOANNES XXIII

2993
1961IUN 20.-SC S. OFFICII, MONITUM. AAS 53 (1961) 507

^*5

Monitum de germana veritate historica et obiecttva
S. Scripturae, etiam quoad dicta et facta Chrjsti
Iesu, debite tutanda

1001

IUN 20-20

e*s,stercnt e progressis machinalibus
et liberalibus artibus, ad reccntissimas rationes vocum Imaginumque communicandarum aptatis ct fictis *; hominesque universos, qui vel pro praecipuo munere suo in
huiusmodi versarentur rebus, vel In civitate principes age­
rent, cunctosque generntlm christifidelcs officiorum com­
monefecimus, quae ex processibus huius generis in eoi
redundarent.

Sed hodie peculiari quodam eventu movemur ad saluta­
ria nonnulla ingeminanda monita dc usu machinae Illiai
summopere allicientis, quam cinematographeum vocant.
Hisce enim diebus quintus supra vicesimum completur
annus, postquam Decessor Noster fel. rec. Pius XI ad Epi­
scopos Foederatarum Americae Septemtrionalis Civitatum
EncycHcam eam Epistulam dedit, quae a verbis Incipit
Vigilanti cura *, quaeque dc re cinemalographica est.
Cum autem huiusmodi sententiae et opiniones anxios
Atque primum omnium animo gratissimo prosequimur
fadant et Pastores ct christifidelcs. Emi Patres, fidei mohuius Decessoris Nostri memoriam, qui, cum pro amplitu­
rumoue doctrinae tutandae praepositi, omnes, qui dc Sa­
dine mentis suae reperta omnia ab homine praeclare Intel­
cris Libris sive scripto sive verbo agunt, monendos con­
legeret, non modo exposuit utilitates, quas inventum hoc
suerunt ut semper debita cum prudentia ac reverentia
afferret, sed diligenter etiam admonuit de periculis, quae ex
tantum argumentum pertractent, ct prae oculis semper
eo nascerentur, nlsl in singularis hominis perfectionem. In
habeant SS. Patrum doctrinam atque Ecclesiae sensum ac
totlusque humanae consortionis germanas commoditates
Magisterium, ne fidelium conscientiae perturbentur neve
verteretur.
fidei veritates laedantur.
Catholicam enim Ecclesiam, utpote quae, licet perenni
N. B.—Hoc Monitum ed<tur consentientibus etiam Emis
floreat inventa, rerum tamen prudentia veterc et excel­
Patribus Pontificiae Commissionis Bibllcae.
lenti praedita sit, non praeterit profecto quos fructus cinematographicum inventum praebere possit homini, cuius
Datum Romae, ex Aedibus S. Officii, die 20 Ionii 1961.—
natura animi corporisque relaxationem identidem postulat;
Sebostianus Masala, Notarius.
et quod cotidianae occupationibus vitae exercetur, et quod
novas numquam non appetit notitias suique humanitatis
Ada. F. SPADAFORA in ME 58 (1981) 380-373 et ia PiL clero 40
(1961) 969-961: NxT 53 (1931) 553-585.
cultus incrementum. Eodem tamen tempore Apostolica
haec Sedes animadvertit quae discrimina confici possint
sive universae hominum societati, sive singulis hominibus
sive potissimum adulescentibus ex taeniolis illis cinematographicls. Nam quandoque id scaenae genus: ut cupidi­
2994
num.., libidinumque laudes efferunt, ita Ditiorum occasionem
praebent; iunenes e recto itinere transversos agunt; ducendae
vitae rationem fucata lucis specie proponunt, capessendae
1961 IUN 26.-SC S. OFFICII, DEC. AAS 53 (1961) 507-508
perfectionis consilia infuscant atque debilitant; / castum de- 493
nique amorem, matrimonii sanctitatem, atque intimas dome­
Damnatur opus «La vie de Jésus» a Ioanne Stetnmann
stici convictus necessitudines restinguunt ’.
scriptum
Verumtamcn Ecclesia mater hactenus satis non habuit
Ferla IV die 14 lunii 1961
ostendere quid in hoc rerum genere accideret; sed labores
etiam et conatus eorum adiuvit, Incitavit, coetuum, quibus
In generali consessu Supremae Sacrae Congregationis
esset propositum, ut qui spectacula eadem pararent, mo­
Sancti Officii, Edii ac Revrtd Domini Cardinales, rebus
rum vererentur disciplinam 4. Cumque Apostolica haec Se­
fidei et morum tutandis praepositi, prachabito Consulto­
des haberet plane perspectum, privatorum hominum posse
ns rum voto, damnarunt atque in Indicem f librorum prohibi­
quandoque studium languere ·. Coetus constituendos ea dc
torum Inserendum mandarunt librum qui inscribitur:
causa curavit, ut, cum in singula quaque natione, tum in
omnibus universe civitatibus, in huiusmodi coepta inspi­
Jean Steinmann, La Vie de Jtsus, Paris, éd. «Club des
cerent ·; cum eadem Apostolica Sedes eo semper specta­
Libraires de France».
verit, ut Christianae religionis quasi fermentum iniccretur
Ferla autem VI, die 16 eiusdem mensis et anni, Ssihus
in hanc spectaculorum provinciam, quae, licet difficultates
D. N. D. loannes, divina Providentia Pp. XXIII, in Au­
facesseret et discrimina, spem tamen etiam ostentaret non
dientia Eiho Dfto Cardinali Secretario Sancti Officii con­
mediocris utilitatis ’.
cessa, relatam Sibi Emorum Patrum resolutionem ad pro­
Quibus Coetibus Decessor Noster f. r. Pius XII praefecit
bavit et publicari lussit.
Pontificium Consilium rei clnemalographlcae ac teleflsiviDatum Romae, ex Aedibus S. Officii, die 26 lunii 1961.
cae praepositum ·. cui Tu, Venerabilis Frater, tanto studio
Sebastlanus Masala, Notarius.
tantaque prudentia praees, cuiusque Nosmetipsi et novam
suppeditavimus suppellectilcm et munera amplificavimus
*
Adn. C. M. io NrT 83 (1961) 65S-c5ô; Doc. Cath. 53 (1961) 890-894.
Dasncaljo exteodrux otUa «d àl’oram operi· cditicncni (Lin. S. C S.
Non est sane incompertum Nobis, per horum vfgintl
OHiai diei 8 nartii 1«2 Doc. Cath. S3 ( 1952) &S4). vetita auclori quaquinque annorum spatium, et multos egregios viros, ct
Ebot publicati^· et >CTipti· de re bibbea (Un. S. C. S. Otlicii di«i 14
varios Coetus in unaquaque natione rei cinematographicac
(•b. 1962- Doc. Cath. 59 (1962) ÔM)
cognoscendae conditos, et maxime Consilium Catholicum
eidem rei apud omnes nationes moderandae, praeclaram
impendisse operam ut, quantum fleri posset, huius exempli
spectacula perficerentur, ad morum, ad humanitatis, ad
2995
eruditionis rationem quod attineret; factum tamen esse non
semel, ut, vel ob alicuius loci vel ob omnium simul locorum
adiuncla, conatuum eorum sane laudandorum exitus diu
1961 IUN 29.-IOAN. XXIII, EP. AAS 53 (1961) 491-495
tenerent.
Ad Excjnum P. D. Martinum loannem O’Connor, Archie1 Ctr. Epet. ab Enunratiiaxrao Cardinali a publicis Ecclesiae neçotüs,
piscopum titulo Laodleenum in Syria, Pontificii Consilii
me covcxabra anao X95S, datam ad Prarsidem Consilii rei clnrmatognRei Cinemalographicae, Radiophonicae ac Televisifieae
phkae n-iiopLonica»! ac televhi&cae praepositi; Litteras Boni Poilorû Motu
praepositi Prars Idem, quinto el vicesimo vertente anno, ex
;?*.?
**
?’
Febmani anno 1959, A. A. S. LI, 1959, pp. x8S1S7
[LE
a3o8).
Litt.
EncycL
Ad Petri CjUJudram, datas die 29 mensis TotH
quo Pius Pp. XI Litteras Encyclieas «Vigilanti curas ediditz
Biblicarum disciplinarum studio laudabiliter fervente,
in variis regionibus sententiae et opiniones circumferuntur,
quae In discrimen adducunt germanam veritatem histori­
cam et obiectivam Scripturae Sacrae non modo Veteris
Testamenti (sicut Summus Pontifex Pius XII in Litteris
Encyclicis Humani Generis (LE 2147] iam deploraverat),
verum et Novi, ellam quoad dicta ct facta Christi lesu.

'j

De

recto usu artis cinemato graphicae

Venerabilis Frater, salutem et Apostolicam Benedicllon/m.—Nostra Patris et Pastoris sollicitudo iam ab inito
Summo Pontificatu ad graves eas quaestiones s»ve sociales,
492 sive morales, sive religiosas, ut opor/tuil, spectavit, quae

4219

•Cfr^ôà^^^'r?·
et’£J-W

24
· 163 tLE «34X1- ’ Z^·. PP· 255-J56*
» P» ΧΠ P. M. habitam de laeniola*4· X' S* XLVÏI, «955, 506.
”'· S^XXXXnf’wk PP- 7Sj

4220

1001 IUN 29-IUL 1

IOANNES ΧΧΙΠ - SUPREMA CONGR. SANCTI OFFICII

Haud equidem Ignoramus, malo erroresque, quibus haec
nostra laborat netas, pro dolor, Ipsa, clnematographlcam
artem inficere; ex qua quidem non solum ad pravos mores
el ad lubrica vitia Illecebrae, Juvenilibus praesertim anlm rais, haud raro oriuntur, verum etiam quandoque / Insidiae
struuntur sanctissimis religionis officiis, quibus sublatis,
Ipsa humanae consortionis fundamenta labant.
Nihilominus In praesens cernere etiam est, cinematogra­
phies spectacula, etsi iuvenes plurimum allidant, non ta­
men eorum tempus et vires totas absorbere, cum eorum
plurimi ad nobilia gymnica certamina et nd multiplices
optimarum artium formas cotidie magis animum inten­
dant. Quin immo, ex quibusdam coetibus, In quibus tae­
niolae clnematrographlcae ostentantur de lisque publicae
ineuntur disceptationes, manifesto patet, In dies magis
contendi, ut haec ars, quae plurimum ad perniciem valet,
eadem ad animi culturam educationemque una cum ho­
nesta delectatione adhiberi possit.
Quas res Noblscum recogitantes, quae tantopere sollici­
tum tenent paternum animum Nostrum, facere non possu­
mus, quia te enixe adhortemur, Venerabilis Frater, ut
omni ope laudandos cos xNostrorum dilectissimorum filio­
rum nisus confirmare pergas, qui salubri Christianae reli­
gionis afflatu cincmatographicarn artem Informare conten­
dunt, ab eaque arcere student spectacula, quae bonis mo­
ribus detrimentum afferant; quos quidem filios probe no­
vimus eo honestatis sensu perduci, qui suam vim suumque
robur ex immutabilibus divinae legis principiis haurit, at­
que reprobandum fronte non pavida impellit, quidquid ab
eiusdem divinae legis normis discedit.

Siquidem gravis momenti causa agitur, utpotc quae
spectet ad christifidelcs plenius edocendos atque educan­
dos, In eorumque mentes rectas inicicndas opiniones; ita
quidem ut iidem Christiana ratione cinematographica spec­
tacula sibi deligant, ac fidenti obsequentique animo lis
ludlciis obtemperent, quae de eorumdem spectaculorum
honestate in vulgus edunt probati viri, qui ab ecclesiastica
auctoritate In sua cuiusque natione Officiis, quae ad rem
pertinent, praepositi sunt.
Ac praeterea catholici viri agendo studiaque promovendo
actuosiore usque navitate in disciplinas incumbant, quae
humani animi investigationem attingunt, itemque educan­
di artem, rem criticam, rationem venustatis recte intelle­
gendae, quoad quaestiones quae c cinematographica arte
nascuntur; quae omnia requiri necessario videntur, ut ca­
tholicae religionis vis quam primum ac proxime ipsa cine­
matographica spectacula pertingat.
Quos uberes salutaresque fructus ediderunt sive viginti
abhinc annos Epistula Encyclica Vigilanti cura, sive recentiore tempore Litterae Encyclicae Miranda prorsus,
495 iidem Nos ad spem bonam adducunt, fore ut / adhortatio­
nibus quoque hisce Nostris christifidelcs omnes alacres 11bentique animo respondeant.
Quae ut feliciter contingant, Tibi, Venerabilis Frater,
omnibus qui Pontificio Consilio, cui praees, addicti sunt,
itemque sacris Pastoribus iisque universis qui providum
huiusmodi laborem moderantur, Apostolicam Benedictio­
nem, caelestium gratiarum conciliatricem, peramanter in
Domino Impertimus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xxix mensis
lunii, In festo SS. Apostolorum Petri et Pauli, anno mcmlxi,
Pontificatus Nostri tertio.—Joannes Pp. XXIII.

2996

n. 2090-2997

Sanctae Romanae Ecclesiae Presbyter Cardinalis Santos,
Archieplscopus Manilensis, nomine quoque omnium Insu­
larum Phllipplnarum Episcoporum, Nos rogavit, ut, ope
ac sumptibus omnium eiusdem Nationis dioecesium, no­
vum pro sacrorum alumnis PhlUppinis instituendis Ephe­
beum In hac Alma Urbe aperire posset. Nos autem, haud
immemores Epistulae qua Decessor Noster, fel. rec.. Pius
Pp. XI, die xvni mensis lanuarii anno mcmxxxix, doctri­
nae ac vitae praecepta, inter quae dc alumnis in spem
Ecclesiae instituendis tractantia, earundem Insularum Or­
dinariis sapienter prudenterque dedit, congruens tantae
Episcoporum ct sacerdotum nec non fidelium liberalltatl
tantaeque in Petri Cathedram observantiae praemium con­
ferre volentes atque ad divinas fovendas in Sacerdotium
vocationes, huiusmodi votis obsecundare libenti statuimus
animo. Itaque, collatls consiliis cum Venerabili Fratre No­
stro losepho Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinal Plzzardo, Episcopo Albanensi atque Sacrae Congregationis de
Seminariis ct Studiorum Universitatibus Praefecto, ad
maiorem Del gloriam, ad honorem Beatae Mariae Virginis
ab origine Immaculatae, praecipuae Insularum Phllippinarum Patronae, ad catholicae religionis incrementum, ad
decus utilitatemque memoratae Nationis, hisce Litteris
Nostraque auctoritate, certa scientia ac matura delibera­
tione Nostra deque Apostolicae potestatis plenitudine, Col­
legium Clericorum Philippinorum in Urbe condimus el
constituimus, eiusdemque iuris esse volumus quo clerico­
rum Collegia urbana utun/tur, fruuntur. «In hoc enimvero 609
quasi perfugio (ut amplissimis Leonis Pp. XIII, Decessoris
Nostri, Imm. mem., verbis utamur), prope veneranda se­
pulcra Apostolorum Principum augustamque Petri Cathe­
dram, multo licet plenius saluberrimam haurire doctrinam,
quae Dei ministros deceat; hic ad probatissimae disciplinae
solidaeque pietatis consuetudinem sanctius adduci; hic
multiplici rerum ope ea arma expeditius instruere, quibus
muniti, boni Christi milites perutile religioni neque minus
civitati exhibeant ministerium». Quo insuper Nostra in
gentem Philippinam benevolentia apertius pateat, statui­
mus ut memoratum Urbanum Collegium Philippinum, cui
nomen vulgare «Colegio-Seminario de Nuestra Seftora de
la Paz y Buen Viaje» inditum est, titulo et honoribus ac
privilegiis «Pontificii» Apostolica auctoritate Nostra au­
geatur, cuius Statuta, hispanico conscripta sermone, auc­
toritate item Nostra approbamus et observare mandamus.
Postremo legem, qua sacrorum alumni Philippine, in Urbe
studiorum causa degentes, in Pontificio Collegio Pio Latino-Americano commorare olim tenebantur, in Pontificiis
ad novas Dioeceses vel Praelaturas nullius ibidem conden­
das spectantibus Decretis praetermitti iubemus. Contrariis
quibusvis minime obstantibus. Haec edicimus, statuimus,
decernentes praesentes Litteras firmas, validas atque effi­
caces iugiter exstare ac permanere; suosque plenos atque
integros effectus sortiri et obtinere; illisque ad quos spec­
tant seu spectare poterunt, nunc et in posterum, plenissime
suffragari; sicquc rite indicandum esse ac definiendum; irri­
tumque ex nunc et inane fieri, si quidquam secus, super
his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive ignoranter
contigerit attentari.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die xxix mensis lunii, in festo SS. Apostolorum Petri
et Pauli, anno mcmlxi, Pontificatus Nostri tertio.—D. Card.
Tardini, a publicis Ecclesiae negotiis.

2997
1961 IUL l.-SC S. OFF. et PROP. FIDE, FACÜLT. PART.·
datur Legatis Pontificiis in Missionibus
dispensandi cum apostatis a fide, haereticis, schi­
smaticis et filiis acatholicorum quoad ordines sa­
cros SUSCIPIENDOS

Facultas

1961 IUN 29.-IOAN. ΧΧΠΙ, LIT. AP. AAS 53(1961) 608-609

De Pontificio Collegio pro sacrorum alumnis Philip­
pine in Urbe condendo sub titulo «de Nuestra
SeSora de la Paz y Buen Viaje», cuius Statuta
approbantur

IOANNES PP. XXIII

Ad perpetuam rei memoriam.—Sancta Mater Ecclesia,
quae, divino impulsa mandato, sacri ordinis alumnorum
nullam non curam semper habuit, sacra Seminaria excitare
et ubique terrarum condere sategit. Attamen, ad eosdem
sacrorum alumnos romano spiritu recte imbuendos, exte­
rarum Nationum Collegia In hac quoque Alma Urbe insti­
tuere, data occasione, numquam destitit. Quapropter, De­
cessorum Nostrorum Romanorum Pontificum vestigiis
inhaerentes, opportunam duximus supplicationem Noblsque periucundam, qua Dilectus Filius Noster Rufinus I.
4221

Roma, 1 luglio 1961
Eccellenza Reverendissima, Ho 11 piacere dl portare α
conoscenza dcll’E. V. Rev.ma che, per intercessione dl
questa S. Congregazione, il S. Offizio si è complaciuto dl
concedere ai Rapprcsentantl Pontifici dlpendenti da Pro­
paganda «la facoltà abituale di dispensare dalla Irregolarito di cui al can. 985 1.· e daU'impedimento dl cui al
can. 987, L°» nei seguenti termini: «durante munere, ser­
vatis de iure servandis, et praesertim servato praescripto
can. 976 guoad studia rite peragenda.
Anteguam ad SS. Ordines Maiores promoveatur. Orator
supplices preces iterum porrigat per suum Ordinarium qui
referat; 1 ) quaenam oratoris sint morales et Intellectuales
qualitates; 2) quaenam de studio, disciplina et pietate argu4222

SECRETARIA STATUS · SANCTI OFFICII - RITUUM

η. 2098-3001

menta habeantur ex quibus erui possit candidatum talibus
esse praeditum dotibus, quae defectus iuridicos eius condi­
cionis legalis compensare videantur, 3) utrum Orator cum
parente acatholico commoraturus sit, et, in casu affirmativo,
an pro ipso perversionis periculum timendum sit.·
Voglfa ΙΈ. V. renderc edotti dclla cosa i Rev.mi Ordinari
dipendentf, affinchè all’occorrcnza rlvolgano le loro doman­
de a codesta Rappresentanza Pontificia.
Frattanto mi è gradita TopportunltA per csprimerLe I
sensi dei mio distinto ossequlo e confcrmarmi di Vostra
Eccellenza Rev.ma devotissimo.—P. Sfgismondi, Segretario.
Adamo Puccl, Minui.
• Ugatii Ap. in 14azicmbua. Prêt. N. 2753.61: BïM 28 (1S62) 17Ô.

2998
1961 IUL 2.-SECRETARIA STATUS, RESPONSUM. PART
ClRCA MODUM DISTRIBUENDI IN HISPANIA REDITUS BO­
NORUM ECCLESIASTICORUM QUAE AB AUCTORITATE CIVILI
ADHUC DETINEBANTUR USURPATA DURANTS SAECULO XIX

En respuesta a la Jerarquia Edesldstlca espafiola, la
Santa Seae ha resuelto, de acuerdo con las propuestas que
aquélla le sugerta:
a) Que la cantldad de lâminas relativas a las necesldades del culto y clero sea considerada como bien de las
Diôcesls y que de clla puedan disponcr los respectivos Or­
dinarios para salir al encuentro de las mayores necesidades
présentes y futuras.
b) Que la parte que se reflere a los monasterios se di­
vida en cada Diôcesls entre los que tienen derecho, teniendo
en cuenta las clrcunstancias y en proporclôn de las neces 1dades particulares.
• Ordiuriu loconca
lux:* lextuni dafum a REDC 17
(1982) 153. Ada. L. PERTERO in REDC 17 (1962) 153-181.

2999
1961 IUL 15.-SC S. OFFICII, MON. AAS 53 (1961) 571

Monitum

circa imputabilitatew actuum humanorum,

PRAESERTIM IN RE SEXUALI, ET CIRCA INVESTIGATIONEM
PSTCHOANALYTICAM ANTE ORDINES SACROS ET PROFES­
SIONEM RELIGIOSAM

PEgZinSaltorr.. SO (1982) 600-621. βΤ3-ββ3. 51 (194J1
Oirin^ 5 a^ra^3Vida
13 (,M1) 2TtK278' P' VERARDO 2

3000
1961 IUL 17.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.

De

normis et criteriis adhibendis in admissione acaTHOLICORUM

IN

UNIVERSITATES

ECCLESIASTICAS

Dal Palazzo del S. Offizlo, 17 luglio 1961

Em.mo e Rev.ma Signor Mio Oss.mo, L’Emfnenza Vostra
Reverendissima in data 24 magglo u. s. mi solledtava una
risposta circa la questione da tempo propostn, sulla convenienza che le Facoltâ Cattolichc ammettano o meno al
conscgui mento dei gradi accademlci in Sclenze Ecclesiastiche alunni non cattolicl.
In proposito ml preglo communicarle che gli Em.mi e
Rcv.mi Padrl dl questa Suprema Sacra Congregazione,
tenuto présenté il voto del Rev. mi Consultori, nell’Adunanza Plenaria dl Ferta B' dei 5 corr. mese, hanno stabilito
1 seguentl critert a norma del quali gli acattolicl possono
essere ammessi alie nostre Université:
1) Uno studente acattollco non potrâ essere ammesso
in una Facotlà Ecclesiastica, se non dictro presentazlone dl
un Autorità ecclesiastica cattolica, chc garantisca la di lui
correttezza morale c la benevola dlsposlzlone verso la
Chiesa, in modo da ragglungere la ccrtezza morale che II
candidato almeno non useré i gradi accademlci in danno
della Chiesa stessa;
2) é da favorirsl, «ceteris paribus», lo studente ortodosso
a quello protestante e ancor più all’ebreo;
3) spec’almente per 1'iscrizlone al Pontificio Istitulo
Orientale, o anche all'Istitulo di Archeologia CrUliana, alia
Facotlà di Dlritto Canonico o di Filosofia Scolastica, si
potrà usure un criterio di magior larghezza;
4)nel caso che uno studente acattollco, dopo essere
stato ammesso In una Facotlà Ecclesiastica, mostri di non
meritare più la fiducia In lui riposta all’atto dell’ammisslone, specialmente se facesse propaganda anticattollca,
verrà dimesso:
5) lo studente acattollco che, dopo essere stato ammes­
so ed essersl comportato nel modo dovuto, superi gll esaml
prescritti. consegulrà i relativi gradi accademlci, tenendo
conto che essi rlconoscono Pidoneltà del candidato ad Insegnare. ma non ne conferiscono il diritto. In tal caso sl
concederà la dispensa dalla professione dl fede, di cui al
can. 1406. par. 1, n. 8 (Costituzlone Apostolica Deus scien­
tiarum Dominus, art. 21, n. 4) [LE 1030).
Nel diploma di laurea, inoltre, non dovrà figurare 11
nome dei Romano Pontefice.
Nel communicarle quanto sopra. Le baclo mullissimamente le Mani confermandomi con i sensi della più pro­
fonda venerazlone dell'Eminenza Vostra Reverendissima
umil. mo e dev. mo servitore vero.—A. Card. Ottaviani.
Segreterio.

Cum compertum habeat passim esse vulgatas et adhuc
spargi mullas et periculosas opiniones circa peccata con­
tra vi Decalogi praeceptum et circa imputabllitatem hu­
manorum actuum, haec Suprema Sacra Congregatio se­
quentes normas publici luris fieri eensuit:
ii E.pibcopi. rrnesiaes racuitaiam 1 heologicarum. necnon Seminariorum et scholarum Religiosorum Moderato­
• Card Pn*f^cio S C. do Seminariis ot studiorum Uohfvtvitxlibus,
res, ab Iis quibus munus incumbit docendae theologiae
moralis vel congeneris disciplinae, omnino exigant ut tra­ Prot. N. 278 80: AKER 130 <1961) 485-488.
ditae ab Ecdesia doctrinae ad amussim se conforment L
2) Censores ecclesiastici magnam adhibeant cautelam
In recensendis ac ludlcandis libris et ephemeridibus, In qui­
3001
bus agitur de sexto Decalogi praecepto.
3) Clericis et Religiosis interdicitur ne munere psy
choanalystarum fungantur, ad mentem can. 139, § 2. '
1961 IUL 20.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART
4) Improbanda est opinio eorum qui autumant prae­
Dubium circa Mimam votivam II classis in diebus
viam institutionem psychoanalytlcam omnino necessariam
esse ad recipiendos Ordines Sacros, vel proprie dicta psydominicis II classis
choanalytlca examina et Investigationes subeunda esse
Revihus Dominus Ioannes Humphreys, calendarii archicandidatis sacerdotii et professionis religiosae. Quod valet
dloeccvcos
Birminghamlen. redactor, a Saem Rituum Congre­
etiam sl agitur de exploranda aptitudine rciiulslta ad sa­
gatione
sequentis dubii solutionem humiliter quaesivit, ni­
cerdotium vel religiosam professionem. Similiter Sacerdo­
mirum:
tes et utriusque sexus Religiosi psychoanalyses ne adeant
Utrum, attento n. 317 colleto cum n. 355 Codicis rubricanisi Ordinario suo gravi de causa permittente.
r}irn· ¥
V°UVB H classis de Christo Domino (v. g. Missa
Datum Romae, ex aedibus S. Officii, die 15 lulil 1961.— de Ssm° Sacramento occasione orationis XL Horarum) ce­
lebrari possit diebus dominicis II classis.
SebasUanus Masala, Solarius.
pnndl^z7/l”Îi^n'laUm
proposito dubio re»• Cfr. un.ij?.

Mn p CARPENTIER tr. NrT M <1961} 658^81 et in R·*. Coram.
R·!. 33 0901) 182-189; Actn. CCLAOIOVANNl in ME S8 Ç1981) 672O. CRUCHON in PxM 51 (.1962) 207-249; B. FREON m CpR 41

Die 20 lulil 1961.—Henricus Dante, a Scer.
B»

Prot. N

4224

1001 IUL 20

IOANNES ΧΧΠΤ, ALLOCUTIO DE CLERICORUM INSTITUTIONE

3002
1961IÜL 29.-IOAN. ΧΧΙΠ, ALLOC. AAS 63 (1961) 559-565

Allocutio die 29 /u/. 1961 habita ad Seminariorum Iledores,
qui ex universa Itatia coetibus interfuerunt:

De

SACRORUM alumnis ad praesentis aetatis παί IONEM
INSTITUENDIS EDUCANDISQUE

Diletti /tyl/.L’Incontro odlerno non vuolo una lunga InUoduxlone. Alia perfetta cd immediata Intesa della Nostra
anima con le vostra basteré II dlrvl subito che, durante le
jiO glomate dl studio, Cl slamo sent It I come accanto / a ciascu­
no dl vol: con 11 pcnslero, la preghlcra, e I voti augurali
più fervidi.
Ed era ben naturale 1’lntercssamcnto Nostro più vivo
e cordiale per !a provvlda inlziatlva dl un «Corso dl agglornamento per Rcttorl dl Seminario».
Slamo grati alia Sacra Congregazlone dei Seminari, cd
Innanzltutto a Lei, venerato e solcrtfsslmo Signor Cardinale
Prefetto, per aver promosso 11 Corso. E slamo grati ai
Docenti dell'Istltuto Superiore dl Pedagogia dei Pontificio
Ateneo Salesiano, chc a questa eletta asscmblca hanno
partecipato lesori di dottrina e di csperienza.
Pariare di glovani seminarlstl, rlempc II cuore dl trepida
letizia. Dl fatto essi confermano 1'ottlmismo con cui Nol
giudichlanio le moderne generazioni, pronte anch’esse, non
meno dl quelle che le hanno precedute, ad offrira al ministè­
re sacerdotale le manus adjutrices, confermando cosl 1'efficaciadei lavorio segreto c sostanzloso dclla grazJa nelle anime.
Nel giomo dl Pentecoste dl quest’anno, dopo Ia Consacrazione di quattordici Vescovi Missionari, abbiamo voluto
confldare questa speranza, questa trepida ansla dei Nostro
cuore: «Le generazioni che già hanno fatto le buone esperienze e le altre che le seguono a dlstanza... offrono motlvi
di Ileto pregustamento dei buonl successi de 11’awenIre.
Quante volte entrando... nel templo di S. Pietro per le
Vdienze generali Nol pensiamo a questo, e talora Ci place
anche dlrlo, scorgendo tanti e tanti glovani gagliardi e
pieni di fervore e di coragglo, educati al buon garbo e al
rispetto della tradizlone antica. Oh, perché non dovrabbe
in molti di loro accendersi la fiamma che li disponga a
lasciare tutto per darsi al sacerdozio, alia vita religiosa,
alia professione delle opere di misericordia, ai campi sconfinati dell’apostolato?»
Ed ecco, il «Corso di aggiomamento pedagogico» si col­
loca in questa luce di speranza: inlrapresa nobile e distinta,
perii metodo scientificamente solido, per i maestri espertl,
perla sua durata ed intensité, per il numero di partecipanti.
Esso ha voluto offrire a ciascun Rettore dl Seminario i
mezzi più adalti a saper scegliere, curare, incoraggiare le
>51 vocazionl alio stato ecclesiastico. /
Diletti figli, amlamo ora fermare la vostra attenzione su
alcunl punti, che Ci sembrano di particolare rilievo.
E anzitutto:
L La formazione del glovani seminarist! alia vita sa­
cerdotale.
Vol avete approfondito i principi essenziall della pedago­
gia e delle sue scicnze auslliarle, come la biologia, la psicologia e la soclologia, per completezza dl informazione nellesercizio dei vostri alti e delicati compiti. Di fatto, in
questi gioml, tutto è stato rivolto ad illustrare Ia forma­
zione delle vocazionl ecclesiastiche e i sussldi chc le sl im­
pongono.
Desideriamo pertanto sottolineare Tlmportanza dl questo
problema nel confrontl della vita dclla Chiesa, dl cul esso
è base e presupposto insostitulblle. Un clero ben formato
—testa, lingua, cuore—1 è ciô che dà affidamento di buon
apostolato e dl ordinale énergie poste a servizio della Chiesa.
Il depositum fidei è In tangibile cd infranglbilc. Μα esso
potrebbe non venire trasmesso con assoluta fermezza c
slcurezza, qualora nel clero venisse a Indcbolirsi quella
fedelU alla tradizionc, quel vigile senso di moderazione
e rispetto, quella dirlttura mentale che sono espresslone
di intégrité e coraggio. Non si pud far fronte alio spirito
dhgregatore e Indepcndcnte, che una erudizione superfi­
ciale, priva di basi filosofiche, diffonde purtroppo con leggerezza e pertinacia, se nel giovanc clero si allentassc la
vlgllanza contro le smanie di certe divagazioni e dl curioiità quae ad rem non pertinent *. La scienza dei clero deve
'A.A.S., v. LIU (I0x). P. 36!.
•Cfr. // Sai. Sinodo Romana: A. A. S., v. LII (i960), pp. J31 ss.
•Cfr. Ef>
*.
5, 4.
4225

η. 3002

progredlre su lo studio della Scrlttura, dei Padri, delle
grandi correnti della spiritualité, della soclologia cristlana.
A questo proposito Cl piace qui ripetere quanto avemmo
occasione dl dire a Castelfranco Veneto 11 18 settembre
dei 1958, nel primo centenario dclla ordlnazione sacerdo­
tale dl San Pio X: «È diffusa negll ambienti dei lalcato la
impressione... —Cl venne dl dire con gravité— che qualche
ecclesiastico dei nostri glomi non sappla resistere alie tentazionl delTora présenté: tentazioni che sono di maggiori
e più raffinate comodltâ di vita: di superficialité di studio,
di giudizlo, di parola: dl esagerato intéressé per ciô che fa
rumore: di disagio Innanzi ai doveri quotidiani che impon­
gono abnegazionc, distacco, pazienza, mitezza.
Non lasciamoci awlllré —dlcevamo allora-: non adattlamocl al comodo letto della routine quotidiana senza letlzia e senza entuslasmo, / al rezzo mondano delFora che 502
Îiassa e travolge: non costrlngiamo 11 Vangelo di Gcsù c gli
nsegnamentl della sua Chiesa negli angusti spazi dell'egolsmo personale e dei tornaconto. Dilatiamo I padlglioni defla
carlté e infervoriamoci qui al bene e al meglio»4.
Diletti flgll, custodlamo nel Nostro cuore II fremito di
consentimcnto che pervase queU'assemblea episcopale e
sacerdotale dl Castelfranco Veneto, ed anche oggi ne benediclamo Iddlo, come di un estremo pegno di fedelté e di
coraggio offertoCi a pochi giomi di dlstanza dalla Nostra
chiamata a questo universale servizio delle anime.
Non si puô venire incontro aile nécessité del popolo
cristiano, specialmcnte alie esigenze dl perfezione nel laicato più vicino e sensibile, se il clero non è per primo nu­
trito dl profonda vita spirituale, se la sua luce non brilla
sui candelabro di una irraggiante e conquidente perfezione
Tale formazione completa e armoniosa tanto necessaria
negli anni fecondi dei Seminario, che ne è 1'ambiente ideale,
appositamente creato dalla lungimirante saplenza dei Padri
dei Concilio Tridcntino, dipende da tutti coloro, che hanno
la responsabilité della educazione dei giovanï: ma possiamo
d’re che essa si assomma nella figura dei Rettore. È a lui
che, come a un buon padre di famiglla, fanno capo i vari
rami della ordinata vita dei Seminario, e dalla sua oculatezza dipende Ia efficienza delFIstltuto nelle sue complesse
attività.
Ora, la formazione che viene impartita dai singoli supe­
riori, ciascuno al suo posto di responsabilité, sotto la dlrezione dei Rettore, ha un duplice aspetto: intellettualc
c religioso-morale; aspetto che si integra armoniosamente
per dare il suo risultato pieno e completo. La prima non
deve essere di ostacolo o, Dio non voglla, di danno per la
seconda, e questa vuole permeare ed equilibrare la prima.

Diletti figli, all’antico maestro e direttore spirituale di
Seminario che oggi vi paria, vogliate permettere un richiamo di giovinczza. Nel dieci anni di Nostro umile ma filiale
servizio accanto a Mons. Radlni-Tedeschi, 11 collaboratorc
che Ci accaddc di introduire più di qualslasi altro fu Mons.
David Re, II Rettore venerato dei Seminario Nostro di
Bergamo, le cui visite al Vescovo erano cosl frequenti da
potersi dire quasi quotidiane.
Questa resta una delle impressioni più care c toccanli
délia Nostra vital II Vescovo e il Rettore dei Seminario veramente e sempre, ed in faccia alia diocesi, cor unum et
anima una. /
553
2. Formazione ulla santilà di vita, senza debolczze né
compromessi, secondo ia buona tradizione nostra che mira
alla virtù, al sacrificio, alla rinuncia. I sodi principi ascetic!
sollevano il giovanc dallo stato di immaturité, di Indecisione, di limidezza, che In soggettl predlsposti puô anche
conduire a forme pslco-patologicbc.
D’altra parte, la formazione cosl intesa mira a debellare
alla radice lo spirito di independenza, di insofferenza, di
critica, alimentato da una affermazione della personality,
che —almeno nelle espressioni di una male intesa educa­
zione— accampasolo dirittie pochi doveri: gravissimopericolo che puô soffocare le energie dl un giovane, e pregiudlcare la soprannaturale efficacia del suo futuro apostolato.
La Chiesa, fin dai primi anni dei Seminario, vuol radicare
profondamente negli adolescenti, chiamatl al sacerdozio, la
stima profonda, soprannaturale, dclla missione, che il Signo­
re ha fatto balenare al loro sgunrdo: sic nas existimet homo
ut ministros Christi, et dispensatores mysteriorum Del ·.
Questo chiede II popolo cristiano: ministri, dispensatori,
sacerdoti deH’Altlsslmo, compresl délia propria dignité, e
della responsabilité di riportare a Dio tutte le forme della
umana société.
•Card. A. G. RoncàUi, Serini t Dùconi, III. p, 654
*(»3<.
• i C&. 4. I.
4226

n. 3002-3004

SACHA CONGREGATIO CONCILII - RELIGIOSORUM

Fin dal Seminario, il candidato al sacerdozio è qualchc
cosa di sacro, dl distinto, di separato: il contcgno stesso
estcriore, anche nella letizia della ricreazione, non ha mai
nulla di dissipato, tanto meno di grossolano o di sccolaresco, ma denota qualcuno che si prépara a consacrarsi a
Dio: senza affcltazionc, senza pose, ma come habitus che
esprime 1’intcriore armonia delranima.
In questa luce prendono rilievo i punti basilari della formazionc religiosa: la pietà Eucaristica, che porta con naturalczza il glovane verso l’altare e le anime; pietà pro­
fonda, continua, centro dl attrazionc c dl aspirazione per
la mente e il cuore, cosl da diventare In seguito il fulcro
delTaltività aposlolica; con essa, le devozioni al Santissimo
Nome dl Gesu, al suo Sacro Cuore e al suo Prczlosissimo
Sangue, alie ouall —come abbiamo detto il 30 giugno
seorso, parlanao nella Basilica di San Paolo— «è buona
cosa incoraggiare sacerdoti e fedeli, awiare specialmente
i futuri maestri della generazione a noi contemporanea e
di quella che ci seguirâ dappresso, a dignité e ad elevazione di alla e più penetrante catechesi, di cul si scorgono
564 qua e là Indicazioni intéressant! e fervorosc» ·. /

10G1 IUL 29-31

Ecco Venerabili Fratelli c diletti flgli, quanto II Nostro
cuore Cl ha dettato In occasione di questo Convegno cosl
qualificato. Questi gioml, passati In tanta serietù dl studio
e soavitù di fraterni incontri, porteranno tutto 11 frulto
che da essi si attende. L'opera vostra, nascosta e Instancabilc, è tra le più preziose nelle motte mansioni della vita
della Chiesa, c Noi teniarno ad osslcurarvi lutta la Nostra
stlma. Vi siamo vicini, col pcnslero c con la preghlera, e vi
auguriamo tante consolazioni nel vostro mlnlstero: special­
mente quella d! poter vedere sempre plù numerose gene·
razioni dl glovani sacerdoti usclrc dal Seminari, con 1'occhlo luminoso e il cuore aperto, per diffondere attomo a sè
quella luce e quel calore, che avranno nttinto da vol, dalla
vostra fede, dal vostro sacrificio.
E in pegno dei Nostro più vivo affetto paterno vl accompagniamo con una particolarc Bcncdizionc Apostollca, che
va anzitutto al Nostro Venerabile Fratello 11 Cardinale
Giuseppe Pizzardo, al suoi validi collaborator! nella Sacra
Congregazione dei Seminari e delle Université degli Studl,
e a tutti i diletti semlnaristl d
Italln.
*
’ Discorso Afli Alunai de! Siatuaho, 24

1939; A. A. S., ▼. XXXI

(»$»). p· 347.
La devozlone alia Madonna, Madré di Gesù e Madré
• I Ccr. 3.
nostra, vuol essere col ti va ta In senso cattolico, cosl da
moderare la tendenza al soffermarsl nelle plccole effusioni
del sentimento, a cui si abbandona talora il popolo nostro:
esaltando particolariU locali, piuttosto che I tiloll di onore
3003
predari e prominent! di Maria: la sua verginlté, la divina
maternité, il posto suo accanto alla croce.
1961 IUL 31.-SC CONCILII, RESCRIPTUM. PART.·
E come verso Maria Ssrha, cosl vogliate suggerite ai giovani seminarist! una speciale confidenza verso San Giusep­
FaCULTAS DATUR CEDENDI USUM PAROECIAE CATHOLICAE
pe, la cul presenza —che abbiamo voluto plù risonante nel
PRO CULTU LUTHERANO EXERCENDO
massimo templo della crlstlanitâ— sl rivela assal oppor­
tuna nella Santa Chiesa tra gli splendori dell’apostolato
Preces-- The Bishop of Little Rock humbly asks permission
universale e del più insigni dotlori e martiri della fede.
far the pastor of the place called Mountain Home to sell the
old parish church at the following price, namely: $ 18,000 dol­
Mite, silenzloso, discreto: San Giuseppe è modello perlars in case the church is sold to a non-Catholic sect, since the
fetlo da Imitarsl In clrcostanze che si ripetono in ogni tempo
Lutherans wish to acquire this church and are willing lo pay
e che eslgono abnegazione di sè e abbandono totale in Dio.
the top price: or $ 9,000 dollars in other cases.
The proceed
*
of the sale will be Invested for the purpose of
Accanto a queste devozioni insostltuiblli per formare un
paying
off
the
indebtedness
which has been incurred for the
clero santo e santiflcatore, ecco ancora la Confessione settînew church.
manale, che, unlta alla dlrozione spirituale, è fonte di puResch.—The Sacred Congregation of the Council, having
rificazione e dl santlficazione, alimento e stlmolo di costanti
considered the facts related in the petition, graciously commits
ascensioni spirituali; ecco la meditazione quotidiana, la letlo the Bishop of Little Rock the faculty to grant the permis­
tura spirituale, condotta specialmente sui Sacri Testi, gli
sion as prayed for, according to his judgment and conscience,
esami di coscienza, la contemplazione e meditazione del
provided that the consent of the diocesan Consulter
*
and of
mlsteri del Rosario.
the diocesan Council of Administration be obtained, and if
the sale is made to a non-Catholic sect, that there be no dan­
3. Quando la preparazione religloso-morale è fondata
ger of scandal; observing the other provisions of law.
su queste basi sicure e luminose, aùora la preparazione in·
Given at Rome, the 31st day of July, 1961.
tellettuale ne dlventa corne un aspetlo complemcntare. Inwrcndosl armonlcamcnle in essa, e raggiunge il massimo
• Ordinario Petricufeo: ECUSCAPEN V. p. 555 Adn. L. P. GRA­
rondlmento per le multiformi esigenze della vita pastorale.
VES in BOUSCAP.EN V. p. 555-556
Anzllulto una soda formazione filosofica cristiana, secondo
i principi, la dottrlna e il metodo di San Tommaso, che dia
all'alunno dl oggi e ail'uomo dl domani equllibrio di giudizlo, profondità di vedute, buon senso e maturité Intel3004
lelluale. Alla luce di quel principi chiarificatori polranno
essere giudicati nel loro glusto valore i vasti movi menti
1961 IUL 31.-SC RELIGIOSORUM, NORMAE. PART.·
cultural! e letterari, le correnti dei pensiero modemo, le
b*· une e i perlcoli del tccnicismo. Corne Infatti osserva il
Normae circa hospitium peregrinorum apud religio­
Nostro Prodecessore Pio XII di v. m., «aemulatio in veri­
sarum DOMOS EXERCENDUM
tate quaerenda et propaganda per commendationem doc­
trinae sancti Thomae non supprimitur, sed excitatur potius
Roma, 31 luglio 1961
ac tuto dirigitur» ’. Tutto clô che di bello c di grande ha
prodotto e continua a creare lo spirito umano, sarà giudiRev.ma Madre Generale, Da varie parti viene segnalato
5Ô5 cato cosl nel / suo giusto valore, acquisterà nuovi riflessi
a questo Sacro Dicastero come moite Congrcgazloni reli­
per 1’azione apostolica, che deve essere mossa dal grande
giose abbiano aperto o si propongano dl aprlre, soprattutto
annunzio paollno: omnia vestra sunt... vos autem Christi.
in Roma, case destinate a rlcevere non solo osplti di coChristus autem Dei ·.
noscenza, ma sovente penslonati dl passaggio: donne, uoE per questa visione totale alia luce dei plano di Dio,
mini ed anchc famiglie di pellegrini c di turlsti.
ecco lo studio della teologia, nel suoi meravigllosi trattati,
A tale proposito, desidero che la R. V. faccia conoscere,
che dlschiudono sempre nuovi splendori alrintelletto asspecialmente attraverso la Rlvista delle Religiose dl Italia
setato di verità; studio che viene compluto nel filiale osse(antica A. L. A.) le dlsposizlonl che questa S. Congregazione
quio al Magistero della Chlesa, ciofc del Sommo PonteOcc
ha già più volte precedentemente emanate:
e dei Vescovi uniti con Lui. regola prosslma di verità. Ecco
ι.Λ
Sccie è ’tata sempre restla ad approvare
I tesori dei Libro Divino, nelle armonle congiunte dell’An­
nuu ZJ°n *} esl nate’
altri SC0Pl» a<l offrira ospltalità
tico e dei Nuovo Testamento; 11 pensiero dei Padri e del
Dotlori; lo splendore dei ritl liturglci, approfondit! nella 2rn^MnMrie ca5^ sPecIc sc a persone d’ambo 1 sessi, e
loro genesi e nel loro significato; lo studio della soclologia
fosse affinc a «Iuella prodel 1901
'|C W detto csPlic>t«>nente nelle Norme
alia luce dei documenti dei Romani Pontefici; ecco il dispiellcolo 14 ÏLtàu 10 16; mentrc le Norme dei 1921, alfarganl della storia della Chlesa, e insieme le altre sclcnzc
ausiliare degli studl teologici, che danno alie menti quella licolo 14, escludevano una simile attlvità.
formazione completa, che Illumina tutta una vita, e da
petlcrini' tur'n
a causa della grande affluenza di
?le a^'mt ammCS.S‘ da',c ,Aulor‘là competent^de­
cui potranno trovare ccrtezze sovrumane tante anime di­
sorientate, confuse, deslderose di verità.
terminate condiâoSi??; f* d alllvita ricettive, ma a detamente tenutc present
*
non 5CrnPrc furono comple• i:(huna!cre Rvvu, 3
101.

4227
4228

|ββ| U’G 21-SEP «

SC STUDIORUM - CONCILII - ORIENTALIS - IOANNES XXIII

3. Oggi Ic condlzloni sono abbastanza mutate dal 1950,
ed è aumcntata la capacity nlbcrghlera delle clltù, non cosl
tultavia da render superflua una simile atllvltà da parte
degli htitull religiosi.
Peraltro, qunloru con i debiti permessl del Vicaria to dl
Roma o delle rlspettlve Curie, si abbiano case che dlano
ospltilitâ a pellegrini o a turistl, è gravemente obbligalorio
osservare le nonne canonlchc sotto riportate ed essere in
regola con ic leggi civili, come viene spiegato ncirallcgato
riassunto.
I. Le nonne canonlchc sono, soprattutto, le scguentl:
a) 1’ospltalitΛ offerte In case religiose abbia il carattcrc
di upoitolato, e non si confonda con una attlvité albcrghiera quulunque;
b) vi sia completa scparazlonc tea i locali riservati allé
comunità delle Suorc c quclli destinati agli ospiti; 11 passaggio dagli uni agli altrl sia prudentemente regolato c
wrvcgliato dalle Superiore o dalle incaricate;
c) nile Suorc non vengano affidati servizi non conve­
nienti a persone religiose: come sarebbe il servizio delle
camerc degli uomlnl o famiglle ospiti, il servizio a tavola,
ecc;
d) sia evitata ogni apparenza dl lucro e di concorrenza
rbpetto agli enti albcrghleri;
r) ncll’eserclzlo dl tali opere siano fcdelmcnlc osservate
le eventual! prescrizioni emanate dall'Autorité civile.
Iji R. V., in qualité di Présidente dell'U. S. Μ. I.,
voglia cortescmcnte adoperarsi perché la présente lettera
sia non solo portata a conosccnza di tutte le Rev.me Su­
periore Generali, ma venga, almeno nella sua sostanza,
pubblicata anche sulla Rivista su accennata, prendendo
all’uopo i debiti accordi con il Rev.mo Padre Direltore
della medesima, anche per quanto riguarda la pubbllcazlone delle norme civili allegate.
Profitto volcntieri dclPoccasione per ringraziare la R. V.
di quanto fa per il bene di tutte le Religiose d'Italia, e con
sensi di religioso ossequio, mi confermo dev.mo nel Signo­
re.—Valerio C. Valeri, Pref.
• Praeridi Unionis Antistitarum Maiorum Italiae: RivisU delle religiose
10 (198!) 519-520 Adn. Ririeta delle religiose 10 (1961) S21-529.

η. 3005-3008

mosynas Missarum diebus feriallbus, et quidem primis fe­
riis sextis cuiuslibet mensis et occasione matrimonii vel
sepulturae iteratarum ad effectum erogandi pro necessita­
tibus dioecesis, praesertim vero favore Seminarii minoris
«Wadhams Hali».
Episcopus altero etiam gaudet induito, per rescriptum
Sacrae Congregationis Concilii diei 25 februarii 1959,
n. 39984/D ad quinquennium concesso dc Missis in dioecesi
iteratis.
Rescii.—Sacra Congregatio Concilii, attentis ab Episco­
po Ogdensburgensl expositis, petitam prorogationem Iuxta
preces Impertita est usque ad exspirationem rescripti
n. 39984/D.
Datum Romae, dic 22 augusti 1961.
♦ OrdHario Ogdonsburgonii, Prot. N. 64706/D: e documento ori­
ginali.

3007
1961 AUG 29.-SC ORIENTALIS, RESCRIPTUM. PART.·
datur concedendi sodalibus Societatis
curam gerunt fidelium orientalium, usum
UTRIUSQUE RITUS ETIAM IN DIVINI OFFICII RECITATIONE

Facultas
Iesu qui

Roma, 29 agosto 1961

Reverendissimo Padre, con riferlmento all’indulto accordato al Rev.mo Preposito Generale della Compagnia di
Gesù di usare la stessa facoltâ concessa dal Santo Padre
Leone XIII dl f. m. all'Abbate Primate dei Benedettlnl
nel Motu Proprio, concernente il Collegio di S. A tanas io
il 15 dicembre 1897, mi pregio comunlcare alla Paternité
Vostra Reverendissima che questa Sacra Congregazione, a
scanso d’ogni dubbio, dé facoltà al Reverendissimo Pre­
posito Generale S. I. di accordare il biritualismo anchc
per la recita del Divino Officio ai religiosi che vengono
destinati alia cura degli Orientali.
Con sensi di religioso ossequio, volentieri mi confermo
della Paternité Vostra Reverendissima dev.mo nel Si­
gnore.—A. Coussa, Pro-Segret.
♦ Procuratori God. S. L. Prot. N. 316,61: Acta roman a Societatis
lesu 14 (1961-66) 15-16.

3005

3008
1961 AUG 21.-SC STUDIORUM, NOTIFICATIO. PART.·
1961 SEP 6.-I0AN. ΧΧΠΙ, ALLOC. AAS 53 (1961) 610-612

Scripta Joseph! Ortega y Gasset e bibliothecis
Seminariorum removeri debent
Ronuic, d. d. xxi m. augusti a. D. mcmlxi

Excellentissime Domine, notum est opera scriptoris Jo­
seph Ortega y Gasset variis erroribus scatere, qui cum
doctrina catholica minime componi possunt. Qua de re
Sacra haec Congregatio, omnibus rite matureque perpen­
sis, decrevit ut scripta huius Auctoris c bibliothecis Semi­
nariorum removeantur.
Quod dum Excellentiae ReviTiae Tuae significamus,
persuasum simul habemus nostram hanc decisionem, ad
Seminarium tuum quod attinet, ad effectum sollicite de­
ductum iri.
Bona cuncta precibus fusis toto corde a Domino Tibi
exoptans, plurimam salutem dico ac manco Excellentiae
Tuae Reverendissimae addictissimi in Ch. I.—Joseph Card.
Pîzzardo, Prae/. Dinus Staffa, Secr.
• Ordinariis locorum: Seminarium 13 (1961) 426.

3006
1961 AUG

Facultas

22.-SC

CONCILII,

RESCRIPTUM.

PART.·

datur percipiendi eleemosymam pro
sarum binatione in diebus feriatis

Mis­

Preces—liealisslme Pater, Episcopus Ogdensburgcnsls,
iisdem perdurantibus causis, a Sanctitate Vestra humiliter
expostulat ut sibi prorogetur Indultum iampridem conces­
sum per rescriptum Sacrae Congregationis Concilii diei 10
septembrls 1956, n. 17560/D, de facultate percipiendi elee­
4229

Allocutio die 6 sept, habita iis gui interfuerunt coetibus a
Catholica Studiorum Universitate a Sacro lesu Christi
Corde Romae habitis, hoc proposito disserendi argumento:
•La donna e la professione
:
*

De 1URÎBUS ET OFFICIIS MULIERIS PROPRIIS IN HODIERNA
SOCIETATE

Diletti figli e figlie, Convenait a Roma per il corso di
studio promosso daU'UnIversità Cattolica dei Sacro Cuore
sui terna «La donna e la professione», voi avete desiderato
un inconlro col Padre.
Con viva gioia accogliamo questo filiale omaggio, di cui
non Ci sfugge ii significato e la delicatezza. E tanto più
esso Ci torna gradito, In quanto offre a Nol la soddisfazione lutta paterna di vedere, Insieme ai benemeriti organizzatorl dei Corso, cosl vasta rappresentanza dei Movimenti Femminili Cattolici più qualificati, cloè delFUnlone
Donne di Azlone Cattolica e dei Centro Femminile Italiano.
Volentieri. pertanto, cogliamo questa occasione per rivolgervi una parola dl esortazlone c per esprimervi rinteressc
e Ia fiducia che riponlamo nella vostra attività.
E anzitutto Cl congratuliamo con vol per lo spirito di
fraterna Intesa con cui in questi giomi prendete in esamc
il problema di cosl grande importanza ed attuaüté. In tal
modo, mettendo in comune il frutto delle csperienxc e delle
riccrche condotte in parecchi settori, voi potrete meglio
coordinare le inizlative sui piano nazionale e rngglungere
benefici risultati.
Abbiamo detto che voi avete affrontato l'esame dl un
argomento di grande importanza ed attuallté. Infattl il
ritrao dinamico dell’evoluzione tecnica e sociale di questi
ultimi cinquant'anni ha avuto anche qucst’elfetto, di far
uscire ia donna dalle paretl domestiche e metterla a diretto
contatto della vita pubblica. La vediamo cosl prestare ia
4230

3099-3010

JOANNES XXIII · SUPREMA CONGE. SANCTI OFFICII

1901 SEP 10-20

$na opera nolle 'abbriche, negli affle*, nelle aziende, ed
adJUumfnai-e Ic cosclcnzelniplrito dl verientrare in quasi tutte le professioni che erano campo di
tà, di giustizla, c dl amore.
vita e di azione riservato esdusivamente all’uomo.
Affinchè questi Nostri voti si adcntplano, ed una rinnoNon è il caso di soffcrmard a considerare se questo stato
vala flamma di zelo si riaccenda tra I membri delle vostre
dl cose corrisponda al vero ideale dclia donna, o tanto
Associazloni, Noi, non senza volgerc uno sguardo pio e
meno di lasdarci andare a lamentclc c recriminazlonl. È
confidente alla più grande Donna della crcazione dl Dio,
511 dovere, invece, dei cattolid esamlnare / questo fatto e, alia
la santa e dolcissima Madré di Gcsù e Afadrc nostra, Involuce degii insegnamenti cristiani, rica vare quelle indicachlamo su ciascuno dl voi Fabbondanza dei divini favori,
zionl che valgano a mitigare le difficoltâ dclia odierna concon I’auspicio dclia paterna Denedczione Apostolica, che
di cuore vi impartiamo.
dizione della donna c ad owfare 1 pericoH che un simile
stato di cose indubbiamente comporta.
Senza entrare nel dettagli di questo problema vasto e
complesso, Noi Ci limiteremo a porre l’accento su alcuni
3009
punli di fondamentale importanza per il giusto orientamento dei vostri lavori.
1961 SEP 16.-IOANNES ΧΧΙΠ, NORMAE. PART.
In primo luogo la professione della donna non puô presclndcre dal caratteri inconfondibili con cul il Creatore ha
voluto contrassegnarne la fislonomla. È vero che le conNormae servandae a Commissione Cbxtrali praepa­
dizionl di vita tendono a introduire praticamcntc la quasi
ratoria Concilii Vaticani II in examinandis schema­
assolota parità delFuomo c della donna. Tuttavia la parité
tibus a Commissionibus singulis propositis
dl diritti giustamenle proclamata, se deve riconoscersi in
1. In expendendis schematibus Constitutionum seu De­
tulto qudlo che è proprio della persona e della dignité
cretorum
a Commissionibus vel Serre ta Flatibus propositis.
umana, non implica In nessun modo parità di funzioni. Il
Commissio Centralis Id dumtaxat debet statuere: utrum sche­
Creatore ha dato alla donna dotl, Inclinazioni e disposlzioni
mata talia sint vel talibus rationibus innitantur ut Summi
naturali che le sono proprie, o In grado diverso dall’uomo;
ssint. ad normam n. 14 Mota
Pontificis iudicio submitti
i 2910 J.
ciô vuol dire che le sono stati assegnati anche compiti par­
Proprio Superna Del nutu |
ticular!. Non distinguere bene questa diversité delle rlspet2. Sl in aliqua quaestione Commissiones mixtae In idem
schema non consenserint, eadem quaestio peculiaris subeomtlve funzioni delTuomo e della donna, anzi la loro neces­
missionls studio subicictur, antequam ad coetus plenarios de­
saria complcmentarietà, sarebbe mettersi conlro natura e
feratur.
si finirebbe per awillre la donna c toglicrle il vero fonda3. Coetibus plenariis Commissionis Centralis praeerit Sum­
mento della sua dignità.
mus Pontifex. Eoque absente. Cardinalis ordine senior, discus­
Amiamo inoltre ricordare che il fine a cul 11 Creatore ha
sionem vero moderabitur Cardinalis Praeses Commissionis vel
Secretariats, in cuius competentiae ambitu est materia pertrac­
voluto ordinare tutlo I’essere della donna è la maternltà.
tanda:
Idemque Erhus Pater dc quaestione disceptanda referet
Questa vocazione materna le è talmcnte propria e conna4. Coetibus aderit etiam Secrctarlus Commissionis vel Seturale, che essa è operante anche quando manca la diretta
cretariatus
cuius interest.
generazione della specie. Se si deve dunque offrire alla
5. Ordo disceptationis hle esL Proposito per Praesidem
donna un conveniente aiuto nella scelta del lavoro, nella
argumento, Secretarius Generalis perlegit schema discutien­
preparazione e nel perfezlonamento delle proprie altitudi­
dum.
uuod dein Cardinalis Ponens seu Relator exponit, explini, blsogna che essa trovi nelFcsercizlo della sua professione
un mezzo per svilnppare sempre più un animo materno.
Quale contributo potrebbe essa offrire alla société, se fosse
messa in grado di implegare più convenientemente queste
verint. Posthac, si nullus alius disceptare petierit, transitus
sue preziose energie, specialmente nel campo educativo,
fit ad suffragium ferendum.
asslstenzialc, religioso ed apostolico, e trasformare cosl la
6. Suffragia feruntur per Placet, Non Placet, Placet iuxta
modum. Enuntiatura viva voce suffragium singuli Sodales seu
sua professione in tante forme di maternltà spirituale!
Membra scribent in foiio, per Secretarium distributo, quod
Anche oggi 11 mondo ha bisogno di sensibilité materna,
dein eidem Secretario tradent.
per prevenire e dissipare quella atmosfcra di violenza, di
7. Illud schema probatum habebitur (eo quidem sensu
grossolanltà, in cui talora gli uomini si dibattono.
quod Summo Pontifici proponi poterit, luxta n. 1) quod duas
tertias partes suffragiorum tulerit, nisi pro singulis schemati­
Infine blsogna sempre tenere ben present! le partlcolari
bus aliam maloritatem Summo Pontifici statuere placuerit.
esigenze della famlglia, che costiluisce per la donna il
g. Suffragium Placet luxta modum pro suffragio affirmativo
centro principale delle sue attIvità ed !n cul la sua presenza
habetur, quod si talia suffragia quartam partem validorum
612 è Indispensable. Purtroppo le / necessità economichc cosui fragi orum attigerint, neque, rebus melius declaratis, rescrslringono spesso la donna a prostare la sua opera fuori
vationes auferri potuerint, utriusque suffragationis exitus
delle pareil domestlche. Non e chl non veda come questa
Sanctissimo Domino brevi relatione communicabitur.
dispersione di energie, questa assenza prolungata dalla casa
9. Schema, quod a Commissione Centrali probatum non
mettant) la donna In condizionl da non potere assolvere
fuerit (iuxta n. 7, 1), «i res ferat, remittetur ex officio Com­
debltamente i suoi doverl di sposa e di madré. Ne dériva
missioni vel Secretariatui a quo datum fuerit una cum ani­
un rallentamento del vincoli familiari e la casa cessa dl
madversionibus Commissionis Centralis, ut illud Iterum excu­
essere 11 nido accogllcnte, caldo, riposante, dove ciascuno
tiat, emendet, immutet, ac dein Commissioni Centrali iterum
riassesUla propria vita alla fiamma degli affetU. Appunto
examinandum tradat.
per ricondurre la sposa e la madré alla sua propria funzlone
SS. D. N. Ioannes Pp. XXIII, tn Audientia die 16 Septem­
bris 1961 tnfrarscrlplo impertita, praesentes Normas statuere
nel focolare domestico, anche Noi nell’Enclclica Mater et
Magistra, come I Nostri Prodecessori fecero in memorabili dignatus est easque servari mandavit.
documenti, abblamo rivollo le Nostre sollecitudlni a favore
Romae, die 16 septembris 1961.
dl un salario sufficiente al sostentamento dei lavoratore
•Ad PjntiGcix» CommixriccGe praeparatorias Concilii Vaticani Π
e dclia sua famlglia.
a Secretario Generali traxœUsae: ΑροΠ. 34 (1961) 316-317. Adn.
Dilettl figli e flglle, le moderne stnitture sociali sono
C DE CLEPO in ΑροΠ. 34 (1961) 316.
ancora lontane dal far si che la donna, neirescrclzio dclia
61/51-bU
sua professione, possa reallzzare la plenezza della sua personsuità e offrire quel contributo che la socletâ e la Chiesa
3010
attendono da essa. Dl qui 1'urgenza di rlcercare nuove soluzloni al fine di ragglungere un ordine e un cqulllbrio plii
confacentl alia dignità umana e crlstlana dclia donna. Di
1961 SEP 20.-SC S. OFFICD, RESCRIPTUM. PART.·
qui dunque la necessità che le forzc cattoliche femminifi
prendano coscienza dei doveri che loro incombono. Questi
Facvltas datur modusque determinatur sumendi
non sl esauriscono pl(i, come un tempo, nel ristretto am­
S. Communionem ope alicuius fistulae in stomachum
bito della vita familiare. 11 progressivo salire della donna
DIRECTE DERIVANTIS
n tutte le responsabilité della vita associata richlede il suo
attivo intervento sul piano sociale e politico. La donna
Auguxt of this year. Your Excellency
non meno che l’uomo è necessaria per il progresso della
1
N. be allowed to receive the Holy Eucharist
ÏSiSLch. peciei ol Wlne U'rou«h a tube inserted Into the
société, specialmente in tutti quel campi che eslgono tatto,
dellcatezza ed intuito materno.
In this regard I wish to Inform you that this Sunremi*
Fatevi dunque solertl esecutori di questi sublimi ideall,
dllettl figll e tiglle, con la parola, con l’esempio, con l’azlob.
to N.
ne. Non lasclatevl vincere dalle difficoltâ. Continuate in4231

4232

1961 ocr 11-21

It Is impouibl· (or the person to receive Communion under
the species of bread. However, In order thnt the administra­
tion of Communion under the species of wine may take place
ufdy end becomingly, lids Supremo Sacred Congregation has
decided to annex the following Instruction.
The wine which h to be consecrated can be placed In some
container (gold or silver) such ns the small container in which
the oil for anointing (oleum infirmorum) Is kept. At the up­
per edge of this container should be constructed a kind of
Mpout so that the species of wino can be more easily and
wcnrtly poured Into the tube.
The container with the unconwcratcd wine .should be placed
on the altar. The wino should be consecrated In this con­
tainer so Huit after the consecration all «manipulations» can
be avoided. Then the consecrated wine can be carried In
the said container without danger of being spilled. It should
be carried In the same way and with tho same rite ns In the
case of a consecrated host.
When about to pour the species of wine, the priest should
place a purificator nt the mouth of the tube and slowly pour
the wine through the spout Into tho tube. When the sacred
species have been administered, some wine or water should
be at once nut Into the empty container to purify it Oust os
the priest is accustomed to do after the reception of the
Precious Blood in the celebration of Mass). This ablution
should be given to the patient so thnt in this way there is also
a purification of the tube.
Moreover, Your Excellency should notify the priest who Is
to administer Communion to the said patient that a few drops
of wine do not suffice to administer the sacrament but that
a quantity of wine Is required such as Is ordinarily used nt
Mass. Otherwise, there Is danger that all the wine poured
In may ndhere to the Inner wall of the tube and none reach
the stomach.

♦Ordinario Rockfordicnsi. Prot. N. 414/61: BOUSCAREN VI. p.
568 SM.

3011
1961 OCT 6.-SC RELIGIOSORUM, LIT. C1RCUL. PART.·

Accurata
IX RECTA

n. 3011-3014

SACHA CONGREGATIO RELIGIOSORUM - SANCTI OFFICII

institutio candidatorum ad sacerdotium
DOCTRINA SOCIALI ECCLESIAE COMMENDATUR

3012
1961 OCT 7.-SC RELIGIOSORUM, NORMAE. PART.·
dantur pro acceptatione, custodia et imple­
mento LEGATORUM ET PIARUM FUNDATIONUM IN O. F. M.

Normae

Roma, 7 ottobre 1961

Ziea.mo Padre Procuratore, in riscontro alia domanda
prcscntala dalla P. V. Rev.ma relatlvamente alia estlnzione dl alcuni oneri di SS. Messe nella Provincia di..., mi
do premura dl comanicarLe alcune direttive con cui potranno essere ngevolmcnte risolti simili casi.
Prima dl tutto questo Sacro Dicastero richlama 1’attenzlone dei Superiori affinchè vengano osservati più scrupolosamente gli artt. 278 e 279 delle Costituzloni dei Frati
Minori circa 11 dlvicto di accettarc legati o fondazionl per­
petue di SS. Messe.
Comunque, se nel passato tali legati fosscro stati leglttlmamente accettatl, è compito dl ogni Provincia studiarc
cosclenziosamente la natura degli obblighi assunt! ed attenersl fedelmente alie eslgenze dclia giustizla, speclalmentc se sl tratta di legati che risalgono a pochi anni fa. Tuttavia, qualora 11 capitale di alcuni legati, a motivo delle
successive variazioni monetarie, fosse diventato ormai
troppo esiguo, questa Sacra Congregazionc desidera che
in ogni Provincia si faccia una lista di questi «piccoli»
legati o capitali, da presentarsl a questo S. Dicastero, il
quale potrà eventual mente autorlzzare II conglobamento
c determinare il numero corrispondcnte di SS. Messe da
cclebrarsi.
Lo stesso suggeri mento vale anche per la domanda presentata dal Ministro Provinciale di... (Prot. 3412/61).
Colgo questa occasione per confermarmi, con sensi di
religioso ossequlo, della Paternità Vostra Reverendissima
devotissimo nel Signore.—Valerio C. Valeri, Pref.
♦ Procuratori Gcn. O. F. M.. Prot. N. 3380/61: AOFM 81 (1962) 168167. Adn. AOFM 81 (1962) 185-188.

Roma, 6 octobre 1961
Reorno Padre Superiore Generale, alia luce della Costi tu­
rione Apostolica Sedes Sapientiae [LE 2579) e della Istrurione Religiosorum institutio [LE 2962], questa Sacra Congregazione ritienc ora opportuno insistere su taluni aspetti
dclia preparazione disciplinare e dottrinale del giovane
Clero in Italia.
Non è del tutto raro, infattl, che si notino attegglamcnti
—quali una scarsa umiltà, un vivace spirito di critica al1'operato dei Superiori, un concetto non del tutto esatto
deirobbedicnza, una certa contrarletâ al sacrificio, una
valutazlone non sempre retta di alcuni problemi dottrinaII—che sembrano rive! arc un senso della vita poco confor­
me a quello proprio di chi aspira al Sacerdozio.

Tali deficlenze, non certo imnutablli a manchevolczze
da parte dcgli organ 1 responsabiti della formazione dci
giovanl, trovano forse la loro radice nell’ambiente di provenlenza delle vocazioni, spesso impregnate di mondanità
c di laicismo, in antitesi con lo spirito di mortiflcazione c
con la rispettosa obbedienza allé legittime Autorité Ecclciistlche.
Questo Sacro Dicastero, pertanto, sente il dovere dl richiamare l'attenzione délia Paternità À'ostra Reverendissi­
ma e di tutti coloro che sono prepostl al govemo, alFinwgnamento ed alla formazione spirituale delle nuovc love
di Religiosi, segnatamente di quelli candidali al Sacerdo­
zio, suite seguentl raccomandazioni:

•Sia intcnsificata la preparazione dci Religiosi per affronlare senza pcricolo o cedimenti le deviazioni del mondo
attuale, con la slcurezza della dottrina e con il possesso
delle virtù necessarie, specialmenle deU'umiltà, della ob­
bedienza c dello spirito di sacrificio. In modo particolare
glovanni levltl devono csscre ben formati nella sana dot­
trina sociale della Chiesa.·

3013
1961 OCT 18.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·
saeculare Presbiterorum «du Prado»
AGGREGATUR ÛRDINI FRATRUM MINORUM CONVENTUALIUM
QUOAD INDULGENTIAS ET GRATIAS SPIRITUALES

Institutum

Preces—Beal iss imo Padre, Sua Ecccllcnza Rev.ma Mons.
Alfred Ancel, Vcscovo Tit. di Mlrina e Ausiliare di Lione,
nella sua qualità dl Superiore Generale delTIstituto dei Prado
(Cosa Mndre in Llone), a nome dei Capltolo Generale, rivolge
fervida istanza a che 11 predetto Istituto, che prcccdentementc
fin dalla sua istituzionc era oggregato ni Terzo Ordine Francescano ed oggi è un Istituto Secolarc di Diritto Pontificio,
venga spirituolmente affilia to oU’Ordine dei Frati Minori Con­
ventual), per la partccipazione delle Indidgenzc c delle grade
spirituali dl cul gode lo stesso Ordine, comunicoblli agli Istituti
afflliatL
Il Definltorlo Generale dclTOrdine nella sessione del 31 mag­
gio 1961 con voto unanime ha espresso II suo eonsenso. Che
della grazia, ccc....
Rrscr.—Vigore facultatum a Ssiho Domino Nostro con­
cessarum. Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum Sodalium
praeposita, attentis expositis ab Excrfio Superiore Generali
de Prado, Reviho P. Ministro Generali O. Fr. Λϊΐη. Conv. be­
nigne committit, ut petitam gratiam, iuxta preces, concedat»
servatis servandis. Contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, dic dcclma octava mensis octobris 1961.—
Fr. P. Philippe, Secr. C. Addlvlnola, Ad. a Studiis.

♦Ministro Gen. O. F. M. Conv., Prot. N. 2129,81: COFMConv 60
(1963) 47-43. Adn. COFMConv 60 (1963) 4849.

3014
1961 OCT 21.-SC S. OFFICII, RESP. AAS 53 (1961) 735

Volentieri profitto dell’Incontro per confermarmi, con
sensi dl deferente ossequlo della Paternità Vostra Reve­
rendissima devotissimo nel Signore.—Valerio Card. Va­
leri, Prefetto.

De Sacra Communione infirmis administranda horis

•Ad Sipromoe Msdmforoa Institutorum porfoetjonie domos habMtfcsn luliac; CpR 41 (1962) 228.

Quaesitum est ab hac Suprema S. Congregatione utrum
infirmis, etsi non in periculo mortis constitutis, nec decum-

4233

POSTMERIDIANIS

4234

n. 3015.3017

·

SC STUDIORUM - SACRAMENTORUM - IOANNES XXHÎ

bentibas, sed domo egredi non valentibus. Sacram Com­
munionem ministrare liceat horis postmeridianis, quoties
ipsi mane Sacram Eucharistiam recipere nequiverint, sive
prae sacerdotis absentia, sive prae alio rationabili impedi­
mento.
Feria V· loco /P· die 19 Octobris 1961

Eifii ac Revrhi DD. Cardinales rebus fidei ac morum
tutandis praepositi, huic Dubio respondendum decreve­
rant: Afiirmatioe, dummodo: 1) agatur de infirmis qui iam
per hebdomadam domo egredi non valeant; 2) tempus uc
frequentia Sacrae Communionis a Parocho vel alio Sacer­
dote, cui spiritualis cura infirmi incumbit, determinentur;
3) regulae serventur quoad leiunium cucharisticum iam
statutae.

A> .

I

Quam decisionem Feria VI sequenti die 20 Octobris
1961, in Audientia Emo ac Reviho Dno Cardinali Secre­
tario S. Officii impertita, Ssrhus D. N. D. loannes divina
Providentia Papa XXIII confirmavit ac publici iuris fieri
iussIL
Datum Romae ex aedibus S. Officii die 21 Octobris
1961.—Sebastianus MXsala, S. S. Congreg. S. Officii No­
tarius.
Adn. 3ONAVENTURA A GANGI iz Apoll. 34 0^31) 293-29Ô; E. B. in
NrT B3 (1981) 1093-1C&4: G. LOBO in Tho Clergy Monthly 23 (1952)
135-137; E. F. REGATILLO in Sal temo 50 (1982) 115-125; M. O. in
EL 78 0962) 183-184; Ü. NAVARRETE in PrM 51 (1962) 248-260:
Cilh. S3 (1961) 1438-1440; Perfice munni 38 Π961) 868-670

1001 NOV 1.17

radisi in ipsa eiusdem nominis episcopali civitate nunc
vigentem, pro munere constituit erigitque atque in perpetuum
erectam declarat, quinque memoratis studiorum Facultati­
bus praeditam necnon Instituto Polytechnlco multimodisque Scholis; ipsi Catholicae Universitati iura, honores
privilegia prorsus agnoscens, quae huiusmodi Athenaeis in
universo Catholico Orbe ad normam luris competunt. Sacra
eadem Congregatio insuper praecipit ut omnia ad effectum
traducantur, quae approbata Statuta tum de coetu cura­
torum ac de moderatoribus praescribunt tum de magistro­
rum disci pu lorum que officiis definiunt, maxime vero de
Sacra eadem Congregatione statis temporibus edocenda
rogandaque de novo nominando Rectore, de nova Facul­
tate vel superiorum studiorum Instituto forte inchoandis,
de quavis in Statuta a Sede Apostollca approbata muta­
tione inducenda. Sacrum denique Idem Dicastcrium Epi­
scopum Vallis Paradisi pro tempore, Ordinarium loci, landatae Universitatis studiorum Magnum Cancellarium de
iurc constituit edlcitquc, qui nomine Sanctae Sedis rite
praesit invigiictque, ad normam (prout res ferat) art. 14
Constitutionis Apostolicae Deus scientiarum Dominus (LE
1030) necnon art. 5 Ordinationum [LE 1033 J ad eandem
Constitutionem Apostoli cam exsequendam additarum. Ce­
teris servatis de iure servandis; contrariis quibuslibet mi­
nime obstantibus.
Datum Roma, ex aedibus Sacrae Congregationis, die i
mensis Novembris, in Festo Omnium Sanctorum, a D.
mcmlxt.—I. Caret Pizzardo, Ep. Albanen., Praef. Dinus
Staffa, Archiep. tit. Caesarfen. in Palaest., a Secr.

3016
3015
1961 NOV l.-SC STUD., DECR. AAS 53 (1962) 115-116
Catholica Studiorum Universitas Vallis Paradisi in
Republica Chilena erectione canonica donatur

1961 NOV 13.-SC SACRAMENTORUM, RESCR. PART.·
Facultas
FIDELES

datur dispensandi a ieiunio eucharistico
IN CARCERTBUS DETENTOS, SERVATO
DUARUM HORARUM A CIBO SOLIDO

IEIUNIO

Pwecfs—Beatissime Pater, Archl episcopus Colonien., no­
In humanam succrescentem sobolem exquisitis erudien­
mine etiam aliorum Ordinariorum Germaniae, ad pedes
dam doctrinis optimisque moribus informandam, Sancta
S. V. provolutus, humiliter postulat facultatem qua parochi
Dei Ecclesia praecipuam sedulam que curam constanter
et cappellani qui munus pastorale exercent in carcenbus,
impendit, ad pietatem fingendo animos et scholas conden­
dispensare valeant a lege eucharistici jejunii, diebus domi­
do, quibus religionis scientiarum artiumque studio insti­
nicis festisque de praecepto, fideles detentos, ita ut aliquid
tuerentur, qui postea in commune civium consortionis bo­
sumere valeant per modum cibi solidi ante Ssinam Com­
num vel magisteriis vel publicis muneribus essent functuri.
munionem, attenta disciplina in ipsis carcenbus vigente.
Hac igitur actuosa voluntate studiosam inventam comple­
xa, Apostolica Sedes plures in Americae Meridionalis na­
Rescr.—Et Audientia Ssffii diei 13 norembris 1961tionibus Catholicas studiorum Universitates promovit at­
Sanctissimus Dominus Noster Joannes Papa XXIII audita
que erexit, ut tutis saeptis exciperentur ingeniosiores adu­
relatione Infrascripti Cardinalis Praefecti Sacrae Congrega­
lescentes «doctrina sensuque catholico imbuendi· (can. 1379,
tionis de Sacramentis, attentis expositis, Emmo Archiepipar. 2, C. I. C.). Quas inter, in Chilena Republica, Metro­
scopo Colonien. gratiam benigne indulgere dignatus est
politanae urbis Sancti lacobi amplissimum superiorum stu­
juxta preces, servato tamen jejunio duarum horarum a
diorum domicilium eminet, die xxi m. lunil a. D. mdccclelbo solido, remoto quocumque admirationis, scandali et
xxxvn inchoatura, die vero xi m. Februarii a. D. mcmxxx
irreverentiae erga Ss. Mysteria periculo, servatis animi et
a Sede Apostolica canonice erectum. Idem urbi Vallis Pa­
corporis dispositionibus, ceterisque de jure servandis. Con­
radisi, principi totius Reipubllcac portui, praestare cu­
trariis quibuslibet minime obstantibus.
pientes, pii cordages Raphaël Aristia et Maria Theresia
Praesentibus valituris ad biennium.—B. Card. Aloisi
Brown largissimas opes munificentissime contulerunt legi­
time constituendae fundationi «Isabel Caces de Brown·,
Masella, Praef.
Suam dioecesis Vallis Paradisi Ordinario in perpetuum
*
•Ordinarii
locorum Germaniae. Prot. N. 5970,81-238/61: AKKH
onaverunt ad Athenaeum condendum, quo studiosi ado­
130 (1931) 437.
lescentes, tenuiori praecipue loco nati, tam Christiana insti­
tutione quam technicis disciplinis rite informarentur aptlque scientiflcls profectibus et cuilibet industriae provehen­
dae evaderent Inceptum opus eo feliciter pervenit ut
3017
sollemni dicationis die xxv m. Martii a. D. mcmxxvih
florens luvenum multitudo celebraret novi Instituti duas
1961 NOV 17.-IOAN. ΧΧΙΠ, LIT. AP. AAS 54 (1962) 93-94
Facultates Commercii atque Scientiarum Industriallum, ex
qua altera, anno mcmxxxvui, Facultas Scientiarum Phy­
llearum Matheseosque ac Polytechnicum Institutum ori­
Intern untiatura Apostolica pro Seneoalensi REPU­
ginem duxerunt; quibus inde Facultas Architectonicae
BLICA ERIGITUR
artis, eodem anno, anno vero mcmxlvu Facultas Scien­
tiarum luridicarum et Socialium, anno denique mcmxlix
IOANNES PP. XXIII
Facultas Philosophiae et Educationis, accesserunt. Quae
omnia lam prospere patrata cum diligenter inspexisset.
Sacra Congregatio de Seminariis studiorumque Universita­
Ad perpetuam rei memoriam.—Quantum utilitatis e pu­
tibus instantes preces Episcopi Vallis Paradisi Augusto
blicis officiorum rationibus, quae Apostolicae huic Sedi
110 Pontifici de / Catholica Universitate in eadem civitate criIntercedunt cum Civitatibus, soleat exsistere, neminem la­
enda diligenter detulit. Salutaria vero eiusdem Athenaei
tet estque usu iam dudum comprobatum. Cum igitur com­
aetns intuitus Incrementa, Ssihus D. N. loannes Div. Prov. modum esse visum fuerit Apostolicam Sedem et SenegaPp. XXIII perlibenter annuere dignatus est ut eadem
publicis huiusmodi vinculis inter se
Sacra Congregatio, post peculiaria exhibita Statuta rite
proprl°’ ccrta scientia ac matura deprobata, Athenaeum ad normam can. 1376 C. I. C. erigeret.
Hisce igitur Sacra Congregatio, ad Dei O. M. gloriam, ad
Sanctae Ecclesiae decus atque in animarum frugiferum
proventum Catholicam Studiorum Universitatem vallis * a-

Ï

<235

4236

SC S. OFFICII - RITUUM - CONCILII - IOANNES XXIII

1901 NOV 23-DEC Π

Nos erectae Intcrnuntlaturac omnia ct singula deferimus
officia, privilegia atque Induite, quae huiusmodi Legatio­
num propria sunt. Haec edicimus, statuimus, decernentes
. praesentes Litteras firmas, validas / atque efficaces luglter
’* exstare ac permanere; suosque plenos atque integros ef­
fectus sortiri ct oblinere; cldemnue Legationi sic constitu­
tae nunc el In posterum plenissime suffragari; sleque rite
Indicandum esse ac definiendum; irritumque cx nunc et
inane fleri, sl quidquam secus super his, a quovis, auctori­
tate qualibet, scienter sive Ignoranter contigerit attentari.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, dic XVII mensis Novembris, nnno mcmlxi, Pontifica­
tus Nostri quarto.—Hamletus I. Card. Cicoonani, α pa­
llidi Ecclesiae negotiis.

3018

η. 3018-3021

Moreover, the seamen (marinai) find themselves with fellowlaborcrs of different religions.
Finally, there is always present the long periods of work
and their very long absences from home.
For these reasons some bishops have already granted for the
seamen and passengers (naviganti) of their respective dioce­
ses, n dispensation from the ecclesiastical law of fast and
abstinence.
Now the International General Secretariate of the Apostolate
of the Sea, In order to provide opportune peace of conscience
for all seamen and passengers (naviganti) requests for all of
them a dispensation from the ecclesiastical law of fast and
abstinence.
Rescr.—The Sacred Congregation of the Council, having
attended to the recitals and the recommendation of His Emi­
nence, the Cardinal Secretary of the Sacred Consistorial ConŒtion, has graciously granted the requested favor of dispen1 for as long as the present condition of things continues,
with the exception of Friday of Holy Week, in as far as it Is
possible to observe this day.
♦ SecrotarUtui international! Apostolat us maris. Prot. N. 67SÔ8/D:
BOUSCAREN V, p. 237.

1961 NOV 2 3.-SC S. OFFICII, LITTERAE. PART.

De PUELLIS NON AUDIENDIS
SEDEM

CONFESSIONALEM

IN CONFESSIONE EXTRA
MULIERIBUS
DESTINATAM

3021

23 Novembre 1961

Emlntnza Reverendissima, Sono pervenute al S. Offlzlo lnfonnozioni dl varie dloccsi denunziantl 1’abuso da parte di
Sacerdoti di confessare le bambine fuorl del confessionale.
In proposito ml reco a premura dl comunicarLc che questa
Suprema Sacra Congregazionc prega Vostra Emincnza Rev.ma
dl voler disporre che nclla Conferenza Episcopale si richiaml
Tattenzione suH'obbllgo prcclso che hanno i Sacerdoti dl con­
fessore anche le bambine nel confesslonnle destinato aile donne.
er baciarLc umilmcnte le mani e per
Colgo 1’occasione ner
nrofessarmi con sensi di profonda vencrozlonc delTEminenza
Vostra Rev.ma um.mo c dev.mo Servitor vero.—A. Card.
Ottaviani, Segr.

•Praeiidi Conforentiae episcopalis Italiae: Riv. dioc. Roma 3
(1062) 318.

3019
1961 NOV 24.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART.·

Solvitur

dubium circa celebrationem Missae
VENTUALIS IMMEDIATE POST PRIMAM

con-

Dubium—-Hodiernus Ordinis Carmclitarum Discalceatorum
Procurator Generalis sequens dubium pro opportuna solutione
Sacrae Rituum Congregationi submisit, nimirum:
«An praescriptum n. 287 Codicis Rubricarum ita intellegen­
dum sit, ut nullo pacto liceat Missam conventualem imme­
diate post Primam celebrare, vel e contra liceat, intuitu me­
lioris ordinationis Horarum canonicarum in eodem Codice
sub n. 142 commendatae, eam etiam post Primam litare, prae­
sertim si haec Missa regulariter summo mane dicatur.»
Resp.—Et Sacro eadem Rituum Congregatio, rc sedulo per­
pensa, proposito dubio rescripsit:
«Ordinarie servetur n. 287; iusta autem de causa. Moderator
communitatis permittere potest ut Missa conventualis dicatur
post Primam, servato tamen quoad Tertiam tempore quod
proxime accedat ad tempus verum Tertiae, ad normam n. 142.
Atque ita rescripsit et declaravit, d. 24 novembris 1961.—
H. Dante, S. R. C., a Secr. I. Sor manti, Subsecr.
•Ordini Carmolharum Discalceatorum, Prot. N. 0.179/861: AOCD
7 (1062) 12,

3020
1961

DEC

l.-SC

CONCILII,

RESCRIPTUM.

PART.·

Facultas datur dispensandi maritimos et navigantes
A LEGE IE1UNII

ET ABSTINENTIAE, EXCEPTA
Hebdomadae Sanctae

FERIA

VI

Preces—The International General Secretariate of the
Apostolate of the Sea manifests to Your Holiness that the
National Directors, especially those In the United States of
America, In Australia, and Asia, have presented the Inherent
difficulty on the part of seamen and passengers (naviganti)
to observe the ecclesiastical Jaw of fast and abstinence.
In fact, while fishermen can live on fish almost all year,
seamen and passengers (naviganti), on the other hand, must
from the beginning of their long voyages necessarily procure
provisions at various supply stores io strange countries. As
a result, in such circumstances, it is difficult, if not to say
impossible, to obtain meatless foods.
4237

1961 DEC 8.-I0AN. ΧΧΙΠ, EP. AP. AAS 53 (1961) 810-813

Ad Remum P. D. Ilgglnum Anglés Pandes, Protonotarium
Apostolicum ad instar participantium ac Pontificii Insti­
tuti Musicae Sacrae docendae Praesidem, decem exactis
lustris ab eiusdem Instituti ortu:
De musica

sacra in FUNCTIONIBUS LITURGICIS RECTE
EXCOLENDA. ETIAM IN TERRITORIIS MISSIONALIBUS

IOANNES PP. XXIII

Dilecti fili, salutem et Apostolicam Benedictionem.—«lucunda laudatio decoraque sit Deo nostro»
haec sacri
Psaltae verba cum menti et auribus Nostris insonant,
acuunt sane suetas Nobis curas ad ea conquisite fovenda
quae divinum cultum splendidiorem ct puriorem reddant.
Quoniam autem cum divino cultu arctissimo vinculo mu­
sica sacra conectitur, cuius magis in dies efficacitas et
granditas colligitur, hac moti persuasione, ubi perlatum
Nobis fuit, Urbanum Pontificium Institutum Musicae Sa­
crae docendae decem ab ortu exacta lustra mox cele/bratu- 811
rum esse, nequaquam passi sumus silentio istud praeterire
sollemne, ct ideo tibi, dilecte fili, itemque Scholae, cui
digne praees, gratulationes et vota, hortationes et laudes
proferre hasce per Litteras studemus.
Sanctus Decessor Noster Pius X cum restaurationi liturgicae consuleret, perspicaci mentis obtutu, nihil haesitanti
consilio huiusmodi renovationem musicae sacrae puro ac
religioso afflatu haud parum inniti vidit. Quare edito chi­
rographo, a verbis incipiente «Tra le sollecitudini dell’officio pastorale», ubi hac super re normae et principia a
maioribus tradita inculcabantur denuo, ct reccntioris ae­
tatis necessitatibus accommodata sanciebantur, provide
decrevit, ut Romae istud constitueretur musicae sacrae
celsi ordinis Magisterium.
Sanctissimi Decessoris Nostri spem eventus non fefellit,
immo exspectationi eius fructus cumulate respondit. Per
quinquaginta enim annorum spatium Institutum, cui tu
moderaris, propositum sibi finem scite et operose pro­
secutum est. Decessores Nostri Benedictus XV, Pius XI,
Pius XII praeclaris id honestarunt praeconiis; ncc minus
amplam volumus esse laudem, quam nunc el adhibemus,
de eiusdem vita et incremento suave accipientes solacium.
Profecto ei spiritualis hereditas servanda et augenda
concredita est, quam nemo unus non videt in Ecclesia
inaestimabilis esse momenti et pretii. Spectatissimam pro­
fecto causam id agit, cum ad formandos alumnos musica
sacra, liturgico adfiante spiritu, det operam, qui in divino
cultu moderando consilio et actu praecipuas partes susti­
nebunt. Praeterea ex mandatu et suo excolendorum stu­
diorum genere Romanae liturgicae musices documenta in­
tegra servat, incontaminata tradit, diligenter investigat,
plane perfectcque docet. Quamquam latius commissa pro­
vincia patet, tamen iure meritoque apprime nobilem attri­
buit locum cantui chorali, mirae et unisonae voci plebis
sanctae. Dei, qui, a S. Gregorio Magno eius instauratore
Grcgorianus appellatus, a S. Pio X musicae sacrae funda­
mentum constitutus est, ncc minore sollertia ct peritia ad
'Pt. 146, x
4238

η. 30'22

IOANNES ΧΧΙΠ, ALLOCUTIO AD ROTAM ROMANAM

1001 DEC 13

polvphonfcum cantam vocalem, socculis XV et XVI per­
instituti Musicae Sacrae docendae Praesidl sollertissimo,
fectionis fastida assecutum, ad cantum nostra aetate usi­
stabili conscientiae officio admodum probando, istius pro­
tatiorem pluribus vocibus concinnatum et ad instrumenti,
fessoribus et alumnis, qui nunc sunt et qui olim fuerunt,
quod organum dicitur, pulsandi disciplinam et artem
adlectis eidem Scholis, et universis, qui eidem utcumque
discentium convertit ingenia.
auxiliantur et favent, Apostolicam Benedictionem imper­
timus: haec sit benevolentiae caritatis Nostrae perpetuum
FeL rec. Decessores Nostri P us XI per Constitutionem
pignus.
Apostolicam Divini aillas sanctitatem [ LE 868 Jet Pius XII
per Encyclicas Litteras, quibus initium Musicae Sacrae dis­
Datum Romae, npud Sanctum Petrum, die vrn mensis
ciplina (LE 2541J. religionis studio moti et rerum provisu
Decembris, anno mcmlxi, Pontificatus Nostri quarto.—
IOANNES
Pp. XXIII.
optimo hac super re complura praescripserunt, quae attente
812 considerari semper oportet ab iis universis, qui commisso
Ada. ab in EL 76 (196C) 63-68; F. ROMITA in ME 87 (1962) 06-103
sibi offido tenentur; itemque diligenter ponderanda est
Instructio de musica sacra et sacra liturgia, quam Sacrum
Consilium legitimis ritibus cognoscendis die m Septembris
3022
anno mcmlvtii promulgavit [ LE 2774 J.
Delectat Nos ad nonnulla singillatlm spectare. Valde id
1961 DEC 13.-IOAN. XXIII, ALLOC. AAS 53(1961) 817-820
Nobis perplacet, quod istic Latinae linguae in sacra litur­
gia sollemni secundum praescriptas nonnas honor exqui­
Allocutio dic 13 dec. 1961 habita ad Praelatos Auditores
sita diligentia colitur, tuitio sumitur, haec enim, praeter
ceterosque Officiales, Advocatos et Procuratores Tribunalis
sibi tribuenda decora, cum Romanae Ecclesiae sacris mo­
Sarrae Romanae Rotae:
dulaminibus arctissime coniungatur, perspicuum est venustumque unitatis signum. Venerandus ct augustus sermo
De recta Ecclesiae doctrina circa matrimonium tu­
Ecclesiae filiis maternus, indole sua musicis numeris trac­
tanda, a Tribunalibus sapienter applicanda, salute
tabilis, gravis et canorus, incorruptis verbis suis condens
ANIMARUM SEMPER INSPIRANTE
veritatis et pietatis thesauros, in sacra liturgia auctoritate
Dilettl figli, Ia Santa Messa nella Cappella Paolina c
acceptus, locum principem obtinere pergat non uno ex
Γ incontro col Papa in augurano, come d’uso, FattiviU giunomine oportet. Aptius usque impertienda llturgica cate­
diziaria dei Tribunale della Sacra Romana Rota.
chesis, et ea quae invalescit consuetudo manualium libel­
lorum, quos legentes fideles sacros ritus Intellegenter
Elia, Signor Decano, ha voluto accennarc olla Nostra
devoteque sequuntur, causam sane praebent, cur publicae
visita dello seorso gennaio alia sede dei vostro Tribunale.
preces suos pandant etiam humilibus sensus; atque ita Htur­
Ed ora la letizia di quel giorno sl rinnova. Non possiamo
gidis progressus apto itinere sincera studia sibi conciliat.
infatti non rallegrarCI al pensiero di accogliere in vol I
successori di qucgli auditores causarum curiae domini Pa­
Valde Nobis probandum erit, si apud Institutum Istud
pae, di quel doctores iuris famosi, di cui parlono con tocchi
singulari cum cura excolentur et docebuntur religiosa can­
di alto rispetto i documenti della vostra antica storia.
tica, vulgari sermone composita, malorum usu ct more
Maestri rinomati dei diritto, ma plù ancora ecclesiastici
recepta nllaque nova elaboratione muslds notis exornata.
distinti per prudenza e rettitudine di vita: questo è il
In liturgia enim non sollemni huiusmodi ct formulae pre­
singolare titolo di onore dei Collegio dei Préla t i Uditori,
cum et cantica, intra templi saepta iam diu hospitio quo­
che sl riverbera altresl suJla perizla e sulla specchiata virtù
dam recepta, spirituales utilitates haud modicas pariunt.
degli Officiali e degli Awocati dei Tribunale.
Attamen in liturgia sollemni, sive in templis dignitate prae­
cellentibus, sive in parvis aedibus sacris oppidulorum, La­
La mole dei lavoro svolto, che avete voluto, come ogni
tinae linguae regale sceptrum et nobile exercere Imperium
anno, portare a Nostra conoscenza, merita considcrazione
fas semper eriL
e paterno Incoraggiamento. Molt i di voi recano ii contributo
della loro competenza e dottrina sia nella Commissione
Haud absimili ratione si excitandus est in sacris aedibus
Centrale sia In quelle Preparatorie dei Concilio Ecumenico.
multitudinis fidelium popularis concentus —vox una unius
L'accrescluto lavoro è pegno di plù copiose grazic del Di­
caritatis slgnificantissima Imago— tamen dignas laude du­
vino Paracllto, ed Infonde nei cuorl la lieta cosdenza di
cimus sollicitudines, quibus tu et bene multi prudentes
un buon servizlo, reso alia Chiesa.
navluuc ferimini, ut scholae cantorum in honore habeantur
et, ubi lapsae sint vel langucrint, restaurentur: scholae
Ιλ vostra presenza Ci offre lo spunto per alcune conslderazloni ncl/l
ordine
*
dl idee, manifestate nello seorso 818
cantorum scilicet maiorum templorum et coenobiorum,
anno. Paterne sollecitudinl urgono nel Nostro cuore dl
saepenumero laudibus et memoriis inclitae, et eae quoque,
Pastore universale. Ve Ic confidiamo con semplicità c imquae in paroeciis, in Seminariis, in ephebeis constitutae
sunt aut felici omine constituentur.
mediatezza.
1. E anzltutto. nclle incertezzc dottrinali che, qua e là.
Haud tenuis Insumendus est labor, sed haud tenuis est
e In varie espresslonl, minacciano di disorientare 1’oplnlone
messis, quae inde ad Dei amplificandam gloriam et ad
pubblica, è necessario ii richiamo solenne e grave alla soli­
Christianae vitae provehendum profectum maturescent.
dité dei principii, cui si ispira ΓαζΙοηο della Chiesa in difesa
Hactenus haud pauca istic bene peracta sunt, quae medei matrimonio. Ncl tutelare con cura gelosa la indissolu­
813 liora quoque / et potlora futura haud dubia spe spondent.
bilité del vincolo e la santità del Sacramentum mannum, la
Valde siquidem gratulamur tibi, dilecte fili, de incrementis,
Chlesa difende un diritto non solo ecclesiastico e civile, ma
quae, annltente studiosa diligentia tua Musicae Sacrae
soprattutto naturale e divino positivo. Questi due grandi
Institutum Istud suscepit.
e necessari bcnl, che II velo delle passioni c dei pregludizi
Praeter alia oblectamenti Nobis causa est, quod nuper,
talora oscuraflno a farll dlmentlcare, prima che dalla leggc
magnifice opitulante viro, cui pro merito Deus praemia
positiva, sono voluti, l'uno dalla legge naturale, scolpita
attribuat, peculiare istic constitutum est magisterium mu­
a caratteri indelebili nella coscienza umana, e l’altro dalla
sicae pro mlssionalibus regionibus excolendae. Namque po­
legge divina di Nostro Signor Gesù Cristo. Non si trotta
puli, quibus Evangelli praecones Dei regnum et lumen
dunque dl prescrizionl e norme che le clrcostanze Imponafferunt, saepe antiquos musices thesauros possident ct
gono, c che il corso délie generazioni puô mutare: ma della
nativis cantilenis summopere lactantur. Quare provido con­ volontà divina, dell'ordine Intangibile stabilito da Dio
silio prospicitur, cum certatur in eorum spirituale emolu­ stesso a salvaguardia del primo nucleo fondamentale della
mentum illic ortas modulationes colPgcre, polire et ln ca­ civile société. Si trotta della primordiale legge divina, che
tholicae religionis usum convertere: Ita fiet quoque, ut
nella pienezza del tempi la parola dl Cristo, «ah initio autem
autochthonae religiosae musicae fundamentum laciatur.
non fuit sict*, ha riportato alla sua intégrité genuino.
Ea quae, favente Deo, lom prospero exitu florent, vali­
La Chlesa non difendc Intercssl dl caste o consuetudini
dioris progressionis Incitamentum sunt. Dilectum Nobis
sunerate. Il suo canto glorioso, il suo titolo di onorc risuona
Institutum Istud musicae sacrae docendae ln aevum vigeat,
nel Paler noster. Pial voluntas tua, sicut in caelo et in terra.
crescat et antiquis meritis nova addat usque luculentiora,
Questo essa propone e difende nel mondo: la volontà di
id quaerens, ut secundum Ecclesiae adRatum ct spiritum
Dio, nella quale è la pare, la serenllâ e la prospérité anche
maiore cotidie studio colat et evulget modos musicos, qui
materiale per tutti I suol figli.
exterius sonando excitant In corde canticum novum. Deo
2. E pertanto necessario che la dottrina della Chlesa
vocem dulcisonam, hostiam suavem, munus gratum. Culus
sui matrimonio sla maggiormente conoscluta, c diffusa In
nec humillimus quidem expers sit oportet: <Oremus can­
tutte le forme. E stato questo H sospiro Nostro, confidatovi
tando et orando cantemus»
con paterna speranza nella Allocuzionc dello seorso anno.
Haec Imo e pectore ominati, tibi, dilecte fili, Pontificii
«A considerare la gravita del pcricolo —abbiamo detto
» MattJL 19, 8.
•S. Angatthm, S/rmc 341, x

4239

4240

1961 DEC 13

i

S. PAENITENTIARIA - SACHA CONGE. CONSISTOR ML IS

allora— ...sgorga spontaneo 1'lnvlto, chc ripetlamo ardenfcmente In visceribus lesu Christi anzltutto al pastori di
anime» affinchè adopcrlno ognl mezzo, nolle istnizionl c nel
calechhtnl» con la voce e con gli scrlttl divulgati largamentc, per illuminare le coscienze... Ed estendiamo questo
Invito anche a quanti hanno volontà c mezzi per influlre
su la pubblica opinione, affinchè i loro interventi slano di
il9 chlarilicazlonc, non dl con/fusionc delle idee; di rcttitudlne,
di rlspctto per 11 più grande e prezioso bene della vita so­
dale: l'intégrité dei matrimonio·
L'Invito è rlnnovato oggl con accorata Intensité, perché
persiste miel diffuso senso dl perlcolo, derivante In primo
luogo dolia mancanza dl solida dottrina c di onesté di informazlone. Sl seri ve c sl paria, a dlr poco, con leggerezza,
su argomenti chc rlchledono prepnrazionc, maturité di
riudhio, sincérité di coscienza: c bisogna pertanto che I
ledcll, come 1’intcra société, slano illuminati,prémunit!,
bene orientât!.
È qulndi necessaria, insostltulblle, una vasta opera di
catechesi c di lllustraziono della vérité: attraverso i mezzi
tradlzlonali, che la Chlesa ha a sua dlsposizlone, come at­
traverso quclll offert! dalla stampa c dalle nuove tecnlche
audlo-vlsive. Occorre escogitare nuove forme, per far glungere questo insegnamento a quanti si awiano al matrimo­
nio: in partlcolar modo al glovanl e ai fidanzatl.
Vedete dunque gli ampi orlzzonti pastorali chc si aprono
sulla vostra attività. sMrimpegno di insegnamento che presuppone, voi potete collaborare nclle varie modalité, che
la missione sacerdotale non manca di offrirvi.
3. La ragione di quanto abbiamo detto è una sola.
Questo è ii movente di tutta 1'azione spirituale della Chiesa
nel tempo: la salvezza delle anime, salies animarum. II suo
cuore dl madré la porta ad agire e a decidere per il bene
di tutti i suoi figli. E questo è lo spirito che informa 1’azlone
dei Tribunali della Chiesa; c, dl conscguenza, dei gludlce
ecclesiastico, del difensore del vincolo, come dei promotore
di glustizia e degli awocati. È ministerium veritatis, per­
ché tende primieramente alla salvezza dell'anima di chi
ha bisogno di questi tribunali.
SI, la Chlesa ha sempre di mira la salvezza ctcrna dei
slngoll, anchc quando limita II diritto di accusa, e quando
emette una sentenza dl colpevolezzæ anzl, al conluge colpevole mai vengono sottrattl mezzi per sfuggire al pericolo
di dannazione cterna.
In questa prospettiva di una significazione che va oltre
il tempo e le contingenzc, acquistano degno valore tutte
le premure c prowidenze, che nel campo delicatissimo in
cui sl svolge ii vostro lavoro la Chiesa adopera per il bene
dei suoi figli: 1'oculata prudenza con cui si esaminano i singoll casi; e II gran numero di cause trattate con gratuita
820 ossl/stenza giurldiziarla, chc, nello seorso anno, sono state
dl poco inferiori alla metô delle altre.
Ecco dunque che il vostro lavoro contribuisce anche esso
alia affermazione delle supreme finalité della Chlesa; c con
Fevidenza Inoppugnablle della vérité e della glustizia rlchiama alla volonté salvifica del Padre celeste, e all'anellto
Incessante del Cuore di Cristo: non enim misit Deus Filium
suam in mundum ut iudlcet mundum, sed ut salvetur mun­
dus per ipsum
.
*
Dilettl figli! Nel Sacrificio Eucarlstlco, or ora offerto
per vol, è stato immolato il Sangue Prezlosissimo, che porta
II lavacro della pnrificazlone e della salvezza per tutta
TumanltA. Questo Sangue. che è fiume di misericordia,
diffonde Ia sua virtù redentrice anche sulla vostra opera,
e la rende féconda per il bene delle anime,
Noi ne invochiamo il dono onnipossente su ciascuno di
vol, sul vostro lavoro, sulle vostre sollecltudlni di studio
e dl minlslero. E montre vl rinnovlamo I paterni voti per
il felice svolgimento del nuovo Anno Giudizlario, siamo
lleti dl confermarvl la Nostra stima e benevolenza con una
partlcolare Benedlzlone Apostoiica, che estendiamo altresl
al diletti studenti dello Studio Rotale, ed a quant! v! sono
unit! nci legami della famiglia e del lavoro.
•A. A. S., LH (:96ο), pp. 900-106 [LE 5941).

η. 3023-302.»

tus. humiliter petit ut Superiores eiusdem Ordinis In proprio
territorio delegare valeant, ad Viae Crucis stationes bene­
dicendas ct erigendas cum consuetarum Indulgentiarum
applicatione, sacerdotes sui Ordinis licet sibi non subditos,
qui ad sacras conciones habendas vel ad sacramentales
confessiones excipiendas sint adprobatl, quamvis non In
co loco In quo Viae Crucis stationes erigendae sint.
Rescr.—Sacra Paenitentiaria Apostoiica benigne annuit
Cro gratia iuxta preces ad septennium. Contrariis quibusliet non obstantibus. Die 13 decembris 1961.—S. Rossi,
/legens. M. Schierano, Subst.

* Procuratori G<»n. O F. M.. Prot.N. 9132/61 : AOFM 81 (1M2) 97-92

302*4
1961 DEC 20.-CONV. CÜM PARAQUARIA. AAS 54 (1962) 27

Ratihabitio Conventionis inter Sedem Apostolicam
et Rempublicam Paraouariae de erigendo
ViCARiATU Castrensi
Vide textum et Conventionem sub die 1960 Nov. 26: LE 2947.

3025
1961 DEC 20.-SC CONS., DECR. AAS 54 (1962) 110-113

PARAQUARIAE
Decretum de erectione Vicariatus Castrensis

Quo militibus, aptiore iirmioreque ratione, spiritualia
praestarentur adjumenta —quemadmodum catholica na­
tionis traditio exigit— inter Apostolicam Sedem ct Reipublicae Paraquariae Magistratus solemnis nuper inita fuit
pactio [LE 2947].
Ad huiusmodi autem Conventionem perficiendam Ssihus
Dominus Noster loannes Divina Providentia Pp. XXIII,
suppleto, quatenus opus sit, eorum intéressé habentium
vel habere praesumentium consensu, praesenti Consistorial!
Decreto Vlcariatum Castrensem Paraquarianum erigit ct
constituit, quem —sarctis tcctisque legibus memorato
pacto statutis— sequentibus instruit normis.

1. Vicariatus Castrensis constabit: Vicario Castrensi,
quatuor cappellanis maioribus, pro copiis, respective, ter­
restribus, maritimis, aêreis et a publica securitate, atque
cappellanis militum, seu minoribus.
2.Vicarius Castrensis Pro-Vicarium constituet ex cap­
pellanis maioribus, nisi aliter indicaverit, delectum, qui
proinde utroque fungetur munere. /
3.Sedes huius Vicariatus Castrensis elusque Curiae Assumptlonopoll erit.
4. Curia ad instar dioeccsanae efformabltur atque ad
eam pertinebunt: Pro-Vicarius, cappellanl maiores, consul­
tores, cetcrique administri qui, iudicio Vicarii Castrensis,
necessarii putantur.
5. Vicarius Castrensis lurisdictlonc pollebit personali,
ordinaria tum fori externi tum fori interni, speciali ac cumulativa cum iurisdlctlone Ordinariorum locorum, ad nor­
mam Instructionis de À'icariis Castrensibus Solemne semper
a Sacra Congregatione Consistorial! die 23 mensis Aprilis
anno 1951 editae [LE 2208].
In stativis autem castris et in locis militibus utcumque
reservatis primo ct principaliter Vicarius Castrensis i uri sd lo­
tionem exercebit, secundario, quoties, scilicet, idem Vica­
rius Castrensis eiusque cappellanl absint vel desint, sem{icr autem iure proprio, Ordinarius loci atque parochus,
nit is consiliis —quatenus fas erit— cum Vicario Castrensi.

Facultas datur deleoandi potestatem erigendi
Stationes Viae Crucis in Ordine Fratrum Minorum

6. jurisdictioni Vicarii Castrensis Paraquariae obnoxii
erunt:
a) Omnes sacerdotes In utroque dori ordine militantes,
qui muneri cappellanl militum habitualiter deputantur;
sacerdotes autem qui auxiliarem operam praestant iurisdictloni Vicarii Castrensis subsunt tempore tantum quo opem
navant, vel in iis quae ad militum curam spectant.

Preces—Beatissime Pater, Procurator Generalis Ordinis
Fratrum Minorum, ad pedes Sanctitatis Vestrae provola -

b) Universi Christi fideles qui sub vexillis Relpublicae
Paraquarianne terra marique et nëria classi actu militant.

3023
1961 DEC 18.-S. PAENITENTIARIA, RESCRIPTUM. PART.·

4241

4242

n. 3020

IOANNES ΧΧΙΙΙ, CONST. DE INDICTIONE CONC. VATICAÎÏX II

c) Qui eorundem familias constituunt, uxores, videli­
cet, liberi, propinqui et necessarii atque famuli, dummodo
In copiarum stationibus, vel in locis militibus reservatis,
cum fisdem cohabitent.
d) Qui, vulgato nomine, cadeles, nuncupantur in mili­
taribus academlis instituendi, necnon ephebeorum alumni
gradum optionis affectantes.
e) Qui ad legiones a Publica Securitate pertinent, vulgo
fuerzas policiala appellatas.
f) Qui tandem, sive alicui Religioni adscrlptl sive non,
in nosocomiis ct in ceteris institutis aut locis militibus re­
servatis stabilem sedem obtinent.
7. Vicarius Castrensis, conlatis cum Reipublicae Prae­
side consiliis, ab Apostolica Sede deligetur ct per peculiares
S. Congregationis Consistorialis Decretum officio potietur.
8. Cappellani maiores ct militum cappcllani a Vicario
Castrensi —servatis servandis— nominantur, elusque or112 dlnariae potestati, durante munere, omnino subduntur. /
Quoad ecclesiasticam disciplinam tamen, potestati quo­
que Ordinarii loci, in quo versari contingat, obnoxii erunt.
Huic vero, In casibus urgentioribus et quoties Vicarius
Castrensis providere non poterit, fas erit In eos animadver­
tere etiam canonicis sanctionibus, si casus ferat, et monito
statim Vicario Castrensi.
9. Quod ad militum cappellanos religiosos attinet, adamusslm servetur Instructio De CappeUanis militum religio­
sis, a S. Congregatione negotiis Religiosorum sodalium
praeposita, die 2 mensis Februarii anno 1955 edita (LE

10. Pro-Vicario et cappcllanis maioribus necessarias et
opportunas Vicarius Castrensis tribuet facultates.
11. Militum cappellani animarum sibi commissarum
curam gerent muneribus et obligationibus parochorum, ad
nonnam memoratae Instructionis de Vicariis Castrensibus,
Instructi.
Ubi autem Impar necessitatibus sit militum cappellanorum numerus, Vicarius Castrensis —conlatis cum loci Or­
dinario aut cum Superiore religioso consiliis— sacerdotibus
e clero saeculari vel religiosis militum curam committet,
eisque necessarias et opportunas tribuet, ad nutum, facul­
tates.
12. In celebratione matrimoniorum subditorum Vica­
riatus Castrensis, religiose servetur praescriptum canonis
1097, f 2 C. I. C., Id est: <pro regula habeatur ut matrimo­
nium coram sponsae parocho celebretur, nisi Iusta causa
excuset», et accurate expleantur actus qui, ad normam
Iuris communis, celebrationem matrimonii praecedere ct
subsequi debent.

1001 DEC 25

in ecclesiastica dignitate constitutum, ct onere imposito
ad S. Congregationem Consistorialem quamprimum mit­
tendi authenticum exemplar actus peractae exsecutionis.
Quibus super rebus praesens edi iussit Consistoriale De­
cretum, perinde valiturum ac si Apostollcae sub plumbo
Litterae datae forciiL
Datum Romae, cx Aedibus S. Congregationis Conslstorialis, die 20 mensis Decembris anno 1961.—Carolus Card.
CONFALONIERI, a Secr. Franciscus Carpino, Archlep. tlL
Scrdlcen., Adsessor.
Ada. A. PUGLIESE in ME 87 (1&62) 385-401.

3026
1961 DEC 25.-I0AN. ΧΧΙΠ, CONST. AP. AAS 54 (1962) 5-13

Concilium Oecumenicum Vaticanum II

indicitur

IOANNES EPISCOPUS

Servus servorum Dei-Ad perpetuam rei memoriam
Humanae salutis Reparator Christus lesus, qui, ante­
quam in caelum ascenderet, n se electis Apostolis manda­
tum dedit, ut Evangelil lumen gentibus universis inferrent,
iisdem pariter, ut credito ipsis muneri auctoritatem et fir­
mamentum adderet, Illud prolixe pollicitus est: Ecce ego
oobiscum sum omnibus diebus usque ad consummationem
saeculi L Quae laetabilis Christi assiduitas, si in Ecclesia
sancta se vivam et efficientem numquam non praestitit,
tum profecto eluxit maxime, cum saevioribus agitabatur
procellis societas hominum et communitas. Per elusmodi
enim tempora Christi Sponsa luculcntisslmesese magistram
veritatis et salutis ministratricem ostendit, atque in om­
nium conspectu demonstravit quanta vi pollerent caritas,
piae admotae preces, toleratae Dei gratia asperitates et
aegrimoniae; quae superna sane eius praesidia sunt ac prorsus inexsuperabilia, cum eadem divinus ipsius / Conditor b
adhibuerit, qui grandi suae vitae hora pronuntiavit: Confidite, ego vici mundum

Iamvero nostra hac aetate hominum convictum graviter
commotum Ecclesia videt ad summam mutationem spec­
tare. Atque dum hominum consociatio ad novum fertur
rerum ordinem, amplissima munera Ecclesiam manent;
quemadmodum in miserrima quaque temporum condicione
evenisse didicimus. Siquidem id ab Ecclesia nunc requiri­
tur, ut virtutem perennem, vitalem, divinam Evangelil in
venas iniciat cius, quae hodie est, humanae communitatis;
13. Causas subditorum Vicariatus Castrensis Paraquaquae gloriatur quidem de rebus a se recens ln artium doc­
riac sive contentiosas inter ipsos, sive criminales, tribunal
trinarum que provincias invectis, sed eius patitur socialis
metropolitanum Sanctissimae Assumptionis ln prima in­
disciplinae damna, quam quidam, posthabito Deo, resti­
stantia, dioecesanum Vlllariccnse in altera instantia per­
tuere conati sunt. Animadvertimus propterca nostrorum
tractabunt.
dierum homines in bonis animi non pariter atque in bonis
14, Vicarius Castrensis Relationem de statu Vicariatus
externis profecisse. Ex quo oritur, ut neglegentius iidem
Castrensis singulis quinquenniis exhibebit, quaesitis respon­
quaerant quae peritura non sunt; ut, ex contrario, fluxas
dens iuxta ea quae in «Formula servanda» praescribuntur,
mundi voluptates plerumque appetant, quas progressae
a S. Congregatione Consistorial! die 20 mensis Octobris
artes tam commode parant; ut denique —quod novum
anno 1956 statuta (LE 2603].
sane atque formidolosum existimandum est— hominum
Quinquennia autem sunt fixa ad normam canonis 340,
secta Deum esse negantium, more voluti militari ordinata,
§ 1, proinde huiusmodi obligationi satisfaciet anno quo lo­
constiterit ad multosque populos pervaserit.
corum Ordinarii Reipublicae Paraquorianae Relationem de
Hae doloris anxitudinisque causae ad considerandum
statu dioecesium exhibere tenentur.
propositae eo sane pertinent, ut vigilandi necessitatem
Eodem anno quo Relatio est promenda. Vicarius Castren­
sis ad Urbem Apostolorum Petri et Pauli sepulcra venera- ostendant et suorum quemque officiorum conscium effi­
ciant. Novimus quidem horum malorum conspectum quo113 lurns accedat et Romano Pontifici se sistat /
rundam animos adeo percellere, ut nonnisi tenebras cer­
15. Vacante Vicarii Castrensis officio, nisi aliter ab Aponant, quibus putent hunc mundum penitus obvolvi. Nobis
stoiica Sede provisum fuerit, regimen Vicariatus Castrensis vero fiduciam Nostram firmissimam perplacet in divino
—usque dum novus Vicarius Castrensis muneris possessio­
generis humani Servatore collocare, qui mortales a se re­
nem ceperit— Pro-Vicarius, si adfuerit, assumet; secus capdemptos minime dereliquit. Immo vero, monitis obsecuti
pellanus maior in munere antiquior.
Christi Domini nos hortantis ut signa... temporum * digno­
Qui autem Vicariatus Castrensis regimen tunc assum­ scamus, inter tot taetricas caligines, indicia pervidemus,
pserit facultatibus frueturet oneribus adstrlngetur quae lus
eaque non pauca, quae Ecclesiae humanoque generi me­
commune —congrua congruis referendo— Vicario Capitu­ lioris aevi videntur auspicia portendere. Siquidem sive in­
lari tribuit.
terneciva bella, quae nostris temporibus alia secuta sunt
alia, sive luctuosa animorum detrimenta, quae passim mul­
Ipsius praesertim erit S. Congregationem Consistorialem
de assumpto munere certiorem facere ab eaque instructio­ tae doctrinae peperenint, sive magnae rerum acerbitates,
quas diu / nimis homines experti sunt, haec omnia moni­
nes Impetrare.
Ad haec exsecutioni mandanda Sanctitas Sua Excdium toria quadam voce non carucrunt. Ac vel ipsa artium tech­
incrementa, quibus hominibus potestas facta est
P. D. Carolum Martini, Archleplscopum titularem Ab ari ta- nicorum
formidolosa arma ad sui excidium parandi, haud parum
num. In Paraquaria Nuntium Apostolicurn, deputare digna­
anxitudinis ac discriminis invexerunt; quod quldemPeffldt
ta est opportunis et necessariis conlatis facultatibus, etiam
» Mail
*.
îS, io. » It
,
**
16| n , ΜββΛ i6
subdekgandl ad effectum de quo agitur quemlibet virum
4213

4244

1901 DEC 25

IOANNES ΧΧΙΙΙ. CONST. DE INDICTIONE CONC. VATICANI II

ut homines in praesens sollicitudine teneantur, ut faculta­
tes suas finitas esse facilius agnoscant, ut pacem exoptent,
ut bonorum, quae ad animum pertineant, momentum per­
pendant, ut denique illum socialis vitae cursum admatu­
rent, quem hominum societas, licet Incertis gradibus, Iam
inilsse dicenda est; qui nempe rerum cursus singulos ho­
mines, varios civium ordines ac vel ipsas Nationes magis
maglsque impellit, ut inter se amice conspirent et sesc
mutua adiutrlce opera compleant atque pcrficlanL Quod
profecto maximopere confert ad apostollcam Ecclesiae ac­
tionem facilius expeditlusque exercendam; cum homines
plurimi, qui excelsum cius munus adhuc fortasse non ani­
madverterunt, hodie, de reruin usu uberius edocti, esse
procliviores videantur ad Ecclesiae monita excipienda.

Ad Ecclesiam autem quod attinet, populorum vicissitu­
dinibus, doctrinarum artlumque progressionibus, mutatis
humanae societatis condicionibus nequaquam eadem Iners
affuit, sed haec omnia pervigili cura prosecuta est; totis
viribus eorum doctrinis obstitit, qui omnia ad materiam
referrent aut catholicae fidei fundamenta subvertere cona­
rentur; ac demum e sinu suo uberrimas vires hausit, ad
sacrum apostolatum, ad pietatem, ad actionem suam in
omnibus humanae navitatis campis suscipiendam incitan­
tes; idque tum primum sacri cleri opera, qui doctrina virluteque suis obeundis muneribus magis magisque se parem
praebuit, tum deinde opera laicorum hominum, qui magis
compertas habuerunt partes sibi In Ecclesia concreditas,
ac peculiari modo officium, quo singuli obstringuntur, ec­
clesiasticae hierarchise ad i u tricem operam navandi. Ac­
cedit quod ingens aerumnarum magnitudo, quibus hodie
asperrime premuntur plurimae Christianorum communita­
tes, id efficiunt, ut prorsus admiranda sacrorum Pastorum,
sacerdotum laicorumque hominum multitudo, ob invictam
catholicae fidei constantiam, insectationes omne genus per­
ferant, atque eiusmodi Christianae fortitudinis exempla
edant, ut cum iis iure merito comparanda sint, quae aureis
S litteris in Ecclesiae fastis recen/sentur. Quamobrem, dum
humanae consortionis faciem mutatam penitus conspici­
mus, catholica quoque Ecclesia oculis obversatur nostris
valde mutatam perfectioremque induta formam: scilicet fir­
miore compaginis unitate constans, uberioris doctrinae
praesidio aucta, sanctitudinis nitore pulchrius refulgens;
ita quidem ut ipsa in praesens ad sancta fidei certanda
certamina omnino parata videatur.
Geminum hoc spectaculum animo complectentes, illinc
nempe hominum conlunctlonem summa animi bonorum
inopia laborantem, hinc Christi Ecclesiam ubertate vitae
florentem, iam inde a supremo Pontificatu inito —ad cuius
fastigium, licet meritis impares, benignissimo Dei providen­
tis consilio evecti sumus— graves apostolici officii Nostri
partes esse duximus, cogitationes in id convertere, ut, om­
nibus filiis Nostris operam conferentibus, Ecclesia se magis
magisque idoneam praestaret ad hominum huius aetatis
quaestiones dissolvendas. Hac de causa, veluti intimae supemoque quodam instinctu ortae voci obtemperantes, ma­
tura iam esse tempora existimavimus, ut catholicam Ec­
clesiam universamque hominum familiam novo Oecumenlco Concilio donaremus, quod eam vigintl maximarum
Synodorum seriem continuaret, quae per saeculorum
decursum ad caelestis gratiae ln christlfidelium animis
incrementum et ad rei Christianae progressum tantopere
valuerunt. Atque tum effusa catholicorum hominum laeti­
tia, qua huius rei nuntius in toto terrarum orbe exceptus
est; tum subinde supplices Deo admotae preces, quas certatim universa Ecclesia hac de causa fundere non intermi­
sit; tum alacre studium In eodem Concilio apparando po­
situm, quod spem Nostram apprime confirmat; tum postre­
mo studiosa cura aut saltem exspectatio, obsequii plena,
qua hoc Concilium ii Christiani prosequuntur, qui a Ro­
mana Ecclesia seiuncti sunt, ac vel il qui Christiani nominis
sunt expertes: haec omnia, dicimus, apertissimo indicio
demonstrant, neminem quempiam praetcrlisse maximum
huius eventi momentum atque granditatem.
Itaque proxima Oecumenlca Synodus eo tempore felici­
ter celebratur, cum Ecclesia impensiore studio flagrat fidem
suam novis viribus roborandi, seseque suaviter recreandi
praeclaro suae unitatis spectaculo: cumque eadem instan­
di tius se eo officio / obligari sentit, non modo ut salubrem
suam vim cfficaciorem reddat et filiorum suorum sancti­
moniam promoveat, sed etiam ut Christianae veritati vul­
gandae ceterisque institutis suis provehendis afferat incre­
menta. Hinc In medio ponetur, vivam semper esse perpetuaque florere inventa Ecclesiam matrem, quae humanis
eventibus praesens usque adest, atque saeculis volventibus
nova semper specie ornatur, novis radiat fulgoribus, novas
fert palmas; quamvis eadem semper perstet ct ad pulcher­
rimam iam imaginem conformata, qua eam praeditam vo­
4245

n. 3026

luit divinus Sponsus, qui ipsam diliget ac tuetur, nempe
Christus Icsus.
Quo tempore autem videmus in variis terrarum orbis
partibus plurimorum nisus crebriores fleri, qui magno ani­
mo id assequi contendunt, ut inter Christianos universos
aspectabilis unitas instauretur, quae Divini Servatoris vo­
tis digne satisfaciat, consentaneum omnino est, ut cele­
brandum Concilium ea doctrinae capita uberius illustret,
eaque fraternae caritatis specimina exhibeat, quibus posi­
tis, Christiani ab Apostolica hac Sede seiuncti, ad eandem
unitatem acrius accendantur, iisdemque ad eam assequen­
dam quasi via muniatur.
Denique, ad universam hominum familiam quod attinet,
quam calamitosarum dimicationum discrimina incertam,
commotam, anxiam assidue tenent, proximum Oecumeni­
cum Concilium opportunitatem omnibus egregiae volunta­
tis hominibus praebebit, pacis consilia et proposita ineundi
atque promovendi. Quam quidem veri nominis pacem po­
tissimum gignere possunt ac debent bona, quae ad animum
et ad supernum ordinem pertinent, itemque hominum mens
et conscientia, quae lumen ductumque a Deo sumant, hu­
mani generis Creatore atque Reparatore.
Sed huiusmodi fructus, quos tam vehementer ex Oecumenica Synodo exspectamus, ac de quibus saepe libenterque locuti sumus, postulant sane, ut in hoc parandum
magni momenti opus consilia, studia, labores impendantur.
Proponuntur propterea quaestiones sive ad fidei doctrinam,
sive ad actionem vitae spectantes; atque idcirco proponun­
tur ut Christiana instituta et praecepta absolutissime cum
multiformi vitae usu conveniant, et ad utilitatem condu­
cant corporis mystici Christi, elusque sacri muneris, quod
ad supernum ordinem pertinet. / Haec omnia profecto at- 10
tingunt Divinas Litteras, sacram Traditionem, Ecclesiae
sacramenta et preces, disciplinam morum, opera, quibus
caritas exercetur et consulitur egenis, laicorum apostola­
tum, missionalia incepta.
Verum tam en supernus ordo ad alterum ordinem, tempo­
ris finibus artatum, qui pro dolor saepenumero unus homi­
num curas eorumque anxias sollicitudines occupat, maxime
efficax sit oportet. Nam in temporalium quoque rerum pro­
vincia Ecclesia visa est Mater et Magistra, ut utamur ver­
bis quibus Decessor Noster fel. rec. Innocentius III usus
est, cum Oecumenicum Concilium Lateranense quartum
haberetur. Quamvis Ecclesia ad terrestrem finem in primis
non contendat, tamen in itinere suo nequit abesse ab Iis
quaestionibus, quae de bonis temporalibus sunt, vel labo­
res, qui haec progignunt, neglegere. Novit profecto, quan­
topere prosint immortalibus animis ea adiumenta et prae­
sidia, quae apta sunt ad humaniorem efficiendam singulo­
rum hominum vitam, quorum aeterna salus procuranda
est. Novit eadem se, cum Christi luce homines collustret,
Id conferre, ut iidem se ipsi penitus agnoscant Nam illuc
eos perducit, ut intellegant, quid ipsi sint, qua dignitate
excellant, quem finem prosequi debeant. Ex quo fit ut
nunc temporis Ecclesia praesens adsit, iure vel re, institutis
quae ad universas gentes pertineant, atque ab ea discripta
elaboretur de re sociali doctrina, quae ad familias, ad scho­
las, ad locandas operas, ad societatem coniunctlonemque
hominum, ad universas denique huius generis quaestiones
attineat; cuius quidem doctrinae causa, Ecclesia tam excel­
sum dignitatis fastigium assecuta est, ut praegravis cius
vox summa auctoritate apud cordatos omnes polleat, ut­
pote disciplinae morum interpres ac propugnaculum, atque
i urium officiorumque vindex sive singulorum hominum sive
civitatum.
Quapropter ca quae in Oecumenica Synodo deliberata
erunt, tam efficacia fore confidimus, ut non tantum Chri­
stianae sapientiae luce collustrent et fervido robore firment
in timos animos, sed etiam humanorum operum summam
pervadant.
OecumenicI celebrandi Concilii primum dedimus nun­
tium die vicesimo quinto mensis lanuarii anno millesimo
nongentesimo quinquagesimo nono. Quod cum fecimus,
parvum quoddam semen animo manuque trepidis iacerc
nobis visi sumus. / Divino auxilio suffulti tunc aggressi su· u
mus ad multiplex graveque opus, quod eius molimentum
deposcebat. Ab eo die tres fere exacti sunt anni, quibus
labantibus, conspeximus exiguum illud semen, caelesti af­
flante gratia, in proceram arborem succrevisse. Quod lon­
gum laboriosumque emensum iter respicientes, maximas
Deo gratias persolvimus, qui largiter impertitus est Nobis
opem, ut omnia congruenter, apte, concorditer decurrerent.
Priusquam argumenta in Concilio pertractanda statue­
remus, ante omnia prudens ct sapiens rogavimus consilium
Patres Cardinales, universi catholici orbis Episcopos. Ro­
manae Curiae sacra Consilia, Religiosorum Ordinum et
4246

η. 3027-3020

SUPREMA CONGR. SANCTI OFFICII - PROP. FIDE

Congregationum Moderatores generales, catholicas stadio­
Hanc vero Constitutionem nunc ct In perpetuum effica­
rum Universitates et ecclesiastica Magisteria. Atque per
cem esse et fore volumus; ita quidem ut quae per eam de­
unius anni decursum, huiusmodi consultationibus, ingentis
creta sunt ab iis quorum res est religiose serventur, atque
quidem ponderis, vacatum est; e quibus aperte patuit in
Igitur vim suam obtineant. Cuius Constitutionis efficaci­
quaenam praecipue rerum capita essent conferenda studia.
tati nulla, cuiusvis generis, contraria praescripta officere
poterunt, cum per hanc Constitutionem iisdem derogemus
Ad Concilium parandum tunc varia constituta sunt Con­
omnibus. Quapropter si quis, quavis praeditus auctoritate,
silia, quibus arduum mandavimus munus eas decretorum
sive sciens sive insciens contra egerit ac Nos ediximus, Id
adumbrationes proponendi, ad doctrinam et ad morum
prorsus irritum atque Inane haberi lubemus. Nemini prae­
disciplinam attinentes, e quibus Nos detegeremus, quae in
terea haec voluntatis Nostrae documenta vel scindere vel
generalibus Concilii coetibus essent expendenda.
corrumpere liceat; quin Immo exemplis ct locis, sive typis
Magno tandem gaudio affecti vos certiores facimus,
Impressis sive manu exaratis, quae sigillum viri praeferant
huiusmodi alacriter intenta stadia, In quae Purpurati Pa­
In ecclesiastica dignitate constituti slmulque ob aliquo
tres, Episcopi, Praelati, Theologi, luris canonici cultores,
publico tabellione sint subscripta, eadem omnino habenda
scientes et periti viri universi orbis terrarum consociatam
erit fides, quae huic haberetur sl ostenderetur. Quae No­
praeclaramque contulerunt operam, lam ad exitum vergere.
stra decreta in universum sl quis vel spreverit vel quoquo
Confisi igitur auxilio divini Redemptoris, qui est om­
modo detrectaverit, sciat se poenas esse subiturum lis Iure
nium rerum principium et finis, atque deprecatione augus­
statutas, qui Summorum Pontificum iussa non fecerint.
tae Matris efus beatissimae Virginis Mariae, et Sancti Jo­
Datum Romae, apud S. Petrum, die xxv mensis Decem­
seph, cuius tutelae iam ab ultimo initio hunc magni mo­
bris, in Nativitate D. N. L C., anno mdcccclxi, Pontificatus
menti eventum commisimus, tempus advenisse putamus
Nostri quarto.—Ego Ioannes, Catholicae Ecclesiae Episcopus.
alterum Oecumenicum Concilium Vaticanum convocandi.
Ada. C. DE CLEHOQ m Apoll. 34 (1981) 283-3Û7; NrT 84 (1862) 181.
Quare, postquam hac super re sententias audivimus
S. R. E. Cardinalium, auctoritate Domini Nostri Iesu Chri­
sti, Sanctorum Apostolorum Petri et Pauli ac Nostra nun­
tiamus, indicimus, convocamus, In proximum annum mil­
3027
lesimum nongentesimum sexagesimum secundum, Sacrum
Oecumenicum et universale Concilium Vaticanum secun1961 .. .. -SC S. OFFICn, RESPONSUM. PART.·
12 dum, quod In Patrlar/chall Vaticana Basilica rite celebra­
bitur, diebus, quos providcntlssimus Deus statuere dederit.
Quaestio de indole apparitionum Am stellodamensium.
B. Mariae Virginis retractari non debet
Volumus propterea et lubemus ut Oecumenico Concilio
a Nobis indicto ex omnibus orbis terrarum partibus adsint
(Nonnulli theologiae professores supplicem libellum ad Sum­
Dilecti Filii Nostri S. R. E. Cardinales, Venerabiles Fratres
mum
Pontificem miserunt, retractationem postulantes decisionum
Patriarchae, Primates, Archieplscopi et Episcopi, sive re­
quas S. C. Sindl\O//ieli dederat [LE 2S28] circa sic didas ap­
sidentes, sive titulares, itemque universi ecclesiastici viri,
parationes B. Μ. V. in cioiiate Amslellodamensi. Eadem S.
qui ex iure Oecumenico Concilio adesse debent.
Congregatio, e mandato Summi Pontificis, sequentia respondit):
«Summus vero Pontifex libellum quidem omni cum benigni­
Id postremo singulos christifideles cunctumque populum
tate exeepit, sed praedictis quattuor professoribus per hanc
Christianum rogamus ut, omne studium ad Concilium con­
Supremam Congregationem responderi sategit, prout sequitur·.
ferentes, magnas Omnipotenti Deo preces fundere velint, ut
Sanctum Officium quod mature de hac re egit per felicis
tantam rem eandemque iam iam imminentem benigne prose­
recordationis Praedecessorem Tuum, nullam perspicit ratio­
quatur, et, virtutis robore firmans, lusta det fleri dignitate.
nem, cur apte discussa et coram Deo decreta retractanda sint:
Quae communes preces a fide, tamquam a vivo fonte, con
immo vero totam quaestionem ita clausam censet ut nullus
tenenter fluant; eas comitetur voluntaria corporis castigatio,
pateat ulteriori actioni locus.
ut acceptiores Deo fiant summeque efficaces; eas pariter
RevrLos igitur Professores qui supplicem libellum miserunt.
generosa Christianae vitae contentio ditet, ex qua coargui
Summus Pontifex paterne per nos hortatur ut propositum
possit iam omnes esse ad praecepta et decreta exsequenda
postulandi novum examen deserant omnino, quippe cum aga­
tur de recipienda sententia Sanctae Sedis, debita prudentia
proclives, quae aliquando fuerint ab ipso Concilio constituta.
et scientia lata.
Adhortationibus hisce Nostris amantlsslmos filios com­
Unde non dubitamus quin praefati Revrfil viri, pro amore
pellamus ex utrooue clero ubivis degentes, atque omnes
quo afficiuntur erga Ecclesiam, huic responsioni parati sint
cuiusvis ordinis fideles. Peculiari autem modo sive pueros
cx corde acquiescere, quam Excellentia Tua Keviiui eis si­
compellamus, quorum Innocentia et preces apud Deum
gnificare non dedignabitur.
quantum valeant nulli non est exploratum, sive aegrotos
Hanc occasionem nactus Impensos aestimationis meae senius
et male affectos, cum persuasum habeamus, eorum dolores,
Tibi obtestor meque cum omni Reverentia profiteor. Excellen­
tiae Tuae Revmae addictissimum.—Petrus Parente, Adseuor,
eorumque vitam, hostiae simillimam, ob Crucis Christi vir­
tutem, transire In validam obsecrationem, in salutem. In
• Ordinario Harlcmcnai. Prot. N. 511/13. Iuxta summarium oblatum
sanctioris vitae fontem pro Ecclesia universa.
ab Eeprit et vio 79 (1 »9) 504. Adn. nde sub die 1959 iun. 24; LE 2923
Extremum Christianos omnes qui a catholica Ecclesia
dissident enixe rogamus, ut Deo supplicent
,
*
nam ad eorum
etiam fructum Concilium redundabit. Nos enim minime
3028
latet ex his filiis complures unitatis et pacis assequendae
desiderio teneri, iuxta Christi doctrinam, iuxtaque preca­
1961 .. .. -SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
tionem ob eo caelesti Patri admotam; neque Nos praeterit,
auditum Concilii nuntium non solum magno gaudio ab lis
Declaratur nullum ob defectum formae canonicae
esse acceptum, verum etiam ex iis haud paucos pollicitos
matrimonium initum inter baftizatam in ritu armeno
esse se precaturos Deum, ut res bene ac feliciter eveniat,
ET BAPT1ZATUM IN SECTA PROTESTANTICA
et laeta in spe esse suorum Coetuum nomine mitti posse
legatos, qui ue lis certiores fiant, ouae In Concilio agantur.
After careful study of the acts of the process for nullity of
13 Haec omnia Nos Ingenti sane solatlo atque / spe affecerunt;
the marriage of Mary G., baptized in the Armenian Rite, and
quin etiam, quo facilius et expeditius huiusmodi commercia
Richard T^ baptized Protestant, the Holy Office in reply to
the doubt an constet de nullitate matrimonii in easu has decreed:
habeantur, iam pridem peculiare de hac re Officium consti­
tuimus, quod Sccretariatum appellant.
•Affirmance: scu constat de nullitate matrimonii in casu
ex defectu formae canonicae pro Armenia praescriptae.·—
Utlnam de huius temporis Christiana familia contingat
A. Card. Ottaviani, Seer.
quod de Apostolis, post Christi ascensum in caelum, Hie­
• Ordinario Boatcuianai: Jurist 21 (1981) 11Θ.
rosolymis esse factum scimus: cum omnis Ecclesia, recens
nata, summa animorum concordia se ad Petrum, agnorum
oviumque Pastorem, applicuit, atque cum eo ct pro eo pre­
3029
cata est. Ac dignetur adorandus Del Spiritus, flagrantlssimls
omnium annuens votis, hanc precationem admittere, quae
cotidie ex universis terrarum orbis partibus el admovetur.
1961 .... -SC PROP. FIDE, FACULTATES. PART.·
Henooa aetate hac nostra per novam oeluli Pentecostem
Mutanda et addenda in formula Facultatum decknmirabilia tua, atque Ecclesiae Sanctae concede, ut cum Maria,
. au tu Ordinariis Missionum concessarum
Matre Iesu, unanimiter et instanter in oratione perseverans, itemquea Beato Pctroduda, divini Satvatortsregnumumpll/tcet,
Mde textum sub dic 1960 Ian. 1: LE 2870.
regnum veritatis et Iustitiae, regnum amoris et pacis. Arnen *.
M 4.S., v. U (iw). p. Ip

4247

vidV*

4248

ANNUS
3030
1962 IAN 2.-SC RITUUM, DECL. AAS 54 (1962) 51-52

Declaaationes: I.

circa quaedam dubia quae in ruBtlCARUX CODICE INTERPRETANDO ORTA SUNT; II. CIRCA
EDITIONEM TYPICAM
PARTIS SECUNDAE
PONTIFICALIS
Romani

I—Circa quaedam dubia quae In Rubricarum Codlee
Interpretando orta aunt

Ut nonnullis petitionibus circa externam festorum solemnitatcni satisfiat, haec Sacra Congregatio, audito Commissio­
nis llturgicae suffragio, numeros Codicis Rubricarum [LE 2927],
qui sequuntur, ita definiendos esso statuit:
N. 358.—Solemnltas externa ipso lure competit dumtaxat:
a) festo SSihi Cordis Iesu; b) festo B. Μ. V. a Rosario, in do­
minica 1.· mensis octobris; c) festo Purificationis B. Μ. V.,
sl actio liturgico huic diei propria, approbante Sancta Sede,
in dominicam transferatur, pro ea tantum Missa, quae cande­
larum benedictionem et processionem sequitur; d) festo Pa­
troni principalis, rite constituti, nationis, regionis seu provin­
ciae sive ecclesiasticae sive civilis, dioecesis, loci seu oppidi
vel civitatis; e) festo Patroni principalis, rite constituti. Ordi­
nis seu Congregationis, et religiosae provinciae; f) festo Patroni,
rite constituti, coetuum vel institutionum, in ecclesiis vel ora­
toriis, quo fideles ad Patronum celebrandum conveniunt; g) fe­
stis anniversarii Dedicationis necnon Tituli propriae ecclesiae;
h) festis Tituli necnon Fundatoris canonizat! Ordinis seu Con­
gregationis; l) festis aut commemorationibus. In calendario
Ecclesiae universae vel in calendario proprio inscriptis, quae
cum peculiari populi concursu celebrantur: cuius rei iudex est
loci Ordinarius.
N. 359.—Solemnltas externa, si ipso iure competat, nec su­
pra, n. 358, pro quibusdam solemnltatibus externis aliter
statuatur, fieri potest aut ipso die quo festum impeditur, aut
in dominica immediate praecedenti vel immediate sequenti
Officium festi Impediti, aut alio die ab Ordinario loci deter­
minando, iuxta rubricas.
Sl vero peculiari induito conceditur, solemnltas externa diei
52 definito assignatur. /

II—Circa editionem typicam partis secundae
Pontificalis Romani
Recenter prodiit editio vaticana partis secundae Pontificalis
romani, quae vi decreti buius Sacrae Congregationis, sub die
13 Aprilis 1961, uti «typica» declarata est [LE 2979].
Ad dubia praecavenda, bene visum est quae sequuntur de­
clarare:
Cum agatur de editione «typica» simul ac «emendata», id est
de editione. In qun ritus et rubricae, necnon cantus grcgorlanu», in parte vel cx Integro, ad simpliciorem simul ac meliorem
formam redacta sunt, ritus, rubricae ac cantus grcgorlanus,
in praecedentibus editionibus exhibita, vim obligationis amilerunt. Contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Romae, cx Aedibus Sacrae Rituum Congregationis, die 2
lanuarii 1962.—C. Card, Cicognani, Ep. Tusculan., Praef.
Henricus Dante, a Secr.

Adn. S. FAMOSO in EL 76 (1962) 160-182.

3031
1962 IAN 10.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
INTERPRETATIO EXCEPTIONIS IN FACULTATIBUS QUINQUEN­
NALIBUS Ordinariorum locorum appositae dispensandi
AB IMPEDIMENTO DISPAR1TATIS CULTUS CUM PARTE MAHUMETANA

DuBiUM-Whetber, in dispensations to be granted from the
impediment of disparity of cult in virtue of the quinquennial
faculties, the exception which is set down in faculty n. 3
|LE 2326], regarding the case of marriage with a Moham­
medan party, extends to absolutely all Moslems without
distinction because of the simple fact of Mohammedan
origin, even though they have given up or never followed
4249

1962
the religious observance of their race; or rather must it
be restricted onlj to those followers of Mohammed who,
whatever their origin, profess the Mohammedan religion?
Resp.—Their Eminences, the Cardinals of the Supreme S.
Congregation, in their plenary session of Wednesday, 10
January, 1962, replied:
In the affirmative to the first: that is, the exception
which Is set down in faculty n. 3 regarding the case of
marriage with a Mohammedan party, extends to absolu­
tely all Moslems without distinction, by the simple fact of
origin, even though they have given up or never followed
the religious observance of their race.
* Caldam Ordinario loci S. F. A. S., Pro!. N. 3568/6Im: EOUSCAREN V. p. 191.

3032
1962

IAN

10.-SC

STUDIORUM,

NOTIFICATIO. PART.·

Mutatur

modus procedendi in admittendis filiis
ACATHOLICORUM AD SEMINARIUM ET AD ORDINES SACROS

In recent months the Apostolic Delegation has had inquiries
about the practice to be observed for the admission to the
seminary and orders of candidates who are the offspring of
non-Catholic parents who are still living (cf. Can. 987. 1.·).
I referred this matter to the Holy See and now have been
informed that the Most Reverend Ordinaries do not have to
seek the permission of the Sacred Congregation for Seminaries
to admit to the seminary candidates with this impediment. It
is sufficient to recur to the Supreme Sacred Congregation of the
Holy Office for the dispensation from Canon 987, 1.· when
the young men ore ready for First Tonsure and Minor Orders.
The Sacred Congregation for Seminaries has directed me to
bring the above to the attention of Your Excellency.

* Delegato Apostolico in S. F. A. S. iuxta communicati ouem diei 10
iaa. 1962, Prot. N. 189/50, Ordinariis locorum Alius mtiorus famam,BOUSCAREN V, p. 493-494. Vide responsa S. C. Studiorum sub dio
1961 lan. 10; LE 2959 ot dio 1961 Feb. 4: LE 2964 data.

3033
1962

IAN

12.-SC

DE

PROP. FIDE, NORMAE. PART.·

Normae ac criteria proponuntur circa

solutionem
PRAECIPUIS QUAESTIONIBUS MISSIONUM DANDAM, OCCA­
SIONE CONFERENTIAE PLENARIAE EPISCOPORUM AFRICAE
Meridionalis

Roma, 12 gcnnrio 1962
Eccellenza Reverendissima, la notizia che gli Ecc.ml Or­
dinari di codesta Delegazione Apostolica si raduneranno
in Conferenza Plenaria dal 23 al 26 gennaio c. a., mi offre,
ancora una volta, la propizia occasione di csprimere ai
solertl Pastori dei territori australi d'Africa il vivo compiacimento di questa Sacra Congregazionc per Γαπιρίο e prezioso lavoro apostolico da essi realizzato negli ultimi anni,
e nello stesso tempo rivolgere loro una paterna cd affettuosn
esortazione ad nffrontare «corde magno et animo volenti»
i sempre plù numerosi e complcssi problem i pastorali.
E’ degna, indubbiamente, di plauso la sollecitudine da
cui sono animati gli stessi Ordinari nel procurare una consldercvoie schicra dl sacerdoti autoctonl. Questa Sacra
Congregazione, seguendo da vicino tutti 1 tcntaUvi Inlrapresi in tale campo, conoscc bene tanto gli sforzi compluti,
quanto gH ostacoliincontratl.epcrciôslrallegra vi vomente
per i lusinghieri successi conscguitl. II costrucndo Semina­
rio Maggiore dl S. Pictro Apostolo e i vari Seminari Minori
che sono già in funzione o in via di progetto, costituiscono
prova tangibile dell'ardente desiderio di codestl Pres oli dl
dare alie popolazlonl africanc levit! ben formati e numerosi.
4250

II. 3034-3036

SC ORIENTALIS - IOANNES XXIII - SECRETARIA STATUS

1902 IAN 31-ΙΈΒ 2

E\ oltres), lodevole 1’azione pastorale con cui i Vesco vi
PresbJ t",,or|enUll> ritu, eiusdem Societ»Us,
Sacrum
litare
queant
diebus quoque qui nliturâlci vocan$1 studiano di conservare le scuolc cattollche e di tenerle in
enn’eSu i™" '
«eàoAada’e,
un alto livello religioso, morale e sdcntifico. Le florenti
concessionis causae adhuc perseverent.
Istituzfonl scolastiche, pur procurando agli Ordinari non
Rescr.—Sacra Congregatio pro Ecclesia Orientali, vigore
pochi pensleri e preoccupazloni, tnttavia non hanno man­
Î55u
dbi a Ssiho Domino Nostro loannc. Divina Pro­
ato di essere per essi motivo di vera gioia e di legittimo
videntia Papa XXIII tributarum, gratiam petitam largitur,
vanto.
iuxta preces, servatis in omnibus de iure servandis.
Nelle present! circostanze non sarà mai troppa Ia pruPraesentibus ad triennium valituris. Contrariis quibuslibet
minime
obstantibus.
denza dei Vescovi, sacerdoti e religiosi nell’esporre opportunamente i principi cristiani relativi ai diritti della per­
Datum Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis pro Ec­
clesia Orientali, die 31 mensis ianuarii anno Domini 1962__
sona umana. L’lnstancabile e sagace opera degli Ordinari
J.
Bapt. Scapinelli. Adressor.
per elevare lo stato religioso, morale e sociale delle popofazioni, manifested a tutti ii costante anelito della Chiesa
•Procuratori Gen. S. I. Prot. N 703/46: Acu ronun
*
Sodetata
d! portare a tntte le genti, senza alcuna distinzione, la
Iesu 14 (1961-66) 147-143.
pace e la salvezza.
Tra ! problemi, poi, che più assillano codesti Presuli e
che maggiormente impediscono U regolare svolgimento dei
lavoro apostolfeo è certamcnte quello della scarsezza del
3035
personale misslonario. II numero dei sacerdoti, pur in con­
tinuo aumento, é ancora inadeguato alie nuove e accresciu1962 FEB 2.-IOAN. ΧΧΙΠ, MOT. PR. AAS 54 (1962) 65-66
te esigenze dell’opera missionaria in codcsto continente,
e Ia leglslazione razziale, vietando ai sacerdoti blanchi di
Dies statuitur Concilii Orcumenici Vaticani II
dimorare stabilmente nelle zone riservate agli Africani,
INCHOANDI
moltipllca e aggrava le difficoltù pastorali. Sara opportuno,
quinui, per owiare ai rilevati inconvenienti, adottare nuovi
Consilium, diu Nostra mente versatum, effldentes, atque
e più rispondenti mezzl d’apostolato tra le popolazioni
communem catholicorum hominum explentes exspectatio­
afrlcan e.
nem, die xxv mensis Decembris, superiore anno mdcccclxi.
Π Papa Pio XII, di s. m., tenendo present! i vari pro­
In festo Nativitatis D. N. I. C., Constitutione Apostolica
blemi pastorali eslstentl nel continente africano, scrisse
Humanae salutis promulgata (LE 3026], in hunc annum
nell’Enciclica Fidii Donum: «Praesentes Africae sociales
Condlium Oecumenlcum Vaticanum II Indiximus.
atque politicae rationes prorsus expostulant, ut ex christiNunc vero, re Noblscum etiam atque etiam reputata, ut
fidellum multitudine, recens ad Evangelium traducta, quam
qui ex lure Concilio intéresse tenentur, quae ad hanc cau­
primum delecta etiam virorum catholicorum cohors in­
sam opus sunt opportune parare queant, in animum indu­
struatur ac paretur» >.
ximus, ut celebrandi Concilii Oecumenlci Vaticani II Ini­
Nel raccomandare, dunque, I'organizzazlone dell'Apo­
tium a die xi mensis Octobris huius anni statuamus. Quem
stolato dei laid e delFAzione cattolica. Propaganda desi­
diem idcirco potissimum elegimus, quod in memoriam re­
dera altres) mettere l’accento sulla necessità della forma­
digit maximam illam Ephesinam Synodum, truae in catho­
zione del catechlstl.
licae Ecclesiae annalibus summi momenti obtinet locum.
Dignissimo appetente consessu, facere non possumus»
SI nota già, con viva soddisfazione, che tale opera sta
quin universos filios Nostros iterum incitemus ad crebrio­
rlcevendo in moltl paesi di missione nuova vita e nuovo
res usque Deo admovendas preces, ut hic eventus prospere
vigore. Siamo lieti, pertanto, d’apprendere che anche gll
cedat. In quem intenti sumus, una cum Nostris venerabili­
Ordinari Sud-Africani, riconoscendo 1’importanza e Futi­
bus Fratribus ac dilectis Filiis, peragendum Concilium di­
lity delfapporto dei catechist! all'opera ai evangelizzaziorecto apparantibus, simulque cum universo clero populoque
ne, hanno incominciato ad aprire per essi le prime scuole
Christiano, qui eundem omni studio praestolantur. Ex quo
dl reclutamento e d! formazione. Si nutre fiducia che, ben
quidem eventu hos praecipue flagrantissimis votis optamus
presto, i catechist!, dopo di aver acquisito una qualificata
fructus, ut scilicet Christi Sponsa Ecclesia, inditam sibi
educazlone religiosa e morale, possano essere resi efficadivinitus virtutem magis magisque confirmet et quam la­
cemente partecipi, secondo la loro spedfica figura, dei la­
tissime in hominum animos infundat /
66
voro mlssionario.
Ita etiam sperare licet fore ut populi, fidentius in Chri­
Sono certo che i mezzi finanziarl devoluti da codesti Or­
stum, lumen ad revelationem gentium, intuentes —ii prae­
dinari e anche, nei limiti delle sue annue disponlbilità, dalla
sertim quos tanto moerore cernimus aerumnis, discordiis,
PonL Opera della Propagazione della Fede a tale intento,
calamitosisque dimicationibus vexari— tandem aliquando,
consegulranno un felice esito, mediante anche 11 contributo
mutuis Juribus atque officiis religiose servatis, veri nominis
materiale, didattico e spirituale dei Religiosi e delle Reli­
pace perfruantur.
giose che prestano Ia loro opera nelle missioni dei SudAfrica.
Omnibus Igitur mature perpensis, motu proprio ac No­
stra Apostolica auctoritate decernimus atque statuimus,
Coi cuore pleno dl speranza e di santo ottimismo per 11
ut Concilium Oecumenlcum Vaticanum II hoc anno, dle
faturo della Chiesa in codes ta promettente porzionc della
xi mensis Octobris, initium capiat.
Vigna del Signore, imploro le più abbondanti benedizloni
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
celestl sui lavori dcll'imminente Conferenza Episcopale,
datis statuta sunt, ea omnia firma ac rata esse lunemus,
facendo voti che le questioni discusse e le risoluzlonl prese
contrariis quibuslibet non obstantibus.
durante Tassemblea, possano riuscire a maggior gloria dl
Dio e alia salvezza delle anime.
Datum Romae, apud S. Petrum, dle 11 mensis Februarii,
In festo Purificationis B. Μ. V., anno mdcccclxii, Ponti­
Frattanto profltlo deU'lncontro per porgerLe distinti osficatus Nostri quarto.— Ioannes Pp. XXIII.
sequl. Dell’Eccellenza Vostra Rev.ma devotissimo.—G. P.
Card. Aoaoianian, Pre/. P. Sigismondl, Segr.
«A. A. S , v) (195J), pp. 231-333 [LE 2650].

Ada. E. B. La NrT 34 (1962) 295-296; C. DE CLERCQ in ΑροΠ. 35
(1962) 8.

•Meg»!» Ap. ia Africa meridionali. Prot.N. €8'82: BiM 28 (1982)
1S0-151.

303G
1962 FEB 2.-SECRETARIA STATUS, EPISTULA. PART.·

3034

1962 IAN 3Î.-SC ORIENTALIS, RESCRIPTUM. PART.·
datur sacerdotibus ritus orientaus So­
cietatis lr.su Missam celebrandi diebus etiam ali­
turo icis

Facultas

Preces—DtaUultne Pater, Procurator Societatis Iesu. ad
pedet SanctiUt Is Vestrae provolutus humiliter postulat reno­
vationem facultatis quam alias obtinuit. Rescripto Sacrae
Congregationis pro Ecclesia Orientali, die 13 mensis tanuari

Dies et fines statuuntur celebrandi «Diem Natio­
nales! pro vocationibus ecclesiasticis» in Italia
Dal Vaticano, U 2 fcbbralo 1962

10G2 FEB 3-20

SC CONCILII - SACRAM. - S. PAENIT. - S. OFFICII - STUDIORUM

1962, ndln seconda Dorncnica dopo Pasqua, delta dei «Buon
Pastore».
Tale Glomata ha una finalltà emlnentcmcntc spirituale:
elevaro speciali prcghlerc da parte dei Clero, del fedcli c
delle Assoclazlonl Cattollche dell'intera Nazlone e istruire
11 popolo sui Saccrdozlo cattolico c sulla Vocazlono Sacer­
dotale.
A tale proposito, ritengo opportuno agglungcre che sl
lascla agli Eccellentlsslmi Ordinari la facoltà dl procedere
gradualmente, per ragioncvoll motivl, al passaggio dalle
tradizionall «Giomatc Diocesanc per le Vocazioni», le quali
si svolgono con lo speciale intento di raccogllcrc alutl ProSeniinario, ulla tGiomata Nazlonale»,
Nel pregarLa di portare quanto sopra a co nosce nza dell’Ecc.mo Eplscopato Italiano, profitto della clrcostanza per
baclarLe umlllssimamente le mani e con form arm i con profonda vcnerazlone di Vostra Emlnenza Reverendissima
Umilisslmo Devotissimo Obbligatisslmo.—A. G. Card. CiCÛGNANL

•Prieiidi ConforontUo episcopal! ItalUo, Prot. N. 75857: Semina­
ne H (1962) 105.

3037
1962 FEB 3.-SC CONCILII, RESCRIPTUM. PART.·

Facultates dantur circa distributionem

fructuum
BENEFICIORUM, PRAESERTIM AD AEDES SACRAS AEDIFICAN­
DAS
REPARANDAS

Preces—Beatissime Pater, Ordinarius Colonicnsis humi­
liter exponit ea quae sequuntur:
In Archidioecesl omnes parochi salarium necnon pensio­
nem, si resignaverint, e vectigalibus, quae singulis mensi­
bus distribuuntur, accipiunt secundum regulam ab Archleplscopo ordinatam.
Cum hoc salarium sustentatio honesta considerari om­
nino possit, fructus beneficiales in lato sensu, in quantum
adsunt, emolumenta stolae necnon reditus similes in com­
modum ecclesiae consumuntur. Ab anno 1958 autem fruc­
tus beneficiales parochorum... sic accreverunt ut summa
salarii eorum valde excedatur.
Cum In Archidioecesi permagni sumptus ad ecclesias
aedificandas et reficiendas et ad alia aedificia ecclesiastica
aedificanda et reparanda e vectigalibus ecclesiasticis quo­
tannis solvi debeant necnon propter conformitatem cum
reliquis parochis, qui alia bona non vel minora habeant,
Ordinarius orator enixe rogat, ut: 1) parocho solvantur
a) salarium dioecesanum iuxta regulam ordinatam atque
b) usque ad 20 % huius salarii e fructibus beneficii; 2) id
quod superest, fabricae ecclesiae parocciali ad ecclesiam
aedificandam seu restaurandam et ad alia aedificia eccle­
siastica aedificanda seu reparanda tribuatur. Etiam, sicut
in usu, emolumenta stolae ct reditus similes in commodum
ecclesiae consumantur; 3) in casu resignationis, pensio pa­
rochi iuxta reditum de quo sub 1) computetur. Petit insu­
per sanationem pro praxi ab anno 1958 lam inducta.
Rescr.—Sacra Congregatio Concilii, attentis expositis,
praevia sanatione quoad praeteritum, Eminentissimo Archlepiscopo Coloniensi facultates iuxta preces benigne im­
pertita est, dummodo accedat consensus Capituli metropolitani ct Consilii dioecesani administrationis.
Datum Romae, dle 3 Februarii 1962.—P. Card. Ciriaci,
Prae/edus.
•Ordinariii locorum Germaniae, Prot. N. 68992/A: AKKR 131
(1562) 128-129.

1962 FEB 6.-SC SACRAMENTORUM, RESCRIPTUM. PART.·
datur

permittendi celebrationem
ABSQUE MINISTRO

Missae

Preces—Beatissime Pater, Ordinarius Colonien., nomine
etiam aliorum Ordinariorum Germaniae, humiliter postulat
a Sanctitate Vestra prorogationem rescripti S. Congrega­
tionis de Sacramentis, dici 9 martii 1959, N. 1145/59, circa
facultatem permittendi S. Missae celebrationem sine mi­
nistro, quoties hic haberi nequit, iisdem perdurantibus
causis.
4253

Rescr.—Dle 5 februarii 1962 Sacra Congregatio de disci­
plina Sacramentorum, vigore specialium facultatum a
Ssiîio Dfto Nostro loanne Papa XXIII tributarum, atten­
tis expositis, gratiam prorogationis benigne impertitur ad
aliud biennium, dummodo aliquis fidelis sacro adsistat;
servatis in reliquis forma ac tenore praecedentis rescripti.
B. Card. Aloisi Masella, Prae/,
♦ Ordinariia locorum Germaniae, Prot. N. 190/62; 321/62: AKXR
131 (1982) 127-128.

3039
1962 FEB 6.-S. ΡΑΕΝΠΈΝΤ., DECR. AAS 54 (1962) 117

De Lnduloentiis insolitis, quae quibusdam Rosarii
coronis attribuuntur

Sacrae Paenltentiariae Apostolicae relatum est quasdam
inter fideles Rosarii coronas distribui, quas Insolitis omnino
Indulgentiis ditatas aliqui asserunt, adeo ut recitationi
uniuscuiusque Ave Maria plures Indulgentiae plenariae
adnectantur.
Cum autem non sit de Romanae Ecclesiae consuetudine
certos discretionis limites in elargiendis Indulgentiis exce­
dere, Sacrum hoc Tribunal, cuius est de ipsarum Indulgen­
tiarum concessione et usu iudicare, ad falsas praecavendas
Interpretationes et indiscretam fidelium devotionem vitan­
dam, declarat has Indulgentias, praedictis coronis attribu­
tas, nullatenus validas esse.
Ssihus D. N. Ioannes Divina Providentia Pp. XXIII,
in Audientia infra scripto Cardinali Paenitcntiario Maiori
die 3 Februarii vertentis anni concessa, praedictum Decre­
tum approbavit atque publici iuris fieri iussit.
Datum Roma, e Sacra Paenitentiaria Apostolica, die 6
Februarii 1962.—A. M. Card. Larraona, Paenitentiarius
Maior. I. Rossi, Regens.

Adn. A. PUGLESE in ME 87 (1962) 404-405.

3040
1962 FEB 14.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
ad Ordinarium loci iudicare de capacitate
MATRIMONIUM CONTRAHENDUM ILLIUS QUI MORBO
SCHIZOPHRENICO LABORAT

Pertinet
AD

After careful study of the question proposed by Your Ex­
cellency regarding the capacity for marriage of a man pre­
viously suffering from schizophrenia. Their Eminences, the
Cardinals of this Supreme S. Congregation, in their plenary
session of Wednesday, 7 February, 1962, decreed as follows:
«The Ordinary, after having consulted approved authors,
theologians and psychiatrists, should use his right and decide
what must be done in the case.»
* Ordinario Vigomicnsi. Prot. N. 395/6Im: EOUSCAREN VI. p. 591.

3041
1962 FEB 20.-SC STUDIORUM, LITERAE CIRC. PART.·

Media proponuntur et indulgentiae concessae nu­
merantur pro celebrando «Die National: vocationum
ECCLESIASTICARUM» IN ITALIA

Roma, 20 febbralo 1962

3038

Facultas

n. 3037-3041

Eccellenza Reverendissima, L’Em.mo Signor Cardinale
Giuseppe Siri, Présidente della Conferenza Episcopale Italiana, ha glù reso noto a Vostra Eccellenza ii testo della
leltera N. 75857 dei 2 febbroio corrente, con la quale Ia
Segreteria dl Stato di Sua Santltà comunlcava Favvenuta
istltuzione de «La Giomata Nazionale per le Vocazioni
Ecclesiastiche», per iniziativa della Sacra Congrcgazione
dei Seminari e Unlversltû degli Studi e con la approvazione
sovrana del Santo Padre, da celebrare ogni anno, a partire
dal corrente 1962, nella seconda Dorncnica dopo Pasqua,
delta del «Buon Pastore» [LE 30361.
Ci rechiamo pertanto a dovere di esprimere i sentiment!
della più profonda riconoscenza al)'Augusto Ponteflcc per

n. 3042-304.3

»

SUPREMA CONGE. SANCTI OFFICII - IOANNES XXIII

questo nnovo fitto dl paterna benevolenta verso la santa
causa delle Vocationi, e quindi all
Ecc.mo
*
Eplscopato Ita­
liano che, appositamente consultato in merito, si è mani­
festato largamente favorcvole ali'Isti tuzlone della Giomata
Nationale.
Ciô vlene a confermare quanto stia a cuore al Sommo
Pastore della Chiesa ed ai Pastori delle Dlocesl II problema
delle Vocation! Sacerdotali, che si è rcso alquanto più
grave ed urgente anche in Italia, soprattutto in segullo
all’allimo conflitto mondiale.
La Sacra Congregatione dei Seminari, nell’accogliere
l’unanime e fervente voto per l’istituzionc délia Giomata,
elevato In occasione del Primo Congresso Nationale Ita­
liano per le Vocation! Ecclesiasliche, aveva ben present! le
preoccupation! dl Coloro a cui è confidata la responsabilité
delle anime, e nel prendere 1’iniziativa per realizzarla, ha
inteso offrira una nuova felice opportunité per stringere
attomo ad essi, In un cuore ed In un’anima sola, tutti i
Sacerdoti ed 1 Fcdeli della Nazione, per una npprofondita
rlflessione iuli’ineffabile Mistero del Sacerdozlo Cattolico
e per on'intensa comune preghiera in favore delle Voca­
zionl Eccleslastlche.
La Giomata Nationale tree Infatti la sua ispirazione da
queste altissime finalité soprannaturali, che già affermate
da Pio XII, di f. m., nd Motn Proprio Cum Nobis [LE
1646], istitutlvo defia Pontificia Opera ddlc Vocazionl Ec­
cleslastlche, sono state più racentementc riconfcrmate me­
diante la paterna parola dl S. S. Giovanni XXIII, 11 quale
sl complaceva dl dire:
1) <Spetta principalmente al Sacerdote, che è a contatto
con la parte sana e aperta del gregge crlstlano, far balenare
agli occhi dei fedeli, specialmente degll adolescenti e del
giovani, la sublime bellezza dello stato sacerdotale, supe­
riore ad ognl altra pur nobile ed ardua mansione,.. Plù
che lamentare la scarsité e l’insnfficlenza delle vocazlonl
in tante part! del mondo, conviens illustrare ai giovani
l’ampiezza dei campo che attende gli opérai délia messe,
la bellezza dell’ideale sacerdotale.»
2) «E soprattutto pregare e farpregara, secondo l’invito
suadente di Gesù: <Pragate 11 padrone della messe, che
mandi opérai nella sua messe» (Luc. 10, 2)» (dal Discorso
al Participanti al Primo Congresso Nazionale Italiano per
le Voeazioni Eeclesiastiehe, 21 Aprile 1961, A. A. S., LUI,
1961, 308).
La stessa data della Giomata per le Vocazionl, suggerita
da più parti, e definitivamente fissata per la seconda Domenica dopo la Pasqua, chlamata anche, nel rito romano,
del <Buon Pastora», è apparsa come una favorcvole clrcostanza atta ad awldnâire maggionnente le vérité sul
Sacerdozlo ai Fedeli, con I’ausilio della soave immagine
preseelta dal Signore e presentata dalla Sacra Liturgia.
I Pastori dl anime, quindi, nella predlcazlone, si sentlranno quasi condotti per mano a infondere nel Fedeli
quanto essl ben conoscono circa 11 Sacerdozlo Cattolico e
la \ocazlone Ecclesiastica, sia per profondité di personale
medlUzione, sla per esperienza dl vita esemplarc.
L'avere sottolineato le finalité eminentemente sopran­
naturali délia Giomata Nazionale non significa porre in
dimentlcanza le altra glomate gcneralmentc denominate
«Pro-Serninario», che si svolgono in ognl Diocesi, In diversi
tempi, secondo le provate consuetudini locali. Anche la
cari la ben fat ta, soprattutto se presentata al Vesco vo per
aiutare h formazione del nnovo Clero, è atto dl grande
valore soprannaturale. Ritenlamo tuttavia ausplcablle che
la giomata o le glornate destinate a raccolta di offerte rimangano distinte dalla Giomata Nazionalc per le Vocazloni Eccleslastlche, come peraltro già awiene in numerose
Diocesi.
In ognl caso gli Etc.mi Ordinari conscrvano la facoltà
di procedere gradualmente, per ragloncvoli motivl, al passaggio dalle tradlzlonall Glomate Diocesane alla celebrazione della Giomata Nazionale; come pure ah’eventuale
dlstlnzlone dl questa dalle Glomate Pro-Semlnario.
Ci piace frattanto ricordare che tra 1 favori spirituali
benevolmente concessi dal Santo Padre dl recente e con
maggiora ampiezza ollo Pontificia Opera delle Vocazionl
Eccleslastlche ed aile Opère Diocesane canonicamcnte erette e ad essa aggregate, ve ne sono alcunl che possono in
modo particulare Interassara la cclebrazione della Giomata
Nazionale:
1) Indnlgenza Plenaria, alie solite condizlonî, per gli
Rcrllti ail’Opera Dlocesana, nella ricorrcnza della ulomatu Nazionale;
2) Indulg'nza Plenaria per gli Iscrittl all Opéra Dlo4255

1002 FEB 21-22

cesana che partcclpano ad un ritiro spirituale, come di
sovente awiene in preparazlone alia Glomatc per le Vo­
cation!;
■'
3). JnduI6e,nza Parziale di trecento giornl per ognl atto
di pleta compiuto in favore dello Vocazionl Eccleslastlche,
come nel caso delle speciali prcghlere durante la Giomata
Nazionale;
4) Facolth per gli Ecc.mi Vescovl dl Impnrtlre la Bcncdlzione Papale, olle solite condizlonî, al termine dl funrionl
sacre in occasione di riunfonl diocesane indette dall’Opera
delle Vocationi, come per lo più awiene nelln Giomata
per le Vocation! (cfr. Rescrttto delta Sacra Pcntlemtaria
Apostollca, N. 4096/61, in data 9 Glugno 1961).
Polché la preparazlone della Giomata Nationale per le
Vocationi, soprattutto della prima, richlederù una particolare attenzione, rivolgiamo preghiera all’Ecc.za Vostra
Rev,ma di volere cortescmente trasmettere al Rev.mo Dlrettore Diocesano dell’Opera per le Vocation! ed al Rev.mo
Rcttore dei Seminario alcunl suggerimenti pratici che cl
permettlamo dl accludere.
Voglia l’Eccellenza Vostra Rev.ma accogllere fin d’oni 11
nostro vivissimo augurio che la nuova Giomata Nationale
per le Vocazionl Eccleslastlche sia largamenle benedettada
Dio a conforto dell'Augusto Pontefice e dl Vostra Eccellenza, a incoraggiamento del Clero e a edificazione de! Fedeli.
Con i sentlmentl di sincera venerazione e di rispeltoso
ossequlo cl confermiamo dell’Eccellenza Vostra Reveren­
dissima devotissimi nel Signore.—Giuseppe Cardinale Pizzardo, Pref. Dino S tafia, Arcivescovo Lit- di Ccsareu dl
Palestina, Stgr.
• Ordinariis Italiae. Prot. N. 1258/61: Seminariam 14 (1982) 106
*108.
Ada. Seminarium 14 (1962) IC8-111.

3042
1962 FEB 21.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
casus in quibus pars conventa, quae
SOLUTUM HABUIT MATRIMONIUM IN FAVOREM FIDEI, AD
NOVAS NUPTIAS CUM PARTE CATHOLICA VEL NON CATHOLICA
CONVOLARE POTEST ABSQUE NOVA CONCESSIONE VEL INTER­
VENTU Sanctae Sedis

Determinantur

Ex Aedibus S. Officii, die 21 Februarii 1962
Your Eminence, Undef date of the 26 January 1962»
Your Eminence proposed several questions concerning the
pars conventa in those cases of dissolution of marriage, in
which the pars oratrix declines to become a Catholic or
will be delayed in doing so.
It was asked a): whether the pars conventa, now a ca­
techumen or convert, may have the benefit of the ponti­
fical favor without further recourse to the Holy See, in
order to marry, or convalldate marriage with a Catholic;
also à): whether the Ordinary may without recurring lo the
Holy See grant the dispensation required for the marriage
of such a convert with a non-Catholic; and finally c): whe­
ther the Ordinary may, without recourse, grant the dis­
pensation for the marriage of the pars conventa, who does
not intend to embrace the Faith, with a Catholic.
After careful consideration, this Supreme S. Congrega­
tion has d dded to reply: ad a): the pars convente who has
become a.Catholic may without further recourse to the
Holy See avail himself of the pontifical favor In order to
many a Catholic; ad b): et c): recourse must be made
to the Holy Office in each case.
With sentiments of profound respect and esteem, I am
Your Eminence’s most devoted—P. Parente, Assessor.
•Ordinario Chicagons i. Prot. N. 2£X38/5ta Juriat 22 (1562)248.
Ada. A. ABATE la CpR 47 (1963) 337-347, etiam in Lo icioglimento
del Tiaicoîo conjugale. ed. Rcma 1968. p. ISO-155 ot in BiM 31 (1967)
178-188.

3043
1962 FEB 22.-IOAN. ΧΧΙΠ, CONST. AAS 54 (1962) 129-135

Dr. Latinitatis

studio provehendo

IOANNES EPISCOPUS
Ser&ut servorum Dei - Ad perpetuam rei memoriam

sa HU^smikm^Vcin?KG|raecOrUrn Romiln<>nimque inclunuens, itemque clarissima antiquorum populorum mo-

1062 I EB 22

numenta doctrinae, quasi quaedam praenuntia aurora sunt
habenda evnngclicae veritatis, quam Filius Dei, gratiae
disciplinacquc arbiter et magister, illuminator ac deductor
wner is humanil, his nuntiavit in terris. Ecclesiae enim
Patres et Doctores, in pracstantlsslmis vetustorum illonim
temporum memoriis quandam agnoverunt animorum prae­
parationem ad supernas suscipiendas divitias, quas Chri­
stus lesus in dispensatione plenitudinis temporum 1 cum
mortalibus communicavit; cx quo illud factum esse patet,
ut in ordine rerum Christianarum instaurato nihil sane
perierit, quod verum, ct histum, ct nobile, denique pul­
chrum ante acta saecula pcpcrlssent.
Quam ob rem Ecclesia sancta cius modi sapientiae do­
cumenta, ct in primis Graecam Latinamque linguas, sa­
pientiae Ipsius auream quasi vestem, summo quidem hono­
re coluit: atque etiam venerandos sermones alios, qui In
IM orientis plagis floruerunt, quippe cum ad humani genc/ris
profectum et ad mores conformandos haud parum valerent,
in usum recepit; ildemque sive In religiosis caerimoniis sive
in Sacrarum Scripturarum interpretatione adhibiti, usque
ad praesens tempus in qulbusdnm regionibus, perinde ac
rivaris antiquitatis numquam Intermissae voces, viguerunt.
Quarum in varietate linguarum ea profecto eminet, quae
primum In Latii finibus exorta, deinde postea mirum quan­
tum ad Christianum nomen In occidentis regiones dissemi­
nandum profecit. Siquidem non sine divino consilio Illud
evenit, ut qui sermo amplissimam gentium consortionem
sub Romani Imperii auctoritate saecula plurima sociavis­
set, is ct proprius Apostolicae Sedis evaderet3 et, posteri­
tati servatus, Christianos Europae populos alios cum aliis
arto unitatis vinculo coniungeret.
Suae enim sponte naturae lingua Latina ad provehen­
dum apud populos quoslibet omnem humanitatis cultum
est pernccommodata: cum invidiam non commoveat, sin­
gulis gentibus se aequabilem praestet, nullius partibus fa­
veat, omnibus postremo sit grata et amica. Neque hoc
neglegatur oportet, in sermone Latino nobilem inesse con­
formationem et proprietatem; siquidem loquendi genus
pressum, locuples, numerosum, maieslaiis plenum et digni­
*
tatis
habet, quod unice et perspicuitati conducit et gra­
vitati.
His de causis Apostollca Sedes nullo non tempore lin­
guam Latinam studiose asservandum curavit cam que di­
gnam existimavit, qua tamquam magnifica caelestis doctri­
nae sanctisslmarumque legum veste ® uteretur ipsa in sui
exercitatione magisterii, eademque uterentur sacrorum ad­
ministri. Hi namque ecclesiastici viri, ubicumque sunt gen­
tium, Romanorum sermone adhibito, quae sunt Sanctae
Sedis promptius comperire possunt, atque cum ipsa ct
inter se expeditius habere commercium.
Eam igitur, adeo cum vita Ecclesiae conexam, scientia
et usu habere perceptam, non tam humanitatis et litterarum,
quam religionis interest e, quemadmodum Decessor Noster
Imm. mem. Pius XI monuit, qui, rem ratione et via perse­
ni cutus, tres demonstravit huius linguae dotes, cum / Eccle­
siae natura mire congruentes: Etenim Ecclesia, ut quae et
nationes omnes complexu suo contineat, ct usque ad consum­
mationem saeculorum sit permansura..., sermonem suapte
natura requirit universalem, immutabilem, non vulgarem 7.

Nam cum ad Ecclesiam Romanam necesse sit omnem
convenire ecclesiam e, cumque Summi Pontifices potestatem
habeant vere episcopalem, ordinariam et immediatam tum in
amnes et singulas Ecclesias, tum in omnes el singulos pasto­
res et fideles9 cuiusvis ritus, cuiusvis linguae, consentaneum
omnino videtur ut mutui commercii instrumentum univer­
sale sit et aequabile, maxime inter Apostolicam Sedem et
Ecclesias, quae eodem ritu Latino utuntur. Itaque tum
Romani Pontifices, si quid catholicas gentes docere volunt,
tum Romanae Curiae Consilia, si qua negotia expediunt,
sl qua decreta conficiunt, ad universitatem fidelium spec­
tantia, semper linguam Latinam haud secus usurpant, ac
sl materna vox ab innumeris gentibus accepta ca siL
Neque solum universalis, sed etiam immutabilis lingua
ab Ecclesia adhibita sit oportet. Si enim catholicae Eccle­
siae veritates traderentur vel nonnullis vel multis ex mu­
tabilibus linguis reccntioribus, quarum nulla ceteris auctoa.,
*
'Tcrt
Apol. Ji;
PL i, p. 394· ’ WI. f, io.
1 Epbt S. Coq<t. Stud. VtXirunUr tant, ad Ep. univervx, x Iui. 190S:
EarÀ Οσ., n. Bjo. CL etiam Eplst. Ap. Pii XI Vm^cniius Dei Fihtu,
19 Mar. 19x4: A. A. S., XVI, 1924, p. 141 (LE 581 ].
* PTC· XI, Eplst Ap. Officiorum omnium, 1 Aug. xgaa: A. A. S., XIV,
pp. 452-453 (LE 4431· 1 Ρπ» XI, Motu Proprio LiUcratrum
mm, 20 OcL 1924: A. A. S., XVI, 1924» P· 4i7 (LE 615]. · Pius XI,
Epât Ap. Officiorum omnium, 1 Aug. xçaa: A. A. S., XIV, 19«, p. 45a
(LE 4431 ’ Ibidem. · S. Iren., Adv. Haer. 3, 3, a; Λ/ιρν, PG 7, p. S48.
•Cfr. C. f. C.t can. 31 B, $ 3.

4257

4256

IOANNES XXIII, CONST. DE LATINITATIS STUDIO

n. 3043

rltate praestaret, sane ex eo consequeretur, ut hinc earum
vis neque satis significanter neque satis dilucide, qua va­
rietate eae sunt, omnibus pateret; ut illinc nulla communis
stabilisque norma haberetur, ad quam ceterarum sensus
esset expendendus. Re quidem ipsa, lingua Latina, iamdiu
adversus varietates tuta, quas cotidiana populi consuetudo
in vocabulorum notionem inducere solet, fixa quidem cen­
senda est et immobilis; cum novae quorundam verborum
Latinorum significationes, quas Christianarum doctrinarum
progressio, explanatio, defensio postulaverunt, iamdudum
firmae eae sint ratneque.
Cum denique catholica Ecclesia, utpote a Christo Do­
mino condita, inter omnes humanas societates longe digni­
tate praestet, profecto decet eam lingua uti non vulgari,
sed nobilitatis ct majestatis plena.
Praetcreaquc lingua Latina, quam dicere catholicam vere
possumus 10, utpote quae sit /\postollcac Sedis, omnium
Ecclesiarum matris et magistrae, perpetuo usu consecrata,
putanda est et thesaurus... incomparandae praestantiae^1,
ct quaedam quasi lanua, qua aditus omnibus / patet ad 132
ipsas Christianas veritates antiquitus acceptas et eccle­
siasticae doctrinae monumenta Interpretanda
et vin­
culum denique peridoneum, quo praesens Ecclesiae aetas
cum superioribus cumque futuris mirifice continetur.
Neque vero cuique In dubio esse potest, quin sive Roma­
norum sermoni sive honestis litteris ea vis insit, quae ad
tenera adulescentium Ingenia erudienda et conformanda
perquam apposita ducatur, quippe qua tum praecipuae
mentis animique facultates exerceantur, maturescant, per­
ficiantur, tum mentis sollertia acuatur iudicandisque po­
testas; tum puerilis Intellegentia aptius constituatur ad
omnia recte complectenda et aestimanda; tum postremo
summa ratione sive cogitare sive loqui discatur.
Quibus ex reputatis rebus sane intellegitur cur saepe ct
multum Romani Pontifices non solum linguae Latinae
momentum praestantiamque in tanta laude posuerint, sed
etiam studium et usum sacris utriusque cleri administris
praeceperint, periculis denuntiatis cx eius neglegentia ma­
nantibus.
Iisdem igitur adducti causis gravissimis, quibus Deces­
sores Nostri et Synodi Provinciales lx. Nos quoque firma
voluntate initimur, ut huius linguae, in suam dignitatem
restitutae, studium cultusque etiam atque etiam proveha­
tur. Cum enim nostris temporibus sermonis Romani usus
multis locis in controversiam coeptus sit vocari, atque adeo
plurimi quid Apostollca Sedes hac de re sentint exquirant,
In animum propterea induximus, opportunis normis gravi
hoc documento editis, cavere ut vetus et numquam inter­
missa linguae Latinae retineatur consuetudo, et, sicubi
prope exoleverit, plane redintegretur.
Ceterum qui sit Nobismetlpsis hac de re sensus, satis
aperte, ut Nobis videtur, declaravimus, cum haec verba
ad claros Latinitatis studiosos fecimus: Pro dolor, sunt sal
multi, qui mira progressione artium abnormiter capti, Lati­
nitatis studia et alias id genus disciplinas repellere vel coer­
cere sibi sumant... Hac ipsa impellente necessitate, contra­
rium prosequendum iter esse putamus. Cum prorsus / in ani- 133
mo id insideat, quod magis natura et dignitate hominis dignum
sit, ardentius acquirendum est id, quod animum colat et ornet,
ne miseri mortales similiter ac eae, quas fabricantur, ma­
chinae, algidi, duri et amoris expertes exsistant H.
Quibus perspectis atque cogitate perpensis rebus, certa
Nostri muneris conscientia et auctoritate haec, quae se­
quuntur, statuimus atque praecipimus.
1. Sacrorum Antistites et Ordinum Religiosorum Sum­
mi Magistri parem dent operam, ut vel In suis Seminariis
vel in suis Scholis, in quibus adulescentes ad sacerdotium
••Cfr. Pxvs XI, Epût. Ap. Offiticrum omnium, 1 Auf. rgii: A. A. S.
XIV. 1922, p. 453 (LE 443].
u Pius XII, Alloc. ΛΤαη»
23 Hov. 1951: A. A. S., XLIII, xoji,
p. 737. J’LxoXIII, Epist. Eacycl. ZVpun U
8 ScpL 1899: Acta,
Lccnit XIII, XIX, 1899, p. x66.
uCfr. CoWrrfto Laceniit, patcs^rtlxn.· vol. III. p. 1018 s. (Cooc. Pror.
W«tmonasterirnse, a. 1859); vol· IV, 39 (Coae. Prov. Piriüetkw. a. 1S49);
vol. IV, pp. X4Q, Χ33 (Cone. Pror. Rbcmriw, a. 1849); voL IV. pp. 339.
361 (Cone. Prov. A venionenv, «. X&49); vol. IV, pp. 3
M.30
*
(Ccoc. Prov.
Burtllgalrxue, a. 1830): vol. V, p. 6r (Cone. Stru^akns
.
*
a. 1858}: vot V,
p. 664 (Cone. Prov. Cokxcnse, a. 2863); voL VI. 619 (Synod. Vtouiatm
Suchnensis» a. x8oj).
u Ad Conventum internat. «Ciceronianis studiis ptovrb«adiM, 7 Sept. 1959
in Disccrxi ΜαχΛ^ξί
de! Santo Padre Giovaxni XXIII. I. pp. »34335; cf. etiam AUoc. ad cires dioceeis Placentinae Rocum pervenaant»-»
habita, 15 Apr. 1939: L'Uxwnufcrr /C.-'njno, 16 Apr. 1939; Ep»L ΡλΙχτ
miuTKvcJiarttm, 2: Aug. 1961: .4. .4. S- LUI. X961, p 677
*.
Altoe. in sc-ÎÎCTBa»
auspicatiooe CoUeçü InsuUnim Phdippinaruni de Urbe habita, 7 Oct. 19Λ»
L'Oiicriaivrc Romano, 9-10 Oct 3961; Epist. ZmvxZi
8 Dec. 19
*»:
A. A. S., LUI, 1961, p. 8x3.

4258

η. 3044-3045

SC RELIGIOSORUM - SANCTI OFFICII

1002 FEB 20-28

instituantur, hac in re Apostolicae Sedis voluntatis studiose
xime coniuncta ct suae conformatione naturae ct scripto­
obsequantur omnes, et hisce Nostris praescriptionibus di­
rum pondere antiquitus traditorum, ad eam idcirco, ut
ligentissime pareant.
saepe numero Decessores Nostri praeceperunt, nccesse est
qui futuri sunt sacrorum administri iam ab inferioris et
2. Paterna fidem sollicitudine caveant, ne qui c sua
medii ordinis scholis instituantur; ut nempe, cum olliori­
dicione, novarum rerum studiosi, contra linguam Latinam
bus disciplinis operam dabunt, ac praesertim si aut de
sive in altioribus sacris disciplinis tradendis sive in sacris
Sacris Scripturis aut de sacra theologia acadcmlcos gradai
habendis ritibus usurpandam scribant, neve praei u dicata
appetent, sit ipsis facultas, non modo fontes Graecos phi­
opinione Apostolicae Sedis voluntatem hac in re extenuent
losophiae scholasticae, quam appellant, sed ipsos Sacrarum
vel perperam interpretentur.
Scripturarum, Liturgiae. Ss. Patrum Graecorum primifor3. Quemadmodum sive Codicis Iuris Canonici (can.
mes codices adeundi probeque intellegendi 1T.
1361) sive Decessorum Nostrorum praeceptis statuitur, sa­
8. Eidem practcrca Sacro Consilio mandamus, ut lin­
crorum alumni, antequam studia proprie ecclesiastica in­
guae Latinae docendae rationem, ab omnibus diligentissime
choent, α peritissimis magistris apta via ac ratione conservandam, paret, quam qui sequantur eiusdem sermonis
gruoque temporis spatio lingua Latina accuratissime im­
lustam cognitionem ct usum capiant. Huiusmodi rationem,
buantur, hanc etiam ob causam, ne deinde, cum ad maiores
si res postulaverit, poterunt quidem Ordinariorum coelus
disciplinas accescrini,,, fiat ut prae sermonis inscitia plenam
aliter digerere, sed eius numquam immutare vel minuere
doctrinarum intellegentiam assequi non possint, nedum se
naturam. Verumtamen fidem Ordinarii consilia sua, nisi
exercere scholasticis illis disputationibus, quibus egregie iufuerint a Sacra Congregatione cognita et probata, ne sibi
oeruim acuuntur ingenia aa defensionem recitatis li. Quod
sumant
efficere.
ad eos quoque pertinere volumus, qui natu maiores ad sa­
Extremum quae hac Nostra Constitutione statuimus,
cra capessenda munia divinitus vocati, humanitatis studiis
decrevimus, ediximus, mandavimus, rata ea omnia et firma
vel nullam vel nimis tenuem tradiderunt operam. Nemini
consistere et permanere auctoritate Nostra Apostolica vo­
enim faciendus est aditus ad philosophicas vel theologicas
lumus
et iubemus, contrariis quibuslibet non obstantibus,
disciplinas tractandas, nisi plane perfecteque hac lingua
etiam peculiari mentione dignis.
134 eruditus sit, ciusque sit usu praeditus. /
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xxn mensis
4. Slcubi autem, ob assimulatam studiorum rationem
Februarii, Cathedrae S. Petri Ap. sacro, anno Moccccxxn,
in publicis civitatis scholis obtinentem, de linguae Latinae
Pontificatus Nostri quarto.—Joannes Pp. XXIII.
cultu aliquatenus detractum sit, cum germanae firmaeque
doctrinae detrimento, ibi tralatidum huius linguae traden­
ITLro ΧΙΠ, UtL EocycL
£>rwi, 18 Nov. 1893: Ada
Unnit XIII, XIII, 1893, p. 343; Epist. PUnc quiirm ûdUIigü, » Mlâ
dae ordinem redintegrari omnino censemus; cum persua­
: Μ5, Ada Uacus XIII, V, pp. 63-64; Pres XII, Alloc. Magit çnam, 23
sum cuique esse debeat, hac etiam in re, sacrorum alumno­
Sept. 195x1 A. A. S., XLIII. 195
.
*
P- 737·
rum institutionis rationem religiose esse tuendam, non tan­
Adn. A. BACI in Seninarinm 17 fl965) 81-75; J. BORUCtl in SaJexii·
tum ad disciplinarum numerum et genera, sed etiam ad
nna
27 (1985) 443-455; G. CONCETTI in Pal. clero 41 (1982) 299-301;
earum docendarum temporis spatia quod attinet. Quodsi,
A.
FONTAN
in Im can. 2 (1962) 345-343; U. GALLIZIA in Saleaiaaca
vcl temporum vel locorum postulante cursu, ex necessitate
24 0982) 367-401; 2S (1983) 2S3-278; R. JACOANGELI in ME 39 (1964)
aliae sint ad communes adiciendae disciplinae, tunc ea de
357-395; J. ΠΜΞΝΕΖ ia REDC 13 (1983) 253-233; L M. MIR in CpR 41
causa aut studiorum porrigatur curriculum, aut disciplinae
(1382) 280-271; U. NAVARRETE in PrM 51 (1962) 318-402; L PENAGOS
eaedem In breve cogantur, aut denique earum studium ad
in Sal terrao 50 (1962) 360-383; E. F. REGATILLO in Sal terrae 50 (1982)
532-S89; F. ROMITA tn ME 37 (1962) 199-275; NrT 84 (1982)411-412.
aliud reiciatur tempus.
5. Maiores sacraeque disciplinae, quemadmodum est
saepius praescriptum, tradendae sunt lingua Latina; quae
30«
ut plurium saeculorum usu cognitum habemus, aptissima
existimatur ad difficillimas subtilissimasque rerum formas
1962 FEB 26.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·
el notiones valde commode ct perspicue explicandas ’·; cum
superquam quod propriis ea certisque vocabulis iampridem
Facultas datur recitandi Officium Divinum
aucta sit, ad integritatem catholicae fidei tuendam accom­
LINO U A HEBRAICA
modatis, etiam ac inanem loquacitatem recidendam sit
non mediocriter habilis. Quocirca qui sive in maximis Athe­
Preces—Beatissimo Padre, Il Padre Custode di Terra San­
naeis, sive in Seminariis has profitentur disciplinas, ct La­
ta. prostrato ol bacio del S. Piede, espone quanto segue:
tine loqui tenentur, et libros, scholarum usui destinatos,
«Alconi Padri O. F. M. sono riuniti nel Convento di S. Gio­
lineua Latina scriptos adhibere. Qui si ad hisce Sanctae
vanni in Ein-Karem. consenzienti 1 Superiori, coi fenno pro­
Sedis praescriptionibus parendum, prae linguae Latinae
posito di rendere piCi efficace il loro apostolato tra gli Ebrei.
Ignoratione, expediti ipsi non sint, in eorum locum doctores
menando una vita di maggior fervore.
ad hoc idonei gradatim sufficiantur. Difficultates vero, si
«Per awiclnare più facilmente quel popolo e penetrare più
quae vel ab alumnis vel a professoribus afferantur, hinc
a fondo nell’animo, chiedono dl poter recitare i Salmi delle
Antistitum et Moderatorum constantia, hinc bono docto­
Ore Canoniche nella lingua ebraica:
rum animo eae vincantur necesse est.
•Si cela nous était accordé, il nous semble qu’une harmonie
plus
profonde régnerait entre notre prière ct notre travail.
6. Quoniam lingua Latina est lingua Ecclesiae viva, ad
Plus encore, il serait plus manifeste que notre volonté de com­
cotidie succrescentes sermonis necessitates comparanda,
prendre et d’aimer le peuple juif se situe d’abord au niveau
atque adeo novis lisque aptis et congruis ditanda vocabulis,
de cette prière empruntée par l’Egllse à ΓAncien Testament
ratione quidem aequabili, universali et cum veteris linguae
dont elle a reçu l’héritage, mais qui continue aussi a nourrir
1-atlnae ingenio consentanea —quam scilicet rationem et
la vie spirituelle des Juifs croyants en Israël et dans le monde.
Ce serait enfin, dans La conjoncture délicate où nous nous
Sancti Patres et optimi scriptores, quos scholasticos vocant,
trouvons, le signe le plus important de notre apostolat ct une
secuti sunt— mandamus propterea S. Consilio Seminariis
attention particulièrement réconfortante pour les Chrétiens
Studiorumque Universitatibus praeposito, ut Academicum
issus du Judaïsme.» Che della grazia, ecc.
Latinitatis Institutum condendum curet. Huic Instituto,
Rescr.—Ex Audientia Sanci itsiml dlei 26 Februarii 1962.
in quo corpus Doctorum confletur oportet, linguis Latina
Sanctissimus
Dominus Noster loannes Div. Prov. Pp. XXIII
et Graeca peritorum, cx variisque terrarum orbis partibus
referente infrascripto Domino Cardinali Praefecto Sacrae Con­
135 arcessitorum, illud praecipue propositum, ut —haud j se­
gregationis Negotiis Religiosorum Sodalium praepositae, be­
cus atque singularum civitatum Academiae, suae cuiusque
nigne adnult pro gratia. Iuxta preces, servatis ceteris servandis.
nationis linguae provehendae constitutae— simul prospiContrariis quibuslibet non obstantibus.
clat congruenti linguae Latinae progressioni, lexico latino,
Datum Romae, die, mense ct anno ut supra.—Valerias Card.
sl opus sit, additis verbis cum eius indole et colore proprio
Valeri, Prarf, P. Philippe, O. P., a Secr,
convenientibus; simul scholas habeat de universa cuiusvis
* Ordini Fratrem Minorum. Prot. N. 17121/62; AOFM 81 (1962) 187.
aetatis Latinitate, cum primis de Christiana. In quibus
scholis ad pleniorem linguae Latinae scientiam, ad eius
usum, ad genus scribendi proprium ct elegans 11 informa­
3045
buntur, qui vel ad Unguam Latinam In Seminariis et Col­
legiis ecclesiasticis docendam, vel ad decreta et indicia
1962 FEB 28.-SC S. OFFICII, MONITUM. PART.·
scribenda, vel ad epistolarum commercium exercendum In
Consiliis Sanctae Sedis, In Curiis dioecesium, in Officiis
«!3^rrUS< CrRCA OPERAM CIRCUMSPECTE PRUDENTERQUE
Religiosorum Ordinum destinantur.
O IANDAX A CATHOLICIS CUM ACATHOLICIS SCRIPTORIBUS
7. Cum autem lingua Latina sit cum Graeca quam ma»· Ptr» XII, Epbt. Ap. Officiant·
*
omnium, i Auç. 192s: A. A.S..XIV,
t)i3e p. 413 'LE 44)]·
·· EpbL S.CStudjcvja, ViWiin tant, 1 IuL ipo5: E»uA. Clcr., u. »11.

4259

d. 28 Februarii 1962

IldlcxamtoW&'T.1!' -S· Congregationi S. O!a exhibita sunt tractantia quaestiones rell4260

gfonem respicientes, propositas sociata opera ab auctoribus
catholicis et novatoribus theologis.
Slngllintlm quaesitum est num liceat in huiusmodi eden­
da volumina catholicos auctores partem habere et quae
servandae sint condiciones.
Omnibus ad rem attinentibus diligenter consideratis Su­
prema haec censet Ordinarios utique licentiam, singlllatim
manifestandam, dare posse propriis subditis ut operam
socient cum novatoribus dummodo sequentes serventur
condiciones:
1.ut manifeste definileque agatur dc operibus conscri­
bendis iuxta severioris scientiae placita;
2. argumentorum conscriptor proprium notet nomen,
addendo respectlvam professionem, scii, 'catholicus’ vel
’non *
catholicus vcl quid simile;
3. quantum res siverint, praeferatur officina libraria
vulgo 'casa éditrice' acatholica, dummodo boni sit nominis
Intcgraequc notae;
4. denique, Ordinario loci fiat facultas Inspiciendi scrip­
ta non catholicorum vel saltem rerum edendarum summam
cognoscendi, ut ipse rectius Judicare valeat de opportuni­
tate atque convenientia consociationis laboris ex parte ca­
tholica.—A. Card. Ottaviani, a Secr.
•Prot.N. 327/58: AOFM 81 (1962) 331.

3046
1962 FEB 28.-SC RITUUM, DECRETUM. PART.
*

Nova editio

primae partis Pontificalis
DECLARATUR TYPICA

Romani

Exhaustis plane, hisce annis, editionibus primae partis Pon­
tificalis romani, novam parare editionem neccsse fuit. In ea
tamen ritus quidam, a saeculis plane obsoleti, penitus expuncti
lunt. Ceteri vero ritus una cum rubricis praecedentium editio­
num integre servati sunt, gregorianls autem cantus melodils
ad codicum fidem revocatis.
His itaque paucis vel omissis, vcl ad meliorem formam re­
dactis, praesens haec editio, a Vaticana cditoriall Domo evul­
gata, tamquam «typica» declaratur, ideoque ab omnibus, qui­
bus facultas est eam rcproducendi, ad unguem est publicanda·
Romae, ex aedibus S. R. C. die 28 februarii 1962.—Arcadius
M. Card. Larraona, Praef. Hcnricus Dante, Archlep. Carpasien., a Secr.

E’, pertanto, necessario che tutti gli Ordinari abbiano a
vigilare dillgentemente anche su tali pubblicazloni, spedalmente su quelle che sono edite o dirette da ecclesiastici. In
quest’ultimo caso, infattl, i fedell pensano di poter leggere
tali scritti con tranquillità e sicurezza per la loro fede cat­
tolica.
Il can. 138-1 § 2 C. I. C. dispone che le prescrizionl contenute nei capltoli De praevia censura librarum e De pro­
hibitione librorum, sl debbano applicare anche alie pubbllcazionl periodiche («publicationibus diariis, periodicis et
aliis editis scriptis quibuslibet...»), che trattano di argomentl religiosi o morali, cioè delle materie elcncate nel can. 1385
ί *
·
Questa Suprema, pur conosccndo le non poche difficoltà
a cui si va Incontro per l'osscrvanza Ictterale dei canone ci­
tato, tuttavia non puô Ignorare la grande Importanza che
hanno tali pubblicazloni per la vasta diffusione delle idee
non solo tra i dotti speclallzzatf, ma anche, e soprattutto,
tra le persone di media cultura.

E' necessario, quindi, richiamare gli Ordinari all’osservanza delle prescrizionl canoniche In materia.
In quel casi nel quali non fosse possibile disporre tempestlvamente la previa censura delle Rlvlste e delle altre
pubblicazloni dei genere nella forma solita, gli Ordinari
dovranno prow edere con altri mezzi adatti, per esempio,
con l'affidare ad un ecclesiastico, preparato e di sicura
dottrina, l'incarlco dl esercitare un’oculata vigilanza sulla
rivista o sulla pubbllcazione periodica.
L'ecclesiastico incaricato potrà essere scclto anche tra
le persone che fanno parte della Direzione o della Redazione.
L'Eccellenza Vostra Reverendissima è pregata di voler
comunicare il contenuto di questa lettera al Présidente
della Conferenza Episcopale dl cotesta Nazione, affinchè
la faccla debitamente conoscere a tutti gli Ordinari che ne
fanno parte.
Le sarô grato se vorrà informarmi, a suo tempo, dell'esito
dcU’intervento.
Mi confermo intanto con sensi di sincera e distinta stlma
dell’Eccellenza Vostra Reverendissima devotissimo.—P.
Parente, Assessore.

♦ Nuntio Ap. in Italia. Prot.N. 269/90/L
*
Birista dioc. Eonxa 3 (1962)
345-346.

3049

• EL 77 (1963) 407. Adn. EL loc. cit.

3047
28.-SC

RITUUM,

RESPONSUM.

PART.·

MAR

9.-SC

ORIENTALIS,

RESCRIPTUM.

PART.·

Facultas datur concedendi sodalibus ritus
tini Societatis Iesu recitationem Officii

byzandivini

1962

1962 FEB

η. 3048-3049

SC RITUUM - SANCTI OFFICII - ORIENTALIS

1902 FEB 88-ΜΛΠ 9

IUXTA RITUM LATINUM

Roma, 9 Marzo 1962
Usus NOVAE FORMAE CALICIS PERMITTITUR

Dubium—The Rev. R. B. rector of the Pontifical Canadian
College, in the name of HIs Eminence, the Ordinary of Mont­
real, asked this Sacred Congregation whether chalices without
a node below the cup may be consecrated.
Resp.—The Sacred Congregation of Rites, after mature
consideration of everything, replied: «It suffices that the priest
can satisfactorily hold the chalice with his thumb and Index
finger joined.
*
All things to the contrary notwithstanding.

♦Ordinario MarianopoUtano, Prot. N. Μ, 21/962: BOUSCAREN V,
p. 155.

3048
1962 MAR l.-SC S. OFFICII, MONITUM. PART.·

Observantia

urgetur normarum de censura
cationum PERIODICARUM

publi­

Dal Palazzo del S. Offlzio, 1.· marzo 1962

Eccellenza Reoerendissima, Questa Suprema Sacra Congregazione è prcoccupata perché le idee erronee e le opi­
nioni perlcolose vengono diffuse per mezzo di artlcoli su
riviste o di scritti su pubblicazloni periodiche più spesso
che attraverso i libri.
4261

Reverendissimo Padrc, facendo seguito alia Icttcra della Paternitù Vostra Reverendissima del 26 febbralo u. s., c con riferimento al foglio di questa Sacra Congregazione n. 403-10
—concernente la facoltù accordata al Reverendissimo Prepo­
sito Generale di permettere ai Padri Gesultl di rito bizantlno
di celebrare la santa Messa e araministrare i Sacramenti in
rito latino—, quonto alla facoltù di permettere, nelle stessc
circostanzc, la recita del Divino Officio «iuxta ritum latinums
mi pregio prccisare quanto appresso.
Prima di tutto bisogna vederc se i religiosi in paro Ia ven­
gono ad usufruire dei biritualismo solo a causa delle circostanze che li obbligano a vivere ed esercitare il loro minlstcro
tra i fedcli latini, montre fondamental men te rimangono α far
parte ed ascritti al rito bizantino, nel quale rito tornerebbero
ad esercitare il loro minlstcro, permettendo le circostanze.
In tal caso bisogna considerare di qual ramo dei rito bi­
zantino i singo 11 religiosi fanno parte. Non occorrc infattl in­
duito alcuno in favore degli appartenenti a quel rami dei rito
bizantino, che non fanno obbligo dclla recita privata dei Di­
vino Officio.
Per quanto, inline, possa occorrcre, questa Sacra Congre­
gazione intende parimenti cstesa alia recita dei Divino Officio
la facoltù accordata al Reverendissimo Preposito Generale
della Compagnia di Gesti, nella precitata lettera n. 463-10 del
20 giugno 1940.
Volcntieri mi valgo dell’incontro per porgcrLe I sensi dei
mlo religioso ossequio, con cui ml confermo dclla Paternité
Vostra Reverendissima dev.mo nd Signore.—G. A. Cous
*
λ,
Pro-Segr. G. B. Scapinelli, Assessore.
♦ Procuratori Gea S. f. Prot. N. 316.61: Acta remar-a Societati·
Imu 14 (1961-66) 149.
4262

1

U,

JOANNES ΧΧΙΠ - SACRA PAENITENTIARIA

3050
1962MAR 10.-IOAN. ΧΧΙΠ, CONST. AAS 54 (1962) 552-555
COREANAE

Sacra Hierarchia

in

Corea

constituitur

JOANNES EPISCOPUS

Serous servorum Dei - Ad perpetuam rei memoriam

Fertile Evangeiii semen, quod sacri divinae veritatis
praecones Christi iussu usque ad ultimum terrae inferen­
dum susceperunt, non modo Spiritus Sancti munere apostolorumoue virtute per omnes gentes, et populos atque
nationes disseminatum est, verum etiam in nonnullis ea­
rum tam profunde radices egit, ut comas et ramos in auras
553 efferens, in arbo/rem patulam cresceret, ditissimam fructi­
bus. In quibus sane nobilis Corea est, populus semper ala­
cer ad veritatem excipiendam. Quam ob rem, cum visum
sit Sacrae Congregationi Christiano Nomini Propagando in
Coreana Natione catholicam hierarchiam constituere. Nos
id censentes posse sanctissimae religionis Christi fines latius
proferre, post venerabiles Fratres Nostros S. R. E. Cardi­
nales eidem Sacrae Congregationi praepositos sententiam
rogatos, et a venerabili Fratre Xaverio Zupi consilium pe­
titum, Archleplscopo titulo Serrensi in Proconsulari et in
Corea olim Apostolico Delegato, haec quae sequuntur de­
cernimus ac labemus. Per has Litteras sacram
erarchiam
in Corea constituimus, res ita disponentes ut tres omnino
IbMem exstent ecclesiasticae Provinciae, nempe: Provincia
ecclesiastica Seulensis, quae constabit metropolitans resi­
dential! Ecclesia Seulcnsl, antehac VIcariata Apostolico,
cuius templum cathédrale Id erit quod est B. Mariae Vir­
gini sine labe conceptae sacrum; atque suffraganeis dioe­
cesibus: Pyeongyangcnsl, antehac Vicariatu Apostolico;
Hameungensi, antehac Vicariatu Apostolico; Chuncheonensi, antehac Vicariatu Apostolico, cuius templum cathé­
drale Id erit quod est Sacratissimo Cordi lesu sacrum;
Taeieonensi, antehac Vicariatu Apostolico, cuius templum
cathédrale id erit quod est Sanctae Teresiae a lesu Infante
sacrum; Inchonensi, antehac Vicariatu Apostolico, cuius
templum cathédrale id erit quod est Sancto Paulo Apostolo
sacrum. Provincia ecclesiastica Taeguensis, quae efficietur
metropolitana Ecclesia residential! Taeguensi, ad hunc
diem Vicariatu Apostolico, cuius cathédrale templum id
erit quod est Apparitioni B. Mariae Virginis dicatum; at­
que suffraganeis dioecesibus, quae sequuntur: Cheongluensi,
ad hunc diem Vicariatu Apostolico, cuius cathédrale tem­
plum id erit quod est Sanctae Familiae lesu, Mariae, lostph dicatum; Pusanensi, ad hunc diem Vicariatu Aposto­
lico, culus Id erit cathédrale templum quod est Sanctae
Familiae lesu, Mariae, loseph dicatum. Provincia ecclesiasti­
ca Kvangiuenxis, quae flet metropolitana Ecclesia Kvangiuensi, hactenus Vicariatu Apostolico, cuius cathédrale
templum Id erit quod est Sacratissimo Cordi lesu consecra­
tum; atque suHraganea dioecesi leoni uensi, hactenus Vica­
riatu Apostolico, cuius cathédrale templum Id erit quod est
Sacratissimo Cordi lesu consecratum. Quas omnes clrcum-

îO«2AL\lt 10

thcdralem Ecclesiam Iconiucnscm. Ad Sedem Pveoncvan
pensem quod attinet, quoniam cius Praesul venerabili!
Prater Franciscus Hong Takcokn In novissimo bello Co
Hcum Administratorem nominamus cius dioecesis, qui fuit
hactenus Administrator Apostolicus eiusdem nominis VIcariatus, ad Nostrum scilicet et huius Romanae Sedis nu­
tum, quoad per Nostram auctoritatem fuerit aliter provi­
sum. Item, quia rerum adiuncta Impediunt quominus Se­
dis Hameugensis proprius Episcopus renuntietur, eius dioe­
cesis dilectum Filium Timotheum Bittcril Apostolicum
Administratorem creamus ad nutum Sanctae Sedis, e Con­
gregatione Ottllcnsi Ordinis Sancti Benedicti pro Missio­
nibus Exteris, qui fuit hactenus Vlcarlatus Hameugensis
Apostolicus Administrator. Dc Canonicorum autem Colle­
gio in unaquaque dioecesi condendo, de Seminario, de men­
sa episcopali, quae dicitur, de regimine atque electione Vi­
carii Capitularis, Sede vacante. Id decernimus quod sive
leges ecclesiasticae statuunt, sive Sncrn Congregatio Fidei
Propagandae censuit. Ceterum hae Litterae Nostrae, eius
cura qui tempore exsecutionis munere Apostolici Delegati
in Corea fungetur ad exitum adducantur cum omni faculta­
te ad rem necessariam; si autem res exigat, / etiam per alium 555
id fieri poterit, dummodo virum in ecclesiastica dignitate
constitutum. Negotio vero peracto, documenta exarentur,
caque sinceris exemplis ad Sacram Congregationem Chri­
stiano Nomini Propagando cito mittantur.

Has vero Litteras nunc ct in posterum efficaces esse ct
fore volumus; ita quidem ut quae per eas decreta sunt ab
iis quorum res est religiose serventur, atque igitur vim suam
obtineant. Quarum Litterarum efficacitati nulla, cuiusvis
generis, contraria praescripta officere poterunt, cum per
has Litteras iisdem derogemus omnibus. Quapropter si
quis, quavis praeditus auctoritate, sive sciens sive insciens
contra egerit ac Nos ediximus, id prorsus irritum atque
inane haberi iubemus. Nemini praeterea haec voluntatis
Nostrae documenta vel scindere vel corrumpere liceat; quin
immo harum Litterarum exemplis et locis, sive typis Im­
pressis sive manu exaratis, quae sigillum viri praeferant in
ecclesiastica dignitate constituti simulque ab aliquo pu­
blico tabellione sint subscripta, eadem omnino habenda
erit fides, quae hisce haberetur, si ostenderentur. Quae
Nostra decreta In universum sl quis vel spreverit vel quo­
quo modo detrectaverit, sciat se poenas esse subituram iis
«ure statutas, qui Summorum Pontificum lussa non fe­
cerint.
Datum Romae, apud S. Petrum, die decimo mensis Mar­
tii, anno Domini millesimo nongentesimo sexagesimo se­
».—
cundo, _________
Pontificatus Nostriλ quarto.
—lacobus
lacobus^A.
A.,Card.
Card. Co·
CoPELLO, 'S. R. E. Cancellarius. Gregorius P. Card. Aqagia____ w S. J,
ΝΙΛΝ,
C. de_____
Pro,ip. Fide Praefectus. Franciscus Tinello,
Apostolicam Cancellar iam Regens. Caesar Federicl, Proton
A post. loseph us Rossi, Proton. A post

3051
1962 MAR 28.-S. PAENITENTIARIA, RESPONSUM. PART

CONSUETUDO MUTANDI MYSTERIUM Ssiîll ROSARII QUO­
studio in eo omnes allaboraverunt ut Christianam late Iidem
LIBET ANNO NON IMPEDIT ACQUISITIONEM INDULGENTIARUM
554 proferrent, non modo eos publice / gratias referimus, verum
ellam ad resldenliales Sedes transferri statuimus. Ita ut:
In Provincia ecclesiastica Seulensi venerabilis Frater Pau­
Preces—Beatissime Pater, Procurator Generalis Ordinis
lus Klnam Ro a Sede titulo Colbasensl ad mctropolltanam
Fratrum Praedicatorum, ad pedes Sanctitatis Tuae provo­
Ecclesiam Seulensem traducatur; venerabilis Frater Fran­
lutus, quae sequuntur humiliter exponit: In multis regioni­
ciscus Hong Takeoka a Sede titulo Auzicnsl, ad cathedralem
bus Jugoslaviae apud sodales piae unionis a Rosario vivente
Ecclesiam Pyeongyangensem; venerabilis Frater Thomas
nuncupatae, viget consuetudo mutandi Mysterium quolibet
Quinlan a Sede titulo Furnltana maiore, ad cathedralem
anno, non singulis mensibus ut aliis in locis fieri solet; Im­
Ecclesiam Chuncheoncnsem; venerabilis Frater Hadrianus
mo in compluribus regionibus membra alicuius familiae sibi
Larribeau a Sede titulo Dusensi, ad cathedralem Ecclesiam
aliquod Mysterium determinatum assumunt pro tota vita.
Taeleonensem; venerabilis Frater Villelmus 1. McNaughton
Quamobrem orator dubium quod sequitur ad solvendum
a Sede titulo Thuburbilana, ad cathedralem Ecclesiam
proponit: An dicti fideles et familiae, servatis quidem lis
Inchoncnsem; in Provincia ecclesiastica Taegutnsi, vene­
Îuae ad constituendas quindenas pertinent, acquirunt Inrabilis Frater Io annes Baptista Syc Bong-Kll a Sede titulo
ulgentias a Gregorio Pp. XVI in Brevi Apostolico ReneChomati tan a ad metropoli tanam Ecclesiam Taeguenscm
dicentes dici 27 ianuarii 1832 sodalibus piae unionis a Ro­
transferatur, venerabilis Frater lacobus Vincentlus Pardy
sario vivente nuncupatae concessas. Et Deus, etc.
a Sede titulo Irenopolltana in Isauria, ad cathedralem Ec­
Resol Die 13 mortil 1962. Sacra Paenitentlaria Apo­
clesiam Cheongiuensem; venerabilis Frater loannes Chol
stolica proposito dubio respondet: Affirmative.
a Sede titulo rassalensl, nd cathedralem Ecclesiam PusanensemUn Provincia ecclesiastica Kvangiuensl, venerabilis
5ou' ^^(Ειη1ηε"ι'«ί·ηΙ.-3. Rossi, Regai». J. SesFrater Haroldus Henry a Sede titulo Corydalcnsl, nd metropolitanam Ecclesiam Kvangiuenscm; venerabilis Frater
Petrus Han Kong-Ryel a Sede titulo Sagalasscnsi. ad ca• ProcuratoriG«u. O. P„ Prct.N. 1412/62: AOP 70 (1962) 502.

4263

4264

1902 ΜΑΗ 28-APIl 5

SC S. OFFICII - RELIGIOSORUM - CONV. CUM HISPANIA

3052
1962 MAR 28.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·

Declaratur

validum ratione formae canonicae ma­
trimonium INITUM INTER PARTEM BAPTIZATAM IN EcCU3IA Baptistarum kt partem daptizatam in Ecclesia
SEPARATA GRAECA ANTE OFFICIALEM CIVILEM

Casus—My Curia has before It the cose of a marriage con­
tracted by a dissident Oriental woman on a purely civil basis,
before a merely civil offlccr.Thc impediment of disparity of
cult is not present.
Authentic and unquestioned documents (on file In my CurU) prove that: 1) the non-Cathollc man was baptized in a
Baptist church on April 1, 1945; 2) the girl was baptized in
the Hellenic Orthodox Church; 3) the marriage was contracted
on February 10. 1056, before a justice of the peace; and 4) a
divorce was obtained, the decree becoming final on May 22,
1959.
Even after consulting Crebrae Allatae and especially canon
90, my Curia has not been able to determine whether the
petitioner, os a baptized member of the Hellenic Orthodox
Church, contracted a valid marriage in the absence of any
authorized religious person and without the religious blessing
mentioned in canon 81.
Solutio—28 March 1962. This Supremo S. Congregation,
having carefully studied the acts of tne process of nullity of
the marriage, now In reply to the doubt «An constet de nullilate matrimonii in casu» has decreed as follows: «Nepal foe:
seu non constarc dc nullitate matrimonii in casu.» With sen­
timents of profound respect and esteem, I am Your Eminen­
ce’s devoted servant.—A. Card. Ottaviani.
• Jons t 23 (1983) 111-112.

3053
1962 MAR 28.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
de recto usu privilegii paulini, Ordinarii
etsi non teneantur extra casum dubii de
validitate baptismi, suadentur tamen ut in singulis
casibus recurrant ad Sanctam Sedem

In dubio
locorum,

Ex aedibus Sancti Officii, d. 28 martll 1962
Litteris die 24 februarii c. a. ad S. Officium datis,
Excellenda Tua Revma petebat utrum applicatio canonis
1127 C. L C. fieri possit ab ipso Ordinario vel recurrendum
sit ad S. Sedem In singulis casibus, idque praesertim in
casu dubii insolubilis de validitate matrimonii in Infide­
litate contracti.
Cui dubio Suprema haec S. Congregatio respondendum
censuit:
a) si difficultas oriatur ex dubio baptismo unius partis,
recurrendum esse ad S. Officium in singulis casibus, ex
decreto dici 5 maii 1937 (Cfr. AAS., 1937, pp. 305-6)
[LE 1388 J;
b) sl dubium exurgat ex aliis fontibus, non exstare
legem generalem, quae recursum ad S. Sedem imponat;
res enim pendet a natura dubii, quod potest ex indefinitis
causis oriri;
c) plerumque tamen suadendum esse recursum ad
S. Officium, co quod, manente dubio, casus tunc definitive
solvitur per potestatem S. Pontificis, qua Ordinarii non
gaudent.
Sl ergo Excellentia Tua casum aliquem concretum prae
manibus habeat, velit ipsum exponere cum omnibus
circumstantiis ad rem pertinentibus.

•Ordioarlo Lyallpurenai, Prot. N. 811/62m: A. ABATE, Lo aaogliEiento dei vincolo coniu^alo, od. II Roma 1965, p. 129. not. 22. Adn.
A ABATE, op. at. p. 127-139.

3054
1962 MAR 28.-SC RELIGIOSORUM, LIT. CIRCUL. PART.·

De sociologica alumnorum

religiosorum institutione
DEQUE LECTIONE INTERDICENDA OPERUM lOSEPHI ORTEGA
y Gasset in studiorum domibus et collegiis

Romae, die 28 Martii 1962
Reverendissime Paler, Apud sacri ordinis ministros, ma­
xime apud iuvenes In sortem Domini vocatos, nostris tem­
poribus non raro deprehenduntur signa minoris docilitatis,
4265

η. 3052-3055

qua cos oportet iussls et hortamentis Ecclesiae, praesertim
ad rem socialem quod attinet, obtemperare.
Hoc fortasse ex eo originem ducit, quod humana consor­
tio unde vocationes proveniunt, non solum saeculari spi­
ritu penitus est imbuta —qui se sacrificandi studium omnemque se mortificandi voluntatem aversatur— sed etiam
laicismo et matcrialismo Infecta, qui prorsus contrarii sunt
oboedientiae quae auctoritati ecclesiasticae debetur et in
specie sanis praeceptis soclologiae Christianae, parum co­
gnitae et parvi aestimatae.
Ut ergo iuvenes candidati, dum falsarum sententiarum
placita disseminantur, serventur Immunes neu quoad doc­
trinas a recto itinere declinent, necesse est curare ut doc­
trinam socialem Ecclesiae plane comprehendant; quaprop­
ter huic disciplinae magnum in praesens tribuendum est
pondus atque momentum in opere institutionis eorum.
Itaque Sacra haec Congregatio sui muneris esse censet
monere, hortationem Iterans quam religiosis sodalibus qua­
rumdam regionum adhibuit, ut fideliter ad effectum dedu­
catur praescriptum articuli 44 paragr. 3 Statutorum Gene­
ralium (LE 2591J Constitutioni Apostolicae Sedes Sapien­
tiae (LE 2579) adnexorum: tSociologia quoque in curriculo
philosophico solide quoad ipsius principia tradatur·, idque
flat prae oculis habitis etiam praecipuis documentis Ma­
gisterii Pontificii de re sociali quae recentiore aetate edita
sunt.
Hac sollicitudine ductum, Sacrum idem Consilium, Tibi,
Reverendissime Pater, nuntiat, postquam cogitata atque
scripta hispanici auctoris losephi Ortega y Gasset, anno
1955 mortui, examine sunt expensa, apparuisse principia
philosophica eiusdem a doctrina catholica longe discrepare.
Quam ob rem Sacra haec Congregatio statuit interdicere
et his litteris interdicit lectionem operum praedicti auctoris
In omnibus studiorum domibus et collegiis Religiosorum,
Societatum vitae communis et Institutorum Saecularium,
quae ipsi sunt obnoxia.
Hanc rem Tibi exsequendam committens, me Paternitati
Tuae profiteor add.mum in Domino.—Valerius Card. Va­
leri, Pracf.
♦ Moderatoribus Supremis Institutorum perfectionis. Prot. N. S. R.
8/61: AOFM 81 (1962) 252.

3055
1962 APR 5.-CONVENTIO CUM HISPANIA. PART.·

Conventio inter Sedem Apostolicam

et Hispaniam
circa validitatem quoad effectus civiles studiorum
scientiarum non ecclesiasticarum quae apud Uni­
versitates Ecclesiae perficiuntur

La Santa Sede y el Estado Espafiol, deseando llegar —en
aplicaciôn de lo dlspuesto en el articulo XXXI, nfimero 1
del Concordato (LE 2367]—a un acuerdo sobreel reconocimiento, a efectos civiles, de los estudios dc cienclasno
eclesiàsticas rcalizados en Universidades erigidas por la
Iglesia en Espana, han nombrado, con este objeto, sus
Plenipotenciarios, a saber:
Su Santidad, el Sumo Pontifice Juan XXIII a Su Excelencia Reverendlsima Monsenor Hildebrando Antoniutti,
Arzobispo titular de Sinnada y Nuncio Apostôlico en Espafia; y Su Excelencia el Jefe del Estado Espafiol, don
Francisco Franco Bahamonde, al Excelentisimo sefior don
Fernando Maria Castiella y Mafz, Ministro de Asuntos
Exteriores.
Los cuales ban convenido las siguientes disposiclones:
Art. l.°—El Estado espafiol reconoce, conforme el ar­
ticulo XXXI del Concordato vigente, a las Universidades
de la Iglesia, creadas, dentro de su territorio, con arreglo
al canon 1376 del «Codex luris Canonici».
Reconocc, asimismo efcctos civiles a los estudios que se
realicen en las Facultadcs y Escuelas Técnicas Superiores
de las mismas dedicadas a cienclas no eclesiàsticas, con los
requisitos que se expre-san en el presente Convenio.
Articulo 2.°—El reconocimiento de cada una de esas
Universidades para atribuirles efectos en la esfera del Es­
tado espafiol tendrà que ser acordado individualmente por
la Autoridad civil, la cual determinorù por Decreto cuàles
son las Facultades (y Secclones, en su caso) y los Escuelas
Técnlcas Superiores (y Especlalidadcs, en su caso) de la
Universidad eclesiàstica a que se rcflere, a las que se reconoccn taies efectos.
4266

d.

3055

CONVENTIO CUM HISPANIA

1002 ΑΡΗ 5

El gobfemo de las Universidades de la Iglesia se regirâ
tedrâticos, numerarios del Es ta do y de profesores habllltapor sus proplos Estatutos, los cuales no podrân contener,
dos, debienao llcnarsc, entre tan to, en ci primer curso una
para las Facultades y Escuelas cuyos estudios goeen de
proporciôn minima dei 30 por 100 de àitedrâticos v el
efectos civiles, nonnas contrarias a las cstablccidas en cl
15 por 100 de habilitados; ai cabo de los très primeros cur­
présente Convenio.
sos, del 50 por 100 de Catedrâticos y cl 20 por 100 de habllitados; y al cabo de los cinco primeros curros, del 75 por
Articulo 3.®—En consideraclôn a lo establccido en la Ley
100 de Catedrâticos y el 25 por 100 de habllftados; es dedr,
de Ordenaciôn Universitaria de 24 de Julio de 1943, que
la proporciôn normal que cstablcccn los dos primeros pâproclama el catolicismo ofidal de la Universidad espaflola,
rrafos de este nûmero 4). El resto de lus câtedras de la
confirmado también por el articulo XXVI del Concordato
plantllla estarâ encomendado durante ese tiempo a Encarentre la Santa Sede y el Estado Espaflol, las Universidades
gados
de curso.
erigidas por la Santa Sede en Espafla se Jlamarân Univer­
sidades de la Iglesia.
Tanto est os Encargados de curso, como los que tengan
a su cargo, mientras son pro vis tas normalmcnte, las vacan­
Articulo 4.°—El reconocimlento de efectos civiles ûnites que puedan producirse una vez cublcrto el porcentaje
camente podrâ referirse a estudios de las Facultades que cl
de
Catedrâticos a que se rcficre el primer pârrafo de este
Estado Espaflol tenga establecldas en sus propias Univer­
nûmero 4) habrân de ténor el mlsmo grado académfco y
sidades, o de las Escuelas Superiores de Enseflanza Técnlca
requisitos que los de los Centros oficiales civiles.
que también exlstan ofidalmente en Espafia.
5)Que cl Rector de la Universidad sca de naclonalidad
Sôlo podrâ reconocerse efectos civiles dentro de cada
cspaftola.
Universidad de la Iglesia, a aquellas Facultades y Escuelas
Técnicas Superiores que se encuentrcn en efectivo funcio6)Que el régimen de protecclôn escolar sea el mlsmo
namlento y que estén siluadas en el territorio nacional,
de la Universidad ofidal.
dentro de la misma provincia edesiâstica (Arzobtspado)
7) Que el régimen corporativo estudiantil sea el mlsmo
que su sede central.
que se aplica a los estudiantes uni vers itarios del Estado.
En lo suceslvo, antes de crear la Iglesia una nueva Uni­
En cada una de estas Unlversldades exlstirâ un Repré­
versidad, o bien una Facultad o Escuela Técnlca Superior
sentante dei Ministerio de Educaciôn Nacional, que habri
dentro de alguna Universidad ya exlstente, dedicadas a
de scr nccesariamcnte catedrâtico numerario de Universlciendas no edesiâsticas, en la misma provincia civil donde
dad o Escuela Técnica Superior del Estado, cl cual Inforya exlstan otros centros eslatales anâlogos, la Santa Sede
marâ al Ministerio del régimen y las condiciones de la ense pondrâ previamente de acuerdo para ello con el Goblerseàanzas y exâmenes, especialmente en una memoria anual.
no Espaflol.
Con objeto de poder desempcûar debidamente su mlsiôn,
Articulo 5.®—Los estudios cursados por estudiantes esel Représentante del Ministerio gozarâ de libre acceso
paûoles en las Facultades o Escuelas Técnicas Superiores
a todos los actos académicos, de enseâanza y exâmenes
de las Universidades de la Iglesia para los que se haya
que lengan lugar en la Universidad.
acordado asl, conforme a todo lo previsto en el articulo
Articulo 6.®—También podrân ser rcconocidos electos
anterior, serân equiparados en sus efectos civiles a los de
civiles a los estudios realizados en las Facultades o Escuelas
las respectivas Facultades universitarlas o Escuelas Téc­
Técnicas Superiores de las Universidades de la Iglesla, en
nicas Superiores del Estado, a partir dei momento en que
las que, reuniéndose los demâs requisitos indicados, no se
diebos Centros docentes de la Iglesia reûnan de modo efec­
compta con lo que se exige en el nûmero 4) dei articulo
tivo las condiciones sigulentes:
anterior, con tai de que los alumnos acrediten, al final de
1) Que en la selecciôn y tiempo de escolaridad de los
los estudios, que poseen una formaclôn y capacidad no
alumnos se cumpla con lo que la legislaclôn espaflola exige
inferior a la que se exige en los Centros oficiales para el
para las Facultades unlversitarias o Escuelas Técnicas Su­
titulo de que se trate, mediante la aprobaciôn de una prueperiores civiles de Espafla.
ba de conjunto, teôrica y prâctlca, que se verificarâ de
2) Que los planes de estudio de cada Facultad o Es­
modo igual a las que menclonan el articulo 20 de la Ley
cuela Técnica Superior sean iguales a los de los Centros
de Ordenaciôn de la Universidad Espaflola para las Facul­
oficiales del Estado.
tades universitarias y el articulo 16 de la Ley de Ordenaclôn de Enseftanzas Técnicas, para las Escuelas Técnicas
3) Que las pruebas académicas de aslgnaturas, cursos
Superiores y que serâ juzgada por un Tribunal nombrado
y grados sean las mlsmas que en las Universidades y Es­
por el Ministerio de Educaciôn Nacional y compuesto por
cuelas Técnicas del Estado.
un Présidente, que habrâ de tener titulo de rango igual a
4) Que en la Facultad o Escuela Técnica Superior de
los Catedrâticos Numerarios de los Centros, dos Vocales,
la Universidad de la Iglesia de que se trate, la plantllla de
Catedrâticos Numerarios civiles de la rama de las ense­
Catedrâticos sea Igual a la de los Centros civiles corresponftanzas de que se trate, v dos Vocales, Profesores numera­
dlentes y esté ocupada efectivamente, al menos en sus très
rios
de la Facultad o Escuela Técnlca Superior de la Iglesix
cuartas partes, por profesores que tengan el titulo civil de
La concesiôn de cfcctos civiles al Titulo de Doctor sôlo
Catedrat ico numerario de Universidad de la respectiva asigpodrâ haccrse para los alumnos que previamente tengan
natura.
reconocidos los efcctos civiles de su licenciatura mediante
Las câtedras que constituyen cl resto de la plantllla, no
el examen de su tesis doctoral por un Tribunal compuesto
ocupadas por Catedrâticos numerarios del Escalafôn del
como acaba de indicarse.
Estado habrân de estar desempeftadas por Profesores que
En estos casos, serâ necesario que los Profesores de la
havan reclbido dei Ministerio de Educaciôn Nacional una
Facultad
o Escuela Técnica Superior de la Universidad de
hablllUclôn especial. Esta habilitation sôlo podrâ concela Iglesia que ocupen las câtedra tengan titulo superior.
derse mediante unos exâmenes convocados por el Ministerio
También en estos casos, cuando un alumno dcsec pasar,
a solicltud de la Universidad de la Iglesia, que sean iguales
antes de tenninar sus estudios, de una Universidad de la
en todo a las oposldones a câtedras del Escalafôn corresIglesia a una Universidad o Escuela Técnica Superior del
pondlente, tanto en lo mie se refierc a las condiciones de
Estado deberâ superar las pruebas, tanto teôricas como
los candidatos como a la composlciôn del Tribunal v al
prâcticas, que discrecionalmente establezca, en cada caso,
nûmero, naturaleza y prâctica de los ejerclclos. Esta habiel Centro civil en el cual va a continuar su carrera.
lltaclôn sôlo serâ vâlida para amiella aslgnatura, Facultad
o Escuela Superior Técnlca y Universidad de la Iglesia de
Articulo 7.«—Igualmente podrân gozar de efectos civiles
que se trate, y no produclrâ derecho nlnguno en los asi los estudios cursados en aquellas Facultades o Escuelas
habilltados en relaclôn con los Centros del Estado.
Técnicas Superiores de una Universidad de la Iglesia que
También podrâ admltirse que tengan a su cargo alguna
no reûnan las condiciones neccsarias requeridas en el ar­
câtedra, dentro de esa parte de la plantllla de las mlsmas
ticulo 5.· ni las que se precisan en el articulo 6.® si sus
que puede estar cubierta por qulenes no sean Catedrâticos
alumnos rinden en una Universidad o Escuela Técnica
numerarios del Escalafôn del Estado, conforme a la proSuperior del Estado todas las pruebas académicas de aslgEorclôn que se ha dejado precisada, los extranjeros que
naturas, cursos y grados que con carâcter général se estaayan ocupado, como titulares, es declr, como profesores
blezcan en los planes y Reglamcntos de las respectivas
ordinarios, una câtedra de la misma Facultad y aslgnatura
Facultades o Escuelas Técnicas civiles.
en otra Universidad.
Los centros acogidos al sistema de este articulo serân
Sin embargo, se concede un plazo que comprende los reconocidos como adscritos a una determinada Universi­
dad civil.
cinco primeros cursos académicos en que una Facultad o
Escueb Técnlca Superior de una Universidad de la Iglesia
caso de P^rdida de los requisitos necefunclone como acogida al régimen de este articulo, para
cnnÎHmV8? apllcaciôn de uno de los très sistemas de redar pleno cumpllmlento al requisito del porcentaje de Caconocimlento de efectos civiles prevenidos en los articulos
4267

4268

1002 APR 0-11

SC SACRAMENTORUM - S. OFFICII - IOANNES XXIII

anteriores, la Facultad o Escudo Técnica de la Universidad
delà Iglesia podrâ acogcrse a otro de elloi.
Articulo 9.«—Las enseflanzas de las Universidades de la
Iglesia, cuyos estudios tengan reconocidos efectos civiles,
habrân dc’ser conformes con las Leyes Fundamentales de
la N’aciôn.
Los Profesores de dlchas Universidades habrân de contar
con la previa conformidad del Estado, snlvo los que pertenezean al Escalafôn de Catedrâticos numerarios del mlsmo,
o hayon obtcnldo la habllltaciôn n que se rcflerc el nûmero
4) dêl articulo 5.® de este Convenio, y todos ellos deberân
prestar antes de comenzar sus funciones, el mlsmo juramen­
to queseexija a los Catedrâticos de la Universidad estatal.
Articulo 10.—El Estado Espaûol apllcarâ a los estudian­
tes extranjeros de las Universidades a que se refiere el
présenté Convenio el mlsmo régimen que prevén las Leyes
y los correspondicntes acuerdos intcrnaclonales en materia
de convalldaciôn de estudios.
Articulo 11.—Los alumnos de las Universidades acogidas
d slstema establecido en el articulo 5.® del présenté Con­
venio satlsfarân, a su tiempo, las tasas correspondicntes
a la expedlciôn dei titulo oncial; los de las Universidades
acogidas al slstema dei articulo 6.° tendrân que abonar las
tasas académicas correspondicntes al examen final de con­
junto y, en su caso, las tasas que se exijan por la expedlciôn
dei titulo, y los de las Universidades que se acojan al lcrcer
sistema satlsfarân las mlsmas tasas académicas y adminis­
trativas que los alumnos oficiales de las Universidades del
Estado.
Disposlciôn final.—La Santa Sede y el Goblerno Espanol
procederân de comûn acuerdo en la resoluciôn de las dudas
o diïicultades que pudieran surgir en la interprctaciôn o
oplicaciôn de cualquier norma del présente Convenio de
conformidad con lo establecido en cl articulo XXXV dei
vigente Concordato.
Disposiciôn adicional.—Como la Santa Sede tiene ya pedido al Gobierno Espanol cl reconocimiento de los estudios
cursados en la Universidad de la Iglesia, con sede central
en Pamplona, el Gobierno Espaflol, inmediatamente que el
présente Convenio tenga fuerza de obllgar, por el canje
de los Instrumentes de Ratificaciôn correspondicntes, dictarâ un Decreto por el que se reconozcan los efectos civiles
prevenidos en el mismo a todas aquellas Facultades y Es­
cuelas Técnicas Superiores de dicha Universidad que reûnan
las condiciones requeridas para ello en el propio Convenio.
DIsposicioncs sucesivas iran reconociendo, también a peticiôn de la Santa Sede, a medida que vayan cumpliendo
tales requisitos, otras Facultades o Escuelas Técnicas Su­
periores de Universidades de la Iglesia, ya creadas o que
puedan crearse en el futuro.
El présenté Convenio entrarâ en vigor desde el momento
dei canje de los Instrumentes de Ratificaciôn, el cual deberâ verificarse en cl término de dos meses subsiguientes
a ia firma.
En fe de lo cual, los Plcnipotcnciarios mencionados fir­
man el présente Convenio en Madrid a 5 de abril de 1962.
H. Card. Antoniutti, pro N. A. Fernando Maria Castiella, Ministro de Asunlos Exteriores.
• REDC 13 (1953) 185-183. Ratihabitio facta est die 1962 mali 29:
LE 3Û64 Adn. J. MALDONADO In REDC 18 (1963) 137-184: J. PEREZ
ALHAMA in los can. 4 (1964) 371-412.

π. 3050-3058

titn. dummodo tertia Missa celebretur in alia ecclesia, seu
non in ecclesia ubi aliae duae iam celebratae sunt, si id
fieri possit absque gravi incommodo, con st ito in singulis
casibus de vera necessitate tertiae Missae, onerata super
hoc eiusdem Archiepiscopi conscientia, remoto quocumque
admirationis vel scandali periculo, vetita celebranti eleemo­
synae perceptione pro duabus Missis, aliisque servatis de
iure servandis.
Praesentibus valituris ad aliud triennium.—B. Card.
Aloisi Masella, Prae/.

• Ordinarii* locorum Germaniae, Prot. N. 1953/62; 394/62: AKER
131 (1962) 126.

3057
1962 APR 9.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
documentum libertatis, ob praesumptam mor­
tem legitimi co.niugis, ad novas nuptias contrahendas

Datur

Casus—A Catholic man wishes to have his attempted mar­
riage to a baptized Lutheran validated tn the Catholic Church.
About 1912 this baptized Lutheran girl married and about
1926 was divorced. Sne stated under oath that her brother-inlaw, who died about fifteen years ago and who was a devout
Catholic, met a friend who seemed to have known her husband
and that this friend stated that he had been dead for some ti­
me. When she heard about this, nothing was done to vali­
date the marriage or to look Into the truth of the above hear­
say evidence.
Now her Catholic husband, 85 years of age this year and
sickly, wishes to prepare his soul for death. Upon hearing
of this, we immediately conducted an investigation to deter­
mine whether the first husband is actually dead. We could
find no living relative of his or anyone else who could testify
concerning his death, nor could the wife give us any helpful
information. As a matter of fact, she now no longer wishes
to be bothered with questions on this matter.
In view of the ailing health of this Catholic man, a /ratersoror arrangement is being allowed.
The firs husband would be about 75 years of age today if
he were still living, and is reported to have been a habitual
drunkard. This information, in addition to the hearsay evi­
dence, tends to promote a state of moral certitude regarding
the roan’s death. However, this decision cannot be made
by me and I am, therefore, asking Your Holiness to consider
granting a documentum Ubertatis so that this non-Catholic party
and the Catholic party may validate their attempted marriage.
Solutio—Rite pervenerunt ad S. Officium litterae quibus
Excellentia Tua Rev.ma exponebat casum praesumptae mor­
tis viri qui anno circiter 1912 matrimonium contraxerat cum
muliere In praesenti Invalide coniuncta cum catholico.
Re maturo examini subjecta, haec Suprema S. Congregatio
sequens tulit decretum: •Permitti possunt oratrici novae nuptiae
ob praesumptam mortem legitimi conlugis. Includitur in hoc
decreto quoque dispensatio ab impedimento criminis, de quo
In can. 1075, n. 1, et ab Impedimento mixtae religionis et,
ad cautelam, disparitatis cultus, praestitis a partibus cautio­
nibus ad normam iuris.»
Hanc nactus occasionem. Impensos aestimationis meae sen­
sus Tibi pando et permaneo Excellentiae Tuae Revrfiae ad­
dictissimus.—A. Card. Ottavtani.

-

* Ordinario Crossensi, Prot. N. 3781/61m: Jurist 23 (1963) 115-116*.
BOUSCAREN V, p. 507-508.

3058
1962 APR 11.-10ANNES ΧΧΙΠ, M.P. AAS 54(1962) 253-256

3056
1962 APR 6.-SC SACRAMENTORUM, RESCRIPT. PART.·

Facultas
DIEBUS

datur Missam ter litandi in dominicis et
FESTIS DE PRAECEPTO, NONNULLIS IMPLETIS
CONDITIONIBUS

regimine

IOANNES PP. XXIII

Suburbicariis sedibus, quae Urbi propiores, quae ve­
tustate, quae martyrum praeconio nobiliores sunt, pecu­
liari providentia prospicere Apostolica Sedes consuevit. Ut
enim Decessor Noster Xystus Pp. V1, ita postrema hac
aetate Romani Pontifices iisdem sedulo studuerunt: vide­
licet S. Pius Pp. X datis Litteris Apostolicae Romanorum
Ponti/icum, die xv Aprilis anno mcmx, de Episcopis suffragancis constituendis ·, atque Edita a Nobis, / dic v Mali 254
anno mcmxiv, de annuis reditibus distribuendis3; Bene­
dictus Pp. XV Litteris ApostoHcis Ex actis, die i Februarii
anno mcmxv4; atque, non minore vigilantia, tum Pius
Pp. XI 5, tum Pius Pp. ΧΠ ·.
1 Coast. Ap. Rdigicss, xj April. 1587: Fontes luris C
n.,
*
Remse 1923
v. I. PP· *93 w. · .4. X. S., v. II (19x0), p. 377- · .4. A.S^ v. VI (X9X4)
p. 3X9· 4 A. A.
v. VII (X915), p. 329. · Ex and. SSAi. 8 Mrii 1931
(Arch. S. C. Consist.). · Ex Aud. SSxhi, 17 Ionii 1938, 6 Nov. 1948, 26
Oct. X953, « Deo. «9SJ (Arch. S. C. Consist.).

mb

Preces—Beatissime Pater, Archieplscopus Colonicn.,
nomine etiam aliorum Episcoporum Germaniae ad pedes
S. V.provolutus, humiliter postulat prorogationem rescrip­
ti S. L. de Sacramentis, diei 26 mail 1959, n. 3083/59, circa
facultatem permittendi suis sacerdotibus ut Sacrum ter
eadem die litare valeant diebus dominicis et festis de prae­
cepto, quoties id necessarium videbitur pro bono fidelium,
ob magnam penuriam Sacerdotum.
Rescr.—Die 6 aprilis 1962 Sacra Congregatio de disci­
plina Sacramentorum, vigore specialium facultatum Card.
Praefecto a Ssmo Dno Nostro ioanne Papa XXIII tri­
butarum, attentis peculiaribus circumstantiis in casu con­
currentibus, Oratori facultatem benigne indulget iuxta pe-

De suburbicariarum dioecesium

-

4270

.
.
.

4269

.

η. 3059-3060

SACRA PAENITENTLARIA - IOANNES XXIII

1962 APR 11-15

Haiasmodi sollicitudinis sont etiam insigne argumentum
V Γ. Quandoquidem suburbicariae sedes haud dissimi­
S. R. E. Cardinales, Inde a remotis temporibus carum regi­
libus premi videntur negotiis ac Romana dioecesis, culus
mini praepositi. Etenim <hi Eminentlsslml Antistites —ut
ollm ad districtum pertinebant, mandamus ut unum cum
S. Pins Pp. X asseveravit— et amplitudine dignitatis et
eadem Romana dioecesi constituant coctum seu Conferen·
excellentia doctrinae, non minus quam ceteris virtutibus,
liant, quam vocant; Ita ut Episcopi: Albanensls, Ostiensis,
praesertim liberalitate, magnificentia, studio provehendae
Portuensis et Sanctae Rufinae, Praenestinus. Sabtnensli
fidelium salutis, quantum splendoris et opis in loca contu­
et Mandelensls, Tusculanus, et Veliternus apud Cardina­
lerint ipsorum Jurisdictioni sublecta, ad haec usque tem­
lem Urbis Vicarium, iuxta normas de Italicis Episcoporum
pora historiae monumenta testantur» 7. Ampliore siquidem
conventibus editas, rite conveniant.
gratulatione et laude idcirco cohonestandi sunt, quod, ut
Cum autem de Cardinalium Episcoporum, qui nunc
Romani Pontificis in regenda Ecclesia universa praecipui
dioeceses suburbicarias regunt, iuribus nihil detrahere ve­
consiliarii et adiutores, magni ponderis negotiis in Romana
limus, decernimus, ut haec omnia vim suam deinceps ex­
Curia distinentur.
serant, postquam unaquaeque harum vacabit ecclesia.
Ad suburbicarias dioeceses aptius moderandas iam ab
Quaecumquc vero a Nobis hisce Litteris Motu Proprio
inito Pontificatu curas cogitationesque Nostras converti­
datis statuta sunt, ea omnia firma ac rata esse lubenius,
mus; atque Litteris Motu Proprio datis dic x mensis Mar­
contrariis
quibuslibet non obstantibus.
tii anno mcmlxi, ob mutatas in territoriis illis rerum con­
Datum Romae apud S. Petrum, dic xi mensis Aprllis
diciones, ius optionis abrogavimus; <atque nominationem
anno mcmlxii, Pontificatus Nostri quarto.—Ioannes Pp.
Cardinalium Episcoporum ad suburbicarias sedes unice ad
XXIII.
Nos et ad Successores Nostros libere pertinere»8 statuimus.
Cum vero ob suscepta ubique terrarum religiosarum re­
Adn. C. DE CLERCO in ApolL 35 (1962) 13-14; A. DE LA HERA ia
rum incrementa atque ob cleri populiquc Christiani multi­
Iu» caa. 2 (1962) 677-716. NrT 84 (1962) 635-636.
plicatas necessitates, universae Ecclesiae regimini aptio­
ribus ultro providentiae studiis occurratur oporteat, oppor­
tunum Nobis visum est Emincntlssimos Cardinales in Cu­
ria residentes, quo rebus in arduis et dubiis maiori usque
3059
praesidio et adiumento esse possint, ab omnibus officiis ct
muneribus liberare, quae a negotiis penes Sanctam Sedem
1962 APR ll.-S. PAENITENTIARIA, RESCRIPTUM. PART.·
tractandis eosdem impediant atque quomodolibet dis­
trahant
Facultas datur delegandi confessarios ad absol­
Itaque S. R. E. In Curia exsistentium Cardinalium pervendas CENSURAS OB APOSTASIAM, HAERESIM ET SCHISMA
255 quisi ta sententia, atque de consilio Cardinalium Negotiis
INCURSAS
Consistorial ibus et Negotiis Ecclesiasticis Extraordinariis
praepositorum, matura deliberatione, quibuslibet contra­
Preces—Beatissime Pater, Per Rescriptum Sacrae Paeriis Codicis I. C. et apostolicis praescriptis derogantes,
nitentlariae Apostolicae, n. 669/59 diei 5 mali 1959, Ordi­
praesentibus Litteris Motu Proprio datis, ea quae sequun­
nariis Germaniae iuxta preces Ordinarii Coloniensis ad
tur de dioecesium suburbicariarum regimine inviolate ser­
triennium prorogata est facultas delegandi confessarios In
vanda praecipimus ac mandamus.
propria dioecesi rite approbatos ad absolvendos proprios
paenltcntes pro utroque foro a censuris propter peccata
I. Cardinalis, a Romano Pontifice ad sedem suburbi­
apostasiae et haereseos necnon schismatis incursis.
cariam promotus, nomen seu titulum cx ea obtinebit, qua­
vis lurisdictionls potestate In dioecesim seclusa, et vocabi­
Cum facultas mox expirct, causae prioris concessionis
tur Cardinalis ordinis episcopalis titulo ecclesiae suburbi­
vero perdurent. Ordinarius Coloniensis ad pedes Sanctita­
cariae: Albanensls, Ostiensis, Portuensis et Sanctae Ru­
tis Vestrae humillime provolutus enixe Implorat, ut facul­
finae, Praenestinae, Sabinensis et Mandelensis, Tusculanae,
tas, de qua supra, Ordinariis Germaniae prorogetur. Et
et Veliternae.
Deus etc...
II. Cardinalis titulo ecclesiae suburbicariae, postquam
Rescr.—Sacra Paenitentlaria, de speciali et expressa
In eathedrall dioecesis templo ritus et sollemnitates, quem­
Apostolica Auctoritate, benigne sic annuente SSiho Do­
admodum ceteri Cardinales in suis Titulis vel Diaconils
mino Nostro loanne Pp. XXIII, gratiam concedit qua Ger­
possessionem capientes, peregerit, his quae sequuntur
maniae Episcopi delegare possint omnes confessarios In
fruelur privilegiis:
sua Dioecesi rite adprobatos ut proprios paenitentes, etiam
1. Pontificalia in eodem cathedral! templo, cum throno
alieno civili dominio forte subiectos, absolvere valeant pro
et baldachino, iure proprio agendi.
utroque foro, omissa abiuratione iuridice peracta, praemis­
sa tamen abiuratione saltem secreta coram confessorio, a
Throni autem ornatus iuxta praescripta Caerimonialis
censuris ob peccata apostasiae, haeresis et schismatis,
Episcoporum erit.
iniunclis de iure inlungeudis; fortiter tamen ct suaviter
2. Impertiendi fidelibus adstantlbus, cum pontifical!
eosdem paenitentes monendo ut apostasiam, si forte coram
ritu Sacra Ipse peragit vel sollemni Missae pontlficaliter
magistratu civili declarata fuerit, quatenus absque gravi
adslstlt, Benedictionem papulem cum Indulgentia plena­
incommodo fieri poterit, ad scandali remotionem retrac­
ria. iuxta praescriptam formulam.
tent. Praesentibus ad triennium valituris.
3. Sibi eligendi, tanquam locum suae sepulturae, ca­
Datum Romae, cx S. Paenitentlaria, die 11 aprilis 1962.—
thédrale templum dioecesis in titulum adslgnatac.
Femandus Card. Cento, Paenitentiarius Maior. S. Rossi,
4. Eo iure etiam pollebit, ut sibi defuncto α Capitulo
Regens.
cathedral! iusta funebria persolvantur, veluti Episcopo Or­
dinario.
• Ordizariii locorum GonruLEu©, Prot. N. 358,62; AKKR 131 (1062)
131-132.
III. Decet praeterea ex caritate, absque tamen obliga­
tione, ut aliquando Missae sacrificium Idem pro sua dioe­
cesi applicet.
3060
IV.Cardinalis, per promotionem ad ecclesiam subur­
bicariam, transit ad ordinem episcopalem, servata prioritate promotionis ad sacram purpuram.
1962 APR 15.-IOANNES ΧΧΙΠ, MP. AAS 54 (1982) 256-258
V. Regimen dioecesium suburbicariarum a Romano
Statuitur ut omnes Patres Cardinales episcopali
Pontifice Episcopo loci committetur qui, canonica capta
possessione, ad normam luris verus et proprius illius eccle­
DIGNITATE AUGEANTUR
siae erit Episcopus, loci Ordinarius, eaque fruelur in ean256 dem eccle/slam potestate, quam celeri Episcopi residentiaIOANNES PP. XXIII
les in propria dioecesi obtinent (can. 335).
Cum gravissima sint munera Sacro Cardinalium Collegio
Appellabitur Episcopus: Albanensis, Ostiensis, Portuen­
concredita, cuius membra Senatum Romani Pontificis
sis et Sanctae Rufinae, Praenestinus, Sabinensis el Mande­
constituunt eidemque in regenda Ecclesia praecipui consiliarii
lensls Tusculanus, Veliternus.
el adiutores assistunt l, Decessoribus Nostris semper praedUnius Episcopi est quae statuuntur In ca. 337, 5 3 con­
hnnV
non mo<io ut dignis viris sacrae Purpurae 527
cedere, facultatem scilicet Pontificalia in dioecesi exercendi
V'5Um 'tiam ul lldem 'luam maxime
atque usum throni cum baldachino ceteris permittendi.
Apostolicae Sedi prodesse possent.
'-4.Λ.5., y. H Uqio).p. x77. · A.
4271

■■

v.LUl (x0t), P-

[LE 1969]

1 Ciû. 2JQ.
4272

Quoniam e viris ecclesiasticis deliguntur, qui virtutis,
p istoralls studii doctrinucque laude praestant, Patres Car­
dinales ad sanctae Ecclesiae decus atque ad eius auctori­
tatem firmandam adaugendamque plurimum conferunt.
Cum autem ad varias terrarum orbis regiones pertineant,
nulla in Iis deligendis nationis vel stirpis ratione habita,
Udem praeclare testantur Ecclesiam catholicam esse, perpetuaque luventute florere. Denique, ob suum rerum usum
suimque agendi prudentiam, ipsi magni pretii operam na­
vant Apostolorum Principis Successoribus, in quos recidit
onus Ecclesiae universalis gubernandae. Iure Igitur merito
Decessor Noster fel. rcc. Xystus V Patres Cardinales appel­
lavit: wri cardines... et clarissima Ecclesiae lumina, templi
Dei bases, firmamentum et columina Christianae Heipublicoe1.
Quae omnia, postquam ad Petri solium evecti sumus,
Nobiscum in animo consideravimus, atque ad illud permoti
sumus, ut, Decessorum Nostrorum vestigiis Insistentes, ad
Sacrum Collegium curas solliciludlncsque converteremus
Nostras, eo Impensiores, quo Nos gravius praesentes Ec­
clesiae necessitates urgerent.
Qua de causa, lam a primo Consistorio a Nobis habito
Sacri Collegii membrorum numerum auximus, praescriptis
derogantes Canonis 231. Subinde, Litteris Motu proprio
datis die x mensis Martii anno mcmlxi, quibus initium
Ad Suburbicarias Dioeceses (LE 2969], Nobis visum est
lus optionis abolere, Canone 236 statutum. Nunc autem a
Nobis consilium initum est, episcopalem dignitatem
Cardinalibus omnibus, qui ea careant, conferre.
VI huiusmodi decreti, in Sacro Collegio tripertltus Car­
dinalium Episcoporum, Presbyterorum ac Diaconorum
ordo firmus stabilisque manet, quorum unusquisque iura
facultatesque ad translaticias consuetudines, ad S. Liturgiam et ad alia munera spectantia, integra servat, salvis
tamen praescriptis, quae in Nostris Litteris Motu proprio
datis die xi huius mensis Aprilis [ LE 3058 ] de Suburbicariis
253 sedibus continentur. /
Cum vero Purpuratorum Patrum officia, utpote eccle­
siastica munera, praeclara spirituali nota distinguantur
—quod ceterum e Codice luris Canonici collegi potest,
quo decernitur ut Cardinales viri sint sallcm in ordine
presbyteratus constituti2— admodum gaudemus, quod om­
nibus Cardinalibus, sacerdotii plenitudine ornatis, potestas
sane tribuatur gravibus sibi commissis officiis tali ratione
fungendi, quae singulari eorum dignitati aptius respondeat.
Quapropter, re mature perpensa, Motu proprio atque
Apostolica Nostra auctoritate statuimus ac decernimus, ut
nunc et in posterum omnes Sacri Collegii Cardinales episco­
pali dignitate augeantur, salvis praescriptis Canonis 231
i 1, iis exceptis, quae de Cardinalium Presbyterorum nu­
mero praecipiuntur. Volumus praeterea ut verba Canonis
240 § 3 immutentur, in eam scilicet sententiam, ut singuli
Cardinales Diaconi in sui honoris templo, quod diaconiam
appellant, haud secus ac ceteri Cardinales in suo quisque
titulo, sacris pontificali ritu operari possint.
Quaecumque vero α Nobis hisce Litteris Motu proprio
datis statuta sunt, ea omnia firma ac rata esse Jubemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die xv mensis Aprilis,
anno mdcccclxii, Pontificatus Nostri quarto.—Ioannes
Pp. XXIII.
1 CocsL Ap. Potiqvam terus, 3 Decemb. 1586.

’ Can. 332 ( x.

Ada. E. B. in NrT 84 (1962) 638-637; D. DE CLERCQ in ΑροΠ. 35
(1262) 13-14; A DE LA HERA in Ius can. 2 (1962) Θ77-716.

3061
1962 APR 16.-SC RITUUM, DECR. AAS 54 (1962) 310-315

DECRETUM GENERALE
I. Ordo baptismi adultorum in varios gradus distri­
butor, PER QUOS CATHECUMENI, PROGREDIENTE INSTRUC­
TIONE, USQUE AD BAPTISMUM PERDUCUNTUR.---- II. ADDI­
TIONES et Variationes in Rituali Romano circa
Ordinem baptismi adultorum

A. Ordo Baptismi adultorum in varios gradus distribuitur,
per quos catechumeni, progrediente Instructione, usque ad
Baptismum perducuntur

Ordo Baptismi adultorum. In Rituali Romano, tit. II, cap.
IV, descriptus, ex variis ritibus atque caeremoniis succre­
4273

n. 3001

SC RITUUM. ORDO BAPTISMI ADULTORUM

1002 APR 10

vit, quibus oiim catechumeni per diversos institutionis Christia­
nae gradus progredientes, ad sanctum Baptismum ducebantur.
Cum vero, maxime in territoriis Missionum, numerus cate­
chumenorum qui per gradus institutionis catholicae ad Bapti­
smum ducendi sunt, Deo opitulante, in dies augeatur, multi
illorum regionum Ordinarii institerunt, ut varii ritus, nunc in
unum Ordinem contracti, quadamtenus ad antiquum modum
reducerentur, scilicet, ut secundum suam naturam, initio atque
successivis institutionis Christianae gradibus adhiberi possint.
Similem petitionem nonnulli quoque locorum Ordinarii re­
gionum catholicarum obtulerunt, cum nostris temporibus nu­
merus adultorum qui Ecclesiam ingredi desiderant, continuo
augeatur, et opportunum esse rideatur, eorum institutionem
catcchcticam sacris quoque ritibus sanctificare.
His omnibus rite perpensis atque utilitate restitutionis va­
riorum rituum qui ad institutionem catechumenorum perti­
nent, recognita, ne tamen usus difformes inducantur, haec
Sacra Congregatio Ordinem Baptismi adultorum, quem supra
memoravimus, per septem gradus disposuit, quibus, per oppor­
tuna temporis spatia, catechumeni adulti, secundum progres­
sum institutionis catecheticae, ad suscipiendum Sacramentum
Baptismatis tendant.
Quae omnia, comprobantibus, quantum eorum interest,
SS. Congregationibus Supremae S. Officii, necnon Fidei Pro­
pagationis, cum pro / suprema approbatione et concessione 311
per infrascriptum Emlnentissimum Cardinalem Praefectum,
Sanctissimo Domino Nostro loannl Pp. XXIII submissa fue­
rint, Sanctitas Sua, in audientia die 11 mensis Aprilis anni
1962, libenti animo concedere dignata est, atque disposuit, ut
infrascriptus «Ordo· in Rituali romano, loco indicato, inseratur,
et ab omnibus quorum interest, iuxta normas ibidem statutas,
adhibeatur.
Contrariis quibuslibet, etiam speciali mentione dignis, mi­
nime obstantibus.
Romae, cx aedibus S. Rituum Congregationis, die 16 Aprilis
*
an. 1962.—Arcadius Card. Larraona, Praej. Hcnricus Dante.
a Secretis. I
312
B.

Additiones et pariationes in Rituali Romano circa Ordinem
baptismi adultorum

TiL II, cap. Ill: Praenotanda de Baptismo adultorum, n. 12:
In medio huius numeri, tractus: «sed prius errorum etc.·, sic
scribatur: «sed prius in Fide catholica diligenter instruantur».
Inscriptio capitis IV sic mutetur:

Caput IV
1. Ordo Baptismi adultorum uno tractu exsequendus.
Hoc loco ponatur Ordo Baptismi adultorum, qualiter nunc
in Rituali exhibetur.
Post praedictum Ordinem ponatur novus Ordo per gradus
Calechumenalus dispositus, qualiter hic sequitur
2. Ordo Baptismi adultorum per gradus Catechumenatus
dispositus

Normae pro usu huius Ordinis
1. Omnes locorum Ordinarii concedere vel praescribere
possunt, ut in Baptismo adultorum Ordo hic statutus servetur.
2. Totus ritus in septem gradus est divisus:
Primus gradus respicit praeparationem spiritualem a sacer­
dote peragendam, qui cursum institutionis catechumenorum
moderatur, necnon fidelium, qui precationibus, graviorem vi­
tam christianam exhibendo, catechumenis auxilio spirituali
esse debent (nn. 1-3); sequitur prima catechumenis nominis
impositio, fundamentalis catechesis, actus aversionis ob errore
et conversionis ad Deum, atque prima solemnis cum Cruce
signatio (nn. 4-12), quae simul est etiam actio fundamentalis
exorcismi, seu diabolicarum potentiarum radicalls eversio./
313
Secundus gradus exhibet perantiquam caeremoniam gusta­
tionis salis, qua significatur crescens delectamentum catechu­
menorum in Christiana institutione (nn. 13-17).
Tertium, quartum, quintum gradum constituunt solemnes ter
repetiti exorcismi, quibus fortiter in pectus demittitur catechu­
menorum ad Deum totalis conversionis labor, cui humani ge­
neris adversarius summopere reluctatur (nn. 18-24; 25-31;
32-40).
Sextus gradus continet caeremonias proxime nd Baptismum
recipiendum directas, cx perantiquo usu depromptas atque
profunda significatione repletas.
Post solemnem catechumenorum in ecclesiam ingressura
(nn. 41-42), sequitur redditio symboli et orationis dominicae,
ultimus exorcismus ct ritus aperitionis aurium; demum, iterata
abrenunliatione Satanae, catechumenus oblinitur cum oleo
catechumenorum ac quasi pugnator constituitur contra po­
testates Christo et Ecclesiae inimicas (nn. 47-49L
Septimus atque ultimus gradus proprie ducit ad Baptismum.
Renovatur nominis impositio, fit Fidei confessio. Baptisma­
tis petitio (nn. 51-52), administratio Baptismatis (nn. 53-55),
atque cum sacro chrismate unctio, qua innuitur Spiritus Sancti
gratia Baptismate occepta (n. 55), vestis baptismatis et can­
delae accensae traditio (nn. 56-57), baptiza torum dimissio
(n. 58).
3. Diversi gradus, quibus totus ritus dividitur, sequuntur
progredientem catechumenorum christianam instructionem et
4274

η. 3062

SC STUD., ORDINATIONES DE LINGUA LATINA EXCOLENDA

catechesim. Proinde non licet gradus illos omittere, confun­
dere, vel ab ordine statuto mutare. Hoc tantum permittitur*
at scilicet quidam gradus subsequent! uniatur, ubi ratio pasto­
ralis id suadeat. Sl quis vero catechumenus una simul cum
ceteris, rationabili causa, ritum perficere nequivit, tenetur
filum saltem privatim supplere.
Circa aliquos vero ritus peculiares qui, forsitan, In certis lo­
cis aut regionibus, vel apud quosdam populos, admirationem
vel male accipi possunt, ad Conventus episcopales facultas
defertur, opportune statuendi quae fleri debeant, iuxta nor­
mas sequentes:
a) Sl constet, alicubi, luxta communem populorum men­
tem. tactus manus sacerdotis, signum Crucii super catechu­
menos facientis, occipi uti signum actionis luridicae cum certis
consectariis legalibus, vel uti significationem a sensu Chri­
stiano prorsus alienam habentem, tunc, maxime si opus
conversionis adhuc ad primordia sistitur. Episcopi determf3H nent modum quo catechumeni signo Crucis muniri debeant,/
scilicet, prout a rubricis suis locis dicetur, vel ita ut na trini
catechumenos signent, vel tandem ut ipsi catechumeni se si­
gnent, dum sacerdos super omnes simul signum Crucis producit.
b) Ubi gustatio salis per ipsum sacerdotem, qnl sal imponat
ori catechumenorum, fieri nequeat. Episcoporum erit deter­
minare modum item α rubricis suo loco propositum adhiben­
dum, scilicet num salis exhibitio fleri debeat a maiore vase
sale pleno, ex quo ipsi catechumeni sal accipiant.
e) Circa unctionem cum oho catechumenorum haec animad­
vertantur. ubique, maxima diligentia et perseveranti Instruc­
tione, catechumenis significatio huiusmodi unctionis expo­
nenda esL Ubi vero catechumenis, propter familiares ac inve­
teratas consuetudines, vera et profunda huius unctionis signi­
ficatio nullo modo explicari possit. Episcopi ab illa unctione
dispensare possunt, sed pro illis populis aut definitis iocis
/ardum, et tantummodo pro temporis spatio, quo huiusmodi
unctio finem suum didascalicum attingere nequit. Omnibus
tamen viribus adnitendum est, ut sacra unctio, cum oleo huic
proprio usui consecrato, progrediente Christiana institutione
populi, regulariter impertiri possit,
d) Quae de unctione cum oleo catechumenorum statuta
sunt, pariter valent de unctione cum sacro chrismate, catechu­
meno facienda aqua Baptismatis tam abluto. Ceterum, quia
Sacramentum Confirmationis conferri debet per manus impo­
sitionem cum unctione chrismati* in fronte (can. 780 >, necesse
est catechumenos bm inde α prima institutione ad Baptismum
Ita praeparare, ut significationem unctionum sacrorum oleorum
in Ordine Baptismati» exstantium, recte et bene intellegant.
Quae vero a Conventibus episcopalibus drea ea* quas *upra
memoravimus quaestiones statuta fuerint, cum Sacris Congre­
gationibus Fidei propagandae et Rituum tuendorum commu­
nicentur, atque. Sancta Sede annuente, ad ptaxim deducantur.
4. Ritu* et caeremoniae, maiore qua possibile est. solemnltate fiant, adstante populo Christiano; ritu» bene praeparen­
tur, ut catechumeni fructum spiritualem uberiorem inde ac­
cipiant. Pa trini vel matrinae ad omnes gradus, luxta oppor­
tunitatem, praesto sint. Praecedat semper, antequam sacri
ritus incipiant, plana et familiaris caeremoniarum interpreta­
tio, fldeUous et catechumenis aeque utiUima.
Sicubl vero singuli vel pauci tantum instituendi sint cateehumeni, gradu* Catechumenatu* liturgici seu sacri ritu» hic
31 □ descripti, etiam / extra ecclesiam, sed in loco sacro et in forma
Mtnplld, peragi possunt; de qua tamen re, iuxta opportuni­
tates peculiares locorum, decernant Ordinarii locorum, vel
Conventu* episcopale*. Ita ut in tota dioecesi vel regione uno
eodemque modo procedatur.
5. Omne» formulae dici possunt lingua vernacula, versione
tamen a Conferenti!» episcopalibus cuiusque nationi* vel re­
gionis,vel ab Ordinario loci approbata, excepti* exorcismis,
formulis unctionum ac benedictionum, nec non ipsa Baptismi
forma.

1992 APII 22

perspicuum venustumque unitatis signum ac veritati» Chri­
stianae Integre tuendae propagandaeque ac rituum sacro­
rum validissimum instrumentum, SSihus Dominus noster
Joannes Pp. XXIII a neglectu et impugnationibus firmiter
vindicavit, nc ratum In Ecclcsin conflrmatumque edixit.
Apostolica enim Constitutione «Veterum sapientia» quam
sollemni ritu die 22 Februarii sua ipsius manu subsignavit
In Pclrlana Basilica, fundamenta Incit tradit que praecepta,
quibus haec lingua Ecclesiae propria ct cum Ecclesiae vita
perpetuo coniuncta, In antiquum gloriae ct honoris locum
restituatur.
Quantum vero difficultatis ct laboris instauratio haec
praestantissima et necessaria habeat, cum ex praesenti
studii ususque latinae linguae infelici condicione, tum ex
locorum, temporum hominumque adiunctis, nemo equidem
ignorat, eoque minus hoc Sacrum Studiorum Consilium, ut
lam in Epistola ad Excellentissimos locorum Ordinarios
die 27 Oct. 1957 data *, animadvertit.
At vero non difficultatibus vinci, sed eas vincere nos
docet vita fldesquc Christiana, ubi ardui aliquid, sed nobile
et necessarium, est assequendum. Si quid igitur ndsldoi
operis et laboris hac instauratione efficiendum proponitur,
id erit nostris conatibus incitamentum ad eos percipiendos
fructus, quos merito Ecclesia a prompto ct alacri singulo­
rum animo —at eorum potissimum, qui ad haec suo te­
nentur officio— exspectat, his praesertim gravissimis vitae
temporibus, quibus per universale Concilium Vaticanum II
ad Christiani populi unitatem assequendam / confirmai!- i
damque tota adiaborat. «Nunc maxime meminisse iuvat

nem de lingua latina promulgabat *— huius linguae mo­
mentum et praestantiam, cum ea decurrant tempora, qui­
bus unitatis mutuaeque populorum coniunctlonis necessi­
tas acrius sentitur, nec desunt tamen imprudentes ad eam
infringendam conatus. Etenim latina lingua, a Latina Ec­
clesia adhibita, etiamnunc potest, praesertim vero Inter
eius sacros diversarum gentium administros, magno esse
usui ad animos, exstinctis dissensionibus, reconciliandos.
Magno et novis populis esse potest usui, qui civilem gen­
tium consortionem fidentes ingrediuntur, cum nullius gen­
tis commodis bonlsve sit peculiariter adstricta vel faveat,
fons omnibus exstet perspicuae tutaeque doctrinae, sit iis
ad intellegendum facilis, qui humanitatis studia peregerint,
sit praecipue mutuae intellegentiae instrumentum atque
magni pretii vinculum.·
Edocet nos Ecclesiae historia nullis difficultatibus non
praesto esse remedium, dummodo eius necessitatis habea­
tur persuasio et omnium, sacrorumque praesertim minis­
trorum, prompta docilisque accedat voluntas ad illud ad­
hibendum. Quod idem ipsa latinae linguae vita probat
luculentissime. Jacuit enim pluries latina lingua, tempo­
rum Iniquitate veluti oppressa, at rursus floruit renovata
semper, cum eam tota ipsa Ecclesia quasi commune patri­
monium, sanctum ac venerandum, sollicite defenderet ac
strenue sustentaret.
Instaurari potuit pluries, cum magis etiam quam nostra
aetate iacebal, ut, post merovinglam barbariem, potuit in
Gallia per Piplnum et Carolum Magnum albescente saecu­
lo ix; potuit iterum sacculo xii altius insurgere ac fieri
mirabile Philosophiae ac Theologiae vehiculum; potuit
praecipue saeculis xv-xvi ita renasci et extolli perfectissi­
ex *'a'u psychologico catechumenorum deducitur,
ma, ut Ciceronis Augustique aetas reddita nobis fuisse vi­
eos desiderare exorcismorum verba propria lingua clare audi­
re, tunc exorcismi quoque lingua vernacula proponi possunt,
deretur.
6· Versione* in linguam vernaculam parari curent Conven­
Potest igitur etiamnunc instaurari, si debitum huic stu­
tus episcopales pro tota regione, a Commissione peculiariter
dio tempus ac potiores partes tribuantur nec tot aliis obrua­
ad hoc deputata, in qua viri propriae cuiusque linguae apprime
tur ac paene suffocetur disciplinis, quae in publicis scholis
periti, shre sint clerici sive laid, textum conficiant, non tan­
tum fidelem, sed et spiritui quoque linguae respondentem.
succrevere; si ratio docendi magis ad illam antiquitus tra­
Versione* demum a dicti* Conventibus cpiscoplibus debite ap­
ditam accedat, ita ut usus loquendi scribcndique latine
probentur. non tamen ultra spatium decem annorum, ita ut vercomparetur; si praeceptores bene parati, latinae linguae
slones praedictae continuo linguarum progressui aptari posiluL
cognitione et usu experti et paedagogicis dotibus Instructi,
lSequuntur ritus et rubricae novi Ordinis baptismi adul­
ex dissitis etiam locis —iut a latinitatis instauratoribus
torum j.
saepe factum esse constat.— accersiti, ad hoc munus deAdn. Vide ritum. q»o «Ordo baptised adultorum par grados catechusignentur; si latinae linguae exercitatio privatim et in pe­
zMnatus dispositos» administratur, apud AAS £4 (1962) 315-332; O
culiaribus scholis continuetur etiam inter aitiora studia /
LOW is EL 76 (IW2) 444-453. L R. in NrT 35 (1963) 75-73.
ecclesiastica, ct in his praescriptus huius linguae usus reli­
giose servetur, si omnis in ea docenda dlscendaque ponatur
cura, industria, alacritas, quales in rebus maximi momenti
3062
et pretii solent ac debent adhiberi; si, denique ac praeci­
pue, summum Ecclesiae bonum spectetur et certa ac firma
1962 APR 22.-SC STUD., INSTR. AAS 54 (1962) 339-368
ummorum Pontificum voluntas attendatur elque prompta
bocdlentla ac debito obsequio otemperetur.
Ordinationes ad Const. Ap. «Veterum sapientiam»
DE LATINA EXCOLENDA LINGUA RITE EXSEQUENDAM

Sacrum Latinae Linguae depositum, quod Petri Cathe­
dra a primis saeculis sancte semper custodiit habultque
4275

uy4xg6i).pp. 1^,33 [LE 3043).
îxœütÎÎSXLÏ

’

S7n?.ArÜS et Cludiorum Universitatibus. Epist. Z^liiuxw

4276

1962 ΑΡΗ 22

Hoc Sacrum Consilium Seminariis et Studiorum Univer­
sitatibus praepositum, prompto animo obtemperans man­
dato Constitutionis ApostoHeae «Veterum sapientia»
[LE 30431, omni sedulitate accuravit huius lingune do­
cendae discendacque rationem, idoneam sane ad cius
Instaurationem plene et efficaciter consequendam.
Hos Igitur Ordinationes Seminariis, Universitatibus et
Facultatibus studiorum ecclesiasticorum tradit easdemque
religiose servandas praescribit.

Caput I—Normae Generales
Art. I—De rationibus studiorum singularum gentium ad
normas 'Ordinationum· accommodandis4.

J1. Cum variae studiorum rationes in singulis gentibus
earumque ecclesiasticis scholis vigentes, Interdum, quod ad
latinae linguae studium attinet, Impares sint ad plenam
huius linguae scientiam et usum consequendum, vario mo­
do erunt, ad normas ab his Ordinationibus constitutas, ac­
commodandae, ut plene finem assequi possint neque ulla
detur excusatio de non obtento proposito.
Partim Igitur cedat oportet publica studiorum ratio, si
componi nequeat cum plena ct propria studiorum eccle­
siastici viri institutione et cum ea in latina lingua forma­
tione quae a Constitutione /Xpostolica et Ordinationibus
in omnibus sacris administris requiritur ct praecipitur.
f 2. Ut hae Ordinationes fideliter serventur, atque ut
vigentes in singulis gentibus studiorum rationes ad easdem
rite accommodentur, uniuscuiusque Nationis Episcopi qui­
busdam peritis viris hoc munus committant, ut, pro loco­
rum adiunctls, una eademque sit, in eadem Natione, huius
studii ratio, utique Sacrae Congregationi recognoscenda ct
probanda.
f 3. Cum vero in fideli Apostolicae Constitutionis ct
harum Ordinationum exsecutione, primis praesertim temporibus, variae pro locorum / temporumque condicionibus
oriri possint difficultates. Sacra Studiorum Congregatio
peritorum Coctum constituet, cuius auxilio eas ad mentem
Constitutionis et Ordinationum solvet, dubia definiet,
responsa et consilia dabit, totamque huius rei exsecutio­
nem prosequendam curabit.

Art, II—De latinae linguae magistris
{1. Quod attinet ad linguae latinae professores in scho­
lis inferioribus et mediis seu humanitatis quas vocant (at­
que in scholis celsioris ordinis —Seminariis Maioribus et
Facultatibus Ecclesiasticis— pro peculiaribus cursibus de
Interpretatione SS. Patrum, Theologorum, Documentorum
Ecclesiae), primum et omnino requirendum est, ut hi apti
ac periti in nac lingua sint debitisque praediti paedagogicis
dotibus cum ex ipsis procul dubio pendeat pars maxima
felicis exitus huius institutionis.

§ 2. Antistitum igitur Moderatorumque cura sit eos cle­
ricos tempestive deligere, qui ad hoc munus aptiores propensioresque videantur, ac de iis probe formandis parandisque sint solliciti, ut sunt de ceterarum disciplinarum
professoribus.
} 3. Semper in magistris designandis non quantulacumque, sed peculiaris huius linguae scientia in eiusque usu
peritia requiratur.
Quam ob rem antequam docere Incipiant, debitam docto­
rs lauream In litteris classicis consecuti sint in aliqua stu­
diorum Universitate, et aptam linguae ac litterarum lati­
naram scientiam acquisierint sintque in eiusdem sermonis
usu probe exercitati. Quod si in propria natione huiusmodi
Facultates non dentur vel minus aptae sint, ad optimas stu­
diorum Universitates in exteras gentes mittantur.
§ 4. Cum autem in plerlsque civilibus studiorum Uni­
versitatibus fere una philologies eruditio, parum vero usus
latinae linguae spectetur, curent sacrorum Antistites, ut
iuvenes professores, etiam publica laurea donatos, et lau­
dabiliter eos etiam qui in altiorlbus disciplinis fontes com­
mentari debebunt ·, mittant ad aliquod ex Institutis ab
hac Sacra Congregatione iam probatis vel constituendis,
praesertim vero ad Academicum Latinitatis Institutum ëx
Constitutione Apostolica «Veterum sapientia» Romae con343 dendum 7, ut comparare sibi possint non modo / vivum
• Const. A post. n. 8 (p, 135 iu.sta eJii. A. A. S.) [LE 3043].
• Consi. A post. na. 3, 6 (p. X33, 134) (LE 3043)- Cfr. S.C. deSem. Epist.
rj Oct IQ57, η. I (p. 294
«*· A. A. S.) [LE 2698]. · Cfr. Cap. Ill,
Art. x, j 3; Cap. IV, Art. 1, I 3 [LE 3043). 1 Const. Apost. n. 6 (p. 134)
[LE 3043].

4277

η. 3062

SC STUD., ORDINATIONES DE LINGUA LATINA EXCOLENDA

hulus linguae usum in loquendo et scribendo, sed plenio­
rem etiam Latinitatis Christianae ct Medii Aevi cogni­
tionem.
§ 5. Professores latinae linguae a suo munere ne amo­
veantur sine gravi causa, at in eo stabiles sint, ut docendo
se perficere et excellentiores fieri in dies possint.
§ 6. Udem ne nimiis horis docendi onerentur, quare
complures numero sint; neque aliis cuiusvis generis occu­
pationibus distineantur.

§ 7. Qui inepti quavis de causa agnoscantur, quique
praesertim huic linguae adversentur, tempestive amovean­
tur, ne, ex falsa indulgentia vel neglegentia improbanda,
prima adolescentium institutio detrimentum, forte sine re­
medio, capiat.
§ 8. Ubi periti latinae linguae professores pauciores in
quibusdam locis sint, curent Antistites, donec Illorum nu­
merus aeque augeatur, ut eos etiam ab aliis Dioecesibus vel
a Religiosis petant. Quod mutuum auxilium inter varias,
etiam diversae nationis, Dioeceses et Inter utrumque Cle­
rum, plurimum conferet et ad instaurationem latinae lin­
guae iuvandam et ad vinculum solidandum caritatis.
Art. Ill—De

examinibus

§ L Examina —quibus et alumnorum debita huius lin­
guae scientia et docentium In suo munere Industria ac pe­
ritia comprobatur— summa cum diligentia momentique
conscientia habenda sunt. Quaevis igitur indulgentia om­
nino vitetur in admittendis ad superiores scholas vel ad
gradus academicos vel ad ipsum magisterium qui imparati
sint vel non satis probati: quaevis enim hac in re facilitas
vel remissio detrimentum et illis Ipsis affert, cum postea
maiores inveniant difficultates daudicantesque semper sint,
et ipsi Ecclesiae, cum eius linguam minus intellegant et
ament, vel etiam spernant.
§ 2. Propria igitur examina habeantur post singulos
annos scholares, iteranda si non fuerint superata, antequam
ad superiorem classem fiat accessus; in iis autem habeatur
semper oportet (praeter exercitationem componendi, pos­
tremis annis) translatio ex latina in vernaculam et ex ver­
nacula in latinam linguam, ad verbum primis annis, dein
usque expolitius secundum utriusque linguae proprietates
genusque dicendi.
§ 3. Pariter examen habeatur post absolutum curricu­
lum studiorum mediorum, idque eiusmodi sit, ut praeter
debitam latinae linguae scientiam, comparatum etiam eius
sufficientem usum comprobent, ut alumni / reapse parati 344
accedant ad superiores disciplinas discendas, casque latine
intellegere et proponere valeant.
§ 4. Qui ad Seminarium Maius vel ad Facultates eccle­
siasticas admitti cupiunt, neque studia classica peregerint
In aliquo Seminario Minore, sed vel in civili aliqua schola
vel in aliquo alio collegio, in quo alumni non ad sacerdotium,
sed ad publica munia parantur, severius in scientia et usu
linguae latinae examinentur, ut non minus parati, quam
qui in Seminario Minore studia peregerint, admittantur.
Quod si requisitam latinae linguae scientiam non habeant,
per conveniens tempus studia classica resumant atque rite
perficiant.

§ 5. Ab alumnis, qui ex aliis Institutis vel Seminariis
admittuntur in Seminaria interdloecesana et regionalia ad
maiores disciplinas discendas, peculiare examen, ad modum
colloquii latin! vel per aptam scripti unculam, a Moderato­
ribus Seminariorum Maiorum exquiratur. Qui haud satis
parati inveniantur, non ante admittantur, quam per con­
gruum tempus suppleverint quae non perfecerint.
§ 6. Peculiaris adhibenda est cura atque muneris con­
scientia In lis rite in latina lingua instituendis, qui natu
maiores ad sacerdotium vocati sunt et nihil vel parum ad­
modum latine didicerunt. Vix enim credi potest quantum
haec studia ad maturiorum etiam animos atque ingenia
informanda conferant; quantum, contra, tota eorum sacra
institutio lacunosa sit, ct quantae dein sollicitudini sint
moderatoribus, sl cursim ac leviter ea peregerint. Celerum,
ut aperte praescribit Constitutio: «Nemini... faciendus est
aditus ad philosophicas vel theologicas disciplinas tractan­
das, nisi plane perfecteoue hac lingua eruditus sit, eiusque
sit usu praeditus» * —Hi igitur alumni:
°
l.
In scholis peculiaribus ad eos recipiendos destinatis
ita Integram huius studii rationem —etsi citatiore gressu,
non tamen perfunctorie ac prope summis labiis— absol­
vant, ut nihil ex ea, aetatis causa, praetermittant.
• Const. A post. 0. 3 (p. X33) (LE 3043].

4278

SC ST LTD M ORDINATIONES DE LINGUA LATINA EXCOLENDA

η. 3062

2. ® Huiusmodi studium latlnae linguae, antequam stu­
dio Philosophiae Scholasticae Initientur, saltem per bien­
nium profanant.
3. ® Ewnen subeant ac superent, antequam in Semina­
rium Maius mittantur; huius autem erit comprobare utrum
345 sufficienti scientia et usu instructi sint/.

ArL IV—De latinae linguae pronuntiatione
Quod ad pronuntiandi rationem attinet, quamvis nihil
detrahendum sit el, ouam «classicam» vocant, quaeque,
cum sit in pluribus celsioribus praesertim scholis recenter
restituta, utique cognoscenda est, attamen, ut iam S.
Pius X1 et Pius XI10 monuere, ea pronuntiatio, uniformi­
tatis causa, in usu retineatur, quae «romana» dicitur, quip­
pe quae non modo «intime conexa sit cum instauratione
cantus gregorlani, ad cuius numeros modosque formandos
multum valuit usitata eo tempore ratio accentuum et pro­
nuntiationis linguae latinae», et maxime apta «ad unitatem
liturgicam in dies solidandam» n, sed etiam sit in usu
num quam intermisso in Ecclesia et in plurium gentium
scholis a saeculo circiter quarto, ita ut fere intcrnationalis
seu communis evaserit; sitque insuper pronuntiatio, qua
legebantur ecclesiastica documenta cum exarata sunt, qua
igitur legi etlamnunc debenL
Caput II.—De

communi ratione studii linguae
tinae ln scholis Humanitatis

La­

Art. I—De fine huius studii et ralione eum assequendi11

1902 ΑΡΗ 22

2'*
v,Rent rat,° dandl xl° vel piare,
annos litteris latinis, haec Ibi omnino retinentur. Quo tem­
pore Auctores deligantor vel secundum propriam loci ra­
tionem studiorum, vel secundum schema infra propositum
(Art. Ill, f 3).
Neque praescriptum tempus putetur inutiliter Insum­
ptum: si enim alte nunc adulescentes non egerint In his disci­
plinis radices, nunquam imbuentur solidioribus, quae se­
quentur, doctrinis neque ecclesiasticae Institutionis fructus
plene percipient.
§ 2. Sic igitur variae disciplinae disponendae contrahendaeque sunt (nisi etiam aliqua vel omnino relinquenda
vel ad aliud tempus diffe/renda sit), ut hoc praescriptum 347
temporis spatium latlnae linguae tribuendum omnino ser­
vetur.
$ 3. Qui Seminarium vel scholam ecclesiasticam Ingre­
diuntur post unum pluresve annos in hoc studio Impensos
In publicis scholis, el cursui assignentur, qui cum eorum
vero scientiae gradu conveniat, non autem simpliciter cum
numero annorum.
I 4. In lis denique gentibus, apud quos Seminaria ex
peculiaribus historiae adiunctis habentur quoque pro Col­
legiis, in quibus et sacri tirones ct alii alumni eadem ratione
studiorum instituuntur, omnino curandum erit ut haec
communis studiorum ratio compleatur rite pro lis, qui ad
sacerdotium contendunt, ita ut quae Ordinationes prae­
scribunt circa spatium temporis studio latinae linguae tri­
buendum et circa explanandorum Auctorum quantitatem,
prorsus serventur et eo, quo ecclesiastica haec Institutio
spectat, perveniatur.

I 1. Nemo Ignorat latinae linguae et humaniorum litte­
rarum vim propriam ad insurgentia Ingenia conformanda.
His enim potlores mentis animique dotes exercentur, ex­
plicantur, perficiuntur; acuitur Ingenii acies et indicandi
vis; mens ad omnia recte amplectenda et aestimanda red­
ditur aptior; lucidior comparatur ordo in cogitando et lo­
quendo; verborum dicendique proprietas ct elegantia sup­
peditatur; animus non ad unam utilitatis conquisitionem,
sed ad altiorem cultum veramque humanitatem efficaciter
excolitur; plenior solidiorque acaulritur scientia non romanicarum modo linguarum, sed aliarum etiam cultiorum.
Haec tamen formandae mentis bona, quae una fere a
studio latinitatis exspectantur in publicis scholis, non ea­
dem una sunt, quae in clericorum Institutione attendun­
tur, quippe In his praecipua ralione spectetur peculiaris
Ula mens informanda, quae requiritur ad futura munia
346 ecclesiastica rite obeunda. /
5 2. Latinae linguae studium in scholis Humanitatis
clericorum eo pariter praecipue tendit, ut sacri ordinis ti­
rones adire possint sacrae Traditionis fontes, ipsa intelle­
gere Pontificum, Conciliorum, Liturgiae monumenta; de­
nique, ut hac lingua uti valeant in maioribus discendis
disciplinis, ln conscribendis ecclesiasticis documentis et
epistolis, in epistolarum commercio habendo cum fratribus
cx clero aliarum gentium, denique in disceptationibus ec­
clesiasticis circa fidei et disciplinae catholicae capita, quae
fiunt in conciliis et conventibus ecclesiasticis ex omni gente
habendis.
J 3. Ut autem hunc finem, seu debitam huius linguae
scientiam el usum sacri tirones consequantur, huiusmodi
studium accommodatum esse debet tum quod ad temporis
spatium insumendum attinet, tum ad Auctorum explican­
dorum quantitatem qualitatemque, tum ad rationem do­
cendi dlscendique.

Art. III.—Auctores explicandi 14

§ 1. In deligendis explicandisque auctoribus, haec fere
attendenda sunt: ut gressus fiat a facilioribus ad diffici­
liores; ut Ü seligantur qui probatiore sint latinitate, qui
nihil, saltem in delectis ad interpretandum locis, contineant
quod adulescentium aures animosque offendat, qui, con­
tra, aliquid contineant, quod et elegantia dictionis ct re­
bus contentis plus conferat ad veram animi iudiciique for­
mationem; ut ea varietate sumantur, qua possit veluti
prospectus aliquis sat amplus haberi In praecipua Roma­
norum documenta atque adeo in totas latinas litteras; ut
ea quantitate explanentur; quae sufficiat ad veram latinae
linguae scientiam suppeditandam; denique, ut cum rccentioribus Ecclesiae Scriptorumque documentis gradatim
coniungantur, quo melius possint alumni puram latinam
linguam discere eamdemque ad res novas exprimendas op­
time accommodatam.
§ 2. His ducti principiis, delectum quemdam Auctorum
exhibemus eosque ordine plus minus in scholis recepto dis­
ponimus per singulos annos, ita tamen, ut cum Auctorum
delectus, tum eorum per annos distributio possit, iustis de
causis (ut ex diu inducta consuetudine, ex accommodatione
ad publicam huius studii rationem, etc.), aliquantulum
mutari, dummodo definita haec quantitas, minima ct suf­
ficiens, nihil immutetur. /
§ 3. HI Auctores, igitur, et hac mensura fere deligantur
pro singulis annis:
I anno: primum, sententiae integrae et elegantes, ex
Auctoribus decerptae; quaedam proverbia et effata memo­
riter retinenda; altera anni parte, sumi poterunt quaedam
ex Veteri et Novo Testamento (ut creatio mundi, narratio
de septem fratribus Machabaels, parabola filii prodigi, ovis
perditae, etc.), saltem 100 versiculi, quorum nonnulli etiam
memoriae mandandi sunt; forte addi poterit aliqua Phae­
Art. II—De temporis spatio huic studio tribuendo 11
dri brevior fabella vel brevissima Ciceronis epistula;
II anno: saltem 10 Phaedri fabulae, una alterave Nepo­
I 1. Cum tempus huic studio assignatum in variis gen­
tibus, multis de causis tantopere variet, sive anni specten­ tis vita, circiter 20 Ciceronis epistulae, nonnulli breviores
dialogi latini (ex Erasmo, Vives, Jac. Pontano, etc.);
tur, sive horae singulis hebdomadis ei tributae, tantum
III anno: saltem liber cx Caesare, quaedam Ciceronis
temporis In ecclesiasticis scholis erit huic disciplinae dan­
epistulae,
300 versus ex Ovidio, aliquot hymni Breviarii
dum, quantum in praesentibus adiunctis necessarium ac
Romani, quaedam capita ex Catcchismo ad Parochos;
sufficiens ad finem eius consequendum censetur.—Hac
Igitur in re statuitur.
IV anno: 3 eclogae Vergilii, 5 elegiae cx Tibullo et Pro­
1.· Huius studii tempus per annos saltem septem est pertio, saltem liber ex Livio, aliquot Ciceronis epistulae ct
aliquot capita cx Catcchismo ad Parochos;
protrahendum pro adulescentibus qui latinitatis scholas in
heminariis incohant, horas vero non minus sex primis quin­
V anno: aliqua oratio Ciceronis, 30 capita cx Sallustio,
que annis, non minus quinque reliquis duobus.
liber unus cx Aeneide, et alius ex Georgicis; quaedam capita
r
•S. Ρινί X, EpnL Votre Lettre, ad Lcdovk-^n Eroes Vim Duboi», Ax- Catechlsmi ad Parochos;
cbtep
Btarieemem, 10 Ini. 191 r A. A. S., IV (1912). p. 578.
h’15 ,llbcr Philosophicus Ciceronis (vg. De
«· Ptvt XI. Eptà. ad Ludûvkwn Card. Dubcis. Arthirp. Panri-n . 28 \miitun°n ^
relî'nUlÎkeX Tu^“lanls, etc.); 10 carmina
Nov. 191e. “S. Prv
* X,U (Epiât. Voire Lettre). “ Ccnrf. A poti. 1
tU1°’. ber unus ex Annalibus vel mono«Neque vero» (p. 132) (LE y54jj.
graphlcus Taciti; quaedam capita Catechlsmi ad Parochos.
“ Cont. Afvtt n. 3-4 (PP- «33·» 14) (t£
17 Oct. 1957, n. Ill (p. 295) (i-E 1698].
4279

Ctr S. C. de 5«n.. Efmt.

4280

1962 APR 22

SC STUD., ORDINATIONES DE LINGUA LATINA EXCOLENDA

VII anno: Ars Poëtlca Horatii; comoedia aliqua Plauti
vdTerentii; excerpta cx Lucretio (saltem 300 versus); liber
aliquis ex De Officiis Ciceronis, vel rhetoricus Ciceronis aut
Quintiliani.
[V///-/A' anno: Praeter opera quae vel cx superius tra­
dita distributiones restant interpretanda (quod amplius tem­
pus suppetat), vel cx propria loci ratione studiorum cxplandmtasunt, addantur selectae quaedam epistulae ex Plinio
et Seneca; selecta cx Christianis latlnis Scriptoribus et
SS. Patribus (Minucio, Lactantio, Ambrosio, Augustino
dc.); ex Documentis Romanorum Pontificum; ex optimis
Scriptoribus latinis reccutiorlbus.)
f 4. Catechlsmum ad Parochos, qui saepissime a Sum­
mis Pontificibus et Conciliis Provincialibus commendatus,
In scholis, ad saeculum usque elapsum, adhibitus est ut
S49 liber aureae latinitatis idemque optimus / discendae Chri­
stianae doctrinae, textus, semper in manibus habeant alum­
ni α tertio latinitatis anno, quo flet ut sensim discant au­
reum latinum sermonem coniungere cum propria ct per­
spicua lingua documentorum disciplinarumque Ecclesiae.
f 5. Etsi de vita et scriptis singulorum Auctorum, qui
in scholis interpretandi expllcandlquc sunt, iam aliqua no­
titia exhibita est a Professore antequam opus explicandum
aggrederetur, hic tamen debet totum latinae rei litterariae
contextum dare, a quinto anno. Recenseantur praecipuo­
rum scriptorum vita, opera, argumenta, momentum histo­
ricum vel philosophicum vel poëticum, genus dicendi proErium, Imitationes mutuationesque ex antiquioribus, alia
uiusmodi. Haec autem omnia latine explicentur et librum
auditores possideant, qui si latine conscriptus desit, pro­
fessor poterit vel aliquid dictare vel scripta folia distri­
buere.
Caveant hac in re ne nimis indulgeant eruditioni, sed ea
modo exquirant, quae reapse ad Auctoris vitam, artem,
linguam, momentum proprium ct ad formationem iudicii
animique spectent.
Art. IV—De ratione docendi discendique linguam latinam u
§ 1. Cum latinae linguae studium postulet praeviam
partium orationis seu, quam vocant, ^analysis grammatica­
lis vel logicae· cognitionem, alumni rudimenta huiusmodi,
omnino necessaria, per congruum tempus ante doceantur,
quam ipsum huius linguae studium incipiant.
5 2. Ratio docendi latinam linguam sit oportet ad eius
usum assequendum accommodata. Quare nimia illa philologica farrago, quae in scholis litterariis, altioribus praeser­
tim, prope una viget neque optatos fert huius studii fructus,
amputanda erit atque ad veterem docendi rationem re­
deundum, cuius praecipua capita in memoriam infra revo­
cabimus
8-10).
f 3. Cum in latina sacrorum tironum institutione, huius
linguae plena scientia et usus spectanda ct assequenda
sint, grammatica institutio non perfunctorie ac leviter tra­
denda est, sed plene ct recte; gradatim quidem pro audi­
torum captu, ct semper cum ipsa textuum comparatione
et lectione coniuncta.
§ 4. Pars igitur theorica ita fere dividi potest, ut 1.®
anno tradatur phonetica et morphologie Integra, etsi sumi50 mario modo; accedat 2.° anno / repetitio generalis morphologiae, quae complenda erit in sua parte magis anomala,
et praeterea pars syntaxis, quae concordantiam casuum
spectat; 3.® anno absolvatur syntaxis temporum et modo­
rum; 4.® anno syntaxis resumatur ct perficiatur in partibus
etiam difficilioribus; 5.® anno prosodia et metrica plene,
etsi summario modo, doceatur, neque interim syntaxis re­
petitio neglegatur; 6.° et 7.® anno, non modo stili praecepta
tradantur breviter, sed etiam grammatica, syntaxis et
metrica (hexametrica, horatiana ct hymnica) in Auctori­
bus Ipsis legendis, commentandis, vertendis detegatur et
resumatur.
f 5. Praecepta grammaticae (quae omnia, praeter ea
quae Interim prudenter praetereunda sunt, memoria sunt
bene tenenda) facili ac perspicua ratione magister explicet,
sine quaestionibus de nugis, at crebris earumdem rerum
repetitionibus. In exemplis, quibus pueri doceantur quem­
admodum illa sint ad loquendi scrlbendique usum ac­
commodanda, magister occupetur, potius quam in omni­
bus, utilibus, inutilibus, hic inde magno studio congeren­
dis; quare summo studio seligat quae admodum significan­
tia et utilia sint. Ita ut eius schola sapientia eluceat.
} 6. In deligendis grammaticis magna adhibeatur cura,
ut cum certam ct perspicuam, tum plenam etiam contilt
Aftotî. n. 3 (p. 133) [LE 3<M3l· Ctr» S. C. de Sem., Efiüi. 27
Oct 1937, η. Π (ρ. 294) [LE 2693).
4231

n. 3002

neant doctrinae tractationem. Non igitur, praesertim in
primis scholis, sint nimis eruditione minutilsquc refertae;
neque tamen simpliciores levioresque, cum usus linguae,
in scribendo et loquendo, perspectam admodum requirat
eius doctrinam atque naturam. Perutile autem erit unam
tantum sequi pro Integro curriculo, ut discipuli eam per­
spectam ct deinde semper comitem fidelem habeant, quam
consulant cum dubium aliquod oriatur.
§ 7. Secundum antiquitus traditam rationem docendi,
Iam diu fere ubique non sine detrimento intermissam (quae
tamen nostris diebus magis magisque aestimatur atque, ad
reccntlora scientiae pacdagogicae praecepta scite accom­
modata, apte excolitur), usus latine loquendi in ipsas prae­
lectiones, interrogationes, repetitiones inducatur.
Textus ipse syntaxis latine conscriptus sit, vel Ipse ma­
gister breviter praecepta latine tradat, quae ut memoriter
a discipulis retineantur ac recitentur curabit.
§ 8. Magni Igitur facienda est exercitatio, quae varia
ratione in scholis latinitatis haberi potest, gradatim tamen
et congruenter ad doctrinae gradum uniuscuiusque scholae./ 351
1) Discipuli exerceantur in declinandis primum formis
regularibus, dein formis etiam anomalis usitatissimis, quas
memoriae omnes mandent; in eisque diligentissime, diver­
sorum generum et nominibus et verbis ad declinandum
propositis, insistant.
2) Altera exercitatio erit memoriae, ita ut non modo
grammaticae praecipua saltem praecepta ad verbum (ut
clare et firmiter retineantur, quasi artis cuiusdam formu­
lae), sed etiam selectae sententiae et dicta, lectissimi tum
poëtarum tum oratorum loci memoriae mandentur ac re­
citentur.
3) Pariter exerceantur interrogationibus de praeceptis
grammaticae, etc., de argumento Auctorum, de explana­
tione significationum verborum: In primis autem scholis
vernacula lingua, dein latine; primum, eorum quae expli­
cata et adnotata sunt, iisdem propç verbis, dein propriis.
4) Plurimi flat exercitatio loquendi, bene tamen et po­
lite, ita ut, si in aliqua re pcccarint alumni, statim a ma­
gistro corrigantur; qui ct selecta de rebus communioribus
verba suppeditabit.
5) Scriptio, quae praecipua ratio est perveniendi ad
plenam linguae scientiam et usum, fiat nunc inter scholas
extemporaliter, nunc inter privatum studium; in superiori­
bus autem scholis, alternis soluta et ligata oratione bis
saltem in hebdomada; argumentum proponatur vel Iam
explicatum vel simpliciter enuntiatum; ln carminibus me­
trice pangendis (qui maximus labor maximos etiam, si non
ipsius poëseos, certe saltem scientiae linguae et metricae
latinae fructus afferre solet), primum magister versus ali­
quos, dissoluto ordine verborum proponat, quos discipuli
adstringant rursus; dein Ipsi, suis viribus, et certo aliquo
metro pangant.
6) Numquam desit conversio ex vernacula lingua in la­
tinam et cx latina in vernaculam, quae si fiat proprie et
secundum utriusque genus dicendi, plurimum confert ad
utriusque linguae pleniorem scientiam acquirendam, indo­
lem detegendam, et ad mentes reapse informandas.
7) Auctorum explicatio, ad modum praelectionis pro­
fessoris, ab uno, ceteris audientibus, facienda.
§ 9. Praelectio, ln qua professoris eruditio, peritia, in­
dustria, efficacitas maxime elucent, instrumentum est prae­
cipuum ad felicem huius Institutionis exitum assequendum.
Ea sit in primis scholis simplex et vulgari tantum sermone;
post, ad vulgarem accedat interserta latina explicatio; a
quarto anno sit tantum latina et uberior. /
353
Sic autem magister procedere fere potest, ut primum
fjraecedat argumentum libri vel orationis vel loci in singuis scholis explicandi vel breviter resumendi; dein sequa­
tur explanatio, quae, in scholis grammaticae, exponet ver­
borum ordinem, orationis structuram et vocabula obscu­
riora; in superioribus scholis, latine idem exponet, sed or­
natius et uberius; tum accedat grammatica, pro scholis
inferioribus, in qua perpendentur singula verba ct unius­
cuiusque genus, declinatio, coniugatio, modi, tempora, etc.,
vel rhetorica, pro scholis superioribus, seu observatio ea­
rum rerum, quae, prout Auctor explicandus erit orator vel
poeta, ad eloquentiam, ad poëslm, ad grammaticam, syntaxim et orationis structuram pertinent; tum eruditio, quae
in scholis inferioribus erit plenior explicatio (per exempla,
similitudines, descriptiones, etc.), quam suggerunt quae­
dam vocabula, narrationes, etc.; in scholis superioribus,
eodem modo procedet, sed uberius et adductis notionibus
historicis, mythologies, poêtlcls, etc.; denique latinitas.
4282

SC STUD., ORDINATIONES DE LINGUA LATINA EXCOLENDA

η. 3062

quae in scholis Inferioribus pueros docebit quomodo ver­
borum ordo mutetur, alia aliis praeponantur, haec et non
illa vocabula usurpentur, etc.; in superioribus scholis ex­
plicabit metaphoras proprias, vim verborum ct significan­
tiam, diversam vim ex diverso ordine et artificio, proprie­
tates utriusque linguae in eadem re exprimenda, denique
omnia, quae ad eloquentiam, po&Im, genus dicendi per­
tinent.
f 10. Interpretatio Auctorum fiat primum, saltem ex
parte, ab alumnis in cotidianis pensis (eîusque rationem
petat professor in scholis et interdum corrigat in proprio
cubiculo, ut melius certior fiat de uniuscuiusque profectu);
delà a professore in scholis, qui vocabula, modos dicendi,
constructiones difficiliores, notitias historicas et geographi­
cas, etc. explicabit variis modis latine vel vernacula lin­
gua, sed quam lectissimis verbis et ratione dicendi propria,
ut utriusque linguae color proprius eluceat. luvat autem
alternis scholis poêtam et oratorem interpretari, ne, defi­
ciente varietate, fastidio auditores afficiantur.
Caput III—De
in

Art.

A»

it?.'

studio

et

USU

LATINAE

LINGUAS

Seminariis Maioribus

I—De studio linguae latinae

§ 1. Seminarii Maioris alumni studium latinae linguae
non omnino deponere debent, at Illud prosequi ac perficere
In ils praesertim, quae sunt propria ac peculiaria latinitatis
fontium sacrae Traditionis, documentorum Ecclesiae et
353 disciplinarum, quibus operam navant./
5 2. Non modo igitur privata classicorum christianorumque Auctorum lectione hanc Unguam excolant, sed, ut
hacc quasi vernacula, quasi materna ac nativa evadat,
varia ratione in ea assidue exerceantur, quomodo olim
fiebat ac fit etiamnunc in recentium linguarum studio,
quae ipsa collocutione, potius quam praeceptis discuntur.
Quare commendanda erunt latina colloquia certis diebus
inter animorum relaxationem et cum professoribus In pri­
vatis explicationibus; neque neglegenda latina compositio,
cuius fructus, sollemnioribus praesertim diebus, in publicis
academils recitari vel exponi possunt.
§ 3. Ut alumni qui maioribus disciplinis operam navant
studium latinae linguae constanter prosequantur ac paulatim introducantur in peculiarem fontium latinitatem,
praecipitur ut:
1. · a perito professore peculiaris huius latinitatis cur­
sus pro omnibus alumnis latine habeatur, qui horam sal­
tem in hebdomada complectatur per integrum Theologiae
curriculum;
2. · in eodem cursu, variarum disciplinarum praecipua
documenta et fontes —ut scripta SS. Patrum, et Theolo­
gorum, documenta Pontificum et Conciliorum, textus Liturglae— ex communi, cum singulis professoribus consensu
delecta, legantur et explicentur,
®
3.
ab hoc cursu frequentando nemo eximatur, et eo
absoluto, examen omnes subeant, ac repetant qui plene
non satisfecerint.
Sic fiet ut ex perspectis proprietatibus suae cuiusque la­
tinitatis, non modo solidum ponatur fundamentum ad exe­
gerim doctrinae, sed etiam augeatur directa fontium cogni­
tio el vera eorum percipiatur interpretatio —sine qua nulla
dari potest tuta ac sincera institutio ecclesiastica— et si­
mul complementum magni pretii addatur scholasticis prae­
lectionibus.

1 002 ΛΙ·|| 22

scholae editi ct in schola adhibiti, slcuti etiam privati
professorum scripta in auditorum usum multiplicata, quibus quaedam doctrinae capita opportunum censeant Il­
lustrare semper sint latine exarata.
°
2.
Ut auditores singuli non modo librum de singulis
disciplinis latine tradendis, latine conscriptum possideant
sed etiam integram S. Scripturam Iuxta editionem Vulga­
tam, Codicem luris Canonici et varia documentorum En­
chiridia latina.
3.0 Index librorum in scholis adhibitorum Sacrae Stu­
diorum Congregationi significetur, secundum eiusdem prae­
scriptum l7.
§ 4. Assuefiant praeterea alumni, quae latine legerint
vel audierint, latine etiam In mente evolvere, perpendere,
repetere, retinere; vocabula locutionesque cuiusque disci­
plinae propria bene intellegere ac memoriae mandare, ut
dein in repetitionibus et examinibus usque expeditius ct
polite eloqui possint.
§ 5. Examina sive scripto sive ore habenda de discipli­
nis latine tradendis, latine fiant; Idem autem dicatur de
publicis disputationibus ct praelectionum repetitionibus.
§ 6. Professores quibus superiores ecclesiasticae disci­
plinae latine docendae sunt:
1. ® omnia latine parent accurate, dilucide, emendate»
ut dignitas ipsa harum disciplinarum postulat, nec formam
dicendi relinquant extemporali afflatui;
2. ® quare ita deligantur, ut in eis non tantum In pro­
pria disciplina peritia, etiam singularis, attendatur, sed
ratio quoque habeatur debitae eorum scientiae et usus
linguae Jatinae ie;
3. ® tempestive igitur moneantur, ut In hac etiam parte
parare se possint, et eis congrua ad hanc praeparationem
suppeditentur auxilia;
4. ® si vero praescriptum latinae linguae usum in ha­
bendis praelectionibus neglegant et contemnant, ne et doc­
trina et exemplo auditoribus noceant, a munere amo­
veantur 17. /
355
§ 7. Moderatores Seminariorum sollicite curent quae de
bibliotheca apte instruenda, etiam ad linguam latinam et
graecam quod attinet, infra edicuntur (Cap. IV, Art. II,
§ 14).

Caput IV—De
Universitatibus
Art.

studio et usu latinae linguae ln
et Facultatibus studiorum eccle­
siasticorum

I—De studio linguae latinae

§ 1. Cum altiorum praecipue studiorum munus sit au­
ditores <ad fontium cognitionem, ad investigationis labo­
risque scientific! usum atque ad magisterium exercendum
instruere» *·, patet huiusmodi auditores peculiari etiam
Instructos esse debere scientia et usu latlni sermonis, qui
scientiae sacrae clavis est necessaria.
) 2. Nemo igitur in Universitatem vel Facultatem ad
gradus academlcos adipiscendos ascribi potest, nisi curricu­
lum medium studiorum classicorum rite absolverit
quod
utique probandum erit documentis authenticis, firmo i ure
Universitatis vel Facultatis imponendi examen, quandocumque documenta allata non sufficere censeantur. Falsa
enim hac in re indulgentia aliaeque humanae rationes non
poterunt gravi non esse detrimento et studiis ipsis et debi­
tae horum auditorum institutioni11.
§ 3. Quo latius et fructuosius alumnis pateat aditus ad
Art. II—De usu linguae latinae ι·
fontes (quorum cognitionem, ex Art. 2 Const. Apost. «Deus
scientiarum Dominus
,
*
spectare debent Universitates ct
I 1. In maioribus disciplinis ecclesiasticis tradendis la­
Facultates studiorum ecclesiasticorum) ct eorum accura­
tinae linguae usus prompte et plene instaurandus ubique
tior habeatur exegesis philologica —cuiusvis ulterioris exe­
est, quibusvis superatis difficultatibus; nullique Antistiti
gesis fundamentum primum ac necessarium— et inde plena
vel Moderatori lam liceat arbitrio suo aliquid indulgcndo
ccrtaque intellegentia, praescribitur.
permittere contrarium.
I 2. Disciplinae latine tradendae erunt Philosophia
1. ® ut in Facultate Philosophiae ct In Facultatibus at­
theoretica. Theologia universa, dogmatica et moralis, ge­
que institutis superioribus disciplinarum sacrarum pecu­
neralis et specialis Introductio in S. Scripturam, Ius Cano­
liaris habeatur cursus, quo alumni de propria fontium lin­
gua (graeca et latina) edoceantur;
nicum. Eximi Ideo possunt disciplinae quae ad doctrinam
pastoralem proprie dictam, ad catechetlcam et eloquen­
2. · ut huiusmodi cursus unam minimum horam in heb­
tiam / sacram pertinent; item Historia Philosophiae, Histo­
domada duobus annis saltem per semestre complectatur;
ria Ecclesiastica et reliquae disciplinae.
I 3. Quavis contraria reprobata consuetudine, praeci­
pitur.
1.® ut libri disciplinarum latine tradendarum In usum
Afioti. n. 5 (p- IM) (t£ VMjU
4283

-•z’

4284

1062 APR 22

SC STUD., ORDINATIONES DE LINGUA LATINA EXCOLENDA

·3. ut haec disciplina computetur inter auxiliares, nd
356 normas Const. / Apost. »Deus scient. *
Dominus (Art. 33,
f 1. 3; Art. 34). Quare ab hoc cursu frequentando nemo
eximatur, ct eo absoluto, examen est ab omnibus subeun­
dum, ac repetendum ob iis qui plene non satisfecerint.
I 4. Poterunt cum hac disciplina coniungi peculiares
Illae exercitationes, quae in doctrinali selectorum textuum
interpretatione versantur M, dummodo horarum numerus
(iuxta praescriptum § 3, n. 2.°), augeatur, ita ut distincta
explanatio philologlca ct doctrinalis detur vel ab eodem
professore, si sit In utraque parte peritus, vel a diversis.
I 5. In hoc cursu, post tradltns praecipuas proprietates
grammaticas et lexicales latinitatis documentorum quae
explicanda veniunt, nhllologicc et semantlce explanentur
delecti loci, qui ct lingua et argumento possunt auxilio
esse praecipuis disciplinis illustrandis. Sic verbi gratia, in
Philosophia, quaedam hac ratione exponantur ex praeci­
puis antiquis philosophis et praesertim cx S. Thoma; in
Theologia seligantur, congruenter cum variis tractatibus
theologicis ct cx eorum professorum consilio, loci SS. Pa­
trum, praecipuorum Theologorum, Doctorum Ecclesiae,
Conciliorum ct Documentorum Pontificum, textuum dog­
maticorum S. Scripturae, partes Llturgiae, etc.; in lure
Canonico et Romano, introducantur alumni in cognitionem
lexici ac generis dicendi proprii harum disciplinarum, il­
lustrando vim propriam praecipuarum vocum, et exponen­
do delectos locos antiquos et recentes.

Art.

II—De usu latinae linguae

§ 1. Usus latinae linguae in studiorum Universitatibus
ct Facultatibus, quavis superata difficultate integre resti­
tuatur, nulli facta potestate ex arbitrio hac in re dispen­
sandi.
§ 2. Disciplinae latine tradendae erunt Philosophia theo­
retical. Theologia universa, Sacra Scriptura, Ius Canonicum
et Romanum 24.
§ 3. Reliquae disciplinae vernacula lingua tradi possunt,
nisi ex necessitate —quod nimirum auditores ad varias
pertineant gentes ct linguas— vel ex laudabili consuetudine
aliter cautum sit.
§ 4. Publicae pariter disputationes et praelectionum re357 petitiones latine flant. /
§ 5. Quod ad examina attinet, haec praecipiuntur.

·1. Examina sive scripto sive ore habenda de disciplinis
latine traditis, latine fiant;
2.0 peculiari ratione latine pariter fiant examina prae­
ponenda cuivis gradui academico in dictis disciplinis susci­
piendo, «lectio coram» el thesis defensio;
δ.® In his latlnis examinibus iudicium etiam de latini­
tate ne leviter feratur, sed debita severitate, ut reapse,
praeterquam de doctrina, de examinatorum etiam expe­
dito et emendato huius linguae usu constet; qui vero non
satis, hac etiam in parte, instituti ac periti videantur, ad
gradus ne promoveantur.
§ 6. Experimentum ad licentiam consequendam requi­
situm ad normam Art. 37 «Ordinationum» ad Const. Apost.
Deus scientiarum Dominus, in disciplinis de quibus supra
(f 2), latino sermone exarandum est.
§ 7. Thesis ad doctoris lauream assequendam in discipli­
nis de quibus in eadem § 2, suadendum valde est ut latine
conscribatur.
Quod si Universitatum vel Facultatum statuta decer­
nunt vel decernent in posterum latinae linguae usum in
conscribendis thesibus, hic firmiter relincatur.
f 8. Cum thesis lingua aliqua ex vernaculis, quae ex
Statutis cuiusque Universitatis vel Facultatis admittuntur,
conscripta est, el congruens summarium latine exaratum
praemittatur.
f 9. Quod autem attinet ad professores tum mature
designandos parandosque ut in usu quoque latinae linguae
bene sint exercitati, tum amovendos sl inepti In hac parte
sint vel renilentes, eadem valent, quae pro Seminariorum
Malorum professoribus dicta sunt (Cap. Ill, Art. II, § 6).
I 10. Auctoritates academicae Universitatum ct Fa­
cultatum ecclesiasticarum in professorum nominibus San­
ctae Sedi proponendis, quibus disciplina aliqua latine tra­
denda erit, declarent etiam, praeter ea quae praescribuntur
uC£r. Const. Apost. Drus trient. Dom., Tit. Ill, Art. 30, f 1 (LE 1030},
et dta Ordinationes, Artt. 22-23 (PP- 354 et 269 iuxta ni. A. A. S.) (LE
I03J1'•Cfr. Ordinationes ad Const Ap. Deui icsmi. Dom., Art 21 (p. 36S)
[LE IO3J J.

4285

η. 3062

in Const. Apost. <Deus scient. Dominus
*
(Tit. II, Art. 21),
utrum II debitis latinae linguae scientia et usu praediti sint.
§ 11. Ex iis quae in Constitutione Apostollca dicta sunt
de praestantia latinae linguae pro Catholica Ecclesia, cuius
iure meritoque dicitur ct est lingua propria, valde optan­
dum est ut, qui in Actis periodicis de / sacris disciplinis 358
sclentlficas commentationes conscribunt ad clerum desti­
natas, Id latine faciant, hoc est lingua harum disciplinarum
propria, quo periculum vitetur inducendi, pro cuiusque ar­
bitrio, profanas vocum novitates et, per eas, In dogmata
varietates et ambiguitates atque etiam perversiones, et
quo plures cuiusvis geniis el linguae sacerdotes eas legere
ct intellegere valeant.
Quod si id fleri non possit, saltem congruum commenta­
tionis summarium latine addatur.
§ 12. Enixe pariter commendatur usus latinae linguae
In criticis apparandis editionibus documentorum primae­
vae Aetatis Christianae et Medii Aevi, et in vcrslonibus
scriptorum Ecclesiarum Orientalium. Hoc enim non modo
cum huiusmodi documentorum natura consentaneum est,
sed plurimum etiam confert ad universalitatem doctrinae
provehendam facilioremque reddendam eruditionis acqui­
sitionem.
§ 13. Idem dicendum est dc latinae linguae usu in ec­
clesiasticis coetibus, oui ad quaestiones sacrae disciplinae,
doctrinae vel pastoralis muneris tractandas coaguntur ex
gentibus et linguis diversis. Plurimum enim communis om­
nibus lingua confert ad mutuam animorum coniunctlonem,
ad faciliorem promplioremque communicationem, quam
tot linguarum multitudo impedit, efficitque ut magis in
dies Intra cuiusque gentis confinia sacri Universalis Eccle­
siae ministri conclusi et constricti, omnia prope ignorent
atque etiam scire neglegant, quae alibi a sodalibus in eo­
dem Implendo munere fiant.
§ 14. Curent pariter Seminariorum et Facultatum scholarumquc ecclesiasticarum Moderatores ut bibliothecactiam quod attinet ad latinam graecamque linguam, dili­
genter instruatur ac ditetur, ne desint, professoribus prae­
sertim, debita auxilia ad propriam institutionem perfiden,
dam et ad opera etiam critice conscribenda. Si enim debita
librorum suppellex desit, nullus etiam erit stimulus ad In­
vestigandum et scribendum, nulla curiosa conquisitio el
progressio, at modo inertia animi et confidens ignorantia.

Caput

V—De

studio

linguae graecae a

§ 1. Etsi Apostollca Constitutio spectat praedpue instau­
rationem studii et usus linguae latinae, minime tamen ne­
glegit claram definitam/que dare normam de studio etiam 359
linguae graecae. Maxima igitur cura addiscatur oportet, cum
et ipsa non modo multum conferat ad adulescentium men­
tes informandas, et sit cum latina lingua peculiari affinitate
coniuncta, ita ut ad plenam veramque illius scientiam re­
quiratur, sit praeterea in quavis fere civili ratione classi­
corum studiorum recepta, sed etiam necessaria prorsus sit
tum alumnis omnibus qui maiores disciplinas in Seminariis
aggrediantur, ac praesertim iis qui in Universitatem vel
Facultatem ecclesiasticam ad gradus academlcos adipiscen­
dos ascribi velint 2I; tum ecclesiastico cuiaue viro, cui ex
munere docendi Philosophiam vel Sacras disciplinas, vete­
res ipsi fontes sacri et profani adeundi sunt.
§ 2. Quare praescribitur.
1. ° ut in illis quoque gentibus, ubi In publicis scholis
scientiarum institutionem praecipue spectantibus, non tra­
ditur graeca lingua, tradatur in Seminariis et aliis scholis
ecclesiasticis, ne alumni ad superiores disciplinas discendas
Imparati admittantur.
2. ° Tempus, tum quod attinet ad annorum tum ad
horarum numerum in hebdomada, huic linguae discendae
tribuatur, quod ad debitam eius praescriptam cognitionem,
pro rcrum locorumque adiunctis necessarium requiratur.
3. ° Quod spectat ad Auctores cum profanos tum sacros
explicandos atque ad graecae grammaticae cognitionem,
proportione facta, ea ratio minima et sufficiens servetur,
quae pro latina lingua praecipitur In harum Ordinationum
Capite II (Art. Ill, « 1-3; Art. IV, H 2-6).
4. ° Professor linguae graecae sit reapse peritus et In
litteris doctoris laurea in Studiorum Universitate donatus.
5. ° Ratio etiam docendi enarrandique Auctores accom­
modata sit oportet ad debitam utilemque huius linguae
·· Const. Λ port., n. 7 (p. »33) [LE 3<Μ11·
’•Cfr. Const. Ap. Dns rcuni. Dom., Tit. II, Art. 25 [LE xojo]; CWt
··
*
tiones, Art. 14 (pp. 252 et 267) (LE 2033].

4286

3002

SC STUD., ORDINATIONES DE LINGUA LATINA EXCOLENDA

cognitionem, iuxta ea quae traduntur in his Ordinationibus
(Cap. Il, Art. IV).
Quare in scholis peculiaris impendatur cura In verborum
etymis detegendis, in Illustrandis vocabulorum familiis,
quae exiliis derivantur In recentes etiam linguas ct artes,
ut apprehensis etymis eorumque vi, plures inde voces in­
tellegantur ac vera utilitas habeatur pro altioribus studiis.
f 3. Constituenda peritorum Commissio ad studiorum
rationem in singulis gentibus secundum Pontificis Consti360 tutlonem ct has Ordinationes / aptandam *7, In hac quoque
parte rationem definiat, ab hac Sacra Studiorum Congre­
gatione probandam.
§ 4. Quod attinet ad linguam hcllenistico-biblicam,
praecipitur
1. · ut in Seminariis habeatur inter studia theologica
peculiaris cursus unius horae In hebdomada per annum,
examine absolvendus;
2. · ut in Facultatibus theologicis quoad omnes effectus
religiose servetur praescriptum Ordinationum ad Const.
Apost. Deus scientiarum Dominus, quo huiusmodi disci­
plina auxiliaribus adnumeralur (Art. 27, I, 2).

1962 ΑΡΗ 22

1) a Seminariis Minoribus ceterisque scholis in quibus
sacri futuri administri curriculum infimum et medium stu­
diorum classicorum peragunt, erit praecipue: de temporis
spatio huic studio tributo, de magistrorum numero et doc­
trina, de ratione docendi disccndiaue, de examinibus, de
omnibus denique, quae pro his scholis in Ordinationibus
praecipiuntur (cfr. Appendix /);
2) a Seminariis Maioribus, Universitatibus et Faculta­
tibus studiorum ecclesiasticorum, erit prasertim: dc pecu­
liari cursu latinitatis fontium, quomodo habeatur et quibus
magistris; de latinac linguae usu in tradendis disciplinis,
indicando quae latine, quae vernacula lingua tradantur;
dc auditorum professorumque praeparatione ct peritia in
lingua latina; de variis industriis ad latinae linguae studium
in alumnis fovendum, continuandum; de libris manualibus
in scholis adhibitis; dc ceteris, iuxta Ordinationes. /

Caput VIII—Normae

transitoriae

j 1. Quae in his Ordinationibus cx mandato Summi
Pontificis praescribuntur, integre valere incipient a primo
die anni academlci 1963-64 vel 1964 pro cuiusque he­
misphaerii consuetudine.
J 2. In regionibus autem in quibus latinae linguae scien­
Caput VI—De Visitatoribus
tia et usus ita tepuerint, ut in maioribus disciplinis alumni
intellegere professores latine loquentes non possint, ac brevi
§ 1. Constituitur munus Visitatorum, quorum erit, cer­
edoceri vel usum loquendi nequeant sibi comparare: ne
tis temporibus, inspicere uLrum, ad sedulam exsecutionem
debita in his disciplinis institutio detrimentum patiatur,
Constitutionis Apostolicae *·, omnes et singulae Ordinatio­
nes cum debita promptaque diligentia atque etiam cum
omnino curandum est:
fructu, qui lure exspectandus est, religiose senentur.
1. · ut interim, harum disciplinarum textus latine con­
f 2. Secundum propriam constitutam Visitationis ra­
scripti adhibeantur, et conatus fiant a professoribus expli­
tionem, Visitatores praesertim inquirant: de docentium nu­
candi gradatim latine aliquam praelectionem ac dein libri
mero et debita praeparatione ac diligentia; de studiorum
partem, ut auditores idoneam huius linguae intellegentiam
rationibus, prout fuerint a constitutis peritis digestae se­
sensim acquirant;
cundum has Ordinationes; de omnibus quae ad debitum
2. ° ut sollerti pariter industria Moderatores studium
tribuendum tempus, ad Auctores explanandos, ad ratio­
huius linguae in scholis superioribus varia ratione promo­
nem docendi, ad exercitationes faciendas, ad adhibendas
veant, ei designando definita quaedam cotidiana temporis
industrias, pertinent.
intervalla, quibus, moderante magistro, alumni assiduae
5 3. Poterunt etiam quibusdam praelectionibus intéres­
exercitationi dent operam ut quam citius possint praelec­
se, discentes interrogare, pensa videre, aliquid scripto vel
tiones sequi cum fructu;
3. ® ut peculiaris annus propedcuticus instituatur—quod
quidem magis opportunum et efficax videtur— quo qui
5 4. Nec Maiora Seminaria et Ecclesiasticas Facultates
parum exculti ex scholis humanitatis veniant (donec instau­
neglegant, in quibus Inspicient utrum alumni debite parati
ratio suos dederit fructus), in latinae linguae cognitione et
ln latinae linguae scientia ct usu veniant ex inferioribus
usu congrue perficiantur, antequam ad disciplinas supe­
scholis; utrum latinae linguae usus servetur in praescriptis
riores accedant.
tradendis disciplinis; utrum textus et Enchiridia documen­
5 3. Ordinarii locorum, antequam Seminarii Maioris
torum Ecclesiae, latine conscripta sint et a singulis alumnis
professoribus munus committant ocendi aliquam ex disclpossideantur, utrum cursus latinitatis Christianae institu­
pliais latine tradendis (cfr. Cap. Ill, Art. I.1, § 2), eorum
tus sit, et quanta cum utilitate proficiat; utrum examina
Sacrae Congreganomina —donec aliter cautum fuerit— Γ
quoque latine habeantur, et exerceantur alia ratione alumni
tioni de Seminariis ct Studiorum Universitatibus propo­
361 in usu cl cultu latinae linguae. /
nant, significantes utrum candidati, praeter ceteras requi­
§ 5. Visitatione peracta, de vero latinae linguae statu
sitas qualitates, latinae quoque linguae adhibendae peri­
referent ad Sacram studiorum Congregationem; remedia,
tiam habeant.
quae iis aptiora videbuntur, eidem proponent; significabunt
Quas Ordinationes omnes et singulas Ssmus D. N. loanpariter quae laudanda cl Imitatione digna Invenerint.
nes divina Providentia Pp. XXIII ratas habuit, confirma­
5 6. Singula ln explendo munere fusius inquirenda Vi­
vit, evulgari iussit, contrariis quibuscumque non obstan­
sitatores in spiciant ln Appendice 1.· his Ordinationibus
tibus.
adnexa.
Datum Romae, ex aedibus SS. CC., die xxn mensis
Aprilis, in Resurrectione Domini, anno mcmlxii.—lose­
phus Card. Pizzardo, Praef. Dinus Staffa, α Secr. /
363
Caput VII—De Relatione ad Sacram Congregationem
de Seminariis et Studiorum Universitatibus mittenda

I 1. Relatio de ratione et statu instaurationis linguae
latinae mittatur.
1) singulis annis ad quinquennium (nisi pro locorum
condicionibus S. Congregatio ad longius tempus cam mit­
tendam exquirat), ut constet utrum Ordinationes plene
iam inductae sint, vel aliquid cunctationis adhuc rema­
neat, et possint postrema Impedimenta definitive amoveri;
2) deln relatio erit quinquennalis, una simul mittenda
cum relatione generali de statu Seminariorum;
3) Universitates vero et Facultates ecclesiasticae, post
primum quinquennium, relationem ex more mittent trien­
nalem.
2. Relatio conficienda crlt a Praetecto studiorum,
ignanda vero ab Excellentissimo loci Ordinario; in Uni­
versitatibus et Facultatibus confidenda et subsignanda erit
a Rectore vel Praeside.
I 3. Relatio mittenda:

L

·’Cfr. urpr*. Cap. 1. Art. I, | a. ·· Conrf
[LB MM31-

4287

na. i i (p. ijjI

APPENDIX I

Delineatio Relationis ad Sacram Congregationem
de Seminariis et Studiorum Universitatibus mittendab·
1.

De stadio linguae latinae in scholis inferioribus et mediis

1. Quot anni studio linguae latinae tribuuntur? Quot horae
singuli* hebdomadis ct singulis annis? SuHiciuntne ad totam
Auctorum et grammaticae, etc. portionem explicandam con­
venienti modo? Qui Auctores explicantur singulis annis? Udem
nn diversi quam nui in Ordinationibus indicantur? eodem or­
dine? Hnbentne singuli alumni proprios textus?
2. Debultne ml to huius studii nccommodari, ut Ordinatio­
num praescripta servorentur? quomodo accommodata est?
3. Sl «Collegium-Semlnarlum» sit, qua ratione pro tironi­
bus, qui ad Sacerdotium adspfmnt, supplentur quae publica
Sl non agnoscatur. huius Seminarii (vel scholae) alumni
pub,,c°’ “tuIet
β. Quot Pn>/tlJOrT« linguae laUnne dantur? Quot horae

5.

·· Cfr. Orftw., Cap. Vit, ) j.

4288

1962 APII 22

STUD.. ORDINATIONES DE LINGUA LATINA EXCOLENDA

singulis tribuuntur et In quibus classibus? Habentne etima
alia munera domi vel extra, quibus a proprio hoc munere
distrahantur?
7. Suntne omnes doctor!» laurea In litteris classicis donati?
Sl secus, quas alias superiores scholas frequentarunt? vel qua
alia ratione praeparati sunt?
8. Quid fit ut quidam apti praeparentur?
9. Habentne latinae linguae usum In loquendo et scriben­
do, praesertim qui in superioribus scholis docent?
10. Quo exitu docent? Suntne debitis dotibus paedngogicis
ornati? Frequenter permutantur, an stabiles (praesertim qui
In superioribus scholis docent) sunt?
11. Examina fiuntne post singulos annos, etsi publice haec
non fiunt?
12. Sl publica fiant, fiuntne etiam privata in Seminario,
ut ludicium dc singulis feratur an debitum cuiusque anni pro­
gressum fecerint ct an propriam alumni institutionem habeant,
iuxta Ordinationes?
IX Qua ratione examina habentur? Fltnc conversio ex
354 utraque lingua? compositio, in superioribus scholis? /
14. Constatnc de vera scientia ct usu latinae linguae in iis,
qui ad altlores disciplinas ascendunt?
15.Danturne alumni qui maturiores ingressi sint? quibus
classibus attributi sunt? suntne Impedimento ceteris? hnbentne
proprias scholas? vel qua ratione edocentur omnia, quae exi­
genda sunt hac in re. antequam in Seminarium Malus admit­
tantur?
Quomodo totum hoc studium distributum est pro his voca­
tionibus? Quot anni tribuuntur? Exigilurne ab iis eadem lati­
nae linguae scientia ct usus antequam altiora studia petant?
Qua ratione student linguae graecae?
16.Quae ratio docendi? Estne, ut Ordinationes praescri­
bunt, sic accommodata, ut non eruditionem tantum, sed prae­
cipue veram latinae linguae scientium ct usum spectet? Conanturne magistri, praesertim superiorum scholarum, proposi­
tam in Ordinationibus rationem sequi?
17. Qui usus loquendi in scholis habetur? Quae exercitatio
scribendi latine? Habenturne frequentes repetitiones. Interro­
gationes, etc.?
IX Qui textus grammaticae latinae adhibentur? Quae par­
titio grammaticae, etc. servatur singulis annis? Absolviturne
pars thcorica et Auctorum explanatio singulis annis ab Ordina­
tionibus assignata? Tradlturne sufficiens notitia totius rcl lit­
terariae latinae seu litteraturae?
19. Quae difficultates peculiares habentur in hoc Semina­
rio? ex parte professorum, alumnorum, rationis docendi, tem­
poris, Auctorum explicandorum, numeri disciplinarum, etc.?
II. De studio et usu linguae latinae in Seminariis maioribus

1. In disciplinis maioribus tradendis, servaturne firma prae­
scriptio adhibendi linguam latinam? lamne vigebat haec ra­
tio? an modo inducta est? Consciine sunt Professores ct alumni
de firma voluntate Ecclesiae circa usum latinae linguae in his
disciplinis tradendis?
2. Professores possuntne latine docere? Si vero omnes vel
aliquis non possint, quid Interim cautum est? Danturne qui
huic usui adversentur?
3. Auditores singuli hnbentne textus latine conscriptos et
Enchiridia latine pariter conscripta? Possidentne integram
S. Scripturae Vulgatam editionem? Suntne satis parati ut la­
tine docentem intellegere valeant? an averso sunt animo lin­
guae latinae?
4. Quid ad prosequendum pcrficlcndumque latinae linguae
studium fit ln Seminario Maiore? Danturne academiae vel
365 scholae vel exercitationes ad hoc peculiares?/
5. Circa peculiarem cursum latinitatis Christianae, omnianc
exsecutioni mandata sunt, quae in Cap. Ill Ordinationum
praescribuntur circa tempus, professores, rationem illum ha­
bendi?
6. Examina fiuntne latine? adhibetumc de hac re debita
severitas?
7. Satisne parati in scientia et usu huius linguae veniunt
ex Seminario Minore? Admittunturnc aetate maturiores sine
debita in his studiis humanioribus scientia?
III.

De studio linguae graecae

1. Studio linguae graecae quot anni tribuuntur? quot ho­
rae? Absolviturne grammatica? Qui Auctores singulis annis?
qua mensura? Tradlturne sufficiens notitia litterarum graecarum? Suntne sufficienter In hac disciplina parati alumni qui
ad altlores disciplinas ascendunt?
2. Peculiaris schola de lingua gracco-biblica habeturne in­
ter studia theologica?
3. Professores suntne debita doctoris laurea donati ln lit­
teris classicis?
Relatio fiat de singulis, non perfunctorie, sed debito conscien­
tiae munere, ut remedia, si necesse sit, tempestive et efficaciter
adhibeantur.

APPENDIX II
Praecipua SS. Patrum opera e quibus
explicandum loci desumi possunt in cursu
Christianae ’·

apti

ad

Latinitatis

Finis huius peculiaris cursus non modo est breves SS. Pa­
trum locos vel sententias explicare, quibus theologica sufful­
ciantur argumenta, sed etiam alumnos Introducere ln intelle­
gentiam et consuetudinem latinitatis Christianae.

MCfr. Ortin., Cap. Ill, Art. i, | j.
4289

n. 3062

Opportunum igitur est ut. praeter breves delectos locos
Enchiridiorum, quorum vim plenam dabit ipse Theologiae
professor, etiam longiora excerpta, explicato primum breviter
eorum sensu, clare ct distincte legantur a latinitatis Christia­
nae professore, qui propriam alicuius verbi vel locutionis signi­
ficationem deteget, obscuriores formas et constructiones illu­
strabit. paucis significabit proprium cuiusque scriptoris genus
Sic auditores ad amorem SS. Patrum excitabuntur: eos adire
ct legere frequenter, intellegere et sensu suo gustare consue­
scent; non modo sua studia perficient, sed haurient exils amo­
rem veritatis ct rationem defendendi catholicam fidem contra
cuiusvis generis novitates et corruptelas; discent quo studio,
qua intellegentia, scientia, sapientia amplificandus sit religio­
nis profectus in Ecclesia Christi, «ut vere profectus sit ille
fidei, non permutrtio». hoc est <ut religionis dogma annis
consolidetur, dilatetur tempore, sublimetur aetate, incorrup­
tum tamen illibatumque permaneat et universis partium sua­
rum mensuris cunctisque quasi membris ac sensibus propriis
plenum atque perfectum sit, quod nihil praeterea permutatio­
nis admittat, nulla proprietatis dispendia, nullam definitionis
sustineat varietatem» n.
Quaedam Scriptorum ecclesiasticorum et SS. Patrum opera
hic indicantur, e quibus apti ad explicandum legendumque
loci desumi possunt; non tamen latinitatis Christianae profes­
sor prohibetur alia scripta pro opportunitate seligere.

L Theologia Fundamentalis
Athenagoras, Supplicatio pro Christianis. S. Iufhnus
Martyr, Apologlae. Epistola aa Diognelum (praesertim cc. 56). Tertullianus, Apologet icas; De praescriptione haeretico­
rum; De Idololatria. S. Cyprianus, De catholicae Ecclesiae uni­
tate (praesertim cap. IV); Epistolae (praesertim ad Cornelium
Papam). Lactantius, Divinae Institutiones. S. Augustinus,
De doctrina Christiana (Lib. 11-111: Dc exegesi biblica); De
vera religione; De utilitate credendi; De consensu Evangelistarum;
De symbolo ad catechumenos. S. Leo Magnus, Epistolae. Vin­
centi us Lerinensis, Commonllorium.

II.

Theologia Dogmatica

1. De Deo Uno et Trino: Minucius Felix, Octavius, cap.
14-38. Tertullianus, Adversus Praxean. f Novatianus, De 36/
Trinitate. S. Hilarius Piet., De Trinitate (praesertim libri
Π-ΙΙΙ). S. Basilics, Tractatus de Spiritu Sancio. S. Ambro­
sius, De fide, ad Gratianum, De Spiritu Sancto. S. Augusti­
nus, De Trinitate (praesertim lib. V). S. Gregorius Nazianz.,
Sermones. S. Io. Chrysostomus, De incomprehensibilitale Det.
S. Gregorius Nyssenus, De Trinitate, ad Eustathium (agit
praesertim de divinitate Spiritus Sancti).
2. De Deo Creante et Elevante. S. Gregorius Nyssenus,
Liber de hominis opificio. S. Ambrosius, Hexaemeron; De
Paradiso. S. Hieronymus, Dialogus adversus Pelag lanas.
S. Augustinus, De Genesi contra Manichaeos; De Genesi ad
litteram; De gratia Christi et de peccato originali.
3. De Verbo Incarnato: S. Ignatius Antioch., Epist. ad
Ephes., ad Smym. Tertullianus, De carne Christi. S. Am­
brosius, De Incarnationis Dominicae sacramento. S. Athana­
sius, De Incarnatione Verbi. S. Gregorius Nyssenus, Oratio
magna catechellca (cap. 10-32). S. Augustinus, Contra ser­
monem Arianorum; In loannis Evangelium tractatus. Cassia­
nus, De Incarnatione Christi contra Nestorium. S. Gregorius
Magnus, Homiliae in Euangelia. S. Hieronymus, Adneraui
Helvidium de perpetua virginitate B. Mariae. S. Hieronymus,
Epistolae. S. Leo Magnus, Sermones.
4. De gratia et virtutibus: S. Hieronymus, Epistolae.
S. Augustinus, De libero arbitrio; De fide rerum quae non vi­
dentur; De natura et gratia; De gratia Christi ei de peccato ori­
ginali; De gratia et libero arbitrio; De dono perseverantiae;
Enchiridion ad Laurentium sive de fide, spe ct caritale. I S. Prosper Aquitanus, De gratia Del et libero arbitrio liber contra
Collatorem. S. Fulgentius, De fide ad Petrum Uber.
5. De Sacramentis. Tertullianus, De Baptismo; De Poe­
nitentia. S. Cyprianus, De lapsis. S. Cyrillus Jerosol..
Catecheses. S. Ambrosius, Dc Poenitentia; De Sacramentis; De
Mysteriis. S. Augustinus, De Baptismo. S. Io. Chrysostomus. Catecheses ad illuminandos; De Sacerdotio.
6. De Novissimis. Tertullianus, De camis resurrectione;
De anima. S. Cyprianus, De mortalitate. Lactantius, Divinae
Institutiones (liber VII). S. Ambrosius, De bono mortis; De
lacob el vita beata. S. Augustinus, De cura pro mortuis ge­
renda; De praedestinatione sanctorum; De dono perseverantiae;
De Civitate Dei (lib. XXII, de caelesti bcatitudine).

III. Theologia Moralis et Pastoralis
Clemens Alexandrinus, Paedagogus. S. Ambrosius, De
Virginibus. S. Augustinus, Contra mendacium; De continen­
tia; De bono coniugaH; De moribus; Enchiridion (cap. LX1VLXX, de ncecatis); De catechtzandls rudibus; Sermones; Con­
fessiones. S. Gregorius M., Moralia In Job; Liber Regulae
pastoralis.

M Vincea tlus Lena., CmawmlsniM, Cap. 13.

Ada. AE. SPRINGHETTl in PrM 52 (1W3) 123-130. D STAFF A ia
Somiaxriuin 14 (1962) 423-433 Pluri alm documonra particularia circa
na! eriam odita aunt, ut v.gr.:
4290

n. 3063-3066

SC RITUUM - IOANNES XXIII - S. OFFICII

1002 MAI 13-IUX30
/

—di· Π ion. 1962. Litt S. C. de Seminxriis ad sir.gulos Ordina­
nce loconxr Setouiion 14 (1962) 212;
— dio 17 to. Î962. 14«. S. C. de Seminarii· ad Rectore· tfeneriiute ot FicdUtvm ecdedaiticarun: Seminarium 14 (1962) 215.
— die 19 to 1932. Lin. S. C. de Seminarii· ad omnes Legato· Apo•tc&ce: Seminarium 14 (1962) 213
*
214;
— de lSoct.1962, LattS.C. de Seminarii·, Prot.N. 571(62. ad Recto­
re· Seminariorum regiooalium Italiae: Seminarium 14 (1962) 576-578;
— die 2S to 1963. UtL S. C. de Seminarii·. Prot N. 606.82. ad Praeaidem Conferentae episcopali· Mexicans·: Seminarium 15 (1963) 41-44;
— die 22 feb 1953. Lin. cum animadverrionibu· S. C. do Semina­
rii·, ProL N. 593 62. ad Praceidem Conferanliao episcopalis Lusita­
niae: Seminarium 15 (1963) 167-193;
— dio 5 apr 1963. UtL S. C. de Seminarii·, Prct N. 583/62. ad
Nantium Ap. in Insulis Ph£ippinii. Seminarium 15 (1963) 194-198;
— dio 11 maii 1963. UtLS. C. de Seminani·, Prot .N. 582i62.ad Visita­
torem Ap. Seminane nnn Aequaterite: Seminarium 16 (1964) 218-220;
— die 28 nov. 1963. Liti, cum animadrermoniba· S. C. de Semina­
rii·, Pref. N. 573 52. ad Pner.dem Coasüii episcopalis do Seminariis
h Columbia- Seminarium 16 (1954) 22D-234:
— dio 2 dec. 1963, Litt. S. C. do Seminariis, Prot. N. 583.62. ad
Praeridom CcaferoalUe episcopalia HcEardUe: Seminarium 16 (1964)
234-239.

electorum, etsi virtute impares, pascimus, ad omnes sane
filios Nostros quotquot in orbe terrarum sunt, paterna ca­
ritate respicimus, Christi thesaurum ac sacerdotii .Nostri / 219
coronam; facere tamen non possumus quin ad eos, qui
patria exsules, in alienarum nationum oris degant, singu­
lari sollicitudine attendamus, quorum rebus atque neces­
sitatibus, quod possumus, servire omnimodis cupimus.
Hanc ipsam ob rem, cum inter coetus, quibus Ordlnariatus pro fidelibus ritus Orientalis anno mcmlii in Brasilia
constitutus efficitur, Ucrainorum conventus Sacerdotum
numero piisque institutionibus valde floreat, visum est eum
ab Ordinariatu separari posse, ntque ad gradum et digni­
tatem Exarchatus Apostolic! evehi. Quae cum ita sint,
post venerabilem Fratrem Archiépiscopal» S. Scbastianl
Fluminis Januarii sententiam rogatum, consilioque audito
venerabilium Fratrum Nostrorum S. R. E. Cardinalium
Sacrae Congregationi pro Ecclesia Orientali praepositorum,
haec statuimus. Per has sub plumbo Litteras coctum Ucralnorum in Brasilia commorantium In formam Exarchatus
A postalici redigimus, mctropolitanae Curitibcnsi Sedi, Ec­
clesiae suffraganeae Instar, sublecti. Exarchatus huius Se­
des sacriquc Praesulis domicilium in civitate Curitibensl
3063
collocabitur, in qua urbe exarchale templum exsurget.
Mensam, quae dicitur, efficient fidelium Christianorum col­
1962 MAI 18.-SC RITUUM, RESCRIPTUM. PART.·
lationes. duret Exarchus ut Consultores dioecesanos deli­
gat, qui sibi in rebus gravioribus assistant; item ut Semi­
Nonnullae facultates et privilégia particularia
narium saltem minus construat pueris excipiendis qui ad
celebrandi aliquas Missas votivas denegantur
Sacerdotum munia capienda Del numine invitentur. Cete­
Romae, 18 Mali 1962
rum, ad munus primi Exarchi venerabilem Fratrem losephum Martenetz, virum sive pietate, sive industria, sive
Preces-Reverendiulme Pater, Petitioni, n Paternitate Tua
labore egregium, eligimus per hasque Litteras renuntiamus,
Reverendissima, una cum Reviho P. Vicario Generali O. F. M.
adhuc Episcopum titulo Soldaiensem, factis luribus privlConv., Reviho P. Ministro Generali O. F. M. Cap., et Reviho
legiisque Exarchorum, impositis scilicet oneribus. Haec au­
P. Vicario Generali T. O. R., die 12 mensis aprill» huius currenti»
tem, lura nempe et onera, ea profecto sunt quae in Litteris
anni, ad hanc Sacram Rituum Congregationem missae, circa:
apostolids de ritibus Orientalibus et de personis, die altero
1. facultatem pro omnibu» Sacerdotibus, In variis praedic­
lunll datis, anno mcmlvii, a can. 366 ad can. 387 recen­
torum Ordinum ecclesiis litantibus, celebrandae, in Anniver­
sentor. Quae, postremo, his Litteris iusslmus, venerabilis
sario diei natalis Religiosi Ordinis (16 Apr.), Missae votivae
S. Franciscl Assis., ntl II CL;
Frater Armandus Lombardi, Archiepiscopus titulo Caesa­
riensis Philippi et in Brasilia Apostolicus Nuntius, cuius
2. laeultatem celebrandi, quotannis, in Festis Ss. Ludovic!
Regis, Conf. (25 Aug.) et Elisabeth VlcL (19 Nov.), binas Mis
quidem pruaentissimo consilio usi sumus, ad rem adduci
sas, lectas, aut unam in cantu et alteram lectam, tanquam
studebit, per se vel per legatum, potestate facta rei agen­
Votivas secundae classis, pro omnibus dictarum Tertii Ordinis
dae. Cum autem res gesserit, documenta exarari faciet,
Religiosorum Sodalibus, qui nempe Ss. Ludovlcum et Elisa­
quae sinceris exemplis ad Sacram Congregationem pro Ec­
beth suos habent Morales Patronos;
clesia Orientali cito mittet.
3. privilegium pro praefatis religiosis Ordinibus celebrandi,
Has vero Litteras nunc et In posterum efficaces esse ct
in singuli» per annum Sabbatis, Missam voL de Immaculata
Conceptione B. Μ. V., ’ad instar votivae tertiae classis';
fore volumus; ita quidem ut quae per eas decretas unt ab iis
quorum res est religiose serventur, atque igitur sim suam
Recr,—Eadem Sacra Rituum Congregatio, in casu et ad
effectum de nuo agitur, omnibu» mature perpensis, censuit res­
obtineant. Quarum Litterarum efficacitati nulla, cuiusvis
pondere: Ad 1: Negative: Ad 2: Jam provisum Novo Rubricarum
generis, contraria praescripta officere poterunt, cum per
Codice in n. 358 f (A. A. S.t 54 (1962) 5iy, Ad 3: Non expedirt.
has Litteras iisdem derogemus omnibus. Quapropter si quis,
Dum haec pro meo munere Tibi, Reverendissime Pater,
quavis praeditus auctoritate, sive sciens sive insciens con­
communico, enixe rogo Te, ut de relata Sacrae huiusmet Con­
tra egerit ac / Nos ediximus, id prorsus Irritum atque Inane 220
gregationis responsione certiores supra laudatos Revmos Pa­
haberi iubemus. Nemini praeterea haec voluntatis Nostrae
tre» comiter facias.
documenta vel scindere vel corrumpere liceat; quin immo
Cuncta a Domino adprecans fausta, omni obsequio ac reveharum Litterarum exemplis et locis, sive typis impressis
re?ba k«l°r me profiteri Paternitati Tuae Reverendissimae
sive manu exaratis, quae sigillum viri praeferant in eccle­
Addictissimum.—llenricum Dante, α Secr. loachlm Sarmonti,
Sabucr.
siastica dignitate constituti simulque ab aliquo publico
tabellione sint subscripta, eadem omnino habenda erit fides,
• Mmirtro Gwl O. F. M..Prot.N 0 68,962: AOFM 31 (1962)336.
quae hisce haberetur, si ostenderentur. Quae Nostra decre­
ta In universum sl quis vel spreverit vel quoquo modo de­
trectaverit, sciat se poenas esse subiturum Hs iure statutas,
306-4
qui Summorum Pontificum iussa non fecerint.
Datum Romae, apud S. Petrum, die tricesimo mensis
1962 MAI 20.-CONVENTIO CUM HISPANIA. PART.·
Mali, anno Domini millesimo nongentesimo sexagesimo se­
cundo, Pontificatus Nostri quarto.—lacobus A. Card. CoRatihabitio conventionis inter Sedem Apostolicam
fello, S. R. E. Cancellarius. Gustavus Card. Testa,
et Hispaniam circa validitatem quoad effectus ci­
S. Congr. pro Ecclesia Orientali a Secretis. Franclscus Tlviles studiorum scientiarum non ecclesiasticarum
nello, Apostolicam Concellariam Regens. Bernardus De Fe­
quae apud Universitates Ecclesiae perficiuntur
licis, Proton. Apost. losephus Rossi, Proton. Apost.
Vide latum sub die 5 apr. 1962: LE 3055.
• REDO 13 (1963) 152. Vide conventionem aubdi· 1962 apr.5: LE 3065.

3066

3065
1962 MAI 30.-IOAN. ΧΧΙΠ, CONST. AAS 54 (1963) 218-220

Monitum circa

EXARCHATUS PRO UCRAINIS

Exarchatus Apostolicus pro fidelibus Ucrainis
Brasilia degentibus constituitur

PRO

in

IOANNES EPISCOPUS

Servus servorum Dei - Ad perpetuam rei memoriam
Qui divino consilio ad Christi Ecclesiam gubernandam
vocati sumus, deque eiusdem Filii Del mandato gregem

4291

1962 1UN 30.-SC S. OFFICII, MON. AAS 54 (1962) 526
IUVENIBUS

vitanda pericula quae oriri possunt
CLERICIS

ET

RELIGIOSIS

EX

OPERIBUS

Petri Teilhard de Chardin
etiûra P°st auctoris obitum
edita, Patris Petri Teilhard de Chardin, quae non parvum
lavorem consequuntur.
S9|
nr.H7nCJn»rn?kso lnÿdo, dc bis ^ae ad scientias positivas
pertinent, in materia philosophica ac theologica satis natet

4292

1902 IUN30-IUL 9

η. 3067-3009

SC RELIG. - S. OFFICII - CONV. CUM AUSTRIA

227. Adn. L. BUIJS in PrM S2 (1963) 71-73; E- F. REGATILLO in 5*1
terrae 50 (1962) 648-649; AOFMCap 78 (1982) 408; Vid
*
rol. 20
(1963) 14-16.

Quapropter Eibl ac Revihl Patres Supremae Sacrae Con­
gregationis S. Officii Ordinarios omnes necnon Superiores
Institutorum religiosorum. Rectores Seminariorum atque
Universitatum Praesides exhortantur ut animos, praeser­
tim luvenum, contra operum Patris Teilhard de Chardin
eiusque asseclarum pericula efficaciter tutentur.
Datum Romae, ex Aedibus S. Officii, dic 30 lunll 1962.—
Sebasllanus Masala, Notarius.
Adn. O SAYE in NrT 84 (1962) 868-869; PHILIPPUS A TRINITATE
ia Seminarium 16 (1964) 79-121; Doc. C*th. 59 (1962) 949-958,

3068
1962 IUL 2.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
casibus solutionis matrimonii in favorem fidei,
GRATIA PONTIFICIA INTELLEGITUR COMMUNICANDA CUM
PARTE CONVENTA IUXTA PRUDENS IÜDIC1UM ORDINARII LOCI

In

3067

Casus—In the latest rescripts, c. g., ProL No. 2474-61 M,

received from the Supreme Sacred Congregation of the Holy
Office in Privilege of the Faith cases, the following wording
appears: Gratia pontificia semper communicanda erit cum parte
conventa, praesertim vero si haec iam matrimonium attentaverit
cum parte catholica.

1962 IUN 30.-SC RELIGIOSORUM, NOTIFICATIO. PART.·

Summa pecuniae ultra quam requiritur beneplacitum
Apostolicum ad bona ecclesiastica alienanda

Quoniam pecuniae pretium ob peculiares horum temporum
condiciones varia vice est mutatum, Sacra Congregatio Nego­
tiis Religiosorum Sodalium praeposita opportunum duxit, ad no­
vas necessitates subortus, normam accommodare, cx qua Insti­
tuta statuum perfectionis, ultra certam dcfinltamque summam,
ad Sanctam bed em recurrere debent In negotiis de quibus in
Can. 534 C. I. C.
Itaque, re mature perpensa ct approbatione habita Ssiïil
Domini Nostri in Audientia diei 22 Innuarii 1962, eadem Sacra
Congregatio, donec aliter decernatur, statuit ut Indultum
Apostolicum semper impetrari debeat ouotiescumque. In alie­
nationibus faciendis vel in debitis et obligationibus contrahen­
dis, summae quae infra recensentur excedantur, servatis ce­
terum lis quae eodem Can. 534 praescribuntur:
1. Anglia. . . Libellae Angi. (L) . . .
5.500
2. Austria . . Nummi Austr. (Schilling)
400.000
Belgium . . Franci Belg. . (Francs).
800.000
Dania . . . Coronae Dan . (Krôner)
110.000
75.000
5. Gallia . . . Franci Gall. . (N. F.).
6. Germania . Mareae. . . . (DM) . .
60.000
7. Helvetia. . Franci Helv. . (Franken, Francs)
65.000
8. Hispania. . Nummi Hisp . (Pts.). .
900.000
9. Italia . . . Libellae It.. . (Lire). .
9.000.000
450.000
10. Lusitania . Scuta .... (Escudos)
55.000
11. Neerlandia Florcni. . . . (Gulden, Florins)
12. Norvegia . Coronae Norv. (Krôner) . . .
110.000
13. Suecia. . . Coronae Suec. (Krflner) . . .
80.000
14. Pro America ct omnibus Nationibus, quae hoc
Indice non continentur: Doliaria Civ, Focd.
Amer. Sept. (§ U. S. A.)...........................
15.000
Romae, die 30 lunll 1962.—Valerius Card. Valeri, Praef.
P. P. Philippe, O. P., a Secr.
•Supremis Moderatoribus Institutorum perfectioni*: CpR 41 (1962)

It is understood that commonly the granting of this favor
Is to be brought to the attention of the respondent. This
is all the more evident in an Instance in which the respondent
has attempted marriage with a Catholic. However, because
of certain extraordinary circumstances that at times occur,
it seems prudent to address these questions to Your Eminence:
I. Whether in those cases in which the respondent has re­
fused to co-operate or has testified reluctantly or has indicated
that he has no interest in the outcome of the case such a no­
tification of the granting of the Favor is required?

II. Whether it Is required in those cases where it can be
prudently foreseen that such a notification might beget odium
towards the Church or serious difficulties for the petitioner?
Our thought in making these enquiries is to be given a norm
that may be followed in carrying out the directives of the
Holy See.
Solutio—Ex Aedibus S. Officii, die 2 Julg, 1962. In a
letter dated the 22 June, 1962. Your Excellency asked whether
word of the dissolution of marriage, in favor of the Faith,
must be given to the respondent in each case, even though (a)
the latter has not co-operatcd or has testified reluctantly or
has indicated that he has no interest in the outcome of the
case, or (b) such notification might beget odium towards
Church or serious difficulties for the petitioner.

In reply, the Holy Office has decreed as follows: · Gratia
inlelligitur communicanda iuxta prudens iudicium Ordinarii.»
With expression of much esteem and regard, I am Very sin­
cerely yours,—A. Card. Ottaviani.

* Cuidam Ordinario Icci: Jurist 23 (1963) 117. Adn. A ABATE, Lo
•cicglirr.cnto del vincolo conjugale, ed. II Roma 1965. p. 145-150.

3069
1962

IUL

CONVENTIO INTER

9.-C0NVENTI0 SOLLEMNIS

CUM

AUSTRIA. AAS 54 (1962)

641-652

APOSTOLICAM SEDEM ET AUSTRIACAM REMPUBLICAM CIRCA RELIGIONEM
DOCENDAM IN SCHOLIS PUBLICIS

CONVENZIONB

FRA LA Santa Sede e la Repubblica
Austriaca al fine di REGOLARE QUESTIONI ATTINENTI
l'ordinamento Scolastico

Vertrag zwischen dem Heiltgen Stuhl und der
Republik Osterreich zur regulung von mit dem
Schulwesen Zusammenhangenden Fraoen

La Santa Sede, rappresentata dal suo Plcnipotcnzlario
Sua Eccellenza Revma Mons. Opilio Rossi, Arclvescovo
tit, di Andra e Nunzio Apostolico in Austria,

Dcr Hcillge Stuhl, vertreten durch dessen Bevollmàchtigten, Seine Exzellenz den Herrn Apostolischen Nuntius
in Osterreich, Monsignore Opilio Rossi, Titularerzblschof
von Ancira,
und die Republik Osterreich, vertreten durch deren Bcvollmachtigtc, Herrn Dr. Bruno Kreisky’, Bundesminlster
für Ausw&rtige Angetegcnheiten, und Herrn Dr. Heinrich
Drimmel, Bundesminister fûr Untcrricht,
von dem Wunsche gcleitet, die Fragen, die sich aus einer
Ncuordnung des Schulwesens in Osterreich mit Bezlehung
auf die Bestimmungen des Artlkels VI des Konkordatcs
vom 5. Juni 1933 und / des dlesbczûglichen Zusatzproto- 642
kolls ergeben, einer Regelung in gegenseitigem Elnvernehmen zuzufûhren, haben nachstchenden Vertrag geschlossen:

1

e ia Repubblica Austriaca, rappresentata dai suoi Plenipotenziari il Signor Dr. Bruno Kreisky, Ministro Federate
per gli Affari Esteri, e il Signor Dr. Heinrich Drimmel,
.Ministro Fédérale per Γ Istruzione,
animate dal desiderio di regolare, dl mutua intesa, te que­
stioni sorte, con riferimento allé disposition! delFArticolo
VI del Concordato del 5 giugno 1933 e relativo Protocollo
Addizionale, da un nuovo ordinamento scolastico in Aus­
tria, hanno stipulato la seguente Convenzionc:

Articolo I
f 1. (1) La Chiesa ha il dlritto di impart Ire l’Jnsegnamento religioso agli alunni cattolicl in tutte le scuole pubbliche e in tutte le scuole aventi diritto pubblico.

(2) Nelle accademie pedagogiche pubbliche e in quelle
aventi diritto pubblico, in considerazlone del carattere par4293

Artikkl I

§ 1. (1) Die Klrche hnt das Recht, den kathollschen
Schûlem an allen dffentlichcn und allen mit Offentllchkeitsrecht ausgestatteten Schulen Rcllgionsunterrlcht zu
ertcilen.
(2) An den ôffentlichen und den mit Offentlichkeltsrccht ausgestatteten Pddagogischen Akademien wlrd mit
4294

η.3069

CONVENTIO CUM AUSTRIA

1902 ILL 9

Ücolare dell'insegnamento in esse Impartito, si Insegnerà
Bûcksicbt auf den besonderen Charaktcr des Lehrbetriepédagogie della religione. Le disposizioni di questo articolo
bes an d/esen Akademlen Rcl/gionspAdagoglk gefehrt. Dle
sali'Insegnamento religioso valgono analogamente anche
Bestimmungen dieses Artikels ûber den Rel/glosunterricht
per la pedagogia délia religione.
gelten sinngemâss auch fûr Religlonspddagogik.
(3) H numéro delle ore d’insegnamento religioso pre(3) Das gegenwârtig bestehende Stundenausmass dei
sentemente in uso non sarà ridotto. Nuove determlnazloni
Rcliglosuntcrrichtes soil nicht herabgesctzt werden. Elne
relative alla auantità delle ore d’insegnamento awerranno
Neufcstsetzung des Stundenausmasscs wird zwlschcn der
d'Intesa fra Chiesa e Stato. Le scuole cat toi ίchc (Articolo
Kirche und dem Staate einvemehrallch erfolgcn. Den ka­
II) sarannolibere di stabilire, previo awiso alla competente
tholischen Schulen (Artikel II) wird es frelstchcn, noch
autorità scolastfca stataïe, una più ampia misura dell'inseAnzcige an die zustdndige staatliche Schulbehôrde eln
gnamento religioso.
hôheres Ausmass fûr den Religionsunterricht fcstzusetzen.
5 2. (1) L’insegnamento religioso sarà, salvo quanto è
§ 2. (1) Der Religionsunterricht wird nn allen ôffentlichcn und an allen mit dem Offentlichkeitsrecht ausgestabilito al capoverso 2.·, materia obbligatorla per tutti
statteten Schulen vorbehaltlich der Bestimmungen des
gli alunni cattolici in tutte Je scuole pubbliche e in tutte
Absatzes 2 fûr aile katholischen Schûler Pfllchtgegenstand
quelle aventi diritto pubblico.

(2) Mit Rûcksicht auf die besondere Organisation der
gewerblichen und kaufmànnischen Berufsschulen f ûr Lehrlinge erhcbt der HeUige Stuhl nicht dagegen Einwand,
dass in diesen Schulen der Religionsunterricht als nlchtobligater Unterrichtsgegenstand gcfûhrt wird. Ein in elnzelncn Bundeslàndem bischer bestehcnderdarûberhinausgehender Zustand bleibt unberûhrt.
§ 3. (1) Die Rellgionslehrer an den ôffentlichen Schulen
werden entweder vom Staate (Bund oder Bundeslânder)
nach den fûr staatliche Lchrcr glcichartiger Vorblidung
und Verwendung geltenden Vorschriften angestellt oder
von der Kirche bestcllt.
(2) Als Rellgionslehrer dûrfcn nur solche Personen an­
(2) Soltanto le persone dichiarate idonee e proposte
gestellt werden, dle von der Kirchcnbehôrde als hiezu
(taU’autoriU ecclesiastica possono essere nominate fnscbefâhigt erklârt und vorgeschlagcn sind. Die Erteilung des
gnanti dl religione. La facoltà di impartira l’insegnamento
Religionsuntem’chtes ist nn den Besitz der «missio cano­
religioso è legata al possesso della «missio canonica». La
nica» gebunden. Die Zuerkennung und Aberkennung der
concessione c 11 ritiro della «missio canonica» spettano, sic«missio canonica» stcht als innere kirchlichc Angelegenheit
come affare interno della Chiesa, all’autorità ecclesiastica.
der Kirchenbchôrde zu.
(3) Die Kirche wird nur solche Personen zu Rellglon(3) La Chiesa deslgnerà ad insegnanti di religione sol­
slehrem bestcllen, wclche Überdies die ôsterrelchische
tanto persone che posseggano la clttadinanza austriaca e
Staatsbürgerschaft besitzen und die f ûrstaatlich angcstellte
dimaslrino dl avere la preparazlone generale richlesta per
Religionslchrer vorgeschriebene allgemeine Vorbildun nachgli insegnanti di religione impiegati dallo Stato. Dal requi­
weisen. Vom Erfordcrnis der ôsterreichischen Staatsbûrsito della cittadinanza austriaca il competente Ministère
ger/schaft wird das zustândige Bundesministcrium in be- w
Federate dispenserà nei casl degni dl considerazlone.
rûcksichtigungswürdigen Fàilen Nachsicht ertcllen.
(4) Staatllch angestellte Rellgionslehrer, denen die
(4) Gll insegnanti di rellalone Impiegati dallo Stato, cui
«missio canonica» entzogen wird, werden fûr die Erteilung
sia ritlrata la «missio canonica», non saranno più assegnati
des Religionsunterrichtes nicht mehr verwendet werden;
ali'insegnamento religioso; a norma delle prescrizioni sta­
sie werden nach Massgabe der staatHchen Vorschriften ent­
tali» essl saranno o assunti a un servizio d'altro tlpo, o col­
weder in eine anderweitige Dienstverwendung genommen
locati a ripoto oppure dimessl dal servizio dello Stato.
oder in den Ruhestand versetzt oder aus dem staatlichen
Dienstverhâltnis ausgcschicden.
(5) Aile Rellgionslehrer unterstehen hinsichllich der
(5) Tutti gll insegnanti di religione sono soggetti, per
Vcrmlttlung des katholischen Lehrgutes ausschliesslich
quanto riguarda l’esposlzione della dottrina cattolica, esden kirchlichen Vorschriften und Anordnungcn; im Ûbriclusivamente aile norme e prescrizioni ecdcslastlche; per
gen unterstehen sie in der Ausübung ihrer lehrtâtigkeit
il resto, nell'escrclzio del loro insegnamento, sono soggetti
anche aile norme general! scolasliche statali.
auch den allgemeinen staatlichen Schulvorschriften.
(6) Lo Stato assume l’intero onere degU stipend! per
(6) Der Staat Qhemlmmt es, den gesamten Personaltutti gll insegnanti dl religione nelle scuole pubbliche nella
aufwand fûr aile Rcligionslehrer an den ôffentlichen
stessa misura di retribuzlone valevole per gll insegnanti
Schulen nach Massgabe der fûr staatliche Lehrer gleicharstatali dl uguale grado di preparazlone e d’impie go. Ιλ
tiger Vorblidung und Verwendung geltenden Besoldungsretribuzlone degli Insegnanti dl religione designati dalla
vorschriften zu tragen. Soweit es sich hiebei um von der
Chiesa sarà effeltuata in base aile tabelle dl stipendio vuleKirche beslellte Rellgionslehrer handelt, richtct sich ihre
voll per gll Insegnanti non dl ruolo.
Remuneration nach dem fûr ncbenamtliche Lchrcr gelten­
den Besoldungsschema.
j 4· U) Ca Chiesa prowede airinsegnamento religioso,
§ 4. (1) Die Besorgung, Leitung und Beaufsichtigung
lo dirige e sorveglia secondo le norme del présente Articolo.
des Religionsunterrichtes wird von der Kirche nach Mass­
Gll urgnnl statali di ispezione scolastlca possono perô vigi­
gabe der ihr nach diesem Artikel zukommenden Aufgaben
lare anche suirinseanamento religioso sotto l’aspetto dèlausgeûbt. Die staat/lichcn Schulaufsichtsorgane sind jcdoch
rorganlzzazlone e della disciplina scolastlca.
befugt, auch den Religionsunterricht in organisatorischcr
und schuldisziplinârer Hinsicht zu beaufsichtigen.
(2) Per l’immediata servegllanza dell’Insegnamento re­
(2) Fûr dle unmittclbare Beaufsichtigung des Rellgionsligioso la Chiesa puô designarc Ispettorl I cul nominativi
unterichtes steht es der Kirche frai, Rcligionsunterrichtssono notlflcatl aile autorità scolastiche statali. Resta tutInspektoren zu bestcllen, dle den staatlichen Schulbchôrtavla integro H diritto degli altri organi della Chiesa cui
den bckanntgcgcben werden. Das Recht der nach den
spetta, a norma del diritto canonico, 11 compito di sorveklrehenrechtllchcn Vorschriften zur Visitation des Reli­
gllarc l’insegnamento religioso. In modo particolare il di­
gionsunterrichtes sonst berufenen Organe der Kirche, insritto deirOrdinario dlocesano di vigilare sul modo con cul
besondere jenes des Dlôzesanordinarius, ûber die Ertei­
l’insegnamento medesimo è Impartito e frequentato.
lung des Religionsunterrichtes und dle Teilnahme der
Schûler an diesem zu waehen, wird hicdurch nicht berûhrt.
(3) Lo Stato assume Ponere della retribuzlone dl un
n,!?)
ûbemimmt es, fûr eine der Anzahl staatnumero dl ispettorl dell’Insegnamento religioso corrispon- licher Schullnspektoren fûr einzelne Gegenstânde entsdente al numero di Ispettorl statall per singole materie
^ahl v°n Rcligionsunterrichtslnspetkoren den
secondo le Libelle in vigore per gli ispettorl dl tale categoria.
nach Mugabe der staatlichen BesolSchulln’P^toren fûr einzelne Ge-

(2) In vista della particolare organizzazfone delle scuo­
le professionali a carattcre industriale e commerciale per
apprendistl, la Santa Sede non solleva obiczfone a che in
queste scuole l’insegnamento religioso sia materia non obbllgatoria. Rimane invariato un migliore stato di fatto,
eslstentc in alcune Region! Federal·’ (Bundeslànder).
5 3. (I) Gli insegnanti di religione nelle scuole pubbliche
o sono nominati dallo Stato (Bund o Bundeslànder) secon­
do le norme in vigore per gli insegnanti statali dl uguale
grado dl preparazlone e d’implego, oppure sono designati
dalla Chiesa.

I 5. (1)
4295

I programmi dell’Insegnamento religioso sono

5 5. (1)

Die LehrpUne fûr den Religionsunterricht wer-

4296

CONVENTIO CUM AUSTRIA

1082 IUL Ο

quanto al contenuto, stabiliti dalla autorité ecclesiastica
e notifientI alla suprema autorità scolastlca statale.
(2) Per l'Insegnamento religioso saranno adottatl dalla
Chiesa solamente tcstl scolastlcl e materiale dldattlco che
favoriscano l'educazionc civica secondo I dctlaml délia dottrina cristiana.
j 6. Agli Insegnanti ed alunnl sarà resa possibile, almenonell’ampiezzafinora In uso, lapnrtccipazlone, durante
l’orarlo scolastlco, al servlzi religiosi scolastlcl tenutl dalla
Chiesa per gli insegnanti ed alunnl cattolici delle scuole
pubbliche c di quelle aventi diritto pubblico In particolari
occasioni della vita scolastlca, ecclesiastica o statale, speclalmente all’lnlzlo e alla fine dell’anno scolastico, come
pure la partecipazione ad altre pratiche o funzioni religiose.

Articolo II

Π. 3069

den hinslchtlich des Lchrstoffes von der Kirchenbehôrde
erlassen und der obersten staatlichen Schulbehôrde mitgeleilt werden.
(2) Fûr den Religionsunterricht werden von der Kirche
nur Lehrbûchcr und Lehrmlttel verwendet werden, die
der staatsbQrgerlIchen Erzichung nach christllcher Lehre
fôrderlich sind. /
β46
§ 6. Die Teilnahme an den von der Kirche fûr die ka­
tholischen Lehrer und Schûler der ôffentlichen und der
mit dem Offentlichkeitsrecht ausgestatteten Schulen zu
besonderen Anlàssen des schulischcn, kirchlichen oder
staatlichen Lcbens, Insbesondere zu Bcglnn und am Ende
des Schuljahrcs, abgehaltencn Schûlergottesdienstcn sowie
die Teilnahme an sonstlgen rellgiôscn Übungcn oderVeranstaltungen wird den Lehrem und Schûlem mindestens
im bisherigen Umfang w Ahrend der Schulzelt ermôgllcht
werden.
Artikel II

I 1. (1) La Chiesa e le sue istituzionl esistenti a nornia
del diritto canonico hanno il diritto dl fondare e dirigere
scuole di ogni specie, osservando le norme generali del di­
ritto scolastico statale.
(2) Aile scuole nominate nel capoverso 1.«, semprechè
siano ademplute le condizioni a questo scopo tassatlvamente imposte nelle leggi scolastiche statali, sarà rlconosciuto il diritto pubblico.
(3) La Chiesa e le sue Istiluzloni, esistenti a norma del
diritto canonico, hanno altresi il diritto di fondare e diri­
gere, osservando le prescrizioni general! statali, glardini
d’infanzia, doposcuola, semiconvltti e convlttl scolastlcl
ed Istitutl simili.

5 1. (1) Die Kirche und ihre nach klrchlichem Recht
bestehenden Einrichtungen haben das Recht, unter Beobachtung der staatlichen allgemcinen schulrecbtllchen Vorschlriften Schulen aller Arten zu errichten und zu fûhren.
(2) Auf die Dauer der Erfûllung der In den staatlichen
Schulgesetzen hlefûr taxati v aufgestelltcn Voraussetzungen 1st den im Absatz 1 genannten Schulen das Offentlichkeitsrccht zuzuerkennen.
(3) Unter Beobachtung der staatlichen allgemelnen
Vorschriften haben die Kirche und ihre nach klrchlichem
Recht bestehenden Einrichtungen auch das Recht, Kin­
dergarten, Schûlerhorte, SchQIertagesheime, Schdlerheimc
und Ahnliche Einrichtungen zu errichten und zu fûhren.

§ 2. (1) Lo Stato concederà alla Chiesa Cattolica regolari sowenzionl per gli stipend! del personale delle scuole
cattollche. La Santa Sede si dichlara d’accordo, sotto riserva di quanto è disposto all'Articolo V, sulla seguente
regolamentazlone.

§ 2. (I) Der Staat wird der Katholischen Kirche laufend Zu/schûsse zum Personalaufwand der katholischen θ47
Schulen gewàhrcn. Der Heilige Stuhl erklàrt sich vorbehaltllch der Bestimmungen des Artikels V damit einverstanden, dass hiefûr die foigende Regelung gelten soil.
(2) Der Staat wird fûr die katholischen Schulen 60 %
jener Lchrerdienstposten zur Vcrfûgung stollen, die im
Schuljahr 1961/62 zur Erfûllung des Lehrplanes an diesen
Schulen erforderlich waren; die Berechnung bat fûr Leh­
rer an Pflichtschulcn elnerseits und fûr Lehrer an niittleren, hôheren und sonstigen Schulen andererseits gesondert
zu erfolgen.
(3) Die sich aus Absatz 2 ergebende Zahl von Lehrerdienstposten, die vom Staat fûr die katholischen Schulen
zur Vcrfûgung gestcllt wird, wird Im gleichen Verhâltnls
crhôht werden, wie die Zahl der an ôffentlichen Pflicht­
schulcn verwendeten Lehrer steigt; cine solche Stelgerung
der Zahl der an ôffentlichen Pflichtschulen verwendeten
Lehrer hat nur dann eine ErhÔhung im angefQhrten Slnne
zur Folge, wenn die Steigerung mindestens 2 v. H. der
Zahl der lehrer betràgt, die im Zeitpunktc des Inkraftlretens dieses Vertrages bezlehungsweise Im Zeitpunkte dcr
jeweils ietzten ErhÔhung im Sinne dieser Vertragsbestimmung an ôffentlichen Pflichtschulen verwendet
worden sind.
(4) Der Staat wird ûberdies jeweils 60 % des erforderllchen Mehrbedarfes an Lchrerdienstposten zur Verfûgung
stollen, dor sich auf Grund dcr in Ausslcht / genommenen θ43
schulgeselzlichcn Massnahmen (wie insbesondere die Einfûhrung clncs 9. Schuljahrcs und die Schaffung von Pâdagogischcn Akademlcn) ergibt.
(5)In der Regel werden dicse ZuschOsse In der Form
der Zuwelsung von staatlich angestellten Lehrem erfolgen.
Die Auftcilung dcr zur Vcrfûgung zu stcllcndcn Lehrerdicnstpostcn auf die einzelnen katholischen Schulen erfolgt
durch die oberstc staatliche Schulbehôrde auf Antrag des
Diôzesanordlnarius. Es werden nur solche Lehrer zugewiesen werden, gegen deren Vcrwendung an der betreffenden Schule dcr Diôzesanordlnarius keinen Elnwand erhebt.
Die Zuwelsung wird aufgehoben werden, wenn dcr DIÔzesanordinarius die wellere Vcrwendung des Lehrers an
dcr Schule fûr untragbar erklàrt und aus diesem Grunde
die Aufhebung der Zuweisung bel der zustàndigcn staat­
lichen Behôrde beantragt.
§ 3. Unter katholischen Schulen Im Slnne dieses Artlkcls sind jonc Schulen zu verstehen, die von dcr Kirehe
oder den nach klrchlichem Recht bestehendem Einrich­
tungen erhalten werden sowie die von Vereinen, Sliltungcn
und Fonds gefûhrlen Schulen, wenn und solange sie vom
zustândigen Diôzesanordlnarius als kathollsche Schulen
anerkannt sind.

(2) Lo Stato metterà a disposizione delle scuole catto­
llche il 60 % del posti di insegnanti richiesti In queste scuole
per l’esecuzione del programma scolastico 1961/62; il calcolo deve essere fatto separatamente per gll insegnanti
delle scuole deU’obbligo da una parte e, dalï’altra, per gli
Insegnanti delle scuole medie, superiori e di altro genere.

(3) Il quantitative di posti dl Insegnanti risultante a
norma del capoverso 2.°, dallo Stato messo a disposizione
delle scuole cattollche, sarà aumentato nella stessa proporzlone in cul aumenterà il numero degli insegnanti impiegati
nellescuole pubbliche deU’obbligo; l’incremento del numero
degli insegnanti impiegati nelle scuole pubbliche dcll’obbllgo avrà corne conseguenza un aumento nel senso indi­
cato, soltanto se esso ammonta al men o al 2 % del numero
degli insegnanti Impiegati nelle scuole pubbliche dell’obbligo al momento dcll’entrata in vigore di questa Convenzione o, rispcttlvamentc, dell’ultimo aumento awenuto a
norma della présente disposizione.
(4) Lo Stato inoltre metterà a disposizione, dl volta In
volta, il 60 % del magglore fabbisogno dl posti di Inse­
gnanti che rlsulterà in conseguenza delle previstc norme le­
gali In materia scolastlca (quali, specialmente, l’introduzione di un nono anno scolastico e la creazlonc dl accade­
nde pcdagoglche).
(5) Dl regola queste sowcnzloni si cffettucranno nella
forma di assegnazione di insegnanti Impiegati dallo Stato.
La distribuzione aile singole scuole cattollche del posti di
insegnanti messi a disposizione sarà effettuata dalla su­
prema autorità scolastlca statale su proposta dell’Ordinnrio dloccsano. Verranno assegnati solamente insegnanti
contro la cui destlnazione alla scuola interessata l’Ordlnario diocesano non sollevi oblezioni. L’asscgnazione sarà
revocata se l'Ordinario diocesano dlchiarasse inammlssiblle
l'ulterlore destinazione dell’insegnante alla scuola e richicdesse perclô alla competente autorità statale la revoca dell’assegnazione.
5 3. Per scuole cattollche nel senso di questo Articolo
il intendono le scuole sostenute dalla Chiesa o da enti
erettl a norma del diritto canonico, come pure le scuole
condottc da associazlonl, istituzionl o fondazloni, se e fino
a quando esse dal competente Ordinario diocesano siano
riconosciute quail scuole cattoliche.

4297

4298

CONVENTIO CUM AUSTRIA

η. 306»
Arti colo III

10Ü2 IU. 9

Artikel III

La Repubblica Austriaca, alio scopo di render possibile
l'istituzione della scuola cattolica nel Burgenland, verserà
alla diocesi dl Eisenstadt, quale unico e definitivo contri­
buto, la somma dl 45 milioni di scclllni. Il pagamento sarà
effettuato in dnque rate annuali di 9 milioni di scellini
ciascuna, e preclsamente, Ia prima rata entro un mese
dall’entrata in vigore di questa Convenzlone, Ia seconda
rata al massimo entro II L® lugllo dell’anno seguente alI’entrata in vigore dl questa Convenzlone, la terza, quarta
e quinta rata al massimo entra il 1.® lugllo rispettivamente
degli anni successivi.

Dic Republik Ôsterrcich wird der Dlôzcsc Eiscnstadt zum
Zwecke der Einrichtung des katholi/schcn Schulwescns im 049
Burgenland einc einnialige und endgûltige Lclstung Im
Betrage von 15 Millionem Schilling erbringen. Die Zahlunc
wird in fQnf gleichen Jnhresratcn von Je 9 Mlllionen Schil­
ling erbracht werden, und zwar der erste Tcilbctrag innerhalb eines Afonates nach Inkrafttreten dièses Vertrages,
der zweitc Teilbetrag bis lângstens 1. Juli des auf das
Inkrafttreten dieses Vertrages folgenden Jahres, der dritte,
vierte und fûnfte Teilbctrag bis lângstens Jewells 1. Juli
des nâchstfolgenden Jahres.

Artikel IV

Arti colo IV

Se e in quanto le autorità scolastlche statali siano orga
nizzatc in forma collegiale, rappresentanti dclla Chlesa
avranno il diritto di essere membri dl questi collegi.

Soweit die staatlichen SchulbchÔrden kollcgial organi­
siez sind, werden Vertreter der Kirche in dlesen Kolleglen
das Recht der Mltglicdschaft haben.
Artikel V

Articolo V

Entrambc le parti contraentl si riservano il diritto di
richlederc, in caso dl mutamento esscnziale della présenté
struttura dcll’ordlnamenlo scolastlco o di mutamento essenzlale della situazione finanziarla statnle, trattative per
una modifica della Convenzlone.

Die beiden vertragschliessenden Toile behallcn sich das
Recht vor, bei wcscntllcher Anderung der dcrzclticen
Struktur des ôffentlichcn Schulwescns odor wesentllcher
Anderung der staatfinanziellcn Lage Verhandlungcn Ober
einc Modifikation des Vertrages zu begehren.

Arti colo VI

Artikel VI

La présente Convenzlone, i cui testi italiano e tedesco
sono autentlcl, dovrà essere ratiflcata e gli strumcntl dl
ratlfica dovranno essere scamblatl al plù presto possibile,
nella Città del Vaticano. Essa entrera in vigore un mese
dopo lo scamblo dcgli stramenti di ratlfica.
In fede di che i Plenlpotcnzlarl hanno firmato la pré­
sente Convenzlone In doppio originale.
Fatto a Vienna, 11 9 lugllo 1962.—Per la Santa Sede:
FQr den Heillgcn Stuhl: Opiuo Rossi, Arcivescovo tit. dl
Ancira, Nunzio Apostolico.

DIeser Vertrag, dessen italienischer und deutscher Text
authentisch 1st, soli ratiflzlert und die/ Ratifikntionsur- *50
kunden sollen so bald wic môgllch In der Vatikanstadt
ausgetauscht werden. Er tritt ein Monat nach dem Austausch der Ratiflkatlonsurkunden in Kraft.
Zu Urkund dessen haben die Bevollmfichtigten diesen
Vertrag in doppelter Urschrift unterzeichnet.
Geschehen in Wen, am 9. Juli 1962.—FQr die Republik
Osterreich: Per la Repubblica Austriaca: Dr. Bruno Kreisky. Dr. Heinrich Drimmel.
SCHLUSSPROTO ROLL

PROTOCOLLO FINALE

Bei Abschluss des Vertrages besteht zwischen den Hohen
Vertragschliessenden Teilen ûber folgende Punkte Uberelnstlmmung:
L Der vorstehende Vertrag findet auf aile Schulen mit
1. La présente Convenzlone sl appllcherà a tutte le
Ausnahme der Hochshculen und Kunstakademien Anwenscuole, ad eccezione delle scuole universitaire (Hochschudung.
len) e delle accadende artistichc.
2. Zu Artikel I, § 2, Absatz 1:
M.. ?
2. AU'Artlcolo I, $ 2, capoverso L·:
a) Dic nach den staatlichen / Vorschriften vom Rcli- 0J<:
a) Gli alunnl, che hanno chiesto l’cscnzione dall’ingionsunterricht abgemeldetcn SchQIcr sind von der *Schui
segnamento religioso in base alie disposizioni sta tali, saleltung ohne Verzug dem zustdndigcn Rcligionslchrer mit·
ranno Immediatamente notifient! dalla dlrezione della
zuteilen.
scuola al rispcttlvo Inscgnante dl religione.
b) Der Heillge Stuhl nimmt davon Kcnntn’s, dass nach
b) La Santa Sede prende nota che, In base alie dispo­
den ôsterreichischen Rechtsvorschriftcn in allen Klassensizioni legali austriache, in tutte le aule delle scuole de­
râumen der Volks-, Haupt- und Sonderschulen. der polymentari, postelcmcntari c speciali, dei corsi politecnici
technlschen Lehrgânge, der allgemeinbildcnden hôheren
(polytechnlsche Lehrgànge), delle scuole scconoarie, delle
Scholen, der berufsbildenden mittleren und hôheren Schu­
scuole professionali medie e superiori, nonchè dcgli istltuti
len und der Anstalten der Lchrer-und Erzieherblldung, wcnn
magistrali (Anstaltcn derLehrer-und Erzieherblldung), sarà
die Mehrzahl der SchQler clnem christlichcn Religionsbeesposta una Croce, quando la mageioranza degll alunni
kenntnis angehôrt, eln Krcuz angebracht wird. Einc Anappartiene alia Religione cristiana. Questa situazione non
derang dieses Zustandes wird nlcht ohne Einvernehmen
sarà modificata senza previo accordo con la Santa Sede.
mit dem Heiligen Stuhl stattfindcn.
3. All* ArUcoto I, | 6: La determinazione del tempo ne­
3. Zu Artikel I, § 6: Die hiefQr notwendigen Zeiten
cessario a tale scopo sarà effettuata d’Intesa ira 1'Ordinawerden Im Einvernehmen zwischen dem Diozesanordlnario diocesano e la competente autorità scolastica statalc.
rius und der zustândigen staatlichen Schulbehôrde zur
Verfûgung gestcllt werden.
4. AirArticolo II, $ 2, capoverso 5.®: Ncll’assegnazione
4. Zu Artikel II, § 2. Absatz 5: Bel der Zuweisung von
degll insegnantl che verranno Implegati dallo Stalo ai sensl
staatlich angestellten Lehrcm im Sinne des Artikels II,
dell’Articolo II, J 2, capoverso 5.® si seguirà la prassi flnora
§ 2, Absatz 5 w*
’rd die bisherige Praxis bcibehalten werden,
in uso, secondo la quale le persone (sacerdoti, religiosi e
wonach Personcn (Geistliche, Ordcnsancchôrlgc und Lalen),
laid) proposte dalΓOrdinario diocesano per esser destinate
die vom DiOzesanordinarius fQr dic Verwendung an kaalie scuole cattoliche, quando posseggono l reouisiti occur­
tholischen Schulen vorgeschlagen werden und die staat­
renti per simile implego, saranno preterite nell’assunzlonc
lichen Anstel/lungserfordernissc crfQllcn, fûr die Anstel- 652
o nella destinazione.
lung bezlehungswelsc Zuweisung bcuorzuflt berQckslchtlgt werden.
Vienna. 11 9 lugllo 1962.—Per la Santa Sede: Fût den
Wlcn, am 9. Juli 1962.—FQr die Republik Osterreich:
Helii gen Stuhl: Opiuo Rossi, Arcivescovo Ut. dl Ancira,
Per la Repubblica Austriaca: Dr. Bruno Kreisky. Dr.
Nunzio Apostolico.
Heinrich Drimmel.
Nel conchluderc la présente Convenzlone le Alte Parti
continent! si dlchiarano d’accordo sui seguenti punti:

Conventione Inter Apostolicam Sedem ct Rempubllcam Austriacam rata habita, dic xxvn mensis Aunustl anno
MDCCCQ.XII Ratihabitioni· Documenta accepta ct reddita mutuo fuerunt. Quare, transacto mense ad normam
articuli VI eiusdem Pactionis Conventio inter Apostolicam Sedem et Rempublicam Austriacam icta vigere coepit.
Adn. A«n. OOLAO1OVANKI in ME 83

4299

22-36. O DAMÎZIA to ΑροΠ. 38 (1982) 15-115; S. SANZ m REDC 17 (1962) 4Ô3M87.

4300

SC RELIGIOSORUM - SECR. STATUS - SACRAMENTORUM

1902 IUL0-AUG 2

3072

3070
1962 IUL 9.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur

sacerdotibus ad Institutis perfec­
tionis SAECULARIZATIS EXERCENDI OFFICIUM CONFESSORIS
IN DOMIBUS RELIGIOSARUM

Casus.—The undersigned Ordinary, humbly prostrate
at the feet of Your Holiness, requests an induit in accord
with canon 642, J 1, 3.°, to permit certain priests to exercise
the office of confessor for women religious. All of these
priests were formerly members of religious institutes, and
were duly secularized and incardinated into the Diocese,
according to the prescriptions of canon 641, $ 2. The rea­
son for the induits is the shortage of priests qualified ac­
cording to canon 524 to fulfill these offices for the large
number of religious communities working in the Diocese.
All of these priests have shown themselves to be of good
character and sound piety since their arrival in the Diocese
and for this reason we deigned to incardlnate them into
the Diocese. None of them has displayed any attitude
adverse to any religious Institute and, If permitted to act
as confessors for women religious, there is no danger that
they would influence religious to seek exclaustration or
secularization under any pretexts.

Preces—Beatissime Paler, Ordinarius, ad pedes S. V.
provolutus, humiliter implorat dispensationem super prae­
scripto can. 642, § 1, C. J. C., favore P. N. N. ob causas
S. u de Religiosis allatas. Et Deus, etc.
Rescr.—Vigore facultatum a Ssiho Domino Nostro
concessarum, S. Congregatio Negotiis Religiosorum So­
dalium praeposita, attentis expositis, benigne adnuitpro
gratia iuxta preces servatis servandis.

η. 3070-3074

1962 AUG l.-SC S. OFFICII, NOTIFICATIO. PART.·

De modo procedendi contra religiosos

reos

CRIMINIS PESSIMI

Ex petitionibus S. Officio quandoque exhibitis constat Su­
periores religiosorum quibusdam dubiis praepediri ab agendo
contra proprios subditos reos criminis pessimi.
Ad talia dubia removenda Suprema haec Sacra Congregatio
opportunum duxit sequentia statuere et cum Superioribus
Generalibus Religiosis communicare:
«Contra clericos reos criminis pessimi, si sint religiosi exempti,
et nisi simul concurrat crimen sollicitationis, procedere pos­
sunt, iuxta ss. Canones et proprias Constitutiones, sive admi­
nistrativo sive iudiclali modo, etiam Superiores Regulares; qui
tamen datam sententiam semper, et decisionem administra­
tivam in casibus gravioribus, cum Suprema S. Congregatione
S. Officii communicare debent. Superiores vero non exempti
procedere tantum possunt modo administrativo. In casu exEulsionis rcl a religione, expulsio effectu careblt donec adproata fuerit a S. Officio.»
N. B.—1. Nomine criminis pessimi helc intelligitur quodcumque obscoenum factum externum, graviter peccamlnosum,
quomodocumque a clerico patratum vel attentatum cum per­
sona proprii sexus vel cum impuberibus cuiusque sexus;
2. Haec communicatio servanda erit diligenter in archivo
secreto Curine Generalitiae pro norma Interna, non publicanda
nec ullis commentariis augenda.
Ex aedibus S. Officii, die 1 augusti 1962.
♦ Ad Supromoe Moderatores laritutoruxn perfectionis; e documento
privato.

3073
1962 AUG 2.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART.·

Contrariis quibuslibet non obstantibus.

• Ordinario Albineo si in America, Prot. N. 3251/58: Jurist 23 (1963)
119-120; BOUSCAREN V. p. 334-395.

3071
1962 IUL 14.-SECRETARIA STATUS, MONITUM. PART.·

Imploratio Benedictionis Apostolicae extendi non
debet ad causas et circumstantias non consuetas

•E’ ben nota aU’Eccellenza Vostra Reverendissima la pia
consuetudine di richiedcre la Bcnedizione Apostollca In occalione di Ordinnzionl Sacerdotali, professioni religiose, ingressi
parrocchinli, matrimonii e relativi giubilci (25.·, 50.·, 60.·)
e di ultro circostanze speciali cd importanti.
Id questi ultimi anni, perô, sono aumentate le richieste per
altrc rieorrenze e circostanze assai meno importanti, come
decenni, vcntennl, on o mastici, congressini mensili od annuali
locali, prime Santc Com unioni c Crcsimc di singoli, ecc.
Non e&sendo queste domande conformi alia prassi, la Scgreleria di Stato sarcbbc vi vomente grata aU’Eccellenza Vostra
se voiesie segnalarc, tramite la Commissione Episcopale Italiann, ag)l Eccunl Ordinari d'Italia, 1'opportunlta dc astenersl
dal presenlarc richicstc dei genere, limitandosi allé circostanze
sopra citate.»
Nonne per CacccUailone di richicstc di Bcnedizione Apostollca

La Bcnedizione Apostolica è concessa nel seguenti casi:
Ingres! parrocchiali; Professioni religiose collettivc; Nozze;
Ann i versari (25.·, 50.·, 60.·) di Ordinazione sacerdotale, di
Professione religiosa, dl Nozze; Prime Comunlonl c Creslmo
coUettive; Complcanni (80.·, 90.·, 100.·).
La concessione è subordlnata alie seguenti condizlonî: per
rieorrenze ed annlvcrsari dl Sacerdoti è necessario il nulla osta
della rispettlva Curia dioccsana; per rieorrenze ed annlvcrsari
di Religiosi e di Religiose è necessario il nulla osta dei rispettivi
Superiori; per Nozze e relativi anniversari è rlchiesla 1’appro▼azione sCritta dei Parroco o dei Sacerdote celebrante (quando
non vi sla già quella del Vescovo o deila Curia diocesana).
Se vi fossero speciali motivl, oltre a quelli elcncatl, per domandare la Bcnedizione, si devono csporre con istanza partieolareggiata cd accompagnata dal beneplacito dolia compe­
tente Autorità.
Le domande, essendo rivoltc al Santo Padre, devono essere
presentnte in forma conveniente e a tempo debito. Non sono
•mmesse richicstc per via telefonica.
• Prietidi Conloroatiao opiscopalù Italiae: Riv. dioc. Roma 3 (1862)
875.
4301

Statuta Consilii Superiorum Generalium Urbis
approbantur

Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum Sodalium prae­
posita, de profectu spirituali perquam sollicita eorum, qui
in Statu Perfectionis, votis religiosis nuncupatis, Deo se
devoverunt, iamdiu suasit ut Consilium Superiorum Ge­
neralium in hac Alma Urbe constitueretur.
Etenim Ipsa natura vitae religiosae, gravia munera in
apostolatus exercitatione obeunda, mutatae demum tem­
porum condiciones poscunt foedera, unitatem exigunt.
Congruo, igitur, tempore praeposito ad rem praeparan­
dam, omnibusque attente perpensis, Sacra haec Congrega­
tio Statuta, quibus, salvis iuris communis nonnis, regitur
Foederatio, vi huius Decreti definitive approbat.
Huius autem Consilii, iam die 3 lanuaril 1955 in perso­
nam moralem collcgialem ecclesiasticam erecti, erit con­
tendere ut principia theologica, iuridica et apostolica vitae
religiosae plenius intellegantur et ut iis, qui ea devincti
sunt, congruens institutio religiosa et apostolica tradatur;
curare ut varia Instituta statuum perfectionis se magis
cognoscant et alacrius adjutricem sibi mutuo praebeant
operam; impensiorem reddere spiritum et opus apostollcum
Institutis religiosis, ct arctissimam efficere, concordi ra­
tione, cooperationem cum Sacra Ecclesiae Hiérarchie terri­
toriali; favere fraternae coniunctioni inter religiosos et ve­
nerabilem Clerum saecularem ac catholicorum Sodalitates:
demum personam gerere Institutorum religiosorum apud
legitimas auctoritates ecclesiasticas ct civiles.
Ad ea, quae supra dicta sunt, aptius assequenda, asso­
ciationes vel opera, quae in rebus ad vitam religiosam
pertinentibus versentur, huic Consilio moralitcr sublidun­
tur, quod de iis agnoscat variaque incepta coordlnet. Om­
nibus quibuscumque contrariis non obstantibus.
Datum Romae, dic 2 Augusti A. D. 1962.—Fr. Paulus
Philippe, O. P., a Secr. P. I. Mandelil, a Studiis.
• Prot. N. AO 2232/61; CpR 42 (1563) 22B43L

3074
1962

AUG

2.-SC

SACRAMENT., RESPONSUM. PART.·

canonice initum declaratur nullum,
ad normam casus excepti, ob aetatis defectum

Matrimonium

Excihus Archlcpiscopus die 19 Januarii currentis omni pro
declaratione nullitatls vl can. 249. J 3, G J. C., ob defectum

4302

JOANNES XXIII, ORDO CONCILII CELEBRANDI

n. 3075-3076

artatis. Sacrae huic Congregationi casum matrimonialem misit
catholiri. oui, die 25 Octobris 1919, nuptias cum muliere pa­
riter catholica, in ecclesia paroeciali inierat
Quidem sane, sive e documentis sive e testium depositioni­
bus α Tribunali collectis, constat mulierem, partem conven­
tam in causa, tempore celebrationis matrimonii, cum esset
annorum trededm, decem mensium atque undeviginti dierum,
aetatem legitimam ad nuptias valide contrahendas, ad normam
canonis 1067, $ 1, nondum attigisse.
Extra dubium pariter est nullam, In casu, dispensationem
super hoc aetatis defectu .Intercessisse nec matrimonium ipsum
unquam, ad normam can. 1133-1135, convalidatum fuisse.
Quapropter, tn Congressu Sacrae eiusdem Congregationis
diei 5 Julii 1962, propositum est dubium sequenti formula
expressum: 'An constet de evidenti matrimonii nuUKate, in casu,

ob defectum canonicae aetatis in muliere.·

Hanc dubii formulam Idem Congressus, processualibus uni­
versis tabulis ad trutinam revocatis, definitiva Sua sententia
Ita dimittendam esse censui I: Affirmative, id est. constat de
evidenti nullitate matrimonii de quo agitur, ob defectum ae­
tatis non dispensatum In muliere.
In Audientia autem diei 30 Julii eiusdem currentis anni,
Ssriius Dominus Noster Joannes Papa XXIII, audita relatione
infrascripti Cardinalis Praefecti huius Sacrae Congregationis,
praefatam definitivam sententiam declaratoriam nulli tatis ma­
trimonii, die 25 Octobris 1919 inltl, approbare dignatus est
mandavitque ut sententia ab Exciho loci Ordinario executio­
ns ad normam Juris mandaretur, contrariis quibuscumque
minime obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus eiusdem Sacrae Congregationis,
die 2 mensis augusti 1962.—Benedictus Card. Aloisi Masella,

Praefectas.

• Jorist 23 (1963) 112-113.

3075
1962 AUG 6.-I0AN. ΧΧΙΠ, MOT. PR. AAS 54 (1962) 609-611

Normae

statuuntur Concilii Oecumenici
Secundi celebrandi

IOANNES PP. XXIII

s

Vaticani

1002 AEG 0

mairstatls, et imago bonitatis illius », optandum profecto
est, ut exinde homines incitamenta sumant ad mores acrio­
re studio excolendos ct ad illam pertingendam Intimam
vitae perfectionem, ad quam suapte natura animus impel­
litur.
r
Res est quidem ante omnium oculos posita, celebrandum
Oecumenlcum Concilium, et numero et varietate Illorum,
qui eius coetibus interfaturi sunt, sine dubio ceteris, quae
in Ecclesia habita sunt, praestiturum esse. Quod videlicet
si solacii causa profecto est, nihilominus etiam nonnihil
curae et sollicitudinis animo ingerit, cum revera arduum
admodum videatur, tam amplissima consiliorum mole sa­
pienter uti, tot oratorum voces persequi, omnium vota et
optata mature expendere, ct quae rata fuerint, ad effertum
deducere. Illud tamen addit / animum, quod Concilii Pa- 611
tres, etsi natione, stirpe et lingua diversi, omnes tamen
Fratres Nostri in Christo sunt, atque omnes uno eodemque
Spiritu aguntur’, ita ut secundum Iesu Christi verba lax
mundi verissime exstent, fructusquc afferre valeant in omni
bonitate el iuslitia et veritate 4.
Ut huiusmodi fructus amplissimi sint, Id profecto in pri­
mis praestabit Omnipotens Deus, omnium nostrum preci­
bus exoratus per Christum Icsum, unum Dei hominumque
Mediatorem, et per Beatissimam Virginem Mariam sanctumque eius sponsum Josephum, quorum patrocinio prae­
sertim Concilium concreditum voluimus; praestabit prae­
terea sedula atque consociata omnium opera, qui Concilio
intererunt, dummodo concors sit aptoque ordine procedat.
Quam ad rem, opportunum duximus normas condendas
curare, quae, ratione habita peculiarium huius Concilii In­
dolis atque adiunctorum, id conferant, ut in maximo huius­
modi Consessu labores suscipiendi recte dirigantur et ex­
pediantur, atque adeo omnia honeste et secundum ordinem
fiant
Quapropter, re mature perpensa, motu proprio atque
Apostolica Nostra auctoritate, normas quae sequuntur de­
cernimus ac promulgamus, easque ab omnibus ad amussim
servari praecipimus in Concilio Oecumenico Vaticano se­
cundo.
Qoaecumquc vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis statuta sunt, ea omnia firma ac rata esse iubemus,
contrariis quibusvis, etiam specialissima mentione dignis,
non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die vr mensis Augusti,
In festo Transfigurationis D. N. L C., anno mcmlxii, Pon­
tificatus Nostri quarto.—Ioannes Pp. XXIII.

Appropinquante Concilio Oecumenico Vaticano II, ma­
gna cum animi Nostri laetitia Iam nunc cogitatione com­
plectimur proximum huiusmodi ac prorsus admirandum
spectaculum, ingentem nempe sacrorum Antistitum nume­
rum, qui undique gentium In hanc almam Urbem confluent,
ut prope Apostolorum Principis sepulcrum una Noblscum
graviora Ecclesiae negotia pertractent. Ac maximas Deo
gratias persolvimus, non solum quod Nobis tanti aggre­
Ada. E. B. ta NrT 84 (1982) 857-880; C. DE CLERCQ in ApoIL 35
diendi operis consilium benigne indidit, verum etiam quod
(1962) 224-333laboribus Concilio praeviis praesentissima semper affuit
ope sua. Idque fiduciam Nostram apprime confirmat, ne­
que in posterum in perficiendo opere eam defuturam esse
3076
largam supernorum praesidiorum copiam, quae in inchoan­
do abunde affluxit.
1962 AUG 6.-I0AN. ΧΧΠΙ, NORM. AAS 54 (1962) 612-631
Fructus sane uberrimos ex amplissimo hoc Consessu ex­
spectat Catholica Ecclesia, quae, cum Iesu Christi sanctis­
ORDO CONCILII OECUMENICI VATICANI 11
CELEBRANDI
sima sponsa sit cunctarumque gentium mater et magistra,
id summopere exoptat, ut universis filiis suis, lis non exPars prima: Personae in Concilio partem habentes
ceptls q^i extra Ipsius saepta versantur, veritatis lumen
610 afferat eosque / caritatis ardore magis magisque Inflam­
Art. 1 (Concilii participes). fi 1. Concilium Oecumenlcum
met; quae quidem veritatis caritatisque superna bona ad
constituunt cum Summo Pontifice Episcopi et alii a Summo
unitatem el pacem assequendas conservandasque potissi­
Pontifice ad Concilium vocati; qui omnes Patres Conciliares
mum valent. Quae autem celebrandum Concilium Oecuappellantur.
menicum sibi proponit, ea ad mandatum illud explendum
1 2. Sl quis ad Concilium vocatus nd normam C. L C. can.
pertinent, a Christo Domino Apostolis concreditum, quod
223 fi 1; C. L O. De personis can. 168 I 1. lusto Impedimento
late resonat in universo orbe ad extrema usque tempora:
detentus. Concilio intéresse nequeat, mittat procuratorem, qui
Euntes... docete omnes gentes, baptizantes eos... docentes eos
se gerat ad normam C. I. C. can. 224 fi § 1-2; C. I. O. De per­
sonis can. 169 § § 1-2.
servare omnia guaecumque mandavi vobis x. Tria profecto
munera spectant ad Episcopos, Apostolorum successores,
fi 3. Patribus operam praestant theologi, cononistae, alilscilicet docendi, sanctificandi et regendi, ad quae rite ex­
que experti; eisdemaue Patribus ministrant Sccretarius gene­
sequenda, Christus lesus se ipsis affuturum usque ad saecu­ ralis, Subsecrctaril, Magistri caeremoniarum, assignatores lo­
corum. notarii, promotores, scrutatores, scribae, lectores, in­
lorum consummationem benigne promisit.
terpretes» translatores, tachlgraphi, technici.
Instituendi vero homines sunt de lis quae ad rectam fidem
et ad castos mores attinent: atque magis magisque recolere
Cap. I—De sessionibus publicis
oportet, quae sit intima Ecclesiae natura, quacnam eius
munera et fines. Etenim, quo magis radians Ecclesiae ma­
2 (Sessionum publicarum munus). In Sessionibus putris vultus innotescit, eo impensiore amore homines illam
Dlicis, coram Summo Pontifice Patres vota proferunt de De­
diligunt, procliviore animo ipsius salutis instrumenta ad­
cretorum vel Canonum formulis. In Congregationibus genera*
hibent ac disciplinam observant. Huc accedit quod nova
•ÎUS
ls> ut Sutnmus Pontifex, si censeat, sententiam
suam dicat eamque promulgari iubeat.
doctrinarum artiumque Incrementa humani generis Im­
perium in rerum naturam latissime adauxerunt. Cum au­
tem in lis reluceat aliquod divinae Sapientiae lumen quae
Cap. II De congregationibus generalibus
candor est... lucis aeternae et speculum sine macula Del
• M-as. il, 19. ·

4303

7. >6.

æ i£ssss.-s; Es&ÎŒt „ss5sæ·.

4304

1002 AUG Ο

IOANNES XXIII, OBDO CONCILII CELEBRANDI

Patres, praehabita disceptatione. Decretorum vel Canonum
113 formulas statuunt. /
Art 4 (Congregationum generalium Praesidentia). § 1. Sin­
gulis Congregationibus generalibus unus cx decem S. R. E.
Cardinalibus, a Summo Pontifice delectis, praeest nomine ct
auctoritate Ipsius Summi Pontificis.
I 2. Decem Cardinales, n Summo Pontifice delecti, consti­
tuunt Consilium Pracsldentine, cuius est, cx Summi Pontificis
auctoritate. Patrum disputationes atque universam Concilii
disciplinam moderari.
Cap. Ill—Dh Commissionibus

conciliaribus

Art 5 (Commissionum munus). Commissiones conciliares
operam navant Decretorum vel Canonum schematibus expen­
dendis atque emendandis Iuxta suffragia a Patribus in Congre­
gationibus generalibus expressa.
Art. 6 (Commissionum const It ullo). § 1. Unicuique Commis­
sioni praeest unus cx S. R. E. Cardinalibus, a Summo Ponti­
fice nominatus.
5 2. Qunellbet Commissio, praeter Prnesldem, vtglntl quat­
tuor Membra complectitur, quorum duae partes α Patribus,
tertia vero a Summo Pontifice, ex Concilii Patribus eliguntur.
I 3. Singuli Patres nonnisi uni Commissioni, uti Membra,
■dscribl possunt; cuiusvis vero Commissionis Praeses, si oppor­
tunum ceasuerit, quoslibet Patres consulere potest.
5 4. Unusquisque Commissionis Praeses unum aut duos
suae Commissionis Patres seligit, eosque Viccpraesldes consti­
tuit, qui ipsum ndluvcnt ct absentem vel Impeditum suppleant.
| 5. Commissionis Praeses unum ex concllinrlbus theologis
seu canonist!
*
seu expertis eligit, qui secretarii munere fun­
gatur.
Art, 7 (Commissionum elenchus). § 1. Commissiones conci­
liares decem constituuntur, nempe: a) de doctrina fidei ct
614 morum; b) de Episcopis et Dioecesium regimine; fc) de Eccle­
siis Orientalibus; d) de Sacramentorum disciplina; e) de di­
sciplina Cleri et populi Christiani; f) de Religiosis; g) de Missio­
nibus; h) de Sacra Liturgia; i) de Seminariis, de studiis et de
educatione catholica; l) de fidelium apostolatu; de scriptis
prelo edendis et de spectaculis moderandis.
I 2. Accedunt: I) Secrctariatus do Concilii negotiis extra
ordinem: cuius munus est novas peculiares a Patribus exhibitas
quaestiones examini subicere et, si res postulet, Summo Pon­
tifici deferre.
Hic Secrctariatus certo Patrum Cardinalium numero constat,
quibus praeest Cardinalis a publicis Ecclesiae negotiis; Secre­
tarii autem munere fungitur Secretorius generalis Concilii.
ID Secrctariatus ad unitatem Christianorum fovendam;
III) Commissio Technlco-organlzativa;
IV) Secrctariatus de rebus oeconomicis.
Instituta, de quibus In nn. ID, III)· IV), eadem munera
habent ilsdemque constant personis ac in periodo praepara­
toria Concilii.
Cap. IV—De Tribunali administrativo

Art. 8 (Tribunalis administrativi constitutio). 8 1. Pecu­
liare tribunal n Summo Pontifice constituitur quod quaestio­
nes definiat de Concilii disciplina, de excusationibus ct de
querelis.
β 2. Tribunali administrativo praeest unus cx S. R. E.
Cardinalibus, a Summo Pontifice electus; ac praeter eum. Tri­
bunalis Membra sunt decem Patres, a Summo Pontifice pa­
riter electi.
9 3. Tribunal administrativum quaestiones definit per turnos trium Membrorum; et. In casu recursus, videntibus om­
nibus.
I 4. Tribunal administrativum, sepositis luris sollemnita­
tibus, solam rerum veritatem spectans. Judicat.
5 5. Tribunali administrativo adslstlt unus ex notariis con615 ciliaribus et, sl casus ferat, unus ex Promotoribus conciliaribus./
Cap. V—De Theologis,

canonist» aijisque expertis

Art. 9 (Periti conciliares). Theologi, canonlstae alilque ex­
perti, qui Peritorum conclllarlum nomine veniunt. Summi
Pontificis auctoritate designantur.
Art. 10 (Peritorum conciltarium officium). £ 1. Periti con­
ciliares Congregationibus generalibus intersunt; at. nonnisi in­
terrogati, loquuntur.
I 2. Iuxta Commissionum Praesldum designationem et ra­
tionem, Periti conciliares cuilibet Commissioni operam navant,
idlaborando cum cius Membris in schematibus expendendis
et emendandis atque in conficiendis relationibus.
Art. 11 (Periti privati). § 1. Singuli Patres consilio et opera
uti possunt non solum Peritorum conclllarlum, sed etiam ali­
cuius vel theologi vcl canonistao vel experti privati.
S 2. Periti vero privati Congregationibus generalibus et
Commissionum coetibus non intersunt, sed obligatione, lurclunmdo firmata, tenentur servandi secretum de actis et dispu­
tatis In Concilio.
4305

Cap. VI—De Secretaria

n. 3076
generali

Art. 12 (Secretoriae generalis constitutio). Concilii Secreta­
rio generalis, quam Secretorius generalis moderatur. In quat­
tuor partitur Officia, nempe: a) de sacris ritibus; b) de nego­
tiis peragendis; c) de actibus scribendis ac servandis; d) de
rebus technicis. /
616
Art. 13 (Ministrorum ac Officialium elenchus). Secretorius
generalis; duo Subsccretarii.
I. Officium de sacris ritibus: Praefectus caeremoniarum;
Magistri caeremoniarum; Assignatores locorum.
II.Officium de negotiis peragendis: Notarii; Promotores;
Scrutatores.
III.Officium de actibus scribendis ac servandis: Scribae;
Lectores; Interpretes; Translatores; Tachlgraphl.
IV. Officium de rebus technicis: Addicti instrumentis tech­
nicis.
Art. 14 (Ministrorum el Officialium nominatio). Omnes Mi­
nistri et Officiales, qui Conclu! negotia curant. Summi Ponti­
ficis auctoritate nominantur.
ArL 15 (Singulorum Ministrorum el Officialium munera).
$ 1. Secretorius generalis Praesidendae operam navat; post
Sessiones publicas vel Congregationes generales, res gerendas,
sibi praefinitas, exsequitur, tandem Concilii Acta sedulo col­
ligenda, disponenda et asservanda curat.
§ 2. Subsccretarii Secretarium generalem adiuvant eumque absentem aut impeditum supplent
S 3. Praefectus caeremoniarum ordinat ac dirigit sacros
ritus et caeremonias; eumque Magistri caeremoniarum et lo­
corum assignatores adiuvant.
§ 4. Assignatores locorum, iuxta statutum indiculum. Pa­
tres ad / locum ipsis paratum deducunt, nomina Pairum prae- 617
sentium adnolant et curant ut ab Iisdem Patribus praesentiae
schedula conficiatur.
§ 5. Notarii de omnibus, quae in Sessione publica, in Con­
gregatione generali et in Tribunali administrativo gesta fuerint,
instrumenta conficiunt eaque ordinant atque in archivo custo­
diunt.
§ 6. Promotores in fine singularum Sessionum publicarum
sollemni formula rogant, ut de rebus in Sessione gestis per
Concilii notarios praesentes authenticum instrumentum seu
instrumenta conficiantur.
? 7. Scrutatores In Sessionibus publicis et in Congregatio­
nibus generalibus Patrum suffragia colligunt et summam con­
ficiunt.
§ 8. Scribae ndnotationes curant de rebus gestis in Sessio­
nibus publicis et in Congregationibus generalibus, ut de eis
relationes scriptae fieri possint; curant praeterea typis edenda
schemata, notificationes ceteraque nuncia in Concilio legenda
vcl Patribus distribuenda.
§ 9. Lectores Patribus praesto sunt ad eorum orationes
legendas.
§ 10. Interpretes Patribus disceptantibus in usu linguarum
operam navant.
§ 11. Translatores, Patrum orationes linguis vernaculis
scriptas In linguam latinam transferunt; itemque actorum et
documentorum textum latlnum curant.
f 12. Tachlgraphl Patrum orationes ac disceptationes In
Congregationibus generalibus scripto mandant; deln suas no­
tas In communem scripturam translatas Secretario generali
tradunt ut relationes scriptae officiales conficiantur.
§ 13. Addicti instrumentis technicis horum rectum exer­
citium curant.
Cap. VII—De generaltbus Concilii

custodibus

Art. 16 (Custodum generalium munus). Custodes duo,
iuxta Ecclesiae morem a Summo Pontifice nominati. Summum
Pontificem et Patres Aulam conciliarem adeuntes comitantur
et Concilii aditibus invigilant. /
618
Cap. VIII—De sufficiendis personis

Art. 17 (Personarum suffectio). Si qua, cx personis In Con­
cilio partem habentibus, quacumque cx causa defecerit. In
eius locum alia persona a competenti Auctoritate sufficitur.
Cap. IX—De observatoribus

Art. 18 (Concilii Observatores). § 1. Legati Christianorum
ab Apostolica Sede seiunctorum. qui tamquam observatores
Concilio adslstere a Sancta Sede permittuntur, adesse possunt
Sessionibus publicis et Congregationibus generalibus, exceptis
peculiaribus casibus, n Consilio Praesidendae determinandis,
non autem conventibus Commissionum, niai competens Aucto­
ritas permiserit; ius autem loquendi ac suffragium ferendi In
Concilii disceptationibus non habent.
§ 2. Observatores de iis, quae in Concilio acta sunt, cer­
tiores facere possunt suas Communitates; secretum autem erga
ceteros servare tenentur sicut Patres Concilii ad normam
Art. 20.
§ 3. Secrctariatus ad unitatem Christianorum fovendam

4306

IOANNES ΧΧΙΠ, ORDO CONCILII CELEBRANDI

n. 3076

rationes moderatur, quae inter Concilium et Observatores In­
tercedunt, ita ut Ipsi Concilii labores sequi possint.

Pars secunda: Normae in Concilio servandae
Cap. I—De temporibus

et locis conventuum

Art. 19 (Concentuum tempora), $ 1. Quivi» conciliaris con­
ventus Patribus opportuno tempore significatur.
$2. In quavis Congregatione generali, proxime sequentis
Congregationis Indictio fit. /
§ 3. Intimatio singulis facta tunc tantum locum habet,
cum id Praeses necessarium Judicaverit.
Art. 20 (Conventuum loca). § 1. Sessiones publicae et Con­
gregationes generales in Patriarchal! Basilica Sancti Petri locuni habent.
5 2. Commissionum con ciliarium conventus in peculiaribus
locis, ad hoc praefinitis, habentur.

Cap. II—De vestibus adhibendis
Art 21 (Paramenta sacra in Sessione publica induenda).
I 1. Patres, quovis tempore, adhibent paramenta sacra albi
coloris.
§ 2. Singuli paramenta sumunt quae sequuntur: a) Cardi­
nales paramenta propria sui ordinis cum mitra sericodaroascena; b) Patriarchae, Primates, Archieplscopl, Episcopi tam
residentiales quam titulares pluviale cum mitra ex tela; e) Ab­
bates et Praelati nullius pluviale cum mitra ex tela; d) Reliqui
Patres habitum cboralem sibi proprium.
Art. 22 (Vestes (n Congregatione generali Induendae). In
Congregatione generali singuli Patres vestes Induunt quae se­
quuntur. a) Cardinales habitum cardinali tlum, rubrum vel
violaceum secundum temporis diversitatem, cum rocheto,
mantelletta et mozeta; bj Patriarchae habitum violaceum,
cum rochcto, mantelletta et mozeta: Patriarchae Orientales
habitum proprii ritus; c) Archieplscopl et Episcopi, sive resi­
dentiales sive titulares, habitum violaceum cum rocheto et
mantelletta tantum; d) Abbates et reliqui Religiosi habitum
choralem proprium.
Art. 23 (Vestes In Commissionibus induendae). Omnes,
quibus pertinet. Induunt habitum planum sine lacerna; ceteri
620 proprium publicum. /

Cap. Ill—De praecedentia
Art. 24 (Praecedentiae ordo). § 1. In Sessionibus publicis,
in Congregationibus generalibus et in Commissionibus conciliaribus Patres iuxta praecedentiae ordinem sedent, loquuntur
et vota proferunt; ita nempe: S. R. E. Cardinales Episcopi,
Presbyteri, Diaconi; Patriarchae; Primates; Achleplscopl; Epi­
scopi; Abbates et Praelati nullius; Abbas Primas, Abbates
Superiores Congregationum monasticarum. Supremi Modera­
tores religionum clericalium exemptarum.
12. Inter eos, qui ad eundem gradum pertinent eundemque
ordinem habent, praecedit qui prius promotus fuit ad gradum;
sl eodem tempore promoti sunt, senior ordinatione, nisi iunior ordinatus fuerit a Summo Pontifice; et si eodem tempore
ordinem receperint, senior aetate (cf. C. I. C. can. 106, 3.-,
C. I. O. De personis can. 37, 3.·).
S 3. Si quis Pater forte extra ordinem sedeat, sententiam
proferat vel alios actus laciat, nullum ius adqulrit, ac nemini
praeludieium affert.

§ 4. Procuratores sedent loco «ibi peculiariter assignato,
servato inter Ipsos praecedentiae ordine. Suo pariter loco se­
dent Periti conciliares.

Cap. IV—De

Cap. \ I

1962 AUG 6

De lingua

in

Concilio

adhibenda

ArL 2S (Lingua in Sessionibus publieis, in Congregationibus
generalibus, in Tribunali administrativo, in acti» adhibenda)
In Sessionibus publicis. in Congregationibus generalibus, in’
Tribunali administrativo et In actis exarandis lingua latina
adhibetur, quo autem eius usus expeditior eradat, praesto
sunt lectores, interpretes ne translatores.
Art. 29 (Lingua in Commissionibus adhibenda). In Com­
missionum disceptationibus praeter latinam linguam adhiberi
possunt communiores linguae vernaculae, sed quae iis Unguit
expressa sunt, statim in linguam latinam sunt vertanda. t

Cap. VII—De colligendis ac distriduendis
ACTIS ET DOCUMENTIS

Art. 30 (Ratio colligendi ac distribuendi acta et documenta),
§ 1. Omnia acta ct documenta colliguntur ac distribuun­
tur per Secretarium generalem.
I 2. Decretorum et Canonum schemata, necnon quivis
textus adprobandus, ita Patribus distribuenda sunt ut iisdem
congruum relinquatur temporis spatium ad consilia capienda,
maturanda ludicia et determinanda suffragia.

Cap. VIII—De schematum examine
Art. 31 (Schematum examinis gradus). Schematum exa­
men sequentibus gradibus perficitur: a) schema proponitur
ac brevitur illustratur; b) schemati inferuntur animadversio­
nes et proponuntur eiusdem emendationes; c) emendationes
perpenduntur atque admittuntur vel relciuntur; d) schema
reformatur iuxta adprobatas emendationes; e) sl schema re­
formatum novis egeat emendationibus, iterum atque iterum
emendatur donec adprobetur.
Art. 32 (Schematis propositio). Quodcumque argumentum
disceptandum In Congregatione generali proponitur ac brevi­
ter illustratur a Relatore, quem designavit competentis Com­
missionis Praeses.
Art. 33 (Emendationum propositio). § 1. Quivis Pater ver­
ba facere potest de unoquoque proposito schemate vel admit­
tendo, vef reldendo, vel emendando, suae orationis summa
Secretario generali saltem tres ante dies scripto exhibita.
§ 2. Oratio ita ordinanda est ut prius de principiis genera­
libus, / postea vero de particularibus dispositionibus agatur,
schematis Ipsius semper ordine servato.
§ 3. Quilibet Pater de una eademque re, ex regula, semel
tantum loqui potest, idemque rogatur decem momenta ne
excedat.
§ 4. Si orator obiecti vel temporis assignatos limites prae­
tergrediatur, potest a Praeside ad eosdem revocari.
§ S. Qui emendationes proposuit, absoluto sermone, scrip­
tam relationem eandemque a se subscriptam Secretario gene­
rali tradere debet.
I 6. Qui singula verba vel paragraphes schematis emen­
danda censuerit, scriptam formulam proponere tenetur, prio­
ribus substituendam.
Art. 34 (Emendationum admissio vel reiectio). Congrega­
tio generalis, post Relatoris declarationem, suffragium fert
utrum singulae propositae emendationes reiciendae an sche­
mati Inserendae sint.
Art. 35 (Emendati textus examen). Congregatio generalis,
audita Relatoris declaratione, singulas integri textus emendati
partes examinat easque adprobat vel minus.
Art. 36 (Subseauentlum emendationum examen). Sl quae
emendati schematis partes a Congregatione generali non fue­
rint adprobatae, ad subséquentes inserendas emendationes
eadem ratio ac pro praecedentibus adhibetur ad nonnam
Art. 33-35.

fidei professione

ArL 25 f Fidei profitendae obligatio). $ 1. Praeses fldel pro­
fessionem emittit coram Concilio (cf. C. 1. C can. 1406 $1,1.·)
5 2- Secretorius generalis fidei professionis formulam legit
In quam omnes Patres, tacto pectore, consentiunt dicentes:
Ego N. N. ... spondeo, oooeo, el loro Iuxta formulam perlectam.
Sic me Deu» adluoel.
5 3. Procuratores, Periti conciliares. Ministri et Officiales
antequam Concilium Ineatur. die et hora praestitutis fidem
621 profitentur coram Praeside eiusve delegato. /

Cap IX.—De

suffragiis ferendis

ArL 37 (Formula adhibenda). § 1. In Sessionibus publicis,
coram Summo Pontifice, formula est: placet, non placet.
5 2. In Congregationibus generalibus pro emendationibus
admittendis vel reiclendis formula est: placet, non placet: pro
unoquoque schemate emendato, sive integro sive diviso, formu­
la est: placet, non placet, piaret Iuxta modum. Qui suffragium
dederit: piaret Iuxta modum, tenetur modum clare et concinne
scripto tradere. /
3. In Commissionibus conclllarlbus ad suffragia ferenda
adhibetur formula: placet, non placet, placet iuxta modum.
Cap. V—De secreto servando et de munere
FIDELITER IMPLENDO
..ΛΤ1* 33 tAfoduj ferendi tuffragia). § 1. In Sessionibus pueL ? Congregationibus generalibus suffragia feruntur
Art. 26 (Patrum obligatio secreti tervandl). Patres de discus­
apus schedulis, niti Praeses alium modum praeceperit, ex. gr.
sionibus In Concilio habitis et de singulorum sententiis secre­
surgendo vel sedendo, manum elevando vel minus.
tum servare tenentur.
Jn Commissionibus conciliari bus modus ferendi sufArt. 27 (Procuratorum, Peritorum, Ministrorum, Officialium
iragia ab uniuscuiusque Commissionis Praeside determinatur.
obligatione»), Procuratores, Periti conciliares. Ministri, Of­
S *
·
Ad constituendam
ficiales et ceteri, qui operam suam in rebus Concilii praestant,
Sessionibus
publicis,
in
Congregationibus
geantequam Concilium Ineatur, lusiurandum coram Praeside
UHlae
conciiiaribus requiruntur di^e
eiurve delegato emittere tenentur de munere fideliter adim­
plendo et de secreto servando circa acta, discussiones, singulo­
rum Patrum sententias, suffragia.
4307

4308

j 2. Sl α CommlMionlbus conclliurlbus, In conficiendo novo
textu Iuxta emendatione» u Congregatione generali udprobatoi, praescripta maloritas, quamvis studium et cura adhibita
sint, obtineri non potuerit, res tota referatur ad Congregatio
*
nem generalem.
I 3. In Tribunali administrativo Id decisum habetur quod
placuerit parti absolute maiori eorum qui suffragium feruntCap.

X—De

novis proponendis quaestionibus

.VL 40 (Condiciones ad nooas propositas quaestiones admit·
tendas). § 1. Novae propositae quaestiones nequeunt admitti
nisi: a) publicum rei christinnae bonum respiciunt; b) neces
*
tarium sit aut saltem opportunum illas n Concilio expendi;
c) nihil contineant quod α constanti Ecclesiae sensu eiusque
traditionibus alienum sit.
$ 2. Novae quaestiones una cum rationibus Praesidl scripto
βΐ5 rant exhibendae. /
Cap. XI—De discessu et

absentia

Art. 41 (Patrum discessus). (Nemini eorum oui Concilio
interesse debent, licet ante discedere, quam Concilium sit rite
absolutum, nisi α Concilii Praeside cognita ct probata disces­
sionis causa ct impetrata abeundi licentia» C. I. C. can. 225:
C. I. O. De personis can. 170.
Art. 42 (Patrum absentia). Qui alicui Sessioni publicae vel
Congregationi generali Interesse nequit, Consilio Praesldentiae
per Secretarium generalem absentiae rationem significare

Cap. XII—De

dispensatione ad obligatione
residentiae

Art. 43 (Beneficiorum fructuum perceptio). Omnes, qui
Concilio intéresse tenentur vel eidem operam quovis titulo
legitime impendunt. Concilio perdurante et donec eidem adslitunt vel inserviunt, quoslibet suorum beneficiorum reditus
ac distributiones quotidianas percipere valent, iis tantum ex­
ceptis, quae inter praesentes fieri dicuntur (cf. C. I. C. can. 420
ί 1, 9.·).
Pars tertia: Ratio procedendi
Cap. I—De ratione

procedendi in sessionibus
publicis

Art. 44 (Sacrorum rituum et caeremoniarum ordo). Omnia
quaecumque spentant sacros ritus et caeremonias peraguntur
626 iuxta peculiarem Instructionem a Summo Pontifice probatam. /
ArL 45 (Sessionum publicarum indictio). Praeses Congre­
gationum generalium, iuxta mandata a Summo Pontifice ac­
cepta, Sessionum publicarum diem et horam statuit eademque
Patribus opportune slgnficot.
Art. 46 (Sessionis publicae initium). § 1. Die et hora sta­
tutis, Patres, Periti conciliares una cum Ministris et Officiali­
bus in Aulam conciliarem conveniunt.
§ 2. Assignatores locorum Patres advenientes ad loca ipsis
parata deducunt et nomina praesentium notanda curant ad
normam Art. 15 § 4.
5 3. Missa ob uno ex S. R. E. Cardinalibus celebratur
iuxta praecedentem Praesidis designationem.
Art. 47 (Decretorum et Canonum lectio). Secretorius gene­
ralis accedit ad solii gradus Summi Pontificis, a quo recipit
Decreta el Canones in eadem Sessione examinanda; deln illa
ex ambonc legit.
Art. 43 (Decretorum et Canonum suffragatio). § 1. Lectis
Decretis et Canonibus, Secretorius generalis sequenti formula
interrogat Patres: Erfii, Excrfil, ac Reorhl Patres, placentne
Vobis Decreta et Canones quae hac Constitutione continentur?
I 2. Secretario generali Interroganti Patres respondent vota
In schedula scribendo, adhibita formula placet vel non placet,
eamque subscribendo.
I 3. Scrutatores schedulas colligunt et Secretario generali
tradunt, ut scrutinium fiat, de quo notarii referunt in actis.
Art. 49 (Decretorum et Canonum promulgatio). $ 1. Secre­
torius generalis suffragiorum summam reverenter exhibet
Summo Pontifici dicens: Beatissime Pater: Decreta et Canones
modo examinata placuerunt omnibus Patribus, nemine excepto
(vel si qui forte dissenserint, tot numero exceptis).
I 2. Summus Pontifex sl Decreta et Canones confirmare
627 dignatur, / sollemnem formulam pronuntiat: Decreta et Cano­
nes modo lecta placuerunt Patribus, nemine dissentiente (vel sl
auis forte dissenserit, tot numero exceptis), nosque sacro appro­
bante Concilio, illa ita decernimus, statuimus atque sancimus,
ut lecta sunt.
Art. 50 (Decretorum et Canonum probatorum instrumentum).
§ 1. Protonotarii et Promotores accedunt ad ultimum solii
gradum.
$ 2. Promotores, in medio infimi gradus genuflexi, Protonotarioi rogant ut dc omnibus truae in Sessione acta sunt
unum aut plura Instrumentum vel instrumenta conficiant.
4309

n. 307«

IOANNES XXIII. OUDO CONCILII CELEBRANDI

1902 AUG ü

§ 3. Senior Protonotarlus respondet: Conficiemus, oobls
testibus. Innuens Praepositum Domui Pontificiae ct Praefec­
tum Cubiculi, qui pro hoc actu prope dexterum solii latus
consistunt.
Art. 51 (Sessionis publicae finis). | 1. Summus Pontifex,
post cantum hymni Te Deum laudamus, benedictionem im­
pertitur.
$ 2. Secretorius generalis uniuscuiusque Sessionis publicae
relationem scriptam conficiendam ac servandam curat.
Cap. II—De

ratione

procedendi in
generalibus

congregationibus

r\rt. 52 (Congregationum generalium indictio). In prima
Sessione publica Praeses Congregationum generalium Patribus
diem et noram significat, quibus eaedem initium sument
Art. 53 (Argumentorum ordo). Opportuno tempore Praeses
Patres certiores facit de ordine disceptationum.
Art. 54 (Congregationis generalis initium). S 1- Die et
hora statutis. Patres, Periti conciliares una cum Ministris et
Officialibus in Aulam conciliarem conveniunt. /
628
§ 2. Assignatores locorum Patres advenientes ad loca ipsis
parata deducunt et nomina praesentium notanda curant ad
normam Art. 15 g 4.
S 3. Missa de Spiritu Sancto celebratur ab uno ex Patribus
a Praeside designato; dein Praeses recitat precem: Adsumus.
Art. 55 (Electio Membrorum Commissionum concillarlum).
Antequam incipiant disputationes, eliguntur a Patribus Mem­
bra Commissionum ad normam Art. 6
2-3, 39 5 1.
Art. 56 (Schematis propositio et illustratio). Praeses argu­
mentum disceptandum nuntiat, et ad ambo nem vocat Rela­
torem, α Praeside competentis Commissionis designatum, ut
argumentum disceptandum breviter illustret.
ArL 57 (Schematis discussio). § 1. Praeses, iuxta indicem
a Secretario generali confecto, ex ordine ad loquendum Patres
vocat, qui antea nomina sua ad hunc finem significaverint.
§ 2. Oratores invicem succedunt proponentes emendatio­
nes, quas, absoluto sermone, scriptas Secretario generali
tradunt.
S 3. Oratorum Indice exhausto, Praeses facultatem loquen­
di concedere potest Patribus, qui illam petierint perdurante
ipsa Congregatione.
ArL 58 (Emendationum transmissio ad Commissiones). § 1.
Absoluta de aliquo schemate vel de eius parte expositione.
Praeses decernit propositas emendationes competenti Commis­
sioni mittendas esse.
§ 2. Si quae emendationes duarum vel plurium Com misi onum intersint, Praeses statuit quibus Commissionibus emen­
dationes sint mittendae ut ab ipsis Commissionibus unum
examen et una eademque relatio conficiatur.
§ 3. Secretorius generalis collectas emendationes ad Com­
missionem vel Commissiones mittit iuxta Praesidis designa­
tionem. /
G29
Art. 59 (Subsequentium schematum examen). Cum subsé­
quentes gradus examinis alicuius schematis continuo peragi
nequeunt, hi ad aliud tempus differuntur; atque interim ollo­
rum schematum examen peragi potesL
ArL 60 (Emendationum examen). § 1. Expensae a Com­
missionibus emendationes typis Impressae una cum concinna
relatione Patribus distribuuntur.
§ 2. Die a Praeside statuto, Relator scriptam de emen­
dationibus relationem illustrat.
§ 3. Secretarius generalis singulas emendationes legit; at­
que dc unaquaque admittenda vel relcienda Patres schedula
suffragium ferunt, verbis placet vel non placet.
§ 4. Scrutatores schedulas colligunt et Secretario generali
tradunt, ut scrutinium flat, de quo notarii referunt In actis.
§ 5. Peracta de emendationibus suffragatione, Secretarius
generalis eiusdem exitum Patribus et competenti Commissioni
significat.
ArL 61 (Textus emendati examen). § 1. Competens Com­
missio sive unica sive cx pluribus constituta ad normam
ArL 58 § 2, sepositis emendationibus non adprobatis, schema
vel schematis partem reformat iuxta probatas emendationes.
§ 2. Textus emendatus, typis impressus. Congregationis
generalis Praesidl traditur atque inter Patres distribuitur.
§ 3. Statuto tempore. Patres, audita Relatoris declaratio­
ne, de emendato textu sive Integro sive diviso, iuxta Praesidis
ordinationem, schedulis vota proferunt, adhibita formula:
placet, non placet, placet Iuxta modum; qui votum dederit
placet Iuxta modum, schedulae adicere tenetur modum ab ipso
intentum.
§ 4. Schema sive integrum sive divisum mai ori ta te suffra­
giorum probatur vel relcitur.
§ 5. Excepto casu quo schema Integrum vel divisum moloritate suffragiorum relectum fuerit, modi propositi examini
sublciuntur ad normam Art. 58-60. I
630
S 6. Postquam omnes schematis partes singulae probatae
fuerint, schema integrum probatum censetur.
§ 7. In peculiaribus casibus Praeses novam potest «uffragntionem super integro schemate exquirere, quo in casu Paires

4310

η. 3077-3078

IOANNES XXIII. MOTU PR. DE SEDE AP. VACANTE

1062 AUG S7-SEPS

suum ludldum proferunt schedula, adhibita formula placet
vel non placet.
Ari. 62 (Schematis probati Summo Pontifici praesentatio).
Schema a Congregatione generali probatum, per Pmesidem
Summo Pontifici defertur, cuius est, si censeat. Illud Sessioni
publicae sublccre elusdemque Sessionis diem statuere.
Art. 63 (Congregationis generalis finis). § 1. Congregationi
generali finis a Praeside imponitur prece: Agimus.
5 2. Secretorius generalis curat ut uniuscuiusque Congre­
gationis apta relatio scripta fiat, quae summam rerum gesta­
rum contineat atque Praesldls et sulpsius subscriptione fir­
metur.
§ X Una cum relatione scripta Secretorius generalis om­
nia Congregationis acta In Concilii archivo sedulo asservanda
curat

circo tenetur, cur e Decessoribus Nostril non pauci, pro
mutatis temporum rationibus, de vacante Apostollca Sede
mutatas normas ediderint. Quamvis enim Ipsis esset per­
suasura in elusmodl rerum condicione Christum lesum pe­
culiari quadam assiduitate Sponsae suae adesse, lure tamen
meritoque arbitrati sunt, ab hominibus, quorum maxime
interesset, nullam desiderari debere consilii prudentiam,
quae, per Illud temporis spatium, rectum rerum pollicere­
tur cursum.
Horum Nos exemplum secuti, Nostras esse partes puta­
mus nonnullas tradere normas, quarum necessitatem vel
rerum usus, vel recens Invectae consuetudines ostendere
visae sunt. Quae normae cum nonnulla tantummodo disci­
plinae capita rcsplcfnnt, legum corpus renovandum non
censemus, quae Constitutione Apostollca Vacantis ApostoCap. Ill—De rattone procedendi in
Ucae Sedis continentur, a Decessore Nostro f. r. Pio XII
COMMISSIONIBUS
edita sed has lubemus vel superioribus normis addi, quae
omnino novae sint, vel eas Immutari quae aliquid de ea­
Art. 64 (Commilitonum conditarium indictio). Cuiusvis
dem re praecipiant.
Commissionis Praeses tempora et reliquas circumstantias de­
finit, quibus Patres suae Commissionis convenire debent, eaItaque re diu ac mature perpensa, certa scientia et de
que eiusdem Commissionis Membris significat.
Nostrae potestatis plenitudine has Apostolicas Litteras
Art. 65 (Schematis studium el Relatoris designatio). $ 1.
motu proprio damus, quibus Sacrum Cardinalium Colle­
Commissionis Praeses unumquodque schema Patrum suae
gium, hac Petri Sede vacante. In Romano Pontifice eligen­
Commissionis studio sublciL
do utatur, normis eiusdem superioris Constitutionis abro­
? 2. Praesidis est definire disceptationis rationem. Patrum
gatis, quae lusce Nostris praeceptis non congruant.
ac Peritorum eonsiUa exquirendo, linguam adhibendam ad
L Sive Augusto Pontifice decumbente» sive eodem vita
normam Art. 29, modum ferendi suffragia ad normam Ar­
functo, nemini liceat in cius diaetis neque Imagines oblectu
ticuli 38 I 2.
lucis pingere, neque voces postea reddendas in magneto§ 3. Commissionis Praeses Relatorem designat, qui schophonii f taeniola imprimere. SI quis vero, Summo Pontetlce 633
ma proponat atque illustret in Congregatione generali luxta
031 mentem Commissionis. /
defuncto, hoc genus Imagines, probationis vel testimonii
causa, Imprimere cupiat, id petere o Cardinali Camerario
Art. 66 (Emendationum ordinatio). § 1. Propositas a Pa­
tribus In Congregationibus generalibus emendationes compe­
S. R. E. poterit, qui tamen Summum Pontificem lucis
tens Commissio, sive unica sive ex pluribus constituta ad
oblectu referri nequaquam sinet, nisi pontificalibus vesti­
normam Art. 58, ordinat atque coordinaL
bus indutum.
I 2. Commissionis Praeses ex Patribus suae Commissionis
II. Translaticiis faneris caeremoniis persolutis, cunctaRelatorem confirmat vel nilum eligit, qui de propositis emen­
que fidelium multitudine a Petriano templo dimissa, exu­
dationibus scriptam relationem confidat. In Congregatione
viae Summi Pontificis per lanuam, quam a S. Martha
generali verbis declarandam.
appellant, in Cryptas Vaticanas inferantur, prosequentibus
S 3. Commissionis Secrelarius emendationes ordinatas ac
dumtaxat Cardinalibus Ordinum Capitibus, Cardinali Ba­
de eiusdem relationem typis Imprimendas curat atque per
Secretarium generalem Congregationis generalis Praesidi tra­
silicae Petrianae Archipresbytero, Cardinali qui fuit ex­
dit et Patribus distribuit.
tremus a publicis Ecclesiae negotiis, et aliquot Canonicis
Art. 67 (Emendationum insertio). J 1. Suffragatione de
Vaticanis. In Cryptis vero dum capularis capsa Igne fer­
emendationibus peracta. Praeses competentis Commissionis,
ruminatur, praeter plumbarios. Ii tantummodo adesse prae­
sive unicae sive ex pluribus Commissionibus constitutae ad
sentes poterunt, quos modo diximus, et defuncti Summi
normam Art. 58, curat ut adprobatae emendationes schemati
Pontificis consanguinei.
inserantur Ita ut novus textus flat, Idemque typis impressus
Patribus distribuatur.
IIT. Sl quo tempore Summus Pontifex e vita discedit,
5 2. Textus emendatus iudlclo Congregationis generalis su­
Cardinalis Camerarii munus vacet, eum socrum Cardina­
bie! nequit, nisi In Commissione retulerit praescriptam suffra­
lium Collegium statutis servatis praescriptionibus quam
giorum maloritatem ad normam Art. 38 Π 1-2.
primum eligat. Sed antequam hoc fiat, Sacri Collegii De­
Art. 68 (Subséquentes testas emendationes). Si Congrega­
canus eius Interim agat partes. In commemorata Decessoris
tio generalis, postquam textum emendatum examinaverit, no­
Nostri Constitutione Apostolica explanatas *; ac nulla In­
vas requirat emendationes, competens Commissio eas peraterposita mora consilia capiat, quae res praesens suadeat.
gendas rurat luxta sutlragia In Congregatione generali a Pa­
tribus expressa.
IV. Placet Nobis ne Inter habendum Conclave, quod
vocant, diaetarum Summi Pontificis privatarum ulla pars
Art. 69 (Contxnfuum scripta relatio). De unoquoque con­
ventu Secretarial Commissionis scriptam relationem conficit.
habitetur.
Art. 70 (Normat eomplcmenta'ts). Ubi peculiares normae
V. Aperte constare volumus. Praelatos Clericos Reve­
Commissionibus concillaribus non traduntur, ratio procedendi
rendae Camerae Apostolicac, Sancta Sede vacante, sub
Commissionis rationem procedendi Congregationis generalis
dicione esse Cardinalis Camerarii.
Imitatur.
VI. Formula lurislurandi a Cardinalibus iuxta prae­
scriptum 12’ memoratae Constitutionis dandi, haec, ouae
sequitur, / erit. Quam Cardinalis Decanus coram omnibus 634
3077
Cardinalibus lubebit a Praefecto Apostollcarum Caeremo­
niarum elata voce legi:
1962 AUG 27.-COKV. CUM AUSTRIA. AAS 54 (1962) 652
Nos Episcopi, Presbyteri et Diaconi S. R. E. Cardinales
promittimus, ponemus et Iuramus, inviolate et ad unguem
Ratihabitio Conventionis inter Apostolicam Sedem
Nos omnes et singulos esse observaturos omnia quae conti­
et Rempublicam Austriacam circa religionem do­
nentur in Constitutione Summi Pontificis Pit Decimi Se­
cendam IN SCHOLIS publicis
cundi, quae incipit verbis Vacantis ApostoHeae Sedis, data
die octavo decembris anno millesimo monqentesimo quadra­
Vide fex/um sub die 9 lui. 1962: I.E 3069.
gesimo quinto, atque in Motu Proprio Summi Pontificis
loannis Vigesimi Tertii, cuius Initium est Summi Pontificis
Electio. Item promittimus, vovemus, et iuramus, quicumque
nostrum Romanus Pontifex, Deo sic disponente, erit electus,
3078
«urn tura spiritualia et temporalia —praesertim quae ad ci­
vilem Romani Pontificis principatum spectant— libertatem­
que Sanctae Sedis integre ac strenue aaserere atque tueri et,
>,411 MOT. PR. AAS 54 (1962) 632-640
1962 SEP 5/-IOAN. XXIII,
si opus fuerit, vindicare numquam esse destiturum.
Quaedam praecipiuntur

vacante
valitura

Sede Apostoli ca

IOANNES PP. XXIII

Summi Pontificis electio quoniam cum maximis catho­
licae Ecclesiae momentis protecto conlungitur, facile id-

4311

Praecipue autem promittimus el iuramus. Nos religiosis­
sime et quoad omnes, etiam familiares seu Conclavislas noservaturas de iis omnibus, quae ad elec/n
PoJ}ulicis quomolibel perlinent, et de iis quae
Cardinalium Congregationibus, ante Conclave vel inter
• /w„ pM. n IL£ ,Μ,ί ·

Aptoto

i0946’· w·

AfcUdiau

(LE ,s*x>·

4312

19G2SE1» 6

IOANNES XXIII. MOTU PR. DE SEDE AP. VACANTE

Ipsum habitis, de hac re arta ari decrrta sint, itemque de iis
quae in Conclavi seu In loco electionis aguntur, scrutinium
directe net indirecte respicientibus, neque (dem secretum quo­
quo modo violaturos, slue inter Conclave, sive ellam post
nort Pontificis electionem, nisi peculiaris facultas aut certa
venia ab eodem futuro Pontifice Nobis tributa fuerit; itemque
nullo modo a quavis civili potestate, quovis nomine, munus
proponendi Veto sive Excluslvom, etiam sub forma sim­
plicis optationis, esse recepturos, neque Ipsum hoc Veto, qua­
libet ratione Nobis cognitum, patefacturos, sive universo
Cardinalium Collegio simul congregato, sive singulis pur­
puratis Patribus, sive scripto, sive ore, sive directe ac pro­
xime, sive oblique ac per alios, sive ante Conclave sive inter
ipsum; nullique interventui, Intercessioni, aliive cuilibet mo­
do, quo laleae potestates cuiuslibet gradus ct ordinis voluerin
tae Pontificis electioni immiscere, auxilium vel favorem
praestituros.
Deinde singuli Cardinides dicent:
Et Ego N. Cardinalis N. spondeo, voveo, ac (uro. /
Et Imponentes utmmque manum super Evangelium, ad­
jungent: Sic me Deus adiuvet et haec Sancta Dei Evangelia.
VII. Constitutionis eiusdem praescripto 41 4 derogan­
tes, Illud In posterum Ita sonare iubemus: Cardinales om­
nes el singuli, valetudine non Impediti, cum tertio pulsata
per loca solita Conclavis campanula fuerit, ad scrutinium
convenire debent.
VIII. De praescripto 43 1 aliquid immutantes, Illud ut
sic concipiatur censemus: Cuilibet Cardinali In Conclavi
liberum sit unum vel, si id petat a Cardinali S. R. E. Ca­
merario, duos servientes in Conclave secum adducere: in­
firmis autem et graviter affectis a Cardinali S. R. E. Ca­
merario una cum Cardinalibus Capitibus Ordinum tertius
indulged potest.
IX. Praescriptum 44 8 sic est emendandum: De qua­
litatibus Conclavistarum, quos Integritate morum singulari
prudentia et sincera erga Sanctam Sedem religione oportet
esse conspicuos, Cardinales ad id delegati ante ingressum
in Conclave diligenter inquisitionem habere ct eos appro­
bare, ac post Ingressum, iisdem invigilare debent.

X. Praescriptum 45 7 sic immutari Iubemus: Concla­
vistae religiose iusiurandum dent, iuxta statutam formu­
lam. Quam ob rem S. R. E. Camerarii erit cavere, ut ab
Ipsis Iusiurandum. quod supra commemoratum est, saltem
una vel altera die ante Ingressum in Conclave iuretur,
postquam unusquisque eorum eiusdem iurislurandi mo­
mentum ac formulae sententiam probe intellexerit.
Itaque una vel altera die ante Ingressum in Conclave,
coram S. Collegif Secretario, astante Apostolicarum Cae536 remonlarum / Praefecto, ad rem delegatis, Magistri Cae­
remoniarum omnesque Conclavistae ecclesiastici iuxta hanc
formulam iusiurandum dabunt:

Ego... constitutus coram te... fartis sanctis Del Evangellis,
promitto et iuro me inviolate servaturum esse secretum
in omnibus et singulis, quae de novi Pontificis electione
in Cardinalium Congregationibus acta vel decrrta sini
ft In Conclavi seu in loco electionis agantur, scrutinium di­
recte vel indirecte respicientia, quaeque omnia quovis modo
cognoverim, adeo ut nec directe, nec indirecte, nnjue nutu,
neque verbo, neque scriptis, vel alias guomodollbet. ipsum
mihi violare liceat; itemque nromitlo et iuro me nulla modo
in Conclavi usurum esse instrumentis quibuslibet ad vocem
transmittendam vel recipiendam, vel ad imagines luce expri­
mendas quovis modo aptis, et hoc sub poena excommunica­
tionis latae sententiae. Sedi Aposlolleae reservata, si ab hoc
praecepto discessum erit. Quod secretum accuratissime ac re­
ligiose servabo etiam post peractam novi Pontificis electio­
nem, nisi ab eodem Pontifice peculiaris facultas aut certa
venia mihi concessa fuerit.
Pariter promitto et iuro nullo modo a quavis civili potestate,
quovis nomine, munus proponendi Veto seu Excluslvam,
etiam sub forma simplicis optationis, esse recepturum, neque
ipsum hoc Veto, qualibet ratione mihi cognitum, patefactu­
rum, sive universo Cardinalium Collegio simul congregato,
sive singulis Cardinalibus, sive scripto, sive ore, sive direcle
ac proxime, sive obliaue ac per alios, sive ante Ingressum in
Conclave, sive inter Ipsum; nullique interventui, intercessio­
ni, aliive cuilibet modo, quo laleae potestates cuiuslibet gra­
dus et ordinis voluerint sese Pontificis electioni immiscere,
auxilium vel favorem praestiturum.
Sic me Deus adiuvet rt haec sancta Dei Evangelia, quae
propriis manibus tango.
Alii vero Conclavistae et Inservientes e laicorum ordine
«na, w n [le
L · tbu., pm- 7». · itu. » zmj.

4313

η. 3078

luxta hanc formulam Jurabunt, In uniuscuiusque sermonem
convertendam:
lo ..... stando dinanzl a........ toccando colle mie proprie
moni l Sani i Evangelii, prometto e giuro che osserverb rlgoroso i e inviolabile segreto su tutte. e singole quelle cose, le 637
quali in qualunque modo ven Issi a conoscere, circa Pelezione
del nuovo Pontefice, trailate e definite nelle Congregazloni
dei Cardinali, come pure nel Conclave o nel luogo delPelezione, riguardanti dtrellamenle o indirettamente gli scruti­
nii, e che non vlolerô in alcun modo questo segreto, nè direttamente, nè indirettamente, nè con parole, nè con scrltli, nè
con segni, od in altra qualslasi guisa; inollre prometto e
giuro di non usare nel Conclave di apparecchi radio, di
lelefono, microfono o di qualsivoglia altro strumcnlo transmit­
tente o ricevente, e di non usare. neppure di macchine fotograflche e cinematogratiche, e clô non solo sotlo pena di
scomunica, rlservata alla Sede Apostollca, e da incorrersi
senz’altra dichlarazione col solo fallo della violazione de
giuralo segrelo, ma pure sotto pene anche gravissime che la
stessa Santità Sua potrà infliggermi (n caso di trasgressione.
Il quai segreto io prometto e giuro che manterrb coscienziosame.nie anche dopo avvenuta l'elezlone del nuovo Pontefice,
a meno che non mi venga su clô concessa dal medesimo Ponte/ice una espressa e speciale facollà di pariare.
Parimenli prometto e giuro che non riceverb in nessuna
maniera e da nessuna potestà civile, sotlo qualslasi prrtesto,
l’incarico di proporre il Veto o Exclusiva, anche sotto forma
di semplice desiderio, e che non manifeslerô questo Veto, in
aualungue modo da me conosciuto, nè dinanzi a lutto il S. Col­
legio dei Cardinali, riunito, nè al singoli Cardinali, nè
per iscritto, nè a voce, nè direttamenle e prossimamente, nè
indirrtfomente o per mezzo di allri, nè prima dell'ingresso
nel Conclave, nè esso durante, e che non presterb mai alulo
o favore a aualsiasi intervento, intercessione o altro modo
qualsiasi col quale le autorità civili di qualunque grado ed
ordine volessero immischlarsi nell'elezione del Romano Pon­
tefice.
â
i
Cosl Dio mi aiuti e questi Santi EvangelU, che tocco colle
mie mani.
XI. In locum alterius partis pracscript’ 53 8, hanc re­
poni iubemus: Interim vero Officiales Conclavis et alii in
Conclavi servientes, nisi iusiurandum supra Imperatum
iam dederint, quam primum Illud iurare debent coram
S. Collegii Secretario, astante Apostolicarum Caeremonia­
rum Praefecto, ad rem delegatis a Cardinali S. R. E. Ca­
merario, coram quo antea ct ab ipsis iusiurandum dandum
est. /
638
XII. Pro priore parte praescripti 60· haec sublclenda
est: Volumus Item ut epistulae, et cuiusvis generis scripta,
etiam typis edita, tum ad eos qui In Conclavi sunt, S. R. E.
Cardinalibus exceptis, tum praesertim e Conclavi ad eos,
qui foris sunt, mlttl nullatenus possint, nisi prius omnia
et singula Secretarii S. Collegii, ac simul Praelatorum, qui
ad custodiam Conclavis delegati sunt, examini et inspec­
tioni sublciantur.
XIII. Ad praescriptum 61 10 quod pertinet. Illud Ita
renovamus: Praeterea omnibus Conclavistls severe praeci­
pimus et mandamus ut secretum religiosissime servent
quoad omnia, quae ad electionem Romani Pontificis per­
tineant, et quoad ea quae «n Conclavi, seu In loco electionis
agantur. Quapropter quaecumque directe vel Indirecte se­
cretum violare quomodollhet poterunt, sive verba, sive
scripta, sive signa, sive alia quaevis, omnia vitare ct cavere
omnino tenentur: ita ut hanc legem violantes In excommu­
nicationem latae sententiae incurrant, Sedi ApostoHcae re­
servatam.
XIV.Itidem Constitutionis praescriptum 62 11 immu­
tamus. cuius sententiam esse huiusmodi decernimus: Spe­
cialiter autem Cardinales prohibemus, ne suis familiaribus
seu Conclavistls vel aliis quibusvis ca pandant, quae scru­
tinium directe vel indirecte respiciant, itemque quae In
Cardinalium Congregationibus sive ante Conclave, sive in­
ter ipsum habitis, de Pontificis electione acta vel decreta
sint.
XV. Praescriptum 68 11 ut novam hanc In posterum
habeat formam statuimus: Tertius et ordinarius modus,
seu forma electionis Romani Pontificis est. quae vocatur
per scrutinium. Qua In re plenissime confirmamus legem
Iam latam ac plura,'deinde saecula semper religiosissime ser- 639
vatam, qua nempe statuitur, ut ad validam Romani Pon­
tificis electionem requirantur duae saltem ex tribus parti­
bus suffragiorum. Quodsl numerus Cardinalium praesen­
tium in tres partes aeauales dividi non possit, ad validita­
tem electionis Summi Pontificis alterum suffragium requt•lW.,pafc’.8a(LE XS41]. ·/HZ., W *4.

««ZW. «ZHÏ. MZ^pa<.S?.

4314

IOANNES ΧΧΠΙ - SACRA CONGREGATIO ORIENTALIS

n. 3070-3080

ritar. Ut perspicuum est, si electus Pontifex in Conclavi
est, et Ipse debet in numero Cardinalium computari.
XVI. In praescripti 87 11 locum, ut hoc reponatur de­
cernimus,· Omnibus et singulis Cardinalibus pro sancta
obedlentia praecipimus, ut, ad secretum tutissime servan­
dum, omne genus scripturas, quas de exitu uniuscuiusque
scrutinii apud se habeant, vel Cardinali Camerario vel uni
ex tribus Cardinalibus Ordinum Capitibus tradant; qui
scripturas easdem In involucra inserent, sigillis obsignanda
sive Cardinalis Camerarii sive trium Cardinalium Capitum
Ordinum. Udem autem involucra in tabularium referent.
In eoque diligentissime servari curabunt; omnia potestati
permittentes electi Summi Pontificis, cuius Iniussu neque
resignari neque legi poterunt.
XVII. Decernimus ut, expicto Conclavi, Cardinalis
S. R. E. Camerarius relationem exaret, a Cardinalibus
trium Ordinum Capitibus approbandam, quae suffragio­
rum exitum declaret In singulis sessionibus habitorum.
Quae relatio. In tabulario asservanda, involucro claudetur
consignato, quod a nullo resignari poterit, nisi Summus
Pontifex id definite permiserit.
XVIIL Quod ad praescriptum 93 14 attinet, eius post­
hac esse formulam volumus: Item prohibemus, ne quis,
etsi Cardinalatus honore fulgeat, vivente Romano Pontifice
et eo inconsulto, deliberare de ipsius Successoris electione,
640 aut aliquod / suffragium polliceri, vel hac de causa privatis
conventiculis factis aliquid decernere audeat.
XIX. Praecipimus ut, postquam novus Summus Pon­
tifex electus est, suamque is electionem assensu suo com­
probavit, Conclave, quod ad canonicos effectus attinet
(cf. praescriptum 58), finem habeat. Quam ob rem decer­
nimus, ut nihil tunc impediat, quominus electum Summum
Pontificem adire possint Antistites praepositi Consilio pu­
blicis Ecclesiae negotiis procurandis, Pontificalis domus
Praefectus, Praelatus ab epistulis Pont. Max. ad Principes,
et quicumque cum electo Summo Pontifice agere de rebus
debent, quae in praesentia opus erunt.
XX.Si defunctus Summus Pontifex de rebus suis de­
que litteris et tabulis privatis testamentum fecerit, sulque
testamenti curatorem designaverit, huius est, pro potesta­
tibus sibi a testatore factis, ea statuere et exsequi, quae ad
privata defuncti Pontificis bona et scripta pertinent. Qui
curator de negotii a se gesti dispensatione electo dumtaxat
Summo Pontifici rationem reddet.
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis statuta sunt, ea omnia firma ac rata esse lunemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus, etiam peculiari
mentione dignis.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die v mensis
Septembris, anno mdcccclxii, Pontificatus Nostri quarto.
Ioannes Pp. XXIIL

" /W, m. 93. [LE iB-mI

" Ibii.r

94.

Ada. C. BERUTTI ia
can. 4 (1W4) 217-235; C. DE CLERCQ ia
ApoU. 35', 1583)
U. NAVARRE TE ia ΡτΜ Ξ2 0963) 221-234

si Summi Pontifices Decessores Nostri studium curamque
suam multis / modis testati sunt, cum erga easdem aeqes 75i
Deo dicatas, tum erga Canonicorum Collegia, quorum prae­
sertim esset ibidem splendorem religiosi cultus tueri, et
divinas laudes persolvere.
Quos Decessores Nostros vestigiis consecuti, In animum
induximus Nostrum aliquid Nosmetlpsi praecipere, quod
simul Canonicorum Ordinibus gratiam significet Nostram,
simul cum celebratione congruat proximi Concilii Oecumenici Vaticani II, cum scilicet convenientibus undique ter­
rarum Episcopis oportebit in templis huius almae Urbis
sacros ritus vel diligcntiorc religione obitos ostendere.
Decrevimus nempe, postquam omnia attente perpendi­
mus, atque Patres Cardinales, quorum potissimum interessct, sententiam rogavimus, Nostris hisce Litteris Motu
firoprlo datis. In patriarchal! Archibasilica Lateranensi et
n Basilicis Petriana et Llberinna, Canonicos honorarios,
quos vocant, constituere.
Quod dum facimus, praeterquam quod in superbis hisce
templis prospicimus debitis summi Numinis maiestatI lau­
dibus magnificentius impertiendis, hoc etiam assequimur,
ut quibusdam honoris insignibus nonnullos sacrorum ad­
ministros decoremus, qui pariter praeclara virtute excel­
lant, pariter de Christiana re optime meriti sint.
Hisce ecclesiasticis viris, qui non plures quam octo in
singula Canonicorum Collegia Basilicarum, quas memora­
vimus, cooptabuntur, dignitatis gratia, iura quaedam pe­
culiaria tribuimus; culusmodi sunt: locum in templi subsellario, et insignia ac privilegia Canonicorum illius Basili­
cae propria, cui addicuntur: quibus tamen uti dumtaxat
poterunt in circuitu sui templi, et aedium sacrarum, quae
ab eo pendeant L
Ad locum quod attinet, a Canonicis honorariis obtinen­
dum, Hdem in Basilicae subsellario post Canonicos ordina­
rios sedebunt, Iuxta normas C. I. C., cann. 408 § 1 el
106 n. 3.
Quo autem plenius Id assequamur quod potissimum pe­
timus, ut nimirum sollemnior cultus Deo in ecclesia exhi­
beatur *, quamvis Canonicis honorariis nullum inlungamus
onus, iisdem tamen suademus, ut sacris conficiendis caere­
moniis, Coi/ legi i legibus imperatis, ea qua par est diligentia 755
adsint, Hbenterque in iisdem suam navent operam; idque
praesertim diebus festis.
Volumus denique, ut Canonici honorarii Basilicarum,
quas diximus, a Summo Pontifice tantummodo nominen­
tur, Litteris datis ab Officio publicis Ecclesiae negotiis
procurandis.
Ad cetera quod spectat, de quibus nihil Nostris hisce
Litteris definite praecipimus, normam sumi iubemus a iurls communis legibus, atque a legitimis consuetudinibus.
Qaaccumque vero a Nobis hisce Litteris Motu proprio
datis statuta sunt, ea omnia firma ac rata esse volumus,
contrariis quibuslibet non obstantibus, etiam peculiari
mentione dignis.
Datum Romae apud Sanctum Petrum, die xi mensis
Septembris anno mdcccclxii. Pontificatus Nostri quarto.
Ioannes Pp. XXIIL

3073
1962 SEP 11.-10AN. ΧΧΙΠ, MOT. P. AAS 54 (1962) 753-755

Ln

tribus

Basilicis Romanis Canonici honorarii

con stitvuntur

IOANNES PP. XXIII

3030
1962 SEP 28.-SC ORIENTALIS, RESPONSUM. PART.·

Non expedire declaratur

matrimonium mixtum ritu

GRAECO NON CATHOLICO CELEBRARE

Templorum decus dlvinlque cultus magnificentia nullo
non tempore maximae curae catholicae Ecclesiae fuerunt;
quippe quae et Del gloriam sanctitatemque apprime adaeceant, et chrlstindelium pietatem non parum Inflam­
ment.
Quae sl ubivis gentium sacrorum Antistites pro munere
suo praestiterunt, par nimirum fuit vel maiore diligentia
Romae, in dioecesi videlicet sua, praestitisse Romanos
Pontifices. Id enim postulabat in primis tributa providenti
Del consilio huic almae Urbi ea proprietas, ut esset veluti
totius catholicae rei caput, ad quod ab universo terrarum
orbe religionis causa fideles confluerent; postulabant dein­
de sive Christianae antiquitatis memoriae, sive augustissi­
ma templa, quibus Roma ornabatur.
Cumque in Urbe sacrae huiusmodi caeremoniae praeci­
pua quadam sollemnitate in principibus eius Basilicis, ut
palet, obirl ct possent ct deberent, nihil propterea mirum,
4315

Roma, 28 Sett. 1962
This Sacred Congregation has received a letter from N. N.
writtem on the advice of a priest of the «Marriage Counsel» of
your diocese.
N. N. desires to marry a Catholic. He does not object to
making the necessary promises to have the children reared
as Catholics. But because of what he calls a conviction of
his conscience, he wants the marriage to take place In an Or­
thodox church. This obviously cannot be permitted. This
Sacred Congregation suggests, however, that the marriage take
place in a Catholic Church of the Greek Rite. If this is ac> ÎJ·· ltle Sacred Congregation for the Oriental
ne5ei«ry dispensation so that the bride
ol the Latin rite may be married in a church of the Greek rile.
τ/ΛτίΙ'ίϊϊ? be pointed out at the same time that this Sacred
Si?U?Sri}?irOSy the ktler of N* N· 11 11 understood
lency ΐΠ? not'? be JudBc<*
Your Excel­
lency. n is not even certain from the letter whether the

4316

1062 OCT 1-4

n. 3081-3082

IOANNES XX1I1 - SACHA CONGR. SACRAMENTORUM

bride-to-be is from your diocese. If she is not. Your Excel­
lency is kindly requested to have the Information transmitted
to the proper Ordinary.
• Cùfdsxn Ordinario loci, Prot. N. 274/62: BOVSCAREN VI, p. 631632 Adn. J. ABBO in The Prieet 19 (1963) 243-249, 437-438,

3081
1962 OCT 1.-I0AN. ΧΧΙΠ, MOT. P. AAS 54 (1962) 755-757

Pontificium Athenaeum Urdanianum Universitatis
Studiorum titulo et honore decoratur

proxime ineundi Concilii Oecumenlci Vaticani II, quod luce
ct palam ostendet omnibus Christi Ecclesiam filios ubi­
cumque gentium numerare, motu proprio ac Nostra Apo­
stolica auctoritate decernimus atque declaramus Athe­
naeum Urbanlanum, canonice erectum et Consilio Fidei
Propagandae concreditum, quod studiorum Ordines con­
tinet, quos modo diximus, nunc ct in posterum Pontificiam
Universitatem Urbanianam esse nuncupandum; pariterque
praecipimus, ut nova haec appellatio in statuta et leges
Athenaei Inducatur, quae quidem vi sua valere pergunt.
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis decreta sunt, ea omnia firma ac rata esse iubemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die 1 mensis Octobris,
anno mdcccclxii, Pontificatus Nostri quarto.—Ioannes
Pp. XXIIL

IOANNES PP. XXIII
Fidel propagandae mandatum In universum mundum 1*
persequi usque ab inito Summo Pontificatu Nobis, non
minus quam Decessoribus Nostris, summae curae esse non
obscure professi sumus ’. Qua de re lam dudum animum
induximus, nihil magis ad hoc adiuvarc posse, quam peni­
tus christlanls sensibus imbuere praesertim sacrorum alum­
nos earum regionum, ubi Euangelium salutis3 nondum
maiorem incolarum partem pervasit.
Enlmvero his adulescentibus ad pietatem, ad virtutem,
756 ad/ sacrarum disciplinarum studia egregie informandis,
lam amplius tria saecula, Romae, sub ipsis fere oculis
Summorum Pontificum, exstat Collegium Urbanianum de
Propaganda Fide. Quod nempe anno millesimo sescentesimo vicesimo septimo Decessor Noster imm. mcm. Urba­
nus VIII, datis Litteris Apostolicis Immortalis Dei Filius 4*
,
condidit, atque singularibus suae propensae voluntatis testi­
moniis prosecutus est: in quibus illud est numerandum Col­
legii magistris et discipulis eadem praecipua iura tribuisse,
quae magistris et discipulis tributa essent cum Studii ge­
neralis Urbis, quod vocabant, tum aliorum ecclesiasticorum
Collegiorum, quae id temporis Romae florerent; ct quidem
non solum ad eorum instar, sed aeque principaliter et pari/ormiter in omnibus et per omnia ». Ex quo fiebat ut qui
iuvenes in scholis Collegii Urbaniani probati essent, Iisdem
frucrentur praecipuis iuribus ct titulis, quibus promoti
tam in Urbe... quam in totius orbis Universitatibus ». Quo
loco facere non possumus, quin saltem in transitu in medio
ponamus neque professores neque alumnos Collegii Urba­
niani conditoris spem fefellisse; quandoquidem nullo tem­
pore viri in iis defuerunt de sancta Ecclesia optime meriti,
qui Christianae fidei disseminandae causa vel singulares
insumpserunt labores, vel ipsam nonnumquam vitam pro­
fuderunt.

Profecto nemo non videt quantum momenti in catholicae
rei provincia nostris diebus habeant, quantumve posthac
habiturae sint huius Collegii scholae, usque ab initio in­
crementis cotidie maioribus auctae, quas cum adolescentes
ex diversis terrarum orbis nationibus, tum utriusque cleri
iuvenes ex aliis etiam huius almae Urbis Collegiis altiorum
studiorum gratia et celebraverunt et celebrant; propterea
quod nulla dubitatio est, quin sacerdotum auctoritas, qui
in iis doctrina exculti sint, valere plurimum possit apud
populos cuiusque suos.
Has ob causas, cum scholae huiusmodi, quibus, iuxta
statuta ab Apostolica hac Sede probata ct etiam nunc va­
lida, Ponti/icii Athenaei Urbaniani de Propaganda Fide
indita est appellatio, atque deinde deinceps accesserunt
757 tum Ordo studiorum / theologicorum, tum Ordo studiorum
philosophicorum, tum Pontificium Institutum quod Missionaie Scicntificum vocant, quodque sive luris Canonici
sive Missionologiae, quam nominant, lauream publice tri­
buit, omnia complectantur quae ad Universitatum digni­
tatem pertinent, ad normam Constitutionis Apostolicae
Deus scientiarum Dominus a Decessore Nostro fel. rcc.
Pio XI datae 7, volumus idcirco ut Athenaeum hoc No­
strum apud Apostollcam hanc Sedem itemque apud viros
doctos cuiusvis gentis eum existimationis locum obtineat,
quem meretur, atque adeo debita eidem iura agnoscantur.
Quapropter praeclaras hasce nacti occasiones, sive ex­
pleti anni quadragesimi, ex quo operam Nosmctipsi navare
coepimus Coetui a Propagatione Fidei appellato 8, sive
1 Ctr. Mac. 16, 15. * Cfr. Homüia »n die Coronationis habita,
A. A. S., L (X95S), p. 886; et Litt. Enc. Princeps Pastarum, A. A.
1*1 (<9591, P· 833 [LE 2861). * Ephes. 1, 13. ‘Cfr. Ius Pontificium dc
Propilanda Fide, T. I, voL I, p. 87. * Ibid., p. 91. · Cfr. TabuJarium
S. Congre lationis dc Propaganda Fide de Collegio Urbaniano, a coastitabooe ad a. 1677. vol. i, p. 126. ’Cfr. A. A. S., XXII (1931), PP·
341-184 [LE 1030]. · Cfr. A. A. S., LIV (1962), p. 431.

4317

3082
1962 OCT 4.-SC SACRAM., DECR. AAS 54 (1962) 780-781

De facultate delegandi ministros extraordinarios
ad Confirmationem conferendam tempore Concilii
Oecumenici Vaticani II

Proxime adventante Concilio Oecumenico Vaticano II,
cum praeter ceteros Patres eidem intersint oporteat loco­
rum Ordinarii, qui episcopali dignitate sunt insigniti, ab
universis Catholicae Ecclesiae finibus convocati, ne chri­
stifideles eisdem commissi ob eorumdem Praesulum absen­
tiam a suis sedibus, quae forte poterit etiam per notabile
tempus protrahi, detrimentum patiantur, praesertim pue­
ruli canonicam aetatem consecuti ut Sacramentum Confir­
mationis suscipere possint ac debeant, Sanctissimus Do­
minus Noster Ioannes Divina Providentia Papa XXIII,
enixis susceptis precibus a pluribus Episcopis residentialibus Sibi exhibitis, universis Catholici Orbis Ordinariis
haud exceptis iis Latini ritus qui iurisdictioni subsunt
S. Congregationis pro Eccles’a Orientali, sequentes gene­
rales facultates perlibenter indulgcre dignatus est:
1. Omnes et singuli locorum Ordinarii, qui ad praefa­
tum Oecumenicum Concilium conveniunt, nisi iam per pe­
culiaria indulta huic necessitati consuluerint, facultate do­
nantur ut, pro suo quisoue territorio, quatenus ipsis non
suppetat copia Episcopi nuic muneri explendo idonei, de­
legare valeant suum Vicarium aut Pro-vicarium Genera­
lem, ct si plures sint constituti, eorum unum dumtaxat,
vel Delegatum Episcopalem, aut Abbatem Ordinis vel
Congregationis monasticae aut religiosae, qui careant epi­
scopali charactere, aut etiam simplicem sacerdotem, ad
valide et licite Confirmationem conferendam intra limites
sui territorii.
Si quis autem ex praefatis Ordinariis Episcopum aut
Episcopos habeat sibi adsignatos Vicarios Generales aut
Auxiliares ad Concilium convenientes, non prohibetur tot
Delegatos eisdem subrogare quot sunt isti Episcopi Conci­
lium participantes./
731
2. In hoc Sacramento administrando praefati Delegati
servare tenentur Instructionem ab hac S. Congregatione
editam die Pentecoste, 20 m. .Mali, anni mcmxxxiv L
3. lidem Delegati debent esse in aliqua ecclesiastica
dignitate constituti, nisi necessitas, iudicio Ordinarii loci,
postulare videatur ut etiam simplices sacerdotes praefatae
dignitatis expertes delegentur.
4.Praefata facultas valere dicenda est quousque me­
morati Ordinarii a suis sedibus abesse coguntur dumtaxat
pro ipsorum interventu ad Concilium Oecumenicum et do­
nec istud non fuerit absolutum ipsique ad suas sedes remea­
verint; ac proinde a momento eorum discessus e dioecesi
usque ad reditum in eamdem exacto Concilio, licet ob
quamdam ad tempus Concilii intermissionem aut fortuitam
necessitatem ad illas se contulerint.
5.Indulta Apostolica in casibus determinatis ab hac
S. Congregatione concessa pergere valent usque ad eorum
exspirationem et quatenus pendente Concilio forte vigere
desierint, praefati Ordinarii facultate sibi per praesens De­
cretum commissa uti valent ad normam superioris n. 4»
nisi malint ad hanc S. Congregationem recurrere rescripto­
rum prorogationem petituri.
6. Mens tamen Sanctitatis Suae est ut sarta tecta ma­
neat facultas relata sub n. 3 Litterarum Apostolicarum,
1 Cfr. .4. .4. S., v. XXVII (1933). pp. 11 ». (LE 1224)·
4313

3083

IOANNES XXIII. ALLOC. IN CONC. VAT. II INAUGURATIONE

olim vulgo «Trans Oceanum» nuncupatarum, pro dioecesi
bus Americae Latinae ’.
7. Pariter Sanctissimis in pleno suo robore erm an ere
declarat Decretum huius S. Dicasterii Spiritus Sancti mu­
nera pro Confirmatione conferenda iis qui cx gravi morbo
in periculo mortis sunt constituti nisi de eodem per pe­
culiaria indulta aliquid fuerit derogatum.
Contrariis quibuscumque minime obstantibus.
Datum Romae, cx aedibus S. Congregationis de disci­
plina Sacramentorum, die rv Octobris anni mcmlxii.—
Archfep. tit. Colossen., a Secr.
•Cfr. A. A.S., v. XXI (1919). p. 555 [LE Mb v. XXXI (1939). P 4-4
[LE X472J ct v. XXXXI (1949). PP· x®9
[LE lojsl·
9 A. A. 5., v. XXXVIII (1946), pp 349 n. [LE x83i).

Ada. E. B. io KrT 84 (1982) 974-9’5.

3083
1962 OCT ll.-IOAN. ΧΧΙΠ, ALLOC. AAS 54 (1962) 786-795

Allocutio die 11 Oct. 1962 habita in solemn i Concilii occumeniei Vaticani secundi inauguratione:
De ratione Conciliorum in Ecclesia, et praecipue
Concilii Vaticani II occasione ac munere

Venerabiles Fratres, Gaudet Mater Ecclesia quod, singu­
lari Divinae Providentiae munere, optatissimus iam dies
illuxit, quo, auspice Deipara Virgine, cuius materna digni­
tas hodie festo ritu recolitur, hic ad Beati Petri sepulcrum
Concilium Oecumenicum Vaticanum Secundum sollemniter
Initium capit.
Concilia Oecumenlca in Ecclesia

conlunctionem cum Christo elusoue Ecclesia Con·
cilia Oecumenlca, quotiescumque ea celebrari contingit,
sollemni quodam modo praedicant et veritatis lucem quo­
quoversus emittunt, vitam singulorum hominum, domestici
convictus, societatis in rectas semitas dirigunt, spirituales
vires excitant atque stabiliunt, ad vera ct sempiterna bona
continenter animos erigunt.
Testimonia extraordinarii huius Magisterii Ecclesiae, sci­
licet universalium Synodorum, ob oculos Nostros venan­
tur, dum varias hominum notâtes per haec viginti saecula
Christiani aevi Intuemur. Quae documenta pluribus magnique ponderis voluminibus continentur ac velutl sacer the­
saurus sunt aestimanda, qui in tabulariis Urbis Romae ae
totius orbis terrarum celebratissimis bibliothecis est re­
conditus. /
Origo et causa Concilii Oeciunenici Vaticani II

Quod autem ad originem et causam attinet maximi huius
eventus, propter cruem placuit Nobis vos hic congregare,
satis est Iterum afferre testimonium humile quidem, sed
quod Nos ipsi experientia possumus probare: primo enim
paene ex Inopinato hoc Concilium mente concepimus, ac
deinde simplicibus verbis enuntiavimus coram Sacro Pur­
puratorum Patrum Collegio fausto die ilio vicesimo quinto
mensis lanuarii anno millesimo nongentesimo quinquage­
simo nono, in festo Conversionis Sancti Pauli Apostoli, In
ipsa eius PatriarchalI Basilica ad viam Ostiensem. Statim
adstantlnm animi subito tacti sunt, quasi supernae lucis
radio coruscante, et suaviter omnes affecti in vultu oculis­
que, Simul vero vehemens studium toto terrarum orbe
exarsit, cunctique homines Concilii celebrationem studiose
exspectare coeperunt.
Interea tres annos ad apparandum Concilium laboriosum
est opus patratum, quod eo pertinebat, ut accuratius et
amplius inquireretur, quo honore essent hac nostra aetate
Fides, religionis usus, vigor coetus christianl ac praesertim
catholici.
Profecto haud immerito Nobis videtur hoc tempus in
apparando Concilio Oecumenico insumptum primum quod­
dam signum ac donum gratiae caelestis fuisse.
Huius ergo Concilii lumine Illustrata, Ecclesia spirituali­
bus divitiis, ut confidimus, augebitur atque, novaram vi­
rium robur ex illo hauriens, intrepide futura prospiciet
tempora. Nam. opportunis inductis emendationibus ac mu­
tua auxi Matrice opera sapienter Instituta, Ecclesia efficiet,
ut homines, familiae, nationes reapse ad ea, quae supra
sunt, mentes convertant.
Itaque propter Concilii huius celebrationem Summo Lar­
gitori omnium bonorum gratiae maximae ex conscientiae
officio sunt reddendae, et gloria Christi Domini cum exsul­
tatione praedicanda, qui est Rex Invictus et immortalis
saeculorum ac gentium.

Universa Concilia —sive viginti Oecumenlca sive Innu­
mera eaque non parvi pendenda Provincialia et Regiona­
lia— quae per succedentia tempora sunt celebrata, mani­
festo vigorem Ecclesiae Catholicae comprobant et quasi
fulgentia lumina in cius annalibus recensentur.
Recentlsslmus humillsque eiusdem Principis Apostolo­
rum Successor, qui vos alloquitur, nmnllsslslmum hunc
Coetum Indicens. Id sibi proposuit, ut Iterum Magisterium
Ecclesiasticum, numquam deficiens et ad finem usque
temporum perseverans, affirmaretur: quod quidem Magi­
sterium rationem habens errorum, necessitatum, rerum
opportunarum nostrae aetatis, per hoc ipsum Concilium
omnibus hominibus, quotquot in orbe terrarum sunt, ex­
traordinario modo, In praesenti exhibetur.
Hanc igitur universalem Incohnns Svnodum. Christi Vi­
carius. qui ad vos verba facit, praeterita tempora, ut liquet,
respicit corumque velutl vocem, alacrem anlmnxoue con­
firmantem, auscultat;llbenter enim meminit bene meritorum
Opportunitas celebrandi Concilii
Summorum PontlHcum, qui antiquissima et recent’-re ae­
tate fuerant: et qui e Conciliorum conventibus, sive in
Oriente sive in Occidente a saeculo quarto ad Medium usaue
luvat vobis ad considerandum proponere. Scilicet, In acAevum et recentia / tempora actis, venerandae gravisaue
censlonem laetitiae sanctae, quae sollemni hac hora animos
huiusmodi vocis testimonia transmiserunt. Haec non inter­
afficit nostros. Uceat Nobis hoc in amollsslmo consessu
misso studio triumphum divinae et humanae illius Socie­
palam asseverare. Initium Oecumenlcae huius Synodi op­
tatis extollunt, scilicet Ecclesiae Christi, quae n Divino
portunis sane temporis adiunctls contingere.
Redemptore nomen, gratiae munera, vlmque accipit totam.
Saepe quidem accidit, quemadmodum in cotidiano
Quodsi haec spiritualis laetitiae causa sunt, negare ta­
obeundo
apostolico / ministerio comperlmus, ut non
men non possumus dolores et acerbitates plurimas per
sine aurium Nostrarum offensione quorundam voces ad
longam undeviginti saeculorum seriem hanc historiam obs­
Nos perferantur, qui, licet religionis studio Incensi, non
curavisse. Verum enim exstitit et exstat, quod ollm Si­
satis tamen aequa aestimatione pmdentique Iudicio res
meon senex ad Mariam Matrem lesu ore prophetico dixit:
«Ecce positus est hic In ruinam et In resurrectionem mul­
perpendunt. Hl enim. In praesentibus humanae societatis
torum... et In signum cui contradicetur» (Lc. 2. 341 Atque
condicionibus, nonnisi ruinas calamitatesque cernere va­
lesus ipse, aetate maturior, perspicue ostendit, quomodo
lent: dictitant nostra tempora, sl cum elapsis saeculis com­
homines per tempora odversus Ipsum se essent gesturi,
parentur, pmrsus in peius abiisse: atque adeo ita se habent,
arcana haec proferens verba: «Qui vos audit, me audit»
quasi ex historia, quae vitae magistra est, nihil habeant
(Lc. 10, 16). Praeterea haec effatus est. ut apud Sanctum
quod discant, ac velutl sl, superiorum Conciliorum tempore,
Lucam, qui superiora quoque verba refert, scriptum vide­
quoad Christianam doctrinam, quoad mores, quoad lustam
mus: «Qui non est mecum, contra me est, et qui non col­
Ecclesiae libertatem, omnia prospere ac recte processerint.
ligit mecum, dispergit» (Lc. 11, 23).
At Nobis plane dissentiendum esse videtur ab his rerum
Gravissimae sane res et quaestiones ab humano genere
adversarum vaticinatoribus, qui deteriora semper prae­
dissolvendae, post viginti fere saecula non mutantur, ete­
nuntiant. quasi rerum exitium instet. In praesenti huma­
nim Christus lesus semper medium quasi locum tenet
norum eventuum cursu, quo hominum societas novum rehistoriae el vitae: homines aut Ipse ipsiusque Ecclesiae
UÎÎJLm ncm
videtur, potius arcana Divinae Proadhaerent, atque adeo lucis, suavitatis, recti ordinis pa­
ÎJ>ns\na poscenda sunt, quae per tempora succisque bonis (ruuntur, aut sine Ipso vivunt vel contra ipsum
ην<ή?υ»Λ*Λ0Γη num °Pcra· «c plerumque praeter eorum
agunt et consulto extra Ecclesiam commorantur, quo fit
exspectationem, suum exitum consequuntur, atque omnia
humanos «*"*·
Etesiae bo"X
ut confusio Inter eos habeatur, mutuae rationes asperae
efficiantur, cruentorum bellorum Impendeat periculum.

4319

4320

1002 OCT 11

IOANNES ΧΧΙΠ, ALLOC. IN CONC. VAT. II INAUGURATIONE

Hoc facile cemcrc est. si nttento animo perpendantur
gravissimae de re politica ct oeconomica quaestiones atque
discrimina, quae hodie sunt. Quae omnia tam sollicitos
homines tenent, ut eorum curas cogitatlonesquc a religiosis
negotiis avertant, quae ad sacrum pertinent Ecclesiae Ma­
gisterium. Huiusmodi agendi ratio certe vitio non caret,
ac merito est Improbanda. Nemo tamen negare potest, has
novas Inductas rcrum condiciones, id saltem commodi ha­
bere, ut e medio Innumera Illa impedimenta iam auferantur,
Ïilibus olim sacculi filii liberam Ecclesiae actionem praepeIre consueverant. Etenim satis est cursi m ecclesiasticos
annales pervolvere, ut statlm manifesto pateat, vel ipsa
Oecumenlca Concilia, quorum vicissitudines aureis litteris
Ecclesiae fastis consignatae sunt, saepe non sine gravissimis
difficultatibus ac doloris causis, ob indebitam civilis po­
testatis interpositam auctoritatem, celebrata fuisse. Huius
enim mundi Principes interdum sibi quidem proponebant
sincero animo Ecclesiae patrocinium suscipere; quod tamen
plerumque non sine spirituali detrimento ac periculo fie­
bat, cum iidem saepius rationibus politicis ducerentur
suisque utilitatibus nimium studerent.
Fatemur quidem hodie Nos vehementi dolore affici, miod
inter vos complures Ecclesiae Pastores desiderantur, Nobis
sane carissimi, qui ob Christi Fidem in vinculis detinen790 tor vel aliis Impedimentis pracpe/dluntur, et quorum re­
cordatio Nos permovet ut pro ipsis flagrantissimas Deo pre­
ces admoveamus; attamen non sine spe ac magno solacio
Nostro hodie factum esse cernimus, ut Ecclesia, tot profa­
nis praeteritae aetatis impedimentis tandem expedita, cx
hoc Vaticano Templo, velutl altero Apostolorum Cenaculo,
per vos vocem suam, molestatis gravitatisque plenam, at­
tollere possit.

Praecipuum Concilii munus: doctrina tuenda ac promooenda
Quod Concilii Oecumenlcl maxime Interest, hoc est, ut
sacrum Christianae doctrinae depositum cfficaciore ratione
custodiatur atque proponatur.

Haec doctrina integrum complectitur hominem, corpore
et animo compositum, eademque iubet nos, qui huius terrae
incolae sumus, ad caelestem patriam peregrinos contendere.
Id autem ostendit, qua ratione mortalis haec vita com­
ponenda sit, ut nos officiis satisfacientes, quibus erga ter­
restrem et caelestem Civitatem obstringimur, finem nobis
a Deo praestitutum assequi valeamus. Scilicet, omnes pror­
sus homines, sive singuli sive inter se societate coniuncti,
sine intermissione officio tenentur caelestia bona consec­
tandi, donec haec vita suppetit, atque ad hoc assequen­
dum, terrenas res adhibendi, ita tamen ut temporalium
bonorum usus sempiternam eorum beatitatem in discrimen
non adducat.
Verum profecto est, Christum Dominum hanc pronun­
tiasse sententiam: «Quaerite primum regnum Dei et lustltlam eius» (ML 6, 33). Quae vox «primum» declarat, quo
potissimum vires et cogitationes nostras dirigi oporteat;
nihilominus minime neglegenda sunt cetera huius Domini
praecepti verba, quae subsequuntur, «et haec omnia adiclentur vobis» (Mt. 6, 34). Ac revera semper fuerunt ac
sunt in Ecclesia qui, dum cvangelicae perfectioni adipiscen­
dae omni studio vacant, simul ad civilem cultum adiutricem operam conferunt, cum ex eorum vitae exemplis, ex
eorumque salutaribus caritatis inceptis, ea, quae in hu­
mana societate praestontiora ac nobiliora sunt, haud pa­
rum accipiant roboris atque incrementi.

Ut autem haec doctrina multiplices attingat humanae
navitatis campos, qui ad singulos nomines, ad domesticum
convictum, ad socialem vitam pertinent, in primis necesse
est, ne Ecclesia oculos a sacro vert tatis patrimonio a maio791 ribus accepto umquam avertat; at simul necesse habet,/
ut praesentia quoque aspiciat tempora, quae novas
induxerunt rerum condiciones, novasque vivendi formas,
atque nova catholico apostolatui patefecerunt Itinera.
Hac dc causa Ecclesia mirandis illis humani ingenii In­
ventis doctrinarum que incrementis, quibus hodie utimur,
non Iners affuit, neque iisdem recte aestimandis Impar
evasit; sed haec omnia pervigili prosequens cura, homines
admonere non desinit, ut super ipsam rerum aspectabilium
speciem, oculos ad Deum omnis sapientiae et pulchritudinis
fontem convertant, ne iidem, ouibus dictum fuit: «Subicite
terram et dominamini» \ obliviscantur umquam gravissimi
Ullus praecepti: «Dominum Deum tuum adorabis et illi soli
servies (Mt. 4, 10; Lc. 4, 8), neu fluxa rerum fascinatio
veri nominis progressionem impediat.
1 Cfr, Gm, i, aS.
4321

n. 3083

Qua ratione hodie doctrina promooenda sit

Hisce positis, satis manifestae sunt, Venerabiles Fratres,
partes quae, ad doctrinam quod attinet, Concilio Oecumenico sunt demandatae.
Scilicet Concilium Oecumenlcum primum et vicesimum
—quod efficaci magnique aestimando auxilio utitur eorum,
qui scientia sacrarum disciplinarum, apostolatus exercendi
resque recto ordine agendi excellunt— Integram, non Im­
minutam, non detortam tradere vult doctrinam catholi­
cam, quae, licet inter difficultates et contentiones, velutl
patrimonium commune hominum evasit. Hoc non omni­
bus quidem gratum est, tamen cunctis, qui bona voluntate
sunt praediti, quasi paratus thesaurus uberrimus propo­
nitur.

Attamen nostrum non est pretiosum hunc thesaurum
solum custodire, quasi uni antiquitati studeamus; sed ala­
cres, sine timore, operi, quod nostra exigit aetas, nunc
Insistamus, iter pergentes, quod Ecclesia a viginti fere
saeculis fecit.

Neque opus nostrum, quasi ad finem primarium, eo
spectat, ut de quibusdam capitibus praecipuis doctrinae
ecclesiasticae disceptetur, atque adeo fusius repetantur ea,
quae Patres ac theologi veteres et recentiores tradiderunt,
et quae a vobis non ignorari sed in mentibus vestris inhae­
rere merito putamus.
Etenim ad huiusmodi tantum disputationes habendas
non opus erat, ut Concilium Occumcnicum indiceretur. Verumtamen In praesenti oportet ut universa doctrina Chri­
stiana, nulla parte Lnde detracta, hic tempo/ribus no- 792
siris ab omnibus accipiatur novo studio, mentibus sere­
nis atque pacatis, tradita accurata Illa ratione verba con­
cipiendi et in formam redigendi, quae ex actis Concilii
Tridentini et Vaticani Primi praesertim elucet; oportet ut,
quemadmodum cuncti sinceri rei Christianae, catholicae,
apostolicae fautores vehementer exoptant, eadem doctrina
amplius et altius cognoscatur caque plenius animi imbuan­
tur atque formentur; oportet ut haec doctrina certa ct
immutabilis, cui fidele obsequium est praestandum, ea ra­
tione pervestigetur et exponatur, quam tempora postulant
nostra. Est enim aliud ipsum depositum Fidei, seu verita­
tes, quae veneranda doctrina nostra continentur, aliud
modus, quo caedem enuntiantur, eodem tamen sensu ea­
demque sententia. Huic quippe modo plurimum tribuen­
dum erit et patienter, si opus fuerit, in eo elaborandum;
scilicet eae inducendae erunt rationes res exponendi, quae
cum magisterio, cuius indoles praesertim pastoralis est,
magis congruant.
Qua ratione errores compescendi sint

Ineunte Concilio Oecumenlco Vaticano Secundo, mani­
festo ut alias numquam patet, veritatem Domini In aeter­
num manere. Siquidem, dum aetas aetati succedit, incertas
cernimus hominum opinationes alias alias excipere, atque
enascentes errores saepe cito velut nebulam sole depulsam
evanescere.
Quibus erroribus Ecclesia nullo non tempore obstitit,
eos saepe etiam damnavit, et quidem severitate firmissima.
Ad praesens tempus quod attinet, Christi Sponsae placet
misericordiae medicinam adhibere, potius quam severitatis
arma suscipere; magis quam damnando, suae doctrinae
vim uberius explicando putat hodiernis necessitatibus esse
consulendum. Non quod desint fallaces doctrinae, opina­
tiones, pericula praecavenda atque dissipanda; sed quia haec
omnia tam aperte pugnant cum rectis honestatis principiis,
ac tam exitiales peperere fructus, ut hodie homines per se
ipsi ea damnare incipere videantur, ac nominatim Illa vi­
vendi formas, quae Deum eiusoue leges posthabeant, ni­
miam in technicae artis progressibus positam confidentiam,
prosperitatem unice vitae commodis innixam. Ipsi magis
magisque norunt, humanae personae dignitatem eiusque
congruam perfectionem negotium esse magni momenti ct
ad expediendum perarduum. Quod autem maxime Interest,
iidem experiendo tandem didicerunt, externam vim aliis
impositam, armorum potentiam, politicum dominatum mi­
nime satis esse, ad gravissimas, quae eos angunt, quaestio­
nes feliciter dissolvendas./
«S3
Hisce in rerum adiunctis, Catholica Ecclesia, dum per
Oecumenlcum hoc Concilium religiosae veritatis facem at­
tollit, amantisslmam omnium matrem se vult praebere,
benignam, patientem, atque erga filios a se selunctos mise­
ricordia ac bonitate permotam. Humano generi, tot dif­
ficultatibus laboranti. Ipsa, ul olim Petrus misero illi qui
nb eo stipem rogaverat, dicit: «Argentum ct aurum non
est mihi: quod autem habeo hoc tibi do; In nomine lesu
4322

— - — *-

η. 3084

concilium

Vaticanum secundum

Christi Nazareni surge et ambula» (Act. 3, 6). Scilicet no­
strorum temporum hominibus Ecclesia non caducas por­
rigit divitias, neque beatitatem dumtaxat terrenam polli­
cetur; sed supernae gratiae bona impertit, quae cum homi­
nes ad Ollorum Dei dignitatem erigant, tam valido prae­
sidio et adiumento sunt ad humaniorem efficiendam eorum
vitam; uberioris doctrinae suae fontes aperit, qua homines
luce Christi collustrati penitus intelligere valent, quid ipsi
revera sint, qua dignitate excellant, quem finem prosequi
debeant; per filios denique suos ubique Christianae carita­
tis spatia dilatat, qua ad dissensionum semina evellenda
nihil est aptius, et ad provehendam concordiam, lustam
pacem fratemamque omnium unitatem nihil est efficacius.

Unitas in Christiana et humana familia fovenda

Huiusmodi Ecclesiae sollicitudo de veritate promovenda
atque tuenda, exeo proficiscitur, quod, secundum Dei con­
silium, «qui omnes homines vult salvos fieri, et agnitionem
veritatis venire» fl Tim. 2, 4), homines nonnisi integrae
revelatae doctrinae praesidio aucti, ad absolutam firmissimamque animorum unitatem pervenire possunt, quacum
veri nominis pax semplternaque salus coniungitur.
Hanc autem visibilem unitatem ln veritate, nondum,
pro dolor, universa Christianorum familia plene perfecteque
assecuta esL At Ecclesia Catholica officii sui esse ducit
sedulam conferre operam ad magnum complendum myste­
rium Illius unitatis, quam Christus lesus, imminente sacri­
ficio suo, a Caelesti Patre flagrantissimls rogavit precibus;
atque suavissima fruitur pace, sciens se cum hisce Christi
precibus arctissime esse coniunctam; quin etiam sincero
animo gaudet, cum animadvertit has precationes etiam
inter eos, qui extra eiusdem saepta versantur, salutares at­
que uberiores usque multiplicare fructus. Etenim, sl rem
probe consideramus, haec ipsa unitas, quam lesus Christus
pro Ecclesia sua impetravit, quasi triplici supernae saluta7M risque lucis radio coruscare vide/tur, cui respondent:
unitas catholicorum Inter se, quae firmissima atque in
exemplum praelucens servetur oportet; unitas praeterea
ex piis precibus et flagrantissimis votis constans, qua Chri­
stiani ab hac Apostolica Sede seiuncti expetunt ut nobiscum
coniungantur; unitas denique existimatione atque observan­
tia erga Ecclesiam Catholicam innixa, ab iis exhibita, qui
diversa religionis formas adhuc non Christianas profitentur.
Quam ad rem, est maxime lugendum, quod ingens adhuc
humani generis pars —quamvis omnes homines qui nascun­
tur ipsi quoque Christi Sanguine sint redempti-- nondum
F>orticipet supernae gratiae fontes, qui in Ecclesia CathoIca habentur. Quo fit ut de Ecclesia Catholica, cuius lux
omnia Illuminat ct cuius supematuralis unitatis vis in uni­
versae hominum familiae profectum redundat, apte cadant
haec Sancti Cypriani praeclara praeconia: «Ecclesia Domini
luce perfusa per orbem totum radios suos porrigit; unum
tamen lumen est quod ubique diffunditur nec unitas cor­
poris separatur. Ramos suos In universam terram copia
ubertatis extendit, profluentes largiter rivos latius panait:
unum tamen caput est et origo una et una mater fecundi­
tatis successibus copiosa: illius fetu nascimur, illius lacte
nutrimur, spiritu eius animamur» ’.
Venerabiles Fratres: Hoc slbl proponit Oecumenica
Synodus Vaticana Secunda; quae, dum praecipuas Eccle­
siae vires ln unum congregat, atque enixe studet, ut salutis
nuntium ab hominibus libentius excipiatur, quasi viam
sternit ac munit ad efficiendam illam humani generis
unitatem, quae veluti necessarium fundamentum est, ut
terrena Civitas in similitudinem componatur Civitatis cae­
lestis, «culus rex veritas, cuius lex caritas, cuius modus
aeternitas»’.
Conclusio

—.Sr

1002 OCT 20

vos estis; et per vos quasi aurea lucere candelabro circa
Principis Apostolorum sepulcrum, quae sunt Ecclesiae vo­
bis concreditae 4. Simul cernimus viros dignitate amplissi­
mos, qui c quinque continentibus terris Romam convene­
runt, suarum Nationum personam acturi, quique omni
cum reverentia atque humanissima cum exspectatione hic
adsunt.
Quare plane dicendum est. Caelites et homines ad cele­
brandum Concilium consociatam conferre operam. Beato­
rum Caelitum partes hae sunt, ut labores tueantur nostros;
christifidelium, ut flagrantes preces ad Deum fundere per­
gant; vestrum ommnium, ut supernis Spiritus Sancti imftulsionibus prompte obsecuti, alacriter detis operam, ut
abores vestri variarum gentium optatis ac necessitatibus
apprime respondeant. Haec ut contingat, a vobis postulan­
tur serena animorum pax, fraterna concordia, coeptorum
temperantia, disceptationum dignitas, deliberationum om­
nium sapientia.
Utlnam studia atque opera vestra, in quae non tantum
populorum oculi sed spes quoque universi orbis sunt con­
versae, exspectationem cumulate expleant.
Omnipotens Deus, in Te, nostris diffisi viribus, fiduciam
totam reponimus. Super hos Ecclesiae tuae Pastores beni­
gnus respice. Supernae tuae gratiae lumen Nobis adsit
consilium capientibus, adsit leges ferentibus; et quas una
Fide, uno ore, uno animo ad Te preces fundimus, libenter
exaudi.
O Maria, Auxilium Christianorum, Auxilium Episcopo­
rum, cuius amorem nuper in Laurctano templo tuo, ubi
Incarnationis mysterium venerari placuit, peculiari modo
experti sumus, omnia ad laetum, faustum, prosperum exi­
tum tua ope dispone; tuque una cum Sancto loseph Sponso
tuo, cum Sanctis Petro et Paulo Apostolis, Sanctis loanne
Baptista et Evangelista, apud Deum intercede pro nobis.
lesu Christo, Redemptori nostro amantissimo, Regi im­
mortali populorum ct temporum, amor, potestas et gloria
in saecula saeculorum. Amen.

■Cfr. IW.
3034
1962 OCT 20.-CONC. VAT. II, ALL. AAS 54 (1962) 822-824
Nunttus ad universos homines Summo Pontifice as­
sent ientf. a Patribus missus ineunte
Concilio
Oecumenico Vaticano II

Patres S. Concilii ad universos homines

Ad omnes homines ac nationes nuntium perplacet mit­
tere salutis, amoris et pacis, quae a Christo lesu, Filio Dei
vivi, mundo allata sunt ct Ecclesiae commissa.
Hac de causa enim beatissimi loannis Papae XXIII
lussu congregati, huc nos, Apostolorum successores, una­
nimiter cum Maria Matre lesu orantes, convenimus, unum
apostolicum corpus efformantes, culus caput est Petri suc­
cessor.
Illucescat facies Christi lesu

Quo in conventu. Spiritu Sancto duce, quaerere volumus
quomodo nosmetlpsos renovemus oporteat, ut Evangel lo
Christi magis ac magis fideles inveniamur. Integram ac pu­
ram Del veritatem huius aetatis hominibus sic proferre
studebimus ut eam ipsi intellegant eique libenter assentlant.
Pastores cum simus, eorum omnium indigentiae satisfieri
Nunc autem «os nostrum patet ad vos» (2 Cor. 6, 11),
cupimus, qui Deum quaerunt, «si forte attrectent eum aut
Venerabiles ln Episcopatu Fratres. Ecce nos iam in unum
Inveniant, quamvis non longe sit ab unoquoque nostrum»l.
congregatos In hac Vaticana Basilica, ubi Ecclesiae histo­
Ideo Christi voluntati oboedientes, qui semetipsum morti
riae cardo vertitur, ubi nunc Caelum ct terra artissimo
coniunguntur foedere; hic ad Sancti Petri sepulcrum, ad tot tradidit «ut exhiberet ipse sibi Ecclesiam non habentem
maculam aut rugam..., sed ut sit sancta ct immaculata»
Sanctorum Decessorum Nostrorum tumulos, quorum cine­
res hac sollemni hora quasi arcano quodam fremitu exsul­ omnes vires cogitationesque impendimus in nosmetlpsos,
Praesules, necnon in greges nobis creditos ita renovandos
tare videntur.
Ut futibus appareat amabilis facies lesu Christi, qui In
Quod Incohatur Concilium, veluti dies ln Ecclesia oritur
cordibus nostris illucescit «ad Illuminationem claritatis
Dei»
7^5 splendidls/sima luce refulccns. Tantum aurora est; et
lam primi orientis solis radii quam suaviter animos affi­
Sic Deus dilezit mundum...
ciunt nostros! Omnia hic sanctitatem spirant, laetitiam
excitant. Contemplamur enim stellas claritate sua malestavü raiP rcm Sic mundum dilexisse ut ad eum saltem huius templi adaugere, quae, teste loanne Apostolo
ta raam
suum ,daret; qul tIuidcm Per eundem Fi­
lium
suum
nos
a
servitute peccati / liberavit, omnia per
• D<
*
Ezxlrria
5- ■ S. Augvîtimvw, Ep. CXXXV1I1 3.

•Cfr. Apoc. i, io-

4323

‘ Λ*. 17, 77. · Cfr. Epk. s. 37. . C£r. 2 Cor. 4, 6.

4324

1982 NOV 7-13

eum reconcilians in ipsum, «pacificans per sanguinem cru­
cii eius»4, ita ut «filii Del nominemur ct simus·. Spiritus
Insuper nobis a Patre datur, ut vitam Del viventes, Deum
et fratres diligamus, qu
* omnes unum In Christo sumus.
Tantum vero abest ut Christo adhaerentes a terrenis of­
ficiis et laboribus avertamur, ut fides e contra, spes et ca­
ritas Christi nos impellant ad inserviendum fratribus no­
stris, hoc modo ad exemplum Divini Magistri conformatos,
qui «non venit ministrari sed ministrare· ». Ideo ct Ecclesia
ronad dominandum nata est sed ad serviendum. Ipse pro
nobis animam posuit, ct nos debemus pro fratribus animas
ponere ·.
Proinde, cum ex Concilii laboribus fore speremus ut lux
fidei clarior ct vividior splendeat, spiritualem expcctamus
renovationem, ex qua cl’am felix procedat impulsus quo
proficiant humana bona, scilicet scientiae inventa, artis
technlcae progressus cruditionlsquc latior diffusio.

Caritas Christi urget nos
Ex omni natione quae sub coelo est adunati, omnium
populorum nobis creditorum In cordibus nostris gerimus
aerumnas, corporis et animae angustias, dolores, deside­
ria, spem. Ad omnes anxietates, quibus hodie homines pun­
guntur, Instanter animum intendimus. Convolet imprimis
igitur sollicitudo nostra ad humiliores, pauperiores debilioresque; Christum sequentes, misereamur super turbam fa­
me, miseria, Ignorantia laborantem; constanter in eos re­
spicientes qui, deficiente auxilio opportuno, nondum ad
vivendi rationem homine dignam pervenerunt.
Quapropter in labore obeundo nostro magni faciamus
quaccumque ad dignitatem hominis spectant, quaecumquc
conferunt ad veram populorum communitatem. «Caritas
Christi urget nos» 7; nam «qui viderit fratrem suum neces­
sitatem habere ct clauserit viscera sua ab eo, quomodo
caritas Dei manet in eo?» ».

3085
1962 NOV 7.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART.·

Solvuntur dubia circa: antiphonas integre recitan­
das; PRECES BREVITER CONCLUDENDAS IN RlTUALI RoMANO; RITUM SEPELIENDI PARVULOS ET OBLIGATIONEM
ADHIBENDI NOVAM TANTUM VERSIONEM PSALMORUM IN
Rituali Romano

Excrfius ac Revrtius Dominus Franciscus Josephus Grim­
shaw, archiepiscopus Birmingham len., Praesesque Commissio­
nis Liturgicae pro Anglia, Sacrae Ritum Congregationi se­
quentia dubia, in ordine ad novum edendum Rituale dioece­
sibus /Vngliac concessum per decretum eiusdem Sacrae Con­
gregationis diei 14 lanuarii a. 1959 [LE 2797], proposuit pro
opportuna solutione, nimirum:
1) utrum antiphonae omnes in Rituali romano semper re­
citari debeant integrae tam ante quam post psalmum;
2)utrum In precibus Ritualis romani conclusio brevior
semper sit adhibenda;
3) utrum, in fine ritus sepeliendi parvulos, canticum
•Trium Puerorum» adhuc recitari oporteat cum sacerdos a
sepulcro in ecclesiam revertitur.
4) utrum in functionibus Ritualis romoni adhiberi debeat
tantummodo nova psalmorum versio, uti in editione typica
a. 1952, ita ut antiqua versio omnino iam sit prohibita.
Et Sacra eadem Rituum Congregatio, rebus mature perpen­
sis, propositis dubiis respondit: Ad 1. Afflrmatioe. Ad 2. A/flrmaliDt, exceptis precibus in administranda S. Confirmatione.
Ad 3. Negative. Ad 4. Negative.
Atque ita rescripsit et declaravit Die 7 Nov. 1962.—Henrlcus Dante, Archicp. Carpasien., a Secr.

★Praesidi Commissionis liturgicae pro Anglia. Prot N. B. 18/957;
EL 77 (1963) 183-189. Adn. EL 77 (1963) 190-191.

308G

Duae quaestiones maioris momenti nobis proponuntur

Summus Pontifex Ioannes ΧΧΙΙΙ in radiophonico nuntio
824 die 11 Septembris 1962 dato, duo praesertim inculcavit./

Imprimis, quae ad pacem inter populos spectant. Bel­
lum nemo est qui non odio habeat, nemo qui ardenti desi­
derio ad pacem non tendat. Sed maxime omnium id Ec­
clesia exoptat, quippe quae mater sit omnium. Ipsa suum
pacis amorem, Romanorum Pontificum voce, palam de­
clarare numquam destitit, necnon et suam voluntatem
pacis, parata semper cuilibet sincero conatui toto corde
adiutricem praestare operam. Eadem ad coniungcndos po­
pulos viribus omnibus tendit, et ad mutuam inter eos pro­
curandam rerum animorumque aestimationem. Iste conventus noster Conciliaris, mirabilis ob suam stirpium, na­
tionum, linguarum diversitatem, nonne communitatem
testatur fraterni amoris, Ipsiusque veluti signum fulget
visibile? Homines universos profitemur fratres esse, cuius­
cumque stirpis sunt vel nationis.
Praeterea Summus Pontifex urget socialem iustitiam.
Doctrina per Litteras Encyclicas Mater et Magistra expo­
sita, manifesto ostendit Ecclesiam hodierno mundo quam
maxime esse necessariam, ad iniustillas denuntiandas indignasque inaequalitates, ad verum rerum bonorumque
ordinem restaurandum, ita ut, secundum Evangelil prin­
cipia, hominis vita humaior fiat [LE 2984).

Virtus Spiritus Sancti

Nobis profecto sive opes humanae sive potentia terrestris
desant; fiduciam autem in virtute Spiritus Dei collocamus,
a Domino lesu Christo Ecclesiae promissi. Ideo non fratres
nostros tantum, quibus ut pastores inservimus, sed etiam
fratres omnes in Christum credentes, et reliquos homines
bonae voluntatis quos Deus «vult salvos fieri et ad agnitio­
nem veritatis venire»·, humiliter et ardenter vocamus ut
ad rectiorem magisque fraternam civitatem in ipso mundo
aedificandam omnes una nobiscum adlaborent. Eiusmodi
enim est divinum consilium ut per caritatem iam quodam­
modo regnum Dei in terris elucescat quasi aeterni regni
Dei adumbratio.
Luceat, obsecramus, In medio mundi huius, qui procul
ab optata pace adhuc abest ob minas ex ipso scientiarum
progressu ortas, mirabili sane, sed non semper superiori
moraJitatis legi intento, luceat lumen magnae spei in lesum Christum, unicum Salvatorem nostrum.
‘Cfr. CcL i, 30. · .Vaif». 30. a8. · Cfr. r Io. 3. t6.
•1/0.J.X7· ‘ Cfr. i Tim. 1, 4.
4325

n. 3083-3087

SACHA CONGREGATIO RITUUM - CONSISTORIALÎS

tj

Cor. 5. 14.

1962 NOV 9.-SC

CONSIST., RESCR. AAS 54 (1962)

867

Designatio Tribunalium pro subditis Vicariatus
Castrensis Canadensis
Vicarius Castrensis Canadensis dicionis, iuxta praescrip­
tum Instructionis De Vicariis Castrensibus Sollemne semper
a Sacra Congregatione Consistorial! die 23 Aprilis 1951
[LE 2208] editae, ad causas cognoscendas subditorum
Vicariatus Castrensis eiusdem dicionis sive contentiosas
inter ipsos sive criminales, in prima instantia Tribunal
metropolitanum Ordinarii Quebeccnsis, in altera vero Tri­
bunal metropolitanum Ordinarii Marianopolitani semel
pro semper designavit; quam designationem Ssrfius Do­
minus Noster Ioannes divina Providentia PP. XXIII per
Rescriptum anni 1962 adprobarc dignatus est.

3087
1962 NOV 13.-SC RITUUM, DECR. AAS 54 (1962) 873

De S. Ioseph nomine Canoni Missae inserendo

Novis hisce temporibus Summi Pontifices non unam nacti
sunt occasionem ut ritibus sollemnioribus cultum S. Ioseph,
Inclyti Beatae Mariae Virginis Sponsi, augerent. Prae omnibus
autem Plus Papa IX eminet, qui votis Concilii Vaticani I
annuens. Ecclesiae universae castissimum Deiparae Virginis
Sponsum, die octava Decembris anni 1870, caelestem Patro­
num designavit. Praedecessorum suorum vestigia persequen
*
Sanctissimus D. N. Ioannes Papa XXIII eundem Sanctum
Ioseph non tantum Concilii Vaticani II, quod Ipse indixit.
«Praestitem salutarem» constituit, sed motu proprio etiam
decrevit Eius nomen, tanquam optatum mnemosynon et
fructus ipsius Concilii, ut In Canone Missae recitaretur. Quod
consilium die 13 Novembris proxima superiori per Cardinalem
suum a Status secretis. Concilii Patribus ln Vaticana Basilica
congregatis publice aperuit iussitque ut praescriptum Inde a
die octava proximi mensis Decembris, In festo scilicet Imma­
culatae Conceptionis Beatissimae Virginis Mariae, in praxim
deduceretur.
Quapropter haec S. Rituum Congregatio, voluntatem Summi
Pontificis prosecuta, decernit ut Infra Actionem post verba:
• Communicantes... Domini nostri lesu Christi·, haec addantur:
•sed et beati Ioseph eiusdem Virginis Sponsb et deinde prose­
quatur: *et beatorum Apostolorum ac Martyrum tuorum...».
Statuit etiam ipsa S. Congregatio ut huiusmodi praescriptum
diebus quoque observetur In quibus peculiaris formula «Com4326

SC RELIGIOSORUM - STUDIORUM - IOANNES XXIII

η. 3088-3000

munleantesi In Missall praescribitur. Contrariis non obstanti­
bus quibuscumque, etiam speciali mentione dignis.
Die 13 Novembris 1962.—A. Card. Lajulaona, Pracf. Henrieus Dante, Archiep. Carpasien., a Seer.

Adn. J. GRECO la Rev. Comm. Rei. 35 (1963) 10-15; L PIZZONI in
in EL 77 (1963) 58-æ; T. URQUIRI in Duftnaôa dei clero 58 (1963)
10-20. 65-71.

3088
1962 NOV 15.-SC RELIGIOSORUM, LIT. CIRCUL, PART.·
Ratio

studiorum ad tempus approbata prorogatur,
et Ratio institution» urgetur

Romae, 15 Nov. 1962

Reverendissime Pater, Nonnullae Religiones et Societates
perfectionis evangellcae acquirendae, quae propriae Rationis
studiorum approbationem ad triennium sunt consecutae. Sa­
cram banc Congregationem precibus adierunt, ut definitiva
eiusdem approbatio sibi concederetur. Sacra vero Congrega­
tio, ratione habita peculiarium adiunctorum huius temporis,
expedire eensuit omnium Rationum Studiorum approbationem
differri, donec Concilium Oecumenicum Vaticanum II, quod
In praesenti celebratur, finem capiaL Quamobrem approba­
tionem temporaneam iam concessam, harum Litterarum vi,
prorogat usque ad eiusdem universalis Synodi exitum.
Cum vero Statuta Generalia, praeter Rationem Studiorum
etiam Rationem Institutionis praescribant (Art. 19 $ 1), om­
nes Abbates Generales Superloresque Supremi monentur, ut
intra annum 1963 huic Sacrae Congregationi exhibeant huius­
modi Institutionis Rationem. Qua contineri debet, modo non
descriptivo sed eo quo leges statui solent, seu normative, me­
thodus formationis humanae, religiosae, sacerdotalis, a post oHcac et Instituti cuiusque propriae, quae scilicet servatur in
curriculo medio-classico, in no vitia tu et curriculo philosophico
ac theologico, in cursu pastorali ct in tertia probatione.
Instituta autem religiosa, quae methodum Iam habent le­
gitime probatam ct ad usum deductam quoad omnia vel
quaedam formationis tempora praedicta, huic officio satisfa­
cere possunt si Sacrae Congregationi exhibuerint, quam pri­
mum, duplex exemplar librorum eo pertinentium, pro oppor­
tuna revisione, ratione tamen habita documentorum hac de
re a S. Sede recentissimis hisce annis editorum.
Hac oblata occasione Paternitati Tuae Reverendissimae
existimationem meam significans, permaneo addictissimus in
Domino.—Valerius Card. Valeri, Praef.
•Supremis Moderatoribus Inetindcrum perfectioris: CpR 42 (1963)
3-4. Ada. C. B. ia CpR 42 (1963) 17-20; F. GONZALEZ in CpR 42 (1963)

3089

Per trium itaque saeculorum ferme decursum Domlniclanum Bononiense Studium doctae Bononiae Magistrorum
seminarium fuit In sacris tradendis theologicis doctrinis.
Inae ao anno millesimo ouadrigenteslmo usque ad millesi­
mum sexcentesimum quinquagesimum, maximum attigit
decorem, atque apud sacras exuvias Dominiciani Ordinis
Conditoris, quae in Ipso Bononiensi Coenobio digno culto
ndservantur, studia viguerunt altlora, a multis praeclaris
viris celebrata, inter quos recolendi sunt: Petrus Maldura
Bcrgomensis, Dominicus Flandrensls, Hieronymus Savo­
narola, Michaël GhlsHeri, qui Pius quintus ad summum
pontificatus apicem evectus, in Sanctorum Albo adseriotus est.
Saevis Inde seditiosorum perturbationibus saeculo deci­
mo nono Interemptum, die nona Mali anni millesimi non­
gentesimi quadragesimi, felicis recordationis Pater et Epi­
scopus Stanislaus Gillet, Praedicatorum Ordinis Generalis
Magister, novo auctoque decori sapienti sane consilio resti­
tuit. Ad presens autem, quo uberiores fructus Idem adferre
valeat, ab Apostolica Sede iterum iterumque postulatum
est, ut laudatum Dominlcianum Studium, ad Pontificium
Athenaeum «Angelicum» de Urbe adgregandum, Sacrae
Theologiae Baccalaureatus et Prolytatus académicos gra­
dus, ad normam sacrorum canonum tradere iubeatur. Qui­
bus omnibus mature seduloque perpensis, Sacra Congre­
gatio de Seminariis Studiorumque Universitatibus, Bevc- 339
rcndissiml Patris ac Domini Aniceti Fcrudndcz, hodierni
Praedicatorum Ordinis Generalis Magistri, supplicibus ad­
hibitis precibus iuste obsecundans, ut actuosa memorati
Theologici Studii voluntas digna laude augeatur, ad maius
pietatis augmentum, ad christianl nominis decus et incre­
mentum, ad sanae doctrinae profectum Studium Theolo­
gicum a S. Thoma Aquinate, Bononiae existens, praesenti­
bus litteris ad Theologicam Facultatem Pontificii Athenaei
«Angelicum» de Urbe adgregandum statuit, adgregalumque
declarat, facta eidem potestate Sacrae Theologiae Bacca­
laureatus et Prolytatus académicos gradus alumnis dum­
taxat Ordinis Praedicatorum conferendi, nomine ct aucto­
ritate eiusdem Theologicae Facultatis Pontificii Athenaei
«Angelicum» de Urbe, nonnis tum Apostolicae Constitu­
tionis «Deus scientiarum Dominus» ipsique adnexarum «Ordinationum», cum peculiarium Statutorum quae ab eadem
Sacra Congregatione approbata sunt, adamussim servatis;
omnibus insuper iuribus, honoribus, privilegiis, muneribus
atque officiis quae huiusmodi Studiis de more pertinent,
salvis ac valituris. Ceteris servatis de lure servandis, con­
trariis quibuslibet minime obstantibus.
Datum Romae, cx aedibus Sacrae Congregationis, die xv
mensis Novembris, in festo Sancti Alberti Magni, Episcopi
Confessoris et Ecclesiae Doctoris, anno Domini mcmlxil—
I. Card. Pizzardo, Ep. Albanen., Praef, Dinus Staffa, a
Secretis.

1962 NOV 15.-SC STUD., DECR. AAS 55 (1963) 357-359

Studium Theologicum a S. Thoma Aquinate, Bononiae
existens, ad Theologicam Facultatem Pont. Athe­
naei «Angelicum» de Urbe adgregatur

1062 NOV 15-24

3090
1962 NOV 24.-IOANNES ΧΧΙΠ, EPISTULA AP. PART.·
Laudat

institutionem Seminarii Veronensis ad sub­
levandam PENURIAM
CLERI
AMERICAE LaTINaE

Sacram doctrinam excolendam provehendamque Soda­
les Praedicatorum Ordinis ita magni extollebant praetli ut
theologicis docendis discendisque disciplinis ibi conderent
La cura solleclta di tutta la Chiesa Ci ha spinto più volte
domicilia, quo domus eiusdem Ordinis excitabantur. Quod
in questi anni a manifestare ai venerabili Fratclli ncU'Epi353 Bononiae praesertim evenit, ubi, moderante / Beato Re­
scopato le ansie dei Nostro animo di fronte alie necessità
ginald© Aurelianensi. parisiens! Magistro, aedibus Fratrum
spirituali in coi si trovano tanti diletti figli sparsi per il
extractis, Theologicum Studium conditum est, praeclaro
mondo.
decoratum doctorum regimine, Inter quos lure meritoque
Con intima consolazionc abbiamo invero trovato pronta
eminent Paulus Hungaras, Gucrricus a Sancto Quintlno,
e generosa corrlspondenza da parte dei Vescovi dl moite
Rotundus Cremonensis. Idem, inter quattuor Dominiciani
Nazioni, I quali, dando pro va di ardente spirito mlssionario
Ordinis «Studia Generalia» anno millesimo ducentesimo
e dl senso profonde dell'unlvcrsaHtà della Chiesa, hanno
quadragesimo sexto apprime recensitum, in Bononiensem
voluto offrire le cnergle dl zelanti sacerdoti ad altre diocesi
studiorum Universitatem promovendam fovendamque rem
Siù numerose privandos! dei loro prczlosi servigl. Tultavla
non modice contulit. Cuius ope ac studio tum Statuta
> grave problema è ancora lontano dall'auspicata solueiusdem Bononiensis Universitatis, iussu Innocentii quarti
zione.
Pont. Max., anno millesimo ducentesimo quinquagesimo
Ricevendo I parteclpanti al I Congresso Nazlonale Ita­
tertio confecta sunt, auxiliante viro clarissimo Bononiae
Archidiacono, cum novae Theologicae Facultatis Ipsius
liano per le vocazionl ecclesiastiche, giù confldammo la
perillustris Athenaei Leges ac Regulae, infra annos mille­
Nostra pena; e, ira ie nazioni dei mondo, accennammo in
simum tercentesimum sexagesimum et millesimum tcrcenparticolare aile condizioni dell’America Latina, «dore la
teslmum sexagesimum quartum, de mandato Academica­
vastita dei territori, I' incremento rapido della popolazione,
rum Auctoritatum, promulgatae sunt. Insuper, inde ab
ffll OMesfamejtff politici ed economic! hanno contribuito, con
altre cause a ritardare, a rendere difficile la soluzione dei
anno millesimo ducentesimo octogesimo sexto. Facultas
luris laudatae Universitatis proprias scholas suumauc maw^ont ' degli aspetti singolari deiÎ-isterium apud Dominlcianum Bononiense Coenobium ceV
lc
accresciute det tempi·
((a
λ. λ. o., ιβόι, p. 313).
ebravit, Ipsaque Theologica Facultas rite renovata et auc­
ta, pene» idem Dominlcianum studiorum domicilium usque
siderato e caro, che si rinnova con
ad saeculum decimum sextum iustis effloruit incrementis.
irequenza in questi giomi, con gli Arcivescovi e
4327

4328

Ι0ϋ2 DEC 8

IOANNES XXHI, STATUTA ORDIN 1S SANCTI SEPULCHRI

Vescovi delle nazioni latino-americanc, convcnutl a Roma
perii Concilio Ecumcnlco, Ci ha rlproposto in tutta la sua
amplezza la più asslllnntc cd urgente csigcnza delle loro
diocesi, la penuria del clcro. Dalle labbra di quel zelanti
Pastori abbiamo coIto 1'angustia per tante anime, a cui
non giunge, o solo saltuariamcnte, 1’opera del sacerdote;
per tanti fanclulli Innocenti, che chlcdono il pane dclla
verità (cf. Lam. 4, 4); per la messe copiosa, che langue per
mancanza di opend.
È bensi veto chc non sono mancatc, né mancano —e Ci
è grato dame atto al vigile zelo del Nostri venerabili FrateUI dell'America Latina— molteplicl consolanti inlzlativc.
Fni raltro, amlamo ricordarc 11 vlgoroso impulso dato ai
seminari dlocesanl e la cura splcgata nel coltivare le voca­
tioni ecclesiastiche. Ma I benefici frutti dl un lavoro cosl
necessario maturcranno soltanto a lunga scadenza.

A tale proposito. Nol rawlslamo un mezzo efficace cd
immediato nella fraterna collaborazlonc sacerdotale fra le
varie diocesi del mondo, specialmente dl quelle che possono
dirsi privllegiatc per magglor numero dl sacerdoti e di vo­
cazionl.
Ci rivolgiamo perlante ai venerabili Vescovi d’Italia per
associari! aneor più strettamenlc a questa Nostra preoccupazione.
Con profonda soddisfazlone abbiamo appreso che, lo seorso
anno, si è aperta Ia Sezione Teologica per 1'America Latina
nel seminario dioccsano di Verona, destinata ai chierici
otfertisi per 1’apostolato in quei lontanl pacsl. Ora è ne­
cessario un passo ulteriore: 1 Vescovi dell’America Latina
lo attendono flduciosamcnte e, In special modo, lo rlchlede
1'awenirc religioso di quelle vaste regioni.
Mentre pertanlo esortiamo ad estenderc la lodevolc c
prowlda intrapresa, è Nostro desiderio che slano attentamente considerate anche altre possibili forme di immediata
coopcrazione sacerdotale da concretarsl con 1’invio dl sa­
cerdoti ben préparât L
Nella diletta nazionc italiana non mancano regioni, chc,
come segno delle predllezloni dei Datore di ognl bene, sono
dotate di abbondante clero. Da quelle diocesi ameremmo ve­
ter partire una eletta schicra di sacerdoti verso gli ampi
orizzonti dei continente Latinoamcricano. Fu questo il vo­
lo, chc formamnio nel menzfonato Discorso, auspicando
che de diocesi d'Italia non solo provvedano presto e largamtnle alie loro nécessita, ma siano in grado... di offrire. olla
Chiesa le preziose energie dei loro figliuoli, invitati a oolgersi
con amore verso i campi immensi delle diocesi doppiamente
sorelle dell’America Latinat.
Amlamo nutrire fiducia chc questo invio di sacerdoti
possa inizlarsi su basi nolto più ample durante lo svolgimento del Concilio Ecumenlco. II gesto potrà cosl costituire una testimonianza fattiva e operante della cattolicità
della Chiesa come della carltà, che uniscc i membri del
Corpo Mistico; c al tempo stesso sarà il dono inestimabile
del Concilio alie cattoliche popolazioni dell’America Latina.

Alio scopo dl evitare dispersioni dl energie, sarà bene
coordinare le nuove attività per il tramite dclla Pontificia
Commissione per 1’America Latina, prowldamente Istituita dai Nostro Prcdcccssorc Pio XII di v. m.; essa, infatti,
con 1’cspcricnza acquisita in proposito, <1’intesa con gli
Ordinari di quelle nazioni, è in grado di segnalare 1 bisogni
più argent! e di assicurare con opportune dlrelllve 11 pro­
ficuo sviiuppo dcirinizfativa.

Queste sono lepreoccupazioni ei voti, chc abbiamo voluto
manifcstarLe, Signor Cardinale, affinché ne sia éloquente
interprete presso i Vescovi d'Italia, esaminando con essi
ia maniera di giungere sollecitamentc a concrete reallzzazioni. Abbiamo Ia lieta fiducia, che le nuove prospetUvc,
aperte alio zelo del clcro italiano, trovino generosa nsposta;
esiamo sicurI che 11 Signore dclla messe ricompenserà ampiamente 11 sacrificio richiesto ai Pastori delle diocesi.
Con questi sentlmcntf, in pegno di paterna bcncvolenza,
Nol effondiamo su di Lcl, Signor Cardinale, e suo suoi
confratdl! neU’Episcopato, la Nostra larga e propiziatricc
Bcnedizlone Apostolica.
Dal Palazzo Apostolico Vaticano, il 24 novembre 1962,
quinto del Nostro Ponti ficato.—Ioannes Pp. XXIII.
*?raosidi Conforcntiao episcopalia Italiae: Seminarium 15 (1963)
2Û3-2Û2. Vide Epistulam Commissionis Conforentiae episcopalis Itabao pro America Latina dioi 31 nxartii 1903, Prot. N. 40/CR, omnibus
Ordinariis datam circa adiulorium Seminario Veronensi praestandum,
ot circa nonnas, requisita et documenta pro admissione in Seminarium
Verocenso necessaria: Seminarium 15 (1963) 204-211.

4329

n. 3091

3091
1962 DEC 8.-I0AN. XXIII, LIT. AP. AAS 55 (1983) 444-446

Nova

Statuta ordinis equestris Sancti Sepulchri
Hierosolymitani approbantur
IOANNES PP. XXIII

Ad perpetuam rei memoriam.—Religiosissimo a monu­
mento victoriae, qua Christus Salvator, a mortuis resur­
gens, mortem superavit, vitam nobis tribuit, salutem
impendit perpetuam, appellationem ct vim traxit Ordo
Equester Sancti Sepulchri Hierosolymitani, quem Aposto­
li ca Sedes curis peculiaribus numquam desiit fovere. lamvero, quae Romani Pontifices per saecula praeterita eidem
benigne praebuerant, quasi hereditate accepta servare stu­
dens incrementisque augere, proximus Decessor Noster,
fel. rec., Pius Pp. XII eiusdem Ordinis Statuta, ApostoBcis
Litteris sub anulo Piscatoris die xix mensis Septembris
anno mcmxlix datis, auctoritate sua approbavit confirmavitque. Nos autem, quibus in vitae satis longo curriculo
saepius datum est Equestris huius Ordinis sodales conve­
nire et opera ab eodem patrata cognoscere, iuvat testatam
hanc Summorum Pontificum benevolentiam consectari.
Qua propensa in lectissimum hunc Equitum coctum volun­
tate permoti, Venerabilem Fratrem Nostrum Eugenium
Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalem Tisserant, Episco­
pum Ostiensem ac Portuensem et Sanctae Rutinae, Sacri
Patrum Purpuratorum Collegii Decanum, el nraefecimus,
postquam Nicolaus Cardinalis Canali, primus Ordinis istius
Magnus Magister, Romana Purpura honestatus, e vivis
ereptus est. Quo annitente, idem laetis auctibus crevit,
scilicet ob meritorum laudem dignus est habitus, qui sin­
gulari Apostolicae Sedis gratia frueretur eiusque obtegere­
tur praesidio. Est enim prae Nobis ferendum In piures na­
tiones eum tunc esse propagatum ct opera Patriarchatus
Latini Hierosolymitani / plurimum ab eo accepisse incre­ 445
menti. In praesenti vero, optatis Nostris obsecundans,
praedictus Ordo caritatis officiis et studio misslonali pro­
sequitur quotquot, sive ritus Latini sive Orientalis, sunt In
Terra Christi incolatu sacra atque allaborant, ut Fides ibi
servetur, defendatur, amplificetur. Egregii autem hl co­
natus suscepti ct munera ipsi praestituta, quibus Ordo,
Deo opitulante, sine dubio nitetur satisfacere, suaserunt,
ut eiusdem leges, a Pio Pp. XII, ut supra dictum est, ap­
probatae, ad novas necessitates vitae ct apostolatus for­
mas, Ordini nunc proprias, accommodarentur atque adeo
prudenter immutarentur. Re quidem vera, ut quaevis so­
dalitas recte constituta atque praedita vigore, ita hic etiam
Equitum coetus perspectum habet oportere, ut, qui prae­
sint, ductu Cardinalis Magni Magistri, cunctis viribus ad
praeclara et alta Ordini ipsi proposita contendant, eo sci­
licet, ut sodales Christiana pietate excolant animos atque
in patria Divini Redemptoris Fidem tueantur, provehant
et homines ad amandum Salvatorem suum accendant.
Quibus omnibus perpensis, Venerabilis Frater Noster Eugenius Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalis Tisserant,
quem supra laudavimus, Nos rogavit, ut huiusmodi Sta­
tuta ad ea, quae haec tempora postularent, Nostra aucto­
ritate accommodari sineremus. Nos vero, precibus eius li­
benti animo admissis, decrevimus, ut Purpuratus Pater
a publicis Ecclesiae negotiis Statuta retractata et recognita
experimenti causa ad tempus probaret; quod quidem ab eo
Litteris die xii mensis lunii anno mcmlxii datis factum
esse cognoscitur. Cum vero hoc experimentum felices ha­
buerit exitus, expedire iam arbitramur, ut Statuta quibus
priora, anno videlicet mcmxlix edita, perficiuntur et re­
novantur, legitime agnoscamus atque probemus. Quae cum
ita sint, Nos, motu proprio, certa scientia ac matura deli­
beratione Nostra deque Apostolicae potestatis plenitudine,
harum Litterarum vi perpetuumque In modum, .Vora Sta­
tuta Ordinis Equestris Sancti Sepulcri Hierosolymitani,
luxta exemplar, quod Italico sermone conscriptum et
xxxvi articulis constans, in Tabulario Officit Nostri Bre­
vibus expediendis asservatur, cuiusque priora verba sunt:
♦Articolo 1.®: Fondazione: 1 Ordine Equestre del S. Sepolcro di Gerusalemme, di antica origine, costltulto»; postrema
vero: de luogotcnenze posson disporre di un Regolamento
particolare, reso valido daU’approbazionc del Cardinale
Gran Maestros approbamus, confirmamus lisquc Apostoli­
cae sanctionis robur adicimus. Praeterea, quandoquidem
Pius Pp. XII, Decessor Noster, Ordinem Equestrem Sancti
Sepulchri In personam iuridicam, ut appellatur, erexit. Nos
hanc condicionem lure constitutam eidem Ordini confir­
mamus, omnibus cum privilegiis, / facultatibus, honoribus, 416
quae personae iuridicae legitime competunt. Contrariis
quibusvis non obstantibus. Haec statuimus, decernentes

433U

SC SACRAM. - RELIG. - DE PROP. FIDE - RITUUM

η. 3092-30.95

praesentes Litteras firmas, validas atque efficaces iugiter
exstare ac permanere; suosoue plenos atque integros ef­
fectus sortiri et obtinere; iliisque, ad quos spectant seu
spectare poterunt, nunc et in posterum plenissime suffra­
gari; slcque rite iudicandum esse ac definiendum; irritum­
que ex nunc et inane fieri, si quidquam secus, super his,
a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive ignoranter at­
tentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die nn mensis Decembris, in festo Immaculatae
Conceptionis Beatae Mariae Virginis, anno mcmlxii, Pon­
tificatus Nostri quinto.—Hamictus L Cani. Cicognani,
a poblicis Ecclesiae negotiis.

3092

datur

permittendi
DIEBUS

iterationem

Missae

FERIALIBUS

Preces—Beatissime Pater, Ordinarius Colonien., nomine
etiam aliorum Ordinariorum Germaniae, ad pedes S. V.
provolutus, humiliter postulat prorogationem rescripti
S. Congregationis de Sacramentis ex Audientia SS.mi dici
11 Januarii 1960, N. 7925/59, circa facultatem permittendi
sacerdotibus curae animarum addictis, Sacri iterationem
diebus fecialibus, iisdem causis perdurantibus.
Rescr.—Ez Audientia Ssihl diei 15 decembris 1962.
Sanctissimus Dominus Noster Joannes Papa XXIII, au­
dita relatione Excrtii Substituti Secretariae Status, atten­
tis expositis. Ordinario Colonien. gratiam prorogationis
benigne impertitur ad aliud triennium, in casibus necessi­
tatis, servatis in reliquis forma ac tenore praecedentis re­
scripti.—B. Card. Aloisi Masella, Praef.
• Ordinariis ioconua Germaniae. Proî. N. 2946 22. A E KH 132 (1953)
158-159.

3093
1962 DEC 29.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPT. PART.
*

Facultas

3.° ct 5o6
1 et 2 quatenus talis dispensatio necessaria
sit ut praedicta fieri possint durante primo seu canonico
anno noviciatus, quin noviclatus sive quoad liceltatem sive
quoad validitatem ullum detrimentum capiat. Et Deus, etc.
Rescr.—Vigore facultatum a Ssrfio Domino Nostro
concessarum, S. Congregatio Negotiis Religiosorum Soda­
lium praeposita, attentis peculiaribus rationibus expositis
omnibusque bene perpensis, benigne adnuit pro gratia,
iuxta preces, servatis ceteris servandis. Contrariis quibus­
libet non obstantibus. Datum Hornae, die 29 Decembris
A. D. 1962.
♦Praeporto Gen. S. L. Prot. N. 16673,62: CpR 49 (1989) 3IM20.
Adn. Acu roman
*
SocieUtû lesu 14 (1961-66) 222-230.

3094

1962 DEC 15.-SC SACRAMENTORUM, RESCRIPT. PART.·
Facultas

1002 DEC 15-31

datur peragendi experimenta externa seu

ACTIVITATEM FORMATIVAM EXERCENDI DURANTE NO VITIATU

1982 .... -SC DE PROP. FIDE, NORMAE. PART.·
Normae servandae in erigendis

et ordinandis

Semi­

nariis CENTRALIBUS AUT REGIONALIBUS IN MISSIONIBUS

1. Seminarium Regionale α S. Congregatione de Prop.
Fide regitur.
2. Vicarii Apostolici regionis, pro qua seminarium eri­
gendum est, in unum collatis consiliis, sequentia S. Con­
gregationi approbanda proponat: a) locum in quo Semi­
narium erigetur; b) disciplinarum Seminarii institutionem;
c) omnem studiorum ordinem, materiarum distributionem,
scholarum horas singulis materiis assignatas et textuum
auctores; d) Seminarii reditus, quantum singulae Missio­
nes ad expensas concurrere possint ct rationem, qui ne­
cessarii praevidentur.
3. Electio Rectoris spectat ad S. Congregationem de
Prop. Fide, exquisito Ordinariorum voto; electio profes­
sorum fit ab Ordinariis, sed a S. Congregatione confirmanda
est; dimissio eorundem etiam ad Ordinarios spectat, data
tamen S. Congregationi notitia.
4. Omnes alumni philosophiae et theologiae studentes
ad Seminarium centrale aut regionale mitti debent; nec
licebit Vicariis Apostolicis aliquem alumnorum alibi avo­
care nisi de Sacrae Congregationis concensu.
5. Jurisdictio ordinaria Seminarii est omnium Ordina"
niorum illius regionis; eam tamen exercent mediante Ordi­
nario loci in quo Seminarium erectum est.
6. Vicarii Apostolici conventus habeant quoad disci­
plinam, studia, administrationem temporalem, rectore
scriptis referente, praeside Vicario Apostolico loci, Vicario
Apostolico vero consecratione juniore a secretis agente.
7. Exquisito rectoris voto, directorem spiritus, oeco­
nomum et alios moderatores et magistros Vicarii Apostolici
communi consilio eligent aut dimittent.
8. Licebit Vicariis Apostolicis proprios alumnos, stu­
diis absolutis, in proprio Vicariatu ordinare, aut dimisso­
rias litteras concedere ut ab Ordinario loci, in quo est
Seminarium, ordinentur.
9. Spectat ad Ordinarium loci, in quo est Seminarium,
invigilare ut normae quoad studium et disciplinam, tum
conventuum Vicariorum Apostollcorum statuta, fideliter
observentur.
10. Rector est immediatus Seminari i Superior, ab eoque
pendent omnes qui ibidem quovis munere funguntur. In
gravioribus negotiis aut dimittendis alumnis, consiliorum
dc quibus In generalibus statutis Seminariorum agitur,
votum exquirat.
11. Quotannis relationem tum moralem et oeconomi­
cam Seminarii tum dc alumnorum pietatis et scientiae pro­
fectu, ad Vicarios Apostolicos, quibus interest, mittat.

Preces—Beatissime Pater. Praepositus Generalis Socie­
tatis lesu, ad pedes Sanctitatis Vestrae provolutus, quae
sequuntur humiliter exponit:
Inter media quibus Sanctus Fundator Societatis nostrae
voluit novicios probari atque formari antequam ad prima
vota admittentur, valorem peculiarem obtinent ♦experi­
menta» seu probationes, quarum quaedam extra domum
noviciatus fleri debent, quae proinde vocari solent experi­
menta •exteriora». Haec varii generis sunt: exempli gratia,
servitium Infirmorum ln nosocomiis, peregrinatio sine pe­
cunia osllatlm mendicando, instructio puerorum In catechi&mo, et alia similia. Sic per integrum mensem novicius
extra domum versatur, propriae responsabllitatl quasi re­
lictus, humilitatis caritatisque opera constanter exercens,
eo quidem fine ut experimento transacto argumentum va­
lidum habeatur de eius indole et charactere interiore, rec­
titudine iudlcii, voluntatis firmitate, virtutum substantia
ct robore. Porro experientia constat quantum huiusmodi
experimenta valeant ad aptltudincm candidatorum Juste
aestimandam nccnon ad firmandum et maturandum cha­
racterem eorum qui in experimenti bene succedunt.
Verum, cum ius Codicis (can. 555, 556) praescribat —et
quidem ad validitatem— annum canonicum integrum et
continuum in domo noviclatus peragi debere. Societatis
• Ordiaards in locis Missionum; BiM 28 (1962) 174-175. Adn. A. REU­
Moderatores anno 1917, strictae interpretationi adhaeren­
TER ia BiM 30 (1966) 206-211.
tes, haec experimenta fleri statuerunt anno secundo novi­
clatus, ne annus canonicus Interruptionem pateretur.
Constat vero experimenta hac ratione transacta non om­
3095
nino optatis satisfacere.
Itaque optandum est ut praedicta experimenta «exterio­
1962 .. .. -SC RITUUM, INSTRUCTIO. PART.
ra» fleri possint etiam ln primo anno noviciatus, quo
Instructio circa celebrationes quae in honorem
tempore scilicet maiores mclloresque fructus ab lis sperari
alicuius Sancti vel Beati inter annum a Beatifica­
possunt. Neque timendum est ne iuvenes qui experimenta
peragunt α spiritu noviclatus nimis distrahantur, etenim tions: vel Canoνιζλτίone perigi solent, ad novum
rubricaum Codicem accommodata
oene norunt se exerceri in rebus quae ab Initio ordinatae
sunt tamquam pars Integra et essentialis probationis ln
L Praenotanda
Societate.
His rationibus ductus, Orator humiliter petit pro tota
slvc octiduana, in hoSocietate lesu dispensationem a praescriptis cann. 555 J 1,
ior m aliculas Sancti vel Beati, Intra annum a Canoni za-

4331

4332

1003 IAN «

JOANNES XXIII. EPISTULA AD PATRES CONCILIARES

liene vel Bcatiflcntionc celebranda, requiritur peculiare
indultum Sacrae Rituum Congregationis (Codex rubrica­
rum, n. 338 a. 339) [LE 2927].

IL

De Missis ootiois (Codex rubricarum, n. 310)

2) Singulis diebus harum celebrationum permittuntur:
a) unica Missa in cantu, de Sancto vel Beato, in culus
honorem celebrationes peraguntur, tamquam Missa votiva
I classis;
b) omnes Missae tectae, ut supra, tamquam Missae vo­
tivae II classis.
3) Unica Missa in cantu, de qua supra, permittitur
omnibus diebus liturgicis, iis tantum exceptis, quae in
tabella praecedentiae (Codex rubricarum, n. 91), sub nu­
meris 1-8 recensentur (Codex rubricarum, n. 328).

Missa haec dicitur cum Gloria ct Credo, admittit comme­
morationes tantum privilegiatas cl requirit tonum sollem­
nem (Codex rubricarum n. 330 a, b, d.).
Oratio vero Missae votivae impeditae additur, sub unica
conclusione, orationi diei currentis, modo nc occurrat dies
sub numeris 1, 2, 3, et 8 in tabella praecedentiae recensitus
(Codex rubricarum, n. 330 c).
4) Missae autem lectae, de quibus supra n. 2 b, permit­
tuntur omnibus diebus liturgicis II, III et IV classis (Co­
dez rubricarum, n. 311).

Hae missae dicuntur cum Gloria, sed sine Credo, nisi
ratione dominicae aut octavae occurrentis dicendum sit,
admittunt unam tantum commemorationem, et excludunt
orationem ab Ordinario loci Imperatam (Codex rubrica­
rum, n. 3-13, a, b).
Oratio Missae votivae impeditae additur, sub unica con­
clusione, orationi Missae dici currentis, modo ne occurrat
dies sub numeris 1, 2, 3 et 8 in tabella praecedentiae re­
censitus (Codex rubricarum, n. 3-13 c).
5) In ecclesiis, ubi adest onus celebrandi Missam conventualcm, serventur quae in Codice rubricarum, sub
num. 297 habentur.

ANNUS
3096
1963 IAN 6.-I0AN. XXITI, EP. AP. AAS 55 (1963) 149-159

Epistula ad singulos Catholicae Ecclesiae Episcopos celerosque Patres Cone, oecum. Vaticani II, in Epiphania Domini:

Circa Patrum officia tempore

ante
CONTINUATIONEM

Concilii

proximam

Venerabilis Frater Nobis dilectissime, Mirabilis ille Epi­
troporum coetus, quem tempore primae sessionis Concilii
Oecumenlci Vaticani II in Petrianae Basilicae maiestate
congregatum intuiti sumus, semper ante oculos Nostros
obversatur. Ac postquam eos dimisimus, celebrato festo
die Immaculatae Conceptionis Beatae Mariae Virginis ac
150 Sanctorum Caelitum honoribus decretis Beatis / Petro luliano Eymard, Antonio Pucci ct Francisco a Camponibco,
numquam desiit animus Noster spiritualis amoris affectu
cum iisdem conlungi.
Cum vero in praesenti a suavi mysterio in Bethleemitic0
specu peracto ad praeclaram Epiphaniam Domini, Regis
gloriosi et immortalis saeculorum ac gentium, transimus,
nihil antiquius habemus quam ut cogitatione et verbo ad
grave sacrumque argumentum dc Concilio redeamus, in
quo totus hic annus modo initus versabitur et in quod
hominum, quotquot sunt per orbem terrarum, studia spec­
tabunt, corda, voces et opera omnium singulari quodam
concentu coniungentia.
Constat autem inter cunctos, ad quos pertinet, hos men”
scs anni mcmlxjii, id est tempus, quod ab Epiphania Do­
mini, scu vi dic lanuarii, ad festum Nativitatis Beatae

4333

III.

η. 3006

De Vesperis ooliois

6)Cotidie, tempore horum sollemnium, celebrari pos­
sunt gradu I classis, Vesperae sollemnes de novo Sancto
vel Beato, in quibus tamen fieri debent commemorationes
privilegiatae (Codex rubricarum, n. 109); hae Vesperae va­
lent ad satisfaciendum divini Officii obligationi quoad
Vesperas eiusdem diei.

IV. De aliis actionibus liturgicis Del piis exercitiis
7) Aliae functiones ecclesiasticae, praeter supra recen­
sitas, semper habere locum poterunt, uti homilia inter
Missarum sollemnia vel vespere oratio panegyrica, analo­
gae in honorem Sancti vel Beati fundendae preces, ct ma­
xime sollemnis cum Venerabili benedictio. Postremo vero
tridui vel octidul die, hymnus Te Deum cum versiculis
Benedicamus Patrem..., Benedictus es.... Domine, exaudi....
Dominus voblscum, et oratione Deas, cuius misericordiae
cum sua conclusione numquam omittetur ante Tantum
ergo cl orationem de Ssmo Sacramento.
V.

De indulgentiis quae in his sollemniis acquiri possunt

8)Ad venerationem autem et pietatem in novensiles
Sanctos vel Beatos impensius fovendam, Sanctitas Sua,
thesauros Ecclesiae aperiens, omnibus et singulis utriusque
sexus Christi fidelibus qui, vere paenitentes, con/essi et sacra
Synaxl refecti, ecclesias vel oratoria publica, in quibus
praedicta triduana vel octiduana sollemnia peragentur, vi­
sitaverint, ibique iuxta mentem eiusdem Sanctitatis Suae
per aliquod temporis spatium pias ad Deum preces fude­
rint, indulgentiam plenariam in forma Ecclesiae consueta,
semel lucrandam, applicabilem quoque animabus igne pia­
culari detentis benigne concedit; iis vero qui, corde saltem
contrito, durante tempore enunciato, ipsas ecclesias vel ora­
toria publica visitaverint, atque in eis uti supra oraverint,
indulgentiam partialem centum dierum semel unoquoque
die acquirendam, applicabilem pari modo animabus in pur­
gatorio exsistentibus, indulget.
* AOFMCap 78 (1962) 404-405.

1963
Mariae Virginis, scu vni diem Septembris ducitur, haben­
dos esse veram continuationem operis Concilio impendendi,
quod mense Octobri anno mcmlxii feliciter est inchoatum.
Prioribus illis hebdomadibus datum est ope speciminum
doctrinae et rei pastoralis, experientia comprobatae, atque
disputationum libere ct reverenter habitarum, certum ac
definitum modum procedendi statuere, qui efficiet, ut opus
postea celerius et expeditius absolvatur.
Concilii Oecumcnici continuatio

Summopere vero refert, ut penitus intellegatur Concilium
non intermitti, iicet Venerabiles Fratres in Episcopatu, qui
una cum Romano Pontifice universalem constituunt Syno­
dum, in praesenti, pastorali muneri vacantes, corpore ab­
sint. Udem quam coniunctissimos animo hoc vertente anno
se existiment atque ostendant oportet.
Convictus socialis populorum, ut notum est, his tempo­
ribus plurimum accipere solet significationis et utilitatis
etiam actione, quae e longinquo fit; cuius rei progressus
licet ct expedit ut, meliore quo fieri potest modo, ad San­
ctam Ecclesiam ubique terrarum transferatur eique inser­
viat. Id autem maxime refert, ut sacra veluti compages
Episcoporum, qui una cum Summo Pontifice intimam at­
que primariam rationem operis Concilii tuentur, integra
et inviolata servetur: id ipsum contingat oportet imprimis
Romae, in colle Vaticano, In amplis aed’bus ubi Ecclesiae
universali regendae animo amanti ct prompto consulitur,
in Institutis, ubi sacrae disciplinae traduntur, in pietatis
carltatisquc sedibus; scilicet sub ocuPs ipsius Vicarii lesu
Christi; deinde Id ipsum fiat oportet in omnibus locis orbis
terrarum, quo sacra Hierarchia per. tingit et iisdem rebus
opera datur, in perfecta unitate spirituali cum Romano lo1
4331

10ANNIÎS ΧΧΙΠ, EPKTULA AD PATRES CONCILIARES

η. 3006

Pontifice et in virtute Spiritus Sancti, qui posuit Episcopos
regere Ecclesiam Dei l.

Quaedam praecipua capita ad considerandum proposita
Quae in prioribus conventibus Concilii ct in commercio
sive inter singulos sive inter omnes simul Venerabiles Pa­
tres eiusdem universalis Synodi experiendo cognita sunt.
Nobis suadent, ut mentes vestras ad quaedam capita con­
vertamus, quae maximi momenti esse arbitramur, idque
praesertim dum exspectantur ampliores Concilii progres­
siones sive per hos octo menses quibus Commissiones operi
paene abscondito ct secreto, tamen re vera utilissimo et
efficientissime, prout ad Ipsas pertinet, insistunt, sive
postea in conclusione —ut fore confidimus— totius negotii,
quae Romae incipiet mense Septembri, donec finis Conci­
lio imponetur.
Haec vero capita ad quattuor redigere placuit ea mente,
ut rem magis distincte ac perspicue enuntiaremus. In
Iisdem peculiaris ratio habetur operis per hos octo menses
faciendi, qui scilicet ab Epiphania Domini ad festum Nati­
vitatis Beatae .Mariae Virginis procedent. Opportuno tem­
pore oblato, aliae hac de re normae edentur.
Haec autem sunt capita, de quibus sumus acturi:
I. Commissio Patrum Cardinalium rebus Concilii cum
auctoritate recto ordine componendis, die vi mensis De­
cembris anno mcmlxii annuntiata ac xvn eiusdem mensis
instituta, cui praeest Venerabilis Frater Noster Hamletus
Ioannes Cardinalis Cicognanl, a publicis Ecclesiae negotiis.
II. Studium actuosum, quo Ü, qui procul ab Urbe de­
gunt, ipsum veluti centrum Concilii attingant oportet.
III. Firmior in dies voluntas, qua clerici et lalci sibi
proponant Concilio auxlliatricem praebere operam, preces
pro felici eiusdem exitu fundere, omnium animos eo diri­
gere, vitam ducere sanctam et sanctificantem.
IV. Concilium Oecumenicum XXI quam btissime pa­
teat, scilicet amplissima consilia et proposita Ecclesiae
J52 Christi complectatur. /
I. Nova Patrum Cardinalium commissio recens instituta

Viri in altissimo dignitatis gradu collocati propterea asciti
sunt in Commissionem rebus Concilii recto ordine compo­
nendis per hos octo menses, quibus opus eiusdem Synodi
pergere diximus, licet part i m extra sacra moenia Vaticana,
quod Purpuratis Patribus ad id muneris vocatis honorem
habendum esse visum fuit, atque etiam quod Udem iam
usum ac dexteritatem adepti sunt in ali is Commissionibus,
quae Concilii velati corpus efficiunt.
Haec autem recentisslma et princeps Commissio nequa­
quam ceterarum opus extenuat vel imminuit, quin immo
aptius disponit et lucidius definit, ratione habita ordinis
ac finis totius Concilii.
Adiumento ei erit Secretariatus Generalis, scilicet Se­
cretorius Generalis, quinque Subsecretarii eorumque adiutores, quorum probata est diligentia In munere sibi cre­
dito explendo, exsecutorio quidem, tamen multae pruden­
tiae, ponderis et utilitatis.

Î. '■

1903 IAN 0

fcctum Concilii specimen exhibetur. Nam ex primo illo
Concilio manifeste patet, quae sit Episcoporum auctori­
tas et quam grave munus ad cos spectet In quavis Oecumcnica Synodo, a Hierosolymitana scilicet usque ad prae­
sens Concilium Vaticanum II. /
153
Quid postulet Concilium a singulis Episcopis

Quare studiosa do Concilii laboribus cura proprium ac
sacrum Episcoporum officium est, qulnpc qui fn partem
pastoralis sollicitudinis vocentur. Quod officium postulat
non solum ut proximis coetibus In Vaticano templo haben­
dis singuli intersint, verum etiam ut per hos octo menses
iidem cum omnibus in Episcopatu Fratribus arta animo­
rum coniunctionc iungantur, sedulosque se praebeant In
epistularum commercio, quotiescumque Commissio, cui
praeest Noster Cardinalis a publicis Ecclesiae negotiis, ali­
quid ipsos rogaverit. Haec enim alacritas, qua singuli uni­
versi commissa sibi studia peragent et epistularum officium
absolvent, procul dubio efficiet, ut Concilii labores sapien­
ter progrediantur et grande hoc opus, ad quod omnium
oculi convertuntur, ad optatum exitum properet.

Episcoporum adiutores in rebus ad Concilium spectantibus
Sollicita cura ut hac in re omnia et ab omnibus celeriter
recteque peragantur, utiliter suadere poterit singulis Epi­
scopis —quibus hoc vertente anno negotia ad Concilium
spectantia veluti pupilla oculi habenda sunt— ut ad suam
Ipsorum complendam operam, ope et auxilio utantur ec­
clesiasticorum virorum, qui, in unaquaque dicione eccle­
siastica, doctrina virtuteque praestent. Eos scilicet sibi
adiungere poterunt laboris socios —ut iam dictum est—
sive de viris agitur, quorum nomina Romae nota sunt qui­
que apud Concilii Commissiones iam operam praestant,
sive etiam sacerdotes ac religiosi sodales sunt, quorum
consilium gerendarumque rerum prudentia magna apud
omnes in existimatione sunt. Horum nomina, si res ferat,
expedit Secretoriae Generali significare, cum eidem in pe­
culiaribus rerum adlunctls ipsi maximam utilitatem affer­
re possint. Haec adiutrix opera, a paucis tantum viris ex­
petenda, qui secretum de rebus Concilii religiosissime ser­
vare sciant, nedum tantae dignitatis opus dedeceat, ad
cius vim ac praestantiam augendam valde conferre poterit

ΠΙ.

Cooperatio cleri et laicorum

hominum

Augescentia studia et sollicitudines de rebus Concilii
inter christifideles

Quod autem attinet ad Christianum populum, religionis
studium, quo christifideles Concilii labores prosequuntur
eiusque prosperum praestolantur exitum in dies magis fe­
liciter augescit. Itemque actuosa navitas, qua Ecclesia vi­
tae suae ubertatem proxime elapsis mensibus ostendit, om­
nium exspectationem superavit. Hoc Nobis testantur laeta
nunlia, quae cotidie ex omnibus terrarum orbis partibus
ad Nos perferuntur graloque Nos afficiunt solacio.
Nunc quoque suaviter animum Nostrum sucta subit cogtatio primae Pentecostes, veluti sl cotidianae llturgiae
aec praecipua exsistat nota: Spiritus Domini replevit or­
bem terrarum, et hoc quod continet omnia scientiam habet
vocis
EL Conexio inter sedem Concilii ct Patres
Haud dubie hoc certum compcrtumque est, cum Oecu­
extra Romam degentes
menicum Concilium Indictum fuit, ac postea cum initium
cepit, ubique gentium In terrarum orbis regionibus, trans
Officium Romani Pontificis et Episcoporum
maria quoque, ubi catholica Ecclesia suos numerat filios
in Concilio Oecumenico
Id primo obsequii plenam animorum attentionem excita­
visse, deinde sciendi studiosam curam, postremo vero ma­
Par est ut Concilium Oecumenicum a Romano Pontifice,
gis magisque trepidam spem, quae tamen ad maioris boni
qui Illud convocavit, generales nonnas suscipiat; at simul
providentiam Inclinaret.
ad Episcoporum coetum pertinet modum statuere, quo,
generalibus Illis servatis normis, eius celebratio debita cum
Christianus populus, peculiarique modo ii christifideles,
libertate procedat. Necessarium etiam erit, ut quae in Con­
qui innocentia vitae, tolerantia malorum, puritate et san­
cilio constituta fuerint, postremo a Summo Ecclesiae Pas­
ctimonia praestant, in communes precationes coalescere
tore comprobentur, e cuius apostolica auctoritate tandem
gaudent, quasi cx eiusdem Concilii felici exitu humanum
decreta omnia vim legis haurire debebunt; sed Conclllagenus recepturum sit aequam
am illam moderatamque una
rium Patrum est, sacra huiusmodi decreta proponere, ma­
cum secura pace prosperitatem, quae in terris actcrnca
ture expendere, in congruam redigere formam, ac tandem
laetitiae libamentum esse videtur.
una cum Romano Pontifice subscribere. Guam ad rem,
expedit ea attente considerare, quae In capite xv Actuum
Nonnulla minus opportuna vitanda
Apostolorum de Concilio Hierosolymitano scripta sunt,
necnon de Pauli et Barnabae missione in urbem Antio­
chiam, una cum luda, qui cognominabatur Barsabas, et
Sila qua simplici narratione, viglntt iam saecula, per-

“ ...v.. ,o™„

1 AU. to.

4330

Æ'X.œ

i8. 1 Cfr. vv. t-j2.
4336

/

1903 IAN 0

IOANNES XXII. EPISTULA AD PATRES CONCILIARES

num introducantur. Quae omnia eo spectant, ut latissime
per catholicum orbem diffundantur precandi formae, quae
singularibus adjunctis temporis, loci, sermonis, et maiorum
institutis respondeant.
Necessc minime est, saltem In praesens, ut nova ct pe­
culiaria precum genera admittantur. Satis enim sunt ea,
quae, a religiosa potestate probata, consueta hactenus no­
bis facta sunt.
Ecclesia catholica profecto est Regina a dextris tuis (sci­
licet Del) quae In conspectu ndstat gentium, in vestitu
deaurato, circumdata verietate4. Structura, qua conexione
mirabili in unum corpus redigitur, constans ex Romani
Pontificis primatu, dioecesibus, paroeciis, atque sacris 11lurgicls ct ritibus perantiquis ct recens illatis exornata
et munita, satis causae suppeditat, cur una simul solida
et compacta consistat, el varietatis studio ac precandi sive
prlvatim sive publice multiplici facultate satisfaciat. /

Quomodo in singulis dioecesibus christifidelium
cooperatio moderanda sit
Singulis dioecesibus Episcopi praesunt, ut ipsis est sa­
crum inlunctum officium, lidcmque omnibus rebus geren­
dis prospiciunt, quae magisterium, regimen divinumque
cultum spectant; quas partes Episcopi et Praelati, in sua
quisque dioecesi et pro sua cuiusque munerum provincia,
optima cum officii conscientia et partitione ImplenL Quod
autem attinet ad sacerdotes, ad religiosos sodales, ad mo­
nachos sacrasque virgines, ct ad ipsos e laicorum ordine
christifideles, his Eucharisticum Sacrificium, Horariae Pre­
ces et Mariale Rosarium uberrimam floridamque praebent
supplicandi materiem, qua Christiana familia ex universo
terrarum orbe et privatfm ct publice Oecumenico Concilio
divina poscat auxilia.
Celerum id potissimum Interest, ut scilicet flagranti pre­
candi studio animi erigantur, et aliorum quoque ardores
alant, ea quidem alacritate ct religiosa se devovendi vo­
luntate, quae In Romano quodam ritu hisce verbis signi­
ficantur: instanter, instantius, instantissime: cuiusmodi pre­
catio Christianae multitudinis propria est, quae, securae
spei plena, supernam opem lactans exspectat.

n. 3096

legendam, quam Christus lesus arcano
pateretur ad Patrem fecit: Pater, venit hora, clarifica Fi­
lium tuum, ut Filius tuus clarificet te... Ego pro his rogo
quos dedisti mihi; quia tui sunt... Pater sancte, serva eos in
nomine tuo quos dedisti mihi, ut sint unum sicut et nos 5.
Concilium Oecumenicum ad omnes homines spectat
Iam perspici licet, id aliquo modo iam contingere. Con­
cilium sane, a Nobis convocatum, directo Ecclesiae nostrae
membra respicit, quae est una, sancta, catholica atque
apostolica. Huc praesertim spectabant proposita Nostra.
Attamen, si in Nostris vel catholicorum tantum negotiis
detineremur, aut intra Catholicae Ecclesiae saepta Immo­
raremur, nonne haec agendi ratio, ut semper Nobis visa
est, Iure videretur haud satis Divini Redemptoris respon­
dere mandatis, qui —ut discipulus ille, quem diligebat
lesus, de eo scripsit—: Ipse est propitiatio pro peccatis
nostris: non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius
mundi? u.
Nonne verum est quod idem Evangelista de Divino Ser­
vatore, hominum luce, affirmat: Lux vera, auae illuminat
omnem hominem venientem in hunc mundumi 7.
Lucas autem, nonne Spiritu Sancto afflante scripsit: Vi­
debit omnis caro salutare Dell · /.
157
Et Paulus quidem, quem vere in Apostolorum et Pro­
phetarum numerum asciscitur, cum valida voce Romanos
alloquitur: Gloria autem, et honor et pax omni operanti bo­
num (ludaeo primum et Graeco): non enim est acceptio
personarum apud Deum ·.
Quanta sane iucundidate Idem ipse Paulus, ad Titum
scribens, paucis verbis humanae salutis mysterii naturam
et vim declarat: Apparuit gratia Dei Salvatoris nostri om­
nibus hominibus 10.
Hisce locis finem facientes, iuvat Nos S. loannis Chry­
sostom!, gravissimi atque eloquentissimi S. Pauli interpre­
tis, referre sententiam, qua iam a luventute Nostra haud
parum commoti sumus: Mementote, Fratres: quod non de
vestra tantummodo vita, sed de universo orbe a vobis ratio
reddenda est11.
Indicia melioris aetatis praenuntia

IV. Proposita Concilii ad universitatem Christianae
et humanae familiae spectantia
Latissima in orbe terrarum Concilii repercussio
Antequam spirituali huic Nostro colloquio finem impo­
nimus, placet Nobis, Venerabilis Frater, quaedam addere.
Ad aures quoque Nostras nuntia hinc illincque perveniunt
de confidenti observantia, qua hominum opinio ad causas
spectantes sive pacem sive alias Christiano afflatu solven­
das quaestiones conversa est, postquam magnum Concilii
inceptum non quidem submisse sed sonantis veluti eloquii
efficacitate promptique consilii firmitudine huiusmodi re­
rum exspectationem excitavit.
Re vera, indicendi Occumenicl Concilii Vaticani II con­
silium civilis societatis cogitationes occupare initio non vi­
debatur. Cum vero tres abierint anni, ex quo Concilium
parari coeptum est, ac praesertim postquam a die undecimo
mensis Octobris usque ad octavum diem mensis Decembris
elapsi anni prima Concilii sessio celebrata est, huiusmodi
opus tantam reverentiam in universo terrarum orbe per­
movit—etiam apud illos, qui Inter se diversas amplectun­
tur sententias in religionis, philosophiae reique publicae
156 campo et finibus— ut iure merito quae/rendum sit, an
caelestis gratiae lux hominum animis propior illapsa sit,
ut eos ad Christum Icsum ad eiusque sanctam providamque Ecclesiam paulatim adigat.

Observatores acatholici ad Concilium invitati

Ne plura dicamus, libenter animadvertimus nuntia atque
invitationes, eo consilio facta ad separatos ab Ecclesia fra­
tres, qui Christiano tamen nomine gloriantur, ut quosdam
mitterent, qui observatorum testiumque partes sustinen­
tes Oecumenico Concilio Vaticano intéressent, felicem, spec­
tabilem tranquilluinquc exitum habuisse.
Quod ad Nos attinet, hae invitationes ac singularis ho­
nor, quo acceptae sunt —eo scilicet favore, quo In Eccle­
siae et Conciliorum rebus festis raro evenit— Nos impel­
lunt ut Nobiscum recogitemus, inde plane portendi, multos
Jam animos se applicare ad eam precationem penitus Intel• Cfr. Pt. 44. io.

4337

Quod autem picriquc fratres, ab hac Apostolica Sede
separati, tanta cum observantia atque benevolentia erga
Oecumenicum Concilium se habuerunt, id profecto magni
solacii causa est. At quanto uberiorem spem caelestiumque
gratiarum vim impetrabimus, si multo effusiorem sincerae
nostrae caritatis afflatum in integra veritate profitenda
experti fuerint ii omnes, quotquot vocati sunt una nobiscum ad eandem fidem eandemque salutem In Christo
in eiusque unico ovili assequendam!
Id ad arcana Dei consilia pertinet, in eoque quasi pri­
mos fulgores aspicere iubemur exspectatissimi illius dici,
cuius futurum adventum Christus Dominus flagrantisslmis
votis fidentique animo ita salutabat: Et alias oves habeo
quae non sunt ex hoc ovili, et illas oportet me adducere.., et
fiet unum ovile et unus pastor lf. O quam sancto perfruamur gaudio, si liceat Nobis una cum his ovibus tam grata
legere Dominica verba, itemque suavissimas imagines con­
siderare, quae in cap. x Evangelii S. loannis continentur,
in eo loco praesertim ubi Christus nos instanter admonet:
Ego sum ostium: ostium scilicet per quod intrant oves.
Per me si quis introierit salvabitur, et ingredietur ct pascua
inveniet ,3.
Haec Igitur sin vota, quae rursus fidenti animo concipi­
mus: Concilium Oecumenicum Vaticanum II, quod felici­
ter inchoatum est, fa/vente Del gratia, in Ecclesia tam ube- 353
rem excitet spiritualium virium copiam, ac tam latos ca­
tholici apostolatus campos aperiat, ut homines, a Sponsa
Christi perducti, celsissimas optatissimasaue illas asse­
quantur metas, quas nondum pertingere valuerunt.
Grandis sane spes, quae ad Ecclesiam et ad cunctam
hominum familiam spectat.
De hisce gravibus suscepti officii rationibus In pastorali
munere fungendo nos, Ecclesiae Del Episcopi, nobiscum
recogitemus oportet. Quod doctrinae catholicae integrita­
tem servavimus atque servamus, ut Sacra Evangclia, ve­
neranda Traditio, Ecclesiae Patres Romanique Pontifices
docent, Id procul dubio supernae gratiae dono exstitit,
nobisque meritae laudi vertit. Hoc autem non sufficit ad
divina exsequenda mandata: sive illud, quod sonat Euntes
• Ia. 17, T. 9. Î1- * x l» 2. 2 1 Γα r. 9. · £.«·. 3. 6. · Λ
*· TU. s, ir ·· Hvmiha .VI
* im M.tUh. ·■ Ia. lo, 16. *· Io. Xd, 9.

4338

SC RITUUM - SACRAMENTORUM - IOANNES XXIII

n. 3097-3100

docete omnes gentes u, sive aliud, iam in Veteri Testamento
relatum: mandavit illis unicuique de proximo suo 1S.
Adhortationes et vota

1903 LAN 11-FEB 11

legendo alta et clara voce, exclusa quavis cantilena grego·
riana, authentica vel adslmulata.
Contrariis non octantibus quibuslibet Dle 11 Ianuarii
1963.—Arc. M.· Card. Larraona, S. R. C. Prae/. Henrieus Dante, Archlep. Carpasiensls, S. R. C. a Secr.

Venerabilis Frater, Admodum laetantes tecum Nostras
communicamus cogitationes, vesperascente iam dle Epi­
phaniae Domini Nostri Iesu Christi.
3098
Dum te certiorem libenter facimus, Commissiones Con­
cilii Oecumenicl Vaticani II magna cum omnium alacritate
1963 IAN 19.-SC SACRAMENT., RESCRIPTUM. PART.·
labores Romae resumpsisse, scito pariter eiusdem Concilii
Secretariam ad Concilii Patres In ordine Episcopatus pro­
Facultas datur Gappellanis Hospitalium pro morbis
xime ea omnia esse missuram, quae pertinent ad perpen­
MENTALIBUS DISPENSANDI A LEOE IEIUNTI EUCHARISTICI,
SERVATO IEIUNTO UNIUS HORAE A SOLIDO CIBO
denda atque apparanda schemata quaestionum, ipsarum
Commissionum studio concreditarum.
Preces—His Eminence, Cardinal Richard Cushing, moder­
Faxit Deus, ut huiusmodi incensa sedulitate susceptus
ator of the Catholic Chaplains who are assigned the spiritual
care of the faithful in mental hospitals in the United Stale»
labor, aspirantibus precibus universi cleri, omniumque so­
of
North America, prostrate at the feet of Your Hob net»,
dalium e Religiosis Familiis utriusque sexus, quae in ter­
humbly
requests the faculty of permitting the aforesaid cha­
rarum orbe veluti scintillulae diffusae sunt, non modo
plains to dispense the faithful from the law of the Eucharistic
apostolicae sollertiae constantem gratiam consequatur, sed
fast at any time of day so that, in view of the special discipline
etiam uberrimos fructus progignat, e quibus humani ge­
obtaining in the abovementioned hospitals, the patients may
take something by way of solid food before Holy Communion.
neris salutem laetitiamque praestolamur. Haec est Iesu
Christi gratia. Qui ignem venit mittere in terram u, ut eo
Rescr.—In the audience of 19 January’· 1963, our Holy
Father, Pope John XXI11, having heard the report ot the
omnia arderent, in splendore fidei, in flamma caritatis.
undersigned Cardinal Prefect of the Sacred Congregation ot
Ut Nostris In Episcopatu Fratribus animum addamus,
the Sacraments and having attended to the recitals, graciously
deigned to grant to the Most Eminent Petitioner the favor as
nil prorsus suavius, nil ad permovendum aptius censemus,
requested, once a creek, provided, however, that: a fast ot one
159 quam verba Sancti Pauli / ex epistula ad Colossenses de­
hour from solid food is observed; all danger of wonderment,
prompta illis proponamus. Hic enim gentium Apostolus
scandal, and irreverence to the Holy Mysteries Is removed;
—o quam vere vas electionis fuit ille!— ut generosiores
the other dispositions of body and soul are had; and the other
animos ad celsa quaeque attingenda atque ad suscipiendos
requirements of law are fulfilled.
fortiter labores acuat, ipsis veluti signum haec in lumine
All things to the contrary’ notwithstanding. The present
ponit: omnia et in omnibus Christus 1?. Deinde sequentia
grant is valid for three years.
scribit: induite vas ergo, sicut electi Dei, sancti et dilecti,
•Director! general! CappcHancruxn Hcapxîalium S. F. A-S. Pre!
viscera misericordiae, benignitatem, humilitatem, modestiam,
N. 43,^3: fiOUSCAREN V. p 439.
patientiam: supportantes invicem, et donantes oobismetipsis,
si quis adversus aliquem habet querelam: sicut el Dominus
donavit vobis, ita ei vos. Super omnia autem haec caritatem
habete, quod est vinculum perfectionis: et pax Christi exsultet
3099
in cordibus vestris, in mia et vocati estis in uno corpore: et
grati estote. Verbum Christi habitet In vobis abundanter,
in omni sapientia, docentes et commonentes vosmetipsas,
1963 FEB l.-SC RITUUM, DECRETUM. PART?
psalmis, hgmnis el canticis spiritualibus, in gratia cantan­
tes in cordibus vestris Deo. Omne quodeumque facilis, in
De Communione distribuenda monlklibus clausurae
verbo, au! in opere, omnia in nomine Domini Iesu Christi,
legi SUBIECT1S Feria VI 1N Passione et morte Domini
gratias agentes Deo et Patri per ipsum ie.
EXTRA SOLLEMNEM ACTIONEM LITURGICAM
Hisce animi sensibus officiorumque nostrorum conscien­
Ordine hebdomadae sanctae instaurato, antiquus mos re­
tia affecti, Venerabilis Frater, in communem sacrumque
stitutus est quo omnes, qui Id cupiant riteque sint parati,
laborem Iterum incumbamus, caelestis gratiae auxilio unice
ad Sacram Communionem accedere possunt Feria VI in Pas­
confisi, in lumine mentis et in laetitia cordis, ad bonum
sione et Morte Domini, sed unice inter sollemnem Actionem
liturgicam postmeridianam, exceptis infirmis in mortis periculo
Ecclesiae Sanctae Dei. Atque ut lumen et auxilium gratiae
constitutis (cfr. Instructionem diei 16 novembris 195o, n. 19
Del votis optatisque Nostris cumulate faveant, Apostoli(LE 2527) et Ordinationes el Declarationes diei 1 februarii
cam Benedictionem tibi. Venerabilis Frater, tuoque gregi
1937. n. 18) [LE 2627 ].
universo peramanter in Domino impertimus.
In pluribus autem ecclesiis et oratoriis sanctimonialium In
Datum Romae, apud S. Petrum, die vi Ianuarii, in festo
clausura degentium eadem sollemnis actio liturgica. ob sacer­
Epiphaniae Domini anno mdcccclxiii, Pontificatus No­
dotum paucitatem, peragi haud potest; dum vero ad Com­
munionem saltem iisdem distribuendam sacerdos praesto esse
stri quinto.—Ioannes Pp. XXIIL
“Mali*. »3.19. *» Euii, ij, is. >·Cfr. Jvc. 12, 49.
“ Cri. 3, L 1M7.1

Coi. 3. ix.

* Ordinariis Hispaniae. Pro! N. D. 5&Z:
del clero 58
(1953) 402-403. Ada. T. UP.QUIRI in n^tnciàn del clero 58 (1=63)
402-411.

3097

1963 IAN
Facultas
LINQUAM

11.-SC
datur

RITUUM.
dioecesibus

VERNACULAM

et

IN

RESCRIPTUM.

PART.·

Hispaniae adhibendi

PRO CLAMATIONE

Evanqelii

EPISTULAE

potest. Quod quidem huic Sacrae Congregationi moniales
crebro exposuerunt, gratiam implorantes, ut ipsis quoque
facultas fiat illo sacro die Christi Corpus recipiendi, extra
dictam sollemnem Actionem liturgicam.
Sanctissimus porro Dominus noster Ioannes Papa XXIII,
referente infrascripto S. R. C. Cardinali Praefecto, attentis
peculiaribus expositis ndiunctls, benigne induisit ut monlalihas
clausurae legi sublectae Sacra Communio distribui queat
Feria VI in Passione ct Morte Domini extra sollemnem actio­
nem liturgicam. sed horis dumtaxat postmeridianis, quoties
quidem eadem Actio Ln carundcm ecclesiis vel oratoriis peragi
non possit.
Contrariis non obstantibus quibuslibet. Die 1 Februarii
1963.—Arcadius M. Card. Larraona, Prae/. Henricus Dante,
Archlep. Carp□ sien., a Secretis.
• Oesibus Ordinariis. Prot. N 5/963: EL 77 (1963) 406. Adn. B. FRI­
SON in Review for Religious 22 (1963) 377-330.

Instante Etho ac Reviho Domino Henrico Cardinali
Pla Deniel, Archleplscopo Toletano atque Hispaniae Pri­
3100
mate, vota quoque ollorum Ditionis Hispanicae Ordina­
riorum expromente, Sacra Rituum Congregatio, vigore fa­
cultatum sibi a Ssfho Domino Nostro lonnne Papa XXIΠ
1963 FEB 11.-10 AN. XXIII, LIT. AP. AAS 55 (1963) 226
tributarum, benigne Indulgct ut, iuxta prudens cuiusque
loci Ordinarii ludiclum, in Missa solcmnl Evangelium et
Nuntiatura Apostolica in Burundiae Regno erigitur
Epistola proclamari possit iingua quoque vernacula n dia­
cono et subdiacono post eorum cantum lingua latina; et
IOANNES PP. XXIII
In Missa cantata ab Ipso celebrante Evangelium, a lectore
autem Epistola, post cantum in lingua latina, item vulgari
nirjnoriam.—Christianae veritatis prolingua proclamari queant: hoc vero fiat, utroque in casu,
gressio, quae maior ac mirabilior In dies Del providentis
4339

4340

1003 FEB 1Ü-1O

IOANNES XXIII. ALLOC. AD CONVENTUM DE TURISMO

beneficio In Africis terris perspicitur, non solum efficit ut
Ibi sacrae ordo lurlsdlctfonls grndatim fundetur, sed ctiam
ut Ecclesia et Civitates publicas inter sc inennt rationes
easdemque nd religionis, pacis, clvlllsque cultus multipli­
cent Incrementum. His de causis Nobis in praesenti vide­
tur novam In Burundiae finibus constituere Legationem,
Ita ut quae arta iam exsistant vincula amicitiae, quemad­
modum superiore mense Decembri in gratissima Burun­
diae Regis salutatione ipsi sumus experti, per Nostrae
auctoritatis decreto firmentur. Itaque motu proprio, certa
scientia ac matura deliberatione Nostra deque Apostolicae
potestatis plenitudine, harum Litterarum vi, in Burundia
Apostolicam Nuntiaturam erigimus ac constituimus, cique
omnia et singula deferimus officia, privilegia atque indulta,
quae Legationum huiusmodi propria sunt. Haec edicimus,
statuimus, decernentes praesentes Litteras firmas, validas
atque efficaces fugiter exstare ac permanere; suosque ple­
nos atque integros effectus sortiri ct obtinere; eidemque
Legationi sic constitutae nunc et in posterum plenissime
suffragari; sicquc rite ludlcandum esse ac definiendum;
irritumque ex nunc et inane fieri, sl quidquam secus, super
his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive Ignoranter
attentari contigerit. Contrariis quibusvis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die xi mensis Februarii, anno mcmlxiii, Pontificatus
Nostri quinto.—Hamictus I. Card. Cicoonani, α publicis
Ecclesiae negotiis.

3101
1963 FEB 16.-I0AN. XXHI, LIT. AP. AAS 55 (1963) 227

Nuntiatura Apostolica tn Republtca Congica
(Leopoldopoli) erigitur
IOANNES PP. XXIII

Ad perpetuam rei memoriam.—Pontificias Legationes,
quibus publica officiorum vincula inter Sedem Apostolicam
et Civitates mutua firmantur utilitate, perinde atque ce­
teri Nostri Decessores condendas curamus ad pacis amicitiacque incrementum, reique Christianae progressionem.
Haec magni quidem pretii bona attendentes, tempus iam
adesse arbitramur quo sacrum eiusmodi officium In Con­
gica statuatur Republica. Ipsi enim nationis praesides
idem inierunt consilium Noblsque significaverunt; neque
vero est dubitandum, quin universus Congi populus, mu­
tuis Ecclesiae Civitatisque iure atque lege compositis ra­
tionibus, in catholicae religionis humanique cultus provin­
ciis plurimum sit profecturus. Itaque, omnibus recte per­
pensis, motu proprio, certa scientia ac matura delibera­
tione Nostra deque Apostolicae potestatis plenitudine, ha­
rum Litterarum vi, in Congica Republica Nuntiaturam
{postolicam erigimus atque constituimus, ei usque sedem
in urbe Leopoldopoli collocamus. Eidem igitur a Nobis
erectae Nuntiaturae omnia et singula deferimus officia,
privilegia atque indulta, quae huiusmodi Legationum pro­
pria sunt. Haec edicimus, statuimus, decernentes praesen­
tes Litteras firmas, validas atque efficaces fugiter exstare
ac permanere; suosque plenos atque integros effectus sor­
tiri et obtinere; eidemque Legationi sic constitutae nunc
et in posterum plenissime suffragari; slcque rite indican­
dum esse ac definiendum, irritumque ex nunc et inane
fieri, si quidquam secus, super his, a quovis, auctoritate
qualibet, scienter sive ignoranter contigerit attentari. Con­
trariis quibusvis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die xvi mensis Februarii, anno mcmlxiii, Pontifica­
tus Nostri quinto.—Hamletus I. Card. Cicoonani, a pu­
blicis Ecclesiae negotiis.

3102
1963 FEB 19.-I0AN. ΧΧΙΠ, ALLOC. AAS 55 (1963) 232-238

Allocutio dle 19 feb. 1963 habita iis qui interfuerunt con­
ventui primo, S. Congregationis Concilii opera Romae
habito, proposito argumento d. * Turismo e Pastorales.

Circa pastoralia sacerdotum

officia erga turistas

Venerabili Fratelli, diletti figli· È naturale in Noi un
sentimento di intima letlzla, quando le circostanze favo4341

n. 3101-3102

riscono o detcrmlnano un incontro sacerdotale in questa
casa di tutti.
Eccovl, dilettl figli, accanto al Papa sulFinlzio del primo
Convegno, promosso dalla Sacra Congregazione dei Con­
cilio su «Turismo e Pastorale». Vi salutiamo come vol stessi
vi qualificate, cioè pastori di anime: non dunque associazione a sè stante, ma sacerdoti ncIFesercizio di quel mi­
nistère, che è perenne nella Chiesa, e via via sl arricchisce
di nuove esperienze e suggerisce opportuni accorgimenti,
cosl chc FAutorità Superiore puô ben volenticri accogliere
proposte e voti, intesi a disciplinare, per il bene comunc,
nuovi campi di lavoro.
CIÔ acquista luce particolare nel quadro dei Concilio
Ecumenico, la cui carattcristica pastorale di aggiomamento
delle strutture, in bonum animarum, continua ad essere
Ia Nostra più viva sollecltudine, corrisposta feliccmente
dai Vescovi di tutto 11 mondo.
Amiamo dare atto al signor Cardinale Prefetto della
Sacra Congregazione dei Concilio, ed ai suoi collaborator!
dei Centro per la Preservazione della Fede, della sacerdo­
tale sensibilità di most rata nella preparazlone dl questo
Convegno, che 11 Centro di Orientamcnto Pastorale ha lodevoimente organizzato. I venerabili Vescovi, qui present!,
e Falta Direzione delFAzione Cattolica, sono maestri e
guida di questi giorni di studio, mentre collaborator! pronti
e attenti sono 1 parroci di note localité, in riferimento al
terna proposto.
Chi dice «Turismo e Pastorale» pone Faccento su un pro­
blema urgente —e finora meno sistcmaticamente conside­
rato— che si présenta a molti sacerdoti in cura d’anime.
Desideriamo pertanto esprimere con semplicità il Nostro
pensiero, scendendo a qualche pratica Inalcazionc, affinchè possiate continuare con frutto i vostri lavori. /
2 33
Oounque e sempre pastori di anime

I. Riteniamo utile fermare Fattenzione sui significato
delle singole parole, che deflniscono la vostra qualificata
assemblea: curatori d'anime in località climatiche, turis!iche
e termali.
a) Alto titolo di onore è questo dl curatori di anime,
di pastori di un piccolo mlstico gregge, che in determinati
mesl deIFanno tende ad aumentarc, ed assume una fisionomia diversa da quella abituale: nccolta di anime, bisognose dl luce e di calore, di anime che il Signore aspetta al
momento giusto, stabilito da Lui, della sua Grazia.
Nella sempllce enunciazione dl curatori d’anime, è im­
plicita una somma di teologia dommatica, ascetica e pa­
storale; tutta una ostensione di compiti generosi —ministe­
rium, magisterium, regimen— nella ricchezza dl applicazloni, che le circostanze suggeriscono alio zelo dl ogni buon
sacerdote.
Avuto doveroso rigua rdo alia costituzionc della Chiesa
in tutte le sue parti, e évidente che questa recente attività
pastorale, mai affidandosi alFestro delle Improwisazioni
e delle iniziative puramente personali, va inquadrata nelFarmonia delle attività parrocchiali, di eu
* è responsablle
il parroco, e le cui linee sono date dnl Vescovo diocesano,
o talora anche dalla Conferenza episcopale della regione.
Ciô assicura regolarità, disciplina, coordinamcnto per
raggiungere risultati efficaci e duraturi.
b) I termini che specificano Forientamcnto dei vostro
servizio parlano di località climatlche, turistlche c termali.
Due dl essi, il primo e il terzo, mettono in chiara cvldenza
la categoria di persone direttamente interessate a quel
luoghi: cioè i malati e 1 giovanetti nell’età dello svlluppo,
e comunquc blsognosi di cure speciali.
Sono essi che danno un volto carat teris tlco a moltlssime
località, privllegiate dai doni di una natura benedetta e
salubre. Quindi al rispetto e alia cura dei soffcrcntl e dei
bimbi dovranno convergere principalmente le attenzioni
pastorali, c anche il tono di tutto Fambicnte. Rlvolgersi ai
villeggianti e turisti non vorrà dunque dire —vol lo sapete— occuparsi con minor amore di quegli altri, pensando
forsc che ii molto giù fatto da benemerite Istituzionl debba
bastare. Con I maiati, i glovanetti. gli anziani occorrc
essere attenti e tempestivi, e moltipHcare le sollecltudini,
che permettano di raccogliere frutti consolantissimi.
Ma questo vostro Convegno si occupa ex professo dei
villeggianti e / dei turisti, ai quali vi rivolgete in partico­ 231
lare. Ebbenc, vogliatc nmabilmente ammonire questi vostri
fratelli che Faria, il sole, il mare, le terme inducono a pen­
sare agli ammalati e sofferenti; e di conseguenza fatell riflettcre sull’importanza della salute flska. che. pur cosl
4342

π. 3102

JOANNES XXIlf, ALLOC, AD CONVENTUM DE TUKLSMO

fragile, è indlspcnsabile al compimento dci doveri quoti­
diani. Non si aeve seiupare la salute, è corollario imperioso
del quinto Comandamenlo; e sembrerebbe perlomeno Im­
proprio il doverlo ricordare a chi ccrca il sollievo dellc
vacanze per ritemprare la salute fislca, se I’csperienza non
insegnasse a quanti strapazzl, irrequietezze e anche veri
e propri pcricoli del corpo e dello spirito vadano spesso
incontro gli osplti dci luoghi di villeggialura.
Come ora, ncl capo dell'architettura, si sta tornando al
grande e nobile passato, quando gli edlfiri si inseri vano
nel!'ambiente naturale, per meglio esprimere l’anima di
un popolo, altrcttanto dovrete ricordare agli nomini delle
città, chc vanno ai mari, ai laghi, al monti, aile verdi sconfjnate pianure: queste mete non slano occasione di spiri­
tuale dispersione, o pretesto per evasioni e Incontrollate
libertà, favorite dal sentirai al dl fuori defle consuetudini
di vita. Fate comprendere che nei periodi di vacanze, di
onesto e legittimo svago, gli uomini debbono e possono
inscrirai nella natura, per ritrovarvi la screnità, la calma,
l’armonia interiore; ed awiare altresl una ripresa di collo­
quio spirituale, che âpre gli orizzonti della vita soprannaturale della grazia.
Questa è la finalità del vedere, dei peregrinare, del godere le bellezze, che la mano del Padre Celeste ha seminato
nella creazlone, come un'orma della sua sapienza e bellezza
cterna: aperis tu manum tuam et imples omne animal be­
nedictione l.
Il periodo del riposo annuale puô dischludere a moite
anime posslbilità meravigliose di cdiflcazione interiore, di
riaccostamcnto alia pratlca cristiana, di Illuminanti approdi a plenezza dl concezione religiosa. Sara dunque vostro
impegno cercare il modo di facilitare questi Itinerari di
anime, di prcpararli o di maturarll, nella ricerca di metodl
pastorali adatti e amabilmentc persuasivi.

1003 FEB 10

su dalln terra, a rendere il sessanta ο II cento per uno1
Io stanco opernio sard forsc gift entrato ncl gaudio dci
suo Signore.
c) Curate il modo di esporre Ia parola dl Dio: scmplIcIU,
chlarezza o buona maniera; cosl che gli ascoltatorl non
fraintendano, non sublscano appena il fascino delForatoria, nè sl soffermlno sulla ideale bellezza del prccctto, e
null’altro.
1
Il prcccito vuol dlsccndcre dalla sua sorgente, che è la
verita elenia, scolnita nel cuorc dell’uomo, c rivrlata nella
duplice armonia dell'Antico c del Nuovo Testamento. II
decalogo e la legge cvangelica vanno dlchiarati pertanto
con umile rlsolutezza in ogni aspetto, anche là ove impongono doveri ardui c rinuncla.
Non si puô poi pariare di cristlnnesimo —parhrne, diciamo, a chi è stato dotato dl béni della terra— senza riferirsi esplicitamente al sacrificio e alla mortificazione, alla
volonterosa e perciô stesso coraggiosa e giusta partecipazlone di clascuno, che vive auaggiù, aile ansic e aile sofferenze dei suol fratelli di ogni condizione.

Vasli orizzonti delta otta sacerdotale

A questo proposito, senza sprazzi retorici, né polemlci,
esponete la dottrina sociale della Chicsa, che dovete conoscere nella sua interezza. Vol sictc ben convint! che essa
parla da sè, pénétra nei cuori e II awince con la forza della
persuasione, illuminata dagli etemi princlpî del Vangelo.
Λ contatto con questa esposizione franca, accessibile, adattata aile esigenze odlerne, le anime sapranno prendere vivo
interesse ai problemi; ne scopriranno l’attualità e le meravigliose prospective, anche nel seguito delle normali occupazionl. E sappiate comunicarc idee forti e unitarie, che
aintino a vedere la vita nella sua totalità di impegno per
Gesù Cristo e per la sua Chiesa.
Forma concreta dello zelo apostolico
Venerabili Fralelli, dilettl figli. Π servlzio pastorale apre
vasti orizzonti al vostro zelo, e va considerato sempre nelh
IL Ed è questo il secondo argomento, su cui amiamo
sua luce di irradlazionc féconda, che richiede in vol giofermarc la vostra attenzione: i metodi di apostolato, nei
vanile generosità, e fervore di pensiero e di opere. Amlamo
quali dar forma concreta allo zelo pastorale nei luoghi di
ripetere anche a voi le parole, che rivolgemmo In paterna
vllleggiatura.
conversazione fl 24 luglio del 1956 a La Mendola a un
convegno di sacerdoti, direttamente impcgnatl neU’apostoI vostri studl, le comunicazionl, lo scambio di esperienze
lato tra gli opérai, e che Ci sono parse opportune per la
235 vl daranno/ —ne siamo certi— buoni indirizzi, e serviconclusione del presente incontro: «Se il merito del sacer­
ranno a meglio comprendere il problema, e a facilitame
dote è grande in rapporto al singoli —dicevamo all ora—
le soluzioni. Eccovi al riguardo aie uni punti, che propoplù grande è in rap/porto alia Chiesa intera, che viene 237
niamo alla vostra riflessione:
5*
rvita nella sua completezza universale.
a) Moltiplicate gli incontri, e andate a trovare le peIl pensiero dl San Giovanni Crisostomo su questo punto
corelle quasi ovunque. Quel quasi è detto di proposito.
è toccante. Non de vestra tantummodo oita —parole d’oro
Pensiamo, infatti, che la prudenza deve suggerire molti
veramente, che place ripetere spesso— sed de universo orbe
riguardi circa l’opportunitâ di portare la parola di Dio
a vobis ratio reddenda est
Indiscriminatamentc in ogni ambiente.
Questo è ciô che ogni apostolo del Vangelo deve ricor­
Le eccezlonl, secondo opportune intelligenze con i Vescodare: questo crea in lui una responsabllità di pastore e dl
vi, sono ammesse. Ma a queste pecorelle difficili, cloè ai
ponteficc e gli assicura anche una gloria incommensurabile.
vlUegglanti e turisti, vogliate insegnare la strada. che porta
Questo merito suppone sovente sacrifici quotidiani e igno­
al lempio del Signore. È là che si dispensa neila sua atrati e duri, piccoli atti sconoscluti, ma che contribuiscono
mosfera la parola dl Dio.
ad awlare la vita in commune commodum...
Pensiamo a Maria e a Giuseppe, che salgono al lempio
La vita sacerdotale in questi ultimi tempi è tutt’altra
col giovanetto Gesù, e che, smarritolo, lo rilrovano, giusto
cosa che nel passato ed è esposta a tentazion! nuove c
nel pressi dei templo, in mezzo al doltori della Legge:
seduttrici: comodità di posti e di impieghi; tendenza ad
audientem illos et interrogantem eos
una certa tranquillità quiescente, con poco zelo e senza
Anche se sl tratta di chiesa modesta —ma ce ne sono dl
calore per le anime. Ed ecco che invcce di pregare insieme.
cosi accoglientl, sparae dappertutto nei paesi cristlani —è
a mutua edificazione dei fcdeli, invecc dl cantare con lelà che, alla grazia di stato dei sacerdote si aggiunge, se cos!
tizia in faccia al sole, ci si lascia presto prendere dalla
posslamo dire, la grazia dei luogo! Decoro dclla casa di
stanchezza; non sl paria se non In tono dl lamento per sè
Dio; sacre funzioni ben prcparale, comunilà parrocchiali
e di mormorazionl nè caritatevoli nè ple per gli altri. Oh!
ferventi, che con la parteclpazione co munitari a di prcghieche penitenza talora dover vivere con qualche confratello
ra e dl canto sembrano sostenere 11 sacerdote all’allare:
dalla parola sempre rivolta a ciô che nell’attlvith sacerdo­
è In questi santuarl vibranti di fode che molti, distratti
tale è forma esteriore, c chc mal riesce a tenersi !n cuore
o Ionian!, hanno riscoperto il significato della vita cristiana,
una deslosa ansletà e ricerca non sempre velata nè modesta,
Ia grazia e ia benedlzione di appartenere alia Chiesa.
di promozionl, dl ascensioni, di singolarità: un’abltudine
b) Dilettl figli, dispensate con larghezza la parola di
di tutto interpretare In tono minore, anticipando cosl la
Dio. La parabola dl domcnlca seorsa è di illuminante per­
preparazlone ad una senescenza scolorita e fastidiosa.
suasione: semen est verbum Dei ’. Nessuna paura, dunque,
Oh! quanto bella e quanto lieta invcce Ia giovinezza
c’rca 1'abbondanza ο Ia apparente dispersione.
sacerdotale (spirantes! alie alte flnalltà del ministère sacro
La tecnica scientifica dell’odiema pubblicitù non ha ti­
della Santa Chiesa, chc dispiega 1c sue all sulla immensa
more di ripetersI: il sacerdote talora sl. E puô succedere
plebs christ lana!... Torna alia mente il fervore della quoti­
che proprio quando è plù necessario e doveroso, come nei
diana invocazionc tante volte ripetuta all’inizio delle sinperiodi estivi, egli si trattenga dal riempire 11 soleo apertn.
gole operazloni dello spirito c del corpo, durante i dodici
Dilettl figli: è sempre viva la forzn delrlnsegnamento delanni dclla preparazlone al divino sacerdozio che tanto ci
1’apostolo: praedica verbum, insta opportune, importune...
onora e cl csalta. Actiones nostras, quaesumus. Domine, aspi·
in omni patientia et doctrina
.
*
Chi semina oggi. non raccoprosequere: Cosl sia sempre per
glle neirimmedlato domanl. 11 seminatore continua per
clascuno di nol... Ogni nostra preghlera, ed ogni sollccltu23ft anni e anni 11 compito suo. E quando /11 timido stelo saliri
lQ
Anl.M OJ S/rUm · Hom. XF
‘h 144,!
*
·/.·< ».4
*.
8.11
4. 2.
♦343

4344

1003 FEB 22

SC STUDΙΟΠUM, CIRC. IN IV CENTENARIO SEMINARIORUM

dine del nostro apostolato... sin Intesa al trionfo dl Cristo
nel ben cominciare c nel plù felice finire» 7.
Venerabili Fratclli e dilettl figli. Ecco quanto abbiamo
desiderato affidarvi, come paterno suggeri mento aile trattaxloni dl quest I glorni. E siamo ccrti chc sapretc aitresl
appro/fondirc i gravi problem!, che riguardnno la santlficanone délia festo, lu tutela della pubblica moralità, speclalmentein rlguanlo ni fanciulll e al glovnni, i’avvaloraincnto
della fâmlglla. ii rispetto dei mutui doveri di umana cortesta c dl crlstlnna caritâ.
E in ogni tempo, e con tutti, vi chiedlamo, dilettl figli,
dl eomportnrvl evangelicarnente, c di insegnnre verbo et
tstmpto questa norma santlsslma, che è flore, dl civlltà
saotificata dal crlstianeslmo. Allontannte da vol la sug­
gestione delle forme polemlche, aspre c dure, chc flnlscono
col dlvenire dannosc c ingiustc.
Augurlamo al vostro convegno il buon successo di acquisizionl e di propositi, invocando su tutti vol la luce c il
calore dello Splrlto Santo.
In pegno dclle cclcsti compiacenze, c per attestare la
bcnevolcnza, con cui segulamo I vostri lavori, Ci è caro
effondere su di vol, c sulle popolazioni affidatc al vostro
ministero, la Nostra Benedizione Apostolica. Fiat, Fiat!
Ά C Card. Roncalli, Srriîli t [>iuorsit IV, pp. Çe/-9Q.

3103
1963 FEB 2 2.-SC STUDIORUM, LIT. CIRCULARES. PART.·

Dr. IV CENTENARIO AB INSTITUTIS SEMINARIIS DIOECESANIS RITE CELEBRANDO DEQUE NECESSITATE AC MUNERE
Seminariorum in hodiernis Ecclesiae adiunctis

Excellme ac Revihe Domine, Cum, ut nosti profecto,
memoria quarti revoluti saeculi a Seminariis in Tridcntino
Concilio
XXlll, can. IS) dic 15 Iulii 1563 institutis
hoc anno celebretur, Sacra haec Congregatio, cuius munus
honorque est ea provehendi, suum esse censet ad singulare
huius commemorationis momentum animum convertere
Tuum, eo vel magis quod Concilium Oecumcnicum Vatica­
num II, de impensiore vita Christiana in hodiernam socie­
tatem inducenda sollicitum, non poterit omnem lis sacris
ephebeis non praestare curam, quorum est eos instituere
ac parare, qui ex divino mandatu sal esse debent terrae
atque lux mundi.

Etenim mecessitatis huius sibi conscia ac memor Ecclesia
nihil fortasse magis, per saeculorum decursum, actuosa maternaque sollicitudine provexit, quam idoneam suorum con­
formationem sacerdotum» (Pius XI, Litt. Encycl. «Ad Ca­
tholici Sacerdotii», pars III) [LE 1302J. Neque intellectu
difficilis est huius curae ratio, cum Sacerdotium ex divina
institutione regiam constituat viam, qua Redemptionis
fructus ad homines proveniant, vocatos ad participandum
regnum iustitiae, amoris ct gratiae a Christo auspicatum:
quae dignitas et officium, cum unici illius sacerdotii Christi
emanatio continuatioque sint, sacerdotes Angelis ipsis ex­
celsiores atque veros Dci hominumque mediatores consti­
tuunt.
L Nihil igitur Ecclesia, cui divinum hoc negotium con­
creditum est, praetermisit ut iministri Christi et dispen­
satores mysteriorum Dei» (1 Cor. 4, 1) pares semper essent
tanto suo muneri explendo. Cum vero in rerum naturam
cadat ut quis eo aptior suo muneri praestando sit, quo
magis illud rite perfungendum didicerit, postulat Mater
Ecclesia ut candidati ad sacerdotium congruenti tirocinio
parentur; et quo iniquiora sunt tempora, quo vehementiores sunt impiorum impetus, eo impensiore studio suas velutlsub alas cos colligit, prostratas vires virtutesque excitat
ct confirmat novasque inserit, quibus nova florcntlor re­
nascatur iuventa.
Ex hac igitur necessitate Idoneos parandi sacrorum ad­
ministros repetenda est ratio renovatae institutionis cleri­
corum, quam sacrum Tridcntinum Concilium instauravit
cuiusque fructus etlamnunc copiosos percipimus. Canon
enim 18 Sessionis XXIII *
De Reformatione», Patrum om­
nium consensu probatus, verbis temperatus ct praescrip­
tionibus perspicuus ac definitus, felicissimum habuit exi­
tum. Siquidem autem ratione ct historia compertum est
Christiani populi mores plerumque congruere cum sacer­
dotum doctrina et sanctitate, decretum »Cum adolescen­
tium aetas» necessario consequitur ex rationibus ab ipso
Concilio initis ad clerum saecularem in eum locum hono­
remque restituendum, quos cius munus regendi populum
4315

n. 3103

Christianum postulat. Etenim, rnihil est quod alios magis
ad pietatem et Dei cultum assidue instruat quam eorum vita
et exemplum, qui se divino ministerio dedicaverunt; quum
enim a rebus saeculi in altlorem sublati locum conspiciuntur,
in eos, tamquam in speculum, reliqui oculos coniiciunt, ex
iisque sumunt quod imitentur» (Sess. XXII, tDe Reforma­
tione», c. 1).
Ne Ideo exoptatus hic finis Inane evaderet votum, Con­
cilium, tametsi graves obstabant difficultates pravaeqne
consuetudines, rationem constituere voluit constantem et
aptam ad integrum validumque perpetuandum sacerdo­
tium: scholam dicimus, quae perennis exstaret procreatrix
sacerdotum; quae alumnos, longo tirocinio a pueritia con­
formatos ad pietatem et sacras profanasque disciplinas, ad
futurum exercendum ministerium requisitas, in omnes vel
remotissimas Dioecesis partes sine intermissione mitteret,
germanae Christi doctrinae magistros; quae, denique, es­
set tpacis sedes, studiorum domus, virtutum officina» (Be­
nedictus XV, in Ep. tSaepe Nobis»), verum coenaculum
in quo alumni, Spiritu Sancto operante, movi homines»
fierent, qui tlpsi possideant Dominum et possideantur a
Domino» (S. Hier. Ep. 52, 5).
Cum vero novum hoc institutum, quamvis idem ubique
et natura et praecipua ratione assequendi finem, aliquo
modo ad varias temporum locorumque condiciones accom­
modandum sit, Tridcntinum decretum, magis de legibus
quae eius vitam tueantur ac servent, quam de eius natura
accuratissime definienda sollicitum, paucis at fecundis ver­
bis spiritualem formationem describit, sancitque in eccle­
siastica institutione rationem praecavendi, seu quae lapsus
praevertat, ita ut adolescentes clerici ad sinceram pietatem
morumque Integritatem fingantur praemuniendo infirmam
eorum naturam, ac simul latentes in animis virtutes exci­
tando ac perficiendo, ut gradatim absolutam Christiani
hominis formam assequantur et placeant Deo, facti con­
formes imaginis Filii eius» (Rom. 8, 29). Praecavere igitur
peccata devitando occasiones, seque in virtutum palaestra
exercere; temperantiam, ordinem, oboedientiam in rebus
omnibus promptam constanter servare; in studia Ita in­
cumbere, ut praeparatio scicntifica intellectus per humanae
divinaeque veritatis acquisitionem et praeparatio volun­
tatis per virtutis et sanctitatis adeptionem fndissolublliter
coniungantur; vitam agere communem, quam foveat ac
firmet mutua benevolentia ct amor, sub paterna Modera­
toris vigilantia, quem omnes ut Dominum pietate et reve­
rentia prosequantur: haec est sacerdotalis vitae Instituen­
dae ratio, quam Tridentinum Concilium in Ecclesia consti­
tuit, ut esset in ea validum instrumentum ad reformatio­
nem »in capite et in membris» perficiendam, arx munitissima
sacerdotii catholici, spes certa sanctioris vitae constantisque progressus Ecclesiae.
Quanti momenti ac ponderis hoc Tridentinum decretum
fuerit, Patres ipsi Concilii probe intellexerunt, qui uno ore
affirmarent wel hoc unum decretum, etiamsi nihil aliud
effecisset Concilium, omnes labores molestiasque compensare,
neque eius diuturnitatem gravesque exortas difficultates et
aerumnas esse incusandas» (Cf. Card. Sforza Pallavicino,
•Istoria det Concilio di Trenlo», XXI. 8, 3). Illud enlmvcro
in historia ecclesiasticae institutionis veluti culmen consti­
tuit eiusque perfectissimam formam. Neque alia aptior
concipi posse videtur, quippe quae sit perfecto germanoque
Evangelii spiritu imbuta ac vivificata. Trldcntinl Patres
voluerunt profecto fundamenta lacero verae apostollearum
virtutum palaestrae, in qua delecti adolescentes mature
discerent coniunctissime cum divino Magistro vivere, eius
imbui spiritu, ut, Apostolorum exemplo, deinceps essent
tforma gregis ex animo» (1 Petr. 5, 3). Nomen ipsum »seminarium» —quo aptissime virgulta significantur maturescen­
tia laete, calidis afflata auris ac divino rore perfusa—
sponte evangelicam repetit vineam Domini in quam transfe­
rentur aliquando, ut uberes in ea apostolic! muneris fruc­
tus ferant.
Post quattuor revoluta saecula. Seminaria, ob Ingentia
in Ecclesiam collata beneficia, principem locum tenent in­
ter opera, quae, post Tridentinum Concilium, ad rationem
Christianae vitae instaurandam propagandamque fidem luvarunL Immo vero, illud Patrum Trident inorum decretum
adeo fecundum exstitit, ut, constanti Sanctae Sedis cura
Pastorumque studio et auxilio virorum sanctitate Insi­
gnium, nunc, quam cum maxime, summum attigerit uber­
tatis splendorem. Si Igitur hodie laetatur Episcopus quisque
de suo Seminario in eoque spem omnem collocat ad spiri­
tualem sui gregis vitam instaurandam; sl nova quaevis
constituta dioecesis extruendum in primis spectat saltem
Seminarium Minus, quod tamquam germen grandescat patulosque ramos diffundat; si in quibusvis .Missionum locis
Evangelii praeco, vix posito tentorio, dum segetem messi
4346

3101

SACRA CONGREGATIO RITUUM - IOANNES XXIII

maturam circumspicit, praevertlt desiderio Seminarium
pro clero indigeno constituendum, quo latius ac solidius
inceptum opus prosequatur: haec omnia salutari illi De­
creto Tridentlno debentur, quod profecto quasi quoddam
miliarium constituit in historia ecclesiasticae Institutionis
atque adeo in ipsa vita Ecclesiae.
IL Haec igitur quater saecularis Tridentini Decreti
commemoratio peropportuna hisce temporibus contingit
atque aptissima est ad augendam in Christlfidelibus aesti­
mationem muneris Seminariorum, quorum aim statu fortu­
na Ecclesiae coniungitur maxime (Leo XIII, Epist. Paternae
providaeque, 18 sept. 1899). Ad hoc autem consequendum:
1. Sacra haec Congregatio Te» Excellentissime Domine,
enixe orat, ut, hanc anni quater centenarii occasionem nactus, deio Tiblquc commissis christifidelibus illustres —ap­
tissimo quo censebis modo— Seminarii institutum, quod
maxime omnibus cordi esse debet; nec dubitamus quin
omnes fortunati illi adolescentes, qui, dicto audientes Do­
mino, incumbunt «corde magno et animo *
volente in eccle­
siasticam institutionem, flagrent studio sanctum suum as­
sequendi propositum. Ceterum hac in re probe novimus
nos interpretari communem Pastorum voluntatem, quibus
«officiorum omnium sanctissimorum, quaecumque Apostolici
muneris amplitudo complectitur, nullum sane nec maius est
nec patet latius» (Pius XI, Ep. Ap. Officiorum omnium,
1 aug. 1922) [LE 443], quam quod Seminaria respicit et
ecclesiasticam institutionem.
Praeterea vero peropportunum esse videtur, ut die ac
ratione a Moderatoribus Dioecesis praestituendis, in ipsa
Seminarii sede haec quater centenaria commemoratio de­
core apteque celebretur. Interim Sacra haec Congregatio,
consentiente Summo Pontefice, Romae dignam parat rei
celebrationem, ad quam adsclscentur etiam legati adollescentlum clericorum cuiusvis gentis.
2. Ut fausta haec celebratio diu multumque valeat ad
sacerdotii candidatos informandos, decet maxime ut cuius­
que Seminarii Moderatores Professoresque varia ratione et
industria promoveant quae pietatem et doctrinam spec­
tent. Praesertim vero alumnos admoveant ad assidue pre­
ces Domino fundendas, ut constantem Seminariorum pro­
gressum in eorum Dioecesi et Patria, atque adeo in lota
Ecclesia, Dominus fortunet. Perutile est pariter alumnos,
maiores praecipue, excitare ad ea Investiganda et illustran­
da quae ad Seminaria et clericorum formationem perti­
nent: ut historiam ecclesiasticae institutionis a primis Ec­
clesiae temporibus ad Concilium Tridentlnurn; partes Ju­
ridicas et theologicas tridentinae reformationis; peculiares
rationes quibus haec reformatio In varias gentes inducta
est; antiqua el recentia Pontificum documenta de Semi­
nariis ct clericorum educatione, et alia huiusmodi argu­
menta, quibus res nostra quacumque ratione illustretur.
Confidimus enim has et alias huiusmodi industrias, quas
Moderatores sapienter adhibebunt, haud exiguos fructus
in ipsis etiam alumnis esse allaturas.

mare. in quibus operam suam navare debent, ita nl,
instituta sacerdotalis vitae ratione nihil remittentes, parn
sint suo muneri integre explendo.
Cum primum Concilii Occumcnkl Vaticani II nuntiam
loannes XXIII, P. M.» dedit, praecipua cius idem praesti­
tuit proposita: promovere catholicae fidei incrementum el
rectam Christiani populi inorum renovationem, atque ap­
tius ecclesiasticam disciplinam ad nostrorum temporum
necessitates rationesque accommodare (cf. Lltt. Encyd
Ad Petri Cathedram, 20 iun. 1959) [LE 2829], In hii
tamen assequendis propositis, quibus tota prope vita ct
opera Ecclesiae perstringitur novoque fulgore splendebit
intaminatus Sponsae Christi vultus, primas partes habeat
necesse est clerus catholicus, culus impensiori rcmisslorive
studio respondet tum fidei incrementum, tum animorum re­
novatio et mira illa Divini Spiritus effusio in homineshuiui
fu tura eque aetatis. At clerus is erit, quem nos formaveri­
mus: id praestabit quod In Seminario facere edoctus fuerit.
Seminarium igitur vota nostra apostolica complectitur,
certum constituit pignus futuri progressus Ecclesiae, in­
concussum praesidium validumque remedium contra eius
hostes, spem firmam salutis animarum, lapidem angula­
rem totius nostrae aedificationis. Sl ergo, Tridcntinam se­
cuti consuetudinem, omni sollicitudine et studio Seminaria
nostra in primis curabimus, nobis conscii erimus primo
praecipuoque pastorali munere nos esse perfunctos.
Hanc feliciter occasionem nacli, prospera quaeque Tibi
adprecamur plurimamque In Domino salutem dicimus.
Datum Romae, cx Aedibus SS. CC., die xxn mensis
Februarii, Cathedrae S. Petri Ap. sacro, a. D. MDCcccxxm.
losephus Card. Pizzardo, Praef. Dinus Staffa, a Secr.
• Ad Ordinario
*
locorum. Prot. N. 343/83: Seminarium 15 (198p
2-7. Vido Epistolam Secretariat» Status dioi 4 marui 1963 ad Orni'
Praefectum S. C. de Seminariis circa centenarias commemorarioc
**
Seminarium 15 (1983) 1-2. et programma celebrationum: Seminarian
15 (1983) 8-9.

3104
1963 MAR 6.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART.
SOLVUNTUR

DUBIA DE ÛFFICIO ORDINANDO
Sanctorum I classis

IN

FESTIS

Dubia—Excmus ac Revrhus archiepiscopus Birmlghamiensis, praeses Commissionis Liturgicae pro Anglia, Sacrae
Rituum Congregationi sequentia dubia reverenter exponit
pro opportuna solutione:
1) quaenam lectiones in 2· et 3· nocturnis adhibendae sunt

2) an pro officio festi Titularis Ecclesiae de quo nihil om­
nino invenitur in Breviario romano, omnia de respective com­
muni recitari debeant?
3) In Anglia celebratur festum Ss. loannis Fisher et
Thomae More, Mm.. die 9» Iuli! sub ritu I cL Nonnullae
ecclesiae tamen his in regionibus dedicatae sunt aut S. loannl
Fisher aut S. Thomae More. Quaeritur igitur, an festum ti­
tulare huiusmodi ecclesiae celebrari debeat die 9· lulll cum
officio et Missa ut in toto regno — nn festum titulare celebrari
debeat in die natali respectivo Sancti, (dic 22· lunii pro
S. loanne Fisher; die *
6 lulil pro S. Thoma More)?
Et quatenus affirmative ad 2um; quid recitari debeat pro
officio ct Missa sancti Titularis?
Rksp.—Sacra porro Rituum Congregatio, ad proposita du­
bia, attentis expositis, censuil respondere:
A<L 1. Iuxta n. 218a novi Codicis rubricarum vel iuxta
vetus Breviarium, si adsit.
Ad 2. Affirmative.
Ad 3. Festum Titularis celebretur eodem officio ac festum
Ss. loannis Fisher et Thomae More, iuxta nempe n. 62 novi
Codicis rubricarum.
Atque ita rescripsit et servari mandavit. Dic 6 Martii. 1963.—
Henrlcus Dante, Archlep. Carpasien., a Secr.

3. Denique optandum sane est ut peculiares illi dies,
qui pro locorum consuetudine quotannis in unaquaque
Dioecesi celebrantur ad ecclesiasticas vocationes fovenoas
christianoque populo illustrandas, quo magis ille earum
momentum sentiat et incrementum luvet (ut sunt dies
Dominici Boni Pastoris et Pentecostes diesque festus Cor­
poris Domini, etc.), hoc anno quater centenario Decreti
Tridentini dedicentur eo illustrando instituto, in quo, tam­
quam in aptissima sede, adolescentes in sortem Domini
vocati maturescunt idoneique Ecclesiae ministri forman­
tur. Praeclara haec etiam erit occasio digne Illustrandi
Seminarium utpote «Dioecesis cor, unde in omnes Ecclesiae
venas spiritualis vita diffunditur» (Boned. XV, Saepe No­
bis, 30 nov. 1921), idcoquc praecipuum ipsius Dioecesis
Institutum, in quod convertantur oportet aestimatio ct
amor chrisUfidclium, qui, si excipiantur militantes in apos to latu laicorum, saepius, prot opus illud Ignorant cui ac­
ceptos referunt pastores animarum suarum, cuique igitur
et gratias habere et precibus auxilioque adesse debent.
♦Praecidi Commicrionis liturgicae Ar.gliao, Prot. N. B. 11/983 EL
T7 (1953) 189-190. Adn. EL Π (1983) 190-191.
Antequam has litteras concludit Sacra dc Seminariis
Congregatio Tibi, Excellentissime Domine, significare ex­
optat sperare se ct confidere ut quam pretiosam heredita­
310
tem nobis Tridcntinum Concilium reliquit, Concilium Va­
ticanum II tueatur, confInnet ct augeat, cum Ecclesia In
quovis humanae ct socialis historiae discrimine necessita­
1963 MAR 7.-IOANNES ΧΧΠΙ, MP. AAS 55 (1963) 205-208
tem sentiat illi accommodandi clericorum institutionem ct
•cogendi instruendique copias suas, nocentes nemini, pluri­
Pontificium Athenaeum Angelicum titulo et honore
mis aux i liantes, in pacifico regno quod saluti humani gene­
DECORATUR «PONTIFICIAE STUDIORUM UNIVERSITATIS A
ris Christus in terris [nndauils (Leo XIII, Ep. Officio
S. Thoma Aquinate in Urbe»
sanctissimo, 22 dcc. 1887). Hac potissimum in parte elucet
prompta illa et sana accommodatio, qua Ecclesia potest
cuius S0**1*» Decessor Noster fel.
sacerdotum Institutionem ad necessitates loconim confor. Honorius HI futuros esse praenuntiavit pugiles fidei
4348

1903 M\R 27

d ivra mundi lumina >, per plurium sacculorum cursum
In variaque alacritatis provincia, pracclanis sane catho­
licae rei pcperlt utilitates.
Sed quod Idem Ordo maximo adlumento Ecclesiae san­
ctae fuit in Christiana fide propugnanda et in doctrina dis­
seminanda Evangelii, illud praecipue cx eo ortum esse
censemus, quod divum Thomam Aquinatem, qui ct Doctaris Ecclesiae 1*ct Doctoris Universalis Ecclesiae3 nomini­
bus est auctus, ad divinae sapientiae studium instituit et
educavit: ut palam Decessori Nostro S. Pio X prae se
ferre placuit, Epistula apostolica ad Summum Ordinis
Magistrum missa, hisce verbis: Huic enim Inclito Ordini,
quem unus ex insignioribus Ecclesiae Sanctis, in fidei sub­
sidium a Domino datus, condidit, summae erit semper glo­
riae Aquinatem Doctorrm infer suos Sodales adnumerare,
clarissimum scholarum lumen, de quo merito diclum est, tot
miracula patravisse, quot sapientes scripserit articulos 4*
.
Attamen Domlnicluna Familia, non modo catholicae ve­
ritatis inserviisse rationibus dicenda est, quod Doctorcm
Communem velutl in gremio suo gestavit ct aluit, sed
etiam ob cam causam quod, iam fere inde ab eiusdem
Doctorls placido decessu. Ipsius disciplinae se nullo non
tempore praestitit lervantissimam; quemadmodum Deces206 sores Nostri Benedictus XV/ et Pius XI huiusmodi edi­
xerunt sententia: Atque huic Ordini dandum est non tam
quod Angelicum Ductorem aluerit, quam quod numquam
postea, ne latum quidem unguem, ab eius disciplina disces­
serit >.
Quod idem tum cuncta Dominicianae Sodalitatis in­
dustria ubique terrarum adhuc confirmavit, tum praecipue
studiorum domicilia ab ea in hac alma Urbe condita. In
quibus memoria dignum existimamus illustre Collegium a
S. Thoma Aquinate appellatum, anno mdlxxvii constitu­
tum ad S. Mariae Vico Minervae. Quod Collegium anno
HDccccix subsecutum est Pontificium Collegium Angeli­
cum, eo consilio adulescentibus sive Dominicianl Ordinis
sive variarum dioecesium, sive aliarum religiosarum Soda­
litatum e qualibet natione apertum, ut inibi salutaria
Aquinatis praecepta altius introspicerentur et latius exinde
vulgarentur.
Eo enim non tantum Summus Dominlciani Ordinis Ma­
gister aedes illas exstructurus spectabat, sed idem Deces­
sor Noster S. Pius X, qui, aedificii mole nondum absoluta,
haec ad Magistrum eundem scribebat: Ibi enim rite expo­
sita et inde diffusa late sapientia Doctoris Angelici tum ad
philosophiae, tum ad sacrarum disciplinarum cultum, non
dubitamus, quin praeclaros ubique fructus latura sit ·.
Atque re ipsa novum hoc Collegium, cui anno mdccccxlii
nomen Pontificium Athenaeum Angelicum est ascitum, non
secus atque pristinum, id perpetuo egit contenditque, ut a
S. Thoma tradita principia docendique rationem fideliter
teneret, quae sive Romani Pontifices semper commenda­
verunt, maxime post editas a Decessore Nostro imm. mcm.
Leone XIII Encycllcas Litteras, quibus initium Aeterni
Patris *, sive Codex luris Canonici nomlnatim praescribit e;
5)7 ita nempe ut Decessor / Noster fel. rec. Pius XI de eodem
Collegio scribens haec asseveraverit: Ubi Thomam tamquam
domi suae habitare dixeris

Nihil igitur mirum si praeclarum Athenaeum hoc, ma­
xime in re ad philosophiam et theologiam pertinente, tan­
topere viguit et floruit, ut frequentior in annos discipulo­
rum numerus ex variis Ordinibus Sodalitatibusquc virorum
religiosorum, ex variisque dioecesibus in illud studiorum
causa undique gentium convenerit.
Quam bonam omnium existimationem cx ea etiam intima
temperatione et conformatione sui Athenaeum collegit,
quam, ad temporum ingenium ct indolem referre numquam
praetermisit. Nam primum anno mdccccxxxvi proprium
decretum tulit, ratum a s. Consilio Seminariis et Univer­
sitatibus Studiorum moderandis habitum, In quod normae
1 Ccostit apost Gratiarum omnium, data die 21 mensi* lanuarii anno
1JXX in Conci. S. O. P., cap. I, 2.
•S. Ρτν* V’, ConstiL aposL Mirabilis Deus, data die n mensis Aprilis
ara» 1567, in Bullar. Roman., VII, Taurini 1862, pp. 564-565.
• Litt, EncycL Studiorum Ducem, A. A. S., XV, 1923, p. 324.
• A. A. S., II, :91ο, p. 899.
• Biximcn XV Epistula ad Rrcmum Patrem Magistrum Generalem L.
Πηπ/uif, data die 29 raensis Octobris anno 1916, in A. A.
VIII, 1916,
P- 397;
XI Litt. EncycL Studiorum Ducem, datae die 29 mensis lunii
ixùO igaj, A. A. S., XV, 1923. p. 324.
• Epi*L
dtledis, A. A. S., I, 1909. p. 137.
1 Acia Leonis XIII, I, x88r, p. 255; ubi Summus Pontifex scholarum
ccriesuUkanim Magistris animum suam hisce verbis patefacit: Nihil Nebit
au Λ'φοίίΐ ei optabilius, quam ui sapientiae rivos purissimos, tx an ςAico
Dadcrt tugi ei prardirik sena dimanantes, vludiaw iuventuli large copiouque
vmstrii pra/btalu (p. 279)· * C. I. C., can. 1366 j 2.
• Litt EncycL Studiorum Ducem, A. A. S., XV, 1923, p .324.

4349

n. 3106-3107

SACRA CONGREGATIO RITUUM - STUDIORUM

inductae sunt, ad quas, iuxta Constitutionem apostolicam
Deus Scientiarum Dominus, Pontificiae Studiorum Univer­
sitates et Studiorum Ordines constitui liceret. Deinde ad
tres Studiorum Onlines, theologiae nempe, philosophiae
ct i uris canonici, qui iam a condito Athenaeo Angelico
inibi exstabant, recentiore tempore, probante s. Consilio
Seminariis ct Universitatibus Studiorum praeposito, duo
alia accesserunt, ut vocantur, Instituta: quorum alterum
disciplinis provehendis, alterum religiosae animi culturae
docendae destinatum.
Quibus omnibus cum animo Nosti 3 consideratis, quo­
niam primo Athenaeum Angelicum cunctis apertum natio­
nibus in legitimis versatur condicionibus, quas Constitutio
apostollca Deus Scientiarum Dominus imperat, ut sive Stu­
diorum Universitates sive Studiorum Ordines doctrinarum
disciplinis floreant; quoniam deinde, uti diximus, valde
expetimus divi Thomae praeceptorum vetuti thesaurum sum­
mo cum rei Christianae emolumento, cotidie largius effodi,
atque adeo eius scripta latissime in vulgus edi, sive instituen­
di ratione, sive docendi genere a nostrorum dierum ingenio
et indole nulla ex parte discrepantibus 10; quoniam postremo
hoc persuasum est Nobis, sl doctrinarum Aquinatis studia
maiore cura et sol/lertia Incitentur, illud futurum esse, ut 208
quae consilia Patribus Concilii Oecumenici Vaticani II
proposita sint, ea ad eifectum felicius adducantur, idcirco
motu proprio et apostolica auctoritate Nostra decernimus
atque pronuntiamus Pontificium Athenaeum Angelicum
ad omnes nationes pertinens, legitime erectum 11 et Or­
dini Fratrum Praedicatorum concreditum, nunc ct in po­
sterum Pontificiam Studiorum Universitatem a S. Thoma
Aquinate in Urbe esse nuncupandum; pariterque praecipi­
mus, ut nova haec appellatio in statuta ct leges Athenaei
pducatur, quae quidem vi sua valere pergunt.
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis decreta sunt, ea omnia firma ac rata esse jubemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, in festo S. Thomae
Aquinatis, die vn mensis Martii, anno mdcccclxiii, Pon­
tificatus Nostri quinto.—Joannes Pp. XXIIL
’· Allocutio habita dic xvi mensis Septembris ar.r.o 1960, cum Conventus
ex omnibus nationibus Romae haberetur, studiorum Thomisticcurm pro­
vehendorum causa; A. A. S., Lll, 1960, p. 823.
“Cf. A. A. S., XXVII, 1935. P- 418.

3106
1963 MAR 27.-SC RITUUM, RESCRIPTUM. PART.·
circa Absolu­
GENERALEM TERTIARIORUM FraNCISCALIUM

Nonnullae facultates
tionem

conceduntur

Comndssarius Generalis Tertii Ordinis
S. Francise! Assislensis. Ordinis Fratrum Minorum Capuccinorum, Revrfii P. Procuratoris Generalis commendationis
officio suffultus, a Sanciho Dfio nostro loanno Papa XXI11
humiliter Imploravit pro Tertio Ordine Seraphlco:
I. Ut Absolutio Generalis pro Tertiariis Franciscalibus
impertiri possit, in casu necessitatis, forma breviore, incipiendo
a verbis · Dominus *
nosier... usque ad finem.
II.Ut Absolutio Generalis dio coetus menstrui impertiri
valeat, loco diei Absolutionis in Calendario statutae.
III. Ut huiusmodi Absolutio Genendis immediate ante,
vel statim post Missam, vel aliam sacram functionem impertita,
dari possit indumentis liturgicls coloris eiusdem dici.
Rescr.—Sacra porro Rituum Congregatio, utendo faculta­
tibus sibi ab Ipso Smo Dfto nostro tribulis, benigne induisit:
od L: Pro gratia iuxta preces.
ad 1L: Ad S. Paenilcntiariam Apostolicam.
ad III.: Pro gratia, excepto tamen colore nigro.
Quibuslibet contrariis non obstantibus. Die 27 mortil 1963.—
Henricus Dante, Archlep. Carpiens., S. B. C. a Secretis.
loachlm Sormanti, Subit.
Preces—Revmus

* CommLssxrio Goa. Tertii Ordlaifl S. Francisa'. Prot N. 0 30 983:
AOFM 82 (1963) 306. Adn. AOFMCap 79 (1963) 182-164.
3107
1963 MAR ... -SC STUDIORUM, RESPONSUM. PART.·

Circa

admissionem in Seminarium alumnorum
nota haud severiore fuerunt dimissi

qui

Prverendissime Domine, Per litteras a Te d. III m. Mar­
tii a. D. MCMLxni datas, humaniter huius Sacri Consilii
4350

IOANNES XXIII - SACRA PAENITENTIARIA

η. 3108-3110

de Seminariis et stadiorum Unlversitatibas cxquisivisti
sententiam, utrumne oporteat ad idem S. Consilium appel­
lare, nt in Seminarium illi recipiantur alumni, qui haud
severiore nota sint forte dimissi, nempe: «non expedit ut
ad superiores annos accedat» vel etiam •cautum est ut a
Seminario recedat», vel similibus aliis, quippe quod saepius
de mentis imperitia simpliciter agatur.

Cum vero Decretum Sollemne habet (cfr. A. A. 5.»
49 (1957), 620) [LE 2677) minime distinguat, ncc igitur
nobis distinguendum esL Immo Decretum omnem videtur
exceptionem excludere, ut verborum significatione facile
colligitur, cum expresse mentio fiat de alumnis, qui ùpsi
sua sponte exierint net a Superioribus quavis de causa di­
missi fuerint».
Huc accedit quod hanc Interpretationem inducta con­
suetudo confirmet, cum non modo ad Sanctam Sedem ap­
pelletur, ut iudicium de morali idoneitate statuatur, sed
etiam ut cetera solvantur dubia, quae forte vel dimissio­
nis formalis» vel <simplicit» discessus causa fuerint.

Datam opportunitatem libenter nanciscimur, etc.—Jo­
seph Card. Pizzardo, Pracf, Dino Staffa, a Secr.
• Seminarium 15 (1963) 199.

1903 APR G-II

3109
1963 APR 9.-S. PAENITENTIARIA, RESCRIPTUM. PART.·
Facultas datur impertiendi Absolutionem Genera­
lem

OCCASIONE

CONCIONIS

MENSTRUAE

LOCO

DIEI

IX

Calendario statuti
Preces— Beatissime Pater, Commlssarius Generalis Ter­
tii Ordinis saccularis S. Franclsci Assisfensis, Ordinis Fra­
trum Minorum Capuccinorum, ad Pedes Sanctitatis Tuae
Srovolutus, humiliter petit ut sodalibus praedicti Tertii
rdlnls impertiri possit Absolutio Generalis cum adnexa
plenaria Indulgentia quo die ad concionem menstruam seu
conferentiam convenerint loco dierum in Calendario sta­
tutorum. Et Deus, etc.
Rescr.—Die 9 aprilis 1963. Sacra Paenitentlaria Apo­
stolica benigne annuit pro gratia iuxta preces, ceteris
adimpletis conditionibus ct servatis de Jure servandis. Prae­
senti ad‘septcnnium· valituro. Contrariis non obstantibus
quibuslibet.— I. Sessolo, Regens. I. Curatola, Ad. a Stud.
♦ Commiwino Gea. Tertii Ordini· S. Francisci. Prot. N. 2637^3
AOFM 82 (1983) X8.

3110

3108
1963 APR 6.-I0AN. ΧΧΠΙ, LIT. AP. AAS 55 (1963) 835
Sanctus Vincentius Pallotti, Confessor, in prin­
cipalem Patronum Pontificiae Unionis Missionariae
Cleri erigitur

IOANNES PP. XXIII

1963 APR 11.-I0AN. ΧΧΠΙ, ENC. AAS 55 (1963) 257-304
Litterae Encyclicae Venerabilibus Fratribus, Patriarchis,
Primatibus, Archiepiscopis, Episcopis aliisque locorum Or­
dinariis pacem et communionem cum Apostolica Sede ha­
bentibus, clero et christifldellbus totius orbis itemque universis
bonae voluntatis hominibus:
De

pace omnium oentium in veritate, iustitta, cari­
tate, LIBERTATE CONSTITUENDA

IOANNES PP. XXIII

Ad perpetuam rei memoriam.—Salutifer nuntius EvanVenerabiles Fratres et dilecti filii - Salutem et Apostolicam
gelil ut quoquoversus perferatur ct, quae tenebris adhuc
Benedictionem
obvolutae sunt, gentes ad veritatis lumen perducantur.
Sancta Ecclesia impense allaborat et opera plura, ad rem
Pacem in terris, quam homines universi cupidissime
apta, instituit. Quae inter cum laude memoranda est Pon­
quovis tempore appetiverunt, condi confirmarique non
tificia Unio Missionaria Cleri, quae magnum numerum
posse constat, nisi ordine, quem Deus constituit, sancte
sacerdotum, ad quinquaginta fere nationes pertinentium,
servato.
comprehendit. Hanc Igitur piam sacri ordinis virorum so­
dalitatem expedire visum est Caelitis praesidio obtegi, quo
Nam ex doctrinarum processibus ac technicorum inven­
alacriores singuli ad Christiani nominis propagationem stu­
tis plane discimus, simul in animantibus et In naturae vi­
dium conferrent et vel ampliores fructus spirituales colli­
ribus dominari ordinem mirificum, simul in homine elusgerentur. Obversatur autem mentibus Sanctus Vincentius
modi inesse dignitatem, qua possit sive ordinem ipsum
Pallotti, cui caelestes honores nuper decrevimus, quique
deprehendere sive instrumenta apta sibi parare, ad easdem
in rem misslonalem sollertissimas curas intendit ac valdis­
occupandas vires et ad sua commoda transferendas.
sime est annisus, ut fratres a Sedis Apostolicae communio­
Sed scientiarum progressiones ac technicorum Inventa
ne seiuncti in unum Christi ovile redirent. Preces Igitur
primum omnium infinitam Del magnitudinem ostendunt,
a Dilecto Filio Nostro Gregorio Petro Sanctae Romanae
qui et rerum universitatem et hominem ipsum creavit.
Ecclesiae Presbytero Cardinali Agagianlan, Sacrae Con­
Rerum, dici/mus, universitatem de nihilo fecit, in eamque 2
gregationis de Propaganda Fide Praefecto, ad Nos sunt
sapientiae et bonitatis suae copiam profudit; qua de re
admotae, ut tam praeclarum virum, sacerdotum ardorem
alicubi sacer Psaltes hisce verbis Deum laudat: Domine,
apostolicum consedantium fulgidum exemplum, praedic­
Domine, quam admirabile est nomen tuum in universa ter­
tae sodalitatis praecipuum renuntiaremus Patronum. Quae
ra, 1 hisce alicubi vocibus: Quam mulla sunt opera tua,
vota, a Venerabili Fratre Nostro loannc Hamleto Sanctae
Domine! Omnia cum sapientia fecisti *. Hominem item
Romanae Ecclesiae Cardinali Cicognani, titulo Ecclesiae
Deus ad Imaginem et similitudinem suam 1 creavit, Intel­
suburbicariae Tusculanae ct a publicis Ecclesiae negotiis
legentia et libertate praeditum, dominumque constituit
Purpurato Patre, relatas, perlibenter explere statuimus.
rerum universarum; uti Psaltes Idem hac sententia profi­
Itaque, certa scientia ac matura deliberatione Nostra de­
tetur: Et fecisti eum paulo minorem angelis, gloria et ho­
que Apostolicae potestatis plenitudine, harum Litterarum
nore coronasti eum: dedisti ei potestatem super opera manuum
vi perpetuumnue In modum Sanctum VlcenUum Pallotti,
tuarum, omnia subiecisti pedibus eius 4.
Confessorem, Pontificiae Unionis Mlssionariae Cleri prin­
Nunc autem cum optimo universitatis ordine mirum
cipalem apud Deum Patronum constituimus ac declara­
quantum pugnat tum singulorum hominum, tum populo­
mus, omnibus adiectis honoribus et privilegiis liturgicis,
rum perturbatio; quasi si rationes, quibus inter se conti­
quae praecipuis coetuum Patronis rite competunt. Con­
nentur, nonnisi vi regi queant.
trariis quibusvis non obstantibus. Haec edicimus, statui­
mus, decernentes praesentes Litteras firmas, validas atque
Attamen in Intimo homine mundi Creator ordinem im­
efficaces lugltcr exstare ac permanere; suosque plenos at­
pressit, quem eius conscientia ct patefacit et magnopere
que integros effectus sortiri et obtinere; illisque, ad quos
servari iubet: Qui ostendunt opus legis scriptum in cordibus
spectant seu spectare poterunt, nunc el in posterum ple­
suis, testimonium reddente illis conscientia ipsorum *. Cete­
nissime suffragari; sicquc rite Judicandum esse nc definien­
rum quemadmodum potest fleri secus? Etenim quaecum­
dum; irrilumque ex nunc et Inane fieri, sl quidquam secus,
que fecit Deus, haec infinitam eius referunt sapientiam,
super his, α quovis, auctoritate qualibet, scienter sive Igno­
gauden1^ °° clûrlus qUO absolutlorc eadem perfectione
ranter attentari contigerit.
'i™111 °PinJon\sf crror praebet frequenter errorem quod
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
multi censeant rationes, quae singulis hominibus cum sua
toris. die vi mensis Aprllis, anno mcmlxiii, Pontificatus
Nostri quinto.—Hemletus I. Card. Cicoonani, α publicis
P.‘·Λ·8.»-β.
·α
Ecclesiae negotiis.

I960 APB 1 I

IOAN. ΧΧΠΙ, ENC. PACEM IN TEH II 18, DE 0BD1NE CIVITATIS

cuiusque re publics intercedant, Iisdem legibus, quibus vi­
res et elementa mentis expertia universitatis, posse guber­
nari; cum huiusmodi leges, alius quidem generis, illinc
dumtaxat petendae sint, ubi Parens rerum omnium ln359 scripsit, hoc est In hominis natura. /
His enim legibus praeclare erudiuntur homines, quibus
primum modis mutua sua commercia In humano convictu
moderentur; quibus deinde modis rationes componendae
sint, quae civibus cum publicis suae cuiusque civitatis
magistratibus intercedunt; quibus tum modis mutuo con­
tingantur respublicae; quibus postremo modis Inter se con­
tineantur hinc singuli homines et civitates, Illinc univer­
sarum gentium societas; quae societas, ut tandem conda­
tur, communis omnium utilitas vehementer requirit.
I

Atque primum omnium de ordine disserendum, quem
Inter homines vigere nccessc est.
Porro in quovis humano convictu, quem bene composi­
tum et commodum esso velimus, Illud principium pro fun­
damento ponendum est, omnem hominem personae Indue­
re proprietatem; hoc est, naturam esse, intellegentia ct
voluntatis libertate praeditam; atque adeo, ipsum per se
iura et officia habere, a sua ipsius natura directo et una
simul profluentia. Quae propterea, ut generalia et inviola­
bilia sunt, ita mancipari nullo modo possunt 7.
Quodsl humanae personae dignitatem ex veritatibus di­
vinitus traditis intuemur, tunc fieri non potest quin eam
longe maiorem aestimemus; quippe homines sanguine Chri­
sti lesu redempti sunt, superna gratia filii et amici Del sunt
facti, aeternae gloriae instituti heredes sunt.
Atque initio de hominis iuribus sermonem instituturi,
animadvertimus hominem vitae habere ius, habere inte­
gritatis corporis, habere instrumentorum ad honestum vi­
tae cultum aptorum: cuiusmodl praesertim sunt victus,
260 vestimenta, do/mus, requies, medicorum curationes, ne­
cessaria denique ministeria a civitate impendenda in sin­
gulos. Ex quo sequitur, eo etiam iure hominem gaudere,
ut sibi consulatur, sl adversa corripiatur valetudine, si
opere et labore debilitetur, si relinquatur in viduitate, si
senio conficiatur, si vacare cogatur ab opere, sl postremo
sine ulla sua noxa rebus deturbetur ad victum utcumque
necessariis 8.
Homo praeterea iure naturae postulat, ut in debito ha­
beatur honore; ut bona existimatione afficiatur; ut libere
possit verum inquirere, et, morali ordine communique om­
nium utilitate servatis, opinionem suam declarare, vulgare,
et artem qualemcumque colere; ut denique ex veritate de
publias eventibus certior fiat.
Naturae simul iure cum homini in partem scientiarum
venire liceat, ei idcirco nccessc etiam est liceat sive ad prae­
cipuas communesque disciplinas, sive ad technicorum ar­
tes, sive ad professiones institui, pro suae cuiusque civitatis
in doctrinis progressibus. Ad haec contendendum est ct
elaborandum, ut homines possint, si sui Ingenii vires id
ferant, ad altiores studiorum ordines ascendere; ita quidem
ut lidem, quoad fieri possit, In humana societate ad munera
el officia emergant, tum suo ingenio consentanea, tum pe­
ritiae, quam ipsi sibi pepercrint’.
In hominis Iuribus hoc quoque numerandum est, ut ct
Deum, ad rectam conscientiae suae normam, venerari pos­
sit, et religionem privatlm publice profiteri. Etenim, quem­
admodum praeclare docet Lactantius, hac condicione gi­
gnimur, ut generanti nos Deo iusta et debita obsequia prae­
beamus, hunc solum noverimus, hunc sequamur. Hoc vinculo
2βι pietatis obfstridi Deo ct religati sumus, unde ipsa religio
nomen accepit10. Qua de eadem rc Decessor Noster imm.
mem. Leo XIII haec asseverat: Haec quidem vera, haec
digna filiis Dei libertas, quae humanae dignitatem personae
honestissime tuetur, est omni vi iniuriaque maior, eademque
Ecclesiae semper optata ac praecipue cara. Huius generis
libertatem sibi constanter vindicavere Apostoli, sanxere scrip­
tis Apologetae, Martyres ingenti numero sanguine suo coniteravere n.
‘Ct Ρπ XII .Vwa/imi radioptonicvs, datus prid. Nativ. D. N. I. C. anno
XJ4J, A. A. S. XXXV, J943, pp. p-34; et Ioaxnis XXIII Sermo, habitus
dje 4 tnrnsb lanuarii anno 1963, A. A. S. LV, 1963, pp. 89-91.
•Ct Ρπ XI Utt. EncycL Diz-ini Rriemfitoris, A. A. S. XXIX, 1937.
p.
(LE 137a]; et Pit XII Nuntius r&dtophcnieus, datus in festo Penteco»t«, die i mends Itmii anno 1941. A. A. S. XXXIII, 1941, pp. 195'205.
•CL Ρπ XII .Vwn/ίβι rixJiopfconûwa, datus prid. Nativ. D. N. I. C. anno
1942, A. A. S. XXXV, ion, pp. 9-24.
‘•Γλτμμζ
Ub. IV, c. 38, 3; PL. 6, 535.
“Litt- EocycL Li£rrLu pfaatantisrimum, Ada Lxonis XIU, VIII,
pp. 337-233.
4353

n. Ü11Û

Insuper hominibus iure Integrum est vitae genus eligere,
quod praeoptent: adeoque aut sibi condere familiam, in qna
condenda vir ct mulier paribus fruantur iuribus et officiis,
aut sacerdotium vel religiosae vitae disciplinam capes­
sere
Quod ad familiam attinet, quae In matrimonio nititur,
libere nimirum contracto, uno, indissolubili, ipsam existi­
mari opus est tamquam humanae societatis primam et
naturale semen. Ex quo oritur, ut eidem sit diligentissime
consulendum, cum in re oeconomica ct sociali, tum in pro­
vincia doctrinarum ct morum; quae scilicet omnia eo per­
tinent, ut familia firmetur et ad munus suum tenendum
ad i uvetur.
In parentibus vero potissimum Ius residet alendi et edu­
candi filios
Si autem animum ad regionem rerum oeconomicarum
referamus, liquet iure naturae datum esse homini, non
solum ut operis faciendi sibi copia tribuatur, sed etiam ut
opus libere ipse obeat M.
Sed cum huius generis iuribus ius certe conlungitur exigen/dl, ut homo in eiusmodi condicionibus opus navet, erui- 262
bus neque corporis vires debilitentur, neque morum labe­
factetur integritas, neque fustis adulescentium auctibus
noceatur. Quod vero ad mulieres spectat, concedenda iisdem
est facultas peragendi operis in talibus rerum adiunctis,
quae sive cum uxorum sive cum matrum necessitatibus
et officiis congruant u.
Ab humanae personae dignitate Ius quoque nascitur oe­
conomica factitandi negotia, convenienter cum reddendae
rationis sensu >·. Exinde ct Illud non est tacendum, ope­
rario mcrcedem deberi, ad iustitiae praecepta statutam;
quae idcirco, pro administrationis facultatibus, operario
clusquc familiae vitae genus permittat, cum hominis digni­
tate conveniens. Qua de re Decessor Noster fel. rec. Pius XII
haec habet: Cum officio operis faciendi, in natura posito, ius
pariter naturale congruit', cuius vi homo poscere potest, ut ex
impenso opere sibi suisque filiis necessaria ad vitam prove­
niant: tam penitus natura iubet hominis conservationem 17.
Ab hominis natura adhuc ducitur ius privatim bona pos­
sidendi, vel gignendis opibus apta; quod videlicet ius, uti
alias professi sumus, efficaciter ad humanae dignitatem per­
sonae tuendam, et ad liberam sui cuiusque muneris perfun­
ctionem in omnibus navitatis campis adiuvat; quod postremo
domestici convictus compaginem tranquillitatemque confir­
mat, non sine pacis et prosperitatis in re publica incremento10.

Ad ultimum et hoc opportune animadvertendum est, in
privati dominii iure munus inesse sociale
Ex eo autem ouod homines sunt natura sociabiles illud
oritur, ut iure lidem possint et in unum locum se congre­
gare, et / societatem cum aliis inire; ut initas societates ea 263
induant forma, quam existiment ad propositum assequen­
dum magis idoneam; ut in societatibus Iisdem sua sponte
suoque periculo agant, easque ad optatos exitus perve­
hant ao.
Atque, ut Nosmetlpsi datis Litteris Encycllcls Mater et
Magistra magnopere monuimus, omnino opus est, ut bene
multa collegia seu corpora intcriecta condantur, ad finem
paria, ad quem homo singulus non potest tendere efficien­
ter. Haec enim collegia et corpora veluti instrumenta longe
pernecessaria sunt habenda ad tuendam humanae personae
dignitatem et libertatem, incolumi praestandae rationis
sensu fl.
Tum etiam homini cuilibet iure Integrum esse debet In
civitatis suae finibus vel tenere vel mutare locum; quin
etiam, sl iustae id suadeant causae, eidem liceat necesse
est, alias civitates petere in elsque domicilium suum collo”CL Pu ΧΓΙ Nuntius raJioptouxus, datus prid. Nativ. D. N. I C anno
1943, A. A. 5. XXXV. IQ43, PP· 9*24“Cf. Pu XI LitL EncycL Casti Ccnnebii, A. .4. S. XXtl. :qjo. pp.
539'592 (LE 1005}; et Pu XII N unitus roiiophonxus, datu» prid. Natrv.
D. N. I. C. anno 1941, A. A. S. XXXV, 1943, PP 9-24“CL Pli XII XmiUim3 raJitrfikmicuf, dâU» la frsto Prut reos V-t. dre I
mm«û$ lunu anno 1941. A. A. S. XXXIII. 1941, p. 3ox.
‘•CL Lbomxs XIII LitL EocycL Rcntm NvTarnm, Ada Lromu XH1,
XI. 189«, PP· 12S-X29.
‘•CL IoaxmxS XXIII Litt. EwrycL Maia· d Sta^dra, A. A 5. Uli.
1961. p. 422 (LE 3984 J.
“CL Nuntius raSiaptemtrui, data
*
in f«to Pentecostes, die t œsm
lunii anno X94X. .4. A. S. XXXIII, X94:. p. tox.
·· Litt. EncyeL Matad Maçsttra, .4. .4.5. LUI. 1961. p. 43S 'LE >984 J.
‘•CL IHJ., p. 43OL
‘•Cf. Lions XIII LitL EncytL Raum Neparum. Ada Iukmic ΧΙΠ.
XI. x8çx. pp. x34-143
*.
Pa-s XI LitL EacvcL
A w» 4 A. S.
XXIII, 1931. pp. 199-300 [LE 1037i et Pu XH KCfaL HmvcL
laditias, A. A. S. XXXI. X939. pp. 635-644.
“ Cf. A. AS. LUI. 1961. p. 430·
4354

η. 3110

IOAN. XXIII, ENC. PACEM Di TERRIS, DE ORDINE CIVITATIS

1003 APR Π

care IS. Neque ex co quod quis ccrtac cuiusdam reipubliincumbunt; si iidem tali amoris studio sunt ducti, ut alio­
cae est civis, is ullo modo vetatur esse membrum humanae
rum necessitates tamquam suas sentiant, bonorum suorum
famÜiae, neque civis universalis illius societatis et con­
alios faciant participes, coque contendant, ut in terrarum
junctionis omnium hominum communis.
orbe optima animi mentisque sensa inter omnes communi­
centur. Neque haec satis; nam hominum societas libertate
De reliquo illud accedit, quod cum dignitate humanae
coalescit, modis nempe ad civium dignitatem idoneis, qui
personae ius cohaeret in partem publicae rei actuose ve­
cum cx natura rationis compotes sint, actionum Idcirco
niendi, atque ad commune civium bonum conferendi. Nam,
suarum periculum in se recipiunt.
quemadmodum Decessor Noster fel. rec. Pius XII ait,
tantum abest ut homo, uti talis, sit habendus tamquam vitae
Hominum igitur societas, Venerabiles Fratres ct dilecti
socialis obiectum vel iners quoddam elementum, ut magis
filii, primum omnium tamquam res quaedam ad animum
praesertim pertinens est habenda: per quam homines, ve­
264 eiusdem sit existimandus subiectum, fundamentum, finis n. /
ritatis lumine collustrante, rerum cognitiones inter u com­
Ad humanam personam quoque pertinet legitima suo­
municent; iura sua vindicare ct officia exsequi possint; ad
rum iurium tuitio: eademque ad effectum valens, aequalis,
bona animi appetenda incitentur; c qualibet re decora,
ad veras Justitiae normas conformata; uti Decessor Noster
cuicuimodi ipsa est, i ustam voluptatem mutuo capiant;
fel. rec. Pius XII monet hisce dictis: Ordinem iuridicialem,
perpetua voluntate inclinent ad optima Ipsorum quaeque
quem Deus voluit, ius illud hominis proprium et perpetuum
in alios transfundenda; studiose spectent ad aliorum animi
consequitur, quo cuique iuridiclalis securitas asseritur, atque
bona in animum suum convertenda. Quae quidem bona
certa definitaque iuris provincia eidem assignatur, ab omni
simul afficiunt, simul omnia dirigunt, quae ad doctrinas,
precaria impugnatione tuta 24.
ad rem oeconomicam, ad civium conjunctionem, ad rei pu­
Quae hactenus commemoravimus iura, n natura pro­
blicae progressus ct disciplinam, ad legum praecepta, ad
fecta, in eodem homine, cui competunt, cum totidem conreliquas denique partes pertinent, quae cxstrinsecas homi­
iunguntur officiis; eademque iura et officia a lege naturae,
num communitatem constituunt conlinentcrque explicant.
qua vel tribuuntur vel imperantur, et originem, et alimen­
Ordo autem, qui in hominum consortione viget, totus
tum, et firmissimam vim ducunt.
incorporali est natura; siquidem in veritate Idem nititur,
Itaque, ut nonnullis utamur exemplis, hominis Ius in
secundum Justitiae praecepta ad effectum perducendus est,
vitam, cum illius cohaeret officio suae vitae conservandae;
mutuo amore animari perficJque poscit, postremo, libertate
ius in dignum vitae genus, cum officio decore vivendi; ius
integra, ad aequabilitatem cotidie humaniorem est com­
veritatem libere vestigandi, cum officio veritatem altius
ponendus.
latiusque in dies quaerendi.
At huius generis ordo —cuius principia cum ad omnes
attinent, tum absoluta atque immutabilia sunt— a Deo
Quibus probatis, consequens est etiam, ut in hominum
vero, / et co quidem personali atque humanam nataram 267
consortione unius hominis naturali cuidam luri officium
transcendente, Initium omnino repetit. Deus enim, cam
aliorum hominum respondeat- officium videlicet ius illud
sit veritas omnium prima, summumque bonum, tum vero
agnoscendi et colendi. Nam quodvis praecipuum hominis
fons est praealtus, unde vitam vere haurire hominum conius vim auctoritatcmquc suam a naturali lege repetit, quae
iunctio potest, quae nimirum recte constituta sit et frugi­
illud tribuit, ct conveniens Iniungit officium. Qui igitur,
fera, ad hominumque dignitatem apta *
·. Quam ad rem
dum iura sua vindicant, officia sua vel omnino obliviscun­
illud S. Thomae Aquinatis pertinet: Quod autem ratio hu­
tur, vel aequo minus praestant, iidem sunt cum iis velutl
mana sil regula voluntatis humanae, ex qua eius bonitas
comparandi, qui altera manu aedem exstruunt, altera
mensuretur, habet ex lege aeterna, quae est ratio divina.,.
evertunt.
Unde manifestum est, quod multo magis dependet bonitas
Cum homines sint natura congregabiles, H oportet alii
voluntatis humanae a lege aeterna, quam a ratione humana1.
υ
cum aliis vivant, atque alii aliorum quaerant bonum. Hanc
Aetas haec nostra tribus huiusmodi tamquam nolis
-b0 ob / causam recte compositus hominum convictus postulat,
distinguitor.
ut iidem pariter iura pariter officia mutuo fateantur ct
faciant. Ex quo etiam nascitur, ut quisque magno animo
Ante omnia opificum classes videmus in re oeconomica
sociam praebeat operam ad eiusmodi civium consuetudi­
ct sociali gradatim profecisse. Initium enim iidem capien­
tes a suorum iurium vindicatione maxime in ordine rerum
nem parandam, in qua iura et officia diligentius usque et
oeconomicarum et socialium, deinde ad vindicationem
fructuosius colantur.
gradum fecerunt rerum politicarum, tum demum ad po­
Culus rei ut ponamus exemplum, nnn satis est homini
litioris humanitatis commoda adipiscenda animum inten­
ius In necessaria vitae tribuere, nisi pro viribus elaboremus,
derunt. Quam ob rem in praesentia opifices, qui ubique
ut eidem quae ad victum pertinent satis suppetant.
sunt, illud vehementer exquirunt, ne umquam ducantur
Huc accedit quod hominum societas, non modo ordinata
quasi quaedam res rationis et libertatis expers, qua alii
esse debet, sed multos etiam ipsis utilitatis fructus afferre.
arbitrio suo utantur, sed tamquam homines in quibuslibet
Quod flagitat, ut il quidem iura ct officia mutuo agnoscant
humanae societatis partibus: hoc est in regione oeconomica
et exsequantur, at vero etiam ut coniunctim omnes in plu­
ct sociali, in re publica, In campo denique doctrinarum et
rimis inceptis intersint, quae huius aetatis civilis cultus
disciplinarum.
vel sinat, vel suadeat, vel poscat.
Quod deinde mulieres in re publica intersunt, nemo pro­
Illud praeterea humanae dignitas personae exigit, ut in
fecto est, cui non pateat; quod fortasse celerius apud po­
agendo homo proprio consilio ct libertate fruatur. Quo­
pulos fit Christianam fidem profitentes, et tardius quidem,
circa, si de civium coniunctlonc agitur, est profecto'cur
sed late apud gentes aliarum memoriarum heredes alioque
ipse iura colat, officia servet, atque, in innumeris operibus
vitae cultu imbutas. Mulicres enim, cum cotidie magis
exercendis, aliis sociam tribuat operam, suo praesertim
sint suae humanae / dignitatis consciae, tantum abest ut 26S
impulsu et consulto; ita scilicet ut suo quisque instituto,
patiantur se vel pro re quadam inanima vel pro instrumento
iudlclo, offlcliquc conscientia agat, iam non commotus
quodam haberi, ut potius sive intra domesticos parietes,
coercitione vel sollicitatione extrinsecus plerumque adduc­
sive in civitate iura et officia humana persona digna po­
tis; quandoquidem, si qua hominum societas una ratione
stulent.
virium est instituta, ea nihil humani in se habere dicenda
Anlmadvert imus denique nostris hisce diebus, hominum
est. utpote in qua homines a libertate cohibeantur, qui
coniunctionem in novam prorsus rei et socialis et publicae
contra ad vitae progressus, ad perlectioncrnque assequen­
transisse conformationem. Etenim, cum omnes populi sese
dam apte ipsi incitandi sunt.
in libertatem vel vindicaverint, vel sint vindicaturi, ob eam
Quam ob rem civium coniunctlo bene composita, fruc­
causam futurum est, ut brevi neque iam populi exstent,
tuosa, humanacque dignitati conveniens est exslstimanda,
qui in alteros dominentur, neque qui alienae pareant po­
si veritate continetur, ita monente Paulo Apostolo: depo­
testati.
nentes mendacium loquimini veritatem unusquisque cum pro­
Homines enim, qui ubique sunt gentium, vel in civium
ximo suo, quoniam sumus invicem membra **
. Quod sane
ordine liberae cuiusdam civitatis iam censentur, vel in eo
VA eveniet, sl recte quae / sint cum sua lura, tum sua erga alios
officia quisque fatetur. Talis insuper erit hominum com­ est ut censeantur; neque ullius stirpis communitas alienae
dicioni iam esse vult obnoxia. Nam nostro hoc tempore
munitas. qualem modo adumbravimus, sl cives, iustltla
opiniones consenuerunt, tot saecula inhaerentes, cx quibus
duce, et in aliorum iura colenda et in sua officia obeunda
scilicet hinc aliae hominum classes inferiorem sibi locum
••Cf. Ρπ XII .VurHm
ditas prid. NaÜr. D. X. I. C. anw accipiebant, illinc primas partes aliae postulabant, sive ob
A. A S. XLV, 1953. pp 53’46·
rerum oeconomicarum et socialium, sive ob sexum,
*Cf. .Vwh«i
datas prid. Nati
*.
D. N. 1. C. anno 1944. statum
sive ob suum cuiusque in civitate gradum.

·· CL XXXVII. I94S. p it datos prid. Natir. D N l. C. anno 1942.
A A.S. XXXV, 1945. P n
4.15.

A A S.

4353

"CX.Γ.4.
Γ S.? XXXV
χχί v”. 1to43,
’ r*iP.^14.
lu3n^·
Nativ.
C. lana
1941.
" Summa Prtd.
, IMI
—, q.D.19,N.a. I.4;ct
a.9.
4356

1963 APR 11

IOAN- ΧΧΙΠ, ENC. PACEM IX TERRIS, DE ORDINE CIVITATIS

Latissime c contrario ca opinio pervasit ct obtinuit, om­
nes homines esse naturae dignitate inter se aequales. Quam
ob rem. saltem in ratione disciplinaque, nullo modo proba­
tur hominum discrimen, generis causa; quod quidem maxi­
mi momenti est et ponderis ad humanum convictum con­
flandum ex principiis, quae memoravimus. Quod si in ho­
mine aliquo conscientia nascitur suorum iurium, in eo
etiam conscientia officiorum suorum necesse est nascatur:
|ta ut qui iura quaedam habeat. In eo pariter officium insit
sualura. tamquam suae dignitatis significationes, reposcen­
di; in reliquis vero officium insit iura eadem agnoscendi
el colendi.
Atque cum civium disciplina ad iura offlclaquc informa­
tur, tunc homines continuo res ad animum mentemque
pertinentes deprehendunt, plane quid veritas sit, quid
justitia, quid caritas, quid libertas intellegunt, ildemquc
263 conscii fiunt se huius/modl societatis esse membra. Neque
id satis: nam huius generis causis commoti homines ad
verum Deum melius cognoscendum feruntur, nemne su­
pra humanam naturam positum personnque praeditum.
Quam ob rem rationes, quae iis cum Deo intercedunt,
quasi fundamentum suae vitae existimant: id est vitae,
quam vel intus In animo suo vivunt, vel cum reliquis ho­
minibus consociaverunt.

II
Hominum societas neque bene composita, neque bono­
rum fecunda esse potest, nisi el adsint qui, auctoritate le­
gitima decorati, instituta servent et, quantum est satis,
in omnium commoda operam curamquc impendant suam.
Iidem vero auctoritatem omnem a Deo ducunt, uti S. Pau­
lus hisce docet verbis: Non est enim potestas, nisi a Deo ,e.
Quam Apostoli sententiam S. loannes Chrysostomus ex­
planans haec scribit: Quid dicis? Omnisne princeps a Deo
ordinatus est? Non hoc dico, inquit·, neque enim de singulis
principibus mihi nunc sermo est, sed de re ipsa. Nam quod
principatus sint, et quod alii imperent, alii subiecti sint,
neque omnia casu ac temere ferantur, divinae esse sapientiae
.
**
dico
Enlmvero, quoniam Deus homines sua natura so­
ciabiles creavit, quoniamque nulla societas potest consiste­
re, nisi si aliquis omnibus praesit, efficaci similique movens
singulos ad commune propositum impulsione, efficitur, ci­
vili hominum communitati necessariam esse auctoritatem,
qua regatur, quae, non secus ac societas, a natura proptereaque
a Deo ipso oriatur auctore 3 °.
Haud tamen auctoritas a cuiuslibet imperio vacua pu­
tanda est; immo cum eadem ex facultate imperandi ad
rectam rationem proficiscatur, illud sane cogitur, ut vim
270 obligandi cx ordl/ne morum ipsa repetat, qui viclssim Deum
tamquam principium et finem habet. Qua de causa Deces­
sor Noster fel. rec. Pius XII haec monet: Absolutus ani­
mantium ordo, et finis ipse hominis (hominem dicimus li­
berum, officiis obstrictum, turibus inviolabilibus instructum,
societatisque humanae originem et finem) civitatem quoque,
quasi quondam communitatem necessariam, auclorltateque
ornatam attingunt, qua sublata, neque esse neque vivere ipsa
posset... Qui rerum omnium ordo, quoniam iuxta rectam ra­
tionem et maxime iuxta Christianam fidem initium non pot­
est quin ducat a Deo, omnium nostrum Creatore, eodemque
persona praedito, idcirco magistratus ex eo dignitatem acci­
piunt, quod Dei ipsius auctoritatem quodammodo partici­
*
pant
1.
Quocirca quae imperandi facultas sive in minis metuque
poenarum, sive in praemiorum pollicitationibus posita uni­
ce vel praecipue est, nullo pacto ad commune omnium bo­
num quaerendum efficienter incitat; quod si forte fiat, id
profecto cum hominum dignitate, qui libertatis rationisque
sunt compotes et participes, haudquaquam sit consenta­
neum. Auctoritas enim cum maxime vl contineatur incor­
porali, propterea rcipublicac curatores sese ad cuiusvis ci­
vis agendi conscientiam referre debent, hoc est ad officium,
quo quisque obstringitur, in communes omnium utilitates
promptam impendendi operam. Sed quoniam omnes ho­
mines in naturali dignitate sunt inter se pares, tum nemo
valet alium ad aliquid intimis animi sensibus efficiendum
cogere: quod quidem unus Deus potest, utpote qui unus
arcana pectoris consilia scrutetur ac iudicet.
Qui igitur personam civitatis gerunt, tunc tantum homi­
nes ex animi conscientia obligare possunt, si eorum aucto11 Ro
.
*
13, t-€. ·· /n Epüt. aJ Rom. c. xj, w. i-i, bomil XXIII:
PG. 6o, 615.
“Lsoxis XIII Epbt. Encycl Immortal
*
Dei. Ad» Leonis XIII, V,
1W5, p, uo.
»»C(. .Vwh/im» radiopkonicut, datui prid. Nativ. D. N. I. C- Anno 1944.
.4. A. S. XXXVII. 1945, p. 15.

4357

η. 3110

ritas cum Dei auctoritate coniungitur ciusque est parti­
ceps ”. /
271
Quo principio posito, civium quoque dignitati consulitur
siquidem qui magistratibus parent, neutiquam iis uti ho­
minibus parent, sed re ipsa Deum, providum omnium re­
rum Creatorem, colunt, qui mutuas hominum rationes,
iuxta ordinem a semetipso statutum, administrari iussit;
neque vero, quod debitam Deo reverentiam adhibemus,
eapropter animos comprimimus nostros, sed magis erigi­
mus ct nobilitamus; quoniam servire Deo regnare estla.
Quandoquidem imperii facultas ex ordine rerum incor­
poralium exigitur atque a Deo manat, si forte rei publicae
moderatores contra eundem ordinem atque adeo contra
Dei voluntatem vel leges ferunt, vel aliquid praecipiunt,
tunc neque latae leges, neque datae facultates civium ani­
mos obstringere possunt; cum oboedire oporteat Deo magis
quam hominibus
immo vero tunc auctoritas ipsa plane
corruit, ct foeda sequitur iniuria; docente S. Thoma Aqui­
nate: Ad secundum dicendum, quod lex humana in tantum
habet rationem legis, in quantum est secundum rationem
rectam; et secundum hoc manifestum est quod a lege aeterna
derivatur. In quantum vero a ratione recedit, sic dicitur lex
iniqua, et sic non habet rationem legis, sed magis violentiae
cuiusdam
Atqui cx eo quod auctoritas a Deo nascitur, inde haud­
quaquam concluditur, nullam in hominibus inesse facul­
tatem eos eligendi qui civitati praesint, ct rerum publica­
rum formam statuendi, et describendi auctoritatis exer­
cendae rationes et terminos. Ex quo est ut, quam doctrinam
ca cum quolibet veri nominis populari civitatis regimine
congruere possit
/
272
Propterea autem quod singuli homines interieclique coc­
tus suam quisque operam ad omnium commoda conferre
tenentur, exinde praecipue id consequitur, ut ipsi et suas
utilitates ad aliorum necessitates accommodent, et sua
bona ministeriaque eo vertant, quo civitatis rectores prae­
scripserunt, normis iustitiae, praecipicndique modis et ter­
minis servatis. Qui potestatem videlicet in civitate gerunt,
iis actis praecipiant oportet, quae non tantum rite ipsa
sint perfecta, sed etiam vel ad civitatis bonum prorsus
spectent, vel eodem adducere possint.

Verumtamen cum in communi omnium bono ratio tota
sit posita civitatis rectorum, inde plane cogitur, ut hi bo­
num Idem ita quaerant, ut simul eius naturam observent,
simul sua præcepta cum praesenti rerum statu componant37.
Sine dubio in bono communi insita ducenda sunt, quae
sunt propria cuiusvis gentis singulatim 38; sed haec bonum
commune omni ex parte minime definiunt. Nam commune
bonum, propterea quod cum humana natura penitus co­
haeret, idcirco totum et in Integro nequit consistere nisi,
spectatis boni communis intima natura ct effectione, sem­
per humanae personae ratio habeatur33.
Quin et illud accedit, quod hoc bonum, ex sua Ipsius
natura, omnia membra civitatis participent necesse est,
quamquam diversa ratione, pro cuiusque nimirum civis
muneribus, meritis et condicionibus. Quam ob causam cun­
ctis rei publicae principibus eo est contendendum, ut nullo
quidem cive nullove civium ordine praeposito, huius ge­
neris bonum ad omnium utilitatem provehant; quemad­
modum confirmat Decessor Noster / imm. mem. Leo XIII 273
hisce verbis: Neque ullo pacto committendum, unius ut nel
paucorum commodo serviat civilis auctoritas, cum ud com­
mune omnium bonum constituta sit10. Al vero iustitiae
aequitatisque rationes illud aliquando poscere possunt,
ut qui res publicas gerunt plus studii civibus humilioribus
navent, quippe qui ad sua vindicanda iura ct ad legitima
commoda sua asserenda minus ipsi valeant <l.
•’Cf. Leoxb XIII Ep»L Encycl Dhrtttnuim ilhut, Arta Lecmu XIII,
II, iSSo-xSôr, p. 374.
MCf. Ibid., p. 278; et eiusdem Lcowb XIII Epiit Encycl Immotial
*
Drt, Acta Livnis XIII, V, 1M5, p. 130. a* Art. 5. 39.
••Suwvna TkscJ., IMI··, q. 93, a. 3 ad 2": cf. Pu XII Xtotàu rad
**
pixmicu», datus pridl Nativ. D. N. I. C anno 1944, A. J. S. XXX VH, 1945.
PP,,CI?Ijeoxm XIII EpisL Encyd. Diuturnam illxd, Arta Lecvtt XIII, II.
i8So-xS5x, pp. 27t-37r. ct Pit XII .Vunfias
datus pnd.
Nativ. D. N. I. G anno 1944. ·4- A. S. XXXVII. 1945. PP· J->J.
,TCf. Pu XII .Vun/tiM radiopiotnens, datas prid. Natrr D. N I. C asso
1942, A. A. S. XXXV, 1943, p. 13: et Lcoxii XIII Epiit Encycl Immortal
*
Dei, Arta Leonù XIII, V, tSSj, p. 120.
’•Cf. Pu XII UtL Encycl Sarn’wi AnhWw. .4. A. S. XXXI. 1939.
pp. 4X4
*453.
’•Cf. Pii XI UtL Eucycl MU fawnitf Sxpt. .<. A 5. XXIX. 19V.
p. 159; et Lite Encycl Dmii Redemptant, d. J. S. XXIX, 1937. pp.
65-106 (LE 1374).
••Epiit. Encycl Imm^ial
*
Dei, Arta Imû XIII. V, iMj. p ut
41 Cf. 1X0X14 XIII LilL Encycl Krnm A'ûmfmm,
Xtll. XI.
1S01, pp. 133-134.

4358

η. 3110

IOAN. ΧΧΙΠ, ENC. PACEM IN TERRIS, DE ORDINE CIVITATIS

1003 APII II

Sed hoc loco filios Nostros admonendos esse opinamur,
flagitat, ut rei publicae rectores in civium Iuribus tum cornbonum commune ad integrum hominem attinere, hoc est
ponenclis et tutandis, tum provehendis summae serviam
ad cius tam corporis quam animi necessitates. Ex quo
aequilibritati; ne videlicet quorundam hominum vel
consequens est, ut rei publicae rectores ad bonum illud
cletatum nntcpositisiurlbus, praecipua Iisdem commoda in
idoneis viis gradibusque assequendum spectent: ita scilicet
re publica oriantur; neve dum ad lura civium servandi
ut, recto rcnim ordine servato, cum bonis corporis bona
spectant, quominus hfs Ipsi plane fungantur. Impedimento
pariter animi civibus suppeditent 41.
absurde sint. Nam semper illud maneat, publicarum auc­
toritatum providentiam de re oeconomica, etiamsi late pattei
Quae sane principia definite concludere haec sententia
atque intimas communitatis partes attingat, eiusmodi tamen
videtur Nostrarum Litterarum Encyclicarum, Mater cl
esse oportere, ut privatorum libertatem in agendo, non solum
Magistra, qua In medio posuimus, commune omnium bo­
non cofrccat, sed etiam augeat, / modo praecipua cuiutvi» 27<
num summam complecti earum vitae socialis condicionum,
humanae personae iura sarta tecta serventur4B.
quibus homines suam ipsorum perfectionem possent plenius
atque expeditius consequi 43.
Atque eodem pertinere debent varii generis conatu
*
a
civitatis rectoribus ideo suscepti, ut cives facilius possint
Itaque homines, utpote qui ex corpore et animo immortali
tam sua vindicare iura, quam officia sua ln quibuslibet
constent, intra mortalem hanc vitam neque suas explere
vitae socialis provinciis explere.
necessitates, neque perfectam adipisci felicitatem possunt.
Quocirca commune bonum eiusmodi viis atque rationibus
Ceteroquln nequit in universum decerni, quae aptior sit
parandum est, quibus non modo aeternae hominum saluti
reipublicae forma, quibusve accommodatioribus modis ci­
non officiatur, sed eidem etiam serviatur44.
vitatis moderatores sua sustineant munera, qua leges fe­
rendas contingentia, qua publicam rem administrandam,
Verum cum nostra hac aetate commune bonum maxime
qua indicia exercenda.
in humanae personae servatis iuribus et officiis consistere
Re enim vera ad constituendum qua forma civitas re­
274 putetur, / tum praecipue in eo sint oportet curatorum rei
gatur. quave ratione sua exsequatur munera, non potest
publicae partes, ut hinc iura agnoscantur, colantur, inter
quin praesens cuiusque populi status ct condicio plurimum
se componantur, defendantur, provehantur, illinc suis
valeant: quae scilicet pro locis ct temporibus motantur.
quisque officiis facilius fungi possit. Etenim inviolabilia
At illud hominum naturae consentaneum esse opinamur,
iura tueri, hominum propria, atque curare, ut facilius quisque
si civium convictus ita conformetur, ut ex triplici eo ma­
suis muneribus defungatur, hoc cuiusvis publicae potestatis
gistratuum ordine constet, qui tribus praecipuis publicae
officium est praecipuum 4S.
auctoritatis muneribus apte respondeat; quandoquidem in
Quam ob causam, si qui magistratus iura hominis vel
eiusmodi civitate, non modo magistratuum munera, sed
non agnoscant vel violent, non tantum ab officio ipsi suo
mutuae etiam civium ct publicorum ministrorum rationes
discedant, sed etiam quae ab ipsis sint imperata, omni
sunt ad iuris normam descripta. Quod sane, civibus, hinc
obligandi vi carcant4·.
sua iura tuentibus inde sua colentibus officia, certum af­
Praeterea ii qui reipubllcae gubernacula tractant in
fert praesidium.
praecipuo officio sunt apte convenienterque iura, quibus
At vero ut huiusmodi iurldiclalis ct politica civitati»
homines alii cum aliis societate coniunguntur, ita compo­
compositio suas pariat utilitates, res Ipsa poscit, ut magis­
nere et moderari, ne primum cives iura sua persequentes,
tratus operam suam ponant oblatasquc difficultates expli­
alteros in suis iuribus interpellent; ne deinde alius sua
cent idoneis rationibus atque instrumentis, iisque cum suis
servans iura. alios officia sua obeuntes retardet; ut postre­
ipsorum muneribus, cumque praesenti civitatis statu con­
mo omnium iura cum efficaciter sarta tecta conserventur,
gruentibus. Idem praeterea postulat ut, rerum condicione
tum In integrum, sl quae violata sint, restituantur47.
se perpetuo vertente, reipublicae legumlatores In agendo
numquam debeant neque morum normas, neque civitatis __
Accedit etiam quod ii, oui civitatis sunt capita, in eo
instituta, neque boni communis/ necessitates neglegere. 277
collocare operam re ipsa debent, ut Is rerum status ex­
Deinde sicut a reipublicae administratoribus, qui iam le­
sistat, in quo singuli cives et possint ct facile possint sive
ges plane cognoverint resque adiunctas diligenter nerocnsua iura tueri, sive sua officia praestare; cum illud nos
derint, omnia ex Iure componenda sunt, ita a indicibus,
usus docuerit, nisi circa rem oeconomicam, circa rem pu­
humana quidem integritate sed nulla partium sollicitatione
blicam, circa doctrinarum cultum magistratus convenien­
ductis, ius cuique suum est reddendum. Tum etiam rerum
ter egerint, maxime nostris hisce temporibus Inaequalita­
ordo exigit, non minus singulos cives quam interfecta cor­
tes latius latlusque inter cives permanare, flerique idcirco,
pora. sl qua ipsis iura sint asserenda et officia obeunda, ex
275 ut hominis lura et officia qualibet effectione careant. /
lege opportunis munimentis ditari; sive civibus sit inter
Quapropter qui publicam rem administrant, studium
se agendum, sive cum publicis ministris4*.
curamque ln eo deligant necesse est, ut cives sicut in re
Neque dubium esse potest, quin lurldicialis reipubllcae
oeconomica Ita in re sociali progrediantur, atque pro ex­
ordinatio, pariter cum iusti rectique normis, pariter cum
plicato rerum gignendarum apparatu, praecipua etiam mi­
progressa civitatis disciplina consentanea, summopere ad
nisteria explicentur, cuius sunt generis: viarum munitio­
nes, res vectoriae, mutui commercii rationes, aqua ad bi­
communes omnium utilitates conducat.
bendum apta, domicilia, cauta ad valetudinem adi u menta,
Sed tamen hac nostra aetate vita socialis tam varia, tam
expedita subsidia ad religiosae professionem fidei, denique
multiformis, tam alacris est, ut Juridicialis dispositio,quam­
auxilia ad animi relaxationem. In eo etiam civitatis pro­
vis magna prudentia providentique consilio constitute,
ceres enitantur opus est, ut dc pecuniae subsidio civibus
saepenuraero necessitatibus impar videatur.
caveant, ne ipsis, si quando aut calamitas inciderit, aut
Addendum eodem et illud quod rationes, quae primum
recepti familiaris officii ratio gravior intervenerit, neces­
civibus cum aliis civibus, deinde civibus et interfectis cor­
saria ad dignum vitae cultum desint. Neque minus lis,
poribus cum magistratibus, postremo magistratibus cum
nui reipublicae imperium obtinent, contendendum et ef­
magistratibus eiusdem civitatis intercedunt, quandoque
ficiendum est, ut operariis ad laborem idoneis facultas
praebeatur opera suscipiendi cum suis viribus consentanea;
videmus tam ancipites tamque periculi plenas fieri, ut eas
ut cuique merces ex iustitiae aequitatisque legibus persol­
In certos concludere iuris fines nequeamus. Quibus in ca­
vatur, ut In societatibus ad bona gignenda fundatis liceat
sibus res ipsa postulat, ut reipublicae moderatores, si ve­
opificibus se Impensi operis sentire auctores; ut commode
lint iuridiclalcm civitatis disciplinam, iam pro re ipsa, iam
possint intericcta corpora condi, quibus civium convictus
pro causis, servare incolumem; si velint praecipuis socialis
et fructuosior fiat ct expeditior, ut denique omnes, modis
vitae servire requisitis; si velint ad hodiernae vitae usus
quidem ct gradibus opportunis, doctrinarum bona partici­
et leges Ipsas accommodare et novas expedire quaestiones,
pare queant.
tum vero fidem recte sentiant, culus generis sint sua mu­
nera quibusve terminis circumscribantur; atque tanta ani­
At enim communis omnium utilitas hoc etiam profecto
mi aequitate et integritate, tantoque ingenii/ acumine 273
“CL Pu Xll UtL EacycL
P^iHtaSiu, A. A. S. XXXI, >w,
voluntatisque constantia polleant, ut praeterquam quae
P «Η ·*Γί. 3./4.S. LUI. iy.:. p. 4i7 (1-E
opus sint sine cunctatione videant, ca etiam tempe­
‘•Ct. Pu XI Litt. Encyrl
Xiw, A. A. S. XXIII, X931. p. 3x5 facto
stive et valenter efficiant
(LE••CL
ιοβ7).
Pn XII N«nhui
datas ia festo Pmt«x
*le».
die i
Quod autem hominibus ad reipublicae administrationem
χχτηκν luaii ut
* 1941, A. A. S. XXXIIl, 1941. p. ko.
se conferre licet, id est certe suae dignitatis proprium,

•’CL Pn Utt. Encyti. Mil
Serit, A. A. S. XXIX. 1937, p.
rt UH. EocytL fimm Kedtnptoris, 4. A S. XXIX, 1957. P79
ΧΧΠΙ Litt. F.ucycl. Afofcr n Maguire, A.A.S. LllI, »9*1
(LE
el Pn XII ΝμλΙιμι
datos pnd. Nativ fi. N. I. C. P- ·· lue. I7&4Jaaoo 19O. AAS. XXXV, 1943. pp. 9-14·
•’Cl. Pn XI UlL EacycL D*w«»
A. A. S. XXIX. »737. p.
'^·7
<uin’pnd· x*u*· °- l ci (U.
P» XII
datm pxyi. Nathr.fi. N. I.C .«Λ *■ .** χχ·^-:,,£*
·'“*
'· D. N. I. c.
aauo 1941, A. A. 'S XXXV, 1943, pp f-M
4359

4360

1963 ΑΡΗ II

IOAN. ΧΧΙΠ, ENC. PACEM IN TEIlHlS, DE ORDINE CIVITATIS

etiamsi ad ml η I stroll one ni ipsam modis tantum participare
possunt cum civitatis statu convenientibus, cuius sunt
membra.
De celero ex co quod hominibus fas est ad reipublicae
administrat Ionem accedere, novae propterea iisdem am·
nlissimaeque praebentur utilitatis facultates. Quoniamque
in hac rerum condicione Ü qui civitati praesunt frequentius
in civium congressum ct colloquium veniunt, ideo aptius
quae ad commune bonum valeant ipsi cognoscere queunt;
atque etiam, cum alii publici ministri In aliorum locum
certis temporibus subeant, eorum idcirco auctoritas tan­
tum abest ut senescat, ut potius pro humanae societatis
progressionibus quodammodo revirescat 41.
Quibus ex propositis rebus plane nascitur, nostra hac
aetate ln iuridlciaJI civitatum compositione postulari pri­
mum, ut iurlum praecipuorum, quae hominum sint pro­
pria, summa qu.iedam, sententiis nimirum concisis et per­
spicuis conclusa, exaretur, inque universa reipublicae disci­
plina intexatur.
Postulatur deinde, ut, verbis adhibitis ad iuris doctrinam
accommodatis, uniuscuiusque civitatis publica constitutio
adornetur, qua scilicet definiatur quibus modis reipublicae
rectores designentur, quo vinculo hi conlungi alii cum aliis
debeant, quaenam eorum sint singulae diciones, denique
qua via ralfoneque ad agendum Ipsi obstringantur.
Postulatur denique, ut In specie iuris et officii rationes
379 desoi/bantur, quibus cives cum reipublicae moderatoribus
contineantur; utque distincte decernatur praecipuum eorumdem esse munus, civium iura ct munera agnoscere,
colere, Invicem componere, tueri, ad processus provehere.
Probari tamen eorum placitum nequit, qui profitentur»
sive e singulorum hominum, sive e quarundam societatum
voluntate, tamquam a primo et unico fonte, cum civium
iura et officia oriri, tum publicae constitutionis obligandi
vim manare, tum postremo civitatis principum imperandi
potestatem proficisci M.
At hae, dc quibus diximus, animorum appetitiones illud
etiam manifesto testantur, nostro hoc tempore homines
magis magisque fieri suae dignitatis conscios, atque adeo
incitari cum ad reipublicae administrationem participan­
dam, tum ad poscendum, ut propria, inviolabiliaque iura
in publica civitatis disciplina serventur. Neque haec satis;
nam homines nunc illud insuper poscunt, ut nempe civita­
tis auctoritates et ad normam publicae constitutionis
creentur, ct sua munera intra eiusdem terminos obeant.
III

Quod dc civitatibus Decessores Nostri saepe docuerunt,
idem placet nunc auctoritate Nostra confirmare: mutua
scilicet inter nationes iura et officia intercedere; ac propter­
ea earum necessitudines ad normam veritatis, iustitiae,
alacris animorum coniunctionis, libertatisque componendas
esse. Quae enim naturae lex singulorum civium vivendi
disciplinam regit, eadem mutuas etiam rerum publicarum
rationes moderetur oportet.

Quae sententia cuique facile patet, si consideret, mode­
ratores civitatum nullo modo posse naturali sua excidere
Z» digni/tate, dum suae communitatis partes agunt ciusque
bono prospiciunt; atque adeo nullo pacto iisdem licere
naturae legem, qua obslriguntur, deserere, quae est ipsa
regula morum.
Ceterum animo ne fingi quidem potest, homines. Idcirco
quod publicae rei regimini praeponuntur, necessitate cogi
suam exuere humanitatem. Contra lidem ob eam causam
amplissimae huiusmodi dignitatis gradum obtinuerunt,
quod, spectatis egregiis animi dotibus atque ornamentis,
partes reipublicae praestanlissimae habiti sunt.
Quin ellam ex ipso morali ordine consequitur, ut civili
hominum communitati necessaria sit auctoritas, qua rega­
tur, utque auctoritas in ipsum ordinem torqueri non pos­
sit, quin lllco corruat, fundamento suo destituta. Scilicet,
quae est Del ipsius admonitio: Audite ergo, reges, el intclfigite; discite, indices finium terrae. Praebete aures, ros qui
continetis multitudines, et placetis robis in turbis nationum.
Quoniam data est a Domino potestas vobis, et virtus ab Alliuimo, qui interrogabit opera vestra, et cogitationes scru­
tabitur M.
Ad extremum tenendum est, etiam quod attinet ad munCL Pn ΧΠ A’wn/iw raJiapkcnictu, datus pnd. Nativ. D. N. I. C. anno
A. S. S. XXXV, 1943, p. 11.
“CL Lxo>m XIII Epist. Apc
t.
*
JnRJrm 1* grati, Acta Ltonis XUt,
XXII, 1902-1503, pp. sa-So. wSap. 6, 2-4.

4361

η. 3110

tuas ordinandas civitatum rationes, auctoritatem ita esse
gerendam, ut commune omnium bonum promoveat, utpote
quae ad id in primis sit constituta.
In maximis autem communis boni praeceptis illud po­
nendum est, ut moralis ordo agnoscatur ciusque iussa in­
violate serventur. liene constitutus civitatum ordo in ho­
nestatis norma tamquam in rupe immola alque immutabili
inniti debet, quam mundi Auclor in ipsa rerum natura ma­
nifestam voluit, in animisque hominum nolis indelebilibus
insculpsit... Eadem, clarissimi luminis instar, praeceptorum
suorum luce rectum iter necessario ostendit cum singulis
hominibus, tum nationibus; qui quidem ex eius monitoriis,
salutaribus providisaue signis normas semper ductumque su­
mere debent, ne quidquid laboris / alque industriae ad novum 281
rerum ordinem instaurandum ab ipsis susceptum sit, saevis
vetuli procellis tradatur ac naufragio intereat M.
Atque principio statuendum est, mutua civitatum vin­
cula veritate gubernari oportere. Veritas autem postulat,
ut hac In re nulla prorsus ratio habeatur stirpium discri­
minis; ac propterea sanctum firmumque censeatur, civita­
tes omnes naturae dignitate inter se pares esse. Ad unam­
quamque earum igitur iure perlinet ut sit, ut proficiat, ut
adiumenta ad id necessaria possideat, ut denique in hoc
obtinendo adiplscendoque primum ln se periculum recipiat;
itemque legitimo iure postulare potest, ut bona fruatur
opinione, utque sibi debiti honores tribuantur.
Hoc nos docuit usus, homines saepissime Inter se discre­
pare, et quidem valde, scientia, virtute, ingenii vi, bono­
rumque externorum copia. Exinde tamen numquam iusta
causa nascitur, cur ii, qui ceteris praestent, alios sibi ob­
noxios quoquo modo faciant; quin potius iidem graviore
obligantur officio, ad singulos universos pertinente, alios
iuvandi ad perfectionem mutua opera adipiscendam.
Similiter contingere potest, ut inter nationes aliae aliis
praestent scientiarum incrementis, humanitatis cultu ac
rationum oeconomicarum progressu. /\t tantum abest ut
ob hanc excellentiam iis liceat Iniuste dominari in alias,
ut eaedem maiorem conferre operam debeant ad commu­
nem populorum profectum.
Ac re vera nequeunt homines natura aliis superiores
esse, cum omnes pari excellant naturali dignitate. Ex quo
consequitur, civiles quo^ie communitates nihil inter se
differre, si ipsarum dignitas a natura orta spectetur; sin­
gulae enim respublicae cuiusdam corporis similitudinem
gerunt, cuius me/mbra sunt homines. Ceterum, ut usu co- 282
gnitum habemus, iis omnibus rebus, quae ad sui nominis
dignitatem quoquo modo attinent, populi tangi solent, nec
immerito sane, quam maxime.
Tum veritas iubet, in plurimis illis inceptis, quae post
rccentiora technicorum inventa in usum inducta sunt, et
quorum ope populorum mutua cognitio fovetur ac propa­
gatur, serenas aequitatis normas omnino servari. Quod
minime prohibet, quominus populi suas ipsi virtutes in
praecipua luce collocent. Sed reiciendae sunt prorsus eae
fjervulgandi nuntios rationes, quibus alicuius populi fama
aedatur, veritatis et iustitiae praeceptis violatis54.
Iam porro mutuae civitatum necessitudines ad normam
iustitiae componendae sunt; quod requirit, ut simul iura
mutua agnoscantur, simul mutua officia persolvantur.

Quoniam vero civitates ius habent cl vivendi, ct progre­
diendi, et adiumentorum copiam adipiscendi suo profectui
necessariam, et primarias partes in hac re gerendi, et bo­
nam famam suam honoresque sibi debitos tuendi, ex co
efficitur, ut civitates pariter obstringantur officio effica­
citer tuendi singula huiusmodi iura, ct cos actus praeter­
mittendi, qui eadem laedere possint. Sicut enim in suis
privatis negotiis homines nequeunt sua persequi commoda,
cum iniusto aliorum detrimento, eodem modo civitates
non possunt, citra scelus, illud rerum suarum incrementum
appetere, quo aliae nationes iniuriam accipiant vel inique
opprimantur. In quam rem apte cadere videtur haec S. Au­
gustini sententia: Pernota iustitia, quid sunt regna nisi
magna latrocinia! se.
Scilicet contingere potest, ac revera contingit, ut com­
moda utilitatesque, quae civitates sibi quaerere conten­
dant, inter se / pugnent; discidia tamen inde orta non ar- 281
inorum vi, ncc fraude vel dolo sunt dirimenda, sed. ut
homines addecet, mutua rationum animorumque aestima·· CL Ρπ XII .Vam/tttt
datus prid. Nativ. D. N I. C. anno
1941. A. A. S. XXXIV', 1942, p. 16.
‘•CL Pn XII .ν«Λ»ί
datm prid. Nativ. D. Η. I. C anno
1940, .4. /<.S. XXXIII, 1941. pp- 5-14.
“ Di ciriiaU Dei, lib. IV, c. 4; PL. 4». iij; cl Pn XII N’*
Wwi -Ui rMowiau, datus pnd. Nativ. D. N. I. G anno 1939, -4. -4. S. XXXII, 1940,
PP· 5-U·

4362

IOAN. XXIII, ENC. PACEM I.V TERRIS, DE ORDINE CIVITATIS

1003 APR II

tione, rebns mature atque ex veritate perpensis, et con­
trariis sententiis ad aequitatem compositis.

bonorum, sive fortunarum, sive hominum ipsorum com­
meatus *e.

Quam ad rem peculiari modo pertinet ille publicarum
rerum cursus, qui inde a saeculo xix ubique terrarum in­
crebruit passim atque invaluit, quo fit ut homines eiusdem
stirpis sui iuris esse velint atque in unam nationem coire.
Quod cum pluribus de causis non semper effici possit,
illud exinde oritur, ut gentes pauciores numero intra fines
nationis alius stirpis saepe contineantur, atque cx hoc
quaestiones magnae gravitatis exsistant.

In huiusmodi causis peropportune fleri censemus, nt,
quoad possit, res operam, non nutem opera rem quaent.
Tunc enim plurimis civibus facultas praebetur rei familia­
ris amplificandae, quin, patrio relicto loco, magna cum
animi aegritudine et nliani petere sedem, ct novum am­
plecti rerum statum, et cum aliis civibus novas inire ra­
tionum consuetudines cogantur.

Hac in re aperte profitendum est, quidquid contra has
gentes agatur ad coercendum stirpis λΊβΟΓοπι atque incre­
mentum, Justitiae officiis graviter adversari; idque multo
magis, si prava huiusmodi molimina ad ipsam gentis in­
ternecionem spectent.

Immo vero lustiliae praeceptis apprime respondet, a
reipublicae moderatoribus efficacem dari operam prove­
hendis humanis condicionibus civium stirpis numero Infe­
rioris, nominatim quod attinet ad eorum linguam, ingenii
cultum, avitas consuetudines, opera et incepta in re oeco­
nomica 57.
Nihilo minus animadvertendum est, hos cives numero
pauciores, sive ob rerum statum, quem aegre ferre cogan­
tur, sive ob praeteritorum temporum eventus, haud raro
proclives esse ad ea, quae suae gentis sunt propria, plus
aequo efferenda: adeo quidem, ut vel Ipsa bona postha­
beant, quae omnium hominum sunt propria, quasi huma­
nae bonum bono suae ipsorum gentis servire oporteat.
Rationi vero consentaneum est, ut iidem cives commoda
quoque agnoscant, sibi ex peculiaribus hisce rerum adlunclis orta: ad ingenii sui nempe atque animi perfectionem
non parum conferre cotidianam cum civibus alio civili
284 culto imbutis consuetudinem; cum cx hac / paulatim ipsi
virtutes, quae ad aliam gentem pertineant, in sucum et
sanguinem suum convertere possint. Hoc tamen tantum
eveniet, si cives numero pauciores, cum clrcumiectls po­
pulis societate quadam inita, horum usus et instituta par­
ticipare studeant; non autem, si iidem contentiones serant,
quae incluras pariant innumeras, ac civilem nationum pro­
gressionem cohibeant.
Quoniam mutuae civitatum necessitudines ad normam
veritatis atque iustltiae componi oportet, tum ex actuosa
virium animorumque coniunctione eae incrementum ca­
pere debent. Id autem effici potest hinc atque illinc sociata
multiformiter opera; quod nostra aetate non sine saluta­
ribus fructibus evenit, quod attinet ad rationes oeconomi­
cas, ad rem socialem ct politicam, ad ingenii cultum, ad
civium valetudinem ct ad gymnicos ludos. Qua dc re ante
oculos habeamus ncccssc est, publicam potestatem suapte
natura non ad id constitutam esse, ut homines Intra fines
dumtaxat suae cuiusque nationis coërceat, sed ut tueatur
In primis commune civitatis bonum, quod quidem a bono
totius humanae familiae secerni certo nequit.

Ita fit ut civiles communitates, in suis consectandis uti­
litatibus, non solum aliis nocere non debeant, verum etiam
inter se consilia vlresquc conlungerc, ubi singularum civi­
tatum nisus ad optatos exitus pervenire non valeant; qua
in re maximopere cavendum est, ne quod quibusdam ci­
vitatibus prosit, aliis potius incommodum, quam utilita­
tem afferat.

L’tpote qui paternae caritatis sensibus Deo movente uni.
versos diligamus homines, acerbo cum animi maerore eo­
rum casus reputamus, qui politicarum rerum causa depuhl
patria sunt; horum enim profugorum multitudinem, no­
stra aetate sane Innumeram, plurimi incredibilcsque do­
lores semper comitantur.
Id profecto ostendit, quarumdam nationum principes
plus mmio circumscribere i ustae libertatis fines, intra quoi
singulis civibus liceat vitam agere homine dignam; immo
in huius exempli civitatibus quandoque vel Ipsum libertatii
ius aut in dubium vocatur, aut etiam plane tollitur. Quod
cum accidit, rectus civilis societatis ordo penitus evertitur,
nam potestas publica suapte natura ad lutandum commu­
nitatis bonum spec tat, cuius princeps officium est agno- Z56
scere honestos libertatis fines eiusque iura sarta tecta ser­
vare.
Propter hanc causam abs re non erit hoc loco homines
ad illud revocare, huiusmodi profugos personae dignitate
ornatos esse, iisque personae iura esse agnoscenda. Quae
iura profugi amittere non potuerunt, propterea quod na­
tionis suae civitate sint destituti.
lamvero inter humanae personae iura illud etiam re­
censendum est, licere cuique se in eam nationem conferre,
ubi aptius se posse speret sibi atque suis necessariis pro­
spicere. Quare rei publicae moderatorum officium est alie­
nos venientes excipere, el, quantum suae communitatis
sinit non fucatum bonum, eorum proposito favere, qui
forte novae societati sese velint aggregare.
Quas ob causas, publice probamus laudamusque, hac
data opportunitate, ca omnia incepta, quae fraternae coniunctionis vel Christianae caritatis principiis conformata,
eo pertinent, ut aerumnae eorum releventur, qui a suis
locis ad alia semigrare adigantur.

Ac facere non possumus, quin omnibus cordatis homini­
bus ad laudandum proponamus illa ex variis nationibus
instituta Consilia, quae in hac gravissimi ponderis re om­
nes curas collocant.
In contrariam vero partem non sine magno doloris sensu
videmus, in quibus civitatibus res oeconomicae magis pro­
fecerint, inibi immania parata esse bellica arma atque ad­
huc parari, in id maximis sive animi sive corporis bonis
collatis. Quo fit, ut, dum harum nationum civibus haud
levia onera tolcrarc est opus, aliae civitates subsidiis In­
digeant, quibus in re oeconomica et sociali progrediantur.

Culus quidem militaris apparatus probabilis causa ex eo
peti solet, quod pax —ita aiunt— in hisce rerum adiunctis
tuta esse non potest, nisi pari armorum apparatu innitatur.
Quare sl militaris res alicubi incrementum capit, fit conti­
nuo ut aliis etiam locis studia augendorum armorum cer- ~
tatim ingravescant. Ac si qua natio in atomicis belli instru­
mentis parata est, hoc aliis nationibus causam praebet
Tum etiam commune universale bonum requirit, ut ln
cur id genus arma, pari delendi vi praedita, sibi parare
unaquaque natione Inter cives et intericclas societates
contendant.
commercium omne cnus foveatur. Cum
M·enim
~___________
In multis
terrarum orbis partibus exstent hominum conlunctiones
Inde consequitur, ut populi perpetuo in metu sint, quasi
stirpe plus mlnusvc inter se dissimiles, prospiciendum est,
in cos procella impendeat, quae quovis temporis momento
ne alius stirpis homines impediantur, quominus cum alius
horrifico impetu commoveri possit. Nec immerito, cum re­
stirpis hominibus commercium habeant; quod aperte a
vera arma non desint. Quodsi vix credibile est, homines
nostrae aetatis rationibus dissidet, qua intervalla prope
esse, qui neces immanesque ruinas e bello orituras in se
285 submota sunt, quibus a populis populi / sclunguntur. Ne­
recipere audeant, infitiandum tamen non est, necopinato
que praetereundum est homines cuiusvis stirpis, praeter
incertoquc facto posse belli incendium exciri. Ac praeter­
proprias pecullaresquc doles, quibus a reliquis distinguun­
ea, quamvis immanis militaris apparatus potentia hodie
tur hominibus, alias habere cum Iisdem communes, easque
homines a bello suscipiendo deterreat, nihilominus tamen
magni momenti, quibus possunt tnagis magisque progredi
est cur timeatur, ne ipsa atomicorum instrumentorum ex­
et sese perficere, praesertim in iis, quae ad bona animi perimenta belli causa suscepta, nisi cessent, varia vitae
pertinent, lis igitur ius el officium est vitam degere cum
genera in terris grave in discrimen possint adducere.
ceteris societate coniunclls.
Quare lustitia, recta ratio, humanacque dignitatis sen­
Res est omnibus plane perspecta, alicubi terrarum distan­
sus instanter requirunt, ut desinant aemula rei militaris
tiam eue inter agrorum exercendorum spatia et incolarum
augendae studia; ut bellica instrumenta, quae variis civi­
numerum; alicubi inter soli divitias el prompta agrorum
tatibus praesto sunt, hinc inde, per idemque tempus mi­
vertendorum Instrumenta; atque adeo necessitatem a po­
nuantur ut atomlca arma interdicantur; ut Undem ad
pulis sociam operam postulare, quam sequatur facilior sive

MCf. Pu XII
dftttM pdd. Nitiv. D. N 1 C <ono
νμι, .4. 3 S XXXIV. iw, PP 10-**.
1303

I

p 4W ILE 39B4).
1364

1063 ΑΡΗ 1 I

IOAN. ΧΧΙΙΙ. ENC. PACEM IN TERRIS. DE ORDINE CIVITATIS

nomica progrediantur, ut cives vitam ducere valeant hu­
manae dignitati magis parem.
At in promptu illud est iterum iterumque ponendum,
ita po/pulis subveniatur opus esse, ut hi Incolumem liber- 290
tatem suam servare queant, atque, in hoc rei oeconomicae
et socialis progressu, sive praecipuas partes sibi esse tri­
buendas sentiant, sive in se huius efficiendae rei onus po­
tissimum recidere.
Qua de re Decessor Noster fel. rec. Pius XII sapienter
haec docuit: Novus rerum ordo, honestatis normis innixus,
prorsus prohibet quominus libertas, integritas atque incolu­
mitas laedantur aliarum nationum, quaecumque sunt earum
amplitudo ac tuendi se facultas. Quodsi fere necessario con­
tingit, ut maiores civitates, utpote quae uberioribus opibus
floreant ac potentia praestent, in societatibus de re oeconomica
cum minoribus civitatibus coniungendis normas ipsae sta­
tuant, nihilominus tamen his minoribus civitatibus aeque
ac ceteris praecedi nequit, salvo communi omnium bono, ius
rem publicam Ubere administrandi nullique. se addicendi
parti in nationum contentionibus, ut praecipit ipsum ius
naturale et ius gentium·, itemque ad has minores civitates ius
perlinet suum tuendi rei oeconomicae incrementum. Etenim,
tantummodo hisce iuribus in tuto positis, fieri potest, ut hae
minores nationes congruenter promovere queant commune
omnium bonum ac simul suorum civium prosperitatem, sive
in bonis externis, sive in rebus, quae ad animi cultum et
profectum attinent ·«.
Florcntiorcs Igitur respublicae, dum egcntloribus mullis
modis succurrunt, summopere vereantur necesse est pe­
culiares cuiusque gentis notas earumque civilia instituta
a maioribus tradita, itemque cavere debent a quovis do­
minandi consilio. Quod si factum erit, non parum certe
proderit ad omnium rerumpublicarum veluti communitatem
iungendam, quarum singulae, sibi suorum iurium officiorumque consciae, pari ratione ad omnium populorum prospe­
ritatem spectentM. /
291
Magis magisque nostris temporibus hominum animo
persuasio pervasit, controversias, quae forte inter populos
oriantur, non armis, sed pactis et conventis dirimendas
esse.
Persuasio haec, fatemur quidem, plerumque a terrifica
delendi vi, quae cum hodiernis bellicis instrumentis con­
juncta est, atque a timore calamitatum et horrendarum
ruinarum, quas arma id genus ederent, initium ducit. Qua­
re aetate hac nostra, quae vi atomica gloriatur, alienum
est a ratione, bellum iam aptum esse ad violata lura sar­
cienda.
Attamen saepe pro dolor populos videmus timori, tam­
quam supremae legi, esse obnoxios, atque idcirco in rem
militarem pecuniam impendere amplissima. Quod sc fa­
cere affirmant —nec est cur Iisdem fidem non adiungamus— consilio ductos non opprimendi, sed deterrendi alios
ab impetu faciendo.
Nihilo secius fore sperandum est, ut populi, mutuis
institutis necessitudinibus ct negotiis, melius agnoscant
humanae naturae vincula, quibus invicem consocientur;
intcllegantque pulchrius, in praecipuis communis naturae
officiis hoc esse collocandum, ut singulorum hominum po­
pulorumque consuetudines amori obtemperent, non timo­
ri; nam in primis amoris est homines adducere ad sinceram
nc multiformem rerum animorumque coniunctionem, unde
tot bona in ipsos manare possunt.

niant, mutua efficaciquc cautione adhibita. Omnibus viri­
bus prohibendum est —admonebat Decessor Noster ici. ree.
Pius XII— quominus generale omnium gentium bellum,
quod tot pariat incluras in re oeconomica et sociali, totque
JlagUla ac morum perturbationes habeat coniuncla, tertium
saepiat in humanam familiam *
·.
Omnibus tamen persuasum esse debet, non posse neque
rei militaris augendae Intermitti studia, neque arma im­
minui, neque —quod caput est— usquequaque armamenta
<le medio tolli, nisi huiusmodi ab armis discessus plenus
cxplctusquo sit atque ipsos attingat animos; nisi scilicet
283 omnes concordem / sinccramquc dent operam, ut cx ani­
mis metus atque anxia belli exspectatio poliantur. Id au­
tem poscit, ut pro suprema lege, qua hodie pax continetur,
alia prorsus subiciotur, qua statuatur, non in pari rei mi­
litans apparatu, sed In mutua tantummodo fide, veri no­
minis pacem inter populos firmam posse consistere. Quod
Nos fleri posse confidimus, cum dc causa agatur, non tan­
tum rectae rationis normis imperata, sed etiam summo­
pere optabili et bonorum uberrima.
Agitur in primis de causa, ratione imperata. Ac revera,
quemadmodum inter omnes constat, aut saltem constare
debet, mutuae civitatum necessitudines, haud secus ac
singulorum hominum rationes, non armorum vi, sed ad
redae rationis formam, hoc est ad normam veritatis,
lustitiae, actuosaequc animorum coniunctionis, sunt com­
ponendae.
Deinde huiusmodi causam vehementer dicimus expeten­
dam. Quid enim flagrantissimis non exoptet votis, ut belli
discrimina arceantur, pax vero incolumis servetur, firmiori busqué in dies muniatur praesidiis?
Postremo haec causa est bonorum uberrima, cum cius
commoditates in omnes prorsus recidant: scilicet in singu­
los homines, in domesticos convictus, in populos, ln uni­
versam demum humanae gentis familiam. Qua dc re haec
Decessoris Nostri Pii XII monitoria vox sonat adhuc ac
vibrat in auribus nostris: Pace nihil perire·, bellum omnia
perdere posse eo.
Quae cum ita sint, Nos qui vices in terris gerimus Ser­
vatoris mundi pacisque auctoris, Christi lesu, incensissima
totius humanae familiae optata interpretati paternaque
erga universos homines caritate permoti, officii Nostri
partes esse existimamus, homines rogare et obsecrare,
eos ln primis qui publicam rem moderantur, ut nullis curis
nullisque laboribus parcant, donec humanarum rerum cur2S9 sus cum hominis ratione dignitateque congruat./

In virorum consiliis, qui prudentia auctoritateque prae­
stant, penitus investigetur, qua potissimum ratione in
universo terrarum orbe mutuae civitatum necessitudines
ad humaniorem aequilibritatem conformentur; aequilibri­
tatem dicimus, quae in mutua fide, in pactionum sinceri­
tate, in condicionibus inviolate servatis posita sit. Haec
autem quaestio ita omni cx parte perpendatur, ut caput
emergat, unde amica, firma ac perutilia foedera initium
capiant.
Ad Nos quod attinet, supplices Deo preces admovere
non intermittemus, ut superna ope sua hos labores prospe­
ret atque fecundet.
Quin ct Illud accedit quod mutuae rerum publicarum
rationes ad libertatis normam sunt ordinandae. Cuius sen­
tentiae vis haec est, ut nulli nationi quidquam facere li­
ceat, quo alias iniuste opprimat, aut earum negotiis se
immerito interponat. Omnes contra aliis opitulentur necesse est, ut hac magis magisque sibi sint officiorum suo­
rum consciae, ut nova et utilia concntur, ut in quolibet
alacritatis genere per sc ipsae proficiant.
Quandoquidem omnes homines communi consortio et
originis, ct Christianae Redemptionis, et superni finis in­
ter se copulantur et ad unam coniungcndam Christianam
familiam vocantur, idcirco in Encyclicls Litteris Mater et
.Magistra, civitates opulentiores hortati sumus ad opem
multimodis ferendam civitatibus, quarum oeconomicae
progressiones essent in cursu ei.
Atque nunc, non sine magno animi Nostri solacio fate­
mur, huiusmodi monita late excepta esse; ac fore confidi­
mus, ut eadem in posterum adhuc latius excipiantur; ut
scilicet civitates egentiores quam primum ita in re oeco-**
**Ct. .VuH/rMi riidioftonHvi, datus prind. Nativ. D. N. I. C- anno ΧξΜΐ,
A. A. S. XXXIV, 1942, p. 17; el Brxtotcn XV Adtoftalio ad moderatores
populorum belbycranliurn, data dje i mensis agusti anno 1917, A. A.S. IX.
1917, p. 418.
·· CL ΛMfUiaj rMhopkanKUJ, datus die XXIV menus Augusti anno 193%
A. A.S. XXXI, 1939, p. 334·
“Λ. A. S. LIII, !0i, pp. 440-44« (1-E -041·
4365

n. 3110

IV

Recentiora scientiarum artiumque incrementa, cum plu­
rimum humanos mores affecerint, homines, quotquot ubi­
que terrarum sunt, commovent, ut magis magisque mu­
tuam coniungant operam intorque seipsos consocientur.
Hodie enim rerum, doctrinarum homlnumquc commeatus
valde sunt adaucti. Quare summopere increbruerunt mu­
tuae necessitudines civium, familiarum, interpositarumauc
societatum ad varias nationes pertinentium, frequent 10resque ineuntur inter moderatores variarum civitatum ra­
tiones. Per idem tempus aliarum civitatum res oeconomi­
cae magis in dies rebus oeconomicis aliarum con.lincntur; 292
rationes oeconomicae nationum adeo inter se gradatim
cohaerescunt, ut cx singulis simul iunctis quaedam quasi
ordinatio rerum oeconomicarum totius orbis exsistat; de­
nique progressus socialis, ordo, securitas ac tranquillitas
cuiusvis civitatis necessario cum ceterarum conectuntur.
”Cf Λ’μΛμ
datus prid. Nathr. D N. I. C. an» ihi
A. A. S. .XXXIV. 194a. PP 16-17.
·’ Ιολχχμ XXIII Litt. EucycL ΑΛιΛτ ct A/îjuIm, .4 A S LIII, i0t
p. 443 [LE 204 l-

1366

n. 3110

IOAN. XXIII, ENC. PACEM IN' TEIllUN, DE ORDINE CIVITATIS

I1IB3 APR II

Hisce positis, patet, singulas civitates, separatim a reliquis, suis utilitatibus congruenter consulere, seseque. ut
oportet, perficere prorsus non posse. Prosperitas enim ac
Êrocessus alicuius civitatis iam omnium aliarum prosperiitem ac progressum partim consequitur, partlm efficit.
Humanae unitatem consortionis nulla delebit aetas, eunt
ex hominibus eadem constet, naturalem dignitatem aequo
lure participantibus. Hac dc causa flagitabit semper ne­
cessitas, ex ipsa hominis natura orta, ut convenienter bono
universali studeatur, quod scilicet cunctae hominum fa­
miliae interest.
Praeteritis temporibus rerum publicarum rectores visi
sunt satis posse bono communi universali consulere; qui
quidem ad id contendebant sive per suae nationis legatos,
sive per conventus et colloquia hominum in civitate pracstantissimorum, sive per pacta et conventa: viis nempe
instrumentisque adhibitis, quae vel iure naturali, vel Jure
gentium, vel iure omnibus nationibus communi describe­
bantur.

'Jf

1blicac auctoritati sunt cum civibus, familiis, Interpositisque societatibus, regi ac temperari opus est subsidiarii
<officii principio: eodem aequum est necessitudines compo­
ni, quibus publica auctoritas universalis cum publicis
auctoritatibus singularum nationum continetur. Nempe
proprium huius auctoritatis universalis est quaestiones
perpendere ac dirimere, quae boni communis unlvenalisquc causa exsistant, ct vel res oeconomicas, sodales,
politicas attingant, vel ingenii cultum; quaestiones, dici­
mus, quae, cum summae sint gravitatis, latissime pateant,
atque acriter urgeant, difficiliores sunt habendae quam
ut a moderatoribus singularum civitatum feliciter expe­
diantur.
Scilicet eiusdem auctoritatis universalis non est neque
coercere, neque ad se revocare acta, quae sunt publicae
potestatis propria aliarum civitatum. E contrario ea con­
tendat opus est, ut in toto tcrarrum orbo dusmodi rcrum
status condatur, in quo non solum publica cuiusque na­
tionis potestas, sed / etiam singuli homines et Interpositi 235
coctus possint tutius sua munera obire, sua praestare of­
Nostris vero diebus mutuae civitatum consuetudines
ficia, sua iura vindicare w.
magnas habuerunt mutationes. Ex altera namque parte
Ut sciunt omnes, die xxvi mensis lunii anno mdccccxlv
bonum omnium gentium commune quaestiones proponit
conditum est Foederatarum Nationum Consilium —com­
summae gravitatis, arduas et quam primum solvendas,
pendiariis litteris O. N. U. distinctum— cui subinde
quod praesertim attinet ad totius orbis securitatem pacem­
adiccta sunt minora Consilia, ex membris constantia pu­
que tuendam; ex altera, singularum nationum moderato­
blica variarum nationum auctoritate nominatis, quibus
res, utpote qui inter se eodem sint Iure, quantumvis con­
magni momenti munera delata sunt, ubique terranun In
ventus studiaque multiplicent ad aptiora iuris instrumenta
Îjrovinciis explenda, quae ad rem oeconomicam et soclareperienda. Id tamen satis non assequuntur; non quo sin­
em, ad ingenii cultum, ad educationem et ad publicam
cera voluntate et alacritate ipsi careant, sed quia ipsorum
valetudinem pertinent. At Foederatarum Nationum Con­
auctoritas Idonea caret potestate.
silio id maxime propositum est, ut populorum pacem tuea­
tur atque confirmet, utque inter eos amicitiae necessitudi­
In hodiernis Igitur humanae societatis adiunctis, tum
nes iuvet ac foveat, in principiis sitas aequalitatis, mutuae
203 rcrum / publicarum constitutio ac forma, tum vis, qua in
observantiae ac multiplicis conspirationis in omnibus hu­
universis terrarum orbis nationibus pollet publica auctori­
manae industriae campis.
tas, bono omnium populorum communi provehendo sunt
impares habendae.
Cuius Consilii providentiae perspicuo est argumento Proftssio Universalis iurium humanorum, die x mensis De­
lamvero, si diligenter perpendantur hinc intima boni
cembris anno mdccccxlviii a Foederatarum Nationum
communis ratio, illinc publicae auctoritatis natura atque
Coetu generali rata habita. In cuius exordio Professionis
perfunctio, nemo est quin videat inter utramque rem ne­
asseveratur, illud potissimum populis ac nationibus uni­
cessariam intercedere convenientiam. Etenim moralis ordo,
versis esse expetendum, ut iura omnia libertatisque for­
quemadmodum publicam auctoritatem postulat ad bonum
mae, in Professione descripta, reapse agnoscantur et In­
commune in civili societate promovendum, similiter re­
noxia serventur.
quirit, ut eadem auctoritas id reapse efficere possit. Ex
Nos sane non praeterit, quaedam Professionis huius ca­
quo fit, ut civilia Instituta —in quibus publica auctoritas
pita minus probanda nonnullis visa esse; neque id imme­
vertitur, operatur suumque finem consequitur— tali for­
rito. Nihilominus Professionem eandem habendam esse
ma ac tali efficacitate sint praedita, ut ad commune bonum
censemus quendam quasi gradum atque aditum ad iuriconducere valeant viis ac rationibus, quae variis rerum
momentis apte respondeant.
dlclalem politlcamque ordinationem constituendam om­
nium populorum, qui in mundo sunt. Siquidem ea univer­
Cum autem hodie commune omnium gentium bonum
sis prorsus hominibus sollemniter agnoscitur humanae
quaestiones proponat, omnes contingentes populos; cumque
dignitas personae, atque iura cuivis homini asseruntur
huiusmodi quaestiones nonnisi publica quaedam auctori­
veritatem libere exquirendi, honesta, tis sequendi normas, 296
tas explicare possit, culus et potestas, et forma, et instru­
lustitiae officia usurpandi, vitam exigendi homine dignam,
menta aequa sint amplitudine, cuiusque actio tam late
alia deinceps cum hisce conjuncta.
pateat quantum terrarum orbis; tum exinde sequitur, ut,
ipso morali ordine cogente, publica quaedam generalis
Illud igitur expetimus vehementer, ut Foederatarum
auctoritas constituenda sit.
Nationum Consilium magis atque magis valeat formam
atque idonea instrumenta sua ad munerum suorum am­
Haec autem generalis auctoritas, cuius Imperium ubique
plitudinem nobilitatemque accommodare. Utinam quam
terrarum vim habeat, idoneisque Instrumentis ad commune
primum tempus adveniat, quo Consilium hoc humanae
bonum universale conducat, omnium utique populorum
personae lura efficienter tueri possit: iura dicimus, quae,
consensione condenda est, non vero vi imponenda. Quod
cum ab humanae personae dignitate proxime oriantur,
ex eo nascitur, quod, cum huiusmodi auctoritas efficaciter
hanc ob causam universalia, inviolabilia atque incommu­
munere suo perfungi debeat. Idcirco aequabilis in omnes,
tabilia sunt; eo vel magis, quod, cum hodie homines in
a studio partium prorsus aliena, atque ad commune om­
sua cuiusque natione publicae rei magis in dies participes
nium gentium bonum intenta sit oportet. Nam sl a potensint, actuosiore usque studio res omnium populorum pro­
tloribus nationibus haec universalis auctoritas vi impone­
sequuntur, atque plus plusque sibi sunt conscii, ad uni­
retur, timendum sane esset, ne ea vel paucorum commodis
versam hominum familiam se, ut membra viva, pertinere.
serviret, vel ab aliqua staret natione; atque propterea Ip291 slus actionis vis et efficacia in discrimine versaretur. / Li­
cet enim nationes valde inter se discrepent bonorum ex­
ternorum Incremento armorumque apparatu, tamen sum­
mo studio tuentur luris aequalitatem suaeque vivendi di­
sciplinae praestantiam. Quare non immerito civitates aegre
Hoc loco filios Nostros Iterum adhortamur, ut in partem
potestati subsunt, aut quae ipsis vi iniungatur. aut a qua
rei publicae administrandae alacriter veniant, utque sociam
condenda afuerint, aut quam sua sponte non sint am­
navent operam ad totius humani generis et suae cuiusque
plexae.
civitatis commoda provehenda. Neque minus iidem, Chri­
stiana luce collustrati caritatcquc ducti, contendant opus
Ut de singularum civitatum communi bono, ita de ge­
est, ut instituta sive ad res oeconomicas, sive ad res socia­
neralibus omnium civitatum utilitatibus iudicari non pot­
les, sive ad doctrinas civilemque cultum pertinentia adeo
est, nisi ratione habita humanae personae; quapropter
publica unlvenallsque auctoritas eo maxime spectare de­
n°iQ
ut etiam ndiuvent ad se meliores
laciendos, In ordine cum rcrum naturalium, tum rerum,
bet, ut humanae personae Iura agnoscantur, in debito ha­
quae supra naturam sunt.
beantur honore. Innoxia serventur, in re augeantur; quod
efficere potest vel Ipsa per se, si res ferat, vel in universo
chriSsS^'nri^.1
fIViRm CU,lUrn reclls "Ormls
terrarum orbe rerum condicionibus institutis, quibus la­
lanisque principiis imbuendum, satis non est filios
vantibus singularum civitatum principes sua possint com­
wüin
Aclioc« Catholica ex lUUie dioemodius munera sustinere.
.<. 4.S. XL. p. 4X3.
’
12 mcûw* Sepinubris anno 194S,
Ad haec, sicut In singulis civitatibus rationes, quae pu4367

4368

1903 APR 11

IOAN. XXIII. ENC. PACEM IN TERRIS. DE ORDINE CIVITATIS

Nostros caelesti fidei lumine frul atque boni provehendi
ardore permoveri; quin etiam requiritur, ut ipsius civilis
cultus institutis se interserant cfficaclque actione eadem
Intus attingant.
Verum, cum praesens humanae civilisque vitae cultus
maxime doctrinis et technicorum Inventis conspicuus sit,
nemo sane potest se publicis institutis insinuare, nisi sit
297 scientia ac/ doctrina peritus, sit ad technicorum artes
Idoneus, sit denique professionis suae exercendae expertus.
Quae tamen omnia nullo pacto sufficere existimanda
sunt, ut cotidianae vitae necessitudines ad humaniorem
usum conformentur; qui utique veritate innitatur necesse
Mt.luslltln temperetur, vim suam a mutua hominum cari­
tote capiat, libertatis consuetudinem teneat.
Ad quorum consiliorum effectum ut re vera homines
perveniant, iisdem diligentissime elaborandum est, ut pri­
mum in huius vitae rebus efficiendis leges servent, unius­
cuiusque rcl proprias, normasque retineant, uniuscuiusque
naturae convenientes; ut deinde suas Ipsorum actiones ad
morum praecepta conforment, atque idcirco ita se gerant,
perinde ac sl vel ius suum exerceant vel officium praestent.
Quin et illud ratio flagitat, ut homines quasi Dei providis
consiliis mandatisque, ad nostram salutem spectantibus,
obtemperantes, animique conscientiam non praetermitten­
tes, Ita In vitae actione se habeant, ut res ad scientias, ad
technicorum artes, atque ad professiones suas attinentes,
cum praecipuis animi bonis omnino coniungant.
Est hoc etiam in confesso, in civitatibus nempe, Chri­
stiana doctrina antiquitus excultis, civilia instituta in prae­
senti florere quidem scientiarum artiumque progressioni­
bus, ct Instrumentis abundare ad quaelibet proposita as­
sequenda idoneis, sed saepe Christianis velutl incitamentis
et afflatu tenuiter imbui.
Quomodo autem id fieri potuerit iure merito quaeritur,
cum ad llliusmodi leges instituendas operam haud exiguam
contulerint et conferre pergant, qui Christianum profitean­
tur nomen ac re vera vitam suam saltem ex parte ad evangellcas normas conforment. Cuius rei causam ex eo proficisci
putamus, quod ipsorum agendi ratio cum sua fide non co­
haereat, Par ergo est ut mentis animique unitas ita in iis
reficiatur, ut in eorum actionibus fidei lumen amorisque
298 vis simul dominentur. /
Quod in christifidelibus religiosa fides ab agendi ratione
saepe saepius dissidet, id ex hoc etiam oriri censemus,
quod iidem Christianis moribus christianaequc doctrinae
institutione haud satis sunt exculti. Contingit enim ni­
mium saepe plurimisque locis, ut non aeque religiosis re­
bus cognoscendis atque externis iidem operam dent, atque,
cum studia scientiarum ad summum perducant, circa vero
religiosam institutionem, elementa communiter non exce­
dant. Cogit Igitur necessitas, ut adulescentium institutio
sit plena, sit continua, sit talibus modis tradita ut religio­
sarum rcrum cultus animique probitas aequis passibus pro­
cedant una cum scientiarum cognitione et cum cotidie
progredientibus technicorum artibus. Praeterea adulescen­
tes instituantur oportet ad sua cuiusque munera apte
sustinenda <s.
Sed tamen hac in re opportune monere iuvat, quanto­
pere sit arduum satis recte intellegere quid re ipsa inter
humanos eventus et lustitiae rationes intersit, hoc est pro­
be circumscribere, quibus gradibus qulbusve formis prin­
cipia doctrinae et monita sint ad praesentem humani con­
victus statum componenda.
Atque co difficilius est gradus et formas huius generis
definire, quo aetas haec nostra, in qua quisque debet ope­
ram suam ad commune bonum universale ponere, celeriore
agendi impetu incitatur. Quam ob causam, cum cotidie
videndum sit quemadmodum res sociales ad lustitiae ra­
tiones sint congruentius accommodandae, tum vero est
cur filii Nostri non opinentur, se cessatione posse consiste­
re, ct in habito acquiescere itinere.
Immo enim vero omnes homines decet iudicarc ea, quae
ad hoc usque tempus a se facta sint, non esse ad necessi­
tatem satis, atque adeo sibi esse in dies maiora ct aptiora
incepta suscipienda, quod attinet ad societates bonis gi­
gnendis, ad corporatorum hominum collegia, ad coetus ci299 vium artes profiten/tium. ad publicas rationes civium se­
curitati procurandae, ad instituta ingenii cultui provehen­
do, ad luris disciplinam, ad rei publicae formam, ad vale­
tudinis auxilia, ad exercitationes ludicras, postremo ad
huius generis cetera. Haec namque omnia aetas nostra
desiderat, qua homines, post individua corpora inventa,
"Ct Ioamxts XXIII Litt. Encycl. Main rt Magistra, A. A, S. LTII,
0J, p. 454 iLE 39841.
4369

η. 3110

caelique spatia perrupta, vias rimantur novas ad infinita
prope spectantes.
Quae ad hunc locum principia in medio posuimus, tum
ex ipsa rerum natura, tum persaepe cx ordine iurium na­
turalium initium capiunt. Qua de re in huiusmodi princi­
piis efficiendis contingit crebro, ut catholici homines ope­
ram multimodis socient vel cum Christianis ab hac Apostolica Sede selunctis, vel cum hominibus Christianae quidem
fidei omnino expertibus, sed rationis participibus et natu­
rali morum integritate ornatis. Quod cum eoenit, U qui
catholicum pro/itentur nomen, maximopere prospicianl, ut
siblmetipsis semper constent, neoe ad ea media consilia
descendant, e quibus aut religionis aut morum integritas ali­
quid detrimenti capiat. Pariter tamen se tales praebeant,
qui et aliorum sententiam aequa perpendant benignitate, et
omnia ad utilitates suas non reterant, et parati sint ad ea
cum fide coniunctisque o iri bus efficienda, quae vel suapte
natura sint bona oel ad bonum conducibilia ··.

Omnino errores ab lis qui opinione labuntur semper
distinguere aequum est, quamvis de hominibus agatur, qui
aut errore veritatis, aut impari rerum cognitione capti
sint, vel ad sacra, vel ad optimam vitae actionem
attinentium. Nam homo ad errorem lapsus iam non huma­
nitate instructus esse desinit, neque suam umquam per­
sonae dignitatem amittit, cuius nempe ratio est semper
habenda. Praeterea in hominis natura numquam facultas
perit et refragandi erroribus, et viam ad veritatem quae­
rendi. Neque umquam hac in re providentlssimi Dei au­
xilia hominem deficiunt. Ex quo fieri potest, ut, si quis
hodie / vel fidei perspicuitate egeat, vel In falsas discesse- 300
rit sententias, possit poslmodum. Dei collustratus lumine,
veritatem amplecti. Etenim si catholici homines, rerum
externarum causa, cum hominibus consuetudinem iungant,
qui vel nullo modo vel non recte in Christum credant, quia
in errore versantur, tum vero illi sive occasionem sive in­
citamentum his dare possunt, ut ad veritatem traducantur.
Inde deinceps par omnino est, a falsis philosophorum
placitis de natura, de origine, de fine mundi et hominis
plane incepta distinguere, quae sive res oeconomicas et
sociales, sive ingenii cultum, sive civitatis temperationem
contingunt, etiamsi incepta hoc genus ab illis placitis
originem et incitamentum ducant; quoniam, dum formula
disciplinae, postquam definite descripta est, iam non mu­
tatur, incepta illa utpotc quae in mutabilibus rerum con­
dicionibus versentur, his non possunt quin sint admodum
sane obnoxia. De reliquo quis eat infitias, in hisce inceptis,
quatenus videlicet cum rectae rationis praeceptis congruant,
el iustas hominis appetitiones referant, posse aliquid boni
el probandi inesse?
Has ob causas cadere aliquando potest, ut quae congres­
siones de rerum usu antehac ad nullam partem utiles visae
sint, nunc vero fructuosae aut iam re vera sint, aut futu­
rae prospiciantur. Sed diiudicare utrum eo perventum sit
necne, practereaque statuere quibus modis qulbusve gra­
dibus sint coniunctim quaerendae veri nominis utilitates
in regione vel rerum oeconomicarum ct socialium, vel doc­
trinarum vel publicae administrationis. haec omnia una
docere potest prudentia, virtutum cunctarum moderatrix,
quibus cum singulorum» tum consociatorum hominum vita
regitur. Quare sl res catholicorum hominum agitur, de
huius exempli causis decernere ad cos viros potissimum
pertinet, qui in civium communitate inque harum rorum
provincia primas agunt; dummodo tamen praeterquam
principia iuris naturalis servent, doctrinae etiam de robus
socialibus, quam tradit Ecclesia, obsequantur, / auctorita- 301
tunique ecclesiasticarum monitis pareant. Neminem enim
praetereat oportet, Ecclesiae ius ilemque officium esse,
non solum fidei morumque doctrinam tutari, sed etiam
auctoritatem suam apud filios suos in regione rerum ex­
ternarum interponere, cum diiudicare opus est quomodo
doctrina eadem sit ad effectum adducenda l7.
Re ipsa non desunt qui, utpote magnitudine animi or­
nati, cum sibi rerum ndiuncta occurrant vel parum vel
nullo modo cum lustitiae rationibus convenientia, tum et
omnia instaurandi studio flagrent, et ad id tali ferantur
impetu, qui rerum publicarum quaedam quasi conversio
videatur.
Quibus Illud esse in promptu velimus, ex naturae ne­
cessitate omnia crescere gradatim, atque Idcirco in huma·· 1Mp 456.
•’/HL, p. 456: et. Luws XIII Ep«! EncycL
Drt.
Lam is Xllf, V, 1085. p. irt; Ρπ XI Utt EncTci. Uèt Anaae, A A S
XIV, I9J2. p.
cl Pu XII JIàkWis ad DdataUt
Isttrnftltoaki
Sodalitatum tnuboroni cathobcanim ob communem Coavratum Kama
*
coadunatas, babils die il mcosH S^ptrmbm anno
A .< 5 XXXIX.
J947. P- 4-6.

η. 3111-3112

SACRA CONGREGATIO CONCILII - IOANNES XXIII

1033 ΑΡΗ 22-AL1I 10

nis institutis nihil posse ad melius perduci, nisi pedetcmppacem reliquit: Pacem relinquo vobis, pacem meam do ro­
tim ab interiore parte agatur. Quod idem Decessor Noster
bis: non quomodo mundus dat, ego do vobis
fel. rec. Pius XII monet his verbis usurpatis: Iam non in
Hanc ergo pacem n divino Redemptore nobis allatam·
uderis disciplinae perturbatione, sed in bene constituta re­
ab / ipso summis precibus petamus. Abstergeat ille ab ho- 3.4
rum progressione salus atque iustitia sitae sunt. Etenim ani­
minum animis quidquid pacem labefactare potest, ommi effrenatio omnia semper destruxit, nihil aedificavit: cu­
nesque in veritatis, iustitiae frateraaeque caritatis testes
piditates incendit, numquam sedavit. Ea denique, cum non­
fingat. Suo praeterea lumine eorum qui populis praesuat
nisi odia ruinasque serat, tantum abest ut altercatores inter
mentes collustret, ut una cum dignis prosperitatibus, ci­
se conciliet, ut magis homines politicasque factiones cogat
vibus pulcherrimum pacis donum lutum praestent. Ad
supra parietinas, discordia partas, pristinum opus summo
ultimum, omnium hominum voluntates Christus incendat
labore restituere et.
ad repagula perfringenda, quibus alii distineantur ab aliis,
Cum gravissimis igitur magnanimorum virorum mune­
ad caritatis mutuae confirmanda vincula, ad alios Intelle­
ribus Illud maxime coniungi potandum est, ut, veritate,
gendos, ad ignoscendum denique iis qui inlurlam Intulerint.
Iustitia, caritate, libertate magistris ac ducibus, novas iiIta nimirum ut, eo auctore ct auspice, populi omnes inter
dcm necessitudinum rationes in hominum societate consti­
se fraterno more complectantur, in Usque semper floreat
tuant: hoc est tum singulorum civium inter sese; deinde
semperque dominetur optatissima pax.
302 inter cives et civitates / suas; tum civitatum inter se; tum
Extremum Id ominanles. Venerabiles Fratres, ut eiusdenique hinc inter singulares homines, familias, interposita
modl pax ad greges prorepat vobis commissos, per com­
corpora, singulas civitates, illinc universorum hominum
modum maxime tenuissimorum hominum, qui peculiari
communitatem. Quod profecto munus nemo praeclarissi­
egeant adiumento et tutela, Apostolicam Benedictionem
mum non censucrit, quippe quo vera pax, luxta ordinem
voblsmetipsis, sacerdotibus ex utroque clero, religiosis vi­
a Deo statutum, coalescere possit.
ris virginibusque Deo devotis, ct christifidcllbus omnibus,
Ad hos ergo viros, nimis certe pro necessitate paucos,
sed iis nominatim, qui Nostris hisce hortationibus magno
sed de hominum consortione mirifice meritos, dignum est
animo parebunt, permanter in Domino impertimus. Uni­
a Nobis pertinere publicam laudem, simul invitationem
versis vero bonae voluntatis hominibus, ad quos etiam
ad urgendum propositum salutiferum. At per idem tem­
hae Litterae Nostrae Encyclicae pertinent, salutem el
pus in spem inducimur, fore ut ad hos viros alii multi,
prosperitatem a summo Deo imploramus.
praesertim e chrisllfldelibus, officii conscientia et caritate
Datum Romae, apud S. Petrum, In Cena D. N. L C.,
Incitantibus, accedant. Quicumque enim Christo nomen
die xi mensis Aprilis anno mdcccclxiii. Pontificatus No­
dederunt, eos admodum decet in hac hominum congrega­
stri quinto.—Ioannes Pp. XXIII.
tione, et lucis velutl scintillas, ct amoris quasi alimenta,
et totius tamquam fermentum multitudinis fleri; quod eo
» Io. 14, 17.
magis eveniet, quo cuiusque animus artius cum Deo conlungctur.
Adn A- ERUCCULEP.I in P
l.
*
clero 42 G963) 581-587; R. C
DA in PrM 53 (1964) 93-123: E. CHIAVACCI in ME 88 (1963) 234-2=4:
Nam nulla sane pax, In hominum universitate insidet,
J M. DEZ-ALEGR1A in PrM 53 (1964) 68-92; J. FUECHSin PrM 53(1964)
nisi In uniuscuiusque hominis animo ea insederit: nisi vi­
*
8-32
G GSMONDI in Perfice munu
*
38 (1963) 337-343. J GOENAGA
ir PrM 53 (1954) 149-168; L. ORSY in PrM 53 (1964) 124-143; G. TAdelicet quisque in semetlpso ordinem servaverit, quem
LIERCIO in Pal- clero 43 (1984) 67-92. 113-129, 16&-15S; M. ZALBA
Deus servari iussit. Qua de re Ita S. Augustinus hominem
in PrM 53 (1984) 31-87.
rogat: Vult autem mens tua idonea esse vincere libidines
tuas! Subdatur maiori et vincet inferiorem: et erit pax in
te: vera, certa, ordinatissima. Qui est ordo pacis huius'1
Deus Imperat menti: mens carni: nihil ordinatius °.
3111
Nimirum Igitur quae hactenus de quaestionibus docui­
mus, hominum societatem tantopere in praesentia sollici­
1963 APR 22.-SC CONCILII, RESCRIPTUM. PART.·
tantibus, cumque humanae communitatis profectibus quam
maxime coniunctls, ea utique in animum Nostrum acerri­
Facultas datur dispensandi a lege ieiunh et absti­
ma Illa desideratio Inlecit, qua omnes homines flagrare
nentiae, EXCEPTA FERIA VI IN PASSIONE DOMINI, OB
constat, quotquot bona voluntate ornantur, pacem nempe
FORMAM PECULIARIS ALLERGIAE
hisce in terris confirmari.
Romae, 22 Aprilis 1963
Quippe qui —licet muneri impares— eius vicaria po303 testate / fungamur, quem nuntius ille, praesagientis animi
Preces—The Bishop of Rockford humbly petitions Your
divinatione, Principem pacis appellavit ’·, Nostrarum esse
Holiness for the faculty to dispense from the law of abstinence
partium ducimus cogitationes, curas, viresque Nostras huic
on Fridays and other days of abstinence N. N. who has a
communi omnium bono provehendo dicare. Attamen pax
serious allergy lo all types of food that happen to be required
on Fridays (eggs, milk products, fresh fruit, orange juice,
inane verbum est, nisi in ea rerum compositione vertitur,
wheat, and sea foods) and, according to the doctor’s orders,
quam omni quidem spe commoti Nostris hisce Litteris
has been advised to avoid all contact with such foods at least
Encycllcis quasi primis lineis adumbravimus: compositio­
until the allergy can be controlled.
nem dicimus In veritate positam, ad Iustitiae praecepta
Rescr.—The Sacred Congregation of the Council, after at­
constitutam, caritate altam et expletam, libertate postre­
tending
lo the recitals of the Bishop of Rockford, graciously
mo auspice effectam.
grants him the faculty requested for as lonç as the declared
Quae quidem res tam magnifica tamque excelsa est
reason perdures and with the exception of Good Friday.
existimanda, ut eam homo, etsi bona laudeque digna vo­
* Ordinario P.ockfordiccsi. Prot N. 82788/D· EOUSCAREN VI
luntate praeditus, si suis dumtaxat viribus elaboret, ad
p
670.
exitum ullo modo perducere nequeat. Scilicet ut hominum
societas regnum Dei quanta maxima potest similitudine re­
ferat, Ipsius caelestis Numinis auxilio vehementer est opus.
3112
Rerum igitur ordo ipse poscit, ut per sacros hos dies,
supplices illi admoveamus preces, qui suis acerbissimis
1963 MAI 10.-IOAN. ΧΧΠΙ. CHIR. AAS 55 (1963) 579-580
cruciatibus suaque morte non modo peccata diluit, fontem
ct caput discidiorum, miseriarum, inaequalitatum, verum
Praemium constituitur v. d. «Fondazione Premto
etiam suo profuso sanguine hominum genus cum caelesti
Internazionale dells. Pace Giovanni XXIII», eiusdemPatre suo In gratiam reduxit, pacis muneribus impertitis:
que Statuta promulgantur
/pie enim est pax nostra, qui fecit utraque unum... Et veniens
evangelizavit pacem vobis, qui longe fuistis, ct pacem lis
IOANNES PP. XXIII
qui prope 7l.
Atque in sacris horum dierum ritibus idem resonat nun­
λ olendo Noi manifestare ancora una volta 1’npprezzatius: Surgens lesus Dominus Noster, stans in medio disci­
mento perché il Premio della Pace 1963 è stato dalla «Fonpulorum suorum dixit: Pax vobis, alleluia: gavisi sunt disci­
dazione Internationale Premio E. Balzan» conferito al Capo
puli viso Domino
Itaque pacem nobis Christus attulit,
deUa Chlesa Cattolica, c sempre nel fervido e fiducloso
desiderio che la Pace si stabilises fra gli uomini c le genti,
‘•Ct XflocWi· »1 opifice» ex I Ulixe dxoecnibu
*
Ror.xe coidusxto»,
m??lXCMMwncUar-vcrità’ nc,la Slustizia, nel!’amore
babtU ia fr»to Pfnt
emtrî.
*
dk 13 meml» luna inno 1943. A. A. S. XXXV,
Vrtn» M K
Enclcllca Pacem in terris, 11 aprile
1943, P- >75·
··
/hflutumM.. S. Avcvrtnu Sawcnti pnl Afenrutc.
a<b nlamr? slablHto
fondare, alia Nostra
Roma, 19JO. p M3 " CL I*. 9, 6. n Efk. 1, 14-17. T* Kr»p. ad
Ρ“"’ pC' qUa,c “elt,amo » proMat . ia lerU VI Infra <xt. Pischxr.

SACRA CONGREGATIO STUDIORUM

1963 MAI 23-27

STATUTO

Art. I. Costiluzione - Personalità gluridlca - Sede. È
costltultala «Fondazionc Premio Intemazlonalc della Pace
Giovanni XXIII·.
La Fondazionc ha personality giuridica propria c sede
nella Clttâ del Vaticano cd ha faclltft d’lstitulrc Ufficl
ammlnlstratlvi nel tcrrltorl della Confederazione clvctica
e della Rcpubbllca Italiano, ed anche nel territorl di altri
Stati.
Art. II. Scopo. Scopo della Fondazionc ύ di incoragglorc inizlallvc in favore dei Ia vera pace c fraternité
Ira gli uomini e le nazioni mediante nttribuzlone dl premi
ÜW periodici./
Art. III. Patrimonio. Il patrimonio della Fondazlone
è costituito dall’ammontare del Premio Balzan della Pace
1963 c dalle liberalità inter vivos e mortis causa che
saranno devolute alla Fondazlone.
Art. IV. Organi - Happresenlanza Sono organi della
Fondazlone:
A) Il Consiglio, composto del Nostro Cardinale Scgregario di Stato «pro ternpore>, che ad esso preslede ed ha la
nippresentanza legale della Fondazlone, e di quattro altrl
membri da Nol nominati per la durata di tre annl.

B) La Segrcteria, che è organlzzata e dlretta dal Con­
siglio, 11 quale nomina il Scgretario e i suoi collaborator!.
Art. V. Assegnazione Premio. Il Premio della Fon­
dazionc è distribuito ogni triennio.
Saranno presi accordl con la Fondazlone Internazionale
Premio E. Balzan affinchè la medcsima Fondazlone Balzan
non attribuisca 11 proprio Premio della Pace nell’anno in
cul sia assegnato il Premio della Pace Giovanni XXIII.
Art. VI. Regolamento. Il Consiglio emanerà il regolamento per 11 funzionamento della Fondazlone.
Il présente Chirografo sarà pubblicato ncgli Acta Apostolicae Sedis.

Dato dal Nostro Palazzo Aposlollco Vaticano, il giomo
lOmagglo dell'anno 1963, qulnto del Nostro Pontlficato.—
Joannes Ρρ. XXIII.

3113

1963 MAI 23.-SC STUDIORUM, DECRETUM. PART.·

Facultas Theologica SS. Teresiae a Iesu et Ioannis
a Cruce, Ordinis Carmelitarum Discalceatorum, in
Urbe, titulo Pontificio honoratur
Sacra Congregatio de Seminariis et Studiorum Universi­
tatibus, attentis supplicibus litteris Praepositi Generalis
Ordinis Carmelitarum Discalceatorum, Magni Cancellarii,
cum perpenderit uberes fructus a Facultate Theologica
SS. Teresiae a lesu et Ioannis a Cruce in Urbe, eiusdem
Ordinis alumnis reservata, peritisslmls adlaborantibus Ma­
gistris, per viginti septem iam annos a canonica erectione,
tum quamplurimis tironibus sana doctrina scientiflcc im­
buendis informandisque, tum praeclaro Theologiae prae­
cipue Ascetics e et Mysticae thesauro ad Divi Thomae
Aquinatis rationem methodum et principia, dilucidando,
augendo, provehendo vulgandoque feliciter latos, ut lau­
datum theologicorum studiorum domicilium, ouater cen­
tenaria recurrente Reformationis Tcresianae celebratione,
merita notetur laude, et ad laetiores attingendas segetes
in annos excitetur, delatas sibi preces libenter excipiens,
potestate a SSrho D. N. Johanne Div. Prov. Pp. XXIII
sibi concredita, Facultatem Theologicam SS. Teresiae a
lesu et Ioannis a Cruce in Urbe Pontificio titulo honestat
atque decorat, omnibus ipsi agnitis tributisque iurlbus,
privilegiis, honoribus atque officiis, quibus studiorum
Universitates vel Facultates hoc auctae titulo fruuntur
vel frul poterunt, contrariis quibuslibet minime obstan­
tibus.
Datum Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis dc
Seminariis et Studiorum Universitatibus, die xxm m. mali.
In Ascensione D. N. I. Ch., anno reparatae salutis mcmlxiii.
loseph Card. Pizzardo, Praefectus. Dinus Staffa, a Ster.
•Pre!. N. 613/83 S: AOCD 8 (1983) 83. Vide Litt. S. C. do Semina­
rii·. diei 23 xsan J983. Prot. N. 513/83.69, merita huius Facultatis thoo«■igicao oxioûentes: AOCD 8 (1963) 34-83.

4373

n. 3113-3114

3114
1963 MAI 27.-SC STUDIORUM, LIT. CIRCULARES. PART.·

Cursus de tabulariis seu archivis ecclesiasticis ordi­
nandis (v. Archivistica) instituitur penes ommia
Seminaria Maiora Italiae

Roma, 27 magglo 1963

Ecccllenza Reverendissima, In una recente Udienza concessa
a Sua Eccellenza Mons. Scgretario di questa Sacra Congref'axione, il Santo Padre Giovanni XXIII, complaccndosi per
e iniziatlvc con cui s’lntende di celebrare 11 quarto centenario
del Concilio di Trento (cfr. nostra Lettcra alPEplscopato, In
data 23 febbralo 1963, num. 348-63) [LE 3103], ha fatto
conoscere il suo vivo desiderio che cta detta celebrazione sl
prenda anchc motlvo per sottolineare l’opportunité di educare
gll alunni del Santuario alia scrupolosa conservazlone dei
patrimonio archlvlstico, come parte Integrante della stessa
attività pastorale. Certamente anche l’inscgnamento deil’archivistica, tra le varie discipline, contribuisce a quella comple­
ta formazione, che rende II Sacerdote tperfello uomo di Dio, ad
ogni opera buona addestrato» (2 Tim. 3, 17).
Dl ciô consapcvole, la Santa Sede ha rlchiamato piü volte
Tattenzione dei Ciero sulTimportanza che rlveste 11 buon
funzionamento degli archivi per la vita della Chlesa. G iova
ricordare ad es. Ia CostituzJone Apostollca 'Maxima vigilantia»
dei 14 giugno 1727 (cfr. Codicis luris Canonicis Fontes, vol. I,
pp. 636-640), nella quale Benedetto XJII, menlre emana
prowide norme, rievoca Tcsperienza del suoi Predecessor! e
dl eminenti figure dell ’ Ep Iseo pa to, con partlcolare riferimento a
quella luminosa di San Carlo Borromeo, che aveva già for­
mulate, in materia, canoni cosl sapienti, da doversl consi­
derare anche in seguito una guida exemplare.
In tempi a noi piü vlclni, è di fondamentale importanza la
Letters Circo lore che TEm.mo Card. Pietro Gasparri, Scgre­
tario di Stato dl Sua Santith Pio XI, inviO, In data 15 aprile
1923 ( LE 506], all’Episcopate Italiano. Rifacendosl a due pre­
cedent! istruzioni della Scgrctaria dl Stato, rispcttlvamcnte
del 1902 e del 1907, il documento invltava gli Ecc.ml Ordinari
a considerare con senso di pastorale responsabilité gli archivi
diocesani, e annunziava 1’istituzione di un Corso pratlco di
Archivistica nella Scuola Vaticana dl Paleografia e Dlplomatica, già fondata nel 1884 dal Sommo Pontefice Leone XIII
presso ΓArchivio Segrcto Vaticano.
Tale Corso, per le lezioni ed escrcltazlonl di cui era Intessuto
il programma, mirava a riaffermare l’antica e tradizionale
concezione dell’Archivio, considerato non solo come fonte
per la riccrca sc lenti flea, ma anche come strumento a se rvizio
del rlspcttivo Ente. Questa concezione ebbe il merito di susci­
tare il dovuto intéressé anchc agli archivi minori c a quelll di
rccentc costituzlone. Perciô alti Officiali dei Sacri Dlcasteri,
d’intesa con esperti degli Archivi della Santa Sede, In un’ap­
posita riunione dell’ll diccmbre 1941, presieduta dall’Em.mo
Card. Giovanni Mercati, Archiviste, di S. R.
ntennero
urgente la nécessité di un censimcnto degli archivi delle dioccsi, per conoscerne la consistenza. Π ccnslmento f · Inixiato
nel 1942 e proseguito, come si poté, anche durante ! perlurbamenti della guerra.
Al censimento è poi seguita, il 5 aprile 1955, Fistiluzione,
da parte dei Sommo Pontefice Pio XII, della Pontificia Com­
missione per gli Archivi Ecclesiastici d
Italia,
*
con lo scopo dl
prestarc ossistenza e collaborazione agli Ordinari locali c ol
Superiori degli Istituti Religiosi per quanto riguarda In conservazione e Pamministrazione degli archivi da essi dipendenti.
Con 'Molu Proprio» dei 29 febbralo 1960, il Sommo Pontefice
Giovanni XXIII crigeva la Pontificia Commissione In persona
morale, sanzlonandonc lo Statuto; Inoltre, 11 5 dicembre dcllo
stesso anno, ne npprovava le Istruzioni suU’Ammlnistrazlone
degli archivi, preparate per gli Ecc.mi Ordinari e i Rev.mi
Superiori delle Famlglie religiose (cf. Adfl Apost. Sedis.. LII.
pp. 997-1000 c 1022-1025) [LE 2892 et 2952).
Montre gli Atti Pontifici qui rlcordati vcnlvano a deter­
minare sempre meglio la naturo e g.i scopi deg
*i
archivi di­
pendenti dalla Chiesa, nel ceto degli Arcnivisli Ecclesiastici
andava monifestandose un vivo desiderio dl adeguarsl al
compiti che il loro ufficio esigev?.
Nel ConvegnI di studio chc rAssociazione degli Archivisti
Ecclesiastici ha promosso — il primo dei quali, quello tenuto
a Roma nel novembre 1957, cbbc Tonore della Prolusione
pronunciata dplPEm.mo Card. Angelo G. Roncalli (ct. .treMn/
Ecclesiae, vol. I, pp. 44-62) — è stato niti volte espresso il
voto che 1 Chlerici, fin dagli anni della foro fornuizlone, posano avere una buona conoscenza della natura, della funxione
e delPamministrazione di un archivio.
Per questi motivi, Eccelienz? Reverendissima, questo Sacro
Dicastcro ha giudicato opportuno d’lstitulrc nei Seminari
Maggiori d
Italia
*
un Corso di Archivistica, da Intcndcrsl come
un insegnamento non gin dl specialixzaxlone ma pluttosto dl
formazione pratlco, indirlzxato agli studenti di Sacra Teo logia,
per prepararli convcnicntcmente nilo diligente cura delPArchlvio, come dovere dei loro prossi mo mlnlstero sacerdotale.
Tale Corso, da svo.grrsi seconda lo schema allegato, sara
opportunamente inserito nrlPinsegnamento della Teotogte
Pastorale, con la dovuta autonomia e continuité.
E perché Ια materia, nel pii Istituti, sla s vol ia con crltrr
4374

SC S. OFFICII - PAULUS VI

uniformi, verranno indette a cura di questa Sacra Congregazione. presso l’Aichivio Vaticano, settimanr di studio, alie
quali potranno parteciparc I Professori, chc gil Ecc.mi Ordi­
nari deslgneranno per tale inscgnamcnto.

paenitentiaria

1903 \L\I

v!,>Rf.Ri.si ?urif,catIonis, Annuntiationis, Assumpti
Nativitatis, Immaculatae Conceptionis, MatcrnitatisD

Data 1'importonza dei problema in ordine al servizio che
un archhrfo ben ordinato rende a una diocesi ο o una parrocchia. e considerato il prestigio che ne vienr a tutto Ia Chiesa.
siamo sicuri d’incontrare il pleno consenso dell’Eccellcnza
Vostra.

Baptistae, utriusque festi S. loseph Sponsi Deiparae Vir.
ginls (19 Martii ct 1 Mail), SS. Apostolorum Petri et Pauli
Andreae, lacobl, loannis, / Thomae, Philippi ct lacobi’
Bartholomaei, Matthaei, Simonis ct ludae, Matthlaeatqut
Omnium Sanctorum.
Profitto volentieri dell’incontro per nttestarLc i sensi dei
Si quis vero ad sacramentalem confessionem ac ad un­
mio particolare ossequlo c distintamcnte professarmi delPEcctam Communionem minime accesserit, corde tamen con­
eellenza Vostra Reverendissima devotissimo nel Signore.Gicsepfe Card. Pizzardo, Prefetto. Dino Staffs, Arciv. tit. di
tritus ad mentem Summi Pontificis aliquantisper precati»
Cesarca di Palestina, Se g retor io.
fuerit, singulis diebus supra recensitis partialem septem an­
norum lucrabitur Indulgentiam.
• Ordinariis kconrr. Italiae. Prot. N. 85c 53: Seminarium 16 (19€4)
Insuper quisquis aliquod cx praedictis pietatis vel cari­
2C4-2Î6 Vide Schemata praelectionum apud Seca manam 16 (195A)
206-207
tatis operibus expleverit, quoties id peregerit, pariialm
trium annorum Indulgentiam rdipfscetur.
2. Sacerdotes, qui nullo legitimo impedimento detenti
quotidie S. Missae sacrificium celebrare consueverint, In­
dulgentiam plenariam festis supra memoratis consequents;
additis sacramental! confessione et oratione ad mentem
1963 MAI ,.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART
Summi Pontificis.
Quoties vero ipsi Sacrum litaverint, partialem quinpit
Matrimonium viri impotentis sanari nequit
annorum Indulgentiam acquirent.
Propositus fuit casus cuiusdam matrimonii in origine
3. Qui recitationi divini offici! tenetur, obligationi huic
invalidi ex defectu formae. Quinque filiis inde ortis, malo
obtemperans, plenariam Indulgentiam Iisdem recensitis fe­
eventu vir amiserat organa genitalia. Petita fuit sanatio
stis lucrabitur, servatis pariter conditionibus confessionis
in radice el mense malo 1963 S. Officium respondit: «In
sacramentalis, sacrae Communionis et orationis ad mentem
casu, sanationem in radice concedi non posse».
Summi Pontificis.
'talem
Qui vero hoc peregerit saltem corde contrito,
* luxu r^usariwn ab ApoU. 35 (1962) 290 oblaîusi Ada. J GRA­
quinque annorum Indulgentiam singulis vicibus adlplscetur.
NE? E in ApoU. 35 (1 £62) 235-290.
4. Quisquis cum primo diluculo, tum meridiano tem­
pore, tum sub vesperam, vel cum primum postea potuerit,
orationem vulgo Angelus Domini, tempore autem paschali
Regina caeli, aut, has preces ignorans, quinquies Aoe Maria
3118
recitaverit; itemque sub primam noctis horam psalmum
De profundis vel, si eum nesciat, Pater noster cum Are
1963 IUN 27.-PAULUS VI, NOTIF. AAS 55 (1963) 589
Maria et Requiem recitaverit, partialem quingentorum die­
rum Indulgentiam consequetur.
Altera periodus Concilii Oecumenici Vaticani II
5. Eamdem Indulgentiam acquiret qui quavis feria
celebrandi indicitur
sexta de Passione et Morte D. N. Iesu Christi aliquantulum
pie cogitaverit, terque Orationem Dominicam et SalutioSanctissimus Dominus Noster Paulus Pp. VI in Audien­
nem Angelicam devote recitaverit.
tia, hac die infrascripto impertita, statuere dignatus est
6. Qui suam conscientiam excusserit et peccata sua
ut altera periodus Sacrosancti Occumenid Concilii Vati­
sincere detestatus fuerit cum proposito se emendandi, decani II initium habeat dic xxix mensis Septembris, anno
voteque recitaverit semel Pater noster, Aoe Maria et Gloria
mcmlxiii, dominica xvii post Pentecosten, in festo S. Mi­
Patri in honorem Ssmae Trinitatis, aut quinquies Gloria
chaelis Archangel!.
Patri in memoriam Quinque Vulnerum D. N. Iesu Christi,
Ex Aedibus Vaticanis, dic xxvn mensis lunii, anno
trecentorum dierum Indulgentiam lucrabitur.
MCMLxiii.—IL I. Card. Cicoonani, a publicis Ecclesiae
7. Quisquis pro agonizantibus oraverit, pro iis Paler
negotiis.
noster cum Aoe Maria saltem semel recitando, partialem
centum dierum Indulgentiam adipiscetur. /
8. Qui demum, in mortis articulo constitutus, animam
3117
suam devote Deo commendaverit et, rite confessus ac sa­
cra Svnaxi refectus vel saltem contritus, Ssrhum Iesu No­
1963 IUN 27.-S. ΡΑΕΝΓΓ., DECR. AAS 55 (1963) 657-659
men ore, si potuerit, sin minus corde, devote invocaverit
et mortem de manu Domini, tamquam peccati stipendium,
INDULGENTIAE APOSTOLICAE
patienter susceperit, plenariam Indulgentiam consequetur.

Quas Summus Pontifex Paulus Pp. VI, in Audientia infrascripto Cardinali Pae nitent iano Maiori die 27 lunii
1963 impertita, benigne concessit christi fideli bus, qui ali­
quod pietatis œl religionis obtectum, a Se oel a sacerdote
potestatem habente benedictum, possident ac peculiaribus
imperatis condicionibus satisfecerint
Indulgentiae
1. Quisquis saltem semel in hebdomada recitare con­
sueverit coronam Dominicam, vel aliquam ex coronis
Beatae Mariae Virginis, vel rosarium aut saltem eius ter­
tiam partem, vel officium parvum eiusdem B. Mariae Vir­
ginis, vel saltem vesperas aut nocturnum cum laudibus
officii defunctorum, vel psalmos paenitentlales aut gradua­
tes, vel consueverit saltem semel In hebdomada aliquod
opus ex Illis peragere quae sub appellatione «Operum mi­
sericordiae» agnoscuntur, v. g. pauperes iuvare, Infirmos
visitare, rudes catechlzare. pro vivis et defunctis exorare
etc., vel Missae intéresse, servatis conditionibus con­
fessionis sacramentalis. sanctae Communionis ct alicuius
orationis ad mentem Summi Pontificis, lucrabitur Indul­
gentiam plenariam diebus Nativitatis Domini, Epiphaniae,
Resurrectionis. Ascensionis, Pentecostes, Ssrhac Trinita­
tis, Corporis Domini eiusdemque Sacrrhl Cordis, Iesu Chri·

Monita
1. Res aptae nd recipiendam benedictionem pro Indul­
gentiis Apostolicis lucrandis sunt tantummodo coronae,
rosaria, cruces, crucifixi, parvae statuae religiosae, sacra
numismata, dummodo non sint ex stanno, plumbo, vitro
conflato ac vacuo aliavc simili materia, quae facile con­
fringi vel consumi possit.
2. Imagines Sanctorum alios ne repraesentent quam
rite canonizato* vel in probatis martyrologiis relatos.
3. Ut quis valeat Indulgentias Apostolicas lucrari, neccsse est ut aliquam cx rebus benedictis ab Ipso Summo
Pontifice vel a sacerdote facultate praedito, super se de­
ferat aut in domo sua decenter retineat.
4. Ex expressa Ssmi Domini Nostri declaratione, per
Apostolicarum Indulgentiarum concessionem nullatenus
derogatur Indulgentiis a Summis Pontificibus Iam alias
forte concessis pro precibus, piis exercitiis vel operibus
recensitis.
..D?îu.m
acdibus S. Paenitentlariae Apost.,
d»e 27 lunii 1963.—F. Card. Cento, Paenitentiarius Maior.
1. Sessolo, Regens.
Adn. C MZ DE ANTOSANA in Vida ret 20 (1963) 349-350.

PAULUS VI - SC STUDIORUM - S. OFFICII

1063 IUL 2-5

3120

31 IB
1963 IUL 2.-PAULUS VI, MOT. PR. AAS 55 (1963) 665-666
PRIVILEGIA QUAEDAM CONCLAVIST!
*
CONCEDUNTUR

ECCLESIASTICIS

PAULUS PP. VI
Ad Summi Pontificatus fastigium divino consilio nuper
evecti, animum libenter intendimus nd cos quoque Praela­
tos et eleriens, qui In recenti Conclavi affuerunt, sive uti
officiales suum quisque munus fideliter sustinentes, slvc
uti conclavistae S. R. E. Putres Cardinales comitantes,
lamvero cum paternam Nostram caritatem ct benevolen­
tiam Iisdem significare velimus, cumque putemus nihil ma­
gis ab iis exoptari quam beneficium aliquod spirituale,
condicioni et dignitati sacerdotali congruum et consenta­
neum, Id magna voluntate ipsis deferimus.
Quapropter motu proprio ct certa scientia iisdem eccle­
siasticis viris, quorum nomina Infra scribentur, privilegium
altaris portatilis, ad normam can. 822, par. 3 Codicis luris
Canonici, concedimus, non ea quidem mente ut omnino
cotidie eo utantur, cum maxime conveniat ut sacerdos,
pro hominibus constitutus, in sacris aedibus per commo­
dum chrislifidclium. praesertim diebus festis, rei divinae
666 operetur ad aram; sed ut In quibus/dam rerum adiunctls,
sive ob infirmam valetudinem, sive ob incommodum, sive
ob aliam legitimam causam, altari portatili frui valeant.
Decernimus tamen, ut gratioso hoc privilegio ne utantur
diebus festis sollemnioribus, allisve quos Ordinarius ipse,
pro suo prudenti indicio, forte excipere existimaverit.
Iisdem sacerdotibus vero indulgemus, ut gratias et
provisiones quorumlibet beneficiorum, si quae Ipsis con­
ferantur, atque Litteras Apostolicas de iis conficiendas se­
mel gratuito accipiant.
Extremum iisdem ecclesiasticis viris unum ex numisma­
tibus argenteis dari volumus, quae memoriae causa eius diei
excusa sunt, quo Summi Pontificatus insigne sollemni ritu
suscepimus.
Contrariis quibusvis non obstantibus, etiam speciali
mentione dignis.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die n mensis
Iulii, anno mdcccclxiii, Pontificatus Nostri primo.—Pau­
lis Pp. VI.

3119
1963

IUL

2.-SC

STUDIORUM,

DECRETUM.

PART.·

Pontificium Institutum Orientale Urbis facultate
AUGETUR

CONCEDENDI

GRADUS ACADEMICUS
CANONICO

IN

IURE

Quo arctior in dies christlfldclium necessitudo fiat
<ab Oriente usque ad Occidentem», Pontificium Institutum
studiis rerum Christiani Orientis provehendis augendisque
d. xv m. octobris a D. mcmxvii Motu Proprio Orientis
Catholici [LE 54] in Urbe conditum, praeter alias disci­
plinas apprime dus canonicum omnium Orientis Christia­
narum gentium· 1 excolere cum contendat, Sacra Con­
gregatio de Seminariis et studiorum Universitatibus, ad
excelsum peragendum propositum, praesentibus iubet
edlcitquc ut ordinarii alumni Sectionis Canonisticae
eiusdem Pontificii Instituti Orientalis acadeinids gra­
dibus in lure Canonico insigniri valeant a Facultate
loris Canonici Pontificiae Grcgorianae Universitatis, ad
normam legum Constitutionis Apostolicae Deus scientiarum
Dominus [LE 1030] adnexarumque Ordinationum ILE
1033], ratione habita peculiaris conventionis Initae a lau­
dato Instituto cum memorata Universitate Gregoriana,
quacum ipsum a S. P. Pio XI s. m. d. XXX m. Septem­
bris a. D. mcmxxvih Motu Proprio Quod maxime [LE 8581
consociatum est, servatis insuper praescriptionibus In
hunc finem ab eodem Sacro Dicastcrio latis, adeo ut ca­
nonistarum numen qui Christiani Orientis Ecclesiarum
consuctudinesTegesquc addiscant, interpretentur stabiliantque, plenius in dies crescat florcatque, ceteris servatis de
iare servandis; contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Romae, d. II m. iulii, in festo Visitationis B. Μ. V.,
anno Domini mcmlxiii.—I. Card. Pizzardo, Praef. Dinus
Staffa, A Secretis.
«AAS IX 1917, 532 [LE 54I·
* Acti ronuna Societati
*

4377

η. 3118-3120

Iesu 14 (1961-68) 288.

1963 IUL 5.-SC S. OFFIC., INSTR. AAS 56 (1964) 822-823

De

cadaverum crematione

Piam et constantem Christianorum consuetudinem fide­
lium cadavera humandi Ecclesia semper fovere studuit
sive ipsam communiendo opportunis ritibus, quibus inhu­
mat Ionis symbolica et religiosa significatio clarior appa­
reret, sive etiam poenas comminando contra eos qui tam
salutarem praxim impeterent; quod praesertim praestitit
Ecclesia quoties impugnatio fiebat ex Infenso animo ad­
versus chrlstlanos mores et ecclesiasticas traditiones ab iis
qui, sectario spiritu imbuti, humationi cremationem sub­
stituere conabantur In signum violentae negationis Chri­
stianorum dogmatum, maxime vero mortuorum hominum
resurrectionis ct humanae animae Immortalitatis,
Quod vero propositum, uti patet, erat quid subiectivc
inhaerens animo cremationis fautorum, objective autem
ipsi cremationi non adhaerens; corporis enim incineratio,
sicut nec animam attingit nec Del omnipotentiam impedit
a corpore restituendo, ita in se non continet Illorum dogma­
tum obicctlvam negationem.
Non ergo agitur de re intrinsece mala vel Christianae re­
ligioni ex se infensa; quod semper sensit Ecclesia, quippe
quae, in quibusdam adiunctls, scilicet quando certo con­
stabat vel constat cadaverum cremationem fieri honesto
animo et gravioribus ex causis, praesertim ordinis publici,
tunc incineration! non obstabat nec obstat.
Huiusmodi animi in melius mutatio et rerum adiuncta
inhumation! obstantia iam frequentiora his ultimis tempo­
ribus et clariora apparent, unde crebrae porriguntur S. Sedi
preces ad obtinendam disciplinae ecclesiasticae mitigatio­
nem circa cadaverum cremationem, quam constat multotics hodie promoveri, minime ex odio contra Ecclesiam
vel Christianos mores, sed tantum ob rationes vel hygienicas, vel oeconomicas, vel alius etiam generis sive publici
sive privati ordinis. /
82?»
Quas preces Sancta Mater Ecclesia, spirituali quidem fi­
delium bono directe intenta, sed aliarum necessitatum non
ignara, benigne suscipiendas censet, sequentia statuendo:
1. curandum omino ut consuetudo fidelium defuncto­
rum corpora sepeliendi sancte servetur; quapropter, oppor­
tunis instructionibus ct suasionibus adhibitis, caveant Or­
dinarii ut populus Christianus a cadaverum crematione
abstineat, nec recedat, nisi necessitate coactus, ab usu
inhumationis, quem Ecclesia semper retinuit ct sollemnio­
ribus ritibus consecravit;
2. ne autem difficultates ex hodiernis rerum adiunctls
exsurgentes plus aequo augeantur, et ne frequentior oria­
tur necessitas dispensandi a legibus in hac re vigentibus,
consultius visum est aliquatenus mitigare iuris canonici
praescripta, quae cremationem tangunt, ita scilicet ut quae
statuuntur in can. 1203, par. 2 (de non excquendo mandato
cremationis) et In can. 1240, par. 1, n. 5.® (de deneganda
sepultura ecclesiastica iis qui mandaverint suum corpus
cremationi tradi) non iam universaliter urgeantur, sed tunc
tantum quando constiterit cremationem electam fuisse ex
negatione Christianorum dogmatum, vel ex animo sectario,
vel ex odio in catholicam religionem et Ecclesiam;

3. inde etiam sequitur, iis qui elegerint proprii cada­
veris cremationem, non esse, cx hoc capite, deneganda
sacramenta nec publica suffragia, nisi constet ipsos talem
electionem fecisse ex supra indicatis rationibus Christianae
vitae adversis;
4. ne autem pius christifidclium sensus erga ecclesiasti­
cam traditionem detrimentum patiatur ct ut Ecclesiae ani­
mus a crematione alienus clare pateat, ritus ecclesiasticae
sepulturae ct subsequentia suffragia numquam fleri pote­
runt in ipso loco cremationis, ne per modum quidem sim­
plicis comitatus in translatione cadaveris.
Quam Instructionem, ab Ediis Putribus rebus fidei et mo­
rum tutandis praepositis in plenario conventu diei 8 Maii
1963 recognitam, Ss/iius D. N. D. Papa Paulus V/, in
Audientia Emo Secretario S. Officti die 5 Iulii eiusdem
anni concessa, benigne adprobare dignatus est.—Sebastianus
Masala, Notarius. '
Adn. CH BERUTTI in ME 90 (1965) 2OÎWÛ7. D OOSSELUNl U
Porfice munus 40 (1955) 100-104: N. J DEFOE ·η fun
»
*
31 (Wl) 638Ô46; J. F. McDonald ia Jurist 28 ( 19
*8)
204-213: FUSSE! tn Am Eod.
Review 153 (1965) 30-38. Μ ΖΛΙΒΑ in PrM in 54 (1985) 189-ΙΠ ME 93
(1968) 544-519.
437«

η. 3121-3123

SACRA CONGREGATIO CONSISTORIALIS - STUDIORUM

3121
1963 IÜL 13.-SC CONSIST., DECR. AAS 55 (1963) 656

Decretum circa praescriptum cann. 534 et 1532
I 1 x. 2 Codicis iltus canonici quoad modum determi­
nandi SUMMAM ULTRA QUAM REQUIRITUR BENEPLACITUM
APOSTOLICUM PRO BONIS ECCLESIASTICIS ALIENANDIS

Cum rationes ad rerum decursum et mercaturam perti­
nentes perpetuo progrederentur, Apostolica Sedes haud
semel ad eam necessitatem adducta est, ut decretis novis
de praescriptis cann. 534 et 1532 uteretur.
Sacra Congregatio Consistorialis, igitur, huius aetatis
adiunctis consulens, ad eum finem ut iudicium par et idem
adhibeatur, de mandato Ssmi Domini Nostri Pauli, Divina
Providentia Pp. VI, praesenti novo Decreto has normas
edicit:

1. Ut triginta milia libellarum seu francorum, de qui­
bus in memoratis cann. 534 et 1532, habeantur tamquam
66.000 denariorum helveticorum (vulgo Franken, Francs,
Franchi).
2. Ut mille libellae, seu franci, habeantur ac si de tri­
cesima parte summae 66.000, id est duobus milibus ct du­
centis (2.200) denariis belvelicis, agatur.
3. Ut his normis universi, quorum Intersit, bonorum
ecclesiasticorum administratores teneantur.
4. Conferentiae Episcopales pretium definient in sua
quaque Natione congruens cum helveticorum denariorum
summis, quas supra statuimus, deque re Apostolicam Se­
dem certiorem faciant.
Quibuslibet abrogatis superioribus praescriptis.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis Con­
sistorialis, dic 13 Iulii 1963.—Carolus Card. Confalonieri, α Secr. Franciscus Carpino, Adsewor.

1003 Il L 13-Al G 22

munere deliberavit. Hisce igitur, ad gloriam Dei O. M.»ad
Sanctae Catholicae Ecclesiae decus ac incrementum atque
ad animarum proventum, Deustensem Studiorum Unlvr·
sitatem Ecclesiae in civitate episcopali v. d. Bilbao vigen­
tem, Sodalibus Societatis Iesu commissam, pro munere
constituit erIgHaue atque in perpetuum erectam declarat,
his studiorum Facultatibus praeditam quibus impraesen­
tiarum constat: luris (cum annexis Institutis Oeconomiae
et Scientiarum Socialium nccnon Schola Praxis luridkaej
atque Philosophiae Litteranimquc (cum annexo Instituto
Linguarum Modernarum), ipsi Catholicae Universitati pror­
sus agnitis luribus, honoribus, privilegiis, quae ad huiusmodi Athenaea in universo Catholico Orbe spectant. Sacra
memorata Congregatio insuper praecipit ut omnia ad ef­
fectum traducantur quae approbata Statuta tum de mo­
deratoribus praescribunt, tum de magistrorum disdpulorumque officiis definiunt, imprimis dc ipsa Sacra Congre­
gatione statis temporibus edocenda eadcmoue roganda de
novo Rectore nominando, de nova Facultate vel Superio­
rum Studiorum Instituto forte inchoandis, dc quavis in
Statuta α Sede Apostolica probata mutatione inducenda,
ceteris servatis de iure servandis; contrariis quibuslibet
minime obstantibus.
Romae, ex aedibus S. Congregationis, d. x m. Augusti,
in festo Sancti Laurentii Martyris» a. D. mcmlxiil—Jo­
sephus Card. PizzARDO, Prae/, binus Staffa, Archlep. tit.
Caesarien. in Palacst., a Secr.

3123
1963 AUG 22.-SC STUD., DECRET. AAS 55 (1963) 781-782

Studium Theologicum Collegii Internationalis Claretiani in Urbe Facultati Sacrae Theologiae Pon­
tificiae Universitatis Lateranensis aggregatur

Ada. E B. ia NrT 65 (1963) 953-987; L. 5UIJS in PiM 52 (1953) 531S37; j. Λ. EGUP.EN in Vincalum 12 (1964) 12-16; CH. LEFEBVRE in
An. cm. 10 (190S) 292-295.

Clarentem tum humana tum praesertim sacra doctri­
na, religiosam Congregationem Cordi Immaculato Beatae
Mariae Virginis devotam Romani Pontifices magni semper
fecerunt, quae, sancti sui Conditoris vestigia premens, ma­
gistros Ecclesiae suppeditare iugiter est nisa omnimoda
eruditione praeclaros. Praxis autem doctrinalis laboris, ab
3122
Inclyto / Patre summopere commendata, anno Domini 782
mcmxxxv permanens institutio facta est sub nomine Col­
1963 AUG 10.-SC STUD., DECK. AAS 55 (1963) 780-781
legii Claretlanl in Urbe «ad studia maiora et specialia»
fovenda provehendaque. Post alterum immane bellum,
laudatum Collegium in ampliores aedes receptum, pecu­
Deustensis Studiorum Universitas Ecclesiae in ci­
liarissimum finem sibi impensius praestituit, ut lectissimi
vitate Flaviobrigensi (Bilbao) canonice constituitur
auditores ex omni orbis regione acciti studia theologica
tali «amplitudine, cura soliditateque» perficerent, qui et
Incorruptae evangelicae lucis (Ilii nihil antiquius unquam
magistri in scholis fierent omni puncto absoluti et sacra­
habuerunt quam sapientiam divinitus revelatam homini­
rum disciplinarum cultores evaderent scientlfica omnino
bus cunctis proponere a Verbo Veritatis fonte hauriendam,
methodo instructi. Quare, summi Moderatores Familiae
minime tamen neglectis humanarum litterarum sclcntiaClaretlanae, praeeunto Emo ac Reviho Arcadio S. R. E.
rumque studiis quibus mentes evehuntur, ornantur, contra
Cardinali Larraona, eiusdem Familiae, sodali, omnibus
saeculi huius vanitatem fallaciamque firmantur, ad aeter­
comparatis quae academico Ecclesiae Iure requiruntur, in
num supemumque finem ultimum probatorum doctorum
institutione. Ecclesiae Magisterio praelucente, tute diri­
primis Docentibus suae quibusque disciplinae vere peritis
necnon Bibliotheca libris ceterisque studii investigationis­
guntur. Quamobrcm impigre a quattuor saeculis Ignatii
Loyolensis sodales naturalis supernaturallsque magisterii
que instrumentis quam ditissima, Sanctam Sedem enixe
munere In Ecclesia funguntur, inelvti Parentis vestigia
rogaverunt ut Studium Theologicum Collegii Claretlanl per
prementes, cuius «auxilio et imitatione» suffulti «certantes
aggregationem ad Facultatem Sacrae Theologiae Pontifi­
in terris» f Liturgico Oratio in Festo S. JgnatiiJ iuvenes ita
ciae Universitatis Lateranensis ad ordinem academicum
ab errore vitioque eruantur, ut «ad coronam pervenire
eveheretur. Sacra Congregatio de Seminariis et studiorum
mereantur» huius vitae ac futurae. Inter huiusmodi supe­
Universitatibus, re attente inspecta, cum compererit om­
rioris doctrinae scholas, quas in Hispaniarum ditione con­
nia In eodem Collegio ad normam Apostolicae Constitutio­
diderunt, illa notatu digna est quam in Flaviobrigensi
nis Deus scientiarum Dominus |LE 1030] bene esse dispo­
civitate, prope Canlabricum mare, a. D. mdccclxxxvi,
sita exhibitaque peculiaria Statuta rite approbaverit, be­
insignium benefactorum munificentia adiuti. constituerunt,
nigne annuente Ssriio D. N. Paulo Div. Prov. Pp. VI.
sectionibus tum lurisprudentlae tum Philosophiae Litte­
petitionem laudatorum Moderatorum Enrique Purpurati
rarumque tum Oeconomicarum disciplinarum nitentem.
Patris libenter excipiens, Studium Theologicum Collegii
Nunc autem, cum altiorum hoc studiorum domicilium et
Internationalis Claretlanl in Urbe Facultati Sacrae Theo­
omni apparatu quem nostrae aetatis eruditio postulat or­
logiae Pontificiae Universitatis Lateranensis aggregatum
natum et magistris in unoquoque genere periUssimls in­
constituit decloratque, facta eidem potestate academicos
structum sit, opportunum visum est Illud ad Universitatis
gradus Baccalaureatus post tertium curriculi annum, Li­
Catholicae dignitatem erigere ad nonnam Canonici luris.
centiae vero post quintum, alumnis conferendi, omnibus
Attentis ergo Praepositi Generalis Societatis Iesu humilli­
servatis de lure servandis, ante omnia memorata Aposto­
mis precibus, tum Apostolici Nuntii Matritcnsis. tum Epi­
lica Constitutione eiauc adnexis Ordinationibus, necnon
scopi Flavlobrigensis supplicibus commendationis litteris
peculiaribus Collegii Statutis; contrariis quibuslibet mini­
suffultis, re diligentissime perpensa, Sacra Congregatio de
me obstantibus.
Seminariis ct studiorum Universitatibus de tanto negotio
n.R^'.teX. aSdlVus.Sacrac Congregationis, d. d. xxn
certiorem fecit Augustum Pontificem Cei. regn. Cum autem
m. Augusti, in festo Immaculati Cordis B. Μ. V. a D
Ssihus Dominus Noster Paulus Div. Prov. Pn. VI perli­
Cart· P,ZZAnDO> Pra‘f· H. Cecchetti,
benter annuere dignatus sit, eadem Sacra Congregatio,
post approbata peculiaria exhibita Stajluta, Athenaeum
canonicae erigendum ad normam can. 1376 C. I. C. pro
Adn. CpR S3 (1954) 149-150.
4379

4380

1963 SEP 3

SC STUDIORUM. CIRC. DE CATECHESI IN SEMINARIIS

3124

1963 SEP 3.-SC STUDIORUM, LIT. CIRCULARES. PART?
D« CATECHKTICA INSTITUTIONE CANDIDATORUM AD SA­
CERDOTIUM in Seminariis Maiorirus Italiae tradenda

Roma, 3 scttcmbre 1903, Festa dl S. Pio X
Ecctllenza Reverendissima, montre in ogni parte del mondo degnamente si commemora il IV centenario della istl(udone del Seminari, awe nu ta II 15 luglio 1563, nclla
XXIII Sessione del Concilio di Trento, 11 nostro nnimo si
volgc volenlierl a quel faustissimo avvcnlmento della storia
della Chiesa Cattolica, per riconsiderare con religiosa at­
tentione le Ispirate decisioni dei Padri, che profondamente
operarono per 11 bene del 1’u man it à.
Dal prezioso tesoro di Inscgnamenli dottrlnali e norme
disciplinari cl sembra ora opportuno sceglicre, per fame
oggetto dl particolare rif less Ione, 11 canone 14 dei Decreto
<De reformatione
,
*
emanato appunto in quella medesima
Sessione, nel quale si stabilisée che i candidati al Sacerdo­
zio, ira le altre doli rlgorosamcntc accertate dal Vesco vo,
tdiam ad populum docendum ea, quae scire omnibus neces­
sarium est ad salutem ac ministranda sacramenta, diligenti
examine praecedente, idonei comprobentur
.
*
Quanto le norme tridentine, non solo quella sopra citata,
ma anchc Ic altre sancite sullo stesso argomcnlo nelle
Sessioni V e XXIV, fosscro state accolte cd apprezzate
con unanime consenso, è dimostrato dalla universale dif­
fusione di opere catechistiche, che di quelle norme costituiscono la pratica irradiazione, per quanto rlguarda sia
il purissimo contcnuto dottrinale, sia il metodo più con­
veniente per trasmetterio ai fedeli. Fra esse ci place particolarmcntc ricordare le opere di San Pietro Canisio, quali
la <Summa doctrinae Christianae per quaestiones tradita
,
*
dei 1555; la piccola raccolta catechistica *
ad captum ru­
diorum accommodata
,
*
dei 1556; ed il 'Parous catechismus
*,
catholicorum
dei 1558; quella di San Roberto Bellarmino,
'Doltrina cristiana breve
,
*
dei 1597; ma soprattutto il 'Ca­
techismus ex decretis Concilii Tridentini ad parochos Pii VI
iussu editus Romae
*
nel 1566, alia cui preparazione si dedlcd in misura eminente un altre Santo: carlo Borromeo.
A non breve distanza di secoli, allé preoccupazionl del
Padri Tridentini corrispondono ora le sollecituaini di tutti
gli zelanti Pastori dl anime, i quali, con convinzlone unani­
me, vedono in una evangelizzazione nutrita di sostanziosae
pure dottrlna ed espressa in forme adatte ai tempi ed allé
persone, il fattore fondamentale del progresso spirituale
del popolo cristiano.
Anzi, questa convinzlone è tanto più sentita e condivisa,
In quanto ci si rende conto delle situazioni oggi profondamcnlc mutate nei confront! di quelle, sia pure allarmantl,
che costituirono lo sfondo storico dei Concilio di Trcnto.
Anchc se dolorissima, infatti, si manifestava allora la di­
visione della cristianità c molto perlcolose si annunciavano
le dottrine eretlcaU serpeggianti in Europa, non si pud
tattavia negare che, nel suo insiemc, la famiglla cristiana
conservava ancora una rlcca eredità di vita religiosa. Nei
tempi correnti, invccc, la situazione non è solamento con(rassegnata dalla lacerazione protestante che purtroppo
permane c riesce anzi ad insidiare perfino alcuni cattolici
meno proweduti; ma soprattutto dalla officiate proci am azione dell'ateismo quate atteggiamcnto ormai acquisito da
govern!, da gruppi dotati di efficaci mezzi di penctrazione
culturale, da larghe masse popolari in modo più o meno
cosclente attratte daU'errore; come pure dalla disseminazione di una inquietante Indiffcrenza religiosa, che, agli
effelti pratici, viene a contenders! con Tatelsmo stesso,
alie cui rapide conquiste âpre facilmente te strade.
A ciô si aggiunge un’altra grove circostanza, alla quale
oggi occorre dare il massimo peso. Ai tempi tridentini la
scuola, nelle sue varie manlfcstazionl, manteneva ancora
itretti contatti con l’organizzazione ecclesiastica, per cul
riusdva difficile conccpire un insegnamento scritto od ora­
le, che non conservasse qualche legame con la dotlrina
evangelica, paclflcamente ritenuta madre comune della
clviltâ. Quali che fossero alloro te opinioni di persone e di
gruppi circa la rlvnlutazlone della cultura classica, nessuno
osava mettere In dubblo che essa pure ero passata In cre­
diti ail'Europa, perché amorevolmente custodita e tromandata dalla Chiesa Cattolica.
Nelle present! condizioni, Invcce, la progressiva laicizzazione della scuola dl ogni ordine e grado, insieme all’enorme diffusione degli stramenti diversi di cultura e di
Informazlone —che vanno adite biblioteche accademlche
4381

n. 3134

a quelle popolari, dal libri ai quotidiani, dalla radio al cinematografo, dalla televisione alia propaganda politica—,
hanno pratlcamenlc raggiunto 1'effetto dl coslltuire una
livellata mentalité di massa, nella quali il lievito dei ge­
nuino pcnsicro e costume cristiano riesce con difflcollà a
penetrare e ad operare.
Pcrtanto —dalla licta e frutluosa diffusione del cristianesimo come aweniva in tempi In cui nulla sistematicamente si opponeva ai!'opera dolia Chiesa e te popolazioni
resta vano fondamental mente disposte ad accoglierla —siamo arrival! al punto in cui l’evangclizzazione non puô
general mente awenire se non in forma dl faticosa competizionc, sia quando essa è violcntemente osteggiata da
ingiustc pressioni dl regi mi politici; sia quando è insidiata
con non minore anlmosilà da dottrine atee liberamente
professate; sia quando, infine, viene ad urtare contro gli
ostacoll della indifferenza religiosa e dei costumi rltomatl
in certa misura pagani.
Anche da questi sempllci ma nccessari cennl, i quali,
d’altro parte, non fanno che riechegglare Ic precise e pro­
tende diagnosi dei nostro tempo contenute nel Magistero
dei Somml Pontcfici, appare quanto sia giusta 1’attesa di
tutti coloro che auspicano dai candidati al Sacerdozio una
preparazione sempre più adeguata per essere gli autentici
evangelizzatori della nostra epoca, tanto più esperti c sicuri quanto plù aspre sono le condizioni dei mondo, vio­
lente te opposizioni, urgenti le necessity spirituali delle
masse terse ricche di beni terreni, ma certo povere di
quelli cclesti.
Questa Sacra Congregazionc dei Seminari e delle Unlversità dcgll Studi non è mai venuta meno al suo ufficlo
di esortarc i responsablli dclla formazlone dei Clero al
grave dovere dl mettere in atto ogni accorgimento idoneo,
affinchè i candidati, al termine degli studi seminaristici,
arrivino ad essere veramente e compiutamcnte tuamini di
,
*
Dio
capaci quindi di dedicare te loro mlgllori energle al
santo ministère del divino insegnamento.
Proprio a tale fine questa Sacra Congregazionc, nella
lettera agli Ecc.mi Ordinari dell'8 settembre 1926 fA.A.S.
XVIII, 1926. 453) [LE 717J, che trattava di proposito
1’argomcnto della formazione catechistica dei Clero, dichiarava: 'Ad tantum opus diuturna ac prorsus diligens
adhibenda est praeparatio. Haec fieri debet in sacris semina­
riis: ad hoc enim sunt ipsa constituta. Ut autem munus do­
cendi Christianum populum rite et /ructuose quis obeat, non
sul/icit praeparatio doctrinalis, quae in veritatum tradenda­
rum cognitione oersatur... sed requiritur etiam illa quae di­
citur didascalica, ad modum pertinens quo veritates tradi
debent, eaque /it tum per congrua praecepta tum per prodicas
.
*
exercitationes
A logico complemento delle direttive sopra ricordate,
questa stessa Sacra Congregazione alcuni anni dopo, con
lettera dei 28 agosto 1929 (A. A. S. XXII, 1929, 146)
[LE 927 j, procedeva alia vera e propria istituzione della
cattedra di catechetica nei seminari: iSacra Congregatio
unum aliud urgendum existimat, ea etiam de causa, ne prae
altioribus studiis humiliora quae videntur, at multo etiam
maioris sunt reipsa necessitatis ac ponderis, neglegantur—
Id autem est quod a sanctissimis Ecclesiae Pastoribus aliisque
apostolicis Diris tam saepe tamque impense commendatum
accepimus quodque haec quidem ipsa Sacra Congregatio non
semel nec segniter inculcavit, ut in singulis clericorum Se­
minariis, apud alumnos theologiae praesertim, schola seu
magisterium instituatur ac rite /ovealur de sacra Catechesi
.
*
proprium
Nel moltiplicare te sue sollecitudini in vista di una sem­
pre più adeguata formazione catechistica dei Clero, questa
Sacra Congregazione intendeva esattamente iuspirarsl al
Magistero dei Sommi Pontcfici, che andavano via via intensificando a tale riguardo te loro esortazioni ed offrivano
insegnamenti di valorc incomparabile.
Ci sia consentito dl dedicare aim eno un cenno dl ricordo
a quel memorabile documento suila catechesi chc è, ap­
punto, la Lettera Euclcllca di San Pio X Acerbo nimis,
dei 15 aprilc 1905 (Acta Pii X, II, 75; Fontes C.C.C., 3,
650). Dopo avere diffusamonle deserito te condizioni spi­
rituali del tempo ed avere au tore vol men te ribadlto 11 prin­
cipio che solo in una evangelizzazione profonda, continua,
universale sl possono trovare i rimedi ai mali deH'umanità
c le vie sicurc della sua eterna salvezxa, II Santo Ponteficc
si rivolgcva accoratamente al Clero: 'In sacerdote ad vitae
sanctimoniam debere scientiam adiici, quis negett 'Labia
sacerdotis custodiant scientiam’ (Mal. 2, 7). Atque illam
reapse severissime Ecclesia requirit in iis qui sint sacerdotio
initiandi. Quorsum id vero? Quia scllieet ab eis divinae
legis notitiam Christiana plebs expectat, illosque ad eam im·
4382

η. 3124

SC STUDIORUM, CIRC. DE CATECHESI IN SEMINARIIS

pertiendam destinai Drus: 'Et legem requirent ex ore cius;
quia angelus Domini exercituum est
*
(ibid). Quamobrrm
Episcopus, in sacra initiatione. Sacerdotii candidatos allo­
queris: 'Sit, inquit, doctrina spiritualis medicina populo Dei;
... sint providi cooperatores ordinis nostri; ... ut in lege
tua die ac nocte méditantes, quod legerint credant, quod
crediderint doceant’· (Pont. Hom. De Ordin. Prcsb.).
Agli altissiml insegnamcntl del Santo Pontefice faceva
eco Pio XI, il quale in ogni occasione esortava al!’aposto­
lato catechistico non solo i Sacerdoti, ma anche coloro chc
devono essere i collaborator! dei Sacerdoti, polché questi,
pure restando 1 primi ed insostituibili maestri della Parola
di Dio, per la stessa limltatezza delle loro forze non pos­
sono da soli raggiungerc tutti quelll a cui essa per divina
disposizione è destinata, «fn présenta di maestri cristiani
—dlceva una volta Pio XI— U Santo Padre non pub fare
a meno di pensare che si trova di fronte a veri e propri
eoadiulori e colla boratori del Suo Ministem Aposlolico. In
che cosa infatti si assomma laie ministero, se non in que.lla
parola che U Divino Maestro diceva ai primi Apostoli e si
ripete sempre ai loro successori, ai Vescovi, ai Sacerdoti di
tuiti i poesi, e principalmenle al primo dei Sacerdoti, al
Vescovo dei Vescovi: 'Euntes docete?'. E voi, o maestri
cristiani, che cosa fate? quale occupatione riempie Ia vostra
g iornatai Voi insegnate: fino a voi dunque discende in
Îualche modo quel mandato divino al quale il mondo deve
a sua redentione. Anche a voi il Cuore divino dice: Andate
e insegnate} Andale e insegnate anritulto la verità derna, la
verità cristiana, la doltrina di Cristo, la vita di Cristo, gli
esempi di Cristo, la Pedentione di Crislo» (A pellegrinl
seozzesi, 20 lugllo 1925: Discorsi di Pio XI, vol. I, pagi­
na 416). Lo stesso Pio XI, quasi a confermare la parola
con l’esempio, nella delta clrcostanza manifestava questa
confidcnza riguardante 11 suo precedente ministero sacer­
dotale: «La présenta di maestri rievocu i suoi primi anni
di Sacerdotio e i molli anni dati al ministero ddl'insegnamenlo che gli sembrano i più belli, i più cari, i più radiosi
anni di sua vita, nei quali il lavoro assiduo era il procurarsi
luce per ranima, per il cuore, per l'infellegenta per poi
ri/ldferla su allre intelligente, su aitri euort, su altre anime
In préparâtione pretiosa alla vita» (loc. clt.).
Pio XII, a sua volta, ha lasclato in credità al Pastori
di anime una somma grandiosa di sacro insegnamento,
nella quote non si trova pratlcamcnte tema di ïstruzione
religiosa, che non sia limpidamente trattato, con mirabile
profonditâ dl doltrina, pari all'arte di una altraenle esposlzione.
Giovanni XXIII, dl cara e venerata memoria, seguendo
la via tracclata dai suoi predecessor!, rose ancora più amorevolmente insistente 11 suo appello ai Pastori di anime,
perché offrano al popolo una catechesi adcguala ai tempi,
anche se fedellssima sempre aile sue divine sorgenti. E se,
da una parte, Giovanni XXIII offerse al mondo, con le
sue Letlere Encicllche, alcuni monumenti di doltrina, dall’alIra volte dare primo l'esempio di un insegnamento reli­
gioso che trovava. nella soave semplicità e nella soprannaturale isplrazione, quasi immediatamente le vie delle
menti e dei cuori, non solo in ristrette accoltc di fedeli,
ma anche nelle moltitudinl di ogni provenienza e condizlone.

1003 SEP 3

segnamentl, sia delle discipline maggiorl che di quelle mfnon, cosptrino armonlosamente a formare il perfetta
maestro della Parola di Dio.
A ciô concorrcrà, prima dl tutto. la purezza della dollrtna cattolica. présenta ta in ogni suo aspetlo seconde la
divina Rivclazione, la Tradizione, il Magistero ponlifkio
gli inscgnamcnti del Padri c Dotlori della Chiesa, solto li
guida di docenti csperti non solo nel!'insegnamento,
ancho nella vita pastorale, e con 1'niuto di Autori prevail,
gli unici che possano essere affidntl al diligente stadio
candidati al Sacerdotio.
.Mia pureza incontaminata dolia doltrina si aggiur.^râ
la profonditâ nell’csnoslzlone e ncll’apprendimento dclU
medesima; profonditâ rlchicsta non solo dalla sublime dlgnità della verità rivelata; non solo dalla natura itesu
dell'uomo di Dio, che non puô essore superficiale In ne$suna circoslanza, soprattutto quando si consideri che ê
alto di giustlzia elargire ai popoli le incommensurabili
ricchezze delle verità rivelate da Dio; ma anche dalle cre­
scenti eslgenze del mondo d’oggi, potchè non si traits
soltando di ripetere scmplicemente cose note a fedeli ar­
denti e ben disposti; ma dl Inscgnare, non poche volte dall'inizio, il cristlanesimo tutto intero a persone fone gil
awinte da altre dottrine che non dl rudo sl Impongotw
alie menti proprio per le loro concezioni universali drib
vita e della storia.
Alla formazione del perfetto maestro della Parola di
Dio non sono cerlo estranei, ma anzl quanto mal benefki,
sia il restaurato studio dello lingua latina, sia II mi gliorato
impegno nelPapprendlmento della filosofia tomlstica. Da
entrambl, infatti, puô provenire ai candidati al Sacerdozlo, ollre la più sicura conoscenza della discipline sacre,
anche quella ricchezza di umanltâ e quella chiarezza di
pensiero, che sono rlchiesti dall’apostolato dei nostri tem­
pi, e che si manlfesteranno poi nella felice spontaneity
della parola scritta e dell’insegnamento orale dei ministri
di Dio (cf. Allocutione di Giovanni XXIII, 22 febbrafo
1962, in occasione della firma della Cost. Apost. sVHenm
Sapientia»).
II.

La nécessita che la catechetica assuma sempre di più
le caratteristiche di una disciplina islilutionale

Polchè ormal la caltcdra di catechetica è stata ovunque
fondata ed i corsi si susseguono ordinatamente secondole
superiori direttive, cf sembra opportuno richiamare i responsabili sulla necessità che taie insegnamento non avvenga in forma episodica, quasi solo affidato alla ispirazlone ed alie personali vedute dei docenti; ma che acquisii
sempre di più i carattcri di un vero e proprio insegnamento
superiore istituzionale, chc sia, al tempo stesso, completo
nel suo genere, bene ordinato nella distribuzione delle ma­
terie, logico nella successione dei principi tcorici e delle
pratlche applicazionl.
A tale proposito ci permettiamo di ricordare che proprio
il detto critcrlo di islituzionalità ci sembra felicemeale
rlspettato in non pochi trattati di catechetica apparsi in
diverse Nazloni, nei quali ci pare di poter cogliere, quasi
come linea comune, questo organico svlluppo dl argomenti:
Il Sommo Pontefice Paolo VI, gloriosamente regnante,
1) I fondamentl teologicl della catechesi.
proprio nella felice aurora del Suo ministero pontificate,
2) Il contenuto completo e organico della catechesi.
Augusto
*
nell
Mcssaggio rlvolto al mondo dopo 1’awenuta
Elezlone alia Cattcdra di Pietro, si premuravn di annun3) Storla dei metodi impiegati nella catechesi.
ciare 11 Suo allo intendi mento dl operare perché 11 mondo
4) Aspettl della mentality moderna di fronte alla ca­
conosca chc solo nel Vangelo di N. S. Gesù Cristo c'è il
techesi (elementi dl sociologia religiosa).
segreto della universale salvezza: «/n obeundo aposlolico
5)Aspetti dl psicologia individuale c di gruppi, seconds
munere id Nobis in primis proponimus, ut coram universo
mundo manifestius usque ac sollemnius declaretur, optatum
le varie età e condizioni, di fronte alia catechesi.
salutem tantummodo ex Iesu Christi E van gei io exspectan­
6) La figura del maestro della Parola dl Dio: la prepadam essr» (L' Osservalore Romano, 23 giugno 1963).
razlone, la capacity, le vlrtù, lo spirito soprannnlurale,
Premcsse queste doverose conslderazloni, che offrono
l'attlvttà.
Ispirazioni e forza td nostri migliorl propositi, crcchamo
7) I metodl più In uso nella catechesi dl oggl. nelle sue
opportuno rlvolgere al responsablli della formazione del
varie forme e nolle diffcrenziazlonl secondo l’clà, le situaClero une nuova c fervida esortozlone, affinché, salve re­
zloiü, gli ambienti (scuole pubbliche e private, association!
stando te vigenti dlsposizloni circa la cattedra dl cateehc­
di giovani e di adulti, città, campagna, zone operaie, eec.).
lica nel Seminari, sia compluto un ulteriore passo in avant!
per dedurte a sempre più fruttuose applicazionl.
8) Elementi di didatlica catechlstica, compresl i mezzi
didattlci più in uso (testi adatti sccondo ctù e categorie
d» persone, illustrazlonl, mezzi audiovisivi, etc.). Nozioni
I. L'armoniosa cospiratione di lutte le discipline seminasu ciô che oggi si chiama scienza della pubblica opinione,
riiliehe alla formazione del perfetto maestro della Parola
e qulndi sui mezzi di propaganda.
di Dio
n'»ÎL!Ml?anIzK,zl.ODe catechist ica nazionalc, diocesana.
KÎX
kS'· ’^?ndo " c- >· C.. le dellberazionl dei Sinodi
Sarà collante sollecltudinc di coloro che sono prepost I
dena
ÆiL
DCri,S’. ' spcclalme"tc la Conrratemlta
all» formazione del Clero prowcdere affinché tutti gll in-

4383
4384

HIM sei* :)

SC STUDIORUM, CHIC. DE CATECHESI ÎN SEMINARIIS

10) I laid. ncccssari cooperatori nella catechesi. Loro
formazione generale cristiana c formazione specifica entechistica. Le forme pratichc della collaborazionc.
Ilf. La necessaria tnlegrazione della teoria con la pratica
secondo le norme canoniche e le islruzioni della Sacra
Congregazione

11 canone 1365, 3 del C. 1. C. dispone chc nei Seminari:
dlabtanlur ellam lectiones de theologia pastorali, additis
ρηκlicis exercitationibus praesertim de ratione tradendi pué­
ril aliisgue catechismum». A questo canone hanno falto
coûtante rifcriincnto Ic istruzioni della S. Congregazione
dei Seminari, gié prima citate.
In base aile varie esperienze, ormai divenute buona con­
suetudine, ci place rilevnrc chc la nonna delle tpraliche
turcilazloni» è stata interpretata ed applicata In modi che
volentieri vorremmo vedere ovunque diffusi, approfondit!
cd arricchiti con altre opportune inlziativc:
1) Esperienze di pratichc lezioni tcnulc in classe dagli
alllcvi, immaginando le diverse situazioni, come se 11 medaimo argomento fosse da trattarc at fanciulli, agli ado­
lescenti. al giovani, agli adulti, ecc. Queste pratichc espe­
rienze, simili a quelle tradizionalmcntc in uso presso in­
signi Ordini Religiosi, se sono ben preparate e serlamcnte
svolte, sono cosa tutta diversa da un puro gioco verbale,
perché diventano manlfcstazlone di sfcura spirituality c di
fervido animo apostolico, 11 quale, come oggi si rlvela in
un sia pure umile cserclzio, domani risplenderà nella picnezza dclla dedizlonc sacerdotale.

2) Lezioni pratichc tenutc da persone di particolare
esperienza in singoli campi di ministero pastorale: parroci,
insegnanti di religione nelle scuole, assistenti di assoclazioni cattoliche, cappcllani del lavoro, ecc.

3) Aiuto offerto dagli Ordinandi ai Parroci per tenere
alcune lezioni di catcchismo ai fanciulli, nei tempi c nei
modi approvati dalla competente Autorità Ecclesiastica.
4) Utilizzazionc massima dei periodo delle vacanzc estlve per studiare le situazioni concrete delle proprie parrocchie e per porgerc pralica collaborazionc ai Parroci secondo
le possibility e le circostanze.

IV.

Alcuni aspeti i dei problema catechist ico da prendere
in particolare considerazione

Nella preparazlone tcorica e pratica dei candidati si
dovrù in modo dei tutto speciale tenere conto di alcune
fondamcntall esigenze della moderna cura di anime, per­
ché cosl facendo si potranno rendere scrvlzi inestimabili
alia causa dclla Chiesa.
Esse sono principalmcnte le seguenti:
1. L’organizzazionc della scuola parrocchialc di calechlsmo per ragazzi, adolescenti c giovani, in modo da raggiungerli pcrsonalmente tutti, e seguirli progressivamente
durante gli anni dclla loro formazione. Nella dolorosa even­
tuality chc tale efficace opera educativa venisse a man­
tare o riuscissc insufficlente, le conseguenzc chc ne derivercbbero nella vita cristiana delle nuove generazioni sarebbero di una gravity incalcolablle, come purtroppo in
alcune parti è dato constatare.
2. L’insegnamento dclla religione nelle scuole pubbli­
che e private, non solo per prowedere al fornialc svolgirnento dei program mt approvati, ma soprattutto per dare
un fondamento cd un coronamento cristlano agli insegnamentl profani, controbilanciando anche, ove occorra, Γίπfluenza negativa di insegnanti cd insegnamenti religiosamente indifferenti od ostlli; c per stabilire un fruttuoso
colloquio spirituale con numerosi studenti di animo aperto
e suscettibili di più profonda vita soprannaturale.

3. L’insegnamento agli appartenenti ad organizzazionl
cattoliche, in modo che non venga mai a mancarc ad essi,
dai quali molto la Chiesa si attende, la dottrina sicura,
Hspirazlone valida c l’invito costante allé vclte stesse
della santité.
4. L’insegnamento a gruppi dl persone di superiore
cultura, siano esse organizzatc in partlcolari associazioni,
o siano sempliccmcnte seguite con illuminata attenzlone
dai Pastori di anime. Tali persone sl trovano in condizione
di agire profondamente nella société. polchè, occupando
posti di distinta responsabilité, possono e debbono esercilare una Influenza grande sul popolo, con la parola, con
l’escmpio, col modo di operarc gcnulnamcnte crlstiano.
4335

η. 3124

Comprendlamo qualc sla la dclicatezza c la difflcoltù dl
questa catechesi: ciô tuttavia non puô costituirc un pretesto, perché 1 candidati al Sacerdozio non abbiano a prendcrla in considerazione c a prepararvisi corne meglio sarà
possibile.
Non ultima fra le difficoltâ ora accennatc sarà quella
derivante dall’incontro del Sacerdote, la cui mentalité c
prcvalcntemcnte coltlvata mediante le discipline filosofichc
c tcologiche, con la mentalité di molle persone che invece
sono quasi unicamcnte formate al metodo spcrimcntalc
corne oggi è applicato a lutte le scienze c a tutte le techiche,
comprcse quelle che rlguardano l'uomo e la société. Eppurc non dovrebbe essere impossibile al Sacerdote adegualamente preparato stabilire solidi contatti spirituali con
quelle persone, poichè a tutti deve apparirc ben chiaro
chc nulla esistc nella ricerca sperimentale, nella scienza
positiva, nella tccnica applicata moderna, anche la più
avanzata, le cul origini prime, le cui leggi immutabili, il
cui divcnlrc, ancora oggi in gran parte misterioso, non
derivl dal primo saplcntisslmo ed onnipotente atlo di Dio
Creatore, che sla alTorigine, non soltanto delle cose in sè
stesse, ma anche della loro destlnazione all’uso deU'uomo:
• Benedixitque illis Deus et ait: Crescite el multiplicamini
el replete terram et subiieite eam» (Gen. 1, 28).
5. L’insegnamento agli opérai che possono essere awicinali in modo continuativo non è certo da ritenersi oggi
di minore importanza in rapport© agli altri sopra ricordati.
Quanto è awenuto, infatti. in tempi passati ha reso gli
opérai, e spécial mente quelli addetti aile grandi industrie,
dolorosamentc suscettibili, per moite ragioni, alla pesante
pressione delle idéologie e delle organizzazionl marxiste.
Anche se è lecito sperare che non neccssariamenle le masse
operaie continueranno per l’avvcnire ad essere dominate
cccamcntc da quelle forze paurosc, tuttavia non ci sembra
sufficiente assumere atteggiamenti dl rassegnata attesa chc
esse si dccidano a mutare opinioni e disposizioni d’animu.
Crediamo invece chc sia assolutamente necessario ricominciarc, se occorre, dall'inlzio, con tutti i mezzi disponibili,
perché una pura c intensa evangelizzazione possa giungere
Cresto a coloro chc nella quotidiana attività non dovrebcro trovare occasione di distacco da Dio c di negazione
di Dio, ma piuttosto mezzo salutare di vita e di pcrfezîone
cristiana.
6. La preparazlone a rendere sempre piû efficiente
l’organizzazione catechistica voluta dalla Chiesa. Ci sem­
bra infine necessario aggiungerc almeno un ccnno alla organlzzazione catechistica che la legge della Chiesa vuole
efficiente in ogni Diocesi e Parrocchia; chc i Sommi Pontefici hanno continuamente richiamato aU’attenzionc dei
Pastori, e che la Sacra Congregazione del Concilio non ha
raancalo dl disciplinare c arricchire dl norme preziose:
la Confratërnita délia Dottrina Cristiana.
In qualunque modo la delta organizzazionc abbia prvso
forma nelle concrete situazioni delle varie circoscrizlonl
ecclesiastiche, ci sembra tuttavia doveroso metterc In rilievo un punto che ne spiega l’universale e perenne valore:
la causa dclla evangelizzazione cristiana é dl cosl preminentc importanza per la vita della Chiesa, che essa. per
potere attingere i risultati migliori, ha assolulo blsogno
della umile, capace, zelante, soprannaturale collaborazlone di tutti coloro che, in qualunque misura, hanno respon­
sabilité c doveri nella Chiesa: In primo luogo i Sacerdoti,
pol i genitori, i maestri, gli insegnanti, i laid dedicati alie
opere aposloliche,
Eccellenza Reverendissima: mentre confidiaino ali'Eccel­
lenza Vostra Reverendissima le préoccupa/.Ioni, I pcnslerl
e le csortazionl dl questa Sacra Congregazione, dcsidcrianm
pregare Vostra Eccellenza di volersene rendere bcnevolmente interprete presso le degne persone chc nella Diocesi
sono prenoste alia santissima opero della formazione dei
nuovi ministri di Dio. Questa Sacra Congregazione, anzl.
sarà partlcolarmentc grata se i Rcv.rni Rcllon dei Seminari
Maggiorl vorranno fare pervenire ad essa, entra il correnlc
anno, una rdazione su come sl svolgc nei rispcttivl Pii
Istiluti la preparazlone catechistica del candidati, insieme
ad opportune proposte circa i modi creduti efficaci per
migliorare sempre di piti questo delicatissimo campo di
formazione sacerdotale, che tutti cl colmu di gravi respon­
sabilité davanti a Dio cd alia sua Chiesa.
Con sensi di sincera stlma e dl profond© ossequio cl confcnnlamo dcll’Eccellenzxi Vostra Reverendissima devotis­
simi.—Giuseppe Card. Pizzardo, Pre/. Dino Staffs, Arciv.
Til. di Cesarea di Palestlna, Segr,
* Ordinariis locorum halia».
208-317.

Pxg!

N 707 ç3. SetmoAnum 16

4386

SUPREMA C. S. OFFICII - RITUUM - SECR. STATUS

η. 3125-3127

3125
1963 SEP 7.-SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART.·

Solvitur in favorem fidei matrimonium duorum
FIDELIUM ABSQUE NEUTRIUS

PRAEVIA

IN­

CONVERSIONE

Casus—Realisslme Pater, Infrascriptus ad pedes S. V. pro­
volutus, humiliter exponit quae sequuntur R., mahume tonus,
die 21 innll 195-1 matrimonium inivit cum J., item mahume·
tana. Post duos annos vitae communis, J. maritum deseruit.
—R., absque praevio divortio, dic 25 ianuorii 1960 novas ce­
lebravit nuptias, ritu mahumetano servato, cum S. catholica,
quae tunc temporis ignorabat virum anteriori vinculo ligatum
esse. Cum primum dc hoc edocta fuerit, S. cohabltatlonem
cum R. abrupit, secum ferens filium, Iam baptizatum. Nunc
S. instat ut verum matrimonium celebrare possit cum R.
Quare ad consulendum bono spirituali S. catholicae et pro­
lis, petere audemus: 1) ut matrimonium inter R. non baptizatum et J. non baptizatam contractum dissolvatur; ct 2) ut
S., catholica, praevia dispensatione ab impedimento dlsparitatis cultas, licitas et validas nuptias cum R. non baptizato,
inire valeat.
Rescripti m—In Curia Luknovcnsi confectus est processus
ad obtinendam dissolutionem, in favorem fidei, matrimonii
contracti inter R., non baptiza tum et J., non-baptizatam.
Actis maturo examini subiectis, expletisque omnibus ln casu
explendis, quaestio proposita est in hac S. Congregatione, quae
ad dubium: «An consilium praestandum sit Ssrfio pro disso­
lutione, in favorem fidei, matrimonii, de quo supra, ut pars
oratrix, coram Ecclesia valide ac licite novas nuptias inire
valeat cum parte acathollra», re iuxta certas statutas regulas
discussa, respondendum decrevit: tAIflrmailoe».
Ssrhus D. N. D. Paulus divina Providentia Papa VI, die β
septembris 1963, de omnibus habita relatione benigne adnuere
dignatus est pro gratia iuxta supra relatum Decretum.
In praesenti concessione includitur quoque, quatenus opus
sit, dispensatio ab impedimento criminis ae quo in can. 1075,
η. 1, et ab Impedimento disparitatls cultus, praestitis cautio­
nibus necnon monita muliere catholica ut curet conversionem
viri oratoris.—Romae, dic 7 septembre 1963.
• Ordinario Luc’doverji. Prot. N. 2809;63cv A. ABATE. Lo •aoglineaio dei rincolo coniogale, od. II Roma 1965, p. 123-124, not 14.
Ada. A. ABATE, op. ciL p. 113-127.

10(13 .SEP 7-1J

laf hanc alteram editionem < Ordinis Concilii Vaticani II
cele brand a Decessore Suo /oanne XXIII s. m. per St p
ApPro?-r?uante Conc.Hio die V1 Augusti a. MCMLXli
I LE 30/5] promulgati, rite, ex quorumdam Venerabilior
Patrum consiliis, recognitam, cum innovationibus in ecn
introductis, adprobavit eamque servari mandavit.—Hamlcta
Ioannes Card. Cicognani, a publicis Ecclesiae negotiii.
ORDO

CONCILII OECUMENICI
CELEBRANDI
PARS PRIMA

Personae in Concilio partem habentes

Art. 1 (Concilii participes}. § 1. Concilium Oecumecicum constituunt cum Summo Pontifice Episcopi ct alii
a Summo Pontifice ad Concilium vocati; qui omnes Palm
Conciliares appellantur.
§ 2. Si quis ad Concilium vocatus ad normam C. I. C
can. 223 § 1; C. I. O. De personis can. 168 f 1, iuslo Impe­
dimento detentus. Concilio intéresse nequeat, mittat pro­
curatorem, qui se gerat ad normam C. I. C. can. 224 H1-2;
C. I. O. Dc personis can. 169 §§ 1-2.
§ 3. Secrctarius generalis, Subsecrctaril, Praefectus cae­
remoniarum Patribus adslstunt; eisdemque Patribus ope­
ram praestant theologi, canonistae, alliquc experti atque
ministrant Magistri caeremoniarum, assignatores locorum,
notarii, promotores, scrutatores, scribae, lectores. Interpre­
tes, translatores, tachigraphl, technici.
Cap. I—De sessionibus

publicis

Art. 2 (Sessionum publicarum munus). In Sessionibus
publicis, coram Summo Pontifice Patres vota proferunt
de Decretorum vel Canonum formulis, in Congregationibus
generalibus digestis, ut Summus Pontifex, si censeat, sen­
tentiam suam dicat eamque promulgari iubeat.

Cap. n—De Congregationibus

3126
1963 SEP 12.-SC RITUUM, DECRET. AAS 55 (1963) 779

De

mozzetta

in

Oecumenici
DEFERENDA

il

Concilii

sessionibus

VATICANI II

generalibus

Art. 3 (Congregationum generalium munus). In Con­
gregationibus generalibus, quae Sessionibus publicis prae­
mittuntur, Patres, praehabita disceptatione, Decretorum
vel Canonum formulas statuunt.
Art. 4 (Congregationum generalium Praesidentia ei Mo­
deramen). § 1. Duodecim Cardinales, a Summo Pontifice
delecti, constituunt Consilium Praesidcntiae, cuius est cu­
rare ut normae Ordinis Concilii Oecumenici Vaticani II
celebrandi rite observentur, resolutis dubiis ac remotis dif­
ficultatibus forte obstantibus.
§ 2. Quattuor Cardinales Delegati seu Moderatores, a
Summo Pontifice electi, Concilii labores dirigunt, sibi in­
vicem succedentes in ordinandis disputationibus Congre­
gationum generalium.

Spiritum Sanctum posuisse episcopos regere Ecclesiam
Dei sollemne habet Paulus Apostolus *. Hoc autem maxi­
me fit in Oecumenico Concilio, cum episcopi omnes, una
cum Summo Pontefice coadunati, universae Ecclesiae ne­
gotia, Divino assistente Paraclito, suprema auctoritate
diiudlcant.
Quapropter congruum sane videtur, ut etiam in concilla­
ribus sessionibus iisdem honorificis fruantur privilegiis,
quibus in sua quoque dioecesi singuli gaudent.
Cap. IU—De Commissionibus concilïaribus
Hac motus ratione Sanctissimus Dominus noster Paulus
Divina Providentia Papa VI benigne Indulget ut omnes
Art. 5 (Commissionum munus). Commissiones conci­
archlcplscopi et episcopi residenthlcs uti possint supra
tares operam navant Decretorum vel Canonum schemati­
mantclletum mozzetta, praesente quoque Summo Ponti­
bus expendendis atque emendandis iuxta suffragia a Pa­
fice, sed ln ipsis dumtaxat Concilii sessionibus, Idemque
tribus ln Congregationibus generalibus expressa.
privilegium ad archicplscopos et episcopos titulares Sancti­
Art. 6 (Commissionum constitutio). 5 1. Unicuique Com­
tas Sua benigne extendit, sed ln ipsis dumtaxat Concilii
missioni praeest unus cx S. R. E. Cardinalibus, a Summo
sessionibus; ac insuper, cum eadem restrictione seu limi­
Pontifice nominatus.
tatione, ad abbates ct praelatos nullius seu Ordinarios qui
intra limites iurisdlctlonis suae mozzeltam deferunt el in
5 2. Quaelibet Commissio, praeter Praesidem, vigluti
Concilio suffragium deliberativum ferre valent. Contrariis
quattuor Membra complectitur, quorum duae partes a
non obstantibus quibuslibet.
Patribus, tertia vero a Summo Pontifice, ex Concilii Patri­
bus eliguntur.
Datum Romae, cx aedibus Sacrae Rituum Congregatio­
nis, die 12 Septembris 1963.—Arcadius M. Card. I^lrraoÎ 3. Singuli Patres nonnisi uni Commissioni, uti Mem­
na, Prarf. Htnricus Dante, Archlcp. Carpaslcn., a Secr.
bra, adseribi possunt; cuiusvis vero Commissionis Praeses,
si opportunum censucrit, quoslibet Patres consulere potest.
*Cfr. .4rt. Af>. so, s8.
§ 4. Unusquisque Commissionis Praeses duos suae Com­
missionis Patres, de consensu Commissionis ipsius, Vicepraesides constituit, qui ipsum adiuvent et absentem vel
3127
impeditum suppleant.
1963 SEP 13.-SECRETAR1A STATUS, NORMAE. PART.·
5 5. Commissionis Praeses unum ex concilïaribus thronere (5un-aturnlSÜS WU cxpertis
<Iui secretarii muOnno Concilii oecumenici Vaticani secundi
celebrandi recognitus
rowni-JJele"^us). § 1. Commissiones
ridet
.nst,luunlur
a) de regimine-.
doctrina
NSifius Dominus Noster Paulus Pp. VI, in Audientia
c?deetÆh;OrC0e^
lS“5l.S> .ntmpe:
et dioecesium
d<r XIII Septembris a. MCMLXIII infrescripto impertiirunlallbus; d) dc Sacramentorum disci4387

4388

ORDO CONCILII CELEBRANDI RECOGNITUS

10113 SEP 13

plinn; c) de disciplina Cleri ct populi Christiani; /) de Reli­
giosis; g) dc Missionibus; h) de Sacra Liturgia; i) de Se­
minariis, de studiis ct de educatione catholica; l) de fide­
liam apostolatu; de scriptis prelo edendis ct de spectaculis
moderandis.
f 2. Accedunt: I) Commissio de negotiis Concilii com­
ponendis seu coordinundis, cui praccst Cardinalis a publi­
cis Ecclesiae negotiis; Secretarii autem munere fungitur
Secrctarius generalis Concilii; II) Secrctariatus ad unitatem
Christianorum fovendam; III) Commissio Technlco-organizatlva; IV) Secrctariatus dc rebus oeconomicis.
Instituta, dc quibus in nn. II), III), IV), eadem munera
habent lisdemquc constant personis ac in periodo praepa­
ratoria Concilii.
Cap. IV—De

tribunali administrativo

Ari. 8 (Tribunalis administra! iai constitutio). § 1. Pe­
culiare tribunal a Summo Pontifice constituitur quod
quaestiones definiat de Concilii disciplina, dc excusatio­
nibus ct dc querelis.
f 2. Tribunali administrativo praccst unus cx S. R. E.
Cardinalibus, a Summo Pontifice nominatus; ac praeter
eum, Tribunalis Membra sunt decem Patres, a Summo
Pontifice electi.
§ 3. Tribunal administrativum quaestiones definit per
lumos trium Membrorum; et. In casu recursus, videntibus
omnibus.

i 4. Tribunal administrativum, sepositis iuris sollem­
nitatibus, solam rerum veritatem spectans, iudicat.
f 5. Tribunali administrativo adsistit unus cx notariis
concilïaribus et, si casus ferat, unus cx Promotoribus conclllaribus.
Cap. V—De theologis, canonistis

aliisque expertis
NEC NON DE AUDITORIBUS

Art. 9 (Periti conciliares). § 1. Theologi, canonistac
aliique experti, qui Peritorum conciliarium nomine veniunt,
Summi Pontificis auctoritate designantur.
§ 2. Periti conciliares Congregationibus generalibus in­
tersunt; at, nonnisi interrogati, loquuntur.
f 3. Iuxta Commissionum Pracsidum designationem ct
rationem, auditis Vicepraesidibus statutas, Periti concilia­
res cuilibet Commissioni operam navant, adlaborando cum
eius Membris in schematibus expendendis ct emendandis
atque in conficiendis relationibus.
§ 4. In Commissionibus Periti laid admitti possunt ad
nutum Praesidis vel ex postulatione quinque Membrorum
vel quartae partis praesentium.
Art. 10 (Periti prioali). § 1. Singuli Patres consilio et
opera uti possunt non solum Peritorum conciliarium, sed
etiam alicuius vel theologi vel canonistac vel experti pri­
vati.

f 2. Periti vero privati Congregationibus generalibus
et Commissionum coetibus non intersunt, sed obligatione,
iurclurando firmata, tenentur servandi secretum de actis
ct disputatis in Concilio.

Art. 11 (Auditores). Praeclari nominis laici ad adslslendum Sessionibus publicis ct Congregationibus generalibus
ct Commissionibus admitti possunt ex benigna Summi
Pontificis concessione, iidem autem loqui non possunt, nisi
forte in peculiaribus adiunctis, qua Periti, a Moderatore
Congregationis vel a Praeside Commissionis ad exponen­
das suas opiniones invitentur.

Cap. VI—De Secretaria

generali

Art. 12 (Secretariat generalis constitutio). Concilii Se­
cretaria generalis, quam Secretarlus generalis moderatur,
in quattuor partitur Officia, nempe: a) de sacris ritibus;
b} de negotiis peragendis; c) de actibus scribendis ac ser­
vandis; d) dc rebus technicis.
Art. 13 (Ministrorum ac Officialium elenchus). Secre­
torius generalis; quinque Subsecretarii.
I. Officium dc sacris ritibus: Praefectus caeremonia­
rum; Magistri caeremoniarum; Assignatores locorum.
II. Officium dc negotiis peragendis: Notarii; Promotores; Scrutatores.
III. Officium dc actibus scribendis ac servandis: Scri­
bar; Lectores; Interpretes; Translatores; Tachlgraphi.
4389

n. 3127

IV. Officium dc rebus technicis: Addicti instrumentis
technicis.
Art. 14 (Ministrorum et Officialium nominatio). Om­
nes Ministri et Officiales, qui Concilii negotia curant, Sum­
mi Pontificis auctoritate nominantur.
Ari. 15 (Singulorum Ministrorum et Officialium munera).
§ 1. Secrctarius generalis Praesidentiaccl Moderatoribus
operam navat; post Sessiones publicas vel Congregationes
generales, res gerendas, sibi praefinitas, exsequitur; tan­
dem Concilii Acta sedulo colligenda, disponenda ct asser­
vanda curat.
§ 2. Subsecretarii Secretarium generalem adiuvanl eumque absentem aut impeditum supplent.
§ 3. Praefectus caeremoniarum ordinat ac dirigit sacros
ritus ct caeremonias; cumque Magistri caeremoniarum ct
locorum assignatores a di uvan t.
§ 4. Assignatores locorum, iuxta statutum indiculum,
Patres ad locum ipsis paratum deducunt, nomina Patrum
praesentium adnotant ct curant ut ab iisdem Patribus
praesentiae schedula conficiatur.
§ 5. Notarii de omnibus, quae in Sessione publica, in
Congregatione generali et in Tribunali administrativo gesta
fuerint, instrumenta conficiunt eaque ordinant atque in
archivo custodiunt.
§ 6. Promotores In fine singularum Sessionum publica­
rum sollemni formula rogant, ut de rebus in Sessione gestis
per Concilii notarios praesentes authenticum instrumentum
seu instrumenta conficiantur.
§ 7. Scrutatores in Sessionibus publicis ct in Congrega­
tionibus generalibus Patrum suffragia colligunt et summam
conficiunt.
§ 8. Scribae adnotaliones curant de rebus gestis in
Sessionibus publicis et in Congregationibus generalibus, ut
de eis relationes scriptae fieri possint; curant praeterea
typis edenda schemata, notificationes ceteraquc nuntia in
Concilio legenda vel Patribus distribuenda.
§ 9. Lectores Patribus praesto sunt ad eorum oratio­
nes legendas.
§ 10. Interpretes Patribus disceptantibus in usu lin­
guarum operam navant.
§ 11. Translatores, Patrum orationes linguis vernaculis
scriptas, in linguam latinam transferunt; Itemque actorum
ct documentorum textum latinum curant.
§ 12. Tachigraphi Patrum orationes ac disceptationes
in Congregationibus generalibus scripto mandant; dein suas
notas in communem scripturam translatas Secretario ge­
nerali tradunt ut relationes scriptae officiales conficiantur.
§ 13. Addicti instrumentis technicis horum rectum exer­
citium curant.

Cap. VII—De

generalibus

Concilii custodibus

Art. 16 (Custodum generalium munus). Custodes duo.
iuxta Ecclesiae morem a Summo Pontifice nominati, Sum­
mum Pontificem et Patres Aulam conciliarem adeuntes
comitantur et Concilii aditibus invigilant.
Cap. VIII—De sufficiendis personis

Art. 17 (Personarum suffeelio). Si qua, ex personis in
Concilio pariem habentibus, quacumque cx causa defece­
rit, in cius locum alia persona a competenti Auctoritate
sufficitur.
Cap. IX—De

observatoribus

Art. 18 (Concilii Observatores). § 1. Legati Christia­
norum ab Apostolica Sede seiunctorum, qui tamquam ob­
servatores Concilio adsistcre a Sancta Sede permittuntur,
adesse possunt Sessionibus publicis ct Congregationibus
generalibus, exceptis peculiaribus casibus a Consilio Praesidentiae determinandis, non autem conventibus Commis­
sionum. nisi competens Auctoritas permiserit; ius autem
loquendi ac suffragium ferendi in Concilii disceptationibus
non habent.
§ 2. Observatores de iis, quae in Concilio acia sunt»
certiores facere possunt suas Communitates; secretum au­
tem erga ceteros servare tenentur sicut Putres Concilii ad
normam Art. 26.
§ 3. Secrctariatus ad unitatem Christianorum foven­
dam rationes moderatur, quae inter Concilium et Observa­
tores Intercedunt, ita ut ipsi Concilii labores sequi possint.
4390

ORDO CONCILII CELEBRAXbl RECOGMTLS

n. 3127

PARS SECUNDA
Normae in Concilio servandae

Cap. I—De

temporibus et locis conventuum

Art. 19 (Conventuum tempora). § 1. Quivis conciliaris
conventus Patribus opportuno tempore significatur.
§2. In quavis Congregatione generali, proxime sequen­
tis Congregationis indictio fit.
§ 3. Intimatio singulis facta tunc tantum locum habet,
cum id .Moderator necessarium ludicavcrit.
Art. 20 (Conventuum loca). § 1. Sessiones publicae ct
Congregationes generales in Patriarchal! Basilica Sancti
Petri locum habent.
§ 2. Commissionum conciliarium conventus in peculia­
ribus locis, ad hoc praefinitis, habentur.
Cap. II—De vestibus adhibendis

Art. 21 (Paramenta sacra in Sessione publica induenda).
5 1. Patres, quovis tempore, adhibent paramenta sacra
albi coloris.
§ 2. Singuli paramenia sumunt quae sequuntur.
a) Cardinales paramenta propria sui ordinis cum mitra
serico-damascena;
b) Patriarchae, Primates, Archiepiscopi, Episcopi tam
residenlialcs quam titulares pluviale cum mitra cx tela al­
ba: Patriarchae, Archiepiscopi, Episcopi Orientales habi­
tum proprii ritus;
c) Abbates et Praelati nullius pluviale cum mitra ex
tela alba;
d) Reliqui Patres habitum choralem sibi proprium.
_ Art. 22 (Vestes in Congregatione generali induendae). In
Congregatione generali, nisi aliud statuatur, singuli Patres
vestes Induunt quae sequuntur:
a) Cardinales habitum cardinalitium, rubrum vel vio­
laceum secundum temporis diversitatem, cum rocheto,
mantelletta el mozeta;
b) Patriarchae, Archiepiscopi ct Episcopi, sive rcsldentialcs sive titulares, habitum violaceum cum rocheto.
mantelletta et mozeta: Patriarchae. Archiepiscopi ct Epi­
scopi Orientales habitum proprii ritus;
c) Abbates el reliqui Religiosi habitum choralem pro­
prium.
Art. 23 ( Vestes in Commissionibus induendae). Omnes
quibus pertinet, induunt habitum planum sine lacerna;
ceteri proprium publicum.

1063 SEP 13

§3. Procuratores. Periti conciliares, .Ministri ct OfflcbJcs antequam Concilium i neatur, die ct hora praestitnUi
fidem profitentur coram Praeside ciusvc delegato,

Cai*. V—De secreto servando et de munere fideutmi
IMPLENDO

Ari. 26 (Patrum obligatio secreti servandi). Patres de
discussionibus in Concilio habitis ct dc singulorum krc
tenths secretum servare tenentur.
Art. 27 (Procuratorum, Peritorum, .Ministrorum, OfficioHum obligationes). § 1. Procuratores, Periti condiIam.
Ministri, Officiales ct ceteri, qui operam suam in rrbui
Concilii praestant, antequam Concilium ineatur. iuslurandum coram Praeside ciusvc delegato emittere tenentur de
munere fideliter adimplendo et de secreto sonando drea
acta, discussiones, singulorum Patrum sententias,suffragia,
§ 2. Auditores de lis, quae in Concilio peracta sunt, d
de sententiis prolatis sicut Patres secretum servare tonen­
tur ad normam Art. 26.

Cap. VI—De

lingua

in

Concilio

adhibenda

Art. 28 (Lingua in Sessionibus publicis, in Congregatio­
nibus generalibus, in Tribunali administrativo, in adis
adhibenda). In Sessionibus publicis, in Congregationibus
generalibus. In Tribunali administrativo el in actis exa­
randis lingua latina ndhibetur; quo autem cius usus ex­
peditior evadat, praesto sunt lectores, interpretes ac trans­
latores.
Art. 29 (Lingua in Commissionibus adhibenda). In
Commissionum disceptationibus praeter latinam linguam
adhiberi possunt communiores linguae vernaculae, sed quae
lis linguis expressa sunt, statim in linguam latinam sunt
vertenda.

Cap. VII—De

colligendis ac distribuendis actis lt
DOCUMENTIS

Art. 30 (Patio colligendi ac distribuendi acta el documenta)
j 1. Omnia acta ct documenta colliguntur ac distribuun­
tur per Secretarium generalem.
§ 2. Decretorum et Canonum schemata, necnon quiris
textus adprobandus, ita Patribus distribuenda sunt ut
iisdem congruum relinquatur temporis spatium ad consilia
capienda, maturanda iudicia et determinanda suffragia.
Cap. VIII.—De schematum examine

Ari. 31 (Schematum examinis gradus). Schematum exa­
men sequentibus gradibus perficitur: a) schema proponitur
ac breviter illustratur, b) schemati inferuntur animadver­
siones et proponuntur eiusdem emendationes; c) emenda­
Cap 111.—De praecedentia
tiones perpenduntur atque admittuntur vcl rciciuntur;
d) schema reformatur iuxta adprobatas emendationes:
Art. 21 (Praecedentiae ordo). § 1. In Sessionibus pu­
e) si schema reformatum novis egeat emendationibus,
blicis, in Congregationibus generalibus ct in Commissioni­
iterum atque iterum emendatur donec adprobclur.
bus conciliaribus Patres iuxta praecedentiae ordinem se­
dent, loquuntur el vola proferunt; ita nempe: S. R. E.
Art. 32 (Schematis propositio). Quodcumque argumen­
Cardinales Episcopi, Presbyteri, Diaconi; Patriarchae;
tum disceptandum in Congregatione generali proponitur
Primates; Archiepiscopi; Episcopi; Abbates et Praelati
ac breviter illustratur a Rclatore, quem designavit com­
nullius; Abbas Primas, Abbates Superiores Congregatio­
petentis Commissionis Praeses.
num monasticarum. Supremi Moderatores religionum cle­
Ari. 33 (Emendationum propositio). § 1. Quivis Paler
ricalium exemptarum.
verba facere potest dc unoquoque proposito schemate vel
§ 2. Inter eos, qui nd eundem gradum pertinent, eunadmittendo, vel reicicndo, vcl emendando, suae orationis
demque ordinem habent, praecedit qui prius promotus
summa Secretario generali saltem tres ante dies scripto
fuerit ad gradum; si eodem tempore promoti sunt, senior
exhibita.
ordinatione, nisi lunior ordinatus fuerit a Summo Ponti­
5 2. Oratio ita ordinanda est ut prius dc principiis ge­
fice; ct si eodem tempore ordinem receperint, senior aetate
neralibus,
postea vero dc particularibus dispositionibus
(cf. C. I. C. can. 106, 3.·; C. I. O. Dc personis can. 37.3.·).
agatur, schematis ipsius semper ordine servato.
f 3. Si quis Pater forte extra ordinem sedeat, senten­
§ 3. Quilibet Pater de una cadcmque re, ex regula,
tiam proferat vel olios actus faciat, nullum Ius adquirit,
semel tantum loqui potest, idemque rogatur decem mo­
ac nemini praeludicium affert.
menta ne excedat.
I 4. Procuratores sedent loco sibi peculiariter assigna­
I 4. Si orator oblecto vel temporis assignatos limites
to, servato inter ipsos praecedentiae ordine. Suo pariter
praetergrediatur, potest a Moderatore ad eosdem revocari.
loco sedent Periti conciliares.
J 5. Qui emendationes proposuit, absoluto sermone,
Cap IV.—De fidei professione
scriptam relationem eandenique a sc subscriptam Secre­
tario generali tradere debet.
Art. 25 (Fidei profitendae obligatio). $ 1. Praeses fidei
§ 6. Qui singula verba vcl paragraphus schematis emenprofessionem emittit coram Concilio (cf. C. 1. C. can 1406
uan«ia ccnsucrit, scriptam formulam proponere tenetur,
prioribus substituendam.
I 2. Secretorius generalis fidei professionis formulam
'L. DlsccPtaU™<' generali alicuius schematis in Conam omnes PaLres, hieto pectore, consentiunt dllegit in
deTlchrm^2\ra lain \niU’ propositio generalis dc coro N. N... spondeo, noero, et furo luxla formulam
cenles:
Σ1 emendationum conspectus organicus a
perlectum. Sic me Detis ad furet.
q mquaginta saltem Patnbus exhiberi potest Moderatori,

4391

4392

qui rem Commissioni dc Concilii negotiis componendis scu
coordinandis deferat ut eadem Commissio procedendi ra­
tionem definiat.
Art. 3-1 (Emendationum admissio vel reieetto). Absoluta
alicuius schematis disceptatione generali, antequam ad
examen singularum partium deveniatur, adprobatlo ipsius
schematis in universum, vcl eiusdem rclcctio aut dilatio,
decerni potest ad normam Art. 39 § 1.
Art. 35 (Emendati textus examen). Congregatio gene­
ralis, audita Relatoris declaratione, singulas integri textus
emendati partes examinat casque adprobat vel minus.
Art. 36 (Subsequendum emendationum examen). Sl
quae emendati schematis partes a Congregatione generali
non fuerint adprobatac, aci subséquentes inserendas emen­
dationes eadem ratio ac pro praecedentibus adhibetur ad
normam Art. 33-35.

Cap. IX—De

suffragiis

ferendis

Ari. 37 (Formula adhibenda). § 1. In Sessionibus pu­
blicis, coram Summo Pontifice, formula est: placet, non
placet.
f 2. In Congregationibus generalibus pro emendatio­
nibus admittendis vcl relciendis formula est: placet, non
placet; pro unoquoque schemate emendato, sive integro
sive diviso, formula est: placed, non placet, placet iuxta
modum. Qui suffragium dederit: placet iuxta modum, te­
netur modum clare et concinne scripto tradere.
5 3. In Commissionibus conciliaribus ad suffragia fe­
renda adhibetur formula: placet, non placet, placet iuxta
modum.

Art. 38 (Modus /erendi suffragia). § 1. In Sessionibus
publicis et in Congregationibus generalibus suffragia fe­
runtur aptis schedulis, nisi Moderator alium modum prae­
ceperit, cx. gr. surgendo vel sedendo, manum elevando
vcl minus.
5 2. In Commissionibus conciliaribus modus ferendi
suffragia ab uniuscuiusque Commissionis Praeside deter­
minatur, auditis Vicepraesidibus.

f 3. In Commissionibus, cum de ferendis suffragiis agi­
tur, suffragatio secreto facienda est si hoc a quinque sal­
tem Membris postuletur.
Art 39 (Suffragiorum maioritas). § 1. In Sessionibus
publicis, in Congregationibus generalibus et in Commissio­
nibus, ad adprobanda schemata vel schematum partes vel
emendationes requiruntur duae tertiae partes suffragiorum
Patrum praesentium, ad eadem autem reicienda vel diffe­
renda sufficit maior suffragiorum pars; pro electionibus
autem applicatur C. I. C. can. 101 § 1; ct nisi aliud a Sum­
mo Pontifice statutum fuerit.
5 2. Si a Commissionibus conciliaribus, in conficiendo
novo textu iuxta emendationes a Congregatione generali
adprobatas, praescripta malorltas, quamvis studium et
cura adhibita sint, obtineri non potuerit, res tota referatur
ad Congregationem generalem.
f 3. In Tribunali administrativo id decisum habetur
quod placuerit parti absolute maiori eorum qui suffragium
ferunt.
Cap. X—De

novis

proponendis

quaestionibus

Art. 40 (Condiciones ad novas propositas quaestiones ad­
mittendas). § 1. Novae propositae quaestiones nequeunt
admitti nisi: a) publicum rei Christianae bonum respfciant;
b) necessarium sit aut saltem opportunum illas a Concilio
expendi; e) nihil contineant quod a constanti Ecclesiae
sensu ciusquc traditionibus alienum sit.
§ 2. Novae quaestiones una cum rationibus Moderatori
scripto sunt exhibendae.

Cap. XI—De

discessu et absentia

Art. 11 (Patrum discessus). «Nemini eorum qui Con­
cilio interesse debent, licet ante discedere, quam Concilium
sit rite absolutum, nisi a Concilii Praeside cognita et pro­
bata discessionis causa et Impetrata abeundi licentia».
C. I. C. can. 225: C. I. O. De personis can. 170.
Art. 42 (Patrum absentia). Qui alicui Sessioni publicae
vel Congregationi generali intéresse nequit, Consilio Pracsidentiae per Secretarium generalem absentiae rationem
significare debet.
4393

n. 3127

ORDO CONCILII CELEBRANDI RECOGNITUS

1063 SEP 13

Cap. XII—De

dispensatione ab
RES ID ENTIA E

obligatione

Art. 43 (Beneficiorum fructuum perceptio). Omnes, qui
Concilio Intéresse tenentur vel eidem operam quovis titulo
legitime impendunt, haud exclusis Peritis privatis ac Pa­
trum familiaribus, Concilio perdurante ct donec eidem adslstunt vel inserviunt, quoslibet suorum beneficiorum re­
ditus ac distributiones quotidianas percipere valent, iis
tantum exceptis, quae inter praesentes fieri dicuntur
(cf. C. I. C. can. 420 § 1, 9.®).
PARS TERTIA

Ratio procedendi
Cap. I—De

ratione procedendi in sessionibus
publicis

Art. 44 (Sacrorum rituum et caeremoniarum ordo). Om­
nia quaecumque spectant sacros ritus et caeremonias pe­
raguntur iuxta peculiarem Instructionem a Summo Pon­
tifice probatam.
Art. 45 (Sessionum publicarum indictio). Moderator,
iuxta Summi Pontificis mandata, Sessionum publicarum
diem et horam Patribus opportune significat.
Art. 46 (Sessionis publicae initium). § 1. Die ct hora
statutis, Patres, Periti conciliares una cum Ministris et
Officialibus in Aulam conciliarem conveniunt.
§ 2. Assignatores locorum Patres advenientes ad loca
Ipsis parata deducunt ct nomina praesentium notanda
curant ad normam Art. 15 § 4.
§ 3. Missa ab uno ex S. R. E. Cardinalibus celebratur
iuxta praecedentem Praesidis designationem.
Art. 47 (Decretorum et Canonum lectio). Secretarius
generalis accedit ad solii gradus Summi Pontificis, a quo
recipit Decreta et Canones in eadem Sessione examinanda;
dein illa ex ambone legit.
Art. 48 (Decretorum et Canonum suffragatio). § 1. Lec­
tis Decretis et Canonibus, Secretarius generalis sequenti
formula Interrogat Patres: Emmi, Exahi ac Rariii Pa­
tres, placentne Vobis Decreta et Canones quae hac Consti­
tutione continentur"!
§ 2. Secretario generali interroganti Patres respondent
vota in schedula scribendo, adhibita formula placet vcl
non placet, eamque subscribendo.
§ 3. Scrutatores schedulas colligunt ct Secretario ge­
nerali tradunt, ut scrutinium fiat, ae quo notarii referunt
in actis.
Art. 49 (Decretorum et Canonum promulgatio). § 1. Se­
cretarius generalis suffragiorum summam reverenter ex­
hibet Summo Pontifici dicens: Beatissime Pater. Decreta
et Canones modo examinata placuerunt omnibus Patribus,
nemine excepto (vel si quis forte dissenserit, tot numero
exceptis).
§ 2. Summus Pontifex si Decreta et Canones confirma­
re dignatur, sollemnem formulam pronuntiat: Decreta et
Canones modo lecta placuerunt Patribus, nemine dissentiente
(vcl si quis forte dissenserit, tot numero exceptis) Nosque,
sacro approbante Concilio, illa ita decernimus, statuimus,
atque sancimus, ut lecta sunt.
Art. 50 (Decretorum et Canonum probatorum instrumen­
tum). § 1. Protonotarii ct Promotores accedunt ad ulti­
mum solii gradum.
§ 2. Promotores, in medio Infimi gradus genuflcxl, Protonotarios rogant ut de omnibus quae in Sessione acta sunt
unum aut plura instrumentum vel instrumenta conficiant.
§ 3. Senior Prolonotarius respondet; Conficiemus, vobis
testibus, innuens Praepositum Domui Pontificiae et Praefe­
ctum Cubiculi, qui pro hoc actu prope dexterum solii la­
tus consistunt.
Art. 51 (Sessionis publicae finis). § 1. Summus Ponti­
fex, post cantum hymni: Te Deum laudamus, benedictio­
nem impertitur.
§ 2. Secretarius generalis uniuscuiusque Sessionis pu­
blicae relationem scriptam conficiendam ac servandam
curat.

Cap. II—De ratione procedendi

in congregationibus

generalibus

ArL 52 (Congregationum generalium indictio). In pri­
ma Sessione publica Moderator Patribus diem ct horam
4394

tu 3127

ORDO CONCILII CELEBRANDI RECOGNITUS

significat, (plbus Congregationes generales Initium sument.
Art. 53 (Argumentorum ordo). Opportuno tempore Mo­
derator Patres certiores facit de argumentis et ordine di­
sceptationum.
Art. 51 (Congregationis generalis initium). § 1. Die ct
hora statutis, Patres, Periti conciliares una cum Ministris
ct Officialibus in Aulam conciliarem conveniunt.
5 2. Assignatores locorum Patres advenientes ad loca
ipsis parata deducunt et nomina praesentium notanda cu­
rant ad normam Art. 15 f 4.
I 3. Missa de Spiritu Sancio celebratur ab uno cx Pa­
tribus a Praeside designato; dein Praeses recitat precem:
Adsumus.
Art. 55 (Electio Membrorum Commissionum conciliarinm). Antequam Incipiant disputationes, eliguntur a
Patribus Membra Commissionum ad normam Art. 6
I! 2-3,39 jl.
Art. 56 (Schematis propositio et illustratio), f 1. Ante­
quam singulae disputationes incipiant distribuenda sunt
relationes una cum summario animadversionum (linguis
quoque vernaculis sl casus ferat) quae iam de re ad Se­
cretoriam pervenerint.
I 2. Moderator argumentum disceptandum nuntiat, et
ad ambonem vocat Relatorem vel ex ordine Relatores rite
designatos, qui argumentum disceptandum breviter Illu­
strent.
Art. 57 (Schematis discussio). 5 1. Moderator, iuxta
Indicem a Secretario generali confecto, ex ordine ad lo­
quendum Patres vocat, qui antea nomina sua ad hunc
finem significaverint.
§ 2. Oratores invicem succedunt proponentes emenda­
tiones, quas, absoluto sermone, scriptas Secretario generali
tradunt.
J 3. Expedit quam maxime ut Patres, qui similes ra­
tiones exponere intendunt, inter se conveniant ut unum
vel paucos oratores eligant qui nomine omnium loquantur.
f 4. Patres, qui ab aliis Patribus audierunt rationes
quas Ipsi de eadem re erant exposituri, enixe rogantur ut
suae interventioni renuntient.
I 5. Oratorum indice exhausto. Moderator facultatem
loquendi concedere potest Patribus, qui Illam petierint
perdurante ipsa Congregatione, maxime vero Relatoribus
qui facultatem petierint argumentum clarius illustrandi vel
oppositas oblecllones refellendi.
§ 6. Disceptationi diutius protractae Moderator finem
Imponere potest, probante maioris partis Patrum praesen­
tium suffragio, servato autem semper loquendi facultate
S. R. E. Cardinalibus necnon Patribus, qui, nedum nomine
proprio, sed nomine quoque aliorum saltem quinque Pa­
trum ramdem facultatem petierint; fine vero disceptationis
decreto, minor Patrum pars, quae maiori contradixit, pot­
est adhuc tres oratores etiam Inter Peritos conciliares
desljnare, cum facultate decem quoque momenta exce-

1003 SEP 13

rail tradunt, ut scrutinium fiat, de quo notarii referunt In
actis.
§ 5. Peracta de emendationibus suffragatione. Secreto­
rius generalis eiusdem exitum Patribus et competenti Com­
missioni significat.
Art. 61 (Textu emendati examen). § I. Competens Com­
missio sive unica sive cx pluribus constituta ad normam
Art. 58 f 2, sepositis emendationibus non ndproballs. sche­
ma vel schematis partem reformat Iuxta probatas emen­
dationes.
§ 2. Textus emendatus, typis impressus, Moderatori
traditur atque inter Patres distribuitur.
§ 3. Statuto tempore, Patres, audita Relatoris (scu Re­
latorum) declaratione, de emendato textu sive Integro sive
diviso, iuxta Moderatoris ordinationem, schedulis vota pro­
ferunt, adhibita formula: placet, non placet, placet iuxta
modum; qui votum dederit placet iuxta modum, schedulae
adlcere tenetur modum ab ipso Intentum.
§ 4. Schema sive integrum sive divisum suffragationi
sublcitur et probatur vel reicltur vel differtur ad nonnam
Art. 39 f 1.
I 5. Excepto casu quo schema integrum vel divisum
maloritate suffragiorum relectum fuerit, modi propositi exa­
mini subiciuntur ad normam Art. 58-60.
§ 6. Postquam omnes schematis partes singulae proba­
tae fuerint, schema integrum probatum censetur.
f 7. In peculiaribus casibus Moderator novam potest
suffragationem super Integro schemate exquirere, quo In
casu Patres suum indicium proferunt schedula, adhibita
formula placet vel non placet.
Art. 62 (Schematis probati Summo Pontifici praesentatio).
Schema, a Congregatione generali probatum, per Modera­
torem Summo Pontifici defertur, cuius est, sl censeat, illud
Sessioni publicae subicerc eiusdemque Sessionis diem sta­
tuere.
Art. 63 (Congregationis generalis finis). § 1. Congrega­
tioni generali finis a Praeside imponitur prece: Agimus.
§ 2. Secretarius generalis curat ut uniuscuiusque Con­
gregationis apta relatio scripta fiat, quae summam rerum
gestarum contineat atque Moderatoris et suipsius subscrip­
tione firmetur.
§ 3. Una cum relatione scripta Secretarius generalis
omnia Congregationis acta In Concilii archivo sedulo as­
servanda curat.

Cap. III.—De

ratione procedendi in commissionibus

Art. 64 (Commissionum conciliarium indictio). Cuiusvis
Commissionis Praeses, auditis Vicepraesldibus, tempora et
reliquas circumstantias definit, quibus Patres suae Com­
missionis convenire debent, eaque eiusdem Commissionis
Membris significat.
Art. 65 (Schematis studium et Relatoris designatio). § 1.
Ari. 58 (Emendationum transmissio ad Commissiones).
f 1. Absoluta de aliquo schemate vel de eius parte expo­ Commissionis Praeses unumquodque schema Patrum suae
sitione, Moderator decernit propositas emendationes com­ Commissionis studio subicit.
§ 2. Praesidis est definire disceptationis rationem, Pa­
petenti Commissioni mittendas esse.
5 2. Sl quae emendationes duarum vel plurium Com­ trum ac Peritorum consilia exquirenda, linguam adhiben­
missionum intersint, Moderator statuit quibus Commissio­ dam ad normam Art. 29, modum ferendi suffragia ad nor­
mam Art. 38 H 2-3.
nibus emendationes sint mittendae ut ab Ipsis Commissio­
§ 3. Tres saltem Patres petere possunt ut unus vel
nibus unum examen conficiatur, quo In casu eidem Com­
missioni mixtae praesunt, Iuxta praecedentiae nonnas. plures Periti a Praeside non designati disceptationi interPraeses et Vicepraesldes Commissionum partem haben­
tium, nisi Summus Pontifex Commissioni mixtae peculia­
§ 4. Patres conciliares petere possunt ut Ipsi audiantur
rem Praesldem praeposuerit.
a Commissione quacumque ut de schemate, de quo discep­
tatur, exponere valeant suas animadversiones sive nomine
I 3. Secretarius generalis collectas emendationes ad
Commissionem vel Commlslones mittit iuxta Moderatoris proprio sive certi numeri Patrum, sive alicuius regionis; ad
designationem.
quos audiendos Commissio sessionem designat ct decernit
nomen oratorum et condiciones admissionis.
Art. 59 (Subsequtntium schematum examen). Cum sub­
§ 5. Commissio Relatorem designat, qui schema propo­
séquentes gradus examinis alicuius schematis continuo pe­
ragi nequeunt, hi ad aliud tempus differuntur, atque in­ nat atque declaret in Congregatione generali iuxta mentem
Commissionis vel eiusdem maioris partis; si maiori parti
terim aliorum schematum examen peragi potest.
pars minor contradicit, alter Relator a minore parte desi­
Art. 60 (Emendationum examen). 11. Expensae a Com­
gnari potest.
missionibus emendationes typis impressae una cum con­
Art. 66 (Emendationum ordinatio). § 1. Propositas a
cinna relatione (seu relationibus) Patribus distribuuntur.
Patribus in Congregationibus generalibus emendationes
I 2. Die a Moderatore statuto, quivis Relator suam
competens Commissio, sive unica sive cx pluribus consti­
scriptam de emendationibus relationem Illustrat.
tuta ad nonnam Art. 58 § 2, ordinat, atque coordinat.
I 3. Secretorius generalis singulas emendationes legit:
suls Membris Relatorem confirmat
nique de unaquaque admittenda vel raldenda Patres sche
.dium
eligit,
qui
de
propositis emendationibus scriptam
dull tuifragium Ierunt, verbi» placet vel non placet.
coniiciat»
Congregatione generali verbis dc■ 1Q ■ Ui T» Ci f· WV»
I 4. Scrutatores schedulas colligunt et Secretario gene-

4395

4396

n. 3128-3130

PAULUS VJ - SACRA CONGREGATIO RITUUM

1963 SEP 14-29

j X Commissionis Secretarius emendationes ordinatas
sc dc eisdem relationem typis Imprimendas curat atque
per Secretarium generalem Moderatori tradit ct Patribus
distribuit.
Art. 67 (Emendationum insertio). § 1. Suffragatione de
emendationibus perneta, Praeses competentis Commissio­
nis, sive unicae sive cx pluribus Commissionibus constitu­
tae ad nonnam Ari. 58 § 2, curat ut adprobatne emenda­
tiones schametl Inserantur Ita ut novus textus fiat, Idcmque typis impressus Patribus distribuatur.
I 2. Sl loco emendationis certa forma propositae quin­
que ultem Commissionis Membra aliam substituendam pu­
tent, eiusmodi nova forma una cum alia vel eius loco a
Commissione examinanda est.
13. Textus emendatus ludlclo Congregationis generalis
sublci nequit, nisi In Commissione retulerit praescriptam
julfraglorum maloritatem ad normam Art. 39 §§ 1-2.
Art. 68 (Subséquentes textus emendationes). SI Congre­
gatio generalis, postquam textum emendatum examinave­
rit, novas requirat emendationes, competens Commissio eas
peragendas curat iuxta suffragia in Congregatione generali
a Patribus expressa.
Art. 69 (Conventuum scripta retalio). De unoquoque
conventu Secretarius Commissionis scriptam relationem
conficit.
Art. 70 (Normae eomplementares). Ubi peculiares nor­
mae Commissionibus conciliaribus non traduntur, ratio
procedendi Commissionis rationem procedendi Congrega­
tionis generalis imitatur.
•Ordo Concilii Oecuxnonld Vaticani Π celebrandi, odilio ali ara
reccg^iU, Typis PoUgfottfo Vaticani» 1963. Adn. C. DE CLERCO in
ApoQ. 36 (1963) 204-213.

agitur, nova prodeat vivacitate. Quod ut fieri possit, apo­
stolatus multiplices rationes, aptis subsidiis inductis, erunt
F>romovendae et ad unum celsissimum finem disposite con­
tingendae, atque etiam laicorum ordo ad hoc salvificum
munus participandum efficientius asciscendus. Huc perti­
net praeterea sollicitudo Ecclesiae de unitate inter homi­
nes provehenda, praesertim inter eos, qui Christianos se
profitentur, quae quidem sollicitudo his verbis Salvatoris
significanter exprimitur: «Fiet unum ovile et unus pastor» 3.
Memores gravissimi negotii, in Concilio gerendi, ad pro­
ximos coetus singulos Patres rogamus ut precationes inge­
minando et alia pietatis officia exercendo animos parent.
Tua ellam cohortatione christifideles tibi commissi addu­
cantur, ut idem praestent volentes, imprimis sacerdotes,
viri ct mulieres, qui evangelicam perfectionem consectantur,
aegroti alioque modo aerumnosi, huius rei causa dolores
tolerantes, pueri et puellae, quasi candidi flores Deo accep­
tissimi.
Adsit Igitur, mii Ecclesiae corpus vivificat, Spiritus San­
ctus, a te et fidelium choro exoratus, Concilii huius conven­
tibus; fiatque, quod supplices poscimus, ut tandem sit «in
omnibus Christus»1.
Qua bona spe ducti, tibi, Venerabilis Frater, amantis
animi Nostri sensus slgnficamus; culus rei pignus ac testis
sit Apostollca Benedictio, quam tibi et universis, quos pa­
storali sollertia attingis, libentissime In Domino Imper­
timus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xiv mensis
Septembris, anno mcmlxiii, Pontificatus Nostri primo.—
Paulus Pp. VI.
’ Io. io, x6. · Coi. 3, ix.

3129

3128

1963 SEP 24.-SC RITUUM, DECR. AAS 55 (1963) 833

1963 SEP 14.-PAULUS VI, EPIST. AAS 55 (1963) 734-735

Ad singulos Catholicae Ecclesiae Episcopos ceterosque Patres
Concilii Oecumenici Vaticani II:

De Patrum Conciliarium convocatione ad
Concilii sessionem celebrandam

alteram

Venerabilis Frater Nobis dilectissime. Horum temporum
signa ct necessitates plane intellegens, loannes Pp. XXIII,
Decessor Noster, culus pia memoria apud Nos et univer­
sam Christianam familiam viget, opus maximum ausu in­
trepido et animo fidenti est aggressus, Concilium dicimus
Oecuracnicum Vaticanum Secundum. Quod probe conici
licet factum esse peculiari impulsione Providentiae divinae,
quae «disponit omnia suaviter»1 ct Ecclesiae, prout res
postulat, sapientissime consulit.
Quemadmodum notum est, haec amplissima Synodus
universalis hominum studia movit eosque in spem novam
erexit, atque adeo nomen loannis Pp. XXIII, tanti incepti
auctoris, merito claret et Immortalitati commendatur. Ipse
vero, qui omnes vires ad hoc negotium impenderat et pri­
mam partem Concilii Oecumcnlci celebrarat, Dei Inscruta­
bili consilio, morte est interceptus vehementi cum maerore
christifidelium atque etiam eorum, qui catholico non cen­
sentur nomine. Tamen dubitandum non est quin, cum,
caelesti voluntati humillime obsecutus, ex hac terrena di­
scederet peregrinatione, supernorum munerum copiam pro­
meruerit Ecclesiae, quippe qui vitam suam Deo obtulisset
pro felici Concilii exitu.
Nos vero, qui arcana Dei dispositione. In eius locum su­
mus suffecti, relictam ab eo hereditatem, in nomine Domini
et Condlii Patrum fisi opera auxiliatrice, suscepimus. Ita­
que, quod ardenter est coeptum, non minore cum alacritate
pergere cupientes, te, Venerabilis Frater, ad persequendum
Concilium Oecumenicum Vaticanum Secundum, culus al­
tera periodus, ut nosti, die xxix huius mensis Septembris
initium capiet, hisce Litteris convocamus.
Quo praecipue haec omnium aetatum creberrima Syno‘35 das / spectet, comprehensum habes: etenim, quemadmo­
dum at laudatus Decessor Noster, Concilium auspicatus,
significavit, Catholica Ecclesia ut perenni vigore praedita
sJLJatfs administra cunctis appareat oportet: ei enim a
Christo Domino depositum fidei est traditum, ut ab ea
fideliter servaretur elusque impigra opera omnibus homi­
nibus modo congruenti ct consentaneo innotesceret. Haec
igitur summa Ecclesiae vis, animos collustrans, alliciens,
permovens, c Concilio, quod ad Sancti Petri scpulchrum
8,1.

4397

De collecta imperata «de Spiritu Sancto»
tempore Concilii

In Adhortatione Apostolica ad universos Episcopos a
Sanctissimo Domino Nostro Paulo Papa VI data, die 14
Septembris 1963, ad invocandum Spiritus Sancti lumen ct
adsistentiam pro Concilii Vaticani II fellei exitu. Sanctitas
Sua praescripsit: «ut in omnibus Missis, tatini ritus, recitetur
collecta imperata de Spiritu Sancto»...
Ad omnem dubitationem tollendam in exsecutione augusti
mandati et ut respectus quoque habeatur praescriptionibus
Codicis Rubricarum, Sacra haec Rituum Congregatio, de
mandato ipsius Sanctitatis, declarat: orationem imperatam
dc Spiritu Sancto recitari debere in omnibus Missis, perduran­
tibus Concilii Vaticani sessionibus; servato tamen praescripto
Codicis Rubricarum n. 457, d) statuente: «prohibetur omnibus
diebus liturgicis I et II classis, In Missis votivis I et II classis,
in Missis in cantu ct quoties commemorationes privilcgiatac
numerum pro singulis diebus liturgicis statutum compleverint».
Contrariis quibuslibet non obstantibus.
Ex Secretaria S. Rituum Congregationis, die 21 Septem­
bris 1963.—Arcadius M. Card. Larraona, Praef. Hcnricus
Dante, Archicp. Carpasien., a Secretu.

3130
1963 SEP 29.-PAULUS VI, ALLOC. AAS 55 (1963) 841-859

Summi Pontificis allocutio · in altera Concilii Oecumenici
Vaticani II sessione ineunda:

De Christo, principio via et fine nostro deque
Concilii prosequendi finibus, qui sunt: plenior
Ecclesiae notio ac renovatio, Christianorum unita­
tis REDINTEGRATIO ATQUE ECCLESIAE COLLOCUTIO CUM
HOMINIBUS NOSTRAE AETATIS

Salvete, Fratres In Christo dilectissimi, quos undecum­
que gentium vocavimus, quo sancta et catholica Ecclesia
suae protulit Hlerarchlac ordines. Salvete vos, qui a Nobis
Invitati libenter huc confluxistis, ut una Noblscum in al­
tera interessetis Concilii Oecumenici Vaticani Secundi ses• Die XXIX Septembri» e. MCMLXIII, dominica ΧΥΠ post Pentecostenin testo S. MicbaêUs ArchmfeU. altera Conditi Occumcnld Vaticani II
sessio inchoata est in Vaticana Basihca, adsUnte Sumnyj Pontifie Paulo
Pp. VI, qui, poit Missam Pbrttiicakm sueto ritu ab Εώο Cadi noli Sacri
CoUejni Decano celebratam, sollemnem Fidd proies don em pronuntiant,
praestita que a Condlii Patribus obedientia atque ab iisdem Fidei prafrs.’
rione iterata, hanc habuit ad univenum coctam Allocutionem.

4398

n. 3130

PAULUS VI. ALLOC. IN ALTERA SESSIONE CONCILII

1003 SEP 20

done, quam hodie Nos, auspice Mkhaéle Archangclo, Chri­
stiani populi Defensore, laeto animo inchoamus.
0, ot in hunc dignissimum Fratrum consessum, in quem
ah orientis et occidentis regionibus, ab australibus et septemtrioaalibus pbgis viri lectissimi convenerunt, apte ca­
dit fatale et nobile nomen Ecclesiae, hoc est congregationis
et convocationis! 0, ut nova quadam ratione nunc verbum
Iliad impleri videtur, quod, dum in hoc intendimus spec­
taculum, Nostro occurrit animo: In omnem terram exivit
S42 wrua eorum, el in I fina orbis terrae verba eorum!x. O, ut
mirabiliter conlunctae elucent arcanae illae Ecclesiae no­
tae., quibas ipsam unam el catholicam praedicamus! At­
que ex hox spectaculo, quo Ecclesia universalis demonstra­
tur, eo adducimur, ut non modo de eius origine opostolica
cogitemus, quam hic velutl depictam et celebratam vide­
mus, sed de fine etiam sanctos efficiendi homines, ad quem
dilectissima Nobis Ecclesia Dei contendit. Quae sunt pro­
priae Ecdeshe notae, eae refulgent; Christi Sponsae vultus
renidet; omniumque nostrum animi eo sensu inflamman­
tur, comperto quidem sed semper arcano, quo percipimus
nos mysticum Lhristi Corpus esse, eamque simul capimus
line exemplo maximam laetitiam, adhuc profanis homini­
bus incognitam, quae ex illa sententia oritur, quam facun­
dam habitare fratres in urutm *. Nonnihil Igitur lavare pu­
tamus nos, α primo Initio, ea perspicere et In animum
nostram admittere, quae ex humano divinoque eventu ma­
nant, qui nunc agitur. Hic enim Iterum sumus, quasi In
altero cenaculo, quod, non amplissima moles, sed congrecrtoram hominum multitudo facit angustum: hic caelitus
Maria Virgo, Christi Mater, profecto nobis assidet; huc,
drea Nos, qui, licet postremi tempore et meritis In Petri
Apostoli successimus locum, cum eo tamen eandem aucto­
ritatem et munus obtinemus, vos. Venerabiles Fratres, con­
venistis, qui el ipsi apostoli estis, et a Collegio Apostolico
originem ducitis eiusque veri estis heredes; hic eadem fide
eademque caritate coniuncti una preces fundemus, hic nos
sine dubio superno dono fraemur Spiritus Sancti, praesen­
tis, Inflammantis, docentis, corroborantis; hic omnes om­
nium gentium linguae secum consonabant, eritque univo­
cus nuntias ad universitatem populorum mittendus; huc
securo gressu pervenit Ecclesia, viginti iam saecula In hisce
terris peregrinata; hic quasi ad fontem, omnem sitim restin­
guentem, novamque quamlibet sitim accendentem, refidlur agmen apostolicum, ab universo terrarum orbe congre­
gatum; atque hinc, iterum per mundum perque tempus
itinere suscepto, ad propositum contendet, quod ultra has
terras est et ultra hoc aevum.

mus. Compertum namque habetis, dic vicesimo primo m.
periods mensis lunii —in quem nimirum diem Sacratissimi
Cordis lesu festum feliciter incidebat— Purpuratorum Pa­
trum Collegium —cui praesenti gaudemus Iterum obsequlum ct venerationem Nostram praebere— Nostra debi­
litate ct humanitate neglecta, ad Romanam episcopalem
Sedem, atque adeo ad Summum universae Ecclesiae Pont ificat uni eligere voluisse.
Qua de re dum Nobiscum recogitamus, facere non pos­
sumus, quin simul Nobis repraesentemus Decessorem No­
strum felicis ct immortalis recordationis, loanncm XXIH,
quem valde dileximus. Cuius nomen Nobis, Usque omnibus
quibus licuit eum contemplari In hac sede, quam ipsi
modo tenemus, memoriam affert cius imaginis dulcis et
saccrdota/lls; cum. dic undecimo mensis Octobris superioris anni, primam inchoavit sessionem huius Concilii Oecumcnld Vaticani Secundi, camque habuit orationem, quae
non tantum Ecclesiae, sed universae etlom hominum so­
cietati visa est praesagientis animi divinatio, ad nostram
hanc aetatem quod attinet. Quae quidem oratio In memo­
ria Nostra, in Noslraque conscientia adhuc personat, dum
iter ostendit, quod Concilium instet; eademque profecto
valebit ad animos nostros ab omni dubitatione, ab omnique lassitudine liberandos, si quae nos In diffldli hoc iti­
nere occupaverint. O carum et venerandum loannem Pon­
tificem! Grates tlbl agantur, tibi tribuantur laudes, quod
Concilium hoc, divino quasi instinctus consilio, cogi lussistl, ut simul Ecclesiae novas aperires vias, simul a Chri­
sti Del gratia novas casque bellefluentes aquas, adhuc oc­
cultas, in terras derivares. Tu, nullo terrenae rei stimulo
indtante, nullis cogentibus singularibus adiunctls, quasi
caelestis Numinis divinans consilia, atque in nostrae huius
aetatis introspiciens obscuras acerbasquc necessitates, com­
minutum filum Concilii Vaticani Primi resarciendum esse
existimasti. Quod fadens, id etiam es consecutus, ut sponte
eam diffidentiam discuteres, quam ex illo Concilio quidam
immerito collegerant, quasi scilicet ad regendam Ecclesiam
satis esset summa potestas Romano Pontifici a Christo
lesu coi lata atque ab eodem Concilio agnita, praetermisso
Conciliorum Oecumenicorum auxilio.
Tu praeterea Fratres, Apostolorum successores, non so­
lum coègistl, ut Intermissa studia et in suspenso relictae
leges revocarentur, verum etiam ut iidem se cum Summo
Ponteflce vduti Id unam corpus redactos sentirent, ab
coque robur acciperent ct moderationem: ut sacrum Chri­
stianae doctrinae depositam efficaciore ratione custodiatur
atque proponatur *. Attamen cum nobiliore hoc Concilii
proposito illud quoque coniunxisti, quod pastorale appel­
Salvete, Venerabiles Fratres: ita vos accipit vestrum mi­
lant, quodque in praesentia magis instans videtur et salu­
nimus, servus servorum Dei, etsi summis clavibus onustus,
bre quam primum. Etenim admonuisti: Neque opus No­
a Christo lesu Petro traditis; ita vobis ille gratias agit de
strum, quasi ad finem primarium, eo spectat, ut de quibusdam
testimoniis oboedientiae et fiduciae, quae vos eidem defer­
capitibus praecipuis doctrinae ecclesiasticae disceptetur, sed
tis; ita vobis ille re ipsa ostendit se velle vobiscum et pre­
potius ut: ea ratione pervestigetur et exponatur, quam tem­
cari, et loqui, et deliberare, et operari. A primo Initio
pora postulant nostra ». Insuper In iis, ex quibus magiste­
813 alterius sarionis magnae huius Synodi, Deum Immorta­
rium ecclesiasticum constituitur, opinionem confirmasti,
lem testamur, In Nostro animo neque ullum inesse hu­
doctrinam Christianam non esse solummodo veritatem ra­
mani dominii consilium, neque Nostrae sollus potestatis
tione, quam fides illustraverit, investigandam, sed etiam
studium; Inesse vero votum et voluntatem divini obeundi
verbum, vitam et operationem gignens; neque tantum
mandati, quod Nos, Fratres, vestrum omnium constituit
Ecclesiae auctorl/tatem eo spectare debere, ut errores i843
Interque vos Summum Pastorem. Quod mandatum a vobis
coargueret, qui eam polluissent, sed documenta etiam pro­
id petit, quod Nostrum efficit gaudium ct coronam3 hoc
nuntiare debere directa et vitalia, quorum eadem est ferax.
est sandoram communionem, vestram erga Nos fidelitatem,
Cum igitur magisterii ecclesiastici munus neque dumtaxat
animum vestram Nobiscum coniunclum, operam vestram
Nobiscum sociatam. Nos autem in vicem ea vobis deferi­ spectativum sit neque solum negans, necesse idcirco est,
mus, quae deferre laetamur admodum: Nostram nempe ut illud in hoc Concilio magis magisque vim virtutemque
demonstret doctrinae Christi, qui dixit: Verba, quae ego
venerationem, existimationem Nostram, Nostram fiduciam,
caritatem Nostram.
locutus iam vobis, spiritus el vita sunt ·.
Nos Igitur neutlquam obllviscemur normas, quae a Te,
Erat propositum Nobis ut, quemadmodum traditus mos
suadebat, ad vos primas daremus Nostras Litteras Encycli­ primo huius Concilii Patre, saplentissimo consilio imperti­
tae sunt, et quas luvat hic in mentem revocare: ... nostrum
cs; sed cur—Ita Nobiscum Ipsi quaesivimus— ea scripto
non est pretiosum hunc thesaurum —doctrinae scilicet catho­
communicemus, quae per faustissimam quondam singulalicae— solum custodire, quasi uni antiquitati studeamus', sed
remque opportunitatem —per hoc dicimus Concilium Oealacres sine timore operi, quod nostra exigit aetas, nunc in­
cumtnicum— liceat voce cum praesentibus communicare?
sistamus, iter pergentes, quod Ecclesia a viginti fere saeculis
Omnino non possumus nunc cuncta exponere, quae mente
fecit. Quapropter. ... eae inducendae erunt rationes res ex­
agitamus, quaeque scriptis facilius tractantur. Sed tamen
ponendi, quae cum magisterio, cuius indoles praesertim pasto­
in praesentia hanc allocutionem sive Concilio huic, sive
ralis est, magis congruant 7.
pontifical! muneri Nostro proludere posse putamus. In
prawns Igitur vox Nostra in vicem reponatur Litterarum
Neque a nobis illa magni momenti quaestio neglegetur,
Eacycllearam, quas, Deo bene iuvante, ad vos speramus
quae omnium unitatem spectat, quotquot in Christo cre­
Nos esse daturos, operosis hisce diebus transactis.
dunt et ad Ipsius volunt pertinere Ecclesiam, quam Tu,
loannes, indicasti tamquam paternam domum omnibus
Obsequium memoriae loannls XXIII delalum
patentem; ita quidem ut altera celebranda sessio Concilii
Oecumcnici, ale statuti ct inchoati, viam fideliter terat
Nunc autem, postquam vobis salutem diximus, oportere
a Te patefactam, ac proposita, quae flagrantlssimls optasti
existimamus Nosmelipsos vobis proferre. Etenim recentes
votis, iuvante Deo, assequi possit.
in pontifical! munere sumus, quod obimus, vel potius Ini?Liv
1Π». ni-W- 'io. 6,64. Tx.x.s.
• R®
*· i·», i!. Pf. SS. y » Pt. ly, t. »Ctr Pkiiip. 4. 1.
4309

4400

im SEP 2ft

PAULUS VI. ALLOC. IN ALTERA SESSIONE CONCILII

Quaenam tint initi Concilii principium, via el finis
Quamobrcm, Venerabiles Fratres, susceptum pergamus
iter. Hoc autem manifestum consilium ad aliud conslderindum Nostrum movet animum: Idquc tam gravis moVMflU est tamque praeclarum, ut Nos Impellat nd illud
vcbiwum communicandum, quamvis totus hic consessus
de eo certior sit factus, eiusque quasi lumine perfundatur.
Undenam, Venerabiles Fratres, Iter Nostrum Initium su­
met? Praeterea quaennm via terenda erit, sl magis quam
td rationes modo expositas, ad leges divinas attendamus,
quibus obsequi oportet? Denique Itineri nostro quinam
erit praestituendus finis? Qui quidem finis, dum Ills In
terris degimus, quamquam ad mortalis huius vitae tem­
pora et adluncta accommodandus est, nihilominus semper
.jl spectare debet ad / supremum nominis finem, od quem
post terrestrem hanc peregrinationem perveniamus oportet.
Hae tres quaestiones, quae quamquam intellectu faclllitnae sunt, maximae tamen sunt gravitatis, nonnisi unam
bibent responsionem, quam hac ipsa sollemni hora et in
boc consessu, repetendam esse noblsmctipsis putamus et
tmiverw mundo nuntiandam: scilicet Christum, Christum
didmus, principium nostrum esse, Christum ducem et viam
esse nostram, Christum esse spem nostram nostrumque
finem.
Vtinam hoc Concilium Oecumenlcum vinculum illud
plane perspectum habeat, unum ct multiplex, firmum ct
incitans, arcanum et manifestum, arctum et suavissimum,
quo nos cum lesu Christo conlungimur, quo haec vivens
ac sancta Ecclesia, hoc est nos, copulatur cum Christo, a
quo procedimus, per quem vivimus, ct ad quem tendimus.
Non alio lumine praesens hic consessus noster fulgeat, nisi
Christo, qui est lux mundi; non aliam veritatem quaerant
animi nostri, nisi verba Domini, qui unus est magister
noster, nihil aliud studeamus nisi Eius praeceptis prorsus
Well obsequio obtemperare; non alia fiducia nos suffulciat,
nisi ea quae flebilem roborat Infirmitatem nostram, cum
Ipsius verbis innitatur: Et ecce ego vobiscum sum omnibus
dithis usque ad consummationem saeculi 8.
Utlnam hac grandi hora ad Dominum Nostrum lesum
Christum vocem Ipso dignam Nobis liceret extollere! Hic
usurpamus Sacrae Liturgiae verba: Te, Christe, solum norimas — te mente pura et simplici — flendo et canendo
ç’jaesumns, — intende nostris sensibus!9. Dum haec verba
proferimus, ante oculos nostros, mirabundos ac trepidos,
taus Ipse obversari videtur, et quidem tanta insignis maiejtale, quanta in vestris Basilicis, Venerabiles Ecclesiarum
Orientalium Fratres, atquae etiam in occidentalibus, Panlocrator refulget. Nosmetipsi quodammodo videmur per­
sonam gerere Decessoris Nostri Honorii III, qualis In abside
Basilicae Sancti Pauli extra moenia splendido musivo ope­
re effingitur, Christum adorans. Ille Pontifex statura pu­
sillus et corpus quasi exinanitum humi prosternens, Chri­
sti pedes osculatur, qui immensa magnitudine praestans,
instar magistri regali praediti maiestate, multitudini in
Basilica congregatae, hoc est Ecclesiae, praesidet atque
tene precatur. lamvero spectaculum huiusmodi Nobis re­
praesentari sidetur, non iam per imaginem in pariete lineis
q; et coloribus descriptam, / sea re Ipsa, hoc nempe consessu
nostro, qui Christum agnoscit ut principium et fontem,
unde humanae redemptionis opus et Ecclesia manant; qui
pariter Ecclesiam agnoscit tamquam eiusdem Christi ter­
restre Idemque arcanum spiramentum ct continuationem;
Ita quidem ut mentis nostrae oculi quasi ea Apocalipsis
visione percellantur, quam loannes Apostolus his verbis
describit: Et ostendit mihi fluvium aquae vivae splendidum
tamquam crystallum, procedentem de sede Dei et Agni10.
Nobis pronus opportunum esse videtur, ut hoc Conci­
lium ex huiusmodi imagine, Immo vero cx mystica hac
celebratione initium capiat. Haec enim celebratio Domi­
num Nostrum lesum Christum esse Verbum Incarnatum
proclamat, Filium Dei ct Filium hominis, mundi Redemp­
torem, hoc est humani generis spem eiusque unum ac sum­
mam Magistrum, Pastorem, Panem vitae, Pontificem noitrum nostramque Hostiam, unicum Mediatorem Inter
Deum et homines. Servatorem terrae, Regem venturum
aeterni saeculi; ac praeterea eadem celebratio declarat nos
esse a Christo divinitus vocatos, eiusque esse discipulos,
apostolos, testes, administros, legatos; Itemque una cum
ceteris fidelibus viva ipsius membra, quae in Immensum
Iliad atque unum mysticum Corpus coalescunt, quod Ipse,
fidei et sacramentorum ope, per humanas, continuas ae­
tates sibi format; ipsius Ecclesiam dicimus, quae spiritua­
lis et aspectabilis societas est, fraterna ct hierarchica, nunc
temporalis, aliquando autem perpetuo mansura.
B,
440!

•//vwcnwr ad Laudtt, ieria IV. ’· Af
c.
**

w, X.

η. 3130

Venerabiles Fratres, sl Id attento animo perpendimus,
quod summi momenti est, scilicet Christum esse Condito­
rem nostrum nostrumque Caput, non oculis cernendum
sed verum, ac nos ab Ipso omnia recipere, ita ut cum Eo
efficiamur: Chistus totus, de quo apud Sanctum Augusti­
num legimus, et quo tota doctrina de Ecclesia perfunditur,
tunc sine dubitatione clarius patebunt praecipui huius
Concilii fines; quos fines, brevitatis et claritatis causa, ad
quattuor redigimus capita, quae sunt; notio vel, si magis
id placet, conscientia Ecclesiae, eius renovatio, unitatis
redintegratio inter Christianos universos, et Ecclesiae col­
locutio cum nostrae aetatis hominibus.
Notio Ecclesiae plenius definienda
In primis dubium non est, quin id Ecclesia exoptet, im­
mo necessitate et officio cogatur, ad dandam tandem de
se ipsa plenam notionem. z\c nobis omnibus plane comper­
tae sunt pulcherrimae imagines, quibus in / Sacris gjg
Litteris natura Ecclesiae describitur, ea enim variis in
locis appellatur aedificatio Christi, domus Dei, templum et
tabernaculum Del, eiusque populus, grex, vinea, campus,
civitas, ac tandem Sponsa Christi eiusque mysticum Corfius. Quarum pulcherrimarum Imaginum ubertas causa
uit cur Ecclesia, earum consideratione permota, se ipsam
agnosceret ut societatem hisce In terris constitutam, aspec­
tabilem, sacra praeditam hierarch Ia, pariterque arcana vir­
tute Intus animatam. Per praeclaras Encycllcas Litteras
Decessoris Nostri Pii XII, quibus Initium Mystici Corporis,
factum est, ut partim implerentur Ecclesiae optata, tra­
dendi plenam ae se Ipsa doctrinam; partim vero eadem
acrius impelleretur ad sul Ipsius definitionem dandam pro­
priam atque satis plenam. Concilium Oecumenlcum Vati­
canum primum iam sibi huiusmodi argumentum propo­
suerat, ad quod pertractandum, docti viri, sive intra sive
extra Catholicae Ecclesiae septa, pluribus externis causis
movebantur, cuiusmodi erant: socialis vitae incrementa,
quibus huius temporis civilis cultus distinguebatur; aucta
commercia inter homines; necessitas varias Christianas pro­
fessiones ludicandi iuxta veram univocamque notionem,
in divina revelatione contentam; et Id genus alia.

Mirum non est, si fere exactis viginti saeculis, postquam
Christi religio condita est, ac post tot incrementa ab Ec­
clesia catholica ubique suscepta, a ceterisque religiosis
communitatibus, quae a Christo nomen ducunt et Eccle­
siae appellantur, mirum non est, Inqulmus, si vera, supre­
ma ac plena notio Ecclesiae, qualem Christus condidit ct
Apostoli aedificare coeperunt, adhuc accuratiore enuntia­
tione indiget. Nam Ecclesia mysterium est, scilicet arcana
res quae Dei praesentia penitus perfunditur, ac propterea
talis est naturae, quae novas semper altioresque sulpsius
explorationes admittat.
Mens hominis cogitando et inveniendo natura sua pro­
greditur. Ex veritatibus enim, quas experimentis percepit,
ad concipiendas cognitiones ascendit ratione ct via magis
conspicuas et elatas. Ex aliis veritatibus alias dialectice
infert; ct cum in conspiciendo consistit, rem quandam mul­
tiplicem et prima praeditam certitudine, unum aliumve
eius prospectum considerat; ita ut illa Investigantis animi
industria explicetur, de qua humani generis historia enarrat.
Nobis prorsus videtur advenisse nunc tempus, cpio circa
Ecclesiam Christi veritas magis magisoue explorari, digeri,
exprimi debeat, fortasse non sollemnibus illis enuntiatio­
nibus, quas definitiones dogma/ticas vocant, sed potius 319
declarationibus adhibitis, quibus Ecclesia clariore et gra­
viore magisterio sibi declarat quid de seipsa sentiat.
Conscientia Ecclesiae slblmctipsi clarescit, dum firmis­
simo obsequio verbis et sententiis Christi adhaeret, dum
reverenti memoria Sacrae Traditionis probata praecepta
complectitur, dum interiori lumini Spiritus Sancti obse­
cundat, qui videtur hoc ab Ecclesia nunc exquirere, ut
omnibus viribus nitatur, ut qualis ipsa sit ab hominibus
plane agnoscatur.
Putamus hoc auspicato fore, ut Spiritus veritatis in hoc
Oecumenico Concilio sacris Ordinibus Ecclesiae docentis
radiantiorem lucem afferat, et evidentiorem proponat doc­
trinam de eiusdem Ecclesiae natura; atque perinde con­
tingat, ut quasi Sponsa Christi in Ipso imaginem suam
inquirat, ct in Ipso, flagrantlsslmo mota amore, studeat
propriam detegere formam, pulchritudinem scilicet, quam
Ipse vult in Ecclesia sua elucentem.
Hanc ob rem argumentum princeps, quod In hac altera
sessione Oecumenici Concilii proponetur, .ad Ecclesiam ip­
sam spectabit. Cuius propterea intima natura penitus in­
dagabitur, ut, pro humana fandi facultate, cius definitio
idcirco exhibeatur, ut vera ct primaria constitutio Eccle4402

PAULUS VI, ALLOC. IN ALTFRA SESSIONE CONCILII

η. 3130

riae aliius ediscatur el eius multiplex salvificumquc man­
datum darius patescat.
Potest inde theologica doctrina magnificas accipere ex­
plicationes plane dignas, quae etiam a selunctis Fratribus
attenta consideratione perpendantur, quae quidem expli­
cationes, ut flagrantibus exoptamus votis, ipsis facilius
usque iter demonstrent ad consensionum unitatem effi­
ciendam.
Inter varias dlvcrsasque quaestiones, de quibus in Con­
cilio pertractabitur, primas habet quae ad vos attinet, ulpote Episcopos Ecclesiae Dei. Haud dubitamus asseverare
Nos magna spe ac sincera fiducia huiusmodi disceptatio­
nem exspectare. Enimvero, salvis declarationibus dogma­
ticis Occumenld Concilii Vaticani Primi ad Romanum
Pontificem attinentibus, altius Investiganda erit doctrina
de Episcopatu, de eius muneribus deque eius cum Petro
necessilutinlbus. Exinde rationes Nobis exponentur, qui­
bus, ad doctrinam et usum vitae quod spectat, In aposto­
lico munere Nostro obeundo utamur. Hoc namque univer­
sale munus, quamvis a Christo instructum sit plenitudine
et losta virtute potestatis, quam quidem scitis, poterit
tamen auxilii et praesidii maiores vires sibi adiungere, si
8S0 dilecti et venerabiles Fratres in Episcopatu,/ modis et
rationibus opportune statuendis, Nobis validiorem et sus­
cepti oneris magis consciam praestabunt adiutricem
operam.
Postquam huiusmodi doctrina declarata erit, aliud ca­
put eam enodationem subsequetur, quod ad compositio­
nem pertinebit Corporis visibilis et mystici Christi, Eccle­
siam scilicet militantem et peregrlnantem In terris, hoc
est sacerdotes, religiosos sodales, fideles, Itemque selunctos
a nobis Fratres, qui et ipsi ad ei plene adhaerendum vo­
cantur.
Neminem praeterit quodnam momentum et pondus ha­
biturum sit hoc Concilii theologicum munus, ex quo Ec­
clesia conscientiam sui haurire potest, suae nempe virtutis,
lucem, laetitiam et sanctimoniam gignentis. I tinam has
spes Nostras impleat Deux!
Catholicae Ecclesiae renoratio

Quae spei ad aliam quoque primariam causam indicii
Concilii pertinent; ad sanctae Ecclesiae videlicet renova­
tionem, quam vocant.
Nostra quidem sententia, huiusmodi renovatio proficisci
debet pariter e conscientia necessitudinis, qua Ecclesia cum
Christo coniungltur. Vult, uti diximus. Ecclesia in Christo
imaginem suam inquirere. Si quid umbrae, si quid vitii
post hanc contemplationem in vultu suo, in sua veste nup­
tiali animadverterit, quid sponte et strenue ei est agen­
dum? Uti liquet, nihil aliud speciet opus est, nisi ut se
renovet, se corrigat, se ad eam congruentiam referat cum
divino archetypo suo, quam sequi ex praecipuo officio suo
tenetur.
Verba lesu Christi memoriam repetimus, quae in prece
sacerdotali protulit, cum eius supremi cruciatus el mors
imminerent: Et pro eis ego sandifico meipsmn, ut sint et
ipsi laneti/icati (n veritate n.
Oecumcnlcum Concilium Vaticanum Secundum —ut No­
stra fert opinio— hanc certam vivendi disciplinam, quam
Christus voluit, probare et amplecti debet Tunc solum,
cum interioris sanctimoniae tantum opus perfectum erit,
Ecclesia vultum suum universo mundo ostendere poterii,
talla fundens dicta: Qui videt me, videt Christum; quem­
admodum divinus Redemptor de se dixit: Qui videt me,
videt et Patrem u.
Ad hanc rationem, Oecumenlcum Concilium velutl no­
vum ver habendum est, quod immensas animorum vires
et virtutes, in Ecclesiae sinu quasi occultas, exdtcL ConS31 cillo enim, ut aperte patet, est propositum. / ut sive inte­
riores Ecclesiae opes sive normae, quibus eius canonica
Instituta et rituales formae ordinantur, in pristinum re­
deant vigorem. Scilicet universalis haec Synodus in id ni­
titur, ut Ecclesiae augeat venustam Illam perfectionem et
sanctimoniam, quae nonnisi lesu Christi Imitatio atque
mystica cum eo per Spiritum Sanctum conlunctio eidem
tribuere possunt.
Sane quidem Concilium ad florcntlorem spectat Eccle­
siae renovationem. Attamen cavendum est ne, cx eo quod
haec affirmamus atque optamus, quis putet Nos concedere
Ecclesiam catholicam nostris his temporibus accusari pos­
se, quod mentem Conditoris sui In re magni momenti vio­
laverit. Quin Immo ex explorata planius sua fidelitate erga
Christum quoad summas res, eadem grata atque verecunda
»’/». I7.X9
4403

u.9.

1063 SEP 39

afficitur laetitia, atque alacritatem studiumque sumit
emendandi labes, quae humanae sunt Infirmitatis. Itaque
renovatio, ad quam Concilium spectat, neque praesentem
Ecclesiae vitam subvertere ducenda est, neque eius tradi­
tiones interscindere, in iis quae sunt potissima et venera­
bilia, sed potius his Ipsis traditionibus honorem habere,
caducis ct mendosis formis exutis, atque easdem slnccrai
feracesquc efficere velle.
Nonne Ipse lesus dixit discipulis suis: Ego sum ollis oeni,
ct Pater meus agricola est. Omnem palmitem in me non
ferentem /ructum tollet eum, et omnem, qui fert frudum,
purgabit eum, ut fructum plus afferafl u. Quae Evangeiii
verba satis superque sunt ad ostendenda praecipua capita
perfectionis, quam nunc temporis appetit ct persequitur
Ecclesia. Cuius perfectionis caput eiusdem Interiorem exterioremque vitabllllatcm attingit; Christo enim vivo Ec­
clesia viva respondere debet. Si vero fides atque caritas
sunt principia eius vitae, plane liquet nihil omittendum
esse, quod fidei laetam firmitatem novumque conferat ali­
mentum, quodque christ lanam eruditionem et educationem
efflcadorem reddat, ad eas res consequendas. Non este
omittenda dicimus neque studium impensius neque dedi­
tior divinae veritatis cultus, quae profecto uti fundamenta
sunt habenda huius renovationis. Deinde caritatis disci­
plina nobilem obtinebit locum. Ecclesiam caritatis nempe
appetere debemus, si volumus, ut ea potestatem habeat
se penitus renovandi atque —quod perquam arduum et
difficile est— mundum universum instaurandi. Praeterea
caritas, ut omnibus notum est, regina est et velutl radix
aliarum Christianarum virtutum; hoc est humilitatis, pau­
pertatis, pietatis, se devovendi voluntatis, fortitudinis in
veritate profitenda, iustitiae/ exquirendae amoris, alia- $52
rumve virium, quas in agendo novus exserit homo.
Qua super re Oecumenicl Concilii munus ad latissimos
spatiatur campos: quorum unum, praestantissimum sane
et caritate florens, sacra Ltturgia occupat. De qua cum In
prima sessione longe fuseque actum sit, fore speramus, ut
nunc ad felicissimos ea perducatur exitus. Ad alios quoque
campos eodem certe studio eademque diligentia Patres
animum Intendent; quamvis timendum sit ne, ob temporis
angustias, omnes quaestiones, prout res postulat, explo­
rari queant, Ita ut quarundam disquisitio ad aliam futu­
ram sessionem sit differenda.
Unitatis redintegratio inter universos Christianos

Tertia est causa Oecumenlco huic Concilio a Decessore
Nostro loanne XXIII praestituta, quae In spiritualium
rerum ordine gravissima sane est existimanda: causam di­
cimus, quae ad «alios Christianos» spectat, hoc est ad eos,
quos, quamvis in Christo credant, nequimus —o abreptum
Nobis gaudium!— inter eos numerare qui sunt Nobûcum
vinculo perfectae unitatis Christi coni uncti. Haec unitas,
quam per se vi Baptismatis ipsi participare deberent, ab
una catholica Ecclesia illis offerri potest, et ab iis vi na­
turaque sua percupitur.
Etenim ea quae recens in sinu Christianarum communi­
tatum a Nobis seiunctarum contingunt quaeque maiora
In dies Incrementa suscipiunt, duo perspicue demonstrant:
Ecclesiam Christi unam esse et unam esse debere; ct ar­
canam hanc et aspectabilem unitatem in rem deduci non
posse nisi una flue, nisi participatione eorundem Sacra­
mentorum, nisi apta cohaerentia unici ecclesiastici regimi­
nis, quamvis admitti possint alibi alii sermones, sacri ritus
et □ maioribus accepti mores, locorum propriae praerogati­
vae, investigationes de rebus spiritualibus, legitima insti­
tuta, actionis vitae normae, quas quis praeoptet.
Quid sentiat, quid ve agat Concilium, quod attinet ad
haec ingentia agmina seiunctorum a Nobis Fratrum, et ad
possibiles varietates In unitate? Res prorsus patet. Etiam
hanc ob rationem singularis evadit huius convocatio Con­
cilii. Contendit nempe hoc ad occumenidtatcm, ut aiunt,
plenam scilicet ct universalem: saltem in votis, in precibus
Deo admovendis, in praeparatione. Hodie affulget spes,
cras fortasse res. Enimvero dum Concilium vocat, nume­
rat. claudit in Christi ovili oves, quae illud iusto plenoquc
iure constituunt, aperit Interea portas, vocem extollit, at­
que trepldanter praestolatur tot Christi oves, quae urici
ovilis saeptis adhuc non continentur. Quocirca hoc est
huius Concilii proprium, ut vocet, ut exspectet, ut confidat
fore ut In posterum plures fraterno animo veram oecumcnlcitatcm suam participent.
Omni cum reverentia nunc alloquium Nostrum converti­
mus ad delegatos Christianarum communitatum ab Eccle­
sia catholica seiunctarum, ab his idcirco missos, ut peno-

“ /0.15,1-J.
4404

1903 SEP -0

PAULUS VI. ALLOC. IN ALTERA SESSIONE CONCILII

nam gerentes Observatorum, quos appellant, sollemnibus
hisce coetibus intersint.
Suave est Nobis iis salutem cx animo impertire.
Gratias iis agimus, quod huc advenerunt.
Per eos nuntium, amoris Nostri paterni ct fraterni inter­
putem, mittimus ad venerabiles Christianas communitates,
quarum Ipsi hic personam sustinent.
Tremit vox Nostra, cor Nostrum palpitat, propterea
quod quemadmodum praesens carum proplncjultas Nobis
inenarrabile solatium et spem dulcissimam affert, ita diu­
turna earum separatio animum Nostrum perquam acerbe
smelt.
SI quae culpa ob huiusmodi separationem in nos admtllendailt, veniam humili rogatu a Deo petimus, ab ipsisque
Fratribus veniam petimus, sl inluriam a nobis se accepisse
putent. Ad nos quod attinet, animo parati sumus ad con­
donandas iniurins catholicae Ecclesiae illatas, et ad relin­
quendum moerorem, quo confecta est, diuturnarum dis­
tentionum atque separationum causa.
UUnam caelestis Pater hanc nostram affirmationem be­
nigne excipiat, noblsquc universis pacem vere fraternam
restituat.
Supersunt, ut probe novimus, quaestiones rei natura
graves atque implicatae, quae perscrutandae, tractandae
elque dissolvendae sunt. Velimus sane, ut id statlm fiat
ob caritatem Christi, quae urget nos; persuasum tamen ha­
bemus multas condiciones requiri, ut causae huiusmodi
componi ac dirimi possint; quae quidem condiciones non­
dum eo pervenerunt, ut res possit expediri. Verum non pi­
get aequo animo faustum expectore tempus, quo perfecta
reconciliatio tandem contingat.
Interea autem Observatoribus, qui hic adsunt, quasdam
praecipuas rationes confirmare volumus, quibus innixi uni­
tatem ecclesiasticam cum Fratribus seiunctis efficiendam
esse putamus, ut eas ad suas quisque communitates chri­
st Linas referont; itemque ut vox Nostra ad alias etiam ve­
nerabiles communitates Christianas perveniat, a Nobis
ieiunctas, quae invitantibus Nobis ut huic Concilio, quam­
vis sine mutuo officii onere, adessent, renuerunt. Qui
quamquam rationes illas, ut opinamur, / iam compertas
habent, eas tamen posse hic salutariter declarari opinamur.
Sermo, quo eos alloquimur, est pacificus et sincerus om­
nino. Nullae in eo insidiae, nulla utilitatis terrestris studia
occulta latent. Nos, ut oportet, fidei nostrae, quam divinam
esse plane credimus, apertissime ac firmissime adhaeremus.
Attamen pro certo habemus eam minime impedimento es­
se, quominus ad exoptatam consensionem inter nos et
Fratres a Nobis seiunclos deveniatur; agitur enim de di­
vina veritate, quae est principium unitatis, non discriminis
et separationis. Ceterum nolumus fidem nostram esse cau­
sam ob quam cum illis concertemus.
Deinde debita, quae par est, reverentia religiosam here­
ditatem prosequimur antiquitus acceptam omnlbusque
communem, quam Fratres seiuncti servaverunt et ex par­
te etiam bene excoluerunt. Libenter sane eorum studia
probamus, qui honeste in sua luce et honore ponere nitun­
tur germanos veritatis vitaeque spiritualis thesauros eo­
rundem Fratrum sejunctorum, ea mente, ut rationes, quae
inter nos et illos intercedunt in melius mutentur. Fore
autem confidimus, ut et ipsi pari voluntate permoti no­
stram doctrinam altius cognoscere velint ct perspicere,
quam rationaliter e divinae Revelationis deposito ea pro­
ficiscatur, atque etiam nostrae historiae nostracque vitae
religiosae uberiorem notitiam sibi comparare conentur.
Praeterea, ad rem quod attinet, dicere libet Nobis, qui
conscii sumus praegravium difficultatum, quae optatissi­
me unitati etiamnura officiunt, suppliciter Nos fiduciam
Nostram In Deo collocare. Quapropter ei admovere preces
pergemus, operamque omnibus viribus dare, ut luculentius
praebeamus testimonium vitae vere Christianae fratemaeque caritatis. Quodsl eventus spei et exspectationi Nostrae
non responderit, haec verba Christi, solacii plena, memine­
rimus: Quae impossibilia sunt apud homines, possibilia sunt
apud Deum u.

η. 3130

ct instru/mentum salutis eiusdem humanae consortionis &55
itemque munus mlssionale sibi praestitutum detegit et con­
firmat, quod est potissimum officium suum, eo pertinens,
ut humano generi, quaecumque eius est condicio, Evan­
gelium, pro accepto mandato, alacri studio annuntiet.
Ceterum vosmetipsl. Venerabiles Fratres, hoc prodigium
experiendo novistis. Etenim, primae sessionis initium fa­
cientes et auspicali sermone loannis XXIII velutl Inflam­
mati, statlm vestras esse paries duxistis fores aulae huius
consessus, ut Ita dicamus, patefacere et illico ad omnes
homines nuntium salutis, fraternitatis, spei e valvis aper­
tis magna voce mittere. Singulare sane factum, sed admi­
rabile! Prophetiae donum, ut ita dicamus, Ecclesiae datum,
tunc de repente erumpere visum est; et quemadmodum
Sanctus Petrus Pentecostes die impulsus est, ut sine mora
verba faceret et orationem ad populum haberet, ita ct
vos confestlm non de rebus vestris agere voluistis, sed de
lis quae ad humanam spectarent familiam, non Inter vos
colloqui voluistis, sed ad homines vos convertere.
Ex quo colligitur, Venerabiles Fratres, peculiarem notam
huius Concilii esse caritatem, cam que amplissimam et vehementisslmam, caritatem, quae potius de aliena quam de
sua Ipsius utilitate cogitat, caritatem dicimus universalem
Christi!
Quae profecto caritas animum erigit nostrum. Nam, cum
vita hominum, ut nunc est, oculis obversatur nostris, sponte
fit ut metu magis afficiamur quam solacio, dolore magis
quam laetitia, atque magis ad periculum arcendum et ad
errores damnandos quam ad fiduciam ct amicitiam mo­
veamur.
Res ipsas spectare oportet, nullo modo vulnus celantes
quod pluribus de causis huic ipsi universali Synodo illatum
est. Num adeo caeci sumus, ut plura loca in hoc consessu
vacua esse non videamus? Ubinam sunt nostri Fratres ex
iis Nationibus, ubi Ecclesiae bellum indictum est? Atque
in quanam condicione religio ibidem versatur? Quae dum
consideramus, graviora eadem videntur, sl mentem inten­
dimus ad ea quae novimus, multo magis autem ad ea quae
noscere non licet, de sacra Hierarchia, dc religiosis viris
et sacris virginibus, ac de ingenti filiorum Nostrorum mul­
titudine, qui ob invictam suam erga Christum et Ecclesiam
fidelitatem timoribus, vexationibus, aerumnis, oppressio­
nibus sunt obnoxii. Ob huiusmodi dolores quanta allicimur
tristitia, et quam vehementer dolemus, cum cernimus in
quibusdam territoriis religiosam libertatem, sicut alia prae­
cipua hominis iura, opprimi eorum principiis / ct artibus, g?
qui opiniones a suis diversas de re politica, de hominum
stirpibus, de cuiusvis generis religione non tolerant. Dole­
mus praeterea tot adhuc iniurias alicubi iis esse illatas, qui
religionem suam honeste ac libere profitere velint. Atta­
men in hisce malis deplorandis, potius quam acerba verba,
sinceram humanamque adhortationem iis iterum adhibere
placet, in quos tristis huius condicionis culpa recidit; ut
tandem desinant animum gerere catholicae religioni sine
causa Infensum. Catholicae enim religionis asseclae non
Inimici vel Infidi, sed potius honesti et operosi cives natio­
nis, ad quam pertinent, sunt habendi. Catholicos vero, qui
propter suam fidem doloribus premuntur, hanc etiam occa­
sionem nacti, peramanter salutamus et pro ipsis peculiaria
a Deo solacia precibus imploramus.

Denique, Concilio propositum est, ut humanam consor­
tionem nostrae aetatis, quodam quasi ponte instituto, at­
tingat Rem sane miram! Ecclesia enim, dum, internum
vigorem saura Spiritus Sancti ope magis magisque animan­
do, a societate profana, qua circumfunditur, distinguitur
atque secernitur, interea apparet ut fermentum vivificum

Nec satis hic tristitiae Nostrae. Dum hominum familiam
aspicimus, summa aegritudine angimur ob plures alias ca­
lamitates quibus conflictatur; ob atheismum potissimum,
qui ad humanae consortionis partem pervasit, Ita rerum
ordinem perturbans, qui ad mentis culturam, ad mores et
ad socialem vitam pertinet, ut inter homines germana
eiusdem ordinis recta notio pedetemptim deponatur. Ete­
nim dum clarior fit lux, quae e naturalium rerum scientia
oritur, passim —pro dolor— obscurior evadit scientia Dei,
ac propterea vera etiam hominis scientia. Quare dum pro­
gressae artes mirum in modum cuiusvis generis instrumen­
ta perficiunt, quibus homo utatur, magis In dies ipsius
occupant animum solitudo, tristitia, desperatio.
De implexis atque multas ob causas tristibus nostrae
aetatis hominum condicionibus, plura a Nobis dicenda
sunt; sed de iisdem hodie loqui non vacat Nobis. Nunc,
ut modo diximus, caritate flagrat animus Noster, sicut
flagrat Ecclesia in Concilium coacta. Aetatem hanc no­
stram eiusque varias ct pugnantes significationes summa
benevolentia prosequimur, itemque summo afficimur stu­
dio, ut amoris, salutis et spei nuntium, quod Christus at­
tulit mundo, nostrorum temporum hominibus deferamus:
Non enim misit Deus Filium suum in mundum, ut iudicet
mundum, sed ut salvetur mundus per ipsum 1S.

M Im:. i J. v.

" tû. 3, 17.

Ecclesiae collocutio cum nostrae aetatis hominibus

4405

4406

π. 3131-3133

SACRA CONGREGATIO STUD f OR UM

Probe noverit mandai te peramanter ab Ecclesia aspici,
quae In Ipsam sincera fertur admiratione sinceroque pro­
posito movetor non ei dominandi sed serviendi, non cum
contemnendi, sed dignitatem Ipsius augendi, non eum dam&7 nsndl, sed solarium et salutem el afferendi. /
Ex hoc Condito, unde io universum terrarum orbem
prosperius patet, peculiari animi sollicitudine ad quosdam
hominum coetus Ecclesia suae mentis oculos refert. Scili­
cet contuetur pauperes, egenos, maerentes, eos qui fame
ct dolore premuntur, qui in vincula sunt confecti; hoc est
eam humani generis partem peculiari modo aspicit, quae
dolet et laget, cnm sciat bos homines ad se lure evangel ico
pertinere; quare gaudet iisdem adhibere Dominica verba:
Venite ad me omnes u.
Oculos praeterea Ecclesia conldt In viros doctrina ex­
cultos, qui litterarum studiis, rerum naturae investigatio­
ni, optimis artibus sunt addicti; bos quoque Ecclesia sum­
mo ln honore habet, incenslsslmooue ardore studet eorum
excipere experimenta, confirmare Ingenii nisus, Ubertatem
tutari, eoramque animis perturbatis et commotis aditum
patefacere ad supernas divini verbi divinaeque gratiae re­
giones.

1963 OCT 10-22

familiis; adsint Angeli Sanctlque omnes, ac praesertim
Sancti Petrus ct Paulus, Sanctus loannes Baptista, ac
peculiarissimo modo Sanctus Joseph, qui huius Condlii
Patronus declaratus est. Assideat nobis, maternam et va­
lidam ferens opem, beatissima Virgo Maria, quam incen­
sissimis precibus Invocamus; Christus / praesideat; atqur v.
omnia cedant in Dei gloriam, in honorem Sanctissimae
Trinitatis, cuius benedictionem vobis omnibus audemus
impertire, ln nomine Patris ct Filii et Spiritus Sancti.

Adn Protulit olurn Sumxnui Ponti/rx «lutaticnl
*
verba in Lrj^n
orienulihai, quae vidoapud AAS S5 (1963) 859.
3131
1963 OCT

10.-SC STUDIORUM,

DECRETUM. PART.·

Institutum catecheticum «Lumen vitae» affiuatur
Pontificiae Universitati Gheoorianae

Sacra Congregatio de Seminariis et Studiorum Uni­
versitatibus, attentis supplicibus litteris Praepositi Ge­
Respicit ad opifices, ad eorum personae et Laboris digni­
neralis Societatis Jesu, Vlcc-Magni Cancellarii Pont. Uni­
tatem; ad eorum legitima optata; ad necessitatem, qua
versitatis Gregorianae, perpensa approbataque Conven­
Ipsi tantopere adhuc afflictantur, ut ln melius mutentur
tione d. I m. iunii h. a. inter Rectorem eiusdem Ponti­
eorum rationes sodales, eoramque spiritualis vita proficiat;
ficiae Universitatis atque Directorem Instituti catechclia
ad munus denique quod ipsis committi possit, recto tamen
Bnixellens.s «Lumen vitae» nuncupati inita, ratisque ha­
christlanoque animo absolvendum: munus didmus novum
bitis Normis a contrahentibus partibus assumptis ad
condendi rerum ordinem. In quo homines Uberi sint sese«Conventionem» ipsam exsequendam, cum compererit non
qoe fratres agnoscant. Ecclesia, Mater et Magistra, Ipsis
parvum emolumentum utrique altlorum studiorum do­
praesens adest.
micilio inde obventurum esse ad penitiorem obtinendam
clericorum iuniorumque sacerdotum praeceptis ac metho­
Respicit ad populorum rectores. Pro gravibus monitis,
dis artis catecheticae eruditionem instltutioncmque, dum­
quibus eos saepe appellare debet, Ecclesia hodie haec ver­
modo prae oculis constanter habeantur et .Motu Proprio
ba hortationis et fidudae plena Iisdem adhibet: Bono estote
Quandoquidem (1949) [LE 2038 J et Apostolicae ConstHuanimo, Nationum moderatores! Complura bona, quibus
tiones Menti Nostrae (1950) [LE 2151 | ac Sedes Sapientiae
hominum vita Indiget, hodie vestris gentibus suppeditare
(1956) [LE 2579), monitaque fel. rec. Pii Papae XII ad
potestis, nempe pan-m, doctrinam, ordinem, dignitatem,
liberorum et concordium civium propriam, dummodo ta­ Alumnos Convictus cuiusdam Ecclesiastici d. 14 m. Iun’1
a. D. 1957, ingravescentibus scilicet prospicere necessita­
men noscatis quid sit homo; quam rem vos sapientia Chri­
stiana tantum plene valet edocere. Coniunctis consiliis
tibus «cupidam anxlamque Inquisitionem novorum prin­
cipiorum minime significare, sed potius seduliorem apagentes ad lustitiae ct amoris normam, vos pacem donare
Îdicationem illorum quae antiqua et aeterna sunt quaeque
poteriis, bonum omnium praestantissimum, quod tam sl·
tien ter omnes exoptant et Ecclesia tam strenue tuetur ac
n Evangel!is principem confirmationem habuerunt», pe­
promovet; atque adeo ex omni gentium familia potestis
titionem laudati Praepositi Generalis libenter excipiens,
civitatem unam efficere. Deus vobiscum sit!
memoratum Institutum Internationale Catecheticum et
Pastorale eLumen Vitae
*
appellatum Facultati Theologicae
Catholica Ecclesia etiam longius respicit, ultra Christia­
Pontificiae
Universitatis
Gregorianae in Urbe pro mu­
nae familiae fines; quomodo enim certij terminis circum­
nere Affillatum constituit declarat que ad quadriennium
scribat amorem suum, cum imitari debeat amorem Dei
et experimentum, collata Facultati potestate academicum
Patris, qui omnibus bona sua dilargitur u, et sic dilexll
Sacrae Theologiae B ac cala urea tus gradum cum pecu­
*** mandam, ut pro eias salute unigenitum Filium suum /
liari praestantia «in re pastorali» lis alumnis conferendi
daret? u. Ultra igitur Christiana castra oculos suos dirigit,
qui, curriculo theologico quadriennal i in quadam Schola
et ad alias religiones respicit, quae servant sensum et no­
superiore ab Auctoritate Ecclesiastica ad theologiam do­
tionem Del, unios, creatoris, providentis, summi et rerum
cendam approbata ad normam can. 1365 C. I. C. expleto,
naturam trasceudentii; quae Del cultum exercent ilncerae
cursus Instituti affillati ad normam specialium Statutoram
pietatis artlbas; quaeque ex iis usibus et opinionibus mo­
rite frequentaverint, examinibus tum scriptis tum oralibus
ram el socialis vitae praecepta derivant.
bene superatis, iure praeterea tributo licentiatis S. Theolo­
ln his qaldem religionibus catholica Ecclesia cernit pro­
giae qui ln Instituto af filiato speciales cursus ipsis destina­
fecto, nec slue dolore, lacunas, detectus et errores; facere
tos per annum frequentaverint ut ratio habeatur studiorum
tamen non potest, quin ad eas quoque mentem suam con­
in eodem Instituto absolutorum cum ad annum quintum
vertat, ut easdem certiores faciat, catholicam religionem
memoratae Facultatis Pont. Universitatis Gregorianae
debita aestimatione indicare quidquid veri, boni et humani
adscript! sint, certis servatis de iure servandis; contrariis
apud Ipsas reperitur, Itemque ut moneat, ad tuendum ln
quibuslibet minime obstantibus.
hominibus huius temporis religionis senium et Del cultum
Datum Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis d.
—quod drills cultus necessitas et offidum postulant— se
X
m. Octobris, in festo S. Francisci Borgiae Conf., a D.
In prima acie stare, ut pote quae Dei iura In homines vali­
MCMLxiii.—L Card. Pizzardo, Praef. Dinus Staffs, A
dissime defendat.
Denique Ecclesia respicit ad alios cosque immensos hu­ Secretis.
manae navitatis campos
*,
ubi nempe novellae iuvenum ae­
■ Prot.N. 1569 63. Act
* ronum Societati
*
lesu 14 (1961-66) 292-293
tates adolescunt, vivendi et excellendi studio incensae; ubi
recentlores nationes conscientiam suorum iurium, liberta­
tem ac civilia instituta sibi vindicant; ubi Innumeri homi­
3132
nes solitudine laborant, etsi inter tumultum humanae so­
cietatis rivant, quae Ipsorum animis nullum salutare ver­
bum proferre potest. Ad hos singulos universos Ecclesia
1963 OCT 22.-SC STUDIORUM, LIT. CIRCULARES. PART.·
vocem suam spei plenam dirigit, alque lucem veritatis,
vitae et salutis omnibus optat et praebet, quia Deus omnes
Criteria et normae servandae in conventionibus
Vdnims rail saloas fleri et ad agnitionem veritatis oenire
ineundis inter personas iuridicas civiles et ec­
clesiasticas DE ALIQUO OPERE EDUCATIVO AUT BENE­
Venerabiles Praires, Munus ministrandae salutis nobis
FICO EXERCENDO
commissum, grande et grave est. Quod ut dignius susti­
neamus, nunc In hoc sollemni consessu una congregati su­
Concenzloni con Enti .Morali per la gestione di opere
mus. Nostrorum animorum concordia, firma atque frater­
scolastiche ed educatioe.
na, no< ducat et roboret. Ommunlo cum Ecclesia caelesti
sit nubis propitia; adsint Sancti Caelites, qui In variis
Roma, 22 ottobre 1963
dioecesibus peculiari veneratione coluntur et in religiosis
Con Clrcolare 26 magglo 1916, n. 081/16, questa Sacra
··ctr. /·. Î, t6. »» Z Ti
.
*
i, 4
Congregazlonc richlamava I'attenzione degi! Istitutl di-

4467

4408

peodtnll dall’Autorltà Ecclesiastica sulla necessità di richfcdere il prevlo nulla-oita dl questo stesso Dicastcro per
h stipula dl convenzlonl, contrat 11, atti e concordati tendeallad assumere, da parte di Enti Ecclesiastici, giuridiciBeule rlconoiduti, la gestione di istltuti ed opcre di
enitere scolastico cd educativo facenti capo ad Enti o
Corp! moruli.
La medeslma Clrcolare flssava nll’uopo le modalitù richkite per II rllasclo del prescritto nulla-osta.
Ê évidente che la stessa procedure debba essore nllrcsl
kgulta dagli Enti Ecclesiastici suddetti, nnche nel caso
che I medesiml, attraverso appositi atti vincolantl per cntnmbe ie parti, affldino la gestione dl opcre di carattcre
Kohslico ed educativo da essi dlpcndenti, ad Enti o Corpl
mndi.
A tai fine 1 legittiml rapprcsentantl degli Entl in parola,
prim dl addi venire alla stipula degli atti predetti, vorranM man In I del previo nulla-osta di questa Sacra Congrcpilone, Inviaunonc regolare richlesta corrcdata:
a) del conforme parere dell Ordinario del luogo;
b) della copia dell’atto da stipulare con I'Ente o Corpo
mande, con I’lndlcazione dei vari diritti e dovcrl di cninmbe le parti c della dureta di essi;
c) della copia dello Statuto dell'Ente o Corpo morale,
cal sort affidata la aestlone dell’Istituto o del Pop era dl
caratlere scolastlco ed educativo dipendenti dagli Enti Ec­
clesiastici.
Resta Inteso che —come veniva già osservato nella prodelta Circolare— gli atti da stipulare dovranno contcnere
U dausola che «la loro volidltà ά subordinate, per quanto
riguarda gllimpegni assuntl dagli Enti Ecclesiastici, all'approvazione —espressa attraverso il rllasclo del prescritto
Dalla-osta— di questa Sacra Congrcgazione», alia stessa
nia che la valldità dei inedesimi per ciô che riguarda gli
Enti Morali, è sottoposta alTapprovazlone dell'Autorità
tutoria govemativa.
Quanto sopra si riferisce allé istituzionl scolastiche ed
educative —tennte da Enti Ecclesiastici— di ogni ordine,
tJpo e grado (dalla Scuola di grado préparaiorio aile altre
btltuxlonl dl grado clementare, secondarlo inferiore e su­
periore).
Con 1'occasione si rawlsa l'opportunità di rilevare che,
uxhenelcaso delle Istituzionl di grado preparatorio (Scuok materne), 1'evcntuale cessione della loro gestione da
partedegli Enti Ecclesiastici ad Enti o Corp! morali dev'essere sottoposta ad attento ed accurato esame tenendo pre­
sente che I progettati vantage! derivanti dalla cessione
jtttsa possono, il più delle volte, essere anche reallzzatl
mediante la gestione diretta. Gli Enti Ecclesiastici, difatti,
chegestlcono tali istituzionl san no chc trovano Tadeguata
assistenza attraverso le organlzzazioni specifiche del pro­
prio settore, in particolare la Federazlone Nazionale Istitutl
lipendenti dali'Autorità Ecclesiastica - FIDAE, con sede
io Roma, Via deirUmiltà, gli Uffici Scolastlcl Diocesan!,
1’ona e gli altri postl sotto Falta vigilanza di questa Sacra
Congregazlonc.
Con osservanza, G. Card. Pïzzardo, Praef, Dino Staffa»
Sfgrtlario.
•CbrHs ot religion Italiae, Prot. N. 061/48/2: RirisU dello reli^«13 0M3) 115-118.

3133
1983 OCT 23.-SC STUDIORUM, RESPONSUM. PART.·
De PERSONIS INTERROGANDIS AD IDONEITATEM CANDIDA­
TOR VW Ordini dus Sacris investigandam

Romae, d. d. XXXIII. m. octobris, a. D. MCMLXIII

IMie ac Heorhe Domine, litteras Tuas d. x m. octobris
L a. datas accepimus, quibus huic Sacrae Congregationi
muciita aliqua proponis, an scilicet Episcopus Sacrarum
Ordinationum tempore adventante moderatores cogere pos­
sit ad testimonia praebenda, qui haud satis alumnos pro­
movendos se nosse existimant, sive ob recentem muneris
insceptionem, sive quod, cum magna ex parte in Seminario
minore versentur, admodum exigua ordinandorum fami­
liari utantur consuetudine.
Qnlbus probe perpensis, haec quae sequuntur Tibi respon­
dere visum est:
1. Episcopus maximo tenetur officio ideoque maxima
/ruitor libertate interrogandi omnes qui de cius sententia
44Î/9

η. 3133-3184

SACHA CONGREGATIO STUDIOHUM - PAULUS VI

1983 OCT 23-N’OV 4

aliquid conferre possunt ad idoneitatem candidatorum in­
vestigandam, utique sarta tectaque fori interni Incolumi­
tate.
2. Personae interrogandae, cum ex Instructione Quam
ingens Ecclesiae» (LE 1004] etiam extra Seminarii septa
exsistere possint (cfr. n. 5), Imrao et inter probos laicos
quaeri valeant (cfr. n. 8), eo vel magis illae censendae
sunt quae munere aliquo in Seminario funguntur. Iure
enim conici potest eas tum propria tum aliena scientia allquid corn perisse quod ad hauriendam veritatem conducere
volet.

3. Moderatores et Magistri Episcopo, vel per se vel per
Rectorem interroganti, respondere tenentor coram Deo ea
quae norunt et quomodo norunt; quod sl alumnorum vi­
tam et mores bene perspectos qualibet ex causa habere
non potuerint, id humiliter at libere profiteantur Episcopo
qui, In re tanti momenti, eorum declarationibus proculdubio acquiescet.
Hanc occasionem nactus, bona quaeque Tibi ex animo
adprecatus, maneo in Christo lesu addictissimus.—lose­
phus Card. Pïzzardo, Praef, Dinus Staff a, Archiep. Iit.
Caesarien. in Palaestina, a Secr.
* Seminarium 15 (1963) 641,

31X4
1963 NOV 4.-PAULUS VI, EPIST. AAS 55 (1963) 979-995

Ad Patriarchas, Primates, Archieplscopos, Episcopos orbis
catholici: quarto exacto saeculo post constituta a Concilio
Oecumenico Tridenttno sacra Seminaria:

De Seminariorum necessitate deque institutione
Sacrorum alumnis ln Seminariis tradenda
PAULUS PP. VI
Venerabiles Fratres - Salutem el Apostolicam Benedictionem

Summi Dei Verbum, lux vera quae illuminat omnem ho­
minem venientem ln hunc mundum ’, quemadmodum aeter­
nae salutis nostrae causa humanam assumere naturam vo­
luit, intorque nos aetatem degere, ut nobis ostenderet glo­
riam quasi unigeniti plenum gratiae et veritatis *, item pro
parvo non putavit in tenui Nazarethana domuncula tri­
ginta ferme annos latere, ut preces Deo admovendo ope­
raque faciendo convenienter munus suum apostolicum com­
poneret, omniumque virtutum exempla praeberet. In con­
spectu enim dulcissimo loseph ut patris habiti sanctissimaeque matris Mariae, puer lesus proficiebat sapientia,
et aetate, et gratia apud Deum, et homines
Atqui, si omnes, qui Christo auctorati sunt. Verbum ho­
minem factum imitari tenentur, profecto ii vel magis te­
nentur, a quibus non minus morum sanctimonia ostensa,
2uam cvangelica disciplina enuntiata et Sacramentis
ispensatls, Christi ipsius persona coram hominibus susti­
nenda aliquando erit.
Quam ob rem cum Ecclesia sibi conscia esset ad Christi
lesu administrorum officium pertinere, coram hominibus
se magistros virtutis primum exemplis editis tum elicitis
verbis praestare, ut re ipsa sal terrae... ct... lux mundi4
fierent, iam inde a primis suae vitae saeculis singulariter
cavit, ut adulescentes ad sacerdotium nitentes bene insti­
tuerentur et educerentur. Cuius rei gravissimum testem
habemus S. Leonem Magnum, apud quem scriptum legi­
mus: Merito beatorum Patrum venerabiles sanctiones cum
de sacerdotum electione loquerentur, eosdem ut idoneos sacris
administralionibus censuerunt, qui multo tempore per f sin· 98o
gulos officiorum gradus provecti, experimentum sui proba­
bile praebuissent, ut unicuique testimonium vitae suae actuum
suorum ratio perhiberet s. Concilia posthac sive universalia
sive peculiaria, ut traditas antiquitus consuetudines quo­
dammodo stabilirent gradatim leges ususque definierunt,
quae in posterum Ecclesia universa veluti praescripta
sanctu ascivit. Qua de re satis est circumscripta comme­
morare decreta □ Conciliis Lateranensibus III et IV facta
Attamen cum pro! mundi improbitas ordinem ipsum
ecclesiasticum plus plusque in dies pervaderet, etnlconimque sensus in scholis quadamtenus reviviscere viderentur,
1 to. I, g, · Ib. I, 14. > Ltii. ·, sr · Motn s, 13-141 ». FI.
54, 630-451. a Mansi. Ampluiuoa Cottcti. Catiori. XXII. »»7. 999,

4110

η. 313«

PAULUS VI, EPIST. IN IV CENTENARIO SEMINARIORUM

1003 .NOV 4

In quibas erudiebantur adulescentes, factum est ob eas
rausas, ut quae ab Ecclesia adhuc normae datae essent,
ad quas Instituerentur sacerdotii tirones, impares iam prae­
senti rei existimarentur. Quapropter saeculis xv et xvi
pernecesse esse ccnsuerunt plurimi, ut simul in universa
Cristi Ecclesia mores in melius corrigerentur, simul sacro­
rum alumni et tuti ab impendentibus periculis praestaren­
tur, et opera educatorum praeceptorumque prudentium In
domiciliis ad rem idoneis eorum animi, ut oporteret, con­
formarentur.
Cui summae ct angustae necessitudini operam pro viri­
bus Romae dederunt saeculo xv Patres Cardinales Domi­
nicos Capranlca et Stephanas Nardinius collegiis conditis,
quae ab ipsis nomen Invenerunt; saeculo autem xvi S. Igna­
tius Lolobeus, in Urbe collegiis constitutis Romano et
Germanico, altero magistris, altero alumnis erudiendis. Per
idem vero tempus Reginaldos Polus Cardinalis, Archiepiscopus Cantoariensls, Episcopos Cameracensem et Tarnacensem hortatus, ut exemplum S. Ignatii sequerentur, illud
paravit de Seminariis decretum ad Angliam pertinens,
quod Synodus Londinensls anno mdlvi confirmavit, quod­
que die x mensis Februarii eodem anno in vulgus emissum
esL Ad culus exemplum decreti lex scripta est, paucos post
armos a Concilio Tridentlno universae posita Ecclesiae,
quam caput XVIII continet» quod De Reformatione est,
die xv mensis lulli anno mdlxiii ratum habitum 7.
Cum Igitur a gravissimo illo decreto nunc quater cente­
simus exeat annus, hnius memoria rei eo duigentlus re­
cordanda videtur, quod in celebrationem incurrit Concilii
Oecumenlci Vaticani Π. Hoc enim Concilio coacto Ecclesia, quemadmodum In primis agit, ut opportunis / prae­
ceptis traditis Christiani populi mores In melius referantur,
ita sane non praetermittet, quin In ea re praecipuas collo­
cet curas, quae ad vitam ipsam totius mystici Corporis
Christi maximopere pertinet, ad pueros videlicet confor­
mandos, qui in Seminariis se ad sacerdotium instruunt.
Non est quidem Nobis propositum hoc loco neque ea

dum est, quod exeunto saeculo xvn, assiduas ct perpetius
in eo curas posuit, ut nova ratione Seminaria digereret
Bcrgomensc ct Patavinum, Intuitus non modo normas a
Concilio Tridentino latas et S. Caroli Borromncl exemplum,
sed etiam suorum temporum necessitates, quod ad animo­
rum ornamenta pertineret ct bonarum artium studia. Qaod
apposuit hic Pastor impiger ceteris Italiae Episcopis exemplum, id vel nostris hisce diebus valet plurimum; quan­
doquidem apte ille cum servatis normis antiquitus traditis
novas coni unxit: cuius est generis imperatum linguarum
studium populorum orientalium. Hoc namque non parum
conferre opinabatur ad cognoscenda commodius sive San­
ctorum Patrum sive scriptorum ecclesiasticorum orienta­
lium opera; atque adeo ad seiunctas Illas Christianas com­
munitates catholicae Ecclesiae paulatlm conciliandas. Quae
praestant Issi mi Patavini Episcopi merita commemorare
placuit Decessori Nostro fel. rec. loannl XXIII, eo die
habita homllia, nuo Grcgorium Barbadicum in Sanctorum
caelitum albo sollemni ritu ascripsit·.
lure optimo quivis opinari potest, ex hoc Concilii Tridentini decreto, veluti cx semine, In fertilem Ecclesiae
agrum, quosdam quasi flores, exi isse Seminario seu Col­
legia illa, quibus peculiare quid est propositum; cuius sunt
generis et Collegium dc Propaganda Fide, Romae excita­
tum, et Collegium a Missionibus Exteris appellatum. Pa­
risiis erectum; exiisse pariter Collegia variis nationibus vel
Romae, vel in Hispania, vel In Flandria constituta; Ita
(TUldem ut quaecumquc peropportuna domicilia sacerdotii
tironibus informandis, ad similitudinem sacri Illius Cenacu­
li, hodie in Ecclesia universa exsistunt, eadem cum arbore
illa conferri possint, de qua in evangcllca parabola mentio,
quae, licet e perexiguo semine nata, ita crevit tamque mi­
rabiliter diffluxit, ut in ramos suos innumeras caeli aves
veluti hospites accipere possit 10.
Immortales ergo gratiae a nobis Deo sunt agendae, quod
insequenti.bus saeculis, quamvis per multos populos et opi- «3
niones et consuetudines serperent, a doctrina a saluberrimoque Ecclesiae munere alienae, tantum afuit ab eo ut
Seminaria excitari desinerent, ut in dies longius latiusque
erigerentur. Neque solum in Europa id evenit, sed etiam
In utraque America, In ipsisque terris evangelica adhuc
luce collustrandis, simulatque catholica fides radices egit,
Seminaria pariter constituta sunt. Apostolica autem Sedes
eo in catholicam Ecclesiam in que hominum societatem
Id prolixe elaboravit semper, ut ad Seminaria quod specta­
profecta, si illinc filiorum Nostrorum memoriam breviter
ret, praecepta traderet, cum necessitatibus sive animorum
ad quaedam revocaverimus capita de sacerdotii tironibus
sive mentium congruentia, quae vel temporum vel locorum
ad pietatem, ad ingenii cultum, ad quaerendorum Deo
indoles postularet. Quam multae prudentiae rem dum tan­
animorum studium instituendis; quippe cum aetate hac
gimus, quam Sanctus Spiritus, supernus omnium saluta­
nostra haec omnia studiosius quam antea sint sane repu­
rium praeceptorum auctor, a Conciliis editorum, In primis
tanda.
Summo Ecclesiae Pastori concredidit u, facere profecto
Sacra vero Seminaria praeclaras esse utilitates singulis
non possumus, quin egregia merita laudemus Decessorum
Ecdalae dioecesibus allatura facili cogitatione prospexe­
Nostrorum, in quibus enitent Gregorius XIII, Slstus V,
runt Condlil Tridentlni Patres, qui in Sessione XXIII
Clemens VIII, Urbanus VIII, Innocentius XI, Innocen­
caput, ad eam pertinens, cunctis i usserunt suffragiis. Qua
tius XIII, Benedictus XIII, Benedictus XIV, Clemens
super re haec Sfortla Pallavicinus Card, scribit: In primis
XIII, Pius VI, Gregorius XVI, Pius IX. Leo XIII, S. Pius
Seminariorum constitutio probata est: mulliqae profiteri non
X, Benedictus XV, Pius XI, Pius XII, Ioannes XXIIL
dubitaverunt, etiamsi nihil commodi praeter hoc e Concilio
perceptum esset, id ipsum satis omnium laboribus et curis
Nihil propterea mirum, sl Seminaria, In quae tot tanrespondisse; utpote quod tamquam instrumentum omnium
taeque curae ab Apostolica Sede et a vigilant Issi mis ubi­
praesentiis imum esset habendum ad perditos mores corrigen­
que gentium Episcopis collatae sunt, Ingentia ceperunt
dos; siquidem In quavis republica hoc evenit communiter, ut
incrementa, maxima cum Ecclesiae civllisque consortionis
ales habeamus cives, quales finxerimus *.
utilitate. lamvero haec magna ct egregia commoda saecu­
Sed quantam spem in aedificandis Seminariis sacrae Ec­ lis volventibus a Seminariis parta, Decessor Noster fel. rec.
Pius IX appellare voluit Litteris Apostolicis Cum Ro­
clesiae potestates defigerent, quod ad Ecclesiae Ipsius re­
mani Pontifices, dic xxvm mensis lunii anno mdcccuu
novationem, sanctioremque sacerdotum vitam parandam
attinebat, e constanti studio colligitur, quo, vix ad finem datis, quibus Seminarium Pianum condidit. Iis enim Lit­
adducto Concilio, opera data est, ut, per impedimenta teris cum civitatum moderatores, tum homines quoslibet,
omne genus, decreti illius nonnae efficerentur. Cuius studii publici boni studiosos, docuit quantopere ad augustae reli­
gionis et humanae societatis incolumitatem pmsperilatemque
Decessor Noster f. r. Pius IV in primis specimen edens,
dic 1 mensis Februarii anno mdlxv suae Romanae dioecesi procurandam, atque ad veram sanamque doctrinam tuendam
conducere i recta et accurata cieri institutio ll.
Seminarium condidit; quem tamen praeiverant sive eius
nepos S. Carolus Borromaeus anno mdlxiv Mediolani Se­
Artam huiusmodi salutaremque conexionem, quae inter
minario constituto, sive tenuiore quadam ratione Reati­
populorum progressum, ad religionem, ad mores, ad mentis
nus, Larlnensh, Camcrinensis, et Montis Politioni Episco­
culturam attinentem, ct congruum sacrorum administro­
pi. Post hos alii Episcopi, ad suarum dioecesium Instaura­
rum numerum sanctitudine doctrinaque conspicuorum in­
tionem Intenti, Seminaria excita/verunt. quibus plurimi tercedit, rursus Pius XI gravibus hisce verbis significavit:
viri, iique conspicui, subsidio venerunt, in Ecclesiae utili­
Id enim est eiusmodl, quod Ecclesiae el dignitatem et efficien­
tatibus dillgentlsslmi. In quorum numerum ascribere iutiam et altam ipsam coalunctam habet; quodque ad salutem /
val, ad Galliam quod spectat, Petrum de Bcrulle Cardina­
humani generis tam interest quam quod maxime, siquidem
lem, Hadrianum Bouruoise, S. Vincentium Paulanum ab
auae mundo parta sunt a lesu Christo Redemptore immensa
eoque conditos sodales, quibus a Missione appellatio, S. Io·
beneficia, ea non cum hominibus nisi per ministros Christi
annem Eudes, loaunem lacobum Oller sacerdotem, ab
et dispensatores mysteriorum Del communicantur 13. Exem­
eoque Institutam Societatem, cul a S. Sulpltlo nomen. In
plum igitur libenter capientes a Decessore Nostro Pio XII,
Italia vero praecipuae S. Gregoril Barbadlci laudi tribuen-

IV. Rttr.1 1833, p. 344. «Cfr. Λ. A. S, LXH, irZo, pn
’Cfc. Robert.
maximi Pedi/irta, XVW, p. 363-, et L. ZMcaria.Tora.
45^-450- "Ct Mailk. î3, 31-31. u Cfr. Act. χ$, a8.
Ρύ IX P. M. .4cU. voL 1, 1846-1854, p. 473.
· "*· CwwUva
V1‘ * ii
vudl> P·As*>-M. u'* Cfr.
•Cfr p. Sfexi» PtUTcbo, lüorv
* ηΜΛ1
rd.
Epht. Apou. Oflwirrum «mm. A. A. S XIV, 19», p 449 [LE 443}.

Uli

4412

1903 NOV 4

PAULUS VI. EPIST. IN IV CENTENARIO SEMINARIORUM

jpUuimum sententiam usurpamus n Leone XIII imm.
mcm. dc Seminariis prolatam: quorum cum stalu fortuna
Ecclesiae conlungitur maxime
Quare, dum omnes Venerabiles In Episcopatu Fratres»
«cerdotes ct christifideles rogamus, ut omnipotenti Deo,
bonorum omnium largitori, debitas grates persolvant de
pmesuntlsslmls beneficiis, quae e providenter conditis Seralrurils In Ecclesiam profecta sunt, Interca saccularis
bulus celebrationis opportunitate libenter utimur, ut om­
nibus paternam adhortationem adhibeamus. Scilicet uni­
versos catholicae Ecclesiae filios commonere cupimus, ut
communi officio dlvlnctos sentiant, auxillatriccm ope­
ram, quaecumque ea est, Seminariis navandi. Haud dubie
ad supremos dioecesium Pastores, ad Seminariorum recto­
res piclatlsquc magistros, Itemque ad variarum disciplina­
rum praeceptores maxime pertinet In multiplex opus in­
cumbere sacros tirones rite sustentandi, instituendi, tuendi
ilquc educandi. Ad irritum tamen Ipsorum actio cadat,
aot saltem multo difficilior sit ac minus efficax, nisi praeeat
alque adiungatur alacris osslduaquc socia opera tum cu­
rionum, tum sacerdotum, tum Religiosorum loicorumque
iwminum, qui luventutl cducandnc praepositi sunt, tum
denique» et quidem peculiari modo, Christianorum pa­
rentum.
Ac revera, sl ad sacerdotium animi inclinatio a primo
mo initio usque ad plenam maturitatem diligenter expen­
ditur quis non videat, eandem, quamvis Del donum potis­
simum sit habenda, nihilominus plurium hominum, sive
edero sive c lalcorum ordine, liberalem postulare operam?
Etenim, dum nostrorum dierum civilis cultus apud Chri­
stianum populum externorum bonorum aestimationem at­
que cupiditatem valde adauxit, minoris inter haec apud
multos habentur bona, quae peritura non sunt ct ad supematuralem ordinem pertinent.

Quae cum ita sint, quomodo eveniet, ut plurimi iuvenes,
iidemque recta voluntate permoti, sacra capessendi pro­
positum imbibant, si in domestico convictu, vel in scholis,
tes ubi adolescunt, nonnisi profanarum / artium praestantiam
atque beneficia laudibus efferri audierint? Nimirum pauci
Christiani homines pro dolor secum Intento animo haec
reputant Servatoris nostri monitoria verba: Quid enim
prodest homini, si lucretur mundum totum, et detrimentum
animae suae faciat!15. Nimirum arduum est, inter innu­
mera huius saeculi oblectamenta atque Illecebras, in pro­
prios referre mores hanc Apostoli sententiam: Non contemptantes nas quae Didentur, sed quae non Didentur; quae
enim videntur temporalia sunt, quae autem non videntur,
ederna suntll. Ceterum, nonne Christus Dominus, cum
pauperes Galileae piscatores accivit, ut divini muneris sui
adiutores fieri vellent, eorum animos ad caelestium prae­
miorum contemplationem et spem erexit? Etenim cum
Simonem et Andream fratres vidisset, piscatoriam artem
exercentes, ita eos est allocutus: Venite post me, et faciam
rea piscatores hominum 17. Petro autem ceterorum aposto­
lorum nomine ab eo quaerenti, quamnam mercedem acci­
perent, cum ipsius causa omnia reliquissent, lesus Christus
haec affirmate pollicitus est: Amcn dico vobis, quod vos
secuti estis me, in regeneratione, cum sederit Filius ho­
minis in sede maieslalis suae, sedebitis et vos super sedes
dwdtcim iudicantes duodecim tribus Israell8.
Quamobrem, ut pueri atque adulescentes aequam sacer­
dotalis vitae aestimationem faciant ac foveant, eorumque
animi ad eam amplectendam sancto ardore incendantur,
ntcesse est, ut idoneae ad id condiciones, cum intra dome­
sticos parietes tum in studiorum domiciliis, pariantur,
iimvero, quamquam pauci christifideles ad sacerdotium
rei ad religiosae vitae institutum divinitus vocantur, om­
nes tamen vivere ac sentire ca ratione tenentur, quae supernaluralis fidei normis apprime respondeat *·♦ ac proplerea summa observantia ac reverentia eos prosequi, qui
vitam totam sive in suam ipsorum sanctimoniam, sive in
spirituale humani generis bonum, sive in Dei gloriam am­
plificandam impendunt. Hoc pacto tantummodo fiet, ut
Christianum populum magis maglsque sensus Christi20
pervadat, ac facilius sacerdotii candidatorum numerus auW geatur./
Verum, quod ad sacerdotalis militiae incrementum atti­
net, primae chrlstlfidclium partes sunt, preces Deo admo­
vere, Christo Domino praecipiente: Messis quidem multa,
eperarii autem pauci; rogate ergo Dominum messis, ut mit­
tat operarios in /nessem suam 5l. Ex quibus divini Rcdemp"Epist. PUentM providatqve: Acia Ltonit, 1899. P· 194i dr. PÜ XII
Epht id Ep. Poioniae: Per koi poUremos an noi, A. A. S. XXXVII, 1945,
P ^^7
36. wCfc J Cor. 4, i5. ,T Mattk. 19, *
3. «’Ctr. Hcbr. 10»
"Cfr. T Cor. 3, 16. « Sfaltk. 9. 37-3«4413

n. 3134

toris verbis explicate efficitur, ipsius Dei misericordem ac
liberrimam voluntatem primum fontem putandum esse,
unde animi Inclinatio ad sacra capessenda munera pro­
ficiscitur. Hac enim de causa Christus Apostolos suos hisce
vocibus monebat: Non vos me elegistis; sed ego elegi vos,
et posui dos, ut eatis et frudum afferatis, et /rudus vester
maneat
Atque S. Paulus, quamquam statuerat sacerdo­
tium lesu Christi sacerdotio veteris Testamenti dignitate
antecellere, docebat tamen, potissimum cx divina volun­
tate quemlibet legitimum sacerdotem pendere, utpote qui
suapte natura mediator inter Deum et homines constitutus
sil: Omnis namque Pontifex ex hominibus assumptus pro
hominibus constituitur in lis quae sunt ad Deum.., Nec
quisquam sumit sibi honorem, sed qui vocatur a Deo tamquam
Aaron32. Longe Igitur potiore iure excellens et gratuita
habenda est divina vocatio ad Christi sacerdotium parti­
cipandum, de quo Idem Apostolus scribit: Sic et Christus
non semdlpsum clarificavit ut Pontifex fieret; ... et consum­
matus fadus est omnibus obtemperantibus sibi causa salutis
aeternae, appellatus a Deo pontifex iuxta ordinem Melchisedech **
. Recte Igitur S. Ioannes Chrysostomus, de sacer­
dotio agens, haec habet: Sacerdotium enim in terra pera­
gitur, sed caelestium ordinum classem obtinet: et iure quidem
merito. Non enim homo, non angelus, non archangelus, non
alia quaepiam creata potestas, sed Ipse Paracletus hoc of­
ficium ordinavit: qui manentibus in carne auctor fuit, ut
angelorum ministerium animo conciperent ,5.
luvat tamen animadvertere divinam hanc vocationem
ad sacerdotalia munia ineunda, non tantum ad animi do­
tes, hoc est ad mentem et liberam candidatorum volunta­
tem spectare, verum etiam ad sensus atque ad ipsum cor­
pus; ita cruldem ut homo totus habilis exsistat ad ardua
suscipienda sacri muneris officia, quae saepe cum asperis
Incommodis sunt coniuncta. et quandoque, ut exemplo
utamur Boni Pastoris lesu Christi, vel ipsius lactucam vi­
tae eos facere iubent. A Deo Idcirco ad sacer/dotlum pueri 987
vel adulescentes vocari nequaquam putandi sunt, qui» cum
ingenii atque voluntatis dotibus non satis praediti sint,
aut ingenita quadam animi infirmitate vel corporis vitio
laborent, non apti propterea existimandi sunt, ad digne
explenda complura sui muneris officia, atque ad eccle­
siastici ordinis onera ferenda. Contra, solacii plena est An­
gelici Doctoris sententia, qui confirmat, ad singulos sacer­
dotes ea pertinere, quae ab Apostolo de primis Evangelil
praeconibus dicta sunt. Etenim scribit S. Thomas: Illos
quos Deus ad aliquid eligit, ita praeparat el disponit ut ad
id ad quod eliguntur inveniantur idonei, secundum illud
2 Cor., 3, 6: Idoneos nos fecit ministros Novi Testa­
menti 2e.
Quamobrem parentes, sacri pastores iique omnes, in
quos puerorum iuvenumque educandorum officium recidit,
non solum condiciones parent oportet, iis aptas, qui ad
sacerdotium vocantur, atque ad eorum augendum nume­
rum supernas Dei gratias precibus impetrent, sed etiam
sollerter pro viribus enitantur, ut adulescentuli Semina­
rium vel aliquod Religiosum Institutum ingrediantur, statlm atque iidem palam significaverint et ostenderint, se
sacerdotium reapse appetere, et ad Illud esse habiles. Nam
tunc tantum, cum hoc factum erit, iidem tutius saeculi
illecebras praecavere, atque aptissimo in loco divinae vo­
cationis semen excolere poterunt. Tunc pro officio quisque
suo moderatores, pietatis magistri proeceptoresque Inci­
pient, primum signa diligentius dignoscere, quibus constet
utrum Christus hos iuvenes re vera elegerit administros
suos, deinde sacerdotii candidatis praesentes adesse, ut
iidem ad huiusmodi excelsum munus idoneos se praestent.
Quod magnum ct difficile educationis opus, intra Seminarii
parietes perficiendum, quod adulescentium corpus, pieta­
tem, mores, ingenium attingit, apprime declaratur illo de­
creti Tridcntini capite, cuius verba haec sunt: Alere ac
religiose educare et ecclesiasticis disciplinis instituere 17.
Sed hoc loco summi momenti haec quaestio proponitur
quo videlicet peculiarissimo ac necessario indicio divina
ad sacerdotium vocatio dignoscenda sit, quo ve propterea
indicio potissimum ducendi sint qui in Seminario sacris
tironibus educandis instituendisque vacant, ac praesertim
pietatis magister. Quod indicium haud dubie in recto pro­
posito ponendum est, hoc est in manifesta et firma volun­
tate, qua quis in divinum famulatum se totum dedere
exoptet; idque cogitur ex eiusdem Tri/dentinl canonis 933
praescripto, quo statuitur in Seminarium eos dumtaxat
iuvenes esse accipiendos: quorum indoles et voluntas spem
ecclesiasticis ministeriis perpetuo inservituros ,a. Quuro De” Io. 15, 16. ’’ Hfbr. 5, x-4. ·* Ib. 5. 5-9· ° Dt tanfafe, lib. ΪΙ1, x 4;
PG 48, 643.
Tked, P. 3·. q. ?7, a. 4 c. ” Mansi. Amplitt. Cc^nl
Colüct., XXIII, 147.
’· Coniil. O/cswuM.
Centro di Dorunaentsxione. Istituto per le.

4414

d.

9*

313«

PAULUS VI, EPIST. IN IV CENTENARIO SEMINARIORUM

1003 NOV 4

cessor Noster fel. ree. Pius XL de recto huiusmodi propo­
sito agens, ia praedaris Litteris Encyclicis, quibus Initium
Ad catholici sacerdotii, asstxerm non dubitavit: Qui ad
sacrum huiusmodi institutum ea una nobilique de causa
contendat, ut divino famulatui animarumque saluti se dedat,
simidqur et solidam pietatem et probatam vitae castimoniam,
et consentaneam, ut diximus, doctrinam assecutus sit rei
assequi nitatur, is profecto, ut perspicue palet, ad sacerdo­
tale ministerium a Deo vocatur °.
Attamen, sl ad iuvenes In Seminarium recipiendos satis
est eos saltem prima indicia ostendere recti propositi atque
indolis ad sacerdotale munus eiusque onera habilis, nihilo
tamen secius sacrorum alumni, ut rite ad sacros Ordines
ac praecipue ad Presbyteratum promoveantur, Episcopo
vel Moderatori Ordinis religiosi talem praebere debent san­
ctorum propositorum maturitatem, ut hi ex animi sui sen­
tentia certum habeant, coram se adesse, quos elegit Deus ’·.
Ex quo consequitur, ut formidandam gravissimumque
onus atque periculum In Ordinarios cadere dicendum sit,
utpote ad quos pertineat tum munus ultimum faciendi in­
dicium de divinae electionis indiciis In sacrorum Ordinum
candidatis, tum ius pertineat eos ad sacerdotium vocandi,
atque adeo ratam habendi coram Ecdesia efficacemque
reddendi divinam ad sacerdotium vocationem, quae in ju­
venibus pedetemptim ad maturitatem venit Haec vis est
Illis Catrehismi Condlil Tridentini verbis sublecta: Vocari
a Deo dicuntur qui a legitimis Ecclesiae ministris vocantur
Nostra quoque aetate, cum Nobis dolendum est nonnullos
Ecclesiae administros ab officiis suis defecisse —quae ca­
lamitas severiore adhibita diligentia in sacerdotii tironibus
deligendis atque instituendis praecaveri forsitan potuisset—
sacri dioecesium Pastores peropportune secum gravia ver­
ba perpendent, quibus S. Paulus Timotheum monebat:
Manus cito nemini imposueris, neque communicaberis peccatis alienis M. /

debitam rectae rationis bonaequc voluntatis moderationem
defugiunt; quippe qui se a continua efficacique gratiae el
superna turaliuui virtutum vi removerint. Ex quo Illud na­
tura consequitur, ut saepe saepius adulescentes loquendi
agendique generi nonnihil permittant, quod ab humiliUlii
ab oboedientiae, a modestiae atque a castitatis nonnis ab­
horreat, rationabilis creaturae dignitati omnino congrum·
tibus ac praesertim Christiani hominis, culus etiam corpus,
caelestis gratiae ope Iesu Christi membrum ac Spiritus
Sancti templum factum est. Etenim cx hisce iuvenJlis le­
vitatis atque etiam intemperantiae indiciis, quis fore non
prospiciat, ut iidem iuvenes in posterum mulla quidem
lura sibi vindicent, pauca vero officia recipiant? Quis non
vereatur ne has ob causas apparere desinant conscii gentrosique iuvenes sacerdotium percupientes? Quocirca ea
omnia prohibere oportet, quae sano iuvenum cultui offi·
clant, eorumque maxime, qui a Christo Iesu eo vocantur,
ut Ipsius Redemptionis opus pergant.
Sed quibus subsidiis haec obtinenda erunt? Ad hoc po­
tissimum est a parentibus ct a praeceptoribus nitendum,
ut eorum filii vel alumni, iique praesertim qui mitiore el
alacriore ornentur Indole, ad sacerdotium inclinata, im­
buantur humilitate, oboedientia atque orandi seque devo­
vendi studio. Praeterea Seminariorum moderatorum et
magistrorum partes sunt, non tantum eas, quas diximus,
virtutes in sibi commissorum adulescentium animis custo­
dire et augere, verum etiam curare, ut in sacerdotii candi­
datis progrediente aetate aliae quoque animi dotes elu­
ceant ac firmentur, quae prorsus necessariae sunt haben­
dae ad solidam plcnamque formationem morum.
In quibus dotibus praecipuum obtinere locum existima­
mus tum animi inclinationem ad meditandum, tum rec­
tam In agendo voluntatem, tum facultatem libere et per
se eligendi id quod bonum, immo melius est, tum suae
voluntatis suique corporis moderationem. Haec enim mo­
deratio valet adversus immodicum sui ipsius amorem, ad­
Postquam Igitur id summalim memoravimus» quod
versus mala aliorum exempla, el adversus proclivitatem
prorsus requiritur In lis, qui divino afflatu ad sacerdotium
ad malum, quae vel ex humana natura oritur, hereditaria
vocantur, hoc est manifestam, promptam atque firmam
labe infecta, vel ex improborum hominum societate, vel
voluntatem sacra munera capessendi, spectatis potissimum
e spiritu illo maligno et perdito, qui nostra hac aetate
Dei gloria amplificanda et sui ipsius fratrumque aeterna
acriore videtur rabie insidias struere, si cos perdere possit,
salute exquirenda, imo et ommum pretiosissimo divini
quos Deus singulari prosequitur amore. /
Servatoris Sanguine redemptorum, non alienum esse ar­
Ad proximos autem quod attinet, ii qui cum Christo et
bitramur et alia breviter attingere, quae ad sacerdotii can­
pro Christo coram hominibus testes esse cupiunt evangell­
didatos perfecte absoluteque instituendos prosunt. Quas
cae veritatis, quae homines liberat atque salvos praestat*·,
res, cum summopere ad Ipsam conducant Ecclesiae vitam,
Informentur oportet ad veritatis studium in loquendo et
saepenumero Decessores Nostri pertractatas habuerunt,
in agendo, atque adeo ad animi sinceritatem, ad probita­
quorum rerentiora scripta, omnibus sane nota, hic recordari
tem, ad constantiam, ad fidelitatem; ita S. Paulo dilectum
iuvat, scilicet: Pii XI Litteras Encyclicas a verbis inci­
Timotheum hortante: Noli contendere verbis: ad nihil enim
pientes Ad catholici sacerdotii
,
**
Pii XII Adhortationem
utile at, nisi ad subversionem audientium. Sollicite cura
Apostolicam, cul initium: Menti Nostrae
*
1, el loannis
leipsum probabilem exhibere Deo, operarium inconfusibi­
XXI11 Litteras Encyclicas, quibus index; Sacerdotii No­
lem. rtcle tractantem verbum veritatis 3T.
stri primordia11. Praeterea ad Oecumenicum Concilium
Vaticanum II lata est Constitutio De sacrorum alumnis
Ut autem efficaciter adulescentium animi emendentur
formandis, quae, cum probata erit, opportuna Concilii Tri­
ut mala noxarum vitiorumque germina ipsi praecaveant,
dentini decreta, aliaque subsequent^ Apostolicae Sedis
utque bona in iis sparsa semina in salutares arbores erum­
praescripta perficiet, et sine ulla dubitatione id dabit, ut
pant, debita ratio habeatur opus est etiam sanarum virium,
valde procedat opus ad sacerdotii tirones conquirendos
quae in hominis natura Insitae sunt; ita quidem ut eccle­
spectans, atque, quod sane maioris momenti est, ad eosdem
siasticae perfectionis opus in virtutibus naturalibus tam­
sive ad sacerdotalium virtutum amorem et exercitationem,
quam in solido fundamento innitatur.
sive ad sacrorum rituum studium, sive ad ingenii culturam,
in quam rem opportune quadrare videntur haec Doctoris
sive ad pastoralem, quam vocant, disciplinam informandos.
Angelici verba, sapientiae plena: Cum enim gratia non
Dum igjtur praeclaras normas, quae de Seminariis a
tollat naturam, sed perficiat, oportet quod naturalis inclinatio
Concilio Qecumenlco edentur, exspectamus, supremi mu­
intellectus subserviat fidei, sicut et naturalis inclinatio vo­
neris Nostri partes esse putamus, omnes hortari, qui sacro­
luntatis subsequitur caritati
.
**
rum alumnis erudiendis dant operam, ut pariter pericula
Verum tamen sanae hominis vires atque naturales vir­
ocri animo perpendant, quae artem educandi, in Semina­
tutes plus aequo non sunt extollendae, quasi veri et per­
riorum usum nunc receptam, eiusque efficacitatem exte­
mansuri apostolicae alacritatis fructus sint potissimum hu­
nuare possunt, atque pariter ea prospiciunt, quae in eomanis nisibus tribuendi. Atque illud pariter animadvertere
rumdem institutione alumnorum impensiore studio sunt
neccsse est, non posse Iuvenum animos ad ipsas virtutes
accuranda.
naturales recte apteque educari atque institui, ad pruden­
De Insidiis vero, quae, non secus atque fallaces herbae,
tiam nempe, ad iustltiam, ad fortitudinem, ad temperan­
nostris hisce temporibus plus quam oilm, adulescentium
tiam, ad modestiam, ad lenitatem ad ceterasque virtutes
animum, qussl agrum cuilibet semini expositum, incedere
cum his conexas, si rectae rationis principia dumtaxat ad­
videntur, voluntatem Illam omnes reprehendendi, omnia
hibeantur et humanarum disciplinarum normae, cuius sunt
carpendi indicamus, quae eorum inficiat mentem. Dlud
generis psychologia expert mental is, ct paedagogia, quas
praeterea incusandum est, vel minimos natu nullum ferre
vocant.
vinculum velle, live a lege naturae, sive ab auctoritatibus
Catholica enim disciplina edocemur, neminem, vacuum
990 *
ri ecclesiasticis / vel civilibus iniectum; atque adeo eos
effrenatam agendi libertatem affectare. Nihil igitur mirum a gratia Servatoris Nostri, quam sanantem appellant, om­
sl, viribus animi infirmatis et ascensibus ad verum rectum­ nia ipsius naturalis legis praecepta servare posse, neque
que cohibitis,cum interiores tum exteriores iuvenum sensus idcirco perfectas solidasque virtutes odipisci”.
Quo firmissimo principio posito, illud sequitur, quod in
StfaBM
Her&r 103, p. 716, jS-yj *· Utt. EccycL Ai uiAchti
ecclesiasticae vitae usu magni est ponderis, humanam nem­
A. A S. XXVfiI,
p. 40 [LE ijoiL *· Ctr. 1 Hig. x6, 6.
pe educationem pari gradu procedere oportere cum educam C«tefc.
TrU , p. H!, i, Mb. 3.
«•/7». 5. u "4.4.3. XXV1IL
pp. 5-53 [LE 130j}. "4. A.
S. XLU. tv<«,re <57·7οχ (UB atjii. “A. .4. S LI, 1559. W 345-579·

4415

Γ;I” ’·14,5 "s“-·T*^· *·. i-*.«· »«·
4416

im NOV 4

PAULUS VI. EPIST. IN IV CENTENARIO SEMINARIORUM

$ ttae, quae chrlsllanum hominem ct saccr/dotcm addeceat,
at naturae humanae vires evehantur nc roborentur, sive
* precationis, supcmacquc gratiae, quae per Pacnitentiac
■7.
d Eucharistiae sacramenta saepe suscepta confertur, sive
nperoaturallum virtutum pulsu, quibus quidem exercen­
dis naturales virtutes praesidio sint et auxilio.
Seque haec satis. Etenim, ut Apostolus monet, necessc
nneterea est, ut hominis vires cum ingenii tum voluntatis
IhH normis carilatlsquc motibus obsecundent; Ita quidem
ut actiones nostrae ob Domini Nostri Iesu Christi amorem
positae, valeant ad sempiternam merccdcm prorneren-

■ Sa

Quae exposuimus, uti patet, bene expendant onus est,
qui divinitus vocati sunt, ut cum Redemptore nostro conItocU pro hominum salute vclutl amoris ct oboedientiae
hostias se devoveant; Itemque ut castam, quemadmodum
rirtfues decet, vitam ducant, atgue o fluxis huius mundi
Ms re ct animo abalienatam. Ita enim sacrum ipsorum
sonus dignius evadet, salutarium que fructuum fecundius.
Hh de re ab ils aliquando postulabitur ut, sacri muneris
«osa, non tantum omnes pracstantlores suas dotes comnodmt, sed etiam ut hinc legitimas quasdam naturae
cecessitates posthabeant, hinc aerumnas et vexationes per­
ferant, ut Boni Pastoris partes fideli generosoque animo
jpnt. Par namque est quemlibet fidelem Iesu Christi adaiinistrum de se ipso dicere posse, quod S. Paulus de se
dicebat Factus sum infirmis infirmus, ut infirmos lucrifa­
ctrun; omnibus omnia /actus sum, ut omnes facerem saluas,
frrjiia autem facio propter Evangelium, ut particeps eius
efficiar 4I,
Non aliam agendi rationem secuti sunt tot Episcopi totque sacerdotes, quos Ecclesia omnibus viris, qui rebus di­
vinis praesunt, in exemplum proponit, cum eos in Sancto­
rum caelitum numerum adscriblt.

Haec sunt summa ac praecipua capita, quibus, si de
disciplina ct de vita spirituali agatur, gravissimum edu­
randi munus continetur, quod, sub Episcopi supremo mo­
deramine, Seminarii rectori pietatisque magistro deman­
datur.
In id tamen adiutricem conferre curam debent variarum
quoque disciplinarum magistri, quod spectat ad sacerdotii
tironum ingenii vires congrua via excolendas atque perSG fidendas./
Ex hac autem socia opera, a Seminarii moderatoribus
et praeceptoribus sapienti concordique consilio collata, illud
commodi profecto consequetur, ut iuvenibus educatio im­
pertiatur omni ex parte perfecta, Hdemque excelsae eiusmodi dignitatis gradum attingant, qui non tantum in
communi homine vel in christi fidei i, sed maxime In sacer­
dote convenit, utpote qui divinae revelationis lumine pe­
nitus sit Imbuendus; culus praesertim rei gratia fiet, ut
ipse perfectus sit homo Dei ad omne opus bonum instructus 41.
Etenim meminisse operae est quae S. Ioannes Chrysostosus scribit: Animum sacerdotis instar lucis orbem illustran­
te splendere oportet43.

In studiorum denique supellectile, qua adulescens clerus
creari oportet, sane ponenda est non exigua variarum lingttannn scientia, in primisque Latinae, si maxime de sa­
cerdotibus agatur Latini ritus; scientia praeterea ponenda
est praecipuarum rerum, quae ad historiam, ad physica,
ri mathematicas disciplinas, ad terrarum descriptionem,
id formas atque figuras pertinent, quibusque omnes nortrorum temporum homines doctrina exculti, pro populo­
rum diversitate, instruuntur atque informantur. At praelUntiores sacerdotalis animi divitiae in illa continentur
humana atque Christiana sapientia, quae in firma ac certa
philosophiae ct theologiae institutione constat, secundum
S. Thomae rationem, doctrinam atque principia, veritati­
bus divinitas traditis atque docentis Ecclesiae praeceptis
studiose religioscque servatis. Quam pariter institutionem
vel efficiant vel complent hae quae sequuntur disciplinae:
Sacrarum litterarum interpretatio iuxta catholicae Eccleitae hermeneumatis artem atque praecepta, sacra Lilurgia, Musicae sacrae disciplina, Ius canonicum, Ecclesiasti­
carum rerum historia, Archacologla, Patrologia, Dogma­
tum historia, Theologia ascctlca nc mystica, Hagiographia,
«erae Eloouentiae institutiones, ingenuarum artium prae­
cepta, et id genus alia.
Cum autem maioribus Ordinibus, quos vocant, sacrorum
atamans proxime initiandus erit, primisque deinde annis
port Initum sacerdotium, ei theologiae, quam pastoralem
appellant, opera danda erit, atque omni cura efficiendum,

'•Cfr.Cs/3.17, r Cor. 13,1-J.
4417

“ 1 Cor.

9, 22-23.

“2 Tim,

3.17. ** Di Sa-

n. 4134

ut cotidie laboriosius in partem veniat, tamquam auctor
negotiorum suae dioecesis, hoc est, divini cultus exercendi,
Christianae doctrinae tradendae, sacrarum denique expe­
ditionum iu/vandarum ct incitandarum; ita ut, qui futurus
est animorum pastor, munus suum atque officium paulatim
quidem, sed tempestive cognoscat, et se ad illud apte et
congruenter accingat. Qua in re magno erit Ilii auxilio non
exiguus Gregorian! cantus sacriquc concentus usus atque
exercitatio. Tum demum sua studia In unum convertet
aspectum suosque labores ad animorum salutem diriget,
cum ei persuasum esse debeat, eo omnem industriam esse
convertendam, ut Christi ct Dei Regnum adveniat, iuxta
S. Pauli monitum: Omnia enim vestra sunt, vos autem
Christi, Christus autem Deiu, Quo enim magis nostrae
aetatis homines omnia ad Deum pertinere oblivisci viden­
tur, eo magis ut alter Christus et homo Del11 debet In
mundo enitere sacerdos.
Sanctitate igitur ac scientia ornetur neccsse est, qui a
Deo vocatur, ut Verbi Dei, omnium hominum Redempto­
ris, nuntius ac minister exsistat; sanctitate, dicimus, In
primis eximia, quae sanctitati scilicet praestet sive laicorum hominum sive Religiosorum, sacris non initiatorum,
quia, ut Doctor Angelicus merito monet: Si religiosus or­
dine careat, sic manifestum est excellere praeeminentiam or­
dinis, quantum ad dignitatem. Quia per sacrum ordinem
aliquis deputatur ad dignissima ministeria, quibus ipsi
Christo servitur in sacramento altaris 4i. Quapropter incen­
sissima erga sanctissimam Eucharistiam pietate eius vita
fulgeat opus est, qui augusti huiusmodi Sacramenti con­
secrator atque dispensator aliquando fieri exoptat; quem
quidem Corporis ct Sanguinis Christi cultum par est alias
K letatis formas coniunctas habere apprime consentaneas:
oc est, pietatem erga venerabile Christi nomen eiusque
Cor sacratissimum.
Hisce demum adhortationibus finem facientes, paterna
caritate iis gratulamur omnibus, ex utroque clero, qui sum­
ma diligentia nec sine magnis iacturis contendunt, ut iu­
venes ad sacerdotium inclinatos et repedant ct congregent
et instituant. Praecipua vero laude eos Nobis ornare pla­
cet, qui iisdem funguntur officiis in illis regionibus, quae
graviore clericorum penuria laborant, et ubi maiores dif­
ficultates suscipere, atque pericula saepe subire coguntur
qui novos sacrorum administros Ecclesiae parare student.
Illis etiam gratulari exoptamus qui. Sacrae Seminariorum
atque Studiorum Universitatum Congregationis incita-/ 995
mentis praeceptisque obsequentes, summa ope conantur,
scriptis editis et conventibus peractis, sacrorum alumno­
rum institutionem ad exactiorem rationem adducere cum
temporum locorumque necessitudine cumque progressibus
artis educandi consentaneam, sanctae semper sacerdotalis
vitae proposito ac natura servatis. Id enim quam maxime
ad Ecclesiae utilitatem decoremque conducit.

Vobis denique, filii dilectissimi, qui Intra sacros Semina­
rii parietes, haud secus atque olim Apostoli in Cenaculo,
in maternis oculis Apostolorum Reginae, omni vos diligen­
tia paratis ad potestatem illam, quae omnem humanum
modum excedit, adipiscendam. Corpus scilicet et Sangui­
nem Christi Dei consecrandi et condonandi peccata, et ad
Sancti Spiritus largiorem gratiae profusionem accipiendam,
quae expeditiores vos reddat ad reconciliationis ministe­
rium 47 digne perficiendum, verbis usi Apostoli dicimus:
Unusquisque in qua vocatione vocatus est, in ea permaneat41.
Omnes enim qui pariter hominum salutem cum Christo
conlunctisslml quaerere volunt, pariter fulgidam sibi ae­
ternae gloriae coronam parare, eos omni docilitate ct con­
stanti oboedientia divino instinctui respondere oportet.

Mirabile Dei donum cum animo reputate, ct inde a iuvenilibus annis illi in laetitia et in exsultatione servite **
.
Ad ultimum vos, Venerabiles Fratres, adhortantes. ut
pro viribus haec monita, quae Nobis unus Ecclesiae sublecit amor, ad rem In dioecesibus vestris adducatis» vobis
gregibusque unicuique vestrum concreditis» in primisque
sacrorum alumnis, propensissimam declaramus volunta­
tem; cuius esse testem cupimus Apostolicam Benedictio­
nem, quam singulis universis paterno animo impertimus.

Datum Romae, apud S. Petrum, in festo S. Caroll Borromaei, dic rv mensis Novembris anno mdcccclxiii. Pon­
tificatus Nostri primo.—Paulus Pp. VI.

lib. VI n. 4. PG 48, 6Sx. 1 Cor. 3.
·· X T»»n. 6. 11. ··
*.ΠΜ1 q-184. a. 8 c. ·» 2 Cor. 5. 18. ·■ i Cor. 7, ro. ·· Cfr. Pr 99 1.

crrJotio,
Tkrol.

Adn. NrT 85 (1953) 1073-1076; Scnüninora 15 (1963) 573^33; 16
(1954) 37-53.
4418

SUPREMA CONGR. S. OFFICII - PAULUS VI

n. 3135-3137

3135
1963 NOV 19.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·

Conditiones determinantur ad matrimonium mixtae re­
ligionis DECLARANDUM NULLUM VI CAN. 72 CONC. TRULLAM

4
*
•V

Romae, 19 novembre 1963

Rite pervenerunt ud S. Officium documenta el testimo­
nia rirca matrimonium Initum Theodore, in ritu byzantine
schismatico baptizato, cum Maria in secta lulhernna
baptizata, quod contenditur nullum ob impedimentum
In can. 72 Con. Trull. statutum.
Ad rem communico cum Excellentia Tua Revtfm matri­
monium in casu nullum declarari posse, quatenus certo cons­
tet oratorem esse baptizatum in ecclesia schismatica el par­
tem conveniam pariter baptizatam esse in secta lutherana.
•Ordisirio CHcaglami: Jurist 25 G 935) 305-336 Vide ίιχ-tx
apud Jurist kc. eft. Ada. V. PARLA TO in lus can. 9 (1955) ZS3-2SC;
P. M SHANNON is Join 23 (1963) 340-351.

3136
1963 NOV 22.-PAULUS VI, CHIR. AAS 56 (1964) 231-234

Consociatio Lnternationaus Musicae Sacrae
CANONICE INSTITUITUR

PAULUS PP. VI

II. Patronus vero cius est EiTius Cardinalis Sacrae Ri­
tuum Congregationis pro tempore Praefectus.
III. Eidem Consociationi propositum est, ut coopera­
tionem concordcmque actionem Inter quam plurimos, qui
sunt per orbem terrarum ct ad quamvis pertinent nationem,
studiose promoveat ad Musicam Sacram excolendam dos­
que assequendum progressum secundum praescripta Ec­
clesiae.
IV. Sodalitatis huius Intemationalis socii habentur alii
ure proprio, alii aggregati:
a) Socii lure proprio sunt Instituta Musicae Sacrae, a
Sede Apostollca approbata, ct Societates Musicae Sacrae
a legitima potestate ecclesiastica rite agnitae.
b) Socii vero aggregati sunt alia Instituta el Societa­
tes, prout Coetui Moderatorum visum fuerit.
c) Privati eliam homines possunt In Consociationem
cooptari tamquam aggregati, condicionibus tamen ab eo­
dem Coetu Moderatorum praestitutis.
V. Compages vero Consociationis constat e Consilio Ge­
nerali, e Coetu Moderatorum, atque e Secretariate
a) Consilium Generale e cunctis consistit sociis simul
adunatis.
b) Coetus Moderatorum, qui Consilio Generali et Ipsi
Consociationi moderatur, constituitur Praeside ac duobus
eius vice fungentibus; qui omnes, proponente ipso Consi­
lio, α Summo Pontifice nominantor munereque tres annos
funguntur, scilicet usque ad subsequentem Conventum Intemallonalem Musicae Sacrae, ad normam statuti π. VI, b.
c) Secretariatus constat Secretario et Arcario, qui ambo
a Coetu Moderatorum absque praefinito tempore nominan­
tur, quique Romae commorentur necesse est.
VI. a) Consilium Generale, suprema praeditum aucto­
ritate, de iis omnibus decernit, quae ad ipsam Consociatio­
nem pertinent. Excutit insuper et approbat relationes de
opere a Coetu Moderatorum patrato. Deliberat de futuro­
rum sumptuum aestimatione / et de rationibus accepti et 231
expensi, ad Consociationem quod attinet.
b) Congregatur de more singulis trienniis, In Conventi­
bus Inlernationalibus Musicae Sacrae, nisi aliter visum
fuerit.
c) In Consilio Generali voto deliberativo gaudent socii
iure proprio cooptati et Delegatus uniuscuiusque Nationis,
ab Episcopis eligendus; voto consultivo et voce passiva
gaudent socii universi.
VII. Muneris Coctus Moderatorum est ea, quae a Con­
silio Generali decreta sunt, ad effectum deducere.
VIII. Secretariatus ea universa agit, quae propria sunt
muneris viri a secretis ct ad rem nummariam pertinent,
ductu Praesidis aut, si casus ferat, amborum simul vice
eiusdem fungentium, qui omnes, pro casu, rei periculum
et onus In se recipiunt.
IX. Personam eiusdem Consociationis gerunt Praeses,
aut, eo impedito, ambo simul vice eiusdem fungentes.
X. Patrimonium Consociationis consistit e tributis so­
ciorum, largitionibus inter vivos et mortis causa collatis
a piis benefactoribus, ct reditibus ex operibus Consociatio­
nis exorientibus.
XL Coetus Moderatorum normas cxsecutivas horum
Statutorum debet exarare, quas Consilio Generali proponat
ad discutiendum et approbandum.
Haec ediximus et statuimus, contrariis quibusvis non
obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xxn mensis
Novembris, in festo S. Caeciliae, anno mcmlxiii, Pontifica­
tus Nostri primo.—Paulus Pp. VI.

Nobile subsidium Liturgiae, disciplinam dicimus Mu­
sicae Sacrae, qua mentes ad pietatem singulariter solent
excitari, praeteritis temporibus curae fuit, estque in prae­
senti, Apostolicae Sedi; quod documentis Romanorum
Pontificum luculenter comprobatur. Etenim hac de re
copiose egerunt S. Pius X Litteris, a verbis Tra le solleeitudlnl ddt’officio pastorale incipientibus dieque xxu men­
sis Novembris anno mcmui motu propio datis: Pius XI
Constitutione Apostollca, cui, die xx mensis Decembris
anno mcmxxvhi editae, appellatio est Divini cultus sanctitalem (LE 868); Pius XII Encycllcis Litteris, quae, a prio­
ribus verbis Musicae sacrae disciplina (LE 2o41 ] nuncu­
patae, die xxv mensis Decembris anno mcmlv emissae
sunt, atque praeceptionibus, quae. Instructio de Musica
ιασα et saaa Liturgia (LE 2776] appellatae, die m mensis
Septembris anno mcmlvui sunt vulgatae, loannes demum
232 xxni acta Decessorum suorum in memoriam / revocavit,
ac studium et progressionem Musicae Sacrae fovit soller­
ter, qua ex parte luvat memorare Epistulam, a verbis
laainda laudatio (LE 3021] Incipientem, quam die vm
mensi» Decembris anno mcmlxi ad dilectum filium Hygi­
num Anglés Pamies, Pontificii Instituti Musicae Sacrae
docendae Praesidere, ob quinquagesimum expletum annum
ab eodem Instituto condito, dedit; atque ipsum Concilium
Oecumenicum Vaticanum Secundum multis argumentis,
in quibus versaretur, hanc etiam rem adiecit.
His Summis Pontificibus propositum erat, ul quotquot
egregiae arti Musicae Sacrae operam dant, Inter se el cum
Apostollca Sede arctius conjungerentur, ut eidem Apostolicae Sedi praesto esset institutum quoddam internationa­
le, culus ope de necessitatibus, Musicae Sacrae propriis,
certior fleret, quoque consulta Supremae Auctoritatis Ec­
clesiae de ipsa Musica Sacra ad elfectum deducerentur,
praeterea ut praecipue Missionarils auxilium praeberetur
ab solvendam gravem magnique momenti quaestionem
Musicae Sacrae in regionibus, misslonali labore excolendis,
atque varia hac In re incepta congruenti ratione inter sc
conecterentur, denique ut opera de Musica Sacra, prelo
edenda, et studia de huius artis hereditate a maioribus
accepta proveherentur.
In iis nutem, quae supra dictae sunt, praeceptionibus de
Musica Sacra \ Pius XII, Decessor Noster rec. mem., sua­
sit, ut societates ad Musicam Sacram fovendam institutae
numero multiplicarentur carumque fieret consociatio, sive
national!» sive Intcrnatlonalls, eo consilio, ut haec disci­
plina el ars felicibus Incrementis augeretur.
Hoc Igitur explentes optatum consplratisque votis li­
benter obsecundantes, ab Episcopis nonnullarum nationum
Nobis significatis, ea. quae sequuntur, decrevimus atque
huius Nostri Chirographi vi decernimus·.
1. Consociatio International!» Musicae Sacrae canonice
Instituitur, cui propria est condicio «personae moralis»,
2X1 culusque sedes Romae exstabit. /
«Cfr
U
rf iam Lütcrpa, n. 117 (LE 377
*1·
4119

I9G3 NOV 10-23

Adn. F. P.OMTFA in ME 59 (1964) 555-568.

3137
1963 NOV 23.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
USUS PRIVILEGII PAULXNI POST BAPTISMUM ALTERIUS CON-

IUGIS DECLARATUR NULLUS, ET SOLVITUR IN FAVOREM FIDEI
MATRIMONIUM VALIDE INITUM INTER DUOS NON BAPTIZΑΤΟS
SANATUR QUE IN RADICE MATRIMONIUM INITUM INTER DUOS
CATHOLICOS CUM IMPEDIMENTO LIGAMINIS

h^SSTi^r1943
non"bnptized. married Bertha, non­
baptized, before a Protestant minister. In 1945. this mar­
nage was annulled by the Civil Court of New York.

4420

I

n. 3138-3130

SECRETARIA STATUS - PAULUS VI

|K3 NOV 26-30

(h Jwn 4,1916, Jeffery was baptized In the Catholic Church.
(Vi October 15. 1940. the Dishop of Portland. Mithfied with
the nvoI of non-baptlsm. grunted Jeffery permission to use
tv holine Privilege in order to marry a Catholic girl. But
.'dtffT did not use the Pauline Privilege until August 1, 1019.
In December of 1916, Bertha was baptized in the Methodist
Qurth and on December 21, 1916, Bertha married Claudius,
wa biptiied. Bertha and Claudius were civilly divorced on
Jsly 1.1963, and Bertha now w Irishes to marry a Catholic.
On August 1, 1949, Jeffery married Susan, a Catholic girl,
ra the presence of a Catholic nrlest. Decent reports indicate
(hit Jeffery and Susan are living together in harmony and
Loe two children. Neither of them knows of the present
prabgaUoo being made by the Diocese of Portland.
Dvws—The following dubla were submitted to the Holy
Offlaoa October 10, 1963; 1) Was the use of the Pnullne PrfTikfe (on August 1. 1949) rendered invalid by the baptism
4 Bertha (in December, 1046)? 2) If the answer to the first
ffxstion Is affirmative, may the marriage of Bertha and Clau­
ses (December 21, 1946) be declared null and void on the
-roarrii of ligamen, i. e., the previous bond of marriage betwtea Jeffery and Bertha (1943). 3) If the answers to the
xicrc questions are affirmative, the Holy Sec is requested to
cnst a MJiatlo of the marriage between Jeffery and Susan
(Aa$uil 1, 1949).
Risr.—On November 23, 1963, the Holy Office replied in
the affirmative to the first two questions, and at the same time
puted a lanatla tor the marriage of Jeffery and Susan.

•Or&ario Porthndenal. Prot. N. 4071/63a>. iuxta summarium tra&B a Jonst 25 (1965) 293-294.

pcrtlmus, eos pariter rogamus, ut ildem omnes, cum Chri­
sto ct Nobiscum, cius in terris Vicario, artissime coniuncti,
fiagrantisque caritatis afflatu commoti, sollicitudinem illam
omnium ecclesiarum (dr, II Cor. 11, 28), quae Nostros
aggravat humeros, leviorem adiutrice sua ipsorum opera
efficere studeant. /
6
Quoniam de facultatibus praestantissimls agitur, eas
ita concedimus, ut aliis delegari ab Episcopis non possint,
praeter quam Coadiutori, Auxiliaribus et Vicario Generali,
nisi in singularum facultatum concessione aliud expresse
caveatur.
Ad normam autem iuris vigentis, huiusmodi facultates,
quas Episcopis residentialibus lure competere declaramus,
competunt etiam lure Vicariis et Praefectis Apostolicls,
Administratoribus Apostolicls permanenter constitutis, Ab­
batibus ct Praelatis nullius, qui omnes in suo territorio
iisdem iuribus et facultatibus gaudent, quae in propriis
dioecesibus competunt Episcopis residentialibus. Et quam­
vis Vicarii ct Praefecti Apostolic! nequeant Vicarium Ge­
neralem constituere, Udem tamen has facultates, de qui­
bus agitur, suo quisque Vicario Delegato legitime delegare
valent.
Itaque, omnibus mature perpensis, pro Nostra reveren­
tia atque caritate erga singulos catholicae Ecclesiae Epi­
scopos, motu proprio ac Nostra Apostollca Auctoritate
decernimus atque statuimus, ut a die vm mensis Decem­
bris huius anni mcmlxiii Episcopi statim legitime uti frul
valeant facultatibus ct privilegiis, quae sequuntur.

3138
I—FACULTATES quae i ure

1963 NOV 26.-SECRETARIA STATUS,

FACUL.

PART.·

Tubccntur Vicario Capitulari facultates
Episcopis residentialibus competunt

quae

Dic 26 novembris 1963
Exahc ac Reome Domine, ad Augustum Pontificem rite
pervenerunt humanissimae litterae tuae, die 8 mensis No­
vembris datae, per quas ab Eo postulasti, ut facultates
qnae Episcopis residentialibus competunt tibi attribueret.
Qua super re libenter tecum communico Beatissimum
Patrem optatis tuis benigne annuisse atque die 20 eiusdem
mensis expetitas facultates tibi concessisse pro iis locis,
in quibus iurisdictionem exerces.
Hisce vero tibi significatis, summa cum existimatione
me profiteri gaudeo Excellentiae Tuae addictissimum.—
H. J. Card. Cicognani.
•Tcufr Capitulari Gorliciamcnri, Prot. N. 7357/63: AKKR 133
C») 124.

3139
1963 NOV 30.-PAULUS VÏ, MOT. PR. AAS 56 (1964) 5-12

Facultates et privilégia

quaedam
CONCEDUNTUR

Episcopis

PAULUS PP. VI

Pastorale munus, cum quo Christus Icsus gravissima confruit officia docendi, ad sanctitatem adducendi, ligandi
atque solvendi, sacrorum /Antistites, licet multis obsaepti
impedimentis, praecipuae tamen caritatis editis exemplis
unnl tempore coluerunt.
Increbescentibus vero per sacculorum decursum Eccle­
siae curis laboribusque, Apostollca Sedes intento semper
libentlque «animo Episcoporum postulationibus respondit,
<pae ad pastoralem sollicitudinem attinerent, caaemque
dioecesium Praesules non solum extraordinaria auctoritate
et jurisdictione auxit, sed singularibus etiam facultatibus
et privilegiis ditavit, quae praesentibus necessitatibus op­
portune satisfacerent.
Nunc autem, cum nd exitum vergat altera Concilii Occumenlcl Vaticani II sessio, cumque Nos nihil optatius
hibeamus quam Patribus Conciliaribus permagnae existi­
mationis testimonia praebeamus, qua omnes Venerabiles
Fratres in Episcopatu prosequimur, eorum vota Nobis vilum est libenter excipere, eaque ipsis concedere, quibus
simul eorum episcopalis dignitas in sua luce ponatur, simul
paitorale munus efficacius expeditiusque reddatur. Id enim
cum officio Nostro Pastoris universalis apprime congruere
putamus. Dum vero haec Episcopis magna voluntate im4421

residential!
COMPETUNT A MOMENTO CANONICE CAPTAE DIOECESIS
POSSESSIONIS,
QUAS
TAMEN
ALIIS,
PRAETER
QUAM
Episcopis Coadiutori et Auxiliaribus atque Vicario
Generali, delegare non potest, nisi in iisdem
EXPRESSE DICATUR.

Episcopo

1. Prorogandi, cx iusta causa, sed non ultra mensem,
legitimum usum rescriptorum seu indultorum, quae ab
Apostollca Sede concessa fuerint et exspiraverint, quin
tempestive preces pro eorum prorogatione ad camdem
Apostolicam Sedem missae sint: facta tamen obligatione
statim ad ipsam recurrendi pro gratia aut, si petitio iam
facta fuerit, pro responsione obtinenda.
2.Concedendi sacerdotibus ut, propter penuriam cleri
et iusta de causa, Missam bis diebus ferialibus celebrare
possint; et etiam ter diebus dominicis aliisque festis dc
praecepto, si vera necessitas pastoralis Id postulet.
3. Permittendi sacerdotibus, qui bis vel ter Missam
celebrent, ut aliquid per modum potus sumant, etsi non
intercedat spatium unius horae ante celebrationem Missae. / 7
4. Permittendi sacerdotibus, iusta de causa, Missam
qualibet diei hora celebrare et communionem vespere di­
stribuere, servatis de cetero servandis.
5. Concedendi facultatem sacerdotibus visivae poten­
tiae debilitate laborantibus, vel alia infirmitate detentis,
Missam votivam Deiparae Virginis aut defunctorum coti­
die celebrandi, adhibita, quoties ea indigeant, alterius sa­
cerdotis vel diaconi assistentia, atque de cetero servata
Instructione a S. Rituum Congregatione edita die 15 Apri­
lis 1961 [LE 2980].
6. Concedendi camdem facultatem sacerdotibus omni­
no caecis, dummodo tamen semper adhibeatur alterius sa­
cerdotis vel diaconi assistentia.
7. Concedendi sacerdotibus facultatem Missam cele­
brandi extra locum sacrum, sed loco honesto ct decenti,
numquam autem in cubiculo, super petra sacra, per mo­
dum actus cx iusta causa, habitualiter autem solummodo
ex causa graviore.
8. Item, concedendi facultatem Missam cx iusta causa
celebrandi in mari et in fluminibus, debitis adhibitis cau­
telis.
9. Concedendi facultatem sacerdotibus, induito altaris
portatilis fruentibus, ut, iusta et gravi de causa, pro petra
sacra adhibere valeant Graecorum antimensium, vel lin­
teum, ab Episcopo benedictum, in cuius angulo dextro
sint reconditae reliquiae Sanctorum Martyrum, pariter ab
Episcopo recognitae, servatis de cetero servandis iuxta
rubricas, praesertim quoad tobaleas et corporale.
10. Concedendi sacerdotibus infirmis aut aetate pro­
vectis facultatem Missam celebrandi domi, non autem in
cubiculo, singulis diebus, etiam festis sollemnioribus, ser­
vatis legibus liturgicis, sed cum licentia sedendi, si stare
non possint.

4 422

n. 3139

PAULUS VL MOTU PBOPJMO PASTORALE MINIS

1003 XOV .10

H. Reducendi ob deminutionem redituum, quamdiu
Vicarium Generalem aut ollum sacerdotem In dlgnibte
causa perdant, ad rationem eleemosynae in dioecesi legi­
constitutum, nd consecranda altaria portatilla, calices et
time vigentis, Missas legatorum, quae sint per se stantia,
patenas, Iuxta formam in Pontificali praescriptam et ad.
dummodo nemo sit qui obligatione teneatur ct utiliter
hlbitls sacris oleis ab Episcopo benedictis.
cogi possit ad eleemosynae augmentum faciendum.
28. Permittendi clericis minoribus, religiosis laids, nrc12. Item reducendi onera seu legata Missarum gravan­
non piis mulieribus ut pallas, corporalia ct purificatoria
tium beneficia alfave Instituta ecclesiastica, si reditus be­
prima quoque ablutione extergere possint.
neficii ant Instituti Insufficientes evaserint ad honestam
29. Utendi facultatibus ct privilegiis, servato ipsorum
beneficiarii sustentationem ct ad implenda opera sacri
ambitu et tenore, quibus Religiones in dioecesi domum
ministerii forte beneficio adnexa, vel ad finem proprium
habentes gaudent in bonum fidelium. /
16
8 eiusdem instituti ecclesiastici congruenter consequendum /.
30. Concedendi sacerdotibus facultatem, qua, ritibus
IX Concedendi cappellanls quorumlibet valetudina­
ab Ecclesia praescriptis, stationes Viae Crucis erigere va­
riorum, brephotropheorum et carvcrum facultatem qua,
leant, etiam sub divo, cum omnibus Indulgentiis quae
parocho non praesente, fidelibus in periculo mortis consti­
huiusmodi pium exercitium peragentibus impertitae sunt.
tutis sacramentum Confirmationis administrare valeant,
Quae tamen facultas exerceri non potest in territorio paservati» normis a S. Congregatione de disciplina Sacra­
roeciall, ubi sita est domus religiosorum qui cx apostolica
mentorum statutis decreto Spiritus Sancti munera d. 14
concessione privilegio gaudent erigendi Vfae Crucis sta­
Septembris 1946, pro sacerdote administrante Sacramen­
tiones.
tum Confirmationis [LE 18811.
3L Admittendi in Seminario filios Illegitimos, sl quali­
H. Concedendi confessoriis scientia et prudentia con­
tates praebeant, quae pro admissione in Seminarium re­
spicuis, facultatem fideles quoslibet absolvendi In actu
quiruntur dummodo ne agatur de adulterinis aut sacrilegis.
wcramentalis confessionis ab omnibus censuris, etiam re­
32. Concedendi licentiam ut, legitima Interveniente
servatis, exceptis tamen: a) censuris ab homine; b) censu­
causa, bona ecclesiastica alienari, opplgnorarl, hypothecae
ris specialissimo modo Apostolicae Sedi reservatis; c) cen­
nomine obligari, locari, emphyteusi redimi possint, et per­
suris quae sunt adnexae revelationi secreti Sancti Officii;
sonae morales ecclesiasticae aes alienum contrahere va­
d) excommunicatione qua plectuntur sacerdotes omnesque
leant, usque ad eam pecuniae summam, quam national!»
cum Illis matrimonium etiam civiliter tantum contrahere
aut regionalis Conferentia Episcoporum proposuerit et
praesumentes et actu slmnl conviventes.
Apostolica Sedes adprobavcrlt.
15. Dispensandi, iusta de causa, super ordinandorum
33. Confirmandi usque ad quintum triennium confesdefectu aetatis, qui sex Integros menses non excedat.
sarium ordinarium religiosarum, si ob sacerdotum ad hoc
16. Dispensandi super Impedimento ad ordines, quo
officium Idoneorum penuriam aliter provideri nequeat, vel
astringuntur filii acalholleorum, quamdiu parentes in suo
maior religiosarum pars, earum quoque quae in aliis nego­
errore permanent.
tiis Ius non habent ferendi suffragium, in eiusdem confessarii confirmationem, per secreta suffragia, convenerit: dis­
17. Dispensandi pro Jam ordinatis ad effectum tam
sentientibus tamen, sl velint, aliter providendum erit.
Missam celebrandi, quam consequendi et retinendi bene­
ficia ecclesiastica, super quibuscumque irregularitatibus
34. Ingrediendi, iusta dc causa, intra clausuram ponti­
tum ex delicto, tum ex defectu provenientibus, dummodo
ficiam monasteriorum monialium, quae sita sunt in sua
exinde scandalam ne oriatur et dummodo altaris ministe­
dioecesi, et permittendi, iusta et gravi de causa, ut alii in
rium rite explcatar, exceptis tamen lis de quibus in cano­ clausuram admittantur, ac moniales ex ipsa egrediantur,
ne 985, n. 3 et 4, C. I. C. et praevia abiuratlone In ma­
ad tempus vere necessarium.
nibus absolventis, quando agitur de crimine haeresis vel
35. Dispensandi, ad petitionem Superioris competentis
schismatis.
super impedimento quo detinentur admittendi in Religio­
18. Conferendi sacros ordines extra ecclesiam cathenem, qui sectae acatholicae adhaeserunt.
dralem et extra tempore, diebus ferial ibus non exceptis,
36. Dispensandi, ad petitionem Superioris competentis,
si utilitas pastoralis accedat.
super illegitimi tate natalium admittendos in Religionem
10. Dispensandi, cx iusta et rationabili causa, super
qui sint sacerdotio destinati, et etiam alios si et ipsi ex
omnibus impedimentis matrimonialibus grados minoris,
praescripto Constitutionum in Religionem admitti prohi­
etiam si agatur de matrimoniis mixtis, sed servatis in hoc
beantur. Sed in utroque casu dispensari nequeunt adulte­
casu praescriptis cann. 1061-1064 C. I. C.
rini vel sacrilegi.
20. Dispensandi, urgente Iusta et gravi causa, super
37. Condonandi ex toto vel cx parte, ad petitionem
Impedimentis mixtae religionis et disparltatis cultus, etiam
Superioris competentis, dotem quam afferre debent postu­
in casu usus Privilegii Paulin!, salvis praescriptis cann.
lantes admittendae in monasteria monialium vel in aliam
9 1061-1064 C.I.C./
Religionem etiam iuris pontificii./
11
21. Sanandi in radice, dummodo consensus perseveret,
38. Permittendi sodalibus religiosis transitum ab una
matrimonia Invalida ex Impedimentis gradus minoris, vel
ad aliam Religionem luris dioecesani.
ex delectu formae, etiam si agatur de matrimoniis mixtis,
sed urvatis, in hoc casu, praescriptis can. 1061 C. I. C.
39. Dimittendi e dioecesi, urgente gravissima causa,
22. Sanandi In radice, dummodo consensus perseveret,
sodales singulos religiosos, si eorum Superior maior moni­
matrimonia invalida ex impedimento disparitatis cultus,
tus prospicere neglexerit, re tamen ad Apostolicam Sedem
etiamsi invalida quoque sint ex defectu formae, servatis
statim delata.
tamen praescriptis can. 1061 C. L G
40. Concedendi, etiam per alios prudentes et idoneos
23. Permittendi ut, accedente gravi causa, interpella­
viros, singulis sibi subditis fidelibus licentiam legendi ac
tio conlugis Infidelis ante baptismum partis quae ad fidem
retinendi, sub custodia tamen nc ad ollorum manus per­
convertitur fleri possit; necnon, gravi pariter de causa, ab
veniant, libros et ephemerides prohibita, iis non exceptis
eadem Interpellatione, ante baptismum partis quae con­
quae haeresim vel schisma ex professo propugnent, aut
vertitur, dispensandi; dummodo hoc in casu ex processu
Ipsa religionis fundamenta evertere nitantur. Haec autem
saltem summario el extra iudicl ali constet interpellationem licentia fis tantum concedi potest qui librorum et epheme­
fleri non posse, vel fore Inutilem.
ridum prohibitorum lectione indigeant aut ad eadem im­
pugnanda, aut ad proprium munus rite explendum, aut
24. Reducendi, iusta de causa, obligationem qua Ca­
ad studiorum curriculum legitime peragendum.
pitula cathedralla aut colleglalia Canonicorum quotidie
divina officia In choro rite persolvere tenentur, concedendo
scilicet ut chorale servitium vel certis tantummodo diebus,
vel aliqua solummodo parte definita absolvi possit.
II—PRIVILEGIA quae, praeter alla în Codice Iurîs
25. Committendi nonnullis Canonicis, pro necessitate,
Canonici suis in titulis enumerata» omnibus Episcopis
munera sacri ministerii, magisterii, apostolatus explenda
3IVK RESIDENTIAL! BUS SIVE TTTULARIBUS COMPETUNT AB
cum excusatione a choro, salvo lore percipiendi fructus
ACCEPTA AUTHENTICA NOTITIA CANONICAE PROVISIONIS!
rarbendae, non nutem distributiones sive in/er praesen­
ti, quae dicuntur, sive cotidianas.
1. Verbum Dei ubique terrarum praedicandi, nisi loci
Ordinarius expresse renuerit.
26. Commutandi, ob visivac potentiae debilitatem aut
aliam causam, eaque durante, officium divinum in coti­
2. Confessiones fidelium, etiam religiosarum, ubique
dianam recitationem saltem tertiae partis rosarii B. Ma­
terrarum audiendi, nisi loci Ordinarius expresse renuerit.
riae Virginis vel aliarum precum.
3. Fideles quoslibet ubique absolvendi ab omnibus pec­
27. Deputandi In casibus particularibus, vel ad tempus,
catis reservatis, excepto tamen peccato falsae delationis.

Î

4123

4424

PAULUS VI. ALLOCUTIO AD PATRES CONCILIARES

1963 DEC 4

ça Mttrdoi Innocens accusatur dc crimino sollicitationis
tyri lodices ecclesiasticos.
t Fideles quoslibet ubique absolvendi In actu sacraEttoUlis confessionis ab omnibus censuris, etiam reserva­
tu, exceptis tamen: a) censuris ab homine; b) censuris
fidissimo modo Apostolicae Sedi reservatis; c) censu­
ra qwe sunt adnexae revelationi secreti Sancti Officii;
i/ excommunicatione qua plectuntur sacerdotes omnesque
can illis matrimonium etiam civiliter tantum contrahere
praesumentes et actu simul conviventes.
Hm facultate Episcopi residenttales pro suis subditis
dl possunt ellam pro foro externo.
5. Sanctissimam Eucharistiam in suo oratorio domesti­
co Awrvandi, dummodo legum llturglcarum praescripta
d rite serventur. /
6. Missam celebrandi Iusta de causa qualibet dici hora,
d Communionem ellam vespere distribuendi, servatis de
cetero servandis.
7. Benedicendi ubique solo signo crucis, cum omnibus
laddgenlils a Sancta Sede concedi solitis, rosaria aliasquc
exoaas peccatorias, cruces, numismata, scapularia a Sede
Apostolica probata eaque Imponendi sine onere Inscrip­
tionis.
i. Sub unica benedictione erigendi, in ecclesiis et ora­
toriis etiam privatis allfsque piis locis, stationes Viae Cruriicum omnibus Indulgentiis, quae huiusmodi pium exerdtlttn peragentibus impertitae sunt.
His facultates, haec privilegia perlibenter Fratribus No­
stris in Episcopatu concedimus, ea mente et voluntate,
quam supra declaravimus; ut nempe haec demum universa
id decus et ad utilitatem pertineant sanctissimae Christi
Ecclesiae, cui Nos Noslraque debemus omnia.
Contrariis quibusvis non obstantibus, etiam special
*
men­
tisse dignis.
Datum Romae, apud Sanctum Petnim, die xxx mensis
Nonmbris anno mdcccclxiii, Pontificatus Nostri primo.—
Pines Pp. VI.
Adx ANASTASIUS A3 UTRECHT in Laureatianura 11 (1970) 308T. G. BAR3ERENA in REDC 19 (1964) 117-149; B. I. BELLUCO.
fcnrâuô Ordinariorum locorum facultates, Romae 1964; J. PERNE>»Din RDC 14 (1964) 207-216; 15 (1965) 59-72; F. FERS INI in Pal.
te) 45 (1956) 146-159; A. M. BOTTOMS in Jurist 24 (1964) 423-440;
C 32AGA in EL 78 (1964) 158-164; J. BUPS, Facultates et privilegia
t^copenna, Romae 1964; et in PrM 53 (1984) 294-322; et in BiM 27
J953) 144-159. M CABREROS DE AN TA in Vida rol. 22 (1965) 146J. DAHTOT-DOLIVET ir ApoU. 39 (1966) 201-213; A. DE BONHO2er. Comia. Rei. 38 (1S64) 23-29; J. DENIS in An. can. 10 (1965)
345. J. DE J. ANAYA in Vinculum 12 (1964) n. 59. p. 28-32. n. 60.
p. 15-20, n. 61. p. 120-125; G. P. GRAHAM in Jurist 28 (1968) 425-445:
LUEÙ CpR 43 (1964) 49-66; 44 (1965) 200-201; CH. LEFEBVRE in
Ax C
*x 10 (1955) 260-283; M. MIGUELEZ in REDC 22 (1967) 183-193;
L MORSDORF in AXER 133 (1964) 82-101; U. NAVARRETE ir PrM
54 (I=€6) 301-3C6; F. RO.SQTA in ME 82 (1963) 543-814; 83 (1964) 546i.4. G 3CSSIN0 in Perfice munus 39 (1964) 74-77; T. UROUIRI in
Υώ «L 22 (1965) 73-83. 206-209. A. J. BEV1LACQUA Juris 31 (1971)
Î-C-55Ô.

3140
1953 DEC 4.-PAULUS VI, ALLOC. AAS 56 (1964) 31-40

Allocutio die 4 Dee. mensis an. 1963 ad Paires Conciliares
habita, allero, exacta Cone. II oecumenici Vaticani sessione:
Dx

fructibus

Concilii iam adeptis

aliisque secuturis

Venerabiles Fratres, Tempus Iam advenit, quod huic
tecundae sessioni Concilii Oecumenici Vaticani II finis af­
feratur.
Iimdiu vos, vigilantlssimi Pastores, n vestris cuiusque
kdibus abestis, ubi sacri muneris exercitatio vestram praekflliam postulat, consilium, alacritatem; iam gravis, assi­
dam, longus factus est labor, quem sive ob religiosas cae­
rimonias, sive ob studia, sive ob conventus hoc Concilii
Umpore cepistis; iam in sacros Adventus dies incurrimus,
per quos animi nostri comparantur ad digne agendam meooriam, quotannis redeuntem, semper sollemnem, semper
mirandam, semper plissimam Natalis Domini Nostri Iesu
Quisti; neque nostrum ullus optato hoc anni spatio potest
se aliis cogitationibus, etsi excelsis et sanctis, tradere,
praeter celebrationem Inenarrabilis illius mysterii, quo Dei
Verbum caro factum est; neque nostrum ullus in alia sede,
etsi nobili et venerabili, sacros hos ritus perficere potest,
praeter eam in qua providentlsslmus Deus unicuique no­
4425

η. 3140

strum vel certam Ecclesiam, vel certam communitatem,
vel certum munus sive sacerdotale, sive Pastorale concre­
didit.
Oportet igitur cursum, iterum, intermittamus horum
gravissimorum conventuum synodalium; oportet fraternas
pacatasquc salutationes demus invicem ct reddamus; opor­
tet rursum accessum et recessum experiamur rerum, quas
tempus gignit idemque absumit; oportet inter nos disce­
damus, postquam quasi fraterno more dc rebus sublimio­
ribus sermocinantes, diebus et eventibus frulti sumus
laetis.
Sed Id prius fieri nolumus quam gratias Deo habeamus
de beneficiis in nos hoc temporis spatio et per huiusmodi
opportunitatem collatis. Neque praetermittere possumus
memorem voluntatem Nostram iis profiteri, qui in hac
Concilii Vaticani sessione Interfuerunt, atque quoviscumque modo ad felicem eius exitum adiuverunt. At praeci­
puam quandam grati animi Nostri significationem perti­
nere cupimus ad Patres Concilii Oecumenici; ad Praesidum
Consilium; ad Commissionem «dc coordinandis Concilii la­
boribus»; ad Moderatores; pecullarique modo ad Se/cre- 32
tariatum Generalem, quem vocant; ad varias Commissio­
nes, uti appellant; ad Peritos; ad eos qui, ut nostrae huic
rei faverent, vel scriptis nuntiis vulgandis, vel televisificis
Imaginibus propagandis dederunt operam; ad eos qui Ba­
silicam Vaticanam, quod ad Concilii necessitates spectaret,
instruxerunt, ornaverunt; itemque ad eos qui contulerunt
ad Patres Conciliares hospitio excipiendos et variis ministe­
riis iuvandos. Singularem denique gratiam lis Patribus per­
solvere placet, qui aut ad huius eventus congruentem ordi­
nationem suis sumptibus profuerunt, aut Fratribus in Epi­
scopatu egentioribus auxilio venerunt, aut ingentibus Ec­
clesiae necessitatibus succurrerunt, aut hominibus opitulati
sunt recentloribus calamitatibus conflictatis.

Antequam laboribus hisce nostris finem faciamus, abs
re non esset eosdem breviter perstringere, atque animad­
vertere eorum qui fuerit cursus, qui fuerint successus. Sed
id simul nimis est longum, simul non dat, ut omnia abso­
lute exponere possimus; siquidem multa huius Concilii ad
eam gratiae regionem, ad illud intimum animorum regnum
pertinent, in auod non semper facilis patet aditus. Accedit
quod multi laborum fructus nondum ad maturitatem ve­
nerunt, sed, non secus atque semina commissa sulcis, cum
a futuro tempore tum vero a divino adiumento germanam
atque salutarem quasi aperitionem exspectant.
Attamen ne ex hac sacra Concilii Oecumenici aula disce­
dere videamur immemores divinorum beneficiorum, quae
ex huiusmodi eventu profecta sunt, perplacet in primis
palam asseverare, Concilium nonnullos fines, ad quos spec­
tabat, saltem ex aliqua parte feliciter assecutum esse. Ete­
nim cum Ecclesia pleniorem sui ipsius conscientiam atque
notitiam attingere sibi proposuisset, reapse nunc inter
Ecclesiae Pastores atque Doctores magna instituta est in­
vestigatio de mysterio, ex quo Ecclesia suam originem
suamque formam duxit. Quae investigatio nondum quidem
ad exitum adducta est; sed ipsa difficultas investigationem
concludendi, iam satis ostendit huiusmodi doctrinae altitu­
dinem amplitudincmque, cademque nos omnes impellit, ut
ad eam intellegendam apteque exprimendam nisus viresque
consociemus. Qui nisus id profecto commodi habent, quod
nostras nostrorumque christifidelium mentes, qui attento
animo coetus nostros prosecuti sint, ad Christum necessa­
rio dirigent, ex quo omnia nobis proveniunt et ad quem
omnia referre volumus, iuxta illam Sancti Pauli sen­
tentiam:
«reconciliare omnia in ipsum» x; itemque
efficiunt, ut non modo nostrum adaugeatur / gaudium 33
ob nostram mystici Corporis Christi participationem, sed
etiam ut nostra foveatur mutua caritas, qua vita Ecclesiae
tota continetur et regitur. Laetemur Igitur, Venerabiles
Fratres! Ecquando enim Ecclesia, ut nunc est, tam plenam
sui ipsius conscientiam adepta est; tam impenso amore
Christum dilexit; tam laeta, tam concordi, tam alacri vo­
luntate Christum imitari studuit; tam sollicita denique
concredito sibi munere perfuncta est? Laetemur, Venera­
biles Fratres! Siquidem nosmelipsos muluo noscere atque
inter nos colloqui didicimus. Qui invicem quasi extranei
haud ita pridem huc advenimus, nunc amicitiae vinculis
coniungimur. Nonne experimento novimus, quam vera sint
praeclara Illa Sancti Pauli verba, quibus Ecclesia ipsa de­
scribitur «Iam non estis hospites ct advenae, sed estis
cives sanctorum et domestici Del, superaedificati super
fundamentum apostolorum et prophetarum, Ipso summo
angulari lapide Christo Iesu» *? Nonne futurum legum
canonicarum progressum, quibus Ecclesia regitur, iam
nunc licet prospicere? Quem quidem progressum non
1 Cal. t, jo.

i,
4426

n. 3140

Γ_ 1VL·
tffl

11)03 DEC 1

illo spectare posse putamus, quam ut potissimum sin­
magis magisqnc congruant, consilium Nostrum eo certe
gulis Ecclesiae membris singulisquc officiis auctori digni­
non spectat, ut precandi momentum minoris pendatur
tas agnoscatur et amplior tribuatur operandi facultas;
neve ceteris sacri muneris pastoralisquc navitatis curis
deinde ut sacra potestas, cx qua universa catholicae socie­
postponatur, neve quid de eius significantissima vi atque
tatis compago per varios hierarchlae gradus firma constat,
vetusta artis elegantia detrahatur; sed ut sacra Liturgia
magis magisque roboretur, et quidem quasi ex virtute
purior reddatur, ut notis naturae suae propriis nugis sit
intus suscepta: hoc est ex amoris, concordiae mutuaeque
consentanea, ut suis veritatis et gratiae fontibus sit pro­
observantiae incremento. Quare hoc Concilium grande sane
pior, ut denique facilius in spiritualem se vertat populi
eventum censendum est, ac praestantissimum donum a
thesaurum.
Deo Ecclesiae suae collatum, quandoquidem animi nostri
Quod ut feliciter contingat, nolumus ullus regulae publi­
ad haec cogitata, ad haec proposita tam vehementer inar­
carum Ecclesiae precum refragetur, immutationes privatu
descunt.
vcl ritus singulares Inducendo; nolumus ullus stbi sumat
Quodsl ad Ipsos Condlii labores mentem Nostram con­
potestatem Constitutionem de Sacra Liturgia, quam hodie
vertimus, hinc nova laetitiae causa praebetur, quod In
promulgamus, suo arbitrio usurpandi, antequam normae
iisdem expediendis vos tam frequentem, tam assiduam,
opportunae et certae hac dc re edantur, atque Immutatio­
tam actuosam partem habuistis. Iterum mirum spectacu­
nes legitime approbentur, quas Consilia ad hoc Instituendi
lum haec Vaticana Basilica exhibuit, ad quam Ingens ac
post Concilium apparaverint. Haec Igitur praeclara Eccle­
veneranda nostrum omnium multitudo confluxit; quod
siae precatio concordi modulatione per totum resonet or­
spectaculum animos nostros admiratione, pietate superbem terrarum: nemo eam perturbet, nemo violet.
noque gaudio penitus affecit. Valde iterum gavisi sumus,
Alter fructus, Isquc non parvi ponderis, Concilii nostri
quod hic praesentes aspeximus honorabiles Observatores,
est Decretum de instrumentis, quae vocant, communica­
qui tam humaniter Nostrae Invitationi obsecuti. Concilii
tionis socialis; quod aperte testabitur facultate Ecclesiam
laboribus adfuerunt. Item Nobis paterni solacii causa fue­
pollere, cum vita Interna iungendf externam, cum contem­
runt Auditores, qui tacite quidem sed animo observantis­
platione actionem, cum precibus apostolatum. Hac etiam
sime conventus vestros prosecuti sunt; hi enim filii Nobis
re Synodus nostra efficiet, ut recte dirigantur ac provehan­
carissimi personam gerunt Innumerae illius catholicorum
tur plurimae agendi rationes ac formae, quae, sive ut
34 e laicoram ordine multitudinis, qui / hierarchicis Ecclesiae
instrumenta sive ut documenta, tum perfunctioni maneris
auctoritatibus Regno Del amplificando adlutricem operam
pastoralis, tum universae catholicorum alacritati In orbe
navant. Hac Igitur In aula, sollemnique hac hora, omnia
terrarum iam subserviunt.
arcanum quiddam significant; omnia fere loquuntur; om­
In fructibus deinde Concilii ponendae sunt etiam plures
nia denique ad caelestia contemplanda et ad supernam
facultates, quas, finem pastoralem eiusdem Synodi conspem concipiendam astantium animos erigunt.
sectantes, voluimus pertinere ad officium Episcoporum,
Nec minore afficimur oblectatione, cum rationem et
maxime eorum, qui Jurisdictione ordinaria utuntur.
viam circumspicimus, qua Concilium hoc nostrum ad hunc
Sed haec minime satis. Concilium enim operi impigre
diem processit
institit ct, ut / probe nostis, de multis coepit disserere 34
Duplicem autem procedendi rationem hic etiam repute­
quaestionibus, quarum enodationes in gravibus sententiis
mus oportet, animadvertendo Concilii opus et valde fuisse
penitus contineri dicendae sunt, quae post argumenti, ad
laboriosum, et in variis exponendis consiliis omnino libe­
quod attinent, tractationem, suo tempore definite propo­
rum. Re vera duplex huiusmodi meritum maximi sane
nentur ac legitime promulgabuntur.
pendendum Nobis esse videtur, quoniam id Oecumenicae
Aliae vero supersunt expendendae iterumque in discep­
huius Synodi singularis nota fuit, idemque posteritati erit
tationem
vocandae quaestiones, quas in proxima tertia
durabile exempli monumentum. Hac enim via nostris die­
Sessione, scilicet autumno venientis anni habenda, spera­
bus Ecclesia operatur, cum scilicet eius navitas ad sum­
mus ad felicem exitum perduci posse. Non quidem moleste
mam vim gravisslmumque momentum pervenit: navita­
ferimus animos nostros aliquamdiu in cogitatione rerum
tem dicimus, quae est maxime alacris, suaque sponte pro­
tam gravium defixos conquiescere. Confidimus enim hoc
grediens.
temporis intervallo Commissiones, ad quas res pertinet et
Quodsl multiplices, variae, inunn diversae etiam fuerunt
in quarum praesenti auxilio spem multam collocamus, ra­
sententiae, quae In Concilio auditae sunt, id nihil sane
tione habita sententiarum a Patribus Concilii praesertim
officit oblectationi Nostrae: immo id luculente declarat,
in Congregationibus generalibus significatarum, comparare
sessionum argumenta alta et maximi ponderis fuisse, eaposse in futuros Concilii coetus formulas alte perspectas,
demque Incredibili studio et ea qua par esset libertate, ut
conceptis verbis expressas, opportune coartatas et in pauca
supra diximus, agitata esse.
collates, ita ut disceptationes, quas semper esse liberas
volumus, faciliores expedilioresque evadant.
Ceterum, ardua huiusmodi et implexa disceptatio ubere
quodam fructu haudquaquam caruit: nam quod argumen­
Huius generis est, ut exemplum supponamus, quaestio
tum ante omnia pertractatum est, quodque omnium praede divina Revelatione, quam Concilium eo modo persolvet,
stantisslmum quodammodo est, sive ex sui natura sive ex
ut hinc sacrum depositum veritatum a Deo traditarum
dignitate, qua pollet In Ecclesia —sacram dicimus Lilurtueatur adversus errores, abusiones, dubitationes, quibus
glam— Id ad exitum feliciter pervenit, hodieque a Nobis
vis earum sublectlva infringatur. Illinc studia Sacrorum
sollemni ritu promulgatur. Quam ob causam animus Noster
Bibliorum, operum Patrum ac theologicae disciplinae recte
sincero gaudio exsultat. Animadvertimus enim hoc in ne­
dirigat, quae docti catholici viri, magisterio Ecclesiae fide­
gotio aequum rerum officlorumque ordinem esse servatum; liter Inhaerentes ct quibusvis aptis huius aetatis subsidiis
cum hoc professi simus, Deo summum locum esse tribuen­
usi, alacriter, prudenter, fidenterque promovere pergent.
dum; nos primo eo officio teneri Deo admovendi preces;
Huius pariter generis est etiam quaestio magna et mul­
sacram Liturgiam primum esse fontem Illius divini com­
tiplex de Episcopatu, quae, sive ob congruentem rerum
mercii, quo Ipsa Dei vita nobiscum communicatur, primam
esse animi nostri scholam; primum esse donum a nobis tractandarum dispositionem, sive ob momentum rei ipsius,
primum obtinet locum in hoc Concilio Oecumenico Vati­
Christiano populo dandum, nobiscum fide precationumque
studio coniuncto; primam denique humani generis invita­ cano Secundo, quod neminem fugere velimus, naturalem
quondam continuationem et complementum esse Concilii
tionem, ut mutam suam linguam solvat In beatas veraOecumenici Vaticani Primi. Haec igitur Synodus nostra,
cesque preces, utque ineffabilem illam vim sentiat, animum
non aversans sed confirmans praerogativas a Christo ma­
veluti recreantem, quae sita est in canendis nobiscum Del
laudibus hominumque spe, per lesum Christum et in Spi­ nantes et Summo Pontifici agnitas, atque omni auctoritate
praeditas ad Ecclesiae universalis moderationem necessa­
ritu Sancio.
Hic silentio praeterire nolumus, unanto in honore apud ria, In sua luce studebit ponere, secundum Domini Nostri
lesu Christi doctrinam slnceramque traditionem ecclesiasti­
33 chrhtlH,'deles orientalis Ecclesiae habeatur divinus cul­
cam, Episcopatus naturam et munus, a Deo instituta:
tus. et quam accurata diligentia sacri ritus observentur,
quibus quidem christifidelibus sacra Liturgia semper exsti­ atque statuere, quae sint cius potestates earumque usus,
quod attinet ad Praesules sive slnglllatim sive coniunctlm
tit veritatis schola et flamma Christianae caritatis.
consideratos; ita ut praecelsum officium episcopale in Ec­
Quapropter operae pretium erit, hunc Concilii nostri
clesia Del digne illustretur, non quasi agatur cie instituto
fructum servare, quippe qui sanctae Ecclesiae vitam inci­
sui iuris, a Summo Petri Pontificatu divulso, multoque
lare atque quodammodo insignire debeat: nam Ecclesia In
minus eidem adversario, sed / cum eo et sub eo ad bonum 3“
primis societas est religiosa, est communitas orans, est po­
commune et ad finem supremum Ecclesiae concorditer
pulus conscientiae nitore et religionis studio florens, quae
^P^t^te- Ita profecto fiet, ut Ecclesiae hlerarchica comfide ac superna gratia alantur. Sl quas cultus formas ad positio
virium
Incremento
corroboreti
sitio
vinum
incremento
corroboretur, non imminuatur,
<
i
FTS
Λ
*
er··
1
1
**
—
■
■
—
—
Λ
·
_
simpliciorem rationem nunc redigimus, ut a christifidelibus Intima conspirans operatio auseatur
aptius intellegantur, et cum nostri temporis sermonibus ticacitas apostolica
----- ....
6 non
» languescat; caritas
amplificetur,
4427

4

PAULUS VI, ALLOCUTIO AD PATRES CONCILIARES

4428

1963 DEC 4

CONST. CONC. SACROSANCTUM CONCILIUM DE S. LITURGIA

satoa fen-cat, non residat. Quocirca forc confidimus, ut
Coodllum —hoc votum est— rem tanti momenti perspicue
txpUnet et expediat.
Speramus denique eandem Svnodum quaestionem de
khemite circa Beatam Mariam Virginem, optimam, quae
postit, habituram esse enodationem: ita scilicet ut uno
ccasensu et summa pietate agnoscatur locus longe praeitttUaiinus, qui .Matris Del est proprius In Sancta EccleM. de qua praecipuus est sermo in hoc Concilio; locum
didmus, post Christum, altlsslmum noblsque maxime propbqutHD, Ita ut nomine «Matris Ecclesiae· eam possimus
c-nurt; Idquc In eius honorem cedat In nostrumque so­
udain.
Praeter huiusmodi quaestiones, quas Concilium breviter
tetigit, ollae plures supersunt adhuc a Concilio pertractan­
de, de quibus tamen fuse Iam investigatum est. Easdem
Nadtmio altiusque excutiendas curabimus, ut proximae
ûwdlil sessioni breviora schemata exhiberi possint, sicut
sapra diximus, atque ita proposita ut Concilium de prae­
cipui» argumentis haud difficulter sententiam suam ape­
rire possit, eaque deinde explicanda atque ad normarum
fernum redigenda ad Commissiones, post Concilium con­
stituendas, remittere; e quibus Commissionibus ea, ad quam
wm Codices cum Ecclesiae Latinae tum Ecclesiae Orientili» conscribere pertinebit, sine dubio graviorem laboris
Bokm aggredietur. Tunc ergo, scilicet In his laboribus
Concilii suscipiendis, maximi existimandam Nobis praesta­
bunt auxillatricem operam Episcopi, et novis quidem ra­
bonibus, quales sive necessitas sive ecclesiasticae compa­
ginis indoles postulabunt. lustum igitur Noblsque pergra­
tum erit ex totius orbis Episcopis atque ex religiosis Ordinihtis optimos quosque ac peritos Fratres deligere,
quemadmodum pro Commissionibus Concilii praeparato­
riis factum est; ut una cum idoneis Sacri Collegii Patribus
CNisillo et ope Nos adi uvent ad generalia Concilii decreta
In opportunas et peculiares normas adducenda. Itaque»
firma semper manente Romani Pontificis potestate, a Con­
dito Oecumenico Vaticano Primo definita, rerum pruden­
tia ususque Nobis suadebunt, providentissimo Deo auspice,
qua ratione efficaclor reddi possit pia ac studiosa Episcopxum opera ad totius Ecclesiae bonum promovendum.
Quamobrem, dum huic sessioni Concilii Oecumenici fi­
ll cem imponi/mus, iibenter animadvertimus, eam, omnibus
perpensis, momenti obtinuisse praestantiam. Magnum ea
confecit opus; unum et aliud c propositis sibi capitibus
absolvit; aliarum quaestionum bene coepit investigatio­
nem; ostendit varias posse opiniones libere declarari; de­
monstravit mentium concordiam circa maximi momenti
quaestiones, de quibus disceptetur, et optari et haberi
posse; palam fecit veritatibus dogmaticis, quae ad catho­
licae doctrinae thesaurum pertinent, universos prorsus fir­
miter et aperte adhaerere; in nobis omnibus eam aluit
aritatem, quae apud nos ab investigatione ct professione
veritatis numquam sejungatur oportet; semper in proposita
Concilii intendit, ad sacrorum Pastorum munera spectan­
tia; nullo non tempore vias elegit et verba, quibus selunctoram fratrum animi nobiscum conciliarentur; denique In
omnibus operibus suis precibus Deo supplicavit, cuiusvis
bonae spei fonti et principio.
Sed huius sessionis exitu expedito, pariter acrius in ea
prospicimus quae adhuc agenda sunt, pariter altius in ani­
mis nostris sentimus, facere nos non posse, quin Ecclesiam
magis idoneam reddamus ad ferendum nostrae huius ae­
tatis hominibus veritatis salutisque nuntium.

Neque enim sollicitudo nostra abstracta est a praesen­
tiam temporum condicionibus, neque nostra deferbuit ca­
ritatis flamma, qua humanum genus complectimur. Quod
quidem efflclentioris caritatis studium in suo animo unus­
quisque religiose fovebit, cum ad suam sedem et ad sueta
officia redibit.
Antequam consessus hic amplissimus hodiernas sacri
ipostolatus quaestiones aggrediatur, nos omnes quodam­
modo iam compertum habemus, quomodo eaedem sint
solvendae; etenim sive doctrina Ecclesiae, copia et nitore
praestans, sive optimorum Fratrum exempla iam nobis
terondum Iter monstraverunt. Nonne Igitur, in patriam
vatran reversi, iam nunc potestis auctuosioris pastoralis
virtutis specimina edere, hortativa et consolatoria verba
ferentes christifidelibus vestris, iisque omnibus, quos sa­
cram vestrum munus pertingere valet? Nonne iam nunc,
quasi ad digne praeparandam proximam Concilii sessio­
nal, spiritualem vitam nostram impensiore studio excofere possumus ac Dei voci magis pronas aures praebere?
Nonne potestis clero vestro flagrantlorls caritatis nuntium
dferre? Lalcis hominibus salutationem et hortamenta fidocUe plena Impertire? luventutem ad altiora inflamma­
4429

n. 3141

re? Hominibus doctrina excultis lumen aliquod veritatis
praebere? Operariis opificibusque spei et amoris testimo­
nium exhibere? pauperes et egenos docere, ad Ipsos potis­
simum pertinere primam Evangelicam beatitudinem? /
39
Nos persuasum habemus, huiusmodi dlllgentlorem sacri
muneris perfunctionem posse nos aptos reddere ad id ef­
ficiendum ut, Deo volente, magnum hoc Concilium salu­
taribus Christianae vitae fructibus concludatur.
Nunc vero quaedam addere placet, ut propositum vobis
nuntiemus, quod iam pridem in animo volvimus ct hodie
patefacere statuimus, in hoc lectissimo ac gravissimo Coetu.
Tam penitus persuasum habemus ad felicem exitum Con­
cilii assequendum pias supplicationes esse suscipiendas,
opera multiplicanda, ut, post maturam rei considerationem
ct multas preces Deo adhibitas, statuerimus Nosmet ipsos,
peregrinatoris in modum, In regionem illam patriam Do­
mini Nostri Iesu Christi, conferre.
Est igitur Nobis propositum, Deo auxilinnte, proximo
mense lanuario petere Palaestinam, ea mente ut In locis
sacris, ubi Christus natus est, vixit, obiit et e morte rcsuscitatus ascendit in caelum, praecipua mysteria salutis nostrae
praesentes recolamus: id est Incarnationem ct Redemptio­
nem. Visemus terram illam venerandam, unde Sanctus
Petrus profectus est, quo nullus eius Successor amplius
revertit. Nos quidem, humillime ct perbrevi tempore, stu­
dio piae precationis, paenltentiae, spiritualis renovationis
eo redibimus, ut Christo Ecclesiam suam offeramus; ut ad
eam, unam ct sanctam. Fratres inde seiunctos revocemus;
ut misericordiam divinam imploremus ad pacem fovendam,
quae his diebus adhuc tenuis et quasi trepidans esse vide­
tur; ut Christo Domino supplicemus pro salute totius ge­
neris humani Beatissima Virgo Maria se Nobis praebeat,
quaesumus, itineris ducem; Apostoli autem Petrus et Pau­
lus et omnes Sancti Nos caelitus benigne custodiant.
Quemadmodum Nos vestri in ea plfssima peregrinatione
memores erimus, ita vos. Fratres Venerabiles, rogamus, ut
vestris precibus Nobis adsitis, ut hoc Concilium ad felicem
exitum perveniat, ad gloriam Christi et bonum Ecclesiae
cius.
Omnibus denique gratias agimus eosque iubemus valere
*
Observatoribus item animum gratum et officiosum in
discessione significamus, idemque dilectis Auditoribus
praestamus et cunctis qui Deo supplicarunt pro Concilio
eidemque operam navarunt.
Item amans sed tristis cogitatio Nostra praesertim ad
Nostros convolat in Episcopatu Fratres, absentes et In
passionibus positos, quos summo gaudio complecti voleba­
mus, quorumque precationes, doloribus pretiosiores effec­
tae, ad felicem progressionem huius secundae sessionis / 40
laborum tam efficaci ratione —ut pro certo habemus—
contulerunt. Quos paterna recordatione continenter prosequentes iisque animum addentes, ut in fidelitate erga
Christum ei usque Ecclesiam firmiter perseverent ipsis sin­
gulari caritate benedicimus. Caelestium pariter munerum
conciliatricem omnibus catholicae familiae fidelibus, iisque,
qui Christi Redemptoris lumine illustrantur, Apostolicam
Benedictionem amanter dilargimur; cunctis vero bona vo­
luntate praeditis hominibus felicia ac salutaria omnia pre­
camur.

3141
1963 DEC 4.-CONC. VAT. Π, CONST. AAS 56 (1964) 97-138

PAULUS EPISCOPUS
Servus Servorum Dei, una cum Saerosandi Concilii Patribus
Ad perpetuam rei memoriam

Constitutio de Sacha Liturgia
1. Sacrosanctum Concilium, cum sibi proponat vitam
Christianam inter fideles in dies augere; eas institutiones
quae mutationibus obnoxiae sunt, ad nostrae aetatis ne­
cessitates melius accommodare; quidquid ad unionem om­
nium in Christum credentium conferre potest, fovere; et
quidquid ad omnes in sinum Ecclesiae vocandos conducit,
roborare; suum esse arbitratur peculiari ratione etiam in­
staurandam atque fovendam Liturgiam curare.
2. Liturgia enim, per quam, maxime in divino Eucha­
ristiae Sacrificio, «opus nostrae Redemptionis exercetur»x,
sumine eo confert ut fideles vivendo exprimant et aliis
manifestent mysterium Christi et *
nam
genui.
verae Eccle- 93
1 Λ/wsow rarnwum, oratio saper oblata doauxueae IX post Pcntecotun.

4430

d.

3141

CONST. CONG SACROSANCTUM CONCILIUM. DE S. LITURGIA

1003 DEC 4

riae nataram, cufas proprium est esse humanam simul ac
divinam, visibilem invisibilibus praeditam, actione ferven­
tem et contemplationi vacantem, in mundo praesentem
et tamen peregrinam: ct Ita quidem ut in ea quod humanum
est ordinetur ad divinum eique subordinctur, quod visibile
ad Invisibile, quod actionis ad contemplationem, et quod
praesens ad futuram civitatem quam inquirimus *. Unde,
cum Liturgia eos qui Intus sunt cotidie aedificet In tem­
plum sanctum In Domino, in habitaculum Dei In Spiritu
usque ad mensuram aetatis plenitudinis Christi4, miro mo­
do simul vires eorum ad praedicandum Christum roborat,
et sic Ecclesiam Iis qui sunt foris ostendit ut signum leva­
tum In nationes ·, sub quo filii Dei dispersi congregentur
in unum · quousque unum ovile fiat et unus pastor 7.
3. Quare Sacrosanctum Concilium, de fovenda atque
instauranda Liturgia quae sequuntur principia censet in
mentem revocanda et practices normas statuendas esse.
Inter haec principia et normas nonnulla habentur quae
tum ad Ritum romanum tum ad omnes alios Ritus appli­
cari possunt ac debent, licet normae practlcae quae sequun­
tur solum Ritum romanum spectare intellegendae sint,
nisi agatur de iis quae ex Ipsa rei natura alios quoque
Ritus afficiant,
4. Traditione denique fideliter obsequentes, Sacro­
sanctum Concilium declarat Sanctam Matrem Ecclesiam
omnes Ritus legitime agnitos aequo iure aurae honore ha­
bere, eosque in posterum servari et omnimode foveri velle,
atque optat ut, ubi opus sit, caule ex Integro ad mentem
sanae traditionis recognoscantur et novo vigore, pro hoW diemis adiunctis et necessitatibus, donentur./

.i

&

nlbus... collaudantes Deum el habentes gratiam ad omnem
plebem» (Λct. 2, 41-42, 47). Numquam exinde omisit Ec­
clesia quin in unum conveniret ad paschale mysterium
celebrandum: legendo ea «In omnibus Scripturis quae de
ipso erant» (Lc. 24, 27), Eucharistiam celebrando In qua
«mortis eius victoria et triumphus repraesentantur» u, et
simul gratias agendo «Deo super inenarrabili dono» (2 Cor.
9, 15) In Christo lesu, «In Inudem gloriae eius» (Eph. 1, 12),
per virtutem Spiritus Sancti.
7. Ad tantum vero opus perficiendum, Christus Eccle­
siae suae semper adest, praesertim in actionibus liturgicis.
Praesens adest in Missae Sacrificio cum In ministri perso­
na, «idem nunc offerens sacerdotum ministerio, qui selpsum tunc in cruce obtulit» ··, tum maxime sub spede/bus ,ûl
eucharisticis. Praesens adest virtute sua in Sacramentis,
ita ut cum aliquis baptizat, Christus ipse baptizet
Prae­
sens adest In verbo suo, siquidem Ipse loquitur dum sacrae
Scripturae in Ecclesia leguntur. Praesens adest denique
dom supplicat et psallit Ecclesia, Ipse qui promisit: «Ubi
sunt duo vel tres congregati in nomine meo, ibi sum in
medio eorum» (ML· 18, 2Ô).
Reapse tanto in opere, quo Deus perfecte glorificatur et
homines sanctificantur, Christus Ecclesiam, sponsam suam
dilectissimam, sibi semper consociat, quae Dominum suum
Invocat et per ipsum Aeterno Patri cultum tribuit.
Merito igitur Liturgia habetur velutl lesu Christi sacer­
dotalis muneris exercitatio, in qua per signa sensibilia si­
gnificatur et modo singulis proprio efficitur sanctificatio
hominis, et a mystico lesu Christi Corpore, Capite nempe
elusque membris, integer cultus publicus exercetur.
Proinde omnis liturglca celebratio, utpote opus Christi
sacerdotis elusque Corporis, quod est Ecclesia, est actio
Caput I
sacra praeceilenter, cuius efficacitatem eodem titulo eodemque gradu nulla alia actio Ecclesiae adaequat.
De principiis generalibus ad sacram Livurgiam
8. In terrena Liturgia caelestem illam praegustando
instaurandam atque fovendam
participamus, quae In sancta civitate Jerusalem, ad quam
peregrini tendimus, celebratur, ubi Christus est in dextera
De SACRAE Lttchoiae natura hi usque momento
Dei sedens, sanctorum minister et tabernaculi veri **
; cum
in vita Ecclesiae
omni militia caelestis exercitus hymnum gloriae Domino
canimus; memoriam Sanctorum venerantes partem aliquam
5. Deus, «qui omnes homines vult salvos fleri ct ad
et societatem cum lis speramus; Salvatorem exspectamus
agnitionem veritatis venire» fl Tim. 2, 4), «multifariam
Dominam nostrum lesum Christum, donec ipse apparebit
multlsque modis olim loquens patribus in prophetis» (Hebr.
vita nostra, et nos apparebimus cum ipso in gloria u.
1, 1), ubi venit plenitudo temporis, misit Filium suum.
9. Sacra Liturgia non explet totam actionem Ecclesiae;
Verbum carnem factum, Spiritu Sancto unctum, ad evannam antequam homines ad Liturglam accedere possint,
gellzandum pauperibus, ad sanandos contritos corde ·, <wenecesse est ut ad fidem / et conversionem vocentur: «Quodkum carnalem et spiritualem»·. Mediatorem Del et ho­
modo invocabunt in quem non crediderunt? Aut quomodo
minum ,e. Ipsius namque humanitas, in unitate personae
credent ei quem non audierunt? Quomodo autem audient
Verbi fuit instrumentons nostrae salutis. Quare in Christo
«nostrae reconciliationis processit perfecta placatio, et di­ sine praedicante? Quomodo vero praedicabunt nisi mittan­
tur?» (Rom. 10, 14-15).
vini cultus nobis est indita plenitudo»M.
Quare Ecclesia non credentibus praeconium salutis an­
Hoc autem humanae Redemptionis el perfectae Del glo­
nuntiat, ut omnes homines solum Dei verum et quem mi­
rificationis opus, cui divina magnalia in populo Veleris
sit lesum Christum cognoscant et a viis suis convertantur,
Testamenti praeluserant, adimplevit Christus Dominus,
praecipue per suae beatae Passionis, ab inferis Resurrec­ paenitentlam agentes xt. Credentibus vero semper fidem ct
paenitentlam praedicare debet, eos praeterea debet ad Sa­
tionis et gloriosae Ascensionis paschale mysterium, quo
cramenta disponere, docere servare omnia quaecumque
«mortem nostram moriendo destruxit, el vitam resurgen­
mandavit Christus 2i, et allicere ad omnia opera caritatis,
do reparavit»ll. Nam de latere Christi in cruce dormlenpietatis et apostolatus, quibus operibus manifestum fiat
100 tis ortum est totius Ecclesiae mirabile sacramentum u./
christifideles de hoc mundo quidem non esse, sed tamen
6. Ideoque, sicut Christus missus est a Patre, ita et
esse lucem mundi eosdemque Patrem glorificare coram
Ipse Apostolos, repletos Spiritu Sancto, misit, non solum
hominibus.
ut praedicantes Evangelium omni creaturae H, annuntia­
10. Attamen Liturgia est culmen ad quod actio Eccle­
rent Filium Dei morte sua et resurrectione nos a potestate
satanae14 et a morte liberasse ct in regnum Patris transtu­ siae tendit et simul fons unde omnis eius virtus emanat.
Nam labores apostolic! ad id ordinantur ut omnes, per fi­
lisse, sed etiam ut, quod annuntiabant, opus salutis per
et Baptismum filii Del facti, in unum conveniant. In
Sacrificium el Sacramenta, circo quae tota vita liturgica dem
medio Ecclesiae Deum laudent. Sacrificium participent et
vertit, exercerent Sic per Baptismum homines paschali
Christi mysterio Inseruntur, commortui, consepultl, con- cenam dominicam manducent.
Viclsslm, ipsa Liturgia Impellit fideles ut «sacramentis
resuscitatllt; spiritum accipiunt odoptlonls tinorum, «in
quo clamamus: Abb?, Pater» (Rom. 8, 15). et Ita fiunt
paschalibus» satiati fiant «pietate concordes» *·; orat ut
veri adoratores, quos Pater quaerit u. Similiter quotiescum­
«vivendo teneant quod fide perceperunt a7; renovatio vero
que dominicam cenam manducant, mortem Domini an­
foederis Domini cum hominibus In Eucharistia fideles In
urgentem caritatem Christi trahit et accendit. Ex Liturgia
nuntiant donec veniatXi. Idcirco, Ipsa die Pentecostes,
qua Ecclesia mundo apparuit, «qui receperunt sermonem»
ergo, praecipue ex Eucharistia, ut e fonte, gratia In nos
Petri «baptizat! sunt». Et erant «perseverantes in doctrina
derivatur et maxima cum efficacia obtinetur illa In Christo
Apostolorum el communicatione fractionis panis et oratio•Cl. Hrbr. xj, 14. · CL Eph. x. m-m. * Ct. Eph. 4, xj. »CL1
.
*
ix, xi.
• CL le. XX. 5». ’ CL lo. 10, x4. ‘ CL Iv 61, r. Lc. 4. »8.
• S. Icwkw» Amoeni
».»,
*
Ai Efti.. 7,1: ed. F. X. Fvww. Pairn Apeeolict, l. ToUsoe xyct. p. xxB. ‘*
CL 1 Ton. », 5. 11
Vxmmu (LeceUsœs): «d. C.Mowibibg, Rcrüe 1956, η. χ»6$, p. i6x.
“MumU
PneUùo pa
*chal».
u CL s. Awnmi, Eaerr. M Pi CXXXVIll, x Corp» CinduwniM,
XL, T«rr.bohi 1956, p. 1791 «t otaUo po
*t
Mcxradara kcuonra Sabbati
taocu, i» Mmali Rocuw, late tartaunUonen Hebdomadae «anctae.

‘•Coee. Tud., Se». XIII, XX oct. X35X, Drcr. D« ». EuriariU., c. 5:
COVCXLTCM Tudksttibvm, Dwrvxwm, Aclonm,
IrxLUunR
cotow, ed. Soc. Goerrwaanie, t. VII. Acerum pan IV, Friborfi
Bris^oviie 1761. p. 203.
** Cowc. Tmid., Se». XXII. x? sept, X56», Doctr, Dc „. Afixsar utn/.,
t »: Cowcxlxvm Tbidbxtixum, td. di., t. VIII.
pan V, Fnburrt
Bnxovue x9x9, p. 960.
11 CL S. AccevTXWW, I* loannii Evantdtttei Tridalvi VI. cap. Ln.r.
Apoc- **
·
°»1· 3. r· Hebr.8. 3. "Ct. FbiL j. w;
..
r C lQ· 7· *
*r·
a· 33, M Cl XL 13. 30.
***
P
™
’·** VlziiUe paschali» et dominica·
.
*
Res_rrect«.i
ontio Masae ferta III infra octavam Paschae

4431
4432

1963 DEC 4

CONST. CONG. SACROSANCTUM CONCILIUM, DE S. LITURGIA

toadnum sanctlflcaUo cl Dei glorificatio, ad quam, uti
ri finem, omnia alia Ecclesiae opera contendunt.
II. Ul haec tumen plena efficacitas habeatur, necessa­
rium est ut fideles cum recti animi dispositionibus ad sa.H cram Liturglam accedant,/mentem suam voci accommo­
dent, el supernae gratiae coopcrcnlur, ne cam in vacuum
rtdpiinl n. ideo sacris pastoribus advigilandum est ul in
idjone liturgica non solum observentur leges nd validam
d licitam celebrationem, sed ul fideles scienter, actuose et
tractuose eandem participent.
II Vita tamen spiritualis non unius sacrae Liturglae
Mrtidpatlone continetur. Christianus enim nd communi­
ter orandum vocatus, nihilominus debet etiam Intrare in
cubiculum suum ut Patrem in abscondito oret2·, immo,
docente Apostolo, sine Intermissione oraro30. Et ab eodem
Apostolo docemur mortificationem lesu semper circumfer­
re in corpore nostro, ul ct vita lesu manifestetur in came
oatra mortalin. Quapropter Dominum in Missae SacriWo precamur ut «hostiae spiritualis oblatione suscepta,
anmelipsos» sibi perficiat «munus aeternum·ft.
II Pia populi chrlstlanl exercitia, dummodo legibus
el normis Ecclesiae conformia slut, valde commendantur,
praesertim cum de mandato A posto! leae Sedis fiunt.
Speciali quoque dignitate gaudent sacra Ecclesiarum
pirtkuiarium exercitia, quae de mandato Episcoporum
celebrantur, secundum consuetudines aut libros legitime
approbatos.
ita vero, ratione habita temporum liturgicorum, eadem
exercitia ordinentur oportet, ut sacrae Llturgiae congruant,
sb ra quodammodo deriventur, ad eam populum manuducani, utpote quae natura sua iisdem longe antecellat./
IL

De

liturgica institutione et de actuosa parti­
cipatione PROSEQUENDIS

IL Valde cupit Mater Ecclesia ut fideles universi ad
Ëtâjm Illam, consciam atque actuosam iiturgicarum ce­
nationum participationem ducantur, quae ab ipsius Liturgiae natura postulatur ct ad quam populus Christianus,
«genus electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus
adquisitionis· (l PL 2, 9; cf. 2, 4-5), vi Baptismatis ius
habet et officium. Quae totius populi plena et actuosa
participatio, In instauranda ct fovenda sacra Liturgia, sum□opere est attendenda: est enim primus, isque necessarius
foas, e quo spiritum vere Christianum fideles hauriant; et
ideo in tota actione pastorali, per debitam institutionem,
ib animarum pastoribus est sedulo adpetenda.
Sed quia, ut hoc evenire possit, nulla spes effulget nisi
prius ipsi animarum pastores spiritu et virtute Liturgiae
penitus imbuantur In eaque efficiantur magistri, ideo per­
necesse est ut institutioni liturgicae cleri apprime consula­
tur. Quapropter Sacrosanctum Concilium ea quae sequun­
tur statuere decrevit.

15. Magistri, qui sacrae Liturgiae disciplinae in semi­
nariis, studiorum domibus religiosis et facultatibus theolo­
gicis docendae praeficiuntur, ad munus suum in institutis
ad hoc speciali cura destinatis probe instituendi sunt.
16. Disciplina de sacra Liturgia In seminariis ct stu­
diorum domibus religiosis inter disciplinas necessarias ct
potiorcs, in facultatibus autem theologicis Inter disciplinas
principales est habenda, ct sub aspectu cum theologico et
histonco, tum spirituali, pastorali et Juridico tradenda.
Curent insuper aliarum disciplinarum magistri, imprimis
theologiae dogmaticae, sacrae Scripturae, theologiae spiritaaJis et pastoralis ita, ex intrinsecis exigentiis proprii
anloscuiusque oblcctl, mysterium Chri/stl et historiam saIntli excolere, ut exinde earum connexio cum Liturgia ct
imitas sacerdotalis Institutionis aperte clarescant.

17. Clerici, in seminariis domibusque religiosis, forma­
tionem vitae spiritualis llturgicam adquirant, cum apta
tnanuductlone qua sacros ritus Intellegere et toto animo
participare queant, tum ipsa sacrorum mysteriorum cele­
bratione, necnon aliis pietatis exercitiis spiritu sacrae Litargiae imbutis; pariter observantiam legum Iiturgicarum
iddiicant, ita ut vita In seminariis et religiosorum institu­
tis iitargico spiritu penitus informetur.
18. Sacerdotes, sive saeculares sive religiosi, in vinea
Domini iam operantes, omnibus mediis opportunis inven­
ter at plenius semper quae in factionibus sacris agunt
Intellegant, vitam llturgicam vivant, eamque cum fidelibus
rihl commissis communicent.
"CLiCor.6, x,’’Cf. Mt. 6,6. ··Cf. x Then. 5,17. «Cf. 3Cor. 4, xo-xx.
■ JiutaL·
oratio super oblata fertae II infra octavam Pentecostes.
4433

n. 3141

19.Llturgicam Institutionem necnon actuosam fidelium
participationem. Internam et externam, iuxta ipsorum ae­
tatem, condicionem, vitae genus et religiosae culturae gra­
dum, animarum pastores sedulo ac patienter prosequantur,
unum e praecipuis fidelis mysteriorum Del dispensatoris
muneribus absolventes; et gregem suum hac in re non
verbo tantum, sed etiam exemplo ducant.
20. Transmissiones actionum sacrarum ope radiophonlca et tclevlslfica, praesertim sl agatur de Sacro faciendo,
discrete ac decore fiant, ductu et sponsione personae ido­
neae, ad hoc munus ab Episcopis destinatae.
III.

De sacrae Liturgiae instauratione

21. Pia Mater Ecclesia, ut populus Christianus In sacra
Liturgia abundantiam gratiarum securius assequatur, Ip­
sius Liturgiae generalem instaurationem sedulo curare cuf it. Nam Liturgia constat parte Immutabili, utpote divini­
us instituta, et partibus mutationi obnoxiis, quae / decursu 106
temporum variare possunt vel etiam debent, si in eas forte
Irrepserint quae minus bene ipsius Liturgiae intimae na­
turae respondeant, vel minus aptae factae sint.
Qua quidem Instauratione, textus et ritus ita ordinari
oportet, ut sancta, quae significant, clarius exprimant, ea­
que populus Christianus, In quantum fieri potest, facile
percipere atque plena, actuosa ct communitatis propria
celebratione participare possit.
Quare Sacrosanctum Concilium generaliores has normas
statuit.
A) Normae generales
22. § 1. Sacrae Liturgiae moderatio ab Ecclesiae aucto­
ritate unice pendet: quae quidem est apud Apostolicam
Sedem ct, ad normam luris, apud Episcopum.
§ 2. Ex potestate a Iure concessa, rei liturgicae mode­
ratio inter limites statutos pertinet quoque ad competentes
varii generis territoriales Episcoporum coetus legitime
constitutos.
§ 3. Quapropter nemo omnino alius, etiamsi sit sacer­
dos, quidquam proprio marte in Liturgia addat, demat
aut mutet.
23. Ut sana traditio retineatur et tamen via legitima,
progressioni aperiatur, de singulis Liturgiae partibus ree
cognoscendis accurata investigatio theologica, historicafxastoralis semper praecedat. Insuper considerentur cum,
eges generales structurae et mentis Liturgiae, tum expe­
rientia ex recentlore instauratione liturgica et ex Induitis
passim concessis promanans. Innovationes, demum, ne
fiant nisi vera et certa utilitas Ecclesiae id exigat, et ad­
hibita cautela ut novae formae ex formis iam exstantibus
organice quodammodo crescant.
Caveatur etiam, in quantum fieri potest, ne notabiles
differentiae rituum inter finitimas regiones habeantur.
24. Maximum est sacrae Scripturae momentum In Li­
turgia celebranda. Ex ea enim lectiones leguntur et in homiila explicantur, psalmi canuntur, atque ex eius afflatu
instinctuquc preces, orationes et carmina/liturgica effusa 107
sunt, et ex ea significationem suam actiones et signa acci­
piunt. Unde, ad procurandam sacrae Liturgiae instaura­
tionem, progressum et aptationem, oportet ut promovea­
tur ille suavis et vivus sacrae Scripturae affectus, quem
testatur venerabilis rituum cum orientalium tum occiden­
talium traditio.
25. Libri liturglcl quam primum recognoscantur, peri­
tis adhibitis et Episcopis consultis ex diversis orbis regio­
nibus.
B)

Normae ex indole Liturgiae utpote actionis hlerarchlcae
et communitatis propriae

26. Actiones liturgicae non sunt actiones privatae, sed
celebrationes Ecclesiae, quae est «unitatis sacramentum»,
scilicet plebs sancta sub Episcopis adunata ct ordinata u.
Quare ad universum Corpus Ecclesiae pertinent illudque
manifestant et afficiunt; singula vero membra ipsius di­
verso modo, pro diversitate ordinum, munerum et actualis
participationis, attingunt.
27.Quoties ritus, iuxta propriam cuiusque naturam,
secum ferunt celebrationem communem, cum frequentia
ct actuosa participatione fidelium, inculcetur hanc» in
« S. Cytbiaxus, Dr calk. œl. ttnilaU, 7: ed. G. Hamttl, in CSEL, t. III,
x, Vindobonae 1863, pp. 215
*16.
Cf. Ep. 66, n. S, 3: «Z. di., t. III. 1, Vindo­
bonae 1871, pp. 733-33.

4434

d.

31 <1

CONST. CONC. SACROSANCTUM CONCILIUM, DE S. LITURGIA

quantam feri potest, esse praeferendam celebrationi eo­
rundem singulari et quasi privatae.
Quod valet praesertim pro Missae celebratione, s?lva
semper natura publica et sociali cuiusvis Missae, et pro
Sacramentorum adminlstratione.
28. In celebrationibus liturgicis quisque, sive minister
sive fidelis, munere suo fungens, solum et totum id agat,
quod ad ipsum ex rei natura et normis liturgicis pertinet.
29. Etiam ministrantes, lectores, commentatores et Ii
qui ad scholam cantorum pertinent, vero ministerio liturgico funguntur. Propterea mu/nus suum tali sincera pietate
et ordine exerceant, quae tantum ministerium decent quae­
que populus Del ab eis Iure exigit.
Ideo oportet eos spiritu Liturgiae» suo cuiusque modo,
sedulo imbui, et ad parles suas rite et ordinate obeundas
Institui.
30. Ad actuosam participationem promovendam, po­
puli acclamationes, responsiones, psalmodia, antiphonae,
cantica, necnon actiones seu gestas et corporis habitus fo­
veantur. Sacrum quoque silentium suo tempore servetur.
31. In libris liturgicis recognoscendis, sedulo attenda­
tur ut rubricae etiam partes fidelium praevideant.
32. In Liturgia, praeter distinctionem ex munere liturglco et Ordine sacro manantem, et praeter honores ad nor­
mam legum llturgicarum auctoritatibus civilibus debitos,
nulla privatarum personarum aut condicionum, sive in
caerimoniis, sive In exterioribus pompis, habeatur acceptio.

1003 DEC 1

tlonibus el cantibus, Iuxta normas quae de hac re In se­
quentibus capitibus singillallm statuuntur.
f 3. Huiusmodi normis scrvatfi, esi competentis auc­
toritatis eccle/slastlcac territorialis, de qua In art. 22 f 2, lio
etiam, si casus ferat, consilio habito cum Episcopis finiti­
marum regionum eiusdem linguae, dc usu ct modo linguae
vernaculae statuere, actis ab Apostolica Sede probatis seu
confirmatis.
f 4. Conversio textus latinl In linguam vernaculam In
Liturgia adhibenda, a competenti auctoritate ecclesiastica
territoriali, dc qua supra, approbari debet.
D)

Normat ad aptationem ingenio et traditionibus
populorum per/iciendam

37. Ecclesia, In iis quae fidem aut bonum lotius communltalls non tangunt, rigidam unius tenoris formam ne
In Liturgia quidem imponere cupit; quinimmo, variarum
gentium populorumque animi ornamenta ac dotes colli et
provehit; quidquid vero in populorum moribus Indissolu­
bili vinculo superstitionibus erroribusque non adstipulalur,
benevole perpendit ac, si potest, sartum tectumquc servat,
Immo quandoque in ipsam Liturglam admittit, dummodo
cum rationibus veri et authentici spiritus liturgie! congruat
38. Servata substantiali unitate Ritus romani, legitimis
varietatibus et optationibus ad diversos coetus, regiones,
populos, praesertim in Missionibus, locus relinquatur, etiam
cum libri liturgie! recognoscuntur; et hoc in structura ri­
tuum et in rubricis Instituendis opportune prae oculis ha­
beatur.
C) Normae a indole didadica d pastorali Liturgiae
39. Intra limites in editionibus typicis librorum liturglcorum statutos, erit competentis auctoritatis ecclesiasti­
33. Etsi sacra Liturgia est praecipue cultus divinae
cae territorialis, de qua in art. 22 § 2, aptationes definire,
molestatis, magnam etiam continet populi fidelis erudi­
praesertim quoad administrationem Sacramentorum, quoad
tionem34. In Liturgia enim Deus ad populum suum lo­
Sacramentalia, processiones, linguam Uturgicam, musicam
quitur; Christus adhuc Evangelium annuntiat. Populos ve­
sacram et artes, Iuxta tamen normas fundamentales quae
ro Deo respondet tum cantibus tum oratione.
hac in Constitutione habentur./
m
Immo, preces a sacerdote, qui coetui in persona Christi
40. Cum tamen variis in locis et adlunctls, profundior
pracest, ad Deum directae, nomine totius plebis sanctae
Liturgiae aptatlo urgeat, et ideo difficilior evadat:
et omnium circumstantium dicuntur. Signa tandem visi­
1) A competenti auctoritate ecclesiastica territoriali,
bilia, quibus utitur sacra Liturgia ad res divinas invisibiles
de qua in art. 22 J 2, sedulo et prudenter consideretur quid,
significandas, a Christo vel Ecclesia delecta sunt. Unde
hoc in negotio, ex traditionibus ingenioque singulorum po­
non solum quando leguntur ea quae <ad nostram doctri­ pulorum opportune in cultum divinum admitti possit
nam scripta sunt» (Rom. 15, 4), sed etiam dum Ecclesia
Aptationes, quae utiles vel necessariae existimantur, Adovel orat vel canit vel agit, participantium fides alitur,
stolicae Sedi proponantur, de Ipsius consensu Introdu­
mentes in Deum excitantur ut rationabile obsequium Ei
cendae.
109 praestent, gratiamque Eius abundantius recipiant./
2) Ut autem aptatlo cum necessaria circumspectione
Exinde in instauratione facienda generales normae quae
flat, eidem auctoritati ecclesiasticae territoriali ab Aposto­
sequuntur observari debent.
lica Sede facultas tribuetur, sl casus ferat, ut in quibusdam
coetibus ad id aptis et per determinatum tempus necessa­
31. Ritus nobili simplicitate fulgeant, sint brevdate
ria praevia experimenta permittat et dirigat.
perspicui et repetitiones inutiles evitent, sint fidelium cap­
tui accommodati, neque generatlm multis indigeant expla­
3) Quia leges liturgicae difficultates speciales, quoad
nationibus.
aptationem, praesertim in Missionibus, secum ferre solent,
in illis condendis praesto sint viri, in re de qua agitur,
35. Ut clare appareat in Liturgia ritum et verbum in­
periti.
time conlungi:

1) In celebrationibus sacris abundantlor, varior ct ap­
tior lectio sacrae Scripturae Instauretur.
IV. De vita uturoica in dioecesi et in paroecia
2) Locus aptior sermonis, utpote partis actionis llturFOVENDA
gicae, prout ritus patitur, etiam In rubricis notetur, et fide­
41. Episcopus ut sacerdos magnus sui gregis habendus
lissime ac rite adimpleatur ministerium praedicationis. Haec
vero Imprimis ex fonte sacrae Scripturae et Liturgiae hau­
est, a quo vita suorum fidelium in Christo quodammodo
riatur, quasi annuntiatio mirabilium Dei in historia salutis
derivatur ct pendet.
seu mysterio Christi, quod in nobis praesens semper adest
Quare omnes vitam Uturgicam dloeceseos circa Episco­
el operatur, praesertim In celebrationibus liturgicis.
pum, praesertim in ecclesia cathedra!!, maximi faciant
3) Etiam catechesis directius lilurglca omnibus modis
oportet: sibi persuasum habentes praecipuam manifesta­
tionem Ecclesiae haberi in plenaria et actuosa participa­
Inculcetur, el in ipsis ritibus, si necessariae sint, breves
admonitiones, a sacerdote vel competenti ministro, oppor­
tione totius plebis sanctae Dei in iisdem celebrationibus
tunioribus tantum momentis, praescriptis vel similibus
liturgicis, praesertim in eadem Eucharistia, in una oratio­
verbis, dicendae, praevideantur.
ne, ad unum altare cui praeest Episcopus a suo presbyterio
et ministris circumdatus1*.
4) Foveatur sacra verbi Del celebratio in solemniorum
festorum pervigiliis, in aliquibus feriis Adventus et Qua­
42. Cum Episcopus in Ecclesia sua ipsemet nec semper
dragesimae, atque in dominicis ct diebus festis, maxime in
nec ubique universo gregi pracesse possit, necessario cons­
locis quae sacerdote carent: quo in casu celebrationem
tituere debet fidelium coe tus, inter quos paroeciae,locali- H2
diaconus vel alius ab Episcopo delegatus dirigat.
ter sub pastore vices gerente Episcopi ordinatae, eminent:
nam quodammodo repraesentant Ecclesiam visibilem per
36. I l. Linguae latinae usus, salvo particulari iure, In
orbem terrarum constitutam.
Ritibus latlnis servetur.
5 2. Cum tamen, sive in Missa, sive In Sacramentorum
Quare vita liturgica paroeciae eiusque relatio ad Eplscoadminlstratione, sive in aliis Liturgiae partibus, haud raro
in mente «t praxi fidelium et cleri fovenda est; et
linguae vernaculae usurpatio valde utilis apud populum
adlaborandum ut sensus communitatis paroecialis, impri­
exsistere possit, amplior locus ipsi tribui valeat, imprimis
mis vero in communi celebratione Missae domlnicalls,
iloreat.
autem in lectionibus et admonitionibus, In nonnullis ora•‘CLCo*c Tiro.See.XXH, i?«cpL isSj.Doctr. D< u. Sfuur Mçrtf.,
c. I: Co«cut:m T*XMJrrpnnt, tl. cil. t. VH1, p.

4435

• 'Il FSvΤΣ"7*

·“ “·<■· π ΑΛ Ρ
ω.
*

». «-F-X. Fuwk, at, I, pp. JJ6, 166, aSt.

« Ad s-n.

*

4436

1863 DEC 4

CONST. CONC. SACROSANCTUM CONCILIUM, DE. S. LITURGIA

V. Db actione pastorali lituro ica promovenda

113

43. Sacrae Liturgiae fovendae atque instaurandae stu­
dium merito habetur velutl signum providcntialium dlspoillfonum Del super nostra aetate, velutl transitus Spiritus
Sindi in sua Ecclesia; et vitam ipsius, immo huius nostri
temporis universam rationem religiose sentiendi ct agendi,
nota propria distinguit.
Quapropter, ad hanc actionem pastoralem Uturgicam
ulterius in Ecclesia fovendum, Sacrosanctum Concilium
decernit:
44.A competenti auctoritate ecclesiastica territoriali,
de qua ia art. 22 J 2, expedit ut instituatur Commissio
litaipca, a viris in scientia llturgica, Musica, Arte sacra
acre pastorali peritis iuvandu. Cui Commissioni, in quan­
tum fleri potest, opem ferat quoddum Institutum Llturpe Pastoralis, constans sodalibus, non exclusis, si res ita
leni, Ulds in hac materia praestantibus. Ipsius Commis­
sionis erit, ductu auctoritatis ecclesiasticae territorialis, de
qua supra, et actionem pastoralem Uturgicam in sua dlcioce moderari, et studia atque necessaria experimenta pro­
movere, quoties agatur de aptationibus Apostolicac Sedi
proponendis.
45. Eadem ratione, in singulis dioecesibus Commissio
de sacra Liturgia habeatur, ad actionem Uturgicam, mo­
derante Episcopo, promovendam.
Opportunum aliauando evadere potest ut plures dioe­
ceses unam / Commissionem constituant, quae, collatis con­
siliis, rem Uturgicam provehat.
46. Praeter Commissionem de sacra Liturgia, in quavis
dioecesi constituantur, quantum fieri potest, etiam Com­
missiones de Musica sacra et de Arte sacra.
Necessarium est ut hae tres Commissiones consociatis
viribus adlaborent; immo non raro congruum erit ut In
unam Commissionem coalescant.
Capüt Π

De sacrosancto Eucharistiae mysterio

114

47. Salvator noster, in Cena novissima, qua nocte tra­
debatur, Sacrificium Eucharistlcum Corporis et Sanguinis
sui instituit, quo Sacrificium Crucis in saecula, donec ve­
niret, perpetuaret, atque adeo Ecclesiae dilectae Sponsae
memoriale concrederet Mortis et Resurrectionis suae: sa­
cramentum pietatis, signum unitatis, vinculum caritatis x,
convivium paschale, «in quo Christus sumitur, mens imple­
tur gratia et futurae gloriae nobis pignus datur»
48. Itaque Ecclesia sollicitas curas eo intendit ne chriilifideles huic fidei mysterio tamquam extranei vel muti
spectatores intersint, sed per ritus et preces id bene intel­
legentes, sacram actionem conscie, pie et actuose partici­
pent, verbo Dei instituantur, mensa Corporis Domini re­
ficiantur, gratias Deo agant, immaculatam hostiam, non
Untum per sacerdotis manus, sed etiam una cum ipso of­
ferentes, seipsos offerre discant, et dc dic in diem consum­
mentur, Christo Mediatore, in unitatem cum Deo et inter
se1, ut sit tandem Deus omnia in omnibus./
49. Quapropter, ut Sacrificium Missae, etiam rituum
forma, plenam pastoralem efficacitatem assequatur. Sa­
crosanctum Concilium, ratione habita Missarum, quae con­
currente populo celebrantur, praesertim diebus dominicis
et festis de praecepto, ca quae sequuntur decernit.
50. Ordo Missae ita recognoscatur, ut singularum par­
tium propria ratio necnon mutua connexio clarius pateant,
itque pia et actuosa fidelium participatio facilior reddatur.
Quamobrem ritus, probe servata eorum substantia, sim­
pliciores fiant; ca omittantur quae temporum decursu du­
plicata fuerunt vel minus utiliter addita; restituantur vero
ad pristinam sanctorum Patrum normam nonnulla quae
temporum iniuria deciderunt, prout opportuna vel neceswria videantur.
51. Quo ditior mensa verbi Dei paretur fidelibus, theuuri biblicl largius aperiantur, ita ut, Intra praestitutum
annorum spatium, praestantior pars Scripturarum Sancta­
rum populo legatur.
’CLS. Acccsnxus, In loannii Erangglium Tradolui XXVIt op. VI,
» jy PL 35,161 j.
• Brenan
*m
r9 ma num, In festo Sanctissimi Corporis Christi, ad II veçeru, iaùpbona ad Magnificat.
•Ct S. Cybuxvs AlxX-, Commtnlarium in Ioannil Evangdium, lib. XI,
capp. XI-XII: PG 74, 557-565, praesertim 564-565.
4437

n. 3141

52. Homilla, qua per anni liturgie! cursum ex textu
sacro fidei mysteria et nonnae vitae Christianae exponun­
tur, ut pars ipsius liturgiae valde commendatur; quinim­
mo in Missis quae diebus dominicis et festis de praecepto
concurrente populo celebrantur, ne omittatur, nisi gravi
dc causa.
53. «Oratio communis» seu «fidelium», post Evangelium
et homiliam, praesertim diebus dominicis et festis de prae­
cepto, restituatur, ut, populo cam participante, obsecra­
tiones fiant pro sancta Ecclesia, pro iis qui nos In potestate
regunt, pro lis nui variis premuntur necessitatibus, ac pro
omnibus hominibus totiusque mundi salute4.
54. Linguae vemaculae in Missis cum populo celebra­
tis congruus locus tribui possit, praesertim in lectionibus
ct «oratione communi», ac, pro condicione locorum, etiam
in partibus quae ad populum spectant, ad normam art. 36
huius Constitutionis./Provideatur tamen ut christifidelcs 115
etiam lingua latina partes Ordinarii Missae quae ad ipsos
spectant possint simul dicere vel cantare.
Sicubi tamen amplior usus linguae vernaculae in Missa
opportunus esse videatur, servetur praescriptum art. 40
huius Constitutionis.
55. \ralde commendatur illa perfectior Missae partici­
patio qua fideles post Communionem sacerdotis ex eodem
Sacrificio Corpus Dominicum sumunt. Communio sub utra­
que specie, firmis principiis dogmaticis a Concilio Tridentino statutis 6, in casibus ab Apostolica Sede definiendis,
tum clericis et religiosis, tum laicis concedi potest, de ludicio Episcoporum, velutl ordinatis in Missa sacrae suae
ordinationis, professis in Missa religiosae suae professionis,
neophytis in Missa quae Baptismum subsequitur.
56. Duae partes e quibus Missa quodammodo constat,
liturgia nempe verbi et eucharistica, tam arcte Inter se
conjunguntur, ut unum actum cultus efficiant. Sacra proin­
de Synodus vehementer hortatur animarum pastores ut,
In catechesi tradenda, fideles sedulo doceant de integra
Missa participanda, praesertim diebus dominicis et festis
de praecepto.
57. § 1. Concelebratio, qua unitas sacerdotii opportune
manifestatur, in Ecclesia usque adhuc in usu remansit tam
in Oriente quam in Occidente. Quare facultatem concele­
brandi ad sequentes casus Concilio extendere placuit:
1. ° a) feria V in Cena Domini, tum ad Missam chrisma­
tis, tum ad Missam vespertinam;
b) ad Missas in Conciliis, Conventibus Episcopalibus
et Synodis;
c) ad Missam in Benedictione Abbatis.
2. ® Praeterea, accedente licentia Ordinarii, cuius est de
opportunitate concelebrationis iudicarc:
a) ad Missam conventualem et ad Missam principalem
in ecclesiis, / cum utilitas christifidelium singularem cele­ 116
brationem omnium sacerdotum praesentium non postulat;
b) ad Missas in conventibus cuiusvis generis sacerdo­
tum tum saecularium tum religiosorum.
§ 2. 1.· Ad Episcopum vero pertinet concelebrationis
disciplinam in dioecesi moderari.
2.° Salva tamen semper sit cuique sacerdoti facultas
Missam singularem celebrandi, non vero eodem tempore
in eadem ecclesia, nec feria V in Cena Domini.
58.Novus ritus concelebrationis conficiatur, Pontifi­
cali et Missali romano inserendus.
Caput III

Dc ceteris Sacramentis et de Sacramentalibus
59. Sacramenta ordinantur ad sanctificationem homi­
num, ad aedificationem Corporis Christi, ad cultum deni­
que Deo reddendum; ut signa vero etiam ad instructionem
pertinent. Fidem non solum supponunt, sed verbis ct rebus
etiam alunt, roborant, exprimunt; quare fidei sacramenta
dicuntur. Gratiam quidem conferunt, sed eorum celebratio
fideles optime etiam disponit ad eandem gratiam fructuose
recipiendam, ad Deum rite colendum et ad caritatem exer­
cendam.
Maxime proinde interest ut fideles signa Sacramentorum
facile intellegant et ea Sacramenta impensissime frequen­
tent, quae ad vitam Christianam alenaam sunt instituta.
• Cf. x Tim. a, i-a.
• Sess- XXI, Dectrina dg Ccmmuniona
tptcù d Λβην&ννΜ
,*
capp. Χ·3. cann. x-y Cos cilium Txidixtlsum. W. cii.t L VIII, pp. 69$.-699

4438

n. 3141

ft

CONST. CONC. SACROSANCTUM CONCILIUM, DE S. LITURGIA

1963 DEC 4

60. Sacramentalia praeterea sancta Mater Ecclesia infidelis Incipit esse in periculo mortis propter infirmitatem
jUtnit. Quae sacra sunt signa quibus, in aliquam Sacra­
vel senium.
mentorum imitationem, effectus praesertim spirituales si­
74.Praeter ritus selunctos Unctionis Infirmorum et Via­
gnificantor et ex Ecclesiae Impetratione obtinentur. Per
tici, conficiatur Ordo continuus secundum quem Unctio
ea homines ad praecipuum Sacramentorum effectum susci­
aegroto conferatur post confessionem et ante receptionem
piendum disponuntur et varia vitae adiuncta sanctificantur.
Viatici.
61. Itaque liturgia Sacramentorum et Sacramentalium
75. Unctionum numerus pro opportunitate accommo­
id efficit ut fidelibus bene dispositis omnis fere eventus
detur, et orationes ad ritum Unctionis infirmorum perti­
117 vitae sanctificetur gratia/divina manante cx mysterio pa­
nentes Ita recognoscantur, ut respondeant variis condicio­
schali Passionis, .Mortis et Resurrectionis Christi, a quo
nibus Infirmorum, qui Sacramentum suscipiunt.
omnia Sacramenta el Sacram entai ia suam virtutem deri­
76. Ritus Ordinationum, sive quoad caeremonias sive
vant; nullusque paene rerum materialium usus honestus
quoad textus, recognoscantur. Allocutiones Episcopi, Initio
ad finem hominem sanctificandi Deumque laudandi dirigi
cuiusque Ordinationis aut Consecrationis, fleri possunt lin­
non possit.
gua vernacula.
62.Cum autem, successu temporum, quaedam in Sa­
In Consecratione Episcopali Impositionem manuum fieri
cramentorum et Sacramentalium ritus irrepserint, quibus
licet ab omnibus Episcopis praesentibus.
eorum notura et finis nostris temporibus minus eluceant,
77. Ritus celebrandi Matrimonium, qui exstat In Ri­
atque adeo opus sit quaedam in eis ad nostrae aetatis ne­
tuali romano, recognoscatur et ditior fiat, quo clarius gra­
cessitates accommodare. Sacrosanctum Concilium ea quae
tia Sacramenti significetur et munera conlugum incul­
sequuntur de eorum recognitione decernit.
centur.
63.Cum haud raro in administratione Sacramentorum
•Sl quae provinciae... aliis laudabilibus consuetudinibus
et Sacramentalium valde utilis esse possit apud populum
et caeremoniis» In celebrando Matrimonii Sacramento
linguae vernaculae usurpatio, amplior locus huic tribuatur,
•utuntur, eas omnino retineri Sancta Synodus vehementer
iuxta normas quae sequuntur.
optat»
a) In administratione Sacramentorum et Sacramen­
Insuper competenti auctoritati ecclesiasticae territoriali,
talium lingua vernacula adhiberi potest ad normam art. 36;
de qua in art. 22 f 2 huius Constitutionis, relinquitur fa­
b) Iuxta novam Ritualis romani editionem, Ritualia
cultas, ad normam art. 63, exarandi ritum proprium usibus
particularia, singularum regionum necessitatibus, etiam
locorum et populorum congruentem, firma tamen lege ut
quoad linguam, accommodata, a competenti ecclesiastica
sacerdos assistens requirat exdpiatque contrahentium con­
auctoritate territoriali de qua In art. 22 J 2 huius Constitu­
sensum.
tionis quam primum parentur, et, actis ab Apostolica Sede
78.Matrimonium ex more Intra Missam celebretur,
recognitis, ln regionibus ad quas pertinet adhibeantur. In
post lectionem Evangelil et homiliam, ante «orationem fi­
lis autem Ritualibus vel peculiaribus Collectionibus rituum
delium». Oratio super spon/sam, ita opportune emendata 120
conficiendis, ne omittantur instructiones, In Rituali romano
ut aequalia officia mutuae fidelitatis utriusque sponsi In­
singulis ritibus praepositae, sive pastorales et rubricales,
culcet, dici potest lingua vernacula.
sive quae peculiare momentum sociale habenL
Sl vero Sacramentum Matrimonii sine Missa celebratur.
64. Instauretur caicchumenatus adultorum pluribus
Epistola et Evangelium Missae pro sponsis legantur In ini­
gradibus distinctus, de iudicio Ordinarii loci in usum dedu­
tio ritus el benedictio sponsis semper impertiatur.
cendus. quo fiat ut tempus catechu mena tus, aptae Insti­
tutioni destinatum, sacris ritibus successivis temporibus
79. Sacramentalia recognoscantur, ratione habita nor­
celebrandis, sanctificari possit
mae primariae de conscia, actuosa et facili participatione
fidelium, et attentis nostrorum temporum necessitatibus.
65. In terris Missionum, praeter ea quae In traditione
In Ritualibus recognoscendis ad nonnam art. 63, etiam
Christiana habentur, illa etiam elementa initiationis admit­
nova Sacramentalia, prout necessitas expostulat, addi
ti liceat, quae apud unumquemque populum In usu esse
possunt.
reperiuntur, quatenus ritui Christiano accommodari pos116 sunt, ad nonnam art. 37-40 huius Constitutionis./
Benedictiones reservatae perpaucae sint, et In favorem
tantum Episcoporum vel Ordinariorum.
66. Uterque ritus baptizandi adultos, tum simplicior,
tum, ratione habita catechumenatns instaurati, solemnlor,
Provideatur ut quaedam Sacramentalia, saltem in spe­
recognoscatur, et Missili romano Missa propria «ln colla­
cialibus rerum adiunctis et de Iudicio Ordinarii, a lalcis
tione Baptismi» inseratur.
congruis qualitatibus praeditis, administrari possint.
67. Ritus baptizandi parvulos recognoscatur et verae
80. Ritus Consecrationis Virginum, qui in Pontificali
infantium condicioni accommodetur; partes etiam paren­
romano habetur, recognitioni subiclatur.
tum el patrinornm eorumque officia, ln ipso ritu, magis
Conficiatur praeterea ritus professionis religiosae et re­
pateant.
novationis votorum, qui ad maiorem unitatem, sobrieta­
68. ln ritu Baptismi ne desint accommodationes, de
tem et dignitatem conferat, ab fis qui professionem vel vo­
iudicio Ordinarii loci adhibendae, pro magno baptizando­
torum renovationem intra Missam peragunt, salvo Iure
rum concursu. Conficiatur item Ordo brevior quo, prae­
particulari, assumendus.
sertim ln lenis Missionum, catechistae, et generatim, in
Professio religiosa laudabiliter intra Missam fiet.
periculo mortis, fideles, absente sacerdote vel diacono, uti
81. Ritus exsequiarum paschalem mortis Christianae
possint.
Indolem manifestius exprimat, atque condicionibus et tra­
69. Loco ritus qui «Ordo supplendi omissa super Infan­
tem baptizalum» appellatur, novus conficiatur quo aper­ ditionibus singularum regionum, etiam quoad colorem li­
turgicum, melius respondeat.
tius et congruentius indicetur Infantem, qui ritu brevi
82. Recognoscatur ritus sepeliendi parvulos, ac propria
baptizatus fuerit, iam receptum esse in Ecclesiam.
Missa donetur./
121
Item novus ritus conficiatur pro valide iam baptizatis,
ad sacra catholica conversis, quo significetur eos in Eccle­
Caput IV
siae communionem admitti.
70. Aqua baptismalis, extra tempus paschale, in ipso
De Officio divino
ritu Baptismi probata formula breviore benedici potest.
71. Ritus Confirmationis recognoscatur etiam ut huius
83. Summus Novi atque aeterni Testamenti Sacerdos,
Sacramenti Intima connexio cum tota initiatione Christiana
Christus lesus, humanam naturam assumens, terrestri huic
clarius eluceat; quapropter renovatio promissionum Bap­
exsilio hymnum illum invexit, qui In supernis sedibus per
tismi convenienter ipsam Sacramenti susceptionem prae­
omne aevum canitur. Universam hominum communitatem
cedet.
ipse sibi coagmentat, eademque in divino hoc concinendo
laudis carmine secum consociat.
Confirmatio, pro opportunitate, Intra Missam conferri
potest; ad ritum autem extra Missam quod attinet, paretur
Illud enim sacerdotale munus per ipsam suam Ecclesiam
formula ad modum introductionis adhibenda.
pergit, quae non tantum Eucharistia celebranda, sed etiam
72. Ritus et formulae Pacnltenliae Ita recognoscantur,
aliis modis, praesertim Officio divino persolvendo, Domi­
ut naturam et effectum Sacramenti clarius exprimant.
num sine intermissione laudat et pro totius mundi salute
interpellat.
73. «Extrema Unctio», quae etiam et melius «Unctio
Infirmorum» vocari potest, non est Sacramentum eorum
_ ’ Co'* c Tbid··
XXIV, Decr. Dr
cap. ïl Coxciuvm
119 tantum qui In extremo vitae / discrimine versantur. Proinde
L 1X' Aciorvm P1* VI, Fnburçi Brisgoviae 1914,
tempus opportunum eam recipiendi iam certe habetur cum
p 969. CL Riinak rowxinum, üt. VR1, c. Π, n. 6.
4440

1903 DEC 4

CONST. CONC. SACROSANCTUM CONCILIUM. DE S. LITURGIA

84. Divinum Officium cx antiqua traditione Christiana
ili est constitutum ut totus cursus dici ac noctis per lau­
dem Del consecretur. Cum vero mirabile illud laudis canti­
cum rite peragunt sacerdotes aliique ad hanc rem Ecclesiae
Instituto deputati vel christifldclcs una cum sacerdote for­
ma probata orantes, tunc vere vox est ipsius Sponsae, quae
Sponsum alloquitur, Immo etlarn oratio Christi cum Ipsius
Corpore ad Patrem.
M. Omnes proinde qui haec praestant, tum Ecclesiae
olficium explent, tum summum Sponsae Christi honorem
pirtlcipanl, quia laudes Deo persolventes stant ante thro­
num Del nomine Matris Ecclesiae.
8ύ. Sacerdotes sacro pastorali ministerio addicti eo
maiore fenore Horarum laudes persolvent, quo vividius
conseil erunt sibi observandum esse monitum Pauli: «Sine
Intermissione orate» (1 Thess. 5, 17); operi enim in quo
hborant Dominus solus efficacitatem et incrementum dare
potest, qui dixit: «Sine me nihil potestis facere» (Io. 15,
5); propterea Apostoli, diaconos instituentes, dixerunt:
«Nos vero orationi ct miuisterio verbi instantes erimus»
(Ad. 6, 4).
87. Ut autem divinum Officium, sive a sacerdotibus
live ab aliis Ecclesiae membris melius et perfectius in re13 rum adiunctis peragatur,/Sacrosancto Concilio, instaura­
tionem ab Apostolica Sede feliciter inceptam persequenti,
de Officio iuxta ritum romanum ca quae sequuntur placuit
decernere.
88. Cum sanctificatio diei sit finis Officii, cursus Hora­
rum traditus Ita instauretur ut Horis veritas temporis,
quantum fieri potest, reddatur, simulquc ratio habeatur
vitae hodiernae condicionum in quibus versantur praeser­
tim Ii qui operibus apostolicis incumbunt.
89. Itaque, in instauratione Officii, hae normae ser­
ventur:
a) Laudes, ut preces matutinae, et Vesperae, ut preces
vespertinae, ex venerabili universae Ecclesiae traditione
duplex cardo Officii cotidiani, Horae praecipuae habendae
sunt et ita celebrandae;
b) Completorium ita instruatur, ut fini diei apte con­
veniat;
c) Hora quae Matutinum vocatur, quamvis in choro
indolem nocturnae laudis retineat, ita accommodetur ut
qualibet diei hora recitari possit, et e psalmis paucioribus
lectionibusque longioribus constet;
d) Hora Prima supprimatur;
t) In choro, Horae minores Tertia, Sexta, Nona ser­
ventur. Extra chorum e tribus unam seligere licet, diei
tempori magis congruentem.
90. Cum praeterea Officium divinum, utpote oratio pu­
blica Ecclesiae, sit fons pietatis et orationis personalis nu­
trimentum, obsecrantur in Domino sacerdotes aliique om­
nes divinum Officium participantes, ut In eo persolvendo
mens concordet voci; ad quoa melius assequendum, liturglcam et biblicam, praecipue psalmorum, institutionem
libi uberiorem comparent.
In instauratione vero peragenda, venerabilis ille romani
Officii saecularis thesaurus ita aptetur, ut latius et facilius
eo frai possint omnes quibus traditur.
91. Ut cursus Horarum, in art. 89 propositus, reapse
observari possit, psalmi non amplius per unam hebdoma­
dam, sed per longius temporis spatium distribuantur.
Opus recognitionis Psalterii, feliciter inchoatum, quam123 primum per/ducatur ad finem, respectu habito latinitatis
Christianae, usus liturgie! etiam in cantu, necnon totius
traditionis latinae Ecclesioe.
92. Ad lectiones quod attinet, haec serventur:
a) lectio sacrae Scripturae ita ordinetur, ut thesauri
verbi divini in pleniore amplitudine expedite adiri possint;
b) lectiones de operibus Patrum, Doctorum et Scrip­
torum ecclesiasticorum depromendae melius seligantur;
c) Passiones seu vitae Sanctorum fidei historicae red­
dantur.
93. Hymni, quantum expedire videtur, ad pristinam
formam restituantur, iis demptis vel mutatis quae mythologiam sapiunt aut Christianae pietati minus congruunt.
Recipiantur quotnic, pro opportunitate, alii qui in hym­
norum thesauro inveniuntur.
94. Praestat, sive ad diem revera sanctificandum, sive
ad Ipsas Horas cum fructu spirituali recitandas, ut ln Ho­
rarum absolutione tempus servetur, quod proxime accedat
ad tempus verum uniuscuiusque Horae canonicae.
95. Communitates choro obligatae, praeter Missam con4441

n. 3141

ventualem, tenentur Officium divinum cotidie in choro ce­
lebrare, et quidem;
a) totum Officium, Ordines Canonicorum, Monacho­
rum ct Monialium, aliorumque Regularium ex iure vel
constitutionibus choro adstrictorum;
b) Capitula cathedralia vel colleglalia, eas partes Of­
ficii, quae sibi a iure communi vel particulari imponuntur;
c) omnes autem illarum Communitatum sodales, qui
sunt aut ln Ordinibus maioribus constituti aut solemniter
professi, conversis exceptis, debent eas Horas canonicas
soli recitare, quas In choro non persolvunt.
96. Clerici choro non obligati, sl sunt In Ordinibus
maioribus constituti, cotidie, sive in communi, sive soli,
obligatione tenentur totum Officium persolvendi, ad nor­
mam art. 89./
124
97. Opportunae commutationes divini Officii cum ac­
tione liturgiea a rubricis definiantur.
In casibus singularibus iustaque de causa, Ordinarii pos­
sunt subditos suos ab obligatione Officium recitandi cx
loto vel cx parte dispensare vel id commutare.
98. Sodales cuiusvis Instituti status perfectionis, qui,
vi Constitutionum, partes aliquas divini Officii absolvunt,
orationem publicam Ecclesiae agunt.
Item, publicam Ecclesiae orationem agunt, sl quod par­
vum Officium, vi Constitutionum, recitant, dummodo in
modum Officii divini confectum ac rite approbatum sit.
99. Cum Officium divinum sit vox Ecclesiae seu totius
Corporis mystici Deum publice laudantis, suadetur ut cle­
rici choro haud obligati, ac praesertim sacerdotes convi­
ventes vel in unum convenientes, aliquam saltem divini
Officii partem in communi persolvant.
Omnes autem sive in choro sive ln communi Officium
persolventes munus sibi concreditura quam perfectissime,
tam interna animi devotione quam externa agendi ratione,
peragant.
Praestat insuper ut Officium in choro et in communi,
pro opportunitate, cantetur.
100.Curent animarum pastores ut Horae praecipuae,
praesertim Vesperae, diebus dominicis et festis sollemniori­
bus, in ecclesia communiter celebrentur. Commendatur ut
et ipsi laid recitent Officium divinum, vel cum sacerdoti­
bus, vel inter sc congregati, quin immo unusquisque solus.
101. § 1. Iuxta saecularem traditionem ritus latini, in
Officio divino lingua latina clericis servanda est, facta
tamen Ordinario potestate usum versionis vernaculae ad
normam art. 36 confectae concedendi, singulis pro casibus,
fis clericis, quibus usus linguae latinae grave impedimen­
tum est quominus Officium debite persolvant/
j25
§ 2. Monialibus, necnon sodalibus, sive viris non cle­
ricis sive mulieribus, Institutorum statuum perfectionis,
in Officio divino, etiam in choro celebrando, concedi potest
a Superiore competente ut lingua vernacula utantur, dum­
modo versio approbata sit.
§ 3. Quivis clericus Officio divino adstrlctus, si Officium
divinum una cum coetu fidelium, vel cum iis qui sub § 2
recensentur, lingua vernacula celebrat, suae obligationi sa­
tisfacit, dummodo textus versionis sit approbatus.

Caput λΓ

Dc anno liturgi co
102. Pia Mater Ecclesia suum esse dudt Sponsi sui di­
vini opus salutiferum, statis diebus per anni decursum, sa­
cra recordatione celebrare. In unaquaque hebdomada, die
quam Dominicam vocavit, memoriam habet Resurrectio­
nis Domini, quam semel etiam in anno, solemnltatc ma­
xima Paschatis, una cum beata ipsius Passione, frequentat.
Totum vero Christi mysterium per anni circulum expli­
cat, ab Incarnatione et Nativitate usque ad Ascensionem,
ad diem Pentecostes et ad exspectationem beatae spei ct
adventus Domini.
Mysteria Redemptionis ita recolens, divitias virtutum
atque meritorum Domini sui, adeo ut omni tempore quo­
dammodo praesentia reddantur, fidelibus aperit, qui ea
attingant et gratia salutis repleantur.
103. In hoc annuo mysteriorum Christi circulo cele­
brando, Sancta Ecclesia Beatam Mariam Del Genetricem
cum peculiari amore veneratur, quae Indissolubili nexu
cum Filii sui opere salutari coniungitur; in oua praecellen­
tem Redemptionis fructum miratur et exaltat, ac veluti
4442

Λ

n. 3141

ή

<1

CONST. CONC. SACROSANCTUM CONCILIUM, DE S. LITURGIA

ίπ purissima Imagine, Id quod Ipsa tota esse cupit ct sperat
Caput VI
cam gaudio contemplatur.
De muslca sacra
104. Memorias insuper Martyrum aliorumque Sancto­
rum, qui per multiformem Dei gratiam ad perfectionem
provecti, atque aeternam iam adepti salutem, Deo in cae112. Musica traditio Ecclesiae uni venae thesaurum
126 us laudem perfectam decantant ac pro nobis/intercedunt,
constituit pretii inaestimabilis. Inter ceteras artis expres­
circulo anni Inseruit Ecclesia. In Sanctorum enim nataliciis
siones excellentem, eo praesertim quod ut cantus sacer
praedicat paschale mysterium in Sanctis cum Christo com­
qui verbis inhaeret necessariam vel intcgralem liturglae
sollemnis partem efficit.
passis et conglorificatis, et fidelibus exempla eorum pro­
ponit, omnes per Christum ad Patrem trahentia, eorumque
Profecto sacros concentus laudibus extulerunt cum Sa­
meritis Del beneficia Impetrat.
cra Scriptura l, tum sancti Patres atque Romani Pontifi­
ces,
qui recentlorc aetate, praeeunte sancto Pio X, munus
105. Variis denique anni temporibus Iuxta traditas di­
Musicae sacrae mlnisteriaJe in dominico servitio pressius
sciplinas, Ecclesia fidelium eruditionem perficit, per pias
Illustrarunt.
animi et corporis exercitationes, Instructionem, precatio­
nem, paenitentiae et misericordiae opera. Quapropter pla­
Ideo Musica sacra tanto sanctior erit auanto arctius cum
cuit Sacrosancto Concilio ea quae sequuntur decernere.
actione liturgica connectctur, sive orationem suavius ex­
primens vel unanimitatem fovens, sive ritus sacros maiore
106. Mysterium paschale Ecclesia, cx traditione apolocupletans
sollemnitate. Ecclesia autem omnes verae ortis
stolfca, quae originem ducit ab ipsa die Resurrectionis
formas, debitis praeditas dotibus, probat casque in cultum
Christi, octava quaque die celebrat, quae dies Domini seu
divinum admittit.
dies dominica merito nuncupatur. Hac enim die christifideles in unum convenire debent ut, verbum Dei audientes et
Sacrosanctum Igitur Concilium normas ac praecepta ec­
Eucharistiam participantes, memores sint Passionis, Re­
clesiasticae traditionis et disciplinae servans finemque Mu­
surrectionis et gloriae Domini lesu, et gratias agant Deo
sicae respiciens, qui gloria Del est atque sanctificatio fide­
qui eos «regeneravit In spem vivam per Resurrectionem
lium. ea quae sequuntur statuit.
lesu Christi ex mortuis» (1 Pt. 1, 3). Itaque dies dominica
est primordialis dies festus, qui pietati fidelium propona­
113.Formam nobiliorem actio lilurgica accipit, cum
divina Officia sollemniter In cantu celebrantur, quibus mi­
tur et inculcetur, Ita ut etiam fiat dies laetitiae et vacatio­
nis ab opere. Aliae celebrationes, nisi revera sint maximi
nistri sacri intersint quaeque populus actuose participet.
momenti, Ipsi ne praeponantur, quippe quae sit funda­
Quoad linguam adhibendam, serventur praecepta art. 36;
mentum el nucleus totius anni liturgie!.
quoad Missam art. 54; quoad Sacramenta, art. 63; quoad
ôfflclum divinum, art. 101.
107. Annus lilurgieus Ita recognoscatur ut, servatis aut
restitutis sacrorum temporum traditis consuetudinibus et
114. Thesaurus Musicae sacrae summa cura servetur
disciplinis Iuxta nostrae aetatis condiciones, ipw>rum Indo­
et foveatur. Scholae cantorum assidue provehantur, prae­
les nativa retineatur ad fidelium pietatem debite alendam
sertim apud ecclesias cathédrales; Episcopi vero ceterique
In celebrandis mysteriis Redemptionis Christianae, maxime
animarum pastores sedulo curent ut in / qualibet actione
vero mysterio paschali. Accommodationes autem, secun­
sacra in cantu peragenda universus fidelium coelus actuo­
dum locorum condiciones, si quae forte necessariae sint,
sam participationem sibi propriam praestare valeat, ad
fiant ?d normam art 39 et 40.
normam art. 28 et 30.
108. Fidelium animi dirigantur Imprimis ad dies festos
Domini, quibus mysteria salutis per annum celebrantur.
Proinde Proprium de Tempore aptum suum locum obti­
neat super festa Sanctorum, ut Integer mysteriorum salu127 Us cyclus debito modo recolatur./
109. Duplex indoles temporis quadrageslmalls. quod
praesertim per memoriam vel praeparationem Baptismi et
per paenilentlam fideles. Instantius verbum Dei audientes
et orationi vacantes, componit ad celebrandum paschale
mysterium, lam in llturgia quam in catechesi liturgies ple­
niore in luce ponatur. Piroinde:

a) elementa baptismalia liturglae quadrageslmalls pro­
pria abundantius adhibeantur, quaedam vero ex anteriore
traditione, pro opportunitate, restituantur,
b)Idem dicatur de elementis paenltentialibus. Quoad
catechesim autem animis fidelium inculcetur, una cum
consectariis socialibus peccati, illa propria paenitentiae
natura quae peccatum, prout est offensa Del, detestatur,
nec praetermittantur partes Ecclesiae in actione paenitentlall atque oratio pro peccatoribus urgeatur.

110. PaenltcDtla temporis quadrageslmalls non tantum
sit interna el Individuals, sed quoque externa et socialis.
Praxis vero paenilentlalis, iuxta nostrae aetatis et diver­
sarum regionum possibilitates necnon fidelium condiciones,
foveatur, et ab auctoritatibus, de quibas in art. 22, com­
mendetur.
Sacrum tamen esto leiunlum paschale, feria VI in Pas­
sione et Morte Domini ubique celebrandum et, iuxta op­
portunitatem, etiam Sabbato sancto producendum, ut ita,
elato et aperto animo, ad gaudia dominicae Resurrectionis
perveniatur.

a

1003 DEC 4

115. Magni habeatur institutio et praxis musica in Se­
minariis, in Religiosorum utriusque sexus novitiatibus ct
studiorum domibus, necnon In ceteris institutis et scholis
catholicis; ad quam quidem institutionem assequendam,
magistri, qui Musicae sacrae docendae praeficiuntur, sedulo
conformentur.
Commendantur insuper Instituta Superiora de Musica
sacra pro opportunitate erigenda.
Masicae vero artifices, cantores, imprimis pueri, etiam
germana institutione liturgica donentur.
116. Ecclesia cantum gregorianum agnoscit ut liturglae
romanae proprium: qui ideo in actionibus lilurgicis, ceteris
paribus, principem locum obtineat. Alia genera Musicae
sacrae, praesertim vero polyphonia, in celebrandis divinis
Officiis minime excluduntur, dummodo spiritui actionis
liturgicae respondeant, ad normam art. 30.
117. Compleatur editio typica librorum cantus gregoriani; immo paretur editio magis critica librorum iam edi­
torum post instaurationem sancti Pii X.
Expedit quoque ut paretur editio simpliciores modos
continens, in usum minorum ecclesiarum.

111. Sancti Iuxta traditionem In Ecclesia coluntur, eo­
rumque reliquiae authenticae atque imagines In venera­
tione habentur. Festa Sanctorum mirabilia quidem Christi
in servis eius praedicant et fidelibus opportuna praebent
exempla imitanda.
Ne festa Sanctorum festis ipsa mysteria salutis recolen­
tibus praevaleant, plura ex his particulari cuique Eccle­
siae vel Nationi vel Religiosae Familiae relinquantur cele­
branda, lis tantum ad Ecclesiam universam extensis, quae
Sanctos memorant momentum universale revera prae se
128 ferentes. I

4443

118. Cantus popularis religiosus sollerter foveatur, ita
ut in piis sacrisque exercitiis et in ipsis liturgicis actioni­
bus, iuxta normas et praecepta rubricarum, fidelium voces
resonare possint.
119. Cum In regionibus quibusdam, praesertim Missio­
num, gentes Inveniantur quibus propria est traditio musi­
ca, magnum momentum in carum vita religiosa ac sociali
habens, huic musicae aestimatio debita necnon locus con­
gruus, praebeatur, tam in fingendo carum sensu rell/gioso,
quam In cultu ad carum indolem accommodando, ad men­
tem art. 39 et 40.

Quapropter in institutione musica misstonariorum dili­
genter curetur, ut, quantum fieri potest , tradillonalem
earum gentium musicam tam In scholis quam In actionibus
sacris promovere valeant.
120. Organum tubulatum In Ecclesia latina magno In
honore habeatur, tamquam instrumentum musicum tra­
ditionale, culus sonus Ecclesiae caeremoniis mirum addere
» Ct. Eph. 3,

ιγ,

CoL 5, 16.

4444

19G3 DEC 4

CONST. CONC. SACROSANCTUM CONCILIUM, DE S. LITURGIA

valet splendorem, atque mentes ad Deum ac superna ve­
hementer extollere.
Alia vero instrumenta, de iudicio ct consensu auctorita­
tis territorialis competentis, ad normam art. 22 § 2, 3° ct
40, In cultum divinum admittere licet, quatenus usui sacro
apta sint aut nptari possint, templi dignitati congruant,
atque revera aedificationi fidelium faveant.
121. Sentiant musicae artifices, spiritu chrlstlano im­
buti, se ad Musicam sacram colendam ct ad thesaurum
dus augendum esse vocatos.
Modos autem componant, qui notas verae Musicae sa­
crae prae se ferant atque non solum a maioribus scholis
cantorum cani possint, sed minoribus quoque scholis con­
veniant et actuosam participationem totius coetus fidelium
foveant.
Textus cantui sacro destinati catholicae doctrinae sint
conformes, Immo ex Sacris Scripturis ct fontibus liturgicis
potissimum hauriantur.
Caput VII
De arte sacra deque sacra supellectile

Ι 22. Inter nobilissimas ingenii humani exercitationes
artes Ingenuae optimo iure adnumerantur, praesertim au­
tem ars religiosa eiusdemque culmen, ars nempe sacra.
Quae natura sua ad Infinitam pulchritudinem divinam
roecUnt, humanis operibus aliquomodo exprimendam, ct
Deo eiusdemque laudi et gloriae provehendae eo magis
tjl addi cantur, quo nihil aliud eis propositum est, quam ut
operibus suis ad hominum mentes pie in Deum converten­
dis maxime conferant.
Alma Mater Ecclesia proinde semper fuit ingenuarum
artium amica, earum que nobile ministerium, praecipue ut
res ad sacrum cultum pertinentes vere essent dignae, de­
corae ac pulchrae, rerum supernarum signa et symbola,
continenter quaesivit, artificcsquc Instruxit. Immo earum
velutl arbitram Ecclesia iure semper se habuit, dijudicans
inter artificum opera quae fidei, pietati legibusque religiose
traditis congruerent, atque ad usum sacrum idonea habe­
rentur.
Peculiari sedulitate Ecclesia curavit ut sacra supellex
digne et pulchre cultus decori inserviret, eas mutationes
sive in materia, sive in forma, sive in ornatu admittens,
quas artis technicae progressus per temporis decursum in­
vexit.
Placuit proinde Patribus hisce dc rebus ea quae sequun­
tur decernere.
123.Ecclesia nullum artis stilum veluti proprium ha­
buit, sed secundum gentium indoles ac condiciones atque
variorum Rituum necessitates modos cuiusvis aetatis ad­
misit, efficiens per decursum saeculorum artis thesaurum
omni cura servandum. Nostrorum etiam temporum atque
omnium gentium et regionum ars liberum in Ecclesia exer­
citium habeat, dummodo sacris aedibus sacrisque ritibus
debita reverentia debitoque honore inserviat; ita ut eadem
ad mirabilem Illum gloriae concentum, quem summi viri
per praeterita saecula catholicae fidei cecinere, suam queat
adiungere vocem.

124. Curent Ordinarii ut artem vere sacram promoven­
tes elque faventes, potius nobilem intendant pulchritudi­
nem quam meram sumptuositatem. Quod etiam intelle­
gatur de sacris vestibus ct ornamentis. Curent Episcopi ut
artificum opera, quae fidei el moribus, ac Christianae pie­
tati repugnent, onendantque sensum vere religiosum vel
ob formarum depravationem, vel ob artis Insufficientiam,
mediocritatem ac simulationem, ab aedibus Dei aliisque
lods sacris sedulo arceantur.
In aedificandis vero sacris aedibus, diligenter curetur ut
132 ad litur/gicas actiones exsequendas et ad fidelium actuosam
participationem obtinendam idoneae sint.
125. Firma maneat praxis, in ecclesiis sacras imagines
fidelium venerationi proponendi; attamen moderato nu­
mero et congruo ordine exponantur, ne populo chrlstlano
admirationem inficiant, neve Indulgeant devotioni minus
rectae.
126. In dHudicandis artis operibus Ordinarii locorum
audiant Commissionem dioeeesanam de Arte sacra, et, sl
casus ferat, alios viros valde peritos, necnon Commissiones
de quibus in articulis 44, 45, 46.
Sedulo advigilent Ordinarii ne sacra supellex vel opera
pretiosa, utpotc ornamenta domus Dei, alienentur vel di­
sperdantur.
4445

n. 3141

127. Episcopi vel per se ipsos vel per sacerdotes Idoneos
qui peritia et artis amore praediti sunt» artificum curam
habeant, ut eos spiritu Artis sacrae et sacrae Liturglae
imbuant.
Insuper commendatur ut scholae vel Academiae de Arte
Sacra ad artifices formandos instituantur in illis regionibus
in quibus id visum fuerit.
Artifices autem omnes, qui ingenio suo ducti, gloriae
Del in Ecclesia sancta servire intendunt, semper memine­
rint agi de sacra quadam Dei Creatoris imitatione et de
operibus cultui catholico, fidelium aedificationi necnon pie­
tati corumquc instructioni religiosae destinatis.
128. Canones et statuta ecclesiastica, quae rerum ex­
ternarum ad sacrum cultum pertinentium apparatum spec­
tant, praesertim quoad aedium sacrarum dignam et aptam
constructionem, altarium formam et aedificationem, ta­
bernaculi eucharistici nobilitatem, dispositionem et secu­
ritatem, baptisterii convenientiam et honorem, necnon
congruentem sacrarum imaginum, decorationis ct ornatus
rationem, una cum libris liturgicis ad nonnam art. 25
quam primum recognoscantur quae liturglae instauratae
minus congruere videntur, emendentur aut aboleantur;
quae vero ipsi favent, retineantur vel introducantur.
Qua in re, praesertim quoad materiam et formam sacrae
supellecti/lls et indumentorum, territorialibus Episcoporum
Coetibus facultas tribuitur res aptandi necessitatibus et
moribus locorum, ad normam art. 22 huius Constitutionis.
129. Clerici, dum philosophicis et theologicis studiis in­
cumbunt, etiam de artis sacrae historia eiusque evolutione
instituantur, necnon de sanis principiis quibus opera artis
sacrae inniti debent, ita ut Ecclesiae venerabilia monu­
menta aestiment atque servent, et artificibus In operibus
efficiendis congrua consilia queant praebere.
130. Convenit ut usus pontificalium reservetur Illis
ecclesiasticis personis, quae aut charactere episcopali, aut
peculiari aliqua iurisdictione gaudent.

Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani

secundi
DE CALENDARIO RECOGNOSCENDO DECLARATIO

Sacrosanctum Oecumenlcum Concilium Vaticanum se­
cundum, haud parvi momenti aestimans multorum deside­
ria de festo Paschatis certae dominicae assignando et de
calendario stabiliendo, omnibus sedulo perpensis, quae ex
inductione novi calendarii manare possint, haec quae se­
quuntur declarat:
1. Sacrosanctum Concilium non obnititur quin festum
Paschatis certae dominicae in Calendario Gregoriano as­
signetur, assentientibus iis quorum intersit, praesertim
fratribus ab Apostolicae Sedis communione seiunctls.
2. Item Sacrosanctum Concilium declarat se non ob­
sistere inceptis quae conferant ad calendarium perpetuum
in societatem civilem inducendum.
Variorum autem systematum, quae ad calendarium per­
petuum stabiliendum et in societatem civilem inducendum
excogitantur, Iis tantum / Ecclesia non obsistit, quae heb­
domadam septem dierum cum dominica servant et tutan­
tur, nullis diebus extra hebdomadam intcriectls, ita ut
hebdomadarum successio intacta, nisi accedant gravissi­
mae rationes de quibus Apostollca Sedes iudicium ferat,
relinquatur.
Haec omnia et singula quae in hae Constitutione [ · J edicta
sunt, placuerunt Sacrosancti Concilii Patribus. Et Nos,
Apostollca a Christo Nobis tradita potestate, illa, una cum
Venerabilibus Patribus, in Spiritu Sancto approbamus, de­
cernimus ac statuimus et quae ita synodaliter statuta sunt
ad Dei gloriam promulgari iubemus.
Romae, apud S. Petrum die iv decembris anno mcmlxiii.
Ego Paulus, Catholicae Ecclesiae Episcopus (Sequuntur 135
133
ceterae subsignationes).
* In sessjono ΠΙ celebrata dio 4 doc. an 1963 promulgata. Adn.
P. BORELLA £n EL 73 (1984) 327-330: C. BRAGA in EL 79 (1964) 275233. 331-333: A. DIRES in EL 70 (1964) 3Z3<327. 398-401; S FAMOSO
in EL 78 (1964) 251-286; A FRANQUESA in EL 78 (1964) 298-308: B.
FRISON in CpR 42 (1963) 293-319; M GY in EL 73 (1964) 272-273;
I. GORDON ir PiM 54 (1965) 99-140. 352-405. 517-582; A. HAENCGI
in EL 78 (1964) 247-2SO; H JENNY in EL 78 (1964) 360-365. P JOUNEL
in EL 78 (1964) 333-337. 366-387; I. A JUNGMANN in EL 73 (1964)
289-290; J. M. LECEA in lui can. 4 (1964) 473-491: B. LUYEC in EL
78 (1964) 266-272; F. MARINELLI In Pal. dcio 44 (1965) 387-380; L ME­
JIA in EL 78 (1954) 283-288; E. MONETA CAGUO in EL 73 (1964)
368-384; B NEUNHEUSER in Seminarium 19 (1K6) 104-115; L Ο ΝΑ­

4146

DECR. CONC. INTER MIRIFICA, DE COMMUNICATIONE SOCIALI

π. 3146-3143

TIBIA in EL 78 (1964) 311-320; L PASCKER in EL 73 (1964) 320-323.
338-341 el in AKER 132 (1963) 33S-4CS; F. ROMTFA in ME 33 (1954)
43-95. 397-452. C. ROSSI in EL 73 (1954) 309-311; H SCHMIDT ia EL
73 (1964) 341-356: TH SCHNITZLER in EL 73 (1964) 291-296; L TRIMELON1 m Perfice mnam 39 (1964) 66-73. C. VAGAGO INI ia EL
79 (1964) 2>3-24ê: V. VIGOHELLI ta EL 73 (1964) 335-337; F. ZAUNER
ia EL 73 (1964) 3SÔ-35Ô; aEam bibLcçraphiùn vido ap’Jd EL 73 (1964)
408-408. 561-572; Notitiae 2 (1988) 143-152.

3152
1963 DEC 4.-PAULUS VI,

Vacatio Legis

pro

DECRETUM.

*
PART.

Const. «De sacra uturgia»

Beatissimus Pater, pro modo approbata Constitutione «de Sacra
Llturgia» statuit vacationem lekis usque ad diem 16 februarii,
annJ 1964, dominicam primam Quadragesimae. Intra hoc tem­
pus idem Beatissimus Pater statuet quando et nuibus modis
nova huius Constitutionis decreta In actum deducenda sint.
Nemini itaque licet ante hoc tempus haec nova decreta per
seipsum in actum deducere. =» Pericles Felici, Archicplscopus
tll. Samosatensis, Ss, Cvncilii Secretarial Gtnerads.

* Sscrosascnrn oscumrmicum Coadhum Vaticana Π. ConawutiocM,Decreta, Declarationes, Typi· PcL/ctti· Vaticani» 1966,p. 70.

3153
1963 DEC 4.-C0NC. VAT. Π, DECR. AAS 56 (1964) 145-157

PAULUS EPISCOPUS

Servus Senorum Del, una cum Sacrosancti Concilii Pairibus
Ad perpetuam rei memoriam

Decretum de Instrumentis Communicationis
Socialis
1. Inter mirifica technicae artis Inventa, quae hodier­
nis praesertim temporibus, Deo favente, humanum inge­
nium e rebus creatis deprompsit, peculiari sollicitudine
Mater Ecclesia ea excipit ac prosequitur quae hominis
animum potissimum respiciunt, quaeque novus aperuerunt
vias cuiusvis generis nuntios, cogitata ac praecepta facil­
lime communicandi. E quibus vero inventis ea eminent
instrumenta, quae non modo singulos homines, sed ipsas
multitudines totamque humanam societatem, natura sua
attingere ac movere valent, sicutl prelum, clnematographeum, radiophonia, tclevislo ct alia huiusmodi, quae proin­
de Instrumenta communicationis socialis merito vocari pos­
sunt.
2.Novit quidem Mater Ecclesia haec instrumenta, si
recte adhibeantur, humano generi valida praebere subsi­
dia, cum multum conferant ad relaxandos et excolendos
animos atque ad Dei regnum propagandum et firmandum;
novit etiam homines posse ea adhibere contra divini Con­
ditoris consilium et in suorum ipsorum tacturam conver­
146 tere; immo materno angitur doloris sensu ob damna quae
ex pravo eorum usu humanae consociationi nimis saepe
orta sunt.
Quare Sacrosancta Synodus, Summorum Pontificum ct
Episcoporum, In re tanti momenti, vigilanti curae instans,
suum esse censet quaestiones praecipuas tractare cum in­
strumentis communicationis sodalis conexas. Confidit in­
super suam doctrinam et disciplinam hoc modo propositam,
non modo christlBdelium saluti, sed etiam totius consortio­
nis humanae progressui esse profuturam.

Caput I
3. Catholica Ecclesia, cum ad salutem universis homi­
nibus afferendam a Christo Domino constituta sit ideoque
evangellzandl necessitate compellatur, sui officii partes esse
durit nuntium salutis, ope etiam Instrumentorum commu­
nicationis socialis, praedicare hominesque dc eorum recto
usu docere.
Ecclesiae ergo nativum Ius competii quodvis horum In­
strumentorum genus, quatenus ad Christianam educationem
omnemque suam de animarum saiule operam sunt neces­
saria vel utilia, adhibendi atque possidendi; ad Sacros vero
Pastores munus pertinet fideles Ita instituendi atque mo­
derandi ut Udem, horum etiam instrumentorum auxilio,
suam totiusque humanae familiae salutem ac perfectionem
persequantur.

1963 DEC 4

Ceterum, laicorum praesertim est huiusmodi Instrumen­
ta humano christianoque spiritu vivificare, ut magnae hu­
mani convictus expectations divinoque consilio plene res­
pondeant.
4. Ad recte hacc instrumenta adhibenda omnino necesse est ut omnes, oui iisdem utantur, ordinis moralis nor­
mas noscant ct fideliter in hac provincia ad effectum de­
ducant. Rerum materiam ergo considerent quae, pro pe­
culiari cuiusque instrumenti natura, communicantur; simul
vero adiuncta seu circumstantias omnes, hoc est Pnem,
personas, iocum, tempus ceteraque prae oculis habeant
quibus Ipsa communicatio perficitur quaeque eiusdem ho­
nestatem possunt mulare, vel prorsus novare; Inter quae
numeratur modus agendi uniuscuiusque Instrumentorum
proprius, eorum scilicet vis, quae tanta esse potest ut ho­
mines, praesertim si imparati sint, camdem animadverte­
re, imperio regere ac, sl res ferat, reiccre, difficulter
valeanL/
H7
5. Praecipue vero neeessc est ut omnes quorum interest
rectam de horum instrumentorum usu conscientiam sibi
efforment, praesertim quod attinet ad nonnullas quaestio­
nes nostra aetate acrius agitatas.
Prima quaestio informationem, quam alunt, spectat, seu
nuntiorum exquisitionem atque e vulgat louera. Patet, pro­
fecto, cara, ob hodiernae humanae societatis progressum
atque ob arctiora vincula inter eiusdem membra, perutilem
atque plerumque necessariam evasisse; publica enim et
tempestiva eventuum rerumque communicatio pleniorem
ct continuam eorum notitiam praebet singulis hominibus,
ita ut ipsi ad bonum commune efficaciter conferre possint
omnesque auctiorem totius civilis societatis profectum fa­
cilius promoveant. Incst ergo in societate humana Ius ad
informationem de iis quae hominibus, sive singulis, sive
societate coniunctis, secundum uniuscuiusque condiciones
conveniant. Huius tamen rectum iuris exercitium expostu­
lat ut, quoad suum oblectum communicatio sit semper
vera atque, lustitia et caritate servatis, integra; praeterea,
quoad modum, sit honesta et conveniens, scilicet leges
morales hominisque legitima lura et dignitatem, cum In
nuntiis quaeritandis tum in evulgandis, sancte servet; non
omnis enim scientia prodest «caritas vero aedificati (1
Cor, 8, 1).
6. Secunda quaestio rationes respicit intercedentes in­
ter artis, ut aiunt, lura et legis moralis normas. Cum incre­
brescentes de hac re controversiae non raro ortum ducant
a falsis doctrinis de ethica et aesthetica, Concilium obiectivl ordinis moralis primatum absolute omnibus tenendum
edicit, quippe qui ceteros omnes rerum humanarum ordi­
nes, artis non excepto, licet dignitate praestantes, unus
superet congruentcrque componat. Solus enim ordo mo­
ralis hominem, Del rationalem creaturam et ad superna
vocatum. In tota ipsius natura attingit idemque, si quidem
Integre fideliterquc servetur, ad perfectionem et beatitudinem plene assequendam Ipsum adducit.
7. Postremo, mali moralis narratio, descriptio vel re­
praesentatio possunt sane, etiam ope instrumentorum com­
municationis socialis, inservire ad hominem penitius co­
gnoscendum explorandumque, ad veri bonique magnificen­
tiam manifestandam atque extollendam, opportunioribus
ceterum effectibus dramaticis obtentis; attamen, ne dam­
num potius quam utilitatem animis afferant, legibus mo­
ralibus omnino obtemperent, praesertim si agatur de rebus
quae debitam reverentiam exigant, vel quae hominem,
originali labe vulneratum, facilius ad pravas cupiditates
incitent. /
118
8. Cum publicae opiniones hodie vim et auctoritatem
maximam exerceant in omnium ordinum civium vitam,
sive privatam sive publicam, nccessc est ut omnia societa­
tis membra sua Justitiae ct caritatis officia, hac quoque in
provincia, adimpleant; itaque. Istorum etiam instrumento­
rum ope, contendant ad rectas publicas opiniones efformandas atque pandendas.
9. Peculiaria officia obstringunt receptores omnes, lec­
tores scilicet, spectatores et auditores, qui communicatio­
nes his instrumentis diffusas, personali ac libera electione,
recipiunt. Recta enim electio postulat ut iidem omnibus
quae virtute, scientia et arte praestent plene faveant; ea
autem vitent quae vel sibi spiritalis detrimenti causa vel
occasio fiant, vel alios per pravum exemplum In periculum
nduccre possunt, vel bonis communicationibus obstent ma­
lasque promoveant; quod plerumque fit pretium praebltori°fconomlcas dumtaxat rationes haec
instrumenta adhibeant.
Lt ergo 'idem receptores legem moralem adimnleant
officluiu nc praetermittant sese tempestive ccrtlnres i»
c'endl de ,ententil, quae hi, In rebusTcompetenU ^tori-

1963 DEC 4

Ute ferantur, atque eisdem secundum rectae conscientiae
exuas obsequendi; ut vero minus rectis suasionibus faci­
lius obsistant, bonis autem plene faveant, curent suam
coosdentlam aptis auxiliis dirigere atque instituere.
10. Receptores, praesertim lunlorcs. curent ut in usu
borum Instrumentorum moderationem ct disciplinam asssescant; studeant Insuper ut res visas, auditas, lectas
penitius intellegant; cum educatoribus ac peritis de iisdem
disserant et rectum ludicium proferre ediscant. Parentes
vtrosaum esse officium meminerint sedulo Invigilandi nc
spectacula, folia ct alia huiusmodi, quae fidei aut moribus
infenu sint, domestici convictus limen intrent, neve filii
faillis alibi talibus occurrant.
11.Praecipuum morale officium quoad rectum instru(cenloruni communicationis socialis usum respicit diumaHm. scriptores, actores, scaenarum artifices, effectores, di­
ribitores, distributores, exercentes ct venditores, criticos
ttterûsquc qui quocumque modo in communicationibus
tfOdenuls et transmittendis partem habeant; omnino enim
patet quae ct quam gravis momenti officia lis omnibus sint
tribuenda in hodiernis hominum condicionibus, cum ipsi,
lafonnando atque incitando, humanum genus recte vel
pessum ducere possint.
Eorum Itaque erit oeconomicas, vel politicas, vel artis
!O nttones Ita componere ut eaedem bono communi numquam
idrersentur; quod ut expeditius obtineant, ipsi laudabiliter
nomen consociationibus dent ad suam professionem specUatibus, quae suis membris —etiam, si opus fuerit, inito
foedere de codice morali recte servando— legum moralium
reverentiam in suae artis negotiis et officiis imponant.
Semper autem memores sint magnam partem lectorum
rt spectatorum e juvenibus constare, qui indigent prelo
itque spectaculis quae honesta oblectamenta praebeant
atque ad altiora animos allidant. Curent insuper ut comnuuicationes de rebus ad religionem spectantibus personis
dignis ac peritis tractanda concredantur et debita reveren­
tia perficiantur.
12. Civilis auctoritas hac in re peculiaribus officiis ob­
stringitur ratione boni communis, ad quod haec instru­
menta ordinantur. Eiusdem enim auctoritatis est, pro suo
□onere, informationis veram iustamque libertatem, qua
hodierna societas ad sui profectum omnino eget, praesertim
ad prelum quod attinet, defendere ac tutari; religionem,
culturam, optimas artes fovere; receptores, ut suis legitimis
iaribus libere frui possint, tueri. Praeterea civilis potesta­
tis est ea incepta adiuvare quae, licet praesertim iuventuti
□ixime sint utilia, suscipi secus non possunt.
Denique eadem publica potestas, quae legitime operam
dat dvium valetudini, tenetur officio, per legum promul­
gationem ac sedulam exeeutionem, iuste ct vigilanter conjulendl ne ex horum instrumentorum pravo usu gravia
discrimina publids moribus et sodctatls progressui obve­
niant. Per hanc vigilem curam minime singulorum vel
coetuum comprimitur libertas, praesertim si validae de­
vant cautiones ex parte eorum qui, ex suscepto munere,
haec Instrumenta adhibent.
Peculiaris autem tutela exerceatur ad iuniores defenden­
dos a prelo ct spectaculis quae eorum actali noxia sint.

Caput II
13. Omnes Ecclesiae filii communi animo consilioque
wnentnr ut instrumenta communicationis sodalis, nulla
interposita mora ct maxima adhibita industria, efficaciter
in multiplicibus apostolatus operibus, prout rerum ct tem­
porum adiuncta exposcent, usurpentur, noxia incepta prae­
currentes, illis praesertim in regionibus quarum moralis et
W religiosas progressus urgcntlorcm navitatem exquirit. /
Sacri ergo Pastores suum munus in hac provincia, cum
eorumdem ordinario praedicationis officio arcte conexum,
eiplere properent; laid quoque, qui in his instrumentis
adhibendis partes habent, Christo testimonium reddere sa­
tagent, imprimis suis cuiusque muneribus perite ct apostolico animo perfungentes, immo, pro sua parte, technicis,
oeconomicis, cultus artisque facultatibus actioni pastorali
Ecclesiae directe auxiliatricem praestantes operam.
14. Imprimis prelum honestum foveatur. Ad lectores
intern Christiano spiritu plene imbuendos, prelum etiam
exritetar et provehatur veri nominis catholicum, miod sci­
licet —sive directe ab ipsa auctoritate ecclesiastica, sive
a catholicis viris promotum et dependens— manifeste hoc
animo edatur ut publicas opiniones iuri naturae ct catholi­
cis doctrinis praeceptisque consonas efformet, firmet atque
promoveat, facta vero quae Ecclesiae vitam respiciant per-

<449
4448

DECR. CONC. INTER MIRIFICA. DE COMMUNICATIONE SOCIALI

n. 3143

vulget ac recte explanet. Moneantur autem fideles de ne­
cessitate catholicum prelum legendi atque diffundendi ad
iudicium Christianum sibi de omnibus eventibus efformandum.
Taeniolarum effectio et exhibitio ad honestam animi re­
laxationem, humanum cultum et artem utilium, imprimis
autem carum quae iuventuti destinentur, validis omnibus
auxiliis promoveantur et in tuto ponantur: quod praeser­
tim fit opes atque incepta honestorum effectorum et distri­
butorum adiuvando ac simul conlungendo, pelliculas laude
dignas criticorum consensu ct praemiis commendando, ca­
tholicorum proborumque exercentium auditoria fovendo
ac inter se consociando.
Itidem efficax adiumentum feratur transmissionibus radiophonlcls et televisificis honestis, ‘mprimis Iis quae fa­
miliis sint consentaneae. Catholicae autem transmissiones
sollerter foveantur, quibus auditores ct spectatores ad vi­
tam Ecclesiae participandam inducantur atque veritatibus
religiosis imbuentur. Sollicite quoque, ubi oportuerit, exci­
tandae sunt stationes catholicae; curandum vero est ut
carum transmissiones convenienti perfectione et efficacitate
praestent.
Consulatur insuper ut nobilis et prisca scaenica ars, quae
iam per instrumenta communicationis socialis late propa­
getur, ad spectatorum humanitatem morumque conforma­
tionem contendat.
15. Ut necessitatibus nuper expositis provideatur, sa­
cerdotes, religiosi necnon laici tempestive instituantur, qui
congrua peritia polleant in his instrumentis ad fines apo­
stolatus moderandis./
isi
Imprimis debent laid arte, doctrina ct moribus instrui,
multiplicato scholarum, facultatum ct institutorum nume­
ro, ubi diurnarii, auctores cinématographe! et radiophonicarum televisificarumque transmissionum ce teri que quo­
rum interest, Integram formationem, spiritu Christiano Im­
butam, praesertim quoad doctrinam socialem Ecclesiae,
nancisci possint. Scaenici quoque actores instituendi ac
iuvandi, ut sua arte humanae societati convenienter pro­
sint. Sedulo denique parandi sunt critici litterarii, cinematographici, radiophonid, televlsifici cetcrique, qui suam
quisque scientiam optime calleant atque talla iudicia ferre
edoceantur et incitentur in quibus semper ratio moralis in
sua luce collocetur.
16. Cum rectus instrumentorum usus communicationis
socialis, quae receptoribus praesto sunt aetate cultuque
divers’s, accommodatas et proprias requirat eorumdem
receptorum institutionem atque exercitationem, incepta
quae huic fini consequendo sint apta —praesertim si Ju­
nioribus destinentur— in scholis catholicis cuiusve gradus,
in Seminariis necnon in apostolatus laicorum coetibus fo­
veantur, multiplicentur atque iuxta morum Christianorum
principia dirigantur. Quod ut promptius efficiatur, doctri­
nae ct disciplinae catholicae de hac re propositio ac expli­
catio in catechismo tradatur.
17. Cum prorsus dedeceat Ecclesiae filios desides pati
verbum salutis alligari ac praepediri technicis moris vel
expensis, ingentissimis sane, quae istorum instrumentorum
propria sunt, monet hacc Sancta Synodus eosdem officio
obstringi sustinendi et auxiliandi catholicas ephemerides,
folia periodica atque cinematographica Incepta, stationes
transmissionesque radiophonicas et lelevislficas, quorum
finis praecipuus sit veritatem evulgare et defendere atque
Christianae institutioni humanae societatis providere. Simul
vero consociationes et singulos viros, qui in rebus oecono­
micis vel technicis magna polleant auctoritate, instanter
invitat ut suis opibus suaque peritia libenter hacc instru­
menta, quatenus veri nominis culturae ct apostolatui in­
serviunt, largiter sustentent.
18. Quo autem Ecclesiae multiformis apostolatus circa
Instrumenta communicationis socialis efficacius roboretur,
in omnibus orbis dioecesibus. Episcoporum iudicio, quo­
tannis dies celebretur in qua fideles edoceantur de suis in
hac rerum parte officiis, invitentur ad preces pro hac causa
fundendas et ad stipem ad eumdem finem conferendam,
quae scilicet in instituta el incepta ab Ecclesia in hac re
promota, sustentanda ac fovenda, iuxta orbis catholici
necessitates, sancte Impendatur./
152
19. In sua suprema pastorali cura adimplenda circa
Instrumenta communicationis socialis praesto est Summo
Pontifici peculiare Sanctae Sedis Officium l.
1 Patre» autem Concilii, votum «Secretariatus de Scriptis prt)o edendis
et de Spectaculis moderandis» libente excipientes. Summum Pontificem
reverenter rogant ut huius Officii munera ct competentia ad omnia cocimuaicauoni» wxialis instrumenta, prelo non excepto, extendantur, ascitis ex
variis nationibus rei peritis, etiam Laicts.
4450

π. 31 44-3146

SC RELIGIOSORUM - PAULUS VI - S. OFFICII

20. Episcoporum autem erit huiusmodi operibus ct in­
ceptis in propriis Dioecesibus invigilare eademque promo­
vere ct, quatenus ad apostolatum publicum spectent, or­
dinare, iis non exceptis quae religiosorum exemptorum
moderamini subiciuntur.
21. Cum vero efficax pro tota Natione apostolatus uni­
tatem consiliorum et virium requirat, haec Sancta Synodus
statuit et mandat, ut Officia nationalia pro rebus preli,
cinématographe!, radlophoniae et televisions ubique con­
stituantur omnique ope adiuventur. Horum ergo Officiorum
praesertim erit consulere ut conscientia fidelium in his in­
strumentis adhibendis recte efformetur necnon quidquid
In hac provincia a catholicis agitur fovere et ordinare.
In unaquaque Natione eorum moderatio peculiari Epi­
scoporum coetui, vel alicui Episcopo delegato, concreda­
tur; in iisdem autem Officiis lalci quoque partes habeant,
qui catholicae doctrinae harumque artium periti sint
22. Cum insuper eorundem instrumentorum efficacitas
limites Nationem excedat, atque singulos quasi cives ef­
ficiat totius consortionis humanae, ln hac provincia incepta
nationalia Inter se coopcrentur etiam in ambitu internatio­
nal!. Officia autem, de quibus in n. 21, operose adlaborent
una cum sua cuiusque Consociatione Catholica Internatio­
nal!. Hae autem Consociationes Catholicae Internationales
a sola Sancta Sede legitime approbantur et ab eadem pen­
dent.

fadle a quibusdam adiri potest, quaeque a viri» el doctrina
et in rebus spiritualibus vere peritis pertractari oportet.
Numerus alumnorum tum sacerdotum ct religiosorum,
tum ex utroque sexu fidelium laicorum, libri sub ductu
Instituti editi, eandem definitivam approbationem com­
mendabiles reddunt. Et, cum peculiares illi cursus, in stu­
diorum programmate descripti, efficaciter conferant ad
magistros In disciplinis spiritualibus apte instituendos, Or­
do ipse Carmelltanus non novissimus erit in uberrimis
fructibus inde percipiendis.
Omnibus, Igitur, ad rem pertinentibus ponderatis ct fe­
lici experimento Inspecto, Sacra Congregatio de Religiosi»
approbationem iam concessam ratam habet ct ad tenorem
Decreti diei 23 iulii 1959 Institutum Spiritualilalls laudat
ipsumque simul cum Statutis et mutationibus huic Decreto
adnexis definitive a probat.

Curae insuper Praesidis Instituti erit, alternis anni», hanc
Sacram Congregationem certiorem reddere de progressu el
de publicationibus eiusdem Instituti.
Contrariis quibuslibet non obstantibus. Datum Romae,
diei 10 decembris 1963.—I. Card. Antoniutti, Praef.
Paulus Philippe, Ο. P., Secr.
• Pro? N SS23 5? ÂOCD 3 (1983) 163 V:do textum Sratutcnca apxi
AOO 3 (19«) 167-170.

Clausulae

23. Ut universa huius Sanctae Synodi principia et nor­
mae de instrumentis communicationis socialis ad effectum
deducantur, de expresso mandato Concilii, Instructio pa­
storalis edatur cura Sanctae Sedis Offidi, de quo in n. 19,
153 adjuvantibus ex variis nationibus rei peritis./
24. Ceterum confidit haec Sancta Synodus hanc suam
institutorum et normarum tradilionem libenter acceptam
et sancte custoditam fore ab omnibus Ecclesiae filiis, qui
Idcirco, etiam his auxiliis utentes, nedum damna patian­
tur, salis ludsque Instar, terram condiant ac mundum col­
lustrent; insuper omnes bonae voluntatis homines, impri­
mis eos qui haec instrumenta moderantur. Invitat ut stu­
deant eadem unice flectere in bonum humanae societat‘s,
cuius sors magis In dies ab eorum recto usu pendet.
Itaque, sicut priscis iam artium monumentis, novis etiam
hisce inventis Nomen Domini glorificetur, secundum Illud
Apostoli: «lesus Christus heri et hodie, ipse et In saecula»
(Hcbr. 13, 8).
Haec omnia el singula, quae in hoc Decreto \*] edicta sunt,
placuerunt Sacrosancti Concilii Patribus. Et Xos, Aposto­
iica a Christo Xobis tradita potestate, illa, una cum Venera­
bilibus Patribus, In Spiritu Sancio approbamus, decernimus
ac statuimus et quae ita synodaliter statuta sunt ad Dei
gloriam promulgari labemus.
Romae, apud S. Petrum die rv decembris anno mcmlxih.
154 Ego Paulus, Catholicae Ecclesiae Episcopus (Sequuntur ce157 lerae subsignationes).
• In tetrione ΙΠ eelebntx dio 4 dec. an. 1953 promulgato. Adn.
E. BARAGL1 b Seminariam 23 (1971) 81-102; E. CAPPELL INI ia Se
Edaariaxa 23 (1971) 179-194; O. CONCETTI ia PaL Clero 43 (1934)
537-572. 617-327; A- 0071 ia Pertce mnaai 41 (1956) 272-284; A M
DESUJil ta Semiaanum 23 (1971) 161-173, R. F. ESPOSITO ia Semi­
narian 23 (1971) 103-120; J FOLLIET ia Seminarium 23 (1971) 15-28;
A. GALLETTO la loi cnn. 4 (1954) 501-515; R. GIACOMELLI ia Semi­
narium 23 (1971) 121-136. J. GRITTI ia Seminariam 23 (1971) 54-6>,
O MARTEGAN1 la Seminarium 23 (1971) 23-53. P. R£aL FP.ECHETTE
in Semixunom 23 (1971) 137-160; M. ZAL3A ia PrM 54 (1965) 149-166.

1003 DEC 10-11

3145
1963 DEC 11.-PAULÜS VI, LIT. AP. AAS 56 (1964) 235

Internuntiatura Apostolica in Republica Coreana
erigitur

PAULUS PP. VI
Ad perpetuam rei memoriam.—Usu est comprobatum,
quantum mutuae necessitudinis raUones, Apostolicae huic
Sedi cum Civitatibus intercedentes, ad religionis profectum
valeant verique nominis bonum. Cum igitur nuper supre­
mae Ecclesiae Auctoritati cum Coreana Republica conve­
nisset, ut publids offldorum vinculis inter se contineren­
tur, visum est loco Delegationis Apostolicae, quae usque
ln praesens tempus ea in regione viguit, Intemuntiaturam
constituere. Quae cum ita sint, motu proprio, certa scientia
ac matura deliberatione Nostra deque Apostolicae potesta­
tis plenitudine, harum Litterarum vi, in Hepublica Coreana
Intemuntiaturam Apostolicam erigimus, cuius sedem in urbe,
quae «Séoul» appellatur, collocamus. Eidem igitur sic per
Nos erectae Internuntiaturae omnia et singula deferimus
officia, privilegia atque indulta, quae huiusmodi Legatio­
num propria sunt. Haec statuimus, decernentes praesentes
Litteras firmas, validas atque efficaces fugiter exstare ac
permanere; suosaue plenos et integros effectus sortiri et
obtinere; ipsique Legationi Ita constitutae nunc et in poste­
rum plenissime suffragari; sicque rite iudlcandum esse ac
definiendum; irritumque ex nunc et inane fleri, si quid­
quam secus, super his, a quovis, auctoritate qualibet,
scienter sive ignoranter attentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pi­
scatoris, die xr mensis Decembris, anno mcmlxih, Ponti­
ficatus Nostri primo.—Hamletus I. Card. Cicognani, a
publicis Ecclesiae negotiis.

3146

3144
1963 DEC ll^SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·

1963 DEC 10.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART.·

Statuta Lsstitutf Spiritualttatis Ordinis Carmhlitabum Discalceatorum in Urbe definitive appro­
bantur

Quod in votis erat omnium quodque Sacra Congregatio
Ipsa de Religiosis, In approbando Instituto Spiritualltatls
Ordinis Carmel i tarum Discalceatorum exoptaverat, felicem
habuit exitum. Praelaudatum enim Institutum, studiorum
programmate his duobus ultimis annis feliciter expleto,
communi alumnorum plausu duplex curriculum (A et B)
frequentantium, exceptum est, palam ostendens dignum
esse quod ampliore approbatione donaretur. Eo vei magis
commendandum videtur quod agitur de scientia quae haud

4451

19« DEC 11-2«

nentis mixtae religionis et disparilatts cultus, etiam in casu
axa Privilegii Paulin/, salvis praescriptis cann. 1061-1063
C /. C.» (N. 20) (LE 3139].
•Dekett Ap laS F A S .Prot N. 4709/63. iuxta huiuinotifies!ioBessik lidac. 1983. Pre! N 314/40-40. Ordinarii» loco ruin Uctam:
BCLSCAREN VL p. 378-379

♦ Dologato Ap. in S. F. A S„ Pro!. N. 1209/63, iuxta huUnotificationem Ord narli· locorum: BOUSCAREN VI. p. 146-147.

3149

19« DEC 14.-PAULUS VI, LIT. A. AAS 56 (1964) 524-525

1963

Sercrus Paulus Apostolus declarator caelestis
PaTRONVS LAICORUM APOSTOLATUS, QUI «CURSILLOS DE
CniSTIANDAD» APPELLATUR

Declaratio circa condicionem Archiepiscopi Maioris
Metropolitae Leopolitano Ucrainorum agnoscendam

PAULUS PP. VI

Ad perpetuam rei memoriam.—Viget salubriter in Hispa­
nis iliisque In regionibus apostolicum inceptum, id est
disciplina christianitatis, eo pertinens, ut laid vitam spi­
ritualem, divina afflante gratia, colant, Christum cluscrue
doctrinam penitius cognoscant, ad fontem supernum Sa­
cramentorum crebro accedant, saluti alienae studeant, sa­
cram ministerium obeuntibus adlutrlcem operam prae­
beant Hisce ex acroasibus de re Christiana, quae, «Cursilfos de Cristianldad» vulgo appellatae, magnum numerum
ttdellnm complectuntur, fructus uberrimi sunt percepti:
domesticus convictus sancte ct ad divinae legis praecepta
Instauratus, paroeciae nova virium impulsione provectae,
□onera privata et publica fideliter ct e conscientiae officio
Impleta; quam ob rem Episcopi aliique animorum pastores
$25 giodio summo perfunduntur. Neque prae/termittendum
agmina eorum, qui sub Christi vexillis in sodalitate ab
Actione Catholica militant, additis novis copiis eorum, qui
hoiasmodi Christianam disciplinam sequuntur, laeta acce­
pisse Incrementa ct plures eorundem ad sacerdotium con­
tendisse vel, abstractos a saeculo, Deo in religiosa familia
se devovisse. HI vero omnes exemplum, quod imitentur,
praesidium, cui se credant, habent Sanctum Paulum Apo­
stolum, culus adventus ln Hispaniam undevlcies saecularis
memoria in praesenti celebratur; ad quae sollemnia agenda
huiusmodi sodales christianitatis studiosi praeclaram ope­
ram contulerunt. Quorum e sententia et nomine Episcopo­
rum ac suo, Dilectus Filius Noster Beniaminus Sanctae
Romanae Ecclesiae Presbyter Cardinalis de Arriba y Cas­
tro, Archiepiscopus Tarraconensis, Nos rogavit, ut Doctortm gentium praedictae apostolatus laicorum rationis cae­
lestem Patronum renuntiaremus. Quibus precibus perli­
benter obsecundantes, Nos, c Sacrae Rituum Congregatio­
nis consulto, certa scientia ac matura deliberatione Nostra
deque Apostolicae potestatis plenitudine, harum Littera­
rum vl Derpetuumcrue In modum Beatum Paulum Aposto­
lum caelestem apua Deum Patronum laicorum apostolatus
mu christianitatis disciplinae, quae vulgo «Curslllos de
Cristiandad» appellatur, fnclmus, constituimus, déclara­
nts, omnibus adiectls honoribus ac privilegiis liturgicis
titulo huiusmodi rite competentibus. Contrariis quibusvis
nihil obstantibus. Haec edicimus, statuimus, decernentes
praesentes Litteras firmas, validas atque efficaces iugiter
exstare ac permanere; suosaue plenos atque integros ef­
fectus sortiri ct obtinere; iliisque, ad quos spectant seu
spectare poterunt, nunc et in posterum plenissime suffragari; sicque rite iudlcandum esse ac definiendum; irritum­
que ex nunc ct Inane fieri, si quldquam secus, super his, a
quovis, auctoritate qualibet, scienter sive ignoranter at­
tentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die xiv mensis Decembris, anno mcmlxih, Pontifica­
tus Nostri primo.—Hamletus I. Card. Cicoonani, a pu­
blicis Ecclesiae negotiis.

possunt vi Motu pr. «Pastorale munus»
DISPENSARE AB IMPEDIMENTO DISPARITATIS CULTUS CUM
PARTE MAHUMETANA

4452

(LE 2326] in materia communi et quoad Ius delegandiI made on inquiry about this to the Holy See and now
have been Informed by the Sacred Consistorial Congre­
gation that those parts of the Index continue in effect
even after the publication of the Pastorale munus.

3147

Episcopi

When you wrote me on November 26th, I immediately
referred to the Holy See for the dispensation necessary
for the marriage of Erika, Catholic, and John, Moham­
medan.
I now have the reply of December 11th In which the
Supreme Sacred Congregation of the Holy Office adverts
to the competence which the local Ordinary has enjoyed
hkh^nÎÎri5D€ccr"ber «th. You will recall that
n t0 ,thc aPostolIc kttcr· Morale munus:
pensandi, urgente iusta et grani causa, super impedi-

n. 3147-3151

PAULUS VI - CONSIST. - ORIENTALIS - S. OFFICII

3148
1963 DEC 19.-SC CONSISTORIALIS, RESP. PART.·
proprio «Pastorale munus» manent in
HG0HE FACULTATES QUINQUENNALES ORDINARIIS LOCORUM
CONCESSAE

Post Motu

When His Holiness, Pope Paul VI, issued the apostolic
letter, Pastorale munus (LE 3139], a question arose about
the effect this had on the Index Facultatum Quinquennalium

4453

DEC 23.-SC ORIENT., RESP. AAS 56 (1964) 214

Ad dubium an Mctropolita Leopolitanus Ucrainorum ha­
bendus sit Archiepiscopus Maior, ad normam Litterarum
Apostollcarum diei 2 lunii 1957 (canones 324-339), quae
verbis incipiunt Cleri sanctitati (LE 2664], Sacra Congre­
gatio pro Ecclesia Orientali respondendum censuit <aHie­
matioe
*.
Quod quidem responsum Summus Pontifex Paulus Di­
vina Providentia Papa VI benigne approbare dignatus est,
iussitque hanc declarationem publici iuris fleri.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis pro
Ecclesia Orientali, die 23 mensis Decembris anno 1963.—
G. Card. Testa, a Secr. A Giovanelli, Substitutus.

3150
1963

DEC 28.-PAULUS VI, NORMAE. PART.·

Normae servandae a peritis Concilii Vaticani

II

IN EORUM OFFICIO FIDELITER ADIMPLENDO

1. Selon le travail qui leur est demandé, les experts
doivent répondre avec toute leur science, prudence et ob­
jectivité aux questions que les Commissions confient à leur
examen.
2. Il leur est demandé de ne pas susciter des courants
d’opinion, donner des interviews et soutenir publiquement
des idées personnelles sur le Concile.
3. Qu’ils s’abstiennent de critiquer le Concile, de com­
muniquer à l’extérieur des nouvelles sur l’activité des
Commissions, observant en cela ce que le Saint-Père a
établi au sujet des travaux conciliaires.
♦ Textus datur iuxta Communicationem factam, nomine Summi Pon­
tificis . a Cardinali Praoxfde Ccmmisrionia do negotiis Concilii coordinar-dis. in coetu diei 23 dec. 1963. et summarium traditum apud Doc.
Cath. 61 (1964) 441-442.

3151
1963 .. .. -SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART.·

Conditiones

et cautelae quas Sancta Sedes apponere
SOLET UT PARS CATHOLICA, QUAE MATRIMONII SOLUTIONEM
OBTINUIT IN FAVOREM FIDEI, NOVAS NUPTIAS CONTRAHERE
CUM PARTE A CATHOLICA POSSIT

Casus—The Supreme Pontiff dissolved p marriage in fa­
vorem fidet in which the petitioner was already a convert to
the Catholic Faith and her present spouse was a baptized
Orthodox Byzantine, who. during the processing of the case,
gave every indication that he would turn from schism and
become a convert to the Catholic Faith.
When the rescript arrived and notice was sent to the peti­
tioner, it was learned that her present spouse had had a
change of mind and absolutely refused to renounce his schisma­
tical beliefs and to be instructed in the true doctrine. Since
the dissolution was granted with the express directive that
the petitioner contract marriage with a Catholic, the present
invalid marriage was never convolidated.
Recently, the Petitioner begged that permission be granted
to her to convnlidnte her marriage with her present invalid
spouse even though he will remain In schism. The children,
born of this invalid union, are all baptized and reared in the
Catholic Church without any objection of the father.
Preces—Beatissime Paler, Ordinarius... humiliter petit a
Sanctitate Vestra dispensationem super impedimento mixtae
religionis ut catholica... licite ac legitime matrimonium con­
trahere possit cum acatholico...

4454

SUPREMA CONGREGATIO SANCTI OFFICII

η. 3152-3151

Sequentes afferuntur causae: Matrimonium dvilc iam ini­
tum, remotio concubinatus et scandali.
Rescx.—Snhus DAus N. D. Ioannes Divina Providentia
Papa XXIII In audientia Exciho ac Revrfio Dfto Adsessori
S. Officii Impertita benigne remisit preces prudenti arbitrio
ct conscientiae R. P. D. Ordinarii... qui. remoto opportunis
modis scandalo, sl adsit, et disposita parte catholica ad gratiam
Dei recipiendam, dispensare valeat catholicam... ab impedi­
mento mixtae religionis ut, nisi aliud obstet canonicum impe­
dimentum licite ac legitime matrimonium contrahere possit
cum «catholico, dummodo prius regulariter, ad praescriptum
Cod. I. Q, can. 1061 $2, sub fide iuramenti, cautum omnino
sit de conditionibus ab Ecclesia requisitis, et ipse R. P. D. Ordi­
narius morali ter certus sit easdem impletum iri, scilicet: ex
parte coniugls acatholld de amovendo a parte catholica per­
versionis periculo, et ob utroque nupturiente de universa prole
utriusque sexus... in catholicae religionis sanctitate omnino
baptizanda et educanda; declarata insuper parti catholicae
obligatione, qua tenetur, prudenter curandi conversionem
coniugls ad Iidem catholicam.
Nupturientes autem moneantur se ante vel post matrimo­
nium coram Ecclesia initum, ministrum quoque acatholicnm
ad matrimonialem consensum nraestandum vel renovandum
adire non posse, ad mentem Cod. I. C. can. 1063 $ 1, sub
poena excommunicationis latae sententiae Ordinario reser­
vatae a parte catholica incurrendae, luxta can. 2319 § 1, η. 1.
stricte caeteroquin servatis quae de parochi in casu agendi
ratione statuta sunt in can. 1063, § 2.
In reliquis, quod refertur ad publicationes, interrogationes
de consensu et sacros ritus, serventur praescripta Cod. 1. C.
can. 1026,1102,1109, et matrimonio celebrato, sive In proprio,
sive in alieno territorio. Ordinarius invigilet ut conluges pro­
missiones factas fideliter impleant
Denloue in hoc slbl commisso munere explendo, R. P. D.
Ordinarius expressam faciat mentionem Apostolicae delega­
tionis (Cod. 1. C. can. 1057). Contrariis quibuscumque non
obstantibus.
N. B. Quod si ex Hlidta unione iam nata dt proles, partes
moneantur de gravi obligatione luris divini curandi pro posse
eius catholicam educationem, et (sl casus ferat) conversionem,
baptismum: a parte autem catholica exquiratur huius obliga­
tionis Implendae explicita promissio.

• Culdin Ordinario loci Jurist 24 (1964) 63-91.

1983 • · ··

partis consensus perseveret, sanare valeat in radice, budis
partibus, matrimonium nulliter contractum d Catholica Maru
cum ncatholico Joanne...

• Cuidam Ordinario loci Jurist 24 (1964) 93-94.

3153
1963 .. .. -SC S. OFFICn,

RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur, certis sud conditionibus, sanandi
IN RADICE A MOMENTO CESSIONIS IMPEDIMENTI LIGAMINIS,
MATRIMONIUM NULLITER INITUM INTER PARTEM CATHOLI­
CAM ET PARTEM NON UAPTIZATAM

Casus—A baptized Catholic woman, validly married, at­
tempted a civil marriage, after a previous divorce, with an
unbaptized man, a widower, who was free to marry. The
Catholic woman's husband died and her pastor tried lo convalidate the present union. Arrangements, Instructions, aad
pre-marital investigations were made. Dispensations from
disparity of cult and crimen were granted. However, the
non-Catholic man refused to renew consent by going through
the canonical form of marriage; bis consent still perdures.
The Catholic woman is now 72 years of age; her civil husband
is 77 years of age.
Prf.ces—Beal iu l me Paler, Ordinarius humiliter petit a
Sanctitate Vestra sanationen in radice matrimonii nulliter
contracti n catholica cum non baptizato.
Sequentes afferuntur causae: Mulier cupit consulere consci­
entiae suae, vir renuit renovare consensum in forma canonicx
Rxscr.—Ssrtius D. N. D. Joannes divina Providentia Papa
XXIII per facultates speciales S. S. Congregationi S. Officii
impertitas, attentis peculiaribus circumstantiis in casu concur­
rentibus et indubiis resipiscentiae signis partis catholicae,
benianc remisit preces prudenti arbitrio el conscientiae R. P. D.
Ordinarii ... qui, dummodo utriusque partis consensus per­
severet. praevia dispensatione ab excommunicatione con­
tracta (Cod. I. C., can. 2319), sanare valeat in radice matri­
monium nulliter contractum a catholica cum non baptizato
et quidem a momento cessationis impedimenti ligaminis.
♦ Oddam Ordlrario loci: Jurist 24 (1964) 94-95.

3152
1963 .... -SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART.·
datur sanandi in radice, insciis partibus,
MATRIMONIUM NULLITER CONTRACTUM INTER PARTEM CA­
THOLICAM ET A CATHOLICAM

Facultas

Casus—Yoor Excellency. May we present to you the follow­
ing case. On July 29,1961, John Doe, a non-Catholic bapti­
zed In the Baptist sect, entered marriage with Mary Smith,
a Catholic, before a Latin rite priest with a dispensation from
mixtae religionis el ad caalelam dlsparitalls cultas.
Recently, her mother's marriage was brought to the atten­
tion of this office, at which time It was discovered that Mary
canonically Is a member of the Byzantine-Slavonic Rite, since
both her father and mother belonged to this Rite. Mary was
baptized in a Latin rite church and because the spelling of
her name was changed, it was not discovered until now that
she is a member of the Byzantine-Slavonic rite.
It Is evident that the dispensation granted for the marriage
between John Doe and Mary Smith was Invalid, since It was
granted by the Latin rite ordinary
.
*
However, since John
was n baptized non-Catholic, this would not make the mar­
riage Invalid. There is the additional question that the mar­
riage might be invalid due to the lack of Jurisdiction on the
part of the Latin rite priest. In spite of this the marriage
would be valid if canon 209 (152, Clcrl Sanctitati) would apply
In this case.
In the light of the above, can we consider this d valid marrb^e? If not, would it be possible lo obtain a sanalio in
Pmec.es— Beatissime Paler, Ordinarius humiliter petit a
Sanctitate Vestra sanationem In radice matrimonii nulliter
contracti a catholica Maria Smith cum acatholico Joanne Doe.
Sequentes afferuntur causae: Bona fides partium, Impossi­
bilitas monendi partes.
Rescjl—Ex aedibus S. Officii. Subus Dûus N. D. Joannes
divina Providentia Papa XXIII per facultates speciales
S. C. S. Officii Impertitas, attentis peculiaribus circumstantiis
In casu concurrentibus, benigne remisit preces prudenti arbi­
tri» el conscientiae R. P. D. Ordinarii, qui, dummodo utriusque

3154
1963 .. .. -SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART.·
datur sumendi S. Communionem ope cuius­
dam FISTULAE IN STOMACHUM DIRECTE DERIVANTIS, NON­
NULLIS ADHIBITIS CAUTELIS

Facultas

Preces—The Bishop of ....humbly prostrate at the feet of
Your Holiness, requests in behalf of..., afflicted with an in­
curable illness and unable to receive either solid or liquid
nourishment except through a tube fitted into his stomach,
the privilege of receiving the Holy Eucharist by the following
artificial means...
Rescr.—His Holiness Pope John XXIII, in an Audience
S-anted to His Eminence the Cardinal Secretary of the Holy
ffice, graciously allowed the privilege to be left to the pru­
dent judgment and conscience of the Bishop of ...,who may
permit_ _ to receive the Holy Eucharist by the artificial
means described in the petition, only in danger of death and
outside of this danger only for satisfying his Exister duty,
provided that:
1. Reverence for the Blessed Sacrament Is maintained,
and therefore not only should care be taken for the cleanliness
of the tube before administering Holy Communion, but also
every danger is to be avoided lest the Sacred Species reach
the stomach and remain there undissolved.
2. Decency and modesty are preserved, so that in perfor­
ming the sacred rite nothing is done which would offend In
any way the norms of decency or modesty.
3. Danger of scandal or wonderment of the faithful is eli­
minated. and for this reason the Holy Communion should be
administered privately with the intervention only of those
who may be absolutely necessary for the proper administration.
^All^ things to the contrary notwithstanding.—Sebastiano

»
Ordinario loci. Prot. N. 404/450: Homiletic and Parionl
Review 64 (1954) 442-444.

4455

4456

ANNUS
3155
19MIAN 10.-SC S. OFFICII, DECR. AAS 56 (1964) 212
Dl IEIUNIO EUCHARISTICO A SACERDOT1DU5 LITANTIBUS
SERVANDO

In Apostolica Constitutione 'Christus Dominus» dlcl vi
bnuarii anni 1953 [LE 2330 ], itemque in Motu Proprio
«Sacnrn Communionem» dici xix Martii 1957 [LE 2639],
lUtutie fuerunt novae normae, quibus tempus ieiunli euchiristlci coarctatum fuit ad tres horas quoad cibos solidos
K potos alcoholicos et ad unam horam quoad potus non
alcoholicos.
b utroque documento spatium unius horae vel trium
boarum computandum dicebatur ante Communionem pro
dîrütUidelibus et ante Missam pro sacerdotibus celebran­
tibus.
Nunc autem visum est auferendum esse hoc discrimen
b temporis supputatione, ita ut, etiam pro sacerdotibus
fitinllhus, terminus leiunil eucharistici servandi deducatur
a momento Communionis In Missa sumendae, ct non am­
plius a Missae initio.
Praesens decretum, ab Erilis Patribus Supremae Sa­
crae Congregationis S. Officii in Plenario Conventu Fe­
riae iv, diei 18 Decembris 1963, latum, Ssmus D. Papa
Paulus VI, In Audientia Excmo Dflo Adsessori Supremae
Sacrae Congregationis dic 23 eiusdem mensis ct anni con­
cessa, benigne adprobare dignatus est, atque publici iuris
fieri lusit.
Datum Romae, ex aedibus S. Officii, die 10 lanuarii
1964.—Sebastianus Masala, Notarius.
Ma. G. MZ. DE ANTOflANA in Vida rei. 21 (1964) 7fl.

3156
1964IAN 14.-PAÜLUS VI, ALLOC. AAS 56 (1964) 193-197
Alloatio die 14 ian. 1964 habita in Auta Clementina ad
Romanos Patricios Nobilesque:
De

m

sessu et officiis hodiernis
in Ecclesia

Familiarum Nobilium

Illustri Signori e dildli figli9 Ecco un’Udicnza plena per
Noi di particolare significato e di grande interossei
La qualité e ii numero delle vostre persone, innanzl tutto
Q obbliga a particolare riguardo: a ciascuna di esse vorn»D0 rivolgerc una speciale parola. A ciascuna delle Facialie, che qui vediamo insieme riunite, alla gioventù speddnxnte, ai figli della nuova gencrazione, al bambini
ariislml porgiamo 11 Nostro cordiale c paterno saluto. Ci
commuove ii pensiero che questo è incontro augurale: vi
rarviriamo un fatto che continua una tradizlonc, che rievxa una storia, che dimostra un proposito dl continuity
e di fedeità; e ciô fa a voi tutti molto onore, e solleva in
Noi tanti ricordi c tantl pcnslcrl. I voti poi, che nellc parole
lite e buone del vostro esimio Interprete Ci sono ora preKfltati, sono / per Noi un'offerta preziosa, lanto per la
iquisitezza dei sentiment! ch’essi Ci csprimono, quanto
peril valor® delle promesse ch'essi contengono.
Dobbiamo perciô, a Nostra voita, esprimere la Nostra
riva riconoscenza, e dobbiamo ricambiarc allé singole vortre persone, ad ognuna delie nobili Case qu! rappresentate,
ea tutto ii ceto del Patriziato e della Noblltà rom ana, gli
ngwi Nostri, quell! che puô concepire il Papa per voi,
mi il nuovo Papa, se è vero che le primlzie sono più
riahe di alte intenzioni e di cordiale fervore.
Vorremmo dirvi moite cose. La vostra presenza suscita
Unie riflessioni. Cosl era anche per I Nostri venerati Pro­
decessori, per Papa Pio XII di felice memoria specialmente,
i quail in occasioni come questa ebbero a rivolgere a vol
□agistrali discorsi, che invitavano la vostra meditazione

19 6 4
a considerare alla luce del loro mirabili insegnamenti sla
le condizioni vostre, sin quelle del tempo nostro. Vogliamo
credere che 1'eco di quelle parole, simile a vento che gonfia
una vela, come non è spe to In Noi che, estranei a questa
caratteristica adunanza, ne raccoglievamo 1’onda riflessa,
vibrl ancora nei vostri animi per riemplrli dl quegli austeri
c magnanimi richiami, onde si alimenta la vocazione, preflssa dalla Provvidenza alia vostra vita, e si regge la funzione tuttora reclamata nei vostrl riguardl dalla société
contemporanea. Certamente vol rlcordate, e tale ricordo
francheggia I vostri spirit! e dispensa Noi dal farvene nuovo
discorso. La voce del Principe Colonna, che abbiamo testé
ascoltata, Ce ne dé confortante testimonianza. Di questo
vi siamo gratissimi.
E tanto più per due motivi, che Ci riguardano. Π primo
si è che Noi non osiamo, questa volta almeno, farCi maestri
del vostri pensierl e de! vostri costum!: Ci sombra rispetto
la Nostra comprensiblie timidezza, stima 11 Nostro sopra
giustiflcato silenzio. Nulla diremo di quanto, In analoga
circostanza, vo! eravate abituati ad ascoltare: la paterna
e grave esortazlone consueta dei Papa tace quest’anno.
In secundo luego, soccorrono alia Nostra difficoltâ di
parola le ottime dlsposizloni dei vostri animi, le quali appunto qui venite a manifestarCi, quasi indovinando c prevenendo tale Nostra difficoltâ. E Ia difficoltâ è questa (la
pone la storia con Inesorabile evidenza): che Noi, ben lo
sapete, non siamo più ii sovrano temporale, intorno al
Quale, nei seco!! andati, si raccoglievano le categorie so­
ciali alie quali voi appartenete. / Noi non siamo più per 195
voi quelli di icri. Forse non se ne è avuta finora chiara
pcrcezione per la ragione che la decadenza dei potere tem­
porale dei Papa è awenuta nel modo che ben si conosce,
e che ha conservato, durante quasi sessant’annl di manca to
riconoscimento dello stato di fatto, con la rivendicazionc
dei!'antico diritto, le forme esteriori e tradizionali della
perdu ta sovran! tà; e voi avete dato prova, durante quel
torbldo e paradossale periodo, d'una mirabile fedeità mantenendovi uniti al Papa, privo della sua secolarc sovran! tù
civile, contentandovi di rivestire forme e titoll, privi anch’essi delle loro relative ed effet ive funzioni. Di questo va
data a voi grande Iode.
Ma, dicevamo, la storia cammina. II Papa, se pur trova
nella sovranità sullo Stato della Città del Vaticano lo scudo
cd il segno della sua indipendenza da ogni autorité dl
questo mondo, non puô e non deve ormal più che cscrcitare la potestà delle sue Chlavi spirituali. Davanti o vol,
quali eredi e rappresentanti delle antiche famiglic c cate­
gorie dirigenti della Roma papale e dello Stato pontificio,
Noi siamo ora n mani vuote; né siamo più in grado di conferire a voi uffici, benefici, prlviiegi, vantaggi derivanti
dal Fordina mento d’uno Stato temporale, né siamo più in
grado di accogliere i vostri servizi inerenti ad un’amministrazlone civile. Ci sentiamo umanamente poveri dinanzi
a voi; nonostante la Nostra riconoscenza per la vostra
tradizionale fedeità e per le vostre volonterose prestazioni,
e nonostante la stima e l’affezione, che sempre nutriamo
per voi, non possiamo più profittare, corne un tempo, della
vostra profana collaborazione. Dlciamo questo con qualche
esitazione; ecco, con qualche disagio interiore, temendo dl
non essere, o dl non apparire abbastanza devoti alla tradizione, e abbastanza riconosccntl verso le vostre benemerenze. Ma cosl veramente non è.
E dovremmo anche aggiungere che oggi il Papato, tutto
assorbito nelie sue funzioni spirituali, si è prefissa un'attività apostolica, chc possiamo dire più ampia e nuova ri­
spetto a quella d’un tempo. La sua missione religiosa
prende forme c proporzioni, che non possono non modifica­
re quelle sue strutture protiche» chc i bisogni d’altri tempi
avevano suggerito essere opportune c necessarie. Il dovere
che incombe alla Santa Sede, di attendere al govemo della
Chiesa universale e di venire a colloquio apostolico col
mondo moderno, oggi agitato da rapide c profonde trasformazioni, la obbliga ad una visione realistica delle cose,
che le impone, anche dolorosamcnte tal vol ta, di sccverare
e di preferire nel suo rctagglo di istituzioni c di consuetudini
ciô chc è csscn/ziale e vitale, non già per dimcntlcarc, ma 196
per rinvigorirc i suoi ver! impegn· tradizionali.
4458

ΛΙ

PAULUS Vî, MOTU PROPRIO SACRAM LITURGIAM

1964 1.VN fi
b. 3157-3150

SACRA CO.NGR. RELIGIOSORUM - SECRETARIA STATUS

Π Concilio Ecumenlco, com’è noto, pone alia Chiesa
questo enorme problema delFagglornamento, che anche la
Santa Sede dovrà studiare per sè. E se questa provisione,
dei tutto impretisa e ipotetica per ora, imbarazza alquanto
Ia Nostra parola In questo pur tanto piano c cordiale incontro, ie espressloni con cui oggi Ci aprite e vostri animi
Cl ossicurano della vostra comprensione, e Ci garantlscono
che, mutati i tempi e modificata forse qualche forma estcriore dei vostri rapport! con la Santa Sede, resterâ costantc
e filiale Ia vostra adeslone alla Chiesa ed al Papa. Ne siamo
lietissimi; e vi assicuriamo che da parte Nostra non solo
rimarrà Inalterato 11 vincolo della Nostra benevolenza per
voi, ma anche questo si perferionerà, se potremo avere da
voi quel nuovo aiuto, quella nuova collaboratione, quella
nuova difesa, che oggi si chlama la testlmonianza cristiana
nella société, 1’apostolato catlollco nelle tante forme che
l'attività culturale, caritativa, organizzatlva, sociale c re­
ligiosa dclla Chiesa oggi offre alla buona volontà dei suoi
figli. SaperCl seguiti da vol come Pastori delle vostre anime
Ci sarà ora più utile e caro, che sapervi a Nol vicini come
vostri Sovranl temporali d'un tempo.
E di questa consolatione Nol già sperimentiamo la gencrositâ e la gentilezza, quando appunto vi scorgiamo comprensivi e solldall nei grandi momenti spirituali, che caratterizzano la vita della Chiesa in questo suo fascinoso
periodo. Conosclamo i! vostro interessamento per le grandi
celebrationi religiose e per 1 grandi awenimentl ecclesia­
stici dl questi anni, come ΓΑηηο Santo e ΓΑηηο Mariano,
i contain con il Corpo Diplomatlco accredltato presso la
Santa Sede e gli incontri cultural! al Circolo di Roma, e
cosl via. Un esempio preclaro di cotesta vostra filiale compenetrazlone nella vita dclla Santa Sede Ci è stato dato
durante 11 Nostro recente pellegrinaggio In Terra Santa,
dove avemmo la gioia dl scoprire che eravamo accompagnatl da alcunl dl vol, non facenll parte dei Nostro seguito
ufficlalc, i quali vollero, di loro Inizialiva e per loro devo­
tione, assodani spiritualmente a quelle Nostre ore di straordinario significato religioso: ne diamo loro sincero elogio.
Come vogliamo elogiare e incoraggiare il bene che vol
andate complendo Jn tante opere benefiche e religiose, che
dalla vostra esemplare adeslone e dalla vostra assidua partedpatione ricevono impulso generoso e edificazione confortatrice. Come vogliamo compiarcerCi dei fatto che an­
cora qualchc figlio e qualche figlla delle vostre storiche
197 Famlglie/ consacra la propria vita al Signore e si pone al
servizio religioso della Chiesa; anzi vorremmo che tale of­
ferte fosse più numerosa anche per 1’awenire, tanto è
significativa e pretiosa. Continuate cosl; perché se è vero
che il Nostro minlstero, come ora dlceva il Principe Co­
lonna, ê necessario per la salvezza dei mondo, In cui la
Prowidenza Cl ha destinati a vivere e ad operare, è vero
anche che tutti dobbiamo e posslamo contribui re all'incre­
mento dei regno di Dio nella nostra sodetà; c voi certo ben
più che altri.
E vi sia di Incitamento, di conforto c di premio, quasi
fortera dell’aluto e della ricompensa del Signore, ia Nostra
Benedltione Apostolica.

3157
1964 IAN 22.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART.·

Nova approbantur Statuta a Sororibus EXTERNO
Monialium Monasteriorum Carmelitarum SERVITIO
addictis servanda

Cum experientia et receattera documenta Pontificia
aperte ostenderint nonnulla perficienda esse in textu Sta­
tutorum de Sororibus externo monialium monasteriorum
Carmelitarum Discalceatarum servitio addictis, Apostoli­
cae Sedi nova redactio, ad normam Instructionis Sacrae
Congregationis de Religiosis 'Peculiaris Monialium· (LE
2977] confecta, habita ratione particularium exigentiarum
vitae contemplativae propriae praefatae familiae religiowe, sublecta est.
Sacra vero Congregatio Negotiis Religiosorum Sodalium
praeposita, maturo examine praemisso, In Plenario Con­
gressu propositum textam Statutorum attente perpendit
atque, pauci» Inductis mutationibus, approbandum esse
eensuit
Quapropter eadem Sacra Congregatio 'Statuta a Sorori­
bus externo Monialium Monasteriorum Carmelitarum Di­
scalceatarum servitio addictis servanda», prout continentur
In textu, cuius authenticum exemplar, lingua latina exa4459

1004 IAN 23-23

ratum, in Tabulario eiusdem Sacri Dicastcrli asservatur,
hoc Decreto approbat tad septennium·, experimenti gratia.
Contrariis quibuslibet non obstantibus. Datam Romae,
dic 22 Januarii A. D. 1964.—I. Card. Antoniutti, Pnd,
Paulus Philippe, O. P., n Secr.
•Prot N. 11930 62: AOCD 9 (1964) 21. VH· textam SuMoraas
AOCD 9 (1964) 22-37.

3158
1964

IAN

23.-SC

n. 3160

RELIGIOSORUM, NORMAE. PART.

(«talion! che le clrcostnnzc e Tnmblentc protrnnno suggerirr, ma premeltcndo sempre funzlonl llturglche odeguate
pntiche dl pictà, nel corso delle quali trovino posto apwvprüte esortaxlonl ni fedeli sul!'Importonza e suite bel­
lem delle vocazionl e sull’obbllgo chc a tutti incombe
di prtgare 11 Signore fervorosamente <ut mittat operarios
iamessem Suam» e di cooperare valldamcntc con fc Opere
destinate o tale nobilissimo scopo.
Ml è gradlto profittar dell'iocontro per confermarml, con
sens1 dl ben distinto ossequlo délia H. V. devotissimo nel
Signore.—1. Cord. Antoniutti, Pre/.

•Al PriM-do»Cbofereatiarura Suporiorura Majorum Institutorum
Prêt. N 1397: CpR 43 (1064) 147-148. Adn. Soxnln>rium
NQffl) 147-153.

Normae servandae in petitionibus

dispensationis λ
VOTIS PERPETUIS RELIGIOSORUM SANCTAE SkDI PORRECTIS

Bogotd, Febrero 4 de 1964
Mug Reverenda Padre: Me permito eo mun Icar a Su Rerertncia, para que lo ponga en conocimiento de lo» Superiore» M»·
yore» de esa Conferenda, que la Sagrada Congregadéa de
Religiosas, en Oflcio dei 23 de enero pasado enviado t etU
Nunc La tura Apostôllca, ha dado nuevas normas para la» pe­
titiones de dispensa de voto» perpetuos, dirigidas a la Santa
Sede.
Segûn estas normas, las petitiones de dispensa de cvtia
perpetuos deben contenen 1.· Peticidn escrita por el mismo re­
ligioso Intcresado. 2.· Algün informe dado nor el Soperior
competente, Otii para la resolucidn dei caso (edad dei religioso,
aAos que lleva de profesiôn, nombre y apellido secular, ofichi
qoe ha desempeftado, conducta observada). 3.· El «Visio
*
Bueno
de! Superior General respective. 4.· Pareccr dei Ordi­
nario del lugar donde reside el religioso interesado.
Aprovecho la oportunidad para saludar a S. R. y para con­
firma rme con sentimientos de especial estlmaclôn y apredo.—
José Paupini, Nundo Apostdlieo.

* Saporioribus VUioribus religi osorum, iuxta uodCcatioEca Nx&i
Ap te Columoii die 4 fob 1954. Prot. N. 3452, Secretario Coofero
tiae Superionsa Maiorum iactam: Vincuhnn 12 (1964) Π.

3159
1964 IAN 23.-SECR. STATUS - SC REL·, NOTIF. PART.·

Dies mun dialis

precum pro vocationibus sacerdota­
libus et religiosis fovendis celebranda statuitur
Dominica II post Pascha, a Bono Pastore nuncupata

Ho Tonore di portare alia Sua conosccnza che 1’Eminentisslmo Signor Cardinale Segretario di Stato di Sua
Santitâ, con venerato Officio n. 1397 dei 23 gennaio u. c.,
ha comanicato a questa Sacra Congregatione dei Religiosi
che 11 Santo Padre Si è benevolmente degnato di istitulre
la Giornata Mondiale di preghiere per le Vocazioni, da celebrarsi ogni anno per 1'incremento delle vocazionl sacer­
dotali e religiose.
Nel darne notitia a questo Sacro Dicastero ed, in pari
tempo, alla Sacra Congregazione dei Seminari e delle Unlversità degll Studl, 11 medesimo Eminenthslmo predsava
che:
1) la denominatione ufficlalc da adottarsl sla quella
anzldetta e cloè: Giornata Mondiale di preghiere per le
Vocazioni;
2) taie giornata sla unlca per tutte le vocazionl (allo
stato sacerdotale o a quello religioso, alla vita contempla­
tiva o a quella attiva);
3) nel determinare, di comune accordo, 1 dettaglf della
celebratione, le Sacre Congregationi interessate ne pongaco
in rülevo specialmcnte 11 caratterc c la finalità spirituale.
Questo Sacro Dicastero, nel trasincttcrc Ie citate au­
guste direttive, d’accordo con la Sacra Congregatione dei
Seminari e delle Université degli Studi —che, a sua volta,
ne Informerà gli Ecc.mi Ordinari locali cd I gruppl dl sua
compctenza— nutre la certczza che le Incessant! sollecitudinl pastorali del Vicario di Cristo, per un generoso sviluppo delle vocazioni, fondamentale conditione per la diffu­
sione dclla Chiesa nel mondo, non manchcranno di trovare
in Le! eco di profonda e favorcvole adeslone e In rispondenza
ai desideri del Santo Padre la più efficace realizzazlone in
tutte le case del Suo Istituto.
A tal fine, la detta Giornata —che quest’anno ricorrerà
I 12 aprile— dovrà essere prepare ta con ogni cura e ce­
lebrata con solemnità in quelle forme e con quelle mani-

3160
1964IAN 25.-PAULUS VI, MOT. PR. AAS 56 (1964) 139-144

Decernitur ut praescripta quaedam Constitutionis
di Sacra Liturgia a Concilio Oecumenico Vaticano II
probatae vigere incipiant

PAULUS PP. VI

Sacram liturgiam diligenter servari, excoli et, pro neceslitalf, Instaurari quantae curae semper fuerit Summi Pon­
tificibus Decessoribus Nostris, Noblsmetlpsls, et sacris Ec­
clesiae Pastoribus, tum plurima acta In lucem edita con­
firmant, quae nemo cognita non habet, tum vero Constitu­
tio de hac re agens, quam Concilium Oecumenicum Vati­
canum II, te sollemni sessione, die iv Decembris superioris
umi mdcccclxhi habita, summa assensione approbavit,
d Nos promulgari iusslmus ( LE 3141 ].
Quod profecto ex eo consequitur, quod in terrena Liturjia caelestem illam praegustando participamus, quae in
tanda civitate Jerusalem, ad quam peregrini tendimus, ce­
lebrator, ubi Christus est in dextera Dei sedens, sanctorum
minister et tabernaculi neri; cum omni militia caelestis exer­
citos hymnum gloriae Domino canimus; memoriam sancto­
rum venerantes partem aliquam et societatem cum lis spera­
mus; Salvatorem exspectamus Dominum nostrum lesum
Christum, donec ipse apparebit Dita nostra, et nos appare­
144 bimus cum ipso in gloria
/
Quo fit ut chrlstifidelium animi, ita Deum colentes, om­
nis sanctitatis principium et rationem, ad hanc adipiscen­
dam allidantur ac velutl Impellantur, evadantque, in ter­
restri hac peregrinatione, almae Sionis aemuli s
Has ob causas facile quivis intellegit, in hac rerum provinda, nihil Nos habere antiquius, quam ut sive christifideles, live praecipue sacerdotes, primum se penitus studio
dent Constitutionis, de qua dicimus, deinde animos suos
iam nunc componant ad praecepta eiusdem integra fide
facienda, cum vigere ea Incipient. Quam ob causam, cum
α Ipsa rei natura, quae ad cognitionem et vulgatlonem
legum liturglcarum pertinent, statim vigere necesse sit,
plane plurimum dioecesium Praesules hortamur ut, sacris
administris, dispensatoribus mysteriorum Dei3, adluvantibm, in eo elaborare nc morentur, ut sibi concrediti fideles,
pro sua quisque aetate, vitae condicione, Ingeniique cultu,
simul sacrae liturgiae vim virlutcmque intimam mente
condpiant, simul animo et corpore Ecclesiae ritus religio­
sissime participent4.
Quemadmodum inter omnes constat, plurimae Consti­
tutionis praeceptiones nequeunt intra breve temporis spa­
tium ad effectum adduci; utpotc cum antea sint ritus
Sdam recognoscendi et novi liturgie! libri apparandi.
>d opus ut ea qua par est sapientia et prudentia pera­
gatur, peculiarem condimus Commissionem, quam appel­
ant, cuius praecipuae erunt partes, ut ipsius Constitutio­
nis de sacra liturgia praecepta sancte perficienda curet.
Attamen, quoniam de Constitutionis normis certae quae-/
dim hinc iam peragi sane possunt, has re vera ut sine
cunctatione praestentur volumus, ne diutius chrlstlfideBum animi iis gratiae fructibus careant, qui inde exspec­
tantur.
Quapropter auctoritate Nostra apostolica atque motu
proprio praecipimus atque decernimus, ut a proxima Do­
minica prima Quadragesimae, hoc est a die xvi mensis
Februarii, hoc anno mdcccclxiv, cessante scilicet statuta
legis vacatione, ea quae sequuntur vigere incipiant.
lC&uid. it lacrt Lilurpa, n. 8 (LE 3x4»]. ’ Ex hymno ad Lauda, in
laU DtiiaPonn Ealauu. · Ctr. r Car. 4, x. · Cfr. ConslU. art. 19.

4461

4460

D Quod ad ea spectat, quae de liturgia institutione in
sacris Seminariis, in Sodalitatum religiosarum scholis, et
In theologicis, quas vocant, Facultatibus tradenda articu­
lis 15, 16, ct 17 praescribuntur, ita ibidem studiorum ra­
tiones ut iam nunc comparentur volumus, ut a proximo
anno scholari ca ordinate et diligenter praestentur.
II) Decernimus pariter ut, ex praescriptis art. 45 et
46, In singulis dioecesibus Consilium habeatur, cui sit man­
datum, ut, Episcopo moderante, res liturgica magis ma­
gisque pernoscatur et provehatur.
Qua super re opportune aliquando fiet, ut plures dioe­
ceses commune habeant Consilium.
Praeterea in quavis dioecesi, quantum fieri potest, duo
alia habeantur Consilia: alterum Musicae sacrae, alterum
Arti sacrae accurandae.
Quae tria Consilia In singula dioecesi non raro congruet,
ut in unum coalescant.
III) Item a die, quem supra statuimus, iussum vigere
volumus homiliae diebus dominicis et festis de praecepto
in .Missis habendae; ad normam art. 52.
IV) Eam art. 71 partem vim suam statim obtinere
statui/mus, ex qua Sacramentum Confirmationis, pro op­
portunitate, intra Missam, post lectionem Evangelii ct homiliam conferri potest.
V) Quod ad art. 78 attinet, Matrimonii Sacramentum
de more Intro Missam celebretur, post lectum Evangelium
ct habitam homiliam.
Quodsi Matrimonium sine Missa celebretur, quoad totus
huius Sacramenti ritus instauratus erit, haec serventur:
initio sacrae huius caerimoniae, post brevem habitam ad­
monitionem \ legantur lingua vernacula Epistula et Evan­
gelium e Missa pro Sponsis deprompta; ac deinde ea be­
nedictio Sponsis semper impertiatur, quae In Rituali Ro­
mano legitur tit. VIII, cap. III.
λ'Ι) Quamvis divini Officii ordo nondum sit, iuxta
art. 89, recognitus ct instauratus, tamen iam nunc iis qui
chori obligatione non astringuntur facultatem facimus, ut,
cessante legis vacatione, Horam Primam omittere possint,
et ex ceteris Horis minoribus illam eligere, quae diei mo­
mento magis congruat.
Quod dum concedimus, plane confidimus fore ut sacro’
nim administri adeo de sul animi pietate nihil remittant·
ut, si sacerdotalis officii sui munera unius Dei amore dili­
genter obierint, putandi sint mente cum eo coniuncti to­
tum diem traducere.
VII) Quod ad idem Officium divinum pertinet, In ca­
sibus singularibus et de iusta causa, Ordinarii possunt sub­
ditos suos obligatione Officii recitandi ex toto vel ex parte
solvere, aut hanc cum alia commutare ·.
VIII) De eadem divini Officii recitatione declaramus,
cuius/vis Instituti Sodales, religiosam perfectionem profitentes, qui, propter suas leges, vel aliquas divini Officii
partes, vel parvum aliquod Officium, instar divini Officii
compositum riteque approbatum, recitent, eos publice cum
Ecclesia precari putandos esse 7.
IX) Quoniam vero ex Constit. art. 101, iis, qui divinum
Officium recitare obstringuntur, aliter aliis facultas fit,
pro latina, usurpandi linguam vernaculam, opportunum
ducimus significare, varias huiusmodi populares interpre­
tationes, a competente auctoritate ecclesiastica territoriali
conficiendas et approbandas esse, ad nonnam art. 36, §§ 3
et 4; acta vero huius auctoritatis, ad normam eiusdem ar­
ticuli 36, § 3, ab Apostolica Sede esse rite probanda seu
confirmanda. Quod ut semper servetur praescribimus, quo­
ties liturgicus quidam textus latinus a legitima, quam di­
ximus, auctoritate in linguam vernaculam convertetur.
X) Quandoquidem ex hac Constitutione (art. 22, f 2)
moderatio rei hturgicae, intra statutos limites, penes est
etiam competentes varii generis territoriales Episcoporum
coetus legitime constitutos, hos interim nationales, ut aiunt,
esse debere decernimus.
In his vero coetibus nationalibus, praeter Episcopos residentiales, cx iure ii intersunt ct suffragium ferunt, de
quibus in Can. 292 C. I. C.; sed ad eosdem etiam Episcopi
Coadiutores et Auxiliares vocari possunt.
In quibus coetibus, ad legitima ferenda decreta, duae
ex tribus suffragiorum secretorum partes requiruntur.
XI) Ad extremum, id ut animadvertatur volumus,
)raeter/ ea quae Nostris hisce Litteris Apostolicis in re
iturgica vel immutavimus, vel ante statutum tempus ef­
fici mandavimus, sacrae liturgiae moderationem penes Ec-

f

• Cfr. Condit. Art 35, { 3.

· Cfr. Cciuh/. arL 97.

» Cfr. CvnxtU. arL 98.
4462

SUPREMA CONGREGATIO SANCTI OFFICI Î

η. 3161-3162

clesfac dumtaxat auctoritatem esse: hoc est, penes ApostoUeam hanc Sedem, et, ad nonnam turis, penes Episcopum;
atque idcirco nemini omnino alii, ne sacerdoti quidem,
licere quidquam in re lllurglca vel addere, vel demere, vel
mutare1.
Quaecumque a Nobis hisce Litteris motu proprio dotis
decreta sunt ea omnia firma ac rata esse iubemus, contra­
riis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die xxv mensis lanuarii, In festo Conversionis S. Pauli Apostoli, anno mdcccclxtv,
Pontificatus Nostri I.—-Paulus Pp. VI.
1 Cfr. CmU. art. 22, f t, ct 22, f 3.

Ada. C. BRAGA ia EL 79 (1W4) 402-405: E. F. REGATIUO in Sal
terne 32 (1964) 17Ô-1B5; C. ROMANO in Pal. clero 43 (1P64) 561-566.

3161
1964 1AN 28.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
Ix CASÜ VASECT0M1AE BILATERALIS, MATRIMONIUM NEQUIT
DECLARARI NULLUM EX CAPITE IMPOTENTIAE

a) Ex Aedibui S. OHieii, die 28 Unuarii 1964-

Exahe ac Rtvihe Domine, Rite pervenerunt ad S. Of­
ficium acta processus In causa assertae nullitatls matrimo­
nii S. H. ob Impotentiam.
Actis maturo examini sublectis, cxpletlsque omnibus in
caso explendis, ΕΛΙ ac Revmi Patres huius Supremae
S. C. In Coetu plenario diei 22 Januarii 1964 decreverunt:
«matrimonium non potest declarari nullum ex capite Im­
potentiae; hac decisione non excluditur possibilitas in­
struendi processum ex alio capite (v. g. ob exclusionem
boni prolis)».
Hanc occasionem nactus Impensos aestimationis meae
sensus Tibi pando permanens Excellentiae Tuae Revdiae
addictissimus.—A. Card. Ottavuni, See,

bj Ex Aedibui S. Officii, die 25 martli 1964.
Exahe ac Renne Domine, Litteris die februarii a. d. da­
tis, Excellentia Tua Revma postulavit quibus de causis
hacc Suprema decrevit matrimonium S. H. non posse decla­
rari nullum ex capite Impotentiae.
Ad rem notum facio E. T. Revmae hanc Supremam S. C.
tulisse tale decretum innixam super decisione anni 1935
ab eadem S. C. editam, scilicet; matrimonium non esse
Impediendum quando agitur de vasectomia bilaterali.
Quoad alia ab E. T. proposita, S. C. non opportunum
duxit aliquid decernere cum de his adhuc inter mo rails tas
et juris peritos non una sit sententia.
Hanc occasionem nactus impensos aestimationis meae
sensus Tibi pando permanens Excellentiae Tuae Revmae
addictissimus.—A. Card. Ottavlani, Secr.
♦ Ordfasrb V>7ona«3ti. Prot. N. 1406,62.· Jrât 25 (1956) 301-333:
BOUSCA?.D< VL p. 617418.

1604 ΙΛ.Ν 28-FE1J d

indagatione nc prudenti iudlclo prnehabitls. Ipsorum
Sacerdotum spirituali bono consulatur, Ita tamen ut coeli­
batus sacerdotalis magis corroboretur atque sua iotezritate refulgeat.

Itaque omnibus Eihis ac Excihls locorum Ordinariis
atque Moderatoribus Generalibus Familiarum Religio­
sarum, adnexum huic documento ^Quaest lanarium· mittitur,
quo Ipsi, post correptionem paternam adhibitam effecto
tamen non sequuto, utentur ad omnia elementa collift&h
necessaria et utilia ad perficiendos processus de Sacer­
dotibus lapsis apud supra dictam Commissionem in S.
Officio, quae enixe ct expedite adlaborabit ad causasrile
perpendendas ct solvendas.

Ast Summus Pontifex magnopere exoptat ut, quanta n
possibile est, defectionum ac praevaricationum causae et
occasiones radicitus evellantur, dlllgentiori adhibita curi
tum in candidatis ad Sacerdotium seligendis, tum In
eorum vocatione provehenda atque conscientia de castitatis
ac coelibatus pondere et pulchritudine mature effornunda,
tum denique in iunioribus Levitis sedulo vigilandis el
adiuvandls in sacro animarum ministerio. Quà de causa,
praeter ea quae de hac rc Sacris Congregationibus de Se­
minariis ac de Religiosis decernenda competunt, Ipsi
Ordinarii et Moderatores Generales severius examen dispo­
nent circa candidatorum ad Sacerdotium sive physicam
sanitatem (peritorum etiam sententia rogata), sive indo­
lem, praesertim projxmsioncm od castam vitam ducendam,
sive tandem vocationem. Item maxima sollicitudo adhi­
benda erit ad aptos Seminariorum Superiores eligendos,
praesertim spiritus Moderatores, qui non facili Indulgeanl
educandi methodo, sed criteriis ct supernatural Ibus el
naturalibus, iuxta sanae psychologiae ac paedagogiac
nonnas, sacrae Juventae in sortem Domini vocatae dif­
ficultatibus, discriminibus, votis vigil i prudentia el efficaci
adiuvamlr.e occurrant.
Praeterea idem Summus Pontifex, paterna miseratione
compulsus et plurium Eiiiorum et Excihorum Patrum
Oecumenld Concilii Vaticani II precibus et votis obse­
cundans, disponere dignatus est ut Commissio S. Olficii
casus etiam perpendat illorum Sacerdotum, qui bmdiu in
concubinatu vel in attentato matrimonio civili venantor,
quorumque aetas satis provecta est ac vera conditio vix
nota. Huiusmodi casus Commissio illa, proponentibus
Ordinariis necnon Moderatoribus Generalibus, suscipiet
atque, facto verbo cum Sanctissimo, iisdem Ordinariis
facultatem communicabit adsistendi talium Sacerdotum
matrimonio conscientiae, quod quidem matrimonium co­
ram Ipso loci Ordinario sine testibus et notario erit cele­
brandum cuiusque acta in secreto Curiae tabulario erunt
asservanda et S. Officio notlficandx
Ita fiet ut devii Sacerdotes» qui cum sua familia hac­
tenas male conversati sunt, deinceps, gratia divina auxiliante, conscientiae pace recuperata et expiandi studio
humiliter concepto, vitam Christiane ducant.
Hae autem benignae Suinmi Pontificis providentiae
cum locorum Ordinatiis ct familiarum religiosarum Mo­
deratoribus Generalibus tantummodo communicantur, qui
caule ac prudenter iisdem utentur, graviter onerata eorum
conscientia de secreto servando.
Romae, ex aedibus S. Officii, die 2 februarii a mcmlxiv.
Card. A. Ottaviani, secretorius S. Of/lcll. P. Parente,
Adsessor.

3162
1964 FEB 2.-SC S. OFFICII, NORMAE. PART.·
Litterae circulares et normae ad causas parandas
de sacra Ordinatione eiusdbmqub oneribus
L-Omnibus Em.mls et Exc.mis locorum Ordinariis atque
familiarum religiosarum Moderatoribus generalibus

Sanctissimus D. N. D. Paulus Divina Providentia Par*a VI, vehementer sollicitus de sacro coelibatu luendo et
mmaculate servando, anxius tamen de Illorum sorte,
qui propriam sacerdotalem dignitatem et sacroe Ordina­
tionis onera neglexerunt, eousque Interdum devenientes
ut sese mulieribus devincirent —quandoque etiam matri­
monio civili, quod dicunt, attentato—, constituere digna­
tus est lo Suprema Sacra Congregatione S. Officii specia­
lem Commissionem, cui posthac munus exclusivum com­
petit examini sublclendl omnes ac singulas casus de sacra
Ordinatione el adnexis oneribus (causis non exceptis de
quibus In can. 214 C. 1. C.), hoc nimirum fine ut, sedula

4463

IL—Normae ad causas parandas de S. Ordinatione
eiusque oneribus

L

EXAMEN ACTORIS

In Dei nomine. Arnen.

Anno Domini... mense..., dic..., horo..., in urbe..., in
aedibus... coram R. D. N., ludice subdclegato, adstantlbus
R. D. N., defensore sacrae ordinationis, ct infrascripto
actuario, comparuit D. N., actor in causa receptae sacrae
ordinationis, pro hac die ct hora rite citatus.
ludex eumdem in primis monet, quod in re tanti pon­
deris, quoties ca quae adducuntur haud veritati sunt
consentanea, declaratio nullitatls onerum huic ordinationi
adnexorum taliter obtenta, nullum sortitur effectum;
deinde iusiurandum ab actore petit et accipit Iuxta modum
et formulam praescriptam.
Deinceps, postulante defensore sacrae ordinationis, ludex
schedam, quam idem defensor clausam exhibuerat, conti-

4464

SUPREMA CONGREGATIO SANCTI OFFICII

|96i FEB S

MDkm Interrogatoria oratori proponenda, reserat, et
lUUm procedit, iuxta eadem Interrogatoria, ad examen
Ktorii, qui ad singulas quaestiones respondet cx ordine,
ct sequitur.
Interrogati on es g e ner ales

ludex actorem interrogat circa suum nomen, cognomen,
tomen parentum, aetatem, conditionem familiae, dloecesiin
vel religionem, cui inscriptus est, domicilium (urbem, viam,
praeciam), el locum hodiernae commorationis.
Tum ludex mandat actuario ut legat, nro norma actoris,
nomina lodicis et ministrorum tribunalis.
Deinde prosequitur:

Interrogationes particulares actori faciendae

I. Utrum confirmet necne supplicem exhibitum libel­
lum in singulis partibus.
1 Ublnam studia peregerit, ct an in Seminarium In­
gressus sit Ubera voluntate; qua aetate, quo tempore,
quamdlu In Ipso permanserit, ct nn propositum revera
haud habuerit statum clericalem ineundi.
3. Quaenam fuerit causa incitamentorum, saevitiarum,
vel coactionis pro eodem clericali amplectendo statu, et a
quibus Incitamenta, saevitias, vel coactionem passus sit.
4. Quinam fuerint specifici actus corumdem incita­
mentorum et coactionis, praesertim tempore proximo
sacrae ordinationi. Quisnam praesens fuit.
5. Quaenam indoles parentum et sua.
6. Quaenam ipse peregerit ut coactionem vitaret per
«, el an opera aliorum ad hunc finem sit usus, et quinam
isti sint.
7. Num in Seminatio degens, studiis theologallbus
libenter operam dederit ct an fuerit impeditus quominus
alia studia perageret, et □ quibus.
8. Num sive in Seminario sive extra defectum suae
voluntatis pro suscipiendis sacris ordinibus, vel aversionem
patefecerit, quando et quibus.
9. An ipse, deficiente voluntate sacros suscipiendi or­
dines, Id Seminarii Superioribus, Ordinario, vel spiritus
moderatori (qui tamen eius confessorius non fuerit) mani­
festaverit, et quatenus negative, cur suam contrariam
voluntatem ei non significaverit: quinam iste fuerit.
10. Num Ipsi nota fuerint ante sacrorum ordinum
susceptionem onera eis inhaerentia, ac praecipue quae
coelibatus lex vigeat.
Num tractatus de castitate eidem explicatus fuerit et
quando.
II. Num castitatem servaverit inde a prima pueritia.
12. Quot difficultates magistro spiritus, rectori, ma­
gistro novitlonim, Superioribus in genere manifestaverit.
Quaenom consilia receperit. Num servaverit.
14. Quacnam Seminarii condicio, speciatim perdurante
cursu theologico; quaenam morum disciplina; quinam pie­
tatis spiritus; quacnam Superiorum prudentia ac sollicitu­
do In alumnis rite formandis.
15. Num morbum atavicum patiatur; cuius generis.
Nam medicorum Judicium requisiverlt. Quaenam personae
In familia huiusmodi hereditarios morbos patiantur.
16. Num anomalias sexuales expertus sit; cuius generis;
quindo ceperint. Quid ad huiusmodi anomalias medi­
candas fecerit.
17. Quando accesserit ad sacrum ordinem subdiaco^
natui et presbyteratus; qualem revera interlus habuerit
animum in actu sacrae ordinationis; et an communis
facunditatis tunc particeps fuerit.
18. An officium recitaverit divinum, et Missam cele­
braverit, vel etiam alio modo sacrum ministerium excr­
eo erit.
19. Num contentiones adfuerint, et quales in specie,
Inter Ipsum et parentes, aliosque, qui eum Impellere po­
tuerint ad suscipiendos sacros ordines, et num notae in
loco ubi idem degebat, ct quinam sint qui eas confirmare
valeant.
2Û. Quomodo sese gesserit post sacerdotium initum,
et quae ministerii officia peregerit, quoties, quomodo,
quanto tempore, et quibus in locis.
21. Num sacri ministerii exercitio rata habere sacrae
ordinationis onera intenderit. An sibi praesto sint docu­
menta exhibenda, uti litterae a parentibus vel ab aliis
scriptae ante susceptos sacros ordines, ad confirmandam

4455

η. 3102

Illatam coactionem, vel coactionis defectum, vel morbum
atavicum etc.
22. Quosnam alios testes Ipse praeter exhibitos in
elencho inducat sive consanguineos, sive affines, sive fa­
miliares. vel extraneos, qui de cunctis clrcunstantils
certiores facti tempore non suspecto, plene et sincere
referre possint.
23. An unquam contra sacram ordinationem et huius
adnexa onera reclamaverit; et unde factum sit ut causae
introductionem aut continuationem ad haec usque tem­
pora distulerit.
(Exinde contestationes peragendae, si opus erit, inter
ea quae actor asseruit, atque illa quae ipse in supplici
libello retulit).
Absoluto examine, de mandato ludlcis integre depositio
clara voce legitur actori, et ludex eumdem interrogat an
habeat aliquid addendum, supprimendum, corrigendum,
variandum.
Dein petitur ut praestetur Iusiurandum de veritate
dictorum et dc secreto servando, iuxta formam.
Ac, praestito lurelurando, subscribunt actor, ludex,
Defensor Vinculi et Actuarius.
N., Ador. N., ludex instrudor. N., Defe ruor s, Ordina­
tionis. N., Actuarius.
(Adnotatlo.—Quoties alicuius sacerdotis sacra peracta sit
ordinatio post Instrudlonem, quae a Sacre Congregatione
de Sacramentis edita fuit 27 Dec. 1930 [LE 1004), idemque
contendat se graoi coadum metu sacras suscepisse ordines,
ea ordinato erunt obiicienda, quae de pandita ab ipso vo­
luntate iurata d scripta dedaratione confirmavit. Ii pariter
erunt interrogandi, qui examinibus adfuere, iudiciumque
pro sacra adoris ordinatione emiserunt).
Iusiurandum de

veritate dictorum
SERVANDO

et

de secreto

Ego N. iuro me solam ac totam veritatem dixisse,et
nunquam, antequam praesens causa penitus absolvatur,
evulgaturum sive propositas interrogationes, sive respon­
siones datas. Sic me Deus adiuvet, etc.
Iusiurandum

ab interprete praestandum

Ego N., a Revriio ludice in processu super nullitate
sacrae ordinationis vel onerum eidem inhaerentium sacer­
doti N. N. deputatus interpres, iuro me dictum munus
fideliter impleturum, acta et documenta processus de
verbo ad verbum diligenter et adamusslm reddendo, ac
simul secretum de omnibus quae in processu acceperim,
servaturum. Sic me Deus adiuvet, etc.
IL

IUDICIALE EXAMEN

PARENTUM

ACTORIS

(Cum praeterea super iis, quae actor in suo examine deposuit, sit ex testibus, quas Index satis instrudas reputaperit, percontandum, ut exinde illius assertiones aut confir­
ment, aut corrigant, aut respuant, referantque utrum facta
asserta sibi sini nota, formali examini, adstante sacrae or­
dinationis defensore, erunt sibi sublidendi, atque in primis
parentes et affines adoris, a quibus haec erunt exquirenda,
praehabito iuramento ac delato monito, de quo in Appen­
dice η. I ).
1.Interrogandus pater, vel mater, circa nomen, cog­
nomen, originem, aetatem, religionem, conditionem fa­
miliae, et domicilium.
2.Quot filios et filias genuerint: quae fuerit Indoles
actoris et quae exstiterit eius propensio ad clericalem Ineun­
dam vitam.
3. Num ipsi eum Impulerint ad eumdem finem ut Se­
minarium vel Institutum religiosum ingrederetur, quemvis
contrariam suam voluntatem patefecerit.
4. Quomodo Ipsum illexerint ut sacrae theologiae stu­
diis incumberet, et ad sacros ordines accederet.
5. Quaenam fuerint adhibitae ab ipsis sollicitationes,
instigationes, vel minae, ct quoties: an istae usque ad
sacram ordinationem fuerint productae.
6. Num ipsi aliorum etiam operam adhibuerint ad
flectendam filii voluntatem pro ineundo sacerdotio; qui­
nam exstent; et quaenam ad hunc finem experti sint.
7. Num certiores facti fuerint ab aliquo de voluntatis
defectu filii, et quinam hl sint; an pertinaciter Impulerint
eum; an a filio scriptis de voluntatis carentia edocti fuerint;
an eadem servent, quo casu ea exhibeant.
4460

n. 3162

SUPREMA CONGREGATIO SANCTI OFFICII

8. Num Ipsi Seminarii superiores vel ipsum Episcopum
sollidtare studuerint et quomodo, ut filius in sacerdotium
reciperetur; et an sciant excommunicatione ipso facto
plecti eos, qui quoquo modo filios ad sacros ordines susci­
piendos cogant iuxta can. 2352.
9. Num sacra properante ordinatione filius contrariam
suam voluntatem manifestaverit et quomodo.
10. Num eidem renuenti ad sacros ordines accedere
restiterint et quomodo.
11. Num profano more vitam gesserit ante ordlnationem.
12. Num aljquam pravam consuetudinem fovere ausus
sit.
13. An in familia infirmitatis alicuius indicia sive men­
tis sive pravorum morum adfuerint, atque an aliquid
adsit, quod atavismum redoleat.
14. Quaenam ipse in sacra ordinatione signa prae­
buerit, an scilicet laetitiae vel displicentiae; et quaenam
Indicia pariter ostenderit post peracta primitus solemnia,
laetantibus aliis.
15. Num ipse postea, susceptis sacris ordinibus, ac­
quieverit, vel negllgens in sacro ministerio exercendo ex­
stiterit, Missam litare vel officium recitare omittens, atque
aversionem in his ostenderit
16. Num profano more vitam degere coeperit, aliisque
studiis incubuerit, post sacerdotium susceptum.
17. Num Ipsi minas eidem ante sacrorum ordinum
susceptionem illatas, videlicet exheredationis, derelictionis,
electionis e domo et eiusmodi, exsecutioni mandaverint
vel exsecutioni mandare Intenderint.
18. Num pravam aliquam consuetudinem fovere coe­
perit ordinatus post sacram ordinationem susceptam, et
usque dum sacerdotio permanserit.
19. Num sacrum ministerium exercuerit timore ip­
sorum pressus, quomodo, et quanto tempore.
20. (Heic contestationes, si opus fuerit, peragendae
erunt inter ea quae actor asseruit, atque illa quae a paren­
tibus fuere prolata, si dissona ipsorum testimonia ap­
pareant).
21. An ordinum sacrorum exercitio ratam Ipse habere
intenderit sacram ordinationem; et cur in eodem exercitio
perrexerit.
22. His absolutis interrogationibus, ad plene suum
absolvendum munus, ali is Iudex ex officio interrogationes
peragat, ab expletis responsionibus eruendas.
Absoluto examine, dc. uti in η. I.
(Praeter testes ab actore inductos, necesse prorsus est
alios ex officio induci.
Alligentur litterae testimoniales, quae obtentae sint
circa testium excutiendorum fidem el probitatem.
Flant schedae citat oriae, uti In causis matrimonalibus,
mutatis mutandis, et similiter fiat intimatio).

10β4 FEB 2

8.An in Seminario degens actor, pietatis Indicia exhi­
buerit et ad sacram confessionem ct sacram Synaxlm saepe
et devote accesserit.
9. Num ad sacros peragendos ritus se proclivem exhi­
buerit.
10. Quibus potissimum studiis in Seminario fuerit de­
ditus; num inhonestos sermones proferre solitus fuerit.
11. Num ad sacra exercenda ministeria alienum se
praebuerit, et contrariam voluntatem ostenderit In susci­
piendis sacris ordinibus.
12. Quacnam ipse peregerit ut eos vitaret.
13. Num in Seminario commorans demissionem et
obsequium superioribus exhibuerit.
14. Num familiaritates inhonestas foverit, scripta
exaraverit minus honestati consona, et clericalem habitum
invite gestare visus sit.
15. Num pravis perlegendis libris fuerit deditus, sa­
craque studia neglexerit seu fastidiverit.
16. Num, in loquendo, de Ecclesia eiusque doctrina ac
de ipsius rectoribus detraxerit.
17. Num in Seminario punitionibus ob pravam ipsius
agendi rationem fuerit affectus; vel alios ad prava illexerit.
18. Num ad profana capienda oblectamenta se pronum
manifestaverit, iis posthabitis, quae ad pietatem fovendam
inserviunt.
19. Quaenam sit publica de ipsius vocatione opinio.
20. Num per se vel ab aliis testis sciverit parentes eum
ad sacerdotium ineundum coëgisse, quando, quanam de
causa, et quinam hi sint.
et
21. An circumstantias noscat de illata coactione
quaenam fuerint.
ut
22.An revera parentes talis fuerint severitatis,
merito timeri posset Ipsos minas esse exsecuturos, et an
actor indolis aoeo timidae et pusillanimis exstiterit, ut
eiusmodi minis aut saevitiis deterritus, ad sacros ordines,
gravi metu coactus, accesserit, quin eas vitare potuerit
An morbi atavici in familia exstiterint.
23. An ordinationis sacrae tempore ipsum moercnlem
aspexerit et quomodo.
24. An ex Ipso sciverit ante sacram ordinationem
eundem fore huic consensum suum denegaturum.
25. An In sacra ordinatione vel ea expicta, iucundllatls vel moestitlae indicia praebuerit.
26. An testis quaedam habeat documenta scripta eius­
modi coactionem onerumque ratihabitionem confirmantia
et an sciat revera actorem per exercitium ordinis tacite
voluisse obligationibus clericalibus se subiicere.
27. Quaenam sit modo agendi ratio actoris.
(Exinde Index integram depositionem peractam ab
actore, qui testem induxit, eidem testi legi lubeat ac
petat):
28. An asserta In ea depositioni veritati respondere in
omnibus censeat, utrum eadem ex scientia propria perspec­
III. IUDICIALE EXAMEN TESTIS N.,
ta habeat, an potius ex suggestione actoris et utrum facta
ab eo asserta sint nota aliis, et quinam hi sint.
AB ACTORE INDUCTI
29. An testis habeat aliquid addendum, supprimendum,
Sessio...
corrigendum, variandum.
30. Iudex testi alias interrogationes praeter supra
Servantur formae ut pro examine actoris. Iudex testi
allatas proponere poterit, si rerum adiuncta id requirant.
defert monitum, de quo In Appendice η. I, ac iuslurandum,
iuxta formulam statutam, ct reserat schedam exhibitam
(Quod si Indici non videatur opportunum integram legi
clausam a defensore, ct continentem interrogatoria, quae
actoris depositionem, se gerat Iuxta Regulas a S. Congr.
deinde proponit.
de Sacramentis a. 1931 datas, n. 51, § 2) [LE 1032].
1. Testis Interrogatur circa nomen, cognomen, nomen
Dein testi leguntur depositiones ab ipso viva voce
Sarentum, originem, aetatem, religionem, conditionem,
prolatae, quas actuarius scripto redegit, ac ulterius rogatur.
omlcillum (urbem, viam, paroeciam), locum hodiernae
31. An haec relatio responsione redditas plene com­
commorationis.
plectatur.
2. An sit consanguineus vel affinis actoris, et quo gradu.
32. Petitur ut praestetur iuslurandum de veritate dic­
3. Quo ex tempore, qua occasione et quomodo noverit
torum et de secreto servando, iuxta formam.
actorem.
Ac praestito lureiurando, subscribunt testis, iudex, de­
4. Quacnam sit ipsius indoles et an mereatur fidem In
fensor sacrae ordinationis et actuarius.
lis quae Ipse protulit.
N., Testis. N., Iudex instructor. N., Defensor s. Ordina­
5. Quinam fuerint mores eiusdem el propensiones ad
tionis. N., Actuarius.
studia.
(Simili modo agendum est quoad ceteros testes qui
6. Nam ab eo edoctus fuerit, et quando. Ipsum coactio­
producuntur
vel ad Instantiam actoris, vel ex officio,
nem α parentibus vel ab alll
*
passum esse.
praesertim si in instructione processus appareat adesse
7. An parente
*
*
oratori
noverit, horum conditionem,
aliquem vel allmios de re bene edoctos: tunc enim Iudex
artem quam exercent et exploratam habuerit eorum
eos citari curabit ut examini sublidantur, eadem servata
methodo).
indolem ct agendi rationem erga actorem.

SACRA CONGREGATIO STUDIORUM - SANCTI OFFICII

196-1 FEB 2-0

IV.

ORALE EXAMEN PERITI

Anno, etc., coram ludlcl, etc., odstantibus, etc., compinilt D. N., etc. (ut in aliis sessionibus).
Iudex Instructor, perito defert monitum, dc quo in
Appendice η. I, iuslurandum de veritate dicenda ct dc
secreto servando, ac dein reserat schedam obsignationis,
tbi continentur articuli concinnati a defensore sacrae
ordinationis, quos iste praesertim eruerit cx relationibus
ib iisdem peritis scripto antea exhibitis, Iuxta generales
et peculiares circumstantias el difficultates, quae In actu
inspectionis sunt quidem animadvertendae.
Praemissis Interrogationibus generalibus, Iudex articulos
perito defert, qui esse poterunt ut Infra, quibus cx officio
illos, prout casus ferat, adlccrc debet, attentis etiam dubiis
d ambiguitatibus, quae cx ipso Interrogatorio emerserint.
1. An perito aliqua sil necessitudo cum actore.
2. Quonam tempore et quomodo eum noverit.
3. An confirmet per omnes partes relationem, quam
de medicali examine scripto exaravit.
4. An in eadem relatione aliquid addendum habeat,
rei corrigendum, vel mutandum.
5. An peritas tum physicum examen tum etiam rela­
tionem, seorsim ab altero perito, si exstet confecerit.
6. Quanam via et ratione peritus in peragendo medi­
cali examine processerit.
7. An actor aliquo morbo hereditario vel defectu la­
boraverit, qui Influxum habere potuerit in errata electione
status; et utrum curari queat, an non.
8. Quidnam peritus perspexerit de actoris tempera­
mento et de statu psychico.
9. (Si casus /erat); Quomodo conciliari possit sententia
periti cum contraria opinione alterius periti vel doctoris.
(Nota.—Relationes a medicis confectas Iudex alterius
peritiorls examini subiicere poterit, si id opportunum
existimaverit).
10.An, praemissa lectione depositionis, peritus aliquid
habeat addendum, delendum, corrigendum, vel mutandum.
Praestito iureiurando de veritate dictorum et de secreto
servando, sequuntur subscriptiones, ut de more.
Absoluta processus instructione, Iudex, nisi opportunum
duxerit actorem vel alium e testibus ad novum examen
revocare contestationes peragendi causa, alliget In pro­
cessu informationes parochi aut alterius idoneae personae
attestationem de fide, quam actor et singuli testes merentur.

APPENDIX
Monitum

Illud alte Insidere debet in animo ludicis et testium ac
praesertim partis declarationem nullitatis sacrae ordina­
tionis vel onerum eidem inhaerentium postulantis, vide­
licet, sl res aliter se habeat ac ab actore asseritur, idest
si sacra ordinatio aut onera eidem adnexa in suo robore
ic firmitate consistant, et veritas in processu non dete­
gitur vel ex culpa aut oscitantia tribunalis, vel ex fraude
aut desidia partis et testium, declarationem nullitalis forte
pronuntiatam, utpote suo fundamento destitutam, nullius
au oalorir. quodsi nihilominus actor audeat se sacro
vinculo solutum existimare atque ad saecularia vota
transire, bene perspectum habeat se sacrilegiorum ac
censurarum paene Inextricabilibus vinculis Implicari. Hoc
proinde est sollemniter praemonendum ab ipso ExcrTio
Episcopo (sl ipse processum peragat, secus a luaice instruc­
tore) antequam iuslurandum praestetur, et animo reputan­
dum ab omnibus, qui In his causis partem habent, praecipue
eo momento quo a parte, a testibus, a peritis, respective,
redduntur luratae responsiones, attestationes, relationes.

nentissimum Cardinalem a publicis Ecclesiae negotiis huic
Sacrae Congregationi de Seminariis et Studiorum Univer­
sitatibus, per litteras n. 13971 die 23 ianuarii datas, signi­
ficasse Paulum VI P. M. fel. regn. benigno animo instituisse
«Diem M undtalem Precum pro Vocationibus
,
*
qui dies quo­
tannis celebrandus est secunda Dominica post Pascha, quae
a Bono Pastore nuncupatur [LE 3159].
Lactum hunc nuntium cum Nostra et Sacra de Religiosis
Congregatione communicans, idem Eminentissimus Car­
dinalis addebat placuisse Pontifici institutionem huius
«Diei Mundialis
*
quibusdam clausulis definire; videlicet:
1) ut eadem publice denominetur. «Dies Mundialis
Precum pro Vocationibus
;*
2) ut haec Dies sit unica pro Vocationibus Sacerdotali­
bus et Religiosis, ct celebretur secunda die Dominica post
Pascha, quae a Bono Pastore nuncupatur;
3)ut competentes Sacrae Congregationes, in singulis
celebrationis adiunctis communi consensu definiendis, spi­
ritualem eius naturam et finem peculiari cura significent.
Hoc Igitur Sacrum DIcasterium, dum omnibus locorum
Ordinariis has Augusti Pontificis voluntates renuntiat, una
cum Sacra Congregatione de Religiosis —miae interim idem
facit cum omnibus Religiosorum Institutis sibi sublectis—
quaedam optat illustrare huius celebrationis elementa, quae
peculiari consideratione digna esse videntur
1) «Die *
Mundialis institutio comprobat constantem
sollicitudinem pastoralem Summi Pontificis in provehen­
dis augendisque sacris Vocationibus ad Sacerdotium Vi­
tamque Religiosam, quae praecipua exstant condicio ad
felicem Ecclesiae propagationem confirmationemque in
quavis orbis plaga;
2) huius «Diei *
Mundialis celebratio, diu multumque
a Dioecesium Pastoribus et a Moderatoribus sodalibusque
Institutorum Religiosorum expetita, propria natura fine­
que spirituali insignita esse debebit: tamquam universalis
nempe Imploratio ad Deum, divini cuiusque doni dispen­
satorem, innixa in Christo, Summo et Aeterno Sacerdote,
in B. Virgine Maria, Cleri Religiosorumque Regina et Ma­
tre; hoc autem impensiore studio a christifidellbus, iunio­
ribus praesertim, flet, sl probe edocti antea fuerint de di­
vinis veritatibus, quae Sacerdotium Vitamque Religiosam
spectant. Sic «Dies *
Mundialis vere digne que Summi Pon­
tificis mentem exsequetur; sic meritum dabit animarum
Pastoribus solacium, fideles Christianos ad pietatem divi­
nique cultus studium vere excitabit, praestabit denique
Ecclesiae ingens beneficium;
3) cum huiusmodi dies, sacris provehendis Vocationi­
bus destinati, iam diversis anni temporibus pro singulis
gentibus vel Dioecesibus celebrentur; et prope adsit tempus
primae agendae «Diei *
,
Mundialis
quae hoc decurrente anno
incidit in Dominicam 12 Aprilis, poterunt Exemi loco­
rum Ordinarii prudenter non modo debitos celebrationis
gradus servare pro locorum consuetudinibus; sed etiam
ita res disponere ut «Diei *
Mundialis celebratio alias lau­
dabiles loci industrias non tollat, quae cx consuetudine di­
cantur iuvando Dioecesis Seminario.

Pergratum autem huic Sacrae Congregationi erit sl Tu,
ExciTie Domine, ei breviter de acta in Tua Dioecesi ce­
lebratione «Diei Mundialis
*
referes, ut Summus Pontifex
certior de re fieri iure possit. Pariter Sacra de Religiosis
Congregatio a sibi sublectis Institutis edocebitur de sollerti
eorum consociata opera ad communem felicem celebratio­
nis exitum consequendum.
Libenter hanc oblatam nanciscor occasionem ut me sum­
ma animi observantia profitear atque confirmem Excel­
lentiae Tuae Reverendissimae addictlslmum.—Josephum
Cardinalem Pizzardo, Praef. Dinum Staffa, Archicplscopuin tit. Caesarien. In Palaestina, Secr.
* Ad Ordinarios locorum. Prot. N. 2000/83: Seminarium 16 (1964)
59-61. Adn. Seminarium 16 (1964) 147-153.

♦Ordinariis locorum et Moderatoribus Generalibus Institutorum
pwfectai»: e documento originali. Adn. An. can. 10 (1905) 308.

1964 FEB 2.-SC STUDIORUM, LIT. CIRCULARES. PART.·
Dz «Dre MUN DIALI

PRECUM PRO
CELEBRANDO

VOCATIONIBUS»

RITE

Romae, d. 2 febr. 196-1, Purificationi B. V. Mariae Sacro
Excellentissime ac Reverendissime Domine, Honori habeo
Te, Excthe ac Revme Domine, certiorem facere Emi-

4469

3164
1964 E

3163

η. 3163-3184

6.-SC S. OFRCn, RESPONSUM. PART.·

D E CLARATUR NULLUM MATRIMONIUM MIXTUM VI CANONIS
72 Concilii Trullani suadenturque Ordinarii ut in
APPLICATIONE PRAEDICTI CANONIS RECURRANT IN SINOULI3
casibus ad Sanctam Sedem

Ex Aedibus S. Officii, die 6 Februarii 1964

Excrfie ac Recrfle Domine, Rite pervenerunt ad S. Officium
acta processus in causa assertae nullitatis matrimonii contracti

4470

SUPREMA CONOR. SANCTI OFFICII - PAULUS VI

n. 3165-3168

inter Josephum, acathollce baptizatum, et Paullnam, in iccta
orthodoxa baptizatam. anno 1945.
Actis maturo examini luhiectb, expktisque omnibus in casu
explendis, haec Suprema S. C. decrevit: constat de nullitate
matrimonii in casu ol can. 72 Cone. Trullanl.
Quoad quaestionem generalem, scilicet utrum Ordinarius
poterit procedere ad declarationem nulUtatis matrimonii in
casibus similibus, haec Suprema decrevit: Ordinarius recurrat
in singulis casibus.
•Orfhzrio Garierji. Prot. N. 1739/63.- Jurist 25 (1955) 308. Vide
lacti ipedea apud Jurist 25 (1955) 306-008.

3165
1964 FEB 7.-SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART.·

tn favorem fidei matrimonium duorum in­
fidelium ABSQUE NEUTRIUS PRAEVIA CONVERSIONS

Solvitur

Casus— Ralph, nnbaptized, married Estelle, unbaptized, be­
fore a Jewish rabbi, on February 14, 1934. A civil divorce
was obtained by mutual agreement in April 1960. There
is no doubt about the non-baptism of either both petitioner
and respondent.
After the petitioner separated from his wife, he began dating
Beatrice, single and unbaptized. Beatrice became a convert
to Catholicism and was baptized In April 1960.
In May 1962, a petition was sent to the Holy Office for a
dissolution of the Raph-Estelle marriage, in order that the
petitioner who did not wish to become a Catholic, might be
permitted to marry the Interested Catholic party.
The defender of the bond rightly questioned the need for
a dissolution of the bond, since the petitioner had shown no
definite eagerness to embrace the Catholic Faith and the in­
terested Catholic party seemed to be strong enough in her
own religion so that she would stop company-keeping with
the petitioner should the Holy See deny the petitioner’s
request.
The delegate Judge felt that there were some circumstances
in this case which would warrant a petition for a dissolution
of the bond. First of all, the petitioner and the interested
CathoHc party were keeping company before the conversion
of the interested party to Catholicism. Secondly, the inte­
rested party was thirty years old and a girl of exceptional
intellectual acumen. The petitioner possessed the qualities
that Beatrice desired in a busband and It was questionable
whether she could, without considerable difficulty, find ano­
ther man so endowed. Thirdly, the priest-instructor testified
that the petitioner was interested and cooperative during the
course of Instructions and that he felt in time the petitioner
might embrace the Faith.
Solutio—An affirmative decision was granted by the Holy
Sec on February 7, 1964.

•Ordinario Qdcaqiesri. Prot. N. 2645/1K2/M; Jurist 25 (1965)
255-256.

3166
1964 FEB 7.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·

Solvitur in

favorem fidei matrimonium initum inter
partem acatholice daptizatam et partem in secta
HAERETICA INVALIDE BAPTIZATAM

Casi «—John, a baptized Baptist, married Esterlyn, before

a minister of the Church of God in Christ on February 5,
1955. According to the testimony of Esterlyn and her mother,
Estertyn had been baptized twice, once in 1946 and once in
1955. Esterlyn testified that both baptisms took place in
the Pentecostal religion.
A statement was obtained from the Presiding Bishop of
the Pentecostal Assembles of the World to the effect that their
baptism is by Immersion <in the Name of ihe Lord Jesus Christ
for the remission at sins». The Pentecostal minister who bap­
tized the respondent In 1955 confirmed the statement from
the Presiding Bishop and noted that there is no Invocation
of the Trinity in the baptismal ceremony.
It w«s Impossible to determine the exact matter and form
of the 1946 baptism. The respondent claimed that the bap­
tism was conferred by a minister of the Pentecostal religion
and the Presiding Bishop of the Pentecostal Assemblies wrote
that many yean ago there wns a Pentecostal minister of the
same no me.
The delegate-judge argued that «In view of the impossibility
of locating Reverend N. and In the absence of proof to the
contrary, we must presum
according tn the method 1
costal Assemblies, I. e„ ‘in
for the remission of sins’».

I8M FER 7-22

Solutio— On February‘’ 7. 1964,
196-1, an affirmative
affin
decision wti
received from the Holy Office In the above? case. The
Die mertat
rewlpl
from the Holy Office was
■---- “ a dissolution of- -·
the ·bond, not x
♦document of liberty». 'The rescript
___________________
____
also noted that the
nurriage In question was a marriage between iloannem, aeatholk·
baptlzatum ct Estcrlyn, duble baptizatam· [·].
Eadem S. C. Sancti Ofllclt, die 12 Inn. 1967, prtstlutdr·
[*
terminavit sensum et rationem praedictae solutionis et
A questa S. Congregazlone è pervenuto il suo pro-memorü
con la foto-copla de) Rcscritto riguardante H caso matrimonial»
loannes-Esterlyn da cui risulta essere stato concesso lo sdogllmento in fuvorcm fidel tra una parte a cat toll co battezuU
e 1’altra duble battezzata In quanto cbe, pur esseodo stata la
convenuta Esterlyn battezzata due volte In setta, si dnbltara
della valid I th del due batte-siml.
Questa S. C.. esamlnati attentomente gli atU, ebbe n decretare che 1 battesiml ricevuti dalla convenuta erano invalidi
perché furo η o amminlstratl non con la formula trialtaria ma
«in nomine Jesu in remissionem peccatorum» e consegucntemente la parte era da ritenersl non battezzata.
Neiresccuzione del Rescritto vl è «tato un erroro deüo seril·
tore che avrebbe dovuto mettere non «duble battexzata» ma
«non battezzata·.
Per quanto riguprda la pubblicltà fattane. voglta Ia P. V.
Rev.ma prowedere o precisare bene i niinti ln questione axll
studenti delTAteneo e Inviare copia defla presente letters aua
Direzionc della revis ta »Jurist» (The Jurist 23 (1968) 106:
LE 3166].

• Ordinario Oucagierii.Prot.N. S. O. 456S/1962Miuxlitumnurria
traditum a Jurist 25 (1965) 294-295.

3167
1964 FEB 10.-PAÜLUS VI, LIT. AP. AAS 56 (1964) 55^-560

La ostensis regio a Delegatione Apostolica Lndosinensi

SEJUNGITUR AC DELEGATIONI APOSTOLICAE THAILANDIAE
et

Paeninsulae Mala censis a dicitur
PAULUS PP. VI

Ad futuram rei memoriam.—Supremo, quod obimus, mi­
nisterio Impellimur ad ea cuncta efficienda, quae ad Regni
Christi fines latius proferendos conferant ac fidelibus In
terris degentibus, quae mlsslonali opere excoluntur, maiori
sint usui. Cum Igitur regio Laoslensis, quae ad praesens
usque tempus Delegationi Apostollcae In Indosinls erat
obnoxia, ab hac longius distet, anno vero mcmlvii a Pio
Pp. XII. Decessore Nostro rec. mem., Thallandensls elusmodi Delegatio sit constituta, cui etiam Malacensls Paenin­
sula fuit sublecta, res, ad Laosienses quod attinet, novo
iam ordine esse componendas non perperam arbitramur.
Itaque e consulto Sacrae Congregationis Nomini Christiano
propagando, certa scientia ac matura deliberatione Nostra
deque Apostollcae potestatis plenitudine, harum Littera­
rum vi, territoria Laosiensla, quae usque adhuc e Delega­
tione Apostolica Indoslnensl pendebant, ab hac seiungimus
ac Delegalionf Thailandiae et Paeninsulae Malacensls adicimus, quae deinceps Apostolica Delegatio Thallandensls,
Laoslensis et Paeninsulae Malacensls appelletur. Contra­
riis quibusvis non obstantibus. Haec edicimus, statuimus
decernentes praesentes Litteras firmas, validas atque effica­
exstare
ac permanere; suosque plenos atque inces lugiter
ί
’
os / effectus sortiri
,*
tegros?
sorti et obtinere; iliisque, ad quos spec- 560
ftant' seu spectare poterunt,
'
nunc ct in posterum plenissime
suffragari'; sicque rite Judicandum esse acί definiendum;
Irritumque cx nunc et inane fieri, si quidquam secas, super
his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive ignoranter
attentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die x mensis Februarii, anno mcmlxiv, Pontificatus
Nostri primo.—Hamletus I. Card. Cicognani, a publicis
Ecclesiae negotiis.

3168
1964 FEB 22.-PAULÜS VI, MP. AAS 56 (1964)

225-231

Romae conditur Pontificium Institutum
Latinitatis

altioris

PAULUS PP. VI

Studia latinitatis anti quarumque litterarum quam mai disciplina
î
cum 5acrorum alumnorum institutione atq
persuasum nullo non tempore Summi Pon-

* TC!C0?

4471
4473

IMI FEB 23

PAULUS VI. MOTU PR. DE INSTITUTO LATINITATIS

llflcts habuerunt, qui non minus praeterita quam nostra
tec «elate huiusmodi super re gravia In lucem ediderunt
documenta; Nosoue ipsi Litteris Apostollcis recens datis,
quibus a verbis Summi Del Ver bum Initium, hacc commoMlmui: In studiorum... supellectile, qua adulescens cleras
vnarl oportet, sane ponenda est non exigua par larum lin·
parum scientia, in primisque Latinae, si maxime de sacerMi bas agatur Latini ritus! >.
Sed (n actis, quae hac dc re ab Apostolica Sede In vulgus
Mitris hisce diebus profecta sunt, principem obtinere lo­
cum dicenda sane est Constitutio Apostolica, n verbis Veteram Sapientia Incipiens, quam Decessor Noster fel. rec.
Ioannes XXIII/ duos abhinc annos promulgarit
In ea
«limeum quaedam quasi laudum summa In medio ponitur,
quibus Maximi Ecclesiae Pastores, spectatis catholicae rei
utilitatibus, alius ex alio linguam Latinam ornaverant,
tam vero momenta Illustrantur, quae praeclara inulta que
bibent Graecae Romanaeque litterae ad sacerdotii tirones
disciplinis, sui muneris propriis, optime Instituendos et
erudiendos. Quibus admonitionibus certa praescripta con­
tinuantur eo nimirum pertinentia, ut sive sacrorum Semi­
nariorum s|ve religiosorum Ordinum ac Sodalitatum
«tamni magna cum cura et diligentia ad antiquas et hu­
manas lit Ieras informentur; ln primisque illud, quasi totius
Constitutionis caput, Sacro Consilio Seminariis StudioΠUniversitatibus praeposito mandatum datur, ut
Icum Latinitatis Institutum condendum curet.

Quae praescripta, in rebus atque In usu posita, quam
opportune sint edita In confesso est omnibus. Nam sl
dioecesium et religiosorum Ordinum Antistites, ad quos
illa spectabat Constitutio, consentienti approbatione ea
acceperunt quae de pondere docebantur linguae Latinae
ad sacrae iuvcntutls optimam disciplinam quod attinet,
non defuerunt tamen qui animadverterent, se non posse
facili negotio quae praescriberentur ad effectum brevi ad­
ducere, eam praesertim ob causam quod magistrorum co­
piam non haberent ad auctam sui muneris gravitatem ido­
neorum.
Etenim exploratum est prudenti cuique, nihil magis va­
lere ad imbuendos iuvenes antiquitatis linguis quam praestantisslmos praeceptores; qui scilicet et doctrinae possesifone, et linguae, quam tradere debeant, scientia, et do­
cendi arte scholis Ita praesint, ut non solum frugiferas,
veram etiam eas discipulis delectabiles faciant, a quibus
materies eadem sit ollm ln alios vulganda discipulos. Cum
vera namque, tum honesta, et / digna sapiente haec ha­
benda est S. Ambrosii sententia: Primus discendi ardor
Mbilitas est magistri >.

Quam ob rem, quolibet Impendio et onere neglecto, ha­
biles praeceptores, sl desint, In Seminariis maioribus et
minoribus parentur oportet: cum cuiusvis eruditionis pro­
gressiones ln disciplinae initiis plerumque consistant. Maihnopere Idcirco contendatur necesse est, ut magistri ha­
beantur non subitarii, sed omnibus numeris ornati, sui
officii propriis; abundanti eruditione exculti, atque adeo
id animos discipulorum capiendos habiles; docendi vias
persequentes, non In experimentis tantum vel ln memoria
positas, sed rationi etiam convenientes: siquidem inepte II
sentire dicendi sunt, qui opinentur linguae Latinae profeswribus sufficere, si eam aliquanto magis quam discipuli
aoscant. Ouln immo optandum est, ut cruibus tantum hoc
manus deferendum sit, ii, si ullo pacto fleri queat. In ma­
ximis Athenaeis instituantur, ubi a praestantlsslmls ma­
gistris simul exquisitiore antiquarum litterarum cognitione,
simul arte informandi alios Imbui possint.
fare igitur ac merito Decessor Noster fel. rec. Ioannes
ΧΧΙΙΙ, ea, quam commemoravimus, Constitutione inlunxit Sacrae Congregationi Seminariis et Studiorum Unlveriltatlbus praepositae, ut Romae Pontificium Institutum
condendum curaret Latinitati docendae, quod plane hoc
tpectaret, ut delectum manipulum condocefaceret sacer­
dotum, qui mia totius Latinitatis notitia, qua assidua et
rationali Latine scribendi exercitatione, pares honestissimo
offldo exsisterent llnnuam Latinam aut ln sacris Semina­
riis et In Collegiis ecclesiasticis docendi, aut In variis Ro­
manae Sedis Consiliis et In Curiis vel dioecesium, vel
religiosorum Ordinum ad malorum exemplum scribendo
aiarpandi4.

Quapropter, cum Nobis prorsus persuasum sit Id perop­
portune fieri, ut Romae altlor Schola ab Apostolica Seae
constituatur, quae ceterorum Athenaeorum, almam hanc

‘EpisL Ap. Svmxu Dei Vetbvm. A. A. S. LV. 1963, p. 993 (LE 3134)·
•CoMlAp. VfiervmSapifnlia, A.A.S. LIV, 196», pp. 129
*139 (LE 3043].
'x Asbrov, De Vitg. 2, a, 7. · Cf. Canat Ap. Vcierum Sapientia, a. 6.
U 73

n. 3168

Urbem non uno / nomine Illustrantium, veluti magisteria 228
complens, ad linguae Latinae studium omni cx parte ab­
solutum conducat, Nos, grato animo amplas et ornatas
aedes accipientes, quas Sodalitas Saleslana, non sine suis
Incommodis, ob egregiam hanc causam Nobis dedit, ca
quae sequuntur motu proprio Nostraque auctoritate de­
cernimus.

I. Ut ad effectum adducantur praescripta Constitutio­
nis Apostollcae Veterum Sapientia a Decessore Nostro loannc XXIII promulgatae, ad Pontificium Athenaeum Salesianum fundamus atque condimus Pontificium Institutum
altioris Latinitatis, slmulquc praecipimus, ut inibi studio­
rum cursus primo quoque tempore principium ducant.
II. Institutum obnoxium erit auctoritati Sacrae Con­
gregationis Seminariis et Studiorum Universitatibus prae­
positae, non modo ob generalem moderationem, quam ea­
dem cx canone 256 C. I. C. in hac provincia tenet, sed
etiam ob peculiare Instituti patrocinium, quod ipsa Con­
gregatio suscepit; ita quidem, ut huiusmodi Institutum
auxilio esse possit Apostollcae Sedi in iis omnibus, quae
ad linguae Latinae incrementum ln Ecclesia efficaciter per­
tinere videantur.
III. Munus propterea Magni Cancellarii j>enes erit
Emum Cardinalem Praefectum Sacri Consilii Seminariis
et Studiorum Universitatibus moderandis.
Quoniam vero Societas a S. Francisco Saleslo in se re­
cepit Instituti altioris Latinitatis prosperitatem. Magno
Cancellario adiutricem praestabunt operam cum Modera­
tor Supremus «pro tempore» Societatis Salesianae, qui
Magni Cancellarii vice fungetur, tum Rector Magnificus
Pontificii Athenaei Salesiani.
IV. Proxima autem et ordinaria Instituti moderatio
erit penes Praesldem a Sacra Congregatione Seminariis et
Studiorum Universitatibus praeposita. Nobis probantibus,
delectum ac nominatum. Qui quidem Praeses, a Collegio
academico in expe/diendis negotiis maioris momenti adiu- 229
tus, coniunctlssimas habebit rationes cum eadem Sacra
Congregatione in iis omnibus, quae ad ipsius Instituti ac­
tionem et incepta attinebunt.

V. Cum omnino necesse sit institutum parem habere
facultatem professorum, tam famae auctoritatisque cele­
britate quam suae cuiusque disciplinae peritia insignium,
opera idcirco danda erit, ut nullo nationum discrimine
tales doctores sive ex utroque clero, sive e laicorum ordine
eligantur. Quorum scilicet nominatio dumtaxat ad Sacrum
Consilium spectabit Seminariis et Studiorum Universita­
tibus praepositum.
VI. Quae doctrinarum instructio in Instituto tradetur,
eas complectatur disciplinas primarias et secundarias, per
quas alumnus ct veterem et recentlorem Latinitatem peni­
tus noscere possit, vias nempe rationesque secutus, quae
ad litteras discendas nostris hisce diebus aptissimae pu­
tantur.

Ad quam Institutionem accedat necesse est assidua La­
tine scribendi exercitatio, ut discipuli non solum linguae
Latinae naturam, vim, praecepta cognitione comprehensa
habeant, sed etiam expedite, Integre, eleganterque hac
lingua scribant.
VII. In numero autem disciplinarum tradendarum suus
tribuatur locus oportet linguae Graecae, quam qui Ignoret,
litteris Latinis bene doctus nullo pacto dicendus sit. Nemo
enim dubitat, quin lingua Latina quam maxime cum Grae­
ca coniungatur, sive ad utriusque naturam stracturamque
resplclat, sive expendat quantum haec ad illius progressio­
nem labentibus saeculis contulerit.
VIII.Omne studiorum curriculum quattuor annorum
spatio continebitur, Ita ut qui duos annos studiis laudabi­
liter operam dederit, Baccalaureatum, uti dicunt, adipisci
possit; qui tres. Licentiam; qui vero quattuor, Lauream.
Sed ad nos gradus academlcos nemo traduci poterit, nisi
prius disciplinarum omnium, quotquot imperatae sunt,
icriculum fecerit, pariter/que scriptas exercitationes sub­
erit, quae summa industria elaborato studiorum ordine
statuentur.

{

IX. Ut quorundam discipulorum necessitatibus servia­
tur, ita universus studiorum ordo opus est digeratur, ut
praeter plenum cursum quo quis ad Lauream perducatur,
breviora iis praeparentur curricula, qui peculiaria consectentur diplomata studii in litteris vel Latinis vel Graecis
collocati.
X. Pontificium Institutum altioris Latinitatis adule­
scentibus ex omnibus gentibus patebit; quod ideo non

4474

SC DE PROP. FIDE - CONVENTIO CUM VENETIOLA

n. 3163-3170

modo alumnis e clero saeculari, quem vocant, et religiosis
sodalibus liberum erit adire, sed etiam laids hominibus.
Episcopos autem ac summos religiosorum Ordinum et
Sodalitatum Antistites hortamur, ut eos praeceptores qui
in sacris Seminariis vel in religiosis Collegiis docent, maxi­
me si iuniores, ad hoc Institutum mittendos curent, ut
studia litterarum, quibus d.-ditl sint, absolvant atque per­
ficiant.
XI. Censemus praeterea, ut optimis quibusque disci­
pulis, qui nempe diligentia, studio, doctrina praestent, benefîda et commoda impertiantur, quibus studiorum sum­
ptus tolerare possint. Quam in rem suademus, ut pariter
alumnis studiorum celebrandorum causa annua praebean­
tur, pariter Instituto lusta pecunia suppeditetur, qua coep­
ta ad litterarum doctrinarumque processus necessaria iuventur. Cuius pecuniae ct annuorum administratio propria
lege temperabitur, a Sacro Consilio Seminariis et Studiorum Universitatibus praeposito probanda, cuius sane erit
omni rei procurationi invigilare.
XII. Institutum scriptorum opera et acta ad univer­
sam Latinitatem attinentia in lucem edenda curabit; at­
que deliberationes omnes capiet, coeptisque favebit, quae
ad linguae Latinae scientiam et usum conducant.
XIII. Extremum Sacro Consilio Seminariis et Studio­
rum Universitatibus praeposito mandata damus ut, No231 siris hisce / praescriptis congruenter, leges et lura oppor­
tune describat, quibus, natura et fine Instituti spectatis
tum eiusdem ordinationi, tum litterarum progressibus» tum
moderatorum magislrorumque condicioni prospidatur. Pe­
culiari modo studiorum ratio conficiatur, el docendi viae
dentur et educandi normae tradantur.
Quaecumque a Nobis hisce Litteris motu proprio datis
decreta sunt, ea omnia firma ac rata esse iubemus, contra­
riis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die xxn mensis Februa­
rii, Cathedrae S. Petri Ap. sacro, anno mdcccclxiv, Pon­
tificatus Nostri primo.—Paulus Pp. VI.
Ada. A BACI ia Sesinariaa 17 (1G€5) 61-75; R JACOANGELI
ώ ME 83 (1964) 3S7-395 cî in Saletiaiam 28 (1964) 231-272; alrts Ada.
ride rsb die 1962 Feb. 22 LE 3C43.

1IMM FEB 2C-MAH β

31G9
1964 FEB 26.-SC DE PROP. FIDE, RESPONSUM. PART.·

Normae dantur circa aggregationem Episcoporum
ad Conff.rentias Episcopales cum locales exurount
SPECIALES DIFFICULTATES

Roma, 26 fcbbnüo 19U

Eccellenza Reverendissima, Con prcglalo R apporto numerum 155/63 del 31 gennalo seorso, l'Eccdlenza Vostra
Reverendissima chiedeva istruzionl per superare alcune
difficoltà circa l’appllcazione del l’art Icolo X dei Motu ProÎ)rio Sacram Liturgiam, [ LE 3160] derivanti dalla particoaresituazionc ecclesiastica dl alcuni paesi dell'Africa Occi­
dentale, nel quali non è possibile costituire le Assemblée
Episcopal! Nazionali o se costituiblll, tali Assemblée non
saranno ccrtnmente in grado, per 11 ridotto numero dei
componenti, di svolgere adeguatamente 11 compilo loro
affidato dall’articolo 22 par. 2.° dclla Costituzione Litnrglca [LE 3141].
A tal proposito, mi reco a premura di signlflcarLe che
il Santo Paare, al Quale sono state sottoposte le difflcolü
prospettate da Vostra Ecclcllenza, Sl è benlgnamente degnato dl decidere nei seguenti termini:
<fermo restando il principio stabilito nell’arlicolo X del
Mota Proprio Sacram Liturgiam, si autorizzlno quel Ve·
scovl o quelle piccole Assemblée che si trovano nelle condizloni esposte e che spontaneamente lo domandano, ad
aggregarsi aile Assemblée Nazionali da loro llberamente
scelle. Che anzi qualora quel Vescovi o ouelle piccole As­
semblée non ne facciano espressa richiesla potrebbero
essere invitale a scegliere ΓAssembles Episcopale Nazionale cul aggregarsi».
Nel parteciparLe quanto sopra, profitto ben volentieri
della clrcostanza per confermarml con sensi di distinto ossequio dell’Eccellenza Vostra Reverendissima devotissimo
nel Signore.-—G. P. Card. Agagianian, Pref. P. Slgismondl,
Segrelario.
• Delegiîo Ap. in Africa occidentale Pro!. N. 837J64. B3Î 28
(19Ô4) 2C2.

3170
1964 MAR 6.-CONVENTIO SOLLEMNIS CUM VENETIOLA. AAS 56 (1964) 925-932

CONVENTIO INTER APOSTOLICAM SEDEM ET VENETIOLANAM REMPUBLICAM
Convenzione fra

la

Santa Sede
Venezuela

e la

Repubblica

di

La Santa Sede Apostolica e lo Stato Venezuelano, con­
siderando che la Religione Cattolica Apostolica e Romana
è la Religione della grande maggloranza del Venezuelan!,
nel desiderio che possano essere regelate quanto prima in
una maniera completa e conveniente tutte le questioni dl
comune interesse e proponendos! dl farlo In futuri Accord!,
hanno, determinato di definire frattanto, dl comune
accordo, quanto si riferisce ad alcune materie de imme­
diata urgenza.
A questo fine Sua Santità il Sommo Ponlefice Paolo VI
e Sua Eccellenza il Signor Rômulo Betancourt, Présidente
della Repubblica del Venezuela, hanno nominato Loro Ple­
nipotenziari rispettivamente Sua Eccellenza Reverendissi­
ma Monsignor Luigi Dadaglio, Nunzio Apostollco nel Ve­
nezuela, e Sua Eccellenza il Dolt Marcos Falcôn Briccfto,
Ministro degli Ester!, 1 quali, dopo avere scamblati i loro
rispettivl Pienl Poteri e rlconosciuta la autenticità del
medeslml, hanno convenuto negli Articoli seguenti:
Art. I.—Lo Stato Venezuelano contlnuerà ad assicurare ed
a iarantlre il libero e pleno esercizio dei Potere Spirituale
della Chiesa Cattolica, cosl corne il libero e pubbllco eserci­
zio dei culto cattolico In tutto il territorio della Repubblica.
Art. IL—Lo Stato Venezuelano rlconosce 11 libero eser­
cizio del dlritto della Chiesa Cattolica di promulgare Bolle,
Brevi, Statuti, Decreti, Lettere Enclcliche e Pastorali ncl1'ambilo della sua competenza e per 11 ragglungimcnto dci
fini che le sono propri.
Art. HL—Lo Stato Venezuelano riconosce la personality
gluridica Intemazlonale dclla Santa Sede e dello Stato
della Clllli del Vaticano.

4475

CONVENIO ENTRE LA SANTA SEDE Y LA REPÛBLICA DB
Venezuela

La Santa Sede Apostôllca y el Estado λ’εηβζοίαηο, en
conslderaciôn a que la Religiôn Catôlica, Apostôllca y Ro­
mana es la Religiôn de la gran mayorfa de los Vénézolanes
y en el deseo de crue todas las cuestlones de interés comûn
puedan ser arregladas cuanto antes de una montra com­
pleta y conveniente, y proponiéndose hocerlo en futuros
Acuerdos, han determinado définir entre tanto algunas
materias de particular urgencia sobre los cuales las dos
Altas Partes han llegado a un acuerdo.
A este fin. Su Santidad el Sumo Pontifice Paulo VI y
Su Excelencla el Seftor Rômulo Betancourt, Présidente
de la Repûblica de Venezuela, han tenido a bien nombrar
por sus Plenipotenciarios, respcctivamente, a Su Excelencia Reverendisima Monseftor Luigi Dadaglio, Nuncio Apostôllco en Venezuela, y Su Excelencla el Doctor Marcos
Falcôn Briceûo, Ministro de Rclaclones Exteriores, quienes, después de entregadas sus respectivas Plenlpotenclas
Îr reconocida la autcnticidad de las mismas, han convenldo
o siguiente: /
Art. I.—El Estado Venezolano continuait asegurando
y garantizando cl libre y pleno ejercicio del Poder Esplritual de la Iglesia Catôlica, as! como el libre y pùblico ejer­
cicio dei culto catôlico en todo el territorio de Ig Repûblica.
Art. II.—El Estado Venezolano reconoce el libre elerciclo del derecho de la Iglesia Catôlica de promulgar Bulas,
Breves, Estatutos, Decretos, Cartas Encicllcas y Pastora­
les en cl àmblto de su competenda y para la prosccudôn
de los fines que le son propios.
Art. III.—El Estado Venezolano reconoce la personali­
dad juridica intemadonal de la Santa Sede y del Estado
de la Ciudad del Vaticano.

4476

19M ALMI 6

CONVENTIO CUM VENETIOLA

Allô icopo dl mantenere le amlchevoll relazioni tra la
Santa Sede e Io Stato del Venezuela, contlnueranno nd
mero accréditât! un Ambnsciatore del Venezuela presso
U Sinta Sede e un Nunzio Apostollco In Caracas, Il qualc
art il Decano del Corpo Diplomâtlco presso il Governo
del Venezuela.
Art IV,—Nella Repubblica del Venezuela sl rlconoscc
la Chiesa Cattolica come persona giurldlca di carattere
pobblico,
Godono Inoltre dclla personalitù giurldlca per gli attl
della vite civile le Diocesi, 1 Capitoli Cattedrali, i Seminari,
k Parrocchle, gli Ordini, le Congregazloni Religiose e gli
iltrl blltutl dl perfezlonc cristiann canonicamcnte ricoaoxtati.
Le htituzionl o ent! partlcolarl che, secondo il Diritto
Canonico, hanno personalità giurldlca, godranno della mededma person al ità giurldlca davanti allo Stato una volta
tdemplutl 1 requisiti legali.

Art. V.—La crezlone dl nuove Arcldloccsl, Diocesi c
Mature Nullius e 1c modiflcazlonl degli attuali confini
uri fatta dalla Santa Sede previo accordo con 11 Governo.

Nessnna parte dei territorio venezuelano dipenderà da
bd Vescovo la cui sede si trovi fuorl delle frontière della
Repubblica.
Quando si debbano erigere nuove Diocesi o modificare
i confiai di quelle esistenti, si procurerà che i confini dioc«ani colnddano, nei limit! del possibile, con le divisioni
politiche del territorio nazionale.
Art. VI.—Prima di procedere alia nomina di un Arclvescovo e Vescovo diocesano o di un Prelalo Nullius o dei
foro Coadiutori con diritto di successione, la Santa Sede
ccmunicherà il nome del candidato al Présidente della
Repubblica per accertarsi che il medesimo non abbia obieDonl di carattere politico generale da sollcvare. Eslstendo
cWezlonl di tale natura, Ia Santa Sede indicherà il nome
di altro candidato per gli stessi fini.
Le pratiche relative si svolgeranno con la maggior riserntezza alio scopo di mantenere segreti i nomi dei candidati
fwo a che non sia stata pubblicata la nomina definitiva.
Trascorsi trente giomi dalla comunicazione fatta al Pré­
sidente della Repubblica, il silenzio di questi si interpreted
cel senso che cgli non ha alcuna obiezione contro la nomina.
Ia casi cccezionali, detto termine potrà essere esteso fino
isessanta giomi d’accordo con la Nunziatura Apostolica.
Art. VII.—GH Arcivescovi e i Vescovi diocesani e i loro
Coadiutori con diritto dl successione saranno cittadini Ve­
nezuelan!.

Art. VUE—La prowista delle Dignità dci Capitoli Me­
tropolitani e Cattedrali è riservata alla Santa Sede.

Tuttavia, in considerazione dei disposto dell'Art. XI, la
nomina sarà ufficialmente com unica ta al Govemo del Ve­
nezuela prima della presa di possesso da parte degli in­
vestiti.
Nel caso della crcazlone dl nuove Dignità, avrà applicazfonel’Art. XI rlspetto ad esse, una volta che abbia avuto
luogo un'intesa con 11 Governo.
Art IX,—La prowista dei canonicati e benefici minori
dei Capitoli Metropolitani e Cattedrali, sarà fatta liberamente dalla competente Autorltà Ecclesiastica, sccondo le
nonne dei Diritto Canonico.
L’Ordinario del luogo dari comunicazione uffictale dl
dette nomine all'Esecutlvo Nazionale prima che 1 nuovi
Investiti prendano possesso canonico dei beneficio.
Art. X.—L’erezlone di nuove Parrocchle sarà fatta libcrasente dagll Ordinari diocesani, I quail comunichcranno
dh prima Autorltà Civile della giurisdizione Terczlone ed
I confini delle nuove Parrocchle, come pure I cambi del
confini delle Parrocchle già esistenti.
Art XL—Il Govemo del Venezuela, nel limiti delle sue
possibility fiscali, continuer.^ a destinare un Capitolo del
Bihncio, che continuerà a denominarsi «Assegnazioni Ecdaiastlche», per il decoroso sostentamento del Vescovi,
Vicari Generali e Capitoli Ecclesiastici.
Si destinerà altrcsl, nel Bilanclo, una partita adeguata
per eseguire e contribuire alla eseeuzione de! lavori di
4477

η. 3170

Para mnntener las relaclones amistosas entre la Santa
Sede y el Estado de Venezuela continuarân acreditados un
Embajador de Venezuela ante la Santa Sede y un Nunclo
Apostôllco en Caracas, el cual serà el Decano del Cuerpo
Diplomâtlco acreditado ante el Gobiemo dc Venezuela.
Art. IV.—Se reconoce a la Iglesia Catôlica en la Repû­
blica de Venezuela como persona juridica de carâcter pûblico.
Gozan ademâs de personalidad Juridica para los actos
de la vida civil las Diôcesis, los Capftulos Caledrales, los
Seminarios, las Parroqulas, / las Ordenes, Congregaclones
Religiosas y demàs Institutos de perfccciôn cristlana canônicamente reconocldos.
Las insUtuciones y entidades particulares que, segûn el
Derccho Canônico, tienen personalidad iuridica, gozarân
de In misma personalidad Juridica ante el Estado una vez
que hayan sido cumplidos los requisitos legales.
Art. V.—La erecciôn de nuevas Achldiôcesis, Diôcesis
y Prélat uras Nullius y las modificaciones de los limites
existentes se harân por la Santa Sede previo acuerdo con
cl Gobicrno.
Ninguna parte dei territorio venezolano dependerâ de
un Obispo cuya sede esté fuera de las fronteras de la Repûbllca.
Cuando hayan de erigirse nuevas Diôcesis o modificarse
los limites de las actuales se procurarâ que los limites
diocesanos colncidan, en lo posible, con las divisiones po­
liticas del territorio naclonal.
Art. VI.—Antes de procéder al nombramlento de un
Arzobispo u Obispo diocesano, o de un Prelado Nullius,
o de sus Coadjutores con derecho a sucesiôn, la Santa
Sede participai el nombre del candidato al Présidente de
la Repûblica, a fin de que éste manifieste si tiene objeciones dc carâcter politico general que oponer al nombramiento. En caso de exlstir objeclones de tal naturaleza,
la Santa Sede indlcarâ cl nombre de otro candidato para
los mismos fines./
Las diligencias corrcspondientes se desarrollarân con la
mayor reserva a fin de mantener secretos los nombres de
los candidatos hasta que sea publicado cl nombramlento
definitivo.
Transcurridos treinta dias desde la comunicaclôn hccha
al Présidente de la Repûblica, el silendo de éste se interpretarâ en cl scntldo de que no tiene objeclones que oponer
al nombramlento. En casos exccpclonales, dicho térmlno
podrâ extenderse hasta sesenta dias, de acuerdo con la
Nunciature Apostôllca.
Art. VIL—Los Arzobispos y Oblspos diocesanos y sus
Coadjutores con derecho a sucesiôn scrân ciudadanos vé­
nézolanes.
Art. VIII.—La provisiôn de las Dlgnldadcs de los Capitulos Metropolitanos y Catedralcs estû reservada a la Santa
Sede.
Pero, en atcnciôn a lo que dispone el Art. XI, el nombranilento se comunicarâ oficialmcnte al Gobiemo de Venesucla antes dc la toma de poscsiôn por parte de los investidos.
En el caso de creaciôn dc nuevas dignidades, tendrâ
apllcaciôn cl Articulo XI con respecto n ella, una vez que
haya mediado un acuerdo con cl Gobiemo.
Art. IX.—La provisiôn de las canonjlas v bencflcios
menores de los Capftulos Metropolitanos y Catedralcs se
harâ Hbremente por la competente Au to ri clad Eclesiâstlca,
de acuerdo con las normas del Derccho Canônico. /
El Ordinario del lugar darâ comunicaclôn oficial de dlchos nombramlentos al Ejeculivo Naclonal antes de que
los nuevos investidos tomen poscsiôn canônica del bene­
ficio.
Art. X.—La erecciôn de nuevas Parroqulas se harâ libremente por los Ordinarios diocesanos, los cuales comunicarân a la primera Auloridad Civil dc la jurlsdicclôn la
erecciôn y los limites dc las nuevas Parroqulas as( como
los cambios de limites dc las Parroqulas ya existentes.
Art. XL—El Gobicrno de Venezuela, dentro de sus posibilidades fiscales, continuarâ destinando un Capitulo del
Presupucsto, que segulrâ llamândosc «Asignacloncs Eclesiâsticas» para cl decoroso sostenlmiento de los Obispos,
Vicarios Generales y Cablldos Eclcsiâsticos.
Tamblén se destlnarâ una partida presupuestaria adecuada para cjccutar y contribule a la cjecuciôn de obras
4478

I
Jr

π. 3171-3172

SUPREMA CONOR. S. OFFICII - CONCILII

1004 MAli β-0

costruzlone e conservazione dl chiese, seminari e luoghi
destinati alla celebrazione del culto.
Art. XII.—Π Governo del Venezuela, con il proposito
di attlrare ed incorporare alla vita civile ! nativi del Paese
che abltano nelie region! della frontiers o distanti dai cen­
tri popolari, continued a prestare speciale appogglo e protezione alte Missioni CaUolicbe stabilite in alcune regioni
della Repubblica.
La Santa Sede darà comunlcazione officiate al Governo
del Venezuela della erezione di nuovi Vicariat! Apostolic!
o della divisione di quell! gib eslstenti.
I Vicari, I Prefett! Apostolic! ed i Superiori delle Mission!
autonome saranno nominat! dalla Santa Sede, la quale
darà al Governo comunlcazione della nomina prima che
essa sia pubbllcata.
Art. ΧΠΙ.—Quando, a giudizio degli Ordinari, sia ne­
cessaria la collaborazlone sia di IstitutI Religiosi dell’uno
o deJFaltro sesso, sla di Sacerdoti secolari dl al tra nazlonalità, per Fassistenza religiosa dei fedeli e per le opère
sodali e dl beneficenza pubbliche o private, si soUedterâ
per Iscritto la loro entrata c permanenza nel Paese, che
verranno concesse dalla Competente Autorité, previo il
compimento dei requisiti dl legge ordinari.

de edlticaclôn y conservaclôn de templos, Scmlnartoi y la.
gares destinados a la celcbmclôn del culto.
Art. XII.—El Gobicmo de Venezuela, en su propôtlto
de atrner e incorporer n la vida dudadana a nativos del
pais que hnbltan en regiones fronterizas o distantes de lot
centras poblados. contlnuarâ prestando especial apoyo y
protection a las Mlslones Catôllcas / cstabtecldas en algiinas
regiones de la Repûblica.
La Santa Sede dard comunlcaclôn oficlal al Goblerno de
Venezuela de la erecclôn de nuevos Vlcarfatos Apostdllcos
o de la divisiôn de los ya exlstcntes.
Los Vicarios, Profectos Apostdllcos y los Superiores de
las Misiones autônomas serdn nombrndos por la Santa
Sede, la cual dard al Goblerno comunicaclôn del nombramiento antes de que sea pubiicado.
Art. XIII.—Cuando a Juiclo de los Ordinarios sea neeesarla la colaboracldn ya sea de Institutos Religiosos de
varones o mujeres. ya sea de Sacerdotes sccularts de otra
nacionalidad, para la aslstencla religiosa de los fleles y para
las obras sociales y de beneflcencia pûbllcas o priva das,
se solid tard por escrito su entrada y permanenda en el
pals, las cuales serdn otorgadas por la competente Autoridad, previo el cumplimiento de los requisitos legales ordi­
narios.
Art. XIV.—La Chiesa potrà fondare liberamente Semi­
Art. XIV.—La Iglesia pœlrd libremente establecer Se­
nari Magglorl e Minori, tanto Diocesan! che Interdlocesani,
minarios Mayoros y Menons. tanto Diocesanos como Ined altri IstllutI destinati alla formazlone del Clero Secolare
terdiocesanos, y otros Institutos destinados a la formaclôn
e Religioso, I quali dipenderanno unlcamente dalla Auto­
del Clero Secular y Religioso, los cuales dependerân ùnlcarità Ecdesiastica nella loro dlrezione, regime e programmi
mente de la Autorldad Eclesiâstlca en su direcclôn, régidi studio.
men y programs
*
de estudlo.
Rlconoscendo lo Stato i fini specifici dell’educazlone im­
Reconodendo el Estado los fines espedflcos de la edu*
partit
in tali Seminari ed IstitutI, è disposto a concedere
caclôn impar tide por tales Seminarios e Institutos, esté 931
requivaJcnza degU studi delFeducazione secondarb sempre
dlspuesto a concéder la equivalencia de los estudios de
che 11 piano di detti studi contenga, a pari Là di condizioni,
educadôn secundaria siempre que el plan de dichos estu­
i programmi delFeducazione secondaria.
dios contenga. en igualdad de condldones, las asignaturas
que fntegran el de educaciôn secundaria.
ArL XV.—Lo Stalo Venezuelano, in conformité con
quanto stabilisée la Costlluzlone, riconosce il diritto dei
Art. XV.—El Estado Venezolano, de conformldad con
eittadinl cattolicl di organlzzarsl per promuovere la dif­
la Constituddn, reconoce el derecho de organizaclôn de los
fusione e la pratlca del principi della fede e morale cattocludadanos catôlicos para promover la difusiôn y actualica mediante le Assoclazloni di Azlone Cattolica dipendenciôn de los principles de la fe y moral catôllcas mediante
tl dall’Autorità Ecclesiastica, le quail il manterranno sem­
las asoctadones de Acciôn CatôHca, dependlentes de U
pre fuori dl ogni partito politico.
Autorldad Eclesiâstlca. las cuales se mantendrân siempre
fuera de todo partldo politico.
Art. XVI.—Las Altas Partes signatarias se compromeArt. XVI.—Le Alte Parti contraentl sl Impegnano a riten a resolver amlstosamente las eventuales d'fercnclas que
solvere amichevolmente le eventual! difHeoItà che nel fu­
en lo futuro pudlesen presentarse en la interprctadôn o
turo potessero sorgere sla nelFInterpretazione o appllcaapllcaclôn de cualquier clâusula de la présente Convendôn
rione dl qualche clausola della présenté Convenzione, sia
y, en general, en las mutuas relaciones entre la Iglesia y el
In generale nelle mutue relazionl tra la Chiesa e lo Stato.
Estado.
Art. XVIL—La présente Convendôn —cuyos textos en
Art. XVII.—La presente Convenzione —i cul testl in
lengua îtaliana y espaflola hacen fe por Igual·— entrarâ en
lingua I Lallana e spagnola fanno egualmente fede— entrerà
in vigore allo scambio delle ratifiche.
vigor desde el momento del canje de ratificadôn. I
Una volta rail ficato, 11 presente Accordo sari la norma
Una vez ratificado, el présenté Acuerdo serâ la norma
che, come lo prevede FArt. 130 della Costltuzione, regolerà
que, como lo prevé el Art. 130 de la Constitudôn, regularÀ
le relazionl tra la Chiesa e lo Stato.
las relaciones entre la Iglesia y el Estado.
Caracas. 6 Marzo 1964.—Luioi Dadaolio, Arclvescovo
Caracas, 6 de Marzo de 1964.—Marcos Falcôn BricbSo.
Tit. dl Lero. Nuncio Ap. in Venezuela.

Conventione, inter Apostolicam Sedem algue Venetiolanam Rempublicam rata habita, die XXIV mensis anno
MDCCCCLX1V Ratihabitionis Instrumenta accepta et reddita mutuo fuerunt. Exinde, scilicet ab eodem nuper memorato
die, huiusmodi Conventio, inler Apostolicam Sedem atque Venetiolanam Rempubticam icta, vigere coepit ad normam
articuli XVII eiusdem Pactionis.
ft

Adn. Vid* ratihabitatioama yJa di· 1964 Oct. 24: LE 3224. J. L ANGOS in Sil terra.· 52 C15*64) 430-432: S. SANZ in ME 90 (1W5) 361-37$
M. TORRES ir REDC 21 (1906) 455-S5.

3171
G

1964 MAR 6.-SC. S. OFFICII, NORMAE. PART*

1h

accrue to one or other of the parties or to the children from
a favorable decision.

• Ordinario Sanctae Rosao in California iuxta suramarium tradlîca
a BOUSCAREN VI. p. 641-648.

solvendis matrimoniis in favorem fidei curandum
F.ST, PRAETER FIDEM, BONUM PARTIUM ET PROLIS

We ore now Informed that In hit regular audience on 6
March. 196-4, the Cardinal Secretary of the Holy Office asked
Hl· Hollnet* for a guideline In the handling of these cases.
The Holy Father uw nt to declare his mind on the handling
of these casei and h>t given the directive that, in formulating
their décident, the Commission members nnd the Consultori
at the Holy Office ore to bear In mind not merely the favor
I Idel. as In the past, but likewise the spiritual good which can

4179

3172
1964 MAR 9.-SC CONCILII, RESCRIPTUM. PART.·

Dispensantur

a lege abstinentiae officiales et iti­
nérantes cuiusdam Societatis aeronautical

J?\lthoUc P^saengera and employees of Trans World Airlines
are dispensed from the obligation of abstinence on ail Fridays

4460

itM MUI 12-20

SECR. STATUS - SACRAM. - CONSISTORIALIS - S. OFFICII

isd other deyi of abitlnence whenever and wherever they
tn Btmd mrali by Trani World Airlines.
•Ordruno lAawnopoUtano-Sancti Joiophl. Prot. N. 835CÆ/D:
BOUKAREN Vl. p. 635.

3173

n. 3173-3177

stollcl erit auxilia ct solemnia religionis Iisdem suppeditare
corumdemque vitam Christianam fovere sive congressioni­
bus et aliis id genus provectis.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus.

Datum Romae, cx Aedibus Sacrae Congregationis Con­
sisterions, die 21 Martii 1964.—C. Card. Confalonieri, Secr.

• Ordinario Godanomi. ProI.N. 295/54: AKER 133 (1964) 123.
1964 MAR 12.-SECRETARIA STATUS, RESCR. PART.·

Facultates per Motu pr. «Pastorale munus» concesUB DELEGARI POSSUNT CANCELLARIO, NON VERO V1CECancellario, Curiarum dioecesanarum S. F. A. S.

In your letter of March 5th you ask whether the faculties
cl the apostolic letter. Pastorale munus, may be delegated to
Vke-Chancelion.
To this 1 reply that the text Itself· restricts delegation to
Coadjutor and Auxiliary Dishop and the Vicar General. By
u titension of this the Holy Father graciously allowed the
Ordinaries of this country to delegate the faculties to the
Chancellor.
From this modus procedendi I believe the term Chancellor
is to be understood in its proper sense so that it would not
todude a Vice-Chancellor.
•Dehgito Ap. in S. F. A S iuxta huius notificationem diet 12 Martii
1W cvdSCAREN VI. p. 330.

3176
1964 MAR 25.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·

Matrimonium non est impediendum in casu vasbctoMIAE BILATERALIS

Vide textum sub dic 1964 lan 28: LE 3161.
• Ordinario Vigorniomi. Prot. N. 1405/62: Juriat 25 (1965) 303.

3177
1964 MAR 28.-SC CONS., DECR. AAS 56 (1964) 767-768

3174
1954 MAR 14.-SC SACRAMENTORUM, RESCR. PART.·

Denegatur facultas sumendi S. Communionem ope
fistulae per viam nasi derivantis

Pieces—I the undersigned Episcopal Ordinary of the Dio­
cese of Little Rock, respectfully request on unusual favor on
behalf of C. G., a member of this diocese.
C. G., almost sixty years of age, has α brain tumor and is
sol expected to live long; his Is a terminal case. Because of
this tumor, Mr. G. can swallow nothing; he con only receive
liquids through a tube in his nose. Not even the slightest
pvUde of anything solid can be administered through this

Mr. G. is most anxious to receive Holy Communion; this
would be possible only if he could receive our Eucharistic
Lord under the wcred species of wine. If this meets with
the approval of Your Holiness, It is suggested that the sacred
ipedes be brought from the altar to the home in a glass vial.
_ Resol—Relative to the petition of Your Excellency on 3
February, 196-1, In which you request the faculty to permit
C. G. of your diocese to receive Holy Communion under the
ipedes of wine by means of a tube because of ill health, this
Sacred Congregation replies:
•The faculty cannot be granted because lacking is the nroce« of eating which Is necessarily required for receiving Holy
Communion.·
•Ordinario Petriculano, Prot. N. 267/64: BOUSCAREN VI. p. 564.
IWλ] T in HoAda. J. J. LYNCH in Theological Studies 26 (1965) 279; RHEID
=ώβά and Paa lord Renew 65 (1964-65) 10Θ.

3175
1954 MAR 21.-SC CONSISTORIALIS, DECRETUM. PART.·

Constituitur Visitator Apostolicus

cum iurisdictione
PERSONAL! PRO CLERO ET FIDELIBUS DIOECESIS GeDANENSIS QUI PER ORBEM EXTORRES VERSANTUR

Ad consulendum spirituali bono cleri et fidelium dioece­
sis Gtdanensis qui, ob rerum commutationes, per orbem
extorres nunc versantur, Ssibus Dominus Noster Paulus,
Divina Providentia PP. Vl, hoc Consistorial! decreto Re­
verendissimum D. Antonium Behrendt, e dioecesi Gedanensi, nominat Visitatorem Apostolicum memoratorum
cleri et fidelium elque facultates opportunas ct necessarias
tribuit et largitur.
Ad cieram quod attinet praefatus Visitator Apostolicus
fraelnr iurisdictione personali, cum facultatibus omnibus
quae Episcopis residentialibus iure communi competunt;
haec autem lurisdictio erit cumulata cum Iurisdictione Or­
dinarii loci in quo versantur Udem sacerdotes.
Quoad fideles vero officium munusque Visitatoris Apo44β1

GALLIAE
De constitutione Officii Cappellant Directoris Ge­
neralis Vicariatus Castrensis

Vicariatus Castrensis Galliae, Decreto Consistoriali «Ob­
secundare votis» diei 26 lulli 1952 [LE 2302] erectus, Vi­
cario Castrensi, tribus Cappellanis directoribus pro copiis
respective terrestribus, maritimis et afcreis, ceteris militum
cappellanis atque subditis religiosis et laicis constitutus
Cum autem ob varias recentis aevi vicissitudines, Etfius
P. D. Mauritius S. R. E. Cardinalis Feltin, Archlepiscopus
Parisiensis et Galliae Vicarius Castrensis, ab Apostolica
Sede postulaverit ut novum apud Vicariatum Castrensem
constitueretur Officium id est Cappellani Directoris Gene­
ralis, SSmus Dominus Noster Paulos Divina Providentia
Pp. VI, ratus huiusmodi munus animarum saluti profutu­
rum et praehabito favorabili voto Exemi P. D. Pauli Ber­
toli, Archieplscopl titularis Nicomedlensis et in Gallia Nun­
tii Apostolici, referente infrascripto Cardinali Sacrae Con­
gregationis Consistorialls Secretario, porrectis precibus be­
nigne adnuere dignatus est.

Quapropter suppleto, quatenus opus sit, eorum intéressé
habentium vel habere praesumentium consensu, praesenti
Consistoriali Decreto, in Vicariatu Castrensi Galliae munus
Cappellani Directoris Generalis instituit ac erigit.

Sacerdos ad hoc munus ab Apostolica Sede —servatis
servandis— deligetur et episcopali dignitate insignietur.
Eius hae erunt partes: auxiliarem Vicario Castrensi navare
operam, dc militum spirituali cura universam rem compo­
nendo, facultatibus in omnes Vicariatus Castrensis subdi­
tos instructi quae, congrua congruis referendo, Codex luris
Canonici Vicario Generali tribuit; Vicariatus Castrensis re­
gimen —nisi aliter a Sancta Sede provisum fuerit— va­
cante officio Vicarii Castrensis sumere atque de assumpto
munere Sacram Congregationem Consistorialem certiorem
facere.
Ad haec omnia exsecutioni mandanda eadem Sanctitas
Sua memoratum Excmum P. D. Paulum Bertoli deputare
dignata est, opportunis ct necessariis conlatis facultatibus,
etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet
virum in ecclesiastica dignitate constitutum, et / onere Im­ 768
posito ad Sacram Congregationem Consistorialem quam
primum mittendi actus peractae exsecutionis authenticum
exemplar.

Quibus super rebus praesens edi iussit Consistoriale De­
cretum, perinde valiturum ac si Apostolicae sub plumbo
Litterae datae forent.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis Consistorialis, die 27 Martii 1964.—Carolus Card. Confalo­
nieri, a Secr. Franciscus Carpino, Archlep. tlL Scrdlcen.
Λ ds essor.

Adn. A. PUGLIESE in ME 69 (1964) 570-572.
4482

n. 3178-3180

SC CONSISTORIALIS - PAULUS VI - COMM. BIBLICA

1004 M\n St-APR 21

3178

propositum, ut varias de re dnematographica, radiophonica
ac televisifica quaestiones examinaret, suo foveret adiumento
ac dirigeret secundum mandata normasque, Encgclicis Lit­
1964 MAR 28.-SC CONSISTORIALIS, RESCRIPTUM. PART.·
teris, quibus a verbis ^Miranda prorsus» initium, proposita
et secundum alia Sedis Apostolicae praescripta tn posterum
Facultas datur assignandi, pro suo prudenti iudicio,
edenda
NOVOS VEL CERTOS VEL APTIORES FINES PAROECIARUM
Idemquc Consilium, ex illo tempore Officio publicis Eccle/slae negotiis accurandis aggregatum 4, tam alacriter «i
Preces—Beatissime Pater, Cum rerum secundarum ac
tamque enixe muneribus praefuit suis, ut in communem
temporum adiunda, hisce postremis labentibus annis, pluvenerit existimationem.
res et quidem exstensas domorum et viarum mutationes
in universum S. Antonii archldioeceseos territorium indu­
Porro Patres Concilii Oecumenlci Vaticani II opus esse
xissent, quarundam paroeciarum fines deleti vel incerti
animadverterunt, ut hoc Consilium, viris rei peritis cx
vel ad fidelium commoditatem non amplius apti evadere
variis nationibus atque etiam ex ordine lalcorum ascitis,
industriae suae fines ad omnia communicationis wclilis
contingit.
instrumenta proferret, scriptis scilicet typis editis non ne­
Quapropter Excmus P. D. Robertus E. Lucey, Archicpiglectis *.
scopus S. Antonii, ad animarum sibi concreditarum spiri­
tuali bono aptius consulendum, ab Apostollca Sede enixe
Itaque, quoniam cum tam gravi Venerabilium Patrum
postulavit ut novos vel certos vel aptiores paroeciarum
Concilii opinione Nostra congruit sententia, Nos, comme­
morati Consilii mutato nomine et munerum provincia am­
fines in universa archldioecesl assignare valeret
plificata, motu proprio, certa scientia ac matura delibera­
Praefatus Excihus Archiepiscopus S. Antonii memorata
tione Nostra, harum Litterarum vl perpeluumque in mo­
facultate, collatis parochorum omnlumque interesse ha­
dum constituimus Pontificium Consilium instrumentis com­
bentium consiliis, suo prudenti iudicio utetur.
municationis socialis praepositum; cuius curae, si causa per­
Rescr.—Ex Audientia Ssmi diei 28 m. Martii an. 1964.
pendatur catholicae religionis, demandamus res clncmatoSsihus Dominus Noster Paulus, Divina Providentia
graphicas, radiophonicas et televisiflcas, atque scripta typis
Pp. VI, audita relatione infrascripli Cardinalis Sacrae Con­
vel cotidie vel per Intervalla edita. Ad huius autem generis
gregationis Consistorial is Secretarii, Exciho Oratori gra­
scripta quod spectat, operam Consilium conferet, ut ea
tiam, iuxta preces benigne concedere dignatus est.
Incepta suscipiantur, quae Apostollca haec Sedes In re
tanti momenti opportuna duxerit.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.—C. Card. Confa lonieri, Seer.
Praeter officii partes, quae ex commemoratis Litteris
Apostolicis Boni Pastoris huic Consilio attributae sunt,
• Onhscio S. Antonii. Prot. N. 2S7(64: Jarixt 25 C19Ô5) 306-3».
ipsius erit principia et normas exsequi Decreti, a Concilio
Oecumenico Vaticano II dati, de instrumentis communica­
tionis socialis, itemque, iuxta eiusdem Decreti art. 23,
Instructionem Pastoralem, quam vocant, scriptis mandare
3179
ad Nostrumque iudicium deferre.
Quemadmodum patet, praecipua Consilii sollicitudo in
1964 APR 2.-PAULUS VI, MOT. PR. AAS 56 (1964) 289-292
eo versabitur, ut, ad sententiam Decreti Conciliaris, loco­
rum Ordinarios auxilio iuvet, in Pastoralium munerum
CoNSTTTurruR Pontificium Consilium instrumentis
suorum exercitatione, quae ad hanc rerum regionem at­
COMMUNICATIONIS SOCIALIS PRAEPOSITUM
tineant ·. f
292
PAULUS PP. VI
Quae vero rationes Consilio intercedunt cum Sacris Ro­
manae Curiae Congregationlsbus —quarum potestates fa­
In fructibus multis, quos, non sine benignissimi Dei ope
cultatesque nullo modo mutare hisce Litteris Apostolicis
et auxilio, e Concilio Oecumenico Vaticano II Christi per­
mens est— normis regentur, Litteris Apostolicis Boni Pa­
cepit Ecclesia, aequum esse numerare censemus Decretum
storis statutis 7.
de instrumentis, quae appellant, communicationis socialis,
Ut autem novis gravibusque muneribus suis satisfacere
quod, In publica sessione die iv mensis Decembris superiore
possit, Consilium opportunis ad egendum subsidiis instrue­
anno habita, Oecumenlca Synodus rite probavit, Nosque
tur, atque adiutrice opera fruetur virorum ad usum instru­
promulgavimus I LE 3143]. ’
mentorum communicationis socialis peritorum, quorum
Haec enim subsidia —in quibus profecto scripta typis
congruens numerus ab Apostollca Sede in Consilium ipsum
edita, telehorama, radlophonicum inventum et cinematoasciscetur.
grapheum magni aestimanda sunt— ob artas rationes,
Ita profecto fiet, ut Pontificium hoc Consilium, pro of­
quibus inter se cohaerent, nostris hisce temporibus tanti
ficio suo, ratione servata, cum doctrina Ecclesiae cumque
ponderis afferunt quaestiones, ut non solum populorum
nostri temporis necessitatibus consentanea, magno usui
cultum et humanitatem, atque publicos mores, sed religio­
vulgandae veritati sit, adeoque populorum concordiae con­
nem ipsam attingere videantur, ob eamque causam hodie
ciliandae; quoniam, ut Decessor Noster fel. rec. loannes
eadem praeterquam a sacrorum Antistitibus assiduas cuXXIII monuit, si veritati opera tribuatur, hominibus fra­
2% ras et a singulis christifide/libus sollicitam industriam, ab
terno amore coniungendis ea simul impendetur ■.
universis etiam cordatis hominibus alacrem postulent
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
operam.
datis decreta et statuta sunt, ea omnia firma et rata esse
In quibus Instrumentis quantum esse momentum Ipsi
iubemus, contrariis quibuslibet nihil obstantibus.
opinemur ad catholicam rem quod attinet, ex verbis cogi
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die n mensis
fadle potest, quae sollemni eadem opportunitate fecimus:
Aprilis, anno mdcccclxiv, Pontificatus Nostri primo.—
Alter fructus, isque non parvi ponderis. Concilii nostri est
Paulus Pp. VI.
Decretum de instrumentis, quae vocant, communicationis so­
cialis; quod aperte testabitur facultate Ecclesiam pollere, cum
1959, PP- 183-187 [LE 3808.) "Cfr. ibiJ., p. 185. · Cfr.
p. 1S7.
vita interna iungendi externam, cum contemplatione actionem,
* Cfr. Dardum At mstrumtniia
umu socia/u, art. 19: A. A. S.
cum precibus apostolalum. Hac etiam re Synodus nostra ef­
LVI, 1964, p. 132 [LE 3x43L · Cfr. ibit., ortu 20 ct 21. ’ Cfr. A. A.
ficiet, ut recte dirigantur ac provehantur plurimae agendi
Ll, 1959, pp. 18J-186 [LE 2808].
* Cfr. AUxuho aA tÀiala t Sôcidatt, çuam ·ΑnociaOtm At la Frau /bxarationes ac formae, quae, sive ut instrumenta sive ut docu­
Cfrt en Itilit» ηχαηί, habiu die xxiv mensis Octobri» Anno 1961; A. A. S.
menta, tum perfunctioni muneris pastoralis, tum universae
UII, 1961. P· *73catholicorum alacritati in orbe terrarum iam subserviuntl.
Has ob causas vehementer optamus ut, non secus atque
Adn. A. GALLETTO in Iu· can. 4 (1964) 501-515.
ceterae normae a Concilio Oecumenico Vaticano II, af­
flante Spiritu Sancio, probatae, ita Decretum hoc diligen­
ter fldcliterque efficiatur. Ad quod valde prodesse puta­
3180
mus, sl sine mora peculiare condiderimus Consilium, cui
tota sit rts huiusmodi demandata.
1964 APR 21.-C0MM. BIBL., INSTR. AAS 56 (1964) 712-718
lam Decessor Noster fel. rec. loannes XXIII, sui Pon­
tificatus fert Initio, Litteris Apostolicis motu proprio datis,
Instructio de Historica Evanqeliorum veritate
a verbis Boni Pastoris incipientibus * Pontificium Consi­
lium, firmum ac stabile, novo constituit ordine, cui erat
Sancta Mater Ecclesia quae est «columna et firmamen­
tum veritatis»l, semper Sacram Scripturam ad munus su* El A3a.*i'o*t ad Fdrtt Conciliera, bibit» die xv cieaii* Decenbris,
unomccccuucA.A.S. LVL i0«.p. SS [L£ 3x40). M. A. S., LI,

4483

» I Tim. 3,15.
4484

IW ΛΡΠ St

COMM. BIBL., INSTR. DE VERITATE HISTORICA EVANGELIORUM

«num Impertiendi animis salutem adhibuit eamque a
quivii falsa Interpretatione defendit. Quia problemata
nimqmun deerunt, excocta catholicus in exponendo divino
vtrbo el In solvendis difficultatibus quae el opponuntur,
nunquam animo deficiat oportet sed strenue laboret ut
Ctnulaum Scripturarum sensum magis adaperiat, non taniuniuls fretus viribus, sed praesertim Del auxilio et Ecetaiae luce firmiter confidens.
Magnopere gaudendum est plurcs hodie Inveniri fideles
Ecclesiae filios, rerum blblicarum, prout nostra requirunt
tempora, peritos, qui hortamentis Summorum Pontificum
obsecundantes, Indefesso laboro huic gravi arduoque muwri toto animo incumbant. Quorum «strenuorum In vinea
Domini operariorum conatus non solummodo aequo lus to­
que animo, sed summa etiam cum caritate Indicandos esse
ceteri omnes Ecclesiae filii meminerint
*
5, cum quaestio
*
nes difficiliores etiam magni nominis Interpretes, velut Ipse
ICeronymus, haud ita felici Interdum exitu enucleare conati
lint1. Caveatur «ne acrior disputandi contentio transgre­
diatur mutuae caritatis terminos; neve inter disputandum
ipue revelatae veritates divinaeque traditiones vocari In
dtsctplalioncm videantur. Nisi enim salva consensione ani­
morum collocatisque in tuto principiis, non licebit ex va­
riis multorum studiis magnos exspectare huius disciplinae
progressus» ♦.
Exegetarum labor hodie eo vel magis requiritur, quod
mulla scripta vulgantur, quibus veritas factorum et dic­
torum miae in Evangeliis continentur, in discrimen vocatur.
Π1 Quare Pontificia Commissio de Re Bibli/ca, pro munere
3 Summis Pontificibus sibi commisso, opportunum duxit
ea quae sequuntur exponere et inculcare.
1. Exegeta catholicus, ductu Ecclesiae, utilitates ex
omnibus quae priores interpretes, praesertim Sancti Patres
Doctoresque Ecclesiae, ad intellegendum sacrum textum
contulerunt eorumque labores ulterius persequatur. Ut
Evangellorum perennem veritatem et auctoritatem in ple­
na luce collocet, accurate normas hermeneuticae rationalis
et catholicae servans, nova exegeseos adiumenta sollerter
adhibebit, praesertim ea quae historica methodus unlverrim considerata affert. Haec sedulo fontes indagat eorumque naturam et vim definit, subsidia per criticen textus,
criticen litterariam, cognitionem linguarum sibi comparat.
Observabit interpres monitum Pii XII fel. rec., qui el
iniungit ut «prudenter ... perquirat quid dicendi forma seu
litterarum genus, ab hagiographo adhibitum, ad veram et
genuinam conferat interpretationem; ac sibi persuadeat
officii sui partem sine magno catholicae exegeseos detri­
mento neglegi non posse» ·; quo monito Pius XII fel. rec.
generalem artis hermeneuticae regulam enuntiat, cuius ope
tum Veteris tum Novi Testamenti libri explanandi sunt,
eoouod in eis exarandis hagiographl modum cogitandi ct
scribendi apud aequales vigentem adhibuerunt. Denique
exegeta omnia media usurpabit quibus altius indolem testi­
monii Evangellorum, vitam religiosam primarum ecclesia­
rum, sensum et vim traditionis apostolicae pcrspiciat.
Chi casus fert, interpreti investigare licet, quae sana
elementa in «methodo historiae formarum» insint, quibus
ad pleniorem Evangellorum intellegentiam rite uti possit.
Circumspecte tamen se gerat, aula saepe huic methodo
commixta prostant principia philosophica et theologica
haud probanda, quae tum methodum, tum conclusiones in
re litteraria non raro depravant. Quidam enim huius me­
thodi fautores pracludicatis opinionibus rationalism! ab­
ducti, supernatandis ordinis existentiam et Del personalis
Iu mundo interventum, ope revelationis proprie dictae
lactum, miraculorum ct prophetiarum possibilitatem et
existentiam agnoscere renuunt. Alii e falsa notione fidei
procedunt ac si ipsa veritatem historicam non curet, immo
cum eadem componi non possit. Alii historicam vim et
Indolem documentorum revelationis quasi a priori negant.
Alii denique auctoritatem /Apostolorum, quatenus testes
Christi sunt, eorumque munus ct influxum in primaevam
714 communitatem parvi/pendentes, creatricem potentiam
huius communitatis extollunt. Quae omnia non tantum
catholicae doctrinae adversantur, sed etiam fundamento
identifia) carent, a rectisquc historicae methodi principiis
aliena sunt.
2. Interpretes, ut de firmitate eorum quae in Evangclils traduntur recte statuat, sollerter ad tria tempora tra­
ditionis attendat quibus doctrina et vita lesu ad nos per­
venerunt.
*DirùtoofflanicSpiritu; Enchiridion BibHcum
*
(EB) 564; A. A.S. XXXV
P- JIO (LE X774).
„
•a.
Pvadiius·, EB 451; .4. A. S. XII (1920), p. 393.
*UlL Apost Fip&n/iar; EB 143; Lconit XIII Acta JCXII, p. 337.
•
Spiritu;EB 5&r, A. A. S. XXXV( 1943)· P· 3x6 [LE 1774].
4465

n. 3180

Christus Dominus Sibi discipulos selectos adiunxlt ·, qui
Eum ab initio secuti sunt7, Eius opera viderunt verbaque
audierunt et hoc modo apti fuerunt qui Eius vitae et doc­
trinae testes essent ·. Dominus, cum doctrinam ore expo­
nebat, modos ratiocinandi ct exponendi tunc temporis
vulgatos sequebatur, ita ad mentem auditorum Se accom­
modans et efficiens ut ea quae doceret firmiter menti im­
primerentur ct commode a discipulis memoria tenerentur.
Hl miracula aliosque lesu vitae eventus recte tanquam
facta eo fine patrata vel disposita, ut cis homines in Chri­
stum crederent et doctrinam salutis fide amplecterentur,
intellexerunt.
Apostoli imprimis mortem et resurrectionem Domini an­
nuntiabant, lesu testimonium reddentes·, Eiusque vitam
ct verba fideliter exponebant10, adiunctorum in quibus
auditores versabantur, in modo praedicandi rationem ha­
bentes X1. Postquam lesus a mortuis resurrexit Eiusque
divinitas clare perspecta esttantum afuit ut fides me­
moriam eorum quae evenerant, deleret, ut eam potius
firmaret, quia fides in cis quae lesus fecerat ct docuerat11
nitebatur. Nec propter cultum quo discipuli exinde lesum
ut Dominum et Filium Dei venerabantur, hic In «mythi­
cam» personam mutatus est Eiusque doctrina deformata.
Non est autem cur negetur Apostolos ea quae a Domino
reapse dicta et facta sunt, auditoribus ea pleniore intelle­
gentia tradidisse, qua ipsi eventibus gloriosis Christi in­
structi et lumine Spiritus veritatis 14 edocti f ruebanturll.
Inde est quod sicut lesus Ipse post resurrectionem «inter­
pretabatur/ illis»l< tum Veteris Testamenti tum Sui Ip- 713
sius verba 17 ita ct illi Eius verba et gesta, prout auditorum
necessitates postulabant, interpretati sunt. «Ministerio ver­
bi instantes»18, variis dicendi modis, cum proprio proposito
et auditorum mente congruentibus utentes praedicaverunt:
nam «Graecis ac Barbaris, sapientibus et insipientibus»11
debitores erant10. Hi vero loquendi modi quibus praeco­
nes Christum annuntiaverunt, distinguendi ct perpendendi
sunt: catecheses, narrationes, testimonia, hymni, doxologiae, preces aliacque id genus formae litterariae in Sacra
Scriptura et ab hominibus illius aetatis usurpari solitae.
Hanc instructionem primaevam, prius ore, deinde scripto
traditam —nam mox evenit ut multi conarentur «ordinare
narrationem rerum»11 quae Dominum lesum respicie­
bant— audores sacri methodo, peculiari fini quem quisque
sibi proposuit congrua, ad utilitatem ecclesiarum quattuor
evangeliis consignaverunt. Quaedam e multis traditis sclegcntes, quaedam in synthesim redigentes, quaedam ad
statum ecclesiarum attendendo explanantes, omni ope an­
nisi sunt ut lectores eorum verborum de quibus eruditi
erant, cognoscerent firmitatem 5S. Hagiographl enim cx
eis quae acceperunt, ea potissimum selegerunt quae variis
condicionibus fidelium et fini a se intento accommodata
erant, eademque eo modo narrabant qui eisdem condicio­
nibus eidemque fini congruebat. Cum sensus enuntiationis
etiam a consecutione rerum pendeat, Evangellstae traden­
tes verba vel res gestas Salvatoris, hic in alio, ille in alio
contextu, ea ad utilitatem lectorum explicaverunt. Qua­
propter indaget exegeta quid Evangelista, dictum vel fac­
tam hoc modo narrans vel In certo contextu ponens, inten­
derit. Veritati narrationis enim minime officit Evangelistas
dicta vel res gestas Domini diverso ordine referre u. Eius­
que sententias non ad litteram, sensu tamen retento, di­
versimode exprimere ,4. Nam,ut ait S. Augustinus: «Satis
probabile est quod unusquisque Evangclistarum eo se or­
dine credidit debuisse narrare, quo voluisset Deus ea ipsa
quae narrabat eius recordationi suggerere, Ln cis dumtaxat
rebus, quarum ordo, sive ille, sive ille sit, nihil minuit
auctoritati veri/latique evangelicae. Cur autem Spiritus 716
sanctus dividens propria unicuique prout vult
et ideo
mentes quoque sanctorum propter Libros in tanto aucto­
ritatis culmine collocandos, in recolendo quae scriberent
sine dubio gubernans et regens, alium sic, alium vero sic
narrationem suam ordinare permiserit, quisque pia dili­
gentia quaesiverit, divinitus adiutus poterit invenire» ’·.
Exegeta, nisi ad haec omnia quae ad originem et com­
positionem Evangellorum spectant attenderit ct quaecumquo probanda recentes investigationes attulerunt, rite ad­
hibuerit, munus suum perspiciendi quid hagiographl In­
tenderint quidque reapse dixerint, non implebit. Cum ex
■ Cf. Mc. 3, 14; Lr. 6, 13. ’ Ct. Lc. i, 3; AB. 1, 21-32. 1 Cf. U. «4. 4*;
Io. X5, 3T, AB. i, 8; xo, 39; 13. 3»· * Cf. Lc. 24. 44’4®î
2, 3
* 3, «S 3.
30-32. “ Cf. AB. 10, 36-41. 11 Cf. AB. 13, 16-41 cam AB. 17, 22-31. 11.4rf.
3, 36. Io. 20, 28. « AB. 2, 2T, 10, 37-39· ’* Cf. Io. 14, 36; 16, 13. “ Io. 1,
sr, 13, 16; xi, 51-52; cf. 14, 26; 16,13-13; 7,39- uLc. 24, 37. lt Ci. Lc. *4.
44-45; -4rf. i, 3. “ Aie. 6, 4·
I. 14» ” l
9. 19^3- WCL Lc.
i, i. «Cf. Lc. x, 4. «Cf. S. loan. Chryv, In MB., Hom. I, 3: FG 37,
16-17. “Cf. S. Aujust., Dt contcmu Etang-, 3, 13, xS; PL 34. 1090-1091.
“ I Cor. xi, xi. »· Do conicnxn Etangs 2, 21, 51
PL 34, 1x04.

4466

PAULUS VI - SACRA CONGR. RELIGIOSORUM

η. 3181
3182
*

eis quae novae inquisitiones contulerunt appareat doctri­
nam et vitam lesu non simpliciter relatas fuisse, eo solo
fine ut memoria tenerentur, sed «praedicatas» fuisse ita
ut Ecdesiae fundamentum fidei et morum praeberent, in­
terpres testimonium Evangelistarum indefesse perscrutans,
vim theologicam perennem Evangellorum altius illustrare
et quantae sit Ecclesiae interpretatio necessitatis quanti­
que momenti In plena luce collocare valebit.
Multa supersunt eaque gravissima In quibus edisseren­
dis et explanandis exegeta catholicus acumen et ingenium
libere exercere potest et debet, ut ad omnium utilitatem,
ad maiorem in dies doctrinae sacrae profectum, ad Indi­
cium magisterii Ecclesiae praeparandum ct ulterius ful­
ciendum, ad Ecclesiae defensionem et honorem ex suo
quisque virltim conferat *7. At semper animum gerat pa­
ratum ad Ecclesiae magisterio obtemperandum, neque ooliviscatur Apostolos Spiritu sancto repletos bonum nuntium
praedicasse, Evangelia conscripta esse Spiritu Sancto inspi­
rante, qui eorum auctores ab omni errore praeservabat.
•Non enim per alios dispositionem salutis nostrae cognovi­
mus, quam per eos per quos Evangelium pervenit ad nos:
quod quidem Iqdc praeconaverunt, postea vero per Dei
voluntatem in Scripturis nobis tradiderunt, fundamentum
et columnam fidei nostrae futurum. Non enim fas est di­
cere, quoniam ante praedicaverunt quam perfectam ha­
beret agnitionem; sicut quidam audent dicere, gloriantes
emendatores se esse Apostolorum. Postea enim quam surrexlt Dominus noster a mortuis, et <ndutl sunt superve­
nientis Spiritus Sancti virtutem ex alto, de omnibus adimfdetl sunt, et habuerunt perfectam agnitionem; exierunt
n fines terrae, ea quae a Deo nobis bona sunt evangeli717 zantes, et coelestem pacem homini/bus annuntiantes, qui
quidem et omnes pariter et singuli eorum habentes Evan­
gelium Dei»1·.

3. Diorum vero quibus munus docendi in Seminariis
pel in id genus Instituas commissum est, «prima cura sit,
□L.. sic omnino tradantur Divinae Litterae, quemadmo­
dum et ipsius gravitas disciplinae et temporum necessitas
admonenU”. Magistri Imprimis theologicam doctrinam
exponant, ul Sacrae Scripturae «futuris Ecclesiae sacerdo­
tibus flant et propriae cuiusque vitae spiritualis fons purus
atque perennis, et sacri condonandi muneris quod suscep­
turi sunt, alimentum et robor»w. Ddem cum artem criti­
cam, ante omnia litterariam, ut aiunt, exercent, id agant,
non ul hanc artem propter selpsam colant, sed ut eius luce
sensum a Deo per bagiographum Intentum enucleatius
persplclant. Ne igitur sistant media via, suis litterariis
inventis unice contenti, sed insuper ostendant quomodo
haec reapse conferant ad doctrinam revelatam clarius in­
tellegendam, vel, si res ferat, ad fallacias refellendas. Qui
alios Instituentes has normas sequuntur, efficient ut alum­
ni In Sacra Scriptura id Inveniant «quod mentem ad Deum
attollat, animum enutriat, interiorem vitam promoveat»n.
4. II vero qui populum christlanum sacris contionibus
erudiunt, maxima prudentia opus habent. Imprimis tra­
dant doctrinam, memores admonitionis S. Pauli: «Attende
tibi, et doctrinae: insta in Iliis. Hoc enim fadens, et teipsum
salvum fades, et eos, qui te audiunt» « A novitatibus futtilibus vel non satis probatis proponendis prorsus absti­
neant. Opiniones novas, lam solide probatae, si necesse est,
caute, ratione habita auditorum, exponant. Cum eventus
blhllcos narrant, adjuncts ficta veritati haud conformia
ne addant.

Quae prudentiae virtus ab his praesertim colenda est,
qui inter christifideles scripta du tgant. Supernas divini verbi
divitias sedulo promant «ut fideles... ad vitam recte con­
formandam moveantur et Incendantur»”. Sanctum ha­
beant numquam a communi doctrina ac traditione Eccle­
siae vel minimum discedere; utioue vera scientiae bibllcae
Incrementa, quaecumque reccntforum sollertia contulerit
718 In rem suam con vertant, sed temeraria novatorum com­
menta omnino devitent”. Severe prohibentur quominus
pemidoso pruritu novitatis seducti, quaelibet difficultatum
solutionis tentamenta sine prudenti delectu et serio discri­
mine Inconsiderate disseminent, ita plurimorum fidem tur-

· ■ Matais

■■·■-

Iam pridem haec Pontificia Commissio de Re Blblica
opportunum censuit In memoriam revocare ellam libros
”CL Drnm
SpifUv; EB 565: A. A. S. XXXV (1943), p. 319
[LB »774].
” S. Iren.. Ait.
ΙΠ 1, j; Htrrty II. r, PG Ί. «44»’UtL ApoiL QuonUm m u Miiu; EB ιβι; Pù X Acta, III. p. 71.
Spinlu: EB 567; A. A. S. XXXV (1943), p. 3« [LE
1774).
Sfnnln, EB 531; A. A. 5. XXXV («9431. P- 3«»
ILE Γ774). " ! Tu
*.
4, 11 " Dn
o
*
;
*
Spirt
EB MA. A. S.
XXXV (1943), p.
[LE 17741- MCÎ. L1U. ApôiL Qikwkm m ft HMica;

4487

1864 APB 23

et articulos In commentariis et diariis de re blblica eden­
dos, utpote res religiosas et ad religiosam christlfldelimn
institutionem spectantes, Ordinariorum auctoritati et Iu·
risdictloni subesse,l. Rogantur ergo Ordinarii ut hulusmodl scriptis vulgaribus maxima cum diligentia invigilent
5. Consociationum blbltcarum qui curam habent, letibus a Pontificia Commissione de Re Blblica statutis lovfo.
late obtemperent

•

·

*

Quae omnia si servata fuerint, studium Sacrarum Scrip­
turarum cedet In utilitatem fidelium. Nemo erit qui nostris
etiam diebus non experiatur quod S. Paulus scripsit: Sa­
crae Litterae «possunt Instruere ad salutem, per Odeo,
quae est In Christo lesu. Omnis scriptura divinitus inspi­
rata utilis est ad docendum, ad arguendum, ad corripien­
dum, ad erudiendum in iustitia: ut perfectus sit homo Dei,
ad omne opus bonum Instructus»
Hanc autem Instructionem Ssrfius Dominus Noster Paulus
Pp, V/, in Audientia die 21 Aprilis a. 1964 infrascriplo
Renifio Consultori ab Actis benigne concessa, approbavit d
publici iuris fieri mandar it.
Romae, die 21 Aprilis a. 1964.—Beniamin N. Wam·
bacq, O. Pracm., Consultor ab Adis.
EB X7S Pii X Ada, IIT, p. 75Untdia
*
T
aJ ExnAoi Lvemm O/ûuriflf... X3 Dec- X955: 6-6 A. A. S.XLVIII (1936), p. 6j [LE 154
*!·
UEB
6«-63j; A. A. S. XLVIII (1956). PP· 61-64- ” 11 Tim. 3, X5
*I7-

Dlhgrntcnientc esaininaln ia questione, questo Sacro Diciskro riliene chc, per un’equa soluzionc, si debbano te­
nere present!, quali postulati, i seguenti duo punti:
!) La povcrtà franccscana, clic csclude la capacité dl
pasedero rendllc stabili provenienti da capitali fissi e conswntemenlc anche l’acccltazione di Legali perpetui dl
SS. Messe, deve essere sirenuamente difesn, como la nota
iptcifica deirOrdlne. Pertento questu Sacra Congregazione
iarita I Superiori rcsponsablli a ricordare il contcnuto del
ciüto artlcolo delle Costltuzioni n quanti esprimano 11
desiderio di bcneficarv IOrdine medesimo «inter vivos» o
tmortis causa».
2) Se nonostante 1'avvcrtimento fatto dai Superiori,
come de Ilo ai n. 1. i’Ordine venisse a ricevcrc capitali fissi,
Upti perpetui di SS. Messe in eredità, sarà necessario
rkonvre, in ognl caso, alIn Santa Sede.
Questo Sacro Dlcastcro, in considcrazione dei fatto che
i brui lasciatl per testamento all’Ordlnc sono beni dati alia
Chlesa per i fini che Lc sono propri. di culto, di apostolato,
di btneficcnza, décident nci singoli casi sull’attrlbuzlone
delle fondazloni ad altri enti ecclesiastici, tenendo conto
cdle eventuall intenzioni dei Fondntori a favore dellOrdiie.
Mlè grato profliture dcil’inconlro per confcrmarmi, con
sensi di ben distinto ossequio, deila Palcmltà Vostra Re­
verendissima devotissimo nel Signore.—I. Card. Αντονιγγπ, Praefectus.
•ProcHratori Gcr. O. F. M.. Prot N. 2826.64: ÂOFM 83 (1964) 394-

Ada. A. ΒΞΑ la Doc. Cath. 61 (1964) 771-783. 82S-34Î. E. GAL3IAR
ia Seniaxricm IS (1W) 86-81; J LCSADA in Sal tome S3 (1964) 513624. 673-683. O. MAROCCO m Perfice muau» 40 (1965) 333-351.

3183
1964 APR 25.-SC RITUUM, DECR. AAS 56 (1964) 337-338

3181

Denova formula

in sacrae

operaros

RELIGIONE AC PIETATE EXCOLENDIS

PAULUS PP. VI

Π Signor Barone Francesco Mario Oddasso, 11 quale ha
già forni to prove dl generosità verso opere della Chlesa
Cattolica, aveva domandato al Nostro Predecessore Gio­
vanni XXIII dl venerata memoria, durante gliultimi glornl
délia Sua vita terrena, di erigere nella Clttà dei Vaticano
una Fondazlone dlretta all’asslstenza spirituale di opérai,
e aveva f altresl destinato una cospicua somma quale pri- 423
mo patrimonio della Fondazlone stessa.
Il Barone Oddasso ha ora rinnovato tale sua domanda,
postulando che la Fondazlone assuma il nome di San Paoio.
Aderendo dl buon grado al desiderio del pio gentiiuomo,
abbiamo stabilito dl costituire la Fondazione da lui auspi­
cata, e la costituiamo con 11 présente Nostro Chirografo,
conferendole personali tà gluridica propria e sede nella Citta
dei Vaticano.
La Fondazione sarà retta dallo Statuto, che approveremo
oggi stesso.
Il présente Nostro Chirografo sarà pubblicato negli Acta
Apostalicae Sedis.

Qqo actuosius ct fructuosius fideles Missae sacrificium
participent, et in ipso Communionis actu fidem in sacro­
sanctum Eucharistiae mysterium profiteantur, quam plu­
rimae preces Beatissimo Patri Paulo Pp. VI exhibitae sunt,
ni aptiore formula Corpus Domini nostri lesu Christi fidelibas distribuatur.
Sanctitas porro Sua, haec vota benigne suscipiens, statcdre dignata / est ut in sacrae Communionis distributione,
seposita praesenti formula, sacerdos dicat tantum: «Cor­
pus Christi», et fideles respondeant: «Ament, et inde comnonicentur. Quod quidem servandum erit quoties sacra
Communio distribuitur tam in Missa quam extra Missam.
Contrariis quibuslibet, etiam speciali mentione dignis»
minime obstantibus ·.
Ex Secretaria Sacrae Rituum Congregationis, dic 25
Aprilis 1961.—Arcadius M. Card. Larraona, Praef. Henricus Dante, Archlep. Carpasicn., a Secr.
• Ei bttjiaa coactssicne Summi Pontificis Pauli Pp. VI praesens Decrt=n Uatiuj applicari potest; a Dominica Pentecostes ab omnibus in
p-oio dedod debet.

Ab. E F. REGATILLO in Sal torrae 52 (1964) 573-576: L. TPJMELON1

c ?tdjc9 rnunm 30 (1934) 3SO-352.

Dato dal Nostro Palazzo Apostollco Vaticano, II giorno
22 Aprile dell’anno 1964, primo dei Nostro Pontlflcato,—
Paulus Pp. VI.

3184
1964 APR 25.-SC RITUUM, DECR. AAS 56 (1964) 338

3182

De

nova pia invocatione in laudem
Ραπ a cliti

Spiritus Sancti

1964 APR 22.-SC RELIGIOSORUM, RESPONSUM. PART?

Requiritur

beneplacitum apostoltcum ad legata
PIA PERPETUA ACCEPTANDA IN ORDINE FRATRUM MINORUM

Roma, 22 aprile 1964
Reverendissimo Padre, con apposita memoria Elia prospettava a questa Sacra Congregazione I'angustia In cui
viene a trovarsi 1 Ordine dei Minori quando, per lasdti
testamenti, vengono ad esso attribuit! dei beni per lo sviluppo delle sue opere, e simultaneamente imposti Legati
perpetui di SS. Messe, che 1 Ordine medesimo non ραό
accettare in forza delFarticolo 279 par. 1 delle Costltuzioni
Generali.
- ·
4488

I'altare·, octavo loco ponatur: «Benedetto lo Spirito Santo
Paracllto».
Contrariis non obstantibus quibuslibet.
Datum Romae, ex Secretaria Sacrae Rituum Congrega­
tionis, die 25 Aprilis 196-1.—Arcadius M. Card. Larraona,
Praef. Mcnricus Dante, Archlep. Carpasicn., a Secr.

3185
1964

APR

28.-SECRETARIA

STATUS,

NOTIF.

PART?

De Cardinalibus Protectoribus Institutorum

per­

fectionis NON’ AMPLIUS NOMINANDIS

28 Aprile 1964

E.mo e Revjno Signor Mio Ossjno, La S. Congregazione
dei Religiosi ha, di recente, sottoposto alia sovrana considerazione del S. Padre uno studio suile Protettorie... II
Sommo Pontcfice... ha disposto che non si procéda, per
ora, ad ulteriori nomine di Protettori. Per quanto poi riguarda le Protettorie esistenti, nella prossi ma edizlone
deJFAnnuario Pontificio sarà omesso ii relativo elenco, che
finora si soleva far seguire ai nomi dcgli Eminentissimi
Signori Cardinali. Per venerata disposizione di Sua Santltà, mi onoro pregare TEmincnza Vostra Rev.ma di voler
cortesemcntc portare a conosccnza dei S. CoUcgio quanto
sopra.
Le bacio umilissimamente le Mani e con sensi di profonda
venerazione mi confermo di Vostra Em.za Rev.ma UmiLmo
Dcv.mo Obb.mo Servitor vero.—A. G. Card. Cicognant.
♦ Ad Card. Do canum Sacri Gollcgxi. Prot. N 2U78S: CpR 43 (1954)
152.

Communionis distributione

1964 APR 22.-PAULUS VI, CHIR. AAS 56 (1964) 422-423

Opus in Civitate Vaticana constituitur

n. 3lu:U31HH

SC RITUUM - SECR. STATUS - PAULUS VI

I96< APII 25-Α1ΛΙ 12

Piae invocationes in Dei, Domini nostri lesu Christi et
Beatissimae Virginis Mariae laudem, primitus in reparatio­
nem loiuriarum contra eorum sanctissima nomina exortae,
dreunu temporis, ob fidelium devotionem, pluribus addi­
tis supplicationibus. potius laudationis naturam induerunt.
Quam ob rem, ut in hac obsecratione tota Trinitas suum
hadalionis ct precis elogium obtineret, plures Beatissimo
Patri Paulo Pp. VI adhibitae sunt preces, ut peculiaris
Spiritus invocatio illic adderetur.
Sanctitas porro Sua, hacc optata benigne excipiens, sta­
tuit at in laudibus in blasphcmiarum reparatione, quae
incipiant ab invocatione «Dio sia benedetto», post invocaItooem «Benedetto Gesù nel santissimo Sacramento del-

3186
1964 MAI 12.-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 56 (1964) 800-801

Sanctus Antonius Maria Claret, Episcopus et Con­
fessor, PRAECIPUUS DEFINITUR PATRONUS CONGREGA­
TIONIS Sororum Adoratricum Ancillarum a Sanctis­
simo Sacramento et Caritate

PAULUS PP. VI
Ad perpetuam rei memoriam.—Sancta amicitia, quae per­
fecta fuit animorum Deo pariter adhaerentium coniunctio,
Antonium Mariam Claret, Episcopum cumque praeclarum
religiosi instituti auctorem, mortalis vitae diebus cum Ma­
ria Michaêla ab Augusto Sacramento sociavit, cui etiam
lectissimae feminae novae in Ecclesia conditae familiae
laus debetur. Constat enim inspectis litterarum monumen­
tis eundem Caelitem non solum patrem vitacque magi­
strum, sed adiutorem ct consiliarium etiam in opere effi­
ciendo ct solidando, multae cum urgerent difficultates, forti
illi mulieri prudenter affuisse. Ipse primum Congregationis
Ancillarum a SS. Sacramento ct Caritate leges recognovit,
quas postea ad iuris normam exquisitas Apostolica Sedes
probavit; ipse providum se praebuit custodem ct instituti
omnis ct earum domorum, quas conditrix ad cultus Eu­
charistici incrementum itemaue ad bonum salutemque pe­
riclitantium puellarum excelso animo aperuerat. Atque
nunc, in gloriam Dei assumptus, tamquam peculiaris ha­
betur ct colitur Patronus a Sanctae Alichaelae filiabus,
neque ullum potest esse dubium, quin ipse validiore sane
subsidio iuvet opus, quod vivens in terris fovisse cognosci­
tur. His quidem de causis dilecta in Christo filia Generalis
Antistita huiusce Congregationis, nomine religiosi consilii,
saeculari appropinquante anno gloriosae mortis fundatricis, scripsit ad Nos, ut per publicum decretum personain
ac munus Sancti Antonii Mariae debita in luce collocantes,
eius patrocinium nd res. domus, alumnas omnes pertinens
confirmaremus. Quod votum benignissime admittere sta­
tuimus. hoc etiam religiosis virginibus suadentes, ut ipsius
stent Matris exemplo idcoque sincera Patronum excolant
veneratione. Itaque, ex Sacrae Rituum Congregationis con­
sulto, certa scientia ac matura deliberatione Nostra, deque
Apostolicae potestatis plenitudine, harum Litterarum vi
perpetuumque in modum» Sanctum Antonium Mariam
Claret, Episcopum ct Confessorem, principalem apud Deum
totius Congregationis Sororum Adoratricum Ancillarum u
SS. Sacramento ct Caritate / caelestem Patronum confir4190

η. 3187-3190

SC SACRAMENTORUM - PAULUS VI - RELIGIOSORUM

raamus, seu constituimus ac declaramus, omnibus adjectis
iuribus ct privilegiis liturgicis» quae praecipuis religiosorum
coetuum Patronis rite competunt. Contrariis quibusvis ni­
hil obstantibus. Haec edicimus, statuimus, decernentes
praesentes Litteras firmas, validas atque efficaces iugiler
exstare ac permanere; suosque plenos atque Integros ef­
fectus sortiri et obtinere; iliisque, ad quos spectant seu
spectare poterunt, nunc et in posterum plenissime suffra­
gari, sicquc rite indicandum esse ac definiendum; irritum­
que ex nunc et inane fieri, si quidquam secus, super his,
a quovis, auctoritate qualibet scienter sive ignoranter at­
tentari contingerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die xii mensis Mali, anno mcmlxiv, Pontificatus
Nostri primo.—Hamletus I. Card. Cicoonani, a publicis
Ecclesiae negotiis.

3187
1964 MAI 12.-SC SACRAMENTORUM, RESCR. PART.·

Facultas

datur dispensandi a ieiunio eucharistico
USQUE AD UNAM HORAM ANTE S. COMMUNIONEM

Preces— Très saint Père, L’Ordinaire de Lille, au nom
Sement des autres Ordinaires de France, prosterné aux
Is de Votre Sainteté, sollicite humblement la faculté
de dispenser. 1.· les malades en séjour dans un établisse­
ment (hôpital, hospice, maison de cure ou autres institu­
tions semblables); 2.· les enfants et adolescents des deux
sexes, chaque fois qu’ils se rendent en classe, au catéchisme
ou an travail; 3.® les fidèles détenus dans les prisons: 4.· les
ouvriers travaillant la nuit ou astreints à des travaux pé­
nibles. de sorte qu’ils puissent prendre une nourriture so­
lide avant la sainte communion, étant donné la discipline
ct les horaires particuliers auxquels Ils sont tenus.
Rescr.—Audience du 12 mai 1964. S. S. le Pape Paul VI,
après avoir entendu le rapport du cardinal soussigné, pré­
fet de la Sacrée Congrégation des Sacrements, eu égard
aux motifs exposés, a daigné accorder à l’Ordinaire de Lille
la faveur demandée, deux ou trois fols par semaine, en
s’abstenant de nourriture solide —les boissons alcoolisées
étant exclues—, une heure avant la communion, toute
occasion de scandale et d’étonnement étant écartée, et en
observant par ailleurs les dispositions de corps, d’âme et
autres qui doivent être observées. Nonobstant toutes cho­
ses contraires.
Le présent Induit est valable pour trois ans.—B. Cardinal
Aloisi Maseiaa, Pré/. C. Zerba, Secr.
• Ord^iriii l:ccr-=i GallUo. Prot. N. 564/84: Doc. C*ih. 51 0964)
324. Ada. Doc. Cith. 81 (1984) 524 ia noîia.

1004 ALVI 12-23

Datum Rornnc, npud Sanctum Petrum, sub anulo Pi­
scatoris, dic xix mensis Mali, nnno mcmlxiv, Pontificatus
Nostri primo.—Hamletus I. Card. Cicoonani, a publias
Ecclesiae negotiis.
31 «9
1964 MAI 22.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·
Facultas datur superioribus maiorinus admittendi
AD VOTA PERPETUA RELIGIOSOS SERVITIO MILITARI ORDI­
NARIO SUBIECTOS

Preces—Beatissime Pater, Secretarius associationis,
quae germanicc appellatur «Vcrcinigung Dcutscher Or·
densobem», humillime petit, ut Superioribus maioribus
Religiosorum lege civili Germaniae ad militare servitium
ordinarium adstrictorum. facultas concedatur admittendi
ad vota perpetua, sive simplicia sive sollemnia subditos
satis probatos, qui usque ad completum vigesimum quin­
tum aetatis annum ad servitium militare nondum vocati
sunt, etiamsi in casu particulari judicium certum de stato
libero a servitio militari ordinario haberi non possit.
Praeterea humillime petitur sanatio professionis eorum
qui facultatibus usque nunc concessis (SC. Rei. 01577,58)
erronee adhibitis, invalide professi sunt. Et Deus, etc...
Rescr.—Vigore facultatum a Ssdto Domino Nostro
concessarum. Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum
Sodalium praeposita attentis expositis benigne adnuit pro
gratia iuxta preces, ad quinquennium, sl tamdiu circumstan­
tiae et certitudo moralis perduraverint, sanatis omnibus,
quoad praeteritum, quae sanabilia sunt ac sanatione indi­
gent. Contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, die 22 mensis Mali 1964.—Paulus Phi­
lippe, a Secr. C. Addivinola, ad. a Studiis.
•Prol.N. 6373 64’ AKKR 133 (1964) 125.

3190
1964 MAI 23.-PAÜLUS VI. ALLOC. AAS 56 (1964) 565-571

Allocutio die 23 mensis Mali 1964 habita ad summos
Moderatores quarundam Familiarum religiosarum earumque sodales, qui Romam convenerunt ad sui cuiusque Insti­
tuti Capitulum Generale:
De

pondere et valoribus vitae religiosae in prae­
sentium TEMPORUM ADJUNCTIS

Dileelisimi filii. Magno gaudio affecti neque modicam
spem concipientes, vos contuemur, qui coetus delecti iique
auctoritate graves estis venerabilium ct illustrium Fami­
3188
liarum Religiosarum; vobisque Nos iuvat salutem dicere
plurimam, atque egregiam, quam de vobis habemus, opi­
nionem gratumque animum Nostrum significare./
*
X
1964 MAI 19.-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 56 (1964) 560
Convenistis Romam ad celebrandum Capitulum Gene­
rale uniuscuiusque Instituti vestri; quae quidem res, licet
SCCRETARIATUS DE NON CHRISTIANIS ERIGITUR
in primis Ordinem vel Congregationem vestram tangat,
tamen etiam in vitam Ecclesiae redundat, quae a florenti
PAULUS PP. VI
condicione vitae religiosae magnam repetit partem vigoris
sui, studii apostolici. ardores sanctitatis adipiscendae.
Ad luturam rel memoriam.—Progredicnle Concilio Occumenlco Vaticano Secundo, expedire visum est peculia­
Praeterea Nos adi 1st Is, non solum ut obsequia Christi
rem Coetum seu Secretariatum institui, cuius esset eos sa­
Vicario qua filii addictissimi ct amantlssimi praeberetis,
lubriter attingere, qui chrisllanae religionis sunt expertes,
sed etiam ut Benedictionem Apostolicam impetraretis, quae
scilicet In quos etiam haec verba Domini nostri cadere
vobis ipsis. Institutis vestris et praesertim negotiis In Ca­
videntur, «et alias oves habeo, quae non sunt ex hoc ovili:
pitulis vestris tractandis prodesset, ct quibus, quemadmo­
ct Illas oportet me adducere» (Io. 10, 16). Hic vero ardor
dum probe confidimus, salutares percipientur fructus, ita
caritatis divinae Ecclesiam, quae opus Christi persequitur,
ut vita religiosa impensius ct alacrius ducatur.
urgeat oportet, his praesertim temporibus, quibus Inter
Quamvis singulos hos coetus vestros libentissime seiunhermines cuiusvis generis, linguae, religionis multiplices
ctim coram admisissemus, et ad unumquemque pro pecu­
intercedunt rationes. Itaque, motu proprio, certa scientia
liari indole ct necessitate verba fecissemus, tamen praeop­
ac matura deliberatione λ ostra deque Apostolicae potesta­
tavimus omnes simul excipere, quo maius pondus hmc
tis plenitudine, harum Litterarum vi peculiarem Corium
colloquio communi tribueremus, eo vel magis quod, hac
reu Secretariatum de non Christianis erigimus et constitui­
opportuna oblata occasione, Nobis visum est quaedam ex­
mus, cuius Praesldem Dilectum Filium'Nostrum Paulum
ponere, quae ad omnes pertinent religiosos, quotquot sunt
Sanctae Romanae Ecclesiae Presbyterum Cardinalem Ma­
per orbem terrarum.
relle. prudentia admodum commendatum ct In doctrina
religionum prritlssimum, eligimus ct renuntiamus, tribuen­
Imprimis vos animadvertere volumus Institutorum reli­
tes el facultates omnes necessarias et opportunas ad id
giosorum momentum maximum ct eorum munus plane
officium fructuose In Domino Implendum. Contrariis qui­
necessarium esse Ecclesiae hisce temporibus. Est quidem
busvis non obstantibus.
fatendum doctrinam de universali ad sanctitatem vocatio
*
1191

4492

|9M MU 33

PAULUS VI. ALLOC. DE VALORE VITAE RELIGIOSAE

η. 3100

î

ce fidelium cuiusvis ordinis ct condicionis mullum in prae­
oli, ec merito quidem, commendari; quae eo innititur,
«jd primaria ratione li baptismi Deo consecrantur. Praetrrrt horum temporum necessitates postulant, ut ardor
dtae Christianae In Ipso mundo fervent cl animos accen­
dat. scilicet «comccralionem mundi· requirunt, cuius rei
ifiieiom praesertim ud laleos pertinet. Haec omnia c pro­
ri Seat is Del consilio contingunt, estque cur de tam salutiribus Inceptis gaudeamus.
Cavendum tamen est, ne ea de causa germana notio vi­
tat religiosae, ut semper in Ecclesia viguit, obscuretur,
it<pe iuvenes, cum de deligendo vivendi genere cogitant,
iliqwmodo praepediantur, propterea quod peculiare mu­
tti et momentum Immutabile status religiosi in Ecclesia
wn amplius distincte et dilucide pcrspcclunt.
Visum est igitur Nobis Inaestimabile pondus vitae relleiusque munus necessarium in mentem revocare;
Uteaim status, qui e votorum cvangellcorum professione
laMcm propriam accipit, est, secundum exemplum ac
dxtrinxm Iesu Christi, perfecta vivendi ratio, quippe quae
eo spectet, ut caritas augescat ct ad absolutionem perdujg eaten .* aliis autem vitae generibus fines, utilitates, officia
Irsporalin, quamquam per se legitima, sunt proposita.
Altera ex parte nunc cum maxime Ecclesiae opus est
testimonium publicum ct sociale, quod vita religiosa im­
pertitur. Nam quo impensius officium laicorum expetitur
ritim Christianam in ipso mundo agendi ct propagandi,
eo magis postulatur, ut exempla praefulgeant eorum, qui
tûcsdo re vera renuntiant, atque adeo aperte demonstre­
tur Regnum Christi non esse de hoc mundo x.

Ita fit, ut professio votorum cvangellcorum adiungatur
consecrationi, quae propria est baptismatis, ct hanc, quasi
quaedam consecratio peculiaris, compleat, eo quod Christifidelis se Deo penitus committit ac devovet, totam vitam
$Bim efficiens eius unius famulatum.
Haec omnia cum alia re conectuntur, dc qua paterno et
sollicito animo vos monemus; scilicet oportet plurimi fa­
cialis vota religiosa eorumque usui et exercitationi magnum
Domentum tribuatis. Nullo enim alio modo ducere potestis
vitam congruentem ct consentaneam statui, quem elegistis
d in quo sic vobis est versandum, ut efficaciter adiuvet
progressionem ad caritatem perfectam, ct fideles inde ac­
cipiant testimonium vitae Christianae ad camque inflamiscntur.
Quamquam hominum condiciones temporibus proxime
praeteritis non leviter sunt immutatae atque adeo religiownim vivendi ratio ad eas necessario est accommodanda,
tamen ea, quae ex ipsa natura consiliorum cvangellcorum
consequuntur, vim suam omnino retinent nec ullo pacto
queunt imminui.
Summopere igitur in vitae actione religiosam oboedienliem excolite.
Ea est et manere debet holocaustum, uti appellant, pro­
priae voluntatis, quod Deo offertur. Quod sacrificium sui
eo fit, quod submisse legitimis Moderatoribus paretur,
quamvis auctoritas exercenda sit intra fines caritatis et
cum respectu personae humanae, et licet hacc nostra aetas
religiosos vocet ad plura gravioraque munera obeunda ct
ad incepta alacrius ct expeditius suscipienda.
Ne desieritis studium paupertatis inculcare; de qua hodie
multus est sermo in Ecclesia. Religiosi enim exemplo verae
piuperlatis evangellcae omnibus debent praelucere. Qua­
propter paupertatem, qua se sponte astrinxerunt, ament
oportet; neque satis est, circa usum bonorum, e Superioruci arbitrio pendere, sed religiosi ipsi contenti sint rebus
necessariis, quibus vitae rationibus consulitur, ct fugiant
ZS commoditates / et lautitias, quibus vita religiosa enervatur.
Sed praeter paupertatem, quae singulorum propriae esse
debet, non licet neglegere paupertatem, qua familia ipsa seu
Mam corpus sodalium eniteat oportet. Itaque Instituta reli­
giosa in aedificiis suis ct quibusvis operibus cultum et
ornatum nimis exquisitum, ct quidquid luxum redolet,
devitent atque rationem habeant condicionis socialis ho­
minum qui circa habitant. Abstineant quoque n nimio
studio quaestus faciendi, immo subsidiis temporalibus, quae
divina Providentia iis est largita, veris necessitatibus fratram indigentium subveniant, sive hi sunt conterranei sive
aliis in orbis terrarum partibus degunt.
Singulari vero diligentia religiosi servent, quasi pretiosam
famam, castitatem.
Notum est omnibus vitae condicionibus, quae nunc obti­
neat, difficilem reddi exercitationem castitatis perfectae,

4493

non solum eo quod pravi mores pervagantur, sed etiam ob
doctrinas falsas, naturam plus nimio extollentes, quae ani­
mis exitiale virus infundunt. Haec tamen causam prae­
beant, ut fidem magis magisque excitemus, qua credimus
verbis Christi praedicantis pretium supematurale castita­
tis, quae propter Regnum caelorum exquiritur, et qua
minime dubitamus, quin ope divinae gratiae hoc candidum
lilium servari possit intaminatum. Quod ut feliciter con­
tingat, acriore cum studio exerceatur oportet Christiana
mortificatio et diligentiorc cura sensus custodiantur. Itaaue nullus omnino locus detur, ne specie quidem cuiusdam
cslderll cognoscendi scitu utilia vel amplificandi cultus
humani, libris vel ephemeridibus atque spectaculis inho­
nestis vel indecoris; excepta fortasse studiorum probata
necessitate, quae a religiosis moderatoribus explorata sit.
Nemo unquam aeque aestimare poterit efficaciam sacri
ministerii in mundo tot obnoxio turpitudinibus, dummodo
is, quid id obit, luce fulgeat castimoniae Deo consecratae
ciusdcmque virtute roboretur.
Haec hactenus. Nunc autem Nobis in animo est aliquid
etiam breviter attingere, quod ad ipsam Institutorum reli­
giosorum structuram et ordinationem spectet. Hac enim
in re Capitulorum Generalium labores potissimum ver­
santur.
Patet rectam religiosae vitae rationem disciplina, certis
legibus, condicionibus ad eas observandas idoneis omnino
indigere. Quare Generalium Capitulorum praecipuum mu­
nus esto, Religiosae Familiae nonnas a Legifero Patre suo
statutas, labente tempore, sartas tectas servare. Vobis igi­
tur curandum est ut firmissimum opponatur repagulum / 569
iis omnibus agendi rationibus, quae disciplinae robur pcdetemptim enervent, scilicet moribus religiosae vitae in­
festis, exemptionibus non necessariis, p-*
’-iis minus
---------proet disciplinae
bandis. Item cavere prorsus debetis a
remissione, quam non vera necessitas, sed mentis arrogan­
tia, vel oboedientiae fastidium vel saeculi amor suadeant.
Quod attinet autem ad nova ineunda incepta et opera, ab
iis abstinete, quae praecipuo Instituti vestri muneri, vel
menti Conditoris non omnino respondeant. Religiosa enim
Instituta tamdlu vigent et florent, quandiu in eorum disci­
plina et operibus, ct in sodalium moribus ac vita, integer
Conditoris animus perstat ac spirat.
Deinde religiosae Sodalitates, utpote corporis viventis
similitudinem referentes, assidua incrementa capere iure
merito exoptant. Hoc autem Instituti incrementum in di­
ligentiorc regularum vestrarum observantia ponendum est,
potius quam in sodalium numero aut in novis conditis le­
gibus. Immo legum multiplicitas non semper religiosae
vitae profectum comitem habet; saepe enim fit ut, quo
plures normae condantur, eo minus ad Illas animus inten­
datur. Quare Generalia Capitula leges ferendi iure, quo
gaudent, modice et quidem prudenti iudicio semper
utantur.
Denique maximi momenti opus, in quo Capitula Genera­
lia curas praecipuas ponere debent, hoc est, ut Instituti
sui leges ad mutatas temporum condiciones assidue accom­
modent. Id tamen ita est procurandum, ut propria Institu­
ti natura et disciplina indemnis servetur. Religiosa enim
quaelibet Familia suum peculiare munus habet, eidemque
omnino necessc est ut fidelis permaneat; hic vitae ubertas
Instituti sita est, atque hic etiam caelestium gratiarum
copia numquam defutura. Nulla ergo disciplinae renovatio
inducenda est, quae cum Ordinis vel Congregationis na­
tura non congruat, aut a mente Conditoris quoquo modo
discedat. Quae quidem disciplinae renovatio hoc etiam
postulat, ut a competenti auctoritate tantummodo proce­
dat. Quare donec hacc disciplinae accommodatio ad per­
fectum exitum adducta est, religiosi sodales ne quid novi
proprio marte inducant, seu disciplinae habenas laxent
vel censuris indulgeant, sed ita se gerant, ut fidelitate ct
oboedientia sua hoc renovationis opus potius invent et
expeditius efficiant. Quod si contigerit, regularum vestra­
rum littera quidem immutabitur, non autem spiritus, qui
Integer perstabit.
In huiusmodi autem vestrorum Institutorum renovatio­
ne procuranda, vobis semper cura habenda est. ut spiri­
tuali sodalium vestrorum / vitae praecipuae semper partes 570
tribuantur. Quare apud vos et apud religiosos omnes, quo­
rum munus est sacri apostolatus operibus vacare, omnino
nolumus, falsa illa quicquam valeat opinio, operibus ex­
ternis primas dandas esse curas, intimae vero perfectionis
studio secundas, quasi id aetatis huius ingenio ct Ecclesiae
necessitatibus postuletur.
Alacris operositas et spiritualis vitae cura, nedum altera
alteri noceat, artissimam requirunt conjunctionem, Ita ut
ambo pari gradu ct gressu semper procedant. Ferventibus
4404

SACRA CONGR. RELIGIOSORUM - PAULUS Vl

Π. 3101-3103

be

Sk
r<

c «

oi

Igitur operibus, congruenter ferveat precandi studium, in­
temeratae conscientiae nitor, rorum adversarum patientia,
actuosa et pervigil caritas in animorum salutem impen­
denda. Quibus virtutibus neglectis, non solum robur ct
fructus deerunt apostolici laboris, sed etiam sensim onimus
defervescet, ncc diu saLis cavere poterit a periculis, quae
In ipsa sacri ministerii perfunctione latent.
Ad apostolatum autem quod attinet, qui religiosorum
sodalium curae concreditus est, haec addere velimus. Insti­
tuta religiosa ad hodiernas rerum condiciones el adluncta
apostolicam munus ipsorum proprium sedulo conformare
debent. Sodales iuniores praesertim ad id recte instituendi
atque educandi sunt; ita tamen, ut apostolicum studium,
quo Incensi esse debent, non Intra fines sal Ordinis cir­
cumscribatur, sed pateat ad ingentes spirituales necessita­
tes horum temporum. Neque in isto omnia. Sed Udem ad
illam etiam exquisitam manerum suorum conscientiam
excolantur, vi culos ipsi loquendo operandoque semper se
exhibeant veros Del ministros, integritate doctrinae prae­
stantes et vitae innocentia commendatos. Qua in re reli­
giosi sodales ne sibi ipsis relinquantur, sed ipsorum opera
vigilantiae moderatorum semper obnoxia esse debet, prae­
sertim sl de navitate agitur, quae in civili societate magnurr
habere solet momentum.
Magnopere etiam nobis cordi est, ut religiosorum soda­
lium navitas cum sacrae Hierarchiae normis concordi ra­
tione procedat Religiosorum enim Ordinum exemptio nullo
modo constitutioni, divinitus Ecclesiae datae, repugnat, vi
culus quilibet sacerdos, praesertim In sacri ministerii per­
functione, sacrae Hierarchiae parere debet. Religiosi enim
sodales semper et ubique Romani Pontificis potestati, utpote supremo suo Moderatori, in primis subiciunlur s.
Instituta religiosa Igitur praesto sunt Romano Pontifici
571 ln iis operibus, quae ad bonum Ecclesiae / universae per­
linent Quod autem attinet ad sacri apostolatus exercitium
in variis dioecesibus, religiosi sodales subsunt etiam Epi­
scoporum lurisdldloni, quibus auxilium praebere tenentur,
salva semper apostolatus natura ipsorum propria ct vitae
religiosae necessitatibus. Ex quo patet, quantopere con­
ferat ad Ecclesiae bonum socia atque adiutrix religiosorum
opera dloccesano clero praestita, cum vires unitae fortiores
validioresque evadant.
Habetis iam, dilectissimi filii, ea breviter commemorata,
quae Nobis ad religiosae vitae incrementum hodie magno­
pere conferre videntur. Quae omnia vobis testentur, quanta
sollicitudine religiosae vitae rationes consideremus atque
aestimemus, quantamque spem in adiutricc opera vestra
collocemus. Iter, quod terendum vobis monstravimus, ar­
duum sane est ct laboris plenum. Sed animum ad spem eri­
gite, qub non nostra, sed lesu Christi causa agitur. Chri­
stus fortitudo nostra est, fiducia nostra, robur nostram;
ipse semper nobiscum erit. Quare fidei Integritate, vitae
sanctitudine, impensissimoque virtutum omnium stadio
bonum Christi odorem quam latissime diffundere pergite.
Nos Interea, dum vobis de obsequio gratias persolvimus,
vota facimus a Dcoque supplicibus petimus precibus, ut,
deprecante suavissima Deipara Virgine Maria, materna re­
ligiosarum virtutum altrice, Instituta vestra ampliora co­
tidie incrementa capiant, afferantque uberiores usque
salutares fructus.
Quorum quidem fructuum conciliatrix esto Apostoiica
Benedictio, quam vobis singulis, dilecti filii, universisque
vestris sodalibus effusa caritate impertimus.
•Cxa. i?? pu. i.

Ada. L GUTIERPFZ ia CpR 43 (1964) 192-200

3191

sione dici 22 maii huius anni habita, omnibus mature
perpensis, per 107 cx 117 suffragiis, sequentem approba­
verunt modificationem:
Ex omnibus Religiosis vocem activam habentibus et
iuxta antiquitatem primae professionis distribuendis:
a) in Provincia quae ducentos vocales non excedit duo
conficiantur elenchi, ex quibus quilibet *
vocali tot discre­
tos eligit quot sunt Guardlanl, scilicet dimidiam partem
ex uno elencho, dimidiam cx altero;
bj In Provincia vero quae ducentos vocales excedit,
1res conficiantur elenchi, cx quibus quilibet vocalis pariter
tot discretos eligit quot sunt Guardinanl, scilicet tertiam
partem cx unoquoque trium elenchorum.
Praefata Immutatio seu variatio peropportuna videtor
a<l auferendas difficultates quae oriuntur ex mullis ekachls, Iuxta praecedentes normas conficiendis. Propterea
humiliter Infrascriptus benignam petit huius immutationis
adprobntionem. Et Deus, etc.
Rescr.—Vigore facultatem a Ssilio Domino Nostro
concessarum, Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum So­
dalium praeposita, attentis expositis, benigne adnult pro
gratia Iuxta preces, experimenti causa ad sexennium, ser­
vatis ceteris dc iure servandis. Contrariis quibuslibet boo
obstantibus.
Datum Romae, die 25 Mali 1964.—I. Card. Αντονιγγπ.
Prae/. V. Cusu mano, Ad. a studiis,
•Ministro Ccn. O F M. Op . Prot N. 979.S3C37: AOFMC
*p
80
(1964) 157-153 V:d· Normas seu Instructionem do cloctjcco DiscrvU
Capitularis apud AOFMCap 80 (1964) 156-161.

3192
1964 IUN 6.-PAULUS VI, LH. AP. AAS 56 <1964) 561

Delegatio Apostolica in Republica Ruandensi
Nuntiaturam erigitur

Ad perpetuam rei memoriam.—Quantum utilitatis c pu­
blicis officiorum rationibus, quae Apostolicae huic Sedi
intercedunt cum Civitatibus, soleat exsistere, neminem
latet est que usu iam dudum comprobatum. Cum igitur
commodum esse visum fuerit Apostolicam Sedem et Rempubllcam Ruandcnsera publicis huiusmodi vinculis inter
se conlungi, Nos, loco Delegationis Apostolicae, quae hu­
cusque Inibi viguit, motu proprio, certa scientia ac matura
deliberatione Nostra deque Apostolicae potestatis pleni­
tudine, harum Litterarum vi, in Republica Ruandae Nun­
tiaturam Apostolicam erigimus ct constituimus, cuius sedem
in urbe Chigalia collocamus. Eidem ergo sic per Nos erectae
Nuntiaturae omnia et singula deferimus officia, privilegia
atque indulta, qu.<e huiusmodi Legationum sunt propria.
Contrariis quibusvis nihil obstantibus. Haec edicimus, sta­
tuimus, decernentes praesentes Litteras firmas, validas
atque efficaces lugiter exstare ac permanere; suosque ple­
nos atque integros effectus sortiri et obtinere; eidemque
Legationi sic constitutae nunc et in posterum plenissime
suffragari; sicque rite iudlcandum esse ac definiendum:
Irritumque ex nunc ct inane fieri, si quidquam secus super
his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive ignoranter
contigerit attentari.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die vi mensis lunli, anno mcmlxiv, Pontificatus No­
stri primo.—Hamletus L Card. Cicognani, a publicis Ec­
clesiae negotiis.

NOVUS MODUS ELIGENDI

Df.LEOATOS AD CAPITULUM
O. F. M. Capuccinorum adprobatur

Preces—Beatissime Pater, Infrascriptus Minister Gene­
ralis Ordini
*
Fratrum Minorum Capuccinorum, ad pedes
S. V. provolutus, exponit qunc sequuntur.
Sacra (LnngrcgaUo de Religiosis, vi rescripti diei 17 fe­
bruarii 1960, pro electione Discretorum Capitularium scu
Delegatorum qui Capitulo provinciali intéresse debent,
quasdam approbavit norma
*
usque ad proximum Capitu­
lum generale valituras.
Pono, nunc celebrato Capitulo Generali, vocales in ses-

4495

in

PAULUS PP. VI

1964 MAI 25.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPT. PART.·

Provinciale

1.901 Λ1Λ1 25-11 \ 1?

3193
1964 IUN 17.-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 56 (1964) 916-917

Apostolica Delegatio, antea Indosinensis appellata.
•Vietnamiens» et Camdogiensis· distinguitur
PAULUS PP. VI
Ad perpetuam rei memoriam.—Quemadmodum muneris
Nostri conscientia postulat ipsique Decessores Nostri fa­
cere consueverunt, singulis Ecclesiae provinciis carumque
sacro regimini, data occasione, studemus consulere. Quo
ducti consilio, cum in praesenti Delegatio Nostra Aposto-

4496

|96l Il X 19-20

SAGRA CONGREGATIO STUDIORUM - RELIGIOSORUM

ba. quae antea Indoslncnsls appellabatur, ob Immutatam
Ixuram condicionem novaqucadluncta, npt lore esse nomlM disliagucnda videatur, Nos huic rei mature satisfacere
sUtulmus. Collutis Igitur consiliis sive cum Venerabili FraIrt Nostro Hamleto loannc S. R. E. Cardinali Cicognani,
Bttblids Ecclesiae negotiis praeposito, sive cum Dilecto
Hho Nostro Gregorio Petro S. R. E. Presbytero Cardinali
Amputai, Sacrae Congregationis dc Propaganda Fide
hariedo, Delegationem Apostolicam, Indosincnscm liucaique nuncupatam, Vietnamlensem et Camboyiensem
ncslhâcesse appellandam constituimus atque decernimus.
Cectrtrils quibusvis nihil obstantibus. Haec edicimus, stataimus, decernentes praesentes Litteras firmas, validas
iique efficaces luglter exstare ac permanere; suosque pleatque Integros effectus sortiri et obtineri; illlsque ad
Sspectant seu spectare poterunt, nunc ct In posteram,
sime suffragari; sicque rite iudlcandum esse nc de­
dam; irrltumque ex nunc et Inane fleri, si quldquarn
secus, super his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter
sire Ignoranter attentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petram, sub nnulo Pisca
toris, die xvn mensis lunli anno mcmlxiv, Pontificatus
Nostri primo.—Hamletus I. Card. Cicognani, a publicis
Ecdaiae negotiis.

3191
1954 IUN 19.-SC STUDIORUM, LIT. CIRCULARES. PART.·
SOXXAE DANTUR CIRCA USUM CINEMATOORAPHAEI
TELEVISIONIS IN SEMINARIIS ITALIAE

ET

Roma, 19 giugno 1961

Reterendissimo Signore, Fattenzione ri volta dal Concilio
Ecumenlco Vaticano II agll stramenti della comunicazione
sociate, e culminata poi nel Decreto conciliare winter mi·
nficoi [LE 3143], non puô non essere di stimolo a quanti
hano la responsabilité di formare i futuri Ministri, per
arviarli a una più adeguata valutazione degli stramenti
suddetti e alia loro illuminata utilizzazionc pastorale.
Sappiamo, d’altra parte, che glà da alcuni anni è andato
sempre più diffondendosi Fuso di proiettare alcune pelli cole
e di consentire Ja visione di alcune trasmissioni televisive
Uli alunni dei Seminari, specie delle classi superiori, con
ssccessiva discussione, intendendo con ciô di offrira ai
Seminarist! un aiuto, che valga a far loro apprezzare retUmente gli audiovisivl in genere e ad abilitarli, in particohrt, alia critica estetico-morale delle singolc rappresentazkmi.
Mentre auspichiamo che, anche in conseguenza del De­
creto conciliare, si approfondisca la sensibilité del Clero,
spechJmente giovane, verso stramenti di cosl facile, e talvolta dedsiva, incidenza sociale; e mentre approviamo in
linea dl massima le inizlatlvc già in atto negli Istituti di
formazione ecclesiastica, non possiamo non ricordare ai
reponsabili che le mcdesfme dovrebbcro esser regolate
tftondo le norme di questo Sacro Dicastero (cfr. Lettcra
Circohre de! 10-7-1957, n. 1677/55) [LE 2675). né possiaEO Irascurarc Ia gravité dei rillevi che ci pervengono da
pute dl alcuni Sacerdoti, giustamente préoccupât! per la
freyienza e la qualità delle rappresentazioni offerte in
risione agll alunnl dei Seminari.
A questo rlguardo, cl sembra superflua ogni parola che
vagita mettere ln nuova luce la delicatezza di coscienza c la
pirticohre sensibilité dl chi sta preparandosi a diventare
ttanoDd» (2 Tim. 4, 17) di fronte al mondo, e Ia conse­
dente sconvenlenza che a rappresentazioni cinematograficbeo televisive, sia pure di alto iivello artistico, ma di conteauto frivolo o naturallstico, vengano ammessl gli alunni
dd Santuario. Desideriamo solo significare a chl di ragione
cheicritcri di scelta per questo speciale tipo dl spettatori
dovranno essere molto piu oculati e rigorosi di quelli segaiti per I semplici fedeli, se non vogliamo che il germe
del naturalismo attacchl, forse irreparabilmente, quanti
w» chlamatl ad essere, per singolare privilegio, •dispen­
ses mysteriorum Dei· (Ï Cor, 4, 1) e •boni dispensatores
petiae· (1 Pctr. 4, 10).
Giudlchlamo quindi necessario chc ogni Rettore, al quale
più che ad altri spetta d’invigilare al rlguardo, voglia attenersl scrupolosamentc a quanto segue:
1) ogni Seminario sia abbonato alie Segnalazioni cineEâtogranche del C. C. C., le quali, riportando analiticaeeate le caratterlstiche del films c le motlvazioni del giu-

n. 3194-3195

dlzio estctico e morale, offrono sufficiente base di orientamento per Ia scelta di pellicolc adatte anche a Seminarist!
tenuto conto della loro été e cultura;
2) polché non è possibile attendersi dagli organi cen­
trali un gludlzlo obbiettlvamente velldo sui singoH programml televisivl, per la partlcolare natura dei medesimi,
il Rettore consenting Ia visione pubblica solo dl quelle
trasmissioni, a proposito delle quali non abbia alcun mo­
ti vo dl apprensionc, sia per diretta conoscenza dell'opera
in programma, sla per il gludlzlo indicativo offerto settimanalmente su sGutda alio Spettaeolo» dal Centro Cattolico
Televislvo;
3) perché 11 Seminario non venga mono aile sue nobili
finalIta di tpaleslra mansuetae Christi militiae fingendae;
studiorum domus; et coenaculum in quo alumni. Spiritu
Sundo operante, noul homines fiunt· (ctr. Ench. Cler. 471;
1147; 1260), il Rettore non permetterà che i Seminarist!
asslstano troppo frequentemente a spettacoli clnematografici e televisivl, e do mai più di due volte il mese;
4) ogni spettacolo sia sempre seguito da opportuna
discussione critica, guidata da un Sacerdote convenientemente preparato, e dl provata spiritualité;
5) il Rettore, d'accordo con l'Ecc.mo Ordinario del
luogo, proweda alla specifica formazione di detto Sacer­
dote, e possibilmente di più, facilitandone la partecipazione ai Corsi di agglornamento promossi dall’Ente dello
Spettacolo, e dotando la blblioteca dei Professori delle
principali opere di critica clnematograflca, nonchè dell’abbonamento alla Rioista del Cinematografo.
Non sl hanno dubbi che la Signoria Vostra Rev.ma, per
1'amore che porta ai Suoi giovani alunni, e per il bene stesso
della Santa Chlesa, farà ciô che è in Suo potere per 1’appllcazione di quanto sopra, nell'intento dl evitare situazionl
incresciose, e di creare ai diletti Seminarist! i! clima ideale
per 11 loro sereno avanzamento verso 1'Altare.
Ci affrettiamo per questo a ringraziarLa di cuore, pregandoLa in pari tempo di portare a cotestt Seminarist!
I’cspressione della nostra affettuosa sollecitudine.
Mi valgo intanto della gradi ta occasione per confermarLe i sensi della mia distinta stima c professarml della
Signoria Vostra Reverendissima devotissimo nel Signore.—
Giuseppe Cardinale Pïzzardo, Pref. Dino Staffa, Arcive­
scovo tit. di Cesarca di Palestina, Segr.
* Ad Rectores Seminariorum Italiae. Prot N. 1677.·55,64: Semina­
rium 16 (1964) 367-369.

3195
1964

IUN 20.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART?

Institutum

romanum «Sedes sapientiae» constituitur
SUB AUSPICIIS S. C. DE RELIGIOSIS

La Sacra Congregazlonc dei Religiosi, sempre desiderosa
di contribuire alia preparazione religiosa c professionale
delle Religiose, ha preso atto con compiacimento della
vitalità deiristituto «Sedes Sapientiae», canon icam ente
eretto dalla Santa Sede in data 8 giugno 1945.
L'Istituto, fondato con provvido intuito e con grande
sacrificio personale daU'Eminentlssimo Signor Cardinale
Giuseppe Pïzzardo, Prefetto della S. Congregazione dei
Seminari e delle Université degli Studi, ha chiesto di poter
inserlrsi nel Movlmento organizzativo delle Religiose d
Ita ­
*
lia alio scopo di rendere sempre più sicura la propria esistenza e Ia propria cfficlenza.
Questo Sacro Dicastero, accedendo ben volentierl a tale
richiesta, con il présenté Decreto dlchiara di assumere
1’alta direzione deiristituto stesso, secondo I termini e le
modalité precisatc nello Statuto annesso.
L'Istituto «Sedes Sapientiae», dipendendo da questa Sa­
cra Congregazione dei Religiosi, mantlene Inalterata la sua
natura di Ente Ecclesiastico Pubblico, a cui sono attri­
buit! tutti i diritti c i privilegl che spettano, secondo il
Codice di Diritto Canonico, agi i Enti Ecclesiastici.
II presente Decreto sostltulsce il precedente Decreto
della Sacra Congregazione dei Seminari e delle Université
degll Studi, in data 8 giugno 1945, N.· 490/45. Nonoslante
qualunque cosa in contrario.
Dato a Roma, ii 20 giugno 1961, Festa della B. Μ, V.
Consolata.—I. Card. Antoni urn, Pre/.
♦ Pror N Λ G 2349.63; Rirista deS·

14 (196$) 49-50.

449$

SC DB PROP. FIDE - CONVENTIO CUM TUNETE

π. 3190-3197

19«! 1U.\ 25-27

3196

autre publication faite par l’Eglise Catholique en Tunisie,
quels qu’en soient la forme ou l’objet, sera régie parles
lois tunisiennes en matière de presse, imprimerie et U1964 IUN 25.-SC DE PROP. FIDE, N0TIFICAT10. PART.·
brairic. /
lt|
Tollitur «vethumi S. C. de Prop. Fide ut Superiori
Article 6.—a) Le Gouvernement de la République
Regulari tribuatur vox activa in Capitulo Provin­ Tunisienne reconnaît à l’Eglise Catholique en Tunisie U
cial! sui Ordinis religiosi
propriété des lieux affectés au culte et des immeubles fi­
gurant aux annexes I et 11 du présent Modus Vivendi.
Romae, 25 Iunii 1964
Toute modification de ces annexes ne pourra intervenir
que d’un commun accord entre les deux Parties. Celles-ci
Reverendissime Paler, Litteris dic 17 huius mensis iunii
se réuniront, trois mois avant l’échéance prévue dans cha­
datis, huic Sacrae Congregationi dc Propagando Fide scrip­
que cas, pour examiner la situation des lieux affectés au
sisti drea quaestionem, his verbis in ultimo Capitnlo Ge­
indiqués dans l’annexe III.
nerali Ordinis propositam, nempe: Placetne ut Superiori
b) L’Eglise Catholique en Tunisie consent à céder dé­
Regulari tribuatur ror activa in Capitulo Provinciali') Cui
finitivement ct ù titre gratuit à l’Etat Tunisien les lieux
aestioni, sicut retulisti, ex 115 Patribus Capitularibus,
de culte et autres biens Immeubles figurant aux annexes
responderunt Placet, 17 tantum Non placet. Ad execuIV et V à la date indiquée pour chacun d’eux.
tlonem tamen supradicti optati antiquum obstaret vetitum
ex parte huius Sacri Dicaslerii, quod petiisti ut tollatur.
Le Gouvernement de la République Tunisienne donne
l’assurance que les lieux de culte ainsi cédés ne seront
Ad rem quod attinet, Tecum communicare satago hanc
utilisés qu’ù des fins d’intérêt public compatibles avec leur
Sacram Congregationem —omnibus mature perpensis prae­
ancienne destination.
sertim quoad hodiernas in Missionibus circumstantias—,
libenter «vetitum» de quo supra tollere, ita ut votum Ca­
c) Dans les localités où il n'y a pas de lieu affecté au
pituli Generalis ad effectum adduci valeat.
culte catholique, et lorsque les deux Parties auront con­
venu d’un commun accord que l’assistance religieuse aux
Interim omnia fausta feliciaque Tibi a Deo exoptans,
fidèles catholiques justifie la présence d’un lieu de culte
omni qua par est observantia subsignor, Paternitati Tuae
approprié, le Gouvernement dc la République Tunisienne
Reverendissimae addictissimus In Domino.—G. P. Card.
autorisera la célébration habituelle du culte dans des lo­
Agagianian Prae/. P. Sigismondi, a Secr.
caux n’offrant pas les aspects extérieurs des lieux de
• Procuratori Gea. O. F. M Cap.. Prot. N. 2906 51 AOFMCap 20
culte.
(1»4) 162.
d) Le culte catholique pourra continuer à être célébré,
sans autorisation civile, dans les chapelles ou autres lieux
destinés â cette fin, à l’intérieur des établissements prévus
3197
à l’article 9 du présent accord.
e) Le culte catholique pourra être célébré occasionnel­
1964TUN 27.-CONV. CUM TUNETE. AAS 56 (1964) 917-924
lement, sans autorisation, dans des locaux privés; dans ct
Conventio (modus vivendi) inter Apostoli cam Sedem cas, le propriétaire du Heu avisera au préalable les autorités
locales, lorsque la cérémonie doit réunir des personnes ne
et Tunetanam Rempcbucam
résidant pas dans ce lieu, afin que l’autorité publique as­
Article L—Le Gouvernement de la République Tuni­ sure la protection nécessaire du local.
sienne protège le libre exercice du Culte Catholique en
Article 7.—Les acquisitions d’immeubles à titre oné­
Tunisie, conformément aux dispositions de l’article 5 de
reux et les dispositions à titre gratuit en faveur de l’Eglise
la Constitution de la République Tunisienne du 1er Juin
Catholique en Tunisie ne pourront avoir effet qu’après
1959 ct dans les conditions prévues au présent Modus
autorisation du Gouvernement de la République Tuni­
Vivendi.
sienne.
Article 2.—L’Eglise Catholique en Tunisie groupe les
Tout appel à la générosité publique, sous quelque forme
personnes de confession catholique résidant en Tunisie: elle
que ce soit, effectué en dehors des églises, reste soumis à h
possède la personnalité civile; son siège est établi à Tunis.
réglementation générale/.
9
Elle est légalement représentée par le Prélat nullius de
Article 8.—Le Gouvernement de la République Tuni­
Tunis./
S
JT'
sienne accordera toutes facilités pour l’entrée et le séjour
en territoire tunisien aux prêtres destinés ù l’Eglise, être
A ce titre, ce dernier a le pouvoir d’accomplir, directe­
sous réserve de l’observation par ces derniers des règle­
ment ou par mandataire, tout acte dc gestion ou de dispo­
ments de police en vigueur.
sition concernant les biens meubles et immeubles dépen­
dant de la Prélature, sous réserve de se conformer aux lois
Article 9.—Le Gouvernement de la République Tuni­
et règlements en la matière.
sienne autorise les établissements scolaires (écoles, collè­
Article 3.—L’Eglise Catholique s’interdit toute acti­ ges, jardins d’enfants, pouponnières) ou hospitaliers (cli­
vité de nature politique en Tunisie.
nique ct dispensaires) appartenant à des associations, des
.Article 4.—Le Gouvernement de la République Tuni­ sociétés civiles ou anonymes à participation religieuse el
dont la liste figure â l’annexe VI, à continuer à exerrer
sienne accepte que l’Eglise Catholique en Tunisie:
leur activité et leur accordera le bénéfice de sa bienveil­
1) pourvoie, dans le respect des lois générales du pays,
lance tant qu’ils se conformeront aux lois, règlements el
à son organisation intérieure;
programmes en vigueur en Tunisie.
2) dispense, dans les lieux visés aux paragraphes a, e, d
Article 10.—Le choix du Prélat nullius de Tunis ap­
et de l’article 6 ci-après, l’enseignement de la doctrine
partient au Saint-Siège. Afin de favoriser l’harmonie entre
chrétienne;
l’Eglise Catholique et l’Etat Tunisien, le Saint-Siège fera
3) dispense, dans les établissements scolaires prisms
connaître dans le secret le plus absolu au Gouvernement de
â l’article 9 du présent accord, renseignement de la doctrine
la République Tunisienne, par vole diplomatique, le nom
chrétienne aux élèves exclusivement de confession catho­
de l’ecclésiastique choisi.
lique et sous réserve de l’autorisation des parents.
Au cas où le Gouvernement de la République Tunisien­
Le Gouvernement de la République Tunisienne ne fera
ne aurait quelque objection de caractère politique général
pas obstacle à l’exercice dc l’autorité spirituelle du Prélat
au sujet de la personne envisagée, II pourra la manifester
de Tunis sur les fidèles catholiques en Tunisie.
au Saint-Siège, par voie diplomatique, dans le délai d’un
Article 5.—Dans le cadre de ses activités spirituelles,
mois à partir du jour de la communication.
le Saint-Siège pourra communiquer avec le Clergé et les
Article 11.—Le Prélat de Tunis présentera au Gouver­
fidèles catholiques en Tunisie; ceux-ci le pourront avec le
nement de la République Tunisienne, dans le mois qui
Saint-Siège.
suivra l’entrée en vigueur du présent accord, la liste des
Dans le même cadre, les membres du Clergé en Tunisie
membres du Clergé exerçant en Tunisie.
pourront communiquer entre eux ainsi qu’avec leurs fidèles.
Il informera le Gouvernement de la République Tuni­
L’Eglise Catholique en Tunisie pourra publier, à l’inté­
sienne de la nomination dc tout nouveau curé, afin que
rieur des lieux affectés au culte, ses instructions, ordon­
celui-ci soit Introduit auprès des autorités locales.
nances et lettres pastorales destinées aux fidèles. Le Pré­
Article 12.—Le présent Modus Vivendi entrera en vi­
lat communiquera, pour Information, au gouvemorat dont
gueur dès l’échange des intruments dc ratification.
dépend le Heu, le jour même de la publication, une copie
Du Vatican, le 27 juin 1964.—A. I. Card. Cicognanl/
de ces instructions, ordonnances et lettres pastorales. Toute

4499

4500

n. 319«

SUPREMA CONGREGATIO SANCTI OFFICII

1961 HL 1

Tunis, Je 27 juin 1961

Protocole Additionnel

A ΓArticle 5, alinéa 3: 11 est entendu que cette liberté
de publication est reconnue â l'Eglise Catholique sous résene qu'il ne soit pas porté atteinte ù l’ordre public.
A ΓArticle 6, paragraphe b: A la date de la cession, la
PriLiturc remettra nu Gouvernement soit la copie bleue
des titres fonciers correspondant aux biens immatriculés
cédés, soit les actes de propriété des biens cédés non en­
core Immatriculés.
A Γ Article 6, paragraphe c: Au cas où l'autorité eccléùâitlque juge que l'assistance religieuse aux fidèles catho­
liques justifie la présence d’un Heu dc culte approprié,
eue en fera lu demande motivée au Gouvernement: celui-ci,
fidèle i w volonté, exprimée ù plusieurs reprises, de faci­
liter aux catholiques résidant en Tunisie l’exercice de leur
culte, sur tout le territoire du pays, examinera avec bien­
veillance la demande en tenant compte tant de l'impor­
tance numérique des fidèles que de l’éloignement des autres
lieux de culte ainsi que, le cas échéant, des exigences de
l’ordre public ou de la défense nationale.
A ΓArticle 6, paragraphe e: Le propriétaire avisera les
intorités locales au moins vingt-quatre heures à l'avance,
salant que possible.
A l'Article 7: Dans le cadre dc lo réglementation en vi­
gueur, le Gouvernement Tunisien facilitera l'entrée en Tu­
nisie d’offrandes envoyées par le Saint-Siège à la Prélaturc.
Du Vatican, le 27 juin 1961.—A. I. Card. Cicoonani.

Conventione inter Apostolicam Sedem et Rempubliusn Tunetanam rata habita, die IX mensis Iulii anno
MDCCCCLXIV Ratihabitionis Instrumenta accepta et reddita mutuo fuerunt. Exinde, i. e. a die IX mensis Iulii anno
MDCCCCLXIV, huiusmodi Conventio inter Apostolicam
Sedem et Rempublicam Tunetanam icta rigere coepit ad
£2 ncrmarn articuli XII eiusdem Pactionis, t
Documenta
quibas Pactionis exemplaria, rite subscripta, accepta et
reddita mutuo fuerunt, hic transcribuntur:

Du Vatican, le 27 juin 196-1

*’.3731/61
Excellence, J’ai l’honneur de remettre ci-joint â Votre
Excellence l’exemplaire signé par moi-même, au nom du
Saint-Siège, du Modus Vivendi et du Protocole Addition­
nel, ainsi que les listes y annexées, dont le texte a été
établi au cours des négociations qui se sont déroulées entre
les représentants du Saint-Siège ct ceux du Gouvernement
de h République Tunisienne.
Comme il a été convenu, l’échange des instruments de
ratification de cet accord aura lieu au plus tard deux se­
maines à partir dc la date dc ce jour.
En souhaitant que cet accord inaugure une nouvelle ère
decoopération entre le Saint-Siège et l’Etat Tunisien, je
vota prie de croire, Excellence, aux assurances de ma
très haute considération.—A. I. Card. Cicognani.
Son Excellence Mr Μονοί Sum, Secrétaire d'Etat aux
Affaires Etrangères.—Tunis.
Tunis, le 27 juin 1964

Eminence, J’ai l’honneur de remettre ci-joint à Votre
Eminence l’exemplaire signé por moi-même, au nom du
Gonvernement dc la République Tunisienne, du Modus
Vivendi et du Protocole Additionnel, ainsi que les listes
y annexées, dont le texte a été établi au cours des négo­
ciations qui se sont déroulées entre les représentants du
Gouvernement dc la République Tunisienne et ceux du
Saint-Siège.
Comme il a été convenu, l’échange des Instruments de
ratification de cet accord aura lieu au plus tard deux se13 wines â partir de la date dc / ce jour.
En souhaitant que cet accord inaugure une nouvelle
ère de coopération entre l’Etat Tunlsient ct le Saint-Siège,
je vous prie de croire, Eminence, aux assurances de ma
très haute considération.—Mongi Slim, Secrétaire d'Etat
eux A//aires Etrangères.
Son Eminence Le Cardinal Amleto Giovanni Cicogxaxi, Secrétaire d’Etat de sa Sainteté le Pape.
4501

Eminence, Au cours des négociations ayant abouti à
l’accord dc ce jour, vous avez souligné le voeu du SaintSiège dc mettre à la disposition des fidèles catholiques
résidant à Carthage, après la cession à l'Etat Tunisien de
la Cathédrale, un moyen dc pratiquer leur religion dans
la dite localité.
J’ai l’honneur de signaler à Votre Eminence mie l’arti­
cle 6, dans son paragraphe d), répond dès à présent à ce
voeu; en tout cas, le paragraphe c) du même article permet
toujours d’envisager, d’un commun accord, une solution
appropriée.—Mongi Slim, Secrétaire d’Etat aux A//aires
Etrangères.
Son Eminence Le Cardinal Amleto Giovanni Cicognant, Secrétaire d'Etat de Sa Sainteté le Pape.
Du Vatican, 27 juin 1964

N. 3769/64

Excellencc, Vous avez bien voulu m'adresser la lettre
dont la teneur suit:
«Au cours des négociations ayant abouti à l’accord de
ce jour, vous avez souligné le voeu du Saint-Siège de mettre
à la disposition des fidèles/catholiques residant a Carthage, 924
apres la cession à l’Etat Tunisien de la Cathédrale, un mo­
yen de pratiquer leur religion dans la dite localité.
«J’ai l’honneur de signaler à Votre Eminence que l’ar­
ticle 6 du Modus Vivendi dans son paragraphe d) répond
dès à présent à ce voeu. En tout cas, le paragraphe c) du
même article permet d’envisager d'un commun accord une
solution appropriée.»
En vous remerciant de cette courtoise communication,
j’ai l'honneur, en réponse, de porter à votre connaissance
que, par dérogation au paragraphe d) de l'article G du
Modus Vivendi, l’Eglise Catholique, tenant compte de la
situation particulière de Carthage, utilisera, aux fins de
la célébration publique du culte dans cette localité, exclu­
sivement la chapelle sise au Pensionnat des Soeurs Blanches.
Tout cela, naturellement, sans préjudice de la possibilité
offerte par le paragraphe c) du même article, mentionnée
dans la lettre de Votre Excellence.
Je profite de cette occasion pour vous confirmer que
l’Eglise Catholique n’ignore pas qu'elle exerce son activité
dans un pays ou l’Islam est la religion de l'Etat ct de la
majorité des habitants. De ce point de vue, l’Etat Tunisien
sait qu'il peut attendre d’Elle un respect et une discrétion
qui sont d’ailleurs conformes à la doctrine et à l’esprit
catholiques. Il plaît nu Saint-Siège de rappeler qu'il entre
dans le attributions normales du Prélat de Tunis de pré­
venir ou de réprimer les Imprudences éventuelles domma­
geables aux bonnes relations réciproques.
Je vous prie, Excellence, de croire aux assurances de
ma très haute considération.—A. I. Card. Cicognani.
Son Excellence Mr Mongi Slim, Secrétaire d’Etat aux
Affaires Etrangères.—Tunis.
Adn. S. SANZ in REDC 20 (1965) 54-53; ΜΣ 90 (1985) 15-32. Vjdo
Ratihabitionem sub dio 1984 Iui. 9: LE 3206.

3198
1964 IUL l.-SC S. OFFICE, RESPONSUM. PART.·
dubium
circa
facultatem
Episcoporum
DISPENSANDI AB IMPEDIMENTO PRO INGRESSU AD NOVfTIATUM eorum qui sectae a catholicae adhaeserunt

Solvitur

Dal Palazzo di S. Oflizio, 1 LugUo 1961

Reverendissimo Padre, Con pregiato Fogllo in data 23
Aprile 1961 11 Reverendissimo Padre Angelico Lazzeri.
Procuratore Generale di cotesto Ordine, sottopose al S. Offizio il quesito se la facoltè concessa agli Ecc.mi Vescovl
coi n. 35 dei Motu Proprio Pastorale Munus |LE 3139].
1. ° sia limitata al caso deU’impedlmcnto invalidante
1’ingresso al noviziato contemplato nel can. 542, n. 1,
owero;
2. ° si estenda anche aU’impedimento proibente di cui
al n. 2 (5) dello stesso canone.
In merito mi reco a dovere di significare alia PaternlU
Vostra Reverendissima chc 11 S. Offizio, dopo maturo stu-

4502

PAULUS VT - SC CONCILII - SECB. STATUS

n. 3199-3203

dio della questione, ha risposto all’intcrrogazione formulafa dal P. Lauer! come segue:
•AHirmaiire ad primum; negative ad secundum.»
Nei!'occasione ben volentieri mi confcrmo con i sensi
di sincera e distinta stima c con religioso ossequio della
Paternité Vostra Reverendissima devotissimo.—A. Card.
OttaViani, Segretorio.
•Procuntori Oc O. F. M.. Pre: N 30.54 Œ>.ip a can); AOFM
63 (1964) <57-453 Adn. 7. G BARBERENA in REDC 19 (1964) 404-44».

.3199
1964 IUL 2.-PAÜLUS VI, NORMAE. PART.·
Additamenta

ad
Ordinem
Concilii
Vaticani II celebrandi

Oecumenici

1. Ut schematum vel eorum partium disceptatio aptius
ordinari possit, quivis Pater —Emis Cardinalibus non
exceptis—, qui de illis verba facere vult, orationis suae
summam Secretario Generali, saltem quinque diebus an­
tequam disceptatio initium sumat, scripto exhibeat.
2. Moderatorum est non tantum Concilii labores diri­
gere, sed et Congregationum generalium disputationes or­
dinare (cfr. Ordo,.., art. 4, § 2). Ideoque, cum ipsis opportu­
num videtur, ad Inutiles repetitiones vitandas, antequam
In Congregatione generali disceptatio fiat, congregare pos­
sunt Patres, qui de eadem re similes rationes exponere
intendant, ut inter se conveniant ad unum vel duos ora­
tor» eligendos, qui nomine ceterorum loquantur, eorum
nominibus necnon rationibus publice citatis.
3. Oratorum indice exhausto, Moderator facultatem lo­
quendi concedere potest Patribus, qui nomine saltem 70
aliorum Patrum Iliam petierint praeter assignatos tempo­
ris limites.
4. Disceptationi fine imposito. Moderator facultatem
loquendi concedet Patribus, qui illam petierint nomine
saltem 70 aliorum Patrum el novas rationes proponere
velint.
5. Sine expressa Praesidis licentia, petenda per Secre­
tarium Generalem, nemini licet distribuere in Aula vel in
eius viciniis, cuiusvis generis folia, opuscula, libellos etc.
Special ad Secretarium Generalem huius normae exsecu­
tionem curare.
Ssrfius Dominus Noster Paulus Pp. V7, in Audientia
injrascriplo hac die impertita, praedictas normas approbare
dignatus est. derogando, quatenus opus sit, Ordini Concilii
Oecumenici Vaticani J1 celebrandi.
Die n mensis Iulii, anno mcmlxiv.—Pericles Felici,
Archlepiscopus Ut. Samosatensis, Ss. Concilii Secretorius
Generalis.

1004 ILL 2-7

al tri Ecc.ml Ordinari dello Regione Homini» provare I'etp
*nmenlo di anticipate al saba to (sera) o ad nitro glomo, « joydizio degli stessi Ordinari, I*
adcmpimento deU'obbligo di adiré
la Messa alia domcnlca e festo di procetto.
Gli stessi Ecc.ml Ordimiri si permet Iono, qulndi, dl iniplorxrt
la relativa far oit à ncr Ic parrocchie vacanti. Je cappeDanle,
curazie, chiesc sussldiali, che non possono avere nd giorei
festivi, se non con grave disagio dl tempo, dl viaggi, di lmpegni. un sacerdote per la n. mrssa. La do mu nd ano anehr per
le citlù cd i grossi centri —limitata mente a qualche chien
soltanto— per favorire alcune categorie <11 penone (sciatonj
caccintori, gltanti, turisli c simlU), le quail nornulmente, art
gioml festivi part o no da casa quando n es s una Mesvt d célébra
nelle chiesc, e »1 dirigono verso localité prive dl chiese o ib
esse notevolmente discoste.
Nel gioml in cul sarà trasferito H prreetto, il Urà tutto II
possibile perché la s. Messa sia accompagna ta da sussidi li tur­
gid e da axioni nas torali, in modo che si ubbla una vero t
profonda utilité delle anime.
Rescr.—II Prefetto, Card. P. Ciriacl, ricevuto In udienu
dal S. Padre il 2 luglio 196-1, comnnica che II Sommo Pontefice
ha concesso In facoltù richiesta «ad quienquenniam et ad expe­
rimentum, dummodo omnia fiant ut in animo fideliam fixam
maneat, iuxta venerandam Ecclesia traditionem, diem Domias
sacratum I>ominicam esse·.

• Ordxnariu locorum regioni» eccicsUitkao FLuninao Cinlîà Cai
tohea 115 (1964-ΠΤ) 511. Ada. G. RINALDI m Perfice nuaci 40 (18(5)
16^8.

.3201
1964 IUL 3.-PAULÜS VI, NOTIF. AAS 56 (1964) 600
Tertia Oecumenicae Synodi periodus indicitur

Sanctissimus Dominus Noster Paulus Pp. VI, In Au­
dientia hac die infrascripto Impertita, statuere dignatus
est ut tertia Ss. Concilii Oecumenlci Vaticani Secundi pe­
riodus initium habeat die xrv mensis Septembris, in Exal­
tatione S. Crucis, anno mcmlxiv.
Ex Aedibus Vaticanis, die m mensis Iulii, anno mcmlxiv.
Hamletus Ioannes Card. Cicoonani, a publicis Ecclesiae
negotiis.

3202
1964 IUL 6.-SECRETARIA STATUS, NOTIFICATIO. PART.·
Statuta Pontificiae Academiae Marianae internaTIONALIS DEFINITIVE APPROBANTUR

Dal Vaticano, G Luglio 1964

datur absolvendi praecepto Missae festi­
vae VESPERE SABBATI VEL ANTECEDENTI DIEI FESTIVI

Reverendissimo Padre, Ho il piacere di comunicare alia
P. V. Rev.ma che il Santo Padre Si è degnato dl approvare
deflnltivamente gli Statuti della «Pontificia Accademia
Mariana Inlemazionale».
Sua Santitù, in tale felice occasione, formula fervidi voti
perché delta istituzione abbia a produire frutli sempre
più copiosi sia nel promuovere gli studi, sia noli’incremen­
tare la pieté mariana.
Prolillo dclia circostanza per professarmi con sensi dl
religioso ossequio délia P. V. Rev.ma dcv.mo nel Signore.—
A. G. Card. Cicognani.

Preces—BeatIssinto Padre, Nelle prevent! condizioni sembrtrebbe opportuno al Cardinale Areivescovo di Bologna c agii

•Praedi Acadcmu·» Mariana· InloraaUGsalis, Prot N. 2SS.5
AOFM 63 (1964) 467.

•Typtt PoL^kXlb VatfctcU. 104

3200
1964 IUL 2.-SC CONCILII, RESCRIPTUM. PART.·
Facultas

3203

1964 IUL 7.-CONVENTIO SOLLEMNIS

CUM

AUSTRIA.

AAS

56

(1964)

740-743

CONVENTIO INTER APOSTOL1CAM SEDEM ET AUSTRIACAM REMPUBLICAM: DE ADMINISTRAT IONE
APOSTOLICA ΟΕΝ1ΡΟΝΤΑΝΛ IN DIOECESIM ERIGENDA
CoNVENzinsE ira la Sknta Sede f. la Repubblica
Alsthiaca ff.r erigere in Diocesi L’Amministrazione
Apostolica di Innsbruck-Feldkirch

Fra la Santa Sede, rappresentata dal suo Pknlpotcnzlurio Sua Ecceilenza Rev.ma Mons. Opilio Rossi, Arclvescovo lit. dl Ancira e Nunzlo Apostolico In Austria,

4W3

Vertrao zwischen dem Heiligex Stuhl und der
Republik Osterreicii Betreffend DTE Erhebung
DER ApOSTOLISCHEN ADMINISTRATUR. InNSBRUCK-FeLDκιπατ zu Einer Diôzese

Zwischen dem Helllgcn Stuhl, vertreten durch dessen
BevollmAchtigten, S. E. den Herrn Apostolischen Nuntius
In Osterrclch, Tllularcrzbhchof von Ancyra, Msgr. Opilio
4504

I9GI III 7

CONVENTIO CUM AUSTRIA

n. 3203

t b Repubblica Austrlncu, rappresentala dal suoi PlcniMêNteri il Signor Dott. Bruno Kreisky. .Ministro Fedcnkper gli AÎfarl Ester!, c il Signor Dott. Theodor PlfflFwtvic, Ministro Fédérale per l'Istruzionc, vient· conclusa
U iqnicnte Conventione:

Rossi, und der Republik Osterreich, vertreten durch dcren Bevollmfichtlgte, Herrn Dr. Bruno Kreisky, Bundesmlnlslcr fûr Auswàrtigc Angelegenheiten, und Herrn Dr.
Theodor Piffl-Percevic, Bundesministcr fûr Untem’cht, / 741
wird nachstender Vertrag geschlossen;

Art. L—La Santa Sede c la Repubblica Austriaca hanno
revenu lo di dare eseeuzione al disposto del l’art. III, § 2,
dd Concordato del 5 glugno 1933 per quanto ri guard a
I AaminUtrazlonc Apostolica dl Innsbruck-Feldkirch, c di
devine il suddetto territorio ecclesiastico a Diocesi di
Isasbnick Feldklrch con sede In Innsbruck, montre per
Ü Vwarlberg sarù conservato un proprio Vicarialo Gene­
rate ωη sede in Feldkirch.

Art. L—Dor Helllge Stuhl und die Republik Osterreich
sind überelngekommen, die Bestimmung des Artikels III,
5 2, des Konkordatcs vom 5. Juni 1933, insoweit sich dlcse
auf die Apostollsche Administratur Innsbruck-Feldkirch
bczleht, durchzufûhren und das genannte Kirchcngcbiet
zur Diôzese Innsbruck-Feldkirch mit dem Sitz in Innsbruck
zu erheben, wobei fûr Vorarlberg ein elgenes Generalvikariat mit dem Sitz in Feldkirch erhalten bleibt.

Art. IL—La Diocesi dl Innsbruck-Feldkirch comprcndc
hdrtso territorio chc appartient· attuulrnentc nll’Ammiablnifone Apostolica dl Innsbruck-Feldkirch.

Art. II.—Die Diôzese Innsbruck-Feldkirch umschliesst
das gleiche Gebiet wle die derzeitige Apostollsche Admi­
nistratur Innsbruck-Feldkirch.

Art. III.—La Diocesi dl Innsbruck-Feldkirch vlene askgwla alia Provincia Ecclesiastica di Salisburgo.

Art. III.—Die Diôzese Innsbruck-Feldkirch wird der
Salzburger Kirchenprovinz zugctellt.

Art. IV.—La Diocesi di Innsbruck-Feldkirch avrù un
ùdlolo Cattedralc formato da un Preposito c dal numero
άbignitù e Canonici richicsto per 1'ordinato csercizlo delle
huolouL

Art. IV.—Der Diôzese Innsbruck-Feldkirch wird eln
Kathedralkapitel, bestchcnd aus elncm Propst und der
fûr die ordnungsgemûsse Ausübung der Funktlonen erforderlichcn Zahl von DlgnitAren und Kanonlkcm, beigegeben werden.

Art. V.—1) La Diocesi di Innsbruck-Feldkirch ha
Bdentica personalità giuridica dell'Amministrazione Apo­
stolica di Innsbruck-Feldkirch. La Diocesi, Ia Sede Vescovite e 11 Capltolo Caltedrale hanno personalità giuridica
Ddl'ambito dello Stato e godono dei dirltti degli enti di
diritto pubblico.

Art. V.—1) Die Diôzese Innsbruck-Feldkirch 1st mit
der Apostolischen Administratur Innsbruck-Feldkirch / 742
hinslchtlich ihrer Rcchtspersonlichkeit identlsch. Die Diôzesc, der Bischofliche Stuhl und das Kathedralkapitel
haben Rechtspersônlichkelt fûr den staatlichcn Bercich
und geniessen die Rechte ôffentlich-rechtlichcr Kôrperschaftcn.

2) Entra il termine di un anno dall’entrata In vigore
ddl’erezione ncll’ambito statale (art. VII, canov. 2) la
Dtecesl sarà libera di trasferire béni mobili eu immobili
alla Sede Vescovile o al Capitolo Cattedrale in csenzione
di lutte le tasse di bollo e da tutti i diritti legali, dalle im­
poste sall’acquisto di fondi e sulle donazioni, dalle tasse
speltanli ai tribunali ed aU'amministrazlone giudiziaria,
corne pure dalle tasse di amministrazione spettanti allô
SUto.

2) Der Diôzese stcht es frei, innerhalb einer Frist von
einem Jahr nach AVirksamkeit der Erhebung fur den
staatlichcn Bereich (Artikel VII Absatz 2) bewegliches
und unbewegliches Vermôgen frei von alien Stempci- und
RechtsgcbQhrcn, der Grundenverbsleucr, der Schenkungssteuer, den Gerichtsund . J us t izve rwalt un gsgebûhrrn sowie den Venvaltungsabgabcn des Bundes an den Bischôflichen Stuhl oder das Kathedralkapitel zu übertragen.

Art. VL—La Repubblica Austriaca verserà alla Diocesi
di Innsbruck-Feldkirch ed alla Sede Vescovile per far
fronte aile spese relative alla completa crezionc in diocesi,
dm somma complessiva di died milloni di Scellini, che,
icomindare dal 19G5, sarà corrisposta in tre rate annuali
ciuali, ciascuna delle quali verrà versata entra il l.° lu­
dio di ogni anno.

Art. VI.—Die Republik Osterreich wird der Diôzese
Innsbruck-Feldkirch und dem Bischôflichen Stuhl zur Bestreitung der Auslagen, die mit dem vollen Ausbau der
Diôzese verb unden sind. cinen Gesamtbetrag von 10,000.000
S leistin, der, beginnend mit dem Jahr 1965, in drei gleichcn
Tcilbctrâgen bis 1. Juli eines jeden Jahres zu erbringen ist.

Art, VIL—1) L’erezione della Diocesi di InnsbruckFeldkirch deve aver luogo entra sei mesl dall'entrata in
vigore della présente Convenzione.

Art. VII.—1) Die Erhebung der Diôzese InnsbruckFeldkirch soil innerhalb von sechs Monatcn nach Inkrafttreten dieses Vertrages erfolgen.

2) La Santa Sede trasmetterà al Govcrno Federate
delh Repubblica Austriaca una copia délia Bolla di cre­
dent Append presentata taie copia, l’erezione avrà ef­
ficacia nell’ambito statale.

2) Der Heilige Stuhl wird der Bundesregierung der Re­
publik Osterreich eine Ausfertlgung der Erhebungsbulte
ûbermitteln. Alit / dem Einlangen diescr Ausfertigung wird 743
die Erhebung fûr den staatlichcn Bereich wirksam.

Art. VIII.—Le divergenze di vedute, che sorgesscro
eventualmentc in futuro circa I’interprctazione del pre«nte Accordo, saranno eliminate d’intesa tra 1c Alte Parti
coatraenli a norma dell'art. XXII, capov. 2, del Concor­
dato del 5 giugno 1933.

Art. VIII.—Eine in Zukunft etwa entstehende Mcinungsverschiedenheit Qbcr die Auslegung dieses Vertrages wird
nach Artikel XXII Absatz 2 des Konkordates vom 5.
Juni 1933 im EinverstAndnis zwischen den Hohen Vertragschliesscnden Teilen beseitigt werden.

Art. IX.—Questa Convenzione, 11 cui testo Italiano e
ltdesco è ugualmente autcntico, deve essere ratifienta c gli
btrumentl di ratifies devono venir scambiati al più presto
Id Roma. Essa entra In vigore il giorno dello scambio degli
btrumentl di ratifica.

Art. IX.—Dieser Vertrag, dessen italienischer und deutscher Text authentisch ist, soli ratifiziert und die Ratifikationsurkunden sol ten so bald wie môglich in Rom ausgetauscht werden. Er tritt mit dem Tage des Austausches
der Ratifikationsurkunden in Kraft.

In fede di che I Plenipotenziarl hanno firmato la pre­
date Convenzione in doppio originate.

Zu Urkund dessen haben die Bevollmachtigcn dlesen
Vertrag in doppelter LTrschrift unterzeichnct.

Fatto a Vienna, il 7 lugllo 1964. Per la Santa Sede:
Ftr den Heiiigen Stuhl: Opilio Rossi, Nunzio Apostolico.

Geschehcn in Wien, am 7. Juli 1964. Per la Repubblica
Austriaca: Fûr die Republik Osterreich: Dr. Bruno
Kreisky. Dr. Theodor Piffl-Percevic.

Conventione inter Apostolicam Sedem el Rcmpublicam Austriacam rata habita, die VIII mensis Augusti anno
MDCCCCLX/V Ratihabitionis Instrumenta accepta et reddita mutuo fuerunt. Exinde, i. e. a die VHl Augusti
enno MDCCCCLXIV, huiusmodi Connentio inter Apostolicam Sedem et Rempublicam Austriacam icta Digere coepit
al normam articuli IX eiusdem Pactionis.

ΙΔζ. Vide ntihabiiionem sub dio IG64 Au j. 9 LE 3213.

45Û5

4506

SC PROP. FIDE - STUDIORUM - RELIG. - CONCILII

η. 3204-3210

3204
1964 IUL 7.-SC DE PROP. FIDE, FACULTATES. PART.·

Facultates decennales, et illae quae pee «Pastorale
MUNUS» CONCESSAE SONT, EXTENDUNTUR AD ORDINARIOS
Castrenses

Roma, 7 luglio 196i

Ercellenza Reverendissima, in riferimento al nostri Prot.
nn. 2299 e 1697/64, rispettivamcnte dell’8 c del 23 giugno
u. s. mi pregio significare all’Eccellenza Vostra Reveren­
dissima che questo Sacro Dicastero, dopo maturo esume,
concede agli Ecc.mi Presnll, designati ad esercitare la cura
pastorale a favore delle Forze Armate del ΓAustralia c della
Nuova Zelanda, dl poter usufruire, nd l'esercizio di tale
uffido, delle Facoltà Decennali di Propaganda (eccetto
i numeri 26. 27, 28. 37, 38, 66), nonché delle facoùà, date
coi Motu Proprio Pastorale Munus [LE 31391 (con l’eccezione dei numeri 5, 6, 11, 12, 15, 16, 18, 24, 25, 31-39),
e dei prioilegi, concessi dal medesimo Motu Proprio.
Pertanto, sarci grato a Vostra Eccellenza se volesse por­
tare a conoscenza degli Ecc.mi Monsignori McCabe e
McKeefry le suddette disposition!.
Frattanto profitto deU’occasione per porgcrLe distinti
ossequi.—G. P. Card. Agagianian, Pre/. Edoardo Pecoralo, Sottoscgr.
♦Drlegiic. Ap in Aprilia. Prot. N. 27771 34.

23 (1»4) 2Û3,

3205
1964 IUL 7.-SC STUDIORUM, DECLARATIO.

PART.·

Ad

lauream honoris causa concedendam in scientiis
CIVILIBUS AB UNIVERSITATIBUS S. F. A. S. ET DICIONIS
Canadensis quae ab Ecclesia dependent, requiritur
et sufficit beneplacitum Ordinarii loci

Roma, 7 luglio 1961

Reverendissimo Padre, con Jettera n. 579-63-12, dei 10 ottobre 1963, questa Sacra Congregazione eomunicava olla Pa­
terni IA Vostra Reverendissima che, per concessione di Lauree
«honoris cauu> In sdenze civili da parte dl Université, Focoltâ e Istituti direttl da persone ecclesias tiche, è necessario e suf­
ficiente, nel territorio degli Stati Uniti d’America e del Canada,
che si ottenga «il beneplacito del Vescovo dei luogo ove l’Uni­
versité, Facoltà o Isti tu to abbia la sede·.
Apprendlamo ora da fonte degna di fede che alcunl Reve­
rendi Padri della Compagnia di Gesti andrebbero diffondendo
negli Stati Uniti d’America Ια notizia che tale disposizlone
non sia più in rigore.
Siamo. pertanto. In dovere di for présente alla Paternité
Vostra Reverendissima che det ta norma conserva il suo pieno
valore e che, quindl, sarà necessario invitare I responsabili
delle Univcrsita, Facolth e Istituti dl studi superiori direttl
dalla Compagnia di Gesti in quelle N azlon i ad attenervisi fedelmente.
Profitto dell'Incontro per rinnovarLe I sensi della mia di­
stinta cnnsiderazlone e deferente ossequio, lleto dl riaffermarmi della Paternité Vostra Reverendissima devotissimo In
Gesti Cristo.—G. Card. Pizzardo. Dino Stafla, Segr.

1004 H I, 7.22

reverenter petit facultatem conficiendi ope dactyfographl.
cae machinae, fasciola indelebili atramento Illita, Tran­
sumptum Processus Ordinarii tam super fama sanelltaUt
vitae tam super non cultu tam super scriptis in ecclesiastici
curia N. constructi in Causa beati Meationis ct canonlutio.
nls Servi Dei N. N.
Rescr.—Sacra Rituum Congregatio, utendo facultati,
bus, a Sanctissimo Domino Nostro Paulo Divina Pruridentia Papa VI sibi tributis, attentis exposlUs, benigne
annuit Pro Gratia iuxta preces: servatis tamen de cetero
omnibus dc lure ac de eiusdem Sacrae Rituum Congrega­
tionis Concellariae praxl servandis. Quibuslibet contrariis
nihil obstantibus.
Dic 10 lulii 1964.—Arcadius Moria Card. Ljuuuoxa
5. R. C. Prae/. S. Mattel, a Studiis.
♦Pcjtutatori Gcn O F. M. Cap . Pro!. N 1641-1,964 AOFMCap-Q
(19€4) 2Û5-2Û3

3208
1964 IUL 15.-SC SACRAMENTORUM, RESCRIP. PART.·

Indultum Galliae

concessum circa ieiunium euchaRISTICUM EXTENDITUR AD ALIOS DIES ET PERSONAS

Preces—Très Saint-Père, L’Ordinaire de Lille et les
autres Ordinaires de France, prosternés aux pieds de Votre
Sainteté, demandent humblement que l'induit qui leur a
été concédé par l'audience du 12 mai 1964 sous le nu­
méro 555/64 I LE 3187] soit étendu au dimanche pour tous
les fidèles énumérés dans ce document, ainsi qu’aux en­
fants et aux adolescents qui sont réunis dans les institu­
tions appelées «colonies de vacances».
Rescr.—De Γaudience du 15 juillet 1964 de Sa Sainldi.
Ayant entendu le rapport de S. Exc. Mgr. Angelo Deli'Acqûa. substitut de la Secrétaircric d’Etat, S. S. Paul VI
considérant ce qui était exposé» a daigné accorder à l’Ordlnalre de Lille et aux autres Ordinaires de France la grâce
plus étendue qui était demandée, la forme el la valeur da
précédent reserit étant observées pour tout le reste.
Les présentes valent Jusqu’à l’expiration du reserit du
12 mai 1964.—B. Card. Aloisi Masella, Pré/. C. Zcrba,
Secrétaire.

* Pr
apoRto
*
G«»n. S. 1. Pro! N. 579/83/13: Act
*
romiai Socicubi
1er: 14 (1961-66) 423.

3206

* Ordinariis Jocorum Galice, Prot N. 1518,64: Doc. Caûi. 81 (1984)
1276 Ada. Doc. Cath. 61 (1954) 1273-1277.

3209
1964 IUL 16.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·
generalis O. F. Μ. Conv. adoregatur Ponti­
ficio Operi Primario Vocationum religiosarum

Domus

Precibus Rcvïïil Ministri Generalis O. F. M- Conv. libenti
animo susceptis. Domum Principem O. F. M. Conv. Pontificio
Operi Primario Vocationum Religiosarum adgrcgamus, com­
mendantes eiusdem Operis statutorum fidelem observantiam,
concedentes communionem gratiarum spiritualium, quibus hoc
Opus gaudet, committentes ndgregatos omnes potenti tutetac
Sacrae Nazarcthanae Familiae, huius Operis eximiae Patronae.
Datum Romae, ex aedibus S. Congregationis de Religions.
Die 16 Iulli 1964.—L Card. Antonivtti, Prae/. Paulus Philip­
pe, Secretorius.

• Ministro Gen O. F M Conv : COFMConv. 62 (1965) 71
1964 IUL 9.-C0NVENT. CUM TUMETE. AAS 56 (1964) 921

Ratihabitio Convention» seu Modi
Apostolicam Sedem et Tunetanam

vtvexdi inter
Rempublicam

Vide textum supra sub die 27 lun 1964: LE 3197.

3207
1964 IUL 10.-SC RITUUM, RESCRIPTUM. PART.

Facultas

datur conficiendi ope dactylographicae

MACHINAE TRANSUMPTUS! PROCESSUS ORDINARII 1N CAUSIS

Sanctorum
Preces— Heal in ime Pater, RevAus P. Postulator Ge­
neralis, ad Pedes Sanctitatis Vestrae humiliter provolutus.
4507

3210
1964 IUL 22.-SC CONCILII, DECRET. AAS 56 (1964) 605

Decretum

de abstinentiae legis dispensatione in
die 14 augusti anni 1964

Cum plure
*
locorum Ordinarii e variis Nationibus petierint
ut nroxima die 14 Augusti, quae hoc anno in feriam sextam
incidit, abstinentiae lex relaxetur, haec Sacra Concilii Con­
gregatio, de speciali Summi Pontificis mandato, locorum Or­
dinariis ubique terrarum facultatem tribuit fideles praefata
ferla sexta a dicta lege dispensandi.
Datum Romae, die 22 lulii 1964.—P. Card. Ciriact. Praef.
P. Pulazzlni, α Secretis.

4568

η

I9G1 AUG G

PAULUS VI, ENC. ECCLESIAM SUAM. DE NATURA ECCLESIAE

1954 AUC 6.-PAULUS VI, ENC. A AS 56 (1964) 609-659
lltlene Encyclicae ad Venerabiles Fratres Patriarchas, PrlArthitpiseopas, Episcopos aliosque locorum Ordina·
Hei, parem el communionem cum Apostollca Sede habentes,
ai clerum et chrlsti/idetes totius orbis Itemque ad universos
bonae voluntatis homines:
Qnsvsvns Catholicam Ecclesiam in praesenti
SUUM EXSEQUI OPORTEAT

munus

PAULUS PP. VI

Vtnerabilcs Fraires el Dilecti Filii - Salutem el A postalicam
Benedictionem
Ecclesiam Suam cum Christus lesus Idcirco constituerit,
at universae hominum societatis benigna mater esset ct
mlulstra salutis, in operto est cur memoria saeculorum
omnium ei praecipuum testificati sint amorem, praeciS curas in eam contulerint, quicumque cordi haaeque summi Dei gloriae prospicere, ct hominum
animos in aeternum praestare salvos: inter quos, ut ae­
quum erat, enituerunt Christi ipsius in terris Vicarii, innu­
merabilis Episcoporum et sacerdotum numerus, sancto­
rumque miranda christlfldelium multitudo.
Nemini igitur non consentaneum videbitur, Nos, primas
daturos Litteras Encyclicas post delatum Nobis cx arcano
Dei consilio Summum Pontificatum, animum amantem
eundemque reverentem ad Ecclesiam sanctam veluti naUi turae sponte re/ferre.
Hac dc causa suscipiemus hoc loco operam, ut magis
magisque pateat omnibus quantum cx altera parte huma­
nae societatis ad salutem intersit, quantum ex altera ca­
tholicae Ecclesiae curae sit, utrasque sibi occurrere, mutuo
se cognoscere, inter se diligere.

Anno superiore cum, dante clemenlissimo Deo, dic festo
S. Michaêlls Archangeli, secunda inchoaretur sessio Con­
cilii Oecumenici Vaticani II, Nobisque bene accideret quod
praesentes vobiscum praesentibus, in maximo Petriano
templo congregatis, sermonem conferre possemus, tunc
esse Nobis in animo diximus fore ut, quemadmodum mos
cuivis est Summo Pontifici, munus suum ineunti, etiam
per litteras ad vos paternum et fraternum sermonem con­
verteremus, ut videlicet consilia quaedam Nostra enuntia­
remus, quae in animo Nostro supra cetera essent, quaeque
in opere ipso magnam habere utilitatem viderentur, ad
initia Pontificalis Nostri officii dirigenda.
Sed re vera in difficili Nobis est clusmodi consilia ex­
presse definire, quod primum ex diligenti divinae doctrinae
commentatione ea oporteat Nos deducere, illius memores
Christi sententiae: mea doctrina non est mea, sed eius qui
mbit me1; quod deinde ea opus sit metiri praesentibus
Ecclesiae ipsius condicionibus, In quibus pariter eius inte­
rior vita longo periclitata usu admodum viget, pariter ex­
teriores cius rires ad apostolicos labores magnopere inten­
dantur; quod postremo non liceat Nobis ignorare, quo loco
sit hodie hominum communitas, ad quam munus Nostrum
admovetur.
Sed hic Nos non in id studemus, ut vel nova quaedam,
rei absoluta exponamus; ad quod dedita opera Concilium
Oecumenicum spectat; cuius labores tantum abest ut No­
stro hoc simplici litterarum sermone veluti perturbare ve­
limus, ut verius illos ct laudare ct incitare placeat.
Has Litteras Encyclicas dantibus Nobis non est quidem
propositum, neque ut sollemne quoddam conficiamus ac­
tum, ad catholicae doctrinae capita tractanda imprimis
pertinens, neque ut certa quaedam documenta vel de mo­
ribus vel de re sociali impertiamus, sed ut ad vos nuntium
sincerum, quemadmodum inter fratres et familiares decet,
<1! mittamus. Hoc enim scrip/tum edentes nihil aliud quoerimus quam ut, pro officio, animo Nostro aperto, ea fidei
caritallsquc communio, quae inter nos feliciter regnat, ct
magis magisque coalescat, et maiorem obiciat laetitiam;
propterea nempe ut pastoralis nostra diligentia cotidie
magis valeat; ut fructuosius Concilii Oecumenici sessiones
celebrentur; ut denique clariore in luce ponantur nonnae
et regulae aut ad doctrinam, aut ad vitae actionem atti­
nentes: quibus sane religiosa ct apostollca alacritas regatur,
sive legitimorum Ecclesiae Praesulum, sive eorum qui vel
1 lo. 7, 16.
4509

n. 3211

Praesulibus ipsis parent ct sociam navant operam, vel
alacritatem eandem benevolo dumtaxat observant animo.
Omni abiccta cunctatione vobis, Venerabiles Fratres,
significamus tribus praesertim animum Nostrum commo­
veri consiliis, cum munus illud amplissimum perpendimus,
quod, contra Nostra vota Nostraque merita, providentissimus Deus detulit Nobis, regendi scilicet Christi Eccle­
siam, utpote quos Romae Episcopum constituisset atque
adeo beati Petri Apostoli, regni caelorum clavigeri, Succes­
sorem, et ipsius Vicarium Christi, qui Petrum universalis
gregis sui primum fecit Pastorem.
Initio persuasum Nobis habemus, debere Ecclesiam in
seipsam introspicere penitus; suum meditari mysterium; se
docendi ct Incitandi causa, altius perscrutari doctrinam de
sua origine, de sua natura, de suo persequendo mandato,
dc suo fine; quae doctrina, licet iam sibi sil nota, atque
superiore hoc saeculo sit enucleata et vulgata, numquam
tamen satis neque excussa neque intellecta dici potest;
quippe In qua contineatur dispensatio sacramenti abscon­
diti a saeculis in Deo.,, ut innotescat.,, per Ecclesiam s,
quasi thesaurus videlicet arcanorum Del consiliorum, Ec­
clesiae opera exponendorum; cum haec doctrina maiorem
quam ceterae exspectationem attentionemque cuiuscum­
que hominis erigat, cui sit statutum Christum fideliter
sequi, coque vel magis eorum, quos, ut Nos et vos, Vene­
rabiles Fratres, Spiritus Sanctus posuit Episcopos regere
Ecclesiam Dei2.
lamvcro ex hac clara et alacri conscientia, quam de se /
habet, Ecclesia sponte fertur ad comparandam absolutam
et perfectam imaginem, qualem Christus voluit, ut Eccle­
sia, sua Sponsa sancta et immaculata 4, indueret, cum vero
suo vultu, qualem hodie nostris ipsa subicit oculis; qui
profecto vultus, summi Dei beneficio, probe lineamenta
quidem refert, quae divinus eius Conditor in ea Impressit,
et Spiritus Sanctus, saeculis vertentibus, vividiora fecit
ct significantiora, ut hinc plus plusque cum prima sui
Conditoris notione, hinc cum ingenio et indole hominum
societatis congrueret, quam Ecclesia Evangelio salutis pro­
mulgato sibi asciscere conitebatur. Attamen huiusmodi Ec­
clesiae vultus numquam tam perfectus, tam venustus, tam
sanctus, tam splendens erit, ut omnino primae sui Aucto­
ris notioni respondere dici possit.
Ex quo consequitur, ut Ecclesia, forti quodam et alacri
acta animi impetu, suam ipsa quaerat renovationem, hoc
est eorum emendationem erratorum, quae eius membra
admiserunt, quaeque sui conscientia, tamquam speculum
exemplaris sui, Christi, sibi indicat atque damnat. Qua in
re en habetis, Venerabiles Fratres, quo pertineat secundum
consilium, animum Nostrum nunc commovens: eo nempe
ut Ecclesiae membra putent sibi esse, cum sua errata emen­
danda, tum ad perfectiora quaeque nitendum; utque vias
considerate eadem membra deligant, quibus renovationem,
quam diximus, adipiscantur. Quod consilium eo vobis de­
claramus, non tantum ut ad opportunas inducendas emen­
dationes fldentiore animo Ipsi aggrediamur, sed ut etiam,
in tam gravi tamque difficili re, a vobis et consensio ct
consilia et auxilia Nobis praebeantur.
Ex duobus autem et prioribus hisce Nostris ct vestris
consiliis tertium sponte oritur, quod eo spectat, ut Eccle­
sia res rationesque cum hominum universa communitate
contrahat, quacum ipsa continetur, et In qua media vivit
ct suum obit opus.
Quorum hominum, ut inter omnes constat, altera pars,
postquam Christianam fidem tam penitus combibit ex ca­
que tantam vim virtulemque sumpsit, ut saepenumero
—licet Id satis non aestimaverit— quaecumque optima
quisque po/pulus in suo cultu habet, eidem fidei tribuat 613
necesse sit, post, hisce praeteritis sacculis, ab ea, tamquam
a sua origine, se discrevit ct removit. Altera vero hominum
pars, quae in terrarum orbe est maxima ducenda, sc ad
immensos fines eorum populorum extendit, qui novi ap­
pellantur. Attamen in hac universitate generis humani iam
non una, verum etiam centum afferuntur Ecclesiae haben­
dorum cum aliis congressuum facultates; quorum sane alii
aperti et quidem faciles censentur; alii ancipites et ardui;
denique plurimi, pro, ab amico colloquio prorsus alieni.
Exsistit igitur hoc loco Ecclesiae quaestio dc colloquio
serendo cum huius aetatis hominibus. Culus quaestionis
erit Concilii definire, quae sit amplitudo et Implicatio,
eamque, quantum poterit, melioribus expedire modis. Sed
huius quaestionis solvendae necessitas in animum Nostrum
ciusinodi onus, stimulum, intimomque veluti proclivitatem
infert, quae Nobismetipsis et vobis, Venerabiles Fratres,
■ Cfr. Eph. 3. 9-10. ’ Cfr. Aci. so, :S. · Cfr. Efih. 5, 37.
1510

η. 32 î 1

PAULUS VI, ENC. ECCLESIAM SUAM. DE NATURA ECCLESIAE

IMS Al G ft

eadem non minus anxie quam Nos expertis, quodammodo
declarare par esse censeamus; ut scilicet magis efficiamur
idonei ad eas disputationes dellberationesquc aggredien­
das, quas de tam gravi re tamque multiplici in Concilio
una vobiscum proponendas indicaveri mus.
Ex iis, quae summatim de Nostris Encyclicis Litteris
hactenus exposuimus, facile intellexistis, in his non esse
Nos de omnibus gravibus instantibusque rebus acturos,
quae non minus humani generis quam Ecclesiae hodie in­
tersunt; cuiusmodi sunt: pax inter populos atque inter
humanae societatis ordines; egestas et fames, quibus etiam
nunc magnae hominum multitudines conflictantur; rtcentiorum nationum ad libertatem et ad vitae cultum pro­
gressio; hominum huius nostrae aetatis variae doctrinae
cum Christiana sapientia collatae; angustiae, In quibus tam
multae gentes et tam latae Ecclesiae partes versantur, ubi
Juribus, sive liberi civis sive humanae personae propriis,
derogatur; morales quaestiones cum augescente natorum
numero conlunctae; et cetera eiusmodi.
At hic facere non possumus, quin in medium proferamus
esse Nos apprime conscios. Nos officio obstringi, non solum
animum sedulum et propensum intendendi ad gravem univwalemque de pace quaestionem, sed etiam in ea curas
ΜI assiduas 1 et efficaces defigendi. Quae curae, licet muneris
Nostri finibus circumscribantur, atque adeo sive a Nostris
cuiusvis generis fluxis utilitatibus, sive a certis politicorum
virorum rationibus abhorreant, eo tamen pertinent, ut ho­
minibus asserviant conformandis ad eiusmodi sensus trac­
tationesque, quae hinc cum immanibus et internecivis
conflictationibus pugnent, illinc vero attineant ad necessi­
tudines inter populos iusto iure, rationaliter, pacate com­
ponendas. Itemque omnem industriae diligentiaeque No­
strae vim illae intendemus, ut, praeceptis nuntiatis, quae
summa Inter homines putantur, quaeque valere possunt
ad eorum effrenatum cuiusque sui studium et cupiditates
debilitandas, unde bella cientur, in id quantum poterimus
conferamus, ut populi el congruentem habeant convictum
et mutuam sibi tribuant operam. Neque sane adiumentum
□ Nobis desiderari sinemus, si qua occasio oblata fuerit, ut
contendentes nationes ad honestas fraternasque pactiones
vocemus. De memoria enim Nostra numquam excidit, au­
xilium hoc, ab amore profectum, nihil esse aliud nisi of­
ficium, quod, ob provectum hodie cursum sive doctrinarum
sive institutorum, cunctis gentibus communium, conscien­
tia muneris, quo in hominum societate fungimur, magis
ducit necessarium; munus dicimus, quod in eo versatur, ut
homines inter se fraterno umore coniungamus, pro regni
illius Insliliae et pacis virtute, quod Christus, cum in hunc
mundum venisset, condidit.
Ceteroquln, si nunc oratio Nostra, viae rotionisque cau­
sa, his tantum definitur argumentis, Ecclesiae vitam con­
tingentibus, illas magni ponderis quaestiones ex memoria
Nostra nequaquam deponemus. Dum enim in nonnullas
intendet considerationem Concilium, Nos, In apostollco mu­
nere Nostro obtundo, si mentem Deus inlecerlt et vires,
cum in earum studium incumbemus, tum eas adducemus
ad effectum.

tis nuntium ac subinde elicitum fidei actum, a quo Insti.
ficatio nostra initium capit.
Nobis in optatis est, ut huiusmodi consideratio de ori
*
gine ac natura novarum ct vitalium rationum, quae reli­
gionis Christianae ope inter Deum ct homines instauratae
sunt, indolem sumat docilis cuiusdam assensus iis verbh
praebendi, quae Divinus Magister ad auditores suos habuit,
ad discipulos praesertim, quorum in numero cl nos Ipsos
hodie lure optimo recenseri gaudemus. Ex lis plurimis,
quae a Christo Domino discipulis suis instantius el crebrius
commendata sunt, monitionem Illum commemorare placet,
culus vim omnes hodie quoque agnoscere debent, quotquot
fideles Christi sectatores esse cupiunt; monitionem nempe,
quae ad Christianam vigilantiam spectat.
Verum enim vero haec nostri Magistri monitoria verba
ita sunt praesertim accipienda, ut homines ad novissimi vi­
gilanter animum advertant, quae sibi proximo vel sero
tempore contingant nccesse est. Nihilominus tamen. Idcir­
co quod huiusmodi vigilantia fidelis servi animum omni
tempore efficaciter urgere debet, consequitur, ut ad elui
normam sint conformanda instl/tuta, hoc est illa vivendi 616
ratio, ouae Christiani hominis in hoc mundo propria esse
debet, rlaec autem Christi Domini ad vigilandum adhor­
tatio eventus etiam spectat, qui instare possint, scilicet
pericula et vitiorum Illecebras, quae mores corrumpant vel
hominem a recto veritatis tramite avertant·. Quare facile
in Evangelio continuum hortamentum reperitur ad ho­
neste cogitandum atque agendum. Ac revera, nonne ad
hoc ipsum pertinebat loannis Praecursoris Domini praedi­
catio, ex qua In Evangelio publica Iesu Christi vita exor­
dium sumpsit? Nonne et ipse Christus Icsus homines Invi­
tavit ad regnum Dei Intra se excipiendum? 7. Eius autem
educandi ars nonne in interiore animi vita commendanda
atque edocenda tota vertebatur? Tum conscientia, quae
in re psychologica versatur, tum conscientia quae In re
morali posita est, a Christo Domino ad sui plenitudinem
simul advocantur, tamquam sl necessariae eaedem sint,
ut modo dignitati humanae consentaneo, superna veritatis
et gratiae dona recipiantur. Conscientia autem discipuli
efficiet, ut is postea recolat ’ quidquid lesus docuit el
quidquid circa ipsum accidit; eademque, cum ad maturi­
tatem pervenerit, mentem tandem adducet ad intellegen­
dum, quis lesus fuerit, et quarumnam rerum Ipse Magister
et Auctor exstiterit.
Ortus Ecclesiae et simul in ea excitata divini sui muneris
conscientia —qui eventus habendi sunt Pentecostes pro­
prii— sicut in idem tempus inciderunt, ita in posterum
una progressum facient; scilicet Ecclesia proficiet In disci­
plinae ordinatione. In regimine, in vita sociali christifldeiium, et etiam magis magisque proficiet in conscientia ma­
neris sui, suae arcanae naturae, suae doctrinae, sui exse­
quendi mandati, secundum S. Pauli vota: et hoc oro ut
caritas oeslra magis ac magis abundet in scientia et in amni
sensu ·.
Alio proferre modo possumus adhortationem hanc No­
stram, quam adhibemus sive singulis vobis. Venerabiles
Fratres, ilsque qui vestrae vigilantiae crediti ad Nostram
et vestram pertinent disciplinam, sive congregationi fide­
lium in / universum, hoc est Ecclesiae. Scilicet omnes hor- 617
tamur. ut scienter, alacriter ct ardenter actum fidei edant
Ad officii partes, quas Ecclesia praesenti aetate exsequi
in lesum Christum Dominum Nostrum. Religiosam vitam
debet, id necessario pertinere videtur, ut ipsa de se, de ve­
nostram in praesens hac fidei professione informare debe­
ritatis thesauro, cuius heres et custos constituta est, ac de
mus, firma quidem et certa, licet semper humili cl trepida,
munere his in terris sibi demandato, clariorem plenlorrmqualem nempe apud loanncm Evangelistam fuisse legimus
que conscientiam adipisci contendat. Ecclesia scilicet, anfidem Illius caeci a nativitate, cui Christus lesus bonitate
G15 lequam peculiaris / cuiusvis quaestionis studium aggredia­
mirabili ac potentia pari oculos restituit: Credo, Domine w;
tur, et antequam agendi rationes perpendat cum hominum
vel qualem ostendit Martha, sicut in eodem Evangelio
societate ineundas, in praesens se ipsam consideret opor­
scriptum legimus: Utique, Domine, ego credidi, quia tu es
tet; ut divina consilia sibi ad exitum perducenda melius
Christus Filius Dei vioi, qui in hunc mundum venisti11;
dignoscat; ut uberiorem lucem, novum robur auctumque
vel denique qualem, verbis tam Nobis caris conceptam,
gaudium ad sua explenda munera hauriat; ut denique ap­
expressit Simon, postea Petrus appellatus: Tu es Christus,
Filius Del oie i». Sed cur vos ad hunc ecclesiasticae con­
tiores inveniat rationes, quibus propius, efficacius ac fruc­
tuosius necessitudines habeat cum humana societate, ad
scientiae actum eliciendum, et ad hanc apertam, etsi inter­
quam quidem et ipsa pertinet, etsi notis propriis et omnino
nam, fidei professionem invitare audemus?
singularibus distincta.
Multae profecto causae Nos ad id faciendum impulerunt,
quae omnes necessario proficisci videntur o singularibus re­
Haec enim consideratio, qua Ecclesia sc inspicere debet,
Nobis videtur plane congruere cum via ac ratione a Deo
rum adiunctls, in quibus hodie Ecclesia versatur.
adhibita ad hominibus se revelandum et ad religiosum illud
Oportet enim Ecclesia in sc ipsam Inspiciat, ac se sentiat
cum humano genere commercium Ineundum, quod per Ec­
ubertate vitae florere. Si vult munere suo perfungi ac mun­
clesiam ipsam perficitur et simul manifestatur. Nam si
do salutis fratvmiquc amoris nuntium afferre, ipsa conten­
divina revelatio: Multifariam multiigue modis 6 peracta est,
dat opus est ad pleniorem sui notitiam pervenire. Debet
et in humanis eventibus Innititur, historiae fide compro­
Christum in se ipsa experiri, secundum Illam S. Pauli
batis, eadem tamen hominum vitam pertingere potuit viis,
.\p<
Apostoli sententiam: Christum habitare per fidem in corhumani verbi dlvtnaeque gratiae propriis; quae divina gradlb
'J i>us cestris ».
tla secreto illapsu in animos descendit, post auditum salu-

C£r JS.nu.
*7· 3Γ· it,
’Cfr17.· Μτ»« ·Vir.
*6· 16,
7S·. x6.
Lc.umEpk.
. &; lo- R.
sO.V
i6,Cir
4. . / AI.Ç· ‘· I0.9.
3,17.
4M1

1964 Al G «

PAULUS VI. ENC. ECCLESIAM SVAM. DE NATURA ECCLESIAE

Apud omnes constat, Ecclesiam penitus in hominum so­
cietatem insertam esse, cum in cius sinu versetur, ab ea
tnembra sua accipiat, ab ca eximios humani cultus thesaupH ducat, cius vices participet, prosperitatem promoveat.
At pariter constat, humanam communitatem, quae hodie
est, «d conversiones, perturbationes rerumque progressum
procedere, quoe non solum externas vitae consuetudines,
ttdipus etiam animorum inclinationes magnopere immu­
tant. Hominum opiniones, eorumque ruentis cultura ac
spiritualis vita penitus afficiuntur sive magnis incrementis,
me multarum rerum scientia, technicorum artes ct soΓ.Ι dills vita sumpserunt, live philosophiis, / sive variis dc
Dcdcranda rcpubllca doctrinis, quae in societate circum­
feruntur camquo pervadunt. Haec omnia veluti maris
ductus Ecclesiam Ipsam obvolvunt ct commovent; cum­
que apud eos, qui se Ecclesiae moderamini committunt,
huius mundi condiciones multam vim habeant atque mo·
ncfllum, exinde fit, ut veluti vertiginis, stuporis ac trepidsttonls periculum Impendeat, quod Ipsam ecclesiasticae
compaginis firmitatem In discrimen adducere possit, multowue impellat ad singulares prorsus opinationes amplec­
tendas, tamquam si Ecclesiae opus sit se munere suo abdlcire ac novas omnino ct inopinatas vivendi formas Indu­
cere. Ceterum, ut exemplo utamur, modernism!, ut alunt,
errores, quos etiam nunc reviviscere cernimus In novis
quibusdam religiosae vitae rationibus a germana religione
catholica alienis, nonne specimen exstant contentionis illius,
mu profanae huius saeculi doctrinae atque inclinationes
sinceram Ecclesiae Christi doctrinam ac disciplinam vitiare
conantur? lamvero, ut mulla huiusmodi pericula, quae
variis ex partibus instant, efficaciter praecaveamus, aptum
diri posse remedium arbitramur, si Ecclesia altiorem sui
ipsius conscientiam assequi studeat ct clarius noscat, quid
revera ipsa sit secundum Iesu Christi mentem, quam Diviue Litterae et Apostolica traditio integram servant, ec­
clesiastica autem traditio interpretatur ct explicat; quae
quidem, ut probe novimus, fruitur lumine et ductu Spiritus
Sancti, qui, si opem eius imploraverimus eique obtempe­
raverimus, semper praesens aderit, ut promissa Christi cer­
to impleantur: Paraclilus autem Spiritus Sanctus, quem
aiiid rater in nomine meo, ille oos docebit omnia et suggeret
rabis omnia, quaecumque dixero oobis u.
Eadem dici possunt de erroribus, quos intra Ipsius Ec­
clesiae fines serpere animadvertimus; quibus quidem ii ob­
noxii sunt, qui ex parte tantum Ecclesiam eiusque munus
cognoscunt, cum divinae revelationis et magisterii a Chri­
sto ipso instituti rationem, ut par est, non habeant.
Celerum haec necessitas, qua quis ad vera iam cognita
intra se Ipsum consideranda permovetur, ul eadem in suo
inlmo tamquam in Interiore contempletur speculo, ingenio
«I et indoli homl/num nostrae aetatis plane respondet. Hi
quidem animi sui penetralia libenter explorant, eorumque
mentes tunc in veritatis securitate acquiescunt, cum cx
conscientia veluti lumen accipiunt. Fatendum sane est,
banc veri inquirendi rationem gravibus periculis non ca­
rere; magni enim nominis philosophi hanc humani intel­
lectus navitatem investigaverunt, eamque dixerunt per­
fectissimam atque supremam operandi formam, immo re­
rum omnium, quae sunt, mensuram ct fontem praedicave­
runt; atque eo sunt progressi, ut ad obscura, desperata,
ibsurda ct falsa omnino consectaria pervenerint. Nihilo
setius hoc minime prohibet, quominus mentis educatio ad
Perscrutandum verum, quod in conscientiae penetralibus
relucet,perse magni sit aestimanda, hodleque quasi nostri
temporis praestnntlsslmum animi cultus specimen habea­
tur; immo si haec educatio apte coniunctam habeat illam
mentis conformationem, qua homo veritatem detegit ubi
ra in rebus ipsis sane continetur, fleri etiam potest, ut cx
hac Inspiciendae conscientiae exercitatione quis possit se
ipsum, suam ul hominis dignitatem, suasque ingenii vires
agendlque facultates magis magisque cognoscere.
Constat praeterea reccntioribus hisce temporibus Eccleiiam diligent lore studio In se inquirere coepisse; ad id au­
tem egregiam operam contulerunt viri doctrina Insignes,
homines magno animo praediti et ad cogitandum acuti,
theologorum scholae auctoritate praestantes, coctus rebus
pastoralibus et misslonalibus promovendis, religiosae vitae
operimenta feliciter suscepta, ac praesertim memoranda
doctrinae documenta a Romanis Pontificibus in lucem
edita.
Longum est paucis attingere copiosissima theologorum
KTipta, quae de Ecclesia agunt, quaeque nostro ac supe­
riore saeculo e sinu Ecclesiae prodierunt; quemadmodum
writer longum est omnia recensere acta, quibus catholicae
Ecclesiae Episcopi ct haec Apostolica Sedes tantae molis
«b n,

4513

η. 3211

tantaeque gravitatis argumentum pertractandum suscepe­
runt. Revera cx quo Oecumenica Tridentina Synodus dam­
nis mederi conata est, o gravissimo illo rerum discrimine
profectis, quod membra plurima ab Ecclesia Christi saeculo
XVI selunxcrat, plurcs floruerunt theologiae cultores, auc­
toritate praestantes, qui doctrinam de Ecclesia excoluerunt,
ac propterea effecerunt, ut huius ge/neris studia magna 620
caperent incrementa. Hic satis esto ea commemorare, quae
de hoc argumento a Concilio Oecumenico Vaticano I san­
cita sunt, ut manifesto intellegatur, quantopere nccesse
sit, ut non solum Pastores et Magistri, sed etiam catholici
homines et Christian! universi in doctrinam de Ecdesia
intentum animum convertant, atque in hac quaestione immorentur, quasi in necessaria statione, per quam ad Chri­
stum et ad eius opus pateat iter; quodsi Concilium Oecumenicum Vaticanum II superioris Oecumenicae Synodi
continuatio cl complementum est appellatum, hoc Idcirco
contigit, quod ipsi doctrinam de Ecclesia Iterum tractandi
ac definiendi munus demandatum est. Brevitatis causa,
plura de hac re addere nolumus, cum haec materia vobis
probe comperta sit, utpote quae ad catecheticam institu­
tionem et ad pietatis formam hodie in Ecdesia sancta late
propagatam pertineat; nihilominus temperare Nobis non
possumus, quin saltem duo acta in memoriam revocemus,
Suae Nobis peculiari laude digna videntur scilicet Encyicas Litteras, quae a verbis Satis cognitum 15 incipiunt,
ct pariter Litteras Encydicas, quibus est initium Mystici
Corporis1*: alteras a Summo Pontifice Leone XIII, anno
mdcccxcvt, alteras a Pio ΧΠ, anno mcmxlhi, datas; quae
acta fuse ac dilucide doctrinam tradunt de divino Illo
Instituto, per quod Christus Redemptionis opus in terris
pergit et de quo in praesens disserimus. Sufficiat exordium
tantummodo meminisse alterius Pontificalis acti, quod in
sacrae theologiae provincia, quae ad Ecdesiam spectat,
summam iam auctoritatem adeptum est, et copiosam sup­
peditat materiam ad pie considerandum illud divinae mi­
sericordiae mysterium, quod ad nos omnes pertinet. Au­
diantur enim praeclara ipsa verba Decessoris Nostri:
Mystici Corporis Christi, quod est Ecclesia, ex ipsius Re­
demptoris labiis primitus excepta doctrina, ex qua magnum
in sua luce ponitur beneficium, salis numquam elatum lau­
dibus, ardissimae coniundionis nostrae cum tam excelso
capite, res eiusmodi profecto est, quae praestantia dignitatcaue sua omnes homines, quotquot divino moventur Spiritu,
ad contemplationem irwitat, eorumque mentes collu’strando, 62!
ad salutifera ea opera, quae praeceptis hisce consentanea
sint, summopere excitat1?.

Invitationi huiusmodi respondere cupientes, quam cen­
semus adeo etiam nunc urgere animos nostros, ut hoc
tempore maximis Ecclesiae necessitatibus parere videatur,
opportunum duximus eandem per has Encyclicas Litteras
iterare, ut, uberiorem eiusdem Mystici Corporis scientiam
adepti, aptius huius mysterii divinos sensus percipere pos­
simus; qua agendi ratione validissimis auxiliis confirmabi­
mus animos nostros, ac magis magisque studebimus nostri
officii partibus et humani generis necessitatibus apprime
servire. Neque id arduum negotium videtur, cum animad­
vertamus hinc scripta quam plurima prodi isse ad illustran­
dam Ecclesiam sanctam composita, hinc vero curas sollicitudinesque Concilii Oecumenici Vaticani II ad hoc ipsum
argumentum praecipue converti. Hic perplacet Nobis me­
rita honestare laude doctos illos viros, qui, recentiore hac
praesertim aetate, magisterio catholico in exemplum obse­
cuti, atque ingenii acumine praestantes ct ad sacras disci­
plinas cum investigandas tum e.xponcndas maxime idonei,
in huius generis studia laboriosam, sollertem frugiferamque
operam contulerunt. Qui non solum in sacrae theologiae
scholis, sed in disceptationibus quoque cum eruditis littcratisque hominibus, in Christianae veritatis defensione ct
evulgatione, atque etiam in spirituali christifidclium cura­
tione, et in colloquiis cum fratribus a catholica Ecclesia
sciunctis, multiplicibus scriptis doctrinam de Ecclesia il­
lustraverunt, quorum nonnulla praestantissima sunt, et
eximia commoda parant.
Quare fore confidimus, ut magnum Concilii opus Spiri­
tus Sancti auxilio ac lumine perimi pergat, et ad felicem
exitum perducatur tam prompta voluntate divinae gratiae
impulsibus parendi, tam alacri ardore germana Iesu Christi
praecepta altius pleniusquc perscrutandi ct legitimas cius
progressus investigandi, qui decursu temporum necessario
habiti sunt; tam sollicita cura in eo posita, ut caelestium
veritatum studia ad animos hominum coniungcndos va­
leant, cosque ad clariorem lucem ct concordiam adducant,
XIII, XVT, 1896. pp.
»•.4. .4. S. XXXV,
pp.
(LE
"A A. S. XXXV. IJM3, p. X9J [LE 1759].

4514

n. 3211

PAULUS VI. ENC. ECCLESLIM SUAM, DE NATURA ECCLESIAE

Al G β

non autem vanis disceptationibus aut dolendis discidiis
ct excultus fuerit; quem sacramentorum gratia et caeksta
622 dislungant; ita ut ex Concilio glo/riam Deus, gaudium
Paraclitl impulsiones aluerint; evangelicaram rirtuten
Ecclesia, mundus salutlicruni exemplum accipiat.
exercitatio roboraverit; communitatis ecclesiasticae con­
suetudo menlisquc cultura conformaverit; qui denique ve­
Hisce in Encydids Litteris consulto abstinemus a qua­
hementer gaudeat se dignitatem participare regalis iUios
vis sententia Nostra proferenda circa doctrinae capita ad
sacerdotii, quod populo Del attribuitur
.
**
Ecclesiam spectantia, quae ludido Concilii Oecumenici, cui
praesidemus, Iam proposita sunt. In praesens enim volu­
At Ecclesiae mysterium non clusmodl veritas est. mj
*
mus, ut tam grave et tantae auctoritatis consessus Investi­
scientiae theologicae finibus contineatur, sed In ipsam vltar
gandi riisceptiindiquclibertate fruatur; quemadmodum au­
actionem transire debet; adeo ut christifidelcs, antequara
tem Nostrum postulat apostolicum Magistri ac Pastoris
claram de hac veritate notionem animo concipiant, ran
officium, quo uti Ecclesiae Caput fungimur, opportuno
quasi experimento naturae suae consentaneo, cognoscere
tempore ac modo Nostram aperiemus mentem, ac tunc
possint. Communitas autem fidelium se ad Mysticum Chri­
nihil magis optabimus, quam ut sententia Nostra cum
sti Corpus pertinere certe noverit, cum animadverterit,
Patrum Concilii ludido plane concordet.
ad Ilierarchiac ecclesiasticae ministerium, ex divino man­
dato, munus spectare Christianos homines initiandi, gene­
Attamen praeterire non possumus, quin breviter saltem
randi *
\ instituendi, sanctificandi, moderandi; quare ec­
salutis fractus attingamus, quos oriturns speramus sive
clesiastica Hierarchia quasi superna via a Christo inslltnh
e Concilio Ipso, sive cx laboribus, auos Ecclesia, ut supra
est, qua ipse utitur, ut mysticis suis membris praestantisdiximus, suscipiat oportet, ut ad pleniorem firmioremque
sima veritatis et gratiae dona impertiat, atque Corpori
sui conscientiam perveniat. Qui quidem fructus cum pro­
Mystico in terris peregrinanti propriam conferat aspecta­
positis cohaerent apostolid muneris Nostri, cuius dulcia
bilem compaginem, nobilem unitatem, aptam variorum
ac praegrada officia inivimus; ad quos fructus quodammo­
munerum perfunctionem, congruentem varietatem, spiri­
do Ipsa Pontificatus Nostri forma spectat, quam vobis.
tualem pulchritudinem. Imagines Impares omnino sunt ad
Venerabiles Fratres, strictlm, sed sincere describere cupi­
veritatem altitudinemque huius mysterii convenienter illu­
mus, ut ad proposita Nostra in rem addocenda vestro
strandam. notionibus menti nostrae accommodatis; at post
consilio, assensu vestro, soclaque vestra opera Nos adiuMystici Corporis imaginem a S. Paulo Apostolo adhibitam,
vare velitis. Ac dum vobis pandimus animum. Nobis vi­
quam supra memoravimus. Illius quoque mentionem facere
demur per vos alloqui Ecdcsiae Del filios universos; Immo
oportet, qua Christus Icsus usus est, imaginis nempe aedi­
spem fovemus, ut vox Nostra ad eos quoque perveniat, qui
ficii, cuius ipse fabricatorem et auctorem se esse dixit;
extra Christi ovilis aperta ostia versantur.
quod aedificium fundatur in homine natura sua quidem
Primum fractum, quem Ecclesiam cx pleniore sui Ipsius
,caduco et fragili, sed a Christo tamquam in firmam pe­
conscientia percepturam speramus, ex eo provenire arbi­
tram mutato, mira/blli Dei beneficio defuturam numquam; tii
tramur, quod Ipsa vitalem suam cum Christo conjunctionem
super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam *7.
rursus compertam habeat. Agitur sane de re notissima, sed
Quodsi hunc Ecclesiae sensum, ad corroborandum aptum
tamen summi momenti ac prorsus necessaria, quae numin nobismetipsis commovere atque in christifldelium ani­
quam satis intellegi, considerari, praedicari potest. Quid
mis. nobili ac vigili educandi arte, excolere studebimus,
non dicamus de hac veritate, quae totius sacri patrimonii
plura quae difficilius componi videntur, et quae erudito
nostri velull caput praedpuum est habenda? Peropportune
rum hominum ingenia exercent circa doctrinam de Eccle­
accidit, quod doctrinam huiusmodi vos probe nostis; quare
sia— cuiusmodl sunt quaestiones cumam Ecclesia specta­
In praesens nihil aliud addere volumus, nisi ut eandem vo­
bilis et spiritualis simul habenda sit, libera et disciplinae
bis enixe commendemus, ita ut el semper praecipuum tri­
simul obnoxia, communitatis indolem praeferat et secun­
buatis momentum, ad caquc nonnas ductumque sumatis
dum sacrae Hierarcbiae ordines disponatur, Iam sit sancta
cum In spirituali vita cuiusque vestram excolenda, tum in
et nihilominus ad sanctitudinem semper contendat, con­
G23 Dei verbo nuntiando. Ad hoc, magis / quam adhortatio
templationi et simul activae vitae det operam, et id genus
Nostra, valeant monitoria verba Dccessons Nostri Pii XII
cetera— re ipsa clare patebunt, cum vita ipsa Ecclesiae
nui in memoratis Encydids Litteris Mystici Corporis haec
cognita fuerit experimento, doctrinae lumine illustrato et
declaravit: Assuescamus necesse est in Ecclesia ipsum Chri­
confirmato. At cx hoc Ecclesiae sensu aliud potissimum
stum videre, Christus est enim, qui in Ecclesia sua vivit,
commodum proficiscetur, scilicet optima quaedam pietatis
qui per eam docet, regit, sanciilatemque impertit; Christus
forma, quae Sacrarum Litterarum, SS. Patrum Ecclesiae­
quoque est qui varie sese in variis suis socialibus membris
que Doctorum lectione alatur, necnon iis omnibus subsidiis
manifestat™. O quam gratum iucundumque Nobis esset
ad hanc conscientiam in Ecclesia fingendam idoneis, quae
in Sacraram Litterarum, SS. Patrum, Doctorum, Sanclosunt: catechetica institutio ex ordine impertita; actuosa
rumque sententiis aliquantum immorari, quae Nostrum
sacrae liturgiae participatio, quae quidem suis verbis,signis
subeunt animum, dum hoc pulcherrimum fidei nostrae
cffuslsque ad Deum precibus incomparabilis exstat pietatis
caput Nobiscum recogitamus! Nonne lesus ipse assevera­
palaestra; tacita ac fervida caelestium veritatum meditatio;
vit, se vilem, nos autem palmites esse? **
. Nonne menti
generosa denique opera in excolenda contemplatione col­
obversatur nostrae tota S. Pauli uberrima doctrina, qui
locata. Revera Christianae perfectionis studium nunc etiam
in memoriam hoc revocare non cessat: ros unam estis in
uberrimus fons est habendus, unde Ecclesia suas spiritua­
Christo lesu
;
*
qui sine intermissione nos hortatur, ut:
les vires haurit; itemque via propria ac ratio ad fructuose
crescamus in illo per omnia, qui est caput Christus; ex quo
excipienda Spiritus Christi lumina; nativa ac necessaria
lotum corpus...**
; qui hoc item admonet: ... omnia ct in
forma, qua Ecclesiae religiosa ct socialis actio exprimitur,
omnibus Christus? **
. Ad Ecclesiae autem Doctores quod
certissimum denique praesidium et semper reviviscentis
attinet, satis esto hunc locum S. Augustini afferre:... graroboris causa inter profani huius saeculi difficultates.
lulemur et agamus gratias, non solum nas Christianas factos
esse, sed Christum. Inlelligltis, fratres, gratiam Dei super
Neccsse praeterea est, ut qui sacrum Baptismum susce­
nas capilif! Admiramini, gaudete. Christus facti sumus. Si
perint ac propterva vi huius sacramenti in Corpus Christi
enim caput Ille, nos membra; totus homo. Ille et nos... Ple­
Mysticum, hoc c.st in Ecclesiam, sint inserti, iidem huius­
nitudo ergo Christi, caput ct membra. Quid est caput et
modi eventui maximum tribuant momentum; peculiarique
membra? Christus el Ecclesia *’.
modo agnoscant, se ad celsiorem evectos esse condicionem.
Immo ad supcrnaturalem regenerationem, qua experiri pos­
Probe novimus hoc mysterium esse, ct quidem Ecclesiae
sint felicitatem filiorum / adoptivorum Dei, dignitatem
mysterium. Quodsl in illud considerandum mentem no­
Christi fratrum propriam, beatam sortem, id est gratiam
stram intentam habebimus, fieri non poterit, quin exinde
el gaudium inhabitationis Spiritus Sancti; adeo ut ad no­
animi nostri plurimis beneficiis cumulentur, iis nempe, qui­
vum vitae genus verissime sint vocati. In quo nihil humani
bus Ecclesia nostro hoc tempore potissimum indigere vi­
amittitur, praeterquam quod infelix status hereditarii
detur. Christus praesens aderit, immo eius vita in singu­
peccati deponitur, quidquid vero humanum est, ad pul­
lorum animis ct in universo Corpore Mystico vim virtu­
cherrima edenda perfectionis specimina et ad fructus gi­
temque suam ostendet, per fidei vivar et vivificae exerci­
gnendos uberrimos et sanctissimos provehi potest. Nomen
tationem. secundum iam allatam S. Pauli Apostoli sentenigitur Christianum ac sacri Baptismi susceptio non eiusmodl
624 tbm: Christum habitare per fidem in corldibus vestris ,l. Ac
res sunt, quae parvum habeant pondus, aut quas neglegi
revera conscientia de Ecclesiae mysterio pertinet ad virtu­
liceat; eadem vero penitus ac feliciter cuiusvis Christiani
tem fidei, quae maturitatem iam assecuta sit, totamque
hominis conscientiam afficere debent, ita ut, haud secus
vitae actionem imbuerit. Eadem illum gignit sensum Ec­
ac primaevae Ecclesiae fiebat temporibus, a christ ifîdèliclesiae, quo Christianus veri nominis penitus affici debet;
bus vcluti illuminatio existimentur, quae super ipsorum
Christianum dicimus, qui divini verbi disciplina educatus
animos vivificum devocans divinae Veritatis lumen, lis
" I .1 S XXXV.
p. ’LE
caelum aperiat, mortalem vitam illustret, potestatemque

•IL-M,1 e.IS.ÎK
PL SS. ISM

but

4515

y.
»· Et
.
*

Π3.£0
17. 4.151^ ttCeLj.ll » M Io.

’•Cfr. f. Hr. 2, 9 ”Clr. Gal. 4,17-. / Cor. 4, 15.

»’ Mt.

16. iS.
4516

DSi AUG 6

PAULUS VI, ENC. ECCLESIAM SUAM, DE NATURA ECCLESIAE

fodat ambulandi, ut filios lucis addecet, ad Dci visionem
itnus, aeternae bcatltudinis fontem.
Perspicere facile est, quacnam exsequendarum rerum
rropodta nobis noslroque muneri hinc suadeantur. Ac non
Set animi Nostri delectatione cernimus haec proposita
in Ecclesia iam ad effectum deduci el sapienter
aeernoque religionis studio promoveri. Nos autem eadem
p.-vbamus, dilaudamus el benedictione Nostra confirII
Vdde deinde exoptamus, ut Dei Ecclesia talis sit auaka Christus voluerit, scilicet unam, sanctam atque plane
UlcnUm perfectioni acquirendae, ad quam Ipse eam vo­
cavit et idoneam reddidit. Etenim, cum eam divinus Re­
demptor perfectissimam mente effinxerit, Ecclesia, dum
ra terris peregrinatur, ad perfectionem ita contendat oportd, ut eam reapse praeferat. Quocirca haec summa est
questio, in qua vita Ecclesiae vertitur quae quanta sit
fiisviset efficientia ostendit, eam exstimulat, redarguit,
potentat, el causa est gemituum et precationum, pacnlUnthe et spei, laboris ct fiduciae, periculi atque meriti.
Agitur enim dc re, quae veritatibus Inhaeret divinitus paUfKtisetcum ipsa hominum vita arte coniunctis; videlicet
nequit homo, rusi doctrinam respiciat, quam Christus do£- coit el / Ecclesia ex eius praecepto tradit, ludicium de
«oetipso ferre vel de sua Ipsius natura, de perfectione,
qufuerat initio exornatus, atque de perniciosis calamita­
tibus, primigeniam noxam secutis, de sibi data potestate
boni faciendi ct de auxilio, cuius indiget, ut id appetat ct
efficiat, de huius vitae pondere et fine, de bonis, quae
concupiscit vel Iam possidet, dc regula perfectionis ct
uxtimoniae adipiscendae ac de modis rationibusque, qui­
bus vita eius ad summum usque pulchritudinis plenitudidsque gradum perveniat. Impenso idcirco Ecclesia studio
tenetur vias Domini agnoscendi, quod numquam deficere
debet; immo Nobis valde optandum videtur, ut disputa­
tiones, ad perfectionem spectantes, quae magna cum uti­
litate ac varietate per saecula in ipsa Ecclesia habitae sunt,
pro summo, quod obtinent, momento animos iterum ac­
cendant, non quidem ut novae conficiantur formulae disci­
plinae, sed potius ut novae gignantur vires ad eam ipsam
sanctimoniam persequendam, quam Christus nos docuit
quamque ut cognosceremus ct appeteremus et conseque­
remur, facultatem nobis fecit suis exemplis et verbis, suo
auxilio et disciplina; qui praeterea more institutoque Ec­
clesia confirmatur, communi eius membrorum actione sta­
bilitur et a praeclaris sanctis caelitibus illustratur.
Huiusmodi vero religiosae ac moralis perfectionis stu­
dium magis magisque excitatur externis etiam condicioni­
bus, in quibus Ecclesia vitam agit; nequit enim ea immo­
bilis manere atque incuriosa \dcissitudinis humanarum
rerum, quae circa sunt ct multiplicem vim habent ad eius
acendi rationem, eique modum el condiciones imponunt.
Pro comperto sane est, Ecclesiam ab humana consortione
Don seiungi, sed in ea versari, ideoque ipsius filios ab ea­
dem moveri ac duci, ciusque cultum civilem imbibere,
legibus obtemperare, mores induere. Haec vero Ecclesiae
consuetudo cum humana societate continenter difficiles
parit quaestiones, quae nunc potissimum praegraves sunt.
Christiana enim vita, quam Ecclesia defendit ac provehit,
sicut ea omnia praecavere debet, quibus vcl decipi vel
contaminari vel coerceri possit, quasi ab erroris mali ve
contagione sc tueatur, ita non modo se conformet oportet
id cogitandi et vivendi formas, quas tempora Inducunt
dque vdnti Iniungunt, dummodo praecipuis suae ipsius
LS religiosae et moralis doctri/nae praeceptis ne repugnent,
verum etiam oportet ad eas formas accedere easdemque
emendare, honestare, provehere, et sanctificare nitatur.
Exinde Ecclesia ad id compellitur, ut continenter in se
Inquirat moresque suos introspiciai; quod profecto nostra
aetas tam instanter tamque graviter exposcit.
In hac quoque re peropportuna existimanda videtur
Oecumenici Concilii celebratio, quod, cum id imprimis sibi
proponat, ut singularem induat notam, quam pastoralem
appellant, ut canonicam renovet disciplinam, utque chrirtianae vitae usum, congruenter ad divinam suam naturam,
faciliorem reddat, idcirco iam nunc optime promeretur,
antequam scilicet pleraque décréta promulgentur, quae ab
eodem exspectantur. Nam universalis haec Synodus sive
Pastorum sive fidelium animos excitat et accendit ad ser­
vandam atque augendam supcrnaturalem Christianae vitae
integritatem, omnesque commonet, se conscientiae officio
teneri, ut hanc notam moribus suis vere ac firmiter impri­
mat; remissos adducit ut boni fiant; bonos meliores efficit,
bos ad magnanimitatem, magnanimos nutem ad sanctimo-

«17

n. 3211

nlara incitat. Accedit quod novas sanctitatis acquirendae
vias ostendit, amorem ad sollertiam acuit, novumque eli­
cit ardorem virtutum summaeque Christianae perfectionis.
Profecto ad Concilium Occumenicum statuere spectabit,
quae in legibus et disciplina Ecclesiae sint emendanda ac
renovanda; coctus seu Commissiones, quae Concilium se­
quentur, ac praesertim Commissio Codici Iuris Canonici
recognoscendo, quae Iam est instituta, consulta Oecumcnlcac Synodi in certam ac definitam formam redigere stu­
debunt. Vestrum Igitur erit, Venerabiles Fratres, significare
Nobis, quae decerni oporteat, ut sancta Ecclesia facie pura
eniteat ac Juvenescat. At rursus palam innotescat propo­
situm Nostrum hoc esse, ut huic renovationi prorsus fa­
veamus. O quoties huiusmodi renovationis propositum
sacculis elapsis consociatam fuit cum Oecumenicorum
Conciliorum celebratione! Iterum ergo consocietur, non
3uidem in praesenti, ut certa quaedam hacresum genera
c Ecclesia tollantur, vcl ut quibusdam vulgo invalescen­
tibus vitiis remedia afferantur, quae Dei beneficio intra
Ecclesia saepta minime serpunt, verumtamen ut Christi
Corpus Mysticam, quatenus est societas aspectabilis, novo
religionis vigore Im/buatur, adeo ut, a multis membrorum 629
noxis mundatum, ad novas adipiscendas virtutes stimu­
letur.

Quod profecto ut, Deo opitulante, contingat, Nobis li­
ceat nonnulla mentis cogitata patefacere, quae apta vi­
dentur sive ad hanc renovationem faciliorem reddendam,
sive etiam ad animos confirmandos —nequit enim haec
renovatio sine aliquo Incommodo fieri— sive denique ad
prima quaedam lineamenta describenda, quae si respiciantur, huiusmodi renovationem aptius ad effectum adduci
posse opinamur.
Atque imprimis regulas quasdam statuere oportet, se­
cundum quas haec renovatio sit efficienda. Quae sane ne­
que catholicae Ecclesiae essentiam attingere potest, neque
partes illas, quae ad praecipuam eius formam necessario
pertinent. Quare ipsa renovationis voce inepte uteremur,
si illam ad hoc significandum adhiberemus. Non enim pos­
sumus Dei Ecclesiam sanctam et dilectam infidelitatis nota
insimulare, culus nos esse membra in summi beneficii loco
ponimus, et a qua illud etiam testimonium datur animo
nostro: quod sumus filii Dei 2B. Quod profecto non super­
biae nobis tribuatur, non arrogantiae, non pertinaciae, non
ineptiae ac stultitiae, sed indicium habeatur firmae illius
fidei ac iucundae persuasionis, au a certe credimus, esse
nos membra viventia et sincera Mystici Corporis Christi,
veros Evangelii Christi heredes, legitimos Apostolorum suc­
cessores, penes quos integra et viva perstat, quasi heredi­
tate tradita, primigenia corumdem Apostolorum institutio
et doctrina, id est ingens Illud veritatis et sanctitatis pa­
trimonium, in quo catholicae Ecclesiae, ut hodie est, nota
propria consistit. Quod si hac de re gloriamur vcl potius
gratias Deo semper agimus **
, id etiam causa esse debet,
cur nos graviore officio obstrictos sentiamus sive erga Deum,
cui erit nobis tanti beneficii reddenda ratio; sive erga Eccle­
siam, in qua tum hanc persuasionem, tum studium et pro­
positum huius voluti tnesauri servandi excitare debemus,
quem S. Paulus depositum appellat31: sive denique erga
fratres, a nostra communione sciunctos, atque homines
universos, ut omnes una nobiscum donum Dei/ parti­ 630
cipent.
SI ergo hac in re de renovatione loquimur, non agitur
dc rebus permutandis, sed potius de confirmando propo­
sito, quo movemur, ut faciem et lineamenta, quae Christus
Ecclesiae suae dederit, senemus, quin immo eandem Ec­
clesiam in perfectam speciem et formam restituamus, quae
ct cius pristinae imagini respondeat, ct consentanea sit
necessario illi progressui, quo ea, quasi arbor e semine, a
primigeniis institutis suis ad horum temporum statum
iuste et legitime est perducta. Neminem vero fallat opinio.
Ecclesiae aedificium, quod iam magnificum templum, am­
plum atque augustum, in Numinis gloriam factum est, ad
exiguos antiquitatis modos coangustandum esse, tamquam
si una haec tenuitatis forma sit vera et legitima; nec quem­
quam studium rapiat renovandi ipsam Ecclesiae structu­
ram, instaurata charis ma ticorum ratione, perinde ac sl nova
ct vera ea sit Ecclesiae condicio, quae e paucorum cogitatis
oriatur, qui quidem, cum animorum ardore ferveant et ali­
quando putent se divino quodam instinctu moveri, inanibus
suis ineptae restaurationis somniis contaminare possint ger­
manam Ecclesiae conformationem. Ecclesiae, ut est, nos
inservire debemus eam que amare sapienti rerum gestarum
intellectu, humilique voluntatis Dei Inquisitione, qui Ec­
clesiam regit eique adest, etiam cum sinit eius vultus splen­
dori et actionis sanctitati, ob humanas infirmitates, ali·· Ram. 5, j6. " Cfr. Efik. j, ;o. ••Cfr. Z TlW. 6» 30. «Cfr

7. U.

4518

h. .1211

PAULUS VJ. ENC. ECCLESIAM Sl’AM. DE NATURA ECCLESIAE

inui Al G β

quid caliginis offundi. Hanc ipsam autem sanctitatem at­
que splendorem nos inquirimus ac promovere studemus.

retineant; nihilominus tamen necessaria cl praedpox vhkgls integra manet. Nam Christianae vitae condicio, quta
Ecclesia proponit ct consideratis definit describitque prx
Opus Igitur est in nobis huiusmodi opiniones confirmari,
ccptionibus, quoquo modo fidem, sedulitatem, sui cadi·
ut aliud periculum vitemus, in quod optata rerum mutatio
gandi devovendique studium postulat; quoquo modo in
adducere potest non quidem nos, qui pascimus greges quos­
Illam artam viam coget, quam divinus Redemptor adum­
que reda sacri officii conscientia tenet, sed multos christfbravit14; a nobisque. Christum hac aetate sequential,
fideles, qui perperam arbitrantur. Ecclesiae renovationem
haud
minorum requiret animi vigorem, immo fortassean,
in eo praesertim sitam esse, ut sua sensa et mores profanis
rem, quam u praeteritae aetatis fidelibus; t requiret ihcri·
huius saeculi moribus et inclinationi ipsa accommodet.
tatem eius servandae oboedientiae, quae hndle non mimi
Quandoquidem profanae vitae blanditiae aetate nostra
quam superiore tempore necessaria et difficilis ducite,
maximopere prolectant, propterea accommodatio illa mul­
quaeque maiore praemio digna est, quod divinis polias
tis non modo necessaria, immo vero sapiens esse videtur.
nuam humanis movetur causis. At enim neque congruesQua re fit ut. si quis est, in quo nec fides divina altas ra­
tia cum mundi sensu; neque recusatio cius disciplinât,
dices egerit, nec legum ecclesiasticarum sit tenax obser­
quam sanum Christianae perfectionis studium poscit; ne­
vantia, Is opportunum tempas advenisse putet, se ad hanc
que de dissolutis huius temporis moribus haudquaqum
vivendi rationem conformandi, tamquam si haec optima
laborare; neque se n legitimorum prudentiumque praepo­
sit, unaque ea, quam Christianus possit ac debeat suscipere.
sitorum auctoritate vindicare; neque erga inconstantes no­
631 Quae nimia / ad Id genus accommodationem proclivitas
minum huius aetatis sententias ignavia: haec omnia, dici­
gliscit tum ad philosophiae provinciam —In qua mirum
mus. nullo modo possunt Ecclesiam vel corroborare, vel
quantum huius sacculi mos et consuetudo pollent, cum
idoneam facere ad donorum Spiritus Sancti vim virtutem­
contra animus debeat esse liber nulliquc obnoxius, solius
que accipiendam, vel eam ut verum Christi consectatricem
veritatis cupidus, ct ad probatorum magistrorum auctori­
confirmare, vel in eandem Inlcerc sive caritatem de fratri­
tatem docilis— tum etiam ad vitae actionem. In qua nempe
bus sollicitum, sive facultatem cum aliis salutis nantium
magis magisque anceps et difficile est, quid sit rectum,
participandi. E contrario unae res. quae sequuntor, ad
quidve recta vitae ratio, definire.
(lia bona comparanda Ecclesiae valent: el eius voluntas
vivendi iuxta Del gratiam, et eius fidelitas erga Christi
Porro alias naturalismus, qui dicitur, conatur si primam
Evangelium, et animorum coniunctio inter sacrae auctori­
Christianae fidei notionem dissolvat; alias relativismus,
tatis ordines et Christianae communitatis homines. Son
quem vocant, utpote qui omnia rata habeat omniaque ae­
mollis et ignavus Christi sectator est, sed fortis el fidelis.
que valere putet. Infitiatur in Christianis institutis quldquam Inesse simplex et absolutum; alias consuetudo, quae
Sermo Noster, ut probe novimus, longius produceretur,
increbruit, amputandi in vita Christiana quidquid aut la­
sl rationem vitae Christianae, ut hac oblinet aetate, llcct
borem aut Incommoditatem parit, Christianam disciplinam
praecipua tantum persequendo, describeremus; nolumus
et rerum divinarum contemplationem fastidiosae inanitatis
autem nunc considerationem in huiusmodi negotium In­
incusat. Quin Immo fit nonnumquam, ut apostolicum stu­
tendere. Ceterum notae sunt vobis necessitates horam
dium aditum habendi faciliorem ad profanos hominum
temporum ad mores quod attinet; Ideoquc non cessabitis
coetus, aut sibi hominum, et praesertim iuvenum qui nunc
fideles vestros commonere, ut animis comprehendant,
sunt, voluntates conciliandi, quosdam lubeat aequissimas
quanta sit vitae Christianae dignitas, integritas, gravitas;
vitae rationes, nostrae fidei proprias, deponere, aut genus
neque arguere praetermittetis, meliore quo fieri poterit
illud gravitatis dimittere, ex quo et illa alios adeundi sol­
modo, etiam palam, morum discrimina ct vitia, quibas
licitudo et illa erudiendi alios efficacitas, significationem
aetas haec nostra laborat. Omnes quidem memoria tene­
vigoremque sumunt. Qua de re, nonne quidam tum e lumus graves illas hortationes, quas Sacrae Litterae clamant:
niore clero, tum e sodalitatibus religiosis, optimo certe ducti
Scio opera tua, et laborem et patientiam tuam, et quia nsn
consilio, ut aut ad popularium multitudines aut ad singu­
potes sustinere malos 1S; quibusque permoti pastores pervi­
lares quosdam coetus propius accedant, hos assimulare
giles ct industrii esse studebimus; Concilium Oecumenlcum
cupiunt potius quam ab iis distingui, eo scilicet effectu,
nova nobis et salutaria impertiet Instituta: ad quae acci­
ut per inanem imitationem labores suos vi et efficacitate
pienda et exsequenda iam nunc animos nostros debemus
exuant? lamvero gravis illa Christi sententia: opus esse
componere. /
d
nos quidem esse in mundo, non autem de mundo, in tem­
Abstinere autem non possumus, quin duas res peculiares
pora haec nostra quadrat aptissime, licet sit factu difficilis.
attingamus, quae ad praecipuas quasdam necessitates et
Bene ergo eveniet nobis, si Christus, qui semper vicit ad
officia Nobis videntur pertinere, nuacque mentem addu­
interpellandum pro nobis
,
**
etiam in praesenti hanc pro
cunt ad considerandas generales vias atque rationes, qui­
nobis precationem praestantissimam ct peropportunam
bus recta vitae ecclesiasticae renovatio nitatur.
caelesti Patri adhibeat: Non rogo, ut tollas eos de mundo,
sed ut serves eos a maloM.
Ac primum quidem servandae paupertatis spiritum seu
studium
significamus. Est enim Nobis persuasum hoc prae­
Nostrae autem eiusmodi hortationes non illuc sane per#
iperte declarari
ceptum in sancto Christi Evangelio tam aperte
linent, ut credatur omnem perfectionem aut in carum imel postulari; tam penitus insidere superno ’illi
**’ consilio, cx
032 mobili,date agendi rationum contineri, quas Ecclesia per
quo Del adipiscendo regno destinamur, tantum in discri­
anteacta saecula suscepit, aut in eo ut quadamtenus non
men vocari ob invectam hac nostra aetate aestimandorum
accedamus ad communes agendi modos, cum ingenio ho­
bonorum consuetudinem; item id paupertatis studium tam
minum nostri huius temporis congruentes, qui tamen pro­
necessarium esse, sive ut tot errata, quae praeterito tem­
bari possint. Quapropter In mente Nostra versabitur sem­
pore admisimus ac damna, quae cepimus, cognoscamus,
per, tamquam finis el opus Pontificatus Nostri, verbum
sive ut intellegamus, ad quam normam noster vivendi
illud Decessoris Nostri loannis XXIII ven. mem., quo
agendlque modus dirigatur oporteat, ct qua accommoda­
rerum accommodatio significatur ad nostri aevi necessita­
tiore ratione Christi religio a nobis sit animis annuntianda;
tes. Quod verbum, praeterquam quod Concilio Occumcniid denique tam difficile reapse haberi, ut in hisce EncycUds
co, velutl ratam confinnatamque regulam, fere praefinlvlLitteris Nostris consulto de eo monendum Nobis esse arbi­
nms.identidem praeterea in Ecclesiae memoriam redigemus,
tremur. non quod Nobis in animo sit peculiaria praecepta
ut eius semper renascens alacritas vel magis instimuletur,
canonica dc hac re statuere, sed quod ca ducimur mente,
ut ea qua pollet circumspiciendi facultate, vigilantem ani­
ut a vobis. Venerabiles Fratres, assensionis, consilii, exem­
mam ad nostrorum temporum indicia advertat; ut denique
pli postulemus adlumentum. Scilicet confidimus fore ut
pro sua iuvenali alacritate, semper ct ubique, omnia..,
vos. qui cum auctoritate aestimatis el enuntiatis eximias
probet, et quod bonum est teneat13.
illas impulsiones, quas divinus Paraditus in sancta Ecclesia
Verum tamen ad communem omnium nostrum hortatio­
excitat ct movet, exponatis quomodo Pastores ct fideles
nem el utilitatem Iterum asseveretur oportet. Ecclesiam
eloquium suum vitaeque institutum ad paupertatis prae­
non magis tuas commutando leges exteriores posse ad rcceptum conforment, Paulo Apostolo ita hortante: hoc sen­
virentem luventutem suam redire, quam seinsam ad Christi
tite in nobis, quod et in Christo lesu ’·; ct ut demonstretis,
obsequium Ita componendo, ut lis legibus diligenter pareat,
quae iudicla rcgulasque simul proponamus, quibus eccle­
quas Ipsa sibi eo consilio condidit, ut Christi semitas sequa­
siastica vita astringatur, ut Del potius auxilio ct animi
tur. In hoc vertitur eius perfectionis exercitatio. Poterit
bonis quam caducis humanis subsidiis fidamus; cas videli­
quidem Ecclesia cuiusdam suae legis vel praecepti conserva­
cet normas, quibus nqsmctipsi atque huius saeculi homines
tionem vel faciliorem vel simpliciorem reddere, ob fiduciam
moneamur. Illa animi bona rebus oeconomicis longe prae­
In libertate Christianorum hominum hodie collocatam, utpostare, harumque possessioni et usui cum modum el ordinem
tc qui et officiorum suorum magis conscii sint facti, ct matu­
esse statuendum, qui muneri apostolico, quo fungimur,
riores sapkntloresque In viis exquirendis,quibus officia sua
conducat atque conveniat.
"Cfr I ikn 5.11,
MCtr Mr. 7. xj. ·» Aper. j, i. “ P4d a, 5.
4519

4520

r »ι

ftlM AUG 0

os

PAULUS Vl. ENC. ECCLESIAM 8ÜAM. DE NATURA ECCLESIAE

Quae de excellentia atque necessitate spiritus pauperta­
tis, quae Christi Evangeiii peculiaris est nota, breviter di­
ximus,/ Nos non exsolvunt officio monendi, hoc paupertetls studium minimo impedire, quominus rei oeconomicae
swnjentum recte aestimemus eademque licite utamur, quae
temporibus maximum Incrementum cepit, et In qua
bnIUtur civilis cultus progressus, praesertim ad rationes
bamims soclalesque quod attinet. Quin etiam censemus,
Meriore hac animi libertate, quam parit evangcllcae pau­
pertatis studium, acriores nos reddi aptlorcsque ad Intellcittîîos humanos eventus, qui cum re oeconomica conechatur, nempe ubi aequum ac saepe severum iudlclum a
nobis est ferendum dc divitiis ac de vitae commodis; ubi
promptissime ac largissime est egentibus subvenien­
dam; ubi denique enitendum, ut opes non contentionum,
cupiditatis vel superbiae Inter homines causa exsistant,
veram ut, duce iustitla et aequitate, communi utilitati
inserviant. atque adeo dlllgentlorc providentia distribuan­
te;. De ils omnibus, quae ad huiusmodi externa bona,
caelestibus quidem ct aeternis bonis posthabenda sed ad
praesentem vitam necessaria, pertinent, Evangeiii asseclae
valent prudens ferre iudlclum atque hac In re auxilium
taminissime praebere; primum enim doctrina, artes, ac
praesertim opus quam maxime studia nostra excitant; tum
fructus exinde collectus, Id est panis, sacer est habendus,
rive mensae sive arae destinatur. Doctrina socialis ab Eccksia tradita huiusmodi est, ut nullum de hac re dubitlonl
locum relinquat; oblatam autem hanc occasionem libenter
unebeimur, ut tam salutaria praecepta auctoritate quoque
Nostra confirmemus.

Deinde caritatis studium etiam attingere luvat. HuiusBodi vero argumentum nonne in animis vestris altis Iam
radicibus haeret? Nonne caritas caput ct velutl centrum
est illius providentis Del consilii sive In Vetere sive in
Novo Testamento patefacti? Nonne ad caritatem Ecclesia
m spiritualis vitae usu contendit? Nonne denique ad ca­
ritatem plenius iucundlusque In dies cognoscendam conducrat sive sacrae theologiae investigationes, sive Christianae
pietatis exercitatio, utpote quae mentem permoveant ad
assidue meditandos divinarum Litterarum et Sacramento­
rum thesauros, quorum Ecclesia est heres et custos, ma­
gistra atque administra? Revera Nos —Idem sentientes ac
Decessores Nostri atque Sancti Illi, quos actas nostra cae­
lesti ac terrestri Ecclesiae adiunxit, itemque pieta/tis sen­
sas declarantes Christiano populo insitos— plane persua­
sam habemus, oportere caritatem debitum sini locum, hoc
est summum atque praecipuum, hac aetate obtinere in
bonorum ordine, quae ad religionem ct ad mores spectant;
idque non tantum in existimatione et opinione, verum
etiam In Christianae vitae actione et usu. Haec profecto
didmus quod attinet sive ad caritatem erga Deum, qui
dikclfonem suam in nos abunde effudit, sive ad caritatem,
quam inde haustam nosmetipsl in fratres nostros, scilicet
b homines universos, viclsslm transfundere debemus. Ca­
ritas omnia explanat. Caritas ad recta omnia inducit. Nihil
omnino est, quod per caritatem effici ac renovari nequeat.
Caritas omnia suffert, omnia credit, omnia sperat, omnia
xdinel11. Quis nostrum haec ignoret? Quodsi haec novi­
mus, nonne hoc tempus est caritatis exercendae?

n. 3211

III

Tertio hoc loco est animadvertendum quam mentem
quamve voluntatem oporteat catholicam Ecclesiam gerere
erga huius temporis homines: est nimirum 1111 investigan­
dum quasnam consuetudines cum hominum societate in
praesenti faciat. Accidit enim ut, si Ecclesia selpsam cotidie
altius noscat, ct exemplar nitatur exprimere, quod Christus
illi proposuit, plurimum existimetur ea differre ab homi­
num sensu ct usu, Inter quos vivit, ad quosque se appli­
care studet.

De qua distantia et discrimine palam nos Evangelium
Iis locis admonet, ubi de mundo agit, hoc est vel de homi­
num communitate, a lumine fidei atque a gratiae dono
aliena; vel de humana societate, quae de optimo etiam
rerum statu, in quo se versari putat, inaniter gloriatur,
cum persuasum habeat, sibi suas vires esse satis ad prospe­
ritatem expletam, diuturnam, fructuosam adipiscendam;
vel de humana gente, quae pessimam esse rata suarum
rerum condicionem, se vehementer abiclt, atque sua vitia,
impotentias suas, suas animi aegrotationes asseverat esse
non modo necessaria, et insanabilia, sed etiam exoptanda,
proinde quasi sint certissima suae libertatis et sincerae suae
originis indicia. Atqui Christi Evangelium, quod, saepe
subtili et nonnumquam acerrima sinceritate adhibita, ho­
minum miserias ct novit, et arguit, et condonat, et sanat,
neque hinc vanam eorum opinionem admittit qui natura­
lem hominis bonitatem affirmant, tamquam si nomo slbimet sufficiat, neque aliud desideret nisi ut suo arbitratu
selpsum explicare possit; neque illinc assentltur iis, qui
sine spe in Insanabili humanae naturae corruptela quie­
scunt. Omnino Christi Evangelium est lumen, est novitas,
est robur, est vitae restitutio, est salus. Hoc propterea
Evangelium novum et diversum parit vitae genus, ue quo
cum Novi Testamenti paginae identidem mirabilia prae­
dicant, tum vero S. Paulus haec nos nominatim admonet:
Nolite conformari huic saeculo, sed reformamini in novitate
sensus vestri, ut probetis quae sit voluntas Dei bona et be­
638
neplacens, ct perfecta ,8. /
Porro discrepantia inter vitam Christianam et profanam
cx eo etiam proficiscitur quod iustificationem re vera su­
mus consecuti, huiusque rei exinde conscientiam adepti
sumus; quae quidem iustificatio in nos manavit, idcirco
quia mysterii Paschalis, imprimis per sacrum Baptismum,
participes facti sumus, quem scilicet veram regeneratio­
nem ducamus oportet, nos codem S. Paulo his verbis do­
cente: ...quicumque baptizati sumus in Christo lesu, in
morte ipsius baptizati sumus. Consepulti enim sumus cum
illo per baptismum in mortem; ut quomodo Christus surrexit
a mortuis per gloriam Pairis, ita et nos in novitaie vitae
ambulemus39.

Itaque peropportune nostri huius temporis Christianus
homo sibi repraesentat singulare hoc et mirabile vitae ge­
nus; utpote quo permoveri queat tum ad laetandum dc
sua dignitate, tum ad contagionem, quae circumcirca urit,
humanae miseriae fugiendam, tum ad se subducendum ab
humani fastus praestigiis.
Quibus de rebus Gentium Apostolus ita suae aetatis
Christianos hortabatur: Nolite iugum ducere eum infideli­
bus. Quae enim participatio iustitiae cum iniquitate! aut
quae societas luci ad tenebras! ... aut quae pars fideli cum
infideli! 41. Hanc ob causam qui in praesenti educatores
pracceptoresque in Ecclesia agunt, eos necesse est catho­
licam iuventutem commonefacere praestantissimae con­
dicionis suae, atque officii, quod inde nascitur, vivendi in
mundo, non autem ad huius mundi sensum, convenienter
ad hanc precationem, a Christo lesu pro discipulis suis
factam: Non rogo ut tollas eos de mundo, sed ut serves eas
a malo: de mundo non sunt, sicut et ego non sum de mundo 41.
Quam precationem asciscit sibi Ecclesia.

Haec vobis proposita excelsae humilisque Christianae
perfectionis Imago, mentem Nostram ad Mariam Virginem
unctissimam sponte appellit; Ipsa enim plene ac miran­
dam In modum hanc perfectionem in se rettulit, Immo ad
elui normam his in terris suam vivendi rationem instituit,
ilque nunc In caelesti sede eiusdem fruitur fulgore ac beaUludlne. Hisce nostris temporibus in Ecclesia pictas ct
cultui Deiparae feliciter florent; quare, hac oblata oppor­
tunitate, libenter Illuc animum intendimus, ut In sanctis­
sima Virgine Maria, Christi Genetrice, atque adeo Dei ho□Inumque Matre, absolutissimum Christianae perfectionis
exemplum, germanarum virtutum speculum, atque huma­
nae naturae prodigiale specimen, udmiremur. Persuasum
Nobis est, Deiparae cultum plurimum prodesse adevangelicam disciplinam exercendam; quamobrem, cum in san­
ctis divini Servatoris locis peregrinati sumus, ab Ipsa— quae
est inter omnes beatissima, suavissima, humillima atque
intaminata, quippe cui privilegium collatum si a aeterno
Dd Verbo carnem, primigeniae innocentiae fulgentem
polchritudine, ministrandi— veram Christianae legis pro­
fessionem discere studuimus; ad eandem nunc supplices con­
vertimus oculos, tamquam ad amantissimam vivendi ma­
gistram, dum vobiscum, Venerabiles Fraircs, sermonem
tabemus de Ecclesiae sanctae vita, quoad pietatem et
ocres renovanda. /

Nihilominus tamen huiusccmodi discrimen non idem
significat atque disiunctionem; neque neglegentiam decla­
rat, neque metum, neque contemptionem. Etenim cum
Ecclesia se ab hominum genere discernit, adeo huic non
obsistit, ut potius cum eo coniungutur. Nam, haud secus
atque medicus, qui, quoniam pestilitatis Insidias novit, seipsum quidem aliosque/ a contagione prohibet, sed simul
aegrotis sanandis studiosam dat operam, ita Ecclesia, non
modo misericordiam ab optimo Deo sibi impertitam, per
sui solius commodum impertitam esse non putat, neque,
ob praeclaram suam condicionem, huius expertes sentit
esse neglegendos; sed propter eam causam quod salutem
ipsa accepit, idcirco propensiorem voluntatem amoremque
vehementlorem confert cum erga eos qui proximi sint, tum

"fûr, ij, 7.

"

<521

13, 3. ·· IbtJ. 6. JM.

<· n Cor. 6, χ4·ΐ$- " Io. 17. UU4522

η. 3211

PAULUS VI, ENC. ECCLESIAM SUAM, DE NATURA ECCLESIAE

erga eos. ad quos, per conatum omnes faciendi salutis con­
sortes, adire possit.
Si revera Ecclesia, quemadmodum diximus, novit qualis
ex Del voluntate ipsa exsistat, tum in eam provenit singu­
laris virium plenitudo; ad quam veluti adiunguntur sive
necessitas ea ln omnes infundendi, sive perspicua conscien­
tia pariter mandati divinitus accepti, el nuntii quocumque
vulgandi. Ex his videlicet Initium capiunt et debitum
Evangelil disseminandi, et officium docendi omnes gentes,
et partes traducendi apostolicas curas in aeternam homi­
num salutem quaerendam. Profecto non est satis constan­
ter in fide versari. Quamvis enim haud quidem sit dubium,
quin veritatis et gratiae thesauri, hereditate nobis a Chri­
stianae fidei patribus traditi, sint servandi integri atque
tuendi, S. Paulo monente: depositum custoditamen ne­
que custodia, neque defensione plane explentur officia,
quibus obstringitor Ecclesia erga data sibi dona. Quippe
bona, a Christo Ecclesiae tributa, suapte veluti natura
postulant, ut simul ea aliis subiclat, simul dispertiat Inter
alios; quandoquidem, ut palam est nobis, in eo nuntio:
Euntes ergo docete omnes gentes11, supremum continetur
iussum a Christo Apostolis descriptum. Quorum nempe
nomine delegatum officium designatur, quod nullo modo
praeteriri potest. Ad Nos quod attinet, intimam huiusmodi
caritatis impulsionem, quae eo tendit, ut in externum ipsa
transeat donum caritatis, usitato iam nomine colloquium
appellabimus.
lamvero Ecclesiae in colloquium veniendum est cum
hominum societate. In qua vivit; ex quo fit, ut eadem ve­
tat! speciem et verbi, et nuntii, et colloquii induat.
Cum futurum sit ut, quemadmodum pro explorato haMO betur,/ Concilium ad hanc Ecclesiae peculiarem praecipuamque agendi rationem intendat cogitationes suas et
studia, nolumus propterea huius generis argumentis parem
dare operam, ne Concilii Patribus non sit integrum eadem
distincte pertractare. Nobis hoc unum In animo est. Ve­
nerabiles Fratres, quaedam vobis ad meditandum propo­
nere, antequam In tertiam Concilii sessionem coeatis; ut
nimirum Nobis et vobis clarius pateat, quibus primum
causis Ecclesia ad colloquium Incitetur, quae deinde ratio­
nes sint sibi sequendae, quod denique sibi propositum ha­
beat. Voluntas namque Nostra hoc dumtaxat fert, ut ani­
mos comparemus, neque ullas quaestiones definite expe­
diamus.

Nec, pro eo quod persuasum habemus huius exempli
colloquium fore Nostro Apostolico officio consentaneum et
proprium, Nobis est secus agendum: utpote qui vias et
rationes pastoralis muneris sustinendi quasi hereditate a
Decessoribus Nostris proximi saeculi acceperimus. Initio
docemur a Leone XIII, Pontifice mira magnitudine et
sapientia, qui, prudentem illum scribam imitatus in Evan­
gelic laudatum, qui similis est homini patrifamilias, qui
profert de thesauro suo nova el vetera*·» cum dignitate re­
praesentato Apostollcae Sedis magisterio, totus incubuit
ad quaestiones explicandas, quas recens aetas invexisset,
nimirum Christi verbis adhaerescens. Docemur deinde ab
eius Successoribus qui, ut in confesso est, eius vestigia
sunt persecuti.
Nonne Decessores Nostri, imprimis autem Pius XI et
Pius ΧΠ, veluti patrimonii loco, nobis praestantisslmum
doctrinarum thesaurum reliquerunt, quibus eo providen­
ter nisi sunt, ut non recondita quadam ratione usi, sed
linguae commercio nostri huius temporis proprio, divinas
cogitationes cum hominum cogitationibus quodammodo
coniungerent? Et quid aliud est huiusmodi apostolicum
conatum, nisi certum colloquium? Ad hoc, nonne proximus
Decessor Noster fel. rec. Ioannes ΧΧΙΙΙ, visus est fidenter
et aperte agere, ut divinas veritates, quoad fieri posset,
ad usum captumque hominum, qui nunc sunt, admoveret
propius? Nonne Concilium ipsum ex eo, quod sibi propoM1 suit, pastorali munere. Illuc contendit Iure meritoque, ut f
Christianus nuntius In cogitationes Influat, ln verba, ln
cognitiones, in mores. In sensa hominum, qui in terrarum
orbe hodie vivunt et animis aestuant? Antequam mundum
ad fidem traducamus, Immo vero ut traducamus, ad mun­
dum oportet accedamus, cum eoque loquamur.
Quod attinet ad Nos tenuissimos, quamvis collibeat de
Nobismetlpsis tacere, aliorumque oculos In Nos neutiquam
convertere, facere tamen non possumus quin, dum Nosmet
ultro sive collegio Episcoporum sive Christiano populo si­
stimus, consilium Nostrum aperiamus In eo perstandi In­
cepto, ln eoque conatu —sl per exiguas vires Nostras li­
cuerit, ilque praesertim Del gratia concesserit facultatem—
ut reverenter, ut sedulo, ut amanter adeamus ad homines,
" fTm 4.» -Μτ.Λ,ιτ ••Mr.ti.ji.

4S23

19« AUG I

Inter quos Deos dedit ut viveremus. Adibimus sdllrel es
mente homines, ut primum eorum animos tatellegunr
ut tum Iis veritatis et gratiae dona sublclamui, quoran
Nos Deus constituit custodem; ut postremo eoi divlue
Redemptionis consortes faciamus ct spei, quae Inde est
nobis infecta. Haerent enim animo Nostro Infixa ea Qui­
sti verba, quae per tenuem et constantem laborem Nostra
facere velimus: Non enim misit Deus Filium in rnunten,
ut iudicet mundum, sed ut salvetur mundus per ipsum <*,
En igitur tenetis. Venerabiles Fratres, quae sit huimre
colloquii excellentissima origo, In Ipsius Del mente poiltx
Suapte natura religio necessitudinem quandam flagitat inter Deum ct hominem, quae precatione declaratur, utpote
qua aliquod colloquium habeatur. Tum etiam reveutb
—id est ratio superna, quam Deus ipse cum bominlbm
Instauravit— quasi quoddam colloquium haberi potest,
quo Verbum Dei sive per Incarnationem, sive in Evangelfo
loquitur. Colloquium paternum ct sanctum Inter Deum el
homines, quod post miserum Adae casum abruptum erit,
postea per aetates ct tempora redintegratum esL Remis
vera historiae humanae salutis hoc longum et varium col­
loquium produnt, quod Deus mirifice cum hominibus in­
choat cum lisdemque multimodis protrahit. In huiuscemodi
prorsus Christi Inter homines quasi sermocinatione
·
*
allquid Deus de se demonstrat, de suae vitae arcano,, de '«2
sua videlicet unica essentia. Personis trina. Simul autem
significat, hinc qualis a Nobis agnosci velit, uti Amor
plane; Illinc qua ratione velit sibi et honorem et offtdum
a nobis adhiberi, amorem certe ut nihil supra nobis im­
perans- Ad colloquium id genus, quod identidem fit creErum et fiduciae plenum, cum puer vocatur, tum mystkb
disciplinis initiatus homo, cuius animi vires eo sane ex­
plentur.
Hoc Igitur nomine opus est nos veram huiusmodi ct ine­
narrabilem colloquii consuetudinem intueri, quam Deus
Pater, per lesum Christum In Spiritu Sancto aperuit et
nobiscum instituit: si modo nos, hoc est Ecclesia, intelle­
gere cupimus, quaenam sit nobis cum hominibus ineunda
atque intendenda necessitudo.
Itaque quoniam salutis colloquium primus ipse Deui
coepit, quia ipse prior dilex it nas *
·, oportet idcirco nos pri­
mi petamus cum hominibus colloquium, neque exspecte­
mus dum alii ad colloquium nos vocent.
Cum salutis colloquium α caritate bonitateque Deiortum
sit, quia sic Deus dilccit mundum, ut Filium suum unige­
nitum daret11, necesse propterea est, nos nulla alia re nisi
ferventi et sincero amore ad colloquium permoveri.
Ex eo quod colloquium salutis neque ad merita rehlnm
est eorum qulbuscum serendum esset, neque ad exitus,
quod esset habiturum, siquidem non egent qui sani sunt
medico11, proinde aequum est nostrum etiam colloquium
neque circumscribi finibus, neque ad nostram utilitatem
accommodari.
Adeo afuit ut quisquam vi cogeretur venire ad collo­
quium salutis, ut is magis amoris impulsione invitaretur.
Qua invitatione, quamquam grave onus eius animo impo­
situm est, ad quem pertinuit 50, relicta tamen est Ipsi po­
testas aut veniendi ad colloquium, aut illud fugiendi; quin
immo Christus sive miraculorum numerum Sl, sive eorumdem vim probativam cum ad condiciones tum ad volunta­
tem audientium aptavit 81; / eo nimirum consilio, ut iidem M3
iuvarcntur ad libere assentiendum divinae revelationi, ne­
que exinde suae assensionis praemio carerent. Eodem modo
munus Nostrum, quamvis veritatem certam et salutem
necessariam nuntiet, nullam tamen praeferet externae coer­
citionis rationem; immo contra, legitimas vias humanae
comitatis, intimae persuasionis, communique colkxjullini­
bit; atque salutis donum praebebit, uniuscuiusque sive pri­
vati hominis sive civis salva libertate.
Quia salutis colloquium omnibus ad unum patuit, ad
omnesque nullo discrimine spectavitu, Ideo colloquium
nostrum, quoad possimus, oportet sit universale, hoc est
catholicum, omnlbusque aptum, extra eos qui aut Illud
prorsus fugiant, aut ementiantur se illud accipere velle.
Quia salutis colloquium, antequam plane succederet,ple­
rumque et parva habuit initia, et gradus processusque ac­
cepit subséquentes w, propterea decet nos ad colloquium
vocantes, ut hominum ita temporum tardas Intueri pro­
gressiones. et horam exspectare, qua illud Deus fructuo­
sum efficiat. Neque tamen hanc od causam in crastinum
nos id relciemus, quod hodie ad finem perducere possumus.
Par enim est, nos tum ln sollicitudine esse de horae oppor•ζΟτ. Μτ. ïr an **CfrX2· 33 «- “ Cfr. Ibid. 13, 13 w. u'c/r.
Cri. 3, u. “ Cfr. Mt. 13, 3x.

4534

PAULUS VI. ENC. ECCLESIAM SUAM. DE NATURA ECCLESIAE

IMI AUG β

tsiitik, tum de magno temporis pretio, ut oportet, senHodie, hoc est cotidie, colloquium nostrum redlnIrpindum est; et quidem prius a nobis quam ab Hs, ad
pM dirigatur.
Dtolm, ut cuique manifestum est, consuetudines inter
Ettkiiam et hominum societatem multis divcrslsque mo& effici Ipsae possunt. Si rem dumtaxat ratione exlstimneis, potest Ecclesia eo consuetudines huius generis miaetre quo non minus, hoc animo ut certe seinelipsarn a
prvfonorum hominum societate cohibeat; potest illud sibi
ponere, ut mala per eandem seqjcntla anqulmt, eaque
paidke exsecrctur, et quasi sacro bello suscepto insectetur;
potest contra, ad profanam societatem eatenus accedere,
d Ipsa conelur si aut potentia praeponderet, aut Del nob12< dominetur; ct alia generis ciusuem. Attamen videtur
NoUs posse Ecclesiam, aliis / sibi non praeclusis rationum
aedb, tales cum hominum genere necessitudines conlunfttt, quae verius colloquii naturam praeferant; quod qui­
dem hinc non sit univocum, Illinc sit consentaneum sive
cem eorum ingenio, cum quibus sermo nobis est conferen­
das, live cum rerum adiunctis; aliud enim cum pueris est
cdkxjulam, aliud cum adultis; aliud cum iis qui ln Chrirtem credunt, aliud cum ils qui in illum non credunt. Quod
profecto exigunt: primum mos, qui tam late manavit, hoc
nodo intellegendi rationes inter sacra et profana; deinde
iacitatus agendi cursus, qui tantopere humanae societatis
fodem, quae aetate nostra est, commutavit; tum plures
eosdem societatis significationes; postremo maturitas, ad
çum venit nostri huius temporis homo; qui, sive religio«m ipse colat, sive neglegat, civili tamen cultu idoneus
fodas est ad cogitandum, ad loquendum, ad colloquium
eam dignitate serendum.
Insaper qui huius necessitudinis genus adiungit, ex altera
parte esse sibi statutum ostendit, ut et urbane agat, ct
magni aestimet alios, et benevolentiam bonitatemque erga
ώοι declaret; ex altera abhorret a praciudicatis aliorum
TiUperatlonibus, a contentionibus iniurlosis et passim exdtitb, denique a quovis inani colloquio, ostentationis caun, petendo. Quodsi ipso colloquio ad id non spectamus, ut
ad veram religionem is statim adducatur, quocum collo­
quimur, quippe cuius dignitati libertatique parcere velimus,
üm«n, cum eius quaeramus utilitatem, animum eius excpUmos ad pleniorem sensuum et opinionum communlown componere.
Quam ob rem colloquium in nobis eiusmodi mentem re­
quirit, quam in Ils parere alereque velimus, qui circa nos
Eat: mentem dicimus illius propriam, qui quam grave sit
ipostolicum mandatum sentiat; qui autumet se non posse
jum ab aliorum salute seiungere; qui denique in eo curas
ttQtinenter defigat, ut nuntius, qui sibi concreditus est,
Incommunem omnium hominum sermonem permanet.
Itaque colloquium quasi ratio quaedam est putandum
ipostolid obeundi muneris, atque animorum i ungendorum
vetoti Instrumentum. Illud autem has habere proprietates,
quiepone succedunt, oportet. Primum omnium perspicuiklt colloquium praestare aequum est; cum Id postulet
ilque efflagitet, / ut quid dicatur, ab eo qui audit plane
btellegi possit; cum Idem cogitationum tamquam transfusio
bibendum sit; cum fere invitamentum sit ad animi mentiscrae praecipuas virtutes explicandas atque excutiendas.
Quae proprietas una per se ipsa sufficit, ut colloquium in
oamero ducatur praestantissimarum earum rerum, quas
Talaum sollertia ct eruditio efficiunt; simul prima haec
colloquii necessitas sufficit, ut, quicumquc apostolica ala­
critate movemur, nostri sermonis formas recognoscamus,
xfoitne videlicet necne intellectu faciles, captui populi ap­
tae, politaeque. Deinde colloquium nostrum necesse est
es lenitas comitetur, quam Christus ut a se ipso disceremus
hortatus est: discite a me, quia mitis sum et munitis corde ··;
quandoquidem indecorum est colloquium nostrum superbia
tomere, aculeata usurpare verba, alios acerbe laedere. Ab
eo auctoritatem Ipsum repetit, quia verum declarat, quia
artiatis dona disseminat, quia virtutis exempla supponit,
qnia lassis non utitur, quia nihil Iniungit. Idem adhuc pa­
catam est, rationes respuit immoderatas, contraria tolerat,
sd liberalitatem inclinat. Tum liducia opus est, praeter­
quam In sermonis cuiusque sui virtute, in alterius etiam
ntanlate admittendi alterius verba. Quocirca colloquium
pariter mutuam fovet familiaritatem et amicitiam, pariter
wlloquentium animos iungit ad assentiendum Bono Illi,
tpod sane nullius consilium recipit omnia in commodum
rol trahendi. Postremo colloquium prudentiam educandi
postulat, quae diligentissime expendit quaenam sint au­
dientis affectiones animi ct honestas 57, quae ve eius condidones: utrum scilicet puerulus sit, an imparatus, an suMcer.

4525

5. t6. *' Mt.

ii,

29. ·’ Mr. 7, 6.

n. 3211

splclosus, an inimicus. Qui autem loquitur, In eo laborat,
ut audientis animi sensus cognoscat ut, si ratio id flagita­
verit, aliquid de sc Immutet, deque rerum a se exponen­
darum modis; ne umquam audienti vel ingratus vel obscu­
rus fiat.
In colloquio, quod tali provisione seratur, veritas cum
caritate, intellegentia cum amore copulantur.
Neque haec satis. Nam In colloquio facile perspicitur
variis viis ad lumen fidei perveniri posse, ipsasque in unum
eun/demque finem posse confluere. Quae viae, etiamsi de- 646
vertuntur, possunt tamen aliquando alia aliam complere,
ct ratiocinationem nostram de communi semita aliquate­
nus deducere; Ita ut quandoque cogamur vel nostras In­
vestigationes altius explorare, vel dicendi genus in melius
convertere. Ac vero lenta huiusmodi quasi exercitatio co­
gitandi illud praestabit, ut ίη ipsis aliorum sententiis ele­
menta quaedam veritatis inveniamus; ut quod alios docere
velimus magna fide exponamus; ut denique in nostra laude
poni possit, quod doctrinam nostram sic aliis proposueri­
mus, ut non modo eidem, si velint, respondere possint, sed
etiam eam sensim combibere. Quod nos efficere profecto
sapientes poterit itemque magistros.
Deinceps quasnam colloquio salutis formas figurasque
explicandi tribuamus?
Sane multiplices; utpote quod experimenta, si opus sit,
admittat; subsidia sibi opportuna exquirat; nullis praciudi­
catis opinionibus praepediatur; in dicendi genere neuliquam haereat infixum, quod sua ipsum vi iam careat,
neque iam hominum animos permoveat.
lemvero exsistit hoc loco quaestio gravis: quo modo
Ecclesiae munus sit hominum vitae accommodandum, cer­
to quodam tempore, certo quodam loco viventium, certo
quodam vigente sive communis eruditionis sive rerum so­
cialium statu.
Quousque oportet Ecclesia se ad rerum temporumque
rationes conformet, in quibus sua munera gerat? Quomodo
sibi ipsa praecaverit, ne pericula relativisml, quem vocant,
fidelitatem suam erga sua dogmata su asque morales prae­
ceptiones labefactent? At igitur qua ratione evadat ipsa
Idonea ad omnes homines adeundos, ad omnesque salute
donandos, de Paulo Apostolo capto exemplo, qui de se
scribebat: omnibus omnia factus, ut omnes /acerem saloost 41
Quoniam hominum coetui nulla salus afferri extrinsecus
potest, opus est utique, ut primum, non secus atque Ver­
bum Dei, quod seipsum fecit hominem, eorum vitae for­
mas induamus, quibus Christi nuntium delaturi sumus;
opus est deinde ut, nullo nobis dato praecipuo lure, nul­
loque intcriecto perplexi sermonis discrimine, In commu­
nem aliorum morem, dum tamen sit humanus et ho/nestus, 647
abeamus: in morem praesertim minimorum, sl modo illud
consequi volumus, ut alteri nos et audiant et intellegant;
opus est deinde ut, antequam loquamur, multum operae
hominis voci, quin potius animo audiendo demus, utque
postea hominem non tantum intellegamus ct observemus,
verum etiam quantum fieri possit, eius voluntatis obse­
quamur; opus est deinde, ut ea re quod hominum pastores,
patres et magistri esse cupimus, idcirco eorum fratres aga­
mus. Colloquium enim cum amicitia, tum vero adhibita
officia maximopere alunt. Quae omnia, ex praeceptis et
exemplis Christi, necesse est nos memoria aeque tenere et
ad effectum adducere a·.
Atqui periculum manet, utpote cum apostoli qui munera
obeat, in periculo versetur passim. Profecto fratrum adeun­
dorum sollicitudo eo nos nullo pacto moveat oportet, ut
veritatem vel extenuemus, vel de ea aliquid imminuamus;
cum hinc colloquium nostrum nulla ex parte possit officii
remissionem recipere fidei nostrae servandae, hinc aposto­
lica opera nostra haudquaquam possit mediis et incertis
consiliis componere et transigere praecepta quae, re ct
ratione, Christianae fidei professionem et definiunt et mo­
derantur. Nam Irenismus et syncretismus, quos nominant,
nihil aliud significare ad ultimum videntur, nisi scepticism!
modos, sive quoad vim sive quoad rem verbi Del, quod
nuntiare nobis animus est. Is enim unus efficaciter apostoli
munus praestabit, qui cum omni fide Christi doctrinam
serveL Itemque Ille potest unus se ex errorum, qui serpunt,
contagione vindicare, qui omnino in suos transferat mores
Christiana praecepta, quae profiteatur.
Opinamur quidem Concilium Oecumenicum, quaestiones
pertractans ad Ecclesiam perlinentes quatenus in humana
consortione nostrorum temporum operatur, magisterio suo
nonnullas traditurum esse normas, sive quoad doctrinam
sive quoad usum, aptas ad recte serendum colloquium cum
hominibus huius aetatis. Pari etiam modo arbitramur, cum
“ ICor. 9, M. ·· Cfr. Io. 13, X4-17.

4526

d. 3211

PAULUS VL ENC. ECCLESIAM SUAM, DE NATURA ECCLESIAE

1064 AUG «

res attineat ad munos Ecclesiae apostolicum, quod proprie
Dixerit quispiam, haec asserentes nos nimio studio oortri
vereque dicitur, el ad varias ac mutabiles condiciones, in
muneris ferri, nec satis perpendere, quo loco revera κζ
quibus illud exercetur, supremam eiusdem Ecclesiae aucto­
respectu Ecclesiae catholicae, societas hominum. Quod aco
ritatem sapienter efficacltcrque certos fines, normas, vias,
ita sc habet, siquidem veras eius condiciones plane cogsj·
M3 prout casus ferat, esse constitutu,'ram, eo consilio ut collo­
tas habemus. Quas ut summatim comprehendamus, ia ge­
quium eiusmodi vivax et fructuosum continenter reddatur.
nera, ut nobis videtur, dividere possumus, quasi orbesdrcum centrum ductos, in quo manus divina nos collocavit
Hoc tamen argumento seposito, iterum monere volumus
de summo momento, quod verbi divini praedicatio servat
Immensus imprimis circulus patet, cuius fines ocuiisleret his potissimum temporibus accipit in apostolatus catho­
minari nequeunt et in prospectus longinquitatem abeunt,
lici provincia, scilicet quatenus ad colloquium illud spectat,
agitur scilicet de universa humana consortione, de munda
quod nostra nunc interest. Pro ea enim nulla alia ratio per­
Quanto spatio hic α nobis absit, recte quidem aestimant»,
vulgandi cogitata, licet ob technicorum inventa, scripta
sentimus tamen eum non esse a nobis alienum. Quidquid
edita, instrumenta radiophonica ac televisifica adhibita
est humanum, nostra Interest. Communis enim cutnteü
singulari vi et efficientia praedita sit, potest substitui,
gente humana nobis est natura, seu vita, cum omnibus mu­
lamvero apostolat us et sacra praedicatio idem fere valent,neribus, quibus locupletatur, ct cunctis, quibus premitur,
primaria vero apostolatus forma est praedicatio. Ministe­
difficultatibus. Parati sumus hanc primariam consortio­
rium igitur nostrum, Venerabiles Fratres, imprimis est mi­
nem universalem participare, ea quae praecipue eius nenisterium verbi. Quod, quamvis o nobis comprensum ha­
cessitates impensius postulant, admittere, nova el Inter­
beatur, in praesenti tamen In memoriam revocandum esse
dum altissimo, quae cius Ingenia pepererunt, plaudendo
videtur, ea mente ut actio nostra pastoralis ad rectum finem
comprobare. Nos vero veritates morales maximi momenti
dirigatur. Redeundum Igitur est ad studium non quidem
omnlbusque salutares in medium proferimus et in homi­
humanae eloquentiae vel Inanis rhetorices, sed germanae
num conscientiis confirmamus. Ubicumque homines se ip­
artis verbi divini annuntiandi.
sos et mundum intellegere student, commercium cum its
possumus habere; ubicumque populorum coetus sunt con­
Praecepta oportet requiramus ex quibus ea fiat simplex,
gregati ad constituenda iura et officia hominis, libenter in
perspicua, vehemens, gravis, ut naturalem imperitiam, qua
Iis, cum licet, considimus, Idque honori nobis dodmos.
In tam celsi el arcani subsidii, id est verbi divini, usu prae­
Quodsi in homine anima naturaliter Christiana Inest, era
pedimur, exuamus, et ut nobili certatione eos aequemus,
revereri volumus et observare et colloqui cum ea.
quotquot arte dicendi his temporibus nostris maximum
eondus habent, ut pote quibus datum sit loqui ubi publica
Nos autem ipsos ceterosquc omnes monemus, hanc vo­
ominum opinio fingitur. A Domino ipso flagitandum est
luntatem nostram et propriae utilitatis cupidine pronos
tam grave animosque pelliciens donum ··. ut digni simus,
carere, siquidem nulla commoda politica vel temporalia
a quorum opera fides reapse et efficaciter initium sumat fl,
affectamus, et eo pertinere, ut, quidquid honesti In huma­
et nuntius noster ad fines orbis terrarum pertingat
Quae
nis terrenisque rebus perficitur, accipiamus, seu ad gradam
Igitur Constitutione Concilii de sacra Liturgia circa mini­
evehamus supematuralcm ataue Christianum. Ecclesia erim
sterium verbi praescribuntur, ea studiose scitcque exse­
non aequatur cum cultu civili, est tamen eius fautrix.
quamur. Catechesis quoque, populo Christiano aliisque, ut
Verum haud Ignoramus in amplissimo hoc circulo mul­
fieri potest, tradenda, semper peritia sermonis, apta ratione
tos, Immo, pro dolor, plurimos reperlri, qui nullam religio­
et via, usu assiduo commendetur; confirmetur verarum
nem pro.fiteantur; non paucos etiam scimus asserere se tël
virtutum testimonio; nitatur ad progressus faciendos, cuDeum negare, secundum multiplices quidem rationes. Nec
retque ut audientes ad certam fidem perducantur, et ad
nos latet nonnullos impietatem hanc suam palam ostendere
649 noscendam / convenientiam verbi divini cum vita hominum
atque ut institutum humanae educationis artisque politiae
atque ad aliquantulum divini luminis dispiciendum.
propugnare, quippe qui inepte et exitiabiliter sibi permi­
Ii demum sunt significandi, cum quibus colloquium no­
serint se homines ab obsoletis falsisque opinionibus de viti
strum habeamus, sed nolumus, ad hoc etiam quod attinet.
et mundo liberare, substituentes pro iis, ut dictitant sen­
Concilii consulta antevertere; quae, si Deo placuerit, brevi
tentias e doctrinis haustas et progredienti huic aetati con­
Innotescent.
sentaneas.
Universe autem de colloquendi munere agentes, in quod
Haec res profecto gravissima est earum, quae nostris
Ecclesia, novo studio impidsa, his temporibus oportet ac­
contingunt temporibus. Pro certo autem habemus placiti
cendatur, illud tantum iuvat monere eam paratam esse de­
quibus negatio Del nitatur, esse natura sua falsissima, non
bere ad sociandum sermonem cum omnibus hominibus bona
congruere cum iis, quae mens ut ultima et necessaria re­
voluntate praeditis, sive intra limina ipsius sunt sive extra.
quirit, rationalem ordinem mundi veris et efficacibus fun­
damentis destituere. In vitam humanam inducere non iu­
Neminem enim a materno animo suo putat alienum; ne­
dicium aptum ad solvendas quaestiones, sed inane quoddam
minem ad suum ministerium non pertinere arbitratur; nemo
dogma eam dehonestans et affligens et quemvis ordinem
ei est inimicus, nisi quis ipse el velit adversari; non frustra
socialem radicitus comminuens, qui eo contineatur. Non
appellatur catholica; non In cassum ei officium creditum
igitur causa est liberationis, sed casus funestissimi origo,
est in hominum familia unitatem, amorem, pacem fovendi.
eo spectantis ut restinguatur lumen Dei viventis. QuaroobEcclesia praegrave pondus tanti muneris nequaquam
rem ingruenti huius negationis malo omnibus viribus ob­
ignorat; Immo probe novit, quanta sit, si numerorum ratio
sistemus, veritatis tuendae potissimo studio ducti, sanctis­
ducitur, Inaequalitas inter ipsam et homines terram inco­
simo conscientiae officio moti, ex quo Christum eiusque
lentes; perspectum habet quantum niti possit; agnoscit
Evangelium fidelissime nos oportet confiteri, flagranti nec
etiam suas infirmitates suorumque membrorum errata; id
umouam deponendo amore impulsi, quo humanae consor­
praeterea sibi persuasum habet non in nisu quodam apo­
tionis fortunas curemus; id Ipsum agemus, Invicta etiam
stolico, non In opportunitate huius vitae positum esse, ut
spe erecti fore, ut mortales, qui nunc sunt, religionis forms,
evangelicus nuntius accipiatur, siquidem fides est donum
quam catholica fides proponit, se compelli sentiant ad per­
Del, qui solus In mundo ordinem tempusque salutis prae­
sequendum cultum civilem, qui deficit numquam, sed ad
stituit. Scit tamen Ecclesia se esse veluti semen, fermen­
naturalem et supcmaturalem progreditur perfectionem ani­
tum. sal et lucem mundi. Singularem novitatem huius ae­
mi humani, idonei, divinae gratiae munere, ad possidenda
tatis nostrae animadvertens quidem, ea simplici cum fi­
pacifice honesteque bona temporalia et in fiduciam procli­
ducia inter rerum vicissitudines progreditur et homines ita
vis potiendorum bonorum perennium.
quasi affatur: penes me ea sunt quae quaeritis, quibus In­
Has ob causas cogimur, quemadmodum Decessores No­
digetis. His autem verbis non terrenam felicitatem pollice­
stri
coacti sunt et quotquot religionis praestantiam et mo­
tur, sed opem porrigit, lucem dicimus et gratiam, qua ad
mentum cordi habent, opinionum commenta, quibus Dens
illam, quo melius fieri potest, perveniatur; atque homines
negatur ct Ecclesia opprimitur, reprobare; quae quidem
de vita futura, quae naturam exsuperat, docet. Cum lis
ÏJacita cum publicae moderationis forma oeconomica, se­
etiam de veritate, lustitia, libertate, rerum progressione,
cali et politica saepe cohaerent, ut maxime in communlsmo
concordia, pace, cultu civili sermocinatur. Quarum rerum
atheo accidit. Dicere licet non tam nos ea instituta dam­
reconditam vim Ecclesia optime novit, quippe cui a Chri­
nare, quam ipsa et publicae rei moderatores, eadem se­
sto ea sit patefacta. Ita fit, ut Ecclesia habeat, quod sin­
quentes, nobis circa doctrinam plane / refragari, nosque
gulis hominum generibus nuntiet: pueris puellisque, adu­
vi opprimere. Re quidem vera, nostra haec deploratio po­
lescentibus. ils qui doctrinis sunt eruditi et ingenio florent,
tius est existimanda afflictorum hominum questus, quam
Î11 ad opus faciendum Incumbunt et sociales efficiunt orsententia iudicum.
Ines, qui In artibus et In publica re ver Aantur, maxime
Quo In rerum statu difficile cogitari quit de colloquio,
ratem pauperibus, a fortuna derelictis, dolore vexatis atne dicamus id haberi non posse, quamvis animus noster,
550
etiam morientibus: ut uno verbo dicamus, omnibus.
hodieque nulla praeludlcata opinione impeditus, minime
" Or. ίσ. ι, s. « Or. Rm. ιο, ι;. ·· Ctr. Pi. ιΒ, χ Rom. ίο, 18.
homines a se submoveat, qui ab illa sunt disciplina et

4527

19«t AUG «

PAULUS VI, ENC. ECCLESIAM SUAM, DE NATURA ECCLESIAE

dUDodi publicae moderationis formis addicti. Ei qui diLpt verum, semper Integra est disputatio; tamen difflculUtes Immensum augescunt propter ea quae ob moralem
ebslint rationem, eo quod sufficiens in ludicando ct agendo
dent libertas et In disserendo pravus usus fit verborum,
çiienon ad investigandam ct exprimendam veritatem, ut
khsbet, adbibentur, sed propriae utilitati consulto lubcnlir servire,
Hsc de causa, loco colloquii, silentium habetur. Ut exemafferamus, Ecclesia, quae a silentio nomen accepit,
beet, cum solum cruciatus eius loquantur, qui iis lungun(iirquos hominum societas oppressa ct ablccta perpetitur,
idllcet ubi animi lura obruuntur potestate eorum qui ei
taperant Si autem disputationem Ingrederemur, quomodo
bull rerum condicione seri possent colloquia? Haec scili­
cet eoa essent nisi pox clamantis in deserto M. Solum slkatium.vox doloris, pallentia et caritas numquam deficiens
fiunt testimonium, quod Ecclesia dare potest et ne mors
quidem Infringere.
Quodsi religionem et bona animi humani, quae ea pro­
futur ac fovet, firmiter ct candide obtinemus atque de­
fodimus, tamen pro pastorali sollicitudine in mente atheonuo huius aetatis abditas causas oportet deprehendamus,
ob quas conturbantur Deumque esse negant. Eas implica­
tis et multiplices esse facile Intellegimus, ita ut prudenter
de lis sit ludicandum eaedemque efficacius refutandae;
nonnumquam Inde oriuntur, quod poscitur, ut ordo rerum
divinarum altiorc purioreque ratione proponatur quam ea,
çne in quibusdam imperfectis sermonis cultusquc modis
□niait; quos ut emendatiores magisque perspicuos red­
damus, pro viribus studendum est nobis, quo satius sacra,
qaorum sunt indicia, explicent. Animadvertimus eos, sol£3 bdto quodam studio eoque saepe nobili ductos simulque/
irimi ardore commotos et vanarum rerum cogitatione inGimmatos, iustitiam ac rerum progressionem somniare atSieln sociali disciplina ad ea quae optima sibi ac veluti
rina ridentur, coniti. Haec quidem apud ipsos vicem
supplent eius, quod Absolutum et Necessarium est, ac
documento sunt, eosdem illo, quod ex animis evelli nequit,
desiderio Principii et Finis superni teneri; quae omnia nos,
ttcnun magisterium patienter sapicnterque obeuntes, ho­
minum naturam transcendere et immanentia esse docea­
mus oportet. Eos item cernimus accurate uti, interdum
eoa sine simplicioris mentis incitatione, adlumentls ratio­
cinationis humanae eo consilio ut de mundo universo no­
tionem a scientia profectam comparent sibi. Quae inquisitio
eo minus potest improbari quo magis in cogitando artis
logicae sequitur vias, saepe haud dissimiles iis, quae In
scholis ex optima disciplina traduntur; eadem vero, invitis
B Ipsis, qui ad atheismum defendendum hoc modo subsi­
dium certissimum arbitrantur se invenisse, vi sua intima
impellit, ut ad summum Deum, ad metaphysicae ac logicae
doctrinae rationem, rursus ac definite agnoscendum pro­
cedatur. Quis cx nobis hunc necessarium ratiocinandi or­
dinem, quem consulto homo atheus-politicus-scientia eraditiu quodam loco sistit, lumen exstinguens supremum
quo universum possit Intellegi, non adiuvet efficlatque, ut
Uadem perveniatur ad eam notionem veritatis obiectlvae
uuivenl cosmici, qua animus praesentia divina percellatur
el os slngultim humilia proferens verba faustas fundat
pnees? Interdum vero eos, mentis quadam magnitudine
tmatos atque mediocritatis et cupidinis proprii commodi
impatientes, quibus tot partes societatis humanae tempo­
ribus nostris inquinantur, videmus dicendi modos et sen­
tentias de Evangelio nostro deprompta callide usurpare
ad significandam hominum necessitudinem mutuumque
anilium et miserationis affectum: nonne huiusmodi vo­
ces, quibus bona moralia significantur, olim poterimus ad
ipsos fontes, Christianos videlicet, revocare?
Iuvat igitur ea memorare, quae loannes XXIII, Deces­
sor noster fel. mem., In Encycilcis Litteris, a verbis Pacem
in laris incipientibus, scripsit, scilicet formulam discipli­
nae eorum qui ita sentiant, postquam exarata sit et consti­
tuti, iam non mulari, ipsa tamen incepta eorumdem posse
C4 gradatim alio / converti ac mutationibus etiam permagnis
obnoxia esse M; qua de causa non desperamus, eos quon­
dam cum Ecclesia in colloquium posse venire, fructuosius
uce quam id quod nostra habetur aetate, et quo nihil
aliud significatur quam debita Improbatio nostra et questus.
Sed antequam mentem a contuendo mundo, qui nunc
ert, avertamus, facere non possumus quin suavissimum
concipiamus votum: percupimus nempe ut propositum no­
strum hoc habendi colloquium et incrementis provehendi
secandam varios et mutabiles, quos praefert, modos, ad
pacem inter homines estabiliendam valeat: quatenus vide·
“Cfr. A. A. S. LV, 1963, p, 300 [LE 3110].

45»

η. 3211

licet colloquium eam Instat viam, qua rationes inter homi­
nes intercedentes ad prudentiae et sinceritatis normam
dirigantur, ct quatenus utilitates experientiae et sapientiae
affert, quibus omnes ad praestantissima bona superna
consideranda revocentur. Colloquium ergo nostrum, quod
ingredimur, quodque ad nostra ipsorum commoda minime
spectat, ab omni opinionis arbitrio est seiunctum, ex aper­
to profluit animo, natura sua paci liberae et honestae fa­
vet; abhorret a simulatione, ab aemulatu, a fraude et insi­
diis; notat, ut scelus et calamitatem, bellum, quo populus
aliquis lacessitur vel quod imperii amplificandi aut domi­
nationis exercendae causa suscipitur; ac necessario ad hu­
manam pertinet conlunctionem, quae obtinet in summa
nationum parte, in earum corpore, in earum velutl funda­
mentis prout sive ordines societatis sive familiae sive sin­
guli spectantur, idque contendit, ut cuncta instituta et
omnium animos ad intellectum amansque studium pacis
eiusque servandae officium adducat.
Circa nos deinde circulum itidem amplissimum prospecta­
mus, qui a nobis est minus longinquus. Eo Imprimis homi­
nes comprehenduntur, qui Deum unum et summum ado­
rant, quem nos quoque colimus. Mentionem scilicet inicimus de filiis gentis ludaeae, reverentia et amore nostro
sane dignis, qui eam retinent religionem, quam Veteris
Testamenti propriam esse dicimus; deinde de iis, <rai Deum
adorant religionis forma, quae monothclsmus dicitur, ma­
xime ea qua Mahometan! sunt astricti; quos propter ea
quae in eorum cultu vera sunt et probanda, merito admi­
ramur; ac demum de sectatoribus amplarum rellgio/num 553
Africanarum et Asiaticarum. Liquet nos variis hisce reli­
giosi cultus rationibus non posse assentlri, neque esse ne­
glegentes et incuriosos quasi cunctae, suo quaeque modo,
sint eodem loco habendae et quasi ii qui illas profitentur,
sinantur non inquirere, num Deus modum ab omni errore
immunem ac certum ipse revelaverit, quo cognosci velit,
amari, ministrari. Quin immo, sinceritatis officio ducti,
ea quae nos credimus, oportet manifestemus, videlicet ve­
ram religionem esse unam eamque esse Christianam, atque
spem habeamus fore ut ab omnibus, qui Deum quaerant
et adorent, ut talis agnoscatur.
Nolumus tamen reverenter non respicere bona spiritua­
lia ct moralia, quae in variis religionibus, Christiano nomine
non insignibus, insunt; una enim cum iis provehere iuvat
ac tueri alta et praeclara, quae in campo libertatis religio­
sae, fraternitatis humanae, eruditionis ac doctrinae, beneficientiae socialis et ordinis civilis sunt communia. Quod
ad haec magna attinet, quae nobis sunt cum illis consocia­
ta, colloquium a nobis poterit fieri, neque omittemus, quo­
minus eius copiam demus quotiescumque, mutua sinceraque reverentia servata, benevole accipietur.
En autem circulus propior nobis, quo ii continentur,
qui a Christo appellationem traxerunt. In hac regione iam
habetur collocutio, quae oecumenlca vocatur, ct quibusdam
in partibus feliciter progredi coepit. De hoc argumento im­
plicato deque multae prudentiae re copiosius quidem est
disserendum; institutus autem hic sermo noster non de­
ponetur. Cui in praesenti cum tantum modum adhibemus,
ut pauca quaedam eaque non ignota curslm attingamus.
Libenter hoc sequemur institutum cx quo ante ea, quae
omnium sunt communia, in lucem proferantur quam ea,
quae dividunt, commonstrentur. In noc enim egregie utiliterque versatur colloquium nostrum; quod persequi ex
animo sumus parati. Sed etiam maiora libet affirmare:
scilicet circa plura ad differentias pertinentia, velutl ad
traditionem, pietatis formas, leges canonicas. Dei cultum,
promptos nos esse ad perpendendum, quomodo legitimis
optatis fratrum a nobis adhuc selunctorum obsecundare
possimus. Nihil enim antiquius habemus quam ut cos in
perfecta unitate fidei et caritatis complectamur. Verumtamen asseverare debemus, non esse / in nostra potestate 656
positum, ut de Integritate fidei et caritatis officiis quid­
quam detrahamus. Perspicimus quidem, ad haec quod
spectat, quosdam diffidere ac repugnare; sed Ecclesia ca­
tholica, quandoquidem sua sponte consilium cepit unum
Christi ovile restituere, non desinet maxima uti prudentia
ct consideratione; non desinet confirmare praerogativas,
ob quas fratres extra eius limina degentes ab ea sunt
adhuc alieni, non ex ambitione, In memoria rerum gesta­
rum nisa, vel cx insana quadam indagatione theologica
manasse, sed cx voluntate Christi; casque» sl vera Ipsarum
vis ponderetur, omnibus prodesse, nempe communi unitati,
communi libertati, communi plenitudini vitae Christianae
conducere. Ecclesia catholica, preces fundendo el paenitentiam agendo, se ad optatam reconciliationem idoneam
dignamque reddere numquam desistet.
Qua in re dolor haeret animo Nostro, quod multi fratres
ab Apostolicae Sedis communione seiunctl opinantur, Nos

4530

η. 3212

ig

SACRA CONGREGATIO RITUUM

mat AUG I

Ipsos, qui reconciliationi favemus, huic esse impedimento
spiritus, invidae obtrectationes, contumacia et armgaatii
propter primatum honoris et iurisdictionis, quem Christus
ab ca prorsus dissident caritate, quae nimirum in Frdeti
retro Apostolo tribuit et Nos per successionem ab eo ac­
mutuam coniunctloncm. concordiam ac pacem alit fovrtcepimus, Nonne sunt qui dicunt, ablato Romani Pontificis
que; quin etiam vitia illa colloquium in altercationem verprimatu, Ecclesias seiunctas posse cum Ecclesia catholica
tunl, in discidium, in simultates: spectaculum sine
in unum corpus facilius coniungi? Obsecramus igitur fra­
inlucundum, quod tamen, pro dolor, nonnumquam pnttres a nostra communione segregatos, ut considerent quo­
betur. contra hanc Pauli monitionem: non sint in whj
modo elusmodi opinatio vero carcat fundamento, non so­
schismata ·7.
lum propterea quod sine Pontifice Maximo religio catholica
Profecto cupimus vehementer, ut colloquium illud, quod
iam non esset talis, sed etiam quod, si in Christi Ecclesia
iamdiu in ipso Ecclesiae greniio seritur, novo ardore iaPetri munus pastorale summum, efficax, decretorium deesflammetur, nova sumat argumenta tractanda, novos evo­
set, unitas dissolveretur. Hanc autem in cassum aliquis
cet colloquentes; ut videlicet vigor et sanctimonii angan­
conaretur restituere, rationes secutus, quae pro vera norma
tur Mystici Corporis Christi, hisce In terris viventis. Quama Christo tradita essent substitutae; merito enim ait S. Hie­
obrem quaecumque ad praecepta pervulganda valeat,
ronymus: tot in Ecclesia efficerentur schismata quot sacer­
quorum Ecclesia est custos ct administra, Ils omnibus the
dotis <s. Id etiam monere volumus, hunc praecipuum veluti
ulla dubitatione a Nobis favetur. Cumque supra lam lalicardinem sanctae Ecclesiae non esse supremam auctorita­
mam animi vitam, ad llturgiac sensum agendam, rerumqw
tem superbia spirituali tumentem vel humanae dominationi
divinarum nuntiationem tetigerimus, par est nunc Nos de
inhiantem, sed primatum famulatus, ministerii, amoris.
scholis quoque, de scriptionibus / prelo impressis, de apo- Ci
Non inanis igitur funditur sonus, cum Christi Vicario in­
stolatu ad res sociales pertinente, de sacris ad ethricw
ditur nomen quo appellatur servus servorum Dei.
expeditionibus, de caritatis exercitatione commemonrr.
657
Itaque huc nostrum colloquium spectat ; quod priusquam ’
quae porro omnia non dubitamus, quin Concilium Oecufiat sermonis communicatio cum fratribus, pium efficitur
mcnicum nobis ad disputandum proponat. Quotquot au­
commercium cum Patre caelesti, impensa cum precatione,
tem In vivax salutlferumque Ecclesiae colloquium, ducibus
bona cum spe.
legitimis Praesulibus, veniunt, cos hortemur Usque bete
procemur oportet; in quibus maxime nominamus: sacer­
Laeti fidentesque animadvertimus, Venerabiles Fratres,
dotes, religiosos sodales, carlssimosque laicos homines, oui
variae huius ct amplissimae regionis christlfldeles spirituali
vel in Actione Catholicae ordinibus, vel in aliis consociatioquodam ardore incitari, qui futuras sccundasque praenun­
nibus et apostolatus operibus pro Christo militant.
tiare videtur progressiones huius negotii, auod in eo ver­
Laetamur recroamurque magnopere, quod colloquium
titur, ut Christiani universi in una Christi Ecclesia compo­
nantur. Spiritum Sanctum deprecamur, ut oecumcnicis
istud, sive in Ecclesiae gremio sive extra, iam Initium sump­
afflet inceptis; iterumque libet declarare, quantopere ani­
sit. Ecclesia enim in praesentia vivacior est quam antea
mus Noster sit commotus, quanto gaudio affectus congressu
numquam! Attamen si res quis diligentius expendit, ei
illo, caritatis pleno spemque novam indente» qui Hieroso­
omnia adhuc videntur infecta; quoniam opus, quod ause
lymis Nobis fuit cum Athenagora Patriarcha. Observanter
inchoatur, numquam finem esse capturum videtur. Hacc
grateque eos consalutamus, qui, nomine Ecclesiarum a Se­
enim quaedam quasi lex est nostrae terrestris peregrina­
dis Apostolicae communione seiunctarum, Concilio Oecutionis, temporis cursu circumscriptae. Haec eadem est, Ve­
menlco Vaticano II intersunt. Rursus confirmamus. Nos
nerabiles Fratres, communis condicio muneris nostri, quod
vigil ac religiosum studium conferre ad res omnes spiritua­
ut renovetur fiatque diligentius et alacrius, omnia hac
tempestate sollicitant.
les, quae cum quaestione de unitate copulatae sunt conexaeque, quibusque homines singuli, coetus, communita­
Nobis autem haec vos admonentibus placet non solam
tes, flagranti gravique pletote illustres, moventur. Cunctis
de opera a vobis navata confidere, sed etiam Nostram vo­
iis Christianis cum caritate ac reverentia dicimus salutem,
bis dicare vicisslm. Quam voluntatum operumque conspi­
fore confisi ut, praesertim sincero amantique animo serendis
rationem petimus simulquc pollicemur, anno exacto post­
colloquiis, causa Christi et unitatis, qua ipse Ecclesiam
quam in Petri solium ascendimus, atque ab Apostolo gen­
suam voluit vigere, provehatur.
tium cum nomine tantillum quoque spiritus —Dei ita
Extremum, colloquium nostrum ad filios pertinet, qui
placeat— Nobis ascivimus.
In domo Dei sunt, hoc est in Ecdesia una, sancta, catholica
Quod superest, dum huiusmodi animorum nostrorum
et apostolica, cuius Romana Ecclesia est mater et caput.
conjunctione, quae a Christo ducit originem, ingentem hau­
O quam veilmus domesticum huiusmodi colloquium et ple­
rimus laetitiam, primis hisce Litteris Encyclicis Nostris
nitudine fidei, et caritate, et sanctis operibus oblectari!
finem afferentes, immortalis Dei nomine, vobis, fratris paQuam crebrum et familiare illud esse velimus! Quam pa­
trisque animo, Apostolicam Benedictionem impertimus,
tens apertumque omnibus veritatibus, omnibus virtutibus,
quam libenter ad Ecclesiam totam ad universamque ho­
omnlbusque animi bonis, quibus Christianae hereditas doc­
minum societatem pertinere cupimus.
trinae continetur! Quam sincerum, idemque ingenua pie­
Datum Romae apud S. Petrum, in festo Transfiguratio
tate incitatum! Quam promptum ad varias nostri huius
nis D. N. Iesu Christi, die vi mensis Augusti, anno
temporis hominum voces audiendas! Quam aptum postre­
mdcccclxiv,
Pontificatus Nostri secundo. — Paulis
mo ad catholicos homines plane bonos efficiendos, pru­
Pp. VI.
dentes, liberos, aequabiles, fortes!
·τ I Cor. 1, io.
Quodsl optandum est, ut intimae Ecclesiae necessitudi­
nes eo sensu imbuantur, qui inter se colloquentes socios
Ada. G. CONCETTI in Pal. clero 43 (1964) 1215-1221; E- FOGL1ASeiusdem communitatis deceat, cuius quidem caritas est
SO Ib SalesUauxn 28 (1964) 547-604; G. SCIARRET TA in Vita wL I
fundamentum, nihil tamen de oboedientiae virtute dero(1965) 25-34; Doc. Ceth. 61 (1964) 1094-1100.
638 gandum est, cum sive ( recta cuiusvis societatis compositio,
sive maxime sacrae auctoritatis ordo, qui in Ecclesia viget,
3212
omnino hinc imperandi lus, Illinc obtemperandi officium
postulent. Enimvero in Ecclesia potestas a Christo est
1964 AUG 6. - SC RITUUM. RESCRIPTUM. PART.
constituta, ipsius vice fungitur, est eius verbi veluti pu­
blicum Instrumentum, tantique Pastoris repraesentat amo­
Facultas datur perficiendi xerographico modo
rem. Ex quo sequitur, ut oboedientia a fide proficiscatur,
EXEMPLAR TRANSUMPTI PROCESSUS ORDINARII INF0RMATIV1
In palaestram vertatur evangellcae humilitatis, et cum qui
in Causis Sanctorum
pareat participem faciat sapientiae, unitatis, optimi exem­
pli, carilalisque, quibus Ecclesiae corpus regitur. Sequitur
Instante Revmo P. Postulatore generali. Sacra Rituum
Eraeterea. ut ct qui lussa iniungit, et qui iussa facit, uterque
Congregatio, utendo facultatibus sibi a Sanctissimo Do­
ludem sibi colligat imitantis Christum, qui est factus oboe­
mino nostro Paulo Papa VI tributis, benigne Induisit ut
diens usque ad mortem ··.
alterum exemplar Transumpti Processus Ordinarii Informativi super fama sanctitatis vitae, virtutum et miraculo­
Huc accedit quod, in huiusmodi collocutionis causa, ipsa
rum In genere Servi Del N. N., sacerdotis professi eiusdem
potestatis exercitatio In oboedientiam transit; si tamen
qui praeest conscius est, se veritatis caritalisque operam
Ordinis, in Curia Berytensi constructi, xerographico modo
et officium in oboedientem conferre. Oboedientiam autem
perfici queat. Servatis de cetero omnibus de Iure servandis.
Contrariis non obstantibus quibuslibet.
statuimus esse cum normarum canonicarum conservatio­
nem, tum obsequium legitimo praeposito impensum; dum­
Dic 6 Augusti 1964.—Arcadius Maria Card. Larraona,
modo duo haec alacri et aequo animo praestentur, quemad­
S. R. C, Praef. loachlin Sormantl, Subst.
modum liberos el amantes filios decet. Siquidem liberiores

••Cfr. Dwl. cmiri Ua/fin
*.
a. y, H- U» 17JM FW. i. ».
4531

♦Pcatulalori Gen. O. F. M. Cap.. Prot N. 1024-4/964: AOFMCap
60 (1964) 203. Datur eoi» formula, omissis nominibus. Adn, A. DEZia
ÇpR 44(1565)266-208.
4533

i

n. 3213-3215

SACRA CONGR. STUDIORUM - PAULUS VI

1934 AUG 8-SEP 14

3215

3213
19M AUG 8.-CONV. CUM AUSTRIA. AAS 56 (1964) 743

1964 SEP 14.-PAULÜS VI, ALLOC. AAS 56 (1964) 805-816

jUTlHASITlO CON VENTIONIS INTER

Allocutio die 14 sept. 1964 habita ad Patres Conciliares in
Vaticana Basilica, in festo Exaltationis Crucis Domini
nostri Iesu Christi, tertia periodo Concilii oecumenicl
Vaticani II ineunte:

Apostoli cam Sedem
Rempublicam: De Administratione

Avstrucam
Apostolica Oeni postas a

et

in dioecesim erigenda

Vide textum supra sub die 7 Iui. 1964: LE 3203.

3214
IH4 SEP 8.-SC STUD., DECR. AAS 56 (1964) 951-952

biSTTTVTt’M

Spiritualitatis CASONICE ERIGITUR IN
Pontificia Facultate Theologica SS. Teresiae a Iesü
et Ioannis a Cruce is Urbe
Divinae Revelationis fontes perpetuum certamen inter
carnem ct spiritum indesinenter describunt, quo hominum
conscientiae In terris gravantur: «Caro enim concupiscit
adversus spiritum, spiritus autem adversus carnem; hacc
taim sibi invicem adversantur, ut non quaecumque vultis
haec faciatis» (Gal. 5, 17), Ita ut cum ipsis ethnicis inge­
misceret Apostolus: «Non enim quod volo bonum, hoc ago;
sed quod odi malum, illud facio», qui tandem fide Christi
receneratus exclamabat: «Infelix ego homo! quis me libe­
rabit de corpore mortis huius? Gratia Dei per lesum Chri­
stum Dominum Nostrum» (Rom. 7, 15. 24-25). Ad huius­
modi animarum a peccato ad i usti t iam translatarum ex­
celsum io Deum itinerarium explorandum illustrandumque
summopere adlaboravit semper Patrum Doctorumque theo­
logica eruditio, adeo ut «Theologia spiritualis» quae dicitur
de Christiana ascesi ac de sanctorum mysticis phaenomenis
£lenius penitiusque in dies disseruerit, vestigiis Evangelii
N. I. C. Ipsiusque praeclarorum Imitatorum supernae
sapientiae fideliter haerens. Qua in evehenda doctrina
praecipui innotuerunt praeclari illi magistri qui in Ordine
B. Μ. V. de Monte Carmelo sanctitate emicuerunt. Qua­
propter Pontificia Facultas Theologica SS. Teresiae a Iesu
et Ioannis a Cruce, quae anno mcmxxxvii in Urbe ab Apo­
stolica Sede erecta est, assiduis hortamentis Sacrae Con­
gregationis de Seminariis et Studiorum Universitatibus ad
laudatam Theologiam Spiritualem alacrius impensiusque
excolendam adeo incitata est, ut anno Domini mcmlvii
«Institutum Spiritual itatis» in suis aedibus composuerit.
Expleto autem primo septennio uberrimis fructibus locu­
pletato, eadem Facultas Theologica, per Magnum suum
Cancellarium Praepositum Generalem Ordinis Carmelitaram Dlscaiceato/rum, suppliciter postulavit ut Institutum
Spiritualitatis ita Facultati inseretur ut omnes Licentiates
S. Theologiae biennio asccticarum mysticarumque disci­
plinarum altioris studii ad Doctoratum S. Theologiae cum
«speciaihationc» Theologiae Spiritualis promovere posset.
Eadem igitur Sacra Congregatio de Seminariis et studiorum
Universitatibus, potestate sibi facta a Ssmo D. N. Paulo
Div. Prov. Pp. VI, optatis Praepositi Generalis O. C. D.
obsecundans, ut in Ecclesia magistri Theologiae Spiritualis
dionnentur asceticis mysticisque doctrinis alte imbuti,
Institutum Spiritualitatis Pontificiae Facultati Theologicae
SS. Teresiae a Iesu et Ioannis a Cruce ita inserit ut ad
Doctoratum S. Theologiae Licentiatos peculiari biennio
«speciailsationis» perducere valeat, servatis tum in genera­
libus Facultatis tum in peculiaribus Instituti ad hoc appro­
batis Statutis promulgatis normis, addita potestate con­
ferendi auditoribus qui per integrum saltem annum prae­
lectionum cursum rite ad normam peculiarium Statuto­
rum frequentaverint «diploma magisterii in Theologia Spi­
rituali» aut «diploma peritiae In Theologia Spirituali». Ce­
teris omnibus servatis de iure servandis, ad praelectionum
celebrationem atque ad examina et scripto et ore supe­
randa in primis quod attinet. Contrariis quibusvis minime
obstantibus.

Datum Romae, ex aedibus S. Congregationis de Semi­
nariis et de studiorum Universitatibus, d. vni m. Septem­
bris, In Festo Nativitatis B. Mariae Virginis, a D. mcmlxiv.
Josephus Card. Pizzardo, Ep. Albanen., Praef. Dinus
Slana, Archlep. tit. Caesarlen. in Palaestina, a Seer.

Ada. Vid· Statuta Instituti Spirituali tati» Pontificiae Facultatis Thoo
*
SS. Teresiae a Iesu et Ioannis a Cruce, approbata por decre■•sS C da Sestinariis ot Studiorum Universi talibus diei β sop. 1BÇ4,
rçod ÂOCD 8 (1964) 147-152.
4533

De notis

verae Ecclesiae Christi prout in cele­
bratione Concilii

APPARENT

Venerabiles Fratres ac dilecti filii, In signo Sanctae Cru­
cis, cuius honori Eucharisticum Sacrificium modo concele­
bravimus, tertia Sessio Concilii Oecumenicl Vaticani se­
cundi hodie initium capit. Hic revera est Ecclesia, Nos
ipsi hic Ecclesiam efficimus, idque propterea quod membra
sumus Mystici Corporis Christi. Deus enim nobis inaesti­
mabili gratiae suae munere dedit, ut In ipsum crederemus,
ut baptismo ablueremur, ut caritate eiusdem sacri et
visibilis populi Dei compaginaremur. Efficimus Ecclesiam,
quia cius administri sumus, scilicet sacerdotes peculiari
charactere insigniti; vi / cuius in hoc officio sumus 806
constituti, cum sacramentalem ordinationem suscepimus,
quae potestates mirabiles et gravissimas contulit nobis, ct
sacrae Hlerarchiae Ordinis nos compotes reddidit, cuius
est ministeria obire apta ad pergendum per tempora et ad
propagandum in terris ipsum munus sal viticum Christi.
Ecclesiam demum efficimus, quia ut Magistri fidei, Pasto­
res animarum, Dispensatores mysteriorum Dei fl Cor. 4,
, illius universae partes hic agimus, non quidem ut dele­
1)
gati vel delecti a fidelibus, quos spirituali sollicitudine
attingimus, sed ut Patres ac Fratres, qui communitatum,
curis uniuscuiusque nostrum commissarum, personam ge­
rimus, et ut Coetus plenarius, quem Nos, cum omnibus
vobis sociati uL Frater vester, iure meritoque convocavi­
mus qua Episcopus Romae, Urbis huius e divinae provi­
dentiae consilio praecipuae, qua Successor, humillimus qui­
dem sed certus, Petri Apostoli, ad cuius sepulcrum pie
convenimus, atque adeo qua indignus sed verus Moderator
Ecclesiae catholicae et Christi Vicarius, Servus servorum
Dei.
Nos igitur, qui totam Ecclesiam per personas nostras
sacraque munera complectimur, hoc Concilium dicimus
Oecumenlcum: hic celebratur unitas, hic celebratur Eccle­
siae nota catholica, quibus hacc admirabile robur et sin­
gularem illam facultatem testatur homines fraterno foe­
dere inter se sociandi, diversas recipiendi humani cultus
formas, sermones inter se plane dissimiles, liturgiae ac pie­
tatis modos notabilissimos, discrepantes res illas, quas vita
nationum, res socialis, eruditio atque doctrina prae se fe­
runt: haec omnia ea ad unitatem feliciter redigit, omnium
servans legitimam et naturalem varietatem.
Sanctitas Ecclesiae hic celebratur, quia ea hic implorat
misericordiam Del, ut ignoscat infirmitatibus et erroribus
hominum peccatorum, quos esse confitemur, et quia hic,
ministerio sacro fungentes, quam maxime intellegimus nos
haurire posse ex «investigabilibus di viti is Christi»1 praecla­
rissima dona salutis et sanctificationis, quibus homines
cunctos locupletemus, et quia conscii sumus nihil aliud
nobis esso propositum, quam ut «paremus Domino plebem
perfectam» *.
Hic denique celebratur Ecclesiae nota apostolica, quae
praerogativa nobis ipsis mira esse videtur, utpote qui fra­
gilitatem nostram experiendo cognoscamus nec ignoremus
ex historia constare, etiam firmissima humana instituta
eidem esse obnoxia, atque etiam probe sciamus quam con­
gruenter constantcrquc mandatum a Christo Apostolis da­
tum usque /?d nos, humiles et stupentes, pervenerit, 807
quam inexplicabiliter et quam invicte Ecclesia per saecula
permanserit, semper vivax, semper idonea ad excitandas
in se ipsa vires, quibus irrefrenabili quasi impulsione revi­
resceret.
Cadunt sane in rem haec verba Tertulliani: «ipsa re­
praesentatio totius nominis Christiani magna veneratione
celebratur. Et hoc quam dignum fide auspicante congre­
gari undique ad Christum! Vide, quam bonum et quam
iucundum habitare fratres in unum»’.
Quodsi hic est Ecclesia, hic etiam est Spiritus Paraclltus, quem Christus Apostolis suis ad Ecclesiam ipsam ae­
dificandam promisit, in hanc sententiam locutus: «... Ego
rogabo Patrem ct alium Paraclitum dabit vobis, ut ma­
neat voblscum In aeternum; Spiritum veritatis quem mun­
dus non potest accipere, quia non videt eum, nec scit eum;
vos autem cognoscetis eum, quia apud vos manebit et in

‘Cf. Eph. 3, 8. «Cf. Luc. i, 17.

* De imüt,

cap. XIII: PL 1, 10
*4.
4534

n. 3215

PAULUS VJ. ALLOCUTIO AD PATRES CONCILIARES

1084 SEP b

vobis erit..» (Io. 14, 16-17). Siquidem, ut novimus, opus
duorum, apostolatus nempe et Spiritus Sancti, Christus
pollicitus est et diversa ratione transmisit, ut ipsum munus
suum pergeret, regnum a se conditum per tempora orbem­
que terrarum propagaret, atque homines a se redemptos
congregaret in Ecclesiam suam, in Corpus suum Mysticum,
ut essent plenitudo sui ipsius, donec exspectatur reditus
eius in fine saeculorum, qui ad postremum fiet triumphi
in modum.
Apostolatus, extrinsecus et objective ratione operans,
corpus, ut ita dicamus, materiale Ecclesiae conficit, eique
compaginem visibilem et socialem tribuit; Spiritus autem
Sanctus Intrinsecus agit vimque suam non solum in ani­
mis singulorum hominum edit, sed etiam in tota commu­
nitate, quatenus movet, vivificat, sanctificat.
Ambo, apostolatus, quem per successionem sacra Hie­
rarch ia suscepit, et Spiritus lesu, qui eadem hac Hierarchia
quasi ordinario instrumento utitur in verbi et Sacramen­
torum ministerio, simul agunt: die enim Pentecostes mirum
in modum inter se coniunguntur, cum initium sumit am­
plissimum opus Christi Domini, iam non visibilis sed sem­
per praesentis In Apostolis eorum que successoribus, «quos
operis sui sicarios contuiit esse pastores»4: uterque, ratione
quidem differenti, sed conspiranti, de Christo perhibent
testimonium, foedere quodam Juncti, quo actioni aposto803 licae vis supernaturalis confertur ·. /
Credimusne hoc consilium operis salvifld, quo Redemp­
tio Christi ad nos pertinet et in nobis perficitur, etiam nunc
vigere? Certe, Venerabiles Fratres; quin immo credamus
oportet j>er nos eiusmodi consilium continuari et ad ef­
fectum dedud, eo quod facultate et sufficientia praediti
sumus, quae est a Deo, «qui et Idoneos nos fedt ministros
novi Testamenti: non littera sed Spiritu... qui vivificat» ·.

rium visibilem ac terrenum, et eos, qui In tam celso et
gravissimo munere el essent successuri.
Superest, ut compleatur tractatio de hac doctrina atqm
adeo explicentur cogitata Christi dc universa Eccleiii |ps)ci
ac praesertim de natura et munere eorum, qui Apoitolorun
sunt successores. Episcopatus nempe, culus dignitate et
officio maior pars vestrum. Venerabiles Patres, qulnlmnxi
nostrum. Reverendissimi Fratres, cx benigna Dei volun­
tate, est aucta.
De multis aliis rebus Concilio erit sermo Instltucndci;
sed eiusdem disceptatio, quae in hac Ipsa re vertitur, prwe
ceteris esse videtur maioris gravitatis atque prudentiae.
Haec eadem res in posteritatis memoria peculiarem nol ini
sine dubio tribuet sollemni huic Synodo, historia une
dignae. Eius est quasdam theologicas controversias easque
laboriosas dirimere; de Pastorum Ecclesiae natura et mod
munere constituere; disceptare dc praerogativis ex Episco­
patu legitime manantibus ac, Spiritus Sancti ope, de Iit
certam ferre sententiam; rationes, quae huic Sedi Apottolicae cum Episcopis intercedunt circumscribere; ostendere
instituta et formam Ecclesiae, tam in oriente quam in
occidente, 1 Icet proprietates quasdam utrimque habeat,esse
eiusdem naturae; eius denique est manifestare Fidelibus
Ecclesiae catholicae et Fratribus ab cius communicat selunetis, quae sit vera notio ordinum sacrae Hierarchise,
dc quibus haec verba dicta sunt: «Spiritus Sanctus powil
episcopos regere Ecclesiam Dei» (Act. 20, 28), ac quidem
cum auctoritate certa, quam in dubium vocari non licet;
ii vero etiam contendant, ut fratribus humiliter · ac pa·
tienter serviant, quemadmodum Pastores decet, ministros
scilicet fidei ct caritatis.
Haec vividiore cum meditatione Nos ct vos Ipsi, Vene­
rabiles Fratres, animo volvimus, eo quod in tertia sessione
Concilii Oecumenici ex variis diversisque quaestionibus Illic
disceptandis praecipua habebitur quaestio ad enucleandam
Si quis hac de re dubitaret, iniuriam inferret fidelitati
et declarandam doctrinam naturae et mandati Ecclesiae
Christi, qui promissa sua fadt, deesset mandato nostro
pertinens. Ex quo continget, ut resumatur et Integre per­
apostollco, Ecclesiam destitueret certissima illa proprieta­
ficiatur pertractatio in superioribus duabus sessionibus
te, ex qua deOcere nequit, et quae verbo divino est praestita
inchoata, utque haec sollemnis generalis Synodus congruens
atque experientia per saeculorum decursum comprobatur.
continuatio et perpetuitas Oecumenici Concilii Vaticani
Spiritus hic adest, non quidem ut gratiam sacram en ta­
primi evadat. Vult denique Ecclesia se ipsam contemplari,
lem addat operi, quod nos omnes in Concilio congregati
vel potius in mente lesu Christi, Divini Conditoris sui, se
aggredimur, sed ut Id illuminet ac dirigat In Ecclesiae toIpsam inquirere. Quod profecto idem valet ac sapientiae
tiusque humanae familiae utilitatem. Spiritus hic adest:
et caritati Fundatoris sui honoris exhibere obsequium, at­
eum nos invocamus, eum exspectamus, eum sequimur. Spi­
que, dum ipsi iterata observantia fidem et fidelitatem pro­
ritus hic adest: hoc doctrinae caput, hanc veram eius prae­
fitetur, se instructiorem facere ad opus salutis exsequen­
sentiam memoramus praecipue, ut Iterum et modo quam
dum, ob quod instituta est.
absolutissimo ac paene ineffabili communionem cum Chri­
Nemo autem putet Ecclesiam, dum Ita se gerit, oblecta­
sto viventi percipiamus; nam Spiritus nos cum eo conjun­
tionis causa in se ipsa conquiescere eandemque oblivisci
git. Haec monemus etiam, ut animo parato et sollicito el
tum Christum, a quo cuncta accipit, cui cuncta debet, tum
nos sistamus, ut sentiamus miseriam nostram et inanita­
humanum genus, cui quidem ad deserviendum nata est
tem, qua humiliamur, et necessitatem implorandi cius mi­
Inter Christum et hominum societatem Ecclesia media
sericordiam et auxilium, atque ut haec verba Apostoli,
consistit, minime contenta sui, minime quasi opacum quid­
quasi in intimis latebris animorum ad nos facta, audiamus:
dam visum impediens, minime sibi ipsi finis, sed contra
«...habentes admlnhtrationem Iuxta quod misericordiam
idcirco constanter sollicita, ut tota sit Christi, In Christo,
consecuti sumus, non deficimus» (2 Cor. 4, 1): hoc igitur
pro Christo, ut tota sit hominum, inter homines, pro ho­
Concilii tempore ad summam docilitatem Interiorem im­
minibus, vere humilis et excellens trames inter Divinum
pellamur, ad verbum Dei obsequentissime, ut filios adde­
Servatorem et humanum genus Ideo constitutus, ul tuea­
cet, accipiendum, ad impense precandum ct amandum, ad
tur et expandat supernaturalis vitae veritatem ct gratiam.
mentes nostras spirituali ardore inflammandas. Huic sin­
gulari eventui haec verba a S. Ambrosio, quo erat poetico
Haec nunc praegravia et maxima sunt, hoc nimirum
ingenio, prolata, quam maxime videntur congruere: «laeti
momento vertente temporis, quod saeculorum decursu val­
bibamus sobriam ebrietatem spiritus»7. Hoc profecto no­
de sacratum esse videtur. Etenim dc Ecclesia suscipienda
bis contingat per sacrum Concilii tempus.
consideratio Nobis ac potissimum vobis aliquid In medium
Îiroferel summi profecto ponderis, quod spectabit Ecclesiae
Ac demum haec affirmamus, siquidem In rcrum ac vi­
pslus hierarchlcam constitutionem coniunctlmque origi­
cissitudinum progressione nunc eo perventum est, ut Ec­
nem, naturam, munus, potestatem Episcopatus. Ecclesia­
clesia, quae per nos repraesentatur et a nobis formam et
sticae nempe Hierarchlae, ut lam monuimus, Episcopatus
vitam accipit, dicat de se ea, quae Christus eandem instipars est celsa ct eximia eamque «Spiritus Sanctus posuit—
809 tuens cogitavit el voluit, et Patres, Pontifices, Doctores /
regere Ecclesiam Dei» (Ad. 20, 28).
pro sua sapientia, velutl meditatione in saecula producta,
Quocirca putamus Nos provldcntlsslml Dei obsequi con­
ple fldellterque exploraverunt. Ecclesia oportet se ipsam
silio, cum In hoc eventu celebrationis historia dignae vobis.
definiat, et ex germana conscientia sua promat doctrinam
Venerabiles et dilecti in Episcopatu Fratres, honorem im­
quam Spiritus Sanctus lam el ingerit Iuxta promissum
pertimus, quem Dominus Noster voluit Apostolis una cum
Domini: «Puraclltus autem Spiritus Sanctus, quem mittet
Petro attribui. /
Paler In nomine meo, Ilie vos docebit omnia et suggeret
A Patribus Concilii Oecumenici Vaticani primi definitae
vobis omnia quaecumque dixero vobis» (Io. 14, 26).
et declaratae sunt potestates, reapse unicae summaeque.
Hoc Igitur modo absolvenda est doctrina, quam Conci­
a Christo Petro collatae ct successoribus eius transmissae.
lium Oecumenicum Vaticanum primum sibi statuerat enun­
Hac pronuntiatione nonnullis visa est Episcoporum, Apo­
tiare, sed, ob externa Impedimenta abruptum, definire non
stolorum successorum, auctoritas minui; hoc persuasum
potuit nisi quoad primam partem, quae agit, ut nostis, de
illis habebatur supervacaneam prorsus fieri ct praepediri
Summo Ecclesiae Pasture seu Romano Pontifice, atque
convocationem subsequentls Concilii Oecumenici, cui ta­
de eius summis praerogativis, ad primatum iurisdlctionls
men suprema In universam Ecclesiam potestas lure cano­
et Infallibllltntcm magisterii pertinentibus, quibus lesus
nico agnoscitur.
Christus Petrum Apostolum donavit, utpote suum VicaHaec Synodus pariter Oecumenica confirmatura utique
est doctrinam superioris Concilii Oecumenici de Summi
•CL Muuh
dc Aposttfii. ‘Cf. x Petr. x, xi. ‘Cf
a Cor. 3.6. ’PL 16. 14U»
Pontificis praerogativis; attamen id quoque et praecipue

4535

4536

19«I SEI’ H

PAULUS VI, ALLOCUTIO AD PATRES CONCILIARES

istendet, ut praerogativas Episcopatus describat ct hono« collustret. Pro certo sciant omnes praesentis Condlii
«avocationem ultro et sponte factam esse a felicis recordillonls Decessore Nostro loannc XXIII ct a Nobis statim
eMflrmatam, cum probe novissemus, Id quod a sacratissiej hoc Coetu quaereretur, prorsus Episcopatum attingere.
Nec aliter evenire poterat, cum non tantum consideraren­
tur conexae doctrinae, verum etiam cum sincera exsistere
toluntas profitendi gloriam, mandatum, merita, amicitiam
Noslivnim Fratrum, qui partes agunt docendi, sanctifican­
di, moderandi Ecclesiam Del.
Uccat Nobis llerarc ct quasi Nostra faccrc praeclara
vrrta, quae remotus sanctlssimusque Decessor Noster lmEc-rUlis memoriae Gregorius Magnus ad Euloglum, Eplwjpum Alexandrinum, scripsit: «Meus honor est honor
Bfihxrwlis Ecclesiae. Meus honor est fratrum meorum so­
lidus rigor. Tum ego vero honoratus sum, cum singulis
quibusque honor debitus non negatur» 8.
Veritatis catholicae Integritas nunc postulat, ut doctri­
ne caput declaretur, quod, congruenter cum doctrina de
Romano Pontifice, fulgida in sua luce ponat dignitatem
ac munera, quae ad Episcopatum pertinent. Huiusmodi
dignitatis atque munerum lineamenta describere, officium
erit Condlii Oecumenici quod non alio contendet nisi ut
mentem lesu Christi recte interpretetur, qualem divinae
revelationis fontes ac doctrina catholica certe exinde derinta exhibent. Ad Nos quod attinet, lam nunc gaudemus
Episcopos agnoscere Fratres Nostros, eosque cum Petro
Apostolo appellare «Seniores», Nosque «Conseniorem» grata
nec absimili appellatione nuncupare·; hoc est gaudium
Nostrum, quod eos Pauli Apostoli verbis appellare possu­
mus «socios in tribulationibus ct consolationibus»le, haec
512 sollicitudo Nosti?, quod venerationem, existi/mationem,
caritatem, animi conjunctionem Nostram iis testari licet.
Dttdque Nostrum est officium eos agnoscendi Magistros,
Pistores, Sanctificatores populi Christiani, «dispensatores
mysteriorum Dei»u, testes Evangelii, ministros novi Te­
stamenti, quasi splendorem gloriae Domini1J.
Quodsi, utpote Petri successor, atque hac dc causa plena
in universam Ecclesiam potestate praediti, Nos etsi im­
merentes offido fungimur vestri Moderatoris; hoc non eo
spectat ut vestra imminuatur auctoritas; immo eam Nos
imprimis veneratione prosequimur. Praeterea, si apostoli­
cam munus a Nobis requirit ut, ad potestatis episcopalis
perfunctionem quod attinet, aliquid Nobis reservemus, li­
mites praefiniamus, formas statuamus, agendi rationes or­
dinemus, haec omnia, ut probe nostis, ipsum Ecclesiae
universae bonum postulat, postulat unitas Ecclesiae; quae
quidem eo magis supremo ductore Indiget, quo latius catfcolid nominis fines proferuntur, quo graviora fiunt pe­
ricula et Instantius urgent necessitates populi chrlstiam in
variis temporum rerumque adiunctis, immo, ut addere li­
cet, quo expeditior hodie nobis commeandi facultas prae­
betur. Haec potestatis ecclesiasticae in unum velutl cen­
trum ordinatio, quae temperate semper exercebitur, ac
«mper pensabitur opportunis facultatibus utilibusque mi­
nisteriis quae locorum Pastoribus vigilanter tribuantur;
haec ad unum velutl centrum ordinatio, dicimus, censenda
minime est quasi quoddam artificium dominandi cupiditate
quaesitum; verum eadem, Venerabiles Fratres, famulatus
tpedem induit; indoli Ecclesiae respondet, quae suapte
natura nna et hierarchica est; efficit illud ornamentum,
illud robur, illam pulchritudinem, quam Christus Ecclesiae
pollicitus est elquc temporum successione concedit.
Quam ad rem verba commemorare placet, quae Dcceswr Noster Pius XII fel. rec. ad Episcoporum coetum ha­
buit: «Haec ergo coniunctlo et congruens rei communicatio
cum Sancta Sede non oritur ex quodam studio omnia in
unam cogendi ct conformandi, sed ex iure divino et ex
proprio ipsius constitutionis Ecclesiae Christi elemento» 11
Attamen haec norma episcopalem auctoritatem nullo
modo extenuat, Immo robore auget, sive ea in singulis
Antistitibus, sive in toto Episcoporum collegio considcrapi tor. 0 quanta admiratione prosequimur, quantopere tueri
cupimus munera sacrae Hierarchiae propria! Ea enim c/
caritate Christi orta est, ut compleret, diffunderet atque
integrum frugiferumque per temporum decursum transmit­
teret sacrum illum fidei, exemplorum, praeceptorum et
charismatum thesaurum, quem Christus Ecclesiae suae he­
reditate reliquit; Ipsa christlfidelium communitatem gene­
rat elusque visibilem compaginem apte ordinat; ipsius
opera fit ut Ecclesia Mater et Magistra appellari possit;
Ipsins ministerio nobis Sacramentorum divitiae impertiun­
tur; Ipsa praeeunte, Deo preces adhibentur; ipsa christia'ί,ΐς FL77,93J- 'Cf. x Pl 5, r. *· CL x Cor. x, 4, 7. »· CL x Cor. 4, x.
“a 1 Cor. 3, 6-z8. » AAS 46 (1954) P 676.

4537

η. 3215

nae caritatis promovet opera atque incepta. Nos, qui sacri
huius Instituti supremo regimini praepositi sumus, nonne
Nostras curas, Nostram fiduciam. Nostrum praesidium illi
praebebimus? Num defensionem Nostram ei denegabimus?
Quod officium frequentius, gravius, groliusque Nobis esse
poterit, quam lura, libertatem, dignitatem sacrae Hierarchlac In variis Nationibus tueri? Nonne hac ardua navitate
fere tota Summi Pontificatus historia contexitur, praeser­
tim nostris temporibus, quibus tot rerum perturbationes
cernimus?
Alio quoque argumento has catholici Episcopatus laudes
confirmare placet, ut manifesto pateat quantum eius digni­
tati, quantum eius caritati prosint haec hierarchicae com­
munionis vincula, quae Episcopos cum Apostolica Sede
conlungunt; scilicet Sedes Apostolica vobis indiget, Vene­
rabiles Fratres! Etenim quemadmodum vobis, varias ter­
rarum orbis partes Incolentibus, ut veram Ecclesiae notam
catholicam efficiatis atque ostendatis, necessarium omnino
est centrum et principium unitatis fidei et communionis,
quod in hac Petri Cathedra habetis; ita semper vestram
praesentem operam expetimus, ut vultus Apostolicae Sedis
pulchritudine niteat neve eadem careat vi atque momento
suo humano et historico, immo ut fides eius consonanter
servetur, officia eius in exemplum impleantur, in eius an­
gustiis solacium Ipsi praebeatur.

Itaque Nos, dum exspectamus vestros coetus doctrinam
de episcopali munere declaraturos esse, ipsi Episcopatui
lam Nostrum tribuimus honorem, animum Nostrum fra­
ternum, immo paternum profitemur, atque ab ipso assen­
sionem petimus, quae Nos ex imo pectore soletur. Utinam
animorum illa consensio ct conspiratio, qua catholicae
Hierarchiae ordines vitali fidei caritatisque foedere inter
se coniunguntur, ex hoc Oecumenico Concilio altior,
validior atque sanctior usque fiat: exinde gloria Christo,
pax Ecclesiae, lux terrarum orbi obveniet.

De qua re, deque aliis multis, quae Concilio ad exami­
nandum propositae sunt, vel plura (liceremus, nisi timere­
mus vestra abuti patientia.
Attamen facere non possumus, quin cx hac Basilica
atque hoc peculiari temporis momento ecclesiasticas com­
munitates, quarum partes / agitis, singulari cum bene- 814
volentia salvere iubeamus: imprimis cogitatio convertitur
Nostra ad Sacerdotes in universo terrarum orbe degentes,
quos carissimos habemus et colimus, eosdemque veros valldosque episcopalis muneris adiulores existimamus; ad
Religiosos Sodales, omni studio adlaborantes, ut Christo
conformes fratribusque utiles fiant; ad omnes e laicorum
ordine catholicos homines, qui adi utri ce m operam sacrae
Hierarchiae impense navant, ut Ecclesia aedificetur atque
humani generis societati praebeatur ministerium; ad om­
nes convertitur corporis animive doloribus affectos, ad ino­
pes, ad hostiliter insectatos; hi sane e recordatione Nostra
excidere nequeunt, et ii praesertim, qui libertatis expertes
ab hac Synodo abesse coguntur.
Deinde salutem dicimus hic praesentibus Auditoribus,
quorum nobiles animi sensus atque insignia merita Nobis
perquam nota sunt. Tum laetantes consalutamus dilectas
Nobis in Christo filias, scilicet Auditrices mulieres, quae
nuncupantur, quibusque primum facultas facta est quos­
dam Concilii conventus participandi. Qui omnes, sive Au­
ditores sive Auditrices, ex huiusmodi sibi facto ad Conci­
lium aditu procul dubio intellegant oportet, quo paterno
animo in cunctos plebis Dei ordines feramur, ct quantopere
cupiamus, ut Christianae societati uberiorem in dies co­
piam concordiae, mutuae conspirationis et operae, carita­
tisque demus.

Vos denique, dignissimi ac praeclari Observatores, qui
iam tertio Concilii coetibus volentes Intercstls, salvere iubemus; vobis gratias agimus, vobis voluntatem atque opem
Nostram denuo testamur, fore confisi ut omne impedimen­
tum, omnis dissensio, omnisque suspicio quondam tollan­
tur, quibus praepedimur, quominus in Christo in elusque
Ecclesia «cor unum et animam unam»14 omnino nos esse
sentiamus. Pro Nostra parte nihil Intentatum relinquemus,
quod ad id consequendum in Nostra fuerit potestate. Plane
intellegimus, rem maximi momenti esse, ut huiusmodi uni­
tas redintegretur: qua de causa omnem curam in id inten­
demus, omneque in hac re consumemus tempus, quod ab
eadem postulatum erit. Haec res prorsus nova ac recens
est, sl eam cum diuturna lugendaque rerum gestarum serie
comparamus, quae singula discidia antecesserunt: at nos
aequo animo exspectabimus, donec condicionum maturitas
veniat, quibus eam quaestionem certo exitu et mente amica
expediamus. Haec res maximi est momenti, quae in arcanis
14 CL Act. 4, 31.

4533

SACRA CONGR. CONSISTORIALIS - RITUUM

η. 3216-3217

»
17

Dei consiliis penitas est recondita: at nos humili plaque
voluntate studebimus, ut tanta gratia digni evadamus.
815 Memores sumus, quae verba Paulus Apostolus fecerit,
qui «omnibus omnia factus» (Cor. 9, 22), Evangelii donum
cunctis gentibus est largitus, tali usus indulgentia, quam
c nostrae aetatis ratione «piuralismum practicum» appel­
lare Nobis liceat; memores pariter sumus, ipsum Apostolum
nos obtestari, ut «solliciti servemus unitatem spiritus in
vinculo pacis», quoniam «unus est Dominus, una fides,
unum baptisma, unus Deus ct Pater omnium»li: quam
ob rem operam dabimus, ut summa cum fidelitate erga
unam Christi Ecclesiam, ea omnia melius cognoscamus
atque probemus, quae in variis Christianorum hominum
communitatibus, a nobis adhuc sciunctis, et vera et pro­
banda sint. Itemque ab istis communitatibus petimus, ut
catholicam fidem et catholicam vitae rationem melius ipsae
cognoscant, neve ullam offensionem capiant ex huiusmodi
Nostra invitatione, sed eam potius officiosam atque fra­
ternam esse ducant, quippe qua eos advocemus, ut verita­
tis caritatisoue plenitudinem ex Integro participent: eam
dicimus plenitudinem, quam Christi praeceptum nobis im­
mérité laetissima sorte at gravissimo onere custodiendam
tradidit; et quae clariore in luce ponetur cum omnes Chri­
sti nomen profitentes in unitate compositi erunt.
Interea per vos, venerabiles et illustres hospites, sollem­
nibus his coetibus observa torum partes agentes, et Chri­
stianas communitates ex animo salutamus, quarum per­
sonam geritis; et ad eas etiam, quae delegatos huc non
miserunt, reverentem cogitationem Nostram convertimus.
Nos vero precibus caritateque omnia Christi membra, ad­
huc a plena spirituali et visibili Mystici Corporis integritate
seiuncta, in unum componimus; in quo sane amoris pieta­
tisque studio Noster accrescit dolor, nostraque accrescit
spes. O Ecclesiae a Nobis remotae, at Nobis tam proximae!
O Ecclesiae, quas sincera benevolentia suspiramus! O Ec­
clesiae, quas insomni desiderio prosequimur! O Ecclesiae
lacrimarum Nostrarum, quas valde cupimus in germano
Christi amore complecti et honestare! Ad vos perveniant,
ex hoc unitatis cardine, nempe ab apostoli martyrisque
Petri sepulcro, ab hoc Oecumenico fraternitatis et pacis
Concilio. Nostra clamantia caritatisque plena verba: adhuc
longo fortasse intervallo seiungimur, multumque temporis
praeteribit, donec plena et perfecta recondliatio fiat; scia­
tis tamen vos iam in sinu Nostro esse; atque misericordia­
rum Deus haec vota Nostra excipiat atque spem alat tam
81Ô suavem!./
Postremum, cogitatio Nostra ad hominum consortionem
convertitur, In qua vivimus, quaeque favore, vel neglegen­
tia, vel fortasse hostili animo in nos est affecta: ei salutem
interum dicimus, quam a Bethlehemico specu Ipsi iam fe­
cimus, eodem proposito moti operam dandi, ut Ecclesia
ad hominum spiritualem salutem civilemque prosperita­
tem comparandam inserviat, atque adeo ipsi pace veraque
felicitate fruantur.
Dum igitur vos omnes compellamus, Venerabiles Fra­
tres, ut Spiritum Paraditum concordes exoretis, tertiae
huius Oecumenici Concilii Vaticani secundi Sessionis ini­
tium facimus, atque in nomine Domini, tutela confisi
Sanctissimae Virginis Mariae ac Beatorum Apostolorum
Petri et Pauli, vobis omnibus Apostolicam Benedictionem
peramanter largimur.

»·□. Ερδ. 4, j. 5-e.
321G
1954 SEP 14.-SC CONS., DECR. AAS 56 (1964) 1026-1027

PERUVIAE
De

immutatione

Quapropter praesenti Consistorial! Decreto eadem San­
ctitas Sua decernit:
1) ut inter subditos Vicariatus Castrensis Perarimi
memorato Decreto dic 15 Mail 1943 assignatos, posi' ■
adlegantur etiam; a) qui stipendia merentur in copiis vulpo
nuncupatis «Guardia civil, Guardia Rcpubllcana et Polirïi
de invest igacioncs»; b) familiae militum omnium copiania
Peruviae, id est uxores, liberi, propinqui et necessarii ac
famuli qui cum illis cohabitent In locis militibus reservatis.
2)ut Vicarius Castrensis pro-Vicarium possit consti­
tuere eique necessarias ct opportunas facultates tribum.
3) ut vacante munere Vicarii Castrensis —nisi aliter
Sancta Sedes providerit— Vicariatus Castrensis regimen
assumat pro-\ icarius Castrensis qui omnibus ct lôlis fa­
cultatibus fructur quae —congrua congruis referendoVicario Capitulari ad normam iuris communis competunt,
eiusdemque obligationibus erit obnoxius.
Vicarius Castrensis Jurisdictione pollebit personali, ordi­
naria, tum fori externi tum fori interni, speciali ac cumu­
lati va cum iurisdictlone Ordinariorum locorum, ad nonnam
Instructionis de Vicariis Castrensibus Sollemne semper [LE
220S] a Sacra Congregatione Consistoriall die 23 mensis
Aprilis anno 1951 editae. /
l«r
Vicarius Castrensis, collatis cum Reipublicae Praeside
consiliis, ab Apostolica Sede deligetur et per peculiare Sa­
crae Congregationis Consistorial is Decretum offldo po­
tietur.
Sedes Vicariatus Castrensis eiusque Curiae Limae erit
Curia autem ad instar dioecesanae efformabitur atque
ad eam pertinebunt: pro-VIcarius, consultores ceterique
administri qui iudlcio Vicarii Castrensis necessarii putentur.
Militum Cappellani a Vicario Castrensi, servatis servan­
dis, nominantur eiusque potestate durante munere sub­
duntur et animarum sibi commissarum curam gerunt mu­
neribus et obligationibus parochorum congrua congruis
referendo instructi.
Vicarius Castrensis Relationem dc statu Vicariatus Ca­
strensis singulis quinquenniis exhibebit, quaesitis respon­
dens iuxta ea quae in Formula servanda praescribuntur,
a Sacra Congregatione Consistorial! dic 20 mensis Octobris
anno 1956 statuta [LE 2603].
Quinquennia autem sunt fixa ad normam canonis 340,
5 1, proinde huiusmodi obligationi satisfaciet anno quo
locorum Ordinarii Reipublicae Peruvianae Relationem de
statu dioecesium exhibere tenentur.
Eodem anno quo Relatio est promenda, Vicarius Castren­
sis ad Urbem Apostolorum Petri et Pauli sepulchra vene­
raturus accedat et Romano Pontifici se sistat.
Causas subditorum Vicariatus Castrensis Peruviae sive
contentiosas inter ipsos, sive criminales, tribunal metropolitanum Limanum in prima instantia, metropoli Linum
Arequipcnse in altera instantia pertractabunt.
Ad haec exsecutioni mandanda. Sanctitatis Sua deputare
dignata est memoratum Excihum P. D. Romulum Carboni,
necessarias et opportunas ei tribuens facultates etiam subdelcgandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in
ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad hanc
Sacram Congregationem Conslstorialem mittendi authen­
ticum exemplar actus peractae exsecutionis.
Quibus super rebus praesens edi i ussit Consistoriale De­
cretum perinde valiturum ac si Apostolicae sub plambo
Litterae datae forent.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis Con­
sisterions, dic 14 Septembris 196-1.—Carolus Card. Coxfalonieri, a Secr. Franci scus Carpino, Archlep. UL Serdicen., Adsessor.

Vicariatus Castrensis

Cum ob varias huius aevi vicissitudines Vicariatus Ca­
strensis Peruviae —Consistoriall Decreto die 15 Mali 1943
erectus— In novas adductus fuerit condiciones, Excmus
P. D. Santiago Hermoza Sarmiento, Archleplscopus tit.
Beroêcnsls et Vicarius Castrensis Peruviae, Apostolicae Se­
di supplices porrexit preces ut variationes quaedam indu­
cerentur huius temporis adiunctis consentaneae.
Sirtius Dominas Noster Paalus Divina Providentia Pa­
pa VI, praehablto favorabili voto Excihi P. D. Romuli
Carboni, Archiepiscopi tit. Sldouiensls et in Republica
Peruviana Nuntii Apostoiicl, ratus huiusmodi variationes
In bonum animarum cessuras, de consilio infrascripti Emi
P. D. Caroll S. R. E. Card. Confalonieri, Sacra Congrega­
tionis Consisterions Secretarii, precibus annuendum censuit.
4539

1084 SEI» IV2|

3217
1964 SEP 26.-SC RITUUM, INSTR. AAS 58 (1964) 877-900
Instructio

ad exsecutionem constitutionis de
Lituroia recte ordinandam

Sacra

Prooemium

I.

De natura huius Instructionis

1. Inter Oecumenici Concilii Vaticani II primitias
Constitutio de Sacra Liturgie [LE 3141] merito adnumeratur, utpote quae partem excellentissimam actionis
4540

1964 SEP 26

SACRA CONG. RITUUM. INSTRUCTIO DE SACRA LITURGIA

Ecefalee moderetur; caque tnnto nbundantiorcs fructui
feret quanto altius animorum pastores atque christifideles
genuinum eiusdem spiritum perspexerint et volenti animo
in usum deduxerint.
2. Consilium ud exsequendam Constitutionem dc Sacra
Liturgia, a Summo Pontifice Paulo VI fel. regnante per
Litteras Apostollcas Sacram Llturgiam [LE 3160) Institu­
tum, munus slbl commissum alacriter Iam coepit, tum ad
Constitutionis earundemnue Litterarum Apostollcarum
praecepta sancte perficienda, tum ad ea omnia praestanda
quae Interpretationem et exsecutionem horum Documen­
torum respiciunt.
1 Cum autem maximi momenti sit, ut, iam ab initio,
hsec Documenta recte ubique applicentur, sublatis, si qua
sint, dubiis drea ipsorum interpretationem, «Consilium»,
de mandato Summi Pontificis, praesentem Instructionem
paravit, In qua munera Coetuum Episcoporum in rc liturdc3 clarius definiuntur, nonnulla principia, quae In prachudatis Documentis verbis generalioribus praebentur,
pressius explicantur, ac denique nonnulla quae Iam nunc,
ante librorum liturgicorum instaurationem, in praxim dcΠ duci possunt, fieri permittuntur aut statuuntur. /

Π.

Dc nonnullis principiis animadvertendis

4. Quae autem Iam nunc In praxim deducenda defi­
niuntur eo pertinent ut Llturgln perfectius semper menti
Concilii respondeat de fidelium actuosa participatione pro­
movenda.
Insuper generalis sacrae Liturglae instauratio aptius a
fidelibus accipietur, si gradatim atque per progressiones
procedet, el si iis per debitam catechcsim a pastoribus
proposita et explicata fuerit.
5. Attamen, in primis necesse est ut omnes sibi perjuasum habeant Constitutionem Concilii Vaticani II de
Sacra Liturgia non sibi proponere tantum formas et textus
liturgicos mutare, sed potius illam fidelium institutionem
llhmque actionem pastoralem excitare, quae Sacram Lilurgiam veluti culmen ct fontem habeat (cfr. Const, art.
10). Mutationes enim in Sacram Llturgiam usque adhuc
inductae atque in posterum inducendae ad hunc finem
ordinantur.
6. Vis autem huius actionis pastoralis circa Llturgiam
ordinandae In eo posita est ut Mysterium paschale vivendo
exprimatur, in quo Filius Dei incarnatus, oboediens factus
usque ad mortem crucis, in resurrectione et ascensione ita
exaltatur, ut ipse vitam divinam cum mundo communicet,
qua homines mortui peccato et Christo conformati «iam
non sibi vivant, sed ei qui pro ipsis mortuus est et resur­
rexit» (2 Cor. 5, 15).
Quod fit per fidem et fidei sacramenta, id est praecipue
per Baptismum (cfr. Const, art. 6) et sacrosanctum Eu­
charistiae mysterium (cfr. Const, art. 47), circa quod or­
dinantur cetera sacramenta et sacramentalia (cfr. Const,
art. 61), et celebrationum circulus, quo paschale Christi
mysterium per annum In Ecclesia explicatur (cfr. Const.
Wt 102-10/).
7. Quare, etsi Liturgia totam actionem Ecclesiae non
explet (cfr. Const, art. 0), probe tamen attendendum est
ut opera pastoralia cum Sacra Liturgia debite connectan­
te, et simul actio pastoralis liturgica non quasi separata
ac veluti abstracta, sed cum aliis operibus pastoralibus in­
time unita exerceatur.
Praesertim autem necesse est ut intima unio vigeat Ll­
turgiam inter et catcchesim, religiosam institutionem atΠ que praedicationem. /

III.

De fructibus qui exinde sperantur

8. Episcopi proinde et eorum in sacerdotio adiutores
munus suum pastorale universum circa Llturgiam ordina­
tum pluris in dies faciant. Ita et fideles per perfectam par­
ticipationem sacrarum celebrationem vitam divinam co­
piose haurient et, fermentum Christi et sal terrae effecti,
eandem annuntiabunt et in alios transfundent.

Cap.

I,—De
I.

quibusdam

normis

generalibus

De harum normarum applicatione

9. Practicae normae, quae sive in Constitutione sive in
hac Instructione Inveniuntur, necnon ea quae per hanc
eandem Instructionem iam nunc, ante librorum liturgico­
rum Instaurationem, fieri permittuntur aut statuuntur, etsi
4541

n. 3217

ad solum ritum romanum spectant, possunt tamen et aliis
ritibus Latinis, servatis de iure servandis, applicari.
10.Ea quae competenti auctoritati ecclesiasticae ter­
ritoriali in hac Instructione demandantur, ab eadem tan­
tum auctoritate, per legitima decreta, ad effectum deduci
possunt ac debent.

In singulis vero casibus, tempus et adiuncta definiantur,
a quibus haec decreta vigere Incipiant, rationabili semper
Interiecto vacationis tempore, ut fideles interim ad ipsa
exsequenda instrui et manuduci valeant.
II.

De liturgica clericorum institutione
(ad Const, art. 15-16 et 18)

11. Ad liturgicam clericorum institutionem quod at­
tinet:
a) in facultatibus theologicis cathedra Hturgiae habea­
tur, ut omnes alumni debitam institutionem liturgicam ac­
cipiant; in seminariis autem studiorumque domibus reli­
giosis curent Ordinarii locorum et Superiores maiores ut
quamprimum adsit specialis magister disciplinae liturgiae
probe formatus;
b)magistri qui sacrae Liturgiae disciplinae docendae
praeficiuntur, quamprimum formentur, ad normam art. 15
Constitutionis;
c) ad ulteriorem clericorum institutionem liturgicam,
eorum praesertim qui in vinea Domini iam operantur, pro
opportunitate erigantur Instituta liturgica pastoralia./
880
12. Liturgia per congruum tempus doceatur, a compe­
tente auctoritate in ratione studiorum indicandum, et apta
methodo tradatur, ad normam art. 16 Constitutionis.
13. Celebrationes llturgicae quam perfectissime agan­
tur, ac proinde:
a) rubricae sedulo observentur et caeremoniae decore
exerceantur, sub assidua moderatorum vigilantia, praemis­
sis necessariis exercitationibus;
b) clerici muneribus liturgicis sui ordinis frequenter
fungantur, idest diaconi, subdlaconi, acolythi, lectoris, et
insuper commentatoris et cantoris;
c)ecclesia et oratoria, sacra supellex in genere et sacrae
vestes speciem genuinae artis Christianae, etiam hodiernae,
praeseferant.

III.

De clericorum oitae spiritualis formatione liturgica
(ad Const, art. 17)

14. Ut clerici formentur ad plenam celebrationum 11turgicarum participationem et ad vitam spiritualem ex iis
hauriendam atque cum aliis postea communicandam, Cons­
titutio dc Sacra Liturgia In seminariis studiorumque domi­
bus religiosis, ad normam documentorum Apostolicae Se­
dis, plane ad effectum ducatur, unanimiter et concorditer
ad hoc conspirantibus omnibus moderatoribus et magistris.
Apta autem manuductio ad Sacram Llturgiam clericis
praebeatur commendatione librorum de Liturgi?, praeser­
tim sub aspectu theologico et spirituali, tractantium, qui
in bibliotheca debito numero praesto sint; meditationibus
atque praedicationibus, quae in primis cx fonte sacrae
Scripturae et Liturgiae hauriantur (cfr. Const, art. 35,
2); et communi exercitio eorum, quae consuetudines christianacque disciplinae secum ferunt, variis temporibus anni
Hturgicl congruentia.
15. Eucharistia, totius vitae spiritualis centrum, coti­
die celebretur variis et aptioribus adhibitis formis, quae
participantium condicioni melius respondeant (cfr. Const,
art. 19).
Die vero dominica aliisque maioribus diebus festis. Mis­
sa, omnibus qui in domo sunt participantibus, in cantu
celebretur, cum homllia, et, quantum fieri potest, com­
munione sacramentali eorum qui non sunt sacerdotes. Sa­
cerdotes autem, cum utilitas christifldelium singularem
eorum celebrationem non postulat, praesertim In solemnioribus festivi/tatibus, concelebrare possunt, postquam 881
novus ritus publici iuris factus fuerit.
Expedit ut saltem maioribus diebus festis sacrorum alum­
ni Eucharistiam circa Episcopum in ecclesia cathedral!
congregati participent (cfr. Const, art. 41).
16. Maxime convenit ut clerici, etsi divini Officii obli­
gatione nondum adstrictl, cotidie in communi recitent vel
cantent mane Laudes, ut preces matutinas, sero autem
Vesperas, ut preces vespertinas, vel Completorium, in fine
diei. Ipsi moderatores hanc communem recitationem, quan­
tum fieri potest, participent. Praeterea clericis in sacris
1542

η. 3217

SACRA CONGE. RITUUM, INSTRUCTIO DE SACRA LITURGIA

ordinatis tempus sufficiens ad Officium divinum persol­
vendum in ordine diei tribuatur.
Expedit ut saltem maioribus diebus festis, sacrorum
alumni Vesperas In ecclesia cathedral!, pro opportunitate,
cantent.
17. Pietatis exercitia secundum cuiu-quc loci vel Insti­
tuti leges aut consuetudines ordinata, debito In honore
habeantur. Attendatur tamen, ut, praesertim sl in com­
muni fiunt, sacrae Liturgiae, ad mentem art. 13 Consti­
tutionis, congruant et temporum anni liturgici rationem
habeant.

IV. De sodalium Statuum perlectionis formatione liturgica
18. Eu quae de clericorum vitae spiritualis formatione
liturgica in articulis praecedentibus dicuntur, etiam ad
sodales Statuum perfectionis, sive viros sive mulieres, ser­
vatis servandis, applicari debent.

V. De fidelium institutione liturgica (ad Const, art. 19)
19. Annitantur animarum pastores ut praeceptum
Constitutionis de fidelium institutione liturgica eorumque
actuosa participatione, interna et externa, «juxta ipsorum
aetatem, condicionem, vitae genus et religiosae culturae
gradum» (Const, art. 19) prosequenda, sedulo ac patienter
perficiant. Praesertim vero curent liturgicam institutionem
et actuosam participationem eorum qui in sodalitatibus
religiosis laicorum versantur, cum ipsorum officium sit
vitam Ecclesiae intimius participare atque sacris pastori­
bus adiumentum afferre etiam in vita liturgica paroeciae
882 opportune fovenda (dr. Const, art. 42). /
VI.

4543

quibus in n. 24, Episcopis Coadiutorlbui et Auxillaribm
minime exceptis, nisi aliud in convocationis documento
expresse caveatur.
28. Ad legitima ferenda decreta, duae ex Iribus suffra­
giorum secretorum partes requiruntur.
29. Acta competentis auctoritatis terrltorialli ad Apostollcam Sedem transmittenda, ut ab hac probentur uu
confirmentur, ea quae sequuntur contineant oportet
a) nom«na eorum qui coetui Interfuerunt; b) relationem
de rebus actis; c) exitum suffragationis pro singulis decretu.
Haec Acta duplici exemplari exarata, a Praeside ct Se­
cretario coetus subscripta et sigillo debite munita, mittan­
tur Consilio ad exsequendam Constitutionem dc Sacra
Liturgia.
30. Cum vero agitur de Actis in quibus decreta haben­
tur circa usum et modum linguae vernaculae in Liturgia
admittendae, praeter ea quae numero praecedenti recen­
semur, iuxta art. 36 i 3, Constitutionis et Lltt. Apoit.
Sacram Liturgiam, η. IX, contineant, oportet etiam:
a) indicationem singularum partium, quae in Liturgü
lingua vernacula dici statuuntur;
b) textuum liturgi cor um lingua vernacula exaratorum
duplex exemplar, quorum alterum coetui Episcoporum
restituetur;
c) brevem relationem circa criteria, quibus interpre­
tationis opus innixum est. /
31. Decreta auctoritatis territorialis quae Apostolicae
Sedis probatione seu confirmatione indigent, tunc tantum
promulgentur et in praxim deducantur cum ab Apostollca
Sede probata seu confirmata fuerint.

De competenti auctoritate in re liturgica
(ad Const, art. 22)

20. Sacrae Liturgiae moderatio ad Ecclesiae auctorita­
tem pertinet; nemo proinde alius in hac re suo marte pro­
cedat, cum detrimento, saepius, ipsius Liturgiae eiusque
instaurationis a competenti auctoritate peragendae.
21. Apostolicae Sedis est tum libros liturgicos generales
instaurare atque approbare, tum Sacram Liturgiam in iis
quae universam Ecclesiam respiciunt ordinare, tum Acta
et deliberationes auctoritatis territorialis probare seu con­
firmare, tum eiusdem auctoritatis territorialis propositio­
nes et petitiones accipere.
22. Episcopi est Liturgiam intra fines suae dioeceseos,
iuxta nonnas et spiritum Constitutionis de Sacra Liturgia,
necnon decretorum Apostolicae Sedis el competentis auc­
toritatis territorialis, moderari.
23. Varii generis territorialis coelus Episcoporum, ad
quos moderatio rei lilurglcae, vi art. 22 5 2 Constitutionis,
pertinet, Inierim Intellegi debent:
a)vel coetus omnium Episcoporum alicuius nationis,
id normam Lltt. Apost. Sacram Liturgiam, η. X [LE 3160];
b) vel coelus Iam legitime constitutus ex Episcopis,
aut ex Episcopis aliisque locorum Ordinariis, plurium na­
tionum constans;
c) vel coetus, de licentia Apostolicae Sedis, constituen­
dus ex Episcopis aut ex Episcopis aliisque locorum Ordi­
nariis plurium nationum, praesertim si in singulis natio­
nibus Episcopi tam pauci sunt, ut aptius simul conveniant
ex variis nationibus eiusdem sermonis eiusdemque cultus
civilis.
Si vero peculiares locorum condiciones aliud suadeant,
res Apostolicae Sedi proponatur.
24. Ad praedictos vero coetus vocari debent: a) Epi­
scopi resldentlales; b) Abbates et Praelati nullius; c) Vi­
carii et Praefecti Apostolicl; d) Administratores Apostolici
dioecesium stabiliter constituti; e) ceteri omnes locorum
Ordinarii, Vicariis Generalibus exceptis. Episcopi Coadiu883 tores et Auxiliares vocari possunt a Praeside, cum / con­
sensa maioris partis illorum qui cum voto deliberativo
coetui Intersunt.
25. Coetus convocatio, nisi pro quibusdam locis et
attentis peculiaribus rerum adiunctls aliter legitime pro­
videatur, fleri debet: a) a respective Praeside, si agitur
de coetibus lam legitime constitutis; ft) ab Archleplscopo
vel Episcopo cui legitime competit ius praecedentiae ad
normam luris, io aliis casibus.
26. Praeses, habito Patrum consensu, statuit ordinem
servandum In quaestionibus examinandis, et Ipsum coe­
tum aperit, transfert, prorogat, absolvit
27. Suffragium deliberativum competit omnibus de

IH4 SEP

VIL

De singulorum officio in Liturgia servando
(ad Const, art. 28)

32. Partes quae ad scholam et ad populum spectant,sl
ab ipsis canuntur aut recitantur, a celebrante privatim
non dicuntur.
33. Item a celebrante privatim non dicuntur lectiones
quae a competenti ministro vel a ministrante leguntur aut
canuntur.

VIII.

De acceptione personarum non habenda
(ad Const, art. 32)

3-1. Singuli Episcopi, aut sl opportune videtur, Conferentiae Episcoporum regionales vel nationales, curent ut
praescriptum sacrosancti Concilii, quo vetatur acceptio pri­
vatarum personarum aut condicionum socialium, sive in
caeremoniis sive in exterioribus pompis, in suis territoriis
in praxim adducatur.
35. De cetero ne omittant pastores cum prudentia et
caritate adlaborare ut in actionibus liturgicis, et peculiari
ratione in Missae celebratione et in Sacramentorum et
Sacramentalium administratione, aequalitas fidelium etiam
exterius eniteat ac praeterea omnis species quaestus vitetur.
IX.

De nonnullis ritibus ad simpliciorem formam redu­
cendis (ad Const, art. 34)

36. Ut actiones llturglcae nobili illa simplicitate ful­
geant, quae nostrae aetatis menti aptius respondet:
a) chori salutationes cx parte celebrantis et ministro­
rum fiant tantum in initio et in fine actionis sacrae;
b) cleri thurlflcatlo, praeterquam eorum qui charactere
episcopali sunt insignes, fiat per modum unius, ad singulos
cnori partes, triplici ductu;
c) altaris vero thuriflcatio unice ad altare perficiatur,
ad quod actio liturgica celebratur;
d) oscula manus et rerum, quae porriguntur aut acci­
piuntur, omittantur.

X.

De sacris verbi Del celebrationibus (ad Const, art. 35,4)

37. In locis quae sacerdote carent, si nulla copia est
Missam celebrandi diebus dominicis ct festis de praecepto,
sacra verbi Del celebratio, de iudlclo Ordinarii loci, fovea­
tur, diacono vel etiam laico ad hoc deputato cl praesidente.
Ratio huius celebra/tlonis eadem fere sit ac ratio lltur- 835
glae verbi in Missa: lingua vernacula legantur generatlm
Epistola et Evangelium e Missa diei, cantibus, praesertim
e psalmis, praemissis ct intericctls; Is qui praeest, sl est
diaconus, homiliam habeat, vel, si non est diaconus, homliiam legat ab Episcopo vel a parocho significatam; et

4544

im SEP 26

SACRA CONOR. RITUUM, INSTRUCTIO DE SACRA LITURGIA

n. 3217

nnivtrsa celebratio «oratione communi· scu «fidelium» ct
oratione dominica claudatur.
38. Convenit ut ellam sacrae verbi Del celebrationes,
In sollemniorum festorum pervigiliis. In aliquibus feriis Ad­
ventui et Quadragesimae, atque dominicis ct diebus festis
fovendae, rationem liturgiae verbi In Missa prae sc ferant,
quamvis nihil impediat quominus una tantum lectio flat.
In pluribus autem lectionibus disponendis, ita ut etiam
historia salutis dare perspiclalur, lectio Veteris Testamenti
generatlm lectionem Novi Testamenti praecedat, ct lectio
uncti Evan geli i quasi culmen efficiatur.
39. Ut hac celebrationes digne pleque flant, curae sit
Commissionibus liturgicis In singulis dioecesibus apta sub­
lidis Indicare et praebere.

d) munus actionem liturgicam pastoralem In universa
dicione moderandi, applicationi decretorum ipsius coctus
plenarii Invigilandi, et de his omnibus ad ipsum coetum
referendi;
e) consilia saepe conferenda atque incepta communia
promovenda cum sodalitatibus quae in eadem regione rem
oiblfcam, catecheticam, pastoralem, musicam et artem sa­
cram curant Itemque cum sodalitatibus religiosis laicorum
omnis generis.
46. Instituti liturgiae pastoralis membra necnon sin­
guli periti qui In adiutorlum Commissionis liturglcae vo­
cantur, ne renuant etiam singulis Episcopis opem libenter
ferre, ad actionem liturgicam pastoralem in ipsorum terri­
torio efficacius promovendam.

XI. De popularibus textuum Uturgicorum interpretationibus
(ad Const, art. 36 § 3)

XIII. De Commissione liturgica dioecesana
(ad Const, art. 45)

40. In Interpretationibus populnrlbus textuum liturgieorum exarandis ad normam art. 36 § 3, expedit ut haec
senentur
a) Populares textuum Uturgicorum interpretationes
fbnt e textu lllurglco latino. Perlcoparum autem blbllcarum venio eidem textui liturglco latino conformis sit opor­
tet, Integra manente facultate Illam Ipsam versionem, sl
expediat, luxta textum primigenium vel alinm versionem
magis perspicuam recognoscendi.
b) Praeparatio interpretationis textuum Uturgicorum
speciali modo Commissioni llturglcac, de qua in art. 44
Constitutionis et in n. 44 huius Instructionis, mandetur,
cui, quantum fleri potest, opem ferat Institutum liturgiae
pastoralis. Si vero ciusmodi Commissio non habetur, cura
Interpretationis faciendae duobus vel Lribus Episcopis com­
mittatur, qui sibi personas, laids non exceptis, in re blblica, liturgica, linguis biblicis et lingua latina, lingua ver­
nacula necnon arte musica / peritas eligant: perfecta enim
textuum Uturgicorum interpretatio popularis multis con­
dicionibus simul apte respondeat necesse est.
e) Consilium de interpretationibus ineatur, sl casus
fert, cum Episcopis finitimarum regionum eiusdem linguae.
d) In nationibus plurium linguarum interpretationes
æ’ ires singulis linguis respondentes conficiantur et peexaminl Episcoporum quorum interest sublciantur.
e) Consulatur dignitati librorum ex quibus textus liturglcus populo lingua vernacula legitur, ut ipsius libri digni­
tas fideles ad maiorem verbi Dei et rerum sacrarum reve­
rentiam excitet.
41. In actionibus liturgicis quae concurrente populo
alios linguae alicubi, praesertim adstante coetu emigrantinm, paroeciae personalis hisque similium, celebrantur,
adhibere licet, de consensu Ordinarii loci, linguam vernacu­
lam iis fidelibus notam, luxta modum et versionem a com­
petenti auctoritate ecclesiastica territoriali illius linguae
legitime approbata.
42. Novae melodiae pro partibus lingua vernacula a
celebrante et a ministris canendis, a competenti auctori­
tate ecclesiastica territoriali approbari debent.
43. Libri liturgici particulares rite approbnti ante promulgatlonem Constitutionis de Sacra Liturgia, atque in­
*duit usque ad eundem diem concessa, nisi Constitutioni
idversentur, vim suam retinent, donec, instauratione IItargica, ex parte vel ex toto, perfecta, aliter statuatur.

XII. De Commissione liturgica penes coetum Episcoporum
(ad Const, art. 44)
44. Commissio liturgica, ab auctoritate territoriali op­
portune instituenda, ex ipso Episcoporum gremio, quan­
tum fieri potest, eligatur; aut saltem cx uno alterove Epi­
scopo constet, nonnullis additis sacerdotibus In re liturgica
et pastorali peritis, nominatlm ad hoc designatis.
Expedit ut huius Commissionis sodales aliquoties in anno
cum eiusdem Commissionis consultoribus conveniant ad
quaestiones simul pertractandas.
45. Cui Commissioni auctoritas territorialis opportune
committere potest: /
a) studia atque experimenta, ad normam art. 40, 1)
et 2) Constitutionis, promovenda;
b) practice incepta in universo territorio provehenda,
quibus res liturgica et applicatio Constitutionis de Sacra
Liturgia foveatur;
e) studia et subsidia praeparanda quae ex decretis coe­
tus plenarii Episcoporum necessaria fiunt;
4545

47. Commissionis liturgicae dioecesa^ie, moderante
Episcopo, est:
a)statum actionis pastoralis liturgicae Ia dioecesi co­
gnoscere;
b) accurate persequi ea quae In re liturgica a compe­
tenti auctoritate proposita sunt, necnon perspecta habere
studia et incepta quae alibi in hoc campo fiunt;
c) Incepta practica omnis generis, quae ad rem litur­
gicam provehendam conferre possint, suggerere et promo­
vere, praesertim ad sacerdotes iam in vinea Domini ope­
rantes adiuvandos quod spectat;
d) in singulis casibus, aut etiam pro universa dioecesi,
suggerere opportunos et progressivos ordines laboris pasto­
ralis liturgici; idoneos viros, qui in hac re sacerdotes, data
occasione, luvare possint, Indicare aut etiam vocare, et
apta instrumenta atque subsidia proponere;
e) curare ut in dioecesi incepta ad rem liturgicam pro­
vehendam concordi animo et mutuo adiutorio cum aliis
sodalitatibus progrediantur, simili quadam ratione el quae
de Commissione penes coetum Episcoporum instituta dicta
est (n. 45 e), /
888
Cap.

II.—De
I.

Sacrosancto

Eucharistiae

Mysterio

De Ordine Missae (ad Const art. 50)

48. Donec integer Ordo Missae Instauratus fuerit, haec
iam serventur:
a) Partes Proprii, quae a schola vel a populo canuntur
aut recitantur, a celebrante privatim non dicuntur.
b) Partes Ordinarii celebrans potest una cum populo
vel schola cantare vel recitare.
c) In precibus ad pedem altaris faciendis, initio Missae
salmus 42 omittitur. Omnes autem preces ad pedem aliris omittuntur, quoties alia actio liturgica Immediate
praecessit.
d) In Missa sollemni, patena a subdiacono non tenetur,
sed super altare relinquitur.
e) Oratio secreta, scu super oblata, In Missis in cantu
cantetur, in aliis elata voce dicatur.
f)
Doxologia in fine Canonis a verbis Per ipsum usque
ad Per omnia saecula saeculorum. Bj. Amen Inclusive, can­
tetur aut elata voce dicatur. Per totam autem doxologiam
celebrans calicem cum hostia parum elevatum tenet, omis­
sis signis crucis et, in fine, genuflectit solum post respon­
sum Amen a populo datum.
g) Pater noster. In Missis lectis, a populo una cum cele­
brante recitari potest lingua vernacula; in Missis autem in
cantu a populo una cum celebrante cani potest lingua latina,
ct,sl auctoritas ecclesiastica territorialis id decreverit, etiam
lingua vernacula, melodlis ab eadem auctoritate approbatis.
h) Embolismus post orationem dominicam cantetur
aut elata voce dicatur.
i) In distribuenda sacra Communione adhibeatur
formula Corpus Christi. Celebrans, haec verba proferens,
hostiam parum elevatam supra pyxidem communicanti
ostendit, qui respondet: Amen, et postea a celebrante,
omisso signo crucis cum hostia, communicatur.
j)
Ultimum Evangelium omittitur, preces Leonionae
supprimuntur.
k) Licet Missam cum solo diacono In cantu celebrare.
I)
Licet Episcopis, pro necessitate, Missam In cantu
more presbyterorum celebrare. /
339

S

4546

n. 3217

II.

SACRA CONGR. RITUUM. INSTRUCTIO DE SACRA LITURGIA

De Lectionibus el cantibus inter Lectiones
(ad Const, art. 51)

49. In Missis cum populo celebratis, Lectiones, Episto­
la et Evangelium versus populum legantur vel cantentur
a) in Missa sollemni, in ambone aut ad cancellos;
b) in Missa cantata et in Missa lecta, si a celebrante
leguntur aut canuntur, sive ex altari sive in ambone sive
ad cancellos, prout magis opportunum fuerit; si vero ab
alio leguntur aut canantur, in ambone vel ad cancellos.
50. In Missis non sollemnibus cum populo celebratis.
Lectiones et Epistola, una com cantibus inter ipsas occur­
rentibus, a lectore Idoneo sea ministrante legi possunt,
celebrante sedente et auscultante; Evangelium autem a
diacono vel ab aliquo sacerdote legi potest, qui dicit Munda
cor meum, benedictionem petit et, in fine, librum Evangeliorum celebranti deosculandum praebet.
51. In Missis in cantu, Lectiones, Epistola et Evange­
lium, si lingua vernacula proferuntur, sine cantu legi pos­
sunt.
52. In legendis vel cantandis Lectionibus, Epistola,
cantibus post ipsas occurrentibus, et Evangelio, sic pro­
ceditur
a) In Missa sollemni, celebrans Lectiones et Episto­
lam, necnon cantus Inter ipsas occurrentes sedens auscul­
tat. Epistola cantata aut lecta, subdiaconus se confert ad
celebrantem et ab eo benedicitur. Deinde celebrans sedens
Incensum imponit el benedicit, et dum cantatur Alletuia
cum suo versu, vel circa finem aliorum cantuum post Epi­
stolam, surgit diaconum benedicturus, et ad sedem Evan­
gelium auscultat, librum Evangellorum osculatur et, post
homiliam, symbolum Intonat, sl dicendum sil; symbolo
autem expleto, cum ministris ad altare revertitur, nisi
orationem fidelium moderetur.
b) In Missis cantatis aut lectis, in quibus Lectiones,
Epistola, cantus post ipsas occurrentes et Evangelium a
ministro, de quo in n. 50, canuntur aut leguntur, celebrans
modo supra exposito se gerit.
c) In Missis cantatis aut lectis, in quibus Evangelium
a celebrante cantatur aut legitur, Ipse celebrans, dum can­
tatur aut legitur Alleluia cum suo versu, vel circa finem
aliorum cantuum post Epistolam, accedit ante infimum
gradum altaris, ibique profunde inclinatus dicit Munda cor
meum ac deinde pergit ad ambonem vel ad cancellos ad
Evangelium cantandum vel legendum. /
d) SI vero in Missa cantata aut lecta omnes lectiones
ab ipso celebrante ln ambone aut ad cancellos canuntur
aut leguntur, ipse celebrans ibidem stans etiam cantus post
Lectiones et Epistolam occurrentes, si nccesse sit, legit;
Munda cor meum dicit ad altare conversus.

III.

(cfr. Mlssate romanum, Orationes diversae, n. 20), aut alia
peculiari necessitati magis respondens.
In locis autem ubi orationis communis seu fidelium uras
non habetur, competens auctoritas territorialis decernere
Cotest ut flat, modo supra indicato, formulis Interim ab
jsa approbatis. /
S9i

De parte quae tinquae vernaculae in Missa tribui point
(ad Const, art. 54)

V.

57. In Missis sive in cantu sive lectis, quae cum populo
celebrantur, competens auctoritas ecclesiastica territoria­
lis linguam vernaculam admittere potest, actis ab Aposto­
iica Sede probatis seu confirmatis:
a) praesertim In proferendis Lectionibus. Epistola et
Evangelio, necnon in oratione communi seu fidelium;
b) pro condicione autem locorum, etiam In cantibus
Ordinarii Missae, nempe: Kyrie, Gloria, Credo, SanctusBenedictus ct Agnus Dei, et in antlphonls ad introitum,
ad offertorium et ad communionem, necnon in cantibus
inter lectiones occurrentibus;
c) Insuper in acclamationibus, salutationibus ct for­
mulis dialogi, in formulis: Ecce Agnus Dei; Domine, non
sum dignus et Corpus Christi in communione fidelium, et
In oratione dominica cum sua admonitione et embolismo.
Missa!ia tamen, quae usui liturgico inserviunt, praeter
interpretationem vernaculam, etiam textum latinum con­
tineant oportet.
58. Solius Apostolicae Sedis est linguam vernaculam
concedere In aliis partibus Missae, quae a solo celebrante
canuntur aut dicuntur.
59. Sedulo curent animarum pastores ut christifideles,
maxime vero sodales religiosarum societatum laicorum,
etiam lingua latina partes Ordinarii Missae, quae ad Ipsos
spectant, simul dicere vel cantare sciant, praesertim adhi­
bitis modis simplicioribus.

VI.

De facultate Communionem eodem die iterandi
(ad Const, art. 55)

60. Fideles qui in Missa Vigiliae paschalis et in Missa
in nocte Nativitatis Domini communicaverint, Iterum ad
communionem accedere possunt in secunda Missa Paschatls et in una ex Missis quae die Nativitatis Domini cele­
brantur. /
892
Cap. III.—De ceteris Sacramentis et de Sacramen­
tal: bus

I.

De homilia (ad Const, art. 52)

53. Homllia diebus dominicis et festis de praecepto
habeatur in omnibus Missis, quae concurrente populo ce­
lebrantur, Missis conventuallbus, in cantu atque pontifica­
libus minime exceptis.
Diebus vero non festis, homilia commendatur praesertim
in quibusdam feriis Adventus et Quadragesimae necnon
in aliis occasionibus ln quibus populus frequentior ad ec­
clesiam convenit.
54. Nomine homlliae ex textu sacro faciendae intelle­
gitur explicatio aut alicuius aspectus lectionum Sacrae
scripturae aut alterius textus ex Ordinario vel Proprio
Missae diei, ratione habita sive mysterii quod celebratur
sive peculiarium necessitatum auditorum.
55. Si schemata praedicationis intra Missam habendae
pro aliquibus temporibus proponuntur, intimus nexus cum
praecipuis saltem temporibus et festis anni liturgie! (cfr.
Consi. art. 102-104) seu cum mysterio Redemptionis har­
monice servandus est; homilia enim est pars Liturgiae
diei.

1001 SEP 20

De parte quae linguae vernaculae tribui potest
(ad Const, art. 63)

61. Competens auctoritas territorialis linguam verna­
culam admittere potest, actis ab rXpostolica Sede probatis
seu confirmatis:
a) ln ritibus Baptismi, Confirmationis, Paenltentiae,
Unctionis Infirmorum et Matrimonii, formula essentiali mi­
nime excepta; necnon in distribuenda sacra Communione;
b) in collatione Ordinum: In allocutionibus Initio
cuiusque Ordinationis seu Consecrationis, et etiam in
examine electi in Consecratione Episcopali, necnon in ad­
monitionibus;
c) in Sacramentalibus;
d) In exsequiis.
Slcubi tamen amplior usus linguae vernaculae opportunus
esse videatur, servetur praescriptum art. 40 Constitutionis.
II.

De omittendis in Ordine supplendi omissa super baptizafum (ad Const, art. 69)

62. In Ordine supplendi omissa super infantem baptizatum, qui legitur in Rituali romano, tit. II, cap. 5, omit­
tantur exorcismi qui inveniuntur sub nn. 6 (Exi ab eo},
IV. De oratione communi seu fidelium (ad Const, art. 53)
10 (Exorcizo te, immunde spiritus - Ergo, maledicte diabole}
el sub n. 15 (Exorcizo te, omnis spiritus).
56. In lods nbl iam viget consuetudo faciendi oratio­
nem communem seu fidelium, ante Offertorium, dicto
63. In Ordine supplendi omissa super adultum baptiOremus, fiat interim iuxta formulas in singulis regionibus
zntum, qui legitur in Rituali romano, tit. II, cap. 6, omit­
*,
exstantes
quam celebrans aut ad sedem, aut ex altari aut
tantur exorcismi qui inveniuntur sub nn. 5 (Exi ab eo},
in ambone vel ad cancellos moderetur»
15 (Ergo, maledicte diabole), 17 (Audi, maledicte satana},
Intentiones scu deprecationes a diacono vel a cantore
19 (Exorcizo te - maledicte diabole), 21 (Ergo, maledicte
vel ab alio idoneo ministrante cani possunt, servatis tamen
diabole}, 23 (Ergo, maledicte diabole), 25 (Exorcizo te -Ergo,
celebranti vtrbis introductionis atque oratione conduslva,
maledicte diabole), 31 (Nec te latet} ct 35 (Exi, immunde
spiritus}.
quae de more erit oratio: Deus, refugium nostrum et virtus
4547

4548

1961 SEI’ 20

SACRA CONGR. RITUUM, INSTRUCTIO DE SACRA LITURGIA

HI. Dc Confirmatione (ad Const, art. 71)

M. Sl Confirmatio intra Missam confertur, convenit,
et Missa ab ipso Episcopo celebretur, qui proinde Conflrφ cilionem paramentis Missae indutus confert. /
Missa autem Intra quam confertur Confirmatio dici pot­
es!, tamquam votiva II classis, dc Spiritu Sancto.
65. Post Evangelium et homlilam ante susceptionem
CooflrmatIonis, confirmandi laudabiliter renovent promlsikaes Baptismi, iuxta ritum In singulis regionibus legitime
rigentem, nisi ante Missam hoc iam factum fuerit.
66. Si Missa ab alio celebratur, convenit, ut Episcopus
Misue assistat paramentls Indutus pro Confirmationis colUtiont praescriptis, quae possunt esse aut coloris Missae
>’jt ilbl eulorfs. Ipse Episcopus homlilam habeat, celebrans
vero Missam tantum post collatam Confirmationem re­
sumat
67. Confirmatio confertur iuxta ritum in Pontificali rooino descriptum; sed ad verba ln nomine Patris, et Filii,
dSpiritui Sancti, quae sequuntur formulam Signo te, uni­
cum signum crucis flat.

IV. Dc ritu continuo Unctionis infirmorum et Viatici
(ad Const, art. 74)
68. Cum Unctio infirmorum ct Viaticum simul admlubtranlur, nisi in Rituali particulari ritus continuus iam
habeantur, res Ita ordinentur praemissa aspersione cum
orationibus ad ingressum quae sunt in Ordine Unctionis
sacerdos confessionem infirmi, si necesse sit, recipiat, ac
deinde Unctionem conferat ac tandem Viaticum praebeat,
omissis aspersione cum suis formulis et confessione atque
absolutione.
Si autem et Benedictio Apostoiica cum indulgentia ple­
naria in articulo mortis tunc impertiatur, haec immediate
ante Unctionem detur, omissis aspersione cum suis formu­
lis et confessione atque absolutione.

V.

Dc manuum Impositione in Consecratione Episcopali
(ad Const, art. 76)

69. Manuum Impositionem, in Consecratione Episco­
pali, omnes Episcopi praesentes, habitu chorali induti, fa­
cere possunt. Verba autem Accipe Spiritum Sanctum a
Pontifice Consecratore et duobus Episcopis Conconsecrantibus tantum dicantur.

VL Dc ritu Matrimonii (ad Const, art. 78)
70. Matrimonium, nisi iusta causa a celebratione Mis­
sae excuset, intra Missam, post Evangelium et homlilam,
bi que numquam est omittenda, celebretur. /
71. Quoties Matrimonium Intra Missam celebratur,
semper, etiam tempore clauso, dicatur Missa votiva pro
Sponsis nut de ca fiat commemoratio, iuxta rubricas.
72. Quantum fieri potest, parochus ipse vel eius dele­
gatus qui Matrimonio assistit Missam celebret; quod si
alius sacerdos assistit, celebrans Missam ne prosequatur
cbi expleto ritu Matrimonii.
Sacerdos autem qui Matrimonio tantum assistit sed Mis­
sam Ipse non celebrat, sit superpclliceo et stola alba et,
Inita locorum consuetudinem, etiam pluviali, indutus, ct
homlilam habeat. Benedictio vero post Pater noster et ante
Placed temper a sacerdote Missam celebrante impertlen73. Benedictio nuptialis intra Missam semper, etiam
tempore clauso et etsi unus vel uterque coniux ad alias
nuptias transit, impertiatur.

74. In celebrando Matrimonio sine Missa:
a) Initio ritus, iuxta Litt. Apost. Sacram Liturgiam,
η. V [LE 3160], brevis admonitio habeatur, quae tamen
non est homilia, sed tantum simplex introductio ad cele­
brandam Matrimonium (cfr. Const, art. 53,3); sermo autem
wu homllia habeatur, e textu sacro (cfr. Const, art. 52),
port lectionem Epistolae et Evangelil e Missa pro Sponsis,
ita ut ordo totius ritus sit: brevis admonitio, lectio Epi­
stolae et Evangelil lingua vernacula, homilia, celebratio
Matrimonii, benedictio nuptialis.
b) Pro lectione Epistolae et Evangelil e Missa pro
Sponsis, deficiente textu vulgari a competenti auctoritate
ecclesiastica territoriali approbato, licet, ad interim, ad­
hibere textum ab Ordinario loci approbatum.
c) Nihil impedit quominus inter Epistolam et Evan­
gelium habeatur canius. Itera valde commendatur post
4549

n. 3217

expletum ritum Matrimonii, ante benedictionem nuptia­
lem, oratio fidelium, iuxta formulam ab Ordinario loci ap­
probatam, In qua etiam supplicationes pro sponsis profe­
rantur.
d) In fine ritus, benedictio sponsis semper, etiam tem­
pore clauso et etiam si unus vel uterque coniux ad alias
nuptias transit, impertiatur, iuxta formulam quae legitur
in Rituali romano tit. VIII, cap. Ill, nisi in Ritualibus
particularibus alia benedictio habeatur./
893
75. Si Matrimonium celebratur tempore clauso, paro­
chus sponsos moneat ut rationem habeant peculiaris na­
turae illius temporis liturgici.
VI.

De Sacramental ibus (ad Const, art. 79)

76. In benedictione candelarum die 2 februarii, et ci­
nerum in capite ielunil quadrageslmalis, dici potest una
tantum ex orationibus quae in Missall romano pro his
benedictionibus inveniuntur.
77. Benedictiones usque adhuc reservatae, quae in Ri­
tuali romano, Ut. IX, cap. 9, 10 ct 11 continentur, ab omni
sacerdote impertiri possunt, exceptis benedictionibus campanae ad usum ecclesiae benedictae vel oratorii (cap. 9,
n. 11), primarii lapidis pro ecclesia aedificanda (cap. 9,
n. 16), novae ecclesiae seu oratorii publici (cap. 9, n. 17),
antlmensii (cap. 9, n. 21), novi coemeterii (cap. 9, n. 22)
et exceptis benedictionibus papalibus (cap. 10, nn. 1-3),
necnon benedictione et erectione stationum Viae Crucis
(cap. 11, n. 1) utpote Episcopo reservata.

Cap. IV.—De Officio Divino
I.

De Officio Diolno persolvendo ab iis qui chori obliga­
tione tenentur (ad Const, art. 95)

78. Donec divini Officii instauratio perficiatur:
a) Communitates Canonicorum, Monachorum et Monialium aliorumque Regularium vel Religiosorum ex iure
vel constitutionibus choro adstrictae, praeter Missam conventualem, debent cotidie totum Officium In choro per­
solvere.
Singuli vero harum communitatum sodales, qui sunt in
ordinlDus maioribus constituti aut sollemniter professi,
conversis exceptis, etsi a choro legitime dispensati, debent
cotidie Horas canonicas, quas in choro non persolvunt,
soli recitare.
b) Capitula cathedralia et collegialia, praeter Missam
conventualem, illas partes Officii In choro persolvere de­
bent, quae iis a iure communi vel particulari imponuntur.
Singuli vero horum Capitulorum sodales, praeter Horas
canonicas, quas omnes clerici In Ordinibus maioribus consti­
tuti persolvere tenentur (cfr. Const, art. 96 et 89), debent
illas Horas soli recitare, quae a suo Capitulo persolvuntur. / 896
c) In regionibus vero Missionum, salva disciplina cho­
ral! religiosa vel capitulari iure statuta, sodales religiosi
vel capitularcs qui ministerii pastoralis causa legitime a
choro absunt, de licentia Ordinarii loci, non tamen Vicarii
Generalis vel Delegati, frul possunt concessione facta per
Litteras Apostolicas Sacram Liturgiam, η. VI J LE 3160].
II.

De facultate ab Officio diolno dispensandi vel illud
commutandi (ad Const, art. 97)

79. Facultas omnibus Ordinariis concessa subditos suos.
In casibus singularibus iustaque de causa, ab obligatione
Officii divini ex toto vel ex parte dispensandi, vel Illud
commutandi, extenditur etiam ad Superiores maiores Re­
ligionum clericalium non exemptarum vel Societatum cle­
ricorum in communi viventium sine votis.
III.

De parois Officiis (ad Const, art. 98)

80. Nullum parvum Officium in modum divini Offici!
confectum censetur, quod non coalescat c psalmis, lectio­
nibus, hymnis, orationibus et horarum diei necnon respectlvl temporis liturgici aliquam rationem non habeat.
81. Ad publicam Ecclesiae orationem agendam, inte­
rim illa parva Officia adhiberi possunt, quae usque adhuc
legitime approbata sunt, dummodo iuxta requisita, quae
sub numero praecedenti recensentur, confecta sint.
Nova autem parva Officia, ut ad publicam Ecclesiae
orationem agendam adhiberi possint, ab Apostoiica Sede
approbari debent.
82. Conversio textus parvi Officii ln linguam vemacu4550

SACRA CONGREGATIO RITUUM

η. 3218

Iam ad poblicam Ecclesiae orationem agendam, a compe­
tenti auctoritate ecclesiastica territoriali approbari debet,
actis ab Apostolica Sede probatis scu confirmatis.
83. Auctoritas competens ad linguam vernaculam con­
cedendam In recitatione parvi Officii iis qui ex constitu­
tionibus ad hoc adstringuntur, aut ad dispensandum ab
obligatione recitationis vel ad eam commutandam, est
cuiusque sobiecti Ordinarius vel Superior maior.

V.

V.

De lingua in recitatione divini Officii adhibenda
(ad Const, art. 101)

85. In divino Officio In choro persolvendo, clerici lin­
guam latlnam servare tenentur.
86. Facultas Ordinario facta concedendi usum linguae
vernaculae, singulis pro casibus, iis clericis quibus usus
linguae latlnae grave impedimentum est auominus Officium
debite persolvant, extenditur etiam ad Superiores maiores
Religionum clericalium non exemptarum et Societatum
clericorum in communi viventium sine votis.
87. Grave impedimentum quod requiritur ut praedicta
concessio detur, ponderari debet considerata condicione
physica,morali, intellectuali et spirituali petentis. Hac ta­
men facultate, quae ad recitationem divini Officii facilio­
rem reddendam magisque devotam unice conceditur, nullo
modo derogari intenditur obligationi qua sacerdos ritus
latinl tenetur linguam latlnam discendi.
88. Venio vernacula Officii divini Iuxta alium ritum
ac romanum a respectivls Ordinariis eiusdem linguae prae­
paretur et approbetur, adhibita tamen, pro elementis utrique
ritui communibus, versione ab auctoritate territoriali appro­
bata, ac deinde confirmationi Apostolicae Sedis proponatur.
89. Breviaria adhibenda a derids quibus usus linguae
vernaculae In persolvendo diri no Officio, ad normam ar­
ticuli 10151 Constitutionis, tribuitur, praeter interpretatio­
nem vernaculam, textum etiam latinum contineant, oportet.

De altarium ornalu

94. Crux ct candelabra, quae pro singulis acUonfbaj
liturgicls In altari requiruntur, de ludldo Ordinarii lod
etiam iuxta ipsum poni possunt.

VI.

De sanctissima Eucharistia asservanda

95. Sanctissima Eucharistia asservetur In tabernaculo
solido atque Inviolabili in medio altaris maioris vel micoris, sed vere praecellentis, posito, aut, luxta legitimas c%suetudlncs ct in casibus peculiaribus ab Ordinario lori
probandis, etiam In alia ecclesiae parte vere pernobili et
rite ornata.
Licet Missam versus populum celebrare, etiam il in al­
tari exstat tabernaculum, parvum quidem, sed aptum./

IV. De OfUdo divino aut parvis Offidis a sodalibus Sta­
tuam perfectionis In communi persolvendis (ad Const, art. 99)
84. Obligatio persolvendi in communi Officium divi­
num, aut aliquod parvum Officium, aut eorum partes, soS97 dalibus Statuum perfectionis ab / ipsorum Constitutionibus
facta, facultatem non adimit omittendi Horam Primam,
et ex ceteris Horis minoribus illam eligendi, quae diei mo­
mento magis congruat (cfr. Litt. Apost. Sacram Liturgiam,
π. VI) [LE3160J.

1004 OCT 7

VIL

De ambone

96.Convenit ut ambo vel ambones habeantur ad ucni
lectiones proferendas, ita dispositi ut minister a fldelibm
bene conspici et audiri possit.
VIII.

De loco scholae et organi

97. Scholae et organi loca Ita disponantur, ut dare ap­
pareat cantores et organi modulatorem fidelium commu­
nitatis congregatae partem efficere, et ut ipsi suo manere
liturgico aptius fungi possint.
IX.

De locis fidelium

98. Loca fidelium peculiari cura disponantur, ut Ipsi
visu et animo sacras celebrationes debite participare pos­
sint. Expedit ut de more scamna seu sedilia ad eorum usum
ponantur. Consuetudo tamen personis quibusdam privatis
sedilia reservandi reprobanda est, ad normam art. 32 Cons­
titutionis.
Curetur etiam ut fideles sive celebrantem sive alios mi­
nistros non tantum videre, sed etiam, hodiernis instrumen­
tis technicis adhibitis, commode audire valeant.
X.

De baptisterio

99. In baptisterio exstruendo et ornando, sedulo atten­
datur ut dignitas sacramenti Baptismi clare appareat, et
locus aptus sit ad communes celebrationes peragendas
(cfr. art. 27 Const.).
• · ·

Praesentem Instructionem a Consilio ad exsequendam
Constitutionem de Sacra Liturgia de mandato Ssihi Do­
mini Nostri Pauli Pp. VI paratam, lacobus S. R. E. Card.
Lercaro, eiusdem Consilii Praeses, Sanctitati Suae detulit.
1. De ecclesiarum dispositione
Beatissimus Pater, postquam ea qua par est considera­
tione hanc Instructionem perpendit, in hac re auxlliam
90. In ecdesllsnovlter erigendis, reficiendis aut aptandis
ferentibus sive supra memorato Consilio, sive hac Sacra
sedulo curetur ul idoneae evadant ad actiones sacras celeRituum Congregatione, eam in Audientia, die 26 Septem­
brandasiuxta veram ipsarum naturam, et ad fidelium actuo­
bris 196-1 Arcadio Mariae S. R. E. Card. Lar/raona, Sacrae 9M
sa sam participationem oblinendam (cfr. Const. art. 124). /
Rituum Congregationis Praefecto, concessa, In omnibus
et singulis speciali modo approbavit et auctoritate Sua
IL De altari maiore
confirmavit, et publici iuris fleri iussit, ab omnibus ad
quos spectat, a die 7 martii anno 1965, prima dominica
91. Praestat ut altare maius exstruatur a pariete seiunIn Quadragesima, sedulo servandam.
clura, ut facile clrcumlri et in eo celebratio versus populum
Contrariis quibuslibet minime obstantibus.
peragi possit; In sacra autem aede eum occupet locum, ut
Romae, die 26 septembris 1964.— lacobus Card. Lebrevera centrum sit quo totius congregationis fidelium at­
caro
, zVchieplscopus Bononiensis, Praeses Consilii ad ex­
tentio sponte convertatur.
sequendam Constitutionem de Sacra Liturgia. Arcadius
In eligenda materia ad ipsum altare aedificandum et
M. Card. Larraona, S. R. C. Praefectus. Henricus Dante,
ornandum, praescripta luris serventur.
Archiep. tit. Carpaslen., S. R. C. a Secr.
Presbyterium Insuper circa altare eius amplitudinis sit,
ut sacri ritus commode peragi possint.
Adn. M. AUGE in CpR 43 (1M4) 320-335; C. BRAGA In EL 73 Q9M)
Cap. V.—De Ecclesiis

et altaribus debite exstruen­
dis AD FIDELIUM ACTUOSAM PARTICIPATIONEM FAQUVS
OBTINENDAM

III.

De sede celebraniis et ministrorum

92. Sedes pro celebrante et ministris, luxta singularum
ecclesiarum structuram, ita collocetur ut a fidelibus bene
conspici possit, et ipse celebrans revera universae fidelium
communitati praeesse videatur.
Attamen, sl sedes post altare collocatur, vitanda est
forma throni, utpote qui uni Episcopo competat.
IV.

De altaribus minoribus

93. Altaria minora numero sint pauciora,lmmo quantum
aedificii structura permittit, valde congruit ut in sacellis ab
ecclesiae parte principali oliquomodo selunctls collocentur.
4551

448-518; O. DE SIMONE in ME 01 (1066) 2S3-2O7: J. M LECEA ia Im
can. 5 (1965) 195-197; B. NEUNHEUSER in Seminarium 18 (1W6) ΚΑ­
Ι 15; L. TRIMELONI in Perfice raunm 40 (1965) 2-12. 86-86. 140-153.
194-307. 258-279.

3218
1964 OCT 7.-SC RITUUM, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas

datur celebrandi quasdam Missas
loco Missae conventual»

Votivas

Preces-— Bealissime Pater, Procurator Generalis Ordinis
rratrum Minorum Capucclnorum, nd pedes Sanctitatis Vestrae
provolutus, humiliter implorat Indultum, vi cuius in Convtn4552

IMI OCT 0-24

tld eiatdetn Ordinis, qulbu» est chori obligatio, celebrari
;<·Μΐζ quando desit sacerdotum copia, loco Missae Officio
Sri respondeatis» idest Missae convcntua .1»;
i) Primi (cria V euiuivli mensis (vel Sabbato, secundum
evcj-xtodlnem In quibusdam dioecesibus vigentem), AfUsa
ntw Dwnlni najlri Itiu Chrutl Summi cl Aclcrni Saccrdollt;
H Primi ferla VI cuiusvis mensis, Afixsa lkjHwi Sacrat Itràri Csrtü Itiu;
J) Primo Sabbato mensis cuiuslibet, Afüsa vol tua de ImΜπώ!) Cordr 11. Μ. V. veldt Conceptione Immaculata ll.St.V.
El Dcuu.
.
*
Rise
—Sacra Rituum Congregatio, vigore facultatum sibi
iS$d» Domino nostro Paulo Papa VI tributarum, attentis
petitoribus in supplici libello expositis adiunctis, benigne
ussit pro gratia iuxta preces, dummodo non occurrat dies
Itagfcu» I vel II classis: servatis de cetero rubricis.
Caclrariis non obstantibus quibuslibet. Dic 7 octobris 1961.
Himjcvs Dantk, Archiep. Curpaslcn., 5. S. C. a Secretis.
kaddm Sormanll, Subii.
'frxunicri Gea. O. F M. Cap.. Prot. N. O. &7/-&Ô4: AOFMCap
£(1
4
*
)274-375
Ada. AOFMCsp BO (1964) 274-375.

3219
1H4 OCT 9.-SC DE PROP. FIDE, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas

dator

η. 3210-3223

SC DE PROP. FIDE - PAULUS VI - SANCTI OFFICII

Ordinario dignitate episcopali non

INSIGNITO CONSECRANDI OLEA SACRA

vlorem difficultatem, quae exoritur ex ampliore parte quam
Constitutio tribuit linguae vernaculae in Liturgia.
Nam, dum saecularis unitas linguae liturgi eae fabitur, et
simul cum lingua latina variae populorum linguae exister
*
incipiunt, bene providendum est ne ipsa spiritualis et pa­
storalis efficacia Liturgi ac in discrimen adducatur. Transitus
enim ad novam rerum condicionem debita cum gradualitate
et prudentia faciendus est.
Qua de causa, «Consilium
*
hac in re mentem suam aperire
cupit circa peculiarem quaestionem de popularibus interpre­
tationibus In regionibus eiusdem linguae. Mens enim «Considi»
est ut his In regionibus unitas textuum, qui lingua vernacula
in Liturgia dicendi sunt, servetur: minus enim probandae
videntur multiplices interpretationes, textus et editiones pro
una eadem lingua, praesertim e maioribus, uti v. gr. Anglica,
Gallica, Germanica, Hispanica, etc. Quod certo et gravitati
ipsius textus et dignitati librorum liturgicorum officeret.
Hoc desiderium «Consilii», Excellentissime Domine, animo
fidenti Tecum communico, ut illud velis Excrfio Praesidi
Commissionis Liturgicae apud Coetum Episcoporum Tuae
Nationis significare, quo opportuniore modo, per personam
competentem, consilium i neatur cum Coetibus Episcoporum,
quorum interest, ut laudabiliter iam factum est quibusdam
in casibus.
Gratissimum erit «Consilio» si Tu, Excellentissime Domine
*
quamprimum notitias circa exitum huius suggestionis huma­
niter ad Secretoriam eiusdem «Consilii» transmiseris difficulta­
tes forte exortas indicando, ut, si casu; fert, subsidium ad illas
solvendas praestari possit.
Interea omnia fausta Tibi a Deo adprccor, atque, omni quo
par est obsequio, me profiteor Excellentiae Tuae Reverendis­
simae addictissimum.—Iacobum Card. Lercaro, Praes idem.
* Notii. 1 (1965) 1&S-196.

20 Settembre 1964

Preces— Beatissime Pater, Ordinarius Praefecturae Apo­
stolicae dc Insulis Falkland seu Malvlnis, ad pedes Sancti­
tatis Vestrae provolutus, humiliter petit ut, etsi dignitate
episcopali non sit insignitus, Olea Sacra conficere possit.
Rationes huius petitionis sunt tum magna difficultas ea
obtinendi ob nimiam distantiam et Infrequentiam maritiEAmm communicationum, tum irriverentiae periculum ex
praecedentibus profluens. Et Deus...
Resol—-Sacra Congregatio de Propaganda Fide, vigore
facultatum sibi a Ssiîio D. N. Paulo Div. Prov. Papa VI
tribotarum, attentis expositis, benigne adnuiL pro gratia
Inita preces. Praesentibus valituris iisdem perdurantibus
circumstantiis.
Datum Romae, ex Aedibus eiusdem Sacrae Congregatio­
nis de Propaganda Fide, die 9 mensis octobris a. D. 1964.—
P. Slgismondi, a Secr.
'Ordinario do fcsulii Falkland eeu Malvlnis. Prot. N. 3967/64: BiM
SI (i»7) 167.

3222
1964 OCT 22.-SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas

datur adhibendi ritum catholicum et ritum

ORTHODOXUM

GRAECUM IN CELEBRATIONE
MIXTAE RELIGIONIS

NUPTIARUM

Vide textum sub die 26 Oct 196-1: LE 3225
* Ordinario Riveronrenri: Jurist 25 (1965) 392.

3223
1964 OCT 24.-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 56 (1964) 965-967

Sanctus Benedictus Abbas principalis totius Euro­
pae Patronus eligitur

3220
PAULUS PP. VI
19M OCT 16.-PAULÜS VI, RESCRIPTUM. PART.·

Conceditur Vicario Generali Societatis Iesu facul­
tas PARTEM HABENDI IN CONCILIO OECUMENICO VATICA­
NO II CUM VOTO DELIBERATIVO

Vaticano, 16 Octobris 1964

HemndiMlme Paler, Gratissimo officio mihi est communi­
care Tibi Sanctissimum Dominum Nostrum Paulum Pp. VI
ascedere dignatum esse Tibi, «pro gratia ct durante munere»
privilegium partem habendi in Concilio Occumenlco VatlcaDo II, eum lure voti deliberativi, ct Ideo Te in Patres eiusdem
Cûsolii cooptatum esse.
Ominor Igitur cuncta bono el fausta quaeque ndpreeor. Tibi
ildlctisiinius.—Pericles Felici.

• Vteuio Gea S. 1. Prot. N. 23Ô3CV.64. Acta romina Societatis Iesu
.'<0961-66)424.

3221
19M0CT 16.-CONSILIÜM LITURGIAE, LIT. CIRC. PART.
*
L< REGIONIBUS EIUSDEM LINGUAE, UNITAS TEXTUUM QUI
EADEM LINGUA VERNACULA RECITANDI SUNT, SERVETUR

Romae, die 16 octobris 1964

Eredlcnliultne Domine, Consilium ad exsequendam ConrtitnttoDem de sacra Liturgia, complurium Coetuum Episco­
porum Acta ad rem liturgicam spectantia «confirmando»,
attentionem saepius posuit ad peculiarem et aliquando gra-

4553

Ad perpetuam rei memoriam.—Pacis nuntius, unitatis
effector, civilis cultus magister, maxime vero reiigionischristianae praeco ct monasticae vitae in occidente auctor
meritissimo Sanctus Benedictus Abbas praedicatur. Is, cum
aliae Europae regiones, quo tempore Romanorum Impe­
rium vetustate corruptum dilabcbatur, in tenebras vide­
bantur incidere, aliae adhuc politioris humanitatis ct spi­
ritualium bonorum erant expertes, arduo molimine virtu­
tis constantissimac suae effecit, ut nova veluti aurora ei­
dem terrae continenti affulgeret. Cruce enim, libro, aratro,
praecipue ipse per se et per filios suos gentibus, quae a
Mari Mediterraneo usque ad Scandinaviam, ab Hibernia
usque ad Polonorum loca patentia incolunt, Christianum
attulit cultum civilem (cfr. A. A. S., 1947, p. 453). Cruce,
id est lege Iesu Christi, privatae et publicae vitae instituta
firmavit et auxit. luvat quoque memorare «opere Del», seu
certa asslduaque precandi ratione, eum docuisse cultum
divinum in humana consortione summi esse momenti. Sic
igitur spiritualem illam unitatem Europae coagmentavit,
qua quidem nationes, sermone, genere, ingenio diversae,
unum populum Dei se esse sentiebant. Quae unitas, fide­
liter annitentibus monachis, disciplinae tanti parentis alum­
nis, peculiaris nota facta est mediae, quam vocant, aetatis.
Illam, / quae, ut ait Sanctus Augustinus, «omnis pulchri- 966
tudinis forma» est (cfr. Ep. 18, 2; P. L. 33, 85), lugenda
rerum vicissitudine discissam, quotquot sunt bona praediti
voluntate, restituere temporibus nostris conantur. Libro,
seu Ingenii cultu, idem venerabilis patriarcha, a quo tot
monastcri? nomen vigoremque traxerunt, vetera littera­
rum monumenta, cum liberales disciplinae artesque obrue­
bantur caligine, diligenti cura servavit el ad posteros
4554

SC ORIENTALIS - RELIG. - S. ΡΑΕΝΙΤ. - PAULUS VI

n. 323-1-3238

transmisit, atque doctrinas studiose excoluit. Aratro de­
mum, seu re rustica, aliisque subsidiis loca vasta ct horrida
in agros frugum feraces ct hortos amoenos mutavit; ct
precationibus fabrilia iungens, secundum verba illa «ora
et labora», humano operi excellentiam addidit. Haud im­
merito ergo Pius Pp. ΧΠ Sanctum Benedictum «Europae
patrem» appellavit (cfr. A. A. S., loc. mem.); cuius quidem
terrae continentis populis ille amorem ct studium recti
ordinis inspiravit, in quo socialis vita eorum inniteretur.
Hic Decessor Noster deinde exoptavit, ut tam incliti viri
deprecatione Deus Inceptis faveret eorum, qui gentes eas­
dem verae fraternitatis vinculis copulare nituntur. Idem
ut feliciter eveniret, etiam Ioannes Pp. XXIII amanti,
qua enitebat, sollicitudine, ex animo concupivit. Atque
Nos ipsi consilia huiusmodi, eo pertinentia, ut unitas inter
Europae nationes foveatur, valde probamus. Qua de causa
libenter concessimus precibus, quibus plurimi ex variis
Europae partibus Patres Purpurati, Archiepiscopl, Episco­
pi, Supremi Moderatores Ordinum el Congregationum re­
ligiosarum aliique insignes ex laicorum ordine viri Nos
rogaverunt, ut Sanctum Benedictum Europae renuntiare­
mus Patronum. Cuius caelestis tutelae palam declarandae
praeclara opportunitas Nobis praebetur, cum Montis Ca­
sini templum, anno mcmxliv, bello per orbem terrarum
saeviente, eversum, sed Invicta pietate deinde refectum,
Deo in honorem Beatae Mariae Virginis et Sancti Bene­
dicti hodie rursus consecramus. Quod quidem libenter per­
agimus, nonnullos Decessores Nostros in hoc imitati, qui
eam religionis et vitae monasticae sedem, ob eiusdem
Sancti Benedicti sepulchrum celeberrimam, per saeculorum
decursum ipsi dedicarunt. Hic Igitur praestant Issi mus Cae­
les vota Nostra secundet, et ut olim lumine Christiano
tenebras dispulit pacisque bona impertiit, ita nunc Euro­
pae rebus praesit casque propitiatione sua maioribus in
dies provehat incrementis. Itaque, ex Sacrae Rituum Con­
gregationis consulto, certa scientia ac matura deliberatione
Nostra deque Apostolicae potestatis plenitudine, harum
Litterarum vi perpetuumque in modum Sanctum Bene­
dictum Abbatem totius Europae principalem apud Deum
caelestem Patronum constituimus ac declaramus, omnibus
967 ad/icctIs honoribus ac privilegiis liturgicis, quae praecipuis
locorum Patronis rite competunt. Contrariis quibusvis non
obstantibus. Haec edicimus, statuimus, decernentes prae­
sentes Litteras firmas, validas atque efficaces Jugiter
exstare ac permanere; suosque plenos atque integros effec­
tus sortiri et obtinere; llllsque, ad quos spectant seu spectare
poterunt, nunc ct in posterum plenissime suffragari; sicque
rite iudlcandum esse ac definiendum; irritumque ex nunc et
Inane fleri, si quidquam secus, super his, a quovis, auctori­
tate qualibet, scienter sive ignoranter attentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die xxiv mensis Octobris, anno mcmlxiv. Pontifica­
tus Nostri secundo.—Paulus Pp. VI.

3224
1964 OCT 24-CONV. c. VENET10LA. AAS 56 (1964) 932

Ratihabitio Conventionis inter Apostolicam Sedem
et Venetiolanam Rempublicsm

Vide textum supra sub die 6 Martii 19G4: LE 3170.

1084 OCT 24-XOV I

3226
1964 OCT 28-SC RELIGIOSORUM, RESPONSUM PART·

Cursus

pastoralis partem constituit ιχηβΜχηχ
CURRICULI THEOLOGICI, ETIAM AD EFFECTUS VOCIS ACTIVAI
ET PASSIVAE

Roma, 28 otlobre 1H4

1. · «Se il cono dl pastorale, prcscritto dalla Costitmkof
Apostolica «Sedes Sapientiae» drbba cons id erani come parte
intégrale del prrscritto «curriculum studiorum» (Cost n.
anche agli effet U della voce sia attiva che paulva Drib
elezione del Delegato del Convento al Capit olo Provinnx’*,
ed eventualmente per )a portccipazione a qualsiasi altro ilio
capitolare propriamente detto;
2. · Se nel caso che, per un giustificato molivo, iJ deth
cano di pastorale venga rttardato a qualche Sacerdote, egü
abbla diritto alia voce attiva e passiva;
3. · Quale debba essere h· norma ed II criteria, seaprt
agli effettl della elezione del Delegato dei Convento, e dtgh
altri nili capitolari. per quel Sacerdoti, che, dopo il comodo
curriculum theologicum, proseguono gli studi superiori pmw
gli Isti tuti nel quali è obbligatoria la frequenza o presso Volveni th statali, ove la frequenza non è obbUgatoria;
4. · Inline || Definitorio generale utnilmente supplka che,
presentandosi qualche caso di fondato dubbio, in rclwose
alia eondlzloni contemplate, il Ministro Generale potu cuere
autorizxato a risolverlo»;
attentis omnibus ad rem facientibus, rescribendum ceniiil
prout rescribit: ad I: ajlirmativc; ad II: negative; ad Iit
provisum in art. 48 i 2 Statutorum Generalium Conititutioiu
Apostolicae «Sedes sapientiae» adnexorum; ad IV: nnrrUar

in singulis casibus.
Omnia fausta a Domino adprecor ac permaneo PatenüüU
Tuae Reverendissimae addictissimus in Domino.—Pacus
Philippe, a Secretis.

* Procuratori Gea. O. F. M. Conv., Prot. N. 1955,34; CO FM Cost
63(1933) 145.

3227
1964 NOV 5 -PAENITENTIARIA, DECK. AAS 56 (1964) 953
Novensilibus

sacerdotibus FACULTAS TRIBUITUR IXperttendi Benedictionem Papalem

Ssmus D. N. Paulus Div. Prov. Pp. VI, preces Sibi obla­
tas in favorem novensilium sacerdotum libenti animo ex­
cipiens, ut paternam Suam sollicitudinem erga ipsos osten­
deret, benigne statuere dignatus est ut quilibet novensilis
sacerdos, cum primam Missam quadam sollemnitate cele­
braverit, Impertiri valeat, unica vice, adhibita formula
quae in Rituali Romano invenitur, ac extra Urbem, Be­
nedictionem Papalem cum adnexa plenaria Indulgentia,
acquirenda a christifldellbus, qui. sacramental! paenitentla
expiati et sacra Communione refecti, eidem Missae sacri­
ficio pia mente adstiterint, praefatam Benedictionem devote
acceperint et ad Summi Pontificis mentem preces fuderint.
Praesenti in perpetuum valituro, ab hac ipsa die el absque
ulla Apostolicarum Litterarum in forma brevi expeditione.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Datum Romae, e S. Paenitentlaria Apostolica, die 5 No­
vembris 1964.—F. Card. Cento, Paeni lentiartus Maior.
I. Sessolo, Regens.

3225

Adn. E. F. REGATILLO in Sal t orra e 53 (1565) 178-179.

1964 OCT 26.-SC ORIENTALIS, RESCRIPTUM. PART.·

322«

Facultas datur adhibendi

rhum catholicum et ritum
GRAECUM ORTHODOXUM IN CELEBRATIONE MÜPT1ARUM MIX­
TAE RELIGIONIS

October 26, 196 i
Four Excellency: On August 22 of this year, Mrs. G. G.. of your
Diocese, sent to this Sacred Congregation, through the Secreta­
riat of States of His Holiness, a petition In which she asked that
the planned marriage of her daughter Jeanne with a Greek Or­
thodox man might be celebrated also before a dissident minister.
It is my happy duty to communicate to Your Excellency
that the Supreme Sacred Congregation of the Holy Office, on
the twenty-second of this month, has granted the faculty reques­
ted «provided that the marriage be first celebrated before the
CathoHe priest, that the promises ot the man, prescribed by the
Code, be secured, and that the danger of scandal be removed».
1 take the opportuny to protest myself, with sentiments of
deepest esteem. Your Excellency’s most devoted servant.—
Giovanni B. Scapinelli, Aueuor.

1964 NOV 6-PAULUS VI, ALLOC. AAS 56 (1964) 996-999
Allocutio die G Nod. 196-4 habita ad Patres Conciliares, cun
Summus Pontifex generali coetui tertiae sessionis praesedit,
dum de schemate .Missionum disceptatio versabatur:

De ratione

mission ali

universae

ecclesiae

Pro certo habetote, dilectissimi Nobis, crebro Nostris
esse in votis adesse coetibus Oecumenici Concilii, quod in
hac sacra aula Vaticanae Basilicae celebratis.
Cum vero firmiter statuissemus saltem alicui uni ex
generalibus vestris Conventibus praesidere, hunc delegi­
mus praesentiae Nostrae diem, quo in Schemate Missionum
disceptatio vestra versatur. Hoc quidem ut praeoptaremus,
certe suasit Nobis singularis gravitas et magnitudo argu­
menti, ad quod nunc mentes et animos convertitis.
Nobis, beatissimi Petri Successori, ac vobis. Apostolo­
•Ordoarlo P.r/«orrMn»i. Shot . N 4^6. faxxta versicnem frAltam
a Jirot 23 BW5) »2
rum Successoribus, nunc potissimum instanter Insonat dl4555

4556

|H< NOV β

PAULUS VI, ALLOCUTIO DE RATIONEM ARCHIVORUM

risam mandatum: «Euntes in mundum universum, prae­
ite Evangelium omni creaturae» (Me. 16, 15). c quo
düdendo lusso salus mundi pependit ct pendet. Huic sa­
crosanctae Synodo praeter alia perinsigne constituitur coniStaB' ut ad Evangelium largius ct efficientius evulgandsmnova muniantur itinera, novao rationes excogitentur,
MY1 contentio alacris instimuletur.
Hoc. quod vestris in manibus est Schema, ubi de hulusnedi quaestione pertractatur, cum perpendissemus, multtajmno plurimum Invenimus —sive materies, sive ar(WBcnlorum pondus, sive edisserendi ordo spectatur—
qwd dignum laude Nostra existimaremus. Quapropter
qdsionein profitemur facile fore, ut, quamvis fortasse ar­
bitremini hoc nonnullis in partibus perpoliendum ct cxcotadum esse, Idem adprobatlonem vestram consequatur.
Librata ibi consilia, enucleata opera, definitae viae ct ra­
tiones tantae rei causa ullnam actuosam vim exserant ad
Regnam Del in terris incensiore cum studio provehendum;
cüam evangelicac sationi spes messis inde paretur uber­
rima.
Perplacet praesertim Nobis, ouod constanter hoc depo­
scitor, ut Ecclesia universa misslonalis sit, ut singuli etiam
fideles animo ct re, quantum geri possit, missionales evadiQl Qui inenarrabili fidei dono sunt praediti, qui illumiutkmc gloriae Evangelli collustrati sunt, qui regale sacodotium et gens sancta Ecclesiae filii numerantur, maxlEu semper Deo gratias de tanto accepto munere agant,
proces, pietatis officia, stipem perquam liberalem afferen­
tes in adiumentum scilicet / et levamen eorum, qui
praecones sunt Evangelli. Quocirca, cum nihil sit homlniku salutarius et Dei gloriae congruentius quam in fidem
diffundendam pro virili parte anniti, missionall apostola­
ts, qui praestantia et efficacitate excellentissimus est,
eobiil cum certatione devotionis studium, providentiam
Urgitatum, misericordiam donorum dispensent. «Munera­
tor tuus vult te esse munificum, et qui dat ut habeas, man­
dat ut tribuas dicens: Date et dabitur vobis (Lc. 6, 38)»l.
Verumtamen Evangelicus ager, etsi diligenter excolitur,
tiatummodo rorante Dei gratia, novalium felici fecunditate
vestitur. Quam ob rem eleemosynis et piis operibus robo­
ratae, ascendant ferventiores ad Deum pro misslonalibus
procationes: «Deus, qui omnes homines vis salvos fieri et
id agnitionem veritatis venire: mitte, quaesumus, opera­
rios in messem tuam, et da eis cum omni fiducia loqui
rubum Del, ut sermo tuus currat et clarificetur, et omnes
Kales te agnoscant solum Deum verum et quem misisti
lesnm Christum Filium tuum, Dominum nostrum» *.
Antequam brevi sermoni finem imponimus, benevolen­
tissima voluntate salvere lubemus Patres Oecumenici Condlil, qui in missionalibus finibus pro Christi Regno adiaborant; et sicut ad ipsos, cogitatio Nostra grata, gratula­
bunda bono cum omine ita advolat ad corumdem sacerdo­
tes, ad rnissionalcs sodales utriusque sexus, ad Christianae
doctrinae institutores, ad cos qui ibidem adiutricem ope­
ram navant, ad cos qui provida beneficia collocant et
sdutana fovent incepta.
Haec flagrantissima vota Apostolica Benedictio Nostra
confirmet, quam vobis universis peramanter impertimus.
«Benedicat nos Deus, Deus noster, benedicat nos Deus:
et metuant eum omnes fines terrae» (Ps. 66, 8).
’S.UoMawvs, Sermo XVII, II; PL 54, x8x.
*ix»w,
r?«u
Missa
Fidei propagatione.

3229
1964 NOV 6-PAULUS VI, ALLOC. AAS 56 (1964) 999-1001

AEocotio die 6 nov. 196
*1
habita iis oui fuerunt conventui
udo promovendis ecclesiasticis Tabulariis Romae indicto:

De ratione archivorum

in

regimine

Ecclesiarum

Salutiamo 11 diletto figlio Monsignor Martino Giusti,
Prcfetto dell'Archivo Scgreto Vaticano, tanto benemerito
di questo Incontro, come dell'attività della Associazione
Archivista Ecclesiastica;
e vol tutti salutiamo, dilctti figli, chc con 1’alta e impeM gastiva qua/llflca di «Archivistt Ecclesiastici» partccipate
con tanta autorevolezza e compctenza al vostro sesto Convegno dl Roma.
La continuité del vostro lavoro, com’è testimoniale dal
rostri periodici incontri, procura all’anlmo Nostro schictta
coraplacenza; e intendiamo manifestaria di tutto cuore,
lieti come siamo della serietà, con cui compite la vostra
4557

η. 322θ

delicata e paziente mansione; lletl della preparazione chc
ad essa portate, germinata in studi appropriate e arricchlta man mano alia scuola della applicazionc c dclia esperienza quotidiana; licti ancora deflo splrlto di umile ser­
vizio, con cui proseguite neH’adcmpimento del dovere, al
quale vi ha chiamato la fiducia dei vostri Vescovi o dei
vostri Superiori ecclesiastici.
11 ritmo dei vostro lavoro dl csperti e dl studiosi dice
da sé la perseveranza dl una missione, la cui preziosa uti­
lité pratica non è dlsgiunta da un profondo valore storico,
destinato anzi a crescere col volgere del tempo, chc tutto
ridimensiona c situa nell'ampia visuale dclia storia. II
vostro ritmo di lavoro dice ancora il proposito di migllorarc sempre più, adeguando gli stramenti e 1 metodi alie
moltipllcate eslgcnze; dice 11 programma, che con mente
chiara e volonté decisa volete portare avant! per I’effidenza, 1'a wa loram en to, la difesa, il recupero perfino, quando
è necessario, dcgli Archivi Ecclesiastici e dei documenti
prczloslssiml chc essi conlengono; tale ritmo di lavoro dice
infine conquista lieta di sempre nuovl orizzonti, di sempre
più valido ordinamento, di sempre più matura consapevolczza.

Per questo Cl è caro esprimervi Ia Nostra soddisfazione,
il Nostro plauso, ii Nostro incoraggiamento, afflnché, dopo
il tonificante incontro romano, cos) aperto ad arricchimenti
umani, cultural!, scientific! e tccnlci, possiate riprendere
con nuovo entusiasmo e con rinnovala pazienza 11 vostro
posto di lavoro.
Consuetudine vorrebbe chc entrassimo con qualche pa­
terna indicazione nel vivo degli argomenti svolti nel Con­
gresso a proposito dei compiti c dei mutui rapport! del
cancell 1ère vescovile e dell’archivista diocesano. L'esperienza chc abbiamo fatta in una diocesi vasta e complessa
come Milano —nella quale il molteplicc articolarsi delle
moderne forme di apostolato e di organizzazione affonda
le sue radici în un humus vitale, quant'altri mai denso di
storico passato— questa esperienza, diciamo, basta per farCi
comprendere e stimare l’importanza, l’attualità e le attinenze dei tema prescelto. Ma già ve ne è stato pariato con
esauriente competenza, e avete avuto agio altresl di appro­
fondira le singole opplicazioni con Tapporto delle vostre
discussioni. /
1001
Vogliamo piuttosto cogliera Ia gradita occasione della
vostra presenza in questo Palazzo Apostolico Vaticano,
per sottolincara ancora una volta davanli alia Chiesa intcra, in questo tempo di Concilio, la dignità, Il valore, Ia
necessità, l’urgenza degli Archivi Ecclesiastici, per stimu­
lare le singole diocesi c famiglie religiose a dare deflnitivamente ad essi il posto che loro compete.
È noto infatti che Ia condizione di molti Archivi Eccle­
siastici non è ancora soddisfacente, specialmente per quan­
to riguarda quclli minori, familiari e locali. Inoltre, le per­
sone che ne sono incaricate non sempre hanno la necessaria
qualificazione, conseguita attraverso i severi studi dl archlvistica e paleografia, con Tapprendimento del relativo
metodo di lavoro; a ciô aggiungasi il fatto della loro scarsità numerica, che rende difficile, anche con la migllore
preparazione, l’adeguato funzionamento e la cura degli
Archivi Ecclesiastici. I bisogni degli studi storici, come 1c
accresclute eslgcnze pratiche redamano infine il progres­
sivo ordinamento del lavoro archivistico, slcché balza évi­
dente agi! occhi la necessità di questo lavoro.
È stata questa 1’ansia paterna del Nostri Prodecessori,
tante volte manifestata, e questa ansia raccogliamo fedclmente, perché è anch’essa eredità dell’apostolico ministère.
Lo vuole la serietà stessa della materia, lo reclâma i)
prestigio della storia, soprattutto lo esige con materna
autorltà la Santa Chiesa, che anche dall’ordinamcnto e dalla
conoscenza di tutto ciô che riguarda il suo passato trac
incoraggiamento e programma d! azione, trova difesa de­
vant! ai ricorrenti pericoli, prende rinnovato slanclo alla
sua prowida opera di Madré e Maestra: di fatto, anche il
più modesto documento, conservato con questo splrito,
diventa un segno della sua presenza nel mondo, un argu­
mento della sua missione, un’orma del Corpo Mistico nd
cammino secolare della storia.
Queste le rngioni e il significato del Nostro complaclmento per la vostra presenza; questi i voti c le speranze, chc
lasciamo a vol, dilctti figli, e per mezzo λ-ostro affidiamo
a quanti attendono come voi allo stesso paziente lavoro,
o verranno ad ingrandire le vostre file. Vi confort! Il pen­
sion) che amiamo scgulrvl con un particolare ricordo nella
preghiera; e vl attiri le copiose grazle divine la Nostra
Bencdizione, che ora vi impartlamo, e chc vuol essere
rlflcsso e pegno dl quelle celestl.
4558

η. 3230

RESCR. (JUM ADMOTAE, DE FACULTATIBUS RELIGIOSIS

IAM NOV <

3230

contrahere liceat, usque od eam pecuniae summam, quan
vel Nalionalis vel Regionalis Episcoporum Coetus procosuerit ct Apostolica Sedes probaverit.
1Ô64 NOV 6 -SECR. STATUS, RESCR. AAS 59 (196η 374-378
10. Concedendi suis subditis veniam legendi ct retintedi, ita tamen seposita ne ad aliorum manus pervente t,
RESCRIPTUM PONTIFICIUM
libros ct ephemerides prohibita, iis non exceptis quae hatrcslm vel schisma cx professo propugnent, aut ipu rellgWSupremis Moderatoribus Religionum clericalium
nis fundamenta evertero conentur. Haec autem venia Ih
nmis Pontificii atque Abbatibus Praesidibus CON­
dumtaxat concedi potest, quibus opus sit libros vel ephe­
GREGATIONUM MONASTICARUM FACULTATES QUAEDAM AB
merides prohibita legere, ut aut eadem impugnent, «t
Apostolica Sede delegantur
fructuosius munere suo fungantur, aut studiorum curricu­
lum cumulatius peragant.
Cam admotae essent Apostolicae Sedi preces, ut Supremi
Moderatores Religionum clericalium certis quibusdam fa­
11. Dandi suis subditis litteras dimissorias ad urra
cultatibus frui possent, quibus suum munus expeditius
ordines recipiendos, servatis de iure servandis: cum nempe
redderetur, Sanctissimus Dominus Noster Paulus Vl Pon­
de Religionibus agitur, quae huiusmodi facultate ex lore
tifex Maximus, die vi mensis Novembris, hoc anno, me
(can. 964, n. 2 C. I. C.) non fruuntur.
subscripto Cardinali a publicis Ecclesiae negotiis coram
Quam facultatem, de consensu sui Consilii, subdekgm
admisso, adhibitis precibus annuens, haec quae sequuntur
possunt cctcris Superioribus Maioribus eiusdem Rdigiosit
decernere dignatus est, eo videlicet consilio ductus, ut
12. Concedendi non modo sacerdotibus subditis sua,
pariter Religionum internum regimen promptius efficeret,
sed Ipsis etiam cuiusvis ritus sacerdotibus vel e clero sarcu­
pariter Religionibus ipsis meritum suae propensae volun­
lari vel ex alia Religione, a suo Ordinario vel a suo Supe­
tatis testimonium tribueret.
riore Maiore approbatis, iurisdlctionem delegatam ad au­
diendas confessiones religiosa vota professorum, novithL Supremis Moderatoribus Religionum clericalium iuris
rum aliorumque, de quibus in can. 514, | 1 C. I. C. da­
Pontificii, et Abbatibus Praesidibus Congregationum Afonone 46, § 1 Litterarum Apostollcarum Postquam Apnasticarum hae, quae subeunt, facultates delegantur
stolicis Litteris motu proprio datarum die ix Februarii
anno mcmlii [LE 22631; cum scilicet et dc Religionibus
1. Permittendi, boni Religiosorum causa, sacerdotibus
agitur, quae huiusmodi facultate ex iure (can. 875, | 1
subditis suis tantum, insta de causa, ut NDssam qualibet
C. L C.) non fruuntur.
diei hora in suis domibus celebrent et sacram Communio­
Quam facultatem, de consensu sui Consilii» subdelegare
nem distribuant; servatis ceteris servandis, et salvis iuripossunt non solum ceteris Superioribus Maioribus, sed
bus Ordinarii loci, quod spectat ad Missam per utilitatem
etiam Superioribus singularum domorum eiusdem Reli­
fidelium celebrandam.
gionis.
Quam facultatem, de consensu sui Consilii, ceteris Su­
13. Ponendi actus Jurisdictionis pro regimine et disci­
perioribus Maioribus eiusdem Religionis subdelcgare pos­
plina interna ad instar Superiorum Malorum Regularium,
sunt.
salva semper dependentia ab Ordinariis locorum ad nor­
2. Concedendi sacerdotibus subditis suis vel visivae po­
mam iuris canonici; cum scilicet de Religionibus agitur,
tentiae debilitate affectis, vel alia infirmitate laborantibus,
quae huiusmodi facultate ex lure (can. 501, § 1; can. 19$,
cotidie celebrandi Missam votivam Deiparae Virginis Ma­
5 1, C. I. C.) non fruuntur.
riae, aut Missam Defunctorum: assistente, si opus sit, alio
Quam facultatem, de consensu sui Consilii, ceteris Su­
sacerdote vel diacono, servalisque normis liturgicis et praeperioribus Maioribus suae Religionis subdelegare possunt.
375 scriptis hac super re a Sancta Sede latis. /
11. Restituendi, de consensu sui Consilii, subditos suos
3. Concedendi eandem facultatem sacerdotibus subdi­
temporaria vota professos in saecularem condicionem, ita
tis suis omnino caecis, dummodo tamen hisce celebrantibus
ut hi ad saeculum, / quod vocant, redire libere et licite pos- 377
alius sacerdos vel diaconus asslstaL
sint, ad nonnam sive can. 640, § 1, nn. 1 et 2 Q L Q, sive
4. Concedendi sacerdotibus subditis suis facultatem
can. 191, § 1 Litterarum Apostolicarum Postquam ApostoMissam celebrandi in domo religiosa extra locum sacrum,
licis Litteris |LE 2263].
i
sed loco honesto et decenti, excepto cubiculo, supra pe­
15. Permittendi, de consensu sui Consilii, propriis sub­
tram sacram, aut, sl de Orientalibus agatur, supra antiditis, ut iusta de causa a domo religiosa non ultra annum
mention: quod concedi tantum potest per modum actus,
absint. Quae venia, si infirmitatis gratia detur, usquedum
et lusta de causa; si vero de constanti eiusmodl celebratione
necessitas perdurabit dari potest; si vero obeundi open
agatur, causa gravior requiritur.
apostoiatus gratia, etiam ultra annum, iusta de causa,
Quam facultatem, de consensu sui Consilii, ceteris Su­
dari potest; dummodo et obeunda apostoiatus opera com
perioribus Maioribus eiusdem Religionis subdelegare pos­
finibus Religionis coniungantur. ct normae sive luris com­
sunt.
munis. sive iuris peculiaris serventur.
5. Concedendi sacerdotibus subditis suis Infirmis aut
Quam facultatem, de consensu sui Consilii, subdelegare
affecta aetate provectis ut, si stare nequeant, sedentes
possunt ceteris Superioribus Maioribus, qui tamen ea uti
Missam celebrent: legibus liturgicis servatis.
nequeunt, nisi suo ipsorum Consilio consentiente.
6. De consensu sui Consilii, dispensandi subditos suos
1G. Dc consensu sui Consilii, concedendi suis subditis
ad sacros Ordines promovendos a defectu aetatis, qui sex
vota simplicia professis, id rationabiliter petentibus, fa­
Integros menses non excedat.
cultatem cedendi sua bona patrimonialia, iusta dc causa
et salvis normis prudentiae.
7. Dispensandi, de consensu sui Consilii, suos subditos
Quam facultatem, de consensu sui Consilii, subdelegare
ab impedimento ad sacros ordines, quo filii acatholicorum
possunt cctcris Superioribus Maioribus, qui tamen ea uti
afficiuntur quamdiu parentes in suo errore permanent.
nequeunt, nisi suo ipsorum Consilio consentiente.
Pariter dispensandi super impedimento quo detinentur
17. Concedendi suis subditis, vota simplicia professis,
admittendos in Religionem, oui sectae acatholicae adhae­
ut testamentum suum mutare possint.
serunt et dispensandi super iliegitimitate natalium admit­
tendos in Religionem, etiamsi sint sacerdotio destinati,
Quam facultatem, de consensu sui Consilii, ceteris Supe­
dummodo ne sint sacrilegi vel adulterini. Si tamen con­
rioribus Maioribus eiusdem Religionis subdelegare possunt
flictos hac de re oriatur Inter Episcopum ct Supremum
18.Transferendi, de consensu sui Consilii, vel in per­
Moderatorem Religionis, prioris sententia praevaleat.
petuum vel ad tempus, sedem novitiatus, ad nonnam luris
8. Dispensandi, de consensu sui Consilii, subditos suos
iam erectam, in aliam domum eiusdem Religionis, praemo­
ad sacros ordines iam promotos, eam tantum ob causain
nitis Ordinariis locorum intéresse habentibus et servatis
ut Missam celebrare possint, a quibuslibet irregularitatibus
de iure servandis.
I
tum cx delicto, tum cx defectu provenientibus: ca condi­
19. Confirmandi, de consensu sui Consilii, ad tertium
cione ut altaris ministerium rite expleatur, neve scanda­
triennium
Superiores locales, collatls antea consiliis cum
lum exinde oriatur: exceptis tamen casibus de quibus agi­
Ordinario loci.
tur in can. 985, nn. 3 et 4 C. I. C., et praevia obiuratione
In manibus absolventis, quando agitur de crimine haeresis
II. Quoad extensionem, subtectum el usum spectat eorun­
vel schismatis.
dem facultatum, haec declarantur.
9. De consensu sui Consilii, concedendi lusta de causa,
ut bona propriae Religionis alienari, oppignerari, hypothe­
1. Facultates, dc quibus supra, respiciunt ad Religio­
cae nomine obligari, locari, emphyteusi redimi possint, utnes clericales iuris Pontificii cuiuslibet ritus, e quavis Sacra
375 que personis moralibus propriae / Religionis ucs alienum
Congregatione Apostolicae Sedis pendentes. /
373
4559

4560

IMI NOV 10

CONC. VAT. II, NOTA EXPLI CATI VA DE CONST. ECCLESIAE

2. Facultates de quibus supra, concessae equoque sse
pstâadae sunt Supremis Moderatoribus Societatum cleriSism. in communi viventium, sine votis publicis, luris
pontificii (Cf. Lib. II, Cap. XVII, C. I. C.); facultates sub
B2.9et U recensitae etiam Supremis Moderatoribus Instltetonim Saecularium clericalium luris Pontificii; cctcris
nro facultatibus uti poterunt hi Supremi Moderatores pro
idh subditis clericis, qui alicui dioecesi non sint Incar­
nait!.
1 Sublectum eorundem facultatum est persona Suprctal Moderatoris uut Abbatis Praesidis, vel persona quae,
illiideficientibus, ex probatis Constitutionibus interim lis
isocedit In regimine.
4.Sl supremus Moderator vel Abbas Praeses sint in
reo munere impediti, easdem facultates possunt vel ex
loto vel ex parte Religioso viro subdelegare, cjul ipsorum
ridboj fungitur, quique propterea potest ct facultatibus
ipse ull et aliis quoque, in singulis casibus, iterum subddecire, iuxta limites et clausulas supra statutas.
5. Haec autem decretn a die xxr mensis Novembris,
hc anno, vigere incipient, neque formula indigent, quam
exsecutionis vocant.
E sede Secretoriae Status Sanctitatis Suae, die vi men­
is Novembris anno mcmlxiv.—Hamletus I. Card. CiCOQXANi, a publicis Ecclesiae negotiis.
kis. ANASTASFJS A3 UTRECHT In Uuioatianum 11 (1970) 30835«. M. DSSDOUITS in An. can. 14 (1970) 41-52: A. DE BONHOME
β Ι·ν. Co»œ. Rei. 37 (1985) 49-58. 106-112; A DIEZ in CpR 45 (1966)
354^2:48(1937) 5>68. 202-207. 388-394; J. FUERTES in CpR 44 (I960)
3J3-324 ; 45 (I960) 40-69, 171-177; E. GAMBARI in Vita rei. 1
3. p. 19-33. n. 4. p 3-23. n. 5. p. 23-34. n. 8, p. 26-44; 2 (1966)
115434. 211-226; A GUTIERREZ in CpR 44 (1965) 6-28. 106-110. 21024. A URRAONA io CpR 44 (1965) 302-312; I. LEE in CpR 44 (1985)
«-S4 ! 15-119; XAV. OCHOA in CpR 44 (1965) 324-344; A. PUGLIESE
h «2 93(1933) 423-454; J. TORRES in CpR 44 (1965) 119-142, 243-247.

3231
1964 NOV 16-CONC. VAT. Π, NOT. AAS 57 (1965) 72-75

Xciilicationes factae ab Excmo Secretario generali Concilii
Vaticani II in Congregatione generali CXXIII diei
16 Novembris 1964:
ClRCA QUALIFICATION EM THEOLOGICAM DOCTRINAE IN
SaiEMATE DE ECCLESIA PROPOSITAE, CUM NOTA EXPLICATTVA PRAEVIA

Quaesitum est quaenam esse debeat qualificalio theolofica doctrinae, quae ίη Schemate de Ecclesia exponitur ct
suffragationi subicitur.
Commissio Doctrinalis quaesito responsionem dedit, In
expendendis Modis spectantibus ad caput tertium Schecutfj dc Ecclesia, hisce verbis:
•Ut de se patet, textus Concilii semper secundum reguhs generales, ab omnibus cognitas. Interpretandus est.»
Qua occasione Commissio Doctrinalis remittit ad suam
Derivationem 6 mart i i 196-1, cuius textum hic transcri­
bimus:
«Ratione habita moris conciliaris ac praesentis Concilii
finis pastoralis, haec S, Synodus ea tantum de rebus fidei
vd moram ab Ecclesia tenenda definit, quae ut talia aper­
te Ipsa declaraverit.
«Olera autem, quae S. Synodus proponit, utpote Su­
premi Ecclesiae Magisterii doctrinam, omnes ac singuli
christifidelcs excipere et amplecti debent Iuxta ipsius
$. Synodi mentem, quae sive ex sublecta materia sive ex
dicendi ratione Innotescit, secundum nonnas theologicae
interpretationis.»
Superiore dein Auctoritate communicatur Patribus nota
explicativa praevia ad Modos circa caput tertium Schema­
tis de Ecclesia, ad culus notae mentem atque sententiam
explicari ct Intelligi debet doctrina in eodem capite tertio
exposita.

Nota explicativa praevia
«Commissio statuit expensioni Modorum sequentes oburvatlones generales praemittere.
·
1.
Collegium non intelligltur sensu stride luridico, sci­
licet de coetu aequalium, qui potestatem suam praesidl
ibo demandarent, sed de coctu / stabili, cuius structura
et auctoritas cx Revelatione deduci debent. Quapropter
4561

η. 3231

in Responsione ad Modum 12 explicite de Duodecim dicitur
quod Dominus eos constituit «ad modum collegii seu coelus
stabilis.· CA. etiam Mod. 53, c. — Ob eandem rationem,
de Collegio Episcoporum passim etiam adhibentur vocabu­
la Ordo vel Corpus. Parallellsmus inter Petrum ceterosque
Apostolos cx una parte, et Summum Pontificem et Epi­
scopos ex altera parte, non implicat transmissionem po­
testatis extraordinariae Apostolorum ad successores eorum,
neque, uti patet, aequalitatem Inter Caput et membra Col­
legii, sed solam proportionalitalem inter primam relationem
(Petrus - Apostoli) et alteram (Papa - Episcopi). Unde
Commissio statuit scribere in n. 22: non eadem sed pari
ratione. Cf. Modum 57.
2. ° Aliquis fit membrum Collegii vi consecrationis epi­
scopalis et communione hlerarchica cum Collegii Capite
atque membris. Cf. n. 22, 5 1 in fine. In consecratione datur
ontologlca participatio sacrorum munerum, ut indubie
constat ex Traditione, etiam liturgica. Consulto adhibetur
vocabulum munerum, non vero potestatum, quia haec ul­
tima vox de potestate ad actum expedita Intelligi posset.
Ut vero talis expedita potestas habeatur, accedere debet
canonica seu iuridica determinatio per auctoritatem hlerarchicam. Quae determinatio potestatis consistere potest in
concessione particularis officii vel In assignatione subdito­
rum, ct datur iuxta normas a suprema auctoritate adprobatas. Huiusmodi ulterior norma ex natura rei requiritur,
quia agitur de muneribus quae a pluribus sublectis, hierarchice ex voluntate Christi coopérant ibus, exerceri debent.
Evidens est quod haec «communio» in vita Ecclesiae se­
cundum adiuncta temporum applicata est, priusquam in
iure velut codificata fuerit.

Quapropter signanter dicitur, requiri hierarchicam com­
munionem cum Ecclesiae Capite atque membris. Commu­
nio est notio quae in antiqua Ecclesia (sicut etiam hodie
praesertim in Oriente) in magno honore habetur. Non in­
telligi tur autem dc vago quodam affectu, sed dc rtalitate
organica, quae lurldicam formam exigit et simul caritate
animatur. Unde Commissio, fere unanimi consensu, scri­
bendum esse statuit: «in hlerarchica communione». Cf. Mo­
dum 40 et etiam illa quae dicuntur de missione canonica,
sub n. 24.
Documenta recent iorum Summorum Pontificum circa
Jurisdictionem / Episcoporum interpretanda sunt de hac
necessaria determinatione potestatum.
3. ° Collegium, quod sine Capite non datur, dicitur:
•subtectam quoque supremae ac plenae potestatis In univer­
sam Ecclesiam *
.
exlstere
Ouod necessario admittendum
est. ne plenitudo potestatis Romani Pontificis In discrimen
poneretur. Collegium enim necessario et semper Caput suum
colntelligit. quod in Collegio integrum semai suum munus
Vicarii Christi et Pastoris Ecclesiae universalis. Altis verbis
distinctio non est inter Romanum Pontificem et Eplsconos
collective sumptos, sed Inter Romanum Pontificem seorslm
et Romanum Pontificem simul cum Episcopis. Quia vero
Summus Pontifex est Caput Collegii. Ipse solus quosdam
actus facere potest, qui Episcopis nullo modo competunt,
v. gr. Collegium convocare ct dirigere, normas actionis
approbare, etc. Cf. Modum 81. Ad iudlclum Summi Ponti­
ficis, cui cura totius gregis Christi commissa est, spectat,
secundum necessitates Ecclesiae decursu temporum va­
riantes, determinare modum quo haec cura actuarl con­
veniat. sive modo personali, sive modo collegial!. Roma­
nus Pontifex ad collegiale exercitium ordinandum, promo­
vendum, approbandum, Intuitu boni Ecclesiae, secundum
propriam discretionem procedit.
4. ® Summus Pontifex, utpote Pastor Supremus Eccle­
siae, suam potestatem omni tempore ad placitum exercere
iotest, sicut ab ipso suo munere requiritur. Collegium vero,
icet semper exsistat, non propterea permanenter actione
stricte collegiall agit, sicut ex Traditione Ecclesiae constat.
Aliis verbis non semper est «in actu pleno», immo nonnisi
Ïier intervalla actu stricte colleglali agit et nonnisi conscniente Capite. Dicitur autem •consentiente Capite·, ne cogi­
tetur de dependentia velut ab aliquo extraneo; terminus
«consentiens» evocat e contra communionem Inter Caput
ct membra, et implicat necessitatem actus qui Capiti pro­
prio competit. Res affirmatur explicite in n. 22. $ 2 et
explicatur Ibid., In fine. Formula negativa mannish omnes
casus comprehendit: unde evidens est quod normae n su­
prema Auctoritate approbatae semper observari debent.
Cf. Modum 84.
In omnibus autem apparet quod agitur de coniundione
Episcoporum cum Capite suo, numquam vero de actione
Episcoporum independenter p Papa» In quo casu, deficiente
actione Capitis, Episcopi agere ut Collegium nequeunt.

Î

4562

η. 3232

CONST. CONCILIARIS LUMEN GENTIUM. DE ECCLESIA

75 sicut ex notione «Coliegib patet. Haec hierarchies / com­
munio omnium Episcoporum cum Summo Pontifice in
Traditione certe soiemnls est.
N. B. Sine communione hierarchlca munus sacramentale-ontologicum, quod distinguendum est ab aspectu canonico-iuridlco, exerceri non potest. Commissio autem censuit
non Intrandum esse in quaestiones de liceitate et validitate,
quae relinquuntur disceptationi theologorum, in specie
quod attinet ad potestatem quae de facto apud Orientales
seiunctos exercetur, et de cuius explicatione variae exstant
*
sententiae.
—Pericles Felici, Archiepiscopus tit. Samosatensis, Ss. Concilii Secretorius Generalis.
Ada. A ANTON b PxM 55 (1G€3) 549-593.

3232
1964 NOV 21.-CONC. VAT. Π, CONST. AAS 57 (1965) 5-71

PAULUS EPISCOPUS
Servas Servorum Dei, una cum Sacrosancti Concilii Patribus
Ad perpetuam rei memoriam
Constitutio Dogmatica de Ecclesia

Cap I.—De Ecclesiae Mysterio

1. Lumen gentium cum sit Christus, haec Sacrosancta
Synodus, in Spiritu Sancto congregata, omnes homines
claritate Eius, super faciem Ecclesiae resplendente, illu­
minare vehementer exoptat, omni creaturae Evangelium
annuntiando (cf. Mc. 16 15). Cum autem Ecclesia sit in
Christo veluti sacramentum seu signum el instrumentum
intimae cum Deo unionis toliusque generis humani unitatis,
naturam missionemque suam universalem, praecedentium
Conciliorum argumento instans, pressius fidelibus suis et
mundo universo declarare intendiL Condiciones huius tem­
poris huic Ecclesiae officio urgentlorem vim addunt, ut
nempe homines cuncti, variis hodie vinculis socialibus,
technicis, culturalibus arctius coniuncti, plenam etiam
unitatem in Christo consequantur.
2. Aeternus Pater, liberrimo et arcano sapientiae ac
bonitatis suae consilio, mundum universum creavit, ho6 mines ad participandam vitam divl/nam elevare decrevit,
eosque lapsos in Adamo non dereliquit, semper eis auxilia
ad salutem praebens, intuitu Christi, Redemptoris, «qui
est imago Dei invisibilis, primogenitus omnis creaturae»
(Coi. 1,15). Omnes autem electos Pater ante saecula «prae­
scivit et praedestinavit conformes fieri imaginis Filii sui.
ut sit ipse primogenitus in multis fratribus» (Rom. 8, 29).
Credentes autem ln Christum convocare statuit in sancta
Ecclesia, quae iam ab origine mundi praefigurata, in histo­
ria populi Israel ac foedere antiquo mirabiliter praeparata *,
ln novissimis temporibus constituta, effuso Spiritu est ma­
nifestata, et In fine saeculorum gloriose consummabitur.
Tunc autem, sicut apud sanctos Patres legitur, omnes lusti
inde ob Adam, «ab Abel iusto usque ad ultimum electum»2
ln Ecclesia universali apud Patrem congregabuntur.
3. Venit igitur Filius, missus a Patre, qui nos in Eo
ante mundi constitutionem elegit ac in adoptionem filio­
rum praedestinavit, quia in Eo omnia instaurare sibi com­
placuit (cf. Eph. 1, 4-5 el 10). Christus ideo, ut voluntatem
Patris impleret, regnum caelorum in terris Inauguravit nobisque Eius mysterium revelavit, atque oboedientia sua
redemptionem effecit. Ecclesia, seu regnum Christi iam
praesens In mysterio, ex virtute Del in mundo visibiliter
crescit. Quod exordium et incrementum significantur san­
guine et aqua ex aperto latere lesu crucifixi exeuntibus
(cf. Io. 19. 34), ac praenuntiantur verbis Domini dc morte
sua in cruce: «Et ego, si exaltatus fuero a terra, omnes tra­
ham ad melpsum» (Io. 12, 32 gr.). Quoties sacrificium cru­
cis, quo «Pascha nostrum Immolatus est Christus» (1 Cor.
5, 7), In altari celebratur, opus nostrae redemptionis exer­
cetur. Simul sacramento panis eucharistici repraesentatur
et efficitur unitas fidelium, qui unum corpus in Christo
constituunt (cf. 1 Cor. 10, 17). Omnes homines ad hanc
1 Ct S. Cymuamvi. Eftit. 64, 4: PL j, xoxr. CSEL (Hartel). III B, p. 7».
S. Hiuiri Ρκτ , /m Ml. ij, fr PL 9, χα<7 S. ÂGvmvvs. pouim. S. Cy■αν » Αχλ*.. Glapk. fa G«w. 1, ta PC 69, xio A
•S. Guomm M-,
fa Etant. iq, i: PL 76, XX54B· CL S. Arc»;»n■ri, 5«rwi. J41, 9, XI. PL 39, 1479 t. S. lo. Dàmascvkvs, Air. tccvxt. il:
« 96. 11$7.
4563

1061 NOV *1

vocantur unionem cum Christo, qui est lux mundi a
procedimus, per quem vivimus, ad quem IcndlmuL
4. Opere autem consummato, quod Pater Filio
misit in terra faciendum (cf. Io. 17. 4), missus est SpIriÎi
Sanctus dic Pentecostes, ut Ecclesiam luglter sancllfla
*
ret, atque ita credentes per Christum In/uno Spiritu accès. sum haberent ad Patrem (cf. Eph. 2, 18). Ipse est Spirifci
vitae seu fons aquae salientis ln vitam aeternam (cf. I0.4
14; 7. 38-39), per quen Pater homines, peccato mortuo^
vivificat, donec eorum mortalia corpora in Christo resusci­
tet (cf. Rom. 8, 10-11). Spiritus in Ecclesia ct in cordibos
fidelium tamquam In templo habitat (cf. 1 Cor. 3, 16; 6,
19), In clsquc orat et testimonium adoptionis filiorum réi
dit (cf. GaJ. 4, 6; Rom. 8, 15-16 et 26). Ecclesiam, quan
in omnem veritatem inducit (cf. Io. 16, 13) et in commu­
nione et ministrationc uniflcat, diversis donis hkrarchlcu
ct charismalicis instruit ac dirigit, ct fructibus suis adornat
(cf. Eph. 4, 11-12; 1 Cor. 12, 4; Gal. 5, 22). Virtute Enngelii iuvencscere facit Ecclesiam eamque perpetuo reno­
vat et ad consummatam cum Sponso suo unionem perdu­
cit a. Nam Spiritus et Sponsa ad Dominum lesum dfcont
*
Veni! (cf. Apoc. 22, 17).
V
Sic apparet universa Ecclesia sicut! «de unitate Patris
et Filii et Spiritus Sancti plebs adunata»4.
5. Ecclesiae sanctae mysterium in eiusdem fundatione
manifestatur. Dominus enim lesus Ecclesiae suae initium
fecit praedicando faustum nuntium, adventum scilicet Re­
gni Dei a saeculis in Scripturis promissi: «Quoniam imple­
tum est tempus, et appropinquavit regnum Del» (Mc. 1,
15; cf. Mt. 4, 17). Hoc vero regnum in verbo, operibus et
praesentia Christi hominibus elucescit. Verbum nempe Do­
mini comparatur semini, quod in agro seminatur (cf. Mc.
4, 14): qui Illud cum fide audiunt ct Christi pusillo gregi
(cf. Lc. 12. 32) adnumerantur, regnum ipsum susceperunt;
propria dein virtute semen germinat et increscit usque ad
tempus messis (cf. Mc. 4, 26-29). Miracula etiam lesu Re­
gnum iam in terris pervenisse comprobant: «Si In digito
Dei eicio daemonia, profecto pervenit In vos Regnum Dei»
(Lc. 11, 20; cf. ML 12. 28). Ante omnia tamen Regnum
manifestatur In Ipsa Persona Christi, Filii Dei et Filii ho­
minis, qui venit «ut ministraret et daret animam suam
redemptionem pro multis» (Mc. 10, 45).
Cum autem lesus, mortem cruds pro hominibus panus,
resurrexerit, tamquam Dominus et Christus Sacerdosque
in aeternum constitutus apparuit (cf. Act. 2, 36; Hebr. 5,
6; 7,17-21), atque Spiritum a Patre/promissum indiscipu- S
los suos effudit (cf. Act. 2, 33). Unde Ecclesia, doals sui
Fundatoris instructa fideliterque eiusdem praecepta cari­
tatis, humilitatis et abnegationis servans, missionem acci­
pit Regnum Christi et Dei annuntiandi et in omnibus gen­
tibus instaurandi, hulusque Regni In terris germen et ini­
tium constituit. Ipsa interea, dum paulatim increscit, ad
Regnum consummatum anhelat, ac totis viribus sperat et
exoptat cum Rege suo in gloria coniungi.
6. Sicut in Vetere Testamento revelatio Regni saepe
sub figuris proponitur, ita nunc quoque variis imaginibus
intima Ecclesiae natura nobis innotescit, quae sive a vita
pastorali vel ab agricultura, sive ab aedificatione aut etiam
a familia et sponsalibus desumptae, in libris Prophetarum
praeparantur.
Est enim Ecclesia ovile, cuius ostium unicum et neces­
sarium Christus est (cf. Io. 10, 1-10). Est etiam grex, cuius
ipse Deus pastorem se fore praenuntiavit (cf. Is. 40, Π;
Ez. 34, 11 ss.), et cuius oves, etsi a pastoribus humanis
gubernantur, indesinenter tamen deducuntur et nutriun­
tur ab ipso Christo, bono Pastore Principeque pastorum
(cf. Io. 10, 11; 1 Pt. 5, 4), qui vitam suam dedit pro ovi­
bus (cf. Io. 10, 11-15).
Est Ecclesia agricultura seu ager Del (cf. 1 Cor. 3, 9).
In illo agro crescit antiqua oliva, cuius radix sancta fue­
runt Patriarchae, et in qua ludaeorum et Gentium recon­
ciliatio facta est et fiet (cf. Rom. 11, 13-26). Ipsa plantata
est a caelesti Agricola tamquam vinea electa (cf. Mt. 21,
33-43 par.; Is. 5, 1 ss.). Vitis vera Christus est, vitam ct
fecunditatem tribuens palmitibus, scilicet nobis, qui per
Ecclesiam in ipso manemus, et sine quo nihil possumus
facere (cf. Io. 15, 1-5).
Saepius quoque Ecclesia dicitur aedi/icaiio Del (cf. 1
Cor. 3, 9). Dominus ipse se comparavit lapidi, quem rcproJ
ΛΑ’· ΗΛα· ΠΙ> *♦· ’■
7· 9βόΒ: fUrnrr ». >5«.
ed. Sagnamd, Scwrczs CV., p. 398.
1
S A,D* Qrai'
3y PL 4’ 5532 HaRTO·’ 111 A. p. 3S5.
33: PL Λ «ej *
· s·10

4564

Î5K NOV 21

CONST. CONCILIARIS LUMEN GENTIUM, DE ECCLESIA

Unrant aedificantes, sed qui factus est in caput anguli
id. Mt. 21, 42 par.; Act. 4, 11; 1 Pt. 2, 7; Ps. 117, 22).
$rott Illud fundamentum Ecclesia nb Apostolis exstrultur (el. 1 Cor. 3, 11), nb coque firmitatem et cohaesionein
Kriplt. Quae constructio variis appellationibus decoratur,
tom Dei (cf. 1 Tim. 3, 15), in qua nempe habitat elus
^Ifia, habitaculum Del in Spiritu (cf. Eph. 2, 19-22),
dabenuculum Del cum hominibus» (Apoc. 21, 3), et pracurtlm tanplum sanctum, quod In lapideis sanctuariis rcrmsentatum a Sanctis Patribus laudatur, ct In Liturgia
doo Immerito asslinllatur Civitati sanctae, novae IcrusaI km1. In ipsa enim tamquam lapides vivi I his in terris
udifiounur (cf. 1 Pt. 2, 5). Quam sanctam civitatem loan­
ees contemplatur, In renovatione mundi descendentem de
«élis a Deo, «paratam sicut sponsam omalam viro suo»
(Apoc. 21, 1 ss.).
Ecclesia etiam, «quae sursum est Hierusalem» ct «mater
taira» appellatur (Gai. 4, 26; cf. Apoc. 12, 17), describitur
ct Jpoma Immaculata Agni immaculati (cf. Apoc. 19, 7;
21. 2 el 9; 22, 17), quam Christus «dllcxit... ct se ipsum
tradidit pro ea, ut illam sanctificaret» (Eph. 5, 25-26),
(pim sibi foedere indissolubili sociavit ct indesinenter
eatril et fovet» (Eph. 5, 29), et quam mundatam sibi volill coniunctam ct in dilectione ac fidelitate subditam
(d. Eph. 5. 24), quam tandem bonis caelestibus in netercara cumulavit, ut Dei et Christi erga nos caritatem, quae
canem scientiam superat, comprehendamus (cf. Eph. 3,
19). Dum vero his In terris Ecclesia peregrinatur a Domino
(d. 2 Cor. 5,6), tamquam exsulem sc habet, Ita ut quae sur­
sum sunt quaerat ct sapiat, ubi Christus est ίη dextera Del
sedens, ubi vita Ecclesiae abscondita est cum Christo in Deo,
donec cum Sponso suo appareat in gloria (cf. Coi. 3, 1-4).
7. Del Filius, in natura humana Sibi unita, morte et
resurrectione sua mortem superando, hominem redemit et
in novam creaturam transformavit (cf. Gal. 6, 15; 2 Cor.
5,17). Communicando enim Spiritum suum, fratres suos,
« omnibus gentibus convocatos, tamquam corpus suum
mntice constituit.
In corpore illo vita Christi in credentes diffunditur, qui
Christo passo atque glorificato, per sacramenta arcano ac
rtali modo uniuntur e. Per baptismum enim Christo con­
formamur, «Etenim in uno Spiritu omnes nos in unum
corpus baptizati sumus» (1 Cor. 12 13). Quo sacro ritu
consociatio cum morte et resurrectione Christi repraesen­
tatur et efficitur «Consepulti enim sumus cum illo per
baptismum in mortem»; si autem «complantati facti sumus
similitudini mortis Eius, simul et resurrectionis erimus»
(Rom. 6. 4-5). In fractione panis eucharistici de Corpore
Domini reaiiter participantes, ad communionem cum Eo
ic inter nos elevamur. «Quoniam unus panis, unum corpus
multi sumus, omnes qui de uno pane participamus» (1
id Cor. 10,17). Ita nos omnes / membra illius Corporis effici­
mur (cf. 1 Cor. 12, 27), «singuli autem alter alterius mem­
bra» (Rom. 12, 5).
Sicut vero omnia corporis humani membra, licet multa
sint, unum tamen corpus efformant, ita fideles In Christo
(d. 1 Cor. 12, 12). Etiam in aedificatione corporis Christi
diversitas viget membrorum et officiorum. Unus est Spi­
ritus, qui varia sua dona, secundum divitias suas atque
ministeriorum necessitates, ad Ecclesiae utilitatem disper­
tit (cf. 1 Cor. 12, 1-11). Inter quae dona praestat gratia
Apostolorum, quorum auctoritati ipse Spiritus etiam charinnaticos subdit (cf. 1 Cor. 14). Idem Spiritus per Se
nuque virtute atque interna membrorum connexione cor­
pus uniflcans, caritatem Inter fideles producit ct urget.
Inde, sl quid patitur unum membrum, compatiuntur om­
nia membra; sive si unum membrum honoratur, congau­
dent omnia membra (cf. 1 Cor. 12, 26).
Holus corporis Caput est Christus. Ipse est imago Dei
invisibilis, ln Eoque condita sunt universa. Ipse est ante
omnes et omnia in Ipso constant. Ipse est caput corporis
quod est Ecclesia. Ipse est principium, primogenitus ex
mortuis, ut sit in omnibus primatum tenens (cf. Col. 1,
15-18). Magnitudine virtutis suae caelestibus et terrestri­
bus dominatur, et supereminenti perfectione et operatione
raMotum corpus gloriae suae divitiis replet (cf. Eph. 1,
•Ct. OwirxKS. fu 3f/. i6, 21: PG xj, 1443 C; Tkrtuluanus, AJv. Mare,
JL * PL 2, 357 Q CSEL 47. 3» P· 386. Pro doc amentis liturpeis, cf. Sacra·
*
•wra
Grrgorianum: PL 73, 260B; vel C .MoHLaxao, Liber Sacramenfar»w Remanse Eulettae, Romae, i960, p. xu, XC: «Deus, qui ex omni
nt/aoose unciorum aeternum tibi condis habitaculum—». Hymnus
Crbt Icruakm beata in Breviario
monastico, et Coelestis urbi lenuairm
d Bcrriirio roouno.
•Ci. S. Thomas, Summa Thesi. III» q. 62, a. 5, ad 1.
’Cf. Prui XTI, Litt EncycL Mystici Corporis, 29 iun. 1943: AAS 33
(1543), p. 208 (LE 2739]-

4565

ii. 3232

Omnia membra Ei conformari oportet, donec Christus
formetur ln cis (cf. Gal. 4, 19). Quapropter in vitae Eius
mysteria adsumimur, cum Eo configurati, commortui et
conrcsuscitati, donec cum Eo conregnemus (cf. Phil. 3,
21; 2 Tim. 2, 11; Eph. 2, 6; Col. 2, 12; ect.). In terris adhuc
peregrinantes, Elusque vestigia In tribulatione et perse­
cutione prementes, Eius passionibus tamquam corpus Ca­
piti consociamur, Ei compaticnlcs, ut cum Eo conglorifi­
cemur (cf. Rom. 8, 17).
Ex Eo «totum corpus per nexus et coniunctlones sub­
ministratum et constructum crescit in augmentum Dei»
(Coi. 2, 19). Ipse ln corpore suo, scilicet Ecclesia, dona
ministrationum iugiter disponit, quibus Ipsius virtute nobis
invicem ad salutem servitia praestamus, ut veritatem fa­
cientes in caritate, crescamus in illum per omnia, qui est
Caput nostrum (cf. Eph. 4, 11-16 gr.).
Ut autem in Illo incessanter renovemur (cf. Eph. 4, 23),
dedit nobis de Spiritu suo, qui unus et idem in Capite et
in membris exsistens, totum corpus ita vivificat, unlficat
et movet, ut Eius officium a / sanctis Patribus comparari
Îiotuerit cum muncre, quod principium vitae seu anima
n corpore humano adimplet ·.
Christus vero diligit Ecclesiam ut sponsam suam, exem­
plar factus viri diligentis uxorem suam ut corpus suum
(cf. Eph. 5, 25-28); ipsa vero Ecclesia subiccta est Capiti
suo (ib. 23-24). «Quia ln Ipso inhabitat omnis plenitudo
divinitatis corporaliter» (Coi. 2, 9), Ecclesiam, quae cor­
pus et plenitudo Eius est, divinis suis donis replet (cf. Eph.
1, 22-23), ut ipsa protendat et perveniat ad omnem pleni­
tudinem Dei (cf. Eph. 3, 19).
8. Unicus Mediator Christus Ecclesiam suam sanctam,
fidei, spei et caritatis communitatem his in terris ut com­
paginem visibilem constituit et Indesinenter sustentat·,
qua veritatem et gratiam ad omnes diffundit. Societas au­
tem organis hierarchicis instructa et mysticum Christi
Corpus, coetus adspectabllis et communitas spiritualis, Ec­
clesia terrestris et Ecclesia coelestibus bonis ditata, non
ut duae res considerandae sunt, sed unam realitatem com­
plexam efformant, quae humano et divino coalescit ele­
mento 10. Ideo ob non mediocrem analogiam incarnati
Verbi mysterio assimilatur. Sicut enim natura assumpta
Verbo divino ut vivum organum salutis, Ei Indissolubiliter
unitum, inservit, non dissimili modo socialis compago Ec­
clesiae Spiritui Christi, eam vivificanti, ad augmentum
corporis inservit (cf. Eph. 4, 16) n.
Haec est unica Christi Ecclesia, quam in Symbolo unam,
sanctam, catholicam ct apostolicam profitemur IJ, quam
Salvator noster, post resurrectionem suam Petro pascen­
dam tradidit (cf. Io. 21, 17), eique ac ceteris Apostolis dif­
fundendam et regendam commisit (cf. Mt. 28, 18 ss.), et
in perpetuum ut columnam et firmamentum veritatis» / ere­
xit (cf. 1 Tim. 3, 15). Haec Ecclesia, ln hoc mundo ut so­
cietas constituta et ordinata, subsistit in Ecclesia catho­
lica, a successore Petri et Episcopis in eius communione
gubernata 13, licet extra eius compaginem elementa plura
sanctificationis et veritatis inveniantur, quae ut dona Ec­
clesiae Christi propria, ad unitatem catholicam impellunt.
Sicut autem Christus opus redemptionis ln paupertate
et persecutione perfecit, ita Ecclesia ad eamdem viam in­
grediendam vocatur, ut fructus salutis hominibus commu­
nicet. Christus lesus, «cum in forma Dei esset,... semetipsuni exinanivit formam servi accipiens» (Phil. 2, 6-7) et
propter nos «egenus factus est, cum esset dives» (2 Cor. 8,
9): ita Ecclesia, licet ad missionem suam exsequendam hu­
manis opibus indigeat, non ad gloriam terrestrem quaeren­
dam erigitur, sed ad humilitatem ct abnegationem etiam
exemplo suo divulgandas. Christus α Putre missus est
«evangcllzarc pauperibus,... sanare contritos corde» (Lc. 4,
18), «quaerere et salvum facere quod perierat» (Lc. 19, 10):
• Cf. Lxo XIII, Epist EncycL Divinum fflul, 9 maxi 1S97: ASS 29 (iSçô1897). p. 630. Pius XII, Litt EncycL Mystici Coeperis, L e, pp. 219-220,
Durs. 2288 (3808) (LE 1759]. S. Aucumxrs, Serm. 268, « PL 38, 1232:
et alibi. S. Io. Chrysostomus, Γη Epk., Horn. 9, 3: PG 62, 74. Didymis,
Aulx., Tnn. 2, 2: PG 39,449 s. S. Thomas, Γη CoL x, 28, iect 3: ed. Marixtti
II, n. 46: «Sicut constituitur unum corpus cx unitate animae, ita Ecclesia ex
unitate Spiritus—».
• CL Lxo XIII, Litt EncycL Sapientiae Christianae, 10 iaxu 1890.· ASS 22
(1889-90), p. 392. Id., Epist EncycL Satis cognitum, 29 ion. 1896: ASS x3
(2895-96), pp. 7x0 et 7^4
Pius XII, Litt EncycL 3/yiA.n Corporis, L c,
pp. i9?-ioo [LE 1759}.
19 Ct. Pius XII, Litt EncycL Mystici Corporis, L c.. p. 221 »- Io, Litt
EncycL Humani generis, 12 au<. 1950: AAS 42 (1930), p. 37« [LE 224
*,
’.
11 Cf. Lxo XIII, Epist EncycL Sa/tf cognitum, 1. C-, p. 713.
11 Cf. Srmêû/Miw Aposiolicum. Drxx. 6-9 (10-30); Symb. .Vir.· Const-· Dixi.
86 (130); colL Prof, fidei Triic Drxx. 994 et 999 (2862 et 2868).
“ Dicitur «Sancta (catholica apostolica) Romana Ecclesia», in Prof. fidei
Trii., L c. et Coxc. Vat. I, Const
dofm. de 6de calh. Dei Filius: Dk<x.
2782 (3002).

4566

η. 3232

CONST. CONCILIARIS LUMEN GENTIUM, DE ECCLESLA

1904 NOV 2|

similiter Ecclesia omnes Infirmitate humana afflictos amo­
re circumdat, imo in pauperibus et patientibus imaginem
Fundatoris sui pauperis et patientis agnoscit, eorum in­
opiam sublevare satagit, et Christo in eis inservire intendit.
Dum vero Christus, «sanctus, innocens impollutus» (Hebr.
7, 26), peccatum non novit (cf. 2 Cor. 5, 21), sed sola
delicta populi repropitiare venit (cf. Hebr. 2, 17), Ecclesia
in proprio sinu peccatores complectens, sancta simul ct
semper purificanda, poenitentiam ct renovationem conti­
nuo prosequitur.
«Inter persecutiones mundi et consolationes Dei pere­
grinando procurrit»14 Ecclesia, crucem et mnrtem Domini
annuntians, donec veniat (cf. 1 Cor. 11, 26). Virtute autem
Domini resuscitatl roboratur, ut afflictiones et difficulta­
tes suas, internas pariter ct extrinsecus, patientia et cari­
tate devincat, et mysterium Eius, licet sub umbris, fideliter
tamen in mundo revelet, donec in fine lumine pleno mani­
festabitur.

versas regiones extendenda, in historiam hominum Inlnt
dum tamen simul tempora ct fines populorum tranwn?·/
Per tentationes vero et tribulationes procedens Ereinh
virtute gratiae Dei sibi a Domino promissae conformer
ut in infirmitate camis α perfreta fidelitate non defiefat
sed Dornini sui digna sponsa remaneat, ct sub actione bv
ritus Sancti, selpsam renovare non desinat, donec prr cru­
cem perveniat ad lucem, quae nescit occasum.
10. Christus Dominus, Pontifex ex hominibus aman,
tus (cf. Hebr. 5, 1-5) novum populum «fecit... regiunn, et
sacerdotes Deo ct Patri suo» (Apoc. 1, 6; cf. 5, 9-10). Br·
tizati enim, per regenerationem ct Spiritus Sancti «actbnem consecrantur In domum spiritualem et sacerdoUga
sanctum, ut per omnia opera hominis Christiani spirituales
offerant hostias, et virtutes annuntient Elus qui de leaebris eos vocavit In admirabile lumen suum (cf. 1 Pt. 2
4-10). Ideo universi discipuli Christi, in oratione perseve­
rantes et collaudantes Deum (cf. Act. 2, 42-47), wlpva
hostiam viventem, sanctam, Deo placentem exhibeant (d.
Cap. II—-De Populo Dei
Rom. 12, 1), ubique terrarum de Christo testimonium per­
hibeant, atque poscentibus rationem reddant de ea, *qtu
9. In omni quidem tempore et in omni gente Deo ac­
in eis est, spe vitae aeternae (cf. 1 Pt. 3, 15).
ceptus est quicumque timet Eum et operatur institiam
Sacerdotium autem commune fidelium et sacerdollun
(cf. Aci. 10, 35). Placuit tamen Deo homines non slngulaministerial seu hlerarchlcum, licet essentia et non greda
13 tlm, quavis mutua connexione seclusa, sanetl/flcare el sal­
tantum differant, ad invicem tamen ordinantur, unum
vare, sed eos In populum constituere, qui in veritate Ipsum
enim et alterum suo peculiari modo de uno Christi sacer­
agnosceret Ipsique sancte serviret. Plebem igitur Israclltidotio participant
Sacerdos quidem ministerialis, potwtacam Sibi in populum elegit, quocum foedus instituit ct
te sacra qua gaudet, populum sacerdotalem efformat ac
quem gradatim instruxit, Sese atque propositum voluntatis
regit, sacrificium eucharlsticum In persona Christi conflcit
suae In eius historia manifestando cumque Sibi sanctifi­
llludque nomine totius populi Deo offert; fideles vero, vi
cando. Haec tamen omnia in praeparationem el figuram
regalis sui sacerdotii, in oblatlo’nem Eucharistiae concur- 15
contigerunt foederis Illius novi el perfecti, in Christo fe­
runt3, iiludque In sacramentis suscipiendis, in oratione el
riendi, et plenioris revelationis per Ipsum Dei Verbum
gratiarum actione, testimonio vitae sanctae, abnegatione
carnem factum tradendae. «Ecce dies venient, dicit Domi­
et actuosa caritate exercent.
nus, et feriam domui Israël et domui luda foedus novum...
11. Indoles sacra et organice exstructa communitatis
Dabo legem meam in visceribus eorum, ct in corde eorum
sacerdotalis et per sacramenta et per virtutes ad actum
scribam eam, et ero eis in Deum, et ipsi erunt mihi in
deducitur. Fideles per baptismum in Ecclesia Incorporat),
populum... Omnes enim cognoscent me a minimo eorum
ad cultam religionis Christianae charactere deputantur et,
usque ad maximum, ait Dominus» (1er. 31, 31-34). Quod
in filios Del regenerati, fidem quam a Deo per Ecclesiam
foedus novum Christus Instituit, novum scilicet testamen­
acceperunt coram hominibus profiteri tenentur4. Sacra­
tum in suo sanguine (cf. 1 Cor. 11, 25), ex ludaeis ac gen­
mento confirmationis perfectius Ecclesiae vinculantur, spe­
tibus plebem vocans, quae non secundum carnem sed in
ciali Spiritus Sancti robore ditantur, sicque ad fidem tam­
Spiritu ad unitatem coalesceret, essetque novus Populus
quam veri testes Christi verbo et opere simul diffundendam
Del. Credentes enim In Christum, renati non ex semine
et defendendam arctius obligantur *. Sacrificium euebacorruptibili, sed incorruptibili per verbum Del vivi (cf. 1
ristlcum. totius vitae chrlsllanae fontem et culmen, par­
Pt. 1. 23), non ex came sed ex aqua et Spiritu Sancto
ticipantes, divinam Victimam Deo offerunt atque selpsos
(cf. Io. 3, 5-6), constituuntur tandem «genus electum,
cum Ea ·; ita tum oblatione tum sacra communione, non
regale sacerdotium, gens sancta, ponulus acquisitionis...
promiscuo sed alii alitor, omnes in liturgica actione partem
nul aliquando non populus, nunc autem populus Dei» (1
propriam agunt. Porro corpore Christi In sacra synaxl re­
Pt. 2, 9-10).
fecti, unitatem Populi Del. quae hoc augustissimo sacra­
Populus Ille messlanlcus habet pro capite Christum, «qui
mento apte significatur et mirabiliter efficitur, modo con­
traditus est propter delicta nostra et resurrexit pronter
creto exhibent.
Justificationem nostram» (Rom. 4. 25). et nunc nnmen
Qui vero ad sacramentum poenitentiae accedunt, veniam
quod est super omne nomen adeptus, glnriose regnat In
offensionis Deo Illatae ab Eius misericordia obtinent et
coelis. Habet pro conditione dignitatem Ubertalemque fi­
simul reconciliantur cum Ecclesia, quam peccando vulne­
liorum Del, In quorum cordibus Spiritus Sanctus sicut In
raverunt, et quae eorum conversioni caritate, exemplo,
temnlo Inhabitat. Habet pro lege mandatum nnvum dili­
precibus adlabnrat. Sacra Infirmorum unctione atque ora­
gendi sicut Ipse Christus dllexit nos (cf. Io. 13, 31). Habet
tione presbvterorum Ecclesia tota aegrotantes Domino pa­
tondem pro fine Regnum Dei. ab Ipso Deo In terris Inchoa­
tienti et glorificato commendat, ut eos alleviet et salvet
tum, ulterios dilatandum, donec In fine saeculorum ab
(cf. Tac. 5. 14-16), Immo eos hortatur ut sese Christi pas­
Ipso etiam consummetur, cum Christus apparuerit, vita
sioni et morti libere sociantes (cf. Rom. 8. 17: Col. 1, 24;
nostra (cf. Coi. 3, 4). et «ipsa creatura liberabitur a servi­
2 Tlm. 2, 11-12; 1 Pt. 4. 13), ad bonum Populi Del confe­
tote corruptionis In libertatem gloriae filiorum Del» (Rom.
rant. Iterum, qui Inter fideles sacro Ordine insigniuntur,
S, 21). Itaque populus ille messlanlcus, quamvis universos
ad Ecclesiam verbo et gratia Del pascendam, Christi no­
homines actu non comprehendat, et non semel ut pusillus
mine Instituuntur. Tandem conluges christlanl. virtute
grex appareat, pro toto tamen genere humano firmissimum
matrimonii sacramenti, quo mysterium unitatis et fecundi
est germen unitatis, spei et salutis. A Christo in commu­
amoris Inter Christum et Ecclesiam significant atque par­
nionem vitae, caritatis et veritatis constitutus, ab Eo etiam
ticipant (cf. Eph. 5, 32), se Invicem In vita conlugrdl necut instrumentum redemptionis omnium adsumltur. et tam­
non / prolis susceptione et educatione ad sanctitatem adiu- lr>
quam lux mundi et sal terrae (cf. Mt. 5,13-16), ad univer­
vant. adeoque in suo vitae statu et ordine proprium suum
sum mundum emittitur.
In Populo Del donum habent7. Ex hoc enim connubfo
Sicut vero Israel secundum carnem, qui In deserto pe­
procedit familia, In qua nascuntur novi societatis humanae
regrinabatur, Del Ecclesia Iam appellatur (cf. 2 Esd. 13,
• Cf. Pin XIT, Alloc. Marmfiasie Dominum, 2 nov. 1954: AAS 46 (1954’.
14 1; Num. 20,4; Deut. 23./ 1 ss.). Ita novus Israel qui in
p. 66q. UtL EixcycL MeMator Dei, 20 ncv. 1947: AAS 39 (1947). P- S5J
praesenti saeculo Incedens, futuram eamque manentem ci­
[LE 19631.
vitatem Inquirit (cf. Hebr. 13, 14), ellam Ecclesia Christi
* Cf. Prci XI, UtL EncycL Mif/rmftmimtx Redemfior, 8 maii rçafc AAS
nuncupatur (cf. Mt. 16. 18), quippe quam Ipse sanguine
20 (içaS), p. 171 %. Pics XII. Alloc. Γο«> nous ares, zi sept. 1956: AAS <1
{X956}, p. 714.
suo acqulslvlt (cf. Act. 20, 28), suo Spiritu replevit, ap‘ CL S. Thomas, Summi TM. III, q. 63. a. 3.
tlsque mediis unionis visibilis et socialis instruxit. Deus
•CL S. Cymuxci Huul, Ceiech. 17, de Spiritu Sancto, Π, 35-37: PG 33.
congregationem eorum qui In lesum, salutis auctorem et
1009-1012, N te. Cabasji_a3, De rila tn CrisLo, lib. III, de utilitate chrismata:
imitatis pacisque principium, credentes aspiciunt, convo­
PG 150, 569-580. S. Thomas, Summa Tkeol. III. q. 65, a. 3 etq. 71,
*
X et J.
cavit el conslllull Ecclesiam, ut sit universis et singulis
•CL Ρτν» ΧΠ, UtL EncycL Mediator Dei, so nov. X947
*.
AAS 39 (1947).
praesertim p. 552 *. (LE 1463].
sacramentum visibile huius salutiferae unitatis l. Ad uni••S. AwcfttMct, De de. M, XVÎ1Î. Jl, r. PL, 4t. 614.
•Ct. 9. CmuvvA Epxd. io. tr. PL j, xtxaB; Ha
m.
*
3B, p. 754: ànseperabfte unit
* Ii» rttraxaenUra·.

4567

’ x Cor. 7, 7: «Unmqufoque proprium donum (idion charisma) habet ex
I>o, ahtxs qoidem sic, allés rexo ùc». CL S. Acustîxct, De Dmo pma.
X4, 3Γ- PL 45 1015
«Non tantum continentia Dd donum «t, srd
coolugatomm ellam caatlUs».

4568

19M NOV 21

CONST. CONCILIARIS LUMEN GENTIUM. DE ECCLESIA

cives, qui per Spiritus Sancti gratiam, ad Populum Del
uKulorum decursu perpetuandum, baptismo In filios Del
colluuntur. In hac velat Ecclesia domestica parentes
Ktboel exemplo sint pro filiis suis primi fidei praecones,
d vocationem unicuique propriam, sacram vero peculiari
cura, foveant oportet.
Tot ac tantis salutaribus mediis muniti, christifideles
omnes, cuiusvis conditionis ac sintus, ad perfectionem
unctitatis qua Pater ipse perfectus est, sua quisque via,
i Domino vocantur.
11 Populus Del sanctus de munere quoque prophetico
Christi participat, vivum Eius testimonium maxime per
vitam fidei uc caritatis diffundendo, ct Deo hostiam laudis
offerendo, fructum labiorum confitcntium nomini Eius
(cf. Hebr. 13, 15). Universitas fidelium, qui unctionem ha­
bent a Sancto (cf. 1 Io. 2, 20 et 27), In credendo falli nequit,
ilqne hanc suam peculiarem proprietatem mediante su­
pernatural! sensu fidei totius populi manifestat, cum «ab
Episcopis usque ad extremos laicos fideles» · universalem
saotn consensum dc rebus fidei et morum exhibet. Illo
enim sensu fidei, qui n Spiritu veritatis excitatur el susten­
tatur, Populus Dei sub ductu sacri magisterii, cui fideliter
obsequens, iam non verbum hominum, sed vere accipit
verbum Del (cf. 1 Thess. 2, 13), «semel traditae sanctis fidd»(Iud. 3), indefectibilltcr adhaeret, recto ludlclo in eam
profundius penetrat eamque in vita plenius applicat.
Idem praeterea Spiritus Sanctus non tantum per sacra­
menta et ministeria Populum Del sanctificat et auclt eumvirtutibus ornat, sed dona sua «dividens singulis prout
vult» (1 Cor. 12, 11), inter omnis ordinis fideles distribuit
cratias quoque speciales, quibus illos aptos et promptos
itddit ad suscipienda varia opera vel officia, pro renova­
tione et ampliore aedificatione Ecclesiae proficua, secun­
dum illud: «Unicuique... datur manifestatio Spiritus ad
utilitatem» (1 Cor. 12, 7). Quae charismata, sive clarissima,
jiveelbm simpliciora et latius diffusa, cum sint necessita­
tibus Ecclesiae apprime accommodata et utilia, cum gratiai; mm/ actione ac consolatione accipienda sunt. Dona autem
extraordinaria non sunt temere expetenda, neque praesnmptuose ab eis sperandi sunt fructus operarum apostolitirum;sediudlclum de eorum genulnitate et ordinato exer­
citio ad eos pertinet, qui in Ecclesia praesunt, et quibus
jpedatlm competit, non Spiritum exstinguere, sed omnia
probare et quod bonum est tenere (cf. 1 Thess. 5, 12 et
19-21).
13. Ad novum Ponulum Del cuncti vocantur homines.
Quapropter hic populus, unus ct unicus manens, ad univfrnnn mundum et per omnia saecula est dilatandus, ut
propositum adimpleatur voluntatis Dei. qui naturam hu­
manam In Initio condidit unam, filiosque suos, qui erant
dispersi. In unum tandem congregare statuit (cf. Io. 11,
11,52). Ad hoc enim misit Deus Filium suum, quem consti­
tuit heredem universorum (cf. Hebr. 1, 2), ut sit Magister.
Rex et Sacerdos omnium, Caput novi et universalis ponull
filiorum Del. Ad hoc tandem misit Deus Spiritum Filii
jul, Dominum et Vivificantem, qui pro tota Ecclesia et
*tinfoil unlverslsquc credentibus principium est congreptlonis et unitatis in doctrina Apostolorum et commu­
nione, fractione panis et orationibus (cf. Act. 2, 42, gr.).

Omnibus itaque gentibus terrae Inest unus Ponulus Dei,
cum ex omnibus gentibus mutuetur suos cives, Regni qui­
dem Indolis non terrestris, sed coelestis. Cuncti enim per
orbem sparsi fideles cum ceteris In Spiritu Sancto commu­
nicant, et sic «qui Romae sedet, Indos scit membrum suum
esse»1. Cum autem Regnum Christi de hoc mundo non
ill (cf. Io. 18, 36), Ideo Ecclesia seu Populus Dei, hoc
Rfpium inducens, nihil bono temporali cuiusvis populi
nbtrahlt, sed e contra facultates et copias moresque popotorum, quantum bona sunt, fovet ct assumit, assumendo
vero purificat, roborat et elevat. Memor est enim se cum
(Ih Rege colligere debere. Cui gentes In hereditatem datae
toni (cf. Ps. 2, 8), et In Cuius civitatem dona ct munera
ilduennt (cf. Ps. 71 (72), 10; Is. 60, 4-7; Apoc. 21. 24).
Hic universalitatis character, qui Populum Det condeco­
rat. Ipsius Domini donum est, quo catholica Ecclesia effica­
citer et perpetuo tendit ad recapitulandam totam humani­
tatem cum omnibus bonis eius, sub Capite Christo, In uni­
tate Spiritus Eiusle.
Vi huius catholicitatis, singulae partes propria dona ce­
teris partibus et toti Ecclesiae afferunt, Ita ut totum et
*S. Awjtwct. D/ Pracd. Sanci 14, 27: PL 44, 9So.
•S. fa.QmrtotTOKUt, In To., Horn. 65, 1: PG 59, 3ûx.
“Cf. S. Iusaxcs, Ads. Hast. III, 16, 6: III, 23, 1-3: PG 7, M5C-936A
«jC-^SA; Ηλιου i, 87 t- et 110-133; Sagmaxd, ed. Sourr» Chr/i., pp.
et 37a ss.

4569

n. 3232

singulae partes augeantur ex / omnibus Invicem communi­ 18
cantibus ct ad plenitudinem in unitate conspirantibus. Inde
fit ut Populus Del non tantum ex diversis populis congre­
getur, sed etiam in seipso ex variis ordinibus confletur.
Adest enim inter membra eius diversitas, sive secundum
officia, dum aliqui sacro ministerio in bonum fratrum suo­
rum funguntur, sive secundum condicionem et vitae ordi­
nationem, dum plures in statu religioso, arctiore via ad
sanctitatem tendentes, fratres exemplo suo stimulant. Inde
etiam in ecclesiastica communione legitime adsunt Eccle­
siae particulares, propriis traditionibus fruentes, integro
manente primatu Petri Cathedrae, quae universo caritatis
coetui praesidet n, legitimas varietates tuetur et simul
invigilat ut particularia, nedum unitati noceant, ei potius
Inserviant. Inde denique inter diversas Ecclesiae partes
vincula Intimae communionis quoad divitias spirituales,
operarios apostolicos ct temporalia subsidia. Ad commu­
nicandum enim bona vocantur membra Populi Del, et de
singulis etiam Ecclesiis valent verba Apostoli: «Unusquis­
que sicut accepit gratiam, In alterutrum illam admini­
strantes, sicut noni dispensatores multiformis gratiae Dei»
(1 PL 4, 10),

Ad hanc Igitur catholicam Populi Del unitatem, quae
pacem universalem praesignat ct promovet, omnes vocan­
tur homines, ad eamque variis modis pertinent vel ordi­
nantur sive fideles catholici, sive alii credentes in Christo,
sive denique omnes universaliter homines, gratia Del ad
salutem vocati.
14. Ad fideles ergo catholicos imprimis Sancta Syno­
dus animum vertit. Docet autem, Sacra Scriptura et Tra­
ditione innixa, Ecclesiam hanc peregrinantem necessariam
esse ad salutem. Unus enim Christus est Mediator ac via
salutis, qui in Corpore suo, quod est Ecclesia, praesens no­
bis fit; Ipse autem necessitatem fidei et baptismi expressis
verbis inculcando (cf. Mc. 16, 16; Io. 3, 5), necessitatem
Ecclesiae, in quam homines per baptismum tamquam per
ianuam intrant, simul confirmavit. Quare illi homines sal­
vari non possent, qui Ecclesiam Catholicam a Deo per
lesum Christum ut necessariam esse conditam non igno­
rantes, tamen vel in eam intrare, vel in eadem perseverare
noluerint.
UIÎ plene Ecclesiae societati incorporantur, qui Spiritum
Christi habentes. Integram eius ordinationem omnlaquc
media salutis In ea Instituta accipiunt, et In eiusdem com­
page visibili cum Christo, eam per Summum Pontificem
atque Episcopos regente. Junguntur, vinculis nem/pe pro­ 19
fessionis fidei, sacramentorum et ecclesiastici regiminis ac
communionis. Non salvatur tamen, licet Ecclesiae incorpo­
retur, qui in caritate non perseverans. In Ecclesiae sinu
«corpore» quidem, sed non «corde» remanetxl. Memores
autem sint omnes Ecclesiae filii condicionem suam exi­
miam non propriis meritis, sed peculiari gratiae Christi
esse adseribendam; cui si cogitatione, verbo et opere non
respondent, nedum salventur, severius Judicabuntur 13.

Catechumeni qui, Spiritu Sancto movente, explicita vo­
luntate ut Ecclesiae Incorporentur expetunt, hoc Ipso voto
cum ea coniunguntur: quos Iam ut suos dilectione curaque
complectitur Mater Ecclesia.
15. Cum Illis qui, baptlzati, Christiano nomine decoran­
tur, Integram autem fidem non profitentur vel unitatem
communionis sub Successore Petri non servant, Ecclesia
semelipsam novit plures ob rationes conionctam u. Sunt
enim multi, qui sacram Scripturam ut normam credendi
et vivendi in honore habent sincerumque zelum religiosum
ostendunt, amanter credunt in Deum Patrem omnipoten­
tem et in Christum, Filium Dei Salvatorem 15, baptismo
signantur, quo Christo coniunguntur, imo et alia sacra­
menta In propriis Ecclesiis vel communitatibus ecclesiasti­
cis agnoscunt et recipiunt. Plures inter illos et episcopatu
gaudent. Sacram Eucharistiam celebrant necnon pietatem
erga Deiparam Virginem fovent ’·. Accedit orationum
” CL S. Igsatics M , AJ
Pmef.: ed. FttXK, I, 352.
11 Cf. S. Avgustixvy, Rtfi!. c. Denai. V, 28, 39: PL 43. 297: «Certe ma­
nifestum «t, id quod didtur, in Ecclesia intus et foris, tn corde, non In
corpore cocltandum». Cf. i&., Ill, 19,
coL 155; V, i8, 34: coL 189; In Z·^
Tr. 61, 2: 1’1. 35, 1800, et alibi saepe.
*· lx. 12, 48: «Omni autem, cui multum datum ckt, multum quaeretur ab
eo». Cf. Mt. 5. 19-20; 7, 21-32; 35. 4W& lac. 2, X<.
’* CL Lxo XIII, EpisL Apost. Pttm&va
20 iun. 1894- ASS
26 (1893-94), p. 707.
“Cf. Leo XIII, EpisL EncycL Sati» ropii/MM, 39 iun. 1856: ASS aS
(1S95-96). p. 738. EpisL EncycL Canla/u UwJibw, 25 iuL 1898: ASS 31
1B9S-99). p. ii. Pius XII, Nnntiu» ratbopb. N/ITaJKi, 14 dee. 1941; AAS 34
(1943). p. 31.
“Cf. Prvs XI, Litt. EncycL Rmtm OrimUliurn, 3 sepL 1938: -AAS 20
(1923). P· 287. Pics XII, UtL EncycL Orùnialù Ectlciins, 9 apr. 1944: AAS
Jb (1944). P· *17.

4570

11. 3232

CONST. CONCILIARIS LUMEN GENTIUM, DE ECCLESIA

aliorumque beneficiorum spiritualium communio; imo vera
quaedam in Spiritu Sancto coniunctio, quippe qui donis
et gratiis etiam in illis sua virtute sanctificante operatur,
et quosdam illorum usque ad sanguinis effusionem robo­
ravit Ita Spiritus in cunctis Christi discipulis desiderium
actionemque suscitat, ut omnes, modo a Christo statuto,
20 iu uno grege sub uno Pastore pacifice uniantur n. / Quod ut
obtineat. Ecclesia Mater precari, sperare et agere non desi­
nit, filiosque ad purificationem et renovationem exhortatur,
ut signum Christi super faciem Ecclesiae clarius effulgeat.

16. Ii tandem qui Evangelium nondum acceperunt, ad
Populum Dei diversis rationibus ordinantur le. In primis
quidem populus ille cui data fuerunt testamenta et pro­
missa et ex quo Christus ortus est secundum carnem
(cf. Rom. 9, 4-5), populus secundum electionem carissimus
propter patres: sine jjoenitentia enim sunt dona et vocatio
Del (cf. Rom. 11, 23-29). Sed propositum salutis et eos
amplectitur, qui Creatorem agnoscunt, Inter quos impri­
mis Musulmanos, qui fidem Abrahae sc tenere profitent»,
nobiscum Deum adorant unicum, misericordem, homines
die novissimo Indicaturum. Neque ab aliis, qui In umbris
el imaginibus Deum Ignotum quaerunt, ob huiusmodi Deus
Ipse longe est, cum det omnibus vitam et inspirationem ct
omnia (cf. Act. 17, 25-28), et Salvator velit omnes homines
salvos fleri (cf. 1 Tim. 2, 4). Qui enim Evangelium Christi
Eiusque Ecclesiam sine culpa Ignorantes, Deum tamen
sincero corde quaerunt, Eiusque voluntatem per conscien­
tiae dlctamen agnitam, operibus adimplere, sub gratiae
influxu, conantur, aeternam salutem consequi possunt u.
Nec divina Providentia auxilia ad salutem necessaria de­
negat his qui sine culpa ad expressam agnitionem Dei
nondum pervenerunt et rectam vitam non sine divina gra­
tia assequi nituntur. Quidquid enim bon· et veri apud illos
Invenitur, ab Ecclesia tamquam praeparatio evangelica ae­
stimatur 10 et ab Illo datum qui illuminat omnem homi­
nem, ut tandem vitam habeat. At saepius homines, a Ma­
ligno decepti, evanuerunt In cogitationibus suis, et commu­
taverunt veritatem Del in mendacium, servientes creatu­
rae magis quam Creatori (cf. Rom. 1, 21 et 25) vel sine
Deo viventes ac morientes in hoc mundo, extremae despe­
rationi exponuntur. Quapropter ad gloriam Dei et salutem
istorum omnium promovendam, Ecclesia, memor mandati
Domini dicentis: «Praedicate evangellum omni creaturae»
(Mc. 16, 15), missiones fovere sedulo curat.
17. Sicut enim Filius missus est a Patre, ct Ipse Apo­
stolos misit (cf. Io. 20, 21), dicens: «Euntes ergo docete
omnes gentes baptizantes eos In nomine Patris et Filii ct
21 Spiritus Sancti, docentes eos servare / omnia quaecumuue
mandavi vobis. Et ecce ego vobiscum sum omnibus die­
bus usque ad consummationem saeculi· (Mt. 28, 19-20).
Quod solemne Christi mandatum annuntiandi veritatem
salutarem Ecclesia ab Apostolis recepit adimplendum
usque ad ultimum terrae (cf. Act. 1, 8). Unde sua facit
verba Apostoli: «Vae... mihi est si non evangelizavero!»
(1 Cor. 9,16), Ideoque in mittendis praeconibus indesinen­
ter pergit, usquedum novellae Ecclesiae plene constituan­
tur atque opus evangcUzandi et ipsae continuent. A Spi­
ritu Sancto enim ad cooperandum compellitur, ut propo­
situm Del, qui Christum principium salutis pro universo
mundo constituit, effectu compleatur. Praedicando Evan­
gelium, Ecclesia audientes ad fidem confessionemque fidei
allicit, ad baptismum disponit, a servitute erroris eripit,
eosque Christo incorporat, ut per caritatem in Illum usque
ad plenitudinem crescant. Opera autem sua efficit ut quid­
quid boni In corde menteque hominum vel in propriis riti­
bus et culturis populorum seminatum invenitur, non tan­
tum non pereat, sed sanetur, elevetur et consummetur ad
gloriam Dei. confusionem daemonis et beatltudinem ho­
minis. Cuilibet discipulo Christi onus fidei disseminandae
pro parte sua incumbit n. Sed sl quilibet credentes bapti­
zare potest, sacerdotis tamen est aedificationem Corporis
sacrificio eucharistico perficere, adimplendo verba Del per
prophetam: «Ab ortu... solis usque ad occasum magnum
est nomen meum in gentibus, et in omni loco sacrificatur
et offertur nomini meo oblatio munda» (Mal. 1, 11)M. Ita
autem simul orat et laborat Ecclesia, ut in Populum Del,

Corpus Domini ct Templum Spiritus Sancti, totius rmurii
transeat plenitudo, ct in Christo, omnium Capite, reddater
universorum Creatori ac Patri omnis honor et gloria.

Cap. Ill—De

constitutione

Hierarchica Eccluih

ET IN SPECIE DE EPISCOPATU

18. Christus Dominus, ad Populum Del pascendas
semperque augendum, in Ecclesia sua varia miniittrii
instituit, quae ad bonum totius Corporis tendunt. Mlnhtri
enim, qui sacra potestate polient, fratribus / sui· tnscnfsnt, n
ut omnes qui de Populo Del sunt, Ideoaue vera dignitate
Christiana gaudent, ad eumdem finem libere et ordinalia
conspirantes, ad salutem perveniant.

Haec Sacrosancta Synodus. Concilii Vaticani primi ve­
stigia premens, cum eo docet et declarat lesum Christum
Pastorem aeternum sanctam aedificasse Ecclesiam, mJsii
*
Apostolis sicut Ipse missus erat a Patre (cf. Io. 20, 21fc
quorum successores, videlicet Episcopos, in Ecclesia sai
usque ad consummationem saeculi pastores esse voluit. Ut
vero Episcopatus Ipse unus et indivisus esset, beatum Pe­
trum ceteris Apostolis praeposuit in ipsoque instituit per­
petuum ac visibile unitatis fidei et communionis principium
et fundamentum
Quam doctrinam de Institutione, per­
petuitate, vi ac ratione sacri Primatus Romani Pontifici
*
deque eius infallibili Magisterio, Sacra Synodus cunctis
fidelibus firmiter credendam rursus proponit, et in eodem
incepto pergens, doctrinam de Episcopis, successoribus
Apostolorum, qui cum successore Petri, Christi Vicario’
ac totius Ecclesiae visibili Capite, domum Dci viveatii
regunt, coram omnibus profiteri et declarare constituit.
19. Dominus lesus, precibus ad Patrem fusis, vocans
ad Se quos voluit Ipse, duodecim constituit ut essenteum
Illo et ut mitteret eos praedicare Regnum Del (cf. Mc. X
13-19); ML 10, 1-42); quos Apostolos (c/. Lc. 6, 13) ad
modum collegii seu coetus stabilis instituit, cui ex iisdem
electum Petrum praefecit (cf. Io. 21, 15-17). Eos ad filios
Israel primum et ad omnes gentes misit (cf. Rom. 1, 16).
ut suae participes potestatis, omnes populos *discipulo
Ipsius facerent, eosque sanctificarent et gubernarent (cf.
Mt. 28, 16-20; Mc. 16, 15; Lc. 24, 45-48; Io. 20, 21-23),
sicque Ecclesiam propagarent, eamque sub ductu Domini
ministrando pascerent, omnibus diebus usque ad consum­
mationem saeculi (cf. Mt. 28, 20). In qua missione die
Pentecostes plene confirmati sunt (cf. Act. 2, 1-36) secun­
dum promissum Domini: «Accipietis virtutem supervenien­
tis Spiritus Sancti in vos, et eritis mihi testes in Hierusalem
ct in omni ludaea et Samaria, et usque ad ultimum terrae»
(Act. 1, 8). Apostoli autem praedicando ubique Evange­
lium (cf. Mc. 16, 20), ab audientibus Spiritu Sancto ope­
rante acceptum, Ecclesiam congregant universalem, quam
Dominus in Apostolis condidit/ct supra beatum Petram, 23
eorum principem, aedificavit, ipso summo angulari lapide
Christo Iesu (cf. Apoc. 21, 14; Mt. 16, 18; Eph. 2, 20)’.

*’Ct Isstr. E. S. C. S. Omtu, so dee. 1149: AAS 43 (1950), p. 141 (LE
S9»x V ’· Cf. S. Tromm. Sanna Tlcol. HI. q. 8, a. 3. ad. t.
u CL Eltrt. S. S. C. S. Omcu a-1 Archi'p. Boston-: Dxmx. 3869-73.
”C!. Evsuxrs Caxs^ PraefxriJh»
x, 1: PG 31, x5AB.
nCL Btttnxmi XV. EpisL Apotf. Maximum tU&L
*
AAS 11 (XQX9).
p. uo, TTWrtHu p 4,1 u [LE xxi). Pius XI. Lilt. EncycL Rxrum EcrâcÂM AAS x* (1936). pp. (Λ-69 [LE
Pxct XI1. UtL Encyti FM
11 ipr.
AAS <*> (n57L PP· *
^»37 (LE 2650).
"Cf. DUarU, 14: ed. Fc<c, 1. p 31. S. Ivttxrus, DwL 41: PG 6. 564·
S. ln
uo%
*
Ads. Ηισ IV, 17, 5: PG 7,xoxj; Habvxt, 3, p. 199 ». Coxc.
Ttxo., Seu. 3i, cap. x; Dim. 939 (174·).

4571

1904 XO\ 21

20. Missio illa divina, a Christo Apostolis concredita,
ad finem saeculi erit duratura (cf. Mt. 28, 20), cum Evan­
gelium, ab eis tradendum, sit in omne tempus pro Ecclesia
totius vitae principium. Quapropter Apostoli, in hac so­
cietate hierarchice ordinata, de instituendis successoribus
curam egerunt.
Non solum enim varios adi ut ores in ministerio habue­
runt 4, sed ut missio ipsis concredita post eorum mortem
continuaretur, cooperatoribus suis immediatis, quasi per
modum testamenti, demandaverunt munus perficiendi et
confirmandi opus ab ipsis inceptum
commendantes illis
ut attenderent universo gregi, In quo Spiritus Sanctus eoi
posuit pascere Ecclesiam Dei (cf. AcL 20, 28). Constitue­
runt itaque huius modi viros ac deinceps ordinationem
dederunt, ut cum decessissent, ministerium eorum olli viri
* Cf. Cowc. Vat. I, Const. <5χχη. De Ecclesia Christi, Paxter
Dksz. 18 ix I3050 5.).
• Cf. Cose. Flo»., Drcrrfum pro Graecis: Drxr. 694 (1307) et Cose. Vat. I,
«8- Dkxx. x3i6 (3039).
•CL Liber i^cramenlcrum S. Gugoui, Praef. in natali S. Matthoc tlS.
Tbomae PL 73, jx et X52-, cf. Cod. Vat. lat_ 354S, L xB. S. Hoamxvs, Pt
67, 10: PL 9, 430» CSEL 32, p. 386. S. Hikxoxymv», Adv. I<xin. 1, 36: PL
23. 247A. S. Avgustxxvs, Zn Pt. 86, 4: PL 37, 1x03. S. Gugobxvs
Her.
in lob, XXVIII, V: PL 76, 455-45^. PnntJMKrcs. ûjmm. tn Apec. V: PL 68,
924 BC. Pascsasict Radb., In Sit., L. VIII, cap. 16: PL xao, j6x C. CL
Lro XIII, Epist. Et une, 17 dec. xSSS: ASS 21 (1888), p. 32Χ.
‘ Cf. Ad. 6, 3-6; xx. 30; X3, x; 14. 35: 20, 17; g
5, 13-13; P>»1 x. r,
C<L 4, xx et passim.
· Cf. def. so, 35*37· a Tim. 4, 6 v colt; x Tim. 5. 2* 3 Tim. a.x; T4. x.s
S. Clcmzms Roil, Ad Ccr. 44, y cd. Fuxk, I, p. X56.

4572

1964 NOV 21

CONST. CONCILIARIS LUMEN GENTIUM. DE ECCLESIA

probâti exciperent ·. Inter varia Illa ministeria quac Inde
iprimls temporibus In Ecclesia exercentur, teste tradltioEe, praecipuum locum tenet munus illorum qui, in episco­
patum constituti, per successionem nb Initio decurrentem 7,
apostolic! seminis traduces habent ®. Ita, ut testatur S.
Irenaeus, per eos qui ab Apostolis instituti sunt Episcopi
et juccessorcs eorum usque ad nos, traditio apostolica In
toto mundo manifestatur· et custoditur l0.
Episcopi Igitur communitatis ministerium cum ndiuto24 ribuj prcsbyle/ris et diaconis susceperunt n, loco Dei prae­
sidentes gregi l2, cuius sunt pastores, ut doctrinae magistri,
«eri cultus sacerdotes, gubernationis ministri 12. Sicut au­
tem permanet munus a Domino singulariter Petro, primo
Apostolorum, concessum et successoribus eius transmitten­
dam, ita permanet munus Apostolorum pascendi Ecclesiam,
ib ordine sacrato Episcoporum iugitor exercendum14.
Proinde docet Sacra Synodus Episcopos cx divina Institu­
tione In locum Apostolorum successisse ,e, tamquam Ec­
clesiae pastores, quos qui audit, Christum audit, qui vero
spernit, Christum spernit et Eum qui Christum misit (cf.
Lc 10,16) M.

21. In Episcopis igitur, quibus presbyteri assistunt,
adest in medio credentium Dominus lesus Christus, Pon­
tifex Summus. Sedens enim ad dexteram Dei Patris, non
deest a suorum congregatione pontificum 17, sed Imprimis
per eorum eximium servitium verbum Del omnibus genti­
bus praedicat et credentibus sacramenta fidei continuo
administrat, eorum paterno inunere (cf. 1 Cor. 4, 15) nova
membra Corpori suo regeneratione superna incorporat,
eorum denique sapientia et prudentia Populum Novi Te­
stamenti in sua ad aeternam beatitudinem peregrinatione
dirigit et ordinat. Hi pastores ad pascendum dominicum
gregem electi, ministri Christi sunt et dispensatores myste­
riorum Dei(cf. 1 Cor. 4,1), quibus concredita est testificatio
Evangelii gratiae Dci (cf. Rom. 15, 16; Act. 20, 24), atque
ministratio Spiritus et iustitiae in gloria (cf. 2 Cor. 3, 8-9).
Ad tanta munera explenda, Apostoli speciali effusione
jopenenientis Spiritus Sancti a Christo ditati sunt (cf.
Act. 1, 8; 2, 4; Io. 20, 22-23), et Ipsi adlutoribus suis per
25 impositionem manuum donum spirituale / tradiderunt (cf. 1
Tim. 4,14; 2 Tim. 1, 6-7), quod usque ad nos in episcopali
consecratione transmissum est ie. Docet autem Sancta Sy­
nodus episcopali consecratione plenitudinem conferri sa­
cramenti Ordinis, quae nimirum et liturgia Ecclesiae con­
suetudine et voce Sanctorum Patrum summum sacerdo­
tium, sacri ministerii summa nuncupatur le. Episcopalis
lutem consecratio, cum munere sanctificandi, munera
quoque confert docendi et regendi, quae tamen natura
sua nonnisi in hierarchica communione cum Collegii Ca­
pite et membris exerceri possunt. Ex traditione enim, quae
praesertim llturgicis ritibus ct Ecclesiae tum Orientis tum
Occidentis usu declaratur, perspicuum est manuum impo­
sitione et verbis consecrationis gratiam Spiritus Sancti ita
conferri 39 et sacrum characterem ita imprimi 21, ut Epi­
scopi, eminenti ac adspectabili modo, ipsius Christi Ma­
gistri, Pastoris et Pontificis partes sustineant et In Eius
• Cf. S. Clkmxns Rom., AI Cor. 44, 2: ed. Funk, I, p. 154 s.
’CLTUTCUJAXUS, Praacr. Haer. 32: PL 2, 52 5. S. Icxatjvs M., passim.
'Cf. TkrtvlliaVUS, Pnescr, Haer. 32: PL 2, 53.
'Cf.S.IitxrAus, Ale. Haer. Ill, 3,1: PG 7, 848A; Harvky 2, S; SaglAia, p. 10013 «manifestatam».
'•CtS. ItiMAirs, Ale. Haer. III, j, 2: PG 7, 847; Haxvxy 2, 7; Sagnard,
p. m «wtodit’xr», et. ib. IV, 26, □: coi. 1053; Harvxy 2, 236, necnon IV,
jj.4:ool. X077; Haivïy 2, 262.
UCL S. Icxattob M., PhiUd^ Praef.: ed. Fuxk, I, p. 264.
"CLS. kwATirs
PkiJaJ^ x, 1; Μάχη. 6, x: ed. Funk, I, 264 et 234.
US C11MTX5 Rom., /. c., 41, 3-4; 44, 3-4; 57. 1-2; ed. Fukk. I, X52, 156,
m x- S. Issatics M., PkilaJ. 2; Smyrn. 8; .Vapi. 3; Trail. Τ', ed. Funk, I,
ρ. ^52ir, 232; 246 s. etc.; S. Iustinus, A pol., 1, 65: PG 6, 428; S. CrFK457Ï, Epiti^ pastini.
“Cf. Lio XIII, EpisL Encycl. Salis cognitum, 29 luo. 1896: ASS 23
frl»». P- 733.
UCL Co<c Tuo., Decr. De uur. Ordinis, cap. 4: Dknz. 960 (1768);
Cck. Vat. I. Const do^çm. 1 De Ecclesia Christi, Pastor aeternus, cap. 3:
Dm. iSx5 (3061). Pius XII, Litt. EncycL Mystici Corporis, 29 fan. X943:
AAS js (1943), pp. 209 et 313. [LE X7391- CIC, can. 329 1 X“tt Ixo XIII, EpisL Et sane, 17 dec. 1888: ASS 21 (x833), p. 321 ft.
"CL S. Lxo M., Scrm. 5, 3: PL 54, X54.
'•Coftc. Tuo., Sets. 23, cap. 3, citat verba » Tim. 1, 6-7, nt demonstret
CWses «se verum «aeramentum: Drxx. 959 (1766).
*’ Ia Troi. Aposi. 3: ed. Bottz, Sources Cbr., pp. 27-30, Episcopo tribuitur
çncatra laccrdotii». CL Sacramenlarium Leôntanum, ed. C. Mohlbirg,
SarswrianMm 1'crcnmse. Romae, 1955, p. 119: «ad summi sacerdotii
SizâUrÆL.. Comple in sacerdotibus tuis mysterii tui summam·— Intx.
UUrSsasairut.'Aum Romanae Ecclesiae,
i960, pp. xax-iaj: «Tribuas
Ô. Deciae, cathedram episcopalem ad re<endam Ecclesiam tuam et plebem
arenam». CL PL 78, 324. ’’Cf. Trad. Aposi. 2: ed. Bottk, p. 27·
" CL Cose. Tuo., Sess. 23, cap. 4, docet Ordinis sacramentum imprimere
dararteren icdelebilem: Dzsz. 960 (1767). CL Ioawxks XXIII, Alloc.
Jfthlaü Deo, 8 mail i960: AAS 33 (1960), p. 466. Paulus VI, Homilia in
Bu. Vabcana, ao ocL 1963: AAS 55 (1963), p. 10x4.

4573

n. 3232

persona agant,a. Episcoporum est per Sacramentum Or­
dinis novos electos In corpus episcopale assumere.
22. Sicut, statuente Domino, sanctus Petrus ct ceteri
Apostoli unum Collegium apostollcum constituunt, pari
ratione Romanus Pontifex, successor Petri, et Episcopi,
successores Apostolorum, Inter se coniunguntur. Iam per­
antiqua disciplina, qua Episcopi in universo orbe consti­
tuti ad invicem et cum Romano Episcopo communicabant
in vinculo / unitatis, caritatis ct pacis ”, itemque concilia 26
coadunata *4, per quae et altiora quaeque In commune
statuerentur 2$, sententia multorum consilio ponderata *·,
ordinis episcopalis indolem et rationem collcgialem signi­
ficant; quam manifeste comprobant Concilia Oecumenica
decursu saeculorum celebrata. Eandem vero iam innuit
ipse usus, antiquitus inductus, plures advocandi Episcopos
qui In novo electo ad summi sacerdotii ministerium ele­
vando partem haberent. Membrum Corporis episcopalis
aliquis constituitur vi sacramentalis consecrationis et hie­
rarchica communione cum Collegii Capite atque membris.
Collegium autem seu corpus Episcoporum auctoritatem
non habet, nisi simul cum Pontifice Romano, successore
Petri, ut capite eius intellegatur, huiusque integre manente
potestate Primatus In omnes sive Pastores sive fideles.
Romanus enim Pontifex habet In Ecclesiam, vi muneris
sui, Vicarii scilicet Christi et totius Ecclesiae Pastoris, ple­
nam, supremam ct universalem potestatem, quam semper
libere exercere valet. Ordo autem Episcoporum, qui col­
legio Apostolorum in magisterio et regimine pastorali suc­
cedit, immo In quo corpus apostollcum continuo perseve­
rat, una cum Capite suo Romano Pontifice, et numquam
sine hoc Capite, sublectum quoque supremae ac plenae
potestatis in universam Ecclesiam exsistit17, quae quidem
potestas nonnisi consentiente Romano Pontifice exerceri
potest. Dominus unum Simonem ut petram et clavigerum
Ecclesiae posuit (cf. Mt. 16, 18-19), eumque Pastorem to­
tius sui gregis constituit (cf. Io. 21, 15 ss.); illud autem li­
gandi ac solvendi munus, quod Petro datum est (cf. ML 16,
19), collegio quoque Apostolorum, suo Capiti coniuncto,
tributum esse constat (cf. Mt. 18, 18; 28, 16-20)se. Colle­
gium hoc quatenus ex multis compositum, varietatem et
universalitatem Populi Dei, quatenus vero sub uno capite
collectum unitatem gregis Christi exprimit. In ipso, Epi­
scopi, primatum et principatum Capitis sui fideliter ser­
vantes, propria potestate in bonum / fidelium suorum, im- 27
mo totius Ecclesiae funguntur, Spiritu Sancto organicam
structuram eiusque concordiam continenter roborante. Sufjrema in universam Ecclesiam potestas, qua istud Colegium pollet, sollemni modo in Concilio Oecumenico exer­
cetur. Concilium Oecumcnicum numquam datur, quod a
Sucessore Petri non sit ut tale confirmatum vel saltem
receptum; ct Romani Pontificis praerogativa est haec Con­
cilia convocare, iisdem praesidere et eadem confirmare *·.
Eadem potestas collegialis una cum Papa exerceri potest
ab Episcopis in orbe terrarum degentibus, dummodo Caput
Collegii eos ad actionem collegialem vocet, vel saltem Epi­
scoporum dispersorum unitam actionem approbet vel li­
bere recipiat, ita ut verus actus collegialis efficiatur.
23. Collegialis unio etiam in mutuis relationibus singu­
lorum Episcoporum cum particularibus Ecclesiis Ecdesla?ue universali apparet. Romanus Pontifex, ut successor
elri, est unitatis, tum Episcoporum tum fidelium multi­
tudinis, perpetuum ac visibile principium ct fundamen­
tum so. Episcopi autem singuli visibile principium et fun­
damentum sunt unitatis In suis Ecclesiis particularibus5x,
ad imaginem Ecclesiae universalis formatis in quibus et
ex quibus una et unica Ecclesia catholica exsistit31. Qua
” S. CrwAMVB, Episl. 63. X4-‘ PL 4»
Haktil. HI B, p. 7ty *
Sac«dos
vice Christi vere innuitur». S. Io. Chhvsostomls, In 2 Tim., Horn. 2. 4:
PG 62, 6îj: Sacerdos est rsynibolon» Christi. S. AmbrqSIVS, In Px. 3S»
25-26: PL 14. 1051-5
*;
CSEL 64, 203-204- Ambro51cst*r, In i Tim. 5. 19*
PL 17, 479 C et In Eph. 4.
coL 387C. Tntonoivs
Hom.
XV, 21 et 24: ed. Toxxbav, pp. 497 et 50J. Hxsvvnrus Hrx
.,
*
In
L·
2, 9, sy PG 93, £948·
, „
«Cf. Eusurcs, Hiil. Red, V, 34. 10: GCS II. r. p. 495: <d. B
« dy.
*
Sources Chril. II, p. 69. Dionysius, apud Eusmivm, »5. VII, 3, 2: GCS II,
2. p. 638 5-; Babdy, II, p. x6? s.
«· Cf. de xntiquis Conciliis, Ecstbxvs» Hili. EM. V. 33-34: GCS II. x, p.
488 ss.; Babdy, II, 66 ss. et passim. CONC, NiCAtNVK, can. 5: Cone Grc.
Deer. ρ. 7.
’· Cf. Tkrtullianus, Dr Irunio, xj: PL 3, 97
B;
*
CSF.L so, p.
392, hn. 13-16. «CL S. Cyfbuxvs, Epùt. 36. r lUtTtx, III B. p. 650.
Bavard, p. *54Λ
•’Cf. Relatio official» ZtxtLLt, in Coxc. Vat. I: Msxftl 5
*.
X109C
••Cf. Conc. Vat. I, Schema Const, doçm. II. D< Eczleria C>n<A, c. 4:
Mansi 53, 310. Cf. relatio Klrutgsn de Schemate refoonato Ma Ml 33.
321B - 322 B et declaratio Zjkru.1: Ma<si 32. xitoA. Vite etiam >- Lioxiw
M.. Scrm. 4. 3-* PL 54. «3îA. ’’Cf. CIC, caan. 222 et 227.
’♦Cf. Coxc. Vat. I. Coast. Docm. Patior a.tcrnus· Dur
.
*
t
*
x8
Ijoao s )
«Cf. S. Cytriants, Epiii. &>, 8: Hartri III, 2, p. 7yy «Epbccpas la
Ecclesia ct Ecclesia in Episcopo».
« CL S. Cyfrxaxus, Epiii. 35, 24- Hartrl, p. 624, La. 1 j: «Un
*
Eccieua

4574

η. 3232

CONST. CONCILIARIS LUMEN GENTIUM, DE ECCLESIA

de causa singuli Episcopi suam Ecclesiam, omnes autem
simul cum Papa totam Ecclesiam repraesentant in vinculo
pacis, amoris et unitatis.
Singuli Episcopi, qui particularibus Ecclesiis praeficiun­
tur, regimen suum pastorale super portionem Populi Dei
slbl commissam, non super alias Ecclesias neque super
Ecclesiam universalem exercent. Sed qua membra Collegii
episcopalis et legitimi Apostolorum successores singuli ea
sollicitudine pro universa Ecclesia cx Christi institutione
ct praecepto tenentur”, quae, etiamsi per actum iurisdicUonis non exerceatur, summopere tamen confert ad Ec­
clesiae universalis emolumentum. Debent enim omnes Epi­
scopi promovere et tueri unitatem fidei et disciplinam
cunctae Ecclesiae communem, fideles edocere ad amorem
totius Corporis mystici Christi, praesertim membrorum
28 pauperum, / dolentium et eorum qui persecutionem patiun­
tur propter iustltlnm (cf. Mt. 5, 10), tandem promovere
omnem actuosltatem quae toti Ecclesiae communis est,
praesertim ut fides Incrementum capiat et lux plenae ve­
ritatis omnibus hominibus oriatur. Ceteram hoc sanctum
est quod, bene regendo propriam Ecclesiam ut portionem
Ecclesiae universalis, ipsi eificadter conferunt ad bonum
totius mystici Corporis, quod est etiam corpus Ecclesia­
rum M.
Cura Evangelium ubique terrarum annuntiandi ad cor­
pus Pastorum pertinet, quibus omnibus In commune Chri­
stus mandatum dedit imponendo commune officium, ut
iam Papa Coelestinus Patribus Ephesini Concilii commen­
davit
Unde singuli Episcopi, quantum propria eorum
perfunctio muneris sinit, in laborum societatem venire te­
nentur inter se et cum successore Petri, cui grande munus
ebristiani nominis propagandi singulari modo demanda­
tum est··. Quare missionibus tum messis operarios, tum
etiam auxilia spiritualia et materialia, tam per se directe,
qu?m suscitando fidelium ardentem cooperationem, sup­
peditare omnibus viribus debent. Episcopi denique. In uni­
versali caritatis societate, fraternum adjutorium aliis Ec­
clesiis, praesertim finitimis et egentioribus, secundum ve­
nerandum antiquitatis exemplum, libenter praebeant.
Divina autem Providentia factum est ut variae variis in
locis ab Apostolis corumque successoribus institutae Ec­
clesiae decursu temporum in plures coaluerint coetus, or­
ganice coniunctos, qui, salva fidei unitate et unica divina
constitutione universalis Ecclesiae, gaudent propria disci­
plina, proprio liturgico usu, theologico spirituallque patri­
monio. Inter quas aliquae, notatim antiquae Patriarchales
Ecclesiae, velutl matrices fidei, alias pepererant quasi filias,
quibuscum arctiore vinculo caritatis in vita sacramentall
atque In mutua lurium et officiorum reverentia ad nostra
■° usque tempora connectunturQuae Ecclesiarum locaHium
in unum conspirans varietas indivisae Ecclesiae catholicitalem luculentias demonstrat. Simili ratione Coetus Epi­
scopales hodie multiplicem atque fecundam opem conferre
possunt, ut colleglalis affectus ad concretam applicationem
perducatur.

24. Episcopi, utpote Apostolorum successores, a Do­
mino, cui omnis potestas in coelo et In terra data est. mis­
sionem accipiunt docendi omnes gentes et praedicandi
Evangelium omni creaturae, ut homines universi, per fi­
dem. baptismum et adimpletionem mandatorum salutem
consequantur (cf. Mt. 28, 18-20; Mc. 16. 15-16; Act. 26.
17 s.). Ad hanc missionem Implendam, Christus Dominus
Spiritum Sanctum promisit Apostolis et die Pentecostes
e coelo misit, cuius virtute testes Eidem essent usque ad
ultimum terrae, coram gentibus et populis et regibus (cf.
Act. 1. 8; 2,1 ss.; 9. 15). Munus autem illud quod Dominus
pastoribus populi sui commisit, verum est servitium quod
In sacris Litteris «dlaconia» seu ministerium significanter
nuncupantur (cf. Act. 1, 17 et 25; 21. 19; Rom. 11, 13;
1 Tim. 1,12).
Episcoporum autem missio canonica fleri potest per
legitimas consuetudines, a suprema et universali potestate
Ecclesiae non revocatas, vel per leges ab eadem auctoritate
latas aut agnitas, vel directe per Ipsum Successorem Petri;
prc t9t
*sn
condas m multa membra divisa». Efrui. 36, 4: Hamixl, p. 573,
En.
"C!. Piv< XII. Utt. EncycL Fidei Don
,
**
11 apr. Χ937-. AAS 49 (1937),
p »37 ’LE 3*0).
“CL S. Hxiaaxvs Ptcr, In Pt 14, 5: PL 9. 30
* CSEL ta, p. 86. S. G
*xCMW» M.. Mora! IV, 7, ti: PL 73, 643C. Pl..-Basxuv9, In It. 13.
FC 1«, HjC.
“CL x Cattanora».
i5, x-i. ad One. Ephj PL 50, 505AB;
Sciwaxt!. Acto Co
*c.
Otc. 1.x,1, p. 21. CI. Bxxxmcrvs XV, EpisL Apost.
-flal AAS it (1919), p. 440 [LE nxj. Prci XI, Litt. EncycL
Rzrwrn Ealmne, 2S !ebr. 1926c AAS tS (1936), p. 69 (LE 693]. Ρινί XII,
Utt Exr.ycl f*dei Don
.
**
i c. [LB 3650 L
M Ct L» XIII, Utt «cytL GtanJe mmiMi, 50 wpt. li8<r. ASS 13 (x&So),
p X4S- Ct CIC, can. 1337; can. 1350 | 3.

4575

mi NOV 21

quo renuente scu communionem Apostolicam denegantr
Episcopi In officium assumi nequeunt’·.
25. Inter praecipua Episcoporum munera eminet praedicatio Evangelii’·. Episcopi enim sunt fidei praecocti
qui novos discipulos ad Christum adducunt, et doctorri
authentici scu auctoritate Christi praediti, qui populo sibi
commisso fidem credendam et moribus applicandam prae­
dicant, et sub lumine Sancti Spirit us illustrant, cx thtusro Revelationis nova et vetera proferentes (cf. Mt. 13. C),
eam fructificare faciunt erroresque gregi suo Impendrates
vigilanter arcent (cf. 2 Tim. 4, 1-1). Episcopi in comminione cum Romano Pontifice docentes ab omnibus Un­
quam divinae ct catholicae veritatis testes venerandi sunt;
fideles autem in sui Episcopi sententiam de fide et mori­
bus nomine Christi prolatam concurrere, elque redlgl^so
animi obsequio adhaerere / debent. Hoc vero reiipfosum so- H
iuntatis et intellectus obsequium singulari ratione prae­
standum est Romani Pontificis authentico magisterio ellam
cum non ex cathedra loquitur ita nempe ut magiitcrism
eius supremum reverenter agnoscatur, et sententiis ab eo
prolatis sincere adhaereatur, iuxta mentem et voluntatem
manifestatam ipsius, quae se prodit praecipue sive Indole
documentorum, sive ex frequenti propositione eiosdea
doctrinae, sive ex dicendi ratione.
Licet singuli praesules Infallibili tatis praerogativi noa
polleant, quando tamen, etiam per orbem dispersi, $ed
communionis nexum inter se et cum Successore Petri ser­
vantes, authentice res fidei et morum docentes In ume
sententiam tamquam definitive tenendam conveniant,
doctrinam Christi infall ibi liter enuntiant ··. Quod adhne
manifestius habetur quando, in Concilio Oecum enico coa­
dunati, pro universa Ecclesia fidei et morum doctor» et
iudices sunt, quorum definitionibus fidei obsequio est nd
haerendum 4X.
Haec autem infallibilitas, qua Divinus Redemptor Ec­
clesiam suam in definienda doctrina de fide vel moribat
instructam esse voluit, tantum patet quantum divinae Re­
velationis patet depositum, sancte custodiendum et fide­
liter exponendum. Qua quidem infallibilltate Romann
*
Pontifex, Collegii Episcoporum Caput, vi muneris sui gau­
det. quando, ut supremus omnium christlfidelium pastor
et doctor, qui fratres suos In fide confirmat (cf. Lc. 22,
32). doctrinam de fide vel moribus definitivo actu procla­
mat ··. Quare definitiones eius ex sese, et non ex consensa
Ecclesiae, irreformabiles merito dicuntur, quippe quae sub
assistentia Spiritus Sancti, ipsi in beato Petro promissa,
prolatae sint, ideoque nulla Indigeant aliorum approbatio­
ne, nec ullam ad aliud Indicium appellationem patiantur.
Tunc enim Romanus Pontifex non ut persona privata senten­
tiam profert, sed ut universalis Ecclesiae magister supre­
mus. In quo charisma infalllbilltatIs ipsius Ecclesiae sin­
gulariter Inest, doctrinam fidei catholicae exponit vel tue­
tur··. Infallibilitas Ecclesiae promissa in corpore Episco­
porum quoque Inest, quando supremum magisterium cum
Petri Successore exercet. Istis autem deflnitlofnibus assensus Ecclesiae numquam deessc potest propter actionem
eiusdem Spiritus Sancti, qua universus Christi grex in uni­
tate fidei servatur et proficit ··.

Cum autem sive Romanus Pontifex sive Corpus Episco­
porum cum eo sententiam definiunt, eam proferunt secun­
dum ipsam Revelationem, cui omnes stare et conformari
tenentur et quae scripta vel tradita per legitimam Episco­
porum successionem ct Imprimis ipsius Romani Pontifids
cura integre transmittitur, atque praelucente Spiritu ve­
ritatis In Ecclesia sancte servatur ct fideliter exponitur41.
Ad quam rite Indagandam et apte enuntiandam. Romanus
Pontifex el Episcopi, pro officio suo et re! gravitate, per
media apta, sedulo operam navant ··; novam vero revela·’ De iunbus Sedium patriarcbalium, ct. Coxc. NaCJUonnt, cax 6 de
Alexandria et Antiochia, et can. 7 de Hicrosolymiv Cone. Ολ. Decr, p L
Coxc. I-attr. IV’, anno xsij, Coniti L V: De diçmtoia Pairurtktrw: tbd
p. 2X2. Coxc. Fkm.-Flo*
.: tbid. p. 304.
·· CL CoJ. Z«nj Can., pro Eccl. Orient., cann. 316-314; de Patriarchis ct
*.
324-339
de Archicpbcopis mafonbus; cc. 336-391: de alii
*
dumxUms h
«pecie, c. 238 I 3; 316; 340
*.
251; 255: de Episcopis a Patriarcha ccminisdA
'· CL Coxc.Taio^ Decr. De reform., Sex
*.
V, c. 3. n. 9, et Se® XXIV, αχ
specie, c. 338 | 3; 216; 24ος ajx; 355: de Episcopi
*
a Patriarcha nosisanta1 · Cf. Comc. Twîd.» Decr. De reform,, Ses
*.
V, c. 2, n. 9, et Sess XXIV, crc.
4: Cone. Oec. Decr., pp. 645 et 739“Cf. Comc. Vat. I, Const. dorm. Dei Filiux, 3: D<«. 1713 (joixL CL
nou adiecta od Schema 1 Dr Reel. (desumpta ex S. Roa. Brujuunvofc
SIawsi 51. 579C; necnon Schema reformatum Const. II De Rctloia CViih,
cem commentario Kravrcrw·. Mamsi 53, 333 AB. Pm IX, Epist. Tau
Center. Drxz. ^683 (2879). 41 Cf. QIC, caan. 1332-1533.
41 CL Comc. Vat. I, ConsL dotçm_ Pastor Jrt.-mus.· Dxxx. 3839 (3»7
*'“ Cf. explicatio Ga5«r (a Coxc. Vat, I: Maxsi 52, xatj AC. 44 CL
Gaî*mm, tbj SIamsi X2t4A. 44 Cf. Gasses,
Maxm X215CD, xaiS-ntyA
44 Cf. Gassm,
Mamsx X3I3.

4576

1984 NOV 21

CONST. CONCILIARIS LUMEN GENTIUM, DE ECCLESIA

Uoatm publicam tamquam ad divinum fidei depositum
pertinentem non accipiunt<7.
26, Episcopus, plenitudine sacramenti Ordinis insigni­
tas, est «oeconomus gratiae supremi sacerdotii»4·, prae­
urti m in Eucharistia, quam Ipse offert vel offerri curat 4·,
d qua continuo vivit ct crescit Ecclesia. Haec Christi
Ecclesia vere adest In omnibus legitimis fidelium congreptfonibus localibus, quae, pastoribus suis adhaerentes, ct
ipsae in Novo Testamento ecclesiae vocantur 50. Hac sunt
tslrn loco suo Populus novus a Deo vocatus, in Spiritu
Sancto et In plenitudine multa (cf. 1 Thess. I, 5). In eis
praedicatione Evangelii Christi congregantur fideles ct ceforatur mysterium Coenac Domini, «ut per escam ct sanpnlaem Domini corporis fraternitas cuncta copuletur»
lo quavis altaris communitate, sub Episcopi sacro mlnl,
**
sttrio
exhibetur symbolum illius caritatis ct «unitatis
Corporis mystici, sine qua non potest esse salus»
In his
communitatibus, licet saepe exiguis et pauperibus, vel in
dhpcnfone degentibus, praesens est Ghristus, cuius vir­
iate consociatur una, sanctu, catholica et apostolica EcD cksb w./Etenim «non aliud agit participatio corporis et
ttsgulnls Christi, quam ut in id quod sumimus transea­
mus» u.
Omnis autem legitima Eucharistiae celebratio dirigitur
ab Episcopo, cui officium commissum est cultum Christia­
nae religionis Divinae Molestati deferendi atque admlnistnndi secandum praecepta Domini et Ecclesiae leges,
eiu particulari iudicio ulterius pro dioecesi determinatas.
Ita Episcopi, orando pro populo ct laborando, de pleni­
tudine sanctitatis Christi multiformiter ct abundanter ef­
fundant. Per ministerium verbi virtutem Dei credentibus
in salutem communicant (cf. Rom. 1, 1G), et per sacranenta, quorum regularem ct fructuosam distributionem
auctoritate sua ordinant 54, fideles sanctificant. Ipsi regunt
collationem baptismi, quo regalis sacerdotii Christi partldpallo conceditur. Ipsi sunt ministri originarii confirma­
tionis, dispensatores sacrorum ordinum et moderatores
disciplinae poenitentialis, atque populos suos, ut in liturcj et praesertim In sacro Missae sacrificio partes suas
fide et reverentia impleant, sollicite exhortantur ct inrtruunt. Eis denique quibus praesunt exemplo conversa­
tionis suae proficere debent, mores suos ab omni malo
temperantes et quantum poterint, Domino adiuvante, ad
qonum commutando, ut ad vitam, una cum grege sibi
credito, perveniant sempiternam 67.
27. Episcopi Ecclesias particulares sibi commissas ut
vicarii et legati Christi regunt 68, consiliis, suasionibus,
exemplis, verum etiam auctoritate et sacra potestate, qua
qridem nonnisi ad gregem suum in veritate et sanctitate
aedificandum utuntur, memores quod qui maior est fiat
sicut minor et qui praecessor est sicut ministrator (cf. Lc.
22. 26-27). Haec potestas qua, nomine Christi personaliter
funguntur, est propria, ordinaria ct immediata, licet a
raprema Ecclesia auctoritate exercitium eiusdem ultiraatim regatur et certis limitibus, intuitu utilitatis Ecclesiae
vel fidelium, circumscribi possit. Vi huius potestatis EpiKopi sacrum Ius et coram Domino officium habent in suos
3 inMJtosleges/ferendi, iudicium faciendi, atque omnia, quae
id cultus apostolatusque ordinem pertinent, moderandi.
Ipsis munus pastorale seu habitualis et cotidiana cura
ovium suarum plene committitur, neque vicarii Romano­
rum Pontificum putandi sunt, quia potestatem gerunt sibi
propriam verisslmeque populorum quos regunt, Antistites
dicuntur1·. Eorum itaque potestas a suprema et univer­
sal potestate non eliditur, sed c contra asseritur, roboratur
et vindicatur40, Spiritu Sancto constitutam a Christo Do*’Ct Cr.xc. Vat. I, Const, dojfm. Patter Artemus, 4: Dxxz. 1836 (3070).
"Oatz> coQ^ccntionis episcopalis in ntu byzantino: Euehotopon to
•νμ, Racae, 1873, p. 139.
«· Cf. S. Igxativs M.. Smym. 8, x: ed. Funk,
t? x5x- “CL Aci. 8, i. T4, 22-23; 20, 17, et pisum. ai Oratio xnozaulzi: FL 0, 759B. “CL S. Igxatxvs .M., Smyrn. 8, x: ed. Funk, I, p.
xh. "S. Thomaj, StrmKU Ih/el. III, q. 73, *· 3MCLS. Augustinus, C. Faustum, X2, w. PL 42, 265; Szrn». 57, 7’· PL
etc. "S. Uo M., Scrm. 63, T- PL54, 357C.
“Ct Traditio Apostolua Hippolyti, 2-3: cd. Borri, pp. 26-30.
°Ct textm ttamiuu ia initio consecrationis episcopalis, et Oratio in fine
codern consecra bonis, post Ίe Drum.
“Bouncrci XIV, Br, Romana EccUsia, 5 Oct. 175»» i
Bullarium
EardiOt XIV, t IV, Romae, 1758. 21: «Episcopus Christi typum gerit,
Lsjqoc rzunrre fungitur». Ριυ» ΧΠ, Litt. Encycl. Mystici Corporis, L c.,
p. m: «Asugnatos ubi çrrçcs singuli singulos Christi nomine pascunt et
nr»:· [LE 1759].
“Cf. Lio XHi, Epist. Encycl. Satis cognitum, 29 iun x8ç6: ASS 28
U4j5-0), p. 732- Idim. Epbt
*
Officio sanctus imo, 22 dec. 1887: ASS 20
(îiÎ7), P 264. Wvs IX, Litt. AposL ad Episcopos Germaniae, xa mart.
î57J,«AI?x. Consist., 13 mart. 1875: Dknz. 3112-3117, In nova cd. tantum.
“CL Conc. Vat. I, Const, dogm. Pastor artrmus, 3: Dbnx. 1828 (3061).
Ct R£aU2 Zinuc Mansi 52, X114D.

4577

n. 3232

mino In sua Ecclesia regiminis formam Indefectiblllter
servante.
Episcopus, missus a Patrcfamllias ad gubernandam fa­
miliam suam, ante oculos teneat exemplum Boni Pastoris»
qui venit non ministrari sed ministrare (cf. Mt. 20, 28»
Mc. 10, 45) et animam suam pro ovibus ponere (cf. Io. 10,
11). Assumptus cx hominibus ct circumdatus infirmitate,
condolere potest iis qui Ignorant et errant (cf. Hebr. 5,
1-2). Subditos, quos ut veros filios suos fovet et ad alacriter
secum cooperandum exhortatur, audire ne renuat. Pro anlmabus eorum rationem redditurus Deo (cf. Hebr. 13, 17)
oratione, praedicatione omnlbusque operibus caritatis cu­
ram habeat tum corumdcm, tum etiam Illorum qui de uno
grege nondum sunt, quos in Domino commendatos sibi
habeat. Ipse, cum sicut Paulus Apostolus cunctis debitor
sit, promptus sit omnibus evangelizore (cf. Rom. 1, 14-15),
fhlelesque suos ad operositatem apostolicam et missionnlem exhortari. Fideles autem Episcopo adhaerere debent
sicut Ecclesia lesu Christo, ct sicut lesus Christus Patri,
ut omnia per unitatem consentiant41, et abundent in glo­
riam Dei (cf. 2 Cor.
15).
28. Christus, quem Pater sanctlficavit et misit in mun­
dum (cf, Io. 10, 36), consecrationis missionisque suae per
Apostolos suos, eorum successores, videlicet Episcopos par­
ticipes effecit ··, qui munus ministerii sui, vario gradu,
variis sublectis in Ecclesia legitime tradiderunt. Sic mi­
nisterium ecclesiasticum divinitus institutum diversis or­
dinibus exercetur ab Illis/qui iam ab antiquo Episcopi, 3t
Presbyteri, Diaconi vocantur 43. Presbyteri, quamvis pon­
tificatus apicem non habeant et in exercenda suo potestate
ab Episcopis pendeant, cum eis tamen sacerdotali honore
conluncti sunt 44 et vi sacramenti Ordinis 4i, ad Imaginem
Christi, summi atque aeterni Sacerdotis (cf. Hebr. 5, 1-10;
7, 24; 9, 11-28), ad Evangelium praedicandum fidelesque
pascendos et ad divinum cultum celebrandum consecran­
tur, ut veri sacerdotes Novi Testamenti ··. Muneris unici
Mediatoris Christi (cf. 1 Tim. 2, 5) participes in suo gradu
ministerii, omnibus verbum divinum annuntiant. Suum
vero munus sacrum maxime exercent in eucharistico cultu
vel synaxl, qua in persona Christi agentes 47 Eiusque my­
sterium proclamantes, vota fidelium sacrificio Capitis ip­
sorum coniungunt, et unicum sacrificium Novi Testamenti,
Christi scilicet Sesc Patri immaculatam hostiam semel of­
ferentis (cf. Hebr. 9, 11-28), in sacrificio Missae usque ad
adventum Domini (cf. 1 Cor. 11, 26) repraesentant et ap­
plicant ®8. Pro fidelibus autem pocnitentibus vel aegro­
tantibus ministerio reconciliationis et allcviatlonls summe
funguntur, ct necessitates ac preces fidelium ad Deum
Patrem afferunt (cf. Hebr. 5, 1-3). Munus Christi Pastoris
et Capitis pro sua parte auctoritatis exercentes w, fami­
liam Dei, ut fraternitatem in unum animatam 70, colligunt
et per Christum in Spiritu ad Deum Patrem adducunt
In medio gregis Eum in spiritu et veritate adorant (cf. Io.
4, 24). In verbo demum ct doctrina laborant (cf. 1 Tim. 5,
17), credentes quod in lege Domini mediantes legerint,
docentes quod crediderint, imitantes quod docuerint71./ 35
Presbyteri, ordinis Episcopalis providi cooperatores71
eiusque'adiutorium ct organum, ad Populo Dei Inservien­
dum vocati, unum presbyterium73 cum suo Episcopo
constituunt, diversis quidem officiis mancipatum. In sin­
gulis localibus fidelium congregationibus Episcoporum,
quocum fidenti ct magno animo consociantur, quodam­
modo praesentem reddunt eiusque munera et sollicitudi­
nem pro parte suscipiunt ct cura cotidiana exercent. Qui
sub auctoritate Episcopi portionem gregis dominici sibi
addictam sanctificant et regunt, Ecclesiam universalem
4,

•‘CL S. iGNATies M., Ad Epics. 5, x: ed. Funk, Ï, p. 216. ·· CL S.
Igmatius M., Ad Epka. 6. x: ed. I, p. 218. °CL Conc. Tmid.. Dc mc*.
Ordinis, cap. 2: Dkxx. 938 (X/65), et can. 6J7xxz. 966 (1776).
“CL Ixkocextiub I, Epist. ad Drccniium: PL 20, 534 A; Mvm 3, 1029.
Dxxx. 98 (215): «Presbyteri, licet secundi sint uzerdota, poalilkatus Uxnru
apicem non habent». S. Cyfxunvx, Epsst. 6x, 3: ed. Harxil, p. 696.
“ Cf. Coxc T11D^ L c., Dtxi. 9362-968 <X763-X775k et
ipecx eia. 7:
Drxz. 07 (1777)· Pies XII, Const. Apcct Stramentum Minis- Drxx.
2301 (38576X).
“ CL Innocxntivs I, /. c S. GbMOûQS Nax^ Apd. II. 22: PG 33, 434 B.
Ps.-Dioxysiv3, Eui. Hicr^ x, 2: PG 3. 372 D.
•’CL Coxc. Tmid., Ses». 22: Dtxz. 940 (1743). Pivs Xlf. Uti Eaeyci.
Mediator Dn, 20 nov. X947: AAS 39 (t'»47h p- 353- D1X1. xj» (3S30L
·· Cf. Coxc. Trid^ S*< a- 32t
çxb (1739-40J. Coxc. Vat. II. Coa
*L
De Sacra Liturpa,
Cancitium, o. 7 et a. 47. AAS 36 (X964K
pp. ioo-ii3{LE 3141).
·· CL Pius XII, UtL EncycL MeFoter m, L e^ sub. o. 67 [LE x0j|.
’•CL S. CvriUAXtn, Epist si, 3: PL 4. 242B; Haryxx.. II. 2. p. 477
’» CL Pontifical romanum. De Ordinatione *
lreyteiunsa.
b
in hnpositx>oe
vestimentonnn.
’· CL Pontifical· nmw. De Ordinatiooe PTtsbytatxua, in praettttoae.
” CL S. iGXATît s M.. Pküsd. 4: ed. Fvxx. I, p.
S. Coaxxuv» 1. aped
5. CrwuAXVM, Epici. 48, 2: Haiti I. III, 2, jk 6x0.
4578

CONST. CONCILIARIS LUMEN GENTIUM. DE ECCLESIA

η. 3232

1004 NOV 21

In suo loco visibilem fadunt et in aedificando toto corpore
Christi (cf. Eph. 4, 12) validam opem afferunt. Ad bonum
autem filiorum Dei semper intenti operam suam ad opus
pastorale totius dloccescos, immo totius Ecclesiae conferre
studeant. Propter hanc in sacerdotio et missione partici­
pationem Presbyteri Episcopum vere ut patrem suum
agnoscant eique reverenter oboediant. Episcopus vero Sa­
cerdotes cooperatores suos ut filios et amicos consideret,
sicut Christus discipulos suos lam non servos, sed amicos
vocat (cf. Io. 15, 15). Corpori igitur Episcoporum, ratione
Ordinis et ministerii, omnes Sacerdotes, tum dlocccsani
tum religiosi coaptantur et bono totius Ecclesiae pro sua
vocatione ct gratia inserviunt
Vi communis sacrae ordinationis et missionis Presbyteri
omnes Inter se intima fraternitate nectuntur, quae sponte
ac libenter sese manifestet in mutuo auxilio, tam spirituali
quam materiali, In conventibus et communione vitae, labo­
ris et caritatis.
Fidelium vero, quos spiritualiter baptismate et doctrina
genuerunt (cf. 1 Cor. 4, 15; 1 Pt. 1, 23), curam tamquam
patres in Christo aganL Forma facti gregis ex animo (cf. 1
Pt. 5, 3) suae communitati locali ita praesint et Inserviant,
ut ista digne vocari possit illo nomine, quo unus et totus
Populus Dei insignitur. Ecclesiae scilicet Dei (cf. 1 Cor. 1,
2; 2 Cor. 1, I; et passim). Memores sint se sua cotidiana
conversatione et sollicitudine fidelibus et infidelibus, ca­
tholicis et non catholicis, faciem ministerii vere sacerdo­
talis et pastoralis exhibere, omnibusque testimonium veri­
tatis et vitae reddere debere, et ut boni pastores illos quo­
que quaerere (cf. Lc. 15, 4-7), qui baptizati quidem in
Ecclesia catholica a praxi sacramentorum, vel imo a fide
defecerunt.
Quia genus humanum hodie magis magisque in unita36 tem civilem, / oeconomicam et socialem coalescit, eo magis
oportet ut Sacerdotes, conluncta cura et ope sub ductu
Episcoporum et Summi Pontificis, omnem rationem disper­
sionis elidant, ut in unitatem familiae Dei totum genus
humanum adducantur.
29. In gradu inferiori hierarchiae sistunt Diaconi, qui­
bus «non ad sacerdotium, sed ad ministerium» manus im­
ponuntur 7i. Gratia etenim sacramentali roborati, In diaconia llturgiae, verbi et caritatis Populo Dei, In commu­
nione cum Episcopo elusque presbyterio, inserviunt. Dia­
coni est, prout el a competenti auctoritate assignatum
fuerit, solemniter baptismum administrare, Eucharistiam
servare el distribuere, matrimonio Ecclesiae nomine adliitere el benedicere. Viaticum moribundis deferre, fide­
libus sacram legere Scripturam, populum instruere et ex­
hortari, fidelium cultui et orationi praesidere, sacramentalia ministrare, ritui funeris ac sepulturae praeesse. Caritatis
et adminlstratlonis officiis dediti, meminerint Diaconi mo­
niti Beati Polycarpi: «Misericordes, seduli, Incedentes Iuxta
veritatem Domini, qui omnium minister factus est»74.
Cum vero haec munera, ad vitam Ecclesiae summopere
necessaria, in disciplina Ecclesiae latinae hodie vigenti in
pluribus regionibus adimpleri difficulter possint, Diacona­
tus In futurum tamquam proprius ac permanens gradus
hierarchiae restitui poterit. Ad competentes autem varii
generis territoriales Episcoporum coctus, approbante ipso
Summo Pontifice, spectat decernere, utrum et ubinam pro
cura animarum huiusmodi diaconos institui opportunum
siL De consensu Romani Pontificis hic diaconatus viris
maturioris aetatis etiam In matrimonio viventibus conferri
poterit, necnon iuvenibus Idoneis, pro quibus tamen lex
37 coelibatus firma remanere debet, f

piant, sed praeclarum munus suum osse Ita pascere fideles
eorumque ministrationes et charismata ita recognoscere,
ut cuncti suo modo ad commune opus unanimiter coepe­
rentur. Oportet enim, ut omnes «veritatem... facientes ia
caritate crescamus In Illo per omnia, qui est caput Christas,
ex quo totum corpus compactum ct conexum per omnea
functuram subministrationis, secundum operationem ia
mensuram uniuscuiusque membri, augmentum corporis fa­
cit in aedificationem sui in caritate» (Eph. 4, 15-16).
31. Nomine laicorum hic Intelleguntur omnes chrislb
fldeles praeter membra ordinis sacri ct status religiosi io
Ecclesia sanciti, christlfideles scilicet qui, utpotc baptisma­
te Christo concorporati, in Populum Dei constituti, et de
munere Christi sacerdotali, prophetico ct regali suo modo
participes facti, pro parte sua missionem totius populi
christlani in Ecclesia ct in mundo exercent.
Laids indoles saecularis propria et peculiaris est. Mem­
bra enim ordinis sacri, quamquam aliquando in saeculari­
bus versari possunt, etiam saecularem professionem exer­
cendo, ratione suae particularis vocationis praecipue et ex
professo ad sacrum ministerium ordinantur, dum religiosi
suo statu praeclarum et eximium testimonium reddant,
mundum transfigurari Deoque offerri non posse sine ipl·
ritu beatitudlnum. Laicorum est, cx vocatione proprii,
res temporales gerendo et secundum Deum ordinando, re­
gnum Dei quaerere. In saeculo vivunt, scilicet In omnibus
et singulis mundi officiis ct operibus et In ordinariis vitae
familiaris et socialis condicionibus, quibus eorum existentia quasi contexitur. Ibi a Deo vocantur, ut suum proprium
munus exercendo, spiritu evangeiico ducti, fermenti instar
ad mundi sanctificationem velat ab In/tra conferant, sleque 38
praeprimis testimonio vitae suae, fide, spe et caritate ful­
gentes, Christum aliis manifestent. Ad illos ergo peculiari
modo spectat res temporales omnes, quibus arcte coni an­
guntur, ita illuminare ct ordinare, ut secundum Christum
luglter fiant et crescant et sint in laudem Creatoris et Re­
demptoris.
32. Ecclesia sancta, ex divina institutione, mira varie­
tate ordinatur et regitur. «Sicut enim in uno corpore multa
membra habemus, omnia autem membra non eundem ac­
tum habent, Ita multi unum corpus sumus In Christo, sin­
guli autem alter alterius membra» (Rom. 12, 4-5).
L’nus est ergo Populus Del electus: «unus Dominus, una
fides, unum baptisma» (Eph. 4, 5); communis dignitas
membrorum ex eorum In Christo regeneratione, communis
filiorum gratia, communis ad perfectionem vocatio, una
salus, una spes indlvisaaue caritas. Nulla Igitur in Christo
et In Ecclesia inaequalitas, spectata stirpe vel natione,
condicione sociali vel sexu, quia «non est ludaeus neoue
Graecus, non est servus neque liber, non est masculus
neque femina. Omnes enim vos unus estis in Christo Iesu»
(Gal. 3, 28 gr.; cf. Coi. 3, 11).
Si igitur in Ecclesia non omnes eadem via incedunt,
omnes tamen ad sanctitatem vocantur ct coaequalem sor­
titi sunt fidem In lustitia Del (cf. 2 Pt. 1, 1). Etsi quidam
cx voluntate Christi ut doctores, mysteriorum dispensato­
res et pastores pro aliis constituuntur, vera tamen inter
omnes viget aequalitas quoad dignitatem et actionem cun­
ctis fidelibus communem circa aedificationem Corporis Chri­
sti. Distinctio enim quam Dominus posuit inter sacros
ministros et reliquum Populum Del, secumfert coniunctlonem, cum Pastores et alii fideles inter se communi neces­
situdine devinciantur; Ecclesiae Pastores, exemplum Do­
mini secuti, sibi Invicem aliisque fidelibus ministrent, hi
autem alacriter Pastoribus ct doctoribus sociam operam
praestent. Sic in varietate omnes testimonium pcrnlbcnt
de mirabili unitate in Corpore Christi: ipsa enim diversitas
Cap. IV—De Laicis
gratiarum, minlstrationum ct operationum filios Dei in
unum colligit, quia «haec... omnia operatur unus atque
idem Spiritus» (1 Cor. 12, 11).
30. Sancta Synodus, muneribus Hierarchiae declaratis,
libenter animum advertit statui illorum christlfldellum qui
Laid igitur sicut ex divina dignatione fratrem habent
laici nuncupantur. Quodsi omnia quae de Populo Dei dicta
Christum, qui cum sit Dominus omnium, venit tamen non
sunt, ad laicos, religiosos et clericos aequaliter diriguntur,
ministrari sed ministrare (cf. Mt. 20, 28), ita etiam fratres
lalds tamen, viris et mulieribus, ratione condicionis et mis­
habent cos, qui In sacro ministerio positi, auctoritate Chri­
sionis, quaedam particulariter pertinent, quorum funda­
sti docendo et sanctificando ct regendo familiam Del Ita
menta ob specialia rerum adiuncta nostri temporis magis
pascunt, ut mandatum novum caritatis ab omnibus im­
expendenda sunt. Pastores enim sacri probe norunt quan­
pleatur. Quodrca pulcherrime dicit S. Augustinus: «Ubi
tum laid ad bonum totius Ecclesiae conferant. Sciunt enim
me terret / quod vobis sum. Ibi me consolatur quod voblscum Si
Pastores se α Christo non esse institutos, ut totam missio­
sum. Vobis enim sum episcopus, voblscum sum Christia­
nem saIvi flcam Ecclesiae versus mundum in se solos suscinus. Illud est nomen officii, hoc gratiae; Illud periculi est,
hoc salutis»x.
III, s: ed. Fvmk,
II
p. loj. SUiBU
37-41: Mawm j, 954.
33. Laid in Populo Dei congregati et in uno Corpore
’•δ. FoLYTAms,
5. r «d. Fcwk, I, p. joo: Christi» dicitur
Cnnsti sub uno capite constituti, quicumque sunt, vocan­
«ouuunra dbcoaus betmi. CL DUaîJü, 13, i:
. p. ja. S. Iowxttc» M.,
tur, ut tamquam viva membra nd Ecclesiae Incrementum
v »>., p. 141. CmdUidwrzj
S, xS, 4: ed. Fuwk, Di’·

Eakiui Affr^iuof,

LuL

i.
*
A

Ai

PM.

ib

Tr»O. i,

ni&r
Ap
m
*
,

l. p.

4579

1 S. Augvjttmum, Serm. 540, 1: pl 58, 1483.

45S9

IM4 NOV 21

CONST. CONCILIABIS LUMEN GENTIUM, DE ECCLESIA

dnsqae lugem sanctificationem vires suas omnes, benefirioertâtoris ct gratia Redemptoris acceptas, conferant.
Apmtolatus autem laicorum est participatio Ipsius salrificae missionis Ecclesiae, ad quem apostolatum omnes
sblpw Domino per baptismum ct confirmationem depuüalur. Sacramentis nutem, praesertim sacra Eucharistia,
communicatur ct alitur Illa caritas erga Deum ct homines,
quae anima est totius apostolatus. Laid autem speclatlm
id hoc vocantur, ut praesentem ct actuosam reddant Ecin eis locis ct rerum adlunctls, ubi ipsa nonnisi
ptr tos sal terrae evadere potest *. Sic omnis lalcus, cx
ipsis donis sibi collatis, testis simul ct vivum instrumen­
tum missionis Ipsius Ecclesiae exsistit «secundum mensuruu donationis Christi» (Eph. *1, 7).
Praeter hunc apostolatum, qui ad omnes omnino christi"
f.dcles spectat, laid insuper diversis modis ad cooperatio­
nem magis Immediatam cum apostolatu Hierarchiae vocari
possunt’, ad modum illorum virorum ac mulierum, qui
Piulum apostolum in Evangello adluvabant, multum
m Domino laborantes (cf. Phll. 4, 3; Rom. 16, 3 ss.).
Praeterea aptltudine gaudent, ut ad quaedam munera
ecclesiastica, ad finem spiritualem
exercenda, ab
IHerarchia adsumantur.
Omnibus Igitur laids onus praeclarum incumbit adlaborandi, ut divinum salutis propositum ad universos ho­
mines omnium temporum ct ubique terrarum magis magjsque pertingat. Via proinde eisdem undequaque pateat,
ct pro suis viribus temporumque necessitatibus opus sa­
lutare Ecclesiae naviter ct ipsi participent. /
M. Supremus et aeternus Sacerdos Christus Icsus, cum
etiam per lalcos suum testimonium suumque servitium
continuare velit, eos suo Spiritu vivificat indesinenterque
impellit ad omne opus bonum et perfectum.
Diis enim, quos vitae et missioni suae intime coniungit,
etiam sui muneris sacerdotalis partem tribuit ad cultum
spiritualem exercendum, ut glorificetur Deus et salventur
homines. Qua de causa laid, utpote Christo dicati et Spiritu Sancto uncti, mirabiliter vocantur et instruuntur, ut
nberiores semper fructus Spiritus In ipsis producantur.
Omnia enim eorum opera, preces ct incepta apostolica,
conversatio coniugalls et familiaris, labor quotidianus, ani­
mi corporisque relaxatio, si in Spiritu peragantur, imo
molestiae vitae si patienter sustineantur, fiunt spirituales
hostiae, acceptabiles Deo per lesum Christum (cf. 1 Pt. 2,
5), qnae in Eucharistiae celebratione, cum dominici Cor­
poris oblatione, Patri piissime offeruntur. Sic et laid, qua
adoratores ubique sancte agentes, ipsum mundum Deo
consecrant.
35. Christus, Propheta magnus, qui ct testimonio vitae
el verbi virtute Regnum prodamavit Patris, usque ad
p’enam manifestationem gloriae suum munus propheticum
adimplet, non solum per Hierarchiam, quae nomine et
potestate Eius docet, sed etiam per lalcos, quos ideo ct
testes constituit et sensu fidei ct gratia verbi instruit (cf.
Act. 2, 17-18; Apoc. 19, 10), ut virtus Evangelii in vita
quotidiana, familiari ct sodali eluceat. Ipsi sc praebent ut
filios repromissionis, sl fortes in fide et spe praesens mo­
mentum redimunt (cf. Eph. 5, 16; Coi. 4, 5) ct futuram
gloriam per patientiam exspectant (cf. Rom. 8, 25). Hanc
autem spem non in animi interioritate abscondant, sed
conversione continua ct colluctatione «adversus mundi rec­
tores tenebrarum harum, contra spiritualia nequitiae» (Eph.
6,12) etiam per vitae saccularis structuras exprimant.
Sicut sacramenta Novae Legis, quibus vita et apostola­
ts fidelium alitur, coelum novum ct terram novam (cf.
.Apoc. 21, 1) praefigurant, ita laid evadunt validi praeco­
nes fidei sperandarum rerum (cf. Hcbr. 11, 1), sl cum vita
ex fide professionem fidei Inhaesitanter coniungunt. Hacc
evangellzatlo, nuntium Christi scilicet et testimonio vitae
et verbo prolatum, notam quamdam specificam ct pecu­
liarem efficacitatem acquirit cx hoc, quod in communibus
condicionibus saeculi completur.
Quo in munere magni pretii apparet Ille status vitae,
qui speciali sacramento sanctificatur, scilicet vita matri­
monialis et familiaris. Ibi exercitium et schola praeclara
apostolatus laicorum habetur, ubi religio Christiana totam
vitae institutionem pervadit et in dies magis transformat.
Ibi codages propriam habent vocationem, ut sibi invicem
et filiis sint testes fidei et amoris Christi. Familia Christiana
<1 tum praesentes / virtutes Regni Dei tum spem vitae beatae
'CL Ρινί XI, LitL EncycL Quadragnimo anno, 15 mail 1931: AAS 33
fLE 10371· Pici XII, Alloc. Di quclk consolahon, 14 OcL
1551·· AAS 43 (1951), p. 790»·
•CL Piu» XII, ADoc. Six ani it ionl irouUi, 5 ocL W- AAS 49 (1957)»
8W

4581

n. 3232

alta vocc proclamat. Ita exemplo et testimonio suo arguit
mundum de peccato et cos qui veritatem quaerunt illu­
minat.
Proinde laid, etiam quando curis temporalibus occu­
pantur, pretiosam actionem ad evan gei izandum mundum
exercere possunt ct debent. Quodsi quidam eorum, defi­
cientibus sacris ministris, vel iisdem In regimine persecu­
tionis impeditis, quaedam officia sacra pro facultate sup­
plent; et si plures quidem ex eis totas vires suas in opere
apostolico impendunt: universos tamen oportet ad dilata­
tionem et incrementum Regni Christi in mundo cooperari.
Quapropter laici sollerter in profundiorem cognitionem ve­
ritatis revelatae Incumbant, et instanter a Deo sapientiae
donum impetrent.
36. Christus, factus oboediens usque ad mortem ct
propter hoc a Patre exaltatus (cf. Phil. 2, 8-9), in gloriam
regni sui Intravit. Cui omnia subliduntur, donec Ipse se
cunctaque creata Patri sublidat, ut sit Deus omnia In
omnibus (cf. 1 Cor. 15, 27-28). Quam potestatem discipulis
communicavit, ut ct illi in regali libertate constituantur
ct sui abnegatione vitaque sancta regnum peccati in seipsls devincant (cf. Rom. 6, 12), Immo ut Cnristo etiam in
aliis servientes, fratres suos ad Regem, cui servire regnare
est, humilitate et patientia perducant. Dominus enim re­
gnum suum etiam per lalcos fideles dilatare cupit, regnum
scilicet «veritatis et vitae, regnum sanctitatis et gratiae,
regnum lustitiae, amoris ct pacis»4; in quo regno ipsa
creatura liberabitur a servitute corruptionis in libertatem
gloriae filiorum Dei (cf. Rom. 8,21). .Magna sane promissio,
magnumque mandatum discipulis datur: «Omnia enim vestra
sunt, vos autem Christi, Christus autem Dei» (1 Cor. 3, 23).
Fideles Igitur totius creaturae intimam naturam, valo­
rem et ordinationem in laudem Del agnoscere, et per opera
etiam saecularia se invicem ad sanctiorem vitam adiuvare
debent, ita ut mundus spiritu Christi imbuatur atque In
iustitia, caritate et pace finem suum efficacius attingat.
In quo officio universaliter adimplendo laid praedpuum
locum obtinent Sua igitur in profanis disciplinis compe­
tentia suaque activitate, gratia Christi intrinsecus elevata,
valide conferant operam, ut bona creata secundum Crea­
toris ordinationem Eiusque Verbi Illuminationem humano
labore, arte technica, clvilique cultura ad utilitatem om­
nium prorsus hominum excolantur, aptiusque inter illos
distribuan/tur, et suo modo ad universalem progressum in 42
humana et Christiana libertate conducant. Ita Christus per
Ecclesiae membra totam societatem humanam suo salu­
tari lumine magis magisque illuminabit.
Laid praeterea, collatis quoque viribus, instituta et
condiciones mundi, si qua mores ad peccatum incitant,
ita sanent, ut haec omnia ad iustitiae normas conformen­
tur et virtutum exercitio potius faveant quam obsint. Ita
agendo culturam operaque humana valore morali Imbuent.
Hoc modo simul ager mundi melius pro semine verbi di­
vini paratur, et Ecclesiae latius patent portae, quibus prae­
conium pacis in mundum introeat.
Propter Ipsam oeconomiam salutis, fideles discant sedulo
distinguere inter iura et officia quae eis incumbunt, qua­
tenus Ecclesiae aggregantur, et ca quae eis competunt, ut
sunt humanae societatis membra. Utraque inter se harmo­
nice consociare satagent, memores se, in quavis re tempo­
rali, Christiana conscientia duci debere, cum nulla humana
activitas, ne in rebus temporalibus quidem, Dei imperio
subtrahi possit. Nostro autem tempore maxime oportet ut
distinctio haec simul et harmonia quam clarissime in modo
agendi fidelium elucescant, ut missio Ecclesiae particula­
ribus mundi hodierni condicionibus plenius respondere va­
leat. Sicut enim agnoscendum est terrenam civitatem, sae­
cularibus curis iure addictam propriis regi principiis, ita
infausta doctrina, quae societatem, nulla habita religionis
ratione, exstruere contendit et libertatem religiosam civium
impugnat et eruit, merito reiicltur1.
37. Laid, sicut omnes christifideles, Ius habent ex spi­
ritualibus Ecclesiae bonis, verbi Del praesertim ct sacra­
mentorum adiumenta a sacris Pastoribus abundanter acci­
piendi ·, hisque necessitates ct optata sua ea libertate et
fiducia, quae filios Dei et fratres in Christo decet, patefa­
ciant. Pro scientia, competentia ct praestantia quibus pol­
lent, facultatem, immo aliquando ct officium habent suam
sententiam de lis quae bonum Ecclesiae respiciunt decla­
randi 7. Hoc flat, si casus ferat, per/instituta ad hoc ab 43
1 JJiuak wmjiim, e Praefatum
*
festi Christi Re.ri
*.
1 CL L«o XIII. Epist. Encycl. Zwnorfdf Dri, t nov. iS3$: ASS iS (lS4$K
p. i66 sa. Idim, Utt Encyti SaCnmiux cÀrûrianoa. xo Ua. XS90: ASS 33
(1839-90), p. 397 ss. Pxv
*
XII, AUoc. .411
*
rüiak, 13 mart. 195II: AAS
50 (1953), p. «o: <1
* Je<ittbna wna laicitl ddk> SUIO». · Cf. C/C, can. 68j.
’ CL Pxv» XII, Alloc. D/ fwlk rtnoWww, L o, p, 789: «Diu» k» bataille»

4582

«3

π. 3232

CONST. CONCILIARIS LUMEN GENTIUM, DE ECCLESIA

Ecclesia stabilita, et semper in veracltate, fortitudine ct
prudentia, cum reverentia et caritate erga Illos, qui ratione
sacri sui muneris personam Christi gerunt.

Laid, sicut omnes christifideles, illa quae sacri Pastores,
utpote Christum repraesentantes, tamquam magistri ct
rectores in Ecclesia statuunt, Christiana oboedientia promp­
te amplectantur, Christi exemplum secuti, qui, sua oboe­
dientia usque ad mortem, beatam libertatis filiorum Dei
viam omnibus hominibus aperuit. Neque omittant preci­
bus suis Praepositos suos Deo commendare, quippe qui
pervigilant quasi rationem pro animabus nostris reddituri,
ut cum gaudio hoc faciant et non gementes (cf. Hcbr.
13, 17).
Sacri vero Pastores laicorum dignitatem ct responsabilltatem in Ecclesia agnoscant et promoveant; libenter eo­
rum prudenti consilio utantur, cum confidentia cis In ser­
vitium Ecclesiae officia committant et eis agendi liberta­
tem et spatium relinquant, immo animum eis addant, ut
etiam sua sponte opera aggrediantur. Paterno cum amore
coepta, vota el desideria a laids proposita attente in Chri­
sto considerent ·. Iasiam autem libertatem, quae omnibus
In dvilatc terrestri competit, Pastores observanter agno­
scent.

i-

Ex hoc familiari commercio inter Laicos et Pastores
permulta bona Ecclesia exspectanda sunt ita enim in lai­
ci s roboratur propriae responsabllitatis sensus, fovetur ala­
critas, ct fadlius laicorum vires Pastorum operi associan­
tur. Hi vero, laicorum experientia adiutl, tam in rebus
spiritualibus quam in temporalibus, distinctius et aptius
indicare valent, IU ut lota Ecdesia, ab omnibus membris
suis roborata, suam pro mundi vita missionem cfilcadus
compleat.
38. Unusquisque laicus debet esse coram saeculo testis
resurrectionis et vitae Domini lesu atque signum Dei vivi.
Omnes Insimul et unusquisque pro sua parte mundum
fructibus spiritualibus alere debent (cf. Gal, 5, 22), In
eumque spiritum diffundere, quo animantur illi pauperes,
miles et pacifici, quos Dominus In Evangelic beatos pro­
clamavit (cf. .Mt. 5, 3-9). Uno verbo, «quod anima est in
corpore, hoc sint in mundo christianl»·. /
CAP. V—De UNIVERSALI VOCATIONE AD SANCTITATEM
in Ecclesia

39. Ecclesia, culus mysterium a Sacra Synodo propo­
nitur, indefectiblliter sancta creditur. Christus enim, Del
Filius, qui cum Patre ct Spiritu «solus Sanctus» celebra­
tur \ Ecclesiam tamquam sponsam suam dilexit, Selpsum
tradens pro ea. ut illam sanctificaret (cf. Eph. 5, 25-26),
camque Sibi ut corpus suum conlunxit atque Spiritus San­
cti dono cumulavit, ad gloriam Del. Ideo in Ecclesia omnes,
sive ad Hierarchiam pertinent sive ab ea pascuntur, ad
sanctitatem vocantur, iuxta illud Apostoli: «Haec est enim
voluntas Del, sanctificatio vestra· (1 Thess. 4, 3; cf. Eph.
1. 4). Haec antem Ecclesiae sanctitas In gratiae fructibus
quos Spiritus In fidelibus producit, incessanter manifesta­
tur et manifestari debet; multiformiter exprimitur apud
singulos, qui in suo vitae ordine ad perfectionem caritatis,
aedificantes alios, tendunt; proprio quodam modo apparet
In praxi consiliorum, quae evangcllca appellari consueve­
runt. Quae consiliorum praxis. Spiritu Sancto Impellente,
a mullis Christianis assumpta, sive privatim sive in condi­
tione vel statu in Ecclesia sancitis, praeclarum In mundo
fert, et ferre oportet, eiusdem sanctitatis testimonium et
exemplum.
40. Omnis perfectionis divinus Magister ct Exemplar,
Dominus lesus, sanctitatem vitae, cuius Ipse ct auctor
et consummator exstat, omnibus et singulis discipulis suis
cuiuscumque conditionis praedicavit: «Estote ergo vos per­
fecti, sicut et Pater vester coelestis perfectus est» (Mt. 5,
48)
In omnes enim Spiritum Sanctum misit, qui eos
Intus moveat, ut Deum diligant ex toto corde, ex tota
anima, ex tota mente et ex tota virtute sua (cf. Mc. 12,
30), et ut Invicem se diligant sicut Christus eos dilexit
(cx. Io. 13, 34; 15,12). Christi asseclae a Deo non secundum
opero sua, sed secundum propositum et gratiam Eius vo­
cati atque in lesu Domino lustificatl. In fidei baptismate

1064 NOV 21

vere filii Dei ct consortes divinae naturae, ideoque reapte
sancti effecti sunt. Eos proinde oportet sanctificationem
quam acceperunt, Deo dante, vivendo tenere atque per­
ficere, Ab Apostolo monentur, ut vivant «sicut/decet san- 45
ctos» (Eph. 5, 3), ct induant «sicut electi Dei, sancti el di­
lecti. viscera misericordiae, benignitatem, humilitatem,
modestiam, patientiam» (Coi. 3, 12), fructusque Spiritus
habeant in sanctificationem (cf. Gal. 5, 22; Rom. 6, 22).
Cum vero in multis offendimus omnes (cf. lac. 3, 2), ml·
sericordiac Del fugiter egemus atque orare quotidie debe­
mus: «Et dimitte nobis debita nostra» (.ML 6, 12)
Cunctis proinde perspicuum est, omnes chrlstifld
J«
*
cuiuscumque status vel ordinis ad vitae Christianae pleni­
tudinem et caritatis perfectionem vocari4, qua sanctitate,
in societate quoque terrena, humanior vivendi modus pro­
movetur. Ad quam perfectionem adipiscendam fideles vi­
res secundum mensuram donationis Christi acceptas adhi­
beant, ut Eius vestigia sequentes Eiusque imagini confor­
mes effecti, voluntatem Patris in omnibus obsequentes,
gloriae Dei et servitio proximi toto animo sesc devoveant
Ita sanctitas Populi Dei in abundantes fructus excrescet,
sicut in Ecclesiae historia per tot Sanctorum vitam lucu­
lenter commonstratur.
41. In variis vitae generibus et officiis una unctitas
excolitur ab omnibus, qui a Spiritu Dei aguntur, atque
voci Patris oboedientes Deumque Patrem in spiritu et
veritate adorantes, Christum pauperem, humilem, et cru­
cem bajolantem sequuntur, ut gloriae Eius mereantur cwe
consortes. Unusquisque vero secundum propria dona et
munera per viam fidei vivae, quae spem excitat et per
caritatem operatur, incunctanter incedere debcL
Gregis Christi Pastores imprimis oportet, ut ad imagi­
nem summi et aeterni Sacerdotis, Pastoris ct Episcopi
animarum nostrarum, sancte ct alacriter, humiliter et for
titer exsequantur ministerium suum, quod Ita adimpletum,
etiam pro eis erit praecelsum sanctificationis medium. Ad
plenitudinem sacerdotii electi, sacramental! gratia donan­
tur, ut orando, sacrificando et praedicando, per omnem
formam episcopalis curae et servitii, perfectum pastoralis
caritatis munus exerceant ·, anPmam suam pro ovibus po- u
nere ne timeant et forma facti gregis (cf. 1 Pt. 5, 3), Ec­
clesiam etiam exemplo suo ad maiorem in dies sanctitatem
promoveant.
Presbyteri in similitudinem ordinis Episcoporum, quo­
rum spiritualem coronam efformant
de eorum muneris
gratia participantes per Christum, aeternum ct unicum
Mediatorem, quotidiano officii sui exercitio in Del proximique amore crescant, communionis sacerdotalis vinculum
servent. In omni bono spirituali abundent atque vivum Del
testimonium omnibus praestent7, aemuli eorum sacerdo­
tum, qui saeculorum decursu, in humili saepe ct abscondito
servitio praeclarum sanctitatis specimen reliquerunt. Quo­
rum laus est in Ecclesia Del. Pro plebe sua et toto Populo
Dei ex officio precantes et sacrificium offerentes, agnoscen­
do quod agunt et imitando quod tractant ’, nedum aposto­
licls curis, periculis et aerumnis Impediantur, per ca potius
ad altiorcm sanctitatem ascendant, cx abundantia contem­
plationis actionem suam nutriendo ct fovendo, in oblecta­
mentum totius Ecclesiae Del. Omnes presbyteri et spedatim 1111 qui peculiari suae ordinationis titulo sacerdotes
dioecesani vocantur, meminerint quantum ad suam sancti­
ficationem conferant cum suo Episcopo fidelis conlunctlo
atque generosa cooperatio.
Missionis autem et gratiae supremi Sacerdotis peculiari
modo participes sunt inferioris quoque ordinis ministri,
imprimis Diaconi, qui mysteriis Christi et Ecclesiae ser­
vientes·, ab omni vitio puros se custodire atque Deo pla­
cere et omne bonum coram hominibus providere debent
(cf. 1 Tim. 3, 8-10 et 12-13). Clerici, qui a Domino vocati
ct in partem Eius sepositi, sub vigilantia Pastorum ad

• CL Okkkiœs, Comm. Rtm. 7, T. PG 14. H22B. Pv-Macaxiu». Dt Onlient, xx: PG 34. 861 AB. S. Τπομλλ. Summa Tktoi. Il-II, 9. 184. a. 3.
*CL S. Augustinus, Rctr-aci. II, 18: PL 32, 637 ». Pius XI!, Utt. EocycL
MviIûï Ccrforit, 29 ion. 1943: A\S 35 (1943)· P· 235. (LE 1739].
• Ct. Pru» XI, Lilt. EncyeL Utrum omnium, 26 Lan. 1933: AAS 15 (iwj),
pp. 50 et 39-60. Litt Encycl Caiîi Connu bit, 31 dec. 1930: AAS 31 (tÇjGl,
р. 548 [LE 1005]. Pivs XII, Coast- Apost. Z’rcruto Maîtr, 2 (rbr. 1947.
AAS 39 (1947). p. 117 (LE 1908]. Alloc. Annua tattr, 8 dec. 1950c AAS 4J
(i9Jt), pp. 37-25 (IX 2x73]· Alloc. Sit darri, χ id. 1956: AAS 48 (x^fti,
Ρ· 574 ».
dfrictas. c*«t pariort du tiont que portent In phis hertuse» iaitiitim...».
• CL S. Thomas, Suwm Tkecl. I MI, q. 184, a. 3 et 6. D« per/. rvU» 17^,
с. x8. Chucixu. In It., Hom. 6. 1: PG 13, 239.
• Cf. S. Ignatius M.. Marn. 13, x; cd. Funk, I, p. 241.
•
«4
G- ed. Fuwx, I, p. 400. Ct S. Io. Cuysostonux.
’ Cf. S. Pius X, Exhort.
animo, 4 aog, 1908: ASS 4: (1908), p.
In Ml., Hoa. 4'· U71» > PG sL Vfl. de ftracnto La tnxua.
360 s. CrC. can. 124 Pius XI, Litt. EacycL Ad calkolici iactrdotii, 20 dec.
• Miltair
Gkn'u U eicehH. CL Lx. 1, 35; Mc. x, 24; Lc. 4, 34;
1935: AAS aS (1936). p. 23 [LE X302).
to. ft, 69 (ho hxpot tou Tb
*ou).
AcL 5, 14; 4, 27 »t ya, Hebe. 7, 26, 1 Lo. 2,
•Cf. PonittûaU romanum. Dr Ordinatione Presbyterorum in exberuticne Lniuab. · CL S. Ignatius M “
«s
wew

4583

4584

IHi NOV 21

offich ministrorum sc praeparant, mentes cl corda sua
tun praeclarae electioni conformare tenentur, in oratione
auMul. umore tenentes, quaccunmue sunt vera, iusta ct
bonae Urnae cogitantes, omnia in gloriam et honorem Del
perfidentes. Quibus accedunt illi a Deo electi laid, qui,
ut plene sc dedant apostolicls operibus, ab Episcopo voIÎ ranturct In agro Domini cum multo fructu laborant l0. /

Gmiugrs autem parentesque Christiani oportet ut propriim viam sequentes, amore fideli, lotius vitae decursu
se invicem in gratia sustineant, ct prolem amanter a Deo
aorptam Christianis doctrinis et cvangellcls virtutibus im­
buant. Itu enim exemplum Indefessi et generosi amoris
omnibus praebent, fraternitatem caritatis nedificant, et
facunditatis Matris Ecclesiae testes ct cooperatores exsi­
stent, io signum ct participationem Illius dilectionis, qua
Christus Sponsam suum dilexit Seque pro ea tradidit H.
Simile exemplum alio modo praebetur a viduis et innuptis,
φιΙ ad sanctitatem ct operositatem in Ecclesia, et Ipsi haud
parum conferre possunt. II vero, qui laboribus saepe duris
incumbunt, oportet ut humanis oneribus selpsos perficiant,
roarives adiuvent, totarnque societatem ct creationem ad
odiorem statum promoveant, verum etiam ut Christum,
cuius manus fabrilibus sc exercuerunt ct qui semper cum
Patre ad salutem omnium operatur, in actuosa caritate
Imitentur, spe gaudentes, alter alterius onera portantes,
atque ipso suo quotidiano labore ad Ditiorem ascendant
sanctitatem etiam apostolicam.
Specialiter etiam Christo pro salute mundi patienti sc
uniri sciant il, qui paupertate, infirmitate, morbo, variisque
aerumnis opprimuntur, vel persecutionem propter Justi­
tiam patiuntur, quos Dominus in Evangelio beatos praedi­
cavit et quos «Deus... omnis gratiae, qui vocavit nos in
aeternam suam gloriam in Christo lesu, modicum passos,
ipse perficiet, confirmabit solidabitque» (1 Pt. 5, 10).

,

Omnes igitur christifideles in vitae suae conditionibus,
officiis vel circumstantiis, et per illa omnia, in dies magis
sanctificabuntur, si cuncta c manu Patris coelestis cum
fide suscipiunt ct voluntati divinae cooperantur, caritatem
qua Deus dilexit mundum in ipso temporali servitio om­
nibus manifestando.
12. «Deus caritas est, et qui manet in caritate, in Deo
manet, ct Deus in eo» (1 Io. 4, 16). Deus autem caritatem
suam in cordibus nostris diffudit per Spiritum Sanctum
qui datus est nobis (cf. Rom. 5, 5); ideoque donum primum
et maxime necessarium est caritas, qua Deum super om­
nia et proximum propter Illum diligimus. Ut vero caritas
tamquam bonum semen in anima increscat et fructificet,
unusquisque fidelis debet verbum Dei libenter audire Eius­
que voluntatem, opitulante Eius gratia, opere complere,
aeramentis, praesertim Eucharistiae, et sacris actionibus
frequenter participare, seseque orationi, sui ipsius abnega­
ti tio ni, fraterno actuoso servitio ct omnium virtutum exerdtatlonl constanter applicare. Caritas enim, ut vinculum
perfectionis et plenitudo legis (cf. Coi. 3, 14; Rom. 13,
10), omnia sanctificationis media regit, informat ad finem­
que perducitM. Unde caritate tum in Deum tum in pro­
ximum signatur verus Christi discipulus.

Cum lesus, Del Filius, caritatem suam manifestaverit,
animam suam pro nobis ponendo, nemo maiorem habet
dilectionem, quam qui animam suam pro Eo et fratribus
n:is ponit (cf. 1 Io. 3, 16; Io. 15, 13). Ad hoc ergo maxi­
mum amoris testimonium reddendum coram omnibus,
praesertim persecutoribus, aliqui christianl iam a primo
tempore vocali sunt et semper vocabuntur. Martyrium
Igitur, quo discipulus Magistro pro mundi salute mortem
libere accipienti ossimllatur, Elquc in effusione sanguinis
conformator, ab Ecclesiae eximium donum supremaque
probatio caritatis aestimatur. Quod si paucis datur, om­
nes tamen parati sint oportet, Christum coram hominibus
confiteri, Eumquc Inter persecutiones, quae Ecclesiae numqcam desont, in via crucis subsequi.

I

Sanctitas Ecclesiae item speciali modo fovetur multipliribus consiliis, quae Dominus In Evangelio discipulis suis
observanda proponit u. Inter quae eminet pretiosum gra­
tiae donum, quod a Patre quibusdam datur (cf. Mt. 19,
Ρπι XII, Alioc.
la maternelle pfcidciian, 9 dec. 19S7'.
AAS 50
feV. p.
FLE 37I5J.
uCt
XI. Lilt. EncycL Cwf» Connu b», 31 dee. 1930: AAS ai (1930),
p. μ5 L [LE 1005). S. Io. Ch*y»o$tomi;5, /r Ephes., Horn. 30, 2: PG 63,

11 Ct S. Aecctnxvi, Enchir. nr, 33: PL 40, aSA. S. Thomas, Summa
Π-ΙΙ, q. 184, *. 1- Pre
*
XU, Adbort. A post Menti noilroe, 33 sept.
:>$« AAS 41 (Î95®). P·
iLE 3151 |.
u [> patu!u m genere, cl. Omcrxxs, Comm. Rom. X. 14: PG 14, Χ
*75θ·
liai.

45&5

11. 3232

CONST. CONCILIARIS Lt .MEX GENTIUM, DE ECCLESIA

11; 1 Cor. 7, 7), ut in virginitate vel coelibato facilius indi­
viso corde (cf. 1 Cor. 7, 32-3-1) Deo soli se devoveant u.
Haec perfecta propter Regnum coelorum continentia sem­
per in honore praecipuo ab Ecclesia habita est, tamquam
signum et stimulus caritatis, ac quidam peculiaris fons
spiritualis foccunditatis in mundo.

Ecclesia etiam Apostoli monitionem recogitat, qui fide­
les ad caritatem provocans, cos exhortatur, ut hoc in se
sentiant quod ct in Christo lesu, qui «semet ipsum exina­
nivit formam servi accipiens, ... laetus oboediens usque
ad mortem» (Phil. 2, 7-8) et propter nos «egenus factus
est, cum esset dives» (2 Cor. 8, 9). Huius caritatis ct humi­
litatis Christi imitationem et testimonium cum a discipu­
lis semper praeberi necesse sit, gaudet Mater Ecclesia plures in sinu suo inveniri viros ac mulieres, / qui exinanitionem 49
Salvatoris pressius sequuntur et clarius demonstrant, pau­
pertatem in filiorum Dei libertate suscipientes et propriis
voluntatibus abrenuntiantes: illi scilicet sese homini prop­
ter Deum in re perfectionis ultra mensuram praecepti
subiiciunt, ut Christo oboedienti sese plenius conforment1S.
Omnes igitur christifideles ad sanctitatem ct proprii sta­
tus perfectionem prosequendam invitantur et tenentur. At­
tendant igitur omnes, ut affectus suos recte dirigant, ne
usu rerum mundanarum et adhaesione ad divitias contra
spiritum paupertatis evangelicae a caritate perfecta pro­
sequenda impediantur, monente Apostolo: Qui utuntur hoc
mundo, in eo ne sistant: praeterit enim figura huius mundi
(cf. 1 Cor. 7, 31 gr.). *
·.

Cap. VI—De

Religiosis

43. Consilia evangellca castitatis Deo dicatae, pauper­
tatis ct oboedientiae, utpote in verbis ct exemplis Domini
fundata et ab Apostolis et Patribus Ecclesiaeque doctoribus et pastoribus commendata, sunt donum divinum, quod
Ecclesia a Domino suo accepit et gratia Eius semper con­
servat. Ipsa autem auctoritas Ecclesiae, duce Spiritu San­
cto, ea interpretari, eorum praxim moderari ct etiam sta­
biles inde vivendi formas constituere curavit. Quo factum
est ut, quasi in arbore ex germine divinitus dato mirabili­
ter et multipliciter in agro Domini ramificata, variae for­
mae vitae solitariae vel communis, variaeque familiae
creverint, quae tum ad profectum sodalium, tum ad bonum
totius Corporis Christi opes augent *. Illae enim familiae
sodalibus suis adminicula conferunt stabilitatis in modo
vivendi firmioris, doctrinae ad perfectionem prosequendam
probatae, communionis in militia Christi fraternae, liber­
tatis per oboedientiam roboratae, ita ut suam religiosam / 50
professionem secure implere et fideliter custodire valeant,
atque in caritatis via spiritu gaudentes progrediantur *.
Status huiusmodi, ratione habita divinae et hlerarchicae
Ecclesiae constitutionis, non est intermedius inter clerica­
lem ct laicalem conditionem, sed cx utraque parte quidam
christifideles a Deo vocantur, ut in vita Ecclesiae peculiari
dono fruantur ct, suo quisque modo, eiusdem missioni
salvificae prosint 3.

44. Per vota aut alia sacra ligamina, volis propria sua
ratione assimilata, quibus christifidelis ad tria praedicta
consilia evangelica se obligat, Deo summe dilecto totaliter
mancipatur, ita ut ipse ad Del servitium Eiusque honorem
novo et peculiari titulo referatur. Per baptismum quidem
mortuus est peccato, et Deo sacratus; ut autem gratiae
baptismatis uberiorem fructum percipere queat, consilio­
rum evangelicorum professione in Ecclesia liberari inten­
dit ab impedimentis, quae ipsum a caritatis fervore et diS. Avcvstlscb, De S. Virginitate, X5, 15: PL 40, 40J· S. THomas,
Tkrol. I-II, q. 100. a. 3 C (in fine); IMI. q. 44,
4. ** 3·
“Dc praestantia sacrae virçinlUli·. cf. TlArvixtAXirs, Eihort. CaU.
jo: PL 2, 935 C. S. Cyfmiaxvs, Hab. Virj. 3 et 32: PL 4. 44jB et 461A s.
S. Atilaxastus f?>, Dt Virg.: PG 38, 352 sv S- Io. Chmysostomv·, Dr C Vf-·
PG 48, 533 ».
“ De wpirituali paupertate cf. Ml. 5. 3 et 19. 11, Mc. 10. al: Le. 18, er.
dc oboedientia exemplum Christi affertur lo. 4. 34 ct
Λ PAd ί. 3-Χ«ζ
Hcbr. 10, 5-7. Patres et ordinam fundatores abundant
De prâxi effectiva consiliorum quae non ocnnibtx» imponitur, cf S Io.
Chrvsostomus, Jn Ml^ Hero. 7, 7. PG 57, 8x s. S. Akoxoshs. Dr
4. 33: PL 16. 341 s.
1 CL Roswrmus, l'iiar Paimm, Antwerp»
*?,
Apoph^gmata
PG 65. Palladio*. Hutoria Lamiara: FG 34. 995 »4 e<L C. L'mii. Cam­
bridge 1898 (1904)· P
*v
XL Coast. Apoit Cmbratilem. 8 «1 19x4: AAS t*
(1924). PP 386-387. Pivs XII. AUoc. Afau tomma hrurent, it apt. 195S
.AAS 50 (1958I, P· 283
•Cf. Pavlu* VI, Alloc. Μβζ^3 gauJio, 33 mau 1964: AAS 56 (1964).
p. 566.
’ Cf. CfC conn. 487 ct 488. 4.· Ptvs XII, AUc
*c
Ham»
8d
c
*
1950
AAS 43 (i9St). P· 27 *· (LE 317J.’ l*n * χ11, Coast Apost
*.
Afax<

4586

η. 3232

* -·
*« ··

<1

CONST. CONCILIARIS LUMEN GENTIUM, DE ECCLESIA

vini cultos perfectione retrahere possent, ct divino obsequio
intimias consecratur i Tanto autem perfectior erit conse­
cratio, quo per firmiora et stabiliora vincula magis reprae­
sentatur Christus cum sponsa Ecclesia indissolubili vinculo
coni unctus.
Cum vero evangelica consilia suos asseclas, per carita­
tem ad quam ducunt\ Ecclesiae eiusque mysterio speciali
modo coniungant, spiritualis horum vita bono quoque to­
tius Ecclesiae devoveatur oportet. Inde oritur officium pro
viribus et secundum formam propriae vocationis, sive ora­
tione, sive aetnosa quoque opera, laborandi ad Regnum
Christi in animis radicandum ct roborandum, illudque ad
omnes plagas dilatandum. Unde et Ecclesia propriam in­
dolem variorum Institutorum religiosorum tuetur et fovet.
Evangelicorum proinde consiliorum professio tamquam
signum apparet, quod omnia Ecclesiae membra ad officia
vocationis Christianae impigre adimplenda efficaciter at­
trahere potest ac debet. Cum enim Populus Del hic manen­
tem civitatem non habeat, sed futuram inquirat, status
religiosus, qui suos asseclas a curis terrenis magis liberat,
magis etiam tum bona coelestia lam in hoc saeculo prae51 sentia omnibus creden tibus manifestat, tum vitam novam
et aeternam redemptione Christi acquisitam testlficat, tum
resurrectionem futuram el gloriam Regni coelestis praenun­
tiat Formam quoque vitae, quam Filius Dei accepit, mun­
dum ingressus ut faceret voluntatem Patris, quamque di­
scipulis Ipsum sequentibus proposuit, idem status pressius
imitatur atque In Ecclesia perpetuo repraesentat. Regni
Del denique super omnia terrestria elevationem eiusque
summas necessitudines peculiari modo patefacit; supere­
minentem quoque magnitudinem virtutis Christi regnantis
atque infinitam Spiritus Sancti potentiam, in Ecclesia mi­
rabiliter operantem, cunctis hominibus demonstrat.
Status ergo, qui professione consiliorum evangelicorum
constituitur, licet ad Ecclesiae structuram hierarchlcam
non spectet, ad cius tamen vitam et sanctitatem Inconcusse
pertinet.
45. Cum ecclesiasticae Hicrarchiae munus sit Populum
Dei pascere et ad pascua uberrima ducere (cf. Ez, 34. 14),
ad ipsam spectat evangelicorum consiliorum praxlm, qui­
bus perfectio caritatis erga Deum ct proximum singulari­
ter fovetur, legibus suis sapienter moderari ·. Ipsa etiam.
Spiritus Sancti impulsus docilitcr sequens, regulas a prae­
claris viris et mulieribus propositas recipit et ulterius ordi­
natas authentice adprobat, necnon Institutis ad aedifica­
tionem Corporis Christi passim erectis, ut secundum spi­
ritum fundatorum crescant atque floreant, auctoritate sua
invigilante et protegente adest.
Quo autem melius necessitatibus totius dominici gregis
provideatur, quodeumque perfectionis Institutum ac soda­
les singuli a Summo Pontifice, ratione ipsius in universam
Ecclesiam primatus, intuitu utilitatis communis, ab Ordi­
nariorum loci Jurisdictione eximi et ei soli sublicl possunt 3*7*.
Similiter possunt propriis auctoritatibus patriarchalibus
relinqui aut committi. Ipsi sodales, in officio erga Eccle­
siam ex peculiari suae vitae forma adimplendo, reveren­
tiam et oboedientiam secundum canonicas leges praestare
debent Episcopis, ob eorum in Ecclesiis particularibus auc­
toritatem pastoralem ct ob necessariam in labore apostolico
52 unitatem et concordiam a. /

10(M NOV 21

Regnum Dei annuntiantem, vel aegrotos et saucios unan­
tem ac peccatores ad bonam frugem convertentem, vel
pueris benedicentem, ct omnibus benefacientem, semwr
autem voluntati Patris qui Eum misit oboedientem ».
Omnes tandem perspectum habeant, consiliorum evan­
gel I eorum professionem, quamvis renuntiationem «ecumferat bonorum quae indubie magni aestimanda veniunt,
tamen personae humanae vero profectui non obstare, srd
natum sua el summopere prodesse. Consilia enim, secun­
dum cuiusquam personalem vocationem voluntarie suscep­
to, ad cordis purificationem et spiritualem libertatem noe
parum conferunt, fervorem caritatis iugiter excitant rt
praesertim ad genus vitae virginalis ac pauperis, quod sibi
elegit Christus Dominus, quodque Mater Eius Virgo am­
plexa est, hominem Christianum magis conformare valent,
ut exemplo tot sanctorum fundatorum comprobatur. Nec
quisquam aestimet religiosos consecratione sua aut ab
hominibus alienos aut inutiles in civitate terrestri fleri.
Nam etsi quandoque coaetaneis suis non directe adslstnnt,
profundiore tamen modo eos in visceribus Christi prae­
sentes habent atque cum eius spirituallter cooperantor, ut
aedificatio terrenae civitatis semper in Domino fundetur
ad Ipsumque dirigatur, ne forte in vanum laboraverint
qui aedificant eam 10.
Idcirco denique Sacra Synodus confirmat et laudat viros
ac mulieres, Fratres ac Sorores, qui in monasteriis, vel In
scholis et nosocomiis, vel In missionibus, constanti et hu­
mili fidelitate In praedicta consecratione Sponsam Christi
condecorant, omnibusque hominibus generosa ac diversis­
sima servitia praestant. /
S3
47. Unusquisque autem ad professionem consiliorum
vocatus sedulo curet, ut in quam vocationem a Deo voca­
tus est, in ea permaneat atque magis excellat, ad uberio­
rem Ecclesiae sanctitatem, ad maiorem gloriam unius et
indivisae Trinitatis, quae in Christo ct per Christum est
omnis sanctitatis fons et origo.
Cap. VII—De indole esciiatolooica Ecclesiae

ρελε-

ORINANTTS EIUSQUE UNIONE CUM ECCLESIA COELESTI

48. Ecclesia, ad quam in Christo lesu vocamur omnes
et in qua per gratiam Dei sanctitatem acquirimus, nonnisi
in gloria coelesti consummabitur, quando adveniet tempus
restitutionis omnium (cf. Act. 3, 21) atejue cum genere
humano universus quoque mundus, qui intime cum ho­
mine coniungilur et per cum ad finem suum accedit, per­
fecte in Christo instaurabitur (cf. Eph. 1, 10; Col. 1, 20;
2 Pt. 3. 10-13).
Christus quidem exaltatus a terra omnes traxit ad seipsum (cf. Io. 12. 32 gr.); resurgens ex mortuis (cf. Rom. 6,
9) Spiritum suum vivicantem in discipulos immisit ct per
eum Corpus suum quod est Ecclesia ut universale salutis
sacramentum constituit; sedens ad dexteram Patris con­
tinuo operatur in mundo ut homines ad Ecclesiam perdu­
cat arctiusque per eam Sibi coniungat ac proprio Corpore
et Sanguine Illos nutriendo gloriosae vitae suae faciat esse
participes. Restitutio ergo quam promissam exspectamus,
iam incepit In Christo, provehitur in missione Spiritus
Sancti ct per Eum pergit in Ecclesia in qua per fidem de
sensu quoque sitae nostrae temporalis edocemur, dum opus
Ecclesia autem professionem religiosam non tantum sua
a Patre nobis in mundo commissum cum spe futurorum
sanctione ad status canonici dignitatem erigit, sed eam ut
bonorum ad finem perducimus ct salutem nostram opera­
statum Deo consecratum etiam actione sua liturgies exhi­
mur (cf. Phil. 2, 12).
bet. Ipsa enim Ecclesia, auctoritate sibi a Deo commissa,
Iam ergo fines saeculorum ad nos pervenerunt (cf. 1
profltentlum vota suscipit, prece sua publica eis auxilia et
Cor. 10. 11) et renovatio mundi irrevocabiliter est consti­
gratiam a Deo impetrat, eos Deo commendat eisque spiri­
tuta atoue in hoc sacculo rcali quodam modo anticipatur,
tualem benedictionem impertitur, oblationem eorum sacri­
etenim Ecclesia iam in terris vera sanctitate licet imper­
ficio eucharistico adsocians.
fecta insignitur. Donec tamen fuerint novi coeli el nova
46. Sollicite attendant religiosi, ut per ipsos Ecclesia
terra, in quibus iustitia habitat (cf. 2 Pt. 3, 13), Ecclesia
revera Christum in dies, sive fidelibus sive infidelibus, me­
peregrinaris, in suis sacramentis et institutionibus, quae
lius commonstret, vel in monte contemplantem, vel turbis
ad hoc aevum pertinent, portat figuram huius saeculi quae
praeterit et ipsa inter creaturas degit quae ingemiscunt et
3 fefcr. !<m7 AAS y> <X947). P· i» w. [LE X908}. · CL Paclv» VI, L c.,
parturiunt usque adhuc et exspectant revelationem lilio­
P- 07·
rum Dei (cf. Rom. 8, 19-22).
•CL S.Tbqxas. SatnwM Tltol. Π-Il. q. 184, a. 3 el q. iM, a. 2. S. Bosattxtvma,
XI.
c. 3, 3: ed. Open, Qairitchi,
Coniunctl ergo Christo in Ecclesia et signati Spiritu
t S. iB*a p MS *Sancto «qui est / pignus hereditatis nostrae» (Eph. 1, 14),
•CL Cowc. Vat 1, Schesxi Dt EuLrria Ckritii, cap. XV, rt Adnot. 48:
veri filii Dei nominamur ct sumus (cf. 1 Io. 3, 1), sed non­
Hirti Ji, 549 »- el 619 » Lio XIII, EphL -4« «nüt/M da cmuoUxicht. 23
dum apparuimus cum Christo in gloria (cf. Coi. 3, 4). in
dec. :70c. ASS jj (190*01), p. j5t. PtVS XII, Court. Aport. Pmila Mata.
L c.p 114 t [LE 1908).
qua similes Deo erimus, quoniam videbimus Eum sicut
’CI. Lro XHI.CmsL Jbmtnet P^iti/ua, 8 mid xMt: ASS 13 (χΒΒο-8ι),
est (cf. 1 Io. 3, 2). Itaque «dum sumus in corpore, perep <Sy Pre» ΧΠ, ΑΓ/Κ. Xmw taut, 8 dec. x^yr. AAS 43 (1951 ), p. 28 ».
(LE «nV
• Ct Pr-* Xlî, Alloc. L c., p rf. Ρτλ XII, Conjt Apo»t. Seda Sapientiae,
V
içjfc AAS 48 It'ttf). p. 353 (LE 1579}- PAUX.CS VI, Alloc. Ma [no

4587

JOWl CAO.'

• Cf. Ρινί XII, Litt. EncycL Mystici Corporis, 39 inn. 1943: AAS 33 (t94S\
p. 2x4 ». [LE X7591l’
Χπ· Aüoc·
iota, L c., p. 30 (LE ai731- ABoc. Scat U
mataneUe
9 dec.
aas
(x95S), p. 59 K [LE 3715).

4588

IMI NOV 81

CONST. CONCILIARIS LUMEN GENTIUM. DE ECCLESIA

piniœur a Domino» (2 Cor. 5. 6) ct primitias Spiritus
Ubwiles intra nos gemimus (cf. Bom. 8, 23) ct cupimus
«wcum Christo (cf. Phil. 1» 23). Eadem autem caritate
arçrmur ut magis vivamus El, qui pro nobis mortuus est
tt resurrexit (cf. 2 Cor. 5, 15). Contendimus ergo in om­
nibus placere Domino (cf. 2 Cor. 5, 9) ct Induimus arma­
turam Del, ut possimus stare adversus insidias diaboli ct
resistere in die malo (cf. Eph. 6, 11-13). Cum vero ncsciaqus diem neque horam, monente Domino, constanter
itgtkmus oportet ut, expleto unico terrestris nostrae vitae
wnu tcf. Hebr. 9, 27), cum Ipso ad nuptias Intrare ct
(im benedictis connumerari mercamur (cf. Mt. 25, 31-36),
aeque sicut servi mali et pigri (cf. Mt. 25, 26) Jubeamur
discedere in ignem aeternum (cf. Mt. 25, 41), in tenebras
exUrtores ubi «erit fletus el stridor dentium· (Mt. 22, 13
et 25. 30). Etenim, antequam cum Christo glorioso régno­
ns», omnes nos manifestabimur «ante tribunal Christi, ut
referat unusquisque propria corporis, prout gessit sive boaum sive malum» (2 Cor. 5, 10) et in fine mundi «procedent
qui bona fecerunt in resurrectionem vitae, qui vero mala
epmmt, in resurrectionem ludicii» (Io. 5, 29; cf. Mt. 25,
46). Existimantes proinde quod «non sunt condignae pasjfooes huius temporis ad futuram gloriam, quae revela­
bitur in nobis» (Rom. 8, 18; cf. 2 Tim. 2, 11-12), fortes in
fide exspectamus «beatam spem ct adventum gloriae magni
Dei et Salvatoris nostri lesu Christi» (Tit. 2, 13), «qui rcfonniblt corpus humilitatis nostrae configuratum corpori
claritatis suae» (Phil. 3, 21) ct qui veniet «glorificari in
anctis suis et admirabilis fieri in omnibus, qui credide­
runt» (2 Thess. 1, 10).
49. Donec ergo Dominus venerit in malestate sua et
cmnes Angeli cum eo (cf. Mt. 25, 31) et, destructa morte,
Uli sublecta fuerint omnia (cf. 1 Cor. 15, 26-27), alii e di­
scipulis Eius in terris peregrinantur, alii hac vita functi
puriOcantur, alii vero glorificantur futuentes «clare ipsum
Deum trinum et unum, sicuti est» *; omnes tamen, gradu
quidem modoque diverso, in eadem Del et proximi caritate
communicamus et eundem hymnum gloriae Deo nostro
ΰ canimus. Universi enim/qui Christi sunt, Spiritum Eius
habentes, in unam Ecclesiam coalescunt ct invicem cohae­
rent in Ipso (cf. Eph. 4, 16). Viatorum igitur unio cum
fratribus qui in pace Christi dormierunt, minime intermit­
titur, immo secundum perennem Ecclesiae fidem, spiritua­
lium bonorum communicatione roboratur *. Ex eo enim
quod coelitcs intimius cum Christo uniuntur, totam Ecdesiam in sanctitatem firmius consolidant, cultum, quem
ipsa hic in terris Deo exhibet, nobilitant ac multipliciter
ad ampliorem eius aedificationem contribuunt (cf. 1 Cor.
12, 12-27)3. Nam in patriam recepti et praesentes ad
Dominum (cf. 2 Cor. 5, 8), per Ipsum, cum Ipso et in
Ipso non desinunt apud Patrem pro nobis intercedere 4,
exhibentes merita quae per unum Mediatorem Dei et ho­
minum, Christum lesum (cf. 1 Tim. 2, 5) in terris sunt
adepti, Domino in omnibus servientes et adimplentes ea
quae desunt passionum Christi in carne sua pro Corpore
Eius quod est Ecclesia (cf. Col. 1, 24) ·. Eorum proinde
fraterna sollicitudine infirmitas nostra plurimum iuvatur.
50. Hanc communionem totius lesu Christi Mystici
Corporis apprime agnoscens, Ecclesia viatorum inde à pri­
maevis Christiane religionis temporibus, defunctorum me­
moriam magna cum pietate excoluit e et, quia «sancta ct
salubris est cogitatio pro defunctis exorare, ut a peccatis
solvantur» (2 Mach. 12, 46), etiam suffragia pro illis ob­
tulit. Apostolos autem et martyres Christi, qui sui sangui­
nis effusione supremum fidei et caritatis testimonium de­
derant, In Christo arctius nobis conlunctos esse Ecclesia
semper credidit, eos simul cum Beata Virgine Maria et
sanctis Angelis peculiari affectu venerata est 7, eorumque
*Co»C. Flxml, Dftrdwm pro Grace is: Dkxz. 693 (1305).
1 Paeter documenta antiquiora contra quamlibet formam evocationis
tpntcan inde ab Alexandro IV (27 sept. 1238), cf. Encycl. S.S. C.S.Omcn,
brnttnetitmiabnsn, 4 aag. 1836: ASS (1865), PP· 177-178, Dixz. 1653-1634
à’ij-Bij); responwuem S. S. C. S. Officii, 24 apr. 19x7: AAS 9 (19x7),
p
Dxmz. 2182 (3642) [LE 30].
•VxSeitsr jyntbetica exposito huius doctrinae paulinxe In: Pius XII,
Ldt EaeytL Myslui Corporis: \AS 35 (1943). P· 200 ct passim [LE 17591*
AtcusTiJTUs, EfULrr. m Pt. 83, 24: PL 37, 1099. Su Hxibojty«V», tiler centra Vtpüanîmm, 6: PL 23, 344. S. Thomas. In IV Sent., d.
45.9 3, a. 2. S. Boxavixtura, In IV Sent., d. 43, a. 3, q. 2; etc.
•Cl. Ρινί XII. UtL EncycL Mystici Corpons: AAS 35 (1943). P· *45
UW.’·
•CL Phrimae inicriptjon/·» |Q Catacumbis romanis.
’CL ClLUm I, Decreuin De libns tccipicndti 3: PL 39. x6o: Dxxz.
xij (153)· * Cf· S» MrrHODius, Symposion, VII, 3: GCS (Boxwftsch), p. 74•CL Bzxi&iCTUS XV, Derrrium approbationis virMum in Canta bcatifiutvnü rt cancnieationii Sm» Dei loannis Ncpomncmi pïenmann: AAS 14
p 23; pkire» Allocution es Pii XI de Sanctis: Inviti oITcraismo, in
Dttcern 1 Radiomasaggi, tt Ι-ΙΠ, 1941*1942, passim; Pius XII, Dtsccrsi c
fcfoimw, t. X. 1949. 37-43*

4589

n. 3232

intercessionis auxilium pie imploravit. Quibus mox adnumeratl sunt alii quoque qui Christi virginitatem et pauper­
tatem pressius erant imitati · et / tandem ceteri quos prae- 56
clarum virtutum Christianarum exercitium · ac divina cha­
rismata piae fidelium devotioni et Imitationi commenda­
bant ,0.
Dum enim illorum conspicimus vitam qui Christum fi­
deliter sunt secuti, nova ratione ad futuram Civitatem
inquirendam (cf. Hebr. 13,14 et 11, 10) incitamur simulque
tutissimam edocemur viam qua inter mundanas varietates,
secundum statum ac condicionem unicuique propriam, ad
perfectam cum Christo unionem seu sanctitatem pervenire
poterimus n. In vita eorum qui, humanitatis nostrae con­
sortes, ad imaginem tamen Christi perfectius transforman­
tur (cf. 2 Cor. 3, 18), Deus praesentiam vultumque suum
hominibus vivide manifestat. In eis Ipse nos alloquitur,
signumque nobis praebet Regni sui12, ad quod tantam
habentes impositam nubem testium (cf. Hebr. 12, 1), talemque contestationem veritatis Evangel!f, potenter at­
trahimur.
Nec tamen solius exempli titulo coelitum memoriam
colimus, sed magis adhuc ut totius Ecclesiae unio in Spiritu
roboretur per fraternae caritatis exercitium (cf. Eph. 4,
1-6). Nam sicut Christiana inter viatores communio pro­
pinquius nos ad Christum adducit, ita consortium cum
Sanctis nos Christo coniungit, a quo tamquam a Fonte
et Capite omnis gratia et ipsius Populi Dei vita promanal u. Summopere ergo decet ut hos lesu Christi amicos
et coheredes, fratres quoque nostros et benefactores exi­
mios diligamus, debitas pro ipsis Deo rependamus gratias 14,
«suppliciter cos invocemus et ob beneficia impetranda a
Deo per Filium eius lesum Christum, Dominum nostrum,
qui solus noster Redemptor ct Salvator est, ad eorum ora­
tiones, opem auxiliumque confugiamus»1S. Omne enim
genuinum amoris testimonium coelitibus a nobis exhibitum,
suapte natura tendit ac terminatur ad Christum qui/est 57
«corona Sanctorum omnium»14 et per Ipsum ad Deum
qui est mirabilis in Sanctis suis et in ipsis magnificatur 17.
Nobilissima vero ratione unio nostra cum Ecclesia coe­
lesti actuatur, cum, praesertim in sacra Liturgia, in qua
virtus Spiritus Sancti per signa sacramentalia super nos
agit, divinae maiestatis laudem soda exsultatione conce­
lebramus ie, et universi, in sanguine Christi ex omni tribu
et lingua et populo et natione redempti (cf. Apoc. 5, 9)
atque in unam Ecclesiam congregati, uno cantico laudis
Deum unum et trinum magnificamus. Eucharisticum ergo
sacrificium celebrantes cultui Ecdesiae coelestis vel ma­
xime iungimur communicantes et memoriam venerantes
in primis gloriosae semper Virginis Mariae, sed et beati
loseph ct beatorum Apostolorum et .Martyrum et omnium
Sanctorum ie.

51. Quam venerabilem maiorum nostrorum fidem circa
vitale consortium cum fratribus qui in gloria coelesti sunt
vel adhuc post mortem purificantur, magna cum pietate
haec Sacrosancta Synodus redpit ct decreta Sacrorum
Conciliorum Nicaeni IIe0, Florentini21 et Tridentinl11
rursus proponit. Simul autem pro pastorali sua sollicitu­
dine omnes ad quos spectat hortatur, ut sl qui abusus,
excessus vel defectus hic i Jllcve Irrepserint, cos arcere aut
corrigere satagant ac omnia ad pleniorem Christi et Dei
laudem instaurent. Doceant ergo fideles authenticum
Sanctorum cultum non tam in actuum exteriorum multi­
plicitate quam potius in intensitate amoris nostri actuosi
consistere, quo, ad maius nostrum et Ecdesiae bonum,
Sanctorum quaerimus «et conversatione exemplum ct
communione consortium, ct intercessione subsidium»M.
«•Cf. Pius XII, litt EncycL Maiialor Dei: AAS 39 (1947), P(LE
1963).
u Cf. Hebr. 13, T, Ecrite capp. 44’5<X Hebr. ir, 3-40. Cf. etiun Ριν» XII,
LitL Encycl. Mcduzîor Dei: AAS 39 (i947). PP· 382-383 [LE 1963 ).
11 Cf. Coxc. Vat. I, Coast, dojm De fide catholica, Dn Films, cap. 3:
Dxxz. 1794 (3013).
uCf. Pius XII, Litt. Eacycl Myslici Carpens: AAS 33 (1943), P· 216
(LE 1759)·
«•Quoad gratitudinem erga ipsos Sanctos, cf. E. DrxML, Inscriptione
lahnac ckriilianae veterη, I, Boôlüü, 1925, on. 2008. 2382 et posrim.
«•Coxc. Tbid., Dccr. De insexaiionc^. Sanclirum: Dkxx. 984 (1811).
14 Drcviarmm rvmanum. Invitatorium in frsto Sanctorum Omnium
«’CL v.
2 Fheas. 1, 10.
’•Coxc. Vat. II, Const. De Sacra Litunna, S&rOianeJwm ConcGmn,
cap. 5, n. 104. AAS 56 (1964), pp. U5
xa6
*
[LE 3141).
«· Cf. .Vlua> romaxMN·, Canon Musae.
'· Cf. Coxc. Nic. Π, Act ML D»xz. 301 (600).
” Cf. Coxc. Fto«., Decreinin pro Graecis.· DxKi- 693 (1304).
M Cf. Coxc. T«id.. Deer.
ineccaiscne, rmcmlsane el reJsfnns
ri sarrù imapeiSu-· Drxz. 984-988 (1811-1824); Deer.
Pnr&Uorvx D1«1.
983 (1S20); Deer, de instyicatianc, can. )Λ Dxxi. S40 (1580).
“ Missile romannm, e Praefatione de Sancti», djoeccubu» Galbae coocewa

4590

n. 3232

CONST. COXCILIABIS LIME.V nE.VTIl Jf, DE ECCLESIA

Ex altera vero parte instruant fideles nostram cum Cocli­
tibus convcrsafioncm, dummodo haec in pleniore fidei lucc
concipiatur, nequaquam extenuare latreuticum cultum,
Deo Patri per Christum in Spiritu tributum, sed illum e
SS contra impensius ditare 21. /
Nam omnes qui filii Dei sumus ct unam familiam in
Christo constituimus (cf. Hebr. 3 6), dum in mutua cari­
tate et una sanctissimae Trinitatis laude invicem commu­
nicamus, intimae Ecclesiae vocationi correspond emus ct
consummatae gloriae liturgiam praegustando participa­
mus u. Quando enim Christus apparebit et gloriosa mor­
tuorum resurrectio erit, claritas Dei illuminabit coelestem
Civitatem ct eius lucerna erit Agnus (cf. Apoc. 21, 23).
Tunc tota Ecclesia sanctorum in summa caritatis beatitudine adorabit Deum et «Agnum qui occisus est» (Apoc. 5,
12), una voce proclamans: «Sedenti in throno et Agno:
benedictio et honor et gloria, et potestas in saecula saecu­
lorum» (Apoc. 5, 13).

Cap. VIII—De Beata Maria Virgine Deipara in
mysterio Christi et Ecclesiae
I.

Prooemium

52. Benignissimus et sapient issimus Deus, mundi re­
demptionem complere volens, «ubi venit plenitudo tempo­
ris. misit Filium suum factum cx muliere, ... ut adoptio­
nem filiorum reciperemus» (Gal. 4, 4-5). «Qui propter nos
homines et propter nostram salutem descendit dc coelis,
et incarnatus est de Spiritu Sancto cx Maria Virgine» >.
Quod salutis divinum mysterium nobis revelatur et con­
tinuatur in Ecclesia, quam Dominus ut corpus suum con­
stituit, et in qua fideles Christo Capiti adhaerentes atque
cum omnibus sanctis Eius communicantes, memoriam
etiam venerentur oportet «ln primis gloriosae semper Vir­
ginis Mariae, Genetricis Dei ct Domini nostri lesu Christi» ’.
53. Virgo enim Maria, quae /Vngelo nuntiante Verbum
Del cordc et corpore suscepit et Vitam mundo protulit,
ut vera Mater Del ac Redemptoris agnoscitur et honoratur.
Intuitu meritorum Filii sui sublimiore modo redempta
Elque arcto et Indissolubili vinculo unita, hoc summo mu59 nere ac dignitate ditatur ut sit Genetrix Dei Filii,Ideoquc /
praedilccta filia Patris necnon sacrarium Spiritus Sancti
quo eximiae grallae dono omnibus aliis creaturis, coelesti­
bus et terrestribus, longe antecellit. Simul autem cum om­
nibus hominibus salvandis in stirpe Adam invenitur con­
juncta, immo «plane mater membrorum (Christi), ... quia
cooperata est caritate ut fideles in Ecclesia nascerentur,
quae illius Capitis membra sunt»’. Quapropter etiam ut
supereminens prorsusque singulare membrum Ecclesiae
necnon cius in fide ct caritate typus et exemplar specta­
tissimum salutatur camque Catholica Ecclesia, a Spiritu
Sancto edocta, filialis pietatis affectu tamquam matrem
amantissimam prosequitur.
54. Ideo Sacrosancta Synodus, doctrinam dc Ecclesia,
in qua divinus Redemptor salutem operatur, exponens,
Illustrare sedulo intendit tum munus Beatae Virginis In
mysterio incarnati Verbi et Corporis Mvsticl, tum homi­
num redemptorum officia erga Deiparam, matrem Christi
ct matrem hominum, maxime fidelium, quin tamen In
animo habeat completam de Maria proponere doctrinam,
atque quaestiones labore theologorum nondum ad plenam
lucem perductas dirimere. Servantur Itaque in suo Iure
sententiae, quae in scholis catholicis libere proponuntur
de Illa, quae in Sancta Ecclesia locum occupat post Chri­
stum alllsslmum nobisque maxime propinquum .*

II. De munere B. Virginis in oeconomia sululis
55. Sacrae Litterae Veteris Novique Testamenti el ve­
neranda Traditio munus Matris Salvatoris in salutis oeco­
nomia modo magis magisque dilucido ostendunt et velutl
conspiciendum proponunt. Libri quidem Veteris Testamen­
ti historiam saiutis, qua Christi ln mundum adventus lento
gradu praeparatur, describunt. Quae primaeva documenta,
11 Cf. S. Prrar» Canuuvs, CaUtAimns Sfator ira 5w«tma Dxfnnar
ckntimnae, cap. Ill (ed. erit. F. Stukhi*), Pm 1, xj-x6, n. 4« «t pp
loo-xox, n. 47.
HC£ Coee. Vat. II, Conit L
* Sacra Lilurçü,
CoahJimvi,
cap. f. n. S AAS j6 (104), p. 401 [LE 3141J.
* Syxx-bokcn CwunUaftpohtar’cn: Match j, 5C6. Cf. Coae. Eph., ib. 4,
«p (Dettjon ώ. 3. (63 tt 4, 1071). Cotc. Cmajx., ib 7. xxx-xxfr, Cosc.
CûvrtAVTTMor. Π, ib, 9, 373-yA MisxaJe rfFUMaw, r Credo. 1 Mtitale
e Catxor »S ACunTIMV
*.
De S. Ι’χφΐίΛΙ/. 6*. PL 40, J·»?.
•CL P*LTA1 VI, AUoe-iüo λ Concxbo,
4 dee. 1963. AAS 56
p. 17 (LE 3140).

10«4 XOV JI

qualiter in Ecclesia leguntur ct sub luce ulterioris el plenae
revelationis intellfguntur, clarius pedelcntlm ln lucem pr>
ferunt figuram mulieris, Matris Redemptoris. Ipu, ηώ
hac lucc, iam prophetice adumbratur In promissione, bmii
in peccatum primis parentibus data, de victoria super ser­
pentem (cf. Gen. 3, 15). Similiter haec est Virgo mu
*
concipiet ct pariet Filium, cuius nomen vocabitur Emma­
nuel (cf. 1$. 7. 14; coli. Mi., 5, 2-3; Mt. I, 22-23). Ipsa prae­
cellit inter humiles ac pauperes / Domini, qui salutem cum ω
fiducia ab Eo sperant ct accipiunt. Cum Ipsa tandem prae­
celsa Filia Sion, post diuturnam exspectationem promis­
sionis, complentur tempora ct nova instauratur Oecono­
mia, quando Filius Del humanam naturam ex ea assump­
sit, ut mysteriis camis suae hominem a peccato liberaret.

56. Voluit autem misericordiarum Pater, ut acceptatio
praedestinatae matris incarnationem praecederet, ut dc,
quemadmodum femina contulit ad mortem, ita etiam fe­
mina conferret ad vitam. Quod praccelkntlsslme valet de
Matre lesu, quae Ipsam Vitam, omnia renovantem, mun­
do effudit, et a Deo donis tanto munere dignis praedita
est. Unde nil mirum apud Sanctos Patres usum Invaluisse
quo Deiparam appellarunt totam sanctam et ab omni pec­
cati labe immunem, quasi a Spiritu Sancto plasmatam novamque creaturam formatam *. Singularis pronus sancti­
tatis splendoribus a primo instante suae conceptionis di­
tata, Nazarethana Virgo ab Angelo mundante, Dei man­
dato, ut egratia plena» salutatur (cf. Lc. 1, 28), ct coelesti
nuntio ipsa respondet: «Ecce .Incilia Domini, fiat mihi
secundum verbum tuum» (Lc. 1, 38). Ita Maria filia Adam,
verbo divino consentiens, facta est Mater lesu, acsalviOcam
voluntatem Del, pleno corde ct nullo retardata peccato,
complectens, semetipsam ut Domini ancillam personae et
operi Filii sui totaliter devovit, sub Ipso ct cum Ipso,
omnipotentis Del gratia, mysterio redemptionis inserviens.
Merito Igitur SS. Patres Mariam non mere passive a
Deo adhibitam, sed libera fide ct oboedientia humanae
saluti coeperant em censent. Ipsa enim, ut alt S. Irenaeus,
•oboediens et sibi et universo generi humano causa facta
est salutis» ·. Unde non panel Patres antiqui in praedica­
tione sua cum eo libenter asserunt: «Hevae inoboedientiae
nodum solutionem accepisse per oboedientiam Mariae; quod
al Igarit virgo Heva per incredulitatem, hoc virginem Ma­
riam solvisse per fidem» et comparatione cum Heva insti­
tuta, Mariam «ma/trem viventium»appellant ·, saepiusque 6i
affirmant: «mors per Hevam, vita per Mariam»’.
57. Haec autem Matris cum Filio in opere salutari
coniunctlo a tempore virginalis conceptionis Christi ad
Eius usque mortem manifestatur; in primis quidem cum
Maria, exsurgens cum festinatione ad risitandam Elisa­
beth, ab ea ob fidem suam in salutem promissam beata
salutatur et praecursor in sinu matris exsultavit (cf. Lc.
1, 41-45); in nativitate vero, cum Deipara Filium suum
primogenitum, qui virginalem eius integntatem non minuit
sed sacravit w, pastoribus et Magis laetabunda ostendit.
Cum autem Eum in templo, dono pauperum oblato. Do­
mino praesentavit, audivit Simeonem simul praenuntian­
tem Filium futurum contradictionis signum et matris ani­
mam gladium pertransiturum, ut revelarentur ex mullis
cordibus cogitationes (cf. Lc. 2, 34-35). Puerum lesum
deperditum ac cum dolore quaesitum, parentes eius in
templo invenerunt in his quae Patris Eius erant occupatura:
verbumque Filii non intellexerunt. Mater vero Eius om­
nia haec in corde suo meditabunda conservabat (cf. Lc. 2,
41-51).
58. In vita publica lesu. Mater Eius signanter apparet,
in initio quidem, cum ad nuptias in Cana Galilaeae, miseri­
cordia permota, initium signorum lesu Messiae interces­
sione sua induxit (cf. Io. 2, 1-11). In decursu praedicationis
Eius suscepit verba, quibus Filius, Regnum ultra rationes
ct vincula camis ct sanguinis extollens, audientes et custo­
dientes verbum Del, sicut ipsa fideliter faciebat (cf. Lc. 2
19 et 51), beatos proclamavit (cf. Mc. 3, 35; Lc. 11, 27-28).
• CL S. Gmrmaxv*
in /innxnL Dei^aru: PG 98, 32S& /«
Darm. a: 357. Amastasxvs Axtioch.. S«rw». 3 de An
* uni., 3-. PG S9. IJT7AB;
5frm 3, 2: 13WC. S. Axdulas Crkt., Can. in B. V. Λ’ηί., 4.’ PG 97» XpîH
ln B. V. .Vol., x: SxiA. Hom. tn dorm., 1: 1066Q S. Somaovio, Or. 2 Λ
Anntinl.
PG 67 (3). 3237BD.
· S. Iunabvs, Adv. Harr. III. 42. 4: PG 7, 959A; Harvxy, 1. 1x3. rSL
iBFMAWt ibidem;
3. 124. · S. Epifxiaxiu?, Harr. 7S, xS; PG 4*.
72SCD.729.KB.
* S'
Cfyii. 24, 4i: PL 33, 408. Cf. S. Axxcstxmct, 5<m. 5!,
3, 3: PL 38, 335: Serm 232.2: xjo®. S. Cratxxvs Hitaoe., Calrck. xx, XV
PO 33. 74XAB S. Io. CxBrsovroMus. In Pt. 44, r. PG 55. 193. S. Io. BaMAKtMVS, Hom. 2 in dorm B. Μ. Γ.. 3: PG 96, 72«.
c/Ci*rS OM<:· Lat 4nnl 649· can 3- Mamsx 10, «SX. S. Lao M, Efvl.ai
• “n, 54, 759. Cojcc. Chalca Mamii 7, 463. S. Amuosxw, De msld
xvc- PL x6. 320.

1961 NOV 21

CONST. CONCILIARIS LUMEN GENTIUM, DE ECCLESIA

niclUin B. Virgo in peregrinatione fidei processit, suamunionem cum Filio fideliter sustinuit usque ad crucem,
Si non sino divino consilio stetit (cf. Io, 19, 25), vehemen­
ter cum Unigenito suo condoluit et sacrificio Eius so ma­
terno animo sociavit, victimae de se genitae immolationi
isuntcr consentiens; ac demum ab eodem Christo lesu
C ia cruce moricnle/utl mater discipulo, hisce verbis data
rtl: Mulier, ecce filius tuus (cf. Io. 19, 26-27) ll.
59. Cum vero Deo placuerit humanae salutis sacramen­
tum non ante solcninlter manifestare quam promissum a
Christo Spiritum effunderet, Apostolos videmus ante diem
Pentecostes «perseverantes unanimiter In oratione cum mu­
lieribus cl Maria Matre lesu ct fratribus Eius· (Act. 1, 14),
Mariam quoque precibus suis implorantem donum Spiritus,
qui in Annuntiatione ipsam lom obumbraverat. Denique
Immaculata Virgo, ab omni originalis culpae labe praeser­
vito immunis u, expleto terrestris vitae cursu, corpore et
anima ad coelestem gloriam assumpta est1S, ac tamquam
universorum Regina a Domino exaltata, ut plenius con­
formaretur Filio suo, Domino dominantium (cf. Apoc. 19,
16) ac peccati mortisque victori ’·.

III.

De Beata Virgine et Ecclesia

60. Unicus est Mediator noster secundum verba Apo­
stoli: «Unus enim Deus, unus et mediator Dei ct hominum,
homo Christus lesus, qui dedit redemptionem semetipsum
pro omnibus» (1 Tini. 2, 5-6). Alariae autem maternum
conus erga homines hanc Christi unicam mediationem
nullo modo obscurat ncc minuit, sed virtutem eius ostendit.
Omnis enim salutaris Beatae Virginis influxus in homines
nen ex aliqua rei necessitate, sed ex beneplacito divino
exoritur et ex superabundantia meritorum Christi profluit,
Bus mediationi innititur, ab illa omnino dependet, ex ea­
demque totam virtutem haurit; unionem autem immediagj tuo credentium cum Christo nullo modo impedit sed fovet. /
61. Beata Virgo, ab aeterno una cum divini Verbi in­
carnatione tamquam Mater Dei praedestinata, divinae Pro­
videntiae consilio, his in terris exstitit alma divini Redemp­
toris Mater, singulariter prae aliis generosa socia, et hu­
milis ancilla Domini. Christum concipiens, generans, alens,
in templo Patri sistens, Filioque suo in cruce morlenti
rompatiens, operi Salvatoris singulari prorsus modo coope­
rata est, oboedientia, fide, spe et flagrante caritate, ad
vitam animarum supematuralem restaurandam. Quam ob
ansam mater nobis in ordine gratiae exstitit.
62. Haec autem in gratiae oeconomia matemitas Ma­
riae indesinenter perdurat, inde a consensu quem in An­
nuntiatione fideliter praebuit, quemque sub croce incun­
ctanter sustinuit, usque ad perpetuam omnium electorum
consummationem. In coelis enim assumpta salutiferum hoc
nonus non deposuit, sed multiplici intercessione sua pergit
in aeternae salutis donis nobis conciliandis 15. Materna sua
caritate de fratribus Filii sui adhuc peregrinantlbus necnon
in periculis et angustiis versantibus curat, donec ad felicem
patriam perducantur. Propterea B. Virgo In Ecclesia titulis
Advocatae, Auxlliatricis, Adlutricis, Mediatrlcls invoca­
tor1·. Quod tamen ita intclligitur, ut dignitati ct efflcacitatlChristi unius Mediatoris nihil deroget, nihil superaddat1T.
Nulla enim creatura cum Verbo incarnato ac Redemp­
tore connumerari umquam potest; sed sicut sacerdotium
Christi variis modis tum a ministris tum a fideli populo
participatur, ct sicut una bonitas Dei in creaturis modis
divenis realiter diffunditur, ita etiam unica mediatio Re­
demptoris non excludit, sed suscitat variam apud creatu­
ras participatam ex unico fonte cooperationem.
“Ct Ρινί XII, LitL EncycL Mystici Corporis, 29 iun. 1943: AAS 35
PP 147'243 (LE 1759).
"Ct Pin IX, Bulla Ineffabilis, S dee. 1854: Acta Pii IX, f, I, p. 616;
Di». 1641 (2S03}.
UCL Ρπ.» XII, Const. A post. Munificentissimus, 1 nov. 1950: AAS 42
Ivtt Dtnz. 233 J (3903) (I.E 2158). CL S. Io. Damascsmus, Enc. m Jorm.
bn f/Kdrùu, Hom. 2 et 3: PG 96, 721-761, speciatim 728 B. S. Germanus
Cctitathno»., /n S. Dii fen dorm , Serm. 1: PG 98 (6), 340-343
*.
Serro. 3:
ΫΛ S. Modkstts Htr·., In dorm. SS. Deiparae: PG 86 (2), 3277-331
*·
MCL Pn« XII, Lilt. EncycL AJ codi Reginam, tl oct 1954: AAS 46
PP- 633-636: Dtxr. 3913
(LE 2454). CL S. Andreas Crrt.,
j U term. SS Deiparae: PG 97, 1089-1109. S. Io. Damascenus. De
IV, 14: PG 94, 1153-1161.
”CI Kultgbn. tritos reformatus Dr mysterio Verbi incarnati, cap
IV:
Murti J3, 290. CL S. Andreas Cret., In nat. Mariae, Sermo 4: PG 97, 865A.
S Gerribus Constantin of., In annunî. Deiparae- PG 98, 321BC In dorm
B V Minor, Horn. t, 8: PG 96, 712BC-7X3A”C1 Lxo ΧΙΠ, Litt. Encycl. AuJiulncem populi, 5 sept. 1895: ASS 15
P 303. S. Pius X, Litt. EncycL Addum ilium, 2 febr. 1904 : Acta I.
p. IJC Dene. 1978 a (3370). Pius XI, Utt. EncycL Miserentissimus, 8 mail
AAS 20 (192S), p. 178. Pius XII, Nuntius Rad toph., 13 mail 1946:
AAS (1946), p. :t6
”(£ S. Ammomus, Epiit. 63: PL 16,1218.

4593

n. 3232

Tale autem munus subordinatum Mariae Ecclesia pro­
fiteri non dubitat, iugiter experitur et fidelium cordi com­
mendat, ut hoc materno fulti praesidio Mediatori ac Sal­
vatori intimius adhaereant /
63. Beata autem Virgo divinae matemitatis dono et
munere, quo cum Filio Redemptore unitur, suisque singu­
laribus gratiis et muneribus, etiam cum Ecclesia intime
coniungltur: Deipara est Ecclesiae typus, ut iam docebat
S. Ambrosius, in ordine scilicet fidei, caritatis ct perfectae
cum Christo unionis *
·. In mysterio enim Ecclesiae, quae
cl ipsa iure mater vocatur et virgo. Beata Virgo Maria
praecessit, eminenter et singulariter tum virginis tum ma­
tris exemplar praebens !·. Credens enim ct oboediens, ip­
sum Filium Patris in terris genuit, et quidem viri nescia,
Spiritu Sancto obumbrata, tamquam nova Heva, non ser­
penti antiquo, sed Dei nuntio praestans fidem, nullo dubio
adulteratam. Filium autem peperit, quem Deus posuit pri­
mogenitum in multis fratribus (cf. Kom. 8, 29), fidelibus
nempe, ad quos gignendos ct educandos materno amore
cooperatur.
64.lamvcro Ecclesia, eius arcanam sanctitatem con­
templans et caritatem Imitans, voluntatemque Patris fide­
liter adimplens, per verbum Del fideliter susceptum et
ipsa fit maten praedicatione enim ac baptismo filios, de
Spiritu Sancto conceptos ct ex Deo natos, ad vitam novam
et immortalem generat. Et ipsa est virgo, quae fidem Spon­
so datam integre ct pure custodit, et imitans Domini sui
Matrem, virtute Spiritus Sancti, virglnaliter servat inte­
gram fidem, solidam spem, sinceram caritatem 20.
65. Dum autem Ecclesia in Beatissima Virgine ad per­
fectionem iam pertingit, aua sine macula et ruga cxistlt
(cf. Eph. 5, 27), chrislifidcles adhuc nituntur, ut devincen­
tes peccatum in sanctitate crescant; ideoque oculos suos
ad Mariam attollunt, quae toti electorum communitati
tamquam exemplar virtutum praefulget. Ecclesia de Ea
pie recogitans Eamque in lumine Verbi hominis facti con­
templans, in summum incarnationis mysterium venera­
bunda penitius intrat. Sponsoque suo magis magisque con­
formatur. Maria enim, quae, in historiam salutis intime
ingressa, maxima fidei placita in se quodammodo unit ct
reverberat, dum praedicatur et colitur, ad Filium suum
Eiusque sacrificium atque / ad amorem Patris credentes ad- 65
vocat. Ecclesia vero, gloriam Christi prosequens, praecelso
suo Typo similior efficitur, continuo progrediens in fide»
spe ct caritate, ac divinam voluntatem in omnibus quae­
rens ct obsequens. Unde etiam ln opere suo apostolico
Ecclesia ad Eam merito respicit, quae genuit Christum,
ideo de Spiritu Sancto conceptum et de Virgine natum, ut
per Ecclesiam in cordibus quoque fidelium nascatur et
crescat. Quae Virgo in sua vita exemplum exstitit materni
illius affectus, quo cuncti in missione apostoiica Ecclesiae
coopérantes ad regenerandos homines animentur oportet.
IV.

De cultu Beatae Virginis in Ecclesia

66. Maria, per gratiam Del post Filium prae omnibus
angelis ct hominibus exaltata, utpote sanctissima Del Ma­
ter, quae mysteriis Christi interfuit, speciali cultu ab Ec­
clesia merito honoratur. Et sane ab antiquissimis tempo­
ribus Beata Virgo sub titulo «Deiparae» colitur, sub cuius
praesidium fideles in cunctis periculis et necessitatibus suis
dcprecantes confugiunt,1. Inde praesertim ab Ephesina
Synodo cultus Populi Dei erga Mariam mirabiliter crevit
in veneratione et dilectione, in invocatione et imitatione,
secundum ipsius verba prophetica: «Beatam me dicent
omnes generationes, quia fecit mihi magna qui potens est»
(Lc. 1, 48-49). Qui cultus, prout in Ecclesia semper exstitit,
singularis omnino quamquam est, essentialiter differt a
cultu adorationis, qui Verbo incarnato aeque ac Patri ct
Spiritui Sancto exhibetur, eidemque potissimum favet. Va­
riae enim formae pietatis erga Dei Genitricem, quas Ec­
clesia intra limites sanae ct orthodoxae doctrinae, pro tem­
porum ct locorum conditionibus et pro indole ingenioque
fidelium approbavit, id efficiunt ut dum Muter honoratur.
Filius, propter quem omnia (cf. Col. 1, 15-16) ct ln quo
aeterno Patri «complacuit omnem plenitudinem *
luhabi
tare» (Col. 1, 19), rite noscatur, ametur, glorificetur, Eius­
que mandata serventur.
’· CL S. Ambrosius. Eapas. Le. II. 7· PL 15, 1555••CL Ps.-Prraus Dam.. S/rm. 63: PL 144. 861ΑΒ. Gooxfridvs a S.
Victor*
. In nat B. M., Ms. Paris. Maxarioe, 1002. foL 109 r Gerboovs
Reich., Dr (loria ct heno^t Füii hominis, icc PL IS4. IX03AB.
••CL S. Ambrosius. Expas. Le., II. 7 et X. 24
*23
PL 15, 1535 st ι8ια
S. Augustinus» In Io., Tr. ij. 12. PL 33. 1499. CL Serm x<ji, 2, 3; M. 3·».
loicr, rtc CL etiam I’/h Beda. In Lc. Etfot. I. cap 2: PL 94, 330. Isaac
de St είχα. 5mm. 51: PL 194, X863A.
’* CL Brrriariu·· romanum, ant. «Sab tauro prarMdi-xn», ea I Vnpcris
Officii Parvi Beatae Mariae Vinpui
*.
4594

d.

3233

DECR. CONC. ORIENTALIUM ECCLESIARUM. DE ECCL. ORIENTAL.

67. Hanc catholicam doctrinam Sacrosancta Synodus
consulto docet, simulque omnes Ecclesiae filios admonet,
ut cultum, praesertim liturgicum, erga Beatam Virginem
generose foveant, praxes autem et exercitia pietatis erga
66 Eam sacculorum cursu a Magisterio commendata magni /
faciant et ea quae anteactis temporibus de cultu imaginum
Christi, Beatae Virginis ct Sanctorum decreta fuere, reli­
giose servent M. Theologos autem verbioue divini praeco­
nes enixe exhortatur, ut aeque ab omni falsa superlatione,
quemadmodum et a nimia mentis angustia, in singulari
Deiparae dignitate consideranda sedulo abstineant u. Stu­
dium Sacrae Scripturae, Sanctorum Patrum et Doctorum
Ecclesiaeque liturgiarum sub ductu .Magisterii excolentes,
recte illustrent munera et privilegia Beatae Virginis, quae
semper Christum spectant, totius veritatis, sanctitatis et
pietatis originem. Sedulo arceant quaecumque sive in dictis
sive In factis fratres seiunclos vel alios ouoscumque in
errorem circa veram Ecclesiae doctrinam Inducere possent.
Meminerint porro fideles veram devotionem neque In ste­
rili et transitorio affectu, neque In vana quadam creduli­
tate consistere, sed a vera fide procedere, qua ad Dei
Genitricis excellentiam agnoscendam adducimur, et ad fi­
lialem erga Matrem nostram amorem eiusque virtutum
imitationem excitamur.

.Maria, signum certae spei et satatii
peregrinar.ti Populo Dei
68. Interim autem Mater Iesu, quemadmodum In coelis
corpore ct anima iam glorificata, imago et Initium est
Ecclesiae in futuro saeculo consummandae, ita his in terris
quoadusque advenerit dies Domini (cf. 2 Pt. 3, 10), tamSiam signum certae spei et solati! peregrinanti Populo
ei praelucet.
69. Sacrosanctae huic Synodo magnum affert gaudium
et solatium, etiam inter fratres seiunctos non deesse, qui
Matri Domini ac Salvatoris debitum afferunt honorem,
speclatim apud Orientales, qui ad cultum Deiparae semper
N irginis fervido impulsu ac devoto animo concurrunt M.
Universi chrlstifidcles supplicationes instantes ad Matrem
De! el Matrem hominum effundant, ut Ipsa, quae primitiis
Ecclesiae precibus suis adstltit, nunc quoque in coelo su­
per omnes Beatos et Angelos exaltata, in omnium Sancto­
rum Communione apud Filium suum intercedat, donec
57 cunctae familiae populorum, sive quae Christiano no.mine
decorantur, sive quae Salvatorem suum adhuc ignorant,
cum pace ct concordia In unum Populum Dei feliciter con­
gregentur, ad gloriam Sanctissimae et individuae Trinitatis
Haec omni et singula quae in hac Constitutione (· ] dogma­
tica edicta sunt placuerunt Sacrosancti Concilii Patribus. Et
Nos, Apostolica a Christo Nobis tradita potestate, illa una
cum Venerabilibus Patribus, in Spiritu Sancto approbamus,
decernimus ac statuimus et quae ita synodaliter statuta sunt
ad Dei gloriam promulgari iubemus.
Romae, apud S. Petrum die xxi mensis Novembris anno
63 MQiLxrv — Ego Paulus, Catholicae Ecclesiae Episcopus.
71 (Sequuntur ceterae Patrum subsignationes). /
V.

"Ct. Coxc. Hic. II, anno 787-. Maxsi 13. 378-379;
jor (600-60:).
Coxc. Txxa., Sen.
Maxm 33,17T-X72.
"CL Pns XII. Nuatiu
*
radjoph., 14 ocL 1954: AAS 46 (1934). p. 679.
LitL Encyti. Adcadi
11 oct. 1954: AAS 46 (1954). p.637 .LE 24MÎ
"CL Prcs XI.LitL Encyti Eulawn Dxi, 12 dov. 1723. AAS xj (1933),
p. j8x. Pro» XII, LitL Encyti. FwJfHU cvrt/na, B sept. 1953; AAS 45 (X753),
FP- 390-591 [LE 2370].

• In molone V «tlebrau die 21 r.ov. an. 1964 prcrmilgata. Adn.
A ANTON in PxM 55 (1966) 549-593. A M CHARUE ia Seminarium
18 (1966) 543-565; G DEJAIFVE in NrT 87 (1955) 3-22. E CAMBARI
in Vita r«L 2 (15«36) 34-44; H. HOLSTEIN in Rev. Conun. Rei. 37 (1965)
196-207. F MARINELLI in PaL cieto 45 (1966) 927-943. 1G47-1062, K.
MOERSDORF in Seminarium 18 (1966) 403-416; F SEBASTIAN in CpR
45 (1966) 349063 G TALŒRC1O in Pal. clero 45 (1966) 24-36. 95-105.
O VAN DEN BROECK in Vita rel. 2 (1966) 45-48

19M NOV 21

nam Ecclesia catholica magni facit. In eis enim, otpoU
veneranda antiquitate praeclaris, ducet ea quae ab Ape
stolis per Patres est traditio ’, quaeque partem constituit
divinitus revelati atque indivisi universae Ecclesiae mtrimonii. Ecclesiarum Igitur Orientalium, quae huius tra­
ditionis testes sunt vivi, sollicitudinem gerens, haecSaacU
ct Occumeniea Synodus cupiens ut eaedem floreant d
novo robore npostolico concreditum sibi munus abwlnnt,
praeter ea quae ad universam spectant Ecclesiam capita
quaedam statuere decrevit, ceteris ad providentiam Synodorum orientalium nec non Sedis Apostolicae rtmbiis.

De Ecclesiis Particularibus

seu

Ritibcs

2. Sancta et catholica Ecclesia, quae est corpus Chriill
mysticum, constat ex fidelibus, qui eadem fide, Iisdem sa­
cramentis ct eodem regimine In Spiritu Sancto organice
uniuntur, quique in varios coctus hlerarchia (unctos coa­
lescentes, particulares Ecclesias seu ritus constituunt. In­
ter eas mirabilis viget communio, Ita ut varietas In Eccle­
sia nedum eiusdem noceat unitati, eam potius declaret;
Ecclesiae enim catholicae hoc propositum est, ut salvae et
integrae maneant uniuscuiusque particularis Ecclesiae wn
ritus traditiones, cadcmque pariter vult suam vitae ratio­
nem aptare variis temporum locorumque necessitatibus ·./ 77
3.Huiusmodi particulares Ecclesiae, tum Orientis tum
Occidentis, licet ritibus, ut aiunt, nempe liturgia, eccle­
siastica disciplina ct patrimonio spirituali partlm inter se
differant, aequali tamen modo concreduntur pastorali gu­
bernio Romani Pontlfcils, qui Beato Petro in primatu su­
per universam Ecclesiam divinitus succedit. Eaedem
proinde pari polient dignitate, ita ut nulla earum ceteris
praestet ratione ritus, atque iisdem fruuntur luribus et
tenentur obligationibus, etiam quod attinet ad Evangelium
praedicandum in universum mundum (cf. Mc. 16,15), sub
moderamine Romani Pontificis.
4. Provideatur igitur ubique terrarum tuitioni atque
incremento omnium Ecclesiarum particularium ac propte­
rea constituantur paroeciae atque propria hlerarchia, ubi
id postulat bonum spirituale fidelium. Hierarchae vero
variarum Ecclesiarum particularium in eodem territorio
iurisdictlonem obtinentes, curent, collatis consiliis in pe­
riodicis conventibus, unitatem actionis fovere, et, viribus
unitis, communia adiuvare opera, ad bonum religionis ex­
peditius promovendum et cleri disciplinam efficacius tuen­
dam ’. Clerici omnes ct ascendentes ad ordines sacros bene
instruantur de ritibus et praesertim de normis practids in
materiis intcrritualibus, imo ct lalci in institutione catechetica de ritibus eorumque normis doceantur. Omnes de­
nique et singuli catholici, necnon baptizatl cuiusvis Eccle­
siae vel communitatis acatholicae ad plenitudinem com­
munionis catholicae convenientes, proprium ubique terra­
rum retineant ritum cumque colant et pro viribus obser­
vent 4; salvo iure recurrendi ad Sedem Apostolicam In ca­
sibus peculiaribus personarum, communitatum, vel regio­
num, quae, uti suprema relationum intcrecclesialium arbi­
tra,/pro videbit necessitatibus in spiritu oecumenico, ipu
vel per alias auctoritates, datis opportunis normis, decretb
vel rescriptis.
De

spiritual! Ecclesiarum Orientalium
PATRIMONIO SERVANDO

5. Historia, traditiones ct plurima ecclesiastica Instituta
praeclare testantur quantopere de universa Ecdesia Orien­
tales Ecclesiae meritae sint *
. Quapropter Sancta Synodus

* Ct. Lxo XIII, LitL Ap. Orinda/i··» dicnilu, 30 nov. 1894, ia *Leoni XIII
Acta, toL XIV, pp. 201-202.
• Cl. S. Lxo IX, Litt, tn Irrra pax, an. 1053: «Ut enim». Ιχχοαητπτι ΪΠ.
Synodus Lateruueniis IV, «a. xaxs, cap. IV: «Licet Graecor»; LitL I&r
qualnor, 2 aug. 1:06: «Postulasti postmodum». Iwrcocxrnus IV. Ep. C
·
*
dxcctorv, 27x115.1247; Ep. Sub caikaluax, Omaxt. 1254, prooexn. NxcocaesIIL
Instructio Itind ai mancrwU. 9 oct 1278. Lxo X, LitL Ap.
e·^,
xS uxaxi xj2x. Paulus III, Lite Ap. DttJum, 23 dec. 1534; Pies IV, Coast
3233
Rcmanui Ponhftx, x6 febr. X564, | 5. Clxmkx» VIII, Const Magnat Dcmx».
23 dec. 1573. 5 xo. Paulus V. Const. SoUi circumspecta, 10 dee. 16:3, ! 3.
Bcxxotcrus XIV, Ep. Esc. Demandatam, 24 dec. 1743, 5 3Î Ep. Ελ.ττΙ
1964 NOV 21.-C0NC. VAT. Π, DECR. AAS 57 (1965) 76-89
AUaiac tu rd, 26 lun. 1735. H 3. O-X9. 32. Pius VI, Litt. Encyti Catk&ae
roxumorioma,
24 mau 1787. Pius IX, Litt. /n suprema, 6 Un 1848, $ 5; Litt.
PAULUS EPISCOPUS
Ap. F.alrtiam Cbridi, 26 nov. 1853; Const. Rtmea» Poniifais, 6 Ua :S6t
Lxo XIII, Litt. Ap. Praedar», 20 iun. 1894, n. 7; LitL Ap. OneUaJwn·
Serüus servorum Del, una cum sacrosancti Concilii Patribus
Jiçnttu, 30 nov. 1B94, pnxxra.; etc.
Ad perpetuam rei memoriam
‘ Cf. Pius XII, Motu proprio Clm laKctitati, 2 ion. X957, can. 4 [LE ridiV
* Pius XI1. Motu propno Ckn xanctxiaft, 2 ion. 1957, can. 8: «sine Ikcaba
Decretum de Ecclesiis Orientalibus Catholicis
*
Sedi
Apostobcae». sequendo praxim saecu’x>nxm praeccdenduso; itesa qooal
*
baptizato
*
acathobco
in can. x 1 Labetur: «ritum quem maluerint amplecti
Prooemium
possunt»; in textu proposito disponitur modo positi\o observantia ritu
*
po
*
cmnibu
et ubtqae trrvanxm (LE 2664}.
1. Orientalium Ecclesiarum instituta, ritus llturgicos,
‘CL Lxo XIII, LlltAp. Ow-nWivm ^ιςπιΖαι, ja nov. 1S74; Ep. Ap
traditiones ecclesiasticas atque vitae Christianae discipli­
Prar.-Lxrj (rofaLütomc, 20 lun. 1894, ct documenta in nota 2 allata.

1961 NOV 21

DECR. CONC. ORIENTALIUM ECCLESIARUM. DE ECCL. ORIENTAL.

nitrimonlum hoc ecclesiasticum ct spirituale non solum
aestimatione debita et lusta laude prosequitur sed etiam
Umqujm patrimonium universae Christi Ecclesiae firmi­
ter considerat. Quamobrem sollemniter declarat. Ecclesias
Orientis sicut et Occidentis lure pollere cl officio teneri se
wcundum proprias disciplinas peculiares regendi, utpotc
quae veneranda antiquitate commendentur, moribus suorom fidelium magis sint congruae atque ad bonum animo­
rum consulendum aptiores videantur.
6. Sciant ac pro certo habeant omnes Orientales, se
tuos legitimos ritus llturgicos suamaue disciplinam sem­
per servare posse el debere, ac nonnisi ratione proprii et
organici progressus mutationes inducendas esse. Haec omah. Igitur, maxima fidelitate ab ipsis Orientalibus obscrTAflda sunt; qui quidem harum rerum cognitionem in dies
nuiorem usumque perfectiorem acquirere debent, et, si
ab iis ob temporum vel personarum adluncta indebite de­
fecerint, ad avitas traditiones redire satagant. Ilii vero qui
ntione sive muneris, sive apostolicl ministerii frequens
cum Orientalibus Ecclesiis aut cum earum fidelibus ha­
beant commercium, in cognitione ct cultu rituum, disci­
plinae, doctrinae, historiae atque indolis Orientalium ac­
curate, pro gravitate officii quod gerunt, instituantur
Religionibus vero et associationibus latlni ritus, quae in
regionibus orientalibus vel inter fideles orientales operam
praestant, enixe commendatur, ut, ad maiorem apostolatus efficaciam, domos aut etiam provincias orientalis ritus,
Ί quantum fieri potest, constituant 7. /

De Patriarchis Orientalibus
7. Ab antiquissimis temporibus in Ecclesia viget Insti­
tutio palriarchalis, iam a primis Synodis Oecumcnlcis
agnita ·.
Nomine vero Patriarchae orientalis venit episcopus, cui
competit Jurisdictio in omnes episcopos, haud exceptis metropolitis, clerum ct populum proprii territorii vel ritus,
ad normam luris et salvo primatu Romani Pontificis
.
*
Ubicumque Hicrarcha alicuius ritus extra fines territorii
palriarchalis constituitur, manet aggregatus hicrarchiac
patriarcha tus eiusdem ritus ad normam iuris.
3. Patriarchae Ecclesiarum Orientalium, licet alii aliis
tempore posteriores, omnes tamen aequales sunt ratione
dignitatis patriarchalis, salva inter eos praecedentia ho­
noris legitime statuta 10.
9. Secundum antiquissimam Ecclesiae traditionem, sin­
gulari honore prosequendi sunt Ecclesiarum Orientalium
Patriarchae, quippe qui suo quisque patriarchatui tam­
quam pater et caput praesint. Ideo statuit haec Sancta
Synodus, ul eorum iura atque privilegia instaurentur, iux­
ta antiguas traditiones uniuscuiusque Ecclesiae et Syno­
dorum Oecumenicarum decreta n.
Haec autem iura el privilegia sunt illa, quae tempore
unionis Orientis et Occidentis viguerunt, etsi ad hodiernas
conditiones aliquantum aptanda sint.
Patriarchae cum suis synodis superiorem constituunt
instantiam pro quibusvis negotiis pntriarchalus, non seduso lore constituendi novas eparchlas atque nominandi
episcopos sui ritus intra fines territorii patriarchalis, salvo
inallenabili Romani Pontificis lure in singulis casibus inS) terveniendi. /
10. Quae de Patriarchis sunt dicta, valent etiam, ad
normam iuris, de Archicpiscopis maioribus, qui universae
cuidam Ecclesiae particulari seu ritui praesuntn.
11. Cum institutum patriarchale in Ecclesiis Orientali­
bus sit forma regiminis traditionalls. Sancta et Oecumenica
Synodus exoptat ul, ubi opus sit, novi erigantur patriarchatus, quorum constitutio Synodo Oecumcnicac vel Ro­
mano Pontifici reservatur 13.
•Ct BjrwrpiCTvs XV, Motu proprio Orientis catholici, 15 oct. 1917 [LE
Mh Ρλι XI, UtL EncycL Rerum orientalium, 8 sepL 1938, etc.
* Pnxh Ecclesiae catholicae temporibus Pii XI, Pii XII, loannis ΧΧΠΙ
hnac abunde demonstrat.
•CL Syn. N>c. I, can. (r, Constaxtinof. I, can. 2 et 3; Cralced., can. 28;
en % Constaxtinof. IV. can. 17; on. 21; Latkaan. IV, can. 5; can. 30,
Iicirrr , Deer. pro Graecis; etc
•CL Syx. *N c. I. can. 6ς Coxstanttnof. I. can. 3; Constaxtixof. IV.
osl 17, Pit's XII, Motu proprio Cleri sanctitati, can. 216, $ 2, XX (LE 2664].
11 Ια Svx. Oecum.: Nie. I, can. 6; Constaxtixof. I, can. 3; Constaxtixof.
IV, can. «; Lathan. IV, can. 3; Florent,, Deer. pro Graecis, 6 iul Χ439.
19- Cf. Pius XII, Mota proprio Cleri sanctitati, 2 ian. 1957, can- 2x9, etc
(LE 2664]. »» Cf. supra, now 8.
11 Cf. Syx. Ernes , can. 8. Clemens VII, Decet Romanum Pontificem, 23
Sfbr. 1596. Pits VII, Litt. Ap. In universalis EccUsiae, 22 febr. 1S07; Pru
*
XII,
Mota proprio Cleri sanctitati, 2 iun. 1957, can. 324
*339
(LE 2664}; Syx.
CArnucrs, an. 419, can. 17.
"CL Syx. Camthagin., an 4x9, can. 17 et 57; Chalced., an. 451, can. ir,

4597

n. 3233

De DISCIPLINA SACRAMENTORUM

12. Veterem disciplinam de sacramentis apud Orienta­
les Ecclesias vigentem, itemque praxim quae ad eorum
celebrationem ct mlnistralionem spectat, Sancta Oecume­
nica Synodus confirmat ct laudat, ct, sl casus ferat, exop­
tat ut eadem instauretur.
13. Disciplina de ministro S. Chrismatis inde ab anti­
quissimis temporibus apud Orientales vigens plene instau­
retur. Idcirco presbyteri hoc sacramentum conferre valent,
adhibito Chrismate a patriarcha vel episcopo benedicto u.
14. Presbyteri omnes orientales hoc sacramentum, sive
una cum Baptismo sive separatim, valide conferre possunt
omnibus fidelibus cuiusvis ritus, latino haud excluso, ser­
vatis ad llceitatem praescriptis iuris tum communis tum
particularis14. Presbyteri quoque latlni ritus, secun/dum 81
facultates quibus gaudent circa mlnistrationem huius sa­
cramenti, valent illud etiam fidelibus Ecclesiarum Orien­
talium ministrare, sine praeiudlcio ritui, servatis quoad liceitatem praescriptis iuris sive communis sive particu­
laris
15. Fideles obligatione tenentur diebus dominicis ct
festis intéressé divinae liturgiae aut. Iuxta praescripta vel
consuetudinem proprii ritus, celebrationi divinarum lau­
dum 17. Quo facilius fideles hanc obligationem adimplere
valeant, statuitur tempus utile, pro hoc praecepto adim­
plendo, decurrere inde a vesperis vigiliae usque ad finem
diei Dominicae vel festiie. Enixe commendatur fidelibus,
ut his diebus, imo frequentius ac vel etiam quotidie, Sa­
cram Eucharistiam suscipiant1#.
16. Ob quotidianam permixtionem fidelium diversarum
particularium Ecclesiarum in eadem regione vel territorio
orientali, facultas presbyterorum cuiuscumque ritus exci­
piendi confessiones, a propriis hierarchis rite et sine ulla
restrictione concessa, ad totum territorium extenditur con­
cedentis necnon ad loca et fideles cuiuscumque ritus in
eodem territorio, nisi hicrarcha loci, quoad loca sui ritus,
expresse renuerit 20.
17.Ut antiqua sacramenti Ordinis disciplina In Eccle­
siis Orientalibus iterum vigeat, exoptat haec Sancta Syno­
dus, ut institutum diaconatus permanentis, ubi in desue­
tudinem venerit, instauretur 8I. Quoad subdi/aconatum ve- 82
ro et Ordines inferiores eorumque iura et obligationes, pro­
videat Auctoritas legislative uniuscuiusque Ecclesiae par­
ticularis ”.
18. Ad praecavenda matrimonia invalida, quando ca­
tholici orientales cum acatholicis orientalibus baptizatis
matrimonium ineunt, et ad consulendum nuptiarum firmi­
tati et sanctitati nec non domesticae paci. Sancta Synodus
statuit formam canonicam celebrationis pro his matriπιοs. Innocentius I. Litt El onus d honor, a. c. 415: «Naxa qrid schd taris»;
S. Nicolaus I, Litt. Ad consulta vestra, 13 nov. 866: <A quo autem·; Innocen­
tius III, LitL Rex regum, 25 febr. 1204; Leo XII, ConaL Ap. Petrus Apo­
stolorum princeps, 15 au<, X824; Leo XIII, LitL Ap. Christi Domini, an.
18957 Pius XII, Motu proprio Cleri sanctitati, 2 itm 1957, can. x<9 [LE 3664
*· Cf. Innocentius IV, Ep. Sub caAolscae, 6 mart. X254. ί 3. η- 4’. Svx.
Lügd. II, an. 1274 (professio fidei Michaelis Pabroloçi Grvgcrio X oblata);
Eügexius IV, in Syn. Fiorentina, ConsL Exsultate Deo, 22 nov. 1439, f x 1;
Clemens VIII, Instr. Sanctissimus, 31 aug. 1395; Bxxinicrvs XIV, Const.
Etsi pastoratis, 26 mai» 1742, ( II, n. x, J III, n. 1, etC4 Syx. Laodic, an.
*3®i.
347
can. 48; Syn. Sisen. Armenorum, an. X342; Syx. Libaxex. Maronttarum, an. 1736, P. 11, Cap. Ill, n. 2. ct aliae Synodi particulares.
Cl. S. C. S. Officii, Instr, (ad Ep. Scepusicn.)» an. 17S3; S. C. oe Prof.
Fide (pro Coptis), 15 mart. 1790, η. XIII; Deer. 6 ocL 1863, C, K S. C. fro
Eccl. Orient., i maii 1948; S. C. S. Officii, rrsp. 12 apr. 1896 cura hit.
19 mail 1896.
«· CIC, can. 782, i 4; S. C. r«o Eccl Omixxt., Deer, de Sacramento Confir­
mai tonis administrando etiam fuielibus onenlatibsu a frcsbyteris latins ntus,
pu hoc induito gaudeni pro fidelibus sui ritus, x man X948 [LE X990).
1TCf. Syx. Laooicex., an. 347
*381,
can. 29; S. Nicifwobvs CP., cap 14;
Syn. Dvinbn. Armsxobum, an. 719, can. 31; S. Tkxocxjevt Stcdita. tersoo
2X; S. Nicolaus I. LitL Ad consulta vestra, 13 nov. 866c «In qooran Apo­
stolorum»; «Nosse cupitis»; «Quod intmo$ati$»; ·Praeterea coosuKtis»; «Si
die Dominico»; et Synodi particulares.
la Novum quid, saltem ubi viget obligatio audiendi S. LltarpA!·· ceterum
cohaeret diei liturpcae apud Orientales.
’•Cf. Canones Afostolorvm. 8 et 9; Srx. Antioch., an. 341, can. r.
Timotheus Alexandeinvs, InterrqtaL χ Innocentius III, CccsL (>»
*4
divinae, 4 i an. X215; et plurimae Synodi puticularrs Ecclesxaram Orientalium
ree rutiores.
·· Salva territonalitate Iuri«
*hction£i.
cadoq pren-idere intendit, In bonum
animarum, pluralitati iurisdictwnh in eodem territorio.
11 Cf. Syn. Nic. I, can. ιΒς Syx. Nxocaesaeiex., an. 314
*83·
can. ir.
Syn. Saedicxx., an. 343, can. 8; S. Lxo M, Litt. OwmtM futdem, 13 ian.
444; Syn. Chaixed^ can. 6; Syx. CoxsTAxnxor. IV, can. 23.
eu.
m Subdiaconatus consideratur apud Ecclesias Orientales phares Ordo
minor, sed Motu proprio Pii XII, Cleri tanctiioti, ei praescribantur eblu·
*
tx>nes Ordinum majorum. Canon prcpor.it ut redeutxr ad disriplxnaxn anti­
quam singularum Ecclesiarum quoad obù<âlN“ne
* subdiacooensax, m dcr>
gaüonem iuris communis «CXer» M»wh&xn» [LE 3664 J.

4598

n. 3234

VACATIO DECIL CONC. ORIENTALIUM ECCLESIARUM.

1904 NOV 21

nlis obligare tantum ad liccitûlcm; ad validitatem sufficere
praesentiam ministri sacri, servatis aliis de iure servandis 23.

strut, ad fratres orientales quod spectat, varia eondderari
posse ct debere singularum personarum adiuncta, In <rob
bus nec unitas Ecclesiae laeditur, nec pericula vitandi ad·
De cultu divino
sunt, sed necessitas salutis ct bonum spirituale animarum
urgent. Ideo Ecclesia catholica, pro temporum, locorum ct
19. Dies festos pro omnibus Ecclesiis Orientalibus com­ personarum adiunctis, mitiorem saepe adhibuit ct adhibet
munes in posterum constituere, transferre aut supprimere
rationem agendi, salutis media ct testimonium cariUIfo
unius est Synodi Oecumcnicae vel Sedis Apostolicae. Dies
inter Christianos omnibus praebens, per participationem in
vero festos pro singulis Ecclesiis particularibus constitue­
sacramentis aliisque in functionibus ct rebus sacris. His
re. transferre aut supprimere, praeter Apostolicam Sedem,
attentis. Sancta Synodus, «ne impedimento propter tencompetit Synodis patriarchalibus aut archiepiscopalibus,
tontine severitatem simus iis qui salvantur ·’· et ad magts
debita tamen ratione habita totius regionis cetcrarumque
fovendam unionem cum Ecclesiis Orientalibus α nobis se­
83 Ecclesiarum particularium u. /
iunctis, sequentem agendi rationem statuit.
20. Donec perveniatur ad optatam inter omnes Chri­
27. Positis memoratis principiis. Orientalibus, qui bona
stianos conventionem de unico dic. quo festivitas Pascha­
fide sciuncti inveniuntur ab Ecclesia catholica, sl sponte
petant et rite sint dispositi, sacramenta Poenitentiae, Eu­
lis ab omnibus celebretur, interim ad unitatem inter Chri­
charistiae et LTnctlonis Infirmorum conferri possunt; Imo,
stianos in eadem regione vel natione degentes fovendam.
etiam catholicis eadem sacramenta licet petere ab iis mi­
Patriarchis vel Supremis in loco Auctoritatibus ecclesiasti­
nistris acatholicis, in quorum Ecclesia habentur valida sa­
cis committitur, ut, unanimi consensu et collutis consiliis
cramenta, quotiescumque id necessitas aut vera spiritualis
cum iis quorum interest, de festo Paschatis eadem die
utilitas suadeat, et accessus ad sacerdotem catholicum
Dominica celebrando conveniant24.
physice vel moral i ter impossibilis evadat u./
15
21. Singuli fideles extra regionem vel territorium pro­
23. Item, positis iisdem principiis, communicatio in oprii ritus versantes, quoad legem de temporibus sacris, ad
eris functionibus, rebus et locis Inter catholicos et fratres
disciplinam in loco ubi degunt vigentem se plene confor­
seiunctos orientales iusta de causa permittitur
mare possunt. In familiis mixti ritus hanc legem servare
licet iuxta unum eundemque ritum ·.
*
29. Haec mitior communicationis in sacris cum fratri­
bus Ecclesiarum Orientalium selunctarum ratio *
vigilanlh
22. Clerici et religiosi orientales celebrent iuxta pro­
ct moderamini hierarcharum locorum committitur, ut, colpriae disciplinae praescripta et traditiones Laudes Divinas,
ialis inter se consiliis, et, si casus ferat, auditis etiam hlequae inde ab antiqua aetate magno in honore fuerunt apud
rarchis Ecclesiarum selunctarum. opportunis efficacibusque
omnes Ecclesias Orientales 11. Fideles quoque, exempla
praeceptis et normis Christianorum moderentur conversa­
maiorum secuti. In Divinas Laudes pro viribus et devote
tionem.
incumbant.
23. Ad Patriarcham cum Synodo vel ad Supremam
Conclusio
cuiusque Ecclesiae Auctoritatem cum Consilio hierarcharum, ius pertinet moderandi usum linguarum in sacris
30. Magnopere lactatur Sancta Synodus de fructuosa
actionibus liturglcis nec non, facta relatione ad Sedem
ct actuosa collaboratione Orientalium et Occidentalium
Apostolicam, probandi versiones textuum in linguam ver­
Ecclesiarum Catholicarum, simulque declarat: hae omnes
naculam 2.*
iuris dispositiones pro praesentibus conditionibus statuun­
tur, usquedum Ecclesia catholica et Ecclesiae Orientales
De conversatione cum fratribus Ecclesiarum
seiunctae ad plenitudinem communionis convenient
SEIUNCTARUM
Inierim tamen omnes christianl, Orientales nec non Oc­
24. Ad Ecclesias Orientales, communionem cum Sede
cidentales, enixe rogantur, ut ferventes atque assiduas,
Apostolica Romana habentes, peculiare pertinet munus
imo quotidianas preces Deo fundant ut, Sanctissima Dei­
omnium Christianorum unitatem, orientalium praesertim,
para auxiilante, omnes unum fiant. Orent quoque, ut tot
fovendi, iuxta principia decreti huius S. Synodi «De OecuChristianis cuiuscumque Ecclesiae, qui. strenue profltentes
mcnlsmo>(LE3235), precibus *
imprimis, vitae exemplis,
Christi nomen, patiuntur et angustiantur. Spiritus Sancti
religiosa erga antiquas traditiones orientales fidelitate,
Paracliti adfluat plenitudo confortationis et solatil.
mutua el meliore cognitione, collaboratione ac fraterna
Omnes caritate fraternitatis invicem diligamus, honore
rerum animorumque aestimatione
Invicem praevenientes
25. Ab Orientalibus seiunctis, in unitatem catholicam
Haec omnia et singula quae in hoc Decreto [·! edicta sant,
sub influxu gratiae Sancti Spiritus convenientibus ne pius
placuerunt Sacrosancti Concilii Patribus. Et Nos, Aposto­
84 exigatur quam quod ; simplex fidei catholicae professio exi­
lica a Christo Nobis tradita potestate, illa, una cum Vene­
git. Et cum apud cos sacerdotium validum servatum sit,
rabilibus Patribus, in Spiritu Sancio approbamus, decerni­
clericis orientalibus, in unitatem catholicam convenienti­
mus ac statuimus et quae ita synodaliter statuta sunt ad Dei
bus, facultas est proprium Ordinem exercendi, iuxta nor­
gloriam promulgari iubemus.
mas a competenti Auctoritate statutas >·.
Romae, apnd S. Petrum die xxj mensis Novembris anno
26. Communicatio in sacris, quae unitatem Ecclesiae
mcmlxiv.—Ego Paulus, Catholicae Ecclesiae Episcopus. 9A
offendit aut formalem errori adhaesionem vel periculum
(Sequuntur ceterae subsignationes).
89
aberrationis In fide, scandali el indifcrentlsmi includit,
lege divina prohibetur31. Praxis vero pastoralis demonw S. Bawx.iv» Μ.» £^td»da mmmîc· aJ Amphibxhium, PG 37, W9 B.

KcadAnyntua
cooiiderattar. 1) VAlidita» *=scrratars!:q
MCt Pre
* XII, Mota proprio Crebrae λΖλΙλ/, z2 (tbr. X94Q. can. yz, f a. 2) uIzxm
f>de
et
3)
j
*
nccrs
iax
mtatis *
e-.t-nz 4) ibsmtta «eerk-Ai
n. J.· (fiadUj pairvtfthinnn ditpenwuZl a forma) ÎLE
Pivb XII
*
5) exdorio pmcutanna vitandorum ct torntali
*
*e»dhoai
«txen
Mota pvopr.o Ckn Mantari. i iun X957, can. 567 (tacuit
**
patnircharum proprii;
’·
Agitur
de
«.
<!.
«oonmuidcxttaae
in
sieris
rxtrancrammtaH».
Condlrazi
sanandi ta radice) |LE
S. C. S. Omcxx et S. C. Pao Eccx..
*üonemχχ, xo. concrriit. ktvaLK *er *ndi».
£nilbç
JX XV57 cûcxcedunl t*:dtalaa dnpensardi * fonra et samudl ob defectum est’·quod
Ct
Raca,
foroae (ad quinquennium): «extra patriarchana, Metropolitas. erterisque
Unimanis Vxcrum... qui noltam habent Superiorem infri Sanctam Sedem».
««ruiane V cQlcb.-ata dic 21 nov. An.1964 promulgato. Ada.
14 Cl. S. Lxo M , liti. Qvod to/pixiiw, 15 apr. 4542 «Petitiooeui autan»; M •In
BREYDÏ
io REDC 21 ( 19C6) 295-311; P. TAAEFOUD m Apoll. 33 (VMS)
S. Nxintoaxi CP., tap. 13; Syn. Senta Patriarchae. xB sept. X596, can. tr. 84-96. 39 C1966)
71-32. M M. WOJNAR in Jurtat 25 (1965) 173-255.1 2U* VI, Lilt. Ap. AihîHo paUrm, 8 apr. 1775: ett.
P>t
•*Cf. Svw. Vax. II, CumL Dt Satn Ldurfui, 4 dee. 1965 (l-E 5141I. ZEK in PrM 55 (1S56) 266-288.
’·CL Ctaxtsi
*
VIII, Instr. Samtutunai, 31 aug. 1595, | 6: «Si ipsi çræci»;
S. C. S OrvKit. 7 tan. 1673, ad x ct 3; 13 mart. 1737. ad x; S. C. dz Pxor.
3234
Fxdi, Dtrr. 18 aur. 1913. art. 33; DerrrL 14 aux. X9X4. art. *r, Decr. 27
mart. 19x6. art. 14; S. C. f*o Eccu Oainrr.. Deer. x mart. X929, art. 36;
D*er. 4 œad 1930, art. 41.
”Cf Sv». LavfiK».. 347-381, cas, ιβς Syn. Mar Itsaci Chaldaeorum, 1964 NOV 21.-PAULUS VI, DECK. AAS 57 (1965) 89
an cin.ean. x>;S. Νγμμ Glaxxx. Axmxxoxvm, an. xxtâ; Immocxxtxv» IV, Vacatio legis statuitur pro decreto Concuji Va­
Ep S·
* udÀcîujM, 6 mart. xa$4. $ B; Bkmkhctvs XIV, Const. Ehi puUratu
ticani II
«De Ecclesiis Orientalibus Cathoucis»
maü 1741. I 7. n 3; Instr. Eo
Umficrf. 4 mail Χ745. H 4* «A-.
<·. Synodi particulam rretntaorev. Anaeooruni (xqx x). Coptorum (1898).
Martanumm (tyjM. R'jnenorum U 87
*). Ruthencrnu IxBqx). Syrnrmn
Pro Decreto Dc Ecclesiis Orientalibus Catholicis Sum­
*· Ex trs&tose orvntah. ·· Ex tenore Unitarum unioni
*
mus Pontifex statuit vacationem legis duorum mensium,
*.f»Citartm Eresfuarnn orientalium catholicarum
facta tamen facultate Patriarchis illam iusta de causa re­
·· Ub’ut*Uo crnodalu quoad tritrrs «eiuncto
*
orientale» et quoad cemir
*
ducendi vel prorogandi.—Pericles Felici, Archienisco*·»
Ordtf
cusmcnmqwc crad·
** turn tans Anrtal tum ecclesiastici
“ Karc dfxtrtaa vakt etiam in Eccksfcs «etancti
*.
pus lit. Samosatcnsis, Ss. Concilii Secretorius Generalis.
4599

1141 NOV 21

DECFL CONC. UNITATIS REDINTEGRATIO, DE OECUMENISMO

3235
1954 NOV 21,-CONC. VAT. II, DECR. AAS 57 (1965) 90-112

PAULUS EPISCOPUS
SdT-ji unorum Dei, una cum sacrosancti Concilii Patribus
Ad perpetuam rei memoriam
Decretum dc Occumenismo

Prooemium

1. Unitatis redintegratio inter universos Christianos
nromoveiida unum est cx praecipuis Sacrae Oecumenlcac
Synodi Vaticanae Secundae propositis. Una enim atque
solea a Christo Domino condita est Ecclesia, plures tamen
Christianae Communiones sese ut lesu Christi veram hacrtdiUtem hominibus proponunt; discipulos quidem Do­
mini omnes se esse profitentur at diversa sentiunt et per
diversas ambulant vias, ac si Christus Ipse divisus sit x.
Quae sane divisio et aperte voluntati Christi contradicit
d scandalo est mundo atque sanctissimae causae praedi­
candi Evangelium omni creaturae affert detrimentum.
Dominus vero saeculorum, qui propositum gratiae suae
erga nos peccatores sapienter et patienter prosequitur, no­
vissime in Christianos Inter se disiunctos animi comunctknem et desiderium unionis abundantius effundere ince­
pti. Qua gratia permulti ubique homines permoti sunt at­
que inter fratres quoque nostros seiunctos amplior in dies
motus, Spiritus Sancti fovente gratia, exortus est ad om­
nium Christianorum unitatem restaurandam. Hunc autem
unlUtis motum, oecumenicum nuncupatum, participant
qui Deum Trinum invocant atque lesum confitentur Do­
minum et Salvatorem, nec modo singuli seiunctim, sed
etiam in coetibus congregati, in quibus Evangelium audie­
runt quosque singuli Ecclesiam dicunt esse suam et Dei.
Fere omnes tamen, etsi diverso modo, ad Ecclesiam Dei
$1 unam et visibilem adsplrant, quae sit vere universalis/ct
ad universum mundum missa ut mundus ad Evangelium
convertatur ct sic salvus fiat ad gloriam Dei.
Haec igitur Sacra Synodus ea omnia laeto animo con­
siderans, cum lam doctrinam de Ecclesia declaraverit, de­
siderio unitatis inter omnes Christi discipulos restaurandae
permota, Catholicis omnibus proponere vult adiumenta,
vias ac modos quibus ipsi possint huic divinae vocationi
el gratiae respondere.

Cap. I—De catholicis

oecumenismi principiis

2. In hoc apparuit caritas Dei in nobis, quod Filius
Del unigenitus a Patre In mundum missus est, ut homo
iados totum genus humanum redimendo regeneraret at­
que in unum congregaret *. Qui antequam seipsum in ara
crudi hostiam immaculatam offerret, Patrem pro creden­
tibus oravit, dicens: «ut omnes unum sint, sicut tu, Pater,
in me, et ego in te, ut et ipsi in nobis unum sint; ut credat
mundus quia tu me misisti» (Io. 17, 21), et in Ecclesia sua
Eucharistiae mirabile sacramentum instituit, quo unitas
Ecclesiae et significatur ct efficitur. Discipulis suis novum
mutui amoris mandatum dedit ’ atque Paraclitum Spiri­
tum promisit4 qui, Dominus et vivificans, cum eis mane­
ret in aeternum.
Exaltatus autem in cruce et glorificatus Dominus lesus
Spiritum promissum effudit, per quem Novi Foederis po­
pulum, qui est Ecclesia, In unitatem fidei, spei et caritatis
vocavit et congregavit, sicut docet Apostolus; «Unum cor­
pus el unus Spiritus sicut vocati estis in una spe vocationis
vestrae. Unus Dominus, una fides, unum baptisma» (Eph.
4, 4-5). Etenim «quicumque in Christo baptizati estis,
Christum induistis... Omnes enim vos unus estis in Christo
leto» (Gal. 3, 27-23 gr.). Spiritus Sanctus, qui credentes
inhabitat totamque replet atque regit Ecclesiam, miram
illam communionem fidelium efficit ct tam intime omnes
In Christo conlungit, ut Ecclesiae unitatis sit Principium,
ille divisiones gratiarum et ministrationum operatur
,
*
>2 variis muneribus Ecclesiam lesu Chri/sti ditans «ad con­
summationem sanctorum in opus ministerii, in aedifica­
tionem corporis Christi» (Eph. 4, 12).
Ad hanc autem sanctam suam Ecclesiam ubique terra­
rum usque ad consummationem sacculi stabiliendam, Chri­
stus munus docendi, regendi ct sanctificandi Collegio Duo­
decim concredidit ·. Inter cos Petrum elegit, super quem
x Cor. r, 13. · Cf. x Io. 4. o: Coi 1.18-20; Io. xx, 53. · Cf. Io. xj. 34.
‘Ct lo. 16.17. 1 Cf. 1 Cor. 12, 4-1 x. *CL Mt. 28, xS-ao. colL Io. 30. ax-lj.

4501

η. 3235

post fidei confessionem Ecclesiam suam aedificare decre­
vit; cui claves regni caelorum promisit7 atque, post suae
dilectionis professionem, universas oves in fide confirman­
das 1 et in perfecta unitate pascendas commisit·, Ipso
Christo lesu summo angulari lapide 10 ct pastore animarum
nostrarum 11 in aeternum manente.
lesus Christus per Apostolorum corumque successorum,
nempe episcoporum cum Petri successore capite, fidelem
Evangelli praedicationem sacramentorumque administrationem, ct per gubernationem in dilectione. Spiritu Sancto
operante, populum suum crescere vult elusque communio­
nem perficit in unitate: in confessione unius fidei, in divini
cultus communi celebratione, necnon In familiae Del fra­
terna concordia.
Ita Ecclesia, unicus Dei grex, tamquam signum levatum
in nationesn, Evangelium pacis ministrans toti generi
humano u, peregrinatur in spe ad patriae supernae me­
tam 14.
Hoc est unitatis Ecclesiae sacrum mysterium, in Christo
et per Christum, Spiritu Sancto munerum varietatem ope­
rante. Huius mysterii supremum exemplar et principium
est in Trinitate’ Personarum unitas unius Dei Patris et
Filii in Spiritu Sancto.
3. In hac una et unica Del Ecclesia iam a primordiis
scissurae quaedam exortae sunt1S, quas ut damnandas
graviter vituperat Apostolus le; posterioribus vero saeculis
ampliores natae sunt dissensiones, el Commu/nltates haud 93
exiguae a plena communione Ecclesiae catholicae seiunctae
sunt, quandoque non sine hominum utriusque partis culpa.
Qui autem nunc in talibus Communitatibus nascuntur et
fide Christi imbuuntur, de separationis peccato argui ne­
queunt, eosque fraterna reverentia ct dilectione amplecti­
tur Ecclesia catholica. Hi enim qui in Christum credunt
et baptismum rite receperunt, in quadam cum Ecclesia
catholica communione, etsi non perfecta, constituuntur.
Profecto, ob discrepantias variis modis vigentes inter eos
ct Ecclesiam catholicam tum in re doctrinali et quandoque
etiam disciplinari tum circa structuram Ecclesiae, plenae
ecclesiasticae communioni opponuntur impedimenta non
pauca, quandoque graviora, ad quae superanda tendit mo­
tus oecumenicus. Nihilominus, justificati ex fide in bap­
tismate, Christo incorporantur 17; ideoque Christiano no­
mine iure decorantur et a filiis Ecclesiae catholicae ut fra­
tres in Domino merito agnoscuntur ia.
Insuper ex clementis seu bonis, quibus simul sumptis
ipsa Ecclesia aedificatur et vivificatur, quaedam immo
plurima et eximia exstare possunt extra visibilia Ecclesiae
catholicae saepta: verbum Dei scriptum, vita gratiae, fides,
spes et caritas, aliaque interiora Spiritus Sancti dona ac
visibilia elementa: haec omnia, quae a Christo proveniunt
et ad Ipsum conducunt, ad unicam Christi Ecclesiam iure
pertinent.
Non paucae etiam Christianae religionis actiones sacrae
apud fratres a nobis seiunctos peraguntur, quae variis mo­
dis secundum diversam condicionem uniuscuiusque Eccle­
siae vel Communitatis procul dubio vitam gratiae reapse
generare possunt atque aptae dicendae sunt quae ingressum
in salutis communionem pandant.
Proinde ipsae Ecclesiae 19 et Communitates seiunctae.
etsi defectus Illas pati credimus, nequaquam In mysterio
salutis significatione ct pondere exutae sunt. Iis enim Spi­
ritus Christi uti non renuit tamquam salutis mediis, quo­
rum virtus derivatur ab ipsa plenitudine gratiae et verita­
tis quae Ecclesiae catholicae concredita est.
Attamen fratres a nobis seiuncti, sive singuli sive Com­
munitates et Ecclesiae eorum, unitate illa non fruuntur,
quam lesus Christus iis/omnibus dilargiri voluit quos In 94
unum corpus et in novitatem vitae regeneravit et convivi­
ficavit, quamque Sacrae Scripturae ct veneranda Ecclesiae
Traditio profitentur. Per solam enim catholicam Christi
Ecclesiam, quae generale auxilium salutis est, omnis salu­
tarium mediorum plenitudo attingi potest. Uni nempe
Collegio apostolico cui Petrus praeest credimus Dominum
commisisse omnia bona Foederis Novi, ad constituendum
unum Christi corpus in terris, cui plene incorporentur opor­
tet omnes, qui ad populum Dei lam aliquo modo perti’CL ML 16. iq, colL Mt. x8. 18. * CL Lc. 23, 32. ·<Χ Ιο. 21. 15.17.19 Ct.
Eph. 3, 30. UCL 1 Pt. 3. 33; Conc. Vat. I, Coast. Pastor
Coli.
Lac. 7, 482 a. l,Ci h. xx. 10x2 11 Cf. Eph. 2, 17-x S» coit Me. xfc» 35
“ CL x Pt. x. 3-9. “CL x Cor. xx. i8-iq\ GaL x. 6-9. 1 lo. 3. 18-19 “Ct.
x Cor. x, xx ss.; xx. 22 “Cf. Coxc. Fioe., Sos. Vlll. Decr frattafe
l)ro: Mansi 31. 1055A. “CL S. AVOCSTIMCS. In Pi 32. £«
rr.
*
It, 59:
PL 36, 209“Cf Conc. Lat. IV, Constitutio IV: Maxsx ta, 99ος Conc. Lt
*cx>.
II.
Professio fidei Michaelis Pabcotori.
*
Maxu 24, 71 E; Conc PUML, Sesv VI.
DcûrutK» Larimiar CAtli: Mansi jx. XOt6B

4602

π. 3235

DECR. CONC. OTTATIS REDINTEGRATIO. DE OECUMENIS.MO

W NOV 2|

nent. Qui populus, durante sua terrestri peregrinatione.
Neque est praetereundum, quaccumquc Spiritus Siodi
quamvis In membris suis peccato obnoxius remaneat, in gratia in fratribus seiunctis efficiuntur, eadem adnottno
Christo crescit et a Deo, secundum Eius arcana consilia, quoque aedificationem conferre posse. Quodcumque veri
suaviter ducitur, usquedum ad totam aeternae gloriae ple­
Christianum est, numquam germanis fidei bonis adveni­
nitudinem in caelesti Jerusalem laetus perveniat.
tur, immo semper efficere potest ut perfectius Ipsum invite·
rium
Christi et Ecclesiae attingatur.
4. Cum hodie in pluribus orbis partibus, aillante Spi­
ritus Sancti gratia, oratione, verbo et opere multi conatus
Attamen divisiones Christianorum Impedimento Eccle­
flant accedendi ad illam plenitudinem unitatis, quam lesus
siae sunt, quominus ipsa ad effectum deducat plenitudinem
Christus vult, haec Sancta Synodus cunctos fideles catho­
catholicitatls sibi propriam in lis filiis, qui sibf quidem
licos hortatur ut, signa temporum agnoscentes, operi oebaptismate appositi, sed a sua plena communione seiuncti
cumenico sollerter participent.
sunt. Immo et pro ipsa Ecclesia difficilius fit plenitudinem
catholicitatls sub omni respectu in ipsa vitae reaiitate ex­
Per «motum oecumenicum» intelliguntur activitates et
primere.
incepta, quae pro variis Ecclesiae necessitatibus et oppor­
tunitatibus temporum ad Christianorum unitatem foven­
Haec Sacra Synodus cum gaudio advertit participatio­
dam suscitantur et ordinantur, ut sunt: primum, omnes
nem fidelium catholicorum in actione oecumenica in din
conatus ad eliminanda verba. Indicia et opera, quae fra­
augeri, eamque episcopis ubique terrarum commendat, ot
trum sejunctorum condicioni secundum aequitatem et ve­
eadem promoveatur sollerter, et prudenter ab ipsis diri­
ritatem non respondeant, idcoque mutuas cum ipsis ra­
gatur.
tiones difficiliores reddant; dein, in conventibus Christia­
norum cx diversis Ecclesiis vel Communitatibus in spiritu
religioso ordinatis, ♦dialogus» inter peritos apte instructos
Cap. II—De oeccmenismi exercitio
iuitus, in quo unusquisque suae Communionis doctrinam
profundius explicat eiusquc characteres perspicue prae­
5. Ad totam Ecclesiam sollicitudo unionis Instauran­
dae spectat, tam ad fideles quam nd pastores, et unum­
sentat. Per hunc enim dialogum veriorem utriusquc Com­
quemque secundum propriam virtutem afficit, sive in vita
munionis doctrinae vitaeque cognitionem et magis aequam
Christiana quotidiana sive in theologicis et historicis in­
aestimationem omnes acquirunt; tum etiam illae Commu­
vestigationibus. Haec cura fraternam conlunctionem inter
niones eam consequuntur ampliorem collaborat ionem in
omnes Christianos existentem iam quodammodo mani­
quibusvis officiis ad bonum commune ab omni conscientia
festat, atque ad plenam perfeclamque unitatem secundum
Christiana postulatis, ct in oratione unanimi, sicubi licet,
Del benevolentiam conducit.
conveniunt. Denique omnes suam fidelitatem voluntati
Christi circa Ecclesiam examinant atque, ut oportet, opus
6. Cum omnis renovatio Ecclesiae1 essentialiter in
renovationis nec non reformationis strenue aggrediuntur.
aucta fidelitate erga vocationem eius consistat, ea procul
dubio ratio est cur motus versus unitatem contendat. Ec­
Quae omnia, cum a fidelibus Ecclesiae catholicae sub
clesia in via peregrinans vocatur a Christo / ad hanc pereopastorum vigilantia prudenter et patienter perficiuntur,
nem reformationem qua ipsa, qua humanum tcrrenumqne
95 ad bonum aequitatis et veri/tatis, concordiae et colloborainstitutum, perpetuo indiget; it? ut sl quae, pro rerum
tlonis, fraterni animi et unionis conferunt; ut hac via pautemporumque adiunclis, sive in moribus, sive in eccle­
latim, superatis obstaculis perfectam communionem eccle­
siastica disciplina, sive etiam in doctrinae enuntiandae
siasticam impedientibus, omnes Christiani, in una Eucha­
modo —qui ab ipso deposito fidei sedulo distingui debet—
ristiae celebratione, in unius unlcaeque Ecclesiae unitatem
minus accurate servata fuerint, opportuno tempore recte
congregentur quam Christus ab initio Ecclesiae suae lar­
debiteque instaurentur.
gitus est, quamque inamissibilem in Ecclesia catholica sub­
sistere credimus et usque ad consummationem saeculi in
Haec igitur renovatio Insigne obtinet momentum oecudies crescere speramus.
menicum. Varii autem illi modi vitae Ecclesiae, per quos
haec renovatio iam efficitur —ut sunt motus bibllcus et
Patet autem opus praeparationis ac reconciliationis eo­
liturgicus, praedicatio verbi Dei atque catechesis, laicorum
rum singulorum, qui plenam communionem catholicam de­
apostoiatus, vitae religiosae novae formae, matrimonii spisiderant, ab oecumemco incepto natura sua distingui; nulla
ritualitos, doctrina et activitas Ecclesiae in re sociali—
tamen adest oppositio, cum utrumque ex Del mirabili
tamquam pignora et auspicia quaedam sunt habenda, quae
dispositione procedat.
futuros oecumenisml progressus fauste portendunt.
Fideles catholici in actione oecumenica sine dubio de
7. Oecumenismus veri nominis sine interiore conver­
fratribus seiunctis solliciti sint oportet, pro illis orando,
sione non datur. Etenim ex novitate mentis ’, ex sui Ipsius
de rebus Ecclesiae cum iliis communicando, primos gressus
abnegatione atque ex caritatis liberrima effusione profi­
ad illos movendo. In primis vero ipslmet sincero attentociscuntur ct maturescunt desideria unitatis. Ideo a Spiritu
que animo ea perpendere debent, quae in ipsa Familia
divino Imploranda nobis est gratia sincerae abnegationis,
catholica renovanda et efficienda sunt, ut eius vita fidelius
humilitatis et mansuetudinis in serviendo, atque fraternae
et clarius testimonium reddat de doctrina institutisque a
in alios animi liberalltatis. «Obsecro itaque vos», ait Apo­
Christo per Apostolos traditis.
stolus gentium, «ego vinctus in Domino, ut digne ambuletis
Quamvis enim Ecclesia catholica omni a Deo revelata
vocatione, qua vocati estis, cum omni humilitate el man­
veritate et omnibus mediis gratiae dilata sit, Uimen mem­
suetudine, cum patientia supportantes invicem in caritate,
bra eius non omni quo par est fervore inde vivunt, ita ut
solliciti servare unitatem Spiritus in vinculo pacis» (Eph.
vultus Ecclesiae fratribus a nobis seiunctis et universo
4, 1-2). Exhortatio haec illos praesertim spectat, qui ad
mundo minus affulgeat atque regni Dei incrementum retar­
sacrum ordinem eo consilio evecti sunt, ut continuetur
detur. Quapropter Catholici omnes ad perfectionem Chri­
missio Christi, qui inter nos «non venit ministrari, sed
stianam tendere debent,0 atque, pro sua quisque condi­
ministrare» (Mt. 20, 28).
cione, eniti ut Ecclesia, humilitatem et mortificationem
Dc culpis etiam adversus unitatem valet testimonium
lesu in corpore suo portans n, de die in diem mundetur
5.
loannis: »SI dixerimus quoniam non peccavimus, men­
et renovetur, donec Christus eam sibi exhibeat gloriosam,
dacem facimus eum, et verbum eius non est In nobis» (1
non habentem maculam aut rugam ,1.
Io. 1, 10). Humili igitur prece veniam petimus a Deo et
In necessariis unitatem custodientes, omnes in Ecclesia,
a fratribus seiunctis, sicut et nos dimittimus debitoribus
secundum munus unicuique datum, cum in variis formis
nostris.
vitae spiritualis et disciplinae, tum in diversitate llturgiMeminerint omnes christifidelcs sc Christianorum unio­
corum rituum, Immo et in theologica veritatis revelatae
nem eo melius promovere, immo exercere, quo puriorem
elaboratione, debitam Ubertatem servent; in omnibus vero
secundum Evangelium vitam degere studeant. Quo enim
caritatem colant. Hac enim agendi ratione ipsi veri nomi­
arctiore communione cum Patre, Verbo ct Spiritu unientur,
nis catholicitatem simul et apostolicltatem Ecclesiae in
eo intimius atque facilius mutuam fraternitatem augere
96 dies plenius manifestabunt. /
valebunt. /
Ex altera parte necessarium est Catholicos cum gaudio
8. Haec cordis conversio vitaeque sanctitas, una cum
agnoscere et aestimare bona vere Christiana, a communi
patrimonio promanantia, quae apud fratres a nobis seiun-| privatis ct publicis supplicationibus pro Christianorum
unitate, tamquam anima totius motus oecumcnici existi­
ctos inveniuntur. Divitias Christi et virtutum opera agno­
mandae sunt et merito oecumenismus spiritualis nuncu­
scere in vita aliorum, qui pro Christo testimonium ferunt,
pari possunt.
quandoque usque ad sanguinis effusionem, aequum et sa­
lutare est: Deus enim semper mirabilis est et mirandus in
Sollemne enim est Catholicis frequenter ad Illam oratio­
operibus suis.
nem convenire pro Ecclesiae unitate, quam Salvator Ipse

••Ct. !♦« i.cRom t», i-i “ Ct. i Cor. 4, itr, Phfl », 5-S. ,,C(. Eph.

S. n.

4603

‘.•SCf.1· CcNC
Eph. 4.Uvr13. v· S* ”®· ΧΠ·

CoHriüaîi.- M.VCS1 j», cSSB-C. I
4604

Illi NOV 21

DECH. CONC. UNITATIS REDINTEGRATIO, DE OECUMENISMO

π. 3235

la pervigilio mortis a Patre flagranter precatus est: «ut
omnes unum sint» (Io. 17. 21).
In quibusdam peculiaribus rerum adiunctls, cuiusmodi
jnnt precationes quae <pro unitate» Indicuntur, atque in
oecumcnlds conventibus licitum est immo ct optandum,
at Catholici cum fratribus seiunctis In oratione consocien­
tur. Communes clusmodl preces percfflcax sane medium
tunt gratiae unitatis impetrandae ct genuina significatio
vinculorum, quibus Catholici cum fratribus seiunctis ad­
huc conlunguntur. «Ubi enim sunt duo vel tres congregati
In nomine meo, Ibi sum in medio corurn» (Mt. 18, 20).
Attamen communicationem In sacris considerare non li­
cet velut medium Indlscrcllm adhibendum ad Christiano­
rum unitatem restaurandam. Quae communicatio a duo­
bus principiis praecipue pendet: ab unitate Ecclesiae signi­
ficanda, et a participatione In mediis gratiae. Significatio
unitatis plerumque vetat communicationem. Gratia pro­
curanda quandoque illam commendat. De modo concreto
tgendi, attentis omnibus circumstantiis temporum, loco­
rum et personarum, prudenter decernat auctoritas episco­
palis localis, nisi aliud a conferentia episcopali, ad normam
propriorum statutorum, vel a Sancta Sede statuatur.
9. Fratrum selunctorum animum cognoscere oportet.
Ad hoc necessario requiritur studium, quod secundum ve­
ritatem et animo benevolo peragendum est. Catholici de­
bito modo praeparati acquirant necesse est meliorem cogni­
tionem doctrinae ct historiae, vitae spiritualis et cultualis,
psychologiae religiosae et culturae, quae fratribus propria
est Ad id assequendum multum iuvant ex utraque parte
conventus ad theologicas praesertim quaestiones tractan­
dis, ubi unusquisque par cum nari agat, dummodo qui
in illis partem habent sub praesulum vigilantia vere periti
sint. Ex tali dialogo etiam clarius innotescet, quae sit
revera Ecclesiae catholicae condicio. Hac via et seiunctorum fratrum mens melius cognoscetur ciusque fides nostra
99 aptius exponetur. /
10. Sacrae theologiae institutiones et aliae disciplinae
praesertim historicae tradantur oportet etiam sub aspectu
oecumenico, ut usque accuratius rerum veritati respon­
deant.
Mullum enim interest futuros pastores et sacerdotes pol­
lere theologia hoc modo adamussim elaborata, non pole­
mice, in Iis imprimis, quae fratrum selunctorum erga Ec­
clesiam catholicam relationes spectant.

nationibus iam instaurata, magis magisque perficiatur opor­
tet, In regionibus praesertim, ubi evolutio socialis vel technica peragitur, sive in dignitate personae humanae recte
aestimanda, sive in bono pacis promovendo, sive in sociali
Evangeiii applicatione prosequenda, sive in scientiis et
artibus spiritu christiano provehendis, sive etiam in cuiusvis
generis remediis adhibendis contra nostrae aetatis aerum­
nas, cuiusmodi sunt fames et calamitates, analphabetismus
ct Inopia, penuria habitationum et non aequa bonorum
distributio. Hac cooperatione omnes qui in Christum cre­
dunt facile addiscere possunt, quomodo alii alios melius
cognoscere et pluris aestimare queant atque ad unitatem
Christianorum via sternatur.

A sacerdotum enim formatione necessaria institutio ac
formatio spiritualis fidelium et religiosorum quam maxime
pendet.

14. Ecclesiae Orientis et Occidentis per non pauca
saecula suam propriam viam, fraterna tamen communione
fidei et vitae sacramentalis conlunctae, secutae sunt, Sede
Romana moderante communi consensu, si dissensiones
circa fidem vel disciplinam inter eas orirentur. Sacrosan­
ctae Synodo gratum est, inter cetera gravis momenti, om­
nibus in mentem revocare plures in Oriente florerc parti­
culares seu locales Ecclesias, inter quas primum locum
tenent Ecclesiae Patriarch ales, et ex quibus non paucae
ab ipsis Apostolis ortum habere gloriantur. Proinde apud
Orientales praevaluit atque praevalet sollicitudo et cura
servandi fraternas illas in fidei caritatisque communione
necessitudines, quae Inter Ecclesias locales, ut inter soro­
res, vigere debent.
Praetermittendum pariter non est Ecclesias Orientis ab
origine habere thesaurum, ex quo plura in rebus liturgicis,
in traditione spirituali et in ordine iuridico Ecclesia Occi­
dentis deprompsit. Neque illud parvi faciendum est fun­
damentalia dogmata Christianae fidei de Trinitate et de
Verbo Dei, ex Virgine Maria incarnato, in Conciliis Oecumenicls in Oriente celebratis definita esse. Ad hanc fidem
servandam illae Ecclesiae multa et passae sunt ct pa­
tiuntur.
Tradita autem ab Apostolis haereditas diversis formis
et modis acceptata est et Inde ab ipsis Ecclesiae primordiis
hic et illic varie explicata ob diversitatem quoque ingenii
et vitae condicionum. Quae omnia, praeter causas exter­
nas, propter defectum etiam mutuae comprehensionis et
caritatis separationibus ansam praebuerunt.
Quamobrem Sacrosancta Synodus omnes quidem, sed
praesertim eos exhortatur oui in instaurationem plenae
communionis optatae inter Ecclesias orientales et Eccle­
siam catholicam incumbere Intcndut, ut debitam conside­
rationem habeant de hac peculiari condicione nascentium
crescentiumque Ecclesiarum Orientis et de Indole relatio­
num, quae inter eas et Sedem Romanam ante separationem
vigebant atque rectam de his omnibus existimationem sibi
efforment. Haec accurate servata ad dialogum intentum
summopere conferent.
15. Omnibus quoque notum est quanto cum amore
Christiani orientales liturgica Sacra peragant, praesertim

Etiam Catholici in missionalia opera in iisdem terris ac
alii Christiani incumbentes hodie praesertim cognoscant
oportet quaestiones ct fructus, quae ex oecumenismo in
eorum apostolatu oriuntur.
11.Modus ac ratio fidem catholicam exprimendi nul­
latenus obstaculum fieri debet dialogo cum fratribus. In­
tegra doctrina lucide exponatur omnino oportet. Nil ab
oecumenismo tam alienum est quam ille falsus i renis mus,
quo puritas doctrinae catholicae detrimentum patitur et
eius sensus genuinus et certus obscuratur.
Simul fides catholica ct profundius ct rectius explicanda
est, modo et sermone qui etiam a fratribus seiunctis possit
vere comprehendi.
Insuper in dialogo oecumenico theologi catholici, doctri­
nae Ecclesiae inhaerentes, una cum fratribus seiunctis in­
vestigationem peragentes de divinis mysteriis, cum veri­
tatis amore, caritate ct humilitate progredi debent. In
comparandis doctrinis meminerint cxlstere ordinem seu
«hierarchlam» veritatum doctrinae catholicae, cum diver­
sus sit earum nexus cum fundamento fidei Christianae. Sic
via sternetur qua per fraternam hanc aemulationem om­
nes Incitentur ad profundiorem cognitionem et clariorem
manifestationem investigabilium divitiarum Christi’.
12. Coram omnibus gentibus Christiani universi fidem
in Deum unum et trinum, in Filium Dei Incarnatum, Re­
demptorem et Dominum nostrum profiteantur et communi
conatu In mutua aestimatione testimonium reddant spei
nostrae, quae non confundit. Cum hodiernis temporibus
In re sociali cooperatio latissime instauretur, omnes prorsus
homines ad communem operam vocantur, potiore vero
ratione ii, qui in Deum credunt, maxime autem omnes
Christiani utpote Christi nomine insigniti. Omnium Chri1» silanorum cooperatio coniunctionem illam qua iam inter/
se uniuntur vivo modo exprimit atque Christi servi vultum
In pleniorem lucem ponit. Cooperatio haec, in non paucis
•CL Epb. 3, 8.

4605

Cap. Ill—De Ecclesiis et de Communitatibus ecclesialibus a Sede Apostolica Romana seiunctis
13. Ad duas praecipuas scissionum categorias inconsu­
tilem tunicam Christi afficientium oculos convertimus.
Primae earum in Oriente evenerunt, sive contestatione
dogmaticarum formularum Conciliorum Ephesini et Chalccdonensis, sive, posteriore tempore, per solutionem eccle­
siasticae communionis Inter Patriarchatus orientales et
Sedem Romanam.
Aliae dein, post amplius quattuor saecula, in Occidente
ortae sunt ex eventibus qui sub nomine Reformationis
communiter veniunt. Exinde a Sede Romana plures Com­
muniones sive nationalessiveconfessionalesseiunctaesunL
Inter eas, in quibus traditiones ct structurae catholicae ex
parte subsistere pergunt, locum specialem tenet Communio
anglicana.
Hae tamen diversae divisiones inter se valde differunt
non solum ratione originis, loci et temporis, sed praesertim
natura et gravitate quaestionum ad fidem ct structuram
ecclesiasticam pertinentium.
Quam ob rem, haec Sancta Synodus, nec condiciones di­
versas diversorum Coetuum Christianorum parvipendens,
neque superstites, non obstante divisione, nexus inter eos
praeteriens, ad prudentem actionem oecumenicam exer­
cendam sequentes considerationes proponere decernit. /
I.

De Ecclesiarum

Orientalium peculiari consideratione

4606

a. 323«

DEC. CONC. CXITATIS REDfNTEORATIO, DE OECUMENISMO

102 celebrationem eucharistlcam,/fontem vitae Ecclesiae et
pignus futurae gloriae, qua fideles cum episcopo uniti ac­
cessam ad Deum Patrem habentes per Filium Verbum in­
carnatum, passum el glorificatum, in effusione Sancti Spi­
ritus, communionem cum Sanctissima Trinitate consequun­
tur, «divinae consortes naturae» (2 Pt. 1, -1) effecti. Proinde
per celebrationem Eucharistiae Domini in his singulis Ec­
clesiis, Ecclesia Dei aedificatur et crescit x, et per concelebrationem communio carum manifestatur.

(Act. 15, 28). Vehementer etiam exoptat ut ad eam pau­
latim consequendam omnes conatus exinde Intendant lo
variis institutis ct formis vitae Ecclesiae, praesertim ora­
tione et fraterno dialogo circa doctrinam et muneris pastomiis urgentiores aetatis nostrae necessitates. Eodem / molo iq
pastoribus ct fidelibus Ecclesiae catholicae commendat ne­
cessitudines cum eis qui non iam in Oriente, sed procul a
patria vitam degunt, ut fraterna colluboralio cum eis la
spiritu caritatis ct secluso omni spiritu contentiosae aemu­
lationis crescat. Quod si hoc opus toto animo promoveatur,
Sacrosancta Synodus sperat fore, ut sublato pariete occi­
dentalem oricnlalemque Ecclesiam dividente, unica lau­
dem fiat mansio angulari firmata lapide, Christo leiu, qui
faciet utrnquc unum J.

In cultu hoc liturgico Mariam semper Virginem, quam
Oecumenlca Synodus Ephesina sollemniter Deiparam
Sanctissimam proclamavit ut vere et proprie Christus Fi­
lius Dei et Filius Hominis secundum Scripturas agnosce­
retur, Orientales pulcherrimis hymnis magnificant ct mul­
tos quoque Sanctos, inter quos’ Patres universalis Eccle­
siae, collaudant.

i-1

Cum autem illae Ecclesiae, quamvis seiunctae, vera sa­
cramenta habeant, praecipue vero, vi successionis aposto­
licae. Sacerdotium ct Eucharistiam, quibus arctissima ne­
cessitudine adhuc nobiscum coniunguntur, quaedam com­
municatio In sacris, datis opportunis circumstantiis et ap­
probante auctoritate ecclesiastica, non solum possibilis est
sed etiam suadetur.
In Oriente quoque inveniuntur divitiae Illarum traditio­
num spiritualium, mias praesertim monachismus expres­
sit. Ibi enim inde a gloriosis Sanctorum Patrum temporibus
floruit spiritualitas illa monastica, quae dcin ad occiden­
tales partes manavit et cx qua religiosum latinorum insti­
tutum tamquam e suo fonte originem duxit ac deinceps
novum vigorem Identidem accepit. Quapropter enixe com­
mendatur nt Catholici frequentius accedant ad has spiri­
tuales Patrum Orientalium divitias quae hominem totum
ad divina contemplanda evehunt.
Ditissimum Orientalium patrimonium liturgicum et spi­
rituale cognoscere, venerari, conservare et fovere omnes
sciant maximi esse momenti ad plenitudinem traditionis
Christianae fideliter custodiendam et ad reconciliationem
orientalium et occidentalium Christianorum perficiendam.

t

t

16. Praeterea a primis lam temporibus Ecclesiae Orien­
tis disciplinas proprias a Sanctis Patribus atque Synodis,
etiam Oecumenicls, sancitas sequebantur. Cum autem uni­
tati Ecclesiae minime obstet, immo decorem eius augeat
103 H ad missionem eius implendam non parum conferat quae-/
dam morum consuetudinumque diversitas, uti supra me­
moratur, Sacra Synodus, ad omne dubium tollendum, de­
clarat Ecclesias Orientis, memores necessariae unitatis to­
tius Ecclesiae, facultatem habere se secundum proprias
disciplinas regendi, utpote Indoli suorum fidelium magis
congruas atque bono animorum consulendo aptiores. Per­
fecta huius tradilionalis principii observantia, non semper
quidem servata, ad ea pertinet quae ad unionem restau­
randam tamquam praevia condicio omnino requiruntur.
17. Quae supra de legitima diversitate dicta sunt, ea­
dem placet etiam de diverso theologica doctrinarum enun­
tiatione declarare. Etenim in veritatis revelatae explora­
tione methodi gressusque diversi ad divina cognoscenda
el confitenda in Oriente et in Occidente adhibiti sunt.
Unde mirum non est quosdam aspectus mysterii revelati
quandoque magis congrue percipi et in meliorem lucem
poni ab uno quam ab altero, ita ut tunc variae illae theolo­
gicae formulae non raro potius Inter se compleri dicendae
sint quam opponi. Ad traditiones theologicas authenticas
Orientalium quod attinet, agnoscendum est eas eximio
quidem modo in Sacris Scripturis radicatas esse, vita 11turglca foveri et exprimi, viva apostolica traditione scrip­
tisque Orientalium Patrum ac spiritualium auctorum nu­
triri, ad rectam vitae institutionem, Immo ad Christianam
veritatem plene contemplandam tendere.

II.

Cum hae vero Ecclesiae et Communitates ecdesiates
propter diversitatem originis, doctrinae et vitae spiritualis
non tantum a nobis, sed etiam inter se non parum diffe­
rant, eas aeque describere opus perdifficile est, quod hic
aggredi non intendimus.

Quamvis motus oecumenicus ct desiderium pacis cmn
Ecclesia catholica nondum ubique invaluerint, spes nobis
est fore ut in omnibus sensus oecumenicus et mutua aesti­
matio paulatim crescant.
Attamen agnoscendum est Inter has Ecclesias et Com­
munitates atque Ecclesiam catholicam magni ponderis
discrepantias adesse, non tantum indolis historicae, sociologicae, psychologicae, culturalis, sed imprimis interpre­
tationis revelatae veritatis. Quo autem facilius, non ob­
stantibus illis differentiis, dialogus oecumenicus instaurari
possit. In sequentibus quaedam efferre volumus quae fun­
damentum huius dialogi atque incitamentum esse possunt
ac debent.

20. Mens nostra eos imprimis Christianos respicit, qui
lesum Christum ut Deum ac Dominum et unicum media­
torem Inter Deum et homines palam confitentur ad unius
gloriam Dei, Patris et Filii et Spiritus ' Sancti. Non lev« 1«
scimusquidem existera discrepantias a doctrina catholicae
Ecclesiae etiam de Christo Verbo Dei incarnato ct de ope­
re redemptionis, proinde de mysterio ministerioque Eccle­
siae ct munere Mariae in opere salutis. Laetamur tomen
videntes fratres sci unctos in Christum tamquam fontem
et centrum communionis ecclesiasticae intendere. Deside­
rio tacti unionis cum Christo compelluntur ad unitatem
magis magisque quaerendam atque etiam ad testimonium
fidei suae ubique apud gentes reddendum.

18. HI» omnibus bene perspectis, haec Sacrosancta Sy­
nodus renovat id quod a Sacris praeteritis Conciliis nec
non α Romanis Pontificibus declaratum est, nempe ad
communionem et unitatem restaurandam vel servandam
opus rise «nihil ultra Imponere... oneris quam... necessaria»
Howha

XLVl,

De Ecclesiis et Communitatibus ecclesialibui
in Occidente seiunctis

19. Ecclesiae ct Communitates ccclcsiales, ouae vel la
gravissimo illo rerum discrimine, quod in Occidente iam
ab exeunte medio aevo initium sumpsit, vel posterioribus
temporibus ab Apostolica Sede Romana separatae sont
cum Ecclesia catholica peculiari affinitate ac necessitu­
dine Junguntur ob diuturnam populi Christiani vitam prae­
teritis saeculis in ecclesiastica communione peractam.

Haec Sancta Synodus, gratias agens Deo quod multi
orientales Ecclesiae catholicae filii, qui hoc patrimonium
custodiunt et illud purius pleni usque vivere cupiunt, lam
cum fratribus traditionem occidentalem colentibus in plena
communione vivunt, declarat, totum hoc patrimonium spi­
rituale ac llturfllcum, disciplinare ac theologicum in diversis
suis traditionibus ad plenam catholicltatcm ct apostolidtatem Ecclesiae pertinere.

•CI- S IoàMXM CmTSOttaMe·, /r f

PG 59,

21. Sacrarum Scripturarum amor ct veneratio ac prope
cultus fratres nostros ad constans et sollers Sacrae Paginae
studium adducunt: Evangelium «virtus enim Dei est in
salutem omni credenti, ludaeo primum et Graeco» (Rom.
1, 16).

Spiritum Sanctum Invocantes, in Ipsis Sacris Scripturis
Deum inquirunt quasi sibi loquentem in Christo, a ProFihctis praenuntiatio. Verbo Dei pro nobis incarnato. In
is vitam Christi contemplantur el ea quae Divinus Magister
ad salutem hominum docuit et peregit, mysteria praeser­
tim mortis eius et resurrectionis.
At cum Christiani a nobis scluncti auctoritatem divinam
Sacrorum Librorum affirmant, aliter ac nos —diversi qui­
dem diverse— sentiunt de habitudine Scripturas Inter et
Ecclesiam, In qua secundum fidem catholicam magisterium
authenticum peculiarem obtinet locum In verbo Dei scripto
exponendo et praedicando.

Nihilominus Sacra Eloquia in Ipso dialogo eximia sunt
instrumenta in potenti manu Dei ad illam unitatem adi­
piscendam, quam Salvator omnibus hominibus exhibeL

22. Baptismi sacramento, quandocumque iuxta Domini
institutionem rite confertur ac debita animi dispositione
accipitur, homo vere Christo crucifixo ct glorificato Incor­
poratur atque ad vitae divinae consortium regeneratur
* Cf Cosc. Fu>» . Sejv VI, Definitio

4607

im xov 2i

coz/u- Mansi 31,103« E.

4608

1961 .XOV 21

PAULUS VI. ALLOCUTIO AD PATRES CONCILIARES

iaiU illud Apostoli: «conscpulll ci In baptismo, in quo ct
resurrexistis per fidem operationis Dei, qui suscitavit illum
a mortals· (Col. 2, 12)J.
Baptismus igitur vinculum unitatis sncramentale con­
stituit vigens Inter omnes qui per Illum regenerati sunt.
Attamen baptismus per se dumtaxat initium ct exordium
nl. quippe qui totus in acquirendam tendit plenitudinem
vitae in Christo. Itanue baptismus ordinatur ad inte/gram
1* Odei professionem, ad Integram Incorporationem in salutis
tastitutum, prout Ipse Christus illud voluit, ad Integram
denique in communionem eucliarislicam insertionem.
Communitates ccclcsiales a nobis selunctac, quamvis de­
ficiat earum plena noblscum unitas cx baptismate profluens,
et quamvis credamus illas praesertim propter sacramenti
Ordinis defectum, genuinam atque integram substantiam
Mntcril eucharistici non servasse, tamen, dum in Sancta
Cocos mortis ct resurrectionis Domini memoriam faciunt,
vitam In Christi communione significari profitentur atque
fjoriovum Eius adventum exspectant. Quapropter doctrina
circa Cocnam Domini, celera sacramenta et cultum ac Ec­
clesiae ministeria obicctum dialogi constituat oportet.
23. Christiana horum fratrum conversatio fide in Chri­
stum alitur, baptismatis gratia et verbo Dei audito fovetur.
MiolfesUtur quidem in oratione privata, in meditatione
UMica. in familiae Christianae vita, in cultu communitatis
id laudem Dei congregatae. Cetcroquin cultus eorum nonlyjmquam elementa conspicua communis antiquae liturghe prae se fert.
Fides qua Christo creditur fructus edit in laude ct gra­
tiarum actione pro beneficiis divinitus acceptis; accedit
vivus iustitiac sensus et sincera caritas in proximum. Haec
satem operosa fides haud pauca etiam instituta ad mise­
riam spiritualem et corporalem sublevandam, ad iuventutis educationem excolendam, ad sociales vitae condiciones
humaniores reddendas, ad pacem universi m constabilien­
dam protulit
Quod si inter Christianos multi non semper eadem ra­
tione atque Catholici Evangelium in re morali intelligunt
neque easdem solutiones difficiliorum hodiernae societatis
quaestionum admittunt, nihilominus ut nos volunt verbo
Christi ut fonti Christianae virtutis haerere ct apostolico
oboedire praecepto: <Omne, quodeumque facitis in verbo
aut in opere, omnia in nomine Domini Iesu Christi, gratias
agentes Deo et Patri per ipsum· (Coi. 3, 17). Hinc dialogus
oecumenicus dc morali Evangel ii applicatione initium su­
mere potest.

24. Sic post breviter expositas condiciones, quibus exer­
ceri contingit actio oecumenica, et principia quibus mode­
randa est, fidenter oculos ad futura convertimus. Hacc
Sacrosancta Synodus hortatur fideles, ut a quavis levitate
ir vel imprudenti zelo se abstineant, quae vero progressui /
unitatis nocere possint. Eorum cnlm oecumenica actio non
potest esse nisi plene sincereque catholica, fidelis nempe
veritati, quam ab Apostolis ct Patribus accepimus, et con­
sentanea fidei, quam Ecclesia catholica semper professa
ed, ac simul in eam plenitudinem tendens, qua Dominus
decursu temporum Corpus Suum vult augeatur.

Haec Sacrosancta Synodus instanter exoptat ut filiorum
Ecclesiae catholicae incepta cum inceptis fratrum seiunctorum coniuncta progrediantur, quin Providentiae viis
ollum ponatur obstaculum et quin futuris Spiritus Sancti
Impulsionibus praeiudicetur. Insuper se consciam esse de­
dicat hoc sanctum propositum reconciliandi Christianos
cmnes in unitate unius unicaeque Ecclesiae Christi humanas
vires et dotes excedere. Quapropter spem suam in oratione
Christi pro Ecclesia, In amore Patris erga nos, in virtute
Spiritus Sancti penitus ponit. «Spes autem non confundit,
quia caritas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum
Sanctam, qui datus est nobis· (Rom. 5. 5).

Haec omnia d singula quae In hoc Decreto |·1 edicta sunt,
docuerunt Sacrosancti Concitit Patribus. El Nos, AposloHca a Christo Nobis tradita potestate, illa, una cum Vene­
rabilibus Patribus, in Spiritu Sancto approbamus, décerni­
ez ac statuimus et quae ita synodaliter statuta sunt ad
Dei gloriam promulgari lubemus.
Romae, apud S. Petrum dic xxi mensis Novembris anno
xcviLxrv.—Ego Paulus, Catholicae Ecclesiae Episcopus.
112 (Sequuntur ederae subsignationes.) /
'Ct Ron 6, 4-

•htiMione V celebrata dio 21 nov. an 1934 promulgato. Adn.
F J COSMAN ia Jariat 29 (1966) 41-68: P. M. PERANTONI in Vita
r»L U 1965) n. p. 3-10; G. THILS in NrT 87f 1965) 225-244.

η. 3236

3236
1964 NOV 21.-PAÜLÜS VI, ALL. AAS 56 (1964) 1007-1018

Allocutio in Vaticana Basilica die 21 Nov. 1961 ad
Conciliares Patres habita, dic /esto Praesentationis Beatae
Mariae Virginis post sollemnem ab ipso Summo Pontifice
cum Praesulibus quibusdam peractam concelebrationem,
tertia exacta Oecumenicae Synodi Sessione promulgalisque
Constitutione dogmatica de Ecclesia atque Decretis de
Oecumenismo et de Ecclesiis Orientalibus catholicis:
De arctiore coniunctione Episcopatus cum Romano
Pontifice in regimine Ecclesiae deque Beata Maria
Virgine Matre Ecclesiae appellanda

Venerabiles Patres, Post duos menses, navitate et fra­
terna opera plenos, Deo gratias agamus pro felici huius
Concilii Oecumenici Vaticani secundi celebratione, cuius
laboriosae tertiae Sessioni hoc sollemni et sacro coetu finem
imponimus. Oh, revera officio devincimur Deo animos no­
stros beneficii memores et laetantes significandi, eo quod
nobis singulari munero suo concessit, ut huic eventui histo­
ria digno et provido interessemus, immo ut nos ipsi, hu­
militer fcliclterque primas partes agentes, vim, significa­
tionem. plenitudinem eidem tribueremus. Oh, profecto
oportet quasi / ad nos dicta audiamus haec verba Domini: 1008
«Vestri autem beati oculi quia vident, et aures vestrae quia
audiunt!»
En, obversatur ante mentis nostrae oculos,
Sancta Ecclesia Dei, quae a Pastoribus repraesentatur,
quibus proprii greges adhaerent; quae quidem Ecclesia di­
vinitus, Nostrae vocis ope, simul est congregata. En Hierarchia catholica, cuius est populum sanctum Del insti­
tuere et regere; ea huc in unam sedem convenit, uno animi
sensu conspirans, una precatione, una fide, una caritate,
quae est in ore et in pectore; ccce, incomparabilis hic coc­
tus, quem admirari numquam desinimus, nec umquam
poterimus oblivisci, utpote qui nitatur ad gloriam Patris
et Filii et Spiritus Sancti, et intentus sit praecelso nuntio
Revelationis commemorando eiusque verae et intimae si­
gnificationi perscrutandae; ccce, homines, in unum congre­
gati, a studio propriae utilitatis vanarumque rerum ut
nemo alius alieni; ut nemo alius eo contendentes, ut testi­
monium praebeant divinae veritati; homines, infirmi qui­
dem et ab errore non immunes, sed persuasum habentes
se posse veritates enuntiare, quae nullo modo queant in
controversiam vocari aut finem capere; homines, dicimus,
huius aetatis ct huius terrae filii, sed supra tempus ac ter­
ram elati, ut onera fratrum suorum umeris suis accipiant,
utque eos perducant ad spiritualem salutem; homines,
praediti se plane devovendi voluntate, inflammati amore,
qui amplior est quam ipsi animi In quibus ardet, nisu im­
pulsi qui forsitan temerarius esse videatur, sed qui con­
jungitur cum fiducia tranquilla, ut in sensum vitae huma­
nae et historiae inquirant iisque tribuant vim, magnitudi­
nem, pulchritudinem, unitatem in Christo; in Christo Do­
mino tantum! Haec admirationem movent, Venerabiles
Fratres, qui hic adestis praesentes; haec admirationem
movent, homines, qui foris versantes nos contuemini. Potcrirnusne umquam videre spectaculum maius, religiosius,
aptius ad animos permovendos, sollemnius?
Augetur autem laetitia nostra si extremo hoc tempore
Concilii Sessionis, cuius finem facturi sumus, obiter in me­
moriam revocamus argumenta, de quibus est disceptatum
ac denique constitutum: pertractata est enim doctrina de
Ecclesia atque exposita: ita opus Conditi Oecumenicl Va­
tican1 primi est completum, quod pertinet ad doctrinam;
exploratum est mysterium Ecclesiae et consilium divinum
dc primariis cius institutis.
Iterum dicimus: Deo gratias agamus pro felici hoc exitu
ct merito / patiamur pectora nostra gaudio perfundi: In 1009
posterum enim facilius intellegemus mentem divinam, quod
attinet ad mysticum Corpus Christi, atque cx hac cogni­
tione normas clariores ccrtioresque quoad vitam Ecclesiae
poterimus haurire, item maiores vires, quibus indesinenter
cius conatus adluvemus ut homines ad salutem adducan­
tur, et ampliorem spem circa progressum regni Christi in
mundo. Itaque, benedicamus Domino!
Longum est disserere dc opere patrato: dc studio pio et
acri, co pertinente ut illud cum veritate, quae in Sacris
Bibilis continetur, et cum germana traditione Ecclesiae
plane congrueret; de labore ideo suscepto, ut intima vis
ct primaria veritas i uris constitutivi Ecclesiae ipsius inve­
nirentur, ut discerneretur inter Id quod est immobile ct
certum, et id quod c principiis naturali ct legitima pro* MdUJt. 13, j6.

4610

4609

.·

π. 3236

PAULUS VI, ALLOCUTIO AD PATRES CONCILIARES

1064 NOV 21

gressione deducitur; de studio denique quaquaversus in
se cohaerens corpus, habens In Episcopo, Beati Petri Soç.
sua luce ponendi Ecclesiae mysterium. ita ut congrua
cessorc, non diversam neque externam potestatem, ied
ratione illustretur vita Corporis Christi mystici, quoad om­
contra suum caput ct veluti centrum; quo Nos Ipsi Impel·
nes suas partes, quoad omnia sua munera, quoad omnes
limur, ut sollicita studio vestra iura una cum Nostris prae­
fines ipsi assequendos.
dicemus, atque dc eorum incrementis gaudeamus rorum
vindicemus praestantiam, ct iis aeque ac Nostris cumuiua
Attamen caput maxime arduum atque memorandum
perfectionemque afferamus.
peracti huiusmodi spiritualis laboris illud profecto est,
quod ad doctrinam de Episcopatu spectat; quare de hoc
Hac igitur ratione episcopali officio suam plenam ago
tantum capite liceat nunc Nobis paucis exponere, quid
scentcs vim atque efficacitatem, animadvertimus fidei, ca­
sentiamus.
ritatis, suscepti oneris et mutuae adjutricis operae commu­
Hoc unum fateri volumus: Nobis scilicet admodum pla­
nionem circa Nos augeri. Dum ergo vestram agnosdmui
cuisse, quod doctrina huiusmodi sat ampla studiorum dict extollimus auctoritatem, minime timemus, ne minwtor
sceptationumquc copia, nec minore conclusionum perspevel impediatur Nostra; immo Nos validiores fieri sentimus,
cuitate pertractata sit. Necessarium sane hoc erat, ut Con­
ob animorum conjunctionem, per quam fratres efficimur;
cilium Oecumenicum Vaticanum primum comploretur.
item magis idoneos Nos evadere scimus universae renu­
Tempus etiam opportunum advenerat; id ipsum sane po­
dae Ecclesiae, cum probe noverimus unumquemque ve­
stulabant sive magna incrementa quae aetate hac nostra
strum ad idem consilium assequendum conspirare; roafttheologica studia susceperunt, sive Catholicae Ecclesiae in
dentiores denique Iesu Christi adiumentis Nos fieri senti­
terrarum orbe propagatio, sive quaestiones ab Ecclesia
mus, cum omnes inter nos arctius in eius nomine sodemxr.
solvendae propositae, quae e cotidiano pastoralis navitatis
atque coniungi in posterum cupiamus.
usu oriuntur, sive denique plurimorum Episcoporum vota,
Quosnam vero effectus huiusmodi doctrinae explanatio
qui doctrinae explicationem, quae ad eos pertinet, exspec­
re et usu consecutura sit, haud facile nunc conspicitur; sol
tabant. Congruebat denique ratio ad Id faciendum adhi­
haud difficile provideri potest, fore ut ea ferax omnino sit
bita; Ito quidem ut minime dubitemus —ratione habita
spiritualium pervestigationum et canonicorum instituto­
explicationum quae additae sunt sive ad verba usurpata
rum. Oecumenicum Concilium proxima quarta Sessione
interpretanda, sive ad vim theologicam doctrinae propo­
concludetur. Ut autem eius decreta ad effectum deducan­
sitae tribuendam secundum Concilii mentem— minime
tur, complures Commissiones past-conciliara instituendae
dubitemus, dicimus, auxiliante Deo, hanc de Ecclesia Con­
erunt, in quibus moderandis plane oportebit, ut Episcopa­
stitutionem promulgare.
tus suam adiutriccm operam praestet. Item eo consilio
Huius vero promulgationis potissimum commentarium
moti, ut generalis momenti negotia componamus, quae
illud esse videtur, quod per eam doctrina tradita nullo
huius nostri temporis veluti propria nota sunt, ct conti­
modo immutata est. Quod Christus voluit, id ipsum nosmenenter exoriuntur. Nos paratiores usque erimus quosdam
loio tips! volumus. Quod erat, permansit. / Quae volventibus
ex vobis deligendos, Venerabiles Fratres, certis temporibus
saeculis Ecclesia docuit, eodem et nos docemus. Tantum­
arcessere atque ad deliberationem adhibere, ne Nobis ve­
modo, id quod antea solum vitae actione continebatur,
strae praesentiae solacium, vestrae prudentiae ac rerum
nunc aperta etiam doctrina exprimitur; quod usque adhuc
usus auxilium, vestri consilii munimentum, vestrae aucto­
considerationi, disputationi, atque ex parte etiam contro­
ritatis suffragium desit; hoc utiliter etiam fiet eo quod
versiis obnoxium erat, in certam doctrinae formulam nunc
Curia Romana in novam formam redigenda, cui rei dili­
redactum est. Fateri sane possumus, ex providentis Dei
genter studetur, experientia uti poterit Pastorum dioe­
consilio splendidissimam horam Illuxisse nobis: horam di­
cesium; atque Ita officia sua, quae iam efficacitate pollent
cimus, cuius adventus heri lente procedebat, cuius fulgor
ob fidele ministerium, ad absolutionem pcrfectlonem/que wn
hodie renidet, cuius salutifera virtus cras novis doctrinae
perducet ope Praesulum, e variis regionibus oriundorum et
incrementis, auctioribus viribus, aptioribus institutis Ec­
adiumentum sapientiae suae et caritatis afferentium.
clesiae vitam certe locupletabit.
Quod ad rem et usum attinet, adauctas studiorum ac
Id quoque animadvertere lavat, honorem nempe, qui
deliberationum numerus aliqua fortasse laborabit difficul­
per hanc Constitutionem populo Del attribuitur. Nihil
tate, quandoquidem multorum agendi ratio maiora habet
enim lucundius Nobis accidere potest, quam cernere sol­
impedimenta quam singulorum. Si autem id Ecclesiae In­
lemniter agnitam dignitatem omnium nostrorum Fratrum
doli simul monarchicac et hierarchicae aptius respondet,
nostrorumque Filiorum, ex quibus plebs sancta coalescit;
Idque per adiutricem vestram praestitam operam labores
quandoquidem ad eius vocationem, ad eius sanctificatio­
Nostros magis allevat, prudentia et caritate difficultates
nem, ad eius regimen, ad cius sempiternam salutem totum
evincamus, quae ad implicatiorem huiusmodi eccleslastid
spectat sacrae Hicrarchiae ministerium, tamquam ad suum
regiminis disciplinam suapte natura attinent.
finem. Nec minore Nos afficiunt solacio ea quae per hanc
Constitutionem de Nostris In Episcopatu Fratribus sta­
Nobis sperare placet fore ut cx doctrina de Ecclesiae
tuuntur. Oh quam gaudemus, cum animadvertamus, ip­
mysterio, quam Concilium Vaticanum secundum illustra­
sorum dignitatem sollemniter declarari, munera celebrari,
vit atque enuntiavit, lam nunc bona multa In hominum
potestatem agnoscil Oh quam impensas grates Deo per­
animos, praesertim catholicorum, proficiscantur, ut vide­
solvimus, quod feliciter contigit, ut Nosmetlpsl sacram
licet christifideles omnes verum Sponsae Christi vultum
ministerii vestri dignitatem vestrique plenitudinem sacer­
planius delincatum et ostensum videant; ut suae matris
dotii honore debito exornaremus, itemque mutuae neces­
et magistrae videant pulchritudinem; ut videant simplicisitudinis vincula declararemus, quae inter Nos et vos. Ve­
citatem et maiestatem venerabilis huius instituti; ut hoc
nerabiles ac dilecti Fratres, Intercedunt.
quasi miraculum suspicion! historicae fidei, praeclarae vi­
tae socialis, et latarum legum optimarum, itemque signum
Id quoque non sine pietatis affectu considerare placuit,
quoddam continuos progressus indicans: in nuo divina et
quod munus primarium, singulare, universale, quod Chri­
humana pars conexae copulantur, ut exinde in hominum,
stus Dominus Petro contulit ct ad ipsius successores, hoc
in lesum credentium, societate consilium Incarnationis el
est Romanos Pontifices, transmittitur—culus quidem par­
Redemptionis luculenter appareat: ut scilicet, de S. Au­
tes officii hodie Nos licet immerentes sustinemus— hoc
gustini sententia, Christus totus appareat, Salvator noster.
munus, dicimus, In sollemni Documento, a Nobis iam lam
promulgato fuse ac saepe agnoscitur eique reverentia tri­
De quo lucundissimo spectaculo Imprimis laetitia exsul­
buitur. Id Nobis non placere non potest; at non propter
tent, qui unice ct constanter Christianam perfectionem pro­
dignitatem quae exinde in Nos recidat, cum Nos tantum
fitentur. Religiosos viros ac mulieres dicimus, qui Ecclesiae
officium reformidemus potius quam cupide teneamus; sed
sunt membra optima, generosi defensores, filii carissimi.
verius propter honorem verbis Christi exhibitum, propter
rursus confirmatam concordiam cum sacra traditione et
Sed de eodem spectaculo gaudeant oportet 11 etiam ex
Ecclesiae magisterio, ac denique propter sancitam tutelam
Nostris Fratribus ct Filiis, qui in territoriis degunt vitam,
sive ipsius Ecclesiae unitatis, sive etiam cohaerentis atque
ubi etiam nunc iusta et digna religionis profitendae Uber­
efficacis actionis, quae in Ecclesiae regimine in tuto est
tas vel omnino recusatur, vel catenas imminuitur, ut ros
omnino ponenda. Summopere autem Intereat, has Summi
in Ecclesia ascribere opus sit, quam vel a sitenilo vel a la­
Pontificatus praerogativas tunc aperte ac definite agnosci,
crimis appellare debeamus. Item ipsi de magnifica doc­
cum solvenda erat quaestio dc auctoritate episcopali In
trina delectentur, Ecclesiam collustrante, quam ab ipsis
1011 Ecclesia; Ita quidem / ut talis auctoritas videretur nullo
toleratae aegritudines ab ipsisque praebita fides splendide
modo adversari, sed plane congruere potestati Vicarii Chri­
testificantur. Qui haec faciunt, gloriam nanciscuntur ma­
sti et Capitis collegii episcopalis, secundum Ius Ecclesiae
ximam, cum Christo nempe similem, humanae Redemp­
constitutivum.
tionis victima.
Per hanc Igitur arctam et In Ipsa rei natura positam
In spem praeterea erigimur fore ut eandem Ecclesiae
conjunctionem. Episcopatus efficitur quoddam unum Inter
doctrinam aequo bcnevolentique animo perpendant In
4611

4612

it«l XOV 21

PAULUS VI, ALLOCUTIO AD PAT1UES CONCILIARES

Christo fratres, qui etiam nunc a nobis seiuncti sunt. Oh
,,.j quam velimus. ut ea doctrina, cxplica/tionibus completa,
a to Schemate de Oecume/ilsmo comprehensis, quod hoc Con­
cilium pariter probavit, corum animos, quasi arnoris ferRcutum quoddam, excitet ad suo consilia, et nd sua pro­
posita ita recognoscenda, ul If magis maglsque nd commu­
nionem nostram admoveantur, atque tandem, Deo donan­
te, in hac nobiscum sint pares. Interca autcrn nos, ipsa
doctrina perculsi, summa cum mentium nostrarum laetitia
isimadvertimus, Ecclesiam, dum suae figurae lineamenta
tndit.suac caritatis fines nequaquam contrahere, sed maprorogare, neque suae catholicltatis, quam vocant,
QtdUpliccm motum reprimere, quae semper progreditur,
jeæpcrque Invitat. Quo loco, ut nobis liceat rogamus.
Observatoribus, qui hic Ecclesiarum vel Christianarum
confessionum, a Nobis disiunctarum, legati sunt, tum re­
verenter salutem dicere, tum gratam voluntatem testari,
quod Congregationibus Conciliari bus Intéresse voluerunt,
tam pro Illorum prosperitate vota suscipere.
Denique voluntas Nobis esset, ut sacra Ecclesiae doc­
trina profanum etiam saeculum, in quo ipsa vivit et a quo
uepta continetur, aliquo Jucundae suae lucis repercussu
illaminarel: ea enim sicut Illud signum elevatum In natio­
nibus’ se praebeat oportet, ut omnes In itinere ad verita­
tem ct ad vitam consequendam tuto dirigat. Sicut enim
omnibus patet, huius doctrinae explicatio dum ad severam
sierat theologiae rationem ct viam sc fideliter accommo­
dat, quae Ipsam probat atque praedicat, ea tamen huma­
nam genns non obliviscitur humanum genus dicimus, quod
vel ad Ecclesiam confluit, vel historica et socialia rerum
brorumque adjuncta efficit, in quibus ipsa divino suo mu­
nere fungitur. Ecclesia humani generis causa constituta
«t. Ecclesia nullam aliam terrenam auctoritatem sibi vin­
dicat, quam eam, quae ipsi permittit, ut hominibus inser­
viat eosque diligat.
Ecclesia sancta, dum suum sentiendi modum atque suam
compagem ad perfectionem adducit, non sese ab usu et
consuetudine secernit hominum, qulbuscum vivit, sed eo
potius spectat, ut cos melius intellegat, eorum angustias
et legitima optata participet, eorum conamina sustentet,
id assequendam prosperitatem, libertatem et pacem su­
scepta.
Huiusmodi autem institutum sermonem in extremo Con­
cilio plane continuabimus, cum scilicet Schema «De liber­
tate religiosa», quod tantum ob temporis defectum, sub
exitum Sessionis, pertractari non potuit, itemque aliud
Schema «De Ecclesia in mundo huius temporis» —quod
lill Concilii operi veluti sertum imponet, quodque in hac/
Sessione iam breviter perstrictum est— in proxima et ul­
tima Sessione omni ex parte explicata erunt.
Quibus dictis, antequam verbis hisce Nostris finem imf
ponimus, alia proposita res cogitationem Nostram suavitcr tangit.
Scilicet, Venerabiles Fratres, facere non possumus quin
cogitationem convertamus, animo quidem sincero et grato,
ct filios addecet, etiam ad Beatissimam Virginem Mariam,
ad Eam scilicet, quam libenter habemus tutricem huius
Condlll, testem laborum nostrorum, consiliatricem ama­
bilissimam; eius enim et Sancti loseph patrocinio caelesti
ab initio coetus Concilii crediti sunta.
Hac eadem ducti mente r\lmam Deiparam anno praete­
rito communi excoluimus obsequio, in Liberiana Basilica
congregati ad venerandam imaginem, cui hoc gloriosum
nomen adiectum est: «Salus Populi Romani».
Hoc vero anno honor, quem Concilium eidem adhibere
cupit, multo magnificentior est ac significantior. etenim
hac Constitutione de Ecclesia hodie promulgata, cuius ve­
lati fastigium est totum caput dc Beata Maria Virgine
agens, Iure affirmare nobis licet hanc Sessionem finem ca­
pere veluti quodam hymno incomparabili, quo laudes Dei­
parae Virginis celebrentur.
Primum enim factum est —quod enuntiantes animo pe­
nitus commovemur— ut Concilium aliquod Oecumenicum
ad unum quasi ac tam amplum corpus redigeret doctrinam
catholicam circa locum Beatae Mariae Virgini in mysterio
Christi et Ecclesiae tribuendum.
Id plane congruit cum Hs, quae huic Concilio sunt pro­
posita, ut pote quod ostendere studeat vultum sanctae
Ecclesiae, cui Dei Genetrix est arcte luncta et cuius est,
at quidam egregie dixit, «portio maxima, portio optima,
portio praecipua, portio electissima» 4.
Ecclesia enim ipsa non efficitur tantum ordine suo hle‘Cfr. A A. S LIH, 1961, p. 37
3IT SS4 LIV, 1963, p. 7*·
‘Rspertw. ia Apx. I, VII, c. 13; P. L· xôç, 1043·

4613

π. 323«

rarchico, sacra liturgia, sacramentis, compage institutorum
suorum; sed intima cius vis et proprietas, fons praecipuus
efficacitatis, qua homines sanctificat, posita sunt in mysti­
ca cius coniunclione cum Christo; quam quidem conjun­
ctionem censere non possumus abstractam ab Ea, quae est
Mater Verbi Incarnati, ct quam Christus ipse sibi intime
sociavit ad nostram salutem procurandam.
Itaque Ecclesiam ipsam intuentes, oportet amanti animo
contcm/plcmur mirabilia, quae Deus in Sancta Matre sua ioi5
est operatus. Atque cognitio verae doctrinae catholicae de
Beata Maria Virgine semper subsidium erit efficax ad recte
Intellegendum mysterium Christi ct Ecclesiae.
Has arctas rationes considerantes, quibus Maria ct Ec­
clesia inter sc coniunguntur, quaeque in hac Constitutione
Concilii tam dilucide sunt expositae, eaedem Nobis sua­
dent, ut hoc temporis momentum sollemnissimum et ma­
xime opportunum esse ducamus ad votum implendum,
quod In praeteritae Sessionis fine significavimus et per­
multi Patres itidem susceperunt, instanter rogantes, ut
inter hoc Concilium expressis verbis munus maternum an­
nuntiaretur, quod Beata Maria Virgo in Christiano populo
gerit. Hac de causa expedire Nobis videtur, ut in hoc ipso
publico coetu rite titulum inducamus, quo Beata Maria
Virgo honoretur, qui a variis orbis catholici partibus postu­
latus est, Noblsque peculiari modo acceptus gratusque;
siquidem mirabili quadam brevitate eximium locum expri­
mit, quem Deiparae in Ecclesia proprium esse hoc Conci­
lium agnovit.
Igitur ad Beatae Virginis gloriam ad nostrumque sola­
cium, Mariam Sanctissimam declaramus Matrem Ecclesiae,
hoc est totius populi christlani, tam fidelium quam Pasto­
rum, qui eam Matrem amanlissimam appellant; ac statui­
mus ut suavissimo hoc nomine iam nunc universus Christia­
nus populus magis adhuc honorem Deiparae tribuat clque
supplicationes adhibeat.
De appellatione agitur, A’enerabiles Fratres, Christiano­
rum pietati haud insueta; quin immo hoc potissimum Ma­
tris nomine christifideles et Ecclesia universa Mariam in­
vocare praeoptant. Hoc revera nomen ad germanam Ma­
rianae pietatis rationem pertinet, cum in dignitate ipsa,
qua Maria utpote Mater Verbi Dei Incarnati praedita est,
firmiter innitatur.
Sicut enim divina Maternitas causa est, cur Maria sin­
gulares prorsus cum Christo rationes habeat eademque
praesens adsit in humanae salutis opere a Christo Iesu
peracto. Ha pariter e divina Matcrnitate praesertim eae
profluunt rationes, quae inter Alariam et Ecclesiam inter­
cedunt; quandoquidem Maria Mater Christi est, qui statim
ac in ipsius virginali utero humanam naturam assumpsit,
sibi ut Capiti adiunxit Corpus suum mysticum, quod est
Ecclesia. Maria igitur, utpote Mater Christi, Mater etiam
idelium ac Pastorum omnium, scilicet Ecclesiae, habenda
est.
Hinc causa est, cur nos, licet indignos, licet debiles, ni­
hilominus fidenti animo filiorumque amore flagrantes ad
Eam oculos attollamus. / Quae oiim fesum, supernae gra- 1016
tiae fontem, nobis donavit, ipsa maternam suam opem
Ecclesiae non afferre non potest, hoc praesertim tempore,
quo Christi Sponsa alacriore studio salutiferum suum mu­
nus explere contendit.
Ad hanc autem fiduciam magis usque alendam confirm an da nique, Nobis suadent arctissimo ea vincula, quae
inter hanc nostram caelestem Matrem ct humanum genus
intercedunt. Etsi amplissimis admlrandisque donis a Deo
cumulata est, ut digna Mater Incarnati Verbi efficeretur,
nihilominus Maria proxima nobis est. Sicut nos, ct ipsa est
Adae filia, ac propterea etiam nostra soror ob communem
humanam naturam: quae immunis quidem fuit ab origi­
naria labe ob futura Christi merita, sed divinitus acceptis
donis ipsa suae ipsius perfectae fidei exemplum addidit,
ita ut evangclicum promereret praeconium: «Beata, quae
credidisti».
In hac mortali vita perfectam Christi discipuli formam
expressit, speculum fuit omnium virtutum, atque plene
in suos rettulit mores beatitudines illas, quae a Christo
Iesu praedicatae fuerunt. Quo fit, ut Ecclesia universa,
dum multiformem suam vitam actuosamque suam navi­
tatem explicat, a Deipara Virgine absolutissimum exem­
plum sumat, quo perfecte Christum Imitari oporteat.
Quare, post Constitutionem de Ecclesia rite promulga­
tam. cui quidem, Mariam omnium fidelium ct Pastorum
seu Ecclesiae Matrem declarando, veluti fastigium impo­
suimus, fore omnino confidimus, ut Christianus populus
• Cfr. /*
.

5, 3«.
4614

n. 3237-3£tô

PAULUS VI

SECRETARIA STATUS

HMM NOV 21-24

mafore spc ac fervcntiore studio invocet Beatissimam Vir­
O intaminatae neque umquam obumbratae luds teaginem, eique cultum et honorem debitum exhibeat.
pluni. Unigenitum Filium Tuum deprecare, per quem nane
reconciliationem cum Patro accepimus ut errotis nostris
Ad nos quod attinet, quemadmodum Decessoris Nostri
adhibeat misericordiam, discidia omne genus arceat, gaoloannis XXIII exhortationi obtemperantes, primum in
dium amandi fratres nostris mentibus tribuat.
hanc Concilii aulam convenimus una «cum Maria. Matre
lesu», ita pariter in sanctissimo suavissimoque nomine Ma­
Immaculato Cordi Tuo, o Deipara Virgo, ttnlvman pe­
riae, Ecclesiae Matris, ab hoc templo discedamus.
nus humanum commendamus; Ipsum adduc ad Chriitnn
lesum, unicum verumque Servatorem, agnoscendam; ca­
Ad testandum autem gratum memoremque animum ob
lamitates ab eo depelle, quas peccata secum addoenni
maternam opem nobis a Maria benigne praestitam per
Ipsiquc compara pacem, quae in veritate. In iuitltio, ia
huius Sessionis decursum, unusquisque vestrum. Venera­
libertate
atque in amore consistit.
biles Fratres, studeat Mariae nomen et honorem apud Chri­
stianum populum impensius extollere, eiusque exemplum
Tandem universae Ecclesiae concede, ut, magnam hanc
ad imitandum proponat, quoad fidem, quoad obsequium
celebrans Oecumenicam Synodum, valeat mlsericonlianin
cuilibet caelestis gratiae impulsioni prompte praestandum,
Deo sollemnem laudis ct gratiarum actionis hymnum ceaquoad vitam denique Christi praeceptis caritatisque afflatu
cincre, hymnum laetitiae ct exsultationis, quia fecit per
penitus conformandam; ita quidem ut fideles universi, in­
Te magna qui potens est, o clemens, o pia, o dulcis Virço
Maria.
ter se communis Matris nomine coniuncti, sese sentiant
magis magisque firmos in fide profitenda atque in Christo
lesu assectando, atque simul ardentiore caritate ferveant
1 Jtow. j, ii.
1017 erga fratres, pro/movendo pauperum amorem, Justitiae
studium et pacis tutelam. Quemadmodum iam magnus
Sanctus Ambrosius egregie admonebat, s/f in singulis Ma­
3237
riae anima ut magnificet Dominum; sic in singulis spiritus
Mariae ut exsultet in Deo ».
1964 NOV 21.-PAULUS VI, RESCR. AAS 57 (1965) 186
Praesertim exoptamus ut id praeclara ln luce collocetur:
scilicet Mariam, humilem Domini ancillam, ad Deum ct
Tempus eucharistici jejunii servandi beduotvi
ad Christum Icsum, unicum Mediatorem Redemptoremque
AD UNAM HORAM ANTE S. COMMUNIONEM
nostrum, totam spectare. Pariterque cupimus, ut perspicue
explicetur, qua vera natura polleat, et quorsus intendat
Die XX J mensis novem bris α. M CM LX IV, in panics
cultus Mariae Virgini debitus, in iis potissimum regionibus,
Occumenirar Synodi Sessione, cui ipse Summus Podi/cs
praefuit. Exclus P. D. Pericles Felici, Sacrosancti Concilii
ubi p lures commorantur seiuncti a nobis fratres, ut, quot­
Secretarial Generalis, Conditoribus Patribus aliisaoe, fai
quot extra Catholicae Ecclesiae sinum degunt, plane intel­
aderant, novam Bcaiissimi Patris concessionrm quoad Eaci arilegant, pietatem erga Deiparam Virginem non in scipsa
ilicum id unium nuntiavit. Concessio bis terminis conduddsr.
consistere, sed subsidium esse censendum, quod suapte natu­
Attentis multarum regionum difficultatibus quoad ieiura homines ad Christum perducit, eosque cum Aeterno cae­
nium eucharisticum, Summus Pontifex, petitionibus Epi­
lorum Patre, ln Sancti Spiritus caritatis vinculo, coniungit.
scoporum benigne annuens, concedit ut ieiuninm quoad
Dum animum flagranti supplicatione ad Beatam Virgi­
cibos solidos reducatur ad unam horam ante Sanctam
nem Mariam intendimus, ut Oecum en i co Concilio atque
Communionem, ct quidem tum pro sacerdotibus tum pro
sanctae Ecclesiae bene precctur, et exspectatum deprope­
fidelibus. In hac autem concessione includitur quoque po­
ret tempus, quo omnes lesu Christi sectatores inter se ite­
tuum alchoolicorum usus, servata tamen debita modera­
rum devinciantur, oculi Nostri ad universum terrarum or­
tione.
bem, in immensum veluti sese protendentem, convertun­
Adn. A DIEZ U CpR 44 (1965) 199-200. Perfice mrauj 40 QMS)
tur. terrarum orbem dicimus, in quem considerandum Oe­
13-14
cum enica haec Synodus alacres atque amantlsslmas curas
Intendit, quem pariter Decessor Noster Pius XII v. m.,
haud sine caelesti afflatu, Immaculato Mariae Virginis
3238
Cordi sollemni ritu dicavit. Huiusmodi sanctissimum reli­
gionis obsequium singularem in modum hodie a Nobis
commemorari, aequum esse duximus. Hoc Igitur moti con­
1964 NOV 24.-SECRETARIA STATUS, FACUL. PART·
silio, per Legationem ad Id proprie destinatam proxime
mittere decrevimus Auream Rosam ad Fatiroensc tem­
Facultates per Motu Proprio «Pastorale munus»
plum, non modo perquam carum populo nobilis Lusitaniae
CONCESSAE EXTENDUNTUR AD ALTOS ORDINATOS LOCOHOI
Nationis —quem semper, at hodie praesertim dilectissimum
CUM POTESTATE EAS DELEGANDI ALIIS SACERDOTIBUS
habemus— sed etiam apud omnes catholicae familiae fide­
Dal Vaticano, 24 Novembre 1961
les iam cognitum ac veneratum. Hac Igitur ratione etiam
Nos caelestis Matris tutelae universum hominum genus
E.mo c Rcv.mo Signor Mio Oss.mo, Facendo seguito al
protegendum, eiusque difficultates el anxitudines. Iusta
Foglio N. 3521/64, dei 23 giugno u. s., ho 1’onore di signi­
optata spesque ardentisslmas committimus.
ficare all’Eminenza Vostra Reverendissima che 11 Santo
O Deipara Virgo Maria, Ecclesiae Mater augustissima.
Padre, per venire incontro al desiderio espresso da alcunl
Tibi universam Ecclesiam atque Oecumenicum Concilium
Eccellentisslml Ordinari che fosse allargato il potere di
commendamus.
delega delle facoltà, di cui alia sczlonc prima dei Motu
Quae «Episcoporum auxilium» suavi appellatione nunProprio Pastorale Munus, dei 30 novembre 1963 (LE 31391,
1018 cuparis, sa/cros Pastores ln suo tuendo munere custodi
SI è degnato di concedere che codesto Sacro Dlcastenx
lisdcmquc adsis, una cum sacerdotibus, religiosis sodalibus
qualoru he venisse cspressamente richlesto dal Vescovi
atque e laicorum ordine fidelibus, quotquot adlutricem
da esso dipendenti, applichi le seguenti norme;
operam Illis in arduis sustinendis pastoralis officii partibus
A) le facoltà del Pastorale Munus sono eslesrt 1) al
conferunt.
Vicari Castrensi; 2) agli Ammlnlstratori Apostolld; 3» a
Quae ab ipso Divino Servatore, Filio Tuo, in Cruce moquelll che hanno in actu Ia rcsponsabilitù del governo dio·
riente. Mater tradita es amanlissima discipulo, quem ille
ccsano (sede impedita, ccc.);
diligebat, Christiani populi memento, qui se Tibi committit.
B) Γ Ordinario ριιό delegare tali facoltà anchr, 1) al
Omnium Tuorum memor sis filiorum; eorum precibus
Delegato Vcscovile, se il Vescovo non ha un Vicario Ge­
singularem Tuam virtutem aucloritatemque apud Deum
nerale; 2) al Sacerdote chc secondo 11 Can. 366 par. 3supadi unge; eorum fidem integram atque constantem serva,
nllsce II Vicario Generale assente o Impedito; 3) ai Prospem robora, accende caritatem.
vIcari Generali cletti per coadiuvare i Vicari Generali dl
Memento eorum, qui in rerum angustiis, in necessitati­
vaste diocesl; 4) ai CancelllcrI Vescovi 1 i in quaci Parti
bus, in periculis versantur, et eorum in primis, qui vexa­
dove questi csercitano di fatto le funzlonl di λ icari Gene­
tiones patiuntur atque ob Christianam iidem ln vinculis
rali, come ad esempio negli USA c nel Canada; 5) al Sa­
detinentur. Ipsis, Virgo Muter, animi fortitudinem Impetra
cerdote ordinariamente Incaricato delle Religiose nelle dioatque exspectatum iustae libertatis depropera diem.
cesi, soio per quelle facoltà che ri guardano le medesime
Religiose.
Tuns benignissimos oculos ad nostros selunctos fratres
converte. Tibique placeat ut Inter nos iterum aliquando
Nel concedere ai Vescovi il potere dl cui sopra, cotesto
coniungamur, quae Christum, Inter Deum ct homines uni­
Sacro
Dlcastero non mancherù di raccomanuarc che le
tatis ponltm atque artificem, genuisti.
facoltà vengano usate con la debita prudenza c per ragioni
•S Xxobrw. Eip ln L*x. j, j//. p, L.
i^j.
di évidente nvcessità.
461.5

4616

SC STUDIORUM - PAULUS VI - RELIGIOSORUM

!Hi NOV 23-DKC Γ»

U bado umllissimamcnte 1c rnanl e con sens! dl pro(wb venerazione mi conformo di Vostra Erninenza ReTtftndUsimti Umillsslmo Devotissimo Obbligatlssimo.—
A. G. Card. Cicoona.nl
•CMrd haetotc S. C. d· Prop Fide BIM 28 (1984) 218-219.

causa, ab Interpellatione, sive ante sine post baptismum
partis quae convertitur, dispensandi; dummodo hoc in
casu ex processu saltem summario cl exiraiudiciali constet
interpellationem fieri non posse, vel fore inutilem.»
Die xxviii mensis novembris a. mcmlxiv.

3241

3239
IH4 NOV 25.-SC STUD., DECRET. AAS 57 (1965) 191-192

Facultates Sacrae Theologiae et Philosophiae Scho­
lasticae, a Societate Iesu Heythropu rectae, canoMŒ FRIGUNTUR IN «ATHENAEUM

diorum

n. 3239-3242

HEYTIIROPE.NSE STU-

Ecclesiasticorum», omnjiws patens

b perscrutandis Dei veritate iustitiaoue, omnibus huDinae scientiae adhibitis opibus, Inde ab anno millesimo
leictnteslnio decimo sexto perltisslir I inclytae Societatis
lesu magistri naviter sui Ordinis alumnos exercent in Colledo Hcythropcnsl apud nobilissimam Anglorum gentem.
Ad boc superiorum studiorum domicilium merito honoran­
dam. Apostolica Sedes ipsi ius tribuit anno millesimo non­
gentesimo trigesimo secundo academlcos gradus et theo­
logiae et philosophiae eisdem conferendi candidatis qui,
ad normam Apostollcae Constitutionis «Deus scientiarum
Dominus» adnexarumque «Ordinationem» Inibi edocti, pericuh scripto ct ore bene superaverint. Nunc autem, tota
Sacra Angliae Cambriacque Hierarch ia postulante, Sacra
Congregatio de Seminariis ct studiorum Universitatibus,
postquam moderandi ac docendi rationem rite aptavit,
Smo D. N. Paulo Pp. VI libentissime annuente, vi aucto­
ritatis ab eadem Sanctitate Sua sibi tributae, in gloriam
Del 0. M., in Catholicae Ecclesiae decus ac diocccscon
totius Maioris Britanniae uberrimum proventum, «Atheueum Heythropense Studiorum Ecclesiasticorum» seu
dierthrop Faculties of Theology and Philosophy» hoc
Dtcreto erigit ereclumque declarat, cum iure gradus acade­
mia» conferendi; quod, omnibus patens alumnis ex quavis
orbis plaga ortis, praeclaris Patribus Societatis lesu acatemlce regendum ita committit, ut sub moderamine consti­
tuatur tum Exemi Archleplscopi Westmonasteriensis pro
tempore, officio Magni Cancellarii fungentis, tum Rcvtfii
Superioris Provincialis Angliae Societatis lesu, munus ViceMagni Cancellarii adimplentis, id praeterea praefiniens ut
dedi Professores etiam extra Societatem lesu assumi posœ sint ad alumnos disciplinis sacris rite effor/mandos, ad
amussim servatis normis tum Apostollcae Constitutionis
«Deus scientierum Dominus» adnexarumque «Ordinatio­
num», tum specialis «conventionis» inter Sacram Hicrarcum Angliae Cambriacque et Societatem lesu initae dieSe xii m. novembris a. D. mcmlxiv ab eadem Sacra
ngregatione approbatae, necnon peculiarium «Statuto­
rum» ab Ipso Sacro Dicasterio probandorum, quibus vitae
didadico-scicntificae Facultatum absolutissime prosplclatur, In primis quod attinet ad rationem studiorum, exer­
citationes sdcntificas, examina ore et scripto subeunda ct
dissertationes doctorales conficiendas, servatis ceteris de
iure servandis; contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis, d. d. xxv
mensis Novembris, in festo S. Catharinae V. et M., a. D.
xoclxiv.—-Ioseph us Card. Pizza rdo, Ep. AI ban., Praef.
Diaus Staffa, Archiepl. tit. Caesarien. in Palaest., a Secr.

1964 NOV 30.-SC STUD., DECR. AAS 57 (1965) 192-193

Facultas Sacrae Theologiae canonice erigitur
in Canadensi Catholica Studiorum Universitate
Sherdrookensi
Supernarum rerum cognitio primum locum in hominum
studio, quorum Inquietum est cor donec requiescat in inmortall invisibilique Deo, «apud quem non est transmuta­
tio nec vicissitudinis obumbratio», obtinet; Ingredicns igitur
mundum, Christus lesus id effecit, ut per historicum Verbi
Dei Incarnati «in plenitudine temporum» adventum «in
invisibilium amorem rapiamur». Nobilissimum hunc finem
Catholica studiorum Universitas Shcrbrookensb, die vige­
sima prima inensis novembris anno a reparata salute mil­
lesimo nongentesimo quinquagesimo septimo canonice
erecta, quum naviter persequatur, sapienter fundamenta
posuit scholarum illarum quae ln primis clericos notioni­
bus illis imbuant, quibus suffulti, homines divinam Reve­
lationem et aeternae salutis dispensationem, omnibus hu­
manis scientiis ad sacra oracula sanctorumque sapientiam
tum ad inaccessibilem Deum tom ad hu/manam naturam 193
quod attinet illustranda diligentissime adhibitis, altius ple­
nius efficacius inquirant, secundum traditam formulam
«fides quaerens intellectum». Postquam autem Metropolita
Sherbrookcnsis cum Episcopis suffraganels ideo Faculta­
tem in florente sua Universitate constituendam instantis­
sime postulasset, Sacra Congregatio dc Seminariis et stu­
diorum Universitatibus, benignissime annuente Smo D. N.
Paulo Div. Prov. Pp. VI, potestate ab eadem Sanctitate
Sua sibi concredita, in Dei 0. M. gloriam Ecclesiaequc
sanctae decus, praesentium vi erigit atque erectam declarat
•Facultatem Sacrae Theologiae in Catholica Studiorum
Universitate Sherbrookensi», omnibus ipsi agnitis tribu­
tisque honoribus, luribus officiisque, privilegiis oneribusque
superiorum huiusmodi sacrorum studiorum domiciliis spec­
tantibus; cuius sexenne studiorum curriculum ita dispo­
natur. ut post quartum annum Baccalaureatus, post quin­
tum Licentia, post sextum Doctoratus iis alumnis conferri
queant, qui normis ad amussim satisfecerint tum Consti­
tutionis Apostolicac «Deus scientiarum Dominus» tum pe­
culiarium Statutorum, ab eadem Sacra Congregatione pro­
bandorum, ceteris servatis de iure servandis; contrariis
non obstantibus quibuscumque.
Datum Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis, d. xxx
mensis Novembris, in festo Sancti Andrcae Apostoli, a. D.
mcmlxiv.—losephus Card. Pizzardo, Ep. Alban., Praef.
Dinus Staffa, Archicp. Iit. Caesarien. in Palaest., a Secr.

3242
1964

DEC

5.-SC

RELIGIOSORUM,

NORMAE.

PART.·

ad collaborationem fovendam inter Con­
foederationem Latlno-Amehicanam Religiosorum et
Consilium Episcopale Latino-Americanum

Normae
3240
1964 NOV 28.-PAULUS VI, DECLAR. AAS 57 (1965) 187

Declaratio de interpretatione n. 23 in Motu proprio
«Pastorale munus», circa interpellationem coniuois
INFIDELIS ANTE BAPTISMUM ALTERIUS PARTIS

Ad amnem tollendam dubitationem quoad interpretationem
η.231η Litteris A postalIcis ^Pastorale munus» die XXX mentU novembris anno MCMLXIII Motu Proprio datis et
facultates spectantibus atque privilegia quaedam Episcopis
concessa |LE 3139 J, Summus Pontifex Paulus Pp. VI
Line novam praefati numeri textus formulam dignatus
al approbare divulgandam:

23. «Permittendi ut, accedente gravi causa. Interpel­
latio confugis infidelis ante baptismum partis quae ad
Gdem convertitur fieri possit; necnon, gravi pariter de
4617

Reverendtsimo Padre: La Pontificia Comisiôn para la
America Latina ha enviado reelentemente a este bagrado
Dicasterio la copia de la relaciun a CLAR y su coiaboraciôn
apostôlica con el Consejo Episcopal Latlnoamericano. que
V. P. ha desarrollado en la octpva reunlôn del CELAM
(Roma. 8 de octubre pasado), y ha expresado cl desco de
reconocer el pensamlento de este Sagrado Dicasterio accrra
de dicha relaciôn.
Despuës dc haber examlnado atentamente este documen­
to dc V. P., la Sagraoa Congrcgaciôn de Religiosos desca
comunicarlc su profunda satisfacciôn por la perfecta uniformidad en los puntos de vista y en los programas de
acciôn. que une ahora csa Confederaciôn y cl CELAM v
anima a la CLAR y a todas las Conferendas Nationales
de Superiores Mayorcs de Amérlca Latina a Uevar a la
prâclica diligentcmente el proyccto que V. P. ha forma4618

η. 3243-3245

SACRA CONGREGATIO RITUUM - STUDIORUM

1004 DEC 14-28

lado, para Uegar a una completa y bien estudiada colaboEstas son las sugercncias que esta Sagrada Congreprién
radôn de los Religiosos en los trabajos pastorales dei
ha juzgado ύtiles para consegulr la alla flnalidad que h
CLAR se propone y ruego a V. P. tenga a bien comunlCELAM.
carlo a todas las Conferendas de los Superiores Marorti
Para mejorar tal asisteneia mutua este Sagrado Dicasque son inlenibros dc csa Confcderaciôn, asî como mis mit
tcrio desea que se tenga en cuenta los siguientes puntos:
cordiales y fervientes votos augurales.
1. El primer comctido y fundamental responsabilidad
Anrovecho gustoso esta oportunldad pare cnviarle uni
de la CLAR es, como se afirma en sus Estatutos, proinover
bcnaidôn especial y confirmarme dc Vucstra Patenddad.
en América Latina una profunda renovaciôn de la vida
Afcctisimo in Domino.
religiosa, de acuerdo con el movimiento general de renovadôn dei que se ocupa el Concilio Ecuménlco, para faRomn, 5 de dlciembre de 1961.—H. Card. Antontvti,
voreccr en los Institutos Religiosos una mayor correspon­
Prefedo.
dence a la sublime vocadôn religiosa.
♦Praeaidj ConfoedorAîionis Luino-Ameri=aa»e Rehjioocnru. Cœ
2. Por tanto, es urgente procurer un conodmiento me­
«er ï (1W5-II) 100-111
jor y mis amplio desarrollo de la vida religiosa, saliendo
as! al encuentro de las ingentes necesidades de la Iglesia
en América Latina.
3243
a) A este fin se debe cuidar especialmente la pastoral
de las vocadones, llevândola a la prâctica en cordial armonla con el CELAM; se deberâ intensificar, ademâs, la
1964 DEC 14.-SC RITUUM, DECRET. AAS 57 (1965) 407
selecdôn y la fonnadôn de los aspirantes a la vida reli­
giosa, profundizando en las mismas, en conformidad con
Kyrtale simplex editur
lo que se declara en la Instrucciôn «De candidatis ad Sta­
tus Perfectionis et ad Sacros Ordines sedulo seligendis et
Quum Constitutio de sacra Liturgia statuerit (art. 1I7>
(LE 3141k ut librorum cantus gregorianl simpliciores coati·
instituendis», de esta Sagrada Congregaciôn (2 de febrero
nentium modos editio apparetur. Considum ad praefatam
de 1961) [LE 0000J.
Constitutionem exsequendam novissimam mclodianun coOeb) Para el trabajo de la formaciôn de los candidatos a
ctionem Ordinarii Missae diligenti studio confecit.
la vida Religiosa deben ser designados religiosos de proSacra vero haec Rituum Congregatio, utendo facultatibw
bada experienda. Por este motivo, y también para dejar
sibi a Sanctissimo Domino nostro Paulo Papa VI tributu,
libre para el apostolado el mayor nûmero posible de sacer­
praesentem collectionem me Iodiarum gregor i anarum Ordinarii
Missae, opportune revisam, uti in adiecto prostat exerapUrt,
dotes religiosos, la CLAR provecrâ a la realization del coprobavit, atque authenticam declaravit et adhibendam ianocido plan de reducciôn de las casas de formaciôn de los
dulsit. Quibuslibet contrariis non obstantibus. Die 14 DreeaInstitutos Religiosos en América Latina.
bris 1964.—Iacobi s Ord. Lehcaro. Archiépiscopal Bono­
niensis, Praeses Consilii ad t.rsequen<lajn Consiituitonezi dt
c) Del mlsmo modo, y por lo crue se refiere al envio
sacra Liturgia. Arcadius M. Card. Larraona. Prar/edai.
de religiosos extranjeros a América Latina, la CLAR, junHenricus Dante, Archiep. tit. Carpaslcn., a StcrtlU.
tamente con el CELAM, pensarâ el modo de ponerse de
acuerdo con los Institutos Religiosos y con las Conferen­
Ada. EL T9 (1965) 113-119.
das de Superiores Mayores de Europa y de América del
Norte para que se asegure una prudente selecdôn y la debida preparadôn a los Religiosos destinados al apostolado
en América Latina. La CLAR estudlarâ después, Junto con
3244
el CELAM, el mejor modo de proveer a la distribuciôn de
tal personal, teniendo en cuenta las fundationes religiosas
1964 DEC 14.-SC RITUUM, DECRET. AAS 57 (1965) 480
ya exlstentes y las obras que las mismas dirigen y admi­
nistram
Cantus, qui in Missali Romano desiderantur, iuxta
Instructionem ad exsecutionem Constitutionis de
d) La mlsma Confederation ayudarâ también a las
SACRA LlTUROlA RECTF. ORDINANDAM ET IUXTA ΠΓΤΤΜ
Conferencias Nacionales de Superiores Mayores a increCon CELEB RATIONIS EDUNTUR
mentar los Institutos de Pastoral para Religiosos Clérigos
y los Institutos o Escudos de formaciôn para Religiosos
o Religiosas. Seria neccsario que los alumnos que frecuenEdita Instructione ad exsecutionem Constitutionis de mcta
tan estos Institutos obtuviesen dc los Superiores respec­
Liturgia recte ordinandam [LE 3217], nonnulli cantu»
tives una cicrta libertad en las obligadones propias dei
necessarii aut opportuni videbantur in Missale romanan
apostolado, para tener la posibllidad de dedlcarsc asi con
inserendi, sive ad praecepta eiusdem Instructionis perficienda
fruto al tribajo de estudlo y de la formadôn y poder dar
sive pro ritu Concelehnitionis.
después un rendimiento mâs completo y eficaz.
Quapropter Consilium ad praefatam Constitutionem cxie3. Siemprc en colaboraciôn con el CELAM, la CLAR
quendam hanc melodiarum collectionem diligenti studia con­
fecit, quae nd experimentum ndhiberi possint. Sacra porro
ayudarâ a las Conferencias Nadonales de Superiores Mahaec Rituum Congregatio, utendo facultatibus sibi a Sancliv
vorcs a conscguir en todas las naciones de América Latina
simo Domino nostro Paulo Papa VI tributis, praesentem col­
la major cooperaciôn posible de los Religiosos con la aclectionem melodiarum grcgorlanarum cantuum, qui In Missah
cion Pastoral de los Ordinarios. Pare lograr un entendiromano Iuxta Instructionem ad exsecutionem Constitulkmls
mlcnto cordial podrâ ser muy ùtil que se constituya en
de sacra Liturgia recte ordinandam ct iuxta ritum Concriecada naclôn una cspecle de Comité de Coordination, com­
bratIonis desiderantur, prout in adiecto prostat exemplxri.
pliesto por algunos représentantes del \’enerable Episco­
probavit atque authenticam declaravit et ad experimentum
adhibendam induisit.
pal] o y de la uonferencia dc Superiores Mayorcs.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus. Die 14 Decem­
Con tal contacto reciproco en efecto, serà posible conoccr
bris
1964.—Iacobus Card. Lercaro, Archicpiscopus Bono­
las muy urgentes necesidades de la Iglesia y las mâs graves
niensis, Praeses Consilii ad exsequendam Constitaliontm de
de cada Dlocesis y, al mlsmo tiempo, también podrân ser
saera Liturgia. Arcadius M. Card. Larraona, Praef. Henricus
mâs fâcilmcnle rcalizadas y mejor comprendldas las exi­
Dante, Archiep. tit. Carpaslcn., a Secretis.
gentias de la vida religiosa apostôlica.
Ada. EL 79 (1965) 121-122.
4. Para toordinar salisfactoriamente las ayudas destinadas desde el extranjero a los religiosos de América La­
tina, la CLAR se ocuparâ dc ponerse en contacto con
Entes nationales o internationales que normalmente pro3245
mueven initiâtiva en favor de América Latina.
De modo particular convendrâ intensificar la corrcspon1964 DEC 28.-SC STUDIORUM, LIT. CIRCULARES. PART.·
dencia con la Unlôn de los Superiores Generales y con la
Uniôn de las Superiores Generales.
Nuntius datur de proximo cursus initio apud Pon­
tificium Institutum Altioris Latinitatis deque alum­
5. Con el fin de que la CLAR pueda cumplir debldanis TEMPESTIVE MITTENDIS
mente taies importantes y gravosas funcioncs, las Confe­
rendas de los Superiores y de las Superioras Mayores de
Romae, dic 23 decembri
*
1964
América tatina, procuraràn sostenerla con todos los me­
dios a su olcance y eolaborar generosamenlc en todas las
Excellentissime ac Hercrendissime Domine, Ut probe nosti,
inlciativas de la Confcdcraciôn, de cuyn vitalidad cllas
it
r* in Const· Ap. Veterum Sapientia
wrân las primeras beneficiarias.
l Lt. dU43 ], opportunas tradere voluit normas, quibas Li4619

1620

n. 3246-3248

PAULOS VI - SC SANCTI OFFICII - RITUUM

1965 LAN >1-9

Hoc igitur Institutum, quod condendum imperaverat
loannes XXIII, et Paulus VI, Decessoris sui voluntati
obsecundans, Litteris Apostolicis Studia Latinitatis die 22
februarii anno 1964 datis [LE 3168), condidit, iam
rectum est sedemque amplam et apte instructam habet,
ad hoc ipsum propositum exsequendum exstructam apud
Pontificium Athenaeum Saleslanum.

est his litteris libellum addere, qui et naturam proposi­
tumque Instituti illustrat et debitas tradit notitias de eius
studiorum ratione.
Sacrum hoc Studiorum Consilium In magna spe est Te,
Excellentissime Domine, secundum Pontificis optata, hoc
praevalido usurum esse instrumento, quod Ecclesia, pro
sua in omnes sollicitudine suppeditat ad futuros magistros
in hac etiam studiorum parte optime formandos. Si enim
huiusmodi magistri deerint in Seminariis, manca necessa­
rio erit prima potissimum, at etiam altlor alumnorum
i nstitutio.
Oblatam nactus occasionem, totam animi mei observan­
tiam Tibi exhibeo meque profiteor Excellentiae Tuae Re­
verendissimae addictissimum in Christo.—losephum Card.
Pizzardo, Praef. Dlnum Staffa, Archiep. tit. Caesarien.
in Palaestina, a Secr.

Cursuum Initium flet Ineuntc proximo anno academico
1965-1966. Quare ut tempestive dc tota hoc re certior
fus et de mittendis alumnis possis cogitare, gratum nobis

* Ad Ordinarios locorum, Prot. N. 18/65: Scctinarim 17 (1965)
39-40. «Studiorum ratio curriculorumque Ordo» exponitur apud Se­
minarium 17 (1965) 40-53.

tlaie linguae studium et usus In quavis ecclesiasticae forEiUonls sede restaurentur. Cum nutem huius instauratio­
nis instrumentum praecipuum In magistris ad hoc apte
(astitutis collocaret, in eadem Constitutione edixerat Pon­
tifex, ut Sacra haec Congregatio, Seminariis ct studiorum
Universitatibus praeposita, dc condendo Romae Pontificio
Mitulo Allions Latinitatis curaret (cf. Constitutionem
Ap. n. 6 I LE 3043]; Ordinationes ad cius exsecutionem
up. I, art. II, § 4) [ LE 3062|.

ANNUS
3246
1965 IAN 4.-PAULUS VI, RESCR. AAS 57 (1965)

Quarta Oecumenicae Synodi

188

Vaticanae Secundae

PERIODUS INDICITUR

Sanctissimus Dominus Noster Paulus Pp. VI, in Au­
dientia hac die infrascripto impertita, statuere dignatus
est ut quarta Ss. Concilii Oecumenici Vaticani Secundi
periodus initium habeat die xiv mensis Septembris, in festo
Exaltationis S. Crucis, anno mcmlxv; qua periodo exacta,
memorato Concilio finis imponetur.
Ex Aedibus Vaticanis, die rv mensis lanuarii, anno
MOitxv.—Hamlelus L Card. Cicognani, a publicis Ecclesiae
negotiis.

1965
ficlum documenta circa dispensationem ab impedimento
disparitatls cultus pro matrimonio quod Maria catholica,
intendit contrahere cum viro pagano, qui renuit cautiones
formales praestare quamvis promittat se permissurum esse
educationem catholicam prolis.

Attentis circumstantiis expositis, Emihi Patres huius
Supremae S. C. in Coetu Plenario diei 16 decembris 1964
decreverunt: <pro gratia dispensationis ab impedimento
disparitatls cultus, attentis cautionibus acquipollentibus
lam datis et monita oratrice de suis obligationibus religiosis
quoad se et quoadm prolem.»

Hanc occasionem nactus impensos aestimationis meae
sensus Tibi pando permanens Excellentiae Tuae Revdlae
addictissimus.—A. Card. Οτταχίανι, Secret.
* Ordinario Fukuokaénsi. Prot. N 25C5/64: RDC 18 (1956) 201-205.
Adn. J. P. LABELLE in RDC 16 (1966) 159-205.

3247
1965 IAN 7.-SC S. OFFICII,

RESPONSUM. PART?

Db CERTITUDINE NECESSARIA IN DISPENSANTE AD VALIDE
DISPENSANDUM IMPEDIMENTUM D1SPARITATIS CULTUS CUM
CAUTIONES PRAESTANTUR AEQUI POLLENTES

3248
1965

IAN 9.-SC RITUUM, RESCRIPTUM. PART?

Facultas denegatur absolvendi Officium divinum

Cuvs—Quaesitum. Maria, neo-convcrsa nd fidem catholi­
cas, est unica catholica in familia sua; vivit extra magnam
driUtem. et praesentatur Juveni infideli, n parentibus suis
pipnlL pro matrimonio. Hic juvenis infidelis est bene dispotitni erga religionem catholicam, quapropter paratus est pernittere ut pueri nati e matrimonio in religione catholica cducectur. Attamen, de facto, nolit cautiones formales praestare
quia parentes sui infideles non volunt. Notandum est quod,
pHt matrimonium. Marin vivere tenetur cum parentibus ma­
riti ni, L e. in eadem domo. Ex eo quod scimus, parentes ma­
riti con sunt bene dispositi erga religionem catholicam, et
volunt ut proles «more patrio» educetur. Quia parentes magnum
laflaxam habent in re domestica, timetur ne, dc facto, proles
eoo edocetur catholice. Maria tamen est fervens catholica et
promittit se facere quod potest ut proles catholice educetur.
Quia Maria est tantum 20 circiter annos nata ct bene edu­
cata, forsan potest invenire aliam partem; sed de hoc nesci­
ent. Ex olla parte, amat hunc Juvenem Infidelem bene dispo­
situm erga religionem catholicam.
Dubium—Quaeritur. Matrimonium permitti potestne cum
wu cautionem aequipollent Ium?...
Id quantum fieri potest, Emrtani ac Revftam Vestram
hnafliter rogo ut responsum quamprimum mihi mittere velit.
Nam agitur de norma agendi maximi momenti.
Interim Sacram Purpuram reverenter deosculor.—Domini­
cas Fukahori, Episcopus Fukuokarnsis. Datum Fukuakaensl,
e sede Episcopali, die 18 augusti 1964.

Rescr.—Sacra Rituum Congregatio, utendo facultatibus
sibi α Sanctissimo Domino nostro Paulo Papa VI tributis,
attentis peculiaribus adlunctis in supplici libello expositis,
respondit: Ad I: negative. Ad II ct III: pro gratia iuxla
itetita, postquam vero novus ritus concelebrationis publici
uris factus fuerit. Servatis de cetero servandis. Contrariis
non obstantibus quibuslibet. Die 9 lanuarii 1965.—Henricus Dante, .Archiep. Carpaslcn., S. E. C. a Secretis.
loach i m Sormanti, Subst.

Responsum—Ex Aedibus S. Officii, die 7 lanuarii 1965.
Eicihe ac Reome Domine, Rite pervenerunt ad S. Of-

* Procuratori Gos. O. F. M. Cap . Pro!. N. O 113 984: AOFMCap
81 (1965) 53. Adn. AOFMCap 81 (1965) 53; CpR 44 (196S) 207.

4621

IN CHORO LINGUA VERNACULA; FACULTAS VERO CONCEDITUR
CONCELEBRANDI ET IMPERTIENDI /ABSOLUTIONEM GENE­
RALEM FORMULA BREVIORI

Preces—Procurator Generalis Ordinis Fratrum Mino­
rum Capuccinorum, ad pedes S. V. provolutus, enixe petit:

I.Ut Fratres laid simul cum sacerdotibus In choro
absolvere possint Laudes, Vesperas et Completorium lin­
gua vernacula, adhibita versione legitime approbata.
II. Ut in casibus a Constitutione de Sacra Liturgia
praevisis sacerdotes Ordinis concelebrare possint.

III.Ut Absolutio Generalis impertiri possit formula
breviori, nempe incipiendo a verbis: Dominus noster...

4622

PAULUS VI, ALLOCUTIO AD SACRAM ROMANAM ROTAM

fi. 3249

3249
1985 IAN ll.-PAULÜS VI, ALLOC. AAS 57 (1985) 233-236

Allocutio die 11 Ion. 1965 habita ad Praelatos Auditores,
Officiales el Advocatos Tribunalis S. Pomonae Rotae, novo
litibus indicandis ineunle anno:

De

modo recte exercendi nobile ministerium iusti­
tiae ADMINISTRANDAE

Monsignor Decano dei Prtlail Uditori della Sacra Ro­
mana Rota; e col tutti, oencrall e distinti Prelali dei detto
Collegio; Officiali; A evocati Concistoriali e ab ilitali al pa­
trocinio presso la Sacra Rota, che portée ipale a questa
Udienza, dopo il rito prop i:(alorio, per vol celebrato nella
Rastra Cappella Paollna!

Vi accogllamo con paterno complaci mento, lletl di potervi attestare In questa occasione, che ogni anno si ripresenta con faustissimo auspicio, ia Nostra stima, ia Nostra
considerazlone, 11 Nostro incoraggiamento, ia Nostra lode,
ampla e paterna. Le parole, che abbiamo testé udite. Ci
hanno confermato solennemente e autorevolmente quail
sono i vostri intenti nell’ademplmento dei vostro delicato,
prudente, arduo compito al servizio della Chlesa e dei
fratelli; Ci hanno detto con quale spirito dl sacerdotale
apostolato, di assoluta serieto e preparazione professiona­
le, di profonda competenza e appassionato dedizione, vol
attendele alia quotidiana responsabilità dell’impegno, che
la Santa Sede vi affida con tanto fiducia, a difesa della
giustizia, ed a cui guardano con rispetto, con estimazione,
con speranza coloro, che a voi ricorrono. In voi vediamo i
successori, tanto degni quanto esperti, di quel Ionian! audito­
res causarum curiae domini Papae, dl quel doclores luris famo­
si, ai quali i Nostri Predecessor!, nel secolart seguito dl in234 teressanti/ vicende storiche, assegnarono man mano attribnzionl sempre più ample, tanto meritate dalla loro dottrlna, dall’esperienza del loro fedele servizio alia Cattedra
di Pietro, dalla prudenza e integrity di vita, che li distlngueva.
Slcché, nel ricevervi come di consueto, nel giomo In cui
avete solennemente inaugurato ΓΑηηο giudiziario con
Pumile Invocazlone dei doni del Paracllto, 1’anlmo Nostro
si riempie dl grande consolazlonc. E’ anzi un'occasione
attesa, posslamo ben dirvi, perché Cl permette di offrira
un solenne, dovuto, meritatisslmo riconoscimento a cotesto
storico Tribunale. alla funzlonc che esso svolge in un cam­
po tanto vasto e importante: sia nella difesa e nella ricerca
della giustizia, cosa che da sola determina la sua fisionomla; sia nel servizio fedele del diritto, in vista del bene
comune della socletù e delle anime; sia nella sollecltudine
pastorale, per Tesemplare e benefica promozione dell’ordlne eouo ed umano, primo e indispensable fondamento
per l’ediflcazione dell’ordlne cristiano, secondo le leggi 1mprescrittiblll del Vangelo e le materne sollecitudlnl della
Santa Chiesa.
NeU’esprimere questi sentlmentl dl plauso a vol, che
componetc 11 Tribunale nell’ordinato e saggio contemperani delle slngole compelenze e del rispettivi uffici, si
configura nel Nostro pensiero la fislonomia ideale del perfettl cultori del diritto, di coloro che, dedicandos! al ser­
vizio della noblle virtù della giustizia, ben possono essere
chiamati Sacerdotes iustitiae, bellissimo e augusto appel­
lativo già usato da Ulpiano.
Sl tratla In verità dl un noblle ed alto ministère su la
cui dlgnità si riverbera la luce stessa di Dio, Giustizia
primordiale e assoluto, fonte purissima dl ogni giustizia
terrena. In questa luce divina è da considerare il vostro
ministerium iustitiae, che deve essere sempre fedele e irreprensiblle; in questo luce sl comprcnde come esso debba
rifugglre da ogni più piccola macchla di ingiustizla, per
conservare a tale ministère il suo carattere dl purezza
cristallina.

funzionamento dei vostro Tribunale. Dtelamo sol tanto Inoteticamente.
- lags?
Ingiustlzic possono Incontrnrs! nella preparazione dei
processo, quando, per I mancggl di professional seau
scrupoli, le cause fosscro a vol presentatc già fondamentalmente alterate nella ioro realtà gluridlca, con rnollvl la·
fondât!, prove inconcJudcnti, testimoni subornati, docu­
menti contraffattl o manlpolati. In taie fase dl istnittoria
sarà dunque necessaria grande oculatezza e prudenza da
parte vostra, per evitare che ogni Ingiustizla possa pren­
dere consistenza; sarà necessario il coragglo delh verità,
per ammonlre i coniugl, o qualunque parte (n causa, che
non si inganna il Giudice divino, per il Quale ha vibre
sol ton to la verità oggettiva, quella inerente alla realtà
del fatti.
Nell’accettare o resplngere un libello, vi occorreri danÎue un vigile senso di giustizia, affinché cause destituite
I ogni fondamento, o manlfcstamente basate lui tabo,
o anche su fatti veri, ma giurldicamente inetti a ottenere
l’effetto desiderato, siano resplntc con coragglosa fenucza. Il culto della giustizia vi farà evitare du una parte un
ccrto lassismo, che puô induire le parti a pericoiose Illu­
sioni, a spese inutili, a reall danni, praeludendo loro più
eque soluzloni; e dall’altra rifuggircte da un eccessivo ri­
gorisme, che rifiuta una ragionevole fiducia ai ricomati,
col pericolo di ostacolare chi sta nel suo giusto diritto, con
funeste conseguenze per la sua stessa salvezza eterna,
quando si tratti dl sanare dolorose situazioni morali.

Sapiente e sollecita premura
Ancora, ogni sospelto di ingiustizla andrà eluso anche
nel proseguimento dei processo, abolendo ogni mora non
rich i es ta dalla particolarc caratteristica o dalle circostanze
speciali di qualche slngola causa, e procedendo con solkcita premura, sedulo et cito, nel porre gli atti giudiziari,
como nell’cstendere, notificare ed eseguire le sentenze. Di
fatto, voi ben sapete che ogni colpevole ritardo, causato
da negligenza o da eslranee occupazioni, nel fare o nell’eseguire la giustizia è già di per sé una ingiustizla, cbe
ogni membro dei Tribunali ecclesistici deve accuratumente
studiarsi dl evitare anche da lontano.
Rlfuggire infine da ogni ombra dl sospetto nel costo
deU’amrninistrazione della giustizia, è un dovere morale,
che travalica la responsabilité indlviduale per assumere
alte Implication! sociali: poichè sa/rebbe di per sé una la- 2M
giustizia, inammissibile in sono alla Chiesa, che un privato
non possa pensare di ottenere giustizia, se non a can?
prezzo. Da questo rimprovero sono lontani i TVibunall
ecclesiastici —c possono andarne fieri davanti agli uominl
c davanti a Dio—, perché essi sono largamente generosi
ne! concedere il beneficio dell’assistcnza gratuita; e la Sa­
cra Romana Rota, corne Ci avete voluto far conoscere,
anche quest'anno ha trattato con gratuito patrocinio, ο
con riduzlone delle spese processuali, un numero <11 cause
corrispondenti al quaranta per cento: di questo Ci rallegriamo vivamentc, specialmente con vol, diletti e Illustri
signori Avvocatl, che sicte abilitati a patrocinare nei Tri­
bunal! della Chiesa. Ma un diverso modo di procedere, vol
ne convenite, sarebbe tanto più ri pro ve vole, in quanto
offrirebbe immeritato motivo di critica all'lntero operato
della Chiesa medesima.

Vigile senso di giustizia

Anche iu questo argumento Νοί abbiamo da porgervi
il Noitro amplo riconoscimento. Ma vurremmo altresl richlamare la vostra attenzione sul pcricoll che possono insi­
diare la vostra opera, la quale, essendo fatta per la Chiesa
e In nome dl essa, deve pertanto essere lontana anche solo
dal sospetto. dalTombra dl qualslasi ingiustizla. Eppure
vol siete hen consapevoll come nell’ammlnlstrazione della
235 giustizia pntrrbberol talora verificarsl dolorose e deplorevoll Ingiustizle, che sarebbero assal nocive anche al rctto
4623

1005 LLV 11

Diletti flglU
NeU’esprlmervi questl peusieri di riconoscimento Insleme
e di esortazione, che farete oggetto delle vostre considere·
zioni, Not invoclilamo su di voi, e sull’attivitù del nuovo
Anno giudiziario la costante pienezza della celeste Sapienza.
La grazia del Signore vl accompagni sempre; Il perfetto
servizio della Chiesa brill! come ideale modello davanti ai
vostri occhl e vl sostenga nelle immancablll difficolU; la
storia secolare della vostra istiluzione vl animi a sempn
più nobile e fruttuoso implego delle vostre dette doti di
ingegno e dl volontù, afiinché lo splendore della Sacre
Romana Roto sia sempre gloria luminosa della Sede di
Pietro, e testimonianza di Crlsto al mondo, nella difesa
della giustizia c nell’appllcazione della carità.
E la Nostra Apostollca Bencdizione scenda su ciascuna
di vol, diletti Prelatl Uditori, Officiali e Awocatl dei Tri­
bunale della Sacra Romana Rota, c vi montenga nella
pace e nella gioia del Signore, affinché la sua giustizia
«accumull sopra dl voi un tesoro di consolazlone e di gau­
dio c vl dia un nome etemo in eredità»1.
1 Ctr. Ecdi, 15, 6.

Adn. P. T. in NrT B7 (1965) 31Β-3Π.

4634

3250
1965 IAN 15.-SC STUDIORUM, LITT. CIRC. PART.·
Dl CXICA DIE MUNDIAL! PRECUM PRO VOCATIONIBUS SACUDOTALIBUS ET RELIGIOSIS CELEBRANDA DEQUE FINIBUS
ET RATIONE SPIRITUALI IIUIUS CELEBRATIONIS

Roma, 15 gcnnaio 1065

Ecctllenza Rei^erendissima, La «Giornata Mondiale di
Kghlere per le vocazioni», istituita In perpetuo da S. S.
)lo VI, f. r., è stata celebrata per la prima volta lo
icono anno In gnin parte delle dioccsl II 12 aprile, seconda
damtaica dopo Pasqua.
Nel prenderne atto con il più vivo complaclmento, ci
itehluno innanzi tutto a dovere dl csprimere la nostra
ùaeera gratitudlne agli Eccellentlsslml Vescovi I quali, a
celebrazione awcnuta, hanno soiled tamen le fatto perve­
nire a questo Sacro Dlcastero una partlcolnrcggiata rclalioae, accompagnata da copiosa ed intéressante documenluione.
L’Em.mo signor Cardinale Segretario di Stato di Sua
SantiU, Informato di clô che si era lodevolmente compluto
nelle dioccsl, si compiaceva di significare fervidi sensi dl
riconoscenza e di rallegramento «a quanti hanno dato il
foro generoso, valido contributo al felice esito della recente
Inhlativa pontificia». E aggiungeva: «Formulo, inoltrc, voti
che questa continui nel tempo avvenire ad avere una risozanza sempre più vasta c proficua presso 11 popolo cristhno, impegnandone mente e forze alia soluzione dcliimportanle problema delle vocazioni».
Con 1'intento dl corrispondcre alie sollecltudini ed ai
voti delTAugusto Pontefice, questo Sacro Dlcastero, presi
gll opportuni accord i con la Sacra Congregazione dei Re­
ligiosi, si onora di comunicare alFEccellenza Vostra Re­
verendissima che la seconda «Giornata Mondiale di pre­
miere per le vocazioni», in armonia con le disposizioni date
dal Santo Padre, avrà luogo nel corrente anno 1965 il
2 maggio prossimo, seconda domenica dopo la Pasqua,
delta, nel Rito Romano, del «Buon Pastore».
Tra quelle disposizioni ci piace rlevocame due in partieohre: la prima che riguarda l'unicità della «Giomata
Mondiale», comune a tutte le vocazioni, sia sacerdotali
che religiose; la seconda che riguarda la finalltù cd il carettere spirituale della celebrazione.
Come a commento delle disposizioni medesime vorremno ancora rilevare che la «Giomata Mondiale» costituirà
occasione veramente straordinaria per una nuova «crocîata» di preghiere dl sacerdoti, religiosi, seminarist!, fedeli,
h quale troverù nella celebrazione del 2 maggio il punto
culminante di una larga partecipazione comunitaria e di
an religioso fervore intensamente sentito.
La «Giornata Mondiale», a sua volta, non potrà non
ivere le più favorevoli ripercussionl anche sulla ordinaria
e restante attività pastorale del clero e su quella apostollca
del fedeli per le vocazioni, specialmente nolle present! cireostanze, quando le nécessita della Chiesa si sono ovunque
grandemente accresciute, montre le forze dlsponibili di sa­
cerdoti, religiosi, missionari appalono ancora tanto impari
iirimmensità deH'lmprcsa.
Fin d'ora siamo lieti dl porgere a Vostra Ecccllcnza
Rev.ma I mlgllorl augurl per la celebrazione della «Giornata Mondiale» nella Sua dioccsl, salve sempre le altre
bdevoll consuetudini locali; come saremo grati dl ri cevere
fureessivamente una relazione sullo svolglmento di essa
fasleme alla documentazlone che Ella crederù opportuno
farci conoscere.
Con profonda stlma e reverente ossequio ml confermo
delTEccellenza Vostra Reverendissima devotissimo.—Giu­
seppe Card. Pizza rd o, Prefetto. Dino Staffa, Arclv. tit. dl
Ceurea dl Palestine, Scgrelario.
* Ad octôs Ordjsariof locorum orbis: Seminari am 17 (1965) 54-55.

3251
1965 IAN 27.-SC RITUUM, DECR. AAS 57 (1985) 408-409

Obdo Missae, «Ritus servandus in celebratione Mis­
sae» et «De defectibus in celebratione Missae
OCCURRENTIBUS» EDUNTUR

Nuper edita Instructio ad exsequendam Constitutionem
desacra Liturgia (LE 3217] piures induxit mutationes,
4625

n. 3250-3253

SACHA CONGREGATIO STUDIORUM - RITUUM

I9S5 I V\ 15-FEB 5

diversi sane momenti, praesertim in Missae celebrationem.
Necessarium proinde visum est ut sive Ordo Missae, sive
tractatus qui inscribuntur «Ritus In celebratione Missae
servandus» et «De defectibus in Missae celebratione occur­
rentibus», quique in Missall romano inveniuntur, nova re­
censione donarentur, quae praelaudatae Instructionis prae­
ceptis responderet./
409
Consilium itaque ad exsequendam Constitutionem de
sacra Liturgia deputatum, prae oculis habens generalem
rationem Instaurationis Missae, hanc novam recensionem
accurate redegit, quam Sacra haec Rituum Congregatio,
utendo facultatibus sibi a Sanctissimo Domino nostro
Paulo Papa VI tributis, probavit atque uti typicam de­
claravit, mandans ut publici luris fieret, et in novis Mis­
salls romani editionibus assumeretur, ita ut normae ibi
contentae ab omnibus fideliter serventur.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus. Die 27 lanuarii 1965.—lacobus Card. Lercaro, Archiepiscopus Bo­
noniensis, Praeses Consilii ad exsequendam Const Huitonem
de sacra Liturgia. Arcadius M. Card. Larraona, Prae­
lectus. Ferdinandus Antonelli, O. F. M., a Secedis.
Adn. P. TIHON in NrT 87 (1985) 632-840: EL 79 (1985) 122-143.

3252
1965 IAN 27.-SC STUDIORUM, DECR. AAS 57 (1965) 347

Doctoratus «in Studiis Ecclesiasticis Orientalibus»
CERTIS CONDITIONIBUS OBTENTUS AEQUIPARATUR, AD
DOCENDI FINEM, DOCTORATUI «IN SACRA THEOLOGIA»

Optatissimam christifidelium «ab oriente et occidente
venientium» (cf. Maith. 8, 11) iunctlonem impigre strenueque prosequens, Apostollca Sedes «proprium altiorum
studiorum domicilium de rebus orientalibus in hac Urbe,
Christiani nominis capite, condidit» (Benedicti XV M. P.
d. xv m. octobris a. D. mcmxvii: .4. A. S. IX, 532) (LE
54 ). Pontificium hoc Institutum studiis rerum Orientalium
Christianorum provehendis magnopere profuit, ita ut di­
stinctae in eo «sectiones» ortae sint annorumque decursu
probe succreverint, theologica scilicet, historica, liturgica,
una cum lure Canonico Orientali. Quum dubium nunc
propositum sit de norma applicanda quae d. xxvin m.
augusti a. D. mcmxlv (A. A. S. XXXVII, 275) (LE 1837)
promulgata est, re diligentissime perpensa. Sacra Congre­
gatio de Seminariis et studiorum Universitatibus, aucto­
ritate a Ssmo D. N. Paulo Div. Prov. Pp. VI sibi concre­
dita, declarat atque statuit gradum doctoratus in «studiis
ecclesiasticis orientalibus» laudati Pont. Instituti ab ec­
clesiasticis viris obtentum qui, quadriennium theologicum
praescriptum can. 1365 C. I. C. emensi et licentiam post
expletum in Theologica Sectione biennium assecuti, exa­
mina ad doctoratum superaverint ac approbatam disser­
tationem doctoralcm typis saltem cx parte ediderint.
Lauream esse doctoralem’ congruentem ad docendum in Fa­
cultate Theologica ad normam Constitutionis Apostolicae
•Deus scientiarum Dominus» (LE 1030], art. 21, 2.·, ce­
teris servatis de iuro servandis; contrariis quibuslibet mi­
nime obstantibus.
Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis, d. xxvn m.
lanuarii, in festo S. Ioannis Chrysostomi, Antistitis Constantfnopolitnni et Ecclesiae Docloris, a. D. mcmlxv.—
losephus Card. Pizzardo, Ep. Alban., Prae/edus. Dinus
Staffa, Archlcp. tit. Caesarien. in Palaestina, a Secretis.

3253
1965 FEB 5.-SC STUD., DECR. AAS 57 (1965) 348-349

Universitas Catholica a Beata Maria Virgine in
coelum Assumpta in urbe Asunciôn, capite Reipublicae Paraquariae, gknonice constituitur
Fovendi provehendlque scientias ac artes atque In Ipsis
selectos luvenes instituendi summa perpetuo fuit Catholi­
cae Ecclesiae sollicitudo, adeo ut semper et ubique Eccle­
siastici Antistites superiores condiderint scholas quibus
alumni altioribus exercerentur studiis, exquisitiore scibi­
lium rerum notitia imbuerentur, optimis denique moribus
educarentur. Quod praesertim in Hibero-Americae terri­
toriis Apostollca Sedes sine intermissione effecit, nulli par4626

n. 3254-3255

PAULUS VL CONSTITUTIONES APOSTOLICAE

cens labori quo plures orirentur pleniusque florerent scientificarum investigationum domicilia, quibus aptissimorum
magistrorum eruditorumque procerum delectus haberetur.
Nuper quidem in Paraguayan
*
ditione Sacra Hierarchia,
cum laeta videret regiones albas esse iam ad messem,
aptissimos operarios accivit «ut et qui seminat simul gau­
deat et qui metit» congregando «fructum in vitam aeter­
nam» (cf. /o. 4. 36), atque cuncto plaudente populo cum
supremis civilibus magistratibus, d. xxrv m. aprilis a D.
mcmlx in capitali urbe ab Assumptione B. Mariae Virginis
appellata, superiores aperuit scholas, praeeunte eiusdem
urbis Archiepiscopo Metropol Ita cum Reipublicae Prae­
side, quas titulo «Unlvenidad Catdllca Nuestra Sefiora de
la Asunciôn» decoratas volulL Cum autem, post quinquen­
nium prospere transactum, Paraguayan! Praesules per
Apostolicum Nuntium canonicam erectionem ad normam
can. 1376 C. L C. a Sede Apostoiica suppliciter postula­
verint, Sacra Congregatio de Seminariis et studiorum Uni­
versitatibus, re diligentissime perpensa, post approbata
Statuta, Augusto Pontifici de catholica Universitate ca­
nonice in laudata Metropoli constituenda humiliter retulit.
Fausta autem initi Athenaei incrementa cum animadver­
tisset, Ssmus D. N. Paulus Div. Prov. Pp. VI peramanter
annuere dignatus est ut idem Dicasterium rem ad actum
deduceret secundum debitam praxim. Sacra Igitur Con­
gregatio, ad Dei O. M. gloriam Ecclesiaeque sanctae decus
ac proventum, Catholicam Studiorum Universitatem a
B. Maria Virgine in coelum Assumpta nuncupatam, in
capitali urbe Paraguayanae Reipublicae nunc florentem,
pro munere constituit, erigit atque in perpetuum erectam
declarat, Facultatibus Philosophiae et Paedagoglae, Iuris
(cum scientiis politicis et socialibus). Scientiarum adminl349 stratlvarum Instructam, aliis praeditam scholis in/ disci­
plinas tum humanas tum religiosas excolendas, cum sectio­
nibus ln episcopali civitate Vlllaricensi et alibi inchoatis,
ipsique iura, honores, privilegia tribuit auae huiusmodi
Athenaeis in universo Catholico Orbe ad normam iuris
competunt. Sacra eadem Congregatio praeterea praecipit
ut omnia ad amussim compleantur quae approbata Sta­
tuta tum de coetu curatorum ac de moderatoribus prae­
scribunt tum de magistrorum discipulorumque officiis
definiunt, maxime autem de ipso Sacro Dicasterio statis
temporibus edocendo rogandoque quoties novus Rector
erit nominandus, aut nova Facultas vel superiorum stu­
diorum Institutum forte instaurandum, aut cuiusvis di­
sciplinae doctoratus honoris causa conferendus, aut quaevis
in eadem Statuta mutatio inducenda. Hoc tandem Decreto
Archiepiscopus Metropolitanus Sanctissimae Assumptionis
pro tempore, Ordinarius loci, Catholicae nunc canonice
constitutae Universitatis Magnus Cancellarius de iure edi­
citur, qui nomine Sanctae Sedis rite praesit invigiletque,
ad normam —prout res ferat— articuli 14 Constitutionis
Apostolicae «Deus scientiarum Dominus» |LE 1030] nec­
non articuli 3 «Ordinationum» |LE 1033] ad eandem
Apostolicam Constitutionem exsequendam additarum. Ce­
teris servatis de iure servandis. Contrariis quibuslibet nul­
latenus obstantibus.

1005 FEiJ 5

dus, nec tamen tituli Iisdem attribuendis sint satii, viiun
est etiam, idque per has Litteras facimus, augustum templum Immaculato Cordi B. Μ. V. sacrum ad dlrnii
*
dignitatem et gradum evehere, datis nempe lurlbui «
f rivilegiis quae his templis Iure et consuetudine fieri solee t
d enim templum cura et studio summorum Pontifiai
Benedicti X\, Pii XI, Pli XII excitatum, ac benevolentis
Ioann Is XXIII in Basilicis Minoribus annumeratum, uiiduo Misslonariorum labore Filiorum immaculati Cordb
B. Μ. V. laetissime floret. Dilectus autem filius ume
aedis Pastor curet ut has Litteras Nostras ad exitum ad­
ducat, inque populi atque cleri notitiam ferat, cum diem
festum de praecepto ln eodem celebrent. Re vero acti,
documenta exaret, quorum sincera exempla ad Siena
Conslstorialem Congregationem cito mittat.
Hanc vero Constitutionem nunc et in posterum effica­
cem esse et fore volumus; ita quidem ut quae peream de­
creta sunt ab Iis quorum res est religiose serventur, atque
igitur vim suam obtineant. Cuius Constitutionis efficacitati
nulla, cuiusvis generis, contraria praescripta officere pote­
runt, cum per eam iisdem derogemus omnibus. Nemini
praeterea haec voluntatis Nostrae documenta vel scindere
vel corrumpere liceat; quin immo huius Constitutioob
exemplis et locis, sive typis Impressis / sive manu exaratis, w
quae sigillum viri praeferant in ecclesiastica dignitate con­
stituti slmulque ab aliquo publico tabellione sint subscrip­
ta, eadem omnino habenda erit fides, quae huic haberetur,
si ostenderetur.
Datum Romae, apud S. Petrum, die quinto mensis Fe­
bruarii, anno Domini millesimo nongentesimo sexagesimo
quinto, Pontificatus Nostri altero.—lucobus A. Card. Copello, S. R. E. Cancellarius. Carolus Card. Confalonieri,
S. Conar. Consistor latis a Secretis. Franciscus Tinello,
Apostolicam Concellariam Regens. Franciscus H. Ferretti,
Proton. A post. Decanus. loannes Calleri, Proton. Apost.

3255
1965 FEB. 5.-PAULUS VI, CONST. AAS 57 (1965) 481482
URBIS

Templum Sacri Cordis Beatae Mariae Virginis

dig­

nitate decoratur tituli card inali cii
PAULUS EPISCOPUS

Servus servorum Dei-Ad perpetuam rei memoriam

Sacrum Patrum Cardinalium Collegium, quorum mox
numerum augendum studemus ut magis magisque huinsmodi praeclarissimorum virorum et consilii donis fruamur
et ln Christiano populo regendo peritia, id quidem exigit,
ut sacrarum etiam aedium numerum multiplicemus uuas
ad translaticium morem iisdem titulo assignemus. Haec
plerumque templa vel antiquitate praestant, vel magni
Datura Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis, d. n
cuiusdam eventus celebritate, vel, si nostra praesertim
m. Februarii, ln festo Purificationis B. Μ. V., a D. mcmlxv.
consplclantur tempora, populi frequentia rectorumque
losephus Card. Piizardo. Ep. Alban., Praefectus. Dinus
fldeliumque rebus catholicis fovendis studio et alacritate.
Slaffa, Archlep. iit. Caesarlen. in Palaestina, a Secretis.
In quibus sacra etiam aedes, Sacro Cordi Beatae Marite
Virginis dicata, procul dubio est annumeranda, quae
Nostra hac in Urbe existlt, in regione scilicet, quam Parioll
vulgata appellatione nominant. De apostoiica ideo et su­
3254
prema auctoritate Nostra templum, quod diximus, Deo
dicatum in honorem Sacri Cordis Beatae Mariae Virginis
1965 FEB 5.-PAÜLÜS VI, CONST. AAS 57 (1965) 490-491
cardlnalicio presbyterali titulo honestamus, datis eidem la­
ribus et privilegiis, quibus huiusmodi Romana templa
URBIS
fruuntur. Ceterum mandamus, ut hae Nostrae sub plumbo
Templum ab Immaculato Corde Beatae Mariae Vir­ Litterae, eius cura oui ad praesens eidem templo mode­
ratur. ad effectum adducantur ataue sive clero sive populo
ginis Romae exstans diaconiae dignitate augetur
perlegantur, cum / primus dies festus de praecepto post 48
eas acceptas celebrabitur. Peracti autem negotii Instru­
PAULUS EPISCOPUS
mentum conficiatur idemque, rite subscriptum sigilloque
Impressum, ad Sacram Congregationem Conslstorialem
Servus servorum Del-Ad perpetuam rei memoriam
quam primum mittatur.
De magnitudine munerum suorum conscii, Romani
Hanc vero Constitutionem nunc et in posterum effica­
Pontifices, quibus id oneris datum est ut universam Chri­
cem esse et fore volumus; ita quidem ut quae per eam de­
stianam Rem publicam sapienti administratlone guberna­
creta sunt ab iis quorum res est religiose serventur, alque
rent, lam inde a primaeva Ecclesiae aetate prudentissiigitur vim suam obtineant. Cuius Constitutionis efficacitati
morum virorum consilio uti consueverunt, quibus sane ut
nulla, cuiusvis generis, contraria praescripta officere pot­
commode (ruerentur, templa Romae exstantia Sanctorum­
erant, cum per eam iisdem derogemus omnibus. Nemini
que memoria nitentia in titulum dabant: ita factam est ut
praeterea haec voluntatis Nostrae documenta vél scindere
hi viri ln Ecclesia principes sua virtute, pietate, fide castis­
vel corrumpere liceat; quin immo huius Constitutionis
sima iisdem sacris aedibus ornamento essent. Cum autem
exemplis et locis, sive typis impressis sive manu exaratis,
hodie, auctis (ere in immensum Christianae religionis ne­
(piae sigillum viri praeferant in ecclesiastica dignitate
gotiis, et numerus Patrum Cardinalium sit aeque augenconstituti slmulque ab aliquo publico tabellione sint sub4627

4623

4

ins

feu

«ripU. eadem omnino habenda erit fides, quae huic ha­
beretur, ii ostenderetur.
Datum Romae, apud S. Petrum, die quinto mensis Fe­
bruarii. anno Domini millesimo nongentesimo sexagesimo
quinto, Pontificatus Nostri altero.— lacobus A. Card. Cofkuo,S. R. E. Cancellarius. Carolus Card. Confalonibri,
£Corfr. Consistoria!is a Secretis. Franciscus Tlnello. Apostdinsn Concellariam Regens. Franciscus I I. Ferrcttl, Proton.
A post. Decanus. losephus Rossi, Ep. tit, Palmyrenus, Pro­
ust. Aposl.

325«
1965 FEB. 6.-SC RELIGIOSORUM, NOTIFICATIO. PART.·

De

differentia habitus religiosi inter ciiorai.es et

CONVERSAS

n. 325Ü-32H0

S. C. KEL1GIOSOHUM - SANCTI OFFICII - PAULUS VI

«-i7

ABOLENDA

APUD

MONIALES

CLARISSAS

Homa, 6 fcbbralo 1965

Reverendissimo Padre, Informo la Patemitù Vostra Reverendlsslma chc potrù comunicarc ai Monaster! delle Clarisse Cappuccino lautorizzazlone di nbolirc ogni differenza
di abito ira Coristc c Converse.

Perché si procéda ovunque con uniformltà, tale cornuricazione riguarda tanto i Monaster! sotto la giurisdfzione
delTOrdtae come quelli dlpendenti dngll Ordinarii dei
laogbi; per questi ultimi, la Paternité Vostra sl compiaccia
d’lafonnare gli Ecccllentissimi Vescovi diocesani.
Sarà bene, Intanto, pensare d'inserire il citato mutacento nelle Costituzlonl.
Cou sensi di religioso ossequio, mi confermo della Patemità Vostra Reverendissima devotissimo nel Signore.—
L Card. Antonivttî, Pref.

Patriarchae Orientales, qui in Patrum Cardinalium
Collegium relati fuerint, ordini Episcopali eiusdem Collegii
acccnsebuntur.
II. Hi tamen, cum suam Patriarchalem sedem reti­
neant, nullius dioecesis suburbicariae titulo augebuntur
nec ad clerum Urbis pertinebunt.
III. Lex dc qua supra (nn. I et II) ad eos etiam Cardi­
nales spectat, qui nunc officio Patriarchali in Oriente po­
tiuntur. Qui propterea, amisso titulo ln Urbe, ex ordine
Presbyterali ad ordinem Episcopalem Ipso iure transferun
tur, et In eodem obtin ent locum iuxta normas, quaesubeunt.

IV. In Cardinalium Collegio priores locos ordinatim
obtinent Decanus et Subdecanus; quos proxime sequuntur
alii Cardinales Episcopi, qui dioecesibus suburbicariis vel
praesunt vel ab ipsis titulum sumunt. Hae enim dioeceses,
ad historiae fidem, peculiari modo cum Urbe Roma, Nostri
episcopatus sede, semper conlunctae sunt, cumque ea ali­
quid unum quodammodo effecerunt./
296
V.Deinde in eiusdem sacri Collegii ordine Episcopali
singularem locum obtinent, suae dignitati congruum, car­
dinales Patriarchae cx Oriente, ratione habita ct temporis
ct dispositionis, quibus quisque in Purpuratorum Patrum
numerum cooptatus est.

Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis decreta sunt, ca omnia firma ac rata esse i unemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xi mensis
Februarii, anno mdcccclxv, Pontificatus Nostri secundo.—
Paulus Pp. VI.
Adn. E. B. in NrT 87 (1965) 418: C. DE CLERCQ in ApoU. 33 (1965)
105-107; C. SECO in Im can. 8 fl968) 223-266.

•AOFMCap 81 (1985) 54. Adn. AOFMCap 81 (1965) 54; AOFM 84
(195) 185-180.

3259
1965 FEB. 15.-SEC RETA RIA STATUS, LITTERAE. PART.·

3257
1965 FEB 9.-SC S. OFFICII, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas

datur adhibendi ritum catholicum et ritum

GRAECUM

ORTHODOXUM IN CELEBRATIONE
MIXTAE RELIGIONIS

Statuta Foederationis internationalis «Pueri Can­
tores» DEFINITIVE AD PROBANTUR
Dal Vaticano, 15 Fcbbralo 1965

NUPTIARUM

Preces—[Ordinarius Rivcrormensls, allegans Rescriptum
S. C. Ecclesiae Orientalis diei 26 decembris 1964: notât in
ipede quoad graecos orthodoxos ]: «he desires to observe the
fries of his Church and, if I mistake not, he is unwilling to
give offense lo his parents and absolutely refuses to enter
carriage without the blessing of on Orthodox priest». This
or was sent to the Holy Office through the Vatican Secre­
tariate of State.

Rescr.—In this matter I Inform you that this Supreme
Ccagregation, after consideration of the circumstances set
forth, has granted the requested faculty provided that the mar­
riage first be celebrated in the Catholic form and that dancer of
scandal be removed by avoiding external pomp of every kind.
•Ordinario Rivorormonai, Prot. N. 321/65: EOUSCAREN VI. p. 607.

Ill.mo e Reoano Signore, ho il pfacerc di comunlcare alia
Signoria Vostra Ill.ma e Rcv.ma che il Santo Padre Si è degnato di approvare defini tivamente gli «Statuta Foederationis
Internationalis Pueri Cantores», secondo ii testo qui unito.
Sua Santità Si complace di rinnovare, in tale felice circostanza, 11 Suo apprezzamento perla Federazione, mentre
formula fervidi voti di prosperità e imparte di cuore la
Sua particolare Benedizione Apostoiica in auspicio di elette
e copiose grazic celesti.

Mi valgo dell’incontro per confermarmi con sensi dl
distinta stima, della S. V. Rl.ma e Rev.ma dev.mo nel
Signore.—A. G. Card. Cicognani.
♦ Praeaidi Foederationi» intornationalie «Pueri cantores». Prot. N.
25599.· ME 90 (1965) 175-183. Adn. F. ROMITAin ME 90 (1985) 184-197.
Vide Statuta Foederationis apud ME fO Q965) 176-183.

3258
3260

1965FEB. 11.-PAULUS VI, MOT. PR. AAS 57 (1965) 295-296

De

loco

Patriarcharum Orientalium in Sacro Car­
dinalium Collegio
PAULUS ΡΡ. VI

Ad purpuratorum patrum Collegium animum Nostrum
intendentes, ouaedam constituere opportunum censemus,
quibus in eodem amplissimo Summi Pontificis Consilio
honoratior posthac tribuatur locus Patriarchis Orientali­
bus, in supremum Ecclesiae Senatum allectis.
Itaque, derogantes quantum opus est canoni 231 § 1
Codicis Iuris Canonici, Nostris hisce Litteris motu proprio
datis, ea quae sequuntur decernimus.
4629

1965

FEB

17.-SC

SACRAMENT.,

DECRETUM.

PART.·

De ordinandis in Regione pastorali Tolosana Tri­
bunalibus ecclesiasticis Tolosano in primo iurisdictionis gradu et Ruthenensi in secundo jurisdictionis
GRADU PRO CAUSIS NULLTTATIS MATRIMONII ARCHIDIOECE-

sium Tolosanae et Albiensis ac dioecesium Auxitanae, Carcassonensis, Montis Albani, Apamiknsis, Elnensis, Ruthenensis, Cadurcensis, Mimatensis, TarDIENSIS ET LaPURDENSIS DECIDENDIS

Exemi Ordinarii Tolosanus, Albiensis, Auxitanus» Car­
cassonensis, Montis Albani, Apamiensis, Elnensis, Ru4630

d. 3261

SC SACRAM.. ERECTIO TRIBUNALIUM REGIONALIUM

thenensls, Cfldorcensis, Mlmatensfs, Tarbiensls et Lapurdensls prae oculis habitis:

Ils quae Litteris Apostoficls «Qua cura», die 8 decembris
1938 Motu proprio a Ρίο Pp. XI v.m. datis (A. A. S.»
XXX, p. 410 ss.) [LE 1457] pro Tribunalibus ecclesiasticis
Italiae salubriter provideque statuta fuerunt;
Decreto Sacrae Congregationis de Disciplina Sacramen­
torum diei 28 lanuarii 1946 (A, A. S., XXXVIII, p. 28 ss.)
[LE 18501 pro Tribunalibus Ecclesiasticis Matrimonialibus
Ditionis Canadensis ordinandis.

1665 FED 17

3261
1965 FEB 17.-SC SACRAMENTORUM, DECRET CM. PART.'

De constituendis Tribunalibus Regionalibli Ec­
clesiasticis Massiliensi in primo JURisDicno.su gudc
et Aquensi in secundo jurisdictionis oradu pbû
MATRIMONII DECIDENDIS DIOKCZKCM
Aquensis. Adïacensis, Ροϋοιυυκχκν

CAUSIS NULLÏTAT1S

Massiliensis,
Tolonensis, Nicirnsis, Diniensis et Vahxcf.mis

Decreto diei 31 decembris 1956 (A. .4. S., t. XXXXIX.
p. 163 ss.) |LE 2619] pro Tribunalibus Ecdesistlcls Ma­
trimonialibus Insularum Phllippinarum ordinandis;

'X

A

Exc. mi Ordinarii Massiliensis, Aquensis, Adlaeemh,
Forojullensis-Tnioncnsis, Niclcnsls, Dinlcnsli ct Vapiocensis, prae oculis habitis:
Perpensis gravibus difficultatibus, quas Ipsi praesertim
Iis quae Litteris Apostollcls «Qua Cura», die 8 decembrit
in praesentiarum experiuntur, ob sacerdotum penuriam,
1938 Motu Proprio a Pio Pp. XI v. m. datis (A. A. S.,
qui ludidario labori incumbant, ad propria ac idonea
XXX, p. 410 ss) [LE 1457 L pro Tribunalibus Ecclesiasti
*
Tribunalia Matrimonlala constituenda, per Excrhi Archiecis Italiae salubriter proviaeque statuta fuerunt;
piscopl Tolosani tramitem, postulationem Sanctae Sedi
Decreto Sacrae Congregationis de Disciplina Sacramen­
porrigendam statuerunt, vi culus In Regione Pastorali
torum diei 28 lanuarii 1946 (A. A. S., XXXVIII, p. 2fa)
Tolosana duo constituerentur Tribunalia Matrimonialia
[LE 1850], pro Tribunalibus Ecclesiasticis Matrimoniali­
competentia ad pertractandas causas nullltatis matri­
bus Ditionis Canadensis ordinandis;
moniorum suarum dioecesium, sive formales, sive sum­
Decreto diei 31 Decembris 1956 (A. A. S.t XXXXIX.
marios, sc. Tribunal Tolosanum in primo Jurisdictionis
p. 163ss) (LE 2619] pro Tribunalibus Ecclesiasticis Ma­
gradu, cum sede Tolosae, ct Tribunal Rulhenense, In se­
trimonialibus Insularum Phllippinarum ordinandis;
cundo iurisdictlonis gradu, cum sede Ruthenis.
Perpensis gravibus difficultatibus, quos ipsi praesertim
Quas preces haec Congregatio de disciplina Sacramen­
in praesentiarum experiuntur, ob sacerdotum penariam,
torum cum rite perpendisset,
qui iudiciario labori incumbant, ad propria ac Idonea Tri­
bunalia constituenda, postulationem Sanctae Sedi prorriattenti etiam voto favorabili Excrbl Nuntii Apostollci
gendam statuerunt, vl cuius in eorum regione duo consti­
in Gallia, easdem per Infrascriptum Secretarium Ssrtio
tuerentur tribunalia matrimonialia competentia ad perNostro Paulo Divina Providentia Papae VI in Audientia
tractandas causas nullltatis matrimoniorum suarum dioe­
diei 4 m. Novembris 1964 eidem benigne concessa retulit
Icesium. sive formales sive summarias, sc. Tribunal Mas­
Sanctitas vero Sua, quae sequuntur, ad decennium et
siliense, in primo jurisdictionis gradu, cum sede Massiliae
ad experimentum decernere dignata est:
et Tribunal Aquense, in secundo jurisdictionis gradu, ran
sede Aquis Sextiis.
I. Tribunal competens ad pertractandas in prima In­
Quas preces Sacra haec Congregatio de Disciplina Sa­
stantia omnes causas nullltatis matrimoniorum, ritu sive
cramentorum cum rite perpendisset, attento etiam favo­
formali, sive summario (cc. 199rt-92) dioecesium Tolosanae,
rabili voto Exc. mi Nuntii Apostollci In Gallia, easdem
Albiensls, Auxitanae, Carcassonensis, Montis Albani, Apaper infrascriptum Cardinalem Praefectum retulit Sl mo
miensls, Elnensis, Rutbenensis, Cadurcensls Mimatensis,
Domino Nostro Paulo Divina Providentia Papa VI in
Tarbiensls. In Regione pastorali Tolosana exstantium,
Audientia die 16 Februarii 1965 eidem benigne concessa.
conditionibus a Codice I. C.» necnon ab Instructione
«Provida Mater» diei 15 augusti 1936 (A. A. S., t. XXVIII,
Sanctitas vero Sua. quae sequuntur, ad decennium et ad
pp. 313-336) [LE 1347] delinitis, sit Tribunal Tolosanum.
experimentum statuere dignata est, decernens eadem exe­
cution! mandata, contrariis quibuscumque, licet speciali
IL Praefatarum causarum appellatio, incolumi semper
mentione dignis, minime obstantibus.
manente facultate directe provocandi ad Tribunal Sacrae
L Tribunal competens ad pertractandas. In prima
Romanae Rotae iuxta c. 1599 § 1, 1.· C. I. C., recipitur a
instantia, omnes causas nullitatls matrimoniorum, ritu
Tribunali secundae Instantiae Rulhenensi In sede episco­
sive formali sive summario (cc. 1990-92) dioecesium Massi­
pali Ruthcnensl constituto. Quae duo tribunalia primae
liensis, Aquensis. Adlacensis, Foroiullcnsls-Tolonensis, Ninempe et secundae instantiae sint communia praefatis
ciensis, Diniensis et Vapincensls, conditionibus a Codice
dioecesibus et Insimul propria unicuique. Officialem autem
J. C. necnon ab Instructione «Provida Mater» diei 15 An­
horum duorum Tribunalium sint insimul unusquisque
gusti 1936 (A. A. S., XXVIII. p. 313-36) (LE 134η
Officialis In propria dioecesi.
definitis, sit Tribunal Massiliense.
IIL Officiales, Indices, Promotores Iustitiae et vinculi
II. Praefatarum causarum appellatio, incolumi sem­
Defensores (necnon, sl opus sit, eorum substituti) eorumper manente facultate directe provocandi ad Tribunal Sa­
dem tribunalium ex undecim memoratis dioecesibus aeque
crae Romanae Rotae, juxta can. 1599, § 1 n.° 1 C. J. C.,
deligi possunt: omnes tamen constituantur oportet ad
recipitur a Tribunali secundae instantiae Aquensi.
Mlidilatrm In Coetibus Regionalibus Exciuorum Ordina­
Quae duo Tribunalia primae nempe et secundae Instan­
riorum Regionis Pastoralis Tolosanae ad maiorem suffra­
tiae sint communia praelatis dioecesibus et Insimul proprii
giorum partem.
unicuique. Officiales autem horum duorum Tribunalium
IV. Quorum Tribunalium Tolosani et Ruthenensls lura
sint insimul unusquisque Officialis in propria dioecesi.
et officia, practlcam agendi rationem, tempus exsecutionis
IIL Officiales. Judices, Promotores Justitiae et Vin­
eorum quae supra statuta sunt normasque temporarias,
culi Defensores (necnon, si opus sint, eorum substituti)
relate ad caudas nullltatis matrimoniorum pendentes.
eorumdem tribunalium cx septem memoratis dioecesibus
Sacra Congregatio dc disciplina Sacramentorum definiet.
aeque deligi possunt; omnes tamen constituantur oportet.
ad validitatem, In Coetibus Regionalibus Excihonim Or­
V. Eadem Sacra Congregatio vigilem scdulamque pro
dinariorum ad majorem suffragiorum partem.
suo munere operam dabit, ut tum Officiales, tum Indices,
tum praesertim Promotores iustitiae ct vinculi Defensores
IV.Quorum Tribunalium Massiliensis et Aquensls Jora
muneribus suis rite naviterque perfungantur Iuxta normas
et officia, practlcam agendi rationem, tempus *execution!
ab eadem Sacro Congregatione editas.
eorum auae supra statuta sunt normasque temporarias,
relate ad causas nullltatis matrimoniorum pendentes. Sa­
Ssrtius Dominus Noster Paulus Pp. VI haec statuit, non
cra Congregatio de Disciplina Sacramentorum definiet.
obstantibus quibuslibet in contrarium facientibus, licet spe­
ciali mentione dignis.
V. Eadem Sacra Congregatio vigilem scdulamque pro
suo munere operam dabit ut tum Officiales, tum Indices,
Datum Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis de
tura praesertim Promotores Iustitiae ct Vinculi Defensores
disciplina Sacramentorum, die 17 mensis februarii, anno
muneribus suis rite naviterque perfungantur juxta normas
MCMLXV.
ab eadem Sacra Congregatione editas.
Datum Romae, cx Aedibus Sacrae Congregationis de
•Aa. cxn. 10 (1965) 277-278 not. 195. Adn. L. BONNET-Μ. A.
7HE7ME n 1DC 15 (1»β) 7443: B DE LAUUVEPSIN in lu» caa. 3
disciplina Sacramentorum, dic 17, mense Februarii, anno
(19W)
M DESWUrre ta ÏDC 13 (1963) 153-193; 19 (1939)
jicmlxv,-B. Card. Alois! Masella, Prae/. C. Zerba, Secr.
M4. 20 (1973) 3-22. 220-240; CH. LEFEBVRE ia An. cm. 10 U»5)
ΤΛΧίΐ

• RDC 15 (1935) 353-359 Adn. ▼jdo sub die 1965 Feb. 17: LE 3250

IMS FEB 17

SC SACRAM., NORMAE PRO TRIBUNALIBUS REGIONALIBUS

3202
1955 FEB 17.-SC SACRAMENTORUM, NORMAE. PART.·
NORMÀB PRO EXSEQUENDO DECRETO DIEÎ 17 FEBRUARII
1955 DE CONSTITUENDIS TlUD UNALI BUS REGION ALI BUS

Ecclesiasticis Massiliensi

in

primo

iurisdictionis

CMADU ET AQUENSI IN SECUNDO IURISDICTIONIS ORADU
PRO DECIDENDIS CAUSIS NULLITATIS MATRIMONII DIORasnm Massiliensis, Aquensis, Adïacensis, FonoiuUENSIS-ToLONENSIS, NlGIBNSIS, DiNIENSIS ET VaPICENSIS

Ut ad effectum deducantur quae per Decretum diei 17,
mensis Februarii, anni 1965 |LE 32611 praescripta sunt,
Sktj haec Congregatio quae sequuntur statuit:

Caput 1.—De Tribunalium Regionalium Massiliensis
e/ Aquensis moderniore, iudlclbus et administris
Art. 1. Tribunal primae instantiae Massiliense et Tri­
bunal secundae instantiae Aquense subsunt respective
ladoritati Archleplscopl Massiliensis ct Archleplscopl
Aquensis, qui, proinde eadem regunt et moderantur no­
mine omnium Episcoporum Regionis clsdcmque omnia
jura et officia attribuuntur quae Ordinariis locorum ad
normam Sacrorum canonum C. J. C. et Instructionis Sacrae
hujus Congregationis de Disciplina Sacramentorum dici 15
Augusti 1S36 (A. A. S., vol. XXVIII, p. 113ss) [LE 1347]
circa proprium Tribunal competunt, nisi aliter infra cau­
tum sit vel sublecta materia aperte exigat.
Art. 2, Officiales, ludices, Promotores Iustitiae, Vin­
culi Defensores (necnon sl opus sint, eorum substituti)
Tribunalium Massiliensis et Aquensis constituantur ad oaliditalun, ut mandat praefatum Decretum sub n. Ill, in
Ccdibus memoratorum Excmorum Ordinariorum Re­
gionis nd majorem suffragiorum partem.
Quoad constitutionem ceterorum ministrorum Excfiil
Moderatores utriusque Tribunalis utantur iure communi.
Art. 3. Candidati ad Ista munera obeunda integritate
morum praestent, et, ad ludices quod attinet, laurea, vel
saltem licentia In iure canonico praediti sint, quod maxime
«t optandum; secus candidati seligantur scientia diuturwque experientia juridica vere praecellentes; Ipsi autem
congruum tempus quidem impendere valeant gravibus mu­
neribus sibi collatis rite obeundis.
Art. 4. Nomina eorum qui electi ad munera Officialis
(necnon, sl adsint, Vlce-Officlalis vel Vicc-Officialium),
Indicum, Promotores Iustitiae, Vinculi Defensores (et ho­
ram, si exstent, substitutorum) cum Excmo Nuntio
Apostollco In Gallia quamprimum ab eodem Excmo
Praeside Coctus Episcoporum communicentur, una cum
indicatione aetatis, studiorum, curriculi vitae necnon
cum testimonio circa eorum sacerdotales virtutes, ad sNUiil
obstat» ab hac Sacra Congregatione de Disciplina Sacra­
mentorum obtinendum.
ArL 5. Nominationes, de quibus supra, gcneratlm ad
triennium fiant salva facultate cas confirmandi ad succèsfin triennia.
Art. 6. lusiurandum de officio rite fidellterque implen­
do ac dc secreto servando (c. 1623; c. 1625 § 2) praestari
debet coram Archfepiscopo Massiliensi Inde ab initio suscep­
ti officii, sl de ministris Tribunalis primae Instantiae aga­
tur; coram Archiepiscopo Aquensi, si de ministris Tribuna­
lis appellationis.
Art. 7. Ministri Tribunalium Matrimonium Regiona­
lium Massiliensis ct Aquensis removeri nequeunt durante
munere nisi a Coetu Excrhorum Ordinariorum, de quibus
in Decreto, excepto gravissimo urgentique casu, quo ab
Archiepiscopo Massiliensi aut Archiepiscopo Aquensi, pro
sua eujusque competentia, removeri queunt, statlm Sacra
Congregatione de Disciplina Sacramentorum certiore facta.
Necessariae substitutioni provideatur juxta Art. 2 harum
Nonnarum.
Art. 8. Nemo judicis munere In causa fungi poterit qui
advocati vel procuratoris munus exerceat in causis matri­
monialibus, sive directe sive per Interpositam personam,
cuamvls id agat apud alia Tribunalia, etiam Sanctae Se­
dis: Idem valet pro Iustitiae promotore et pro Vinculi
Defensore. Udem omnes districte vetantur etiam In quas­
libet causas matrimoniales extra munus suum se quomodolibet ingerere.
Art. 9. Excrfil Moderatores Tribunalium Massiliensis
et Aquensis, collatis consiliis cum ceteris Episcopis Regio­
nis, quia Sancta Sede Decretum dc predlctis Tribunalibus
erigendis petierunt, album advocatorum pro Tribunalibus
4633

η. 32β2

conficiendum curent iuxta art. 47-53 memoratae Instruc­
tionis.
Art. 10. Advocati et procuratores esse debent vere
catholici, aetpte maiores ct integritate religioneque prae­
stantes; advocati sint oportet praeterea laurea In Iure ca­
nonico saltem praediti et ab Archiepiscopo Massiliensi aut
ab Archiepiscopo Aquensi respective approbati.

Caput II.—De modo procedendi In causis
matrimonialibus pertractandis
Art. 11. Quoad causarum tractationem adamusslm ser­
ventur praescripta citatae Instructionis Provida Maier diei
15 Augusti 1936, his tantum additis aut Immutatis, quae
Infra statuuntur.
Art. 12. Libellus porrigatur Episcopo Dioecesis partis
actricis, qui Illum tradere curabit Tribunali Regionali
primae Instantiae.
Art. 13. Causae Ita Inscribantur: primum ponatur no­
men Tribunalis Regionalis, deinde Dioecesis celebrati ma­
trimonii vel dioecesis viri, postremo titulus causae, cx. gr.
Tribunal Massiliense Regionale primae instantiae - Adlaccnsls. Nullitalis Matrimonii (N.-N.)»; In Tribunali Ap­
pellationis, titulus causae sit: 'Tribunal Aquense Regionale
Appellationis - Adïacensis - Nullitalis matrimonii (N.-N.)».
Art, 14. Ad Episcopum domicilii conjugum spectat
ludiclum ferre de exlstentla ndiunctorum, de quibus in
art. 38 § 2 et 39 b. Instructionis praefatae; quod tamen
ludiclum antequam ferat, opportune cum Excmo Archi­
episcopo et Moderatore Tribunalis Massiliensis aget.
Art. 15. Archleplscopl Sedis Tribunalis Regionalis erit
tutorem aut curatorem admittere vel designare ad nor­
mam art. 78 praefatae Instructionis, collatis consiliis cum
Ordinario partis conventae, cui tutor constituendus est.
Art. 16. Partium depositio excipietur de more in ipsa
sede Tribunalis primae instantiae Massiliensis vel secundae
instantiae Aquensis; quatenus vero necessitas postulet, in
sede Tribunalis Dioecesanl a ludice Tribunalis Massiliensis
vel Aquensis Notarioque.
Art. 17. Testes gcneratlm excutiantur In Dioecesi pro­
prii domicilii ab Officiali Dioecesano, adstantibus Vinculi
Defensore Notarioque Dioeccsanis.
Art. 18. Depositiones in textu originali sive partium
sive testium serventur apud Dloeccsanum Tribunal, et ea­
rum authentica exemplaria nd Tribunal Regionale primae
vel secundae instantiae mittantur.
Documenta vero tradantur in textu originali eisdem
Tribunalibus primae vel secundae instantiae et authentica
exemplaria apud Dioecesanum Tribunal serventur.
ArL 19. § 1. In casibus exceptis (can. 1990-92) quae­
libet petitio remittatur ad Archiepiscopum Tribunalis Re­
gionalis qui, praehabito voto Episcopi domicilii conjugum,
de eadem videat ad normam Tituli XV Instructionis cita­
tae. Officialis vero de quo In art. 228 Instructionis est
Officialis Tribunalis Massiliensis vel Aquensis, prout aga­
tur de Tribunali primae vel secundae instantiae.
§ 2. Vinculi Defensor facile ne omittat appellationem,
de qua in art. 229 Instructionis, interponere ad Tribunal
secundae instantiae, praesertim cum agatur de impedi­
mentis a quibus dispensari solet.

Caput III.—De ministrorum tribunalium, advocatorum et
procuratorum renumeratione necnon de laris et iudlciallbus
espens is

Art. 20. Remuncratlones pro ministris Tribunalium Re­
gionalium Massiliensis et Aquensis ab Excriiorum Epi­
scoporum Coetu definiantur, probe consideratis munerum,
locorum temporumque adjunctis, slcuti ct causarum mu­
nere.
Art. 21. Idem Excmorum Episcoporum Coetus notulam taxaram et expensarum iudidalium necnon emo­
lumentorum ad Advocatos et Procuratores spectantium
pro causis nullltatis matrimonii apud Tribunalia Regio­
nalia Massiliense et Aquense pertractandis definiat.
Art. 22. Notifia vero taxaram, expensarum iudiclalium
(prae oculis habito art. 233 citatae Instructionis) el emo­
lumentorum distincte litigantibus necessario notlflcetur.
Art. 23. Excihi Ordinarii in suetis Regionalibus Coe­
tibus contributionem statuent singularum Dioecesium pro
expensis Tribunalium Matrimonialium Regionalium, nu­
mero catholicorum, vel etiam, si opportunum fuerit, cau­
sarum singularum Dioecesium propurtlonatain.
4634

n. 32&J

PAULUS VI. EPIST. DE PONT. OPERE A S. PETRO AP.

Art 24. Quoties ad nonnam juris (art. 237ss. Instruc­
tionis Provida .Maier; c. 1914ss) gratuitum vel semi-gratnitum patrocinium concessum fuerit, litigantium Dioecesis
Regionis itinerum ministrorum Tribunalium Massiliensis
et Aquensls expensas praestabit, quae ad sc attinent.

Art. 25. Curent Exemi Moderatores ut in sede Tri­
bunalium sive primae sive secundae Instantiae luridica
Bibliotheca constituatur ad ministrorum muneri favendum.
Normae temporariae seu transitoriae

Quae supra statuta sunt necnon Decretum dici 17 Fe­
bruarii 196a de ordinandis Tribunalibus Regionalibus Mas­
siliense et Aquense exsecutioni mandentur dic 5 Aprilis
1965. Quoad causas quae dicta die pendentes in prima
Instantia invenientur in Tribunalibus Dloecesanis, ita pro­
cedatur.
1) Sl libellus iam oblatus est, nec adhuc ad litis con­
testationem seu dubiorum concordantiam (c. 1727 C. J. C.,
art. 88 Instructionis) deventum sit, libellus ipse transmit­
tatur ad competens Tribunal primae Instantiae Massiliense,
neque de causa ulterius agat Tribunal Dloecesanum.
2) Sl instructio processus sit tantum Initiata per litis
contestationem ct partes, necnon Vinculi Defensor et, si
causae Intersit, Promoter Justitiae, non obstent, proces­
sus deferri potest ad Tribunal primae instantiae Massi­
liense.

3) Causa iam conclusa (art. 177 Instructionis), Tribu­
nal Dloecesanum sententiam definitivam edat necesse est.
4) Idem fiat, mutatis mutandis, in causis de qua agi­
tantur in gradu appellationis.
Ssmus Dominus Noster Paulus divina Providentia
Pp. VI in Audientia Eiho hujus Sacrae Congregationis
Cardinali Praefecto die 16 Februarii 1965 concessa, prae­
fatas Normas benigne confirmare et ratas habere digna­
tus est.

Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis de
Disciplina Sacramentorum, die 17 mense Februario, anno
1965.—B. Card. Alois! Masella, Praei. C. Zerba, Secr.
♦BDC 15 (1965) 350-364 Adn. vido xub dio 1965 Fob. 17; LE 3260.

3263
1965 FEB 22.-PAULUS VI, EPIST. AAS 57 (1965) 301-305

Ad Patriarchas, Primates, Archiepiscopos, Episcopos orbis
catholici, LXXV exeunte anno post conditum Ponii/iciam
Opus a S. Petro Apostolo appellatum:
Pontificium Opus a S. Petro Apostolo
INTER

laudatur et
ALUMNOS SCHOLARUM MEDIARUM TOTIUS ORBIS
APTIUS PROPAGANDUM PRAECIPITUR

1905 1ΈΒ 22

perducant ’. lamvero, nuper septuagesimus quintus amuu
expletus est, ex quo primordia sumpsit Pontificium Opui
a Sancto Petro Apostolo appellatum, cul hoc fuit prepo­
situm, ut in lis regionibus, ubi catholica Ecclesia rectas
constituta esset vel Evangelii nuntiatio adhuc MHsionalium curis demandaretur, adolescenti clero auxilium femt,
opes suppeditando ad Maiora ct Minora Seminaria con­
denda vel sustentanda.

Probe nostis, Venerabiles Fratres, anno mdccclxxxix
piissimas feminas c Gallica natione ortas, Stephanlam Cottin-Bigard eiusque filiam loannam, postquam Vfariata
Apostolicus Nagasaklensls auxilium pro suo clero indigena
postulaverat, divini Spiritus impulsioni obsecutas, consi­
lium cepisse, se, sua bona sulquc oniml vires in Id impen­
dendi» ut christifldclium voluntates quam latissime excitarentur ad efficaciter Iis luvenibus subveniendum, qui in
terris nondum catholicae Ecclesiae adlunctis ad sacerdo­
tium divinitus vocarentur.

Primi conatus primaque huius Operis initia, ut fieri solet
In Ecclesia quotiescumque, Deo volente ac favente, salu­
taria incepta ineuntur. contemptionibus, doloribus dlfficnltatibusque omne genus non carucrunt, quae tamen mi­
mum egregium illarum feminarum non modo non frege­
runt» sed etiam in generosis susceptis propositis nugis
magisque confirmarunt. Anno mdcccxcv Opus a S. Petro
Episcopus Sagiensls legitime approbavit, ac deinde anas
MCMii Moderatores Pagorum Friburgensium, in nobili
Helvetiorum Natione, eidem personae/ iura tribuerant Jtt
Post obitum autem Stephaniae Cottin-Bigard, doloribus
rebusque adversis magis quam aetate confectae, eius filii
Ioanna, quae infirma laborabat valetudine, cum recens
Opus firmiore regimine munire vellet» illud religiosae fe­
minae Mariae a Passione et Sororum Congregationi ab ea
conditae, Franciscallum scilicet Missionalium a Maria Vir­
gine, concredidit et commendavit.
Ad Decessores Nostros quod attinet, constat Leonem
XIII et S. Pium X plurimis benevolentiae significationibus
Opus a S. Petro Apostolo prosecutos esse. Benedictus XV
autem, petitiones benigne admittens Sororum Froncisallum Missionalium a Maria V’irgine, decreto S. Congrega­
tionis Propagandae Fidei edito anno mcmxx, cui est ini­
tium Ut missiones ad exteras gentes, Opus sua auctoritate
probavit, Idemque sublectum voluit potestati ipsius Sacrae
Congregationis Propagandae Fidei; qua quidem agendi ra­
tione ille Pontifex etiam dignum praemium persolvere vi­
sus est summae fidelitati, quam egregiae Operis Auctrices
erga Apostolicam Sedem semper in exemplum sunt pro­
fessae. Denique Summus Pontifex Plus XI, Aposloiids
Utteris motu proprio datis anno mcmxxtx, quibus est
index Vix ad summi et Decessor Noster, statum iuridicum
Operis aptius definivit eique leges ac statuta propria dedit.
Itaque Opus a S. Petro Apostolo, Sanctae Sedis praesidio
et impulsu munitum, novo floruit vigore ac summos pro­
gressus fecit in auxiliatrice opera Missionallbus praestandi;
quod inter alia aperte ostendit Ingentissimus sacerdotum
atque etiam sacrorum Pastorum numerus, quibus ad hos
usque dies Opus a S. Petro sapienti ac liberali caritate
opitulatum est.

At hominum societas celerrimo cursu ad novas vitae
condiciones procedit, ac dum In omnibus navitatis campis
PAULUS PP. VI
progressus augentur, simul Evangelii disseminandi eiusque
operariorum necessitas in dies crescit. Etenim, sl territoria
Venerabiles fratres - Salutem el Apostolicam Benedictionem
S. Congregationis Propagandae Fidei auctoritati sublecta
spectamus, non in omnibus Nationibus unum saltem Se­
Benignissimus Deus, qui arcano providentiae suae con­
minarium Malus, neque In omnibus dicionibus ecdeslaitlsilio, an tenuam ad Petri Cathedram eveheremur, gressus
cis saltem proprium Seminarium Minus adhuc habetur,
Nostros na Africae regiones direxerat, nuper hoc novum
quibus satisfieri possit iustis atque Impensissimis locorum
Nobis contulit beneficium, ut scilicet, occasione data Con­
Ordinariorum postulationibus, qui paucitate cleri laborant.
gressus Eucharistici Bombaycnsis, etiam dissitas Orientis
Praeterea nccesse est, ut / Instituta Iam condita In melioplagas Indorumque nobilissimas gentes Inviseremus.
rem statum redigantur, eorum sedes in opportuniorem
transferantur locum, scholarum temperatio atque subsidia
In hisce autem faustis vitae Nostrae eventibus quasi
efficaciore ratione ordinentur, magistrorum numerus mul­
auspicium quoddam ac supernum invitamentum placet
tiplicetur; paucis verbis, prorsus opus est, ut novis rerum
agnoscere, ut impensiore sollicitudine officium Nostrum
302 consideremus ac / partes transigamus supremi muneris apo­
condicionibus, quae in illis territoriis ob felicia catholicae
stolic! proprias, quae Nos lubent, cx certissimo Iesu Chri­
Ecclesiae Incrementa inductae sunt, tempestivo tempore
sti mandato, salutiferum eius veritatis, gratiae, pacisque
congrucntique ratione prospiciatur. Ceterum, cum Conci­
nuntium Inter universos populos propagare !.
lium Oecumenicum Vaticanum II christifidelcs omnes ani­
mum intendere iubeat ad latissima spatia veritatis et ca­
Nunc vero opportuna praebetur occasio animum No­
ritatis Christi, atque ad graviores maioresque necessitates,
strum. paterna cura praecipuoque amore affectum in visce­
quibus hodie premitur Evangelii in mundo nuntiatio, si
ribus lesu Christi ad eos iuvenes convertendi, quos in
allas unquam, nostris praesertim temporibus oportet in
▼artis lisque longinquis terrarum orbis partibus, missiona­
lis, qui In sortem Domini sint vocati, agnoscamus amantislium labore excolendis, eo consilio sibi elegit Deus, ut fra­
tres suos sacri muneris upc ad gloriam Domini videndam
» Clr. Λίχ'η. -8, iç.2û. · Pifl, i, S. · Cfr. Ii. 66, χβ-Μ.
4635

4636

PAULUS VI - CONV. CUM SAXON IA INFERIORE

1965 FEB 2U

rimnm ipsum Redemptorem nostrum, arcano modo prae­
natem. et auxilium nostrum voluti implorantem, quemadBodum Christus Dominus nos admonuit: Quamdiu /icistis
taiahli fratribus meis minimis, mihi fecistis 4. Nos vero,
ptl memoresque, aestimatione ac benedictione Nostra
os omnes prosequi non cessabimus, quotquot Christiana
utal magnitudine permoti, operam Noblsmetipsls prae­
bebunt, qui per Pontificium Opus a S. Petro Apostolo
prospicere contendimus augescenti in dies necessitati cleri
rite sanet eque instituendi, in commodum carum Ecclesia­
rum. quae maxime omnium hoc fraterno egent auxilio.

Probe novimus, Venerabiles Frntres, Nobis supervacuum
esse vestrum instimulare religionis studium, cuius ad Nos
cotidie testimonia afferuntur, vcl vestram incitare veri noclnij pastoralem sollicitudinem dc Ecclesia Del universa,
ubicumque per terrarum orbem diffusa est. Attamen, cum
rthcmenter cupiamus ut septuagesimus quintus annus ab
ortu Pontificii Operis a S. Petro Apostolo salutares edat
fractos, utque valde conferat ad incensam caritatem vertram novo ardore Inflammandam, Nobis visum est novum
coaddam suscipere inceptum. Vobis plane compertum est,
Venerabiles Fratres, quam candido amore atque alacritate
pueri elementarii opitulentur Pontificio Operi a S. Infan­
tia, in quod innocentes eorum animi flagranti studio fe­
rantur, iamvero Nobis decernere ac statuere placuit, ut
# uim nunc Pontificium Opus a S. Petro Apo/stolo in toto
terrarum orbe catholico ab alumnis scholarum secundi or­
dinis pecaliari modo cognoscatur atque propagetur. Hinc
fune confidimus, ut iuvenes, laeta spes Ecclesiae, quae
ipsos, Christum imitata, praecipuo diligit amore, itemque
catholicae iuvenum consociationes melius animo intelle­
gant, quibus sanctis propositis hi sacrorum alumni ad sa­
cerdotium permoveantur; neque dubitamus quin fidem
ultro libenterque hisce suis aequalibus suppetias ferre
velint.
Pro certo habemus, Venerabiles Fratres, vos vestrosque
adjutores in Pontificiis Operibus Misslonalibus moderandis
in eo multam curam et promptam alacritatem posituros
esse, ut quotannis peculiaris dies constituatur, quo ado­
lescentes scholarum secundi ordinis precibus christianaequecaritatis operibus palam suam fidem testentur suumque
religionis studium significent pro causa hac sanctissima,
quae tantopere ad regnum Dci in terris amplificandum
conducere videtur.

Hac spe suffulti, caelestium gratiarum pignus et auspi­
cium, sine quibus nihil validum ac nihil efficax perfici po­
tat, Apostolicam Benedictionem vobis, Veneraoiles Fra­
tres, iisque omnibus qui inceptum modo a Nobis nuntia­
tum efficere alacri opera studebunt, peramanter in Domino
Impertimus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, dic xxn mensis
Februarii, in festo Cathedrae S. Petri, anno mcmlxv, Pon­
tificatus Nostri secundo.—Paulus Pp. VI.

η. 3204-3205

3264
1965 FEB 26.-PAULUS VI, MOT. PR. AAS 57 (1965) 296-297

De electione Decani

et

Subdecani Sacri Cardinalium

Collegii
PAULUS PP. VI
Sacro cardinalium consilio, cuius momentum et gravitas
quantum nostris hisce diebus aucta sint neminem latet,
iteratas cogitationes adhibendas hodie esse censemus, ut
translaticiam Iuris Canonici normam immutantes novam
inducamus in successionem sive Decani sive Subdecani
eiusdem amplissimi Consilii. Placet videlicet Nobis, ut in
posterum duo haec officia non iam Ipso iure Ii Cardinales
adipiscantur, qui antiquiores sint promotione ad aliquam
Sedem suburbicariam (cfr. can. 237 § 1), sed quos Colle­
gae, dioecesium suburbicariarum Episcopi vel harum titulo
ornati, suis suffragiis ad istiusmodi munera designaverint
Quapropter, derogantes quantum opus est canoni 237
§ 1 et § 2 codicis Iuris Canonici, Nostris hisce Litteris motu
proprio datis, ea quae sequuntur statuimus.
I. Primum omnium, volumus ut cum Decanus tum
Subdecanus ex Cardinalibus dumtaxat deligantur, qui Se­
dium suburbicariarum vel Episcopi sint vel titulum ge­
rant; cum hinc / Cardinales Decanus et Subdecanus mu- 297
ncra sua Romae explere debeant, illinc vero, vi can. 238
§ 1 et § 2, Cardinales Episcopi suburbicarii obligatione te­
neantur residendi in Curia.
II. Quam ob rem, ubi vacaverit officium Decan a tus
Sacri Collegii, Cardinales sive Episcopi dioecesium subur­
bicariarum sive harum titulo decorati, lique tantum, prae­
sidente Subdecano, si adsit, aut antiquiore ex ipsis, e coe­
tus sui gremio virum eligent, qui Decanum Sacri Collegii
agat; atque cius nomen ad Summum Pontificem deferent,
qui unus illud probare poterit.
III. Hanc electionis formam quoad omnia tunc etiam
servari volumus, cum Subdecanatus officium vacaverit; quo
tamen in casu, eligenti coetui Cardinalis Decanus praeerit,
IV. Quam sive Decani sive Subdecani eligendi ratio­
nem, de qua in nn. I, II et III egimus, in posterum semper
servari lubemus.
V. Cardinali Subdecano iam ius posthac non competet,
ut ipso facto in Decanatum vacantem succedat, sed ut
tantummodo Decani impediti vices sustineat.
VI.Quod ad munera attinet Decani ct Subdecani Sa­
cri Collegii, his condicionibus electorum, nihil immutan­
dum esse censemus de normis nunc vigentibus.
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis decreta sunt, ca omnia firma ac rata esse iuoemus»
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, dic xxvi mensis
Februarii, anno mdcccclxv, Pontificatus Nostri secundo.—
Paulus Pp. VI.

* itet. 35, 40.

Adn. c. SECO in lus con. 8 (1683) 223-268.

3265
1965 FEB

26.-CONVENTIO

CONVENTIO

Concordato

INTER

SOLLEMNIS

CÜM

APOSTOLICAM

tra la Santa Sf.de e
Niedersaciisen

il land

Sua Santità il Papa Paolo VI c il Présidente del Ministri
dei Nicdersachscn, concordi nel desiderio dl consolidare e
promaovere in spirito di amicizia i rapportl tra la Chiesa
Cattolica e H Land Niedcrsachsen, hanno risolto dl con­
cludere una solenne Convenzione, con cul venga svlluppata
e regelata in modo stabile la siLuazionc giurldlca dclla
Chiesa Cattolica nel Nicdersachscn, la quale rlsulta seinatamente dai Concordat! tra la Santa Sede e la Prussia
del 14 giugno 1929 |LE 905| e tra la Santa Sede ed il
Reich Germanico del 20 luglio 1933 [LE 1182), che sono
ulteriormenle in vigore.
A tal fine Sua Santità ha nominato Suo Plcnipotcnziarlo
Sua Eccellenza Reverendissima Monsignor Dr. Corrado
Bafile, Arcivcscovo litolarc di Antiochia di Pisidia. Nun­
zio Apostollco In Germania; dopo la presentazione dei suol
Pienl Poteri, I quali furono trovati In buona c dovuta
4637

SAXONIA

SEDEM

INFERIORE.

AAS

57 (1965) 834-856

ET SAXONIAM INFERIOREM

KONKORDAT ZWISCHEN DEM HeILIGEN STUHLE UND DEM
Lande Niedersaciisen

Seine Helligkelt Papst Paul VI und der NiedersÆchsische Ministerprûsident, die in dem Wunsche einlg sind,
das Verhfiltnls zwischen der kathollschen Klrche und dem
Lande Niedersachsen In freundschaftlichcm Gelstc zu festlgcn und zu fôrdern, haben beschlossen, eine felerliche
übereinkunft zu treifen. durch die die Rccbtslage der
katholischcn Kirche in Niedersachsen, die sich namcntlich
aus den fortgeltendcn Konkordaten zwischen dem HelHgen Stuhle und dem Freistaate Preuszcn vom 14. Juni 1929
ILE 905) und dem Deutschen Reich vom 20. Jull 1933
(LE 1182] ergibt, fortgcblldet und dauernd geregell wird.
Zu diesem Zweckc hat Seine Heiligkcit su Ihrem BevollmAchtigten Seine Exzellenz den Hochwûrdlgstcn Herrn
Apostolischen Nuntius in Deutschland Dr. Konrad Bafile,
Titularcrzblschof von Antlochien in Pisidien, ernannt;
nach Übcrrelchung seiner fûr gut und rlchtig befundenen

4638

II. 3205

CONVENTIO CIBI SAXOXIA INFERIORE

forma, egH ed il Présidente dei Ministri del Nierdcrsachsen
hanno convenu to negli artlcoli seguenti:
Art. 1.—(I) Π Land Niedersachsen dà protczionc le­
gale alla Hhertà di professare e di prnticare la Religione
cattolica e alie opere di carità della Chiesa Cattolica.

(2) La protezione della domcnica c delle solennitâ ecclesiastiche rimane garantlta.
Art 2.—(1) Rimane in vigore l’attuale organizzazione
e clrcoscrixione dioeesana della Chiesa Cattolica nel Niedersachsen, che si basa principal men te sui seguenti docu­
menti, concordati con i Govern! o da essi riconosciutl,
e cioè nel territorio dcll'ex-Land Hannover sulla Bolla
Impensa Romanorum Ponti/icum dei 26 marzo 1824, con
la quale il territorio doli'antico Regno di Hannover veni va
assegnato alie Diocesl di Hildesheim e Osnabrück, e sui
Concordato tra la Santa Sede e la Prussia del 14 giugno
1929;
nel territorio dell'ex-Land Oldemburgo sulla Bolla De sa­
lute animarum dei 16 luglio 1821 e sulTulteriore delimitazlone di confini, awennta in esecuzlone della medeslma
mediante 1'Accordo per regolare la situazione diocesana
degli abitanti cattolici del Ducato dellOldemburgo dei
5 gennalo 1830, per cui il territorio dell’antico Ducato
dellOldemburgo veniva assegnato alia Diocesl dl Münster,
nel territorio dell’ex-Land Braunschweig sui Decreto Conclstoriale dei 2 luglio 1834, con ii quale il territorio del­
l’antico Ducato del Braunschweig veniva assegnato alia
Diocesl dl Hildesheim.

1905 FEU 20

Vollmacbt slnd cr und der / Nicdersâchslschc Mlnisterorisident ûber folgende Artikel ûbereingckommen:
Art, 1.—(1) Das Land Niedcrsachsen gewihrt der Frei­
heit, den katholischen Glauben zu bekennen und aturjOben, und dor Llcbcstâtlgkcit der katholischen Klrcbedea
gesetzlichen Schutz.
(2) Der Schutz der Sonntage und der kirchllchen Frirtage bleibt gcwahrleistct.
Art. 2.—(1) Die gegcnwârtlge Diôzesanorginlutlon cod
-zirkumskription der katholischen Kirchc in Niederuehsen, die namentllch nut den nachstehcnden, mil den Regierungen vereinbarten odcr von ihnen anerkannten Urkunden beruht, und zwarlm Gebiet des ehcmalijcn Linda
Hannover auf der Bulle Impensa Romanorum Pontificem
vom 26. Mûrz 1824, durch die das Gebiet des vonoallfea
Konigrelchs Hannover don BistÛmcrn Hildesheim and
Osnabrück zugewiesen wurde, und aut dem Vertnj
zwischen dem Heiligen Stuhlc und dem FreisUatc Pm·
szen vom 14. Juni 1929,
im Gebiet des ehemaligen Landes Oodenburg auf der Bulle
De salute animarum vom 16. Juli 1821 und der zu Ihrer
Ausfûhrung erfolgten weiteren Grenzziehung durcb dea
Vcrtrag zur Regullerung der Diôzesanangelegcnheilen der
katholischen Einwohner des Herzogtums Oldenburg von
5. Januar 1830, durch die das Ge'blet des vormaiigen Her S3
zogtums Oldenburg dem Bistum Münster zugewiesen
wurde,
Im Gebiet des ehemaligen Landes Braunschweig auf dea
Konsistorialdekret vom 2. Juli 1834, durch das das Ge­
biet des vormaiigen Herzogtums Braunschweig dem Bl·
stum Hildesheim zugewiesen wurde, bleibt beslhen.

(2) Zwischen den BistQmem Hildesheim und Osnabrück
werden zum Zwecke der Granzbereinigung im Berelchdes
Landes Niedersachsen folgcnde Gebietsverônderungen vorgenommen:
a) D«is Bistum Osnabrück ûbertrâgt an das Bislum
Hildesheim seine Gebietsanteile an den Landkrelsen Holz­
minden, Hameln-Pyrmont und Verden, den LandVeis
Schaumburg-Lippe. die Stadt Cuxhaven und die dbrigea
Geblete des ehemaligen Amtes RitzebQttel sowie die
Inscl n Heuwerk und Scharhom, termer den links der We­
ser liegenden Teil der Stadt Nienburg.
b) Das Rlstum Hildesheim ûbertrâgt an das Blstum
bj La Diocesl di Hildesheim cede alia Diocesl di Osna­
Osnabrück den rechts der Weser liegenden Tcil des Landbrück quella parte del dreondario della Contea dl Hoya
krelses Gmfschaft Hoya.
che è sltuata sulla destra del Weser.
(3) Der in Niedersachsen liegende Tell des Blstums
(3)Ln parte della Dlocesi di Münster sltuata nel NleMOnster (das ehemallge Land Oldenburg) bleibt als bedenachsen (Tex-Land Oldemburgo) rimane come speciale
sonderer kirchllcher Vcrwaltungsbezirk bestehen, dessen
dlstretto ecclesiastico, la cul direzlone verrà affidata anche
Leitung der Bischof von MOnster welterhin elnem $UnIn futuro dal Vescovo di Münster ad un suo stabile rapdigen Stellvertretcr mit den diesem bishcr zustehenden
presentante con le facoltà dl cui questo ha goduto flnora.
Bcfugnissen anvertraut.
(4) Eine etwalge Àndenmg der / Zirkumskription bleibt, K?
(4) Un eventuale camblamenlo della clrcnscrizlone dio­
soweit es sich nicht lediglich urn Grenzvcriegungen Im
cesana, In quanto non rlguardl unlcamente spostamentl dl
Interesse der ôrtlichen Seelsorge handelt, ergànzender
confine nelTIntercsse della cura locale delle anime, rimane
Verclnbarung vorbchaltcn.
riservnto ad un accordo supplementare.
Art. 3.—(1) FOr die Besetzung der kirchllchen Xmter
Art. 3.—(1) Per II conferimento di ufflcl ecclesiastic!
im gesamten Gebiet des Landes Niedersachsen gclten die
nell’intero territorio del Land Niedersachsen valgono le
Vorschrîften des Konkordats vom 14. Junl 1929. Die In
norme del Concordato del 14 giugno 1929. L’obbligo di
Artikel 10 Absatz 2 vorgesehenc Mlttellungspfllcht entfâllt
notlflcazlone, previsto nel comma 2 dell’artlcolo 10, cessa
dl aver vigore.
(2) Vor der Emennung des in Artikel 2 Absatz 3 dieses
(2) Prima della nomina del rappresent ante dl cul al
Vertrages erwùhnten Stcllvertreters tellt der Bischof von
comma 3 dell’artlcolo 2 dl questo Accordo, il Vescovo di
Münster den Namen des in Ausslcht Genommenen der
Monster rende noto in via confidenzlale nl Governo del
Landersregicning vertraulich mit, urn ihm die Mdgllchkelt
Land il nomc dell’ecclesiastlco preso in considerazione per
zu geben, etwaige Bedcnken allgcmelnpolltischer Nalor
dare al Governo stesso la possibility dl avanzare entro 20
bezügllch dessen Person blnnen 20 Tagen vorzubringen.
giorni eventual
*!
oblezionl dl carattere politico generale
Der Bischof wird vor Ablaut des angegebenen Termlts
contro In persona designata. Prima dello scadere del ter­
beziehungswelse vor der Prûfung der vorgetragenen Bemine Indicato o dclTesame delle oblezionl sollcvate, il
denken die Emennung nicht vornehmen.
Vescovo non procederà alla nomina.
(3) Im Kathcdralkapltcl in MOnster werden wie bishcr
(3) Nel Capltolo Cattedrale dl MOnster verranno conzwel
der den nichtresldiercnden Kapitularen vorbehaltenen
feritl, come flnora, al clero dellOldemburgo due canoni­
Stellen an den Oldenburgcr Klcrus vergeben, und z«ir
cal! non resldenzlali dl cul uno nndrù nl rappresentantc
so, dass eine Stclle dem in Artikel 2 Absatz 3 crwMmtea
del Vescovo. dl cui al comma 3 dell’artlcolo 2.
Stellvertreter des Bischofs zuteil wird.
(4) Dl ciascuno del Capitol! Cattedrali di Hildesheim
(4) Den Kathcdralkapiteln in Hildesheim und Osna­
e Osnabrück faranno parte per I’avenire due Canonic!
brück werden künftig je zwel nichtresidlerende Domkaplnon rcsidenzlall. Dopo i’erezlone della Facoltà teologica
tulare angehOren. Nach Errichtung der in Artikel 4 vordl cui all'arllcolo 4. entrerà inoltre n far parte del Capltolo
gesehenen Fakultàt tritt zu dem Kapltcl In Hildesheim
di Hildesheim un altro Canonico non rcsidenzialc, che sarà
ein welterer nlchtre.'sidicrcnder Kapitular, der den ordent- S3
scelto Ira I membri ordinari dl detta Facoltà.
lichen Mitgliedcrn der Fakult&t entnommen werden wird.
(5) Al membri di Capltoll Cattedrali dl cul al commi
(5) Artikel 6 Absatz 2 des Konkordats vom 14. Junl
3 e 4 sl applica il comma 2 dell'artlcolo 6 del Concordato
1929 findet für die in Absatz 3 und 4 genannten Mltgliedel 14 giugno 1929.
dcr von Domkapiteln Anwendung.

(2) Allo scopo dl meglio regolare nell’amblto del Land
Niedersachsen i confini tra le Diocesl di Hildesheim e di
Osnabrück si effettuano le seguenti modiflche territoriali:
a) La Dlocesi di Osnabrück cede alia Diocesl dl Hil­
desheim le porzloni dl sua pertlnenza del circondarl (Landkreise) di Holzminden, Hameln-Pyrmont e Verden, il clrcondario di Schaumburg-Lippe, la città di Cuxhaven cd
i restanti territor! dell’antico Amt RitzebQttel, come anche
le isole di Neuwerk e di Scharhom e inoltre la parte della
cltU di Nienburg sltuata sulla sinistra del Weser.

4632

4640

1905 H B 20

CONVENTIO CUM RAXON’TA INFERIORE

(6) Le prescrizlonl legislative vigenti nel Land (proplacjente landfircchtliche Vorschri/tcn) circa I patronat!, in
quinto slnno norme statall, vengono abrogate.
Art. 4.—(t) A suo tempo II Land crigcrà una Facoltà
lexica cattolica nel!'Università dl Gottingen. I rapportl
d! delta Facoltà con l’Autorltà ecclesiastica sono rcgolatl
dal comma 1 dell’artlcolo 12 del Concordato del 14 giugno
1929 e relative disposlzlonl del Protocollo Finale.
(2) Con i'erexione della Facoltà dl cui al comma 1 ces­
sa dl aver vigore per I Vescovl dl Hildesheim c Osnabrück
11 comma 2 deH’arllcolo 12 del Concordato del 14 giugno
1929.
ArL 5.—<1) Per 1’assognazlonc delle cattcdrc dl pedapgi> della Religione cattolica c dl metodo dcH'insegnaciento della Religione cattolica nolle Alto Scuole Pedago­
gue si devono applicare analogamcnte il comma 1 dclί artlcolo 12 del Concordato del 14 giugno 1929 e relative
disposlzlonl del Protocollo Finale.
(2) L’allualc carat tore dell’Alta Scuola Pcdagoglca di
Vechta vlene garantit©.
Art. 6.—(1) II Land garantlsce la conservazione e la
nova erezlone dl scuolc confessional I cattollche. Queste
scuole elcmentarl (propriainenle Volsksschulen) di regola
possono essere unite so I tan to con scuolc dello stesso genere; altrctlanto vale per scuolc che, csscndo 1c unlche scuole
eslstenti nell’amblto di un ente scolastico, hanno una gran­
dissima maggioranza di alunni cattolicl.
(2) Su rlchiesta dei genitori o altri rcsponsabil 1 dell’educazione vengono erette scuole confessional! cattoliche nell imbito di ente scolastlci comunali o intercomunali (propriamente Ôrtiiche odcr bbertrtliche), quando risulta assicurata una congrua artlcolazlone della scuola desiderata
e I’istruzlone scolastica di altri alunni ncH'ambito dclI’eate scolastico è tutelata. Inoltre rimane impregiudicata
I’erevone d’utficio dl scuole del genere a norma del prin­
cipi amministrativl generali.
(3) Quando alunni cattolicl frequenllno scuole diverse
dalle scuolc confessional! cattoliche, il Land avrà cura chc
il numero degli insegnanti cattolicl corrisponda dl regola
alla pervcntuale degli alunni cattolici.
Art. 7.—(1) L’insegnamcnto dclla Religione cattolica
è materia ordinaria nelle scuole pubblichc del Nicdersachsea. Questo insegnamento viene imparti to in conformità
con in principi della Chiesa Cattolica; le Diocesl hanno
diritto di assicurarsi di ciô, d’accordo con l’ispettorato
scolastico statale, mediante l’opéra di persone da esse incaricate. Esse conferiscono tale incarico a idonei impiegati
dd servlzio scolastico statale, specialmentc ad ispettori
scolastici, dlreltori scolastici od ecclesiastici addetti alrinsegnamento, oppure a docenti di pedagogia della Re­
ligione presso Alte Scuole Pedagogiche; d’accordo con il
Und possono essere incaricate anche altre persone esperte
In pedagogia. Inoltre rimane intatto al Vescovi 11 diritto
dl visita aeU’insegnamento della Religione.
(2) In merito all’inscgnamento della Religione, il *
Go
vtrno del Land c le Diocesl si intenderanno circa il numero
ddle ore d’insegnamento, i critcri, i programmi e i libri
di testo, i prowedimenti per facilitare l’insegnamento
della Religione nolle scuole di cul al comma 3 deil’articoto 6, e la procedure per l’impicgo dl Insegnanti ecclesiastici.
(3) L’Insegnamento della Religione presuppone la corrispondente missio canonica da parte del Vescovo dloceuno. Per asslcurare l’insegnamento della Religione il Land
destlnerà 1 maestri muniti della missio canonica, che vi
consentano, alie scuolc di cui al comma 1 dell’artlcolo 6,
e, in proporzionc dei bisogno di insegnanti di Religione,
alie rlmanentl scuole.
(4) Il Ministro deil’Istruzlone del Niedersachsen prenderi contatto con i Vescovl diocesan! alio scopo dl ragglunRereun’lntesa nmichevole circa 1 presupposti ed I requisiti
per gll esami di Religione cattolica per gli insegnanti di
ognl genere di scuole. Gli esam! di Religione cattolica, sia
fnizlaii che dl integrezione, ai quali ha diritto di prender
parte nn incaricato della competente Autorità ecclesiasti­
ca, saranno riconosciutl come prova di Idoneità professio­
nale perii conscguimcnto dolia missio canonica. Ali’esamc
per libi II tazione all’lnsegnamento nelle scuolc secondaric
ipropriamente tAhcrc Schulen) partedpa, per conto dclla
chiesa, un membro dclla Facoltà tcologlca cattolica delΓUnivers i tù dl Gôttingen.
Art 8.—Nel quadro generale delle sowcnzloni alie
scuole private, il Land continuerà a concedere 11 suo aiulo
alie scuole gestite da enti cattolicl. A norma delle prescri4841

n. 3205

(6) Die landcsrechtllchen Vorschrlften ûber Patronale
werden, soweit sle staatliche Normen sind, aufgehoben.

Art. 4.—(1) Das Land wird zu gegebener Zcit eine
katholisch-thcologische Fakultât an der Univcrsitàt In
Gôttingen crrichten. Ihr Vcrhàltnis zur kirchlichen BehOrde regelt slch nach Artikel 12 Absatz 1 des Konkordats
vom 14. Juni 1929 und dem dazugehôrlgen Schlussprotokoll.
(2) Fûr die Bischôfe von Hildesheim und Osnabrück
cntfàlll mit Errichtung der in Absatz 1 vorgesehenen Fa­
kultât Artikel 12 Absatz 2 des Konkordats vom 14. Ju­
nl 1929.
Art. 5.—(1) Bel der Besetzung der Lehrstûhle fûr kathollsche Religlonspâdagogik und fûr Method ik des katho­
lischen Religlonsunterrlchts an den Pâdaçogischen Hochschulen sind Artikel 12 Absatz 1 des Konkordats vom 14.
Juni 1929 und das dazugehôrlge SchluszprotoklU entsprechend anzuwcnden.
(2) Der gegenwârtlge Charaktcr der Pâdagogischenw
839
Hocnschule In Vechta wird gcwàhrlelstet./
Art. 6.—(1) Das Land gewàhrlelstet die Belbehaltung
und Neuerrlchtung von katholischen Bekenntnisschulen.
Dicsc Volksschulen kônncn grundsàtzlich nur mit gleichen
Schulen zusammcngefasst werden; cntsprcchcndes gilt fftr
Schulen, die als einzlge Schule lm Bercich clnes SchultrûÎ'ers einen wclt ûberwlegenden Antell kalhollscher Schûer haben.
(2) Auf Antrag von Eltcrn oder sonstigen Erzlehungsberechtlgten werden lm Bcrelch ôrilicher oder ûberôrtlicher Schultrâger katholischc Bekenntnisschulen errichtet,
wcnn eine angemessene Gliederung der beantragten Schule
gcslchert erschclnt und die schullsche Vcrsorgung anderer
Schüler lm Bercich des Schultrâgers gcwahrt wird. Daneben bleibt die Errichtung solcher Schulen von Amts wegen
nach Massgabe der allgemcinen Verwaltungsgrundsâtze
unberûhrt.
(3) Das Land wird dafilr Sorge tragen, dass, sowelt
katholischc Schûler andere als kntholische Bekenntnis­
schulen besuchcn, die Zahl der katholischen Lehrer grundsâtzlich dem Antcil der katholischen Schûler entspricht.
Art. 7.—il) Der katholischc Rcllglonsunterricht 1st an
den ô fient lichen Schulen Nlcdcrsachsens ordcntllches
Lchrfach. Dieser Unterricht wird in Übcrelnstlmmung mit
don Grundsâtzcn der katholischen Kirche ertcllt; die
Dlôzescn haben das Recht, slch davon im Einvemchmcn
mit den staatllchen Schulaufslchtsbchôrden * durch Bcauf- 840
tragte zu ûberzeugen. Sie beauftragen damlt geelçnetc
Bcamte des staatlichen Schuldienstes, insbesondere Schulaufsichtsbeamtc, Schullcltcr oder Gclstliche lm Schuldienst, oder Rcllgionspâdagogen an Pàdagogischcn Hochschulen; im Einvemehmen mit dem Land kônnen auch
andere erfahrene Pâdagogcn beauftragt werden. Daneben
bleibt den Blschôfcn das Recht zum Besuch des Religlonsunterrichls unbenommen.
(2) Fûr den Religionsuntcrricht werden die Landesregierung und die Diôzcsen ûber die Zahl der Stunden,
Richtllnlen, Lehrplàne und Lchrbûchcr, Massnahmen zur
Erlelchterung des Religlosunterrichts In den in Artikel 6
Absatz 3 genannten Schulen und das Verfahren bel der
Verwendung kirchlicher Lchrkrâfte ein Einvemehmen
hcrstcllen.
(3) Die Erteilung des Religionsunterrichtes setzt die
entsprechende Missio canonica des Diôzesanblschofs voraus. Zur Sicherung des Rellgionsunterrichts wird das Land
die sich bewerbenden Lehrer mit Missio canonica an den
in Artikel 6 Absatz 1 genannten Schulen sowle im Unifang
des Bedarfs an Religionslehrcrn an den wcltcren Schulen
verwenden.
(4) über die Prûfungsvoraussetzungen und -anforderungen im Fach katholischc Religion für Lehrer an Schu­
len aller Art wird der niedersâchsische Kultusminlster slch
mit / den Diôzesanblschôfcn mit dem Zlelelnerfreundschaf- 841
tlichen Verstàndigung ins Benehmen setzen. Diejenigen
Prûfungen und Erwellerungsprûfungen fûr das Fach katholische Religion, an denen ein Beauftragter der zustàndigen kirchlichen OberbchÔrde mltzuwirken bercchtlgt 1st,
werden als Nachwels der fuchllchen Eignung zur Erteilung
der Missio canonica anerkannt. Bel der Prùfung fûr das
Lehranit an hoheren Schulen wlrkt fûr die Kirche ein
Mitglicd der kathollsch-thcollgischen Fakultât on der Uni­
versi t;U in Gôttingen mil.
Art. 8.—Das Land wird im Rahmen der allgemcinen
Fôrderung der Privatschulcn den Schulen kathollscher
Trâger weiterhin seine Hilfe nngedelhen lassen. Nach
4642

π. 3265

CONVENTIO CUM SA ΧΟΥΙΑ INFERIORE

1065 FEB «β

ri on i stabili, queste scuole vengono riconosclutc dallo Stato
e sostenute mediante contributi finanziari —mantcnendo
aîmeno 1'attuaie proporzione con le somme stanzlate per
le scuole pubblicbc gestite da comuni o consorzi dl comuni— come pure mediante agcvolazioni nello scambfo dl
personale insegnante. Circa 1'appllcazlone delle prescrizioni
statali 11 Governo del Land e le Diocesi concluderanno un
accordo particolare.

Mnszgabc der staatlichen Vorschriftcn werden dieu S6-.
len stantlich anerkannt und durch Finanzhllfe —mlad».
tens unter Wahrung des bisherigen VcrhâJtnhw zu
Aufwcndungcn fûr die von Gemclnden und Gemeinderrrbàndcn getmgcnen ôffcntlichen Schulen— sowle dnnb
Erlcichtcrung im Austausch von Lchrkrtften gefordert
Übcr die Anwendung der staatlichen Vorschriften werdea
die Landcsregierung und die Diôzesen einc besondere Vereinbarung treffen.
Art. 9.—La Chiesa ha facoltâ di partecipare all'istruzîone
Art. 9.—Die Kirche ist bercchtlgt, an der Erwachun^.
degli adulti con istltuzioni proprie. Queste vengono incluse
bildung mit clgenen Einrichtungen tellzunehmen. Dkse
negli aiutl finanziari del Land per l'istruzione degli adulti.
werden !n die finanzlelle Fôrderung der Erwachseatabddung durch das Land einbezogen. /
Art. 10.—Il Land avrà cura che negli enti délia radioteievlslone, nel quali esso ha parte, gli statut! contengano
Art. 10.—Das Land wird bel den RundfunJiauuUltrj,
disposizioni che siano atte ad impedire nei programmi ofan denen es betelligt ist, darauf bcdacht bleiben, daw d:e
fesc al sentimento religioso della popolazlone cat toi lea,
Satzungen Bestinmmungen enthalten, nach denea du
che assegnino congrui tempi di trasmissione alia Chiesa
Programm das religlôse Empfinden der katholischen BeCattollca e le rendano possibile una conveniente rappresenvôlkerung nicht verletzt, der katholischen Kirche angetanza del propri interessi nelle questioni relative ai pro­
messene Sendczeiten eingerûumt werden und ihr elue aagrammi.
gemessene Vcrtrctung ihrer Intercssen an den Fragra des
Programms crmôglicht wird.
Art. 11.—(1) Negli ospedali, istituti di pena ed altri
Art. 11.—(1) In Krankenhâuscrn, Strafanstalteu uad
stabilimenti del Land i competenti ecclesiastici cattolici
sonstigen Anstalten des Landes werden die zustândigen kisaranno ammessi, nel quadro delfordinamento generale
tholischen Gelstllchen 1m Rahmen der allgemeinen Hia·
della casa, a compiere visite di carattcre pastorale e funsordnung zur Vomahme seelsorgerllcher Bcsuche and
zioni religiose. Le spese saranno a carico del Land nel caso
kirchlicher Handlungen zugelassen. Soweit eln Bedûrûfj
che vi sla bisogno di una cura d’anime con un titolare di
fûr cine hauptamtliche Scelsorge besteht, werden du
ruolo; gli ecclesiastici occorrenti verranno nominat! dal
Kosten vom Lande getragen; die Geistlichen werden vom
Land d’accordo con la competente Autorità ecclesiastica.
Lande im Einvemehmen mit der zustândigen kirchllchea
Nel caso di una cura d’anlme rcgolare, ma senza un titolare
Behôrdc angestellt. Zu den Kosten ciner nicht hauptamtdl ruolo, il Land verserà un congruo contributo alie spese,
llchen regelmàszlgen Seclsorçe leistet das Land elnen aaquando 1’assistenza religiosa nell’istituto impegui eccessigemessenen Bcitrag, wenn die Anstaltsseelsorge die ôrtvamente il competente clero locale e comporti spese suplich zustândigen Geistlichen unverhâltnismâssig beJastet
plementari.
und zusâtzliche Aufwcndungcn erfordert.
(2)Per quanto riguarda Tesercizio delle funzion! pa­
(2) Die vom Land angestclltcn Geistlichen unterstehea
unbeschadet der Disziplinargewalt des Landes dem Dtôzestorali, gli ecclesiastici assunti dal Land dipendono dal
Vescovo diocesano, senza pregiudizlo dei poteri disciplinari
sanbischof, soweit es sich um die AusQbung ihrer seelsordel Land.
gerlichen Funktionen handelt.
(3) Bei Anstalten anderer ôffentlichcr TrJger wird du
(3) Π Land si adopererà perché negli Istituti gestiti da
altri enti pubbllci le persone chc vl sono accolte possano
Land dahin / wirkeu, dass die Anstaltspfleglinge entspre- Su i
ricevere una conveniente assistenza religiosa.
chend seelsorgerlich betreut werden kbnncn.
Art- 12.—(1) Le Diocesi comunicheranno al Governo
Art. 12.—(1) Die Diôzesen werden Entschlieszungen
del Land le decisioni riguardanti l’erezione o la modifica
ûber die Errichtung und Verândcrung von Kirchengemelndi parrocchie o simili comunità ecclesiastlche come pure
den und Kirchengemeindeverbânden acht Wochen vorAosdei raggruppamenti dl esse otto settimane prima che venfer tlgung der entsprechcnden krchlichcn Urkundcder Lan·
ga emanato il relativo documento ecclesiastico. Esse sotdesregierung mitteilen. Sie werden ihre Entschlleszungea
toporranno tali decisioni a nuovo esame, qualora il Go­
ûberprüfen, falls die Landcsreigicrung Bedenken erhebt.
verno del Land sollevi obiezionl. Lo stesso vale per modiDasselbe gilt fûr die Verânderung bestehender ôffentlichfiche dl enti di diritto pubbllco già esistentl, che siano di­
rechtllcher Korperschaftcn anderer als der in Satz 1 beversi da quelli menzionati nel periodo 1, e per modifiche
zeichnetcn Art und fûr die Verânderung bestehender Ôfdl Istituti e iondazionl dl diritto pubbllco già esistentl ed
fentlichrechUlcher Anstalten und Stiftungen mit elgener
aventl propria personalità giuridica.
Rechtspersünlichkeit.
(2) L’Intervento dello Stato nella erezione di enti ec­
(2) Die staatliche Mitwirkung bel der Errichtung Mclesiastici di diritto pubblico, diversi da quelli menzionati
fentlich-rcchtllchcr kirchlicher Kôrperschaften anderer âU
nel periodo 1 del comma 1, e nella erezione di istituti e
der in Absatz 1 Satz 1 bezeichnetcn Art und bel der Errich­
iondazionl dl diritto pubbllco, aventl propria personalità
tung ôffentlich-rechtlicher /Knstaltcn und Stiftungen mit
giuridica, ha luogo secondo norme che verranno stabilité
eigener Rechtspersônlichkeit erfolgt nach Richtllnien, die
d’accordo con i Vescovi diocesanl. Finchè non sarà ragmit den Diôzesanblschbfen vereinbart werden. Solange
giunto un talc accordo, continua a sussistere la situazione
eine solche Vereinbarung nicht erzielt 1st, bleibt es bel der
giuridica finora vigente.
bisherigen Rechtslage.
Art. 13.—Le prescrizioni che regolano l’intervento dello
Art. 13.—Die Vorschriften ûber die staatliche Mitwir­
Stato circa la rappresentanza giurldico-patri moniale delle
kung bei der vermôgensrechtiichcn Vertretung der DitaeDiocesi, delle parrocchie o simili comunità ecclesiastlche
sen, der Kirchengemeinden und Kirchengcmeindcverbàne del raggruppamenti dl esse, come pure degli altri enti,
de sowle der sonstigen ôffentlich-rechtlichen Kôrperschaf­
istituti e Iondazionl dl diritto pubbllco della Chiesa Cat­
ten, Anstalten und Stiftungen / der katholischen Kirche
tollca, vengono soslitulte dal regolamento fissato nell’Alewerden durch die in der Anlage gctroffene Rcgelung ablegato.
gclôst.
Art. 14.—(1) Le Diocesi e le parrocchie o simili comuArt. 14.—(1) Die Diôzesen und Kirchengemeinden sied
nltà ecclesiastlche sono autorizzate, a norma delle leggi
bcrcchtigt, nach Maszgabc der staatlichen Gesetie auf
statall e sulla base dl appositi rcgolamenti, a percepire
Grund von Steuerordnungen von den Angchôrlgen der
imposte ecclesiastlche dal membri della Chiesa Cattollca.
katholischen Kirche Kirchcnsteuem zu erheben. Die
I regainment! riguardanti le imposte ecclesiastlche e la
Kirchensteuerordnungen und Kirchensteuersàtze bedûrftn
loro allquota richiedono l’approvazione statale. Su rlchieder staatlichen Genehmigung. Auf Antrag der Diôzesen
5la delle Diocesi, le operazioni per l’Lscrlzione a ruolo e
werden die Festsetzung und Einziehung der DlÔzesanklrl’esazlone della Imposta diocesana vengono assuntc dalle
chensteucr von den Landesbehôrden gegen Entschàdlgmig
Autorità del Land dietro Indennlzzo. Ove ne facciano riQbemommen. Die Kirchcnbchôrden erhaltcn auf Anîorchlesta, le Autorità ecclesiastlche possono prender visione
dem Elnblick in die fûr sic Im Zusammenhang mit der
del documenti delle Autorità governatlve c comunall, che
Kirchcnsteuer wichtigen Unterlagen der Landes- und Geper esse presentino intéressé in relazione aile imposte ccmelndebehôrden.
clesiastlche.
(2) Mediante accordo tra la parrocchia o simile comu­
(2) Durch Vereinbarung zwischen Kirchengemeinde
nità ecclesiastica ed II comune (o clrcondarlo), le opera­
und Gemcinde (Landkreis) kônnen die Festsetzung und
zioni per Vlscrizlone a ruolo e l’esazlone delle imposte ecEinziehung der Ortskirchensteuer der Gemelnde (dem
iiistiche
*
cl
local! possono essere assuntc dal comune (o
Landkreis) ûbertragen werden.
dal circondario).

4M3

U4I

CONVENTIO CUM SAXONIA INFERIORE

1965 FEB 20

(3) Il Governo del Land c 1c Diocesi concludcranno un
iftordo per un più prcciso rcgolamcnto della materia, che,
per quanto rigunrda il Land, ha bisogno dell'approvazione
ά parte del Landtag. In particolare, questo accordo dovrà
jübilire a quail condizloni le aliquolc delle imposte ecclaiisttehe si possono considerare approvntc in forma gcuerale; assicurorc aliquolc unitarlc delle Imposte dloccsanc
«I territorio del Land; fissare I'lndetuiizzo dovuto allé
AntoriU del Land per la csazlone delle imposte ecclesiastiche; regolare le modalité per il versamento delle imposte
diemane allé Diocesi.
Art. 15.—(1) Il Land versa annualmcntc allé Diocesi,
j detorrere dal 1.· gennaio 1965, come dotazione e come
contribulo peril trattamento cconomlco c la pensione dei
pajToei, march! tcdeschl tre milionl c duecentoclnquantaralla. Tale importo dev’essere costantemcntc adeguato allé
Tiriazioni dello stipendio degli implcgall del Land (pro­
ponente Landesbeamle).
(2) In caso dl svincolo, a norma dell’artlcolo 140 della
Legge Fondamentale della Repubblica Federate di Gernankin connessione con 11 comma 1 dell’artlcolo 138 della
Costituzione del Reich Germanico dell'll agosto 1919, ri­
mae come norma la situazione giuridica flnora vigente.
Art. 16.—La Sede Vescovile dl Hildesheim rlnuncla nel
riguordi del Land ai diritti concernent! gli cdifici ed i
fond! diocesan! ed esonera il medesimo da tutti gli obblighi
di prestazioni finanziarie o real! a favore delle parrocchie
o simili comunità ccclesiastiche. In compenso il Land trasterisce alia Sede Vescovile il diritto di proprietâ su édifie!
efoadi. I particolari sono fissati ncll’Allegato.
Art 17.—(1) La propriety cd altri diritti patrimoniali
delle istituzionl di cut all’articolo 13, come pure delle assocUzloni religiose cattoliche, vengono garantit! nell’ambito
del comma 2 dell’artlcolo 138 dclia Costituzione del Reich
Germanico dell’ll agosto 1919.
(2) In caso dl cspropriazionc c di autorizzazione per
I’acqulsto di fondl in sostituzione (di quclli espropriatl),
le Autorità del Land avranno riguardo, secondo le norme
Ilssate nell’Allegato, agli interessi ecclesiastici.
Art 18.—L'AHegato annesso alia presente Convenzione
è parte integrante di essa.
.Art. 19.—(1) Le Alte Parti contraenti manterranno un
coïtante contatto su tutte le questioni inerenti al loro rapporti,particolarmentc su quelle derivanti dalle norme della
presente Convenzione c di quelle menzionate nel preambolo. Esse comporranno in via amichcvolc le eventual! divergenze che potessero sorgere in futuro circa I’interpreluione di una norma dclia présente Convenzione.

(2) Le parti contraenti si riservano 11 diritto di richicdere trattative —in caso dl mutamento sostanzlale nelI’attuale struttura dell’ordinamento scolastlco pubblico—
in vista di un adattamento delle norme della presente Convenzionc sccondo lo spirito di essa.
Art. 20.—(1) La presente Convenzione, il cui testo
italhno c tedcsco fanno cgualmente fede, dovrà essere ratificata e gli Istrumenti di ratifica dovranno cssere scamblatlin Bad Godesberg, nella Nunzlatura Apostolica. Essa
entreràin vigore il giorno dello scambio di dettl Istrumenti.
(2) Con 1’entrata in vigore della presente Convenzione
casano d’aver vlgore le norme chc si trovino in opposi­
tione con le prescrizioni di essa.
In fede di chc è stata sottoscrltta la présenté solenne
Convenzione in doppio originale.
Hannover, 26 Febbraio 1965.—Corrado Battle, Nunzio
Apostolico. Georg Diederichs, Niedersdchsischer Ministerprteidrnl.

ALLEGATO
J 1 (circa il comma 1 dell’artlcolo 1).—Le Diocesi e le
parrocchie o simili comunità ecctesiastiche hanno 11 diritto
di raccogliere offerte volontaric dai loro mcmbrl per scopl
ecclesiastici e caritativi. Ogni anno 1c Diocesi possono orginlzzire nel loro territorio, senza particolare autorizzarione statale, una colletta a domicilio per questi scopl; 11
tempo viene determinato dopo preso contatto col Governo
dei Land.
I 2 (circa il comma 1 dell’articolo 4).—(1) Prima di
procedere alla chiamata, ossia aH'offerta di una cattedra
della Facoltà teologica cattollca. il Ministro dell’Istruzlonc
s! procurerà dal Vescovo competente la dichlarazione pre4M5

η. 3205

(3) Die Landcsreglerung und die Diôzesen werden zu
nàneren Rcgelung eine Vereinbarung schMessen, die auf
der Seitc des Landes der Zustimmung des Landtags bedarf. Dlcsc soli insbesondere Bedingungen feststellen, untcr denen die Kirchensteucrsàtze allgemein als genehmigt
gcltcn, / einheitiiche Sâtzc bel der Diôzesankirchensteuerlm 815
Landesgeblet slchern, die EntschàdJgung fûr die Einzie­
hung der Klrchensteuer durch die Landesbehôrden fest­
stellen, die Abfûhrung der Diôzesen rcgelh.

Art. 15.—(1) Das Land zahlt an die Diôzesen, beginnend am 1. Januar 1965, als Dotation und alsZuschusz fûr
Zweckc der Pfarrbesoldung und -versorgung Jàhrlich drel
MUHonen zweihundertundfûnfzigtausend Deutsche Mark.
Der Betrag 1st in seiner Hôhe laufend den Verànderungen
der Bcsoldung der Landesbcamten anzupassen.
(2) Für cine Ablôsung gemàss Artikel 140 des Grundgesetzes fûr die Bundesrepublik Deutschland in Verbin­
dung mit Artikel 138 Absatz 1 der Verfassung des Deutschen Reichs vom 11. August 1919 blcibt die bishcrige
Rechtslage maszgebend.
Art. 16.—Der Bischofliche Stuhl in Hildesheim verzlchtet auf die AnsprQche gegen das Land, die sich auf die
Diôzcsangebâude und -grundstûcke bezichen, und steilt
das Land von alien Verpflichtungen zu Geld- und Sachleistungen an die Kirchengemeinden frei. Zum Ausgleich
ûbertrâgt das Land das Eigentum an Gebâuden und
Grundstùcken auf den Bischôflichcn Stuhl. Das Nàhere
bestimmt die Anlage./
816
Art. 17.—(1) Das Eigentum und andere Rechtc der
in Artikel 13 bezcichneten Institutionen sowic der katho­
lischen religiôsen Vercinc an ihrem Vermogen werden im
Umfangc des Artikels 138 Absatz 2 der Verfassung des
Deutschen Reichs vom 11. August 1919 gcwàhrleistet.
(2) Die Landesbehorden werden nach Maszgabe der
Anlage bei Enteignungcn und bci der Erteilung von Genehmigungen zum Erwerb von Ersatzgrundstdckcn auf
die kirchlichen Bclange RQcksicht nchmen.
Art. 18.—Die dicscm Vertrag beigefOgte Anlage ist integrierender Bestandteil des Vertrages.
ArL 19.—(1) Die Vertragschlfeszenden werden Ûber alie
Fragen ihres Verhàltnisses, insbesondere soweit sic sich
aus den Bestinmmungcn dieses Vertrages und der in der
Prâambel genannten Vereinbarungen ergeben, einen stândigen Kontakt herstcllen. Sic werden eine ctwa in Zukunft
zwischcn ihnen entstchcnde Meinungsverschicdenheit ûber
die Auslcgung ciner Bestimmung dieses Vertrages auf
frcundschaftliche Weise beseitigen.
(2) Die Vertragschlicszenden behalten sich das Recht
vor, bci wesentlichcr Anderung dor derzeitigen Struktur
des ôffcntlichen Schulwescns Vcrhandlungcn ûber eine dem
Geist dieses Vertrages cntsprcchcnde Anpassung seiner
Bcstimmungcn zu bcgchrcn. /
817
Art. 20.—(1) Dieser Vertrag, dessen italienischer und
dcutschcr Text gleichc Kraft haben, soil ratiflziert und
die Ratifikationsurkundcn sollen in Bad Godesberg in der
Apostollschen Nuntiatur ausgetauscht werden. Er tritt
mit dem Tage ihres Austausches in Kraft.
(2) Mit dem Inkrafttrctcn dieses Vertrages treten die
seinen Bestimmungen entgegenstehenden Vorschriften auszer Kraft.
Zu Urkund dessen ist diese felerllche übereinkunft in
doppelter Urschrift unterzelchnet worden.
Hannover, am 26. Fcbruar 1965.—Corrado Ba file,
Nunzio Apostolico. Dr. Georg Diederichs, Nieders&chsischer Ministerprdsident.
ANLAGE

§ 1 (zu Artikel 1 Absalz 1 ).—Die Diozcsen und die Kirch·
engemeinden sind berechtigt, von ihren Angehôrigcn freiwilllge Gaben fûr kirchliche und mildt&tige2wcckezu sammeln. Die Diôzesen kônnen alljàhrlich in Ihrem Gcbiet
eine Haussnmmlung fûr diese Zwccke ohne besonderc
staatliche Genehmigung veranstalten; die Zeit wird im
Benehmen mit der Landesregicrung festgesetzt./
313
$ 2 (zu Artikel 4 Absatz 1).—(1) Der Kultusminlster
wird, bevor die Berufung. d. h. das Angebot einee Lehrstuhies an der katholischtheologischen Fakultât, ergeht, die
im Schluszprotokoll zu Artikel 12 Absatz 1 Satz 2 des
1616

n. user,

CONVENTIO CUM ΛΛΧΟΝΙΛ INFERIORE

vista dai ProtocolJo Finale dei Concordato del 14 giugno
1929 nelle disposizionl relative al periodo 2 del comma 1
dell'artlcolo 12.
(2) Circa le liste di personality Idoncc da presentarsi
al Ministro prima chc vengano assegnate per la prima
volta le cattedre della Facoltâ teologica cattolica decide
una commissione, di cui fanno parte tre membri del corpo
docente dell’University, da eleggcrsl dal Senato dell'Uni­
versité, e tre membri di clascuna delle FacoltA teologichc
cattoliche delle University di Bonn e di Münster, da clcggersi dalle medesime Facoltâ.
f 3 (circa it comma 1 dell’articolo 5).—Circa le liste di
personality idoncc che, secondo gli statuti delle Altc Scuo­
le, devono essere presentate al Ministro prima dcH’asscgnazione delle cattedre, decide il corpo docenlc su proposta
dl nna commissione, di cui fanno parte 11 Rettore ed altri
dno membri del corpo docente, come pure tre docenti di
pedagogia religiosa cattolica di altre Alte Scuole Pedagogiche del Land e tre rappresentanti dclla Facoltâ teologica
dell'UniversItâ di Gôttingen. Finchè non venga Istituita
detta Facoltà subentrano al posto del rappresentanti di
essa altri tre docenti di pedagogia dclla Religione cattolica
dl Allé Scuole Pedagogichc del Land. Prima di procedere
aDa chiamata, ossia all'offerta di una cattedra, il Ministro
deiristruzione si procurerà dal Vescovo competente la
dlchiarazione prevista dal Protocollo Finale del Concor­
dato del 14 giugno 1929 nelle disposizionl relative al pe­
riodo 2 del comma 1 dell'articolo 12.
§ 4 (circa gli articoli 6 e 7).—Le prescrizioni del periodo
2 del comma 1, del comma 2 e del comma 3 dell’articolo 6,
come pure del comma 1 dell’articolo 7,1 asci a no intattc le
norme riguardanti le scuole elementarl (propriamente
Volksschalen) nel Distretto amministrallvo dellOldemburgo.
I 5 (circa Γarticolo 7).—Nelle Farhschulen, in cul I’insegnamento della Religione non sia materia scolastica, 11
Land promuoverù Forganizzazionc di clrcoll dl studio della
Religione su base volontarla.
5 6.—(1) Il Gymnasium Joscphinum di Hildesheim, rimanendo scuola pubblica, viene trasferito, come ad ente
gestore, alia Sede Vescovile di Hildesheim. Il Land vi ha
dlrltti e doverl come per le altre scuole sccondarie pubbliche; la Sede Vescovile ha gli stessl dirittl e doveri chc
spettano ai comuni quail enti gestori dl scuole, a norma
della leglslazlone scolastica generale del Land. I contributi
perl’ediflclo scolastico, previstl nella leglslazlone scolasti­
ca generale del Land, vengono liquidât! mediante una sovvenzlone di march! tedeschl un mllione e clnquecentomlla,
da pagarsl una volta tanto, nella quale sono compresl 1
contributi già versati.
(2)Nel Gymnasium Joscphinum dovrii essere assicurato
Il tradlzlonale legame con la Sede Vescovile mediante la
composizione del corpo insegnante. L’ufflcio di Direttore
verrà assegnato solo d’nccordo con la Sede Vescovile.

1905 FED 2i

Konkordnts vom 14. Juni 1929 vorgesehrne Âni
,
*™
des zustândlgcn Bischofs elnholcn.

5

(2) Cher die Listen gccigneter Persdnlichkeita, d.
vor der crstmnllgen Bcsctzung der Lehrrtûhie der bifc.l
llsch-thcologlschen Fakultfit dem Minister elnrurdch?^
sind, bcschlieszt cin Ausschusz, dem drei vom Saut
Universitflt zu wâhiende Mitgiieder des Lehrkôrpm de
UnlvcrsItAt und ie drei von den kathollsch-tbeobrisdea
Fakultâten der l-niversitâten Bonn und Münster zu vlhiende Mitglleder dieser Fakultûtcn angehôren.
f 3 <ru Artikel 5 Absatz 1).—t-ber die nach den Ffockschalsatzungen vor der Besctzung der LchntûhledemMj.
nister einzureichcndcn Liston gcèignetcr Persdnliehintea
bcschlieszt dcr Lehrkorpcr ouf Vorschlng eines Auudjàp
scs, dem der Rcktor und zwel weitere Mitglleder des Ldr·
kôrpcrs sowie drei Dozenten fûr katholische Relirtocspidagogik von nnderen Pildngogischen Hochschairo dès
Landes und drei Vertreter der kathoHsch-theotoglsdm
FakultAt an der UnlvcrsltAt in Gôttingen angehôren. ûu
zur Errichtung der FakultAt treten an die/St elle IhrrrVer
treter drei weitere Dozenten fûr katholische Rellglonsjddagogik von den Pàdagogischen Hochschulen des Lazdts.
Der Kultusminister wird, bevor die Berufung, d. h. du
Angebot eines Lchrstuhls, ergeht, die im Schlusxprotokûll
zu Artikel 12 Absatz 1 Satz 2 des Konkordals vom li
Juni 1929 vorgesehene Auszerung des zustàndigen Bischcb
einholen.
§ 4 (zu Artikel 6 und 7).—Die Vorschriften des Artikels
6 Absatz 1 Satz 2. Absatz 2 und 3 sowie des Artikels 7
Absatz 1 lassen die Bestimmungen ûber Volksschulen in
Verwaltungsbezirk Oldenburg unberûhrt.
j 5 (zu Artikel 7).—An den Fachschulen wird das Uzd.
soweit Rellgiosunterricht nlcht zum Lehrplan der Schnka
gchôrt. die Veranstaltung religiôser Arbeitsgcmclnscbaflei
auf frelwilliger Grundlagc fdrdern.
§ 6.—(1) Das Gymnasium Joscphinum in Hildesheim
geht als ôffentlichc Schule auf den BlschÔfllchen Stuhl
in Hildesheim als Tragcr Qber. Das Land hat Recht and
Pflichten wie bel den sonstigen weiterfdhrenden offertlichen Schulen; dcr Bischofliche Stuhl hat die glelcbts
Redite/ und Pflichten wie die kommunalen Sehultriger Φ
nach dem aligemelnen Schulrccht des Landes. Die Im ώgemcinen Schulrccht vorgesehencn Beitrâge des Lacdrs
zum Schulbau werden unter Anrcchnung der schon gezahl
*
ten Betriige durch cinen cinmaligen Zuschusz von einer
Million funfhunderttausend Deutsche Mark abgefunden.

(2) Bcim Gymnasium Josephinum soil die traditlonelk
Vcrbundenheit’ mit dem BischofHchen Stuhl durch die
Zusammensetzung des Lchrkdrpers gewahrt werden. Die
Lelterstelle wird nur im Einvemehmen mit dem Bischôüi·
chen Stuhl besetzt werden.
(3) Il Land rlnuncia al propri dlrltti su questa scuola
(3) Das Land vcrslchtct auf seine Rechte aus den
derivanti da accord! conclus! In precedenza.
frûher Ober dicse Schule geschlossenen Vertrâgen.
I 7 (circa Fartleolo 12).—L’erezione ed ! mutament!
§ 7 (zu Artikel 12).—Die Errichtung und Verândenmg
delle Istituzioni dl cul all’articolo 12 vengono pubblicatl
der in Artikel 12 genannten Institutionem wird im Aiatsnel Foglio Ufficiale del Distretto governativo, in cui ha
blatt des Reglerungsbezirks veruffcntlicht, In dem die
sede I’istltuzionc.
Institution ihren Sitz hat.
5 8 (circa VarUcolo 13).—(1) Le prescrizioni dloccsane,
§ 8 (zu Artikel 13/.—(1) Vorschriften der DIôukd,
che rlguardano la rappresentanza giuridieo-patrimonlale
wclche die vermûgensrechtllchc Vcrtretung der In Artikti
delle istituzioni di cul all’articolo 13, verranno presentate
13 genannten Institutionen betreffen, werden der Lanal Governo del Land prima della loro promulgazione.
desregierung vor ihrem Erlasz vorgelcgt.
(2) Dette prescrizioni garantiranno una conveniente rap(2) Die Vorschriften werden eine geordnele X’crtretuni
presentanza delle istituzioni. Nelle parrocchie o simili codcr Instltutio/ncn gewâhrleisten. In Kirchcngemelnden :851
munith ecclesiastiche partecipano agli organi dl rappresen­
wlrkcn In den Vertretungsorganen In ûberwlegender Zabi
tanza in numero prevalente membri delle medesime, che
Glieder der Klrchengemelnde mit, die pcriodlsch durch
vencono deputati periodicamentc dai membri di esse per
unmlltclbare und geheimc Wahl der Gemcindemltgliedtf
clezione diretta e segreta. Per I raggruppamenti di parberufen werden. Fûr Verbânde von Kirchengemeiuden
rocchie o simili co muni là ecclesiastiche l organo di rappre­
besteht das Vcrtretungsorgan in ûberwlegender Zahl am
sentanza è formato in numero prevalente da membri eletgewihlten Mitglicdcm der Vertretungsorgane dcr betdttvi degli organ! d! rappresentanza delle parrocchie o simili
ligten Kirchengemclnden, sofem es nlcht (lurch unmlttelcomunità interessate, a meno che esso non venga formato
bare Wahl gcblldct wird. Die Dlozesen werden sich Uber
per elezione diretta. Le Diocesi si uccordcranno per adoteinheltiiche Bestimmungen fûr das Gcblet des Londes
tare nonne unitarie per 11 territorio del Land Nicdcrsachsen,
Nledersachsen verstandigen.
(3) Dope la promulgazione di tall norme il Land abro(3) Nach dem Erlasz solcher Bestimmungen wird dis
ghert le corrlspondcntl prescrizlonl stata)l;in quanto queste
Land die entsprechenden staatllchen Vorschriften aulhtprescrizioni prevedano autorizzazionl governative a scopo
ben; soweit dlese stnatsaufsichtllche Genchmlgungen vor
dl vigilanza, esse cessano di aver vigore con i’entrata In
schen. entfallen sic mit dem Inkrafttreten dieses Vertrages.
vlgnrc della presente Convenzione.

(4J II Land pubbllcherù nel Foglio Ministerialc del
Niedersachsen le norme vescovill concernenti la rappre­
sentanza giuridieo-patrimonlale delle istituzioni di cui al-

W Das Land wird blscbôfliche Bestlnmmungen ûber
die vermôgensrechtllche Vertretung der in Artikel 13 ge­
nannten Instltutlonen im Niedersâchslschen MinisteriiV

4M7

464S

10« ι ι:ιι 20

CONVENTIO CUM SAXO MA INFERIORE

l'ârtlwlo 13. Lo slcsso vule per norme chc riscrvlno all’Aubriü ecclesiastica dlocesana determinate autorizzazïonl,
t per altre prescrizlonl, la cul pubblicazlonc serve alla slcurtoa del rapport! giuridici.
I 9 (circa Γartlcolo 15J.—(1) Circa l’implego della
prestazlone lUlale non sl rlchlcde la documenlazione dl
cii il f 64 a della Relchshaushaltsordnung. Le Dioccsl si
tetorderanno tra dl loro sulla rlpartizione del dlritto alla
pmluionc statale. Talc accordo dev’csscre portato a coc-nctnza del Governo del Land.
(2) La prestazlone statale verrà corrisposta in rate
Reaslli anticipate pari alla dodicesima parte della somma
isaoi.
(3) Per II tempo fino al 31 dlcembrc 1964 vlcne corri­
gito una volta tanto un pagamento di march! tcdeschi
wtte milionl c quattroccntomlla.
(4) L'adcguamento aile variazlonl degli stlpendl degli
trjüegali del Land sarà fatto secondo i criteri seguitl per
ptsUzIoni statnli annloghe.
f 10 (circa Γarticolo 16).—(1) La Sede Vescovile dl
Hildesheim ri n unci a a tutti i suo! prcesistentl dlritti nel
confront! del Land, rifercntlsi ai fondi di cui al comma
del J11 c relativi cdifici, come pure al dirittl rifcrentisl a)
Duomo, com pres i gli cdlficl annessl cd 11 suo arredamento
foteroo; lo stesso vale per tutte le altre prestazionl finanxlirie e real! del Land, In particolare anche per 1'obbligo
di nunutenzione del tesoro del Duomo di Hildesheim.
(2) La Sede Vescovile esonera il Land da tutti gli obblighi di prestazionl finanziarie e real! verso le parrocchie
o simili comunitâ ecclesiastiche speclalmente da quell! di
minulenzlone di edit ici.
(3) Ove csistano degli cdifici adibit! solo parzialmcne
ad uso ecclesiastico cattolico locale, le spese di manutennone devono essere rcgolatc, per quanto è possibile, me­
diante accordo a parte.
(4)Senza II consenso della Sede Vescovile, il Land non
puô riconoscere in alcun modo, nè in sede giudiziarie nè
in sede estragiudiziale, obbligazioni dalle quali esso deve
essere esonerato. Qualora il Land, a causa delle suddette
obbligazioni, venga a trovarsi coinvolto in una vertenza
giudiziaria, chiamerà subito in causa la Sede Vescovile e le
permelterà di prender visione dei propri atti circa la ma­
teria del processo. Le spese giudiziarie ed estragiudlzlali
devono essere rimborsate al Land.
(5) La Sede Vescovile avrà cura di concludere accord!
con la parrocchie o simili comunitâ ecclesiastiche Intéres­
sait, in forza def quali il Land venga esonerato dalle sue
obbligazioni.
f 11 (circa Γ articolo 16).—fl) Il Land trasferisce alia
Sede Vescovile dl Hildesheim la proprietà del fondi situât!
In Hildesheim, Domhof numeri 9, 10, 11, 17, 22, 23, 26,
27,28,29 e 29 a c Pfaffenstleg 2, come pure ! 1 fondo situato
In Domhof tra ii numero 17 cd il numero 18. Qualora la
Sede Vescovile domandi che i due Domhofe siano intestati
il suo nome ne! libri fondiari, il Land appoggerà la richiesta della Sede Vescovile.
(2) Il Land trasferirà alla Sede Vescovile la proprietà
del fondi situai! in Hildesheim Domhof numeri 18, 19, 20
e 21, non appena saranno costruiti nuovi edifici per gli
offici del Land che in cssi hanno sede, non oltre perô 11
31 dlcembrc 1969. Sc per questa data i nuovi cdlficl non
saranno prontl, la Sede Vescovile lascerà gli edifici in uso
al Land per nn ulteriore periodo contre pagamento dl un
congruo canonc d’affitto.

(3) Il Land trasferisce la proprietà su edifici e fondi
ttatall—adibiti escluslvamcnte a fini ecclesiastici local!—
alia Sede Vescovile o anche alia parrocchia o simile comonità ecclesiastica intercssata, qualora al riguardo sia
stata raggiunta un’intesa tra la Sede Vescovile e la parr<chia o simile comunitâ. In cast slngoli, verificandosl
drcostanze particolari, puô essere adottata dl comunc in­
tesa un'altra soluzionc.
(4) II Land e la Sede Vescovile idcntificheranno di
comnne accordo con tutti i contrasscgni gli cdifici ed !
fondi che passano in proprietà alla Chiesa.
(5) Il trasferimento di proprietà, di cui a! commi 1-3»
è eunte da imposta di acquisto e da tasse giudiziarie; lo
Ueno vale se la Sede Vescovile, entro cinque annl dalI’enlrata in vigore dclla présente Convenzione, trasferisce
ullerionnente la proprietà aile parrocchie o simili comunitâ.

4v4U

η. 32G3

blait verôffcntlichcn. Das gleiche gilt fûr Bestimmungen
Ûber cincn Genehmlgungsvorbehalt von kirchlichen Obcrbchôrdcn und anderc Vorschriften, deren Vcroffentllchung
dcr Sichcrheil im Rechtsverkehr dicnt.
§ 9 (in Artikel 15).—(1) Fûr die Staatslelslung wird
ein Vcrwendungsnachweis gcmâss § 64 a der Reichshaushaltsordnung / nlcht erfordert. Durch Vcreinbarung dcr
Diôzescn untcrelnander wird der Anspruch auf die Staatsleistung auf die einzclnen Dlôzesen aufgeteilt. Die Verclnbarung 1st der Landesregierung anzuzeigen.
(2)Die Staatsleistung wird mit einem Zwôlftcl des
Jnhrcsbetragcs jewells monatlich im varous bezahlt.
(3) Fûr die Zclt bis sum 31. Dczcmber 1964 wird cine
einmalige Nachzahlung von sicben Millionen vierhunderttausend Deutsche Mark gelelstet.

(4) Die Anpassung an Anderungen der Besoldung dcr
Landcsbcamten wird wie bel vergleichbarcn Staatslcistungen vorgcnommcn.
§ 10 (zu Artikel 16).—Der Bischôfliche Stuhl in Hil­
desheim vcrzichtet auf aile bishcrigen Ansprûchc gegen
das Land, die sich auf die in § 11 Absatz 1 genannten
Grundstûcke und die dazugehôrigen Gcbâudc sowie auf
den Dorn einschlicszlich seiner NebengebSude und seiner
Innenausstattung bczlehen; das gleiche gilt fûr alie sonstlgen Geld- und Sachleistungen des Landes, insbesonderc
auch fûr die Vcrpflichtung zur Unterhaltung des Hlldesheimer Domschatzes.
(2) Der Bischôfliche Stuhl stellt das Land von alien Verpfllchtungen zu Geld- und Sachleistungen an die Kirchengemeinden, insbesonderc von denen zur baulichen Unlerhaltung von Gebàuden frei.
(3)Soweit Gcbâudc vorhanden / sind, die nur zum Tell
katholischcn ortsklrchlichen Zwccken dienen, soil die Unterhaltungslast, sow’eit môgllch, durch Einzelvcreinbarung
geregelt werden.
(4) Das Land dart ohne Zustimmung des Bischôtllchcn
Stuhls Vcrpflichtungen, von denen es freizustellen ist, wcder gerichtlich noch auszergerlchtlich in irgendciner Wei­
se anerkennen. Wird das Land wegen der genannten Vcrp­
flichtungen in cincn Rechtsstreit verwickelt, so wird es
dem Bischoflichen Stuhl alsbald den Streit verkûnden und
ihm Einsicht in seine Untcrlagen ûber den Prozeszstoff
gewâhren. Die gerichtlicheu und auszergerichtlichen Kosten sind dem Land zu erstatten.
(5) Der Bischôfliche Stuhl wird sich bemûhcn, Vcrtràge mit den berechtigtcn Kirchengcmeinden zustande zu
bringen, durch die das Land aus seiuen Verpflichtungcn
cntlassen wird.
§ 11 (zu Artikel 16).—(1) Das Land übertràgt auf den
Bischoflichen Stuhl in Hildesheim das Eigentum an den
in Hildesheim, Domhof Nummern 9, 10, 11, 17, 22, 23,
26, 27, 28, 29 und 29 a und Pfaflcnsticg 2 belegencn
Grundstûkken sowie an dem zwischen Domhof Nummem
17 und 18 belegencn GrundstÛck. Falls dcr Bischôfliche
Stuhl beantragt, im Grundbuch als EÎgentûmcr der beiden Domhôfc eingetragen zu werden, wird das Land den
Bischoflichen Stuhl darin untcrstûtzen./
(2) Das Land wird auf den Bischoflichen Stuhl das
Eigentum an den in Hildesheim, Domhof Nummern 18,
19, 20 und 21 belcgenen Grundstûcken übertragen, sobaid
fûr die dort untcrgcbrachtcn Dicnststcllen des Landes
ncue Gebâude errichtet sind, spûtestens jedoch am 31.
Dezcmber 1969. Sind zu dicscm Zcitpunkt die ncuen Geb&udc nlcht fcrtiggestcllt, so wird dcr Bischôfliche Stuhl
dem Land die Nutzung der Gcbàude f Or eine weitere Frist
gegen einen angemesscncn Mietzins Oberlassen.
(3) Das Land übertràgt das Eigentum an staatllchen
Gebàuden und Grundstûcken, die ausschlieszlich kulholischen ortsklrchlichen Zwccken gewidmet sind, auf den
Bischôflichcn Stuhl oder, wenn darûber ein Einverstiindn!s zwischen dicscm und dcr Klrchcngemelnde hergestcllt
ist, auf die Kirchengemcindc. Bel Vorllegen besonderar
UmstAnde kann im Einzelfoll etwas andervs vcrclnhart
werden.
(4)Das Land und der Bischôfliche Stuhl werden die
Geoàudc und Grundstûcke, die In kirchliches Eigentum
ùbergehen, mit allen Mcrkmalcn gemeinsam fcstlcgen.
(5) Bel der EigentumsObertragung nach Absatz 1 bls
3 werden Grunderwcrbstcuer und Gerichtsgcbdhrcn nicht
erhoben; das gleiche gill, wenn dcr Bischôfliche Stub! Innerhalb von fûnf Jahrcn nach dem Inkrafttreten dieses
Vertrages das Eigentum auf die Kirchcngenicindcn w ci­
terubertnigt. I
46ÔV

h. 3268

SC SACRAM., NOn.UVE PRO TRIBUNALIBUS REGIONALIBUS

f 12 (circa Tarticolo 17).—NcU’npplicarc norme di csproprio k Autorità del Land avranno riguardo agli intercssi della Chiesa. Qualora, In caso di esproprio o di alicnazionc di fondl ecclesiastic! al tine di own are all'esproprio,
le istituzionl interessatc intendano acquistare terreni in
sostituzione, k Autorità del Land agcvoleranno loro, nelI’ambito delle nonne legislative vigenti, la concessione delle
autorizzazioni prescritte dalla speciale kgislazionc sui com­
mercio dei beni immobili.

J 13.—Le Diocesi dedicheranno particolare attenzione
alia conscrvazione e cura dl edit id di valore monumentale
con relative pertinenze immobiliori e di altri oggettl. Effettueranno vendite o trasformazioni soltanto dopo aver
preso contatto con gli organi della Sovrintendeneza statale
ai monumenti. Esse avranno cura che le altre istituzioni
ccdesiastiche aglscano in conformité.
§ 14.—(1) I cimiteri di cul le parrocchie o simili comunità ecclesiastiche od i raggruppamenti di esse abbiano la
propriété o i’amminlstrazione godono la protezione ddlo
Stato nella stessa misura che 1 dmiteri comunali.
(2) Le parrocchie o simili comunità ed i raggruppamenti
di esse hanno diritto dl istitulre nuovi dmiteri a norma
delle prescrizioni statali.
f 15.—Le esenzioni da tassa basate sulla leglslazione del
Land valgono anche per le istituzioni di cui all’articolo 13.

Hannover, 26 febbraio 1965.—Corrado Bafile, Nunzio
AposMico, Dr. Georg Diederichs, N iedersdchsischer Mi·
nlsterprûsidenl.

1Λ63 FED sa

§ 12 (zu Artikel 17;.—Die LandcsbchOrden werden Lu
Sr
c;dc,^ngycchlllchcr Vorachrifta >d
die kirchllchen Bclange ROckilchl nehmen. Beabsichb^
die betroffenen Institutions in Fallen der Enkicr^î
odor der Verâuszcrung kirchlicher Grundstûcke zur V?
mcidung der Enteignung ErsatzgrundstOcke zu erwtrb»
werden die Landesbehôrden ihnen bei dcr Erleiiunc vS
Gcnehmigungen. die nach besonderen Vonchrilka
Grundstücksverkehrs vorgcschrieben sind, im Rahmen dJ
geltenden gesetzlichcn Bestimmungen enlgegenkomsKL
5 13.—Die Dlôzescn werden der Erhaltung und
denkinalswcrter Gebüude nebst den dazugehdrendta
Grundstûckcn und sonstiger GcgensUnde ihre bewndere
Aufmcrksamkcit widmen. Sic werden Vcrtuszerungea odr
Umgestaltungcn nur im Benchmen mil den Stcllen dn
staatlichen Denkmalspflcge vornehmen. Sie werden daftr
Sorge tragen. dasz andcre kirchliche Inslitulionen ectsprechend verfahren.
§ 14.—(1) Die im Elgcntum oder In der Verwaltnz;
der Kirchengemeindcn und dcr Klrchengemelndeverblsde
stehenden Friedhdfe genieszen in demselbcn Umfang i*
die kommunalcn Friedhdfe den staatlichen SchulzJ
M
(2) Die Kirchengemeinden und die KlrchcngemdoikverbAnde sind berechtigt, nach Maszgabe dcr staatiicksj
Bestimmungen ncue Friedhdfe anzulcgcn.
§ 15.—Auf Landcsrecbt beruhende Gebûhrcnfreihejlta
des Landes gelten auch fûr die in Artikel 13 bezeichntlra
Institutioncn.
Hannover, am 26. Februar 1965.—Corrado Bahle,
Nunzio Apostolica. Dr. Georg Diederichs, NÎedenddtjùcher M in isterprds ident.

Sollemni Conventione inter Apostolieam Sedem et Saxonlam Inferiorem rata habita, die IV mensis Octobris crj
MDCCCCLXV Ratihabitionis Instrumenta accepta et reddita mutuo fuerunt. Exinde, i.e. a die IV Octobris anzs
MDCCCCLXV, huiusmodi Sollemnis Conventio inter Apostolieam Sedem et Saxoniam Inferiorem icta vigere coepit cd
normam articuli XX eiusdem Pactionis.

Adn. ΑΣΓΚ 134 (1955) 1S3-22S. Vide ratihibiSonen rub die 1565 Oct. 4; LE 3323.

3266

iuridica vere praecellentes; congruum tempus quidem Im­
pendere valeant gravibus muneribus sibi collatis rite
obeundis.
1965 FEB 26.-SC SACRAMENTORUM, NORMAE. PART.
*
Art. 4. Nomina eorum qui electi sint ad munera Of­
ficialis (necnon, si adsint, Vice-Officialis vel Vlce-OffldsNormae fro exsequendo Decreto diei 17 februarii
lium), ludicum, Promotoris Iustitiac, vinculi Defensoris
1965 DE ORDINANDIS IN REGIONE PASTORALI TOLOSANA
(et horum, si exstent, substitutorum) cum Excibo Nuntio
Tribunalibus ecclesiasticis matrimonialibus, Tolo­
Apostolico in Gallia quamprimum ab eodem Excmo
sano IN PRIMO lURJSDlCTlONIS GRADU, ET RUTHENENSI IN
Praeside Coetus Episcoporum communicetur una cura
SECUNDO lURISDICnONIS ORADU PRO CAUSIS NLTXITATIS
indicatione aetatis, studiorum, curriculi vitae, necnon cum
MATRIMONII DIOECESIUM TOLOSANAE, AlBIENSIS, AUXItestimonio circa eorum sacerdotales virtutes, ad iXihil
tanae, Carcassonensis, Montis Albani, Apaxiensis,
obstati ab hac Sacra Congregatione concedenda.
Elnensis, Ruthenensis, Cadurcensis, Mixatensis,
Art. 5. Nominationes, de quibus supra, generatim ad
Tarbensis
triennium fiant, salva facultate eas confirmandi ad suc­
Ut ad effectum deducantur quae per Decretum diei 17
cessiva triennia.
februarii 1965 (LE 3260] praescripta sunt, Sacra haec
Art. 6. lusiurandum de officio rite fideliterque Iuf
Congregatio quae sequuntur statuit:
plendo ac de secreto servando (cc. 1623; 1625 §2) praesUn
Caput I. De Tribunalibus Tolosani et Ruthenensi^
debet coram Archiepiscopo Tolosano inde ab initio suscepti
moderatore, iudicibus el administris.
officii, si de ministris Tribunalis primae instanlioe ajplur,
coram Episcopo Ruthenensi, si de ministris Tribunalis
Art. 1. Tribunal primae Instantiae Tolosanum ct Tri­
secundae instantiae.
bunal secundae Instantiae Ruthcnense in Regione Pastorali
Tolosana constituta subsunt respective auctoritati ArArt. 7. Ministri Tribunalium matrimonialium Tolouri
chieplscopi Tolosani et Episcopi Ruthencnsis, qui proinde
et Ruthenensis removeri nequeunt durante munere nisi i
eadem regunt et moderantur nomine omnium Episco­
Coetu Exemorum Ordinariorum, de quibus in Decreto,
porum Regionis clsdcmque omni? iura et officia attribu­
excepto gravissimo urgenti que casu, quo ab Archiepiscopo
untur quae Ordinariis locorum ad normam ss. canonum
Tolosano aut ab Episcopo Ruthenensi, pro sua cuiuype
C I. C. et Instructionis Sacrae huius Congregationis de
competentia removeri queunt, statim Sacra Congregatione
dc disciplina Sacramentorum certiore facta. Necessariae
disciplina Sacramentorum diei 15 augusti 1936 (A. A. S.,
t. XXVIII, p. 313 ss.) [LE 1347] circa proprium Tribunal
substitutioni provideatur iuxta art. 2 harum Normaram.
competunt, nisi aliter infra cautum sit vel sublecta ma­
Art. 8. Nemo iudicis munere in causa fungi poterit
teria aperte exigat.
qui advocati vel procuratoris munus exerceat in cansis
Art 2. Officiales, ludices, Promotores iustitiac, vinculi
matrimonialibus, sive directe sive per interpositam per­
Defensores (necnon, sl opus sit, eorum substituti) Tribu­
sonam, nuamvis Id agat apud alia Tribunalia, etiam SancUe
nalium Tolosani et Rutnenensls constituantur ad validiSedis; idem valet pro iustitiae Promotore et pro vinculi
talem, ut mandat praefatum Decretum sub n. Ill, in
Defensore. Udem omnes districte vetantur ellam In quasli­
Coetibus memoratorum Exemorum Ordinariorum Regionis
bet causas matrimoniales extra munus suum se quomodoPastoralis Tolosanae ad maiorem suffragiorum partem.
libet ingerere.
Quoad caelerorum ministrorum Excdil Moderatores utri us­
Art. 9. Exemi Moderatores Tribunalium Tolosani et
que Tribunalis utantur Iure communi.
Ruthencnsis, collatis consiliis cum caeteris Episcopis Re­
Art. 3. Candidati ad Ista munera obeunda Integritate
gionis pastoralis Tolosanae, qui α Sancta Sede Decretum
morum praestent, et, ad ludices quod attinet, laurea In
de praedictis Tribunalibus engendis petierunt, album ad­
iure canonico praediti sint, quod maxime est optandum;
vocatorum ct procuratorum pro Tribunalibus conficiendum
secus, candidati seligantur scientia diuturnaque experientia
curent Iuxta art. 47-53 memoratae Instructionis.
1651

1652

MAh 4-«

n. 3267-3268

SACHA CONGR. RlTUU.M - S. PAENITENÏIAR1A

Art. 10. Advocati ct procuratores esse debent vere
athoiid, aetate maiores, et Integritate religioneque praefüulcs; advocati sint oportet praeterea laurea In lure
nowilro saltem praediti et nb Archlcplscopo Tolosano aut
ab Episcopo Ruthenensi respective approbati.

vel scml-gratultum patrocinium concessum fuerit, liti­
gantium Dioecesi onus incumbet expensas solvendi. Una­
quaeque pariter Dioecesis Regionis Tolosanae itinerum
ministrorum Tribunalium Tolosani ct Ruthenensis ex­
pensas praestabit quae ad se attinent.

Caput 11. De modo procedendi in causis matrimonialibus
pertractandis.

Art. 25. Curent Exemi Moderatores ut in sede Tribu­
nalium sive primae sive secundae instantiae I uri dica
Bibliotheca constituatur ad ministrorum muneri favendum.

Art. 11. Quoad causarum tractationem adamusshn
meatur praescripta citatae Instructionis «Provida Mater·
dki 15 augusti 1036, his tantum additis aut immutatis,
qase infra statuuntur.
Art. 12. IJbcllus porrigatur Episcopo Dloecesano partis
actricis, qui illum tradere curabit Tribunali Regionali prinae instantiae.

Art. 13. Causae Inscribantur: primum ponatur nomen
Tribunalis Regionis pastoralis Tolosanae, dein Dioecesis
celebrati matrimonii vel domicilii viri, postremo titulus
ausae, ex. gr. «Tribunal Regionale Tolosanum. Carcaswacnris. Nullitatis matrimonii (N. N.)·; In Tribunali ap­
pellationis titulus causae sit: «Tribunal Regionale RuthcDcnse appellationis. Carcassonensis. Nullitatis matrimonii
(N. N.b.
Art. 14. Ad Episcopum domicilii conlugum spectat
lodkium ferre dc exsistentia adiunctorum, de quibus In
ut 38 f 2 et 39 b) Instructionis praefatae; quod tamen
lodidum antequam ferat opportune cum Excmo Archie
*
piscopo et Moderatore Tribunalis Tolosani aget
Art. 15. Archicpiscopi Tolosani erit tutorem aut cura­
torem admittere vel designare ad normam art. 78 Instruc­
tionis, collatis consiliis cum Ordinario partis conventae,
cui tutor vel curator constituendus est.
Art. 16. Partium depositio excipietur de more in ipsa
sede Tribunalis primae instantiae Tolosani vel secundae
instantiae Ruthcnensis, quatenus vero necessitas postulet,
in sede Tribunalis Dioccesani a ludice Tribunalis Tolosani
vel Ruthenensis.
Art. 17. Testes gencratim excutiantur in Dioecesi pro­
prii domicilii ab Officiali dioecesano, adslantibus vinculi
Defensore notarioque diocccsanis.
Art. 18. Depositiones in textu originali sive partium
live testium serventur apud dioeccsanum Tribunal, ct
istarum autentlca exemplaria in archivo Tribunalis primae
instantiae Tolosani.

Ad documenta quod attinet, ista tradantur in textu ori­
ginali Tribunalibus primae instantiae vel secundae et
authenticum exemplar apud dioeccsanum Tribunal re­
ponatur.
Art. 19 § 1. In casibus exceptis (cc. 1990-92) quaelibet
petitio remittatur ad Archiepiscopum Tribunalis Regionalis
Tolosani qui, praehablto voto Episcopi domiciliiconlugum,
de eadem videat ad normam Tituli XV Instructionis cita­
tae. Officialis vero de quo in art. 228 Instructionis est
Offidalii Tribunalis Tolosani vel Ruthencnsis, prout agatur
de Tribunali primae vel secundae instantiae.
f 2. Vinculi Defensor facile ne omittat appellationem,
de qua In art. 22. Instructionis, interponere ad Tribunal
secundae instantiae, praesertim cum agatur de impedi­
mentis a quibus dispensari solet.

Caput III.

De honorariis, taxis el iudicialibus expensis.

Art. 20. Remunerationes pro ministris Tribunalium
Tolosani et Ruthencnsis ab Exemorum Episcoporum
Coela definiantur, probe consideratis locorum temporum­
que adiunctis, sicut! et causarum numero.
Art 21. Idem Excriiorum Episcoporum Coetus notulam taxorum et expensarum iudlcialfum necnon emolu­
mentorum ad Advocatos ct Procuratores spectantium pro
ausis nullitatis matrimonii apud Tribunalia Tolosanum
et Ruthcnense petractandis definiat.
Art 22. Notula vero taxarum, expensarum Judicialium
(prae oculis habito art. 233 citatae Instructionis) et emo­
lumentorum distincte litigantibus necessario notificctur.
Art. 23. Exemi Ordinarii In suctis Regionis Pastoralis
Coetibus contributionem statuent singularum Dioecesium
pro expensis Tribunalium Regionalium Tolosani ct Ru­
thenensis, proportionatam numero catholicorum vel etiam
numero causarum singularum Dioecesium.
Art 24. Quoties ad normam luris (art. 237 ss. In­
structionis «Provida Mater, c. 1914 ss. C. I. C.) gratuitum

4653

Ssilius Dominus Noster Paulus Divina Providentia Pp.
VI, in audientia Excmo huius Sacrae Congregationis
Secretario dle 17 februarii concessa, praefatas Normas
benigne confirmare ct ratas habere dignatus est.
Datum Romae, cx aedibus Sacrae Congregationis dc
disciplina Sacramentorum dle 26 februarii 1965.
An. can. 10 (1865) 300-302 not. 207. Ada. vide sub die 1865 Feb. 17:
LE 3260.

3267
1965 MAR 4.-SC RITUUM, DECR. AAS 57 (1965) 409

Ordinariis locorum

conceditur facultas permittendi
SACERDOTIBUS SACRUM INFIRMORUM OLEUM SECUM DE­
FERENDI

Picntlsslma Mater Ecclesia suis tiliis victricia suppeditat
anna vel in extremo vitae discrimine constitutis, eos ad
supremum certamen et victoriam adluvando.
Cum vero hac aetate nostra maiora, eaque magis ino­
pinata, sint vitae pericula, plurimi sacrorum Antistites, ad
aeteniam christ Ifidel lum salutem in extremo agone procu­
randam, supplices adhibuerunt Summo Pontifici preces ut,
non obstante canone 946 C. I. C., facultatem concedere
dignaretur omnibus et singulis sacerdotibus sacrum Infir­
morum Oleum secum deferendi, praesertim cum Itinera
variis vehiculis faciunt.

Sanctissimus porro Dominus noster Paulus Divina Pro­
videntia Papa VI, referente infrascripto Sacrae Rituum
Congregationis Cardinali Praefecto, in Audientia eidem die
4 Martii huius anni concessa, attentis peculiaribus expo­
sitis adiunctis, facultatem benigne fecit Ordinariis locorum
permittendi sacerdotibus, ut sacrum Infirmorum Oleum
rite benedictum, in tuta ac decenti custodia asservatum,
secum deferre valeant, cum rerum adiuncta id suadeant.
Contrariis non obstantibus quibuslibet. Die 4 Marti
1965.—Arcadius M. Card. Larraona, Praelectus. Ferdlnandus Antonelli, O. F. M., a Secretis.
Adn. A. DIEZ in CpR 44 (1865) 202-204; R. MASI in ME 91 (I960)
240-250; E. F. REGATILLO in Sal terrae 53 (1965) 505-50Θ.

3268
1965 MAR 6.-S. PAENITENT., DECL. AAS 57 (1965) 547

Sacerdotes omnes, qui obiecta pietatis rite benedi­
cunt, ADNECTERE POSSUNT INDULGENTIAS NUNC VIGENTES

Sacra Pacnitentiaria Apostolica declarat sacerdotes om­
nes, qui vi facultatis eisdem concessae per Instructionem
ad exsecutionem Constitutionis de Sacra Llturgia ÎLE 3217 {
recte ordinandam, obiecta pietatis, dc quibus in Rituali
Romano Tit. IX, cap. X, n. 4 et cap. XI, n. 2 et sequen­
tibus, adhibita praescripta formula rite benedicunt, ea­
dem obiecta, donec aliter statuatur, Indulgentiis nunc vi­
gentibus insimul ditare.
Facta autem relatione Ssiùo D. N. Paulo Div. Prov.
Pp. VI in Audientia habita ab infrascripto Cardinali
Paenitentiario Maiore die 2 Februarii vertentis anni, San­
ctitas Sua declarationem approbavit, confirmavit ct pu­
blicandam permisit, slmulque benigne statuere dignatus
est ipsam a dic 7 Martii 19o5 vim habere.
Datum Romae, c S. Pacnitentiaria Apostolica, die 6
Martii 1965.—F. Card. Cento, Paenitentiarius Maior.
I. Sessolo, Regens.
Adn. EL 79 (1965) 42>, Nota. 1 (1?6S) 250.

4654

PAULUS VI - SACRA CONGREGATIO RITUUM

η. .1209-32/0

3269
1965 MAR 7.-PAULÜS VI, LIT. AP. AAS 57 (1965) 574-576

De «Unions international!»

ceterisque

operibus,

QUIBUS NOMEN «PRO DEO», LAUDANDIS RECTEQUE OR­
DINANDIS
PAULUS PP. VI

Ad luluram rei memoriam.—«Pro Deo aut contra Deum;
en rursus deliberatio, in qua universi orbis sortes conti­
nentur, In quavis enim re, in re politica et oeconomica, in
moribus, disciplinis, artibus, in Civitate ac domestica civillque consortione, in Oriente et Occidente, ubique haec
deliberatio occurrit, cuius consectaria summum prorsus
momentum habent» (LitL EncycL Caritate Christi com­
pulsi; A. A. S. XXIV, 1932, p. 184). Haec verba Pii
Pp. XI, Decessoris Nostri imm. mem., effecerunt, ut con­
derentur instituta, quae semina fecunda inicerent In cul­
tum ingenii, in rationes politicas, oeconomicas el sociales
575 populorum, frateml/tatis vinculis se coniungere cupien­
tium. Quae Inter instituta effloruit Consociatio seu «Unio
Internationalis», cui nomen <pro Deo» est quaeque ipsa
hac appellatione quo nitatur aperte manifestat. Ab ipso
enim ortu eo curas intendit, ut homines variis In regioni­
bus doctrinis dediti vel in vitae actione constituti operam
sociarent ad unitatem componendam inter terrae incolas,
etiam diversi ordinis socialis et religionis, qui supremam
Del auctoritatem in vita publica ct privata agnoscunt
Surculos iam in arborem ramosam excrevit: etenim fa­
milia, quae «Pro Deo» vocatur, nunc complectitur «Unio­
nem» illam, quasi matricem, sacerdotum utri usque cleri,
qui operam dant, ut rationes, quibus eadem familia regi­
tur, serventur et ad effectum deducantur, deinde sodali­
tatem Europaeam laicorum ct Americanam item laicorum:
quae utraque sodalitas auxilia praebet ad alta et excelsa
assequenda, operi proposita, quod «Pro Deo» appellatur,
et utraque «Unioni» praedictae est consociata. Ex his coa­
lescit Consilium, cuius est rem totam promovere, ac pe­
culiari modo curas impendere Romanae studiorum sedi,
quae «Pro Deo» nuncupatur quaeque est validum instru­
mentum tam nobilis causae tuendae ac provehendae. Est
igitur proprium huiusmodi studiorum et totius operae,
quae, nomine «Pro Deo» signantur, eo contendere, ut prin­
cipia disciplinarum nnthropologicarum ct socialium apte
congruant cum principiis philosophiae ac theologiae, et
conclusiones inde colligantur utiles ad solvendas huius ae­
tatis quaestiones spirituales cl eas, quae ad cultum spe­
ctant civilem. Cum vero In praesens vigintl annorum spa­
tium expleatur ab illa studiorum sede Romae constituta,
Nos Moderatoribus, sociis, fautoribus ex animo gratula­
mur opus per hoc tempus non parvo cum labore sed iam
laeta cum fructuum copia perfectum. luvat Nos praeterea
commemorare totum Institutum, quod nomine «Pro Deo»
comprehenditur, sive quoad doctrinam, sive quoad ordi­
nationem, sive quoad rem oeconomicam, moderationi Ma­
gistri Generalis inditi Ordinis Fratrum Praedicatorum,
quorum est «contemplata aliis tradere», nuper creditum
esse, salvo tutelae iure Sacrae Congregationis Studiorum
Universitatibus et Seminariis praepositae. Quod quidem
Sacrum Consilium etiam «Unionem Intemationalem Pro
Deo», uti dicitur, auctoritate Nostra In personam moralem
ad nonnam Codicis Iuris Canonici, lato Decreto die xxv
mensis lanuaril hoc anno mcmlx v, rite erexit. Probe Igi­
tur fore confidimus, ut his sibi collatls muneribus sodales
Isti impensius se Impelli sentiant ad conitendum, ut Deus
in publico ac domestico convictu reapse teneat primatum.
Caelestium demum donorum auspicem, Benedictionem
°76 Apostolicam filiis Nostris, in eadem / spirituali familia
«Pro Deo» congregatis, peramanter in Domino impertimus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pi­
scatoris, die vn mensis Martii, quo Sanctus Thomas Aqui­
nas, Confessor et Ecdeslae Doctor, recolitur, anno mcmlxv,
Pontificatus Nostri secundo.—Paulus Pp. VI.

3270
1965 MAR 7.-SC RITUUM, DECR. AAS 57 (1965) 410-412

Ritui concélébration is et

communionis sub utraque

SPECIE PROMULGANTUR ATQUE STATUUNTUR

L—Decretum generale

Ecdeslae semper curae fuit, In sacrorum mysteriorum
celebrationibus ordinandis et instaurandis, ut Ipsi ritus
4655

I960 M.\H7

Inexhaustas divitias Christi, quas continent et bene dispo­
sitis communicant, etiam optimo quo fleri potest moto,
manifestent, atque itn facilius animos et vitam Adelina
imbuant, qui cos participant.
Hoc autem peculiari studio attendit Ecclesia, qnr/»
ngilur dc celebranda Eucharistia: olus enim dlvenas for­
mas itn comparat et ordinat, ut Sacrificii euchariitld di­
versos aspectus exprimant ct christifidclibus Incolant.
In omni enim forma, quamvis simplici, quo Mina aiebralur, omnes dotes ct proprietates vigent, qnae, Ipu
sua natura, sacrosancto Missae Sacrificio necessario con­
veniunt. Peculiari tamen ratione inter eas hae rtcensenUr.
Imprimis quidem unitas Sacrificii Cnicis, quatenus critac Missae nonnisi unicum Sacrificium Christi repraesatantl, et ex eo rationem Sacrificii sortiuntur quod
memoriale Immolationis cruentae In cruce peractae, cura
fructus per hanc incruentam percipiuntur.
Deinde nnitas sacerdotii, quatenus multi quidem s«xt
sacerdotes qui Missam celebrant, singuli tamen non suit
nisi ministri Christi, qui per cos suum Sacerdotium nacet atque, ad hunc finem, singulos per sacramentum Ordi­
nis, eiusdem sui Sacerdotii participes specialissimo moto
efficit. Proinde etiam cum singuli Sacrificium otfercri,
omnes tamen Id virtute eiusdem Sacerdotii faciunt et in
persona Summi Sacerdotis agunt, cui integrum est sive per
onum sive per multos simul sacramentum sui Corporari
Sanguinis consecrare ’.
Actio demum totius populi Dei clarius apparet; omnii
siquidem Missa, utpote celebratio illius sacramenti qso
continenter vivit et crescit Ecclesia\ ct in qua Ipsa ger­
mana natura eiusdem Ecclesiae praecipue manifestatur
est, magis etiam quam omnes ceterae actiones llturgicae1,
actio totius populi sancti Del, hierarchice ordinati el
agentis.
Haec porro triplex praerogativa quae omni Missae ccavenit, singulari modo In ritu quo plures sacerdotes ean­
dem Missam concelebrant quasi ob oculos ponitur./
<11
Nam in hac ratione Missam celebrandi plures sacerdotes,
in virtute eiusdem Sacerdotii et in persona Summi Sacer­
dotis simul una voluntate et una voce agunt, atque uni­
cum Sacrificium unico actu sacramental! simul confidunt
et offerunt, idemque simul participant.
Quare in huiusmodi Sacrificii celebratione, quam simul
fideles, conscie, actuose atque modo communitatis proprio
participent, praesertim si praeest Episcopus, vere habetur
praecipua manifestatio Ecclesiae· in unitate Sacrificii et
Sacerdotii, in unica gratiarum actione, circa unicam al­
tare cum ministris et populo sancto.
Hoc modo sane, per ritum concclebrationls veritates
magni momenti, quae vitam spiritualem et pastoralem sa­
cerdotum atque Christianam fidelium institutionem respi­
ciunt. vivide proponuntur ct inculcantur.
His itaque rationibus, multo magis quam aliis ordinis
mere practlci, diversis quidem modis et formis, concriebratio mysterii eucharistici inde ab antiquitate lo Ec­
clesia agnoscitur, et diversimode evoluta, tam in Orientquam in Occidente, usque ad praesens tempus in usa ree
mansit.
Iisdem autem ex rationibus factum est ut iam rrl litor·
gicae periti investigationes peragerent atque vota profer­
rent de extendenda facultate Missam concelebrandi et de
aptiore instauratione huius ritus facienda.
Demum Concilium Vaticanum II, re probe perpenu.
facultatem concelebrandi ad plures casus extendit et sta­
tuit novum ritum concclebrationls confidendum esse. Pon­
tificali ct Missall Romano Inserendum 7. Ideo SSûius D.N’.
Paulus Papa VI, Constitutione de sacra Liturgia Concitu
Vaticani II sollemniter approbata ct promulgata, Consilio
ad eandem Constitutionem exsequendam deputato, nun­
davit ut ritum servandum in concelcbrationc Missae quan
primum pararet. Quem ritum pluries examini consultorum
et membrorum sublectum ct perpolitum. Consilium, die 19
mensis Iunii anno 196-4, unanimiter ratum habuit, statuens
ut, si SSiiio Domino placuisset, antequam definitive apEroboretur, eius experimenta practica flerent In variis Or­
is partibus et diversis in adiunctis.
Sacrosancti autem Concilii voluntati pariter obsecun­
dans, idem Consilium ad Constitutionem de sacra Litur-

1 Cfr. Concilium TrkL, Sess. XXII, cap. x.
• Cfr. S. Thomas Aq^ S. Ill, 82, a. 3. ad 3 et ad j.
’ Cfr. Cooc. VaL II,
art. 26 [LE 3232L
• Cfr. Cone. Vat. II,
art. 2 et 41 ILE md.
1 Cfr. Cône. Vat. TI,
art. s6 [LE 31411.
• Cfr. Cône. VaL II,
art. 41 [LE 3:41 L
’ Cfr. Cone. Vat. Π,
ιλοτλ
art. 57 et 58 [LE 314:
Th.

Const. de Ecelesia,

Const. de saera Lil^

Const. de sacrés

Lit.,

Consi. de s&trn Lit.
Const. de

Lit-,

4656

IÎM13 MAR 7

SC RITUUM

ItlTÜS

concelebrationis et communionis

pjexsequendam deputatum etiam ritum communionis sub
utraque specie redegit, in quo ct casus ct formae definiun­
tor quibus tum clericis tum religiosis tum laicis licet
Eucharistiam sub utraque specie sumere. /
Per aliquot Igitur menses, tum circa ritum concclebrallonb turn circa ritum communionis sub utraque specie,
multa experimenta, optimo quidem cum fructu, ubique
terrarum facta sunt, ct de Iisdem relationes ad Consilii
Secretarium missae, additis quoque animadversionibus ct
votis, quibus attentis, uterque ritus ultimo expolitus est,
ilque ab Em.mo Domino lacobo S. R. E. Card. Lcrcaro,
eiusdem Consilii Praeside, Sanctitati Suae delatus.
Bellissimus Pater, postquam ea qua par est considera­
tione utrumque ritum perpendit, In hac re auxilium feren­
tibus sive supra memorato Consilio, sive hac Sacra Rituum
Congregatione, eum in Audientia die 4 martii anno 1965
Arcadio Mariae S. R. E. Card. Larraona, Sacrae Rituum
Congregationis Praefecto, concessa In omnibus et singulis
speciali modo approbavit et auctoritate Sua confirmavit,
ct publici luris fieri lussit, ab omnibus a dic 15 nprilis an­
no 1965, feria quinta In Cena Domini, sedulo servandum,
et In Pontificali ct Missall Romano accurate cxcrlbendum.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus. Die 7 Mar­
tii 1965.—lacobus Card. Lercaro, Archlepiscopus Bono­
niensis, Praeses Consilii ad exsequendam Constitutionem
de serra Liturgia. Arcadius M. Card. Larraona, Prae·
Itetas. Ferdlnandus Antonelli, O. F. M., a Secretis.

Π.—Ritus servandus in concclebrationc Missae
Praenotanda
1. De [acultale concelebrandi.—Concelebratlo, qua unitas
sacerdotii opportune manifestatur, in Ecclesia usque adhuc
In usu remansit tam In Oriente quam in Occidente. Quare
taultatem concelebrandi ad sequentes casus Concilio exten­
dere placuit:
1. · a) Feria V In Cena Domini, tum ad Missam chrismatis,
torn ad Missam vespertinam; b) ad Missas in Conciliis, Con­
ventibus Episcopalibus et Synodis; c) ad Missam in Bene·
dktione Abbatis.
2. · Praeterea, accedente licentia Ordinarii, cuius est de
opportunitate concelcbrationis Judicare: a) Ad Missam conrentualcm ct nd Missam principalem In ecclesiis et oratoriis,
cnm utilitas christifldclium singularem celebrationem omnium
ueerdotum praesentium non postulat; b) ad Missas in con­
ventibus cuiusvis generis sacerdotum tum saecularium tum
religiosorum. Salva tamen semper sit cuique sacerdoti facultas
Missam singularem celebrandi, non vero eodem tempore In
eadem ecclesia, nec feria V in Cena Domini (Const! de sacra
Liturgia, art. 57).
2. Ut unitas sacerdotii opportune manifestetur, concclebratio semel tantum in die In qualibet ecclesia ct in quolibet
oratorio permittitur. Ubi tamen magnus habetur numerus
Mcerdotum, Ordinarius vel Superior maior, de quo In numero
«eqcenli, concedere potest ut concelebratlo etiam pluries in
eodem die fiat, sed temporibus successivis.
1 De conectebrollon is disciplina moderanda.—Episcopi est­
ai normam Iuris, concelebrationis disciplinam In sua dioecesi
moderari, etiam In exemptorum ecclesiis ct oratoriis semi,
publlcis.
Est autem omnis Ordinarii et etiam Superioris maioris Religiontim clericalium non exemptarum et Societatum clericorum
in communi viventium sine votis, dc opportunitate conceleLrationls ludicare atque licentiam in suis ecclesiis ct oratoriis
dare, necnon concelebrantium numerum, ad normam articuli
sequentis, difinire, si, attentis adjunctis, id censu erit ad ritus
dignitatem exigi.
4. De numero concelebrantium.—Numerus concelebrantium,
Ungulis in casibus, definiatur ratione habita tam ecclesiae
qvanj altaris In quo fit concelebratlo, ita ut concelebrantes
circom altare stare possint, etsi omnes mensam altaris im­
mediate non tangunt.
Provideatur tamen ut sacer ritus a fidelibus bene conspici
queat: quare opportunum erit ut concelebrantes circa latus
altaris, quod versus populum respicit, non consistant.
5. De concelebrat lone in Consecratione Episcopi, in Bene­
dici lon e Abbatis el in Ordinatione Presbyterorum.—In Conse­
cratione Episcopi valde convenit ut Episcopi conconsecrantcs
Missam concelebrent cum Pontifice consecrante ct Episcopo
nuper consecrato.
Item, In Benedictione Abbatis, expedit ut Abbates assisten­
tes Missam cum Pontifice ct Abbate benedicto concelebrent.
In ordinatione Presbyterorum, omnes nco-presbyterl conce­
lebrare tenentur cum Episcopo.
His omnibus In casibus. Pontifex celebrans principalis
potest etiam alios ad concelebrandum admittere.
6. D' ritu in concelebrat tone servando.—Normae quae
sequuntur servari debent quotiescumque Missa iuxta ritum

4657

η. 3270

rn manum concelebratur; applicari nutem debent, servatis de
iure servandis, etiam ad alios ritus latinos.

7. Ouilihet sacerdos ritus latlnl potest cum ollis sacerdo­
tibus ritus latlnl concelebrare, etiamsi Missa alio ritu ac suo
celebretur.
8. De concelebrantibus non admittendis post inceptam Mis­
sam.—Nemo, quacumque ex causa, ad concelebrandum ad­
mittatur Missa iam incepta.

9. De Missis pluries celebrandis vel concelebrandis eodem
die.—a) Qui, ferla V in Cena Domini, Missam chrismatis
celebravit nut concelebravit, etiam Missam vespertinam cele­
brare aut concelebrare potest, b) Qui Missam primam in
nocte Paschatis celebravit aut concelebravit, potest secundam
Missam Paschalis celebrare aut concelebrare, c) In Navitate
Domini, dummodo suo tempore celebrentur, omnes sacerdotes
1res Missas concelebrare possunt, d) Qui in Synodo, in Visita­
tione pastorali aut in coetibus sacerdotum cum Episcopo vel
cius delegato concelebrat, alteram Missam ad utilitatem fide­
lium, de ludiclo eiusdem Episcopi, celebrare potest.
Ceteris in castbus, qui concelebrat non potest alteram
Missam eodem die celebrare.
10. De stipendio.—Singuli concelebrantes stipendium legi­
time percipere possunt ad normam iuris.

11. De catechesi praemittenda.—Curent animarum pastores
ut fideles qui concélébration! intersunt, per aptam catechcslm,
de ipso ritu eiusque significatione opportune edoceantur.
12. Normae generales.—Omnes concelebrantes sacras ve­
stes induere debent, quas sumere tenentur, cum Missam soli
celebrant. Episcopi tamen concelebrantes tantum amictum,
albam, cingulum, crucem pectoralem, stolam, casulam, mani­
pulum ct mitram sumunt.
Sacrae vestes cius coloris sint, qui Missae convenit. Attamen,
retento colore Missae proprio pro celebrante principali, conce­
lebrantes possunt, pro necessitate, colorem album, exceptis
Missis defunctorum, adbibere.
In casibus peculiaribus, res Apostolicae Sedi proponatur.
13. Celebrans principalis, nisi aliter in sequentibus rubricis
notetur, omnr> ritus perficit omnesque preces dicit, quae
ipse de more, iuxta varias Missae formas, peragere et dicere
debet quando solus celebrat. Proinde se inclinat, genuflectit,
altare osculatur, signat oblata et ollos gestus facit, prout in
rubricis habetur. Bene autem attendat ut orationes, mias
simul cum aliis concelebrantibus cantare vel dicere debet,
distincte et altius quam ceteri concelebrantes proferat, ita ut
omnes singula cum ipso simul dicere possint, praesertim autem
verba consecrationis, quae ab omnibus et eodem momento
proferenda sunt, quamvis sufficiat unio verborum morulis.

14. Ceteri vero concelebrantes eos tantum gestus et ritus
pcrcifiunt, qui ipsis expresse assignantur. Manus autem tunc
tantum extendunt quando aliquas orationes manibus extensis
proferendas aut cum celebrante principali aut soli elata voce
dicunt; secus eas iunctas teneant. Item eas tantum orationes
elata voce dicunt, quas aut soli nut una cum celebrante prin­
cipali dicere debent; eas autem, quantum fieri potest, memo­
riter recitent, neque voce tam elata proferant ut ipsorum
vox voci celebrantis principalis superimponatur. Orationes
vero, quae ipsis expresse non committuntur dicendae, auscul­
tent vel mentaliter dicant.
15. Sl quis sacerdos ministerio diaconi, vel diaconi as­
sistentis, vel eubdiaconi In Missa concelebrata fungitur a con­
celebrando in ea den Missa ab s tin eaL
Diaconus nutem et subdiaconus et diaconi assistentes sub
utrnque specie communicare possunt: quod, si sunt sacerdotes,
facere possunt, etsi Missam iam celebraverunt vel celebraturi
sunt.
16. Diaconus ct subdiaconus et reliqui ministri et mini­
strantes attendant ne inter concelebrantes consistant, nisi
quando eorum ministerium requiritur, secundum rubricas:
quo facio, statim recedant.
17. De iis quae paranda sunt.—Praeter ea. quae Iuxta
cuiusque Missae formam, necessaria sunt, haec parentur:
a) Omnes vestes sacrae, quas celebrans principalis, Iuxta
varias Missae formas, sumere debet; b) amictus, alba, cingu­
lum, manipulum, stola et casula pro singulis concelebrantibus;
c) una hostia satis magna, vel plures, iuxta concelebrantium
numerum, postea in particulas frangendae, ct hostiae pro
fidelium Communione. Sl quando Communio concelebrantium
fit per intinctionem, provideatur ne hostiae sint nimis parvae
nut nimis tenues, sed paulum solito spissiores, ut. Sanguine
partim intinctae, commode distribui possint; d) unus calix
sufficientis magnitudinis; aut, sl talis haberi nequeat, etiam
alter, Itn ut sufficere possint ad Communionem omnium conce­
lebrantium; e) bursa cum corporali, vel, si *
e
neccs
est, cum
pluribus corporalibus, palla ct purlficatorium pro calice,
nccnon alia pacificatoria pro concelebrantibus; f) patenae pro
concelebrantium Communione; g) calami argentei vel co­
chlearia argentea pro singulis concelebrantibus, ct vas cum
aqua ad ca purificanda, si Sanguis calamo vel cochleari sumitur;
h) libelli Ordini Missae, sl necessarii sunt, pro concelebranti­
bus; l) vas aut vasa curo aqua ad digitos abluendos; / J *rdes
seu scamna pr<» concelebrantibus. Juxta sedem celebrantis
principalis, aut opportuniore loco in presbyterio.
46M

SC RITUUM. VARIATIONES IN HEBDOMADA SANCTA

η. 3271

[ûznftta/iftir]:
a) Rrrus Missae pontificalis, b) Ritus Missae
sollemnis. c) Rrrus Missae cum Diacono. d) Rrrus
Missae Cantatae. e) Rrrus Missae Lectae. I) De conCELEBRATIONE MISSAE IN QUA ORDINATIO SACERDOTALIS
CONFERTUR, g) De CONCELEBRATIONE MISSAE IN QUA
CONSECRATIO EPISCOPALIS CONFERTUR, h) De CONCELE­
BRATIONE MISSAE IN QUA BENEDICITUR ABBAS.

RHUS
.

CON CELEB RATIONIS PRO SACERDOTIBUS
INFIRMITATE LABORANT

I.

Normas

emittant; 6) sponsis ln Missa sui Matrimonii; 7) neophyti»
adultis In Missa quae Baptismum subsequitur, A/ confirmat,»
adultis in Missa suae Confirmationis; 9) baptlratb qui h
Ecclesiae communionem recipiuntur; 19) iis qui sub na. M
recensentor, in Missa suorum iubilaeorum; 11) sacerdotibus,
qui magnis celebrationibus intersunt ct celebrare vel coacti^
brare non possunt; atque fratribus conversis, qui In domib-n
religiosis concclcbrationi intersunt.

QUI

generales

140. Sacerdotes infirmi, dummodo non decumbant, cum
alio sacerdote non infirmo concelebrare possunt, servatis sive
ritu concelebratlonis sive normis quae infra ponuntur.
141. Etiam sacerdotes caecutientes aut omnino caeci hoc
ritu uti possunt.
142. Sacerdos celebrans principalis omnes sacras vestes de
more induere debet. Sacerdotes autem infirmi eas, quantum
Geri potest. Induant; aut saltem albam aut cottam aut ha­
bitum cboralem et stolam.

143. Sacerdotes infirmi circum altare, loco magis opportu­
no, disponantur, antequam celebrans principalis ad altare
accedat, in sedibus ad hoc paratis. Qui autem licentiam habent
sedendi durante celebratione, ea frui possunt etiam in conce­
lebra Done.

II.

De

liturgia verbi

144. Celebrans principalis omnia peragit et dicit iuxta
ritum concelebratlonis supra descriptum.

145. Concelebrantes vero, quantum possunt, cum cele­
brante principali alternatim dicunt preces ad gradus altaris
fadendas et «Kyrie», et simul cum eo recitant «Gloria» ct
•Credo»; antipbonam autem ad introitum et cantus Inter
Lectiones occurrentes sufficit ut auscultent.
146. Lectiones, Epistola et Evangelium, deficiente mini­
stro competente qui ea proferat, ab uno nfterove e concele­
brantibus aut ab ipso celebrante principali leguntur.
III. De liturgia eucharistica

147. Post antiphonam nd offertorium, concelebrantes ad
altare, quantum fleri potest, accedunt et, antequam celebrans
principalis dicat orationem super oblata, circa mensam aut
prope altare, loco magis opportuno, se ponunt.
148. Preces ad offertorium dicuntur secreto a solo cele­
brante principali.

149. Oratio super oblata dicitur α solo celebrante princi­
pali, ceteris «Amen» respondentibus. Item a solo celebrante
principali dicitur praefatio, aliis ln dialogo ante ipsam respon­
dentibus et «Sanctus» simul cum eo dicentibus.

150. Canon dicitur ut supra expositum est. Omnes autem
concelebrantes una cum celebrante principali omnia dicere
tenentur ob «Hanc igitur» usque ad «Sùpplices» inclusive.
Gestas tamen, omnes aut singuli, quantum possunt, faciunt.

151. Oratio dominica dicitur ab omnibus concelebrantibus,
embolismus autem α solo celebrante principali.
152. Osculum pacis, sl sacerdotes infirmi inter se dare non
possunt, singulis a celebrante principali defertur.
153. Orationes ante Communionem a solo celebrante prin­
cipali secreto dicuntur.
154. Ritus Communionis ex lis qui supra descripti sunt
magis aptos seligatur. Celebrans tamen principalis, sl magis
opportunum videtur, potest Ipse singulos concelebrantes
communicare sub utraque specie, postquam ipse singulas
species sumpsit.

155. Communione expleta, concelebrantes ad loca sua, ut
Initio Missae, recedunt Purificationes calicis et reliqua In
fine Missae a celebrante principali de more fiunt.
ΙΠ.—Ritus servandus ln distribuenda Communione sub
utraque specie

Praenotanda
1. De iis quibas Communio sub utroque specie conceditur.—
Communio sub utroque specie, firmis principiis dogmaticis a
Concilio Trldentlno statutis, de Iudicio Episcoporum, concedi
potest: 1) ordinatis ln Missa suae Ordinationis; 2) diacono
e subdlocono ministerium suum ln Mista pontificali vel sollem­
ni adimplentibus; 3) abbatissae in Missa suae Benedictioni»;
4) virginibus ln Missa suae Consecrationis; 5) profestis in
MKsa religiosae suae Professionis, dummodo vota Intra Missam

4659

I 005 MAIl 7

Episcopi est. singulis in casibus, ritum adhibendum, ex fa
qui Infra describuntur, eligere.

2. De catechesi praemUtenda.—Curent animarum nastom
fidelibus qui rituin participant, vel el intersunt, apliorr gc?
fleri potest modo doctrinam catholicam de forma
Communionis in mentem revocare Iuxta Concilium Tridtnunum (Sessio XX/, c. 1-9). Inculcent In primis fldem cathobcan
docere etiam «sub altera tantum specie totum atque Intqcnn
Christum verumque sacramentum sumi ac propterea qeo»
ad fructum attinet, nulla gratia necessaria ad salutem oh
defraudari qui unam speciem solam recipiunt» (Ibldrm, c. i).
Exponant insuper Ecclesiam potestatem habere In Sacra­
mentorum dispensatione, salva eorum substantia, statuendi
vel mutandi quae Ipsorum venerationi vel susciptcntiuQ
utilitati pro rerum, temporum et locorum varietate cxaxb
expedire Indicaverit (e/. ibidem, e. i). Simul tamen fidei
*
hortentur ut sacrum ritum, quo signum eucharistici ronvhu
plenius elucet, impensius participare satagant

3. De (is quae paranda sunL—Ad Communionem sub utra­
que specie distribuendam, parentur a) Sl Communio eallns
ftt cum calamo, calami argentei pro celebrante et pro singulis
communicandis, atque vas cum uqua ad calamos purtfkand
.*
b) Si cum cochleari Sanguis administratur, unum cochlear.
c) Si Communio sub utraque specie per intinctionem distri­
buitur, providendum est ne hostiae sint nimis tenues neque
nimis parvae, sed paulam solito spissiores, ut. Sanguine
partlm Intinctae, possint commode distribui.

L

Ritus

communionis sub utraque specie quando
communicantes directe e calice bibunt [Omi/litar]

II.

Ritus

communionis sub utraque specie per intinc­
tionem [Omittitur]

III.

Ritus communionis sub utraque
lamo (O/ni7/i7ur]

IV.

Ritus

specie cum ca­

communionis sur utraque
cochleari [Omittitur]

specie cum

Ada. C. BRAGA ia EL 79 (1965) 219-235; L BUIJS la PrM 54 (136?
413-460: 55 (1966) 133-152.

3271
1965 MAR 7.-SC RITUUM, DECR. AAS 57 (1965) 412-413
Variationes in Ordinem Hebdomadae

sanctae in­

ducendae eduntur

Quamplures Episcopi ab Apostolica Sede petierunt ut,
iam proxima feria quinta in Cena Domini, facultas ipsis
tribueretur Missam chrismatis concelebrandi. Tali enim
modo, sacerdotibus ex variis dioecesis regionibus circum
Episcopum coadunatis, et cum eo tam ln celebranda
Eucharistia quam in Oleis sacris benedicendis concele­
brantibus, apte elucet sive unitas presbyterorum cum Epi­
scopo, sive ipsius Pastoris momentum in vita liturgiea
dioecesis, qui «sacerdos magnus sui gregis habendus est.
a quo vita suorum fidelium Ln Christo quodammodo de­
rivatur et pendet» (Constitutio de sacra Liturgia, articulus
41)/[LE 3141].
■■
Cum autem Constitutio de sacra Liturgia (art. 57,!.·«/
praevideat ut, edito ritu concelebratlonis, facultas sit sin­
gulis Episcopis Missam chrismatis concelebrandi, opportu­
num visum est etiam, et textus Missae aliquatenus reco­
gnoscere, quo melius fini huius Missae responderent, et
ritum benedictionis Oleorum, iam ante eius instauratio­
nem definitivam, una cum recognitione totius Pontificalis
Romani suo tempore peragendam, simpliciorem reddere,
quo aptius celebrationi huius diei inseratur, et actuosa
fidelium participatio facilior reddatur.
Insuper, hac eadem arrepta occasione, qua nonnulke
variationes in Ordinem Hebdomadae sanctae inducuntur,
congruum visum est etiam unam aliamve locutionem, in
orationibus solemnibus feriae VI ln Passione et Morte
Domini occurrentem, aptare, ut spiritui ct decretis de re
oecumeniea sacrosancti Concilii Vaticani II congrueret.
Quapropter, de mandato Summi Pontificis, Consilium
ad Constitutionem de sacra Liturgia exsequendam depu­
tatum praefatas variationes In Ordinem Hebdomadae san4660

SC STUDIOBUM - DE PROP. FIDE - CONC. - RITUUM

1965 ΜΛΒ 7-25

die Inducendas diligenter perpendit ac paravit, atque
Sacra Rituum Congregatio, eodem Summo Pontifice
approbante, has variationes edendas esse decrevit, ab om:ibu5, ab Hebdomada sancta huius anni, sedulo servandas.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus. Die 7 Mar­
tii 1965.—lacobus Card. Lercaro, Archieptscopus BonoRifrais, Praeses Consilii ad exsequendam Constitui Ionem de
ra Liturgia. Arcadius M. Card. Larraona, Praefectus,
j*
Fcrdlnandus Antonelli, O. F. M., a Secretis.

n. 3272-3275

nomen habet, SsiTius Pater, eidem maiorem impetum ad­
dere desiderans, datis die 22 Febr. huius anni Litt. Ap.
Benignissimus Deus, (LE 3263) praecepit ut illud Opus inter
alumnos potissimum scholarum mediarum quae sunt in
universo mundo catholico, notum fieret et diffunderetur.

1965 MAR 7.-SC STUD., DECR. AAS 57 (1965) 414-415

Quod augustum propositum, si indicto orationis et ca­
ritatis die diligenter praeparetur, speratur fore ut multis
juvenibus facultatem praebeat, propria ipsorum opera collata, favendi formationi sacerdotali plurimorum aequalium
suorum in terris Missionum. Cuius spei pignus hoc est,
Ïuod multae ex eiusmodi scholis catholicis in toto mundo
Ispcrsls ab institutis religiosis diriguntur, atque horum
sodales non est dubium quin curaturi sint, ut Summi
Pontificis veneranda praecepta ad effectum quam primum
adducantur.

Facultas Theologica «Marianum» de Urde iure dinrca auditoribus sui «Instituti Mariologiae» doctoutvu Sacrae Theologiae certis conditionibus con­

Praeterea, scholarum mediarum alumni, cum seminaristis regionum misslonalium spiritu coniuncti, thesauros
accipient sapientiae et gratiae, quae in aliquo animo ge­
neroso vocationem sacerdotalem excitare poterunt.

Ads. C BRAGA In EL 80 (I960) 49-51.

3272

ferendi

Multa sane theologicae doctrinae penitius In dies ln
Snda illustrandaque sunt in omnibus quibus constat
is, BibHeae Revelationis et Patrum Catholicique
iril Traditionis textibus diligentissime exploratis.
Inia quas centrum tenet tractatus de ineffabili Divini
Salvatoris Incarnatione «secundum divitias gratiae eius, ut
cotum faceret nobis sacramentum voluntatis suae, secun­
dum beneplacitum eius quod proposuit in eo, In dispensa­
tione plenitudinis temporum, instaurare omnia ln Christo,
que in caelis et quae in terra sunt, in ipso» (Eph. 1, 7-10).
Ad quod summum explanandum mysterium non parum
coafert praerogativarum muncrumque Almae Redemptoris
Matris studium, quae «genuit, natura mirante, suum san­
ctam Genitorem», a recentioribus «Mario logi a» vocatum.
Com haec theologiae regio a Sodalibus Ordinis Servorum
Mariae inde a suis primordiis maximopere exculta sit,
<15 Summus Pontifex s. rec. Pius XII/ eisdem Theologicam
Facultatem in Urbe excunte anno Jubilaei mcml laudati
Ordinis alumnis reservatam concessit, in qua d. vu m. marlll a. D. mcmlx Sacra Congregatio de Seminariis et stu­
diorum Universitatibus «Institutum Mariologiae» constituit
omnibus mariali theologiae studentibus patens, Jacto iure
diplomata conferendi eis qui integrum statutum curricu­
lum fréquentassent atque scientifica dissertatione exhibita
praescripta examina superassent [LE 2894 J. Expleto autem
primo quinquennio uberrimis fructibus locupletato, ipsa
Theologica Facultas, «Marianum» nuncupata, per Magnum
smun Cancellarium Priorem Generalem memorati Ordinis,
suppliciter postulavit ut Institutum Mariologiae ita dilata­
retur ut omnes Licentiates S. Theologiae biennio altioris
institutionis theologiae de Tractatu de Verbo Incarnato et
de B.Maria Virgine ad Doctoratum S. Theologiae cum «spedalisatione Mariologiae» apparare posset. Eadem igitur
Sacra Congregatio, auctoritate sibi concredita a Ssiîio D. N.
Paulo Div. Prov. Pp. VI, optatis Prioris Generalis O. S. M.
obsecundans, in Dei O. M. gloriam atque in sacrarum
disciplinarum proventum, Idem Institutum Mariologicum
adeo provehit ut ad Doctoratum S. Theologiae Licenttalos
peculiari biennio ispecialisaiionis
*
perducere Dateat, normis
omnino servatis tum in generalibus Facultatis tum ln pe­
culiaribus Instituti nunc approbatis Statutis promulgatis,
canente potestate concedendi auditoribus qui praeceptos
praelectionum cursus rite frequentaverint diplomata quae
hactenus traduntur. Ceteris omnibus servatis de iure ser­
vandis, ad praelectionum celebrationem atque ad examina
scripto et ore superanda in primis quod pertinet. Contra­
riis quibuscumque non obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis de
Seminariis et studiorum Universitatibus, d. vn m. Martii,
in festo Sancti Thomae Aquinatis, Doctoris Communis,
a. D. mcmlxv.—loscphus Cani. Pizzardo, Ep. Alban.,
Praelectus. Dinus Staffa, Archiep. tiL Caesaricn. in Pa­
latina, a Secretis.

3273
1965 MAR 8.-SC DE PROP. FIDE, EPISTULA. PART.·

Media proponuntur ut Opus
INTER

ALUMNOS

SCHOLARUM

a S.

Petro Apostolo

MEDIARUM

DIFFUNDATUR

Roma, 8 mnrlil 1965.

E/heet Reothe Domine mi colendissime, recurrente anno
75» a condito Pontificio Opere quod a S. Petro Apostolo
4661

Ideo persuasum mihi est. Eminentiae Tuae verbum
exhortationis, Superioribus maioribus praedictorum Insti­
tutorum insinuatum, valde utile fore et vim efficadssimam
habiturum ad Opus a S. Petro Ap. in scholis mediis propa­
gandum.
Pergratum mihi feceris, si, pro eo zelo missionali quo
semper fuisti animatus inter gravia munera in servitium
Sanctae Sedis expleta, eiusmodi interventus opportunita­
tem considerare velis.

Interesa manus Tibi humillime osculor et summa vene­
ratione mc profiteor Eminentiae Tuae Revmae humilli­
mum, obsequentissimum, devotissimum servum.—G. P.
Card. Ag agi ανίαν, Praef.
* Ord. Praefacto S. C. de Religiosis. Prot.N. 448/85: SPA: AOFMCap
81 (1965) 140. Vide in AOFMCap 31 (1965) 146-141. Epienlars S. C. de
Religiosis diei 15 martu 1965 ad Praesidoxn Unionis Rcæanae Superio­
rum Generalium, dosidena S. C. do Pro. Fido cocmooiinles.

3274
1965 MAR 20.-SC CONCILII, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur

accipiendi ac retinendi stipendium
pro Missis bis aut ter litatis

Preces—Beatissime Paler. Infrascriptus Vicarius Generalis
Chicagiensis postulat α Sanctitate Vestra prorogationem re­
scripti S. Congr. Concilii diei 31 mali 1960 (N. 52765-D),
circa facultatem permittendi ut pro Missis bluatis ac trinatis
quae sive diebus dominicis et festis sive diebus ferialibus ln
ArchidJoecesi celebrantur, eleemosynae accipiantur pro eiusdem
Archidloccesls necessitatibus erogandis. Facultatem Item petit
pro eodem fine stipendia iam oblata erogandi. Et Deus...
Rbscr.—[Sacra Cong. Concilii, attentis expositis, petilam
prorogationem benigne concedit. Romae dic 20 martil 1965. J
■ Ordirurio Caicagicnsi. Prot. N. 5276S/D): o dccuraecîo originali

3275

1965 MAR 25.-SC RIT., DECR. AAS 57 (1965) 413-414

Facultas

conceditur legendi Evangelium Passionis
domini ab iis qui in ordine diaconatus non sunt
constituti

Plures locorum Ordinarii ab Apostolica Sede petierunt
ut attenta difficultate habendi tres diaconos vel tres sa­
cerdotes qui, nd normam artt. 50 et 51 Instructionis diei
26 Septembris 1964 (LE 3217), Evangelium Passionis ct
Mortis Domini proferrent, assaini possent, pro necessitate
etiam tres lectores vel idonei ministrantes. /
411
Et Sacra haec Rituum Congregatio, utendo facultatibus
sibi a Ssrîio Domino nostro Paulo Papa VI tributis, in­
dulge! ut, deficientibus uno, vel duobus ve! etiam tribus
diaconibus vel sacerdotibus, Evangelium Passionis ct Mor­
tis Domini proferri possit ah aliis clericis, vel ellam lalcis,
habitu tamen liturgico indutis.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus. Die 25 Mar­
tii 1965.—Arcadius M. Card. Larraona, Praefectus. Ferdinandus Antonelli, O. F. M., a Secretis.
4662

n. 327C-32P.0

SC CONCILII - PAULUS VI - STUD. · S. OFF. - SECR. STATUS

3276
1965 APR l.-SC CONCILII, DECLARATIO. PART.·
ITINERANTES, QUI MEDIIS TRANSVECTIONIS AËRONAUTICIS
UTUNTUR, NON TENENTUR LEGE ABSTINENTIAE

Under dale of April 1, 1965. the Sacred Congrégation of the
Council has written that, in view of the difficulty that the
railroad companies have In preparing meatless meals, the pas­
sengers should not be considered as bound by the law of abst­
inence.
• luxîa rmzuriura traditum a EOUSCAREN VI. p. 686.

3277
1965 APR 3.-PAULÜS VI, LIT, AP. AAS 57 (1965) 578
Delegatio Apostoltca Africae Centralis
Yaundensis erigitur

seu

PAULUS PP. VI

Ad tuturam rd memoriam.—Qui res Africanas impenso
studio consideramus, siquidem novae Civitates sunt consitutae et populi ad protectum, huius aetatis proprium,
impigre nituntur, peculiares curas, ut supremum munus
pastorale postulat, ad religionem catholicam Ibi tuendam
provehendam que intendimus. Hac ducti mente Delega­
tionem in Media Africa instituere decrevimus, quinque
regiones ea In plaga comprehendentem, atque adeo bono
fidelium ibidem degentium aptius consulere. Itaque, c
consulto Sacrae Congregationis de Propaganda Fide, certa
scientia ac matura deliberatione Nostra deque Apostolicae
potestatis plenitudine, harum Litterarum vi Delegationem
Africae Centralis seu Vaundensem, lurisdictionl eiusdem
Sacri Consilii obnoxiam, erigimus atque ei territoria Rerumpublicarum Cammarunicnsis, Ciadianac, Congicae
Brazzapolltanae, Gabonensis atque ipsius Reipubllcae
Africae Mediae subldmus. Contrariis quibusvis nihil ob­
stantibus. Haec edicimus, statuimus, decernentes prae­
sentes Litteras firmas, validas atque efficaces iugiter
exstare ac permanere; suosque plenos atque integros
effectus sortiri et obtinere; i Ilisque, ad quos spectant seu
spectare poterunt, nunc et In posterum plenissime suffra­
gari; sicque rite iudicandum esse ac definiendum; irritum­
que ex nunc el inane fieri, si quidquam secus, super his,
a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive Ignoranter
attentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die m mensis Aprilis, anno mcmlxv, Pontificatus
Nostri secundo.—Hamletus I. Card. Cicognani, a publicis
Ecclesiae negotiis.

runt, quorum sodales sacris Pastoribus diligenter (Meli
terque se obtulerunt, ad inventam religiosis veriblibct
atque normis funditus erudiendam. Quam ob rem Sacn
Congregatio dc Seminariis et studiorum Unlvenitati\
benevole prosecuta est Superiorem Scholam ad Cake·,ticam tradendam, quam Fratres Scholarum ChriithnaniQ
omnium primi, magnis nisibus exantlatis, Salmanticae ώ
nomine et tutela S. Pii X a D. mcailv condiderunt, (rjimque Sacra Congregatio de Religiosis a. D. mcmlx
bavit tituloque decoravit Pontificio (LE 2898). Attentis
peculiaribus In ipsa adhibitis studiorum ratione atq-jmethodis sive ad sclentificam obtinendam disclpulorca
efformationem sive ad religiosas provehendas sdotfaL
Sa/cra eadem Congregatio Seminariis studiorumque Uni- m
vcrsitatlbus praeposita rogationem suscipiendam ceasuit
sibi ab Auctoritatibus academicis Pontificiae Universitatis
Ecclesiasticae Salmanticcnsis et ab eadem Sacra Congre­
gatione de Religiosis oblatam, ut nempe laudata Schoh
a Sancto Pio X per insertionem In Theologicam Facultates
Salmantinae Universitatis ad dignitatem academlcam eve­
heretur. Quapropter, idem Sacrum Dlcasterium de Seminiriis sludiorumque Universitatibus, ut uberes hucusqae
Inibi percepti fructus in annos multiplicati producantur, et
debitae simul tribuantur laudes insigni Fratrum a Scholis
Christianis sodalitio, quod post decennes labores suas
communi Scholam offert utilitati, auctoritate a SsAoD.N.
Paulo Div. Prov. Pp. VI sibi tributa, ad Dei Optimi Maximi
gloriam. Ecclesiae decus animarumque proventum «Ponti­
ficium Institutum Scientiarum Religiosarum α Sancto
Pio X»in Facultatem Theologicam Pontificiae Univenibtii
Ecclesiasticae Salmanticcnsis hoc Decreto includit inchsumque declarat, quadrienni studiorum curriculo constats,
facta eidem Facultati Theologicae potestate per ipsum
gradus academlcos Baccalaureatas atque Licentiae Sclentiarum Religiosarum (cum speciallsatloneln Catechetical ih
alumnis conferendi, qui, ad normam Statutorum tum gene­
ralium Pontificiae Universitatis tum peculiarium Instllnti
ab eadem Sacra Congregatione approbatorum, omnQras
praestitutis scholaribus obligationibus rite satisfecerint,
ad amussim servatis praescriptionibus Apostolicae Consti­
tutionis <Deus scientiarum Dominus» [LE 1030) adneiarumque ^Ordinationum» [ LE 1033), ceterisque omnimodis de
iure servandis. Contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis, die
xvni mensis Aprilis, in Resurrectione D. N. I. Ch., anno
reparatae salutis mcmlxv.—I. Card. Pizzardo, Ep. Alba·
nen.. Praefectus. Dinus Staffa, Archiep. tit. Caesariem in
Palaestina, a Secretis.

3278

3279
1965 APR 21.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
De

usu facultatis dispensandi ad sacros ordines
CUM FILIIS ACATHOLICORUM QUI IAM OBTINUERANT DISPEN­
SATIONEM AD NO VITIATUM ET ORDINES MINORES

Dal Palazzo del S. Offizio, 21 Aprile 1965.

1965 APR 18.-SC STUD., DECR. AAS 57 (1965) 545-546
Pontificium Institutum Scientiarum Religiosarum
a Sancto Pio X in uhde Salmantlna academicf. in­
cluditur in Facultatem Sacrae Theoloolke Ponti­
ficiae Universitatis Eccles lasticae Salmanticensis
1 UREQUE AUGETUR GRADUS ACADEMICOS CONFERENDI
Baccalaureatvs et Licentiae Scientiarum RelioioSARUM CUM SPECIALISATIONS CaTECHETICAE

Sacrae Catecheseos princeps munus suum, ipso Christo
Domino promulgante «Euntes, docete omnes gentes
*
(Malth. 28. 19), summa cum cura semper prosecuta. Ec­
clesia nunquam destitit sacra hominibus praecepta integra
tradere atque Illustrare. Veritatis enim thesaurum a Deo
revelatum omnino ipsa peculiare slbl habuit cum hominibus
indesinenter communicare, ut omnes spiritualia conseque­
rentur bona, adeo ut cunctis tum individuis tum nationibus
Dei sapientia atque caritas largius in dies Innotescerent,
omaiumque in Christum Redemptorem recta aleretur (Ides,
quibusvis erroribus profligatis, dlvinlsquc mandatis mores
temperarentur. Quod sane munus cum plenam postulet
Christianorum magistrorum idoneitatem, Summi Pontifi­
ces, recentioribus praesertim sacculis, peculiares Scholas
pueris atque adolescentibus sacra doctrina Informandis et
summopere commendaverunt et condendas curaverunt.
Illis approbatis confirmatlsque religiosis societatibus, quae
gravissimum hoc officium tanowim primarium slbl sus­
ciperent. Quas Inter, Instituta Religiosa Laicalla enilcue4663

1905 APII

Reverendissimo Padre, con foglio dei 3 c. m., 11 Rev.mo
Procuratore Generale di codesto Ordine chledeva se la
7
*
FacoltàN.
del Rcscritto Pont. <Cum admotae» del 6 Nov.
1964 (LE 3230] potesse essere applicata anche quando il
Sant'Offizlo avesse precedcntemente concesso la dispensa
per I'accesso al Novizlato cd agli Ordini Minori.
In merito mi rcco a doverosa premura signlficarLe che
quanto stabilito dal suscitato Rescritto Pontificio abrosa
qualsiasi altra contraria disposizione e pertanto la Facolll
In oggetto puô essere usata anche quando si fosse riconi
a questa Suprema In ottemperanza aile precedent! norme.
L’occasione mi è propizia per significarLe la mla alu
slima e confermarmi altresi della Patcmità Vostra Rev.ma
devotissimo.—A. Card. Ottaviani, Segr.
• Procuratori Cen. O. F. Μ., Prot. N SS. Cancacs TJB5: AOFM 85
(ί?6β) 287-233.
3280

1965 APR 24.-SECRET. STATUS, RESCRIPTUM. PART.·
Facultas

datur nonnullis religiosis feminis ad­
ministrandi sacram Communionem

O Santo Padre, o Papa Paulo VI, cm audidneia contedida ao ahaixo asslnndo Sccretârio da Sagrada Congregaçio
4Ctl

1903 MAI 14

PAULUS VI - SACRA CONGREGATIO STUDIORUM

η. 3281-32R2

pin os Negéclos Ecleslàstlcos Extraordlnàrlos. conccdeu
e Uror solidtado (de permitie a dlstribulçûo da Sagrada
Ccmunhio por religiosas das narôqulas du Nisia Floresta
tïalpu) sob as segulntes condlçôes:

SI l’avocat cherche à connaître la vérité, ce n'est pas
pour en être l’avare possesseur, c'est pour la divulguer
et la faire connaître. 11 est par excellence l'homme de la
Ïtarolc. L'abus qu'on fait du langage n’est-il pas, à sa
açon, un hommage rendu à sa sublime (onction? Quelle
1) Quando o ministro sagrado do Santisslmo Sacra­
puissance a la parole pour persuader, pour émouvoir, pour
mento estlvcr uuseute, hà ollo dlas polo menos;
entraîner l'assentiment! Mais quelle responsabilité aussi
f»our celui qui se laisserait porter à mettre ce merveilleux
2) A hculdadc é conccdldu sô na capela da comunidade
nstrument au service des passions humaines!
pire as religiosas e todos os que sc hubituaram a freqûenUr a capela;
Et Nous touchons Ici sans doute le sommet de la voca­
tion de l'avocat: tout son art, toute sa science sont, en
3) A Santisslma Eucarlstla seja dlstribufda por uma
définitive, au service de la justice. Il est l’homme qui dé­
go al gu mas religiosas, dcslgnudas para êsse mister pelo
fend, et —autant qu'il le peut— fait triompher la justice.
Otdluârio do lugar;
Et non pas seulement la Justice inscrite par les hommes
4) 0 Santisslmo Sacramento da Eucaristia seja admldans les / textes de lois. Celle-ci lui sert de point de départ, 522
nlslrado dépoli que todos recllarcm, juntamente, o Eu
certes; mais c’est pour lui permettre de s’élever à la Justice
perafor e o Senhor, eu ndo sou digno; à religiosa que dlstrlinscrite par Dieu dans le coeur de l'homme. Et quand il
buir o Santisslmo Sacramento é pcrmltldo dlzer as palaen a sondé les profondeurs, 11 revient à la justice des codes,
vns: 0 Corpo de Cristo;
pour en tempérer et en vivifier la rigidité par un grand
souffle d’humaine compassion.
5) Tai faculdade seja usada sob a expressa llccnça do
Ordlnârio c sob a sua vigilûncla;
Le jugement définitif des consciences ne lui appartient
pas, non plus que l’évaluation des dernières responsabili­
6) A faculdade é concedida ad experimentum, por un
tés: c'est la part que Dieu se réserve. Nolite iudicare!
ano, e nâo ser que antes a Santa Sé dê determinaçôcs mais
Mais l'action de l'avocat, qui sc déploie entre les deux
defini das.
pôles de la justice et dc la miséricorde, frôle un domaine
mystérieux et sacré, au seuil duquel on ne peut que s’ar­
Revognm-sc as dlsposiçôes cm contrârlo. Dado do Pa­
rêter avec respect.
lacio Vaticano, aos 24 de abrll de 1965.—Antônio Samoré,
Arceblspo Titular de Ternobeno. Secretârio da Sage. Congr.
Voilà, chers Messieurs, brièvement esquissée, ce que
pera os Negôcios Eclesiâslicos Exiraordinârios.
Nous voudrions appeler Γ«apologie de l’avocat». Voilà
aussi énumérées, par le fait même, les raisons de l'estime
• EeTiîti da CoaÎereccU dos Religiosos do Br&sil 12 (1963) 1B2ct de la considération dont jouit aux yeux de l’Eglise
153 Ada. Bonata da Conferenda dos Rel. do Br&sil 12 (1966) 163.
votre noble profession. Fonction sociale de premier ordre
que la vôtre, et dont la pratique tend à perfectionner sans
cesse celui qui l'exerce, pour en faire chaque Jour davan­
tage le héraut de la parole, le serviteur de la vérité, l’hom­
me de la justice et dc la bonté.
3281
Plus cet Idéal sera réalisé dans les faits, plus aussi pro­
gresseront, on peut l'espérer, le sens du droit, le respect
1985 MAI 14.-PAULUS VI, ALLOC. AAS 57 (1965) 520-522
d’autrui, la compréhension et la concorde entre les hom­
mes ct les peuples. Et à cet égard Nous avons relevé avec
Allocutio diei 14 maii 1965 iis qui interfuerunt coetui Rointérêt dans les projets de nouveaux Statuts de votre
r-ι· habito a Consitio Sodalitatis Advocatorum ex omnibus
Union le souci que vous avez de «contribuer à l’établisse­
nationibus:
ment d'un ordre juridique international fondé sur le prin­
cipe de la justice entre les nations par le droit el pour la
paix». Excellent propos, en vérité, à la réalisation duquel
De officio advocati hodie recte exercendo
l’Eglise travaille pour sa part autant qu’elle lo peut.
Dieu veuille couronner ces efforts, les vôtres, les Nôtres,
Chers Messieurs, Membres du Conseil de Γ Union Interceux de tous les hommes de bonne volonté! Nous le sou­
nationale des Avocats, soyez les bienvenus dans Notre dehaitons dc tout coeur en invoquant sur vos personnes ct
vente. Réunis à Rome pour approuver les nouveaux Sta­
vos travaux la divine assistance, dont veut être le gage
tut dc votre Union, avant votre Congrès de septembre,
Notre Bénédiction Apostolique.
vous avez exprimé le désir de venir en personne Nous
présenter vos hommages. Nous vous accueillons d'autant
plus volontiers que la belle profession que vous représen­
tez ici est une de celles que l'Eglise considère avec le plus
3282
i21 d’estime ct de respect. /

Elle voit d’abord dans l’avocat l'homme qui a voué
son existence ù assister ceux qui ne sont pas en mesure de
ie défendre par eux-mêmes. Comme le maître assiste l'élève
et lui ouvre les voies du savoir, comme le médecin assiste
le malade et le soigne dans ses infirmités corporelles, ainsi
l'avocat assiste le client qui a besoin d'être guidé, conseil­
lé, défendu, dans le labyrinthe des relations humaines. Et
déjà cette seule finalité, bien comprise ct bien pratiquée,
suffirait à constituer un mérite singulier à inscrire à l’ac­
tif de votre profession: car celle-ci s'en trouve élevée à la
dignité d’un service, d’un véritable et très authentique mi­
nistère de charité. Et si cela est vrai en principe, chacun
peut constater que cela se vérifie également en pratique,
aa moins dans la plupart des cas.
L'avocat assiste, conseille, défend. Mais pour ce faire,
il doit connaître. Et ici se manifeste un autre aspect de
si personnalité: c’est un homme qui cherche la vérité.
Vérité des faits, pour étayer sa défense sur un terrain so­
lide; vérité des lois, que sa conscience professionnelle lui
fait un devoir de posséder parfaitement; vérité des âmes,
lurtont, dont U recueille bien souvent les plus intimes
secrets. Personne peut-être, à part le prêtre, no connaît
mieux que lui la vie humaine sous ses aspects les plus
variés, les plus dramatiques, les plus douloureux, les plus
défectueux parfois, mais bien souvent aussi les meilleurs.
Rien d’étonnant donc que dès l’antiquité l'avocat ait été
le candidat tout désigné pour les fonctions politiques ou
pour les charges publiques, comme étant le plus capable
de les exercer, c’était l'hommage spontanément rendu à sa
valeur humaine, à ses capacités, â son expérience.
4Ô65

1965

MAI

14.- SC STUDIORUM,

EPISTULA.

PART.·

lüS PROPRIUM ET NATIVUM ECCLESIAE VINDICATUR SACROS
ADMINISTROS EFFORMANDI AC INSTITUENDI IN POLONIA

Romae, d.d. XIV ru. mall a.D. MCMLXV.

Excellentissime Domine, gravia sane atque lacrimabilia
his novissimis temporibus Sacro huic Dicasterio relata sunt
de plurimis nisibus inceptisque a Gubernio Polonico adhi­
bitis ad Seminariorum Dioecesanorum istius Nationis vi­
tam conturbandam, quin immo, exstinguendam, si hoc
possibile evaderet.
Civiles enim Auctoritates, postquam annis elapsis gra­
vissimam intulerunt Ecdesiae iniuriam, supprimendo sci­
licet plurima Seminaria Minora, nunc vero Seminaria Maio­
ra frequentius in dies inspicere volunt, omnia perscrutantes
quae ad disciplinam atque studia in Piis Institutis perti­
nent. Certiores enim facti sumus Status Officiales saepe
in Seminaria Maiora ingressos esse; praelectionibus ad­
fuisse non tantum disciplinarum quae «laicae
*
dicuntur,
verum etiam disciplinarum ecclesiasticarum, uti theolo­
giae, Sacrae Scripturae, iuris canonici, soclologiae Christia­
nae, historiae ecclesiasticae, etc.; nonnullos alumnorum
periculis interfuisse; non raro plurima volumina c Biblio­
thecis Seminariorum amovisse.
Quae omnia, Excellentissime Domine, nobis inaudita at­
que incredibilia videntur, cum Supremi 1’olonlar Modera­
tores longe latcque libertatem religiosam proclament, una
cum separatione Ecclesiae a Statu.
4(MA

SC CONCILII - CONSISTORIAL IS - STUDIORUM

η. 3283-3285

Si revera res ita se habent, sl reapse Status ab Ecclesia
separatus est, si vera datur libertas religiosa, gua ratione
Status se Immiscere vult rebus Ecclesiae? Quae nobis
enarrata sunt clarum exstant testimonium facta, proh
dolor, non semper respondere verbisl
Quare praesentibus litteris, dum moerorem nostrum de
tam gravibus nuntiis Tibi manifestare cupimus, Te, Ex­
cellentissime Domine, rogamus, ut fortiter constanterquc
tantis inluriis obsistere velis, iura Ecclesiae vindicans. Of­
ficialibus Status significans se gravem Inluriam atque
offensionem ipsi Sanctae Sedi inferre, quae Seminaria utpote pupillam oculorum diligit ac fovet. Ecclesia enim
ius proprium atque nativum habet efformandi suos sacros
administros, iuxta principia a Divino Redemptore statuta
necnon ab Ipsa Ecclesia per saecula fideliter servata. Ius
enim ab omnibus populis —etiam primitivis et barbaris—
agnitum facultatem facit unicuique societati religiosae
proprios parandi sacerdotes, sine ullo interventu civilis
societatis.
Sincere proinde speramus Polonlcum Gubernium finem
Inspectionibus Seminariorum, cum pro certo noscat in
Seminariis tantummodo efformari sacerdotes zelanter studioseque pro bono spirituali Christi fidelium ad laborat uros.
Qua par est observantia optima quaeque a Domino Tibi
adprecamur, dum super dilectos Tuos alumnos. Seminarii
Moderatores et Professores divinarum gratiarum imbrem
invocamus, atque salutem plurimam dicimus Excellentiae
Tuae Reverendissimae addictissimus in Christo lesu.—
losephus Card. Piizardo, Praelectus. Dinus Staffa, a Se­
cretis.
•Ordinariis locorum Polonia© : Sœnfaarium 13 (1363) 34-65 Ada.
SeruaATin» 13 (1938) 63-84.

3283
1965 MAI 15.-SC CONCILII, RESCRIPTUM. PART?
Facultas datur satisfaciendi praecepto festivo au­
diendi Missam in horis postmeridianis sabbati vel in
VIGILIA FESTORUM

1005 MAI 15.21

na Sacramentorum dic 17 Februarii 1965 ad causas nulllta
tis matrimoniorum pertractandas datum 1LE32601 ExeSi
SrdiHarlnT01?SAnUS’ iK,biIens^’
Carcaswn^
Montis Albani, Apamiensls, Elncnsls. Ruthenensis. Qritrcensls, Mimatensis, Tarblcnsls et Lourdensls, quo 10ημ
Judicandi munus In tribunalibus ecclesiasticis exercentur
nuper ab Apostoiica Sede exspostulaverunt ut univtnae
causae, sive contentiosae sive criminales, quae ad cornu
competens forum iure communi essent deferendae, poilbx
a tribunalibus Tolosano, in primo iurisdlctIonis gradu d
Ruthenensi, in secundo iurisdlctlonls gradu,cognoscerentur
Porro Ssrfius Dominus Noster Paulus Divina Providenlh
Pp. VI, nraehnbito favorabili voto Excrhl P. D. Pauli
Bertoli, Archicpiscopi titulo Nlcomcdlensis el in Gallu
Apostolici Nuntii, preces ad sc admotas animarum beso
valde profuturas agnovit bcnlgnequc excipiendas eeasuil
Quapropter, suppleto, quatenus opus sit, eorum Intéressé
habentium vel habere praesumentium consensu, de pleni­
tudine Apostolicae potestatis, ca quae sequuntur decrevit
1. Tribunal Tolosanum ludicabit in prima Instsnth
universas causas, sive contentiosas sive criminales. Eccle­
siarum quas supra memoravimus.
2. Ab huiusmodi causis, In prima instantia pertractatis
coram tribunali Tolosano, flet appellatio ad tribunal Rnthenense.
Quibus super rebus edi iussit hoc Consistoriale Decre­
tum, ad decennium eiperimenti gratia valiturum.
Ad haec autem exsecutioni mandanda eadem Sanctitas
Sua praefatum Excihum P. D. Paulum Bertoli deputavit,
necessarias et opportunas eidem tribuens facultates etiam
subdelegandl, ad effectum dc quo agitur, quemlibet virum
in ecclesiastica dignitate constitutum, onere Imposito ad
Sacram Congregationem Consistorialem mittendi, quam
primum, authenticum exemplar actus peractae exsecu­
tionis. /
1* ’
Contrariis quibuslibet minime obstantibus, etiam spe­
ciali mentione dignis, atque revocatis superioribus Re­
scriptis.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis Couslstorialis, dic 18 Mail 1965.—Carolus Card. Confalonieri, a Secretis. Franciscus Carpino, Archlep. tit. Serdken.,
Adsessor.

Preces—Très Saint Père
*
Prosterné aux pieds de Votre
Sainteté, l’archevêque d'Alger, président de la conférence
Adn. vido xub dio 17 fob. 1965: LE 3360.
épiscopale d'Afrique du Nord (Maroc, Algérie, Tunisie), la
lupplle humblement de vouloir bien accorder l’autorisation
nécessaire pour que la participation à la messe du samedi soir
3285
pulsio satisfaire a l’obligation de la messe dominicale dans le
cas où un groupe de fidèles, pour un motif légitime, serait privé
de la messe de dimanche.
1965 MAI 21.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·
Les raisons sont les suivantes:
Sanantur professiones invalide emissae ob defectum
Le» chrétiens de nos diocèses sont très dispersés; beaucoup
CONSILII PETITI DUORUM
SALTEM DEFINITORUM APUD
moins nombreux qu’autrefois. Ils couvrent un territoire aussi
vaste; par contre, le nombre des prêtres a considérablement
Ordinem Fratrum Minorum
diminué. 11 est Impossible dans certaines régions d’assurer la
messe le dimanche dans toutes les paroisses de campagne.
Preces—Beatissime Pater, Procurator Generalis Ordinis
D'autre part, il arrive que les fidèles sont amenés à effectuer
Fratrum Minorum, ad pedes Sanctitatis Vestrae provolu­
un voyage le dimanche, pour un motif de culture ou pour un
tus, humiliter exponit:
besoin légitime de détente, après une semaine de travail
Superiores Maiores Ordinis ad admittendos candidatos
quelquefois accablant.
ad novitlatum indigent (ad validitatem) consilio duorum
Dans l’un et l'autre cas, l’induit demandé serait très utile
saltem Definitorum aut Delegatorum Definitori! (can. 543,
pour le soutien spirituel des chrétiens qui se trouvent dans
une situation présentant de réelles difficultés pour leur vie
105; Constit. Gener, art. 14, § 2, n. 3). Ex inadvertent!
*
religieuse.
in aliquibus casibus constat, in aliis probabiles est, hoc
Rescr.—Après avoir étudié les raisons exposées, la S. C. du
consilium locum non habuisse.
Concile accorde à S. Em. le cardinal-archevêque d’Alger et
Ne defectu huius ali orum ve requisitorum a parte Ordi­
aux autres ordinaires de la conférence épiscopale l'induit de­
nis alumni Religionis damna aut perturbationes spiritualia
mandé ad experimentum pour une durée de cinq ans. Deux
vel iuridica patiantur, Orator ab Eadem Sanctitate Vestn
points sont recommandés: qu’il n’y ait pas de désaccords dans
chaque région; que tout soit fait pour que dans l’esprit des
Implorat, pro toto Ordine Minoritico, benignam sanatio­
fidèles le dimanche demeure le lour consacré au Seigneur,
nem ln radice religiosarum professionum sive simplicium
selon les vénérables traditions dc l'Eglise.
sive sollemnium ct admissionum ad novitlatum, quae de­
Donné à Rome le 15 mai 1965.—P. Card. Cibiaci, Prr[.
fectu quorumlibet requisitorum a parte Ordinis invalidae
P. Palazzini, Secr.
vel dubiae sint, necnon omnium sequelarum quae inde

ortae fuerint quaeque sanatione indigent et sanari possunt,
quin tamen inde auferatur ius impugnandi professionem
ad normam can. 586. Et Deus, etc. ...
Rescr.—Vigore facultatum a Ssmo Domino Nostro con­
328·
cessarum. Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum Soda­
lium praeposita, attentis expositis a Revdio Patre Oratore,
1965 MAI 18.-SC CONSIST., DECR. AAS 57 (1965) 1006-1007
benigne adnuit pro gratia sanationis, iuxta preces, sanatis
omnibus quae sanabilia sunt ac sanatione indigent, servaTOLOSANAE - RUTHENENSIS et ALIARUM
tlsque ceteris servandis. In posterum autem Superiores ad
quos spectat, cautius agant.
De Tribunalibus regionalibus constituendis ac
ORDINANDIS AD UNIVERSAS CAUSAS CONTENTIOSAS ET
Contrariis quibuslibet non obstantibus. Datum Romae,
CRIMINALES IUDICANDAS
dic 21 mensis mali 1965.—Paulus Philippe, a Secretis.
C. Addivinola, Ad. a Studiis.
Occasionem nactl constituti tribunalis regionis pastoralis
Tolosanae per Decretum Sacrae Congregationis de Discipli­
♦ Procuratori Gen O. F. M_. Prot. N. 17795.65: AOFM 34 (1965) 401

*Prs«jdi Coa&reofiao episcopalis Africa© sopterntrioualis: Doc.
CsÛl fâ (1985) I486.

SACRA CONGREGATIO RITUUM

I960 \L\I 20-31

328G
1905MAI 26.-SC RITUUM, DECRETUM. AAS 57 (1965) 542

DIOECESIUM EUROPAE

Nisu

propria de S. Benedicto Abbate,
Patrono, prodatur et editur

Europae

Sanctum Benedictum Abbatem, nui Europae rebus
pneessd easque propitiatione sua maioribus in dios pro­
veheret Incrementis, Sanctissimus Dominus noster Paulus
Pipi VI principalem totius Europae apud Deum Patro­
nna constituit ac declaravit per Apostollcas Litteras ePaclt
«altas», die 24 mensis Octobris datas (cf. A. A. S., 1964,
pp. 965-967) ( LE 3223).
Quo nutem huiusmodi patrocinium maiore celebraretur
litaixica solemnltate, Sacra Rituum Congregatio, vigore
imitatum sibi ob Eodem Ssiho Domino nostro Paulo
Pipa VI tributarum, Missam propriam de S. Benedicto
Amte, Europae Patrono, concinnavit eamque, prout In
idnao prostat exemplari, probavit.
Eadem Insuper Sacra Rituum Congregatio, firmo ma­
nente S. Beneaicti Abbatis festo gradu III classis dic 21
nensis Martii, servatis rubricis, recolendo, indulget ut,
quotannis die 11 mensis lull!, in omnibus et singulis Eu­
ropae ecclesiis et oratoriis, Missa de praefato patrocinio
i Benedicti celebrari possit tamquam votiva II classis.
Sivero dies 11 lull! in dominicam inciderit, permittuntur
dnae tantum Missae de eodem patrocinio, tamquam vo­
tivae II classis, iuxta n. 360 Codicis rubricarum ( LE 2927].
Contrariis non obstantibus quibuslibet. Die 26 Mail
1965.—Arcadius M. Card. Larraona, Prae/edus. Ferdinan­
ds Antonelli, O. F. M., a Secretis.

3287
1905 MAI ...-CONS. LITURGIAE, RESPONSUM. PART.·

Responsa ad proposita dubia circa: 1.—Instructionem
diei 26 sept. 1964. 2.—Ritum servandum in celebra­
tione Missae. 3.—Ritum servandum in con celeb rati ό­
νε Missae. 4.—Ritum servandum in Communione sub
utraque specte

1.—Ad Instructionem diei 26 sepi. 1964 [LE 3217]

L (Adnn. IS et 13). Utrum expressio nrt. 15 Instructionis:
canibus qui fn domo sunt participantibus» relate ad Missam
principalem in die dominica in seminariis ct studiorum dornbus religiosis. Intellegenda sit etiam de moderatoribus et
qui tempore huius Missae in seminario vel domo
formationis religiosa manent?
Respj Affirmative. Sl moderatores sunt sacerdotes ct si,
secundum eundem articulum Instructionis, fit concelebratlo,
convenit ut in hac Missa concelebrent.
2. (Ad n. 36 b). Utrum Liceat aspersionem aquae bene«Letae facere per modum unius pro omnibus in presbyterio
praesentibus, sicut fit pro incensatione Iuxta Instructionem
n.34. b?
Resp.: Affirmative.

3. (Ad n. 43). Utrum in Missa lecta una aiterave pars
Ordinarii (Kgrie, Gloria, etc.) aut Proprii (e. g. Graduate,
antiphona ad Communionem) cantari possit?
Respj Affirmative.

4. (Ad nn. 33-66). Utrum sit contra spiritum Constltutfonli, n. 52, ut, loco homiline, catechetica Instructio fidelibus
praebeatur?

Resp.: Instructio art. 52 Constitutionis declarat, eo sensu ut,
ii schemata praedicationis intra Missam habendae a competrotl auctoritate disponuntur, praedicatio ipsa ita ordinari
debet ut bitimus nexus servetur cum praecipuis saltem tem­
poribus et festis anni liturgici seu cum mysterio Redemptionis.
5. (Ad. n. 60). Cur duobus tantum diebus licet fidelibus
hb od sanctam Communionem accedere?
Resfu Firma lege generali de unica Communione singulis
dJebni concessa. Ecclesia, principio innixa de pleniore pnrtlclwtlone per Eucharistiae susceptionem in sacris celcbrationlwa, lis diebus. In quibus duo officia llturgicn, inter se omnino
dittlncta, pro universa communitate celebrat, facultatem
di! bb communicandi fidelibus qui utramque celebrationem
psrtcipant. Quam facultatem ad omnes dies non extendit
cum plures celebrationes tunc sint tantummodo Iteratio elusdra celebrationis in favorem fidelium qui unicae celebrationi
□teresse non possent. Brcvltcn cum unum celebratur Officium,
«tsl Iteratam, unica conceditur accessio ad sacram mensam;
cem duplex celebratur Officium, duplex conceditur Communio.
4000

η. 3280-3207

G. (Ad. n. 74 a). Quinam sit contentus brevis admonitio­
nis in initio ritus Matrimonii, secundum Litt. Apost, Sacram
Liturgiam, η. V et Instructionem η. 74, α habendae?
Resp.: In celebratione Matrimonii sine Missa, brevis ad­
monitio. paucis tantum verbis facienda, revocet attentionem
praesentium ad ea, quae postea fient. Haec admonitio etiam
a commentatore bene fieri potest.
7. (Ad n. 91). Utrum liceat altare in medio ecclesiae
exstruere, ut Missa semper celebretur versus populum?
Resp.: Instructio non loquitur de «centro mathematico»
ecclesiae, sed tantum de «centro idcali», uti dicitur, «quo
totius congregationis fidelium attentio sponte convertatur»
(n. 91).
8. Utrum liceat, donec ecclesia opportune reficiatur, col­
locare altare portatllc, forma simplicis mensae, ante altare
malus fixum cx marmore pretioso confectum, ut adhibeatur
pro celebratione Missae versus populum?
Resp.: Affirmative, dummodo a) spatium vere notabile
Inter utrumque altare intercedat; b) optandum vero est ut
altare portatile extra sanctuarium ponatur, quo nutem ln
casu, circa se habeat spatium sufficiens ad modum presbyterii,
ab aula ecclesiae opportune distinctum.
9. (Ad n. 92). Aliqui sacerdotes putant optimum locum
>ro celebrante ct ministris esse retro, ln abside; sed ne altare
llos celet, dicunt sedem debere esse in alto positam, saltem
tribus gradibus, ut populus eos videre possit et appareat
celebrantem vere praeesse. Potestne haec opinio sustineri, prae­
sertim si in Ipsa abside ponatur thronus ad exponendam
Ssiham Eucharistiam?
Resp.: Ad primam partem, affirmative, iuxta Instruclionem
n. 92.
Ad alteram partem: si in abside exstat tabernaculum, vel
ponitur thronus ad exponendam Ssdiam Eucharistiam, sedes
pracsidentiolls ponatur, parumper elevata, ad latus altaris.
10. (Ad n. 96). Cum celebratur Missa In altari, posito
inter altare maius et populum, potestne asservari Ssnia
Eucharistia In altari maiore, etsi celebrans terga vertat Ssriiae
Eucharistiae?
Resp.: Affirmative, dummodo a) spatium vere notabile
inter utrumque altare intercedat; b) tabernaculum in altari
maiore sit tali altitudine collocatum, ut caput celebrantis,
qui stat ad pedes nitaris intermedii, superet.
11. Utrum tabernaculum In latere sinistro altaris versus
populum poni possit et in alio latere crux vel liber sacrae
Scripturae?
Resp.: Negative. Attendendum est potius ad art. 95 In­
structionis, secundum quem «in casibus peculiaribus ab Ordi­
nario loci probandis
*
tabernaculum poni potest «etiam in alia
cccleslnc parte vere pernobili el rite ornata», v. gr. in dextera
parte sanctuarii, aut ln abside.

f

2.—-4d Ritum servandum ln celebratione Missae [LE 3251 ]
12. (Ad n. 22). Utrum omitti possint preces nd gradus
altoris, quando Laudes, recitatae n communitate choro non
adslricta, Missam Immediate praecedunt?
Resp.: Affirmative, si hanc Missam immediate subsequentem tota communitas participat Negative, sl post Laudes
singuli sacerdotes eiusdem communitatis Missam privatlm in
altaribus minoribus celebrant.
13. Utrum preces nd gradus altaris faciendae omitti possint
secundum n. 22 Ritus servandi, quando immediate ante Mis­
sam ad altare celebrationis, in quo habetur tabernaculum
Ssriil Sacramenti, distribuitur sancta Communio? Nam in
ritu distributionis Inm habetur Confiteor, Misereatur, Indul­
gentiam, quae secus repeti deberent.
Resp.: Negative. Sunt duae actiones llturglcae omnino
distinctae.
14. (Ad n. 23). Utrum nd Gloria Patri, quando in Missa
occurrit, adhuc caput sit inclinandum?
Resp.: Affirmative, Juxta principia generalia.
15. Utrum antiphona ad Introitum, post Gloria Patri re­
petenda omitti possit, quia repetitiones secundum art. 34
Constitutionis sunt vitandae?
Resp.: Repetitio antiphonae ad introitum sequitur ex
ipsa natura antiphonae: ideoque non est numeranda inter
«repetitiones inutiles», de quibus art. 31 Constitutionis.
16. (Ad nn. 41 et 4 4). Utrum in Missa cum participatione
mulierum tantum (e. g. In domibus religiosarum) mulier, rite
edoctu, munus lectoris possit assumere?
Resp.: Negative. Munus lectoris est munus llturglcum,
quod solis viris committitur. Proinde Epistola legatur α cele­
brante.
17. (Ad n. 50) Utrum celebrans. Inchoando Credo, adhuc
manus extendere debeat?
Resp.: Negative. Verba hunc gestum significantia, cx errore
materiali In prima editione Ordinis Missae irrepserunt. Postea
demptn sunt: nam In Ritu servando non inveniuntur.
18. Utrum Credo solummodo ad sedem vel ad altare in­
choare liceat, an etiam In ambone vel nd cancellos?
Resp.: Servetur Ritus servandus n. 50: «... ad sedem vel ad
altare, inchoat, si dicendum est. Credo in unum Deum.
4670

n. .1288

CONSILIUM SACRAE LITURGIAE

19. (Ad η, 51 ; Quomodo celebrans manus tenere debet
durante oratione fidelium?
Resfu Stet manibus iu dis.
20. (Ad nn. SS et SSJ. Utrum celebrans calicem pro of­
fertorio praeparare possit stans in medio altaris?
Reap.: Nega/tee, sed praeparet calicem de more ad latus dex­
teram altaris (excepto casu in Ritu servando n. 99, b Indicato).
21. (Ad n. 38 J. Utrum diebus ieiunii et in Missis defuncto­
rum genuflectendum sit ad orationem super oblata?
Resp.: Affirmative, ad mentem Cod. rubr. n. 521, e.
22. (Ad n. 61). Utrum liceat dicere praefationem lingua
vernacula, cum dialogus ante, et Sanctus post praefationem
certo dici possint in lingua populari?
Resp.: Ex recenti concessione (27 nprilis 1965) Apostolicae
Sedis, Iuxta n. 58 Instructionis, competens auctoritas territo­
rialis ecclesiastica permittere potest usum linguae vernaculaeln
praefationibus, interpretatione populari a «Consilio
*
confirmata.
23. (Ad n. 69). Utrum liceat caeremoniario assistere ad
libram In Missa sollemni, praesertim durante Canone?
Resp.: Servetur Ritus servandus n. 69: «In Missa sollemni,
inde ab oratione super oblata diaconus et subdiaconus stant
post celebrantem. Diaconus autem ad celebrantem accedit
quando opus est cius ministerio, statimque in locum suum
redit». Quando diacono impossibile sit assistere ad librum,
caeremoniarius hoc faciat. Servitio autem peracto sta tim re­
cedat in locum suum. Verbum autem post indicat, quod mini­
stri stare debent infra celebrantem, etsi non materialiter post
terga ipsius.
24. Ubi stare debent assistentes seu capellani in Missa
lecta Praelati durante Canone?
Resp.: Stent post celebrantem. Idest, sese habeant uti mini­
stri sacri ad mentem Ritus servandi n. 69, supra citati.
25. (Ad nn. 76 el 77). Utrum celebrans exspectare debeat
finem cantus Agnas Dei, an prosequi possit cum oratione
Domine, lesu Christe?
Resp.: Potest procedere.
26. (Ad n.84). Utrum celebrans ad digitos purificandos
post Communionem adhuc Ire debeat ad latus dexteram altaris,
an ministrantes ad eum, in medio altaris stantem, accedere
possint?
Resp.: Ablutione sumpta, celebrans vadat ad latus dexte­
rum altaris et ibi purificet digitos (excepto casu de quo in
Ritu servando n. 99, a).
27. Utrum verba Ritus servandi n. 84: «Deinde celebrans,
stans In medio, et habens apud se librum...» et n. 85:
stans
In medio altaris ante librum dicit...» ita interpretari debeant,
ut Missale ponendum sit in medio altaris?
Resp.: Missale pro legendis antiphona ad Communionem
et postcommunionem relinqui potest nut ad sinistram, sicut
exstat pro Canone, nut, calice ex altari ablato, in medio poni,
prout magis commodum pro celebrante fuerit.
28. Utrum Dominus vobiscum ante postcommunionem
omittendum sit secundum Ordinem Missae n. 56?
Respj Ordo Missae generaliter clarificatur et completur
a Ritu servando, qui hoc In casu dicit: «Ablutionibus sumptis...
osculatur altare, vertit se ad populum et dicit: Dominus
vobiscum, et reversus ad altare...·.
29. Utrum liceat complere circulum post Dominus vobiscum
ante postcommunionem cum liber missalis sit ad latus sini­
strum celebrantis, secundum exemplum ad Orate /raises?
Resp.: Affirmative.
30. (Ad n. 87). Utrum benedictio finalis omitti possitquando benedictio eucharistica Immediate sequitur celebra­
tionem Missae?
Resp.: Negative. Agitur enim de duabus actionibus diversis
et non Inter se connexis. Immo magis conveniens videtur ut
benedictio eucharistica immediate post Missam non detur.

3.—De ritu servando in concelebrat tone Missae (LE 3270]
31. (Ad n. 1. i.· b). Utrum conveniat habere concelcbrationem occasione funebrium, loco plurium Missarum singu­
larium quae alicubi durante Missa exsequiali celebrari solent?
Respj Affirmative.
32. (Ad n. 18). Utrum ministri sacri qui bis in die in Missa
concelebrata munere suo funguntur, etiam bis sub utraque
specie communicare possint?
Resp.: Affirmative.
33. (Ad n. 31). Utrum etiam Episcopi concelebrantes
Incensentur per modum unius?
Rsspd Affirmative.
31. (Ad n. 39 c). Utram liceat rubricam Ritus concelebrationis Missae n. 39, e: «Verba consecrationis, manu dextera...
ad panem el ud calicem extensa» Ita Interpretari, ut palma
manus versa sit ad latus (non ad terram), ut extensio manus
Intellegatur at gestus demonstrativus et congruat cum verbis:
«Hoc, Hic est...»?
RESP4 Affirmative.
35. (Ad n. J9, e). Utram concelebrantes qui stnnt circa
mensum altaris Illud osculentur tui verba »ex hoc nitaris parti·
ripotlonr·?
4671

mes !UX 2

Resp.: Affirmative, secundum Rilnm servandum in unce·
tebralione Missae: «... celebrans principalis, et concelebrantes
qui stant circa mensam altaris, osculantur Illud; deinde
omnes se erigunt...»
4.—De ritu Communionis sub utroque specie (LE 3270)

36. (Ad n. 1. 8). Utrum «confirmati adultb Intelleguntor
sensu i uri dico, ut in C.I.C., can. 745 § 2, 2, scilicet il, qri
rationis usu fruuntur, an sensu vulgari, i. c. ii, qui ultra
annos pubertatis adepti sint?
Resp.: II, qui annos pubertatis adepti sunt.
37. (Ad n. 1. II). Utrum, relate ad Communionem «b
utroque specie, quando sermo est de «fratribus convenb»,
agatur a) tantum de illis, nui partem ministrantium ia coneelebratione Missae agunt? b) de omnibus fratribus conveni»
professis, qui, concélébration! Missae participant?
Resp.: ad a) Negative; ad b) Affirmative.
* Nodt. 1 (1965) 136-143.

3288
1965 IUN

2.-CONS. LITURGIAE, INSTRUCTIO. PART.·

De popularibus interpretationibus Propriorum
Dioecesium et Religiosarum Familiarum
Popularibus interpretationibus Missalls et Breviarii rorari
pro singulis Nationibus confirmatis, Iuxta textus α Coetibus
Episcoporum approbatos, restat ut et interpretationes po
pulares Propriorum cuiusque dioecesis vel familiae religiosae
Apostolicae Sedis confirmationi proponantur.
Cum nutem saepius ab hoc «Consilio» quaeratur quanaa
ratione sit hac In re procedendum, opportunum videtur se­
quentes praebere normas:
1. Ustu linguae vernaculae In Propriis dloeccsanis vtl fa­
miliarum religiosarum subiacct limitibus a Coetibus Episco­
po rum pro unaquaque Natione legitime statutis, et ab Apostolica Sede probatis seu confirmatis (Const., arL 36. §3) (LEM41 J.
2. Interpretatio popularis Proprii dioecesis vel familiae
religiosae paranda ct approbanda est, ad mentem eorum qua·
in n. 88 Instructionis diei 26 septembris 1964 (LE 3217)
habentur, «a respectivis Ordinariis eiusdem linguae». Proinde
a) sl agitur de Propriis dioccesanis. ab Episcopo, vel Episcopii,
quorum Interest; b) sl agitur de Proprio familiae religiosae, a
Superioribus Maioribus regionum eiusdem linguae.
3. In Interpretatione populari exaranda, ea serventur,
congrua congruis referendo, quae in n. 40 memoratae In­
struct ion is habentur.
4. Ut in qualibet Natione uniformitas, quantum Geri
potest, in textibus llturgicis, habeatur, a) Partes Proprii,
quae etiam in textibus lingua vernacula conversis el ab
Episcoporum Coetu approbatis atque ab Apostolica Sede
confirmatis inveniuntur, ex his sumantur. Ita, ex. gr„ parte e
Communi vel Proprio Breviarii aut Missalis derivatae, pomatur iuxta popularem interpretationem pro universa Natioae
iam approbatam; Item lectiones, si Coetus Episcoporum,
aliquam popularem interpretationem Sacrae Scripturae ad
usum liturgicum approbavit, ex hac sumantur; fonnuhe
aliquae Ritualis, quae in textu a Coetu Episcoporum apprebato inveniuntur, ex hoc deriventur, ct ita porro; b) paries
item quae pluribus dioecesibus vcl familiis religiosis forte
sunt communes, communi consilio parentur, lis servatis, quae
supra dicuntur.
5. Textus qui uni tantum ecclesiae sunt proprii, a repe·
ctivo Ordinario approbari debent.
6. Interim, scilicet donec Interpretatio popularis maris
perfecta conficiatur, assumere licet etiam textus npud fideles
iam usitatos: qui tamen, ut ad usum liturgicum adhiberi pos­
sint, Apostolicae Sedis probatione scu confirmatione indigeat
7. Ad confirmationem obtinendam, textus, ab Episcopo d
agitur de Proprio dioecesano, aut a Supremo Religionis Mo­
deratore si agitur de Proprio familiae religiosae, duplici exem­
plari mittantur «Consilio ad exsequendam Constitutionem de
sacra Liturgia», addita brevi relatione circa criteria, qulbci
opus interpretationibus innixum est (cf. Instructionem, an.
et 30).
8. Textus tunc tantum evulgentur et in usum dedacaatur,
cum ab Apostolica Sede probati scu confirmati fuerinL
In transmittendis textibus pro confirmatione haec notentur
1. Citationes e Sacro Scriptura exactae et completae daL
2. Tcrmlnologia adhibeatur a rubricis statuta sive recentiae
(e. gr. super oblaa) sive tradita (v. gr. graduait, et non carfus
mcuttaHonisJ. 3. t Textus fideliter reddantur lingua vernaculi,
etsi Iuxta criteria data ab Instructione, n. 40. 4. Pro conKrmatioue duo exemplaria mittantur nd «Consilium» interpreta­
tionis popularis, una cum textu latino. 5. Una cum textibus
addatur relatio, ad normam Instructionis n. 30. 6. Textus
Proprium familiarum religiosarum ad «Consilium» mittantur per
Procuratorem Generalem cuiusque Ordinis vcl Congregatione.

• Ad Praeridca ConferenlUrum opUccpalinm ot Supreme
*
Modexfr
P^^-lor.is Notit. 1 (1S6S) 196-1SÔ Adn. A M
P.CCJr-T is Notit. «. (l%6) 106-11T; Notit. 1 (1965) 196.
4672

loss 11X 11-24

SC S. OFFICII - BEL IG. - NEG. EXTR. - CONC. - PAULUS VI

3289
1965 IUN ll.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
Co.SVALIDARI POTEST MATRIMONIUM IN CASU QUO VIR IMmiMKNTUM IMPOTENTIAE adeptus sit post initas
NUPTIAS

Dcdicm—Fabius, baptized Roman Catholic, contracted
carriage with Livia, baptized Roman Catholic, before a
wo-Calhollc minister in 1947. In 1957 Fabius underwent
xa operation which consisted of removal of both testicles
(orchiectomy) and a partial prostatectomy at the nook of
the bladder.
*
The operation left intact the prostate, semi­
cd vesicles, and sphincter muscles.
Several years after the operation, Fabius and Livia
requested permission to convalidatc their marriage. The
case was sent to the Sacred Congregation of the Sacraments
with the thought that It would sanate the marriage from
the time of the original non-Cathoiic ceremony when the
man was definitely potent. While the Tribunal requested
permission for convalidation or sanation, it included the
request for convalidation merely as a formality since the
Tribunal was certain that the man was impotent. Every
author agrees that a man lacking both testicles is impotent.
There is also the Motu proprio, Cum frequenter, of Sixtus V
that eunuchs cannot validly marry, a document which
Cappello calls an «authentic
*
and infallible declaration of
the natural divine law.»
Resp.—In your letter, Your Excellency proposed the
following doubt: whether Mr. N. N., who is lacking both
testicles, should be considered impotent and, therefore
whether the marriage he contracted with Z. Z. can be
amvalidated.
Regarding this matter I inform you that the eminent
Fathers of the Supreme Sacred Congregation, after ma­
ture consideration of the case, have, in their plenary sesifon held on 2 June, 1965, decided to reply: The marriage
in the instance can be convalidated.
•OHdcn Ordinario loci S. F. A. S., Prot. N. 4S43m/83: BOUSCA
££N VI. p. 618-619.

3290

n. 3280-320;

gationis Pro Negotiis Ecclesiasticis Extraordinariis gratiam
concedit iuxta petita, his quae sequuntur conditionibus:
L Sacer SS. Sacramenti administer octo saltem dies
iam defuerit; II. facultate fruantur, in oratoriis religio­
sarum domorum tantum, Sanctimoniales et omnes qui ad
commemorata oratoria convenire consueverint; III. Sanc­
tissima Eucharistia distribuatur ab una vel nonnullis
Sanctimonialibus, quas loci Ordinarius ad id muneris
destinaverit; IV. SS. Eucharistiae Sacramentum admi­
nistretur postmiam omnes simul recitaverint precationis
formulas tÇonflleon atque ^Domine non sum dignus». Quae
Sanctimonialis Sacramentum distribuerit, el sucta verba
dicere licebit, quae sonant: iCorpus Christi»; V. huiusmo­
di administratio cum expressa Ordinarii licentia, eodemque
invigilante, fiat; VI. facultas ad experimentum conce­
ditur, atque ad annum nisi antea dc hac re a Sancta Sede
definita praescripta dentur.
Contrariis quibuslibet obstantibus. Datum ex aedibus
Vaticanis, die XII mensis iunil anno mcmlxv.
♦ Ordinario Girardotonai. Prot. N. 3854/65: Vida rei. 23 (1966) 193
194. Adn. C. E. MESA in Vida re!. 23 (1966) 214-217.

3292
1965 IUN

16.-SC RELIGIOSORUM,

RESCRIPT. PART.·

abolendi differentiam habitus reli­
giosi INTER MONACHOS ET MONIALES ORDINIS ClSTERCTENSIS REFORMATI

Facultas datur

Preces—Beatissime Pater, Abbas Generalis Ordinis
Cisterciensium Reformatorum, ad pedes Sanctitatis Ve­
strae provolutus, humiliter implorat facultatem qua fra­
tres conversi et sorores conversae votorum sollemnium
eodem omnino habitu induantur sicut et monachi et mo­
niales. Et Deus etc,
Rescr.—Vigore facultatum a Sstîio Domino Nostro
concessarum, Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum
Sodalium praeposita, attentis expositis, benigne adnuit
pro gratia iuxta preces, servatis ceteris servandis. Contra­
riis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, die 16 lunii 1965.—Paulus Philippe,
a Secr. C. Addivinola, Ad. a studiis.

1965 IUN ll.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·
* Abbati Gen. O. C. S. O., Prot. N. 16524/65: e documento originali·
VOX ACTIVA CONCEDITUR FRATRIBUS ET SORORIBUS CON­
VERSIS IN ELECTIONE 2X.BBATIS \TL ABBATISSAE

Preces—Beatissime Pater, Abbas generalis Ordinis Cistercensium Reformatorum, ad pedes Sanctitatis Vestrae
provolutus, humiliter implorat concessionem vocis activae
in electione /Vbbatis aut Abbatissae: 1) pro omnibus fra­
tribus conversis; 2) pro sororibus conversis votorum sol­
lemnium (vel simplicium perpetuorum in aliquibus monialium monasteriis), ob rationes Sacrae Congregationi dc
Religiosis allatas. Et Deus, etc.
Rescr.—Vigore facultatum a SSmo Domino Nostro
concessarum. Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum
Sodalium praeposita, attentis expositis, benigne adnuit pro
gratia iuxta preces, servatis ceteris servandis. Contrariis
quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, die 11 Iunil 1965.—IUL Card. Antoxicm, Prae/. Paulus Philippe, a Secr.
♦Abbati Goa. OrdinisCutercionsium Reformatorum. Prot.N. I&5£5/
fl5c « documento originali.

3293
1965 IUN 18.-SC CONCUJI, NOTIF. AAS 57 (1965) 666
DE NOVA FORMULA IN CATECUISMO S. Pli X SUBSTITUENDA
QUOAD IEIUNIUM EUCHARISTÎCUM

Come è noto, nella pubblica Sessione del Concilio Ecunienico dei 21 novembre 1964 (A. A. S., vol LVIL P· 186) (LE
3233], il Santo Padre ha comunicato la nuova concessione
riguardo al digiuno cucaristico.
In conformité n tale concessione, questa Sacra Congrega·
zionc, d
intcsa
*
con Ia Sacra Congrcgozione del Santo Offizio e
con Pau gusta approvazlone del Santo Padre, ha disposto che
la formula N. j39 dei Catechismo dl S. Pio X sia sostituita
dalla seguente:
— In che cosa consiste il digiuno cucaristico?
— Il digiuno eucaristico consiste nelPastcneni da ogni cibo
e da ogni beoanda per *
un ora prima della Comunione.
Roma, 18 giugno 1965.—P. Card. Cuuaci, PrtfeUo. P. Palazzinl, Segrctario.

3291

3294

1965 IUN 12.-SC NEG. ECCL. EXTRAORD., RESCR. PART.·

Facultas datur sororibus distribuendi Ssmam Eu­
charistiam ritusque determinatur sequendus

Preces—Beatisimo Padre: El Obispo de la Diôcesis dc
Girardot, pide con todo respeto se le concéda la facultad
de permitir, a la Superiora de cada una de las casas de
mhlôn que en su territorio tienen las Mlsioneras de Maria
Inmaculada y Sta. Catalina de Sena (Misioneras de la
Madré Laura), que dlstribuya la Sagrada Comuniôn a las
religiosas y aun a sus educandos, enando transcurri dos
ocho dias de la ùltima comuniôn no hayan podido recibiria por falta dc sacerdote que se la administreRescr.—SSrrius Dominus Noster Paulus Papa VI, in
audientia concessa infrascripto a Sccrctis Sacrae Congre-

4673

1965 IUN 24.-PAULUS VI, CONST. AAS 58 (1966) 265-268

LAURETANAE

et

RECINETENSIS

Delegatio Pontificia in Sanctuario Lauretano consti­
tuitur ATQUE A DIOECESI RkCINETENS! CERTUM TERRITO­
RIUM SEIUNGITUR NOVAQUE EX EO PRAELATURA «NULLIUS»
conditur «Ab Alma Domo Lauretana» appellanda

PAULUS EPISCOPUS
Servus servorum Del·Ad perpetuam rei memoriam
Lauretanae Almae Domus sacrum templum eidemque
adnexa opera notum est omnibus peculiaribus semper esse
4674

n. .129.»

*

»

sacra congregatio religiosorum - STUDIORUM

im HN £

sive privilegiis sive iuribus a Romanis Pontificibus haud
factis eidem facultatibus alium virum delegandi, in eakparum ditata, utpote quae videlicet singulari semper re­
siastica tamen dignitate constitutum. Qui vero Eeadic
*
ligione Christianorum fidelium coetus prosecuti sint. Quae
perfecerit documenta de more exaranda studeat ad Sacria­
inter lura et privilegia, illud memorare placet quo Pius XI,
que Congregationem Conslstorialcm quam primum mlttra
fel. rec. Decessor Noster, ut ad effectum adduceretur ar­
da, rite signata sigilloque impressa.
ticulus XXVII Conventionis inter Sanctam Sedem ct Ita­
Hanc vero Constitutionem nunc et in posterum efficaliam initae, Apostolicis sub plumbo Litteris, die xv men­
cem esse et fore volumus; Ita quidem ut quae per eam de­
sis septembris, anno mdccccxxxiv, datis, sacram illam
creta sunt ab iis quorum res est religiose serventur, atae
aedem atque aedificia ct opera quae circumstabant Roigitur vim suam obtineant. Culus Constitutionis efflcaciiali
206 mano / Pontifici directo sublecit, sive ad bona temporalia
nulla, cuiusvis generis, contraria praescripta officere prtequod pertineret sive ad res religiosas, quorum regimen et
runt, cum per eam iisdem derogemus omnibus. Nemini
curam Pontificias Administrator, ad hoc electus, haberet.
praeterea haec voluntatis Nostrae documenta vd scindar
Insequentl vero anno, die xi mensis octobris idem Summus
vel corrumpere liceat; quin immo huius ConstHultoeii
Pontifex consistorial! decreto statuit ut. quo arctius Lauexemplis et locis, sive typis impressis sive manu cxariih,
retani fideles cum Almae Domus B. Μ. V. Basilica religio­
quae sigillum viri praeferant in ecclesiastica dignitate xi
nis vinculis conjungerentur, Administratoris Pontificii ju­
constituti simulquc ab aliquo publico tabellione sint subrisdictio ad territorium quoque civitatis Lauretanae eius­
scripta, eadem omnino habenda erit fides, quae huic tu­
que districtum, suspensa nempe super eodem territorio
beretur. si ostenderetur.
iurisdictione Ordinarii Recinctensis-Lauretanl, extendere­
Datum Romae, apud S. Petrum, die quarto et vicesimo
tur. Volentes autem Nos quoque aptius ct stabilius sacro
mensis lunii, anno Domini millesimo nongentesimo seu
*
illi templo, inter omnia celeberrimo, atque circumscriptioni
gesimo quinto, Pontificatus Nostri tertio.—lacobm .t
Lauretanae providere, eo etiam quod rationes tunc exi­
Card. Copello, S. R. E. Cancellarius. Carolus Card. Cm·
mentes Administratorem Pontificium a lege resldentiae
falonieri, S. Congr. Consistoriales a Secrdis. Francisco
lam diu cessaverint, eorum suppleto consensu qui hoc
Tinello, Apostolicam Concellariam Regens. losephus Roui.
super negotio vel lus aliquod habeant vel se praesumant
Ep. tlt. Palmyrenus, Proton. A post. loannes Calleri, Pnton.
habere, de suprema et apostollca Nostra potestate, ad
A post.
exercendam iurisdlctlonem, quae Nobis competit, sive in
res religiosas sive in bona temporalia. Delegationem Pontifidain constituimus in Sanctuario Almae Domus Laure­
3295
tanae atque in aedibus operibusque adnexis. Sacer Prae­
latus qui In eodem Sanctuario Delegatum Pontificium aget,
1965 IUN 25.-SC REL. ET STUD., DECRETUM. PART.1
iure ct officio tenebitur curandi ut templum rite regatur
in religiosis rebus bonisque temporalibus; ut animorum
bono, eorum praesertim qui, infirma valetudine affecti.
Statuta Pontificii Instituti «Iesus magistqu
Illuc undique peregrinantur, attente prospiciatur, ut bona
APPROBANTUR
denique et collationes sponte a fidelibus oblatae ordinate
administrentur. Eidem Delegato omnia praeterea subdan­
L—Decretum approbationis
tur opera et consociationes in eodem sanctuario erecta,
haud exclusa Congregatione Universali Almae Domus
Statuta haec Pontificii Instituti «Jésus Magister», Facti­
Lauretanae. Ad curiam seu paroeciam quod attinet et
tate Theologica Pontificiae Universitatis Lateranensis in­
matrimoniorum celebrationem in eodem Sanctuario pecu­
clusi, quadraginta quatuor articulis constantia. vidimus x
liares nonnae edentur, ut Sanctuarii ipsius et curiae iura
approbavimus, atque omnibus, ad quos pertinet, ut ad
definiantur. Delegatus Pontificius munus etiam habebit
effectum fideliter traducant, districte praecipimus.
Sanctuarium /Urnae Domus Lauretanae simulquc aedes et
opera eidem adnexa ad omnes iuris effectus repraesentan­
Romae, ex aedibus Sacrarum Congregationum de Reli­
di. Quod autem spectat extraordinariae administrationls
giosis, necnon de Seminariis ct studiorum Universitatibus,
actus. Idem muniri debet auctoritate Apostolicac Sedis,
d. d. xxv m. lunii, in festo Sacratissimi Cordis Jesu, a. D.
cui quotannis administrationls relationem submittat. Ea­
mcsllxv.—Hild. Card. Antoniutti, Praefectus S. C. de Re­
dem praeterea auctoritate Nostra praelaturam «nullius»
ligiosis. Joseph Card. Pizzardo, Praefedus S. C. de Sol
condimus, Nobis et Anostollcac Sedi immediate suble­
el Unio. Paulus Philippe, a Secretis S. C. de Religiosis.
Dinus Staffa, a Secretis S. C. de San. d Univ.
ctam, Ab Alma Domo Laurdana appellandam, cuius terri­
torium civitas Ipsa Laurctana eiusque districtus efficient,
Iuxta praesentes fines Municipii Lauretani. cum quattuor
curiis ibidem exstantibus. Quod territorium a dioecesi
Π.—Statuta Pontificii Instituti «Jésus Magister»
Rednetensi perpetuo et definitive detrahimus, dum. ab
Tit. I—De Instituti natura et fine
anno mdccccxxxv usque adhuc, in idem territorium iu267 risdictio Ordinarii / Rednctensls mere erat suspensa. Proin­
Art. 1. Pontificium Institutum «Jésus Magister», die 1 n.
de Episcopus Recinetensis, pro tempore exsistens, posthac
Julii a. D. 1957 [LE 2673) conditum a Sacra Congregatwoe
non fruetur titulo Episcopi Lauretani, qui ei per Apostode Religiosis, auspice Pio Pp. XII, compl. mcm., Insertura
licas Litteras additus est, die xv mensis septembris, anno
est Pontificiae Universitati Lateranensi α Summo Pontiik*
mdccccxxxiv datas. Novitcr condita praelatura saecula­
Joanne ΧΧΙΠ, fel. rec.. Motu Proprio Cum Inde, die 17 m.
ris ad normam iuris communis gubernabitur, cuius pracmail a. D. 1959 dato [LE 2822).
hticium templum ipsa Basilica Pontificia Almae Domus
Art. 2. Finis Instituti est Statuum Perfectionis acquiren­
Lauretanae erit cum iuribus ct privilegiis congruis; sacro­
dae virorum Sodales lalcos allosque viros catholicos, qwruza
erit luvenura animos Christiana veritate ac virtute Imbuar,
rum praeterea Antistes, praeterquam quod debitis iuribus
in disciplinis religiosis sacrisve aliisque auxiliaribus Ita insti­
fruetur, obligationibus etiam tenebitur, cx iure eidem ob­
tuere. ut In promovenda propria suorumque sodalium sancti­
venientibus. Mensam praelatldam, quam dicunt, consti­
ficatione aptiores in dies evadant et munere suo christiania
tuent Curiae emolumenta ct ceterae fidelium collationes,
religionem docendi recte perfungantur.
In quorum praecipue bonum praelaturam hanc condidi­
Art. 3. Institutum alitur eadem vita «selentifica», φη
mus, quae praeberi Praelato solent, quaeque declaramus
pollet Pontificia Universitas Lateranensis; cuius Ideo Statuti*
annuis vicibus esse septies centena milia. Ob cleri saecu­
Generalibus regitur, praeter quam his peculiaribus.
laris In praesens inopiam, Canonicorum loco Consultores
Art. 4. Institutum Christo «Jesu Magistro» dicatum at,
praelaturae deligantur, ad normam iuris communis. Ad
et Beatam Virginem Mariam sub titulo «Mater Ecclerixf·
clerum quod attinet statuimus ut. simul ac hae Litterae
compatronum habet.
Nostrae ad effectum adductae fuerint, sacerdotes Eccle­
Tit. II—De auctoritatibus deque officialibus
siae Illi addicantur adscript! in cuius territorio officium
ecdesiastlcum habeant; ceteri vero clerici ei. in qua legi­
Art. 5 11. Institutum, ad vitam academlcani quod attinet,
timo domidlio degant. Documenta Insuper ct acta quae
moderatur n Sacra Congregatione de Seminariis et studiccum
novam praelaturam nullius quovis modo respiclant, a ReUniversitatibus ad normam in primis horum Statutorum;
dnctensi ad Curiam novae praelaturae transmittantur, in
culus erit ea simul cum Sacra Congregatione de Religiosis ad
effectum deducere.
tabulario religiose custodienda. Etiamsi munus Delegati
Pontificii in Sanctuario Lauretano ct officium Praelati
I 2. Sacrarum Congregationum de Religiosis necnon dc
Seminariis studiorumque Universitatibus ideo erit concorditer
Ordinarii ab Aima Domo Laurctana uni eidemque per­
curare de programmate studiorum ordinando, de textibus et
sonae conterantur, modo condita praelatura iuridicam
magistris approbandis, dc praelectionum horariis et exnmtnum
suam habet personalitatem, independenter a Sanctuario,
temporibus atque modis definiendis, de quibusvis immuta­
et a Praelato repraesentatur. Ut haec omnia perficiantur
tionibus circa disciplinas vel magisterium inducendis, et in
curri venerabilis Frater Carolus Grano, Archlcplscopus ti­
genere de iis omnibus quae ad sclentiQcam alumnorum iatulo Thessalonicensis et in Italia Apostolicus Nuntius,
stitutioncni pertinent moderandis.

<675

467*

STATUTA PONT. INSTITUTI IESUS MAGISTER

19G5 II X 25

( 3. Ad disciplinam religiosam quod spectat. Institutum
cacet sub lurisdlctionc Sacrae Congregationis de Religiosis.
Art. 6. Immediato Instituti regimini, praeter Supremas
Suetae Sedis Auctoritates el Universalis, ad normam Statu­
torum Pontificiae Universitatis Lateranensis, praeponuntur
Prwei et Vice-Praescs. qui, ud normam art. 11, utuntur
IsjUtutl Consilio.
Art. 7. Institutum est sub patronatu Comitatus Superio­
rum Generalium Religionum Laicnlum consociatarum, quae
proprios alumnos nd Institutum frequentandum mittunt.
Art. 8. Praeses est Rector Universitatis Lateranensis pro
tempore.
ArL 9 I 1. Vlce-Praeses nominatur a Magno Cancellario
id quinquennium, obtento «nihil obstat· Congregationum de
Religiosis et de Seminariis studiorumque Universitatibus,
prnevls praesentatione trium nominum n Comitatu Superio­
rum Generalium et a Praeside facta.
$ X Vlcc-Praeses eligitur Inter Fratres Docentes Congre­
gationum Religiosarum Laicalium consociatarum.
ArL 10. Consilium Instituti —quod, praeter Pracsidem
rt Vlcc-Praesldem, constat Professoribus tum ordinariis tum
«Directoribus cathedrae» (cf. art. 17. a)— convocatur a Prae­
side saltem ter tn anno, el praeterea quoties Praeses opportu­
nam judicaverit, vel tres Consilii sodales scripto petierint.
Art. 11. Consilium Instituti de omnibus rebus majoris
momenti ad regimen ct studia Instituti pertinentibus agit; ac.
praeter alia his Statutis definita: a) distributionem peragit et
ordinem statuit disciplinarum Iuxta programmata, a SS. Con­
gregationibus dc Religiosis et de Seminariis studiorumque
Lnivenitatibus approbato, tradendarum; b) Statutorum nec­
non programmatum studiorum mutationes et additiones, quae
in posterum opportunae videantur, Sacris Congregationibus
de Religiosis et de Seminariis studiorumque Universitatibus
proponit
ArL 12 § 1. Praeses immediatam curam et gubernationem
Instituti exercet, ac speciatim: a) curat ut praescripta Sanctae
Sedis, Instituti Statuta ac legitimae normae fideliter serventur;
b) Consilium Instituti convocat clque praecst; c) testimonia
studiorum ab Auditoribus allata una cum Consilio Instituti
eiuninat, ad normam art. 23; d) elementa statistica annua
et relationem triennalem de Instituti vita SS. Congregatio­
nibus de Religiosis ct de Seminariis studiorumque Universi
*
Utibus exhibet; e) opportuno tempore Kalendarium ct horaria
pro sequenti anno acadcmico praeparat; f) adunationem ge­
neralem Professorum semel saltem in anno indicit, ut eorum
sententiam audiat circa ea quae ad studia pertinent, ad Kalendarii redaetlonem aliorumque quae ab Instituto edantur.
$ 2. Praeses omnia hic recensita munera Vice-Praesidi
demandare potest.
ArL 13. Vice-Praeses: a) Pracsidem absentem substituit;
bj Auditores a cursibus frequentandis gravi de causa et ad
breve tempus, non ultra tnduum, dispensat; c) disciplinae
Instituti invigilat, praesertim iis quae ad Kalcndarii, horarii,
aliarumque ordinationum observantiam spectant; d) Profes»ram et Auditorum animadversiones et petitiones accipit
K Praesidi proponit; e> Auditorum frequentiam inspicit
el recognoscit.
Art. 14 § 1. Secretarius eligitur a Praeside cura VicePraeslde, audito Consilio Instituti.
I 2. Eius munus est ea omnia perficere, qune a Praeside
et Vice-Praeside ipsi perficienda mandantur; in primis: a) con­
ficere ac servare documenta quae ad Auditores pertinent, co­
dices vel schedas personales et examinum suffragia accurate
BoUre; b) diplomata graduum ncade mi eorum ac cetera stu­
diorum testimonia praeparare; c) ordinem dlel redigere;
d) sessionum Consilii acta redigere, si ad Ipsas arcessitur,
atque ea quae statuta sunt cum lis quorum interest commu­
nicare; ej Kalendarium praeparare ct, post Praesldls appro­
bationem, edere atque Auditoribus celensque quorum interest
distribuere;
Instituti historiam scribere atque in Instituti
irchivo ea quae ad eius vitam ct progressum pertinent, dili­
genter servare; g) Schedarlum generale Bibliothecae, ab om­
nibus facile et ordinate adeundum, In sedo Instituti custodire.
ArL 15 5 1. Tot Bibllolhecarii in Instituto habentur,
quot sunt Sectiones Bibliothecae quae in Curiis Religionum
Laicalium consociatarum ad hoc conditae sint.
IX Bibllothecarii, proponente Superiore Generali Familiae
Religiosae cuius Interest ct audito Consilio Instituti, n Praeside
ram Vlce-Praesidc nominantur.
f 3. Ipsorum est omnia curare quae ad Bibliothecae IncreEeatum el ordinationem spectant, et insuper ad Secretarium
Instituti mittere schedulas omnium librorum atque, pro viri­
bus, articulorum in periodicis suae Sectionis editorum.
ArL 16 5 1. Gestio oeconomica Instituti pendet α Comitatu
Superiorum Generalium Religionum Laicalium consociatarum.
J 2. Oeconomus, ab eodem Comitatu electus, ordinariam
Khninistratlonem Instituti peragit, sub vigilantia eiusdem
Comitatus. Potest quidem n Praeside ad coetus Consilii Insti­
tuti accersi. quoties negotia agantur quae Illius Intersint.
Trr. Ill—De

professoribus

Art. 17. Professores Instituti distinguuntur in ordinarios,
extraordinarios ct adiunctos. a) Ordinarii sunt qui pleno ac
finno iure In Professorum collegium sunt cooptati. Si quis
vero Professor in alia Universitate vel Facultate Institutore
Superiore tanquam ordinarius lam doceat, nequit in Istltuto
4677

n. 3295

aliquam cathedram titulo «ordinarii» occupare; potest, tamen,
«Director cathedrae» appellari ct, qua talis, omnia Iura et
officia quae ad ordinarium pertinent obtinere; b) Extraordinarii
sunt qui pleno nt nondum firmo iure in Professorum collegium
sunt cooptati; c) Adiuncll sunt ceteri docentes, stabiles vel
precarii, qui quocumque titulo in Instituto aliquam discipli­
nam tradunt.
Art. 18 J 1. Professores Instituti per publicam concursum
assumuntur, ante sex menses indictum In periodico Facultatis
Theologicae Lateranensis alllsque periodicis Institutorum Re­
ligiosorum quae sint Comitatus Patronorum membra.
$ 2. Candidati, qui a speciali Commissione indicante (a
Consilio Instituti nominata) electi sint et a memorato Comi­
tatu Patronorum approbati, nominantur a Magno Cancellario
ct n Rectore Universitatis, post tamen obtentum consensum
S. Congregationis de Religiosis ct «nihil obstat» S. Congrega­
tionis de Seminariis studiorumque Universitatibus.
§ 3. «Nihil obstat» S. Congregationis de Seminariis et stu­
diorum Universitatibus requiritur etiam quoties Professores
Instituti nd ordines superiores ncademlcos promoventur.
ArL 19. Professor non eligitur nisi qui: a) Laurea In sua
cuiusque disciplina donatus sit, salvo praescripto S. C. de
Seminariis ct studiorum Universitatibus dlel 28 augusti 1945,
nempe de sufficientia gradus Licentiae In disciplina quam
quis tradit, dummodo In aliqua alia disciplina gradum Docto­
ra tus ipse consecutus sit (A. A. S'., XXXVII (1945), p. 272)
[LE 1837 1; b) suae scientiae egregia specimina scriptis dederit;
c) docendi arte seu meritis didacticis vere cmineaL
ArL 20. Quivis Professor In Instituto, nullo respectu
habito qualitatis cathedrae quam occupat, nominari potest
ordinarius, dummodo qualitatibus polleat quae art. 19 recen­
sentur atque per saltem tres annos tanquam extraordinarius
docuerit.
Art. 21 § 1. Professores Instituti suo explendo muneri
exclusive addici debent; quod quidem duplex est: a) prae­
lectiones tradendi aliaque scholaria munia absolvendi (non
tamen per ultra sex horas In hebdomada); b) investigationi
laborique scicntlfico privato incumbendi, ad scientias reli­
giosas et auxiliares quammaxim e provehendas.
S 2. Eandem ob causam. Professores onera vel officia
obire nequeunt, quibus a muneribus docendi et investigandi
impediantur.
Art. 22 § 1. Professores fidei professionem ad normam
iuris emittunt.
§ 2. Professor, qui doctrinam catholicam laeserit, vel ad
periculosas novitates sit propensus, vel malum exemplum
dederit, officio privatur a Magno Cancellario, referente Prae­
side. audito Consilio Instituti, ct probantibus SS. Congrega­
tionibus de Religiosis et de Seminariis studiorumque Univer­
sitatibus.
Trr. IV—De auditoribus
ArL 23. Auditor ordinarius, id est. qui ad gradus academicos Instituti contendit, debet in actu adscriptlonis praesentare:
a) documentum authenticum de studionun classicorum curri­
culo rite peracto, prout in sua Natione requiritur ad ascriptio­
nem in Facultatem vel Universitatem, ratione habita nor­
marum quae In ecclesiasticis Urbis Athenaeis servantur. Sl
quis alumnus e schola secundaria sive civili sive ecclesiastica
venerit, in qua linguae latina et graeca omnino non. aut non
satis traditae sint, carum studium supplere debet, partlm
antequam Instituto adseribatur (utique In schola a compe­
tenti Auctoritate approbata), partira, ludicante Praeside cum
Consilio Instituti (cf. art. 12, c), in primo Instituti biennio
(item in schola approbata); de quibus studiis feliciter peractis
in examinibus constare dcbcL
b) documentum authenticum de biennio philosophico In
schola ob Auctoritate Ecclesiastica approbata rite peracto.
Documentum de uno tantum anno philosophico peracto
(utique In regulari schola nb Auctoritate Ecclesiastica appro­
bata, ct superatis examinibus de omnibus et singulis tracta­
tibus Philosophiae Scholasticae) tunc solummodo sufficere
potest, cum candidatus curriculum medium fre<iuentavcrit In
quo disciplinae philosophicae allquomodo traditae sint, vel
aliquot saltem cursus peculiares Philosophiae emensus sit
apud aliquam studiorum Universitatem etiam non catholicam!
salvo semper lure, et alicruando officio. Instituti huiusmod
candidatum speciali examini subilclcndl.
Art. 21. Ut Instituto ascribatur. Auditor debet. Intra
praescriptum tempus, petitionem scriptam Praesidi praesen­
tare: quae petitio, si de alumno religioso vel religiosis aequlparato agitur, etiam a Superiore Maiore subsignari debet.
Art. 25. Auditori libellus traditur, in quo adnotantur
disciplinae quas celebrat, examina quae subit et suffragia
quae consequitur.
ArL 26 $ 1. De Praosldis licentia. In Institutum admitti
possunt etiam Auditores extraordinarii. Id est. qui ad gradus
ncademlcos Instituti non contendunt, sed cursus frequentant
ad propriam tantum Institutionem perficiendam.
§2. Ut adseribantur, praescriptura art. 24 servari debet.
§ 3. Ipsis concedi possunt testimonia sive dc scholis fre­
quentatis, sive de studiis peractis et examinibus superati
.
*
Tit. V—De studiorum

curriculo

Art. 27. Studiorum curriculum, ad mentem art. 2, it.i
ordinatur, ut Auditores lotius Theologiae selcntiarumque
1678

n. 3205

STATUTA PONT. INSTITUTI JESUS MAGISTER

fafinlum cognitionem acquirant, simul vero pacdngogicis me­
thodis imbuantur, quibus aptius veritatem Christianam suis
discipulis tradere valeant.
Art. 23. In scientiis sacris doctrina tuta semper propona­
tur, traditioni integre conformis, secundum Ecclesiae leges.
Systematica et scientific
*
methodo tradatur, quaestionibus
fundamentalibus penitus expositis, subtilioribus vero et dis­
putatis breviter indicatis. Reccntiorum errorum peculiaris
ratio habeatur, ac modus doceatur Christianas veritates pro­
ponendi Ingenio ac propensioni nostrae aetatis vere accom­
modatus.
Art. 29. In praelectionibus habendis. Professores possunt
una ex modernis linguis uti, quam alumni gcncratim sufficien­
ter intelligant, adhibita Limen lingua latina non modo, uti
patet, in latlnis fontibus afferendis, sed etiam ubi de typicis
formulis phllosophlco-theologicls agatur, ad substantiam doc­
trinae tuendam necessarii
.
*
Art. 30 § L Studiorum curriculum quatuor nnnos, seu
octo semestria (Idibus februariis distincta), complectitur.
§ 2- Si ex authenticis documentis constet Auditorem quos­
dam cursus vel disciplinas Instituti in aliqua Catholica Fa­
cultate vel Universitate Iam frequentasse, examinibus feliciter
superatis. Praeses cum Consilio Instituti decernet quaennm
sit peractorum ab ipso studiorum ratio habenda.
Art. 31 $ 1. Disciplinae Jn Instituto traditae quadrifariam
distinguuntur, nempe: principales, peculiares, auxiliares, spe­
ciales.
$ 2. Disciplinae peculiares sunt Instituti typicae seu characteristicae, quippe quae ad eius finem assequendum (cf. artt.
2 et 28) propius conducunt.
Art. 32 I 1. Institutum triplicem studiorum speciali satio,
nem suis alumnis offert, in totidem Sectionibus dispertitam,
nempe: Apologetieam, Catechetico-paedagoglcam, Asceticam
§ 2- Singulae Sectiones sub moderamine Professorum rc·
spectivnrum disciplinarum constituuntur, id est: Apologetica.
Professorum Theologiae Fundamentalis et Historiae Ecclesia­
sticae; Catechetico-paedagogica, Professorum Theologiae Dog­
maticae et Catecheticae; Ascetica, Professorum Theologiae
Moralis et Spiritualis.
§ 3. Omnes Auditores Inde a secundo quadriennii anno
unam ex tribus Sectionibus seligere tenentur.
ArL 33.

Ratio studiorum Instituti haec est:

A) Anno primo: 1. Disciplinae principales: Synthesis Phi­
losophiae Scholasticae: 4 h. in I et II sem. Apologetica (De
vera Religione): 3 h. in I et II sem. Theologia Fundamentalis:
3 h. in I et II sem. Introductio in Sacram Scripturam: 2 h.
in I et II sem. Introductio in Theologiam Moralem: 1 h. in
I et II sem.
Z Disciplinae auxiliares: Litteratura religiosa: 2 h. In I
et II sem. Philologia blblica: 2 h. In I et II sem. Institutiones
luris Canonici: 2 h. in I et II sem.
3. Disciplinae speciales: Prima disciplina (cf. infra): 1 b.
in 1 sem. Secanda disciplina (cf. infra): 1 h. in II sem.

(

Fj

B)Anno secundo: 1. Disciplinae principales: Theologia
Dogmatica: 5 b. In I et II sem. Theologia Moralis: 2 b. in I
et II sem. Sacra Scriptura A. Testamenti: 2 h. In I et II sem.
Sacra Seriptura N. Testamenti: 2 h. In I et II sem.
2. Disciplinae peculiares: Pastoralis catechetlca: 2 h. In I
sem. Paedagogia religiosa: 2 h. In I sem. Methodologia cate­
chetlca: 2 h. In II sem. Psychology religiosa: 2 h. in II sem.
3. Disciplinae auxiliares: Historia Ecclesiastica el Patroloaia: 3 b. in I sem. Archaeologia: 1 h. in I sem. Litteratura
religiosa: 1 b. in I sem.
4. Disciplinae speciales: al Sectio apologetica: Historia
religionum: 3 h. in II sem. Disciplina selecta: 2h. in II sem.
b) Sectio calechetico-paedagogica: Historia catechesis: 3 h.
in II sem. Disciplina selecta: 2 h. in II sem. c) Sectio ascetica:
Theologia spiritualis: 3 h. in II sem. Disciplina selecta: 2 h.
in II
Π sem.
5. Exercitalio practlca.
6. Examen peculiare nd Baccalaureatum.
C) Anno tertio: 1. Disciplinae principales: Theologia Dog­
matica: 5 h. in 1 et II sem. Theologia Monilis: 2 h. in 1 et II
sem. Sacra Scriptura A. Testamenti: 2 b. in 1 et II sem.
Sacra Scriptura N. Testamenti: 2 h. in 1 et II sem.
2. Disciplinae peculiares: Pastoralis catechetiea: 2 h. in
1 sem. PûnUgngin religiosa: 2 h. In I sem. Methodologia catechelica: 2 h. in II sem. Psychologla religiosa: 2 h. in II sem,
3. Disciplinae anxii lares; Historia Ecclesiastica ct Conci­
liorum: 3 h. In I sem. Litteratura religiosa: 1 h. in I sem. Ars
sacru: 1 h. in 1 sem.
4. Disciplinae speciales: al Sectio apologetica: Historia
religionum: 3 b. in II sem. Disciplina selecta: 2 h. in II seni.
bl Sectio calethelico-paedagogiea: Historia catechesis: 3 h.
in II sem. Disciplina selecte 2 h. in II sem. c) Sectio asceliea:
Theologia spiritualis: 3 h. in II sem. Disciplina selecta: 2 h.
in II sem.
5. Exercitalio practlca.

D) Anno quarto: L Disciplinae principales: Theologia
Dogmatica: 5 n. in I et 11 sem. Theologia Moralis: 2 h. In 1
et II em. Sacra Scriptura A, Testamenti: 2 Ii. in 1 et II sem.
Sacra Scnptura N. Testamentr. 2 h. in 1 ct 11 sem.

4679

1003 II \ 25

2. Disciplinae peculiares: Pastoralis catechetlca: 2 h. h
I sem. Paedagogia religiosa: 2 h. in I sem. Methodo^
catechetlca: 2 h. in II sem. Psychology religiosa: 2 h. in II wo.
3. Disciplinae auxiliares: Historia Ecclesiastica: 3 L»
I sem. Liturgiæ 1 h. In I sem. Litteratura religiosa: 1 h. in I hq,
4. Disciplinae speciales: a) Sectio apologetica: HbUru
religionum: 3 h. in II sem. Disciplina selecta: 2 h. In || m
b) Sectio catccheticiï-paedaQogica: Historia catechesis: 3 h h
II sem. Disciplina selecta: 2 h. In 11 sem. c) Sectio asceiim:
Theologia spiritualis 3 h. in II sem. Disciplina selecta.· 2 h.
in II sem.
5. Exercitatio practlca.
6. Disserial io ad Licentiam.
7. Examen de Unircrsa Scientia Religiosa.
Art. 34. Disciplinae speciales, quarum saltem una in slng-jlis quadriennii annis frequentanda est. hae. Inter alus, propo­
nuntur: Philosophia religionis. Historia Idearum (et scientia­
rum). Quaestiones sociales selectae. Stntistica sodalis. Metho­
dologia publicist ica. Legislatio scholastica comparata. Dite,
ratura pro iuventute. Consociationum Iu ven tutis organlsaUo.
Ars figurallva et musica religiosa. «Folklore» religiosum. Ms
*
riologia. Hagiologia. Historia Oecumenlsmi Christiani, llhtorb
Splritualitatis Christianae. Theologia sitae religiosae. CoenoUtismus in religione Maometana ct ceteris Asiae. Quaesliooei
peculiares de lure religiosorum. Catechesis mlssionalik Athrismus hodiernus. Problemata hodierna Apologetlcae (pro IV
anno Sect. ApoL). Problemata hodierna Catechcticae (pro R’
anno Sect. Cat.). Problemata hodierna Theologiae Spirit (pro
IV anno Sect. Ascet.).
Art. 35. A secundo quadriennii anno Auditores ordisirii
unam saltem quotannis exercitationem peneticam in preprù
Sectione perficere tenentur, qua In laborem scientiflcum Intro­
ducantur et ad dissertationem exarandam praeparentur.
Trr. VI—De

examinibus deque graduum collutione

Art. 36 § 1. Examina praecipuarum disciplinarum sunt
scripta et oralia; ceterarum vero vel scripta, vel oralia, vd
utroque modo, prout a Praeside cum Consilio Instituti sta­
tuetur.
§ 2. Ab eodem Praeside cum Consilio Instituti examinais
duratio determinabitur, ratione habita naturae et momenti
singularum disciplinarum, ita tamen ut examini orali discipli­
narum principalium saltem unus horae quadrans addicatur.
Art. 37 $ 1. Themata examinis scripti a disciplinae Pro­
fessore proponuntur; a quo etiam alumnorum scripta Indi­
cantur ct ad Praesldcm mittuntur.
§ 2. Singularum disciplinarum coêfflciens a Praeside cum
Consilio Instituti determinatur.
§ 3. Suffragia definitiva cum brevi examinum relatione la
archivo Instituti asservantur.
Art. 33 § 1. Auditores ab Incunte anno academlco, prout
in Kalendario indicatur, praesentes esse debent.
| 2. Scholarum frequentia est omnibus severe nrac«cripla.
Quare, qui a scholis alicuius disciplinae pluries absens fuent
sine iustificatione, amittit ius illius examen subeundi.
$ 3. Qui vero per tertiam partem anni vel semestris, etiira
cx Iusta causa, a scholis abfuerit, lus amittit omnia exanima
subeundi et annus vel semestre nullum ei evadit.
Art. 39. Expleto primo Instituti biennio. Auditor qui pe­
ricula feliciter superaverit Baccalaureatum in Scientiis Hel>giosis assequitur, si exercitationem scientificam, ad nomum
art. 35 digestam, exhibuerit ct examen scripto et ore de prae­
cipuis disciplinis in biennio traditis superaverit; scripto qui­
dem, per quatuor horas et duobus Professoribus iudicantibuf;
ore autem, coram trium Professorum Commissione et per dr·
mldlam horam.
Art. 40. Expleto quarto anno, qui omnia pericula feliciter
obierint. Licentiam in Scientiis Religiosi
*
assequentur ii, prae­
via dissertatione sci enti fica, quadraginta saltem paginarum
dactyloscriptarum, exhibita in aliqua disciplina pro prise Sec­
tionis (cf. art. 33h coram quatuor Professorum uommlwonc,
per integram horam examen orale de universa Scientia Rehglosa, iuxta thesarium centum propositionum a Consilio lasUtuti digestum, probe superaverint.
Art. 41 § 1. Auditori Licentia In Scientiis Religiosis rite
aucto patet aditus ad Doctoratum in Sacra Theologia, dum­
modo biennium in aliqua Facultate Theologica frequentaverit
In primo biennii anno, studia stricte theologica ei integrandi
erunt; In secundo, iuxta vigentes normas Facultatis Theologi­
cae, disciplinae speciales ei addiscendae erunt et dissertabo
*
doctoral!
apparanda.
§ 2. Una vel plure
*
ex disciplinis specialibus huius anni
eligi poterunt, si dissertationis thema poposcerit vel permisent
ct Auditor Romae degat, cx iis quae in quadriennio Instituti
quotannis prostent.
Tit. VII—De hebus didacticis et

oeconomicis

ArL 42 J 1. Peculiaris cura impenditur a Comitatu Patro­
norum Instituti, ut Bibliotheca Instituti in variis suis Sectio­
nibus (cf. art. 15) libris, periodicis et aliis studiorum Instru­
mentis, prout ab Ipsius natura requiruntur. In annos augeatur.
Suam ob rem, annuam pecuniae summnm Comitatus ad id
ecemct.
Singulae Bibliothecae Sceliones patent, luxta prvba-

4ûôd

CONSILIUM SACRAE LITURGIAE

1965 Il Ν’ 30

tai normat. omnibus Instituti alumnis ct subliduntur Inspccttoolbiu I*
raesldls ct Vice-Pracsldls.
I 3. Ad Consilium Instituti pertinet collectiones. Hbros et
periodica emenda suggerere, quae peculiaris sint momenti ad
Enem Instituti assequendum.
Art. 43. Idem Comitatus Patronorum Iusta Professorum
ilipendlA (etiam emeritu), pro diversis eorum gradibus academlcls, ratione quoque habita praxis in Universitate vigentis,
wive nd a praestituet.
Art. 44 $ 1. Comitatus Superiorum Generalium proprium
«t, coibitis consiliis cum Auctoritatibus Academicis Instituti,
itatucrv alumnorum tributa et decernere dc expensis extraordUMriis deque mediis aptioribus, quibus Institutum incre­
menta capere possit.
I 2. Administratio oeconomica geritur sub Jurisdictione
Sacrae Congregationis dc Religiosis, od normam luris.
•SC Rei: Prot N 01034/57; SC do Seminariis: Prot N. 343,63/42:
18 (1968) 295 ct 235-295.

3296
1965 IUN 30.-CONSIL. LITURGIAE, LITT. CIRC. PARE·

Normae proponuntur

pro reformatione
PROSEQUENDA

liturgica

Cité du Vatican, 30 Juin 1965

Excellence, Le renouveau liturgique actuel est un fait ré­
confortant, qui encourage à poursuivre le travail; ce n’est
gis l’affaire de quelques élus, mais dc tout le peuple saint de
ieu, qui a pour limites !'Eglise ct l’humanité, que d’entrer
dans le courant de ce renouveau spirituel issu du Second
Concile du Vatican.
Avec émotion et admiration, nous sommes témoins de ce
•nouveau passage de l'Esprlt-Soint sur son Eglise·, annoncé
prophétiquement par le Saint-Père Pie XII, voici déjà neuf
ans, lors de l'audience qui a conclu le premier Congrès de
Bturgie pastorale d'Assise; et nous voyons croître ct s’offercür cette «nouvelle pédagogie spirituelle· à laquelle le Souve­
rain Pontife régnant a fait souvent allusion, comme à un des
fruits les plus précieux du Concile. H n’est pas imprudent
d’affirmer que le Second Concile du Vatican passera à l’histoire
avec pour caractéristloue une de ses réalisations les plus au­
dacieuses, celle de la reforme de la saint liturgie, rendue plus
lumineuse et plus dynamique.
Sl nous devions raconter, en toute sincérité et objectivité,
ce qui s’est réalisé dans les églises du monde entier après le
7 mars, chacun do nous devrait faire le récit des «mirabilia Del».
On en trouve un témoignage dans les relations concernant
les divers pays que publient les Notitiae, le bulletin d’in­
formation du 'Consilium·. Relations dignes de foi, habituelle­
ment faites par le Président ou par un membre qualifié des
commissions liturgiques nationales; si brèves qu’elles soient,
elles montrent à l’évidence qu’en tous les points du globe
l’Eglise assiste à un printemps inattendu. On doit prévoir
que cette efflorescence spirituelle s’accentuera, à mesure que
les fidèles, plus conscients de constituer le peuple de Dieu,
l’inséreront profondément dans le mystère de la liturgie sa­
crée, et que la vie chrétienne et la sainteté héroïque suivront,
notamment chez les laïcs, le contact progressif avec les sources
■nlhenliques de la grâce, non seulement dans quelques nations
privilégiées, mais dans le monde entier.
Tout cela nous réconforte, nous qui sommes les instruments
de la «grâce multiforme de Dieu» (1 Pt. 4,10), auprès des Ames.
Mais en même temps, c’est notre devoir de prendre soin que
cette plénitude de vie n’aille pas s'affaiblir, que ce fleuve qui
•réjouit la cité de Dieu» (Px. 45, 5) n'aille pas se perdre en
branches mortes, au risque dc s’assécher. C’est ce que pour­
rait se produire, au moment oti la direction unique et centra­
lisée de la discipline du culte passe graduellement du centre
i la périphérie, si on n’était pas attentif à conserver, en un
sens supérieur, l’unité d’intention et d’action.
Il faut bien constater que, sur l’horizon d’une vitalité li­
turgique reconquise, des nuées isolées ne cessent d’offusquer
h lumière. Aussi, au moment où partout vont se tenir des
•emalnes ou rencontres d’études nu niveau national ou dio­
césain, pour la mise en application des normes récentes et des
Documents liturgiques, le «Consilium» a cru opportun de faire
parvenir a V. E. Rév.me, et, pur son Intermédiaire, A tous les
évêques, ainsi qu’au clergé diocésain et régulier de son pays,
quelques Indications au’il faudrait suivre comme lignes dlreetnees d’une action liturgique plus féconde.
1. Les nouvelles normes liturgiques ont été conçues avec
une certaine élasticité, qui puisse permettre l’adaptation, ct
per conséquent une meilleure efficacité pastorale. Cela ne
signifie pas que chaque prêtre puisse agir en toute liberté, et
reconstruire û sa guise les rites sacrés de l'Eglise. Il faut con­
sidérer d’abord â qui l’Eglise n donné la faculté de faire de
telles adaptations; en second lieu, tenir compte des disposi­
tioni, et voir Jusqu’à quel point l’adaptation est prévue.
2. Par ailleurs, le sens dc la fraternité el de la famille
rassemblée, sens qui a déjà fait des progrès et doit encore en
hire, car la liturgie le favorise et l’étend, sens qui est un des
4681

n. 3296

fruits les plus sentis des cérémonies sacrées célébrées selon
les rites rénovés, ce sens ne peut ni ne doit étouffer le sens de
la hiérarchie dans l’Eglise. Ceci doit s’exprimer dans une co­
opération harmonieuse ct disciplinée du presbgtérium avec
l’évêque, avec le collège episcopal en particulier avec les
évêques du pays réunis en Conférence enfin en coopération
de tous avec lo Vicaire du Christ. Une telle coopération ne
fera rien perdre à la fraîcheur ou h l’efficacité des expériences
pastorales en contact avec la vie concrète, mais elle mettra
un frein à l'arbitraire incontrôlé, à la variété inutile, et même
au péril que les laïcs A leur tour, malgré leur participation
plus plénière a la vie de l’Eglise, ne se sentent en fait moins
authentiquement «peuple
*
et «famille» de Dieu, et n’en vien­
nent à sc lamenter et murmurer, comme les fils d'Israël contre
Moise ct Aaron.
L'unité ne consiste pas à étouffer ni éliminer la variété,
mais elle s’exprimera dans la variété elle-même, en veillant
à ce qu'elle n’aboutisse pas à l'incohérence.
Et l'obéissance chéticnne, la vertu des fils, qui est l’expres­
sion de la charité, sera aussi le lien et la garantie de l'union
ct de l’unité.
3. Depuis 15 mois, le «Consilium» travaille sans relâche,
dans scs 40 groupes d'études d’experts, et par le corps bien
tempéré des 42 évêques qui forment le coeur de l’institution.
Pourtant une réforme générale de la bturgie, qui va aux fon­
dements, ne peut se faire en un Jour. Elle exige du temps,
des recherches, une lente élaboration, des critiques ct des con­
trôles. A tous, elle demande patience. Je voudrais que V. E
Rév.me souligne cela devant le clergé, pour que disparaissent
ces initiatives personnelles, prématurées, nuisibles, que Dieu
ne bénit pas et qui ne peuvent par conséquent porter des
fruits durables; bien au contraire, elles font du mal à la piété
du peuple fidèle et au renouveau saintement commencé. Elles
portent préjudice aussi à notre effort, car ce sont en général
des initiatives arbitraires, qui finissent par Jeter une lumière
antipathique Jusque sur le travail conduit avec circonspection,
sens des responsabilités, prudence et vraie connaissance des
besoins pastoraux. Ce travail du «Consilium» ne sera pas in­
défini. nous nous sommes engagés à ne pas le retarder au delà
du strict nécessaire. Mais que personne ne prenne sur lui de
troubler un pas aussi assuré et décidé, en intervenant d’une
façon individualiste.
Au contraire, ceux qui croient pouvoir apporter des sug­
gestions constructives feront oeuvre de chanté en soumettant
ou «Consilium» leurs propositions; elles y seront examinées
avec soin, pour que la réforme soit l'oeuvre de toute la Sainte
Eglise.

4. Durant la période de transition, l’ancienne législation
liturgique reste en vigueur pour tout ce qui n’a pas été for­
mellement déclaré périmé. En outre, la Constitution liturgique
[LE 3141 ], le Afofu proprio [LE 31601, l'instruction [LE 3217 J
avec l'interprétation autorisée, celle de la Sacrée Congrégation
des Rites et cebe du «Consilium», enfin les normes portées par
les Conférences Episcopales, sont des textes qui font loi.
II n’est pas permis d’aller au delà de ces termes. Ainsi, il
n’est permis à personne de faire des «expériences» sans autori­
sation explicite. Le «Consibum» n’a Jamais donné une telle
autorisation d’une façon générale, d’autant que la Constitu­
tion elle-même prévoit les expériences comme quelque chose
de limité à des milieux préparés ct choisis, ct cela pour un
temps bien défini, et sous la vigilance de l'autorité ecclésiasti­
que. Toute concession en ce sens sera donnée par écrit et
communiquée à l’autorité compétente, avec l’indication des
Umites où l’expérience doit se tenir. Par conséquent, toute
Initiative qui entre en conflit avec les dispositions actuelles
de la loi, doit être tenue pour une action personnelle et arbi­
traire, et par là réprouvée par la Constitution et par le «Con­
silium».
D’autre part, s’il est nécessaire d’inviter à s’en tenir aux
limites indiquées par la législation authentique de la Sainte
Eglise, il est nécessaire aussi de faire à tous un nouvel appel
à une mise en oeuvre totale des normes nouvelles, celles por­
tées par les documents conciliaires eux-mêmes et celles ajou­
tées pour l'nppllcation des premières. En fait, les deux atti­
tudes sont également nuisibles à l'oeuvre de renouveau en­
treprise par l’Egbsc: l'action intempérante des uns, et l’inac­
tion des autres, qu’elle soit due a l’incompréhension ou α
une simple inertie. La parole du Saint-Père à ce propos est
explicite: «Il faut se rendre compte qu’une nouvelle pédagogie
spirituelle est née avec le Concile; c’est là sa grande nou­
veauté. Nous ne devons aucunement hésiter à nous faire
d’abord disciples, nuis promoteurs de cette école de prière
qui commence à s’établir. Sans doute les réformes toucheront
à des habitudes que nous aimions, et qui méritaient le respect;
sans doute clics exigeront des efforts, qui au premier moment
ne plairont guère. Mois nous devons être dociles et avoir con­
fiance. L’horizon religieux et spirituel qui s’est ouvert devant
la nouvelle Constitution liturgique est admirable, en raison
de la profondeur et de l’authcntleité de la doctrine, de la
cohérence de sa logique chrétienne, de la pureté et de la
richesse des éléments culturels et artistiques, enfin, de sa
correspondence à la nature et aux besoins dc l’homme moder­
ne. C’est l’Eglise, avec toute son autorité, qui promulgue cet
enseignement et garantit la qualité dc la reforme, dans l’ef­
fort pastoral de renforcer dans les Ame.
*
la foi et l’amour en­
vers le Christ, el le sens religieux du monde actuel» (Discours
ά l’Audience générale du 13 lanvier 1963).
5. La piété eucharistique a été pleinement mise en valeur
par la Constitution sur la sainte liturgie, dans sa forme de
«culte authentique, nourri de l'Evangile et de la doctrine
4682

MUr.iAîU

η. 3297

CONSILIUM SACRAE LITURGIAE

théologique» (et. t'Homélie du Saint-Père au Congrès eucha­
ristique de Pise).
Cette piété trouve son expression la plus haute dans la cé­
lébration du Saint Sacrifice, qui rassemble dnns une partici­
pation active le peuple de Dieu tout entier autour de l‘unique
autel, dans une foi unique et une prière unique, sous la pré­
sidence de l'Evêqne ou de son représentant (cf. Constitution,
art 41-42).
Parmi les différentes formes de célébration eucharistique,
il en est une qui prend une valeur particulière: c’est la Concé­
lébration, que le Concile a rétablie dans la pratique commune
de l'Eglise. Cette Concélébration ne doit pas être Jugée seu­
lement un moyen de surmonter des difficultés pratiques, tel­
les qu’il peut s’en rencontrer, par suite de la multiplication
des célébrations individuelles. Π faut la voir dans sa vraie
valeur doctrinale de manifestation de l'unité du Sacrifice et
du Sacerdoce, de l'unité de tout le peuple de Dieu dans l'action
sacrée, enfin, de l’augmentation de la vraie charité, fruit de
l’Eucbarislie, entre ceux qui célèbrent cet unique sacrifice.
Il sera donc opportun de promouvoir la Concélébration dans
le cas où elle peut être avantageuse ù la piété des prêtres et
des fidèles. H faut néanmoins veiller à ce que cela ne se fasse
Jamais aux dépens de l'utilité des fidèles, par suite de la
réduction excessive du nombre des célébrations individuelles
en leur faveur, ni nue cela n'empêche les prêtres qui le dési­
rent de célébrer individuellement. En effet, la célébration In­
dividuelle, même sans assistance du peuple, conserve aussi
toute son importance doctrinale et ascétique, et la pleine
approbation de l’Eglise. On doit veiller en outre, à ce que la
Concélébration se déroule toujours avec la due préparation
catéchétique et rituelle, et avec la dignité nécessaire, et la
solennité prescrite par le rite publié récemment.

6. Depuis le 7 mars, fi y a eu un mouvement général pour
célébrer «versus populum»; on a constaté que cette façon de
faire est la plus commode au point de vue pastoral. Mois un
tel désir, bon en soi, a parfois engendré des solutions de mau­
vais goût, peu logiques, forcées. Le «Consilium» a déjà, en
forme privée, formulé quelques nonnes à ce sujet. Le plus
tôt possible, elles seront complétées et publiées officiellemenL
De toute façon, nous tenons à souligner que la célébration
de toute la messe vers le peuple n'est pas absolument Indispen­
sable à une action pastorale efficace. Toute la liturgie ae la
Parole, dans laquelle se réalise amplement la participation
active des fidèles, ou moyen du dialogue et du chant, se dé­
roule déjà vers le peuple, et elle est aujourd’hui d’autant
plus intelligible qu’elle fait usage de la langue même du peu­
ple. On peut certainement souhaiter que la liturgie eucha­
ristique elle aussi soit célébrée «versus populum», et que les
fidèles puissent suivre directement tout le rite, et par là y
participer d'une façon plus consciente. Mais cela ne doit pas
entraîner un renversement précipité, parfois peu réfléchi, des
églises et des autels préexistants, aux dépens plus ou moini
irréparables d’autres valeurs, qui doivent elles aussi être
respectées.
La construction dc l'autel vers le peuple est donc souhaita­
ble dans les nouvelles églises; ailleurs, on pourra y arriver
graduellement, par des adaptations étudiées sérieusement,
dans le respect de toutes les valeurs.
Si, provisoirement, on pense utile de permettre l'érection
d'autels portatifs qui favorisent la célébration «versus popu­
lum». que l’on veille soigneusement à la dignité et à la beauté
3ai conviennent ù l'autel, table du sacrifice et du banquet
e la famille de Dieu.

1005 IUV .

On donnera bientôt des Indications plus détaillées sor cette
question en même temps que sur l'autel lui-même, comme oa
l’a dit plus haut.
8. Dans l’adaptation des églises aux postulats du reno»·
veau liturgique, il y n eu parfois quelque exagération au sajrt
des images sacrées. On avait eu parfois des églises rraorpaat
d'images ct de statues, mais on risque de passer a l’rua
opposé, en faisant table rase, et en éliminant absoluwal
tout. La transformation a été parfois réalisée sans être accom­
pagnée d'une catéchèse suffisante, et a pu entraîner dei
réactions nuisibles, ou du moins ne pas édifier les fidèles.
Sans aucun doute, les mystères dc la Rédemption et l’orlioa
eucharistique doivent être au centre du culte; mais, wka U
Constitution (art. 103, lül, 108. lit), il y a place, en haro»
nie et en subordination parfaite, pour le culte de la Vierge
Marie. Mère de Dieu, cl dos saints. C'est le dogme catholiqae,
consolant et lumineux.
L’n zèle éclairé, dans l'esprit de l'Eglise, sait que, diai h
maison de Dieu, tout n un sens, tout parle, tout doit con­
server la marque du sacré et du mystère.
9. Jusqu'en 1947. le mouvement liturgique était né, re­
tenu. guidé, par l'initiative de volontaires, ou de *
tarife
religieuses, qui supportaient généreusement dépenses et sa­
crifices pour promouvoir 1a connaissance et l'étude de la li­
turgie, par des publications, des semaines liturgiques, etd’iatres manifestations.
En 1947, Pie XII fit passer le mouvement sous la dépen­
dance directe de la Hiérarchie ecclésiastique (Enc. Méditer
Dei. n. 108) (LE 1903).
Cette disposition n été renforcée et, pour ainsi dire, canoni­
sée par le second Concile du Vatican, qui a donné aux Coofércnces Episcopales, ou aux Evêques et Ordinaires, divervs
facultés réservées exclusivement Jusque là au Siège Apoitob2ue. C’est un fait dont les conséquences sont très importantes.
e mouvement liturgique a obtenu de l'Eglise la reconnais­
sance officielle vers laquelle il tendait. Les groupes, les tail­
les religieuses, les Individus qui se sont faits ses promoteurs
ont bien mérité, ils ont rendu un service inappréciable à la
Sainte Eglise. Mais pour que la richesse spirituelle à laquelle
ils se sont consacrés poursuive son action sanctifiante. Il et
nécessaire qu'elle s'insère plus profondément dans la ligne
tracée par l'Eglise, dans les formes et dans les limites qui
seront Jugées les plus opportuns, selon le Jugement de la
Hiérarchie sacrée.
Que l’on recherche donc, en harmonieuse entente, les forma­
les les meilleures et les plus avantageuses pour une étroite
collaboration. Aujourd’hui, aucun Centre liturgique ne devrait
rester isolé, en marge de la voie tracée par l'Eglise.
Les périodiques liturgiques, ou ceux qui s’intéressent à U
pastorale, sont invités à continuer avec zèle l’étude, la re­
cherche. ta vulgarisation Intelligente et sérieuse de la Hturgfe
sacrée. Mois qu'ils s’abstiennent de publier de» initiatives
ou des projets de réforme, qui sont de toute évidence opposés
à la législation actuelle, ou révèlent un sens litargjqae
moins sûr.
J’ai voulu écrire ces choses à V. E. Rév.me» comme poor
ouvrir mon coeur, par Votre Intermédiaire, à tous ceux qui,
en ce moment de particulière responsabilité, travaillent avec
zèle et enthousiasme, pour que par Je moyen de la liturgie
tous les fidèles vivent plus intensément le mystère du Chr.st;
et je pense en particulier au clergé, ainsi qu’à ta phalange de
nos laies organisés, surtout aux Jeunes gens, aux religieux,
aux religieuses.
J'aime Vous exprimer, avec ces voeux, mes remerciements
fraternels et sincère» pour tout ce que Vous voudrez faire ra
vue de faire connaître ct mettre en oeuvre les présentes directi­
ves. et do tout coeur Je Vous prie dc me croire, de V. E Révértndlssime le très humble serviteur.—Giacomo Card. Lexcaho. Président.

7. 11 y a une question étroitement liée à celle de l’autel,
c’est celle du tabernacle. On ne peut guère donner ici d’indica­
tions de caractère général et uniforme. Il faut faire une étude
attentive, dans chaque cas, et tenir compte de la situation
matérielle et spirituelle qui caractérise le milieu.
Les artistes suggéreront peu à peu la solution la meilleure.
Mois c'est l’affaire des prêtres de les conseiller, de rappeler
les principes qui doivent sauvegarder le respect et l’honneur
• Ad Praosidca Confercntiarum opuccpalium cuiurrisNiùccü Nodus à l’Eucharistie. 11 Importe de favoriser le culte eucharisti­
ht. 1 (19€5) 2S7-Z64.
que, qui doit continuer dans toutes les formes authentiques
où l’Eglise a reconnu l'expression de la vraie piété chrétienne.
On peut conseiller, surtout dans les grandes églises, une
3297
chapelle destinée précisément à la réserve ct à l'adoration de
l’EucharistJe. Elle pourrait servir utilement pour la célébra­
tion eucharistique en semaine, quand le nombre des fidèles
1965 IUN...-CONSIL. LITURGIAE, DECLARATIO. PART
*
participants est réduit.
Quelle que soit la solution retenue parmi celles préconisées
Experimenta liturgica induci nequeunt absqct
par l'instruction (n. 95) (LE 32171. que l'on ait le plus grand
soin de la dignité du tabernacle. Que si l’Ordinaire du lieu
licentia Consilii ad exsequendam Constitutionem de
accorde qu’il soit situé en dehors de l'autel, qu’il soit situé en
sacra Liturgia
un lieu vraiment noble et bien en relief, que ce soit facilement
visible, et non pas caché par le prêtre durant la célébration
Passim quandoque fama diffunditur quorundam inceptuum,
de la messe. En un mot, qu'il soit possible d’y trouver Immé­
que
sive vigentes rubricas, sive Constitutionem vel Instructio­
diatement le signe et le sens de la présence du Seigneur au
nem de sacra Liturgia praetergrediuntur. Horum autem in­
milieu de son peuple.
ceptuum auctores, ut plurimum, asserunt se facultatem «a
Il semble donc opportun de signaler tout de suite quelques
indultum a «Consilio» obtinuisse ad experimenta fadendx.
solations qui, parfois proposées ou mises en oeuvre, ne sem­
•Consilium» declarat, praeter Indulta pro ConcelebratioM
blent pas o/lrlr an résulta! vraiment satisfaisant. Tels sont:
et
Communione sub utraque specie a die 3 lulii 1951 ad diem
les tabernacles insérés d’une façon stable dans l'autel, ou qui
15
aprilis huius anni concessa, nullum umquam generale In­
y disparaissent par un procédé mécanique au moment de la
dultum ad experimenta ducenda datum esse.
célébration; le
* tabernacles placés devant l’autel, soit sur une
colonne plus basse, soit sur un autre autel de niveau inférieur
Superfluum enim est In mentem revocare huiusmodi facul­
qui fait double emploi avec celui où célèbre; enfin les taber­
tatem unice Auctoritati ecclesiasticae territoriali ob Apostolica
nacles Insérés dans l’abside de l’église, ou laissés adossés à un
Sede esse tribuendam, Iuxta art. 40, 2 Constitutionis; Ipsaque
autel préexistant, devant lequel ou sous lequel. Immédiate­
experimenta concedi tantum: a) In quibusdam coetibus, b) ad
ment, on a placé le siège du célébrant.
id aptis, et e) per determinatum tempus.
4683

4684

CONSILIUM SACRAE LITURGIAE

1963 IUN ..

Si ergo «Consilium» experimenta permittet, facultas ca peruTsdi Auctoritati ecclesiasticae territoriali semper communi­
al. et quidem In scriptis, additis condicionibus ct limitibus,
fctrs quae experimenta agere liceat.
hslnde cum ritus vel caeremoniae vel Inceptus cuiusvis
raarfa ab hodiernis legibus absona In re liturgica videntur,
it Inceptus «personales·, «propri
Urc omnia habenda sunt
«proprio mar­
in (cf. Constitutio, art. 22. $f 3) [LE .3141
3111 J inducti,
inducti, et eo
ipw t Constitutione et u «Consilio» reprobati.
•Nodi. 1 (1965) M5.

3298
1965 IUN ...-CONSIL. LITURGIAE, RESPONSUM. PART.·

Responsa ad proposita dudia ad: 1.—Instructionem
diei 24 sept. 1964. 2.—Ordinem Missae. 3.—Ritum
CONCELEBRATIONIS MlSSAE. 4.—RlTUM COMMUNIONIS SUB
VTKAQUE SPECIE. 5.—PARTICIPATIONEM LITUROICAM MoNIAL1UM

L—Ad Instructionem diei 24 Sept. 196-1
38. (Ad n. J6, d) Utrum norma de omittendis osculis ma­
nas ct rerum, quae porriguntur aut recipiuntur, vim habeat
coa Episcopus celebrat tam forma sollemni quam non sollemntt
Resp.: Affirmative.
39. Utrum osculum anuli Episcopi communionem fidelibus
intribuentis omittendum sit?
Resp.: Affirmative.
40. Utrum celebrans ct ministri, res, velutl paramenta,
accipientes, osculari debeant?
Rest.: Negative.
41. (Ad η. 57) Dicitur «In Missis sive In cantu sive lectis,
quae eum populo celebrantur, competens auctoritas... linguam
Tfnnculam admittere potest». Et in decreto pro quadam na­
tione dicitur «In Missis quae cum fidelium concursu celebran­
tur». Cum populo videtur innuere ad asslstentiom actuosam
participantium; dum concursus fidelium haberi potest etiam
absque actuosa participatione. Eslnc hic ultimus casus ratio
sdfidens nd adhibendam linguam vernaculam?
Resp.: Certissime. Immo, α fortiori, cum passiva adsis tent ia
«tiam ex hoc capite pendet quod fideles nihil intclllgunt, ne­
que de verbis quae proferuntur ad altare. De cetero expressio­
nes eum populo vel concursu populi idem sonant.
41 (Ad n. 78, a) Quaeritur utrum religiosi Itinérantes,
rtciUlione chondi divini Officii onerati, teneantur (etiam ut
bospltes in domo, quae non nd Officium divinum in choro
recitandum obligatur) omnes Horas Canonicas privatim re­
citare?
Resp.: Affirmative. HI religiosi non eximuntur, ratione
co. 14, f 1 et 3, ab observatione legum personalium. Lex
rrro divini Officii, vi Constitutionum religiosarum seu pro­
fessionis sollemnis ac vi Ordinis sacri, est personalis.
43. (Ad n. 78, c) Possunt Ordinarii religiosi vi orL 97
Constitutionis de sacra Liturgie [LE 3141 | ct art. VII Motu
Proprio Sacram Lilurgiam (LE 3160] in casibus singularibus
ct iusta de causa a recitatione Divini Officii dispensare etiam
iir.guhs communitates cx toto vel cx parte, aut commutare?
Resp.: Negative. Art. 97 Constitutionis est obvius: «in ca­
sibus singularibus». Nullo modo agitur de dispensandis comŒunilatibus choro adstrictis. Ideo Motu Proprio Pastorale
r.unas n. 24 [LE 3139] concessit Episcopis facultatem redu­
cendi obligationem choralem Capitulorum. Clare tandem ex­
cluditor talis Interpretatio in Instruction
*
dici 26 sept. 1964,
n. 79, e [LE 3217], ubl pro regionibus Missionum peculiares
cosceduntur facultates, sed «salva disciplina chornll religiosa...
lare statuta».
44. (Ad nn. SO-84) Utrum Officia parva post Instauratio­
nem sacrae Liturgiae abolenda sint?
Resp.: ConsiUutlo art. 98 et Instructio nn. 80 ad 84 suppoaunt exlstentiam Officiorum parvorum etiam post instau­
rationem sacrae Liturgiae.

η. 3298

et 45 Ritus servandi legit Evangelium, possit etiam In aliis
portibus Missae assistere more diaconali?
Resp. Affirmative.
48. (Ad nn. 44-46) Vidi Missam lectam «versus populum»
celebratam, In qua Epistola lecta est a dexteris celebrantis,
Evangelium vero a sinistris. Quaeritur, utrum talis modus sit
correctus, on procedere debet sensu opposito, sicut fiebat In
antiquis basilicis?
Resp.: Sl unus tantum habetur ambo, omnes lectiones ex
eo proferantur. Unicus autem ambo a dexteris vel a sinistris
altoris collocari potest, prout, Iuxta ecclesiae et presbvteril
structuram, magis opportunum videtur. Sl ecclesia duas habet
ambones Ita quidem exstructos ut unus maior pro Evangelio,
alter minor pro Epistola sint constituti, lectiones cx Iisdem
ambonibus proferantur iuxta cuiusque destinationem. Sl vero
duo ambones aequales sunt, aut duo sunt extruendi. Epistola
legatur In amhone, qui est ad sinistram, Evangelium in ambone, qui est nd dexteram celebrantis stantis ad sedem In
abside ecclesiae, retro altare.
49. (Ad n. 46) Commentaria de Missa cum concursu populi
tractantia nil dicunt de Missa, quae celebratur in domibus
religiosarum, in scholis pro puellis, etc., quod dolendum est,
praesertim relate ad munus lectoris et commentatoris. In ge­
nere haberi non possunt pro his officiis clerici in sacris consti­
tuti. Sed nil dicitur in rubricis, quod talia munera assumi
possunt a laicls? Quid faciendum?
Resp.: Ad munus lectoris: Assumi potest α ministrante,
etiamsi non est clericus. Quando non habetur ministrans, lec­
tiones ct Epistola legantur, secundum n. 46. Ritus servandi,
ab ipso celebrante (cf. «Notitiae» p. 139-140, n. 16). Ad munus
commentatoris: Generaliter sufficit, ut secundum Instructionem
S. C. R. diei 3 sept. 1958 n. 96, a) [LE 2774] «mulier cantum
aut precationes... quasi ducat».
50. (Ad nn. 46-57) Utrum liceat legere Evangelium e sede
praesidentia!!, e qua etiam pronuntiatur homilia?
Resp.: Servetur Ritus servandus nn. 46 et 47: «... celebrans
legit vel cantat etiam lectiones et Epistolam in ambone vel
ad cancellos... Stans deinde In eodem loco... cantat vel legit
Evangelium. Si tamen non habetur ambo aut magis oppor­
tunum videtur, celebrans potest omnes lectiones etiam ex al­
tori proferre versus ad populum».
51. (Ad n. 60) Utrum ocolvthi non amplius Incensori de­
beant in Missa sollemni a thuriferario?
Resp.: Considerentur inccnsatl cum illa parte chori, in quo
stant acolythi.
52. (Ad n. 88) Utrum In Missa sollemni ministri communi­
candi genuflectere debeant In ore suppedanei, an stare pos­
sint in plano ante altare?
Resp.: Servetur consuetudo localis.

3.—Ad Ritum servandum in concelebratione .Missae
53. (Ad n. 17) Utrum concelebrantes adhibere possint
parvos calices in Missa concelebrata?
Resp.: Pro concelebratlone ipsius Missae paretur, secundum
Ritum servandum in concelebratione Missae n. 17, d) «unus
calix sufficientis magnitudinis; aut si talis haberi nequeat,
etiam alter, ita ut sufficere possint ad communionem omnium
concelebrantium». Si unusquisque in ipsa concelebratlone
Missae suum haberet calicem, potius quam Missa concelebrata
esset synchronizatlo plurium Missarum.
Pro communione autem calicis eligatur unus ex modis in
ipso Ritu exstantibus. Etsi usus parvorum calicum sil tantum
medium ad Communionem faciendam, infusio pretiosissimi
Sanguinis e magno calice in alios parvos, ct ipsa forma par­
vorum calicum, minus apta videntur pro concelebratlone.
Valde proinde convenit servare ritum communionis calicis,
quo concelebrantes directe ex ipso eodemque calice, etsi cum
calamo aut cochleari. Communionem sumunt.
54. (Ad nn. 76, 93 et 108) Ubi debet celebrans principalis
dicere: Quod ore sumpsimus et lavare pollices et indices di­
cendo Corpus tuum, Dominel
Resp.: Stans in medio altaris dicit secreto: Quod ore sumpsi­
mus, Domine, etc., et postea In vase cum aqua parato digitos
abluit dicens: Corpus tuum, Domine, et abstergit.
55. (Ad nn. 77 et 78) Utrum liceat diacono in Missa con­
celebrata ad modum «Missae cum diacono» (Ritus servandus,
n. 95-98) assistere, ut functiones specifice dlaconales exerceat?
Resp.: Affirmative, secundum nn. 77 et 73 Ritus servandi
in concelebratione Missae.

2.—Ad Ordinem Λ fissae
45. /Ad n. 59) Cum celebrans, in precibus ad gradus al­
taris, non amplius se signet ad verba Adiutorium nostrum in
tmnlne Domini, quaeritur, utrum Episcopus se signare debeat,
eaedem verba dicens, ad benedictionem In fine Missae?
Risp.: Negative, congrua congruis referendo. Nam In utro­
que casu signum crucis nd verba Adiutorium nostrum omlttitsr, ne bis successive celebrans se signet.
46. (Ad nn. 44 el 45) Utrum diacono, qui in Missa secun­
dam n. 44 et 45 Filius servandi legit aut cantat Evangelium,
betat etiam homlllam habere?
Resp.: Affirmative, post debitam, ab Ordinario obtentam
facultatem, secundum C. I. C. can. 1342, § 1.
47. Utrum diaconus, qui In Missa lecta secundum n. 4-4

4685

4.—Ad Ritum Communionis sub utroque specie
56. (Ad η. 1. 2) Llcetne diacono recipere sacram Commu­
nionem sub utraque specie, ad menten π. 1. 2) Ritus servandi
(n distribuenda Communione sub utroque specie, quando solus
assistit In celebratione Missae?
Resp.: Affirmative, in Missa in cantu, ad quam Ritus ser­
vandus restringit Communionem »ub utraque specie pro dia­
cono: «in Missa pontificali vel sollemni».

5.—/td participationem Uturgicam Monialium

57. «Exstant In hac dioecesi plura monasteria monialium.
Pro nonnullis, superiores maiores statuerunt, ut dum eelebra4686

SC SANCTI OFFICII - RITUUM - SECR. STATUS

b. 3209-3302

tor Mina, crates aperiantur, quo moniales sacros ritus melius
participare possinL Quaeritur utrum fas sit hanc normam
ea tendere ad omnia monasteria, sive iuris dioecesani, sive
iuris Pontificii.»
Resp4 Res pertinet ad Sacram Congregationem de Religio
sis, cui transmittenda est quaevis petitio ad indulta petenda
*
Constat tamen Sacram Congregationem de Religiosis, his in
casibus, de more, suggerere ut ad participationem liturgicam
faciliorem reddendam, moniales ita disponantur ut omnes sa­
cros ritus conspicere possint, qui ad altare peraguntur, fenestel­
lis, si quae sint, apertis, vel velariis e cratibus demptis; velis
quoque e vulto sibi sublatis, si α populo non videntur.

♦ Nota. 1 (1865) 185-190.

3299
1965 IUL 2.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·

Episcopi

vi Motu pr. «Pastorale munus» dispensare
POSSUNT AB INTERPELLATIONIBUS QUAE IMPOSSIBILES AUT
DAMNOSAE VIDENTUR

In your letter of 2 June of this year, Your Excellency pro­
posed the following doubt to the Holy Office: Can the Ordi­
nary dispense from the required interpellations not only when
they are impossible or useless as stated in Motu proprio.
Pastorale munus, but also when they are harmful (damnosar
To the proposed doubt this Supreme S. C. has decided to
reply: In the affirmative. sc., the Ordinary can dispense from
the required interpellations also when they are harmful.
• Ordinario S. Francisei in California, Prot. N. 1450,55: BOUSCARZN VÎ. p. 387.

3390
1965 IUL 2.-SC RITUUM, RESCRIPTUM. PART.·

Novae

facultates conceduntur sacerdotibus
Terram Sanctam peregrlnantibus

in

Preces—Beatissimo Padre, da alcuni anni la Palestlna
è divenuta mèta dl pellegrinaggio dl tanti fedeli e di tanti
Sacerdoti che sempre più aumentano.
Soprattutto per dare a tutti i sacerdoti, parteclpantl al
pellegrinaggio, la possibllitù di celebrare entro un tempo
relativamente breve, il Procuratore Generale dellOrdine
del Frati Minori, prostrato al bacio del S. Picde, implora
umilmente, a loro favore, quanto segne:
1) La facoltâ della concelebrazione in nave e nelle
chiese durante tulto 11 tempo del pellegrinaggio;
2) la facoltù di poter concelebrare anche il Giovedl
Santo e nella Veglia Pasquale del Sabato Santo;
3) la facoltà di poter celebrare o concelebrare la sera, se
la necessità o la convenlcnza dei luoghi o dei numero dei
Sacerdoti pellegrini lo rlchieda. Che della grazia...
Rescr.—Sacra Rituum Congregatio, vigore facultatum
sibi a Sstfio Domino nostro Paulo Papa VI tributarum,
attentis peculiaribus expositis adiunctis, benigne annuit
pro gratia iuxta preces
*,
servatis de cetero servandis»
Contrariis non obstantibus quibuslibet. Die 2 Iulii 1965.
Arcadius M. Card. Larraona, S. R. C. Prae/. Fr. F.
Antonelli, a Secretis.
• Procuratori Gea. O. F. M., Prot. N. O. 83/965: AOFM 84 (1935)
401-402.

3301
1965 IUL 2.-SECR. STAT., NORM. AA S57 (1965) 677-679

Normae de commodandis operibus summo artis merito
factis ad Sanctam Sedem pertinentibus , adprobantur

lione de! medesimo Regolamento t la sua pubbllctElwi
negii Acta Apostolicae Sedis.—Amleto Giovanni Card, Ci­
cognani.
Π.—Regolamento relativo al prestito dl Opere d’arte dl
proprietâ délia Santa Sede

La Santa Sede, che considera le opère d’arte come ua
prezioso e insostitulbilc documento per la storia delle dviltà, della cultura e della pletà del popoll, custodiice eoa
particolare cura i cimell storici e le opere artlsllche In m
possesso, usando a tale scopo ognl precauzione ed I mczii
tecnicl plù idonei.
La Santa Sede, nel timore che raccogllmento delle fre­
quenti domande per la concessione di opere d’arte dira
proprietâ potrebbe mettere in pcricolo Hnlegritâ delle
opere rlchleste, ha stabilito che raccogllmento dl Uli do­
mande sla disciplinato da precise norme, contenute nd
seguente Regolamento:
Art. 1.—Le opere d’arte di proprietâ della Santa Sede
si dlstinguono in tre categorie:
a) Le collezioni artistiche cd archeologiche pontificie,
eslstenti nella Città del Vaticano; I
Π
b) tutte le opere d’arte che si trovano negii immobili
Indicati negii articoli 13, 1-i, 15 e 16 del Trattalo del La­
terano fra la Santa Sede e ΓItalia, nonché nelle Basiliche
Pontificie dl cui all’articolo 27 del Concordato;
c)qu alsias I opcra d’arte, o raccolta, dl intéressé itorico o artistico, dl proprietâ della Santa Sede, provenienti
da atti di liberal I tâ inter vinos o mortis causa e conservate
in collezioni fuori dello Stato della Città del Vaticano.
Art. 2.—Le opere d’arte di cul alla prima e seconda ca­
tegoria, considerato il loro eccezionale valore storico ed
artistico, e per essere le prime elementi essenziaii delh
flsionomla tradizionale dei Vaticano, ove sono visibili ai
visitatori (come i Musei, le Gallerie, ia Basilica) e agli
studiosi (Biblioteca Apostolica e Archivio), non potranzo
essere allontanate per la cessione temporanea o Mostre,
Esposizionl, manifestazioni celebrative.
Questa prassi si adegua a quella tenuia da alcuni Ira I
maggiori Musei dei mondo.
Art. 3.—Eventual! richieste riguardanti le opere d’arte,
dl cui alia terza categoria, per Esposizionl o Mostre, potranno essere prese in consiaerazione solo quando sia preminente il carattere religioso della domanda o quando intervenga un eccezionale motivo dl studio, e non esclusivamente il movente culturale ed estetico e tanto meno altre
motivo puramente profano.
Ogni richlesta, che non sia preliminarmenle esclusa da
Superiori Autorità, dovrà essere esaminata dalla Commis­
sione Permanente per la Tutela dei Monumenti Storici ed
Artistic! della Santa Sede e dovrà essere presentata darii
Enti intéressât! attraverso la via diplomatica, owero, le
la domanda provenga da Ente ecclesiastico, per 11 tramite
della locale Autorità ecclesiastica.
Sono esdusi rlgorosamente dal prestlto quel monumenti,
oggetti e opere d’arte che, per fragilllà, sensibilité rile
variation I climatiche, stato di conservazione, Insicurena
di mezzi dl trasporto, od altrc ragion! sarebbe troppo rischioso trasportare, o che, per 1'insigne loro valore, non
possono essere allontanati dal luogo ove sono espostl o
dall’amblenle a cui sono destinati./
Π
Art. 4.—Nel caso che sia concesso il prestlto dl un oggetto o di una raccolta d’arte, dl cui alia terza categoria,
sarà affidato alla Direzlone Generale dei Monumenti, Mnsei e Gallerie Pontificie, l’incarico di stabilire le modriità
della esecuzlone con tutte le garanzie tecniche, assicuralivt
e di qualslasl altra natura ritenute più opportune per la
tutela dell’opera.
Art. 5.—Il présenté regolamento sarà pubblicato negii
Acta Apostolicae Sedis ed entrerà in vigore nello stesw
giorno della sua pubblicazione.

Regolamento relativo al prestito di opere d’arte di proprietâ
della Santa Sede.
I—Adprobatlo ex Audientia Sanctissimi dlel j iuL 1965

11 Santo Padre, nelPUdiensa concessa al sottascritto Car­
dinale Segretarlo di Stalo il giorno 2 Lugllo 1965 si è degnalo di approcare t'unlto Regolamento relativo al Prestito
di Opere a'Arte dl proprietâ delta Santa Sede.
Sua Santilà si è degnala altresl di ordinare la promulga4687

1005 IUL M

3302
1965 TUL 8.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART.·

Sacra Communio

sub utraqub specie distribui etum
potest sodalibus Institutorum saecularium die eorum
consecrationis propriae

A Sacra Rituum Congregatione postulatum est pro oppor­
tuna ucclaratlone: «Utrum sacra Communio sub utraquo spece
46SS

iutribui doMlt ellam sodalibus Institutorum saecularium die
sese Professionis emittendae, proutl novum Ius concedit projnus In Missa religiosae suae Professionis, dummodo vota
tolra Missam emittant».
Et Sacra eadem Rituum Congrrtatio, re moture perpenso,
respofidlU A//irmaii«, dummodo Ipsa Professio fiat Intra
Mosam.
Quod quidem responsum Ssrfius Dominus noster Paulus
Paps VI, in Audientia diei 8 Iulii n. 1965, ratum habuit et
«aflrmavlt.
Die 8 lulli 1965.—Arcadius M. Card. Larraona, S. R. C.
Pret/tdtu. Ferdlnandus Antonelli, a Secretis.
•KoulJ(1W«) 132.

3303
1965 IUL 12.-SC RELIGIOSORUM, RESPONSUM. PART.·

Facultas in n. 16 Rescr. «Cum admotae» concessa
CEDENDI BONA PATRIMONIALIA INTELLIOITUR DE
GIOSIS QUI VOTA PERPETUA NUNCUPANT

RELI­

Roma, 12 luglio 1965

Reverendissimo Padre Présidente, alcuni membri dell'Unione Romana dei Superiori Generali si sono rivoltl a
questa Sacra Congregazione chfedendo una interpretazione
pratica dei testo dell’articolo 16 delle facoltà concesse ai
Superiori Maggiorl con il Rescrilto Pontificio Cum admo­
te dei 6 Novembre 1964 [ LE 3230] ove si legge: De
ccnsensu sui Consilii concedendi suis subditis vota simplicia
fwfessis, id rationaliter petentibus, facultatem cedendi sua
bona Mtrimonialia, iusta de causa, exceptis bonis necessa­
riis ad sustentationem religiosi in casu discessus a Religione.
NelTultima Udienza che Si degnava concedermi, il gior­
no 5c. m.. Sua Santitâ, dopo aver ascoltato le ragioni avanute da alcuni Superiori Generali per chiederc un chlarimento del citato articolo, disponeva che il testo venisse
interpretato nel seguentc modo: De consensu sui Consilii,
concedendi suis subditis oota simplicia perpetua professis
id petentibus, facultatem cedendi sua bona patrimonialia,
insta de causa et salois normis prudentiae.
Le sarel grato di voler comunicare ai Superiori intéres­
sât! Ia benigna decisione dei Santo Padre.
Colgo ben volentieri Toccasione per professarmi, della
Pateroitâ Vostra Reverendissima, devotissimo nei Sipore.—I. Card. Antoni υττι, Pref. D. M. Huot, add. a st.
• Praasidi Unionis Romanae Superiorum Generalium. Prot. N. S. R.
1445.54: CpR 44 (1865) 306-301. Adn. ANASTASIUS AB UTRECHT
t Uaxemunora 11 (1970) 308-356; M. DORTEL-CLAUDOT in Vie
comato 43 (1971) 166-177; AOMCap 81 (1965) 311; Vita ι·1. 1 (1965)
a. 8, p. 83.

Et Instructio (η. 61) (LE 3217] rem pressius hoc modo
determinat: «Competens auctoritas territorialis linguam
vernaculam admittere potest, actis ab Apostolica Sede
probatis seu confirmatis... in collatione Ordinum: in allo­
cutionibus initio cuiusque Ordinationis seu Consecrationis,
et etiam in examine electi in Consecratione Episcopali,
necnon in admonitionibus».
Cum autem Episcopi petierint ut singulae partes quae
In unoquoque ritu lingua vernacula proferri possunt exacte
indicarentur, Sacra Rituum Congregatio, dic 17 iulii 1965
eas hoc modo indicavit:
De clerico faciendo: Appellatio. V Adiutorium nostrum
etc. «Oremus, fratres carissimi». «Filii carissimi, animad­
vertere debetis».
In ordinatione Ostiariorum: Appellatio. «Suscepturi, filii
carissimi» «Deum Patrem omnipotentem. Oremus. Flecta­
mus genua. Levate.
In ordinalione Lectorum: Appellatio. «Electi, filii caris­
simi». «Oremus, fratres carissimi». Oremus. Flectamus ge­
nua. Levate.
In ordinalione Exorcistarum: Appellatio. «Ordinandi,
filii carissimi». «Deum Patrem omnipotentem». Oremus.
Flectamus genua. Levate.
In ordinatione Acolythorum: Appellatio. «Suscepturi,
filii carissimi». «Deum Patrem omnipotentem». Oremus.
Flectamus genua. Levate.
De ordinatione Subdiaconorum: Appellatio. «Accedant qui
ordinandi sunt diaconi et presbyteri». «Filii dilectissimi ad
sacrum». «Reccedant in partem, qui ordinandi sunt diaconi
et presbyteri». «Adepturi, filii carissimi». In admonitione
«Adepturi» ultima verba ita aptentur: «in vera et catholica
fide fundati. Quod ipse vobis praestare dignetur, qui vivit
et regnat, Deus, in saecula saeculorum.R?. Amen». «Oremus
Deum». Oremus. Flectamus genua. Levate.
In ordinatione Diaconorum: Appellatio. «Reverendissime
Pater... Deo gratias». «Auxillante Domino». «Provehendi,
filii dilectissimi». «Commune votum». «Oremus, fratres ca­
rissimi... vivit et regnat Deus». Oremus. Flectamus
genua. Levate.
De ordinatione Presbyterorum: Appellatio. «Reverendis­
sime Pater... Deo gratias». «Quoniam, fratres carissimi».
«Consecrandi, filii dilectissimi». «Oremus, fratres carissimi».
Oremus. Flectamus genua. Levate. «Quia res». «Benedi­
ctio Dei omnipotentis». «Filii dilectissimi».
In consecratione electi in Episcopum: «Reverendissime
Pater... Deo gratias». Examen electi. «Episcopum oportet».
«Oremus, fratres carissimi».
♦ Ordinariis locorum: Notit. 1 (1965) 277-379

3306

3304
1965 IUL 16.-SC

RITUUM,

RESPONSUM.

PART.·

Solvitur durium circa altare et celebrationem
Missae versus populum
Exf
u
*
s
ac Revmus Dominas Philippus Matthaeus Han­
son, Episcopus titularis Hlcropolltan. atque Auxiliaris et Vi­
arias Generalis Vashingtoncn., Sacrae Rituum Congregationi
«quentia dubia pro opportuna solutione reverenter exhibuit,
r i mirum:
1. Utrum ad exstruendum altore versus populum requi­
ratur Ordinarii loci licentia.
2. Utrum sacerdos quilibet possit sine Ordinarii vel pa­
rochi licentia Missam celebrare facio populum versus.
Et Sacra eadem Rituum Congregatio, rc maturo perpensa,
propositis dubiis respondit: Ad I. Affirmative. Ad II. Affiractive.
Die 16 iulii 1965.—Arcadius M. Card. Larraona, S. R. C.
Prolectat. Fcrdinandus Antonelli, a Secretis.
•Ordinario Woihingtonenri: Nolit. 2 (1966) 183.

1965 IUL 17.-SC RITUUM,

Partes ritus sacrarum

1965 IUL 19.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·

Ad

convalidandum matrimonium nullum ex defectu
aetatis requiritur ut prius cesset impedimentum, et
deinde consensus renovetur

In your letter of 2 April of this year. Your Excellency pro­
posed the following doubt: In order to convolldate a mar­
riage which Is invalid because of defect of age, Is It necessary
that n new act of consent be. placed after the diriment impedi­
ment has ceased.
This Supreme S. C. has decided to answer the proposed
doubt: In the affirmative according to the norm of can. 1133
of the Code of Canon Law.

* Ordinario Peorienri, Prot. N. 903/59: BOUSCAREN VL p. 663.

3307
1965 IUL 25.-SC S. OFFICII, NORMAE. PART.·

Normae

3305
DECLARATIO. PART.·

ordinationum
vernacula dici possunt

quae lingua

Constitutio de sacra Liturgia (art. 76) [ LE 3141) statuit:
«Allocutiones Episcopi, initio cuiusque Ordinationis aut
Consecrationis, fieri possunt lingua vernacula».
4689

n. 3303-3307

SC RELIGIOSORUM - RITUUM - SANCTI OFFICII

I960 IUL 12-25

servandae cum matrimonium mixtum cele­
bratur PRIMO IN ECCLESIA CATHOLICA ET DEINDE CORAM
MINISTRO ACATHOLICO

In your letter of 22 June of this year, Your Excellency
requested the faculty to allow V. N., a Catholic, to go
before a non-Catholic minister to contract marriage with
J. V., an Orthodox.
On this matter, I am communicating to you the following
norms which must be followed in cases of this kind.
4690

η. 3308-3309

SUPREMA CONGR. SANCTI OFFICII - PAULUS VI

1) When all the conditions set down In the sacred
canons have been fulfilled, the marriage must be celebrated
in the Catholic Church. The Ordinary has the faculty also
to permit the celebration of Mass and the blessing of the
bride within the Mass. Even if other ceremonies follow, it
must be expressly declared that the marriage celebrated
in the Catholic Church Is the only true marriage.
2) If, after the celebration of the marriage, the non­
Catholic party absolutely plans to have a non-Catholic
rite follow, the parties may summon a non-Catholic mi­
nister to their home in order to have him Impart a blessing
(without any renewal of consent); if desired, he may also
add a prayer petitioning good fortune for the spouses.
3) If, however, in an extraodinary case it will be ne­
cessary to tolerate having some religious ceremony in a
non-Catholic church in order to avoid greater evil, (e.g.,
marriage before a non-Catholic minister only), the Ordinary
should take care that this be done without external pomp;
that scandal be removed and that a previous declaration
be made that the only true marriage is that which was
celebrated in the Catholic Church.

The Ordinary shall take care that the above-mentioned
norms be observed in the best way possible.—P. R. Verasto, Ο. P., Cons.

Dios, ofendldo por nucstros peendot. Rcplten ilmnkmente U
doctrina corricntc de la Iglesla en esta materia.

Ferpor y buena fe
Adnritlmos la buena fe y cl fervor religioso de las penccu
que acuden a San Sebastian de Gornhandal y mereccn el tail
profundo respeto, y querrmos npoyarnos precisaroente en este
mismo fervor religioso para que, conflando pknomente ea U
Iglesla jerûrquica y en su magisterio, cumpfan eon la rayw
exnetitud nuestras recomcndaclones rcitrmdamente pulAcados.

En cuanto a los sacerdotes, por la especial Importanda
su intervenclôn nuede tener, tanto en su forma de activa par­
ti ci nac Ιό n y coluDoraciôn en el desarrollo de lo» hechos, cuasto
en la forma de simple presencia como espectadores. prohiba mos de manera explicita y formol su asistencia Un la expma
licencia, particular y en coda caso, de la autoridad dioceuaa,
declarando que quedan suspendidas fpxo Jacto las licenciai en
esta diôcesis de Santander, para cuantos contraviniereo nü
nuestra formai advertenda.
La suprema Bagrada Congregaclôn del Santo Ofirio lu 1«·
mado contacto con la diôccsis de Santander para obtraer U
debida informaclôn en este grave asunto.

En Santander, a 8 de Julio de 1985.—Eugenio, Olbp»
A. A. dr Santander.

Π—Declaratio S. C. Sancti Officii

* Oudan Ordinario kxi S. F. A. S.; EOUSCAREN VL p. 609.

3308
1965 IUL 28.-SC S. OFFICII, DECLARATIO. PART.·

Circa apparitiones B. Mariae Virginis in
dicto Garabandal

loco vuloo

S. C. Sancti Officii. posf accepta documenta ab Ordlrurto
Sanlandierensi Irarumitsa, die Î8 iulii 1985 declaravit:
«Por la documentaclôn transraltlda aparece con cbridxd
sufldente cuAn prudentemente ha obrado V. E. en este asaoto.
Ahora ruego a V. E. que siga con mirada vigilante en lo futuro
esta cuestiôn. Y sl algo nuevo surgiere, se digne comuniorio
al Santo Oficio.»—Veremundo Verardo.
• Ordinario SaEîandierr.nri: Euitradôa dal ciero S3 (1985) 515-61&
Adn. ] M. A3ONSO in Epha.-ner.de· Manologicao 19 ( 1983) 4:5-4o3

I—Declaratio Episcopi Sanlandicrensis

Escriblraos esta nota por Imperativo de nuestro deber pas­
toral. El nombre de Garabandal y los hechos que en esa pequefta aldea de montai a de nuestra dJôcesls se han producido
durante estos aflos, han Uegado, por todos los medlos de comunkaciôn social, mds alla de nuestra Patria y de nuestro
continente europeo. Agendas intemacionales lion divulgado
informacioncs grAficos y reporta] es especlales. Se habla de
aparidones de Nuestra SeAora la Virgen Maria, de mensajes
espirituales, de deseos de la Virgen Santlslma. Al mismo tiempo
se nos pide un parecer autorizado sobre estos acontecimientos
que se quleren unir con otras venembles advocationes maria­
nts universalmente conocidas.

El Oblspado de Santander ha rccogido omplisima documentaciôn durante estos aûos de lodo cuanto uili ha acontcddo.
No ha ccrrado su «carpcla» en este asunto. Recibirâ siempre
ogradeddo todos lo» elemento» de julclo que se Je remitan.
Han sldo très las notas ofldales que hasta el momento han
aparecido tratando de oricntnr el jnklo de los ficles. Esta
nota serà la cuartn. Y su concludôn hasta el présente, la mis ma
que las precedentes. La Comislôn. que entlende en la calificaclôn de los hechos, no ha encontrado razones para modificar
el juldo ya emltldô, opinando que no consta de la sobre natu­
ral!(Ltd de los fenômenos, que ha examinado cuidadosamcnte.
Ilenooaciôn de providenda
*
En consecuenda procede que esta autoridad dlocesana renueve las oportunas providendas para que artificial men te no
se fomente un ambiente de confusiôn, por una propaganda
masiva al margen de la letru y cl esplritu de los sagrados cânones, por medio de notidas, articulos periodistkos o de re▼Istas. Informacioncs grùficas, reseflas de itinerarios y otros
medio» semejante».
Recordamos que scgün el canon 1.399, nûmero quinto, «estân prohlbidos por el derecho mismo los libros y folletos que
reficran nuevas aparidones, revdadones, visiones, profecias,
milagros o que introducen nuevas devociones, sl se han pubiicado sin observor las prcscripciones». Hnccmos saber que
hasta el momento présente no hemos conc edido cl «imprima­
*
tur
a nlngûn libro, folleto, articulo o resefia en esta materio.
Extendemos hasta donde llegue nuestra autoridad dlocesana
la mismo prohiblciôn del canon a cualesqulcra publlcaciones
de artkulos o Informacioncs que no se liayan sometido a la
censura de la dJôcesls de Santander.
Suplkamos a todo» los fielrs cristlanos que se obstengan de
fomentor con su presencia en Son Sebastien de Garabandal el
ambiente errado en torno a estas aparidones y comunicadones
espirituales, hacienda constor, «in embargo, que no hemos encontrado materio dr censura cdeslàstica condenotorio, ni en
U doetnna ni en 1ns recomendodones espirituales nue se han
divulgado cnn esta ocaslôn, como di ri aidas a los flelcs criillanos, va que conllcncn una exhortadôn a la oraclôn y al sa­
crificio, n la drvoclôn rucariatka, al culto de Nuestra Scftora
en formas tradicional mente laudables y al sunto te mor de

4691

1005 IUL 28-31

3309
1965IÜL 31.-PAULÜS VI, LITT. AP. AAS 57 (1965) 704-712

Statuta approbantur ad curam spiritualem militum
Reipublicae Foederatae Germaniae spectantia
PAULUS PP. VI
Ad perpetuam rei memoriam.—Nonnam secutus articuli
XXVII sollemnis Conventionis inter Apostolicam Sedem
et Germaniam die xx mensis Iulii anno mcmxxxiu [LE
1182] initae. Pius Pp. XI, Decessor Noster rec. mem.f
•Statuta ad curam spiritualem militum exercitus Genninici spectantia» Litteris Apostolicis die xix mensis Sep­
tembris anno mcmxxxv | LE 1288] sub anulo Piscatoris
datis approbavit. Cum autem lus et disciplina ad Vicarios
Castrenses pertinentia a Pio Pp. XII, item Decessore No­
stro, Instructione die xxm mensis Aprilis anno mcmu
ILE 2208] edita, nonnihil sint immutata, aliaeque interci
causae exortae, Iam expedire videtur eiusmodi regulas
nova ratione componi, quo aptius religiosae utilitati ca­
tholicorum ad armatorum conias Reipublicae Foederatae
Germaniae pertinentium conducant. Nova Igitur Statuta
diligenter condita sunt et a Sacra Congregatione Negotiis
Ecclesiasticis Extraordinariis praeposita recognita. Eo­
rum vero, circa quae etiam Moderatores Reipublicae Foe­
deratae Germaniae sunt auditi, hic est, qui sequitur,
tenon
Statuta

ad curam spiritualem militum Reipublicae
Foederatae Germaniae spectantia

I.—De Vicario Castrensi

1 Vicarii Castrensis (Mllitàrblschof) munus otfldumque est universum negotium dc animarum cura catholico­
rum ad armatorum copias Reipublicae Foederatae Ger­
maniae pertinentium componere, dirigere atque / promo- T85
vere. Opera ideo ab ipso navanda est, ut catholicis sua
iurisdlctioni obnoxiis facilior et fructuosior aditus ad
Christianam doctrinam reddatur, Ecclesiae Sacramenta
administrentur, lique pastorali ministerio confirmentur.
2. Vicarii Castrensis munus Apostolica Sedes confert
uni ex Episcopis residentlalibus Reipublicae Foederatae
Germaniae, servatis quae in art. 27 sollemnis Conventionis

1905 II L 31

STATUTA V1CARIATUS CASTRENSIS GERMANIAE

inter Sanctam Sedem et Germaniam die xx mensis Iulii
inno MCMXXXiii initae (A. A. S. XXV, 1933, 389-414)
|LE 1182) sancita sunt.
1 Electus Vicarius Castrensis potestate lurlsdlctlonls
pollet ordinaria, tum fori externi, tum fori intend, perso­
nali et speciali, ceteris Ordinariis locorum minime obno­
xii. Huiusmodi autem lurlsdlctio non est exclusive; su­
blectos igitur Vicario Castrensi ab Ordinarii loci ct parochi
potestate haud subtrahit, qui tamen In eosdem potestatem
exercent secundario, semper vero iure proprio.
Potestas ac facultates ad Vicarium Castrensem ab Apo­
stolica Sede directe profluunt.
4. Vicarii Castrensis jurisdictioni subduntur: universi
milites catholici; omnes e civium ordinibus, qui iuxta le­
gum rigentium praescripta copiis armatorum addicti sunt
atque catholicam religionem profitentur; membra catho­
lica familiarum militum sive stabiliter sive ad tempus ser­
vilium militare exercentium et eorum e civium ordinibus
(juos supra memoravimus, etiam si eorundem paterfami­
lias catholicam fidem non profiteatur.
Vocabulo familiae designantur unice uxor ct liberi, sive
patrisfamilias sive uxoris, sive proprii sive adoptivi, usquedum vigesimum primum aetatis annum expleverint et
in domo paterna vitam degerint.
lurisdiclioni Vicarii Castrensis subtrahuntur uxor a viro
legitime separata atque liberi cum eadem cohabitantes,
qui omnes potestati Ordinarii loci sublciuntur./
5. lurisdictioni Vicarii Castrensis subsunt in iis, quae
militum cura pastoralis postulat, tum aedificia omnia mi­
litaria (contubernia, stativa castra, munitiones etc.), tum
scholae militares necnon nosocomia et carceres unice mi­
litibus destinata, item ecclesiae et oratoria, quae unice
militibus usui sunt.
Quod vero ad alias ecclesias attinet, quae tantum certis
diebus vel horis militibus usui sunt, pacta opportuna
ineantur cum rectore ecclesiae, vel, si opus sit, cum lis,
qui sacras aedes possident aut administrant, accedente
semper Ordinarii loci consensu.
6. Vicarius Castrensis suam Curiam constituit in urbe,
ubi sedes Reipublicae Foederatae Germaniae Moderatorum
exstat, eamque instruet iuxta normas communes, quibus
dioecesana Curia regitur (cann. 363, 364). Moderatorum
Reipublicae autem est necessaria et congrua loca Curiae
Castrensi expedire atque assignare. Quin etiam danda erR
opera, ut huic fini apta domus attribuatur.
Fas est Vicario Castrensi Vicarium Generalem, seu ProVicarium, eligere, qui adiutricem operam navabit in iis
omnibus, quae spiritualem curam catholicorum Reipubli­
cae Foederatae Germaniae ad armatorum copias pertinen­
tium respiciunt, omnibus facultatibus auctus, quae —con­
grua congruis referendo— a Codice luris Canonici Vicario
Generali tribuuntur.
7. Ad Vicarium Castrensem pertinet, collatis consiliis
cum Reipublicae Potestatibus competentibus, veluti «di­
strictus curae animarum» statuere eosque immutare, qui­
bus uniuscuiusque militum cappeilani definite ct apte
praefiniantur sublecti.

De his constitutis Vicarius Castrensis Episcopos dioecesanos, quorum intersit, edocebit.
8. Vicario Castrensi ius est Statutum pastorale con­
dendi, quo ea omnia decernantur, quae sacrae disciplinae
militum cappcllanorum consulant, ut rite et fructuose ra747 tlones provehantur ad spiritualem curam perti/nentes.
Curabit igitur, collatis consiliis cum Reipublicae Potesta­
tibus competentibus, ut militum catholicorum ius ad cu­
ram spiritualem, attentis praesertim peculiaribus militiae
muneribus, recte et opportune impleatur atque libero re­
ligionis exercitio rite consulatur.
Porro huiusmodi Statutum pastorale, antequam promul"
getur, Apostolicae Sedi sublclendum erit.
9. Leges ac normae a Vicario Castrensi edendae in
Commentario actorum eiusdem Vicarii Castrensis promul­
gantur.
10.Vacante Vicarii Castrensis munere, nisi aliud a
Sancta Sede cautum sit, iurlsdistio et facultates huius
muneris propriae α Vicario Generali, seu Pro-Vicario, exer­
cebuntur, ea tamen lege, ut hoc tempore nihil Innovetur.

II—De militum Cappellanis

ll. In cura spirituali perfungenda cappeilani militum
unice iuri ecclesiastico sublciuntur Ideoque nullis potes­
tatis civilis normis obnoxii erunt.
4693

n. 3309

12. Militum cappeilani tenentur legibus ecclesiasticis
non tantum generalibus, sed etiam particularibus loci, In
quo versantur, praesertim Iis, quae ad obligationes cleri­
corum et cultum divinum spectant.
Habitum ecclesiasticum secundum legitimas locorum
consuetudines ct Vicarii Castrensis praescripta deferant.
Ornatus militaris cappcllanorum militum induci potest
nonnisi consentiente Vicario Castrensi.
13. Vicarius Castrensis militum cappellanos nominat,
quos nonnis et condicionibus respondere reppererit art. 27
Conventionis inter San/ctam Sedem et Germaniam initae
statutis. Item a Reipublicae Potestatibus competentibus
postulat, ut electis militum cappellanis status officialium
Reipublicae iuxta leges vigentes conferatur.
14. Vicario Castrensi lus est, collatis consiliis cum Rei­
publicae Potestatibus competentibus, militum cappellanos
sede et officio mutare.
15. Nominatio cappeilani militum cxcardinationem a
dioecesi non parit. Quapropter, expleto quovis munere
cappeilani militum, sacerdos, ipso facto, Ordinarii proprii
—qui scilicet eidem concesserat, ut ministerio castrensi
manciparetur— Jurisdictioni iterum obnoxius erit.
Vicarius Castrensis Ordinarios locorum certiores faciat
de nominibus cappcllanorum militum, qui In eorum dioe­
ceses mittuntur vel ab eisdem abscedunt, necnon dc trans­
latione et promotione ipsorum.
Quilibet militum cappellanus statu officialium Reipu­
blicae ad tempus fruens, in arcam nummariam pensioni
providendae dioecesis, cui incardinatur, legitimum certumque tributum inferet.
16. Ubi neque necessc neque possibile est militum capelianos stabiliter constituere, Vicarius Castrensis, praeabito consensu Ordinarii loci, consiliisque collatis cum
Reipublicae Potestatibus competentibus. Idoneos ad curam
spiritualem militum peragendam designat sacerdotes e clero
saeculari vel etiam religioso, qui hoc munere ut auxiliares
fungantur.
17. Militum cappeilani stabiliter constituti ordinariae
potestati Vicarii Castrensis durante munere omnino sub­
duntur; at sacerdotes, oui munere cappeilani militum ut
auxiliares funguntur, a Vicario Castrensi dependent in lis
tantummodo, quae ad exercitium spiritualis curae militum
attinent.
Caveat Vicarius Castrensis, ut unicuique militum cappel­
lano stabiliter constituto, pariterque iis sacerdotibus, oui
munere cappeilani / militum ut auxiliares funguntur, te­
stimonium litteris consignatum tradat muneris exercendi,
ut hic, si opus sit, facultates, quibus praeditus est, pro­
bare valeat.

E

III—De Auxiliaribus

18. Vicarii Castrensis erit viros auxiliares proponere,
quos Moderatores Reipublicae suppeditabunt, ut militum
cappellanis adlutricem operam navent in omnibus negotiis
expediendis, quae tum cultum exercendum respiciunt, tum
rerum curationem ad spiritualem gerendam militum cu­
ram spectantium. Ut ad hoc ministerium, auxiliari ratione,
obeundum Idoneus aptusque quis reperiatur, sl necessitas
id ferat, examini sublcietur, assistente quoque militum
cappellano a Vicario Castrensi delegato.
IV—DE ADMINISTRATI ONE SACRAMENTORUM

19. Quod attinet ad administratlonem Sacramentorum
ct exercitium pastoralis muneris, militum cappeilani ius
commune quoad fieri potest servabunt, haud spretis ta­
men legitimis locorum consuetudinibus.
20.In exercenda cura animarum militum cappeilani
parochorum iuribus et facultatibus —congrua congruis
referendo— fruuntur. Ipsis lus est assistendi matrimoniis
fidelium sibi vi potestatis exemptae subditorum, ea tamen
lege, ut quoad validitatem matrimoniorum haec potestas
Intelllgenda sit cumulativa cum Ordinario et parocho loci,
vel sacerdote ab alterutro delegato.
In Hs. quae spectant ad celebrationem matrimonii vi­
geant praescripta can. 1097 C. I. C. /
710
21.Causas matrimoniales sublectorum Vicario Castren­
si, In prima licet instantia, tribunal dioecesanum cogno­
scet competens ad normam iuris communis. Declarationem
nullitatis matrimonii In casibus exceptis, de quibus in
cann. 1990, 1991 C. I. C., Ordinarii loci tribunal pariter
iudicat.
22. Caveat Vicarius Castrensis, ut in celebrando Mto­
4694

n. 3310

SACRA CONGREGATIO STUDIORUM

sae sacrificio sub divo diligentissime serventur praescripta
can. 822, 4, et ea, quae Sacra Congregatio de disciplina
Sacramentorum in Epistola diei xxvi mensis Iulii anno
MCMXXiv circa facultatem celebrandi Missam sub divo edi­
dit (cfr. A. A. S. XVI, 1924, 370-371) (LE 609]. Conside­
ret praesertim, quod in eadem Epistola statutum, nempe
S. Missae celebrationem extra ecclesiae saepta tantum­
modo ad saeculares celebritates aut politica festa religioso
honestanda decore, prorsus vetitam esse.
Sacris litari sub divo, servatis servandis, tantum in ca­
stris sinat et in locis militibus peculiariter reservatis; si
alibi Missa sub divo celebranda, licet normae can. 822, 4 et
memoratae Epistolae impleantur, Ordinarii loci licentiam
obtineat.

23. Ut acta et documenta ad animarum curam spe­
ctantia rite serventur atque, data occasione, facilius reperlantur, studeant militum cappellani ceterique sacerdotes,
qui monere militum cappellani ut auxiliares funguntur, ut
omnia acta, quae baptismata, confirmationes, matrimonia
et decessos subditorum respiciunt, citissime et diligentissi­
me duplici exemplari conficiantur, quorum alterum quo­
tannis ad Curiam castrensem mittatur.
V—De rationibus ad curam animarum

spectanti dus

24. Cum animarum cura pro militibus gerenda gravis
sit pars universalis ministerii pastoralis, cumque, ut rite
et fructuose expleatur, expediat, ut pro mille quingentis
711 militibus catholicis unus saltem sta biliter constituatur
cappellanus militum, curabit Vicarius Castrensis, ut nu­
mero sufficientes sacerdotes Ordinarii locorum praebeant.
Id vero et Congregationes religiosorum sodalium propenso
animo facere studebunt.

1005 nx 31

ΜΟίίχχν.Μ· A'
1288] omnino obrogant.

XXVir, 1935-367-373) [LE

Itaque motu proprio, certa scientia ac matura deliben
tionc Nostra deque Apostolicae potestatis plenitudine, ta­
rum Litterarum vi supra scripta «Statuta ad curam iplritualem militum Reipublicae Foederatae Germaniae ipectantia» approbamus Ilsdcmque Apostolicae sanctfab
robur adicirnus. Contrariis quibusvis non obstantibus.
Hacc statuimus, decernentes praesentes litteras (innas,
validas atque efficaces iugiter exstare ac permanere; iucsque plenos atque integros effectus sortiri et obtinere;
iliisque, ad quos spectant, plenissime suffragari: sleque rite
iudicandum esse ac definiendum; irritumque ex nunc tt
inane fieri, sl quidquam secus super his, a quovis, auctori­
tate qualibet, scienter sive ignoranter contigerit attentari.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pi­
scatoris, die XXXI mensis Iulii. anno mcmlxv, Pontificates
Nostri tertio.—Hamletus I. Card. Cicoonani, a puWicü
Ecclesiae negotiis.

3310
1965 IUL 31.-SC STÜD., DECR. AAS 57 (1965) 809-810
Facultas Sacrae Theologiae in Seminario national!
Maiori Dala tensi, in Vietnamensi Republica, cano­
nice ERIGITUR

Ab ortu solis ad occasum, magnum ut esset nomen Do­
mini In gentibus *, Catholica Ecclesia plura abhinc saeculi
in extremas Asiae oras Christi Iesu praecones misit qui
25. Locorum Ordinariis, quos Vicarius Castrensis sa­
sapientibus et insipientibus Evangclii lumen proferrent,
cerdotes rogaturus ad militum cappellani munus deputan­
aeternae vitae pignus atque humanae sapientiae a patri­
dos adierit, potissimum cordi erit, ut nonnisi presbyteri
bus diutina traditione perceptae amplissimum incremen­
probatae virtutis, pietate ac doctrina conspicui, de quo­
tum. Indosinenses autem regiones (vulgo «Vietnam»), hu­
rum idoneitate et dignitate plane Ipsis constet, ad tam
mana probitate «naturaliter Christiana» singulariter floren­
difficile munus obeundum destinentur.
tes, Apostolica Sedes peculiari benevolentia adeo prosecuta
Praeterea ratio Iliorum solummodo habeatur, qui ab
est ut in civitate Dalat anno rep. sal. mcmlviii Pontilidum
Ordinario proprio proponuntur vel saltem, habitis testi­
Seminarium constitueret a S. Pio X nuncupatum, quo
moniis idoneitatis et dignitatis, efficaciter commendentur.
omnes Dioeceseon Indosinensium clerici exciperentur ac
instituerentur theologica philosophicaque studia peragendo
26. Ut optimi quoque expertique presbyteri religiosi
can. 1365 C. I. C. praescripta. Simul insuper Catholicam
ad munus cappellani militum assumantur, normae serven­
studiorum Universitatem inchoabat ad eos cuiusvis reli­
tur a Sacra Congregatione negotiis religiosorum sodalium
gionis lalcos et ministros erudiendos qui historicis litterariis
praeposita statutae per Instructionem «De cappellanis mi­
philosophicis, naturalibus experimentalibus technicis, dllitum religiosis», die n mensis Februarii anno mcmlv edi­
dacticls paedagoglcis, juridicis administrativis disciplinis
tam (A. A. S. XLVII, 1955. 93-97) [LE 2478). Hi tamen,
imbuendi essent ad scientias et artes provehendas pubilquantum fieri possit, locis destinentur, ubi ipsorum Reli­
cave munera in commune sui populi bonum exercenda. Ut
gionis domus habeatur.
supremum huic ait lorum studiorum domicilio fastigium
tandem imponeretur, Apostolicus Delegatus Indosinemis,
27. Locorum Ordinarii Reipublicae Foederatae Ger­
precibus omnium Praesulum Victnamltarum necnon Pa­
maniae propense libentique animo curabunt, ut Vicario
trum Societatis Iesu, qui Inde a primordiis laudato Ponti­
Castrensi eiusque militum cappellanis pro necessitate, in
ficio Seminario praepositi sunt / Catholicaeque Universitati SH
munere perfungendo, praesto sint tum usus ecclesiarum,
augendae operam dant, annuens. Theologicam Facultatem,
tum opera sacerdotum. Vicario autem Castrensi viclsslm
in aedibus Pontificii Seminarii Dalatensis erigendam sup­
curae erit, ut militum cappellani grato animo huiusmodi
pliciter petiit, quae cunctae Catholicae Universitati ani­
officia rependant nc praesertim parochis locorum in sacris
mae instar in posterum proficeret praeslderelque, ad Phl·
muneribus obeundis auxilium ferant.
losophicam Facultatem praesertim ibidem promovendam
Ad munera sacerdotalia extra fines suae lurisdictionls
fovendam alendam quod attinet. Sacra nunc igitur Con­
in commodum fidelium sibi non sublectorum explenda,
gregatio de Seminariis et studiorum Universitatibus, au­
cappellanus militum necessarias facultates ob Ordinario
ctoritate a Ssiîio D. N. Paulo Div. Prov. Pp. VI peculiari
loci impetrabit.
ratione sibi concredita, re penitus perpensa, In gloriam
Dei O. M., in Catholicae Ecclesiae decus ac Dioeceseon
28. Usum legitimorum tribulorum a christlfidciibus luVictnamltarum uberrimum incrementum. Facultatem Sa­
risdictioni Vicarii Castrensis obnoxiis solutorum Vicarius
crae Theologiae in aedibus Pontificii Seminarii Maioris naCastrensis disponet concorditer cum dioecesibus, quarum
tionalis Dalatensis sedem habentem erigit atque eredasn
712 intersit./
declarat, cum iure gradus academicos conferendi ad nor­
mam Apostolicae Constitutionis «Deus scientiarum Domi­
29. Si controversia inter militum cappellanos et cle­
nus» adnexarumque «Ordinationum» nec non peculiarium
rum dioccesanum oriatur in sacro ministerio aut in quali­
Statutorum ab eodem Sacro Dicasterio probandorum, ea
bet re. quae ad forum ecclesiasticum spectat, pro bono ct
quidem lege ut Catholicae studiorum Universitati Dalaaequo componantur ab Episcopis utriusque partis; quod si
tensi moraliter cohaereat et quadamtenus praesit, ad phi­
fleri nequeat, res Apostolicae Sedi deferatur.
losophicas doctrinas praesertim ibidem provehendas, om­
30. Ad quaestiones canonicas solvendas spiritualem mi­
nibus plane agnitis turibus ac privilegiis, honoribus ac of­
litum curam respicientes de quibus in praesentibus Statutis
ficiis quae ecclesiasticis Facultatibus de more competunt,
nihil decernitur, norma sumenda est α legibus Codicis
ceteris servatis de iure servandis, contrariis quibuslibet
liyis Canonici et ab Instructione de Vicariis Castrensibus
minime obstantibus.
«Sollemne semper» a Sacra Congregatione Consistorial! die
xxiii mensis Aprilis anno mcmli edita (A. A. S. XLI1I,
Datum Romae, cx aedibus Sacrae Congregationis, d.
1951, 562-565) [LE 2208|.
xxxi m. Iulii, in festo S. Ignatii Confessoris, a. D. mcmlxv.
losephus Card. Pizzardo, Ep. Alban., Praefectus. Dinus
Praesentes normae, cum vim suam exserunt. Statutis
Statfa, Archlep. tit. Caesark-n. in Palaestina, a Secretis.
promulgatis per Apostolicas Litteras «Decessores nostros»
Motu proprio a Pio Pp. XI datas dic xix mensis Septembris
1 Cfr. Mal. 1,11.
4695

4696

SG,CONCILII - SACRAM. - CONS. L1TURG1AE

I960 Al G 2-21

3311
1965 AUG 2.-SC CONCILII, NOTIFICATIO. PART.·
BK.XKDICT1O NUPTIARUM IN DIEDUS DOMINICIS VEL FESTIS
DE PRAECEPTO NON DEBET IMPEDIRI

Giungono MTcnle alia Santa Scde rlcorsl da parte del fcdell
di molle Diocesi per la proibiztenc, fat ta dai rispettivl OrdiMrt, di benedire I matrimoni nolle donicnlchc o nolle nitre
tote di prccelto,
Non u puô certo negaro la raglonevolczza del diversi mati vi
ebr hanno Indotto non pochl Vescovi a proiblrc la cclebraUece delle noue nel nredcltl giorni: prowedimenti spesso
«ndll In decreti o in Conclli provinciali, dcbltamente appro­
val! da questo stesso Sacro Dicnslcro.
Tottavta, come si è det to, Tapplicazlone di tall provvedlmtiitl non è passât a senza contraslo, per non dire che In
ffcoli ultimi tempi cl sono anche al tri puntl di vista da con­
serve. Infatti. nelle partlcolari condlzionl ora vcrificatesl,
non lembra sia opportuno Insistere con severith nelle acccnnale Umltaxlonl, nnche considerando che esse, non di rado,
nrano difficoltà e Inconvenienti a fcdell dl umlle condizione,
*$o
>pe
impossibilitati n las ci arc il lavoro in giorni ferlait.
torero, l’nttuaie disciplina per la blnnzione e trinozione,
e ta possibilité di celebrare nnche nel pomeriggio, conscntono
c-ggi ία moite parrocchie maggiorl disponlbiliîa di santé Mes­
ic. Per cul. in completa dipendenza e separazione dalle Messe
feiUre di orario per il popolo, onde non intralciarne la con­
tacta lilurgia, la Messa degli spoil puô essere celebrata in
dire orc del mal tino, oppure anche nel pomeriggio.
Pertanlo questa Sacra Congregazione, pur raccomandando
che ua prcfcrila la disciplina vigente c chc siano prese tutte
le possibili precauzionl perché nei giorni di preeelto non sla
dàturbata la lilurgia delle Messe di «orario·, riticne che sia
bene, ove possibile, venire inconIro al desideri degli sposi
cristiani, sempre che tali desideri siano suffragati da motivi
phosibitL—Roma, 2 agosto 1965.—Pietro Card. Ciriaci, Pre/dto. P. Palazzini, Segrclarlo.

3312
1965 AUG 3.-SC SACRAMENTORUM, NORMAE. PART?

Tribunalium

appellationis pro
MATRIMONIALIBUS IN DITIONE CaNADIENSI

causis

Rome, le 3 août 1965

Excellence Réüérendissime [...], a la suite de l’accueil
des demandes exposées plus haut, l’organisation des Tri­
bunaux d'Appel au Canada sera la suivante: 1) Montréal,
peur les causes matrimoniales jugées en première instance
a Montréal, Québec et Toronto. 2) Québec, pour les causes
matrimoniales jugées en première instance à Ottawa et
Halifax. 3) Toronto, pour les causes matrimoniales jugées
en première instance à Regina, Vancouver et Edmonton.
Pour le Tribunal d’Appel dc Montréal, il faudra appli­
quer les normes suivantes: a) Le Tribunal devra avoir un
liège propre et être composé de membres différents de
ceux du Tribunal de première instance, b) L’Official, les
Juges, le Promoteur de la Justice, le Défenseur du Lien
et les autres membres devront être nommés, «ad trien­
nium», collégialement par les Eminentlssimes Archevêques
de Montréal et de Québec ct par {'Excellentissime Arche­
vêque de Toronto. Leurs noms devront être soumis à Son
Excellence le Délégué Apostolique pour le «nihil obstat».
Votre Excellence voudra bien informer les Révércndissimes Archevêques ct Evêques intéressés de ces disposi­
tions du Saint-Père et en assurer l’exécution, en ayant
loin d’envoyer, par la suite, un rapport à ce Sacré Diartère. Je profite de l’occasion...—Cardinal Aloisi Maieua, Préfet.
•Dclagaîo Âp. in dicicno Canadenri, Pro!. N. 1021/64 Vg.: Stud!·
ccoüc» 1 (1967) 128.

3313
1955 AUG 4.-SC SACRAMENTORUM, RESCR. PART.·
Dater

dispensatio ab irregularitate ob
PRIMAE PARTIS DIOITI POLLICIS

defectum

Pieces—Beatissime Pater, Joseph, dioecesis G., ad pedes
S. V. provolutus, humiliter postulat dispensationem ab irrephritate ex defectu corporis ob carcntiam primae partis dl(ftipoIHefs sinistrae manus. Ita ut ad primam tonsuram atque
«dînes légitimé promoveri valeat.
Rescr.—Die 4 Aug. 1965. Saera Congregatio de Disciplina
Simznentorum, vigore facultatum sibi n SSiho Dfto Nostro
Pialo Papa VI tributarum, attentis expositis ct commenda­
tione Ordinarii G», eidem benigne committit ut oratori gratiam

4697

dispensationis indulgent ab enunciate irregularitate, aptato
pollici mutilo capsula aurea vel argentea aurata, quatenus
possibile erit, servatis Instruct. H. S. C. diei 27 Decembris
1930 necnon Litteris Circularibus diei 27 Decembris 1955 a ii
*
que de Iure servandis. Contrariis quibuslibet minime obstan­
tibus.
* Ordinario Greensburgcnri. Prot N, 1508/85 Juris! 27 (1967) 227226; BOUSCAREN VI. p. 565-568.

3314
1965 AUG 21.-SC CONCILII, RESCRIPTUM. PART.·
Facultas datur implendi praeceptum paschale quo­
vis ANNI TEMPORE

Preces—Beatissime Paler, Commissarius et Procurator
Generalis Ordinis Fratrum Minorum Capuccinorum, per­
durantibus iisdem causis, a Sanctitate Vestra humiliter
postulat ut sibi prorogetur Indultum lampridem conces­
sum per rescriptum Sacrae Congregationis Concilii diei 27
Septembris 1960, N. 54748/D, quo per quinquennium con­
cedebatur ut christifideles praecepto paschali satisfacere
possent, ubique terrarum et quocumque anni temoore»
occasione Sacrarum Missionum, Exercitiorum Spiritualium
ct Supplicationum Quadraginta Horarum, quae a sacer­
dotibus praefati Ordinis praedicarentur seu dirigerentur.
Rescr.—Sacra Congregatio Concilii, attentis expositis,
petitam prorogationem, in terminis ct forma praecedentis
rescripti, benigne impertita est ad aliud quinquennium, de
consensu tamen Ordinarii loci ac fidelibus tempore utili
praemonitis. Datum Romae, die 21 augusti 1965.—P. Palazzini, a Secretis. I. Brunclli, a Studiis.
* Procuratori Gea. O. F. M. Cap.. Prot. N. 100518/D: AOFMCap 81
(1965) 311-312.

• Ordinariis locorum Italiae: Riv. dioc. Roma 7 (I960) 747.

Ordinatio

η. 3311-3315

___

«3315

1965 AUG .. -CONSILIUM LITURGIAE, RESP. PART.·
Responsa ad proposita dubia circa: 1.—Instructionem
diei 26 sept. 1964. 2.—Ritum celebrationis Missae.
3.—Ritum concelebrationis Missae. 4.—Varias ma­
terias

1.—Ad Instructionem diei 26 Sept. 1964
58.(Ad n. 58) Utrum in Missis cum populo celebratis,
oratio fidelium sit obligatoria diebus ferialibus? Resp. Diebus
ferialibus non obligat.
59. Utrum Ordinario loci liceat conficere pro sua dioecesi
formularia Orationis fidelium, on haec facultas exclusive sit
penes Coetum Episcoporum nationis? Rescr. Secundum In·
structionem n. 56 [LE 3217] «in locis, ubi Orationis communis
seu fidelium usus non habetur, competens auctoritas territo­
rialis decernere potest ut fiat... formulis interim ob Ipsa ap­
.
probatis
*
Attamen, In formulis exarandis, maxime convenit
ut facultas singulis Episcopis relinquatur addendi unam altcramve intentionem, quae necessitatibus cuiusque dioecesis
vel loci respondeat.
60. Utrum liceat rectoribus ecclesiarum addere ad formu­
larium quoddam unam alleramve intentionem ad Orationem
fidelium secundum necessitates locales? Rescr. Licet, immo
valde convenit, eadem ratione, quae supra, pro dioecesibus,
indicatur.
61. (Ad n. 78) Utrum Religiosi «choro adstrictl» adhuc
obligentur ad recitationem Horae Primae? Resp. Ex recenti
concessione (2 iunii 1965) (LE 3283) Apostolica Sedes remisit
Superioribus Maioribus religiosis, ut secundum prudens eorum
indicium, statuant Horam Primam retinere aut facultativam
declarare pro suis subditis.
62. (Ad n. 91) Utrum stabiliter exstrui liceat altare portatilc ante altare maius ad celebrandam Missam versus po­
pulum? Resp. Per se licet, sed non consulitur. Nam Missa ad
normam novi Ordinis celebrata, optime participatur α fidelibus
etiam sl altare ite exstruitur ut celebrans terga ad populum
vertat. Tote enim lilurgia verbi celebratur versus populum,
ad sedem vel ad ambonem. Si autem, his non obstantibus
ecclesiae rector aestimaverit aliud altare, portulli e, collocare
ante altore mulus, hoc ponatur ad tempus, et teter utrumque
altare intervallum vere notabile Intercedat, et altare portail le
circa se habeat satis magnum spatium ad modum presbyterii.
63. (Ad n. 95) Utrum, sl altare maius versus populum
exstruitur, ad mentem Constitutionis (LE 3141 ] et n. 95 Itu·
tructtonis Ssdia Eucharistia asservari conveniat in atari mi­
nori ah alteri principali distincto? Resp. Affirmative.
64. Utrum liceat sacrum litari coram Sstho Sacramento
exposito, in alteri portetlU, In eodem loco altaris expositionis,
seu ab eo distincto? Resp.: Xegailve. Nec potest In oppositum
afferri Cod. rubr. n. 349 agens de Missa die medio occasione
quadraginta Horarum, quae celebrari debet «in altari uhi
Ssmum Sacramentum non est expositum». Nam agitur de
oItari, ita ab altari expositionis distincto, ut non impediatur
adoratio Ssiiil Sacramenti.

4698

η. 331«

PAULOS VI, ENC, MYSTERIUM FIDEI, DE SS. EUCHARISTIA

2.—Ad Ritum servandum In celebratione Missor
05. (Ad n. 14) Utrum Uceat celebranti in Missa versus
populum celebrata, dicere preces nd gradus nitaris terga ver­
tens populo? Resp. Licet.
66. (Ad n. JÎJ Quomodo gerere se debeat celebrans in
Missis, v. g. fer. IV QuaL Temp., sabb. Quat. Temp., fer. IV
post dom. IV Quadrag. etc., cum ipse lectiones omnes legere
teneatur, deficiente idoneo lectore? utrum pro unaquaque ora­
tione debeat ab ambone recedere ct ad sedem (vel ad altare)
occedere ad pronuntiandam orationem? Resp. Potest in casu
etiam orationes proferre ex ambone.
67. (Ad n. 47) Utrum celebrans, deficiente lectore seu
ministrante Idoneo, praeter lectiones, proferre possit ex altari
nenus ad populum» etiam Graduate, Alleluia, Tractus, etc,,
si non cantentur vel legantur a schola vel a populo? Resp. Potest.
68. (Ad n. 49) Utrum genuftectendum sit ad verba Et
incarnatus est... in festo Nativitatis Domini tantum, an durante
tota Octava. Resp. Die 25 decembris tantum.
69. Utrum genufleclendum sit ad verba Veni, sancte Spi­
ritus in Missa dominicae Pentecostes tantum, an etiam durante
tota octava? Resp. In dominica Pentecostes tantum.
70. (Ad n. 51) Quando dicitur Credo in Missis lectis debetne celebrans post Evangelium ad altare ascendere, vel ad
sedem recedere, et Iterum ad am bone m accedere pro oratione
fidelium? Resp. In Missis lectis, quando celebrans ipse tegit
Evangelium ad ambo nem. Credo in unum Deam intonet, luxta
Ritum servandum n. 50 «ad sedem vel ad altare». Ex eodem
loco, potius quam ex ambone, ut vitetur nimis frequens mu­
tatio lod, dirigat orationem fidelium (cf. Ritum servandum
0.51).
71. (Ad n. 41) Quid facere debet celebrans, cum Sanci us
n schola tantum, musica «polyphonlca» canitur? Resp. Inte­
rim opportunius videtur nihil mutare et celebrantem statim
inchoare Te igitur dum canitur Sanctus.
72. fAd n. M) Utrum liceat diacono, vi consuetudinis et
magnae christifidelium affluentiae. In Missa sollemni ministe­
rium suum ad altare relinquere ad sacram Communionem
distribuendam? Resp. M'e gallor. Quod vetitum fuit iam per
Cod. rubr. n. 502: «Tempus proprium sanctae Communionis
fidelibus distribuendae est Infra Missam, post Communionem
sacerdotis celebrantis, qui ipsemet eam petentibus distribuat,
nisi propter grandem communicantium numerum conveniat,
ut ab alio vel ab aliis sacerdotibus ad lavetur.»
Dedecet omnino, ut in eodem altari, in quo actu Missa cele­
bratur, ab alio sacerdote (sive in casu: a diacono) sancta Com
munio distribuatur, extra tempus Communionis proprium.
73. (Ad n. Si) Utrum Mlssale pro tegenda antiphona ad
Communionem et subsequentem orationem in medio altaris
poni possit sl, deficiente ministrante apto ad calicem ex altari
auferendum, calix ab Ipso celebrante supra altare aliquan­
tulum versus latus dexterum ponatur. Resp. Nil obstat ut
ita fiat.
74. (Ad n. 47) Quando fit expositio sollemnis Ssihl Sa­
cramenti in fine Missae (ex Induito), num dicendum /Ie, missa
est ct benedicendum populo, vel potius, ut feria V In Cena
Domini et in festo Corporis Christi in Missa quae praecedit
processionem Benedicamus Domino et Placeat sine benedictione
(quod rationi magis consentaneum videtur)? Resp. Nil In ritu
Missae mutetur. Agitur enim de duabus actionibus diversis et
non Inter se connexis.

3.—De Ritu servando In concelebralione Missae
75. (Ad nn. 9 el 10) Potestne sacerdos, qui indultum ha­
bet, diebus dominicis et festis bis aut ter Missam celebrandi.
In secunda aut tertia Missa concelebrare? Et quid hoc in casu
de stipendio? Resp. Ad primam partem: Facultas concelebrandi
pro sacerdotibus, qui Missam singularem iam celebraverunt (se­
mel vel bis) non est ad satisfaciendum devotioni personali; sed
praevidetur tantum pro determinatis adiunctls in bonum Ipso­
rum concelebrantium (cf. n. 9 Ritus concelebrat fonts). luJicium
vero an conveniat, ut sacerdos, qui hisce In casibus concelebrat,
possit etiam celebrare singulariter in bonum fidelium, remitti­
tur Episcopo, qui considerare debet singula udiuncta, sicut fit
pro concedenda binationc vel trinatione.
Ad alteram partem: Stipendium pro Missa concelebrata reci­
pitur ad normam luris: Ideo sl haec Missa concelebrata est
binata, servandae sunt normae generales C. I. C. vel indultu
particularia, quae alicubi forte habentur.

4.—Ad varias materias
76. Utrum, ad uniformitatem obtinendam, quando α ru­
bricis plure» dantur possibilitates, auctoritas territorialis com­
petens pro universa regione, vel Episcopus pro sua dioecesi
statuere possit at unica ratio pb omnibus teneatur? Resp. Per
se licet. Attamen, semper prae oculis habendo quod non tol­
latur Illa libertas, quae a nov.s rubricis praevidet <r, aptandi,
medo tnirlllgenll. celebrationem sive ecclesiae sive coetui fide­
lium, Ita ut sacer ritus universus sit revera quid vivum pro
hominibus vivis.
77. Utrum ministrantes Missae tectae servare debeant ve­
teres rubrica», praescribentes ut genuflexl maneant per totam
Mitram (excepto ad evangellum), an sese accommodare ra­
tioni genuftectendl, standi aut sedenti fidelium? Rxsp. In Mis­
sis eum populo ministrantes certe sese accommodare debent
ordini «tntuto pro fidelibus, quasi eorum exemplor et specu­
lum. in Mistis vero sine populo (seu «privatis»), nihil prohibet
quominus veteres rubricae serrentur.
4699

1905 bEP 3

78. Utrum absolutio super tumulum facienda sit Ualxa
praesente cadavere, nut adhuc fleri possit post ollas W
Resp. Num. 401 Codicis rubricarum servat valorem ιαοχ
Convenit tamen ut absolutio habeatur solummodo praeses··
cadavere.
r
• Notit. 1 (1965) 250-254.

331 β
1965 SEP 3.-PAULUS VI, ENCYCL. AAS 57 (1965) 753-774

LITTERAE ENCYCLICAE
Ad Venerabiles Fratres Patriarchas, Primatis,
Arcihepiscopos, Episcopos ali osque locorum Oim·
MARIOS, PACEM ET COMMUNIONEM CUM APOSTOUCl $EDT
HABENTES, ATQUE AD CLERUM ET CllRISTlFIDELES TOTICS
Orbis Catholici:

De doctrina ct cultu SS. Eucharistiae

PAULUS PP. VI

Venerabiles Fraires el dilecti lilii-Salutem el Apostolicae
Benedictionem
Mysterium Fidei, ineffabile nempe Eucharistiae donum,
quod a Sponso suo Christo tamquam immensae cantetis
pignus accepit. Catholica Ecclesia veluti thesaurum, quo
nihil pretiosius, sancte iugiter custodivit elquc novam wllemnissimamque fidei et cultus exhibuit In Condllo Vati­
cano II professionem.
Patres enim Concilii, de instauranda Sacra Liturgia
agentes, nihil pro sua dc universa Ecclesia pastorali sol­
licitudine antiquius habuerunt quam fideles hortari, ut
integra fide et pietate summa hoc Sacrosanctum Myste­
rium celebrandum actuose participarent illudque, ut sa­
crificium Deo pro sua et totius mundi salute, una cum
sacerdote offerrent coque tamquam spirituali alimonia se
nutrirent.
Nam si Sacra Liturgia principem locum obtinet In vita
Ecclesiae, eiusdem Sacrae Liturgiae quasi cor et centrum
est / Mysterium Eucharisticum, quippe quod sit fons vitee, 754
quo mundati et roborati non nobis, sed Deo vivimus et
arctissima inter nos caritate conlungimur.
Ut autem indissolubile pateret vinculum quo fides ·£
Sletas inter se conectuntur, patres Conciiii, doctrinam con­
finantes quam Ecclesia semper tenuit et docuit atque
Concilium fridentinum sollemniter definivit, tractationi
de sacrosancto Eucharistiae Mysterio hanc veritatum
summam praeponendam esse putaverunt: «Salvator noster
in Cena novissima, qua nocte tradebatur, Sacrificium
Eucharisticum corporis et sanguinis sui instituit, quo sa­
crificium Crucis in saecula, donec veniret, perpetuaret,
atque adeo Ecclesiae dilectae Sponsae memoriale concre­
deret mortis et resurrectionis suae: sacramentum pietatis,
signum unitatis, vinculum caritatis, convivium paschale,
in quo Christus sumitur, mens impietur gratia et futurae
gloriae nobis pignus datur» l.
Quibus verbis et Sacrificium extollitur, quod ad essen­
tiam pertinet Missae quae quotidie celebratur, et Sacra­
mentum, culus qui participes per sacram Communionem
efficiuntur, carnem Christi manducant et sanguinem Chri­
sti bibunt, gratiam, quae est inchoatio vitae aeternae, ac­
cipientes et «pharmacum immortalitatis» iuxta verbum
Domini: Qui manducat meam carnem, et bibit meum un­
guinem, habet vitam aeternam: et ego resuscitabo eum in
novissimo die *.
Ex instaurata igitur Sacra Liturgia Eucharistlcae pie­
tatis uberes fructus manaturos esse enixe speramus, ut
Ecclesia sancta, hoc salutifero signo pietatis elato, In dies
progrediatur donec consummetur in unum J, ct omnes qui
Christiano nomine censentur ad fidei caritatisque unita­
tem invitet et divina operante gratia suaviter trahat.
Quos fructus Nobis perspicere eorumque quasi primitias
percipere videmur in effuso gaudio et prompto animo quo
Catholicae Ecclesiae filii Constitutionem de Sacra Liturgia
eiusque instaurationem exceperunt, nec non in multis mnltumque elaboratis operibus quae vulgantur ut doctrina

«IComUL
De Sacra LÙurgia, c. 7, n. 4T.
(LE
jut] · I0. 6, 55. «Cfr. Io. 17, aj.

A. A. S.

LVT. 1964. p. n,
4700

! 965 SEP 3

PAULUS VI, ENC. MYSTERIUM FIDEI, DE SS. EUCHARISTIA

d< unctissima / Eucharistia, praesertim quod ad eius ne­
cessitudinem cum mysterio Ecclesiae attinet, altius per­
vestigetur el fructuosius intellegatur.
Haec quidem non mediocris consolationis laclltlaeque
Nobis sunt causa. Quam vobiscum communicare, Venera­
biles Fratres, lucundlssimum est, ut ct vos Nobiscum Deo,
bonorum omnium largitori, qui Spiritu suo Ecclesiam re­
git el virtutum Incrementis fecundat, gratias agatis.

Sollicitudinis pastoralis ct anxietatis causae

Non desunt tamen, Fratres Venerabiles, ct In ipsa hac
re de qua agimus, gravis sollicitudinis pastoralis et anxlclitis causae, dc quibus Itidem, Apostolici muneris impel­
lente conscientia, tacere non possumus.
Compertum namque habemus inter cos, qui dc hoc Sa­
crosancto Mysterio loquendo scribendoque disserunt, esse
nonnullos qui circa .Missas quae privatim celebrentur, circa
dogma trunssubstantiationis ct cultum Eucharisticum ta­
les vulgent opiniones, quae fidelium animos perturbent
loque eorum mentes non modicam de rebus fidei Ingerant
confusionem, quasi cuique doctrinam semel ab Ecclesia
deflnitam in oblivionem adducere liceat aut eam ita Inter­
pretari ut genuina verborum significatio scu probata con­
ceptuum vis extenuetur.
Non enim fas est, ut exemplo rem confirmemus, Missam
quam «communitariam» dicunt, ita extollere, ut Missis
quae privatim celebrentur derogetur; aut rationi signi sacramcntalls considerandae Ita instare quasi symbolismus,
qui nullo diffitente sanctissimae Eucharistiae certissime
inest, totam exprimat ct exhauriat rationem praesentiae
Christi in hoc Sacramento; aut dc trunssubstantiationis
mysterio disserere quin de mirabili conversione totius sub­
stantiae panis In corpus ct totius substantiae vini in san­
guinem Christi, de qua loquitur Concilium Tridentinum,
mentio fiat, ita ut in sola «transsignificatione» ct «transiinalizalione», ut aiunt, consistant; aut denique sententiam,
proponere ct in usum deducere secundum quam in Hostiis
consecratis, quae expicta celebratione sacrificii Missae su­
persunt, Christus Dominus praesens non amplius sit.
Nemo non videt his similibusvc vulgatis opinionibus
fidem et cultum divinae Eucharistiae haud parum laedi. /
Ne igitur spes, quae promovente Concilio oborta est, de
nova luce Eucharistlcae pietatis qua Ecclesia tota perfun­
datur, falsarum opinionum sparsis seminibus ad irritum
redigatur, vos, Venerabiles Fratres, de hoc argumento al­
loqui Nostramque de eo mentem vobis aperire apostolica
auctoritate statuimus.
Equidem non negamus eorum qui has miras opiniones
disseminant, haud spernendum studium tantum Myste­
rium vestigandi eiusque inexhaustas edisserendi divitias
elusdemque intellegentiam hominibus nostrae aetatis ape­
riendi, quinimmo illud agnoscimus probamusque; sed,
quas proferunt, opiniones probare non possumus deque
earum pro recta fide gravi periculo vos monere iubemur.
Sanctissima Eucharistia est Mysterium Fidei
Illud in primis memorare volumus, vobis quidem notis­
simum, sed ad propulsandum cuiusque rationalism! virus
maxime necessarium, quod plures incliti Martyres proprio
sanguine sunt testati quodque praeclari Patres et Docto­
rs Ecclesiae continenter professi sunt et docuerunt, id
est Eucharistiam esse pergrande mysterium, immo proprie,
ut Sacra Liturgia loquitur, mysterium fidei. «Hoc nimirum
uno», ul sapientissime ait Decessor Noster Leo XIII f. r.,
«quaecumque supra naturam sunt, singulari quadam mi­
raculorum copia ct varietate, universa continentur» ·.
Oportet igitur ut ad hoc praesertim mysterium humili
accedamus obsequio, non humanas rationes sectantes, quae
conticescere debent, sed divinae Revelationi firmiter ad­
haerentes.
S. Ioannes Chrysostomus, qui tanta, ut nostis, dicendi
elatione tantaque Intellegentia pietatis de Eucharistiae
Mysterio disseruit, suos olim hac de re monens fideles,
haec protulit aptissima verba: «Deo ubique obsequamur;
nec contradicamus ei, etiamsi id quod dicit rationi et Intdligcntlae nostrae contrarium videatur; sed praevaleat
eitu sermo rationi et intelligentiae nostrae. Sic etiam in
mysteriis (Eucharisticis) faciamus, non ea solum quae
sub tensum cadunt respicientes, sed verba eius retinentes.
Verbum quippe cius fallere nequit»5./

*LitL Etzycl JftnM caritiHt Acia Lœ
is
*
·/■
Bj, 4: PG
743.
4701

XIII,

XXII, 1902-1903, p. 153.

n. 3316

Hoc ipsum scholastici Doctores non semel edixerunt.
Verum corpus Christi ct verum sanguinem esse In hoc
Sacramento, ut alt S. Thomas, «non sensu deprehendi pot­
est, sed sola fide, quae auctoritati divinae innititur. Unde
super Illud Lucae XXII, 19: Hoc est corpus meum quod pro
vobis tradetur, dicit Cyrlllus: Non dubites an hoc verum
sit; sed potius suscipe verba Salvatoris in fide; cum enim
sit veritas, non mentitur»·.
Unde, ipso Angelico Doctore praeeunte, quam saepissi­
me cantat populus Christianus: «Visus, tactus, gustus In
te fallitur, Sed auditu solo tuto creditur: Credo quidquid
dixit Dei Filius, Nil hoc Verbo veritatis verius».
Quinimmo S. Bonaventura asserit: «Quod Christus sit
In sacramento sicut in signo, nullam habet difficultatem;
quod autem sit In sacramento veraciter, sicut in caelo,
hoc maximam habet difficultatem: ergo hoc maxime me­
ritorium est credere»7.
Hoc ipsum ccteroquin sanctum Innuit Evangelium ubi
narrat multos ex discipulis Christi, audito sermone de
manducatione carnis eius et potione sanguinis eius, ablisse
retro rcllquissequc Dominum dicentes: Durus est hic sermo,
et quis potest eum audiret Petrus contra, percontante Iesu
utrum et Ipsi duodecim vellent abire, suam ccterorumque
Apostolorum fidem prompte flrmiterque asseveravit, mi­
rabiliter respondens: Domine, ad quem ibimus! verba vitae
aeternae habes ·.
Consequens igitur est, ut Ecclesiae Magisterium, cul di­
vinus Redemptor verbum Dei scriptum vel traditum custo­
diendum declarandumque commisit, quasi stellam in hoc
mysterio Investigando sequamur, hoc persuasum nobis ha­
bentes: «etsi nulla ratione indagetur, nullo sermone expli­
cetur: verum tamen est quod antiquitus veraci fide catho­
lica praedicatur ct creditur per Ecclesiam totam» ·.
Nec tamen satis. Servata enim fidei integritate, aptus
quoque modus loquendi servetur oportet, ne Indisciplina­
tis verbis utentibus nobis falsae, quod absit, de fide ollis­
simarum rerum suboriantur opiniones. Hoc graviter mo­
net S. Augustinus diversum / loquendi modum conside- 753
rans quo utuntur philosophi et quo uti debent Christiani.
«Liberis verbis», inquit, «loquuntur philosophi, nec in rebus
ad intelligendum difficillimis offensionem religiosarum au­
rium pertimescunt. Nobis autem ad certam regulam loqui
fas est, ne verborum licentia etiam de rebus, quae his
significantur, impiam gignat opinionem»lc.
Regula ergo loquendi, quam Ecclesia longo saeculorum
labore non sine Spiritus Sancti munimine induxit et Con­
ciliorum auctoritate firmavit, quaeque non semel tessera
et vexillum fidei orthodoxae facta est, sancte servetur,
neque eam quisquam pro lubitu vel sub praetextu novae
scientiae immutare praesumat. Quis enim ferat quod for­
mulae dogmaticae, quas de mysteriis SS. Trinitatis ct
Incarnationis Oecumenica Concilia adhibuerunt, quasi ho­
minibus nostrae aetatis accommodatae non esse arguan­
tur, aliaeque loco earum temere inducantur? Eodem modo
ferendus non est quisquis formulis, quibus Concilium Tri­
dentinum Mysterium Eucharisticum ad credendum pro­
posuit, suo marte derogare velit. Formulis namque Illis,
sicut et ceteris quas ad dogmata fidei proponenda adhibet
Ecclesia, conceptus exprimuntur, qui non definitae cui­
dam humani cultus rationi, non cuidam certae scientiarum
progressioni, non uni alterive theologorum scholae obli­
gantur, sed id exhibent quod mens humana universali et
necessaria experientia de rebus percipit et aptis certisque
vocibus sive de vulgari sive de expolito sermone depromptis
manifestat. Quapropter omnibus omnium temporum et
locorum hominibus accommodatae sunt.
Possunt quidem quod fructuosissime contingit, darius
ct apertius exponi, numquam tamen nisi eodem sensu quo
adhibitae sunt, ut proficiente fidei intellegentia maneat
fidei immutabilis veritas. Nam, docente Concilio Vatica­
no I, sacrorum dogmatum «is sensus perpetuo est retinen­
dus, quem semel declaravit sancta mater Ecclesia, nec
umquam ab eo sensu altioris intelligentiae specie ct nomine
recedendum»n. /
759

Mysterium Eucharisticum in Missae Sacrificio conficitur
Ad communem vero omnium aedificationem ct laetitiam
libet vobiscum. Venerabiles Fratres, recolere doctrinam
quam dc Mysterio Eucharistico traditam tenet ct unanimi
consensu docet Catholica Ecclesia.

• Swmm Tkcol. IIP, q. 75. a. x c. ’/«· ΙΓ . dwt. X. P. I ATt. «a.
qu. x; Ofcr. cwi. tan. IV, Ad Cliraa Aqoax 1SS9, p. 117. · Za. ft,
• S. Axustin., Ccnir. *hdis
..
VI. 5,11; PL 44.
M Dr nnj Dn. X.
23; PL 4X, 300. »» Coast it. doçn. De c^ihel. c. 4·
47Û2

η. 3316

3

PAULUS VJ. ENC. .MYSTERIUM FIDEI. DE SS. EUCHARISTIA

Illud fn primis, quod huius doctrinae est veluti summa
et caput, iuvat meminisse, scilicet per Mysterium Eucharisticum Sacrificium Crucis, semel in Calvaria peractum,
admirabili modo repraesentari, lugltcr in memoriam re­
vocari eiusque virtutem salutarem in remissionem eorum
quae quotluie a nobis committuntur peccatorum appli­
cari M.
Mysterium quippe Eucharistlcum instituens, Christus
Dominus Novum Testamentum, cuius Mediator est, san­
xit sanguine suo, sicut olim Moyses Vetus sanxerat san­
guine vitulorum ,3. Ut enim Evângclistae narrant, in no­
vissima Cena accepta pane, gratias egit, et /regit, et dedit
eis dicens: Hoc est corpus meum, quod pro vobis datur: hoc
facite in meam commemorationem. Simititer el calicem,
postquam cenavit, dicens: Hic est calix nooum testamentum
in sanguine meo, qui pro do bis /undetur11. Jubens autem
Apostolos ut id in memoriam sui facerent, idem perpetuo
renovandum esse voluit. Quod primaeva Ecclesia fideliter
exsecuta est in doctrina Apostolorum perseverans et ad
Sacrificium Eucharistlcum celebrandum conveniens. Erant
autem perseverantes, ut diligenter testatur S. Lucas, in
doctrina Apostolorum, et communicatione fractionis panis,
el orationibus u. Tantum inde concipiebant Christ i fi dei es
animi fervorem, ut de iis hoc affirmari potuerit: multitu­
dinis credentium erat cor unum et anima una1€.
Paulus vero Apostolus, qui fidelissime nobis tradidit
quod acceperat a Domino l7, de Sacrificio Eucharistico
aperte loquitur cum ostendit Christianos sacrificia paga760 norum participare non / debere quippe qui mensae Domini
participes facti sint. Calix benedictionis, cui benedicimus,
Inquit, nonne communicatio sanguinis Christi esTl et panis,
quem frangimus, nonne participatio corporis Christi estt...:
non potestis calicem Damini bibere et calicem daemoniorum:
non potestis mensae Domini participes esse et mensae dae­
moniorum xt. Hanc Novi Testamenti novam oblationem
quam praesignaverat Malachias u, Ecclesia, a Domino et
Apostolis edocta, semper obtulit «non solum pro fidelium
vivorum peccatis, poenis, satisfactionibus et aliis necessi­
tatibus, sed et pro defunctis in Christo, nondum ad ple­
num purgatis»
Unum, ut cetera taceamus, commemoramus testimo­
nium, nempe S. Cyrllli Hierosolymitani, qui neophytos in
fide Christiana instruens, haec memoranda verba fecit:
«Postquam vero perfectum est spirituale sacrificium, in­
cruentus cultus, super illam propitiationis hostiam obse­
cramus Deum pro communi Ecclesiarum pace; pro recta
mundi compositione, pro imperatoribus, pro militibus et
sociis, pro iis qui infirmitatibus laborant, pro iis qui affli­
ctionibus premuntur, et unlverslm pro omnibus qui opis
Indigent precamur nos omnes, et hanc victimam offeri­
mus... deinde et pro defunctis sanctis patribus ct episcopis
et omnibus generatim qui Internos vita functi sunt [ora­
mus), maximum hoc credentes adiumentum illis animabus
fore, pro quibus oratio defertur, dum sancta et perquam
tremenda coram lacet victima». Re autem confirmata exem­
plo coronae, quae plectitur Imperatori, ut in exsilium pul­
sis veniam praestet, idem S. Doctor sermonem concludit
dicens: «Ad eumdem modum ct nos pro defunctis, etiamsi
peccatores sint, preces Deo offerentes, non coronam ple­
ctimus, sed Christum mactatum pro peccatis nostris offe­
rimus, clementem Deum cum pro illis tum pro nobis de­
mereri et propitiare satagentes»,l. Hunc morem offerendi
«sacrificium pretii nostri» etiam pro defunctis in Ecclesia
761 Romana vigentem S. Augustinus testatur 13 / simulque
animadvertit eumdem, tamquam a Patribus traditum, ab
universa observari Ecclesia
Sed est aliud, quod, cum ad mysterium Ecclesiae illu­
strandum maxime conducat, addere libet, id est Ecclesiam
una cum Christo munere fungentem sacerdotis et victimae.
Missae Sacrificium totam offerre In eoque et ipsam totam
offerri. Haec doctrina sane mirabilis, quam olim docuerunt
Patres M, quam paucis ante annis Decessor Noster f. r.
Plus XII exposuit11 quamque nuper Concilium Vatica­
num II ln Constitutione de Ecclesia, cum de populo Dei
ageret, expressit M, vehementer o ptamus, servata, quem­
admodum par est. distinctione non gradus solum sed
etiam essentiae, quae Intercedit inter sacerdotium com­
mune et sacerdotium hierarchicum 11, ut etiam atque etiam

1005 SEP 3

explanetur animisque fidelium penitus Inseratur; aptiijl.
ma enim invenitur ad pietatem Eucharistlcum fovendam,
ad dignitatem omniurn fidelium extollendam necnon ad
eorurn impellendum animum ut fastigium sanctitatis,quod
idem est ac generosa sui oblatione totum se divinae Maletasti mancipare, attingat.
Praeterea, quae Inde elucet conclusio de «natura publia
et sociali cuiusvis Missae»3e, commemoretur oportet. Qcielibct enim Missa, etsi a sacerdote privatim celebratur, priva ta tamen non est, sed actus Christi et Ecclesiae; quae
quidem Ecclesia in sacrificio, quod offert, selpsam tam­
quam universale sacrificium discit offerre el unicam et
infinitam redemptricem sacrificii Crucis virtutem universo
mundo ad salutem applicat. Unaquaeque enim Miisaqtue
celebratur, non pro aliquorum tantum sed pro totias etiam
mundi saluto offertur. Inde sequitur ut si Missae celebritionem quasi natura sua frequens et actuosa fidelium par­
ticipatio maxime deceat, carpenda tamen non sit immo
probanda Missa quae, iuxta Sanctae Ecclesiae praescripta
et legitimas traditiones, iusta de causa a Sacerdote priva­
tim, etiam solo ministro inserviente ct respondente, cele­
bratur; ex illa/ enim non parva, immo amplissima pecu- 7^
liarium gratiarum copia ad salutem tum ipsi sacerdoti,
tum fideli populo et toti Ecclesiae, tum universo mundo
provenit, quae gratiae eadem copia per solam Communio­
nem non obtinentur.
Paterne igitur et enixe commendamus sacerdotibus, qui
potissimum gaudium Nostrum et corona Nostra sunt in
Domino, ut memores potestatis quam per Episcopum
consecrantem acceperunt, offerendi scilicet Sacrificium Deo
Missasque celebrandi tam pro vivis quam pro defunctis In
nomine Dominia, quotidie digne et devote Missam cele­
brent, ut ipsi et celeri Christlfldeles fructuum ex sacrificio
Crucis uberrime manantium applicatione fruantur. Ita
etiam plurimum ad salutem humani generis conferunt.

ln Missae Sacrificio Christus sacramentaliter
praesens e//icitur

Pauca quae tetigimus de Missae Sacrificio animum ad­
dunt, ut nonnulla etiam exponamus de Eucharistiae Sa­
cramento, cum utrumque. Sacrificium et Sacramentum, ad
Idem mysterium pertineat et alterum ab altero separari
non possit. Tunc Dominus incruente Immolatur in Sacri­
ficio Missae, Crucis sacrificium repraesentante et virtutem
eius salutiferam applicante, cum per consecrationis verba
sacramentaliter Incipit praesens adesse, tamquam spiritua­
lis fidelium alimonia, sub speciebus panis el vini.
Omnes compertum habemus non unam esse rationem,
qua Christus praesens adsit Ecclesiae suae. Rem Jucundis­
simam, quam Constitutio De Sacra Liturgia breviter ex­
posuit *
·, paulo fusius recolere iuvat. Praesens adest
Christus Ecclesiae suae oranti, cum Ipse sit qui «et oret
pro nobis, et oret in nobis, et oretur a nobis
*,
orat pro
nobis ut sacerdos noster, orat in nobis ut caput nostrum,
oratur a nobis ut Deus noster»31, quique ipse promiserit:
ubi sunt duo vel 1res congregati in nomine meo, ibi sum in
medio eorum11. Praesens adest Ecclesiae suae opera mise­
ricordiae exercenti, non solum quia, dum aliquid boni
facimus uni ex fratribus eius minimis Id Ipsi Christo faci-/ 70
*
mus
3, verum etiam quia Christus est, qui per Ecclesiam
haec opera facit, continenter hominibus divina caritate
subveniens. Praesens adest Ecclesiae suae peregrinanti et
ad portum aeternae vitae pervenire cupienti, cum Ipse
habitet per fidem in cordibus nostris43 et in ea caritatem
diffundat per Spiritum Sanctum, quem dat nobis31.
Alia quidem ratione, verissime tamen, praesens adest
Ecclesiae suae praedicanti, cum Evangelium, quod annun­
tiatur, verbum Dei sit, ct nonnisi nomine et auctoritate
Christi, Verbi Dei incarnati, Ipsoque adsistente, praedice­
tur, ut sit «unus grex de uno pastore securus»3·.
Praesens adest Ecclesiae suae populum Dei regenti el
gubernanti, cum sacra potestas a Christo sit et pastoribus
eam exercentibus Christus adsit, «Pastor pastorum»n, se­
cundum promissionem Apostolis factam.
Insuper, et sublimiore quidem modo, praesens adest
Christus Ecclesiae suae Sacrificium Missae nomine Ipsius
adest Sacramenta administranti. De praesentia
** Cfr. Coool Trul,
ie SS. Mu
* Socn/ww, c. i. »· Cfr. Ex. 24, B. Immolanti;
in Missae Sacrificio offerendo commemorare placet
’· Im. » ι^-ts’. cfr.
s6. 26-2’. Me.14, 22-24. 11 Aci. 3, 42. >· Ad. 4. Christi
51, ” I Car. 11. J) st. »· x Car io, x6. »· Cfr. 1. xx. ·· ConcLL Trid. Dod. ea, quae S. Ioannes Chrysostomus admiratione percitus,
4rS5. Hunc Stent, c. 2. 11 CeUckcui, 33 («ryif. 5), B-18; PG 33, xxx$-xxxS. non minus vere quam diserte, dixit: «Volo quid plane stu-

"Cfr
IX. 11. 3T. PL 33, 777. cfr- 'W, IX. xx, 27, PL 33. 775.
••Cfr
171, 3. PL 38. cfr. De nu (rmii pra mortua. 13; PL ·· Const De Sacra Liinrgia, c. x, n. 27, A. A. S. LVT, X964, p. 107 (LE 3x411«
40. ÿjt 14 Cfr. S. A-unstln . De imi Dei. X, 6. PL 41, Λ4. “Cfr. Litt. ••Cfr. Pontificale Ronunum. ·· Cfr.c. 1, n. 7, A. A.S.LVI, 1964, pp. xoo-îoi
ΚλγττΓ Mrffafar Dn; A A S. XXXIX. i«m7. 9. SS» (LE 1963). “Cfr.
•»S. Au
*u$Un., !n Pe. 85, x; PL 37. xo8x. “Cfr. Madh. 18. 30. “Cfr.
CoMt. Slmeu. De Etdena. c 2, n. 11; A. A. S. LVII. 1065. p. xj 'LE 3231]. MeZtt. 25, 40. “Cfr. Eph. 3, 17. “Cfr. Rom. 3, 5. “S. Augustin. Cc
*>.
••Cfr
c. », a iw. A. d S. LVII, 1965, p. 14 ILE 5232]
Lut. Pdihani III, xo, xx; PL 43, 333. ·’ Idan, ln Pi. 86» 3; PL 37, xias4703

4704

PAULUS VI. ENC. MYSTERIUM FIDEI. DE SS. EUCHARISTIA

1965 SEP 3

pendum adlcerc, sed ne miremini neque turbemini. Quid
hoc estî oblatio eadem est, quisquis offerat, sive Paulus,
live Petrus; eadem est, quam Christus dedit discipulis, et
quam nunc sacerdotes faciunt: haec Illa nihil minor est,
quia non homines hanc sanctificant, sed Is Ipse qui illam
wnctlflcavit. Sicut enim verba quae Deus locutus est, ea­
dem sunt quae nunc sacerdos dicit, sic oblatio eadem ipsa
est»11. Sacramenta vero actiones esse Christi, qui eadem
per homines administrat, nemo est qui Ignoret. Et ideo
Sacramenta perse Ipsa sancta sunt ct Christi virtute dum
corpus tangunt animae gratiam infundunt. Hae praesentiae
rationes stupore mentem replent et mysterium Ecclesiae
contemplandum praebent. Sed alla est ratio, praestantis­
'44 sime quidem, / qua Christus praesens adest Ecclesiae suae
ln sacramento Eucharistiae, quod est propterea inter ce­
tera Sacramenta «devotione suavius, intellegentia pul­
chrius, continentia sanctius»”; continet enim ipsum Chri­
stum et est «quasi consummatio spiritualis vitae et omnium
sacramentorum finis»40.
Quae quidem praesentia «rcalls» dicitur non per exclu­
sionem, quasi aliae «reales» non sint, sed per excellentiam,
aula est substantialis, qua nimirum totus atque integer
Christus, Deus et homo, fit praesens 41. Perperam igitur
hanc praesentiae rationem aliquis explicet fingendo na­
taram «pneumaticam», uti dicunt, corporis Christi gloriosi
ubique praesentem; aut illam intra limites symbollsml
coarctando, quasi hoc augustissimum Sacramentum nulla
dia constet re quam signo efficaci «spiritualis praesentiae
Christi eiusque intimae coniunctlonis cum fidelibus mem­
bris in Corpore Mystico»4I.
Sane de symboiismo Eucharistico, praesertim quoad Ec­
clesiae unitatem, multa disseruerunt Patres, multa Docto­
rs scholastici, quorum doctrinam perstringens, Concilium
Tridentinum docuit Salvatorem nostrum In Ecclesia sua
Eucharistiam reliquisse «tamquam symbolum... eius uni­
tatis et caritatis, qua Christianos omnes inter se coniunctos
et copulatos esse voluit», «adeoque symbolum unius illius
corporis cuius Ipse caput exsistit»43.
In ipso exordio litterarum Christianarum ignotus auctor
operis cui titulus «Didachè'seu Doctrina duodecim Aposto­
lorum» hacc ad rem spectantia scripsit: «Quod ad Eucha­
ristiam attinet, sic gratias agite: ... sicut hic panis fractus
dispersos erat supra montes, et collectus factus est unus,
ita colligatur ecclesia tua a finibus terrae in regnum
tuum»44.

Item S. Cyprianus unitatem Ecclesiae urgens contra schi­
sma, «Denique», inquit, «unanimitatem Christianam firma
sibi atque inseparabili caritate connexam etiam ipsa Do­
minica sacrificia declarant. Nam quando Dominus corpus
765 suum panem / vocat de multorum granorum adunationc
congestum, populum nostrum quem portabat indicat adu­
natum; et quando sanguinem suum vinum appellat de
botris atque acinis plurimis expressum atque in unum
coactum, gregem item nostrum significat commixtione adu­
natae multitudinis copulatum»4*.
Omnes cetcroquin praecesserat Apostolus scribens nd
Corinthios: Quoniam unus panis, unum corpus multi su­
mus, omnes qui de uno pane participamus 44.
At symbolismus Eucharlsticus, si ad effectum huius Sa­
cramenti proprium, qui unitas est Corporis Mystici, apte
nos ducit intellegendum, tamen Sacramenti naturam, qua
ab aliis distinguitur, non explicat, non edisserit. Nam per­
petua Ecclesiae Catholicae instructio, catechumenis tra­
dita, populi Christiani sensus, doctrina definita a Concilio
Tridentino, ipsaque verba Christi sanctissimam Euchari­
stiam instituentis profiteri nos iubent «Eucharistiam car­
nem esse Salvatoris nostri lesu Christi, quae pro peccatis
nostris passa est, quamque Pater benignitate sua suscita­
*
vit»
7. His verbis S. Ignatii Antiocheni licet addere ca
quibus Theodorus Mopsuestenus, hac In re fidei Ecclesiae
testis fidelis, populum est allocutus: «Dominus enim non
dixit: Hoc est symbolum corporis mei, ct hoc symbolum
sanguinis mei, sed: Hoc est corpus meum et sanguis meus.
Docet nos non attendere naturam rei subiectae ac sensibus
propositae: ea enim per gratiarum actionem ct verba super
eam pronuntiata, in carnem ct sanguinem mutata est»41.
Hac Ecclesiae fide innixa Tridcntina Synodus «aperte
et simpliciter profitetur, in almo sanctae Ëucharistiac sa4; PG 61, 622. ■· Aegidius Romanus,
’toruli de Ccrpzrt Chritii. tbeor. 50, Vcnetfls 15x2, p. 127- M S. Tbo=as, Swi. Thrcl. III·, q. 73. a. 3 c. u Cfr. ConriL Trid. Deer. de SS.
EncJur. c. 3.
·· Pius XII, Litt. Encyd. Humani generis; A. A. S. XL1I,
1550, p. 578 [LE 2X471. " Deer, de SS. Euaharisiia, prxxxm. et c. 2. «· £>»iadU, 9, i; F. X. Funk, Paires APaeMd, 1, 20.
·· Epia, ad Magnum, 6;
PL j, 1x89.
“ i Cor. 10, 17. ° S. Ignaties, Episl. ad Smym. 7,
PG 3,
7x4. “In MM Comm., c. sfr. PG 66, 7x4.
11 In Efnd.

4705

2

ad

TimcA. komiL

2,

n. 3318

crnmcnto post panis ct vini consecrationem Dominum No­
strum lesum Christum, verum Deum atque hominem, vere,
real Iter ac substantialiter sub specie Illarum rerum sensi­
bilium contineri». Ideo Salvator noster secundum suam
humanitatem praesens adest non solum ad dexteram Pa­
tris, Iuxta modum exsistendi naturalem, sed simul etiam
ln sacramento Eucharistiae «ea exsistendi ratione, quam
etsi verbis exprimere vix possumus./ possibilem tamen 706
esse Deo, cogitatione per iidem illustrata, assequi possu­
mus et constantissime credere debemus»4’.
Christus Dominus praesens adest in Eucharistiae
Sacramento per transsu bstantiationem
Ne autem hunc praesentiae modum, qui leges naturae
praetergreditur et miraculum omnium in suo genere ma­
ximum efficit10, perperam aliquis intellegat, docentis et
orantis Ecclesiae vocem docili mente sequamur oportet.
Porro haec vox, quae Christi vocem lugiter resonat, cer­
tiores nos facit non aliter Christum fieri praesentem In
hoc Sacramento quam per conversionem totius substantiae
panis In corpus et totius substantiae vini In sanguinen
ipsius, quam conversionem, plane mirabilem et singularem.
Catholica Ecclesia convenienter et proprie transsubstantiatloncm appellat il. Peracta transsubstantiallone, spe­
cies panis et vini novam procul dubio induunt significa­
tionem, novumque finem, cum amplius non sint communis
panis et communis potus, sed signum rei sacrae slgnumqiie spiritualis alimoniae; sed ideo novam induunt slgnlcationem ct novum finem, quin novam continent «rcalltatcm»,
quam merito ontologicam dicimus. Non enim sub praedi­
ctis speciebus iam latet quod prius erat, sed aliud omnino;
et quidem non tantum ob fiael Ecclesiae aestimationem,
sed Ipsa rc, cum conversa substantia seu natura panis et
vini in corpus et sanguinem Christi, nihil panis et vini ma­
neat nisi solae species; sub quibus totus et Integer Christus
adest in sua physica «realitate» etiam corporaliter praesens,
licet non eo modo quo corpora adsunt ln loco.
Qua de causa Patres sollemne habuerunt monere fideles,
ut in hoc augustissimo Sacramento considerando, non ac­
quiescerent sensibus, qui panis et vini referunt proprieta­
tes, sed verbis Christi, quae tantae sunt virtutis, ut panem
et vinum in corpus et sanguinem Ipsius mutent, transfor­
ment, dranselcmentent»; siquidem, ut iidem Patres non
semel dicunt, vir/tus. quae hoc fadt, eadem omnipotentis 767
Dei virtus est, quae ab initio temporis universitatem rerum
ex nihilo creavit.
«Isthacc edoctus et certissima Imbutus fide», inquit
S. Cyrillus Hierosolymitanus concludens sermonem de Fi­
dei mysteriis, «quod qui videtur panis, panis non est, ta­
metsi gustu sensibilis sit, sed corpus Christi; et quod
videtur vinum, vinum non est, etiamsi Ita gustui videatur,
sed sanguis Christi... confirma cor tuum, panem illum tanquam spiritualem sumens, ct animae tuae faciem exhi­
lara» sl.
Instat autem S. Ioannes Chrysostomus dicens: «Non
homo est, qui facit ut proposita efficiantur corpus et san­
guis Christi, sed ipse Christus qui pro nobis crucifixus est.
Figuram implens stat sacerdos verba illa proferens, virtus
autem et gratia Del est. Hoc est Corpus meum, inquit. Hoc
verbum transformat ea quae proposita sunt» M.
Episcopo autem Constantinopolitano loanni mire con­
cinit Episcopus Alexandrinus Cyrillus, qui In commentario
suo in Evangelium S. Matthaei scribit: «Demonstrative
autem dixit: Hoc est corpus meum, et: hic est sanguis meus,
ne figuram esse arbitreris ca quae videntur, sed arcana
ratione aliqua transformari ab omnipotente Deo \ïrt obla­
ta, in corpus et sanguinem Christi quorum participes ef­
fecti vivificam ct sanctificantem Christi virtutem susci­
pimus» w.
Mediolanensis vero Episcopus Ambrosius de conversione
Eucharistica dilucide disserens: «Probemus», inquit, «non
hoc esse quod natura formavit, sed quod benedictio con­
secravit; maioremque vim esse benedictionis quam natu­
rae, quia benedictione etiam natura ipsa mutaturi. Volens
autem mysterii adstruere veritatem, multa miraculorum
exempla, quae ln Scripturis Sacris narrantur, proponit,
inter quae nativitatem ipsam Christi ex Virgine Maria, ct
postcaquam animum convertit ad creationis opus, conclu­
dens ait: «Sermo ergo Christi qui potuit cx nihilo facere
quod non erat, non potest ca quae sunt in Id mutare quod
c. i. * Cfr. UtL Encyct Mi?
t
*
Ada.
Lrsnis XIII. XXII. 1902-1903. p. xxj. “ Cfr. Cooed. Trid. Dea St SS. Euckir.
c. 4 et CAO. 1. ·’ Cskkrui, 22. 9 (myrt. 4ξ PG 33. îloj. “Λ
ludas, toMÙ
*.
fr, PG 49. 380, cfr. In MM.. lamsL 81, 5; PG 58, 744.
M f·
MM. 26, 27; PG 72,451.
·· Dt. rd. St SS. Emkariaia,

4706

η. 3316

PAULUS VI, ENC. 3IYSTERIÜM FIDEI, DE SS. EUCHARISTIA

non erant? Non enim minas est novas rebus dare, quam
768 mutare naturas»*
·./
Sed multa testimonia contexere non vacat. Iuvat potius
fldei firmitatem recolere qua Ecclesia unanimi consensione
restitit Bercngario qui, hamanae rationis cedens difficul­
tatibus, conversionem Eucharistlcam negare primum au­
sus est, pluries eum. nisi resipisceret, damnans. Ideo ius
iurandum Decessor Noster S. Gregorius VII praestari iussit sequentibus verbis expressum: «Corde credo et ore con­
fiteor panem et vinum, quae ponuntur in altari, per
mysterium sacrae orationis et verba nostri Redemptoris
substantialiter converti in veram et propriam ac vivificatricem carnem et sanguinem lesu Christi Domini nostri
et post consecrationem esse verum Christi corpus, quod
natum est de Virgine et quod pro salute mundi oblatum
in cruce pependit, et quod sedet ad dexteram Patris, et
verum sanguinem Christi, qui de latere eius effusus est,
non tantam per signum ct virtutem sacramenti, sed In
proprietate naturae et veritate substantiae»
Quibus verbis congruunt, admirabile stabilitatis fidei
catholicae exemplum praebendo, ea quae Concilia Oecu­
menlca Lateranense, Constantlensc, Florentinum, demum
Tridentinum de conversionis Eucharisticae mysterio sive
exponendo Ecclesiae doctrinam, sive errores damnando,
constanter docuerunt
Post Tridentinum vero Concilium, Decessor Noster
Pius VI contra errores synodi Pistoriensis graviter monuit
ne parochi docendi munere fungentes a mentione facienda
de transsubstantiatione, quae inter articulos fidei recen­
setur, abstinerent *7. Item Decessor Noster Pius XII, f. r.,
limites in memoriam revocavit, quos de transsubstantiationls mysterio subtiliter disputantibus transgredi non li­
cet **
; Nosque ipsi In Conventu Eucharistico e Natione
Italica Pisis nuper celebrato pro apostolico Nostro munere
fidei Ecclesiae testimonium aperte sollemniterque reddi­
dimus w.
Ceterum Catholica Ecclesia, fidem de praesentia corpo­
ris el sanguinis Christi in Eucharistia non solum docendo,
verum etiam vivendo tenuit, cum tantum Sacramentum
769 cultu latriae, / qui uni Deo debetur, nullo non tempore
venerata sit De quo S. Augustinus: «In ipsa carne», inquit,
«(Dominus) hic ambulavit et ipsam carnem nobis mandu­
candam ad salutem dedit; nemo autem illam carnem man­
ducat, nisi prius adoraverit... ct non solum non peccemus
adorando, sed peccemus non adorando» *
.

1065 SEP 3

Ncc oblivisci fas est antiquitus fideles, sive persecutio,
num violentia vexatos, sive in solitudine ob vitae monasti­
cae amorem commorantes, sese Eucharistia singulis eius
diebus refecisse, sacram Communionem, absente sactrdole
aut diacono, suis ipsorum manibus sumentes·1.
Hoc autem non Ideo dicimus, ut de more custodiendi
Eucharistiam sacramquc Communionem recipiendi, legi­
bus ecclesiasticis postea praescripto et etiam nunc vigente,
aliquid Immutetur, sed ut de fide Ecclesiae, quae uniet
eadem semper est, collactcmur.
Ex qua una fide etiam festum corporis Domini orturi
habuit, quod in dioecesi Leodlensl, praesertim movente
Dei famula beata luliana de Monte Cornelii, primo cele­
bratum Decessor Noster Urbanus IV pro universa Ecclesia
Instituit, et multae pietatis Eucharisticae Institution»,
quae, divina inspirante gratia, magis in dies auctae suat,
et quibus Ecclesia Catholica quasi certatlm ct honorem
exhibere Christo et el pro tanto dono gratias agere et eius
misericordiam implorare studet.
Exhortatio ad cultum Eucharisticum promovendum

Oramus ergo vos, Venerabiles Fratres, ut hanc fidem,
quae nihil aliud gestit quam omnimodam servare fidelita­
tem verbis Christi et Apostolorum, quibuslibet falsis perniclosisque opinionibus omnino exclusis, pure ct Integre,
apud populum curae vestrae et vigilantiae commissum,
custodiatis ct cultum Eucharisticum, In quem ceteri pie­
tatis modi demum conducant et desinant oportet, nullis
parcentes verbis nullisque laboribus, promoveatis.
Magis magisque, instantibus vobis, hoc noverint et ex­
perientur Christifidelcs: «qui vult vivere, habet ubi vivat,
habet unde vivat. Accedat, credat, incorporetur, ut vivi­
ficetur. Non abhorreat a compage membrorum, non sit
putre membrum quod / resecari mereatur, non sit distortum 771
de quo erubescatur sit pulchrum, sit apturo, sit sanum;
haereat corpori, vivat Deo de Deo: nunc laboret In terra,
ut postea regnet in caelo» ··.
Quotidie, ut optabile est, et quam frequentlsslml fideles
Missae sacrificium actuose participent, et sacra Commu­
nione pure sancteque se reficiant et congruam gratiarum
actionem pro tanto dono Christo Domino rependant. Me­
mores sint horum verborum: «Desiderium lesu Christi et
Ecclesiae, ut omnes Christifideles quotidie ad sacrum con­
vivium accedant, in eo potissimum est ut per sacramentum
Deo coniuncti robur inde capiant ad compescendam libi­
dinem. ad leves culpas quae quotidie occurrunt abluendas,
De cultu latriae Sacramento Eucharistiae exhibendo
et ad graviora peccata, quibus humana fragilitas est obno­
xia. praecavenda» <7. Insuper visitationem sanctissimi Sa­
Hunc latriae cultum Eucharistiae Sacramento praestan­
cramenti, in nobilissimo loco et quam honorificentissime
dum, Catholica Ecclesia non solum intra, verum etiam
In ecclesiis secundum leges liturgicas adservandl, Interdio
extra Missarum sollemnia exhibuit et exhibet, consecratas
facere ne omittant, utpotc quae erga Christum Dominum,
Hostias quam diligentissime adservando, eas sollemni fide­
in eodem praesentem, sit et grati animi argumentum et
lium venerationi proponendo, In processionibus frequentisamoris pignus et debitae adorationis officium.
simi populi laetitia circumferendo.
Neminem fugit divinam Eucharistiam inaestimabilem
De qua veneratione perantiqua Ecclesiae documenta non
populo Christiano conferre dignitatem. Non enim solum
unum perhibent testimonium. Pastores enim Ecclesiae id
dum Sacrificium offertur et Sacramentum conficitur, ve­
semper agebant, ut fideles hortarentur ad Eucharistiam,
rum etiam. Sacrificio oblato et confecto Sacramento, dum
quam secum domibus haberent, summa cum diligentia
Eucharistia in ecclesiis vel oratoriis ad servatur, Christus
adservandam. «Corpus enim Christi est edendum creden­
est revera Emmanuel, id est «nobiscum Deus». Nam die
tibus et non contemnendum», ut graviter monet S. Hip­
ac nocte in medio nostri est. In nobis habitat plenus gra­
polytus ·*.
tiae ct veritatis ··: mores instruit, virtutes olit, maerentes
consolatur, debiles roborat, ct omnes qui ad eum accedunt
Re quidem vera fideles reos se credebant, et merito qui­
ad imitationem sui provocat, ut ipsius exemplo discant
dem, ut memorat Orlgenes, si corpore Domini suscepto, et
mites esse et humiles corde, et non sua sed quae Dei sunt
cum omni cautela et veneratione servato, aliquid inde per
quaerere. Quisquis igitur augustam Eucharistiam singulari
neglegentiam decidisset ·*.
prosequitur devotione et Christum infinite nos amantem
Eosdem autem pastores quo scum que debitae reverentiae
prompte et generose redamare nititur, experitur et plane
defectus, si qui irrepsissent, vehementer arguisse testis est
Intellegit, non sine magno animi oblectamento et fractu,
Novatlanus, hac in re fide dignus, qui damnationem mereri
quanti pretii sit vita abscondita cum Christo In Deo ° et
existimat eum qui «dimissus e dominico et adhuc gerens
quantum / valeat colloquia cum Christo serere, quo hisce 771
secum, ut assolet, eucharistiam... sanctum Domini corpus
in terris nihil est suavius, nihil ad percurrendas sanctitatis
circumtulit», non in suam domum, sed ad spectacula cur­
vias efficacius.
.
*
rens·
Nostis insuper. Venerabiles Fratres, Eucharistiam adserImmo S. Cyrillus Alexandrinus uti insaniam respuit eo­
vari in templis seu oratoriis tamquam centrum spirituale
rum opinionem qui dicebant Eucharistiam ad sanctifica­
communitatis religiosae vel communitatis paroeclalis, im­
tionem nihil conferre, si quid cx ea in alium diem reliquum
mo universae Ecclesiae et totius humanitatis, quippe quae
770 foret. «Neque / enim», Inquit, «alteratur Christus, neque
contineat sub specierum velamine Christum Ecclesiae In­
sanctum eius corpus immutatur, sed benedictionis vis et
visibile Caput, mundi Redemptorem, centrum omnium
facultas et vivificans gratia perpetua in ipso exsistit»M.
cordium, per quem omnia et nos per ipsum 7l.
u Dt
9, 5>sr. PL 16, 41» 414. M Mansi. SS. ConeiL w ti
Inde efficitur ut cultus divinae Eucharistiae animum
Arntliu. ccU. XX. 514 D. ·»Consul. Autiottm fidei. 2S Aug, 1794. ·· AEomagnopere permoveat ad amorem «socialem»71 excolenato tuba» dt
* 2» Siptcnbns a.
· A. A. S. XLVI1I, 1956, p. 720
(LE 2599] ·* A. A. S, LVIÏ, 1965. pp. $8M9
*
·!· F». pS. 9;
*
PL )7, 12S4· u Indit. Ap&S ; td. BolU·, L> frjUtton Ap^ii^ujut de St.
Hw-lfU, Muastrt 1Ά3. P
M In Ei
i.
*
PG 12, 391. " Dt
CSLL IIP, p. ». ·♦ Epxzi. oJ Cai^tynum, PG 76, 1075.

4707

“ Cfr. S. BatiL Epiit. 93; PG 32, 4S3-486. ·· S. Augustin. In fxinn tract *A
7’ Γ LcWY i Y vi 17 Decr' S· °5α«Γ· Conçu., 20 dec. 1905, appruh. a S. P» X.
•4.S.S XXXV ΙΠ. 1903. p. 401. ·· Cfr. Zo. r, 14. ·· Cfr. Cot 3. 3. »· χθ
8. 6.
Cfr S. Augustin., Dt
aJ hU. XI, 15, 20; PL 34, 4J7.
4708

19G5 SEI’ 14

dam, quo privato bono bonum commune anteponimus,
causam communitatis, paroeciae, Ecclesiae universae su­
scipimus carltatemquc extendimus in totum mundum, quia
ubique membra Christi esse novimus.
Quia Igitur, Venerabiles Fratres, Eucharistiae sacramcntam est signum ct causa unitatis Corporis Christi Mystici
et la lis qui ferventiore affectu Illud colunt actuosum spi­
ritum «ecdeslalcm», ut appellant, excitat, fidelibus vestris
numquam persuadere cessetis, ut ad Mysterium Euchari­
sticum accedentes causam Ecclesiae, tamquam suam, di­
tant amplecti, sine Intermissione Deum obsecrare, scipsos
Domino ut acceptable sacrificium offerre pro Ecclesiae
pace ct unitate; ut omnes Ecclesiae filii unum sint ct Idipium sapiant, ncc sint Inter eos schismata, sed perfecti sint
la eodem sensu ct In eadem sententia, ut Apostolus prae­
ripit”; omnes autem qui nondum perfecta communione
cum Ecclesia Catholica conlungunlur, utpote ab ca seluncU, sed chrlstlano nomine decorantur ct gloriantur, ca
unitate fidei et communionis quantocius, divina opitulante
gratia, nobiscum fruantur quam Christus discipulorum
inorum propriam esse voluit.
Hoc autem obsecrandi et se Deo devovendi studium pro
Ecdesiae unitate religiosi, sive viri sive mulieres, potissi­
mum suum esse intellegant, quippe qui sanctissimo Sacra­
mento adorando, speciali modo, mancipentur, eiusque qua­
si corona hisce In terris, per vota quae nuncuparunt, cf7T3 ficiantur. /
Porro unitatis omnium Christianorum votum, quo nihil
antiquius, nihil gratius habuit et habet Ecclesia, Nos ite­
rum promere volumus ipsis verbis quibus id olim Conci­
lium Tridentinum, decretum de sanctissima Eucharistia
absolvens, prompsit: «Demum nutem paterno affectu ad­
monet sancta Synodus, hortatur, rogat et obsecrat «per
viscera misericordiae Dei nostri· 71 ut omnes ct singuli,
qui chrlstlano nomine censentur, in hoc unitatis signo, in
hoc vinculo caritatis, in hoc concordiae symbolo iam tan­
dem aliquando conveniant et concordent, memoresaue tanUe maiestatis et tam eximii amoris lesu Christi Domini
nostri, qui dilectam animam suam in nostrae salutis pre­
tium, et carnem suam nobis dedit ad manducandum 7i,
haec sacra mysteria corporis et sanguinis eius ea Fidei
constantia et firmitate, ea animi devotione, ea pietate et
cultu credant ct venerentur, ut panem illum supersubstan­
tialem1* frequenter suscipere possint, et is vere eis sit
animae vita et perpetua sanitas mentis, «culus vigore con­
fortati» 74 cx huius miserae peregrinationis itinere ad cae­
lestem patriam pervenire valeant, eundem «panem ange­
lorum»77, quem modo sub sacris velaminibus edunt,
absque ullo velamine manducaturi»7S.
Utlnam benignissimus Redemptor, qui mortem iam iam
subiturus Patrem oravit, ut omnes qui in se credituri essent
unum forent, sicut ipse ct Pater unum sunt 7·, flagrantlslimum hoc Nostrum universaeque Ecclesiae votum quam
citissime exaudire dignetur, ut omnes uno ore et una fide
Eucharisticum Mysterium celebremus et Corporis Christi
participes effecti, unum corpus efficiamur M, eisdem nexi­
bus compactum quibus ipse Illud constitutum voluit.
Eos insuper alloquimur, fraternae caritatis sensus pan­
dentes, qui ad venerabiles Orientis Ecclesias pertinent ex
quibus tot exstiterunt gloriosissimi Patres, quorum fidei
774 testimonia de / Eucharistia perlibenti animo in hisce No­
stris Litteris commemoravimus. Permagno gaudio animus
perfunditur cum fidem vestram, quae ct nostra est, de
Eucharistia consideramus, orationes liturgicas quibus tan­
tum mysterium celebratis auscultamus, cultum Eucharisti­
cum conspicimus, theologos doctrinam de augustissimo hoc
Sacramento exponentes aut defendentes legimus.
Beatissima Virgo Maria, ex qua Christus Dominus eam
carnem assumpsit quae in hoc Sacramento sub speclcbus
panis et vini «continetur, offertur, sumitur» 81 omnesque
sancti et Sanctae Dei, ll praesertim qui ardentiore devo­
tione erga divinnm Eucharistiam flagrarunt, intercedant
ipud misericordiarum Patrem, ut cx communi fide et
culta Eucharistico perfecta unitas communionis inter om­
nes qui Christiano nomine censentur exoriatur et vigeat.
Haerent animo verba sanctissimi martyris Ignatil Phila­
delphenos monentis contra malum divisionum et schisma­
tum, quorum remedium est in Eucharistia. «Studete igi­
tur», inquit, «una gratiarum actione uti. Una enim caro
Domini nostri lesu Christi, ct unus calix in unionem san­
guinis ipsius, unum altare, unus episcopus...» M.
Suavissima spe freti bonorum, quae cx aucto cultu Eu­
charistico in universam Ecclesiam universumque mundum
nCfr.î Cor. j, IO. n
i. 73. ” Io. 6, 481s. ” SiaUlt. 6, ll. ’· Rtf. 19. 8.
”Pi. 77, 35. ’· De&. dr SS. £x'Unj/ki, c. 8. ’· Cfr. Io. 17, Μ>·3Ι. ·· Cfr.
f Cor. 10, 17. C. I. C-, can. 8of. ·· Epiit. ad Philadrlph. 4; PG 5, 700.

4709

η. 3317

PAULUS VI, ALLOCUTIO AD PATRES CONCILIARES

vobis, Venerabiles Fratres, presbyteris, rei>roiiclsccntur,
igiosls, ct omnibus qui adiutricem operam vobis praestant
universisque fidelibus curae vestrae commissis, Apostolicam Benedictionem, caelestium gratiarum auspicem, ef­
fuso ct peramanti animo impertimus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die m mensis
Septembris, in festo S. Pii X, Papae, anno mcmlxv, Pon­
tificatus Nostri tertio.—Paulus Pp. VI.
Adn. L. CIAPPIfn Vita rei. 2 (1S€6) 387-399; R. MASI in ME 91 (1986)
156-114.

3317
1965 SEP 14.-PAULÜS VI, ALLOC. AAS 57 (1965) 794-805

Allocutio habita die 14 sept. 1965 in Vaticana Basilica ad
Patres Conciliares, in /esto Exaltationis Crucis D. N. /. C.,
cum quarta Condiit Oecumenici Vaticani II Sessio initium
caperet, sollemni ab ipso Summo Pontifice peracta Missae
concelebrat ione:
caritate erga Deum, Ecclesiam et genus humanum
QUA LABORES CONCILIARES PROSEQUENDI SUNT DEQUE PRO­
POSITO Synodum Episcoporum instituendi

De

Venerabiles Fratres, in hoc laetamur admodum, quod
quartae Sessionis Concilii Oecumenici Vaticani secundi
initium in nomine Domini facere possumus.
Principio Deo Patri nostro omnipotenti, per lesum Chri­
stum eius / Filium et Salvatorem nostrum, et in Spiritu 795
Sancto Paracleto, sanctam Ecclesiam alente et gubernante,
laudes grotesque habendas esse censemus, quod ad hoc
feliciter perducti sumus, ut huius sacrosanctae Synodi oecumenicae extremum conventum cogeremus; summo vi­
delicet communique consilio moti, ut primum dedito firmoque animo haereremus divinis verbis; ut tum fraterno
more essemus In catholica fide penitus consentientes; ut
deinde liberam ardentemque operam plurimis quaestioni­
bus daremus, ad nostram religionem, in primisque ad na­
turam munusque Ecclesiae Dei pertinentibus; ut post una­
nimo studio arctiora necteremus communionis vincula cum
Christianis fratribus, adhuc a Nobis sclunctis; ut tum sin­
cero proposito ad mundum amicitiae ct salutis nuntium
mitteremus; ut postremo demissa firmaque mente fore spe­
raremus, ut a Del misericordia, quamvis indigni necessa­
ria auxilia impetraremus, quibus fulti nostrum Pastorum
munus amanti, alacri, devinctoque animo coleremus.
Grande profecto quiddam est hoc Concilium! Quam ob
rem gaudeant vehementer animi nostri, quod nobis illud
tribuitur, ut tam magna et composita caerimonia unitatem
aspectabilis Ecclesiae celebremus: unitatem dicimus, quam
hic iucunde professi sumus non extrinsecus magis quam in
intimis animis nostris, ob mutuam, quae inter nos orta
est, cognitionem, ct ob eas alacres congressiones, in quibus
et communiter Deum precati sumus, et una simul res
perpendimus, ct invicem colloquia seruimus, et in eadem
denique sententia fuimus: id semper seduli ct lacti spectan­
tes, ut eam unitatem pariter referremus, pariter adjuva­
remus, quam quasi pulcherrimam ccrtamquc hereditatem,
et tamquam supremam hortationem Christus Apostolis
reliquit. Gaudeant —Iterum dicimus— animi nostri, quod
per hanc singularissimam congressionem, quae, statuto
anni tempore. In hac Basilica, memoriae sacra Petri Apo­
stoli, Christi Ecclesiae aspectabilis fundamenti, iam tertio
habita est, cuiusque nunc quarta incipit Sessio, catholica
Hicrarchia verbis expressit, firmavit, illustravitque vincula
illius concordis ct univocae consensionis, qualem, qui mul­
tiplicem humanarum gentium varietatem, itemque acer­
bissimas discordias, homines In contrarias partes distra­
hentes, cernat, coalescere posse neget; qualem, cx contra­
rio, nostra opera, ad rem veritatemque feliciter traductam,
arcanam nempe et catholicam, ante oculos nostros versari
videmus.
Qua dc re in mentem occurrunt Nostram illa verba
eximii Doctorls, eiusdemque veteris et Sancti Decessoris
nostri Leonis magni: cumque / hanc venerabilium consocer- 796
dotum meorum splendidissimam frequentiam video, angeli­
cum nobis in tot sanctis sentio intéresse conventum *.
Atque nobiscum universa Ecclesia, cuius tum Pastores
sumus tum personam gerimus, gaudeat, id Intellegens ct
sentiens, se nobiscum congregari, seque ea animorum con­
sensione totam perfundi, qua, sl vigilaverit, non poterit
quin inflammetur.
‘Sermo II in inajveiwno die «ue a»uznpti<Kut, PL 54. 14J.

4710

n. 3317

PAULUS VI, ALLOCUTIO AD PATRES CONCILIARES

1083 SEP II

Grande quiddam hoc est Concilium! Quapropter, cum
mulavit ln nobis latentes, mentesque nostras Inflammavit
ob certam eius sessionum iterationem fieri possit, ut animi
spiritu prophetiae, qui proprius est Ecclesiae Dei. Eiden
nostri minus novitate afficiantur huius maximi momenti
nos movit, ut necessitatem et officium sentiremus fidra
et ponderis conventus, hortamur, ne ob eam rem minus
nostram palam profitendi. Dei laudes celebrandi, Christo
attenti minusque mirabundi in eventum, quod celebramus.
prorsus adhaerendi, in mundo enuntiandi mysterium Re­
Intueamur sed ut potius rei ipsius consuetudo, ab itera­
velationis et Redemptionis. Nonne haec omnia e caritate
tione horum coetuum profecta, nos magis ideoneos magis­
oriuntur? In haec velutl rostra arcessiti, unde mundsj
que pios efficiat ad magnam, multiplicem, mysticam huius
hodiernus circumspectatur, nubibus dubitationis ac la­
conventus significationem perscrutandam. Ne ouis ergo
bris neglegentiae religionis coopertus, quodammodo in re­
gionem
lucis divinae ascendimus; hoc spirituale fastl^un
nostrum —quaesumus— gravissimam huiusmodi horam
adepti, nos ipsi, socii et fratres hominum. Inter quoi viUs
neglegentia praetereat; neve ea quae c singulari hac rc
degimus, nobis visi sumus emersisse e terra, ex ciusrtbai
experiendo collecta sunt, permixte cum tot usitatisque ca­
implicatis et perditis, atque solem vitae clarum et calidam
sibus impllcet, quibus nostrae cotidianae vitae exercitatio
cernere, secundum Illud: et vita erat lux hominum quin­
continetur. Illud praeterea tenendum est —hoc diligentis­
immo nobis visi sumus Deum, Patrem nostrum, rem
sime meminerimusi— in hac nostra congressione non unos
humilitate, filiorum ln modum, cum gaudio, in spiritu ri
nos interesse, cum nobiscum sit Christus, in cuius nomine
veritate, alloqui; el, canendo et flendo, laudes tribuere
congregati sumus *, quique in terrestri hac vita nostrum
propter magnam gloriam eius, quae hodie ex aucta ce£jiter praesens comitatur3.
tione universitatis rerum est magis manifesta; felicitatem
Ex officio, quo tenemur, persequendi plena mentis as­
nostram el significare, quoti nomen suum, regnum suam,
sensione extremum hoc Concilii tempus. In nos grave ma­
voluntatem suam nobis revelavit; ac deinde patefacere
nat onus, quod quisque in Intimo animo suo aestimet
dolorem, quo mundus vexatur, gravem molestiam et Im­
oportet, atque cum peculiaribus suis moralibus et spiritua­
manitatem miseriarum nostrarum et errorum late serpen­
libus conformationibus congruere iubeat. Ne nos pigeat.
tium. Sed hic fortes, magis quam umquam alias, nos esse
Fratres dilectissimi, multiplicibus et instantibus curis, quae
sentimus propter certam persuasionem, quam habemus K
nos maneant, tempus hoc anteferre meditationis, ut ani­
quae animos nostros singulari cum vi pulsat, eosque mo­
mos nostros, ut par est, opportune inclinemus ad recondi­
net nos esse defensores spiritus, tutores fortunae hominum,
tam Dei actionem cum nostra nescimus quo modo coniunverae spei nuntios. Nonne haec est caritas, de qua ln di­
gendam. Quae conlunctio, si, ad gratiam quod attinet,
vinis litteris hoc verbis praeclaris et significantibus diriter
semper est in effectione, praecipua tamen ratione ct modo
credidimus caritati, quam habet Deus in nobis!9.
efficitur, cum ln medio est Ecclesiae fortuna; quemadmo­
Concilium enim in vicissitudines mundi huius aetatis
dum reapse fit cum Concilium celebratur. Nam In huiusmo­
inseritur ut eventus, quo ratione praestanllsslma, clarissi­
di causa optime in nos cadit haec sancti Pauli sententia:
ma. humanissima affirmatur religio sublimis, non ab ho­
Dei enim sumus adiutores ·: non quo nobis hoc sumere
minibus excogitata, sed revelata a Deo; quae posita est.
possimus, ut ad Dei actionem efficacitatem ipsi adiungaIn necessitudine, naturam extollente et amoris plena, quam
797 mus, sed quod spera/mus fore ut tenuis et prompta ala­
ipse Ineffabilis Pater, per Christum Filium suum et Fra­
critas nostra robur praemiumque a Dei actione capiaL
trem nostrum, in Spintu Sancto vivificante cum humai»
Equidem non Ignoramus, Concilium hoc nostrum, cum in
genere constituit./
exitu erit, ea sacra et formidolosa Apostolorum verba esse
2. En autem altera ratio caritatis nostrae. Concilii
usurpaturum: visum est... Spiritui Sancto et nobis *. Nepropriae; siquidem, hoc proferentes sentimus nos wl«
cesse est Igitur nos omni studio niti, ut Spiritus Sancti
non esse. Unus populus sumus, videlicet populus Dei. Nos
actio non solum cum nostra coniungatur, sed ut eam etiam
efficimus Ecclesiam Catholicam. Efficimus societatem sin­
penitus afficiat, illustret, corroboret, sanclamque praestet.
gularem, visibilem simul et spiritualem. Concilium aper­
Quo autem studio nobis sit enitendum pariter novimus,
tius nos monet Ecclesiam nostram esse societatem innixam
cum in Apocalypseos libro · Ecclesiarum primigeniarum
in unitate fidei et universalitate amoris. Cum de perfecti
Pastoribus —Angelis appellatis— huius generis nuntius
et superiore consortione sociali comparanda agitur, de
apostollcus septies inlungatun Qui habet aurem, audiat quid
quaestione scilicet summi momenti in historia hominum,
Spiritus dicat ecclesiis. Hoc ergo primum omnium nobis
quae solvi non posse videtur —satis est dc perenni illo casu
praecipitur, ut proximis diebus, inter hos extremos Con­
Babylonio cogitare, hac aetate acerbissimis eventibus com­
cilii coctus, occultae Paracleti voci aures Iterum iterumque
probato— eadem consortio quoad principia pro nobis est
praebeamus; utque sinamus Spiritum Sanctum in animos
absoluta, licet re vera solum oirtuatiler sit ad dfeclum
nostros eam profundere caritatem, quae in sapientiam,
deducta. Novimus tamen solutionem, quam habemus, non
hoc est in eam iudlcii aequitatem iuxta excellentissimas
posse deficere, scilicet communionem qua inter nos coninnscientiae rationes, vertatur, culus ope ad Deum, a quo
gimur et ad quam hortamur, quia non In rationibus defor­
inenarrabile hoc donum accepit, mens hominis ascendat,
mis obsequii unius cuiusvis hominis vel societatis Innititur,
atque adeo quaevis eiusdem cogitatio, quaevis eiusdem
sed ln principio religioso quod permutari non potest ln
actio, In amorem, inque caritatem transeat. A Deo orta
amore videlicet erga homines, quos non propter merita
caritas in caritatem mutatur, quae ad Deum ascendit, et
eorum vel utilitates nostras amamus, sed propter carita­
eo spectat, ut ab homine ad Deum revertatur.
tem Del. Ecclesia numquam antea, ex quo, recens ab ortu
Hic progressos caritatis peculiaris nota esse debet ex­
erat cor unum et anima una 10, affirmando, vivendo et
tremae huius partis Synodi nostrae oecumcnicae. Oportet
laetando, ita voluit, oravit et concupivit, ut mystica uni­
quam maxime valeamus ad cum progressum caritatis in
tas, quam Christus el concedit, perfecte compleretur, quem­
noblsmetipsis perficiendum, ut hoc tempus plenitudine
admodum in huius Concilii celebratione. Oportebat quasi
vitali insigne, quod Ecclesiae contigit, aftissimam signi­
experiendo cognosceremus unitatem, qua omnes familia ac
ficationem ct vim efflcienlissimam accipiat. Caritate opor­
templum Dei ct Corpus Christi Mysticum efficimur, dum
tet Incitemur ac dirigamus ad veritates, quas hic In sua
res huius aetatis nostrae turbulente aguntur, dum aliae
luce ponere nitimur, ct ad proposita, quae hic statuere
perturbationes ln posterum praevidentur, dum animadver­
volumus: quae quidem veritates ct proposita annuntiata
timus continenter discordias Inter homines spe destitutos
ab hoc Concilio, quod Ipsum est intrumentum auctoritatis
concitari, dum contra populi ad consociationem coniunctlopastoralis celsissimae et amantlssimae, non sunt nisi si­
nemque irrevocabiliter progrediuntur, oportebat inter nos
gnificationes caritatis. Ad hanc igitur veritatem sequendam,
congrederemur, sentiremus nos fratres esse, osculum pads
sive in doctrinis tradendis, sive in edendis normis, caritas
Invicem praeberemus, ut paucis verbis dicamus, inter nos
nos perducat, memores dilucidae sententiae Sancti Augu­
diligeremus sicut Christus dilexit nos.
stini: nullum (que) bonum perfecte noscitur, quod non per­
Mutuus amor Iam hic ita est manifestatus et manifesta­
fecte amatur 7.
tur, ut, In historia praesenti et futura, huius Concilii pe­
Nec difficile esse videtur Concilio nostro Oecumcnlco
culiaris nota evadat. Ex hoc profecto responsum capiet
notam actus caritatis imprimere: actus nempe caritatis
homo cupiens Ecclesiam describere quod attinet ad boc
vehementis ac triplicis: erga Deum, erga Ecclesiam, erga
tempus magni momenti ct periculi pro eius vita: quid fe­
798 genus humanum./
cit, ita interrogabit, Ecclesia Catholica tempestate illa?
1. Imprimis nos Ipsos, Venerabiles Fratres, inspiciaEam amavisse respondebitur. Amabat animo pastorali, nt
mus. Nonne ex convocatione Concilii in ea condicione ver­
omnes noverunt, quamvis altitudo et divitiae huius amo­
samur, quae aliter appellari nequit quam animorum con­
ris difficile perspiciuntur, quem Christus e pectore Simonis
tentio et spiritualis conatus? Ea convocatio a torpore vitae
Petri, paenitentla et ardore commoti, ter exprompsit SW
cotidianae nos abduxit ac plenam conscientiam divinae
(meministisnc? dicit Simoni Petro lesus: Simon loannis,
vocationis et muneris nostri in nobis excitavit, vires exstidiligis me plus his! Dicit ei: Etiam, Domine, tu scis qniû
amo te. Dicit ei (lesus): Pasce oces meas) lx. Sane, manda-

• Cfr WftlA. iB, xj · Cfr. MottA
• Apot t, 7-s, u. * bt facriit
4711

to. ‘x Cor. j, 9. Uci. x$, aS.
PL 40, 24.

* lo

1,4. · x Io. 4, 16. »· AH 4i

u

ai
4712

1905 SEP 14

PAULUS VI. ALLOCUTIO AD PATRES CONCILIARES

tum, ex amore Christi profectum, gregem eius pascendi,
adhuc vim suam obtinet, et causa est cur haec Sedes cxlisUt, quemadmodum ad vos, Venerabiles Fratres, adhuc
pertinet, cl causa est, cur vestrae Sedes sint; hodie vero
nova cum conscientia et vl Illud a nobis affirmatur. Hoc
Concilium asserit Ecclesiam esse societatem. quae in amore
Innitatur regaturque amore!
Ecclesia, quo tempore Concilium nostrum celebratur,
amabat —ita dicetur—; amabat animo mlsslonali. Nemi­
nem latet hanc Sacrosanctam Synodum unicuique recto
protxxiuc Ecclesiae Catholicae filio praecepisse, ut esset
apostolus, camnue studium apostolicum eo provexisse, ut
universos complecteretur homines cuiusvis generis, omnes
nationes, cunctos civium ordines. Hic sollemniter enun­
tiata est —et velimus id factum esse in omne aevum—
universalitas amoris, superantis etiam vires eorum, qui ei
adversantur vel qui postulant, ut plane ct ad fortissimo­
rum hominum exemplum sc aliis addicat.

Sane quidem Ecclesia, cum Concilium Vaticanum secun­
dum agebatur, amabat animo oecumenico, id est animo
qui humiliter blandequc aperiebatur omnibus fratribus
Christianis, perfecta communione nondum coniunctis cum
haec Ecclesia nostra, quae est, una, sancta, catholica et
apostoiica.
Quodsi huius Concilii tractationibus nota frequens ct
animos permovens inerat, haec sine dubio ad gravem spe­
ctabat quaestionem de restituenda omnium Christianorum
unitate, miam Christus voluit, de difficultatibus, quae
obstant, dc spe, quae affulget. Nonne, Venerabiles Fratres
ttreverendi ac dilecti Observatores, haec est nota caritatis?
1 Neque huic universali Synodo, quae tota in nomine
Christi eiusque Ecclesiae vertitur, atque adeo indolem
certam habet certisque finibus circumscribitur, dicere licet
se omnia absolvisse, si excludat, ignoret et neglegat utili­
tates aliorum innumerabilium hominum, quibus bonum,
quo nos sine merito nostro fruimur, non obtigit; scilicet
qui in hoc beatissimo regno Dei, quod est Ecclesia, non
sunt congregati.
Non ita est, non ita. Amor enim, quo communio nostra
roboratur, nos non segregat ab hominibus, non sinit nos
ab aliis esse alienos nostrisque tantum commodis servire.
91 Quinimmo, umor, utpote cum a Deo pro/veniat, univer­
salitatem persequi nos docet; veritas nostra impellit nos
ad caritatem; meministis hortamentum Apostoli: veritatem
/aunies in caritate X1. Hic vero, in hoc Coetu, eiusmodi
praeceptum caritatis, quod enuntiatur, nomen sacrum et
grave accipit: dicitur scilicet suscepti officii ratio; Sanctus
vero Paulus ad hoc significandum utitur verbo urgendi:
caritas Christi urget nos 1S. Hoc modo toti generi humano
eos obligari sentimus. Omnibus debitores sumus li. Ec­
clesia, in hoc mundo, non se Ipsam tantum, quasi finem,
spectat, sed cunctis hominibus inservit; cius est Christum
apud universos et singulos homines ct populos, quam am­
plissime et animo ardentissimo praesentem efficere; hoc
est munus ipsius. Ea est nuntia amoris, ea est fautrix
verae pacis, haec Christi iterans verba: ignem oeni mittere
hiaram1·, Ut huius etiam rei conscia fieret, ut hoc pa­
lam ediceret, opus Ecclesiae fuit; cuius rei opportunitatem
Concilium praebuit.
Nam oblivisci fas erit, huc tamquam ad suum exitum
confluere cursum historiae salutis, hoc est divini amoris
terrenas vicissitudines? Num nos effugiet. Ecclesiam, huius
Concilii ope, plenius ac perfectius consciam factam esse
sive de se ipsa, scu de reconditis consiliis Dei, qui dilexit
mundum w, sive de natura muneris sui, quod dives ac
ferax semper exstitit vitalium veluti germinum ad novo
vigore donandam hominum societatem?
Concilium Oecumcnicum praeterea Ecclesiae, atque in
primis omnibus nobis, prospectum praebet ad mundum
oniversum: quid Ecclesia, quid nos aliud agere possumus,
nisi hunc contemplari atque diligere? 17. Quare in hac
mandi contemplatione haec Sessio, quae initium habet,
potissimam versabitur; deinde ac praesertim accedet amor;
amorem dicimus, erga homines qui hodie sunt, ut sunt,
abi sunt, scilicet erga homines universos.
Aliter quidem sentiunt atque alia sc gerunt ratione, qui
ad humanum cultum promovendum longe diversa statuunt
principia, cufusmodi sunt potentia, opes, doctrina, conten­
tiones, privatae utilitates: Ecclesia vero amoris necesslta10 tern edicit. Ac revera Concilium publica ac sollemnis/
amoris significatio sane est erga hominum societatem.
Christus adsit nobis, ut ita reapse contingat.
4, ij. u 3 Car. 5,14« u Cfr. Rawi. i, 14. “ Lmc 12,49. »·/·. 3.
14. ,fQr. Stare. io, 21.
4713

η. 3317

Hoc loco animum Nostrum cogitatio subit, quae minime
congruere videtur cum hac suavi vchementlque Nostrae
humanae et Christianae benevolentiae effusione, qua sin­
gulos populos terrarum orbis complectimur. Revera ex
acerbo ac praesenti semper rerum usu perspectum hoc
habemus, quod etiam amor, immo fortasse praesertim
amor, comites habet ac gignit neglectionem, repugnan­
tiam, contemptum, simultatem. Ac revera nullum lacri­
mabile eventum, nullus miserandus casus comparari potest
cum Christi Immolatione, cui profecto suus amor et ini­
micorum odium causa fuerunt, cur ipse supplicium crucis
pertulerit. Saepe ars amandi In patiendi artem convertitur.
Haud secus res se habent ad Ecclesiam quod attinet:
an ipsa ab amandi studio recedet, propterea quod eius
amori insidiae et impedimenta opponuntur?
Rursus audite Sancti Pauli verba: Quis nos separabit a
carHale Christi
!
*
u; ac mente recolite adversos casus, quos
Apostolus, quasi illos provocans, subinde enumerat, ut
admoneat, nihil esse quod nos a caritate Christi separare
possit aut debeat. lamvero hoc Concilium a Deo pie po­
stulat, ut gaudio affici mereatur, sicut primi Apostoli11,
si forte pro nomine lesu contumeliae ipsi tolerandae sint.
Nam gravis adhuc et acerba contumelia huic pacifico Con­
cilio infertur; non pauci enim ex lis, qui una vobiscum
praesentes hic adesse debuerant, Venerabiles Fratres, Inju­
ste prohibiti sunt quominus Nobis, qui eos arcessivimus,
obtemperare possent. Quod profecto palam ostendit, gra­
ves etiamnunc acerbasque vigere vexationes, quibus in
non paucis Nationibus Catholica Ecclesia opprimitur, at­
que de industria opera datur eidem exstinguendae atque
eradicandae. Haec dum Nobiscum reputamus, tristitia oppletur animus Noster, cum pro dolor animadvertamus,
mundum sane longe procul adhuc abesse a veritate, a
iustltia, a libertate, ab amore, hoc est a pace, ut verbis
utamur Decessoris Nostri loannis XXIII w.
Nos vero cum fideliter viae ac rationi huius Concilii
obsecundare velimus, ad haec duplici amoris significatione
respondebimus, cuius altera ad Fratres Nostros spectat,
qui in aerumnis versantur. Utlnam Angeli Dei Ipsis an­
nuntient, Nos eis salutem dicere, ad eos mentes / cogita- 803
tionesque Nostras semper convertere, eosque Impenso
amore prosequi! Ad suum solacium Nostri illi Fratres plane
persuasum habeant, exemplum suum in Ecclesiae gloriam
transire. Faciant Igitur, ut communionem illam caritatis,
qua Ecclesiae adhaerent, ne flendo extinguant, sed spe­
rando corroborent.
Alteram vero amoris significationem ad eos pertinere
volumus, qui Christum elusque Ecclesiam oppugnant, ac
Dei cultores timore vexationibusque debilitant; scilicet
erga eos Nos gerimus ad normam humilis supemaeque
caritatis, quam divinus Magister nobis praecepit: Diligite
inimicos vestros... et orate pro persequentibus, et column iantibus dos **
. Quare hoc Concilium clare quidem et firmiter
rectam doctrinam tuebitur; quod autem ad eos attinet,
qui praeiudicatis opinionibus permoti contra religionem,
aut iniustls ducti propositis adversus Ecclesiam, eam tan­
topere afflictant, erga eos, dicimus. Concilium, potius quam
damnare aliquos, sensus bonitatis et pacis testari exoptat
et pro iisdem Deum precabitur. Reipsa, Venerabiles Fra­
tres, nos omnes Deum amanter precabimur, ut misericor­
diam illam, quam nobis Imploramus, iis quoque dilargiri
dignetur. Amor dumtaxat apud omnes victor triumphet!
Atque etiam pax inter homines triumphet! Pacem dici­
mus. quae hisce ipsis diebus velutl vulneratur atque cruen­
tatur acribus populorum conflictionibus, qui pace tanto­
pere egent! Flagrantissimum votum, ne hac quidem hora,
tacere possumus, eo spectans ut bellum restinguatur, ut
mutuum honoris concordiaeque officium inter populos tan­
dem redintegretur, ut postremo pax quam primum semperque triumphet!
Hic orationem Nostram concludimus, qua quidem nihil
aliud spectavimus, nisi ut significatio huius postremae
Sessionis Concilii Oecumenici clarius pateret, eiusque pro­
posita novo vigore firmarentur. Ut vobis in comperto est,
nullum eorum argumentorum tetigimus, de quibus in hoc
consessu vobis erit disputandum atque decernendum; at
silentium Nostrum significatione non vacat, immo vero
palam declarat. Nos data opera siluisse, ne scilicet verba
Nostra libero vestrarum opinionum cursui Impedimentum
inferre possent.
Nonnulla tamen silentio praeterire nolumus.
Ac primum memoris gratique animi Nostri sensus pate­
facere cupimus iis omnibus, qui apud Commissiones et
*· Ram. 8. 35. ieC£r. Aci. 4, 41
[LE 3110J. ·« ΑΛιίΟ. 5. 44.

M Cfr. UtL Eoe. Racam u» iarna

4714

11. 3318

PAULUS VI, SYNODUS EPISCOPORUM CONSTITUITUR

1985 SEP !

8M Subcommissiones operam / dederunt, eximiam quidem ct
diligentem, ut proxime excutienda Schemata in aptiorem
formam redigerentur. De anibus Schematibus qualecumquc
vos indicium tuleritis, nlnilominus omnes quotquot in ea
exaranda studium, tempus, laborem contulerunt, laudem
et gratiam merentur.

Nobis impositum, quo officio obstringimur populum Del
ad actema pascua perducendi. Aetate enim hac ooitn.
perturbata quidem ct discriminum plena, sed ad salutans
caelestis gratiae afflatus tantopere patente, cotidiano ex­
perimento compcrimus quantum prosit apostollco officio
Nostro huiusmodi cum sacris Pastoribus coni unctio, qua
proinde Nobis in animo est omni ope provehere acfonre,
Deinde Nosmctipsi vobis iam praenuntiare gaudemus,
ne Nobis —ut alias asseveravimus— illorum praesutlfa
Episcoporum Synodum, secundum huius Concilii optata
solacium, illorum prudentiae ac rerum usus auxilium, lib­
et vota, mox constitutum iri; quae quidem Episcopis con­
rum consilii munimentum, illorum auctoritatis sullrajlsa
stabit maxima ex parte a Coetibus Episcoporum variarum
desit *.
Nationum approbatione Nostra nominandis; cadcmquc
Consentaneum propterea erat, praesertim inter Condlii
Romanus Pontifex convocabit pro Ecclesiae necessitatibus,
Oecumenici Vaticani II celebrationem, in animo Nostro
ut Sacrorum Pastorum consilio et opera adi uvetur, quo­
firmiter Insidere persuasionem hanc Nostram de momento
tiescumque ad commune Ecclesiae bonum et utilitatem
ac necessitate magis magisque utendi adlutrice opera Epi­
id Ipsi opportunum visum fuerit. Supervacaneum addere
scoporum In bonum Ecclesiae universae. Immo Concita
censemus, huiusmodi auxillatricem operam sacrorum An­
Oecumenlcum Nobis etiam causa fuit, cur propwta
tistitum oportere plurimum cedat in bonum Sanctae Sedis
conciperemus constituendi stabiliter peculiare sacrorun
et universae Ecclesiae, peculiarique modo prosit cotidianis
Antistitum consilium, ea quidem mente, ut ellam port
laboribus Romanae Curiae: cui a Nobis tanta est habenda
Concilium peractum ad Christianum populum affluere per­
gratia, ob maximi momenti Nobis latum auxilium; quo
geret larga illa beneficiorum copia, / quae Concilii tempore 774
Nos, quemadmodum Episcopi in sua quisque dioecesi, pro
ex arta Nostra cum Episcopis coniunctione feliciter per­
Nostris apostolicis sollicitudinibus assidue indigemus. Nun­
cepta est.
tii ct normae de hac re in notitiam huius Concilii quam
primum perferentur. Nos vero carere noluimus honore et
Nunc autem, cum ad exitum vergat Concilium Oecuinegaudio haec breviter voblscum communicandi, ut Nosme­
nlcnm Vaticanum II, opportunum advenisse tempus pu­
tipsi rursus vobis significaremus Nostram fiduciam, No­
tamus conceptum iamdiu propositum tandem ad effectua
stram fraternam coniunctionem. Novum huiusmodi insti­
deducendi; idque eo libentius facimus, quod catholici orbb
tutum, eximium sane ac spei plenum, patrocinio Beatis­
Episcopos scimus aperte huic Nostro proposito favere, ut
simae Mariae Virginis commendamus.
constat cx plurimorum sacrorum Pastorum votis, quae de
hac re in Concilio Oecumenico significata sunt.
Quod postremo loco vobis significare cupimus, iam com­
Itaque, omnibus mature perpensis, pro Nostra existi­
pertum habetis. Siquidem agitur de proposito annuendi
matione atque observantia erga universos catholicos Epi­
invitationi, quae Nobis facta est, ut ad Consilium Natio­
scopos, atque ut iisdem copia detur manifestiore efflcaaonum Unitarum in sua Neo-Eboracensi sede Nos conferre­
rcque ratione participandi sollicitudinem Nostram erga
mus, anno vicesimo expleto, postquam hoc omnium gen­
Ecclesiam universam, motu proprio ac Nostra apostolica
tium Consilium conditum est. Hoc autem iter, Deo vo­
auctoritate erigimus ac constituimus hac in alma Urbe
lente, inter hanc Concilii Sessionem, brevissimo temporis
stabile Episcoporum consilium pro Ecclesia universa,
spatio peragemus, ut ad eos, qui Ulle una congregati Na­
Nostrae potestati directe atque immediate sublectum, quod
tionum personam gerunt, Nostri obsequii testimonium
nomine proprio SYNODUM EPISCOPORUM appel­
Nostrumque pacis nuntium afferamus. Plane confidimus,
cum Nostro hoc pacis nuntio vestram omnium consensio­
lamus.
nem conlunclum iri. Non alio enim consilio ducimur, quam
Haec Synodus, quae omnium humanorum Institutorum
ut vox Nostra concentum referat vocum vestrarum; quae
more, successu temporis, perfectiorem usque formam asse­
Sidem voces apostollci muneris vobis, sicut Nobis, a
qui poterit, generalibus normis regitur, quae sequuntur.
risto concrediti, semper annuntiant ct precantur con­
I. Synodus Episcoporum, qua Episcopi selecti e diversis
cordiam, iustitiam, fraternum amorem, pacem inter hoorbis regionibus supremo Ecclesiae Pastori validiorem
805 mines a Deo dilectos et bona praeditos voluntate. /
praestant adiutriccm operam, ita constituitur, ut sit:
Reliquum est, ut qua par est reverentia vos singulos
a) institutum ecclesiasticum centrale; b) partes agens to­
universos in Christo salvere cx animo iubcamus, Fratres
tius catholici Episcopatus; c) natura sua perpetuum;
Nostri, sive Orientis sive Occidentis, qui in hoc Concilio
d) quoad structuram, ad tempus atque ex occasione mu­
praesentes adestis.
nere suo perfungens.
Peculiare etiam obsequii et benevolentiae testimonium
II. Ad Synodum Episcoporum suapte natura munus
deferre placet excellentissimis viris, qui ad Legatorum
pertinet edocendi et consilia dandi. Poterit etiam potestate
Corpus pertinent Item omnes Observatores grato animo
deliberativa gaudere, ubi haec ei collata fuerit a Romano
salutamus; gaudio affecti atque honori Nobis habentes,
Pontifice, cuius erit in hoc casu decisiones Synodi ratas
quod eos hic praesentes cernere licet, eosdem de sincera
habere.
Nostra observantia certiores facere volumus. Salutamus
1. Fines generales Synodi Episcoporum sunt: a) fovere
denique Auditores, Auditrices, Peritos, Nobis sane caris­
artam coniunctionem ctadlutricem operam inter Summum/ 777
simos, ac ceteros omnes qui assistunt aut operam collocant
Pontificem et Episcopos totius orbis terrarum; b) ainrt
in Concilio celebrando, ac viros praesertim qui nuntiis
ut directa ac vera notitia habeatur de quaestionibus et de
dandis sunt addicti, sive scriptis, sive radiophonlcis et
rerum condicionibus, quae spectant ad vitam interaam
letevislflcis instrumentis. Extremum, Apostolicam Bene­
Ecclesiae eiusque debitam in hodierno mundo actionem;
dictionem universis impertimus.
c} faciliorem efficere concordiam sententiarum saltem
quoad essentialia capita doctrinae et quoad modum pro­
cedendi In vita Ecclesiae.
2. Fines speciales atque proximi sunt: a) opportunos
3318
nuntios invicem communicare; b) consilia conferre circa
negotia, quorum causa Synodus singulis vicibus convo­
1965 SEP 15.-PAULUSVI, MOTU PR. AAS 57(1965) 775-780
cabitur.
III. Synodus Episcoporum directe et immediate subest
Synodus Episcoporum pro universa Ecclesia consti­
auctoritati Romani Pontificis, culus praeterea erit:
tuitur, PROPRIIS GENERALIBUS NORMIS ORDINATUS
1. Convocare Synodum, quotiescumque Id Ipsi oppor­
PAULUS PP. VI
tunum visum erit, loco etiam designato ubi coctus habendi
erunt;
Apostollca sollicitudo, qua signa temporum attente
2. ratam habere membrorum electionem, de qua in
perscrutantes vias ac rationes sacri apostolatus increbre­
nn. V et VIII;
gF|»
scentibus nostrorum dierum necessitatibus mutatisque so­
cietatis condicionibus aptare contendimus. Nos impellit,
3. statuere argumenta quaestionum pertractandarum
saltem sex menses, sl fieri poterit, antequam Svnodus ce­
ut coniunctionem Nostram cum Episcopis quas Spiritus
lebretur;
Sanctus posuit... regere Ecclesiam Deil, artioribus usque
vinculis confirmemus. Ad Id Nos permovent non solum
4. decernere ut materia rerum pertractandarum lis
reverentia, existimatio, gratlque animi sensus, quibus om­
mittatur, qui harum quaestionum tractationi interes»
nes Venerabiles In Episcopatu Fratres merito iure prose­
debeant;
quimur, sed etiam gravissimum Pastoris universalis onus
1 4d. n, s·

1 AUacuiia ad Paira Ccncxharet kabila, III twU Otn*. SpioSi

Λ. Λ.5., X964. p. ion [LE 3536].

Sexwv

IftSSEF 10-23

5. statuere ordinem rerum agendarum;
6. praeesse Synodo per sc vel per alios.
IV. Synodus Episcoporum congregari potest in coctum
gtoeralem, in coetum extraordinarium et in coctum specUlem.

V. Synodus Episcoporum in coctum generalem con­
gregata complectitur primo et per sc:
1.a) Patriarchas, Archieplscopos Maiores et Metro­
politas extra Patriarchatus Ecclesiarum Catholicarum ritus
orientalis;
b) Episcopos electos a singulis Confercntiis Eplscopa7-j libas Nationalibus, ad normam η. VIII;/
c/ Episcopos electos a Conferentils Episcopalibus plu­
rium Nationum, constitutis scilicet pro lis Nationibus quae
propriam Confcrentiam non habent, ad normam η. VIII;
d) bis accedunt decem viri religiosi qui partes agunt
Institutorum Religiosorum Clericalium, electi ab Unione
Romana Superiorum Generalium.

2. Intersunt coetui generali Synodi Episcoporum etiam
Patres Cardinales Dlcastcrils Curiae Romanae praepositi.

VI. Synodus Episcoporum in coetum extraordinarium
congregata complectitur:
1. a) Patriarchas, Archieplscopos Maiores et Metro­
politas extra Patriarchatus Ecclesiarum Catholicarum ri­
tus orientalis;

b) Praesides Coulerontiarum Episcopalium Nationalium;
c) Praesides Conferentiarum Episcopalium plurium
Nationum, pro iis Nationibus constitutarum quae propriam
Conferentiam Episcopalem non habent;
d) Tres siros religiosos qui partes agunt Institutorum
Religiosorum Clericalium, electos ab Unione Romana Su­
periorum Generalium.
2. Intersunt coetui extraordinario Synodi Episcoporum
etiam Patres Cardinales Dicasteriis Curiae Romanae prae­
positi.

VII. Synodus Episcoporum in coctum specialem con­
gregata complectitur Patriarchas, Archieplscopos Maiores
et Metropolitas extra Patriarchatus Ecclesiarum Catholi­
carum ritus orientalis, necnon cos qui partes agunt sive
Conferentiarum Episcopalium unius vel plurium Natio­
num, sive Institutorum Religiosorum, ut in η. V et η. VIII
jtatutum est, qui tamen omnes ad regiones pertineant,
Π pro quibus Synodus Episcoporum convocata est./
VIII. Episcopi, qui partes agunt singularum Conferentiarum Episcopalium Nationalium, ita eliguntur:

a) Unus pro unaquaque Conferentia Episcopali Na­
tional], quae constet non plus quam 25 membris;
b) duo pro unaquaque Conferentia Episcopali Natio­
nal!, quae constet non plus quam 50 membris;
c) tres pro unaquaque Conferentia Episcopali Natio­
nal!, quae constet non plus quam 100 membris;
d) quattuor pro unaquaque Conferentia Episcopali Na­
tional!, quae constet plus quam 100 membris.

Conferentiae Episcopales plurium Nationum eligunt cos,
qui suas partes agunt, secundum easdem normas.
DC. In eligendis iis, qui partes agunt Conferentiarum
Episcopalium unius vel plurium Nationum ct Institutorum
Religiosorum in Synodo Episcoporum, summopere ratio
habenda est non solum Ipsorum scientiae et prudentiae
gcneratlm, sed etiam cognitionis, ad theoriam ct ad praxim quod attinet, materiae de qua Synodus pertractabit.

X. Summus Pontifex, si ei placuerit, auget numerum
Eembrorum Synodi Episcoporum, addendo sive Episco­
pos, sive religiosos sodales qui partes agunt Institutorum
Religiosorum, sive denique ecclesiasticos viros peritos,
uique ad quindecim centesimas partes universi numeri
membrorum, de quibus in nn. V et VIII.

XI. Cum coctus concluditur, cuius causa Synodus
Episcoporum convocata est, desinunt ipso facto sive com­
positio personarum eiusdem Synodi, sive officia ct muT» Dera quae ad singula membra qua talia pertinent. /
XII. Synodus Episcoporum habet secretarium perpetaum seu generalem, cui congruus adiutorum numerus
destinatur. Praeterea quilibet coctus Synodi Episcoporum
4717

d. 3319-3320

SACHA CONGREGATIO STUDIORUM - RITUUM

habet suum secretarium specialem, qui In officio suo per­
manet usque ad eiusdem coctus terminum.
Tum secretarius generalis tum secretarii speciales a Sum­
mo Pontifice nominantur.
Haec decernimus et statuimus, contrariis quibusvis non
obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xv mensis
Septembris, anno mcmlxv, Pontificatus Nostri tertio.—
Paulus Pp. VI.
Ada. A. ANTON in PrM 57 (1968) 495-527; E. BERGH in NrT 87
(1865) 875-976; V/. BERTRAMS in PrM 55 (1968) 115-132; 57 (1968)
495-527; CH. BERUTTI in ME 60 (1965) 531-549; J. CALVO in fa
* can.
5 (1965) 479-485; C. DE CLEROQ in Apoll. 38 (1965) 212-214; F. RO1Λ1ΤΑ in ME 93 (1968) 403-422.

3319
1965 SEP 16.-SC STUDIORUM, FACULTAS. PART.·

Facultas datur

accipiendi stipendium pro Missis
BINAT IS AD NECESSITATES OECONOMICAS SEMINARIORUM
ET SACERDOTUM INDIGENTIUM SUBLEVANDAS

The Supreme Pontiff, Pope Paul VI, in the audience of 6
July. 1065, granted to the undersigned Cardinal Prefect of
the Sacred Congregation of Seminaries and Universities, has.
In view of the economic hardships under which the seminaries
of some nations labor, kindly allowed, for a period of five
years, that the Most Reverend Local Ordinaries may grant
to priests celebro Ung Mass In their respective dioceses, the
faculty to accept offerings for binated Masses on feast days
and ferlais on the condition, however, that the same Most
Reverend Prelates destine the offerings to the diocesan semi­
nary ns well as to other diocesan needs. The power Is also
granted lo provide for the Inconvenience and poverty of the
celebrating priests insofar as It shall be necessary.
It will be very praiseworthy If the local Ordinaries shall be
pleased to remit part of these offerings to the Sacred Congre­
gation of Seminaries and Universities to provide a subsidy
to poorer seminaries.

Given at Rome, from the office of he Sacred Congregation
of Seminaries and Universities, on 16 September, 1965.

♦ Iuxta communicationem dio 19Oct. 1965. Prot. N. 189/42. a Dele­
gate Ap. Ordmariie locorum S. F. A. S. iactarm BOUSCAJREN VI,
p. 558-559.

3320
1965 SEP 25.-SC RITUUM, EPISTULA. PART.·
ordinanda Missa quae celebratur vespere sab­
bati VEL VESPERE PRIDIE FESTORUM AD SATISFACIENDUM
PRAECEPTO FESTIVO

De

Romae, dic 25 Septembris 1965

Eminentissime Princeps, impetrata prius ab ista Sacra
Congregatione Concilii facultate permittendi fidelibus com­
missae sibi dioeceseos, ut praecepto Missae audiendae sa­
tisfacere valeant vespere sabbati aut vespere pridie festo­
rum dc praecepto, multi locorum Ordinarii ab hac Sacra
Rituum Congregatione postulaverunt ut in huiusmodi
vespertinis Missis adhibeantur textus liturgie! proprii sive
dominicae sive festi sequentis.
Attenta porro aequa Ordinariorum petitionis ratione,
atque ea mente ut utraque Apostolicae Sedis concessio
simplicior evadat, Sacra haec Congregatio Rituum rogat
Eminentiam Tuam Reverendissimam ut, Quotiescumque
Sacra ista Concilii Congregatio locorum Ordinariis faculta­
tem concesserit permittendi christifidelibus creditae sibi
dioeceseos satisfacere praecepto audiendae Missae vespere
sabbati aut vespere pridie festorum, velit in relativo Re­
scripto mentionem facere de adhibendis, talibus in casibus,
dc mandato Sacrae huius Congregationis, textibus liturgicis
sive dominicae sive festi sequentis, atque de non omitten­
dis homilia et oratione fidelium, ad mentem Instructionis
S. R. C. diei 26 septembris 19G4, nn. 53-56 [LE 3217].
Dum haec cum Eminentia Tua communico. Manus hu­
millime tuas deosculor meque summae venerationis sen­
sibus laetus profiteor Eminentiae Tuae Reverendissimae
addictissimum in Domino.—Arcadium Card. Larraona,
Prae]. Ferdinandum Antonelli, a Secretis.
♦ Gard. Praofecîo S. C. Coacflii. Prot. N. R. 50.Φ55; Notit. 2(1966) 14.

4718

SACRA CONGREGATIO STUDIORUM - PAULUS VI

η. 3321-3322

3321
1985 SEP 29.-SC STUD., DECR. AAS 58 (1966) 171-172

Studium Theologicum «Augusttntanum» in Urbe Fa­
cultati Sacrae Theologiae Pontificiae Universitatis
Lateranensis aggregatur, facta Facultati potestate
CONFERENDI PER STUDIUM GRADUS ACADEMICOS BaCCAla ureatus et Licentiae Sacrae Theologiae
Snmmi divinae gratiae Doctorls filii nihil unquam anti­
quius habuerunt quam orationi instantes ita Deo intemoque homini studere ut mentem superna luce ditando in
invisibilium amorem raperentur. Quamobrem Studium
172 Generale Ordinis Fratrum Sancti Augustini, alacriter / an­
no rep. sal. mcccxxiv inceptum, nunc autem in Collegio
International! Sanctae Monicae sedem Romae habens, augustinianos alumnos altius universaliusque instituendos
excipiet, qui, scientifica methodo ConsL AposL «Deus
scientiarum Dominus» d. xxvi m. mail a. D. mcmxxxi
(LE 1030] pressius definita, adeo erudiantur ut opportuno
tempore contraires in sua quisque provincia uberrime do­
cere valeant. Sacra igitur Congregatio de Seminariis et
studiorum Universitatibus, Inclyti Ordinis optatis iamdudum prolatis benigne annuens, die xxix m. septembris
a. D. MCMLXi laudatum Studium Thelogicum affilia tum
decrevit Theologicae Facultati Pontificiae Universitatis
Lateranensis. Quadrienni experimento nunc feliciter
exacto, eadem Sarra Congregatio, Pontificiae Lateranen­
sis Universitatis votis atque Prioris Generalis Ordinis Fra­
trum Sancti Augustini supplicibus litteris rite perpensis.
In Dei gloriam Ecclesiaeque decus provehenda per doctri­
nae sacrae exquisitiorem cultum penitius efficiendum.
Studium Theologicum Collegii Internatlonalis Sanctae
Monicae in Urbe eidem Theologicae Facultati Pontificiae
Lateranensis Universitatis aggrega! algue aggregatum ad
quinquennium et ad experimentum constituit dedaralque. po­
testate Facultati collate Sacrae Theologiae Baccalaureatum
post expletum theologicorum studiorum triennium necnon
Licentiam post quadriennium (donec aliter provideatur),
eis qui specialia examina tum scripto tum ore sub vigi­
lantia ductu auctoritate memoratae Facultatis, In aedibus
vel Universitatis vel Intemationalis Collegii, bene supera­
verint, ad normas approbatorum Statutorum ad amussim
retentas; ceteris servatis de lure servandis; contrariis qui­
buslibet non obstantibus.

Datum Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis, d.
xxix m. septembris, in Festo Sancti Michaelis Archangeli,
anno Domini mcmlxv.—losephus Card. Pizzardo, Ep. Alban., Praetectus. Dinus Staffa, Archlep. tlt. Caesarien. in
Palaestina, a Secretis.

Simplicité et grandeur d'une rencontre

Cette rencontre, vous en êtes tous bien conscienti, re­
vêt un double caractère: elle est empreinte ά la foil &
simplicité cl dc grandeur. De simplicité, car celui qui m
parle est un homme comme vous; il est votre frère, elnêst
un des plus petits parmi vous, qui représentez des EUU
Souverains, puisqu'il n’est investi —s’il vous pbft &
Nous considérer â ce point de vue— que d’une mlnnxule
ct quasi symbolique souveraineté temporelle; le minicaa
nécessaire pour être libre d’exercer sa mission spirituelle
ct assurer ceux qui traitent avec lui qu'il est indépendiit
de toute souveraineté de ce monde. Il n’a aucune jmluaace
temporelle, aucune ambition d’entrer avec vous en com­
pétition. Dc fait, Nous n’avons rien à demander; imjî
question à soulever; tout au / plus un désir à formuler, «μ n
permission à solliciter: celle de pouvoir vous tenir dis»
ce qui est de notre compétence, avec déilntéresscmeBt,
humilité et amour.
Telle est la première declaration nue Nous avons à Lire
Comme vous le voyez, elle est si simple qu’elle peut pa­
raître insignifiante’pour cette assemblée, habituôf à trai­
ter d’affaires extrêmement Importantes ct difficiles.
Et pourtant. Nous vous Je disions, et vous le sentez tm
ce moment est empreint d’une singulière grandeur il eg
grand pour Nous, il est grand pour vous.
Pour Nous d’abord. Oh! Vous savez bien qui Nous som­
mes. Et quelle que soit votre opinion sur le Pontile dt
Rome, vous connaissez Notre mission: Nous sommes por­
teur d'un message pour toute l’humanité. El Nous le som­
mes non seulement en Notre Nom personnel et au nom de
la grande famille catholique: mais aussi au nom des Frè­
res chrétiens qui partagent les sentiments que Nous expri­
mons ici, et spécialement de ceux qui ont bien voulu Nom
charger explicitement d'être leur Interprète. Et tel le mes­
sager qui, au terme d'un long voyage, remet la lettre qui
lui a été confiée: ainsi Nous avons conscience de vivre
l’instant privilégié —si bref soit-il—, où s’accomplit ub
voeu que Nous portons dans le coeur depuis près de vingt
siècles. Oui, vous vous en souvenez. C’est depuis longtemps
que sommes en route, et Nous portons avec Nous une lon­
gue histoire; Nous célébrons ici l’épilogue d’un laborieux
pèlerinage à la recherche d'un colloque avec le inonde en­
tier, depuis le jour où 11 Nous fut commandé: allez, portez
la bonne nouvelle à toutes les nations!» Or c’est vous qui
représentez toutes les nations.
Laissez-Nous vous dire que Nous avons pour vous un
message, oui, un heureux message, à remettre à chacun
d'entre vous.

3322
1965 OCT 4.-PAULUS VI, ALLOC. AAS 57 (1965) 877-885

Allocutio die -I oct. 1965 habita in Consilio Nationum
Unitarum: De huius Consilii officiis in consociatione
HUMANA TUTANDA

Au moment de prendre Ia parole devant cet auditoire
unique au monde. Nous tenons à exprimer d’abord Noire
profonde gratitude à Monsieur Thant, votre Secrétaire Gé­
néral, qui a bien voulu Nous inviter à rendre visite aux
Nations-Unies à l’occasion du vingtième anniversaire de
cette Institution mondiale pour la paix et la collaboration
entre les peuples de toute la terre.
Merci également à Monsieur le Président de ΓAssemblée,
Monsieur Aminlore FanfanI, qui, dès le jour de son entrée
en charge, a eu pour Nous des paroles si aimables.
Merci à vous tous, ici présents, pour votre bienveillant
accueil. A chacun d’entre vous, Nous présentons Notre
salut cordial ct déférent. Votre amitié Nous a convié et
Nous admet à cette réunion: c’est en ami que Nous Nous
présentons U vous.

En plus de Noire hommage personnel. Nous vous appor­
tons celui du Second Concile Oecuménique du Vatican,
actuellement réuni ù Rome, et dont les Cardinaux qui
Nous accompagnent sont les éminents représentants.
En leur nom, comme au Nôtre, à vous tous, honneur et
saluti
4719

1035 SEP 20-OCT 4

Une ratification morale et solennelle
1. Notre message veut être tout d’abord une ratifica­
tion morale et solennelle de cette haute Institution. Ce
message vient de Notre expérience historique. C’est coeme «expert en humanité» auc Nous apportons à cette Or­
ganisation le suffrage de Nos derniers prédécesseurs, celai
de tout l’Episcopat Catholique et le Nôtre, convaincu com­
me Nous le sommes que cette Organisation représente le
chemin obligé dc la civilisation moderne et de la Piix
mondiale.
En disant cela. Nous avons conscience de faire Nôtre
aussi bien la / voix des morts que celle des vivants: des
morts tombés dans les terribles guerres du passé en rêvant
à la concorde et à la paix du monde; des vivants qui y ont
survécu, et qui condamnent d’avance dans leurs coeurs ceux
qui tenteraient de les renouveler, d'autres vivants encore:
les jeunes générations d’auiourd’hui, qui s’avancent con­
fiantes, attendant à bon droit une humanité meilleure.
Nous faisons Nôtre aussi la voix des pauvres, des déshé­
rités, des malheureux, de ceux qui aspirent à la justice,
à la dignité de vivre, à la liberté, au bien-être et au pro­
grès. Les peuples se tournent vers les Nations-Unies com­
me vers Γultime espoir de la concorde et de la paix: Nous
osons apporter ici, avec le Nôtre, leur tribut d’nonneur et
d’espérance. Et voilà pourquoi pour vous aussi ce mo­
ment est grand.

Les uns et les autres
2. Nous le savons, vous en êtes pleinement conscients.
Ecoutez maintenant la suite de Notre Message. 11 est tout
entier tourné vers l’avenir. L’édifice que vous avez cons­
truit ne doit plus jamais tomber en ruines: il doit être
perfectionné ct adapté aux exigences que l’histoire du
monde présentera. Vous marquez une étape dans le dévt4720

1995 OCT 4

PAULUS VI, ALLOC. IN CONSILIO NATIONUM UNITARUM

foppement de l'humanité: désormais, impossible de recu­
ler, il faut avancer.

A la pluralité des Etats, qui ne peuvent plus s’ignorer
les uni les autres, vous proposez une forme de coexistence
«triment simple ct féconde, La voici: d’abord vous re­
connaissez et vous distinguez /es uns et les autres. Vous ne
conférez certes pas l’existence aux Etats: mais vous qua­
lifiez comme digne de siéger dans l’assemblée ordonnée
de peuples chacune des nations; vous donnez une recon­
naissance d’une haute valeur morale ct juridique à chaque
communauté nationale souveraine, ct vous lui garantissez
coe honorable citoyenneté Internationale. C’est déjà un
grand service rendu à la cause dc l’humanité: bien définir
et honorer les sujets nationaux do la communauté mondixle; les établir dans une condition juridique qui leur vaut
li reconnaissance cl le respect dc tous, ct d'où peut déri­
ver un système ordonné et stable dc vie internationale.
Vous sanctionnez le grand principe que les rapports entre
les peuples doivent être réglés par la raison, par la justice,
le droit, et la négociation, ct non par la force, ni par la
violence, ni par la guerre, non plus que par la peur et par
Il tromperie.

C’est ainsi que cela doit être. Et permettez que Nous
vous félicitions d’avoir eu la sagesse d’ouvrir l'accès de
alte assemblée aux peuples Jeunes, aux Etats parvenus
$S> depuis peu à l’indépendance et à la liberté / nationales;
leur présence Ici est la preuve de l’uni versai! té ct dc la
magnanimité qui inspirent les principes dc cette institution.
C’est ainsi que cela doit être. Tel est Notre éloge et
Notre souhait, et comme vous le voyez Nous ne les attri­
buons pas du dehors: Nous les tirons du dedans, du génie
même de votre Institution.

Les uns avec les autres
3. Votre Statut va plus loin encore: et Notre message
s’avance avec lui. Vous existez et vous travaillez pour
unir les nations, pour associer les Etats. Adoptons la for­
mule: pour mettre ensemble les uns avec le autres. Vous
êtes une Association. Vous êtes un pont entre les peuples.
Vous êtes un réseau de rapports entre les Etats. Nous se­
rions tenté de dire que votre caractéristique reflète en
Selque sorte dans l’ordre temporel ce que notre Eglise
thnlique veut être dans l’ordre spirituel: unique et uni­
verselle. On ne peut rien concevoir de plus élevé, sur le
plan naturel, dans la construction idéologique de l’huma­
nité Votre vocation est de faire fraterniser, non pas quel­
ques-uns des peuples, mais tous les peuples. Entreprise
difficile? Sans nul doute. Mais telle est l'entreprise, telle
est votre très noble entreprise. Qui ne voit la nécessité
d’arriver ainsi progressivement à instaurer une autorité
mondiale en mesure d’agir efficacement sur le plan juridi­
que et politique?

kl encore Nous répétons Notre souhait: allez de l'avant!
Nous dirons davantage: faites en sorte de ramener parmi
vous ceux qui se seraient détachés de vous; étudiez le
moyen d’appeler à votre pacte de fraternité, dans l’hon­
neur et avec loyauté, ceux qui ne le partagent pas encore.
Faites en sorte que ceux qui sont encore au dehors dési­
rent et méritent la confiance commune, et soyez alors
généreux à l’nccorder. Et vous, qui avez la chance
et
*
l’hon­
neur de siéger dans cette assemblée de la communauté
pacifique, écoutez-Nnus: cette confiance mutuelle qui vous
unit et vous permet d’opérer de bonnes ct grandes choses,
faites en sorte qu’il n’y soit Jamais porté atteinte, qu’elle
ne soit jamais trahie.

Pas Vun au-dessus de Vautre
L La logique de ce souhait qui appartient, peut-on
dire, à la structure de votre Organisation. Nous porte à le
compléter par d'autres formules. Les voici: que personne,
en tant que membre de votre union, ne soit supérieur aux
intres: Pas l’un au-dessus de Vautre. C’est la formule de
l’égalité. Nous savons, certes, que d’autres facteurs sont
à considérer outre la simple appartenance à votre orga­
ni nlsme. Mais l’égalité aussi / fait partie de sa constitution:
non pas que vous soyez égaux, mais ici vous vous faites
égaux. Et 11 se peut que. pour plusieurs d’entre vous, ce
wlt un acte de grande vertu: permettez que Nous vous le
disions. Nous, le représentant d’une religion qui opère le
ulut par l’humilité de son divin Fondateur. Impossible
d’être frère sl l’on n'est humble. Car c'est l'orgueil, si
Inévitable qu’il puisse paraître, qui provoque les tensions
et les lottes du prestige, de la prédominance, du colonia­
lisme, de l’égolsme: c’est lui qui brise la fraternité.
4721

η. 3322

Jamais plus les uns contre les autres

5. Et Ici Notre Message atteint son sommet. Négative­
ment d’abord: c’est la parole que vous attendez de Nous
et que Nous ne pouvons prononcer sans être conscient de
sa gravité et de sa solennité: jamais plus les uns contre
les autres, jamais, plus jamais! N'est-ce pas surtout dans
ce but qu’est née 1 Organisation des Nations-Unies: contre
la guerre ct pour la paix? Ecoutez les paroles lucides d’un
grand disparu, John Kennedy, qui proclamait» Il y a qua­
tre ans: «L’humanité devra mettre fin à la guerre, ou c’est
la guerre oui mettra fin à l’humanité». Il n’est pas besoin
de longs discours pour proclamer la finalité suprême de
votre Institution. 11 suffit de rappeler que le sang de mil­
lions d’hommes, que des souffrances inouïes et innombra­
bles. que d’inutiles miissacres ct d'épouvantables ruines
sanctionnent le pacte qui vous unit, en un serment qui
doit changer l’histoire future du monde: jamais plus la
guerre, jamais plus la guerre! C'est la paix, la paix, qui
doit guider le destin des peuples et de toute l’humanité!
Merci à vous, gloire à vous, qui depuis vingt ans tra­
vaillez pour la paix, et qui avez même donné à cette sainte
cause d’illustres victimes! Merci à vous et gloire à vous
pour les conflits que vous avez empêchés et pour ceux que
vous avez réglés. Les résultats de vos efforts en faveur de
la paix, jusqu’à ces tout derniers jours, méritent, même
s’ils ne sont pas encore décisifs, que Nous osions Nous faire
l’interprète du monde entier et que Nous vous exprimions
en son nom félicitations et gratitude.

Construire la pair
Vous avez, Messieurs, accompli, et vous accomplissez
une grande oeuvre: vous enseignez aux hommes la paix.
L’ONU est la grande école où l’on reçoit cette éducation,
et nous sommes ici dans V Ailla Magna de cette école.
Quiconque prend place ici devient élève ct devient maître
dans l'art de construire la paix. Et quand vous sortez de
cette salle, le/ monde regarde vers vous comme vers les 832
architectes, les constructeurs de la paix.
La paix, vous le savez, ne se construit pas seulement au
moyen de la politique et de l’équilibre des forces et des
intérêts. Elle se construit avec l’esprit, les Idées, les oeu­
vres de la paix. Vous travaillez à cette grande oeuvre.
Mais vous n’êtcs encore qu’au début de vos peines. Le
monde arrivera-t-il jamais à changer la mentalité partlculariste et belliqueuse qui a tissé jusqu’ici une si grande
partie de son histoire? Il est difficile de le prévoir mais
Il est facile d’affirmer qu’il faut se mettre résolument en
route vers la nouvelle histoire, l’histoire pacifique, celle
qui sera vraiment et pleinement humaine, celle-là même
que Dieu a promise aux hommes de bonne volonté. Les
voies en sont tracées devant vous: la première est celle
du désarmement.
Si vous voulez être frères, laissez tomber les armes de
vos mains. On ne peut pas aimer avec des armes offensi­
ves dans les mains. Les armes, surtout les terribles armes
que la science moderne vous n données, avant même de
causer des victimes et des ruines, engendrent de mauvais
rêves, alimentent dc mauvais sentiments, créent des cau­
chemars. des défiances, de sombres résolutions; elles exi­
gent d’énormes dépenses: elles arrêtent les projets de so­
lidarité et d’utile travail; elles faussent la psychologie des
peuples. Tant que l’homme restera l’être faible, changeant,
et même méchant qu’il se montre souvent. les armes dé­
fensives seront, hélas!, nécessaires. Mais vous, votre cou­
rage et votre valeur vous poussent ή étudier les moyens
de garantir la sécurité de la vie internationale sans recou­
rir aux armes: vol Là un but digne de vos efforts, voilà ce
que les peuples attendent de vous. Voilà ce quMl faut ob­
tenir! Et pour cela, 11 faut que grandisse la confiance una­
nime en cette Institution, que grandisse son autorité; et
le but alors —on peut l’espérer— sera atteint. Vous y
gagnerez la reconnaissance des peuples, soulagés des pe­
santes dépenses des armements, el délivrés du cauchemar
de la guerre toujours imminente.

Vous savons —et comment ne pas Nous en réjouir?—
que beaucoup d’entre vous ont considéré avec faveur Πα­
νί tal ion que Nous avons lancée pour la cause de la paix,
de Bombay, à tous les Etats, en décembre dernier, con­
sacrer au bénéfice des Pays en vole de développement une
partie au moins des économies qui peuvent cire réalisées
grilce à la réduction des armements. Nous renouvelons Ici
cette invitation, avec la confiance que Nous inspirent s-os
sentiments d’humanité et dc générosité./
g&3

SACRA CONGREGATIO RITUUM

n. 3323-3324

Les uns pour les autres
6. Parler d’humanité, de générosité, c’est faire écho
à un autre principe constitutif des Nations-Unies, son som­
met positif: ce n'est pas seulement pour conjurer les con­
flits entre les Etats que l’on oeuvre ld; c’est pour rendre
les Etats capables de travailler les uns pour les autres.
Vous ne vous contentez pas de faciliter la coexistence entre
les nations: vous faites un bien plus grand pas en avant,
dipie de Notre éloge et de Notre appui: vous organisez la
collaboration fraternelle des Peuples. Ici s’instaure un
système de solidarité, qui fait que de hautes finalités,
dans l’ordre de la civilisation, reçoivent l'appui et ordon­
né de toute la famille des Peuples, pour le bien de tous
et de chacun. C’est ce qu’il y a de plus beau dans l’Orga­
nisation des Nations-Unies, c’est son visage humain le
plus authentique; c'est l’idéal dont rêve l’humanité dans
son pèlerinage à travers le temps; c’est le plus grand espoir
du monde; Nous oserons dire: c’est le reflet du dessein de
Dieu —dessein transcendant et plein d'amour— pour le
progrès de la société humaine sur la terre, reflet où Nous
voyons le message évangélique, de céleste, se faire terres­
tre. Id, en effet, il Nous semble entendre l'écho dc la voix
de Nos Prédécesseurs, ct de celle, en particulier, du Pape
Jean XXIII, dont le Message de Pacem in terris > I LE 3110)
a trouvé parmi vous une résonance sl honorable et si si­
gnificative.

i-l
i

■

J

►

rJ

Droits et devoirs de l'homme

Ce que vous proclamez ici, ce sont les droits et les de­
voirs fondamentaux de l’homme, sa dignité, sa liberté, et
avant tout la liberté religieuse. Nous sentons que vous
êtes les interprètes dc ce qu’il y a de plus haut dans la
sagesse humaine. Nous dirions presque: son caractère sa­
cre. Car c’est, avant tout, de la vie de l’homme qu’il s’agit,
el la vie de l’homme est sacrée: personne ne peut oser y
attenter. C’est dans votre Assemblée que le respect de la
vie, même en ce qui concerne le grand problème de la
natalité, doit trouver sa plus haute profession et sa plus
raisonnable défense. Votre tâche est de faire en sorte que
le pain soit suffisamment abondant à la table de l’humani­
té, et non pas de favoriser un contrôle artificiel des nais­
sances, qui serait irrationnel, en vue de diminuer le nom­
bre des convives au banquet de la vie.
Mais il ne suffit pas de nourrir les affamés: encore fautil assurer à chaque homme une vie conforme à sa dignité.
Et c’est ce que vous vous efforcez de faire. N’est-ce pas
884 l’accomplissement, sous Nos yeux, et grâce / à vous, de
l’annonce prophétique qui s’applique si bien à votre Ins­
titution: «ils fondront leurs épées pour en faire des char­
rues et leurs lances pour en faire des faux»? l. N’emplo­
yez-vous pas les prodigieuses énergies dc la terre et les
magnifiques inventions de la science non plus en instru­
ments de mort, mais en instruments de vie pour la nou­
velle ère de l'humanité?

nouvelle l’homme; d’une manière nouvelle aussi b vie n
commun des hommes, d’une manière nouvelle enfin la
chemins dc l’histoire ct les destins du monde, tebn U
Barole de saint Paul: «revêtir l'homme nouveau créé «ha
•leu dans la justice ct la sainteté de la vérité»1. Vc'd
arrivée l’heure où s'impose une halte, un moment de re­
cueillement, de réflexion, quasi de prière: repenser à nota
commune origine, à notre histoire, à notre destin cornmsx
Jamais comme aujourd'hui, dans une époque marqué/
par un tel progrès humain, n’a été aussi nécessaire 1’ippd
à la conscience morale de l’homme. Car le p* ** ne mt
ni du progrès ni de la science, nul, bien utflii Es» pourrai
au contraire résoudre un grand nombre des graves pro­
blèmes qui assaillent l'humanité. Le vrai péril se tient dans
l’homme, qui dispose d’instruments toujours plus puis­
sants, aptes aussi bien à la ruine qu’aux plus hautes coq·
quêtes.
En un mot, l’édifice de la civilisation moderne doltw
construire sur des principes spirituels, les seuls capaNei
non seulement dc la soutenir, mais aussi de l’éciiirw· et
de l'animer. Et ces indispensables principes de
supérieure ne peuvent reposer —c'est Notre conviction,
vous le savez— que sur la fol en Dieu. Le Dieu incoaru
dont parlait Saint Paul aux Athéniens sur l’aréopage?
Inconnu de ceux, qui pourtant, sans s’en douter, le cher­
chaient et l’avalent près d’eux, comme II arrive à tazt
d’hommes de notre siècle?... Pour nous, en tout as, d
pour tous ceux qui accueillent l'ineffable révélation
le Christ nous a fait de lui, c’est le Dieu vivant, le Pere
de tous les hommes.
Ada. R. CZRECZDA ia PxM 55 (1966) T2S-747.

3323
1965 OCT 4.-CONV. c. SAXONI A INF. AAS 57 (1965) 855
Ratihabitio Conventionis inter Apostoucam Sedem
et Saxoniam inferiorem

Vide textum sub die 26 feb. 1965: LE 3265.

3324
1965 OCT 6.-SC. RITUUM, RESCRIPTUM. PART.·

Variationes in ritu vestittonis et professionis in
Ordine Fratrum Minorum

Preces—Beatissimo Padre, il Procuratore Generale ddl’Ordlne dei Frati Minori, prostrato al bacio dei Sacro
Piede, espone umilmcnte quanto segue:
La Commissione Liturgica istituita presso la Curia Ge­
nerale dell'Ordinc, dopo matura conslderazlone, propose
di chiedere alla Santa Sede le sequenti facoltà.
Nous savons avec quelle ardeur vous vous employez
à vaincre l’analphabétisme ct à répandre la culture dans
1. La facoltà di tare la Vestlzlone prima della Santa
le monde; à donner aux hommes une assistance sanitaire
Messa e non dopo, modificando su questo punto Π Ri­
appropriée et moderne; à mettre au service de l’homme les
tuale attuale;
merveilleuses ressources de la science, de la technique, de
2. La facoltà dl fare la Professione dei voti tempera^
l'organisation: tout cela est magnifique et mérite l’éloge
durante la S. Messa dopo la lettura del santo Vangelo e
et l’appui de tous, y compris le Nôtre.
l’Omella, prima della «Orazlone dei fedell», corne è raccoNous voudrions Nous aussi donner l’exemple, même sl
mandato dalla stessa Costltuzlone Conciliare sulla skti
la petitesse de Nos moyens empêche d'en apprécier la
Liturgia al n. 80;
portée pratique et quantitative: Nous voulons donner à
3. La facoltà dl fare le seguenti modi fi che al rito at­
N'os institutions caritatives un nouveau développement
tuale della Professione del voti temporanei: a) di soppri·
contre la faim du monde et en faveur de ses principaux
mere la prima interrogazione o domanda: «Fratres caris­
besoins: c’est ainsi, ct pas autrement, qu’on construit la
simi, quae est petitio vestra», per conservare soltanto U
seconda: «Vultis, fratres carissimi, etc.», da farsi dopo
1’Omelia; b) di cantare 1’inno «Tc Deum» coi versetUele
Construire sur des principes spirituels
orazionl dopo la Santa Messa; c) di poter fare il rito delh
Professione all’altare o al banco o alia balaustra, ove sii
7. Un mot encore. Messieurs, un dernier mot: cet édi­
plù adatto. E della grazia...
fice que vous construisez ne repose pas sur des bases pu­
rement matérielles et terrestres, car ce serait alors un
Rescr.—Sacra Rituum Congregatio, vigore facultatem
édifice construit sur le sable; il repose avant tout sur nos
sibi a Ssrtio Domino nostro Paulo Papa VI tributarum,
consciences. Oui, le moment est venu de In «conversion»,
attentis expositis necnon specialis Commissionis liturgiae
de la transformation personnelle, du renouvellement inté­
suffragio, benigne precibus annuit prout sequitur.
rieur. Nous devons nous habituer à penser d’une manière
Ad I. Affirmative. Ad IL Affirmative. Ad III: a) Neydta;
b) Affirmative; c) Negative; professio igitur flat ad altare.

Nous savons avec quelle intensité et quelle efficacité
croissantes ^Organisation des Nations-Unies et les orga­
nismes mondiaux qui en dépendent travaillent pour aider
les Gouvernements qui en ont besoin à hâter leur progrès
économique et social.

r

1 θβό OCT M

47X1

i

Contrariis non obstantibus quibuslibet. Die 6 Octobris
1965.—Arcadius M. Card. Larraona, S. B. C. Praef.
Fr. Ferdlnandus Antonelli, O. F. M., S. B, C. a Secretis.
•Procwatori Gen O. F. M., Prot. N. O. 96/965: AOFM 85 (1966)
41: 68 (1967) 159.

3325
1965 OCT 15.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART.·

Missa

exsequialis dici potest in pervigiliis dierum
UTURGICORUM IN QUIBUS MlSSA EXSEQUIALIS PROHIBETUR

Excrfius ac Revnius Dominus Sanctus Moro, Episcopus
Abulen. In Hispania, Sacrae Rituum Congregationi se­
quens dubium pro opportuna solutione exhibuit, nimirum:
Utrum In exsequiis vespere peractis pervigilii alicuius
diei liturgici in quo Missa exsequialis prohibetur, eadem
Missa dici posit, absque tamen cantu.
Et Sacra eadem Rituum Congregatio, audito Commisjlonli llturgicae suffragio reque mature perpensa, proposito dubio respondit: Affirmative.
Die 15 octobris 1965.—Arcadius M. Card. Larraona,
S. R. C. Praefectus. Ferdinandus Antonelli, a Secretis.
•Orduurio Abulenai: Noti!. 2 (1966) 181.

3326
1965 OCT 18.-SC CONCILII, INSTRUCTIO. PART.·

Notificentur fidelibus normae circa acceptationem
et satisfactionem Missarum infra eleemosynam dioeCESANAM OBLATARUM

Madrid, 29 de diciembre de 1965

Ercelencia Reverendisim a: Ya en el afto 1911, esta Nunciatura Apostôlica informé con carâctcr reservado a los excelcntlsimos ordinarios de Espafia del decreto do la Sagrada Congrtgariôn del Concilio de Missarum reductione et sallsfaclione
(de fecha 1 de agosto de 1941, nùmcro 3.165).
El nûmero 5 dc dicho decreto prescribia que los sacerdotes
de uno y otro clero no accptascn para la cclebraciôn de las
Santas Misas una limosna inferior a la dioccsana y vigente en
las diôcesis; y cllo al objeto de asegurar la deblda satlsfacclôn
de las mlsmas Santas Misas.
•El ne hac de causa —sc aüadia en el sigulente nûmero 6—
qui tenuioris sunt conditionis prohibeant Missas applicandas
tradere, locorum Ordinarii praescribere curent ut in unaquaque
ecclesia, etiam religiosa seu regulari, collocetur capsa aliqua
ad oblationes, cuiusvis sint valoris, colligendas pro Missis ap­
plicandis et ex pecunia ita collecta tot applicentur Missae ad
nentem oblatorum quot satis sint ad rationem eleemosynae
In dioecesi vigentis.»
Ahora. Ia referida Sagrada Congregaciôn del Concilio, con
fecha 18 de octubre de 1965 (Prot. num. 101324 D), aAade la
sigulente instrucclôn:
Puesto que cl canon 836 del Cddigo dc Derecho canônico
prescribe que «in ecclesiis, in quibus ob fidelium peculiarem
devotionem Missarum eleemosynae ita affluunt, ut omnes Mis­
sae celebrari ibidem debito tempore nequeant, moneantur fide­
les per tabellan in loco patenti et obvio positam. Missas obla­
tas celebraturum iri vel ibidem, cum commode poterit, vel
alibi», serii oportuno cn dlcha tabella sc notlfiauc α los fieles
tamblén lo arriba dicho acerca de Ia limosna inferior a la establecida en Ia diôcesis para la cclebraciôn de Santas Misas.
Al tener cl honor de comunicar a vuestra excelcncla reverendiiima eu an to precede, aprovecho gustoso la oportunldad
para relterarme, con cl môs afectuoso saludo, de Vuestra Exceleneia Reverendisima atto. 1. s.—Ant. Rideri, A’une ίο
Aposlôlico.
•Prol. N. 101324/D. Toxtus datur iuxta notificationom Ordinariis
Hupaziae a Nuaîio Ap. dio 29 Dec. 1965 fac’.am: üuatraciôn del clero
3 (ΐκβ) 123.

3327
1965 OCT 18.-SC STUD., DECR. AAS 58 (1966)

250-251

Studium Theologicum «Sancti Augustini», in loco
Siegburg prope Bonnam in Germania, Facultati
Sacrae Theologiae Pontificii Athenaei Anselmiani
in Urbe aggregatur, facta Facultati potestate
CONFERENDI PER STUDIUM GRADUS ACADEMICOS BaCCALAUREATUS ET LlCENTI A E SACRAE THEOLOGIAE

Universorum hominum salutem opere verboque mini­
strare Catholicae Ecclesiae indesinenter interest omnlum4725

η. 3325-3328

SC HITUUM - CONCILII - STUDIOHUM

1905 OCT 15-19

que virorum qui, Christi Domini vestigia prementes, om­
nia omnibus facti animas Deo lucrifacere contendunt. Ad
hoc autem excelsum assequendum propositum, Novi Foe­
deris ministri «arma militiae non carnalis» quibus «in cap­
tivitatem redigant omnem intellectum In obsequium
Christi» (2 Cor. 10, 4) seu «arma lucis» fBom. 13, 12)
comparare debent, quibus munitus «perfectus sit homo
Dei ad omne opus bonum instructus» (2 Tim. 3, 17). Quo
f>lures praestantioresque huiusmodi appararentur «operarii
nconfusibiles recte tractantes verbum veritatis» (2 Tim. 2,
15), Societas condita est a Verbo Divino appellata, quae
hoc ineunte saeculo proccra arbor excreverat longe latcque uberrimos ramos extendens. Cuius optime meritae
religiosae sodalitatis altiorum studiorum domicilium a
Sancto Augustino nuncupatum in loco Siegburg dicto
prope Bonnam in Germania anno rcp. sal. mcmxxv inchoa­
tum est, quo penitius missionaril Evangeli! nuntii in om­
nes orbis plagas profecturi theologica doctrina imbueren­
tur omnlmodaque cognitione erudirentur quae ad homi­
num attingendas mentes movendaque corda nostris die­
bus sane requiruntur. Quum insuper nuper perillustre In­
stitutum «Anthropos», a doctissimo s. r. P. Guilelmo Sch­
midt S. V. D. compositum ac exquisita doctrina decoratum,
in laudato Theologico Studio definitivam sedem fixerit,
slmulquc «Institutum Mlssionarium» praeclaris praesiden­
tibus magistris ibidem ordinatum sit, idem religiosarum
scientiarum sacrarium fastigium pertingere visum est, as­
sumpto speciali munere ethnologiam anthropologiamque
atque psychologiam tum indlvidualem tum collectivam
(seu sociologiam) religiosas necnon achristianas religiones
fun/ditus investigandi, docendi scriptisque divulgandi. 251
Exhibita tandem Instantissima postulatione Superioris
Generalis memoratae Societatis ut idem Institutum ad
dignitatem academicam eveheretur, Sacra Congregatio de
Seminariis et studiorum Universitatibus, Ssiho D. N. Pau­
lo Div. Prov. Pp. VI benevolenter annuente, in Dei gloriam
Ecclesiaequc decus per accuratam clericorum Institutionem
in psychologiam etnnologlam anthropologiam religiosam,
atque variorum populorum religionum cultuumque diligentissimam notionem, fovenda augendaque ad nonnam
Encyclicarum Litterarum eiusdem Summi Pontificis Pau­
li VI Ecclesiam Suam (A. A. S. LVI, 196-1, pp. 637-654)
[LE 3211], Studium Theologicum Collegii a Sancto Au­
gustino nuncupati Societatis Verbi Divini, prope Bonnam
in Germania, Theologicae Facultati Pontificii Athenaei
Sancti Anselm i in Urbe aggrega! alque aggregatum ad
quinquennium et ad experimentum constituit declaratque,
potestate Facultati collata Sacrae Theologiae Baccalaureatum post expletum theologicum triennium necnon Li­
centiam post quadriennium (donec aliter provideatur)
alumnis eiusdem religiosae Societatis qui specialia examina
tum scripto tum ore sub vigilantia, ductu ct auctoritate
Facultatis, In aedibus vel Athenaei vel Collegii «Sancti
/Kugustini», bene superaverint, ad normas tum Constitu­
tionis Apostolicae Deus scientiarum Dominus [LE 1030]
adnexarumque Ordinationum [LE 1033] tum approbato­
rum Statutorum ad amussim retentas; ceteris servatis de
iure servandis; contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis,
d. xviii mensis octobris, in die festo Sancti Lucae Evan·
geiistae, anno Domini mcmlxv.—losephus Card. Pizzardo, Ep. Alban., Praefectus. Dlnus Staffa, Archlep. tit. Caesarien. in Palaestina, a Secretis.

3328
1965 OCT 19.-SC CONCILII, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur satisfaciendi Missae festivae vespere
SABBATI VEL ANTECEDENTI DIEBUS FESTIVIS IN GERMANIA

Preces—Beatissime Paler, Praeses Coetus Episcoporum
Germaniae, a Sanctitate Vestra pro singulis locorum Ordi­
nariis humiliter facultatem postulat concedendi in casibus
specialibus anticipationem Missae diei Dominicae vel Festi
de praecepto in pervigilio cum induito ut fideles Sacro
adsistentes satisfacere valeant praescripto canonis 1248
Codicis Juris Canonici. Ratio petitionis est penuria sacer­
dotum, praesertim in regionibus diasporae, et creba populi
demigratio in fines hebdomadae. Simul petitur ut singulis
Ordinariis committatur facultas determinandi ecclesias et
personas quibus indultum obveniat.
Rescr.—Sacra Congregatio Concilii, attentis expositis,
omnibus Germaniae locorum Ordinariis benigne tribuit
facultates iuxta preces, ad quinquennium et ad cxperlmen1726

PAULUS VI - CONCILIUM VATICANUM Π

η. 3329-3332

turn, sab lege adhibendi textas liturgicos diei sequentis et
habendi hom-Ham Orationemque fidelium, ad mentem
Instructionis S, Rituum Congregationis die! 26 septembris
1964, nn. 53 seq.; cauto insuper ut in animis fidelium fixum
remaneat diem Deo dicatum Dominicam esse.
Daturo Romae die 19 octobris 1965.—P. Card. Ciriaci,
Praefectus. P. Palazzini, a Secretis.
*Pn&sidl Cy.foror.tiae episcopali Germamao, Prot. N. 101727,15:
AKIR 135 βθββ) 253-254.

3323
1965 OCT 19.-C0NS. LITURGIAE, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas

datur dispensandi a recitatione
uturgicae Primae

Horae

Instante Revmo P. Aniccto Femândcz Magistro Gene­
rali Ordinis Fratrum Praedicatorum, litteris die 15 octo­
bris datis, vigore facultatum huic «Consilio» a Summo
Pontifice Paulo Pp. VI tributarum, conceditur ut idem
Magister Generalis Sodales Sui Instituti ab obligatione re­
citandi Horam Primam, tam in choro quam extra chorum,
dispensare valeat. Ita ut Ordo etsi choro adstrfctus, obli­
gatione hanc Horam divini officii persolvendi amplius non
teneatur.
Contrariis quibuslibet non obstantibus. E Civitate Va­
ticana, die 19 octobris 1965.—lacobus Card. Lercaro,
Praeses. A. Bugninl, CM., a Secretis.

* Ordini Fratrum Praodjcalcrcxn. Prot N. 3737 BS. AOP 37 Π965-ββ)
299.

1965 OCT 27.-PA ULUS VI, LITT. AP. AAS 58 (1966) 131-132
in Cheniana
erigitur

Nuntiatura Apostolica

Evangelium Christi proficere multorumque volantatei pn>ensas esse in Apostolicam Sedem. Cum Igitur hole cum
fvfta te Zambfae convenisset, ut, ad communem QtfllUtem, publicae necessitudinis rationibus Inter se eonlwi#·
rentur. visum est Nobis Legationem praeclpnl ordinis Ibi
constituere. Itaque, motu proprio, certa scientia ac nutare
deliberatione Nostra deque Apostolicae potestatis pleo/tadine, harum Litterarum vl, in Zambia Apostolicam ,Vaatlaturam erifgimus, culus sedem in urbe Lusaca collocamus, K3
elaue omnia et singula deferimus officia, privilegia atque
indulta, quae Legationum huiusmodi propria sunt. Hxc
edicimus, statuimus, decernentes praesentes Litteras fir­
mas, validas atque efficaces fugiter exstare ac permanere;
suosque plenos atque integros effectus sortiri et obtinere;
eldemque Legationi sic per Nos constitutae nane et la
posterum plenissime suffragari; sicque rite Indicandum es«
ac definiendam; irritumque ex nunc et Inane fleri, si quidquam secus, super his, a quovis, auctoritate qualibet, scien­
ter sive ignoranter attentari contigeriL Contrariis qulbunh
nihil obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pi­
scatoris, die xxvn mensis Octobris, anno mcmlxv, Ponti­
ficatus Nostri tertio.—Hamletus I. Card. Cicoonani, α
publicis Ecclesiae negotiis.

3332
1965 OCT 28.-CONC. VAT. Π, DECR. AAS 58 (1966) 673-701
PAULUS EPISCOPUS

Servus Servorum Dei una cum Sacrosancti Concilii Patribus.
Ad perpetuam rei memoriam

Decretum

3330

198.» OCT 19-21

de

pastorali episcoporum munere In
ecclesia
Prooemium

Republic.*

1. Christus Dominus, Filius Dei vivi, qui venit at ulvum faceret populum suum a peccatis 1 utque omnes ho­
mines sanctificarentur, sicut Ipse missus est a Patre, ita
PAULUS PP. VI
et misit Apostolos suos *, quos ideo sancliflcavlt, tradens
eis Spiritum Sanctum, ut et ipsi glorificarent Patrem super
Ad perpetuam rei memoriam.—Quantum utilitatis e pu­
terram et homines salvos facerent, «In aedificationem Cor­
blicis officiorum rationibus, quae Apostolicae huic Sedi
poris Christi» (Eph. 4. 12) quod est Ecclesia.
intercedunt cum Civitatibus, soleat exsistere, neminem
2. In hac Christi Ecclesia, Romanus Pontifex, ut suc­
litet estque usu Iam dudum comprobatam. Cum Igitur
cessor Petri, cui oves et agnos suos pascendos Christus
commodum esse visum fuerit Apostolicam Sedem et Checoncredidit, suprema, plena, immediata et universali In
nlanam Rempubllcam publicis huiusmodi vinculis Inter se
curam animarum, cx divina Institutione, gaudet potestae.
conlungl, Nos, motu proprio, certa scientia ac matura deQui ideo, cum tamquam omnium fidelium pastor ad bo­
132 liberatione I Nostra deque Apostolicae potestatis plenitu­
num commune Ecclesiae universae et ad bonum singula­
dine. harum Litterarum vl in Republlca Chenlne Nuntia­
rum Ecclesiarum procurandum missus sit, super omnes
turam Apostntlcam erigimus et constituimus, culus sedem
Ecclesias ordinariae potestatis obtinet principatum./
<74
In urbe Nalrobla collocamus. Eidem ergo sic per Nos
erectae Nuntiaturae omnia et singula deferimus officia,
Episcopi autem el ipsi, positi a Spiritu Sancto, In Apo­
privilegia atque Indulta, quae huiusmodi Legationum pro­
stolorum locum succedunt ut animarum pastores’, atque,
pria sunt. Contrariis quibusvis nihil obstantibus. Haec
una cum Summo Pontifice et sub Eiusdem auctoritate, ad
edicimus, statuimus, decernentes praesentes Litteras fir­
Christi, aeterni Pastoris, opus perenne reddendam missi
mas, validas atque efficaces luglter exstare ac permanere;
sunt·. Christus enim Apostolis eorumque successoribus
suosque plenos atque Integros effectus sortiri et obtinere;
dedit mandatum atque potestatem ut docerent omnes
eldemque Legationi sic constitutae nunc ct in posterum
gentes, hominesque sanctificarent In veritate atque pa­
Îilenlssime suffragari; sicque rite indicandum esse ac descerent. Episcopi Itaque, per Spiritum Sanctum qui datus
Inlendum: Irritumque ex nunc et inane fieri, si quidquam
est eis, veri et authentici effecti sunt fidei Magistri, Ponti­
secus super his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter
fices ac Pastores *.
sive ignoranter attentari contigerit.
3. Hoc suum episcopale munus, quod per consecratio­
Datum Rnmae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pi­
nem episcopalem susceperunt ·, Episcopi, sollicitudinis
scatoris, die xxvn mensis Octobris, anno mcmlxv, Ponti­
omnium Ecclesiarum participes, in communione et sub
ficatus Nostri tertio.—Hamlet us I. Card. Cicoonani, a
auctoritate Summi Pontificis exerrent, ad magisterium ct
publicis Ecclesiae negotiis.
regimen pastorale quod attinet, omnes uniti Ln Collegio
seu corpore quoad universam Del Ecclesiam.
Illud exercent singuli quoad assignatas sibi domlnki
gregis partes, unusquisque Ecclesiae particularis slbl com­
3331
missae curam gerens aut cruandoque aliqui coniunctim ne­
cessitatibus quibusdam diversarum Ecclesiarum commu­
1965 OCT 27.-PAULUS VI, LITT. AP. AAS 57 (1965) 962-963
nibus providentes.
Nuntiatura Apostolica in Zambia erigitur
* Cf. Mt. X, 2X. 1 Cf. Io. 30, 21.
’ Cf.3. Coxc.
Vat. T. Const. dôgra. I, de Ecclesia Christi. Parfor Ac^rwt,
cap.
Dtxx.
828 (3061).
PAULUS PP. VI
* Cf.
Cone. Vat. 1. Const. do»pa. I, <te Ecclesia Christi,
Dxyl
811
(3030).
Ad perpetuam rei memoriam.—Africae gentes amanti
* Cf. Coxc. \ at. Π, Const. docta. de Ecelcsla, Lu»nzn Gnfiun, csp. ΓΠ,
respicimus studio, quae ad civilem cultum alacres nitun­
nn. 21. 24. 35: AAS 57
ΓΡ- 34-25. *J-3x [LE 3234}.
tur, quarumque plures hac aetate factae sunt sui iuris;
Cf.
Coxc.
S
at. U, Comi, doxsn. de Ecclesia, Lumo» GrMim esn III.
Imprimis autem cum gaudio animadvertimus inter eas
n. 3X: AAS 57 (1965), pp. 54-15 [LE 3335 J.
4727

472S

1965 OCT 28

DECR. CONC. CinnSTUS DOMINOS. DE EPISCOPORUM MUNERE

Quart Sacrosancta Synodus, attentis etiam condicioni­
bus hominum consociationis, quae nostra hac aetate, ad
novum fertur rerum ordinem 7, pressius determinare Inten­
dens pastorale Episcoporum munus, haec quae sequuntur
lUtulL
Caput I—Db Episcopis quoad

universam

Ecclesiam

I. Partes quas habent Episcopi quoad universam
Ecclesiam

4. Episcopi, vl sacramcntalis consecrationis ct hierar­
chia communione cum Collegii Capite atque membris,
eonstitountur membra Corporis episcopalis x. «Ordo nutem
(TS Episcoporum, qui collegio Apostolo/rum In magisterio ct
regimine pastorali succedit, immo in auo corpus apostolicutn continuo perseverat, una cum Capite suo Romano
Pontifice, et numquam sine hoc Capite, sublectum auoque
supremae ac plenae potestatis In universam Ecclesiam
exsistit, quae quidem potestas nonnisi consentiente Ronino Pontifice exerceri potest» *. Haec vero potestas «sollemnl modo In Concilio Oecumenico exercetur»3: Ideo Sa­
crosancta Synodus decernit omnibus Episcopis, qui sint
membra Collegii episcopalis, Ius esse ut Concilio Oecume­
nico Intersint.

«Eadem potestas collegialis una cum Papa exerceri pot­
est ab Episcopis In orbe terrarum degentibus, dummodo
Caput Collegii eos ad actionem collcglalem vocet, vel sal­
tem Episcoporum dispersorum unitam actionem approbet
vel libere recipiat, ita ut verus actus collegialis efficiatur»4.
5. Episcopi e diversis orbis regionibus selecti, modis
et rationibus a Romano Pontifice statutis vel statuendis,
Supremo Ecclesiae Pastori validiorem praestant adiutri«m operam in Consilio, quod proprio nomine Synodus
Episcoporum 1 appellatur, quae quidem, utpote totius ca­
tholici Episcopatus partes agens, simul significat omnes
Episcopos In hierarchies communione sollicitudinis uni­
versae Ecclesiae participes esse e.
6. Episcopi, qua legitimi Apostolorum successores ct
Collegii episcopalis membra. Inter se coniunctos semper se
sciant atque omnium Ecclesiarum sollicitos sese exhibeant,
cum ex Del Institutione et praecepto apostolîcl muneris
unusquisque Ecclesiae una cum ceteris Episcopis sponsor
dl’. Praesertim solliciti sint de illis orbis terrarum regio­
nibus in quibus verbum Del nuntiatum nondum est aut
Iu quibus, praecipue ob parvum sacerdotum numerum,
christlfideles in periculo versantur a vitae Christianae man·
™ datis discedendi, immo et Ipsam fidem amittendi./

Π.

Episcopi et Apostolica Sedes

8. a) Episcopis, ut Apostolorum successoribus, In
dioecesibus ipsis commissis per se omnis competit potestas
ordinaria, propria ac Immediata, quae ad exercitium eo­
rum muneris pastoralis requiritur, firma semper In omnibus
potestate quam, vi muneris sui, Romanus Pontifex habet
slbl vel alii Auctoritati causas reservandi.
b) Singulis Episcopis dloecesanls facultas fit a lege ge­
nerali Ecclesiae in casu particulari dispensandi fideles In
quos ad normam luris exercent auctoritatem, quoties id
ad eorum bonum spirituale conferre ludicent, nisi a Su­
prema Ecclesiae Auctoritate specialis reservatio facta
fuerit.

9. In exercenda suprema, plena et Immediata potes­
tate in universam Ecclesiam, Romanus Pontifex utitur
Romanae Curiae Dicasteriis, quae proinde nomine et aucto­
ritate Illius munus suum explent in bonum Ecclesiarum et
in servitium Sacrorum Pastorum.
Exoptant autem Sacrosancti Concilii Patres ut haec Dicasteria, quae quidem Romano Pontifici atque Ecclesiae
Pastoribus eximium praebuerunt auxilium, novae ordina­
tioni, necessitatibus temporum, regionum ac Rituum ma­
gis aptatae, subiclantur, praesertim quod spectat eorun­
dem numerum, nomen, competentiam propriamque pro­
cedendi ratio/nem atque Inter se laborum coordinationem ·. 677
Exoptant pariter ut, ratione habita muneris pastoralis
Episcoporum proprii, Legatorum Romani Pontificis offi­
cium pressius determinetur.
10. Praeterea cum eadem Dicasteria ad universalis Ec­
clesiae bonum sint constituta, optatur ut eorum Membra,
Officiales et Consultores, necnon Legati Romani Pontifi­
cis, quantum fieri potest, ex diversis Ecclesiae regionibus
magis assumantur, ita ut catholicae Ecclesiae officia seu
organa centralia Indolem vere universalem prae se ferant.
In votis quoque est ut Inter Dicasteriorum Membra
cooptentur etiam aliqui Episcopi praesertim dloeeesani,
qui mentem, optata ac necessitates omnium Ecclesiarum
Summo Pontifici plenius referre valeant.

Denique perutile esse censent Concilii Patres si eadem
Dicasteria lalcos, virtute, scientia et experientia praestan­
tes, magis audiant. Ita ut et ipsi in rebus Ecclesiae partes
sibi congruentes habeant.

Caput II—De Episcopis

quoad Ecclesias particulares
seu Dioeceses

I.

Quare omnibus viribus satagant ut evan geliration Is et
apostoiatus onera n fidelibus alacriter sustineantur et pro­
moveantur. Tnsuoer curare studeant ut anti praeparentur
uerorum administri necnon auxiliares tum religiosi tum
Wd oro missionibus atque regionibus cleri penuria labo­
rant ibas. Curent etiam ut. quantum possibile sit. aliqui
ex inis sacerdotibus praedictas missiones vel dioeceses
ideant. Ibidem sacrum ministerium In perpetuum aut sal­
tem ad praefinitum tempus peracturi.
Prae oculis habeant praeterea Episcopi In usu bonorum
ecclesiasticorum rationem quoque esse habendam necessi­
tatum non tantum suae dioecesis sed et aliarum particula­
rium Ecclesiarum, quippe quae unius Ecclesiae Christi sint
ptrtes. Attendant denique ad calamitates pro viribus su­
blevandas. quibus aliae dioeceses vel regiones laborant.
7. Maxime illos Sacrorum Antistites, qui propter no­
men Christi calumniis et angustiis vexantur, In carceribus
detinentor, vel suo ministerio prohibentur, fraterno am­
plectantur animo eosque germana actuosa cura prosequan­
tur, ut eorum dolores precatione ct opera Confratrum
leniantur el mulceantur.
’Ct lOAjrns ΧΧΙΠ. Const. AposL Humanae talutii, 25 dee. x0x.
AAS M (tffa), p. 6 FLE 3026).
* CL Coxc. Vat. II, Const, dom. de Ecclesia, Lumen Gentium, cap. TH,
s. m. AAS <7 Ü965Ï. pp. 15-27 [LE 3232).
»ûw. Vat. II, Const. d<xm. de Ecclesia, ibid.
1 Czmc. Vat. II, Const, doçm. de Ecclesia, Ibid.
•Cœrc Vat. Il, Contt. dom. de Ecclesia. Ibid.
•Cf Pavlcs VI. Motu proprio Apoitoliea SoUùitudo, 15 sept 1965: A-AS
pp. 775-7^0 [LE 33x8 J.
•CL Core. Vat. II. Const, dojon. de Ecclesia, cap. ΠΙ, n. »3: AAS 37
PP- 27-15 TE 3332 b
’CL Pm ΧΠ. Litt Eocycî. FUei donum, at apr. Χ95Γ AAS 49 (iQ57),
p. 237 [LE 3650’; cf. ctüm: Bcmidictus XV. Epist. Ap. Maximum iUnJ,
joaar.
AAS xx (1919). p. 440 (1-E 22x h Pivs XI. LitL EncycL Rcrum
Latniat, :B febr. 19:6: AAS x8 (1926}, p. 69 ss. (LE 693).
4720

π. 3332

Episcopi Diocccsani

11. Dioecesis est Populi Dei portio, quae Episcopo cum
cooperatione presbyterii pascenda concreditur, ita ut. pa­
stori suo adhaerens ab eoque per Evangelium et Euchari­
stiam in Spiritu Sancto congregata, Ecclesiam particularem
constituat, in qua vere Inest et operatur Una Sancta Ca­
tholica et Apostolica Christi Ecclesia.
Singuli Episcopi, qulhus Ecclesiae particularis cura com­
missa est. sub auctoritate Summi Pontificis, tamquam
proprii, ordinarii ct Immediati earum pastores, oves suas
in nomine Domini pascunt, munus docendi, sanctificandi
et regendi in eas exercentes. Ipsi tamen agnoscant lura,
quae sive Patriarchis sive aliis hlerarchicis Auctoritatibus
legitime competunt x.
Ad suum autem apostolicum munus Intendant Episcopi
ut Christi testes coram nmnlbus hominibus, non solum iis
providentes qui Iam Principem Pastorum sequuntur, sed
lis quoque toto animo sese devo'ventes qui a via veritatis 678
quoquo modo deflexerunt aut Christi Evangelium ct mi­
sericordiam salutiferam ignorant, donec «in omni bonitate
et iustitia et veritate» (Eph. 5, 9) tandem omnes ambulent.
12. In exercendo suo munere docendi, Christi Evan­
gelium hominibus annuntient, ouod Inter praecipua Epi­
scoporum munera eminet \ eos in Spiritus fortitudine ad
fidem vocantes aut In fide viva confirmantes; Integrum
Christi mysterium Ipsis proponant. Illas nempe veritates
quarum ignorantia, Christi Ignorantia est, itemque viam
• Cf. Pavxvs VT, Allocutio ad *
Era.mo Patres CardinilM. Exc.xno· Prae­
sules, Rcvjdqc Prwhtos cetervsqne Rocsanae CuriM Offkules. » Kpt
1963: AAS 55 (I9$jl. p. 793 **
» Cf. Core. Vat Π. Decr. &· Bceksih OhenUlibx» Catte&is, OHrrfalium Enlrnarum, nn. 7-tr AAS J?
pp. 79-S0 (LE JtSjJ.
• Cf. Conc. T»xx>.. Sas. V. Dccr./r
«.Mswtx 33. 30. Se··. XXIV.
Decr. W/
c. 4. Maxm 33. X59; Co.nc. Vat. II. Const. àûtm. de Eeclcea, Lumen Gentium, cap. U I, η.
AAS 37 (1963). p. 29 n. (LE 3331].

4730

π. 3332

DECK. CONC. CHRISTUS hOMfXUS, DE EPISCOPORUM MUNERE

1003 OCT it

quae divinitus revelata «t ad glorificationem Del atque
stiam, ita ut unum arctissimum efficiant Corpus In unitilc
eo ipso ad beatitudinem aeternam consequendam ’.
caritatis Christi’; rorationi ct ministerio verbi instato
*
(Ad. 6, 4), laborem impendant ut omnes quorum curi sibi
Ostendant insuper res ipsas terrestres et humana insti­
est commissa unanimi sint in oratione 11 utque Sxcranuctuta secundum Dei Creatoris consilium, ad hominum salu­
torum receptione in gratia crescant ac fideles Dornin
tem quoque ordinari et ideo ad aedificationem Corporis
sint testes.
Christi non parum conferre posse.
Qua perfectores. Episcopi clericorum suorum, religfaoEdoceant ideo quanti, iuxta doctrinam Ecclesiae, aesti­
rum ct laicorum sanctitatem, secundum suam cuiusque
manda sit persona humana cum sua libertate et ipsa cor­
peculiarem vocationem, promovere studeant n, memom
poris vita; familia eiusque unitas et stabilitas, prolisque
quidem se teneri ad exemplum sanctitatis praebendum. In
procreatio et educatio; civile consortium cum suis legibus
caritate, humilitate et vitae simplicitate. Ita Ecriesl»
et professionibus; labor et otia, artes et technfca inventa;
sibi concreditas sanctificent ut In eisdem universae Chri­
paupertas et opum affluentia; rationes denique exponant
sti Ecclesiae sensus plene effulgeat. Idcirco vocatloon
quibus solvendae sunt de bonorum materialium possessio­
sacerdotales ac religiosas quam maxime foveant, speciali
ne, incremento ac recta distributione, de pace et bello,
cura vocationum missionalium adhibita.
de fraterna omnium populorum conversatione gravissimae
quaestiones.,
16. In exercendo suo munere patris ac pastoris, ikjt
Episcopi In medio suorum sicut qui ministrantu, bod
13. Doctrinam Christianam proponant ratione tempo­
pastores qui cognoscunt suas oves quosque et ipsae co­
rum necessitatibus apiata, quae scilicet respondeat difficul­
gnoscunt, veri patres qui spiritu dilectionis et wllldludlch
tatibus et quaestionibus quibus maxime homines premun­
erga omnes praestant, quorumaue auctoritati divinités
tur et anguntur; eandem doctrinam quoque tueantur, ipsos
quidem collatae omnes grato animo sese sublclunt. Inte­
fideles docentes Illam defendere el propagare. In eadem
gram sui gregis familiam ita congregent atque efforseri
tradenda, maternam Ecclesiae sollicitudinem comprobent
ut omnes, officiorum suorum conscii, in communione cari­
erga omnes homines, sive fideles sive non fideles, ct pecu­
tatis vivant et operentur.
liari cura prosequantur pauperes et tenuiores, quos evangelizare misit eos Dominus.
Quae ut efficaciter facere valeant, Episcopi, «ad omr.e
opus bonum parati» (2 Tim. 2, 21) et «omnia sustlneatu
Cum Ecclesiae sit cum humana societate, in qua vivit,
propter electos» (2 Tim. 2, 10) vitam suam ita ordinent
ad colloquium venire *, Episcoporum imprimis est officium
oportet, ut necessitatibus temporum accommodata siL
ut homines adeant et colloquia cum eisdem petant ac
679 promoveant. Quae salutis colloquia, ut/semper veritas cum
Sacerdotes, quippe qui munera et sollicitudinem ipsorum
caritate, intellegentia cum amore copulentur, perspicuitate
pro parte suscipiant et cura cotidiana tam studiose exer­
sermonis simul ac humilitate et lenitate praestent oportet.
ceant, peculiari semper caritate amplectantur, eosdem ut
Itemque debita prudentia iuncta tamen cum fiducia, quip­
filios et amicos habentes 13 ideoque/ad eos audiendos pa- W1
pe quae amicitiam cum foveat animos conlungerc nata sit *.
rati atque confidenti cum eiusdem consuetudine, integnm
opus pastorale totius dioecesis promovere studeant.
Varia media ad doctrinam Christianam annuntiandam
adhibere satagant in hodierno tempore quae praesto sunt,
Solliciti sint eorum condicionum spiritualium, intelle­
videlicet imprimis praedicationem atque calecheticam In­
ctualium et materialium ut hi sancte pieque vivere atque
stitutionem, quae quidem semper principem tenent locum,
ministerium suum fideliter ac fructuose adimplere valeant
sed et propositionem doctrinae in scholis, in academiis,
Quare institutiones foveant et peculiares conventus instau­
conferentlis et coadunationibus omnis generis, necnon eius­
rent, In quibus sacerdotes aliquoties congregentur tum ad
dem diffusionem declarationibus publicis occasione quo­
longiora peragenda exercitia spiritualia In vitae suae re­
rumdam eventuum factis, prelo variisque instrumentis
novationem tum ad altlorem acquirendam cognitionem ec­
communicationis socialis, quibus ad Christi Evangelium
clesiasticarum disciplinarum, praesertim Sacrae Scripturae
nuntiandum uti omnino oportet7.
et theologiae, socialium maioris momenti quaestionum,
necnon novarum actionis pastoralis rationum. Operosi
14. Invigilent ut catechetica institutio, quae eo tendit
mlsericordki prosequantur sacerdotes qui in periculo quo­
ut in hominibus fides, per doctrinam Illustrata, viva fiat
quo modo versantur aut in quibusdam defecerunt.
atque explicita el operosa, tum pueris et adolescentibus,
tum iuvenibus, tum etiam adultis sedula cura tradatur,
Fidelium bono ut pro sua cuiusque condicione aptius
ut in eadem tradenda serventur aptus ordo atque metho­
consulere queant, eorumdem necessitates, in sodalibus In
dus conveniens non tantum materiae de qua agitur, sed
quibus vivunt adlunctis, rite cognoscere satagant, aptis
et Indoli, facultatibus et aetati nccnon vitae condicionibus
ideo adhibitis instrumentis, praesertim Investigationis so­
auditorum, ut eadem institutio innitatur Sacra Scriptura,
cialis. Erga omnes sollicitos se praebeant cuiuscumque sunt
Traditione, Liturgia, Magisterio vitaque Ecclesiae.
aetatis, condicionis vel nationis, tum incolas, tum advenas
et peregrinos. In hac pastorali sollicitudine exercenda fide­
Curent praeterea ut catechctae ad munus suum rite
libus suis in rebus Ecclesiae partes ipsis congruentes ser­
praeparentur, lia ul Ecclesiae doctrinam plane cognoscant,
vent, eorumdem officium ct Ius quoque agnoscentes active
necnon ct leges psychologicas et disciplinas paedagogicas
adlaborandi ad aedificationem mystici Corporis Christi.
theorelicc et practice addiscant
Fratres seiunctos amore prosequantur, fidelibus etiam
Satagant etiam ut institutio catechumenorum adulto­
commendantes ut erga cos magna cum humanitate et ca­
rum restituatur aut melius adaptetur.
ritate se gerant, oecumenismum quoque, ut ab Ecdesh
15. In exercendo suo munere sanctificandi memores
intelligitur. foventes
Etiam non baptizatos cordi ha­
sint Episcopi se ex hominibus assumptos esse et pro homi­
beant, ut ct Ipsis caritas eluceat Christi Iesu, Cuius coram
nibus constitui, in iis quae sunt ad Deum, ut offerant dona
omnibus testes sunt Episcopi.
et sacrificia pro peccatis. Episcopi enim plenitudine Sa­
17. Variae foveantur apostolatus rationes atque in uni­
cramenti Ordinis gaudent et ab ipsis in exercenda sua
versa dioecesi, vel in eiusdem peculiaribus regionibus, om­
potestate pendent tum presbyteri, qui quidem, ut Ordinis
nium operum apostolatus, sub moderamine Episcopi, coor­
episcopalis providi sint cooperatores, el ipsi consecrati sunt
dinatio atque intima coniunctlo, qua quidem omnia In­
veri Novi Testamenti sacerdotes, tum diaconi, qui ad mi­
cepta atque Instituta, catechetica, misslonalia, carilativa,
nisterium ordinati populo Dei in communione cum Episco­
socialia, familiaria, scholastica atque quaelibet alia finem
po eiusque presbyterio Inserviunt; Ipsi Itaque Episcopi
pastoralem persequentia, ad concordem redigantur actio­
praecipui sunt dispensatores mysteriorum Dei. sicut et
nem, qua simul clarius dioecesis unitas eluceat.
•80 totius / vitae llturgicae in Ecclesia sibi commissa moderato­
Sedulo urgeatur officium quo tenentur fideles ad aposlores. promotores atque custodes ·.
latum pro sua quisque condicione et aptltudine exercen­
Iugiter itaque adnltantur ut christifideles paschale
dum, atque ipsis commendetur ut varia opera laicorum
mysterium penitius cognoscant et vivant, per Euchariapostolatus, et praesertim Actionem Ca/tholicam, partiel• CL Comc. Vat. II, Cciut. dopx de Ecclesia, Lumen Gtntium, cap. Ill
pent aut iuvent. Associationes quoque promoveantur vri
n. ij; AAS 57 (1965). pp.
ILE SWlfoveantur quae finem supernaluralem directe aut indi4 CL loom ΧΧΙΠ. Litt. Encyti. Paun in territ, 11 apr. 1963, pasùn
AAS 53 (1963). pp. J57-P4 'LE jiw).
•CL Paclui VI, UtL EncycL EccUsiam Suan, 6 iug. 1764: AAS 56
(itfA). p.
(LE 33x1}.
•CL Paclus VI, Litt EncycL EcxUxiam Suum, 6 an?. 1964: AAS 56
PP« <H4^45 (LE 3*1«].
’ Cf Couc. Vat II. I>cr. de tastranentis communicationis tocUlis, ίηΐσ
AAS 56
pp 145-151 (LE 31431.
• Ct Cime. Vat. II, Const. de Sacra Liturçia. Socrawnciu·» Ccncdium,
AAS 56 0*164). p. 97 M. 'LE 3141 Paulus VI, Motu proprio Sactjih
LderpaM. 15 UB. 1764. AAS 56 (1964), p. 139 U. [LE 3160).

4731

• CL Pics XII, UtL EncycL 3f citator Dei, ao nov. 1947: AAS 39 (1947),
p. 531 ss. [LE 1963]: Paulus VI, LitL EncycL Mysteria
*
Fiiri, 3 «p.
«05- AAS 57 (X965). PP- 753-774 [LE 3316].
“ CL AcL x. 14 et 3, 46.
n Cf. Comc. Vat. II, ConsL dogxn. de Ecclesia, Lmbur CndÏK«,cap. VI,
n. 44-45: AAS 57 (1965). pp. 50-51 [LE 3333].
u Cf. Lc. 33, 26-37.
*· Cf. Io. 13, 13.
l* CL Cqmc. Vat. II. Decr. de Oecumeaismo, Urnto/u rtdinifgratis,AAS
57 t«05b PP· 90x07 [LE 323514732

1965 OCT 23

DECK. CONC. CHRISTUS DOMIN’US, DE EPISCOPORUM MUNERE

recte prosequuntur, ad perfectiorem scilicet vitam asscJuendam, aut ad Christi Evangelium omnibus annuntian­
tia, aut ad doctrinam Christianam vel Incrementum cul­
tas poblici promovendum, aut ad fines sociales persequen­
dos aut ad pietatis vel caritatis opera exercenda.
Apostolatus formae rite accommodentur necessitatibus
hodiernis, attentis hominum condicionibus, non solum spi­
ritualibus ct moralibus, sed etiam socialibus, demographids et oeconomicis. Ad quod efficaciter et fructuose asse­
quendum, magnopere conferunt Investigationes sociales et
religiosae, per officia sociologlnc pastoralis, quae enixe
commendantur.
18. Peculiaris sollicitudo habeatur fidelium, qui ob vltie condicionem communi ordinaria parochorum cura pa­
storali non satis frul valent aut eadem penitus carent, uti
sunt quamplurimi migrantes, exsules et profugi, maritimi
sicut et aéronavigantes, nomades aliique Id genus. Aptae
methodi pastorales promoveantur ad vitam spiritualem
fovendam eorum qui relaxationis causa ad tempus alias
regiones petunt.
Episcoporum Conferentlae, praesertim Nationales, urgentioribiis quaestionibus ad praedictos spectantibus se­
dulo studeant, et aptis instrumentis ac institutionibus spi­
rituali eorum curae, concordi voluntate viribusque unitis
consulant atque faveant, attentis in primis normis ab
Apostolica Sede statutis 14 vel statuendis, temporum, lo­
corum et personarum condicionibus apte accommodatis.
19. In suo apostolico munere obeundo, quod animarum
salutem intendit. Episcopi per se plena ac perfecta gaudent
libertate atque Independent a quacumque civili potestate.
Quare non licet eorum muneris ecclesiastici exercitium di­
recte vel Indirecte impedire neve eos prohibere quominus
cum Apostolica Sede aliisque Auctoritatibus ecclesiasticis
et cum suis subditis libere communicent.
Profecto Sacri Pastores, dum in spiritualem sui gregis
curam Incumbunt, reapse sociali quoque et civili profectui
ac prosperitati consulunt, actuosam In hunc finem cum
U3 publicis auctoritatibus, pro sui officii ra/tione et sicut Epi­
scopos decet, operam consociantes atque Iustis legibus
oboedientiam et legitime constitutis potestatibus reveren­
tiam suadentes.
20. Cum apostollcum Episcoporum munus sit a Christo
Domino institutum atque spiritualem et supernaturalem
finem prosequatur, Sacrosancta Oecumenica Synodus de­
clarat itis nominandi et Instituendi Episcopos esse compe­
tenti Auctoritati ecclesiasticae proprium, peculiare et per
ie exclusivum.
Quapropter ad Ecclesiae libertatem rite tuendam et ad
christlfidelium bonum aptius et expeditius promovendum
in votis est Sacrosancti Concilii ut In posterum nulla am­
plius civilibus Auctoritatibus concedantur tura aut privi­
legia electionis, nominationis, praesentationis vel designa­
tionis ad Episcopatus officium; civiles vero Auctoritates,
quarum obsequentem erga Ecclesiam voluntatem Sacro­
sancta Synodus grato animo agnoscit plurimique facit,
humanissime rogantur ut praedictis turibus vel privilegiis,
quibus in praesens pacto aut consuetudine fruantur, con­
siliis cum Apostolica Sede initis, sua sponte renuntiare
velint.

21. Cum Igitur pastorale Episcoporum munus tanti sit
momenti lantaeque gravitatis. Episcopi dloecesani aliiquc
In iure ipsis aequiparati, sl, ob ingravescentem aetatem
aliamve gravem causam, implendo suo officio minus apti
evaserint, enixe rogantur ut. vel sua ipsi sponte vel a com­
petenti Auctoritate invitati, renuntiationem ab officio ex­
hibeant. Competens autem /Xuctoritas, si illam acceptave­
rit, et de congruenti renuntiantium sustentatione et de
peculiaribus luribus iisdem recognoscendis providebit.
Π.

Dioecesium circumscriptio

22. Ad proprium dioecesis finem consequendum, opor­
tet ut Ecclesiae natura in populo Del ad ipsam dloecesim
pertinente perspicue manifestetur; ut Episcopi munera
roa pastoralia in Iisdem efficaciter explere valeant; ut de­
nique populi Del saluti quam perfectissime fieri potet
ministretur.
Id autem postulat sive congruentem finium territoria­
lium dioecesium circumscriptionem, sive clericorum opumque distributionem rationi consentaneam atque opostolatus exigentiis accommodatam. Quae omnia non solum dé­
bets. Pius X, Motu Proprio Jampridem, 19 mark 1914: AAS 6 (19x4),
p Π3 a.; Pnrs XII, Corut. Ap. Extul Familia, 1 au<. 1951: AAS 44 (i95
).
*
p.
is [LE 2304 ■;
Operit Apatfalaitu Maris, auctoritate Pii XII
a: EOV. 1957: .AAS 50 (1958), pp- 375-383 (LE 5703)1733

η. 3332

rlcorum et christlfidelium, quorum directe Interest, verum
etiam et totius catholicae Ecclesiae in bonum cedunt.
Itaque, ad dioecesium circumscriptiones quod attinet,
decernit Sa/crosancta Synodus ut, quatenus animarum bo- 634
num id exigat, quamprimum ad congruam recognitionem
prudenter deveniatur, eas dividendo vel dismembrando
vel uniendo, aut ipsarum fines mutando vel episcopalium
sedium aptiorem locum determinando, aut denique, prae­
sertim si de dioecesibus agatur quae ex maioribus urbibus
constant, eas nova interna ordinatione disponendo.
23. In dioecesium circumscriptionibus recognoscendis
In tuto ponatur praeprimis uniuscuiusque dioecesis unitas
organica, quoad personas, officia, Instituta, ad instar cor­
poris apte viventis. Singulis vero in casibus, omnibus adjun­
ctis accurate perpensis, prae oculis habeantur criteria gene­
raliora quae sequuntur.
1) In circumscriptione dioecesana definienda ratio,
quantum fieri poterit, habeatur varietatis compositionis
populi Dei, quae multum conferre potest ad pastoralem
curam aptius exercendam; slmulque curetur ut huius po­
puli conglobationes demographlcae, cum civilibus officiis
institutisque socialibus quae structuram ipsius organicam
efficiunt, in unum, quantum fieri poterit, serventur. Qua
de causa uniuscuiusque dioecesis territorium nonnisi con­
tinuum pateat.
Attendatur etiam, sl casus ferat, ad fines circumscrip­
tionum civilium, atque ad peculiaria personarum locorumve
adi uncta, v. g. psychologica, oeconomica, geographica,
historica.
2) Amplitudo territorii dloecesani eiusve Incolarum
numerus talis sit generation ut, ex una parte, Ipse Episco­
pus, licet ab aliis adiutus, pontificalia exercere visitationesque pastorales congrue peragere valeat, omnia aposto­
latus opera In dioecesi rite moderari atque coordinare,
sacerdotes suos praesertim cognoscere, nccnon et religio­
sos ct lalcos rationem aliquam in dioeccsanis inceptis ha­
bentes; ex altera vero parte, sufficiens ac Idoneus praebea­
tur campus in quo sive Episcopus sive clerid, omnes suas
vires in ministerium, prae oculis habitis universalis Ec­
clesiae necessitatibus, utiliter impendere possint
3) Quo denique aptius salutis ministerium in dioecesi
exerceri possit, pro regula habeatur ut unicuique dioecesi
clerici, numero et idoneitate saltem sufficientes, praesto
sint pro rite pascendo populo Del; officia, instituta et ope­
ra ne desint quae Ecclesiae particularis propria sunt, quae­
que pro eius apto regimine et apostolatu necessaria usu
comprobantur; opes denique aa personas ct instituta
sustentanda aut iam adsint aut saltem prudenter praevi­
deantur aliunde non defuturac.
Hunc quoque in finem, ubi sint fideles diversi Ritus,
eorum splritua/llbus necessitatibus Episcopus dioecesanus 685
provideat sive per sacerdotes aut paroecias eiusdem Ritus,
sive per Vicarium Episcopalem aptis facultatibus instru­
ctum et, si casus ferat, etiam charactere episcopali orna­
tum, sive per selpsum diversorum Rituum Ordinarii mu­
nere fungentem. Quod si haec omnia, ob rationes peculia­
res, ludicio Apostolicae Sedis, fieri non possint, Hierarchia
propria pro diversitate Rituum constituatur l<.
Item, in similibus circumstantiis, diversi sermonis fide­
libus provideatur sive per sacerdotes aut paroecias eiusdem
sermonis, sive per Vicarium Episcopalem sermonem bene
callentem et etiam, si casus ferat, charactere episcopali
ornatum, sive denique alia opportuniore ratione.
24. Ad dioecesium immutationes aut innovationes ad
nonnam nn. 22-23 inducendas quod attinet, salva disci­
plina Ecclesiarum Orientalium, expedit ut competentes
Conferentlae Episcopales haec negotia pro suo quaeque
territorio examini sublciant —ope etiam adhibita peculia­
ris Commissionis Episcopalis, si Id opportunum videatur,
at semper auditis praesertim Episcopis provinciarum vel
regionum quarum interest— et deinde sua consilia et vota
Apostolicae Sedi proponant.
ΓΠ.

Episcopi Dloecesani in munere pastorali
Cooperatores

1)

Episcopi Coadiutores et Auxiliares

25. In regendis dioecesibus, pastorali Episcoporum mu­
neri ita provideatur, ut bonum dominici gregis semper sil
suprema ratio. Quod bonum ut debite procuretur, haud
raro Episcopi .Auxiliares constituendi sunt, eo nuod Epi­
scopus dioecesanus, vel ob nimiam dioecesis amplitudinem
“ Cf. Coxc. VÀr. II, Decr. de Ecclesiis Orieatahbo
*
CltNo&is, Onmlatam
EuSaioram, n. c AAS 57 (105). p. 77 [LE 3133].

4734

&

π. 3332

DECR. CONC. CHRISTUS DOMINUS. DE EPISCOPORUM MUNERE

1005 OCT 29

aut nimium incolarum numerum, vel ob peculiaria aposto­
seu privilegiis, quae camdcm libertatem quoquo modo
latus adiuncla aut alias diversae naturae causas, nequit
coarctcnt.
per semetipsum omnia episcopalia munia, sicut animarum
Necessitudines Episcopum Inter et sacerdotes dioecesi·
exigit bonum, adimplere. Imo et aliquando peculiaris ne­
nos vinculis potissimum supcmaturaJIs caritatis inniti de­
cessitas postulat ut In ipsius Episcopi dioeccsani adiutobent, Ita quidem ut sacerdotum voluntatis consociatiorem
rfura constituatur Episcopus Coadiutor. Qui Episcopi CoadEpiscopi voluntate pastoralem eorumdem actionem red­
iutores et Auxiliares ita congruentibus facultatibus in­
dat
uberiorem. Quare, ut animarum servitium magis mistruendi sunt, ut, salva semper unitate dioecesani regimi­
gisque promoveatur. Episcopus sacerdotes ad colloquium,
nis necnon Episcopi dioecesani auctoritate, eorum actio
commune quoque, de re praesertim pastorali, vocare velit,
efflcador reddatur et dignitas, Episcoporum propria, ma­
non tantum data occasione, sed etiam, quantum fleri pos­
gis in tuto ponatur.
sit. statis temporibus.
lamvero Episcopi Coadiutores et Auxiliares, eo quod in
Praeterea, omnes sacerdotes dioecesani uniti Inter se
partem sollicitudinis Episcopi dioecesani vocati sunt, ita
sint Ideoque boni spiritualis universae dioecesis sollldtadl·
686 munus suum exerceant,/ut In omnibus negotiis unanima
ne urgeantur; insuper, memores bona, quae occasione of­
consensione cum Ipso procedant. Praeterea obsequium ct
ficii ecclesiastici sibi comparant, cum munere sacro cohae­
reverentiam semper exhibeant Episcopo dloecesano, qui
rere. necessitatibus materialibus quoque dioecesis, laita
et ipse Episcopos Coadiutores vel Auxiliares fraterne dili­
Episcopi ordinationem, pro viribus iiberallter subveniant,
gat atque existimatione prosequatur.
29. Proximiores Episcopi cooperatores sunt illi etiam
26. Bono animarum id exigente, ne renuat Episcopus
sacerdotes, quibus munus pastorale aut apostolatus opera
dloecesanus a competenti Auctoritate unum pluresve Au­
indolis supraparocclalis/ab ipso committuntur, sive quoad 4M
xiliares expostulare, qui nempe sine Iure successionis pro
determinatum dioecesis territorium, sive quoad speciales
dioecesi constituuntur.
fidelium coetus, sive quoad peculiare actionis genus.
Quodsi in Litteris nominationis provisum non fuerit,
Eximiam quoque adiutrlccm operam praestant sacerdo­
Episcopus dloecesanus Auxiliarem vel Auxiliares suos con­
tes,
quibus ab Episcopo diversa munera apostolatus, sire
stituat Vicarios Generales vel saltem Vicarios Episcopates,
in scholis sive In aliis Institutis aut aissoclatlonlbus, con­
a sua auctoritate dumtaxat dependentes quos Ipse, In per­
creduntur. Etiam illi sacerdotes, qui operibus supradfoependendis causis maioris momenti praesertim indolis pa­
cesanis sunt addicti, cum praeclara apostolatus opera exer­
storalis, consulere velit.
ceant, peculiari sollicitudini commendantur praesertim
Nisi aliud α competenti Auctoritate statutum fuerit,
Episcopi in cuius dioecesi commorantur.
cum Episcopi dioecesani munere non exspirant potestates
30. Praecipua autem ratione Episcopi cooperatores sunt
et facultates quibus Episcopi Auxiliares a iure instructi
parochi, quibus, tamquam pastoribus propriis, animarum
sunt. Optandum quoaue est ut, sede vacante, munus dioecura committitur In determinata dioecesis parte sub Illius
ceslm regendi, nisi aliud graves rationes suadeant, com­
auctoritate.
mittatur Episcopo Auxiliari vel. ubi plures sunt, uni ex
Auxiliaribus, Episcopus Coadiutor, qui nempe cum Iure
n In hac autem cura gerenda parochi, cum suis adia
successionis nominatur, ab Episcopo dioecesano Vicarius
toribus Ita munus docendi, sanctificandi et regendi adim­
Generalis semper constituatur. Eidem autem pleniores fa­
pleant. ut fideles atque communitates paroeclales, torn
cultates In casibus particularibus a competenti Auctoritate
dioecesis tum totius Ecclesiae universalis membra revera
concedi poterunt.
se sentiant. Quapropter cum aliis parochis collaborent
necnon cum sacerdotibus, qui munus pastorale in territorio
Ut quam maxime praesenti ac futuro dioecesis bono fa­
exercent futi sunt e. g. Vicarii Foranel. Decani), vel ope­
veatur, Episcopus Coadlutus et Coadiutor in rebus maioris
ribus Indolis supraparoeclalis sunt addicti, ut cura pasto­
momenti mutuo se consulere ne omittant.
ralis In dioecesi unitate non careat atque efflcacior red­
datur.
2) Curia aJque Consilia Dioecaana
Praeterea cura animarum spiritu missionnli semper In­
27. Eminens in Curia dloeccsana est officium Vicarii
formetur, Ita ut ad omnes In paroecia degentes, debito
Generalis. Quoties autem rectum dioecesis regimen Id re­
modo, se extendat. Quodsi parochi quosdam personarum
quirat. constitui possunt ab Episcopo unus aut plures Vi­
coetus attingere nequeant, alios, etiam lalcos. In propriam
carii Episcopales, qui nempe ipso iure, in determinata
adjutorium vocent, qui sibi auxilium praestent In Iis quae
dioecesis parte aut In certo negotiorum genere aut quoad
ad apostolatum spectant.
fideles determinati Ritus, ea gaudent potestate, quam lus
Ad eamdem vero animarum curam cfflcaciorem red­
commune Vicario Generali tribuit.
dendam, vita communis sacerdotum, praesertim eidem
Inter Episcopi cooperatores in regimine dioecesis. Illi
paroeciae addictorum, enixe commendatur, quae, dum
presbyteri quoque enumerantur qui eius senatum conslactionem apostolicam fovet, caritatis et unitatis exemplum
llumve constituunt, ut sunt capitulum cathédrale, consul­
fidelibus praebet.
torum coetus vel alia consilia, secundum diversorum loco­
2) In exsequendo munere magisterii, parochorum est:
rum circumstantias vel Indolem. Haec instituta, praeser­
verbum Del praedicare omnibus christlfîdellbus, ut hl in
tim capitula cathedral In, novae ordinationi, quatenus opus
fide, spe et caritate radicati. In Christo crescant et com­
087 sit, necessitatibus hodiernis aptatae, sublclantur./
munitas Christiana illud testimonium caritatis reddat, quod
Sacerdotes et laki, qui ad Curiam dloecesanam perti­
Dominus commendavit l7; itemque catechetica Instructio­
nent, sciant se pastorali Episcopi ministerio adiutricem
ne fideles ad plenam mysterii salutis cognitionem ducere,
operam praestare.
unicuique aetati accommodatam. Ad hanc autem instru­
Curia dloecesana ita ordinetur ut aptum Instrumentum
ctionem tradendam nnn solum religiosorum auxilium quae­
Episcopo Hat, non tantum ad dioecesim administrandam,
rant, sed etiam Iuleorum cooperatione, erecta quoque Consed etiam ad opera apostolatus exercenda.
fraternltate Doctrinae Christianae.
Valde optandum est ut in unaquaque dioecesi peculiare
Tn perficiendo opere sanctificationis, curent parochi ut
Instituatur Consilium pastorale, cui Episcopus dloecesa­
celebratio / Eucharistici Sacrificii centrum sit et culmen tonus ipse praesit et In quo clerici, religiosi et laid, speciali­
tius vitae communitatis Christianae; Itemque adlaborent
ter delecti, partes habeant. Huius Consilii erit, ea quae
ut fideles spirituali pabulo pascantur per devotam et fre­
ad pastoralia opera spectant investigare, perpendere atque
quentem Sacramentorum receptionem atque per consciam
de eis practlcas expromere conclusiones.
et actuosam In Liturgla participationem. Meminerint etiam
parochi quam maxime sacramentum Poenitentiae ad vi­
3) Citrus dloecesanus
tam Christianam fovendam conferre; qunrc faciles se prae­
beant ad fidelium confessiones audiendas, advocatis ad
28. Omnes quidem presbyteri sive dioecesani sive reli­
hoc, si opus fuerit, ollis etiam sacerdotibus, qui varias lin­
giosi, unum sacerdotium Christi cura Episcopo participant
guas calleant.
et exercent, Idenque Ordinis episcopalis providi cooperato­
In officio pastoris adimplendo, imprimis curent parochi
res constituuntur. In animarum autem cura procuranda
proprium gregem cognoscere. Cum autem omnium ovium
primas portes habent sacerdotes dioecesani, quippe qui,
sint ministri, vitae Christianae Incrementum foveant tum
Ecclesiae particulari Incardlnatl vel addicti, eiusdem ser­
In singulis fidelibus, tum in familiis, tum in associationibus
vitio plene sese devoveant ad unam dominici gregis por­
praesertim apostolatui addictis, tum in universa communi­
tionem pascendam; quare unum constituunt presbyterium
tate paroeclall. Domos igitur et scholas visitent» prout
atque unam familiam, culus pater est Episcopus. Qui, ut
pastorale munus id exigat; adulescentibus et iuvenibus stu­
ministeria sacra Inter sacerdotes suos aptius et aequius
diose prospiciunt; pauperes et Infirmos paterna caritate
disponere valeat, necessaria libertate gaudere debet in of­
ficiis vel beneficiis conferendis, suppressis proinde Iuribus
"Ct lo. 13, 35.

4735

4736

DECH. CONC. CHHÎSTVS DOMINUS, DE EPISCOPORUM MUNERE

1965 OCT 28

prosequantur; necullarem denique curam de opificibus ha­
beant atque aalaborcnt ut fideles operibus apostolatus au­
xilium praestent.
3) Vicarii pnrocclales tamquam parochi cooperatores»
praestantem et actuosam operam quotidie impendunt in
ministerio pastorali sub parochi auctoritate exercendo.
Quart inter parochum ciusque vicarios fraterna habeatur
conversatio, mutua caritas ct reverentia semper vigeat
lldemque consiliis, auxilio et exemplo sese invicem adiuvent, paroeclall curae concordi voluntate communique stu­
dio providentes.
31. In iudicio efformando de sacerdotis Indoneltate ad
aliquam paroeciam regendam. Episcopus rationem habeat,
non solum de Illius doctrina, sed etiam de pietate,zelo
sposlolico, cetcrlsquc dotibus ac qualitatibus, quae ad cu­
ram animarum rite exercendam requiruntur.
Praeterea cum muneris paroecialls tota ratio sit bonum
animarum, quo facilius et aptius Episcopus ad provisionem
paroeciarum procedere valeat, supprimantur, salvo Iure
Religiosorum, quaelibet lura praesentationis, nominationis
vel rrservationls, necnon, ubi exsistat, lex concursus, sive
generalis sive particularis.
Parochi vero in sua quisque paroecia ea gaudeant stabi­
litate in officio, nuam animarum bonum requirat. Quare,
abrogata distinctione inter parochos amovlbilcs ct Inamoviblles, recognoscatur ct simplicior reddatur modus pro­
cedendi in translatione et amotione parochorum, quo Epi­
scopus, servata quidem naturali et canonica aequitate,
i» aptius necessitatibus boni animarum providere possit./
Parochi autem, qui ob ingravescentem aetatem aliamve
gravem causam, ab officio rite et fructuose adimplendo
Impediuntur, enixe rogantur ut sua ipsi sponte, aut ab
Episcopo invitati, officii renuntiationem faciant. Episcopus
renuntiantibus congruam sustentationem provideat.
32. Eadem denique salus animarum causa sit, qua de­
terminentur aut recognoscantur paroeciarum erectiones
aut suppressiones, aliaevc huiusmodi innovationes, quas
quidem Episcopus propria auctoritate peragere poterit.

4)

Religiosi

33. Omnibus Religiosis, quibus In lis quae sequuntur
sodales acccnscntur ceterorum Institutorum consilia evangcllca profitentes, iuxta propriam cuiusque vocationem,
officium incumbit impense ailigcnterquc adlaborandi ad
aedificationem ct Incrementum totius mystici Corporis
Christi et in bonum Ecclesiarum particularium.
Hos vero fines promovere tenentur Imprimis oratione,
poenitentiae operibus et propriae vitae exemplo, In quo­
rum aestimatione et studio ut iugiter crescant, Sacrosan­
cta hacc Synodus eos magnopere hortatur. At, ratione
habita indolis uniuscuiusque Religionis propriae, ad externa
quoque apostolatus opera Impensius accedant.
34. Religiosi sacerdotes, qui in presbyteratus officium
consecrantur ut sint ct ipsi providi cooperatores Ordinis
episcopalis, hodie adhuc maiori auxilio Episcopis esse va­
lent, pro ingravescente animarum necessitate. Ideo vera
quadam ratione ad clerum dioecesis pertinere dicendi sunt,
quatenus in cura animarum atque apostolatus operibus
exercendis partem habent sub sacrorum Praesulum au­
ctoritate.
Etiam alii sodales, sive viri sint sive mulieres, qui et
ipsi peculiari ratione ad familiam dioeccsnnam pertinent,
magnum auxilium sacrae Hierarchlne afferunt, atque In
dies, auctis apostolatus necessitatibus, magis magisque
afferre possunt ac debent.
35. Ad hoc autem ut apostolatus opera in singulis
dioecesibus concorditer semper exerceantur atque unitas
dioecesanae disciplinae sarta tecta servetur, haec principia
fundamentalia statuuntur:
1) Episcopos, utpote Apostolorum successores, Religio­
si omnes devoto semper obsequio ac reverentia prosequan­
tur. Praeterea quoties ad apostolatus opera legitime voWl cantur Ita munia sua exercere tenentur/ut Episcopis au­
xiliatores adsint et subsintll. Quin immo Religiosi Epi­
scoporum postulationibus votisque prompte ac fideliter
obsecundent ut ampliores partes in salutis humanae mi­
nisterium suscipiant, salva Instituti indole et secundum
Constitutiones, quae» si necesse sit, ad hunc finem accom­
modentur, Inspectis huius Decreti Concilii principiis.
Praesertim, attentis urgentibus animarum necessitati­
bus atque cleri dioecesani penuria, Instituta religiosa, quae
"Ct Pres XII. Allocutio, 3 dec. 195« AAS 43 (iMiJ, P·
(LH 21735
pAtixi VI, Allocutio, 23 mail 1964: AAS 36 (i9&4)« P· 37« [LE

4737

n. 3332

vitae mere contemplativae non addicuntur, ab Episcopis
advocari possunt ut In variis ministeriis pastoralibus ope­
ram adiutricem impendant, inspecta tamen propria cuius­
que Instituti indole; quam operam ut praestent, in
paroeciis quoque suscipiendis etiam ad tempus. Superiores
pro viribus faveant,
2) Religiosi autem, in externum apostolatum immissi,
spiritu religionis propriae Imbuti sint, atque fideles per­
maneant regulari observantiae et sublectioni erga proprios
Superiores; quam obligationem ipsi Episcopi urgere ne
omittant.
3)Exemptio, qua Religiosi ad Summum Pontificem vel
ad aliam ecclesiasticam Auctoritatem advocantur et ab
Episcoporum iurisdlctione subducuntur, ordinem Institu­
torum internum potissimum respicit, quo melius in iisdem
omnia sint inter se apta et connexa atque Incremento et
perfectioni religiosae conversationis consulatur*·; necnon
ut de illis disponere possit Summus Pontifex in bonum
Ecclesiae universae’, alia vero competens Auctoritas in
bonum Ecclesiarum propriae lurisdiclionls.
Haec autem exemptio non Impedit quominus Religiosi
in singulis dioecesibus Episcoporum iurisdlctioni subsint
ad normam iurls, prout horum pastorale munus perfun­
gendum et animarum rite ordinanda curatio requirunt’1.
4) Omnes Religiosi, exempti et non exempti, Ordina­
riorum locorum potestati subsunt in iis quae ad publicum
exercitium cultus divini, salva quidem Rituum diversitate,
ad curam animarum, ad sacram praedicationem populo
tradendam, ad christifidellum, praesertim puerorum, reli­
giosam el moralem educationem, catecheticam institutio­
nem et liturgicam cfformatlonem atque ad status clerica­
lis decorem spectant necnon ad varia opera in iis quae
sacri apostolatus exercitium respiciunt. / Religiosorum quo- 692
que scholae catholicae Ordinariis locorum subsunt ad ea­
rum generalem ordinationem et vigilantiam quod attinet,
firmo tamen iure Religiosorum quoad earuindem mode­
ramen. Pariter Religiosi tenentur servare ea omnia quae
Episcoporum Concilia aut Conferentiae ab omnibus ser­
vanda legitime edixerint.
5) Inter varia Instituta religiosa atque inter eadem et
clerum dioeccsanum, ordinata foveatur cooperatio. Arcta
insuper habeatur omnium operum et actionum apostollcarum coordinatio, quae maxime pendet a supernatural!
animorum et mentium habitu. In caritate radicato et fun­
dato. Hanc autem coordinationem curare Apostolicae Sedi
competit pro universa Ecclesia; sacris vero Pastoribus in
sua cuiusque dioecesi; Patriarchalibus demum Synodis et
Episcoporum Confcrcntlis In proprio territorio.
Episcopi vel Episcoporum Conferentiae et Superiores
religiosi vel Conferentiae Superiorum Malorum, pro ope­
ribus apostolatus quae a Religiosis exercentur, praeviis
consiliis mutuo Inter se collatis procedere velint.
6) Ad fovendas concorditer et fructuose mutuas rela­
tiones inter Episcopos et Religiosos, statis temporibus el
quoties id opportunum videbitur. Episcopi et Superiores
religiosi convenire velint ad negotia tractanda, quae universim ad apostolatum in territorio pertinent.
Cap. Ill—De Episcopis in commune plurium EccleSLARÜM BONUM COOPERANTIBUS
I.

Synodi, Concilia et praesertim Episcoporum
Conferentiae

36. Inde a prioribus Ecclesiae saeculis Episcopi, pecu­
liaribus quidem Ecclesiis praepositi, communione frater­
nae caritatis atque studio permoti universalis missionis
Apostolis traditae, vires ac voluntates suas consociaverunt
ad bonum tum commune tum singularum Ecclesiarum
provehendum. Hac ratione sive Synodi, sive Concilia pro­
vincialia. sive demum Concilia plenaria constituta fuerunt
in quibus Episcopi aequalem pro variis Ecclesiis statuerunt
rationem servandam tum In fidei veritatibus docendis tum
In disciplina ecclesiastica ordinanda.
Exoptat hacc Sancta Oecumcnlca Synodus ut veneranda
Synodorum et Conciliorum instituta novo vigeant robore,
quo aptius et efficacius fidei incremento disclpl natque
conservationi in variis Ecclesiis, pro temporum adjunct i*,
provideatur. /
693
*’ Cf. Lro XIII. Coast. Ap. Roi*moj tatyta, β cuu iMt: Acu Leoa.«
XIII. voL II (iSSa), p. 234 ».
M Cf. Pavuci VI. Alixu lio, 23 cuil 1964: AAS 36 (i 964’, pp. 5*0-371
(LE 3x90J.
Cf. Pros XII, ADocntio, S dec. 195« L e. [LB 2173).

4738

η. 5:132

DECR. CONC. CHRISTUS DOMINUS. DE EPISCOPORUM MUNERE

37. Hodiernis potissimam temporibus Episcopi haud
raro munus suum apte ac fructuose adimplere non valent
nisi cum aliis Episcopis arctiorem in dies suam concordem
atque coniunctlorem operam efficiant. Cum autem Episco­
porum Conferentiae —pluribus in nationibus iam consti­
tutae— praeclara ediderint uberioris apostolatus argumen­
ta. Sacrosancta haec Synodus summopere expedire censet,
ut ubique terrarum eiusdem nationis seu regionis Episcopi
in unum coctum confluant, statis temporibus simul conve­
nientes, ut communicatis prudentiae et experientiae lumi­
nibus, collatisque consiliis sancta fiat ad commune Eccle­
siarum bonum virium conspiratio. Proptcrea de Episcopo­
rum Conferentiis haec quae sequuntur statuit.
38. 1) Est Episcoporum Conferentia veluti coetus in
quo sacrorum Antistites cuiusdam nationis vel territorii
munus suum pastorale coniunctim exercent ad maius bo­
num, quod hominibus praebet Ecclesia, provehendum,
praesertim per apostolatus formas et rationes occurrentibus
aetatis adiunctis apte compositas.
2) Omnes Ordinarii locorum cuiuscumque ritus. Vica­
riis Generalibus exceptis, Coadlutores, Auxiliares aliique
Episcopi titulares peculiari munere vel ab Apostolica Sede
vel ab Episcoporum Conferentiis demandato fungentes ad
Episcoporum Conferentlam pertinent. Ceteri Episcopi ti­
tulares necnon, ob singulare quod obeunt in territorio
officium. Legati Romani Pontificis non sunt de iure mem­
bra Conferentiae.
Ordinariis locorum necnon Coadiutoribus competit suf­
fragium deliberativum. Auxiliaribus aliisque Episcopis, qui­
bus lus est Conferentiae Intéressé, suffragium deliberativum
aut consultivum decernent statuta Conferentiae.

3) Quaelibet Conferentia Episcoporum sua conficiat sta­
tuta, ab Apostolica Sede recognoscenda, in anibus —prae­
ter alia media—officia provideantur quae fini consequendo
efficacius consulant, e. g. Consilium permanens Episcopo­
rum, Commissiones Episcopales, Secretariats Generalis.
4) Decisiones Conferentiae Episcoporum, dummodo le­
gitime et per duas saltem ex tribus partibus suffragiorum
Praesulum, qui voto deliberativo fruentes ad Conferentiam
pertinent, prolatae fuerint et ab Apostolica Sede recogni­
tae, vim habeant iuridlce obligandi in casibus dumtaxat
in quibus aut Ius commune id praescripserit aut peculiare
Apostolicae Sedis mandatum, motu proprio aut ad petl694 Uonem ipsius Conferentiae datum, I<1 statuerit/

5) Ubi peculiaria adiuncta id postulent. Episcopi plu­
rium nationum, Apostolica Sede approbante, unam pote­
runt Conferentiam constituere.
Foveantur insuper relationes inter Conferentias Episco­
pales diversarum nationum ad maius bonum promoven­
dum ac tuendum.
6) Enixe commendatur ut Praesules Orientalium Ec­
clesiarum, In disciplina propriae Ecclesiae in Synodis pro­
movenda et ad opera in bonum religionis efficacius fovenda,
rationem etiam habeant boni communis totius territorii,
ubi plures Ecclesiae diversorum rituum exstant, consiliis
In conventibus inlerrltualibus collatis, iuxta nonnas a
competenti Auctoritate statuendas.
Π.

Provinciarum ecclesiasticarum circumscriptio et re­
gionum ecclesiasticarum erectio

39. Animarum bonum non dioecesium tantum sed pro­
vinciarum quoque ecclesiasticarum aptam expostulat cir­
cumscriptionem, Immo et regionum ecclesiasticarum sua­
det erectionem, ita ut apostolatus necessitatibus iuxta so­
cialia et localia adiuncta melius provideatur, atque faci­
liores fructuosioresque reddantur Episcoporum relationes
sive Inter se sive cum Metropolitis ct cum ceteris eiusdem
nationis Episcopis, necnon et Episcoporum cum civilibus
Auctoritatibus.

40. Itaque, ad memoratos fines consequendos. Sacro­
sancta Synodus haec statuenda decernit:
1) Provinciarum ecclesiasticarum circumscriptiones
opportune recognoscantur et lura ac privilegia Metropoli­
tarum novis aptlsque normis definiantur.
2) Pro regula habeatur ut omnes dioeceses allacque
territoriales clncumscriptloncs quae Iure dioecesibus aequlparatlur alicui provinciae ecclesiasticae adseribantur.
Proinde dioeceses quae nunc Apostolicae Sedi immediate
sint sublutae quaeque nulli alii uniantur, aut In novam
provincial ecclesiasticam, sl Id fleri possit, sunt simul
4739

1065 OCT 28

componendae aut Illi provinciae aggregandae, quae vici­
nior seu opportunior sit, et iuri mctropolitico Archleplicopl
sunt sublciendae ad normam Juris communis.

3) Ubi utilitas id suadet, provinciae ecclesiasticae In
regiones ecclesiasticas componantur, quarum ordinatio iure
est statuenda.

41.Expedit ut competentes Episcoporum Conferendae
quaestionem dc huiusmodi provinciarum circumscriptione
aut regionum erectione/examini sublclant, Iuxta nonnas <15
iam de dioecesium circumscriptione in nn. 23 et 24 itatutas, ct consilia nc vota sua Apostolicae Sedi proponant.
ΓΠ.

Episcopi munere intcrdloecesano fungentes

42. Cum necessitates pastorales magis magisque requi­
rant ut quaedam pastoralia inunla concorditer regantur tt
promoveantur, expedit ut in servitium omnium vel plu­
rium dioecesium alicuius determinatae regionis aut nitlonis nonnulla constituantur officia, quae etiam Episcopii
committi possunt.

Commendat autem Sancta Synodus ut inter Praelatos
seu Episcopos, his muneribus perfungentes, et Episcopos
dioccesanos atque Conferentias Episcopales fraterna sem­
per vigeat communio et animorum in sollicitudine pasto­
rali conspiratio, cuius rationes etiam iure communi de­
finiantur oportet.
43. Cum spirituali militum curae, ob peculiares eorum­
dem vitae condiciones, eximia debeatur sollicitudo, in una­
quaque natione erigatur, pro viribus. Vicariatus Castren­
sis. Tum Vicarius tum cappellani In concordi cum Episco­
pis dioccesanis cooperatione huic difficili operi impense se
devoveant .*
Quare Episcopi dloecesani A’icarlo Castrensi concedant
numero sufficienti sacerdotes huic gravi maneri aptos si­
mul que faveant inceptis ad bonum spirituale militum pro­
vehendum a.
Mandatum generale

44 Decernit Sacrosancta Synodus, ut In recognoscendo
Codice luris Canonici aptae definiantur leges, ad normam
principiorum quae In hoc Decreto statuuntur, perpensis
etiam animadversionibus quae vel a Commissionibus vel
a Patribus Conciliaribus prolatae sunt./
06
Decernit insuper Sancta Synodus ut Directoria generalia
de cura animarum conficiantur in usum tum Episcoporum
tum parochorum, ut certae ipsis praebeantur rationes ad
proprium munus pastorale facilius aptiusque obeundum.
Conficiantur etiam tum speciale Directorium de cura pa­
storali peculiarium fidelium coetuum pro diversis singula­
rum nationum vel regionum adiunctis, tum Directorium de
catechetica populi Christiani institutione, in quo agatur de
fundamentalibus eiusdem institutionis principiis et ordi­
natione deque elaboratione librorum ad rem pertinentium.
In lis vero Directoriis conficiendis ratio item nabeatur ani­
madversionum quae sive a Commissionibus sive a Patribus
Conciliaribus exhibitae sunt.
Haec omnia et singula quae in hoc Decreto [·] edidasunl,
fdocuerunt Sacrosancti Concilii Patribus. Et Nos, Apostoica a Christo Nobis tradita potestate, illa, una cum Vfltfrabiiibus Patribus, in Spiritu Sancto approbamus, deca­
nimus ac statuimus et quae ita synodalitcr statuta sunt ad
Dei gloriam promulgari tubemus.
Romae, apud S. Petrum, die xxvih mensis octobris
anno mcmlxv.—Ego Paulus Catholicae Ecclesiae Eplsco- «7
pus (Sequuntur ceterae subsignationes).
*<1
1 Cf. S. C. CoMSrtTtmuus: Imlrutiio dt Vicerùt
23 spr.
2952: AAS 43 (1951 ). FP· 562-565 [LE 2îo8?·. Formula uroaitdt ia
dt liai
*
Vùaruitu Cailrtnris ccnfaisnda, 20 ocL 2956: AAS 49 <1957). pp
150-263 [LE 2603 h Decr. Dc Sturvno
*
Limmuiw Pinldioa/ λ Fianu
CaHrmxihtc
-8 fehr. 2959: AAS 52 (2959), pp. 373-74 [LE Λ»·.
Decr. FsumIIai Audiendi con/nncnn mihîum Cafcdaxu cxtcnJiiv, 37 crr.
:96ο: AAS 53 (2962), pp. 49-50 (LE 3949]. Cf. etiam S. C. dk Rxuums.
Initnuito dc CappcUanit erilihtm rahporir, 2 febr. 2955: AAS 47 (2955)
PP 93-97 [LE 247SI.
• Cf. S. C. Coxii3TO«iAtn·. Epistula ad Emjw» PP. DD. Cardinaleatqae
Exc.mos PP. DD. Archie-piscopo·. Episcopos cetrrosque Ordinarios *Hap
cicae Ditionis, 2 fan. 2951: AAS 43 Ü95X). P- 5^ [LE 3220}.

* Lu Boislono VII celebrata dio 23 octobria an. 1965 prccxIgaL’
Adn. W BERTRAMS in ΡτΜ 55 (1968) 153-169; L. BUTS m PrM S
(1967) 83-115; G. CONCETTI in Pal. clero 45 (19S5) 160-170. 2Z7-<4£
11 USe7) 27‘3a· V· DE pAOUS in PrM 56(1957)
U IajB “· 6 Cl9€e> 25&-2Ô5: F. LODOS ia REDC
22 USto) il 7-4 90.
4740

im oct 2«

DECR. CONC. PERFECTAE

CARITATIS, DE INST. PERFECTIONIS

3333
1Μ5 OCT 28.-CONC. VAT. Π, DECR. AAS 58 (1966) 702-712
PAULUS EPISCOPUS

Semis Serwrum Del una cam Sacrosancti Concilii Patribus.
Ad perpetuam rei memoriam

Decretum de accommodata renovatione vitae
religiosae
I. Perfectae caritatis per consilia evangelica prosecu­
tionem Sacrosancta Synodus praevie ostendit, in Constitu­
tione cui initium est Lumen gentium, a Divini Magistri
doctrina et exemplis originem ducere et tamquam prae­
diram signum Regni caelestis apparcrc. Nunc vero, de
vitaac disciplina institutorum, quorum sodales castitatem,
paupertatem et oboedientiam profitentur, intendit agere
toramque necessitatibus, prout tempora nostra suadent,
providere.
Inde ab exordiis quidem Ecclesiae fuerunt viri ac mu­
lieres, qui per praxim consiliorum evangellcorum Christum
maiore cum libertate sequi pressiusque imitari intenderunt
et suo quisque modo vitam Deo dicatam duxerunt, e qui­
bus multi, Spiritu Sancto afflante, vel vitam solitariam
degerunt vel familias religiosas suscitaverunt, quas Eccle­
sia sua auctoritate libenter suscepit et adprobavit. Unde
e consilio divino mirabilis varietas coetuum religiosorum
succrevit, quae valde contulit, ut Ecclesia, non solum ad
omne opus bonum instructa (cf. 2 Tim. 3, 17) et ad opus
ministerii In aedificationem Corporis Christi (cf. Eph. 4,
12) parata sit, sed etiam variis donis filiorum suorum de­
corata appareat sicut sponsa ornata viro suo (cf. Apoc. 21,
2) et per eam innotescat multiformis sapientia Dei (cf.
Eph. 3,10).
In tanta autem donorum varietate omnes, qui ad pra­
xim consiliorum evangellcorum a Deo vocantur eademque
fideliter profitentur, Domino se peculiariter devovent,
Christum sequentes, qui virgo et pauper (cf. Ait. 8, 20;
Lc. 9, 53) per oboedientiam usque ad mortem Crucis
(cf. Phil. 2, 8) homines redemit et sanctificavit. Ita cari­
tate impulsi, quam Spiritus Sanctus in cordibus eorum dif­
fundit (cf. Rom. 5, 5), magis magisque vivunt Christo et
corpori Eius quod est Ecclesia (cf. Col. 1, 24). Quo ferven­
7«3 tius ergo tali sui donatione quae totam vitam/complectitur,
Christo coniunguntur, eo uberior fit vita Ecclesiae et apoJtolatus eius vegetius fecundatur.

Ut autem praestans valor vitae per consiliorum profes­
sionem consecratae elusque necessarium munus in prae­
sentis temporis adiunctis ad maius Ecclesiae bonum cedat,
haec Sacra Synodus sequentia statuit, quae nonnisi prin­
cipia generalia respiciunt accommodatae renovationis vitae
ac disciplinae religionum atque, propria indole servata, so­
cietatum vitae communis sine votis et institutorum sae­
cularium. Normae voro particulares pro corumdcm congrua
expositione et applicatione post Concilium a competenti
aoctoritate statuendae sunt.
2. Accommodata renovatio vitae religiosae simul com­
plectitur et continuum reditum ad omnis vitae Christianae
fontes primlgeniamque institutorum inspirationem et apUtionem ipsorum ad mutatas temporum condiciones. Quae
renovatio, sub impulsu Spiritus Sancti et Ecclesia duce,
promovenda est secundum principia quae sequuntur:
a) Cum vitae religiosae ultima norma sit Christi se­
quela in Evangelio proposita, haec ab omnibus institutis
tamquam suprema regula habeatur.
bj In ipsum Ecclesiae bonum cedit ut instituta pecu­
liarem suam indolem ac munus habeant. Ideo fideliter
agnoscantur et serventur Fundatorum spiritus propriaque
proposita, necnon sanae traditiones, quae omnia cuiusque
lastituti patrimonium constituunt.
e) Omnia instituta vitam Ecclesiae participent, eiusque
incoepta et proposita ut in re biblica, liturgica, dogmatica,
pastorali, oecumenica, missionali et sociali, iuxta propriam
soam Indolem, sua faciant ct pro viribus foveant.
d} Instituta, dc hominum temporumque condicionibus
deque Ecclesiae necessitatibus, congruam cognitionem apud
todaies suos promoveant; ita ut mundi huius aetatis adiun­
cta in lumine fidei sapienter diiudicantes, atque zelo apostollco exardescentes, efficacius hominibus subvenire va­
leant.
e) Cum vita religiosa ante omnia ad hoc ordinetur ut
sodales Christum sequantur et Deo uniantur per profes­
sionem consiliorum evangellcorum, serio perpendendum
4741

η. 3333

est optimas accommodationes ad necessitates temporis no­
stri peractas effectum non sortiri, nisi animentur renova­
tione spirituali, cui semper etiam in operibus externis pro­
movendis primae partes tribuendae sunt. /
3. Ratio vivendi, orandi ct operandi hodiernis soda­
lium condicionibus physicis et psychicis, necnon, prout ab
indole cuiusque Instituti requiritur, apostolatus necessita­
tibus, culturae exigentiis, circumstantiis socialibus et oe­
conomicis, ubique, praesertim in missionum locis, apte con­
veniat.
Secundum eadem criteria examini quoque sublidatur
regiminis ratio institutorum.
Quapropter constitutiones, «directoria», libri usuum, pre­
cum et caeremoniarum aliique id genus codices, congruen­
ter recognoscantur atque, Iis praescriptis suppressis quae
obsoleta sint, documentis huius Sacrae Synodi aptentur.
4. Efficax renovatio et recta accommodatio obtineri
nequeunt nisi coopcrantibus omnibus instituti sodalibus.
Normas autem accommodatae renovationis statuere et
leges ferre, necnon sufficienti prudentique experientiae lo­
cum dare, competentium tantum auctoritatum est, prae­
sertim capitulorum generalium, salva, quatenus necessa­
ria sit, approbatione Sanctae Sedis aut Ordinariorum lo­
corum, ad normam luris. Superiores vero, in his quae ad
totius instituti sortes spectant, sodales suos apto modo
consulant et audiant.
Pro accommodata renovatione monasteriorum monlalium, vota et consulta etiam a consessibus foederationum
aut ab aliis conventibus legitime convocatis obtineri pot­
erunt.
Meminerint tamen omnes spem renovationis ponendam
esse magis in diligentlore regulae et constitutionum obser­
vantia quam in multiplicandis legibus.
5. Cuiusvis instituti sodales mente recolant imprimis
sc professione consiliorum evangellcorum vocationi divinae
responsum dedisse, ita ut, non solum peccato mortui (cf.
Rom. 6, 11) sed etiam mundo renuntiantes, soli Deo vivant.
Totam enim vitam suam Eius famulatui mancipaverunt,
quod quidem constituit peculiarem quamdam consecratio­
nem, quae in baptismatis consecratione intime radicatur
eamque plenius exprimit.
Cum autem hacc suiipsius donatio ab Ecclesia suscepta
sit, eius etiam servitio sese sciant addictos.
Qui Dei famulatus exercitium virtutum in cis urgere ac
fovere debet, praesertim humilitatis et oboedientiae, for­
titudinis ct castitatis, quibus Christi exinanitio (cf. Phil. 2,
7-8) simulque Eius vita in spiritu (cf. Rom. 8, 1-13) parti­
cipantur./
705
Religiosi ergo suae professioni fideles, omnia propter
Christum dimittentes (cf. Mc. 10, 28), Ipsum tamquam
unum necessarium (cf. Lc. 10, 42) sequantur (cf. Alt. 19,
21), Eius verba audientes (cf. Lc. 10, 39), de iis quae Eius
sunt solliciti (cf. 1 Cor. 7, 32).
Quapropter cuiuslibet instituti sodales, Deum prae om­
nibus et unice quaerentes, contemplationem, qua Ei mente
et corde adhaereant, cum amore apostolico, quo operi Re­
demptionis adsoclari Regnumque Del dilatare nitantur,
coniungant oportet.
6. Qui evangclica consilia profitentur Deum qui nos
prior dilexit (cf. 1 Io. 4,10) ante omnia quaerant ac diligant
et in omnibus rerum adiunctis fovere studeant vitam
absconditam cum Christo in Deo (cf. Coi. 3, 3), unde pro­
fluit et urgetur proximi dilectio in salutem mundi Eccle­
siaeque aedificationem. Hac caritate etiam ipsa praxis
consiliorum cvangellcorum animatur ct regitur.
Quapropter institutorum sodales spiritum orationis ct
orationem ipsam, haurientes e germanis spiritualitatis Chri­
stianae fontibus assiduo studio colant. Imprimis vero
Sacram Scripturam quotidie prae manibus habeant, ut
divinarum scripturarum lectione et meditatione «eminen­
tem scientiam Iesu Christi» (Phil. 3» 8) ediscant. Sacram
Liturgiam, praesertim sacrosanctum Eucharistiae myste­
rium, ad mentem Ecclesiae corde et ore peragant utque ex
hoc ditissimo fonte vitam spiritualem alanL
Ita in mensa divinae Legis et sacri altaris refecti Christi
membra fraterne nment, pastores spiritu filiali revereantur
atque diligant; magis magisque vivant ct sentiant cum
Ecclesia eiusque missioni totaliter se devoveant.
7. Instituta quae integre ad contemplationem ordinan­
tur, ita ut eorum sodales in solitudine ac silentio, in assidua
prece et alacri poenitentia soli Deo vacent, ia Corpore
Christi mystico, in quo «omnia... membra nou cumdctn
actum habent» (Rom. 12, 4), quantumvis actuosi aposto4742

η. 3333

DECR. CONC. PERFECTAE CARITATIS, DE INST. PERFECTIONIS

latus urgeat necessitas, praedaram partem semper retinent.
Deo enim eximium laudis sacrificium offerunt, populum
Dei sanctitatis uberrimis fructibus collustrant atque exemflo movent necnon arcana fecunditate apostolica dilatant.
Ia Ecdesiae decus exstant et caelestium scatebra gratia­
rum. At eorum ratio vivendi secundum praedicta principia
el criteria accommodatae renovationis recognoscatur, san­
ctissime tamen servatis corum a mundo secessu atque vitae
706 contemplativae exercitiis propriis./
8. Permulta sunt In Ecclesia instituta, vel clericalia
vel lalcalia, variis apostolatus operibus dedita, quae do­
nationes habent secundum gratiam quae data est eis, dif­
ferentes: sive ministerium in ministrando, sive qui docet
in doctrina, qui exhortatur in exhortando, qui tribuit in
simplicitate, qui miseretur in hilaritate (cf. Horn. 12, 5-3).
«Divisiones vero gratiarum sunt, idem autem Spiritus» (1
Cor 12, 4).
In istis institutis, ad ipsam naturam vitae religiosae per­
tinet actio apostolica et benefica utpote sanctum ministe­
rium et opus caritatis proprium ab Ecclesia Ipsis commis­
sum eiusque nomine exercendum. Proinde tota vita reli­
giosa sodalium spiritu apostolico imbuatur, tota vero actio
apostolica religioso spiritu informetur. Ut igitur sodales
vocationi suae ad Christum sequendum imprimis respon­
deant, ac ipsi Christo In Eius membris deserviant actio
eorum apostolica ex intima cum Ipso unione procedat opor­
tet. Inde fit ut caritas ipsa erga Deum et proximum fo­
veatur.
Quapropter instituta illa observantias suas atque usus
cum requisitis apostolatus, cui dedicantur, apte componant.
Cum autem vita religiosa apostolicls operibus dedita for­
mas multiplices induat, necesse est ut accommodata eius
renovatio huiusmodi diversitatis rationem habeat, atque
ut apud varia instituta sodalium vita In servitium Christi
propriis eorum congruisque mediis sustentetur.
9. Fideliter servetur atque magis in dies elucescat in
suo germano spiritu tum In Oriente tum in Occidente ve­
nerabile vitae monasticae institutum, quod praeclara me­
rita longo saeculorum cursu In Ecclesia et in humana con­
sortione sibi acqulsivit. Monachorum praecipuum officium
est divinae Majestati humile simul ac nobile servilium
praestare intra septa monasterii, sive in umbratili vita in­
tegre se divino cultui dedicent sive aliqua apostolatus vel
Christianae caritatis opera legitime assumpserint. Servata
igitur Indole propriae institutionis, antiquas beneficas tra­
ditiones renovent easque hodiernis animarum necessitati­
bus ita accommodent ut monasteria veluti seminaria sint
aedificationis populi Christiani.
Item religiones quae ex regula vel Instituto vitam aposloi Icam intime consociant officio choral! observantiisque
monasticis, ita rationem vivendi cum apostolatus sibi con­
venientis exigentiis componant ut suam formam vitae fi­
deliter servent utpote quae eximio Ecclesiae bono cedat.
10. Vita religiosa laicalis, tam pro viris quam pro mu­
lieribus, statum in se completum professionis consiliorum
707 evançelicorum constituit. Qua. propter Illam, muneri pa­
storali Ecclesiae in erudienda luventute, In aegrotis cu­
randis aliisque ministeriis explendis tam utilem, Sacra
Synodus magni faciens, sodales In sua vocatione confirmat
eosque ul hodiernis exigentiis vitam suam accommodent
hortatur.
Sacra Synodus declarat nihil obstare quominus in rell
gionlbus Fratrum, firma manente earum indole lalcalt, ex
dispositione Capituli generalis, ad subveniendam necessi­
tatibus ministerii sacerdotalis in suis domibus, aliqui so­
dales sacris Ordinibus initientur.
11. Instituta saccularia, quamvis non sint instituta re­
ligiosa, veram tamen et completam consiliorum evangelicorum professionem in sacculo ab Ecclesia recognitam secumferunt. Quae professio viris ac mulieribus, laicis et clericis
in saeculo degentibus, consecrationem confert. Proinde
idem totalem suipsius Deo dedicationem in caritate per­
fecta praecipue intendant et ipsa instituta propriam ac
peculiarem indolem, saecularem scilicet, servent ut apostolatum In saeculo ac veluti ex saeculo, ad quem exercendum
orta sunt, efficaciter et ubique adimplere valeant.
Probe tamen sciant se tantum munus obire non posse,
nisi sodales accurate In rebus divinis et humanis ita insti­
tuantur, ut revera fermentum sint In mando ad robur et
incrementum Corporis Christi. Moderatores ergo serio cu­
rent de institutione praesertim spirituali sodalibus imper­
tienda necnon de ulteriore formatione promovenda.
12. Castitas «propter regnum caelorum» (Mt. 19, 12),
quam religiosi profitentur, tamquam eximium gratiae do­
num aestimanda est. Cor enim hominis singulari modo li­
4743

100.*» OCT Μ

berat (cf. 1 Cor. 7, 32-35), ut magis accendatur caritate
erga Deum et homines universos, Ideoque est peculiare
signum bonorum caelestium necnon meuium apUMlmcm
quo religiosi alacriter servitio divino operibusque apostolatus sese dedicent. Sic ipsi coram omnibus Christifideliba»
mirabile illud evocant connublum a Deo conditum el ia
futuro sacculo plene manifestandum quo Ecclesia unicua
sponsum Christum habet.
Oportet ergo ut religiosi, professionem suam fideliter
servare studentes, verbis Domini credant ct, Dei auxilia
confisi, de propriis viribus ne praesumant, mortificationem
sensuumque custodiam adhibeant. Media quoque natati­
lia ne omittant, quae mentis ct corporis sanitati favect
Ita fit ut falsis doctrinis, qunc continentiam perfreUa
tamquam impossibilem vel hurnnno profectui nocivam
ostentant, non moveantur, ct omnia quae castitatem In
periculnm adducunt, instinctu quodam spirituali,respuant
Meminerint insuper omnes, praesertim Superiores,/caUititem securius servari eam inter sodales vera dilectio fra­
terna in vita communi viget.
Cum observantia continentiae perfectae profundiores na­
turae humanae inclinationes intime attingat, candidati ad
professionem castitatis ne accedant neve admittantur, nisi
post probationem vere sufficientem et cum debita maturi­
tate psychologica et affectiva. Ipsi non solum de periculis
castitati occurrentibus moneantur, sed ita Instruantur cl
coelibatum Deo dicatum etiam in bonum Integrae personae
assumant.
13. Paupertas voluntaria propter Christi sequelam cuius
est signum praesertim hodie multum aestimatum, a religio­
sis diligenter excolatur atque, si opus sit novis etiam for­
mis exprimatur. Per eam participatur paupertas Christi,
qui propter nos egenus factus est, cum esset dives, ut Ullus
inopia nos divites essemus (cf. 2 Cor. 8, 9; 3f/. 8, 20).
Ad paupertatem autem religiosam quod attinet, haud
sufficit in usu bonorum Superioribus subiici, sed oportet
ut sodales re et spiritu sint pauperes, thesauros in caelo
habentes (cf. MI. 6, 20).
In suo quisque officio communi legi laboris se sentiant
obnoxios, atque, dum ita res victui operibusque eorum ne­
cessariae comparantur, omnem Indebitam sollicitudinem
proiiciant et Patris caelestis Providentiae sese committant
(cf. Af/. 6, 25).
Congregationes religiosae suis constitutionibus permitte­
re possunt ut sodales bonis patrimonialibus acquisitis vel
acquirendis renuntient.
Instituta ipsa, ratione habita singulorum locorum, tes­
timonium paupertatis quasi collectivum reddere satagant
et libenter ex propriis bonis aliquid conferant ad alias Ec­
clesiae necessitates et egenorum sustentationem, quos re­
ligiosi omnes in visceribus Christi diligant (cf. MI. 19, 21;
25, 34-46; lac. 2. 15-16; 1 Io. 3, 17). Institutorum provin­
ciae ac domus aliae cum aliis in bonis temporalibus com­
municent, ita ut illae quae plus habent alias adiaventquae
egestatem patiuntur.
Quamvis instituta, salvis regulis et constitutionibus, lus
habeant possidendi omnia necessaria ad vitam temporalem
ct opera, omnem tamen speciem luxus, immoderati lucri
ac bonorum cumulations vitent.
14.Religiosi per professionem oboedientiae plenaa
propriae voluntatis dedicationem veluti sacrificium sui
Deo offerunt, et per illud constantius et securius divinae
voluntati salvificae uniuntur. Inde ad exemplum Iesu Chri­
sti, qui venit ut faceret voluntatem Patris (cf. Io. 4, M;
5, 30; Hebr. 10, 7; Ps. 39, 9), ct «formam servi accipiens»
( Phil. 2, 7) ex iis, quae passus est, didicit oboedientiam
(cf. Hebr. 5, 8), religiosi. Spiritu Sancto movente. Superio­
ribus, vices Dei gerentibus. In fide sese sublidunt et per
cos ad omnium in Christo fratrum ministerium ducuntur,
sicut ipse Christus ob suam erga Patrem sub/mlssiooem
fratribus ministravit et animam suam posuit redemptio­
nem pro multis (cf. Mt. 20, 28; Io. 10, 14-18). Ita, Ecclesiae
servitio arctius devinciuntur et in mensuram aetatis ple­
nitudinis Christi (cf. Eph. 4, 13) pervenire contendunt.
Sodales ergo in spiritu fidei et amoris erga Del volunta­
tem Superioribus suis ad normam regulae et constitutio­
num humile praestent obsequium, vires intelligentiae et
voluntatis necnon naturae et gratiae dona In praeceptorum
exsecutione et in expletione munerum sibi commissorum
conferendo, scientes se ad aedificationem Corporis Christi
secundum Dei propositum operam praestare. Sic oboe­
dientia religiosa, nedum dignitatem personae humanae mi­
nuit, illam, ampliata libertate filiorum Dei, ad maturita­
tem adducit.
4744

1965 OCT 28

DFCR. CONC. PERFECTAE CARITATIS. DE INST. PERFECTIONIS

Superiores vero, rationem pro animabus sibi commissis
reddituri (cf. Htbr. 13, 17), voluntati Del in munere cxplcado dociles, in spiritu servitii pro fratribus auctoritatem
exerceant, ita ut caritatem qua Deus illos diligit cxpritnint. Subditos regant qua filios Dei et cum respectu perMtt humanae, illorum voluntariam sublectionem promo­
ventes. Ideoque speclallm debitam cis libertatem relin­
quant quoad poenitentiae sacramentum ct conscientiae
moderamen. Sodales eo perducant ut in muneribus obeun­
dis et in inceptis suscipiendis activa atque rcsponsablli
oboedientia coopercntur. Itaque Superiores libenter soda­
les audiant necnon eorum conspirationem ad bonum Insti­
tuti et Ecclesiae promoveant, firma tamen sua auctoritate
decernendi ct praecipiendi quae agenda sunt.
Capitula et consilia fideliter munus sibi commissum In
rvgirnlne expleant atque suo quaeque modo sodalium omr.lum pro bono totius communitatis participationem et cu­
ram exprimant.
15. Vila In communi agenda, ad exemplum primaevae
Ecclesiae In qua multitudo credentium erat cor unum ct
mima una (ci. Ad. 4, 32), evangcllca doctrina, Sacra Li­
turgis et praesertim Eucharistia refecta, In oratione ct
communione eiusdem spiritus perseveret (cf. Ad. 2, 42).
Religiosi, ut membra Christi, In fraterna conversatione
honore se Invicem praeveniant (cf. Rom. 12, 1), alter alte­
rius onera portantes (cf. Got. 6, 2). Caritate enim Del In
cordibus per Spiritum Sanctum diffusa (cf. Rom. 5, 5),
communitas ut vera familia, in nomine Domini congrepia, Eius praesentia gaudet (cf. Ait. 18, 20). Caritas autem
plenitudo legis est (cf. Rom. 13, 10) ac vinculum perfectio­
nis (cf. Cd. 3, 14), caque scimus quoniam translati sumus
de morte ad vitam (cf. 1 io. 3, 14). Immo fratrum unitas
Christi adventum manifestat (cf. Io. 13, 35; 17, 21) maçnaque virtus apostolica ex ea manat.
Ut autem Inter sodales intimius sit vinculum frateml'r) latis, illi qui / conversi, cooperatores vel alio nomine vocan­
tur, vitae ct communitatis operibus arcte coniungantur.
Nisi rerum adluncta aliud vere suadeant, curandum est ut
in Institutis mulierum ad unum genus sororum pervenia­
tur. Tunc illa personarum tantum retineatur diversitas,
quam diversorum operum distinctio exigat ad quae sorores
vel speciali Dei vocatione vel speciali aptitudinc desti­
nentur.
Virorum autem monasteria et instituta non mere lalcalia
pro indole sua clericos ct laicos, ad normam constitutio­
num, admittere possunt, pari ratione paribusque iuribus
tl obligationibus, salvis iis quae cx ordine sacro proveni un L
16. Clausura papalls pro monial Ibus vitae unice con­
templativae firma maneat sed iuxta temporum locorum­
que condiciones, iisque usibus sublatis qui obsoleti sint,
accommodetur, auditis ipsorum monasteriorum votis.
Aliae vero moniales operibus externis apostolatus ex
instituto deditae a clausura papali eximantur, ut concre­
dita sibi munera apostolatus melius adimplere valeant,
servata tamen clausura ad normam constitutionum.
17. Habitus religiosus, utpote signum consecrationis,
sit simplex ac modestus, pauper simul et decens, insuper
valetudinis requisitis consentaneus et temporum locorum­
que adiunctls necnon ministerii necessitatibus accommo­
datos. Habitus autem tam virorum quam mulierum, qui
iis nonnis non congruit, immutandus est.
18. Institutorum accommodata renovatio a sodalium
institutione maxime pendet. Ideo et ipsi sodales non cle­
rici ac religiosae apostolatus operibus immediate post novidatum ne destinentur, sed eorum institutio religiosa el
apostolica, doctrinalis ct technica, titulis etiam congruen­
tibus obtentis, in aptis domibus convenienter protrahatur.
Ne vero vitae religiosae ad nostri temporis exigentias
adaptatio sit mere externa, neve illi qui externo apostolatul ex instituto vacant muneri suo implendo impares inve­
niantur, iuxta cuiusque intellectualem dotem ct persona­
lem Indolem, de vigentibus hodiernae vitae socialis moribus
rationibusque sentiendi et cogitandi, congruenter instruan­
tur. Institutio per harmonicam elementorum suorum fu­
sionem, ita peragatur ut ad unitatem vitae sodalium con­
ferat
Per lotam autem vitam sodales intendant hanc culturam
spiritualem, doctrinalem et technicam sedulo perficere, ct
Superiores, pro viribus, opportunitatem, adiumenta ct
tempus ad hoc cis procurent. Officium quoque est Supe­
riorum curare ut Moderatores, Magistri spiritus ct Profes711 sores optime seligantur ct sedulo praeparentur. /
19. In novis institutis condendis, necessitas vel saltem
magna utilitas necnon incrementi possibilitas serio ponde­
randae sunt, ne incaute oriantur instituta inutilia aut suf­

n. 3333

ficienti vigore non praedita. Peculiari ratione in novellis
Ecclesiis formae vitae religiosae promoveantur ct excolan­
tur quae indolis morumque incolarum necnon loci consue­
tudinum et condicionum rationem habeant.
20. Instituta, opera propria fideliter retineant ct adim­
pleant atque, attenta utilitate universae Ecclesiae et dioe­
cesium, temporum locorum necessitatibus ea accommodent,
opportunis ac etiam novis mediis adhibitis, illis autem re­
lictis operibus, quae instituti spiritui et germanae indoli
hodie minus sint consentanea.
Spiritus misslonalls 1n institutis religiosis omnino serve­
tur et pro cuiusque eorum Indole aptetur condicionibus ho­
diernis, ita ul praedicatio Evangelii apud omnes gentes
cfflcacior fiat.
21. Instituta vero et monasteria quae, auditis Ordina­
riis locorum quorum intersit, indicio Sanctae Sedis non
praebeant fundatam spem ut ulterius floreant, prohibean­
tur ne in posterum novicios recipiant ct, si fieri possit, alii
instituto vel monasterio vegetiori, quod fine et spiritu
haud multum differat, uniantur.
22.Instituta et monasteria sui iuris, pro rei opportuni­
tate ct approbante Sancta Sede, inter se promoveant foe­
derationes, si quodammodo ad camdem familiam religio­
sam pertinent, aut uniones, si fere pares habent constitu­
tiones et usus eo dem que animantur spiritu, praesertim
cum nimis sunt exigua, aut associationes, sl iisdem vel
similibus operibus externis incumbunt.
23.Favendum est confcrentiis seu consiliis Superiorum
maiorum a Sancta Sede erectis, quae valde conferre pos­
sunt ad finem singulorum institutorum plenius assequen­
dum, ad efficaci orem conspirationem in bonum Ecclesiae
fovendam, ad Evangelii operarios in determinato territorio
aequiore modo distribuendos, necnon ad communia reli­
giosorum negotia pertractanda, congrua instaurata coordi­
natione ct cooperatione cum Confercntiis episcopalibus
quoad exercitium apostolatus.
k Huiusmodi autem conferentiae etiam pro institutis sae­
cularibus institui possunt.
24.Sacerdotes educatoresque Christiani seria conamina
adhibeant ut vocationibus religiosis, congruenter ct accu­
rate selectis, novum detur incrementum Ecclesiae necessi­
tatibus plane respondens. Etiam in praedicatione ordinaria
saepius agatur de consiliis evangelicis et de statu / religioso 712
amplectendo. Parentes filios suos Christianis moribus edu­
cando, vocationem religiosam in eorum cordibus excolant
ac tueantur.
Institutis autem fas est sui notitiam, ad vocationes fo­
vendas, divulgare atque candidatos quaerere, dummodo
hoc fiat cum debita prudentia et servatis normis a Sancta
Sede et Ordinario loci traditis.
Meminerint vero sodales exemplum propriae vitae opti­
mam commendationem esse sui instituti et invitationem
ad vitam religiosam capessendam.
25. Instituta pro quibus hac accommodatae renova­
tionis normae statuuntur, prompto animo suae divinae
vocationi et muneri suo in Ecclesia hisce temporibus re­
spondeant. Magni enim facit Sacra Synodus genus eorum
vitae, virginalis, pauperis et oboedientis, cuius Ipse Chri­
stus Dominus est exemplar firmamque spem in opera eorum
abscondita et aperta tam fecunda collocat. Religiosi ergo
omnes fidei integritate, caritate erga Deum ct proximum,
amore crucis necnon spe futurae gloriae, Christi bonum
nuntium in toto mundo diffundant, ut testimonium eorum
ab omnibus conspiciatur et Pater nostcr, qui in caelis est,
glorificetur (cf. Alt. 5, 16). Ita deprecante suavissima Dei­
para Virgine Maria, «cuius vita omnium est disciplina»l»
ampliora quotidie incrementa capient ac uberiores saluta­
res afferent fructus.
Haec omnia d singula quae in hoc Decreto [*l edicta sunt,
placuerunt Sacrosancti Concilii Patribus. Et pios, Aposto­
lica a Christo Nobis tradita potestate, illa, una cum Vene­
rabilibus Patribus, in Spiritu Sando approbamus, decer­
nimus ac statuimus d quae ita synodaliter statuta sunt ad
Dei gloriam promulgari iubemus.
Romae, apud S. Petrum die xxvnr mensis octobris
anno mcmlxv.—Ego Paulus, Catholicae Ecclesiae Epi­
scopus (Sequuntur Patrum subsignationes).
1 S. Ambrosios Dr Virçinjtale. L II. c. II, m XJ.
• In eexeionc VII celebrata di· 28 ccl.an. 1965 pxtaulpalo. Adn.
I. 2EYER ia PxM 55 (I960) 430-493. 653-693. W (1967) 3-0). ZO1-356,
519-553; 57 (1933) 80-130. 373-434. P. DE IA JONQU7ÉRE 13 Vw conMcré< 33 (1965) 295-314. J CALOT in Vi· con»crà· » (1W6) 5-15,
33-60; A. GUTIERREZ in CpR 4S (1981) 271-2«; L. GUTIERREZ in
CpR 45 Ί966) 17-39; 43 (1957) 72-73. J MARTINEZ in Vincula» 13

4746

n. Wi

DECR. CONC. OPTATAM TOTIUS, DE IN ST IT. SACERDOTALI

(1967) 36-45, XAV. OCHOA in CpR 45 (I960) 265-275; 43 (1967)
113-126. 337-3S0; 47 (1963) 97-111; G. ROLDAN in Vinculum 15
(1967) 64-78; G ROUSSEAU in Vita rol. 2 (1966) 49-81; V. SERER in
Vinculum 15 (1967) 48-60; P. ZAKAR in CpR 51 (1970) 289-323.

333-i
1965 OCT 28.-C0NC. VAT. Π, DECR. AAS 58 (1966) 713-727

PAULUS EPISCOPUS
Servus Servorum Dei, una cum Sacrosandi Concilii Pair ibus.
Ad perpduam rd memoriam

Decretum dc Institutione Sacerdotali

Prooemium
Optatam totius Ecclesiae renovationem probe noscens
Sancta Synodus a sacerdotum ministerio, Christi spiritu
animato, magna ex parte pendere l, gravissimum institu­
tionis sacerdotalis momentum proclamat, eiusque primaria
quaedam principia declarat, quibus confirmentur leges iam
saeculorum usu probatae in easque nova inducantur, quae
huius Sancti Concilii Constitutionibus et Decrctis necnon
mutatis temporum rationibus respondeant. Quae sacerdo­
talis conformatio ob ipsam catholici sacerdotii unitatem,
omnibus sacerdotibus utriusque cleri et cuiusvis ritus ne­
cessaria est; ideoque haec praescripta, quae clerum dioeccsanum directe respiciunt, congrua congruis referendo,
omnibus accommodanda sunt.
L

De

sa gwag 0TALIS INSTITUTIONIS RATIONE IN SINGULIS
NATIONIBUS INEUNDA

1. Cum in tanta gentium regionumque diversitate non­
nisi generales leges ferri possint, in singulis nationibus vel
711 ritibus peculiaris <Sacer/dotalis Institutionis Ratio» ineatur, ab Episcoporum Conferentils statuenda ’, certis tem­
poribus recognoscenda atque ab Apostoiica Sede appro­
banda, qua leges universales ad peculiaria locorum temporumque adluncta accommodentur, ut sacerdotalis institu­
tio semper congruat pastoralibus necessitatibus illarum re­
gionum ln quibus ministerium exercendum sit.
II.

De VOCATIONIBUS SACERDOTALIBUS INSTANTIUS
FOVENDIS

2. Fovendarum vocationum officium’ ad totam Chri­
stianam communitatem pertinet, quae imprimis vita plene
Christiana Id provehere debet; maxime in id conferunt tum
familiae, quae, spiritu fidei, caritatis et pietatis animatae,
veluti primum seminarium fiunt, tum paroeciae quarum
uberem vitam ipsi adolescentes participant. Magistri atque
omnes qui puerorum iuvenumque Institutionem quovis
modo curant, praecipue Consociationes Catholicae, ado1 Unlrtnl populi Dei progressum ex ipsius Christi voluntate a sacerdotxa ministerio quam rr-iiiroe pendere, ex verbis patet qt£bus Dominia
Apostolos fonsoque successores et cooperatores constituit Evmjçelii prae­
cones, novi popdi electi duces et mysteriorum Dei dispensatores; Hem
ccuLnnatnr ex Patrum ac Sanctorum effatis atque iteratis Summorum
Pontificum documents, CL in primis: S. Pius X, Exhort ad Clerum
Haerent animo, 4 aeg, 1908: S. Pii X Acta IV, pp. 237-284- Pivs XI. Litt
EncycL Ai caiiciici Sacerdclii, so dec. 1935: AAS 28 (1936), Impôts pp.
37-33 [LE X302}. Prci XII, Adhort. A post Menii Nwtro/, 23 sept. 1950.
AAS 42 (:95ο), PP- 637-702 [LE 2131). Ioaxmxs XXIII, LitL EncydSarrrfctii A’oxlri pnmarJu, 1 mç. 1959: AAS 51 (1959). PP· 545*579- Paulci VI, Ep. Apost Stand Dei Pafrem, 4 nov. 1963: AAS 55 (1963), pp97W5 [LE 3134]·
• Universa institutio sacerdotalis, id est Seminarii ordinatio, institutio
iptritoaHs, ratio stryLorum, alunmcrom vita communis et disciplina, exer­
citu pastoralis variis locorum «Lunetis accommodanda sunt Quae accommùdstio, ad praecipia principia qood spectat, secundum nonnas communes
Ueknda «t pro ctero saeculari ab Episcoporum Conferenti», et congrua
ratione a Sspcrioribut competentibus pro clero regulari (cL S. Congr. de
Rdiciosb, Const Apost. Soin Saptodser dque adnexa Suivis Generalia,
art 19, «L altera, Romae 1957, pp. 38 a.) (LE 2579).
' later praecipoxi aerumnas qtubus Ecclesia hodie affligitur. frre ubique
eminet vocationum exigua copia. Ci. Pits XII. Adhort Apost Menii .Votfrac »... sacerdotum numeres cum in catholicorum regionibus, tum in mfstictuLbu tori», impar plerumque incresrentibus necrssftatibns est·: AAS
41 (1930). p, Ma (LE 213: J. loxswx* ΧΧΙΠ2 «II problema delle vocationi
rrrleBMtieh* e rthgfcse è quotidiana soQecltinline del Papa—, è scs piro
ica prrghxxa, aspiratione ardente della sua anima». (Ex Allocutione
ad I Cocgrr-^-.m Intrmaticuakm «le Vocationibus ad Statua PerfrctiooH,
i4 dee. 1961: AAS 34 (<9*<). P· J3>

4747

1905 OCT 28

lescentcs sibi concreditos ita excolere studeant ut vocationem divinam percipere ct libenter sequi valeant. Omnes
sacerdotes zelum apostolicum in fovendis vocationlUi
quam maxime ostendant ct propria ipsorum vita hamllL
operosa, laeto animo peracta, necnon mutua sacerdotali
caritate et fraterna operae consortione, adolescentium animos ad sacerdotium trahant.

Episcoporum autem est In vocationibus provehendh
gregem suum excitare arctamque omnium viriumlaboramque curare coniunctlonem; eos vero quos ipsi ad sortem
Domini vocatos indicaverint, ut patres, nullis parcenta
sacrificiis adiuvare.
Haec actuosa ad vocationes fovendas universi populi
Dei conspira lUo Divinae Providentiae actioni respondet,
quae hominibus ad Christi Sacerdotium hlerarchlcum par- ’
ticipandum divinitus electis congruas dotes tribuit eosque
sua gratia adiuvat, dum legitimis Ecclesiae ministris com­
mittit ut idoneitate agnita, candidatos qui tantum munus
recta intentione et plena libertate petierint, comprobatos
vocent et Sancti Spiritus sigillo Dei cultui et Ecclesia
*
servitio consecrent ·.
Sancta Synodus tradita cruidem communis cooperationis
subsidia imprimis commendat uti sunt Instans oratio, Chri­
stiana paenltentia necnon in dies altlor christindelium
institutio, sive praedicatione et catechesi sive etiam variis
communicationis socialis instrumentis Impertienda, qua
quidem necessitas, natura et praestantia vocationis sacer­
dotalis declarentur. Insuper mandat ut Opera vocationnm,
secundum pontificia ad rem documenta, in singularum
dioecesium, regionum vel nationum ambitu Iam constituta
vel ineunda, universam fovendarum vocationum pastora­
lem actionem, nullis opportunis auxiliis posthabitis mue
hodiernae doctrinae psychologicae et soclologicae utiliter
protulerint, methodice et cohaerenter disponant atque pari
discretione ac zelo promoveant *.
Opus vero fovendarum vocationum fines singularum
dioecesium, nationum, familiarum religiosarum atque ri­
tuum dilatato corde transcendat oportet atque ad univer­
salis Ecclesiae necessitates respiciens illis praecipue regio­
nibus auxilium afferat, in quibus ad Domini vineam in­
stantius operarii advocantur.
3. In Seminariis Minoribus ad germina vocationis excolenda erectis alumni peculiari religiosa conformatione,
imprimis apta moderatione spirituali, ad Christum Re­
demptorem generoso animo et puro corde sequendum com­
ponantur. Sub paterno superiorum moderamine, parenti­
bus opportune cooperantibus, vitam ducant quae adoles­
centium aetati, spiritui et evolutioni conveniat et sanae
psychologize normis plene aptetur, congrua rerum huma­
narum experientia et consuetudine cum propria / familia
non praetermissis ·. Ea praeterea quae insequentibus de
Seminariis Maioribus statuuntur, quatenus fini et rationi
Seminarii Minoris conveniunt, ipsi quoque accommodentur.
Studia ab alumnis peragenda sic ordinentur oportet ut ipsi
ea sine Incommodo alibi prosequi possint, si alium vitae
statum amplectantur.
Pari cura foveantur etiam germina vocationis adoles­
centium et iuvenum in peculiaribus Institutis quae pro
locorum adiunctis Seminariorum Minorum quoque fini in­
serviunt, necnon eorum qui sive in aliis scholis sive ceteris
educationis mediis instituuntur, ac sedulo promoveantur
Instituta aliaque incoepta pro Iis qui maiore aetate divi­
nam sequuntur vocationem.
III.

De Seminariorum Maiorum ordinatione

4. Seminaria Maiora ad sacerdotalem conformationem
necessaria sunL In eis Integra alumnorum institutio eo
tendere debet ut ad exemplar Domini Nostri lesu Christo
Magistri, Sacerdotis et Pastoris, veri animarum pastores
‘ Pim XII, Const. Apost Sedet Sapientiae, 31 mali 195& AAS 48 (X95S,
p. 357 [LE 2579]· Paulus VI, Ep. Apost Summi Dei Verbum, 4 dot. 19651
AAS 55 (1983), PP- 9«4 sa. [LE 3134].
• Cf. imprimis: Pius XII, Motu proprio Cum nebit «de Postiôdo Ope»
Vocationum Sacerdotalium apud S. Congregationem Seminariis et Stuâômi
Universitatibus praepositam constituendo», 4 nov. 1941: AAS 3J (194X).
p. 479 [LE 1646]; cum adnexis Statutis el Nonnis ab eadem S. Congreptione promulgatis die 8 sept 1943 (LE 1768, 1769]· Motu proprio Cm
tu pennae «de Pontificio Opere primario religiosarum vocationum», XI fcfcr.
1953: AAS 47 (1955). P- 266 [LE X482]; cum adnexis Statutis et Norms
a S. Congr. de Religiosis promulgatis (ibid., pp. 298-30:) [LE 2483, 2484^
Cokc. Vat. Π, Decr. De accommodata renovatione vitae religiosae, Fr·
fertae Cenialu, n. 24 [LE 3333 > Decr. Do Pastorali Episcoporum mune»
in Ecclesia, CkrxUut Deminue, n. 15 [LE 3331 ].
• Cf. Pius XII, Adhort Apost Aim/· Natirae, 33 «ept xoscc AAS 41
(<95)o, P· 685 LE [223:].
4748

1965 OCT 2«

DECK. CONC. OPTATAM TOTIUS. DE INSTIT. SACERDOTALI

ipsi formentur7; praeparentur ergo ad ministerium verbi:
ut verbum Del revelatum semper melius intelligant, mediUnles possideant, lingua et moribus exprimant; ad mi­
nisterium cultus ct sanctificationis: ut orantes ct sacras
liturgicas celebrationes peragentes opus salutis per SacriDdum eucharisticum ct Sacramenta exerceant; ad minliterium Pastoris: ut sciant repraesentare hominibus Chrlslum, qui <non venit, ut ministraretur cl, sed ut ministrartt et daret animam suam redemptionem pro multis»
(Afr. 10, 45; cf. lo. 13, 12-17) ct ut, omnium facti servi,
piares lucrifaciant (cf. 1 Cor. 9, 19).
Quire omnes institutionis rationes, spiritualis, IntcllcctUAlii, disciplinaris, consociata actione ad hunc finem paUoralem ordinentur, eique assequendo sedulam concordemque operam navent omnes moderatores ct magistri, Epi«opl auctoritati fideliter obsequentes.

5. Cum alumnorum institutio et a sapientibus legibus
el maxime quidem ab idoneis educatoribus pendeat, Se­
minariorum moderatores ct magistri ex optimis viris scli717 pntur
*
atque solida doctrina, congrua cxpcrien/tin pasto­
rali et peculiari Institutione spirituali ct paedagoglca dili­
genter praeparentur. Instituta igitur ad nunc finem asse­
quendum vel saltem cursus apta ratione disponendi necnon
Moderatorum Seminariorum conventus statutis tempori­
bus celebrandi promoveantur oportet.

Moderatores vero ct magistri persentiant quantopere a
soipwrum cogitandi agendique ratione pendeat alumnorum
formationis exitus; suo Rectoris ductu arctissimam splrilas et actionis consortionem ineant atque inter semetipsos
el cum alumnis eam familiam constituant quae Domini
orationi «Utsint unum» (Io. 17, 11) respondeat et In alum­
nis propriae vocationis gaudium nutriat. Episcopus autem
assidua praedilectionls cura animet cos qui in Seminario
hborant ac ipsis alumnis se demonstret verum in Christo
Patrem. Omnes denique sacerdotes cor dioecesis Semina­
riam considerent eique propriam adiutricem operam libcnter praestent ·.
6. Vigilanti cura, pro singulorum aetate corumque
progressu, inquiratur de candidatorum recta intentione ac
libera voluntate, dc idoneitate spirituali, morali et Intel­
lectuali, de congrua physica et psychica valetudine, consi­
deratis quoque dispositionibus a familia forsan transmissis.
Expendatur quoque candidatorum capacitas sacerdotalia
onera ferendi et officia pastoralia exercendi 10.

In universa autem alumnorum selectione cl probatione
debita semper adhibeatur animi firmitas etiamsi lugenda
sit sacerdotum penuria n, cum Deus Ecclesiam suam mi­
nistris carere non sinat, si digni promoveantur, non idonei
tempestive ad alia munera obeunda paterne dirigantur
alque iuventur ut vocationis suae Christianae conscii, alaΠ5 criter apostolatum laicalem ineant. /

7. Ubi singulae dioeceses proprio Seminario rite in­
struendo Impares sint, erigantur ac foveantur Seminaria
pluribus dioecesibus vel universae regioni vel nationi com­
munia, ut solidae alumnorum Institutioni, quae in hac re
suprema lex est habenda, cfficaclore ratione consulatur.
Haec vero Seminaria, si regionalia sint vel nationalia, re­
gantur iuxta statuta ab Episcopis quorum interest11 con­
dita et ab Apostoiica Sede probata.,
In Seminariis autem ubi multi sunt alumni, retenta re­
giminis et sclentiflcae institutionis unitate, alumni apta
ratione distribuantur ln coetus minores ut singulorum con­
formationi personali melius provideatur.
*CL Cost Vat. Π, Const, dogm. de Ecclesia, Lumen Gentium, n. sS:
US 57 (1965). P- 54 (LE 3*1’CL Prcs XI, Litt EncycL /fd Catholici Sacerdotii, 20 dec. 2935: AAS 28
p. 37 [LE 1302b «Dilidens imprimis esto modemtomni magistroraçx (HectOU. Sacris eiusmodi conkgiii sacerdotes tribuite maxima
rrtsit oraitoç neque çravminl eos e muneribus abstrahere, specie quidem
rxorâ penderis, quae tamen cum hac capitali re, cuius partes nulla alia
EKfperit, «ejurari nequeunt·. Quod seligendi optimos principium iterum
crciuîsr a I5o XII in Litteris Apostolicis ad Ordinarios Braxiliae directis
& xj qxilH X747, Diuorri r Hadiorwsaggi IX, pp. 379-5So.
• De cocsnnni officio Seminariis auxiliatricem operam navandi cf. Pau­
la VI, Ep. Apost Summi Dei l'rr&Mw·, 4 nov. 1963: AAS 55 (1963), p. 984
‘1»Ct.3prjs ΧΠ, Adhort. Apost Menii Nostrae, 23 sept 1930: AAS 43

*hyfo ;, p. 654 [LE 2132 ]; 5. Coxgz. de Sacxamxmtxs, Litt circulares Magna
tgtdon *1 loeoran Ordinarios, 27 dec. 1935, n. 10. Pro religiosis cf. Statutu
Gnersha adnexi Constitutioni Apostolicae Sedes Sapientiae, 31 maii 1956,
ert.33 [LE 2579}. Paulus VI, Ep. AposL Summi Dei Verbum, 4 nov. 2963:
AAS 55 (103). p. 9S7 ». [LE 3x34 ).
“ CL Pics XI. Litt. EocycL Ad Catholici Sacerdotii, 20 dec. 1935: AAS 28
ILE 1303}.
“Statuitur, ut in determinandis Seminariorum regionalitxm vd natiomL-z» Sutitw oconrs Episcopi quorum interest portem habeant, derogando
frwripto canorus 2357, par. 4 CIC.

4749

De institutione SPIRITUALI

η. 3334

impensius EXCOLENDA

* 8 Institutio spiritualis cum doctrinali ct pastorali
arcte connectatur ct, directore spiritus praecipue adluvantc 1J, ita Impertiatur, ut alumni cum Patre per Filium Eius
lesum Christum in Spiritu Sancto familiari ct assidua so­
cietate vivere discant. Per sacram ordinationem Christo
Sacerdoti configurandi, etiam intima totius vitae consor­
tione, ut amici, Ei adhaerere assuescantM. Eius Mysterium
Paschale ita vivant ut in Illud Initiare sciant plebem slbl
committendam. Christum quaerere edoceantur in verbi Dei
fideli meditatione, in actuosa cum sacrosanctis Ecclesiae
Mysteriis communicatione, imprimis in Eucharistia et in
officio divino lft; In Episcopo, qui eos mittit et In homini­
bus ad quos mittuntur praesertim pauperibus, parvulis,
infirmis, peccatoribus et incredulis. Beatissimam Virginem
Mariam, quae a Christo lesu in cruce moriente discipulo
data est uti mater, filiali fiducia diligant et colant. /
719
Enixe foveantur pietatis exercitia venerando Ecclesiae
usu commendata; curandum vero est ne formatio spiritua­
lis in iis solis consistat nec solum affectum religiosum ex­
colat. Discant potius alumni secundum formam Evangelil
vivere, in fide, spe et caritate firmari, ut in earum exercitio
spiritum orationis sibi acquirantle, vocationis suae robur
et munimen consequantur, ceterarum virtutum vigorem
obtineant et zelo omnes homines Christo lucrifaciendi
crescant.
9. Mysterio Ecclesiae ab hac Sancta Synodo praecipue
illustrato alumni ita imbuantur ut Christi Vicario humili
et filiali caritate devincti atque, sacerdotio aucti, proprio
Episcopo tamquam fidi cooperatores adhaerentes et sociam
cum fratribus operam praestantes, testimonium exhibeant
illius unitatis qua homines ad Christum attrahuntur17.
Dilatato corde participare discant in totius Ecclesiae vita
secundum illud S. Augustini: «Quantum quisque amat
Ecclesiam Christi, tantum habet Spiritum Sanctum»Xi.
Clarissime intelligant alumni, se non dominatui nec hono­
ribus destinari, sed totos servitio Dei et pastorali ministerio
mancipari. Peculiari sollicitudine in sacerdotali oboedien­
tia, in pauperis vitae ratione et In sui abnegandi spiritu
ita excolantur x>, ut etiam ca quae licita sunt, sed non ex­
pediunt, prompte abdicare ct Christo crucifixo se confor­
mare assuescant.
De oneribus ab ipsis suscipiendis alumni reddantur cer­
tiores, nulla vitae sacerdotalis difficultate rcticlla; ne ta­
men in futura operositate periculi rationem fere unice
conspiciunt, sed potius nd vitam spiritualem ex ipsa eorum
pastorali actione quam maxime roborandam conformentur.

10. Alumni qui secundum proprii ritus sanctas firmasque leges venerandam coelibatus sacerdotalis traditionem
sequuntur, diligenti cura educentur ad hunc statum, in
quo societati conlugali propter regnum coelorum renun­
tiantes (cf. Mat. 19, 12), Domino adhaerent amore/Indivl- 720
so w novo Foederi intime congruente, futuri sacculi re­
surrectionis testimonium exhibent (cf. Lc. 20 36) ,l ct ap­
tissimum consequuntur auxilium ad eam perfectam cari­
tatem continuo exercendam, qua in ministerio sacerdotali
omnia omnibus fieri valeant n. Alte persentiant quam gra­
to animo ille status suscipi debeat non quidem solum ut
11 Cf. Pius XII, Adhort. Apost. Menii Notlrac, 13 sept. 1950
*.
AAS 42
(1950), p. 674 [LE 2x32 ]; S. Cono», de Sxm. rr Stvd. Uxiv., La Fcrmacione
spirituale dd candidato ai sacerdo :io, CitU dei Vaticaoo 1965.
” C!. S. Pxus X, Exhort, ad Clerum. Haerent Animo, 4 acg. xqoS: S. Pd X
Acto, IV, pp. 242-244; Pius XII, Adhort Apost Menti Nostrae, 2J sept
2950: AAS 42 (1950), pp. 659-662 [LE 2232 ]: IOAXMIS ΧΧ1Π, Utt Encyc.
Sacerdotii Nostri Primordia, 1 aog. Χ959: AAS 51 (2959), P· 55^ *■
’· Cf. Pius XII, Litt EncycL Mediator Dei, 20 nor. «47: AAS 39 (i9<7),
pp. 547 ss. et 572 $. [LE 2963); Ioaxmks XXIII, Adhort. Apost Saxx/
Laudis, 6 ion. 2962: AAS 54 (2962), p. 69; Corc. Vat. H, Coast de Sacra
Liturgia, Sacrotandum CcmciJtum, art x6 et 27; AAS 56 (2964). p. 204 S[LE 3241?. S. Comgx. Rituum. Instructio ad mcculionem Cmutiluiiouis de
Sacra Liturgia recte ordinandam, 26 sept 1964, nn. 24-27: AAS 36 (2964)
*
p. 8S0 s. [LE 32x7).
*· Cf. Ioaxxxs XXIII, Litt EncycL Sacerdotii Nostri Primordia. AAS 52
(I959h P· 559 ».
1TCL Coxc. Vat. II, Const doçm. de Ecclesia, Lewem Gentium, xl 2&
AAS 57 (1965). P- 35 *- [LE 3232 L
” S. AUGUiTixvs, In loanncm tract. 33, 8: FL 35. X646.
11 Cf. Pius XII, Adhort Apost Menti Nodrar: AAS 42 (2950), rp. 663 K,
685, 690 [LE 2132); Ioaxxes XXIII, UtL EncycL Sacerdotii Noiin 7*ηmerdia: AAS 51 (1959), pp. 551-353: 556 s.: Pauxvs VL Utt EacycL Ec­
clesiam suam, 6 au<. X964: AAS 56 (19641, p. 634 s. [LE 32x2 k Coxc, Vat. Π.
Const dogm- de Eccloio, Lumen Gentium, Imprimi» n. 8: AAS
(20<L
p. 2 3 [LE 3332).
·· CL Ριυ$ XII, LitL
Sarra Virginitas, tj cart. 1954-· AAS 46,
(29M). PP· 165 u. [LE 2
u CL S. Cytmiaxus De
_
_ ____
_
tvpuw,
32: PL 4.
4*5; ____________
S. AsmoMVt:
De virginibus I, 8, 53: PL 26. 303 U ’
*’CL Prvs ΧΠ, AdborL Apost. Menti Nsstrar. AAS 43 (1950}, p. Wj
[LE 2x33).

4750

π. iw

DECR. CONC. 01>TAT.UI TOTI LS. DK INSTIT. SACERDOTAL!

lege ecclesiastica praeceptus, sed ut pretiosum donum Dci
humiliter Impetrandum, cui gratia Spiritus Sancti exci­
tante et adiuvante» libere et generose respondere pro­
perent.
Officia ct dignitatem Christiani matrimonii, quod amo­
rem inter Christum ct Ecclesiam repraesentat (cf. ΕρΛ. 5.
22-33), alumni debite cognoscant; perspiciant autem vir­
ginitatis Christo consecratae praecellentiam
ita ut op­
tione mature deliberata ac magnanimi. Integra corporis et
animi deditione Domino se devoveant.
De periculis quae eorum castitati maxime in praesentis
temporis societate occurrunt, moneantur21; aptis praesi­
diis divinis humanisque adiutl, matrimonii renuntiationem
ita integrare addiscant ut ipsorum vita ct operositas ex
coclibatu non modo ullum patiatur detrimentum, sed po­
tius ipsi altius animi corporisque dominium pleniorisque
maturitatis profectum acquirant atque Evangelii beatitudlnem perfectius percipiant
11. Christianae educationis normae sancte serventur,
et rccentioribus sanae psychologlae et paedagogiae inven­
tis rite compleantur. Institutione igitur sapienter ordinata
in alumnis excolenda est etiam debita maturitas humana,
praecipue comprobata in quadam animi stabilitate, in fa­
cultate ferendi ponderatas decisiones atque in recta de
eventibus et hominibus Indicandi ratione. Alumni propriam
indolem recte componere assuescant; ad animi fortltuainem
formentur et in universum illas virtutes aestimare discant
quae inter homines pluris fiunt et Christi ministrum com­
mendant
cuiusmodi sunt animi sinceritas, assidua jus­
titiae cura, promissis servata fides, in agendo urbanitas,
'31 in colloquendo modestia cum caritate coniuncta. /
Vitae Seminarii disciplina aestimanda est non solum va­
lidum vitae communis caritatisque praesidium, sed totius
institutionis necessaria pars ad sui dominium acquirendum,
ad solidam personae maturitatem promovendam celcrasque
animi dispositiones efformandas quae ordinatam ct fructuo­
sam Ecclesiae operositatem maxime iuvant. Ita tamen
exerceatur ut fiat alumnorum Interna aptitudo qua aucto­
ritas superiorum ex intima persuasione seu propter con­
scientiam (cf. Rom. 13, 5) et propter supernaturales ra­
tiones suscipiatur. Disciplinae vero normae iuxta alumno­
rum aetatem Ita applicentur ut Ipsi, dum gradatim sibimetipsls moderari addiscant, libertate sapienter uti, sponte
navltcrque agere 21 et cum confratribus et lalcis sociam
praestare operam assuescant.
Tota Seminarii ratio, pietatis et silentii studio atque mu­
tui adiutorii sollicitudine perfusa, ita ordinetur oportet ut
iam quaedam Initiatio sit futurae vitae a sacerdote du­
cendae.
12. Ut spiritualis institutio solidiore ratione innitatur
ct alumni vocationem optione mature deliberata ample­
ctantur, Episcoporum ent congruum instaurare temporis
intervallum pro impensiore tirocinio spirituali. Eorundem
quoque erit opportunitatem perpendere quondam studio­
rum interruptionem statuendi vel aptum tirocinium pa­
storale disponendi ut sacerdotii candidatorum probationi
satius consulatur. Pro singularum regionum condicionibus
Episcoporum pariter erit decernere de protrahenda aetate
a iure communi in praesenti pro sacris ordinibus expostu­
lata necnon deliberare de opportunitate statuendi ut alum­
ni, expleto cursu theologico, per congruum tempus diaconalem exerceant ordinem, antequam ad sacerdotium pro­
moveantur.

V.

De

studiis

ecclesiasticis

recognoscendis

13. Antequam sacrorum alumni studia proprie eccle­
siastica aggrediantur, ea humanistlca et scienti fica institu­
tione ornentur, qua luvcnes in sua cuiusque natione su­
periora studia inire valeant; ac praeterea eam linguae latlnae cognitionem acquirant, qua tot scientiarum fontes
ct Ecclesiae documenta Intelligent atque adhibere pos­
sint 17. Studium linguae lllurglcae unicuique ritui propriae
necessarium habeatur, cognitio vero congrua linguarum
7-2 Sacrae Scripturae et Traditionis valde foveatur. /
11. In ecclesiasticis studiis recognoscendis eo imprimis
spectandum est ut disciplinae philosophicae ct theologicae
aptius componantur et concordi ratione conspirent ad
alumnorum mentibus magis magisque aperiendum Myste­
rium Christi quod totam generis humani historiam afficit.
"U PmXII.Ult.EacTxl.Sarzi l'ûontUï.Lc-.pp. 170x74 [LE 24«].
••CL Pin XII, Adhort. A poil. Mewii
c., pp. 664 ct 690 ·.
’•CL Pavus VI, Ep. Apost. Summt Do Vtrium, 4 «». 1963 AAS 55
IIS63). P-TJt ÎLE 31341·
·· Ct. Pxr.i XU. Axlhort. ApoL Mtnii .Vortw, I c.. p. 66b.
·’ Cl. PaULUS VI, Ep. ApOrt
Drt
, L c., p 09··
4751

1 ÛOî» OCT 2Ô

In Ecclesiam iugiter influit ct ministerio sacerdotal! prwcipue operatur 28.
r
Ut hnec visio nb Institutionis limine cum alamnli communicetur, studia ecclesiastica inchoentur cursu Introdqctorlo per congruum tempus protrahendo. In hac studio­
rum initiatione Mysterium salutis Itn proponatur ut alunni studiorum ecclesiasticorum sensum, ordinem eoramqce
finem pastoralem consplclant simulque ad propriam vita»
universam fide fundandam et penetrandam luventur at­
que in vocatione deditione personali et lacto animo im­
plectenda firmentur.
15. Philosophicae disciplinae ita tradantur ut alatnai
imprimis ad solidam et cohaerentem hominis, mundi el
Del cognitionem acquirendam manuducantur, Innixi pa­
trimonio philosophico perenniter valido
ratione quoque
habita philosophicarum Investigationum progredientis ae­
tatis, praesertim carum quae in propria natione majores
Influxum exercent, necnon recentiorls scientiarum progrei5us, ita ut alumni hodiernae aetatis Indole recte percepta
ad colloquium cum hominibus sui temporis opportune
praeparentur
Historia philosophiae ita tradatur ut alumni, dam va­
riorum systematum principia ultima attingunt, ea quae
ibi vera probantur teneant, errorum radices detegere eos­
que refellere valeant.
In ipsa docendi ratione excitetur In alumnis amor veri­
tatis ngorose quaerendae, observandae, demonstrandae si­
mul cum honesta agnitione limitum cognitionis humanat.
Sedulo attendatur ad necessitudinem inter philosophiam
et vera problemata vitae necnon quaestiones quae alum­
norum mentes movent; Ipsi quoque adiuventur ad perspi­
ciendos nexus qui Intercedunt inter argumenta philoso­
phica et mysteria salutis quae In theologia superiore lu­
mine fidei considerantur./
723
16. Disciplinae theologicae, in lumine fidei, sub Eccle­
siae Magisterii ductu 21 ita tradantur ut alumni doctrinam
catholicam ex divina Revelatione accurate hauriant, pro­
funde penetrent, propriae vitae spiritualis reddant alimen­
tum12 eamque in ministerio sacerdotali annuntiare, ex­
ponere atque tueri valeant.
Sacrae Scripturae studio, quae universae theologiae veluti anima esse debet13, peculiari diligentia alumni Insti­
tuantur, congrua introductione praemissa, in exegeseos
methodum accurate Initientur, maxima divinae Revelatio­
nis themata perspiciant ct in Sacris Libris quotidie legendis
ct meditandis incitamentum et nutrimentum recipiantM.
Theologia dogmatica ita disponatur ut Ipsa themata blbllca primum proponantur; quid Patres Ecclesiae Orientis
ct Occidentis ad singulas Revelationis veritates fideliter
transmittendas ct enucleandas contulerint necnon ulterior
dogmatis historia —considerata quoque ipsius relatione ad
generalem Ecclesiae historiam— alumnis aperiatur
*
1·,
deinde ad mysteria salutis integre quantum fleri potest Il­
lustranda, ea ope speculationis, S. Thoma magistro, inti­
mius penetrare eorum que nexum perspicere alumni addi- e
scant1·; cademque semper in actionibus liturgi/cis17 et
” Cf. Cose. Vat. Il, On st. do«m. de Ecclesia,
Gerdmm nx 7 d
38: AAS 57 (1965). PP 9-”; 33 (LE 3
*1” CL Pius XII. Litt. EncycL Humam Generis, 12 aej. 195α AAS p
(IQS©). PP-57X-575 (LE 2147]·
,
w Cf. Paulus VI, Litt. EacycL Ecclesiam na
,
*
6 ae? 1964: AAS 56
(1964). pp. 637 «- [LE 321 x].
·· Cf. Pius XII, Litt. Encycl. Humani Grvnj, 12 aur. 195α: AAS 4)
(1930), pp. 567-569 [LE 2147 h Allocutio Si rftltfû, 3: mail 1934: AAS <5
(1954). P· 314 1. [LE 3433 h Paulus VI, Allocutio in Gregodana Poctifin
*
Studiorum Uoiversiute Labiti, xa mart. 1964: AAS 36 (<9
*41»
P 3*4 K
Coxc. Vat. II, Const. dogm. de Ecclesia, Lumen Gtniium n. ay AAS 57
(1965), PP- *9-31 (LE 3332).
” CL S. Boxavxxtuxa. /hnzrxnum mentis in Deum, ProL, n. 4: «(Noc’
credat quod ubi sufficiat lectio sine unctione, speculatio sine drvutixe,
investigatio sine admiratione, circumspectio sine exsultatione, industry fef
pietate, scientia dne chariute, intclhxcatia sine humüitate, studium aSq®
divina gratia, speculum absque sapientia divinitus iupiraU
*
(S. Boxavtxtuba, Optra Omnia, V, Quaracchi 1S9X, p. 396).
“ CL Lzo XIII, Litt. EncycL Lr aident isrimus Drus, 18 nov. 1893: ASS
36 (1893-94). p. 2S3.
*· CL PoxnnciA Commissio dx Rk Bxblica, Inslmciio de Sacra Scnpiars
trcU d-xtnda, 13 man 1950: AAS 42 (X950), p. 503 (LE 2x37].
“ Cf. Pits XII, Litt. EncycL Humani Generis, 22 au<. 195« AAS 41
(1950). P- 568 ». (LE 2x47 J*. «... sacrarum fontium studio sacrae divipùru
*
semper iuvcnescunt; dum contra speculatio quae ulteriorem sacri depart»
inquisitionem neglexit, ut rxperiindo novimus, sterilis evadit».
*· CL Pius XII, Sermo ad Alumnos Scminamorum, 34 iunil 1939: .AAS
31 (1939). P X4~ «Aemulatio... ia veritate quaerenda et propapada prr
commendationem doctrinae S. Thomae non supprimitur, sed exatater potias
ac tuto dirigitur». Paulus VI, Allocutio in Gregoriaxva Pont. Staiicrca
Umv. habita, ta mart. 1964- AAS 56 (1964). p. 365: «<Ma«istriU vocca
Lcr.leuae Doctorum reverrntrr auscultent, inter quos Divus An·—->4 racipuuin obtinet locum: An^rlici enim Doctoris tanta est ixigmu vis, tea
sincerus ventat» amor, ac tanta sapientia (η altissimis veriUtibcs pe-

4752

I960 OCT 20

DECB. CONC. OPTATAM TOTIUS, DE INSTIT. SACERDOTALI

nnlvcrw Ecclesiae vita praesentia ct operantia agnoscere
doceantur; atque humanorum problematum solutiones sub
Revelationis luce quaerere, cius aeternas veritates mutabili
rtrura humanarum condicioni applicare casque modo coae­
vis hominibus accommodato communicare discant3·.
Item ceterae theologicae disciplinae cx vividiore cum
Mysterio Christi ct historia salutis contactu instaurentur.
Specialis cura impendatur Theologiae morali perficiendae,
cuius scicntifica expositio, doctrina S. Scripturae magis
nutrita, celsitudinem vocationis fidelium in Christo Illu­
stret eorumque obligationem in caritate pro mundi vita
tactum ferendi. Similiter in Iure canonico exponendo et
in historia ecclesiastica tradenda rcspiclatur ad Mysterium
Ecclesiae, secundum Constitutionem dogmaticam «Dc Ec­
clesia» ab hac S. Synodo promulgatam. Sacra Liturgia quae
primus, Isque necessarius fons spiritus vere Christiani ha­
benda est, doceatur ad mentem articulorum 15 et 16 Conjlitullonls de Sacra Liturgia3·.
Variarum regionum condicionibus opportune considera­
tis, manuducantur alumni ad plenius cognoscendas Eccle­
sias et Communitates eccleslaies a Sede Apostolica Bomana
seiunctas, ut unitatis redintegrationi inter universos Chri­
stianos secundam huius S. Synodi praescripta promoven­
dae conterre valeant
Introducantur etiam ad alias religiones cognoscendas in
singulis regionibus magis vulgatas, quo melius Id quod
boni et veri, Deo disponente, habent, agnoscant, errores
refellere discant et plenum veritatis lumen non habentibus
communicare valeant.
17. Cum vero doctrinalis institutio non ad meram no­
tionum communicationem, sed ad veram intimam que
-»· alumnorum formationem ten/dere debeat, methodi didactlcae recognoscantur tum ad praelectiones, colloquia et exer­
citationes quod attinet, tum quoad alumnorum studium
sive privatum sive in parvis coetibus excitandum. Totius
Institutionis unitas ac soliditas sedulo curetur, vitata ni­
mia disciplinarum ct lectionum multiplicatione atque iis
quaestionibus omissis, quae vix ullum momentum retinent
vel quae ad altiora academica studia remittenda sunt.
18. Episcoporum erit curare ut iuvenes indole, virtute
et ingenio apti ad peculiaria Instituta, Facultates vel Uni­
versitates mittantur ut in scientiis sacris necnon in aliis
quae opportunae videantur, sacerdotes praeparentur altiore ratione scientifica instructi, qui variis apostolatus
necessitatibus satisfacere valeant; eorum vero institutio
spiritualis et pastoralis, maxime si sacerdotio nondum sint
aucti, nullo modo negligatur.

η. 3304

tnm Christianam plene consciam et apostolicam atque ad
sui status officia implenda conformare valeant; pari solli­
citudine adiuvare discant religiosos et religiosas ut in
propriae vocationis / gratia perseverent ct secundum vario­ 72G
rum Institutorum spiritum proficiant43.

In universum In alumnis congruae aptitudlnes excolan­
tur, quae maxime ad dialogum cum hominibus conferunt,
uti sunt capacitas alios audiendi et ad varia necessitudinis
humanae adluncta animum aperiendi in spiritu caritatis43.

20. Subsidiis quoque uti edoceantur quae disciplinae
sive paedagogicac, sive psychologicae, sive sociologicae 44
afferre valent, iuxta rectas methodos ct Auctoritatis Eccle­
siasticae normas. Item ad apostolicam laicorum actionem
excitandam ac fovendam accurate instruantur44, necnon
ad varias efficacloresquc apostolatus formas promoven­
das; atciue eo spiritu vere catholico Imbuantur, quo pro­
priae dioecesis, nationis vcl ritus fines transcendere et
totius Ecclesiae necessitates Juvare assuescant, animo pa­
rati ad Evangelium ubique praedicandum 4<.

21. Cum vero opus sit ut alumni apostolatus exercendi
artem non tantum theorctice, sed etiam practice addiscant
atque propria responsabilitate et consociata opera agere
valeant, lidem Iam per studiorum curriculum, feriarum
quoque tempore, praxi pastorali initientur per opportunas
exercitationes; quae vero pro alumnorum aetate ac loco­
rum condicione, prudenti Episcoporum ludiclo, methodice
ct sub virorum in re pastorali peritorum ductu fieri debent,
praepollente supernaturalium auxiliorum vi semper me­
morata 47.
VIL

De institutione post studiorum curriculum
PERFICIENDA

22. Cum sacerdotalis institutio, ob recentloris potissi­
mum societatis rerum adluncta, etiam studiorum in Semi­
nariis curriculo absoluto/prosequenda atque perficienda
sit **
, Confercntiarum Episcoporum erit in singulis natio­
nibus aptiora media adhibere, cuiusmodi sunt pastoralia
Instituta cum paroeciis opportune selectis cooperantla,
conventus statis temporibus cogendi et accommodatae
exercitationes quarum ope iunior clerus sub aspectu spiri­
tuali. intellectuali et pastorali in sacerdotalem vitam atque
apostolicam operositatem gradatim introducatur easque in
dies magis renovare ac fovere valeat.

Conclusio
VI. De institutione

stricte pastorali promovenda

19. Pastoralis illa sollicitudo quae integram prorsus
damnorum institutionem informare debet41, postulat
etiam ut ipsi diligenter instruantur in iis quae peculiari
ratione ad sacrum ministerium spectant, praesertim in ca­
techesi et praedicatione, in cultu liturgico et sacramento­
rum adminlstratione, In operibus caritatis, in officio occur­
rendi errantibus et incredulis, et in ceteris pastoralibus
muneribus. Accurate instituantur in animarum moderan­
darum arte, qua universos Ecclesiae filios imprimis ad viiHcstrandis aptissimoque unitatis nexa colligendis, ut ipsius
kctitu dficarissimuni sil instrumentum non solum ad Fidei fundamenU
□ trio ccEocanda, sed etiam od sanae progressionis fructus utiliter et secure
ptrdpkadcs». Cf. etiam Allocutio coram VI Congressu IntemaUonali ThoEjibco, io sept 1965: AAS 57 (1965), pp. 783-79»·
11 CL Coxc. Vat. II, Const dc Sacra Liturgia, SacrosaMdum Concsïîum,
ta. 7 et x6; AAS 56 (1964), pp. xoo ». et 104 s. [LE 3141].
"CL Paulus VI, Litt Encycl Ecclesiam Suam, 6 aug. 1964: AAS 56
/j/4), p. 6404. (LE 3211].
M CLCoxc. Vat. II, Const, de Sacra Liturgia, Socnuandum Concilium,
u. 10, X4,15,16 (LE 3232); S. Coxcr. Rituum, Instructio od uteeutionem
CcihJchcnù de Sacra Liturgia recte ordinandam, 26 sept. 1964, nn. xx et
ir AAS 56 (1964), p. 879 *- [LE 32x7].
H CLCosc. Vat. II, Dccr. de Oecumcnismo, Unitatis Redintegratio nn. x,
9.tx. AAS 57 (1965), pp. 90 et 98 a- (LE 3235].
0 Perfecta pastoris forma potest deduci cx recentiorum Pontificum docu*
Seati
que de vita, de dotibus ct de institutione Sacerdotum distincte
•funt, isprimis: S. Pius X. Exhort, ad Clerum Haerent animo, S. Pii X
Acta, IV, pp. 237
Pius XI, Litt Encycl Ad Catholici Sacerdotii'. AAS
x« (1936), pp. 5 ss. [LE X302]; Pius XII, Adbort Apost. Menti Nostrae:
AAS 43 (1950), pp. 657 ss. [LE 2X5X ]: Ioaxxes ΧΧΠΙ, Litt Encycl SacerLhi S'cdln primordia: AAS 51 (1959). PP· M5 st: Paulus VI, Ep. A post.
Dci Vabwn. AAS 35 (1963), PP- 979 st [LE 3134I.
P^uca de
Ixtunooe pastorali Inveniantur etiam in Litt Encycl Mystici Corporis
(xjij) (IE 1759], Mediator Dei (1947) (LE 1963], Evangelii Praecones
(1951) [LE 2Ji3J, Sacra Virginitas (1954) [LE 24a: ). Musicae Sacrae Diιζι^'αηα (1955) [LE 254X), Princeps Pariorum (1959) [LE 386x1 necnon
ta Ccoit A post. Seda Sapientiae (1956) pro Religiosis [LE 3579]· Pnrs XII,
lOAjnm ΧΧΠΙ et Paulus VI etiam in suis allocutionibus ad semioarutas
et ucerdotes formam boni pistoris compluries illustrarunt
4753

Huius Sanctae Synodi Patres, opus a Concilio Tridentino inchoatum prosequentes, dum Seminariorum modera­
toribus et magistris fidenter concredunt munus futuros
Christi sacerdotes efformandi in spiritu renovationis ab
hac Sacrosancta Synodo promotae, eos qui ad sacerdotale
ministerium se praeparant, vehementer horiantur ut ipsi
spem Ecclesiae animarumque salutem sibi committi per­
sentiant atque huius Decreti normas libenti animo susci­
pientes, fructus qui semper maneant, uberrimos afferant.
Haec omnia el singula quae in hoc Decreto (•Jedida sun/,
placuerunt Sacrosancti Concilii Patribus. Et Nos, Apostolica
a Christo Nobis tradita potestate, illa, una cum Xentrabilibus Patribus, in Spiritu Sancto approbamus, decernimus
ac statuimus et quae ila synodaliter statuta sunt ad Del
gloriam promulgari iubemus.
u Dc momento status, qui professione conciliorum evxngtbeocua consti­
tuitur cf. Coxc. Vat. II, Const dogm. de Ecclesia, Lumen Gentium, cap. VI:
AAS 57 (X965)» PP· 49-53 (LE 3232]; Dccr. de accommodata renontione
vitae religiosae, Perlectae Cantatis (LE 3333].
" Cf. Paulus VI, UtL Encycl Ecclesiam Suam, 6 aug. 1964: AAS 56
1964), passim, imprimis pp. 635 s. et 640 ss. (LE jarx].
“ Cf. imprimis Ioaxxxs XXIII, Uti Encycl Mater ei Magi&a, X5 mali
1961: AAS 53 (1961), pp. 40Χ s»- (LE 2984].
Cf. praecipue Coxc. Vat. II. Const, dogm. dc Ecclesia, Lumen Gentium
n. 33: AAS 57 (i9
3).
*
P- 39· [LE 3233].
·· Cf. Coxc. Vat. II, Const dogm. de Ecclesia, Lumen Gentium, u. 17:
AAS 57 (X9^5). P· -° «- (LE 323»]·
·’ Plurima documenta Pontificia praemonent contra periculum ia actione
pastorali urglrgendi finem supematuralcm et parvipendendi ultrnx practice
subsidia su}
*erna
toralia; cf. imprimis documenta ia nota 41 htad.ita.
Reccntiora S. Sedis documenta paxtkuhran de n-oeaoerdotibu» curam
habendam urcent, commemoranda sunt imprimis: Pxn XII. Motu Prcyrta
Qu&dc^uidem, 2 aprilis X949: AAS 41 (X9491 Pp· X65-X67 [LE sejS’; Adbort
AposL Menti Sostroe, 23 septembris 195α AAS 43 (1950) (LB xxsxj; Const.
AposL (pro Relitfrsh) Sedes Sapientiae, 3: man 1936
Statuta Gecvralia
adnexa [LE 2579 h AUocntio ad sacerdote
*
«Coovictos Barctaoocnsb».
X4 lunti 1957: Ditcont e Radiomeisaggi, XIX, pp 371-373· Paulus ST.
ADocuUo coram s-icerdolibus Instituti «GUa Matteo Gfixrti» diircr-.·
Vexonexuis ,xx u.Artü 1964: L
0™n\dcre
*
Romano, 13 mirro 1964.
47M

r>. 3335

DECL. CONC. GRAVISSIMUM, DE EDUCATIONE CHRISTIANA

Romae, apod S. Petrum, die xxvin mensis octobris
anno mcmlxv.—Ego Paulus Ecclesiae Catholicae Episco­
pus (Sequuntur Patrum subsignationes),

♦ în »««icso VH celebrat
*
dio 29 oct.an. Ï&SS pronzi!<jato. Adn.
P. BENOIT in Seminarian·. 18 (1966) 842-853; W. BERTRAMS ia PrM
55 (1966) S34-53T. G. CENACCH1 in Pal. clcro 45 (1956) 809-623; L
GARD ET in Seminarians 18 (1936) 578-603; L. B. GILLOS in Senuna.
rira 18 0968) 327-333; P. GRELOT in Seminariam 13 (1966) 853-379;
LJ. GUYOT n Seminariam 18 (Ι9Θ6) 313-317: 9. HAERING n Semina­
rium 18 (1966) 357-363; P. KLOSTERMANN in Seminariam 18 f1966)
626-674; L LELOIR in Seminariam 18 (1955) SÔO-S32; A. MAYER ot
G. HALDANZA in Seminar ira 18 (1968) 911-867; CH. MOELLER in
Seminarram 18 0566) 604-625; L M. PALACIOS in CpR 45 (1966)
149-170; M. PELLEGRINO in Seminarium 18 (1986) 633-90! ; G. L.
PELLETER in Seminarium 19 0967) 782-881; L G. RAMIREZ m Vin­
eolam 15 (1967) 77-87; J. SAUVAGE in Seminarium 18 (1966) 313-323;
J. SCHROEFFER n Seminariam 18 (1966) 339-353, 875-708; R. SPIAZZI
in Seminariam 18 (1966) 389-383; C. VÂOAOGINI in Seminarium 18
(1985) SI 9-841; J. J. WRIGHT in Seminarium 18 (1966) 902-910.
3335
1965 OCT 28.-CONC. VAT. Π, DECL AAS 58 (1966) 728-739

PAULUS EPISCOPUS
Servus Senarum Dei, una cum Sacrosancti Concilii Patribus,
Ad perpetuam rei memoriam

Declaratio de Educatione Christiana
Gravissimum educationis momentum in vita hominis
eiusque influxum semper maiorem In socialem huius aetatis
progressum Sancta Oecumenlca Synodus attente perpen­
dit A Re quidem vera iuvenum educatio, immo adultorum
quoque continua quaedam institutio, cum facilior tum urgentior redditur temporis nostri adiunctls. Homines enim
propriae dignitatis et officii plenius conscii, vitam socialem
ac praesertim oeconomicam ct politicam actuosius In dies
participare praeoptant1*; mirabiles artis technicae et in­
quisitionis scientificae progressus, nova communicationis
socialis subsidia opportunitatem praebent hominibus, ma­
iore interdum temporis spatio ab occupationibus liberi
fruentibus, facilius ad patrimonium mentis animique cul­
turae accedendi atque arctiore tum coetuum tum ipsorum
populorum necessitudine mutuo se complendi.
Proinde ubique conatus fiunt ad opus educationis magis
magisque promovendum; hominum, et peculiariter pue­
rorum atque parentum, iura primaria educationem respl729 cientia declarantur et publicis documentis/ consignantur
alumnorum numero celeriter crescente, late multiplicantur
et perficiuntur scholae atque alia educationis instituta
conduntur, novis experimentis excoluntur educationis ct
instructionis meLhodi; magni quidem ponderis peraguntur
nisus ad eas omnibus hominibus procurandas, licet permulti
pueri ct iuvenes institutione etiam fundamentali adhuc
priventur et tot alii apta educatione, in qua simul veritas
et caritas excoluntur, careant.
Cum vero Sancta Mater Ecclesia ad mandatura implen­
dum a divino suo Conditore acceptum, mysterium nempe
salutis omnibus hominibus nuntiandi et omnia instaurandi
in Christo, integram hominis vitam etiam terrenam qua­
tenus cum vocatione coelesti connexam curare debeat ·,

In educationis progressu atque amplificatione parta iuai
habet. Proinde S. Synodus de educatione Christiana pnr
sertim in scholis fundamentalia quaedam principia decla­
rat, quae a speciali post Concilium Commissione fmiot
evolvenda erunt atque ab Episcoporum Coafcrentili *4
diversas regionum condiciones applicanda.
1. Omnibus hominibus cuiusvis stirpis, condicionis M
aetatis utpote dignitate personne pollentibus, Ius at Injlicnabile ad educationem4*
, proprio fini respondentem·,
propriae indoli, sexus differentiae, culturae patriisque tra­
ditionibus accommodatam et simul fraternae cum aliis po­
pulis consortioni apertam ad veram unitatem et pacem la
terris fovendam. Vera autem educatio prosequitur foraitloncm personae humanae in ordine ad finem eius ultimum
ct simul ad bonum societatum, quarum homo membrum
exstat et in quarum officiis, adultus effectus, partem bibebiL
Pueri Igitur et adolescentes, ratione habita programs
scientiae psy chologicae, paedagogicae et didacticae adlu- 7>
ventor oportet ad dotes physicas, morales et Intellectuales
harmonice evolvendas, ad gradatim acquirendum perfec­
tiorem sensum responsabilitaUs In propria vita continua
nisu recte excolenda et in vera libertate prosequenda, ob­
staculis magno et constanti animo superatis. Positiva et
prudenti educatione sexuali progrediente aetate Instituan­
tur. Praeterea ad vitam socialem participandam ita con­
formentur ut, instrumentis necessariis et opportunis rite
instructi, in varios humanae communitatis coctus actuose
sese inserere valeant, colloquio cum aliis aperiantur com­
munique bono provehendo operam libenter navent.
Similiter Sancta Synodus declarat pueris ac adolescenti­
bus ius esse ut in valoribus moralibus recta conscientia
aestimandis et adhaesione personali amplectendis necnon
in Deo perfectius cognoscendo et diligendo instimulentur.
Ideoque enixe rogat omnes qui vel populorum regimen te­
nent vel educationi praesunt, ut curent ne umquam in­
ventus hoc sacro iure privetur. Filios autem Ecclesiae ex­
hortatur ut generoso animo operam praestent in universo
educationis campo, praesertim hunc in finem ut congrua
educationis et instructionis beneficia ad omnes ubique ter­
rarum citius extendi possint7*.
2. Omnibus Christianis, quippe qui, per regenerationem
ex aqua ct Spiritu Sancto nova creatura effecti ·, filii Del
nominentur et sint, ius est ad educationem Christianam.
Quae quidem non solum maturitatem humanae personae
modo descriptam prosequitur, sed eo principaliter spectat
ut baptizati dum in cognitionem mysteriis salutis gradatim
introducuntur, accepti fidei doni In dies magis conscii fiant;
Deum Patrem in spiritu et veritate adorare (cf. Io, 4t23)
praepriinis in actione liturgica addiscant, ad propriam vi­
tam secundum novum hominem in iustitia et sanctitate
veritatis (Eph. 4, 22-24) gerendam conformentur, ita qui­
dem occurrant in virum perfectum, in aetatem plenitudinis
Christi (cf. Eph. 4, 13) et augmento corporis mystici ope­
ram praestent. Iidem insuper suae vocationis conscii tum
spei quae in eîs est (cf. 1 Pelr. 3, 15), testimonium exhibere
tum Christianam mundi conformationem adiuvare consue­
scant, qua naturales valorcs in completa hominis a Christo
redempti consideratione assumpti, ad totius societatis bo­
num conferant’. Quare / haec S. Synodus animarum Pasto- 73)
ribus gravissimum recolit officium omnia disponendi ut
hac educatione Christiana omnes fideles fruantur, praeprimls iuvenes qui spes sunt Ecclesiae xo.
3. Parentes, cum vitam filiis contulerint, prolem edu­
candi gravissima obligatione tenentur ct ideo primi et
praecipui eorum educatores agnoscendi suntll. Quod mu­
nus educationis tanti ponderis est ut, ubi desit, aegre sup­
pleri possit. Parentum enim est talem familiae ambitum
amore, pietate erga Deum ct homines animatum creare qal
integrae filiorum educationi personali et sociali faveat Fa­
milia proinde est prima schola virtutum socialium quibus
indigent omnes societates. Maxime vero in Christiana fa­
milia, matrimonii sacramenti gratia et officio ditata, filii
iam a prima aetate secundum fidem in baptismo receptam,

1 later phrima docmxnta momentum edocaticmx illustrantia cL impri­
mis: BsvxzacTVS XV*, Ep. Apost ComxmRcr Litima, xo apr. 1919: AAS xx
(19x9)» P- IT*·
XI. LitL Encycl. Divini ICtiu
31 dee. X929:
AAS 22 (1930), pp. 49-W [LE 939). Pm XII, Allocutio ad Iuvenes A. C. L,
30 apr. 1946: Disrtnï t RaJàruuagçi VIII, pp. 53-57. — Allocutio ad
Patres familias Galliae, x3 tepL X951: Dixoni t
XIII, pp.
34X-345· loAsnnM XXIII, Ncnthu triceshuo exacto anno ex quo LUL
EncyrL Dwtti IUim
editae sunt, 30 dec. 1959: AAS 52 (i960),
pp. 57-59- Pavlv· VI, Allocutio ad todaks F. I. I>. A. E. (Federarionc
Iftituti rxprndeaîi dall’Aatcriti Ecclesiastica), 30 dec. 1963: Encidickg e
Dixorn <ii S. S. Px&o VI, I, Rana 1964, pp. 601-603. Insuper conferaatar
Acte d Documente C&ictho Ocnmnio Vaiùano II apparando, series I,
Axttrpraepxratcria, vol III, pp. 363-364, 370-37
*,
373 374’Cfr. Ioamxis XXIII, LitL Encycl Maier d Jfjftdrj, 15 cuü 1961:
AAS 33 (1961) pp. 4x3. 41S-417. 4M [LE 2984J. — Litt. EucycL Pacrw
1« Itrrù, n *pr. 1963: AAS 55 (1963) p. 378 s. [LE 31x0).
•CL Profaüo Unjwwlis iurium humanorum (Déclaration des droite
de 1'boume) die 10 dee. 194! a Foederatarum Nationum Coctu çmerali
* habita; ei cf. EMclaratica de
rat
* droite de Γenfant, so nov. 19S9. Protoexie adlittonnel S U convention de ravnprde de
* droits de l’bocxme et
dc» UhrrtH fundaxnmtaks, Parisii», 30 mart. 1952; cirra illam Profesdonon
Utuvtna>m Larium haraoonan cf. loaxxrs ΧΧΠΙ, Utt- Encycl.
m üvru. ti ape 1963: AAS 35 (1963), p. 295 1. [LE 3110).
•CL loajiwia XXIII, Litt. EccycL Λ/αίσ rf MafiUra, 13 mail 1961:
AAS 33 (X96t), p. 40
* [LE *984;· Coxc. Var. II. ContL dtapn. de Erclcna,
Lumen GmXmm, n. 17. AAS 57 (X965). p. 21 (LE 3233}.

4755

1005 OCT 2«

•*
Pte XII, Nantit» radiophonkus datus 24 dec. X942: AAS 35 (X941 »
pp 32, 19. Ioaîcmes XXIII, Litt. Encycl. /’acrm m ternj, xx ipr. *xçf
.
AAS 55 (1963), p. 359 *. [LE 31x0]. Et cf. Declarationes inritnn bnoina
laodaUs in nota 3.
• CL Pics XI, Utt. EucycL Dirini lüiui
31 dec. ΧΟίΟ: AAS u
(1930), P- 50
.
*
[LE 9391’ CL loams XXIII, Litt. EncycL Maier d Maridra, x$ cuü χ0χ:
AAS 53 (1961). p. 441 s- [LE 3964 1• CL Pivs XI. Utt. EncycL Dmai lUiai Mafùiri, L c, p. 83.
•CL Coxc. Vat. Il, Const, da^u. de Ecclesia, Lumen Gtniiva, a. jfc
AAS 57 (1965). P- 41 v (LE 3333 ).
’•CL Coxc. \ at. Il, Dccx. de pis torali Ερίκοροηππ munere In Ecclesù,
Chndut Domvnui, nn. 12-14 [LE 33331.
u CL Ρινί XI, Litt. Encycl. Dinar llhiu Magidn, L c, p. 59 *ς Utt

4756

1985 OCT 20

DEC. CONC. GRAVISSIMUM, DE EDUCATIONE CHRISTIANA

η. 3335

Dtum percipere et colere atque proximum diligere docean­
llglosam promoventes, societas civilis, et tota communitas
humana.
tur oportet; Ibidem primam inveniunt experientiam ct saue wcletatis humanae ct Ecclesiae; per familiam denique
Pulchra igitur et gravis quidem ponderis est vocatio
ia civilem hominum consortionem et in populum Dei senillorum omnium qui parentes in eorundem officio Implendo
iim introducuntur. Persentiant igitur parentes quanti mo­
luvantes ct communitatis humanae vices gerentes, munus
nenti sit familia vere Christiana pro vita ct progressu
educandi in scholis suscipiunt; quae vocatio peculiares men­
ipsius populi Dei11.
tis et cordis dotes, dlligentissimam praeparationem, conti­
Educationis Impertiendae munus primario familiae com­
nuam renovationis et adaptationis promptitudlnem expo­
stulat.
petens totius societatis auxiliis indiget. Praeter igitur lura
parentum ceterorumque quibus ipsi partem in munere edu­
G. Parentes quibus primum et Inalienabile officium et
cationis concredunt, certa quidem officia ct iura competunt
lus est filios educandi, in scholis eligendis vera libertate
wcielall civili, quatenus cius est ca ordinare quae ad bo­
gaudeant oportet. Potestas publica igitur cuius est civium
num commune temporale requiruntur. Ad cius munera
libertates tueri et defendere, lustitiae distributi vae consu­
pertinet educationem Juventutis pluribus modis provehere:
lens curare debet, ut subsidia publica ita erogentur ut
parentum scilicet aliorumque qui In educatione partes ha­
parentes pro filiis suis scholas, secundum conscientiam
bent officia el iura tueri clsque adiumenta praebere; iuxta
suam, vere libere selegere valeantM.
ictuldiarii officii principium, deficientibus parentum aliaCeterum rcl publicae est providere ut omnes cives ad
rumque societatum incoeptis, educationis opus, attentis
congruam culturae participationem accedere valeant atque
quidem parentum votis, pcrficcre; insuper, quatenus bo­
ad officia et iura civilia exercenda debite praeparentur.
num commune postulat, scholas et Instituta propria conIpsa igitur res publica ius puerorum ad adaequatam edu­
X dereu./
cationem scholarem tutari, magistrorum capacitati studio­
Singulari demum ratione officium educandi ad Eccle­
rumque praestantiae vigilare, alumnorum sanitati consu­
siam spectat, non solum quia humana quoque societas
lere atque In genere integrum scholarum opus promovere
educationis tradendae capax agnoscenda est, sed maxime
debet, principio subsidiarii officii prae oculis habito et ideo
quia munus habet viam salutis omnibus hominibus annun­
quovis excluso scholarum monopolio, quod nativis huma­
tiandi, credentibus vitam Christi communicandi cosque
nae personae iuribus, Ipsius quoque culturae profectui et
continua sollicitudine adiuvandi ut ad huius vitae pleni­
divulgationi, pacificae civium consortioni necnon plura­
tudinem pervenire valeant u. His igitur filiis suis tanquam
lism© in permultis societatibus hodie vigenti adversaturtl. / 734
Mater eam praestare Ecclesia tenetur educationem, qua
Christifideles vero S. Synodus hortatur ut sive ad aptas
tota eorum vita spiritu Christi imbuatur, simul autem
educationis methodos studiorumque rationem invenien­
omnibus populis suam operam praebet ad promovendam
das, sive ad magistros efformandos qui iuvenes recte edu­
Integram personae humanae perfectionem, ad bonum quo­
care valeant, auxiliatricem operam ultro praestent atque,
que societatis terrestris atque ad aedificationem mundi
parentum praesertim consociationibus, universum scholae
humanius configurandi 15.
munus et praecipue educationem moralem in ea tradendam
4. In munere suo educationis explendo Ecclesia de om­
suis adiumentis prosequantur13.
nibus aptis subsidiis sollicita, praecipue de eis curat quae
7. Gravissimum praeterea officium persentiens mora­
Ipsi sunt propria, quorum primum est Institutio catechetilem et religiosam educationem omnium suorum filiorum
ca17 quae fidem illuminat et roborat, vitam secundum
sedulo curandi, Ecclesia peculiari suo affectu et adlutorio
spiritum Christi nutrit, ad mysterii liturgicl consciam et
fjracscns sit oportet iis plurimis qui in scholis non cathoactuosam participationem conducit17 atque ad actionem
icls instituuntur; tum per testimonium vitae eorum qui
apostolicam excitat. Ecclesia magni facit ct suo spiritu
eos docent ct moderantur, tum per condiscipulorum apopenetrare et elevare quaerit cetera quoque auxilia, quae
stolicam actionem 23, tum maxime per ministerium sacer­
ad commune hominum patrimonium pertinent quaeque ad
dotum et laicorum qui cis doctrinam salutis tradunt, ra­
animos excolendos hominesque formandos magnopere con­
tione aetati et adiunctis accommodata et spirituale
ferunt, uti sunt communicationis socialis instrumenta 18,
auxilium praebent opportunis Incoeptis pro rerum tempo­
multiplices animi corporisque exercitationum coetus, iurumque condicione.
723 venum consociationes atque praesertim scholae./
Parentibus autem grave recolit officium quod eis com­
5. Inter omnia educationis instrumenta peculiare mo­
petit omnia disponendi vel etiam exigendi ut filii sui illis
mentum habet schola 19, quae vi suae missionis dum facul­
auxiliis frui possint ct formatione Christiana harmonico
ties intellectuales assidua cura excolit, rcctc i udi can di
gressu cum profana progrediantur. Propterea Ecclesia Illas
capacitatem evolvit, In patrimonium culturae a generatio­
auctoritates ct societates civiles dilaudat, quae pluralism!
nibus praeteritis acquisitum Introducit, sensum valorum
hodiernae societatis ratione habita ct debitae libertati re­
promovet, vitam professionalem praeparat, inter alumnos
ligiosae consulentes, familias adiuvant ut educatio filiorum
diversae indolis et condicionis amicalem consortionem pain omnibus scholis secundum propria familiarum principia
riensmutuam se comprehendendi dispositionem fovet; in­
moralia et religiosa impertiri possit M.
super vel ut quoddam centrum constituit cuius operosita­
tem et profectum una participare debent familiae, magistri,
8. Ecclesiae praesentia In scholarum campo ostenditur
varii generis consociationes vitam culturalem, civicam, repeculiari ratione per scholam catholicam. Ea quidem non
minus quam aliae scholae fines culturales et humanam iuEscycl Mit brouunJer Sorgc, 14 martii 1937: AAS 29 (1937), p. 164 f4
venum formationem prosequitur. Proprium autem illius
hn XII. Allocutio ad primum congressum nationalem Consociationis
est communitatis scholaris ambitum, spiritu evangelic©
*
talea
Maristrürum catholicorum (A, I. M. C.), 8 sept 1946: Discorsi t
Islvmtuaggi VIII. p. 3:8.
libertatis et caritatis animatum creare, adolescentes adluUCL Cone. Vat. II, Constitutio dogm. de Ecclesia Lumen Gentium,
vare ut In propria persona evolvenda una simul crescant
u. Π et J5·· AAS 57 (1965), pp. 16 et 40 «· [LE 3232].
secundum novam crea/turam quae per baptismum effecti 735
®CL Pits XI, Utt Encjrd. Divini Illius Magistri, 1. c., p. 63 s. [LE 939).
sunt, atque universam culturam humanam ad nuntium
hn XII, N'txntn» radiophonieus datm 1 iunii 1941; AAS 33 (1941) p. 200;
salutis postremo ordinare ita ut cognitio quam alumni dc
Cccatio td pnmnm Conzrcssum nationalem Consociationi» Italicae Mamundo, vita et homine gradatim acquirunt, fide illumine­
ratrxea catholicorum, 8 sept. 1946: Discorsi e Rndiomcssaggi VIII, p. 218.
C_-ra pnadpion subsidiari tatis cf. Ioanxes XXIII, LitL Encycl Pacrm
tur M. Ita quidem schola catholica, dum progredientis ac* laro, n spr. 1963: AAS 55 (1963), p. 294 (LE 31x0].
MCL Pits XI, LitL Encycl Divini IIlius Magistri, I. c., pp. 53 s,, 56 s.
— Utt. Encycl. Non abbiamo bisogno, 29 iunii X93X: AAS 33 (1931), p. 31 x
1 'LE 1038]. Pics XU, Litt. Sccrctariac Sutas ad XXVIII Hebdomadam
$fi«. ItiL 20 sept. 1955: L'Owrvalote Romano, 29 sept X955.
“Ecclesia laudat illas auctoritates civiles, locales, nationales et Intrraa’jvzdes quae, urçcnticrum huius aetatis necessitatum consciae, omnes vires
.r.p^adat, ct omnes populi pleniori
*
educationis et coitus humani particjpi teri valeant Cf. Pallus VI, Allocutio In Consilio Nationum Unitarum,
4 ott. 1965: AAS 57 (1965). pp. 877-8S5 (LE 3322 ).
‘CL Prv
*
XI, Motu proprio Orbem catholicum, 29 Iunii X923: AAS 15
*5 ’. PP- 3*7-329 (LE 527]. Decr. Provido sane, 12 Ian. 1935: AAS 27
^5
UJ5k PP· I45-I5
*
[LE 1254 J- Coxc. Vat. II, Decr. de pastorali Eptseop-ra E-snere in Ecclesia, ( 'kristus Dominus, nn. X3 et 14 [LE 3332).
‘’Cf. Coxc. Vat. II, Constit. de Sacra Liturgia, Sacrosanctum Concilium,
a J<; AAS <6 (1964), P- X04 (LE 3x41)·
” CL Coxc. Vat. II, Decr. de instrumentis communicationis sodalis,
Islcr minfica, nn. 13 et 14: AAS 56 (1964), P- M9 *· (LE 3'431HC! Pits XI, LitL Encycl Diram /Ilius Magistri, L c., p. 76 (LE 939h
Pit* XII, Allocutio ad Auociationem Magistrorum Catholicorum Bavariae,
μ te. 1756: Ducorsi g Radiomnsaggi XVIII, p. 746.

4757

’· Cf. Coxc. rxov. CrxcxxxATrysr III. o. 1M1: Collectio LicmsB, IIL
coi. 1240. c/d; Pira XI, LitL Encycl Divini IBitu Magistri, 1 e, pp. 6e.
63 s. [LE 939].
« Cf. Pus XJ, LitL Encycl Dinm Illius Magistri, L C-, p 63; Utt.
Encycl Non abbiamo bitoguo, rj iunii 1931: AAS 23 (1931}. p. joj (LE X03S ’.
Pire XII, Litt. Secretariae Statu
*
ad XXVIII HebdccaBiU.-n Sx. Iui.
20 «pL 1955: L
* Osscrralo" Romano, 29 sept. 1933. Pavit» VI. AÎLxuüo
ad Associations Christian.un Operaricnna lullae (A. C. L. L). 6 oct t0j:
Enridichc t Discern di Pacto VI, I, Rccna 1964, p. 230.
·* Cf. loAXwrs XXIII, Nuntius triccshno exacto anno cx quo Litt. EnrycL
Divini Illius Magistri editae sunt. 30 dec. X939: AAS 32 (I060). p. 37·
“ Ecclesia ma<ni facit acLoncm aporiolkatn, quant eLm m illi» sebeta
magistri el condiscipuli catholici exercere vakuL
’•Cf. Ριυ
*
XII, .Allocutio ad Aisociatiooern Mirlitrcnun CathoBcoruxa
iJavarue, 31 dec. 1956: Discern t Radicmnsaggi XVIII. p, 743 ».
11 Cf. Coxc. rxor. WxsrMONJUTXXiKxsx I. *- 285
*
Cellxüo Lacessii IIL
cot IJ34. >/
Pivs XI, LitL Encycl Divini lUtus Magistri, L c. p. 77«4
Pros XII, AUocutio ad Associatkenn MaxSUoran Calbolfccrtxa Ravirtie.
31 dec. X956: Discorsi r Katiomrnaggi XVHI. p. 74^ Pablv* VI, Alkxutx)
od soiale
*
F. 1. D. A. E. (Fcdrrxnonc IiUtuti Dépendrati dalfAnHxitl

4758

π. 3335

DEC. CONC. GRAVISSIMUM, DE EDUCATIONE CHRISTIANA

tatis condicionibus sicut oportet se aperit, suos alumnos
ad civitatis terrestris bonum efficaciter provehendum edu­
cat et ad servitium pro Regno Del dilatando praeparat,
ut exemphris et apostollcae vitae exercitio salutare veluti
fermentum humanae communitatis efficiantur.

tendit ut singulae disciplinae propriis principiis, proprii
methodo atque propria inquisitionis scientificar libflrUU
ita excolantur, ut profundior In dies earum intelligent^
obtineatur et, novis progredientis aetatis quaestionibus ac
investigationibus accuratissime consideratis, altius penpl·
clatur quomodo fides ct ratio In unum verum conspirent.
Ecclesiae Doctorum, praesertim S. Thomae Aquinatis ve­
stigia premendo31. Ita quidem veluti publica, stabilis itque universalis praesentia efficiatur mentis Christianae in
toto culturae altioris promovendae studio atque horum
institutorum alumni formentur homines doctrina vere prae­
stantes. gravioribus officiis In societate obeundis pandi
atque fidei in mundo testes 3S.

Schola catholica igitur cum ad Populi Dei missionem
explendam tantopere conferre et dialogo inter Ecclesiam
et hominum communitatem, in ipsorum mutuum benefi­
cium, Inservire valeat, nostris quoque rerum adiunctis
suam gravissimum retinet momentum. Quare haec S. Sy­
nodus ius Ecclesiae scholas cuiusvis ordinis ct gradus libere
condendi atque regendi, in plurimis Magisterii documentis
iam declaratum M, denuo proclamat, in memoriam revo­
cans huiusmodi luris exercitium libertati quoque conscien­
tiae et parentum iuribus tuendis necnon ipsius culturae
profectui summopere conferre.

Meminerint autem Magistri sc quam maxime esse aucto­
res ut schola catholica sua proposita ct incoepta ad rem
deducere valeat
Peculiari ergo iidem praeparentur sol­
licitudine ut scientia tam profana tum religiosa Idoneis
titulis comprobata sint praediti et arte educandi progre­
dientis aetatis inventis congruente ditati. Caritate sibi vidssim et discipulis devincti atque spiritu apostolico im­
buti, tam vita quam doctrina testimonium exhibeant unico
Magistro Christo. Sociam, imprimis cum parentibus prae­
stent operam; una cum ipsis debitam in universa educa­
tione habeant rationem discriminis sexus et finis proprii
utrique sexui ln familia et In societate a divina providentia
736 praestituti; personalem / ipsorum alumnorum actionem ex­
citare satagant eosque, absoluto curriculo scholari, con­
silio, amicitia, peculiaribus quoque conditis associationibus
vero spiritu ecclesia!i ditatis prosequi pergant. Horum
magistrorum ministerium veri nominis apostolatum, nostris
quoque temporibus maxime congruentem et necessarium
S. Synodus declarat, simulque verum servitium societati
praestitum. Parentibus vero catholicis officium memorat
liberos suos concredendi, quando et ubi possunt, scholis
catholicis, eas pro viribus sustinendi ct cum eis in bonum
filiorum suorum collaborandi,e.
9. Huic scholae catholicae Imagini omnes scholae ab
Ecclesia quavis ratione dependentes pro viribus confor­
mentur oportet, licet schola catholica pro locorum adiun­
ctis varias formas induere possit *
. Carissimas sane sibi
habet Ecclesia etiam scholas catholicas quae in novarum
ecclesiarum praesertim territoriis ab alumnis quoque non
catholicis frequentantur.
Ceterum in scholis catholicis constituendis ct ordinandis
progredientis aetatis necessitatibus consulendum est. Prop­
terea, dum fovendae manent scholae quae inferioris et me­
dii ordinis sunt atque educationis fundamentum consti­
tuunt, magni quoque faciendae sunt illae quae ab hodiernis
condicionibus peculiari ratione requiruntur, ut sunt scholae
quae professionales34 et tethnicae nuncupantur, instituta
erudiendis adultis, socialibus auxiliis provehendis necnon
ils, qui ob naturae defectum peculiari cura indigent, desti­
nata atque scholae in quibus magistri tum pro Institutione
religiosa tum pro aliis educationis formis praeparantur.
Sancta Synodus Ecclesiae Pastores necnon omnes christifidelcs vehementer hortatur ut, nullis praetermissis sa­
crificiis, scholas catholicas adiuvent in earundem munere
ln dies perfectius explendo et praeprimis ln curandis necessitaliDUS eorum qui bonis temporalibus sunt pauperes
vel familiae adiutorlo et affectu privantur vel a dono fidei
sunt alieni.

10. Altioris ordinis pariter scholas, praesertim Univer­
sitates et Facultates Ecclesia sedula prosequitur cura. Quin
etiam ln iis quae ab / ipsa dependent, organica ratione in-

In Universitatibus Catholicis in quibus nulla Facult»
S. Theologiae exstet, Institutum habeatur vel Cathedra S.
Theologiae, in qua lectiones lalcls quoque alumnis mcommodatae tradantur. Cum scientiae per Investigationes
peculiares altioris scientific! momenti praecipue proficiant.
In Universitatibus et Facultatibus catholicis Instituta ma­
xime foveantur, quae primario investigationi scientific
**
promovendae inserviant.
Sancta Synodus valde commendat ut Universitates tl
Facultates catholicae In diversis terrae partibus convenien­
ter distributae, promoveantur, Ita tamen ut non numero,
sed doctrinae studio eniteant; eorumque aditus facile pa­
teat alumnis maioris spei, etsi tenuioris fortunae, iis prae­
sertim qui e novis adveniant nationibus.

Quandoquidem sors societatis et ipsius Ecclesiae cum
iuvenum altlora studia excolentium profectu intime coanectitur33, Ecclesiae Pastores non tantum Impensam ha­
beant curam de vita spirituali alumnorum qui Universita­
tes Catholicas frequentant; sed de formatione spirituali
omnium filiorum suorum solliciti, Inter Episcopos consiliis
opportune collatis, provideant ut etiam apud Universitates
non catholicas convictus / et centra universltaria catholica 7*5
habeantur, in quibus sacerdotes, religiosi ct laid, accurate
selecti et praeparati, iuventuti unlversitariae spirituale et
intellectuale adiutorium praebeant permanens. Juvenes tu­
tem melioris ingenii sive catholicarum sive aliarum Uni­
versitatum, qui ad docendum et investigandum apti ri­
deantur, peculiari cura excolantur et ad magisteria susci­
pienda promoveantur.
11. A scientiarum sacrarum Facultatum operositate
plurimum exspectat Ecclesia34. Ipsis enim concredit gra­
vissimum officium proprios alumnos praeparandi non so­
lum ad ministerium sacerdotale sed maxime sive ad do­
cendum in superiorum studiorum ecclesiasticorum sedibus
sive ad disciplinas propria ope promovendas sive ad magis
ardua apostolatus intellectualis munera susdpienda. Ipsa­
rum Facultatum item est varias sacrarum aisciplinardm
regiones altius pervestigare ita ut profundior in dies Sacrae
Revelationis Intellectus obtineatur, patrimonium sapien­
tiae christianae a maioribus traditum plenius aperiatur,
dialogus cum fratribus seiunctis et cum non Christianis
promoveatur atque quaestionibus a doctrinarum progressu
exortis respondeatur36.
Quare ecclesiasticae Facultates, propriis ipsarum legibus
opportune recognitis, scientias sacras et cum sacris con­
nexas impense promoveant et rccentioribus quoque metho­
dis et auxiliis adhibitis, ad altiores investigationes audito­
res Instituant.
12. Cum cooperatio, quae ln ordine dioecesano, natio­
nal! et international! altius in dies urgetur et invalescit,
etiam in re scholastica maxime sit necessaria, omni ope
curandum est ut inter scholas catholicas apta foveatur
coordinatio, atque Inter easdem ceterasque scholas prove-

Ecclriastica}, 30 dec. X963:
I, Roma 1964,
p 602 ».
»· CL faapctad» documenta in nota 1 Laudata; insuper boc Ecclesiae ius
proclamatur a multis CoadUts provincialibus nec non in recentisaimis De*
tUratioujba
plurium COuirrrntiaram Episcoporum.
»’ CL Pius XI, Litt. EncycL
1. c. p. So s.; Pius XII,
AUocuÜo ad ConvoriaLonon CathnLcam Itahcam Magistrorum scbobr-im
«ecundariaram (U. C. I. I. M.). 5 Ua. 1954: Dttforrt e RaJvmrisaÿçi. XV,
PP. 351-530·. lOAMHia XXIII, Allocutio ad VI Congressum .Kcociationis
lubcae Mixhtrorcn CathoEconnn (A. I. M. C.), 5 sept. X959:
Mmacri.
Roma X9C0,
pp. 4»7·43«· Catholicam Italicam Ma••CL Pros XII, I,Allocutio
ad Consociationem
Kiitrauxm scholarum secundarUram (U. G I. I. M ), 3 Un. 1954, 1- «-» P·
55·· CL Paetus VI. ADomtx» ad Oiflcium Internationale Educationis Ca­
*
tholica
(Ο. I. E. Q), 15 fcbe, 1964:
II,
R«xu>
10W
p.
13>
w CL Paulus VI, AUxutio »d AwxUUo&ftn Christianam Operariorum
ItalUa IA. C. L. I ), 6 «t 1763:
Diunrit
I, Reçu
1·/Μ. P «9EnàduU t Diicsni di Pa&ia VI,

Divini Hliut Maçisiri,

Diucrii,

Encxlickt t Ditcorri di Pacts

Fnculieiu t

4759

Pasla VI,

VI,

11)05 OCT 28

11 CL Paulus VI, Allocutio coram VI Coagressa Tbociistico Inlazitrnali, 10 vrpt. 1965: AAS 57 {1963), pp. 7SS-792.
” CL Pius XII, Allocutio ad magistro
*
et alumnos InaUtutorum Supe­
riorum Catholicorum Galliae, « sepL 1950:
pp. 319-221; Ep. ad XXII Congressum «Pax Romana». 12 ang. 1933; Dûxm
XIV, pp. 567-569; loamru XXIII, Allocutio ad Foedo
tlonem Universitatum Catholicarum, x apr. 1959: Dtscorri, Ifraijp. Gv·
t, Roma 1960, pp. 236-229; PavwS VI, Allocutio ad Senatus Acadrrnlcum Universitatis Catholicae Mediolanensis, 5 apr. 1964: EnadicV
II. Roma 1964, pp. 430
*443.
M CL Pxui XII, Allocutio ad Senatum Academicum et alumnos UwreftUlis Romanae, 15 ftinii 1953: Dircorr» r
XIV, p. da
direrione della socieU dl domanl è principalmente riposta nella mente t nel
cuore degli univeru tari di orgi».
·* Ct Pius XI, Comt. Apo
*t.
Deus
Dotnimu, 24 tmil xjjr.
AAS 23 (X93X). pp. 143-247 [LE 1030].
*· Cf. Pium XII. UtL EncycL
12 aug. 193« AAS 42.
Ü95O). PP 3« s.. 57» [LE 2X47J; Paulos VI, UtL EncycL
Pan HI, 6 aug. 1964: AAS 36 (1964). pp. 637-659 [I-E 3211V Coxc. VaT. II.
I>ct d* Ocumenlsmo, UmZata
AAS 57 (1963), pp. ço-tc?
[LE 32351Diuorri t

t

RaJwmataffi,

loqui.

t

DiucrJi di Paclc

VI,

Scimiiarum

Humani

Gcntrii.

KeJinitfr-aHo,

4760

|9«5 OCT 20

DECL. CONC. NOSTRA AETATE. DE REL. NON CHRISTIANIS

hat ur collaborat lo, quam universae hominum communita­
tis bonutt requirit ’·.
Ex maiore coordinatione sociaque opera praecipue in
Ifljtllutonim academlcorum ambitu uberiores (ructus
percipientur. In omni igitur Universitate variae Facultates
nuluam sibi, prout oblcctum siverit, praestent operam.
Ipsae quoque Universitates mutua inter sese operae
Π1 coalundionc conspirent, conventus internationales una
simul promovendo, sclenlificas pervestigationes inter sese
distribuendo, Inventa viclsslm communicando ac magis­
tros ad tempus permutando Inter sc cetcraque quae ad
satorem adlutricem operam conferunt provehendo.

Conclusio
S. Synodus ipsos iuvenes enixe hortatur ut praestantiae
□aneris educandi conscii, ad illud suscipiendum generoso
mimo sint parati, in illis praesertim regionibus in quibus
ob magistrorum Inopiam juventutis educatio in discrimi­
ne est.
Eadem S. Synodus, dum gratissimam se profitetur erga
sacerdotes, religiosos, religiosas et laicos, qui evan gei lea
sal deditione In praecellens educationis ct scholarum cuius­
vis generis ct gradus opus incumbunt, eos hortatur ut In
suscepto munere generose perseverent atque in alumnis
spiritu Christi imbuendis, In pacdagogica arte et in scien­
tiarum studio Ita excellere nitantur ut non solum internam
Ecclesiae renovationem promoveant, sed eius beneficam
praesentiam in mundo hodierno praesertim intellectuali
servent ct augeant.
Huc omnia ct singula quae in hac Declaratione [♦] edicta
sml, placuerunt Sacrosancti Concilii Patribus. Et Nos,
Apostolica a Christo Nobis tradita potestate, illa, una cum
Venerabilibus Patribus, in Spiritu Sancio approbamus, deamimiu ae statuimus et quae ita synodaliter statuta sunt
Dei gloriam promulgari iubemus.
Romae, apud S. Petrum, die xxvin mensis octobris
sano mcmlxv.—Ego Paulus Catholicae Ecclesiae Episco­
pus (Sequuntur Patrum subsignationes).
M.Ct Ioojsxs ΧΧΙΙΙ, Litt. EncycL Pacem in terris, xx apr. 1963: AAS
55 (i0j), P·
et paisim (LE 0000].

eesrione VD celebrata die 28 oct. an. 1965 promulgata. Adn.
. V. DAEN In Seminarium 18 (1968) 394-402; P. DEZZA in PrM 55
Ιίίβ) 19Θ-2Ο4. P. GOUYON, Déclaration but l'éducation chrétienne,
IHbome 1966; J. L INDAMANS, J. MOERMAN. C. PETIT, Enseignoneri. éducation, culture, Pars 1966; R. SANCHEZ MEDAL. La edaQrica y d Concüio, Mexico 1966.

3336
1965 OCT 28.-CONC. VAT. II, DECL. AAS 58 (1966) 740-744

PAULUS EPISCOPUS
Serrut Servorum Dei, una cum sacrosancti Concilii Patribus.
Ad perpetuam rei memoriam

Declaratio de Ecclesiae habitudine ad Religiones
non-Christianas
1. Nostra aetate, in qua genus humanum in dies ar­
dius unitur et necessitudines inter varios populos augentur,
Erelesia attentius considerat quae sit sua habitudo ad re­
ligiones non-christianas. In suo munere unitatem et cari­
tatem inter homines, immo et inter gentes, fovendi ea im­
primis hic considerat quae hominibus sunt communia et
ad mutuum consortium ducunt.
Una enim communitas sunt omnes gentes, unam habent
originem, cum Deus omne genus hominum inhabitare fe­
cerit super universam faciem terrae l, unum etiam habent
finem ultimum, Deum, cuius providentia ac bonitatis teitlmonlum et consilia salutis ad omnes se extendunt l.
donec uniantur electi in Civitate Sancta, quam claritas Del
illuminabit, ubi gentes ambulabunt in lumine eius’.
Homines a variis religionibus responsum exspectant de
reconditis condicionis humanae aenigmatibus, quae sicut
olim et hodie corda hominum Intime commovent: quid sit
homo, quis sensus ct finis vitae nostrae, quid bonum ct
quid peccatum, quem ortum habeant dolores et quem fi­
nem, quae sit via ad veram felicitatem obtinendam, quid
•CL Art. 17, 26 'Cf. Sap. 3, 1; Act. τ<, 17 Rom. a, 6-7; « Tlm. 2. 4.
•CL Apoc 3t, 23-24.
4761

π. 3330

mors, iudicium et retributio post mortem, quid demum illud
ultimum ct ineffabile mysterium quod nostram existentiam amplectitur, ex quo ortum sumimus et quo tendimus.
2. Iam ab antiquo usque ad tempus hodiernum apud
diversas gentes invenitur quaedam perceptio illius arca­
nae virtutis, quae cursui rerum et eventibus vitae humanae
praesens est, Immo aliquando agnitio Summi Numinis vel
etiam Patris. Quae perceptio atque agnitio/vitam earum 741
intimo sensu religioso penetrant. Religiones vero cum pro­
gressu culturae connexae subtilioribus notionibus ct lin­
gua magis exculta ad easdem quaestiones respondere sa­
tagunt. Ita ln Hinduismo homines mysterium divinum
scrutantur et exprimunt inexhausta fecunditate mythorum
et acutis conatibus philosophiae, atque liberationem quae­
runt ab angustiis nostrae condicionis vel per formas vitae
asceticae vel per profundam meditationem vel per refu­
gium nd Deum cum amore et confidentia. In Buddhismo
secundum varias eius formas radicalis insufficientia mundi
huius mutabilis agnoscitur et via docetur qua homines,
animo devoto et confidente, sive statum perfectae libera­
tionis acquirere, sive, vel propriis conatibus vel superiore
auxilio Innixi, ad summam Illuminationem pertingere va­
leant. Sic ceterae quoque religiones quae per totum mun­
dum Inveniuntur, inquietudini cordis hominum variis mo­
dis occurrere nituntur proponendo vias, doctrinas scilicet
ac praecepta vitae, necnon ritus sacros.
Ecclesia catholica nihil eorum, quae in his religionibus
vera et sancta sunt, reiclt. Sincera cum observantia consi­
derat illos modos agendi et vivendi, illa praecepta et doctri­
nas, quae, quamvis ab lis quae ipsa tenet et proponit in
multis discrepent, haud raro referunt tamen radium Illius
Veritatis, quae Illuminat omnes homines. Annuntiat vero
et annuntiare tenetur indesinenter Christum, qui est <via
et veritas et vita» (Io. 14, 6), in quo homines plenitudinem
vitae religiosae inveniunt, in quo Deus omnia Sibi recon­
ciliavit 4.
Filios suos igitur hortatur, ut cum prudentia et caritate
per colloquia et collaborationem cum asseclis aliarum reli­
gionum, fidem et vitam Christianam testantes, illa bona
spiritualia ct moralia necnon illos valores soclo-culturales,
quae apud eos inveniuntur, agnoscant, servent et promo­
veant.
3. Ecclesia cum aestimatione quoque MosUmos respi­
cit qui unicum Deum adorant, viventem et subsistentem,
misericordem et omnipotentem, Creatorem caeli ct ter­
rae *, homines allocutum, culus occultis etiam decretis toto
animo se submittere student, sicut Deo se submisit Abra­
ham ad quem fides islamica libenter sese refert. lesum,
quem quidem ut Deum non agnoscunt, ut prophetam ta­
men venerantur, ma/tremque eius virginalem honorant Ma- 742
riam et aliquando eam devote etiam invocant. Diem Insu­
per iudicii expectant cum Deus omnes homines resuscitates
remunerabit. Exinde vitam moralem aestimant et Deum
maxime in oratione, eleemosynis et ieiunlo colunt.
Quodsi in decursu saeculorum Inter Christianos et Musiimos non paucae dissensiones ct inimicitiae exortae sint.
Sacrosancta Synodus omnes exhortatur, ut, praeterita obllvi seen tes, se ad comprehensionem mutuam sincere exer­
ceant et pro omnibus hominibus iustltiam socialem, bona
moralia necnon pacem ct libertatem communiter tueantur
et promoveant.
4. Mysterium Ecclesiae perscrutans. Sacra haec Syno­
dus meminit vinculi, quo populus Novi Testamenti cum
stirpe Abrahae spiritualiter conlunctus est.
Ecclesiae enim Christi agnoscit fidei et electionis suae
initia iam apud Patriarchas. Moysen et Prophetas, iuxta
salutare Del mysterium, inveniri. Confitetur omnes Christifideles, Abrahae filios secundum fidem ·, in eiusdem
Patriarchae vocatione includi et salutem Ecclesiae ln po­
puli electi exitu de terra servitutis mystice praesignari.
Quare nequit Ecclesia oblivisci se per populum illum, quocum Deus ex ineffabili misericordia sua Antiquum Foedus
inire dignatus est, Revelationem Veteris Testamenti ac­
cepisse et nutriri radice bonae olivae, ln quam inserti sunt
rami oleastri Gentium 7. Credit enim Ecclesia Christum.
Pacem nostram, per crucem ludaeos ct Gentes reconci­
liasse ct utraque in Semctlpso fecisse unum ·.
Semper quoque prae oculis habet Ecclesia verba Apostoli
Pauli de cognatis cius, «quorum adoptio est filiorum ct
gloria et testamentum et legislatio et obsequium et promis­
sa, quroum patres et ex quibus est Christus secundum
• Cf. 3 Cor. 5, xS-xo.
• Cf. S. Grxcouvs VII. ΕρΜ. III, :: aJ AfUitr
rr-rw Ifav-iLiniar, ed. E. Caspak ia MGH, Ep. ul. II. 1920, I. p.
11-13; 1*·
45« A.
•CL G-d. 3. 7. ’ Ci. Rom. xx, Ι7·2ΐ. *Cf. Epé. 2, 14-16.

4762

η. 3337-3338

PAULUS VI - CONSILIUM LITURGIAE

carnem» (Rom. 9, 4-5), filius Marine Virginis. Recordatur
etiam cx populo iudaico natos esse Apostolos, Eccle­
siae fundamenta et columnas, atque plurimos illos pri­
mos discipulos, qui Evangelium Christi mundo annuntiaverant.

3337
1965 OCT 28.- PAULUS VI, DECRETUM. PART.·

Vacatio leo is

Teste Sacra Scriptura, Jerusalem tempus visitationis suae
non cognovit’, atque Judaei magna parte Evangelium non
acceperunt, immo non pauci diffusioni eius se opposue743 runt,e. Nihilominus, secundum Apo/stolum, Judaei Deo,
cuius dona et vocatio sine paenitentla sunt, adhuc carissi­
mi manent propter Patres *L Una cum Prophetis eodemque Apostolo Ecclesia diem Deo soli notum expectat,
quo populi omnes una voce Dominum invocabunt ct «ser­
vient ei umero uno» (Soph. 3, 9)
Cum Igitur adeo magnum sit patrimonium spirituale
Christianis et Judaeis commune, Sacra haec Synodus mu­
tuam utriusque cognitionem et aestimationem, quae prae­
sertim studiis bibi icis ct theologicis atoue fraternis collo­
quiis obtinetur, fovere vult et commendare.
Etsi autoritates Judaeorum cum suis asseclis mortem
Christi urserunt13, tamen ea quae in passione Eius perpe­
trata sunt nec omnibus indistincte Judaeis tunc viventi­
bus, nec Judaeis hodiernis imputari possunt. Licet autem
Ecclesia sit novus populus Dei, Judaei tamen neque ut a
Deo reprobati neque ut maledicti exhibeantur, quasi hoc
ex Sacris Litteris sequatur. Ideo curent omnes ne In cate­
chesi ct in verbi Dei praedicatione habenda quidquam
doceant, quod cum veritate evangelica et spiritu Christi
non congruat.

Praeterea, Ecclesia, quae omnes persecutiones in quosvis
homines reprobat, memor communis cum Judaeis patrimo­
nii, nec rationibus politicis sed religiosa caritate evangelica
impulsa, odia, persecutiones, antisemitism! manifestatio­
nes, quovis tempore et a quibusvis in Judaeos habita, de­
plorat. Ceterum Christus, uti semper tenuit et tenet Ec­
clesia, propter peccata omnium hominum voluntarie pas­
sionem suam et mortem immensa caritate obiit, ut omnes
salutem consequantur. Ecclesiae praedicantis ergo est an­
nuntiare crucem Christi tamquam signum universalis Dei
amoris ct fontem omnis gratiae.
5. Nequimus voro Deum omnium Patrem invocare, si
erga quosdam homines, ad Imaginem Dei creatos, fraterne
nos gerere renuimus. Habitudo hominis ad Deum Patrem
et habitudo hominis ad homines fratres adeo connectuntur,
ut Scriptura dicat: «qui non diligit, non novit Deum» fl
lo. 4, 8).

Fundamentum ergo tollitur omni theoriae vel praxi quae
Inter hominem et hominem, inter gentem et gentem, discri­
men quoad humanam dignitatem ct iura exinde dimanan1<4 t ia inducit. /
Exci ei i a igitur quamvis hominum discriminationem aut
vexationem stirpis vel coloris, condicionis vel religionis
causa factam tamquam a Christi mente alienam, reprobat.
Proinde, Christifideles Sacra Synodus, vestigia Sanctorum
Apostolorum Petri et Pauli premens, ardenter obsecrat ut
«conversationem... Inter gentes habentes bonam» (1 PL 2,
12), si fieri potest, quod in eis est cum omnibus hominibus
pacem habeantll, ita ut vere sint filii Patris qui in caeis est13.

pro decretis promulgatis in sessiomehi
CONCILII VATICANI SECUNDI

Beatissimus Pater pro novis legibus, quae In modo pro­
mulgatis decretis continentur, statuit vacationem usque id
diem vigesimam nonam mensis lunii anni mcmlxvi, nempe
usque ad festum Ss. Apostolorum Petri et Pauli proxlnl
anni.
Interea Summus Pontifex normas edet ad praedictas le­
ges exsequendas.—Pericles Felici, Archleplscopus tit. Samosatensis, Ss. Concilii Secretarius Generalis.
♦ Sacrosanctum occumcrjcuxn Concilium Va tk an un II Cceats».
nea. Decreta, DocUrationea, Typis Poligiotdi Vahcaaia 1Ê66. p. 4M
Ada. Drxmmenja promulgata in hac session® VU tuvnzt: I—Dacretum de pastorali Episcoporum munere in EcdeaU, CHRSTUS DCSGNUS. LE 3332 2—Decretum do accommodata renovatione vüsa reiQloaao. PERFECTAE CARITATS: LE 3333. 3—Decretum de ama­
tione sacerdotali, OPTATAM TOTIUS: LE 3334. 4 —Deciiraio da
educatione Christiana. GRAVISSIMUM EDUCATIONE: LE 3333. 5—D».
claxatio de Ecclesiae habitudine ad roligionoe non-Christianas. ΝΟ6Τ3Λ
AETATE: LE 3336.

3338
1965 OCT .. -CONS. LITURGIAE, RESPONSUM. PART.·

Responsa ad proposita dubia circa: 1.—Instructions
DIEI 26 sept. 1964. 2.—Ritum celebrationis Misske.
3.—Ritum con celebration is Missae. 4.—Ritum Com­
munionis sub utraque specie. 5.—Varias materlu
1.—Ad Instructionem diei 26 Sept. 1964
79. (Ad n. 15) Communitas seminarii die dominica dn»
Missas participare debet: mane Missam lectam eum commcnione sacramentall, horis vero tardioribus Missam solemnroi
sine participatione sacramentall. Nonne praeferendum ut unka
habeatur Missa el quidem solemnls, universo coetu seminani
illam participante, cum communione sacramentall?
Resp. Mens et spiritus Instructionis, il 15, postulat ut In
seminariis, diebus dominicis ct festis, habeatur Missa solee·
nior quam aliis diebus, et cum omnibus elementis Misiae,
inter quae nominanda veniunt: homilia, oratio fidelium, tarramentalis communio. Si haec perfectior celebratio difficiliorem
aut impossibilem reddit participationem ad aliam Missam,
haec videtur supprimi aut facultativa reddi posse, absque
praeiudicio sincerae pietatis. Eo praesertim cum in eius locum
haberi possint cantus Laudum (cfr. Instructio, n. 16), celebra­
tio verbi Dei (cfr. Instructio, n. 38), vel alia peculiaria pietatis
exercitia, v. g. oratio mentalis.
80. (Ad n. 37) In exponenda ratione celebrationis verbi
Dei diebus dominicis ct festis, in locis quae sacerdote carrnt.
Instructio videtur excludere orationem quae congregationem
spiritualiter coniungit cum Sacrificio quod offertur in eeekrta
porocciali et secundam orationem invitantem fideles ad spi­
ritualem communionem. Estnc haec vera mens Instructionis?
Resp. Nullo motio. Immo praestat orationem fidelium ia
casu cum oratione Missae concludi.

Haec omnia el singula quae in hac Declaratione {·] edicta
sunt, placuerunt Sacrosancti Concilii Patribus. Et Nos,
Apostolica a Christo Nobis tradita potestate, illa, una cum
Venerabilibus Patribus, in Spiritu Sancto approbamus, de­
cernimus ac statuimus et quae ita synodaliter statuta sunt
ad Dei gloriam promulgari iubemus.
Romae, apud S. Petrum, die xxvin mensis octobris
anno mcmlxv.—Ego Paulus Catholicae Ecclesiae Episopus (Sequuntur Patrum subsignationes).
•Cf. Lc. 1944. *
CL Rctu. ir, xL 11 Ct. Rom. xx,
Coxc. Vat. II,
Cou»t. does. D® Ecdrsia, Lxmm GnUium, AAS 57 (196$), p. 20. [LE
PJ1L “ CL Is. 66. ij; Pu 63,4; Rom. 11, 11-32. “ CL Io. 19, 6. ··
CL Rom. u, iS. 11 CL ML s, 43.
• In sessione VII ce>sbra!a dl® 28 cd. 19€6 promulgata. Ada. J. P.
LICHTENBERG in NtT 88 (1968) 225-243. B. HUSSAR. P. ROSSAKO.
T. DDAAB1A. A FAVALE. C. PAPAL1. G. SH1RIEDA. G. ANAWATL
La dkùiaxaxion® iu 1® retasotd deUa Ch; ce a con 1® religioni non
ertstiaa®. Tôt no-L®umann 1*67; A. BEA. La dichlanxion® «ullo religtoai no» crivtian®. Bera
*
1M7; G. M.-M COTTIER. J. DOURNES,
H MAURIEP. ]. MASSON. R. CASPAR. A.-M. HENRY. Le® reiatiocui
d® Vèoli®· avec lea x®Ugioea non chrétienne®, Par 3 I «€6: T FEDER1CL
Π CosoUo · » non cnatinni Rnrna 1566

4763

100.» OCT 21

81. (Ad n. 56) Utrum pro aliquo coetu, v. g. pro pastori­
bus, peregrinis, etc., confici possint formularia orationis com­
munis ipsi accommodata? Quaenam est in casu auctori lis
competens ad illa probanda?
Resp. Normae a «Consilio» datae (De Oratione coaunanl
seu fidelium. In Civitate Vaticana, 1965, p. 6, n. 10), praeci­
dent ul habeantur formularia pro celebrationibus votivis, in
quibus, non totaliter derelictis Intentionibus generalibus, «lon­
gior amplitudo tribuatur intentioni votivae». Cum agitor de
coetu particulari, formularia approbari debent ab Ordinario
loci, cuius intereat. Neque indigent, usque ad instaurationem
definitivam, confirmatione «Consilii» (Cfr. Instructio, n. 56).

82. (Ad n. 78) In Notitiae, 1 (1965 251. n. 61. relate ad
Horam Primam pro religiosis «choro adstrictls». dicitur. «Ex
recenti concessione (2 iunll 1965) Apostolica Sedes remisit
Superioribus Maioribus religiosis, ul secundum prudens eorum
indicium, statuant Horam Primam retinere aut facultatives!
declararo pro suis subditis». Quid intelllgttur verbis «Superio­
ribus Maioribus religiosis»?
Resp. In casu, verba «Superiores Maiores religiosi» slant
pro •Supremi Moderatores religiosi».
2.—Ad Hilum servandum in cclebralione Missae
S3. (Ad η. 81) In quadam ecclesia Missae pro defunctis
in dic depositionis, septimo, trigesimo ct anniversario, ad pe­
culiare altare celebrantur. Fideles participantes qui L Com-

4764

M* .LS

I
η. 3339-3340

SACRA CONGREGATIO RITUUM - PAULUS VI

1965 NOV 0-9

nndonem recipere cupiunt nd idtore In guo SS. Eucharistia
ujcrratur pergere debent. Estno probanda haec praxis?
Rrsp. Convenit ut In unaquaque Missa consecrentur etiam
HMthe pro fidelium communione (cfr. Ritum serrandum,
n. 71 etJ paucorum, ut habeatur Illa perfectior participatio
di qui loquitur Constitutio, art. 55.
3,—De lUtu serrando in concelebrat ione .Missae

(Ad n. 1) Utrum ad concelebrationcm Missae In Cena
pMinl requiratur licentia Ordinarii?
IUsf. Negallre, nisi ob peculiares rationes (v. gr. ne desint
Mbttt pro fidelibus), habeatur dispositio particularis contra­
ry. Nam Constitutio liturgica, art. 57. la ct Ritus conectebra1, In) concedunt Ipso iure omnibus sacerdotibus facululeci concelebrandi ferla V in Cena Domini ad Missam vesper­
tinam.
$5. (Ad n. 40) Utrum Episcopus post diaconos assistentes
etiam diacono ct subdiacono Missae pacem dare possit?
Rest. Afflrmatlre, si non communicant. Nam osculum pacis
tUccno et subdiacono datur ab Episcopo ad communionem
(cfr. n. 50).

actione liturgicae non praefuerit, immo ne interfuerit quidem;
exempli gratia in Missa conventual! post Tertiam celebranda.
3. Cum habitus choralis proprius monachorum Ordinis S.
Benedicti sit cuculla, quaeritur an liceat sacerdotibus, qui
Missae conventual! intersint, celebrantem in sacrae Commu­
nionis distributione coadjuvare stola super cucullam simplici­
ter sumpta, quin superpelliceum induant, secundum antiquum
ritum monasticum, qui adhuc servatur In distributione ramo­
rum olivarum atque candelarum festis diebus respectivis.
4. Utrum, si ima allave cx feriis In quibus Litaniae Minores
celebrantur, omitti contingat processio, Litaniae Sanctorum
cum suis VV. et precibus dicendae in choro absque processio­
ne, an potius ex toto praetermittendae etiam in choro.
Resp.—Et Sacra eadem Rituum Congregatio, audito Com­
missionis liturgicae suffragio rebusque mature perpensis, pro­
positis dubiis respondere ccnsuit: Ad L Negative. Ad Π. .Vegatioe od primam partem, aRlrmatire ad secundam. Ad III.
Negat ire. Ad IV. Iuxta n. S3 Codicis rubricarum. Ordinarius
loci peculiares supplicationes Instituat, in quibus dicantur Li­
taniae Sanctorum.
Die 8 novembris 1965.—Arcadius M. Card. Larraona,
S. R. C. Praefectus. Ferdinandus Antonelli, a Secretis.

* Abbati Ordinario S Pauli do Urbe: NotiL 2 (19S6) 182-183.

4,—De ritu Communionis sub utroque specie

$6. (Ad n. 1. 2) Utrum presbyteri ministerio diaconi et
Kibdiieoni in Missa solemn! fungentes communicari possint
wb utraque specie, etsi Missam iam celebraverint vel celebra­
tori sint, ex analogia cum norma data in Ritu coneelebraiionls
(i 15).
Resp. Negat tre. Nam lex generalis (CJC, can. 857) de non
Iteranda s. Communione eodem die vigere pergit. Casus in
n. 15 Ilitus coneelebraiionls ct in n. 60 Instructionis conside­
nti habendi sunt ut relaxatio legis quae tantum pro Illis
embus expresse determinatis valet. In casu allato agitur tan­
tum de vero diacono et subdiacono ministerium suum im­
plentibus.
5.—De uarils materiis
87. Quaenam Missa dicenda est ubi de induito Apostollcae
Sidis, praecepto Missae festivae satisfieri potest Missa quae
celebratur vespere dic! praecedentis.
Resp. Praestat ut dicatur Missa de dominica, vel festo, cum
boailia et oratione fidelium.
S3. Estne probanda praxis distribuendi Communionem
ule Missam?
Resp. Communio est ct apparere debet uti culmen par tic iMtionis ad Missam. Ideo convenit ut Communio fiat intra
Missam, ut erui potest cx Ordine Missae, n. 53, et Ritu sern. 81. Si aliquando necessitas adest distribuendi Comsumionem ante Missam, opportunius fiat cum alba et stola,
q-iam vestibus sacerdotalibus pro Missa requisitis.
89. Quomodo se gerere debet congregatio fidelium relate
id positionem corporis, scilicet quaenam est ratio standi, gecaEectendl. sedendi, etc.
Resp. Serventur dispositiones forte a competenti auctoritate
datae; secus, quoad fieri potest, normae caeremonloles pro
choro praescriptae (Cod. Rubr., 520-521).
90. Utrum conopeo tegendum sit tabernaculum in quo
reconditur Sanctissimum Sacramentum, quoties idem taberrjLculum inveniatur subter baldachinum altaris, velis coloris
albi ve! coloris convenientis Officio Instructum.
Resp. Negative (SRC, 3 iulii 1965; Prot. n. 33-65).
♦Νοώ. 1 (1965) 305-308.

3339
1965 NOV 8.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART?

Responsa ad proposita dubia: 1.—De omissione ver­
iti «Fidelium animae». 2.—De precibus ad pedem
UTARIS OMITTENDIS. 3.
De distributione S. CommuXMNIS CUM SOLA STOLA. 4.—De LITANIIS SANCTORUM
DICENDIS

CUM

OMITTITUR

PROCESSIO

Dem—Rev
us
*
Dominus loannes Baptista Franzoni, Ab­
bas Ordinarius Sancti Pauli dc Urbe, Sacrae Rituum Congreptioni lequentia dubia pro opportuna enodatione reverenter
proposuit. nimirum:
1, Utrum in Hora canonica quae Missam corrventualom
taxediite praecedit, itemque in fine Vesperarum, sl statim
aquatur expositio Ss. Sacramenti ct benedictio, omittendus
Λ T. «Fidelium animae».
X Utrum praescriptum n. 22 Ritns serrandi in celebratione
Miiue, idest dc precibus ad pedem altaris omittendis quoties
ila actio liturgica immediate praecesserit, valeat de Illis tan­
tas actionibus liturgicis quibus Ipse sacerdos Missam celebnturus praefuerit, an latius pateat, ita ut applicari debeat
ttyjn in casu quo sacerdos, qui Missam celebret, praecedenti

4765

3340
1965 NOV 9.-PAÜLUS VI, EPIST. AAS 57 (1965) 898-899

Ad Emum P. D. Eugenium S. R. E. Cardinalem Tisseront,
Episcopum Ostiensem, Portuensem et S. Ruftnae, Sacri
Collegii Decanum et primum e Consilio Praesidentlae
Concilii Oecumenici Vaticani II, quem:
certiorem facit, statuisse Se ut
DIE OCTAVO PROXIMI MENSIS DECEMBRIS, IN FESTO IMMA­
CULATAE Conceptionis B. Mariae Virginis, Oecumenica
Synodus sollemni ritu finem habeat

Summus Pontifex

PAULUS PP. VI

Venerabilis frater noster - Salutem et Apostolicam
Benedictionem
Lacto animo com peri mus labores Concilii Oecumenici
Vaticani II non modo celeriter procedere, sed etiam ad
exitum vergere. Hac de causa, nomine istius Consilii Praesidentiae, a Nobis postulasti, Venerabilis Frater Noster,
ut dies ac sollemnes ritus statuantur, quibus Oecumenlca
Synodus sit concludenda.
Grates Deo maximas agamus de superna ope per totum
ConciHI celebrationis decursum Patribus ct Ecclesiae collata, ac nostras multiplicemus preces, ut nuper per Adhor­
tationem Apostolicam «Postrema Sessio» christifideles om­
nes appellavimus, quibus quidem ab Omnipotenti Deo Im­
petretur, ut grande eventum, cuius initium spem maximam
excitavit, ad exitum feliciter perducatur atque uberrimam
salutarium fructuum copiam Ecclesiae ct mundo gignere
valeat.
Quamobrem tuis precibus libenter annuentes, statuimus
ut Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II,
quod in festo divinae Maternitatis Mariae Ssmae initium
cepit eiusque / peculiari patrocinio commissum est, finem
sollemni ritu habeat die vni proximi mensis decembris,
quo liturgicum festum Immaculatae Conceptionis Mariae,
Matris Ecclesiae, recoletur. Eodem decembris die, anno
MDCccLxrx, sollemniter inauguratum fuit Concilium Occumcnicum Vaticanum I, cuius praesens Occumcnica Syno­
dus non una de causa voluti dignum complementum opti­
mo iure haberi potest.
Statuimus etiam ut dic vh eiusdem mensis decembris
celebretur publica Sessio, in qua Sacri Concilii deliberationi
proponantur postrema Schemata, quae in superioribus Con­
gregationibus Generalibus iam approbata sunt.
Faveas, Venerabilis Frater Noster, haec, quae statuimus,
in notitiam Patrum Conciliarium humaniter perferre.
Spem bonam foventes, fore ut superna ope ct Concilia­
rium Patrum sollertia reliqui Oecumrnicae Synodi labores
prosperum sortiantur exitum. Tibi, Venerabilis Frater No­
ster, ccterisque Consilii Praesidentlae Membris, necnon
Concilii Oecumenici Patribus universis Apostolicam Bene­
dictionem peramanter in Domino impertimus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die ix mensis novem­
bris, anno mcmlxv. Pontificatus Nostri tertio.—Paulus
Pp. VI.

SC RITUUM - S. OFFICII - CONC. VAT. II

η. 3341-3345

3341
1965 NOV 10.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·

De NECESSITATE INTERPELLATIONUM AD USUM LICITUM
et validum Privilegii Paulin i
Ex aedibus S. Officii, die 10 Nov. 1903

Litteris die 12 aprilis d. a. datis, Excellentia Tua Reviba
S. Officio sequens dubium proposuit- 'Utrum omissio
interpellationum, absque legitima dispensatione, non solum
illiceitatcm, verum etiam nullitatcm matrimonii, deinde
contracti, secumfcrat’.
Ad rem notum facio Excellentiae Tuae Revibae Emihos
Patres huius Supremae S. Congregationis, in Coctu Ple­
nario die 3 novembris d. a. habito, ad propositum dubium
respondendum decrevisse: 'Interpellationes semper esse
faciendas; in casibus autem particularibus esse recurren­
dum’».—A. Card. Ottaviani.
•Ordisario LyaDpureari. Pro!. N. 2554,65: A. ABATE, Lo «cioçhr.entt> dal riscolo coruugile, Π ed. Roma 1565. p. 87 not. 27. Ada.
A. ABATE, op, dt p. 6M9.

3342
1965 NOV 13.-SC RITUUM, RESCRIPTUM. PART.·
Dispensato canone 2101, disceptatio super virtutibus
Servi Dei inchoatur ante quinquaginta annos ab
eiusdem morte

Instante Revriio P. Antonio Ricciardi, Ordinis Fratrum
Minorum Conventual!um Postulatore generali, Sanctissi­
mus Dominus noster Paulus Papa VI. attentis peculiaribus
casus adjunctis, et praehabito S. Rituum Congregationis
favorabili voto, de speciali gratia a praescripto canonis
2101 Codicis luris Canonici dispensare benigne dignatus
est, ita ut disceptatio super virtutibus Servi Dei Maximi­
lian! Mariae Kolbe, sacerdotis professi eiusdem Ordinis,
ante quinquaginta annos ab eius morte inchoari queat. Ser­
vatis de cetero omnibus de Jure servandis. Contrariis non
obstantibus quibuslibet. Die 13 Novembris 1965.—Arca­
dius M. Card. Larraona, S. R. C. Prae/. Fr. F. Antonelli,
a Secretis.

1065 NOV 10-18

• In view of special circu ms tances, It Is not expedient», ifrzt
such on unusual manner of administering the uered tpeon
would bring nlong with It the danger of wonderment aM
would not sufficiently provide for the reverence doe the Stcrament.
Therefore, Your Excellency will please communicate thh
decision to the. said pious member of the faithful and, at Ü»
same time, with the pastoral care so characteristic of y^
exhort him to compensate himself by n devout aplritual co»,
num ion.

•Ordinario Potriculano. Prot N. D. E. 4O4/4M4M7; B0U5CJL
REN VI, p. 565.

3345
1965 NOV 18.-CONC. VAT. II, CONST. AAS 58 (1966) 817-835
PAULUS EPISCOPUS
Servus Servorum Dei, una cum Sacrosancti Concilii Pqbribu.
Ad perpetuam rei memoriam

Constitutio Dogmatica de Divina Revelatione
Prooemium
1. Dei verbum religiose audiens ct fidenter proclamant
Sacrosancta Synodus verbis S. Ioannis obsequitur dicentis:
«Adnuntiamus vobis vitam aeternam, quae erat apud Pa­
trem et apparuit nobis: quod vidimus et audivimus adauatiamus vobis, ut ct vos societatem habeatis noblscum, et
societas nostra sit cum Patre et cum Filio eius lesu Christe»
(1 Io. 1, 2-3). Propterea, Conciliorum Tridentini et Vatica­
ni I inhaerens vestigiis, genuinam dc divina revelatione ic
de eius transmissione doctrinam proponere intendit, ut
salutis praeconio mundus universus audiendo credat, cre­
dendo speret, sperando ametl./

Caput I—De ipsa

revelatione

2. Placuit Deo in sua bonitate et sapientia Seipsun
revelare et notum facere sacramentum voluntatis suae
(cf. Eph. 1,9), quo homines per Christum, Verbum carnen
factum, in Spiritu Sancto accessura habent ad Patrem rt
* Portuhtcri Con O. F. M. Conv., Pro:. N. 719-4! 965 COFMCoav
62 (1965) 316.
divinae naturae consortes efficiuntur (cf. Eph. 2, 18; !
Petr. 1, 4). Hac itaque revelatione Deus invisibilis(cf. Cd.
1, 15; 1 Tim. 1, 17) ex abundantia caritatis suae homines
33-43
tamquam amicos alloquitur (cf. Ex. 33, 11; Io. 15,14-15)
et cum eis conversatur (cf. Bar. 3, 38), ut eos ad societatem
1965 NOV 15.-C0NC. VAT. Π, NOTIF. AAS 58 (1966) 836
Secum invitet in eamque suscipiat Haec revelationis oe­
conomia fit gestis verbisque intrinsece inter se connexis.
Notificatio facta ab Excmo Secretario Generali
Ha ut opera, in historia salutis a Deo patrata, doctrinam
Concilii Vaticani II in Congregatione generali
ct res verbis significatas manifestent ac corroborent, verba
CLXXI DIEI 15 NOV. 1965 circa qualifications! theo­
logicam DOCTRINAE QUAE IN SCHEMATE IDE DlVINA
autem opera proclament et mysterium in eis contento
Revelatione» exponitur
elucident. Intima autem per hanc revelationem tam de
Deo quam de hominis salute veritas nobis in Christo illu­
Quaesitum est quaenam esse debeat quali/icalio theologica
cescit, qui mediator simul et plenitudo totius revelationis
doctrinae, quae in Schemate Constitutionis dogmaticae de
exsistit ’.
Divina Revelatione exponitur et suffragationi subicitur.
3. Deus, per Verbum omnia creans (cf. Io. 1, 3) rt
Huic quaestio Commissio de doctrina fidei ct morum
conservans, in rebus creatis perenne sui testimonium ho­
hanc dedit responsionem iuxta suam Declarationem diei G
minibus praebet (cf. Rom. 1, 19-20) et, viam salutis su­
mart il 1964:
pernae aperire intendens, Insuper protoparentibus inde ah
initio Semetipsum manifestavit. Post eorum autem lapsum
«Ratione habita moris conciliaris ac praesentis Concilii
cos, redemptione promissa, in spem salutis erexit (cf. Gen.
finis pastoralis, haec S. Synodus ea tantum de rebus fidei
3, 15) et sine intermissione generis humani curam egit, ut
vel morum ab Ecclesia tenenda definit quae ut talia operte
omnibus qui secundum patientiam boni operis saluto
Ipsa declaraverit.·
quaerunt, vitam aeternam daret (cf. Rom. 2, 6-7). Suo
«Cetera autem, quae S. Synodus proponit, utpote Supre’
autem tempore Abraham vocavit, ut faceret cum In gen­
mi Ecclesiae Magisterii doctrinam, omnes ac singuli chri­
tem magnam (cf. Gen. 12, 2-3), quam post Patriarchas pe?
stifideles excipere et amplecti debent iuxta ipsius S. Sy­
Moyseu ct Prophetas erudivit ad se solum Deum vivum
nodi mentem, quae sive ex sublecta materia sive ex dicendi
ct verum, providum Patrem et iudiccm iustum agnoscen­
ratione innotescit, secundum normas theologicae interpre­
dum et ad promissum Salvatorem expectandum, atque ita
tationis.»— Pericles Felici, Archiepiscopus tlt. Samosaper saecula viam Evangelio praeparavit.
tensls, Sj. Concilii Secretorius Generalis.
4. Postquam vero multifariam multisque modis Deus
locutus est in Prophetis, «novissime diebus istis locutus est
3£44
nobis in Filio» (Hebr. 1, 1-2). Misit enim Filium suum, ieternum scilicet Verbum, qui omnes/homines illuminat, ut
1965 NOV 16.-5C S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
inter homines habitaret lisque intima Dei enarraret (cf.
Io. 1, 1-8). lesus Christus ergo. Verbum caro factum, «ho­
Non expedit concedere facultatem sumendi S. Com­
mo ad homines» missus ’, «verba Dei loquitur» (Io. 3,34»,
munionem OPE FISTULAE PER VIAM NASI DERIVANTIS

Il h my duty to Inform you that this Supreme Congrega­
tion. »ftrr subjecting the petition to mature examination, lias
posted this decision:

47G7

* Cf. S Acov*tiwvs, Df
ruJibns, 4, S: PL 40, )i6.
’Cf. Mt. 11. tr. Io. », 14 «t xr, 14,
X7, x-3; s Cor. 3, itcU, fcEpt
x. 3-T4» Epirf. aJ bia^tum, 7, 4. Fvmk, Paîra ApKtalid, I, p. 403.

4768

Nov in

CONST. CONC. DEI VERBUM, DE DIVINA DEVELAtlONE

tlopns salutare consummat quod dedit ci Pater faciendum
(et. /λ 5, 36; 17, 4). Quapropter Ipse, quem qui videt,
videt et Patrem (cf. lo. 14, 9), tota Sulipsius praesentia ac
nunifestationc, verbis et operibus, signis ct miraculis, prae­
sertim autem morte sua et gloriosa ex mortuis resurrectio­
ne, misso tandem Spiritu veritatis, revelationem complendo
perficit ac testimonio divino confirmat, Deum nempe nobiscarn esse ad nos cx peccati mortisque tenebris liberandos
rt in aeternam vitam resuscitandos.
Oeconomia ergo Christiana, ulpotc foedus novum ct de­
finitivum. numquam praeteribit, et nulla Iam nova revela­
tio publica cxpcctanda est ante gloriosam manifestationem
Domini nostri lesu Christi (cf. 1 Tim. 6, 14 ct TU. 2, 13).
5. Deo revelanti praestanda est oboediIlo fidei (cf. Rom.
16,26; coll. Rom. 1, 5; 2 Cor. 10, 5-6), qua homo sc totum
libere Deo committit «plenum revelanti Deo Intellectus ct
voluntatis obsequium· praestando 4 et voluntarie revela­
tioni ab Eo datae assentiendo. Quae fides ut praebeatur,
opus est praeveniente ct adiuvante gratia Dei et Internis
Spiritus àincti auxiliis, qui cor moveat ct In Deum con­
vertat, mentis oculos aperiat, ct det «omnibus suavitatem
in consentiendo ct credendo veritati·4. Quo vero profun­
dior usque evadat revelationis Intclligentla, idem spiritus
Sanctus fidem lugiter per dona sua perficit.
6. Divina revelatione Deus Seipsum atque aeterna vo­
luntatis suae decreta circa hominum salutem manifestare
sc communicare voluit, «ad participanda scilicet bona di­
vina, quae humanae mentis intelligentiam omnino supe­
rant» ·.
Confitetur Sacra Synodus, «Deum, rerum omnium prin­
cipium et finem, naturali humanae rationis lumine e rebus
creatis certo cognosci posse» (cf. Rom. 1, 20); cius vero re!.«) velationi tribuendum esse docet,/<ut ea, quae in rebus di­
vinis humanae rationi per se impervia non sunt, In prae­
senti quoque generis humani conditione ab omnibus ex­
pedite, firma certitudine et nullo admixto errore cognosci
possint» 1.

Cap. II—De divinae

revelationis transmissions

7. Quae Deus ad salutem cunctarum gentium revela­
verat, eadem benignissime disposuit ut In aevum Integra
permanerent omnlbusque generationibus transmitterentur.
Ideo Christus Dominus, In quo summi Dei tota revelatio
consummatur (cf. 2 Cor. 1, 20 ct 3, 16-4, 6), mandatum
dedit Apostolis ut Evangelium, quod promissum ante per
Prophetas Ipse adimplevit ct proprio ore promulgavit, tam­
quam fontem omnis ct salutaris veritatis et morum disci­
plinae omnibus praedicarent1, eis dona divina communi­
cantes. Quod quidem fideliter factum est, tum ab Aposto­
lis, qui in praedicatione orali, exemplis et institutionibus
ea tradiderunt quae sive ex ore, conversatione et operibus
Christi acceperant, sive a Spiritu Sancto suggerente didi­
cerant, tum ab illis Apostolis virisque apostolicls, qui, sub
inspiratione eiusdem bplritus Sancti, nuntium salutis scrip­
tis mandaverunt

Ut autem Evangelium integrum ct vivum iuglter in
Ecclesia servaretur, Apostoli successores reliquerunt Epi­
scopos, ipsis «suum ipsorum locum magisterii tradentes»’.
Haec igitur Sacra Traditio et Sacra utriusque Testamenti
Scriptura veluti speculum sunt In quo Ecclesia in terris
peregrinans contemplatur Deum, a quo omnia accipit,
usquedum ad Eum videndum facie ad faciem slcutl est
perducatur (cf. 1 lo. 3, 2).
8. Itaque praedicatio apostollca, quae in inspiratis li­
bris speciali modo exprimitur, continua successione usque
ad consummationem temporum conservari debebat.
Unde Apostoli, tradentes quod ct ipsi acceperunt, fideles
monent ut teneant traditiones quas sive per sermonem sive
per epistulam didicerint (cf. 2 Thess. 2,15), utque pro semel
121 MI tradita fide decertent (cLflud. 3)4. Quod vero ab
Apostolis traditum est, ea omnia complectitur quae ad
*Co»g Vat. 1, ConjL d<xnn. de fide catholica, Dei Filias, cap. 3: Drier.

‘Core. Akaos. H, can. 7: Demi. 180 (377); Cose. Vat. I, L e.· Drxz.
»79t (3010).
• Core. Vat. I, ComL dogm. de fide catholica, Dei Filial, cap. 2: Drxz.
(5005).
’ ISdj Drjrz. 1785 el 1786 (3004 et 3005).
’ CL Ml 28,19-20 et Mc. 16, rj. Coxc. Tkjd., Dccr. De canyaieis Scripturi
:
*
Dtsx. 783 (1501).
• CL Co»c. Tkjd., L c ; Coxc. Vat. I, Const, dojxn. de fide catholica, Dei
ίώ·τ, cap. r Drxz. 1787 (3006).
• S. IrzxAics, Adv. Hx/r., Ill, 3, x: PG 7. S48; Harvty, 3, p. 9.
• CL Cojtc. Nk. il: Dkxz. 303 (602). Coxc. Coxtant. IV, Scsi. X, can. 1:
Dsm. 336 (650-653).
4769

n. 33 «5

Populi Dei vitam sancte ducendam fidemque augendam
conferunt, sleque Ecclesia, in sua doctrina, vita et cultu,
perpetuat cunctlsque generationibus transmittit omne quod
Ipsa est, omne quod credit.
Haec quae est ab Apostolis Traditio sub assistentia Spi­
ritus Sancti in Ecclesia proficit 4: crescit enim tam rerum
quam verborum traditorum perceptio, tum ex contem­
platione ct studio credentium, qui ea conferunt In corde
suo (cf. Lc. 2, 19 ct 51), tum ex intima spiritualium rerum
quam experiuntur intelligcntla, tum ex praeconio eorum
qui cum episcopatus successione charisma veritatis certum
acceperunt. Ecclesia scilicet, volventibus saeculis, ad ple­
nitudinem divinae veritatis lugiter tendit, donec in ipsa
consummentur verba Del.
Sanctorum Patrum dicta huius Traditionis vivificam
testificantur praesentiam, cuius divitiae In praxim vitam­
que credentis et orantis Ecclesiae transfunduntur. Per
eandem Traditionem integer Sacrorum Librorum canon
Ecclesiae innotescit, ipsaeque Sacrae Litterae in ea peni­
tius intelliguntur et indesinenter actuosae redduntur, sic­
erae Deus, qui olim locutus est, sine Intermissione cum
dilecti Filii sui Sponsa colloquitur, ct Spiritus Sanctus, per
quem viva vox Evangelif in Ecclesia, et per ipsam in mundo
resonat, credentes in omnem veritatem inducit, verbum­
que Christi in eis abundanter inhabitare facit (cf. CoL 3,16).
9. Sacra Traditio ergo ct Sacra Scriptura arcte Inter
se connectuntur atque communicant. Nam ambae, cx ea­
dem divina scaturigine promanantes, in unum quodam­
modo coalescunt et in eundem finem tendunt Etenim
Sacra Scriptura est locutio Del quatenus divino afflante
Spiritu scripto consignatur, Sacra autem Traditio verbum
Dei, a Christo Domino et a Spiritu Sancto Apostolis con­
creditum, successoribus eorum integre transmittit, ut illud,
praelucente Spiritu veritatis, praeconio suo fideliter ser­
vent, exponant atque diffundant; quo fit ut Ecclesia cer­
titudinem suam de omnibus revelatis non per solam Sa­
cram Scripturam hauriat. Quapropter utraque pari pie­
tatis affectu ac reverentia suscipienda et veneranda est ·. / 822

10. Sacra Traditio et Sacra Scriptura unum verbi Dei
sacrum depositum constituunt Ecclesiae commissum, cui
inhaerens tota plebs sancta Pastoribus suis adunata in
doctrina Apostolorum et communione, fractione panis et
orationibus iuglter perseverat (cf. Ad. 2, 42 gr.), ita ut In
tradita fide tenenda, exercenda profitendaque singularis
fiat Antistitum et fidelium conspiratio 7.
Munus autem authentice interpretandi verbum Dei
scriptum vel traditum 8 soli vivo Ecclesiae Magisterio
concreditum est·, culus auctoritas in nomine lesu Christi
excreetur. Quod quidem Magisterium non supra verbum
Dei est, sed eidem ministrat, docens nonnisi quod traditum
est, quatenus illud, ex divino mandato ct Spiritu Sancto
assistente, pie audit, sancte custodit ct fideliter exponit,
ac ea omnia ex hoc uno fidei deposito haurit quae tamquam
divinitus revelata credenda proponit.
Patet igitur Sacram Traditionem, Sacram Scripturam ct
Ecclesiae Magisterium, iuxta sapientissimum Del consi­
lium, ita inter se connecti et consociari, ut unum sine aliis
non consistat, omniaque simul, singula suo modo sub
actione unius Spiritus Sancti, ad animarum salutem effi­
caciter conferant.
Cap. Ill—De Sacrae Scripturae divina inspiratione
ET DE EIUS INTERPRETATIONE

11. Divinitus revelata, quae In Sacra Scriptura litteris
continentur et prostant, Spiritu Sancto afflante consignata
sunt. Libros enim integros tam Veteris quam Novi Testa­
menti, cum omnibus eorum partibus, sancta Mater Eccle­
sia ex apostollca fide pro sacris et canonicis habet, proptcrca quod, Spiritu Sancto inspirante conscripti (cf. lo. 20,
31; 2 Tim. 3, 16; 2 Pt. 1, 19-21; 3, 15-16), Deum habent
auctorem, atoue ut / tales Ipsi Ecclesiae traditi suntIn 523
sacris vero libris conficiendis Deus homines elegit, quos
• Cf. Coxc. Vat. I, Const, dagm. de fide catholica, Dei Fui·», cap. 4:
DiKX. χδοο (3020).
• Cf. Comc. Τκπ>., Dio. De ctfvaicu Scriptam: Dkkz ?5j (15«;
’ CL Pivs XII, Const AposL Maaifaeaiiinmiu Deas, r
x950. AAS
43 (1950), p. 756 [LE 2138], colliti» verbis & Cvfkuxi, E/Hd. 66, ?: CSEL
3. 2, 733: «Ecclesia plebs Sacerdoti aduniU <t Pastori w» <rrx adhaerens·,
• Cf. Coxc. Vat. I, Const, dopa. de fide catholica, Dei Fthau, cap. 3:
Dkxx. 1792 (3011).
•Cf. Pius XII, Utt- EocycL Bauatai Gewm, 11 auf 1950: AAS 42
(1950). pp. 568'569: Drxz. 2314 (3886) [LE 2X4711 CL Cove. Vat. I, Const, dojrn. de fid
*
catholic», Dei Filial. cap 2:
Dxxz. 1787 (3006). Pnxr. Comm. Bibuca, Dcct xS hzeu 1915. Da
r
*
1180
(3629); EB 420. S. S. C. S. Olficü, Epùt 32 dec. 1923. EB 499 (LE 34«]·

4770

η. 3345

CONST. CONC. DEI VERBUM» DE DIVINA REVE LATIONE

facultatibus ac viribus suis utentes adhibuita, ut Ipso in
illis ct per illos agente3, ea omnia eaque sola, quae Ipse
vellet, ut veri auctores scripto traderent4.
Cum ergo omne id, quod auctores inspirati seu hagiographi asserunt, retineri debeat assertum a Spiritu Sancto,
inde Scripturae libri veritatem, quam Deus nostrae salutis
causa Litteris Sacris consignari voluit, firmiter, fideliter
ct sine errore docere profitendi sunt ·. Itaque «omnis Scrip­
tura divinitus Inspirata ct utilis ad docendum, ad arguen­
dum, ad corripiendum, ad erudiendum in iustitia: ut per­
fectus sit homo Del, ad omne opus bonum instructus»
(2 Tim. 3, 16-17, gr.).
12. Cum autem Deus in Sacra Scriptura per homines
more hominum locutus sit ·» interpres Sacrae Scripturae,
ut pcrspiciat, quid Ipse nobiscum communicare voluerit,
attente investigare debet, quid hagiographl reapse signi­
ficare intenderint et eorum verbis manifestare Deo pla­
cuerit
Ad hagiographorum intentionem eruendam inter alia
etiam genera litteraria respicienda sunt
Aliter enim atque aliter veritas in textibus vario modo
historicis, vel propheticis, vel poeticis, vel in aliis dicendi
generibus proponitur ct exprimitur.
Oportet porro ut interpres sensum inquirat, quem in
determinatis adjunctis hagiographus, pro sui temporis et
suae culturae condicione, ope generum litterariorum Illo
824 tempore adhibitorum exprimere inten/derit et expresserit
Ad recte enim intelllgendum id quod sacer auctor scripto
asserere voluerit, rite attendendum est tum ad suetos illos
nativos sentiendi, dicendi, nammdive modos, erui tempo­
ribus hagiographl vigebant, tum ad illos qui Ilio aevo In
mutuo hominum commercio passim adhiberi solebant ·.
Sed, cum Sacra Scriptura eodem Spiritu quo scripta est
etiam legenda et interpretanda sit», ad recte sacrorum
textuum sensum eruendum, non minus diligenter respi­
ciendum est ad contentum et unitatem totius Scripturae,
ratione habita vivae totius Ecclesiae Traditionis et analo­
giae fidei. Exegctarum autem est secundum has regulas
adlaborare ad Sacrae Scripturae sensum penitius intelligendum ct exponendum, ut quasi praeparato studio, indi­
cium Ecclesiae maturetur. Cuncta enim haec, de ratione
interpretandi Scripturam, Ecclesiae iudicio ultime subsunt,
quae verbi Dei servandi ct interpretandi divino fungitur
mandato et ministerio le.
13. In Sacra Scriptura ergo manifestatur, salva semper
Dei veritate et sanctitate, aeternae Sapientiae admirabilis
condescendo, «ut discamus ineffabilem Dei benignitatem,
ct quanta sermonis attemperatione usus sit, nostrae na­
turae providentiam et curam habens»
Dei enim verba,
humanis linguis expressa, humano sermoni assimilia facta
sunt, sicut olim Aeterni Patris Verbum, humanae infirmi­
tatis assumpta came, hominibus simile factum est.
Cap. IV—De Vetere Testamento

14. Amanlisslmus Deus totius humani generis salutem
sollicite intendens et praeparans, singulari dispensatione
populum sibi elegit, cui promissiones concrederet. Foedere
enim cum Abraham (cf. Gen. 15, 18) et cum plebe Israel
323 P
r
*
Moyseu (cf. Ez. 24,8) inito, populo sibi acquisito / ita
Se tamquam unicum Deum verum et vivum verbis ac
gestis revelavit, ut Israel, quae divinae essent cum homi­
nibus viae experiretur, easoue, ipso Deo per os Prophe­
tarum loquente, penitius et clarius in dies inteliigerct atque
latius In gentes exhiberet (cf. Ps. 21, 28-29; 95. 1-3: Is. 2,
1-4; 1er., 3, 17). Oeconomia autem salutis ab auctoribus
’ CL Ρπ» XII, LitL Eacyd. Dirina afflante, 30 sept. 1943: AAS 35 (1943),
p 3M5 EB 356 [LE 1774 ]■ In «t fer bccdnan: ci. Heb. f, t el 4, 7 (»"): 1 Sam. 23, r, Ml r, 22 ct
pisum
Coae. Vat. I: Sctau dedoctr. caA.. nota 9: Colt Lac. VII. 522.
• Lxo XIII, LitL EncycL *
PrcnJcnfûjiMu Deui, 18 nov. 1893: Dejvx.
1932 bÿsfc EB IJ5• CL S Avcvntycs, De Gen. ad liti., 2, 9, 30. FL 34. 270-271; CSEL 28,
i, 46-47 «t Efirt. 82, 3: PL 33. :77. CSEL 34, 2, 354-—S. Thoma*. De Ver.,
q. X2.X. 2. C —Cose.Twn., Deer. De canemeû Scriptori?.· Dtxx. 7S3 (1501) Lxo XIII, Litt Eacycl Γπχ-UcniùnxMj Dent: ED i2X, 124, 126-1x7.—
Prv» XII. LitL EocycL *
)
Diti
afflante: EB 539 TE 17741• CL S. Avcemroa. De Civ. Dei, XVII, 6, 3: PL 41,537; CSEL 40, 3, 228.
’ CL S. Avccinav», De Dvdr. Ckrüi., Ill, 18, 26: PL 34, 75
*76;
CSEL
•o. 93.
• Cf. Pnri XII, L cz Dixs. 2294 (3829-3830); EB 557-562.
•CL Utwtutrn.'» XV. bit Encyti. Sfvt/ut Parazidut, xs sept. 1930:
ED 4*9· —S. HtcBOXYwv». In Gal. 5, 19-«: PL 26, 417 A.
‘•CL Co
·.
*
Vat. I, ComL
de file catholica, Dn Fdiui, cap. 2:
IX«j. X7»
*
hooTL
·» S Ιοαμιππ (nirvwoxri, In Gen j. 8 ibo,
PG 53, 134 «At1ee>p?r>tir3· gr
*·.·
,

1965 NOV 11

sacris praenuntiata, enarrata ntque explicata, nt venia
Dei verbum in libris Veteris Testamenti exstat; qnapropUr
hi libri divinitus inspirati perennem valorem servant
«Quaccumquc enim scripta sunt, ad nostram doctrinis
scripta sunt, ut per patientiam ct consolationem Scripterarum spern habeamus» (Rom. 15, i).

15. Veteris Testamenti oeconomia ad hoc pottaiona
disposita erat, ut Christi universorum redemptoris Repi­
que Messianic! adventum praepararet, prophetice nuntia­
ret (cf. Lc. 24, 44; Zo. 5, 39; 1 PL 1,10) et variis typis si­
gnificaret (cf. 1 Cor. 10, 11). Veteris autem Testamenti
libri, pro condicione humani generis ante tempora insUaratae a Christo salutis, Del et hominis cognitionem acnwdos quibus Deus iustus et misericors cum hominibus irft,
omnibus manifestant. Qui libri, quamvis etiam Imperfecta
et temporaria contineant, veram tamen paedagogiam di­
vinam demonstrantl. Unde Iidem libri, qui vivum sensun
Del exprimunt, in quibus sublimes dc beo doctrinae &e
salutaris de vita hominis sapientia mirabllesque precum
thesauri reconduntur, in quibus tandem latet mysterium
salutis nostrae, a Christifldclibus devote accipiendi sunL

16. Deus Igitur librorum utriusque Testamenti Inspi­
rator et auctor, ita sapienter disposuit, ut Novum in Vetere
lateret et in Novo Vetus pateret *. Nam, etsi Christus ia
sanguine suo Novum Foedus condidit (cf. Lue. 22, %
1 Cor. 11, 25), libri tamen Veteris Testamenti integri ia
praeconio evangellco assumpti ·, in Novo Testamento siIflcatlonem suam completam acquirunt et ostendunt(cf.
t. 5, 17; Lc 24, 27; Rom. 16, 25-26; 2 Cor 3, 14-16), ilhrique vicissim illuminant et explicant./
fâ

Cap. V—De Novo Testamento
17. Verbum Dei, quod virtus Dei est in salutem omni
credenti (cf. Rom. 1, 16), in scriptis Novi Testamenti prae­
cellenti modo praesentatur et vim suam exhibet. Ubi enim
venit plenitudo temporis (cf. Gal. 4,4), Verbum caro factum
est et habitavit in nobis plenum gratiae et veritatis (d.
Io. 1, 14). Christus Regnum Dei in terris Instauravit, factis
et verbis Patrem suum ac Seipsum manifestavit, atqce
morte, resurrectione et gloriosa ascensione missioneque
Spiritus Sancti opus suum complevit. Exaltatus a tem
omnes ad Seipsum trahit (cf. Io. 12, 32, gr.), Ipse qui solus
verba vitae aeternae habet (cf. Io. 6, 68).
Hoc autem mysterium aliis generationibus non est pa­
tefactum, sicut nunc revelatum est sanctis Apostolis Eius
et Prophetis in Spiritu Sancto (cf. Eph. 3, 4-6, gr.), ut
Evangelium praedicarent, fidem in lesum Christum ac
Dominum excitarent et Ecclesiam congregarent Quarum
rerum scripta Novi Testamenti exstant testimonium pe­
renne atque divinum.
18. Neminem fugit inter omnes, etiam Novi Testamenti
Scripturas, Evangel ia merito excellere, quippe quae prae­
cipuum testimonium sint de Verbi Incarnati, Salvatoris
nostri, vita atque doctrina.
Quattuor Evangella originem apostolicam habere Ec­
clesia semper et ubique tenuit ac tenet. Quae enim Apo­
stoli ex mandato Christi praedicaverunt, postea divino
afflante Spiritu, in scriptis, ipsi et apostolic! viri nobis tra­
diderunt, fidei fundamentum, quadriforme nempe Evan­
gelium, secundum Matthaeum, Marcum, Lucam et loannem le.
19. Sancta Mater Ecclesia firmiter et constantissime
tenuit ac tenet quattuor recensita Evangclia, quorum hi­
storici ta tem incunctanter affirmat, fideliter tradere quae
lesus Del Filius, vitam Inter homines degens, ad aeternam
eorum salutem reapse fecit et docuit, usque in diem qua
assumptus est (cf. Ad. 1, 1-2). Apostoli quidem post ascen­
sionem Domini, illa quae Ipse dixerat et fecerat, auditori­
bus ea pleniore intelligcntia tradiderunt, qua Ipsi, eventibus gloriosis Christi instructi et lumine/Spiritus veritatis5·
edocti, fruebantur3. Auctores autem sacri quattuor Evan­
gclia conscripserunt, quaedam e multis aut ore aut iam
scripto traditis seligentes, quaedam in syntheslm redigen­
tes, vel statui ecclesiarum attendendo explanantes, for­
mam denique praeconii retinentes, ita semper ut vera et
1 CL Pnrs XI, LitL Encycl. Mil Irennendcr Serp, 14 zr.artii 1937. AAS
29 (1937), P- 151.
• Cf. S. Avgvsttwvs, Quaal. in Hefit. 2, 7}' PL 34.633.
• Cf. S. Iuxabos, .4Jc. Reur^ ΙΠ, ax. 3: PG 7, 95ος (·· ay, n Hurrtr.
p. xx5). S. Cybuxvb Hmos., Catczk., 4, 35: PG 33. 497. Tiaocorci
Mors., In SopÀ., x, 4-6: PG 66, 453 D-453 A• Cf S. Iibmaxvs, Ado. Ηαζτ., ΠΙ, xx, 8: PG 7, 88$ed. Εαομαμο,ρ χμ.
·· Cf. lo. 14, 26, 16, 13. · CL lo. 2, xr, X3, tfr, coll. 14, 36; x6, îa-Ij; 7,39»

1772

I960 NOV 10

DECFI. CONC. APOSTOLICAM, DE APOSTOLATU LAICORUM

tintera dc lesu noblscum communicarent 4. Illa enim in­
tentione scripserunt, sive cx sua propria memoria ct recor­
datione, sive cx testimonio illorum «qui ab Initio ipsi vi­
derunt ct ministri fuerunt sermonis», ut cognoscamus co­
run verborum dc quibus eruditi sumus, «veritatem» (cf. Lc,
1.2-1).
20. Novi Testamenti canon praeter quattuor Evangella
diam epistulas sancti Pauli aliaquo scripta apostolica Spi­
ritu Sancto Inspirante exarata continet, quibus, ex sapien­
ti Dei consilio, ea quae sunt de Christo Domino confirman­
tur, genuina Eius doctrina magis magisque declaratur,
ulutifera virtus divini operis Christi praedicatur, Ecclesiae
[aitia ac admirabilis diffusio narrantur ciusque consumma­
tio gloriosa praenuntiatur.
Apostolis cnlrn suis Dominus lesus sicut promiserat af­
fuit (cf. ΛΠ. 28. 20) ct iis Paraclitum Spiritum misit, qui
eoi in plenitudinem veritatis induceret (cf. Io. 10, 13).

Cap VI,—De Sacra Scriptura in

vita

Ecclesiae

21. Divinas Scripturas sicut et ipsum Coipus domini­
cum semper venerata est Ecclesia, cum, maxime in sacra
Liturgia, non desinat cx mensa tam verbi Dei quam Corpris Christi panem vitae sumere atque fidelibus porrigere.
Eas una cum Sacra Traditione semper ut supremam fidei
suae regulam habuit et habet, cum a Deo inspiratae et
semel pro semper litteris consignatae, verbum ipsius Dei
immutabiliter impertiant, atque in verbis Prophetarum
Apostolorumque vocem Spiritus Sancti personare faciant.
Omnis ergo praedicatio ecclesiastica sicut ipsa religio Chri­
stiana Sacra Scriptura nutriatur ct regatur oportet. In
sacris enim libris Pater qui in caelis est filiis suis pera$3 manter occurrit et cum eis/sermonem confert; tanta autem
verbo Dei vis ac virtus inest, ut Ecclesiae sustentaculum
ac vigor, et Ecclesiae filiis fidei robur, animae cibus, vitae
spiritualis fons purus et perennis exstet. Unde de Sacra
Scriptura excellenter valent dicta: «Vivus est enim sermo
Dei et efficax» (Hebr. 4, 12), «qui potens est aedificare et
dare hereditatem in sanctificatis omnibus» (Act. 20, 32;
cf. 1 Thess. 2, 13).
22. Christifldellbus aditus ad Sacram Scripturam late
pateat oportet. Qua dc causa Ecclesia inde ab initiis graecam illam antiquissimam \reteris Testamenti versionem a
LXX viris nuncupatam ut suam suscepit; alias vero ver­
siones orientales et versiones latinas, praecipue illam quam
Vulgatam vocant, semper in honore habet. Cum autem
verbum Del omnibus temporibus praesto esse debeat, Ec­
clesia materna sollicitudine curat, ut aptae ac rectae exa­
rentur in varias linguas versiones, praesertim cx primigenis
Sacrorum Librorum textibus. Quae si, data opportunitate
et annuente Ecclesiae auctoritate, conficiantur communi
diam cum fratribus seiunctis nisu, ab omnibus Christianis
adhiberi poterunt.
23. Verbi incarnati Sponsa, Ecclesia nempe, a Sancto
Spiritu edocta, ad profundiorem in dies Scripturarum Sa­
crarum intelligentiam assequendam accedere satagit, ut
filios suos divinis eloquiis Indesinenter pascat; quapropter
diam studium sanctorum Patrum tum Orientis tum Occi­
dentis et sacrarum Liturgiarum rite fovet. Excgctae autem
calholid, aliique Sacrae Theologiae cultores, collatis sedulo
viribus, operam dent oportet, ut sub vigilantia Sacri Ma­
gisterii, aptis subsidiis divinas Litteras ita investigent et
proponant, ut quam plurimi divini verbi administri pos­
sint plebi Dei Scripturarum pabulum fructuose suppedi­
tare, quod mentem illuminet, firmet voluntates, hominum
corda ad Dei amorem accendat \ Sacra Synodus Ecclesiae
filiis, bibllcarum rerum cultoribus, animum addit, ut opus
feliciter susceptum, renovatis in dies viribus, omni studio
secundum sensum Ecclesiae exsequi pergant ·.
24. Sacra Theologia in verbo Dei scripto, una cum Sa­
cra Traditione, tamquam in perenni fundamento Innititur,
ω In eoque Ipsa firmissime / roboratur semperque iuvenescit,
omnem veritatem in mysterio Christi conditam sub lumine
fidei perscrutando. Sacrae autem Scripturae verbum Dei
continent et, quia inspiratae, vere verbum Dei sunt; ideo(pe Sacrae Paginae studium sit veluti anima Sacrae Theo­
logiae1. Eodem autem Scripturae verbo etiam ministerium
verbi, pastoralis nempe praedicatio, catechesis omnisque
•Ct IsstnxUo Saruia SfaSrr EccUiia a Pontificio Consilio Studiis BiLZmsx provehendis edita: AAS 56 (1964), p. 7x5 [LE 3180].
•Ct Ptvî XII, UtL EncycL Dmw afflante, 31 sept. «943
*
EB 35X, 553,
07 [LE 17741· Porr. Comm. Bihuca, I minutio de S. Scrifdura in CUriann SfiMsnii it Religiosorum Collcgiii rate docenda, 13 mail 1950: AAS
4» Uw), pp. 495-505 [LE 3X37]. · Cf. Pius XII, ibidem: EB 569.
’Ct Ixo XIII, LitL Encycl ProridentisrimiuDni: EB 1x4; BkmvdictvS
XV, ütL Encycl.
Paraditui, 15 «cpL 1930: EB 483.

4773

n. 3348

instructio Christiana, in qua homilia liturgica eximium lo­
cum habeat oportet, salubriter nutritur sancteque virescit.
25.Quapropter clericos omnes, Imprimis Christi sacer­
dotes cctcrosque qui ut diaconi vel catechistae ministerio
verbi legitime instant, assidua lectione sacra atque exqui­
sito studio In Scripturis haerere necesse est, ne quis eorum
fiat «verbi Dei inanis forinsecus praedicator, qui non est
Intus auditor»4, dum verbi divini amplissimas divitias,
spcciatim in sacra Liturgia, cum fidelibus sibi commissis
communicare debet. Pariter Sancta Synodus christifideles
omnes, praesertim sodales religiosos, vehementer pccullarltcrque exhortatur, ut frequenti divinarum Scripturarum
lectione «eminentem scientiam lesu Christi» (Phil. 3, 8)
ediscant. «Ignoratio enim Scripturarum ignoratio Christi
est» *. Libenter Igitur ad sacrum textum ipsum accedant,
sive per sacram Liturgiam divinis eloquiis confertam, sive
per piam lectionem, sive per institutiones ad id aptas alia­
que subsidia, quae approbantibus et curantibus Pastoribus
Ecclesiae ubique nostro tempore laudabiliter diffunduntur.
Meminerint autem orationem concomitari debere Sacrae
Scripturae lectionem, ut fiat colloquium inter Deum et
hominem; nam «illum alloquimur, cum oramus; illum au­
dimus, cum divina legimus oracula» ·.
Sacris autem Antistitibus, «apud quos est apostolica
doctrina» 7, fideles sibi commissos ad rectum divinorum
librorum usum, praesertim Novi Testamenti et Imprimis
Evangeliorum, opportune instituere competit per sacrorum
textuum versiones, quae necessariis et vere sufficien/tibus 830
explicationibus instructae sint, ut tuto ac utiliter Ecclesiae
filii cum Scripturis Sacris conversentur earumque spiritu
imbuantur.
Insuper editiones Sacrae Scripturae, aptis instructae ndnotatlonibus, ad usum etiam non-christianorum eo ru nd e ni­
que conditionibus accommodatae, conficiantur, quas quoquomodo sive animarum Pastores sive Christiani cuiuscum­
que status spargere sapienter curent.
26. Ita ergo lectione et studio Sacrorum Librorum
«sermo Dei currat et clarificetur» (2 Thess. 3, 1), thesaurus­
que revelationis, Ecclesiae concreditus, magis magisque
corda hominum impleat Sicut ex assidua frequentatione
mysterii Eucharistici Ecclesiae vita incrementum suscipit,
ita novum spiritualis vitae impulsum sperare licet cx
adaucta veneratione verbi Dei, quod «manet in aeternum»
(Is. 40, 8; I Pt. 1, 23-25).
Haec omnia etsingulaquae in hac Constitutione [·) dogmati­
ca edicta sunt, placuerunt Sacrosancti Concilii Patribus. Et
Nos, Apostolica a Christo Nobis tradita potestate, illa, una
cum Venerabilibus Patribus, in Spiritu Sancio approba­
mus, decernimus ac statuimus et quae ita synodaliter statuta
sunt ad Dei gloriam promulgari iubemus.
Romae, apud S. Petrum, dic xvm mensis novembris
anno mcmlxv.—Ego Paulus Catholicae Ecclesiae Epis­ 831
835
copus (Sequuntur ceterae subsignationes).
‘ S. Aloustinvs, Scrm. «79, x: PL 58, 966.
• S. HiuoKYXVS, Coww. »n /«., Prol.: PL 34, 17.—Cf. Bimkdxctvs XV,
LitL EncycL Spiritui Paraditui: EB *475
480.
Plü5 XII, LitL Eoc. Dtcina
afflante: EB 544.
• S. Amrmosius, Dt officiis ministrorum, T, ao, 58: PL x6, 50.
r S. Ukxjlecs, Adv. Harr., IV, 33. 1: PG 7, xo7G (- 49, a) Htavar, s,
P· 255.
• In sessiono VIII celebrata die 18 nov. an. 1965 proœuljaîa.

3346
1965 NOV 18.-C0NC. VAT. II, DECR. AAS 58 (1966) 837-864

PAULUS EPISCOPUS

Serous Servorum Dei, una cum Sacrosancti Concilii Patribus.
Ad perpetuam rei memoriam

Decretum de Apostolatu Laleoruin
Prooemium

1. Apostolicam actuosltatem populi Dei impensiorem
reddere volens l, Sacrosancta Synodus sollicite se vertit
ad christifideles laicos, quorum partes in missione Eccle­
siae proprias ct omnino necessarias iam aliis in locis com1 CL Ioaxmbs XXIIL ConsL Apost Humanae Ssiutu, 45
54
PP- 7-10 (LE jo.'
*
J.

»961 AAS;

n. 3346

—

Λ

DECIL· CONC. APOSTOLICAM. DE Λ POSTO LATU LAICORUM

1005 X'OV II

memoravita. Apostolatus enim laicorum, ex ipsa eorum
deputantur. In rogale sacerdotium ct gentem Martin
Christiana vocatione promanans, numquam potest in Ec­
(cf / Pt, 2, 4-10) consecrantur, ut per omnia opera iplriclesia deficere. Quam spontanea fuerit huiusmodi actuositas
tuales offerant hostias ct ubique terrarum Chriito totiIn primordiis Ecdcehe, quamque frugifera, ipsae Sacrae
monium perhibeant. Sacramentis autem, praesertim SS
Litterae luculenter demonstrant (cf. Ad. 11, 19-21; IS,
Eucharistia, communicatur et alitur illa caritas quae rduli
anima est totius apostolatus’.
26; Rom. 16, 1-16; Phil. 4, 3).
Apostolatus in fide, spe et caritate exercetur quii Spi­
Nostra autem tempora non minorem exigunt zelum lairitus Sanctus in cordibus omnium Ecclesiae membrana
corum, immo condiciones hodiernae omnino impensiorem
diffundit. Immo praecepto caritatis, quod est mailman
et latiorem poscunt apostolatum eorum. Augescens enim
mandatum Domini, omnes christifideles urgentur ad pro­
in dies numerus hominum, scientiarum atque technicarum
curandam gloriam Del per adventum regni cius, el vitia
artium progressus, arctiores Inter homines necessitudines
aeternam omnibus hominibus ut cognoscant solum Dean
non solum in immensum dilatarunt apostolatus laicorum
verum et quem misit lesum Christum (cf. lo. 17, 3).
spatia, magna ex parte ipsis tantum aperta, verum etiam
nova suscitarunt problemata quae eorum sollertem curam
Omnibus Igitur christifidellbus onus praeclarum imponi­
studiumque expostulant. Eo urgentior huiusmodi apostotur adlaborandl ut divinum salutis nuntium ab unlvenh
lalus redditur quatenus autonomia multarum provinciahominibus ubique terrarum cognoscatur ct accipiatur.
83S rum vitae humanae plurimum, uti par est, succrevit,/ali­
Ad hunc apostolatum exercendum Spiritus Sanctus, qui
quando cum quadam abscessione ab ordine ethico ac reli­
populi Dei sanctificationem per ministerium el sacramtnb
gioso et gravi discrimine vitae Christianae. Insuper multis
operatur, fidelibus peculiaria quoque tribuit dona (cL !
in regionibus in quibus sacerdotes admodum pauci sunt
Cor. 12, 7), ea «dividens singulis prout vult» (1 Cor. 12, 11),
vel, ut quandoque accidit, debita ministerii libertate pri­
ut «unusquisque, sicut accepit gratiam, in alterutrum ilha
vantur, sine laicorum opera Ecclesia vix posset praesens
administrantes» sint ct Ipsi «sicut boni dispensatores mul­
et actuosa esse. Huius multiplicis urgentisque necessitatis
tiformis gratiae Dei» (I Pt. 4, 10), in aedificationem totins
signum est evidens operatio Spiritus Sancti lalcos hodie
corporis In caritate (cf. Eph. 4, 16). Ex horum chartummagis maglsoue propriae responsabilitatis conscios redden­
tum, etiam simpliciorum, acceptione, pro unoquoque ero­
tis eosque ad servitium Christi ct Ecclesiae ubique inci­
dentium Ius ct officium oritur eadem in bonum homlmsn
.
*
tantis
ct aedificationem Ecclesiae exercendi in Ecclesia el ia/ M»
Hoc in decreto Concilium apostolatus laicorum naturam.
mundo, in libertate Spiritus Sancti, qui «ubi voit spirat»
Indolem et varietatem illustrare intendit, necnon principia
(Io. 3, 8). et simul in communione cum fratribus in Chri­
fundamentalia enuntiare instruciionesque pastorales tra­
sto, maxime cum pastoribus suis, quorum est de eorum
dere ad eiusdem efficacius exercitium; quae omnia tam­
germana natura ct ordinato exercitio indicium ferre, c--,a
quam normae habeantur in recognoscendo Iure canonico
quidem ut Spiritum extinguant sed ut omnia probent d
quod ad laicorum apostolatum attinet.
quod bonum est teneant (cf. 1 Thess. 5, 12. 19. 21)4.
4. Cum Christus missus a Patre totius apostolatus Ec­
clesiae fons et origo sit, patet fecunditatem apostolatus
Cap. I—De vocatione laicorum ad apostolatum
lalcorum pendere ex ipsorum cum Christo vitali uniooe,
dicente Domino: «Qui manet in me et ego in eo, hic fert
2. Ad hoc nata est Ecclesia ut regnum Christi ubique
fructum multum, quia sine me nihil potestis facere» //«.
terrarum dilatando ad gloriam Dei Patris, omnes homines
15, 5). Haec vita intimae unionis cum Christo in Ecclah
salutaris redemptionis participes efficiat et per eos mun­
alitur subsidiis spiritualibus, quae omnibus fidelibus jnsl
dus universus re vera ad Christum ordinetur. Omnis navi­
communia, praesertim actuosa participatione Sacrae Utas Corporis Mystici hunc in finem directa apostolatus
turgiac 4. ita a laicis adhibenda ut hi, dum ipsa mundi
dicitur quem Ecclesia per omnia sua membra, variis qui­
officia in ordinariis vitae condicionibus recte adimplent
dem modis, exercet; vocatio enim Christiana, natura sua,
unionem cum Christo a vita sua non separent, sed suum
vocatio quoque est ad apostolatum. Sicut In viventis cor­
opus iuxta voluntatem Dei exercentes in ipsa pereresonl
poris compage, nullum membrum mere passive sese gerit,
Hac via laici alacri ct laeto animo in sanctitate progredian­
sed simul cum vita corporis eiusdem operositatem quoque
tur oportet, difficultates in prudentia et patientia superare
participat, sic in corpore Christi, quod est Ecclesia, totum
satagentes ·. Neque curae familiares neque alia negotii
corpus «secundum operationem In mensuram uniuscuiusque
saecularia extranea debent esse a spirituali vitae ratiow,
membri, augmentum corporis facit» (Eph. 4, 16). Quinim­
iuxta Illud Apostoli: «Omne quodeumque facitis in vert»
mo tanta est in hoc corpore connexio et membrorum com­
aut In opere, omnia in nomine Domini Iesu Christi, gra­
pactio (cf. Eph. 4, 16), ut membrum quod ad augmentum
tias agentes Deo ct Patri per ipsum» (Coi. 3, 17).
corporis secundum suam mensuram non operatur, nec Ec­
clesiae nec sibi prodesse dicendum sit. Est in Ecclesia di­
Talis vita continuum exercitium fidei, spei et caritatis
versitas ministerii,sed unitas missionis. Apostolis corumque
exposcit.
successoribus a Christo collatum est munus in ipsius no­
Lumine fidei etmeditatione verbi Dei solum potest ali­
mine et potestate docendi, sanctificandi ct regendi. At
quis semper et ubique dignoscere Deum in quo «vivimus
laidvmuneris sacerdotalis, prophetici et regalis Christi paret movemur ct sumus» (Ad. 17, 28), in omni eventu quae­
839 licipes effecti, suas partes in missione totius/populi Dei
rere cius voluntatem, Christum intueri in omnibus honitexplent in Ecclesia et in mundo ’. Apostolatum reapse
nibus, sive propinqui sint sive extranei, de vera significa­
exercent sua operositate ad evangelizationem ac sancti­
tione et pretio rerum temporalium in selpsis et in ordine
ficationem hominum ct ad rerum temporalium ordinem
ad finem hominis recta iudicia ferre.
spiritu evangelico perfundendum ac perficiendum. Ita ut
Qui hanc habent fidem, in spe revelationis filiorum De.
eorum operositas in hoc ordine testimonium Christi mani­
vivunt memores crucis et resurrectionis Domini.
feste perhibeat et ad salutem hominum inserviat. Cum vero
laicorum statui hoc sit proprium ut in medio mundi negoIn peregrinatione huius vitae, cum Christo in Deo ab­
tiorumoue saecularium vitam agant, ipsi a Deo vocantur
sconditi ct a servitute divitiarum liberi, dum ad illa boni
ut, spiritu Christiano ferventes, fermenti instar in mundo
quae in aeternum manent/intendunt, generoso animo totos B!
apostolatum suum exerceant.
se dedicant ad regnum Del dilatandum ct ad ordinem rerum
temporalium spiritu Christiano informandum ct perficien­
3. Laici officium ct Ius ad apostolatum obtinent ex
dum. Inter adversa huius vitae in spe fortitudinem inve­
ipsa sua cum Christo Capite unione. Per Baptismum enim
niunt existimantes quod «non sunt condignae passiones
corpori Christi mystico inserti, per Confirmationem virtute
huius temporis ad futuram gloriam, quae revelabitur In
Spiritus Sancti roborati, ad apostolatum ab ipso Domino
nobis» (Rom. 8, 18).
• CL CorC. Vat. II, CoqaL doçm. d* Ecclcda, Lamtn gatiiam, nn. 33 sa.
Caritate quae ex Deo est impulsi, ad omnes, maxime
AAS 57 U965). pp. y) «. (LE 3233]; cL rtiâm Const. de Sacra Litnrzu,
autem ad domesticos fidei, bonum operantur (cf. Gd. 6.
Cx-ncuium, nn. 26-40: AAS 56 (1964), pp. 107-1x1 (LE 3141?.
10), deponentes «omnem malitiam et omnem dolum el si­
cL I>cr. de ln»trr..?ntt» «xjjsouafcAtionis xxUE», Inicr twifùa: AAS 56
(19Λ4). pp. 145*133 ILE 3143’; ci. Decr. de Oxnnncnbnjo, L'niL*/u redinitmulationes et invidias ct omnes detractiones» (1 Pt. 2,
(raiw. AAS 57 (1965). pp. 90-107 [LE 3235]; cL Decr. de PasloraU Episco1) et sic ad Christum homines trahentes. Caritas autem
poran mcxMTv in EcciciU, Cknrfui
nn. 16, 17, 13 (LE 3332 j;
Dei quae «diffusa est in cordibus nostris per Spiritum San­
cL Declaratio de Educabotc chxùtiaxu,
βΪΜζαΧύ?ηύ, nn. 3, 5, 7
ctum, qui datus est nobis» (Rom. 5, 5), reddit laicos capi(LE 3D51■CL Ρινί XII, Alkc. ad Cardinain, 18 frbr. 1946: AAS 38 (1946), pp.
lot*. Scttt/j aJ /«vhui Ofrrariai Calkc/κοτ, 25 aux. 1957·. AAS
49 <»9S7). P. »43’Cf FWt XI, Lftt. EncycL Rcn»m EtfUtiaa: AAS 18 (1926), p. 65.
•CL Comc Vat. II, Cos*L dogm. de Ecclesia, Lamtn Gotham, n. 31:
AAS 57
p. 37 (LE 3333 J.

4775

» Cf. Ibid., n. 33, p. 37-, rf. etiam η. το, p. 14.
•Cf. Itui., n. 12, p. 16.
• Cf. Çonc. Vat. Π, Cnmt, de Sacra Liturgia, Socmawhm ûwùrc
CAÇ· *·
xl:
56 (»964'. pp. 102-103 (LE 3141).
Cf. Comc. Vat. Iï, Contt. «loçm. de Ecclesia, Laatm GoUmob, b. jr
AAb 57 (1965), P 38 (LE 3233 i; cf. ctiam n. 40-41. PP 45-47-

19B5 NOV IU

DECK. CONC. APOSTOLICAM, DE APOSTOLATU LAICORUM

ces spirituni Beatiludlnum reapse exprimendi in vita sua.
Hum pauperem secuti, bonorum temporalium nec inopia
dddunliir nec copia inflantur, Christum humilem imitati,
uoa efficiuntur Inanis gloriar cupidi (cf. Gal. 5, 26), sed
pberre Deo magis quum hominibus student, semper pa­
rati propter Christum omnia relinquere (cf. Lc. 14, 26) ct
persecutionem pati propter iustitlam (cf. Af/. 5, 10), me­
mores verbi Domini: «Si quis vult post me venire, abneget
«mdipsum ct tollat crucem suam ct sequatur me» (Mt.
16, 24). Christianam amicitiam inter se colentes, adiutorium In quacumque necessitate sibi invicem praebent.
Haec lalcorum spiritualis vitae ratio notam peculiarem
assumere debet ex statu matrimonii et familiae, coelibatus
vel viduitatis, ex condicione Infirmitatis, ex activitate pro­
fessionali et sociali. Nc desinant ergo qualitates ct dotes
his condicionibus congruentes sibi collatas assidue exco­
lere, propriisque uti donis a Spiritu Sancto acceptis.
Praeterea laid, qui suum vocationem secuti, nomen de­
derunt alicui ex associationibus vel institutis quae ab Ec­
clesia approbata sunt, pariter peculiarem notam vitae spi­
ritualis ipsis propriam fideliter Induere conantur.
Magni quoque faciant professionalem peritiam, sensum
familiarem et civicum atque illas virtutes quae ad sociales
consuetudines pertinent, scilicet probitatem, spiritum fuiUtiae, sinceritatem, humanitatem, animi fortitudinem,
sine quibus nec vera vita Christiana consistere potest.
Huiusmodi vitae spiritualis ct apostolicae pcrfcctuin
exemplar est Beatissima Virgo Maria, Regina Apostolorum,
quae, dum In terris vitam ageret omnibus communem, fa­
miliari cura ct laboribus plenam, intime semper cum Filio
suo conlungebatur ct operi Salvatoris singulari prorsus
modo cooperata est; nunc autem In caelum assumpta <maM2 terna sua/caritate de fratribus Filii sui adhuc peregrinantibus necnon in periculis et angustiis versantibus curat,
donec ad felicem patriam perducantur» 7. Hanc devotissi­
me colant omnes suamque vitam atque apostolatum eius
maternae curae commendent.

Cap. II—De finibus assequendis
5. Opus redemptionis Christi, dum homines salvandos
de se spectat, totius quoque ordinis temporalis instaura­
tionem complectitur. Unde Ecclesiae missio non solum est
nuntium Christi et gratiam eius hominibus afferendi, sed
et spiritu evangelico rerum temporalium ordinem perfun­
dendi et perficiendi. Laici ergo, hanc Ecclesiae missionem
exsequentes, apostolatum suum exercent tam in Ecclesia
qnam in mundo, tam in ordine spirituali quam in ordine
temporali: qui ordines, etsi distinguuntur, in unico consilio
Dei ita sunt connexi ut ipse Deus intendat, in Christo,
totum mundum reassumere in novam creaturam, inchoa­
tive his in lerris, plene in ultimo die. In utroque ordine
hicus, qui est simul fidelis et civis, una conscientia Chri­
stiana continenter duci debet.
6. Missio Ecclesiae salutem hominum spectat, fide in
Christum et gratia eius consequendam. Apostolatus ergo
Ecclesiae, omnlumque membrorum eius, imprimis dirigitur
ad nuntium Christi verbis et factis mundo patefaciendum
gratiamque eius communicandam. Hoc principaliter fit per
ministerium verbi et sacramentorum, speciali modo clero
commissum, in nuo ct laici habent suas magni momenti
partes adimplendas, ut sint «cooperatores... veritatis» (3
b. S). Hoc potissimum in ordine apostolatus laicorum ct
ministerium pastorale mutuo se complent.
Innumerae patent laicis occasiones ad apostolatum evangellzationls el sanctificationis exercendum. Ipsum testimo­
nium vitae Christianae ct onera bona spiritu supernatural!
exercita, vim habent attrahendi homines ad fidem ct ad
Deum: dicit enim Dominus: «Sic luceat lux vestra coram
hominibus ut videant opera vestra bona et glorificent PaIrem vestrum qui In caelis est» (Mt. 5, 16). /
Apostolatus tamen huiusmodi non in solo vitae testi­
monio consistit; verus apostolus quaerit occasiones Chri­
stum verbis annuntiandi sive non credentibus ad eos addu­
cendos ad fidem, sive fidelibus ad eos instruendos, confir­
mandos et ad fervidiorem vitam excitandos; «caritas enim
Christi urget nos». 2 Cor. 5, 14), ct in corde omnium debent
resonare Illa verba Apostoli: «Vae enim mihi est, si non
evangellzavero» (J Cor. 9, 16 L
Cum autem hac nostra aetate novae quaestiones orian­
tur, et gravissimi grassentur errores qui religionem, ordl1 C! tJiL, n. 6j, p. 63; cL etiam n 65. pp. 64-65.
‘CL Prvi XI. Litt EncycL Ubi arcano, 23 dec. 1^3: AAS 14 (xo«).
p
Prvs ΧΠ, Lilt. EacycL
Pontificatus, 30 «t. 1939: AAS 31
UflftPP· 44
443·
**

4777

n. 3340

nem moralem et Ipsam societatem humanam funditus
evertere nituntur, haec Sancta Synodus ex corde hortatur
lalcos, iuxta cuiusque ingenii dotes et doctrinam, ut se­
cundum mentem Ecclesiae, suas diligentius expleant par­
tes in principiis Christianis enucleandis, defendendis et rite
applicandis ad problemata huius aetatis.
7. Circa mundum vero consilium Dei est, ut homines
concordi animo ordinem renim temporalium instaurent
lugltcrquc perficiant.

Omnia quae efficiunt ordinem temporalem, videlicet
bona vitae et familiae, cultura, res oeconomicae, artes ct
professiones, communitatis politicae instituta, relationes
Internationales et alia huiusmodi eorumque evolutio et
progressus, non solum subsidia sunt ad finem ultimum ho­
minis, sed ct proprium habent valorem, a Deo eis insitum,
sive In scipsis considerata, sive uti partes universi ordinis
temporalis: «viditque Deus cuncta quae fecerat, et erant
valde bona» (Gen. 1, 31). Haec eorum naturalis bonitas
specialem quondam dignitatem accipit ex eorum relatione
cum persona humana in cuius servitium sunt creata. Tan­
dem placuit Deo omnia, tam naturalia quam supernaturalia, in Christo Iesu in unum colligere «ut sit in omnibus
Ipse primatum tenens» (Col. 1, 18). Haec tamen destinatio
non modo non privat ordinem temporalem sua aulonomia, suis propriis finibus, legibus, subsidiis, momento pro
hominum bono, sed potius perficit in sua vi et praestantia
propria simulque adaequat integrae vocationi hominis su­
per terram.
Decursu historiae, rerum temporalium usus gravibus
foedatus est vitiis, quia homines, originali labe affecti, in
pcrplurcs saepe lapsi sunt ' errores circa verum Deum, na- 844
turam hominis et principia legis moralis: unde mores el
institutiones humanae corruptae, ct Ipsa persona humana
non raro conculcata. Nostris quoque diebus, non pauci,
disciplinarum naturalium el technicorum artium progres­
sibus plus aequo fidentes, in rerum temporalium veluti
idololatriam declinant, potius earum servi effecti quam
domini.
Totius Ecclesiae est ad hoc operam navare, ut homines
capaces reddantur universum ordinem rerum temporalium
recte Instituendi et ad Deum per Christum ordinandi. Ad
Pastores spectat principia circa finem creationis et usum
mundi clare enuntiare, auxilia moralia et spiritualia prae­
stare, ut ordo rerum temporalium in Christo instauretur.
Lalcos autem oportet ordinis temporalis instaurationem
tamquam proprium munus assumere et in eo, lumine Evan­
gelii ac mente Ecclesiae ductos et caritate Christiana actos,
directo et modo definito agere; qua cives cum civibus, spe­
cifica peritia et propria responsabllitate cooperari; ubique
et in omnibus iustitiam regni quaerere. Ita instaurandus
est ordo temporalis ut, propriis eiusdem legibus Integre
servatis, ulterioribus vitae Christianae principiis conformis
reddatur, varlisque locorum, temporum et populorum, con­
dicionibus aptatus. Inter opera huiusmodi apostolatus emi­
net actio socialis Christianorum, quam hodie ad totam pro­
vinciam temporalem, etiam ad culturam, sese extendere
cupit Sancta Synodus *.
8. Dum omne exercitium apostolatus a caritate origi­
nem ct vim ducere debet, aliqua opera natura sua apta
sunt ut convertantur in ipsius caritatis vividam expressio­
nem; quae Christus Dominus suae messianicae missionis
signa esse voluit (cf. Mt. 11, 4-5).
Maximum mandatum in lege est diligere Deum cx toto
corde et proximum suum sicut scipsum (cf. MI. 22, 37-40).
Hoc vero mandatum caritatis erga proximum Christus
proprium fecit novaque significatione ditavit, dum sclpsum idem ac fratres tamquam obiectum caritatis esse vo­
luit, dicens: «quamdiu fecistis uni ex his fratribus meis
minimis, mihi fecistis» (Mt. 25, 40). Ipse enim, assumendo
naturam humanam, lotum genus humanum supcrnaturall,
quadam solidarietate in fa'miliam sibi colligavit, ct ut sl- 845
gnum suorum discipulorum constituit caritatem his verbis:
• In hoc cognoscent omnes quia discipuli mei estis, si di­
lectionem habueritis ad invicem» (lo. 13, 35).
At Sancta Ecclesia, sicut in suis primordiis Cenae Eucharlsticae i ungens «ngapen» se totam caritatis vinculo
circa Christum unitam manifestabat, sic omni tempore hoc
dilectionis signo dignoscitur, et, dum gaudet de aliorum
inceptis, caritatis opera ut suum officium et lus, quod aba­
lienari nequit, vindicat. Quapropter misericordia erga ege­
nos ct infirmos atque sic dicta opera caritativa el mutui
r CL Lzo XIII, LitL EncycL Rerum Sontrum.· ASS 13
p. 64η
Γιν$ XI. Litt EncycL QuaJragenma Anna: AAS 33 (hji), P
,L£ let;].
Plus XII, Nunlfat RadjopbonJccs. x isnii 1941: AAS 33 (I44»k p. >07.

4778

iu 33-48

DECK. CON’C. APOSTOLICAM. DE APOSTOLATU LAICORUM

auxilii ad sublevandas omnimodas necessitates humanas
praecipuo in honore habentur ab Ecclesia 3.
Quae actiones et opera praesenti tempore, communica­
tionis instrumentis expeditioribus factis, distantia inter ho­
mines quodammodo evicta et mundi universi incolis quasi
unius familiae membris redditis, multo urgcntlora et uni­
versaliora facta sunt. Actio caritativa hodie omnes omnino
homines et universas necessitates complecti potest et de­
bet. Ubicumque versantur qui cibo potuque, vestitu, domo,
medicinis, opere, instructione, facultatibus ad vitam vere
humanam ducendam necessariis carent, aerumnis vel in­
firma valetudine cruciantur, exilium vel carcerem patiun­
tur, ibi eos Christiana caritas debet quaerere et invenire,
impensa cura solari ct praestitis auxiliis sublevare. Quae
obligatio nraeprimis imponitur singulis hominibus et po­
pulis in rebus prosperis constitutis4.
Quo huiusmodi caritatis exercitium omni exceptione
maius sit ct tale appareat: in proximo consideretur imago
Dei ad quam creatus est, et Christus Dominus cui re vera
offertur quidquid indigenti donatur; libertas ct dignitas
personae auxilium accipientis maxima humanitate respiclatur; puritas intentionis non maculetur ullo propriae uti­
litatis quaestu vel dominandi studio; 4 exigentiis iustitiac
praeprimis satisfiat, ne tamquam caritatis dona offerantur
quae Justitiae titulo iam debentur; causae malorum, non
solum effectus, tollantur; ita ordinetur auxilium ut acci­
pientes paulatim a dependentia externa liberentur siblque
sufficientes evadant.
Laid ergo magni faciant et pro viribus adjuvent opem
8-ie caritatis et/incepta assistentlae socialis sive privata sive
publica, etiam intemationalia, quibus efficax auxilium sin­
gulis hominibus ct populis in necessitate versantibus fer­
tur, coopérantes in hoc cum omnibus bonae voluntatis
hominibus

Cap.

Ill—De variis apostolatus campis

9. Laid suum exercent multiplicem apostolatum tam
in Ecdesia quam in mundo. In utroque hoc ordine varii
patent campi apostolicae actuositatis, quorum principalio­
res hic commemorare volumus; hi sunt: communitates Ecdesiae, familia, iuvenes, ambitus socialis, ordines nationa­
ls et intemationalis. Cum autem nostris diebus mulieres
magis magisque partes activas habeant in tota societatis
vita, magni momenti est amplior earum participatio etiam
in variis campis apostolatus Ecclesiae.
10. Utpote participes muneris Christi sacerdotis, pro­
phetae et regis, laid suas partes activas habent in Eccle­
siae vita et actione. Intra communitates Ecdesiae eorum
actio tam necessaria est ut sine ea ipse pastorum aposto­
latus plenum suum effectum assequi plerumque nequeat.
Verae enim apostolicae mentis laid, ad modum illorum
virorum et mulierum qui Paulum in Evangelio adjuvabant
(cf. Aci. 18, 18. 26; Rom. 16, 3), supplent quod suis fratri­
bus deest, et reficiunt spiritum tam pastorum quam reliqui
populi fidelis (cf. 1 Cor 16, 17-18). Ipsi enim, actuosa par­
ticipationi vitae liturgicae suae communitatis nutriti, sol­
licite partes agunt in eiusdem operibus apostollcis; homines
longe fortasse versantes, ad Ecclesiam adducunt; In verbo
Dei tradendo, praesertim catcchetica institutione, impense
cooperantur; oblata sua peritia curam animarum et etiam
odministratlonem bonorum Ecdesiae efficaciorem reddunt.
Paroecia exemplum perspicuum apostolatus communitarli praebet, omnes quotquot ibi invenit diversitates hu847 manas in unum congregans et/Ecclesiae universalitati in­
serens U Assuescant laid intime cum sacerdotibus suis
uniti in paroecia operari *; problemata propria ac mundi
et quaestiones ad salutem hominum spectantes, collatls
consiliis examinanda et solvenda, ad communitatem Ec­
desiae afferre; omnlque incepto apostolico et missionali
suae familiae ecclesiasticae adiutricem operam pro viribus
novare.
Colant luglter sensum dioecesis, cuius paroecia velut
•Ct loAMwr» XXIII, LitL EncycL Jtiicr d Magidm.
*
AAS 53 (>961),
p. 401 (LE *984]. · CL Ibid^ pp. 440-441. · CL Ibid., pp. *44
443
•CL Ρτν» XII, Aller. ad ipax Romana Μ. I. I. C ». 25 apr. 1957: AAS
<9 (<957) pp. 298-29W et prac«ertinj ItUxxts XXIII, .-<4 Oirm/um
CmiWit »Foa/ and Aincultuu Orranuaham (F. A. Ο ). ίο ποτ. 1959:
AAS 51 (»9S9l. PP- »56. !46.
• CL 5. Prr» X, LitL ApOwt. Cr«J>.-«ii inorum Hcrtnn foroaiarum,
i luad 1905: ASS jS (1905! pp. 65-67; Ρχ·.·« XII. Alloc, ad fideles Paroeciae
5. SaU. 11 Lan 1953: Diinxn e Radwmeuatci ii S. S. Pia XII, 14 (1953»95J). P?· 447-454; lOAMMt» ΧΧΠΙ. Alix. Clero rt ckridifUrtibnu e dioecesi
Albencnn, ad Artem Gandulfi babila, 36 in< 1761: AAS 54
(k/mI. Pp. 6$M6o.
•Cf Lio XIII. Allot., ιβ un 1S94 Arta, 14 (1894!. PP 444-15·

4779

1905 NOV II

cellula est, prompti semper, ad Invitationem Pastoris ini.
suas quoque vires inceptis dioccesanls adicere. Immo, ut
respondeant necessitatibus urbium et regionum ruralium1,
suam cooperationem non intra fines paroeciae vel diotteb
circumscriptam retineant, sed ad campos Interparoecialem,
intcrdiocccsanum, nationalem vel intcrnationalem exteadere satagant, co vel magis quia crebrescens In dies migra­
tio populorum, mutuae necessitudinis augmentatio et com­
municationum facilitas, iam non sinunt ullam partem so­
cietatis in se clausam manere. Ita de necessitatibus populi
Del In toto orbe terrarum dispersi solliciti sint. Imprimis
sua reddant opera missionalia, auxilia materialia vel rthm
personalia praestando. Officium ct honor enim est Christia­
norum Deo restituere partem bonorum quae ab Eo acci­
piunt.
11. Cum Conditor omnium constituerit coniugalecon­
sortium exordium et fundamentum societatis hunuiue,
idque gratia sua reddiderit sacramentum magnum In Chri­
sto et in Ecclesia (cf. Eph. 5, 32), apostolatus coniugum
et familiarum singulare habet momentum tam pro Ecdesia
quarn pro societate civili. Coniugcs Christian! sibi Invicem,
filiis suis ceterisque familiaribus, gratiae cooperatores innl
et fidei testes. Filiis suis ipsi sunt primi fidei praecones rt
educatores; verbo et exemplo eos ad vitam christMaus
et apostolicam formant, in eorum vocatione seligenda prcdenter eos adjuvant ct vocationem sacram, In eis forte
detectam, omn! cura fovent. /
uj
Coniugum semper officium fuit, hodie vero maxima
apostolatus eorum pars est: indissolubllitatem et sanctita­
tem vinculi matrimonialis vita sua manifestare et probare;
ius et officium prolem Christiane educandi, genitoribus et
tutoribus inditum, strenue affirmare; dignitatem et legiti­
mam autonomiam familiae defendere. Cooperentur Igitur
ipsi ceterique chrlstifideles, cum hominibus bonae volun­
tatis, ut in civili legislatione haec iura sarta senentur, ia
moderanda societate ratio habeatur necessitatum familia­
rum quod ad habitationem, educationem puerorum, con­
dicionem laboris, securitatem socialem et tributa pertinet;
in migrationibus ordinandis convictus domesticus omnino
in tuto ponatur4.
Hanc familia ipsa missionem divinitus accepit ut sit
prima et vitalis cellula societatis. Quam missionem adim{debit, si per mutuam membrorum pietatem et orationem
n communi Deo factam, tamquam domesticum sanctua­
rium Ecclesiae se exhibeat; si tota familia in cultum liturgicum Ecclesiae se inserat; si denique, familia actuosam
hospitalitatem praestet, iustiliam aliaque bona opera in
servitium omnium fratrum necessitate laborantium promoveat. Inter varia opera apostolatus familiaris sequentia
enumerare licet: Infantes derelictos in filios adoptare, ad­
venas benigne excipere, scholis moderandis adiutricem ope­
ram navare, adolescentibus consilio et opibus adesse, spon­
sos ut melius sese ad matrimonium praeparent adjuvare,
ad catechesim operam praestare, coniuges et familias in
discrimine materiali vel morali versantes sustentare, seni­
bus non solum necessaria providero, sed etiam progressus
oeconomici aequos fructus procuraro.
Semper ct ubique, sed peculiari modo in regionibus in
quibus prima Evangelii sparguntur semina, vel Ecdesli
in suis primordiis exsistit, vel in aliquo gravi discrimine
versatur, familiae Christianae, tota vita sua Evangelio co­
haerentes ac matrimonii Christiani exemplum praebentes,
pretiosissimum Christi testimonium mundo perhibent l.| M
Ut fines sui apostolatus facilius attingere valeant, op­
portunum esse potest ut familiae in aliquos coctas congre­
gentur ·.
12. Iuvenes maximi momenti vim exercent In hodierna
societate 7. Eorum vitae adjuncts, habitus mentis necnon
Ipsae necessitudines cum propria familia sunt admodum
mutata. Saepe ad novam condicionem socialem et oeco• CL Pros XII, .Alloc, ad Parochos, rtc., 6 febr. X951: Ditconi t Rahonet**igi di S. S. Pio XII, 13 (1950-1051). pp. 437-443; 8 nurtii 1953: iM, 14
(19521953). pp. 5-xo; 27 martii 1953; ibid., 15 (1953-1954)· PP
:S
febr. 1954: ibid., pp. 585-590.
• CL P1VS XI. LitL EncycL Casii Conetubii: AAS 22 (1930). p. 354
(LE 1005
*9
Ρινί XII, Nuntiis Rarfiophonicus, x iunii 1941: AAS (1941'.
p. 203; Idem. Delegatu ad Conzmium Unionis l nJcmoHemalis todahletaa
ad iura familue luenda. 30 w-pt. 1949: AAS 4X (1949). P- 55« IntM,.«
patresfamiliae e Gallia Romam fieri grinantes, iS sepL 1951: AAS 43 (lyjlk
P- 73« Ιι>γμ. Nuntius Ruliopbomcus »n Natali Domini 1952-' AAS 45 (1953!
p. 41; Iimnmfs XXIII, LitL EnrycL Mater rt Magutra, 15 truii 1961: A\S
53 (1061), pp. 429. 439 ΠΈ 2984).
‘CL Pits XII, LitL EncycL F.tangHu Praerosus, 1 iunii 1951: AAS 43
(1951), P- 514 (LE 23i3æOW
* Cf. P1V5 XII, Delegatis ad Contentum Unionis Intcmahcaoli
*
told»·
taiumad tura
tuenda, jo tept. 1949: AAS 4! (1949)· P 5Ptl S t u.s X, Adoc. ad raiholicam Auociatioitam lutmiaiu GaUiatlt
f
limita ct Atluma, 35 %cpt. 1904: ASS 37 (1904-1905). PP- 296-3®.

1780

|

IMS NOV 18

DECK. CONC. APOSTOLICAM, DE APOSTOLATU LAlCORUM

Nsiicim nimis celeriter transeunt. Dum autem In dies
nomtntum corum sociale et etiam politicum crescit, quasi
impares videntur oneribus novis apte suscipiendis.

Hoc eorum adauctum in societate pondus consimilem
ib eis exigit actuositatcm apostolicam, sed et ipsa eorum
naturalis indoles ad eandem eos disponit. Maturescente
coascientla propriae personalitatis, ardore vitae atque pro­
fluente navitate Impulsi, propriam rcsponsabilltatem assu­
munt, in vita sociali et culturall suas partes agere cupiunt:
qui relus si spiritu Christi Imbuitur ac obedientia et amore
crp Ecdesiae pastores animatur, uberrimos exinde fruc­
tus sperari licet. Ipsi debent fieri primi ct immediati apoitoil iuvenum, apostolatum Inter sclpsos per sclpsos exer­
centes, ratione habita ambitus socialis ubi vivunt e.
Curent adulti cum iuvenibus amicale colloquium insti­
tuere quod permittat utrique parti, aetatis distantia supe­
rs^, mutuo sese cognoscere atque divitias cuique proprias
invicem communicare. Exemplo primum et, data occasio­
ne, prudenti consilio valldoauc auxilio adulti iuventutem
ad sposlolatum stimulent. Iuvenes vero erga adultos re­
verentiam ac fiduciam nutriant; ct, licet naturaliter sint
id novitates inclinati, laudabiles tamen traditiones debite
sediment.
Pueri quoque propriam habent apostolicam actuositatem. Secundum vires suas veri sunt testes viventes Christi
inter socios.

13. Apostolatus in ambitu sociali, scilicet studium spi­
ritu Christiano informandi mentem et mores, leges et struc­
turas communitatis in qua aliquis vivit, adeo lalcorum
munus onusque est ut ab aliis numquam debite expleri
valeat. Hoc in campo laid possunt apostolatum similis/
erga similem exercere. Ibi vitae testimonium per verbi
testimonium complent ·. Ibi in campo vel laboris, vel pro­
fessionis, vel studii, vel incolatus, vel otii, vel consortionis,
fratribus adiuvandis aptiores exsistunt.

Hanc Ecdesiae missionem in mundo laid adimplent ante
omnia ilia cohaerentia vitae cum fide qua lux mundi ef­
ficiuntur, probitate sua in quovis negotio, qua omnes ad
amorem veri et boni, ct tandem ad Christum ct Ecclesiam
alliciunt; caritate fraterna qua participes facti condicionum
vitae, laborum, dolorum et aspirationum fratrum, omnium
corda sensim sine sensu ad gratiae salutaris operationem
disponunt; plena illa conscientia suarum partium in aedi­
ficanda societate, qua navitatem suam domesticam, so­
cialem, professionalem, Christiana magnanimitate adimple­
re satagunt. Ita ipsorum modus agendi paulatim penetrat
ambitum vitae et laboris. Apostolatus hic omnes amplecti
debet quotquot ibi inveniuntur, neque ullum exdudere
bonum spirituale vel temporale quod eis faciendi copia
esL Sed veri apostoli, hac actione sola non contenti, ani­
mos intendunt ad Christum etiam verbis proximo annun­
tiandum. Multi enim homines nonnisi per vldnos lalcos
possunt Evangelium audire et Christum agnoscere.
14.Immensus patet apostolatus campus in ordine na­
tional! el international!, ubi laid potissimum sunt sapien­
tiae Christianae administri. In pietate erga nationem et in
fideli implctione officiorum civilium catholici obligatos se
sentiant ad verum bonum commune promovendum, ct sic
pondus suae opinionis valere faciant ut potestas civilis
inste exerceatur ac leges praeceptis moralibus bonoque
communi respondeant. Catholici rcrum publicarum periti
et, uti par est, in fide et doctrina Christiana firmati, ne
recusent negotia publica gerere, cum per ea digne gesta
bono communi consulere ct simul Evangelio viam sternere
possint.
Studeant catholici cooperari cum omnibus bonae volun­
tatis hominibus ad promovenda quaecumque sunt vera,
quaecumque iusta, quaccumque sancta, quaecumque ama­
bilia (cf. Phil. 4 8). Colloquium habeant cum eis, pru­
dentia et humanitate eos praevenientes, investigationemque
instituant circa instituta socialia et publica secundum
Evangelii spiritum perficienda.
Inter signa nostri temporis speciali notatu dignus est
erebreicenslllc et Ineluctabilis sensus solidarictatis omnium
151 pipulorum, quem sol/licite promovere ct in sincerum ct
veram fraternitatis affectum convertere apostolatus laiconun munus est. Insuper laid conscii esse debent campi
International is et quaestionum ac solutionum sive doctri’CL Pm XII, Epht. Dam fvdfMX semaines, ad Arch irpi scopum Maria·
*uçcLUitaa de tonvenhbut a iuvenibux operarii
*
ckrisitanis canadiens ibus
nXiâu, 24 βΜ :$47: AAS 39 (>947), P· 257". Nuntius Radiopbonlcus
/. 0. C. Bnit/iici, j sept. 1950.· AAS 42 (1950), PP· 640-641.
’CL Pxi XI, Litt EocycL Quadragena Anno, 15 maü >93
*·
AAS 33
(*»>). r?[LE >037].

4731

h. 3346

nalium sive practlcarum quae In illo oriuntur, praesertim
quoad gentes ad progressum nitentes ie.
Meminerint omnes qui in alienis nationibus laborant vel
cis auxilium praestant, relationes Inter populos verum com­
mercium fraternum esse debere, in quo utraque pars dat
simul et accipit. Qui vero operum internationalium causa
vel negotii vel otii, iter faciunt, recordentur se esse ubique
etiam praecones itinérantes Christi, et ut tales in veritate
sese gerant.
Cap IV.—De variis

apostolatcs modis

15. Laid suam actionem apostolicam exercere possunt
vel ut singuli vel in variis communitatibus aut associationibus coadunati.
16. Apostolatus a singulis peragendus, ex fonte vitae
vere Christianae abundanter profluens (cf. lo. 4, 14), pri­
mordium est et condicio omnis apostolatus laicorum, etiam
consociati, nec quidquam pro eo substitui potest.
Ad huiusmodi apostolatum, semper et ubique proficuum»
sed in quibusdam adiunctls unice aptum et possibilem, om­
nes laid, cuiusvis condicionis, vocantur eoque obligantur,
etsi deest eis occasio vel possibilitas in associationibus
cooperandi.
Multae sunt apostolatus formae quibus laid Ecclesiam
aedificant atque mundum sanctificant et in Christo ani­
mant.
Peculiaris forma apostolatus singulorum et signum nostris
quoque temporibus accommodatissimum, Christum in fi­
delibus suis viventem manifestans, est testimonium totius
vitae laical is c fide, spe et caritate emanantis. Apostolatu
verbi autem, in quibusdam adiunctis omnino necessario,
laid Christum annuntiant, eiusdem doctrinam enucleant,
diffundunt secundum suam cuiusque condidonem ac peri­
852
tiam, et eam fideliter profitentur./
Coopérantes insuper, utpote cives huius mundi In his
quae ad ordinem temporalem aedificandum et gerendum
pertinent, oportet ut laid in vita familiari, professionali,
culturall et sodali rationes agendi altiores in lumine fidei
quaerant al Usque, occasione data, patefaciant, consdi se
sic Dei creatoris, redemptoris et sanctificatoris cooperatores
fieri, laudemque Ei praestare.
Denique laid suam vitam caritate vivificent et, pro fa­
cultate, operibus exprimant.
Meminerint omnes, cultu publico et oratione, paenllentia
et laborum aerumnarumque vitae libera acceptatione, qua
Christo patienti conformes efficiuntur (cf. 2 Cor. 4, 10;
Col. 1, 24), se omnes homines attingere et ad totius mundi
salutem conferre posse.
17. Magna necessitate hic apostolatus singulorum urget
in illis regionibus in quibus graviter impeditur libertas Ec­
desiae. In his difficillimis adiunctis laid vicem, pro facul­
tate, sacerdotum supplentes, Ipsam suam libertatem et
aliquando vitam in discrimen ponentes, eos qui circa ipsos
sunt Christianam docent doctrinam, ad vitam religiosam
ac mentem catholicam Instituunt, ad sacramenta frequen­
ter suscipienda pietatemque praesertim eucharisticum co­
lendam inducuntl. Sacrosancta Synodus, dum ex imo
corde gratias agit Deo, oui, nostris’etiam temporibus he­
roicae fortitudinis lalcos in medio persecutionum susdtarc
non desinit, eos paterno affectu ac grato animo complec­
titur.
Apostolatus singulorum specialem habet campum in re­
gionibus ubi catholici sunt pauci et dispersi. Ibi laid, qui
solummodo ut singuli apostolatum exercent, sive ob causas
supra dictas, sive ob rationes speciales etiam ex propria
navitate professionali exortas, opportune tamen ad collo­
quium conveniunt in minoribus coetibus sine ulla strictiore
institutionis vel organIzationis forma. Ita ut semper ap­
pareat signum communitatis Ecclesiae coram aliis, tam­
quam verum amoris testimonium. Hoc modo, per amicitiam
et communicationem experientiae, sese mutuo spiritualiter
adiuvantes confirmantur ad Incommoda vitae el actionis
nimis segregatae superanda atque ad fructus uberiores
apostolatus ferendos.
18. Christifidelcs ut singuli ad apostolatum exercen­
dum in variis suae vitae condicionibus vocati sunt; memi­
nerint tamen hominem natura sua /socialem esse et Deo 833
placuisse credentes in Christum in populum Del (cf. 1 Pt.
’· Ct Ιολχχμ ΧΧΠΙ, Litt. Encrcl. .Va.Tr
pp. 44S-4SO ILE >9&41.
1 Cf. Pius XII. Alloc. ad I Conxvulwn ex
provehendo, 14 oct. 1931: AAS 43 (>95>h P-

et

.Vapifra, 15 MÜ 19O)
Uu-.nr·,

Λ

n. .1348

DECR. CONC. APOSTOLICAM, DE APOSTOLATU LAICORUM

2, 5-10) et in unum corpus coadunare (cf. 1 Cor. 12, 12).
Apostolatus consociatus ergo exigentiae christifidelium tam
humanae quam Christianae feliciter respondet slmulque
signum prae se fert communionis et unitatis Ecclesiae in
Christo qui dixit: «Ubi enim sunt duo vel tres congregati
in nomine meo, ibi sum in medio eorum» (MI. 18, 20).
Quapropter christifideles apostolatum suum exerceant, in
unam conspirantes Sint apostoli tam in suis communi­
tatibus familiaribus, quam in paroeciis et dioecesibus, quae
ipsae exprimunt indolem communitariam apostolatus, at­
que in liberis coetibus In quos se congregare statuerint.
Apostolatus consociatus magni moment i est etiam eo quod,
sive In communitatibus Ecclesiae sive in variis ambitibus,
apostolatus saepe postulat ut actione communi impleatur.
Consociationem enim pro actionibus apostolatus communi­
bus erectae sua membra fulciunt et ad apostolatum for­
mant, eorumque operam apostolieam recte disponunt et
moderantur, ut multo uberiores exinde sperari liceat fruc­
tus quam si singuli seiunctim agant.
In praesentibus vero adiunctis, pernecesse est ut In am­
bitu navitatis laicorum consociata et organizata forma
apostolatus roboretur; etenim arcta virium coniunctlo sola
valet et ad omnes apostolatus hodierni fines plene asse­
quendos et eius bona valide defendenda
Qua in re pe­
culiari modo interest ut apostolatus etiam mentes commu­
nes et sociales condiciones eorum, ad quos convertitur,
attingat; secus pressioni sive opinionis publicae sive Insti­
tutionum saepe impares erunt.
19. Magna invenitur varietas in apostolatus consocia­
tionibus4; aliae finem generalem aposlolicum Ecclesiae sibi
proponunt; aliae modo particulari fines evangelizatlonis et
sanctificationis; aliae fines animationis Christianae ordinis
temporalis persequuntur; aliae speciali modo per opera
misericordiae et caritatis testimonium Christi praebent.
Inter has consociationes illae Imprimis considerandae
sunt quae intimiorem unitatem inter vitam practicam
854 membrorum et eorum fidem/fovent atque extollunt. Con­
sociationes non sunt sibi ipsis finis, sed missioni Ecclesiae
circa mundum adimplendae Inservire debent; earum vis
apostolica e conformitate cum finibus Ecclesiae pendet
atque e singulorum membrorum totiusque associationis
testimonio Christiano et spiritu evangellco.
Universale autem munus missionis Ecclesiae, spectato
simul progressu Institutorum et Impellente cursu societatis
hodiernae, requirit ut incepta apostolica catholicorum magis
magisque perficiant formas consociatas in campo interna­
tional). Organlzationes Internationales Catholicae finem
suum melius consenucntur, sl coctus qui in illis coadunan­
tur eorumque membra intimius eisdem uniuntur.
Debita cum auctoritate ecclesiastica relatione servata *,
ius est lalcls consociationes condere · et moderari condi­
tisque nomen dare. Vitanda tamen est virium dispersio
quae tunc contingit, sl promoventur sine sufficienti ratione
novae associationes et opera, vel si retinentur ultra vitam
utilem associationes sive methodi obsoletae; nec semper
opportunum erit formas quae in alia natione instituuntur,
ad alias sine discrimine transferre
20. Abhinc non pauca decennia, pluribus in nationibus,
laid, magis in dies apostolatui sese devoventes, in varias
formas actionum et consociationum sese congregarunt
quae, arctiorem cum Hicrarchia servantes coni unctionem,
fines proprie apostolicos persecutae sunt et persequuntur.
Inter has vel etiam similes antiquiores institutiones eae
praesertim commemorandae sunt quae, etsi diversas ratio­
nes operandi sequebantur, uberrimos tamen fructus regno
Christi attulerunt, quaeque a Summis Pontificibus et a
multis Episcopis merito commendatae atque promotae, ab
ds nomen Actionis Catholicae acceperunt, et saepissime ut
cooperatio laicorum In apostolatu hlcrarchlco describe­
bantur ·.
Haec apostolatus formae sive nomen Actionis Catholicae
habeant sive aliud, quae nostris temporibus pretiosum
apostolatum exercent, sequentium notarum concursu et
855 cumulata acceptione constituuntur./
•CL Piv» XII, AUoc. ad I Cowrrnlvm cx Omnihu Geniibtu Laiosntm
Apiiîcloîni frjtckc-nio, u OCL 1931: AAS 43 (19SX), PP- 757-783.
* CL Pros XII, LitL Eocyel. Lr fZJzntafr dc Lcurdtx, j iulii 1957: AAS
49 UW), P. 6x5.
•Cl. Pic» XII, AEoc. ad Coniüiam Fccdcraîicnü inUrnaîicvtalis nroritm
ulkeiûorvR, 8 Ose. X93& AAS 49 (!957). pp. 26- 17. ‘ CL infra cap V, n. 14.
•CL S. C. CotrciB, ResUutio CorrwH^n., 13 nov. 1913-. AAS 13 {1911},
p. 139 [LE 3QI].
•CL loawwKS ΧΧΙΠ. Utt. F.acycL Princtpi Paiimm, 10 dec. 1959:
AAS 5X <i9S9). p. 856 [LE s|6t).
• CL Pn-» XI. EpuL
mm·, ad Card. Bertram. 13 nov. 19x8: AAS,
(t9»8), P 3®5- CL etiam Ρινί XII, Alkx. ad. A. C. Italicam, 4 «ept. 1940:
AAS 31 (1940). P- JM-

4783

1·«3 NOV 18

a) Finis Immediatus huiusmodi organlzatlonum finii
apostolicus Ecclesiae est. scilicet In ordine ad bomha
evangellzandos et sanctificandos eorumque consdenliï^
Christiane efformandam lia ut varias communitates vario·,
que ambitus spiritu Evangclll imbuere valeant;
b) Laid, coopérantes iuxta modum propriam cum Hitrarchia, suam experientiam afferunt et rcspunubUIlstrn
assumunt In iis organisât Ionibus moderandis, (n coadk!>
nibus perpendendis In quibus actio past oral Ii Ecdnbt
exercenda sit, atque In elaboranda ct exsequenda rattae
rerum agendarum;
c) Laid agunt uniti ad instar organici corporis, Iu m
aptius Ecclesiae communitas significetur et eniciefor eva­
dat apostolatus;
d) Laid, sive sponte sese offerentes, sive invitati d
actionem ct directam cooperationem cum apostolalu bie­
rarch ico, agunt sub superiore moderamine ipsius Hierar­
ch iac, quae potest hanc cooperationem etiam per npUej.
tum mandatum sancire.
Organizatlones in quibus hue notae simul sumptaeludido
Hierarchiae reperiuntur. Actio Catholica censendae mat,
etsi ob locorum ac populorum exigentias, varias fornus et
nomina assumunt.
Sacrosanctum Concilium has institutiones, quae neces­
sitatibus apostolatus Ecclesiae, apud mullas gentes, certe
respondent, enixe commendat: sacerdotes et lalcos qui in
ipsis adlaborant invitat, ut notas supra commemoratis
magis magisque ad effectum adducant et cum omnibas
aliis apostolatus formis semper fraterne in Ecclesia coepe­
rentur.
21. Omnes consociationes apostolatus recte aestiman­
dae sunt; eae vero quas Hierarchla secundum temporaa
necnon locorum necessitates laudaverit vel commendaverit
vel ut urgentiores Instituendas decreverit, a saceniotibw,
religiosis et a laids plurimi faciendae atque secandum mo­
dum uniuscuiusque promovendae sunt. Inter illas vero
hodie praesertim recensendae sunt consociationes vel coe­
tus internationales catholicorum.
22. Speciali honore ct commendatione In Ecclesia digni
sunt laid, sive caelibcs sive matrimonio iuncti, qui perpetuo aut ad tempus servitio institutionum earumque ope­
rum seipsos, sua peritia professionali, devovent Eidem
magno gaudio est quod in dies numerus laicorum angetur,
qui proprium ministerium praebent associationibus et ope­
ribus apostolatus, sive intra fines suae nationis sive in
campo international i/sive praesertim in catholicis commanltatibus missionum et ecclesiarum novellarum.
Pastores Ecclesiae hos laicos libenter ct grato animo re­
cipiant, curent ut eorum condicio exigentiis lustitlae, ae­
quitatis et caritatis quam maxime satisfaciat, praesertim
quoad honestam eorum familiarumque sustentationem, ipsique necessaria institutione, spirituali solamine et Indu­
mento gaudeant.

Cap. V—De

ordine servando

23. Laicorum apostolatus, sive a singulis sive α conso­
ciatis christifidellbus exerceatur, recto ordine Insertus esse
debet in apostolatum totius Ecclesiae; immo conlnnctb
cum cis, quos Spiritus Sanctus posuit regere Ecclesiam Dei
(cf. Ad. 20, 28), elementum essentiale apostolatus chrutiini est. Non minus necessaria est cooperatio inter varia
apostolatus incepta, congrue ab Hicrarchia ordinanda.
Etenim ad promovendum spiritum unitatis, ut in toto
apostolalu Ecclesiae splendeat caritas fraternitatis, fines
communes obtineantur ac perniciosae aemulationes viten­
tur. exigitur omnium formarum apostolatus in Ecclesia
mutua aestimatio et —servata uniuscuiusque propria in­
dole— apta coordinatio l. Quod maxime convenit, con
peculiaris actio in Ecclesia requirit harmoniam et coope­
rationem apostolieam utriusque cleri, religiosorum et lalcoruin.
24. Hierarchiae est laicorum apostolatum fovere, prin­
cipia et subisidla spiritualia praebere, eiusdem apostolatus
exercitium ad bonum commune Ecclesiae ordinare atque,
ut doctrina ct ordo serventur, invigilare.
Varios quidem modos relationum ad Hierarchlam apo­
stolatus laicorum admittit secundum varias eiusdem ipostolatus formas et obiecta.
Plurima enim Inveniuntur in Ecclesia incepta apostolica
quae laicorum libera electione constituuntur ct eorum pro1
pp. x(fo-i6x.

EnryeL Qk-xmvw .Votfra, 30 apr. 1936: AAS :5

4734

19*5 NOV 16

DECR. CONC. APOSTOLIC AM, DE APOSTOLATU LAICORUM

denti ludicio reguntur. Huiusmodi inceptis In quibusdam
liunctii mlsrio Ecclesiae melius Impleri potest, ct proinde
ipsi non γαγο nb Hierarchla laudantur vol commcndanU? tv1. Nullum autem Inceptum nomen catholicum sibi vin·/
died, ahi consensus accesserit legitimae auctoritatis ecdwiasllcae.
Quaedam Iuleorum apostolatus formae, variis quidem
eodb, ab Hierarchla explicite agnoscuntur.
Potest Insuper ecclesiastica auctoritas, propter exigen­
tia boni communis Ecclesiae, cx consociationibus ct in­
ceptis apostolicls Immediate finem spiritualem intendenti­
bus, aliqua eligere ct particulari modo promovere in quibus
iMciiltm assumit rcsponsabililalrm. Ha Hierarchla, apo­
stolatum Iuxta adiuncta diversimode ordinans, aliquam
riai formam cum suo proprio munero apostolico arctius
ooalanglt, servata lumen utrlusque propria natura ct dlsliodbnc, nec proinde laicorum ablata necessaria facultate
tu sponte agendi. Qui actus Hierarchiae In variis docuoenlli ecclesiasticis mandatum appellatur. Denique Hlenrcbia hlcismunia quaedam committit, quae propius cum
officiis pastorum conluncta sunt, ut In propositione doctri­
ne Christianae, In quibusdam actibus liturgicis, in cura
nimirum. Vi huius missionis laid quoad muneris exerci­
tium plene subduntur superiori ecclesiasticae moderationi.
Quod attinet ad opera et Institutiones ordinis temporalis,
nonos ecclesiasticae Hierarchiae est docere ct authentice
Interpretari principia moralia in rebus temporalibus se­
quenda; ipsi ctlain fas est iudicare, omnibus rite perpensis
d auxilio adhibito peritorum, de conformitate talium
operum et institutionum cum principiis moralibus ct de­
cernere de eis quae ad ordinis supernaluralis bona custo­
dienda et promovenda requiruntur.
25. Prae oculis habeant Episcopi, parochi, cctcrlquc
sacerdotes utriusque deri, ius et officium exercendi aportohtum esse commune omnibus fidelibus sive clericis sive
falcis ct in aedificatione Ecclesiae etiam lalcos proprias
partes habere1. Quapropter fraterne cum lalcis operentur
in Ecclesia ct pro Ecclesia, specialemque curam habeant
hirorum in eorum operibus apostolicls·.
Diligenter seligantur sacerdotes apostolatus laicorum
specialibus formis lavandis idonei et apte formati 5. Qui
Œ vero huic ministerio vacant,/missione accepta ab Hierar­
chla, hanc repraesentant In sua actione pastorali; congruas
fakoram relationes cum ipsa foveant, semper spiritui et
doctrinae Ecclesiae fideliter Inhaerentes; seipsos in alenda
vita spirituali ct sensu apostollco consociationum catholi­
carum sibi commissarum Impendant; earum apostolicae
operositati sapienti suo consilio adsint atque Incepta fo­
veant. Continuo cum lalcis Instituto colloquio, attente In­
quirant quae sint formae ad magis frugiferam reddendam
ipostollcam actionem; spiritum unitatis Intra Ipsam con­
sociationem et eam inter et ceteras promoveant.
Religiosi demum, sive fratres sive sorores, opera aposto1 ίαlaicorum aestiment: secundum spiritum et normas suo­
rum Institutorum, operibus laicorum promovendis libenter
«devoveant·; munera sacerdotalia sustinere, adiuvarc,
complere studeant.
2β. In dioecesibus, in quantum fleri potest, habeantur
consilia quae operam apostolieam Ecclesiae, sive in campo
evangelization Is et sanctificationis sive in campo caritntlvo. sodali et aliis, adiuvent, cooperantlbus convenienter
clericis et religiosis cum lalcis. Haec consilia poterunt va­
riaram laicorum consociationum et inceptorum mutuae
coordinationi Inservire, salva uniuscuiusque indole propria
et autonomie 7.
Huiusmodi consilia habeantur, si fleri potest, etiam In
ambitu paroeclali vel Interparoeclall, interdloecesano, neccon In ordine national! vel International! ·.
Constituatur Insuper apud Sanctam Sedem peculiaris
aliquis secretarlatus In servitium et impulsum apostolatus
fakorum, tamquam centrum, quod aptis Instrumentis nun­
tia de variis inceptis apostolicls laicorum suppeditet, in­
vestigationibus de hodiernis quaestionibus In hoc campo
*CL S. C Concilii, Resolutio Corrienien., 13 nov. 192α AAS 13 (1921),
Fp. 237*240 fLE 3021.
1 Ct Prvi XII, Alloc. od II Conventum ea omnibus gentibus Laicorum
feneiendo, 5 oct. 1957: AAS 49 («9571. P* 927*
•Ct Co%c. Vat. II, Const. όο<τη. de Ecclesia, Lumen Gentium, η. 37:
US 57 (J965K pp. 42 43 [LE 3332).
•Ct
XII, Adbort. Apost. Menti Nostrae, 23 sept. 1950: AAS 42
p 660 ΠΈ 2151].
•Ct Cowc. Vat. Π, Decr. De aceom’n->Iaia ren ora! ione vitae religiosae,
KI [LE 3jp).
•Π. BixinjCTTS XIV, De Synodo Dioecesana, 1. ΙΠ, c. IX. n. VU-VIII:
Oftre smnta tn tomos XVII distributa, tom. XI (Prati, 2844), PP· 7^-77·
•Ct Pm XI. Litt. Encycl. Qiumru Nostra, 30 apr. 1936: AAS 23 (1936)·
pp lio-Mt.

4755

n. 3340

orientibus studeat et suis consiliis Hierarchiae et laids in
operibus apostolicls adsistat. In hoc secretariatu varii mo­
tus et incepta apostolatus laicorum in universo mundo
exsistentia suas partes habeant, cooperantlbus cum lalcis
etiam clericis ct religiosis.
27. Commune veluti patrimonium evangelicum commu­
neque inde consequens Christiani testimonii officium com­
mendant ct saepe exigunt coo/pcrationem catholicorum 859
cum aliis Christianis, u singulis et a communitatibus Eccle­
siae exercendam, sive in actionibus sive in consociationi­
bus, in campo national! vel International!
Communes valores humani similem quoque cooperatio­
nem Christianorum, apostolicos fines prosequentium, cum
cis haud raro postulant, qui nomen cnrisllanum non pro­
fitentur, sed hos valores agnoscunt.
Hac cooperatione dynamics el prudenti10, quae magni
momenti In activitatibus temporalibus est, laid testimo­
nium praebent Christo, Salvatori mundi, et unitati familiae
humanae.

Cap. VI—De

formatione ad apostolatum

28. Apostolatus plenam efficaciam attingere potest so­
lummodo multiformi et integra formatione; quam exigunt
non solum continuus spiritualis et doctrinalis profectus
ipsius laid, sed ct varia adiuncta rerum, personarum et
officiorum ad quae navitas eius accommodanda est. Haec
formatio ad apostolatum iis fundamentis inniti debet quae
al) hoc Sacrosancto Concilio in aliis locis asserta et declarata
sunt x. Praeter formationem omnibus Christianis commu­
nem, ob varietatem personarum et adiunctorum, non pau­
cae apostolatus formae specificam quoque ct peculiarem
formationem requirunt.
29. Cum laid suo modo missionem Ecclesiae partici­
pent, formatio eorum apostolica ab ipsa indole saeculari
ct propria lalcatus, eiusque spiritualis vitae ratione notam
specialem accipit.
Formatio ad apostolatum formationem integram quandam humanam uniuscuiusque ingenio condicionibusque
accommodatam supponit./Laicus enim, mundum huius 860
temporis bene cognoscens, membrum propriae societatis
eiusque culturae aptatum esse debet.
Imprimis autem laicus discat implere Christi et Eccle­
siae missionem, cx fide in divino mysterio creationis et
redemptionis vivens, motus Spiritu Sancto populum Dei
vivificante, qui omnes homines Impellit ad Deum Patrem
diligendum atque mundum et homines In Ipso. Quae for­
matio ut fundamentum et condicio cuiusvis apostolatus
fructuosi considerari debet.
Praeter formationem spiritualem, requiritur solida Insti­
tutio doctrinalis, et quidem theologica, ethica, philosophi­
ca. secundum diversitatem aetatis, condicionis et ingenti.
Momentum etiam culturae generalis una cum formatione
practica ct technlca minime negligantur.
Ad bonas relationes humanas colendas oportet ut valo­
res vere humani foveantur, imprimis ars fraterne convivendi
atque cooperandi, necnon colloquium instituendi.
Quoniam vero formatio ad apostolatum non potest in
sola instructione theoretlca consistere, gradatim quidem
et prudenter, laicus inde ab initio formationis suae discat
omnia sub lumine fidei aspicere. Iudicare et agere, per
actionem seipsum cum aliis efformare ac perficere, el sic
in operosum servitium Ecclesiae ingredi’. Quae formatio,
semper perficienda propter personae humanae crescentem
maturitatem et propter evolutionem problematum, altiorem in dies cognitionem et aptatam actionem postulat.
In omnibus formationis exigentiis explendis semper unitas
et integritas personae humanae prae oculis habenda est,
ita ut cius harmonia et aequilibrium salvetur el augeatur.
Hoc modo laicus penitus et naviter sese inserit in ipsam
malitatem ordinis temporalis suamque partem in cius ge­
rendis rebus efficaciter suscipit, simulquc tamquam vivum
• Cf. Ioaxxu XXIII. LitL EncTcL Motor et Magistoa, 13 nuii 1961:
AAS 53 (2962), pp. 438*437 ÎLE 2984]. CL Coxc. Vat, II. Decr. dt Oc*Jmenismo. Unitatis rtdiKtogratio, el ti: AAS 37 (1963), pp 99*200 fLE 3233 J.
” CL Coxc. Vat. II. Decr. de Oecumenhmo. Unilatu re^into ratos. n. ts,
AAS 57 (1965), P- 200 (LE 32351· CL etiam Coa*!. do<m. de 1’xck^xA. Lnmm Gentium, n. 15: AAS 57 («963). pp. 19-jO (LE 3232}.
1» Cf. Cose.
Coxc. Vat.. II. Coast, deem. de Eccleqi. Lom 6/w.hwm. cap II.
IV, V: AAS 57 (1965). PP- 22-21; 37-49 fLE 3232Î: cf. etixro Doer, dc
nwnrcao,
redinie [ratio. nn. 4. À, 7. '12. AAS 57 (2965). pp
94. 9«,
97. 99, too (LE 3235); cL etiam wpra, n. 4.
• Cf. Pit's XII, Alloc. Ai 17 Contereniiam intomationalem
6 iunü I95X· AAS 44 (w). pp. 57>3Βσ. Item XXIII, Litt. ExkvcL
ΜαΙσ d Maguira. 15 maü 1961: AAS 53 (1961). p. 436 kLE 29S4 |.

47«G

PAULUS VI. VACATIO DECRETORUM CONCILII

η. 3347

membrum et testis Ecclesiae eandem in sinu rerum tem­
poralium praesentem et actuosam reddit3.
30. Formatio ad apostolatum a prima puerorum insti­
tutione incipere debet. Peculiari autem modo initientur
apostolatu adulescentes ct luve/bes atque hoc spiritu im­
buantur. Per totam vitam haec formatio perficienda est
prout nova suscepta munera requirunt. Patet igitur eos
ad quos spectat educatio Christiana, officio quoque forma­
tionis ad apostolatum devinciri.
Parentum est in familia filios suos ab ipsa pueritia dispo­
nere ad agnoscendum amorem Dei erga universos homines,
illosque gradatim, praesertim exemplo, docere sollicitudi­
nem de proximi necessitatibus tam materialibus quam spi­
ritualibus. Tota ergo familia eiusque communis vita quasi
tirocinium apostoiatus evadat.
Pueri insuper educandi sunt ut, fines familiae transcen­
dentes, communitatibus tam ecclesiasticis quam tempora­
libus animum pandant. In locali communitate paroeciae
ita assumantur, ut in ea conscientiam acquirant se viva
et activa membra esse populi Del. Sacerdotes autem in
catechesi et ministerio verbi. In moderatione animarum,
necnon in aliis ministeriis pastoralibus formationem ad
apostolatum prae oculis habeant.
Scholarum quoque, collegiorum aliarumque Institutio­
num catholicarum formationi inservientium est in Juveni­
bus sensum catholicum ct actionem apostolicam fovere.
Quae formatio si deficit, vel quia illas scholas iuvenes non
frequentant, vel alia de causa, eo magis dc ea curent pa­
rentes et animarum pastores et consociationes apostolicae.
Magistri vero et educatores qui vocatione sua et officio
formam egregiam apostoiatus laicorum exercent, doctrina
necessaria et arte paedagogica imbuti sint, quibus hanc
institutionem efficaciter tradere valeant.
Coetus et consociationes item laicorum, sive apostolatum
sive alios fines supematurales intendant, pro fine et mo­
dulo suo formationem ad apostolatum sedulo et assidue
fovere debent *. Ipsae sunt saepe via ordinaria congruentis
formationis ad apostolatum. In ipsis enim habetur formatio
doctrinalis, spiritualis ct practlca. Sodales earum cum so­
ciis vel amicis in parvis coetibus methodos el fructus suae
navitatis apostolicae perpendunt et rationem vitae suae
cotidianae cum Evangelio comparant.

Huiusmodi formatio ita ordinanda est ut ratio habeatur
totius apostoiatus laicorum, qui non tantum inter coetus
ipsos consociationum, sed in omnibus etiam adiunctis per
totam vitam est exercendus, prae sertim professionalem et
socialem. Immo unusquisque ad apostolatum seipsum na­
viter praeparare debet, quod magis urget in adulta aetate.
Progrediente enim aetate melius animus panditur atque
ita unusquisque diligentius detegere potest talenta quibus
Deus animam suam ditavit iliaque charismata efficacius
exercere quae el a Spiritu Sancto in bonum fratrum suorum
collata sunt.

1905 NOV 18

c) Cum caritatis et misericordiae opera praeclariijimum testimonium Christianae vitae efferant, formatio epostollca ad haec quoque/exercenda adducere debet, ct «j
discant christifidelcs ab ipsa pueritia fratribus compati
eiusque indigentibus generoso animo subvenire7.

32. Laicis apostolatu! deditis iam exstant multa inbsldia, scilicet sessiones, congressus, recollectlones, exerdtii
spiritualia, freouentes conventus, conferendae, libri, com­
mentaria, ad altiorem cognitionem Sacrae Scriptorie d
doctrinae catholicae consequendam, ad vitam spiritoalta
alendam necnon ad mundi condiciones dignoscendas et
aptas methodos inveniendas et excolendos a.
Quae formationis subsidia rationem habent viriarum
formarum apostoiatus In ambitibus ubi exercetur.

Hunc in finem etiam erecta sunt centra vel instituta so­
poriora quae optimos fructus iam dederunt.

Sacrosanctum Concilium lactatur de huius generis in­
ceptis iam in quibusdam partibus florentibus et exoptst
ut aliis etiam in locis, ubi necessaria fuerint, promoveautcr
Centra Insuper documentation^ et studiorum non soloci
in re theologica, sed etiam in materia anthropologies, psy­
chologica. sodologica, mcthodologica, quo melius fovean­
tur laicorum ingenii facultates, virorum mulierumqne, iovenum et adultorum, pro omnibus apostoiatus campis eri­
gantur.
Adhortatio

33. Sacrosanctum Igitur Concilium omnes laicos eaiie
in Domino obtestatur ut voce Christi, hac hora se instan­
tius invitanti, et Impulsui Spiritus Sancti libenter, gene­
roso animo, prompto corde respondeant. Speciali modo
hanc appellationem ad se directam esse sentiant luniores,
eamque accipiant cum alacritate et magnanimitate. Ipse
enim Dominus omnes laicos per hanc Sanctam Syno­
dum iterato invitat ut intimus in dies sibi lungantnr
et quae ipsius sunt, tamquam propria sentientes (cf. PM
2. 5), in eiusdem salvifica missione consocientur, eos que
denuo mittit in omnem civitatem et locum quo Ipse vec­
turus est (cf. Lc. 10, 1); ut variis formis et modis ualus
apostoiatus Ecclesiae, novis necessitatibus temporum con­
tinenter aptandi, cooperatores ei se exhibeant, abundantes
in opere Domini semper, scientes quod labor eorum non
est inanis In Domino (cf. 1 Cor. 15, 53).
Haec omnia ei singula quae in hoc Decreto [·] edicta surd,
placuerunt Sacrosancti Concilii Patribus. El .Vos, Apast
*
lira a Christo Nobis tradita potestate, illa, una cum Vererabilibus Patribus, in Spiritu Sancto approbamus, decer­
nimus ac statuimus et quae ita synodaliter statuta sunt od
Dei gloriam promulgari iubemus.
Romae, apud S. Petrum, die xvui mensis novembris
anno mcmlxv.—Ego Paulus Catholicae Ecclesiae Episco­
pus (Sequuntur Patrum subsignationes).

31. Variae formae apostoiatus peculiariter congruentem
formationem quoque expostulant.

Frwtnraz CuiA/irar, 18 apr. 195?: AAS 44
PP414-419. Cf. Idem, AIJoc.
x maH 1955: AAS 47 (i935). PP· 403-404.
’ Cf. Pitf XII,
195»:
44 (i95a).
ΡΡ· Liti.
47O-47X.
• CLAAS
lOAxra
XXIII,
Encycl.
Msfirfrs, 15 cuii xjtr.
AAS 53 (1961). p. 434 [LE 2984).
• In aexaione VHI celebrata dio 18 r.ov. an. 1965

diali»

ItfCenSvSit

ad Atyxiaiicmrm Ckritiianam

*

a) Quoad apostolatum ad homines evangelizandos ct
sanctificandos, laicl specialiter formandi sunt ad colloquium
instaurandum cum aliis, credentibus vel non credentibus,
ad nuntium Christi omnibus manifestandum *.

Cum autem nostris temporibus diversi generis materiallsmus late ubique, etiam inter catholicos, diffundatur, lai­
cl non tantum diligentius doctrinam catholicam ediscant,
ea peculiariter capita quae in controversiam vocantur, sed
etiam contra quamlibet formam materiallsml exhibeant
testimonium vitae evangelIcac.
Quoad Instaurationem Christianam ordinis rerum
temporalium, laicl edoceantur de vera significatione et valore bonorum temporalium, tum in se Ipsis, tum ad omnes
fines personae humanae quod attinet; exerceantur in recto
usu rerum ct organlzatione Institutionum, semper atten­
dentes ad bonum commune iuxta principia doctrinae mo­
ralis et socialis Ecclesiae. Socialis doctrinae imprimis prin­
cipia eiusque conclusiones Ita laid addiscant, ut capaces
reddantur, tum ad operam pro parte sua praestandam
doctrinae progressui, tum ad eadem singulis casibus rite
applicanda ·.
b)

1 Ct Ccmc. Vat. II. Cerat. dc-çm de EccleüA, Lttmm
»1. 33:
AAS•CLj? I(19M).
P 39 ILE 33321.
ûamwx* XX111, luit. Encycl.
15 mail 1961:
AAS (1961), p 45$ ILE 19A4I.
• CL Prc» XII, Epot- Enrytl. Sîtîmih
nov. 1939: AAS 31 (193·»},
PP• *33644;
Idim,
14 mill X953.
CL Ρτν»cLXU.
Afrjc. Coeptinm L'nircrteJrm
3fwnGenitum,

MaUr

ri

Ma (i tira,

lartùiat, x

Ad Cawtoîu Act. Calk. 11.

ad

4787

Fctdcraiicnn

(A. C.

Ofrrari&itn Ititet

L. J.),

Ad

Delttaity»

Sodalilafua»

MaUr

Cantaiù,

n

ti

3347
1965 NOV 18. - PAULUS VI,

Vacatio

DECRETUM. PART.·

legis pro Concilii Vat. II
DE APOSTOLATU LAICORUM

Df.creto

Beatissimus Pater pro novis legibus quae in modo pro­
mulgato Decreto De Apostolatu laicorum [LE 3346) con­
tinentur, statuit vacationem usque ad diem vigesimam
nonam mensis lunii anni mcmlxvt, nempe usque ad festum
Ss. Apostolorum Petri et Pauli proximi anni.
Interea Summus Pontifex normas edet ad praedictas
leges exsequendas.—Pericles Felici, Archicpiscopus tit.
Samosatcnsis. .Ss. Concilii Secretarius Generatis.

• Sacrosanctum oec^menicum Concilium Vat icarrvm Π.
Declarationes, Typis PoligtottU Vaticanis ’1965. p.53
4788

PAULUS VI. ALLOCUTIO AD PATRES CONCILIARES

I.9C5 NOV IB

33 48
1965 NOV 18.-PAULUS VI, ALLOC. AAS 57 (1965) 978-984
Allocutio habita die 18 nop. 1965, in festo Dedicationis
Basilicarum SS. Petri ct Pauli Apostolorum, in Vaticana
Basilica ad Patres Conciliares, in paenultima publica
Oecumenicae Synodi sessione, Ai issue concelebraiione a
Summo Pontifice peracta, Constitutione dogmatica «De
dirina Revelatione
*
et Decreto «De apostolatu laicorum«
approbatis ac promulgatis:

De PROPRIIS PROPOSITIS AD INTENTA Co N CI LU IN PRAXIM
DEDUCENDA DEQUE PROCESSU CANONICO INSTITUENDO
D RATIFICATION IS Pli XII ET lOANNIS XXIII

Publica haec Sessio nostri Concilii Oecumenici Vaticani
Secundi habetur vlgintl diebus ante eiusdem Concilii finem;
atque adeo, praeterquam quod in hac maximi ponderis
acta conciliaria, bene vobis cognita, promulgantur, prae­
terea occasionem eadem Nobis praebet vobiscum sermo­
nem conferendi de quibusdam rebus in agendo positis,
quae ad exitum pertinent gravissimi huius eventus eccle­
siastici, quem ordinatim per quattuor temporis spatia,
multi sane laboris, celebravimus.
Nihil hodie dicemus neque dc huius Concilii permagno
momento —ad religionem, ad doctrinas, ad bonum animo­
rum, ad pastoralem sollertiam, ad vim historicam quod at­
tinet—; neque de mysteriis sapientiae et gratiae, quae no­
bis nunc proponit et diu in posterum ad meditandum pro­
ponet; neque de rebus novis, quas Concilii deliberationes
inducunt, sive in interiorem Ecclesiae vitam, sive in ratio­
nes et necessitudines, quas habet vel cum iis hominibus,
vel cum iis rebus, quae ipsi circumfunduntur. Haec enim
omnia uniuscuiusque nostrum haerent in animo, nosque
cum ad considerandum, tum ad agendum salutariter mo­
vent. De his argumentis aliquid iam diximus in sermoni­
bus superiore tempore expositis, vel recens in Adhortatione
Apostolica die quarta huius mensis edita. Consilium Nobis
hoc loco non est, ut rationem totius Concilii computemus;
cum, summum, satis sit Nobis animadvertere ipsius iter
et progressionem fuisse omni ex parte apte disposita, nor­
mis convenientia, libera, pacata, et, vobis praesentibus et
operam conferentibus, sollemnia, frugifera et admodum
salutaria. Nullum aliud Concilium, ex iis quae in Ecclesia
Del celebrata sunt, hoc fuit terrarum spatio amplius, labo­
res suscepit operosiores ct pacatiores, de argumentis egit
vel magis variis, vel latius patentibus. Nam deliberavit et
de propria Ecclesiae vita, et de Fratribus Christianis adhuc
a sua communione seiunctis, et de aliis religionibus non
Christianis, et generatim de hominum societate, cuius nos
in hoc Concilio didicimus implicitas et perdifficiles quaestio$79 nes planius cognoscere; quam nos/ vehementius amare
didicimus, quod ad eius prosperitatem, ad eius pacem, ad
eiusque salutem spectat. Laudes ergo Deo tribuantur, eique
soli, Patri nostro optimo et summo, per lesum Christum,
nostrum unicum et amantissimum Dominum, in Spiritu
Sancto, dulcissimo Paracleto, qui sua nos caritate alit, du­
cit, solatur. Laudes Deo tribuantur.

Satis in praesentia habemus mentem ad eas Concilii
consecutiones intendere, quae, quemadmodum diximus, ad
Synodi ipsius finem attinent. Quem finem potius multa­
ram rerum Initium appellaverimus; quod primum omnium
constat e Consiliorum constitutione, quorum est Nobis sol­
lertem navare operam ad praescripta definienda, Concilii
decretis proposita. Huius generis Consilia est Nobis in ani­
mo quam primum condere, cum hoc intendamus, ut sacras
hulns Oecumenicae Synodi deliberationes sine cunctatione
ad effectum adducamus. Tria Consilia postconciliaria, quae
dicunt, iam constituta sunt, quorum primum ad sacram
Llturgiam pertinet, alterum ad Codicis Iuris Canonici re­
cognitionem attinet, tertium denique eo spectat, ut prae­
scripta serventur in Decreto habita, quod de instrumentis
communicationis, uti vocant, socialis agit. Neque exspecta­
vimus donec Decretum De pastorali Episcoporum munere
in Ecclesia approbaretur, ut, optato, quod in eo inesset,
respondentes, nuntiaremus Synodum Episcoporum consti­
tutam esse. Hanc autem, Deo volente, primum Nos esse
coacturos speramus —nisi id fieri poterit in proximum
annum, multis curis tribuendum, cum celebrato Concilio
coniunctis— In secuturum annum millesimum nongenteiimum sexagesimum septimum. Eo enim tempore, Iuxta
praescriptum, centum abhinc annos, a Decessore Nostro
vea. mem. Pio IX datum, sacra saecularia ob martyrium
a Petro Apostolo factum agenda erunt.
Per Idem vero tempus omnem curam adhibebimus, ut
4789

η. 3348

nulla mora Consilia condantur, quae Concilium condenda
esse statuerit; aut ad normas Decretorum perficiendas,
quae Concilium fecit, aut ad peculiares labores insumendos,
qui earundem normarum effectioni necessarii sintl. Nova
item Officia aperientur ad ea praestanda ministeria, quae
sive huius Concilii leges, sive renovatae vitae Ecclesiae
usus postulaverint. Ad Nos quod attinet, in proposito
perstabimus ea, quae e celebratione Oecumenicae huius
Synodi consequuntur, ad effectum deducendi et, quorum
ca initium fecit, opera persequendi, velutl trium «Secretariatuum», egregia navitate iam nunc insignium: quorum
primus eo contendit, ut omnes Christiani in eiusdem Ec­
clesiae unitate componantur; / alter ad rationes pertinet, 980
quae nobis cum religionibus non Christianis intercedant;
tertius non credentes studio et cura attingit Deus igitur
voluntates nostras confirmet noblsque vires et subsidia
largiatur, quibus novis officiis satisfacere possimus.

Haec autem, Venerabiles Fratres, nonnihil temporis po­
stulabunt; quodsi horum aliorumque supremorum institu­
torum ecclesiastici regiminis compositio gradatius, ut par
est, eveniet, eaque ita perpendentur ac disponentur, ut
nimia officialium multitudo et inutilia vitentur impendia,
neutlquam censeatur proposita, quae enuntiamus, minus
fideliter a Nobis servari.
Nolumus tamen munera, sacrae Hierarchlac propria,
nova eaque artificiosa ratione in unum coacervare; sed
volumus, hinc Episcopos partes habere in Concilii Oecumenici legibus exsequendis, hinc Nos, quantum fleri pos­
sit, eorum uti auxiliatrice opera, ut apostolico officio No­
stro in universali Ecclesiae regimine aptius satisfacere va­
leamus. Nova autem efficacitas coetibus seu Conferentlls
Episcopalibus attributa censenda est magni sane momenti
eventum, quod attinet ad progredientes Iuris Canonici
rationes; ct, quemadmodum huius Instituti ortum libenter
excepimus ac promovimus, ita fore confidimus ut Illud
conferat ad salutare dignumque catholicae Ecclesiae incre­
mentum in variis terrarum orbis Nationibus ac regionibus;
ac speramus etiam ut exinde membra Mystici Christi Cor­
poris, nedum invicem disiungantur ac separentur, magis
magisque inter se cohaereant atque in concordem fraternamque unitatem coalescant. Haec Nos fovebimus; ac
suprema ecclesiastici regiminis Instituta, imprimisque Ro­
mana Curia, sicut Nobis provido auxilio erunt, ita pariter
in validum totius ecclesiasticae compaginis subsidium pro­
fecto cedent
Ad Romanam autem Curiam quod attinet, sub exitum
maximae huius Oecumenicae celebrationis, qua catholica
Ecclesia suarum spiritualium virium ubertatem suaeque
disciplinae robur probavit, liceat Nobis cam vestrae bene­
volentiae vestroque grato animo proponere. lamvero, si
catholica Ecclesia hodie iis florentibus pollet viribus, quas
in ea, Dei beneficio, agnoscere gaudemus, hoc magna cx
parte est tribuendum sollerti fidelique actioni, quam fieri
contigit per hoc apostolici officii quasi instrumentum. Falso
quis huiusmodi instrumentum existimet iam veterascens,
ineptum, suae tantum utilitatis studiosum, vel corruptum;
Nos vero de bene praestita opera testimonium ipsi debe­
mus. Quae culpae olim reprehendebantur in hoc humano
Instituto, quod apud Romanum Pontificatum in eiusque
usum conditum est, hodie, divinae misericordiae / bene- 931
ficio, iam non sunt; sed religionis fervor, verus erga Chri­
stum lesum amor, fidelitas et oboedientia, studium Eccle­
siae sanctae iuvandae, atque alacritas in eius fovendis in­
crementis, totam Romanae Curiae navitatem movent ac
dirigunt, eamque efficiunt non solum gravissimo suo
obeundo officio idoneam, sed dignam quoque, cul Ecclesia
universa fidem habeat.
Haec tamen non ita sunt accipienda, quasi negemus
Romanam Curiam in melius mutari posse; etenim quidquid
humanum est, quidquid temporis vicibus est obnoxium,
facile vitiosum et caducum evadere potest; immo eo magis
manifesta ac vituperanda sunt vitia hominis, quo celsior
est Ipsius dignitas, ct quo instantius eius officium postu­
lat, ut ipse sibi constet et Christianae sanctitatis testimo­
nium exhibeat. Quare ad Nos quod attinet, primi omnium
non modo haec agnoscimus, sed etiam operam dare cupi­
mus. ut Romana Curia apte renovetur ad normam para­
graph! nonae Decreti nuper promulgati, cul inscriptio De
pastorali Episcoporum munere in Ecclesia: ac prospiciemus,
ut germano lesu Christi spiritu magis magisque Imbuantur
ct afficiantur ii omnes, quibus honori est Romanae Curiae
operam navare.
Ad rem quod attinet, id quoque vos. Venerabiles Fratres,
certiores facere cupimus, nempe Nos, etsi curarum magni-

1 C£r. Dccr. Dr Paiic^d
*

Epiicofontm

■nmzrr t·»

n_ 44 [LE

).
4790

η. 3.318

PAULUS VI. ALLOCUTIO AD PATRES CONCILIARES

tudlne distentos, nihilominus per hoc tempus hac re non
supersedisse. Nam inita iam sunt consilia et studia ad
Romanam Curiam renovandam, eademque feliciter progre­
diuntur. Fatemur tamen, gravem non urgere necessitatem,
ut structura ipsa immutetur praeterquam, quod officiales
per vices mutentur oportet, necesse est etiam ut non pauca
restaurentur, nonnullo in simpliciorem formam redigantur,
alia perficiantur; at opera dabitur, ut normae potius, ad
quas huiusmodi Institutum universe componendum erit,
clarius proponantur ac statuantur. Fortasse optata haec
renovatio lente procedere videbitur, atque ex parte tan­
tum perfici: ita tamen fieri neccssc est, ut erga viros ac
traditos usus debita exhibeatur reverentia; al renovatio
ipsa ad effectum tandem deducetur.

Ut autem verba Nostra exemplo aliquo comprobentur.
Iam in vestram notitiam perferre licet, mox prodituras
esse normas quibus regenda erit prima omnium Sacrarum
Romanarum Congregationum, hoc est Sanctum Officium.
Attamen, Venerabiles Fratres, minus in has utique ne­
cessarias mutationes emendationesque oportet mentes in­
tendamus, quam In reformationem moralem ct spiritualem,
qua similiores efficiamur Divini Magistri, mnglsque idonei
982 ad partes muneris cuique nostrum Impositi / implendas.
Haec enim Imprimis spectare debemus; scilicet veram germannmquc sanctificationem nostram, ct certam faculta­
tem nuntium evangclicum inter homines nostrae huius
aetatis disseminandi.
Plurimum vero, quemadmodum Nobis videtur. Interest,
ut perspectum habeamus, qui esse debeat mentis nostrae
habitus eo tempore, nuod Concilium subsequetur. Cele­
bratio enim Concilii, Nostro quidem Iudlclo, tres diversos
animorum habitus ex ordine ostendit: quorum primus ad
animorum Inflammationem et ardorem pertinet; quod me­
rito contigit. Nam convocationis nuntius cum stupore. lae­
titia, spe, et quasi cum vfsu messianic! cuiusdam somnii
exceptus est, exspectatus et simul non exspectatus; veluti
vernus afflatus animos omnes permulsit. Alter deinde ani­
morum habitus est Insecutus, quo ternoorr Concilium ip­
sum agebatur, cui proprius erat multiplex quaestionum ac
difficultatum numerus. Haec non fortuito in opus Concilii
inciderunt, siquidem id fuit Immensum; qua ex parte lau­
des tribuendae sunt praesertim sodalibus Consiliorum seu
•Commissionum» et Coetuum minorum scu «Subcommlsslonum», in quibus Periti, quidam potissimum, impense ac
sapienter elaboraverunt. Quos quasi remunerari cupientes,
statuimus, ut saltem nonnulli ex Ils Nobiscum sociarentur
In hoc divino celebrando Sacrificio.

*I
il

Sed eodem tempore a quibusdam, publicam opinionem
vulgantibus, omnia In controversiam vocabantur vel talla
existimabantur, ut eo possent vocari; omnia iis videbantur
difficilia et Implicata; omnium rerum Udem censuram fa­
ciebant, et animo impatienti rebus novis Inhiabant: subortae sunt anxietates, Inter se pugnantes sententiae, timores,
audaciae, neta rerum arbitria; hic ct Illic dubitatio Infecta
est de Ipsis praeceptis veritatis et auctoritatis, donec Con­
cilium vocem coepit proferre. leniter quidem, sed consi­
derate et sollemniter. Nunc vero sub exitum suum. Conci­
lium Ipsum annuntiabit verbis brevibus et adhortationis
plenis, quae esse debeat forma vitae Ecclesiae.

significatione utemur, ut scilicet mens Condlll celebrati
pcrsplclatur, et normae, ab co feliciter sanctcque ediUe
fideliter ad usum deducantur.
Arbitramur sano Ecclesiae, si nova cius psvchologh
respicitur, hac via esso procedendum. Clerus igitur el fideles praeclarum opus spirituale habent, quod insistant ad
vitam et actionem secundum Christum Dominum reno­
vandam. Ad hoc ipsum opus perficiendum Fratres ct filios
Nostros, hoc est eos qui Christum ct Ecclesiam diligunt
vocamus, ut una apertius Nobiscum profiteantur verita­
tem, quo sensu Christus et Apostoli doctrinam tradiderant,
et, praeter hanc, studium profiteantur disciplinae eccle­
siasticae et unitatis, animos arcte ac suaviter coniungentis, quae ad fiduciam mutuamque necessitudinem, nos.
utpote membra eiusdem corporis, confirmat.

Quo autem facilius ad huiusmodi Christianae vitae reno­
vationem excitemur omnes. Ecclesiae filios adhortamur,
ut pfa recordatione verba et exempla prosequantur duorum
Summorum Pontificum, oui proxime ante Nos fuerant:
Pium XII et loannem XXIII dicimus, quibus Ecclesia.
Immo universi homines, tanta beneficia debent; atque hoc
ducti consilio decernimus, ut canonici processus, qu! di­
cuntur, rite Instituantur, quibus Incliti illi atque religiosis­
simi Ecclesiae Summi Pastores, quos tantopere colimus. In
Beatorum Caelitum numerum referantur. Ita II omnes voti
compotes flent, qui, plurium vocum veluti concentu, po­
stulaverunt, ut caelestes honores ulrique tribuerentur. Item
eorum sacrae veluti hereditatis patrimonium posteriUtl
tradetur integrum itemque denique cautum erit, ne ullam
aliam ob causam, praeter verae sanctitatis cultum, hoc
est Dei gloriam eiusque Ecclesiae profectum, ipsorum ger­
mana et carissima imago ct nobis et venientibus saeculis
ad venerandum proponatur. Quodsl iudiclum, ut omnibus
patet, celeriter procedere non poterit. Id tamen expeditum
ordinatumque sane erit. Faxlt Deus, ut ipsum nos eo
perducat, quo pervenire exoptamus, f

Proxima Oecumenici Concilii conclusio Nos moneret, ut
omnium fructuum ducamus rationem, quos Concilium us­
que adhuc edidit, sive ad doctrinam quod attinet, cum il­
lustria et luculenta veritatis ac vitae actionis documenta
Ecclesiae universae dederit, sive ad caritatem quod spectat,
quandoquidem nos omnes ab extremis terrarum finibus
huc collegit, ut inter nos cognosceremus, ut omnes conlunctlm Deum deprecaremur, ut Concilii rebus studere­
mus, ut de IJsque deliberaremus, ut fidelitatem nostram
erga Christum lesum eiusque Evangelium una simul pro­
fiteremur, utque nostram augeremus amandi facultatem
inter nos, et erga Fratres a nobis seiunctos, erga pauperes
et animi corporlsve aegros, erga cos qui in mundo sive
doctrinis sive operibus vacant, erga univorsam denique
hominum societatem. Tempus tamen deficit, si tot argu­
menta In unum colligere velimus; sed nobis omnibus aliae
pro certo suppetent ad huiusmodi studium opportunitates,
suppetent posteris.

Itaque tertius Iam mentium habitus sequitur. Id est quo
proposita ineuntur, quo Decreta Concilii accipiuntur et ad
effectum deducuntur. Ad hoc ipsum unusquisque animum
debet componere. Disceptationi finis imponitur res Inci­
piunt mente volvi et comprehendi. Arationem solum
proscindentem sequitur ogri cultura, quae ordinatim ct
utiliter fit. Ecclesia se ad novas normas a Concilio sibi
traditas conformat: earum propria est fidelitas, eae in­
signes sunt novitate quasi adauctae conscientiae circa
communionem in Ecclesia, circa admirabilem eius com­
pagem. circa ardentlorem caritatem, qua communio Ec­
clesiae hlerarchlca debet conglutinari, excitari, sanctlfl983 cari./

Huius profecto temporis est vera Illa ad novas necessita­
tes occommodatlo, a loanne XXIII, Decessore Nostro re­
colendae memoriae, praenuntiata. Ille autem huic verbo,
consiliorum suorum Iudlclo, certe non eam vim sublccit,
quam quidam el Indere sunt conati, quasi accommodatione
Illa liceret secundum <rclaUvlsmi» placita ct saecularem
habitum mentis In Ecclesia omnia considerare: dogmata,
leges. Instituta, traditos usus; Ille enim, quo erat Ingenio
acri el firmo, perspectam habebat stabilitatem doctrinae!
et compagis Ecclesiae, adeo ut In his eius cogitatio et
opera veluti In fundamento Inniterentur. In posterum Igi­
tur eo verbo accommodationis ad novas necessitates hac
4791

1905 ,V()V IR

In praesentia, verborum Nostrorum finem facimus, pro­
positum tantummodo aperientes, quod veluti Invitatio cen­
seatur ad Oecumenicae Synodi digne perpetuandam me­
moriam: propositum nempe Romae, ubi pastorales neces­
sitates Id expostulent, novi aedificandi templi In honorem
Beatae Mariae Virginis, Ecclesiae Matris; Ecclesiae, dici­
mus. cuius Ipsa pariter est prima filia benedicta, caelestibus
muneribus unice donata.
Deinde nuntiamus. Nobis esse consilium In universa Ec­
clesia Indicendi peculiare lubllaeum, quod ab huius Con­
cilii conclusione usque ad proximum Pentecostes festum
habeatur, ut per sacras contiones veritatis ct caritatis pro­
pagetur nuntium, quod a Concilio editum est, atque adeo
Christifideles confirmentur In conscientia suae communio­
nis et conlunctlonis cum suae cuiusque dioecesis Pastoribus:
qua occasione, omnes et singuli monebuntur, ut ex mlnisterio réconciliai ion is 8 fructum capiant ipsoque fruantur,
quod sane ministerium omnibus bona voluntate praeditis
hominibus quam uberrime patebit atque proponetur. Ad
lubllaeum spectantes nuntii et normae quam primum evul­
gabuntur.

Sed tempus est orationi huic Nostrae finem Imponendi
el sollemnem, quam celebramus, Sessionem iam conclu­
dendi: Id vero facere nolumus, antequam vobis omnibus
gratias ex animo agamus, qui augustis Istis suavibusque
sacris ritibus interfuistis praesentes, vosque in Domino
salvere iubeamus, singulis in sanctissimo eius Nomine bene
procantes.

* Cfr. :

Cor.

5, 1S .
1792

19G5 NOV 20

PAULUS VI. ALLOC. AD PATRES COMMISSIONIS CODICIS

3349
19« NOV 30.-PAULUS VI, ALLOC. AAS 57 (1965) 985-989

Allxuilo dit 20 nov. 1965 habita ad Ethos Patres Cardlndfi ct ad Consultores Pontificii Consilii Codici luris
canonici recognoscendo:
Dk CRÎTER11S ET PRINCIPIIS IN RECOGNITIONE CODICIS
sequendis deque necessitate juris in Ecclesia

Venerabiles Fratres ac dilecti filii, Singulari cum animi
studio et gaudio vos, Sodales el Consultores Consilii Codici
laris Canonici recognoscendo, salutamus in hisce Aedibus
Vaticanis, scilicet prope sepulcrum Sancti Petri, In quo
fandata est Ecclesia. Huius aedificationi ct vitae vos ser­
vitis operamque praestatis.
Ecdesia, cuius mysterium a Concilio Occumcnico Vati­
cano Secundo in pleniore luce est collocatum, cum ex CondiisrU sui voluntate sociale exsistat perfectumque Corpus x,
est necessario visibilis atque adeo legibus regatur oportet.
Haec divina voluntas nullo modo officit iuri naturali, cx
quo homo est socialis et In familiam et publicam rem in­
uritur, quin inuno ea cum hoc lure optime congruit.
Haec autem a Deo Instituta societas, Ecclesiam dicimus,
id aeternam salutem ut ad finem suum dirigitur; sunt
quidem eius filii etiam cives terrae, tamen, non habent hic
ponentem civitatem sed futuram inquirunt *. Itaque Ius ca­
nonicum, quod, e natura sociali Ecclesiae petitum, in po­
testate iurlsdlctionis, quam Christus Hierarchiae tribuit,
nititur, omnino in animorum curationem contendit, ut ho­
mines praesidio quoque nutuque legum veritatis et gratiae
Christi sint compotes ac sancte, pie, fideliter vivant, crescant,
portantur\ scilicet ad hunc celsissimum finem spectat
assequendum per Ecclesiam, quam ut rectis institutis ac
normis componat ac dirigat, proxime ad ipsum Ius cano­
nicum pertinet.
Notum est, sed iuvat id in memoriam revocare, a iure
divino manare quaedam elementa constitutiva Ecclesiae,
quae est societas inaequalis, nempe primatum Romani
Pontificis, episcopatum, ac deinde presbyteratum, diaco­
natum. Etiam laici sunt cx hac parte recensendi, qui tamen
regendi carent facultate. Ex iure vero humano alia oriuntur
elementa constitutiva, cuius generis sunt patriarchae, mejU tropolitae, parochi, religiosi./
Ius ecclesiasticum, quod est ius humanum «positivum»,
Apostoli exercuerunt ct post eos ipsorum successores; sine
Intermissione hi eiusmodi potestate fruunlur. Hierarchia
scilicet facultate pollet ct officio devincitur Ecclesiam
eiasque membra moderandi more vigilum pastorum, ac
quidem potestate regiminis, leges et indicia ferendo eaque
praestando, ouae exsecutionem respiciunt, potestate ma­
gisterii, populum Dei cum auctoritate docendo, potestate
ordinis, divinae gratiae auxilia et subsidia administrando.
11 nutem, qui Hierarchiae sunt subiectl, ex conscientiae
officio legibus debent obtemperare secundum illud: qui vos
adit, me audit: et qui vos spernit, me spernit4. luris igitur
praecepta voluntatem Christi, cui ut Domino sumus sub­
lecti, certe manifestant.
Neque est, cur quidam, libertatem plus aequo extollen­
tes, inquam vocati simus », cam legi adversari dicant. Apo­
stoli Pauli doctrinam minus recte In medium proferentes.
Sed est animadvertendum oboedientiam libertatem non
coangustare, sed perficere, operositati addere incrementa,
personam quodammodo amplificare; inoboedientiam vero
rires dissipare ct hominem reddere servum suarum cupi­
ditatum.
Neque Ils est assentiendum nui ius canonicum detrectant
«serentes litteram occidere. Spiritum autem vivificare eam
videlicet tantum externum quoddam ac deforme obsequium
erga leges Inducere. Quamvis affirmari debeat, litteram
numquàm adversari debere spiritui, tamen lex quaelibet
indiget littera, id est expositione scripta eaque perspicua;
culus rei testimonium praeclarissimum In Codice luris Ca­
nonici invenitur.
Sunt deinde qui distinguant Inter Ecclesiam, quam «iu*
ridicam
vel «a muneribus» appellant, ct Ecclesiam, cui
nomen «caritatis» adlclunt, asseverantes caritatis praecep­
tam omnium summum esse primasque partes ei tribui
1 U’.L EncycL
(Vr/w Pii XII; A. A. S, XXXV’ (1943) p. 236.
|U I7W1' Cfr. Htbf. tj. 14·
.
'Cfr. AUoe. Hi XII, die 17 ocL a. 1953; A. A. S. XLV (1933) P- «3
ia, 16. 'Cfr. Gd. 5, xj. "Cfr. 3 C<x. j, 6.
1793

η. 3349

oportere, mala autem, quibus Ecclesia vexetur, ex «luridismo» illo, uti vocant, esse exorta. Attamen, quemadmo­
dum anima a corpore seiungl nequit, quin mors subsequa­
tur, Ecclesia, quam a «caritate» nuncupant, sine Ecclesia
«luridica» exsistere nequit. Non licet ignorare Ecclesiam,
ut initio diximus, cx Del voluntate esse societatem visibi­
lem omnibus cum institutis ad exteriorem moderationem
pertinentibus; Christum Apostolis eorumque successoribus
contulisse potestatem iurisdictlonis; de qua re Evange­
lium nos certiores reddit, / ubi Dominus Apostolos ita af- 937
fatur: Data est mihi omnis potestas in caelo et in terra.
Euntes ergo docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine
Patris, et Filii et Spiritus Sancti: docentes eos servare omnia
quaecumque mandavi vobisPaulus vero Apostolus, prae­
sertim in prima Epistula ad Corinthios, hoc doctrinae caput
aperte ac fuse explanat.
Multo minus consentire quis potest cum lis qui putent
in Ecclesia non esse Hierarchiam, sed tantummodo «mi­
nisterium», praecipue verbi; scilicet Inter Christum et com­
munitatem fidelium nihil esse interponendum, quod eos
separet, aut iis qui defendere velint naturam Ecclesiae
adversari naturae iurls, esse videlicet tantum «lus sacramentaie», quo administratio Sacramentorum regatur, Hie­
rarchiam vero solum esse prout ad Illorum adminlstratlonem sit necessaria. Quibus commentis ius «positivum» ip­
sum negatur.
Haec, ut probe novistis, omnino repugnant evangelico
nuntio, quod est historia Christi, qui eligit, instituit, mittit
Apostolos, id est eos, qui Hierarchiam efficiunt, praeditos
muneribus peculiaribus, ut cum auctoritate oves sibi cre­
ditas pascant, nempe triplici cum potestate, quam supra
diximus, casque ad salutem aeternam perducant.
Est enim prae nobis ferendum non esse potestatem nisi
aDco”, omnesque Ecclesiae potestates a Christo manare
ex eoque pendere, Ita ut sacer minister sit aut instrumen­
tum tantum potestatis ordinis seu sacramen talis aut causa
secunda et «subordinata» potestatis iuridisdictionis; atque
adeo nihil de Christo Domino detrahi. Praeterea, licet Ec­
clesia sit, ut antea dictum est, societas inaequalis eo quod
potestates diverso ordine sunt dispositae, tamen quod ad
sanctitatem et salutem aeternam attinet adipiscendam,
omnes, qui Christiano nomine censentur, prorsus pares
sunt.
Quemadmodum notum est, ius canonicum, quod e lur
*
divino naturali, e Sacra Scriptura, Traditione, Decretalibus
aliisque fontibus hauritur, progressione quadam est expli­
catum. Est tamen hac in re sedulo discernendum: siquidem
perquam solido inveniuntur consociata foedere theologia et
ius canonicum *, primaria quaedam, scilicet quae sunt luris
divini constitutivi, nullo modo queunt mutari. Ceterum
tra/ditionibus fideliter, quatenus fleri potest, adhaeretur, 988
quod proprium esse videtur Institutorum, quae valde sunt
diuturna.
Tamen cum ius eo pertineat, ut vitam Ecclesiae mem­
brorum recte componat et ad finem conducat, ac quidem
singulas animas totamque communitatem, mutuo nexu in
re quoque spirituali inter sc coniunctas, cum omne corpus
vivens continenter immutetur et Ecclesia cum civili so­
cietate, multo maioribus conversionibus ac vicissitudinibus
obnoxia, convivat, liquet Ius canonicum gradus et proces­
sus quosdam habuisse et habere; qui non solum utiles sed
etiam necessarii sunt. Loquimur videlicet de iure «positivo·
humano.
Cum igitur praeterita respicimus tempora, mediam et
rcccntlorem aetatem, leges plurimas latas esse videmus.
Hae tamen haud facile consuli potuerunt et numero ita
excreverunt, ut earum multitudine paene obruerentur ho­
mines. Hac dc causa Sanctus Pius X provido consilio Co­
dicem luris Canonici conficere statuit, qui per hos Quin­
quaginta fere annos Ecclesiae usu comprobatus maximas
el attulit utilitates.
Nunc admodum mutatis rerum condicionibus —cursus
enim vitae celerius ferri videtur —ius canonicum, pruden­
tia adhibita, est recognoscendum: scilicet accommodari de­
bet novo mentis habitui. Concilii Oecumenici Vaticani Se­
cundi proprio, cx quo curae pastorali plurimum tribuitur,
et novis necessitatibus populi Dei.
Quodsi ergo Codex luris Canonici «vigentem huc usque
disciplinam plerumque retinet» (can. 6), nunc tamen quae­
dam novanda esse videntur. Ex quo patefit, quam grave
sit munus et onus huius vestri Consilii. Brevi etiam tem·
* Sfatth. 18, xS-30.
•Cfr. /Sm·. JJ, 1. »Cfr Lxtt. KncTcL
Corporù dl, .4. .4. S.
XXXV (1943! P· JM «t AU. Pii XII d 39 iprili
*
.* 195a, A A S. XLIV
P- 376.

SUPREMA CONGREGATIO SANCTI OFFICII - RITUUM

π. 3350-3351

pore perficienda erunt, quae prius per hominum aetates
patrari consueverant. Sed expeditior est via, siquidem et
Codex luris Canonici veluti ducis muncre fungitur et Con­
cilium Oecumenicum Vaticanum Secundum quasi linea­
menta praebet operis novi, ita ul multa tantummodo fusius
et accuratius sint definienda ac statuenda.
Peculiaris vero hic exsistit quaestio eaque gravis, co
quod duplex est Codex Iuris Canonici» pro Ecclesia Latina
ct Orientali, videlicet num conveniat communem et fun­
damentalem condi Codicem, ius constitutivum Ecclesiae
continentem.
Consilium vestrum, cui Consultores adlutricem operam
praebent, universam Ecclesiam aliquo modo repraesentat,
sive quod ad regiones sive quod ad peculiarem peritiam in
variis disciplinis et quaestionibus attinet, ellam in ipso usu
et consuetudine vitae pastoralis. Hac inducti sollicitudine
numerum sodalium nuperrime non leviter auximus.
Prompllsigiturparatlsqueanlmis tanto vos dedite operi,
989 ul Eccle/sia hac aetate, qua homines singulari cum incita­
tione et alacritate moventur, aptis opportunisque legibus
viam lis possit ostendere ad verum bonum veramque pacem.
Ita critis aedificatores Ecclesiae, quae his temporibus
quam maxime impellitur, ut felicibus augescat incrementis.
Deum autem, Patrem luminum, a quo omne donum per­
fectum dacendil10, impense deprecamur, ut vobis propitius
adsit vosque dirigat et munerum suorum copia impleat.
Quarum rerum auspex est Apostolica Benedictio, quam
vobis, Venerabiles Fratres ac dilecti filii, volentes Imper­
timus.
« Cfr./ic. T,i7

3350
1985 NOV 20.-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·
ClRCA FACULTATES! EPISCOPORUM DISPENSANDI AB IM­
PEDIMENTIS DISPARÏTAT1S CULTUS ET MIXTAE RELIGIONIS

concessam in 20

Litt. Ap. «Pastorale munus»

Ex Aedibus S. Officii, d. 20 Nov. 1965

Litteris dic 11 octobris a.d. per Delegationem Apostollcam ad S. Officium datis, Excellentia Tua Reviha postu­
lavit utrum facultate dispensandi ab impedimentis disparitatls cultus et mixtae religionis concessa per Litteras
Ap. Pastorale Munus [ LE 3139] sub n. 20 Ordinarius uti pos­
sit non solum in casibus Privilegii Paulini sed etiam quando
agitur de matrimonio iam soluto ln favorem fidei et pars
oratrix vel pscudo-coniux non sint amplius dispositi ad
fidem amplectendam. Ad rem Tecum communico hanc
Supremam S. C. decrevisse: recurrendum esse ad S. Offi­
cium in singulis casibus.
Hanc occasionem etc.—A. Card. Ottavlani, Secretorius.
* Ordinario Gerehcden»!: Jurist 27 (1957) 225-226 Adn. A. ABATE
ln CpR 47 (1968) 337-347.

3351
1965NOV 23.-SC RITUUM, INSTR. AAS 57(1965) 1010-1013

De lingua in celebrandis Officio divino et Missa
«conventual!» aut «communitatis» apud Religiosos
adhibenda

ln edicendis normis quae linguam respiciunt adhiben­
dam In celebratione divini Officii in choro, ln communi
aut a solo, sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vatica­
num secundum prae oculis habuit et saccularem Ecclesiae
latinae traditionem tutandam et bonum spirituale promo­
vendum eorum omnium qui ad hanc precationem sunt
deputati vel Ipsam participant. Hac de causa opportunum
duxit, quibusdam In adiunctis et personarum bene deter­
minatis ordinibus, usum linguae vernaculae concedere.
Plurre exinde Apostollcae Sedi petitiones delatae sunt
ut sacrosancti Concilii normae de hac re pressius determi­
narentur, et linguae vernaculae usus etiam clericis, ln ce­
lebratione quoque chorali Officii divini, concederetur, ob
peculiares condiciones sive locorum sive actionis pastoralis
quibusdam communitatibus concreditae.
Has petitiones attente considerantes, ad opportunam
uniformitatem stabiliendam et ad normam bene definitam
Braebendam, Sacra Congregatio Rituum, Sacra Congregao de Religiosis et «Consilium ad exsequendam Constitu­
4795

1005 XOV 20-11

tionem dc sacra Liturgia» deputatum ea quae sequuntur
communi consensu statuerunt:

I.

Religiones clericales choro adstridar

1. Religiones clericales «choro adstrictae» Offldum di­
vinum «in choro» lingua latina celebrare tenentur, ad nor­
mam art. 101, 1 Constitutionis de sacra Liturgia et n. 85
Instructionis dici 26 Septembris 1964 [LE 32171 ad eius­
dem Constitutionis exsecutionem recte ordinandam.
2. Peculiari tamen ratione providebitur ut monasteria
in regionibus missionum exstantia, ct sodalibus maiore ex
parte Indigenis constantia, linguam vernaculam ad menlem art. 40 Constitutionis adhibere valeant.
3. Auctoritas competens ad concessionem, sub numero
praecedenti recensitam, dandam, est Sacra Congregatio de
Religiosis f

II.

Religiones clericales choro non adstrldae

4. Communitates religiosae clericales choro haud obli­
gatae eas divini Officii partes lingua vernacula in communi
persolvere possunt quae, vi Constitutionum, ellam religiosi
laid participare tenentur.
5. Ius decernendi usum linguae vernaculae In partitas
Ofldi divini sub numero praecedenti memoratis, esto pecet
Capitulum generale aut, mente sodalium praevie exquisita,
penes Consilium generale Instituti.
6. Huiusmodi autem decretum, quoties praescripta
Constitutionum mutet, a Sacra Congregatione de Religio­
sis, si de Institutis iuris pontificii, aut ab Ordinariis loco­
rum, si de Congregationibus iuris dioecesani agitur, pro­
bari debet (cf. C. I. C., can. 495, 2).
III. Communitates religiosae clericales quae pastorali mi­
nisterio paroeciae, sanctuarii, aut ecclesiae valde frequentate
addicuntur

7. Communitates religiosae clericales, etiam choro ad­
strictae, quae servitio alicuius paroeciae, sanctuarii aut
ecclesiae valde frequentatae addicuntur, eas divini Officii
partes lingua vernacula persolvere possunt quas, rationi­
bus pastoralibus, una cum populo celebrant.
8. De hac facultate concedenda iudicabunt: a) Ordina­
rius loci, adsentiente Superiore Maiore religioso, el Sacn
Congregatione dc Religiosis approbante, si de communi­
tate choro adstricta agitur: b) Ordinarius lod, adsentiente
Superiore Maiore religioso, si agitur de communitate choro
non obligata.
IV.

Moniales

9. Moniales facultatem divinum Officium lingua ver­
nacula etiam ln choro celebrandi impetrare valent
In iis autem monasteriis, in quibus, cx proprio tradito
more, Officium divinum solemni cultu celebratur et cantus
gregorianus percolitur, lingua latina, quantum fieri potest,
servetur.
10. Peculiari ratione concedetur ut monasteria. In re­
gionibus missionum exstantia, et sodalibus maiore ex parte
indigenis constantia, linguam vernaculam adhibere valeant.
11. Ubi, in celebratione chorali divini Officii lingua la­
tina servatur, facultas tamen fit lectiones lingua vernacula
legendi.
12. Auctoritas competens, quae linguae vernaculae
usum in Officio divino in choro persolvendo Monialibes
concedit, est Sacra Congregatio de Religiosis. Petitio a
Monasterii Capitulo fiet, dc consensu Ordinarii/ lod aut
Superioris religiosi, si monasterium ab Ordinis lurisdldlone pendet.
13. Moniales, quae recitationi chorali non intersunt, ln
divini Officii recitatione a solo facta, linguam vernaculam
adhibere possunt.
V.

Religiones laicales

14. Communitatibus laical Ibus Institutorum status per­
fectionis sive virorum sive mulierum. Superior competens
concedere potest, ad normam art. 101, 2 Constitutionis
dc sacra Liturgia, ut in recitatione divini Officii, etiam in
choro celebrandi, lingua vernacula adhibeatur.
15. Superior competens est Instituti Capitulum gene­
rale aut, sodalibus eiusdem Instituti rite consultis. Consi­
lium generale.
16. Huiusmodi autem decrctum, quoties praescripta

4796

SACRA CONGREGATIO RITUUM

1905 NOV 24-..

Constitutionum mutet, a Sacra Congregatione dc Rcligiojfc, sl de Institutis luris pontificii, aut ab Ordinariis loco­
rum, sl de Congregationibus iuris dioecesani agitur, probari
debet (cf. C. I. C., can. 495, 2).

η. 3352-3354

3353
1965 NOV 26.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART.·

Solvuntur dubia

VI.

De lingua in Missa *
tconvcntuali

adhibenda

17. Religiones clericales choro adstrlctae in Missa «con­
ventual!»: a) linguam latinam servare tenentur, eadem
ratione ac supra, pro Officio divino, statutum est (nn. 1-2);
lectiones, tamen, lingua vernacula proferri possunt; b) lin­
guam vernaculam adhibere possunt, intra limites a com­
petenti auctoritate territoriali statutos, cum communitas
religiosa pastorali ministerio alicuius paroeciae, sanctuarii
aut ecclesiae valde frequentatae addicta est, et Missa «convenlualis» In fidelium utilitatem celebratur.
18. Moniales, iuxta ca quae pro Officio divino in choro
ab Ipsis celebrando statuta sunt (nn. 9-11), vel linguam
latinam servabunt, vel linguam vernaculam, Intra limites
a competenti auctoritate territoriali statutos, adhibere pot­
erunt.
VIL De lingua adhibenda in Missae 'communitatis· cele­
bratione, in religionibus clericalibus choro haud adstrictis
et in religionibus laical ibus sive virorum sive mulierum

19. Religiones clericales choro non adstrlctae, in Mis­
sae «communitatis» celebratione, praeter latinam, linguam
vulgarem Intra limites a competenti auctoritate territoriali
statutos, aliquoties in hebdomada (ex. gr. bis vel ter) ad1013 bibere possunt. /
20. Missa *
«communitatis quam vocant pro Communi­
tatibus lalcalibus Institutorum statuum perfectionis sive
virorum sive mulierum, de more lingua vernacula celebrari
potest, Intra limites a competenti auctoritate territoriali
statutos.
Provideatur, tamen, ut sodales horum Institutorum,
etiam lingua latina partes Ordinarii vel Proprii, quae ad
ipsos spectant, possint simul dicere vel cantare (cf. Const.
art. 54).
Praesentem Instructionem communi consensu a S. Con­
gregatione Rituum, a Sacra Congregatione de Religiosis
et a Consilio ad exsequendam Constitutionem de sacra
Liturgia paratam. Summus Pontifex in Audientia die 23
Novembris 1965 Emo Card. Arcadio M. Larraona, S. R. C.
Praefecto, concessa, benigne approbavit et auctoritate Sua
confirmavit et publici iuris fieri iussit, pariter statuens ut
a die 6 Februarii 1966, Dominica Septuagesimae, vigere
incipiat.
Romae, die 23 Novembris 1965.—lacobus Card. Lercaro, Archiepiscopus Bononiensis, Praeses Consilii ad ex­
sequendam Constitutionem de sacra Liturgia. Hildebrandus
Card. Antoniutti, S. Congregationis de Religiosis Prae­
lectus. Arcadius M. Card. Larraona, S. Rituum Congre­
gationis Praefectus. Ferdinandus Antonelli, S. R. C. a
Secretis.
Ada. ANASTASIUS A3 UTRECHT in Lauronti&nom 11 (1970) 308393: A BUGN1NI in EL 80 (1986) 160-184; F. VANDENBROUCKE in
Vi· ooziacrôe 38 (1966) 91-97; Nodt. 2 (1986) 88-93.

3352
1965 NOV 24.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART.·

Benedictio
tempore

sollemnis nuptiarum impertiri potest
clauso absque Ordinarii licentia

Dubium—Excmus ac ReviTius Dominus Ioannes G. M.
Bluytscn, Episcopus tit. Aeten. atque Auxiliaris et Vicarius
Generalis Buscoduncnsis, nomine omnium Ilollandiae Ordlna­
riorum, Sacrae Rituum Congregationi sequens exhibuit dubium
pro opportuna solutione, nimirum:
Utrum, attentis canone 1108 §§ 2et3C. I. C. necnon nn.70-75
Instructionis .Sacrae Rituum Congregationis die 26 septembris
1964 (LE 3217] evulgatae, sollemnis benedictio nuptiarum
impertiri possit tempore clauso sine Ordinarii loci licentia.
RESP,—Et Sacra eadem Rituum Congregatio, re mature
perpensa, proposito dubio respondit: Affirmative, servato tamen
n. 75 praefatae Instructionis.
Die 21 novembris 1965.—Arcadius M. Card. Larraona,
S. P. C. Praefedus. Ferdinandus Antonelli, α Secretis.
•Ordinariis HcBandiae: NotiL 2 ΠΒ66) 181.

4797

B RATIONEM

circa modum ordinandi
MlSSAE IN QUA ORDINATIO SA
CONFERTUR

conceleOTALIS

Dubium—Excifrus ac Revmus Dominus losephus Ga­
briel Anaya Diez de Bonilla, Episcopus Zamoren. in Mexi­
co, Sacrae Rituum Congregationi sequentia dubia pro op­
portuna solutione reverenter proposuit, nimirum:
1. Utrum novelli sacerdotes, in concelebratlone Missae
In qua ordinatio sacerdotalis confertur, ea tantum dicant
quae omnes concelebrantes dicere debent.
2. Utrum in tali Missa adhiberi possit diaconus prae­
ter sacerdotes concelebrantes; et si affirmative, quid dia­
cono competit facere.
3.Cum eadem in Missa adsint etiam alii sacerdotes
concelebrantes, quaeritur: an neo-presbyteri debeant pri­
ma occupare loca ad latera episcopi?
Resp.—Et Sacra eadem Rituum Congregatio, audito
Commissionis liturgicae suffragio, reque mature perpensa,
propositis dubiis respondere censuit:
Ad I. Affirmative; cf. nn. 109 et 115 «Ritus servandi
ln concelcbratione Missae» [LE 3270].
Ad II. Affirmative ad primam partem; ad secundam
partem: fungi munere diaconi; cfr. n. 109 praefati ritus.
Ad III. Convenire.
Die 26 novembris 1965.—Arcadius M. Card. Larraona,
S. R. C. Praefectus. Ferdinandus Antonelli, a Secretis.
* Ordinario Zaracrensi in Mexico: Notit 2 (1968 ‘184.

3354
1965 NOV .. -CONS. LITURGIAE, RESPONSUM. PART.·

Solvuntur

varia dubia circa

«Orationem fidelium»

1. An in Missis eum concursu populi quotidie dici de­
beat?—Non semper. Constitutio dc sacra liturgia, (art. 53) sta­
tuit ut «praesertim diebus dominicis ct festis de praecepto resti­
tuatur». His diebus ergo est obligatoria, aliis diebus est ad li­
bitum celebrantis. Valde convenit tamen ut fiat in peculiari­
bus adiunctis, cum habetur concursus extraordinarius ad ec­
clesiam, in aliquibus feriis Adventus ct Quadragesimae, vel
cum sanctificatur peculiare aliquod momentum vitae Christia­
nae, v. g. in celebrationibus matrimonii, exsequiarum, primae
admissionis ad s. Communionem. Confirmationis. Eo praeser­
tim cum nostris temporibus in his functionibus potius «familia­
ribus» saepe unica habetur occasio inducendi ad universalem
precationem christifldeles tepidiores qui his tantum circum­
stantiis ecclesiam adeunt.
Pretiosa margarita a Concilio liturgiae romanae restituta ut
pars insignis et regularis Missae, magnum etiam momentum
pastorale prae se fert.
2. Quisnam debet vel potest approbare formulas orationis
communii?—Pertinet ad Coetus Episcoporum territoriales, ad
normam Instructionis, n. 56 [LE 3217].
Nam oratio Ista deprecationem Ecclesiae universalem expri­
mere debet, sed omni loco et tempori aptatam. Ut vera ha­
beatur participatio, necesse est ul haec oratio vere persentia­
tur uti propria, ct spontaneltatl, ac rrallbus necessitatibus et
indoli regionum slngulorumque populorum respondeaL
Hic magna varietas admitti potest, praesertim in Intentio­
nibus et in formis participationis populi, iuxta mores et con­
suetudines variarum gentium.
3. Ab liceat Rectori ecclesiae ordinem intentionum muta­
re?—Certe. Recta structura orationis communis postulat ut
unumquodque schema quatuor Intentionum series contineat:
•pro sancta Ecclesia, pro lis qui nos in potestate regunt, pro iis
qui variis premuntur necessitatibus» », et pro locali communi­
tate '. Ita habetur vera precatio «communis» seu «universalis».
Tamen Rector ecclesiae, his quatuor generibus servatis. non
tenetur Intentiones unice ex uno schemate seligere; sed potest
illas sumere ex variis formulariis α competenti nuctontato
approbati, et novum suum schema ordinare. Tantum hoc modo
oratio charactere universali ditatur et insimul sensus exprimere
potest peculiaris coctus qui illam participat.
In celebrationibus votivis, v. g. in nuptiis, funeribus, etc.,
amplior locus tribui potest Intentionibus particularibus, «ed
numquam totaliter derelinquendo intentiones universales.
4. Utrum rectori ecclesiae liceat aliquam intentionem adde­
re?—Sine dubio. In quarta serie intentionum. Ordinarii loco-

1 Ccnsiùuîiû dt sacra
ut sj [LE
• Cfr. Dt cfAtivnc ccictmi w»
In ClviLt» Vaticana »05. p 6,

4798

η. 3335

PAULUS VI, ALLOC. AD CONFERENTIA^ EPISC. ITALIAE

1965 DEC 6

rum pro necessitatibus dioecesis, et rectores ecclesiarum pro sua
communitate, unam alteramve Intentionem addere possunt.
Hic locum aptum habent precationes olim ab rorationibus Im­
peratis» expressae.
Intentiones a Rectore ecclesine compositae, scripto dari de­
bent, nc facili et fortuitae locutioni ansa praebeatur.
5. Qnot intent iones proferri possunt?—«Consilium» Ita pro­
ponit: «Ne oratio communis intempestiva diuturnitate gravet
fideles, auctoritas competens, si casus fert, potest statuere
numerum maximum intentionum in Missa adhibendum. Atta­
men, hic numerus superari poterit pro opportunitate, ex gr. in
celebratione verbi in aliqun peregrinatione vel in aliquo ex­
traordinario conventu» ·.
Cum ergo numerus taxative non determinetur, consulitur
ut Intentiones numerum 5-6 non excedant, unam, vel quan­
doque duas, ex qualibet serie seligendo.
fl. Quae est forma perfectior orationem communem pc rage nrff?—Haec oratio quatuor partibus constat: monitione cele­
brantis, pro actione intentionum, participatione populi, oratione
conclusive Ut sil revera actio totius plebis sanctae Dei, con­
gregatae ad suum regale sacerdotium in oratione exercendum,
postulator cooperatio et celebrantis, in admonitione introductoria ac In oratione finali, et ministri idonei qui intentiones pro­
ferat, et populi participantis.
Insuper oratio fidelium illa forma nobiliore ditari potest,
quam »actlo liturgica accipit cum... sollemniter In cantu cele­
bratur»·. Proinde eius textus variis linguis popularibus ita con­
ficiatur ut cantari possit.
Quo in casu tamen, cum participatio populi summum ha­
beat momentum In oratione fidelium, non convenit ut sola
schola vel soli ministrantes respondeant ei qui intentiones
promit, sed universus coetus fidelium ’.
7. Si celebrans non pronuntiat ipse intentiones, potest Mis­
sam protequl?—Minime gentium. Oratio fidelium nullo modo
ritibus offertorii superimponi debet. Patet ex supra dictis de
structura orationis fidelium, et ex eo quod habenda est velut
conclusio totius liturgiae verbi et quasi manuductio ad liturglam
eucharistlcam. Missa ergo ne prosequatur nisi oratione fide­
lium expicta ·.

rlngraziamenti, dl rlcvocazionl, di valutazlonl, di voti e dl
cordiall effusioni. VI sia tuttavia asslcurata la Nostra de­
vota c affettuosa bcnevolenza, partlcolarmcnte sincera lo
quest’ora di commlnto c di ritorno alia rispettlva normale
posizionc. E Ci sarà consentito, ai termine dl questa Udlenza, rinsaldare la comunionc dcgli animi, che ora più che
mai deve coiiegarCi, / con la recita d’una preghiera al Signo- «7
re, dalla cul bontù tutti Invochiamo d’csscre assistitl e benedetti.
Piuttosto, cloè, che al passato, anche se tanlo meritevole
di valutazione e di meditazionc. guardlamo un Istanle al·
Γη went re, a ciô che cl aspetta, al comuni e nuovi doveri.
Poche cosc, fra le mollissime, che anebo questa sola
prospettlva ci présenta, d.lnnn materia ora aile Nostre
brevi parole.
a prima com, sembra a Nol, si è la «cosclenza postI.
conciliare». Dobbiamo noi stessi a nol prcdlcarla, dal mo­
mento che tutti dovremo cercare d’lnfondcrh negll altri,
nel Clero e nei Fedeli. Finito 11 Concilio, tutto ritoraa come
prima? Le apparenze e le abltudlnl rispondernnno che iL
Lo splrito del Concilio risponderà che no. Qualchecora,e
non plccoia, dovrà essere anchc per no! —per noi anti
soprattutto— nuova. I cambinmcnti di tante tonne esteriori? SI, ma non a questi ora facciamo alluslone. Alludiamo al nostro modo di considerare la Chlesa; modo, che II
Concilio ha cos) caricato di pcnsierl, di teml teologicl, spi­
rituali e pratici, dl doveri e di conforti, da cslgere da noi
un nuovo fervore, un nuovo amore, quasi un nuovo splrito. Dicendo questo, non vogliamo Insinuare che in Pasto­
ri ottimi, zelanti e santi, quali vol side, sia deficient dl
consapevolezza e dl fervore; sappiamo bene quanto vol
amiate e siate fedeli alla Chlesa; ma crcdiamo che il Con­
cilio posta e debba arricchire di concetti e di énergie nuove
il nostro servizlo alla Chiesa. Si leggano principalmente e si
rileggano la «Constitutio dogmatica dc Ecclesia· e il «De­
cretum de pastorali Episcoporum munere in Ecclesia»: ne
n. g E). · 1Λ., p. 8, o. 20. ·
de S&cta ZJtarpt, art. m
‘ Cfr. Dt
nwKvni xn ftddivm, p. 7, n. 13.
*
risultcrà per nol una plù viva cosclenza della natura e
• Cfr. Ifutrnciw ad aucttiionem Cernthiutianii di kuza *'ai
rpA
terto ardidella missione della Chiesa, e un più stlmolante concetto
•undam, na. 66 et 72 [LE 3J17J.
del mlnistero pastorale, non solo per quanto rlguarda le
disposizioni canonichc. ma altresl per la spirituals che
• NotiL 1 (1G65) 36Ô-368.
lo deve animare.
In ognl modo, venerati Fratelli, non è un periodo di or­
dinaria amministrazlone queUo che segue II Concilio, né
3355
tanto meno di riposo o di facile ministère; ma un periodo
di più intenso lavoro, se possibile; certamente dl plù assillanle fatica: che ii Signore ci alutl!
1965 DEC 6.-PAULUS VI, ALLOC. AAS 58 (1966) 66-71
Perché si tratta di dare applicazione ai decreti conciliari.
Allocutio die 6 dec. 1965 habita ad Ethos Cardinales, ExE’ owio. Ma nol ne dobbiamo avere persuasione e propo­
ethos Archieplscopos, ceterosque Ordinarios Halicae nationis,
sito. I.'efficacia pastorale d'un Concilio non dipende sola Beatissimo Patre coram admissos:
tanto dalla saqgezza e dall'autorità delle sue legci; dipende
anchc, e soprattutto, dalla docllità e dalla alacrità con cul
quelle legci sono applicate. San Carlo c’insegnl. E a questo
De mente et spiritu quibus exsecutio decretorum
proposito ricordiamo che dall’accettazione nostra, ormal
Concilii Vaticani II perficienda est
umile e ieale, senza postumo senno e senza tacite 0 pales!
riserve, della norme conciliari / dipenderà I’accettazlone del w
Slqnori Cardinali! Venerati FrateUi dell’Episcopate Italia­
Clero e dei Fedeli. Se siamo devoti dl quel magistero ec­
no! 11 Concilio è, si pub dire, finito; ma non vogliamo ch’esso
clesiastico, che in noi si personiflca e da nol $1 eserclta,
si sciolga senza che Ci incontriamo un momento con i Vescodobbiamo noi per prlmi aderire docilmente a clb che 11
vl Italian!, come Cl slamo 1 neontrati con quelll degli altri
Concilio ha stabilito, e modellare mente ed azione alla sua
Pacsi. Non sono i Vescovi Italian! quell i a Nol più vicini,
Ispirala e indiscutibile autorità.
localmente, canonicam ente, splrltualmente? L’incontro, al
Non è Nostra Intenzione di passare in rassegna le norme
termine di questo grande awenimento. Ci sembra un doconciliar!
a nostro rlguardo, c nemmeno di elencare le
verc dei Nostro ufficio apostollco, como è un blsogno dei
questioni pratlche attinenti al nostro ministère. Ci pennetcuore. E se volessimo assecondare i sentiment! cd 1 pentiamo,
a tale proposito, di richiamare quanto avevamo
sleri, che tale Incontro fa sorgere nelTnnimo. troppo avremoccasione di prospettare alla vostra conslderazione nel
mo dn dire, montre 11 tempo a Nol concesso e breve, né
Nostre dlscorso del 14 aprile dello seorso anno. In questo
questa sarebbe forsc l’occasione plù proplzia.
momento Ci limitiamo a poche osscrvazlonl d’altro genere,
Rinunclamo ai commenti. Quale sia stato lo svolgimento
che riguardano magglormcnte l'animo nostre, che le cose
dei Concilio, i suoi probleml e le sue conclusioni, quale
di fuori.
sia stata Ia partecipazlone dell’Eplscopalo Italiano al Con­
Eccone una; circa la nostra autorità episcopale, dopo il
cilio slesso, quali le relazionl vostre con Noi In questa
Concilio. Fattl, tendenze, parole, tcorle, che hanno il tim­
straordlnaria circostanza, quali quelle da vol avute con
bre dell'attualità, mettono in questione non solo questa
I Vescovi d'altrl PaesI, quareco In Italia e fuori della poo quella autorità, ma il principio stesso deU'autorità. Sap­
sizione cffettlva, o supposta. dei Padrl conciliari Italian!
piamo tutti corne quest’nura di sfavore verso l’autorità,
nel Sinodo ecumenlco. e quali possano essere I frutti dl
per sacra e leglttlma che sla, è penetrata, qua e là, anche
tale slngolare e importante csperienza, ora non dicinmo.
neH’ambientc ecclesiastico. Ebbene, a No! sembra che fau­
Rinunclamo anche alla slntesi dei fattl, dei lavori com­
tori t à episcopale esca dal Concilio rivendicata nella sua
pluti. delle Impressioni e dei giudizl sull’awenlmento stodlvtna istituzione, confermata nella sua insostituibile funrleo della vita della Chlesa, il quale ora si chiude; ciascuno
zionc, awalorata nelle sue pastoral! potestb di magistero,
è ccrtamenle attratto u farla da sé questa slntesi; ii tempo,
dl santlficazionc e dl governo, onorata nella sua estensione
decantando l ricordl, gioverù alia sua chlarezza, e la rialla Chiesa universale per via della comunione collegiale,
flessione, lo scambio delle idee, l’attcnzlone alie voc! della
prcclsata nella sua collocazlone gerarchica, confortata nella
cronaca e della critica aiuteranno a meglio valutare II si­
corrcsponsabilità fraterna con gli altri Vescovi verso i bignificato polivoJcnte dei nostro Concilio.
sogni universali e particolar! della Chlesa e magglormente
Rinunclamo perlino al saluti; olle forme almeno che in
associata In splrito di subordinata unione c solldale collaquesta circostanza esse dovrebbero assumere, ornandosl di
borazlone col capo della Chlesa, centro costitutivo del Col4799

4 SOO

1065 DEC

1

DECLARATIO COMMUNIS PAULI VI ET ATHENAGORAE

legio episcopale. Occorrerà unn descrizlone dottrinale or­
ganica della figura dei Vescovo, quale il Concilio, riassumendo c svlluppando gli elementi tcologlcl e canonici tradizionall, ha delinente; avrcmo motlvo di ringraziare umllmente 11 Signore per la nostra elezionc, c dl ripensare conUnuamente la natura c la gravità dei nostri doveri: rlpresa
e approfondita ncllc lunghe e laboriose sedute nell’aula
conciliare, questa meditazione dovrà continuare cd allmenUre lempro la nostra coscicnza episcopale; c non è dubbio
che l’autorltà, di cui slamo Insigniti, caratterlzzcrà tale
coscicnza e darà al nostro ministère dignltù e vigore.
Ma quale lo stile di tale autorità? Gli aspettl umanl, dl
cui essa si ri veste: aristocratic©, democrat Ico? Non sono
questi termini adatti alia figura dei Vescovo; Ii pronunciamopcragcvolare lo studio dl clô chc stiamo Indagando. Più
S9 corrispondente alia questione è Invcce il / confronto ira le
espressioni differenti storiebe dcll'autorltâ episcopale: chi
non vede, ad escmplo, come un tempo, spedalmente quando
l’autorità pastorale era associata a quella temporale (11
pastorale e la spada: chi non ricorda?) i segni dei Vescovo
erano quelli dolia superiorità, dell'exteriori tà, dell’onore,
e tilvolta quelli del privilegio, dell’arbltrlo e della sontuolità? E allora tali segni non provocavano scandalo; anzi
Π popolo gradi va di am mirare il suo Vescovo ornato di
grandezza, di potenza, dl fasto, e di maestù. Ma oggi non
è cod e non puô essere cosl. Il popolo, Iungi dall’ammirare,
si meraviglia e sl scandalizza, se Ii Vescovo appare Insignito
da sovereni distintivi anacronistici della sua dignitù, e si
appella al Vangelo. E per fortuna oggi nessuno di noi
sarebbe in grado di procurarseli quel soverchi distintivi
e di sforggiarli: i Vescovi sono poverl; lo sappiamo benisslroo: hanno difficoltà a conduire con un minimo di decoro
la vita più modesta. Resti, sl, possfblimentc un sobrio e
dignitoso decoro, 1‘ufficio lo esige; ma per quanto abbiamo
hsciato di esteriore e di mondano, ringraziamo Iddlo! x.
Che cosa allora qualifica oggi l'esercizio dcU'autoritâ
Siscopale? Venerati Fratelli; è il senso della responsabili! L’na responsabilité sempre più chiara e tremenda. II
senso delle famose parole di San Paolo: qui episcopatum
desiderat, eccetera *, sembra denotare piuttosto il sacri­
ficio, che non la soddisfazionc di chi assume il gravissimo
ufficlo. E che cosl debba essere lo dice, oltre che la voce
dei divino Maestro, la voce del tempo, in cui viviamo cd
in cui fare il Vescovo è la cosa più impegnativa, più ardua,
e, umanamente pariando, talora più ingrata e pericolosa.
Se il senso di responsabilità carattcrizzaoggi l’autorltà del
Vescovo, un secondo senso la riveste, ora tanto conclamato:
qucllo di servizio. Anche questo ci è p red ica to da Gesù
Maestro: Filius hominis non oenit ministrari sed ministrartl1. E sc cosl è, un sentimento che sempre ha pervaso il
sacro minister© da interiore si fa palese neiresercizlo che
oggi al Vescovo è demandato; un sentiment©, meglio dire
una virtù, uno spirito, che tutto penetra e vivifica 1 'opera
del Pastore, ed è, come sapetc, I'amore. L'amore deve oggi
trasparire. Il rapporto canonico tra Vcscovo e Clero e Fe­
deli dev’essere vivificato dalla carità, in modo, dlcevamo,
trasparente. Il Vescovo deve apparire padre, maestro, edu­
catore, correttore, consolatore, amico, consigliere: Pasto™ re, In una paroia. /
E ancora: se cosl è, un altro caratterc della vita ecclcsdastlca vlene in evldenza: la comunione; che vuol dire 11
contatto umano, diretto, pieno di gravità e di bontà, con
la comunltà. Con quella dei Sacerdoti spedalmente. Con
i Sacerdoti: oh, vol, Fratelli ottimi e venerati, subito intoite, e forsc già avete intuito, che Vawlcinare i Sacerdoti
diventa stile dell’esercizio dell'autorità vescovilc, oggi; un
tempo si dfeeva: maieslas a Ion gel Oggi, il contrario! Non
per diminuire il prcstfgio ed U vigore deU’autorltà, sl bene
per riporla nel cuore delle sue funzioni. E il cuore sono 1
Nostri Sacerdoti: ascoltarli, informari!, consul tari i, csortarii; ecco forme dementari, ma fécondé di quella conver­
sazione, che un accrescîuto senso comunitarlo deve sta­
bilire fra il Vescovo e i suoi Sacerdoti. Poi la cura per lorol
Spedalmente se poveri, se malati, se vacillanti, se cadutll
E fra tutti, lasciale che vi raccomandiamo il giovane Cle­
ro. Conosclamo le prowidenze già in atto a questo propo­
sito; le eloglamo e le raccomandiamo vivissimamente.
Questo a Nol sembra stile nuovo, spirito dd Concilio.
VI sono certamente moltl altri punti, che meriterebbero
mcnzlone e rlflessionc: ma 11 tempo è brève e il discorso
si fa iungo. Accennlamo appena, c al punto che Ci sembra
principale: la formazione propriamente religiosa sla del
□ero, che dd Fedeli. Il Concilio ci ha dato una magnifica
e ricchlssima costituzione sulla sacra Liturgia. Superfluo
lCfr. U. sa. JJ. · 1 Tm. J. x. ·
4801

îo.

a8; Lc. 22t 27: PW

7*

n. 335«

ora descriverla. Ricordlamo solo una cosa: essa non mira
soltanto alla riforma dei riti sacri; essa mira a conduire
ail'essenz laie la nostra educazlonc e la nostra espressione
religiosa: alla paroia divina, al dogma, al sacramento, al
corpo mistico, alla preghiera compresa ed espressa da tutta
la comunltà, a Crlsto, a Dio, alla SS.ma Trlnità. Clù che
è primo nella realtà obblettiva della rivelazione deve ritomare primo nella devozione soggettiva délia vita reli­
giosa. Spedalmente nella formazione degli Alunni dei Se­
minari. Terni questi ormai notl; ma che eslgeranno com­
menti e sviluppi non pochi. Il Concilio d âpre questa strada: essa conduce al rinnovamento religioso del nostro
tempo, alla conservazione della fede e della pratlca reli­
giosa del nostro popolo, alla efficacia positiva e costruttiva
del nostro minister©, alla apologia della nostra santa Chiesa,
alla gloria di Cristo e di Dio.
Qui Ci fermercmo. Forse con vostro piacere! Ma con
Nostro dlspiacere, perché avremmo moltl terni e gravissimi
da trattare con vol: I'istruzlone religiosa del popolo e specialmentc quella nelle Scuole, I’Azione cattolica e I’ailenamento del fedeli alla testimonianza cristiana e all'apostolato, il problema sempre ricorrente della stampa / cat- 71
tolica, la moralità degli spettacoli, della letteratura, della
vita pubblica e privata; eccetera. Su ogni punto il Concilio
avrebbe non poco da dire.
E gli altri punti, intéressant! direttamente Γ Epl scopa to
Italiano? La Conferenza Episcopale: sappiamo che è stato
preparato 11 nuovo Statuto, e Noi saremo lieti di prenderne
visione, e certamente di dam la Nostra approvazione.
L'ordlnamento delle Diocesi: sapetc che sono in corso
studi, inchieste, progetti di grande importanza! Ma dl tutto
dovremo pariare, a Dio placendo, e come si deve, in altra
futura occasione.
In questa felicissima ed unica occasione della conclu­
sione del Concilio ecumenlco, sia ora sufficiente che Noi vi
esprimiamo la Nostra devota affezione, i Nostri fraterni
voti, I’assicurazione dclla Nostra spirituale comunione
(questa mattina abbiamo celebrato la santa Messa per vol
c per lc vostre rispettive Diocesi), la domanda della vostra
benevola adesione c collaborazione, ed in fine, con tutto
il cuore, e in nome di quel Cristo che rappresentiamo, In­
vocando la protezione di Maria Santissima, Ia Nostra Apo­
stolica Bcnedizione.

3356
1965 DEC 7.-PAULUS VI, DECLAR. AAS 58 (1966) 20-21
Declaratio communis Pauli Pp. VI et Athknaqorak
Patriarchae Constantinopolitani in ultima publica
Sessione Oecumenici Concilii Vaticani II a Secretario
Consilii ad unitatem Christianorum ρονένοαμ lecta
1. Pénétrés de reconnaissance envers Dieu pour la fa­
veur que, dans sa miséricorde. Il leur a faite de se rencontrer
fraternellement aux lieux sacrés où, par la mort et la ré­
surrection du Seigneur Jésus, a été consommé le mystère
de notre salut et, par l'effusion du Saint-Esprit, a été
donné naissance à i’Eglise, le pape Paul VI ct le patriarche
Atbénagoras I<r n'ont pas perdu de vue le dessein qu'ils
ont conçu dès lors, chacun pour sa part, dc ne rien omettre
désormais des gestes qu’inspire la charité et qui puissent
faciliter le développement des rapports fraternels ainsi
amorcés entre i’Eglise Catholique Romaine et I’Eglise
Orthodoxe de Constantinople. Ils sont persuadés de ré­
pondre ainsi à l’appel de la grâce divine qui porte aujour­
d'hui I’Eglise Catholique Romaine et rEçlisc Orthodoxe
ainsi que tous les chrétiens à surmonter leurs différends
afin d’être à nouveau «un» comme le Seigneur Jésus l’a
demandé pour eux à son Père.
2. Parmi les obstacles qui se trouvent sur le chemin du
développement de ces rapports fraternels de confiance et
d’estime, figure le souvenir des decisions, actes cl incidents
pénibles, qui ont abouti en *105
1,
à la sentence d’excommu­
nication portée contre le patriarche Michel Cérulalre et
deux autres personnalités par les légats du siège remain,
conduits par le cardinal Humbert, légats qui furent euxmêmes ensuite l'objet d’une sentence analogue de la part
du patriarche et du synode constantinopoliûin.
3.On ne peut faire que ces événements n’alent pas
été ce qu'ils ont été dans cette période particulièrement
troublée de l’histoire. Mois aujourd'hui qu’un iugement
plus serein et plus équitable a été porté sur eux, il importe
1803

η. 3357-3353

PAULUS VI, ÎUBILAEUM EXTRAORDINARIUM INDICIT

de reconnaître les excès dont ils ont été entachés et qui
ont amené ultérieurement des conséquences dépassant,
autant que nous pouvons en juger, les intentions et les
prévisions dc leurs auteurs dont les censures portaient sur
les personnes visées ct non sur les Eglises et n'entendaient
pas rompre la communion ecclésiastique entre les sièges
de Rome ct dc Constantinople.
4. C'est pourquoi Je pape Paul VI et le patriarche Athénagoras 1" en son synode, certains d'exprimer le désir
21 commun de instice et le / sentiment unanime dc charité
dc leurs fidèles ct se rappelant le précepte du Seigneur
«Quand tu présentes ton offrande à l’autel, si là tu te sou­
viens d’un grief que ton frère a contre toi, laisse là ton
offrande devant l’autel et va d’abord te réconcilier avec
ton frère»1, déclarent d’un commun accord:
a) regretter les paroles offensantes, les reproches sans
fondement, et les gestes condamnables qui, de part et
d’autre, ont marqué ou accompagné les tristes événements
de celte époque;
b) regretter également et enlever de la mémoire et du
milieu de l’Eglise les sentences d’excommunication qui les
ont suivis, et dont le souvenir opère jusqu’à nos jours
comme un obstacle au raprochement dans la charité, et
les vouer à l’oubli;
c) déplorer, enfin, les fâcheux précédents et les événe­
ments ultérieurs qui, sous l'influence de divers facteurs,
parmi lesquels l’incompréhension et la méfiance mutuelles,
ont finalement conduit à la rupture effective de la commu­
nion ecclésiastique.
5. Ce geste de justice et de pardon réciproque, le pape
Paul VI et le patriarche Athénagoras 1." avec son synode
sont conscients qu’il ne peut suffire à mettre fin aux dif­
férends, anciens ou plus récents, qui subsistent entre ΓΕglise Catholique Romaine et l’Eglise Orthodoxe et qui,
par l’action de l’Esprit-Saint» seront surmontés grâce à la
purification des coeurs, au regret des torts historiques ainsi
qu’à une volonté efficace de parvenir à une Intelligence et
une expression commune de la foi apostolique et de ses
exigences.
En accomplissant ce geste, cependant, ils espèrent qu'il
sera agréé de Dieu, prompt à nous pardonner lorsque nous
nous pardonnons les uns les autres, et apprécié par le monde
chrétien tout entier, mais surtout par l'ensemble de l'Eglise Catholique Romaine ct l'Eglise Orthodoxe comme l’ex­
pression d’une sincère volonté réciproque de réconciliation
ct comme une invitation à poursuivre, dans un esprit de
confiance, d’estime et dc charité mutuelles, le dialogue qui
les amènera. Dieu aidant, à vivre de nouveau, pour le
Élus grand bien des âmes et l’avènement du règne de
Heu, dans la pleine communion de foi, de concorde fra­
ternelle et de vie sacramentelle qui exista entre elles au
cours du premier millénaire de la vie de l'Eglise.
7 décembre 1965.

1065 DEC 7

stare ac permanere; suosque plenos atque Integros effectu
sortiri ct obtinere; Ipsique Nuntiaturae Apostolicae Indo·
nesianae. sic per Nos erectae, nunc ct In posterum plenissime suffragari; sicque rite f iudlcandum esse ac deflnlen- 133
dum; irritumque ex nunc et Inane fieri, sl quidquam secus
super his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive Igno­
ranter contigerit attentari. Contrariis quibusvis nihil ob­
stantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris. die vir mensis Decembris, anno mcmlxv, Pontifica­
tus Nostri tertio.—Hamletus I. Card. Cicognani, a pu­
blicis Ecclesiae negotiis.

3358
1965 DEC 7.-PAULUS VI, CONST. AAS 57 (1965) 945-951
lUBILÆUM EXTRAORDINARIUM IN SINGULIS CATHOLICI
Orbis dioecesibus ad ινεγντε mense Ianuario ad
EXEUNTEM MENSEM MaIUM ANNI MDCCCCLXVI CELE­
BRANDUM INDICITUR ET PROMULGATUR

PAULUS EPISCOPUS

Servus Servorum Dei, universis christifidelibus praesenta
Litteras inspecturis, salutem et Apostolicam Benedictionem

Mirificus eventus, cui modo finis est factus, ad quemque
animos et mentes cum tota catholicorum familia, tum vero
etiam universa hominum coniunctio incensiore cotidie stu­
dio per hos quattuor annos adhibuerunt, Concilium Oecumenicum Vaticanum II dicimus, a Nobis factum Itidem
permagnum expostulare videtur, quod non solum in ho­
minum mentibus diuturnam Imprimat memoriam amplis­
simi illius Consessus, in praesenti in futuroque rerum
Ecclesiae cursu praecipui, sed, quod pluris interest, chrlstlfidelium animos ad sacratissimae Synodi praecepta te­
nenda componat.
lamvero hoc Nobis in pectore voluntatibus visum est,
ut iam nuntiavimus, nihil magis ad rem conducere posse
quam lubllaei extraordinarii celebrationem. Hac enim via
opinamur optime fieri, ut hinc —quod aequissimum est—
summo Deo grates publice agantur dc donis uberrimis
Ecclesiae suae allatis, / sive cum trepidanter laetcque Coo- 9U
cilium appararetur, sive cum per quadriennium maxima
cum alacritate et utilitate eius momenta agerentur; hinc
ut divina subsidia in hoc praesertim tempus implorentur,
cum exsultantium et exspectantium animorum quasi fre­
mitus Nos sperare sinit, plurima fore commoda ab haius
aetatis hominibus inde percipienda.
lubilaeum deinde, ut equidem sentimus, praeclaram op­
portunitatem christifldellbus bonae voluntatis praebere pot­
est, sese ad Christianam virtutem recipiendi, ut renovatio
illa exspectatissima in singulorum vita, in domestica, In
‘ Metrt. s, jj-14.
publica, in sociali, effecta detur, ad quam unam dimissum
nuper Concilium spectavit.
Adn. Doc. Cath. 63 (Ιθββ) S7-70.
Neque sine causa magna emolumenta de lubilaeo Nobis
spondemus; cum, si memoriam rerum gestarum Ecclesiae
repetamus, profecto doceamur, numquam sine magno
fructu salutare huiusmodi institutum instauratum esse.
3357
Quod, ut sescenta aliorum testimonia praetereamus, plane
monent haec verba Decessoris Nostri ven. mcm. Pii XII.
1965 DEC 7.-PAULUS VI, LITT. AP. AAS 58 (1966) 132-133
Sacrum lubilaeum in annum millesimum nongentesimum
quinquagesimum Indicentis: Si enim homines hanc Eccle­
Lnternvntiatura Apostolica in Indonesia ad Nun­
siae vocem exaudierint, si a terrenis /luxisque rebus ad ae­
tiaturam Apostolicam evehitur
terna se converterint perpetuoque mansura, tum procul dubio
optatissima illa habebitur renovatio animorum, ex qua non
PAULUS PP. VI
tantum privati, sed publici etiam mores christiams prae­
ceptis christianoque afflatu conformabuntur l.
Ad perpetuam rei memoriam.—Quo firmiores redderentur
Has ob causas, Romanorum Pontificum Decessorum
magisque frugiferae publicae necessitudinis rationes, quae
Nostrorum vestigiis insistentes, ac de Venerabilium Fra­
Apostolicae huic Sedi cum Civitate Indonesiana interce­
trum Nostrorum S. R. E. Cardinalium consilio, lubilaeum
dunt. ad quam ad praesens usque tempus legatus erat sa­
extraordinarium in omnibus ac singulis catholici orbis
crorum zKntistcs, Internuntii solum nomine insignis, visum
dioecesibus, a die primo mensis lanuarii proximi anni mil­
est Nobis eiusdem munus potiore honoris gradu condeco­
lesimi nongentesimi sexagesimi sexti inchoandum el ad
rare. Quae cum ita sint. Nos, motu proprio, certa scientia
diem festum sacrae Pentecostes, hoc est ad diem undetri­
ac maUra deliberatione Nostra, Internuntiaturam Apostocesimum mensis Mali eiusdem anni finiendum, auctoritate
Ucam Indoncsinnam in Nuntiaturam Apostolicam, eodem
omnipotentis Del, beatorum Apostolorum Petri et Pauli
titulo retento, erigimus et constituimus, eldemque Nun­
ac Nostra, ad ipsius Del gloriam, ad animorum salutem et
tiaturae sic per Nos erectae omnia cl singula deferimus
catholicae Ecclesiae incrementum, indicimus per has Lit­
iura, privilegia, honores, praerogativas, indulta. quae
teras ct promulgamus, ac pro indicto promulgatoque ha­
huiusmodi Legationum propria sunt, certa spe freti hanc
beri volumus.
animi Nostri testificationem religioni provehendae esse
conducturam. Haec edicimus, statuimus, decernentes prae­
UlL AP· hWaflm rwimu-n, 26 maii 1949; .4. A. S. XLJ. X949, p. t».
sentes Litteras firmas, validas atque efficaces lugltcr ex­
4803

4804

PAULUS VI, lUIHLAEU.M EXTHA0RD1NAIUUM INDICIT

I960 DEC 7

Quo praecipuo supernae salutis tempore nuntiato, at>47 que’caelestium gratiarum aperto fonte, Nostrum esse duamosstatim in medio ponere, quid potissimum, hac egre­
gia occasione oblata, quaeramus.
Primum omnium, non secus atque Decessores Nostri in
eiusdem generis condicionibus, a christlfidclibus omnibus
expetimus miram eam animorum mutationem, quae haberi
nequaquam potest, nisi in intimis hominis sensibus: In
cultu nempe virtutis paenitentiae, cui quidem accedat sa­
crae confessionis Sacramentum, quo fideles, auasl in salu­
tari quodam balneo, sc in pretiosissimo Christi sanguine
mereant; neque haberi potest, nisi Christiani homines, se
nobilitandi gratia, quam maxime cum divino mortalium
Redemptore conlungantur, qui sive redintegrato Incruente
Cnicis Sacrificio, nostrae salutis causa, sive facta nobis sui
Eucharistici Corporis facultate ita animos nostros extollit
el perficit, ut ad verum germanumque divinae vitae con­
sortium perveniamus. Quare in spe sumus fore ut promul­
gatum lubilaeum Christianorum optimos ad altiora quaequelmpellat, bonos vero ad acriorem alacritatem commo­
veat ud cotidianae vitae officia servanda, secundum Dei
praecepta. Atque utinam inter hoc piaculare tempus fiat,
ot qui vel a fonte ac principio gratiae longe absint, vel
maxime qui fidem in Deum inconsulte seu obliti sint, scu
repudiaverint, ii singulari condicione, quae nunc defertur,
utantur, atque ita cum Deo pacem reconcilicntl

Quin etiam optamus vehementer, ut Christi sectatores,
salis non habentes mores tenere inculpatos, vitae sancti­
tatem, quoad per humanas vires liceat, appetant ac veluti
sitiant: qua nimirum tum ad Christianarum virtutum, ac
praecipue caritatis, certam exercitationem, tum ad firmis­
simam voluntatem imitandi Christum Crucifixum, tum ad
itudium cupiditatcmque regni Dei amplificandi maiorem
in modum inflammentur. Quibus ex rebus simul fieri non
poterit, quin Ecclesia, ad pristinam vim suam revocata,
jnmmas capiat utilitates, ac nativus eius tamquam impe­
tus animorum Deo quaerendorum magis magisque exacua­
tur, ab excultiorc conscientia profectus; simul consequi
non poterit, quin amplissimi illi fructus longe lateque in
Ecclesia maturescant, quorum percipiendorum causa in
Oecumenica Synodo tot tantique labores insumpti sunt.
Quas spirituales utilitates Nosmetipsi quasi summatim in
H8 primis Litteris f Encyclicis Nostris delineavimus, hoc ani­
mo praecipientes, ut ex Concilio gloriam Deus, gaudium
Ecclesia, mundus salutiferum exemplum acciperet 2.
Quoniam vero, quod modo clausimus Concilium, iure
merito ab Ecclesia appellationem traxit, utpote in quo
Christi Sponsa datum sibi a Deo mandatum animorum
hominum servandorum diligentius cognoverit, nunc par
esse arbitramur indictum lubilaeum ad hunc finem tam­
quam sibi proprium pertinere: ut scilicet in omnibus chriitifidellbus, cum e sacra Hierarchia tum e laicorum ordine,
Increbrescat sensus Ecclesiae, huiusque rei magis illustrata
magisque actuosa conscientia excutiatur. Quapropter om­
nino oportet, inter sacrum tempus, quod sequitur, Ecclesia
Illud insistens iter, quod per Concilium esse tenendum di­
ximus, non intermittat: in se ipsam introspicere penitus;
tuum meditari mysterium; se docendi et incitandi causa,
altias perscrutari doctrinam de sua origine, de sua natura,
de suo persequendo mandato, de suo fine; quae doctrina, licet
iam sibi sit nota, alque superiore hoc saeculo sit enucleata
tt vulgata, numquam tamen salis neque excussa neque intel­
lecta dici potest2.
Nunc vero rati nulla alia ratione posse aptius salutaria
haec consilia ad effectum adduci, haud perperam expetere
ridemur, ut sacrum lubilaeum, in unaquaque dioecesi per­
agendum, suam sedem ac veluti domum habeat aedem
cathedralem, atque in uno Episcopo, concreditarum sibi
orium Patre et Pastore, nitatur.
Etenim cathédrale dioecesis templum, quod haud raro
artis pietatlsque studium maiorum nostrorum splendide
declarat, operibusque exornatur mirabili artificio factis ea
in primis insignitur dignitate ut, quemadmodum perve­
tusto eius significatur nomine, in eo Episcopi cathedra
consistat, quae est unitatis, ordinis, potestatis, veracisque
magisterii cum beato Petro coniuncti tamquam cardo. Quin
et hoc accedit, quod cathedralis aedes, ob exstructae molis
majestatem, spiritualis illius templi index est, quod intus
in animis aedificatur ac divinae gratiae magnificentia nitet;
ex ea Pauli Apostoli sententia: / vos enim estis templum
Del viol *. Deinde templum cathédrale expressa imago est
*Ctr. UtL Eoe. Ecdniam
[LE 3211).
•Lil Eoe. EofcriM ikm, 6
• S Cor. 6. 16.

4805

6 au*. 1964; .4. .4. S. LVI, 1964, pp.
ju*.

1964: .4. .4. S. LVI, 1964, p. 611.

η. 33·>8

ducenda aspectabilis Christi Ecclesiae, quae In terrarum
orbe et precatur, et canit, et adorat; est nimirum imago
putanda Mystici eius Corporis, cuius membra in una con­
glutinantur caritatis compage, supernorum donorum rora­
tione nutrita; nam, ut die festo Dedicationis scriptum apud
ritum Ambrosianum legimus: haec est mater omnium, /ilio­
rum numero facta sublimior, quae per Spiritum Sanctum
auotidie Deo filios procreat: cuius palmitibus mundus omnis
impletus est: quae propagines suas ligno baiulante suspensas
erigit ad regna caelorum. Haec est cioitas illa sublimis iugo
montis erecta, perspicua cunctis, et omnibus clara ·.
Ferc igitur naturae convenienter, tempore proximi lubilaci, christifideles aut piis caerimoniis operam daturi, aut
sacris vacaturi contionibus, aut peculiares eas poenae re­
missiones, peccatis debitae, lucraturi, quae usitatiore vo­
cabulo Indulgentiae nuncupantur, in princeps dioecesis
templum vel singuli vel per turmas confluent.
Siquidem vero necesse esse diximus, celebrandum lubilacum circa Episcopum, quasi circa fulcimentum suum,
totum verti, adhortamur idcirco, ut Ecclesiae filii ipsi cir­
cumfundantur.
Quam ob rem, cum Episcopi, hoc concluso Concilio, ad
suas sedes sancto inflammati ardore reversi erunt, ducti
consilio fideles exacuendi ad Concilii praescripta efficienda,
cos, in singulis dioecesibus, sacerdotes et Christianus po­
pulus universus circumstent, ut iisdem animum profitean­
tur gratum ob diligentem operosamque industriam, quam
in celebrando Concilio posuerunt; ut observantiam pietatemque, filiorum propriam, iterum testentur; ut praesertim
suam adjutricem operam polliceantur, quae in deprecatio­
nibus, in vitae actione atque in voluntaria sui castigatione
consistat. Scilicet clerus, Religiosi, sacrae virgines omnesque laicorum hominum coetus, inter se arte coniuncti,
alacri studio ad sapientem paternamque suorum Pasto­
rum moderationem sese conferant, qui, ut significantem
sententiam mutuemur ex Oecumenlco Concilio Vaticano II,
oportet Ecde/sias sibi concreditas ita sanctificent, ut in 950
eisdem universae Christi Ecclesiae sensus plene effulgeat
*
Episcopus autem, dum in cathedral! aede omnibus hisce
coetibus Christianae sibi concreditae familiae auctoritate
suae praeest, apostolatus obeundi normas impertit, eosque
ad caritatem exercendam precesque fundendas incendit,
tunc re vera efficit, ut per sollemniores sacrorum officiorum
externas celebrationes, in principe dioecesis templo interna
mentium voluntatumque concordia et consensio gregis cum
Pastore suo apertissime ostendantur.
Curet igitur in primis Episcopus, ut illis salutis diebus
in cathedral! aede habeantur, tum peculiares sacrarum
contionum series, quibus Concilii decreta explicentur, tum
sacrae Missiones, quas vocant; tum pro clero populoque
Christiano piae animi exercitationes, praesertim Quadrage­
narii ieiunli tempore, animis ad festum Paschatis praeco­
lendis; ita nimirum ut in omnibus summa cupiditas sui
renovandi innascatur.
Ad Nos autem quod attinet, cum id etiam ad fructum
huius lubllaci conferre posse existimemus, Nostra aposto­
iica auctoritate concedimus sacris Confessariis, ad audien­
das sacramcntalcs confessiones legitime approbatis, quae
sequuntur, facultates, quibus solummodo per idem tem­
pus, in foro conscientiae et in sacramental! confessione uti
Eossint. Quapropter iidem poterunt: 1) absolvere a quiusvis censuris ct poenis ecclesiasticis quoscumque paenitentes, qui scienter doctrinas haereticas, schismaticas vel
atheisllcas quomodocumque externe professi fuerint, dum­
modo unusquisque paenitens, sincere dolens, coram con­
fessorio errores detestetur et data forte scandala se resar­
turum promittat; iuiuncta congrua et salutari paenitentia,
ct addito consilio ad Sacramenta frequenter accedendi;
2) absolvere a censuris ct poenis ecclesiasticis eos qui libros
apostatarum, haereticorum aut schismaticorum, pro apo­
stasia, haeresi aut schismate propugnantes, aliosve per
Apostolicas Lllteras nominatim prohibitos, scienter sine
debita venia legerint, vel apud se retinuerint; iniuncta
congrua ac salutari paenitentia, et addita admonitione cir­
ca librorum cautam retentionem vel destructionem; 3) ab­
solvere a censuris ct poenis ecclesia/sticls cos qui nomen 951
dederint sectae massonlcae aliisque eiusdem generis con­
sociationibus, quae contra Ecclesiam vel legitimas civiles
potestates machinantur; dummodo a sua secta vel conso­
ciatione omnino se separent, et scandala vel damna, pro
viribus, sc sarturos ct praecauturos esse promittant; iniun­
cta, pro modo culparum, gravi paenitentia salutari; 4) sol­
vere, commutando, consideratis causis, in alia paenitentiae

• MmoL·
• Decr. Cknshu

ia PraefaUoae dx
*
n. 13 (LE 333»].

fc%u DwlkaUoab ecdai
.
*

4806

PAULUS VI. NOMEN S. G S. OFFICII IMMUTATUR

n. 335.9

vel pietatis opera, ab omnibus votis privatis, etiam Sedi
Apostolicae reservatis dummodo solutio ne laedat ius aliis
quaesitum.
Concedimus praeterea ut, piaculari hoc tempore, omnes
utriusque sexus christifidelcs, qui rite Pacnltcntiac Sacra­
mento expiati et sacra Synaxi refecti ad mentem Nostram
precati fuerint, Indulgentiam plenariam lucrari valeant:
1) quotiescumque, aut saltem tribus institutionibus dc
Concilii Oecumenici Vaticani II decretis, vcl contionibus
per sacras, quas vocant, Missiones habendis Interfuerint;
aut Eucharistico Sacrificio quadam cum sollemnitate ab
Episcopo In cathedral! templo celebrato pie interfuerint;
2) semel vero tantum, si, inter sacrum Idem tempus, ca­
thédrale templum ple Inviserint, Iblquc. qualibet legitima
formula adhibita, fidei professionem iteraverint.
Id insuper libenti animo damus, ut singuli Episcopi, op­
portuniore eiusdem temporis die, occasione praecipuae ce­
lebrationis, semel impertiri valeant Benedictionem Papalem, addita Indulgentia plenaria, a christifidelibus lucranda,
qui, ita animo affecti ut supra diximus, eandem Benedictio­
nem pia mente acceperint.
Ut autem haec Constitutio ad omnium notitiam facilius
perveniat, volumus eius exemplis, etiamsi typis editis, ma­
nu tamen alicuius notarii publici subscriptis ac sigillo per­
sonae in ecclesiastica dignitate constitutae munitis, eadem
pronus fides adiungatur, quae ipsi praesenti haberetur, sl
foret exhibita vcl ostensa. Nulli igitur hominum liceat
hanc paginam Nostrae indictionis, promulgationis, conces­
sionis et voluntatis infringere, vel ei ausu temerario con­
traire.

Datum Romae, apud S. Petrum, dic vn mensis Decem­
bris, anno mdcccclxv, Pontificatus Nostri tertio.—Ego
Paulus, Catholicae Ecclesiae Episcopus.
Ada. U. NAVARRSTE in PxM 55 (1963) &3-Î0T. E. F. P.EGA7ILLO
n S*1 tenu 54 (1966) 55-57.

3359
1965 DEC 7.-PAULUS VI, MOTU PR. AAS 57 (1965) 952-955
Sachae Congregationis S. Officii nomen

et ordo
IMMUTANTUR, IN POSTERUM «CONGREGATIO PRO DOCTRINA
FIDEI» APPELLANDAE

PAULUS PP. VI

1965 DEC 7

Quibus consideratis, et venerabilium Fratrum Nostro,
rum S. R. E. Cardinalium ct Episcoporum petilis consiliis,
Romanae Curiae quandam reformationem efficiendam de­
crevimus. Et initium osse ducendum α Congregatione San­
cti Officii non est dubiam, quippe cui potissima tributa
sint Inter Romanae Curiae negotia; qualia profecto sunt
dc fide rnoribusque doctrina et causae cum hac doctriu
artius conexae.

Etenim dic xxi mensis Iulii, anno mdmxxxxh, Deces­
sor Noster f. r. Paulus III Constitutione Apostolica Lied
ab initio condidit Sacram Congregationem Romanae et
Universalis Inquisitionis, cui finem proprium attribuit per­
sequendi haereses, ct consequenter compescendi delicti
contra fidem, libros proscribendi, Inquisitores In universa
Ecclesia nominandi. His autem accessit persaepe potestas
circa alia etiam negotia, vel ob peculiares difficultates vrl
ob singulare corumdem momentum.
Anno vero mcmviii, cum temporum Iam non congruent
adiunctls appellatio Romanae et Universalis Inquisitionis,
cam S. Pius X Constitutione Sapienti consilio in Congre­
gationem Sancti Officii mutavit.

Quoniam vero caritas foras mittit timorem * tuendae fidei
nunc melius consulitur per officium promovendae doctri­
nae: quo dum corriguntur errores, et errantes ad bonam
frugem suaviter revocantur, Evangelii praecones novas vi­
res accipiunt. Praeterea humani cultus progressus, cuius
momenta In re religiosa non sunt neglegenda, id efficit nt
fideles plenius et amantius Ecclesiae ductum sequantur,
si definitionum legumque perspectam habuerint rationem:
quoad scilicet id materia fidei ac morum natura patitur.
Itaque, ut munus suum promovendae sanae doctrinae
navitatisque Ecclesiae circa summa apostolatus officia ap­
tius deinceps haec Sacra Congregatio sustineat, suprema
Apostolica Nostra Auctoritate ad eius nomen ordinemque
immutandum sequentia statuimus: /
954
1. Quae hactenus appellata est Sacra Congregatio
Sancti Officii, in posterum appellabitur Congregatio pro
doctrina fidei, cuius munus est doctrinam de fide et mo­
ribus in universo catholico orbe tutari.

2. EI praeest Spmmus Pontifex, eamque dirigit Cardi­
nalis Secretarius, juvantibus Adsessore, Substituto et Prnmotore lustitiac.
3. Ad eam proinde spectant quaestiones omnes, quae
fidei morumque doctrinam attingunt, vel cum ipsa fide
conectuntur.

4. Examinat novas doctrinas novasque opiniones, qua­
vis ratione evulgatas, atque studia de hac re promovet,
Congressusque virorum doctorum fovet; illas vero reprobat
de quibus constat fidei principiis esse oppositas, auditis
tamen Episcopis regionum, si corumdem Intersit.

Integrae servandae revelatae Religionis depositum sibi
divino consilio commissum ita per saeculorum decursum
humanasque vicissitudines Romani Pontifices ct cum iis
coniunctus Episcoporum coctus custodierunt, ut ad nostra
usque tempora, non sine superni adiutorii significatione.
5. Delatos sibi libros diligenter excutit, et eos, si opor­
Intactum transmiserint, nimirum per eos operante Spiritu
tuerit, reprobat, audito tamen auctore, eique facta facul­
Sancto, qui Mystici Corporis Christi est veluli anima.
tate sese, etiam scripto, defendendi, et nonnisi praemonito
Ecclesia porro, quae divinitus est Instituta et divina
Ordinario, uti Jam cautum est in Constitutione Sollicita
pertractat, ex hominibus constat ct inter homines degit:
ac provida Decessoris Nostri f. r. Benedicti XIV.
unde ad explenda munera sua, pro temporum humanique
6. Eiusdem pariter est cognoscere in Iure aut In facto
cultus diversa ratione, diversis est usa instrumentis, cum
quae circa privilegium fidei versantur.
nempe tot lantaque negotia dirimenda suscepisset, ad
quae et Ipsi Romani Pontifices et Episcopi, innumeris di­
7. Eidem competit iudlcare de delictis contra fidem,
stenti sollicitudinibus, per se non suffecissent. Ex rcrum
iuxta processus ordinarii normas.
igitur natura Instituta admlnistratlonis seu Curiae ortum
duxerunt: quibus Id muneris est attributum, ut expeditio­
8. Agit ad sacramenti Poenitentiae dignitatem tutan­
rem redderent Ecclesiae gubernationem, legum condita­
dam. secundum suas emendatas ct probatas normas pro­
rum tuendo observantiam, inceptis favendo, quae ad Ec­
cedens; quae quidem Ordinariis locorum significabuntur,
clesiae finem adipiscendum conducerent, controversias
facta reo sese defendendi facultate, ellgendive patronum
forte «abortas solvendo.
ex iis qui apud Congregationem adprobati sunt.
Nihil Igitur mirum sl, temporum mutatis adiunctls, quae­
9. Rationes opportunas fovet cum Pontificia Commis­
dam in huiusmodi institutis immutanda fuerunt: ct reapse
sione de re bibllca.
non semel praeteritis temporibus Romani Pontifices De­
10. Eidem Congregationi coetus Consultorum adest,
cessores Nostri curaverunt, ut opportunae in Romanae
qui a Summo Pontifice ex viris doctrina, prudentia, usu
Curiae compaginem Inducerentur reformationes; ad quam
praestantibus ex universo terrarum orbe eliguntur/.
rem quod attinet, memoratu dignae In primis sunt Consti­
tutiones Immensa Aeterni Dei Sixti V, et Sapienti Consilio
Consultoribus adlungi possunt, sl materia tractanda id
S. Pii X, quarum quidem praescripta Codex Iuris Canonici
exigat, viri periti, praecipue ex magistris Studiorum Uni­
fere integra recepit.
versitatum electi.
At vero post hasce Constitutiones, immo etiam post
11. Congregatio duplici modo procedit: vcl administra­
ipsum promulgatum Codicem, magna rcrum conversio temtivo vcl iudiclali, pro diversa rerum tractandarum natum.
933 porumque / inclinatio facta est, sicut Nos ipsi affirmavimus
in Allocutione habita ad Romanae Curiae Patres Cardinales
12. Regulae ad ordinem internum Congregationis spec­
et administros, die xxi mensis Septembris, anno mcmlxhi l.
tantes, peculiari data Instructione, publici iuris Dent.
1 Cfr. A A. 5. I.V, xgAj. p. p» tu · i It. 4. iB.
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio

4807

4608

Adn. S ALVAREZ in REDC 21 (1936) 99-110; A DE B in NrT &3
MM 332-305; C. DE CLERCO m ApoU. 38 (1965) 305-306; U. NA­
VARRETS ib PrM 55 (1966) 014-652. A. OTTAVIANI in Doc. Cath.
63(19«) 1018-1022; E. F. REOATILLO in Sal torrao 54 (1966) 745-752;
55 <1967) 3>X£2. Doc. Calh. 59 (1902) 44-40; Nuntio· 1 (1W7) 12-14.

3360
1965 DEC 7.-PAULUS VI, MOTU PR. AAS 58 (1966) 22-37
Cathedra Dantis Aligherii,

ab

eius

ortu

septimo

EXEVXTK SAECULO, CONSTITUITUR PENES MEDIOLANENSEM
Studiorum Universitatem Catholicam

PAULUS PP. VI

Altlsslmi cantus domini, Dantis Aligherii hic annus sac­
cularem celebrandam vehit memoriam, cum septimum ple­
num decurrat saeculum, ex quo is Florentiae, in urbe
etiam aliorum expeditorum ct praestantium Ingeniorum
generosa altrice, natus est.
Ut paret aequum est, cumprimis Italica gens multiplici
obsequio, aemula certatione poetarum suorum maximum,
litterarum suarum decus lucidissimum, rcverctur et com­
memorat, cum eloquii sui is auctor sit princeps ct, quem­
admodum humanitatis suae formam ct habitum expres­
serit et finxerit, ita per aetates provide eius servator ct
costos exsistat.
At vero aliae quoque haud paucae ad Christianam hu­
manitatem conformatae nationes horum sollemnium parti­
cipes esse volunt, et Dantis nomen, quod ubique terrarum
immortalis gloriae fama manet perpetuoque manebit, nunc
vero quasi fax In editiore elata loco magis magisque fulget.
In huiusmodi autem exhibendo laudis honore Catholica
Ecclesia praesens adsit, plane oporteL Etenim inter viros
gloriosos eum numerat, virtute et sapientia praeditos, in
peritia sua requirentes modos musicos, pulchritudinis studlnm habentes *.
In praeclaro choro Christianorum poetarum, ubi eminent
Prudentius, S. Ephraem Syrus, S. Gregorius Nazianzenus,
S. Ambrosius Mediolanensis Episcopus, S. Paulinus Nola­
nus, S. Andreas Cretensis, Romanus Melodes, Venantius
Fortunatus, Adamus a S. Victore, S. loannes a Cruce,
aliique recenlioris aetatis non pauci, quos universos recen­
sere longum est, Dantis aurea cithara, harmonica cinyra
23 miroconcentu resonat gran/ditate rerurn, puritate afflatus
et spiritus, nervis summae elegantiae coniunctis, praestantissima.
Quare vestigiis insistentes Decessoris Nostri Benedicti
XV, qui, saeculo vi vertente ab obitu Dantis Aligherii,
Epistolam Encvclicam, a verbis «In praeclara summorum»1
incipientem, edidit, Nos quoque volumus perillustri Poe­
tae observantiae significationem tribuere. Idque non tan­
tum ut ei vertat gloriae hisce in fugacibus commemoratio­
nis adiunctis. quae cursui temporis Interseritur et mox
tempore obruitur, sed quodam modo ut eam in aevum
perç^tuet, non quasi erecto ex lapide vel aere silenti et ge­
lido monumento, sed potius expresso fonte perennibus
* fluente venis, tum eius in laudem, tum In profectum egre­
giae spei Juvenum. Hi alii post alios quasi in disciplinam
eius traditi et tanti praeceptoris facti alumni, idonei fient
ad eiusdem memoriam eiusdemque opus collustranda, idque
ita praestabunt, ut ipsius poesis iugi vere in litterarum
repûblica viridet, ipsius humana et Christiana sapientia in
doctrinarum et artium optimarum studiis novis viribus
apud Italos convalescat, secundum maiorum instituta et
□ores, qui lure meritissimo Dantem Aligherium vivi sui
sermonis patrem venerantur.
Hac de causa, moderatoribus Academici Instituti, quo­
rum id interest, consentientibus, constituimus magisterium
seu cathedram Dantis Aligherii studiis provehendis in
magno illo Athenaeo, ad quod fel. rec. Decessor Noster
Pius XI tantas sollicitudines curasque contulit, quodque
Romani Pontifices, eum subsecuti, et Nos ipsi, semper,
al quam maxime cum Mediolanensium Archiepiscopus es­
semus, singulari observantia, pari benevolencia affecimus.
Loquimur de Mediolanensi studiorum Universitate a Sa­
cratissimo Corde. Motu proprio igitur Nostroque incepto

4809

Eaii.

44, 1-5. 'Cfr.

A. A. S.

XIII,

pp 209 «-

3361
1965 DEC 7.-PAULÜS VI, UT. AP. AAS 58 (1966) 40-41
Litterae Apostolicae in ultima Oecumenicae Synodi
publica Sessione perlectae, circa caritatis officia
erga Ecclesiam Constanttnopolitanam

PAULUS PP. VI
Ad futuram rei memoriam.—«Ambulate in dilectione, si­
cut el Christus dilexit nos»: haec hortatoria verba Apostoli
gentium (Eph. 5, 2) nobis, qui c Salvatoris nomine Christia­
ni appellamur, obversantur nosque permovent, praesertim
hac aetate, quae vehementius impellit, ut dilatentur spatia
caritatis; scilicet animi nostri, Dei munere, inflammantur
desiderio omni ope annitendi, ut in unitate ii componan­
tur, qui ad eam servandam vocati sunt, utpote Christo
incorporati. Nos vero ipsi, qui ex divinae Providentiae
dispositione Sancti Petri Cathedram obtinemus, hoc Do­
minicum mandatum comprehensum habentes, pluries / iam 41
significavimus Nobis esse firmissime propositum, ut om­
nes arriperemus occasiones ad eam Redemptoris volunta­
tem perficiendam utiles et opportunas. Recogitamus mildem de lugendis eventis Illis, quibus, post non paucas dis­
sensiones, anno millesimo quinquagesimo quarto factum
est, ut Inter Romanam et Constantinopolitanam Ecclesiam
gravis simultas oriretur. Non immerito ergo Sanctus Gre­
gorius Pp. VII, Decessor Noster, postea scripsit: «Quan­
tum... primum concordia profuit, tantum deinceps nocuit
quod utrimque... caritas friguil» (Ep. ad MichaëL Constan­
ti nop. imp., Reg. I, 18, ed. E. Caspar, p. 30). Immo co
perventum est. ut Legati Pontificii adversus Mlchatlem
Cacruiarium. Patriarcham Constantinopolitanum, ac duos
viros ecclesiasticos excommunicationis sententiam pronun­
tiarent, hic vero eiusque Synodus pari modo In illos ani­
madverterent. Nunc vero, mutatis temporibus et animis,
magno afficimur gaudio, quod venerabilis Frater Noster
Athenagoras I, Patriarcha Constantinopolitanus, eiusque
Synodus, In eadem Nobiscum sunt voluntate, eo videlicet
pertinente, ut caritate, «dulce ac salubri vinculo mentium»
(cfr. S. August. Serm. 350, 3; PL 39, 1534), internos eoniungamur. Itaque amplius progredi cupientes In via fra­
ternae dilectionis, qua ad perfectam unitatem perducamur,
et amovere ea, quae obstant et impediunt, coram Episcopis
in Concilio Oecumenico Vaticano Secundo congregatis af­
firmamus Nos aegre ferre ea verba ct facta, quae probari
non possunt, tempore illo dicta et patrata. Praeterea sen­
tentiam excommunicationis tunc latam cx Ecclesiae me­
moria evellere volumus ac de eius medio removere, atque
eam volumus oblivione contectam et obrutam. Lactamur
autem, quod Nobis datur hoc fraternae caritatis officium
hic Romae, apud sepuichrum Petri Apostoli, praestare hoc
Ipso die, quo Constantinopoii, quae Nova Roma est nun­
cupata, idem fieri contingit, ct quo Ecclesia Occidentalis
ct Orientalis Sanctum Ambrosium, Episcopum et Doctorein sibi communem, pia celebrant recordatione. Clemcntissimus Deus, auctor pacis, tribuat mutuae huius bonae
voluntatis effectum ct concedat, ut publicum hoc frater­
nitatis Christianae testimonium in gloriam suam anima­
rumque utilitatem feliciter vertat.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris. die vn mensis Decembris, in festo Sancti Ambrosii,
Episcopi, Confessoris et Ecclesiae Doctoris, anno mcmlxv,
Pontificatus Nostri tertio.—Paulvs Pp. VI.
4310

_

decernimus, ut ea magisterio seu Cathedra Dantis Aligherii 24
studiis amplificandis exornetur... [Praeconium laudis tribuit
Danti Aligherio, el concludit]:
Ad Nos quod attinet, ut honoris el tribuatur obsequium 73
Insignibus in praesentibus celebritatibus, cupientes harum
memoriam perpetuari, incepto quodam eius cultui profu­
turo. ut supra diximus, Motu proprio constituimus magiste­
rium seu Cathedram studiis Dantis Aligherii provehendis
in Mediolanensi studiorum Universitate a Sacratissimo
Corde. Quorum omnium, quae Motu proprio decernimus,
fidelem exsecutionem Venerabili Fratri Carolo Colombo,
Episcopo titulo Victoriancnsi, Praesidi Mediolanensis Insti­
tuti a loscpho Tonlolo, et, per cum, dilecto filio Aetio
Franceschini, Moderatori Magnifico Mediolanensis studio­
rum Universitatis a Sacratissimo Corde.
Quae autem his Litteris Apostolicis, Motu proprio datis,
statuimus, ea semper valida et firma esse iubemus, con­
trariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, die vn mensis Decembris, festo S. Am­
brosii Episcopi, anno mcmlxv, Pontificatus Nostri tertio.—
Paulus Pp. VI.

_______

ditis decreta sunt, ea omnia firma ne rata esse iubemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum RomaeT apud Sanctum Petrum, die vu mensis
Decembris anno mcmlxv, Pontificatus Nostri tertio.—
Paulus Pp. VI.

•Cfr

η. 3300-3381

PAULUS VI. MOTU PROPRIO ET LITT. APOSTOLICAE

1965 DEC 7

PAULUS VT, ALLOCUTIO AD PATRES CONCILIARES

η. 3302

1005 DEC 7

3362

qua, ut apud omnes constat, homines ad huius mundi do­
minatum potius quam ad Del regnum sunt conveni
*
ae­
tate dicimus, qua Del oblivio In consuetudinem venit, quid
1965 DEC 7.-PAÜLÜS VI, ALLOC. AAS 58 (1966) 51-59
eam suadeant ipsi progredientium scientiarum processu
*
aetate, qua actus praecipuus personae humanae, de stipa
Homilia die 7 decembris 1965 ad Patres Conciliares habita
de suaque libertate clariorem conscientiam adeptae, eo
a Summo Pontiiice, Missae concelebra!ionem peragente, in
contendit ut plenam libertatem slbl vindicet, nulli legi obultima Oecumenicae Synodi publica Sessione, in qua De­
noxiam, quae rerum naturalium ordinem transcendat; ae­
claratio »de libertate religiosa». Decreta *de act irilaie mistate, qua laicismi placita videntur ex hodiernis doctrina­
sionali Ecdesiae» et »de presbyterorum ministerio et vita»,
rum incrementis iure proficisci, eademque quasi norma
Constitutio pastoralis <de Ecclesia in mundo huius temporis»
sapientissima habentur, / secundum quam humana societis $3
approbata et promulgata sunt:
sit ordinanda; aetate praeterea, qua humana ratio eo venit,
ut ea exprimat, quae perabsurda sint omnemque spem au­
De fructibus a Concilio Vaticano II adlatis et
ferant; aetate denique, qua maximae ethnicarum çentium
ADFUTURÏS
religiones perturbationibus atque mutationibus obnoxiae
sunt, quas antea numquam sunt expertae. Hac Igitur ae­
Venerabiles Fraires, Hodie Concilium Oecumenlcum Va­
tate nostrum Concilium celebratum est ad Del laudem, in
ticanum secundum concludimus, illudque maxime adhuc
nomine Christi, afflante Spiritu Sancto, qui omnia seniofirmum validumque concludimus. Quod et hic conspectus
tur, quique etiamnunc Ecclesiam intus animal, ut scivnu
quae a Deo donata sunt nobis J, scilicet efficiens, ut EcdaU
vester frequentissimus demonstrat, ct ordinata huius Con­
hominis vitam ac mundum penitus omnique ex parte co­
sessus compago testatur, et legitimus Concilii laborum exi­
gnoscat. Ope huius Concilii, doctrina theocentrica ac theo­
tus confirmat, et mentium voiuntatumque conspiratio ve­
logica, uti aiunt, dc humana natura ac de mundo ad se
lati proclamat. Quodsi quaestiones non paucae, inter Con­
hominum mentes convertit, quasi eos provocans, quiillam
cilii celebrationem positae, adhuc exspectant donec con­
a nostrae aetatis ratione alienam atque extraneam putent;
gruenter dissolvantur, Id profecto significat Concilium
atque talia sibi arrogat, quae mundus primum quidem
labores suos, non in virium suarum defatigatione conclu­
absurda ludicet, sed postea, ut fore confidimus, humani,
dere, sed in ea potius vivacitate, quam, universalis haec
sapientia ac salutaria ultro agnoscet
*
scilicet Deum esse.
Synodus excitavit, quaeque, post dimissum Concilium, Deo
Utique Deus est; reapse exsistit; vivit; persona est; est
iuvante, ad easdem quaestiones dissolvendas sc totam con­
providus, infinita bonitate praeditus, ct quidem bonus non
vertet Concilium hoc nostrum posteris eiusmodl Ecclesiae
solum in se sed maximoperc etiam erga nos; est noster
Imaginem tradet, qualem haec aula repraesentat, sacris
Creator, nostra veritas, nostra felicitas; adeo ut homo, cua
videlicet referta Pastoribus, qui eandem fidem profitentur,
mentem et cor suum in Deo defigere nititur, contemplationi
eandemque caritatem spirant; qui societate precationum,
vacando, actum animi sui eliciat, qui omnium nobilissimus
disciplinae, alacritatis Inter se coniuncti sunt; qui —quod
ac perfectissimus est habendus; actum dicimus, a quo no­
mirum sane est— unum hoc expetunt omnes, ut, non
stris etiam temporibus Innumeri humanae navitatis campi
secus atque Christus. .Magister et Dominus noster, se pro
suae dignitatis gradum sumere possunt ac debent.
vita Ecclesiae et mundi salute devoveant. At Concilium
posteris non tantum Imaginem Ecclesiae tradit, sed etiam
Dixerit aliquis Concilium minus versatum esse In per­
patrimonium eius doctrinae eiusque praeceptorum, hoc est
tractandis veritatibus divinis quam —idque praecipue—
depositum a Christo ipsi commissum; hoc gentes per saecu­
in consideranda Ecclesia, eius natura, eius compage, eius
oecumenico munere, cius opera apostolica et missIonalL
lorum decursum semper meditatae sunt, in suum quasi
sucum et sanguinem verterunt, moribusque suis quodam­
Haec enim pervetus societas religiosa, hoc est Ecclesia,
modo expresserunt; hoc nunc, pluribus partibus Illustra­
studuit de se ipsa cogitare, quo melius se cognosceret, me­
tum, In sua Integritate statutum atque ordinatum est. Hoc,
lius sc definiret atque ex his mentem ac praecepta sua com­
poneret. Hoc est verum. Sed haec sui Ipsius recognitio non
cum vivum sit ob divinam veritatis et gratiae virtutem, ex
finis fuit, quem solum sibi proponeret, non fuit ostensio
qua constat, idcirco Idoneum est putandum quod hominem
solius terreni cultus ingenii. Ecclesia enim, se ad se Ipsam
quemlibet vivificet, qui ple illud accipiat, eoque vitam
suam alat.
revocans, in Intimas conscientiae suae latebras penetravit,
non ut se oblectaret in eruditis pervestigationibus, quibus
Quid re vera hoc Concilium fuerit, quidve ipsum effein psvchologiam religiosam vel historiam rerum suarum
52 cerit, nostrae / huius extremae meditationis argumentum
Inquireret, aut ut dedita opera Iterum iura sua oblineret
esset. Sed nimium Id attentionis et temporis postularet;
vel leges suas describeret, sed ut, in sc Ipsa vivens atque,
neque hac suprema sollemnique hora audemus res tanti
per Spiritum Sanctum, efficax verbum Christi melius Intel­
ponderis brevi comprehendere. Malumus propterea gravia
legeret, utque altius scrutaretur mysterium, Id est consi­
haec temporis momenta eiusmodl cogitationi tribuere, quae
lium ac praesentiam Del circa sc ct intra se, et ut ignem
simul nostros animos ad humilitatem inclinet, simul ad
fidei in se magis magisque aleret, quae est vis arcana,
summa optata nostra extollat. A noblsmetlpsis nempe
qua firmitas eius et sapientia Innititur, ignemque amoris,
quaerere malumus: quodnam fuerit religiosum nostri Con­
quo impellitur ad laudes Dei sine intermissione canendas,
cilii momentum; quo vocabulo significare mens est nostras
siquidem, ut ait S. Augustinus, cantare amantis est1. Hoc
cum Del necessitudines, quae profecto declarant quare Ec­
ipsum ac quidem praecipuum propositum religiosum clare
clesia exsistat, quid credat, quid speret, quid amet, quid
patefit e documentis Concilii, imprimis cx iis, quae agunt
sit, quid faciat
de divina Revelatione, de Liturgia, dc Ecclesia, de Sacer­
Possumusne fateri nos laudem Deo comparavisse, eius
dotibus, de Religiosis, de Laids; quibus ostenditur quam
cognitionem et amorem quaesivisse, in contentione eum
limpida, egelida, dives sit spiritualis vena, quae, ob vivum
contemplandi profecisse, in sollicitudine eum celebrandi.
Del viventis contactum, ex Ecclesiae sinu erumpit et per
In arte cum hominibus nuntiandi, qui ad nos tamquam ad
hanc in aridas glebas huius terrae nostrae effunditur.
Pastores viarumque Del Magistros respiciunt?
Sed non licet quiddam praetermittere, quod summi mo­
menti est, cum religiosam vim huius Concilii pervestiga­
Ita re vera esse, Nos sincere opinamur, hanc etiam ob
mus: hoc enim ei potissimum fuit, ut mundum huius ae­
causam, quod cx hoc primo ac praecipuo consilio secutum
tatis nostrae scrutaretur. Numquam fortasse Ecclesia sicut
est propositum illud. In quo tota velutl ratio celebrandi
huius Synodi tempore in eam necessitatem se sensit ad­
Concilii sita fuit. Adhuc resonant in hac Petriana Basilica
ductam. ut societatem hominum, qui circa sunt, cognosce­
verba, quae In auspicali huius Concilii allocutione prolata
ret, quasi adiret, recte aestimaret, in eam se inferret, el
fuerunt a Decessore Nostro fel. rec. loanne XXIII, quem
serviret ct Evangel II nuntium traderet, atque ut eam velutl
Iure optimo auctorem huius Oecumenicae Synodi agnosce­
appeteret, quodammodo prosequens eam, quae velociter
re possumus. Tunc ille Pontifex ita loculus est: <Quod
et continenter mutatur. Hic habitus mentis, ortus ex eo
Concilii Oecumenici maxime Interest hoc est. ut sacrum
quod Ecclesia superiore aetate, praeterito ac maxime hoc
doctrinae Christianae depositum efficaciore ratione custo­
saeculo, abfuit et disluncta est a profano ingenii cultu, hic
diatur atque proponatur... Verum sane est, Christum Do­
habitus mentis, quem munus Ecclesiae salviflcum ac pri­
minum hanc pronuntiasse sententiam: Quaerite primum
marium nullo non tempore Ingerit, in Concilio efficaciter
regnum Dei et iustitiam eius. Quae vox primum declarat,
et continenter obtinuit. Quam ob rem quibusdam ea suspi­
quo potissimum vires et cogitationes nostras dirigi opor­
cio est Intecta, ut putarent In hominibus et actis Synodi
teat» l.
plus aequo ac nimis indulgenter praeponderasse illam ra­
Atque proposito Illi eventus reapse respondit. Quod
tionem, quae ex «relativism!» doctrina Inhaeret mundo
eventum ut pro rei veritate aestimemus, probe recolendum
externo, rebus, quae fugaci cursu geruntur, novis modis,
est, qua aetate illud contigerit. Scilicet aetate contigit,
qui in humano cultu invalescunt, necessitatibus, quae
1 A AS. LIV (1961}. p- 7*>° (LE joSj)
' Cfr Ccr i, to-τι. ·
356, 3S. 1473.
J

4811

Scrm.

PL

4812

PAULUS VI, ALLOCUTIO AD PATRES CONCILIARES

19do DEC 7

oriuntur, cogitatis aliorum; idque cum detrimento fideli­
tatis, quae a maioribus acceptae doctrinae debetur et cum
dimno religiosae mentis ac voluntatis, quas Concilii pro­
priis esse oportet. Non equidem arbitramur el tribuendam
«se talem perniciem, sl eius vera ct recondita consilia et
germani actus spectantur.
Animadvertere potius cupimus, Concilii nostri religio­
nem In primis fuisse caritatem; quam ob praecipuam decla­
ratam voluntatem, Concilium a nemine notari poterit,
quasi Irreligiosum fuerit, vel a sacro Evangelio defecerit,
sl meminerimus Ipsum Christurn nos docere, fore ut in hoc
cognoscant omnes, quia discipuli eius sumus, si dilectionem
habuerimus ad Invicem *; si pariter sinamus haec Aposto­
lorum verba Intus in animis nostris resonare: Migfo munda
>5 d immaculata apud Deum et Patrem haec/ est: visitare pu­
pille et viduas in tribulatione eorum, et immaculatum se
custodire ab hoc saeculo ·; ct haec alia: Qui... non diligit
Intrem suum, quem videt, Deum, quem non videt, quomodo
potest diligere! ·.
Verum enimvero Ecclesia, In Concilio collecta, suam conilderalionem summopere Intendit —praeterquam In semelipsam, atque In necessitudinem, qua cum Deo coniungltur— In hominem etiam, in hominem, sicut! reapse hoc
tempore se conspiciendum praebet: hominem, dicimus, qui
vivit; hominem, oui sibimetipsi uni provehendo deditus
«t; hominem, oui non modo sese dignum existimat, ad
qaem unum, velutl ad quoddam centrum, omne studium
conferatur, sed etiam affirmare non veretur, se esse cuiusvis
rei principium atque rationem. Totus homo phaenomenicus
—ut rccentioris aetatis verbo utamur— suis innumeris
animi habitibus indutus, quibus In conspectum venit, se
Condii! Patribus oblcclt, qui et ipsi homines, immo omnes
Pastores atque fratres sunt, intenta cura atque amanti
caritate praediti: homo, qui suas luctuosas fortunas ani­
mose conqueritur; homo, qui et praeterito el nostro hoc
tempore alios infra se positos existimat, ideoque semper
fluxus atque fucatus, sui cupidus et ferox est; homo sibi
displicens, qui risus edit et lacrimas fundit; homo ad om­
nia versatilis, ad quaslibet partes agendas facilis; homo in
unam scientiae pervestigationem acriter intentus; homo,
qui uti talis cogitat, amat, in laboribus desudat, semper ad
aliquid animum advertit, sicut ille filius accrescens ’; nomo,
qui sacra quadam cum religione est considerandus, ob
snae infantiae innocentiam, ob suae inopiae arcanum, ob
pietatem, quam suae aegritudines movent; homo hinc sui
ipsius tantum studiosus, hinc societati favens; homo simul
fariator temporis acti, simul posterum tempus praestolans,
illudque felicius quam praeteritum somnians; homo ex
altera parte criminibus obnoxius, ex altera sanctis mori­
bus ornatus; et deinde deinceps. Humanitatis illud laicum
atque profanum studium, Immani qua est magnitudine,
tandem aliquando prodiit, Idemque ad certamen, ut ita
dicamus, Concilium lacessivit Religio, id est cultus Dei,
qui homo fieri voluit, atque religio —talis enim est aesti­
manda— id est cultus hominis, qui fieri vult Deus, inter
se congressae sunt. Quid tamen accidit? Certamen, proe­
lium, anathema? Id sane haberi potuerat, sed plane non
accidit. Vetus illa de bono Samaritano narratio exemplum /
fuit atque norma, ad quam Concilii nostri spiritualis ratio
directa est Etenim, immensus quidam erga homines amor
Condlium penitus pervasit. Perspectae et iterum conside­
ratae hominum necessitates, quae eo molestiores fiunt, quo
magis huius terrae filius crescit, totum nostrae huius Sy­
nodi studium detinuerunt. Hanc saltem laudem Concilio
tribuite, vos, nostra hac aetate cultores humanitatis, qui
veritates rerum naturam transcendentes renuitis, iidemque
novum nostrum humanitatis studium agnoscite: nam nos
etiam, immo nos prae ceteris, hominis sumus cultores.
Quid enim amplissimus hic Consessus in humana natura
perspexit, quldve, lumen Deitatis consecutus, cognoscere
studuit? 0$ cius, duas quod semper facies praefert, penitui perspicere voluit, hominis scilicet Infirmitatem itemque
dignitatem, tum eius summum malum, quo velutl morbo
insanabili neque dubio ipse laborat, tum cius quod manet
bonum, arcana quidem venustate singularique praestantia
dlilinctum. Verum id est aperte fatendum, nostrum hoc
Concilium, cum suum fecerit de homine iudicium, magis
in terena hac eius fronte quam In tristi contuenda esse
venatum; In quo quidem res omnes In optimam sane par­
tem scienter esse interpretatum. Multum enim studii atque
admirationis in nostrae aetatis homines Concilium contu­
lit Errores profecto sunt reiecti, quemadmodum caritas
Ipra perinde atque veritas postulabant, sed homines, salvo
wmper observantiae et amoris praecepto, tantum de errore
sunt admoniti. Ita nimirum factum est, ut pro morborum
‘Cfr. Z·. XJ, 15- ‘Zor. i,
U13

27.

‘

1

Io.

4,

20.

' Gt
.
*

49,

22.

π. 3302

'cognitione, quae animos frangeret, salutaria In medium
proferrentur remedia plena solacii; ut Concilium, non in­
faustis usum ominibus, sed nuntiis spei ac fiduciae verbis,
huiusce memoriae homines alloqueretur. Nam quae iis sunt
bona, ea non solum debito cultu, sed multo etiam honore
affecit, omniaque eius coepta confirmavit atque studia, ad
integritatem quandam redacta, vehementer probavit.
Videatis igitur—ut aliquot supponamus exempla— quo­
modo innumeri, qui hodie passim usurpentur, sermones ita
in sacrum sint inducti ordinem rituum, ut humana ad
Deum verba rursumque divina ad homines verba redde­
rent; quomodo hominis, uti hominis, ea sit comprobata
naturalis ad plurima assequenda iura proclivitas atque
etiam sors illa, quae ipsius exsuperet naturam; quomodo
ea, quae summis ipse votis concupiscat, ut vivat nempe
et sua dignitate ct honesta libertate et doctrinae copia et
renovato rerum socialium statu et iustitia et pace perfruatur, haec omnia dicimus quasi emendata ad uberiorem sint
Incitata profectum; quomodo universi demum homines ad
Evangclii / lumen in se recipiendum, voce quae pastores
deceat sacrosque operarios, sint vocati. Nimis breviter
nunc Nos de plurimis lisque amplissimis quaestionibus lo­
quimur, ad germanam hominis prosperitatem attinenti­
bus, de quibus in Concilio actum est; nec Concilio proposi­
tum fuit omnes hodiernae vitae urgentiores quaestiones
dissolvere; quarum nonnullae ad diligentlores investigatio­
nes reiciuntur, quas Ecclesia In posterum instituet; plures
aliae vero nimis presse ac generallm pertractatae sunt, ac
propterea subtiliores explicationes variasque effectiones ad­
mittunt.
Nunc vero animadvertere iuvat. Ecclesiam per suum
magisterium, quamvis nullum doctrinae caput sententiis
dogmaticis extraordinariis definire voluerit, nihilominus
circa plurimas quaestiones cum auctoritate doctrinam pro­
posuisse suam, ad cuius normam homines hodie tenentur
conscientiam suam suamque agendi rationem conformare.
Ecclesia praeterea, ut ita dicamus, cum nostrorum tempo­
rum hominibus colloquium Iniit; semperque auctoritatem
virtutemque suam retinens, ipsam tamen loquendi rationem
adhibuit facilem et amicam, quae caritatis pastoralis pro­
pria est. Voluit enim ab hominibus audiri atque intellegi.
Quapropter, non ad solam hominis intellegentiam verba sua
convertit, sed dicendi genere usa est, quod hodie commu­
niter usurpatur in serendis colloquiis, quae quidem ex vi­
tae usu, quo nituntur, et ex sinceris humanitatis sensibus,
quibus afficiuntur, maiorem vim capiunt ad alliciendum
et ad persuadendum. Ecclesia scilicet collocuta est cum
nostrae aetatis hominibus, uti sunt.
Aliud est etiam, quod consideratione dignum putamus:
huiusmodi divitem doctrinae copiam eo unice spectare, ut
homini serviat, in omnibus cius vitae adlunctis, in omni
eius Infirmitate, ct in omni cius necessitate. Ecclesia quo­
dammodo se professa est humani generis ancillam, el qui­
dem eo tempore, quo ipsius magisterium Ipsiusque pasto­
rale regimen, ob sollemnes Concilii Oecumenici celebratio­
nes, clariore lumine validioreque robore praedita se prae­
stiterunt: Immo vero ministerii exercendi propositum reap­
se praecipuum obtinuit locum.
Quae omnia dc Concilio diximus, quaeque dicere insu­
per possimus ad humanum ipsius momentum quod attinet,
numquid inter Concilium celebrandum, Ecclesiae mentem
deflexerunt ad hodiernae mentis culturam, quae tota (n
homine consistit? Dicendum est, Ecclesiam non a recto
Itinere decessisse, sed hoc in illam partem direxisse. At
qui probe perpendant hoc praecipuum studium, quo Con­
cilium bona humana et temporalia consideravit, facere
iidem non poterunt, quin agnoscant huiusmodi / studium
pastorali ilii sollicitudini tribuendum esse, quam Concilium
tamquam propriam laborum suorum notam sequi voluit;
itemque agnoscere debebunt, hoc idem studium numquam
a vero religionis studio disiungl, sive ob caritatem, qua
penitus afficitur (et ubi est caritas ibi Deus estl), sive ob
arctam conexionem, a Concilio semper confirmatam et pro­
vectam. quam humana ac temporalia bona cum bonis vere
spiritualibus, religiosis et aeternis habent. Ecclesia ad ho­
minem et ad mundum se inclinat, sed simul etiam ad Del
regnum extollitur. Homines nostrorum temporum, quorum
mentis habitus eos impellit ut rerum praestantiam ex ea­
rum commodis metiantur, magnum Concilii Oecumenici
pondus atque momentum agnoscere debent, saltem hanc
ob causam, quod Ipsum ad hominum utilitatem unice
spectavit. Nemo igitur umquam affirmet inutilem catho­
licam religionem esse, quae, cum suae actionis formam
maxime consciam atque efficacem exprimit, hoc est cum
Concilium Oecumenlcum celebrat, plane simul declarat ie
pro homine esse eiusque utilitatibus favere. Quae cum ita
4314

57

ss

DECL. CONC. DIGNITATIS. DE LIBERTATE RELIGIOSA

η. 3363

ν π τ^ ν .

sint, fatendum revera est, catholicam religionem et huma­
nam vitam inter se amico foedere iungi, et utramque simul
conspirare ad unum quoddam humanum bonum: religio­
nem scilicet catholicam pro humano genere esse, humanique
generis esse quodammodo vitam. Vita quidem dicenda est
ob doctrinam excelsam eamque omni cx parte perfectam,
quam ipsa de homine tradit (nonne homo, sibi relictus,
siblmetipsi arcana res est?); quam sane doctrinam idcirco
tradit, quia illam e scientia, quam de Deo habet, haurit.
Etenim ut nos hominem, hominem verum, hominem inte­
grum penitus noscamus, Deum ipsum antea cognoscamus
necesse est. Ad hoc probandum satis nunc sit haec recolere
Sanctae Catharinae Senensis flammantia verba: «In tua
natura, aeterne Deus, naturam meam cognoscam». Tum
catholica religio vita est, quia hominis naturam eiusque
supremum finem ostendit, plenloremquc ei sensum attri­
buit; vita denique est, quia velutl suprema lex vitae est
habenda, ct quia vitae ipsi talem arcanam vim Inlclt, ut
cam vere divinam efficiat.
Quodsi, Venerabiles Fratres ac dilecti filii, omnes, qui
hic praesentes adestis, meminimus in vultu cuiusvis homi­
nis, maxime sl lacrimis ac doloribus effectus est transluci­
dus. agnoscendum esse vultum Christi \ Filii hominis; ac
59 si in vultu Christi agnoscendus est vultus Patris cae/lestls,
secundum Illud: Qui Didet me, ridet et Patrem ·, modus
noster res humanas aestimandi mutatur In Christianismum,
qui In Deum ut in medium totus dirigitur; ita ut rem hoc
etiam modo enuntiare possimus: scilicet opus esse cogno­
scere hominem, ut cognoscatur Deus.
Nonne igitur huius Concilii, quod in hominem praecipue
ac studiose mentem intendit, est mundo huius aetatis no­
strae proponere liberationem et consolationem, quibus, veluti per gradus possit ascendere? Nonne denique nos Con­
cilium docet ratione simplici, nova, sollemni amare homi­
nem, ut amemus Deum? Amare hominem, dicimus, non
ut instrumentum, sed ut primum velutl finem, quo ad su­
premum finem, humanas res transcendentem, pervenia­
mus. Itaque hoc Concilium totum vertitur In sua vi reli­
giosa qua comprehenditur ac terminatur, cum aliud non
sit quam invitamentum quoddam. vehemens et amicum,
quo humanum genus vocatur ad inveniendum, ope fraterni
amoris, illum Deum, a quo averti cadere, in quem converti
resurgere, in quo manere consistere..,, in quem redire reel·
Discere, in quo habitare Diverc est10.
Hac profecto spe tenemur in exitu huius Concilii Oecu­
menici Vaticani Secundi et In exordio renovationis huma­
nae ac religiosae, quam ut consideraret ac proveheret, illud
sibi proposuit; hoc ut nobismctlpsis contingat. Venerabiles
Fratres ac Patres Concilii, fore confidimus; idem obven­
turum esse speramus universo humano generi, quod magis
amare el cui melius servire hic docti sumus.
Dum denique, ut haec feliciter eveniant, iterum invoca­
mus deprecatores nostros Sanctos loannem Baptistam et
loseph. Patronos Oecumenicae Synodi, Sanctos Apostolos
Petrum et Paulum, fundamenta ac praesidia Sanctae Ec­
clesiae, et una cum his Sanctum Ambrosium Episcopum,
culus festum diem hodie celebramus, per cum velutl conlungentes Ecclesiam Orientalem et Occidentalem, pariter
et ex animo Imploramus auxilium Beatae Mariae Virginis,
Matris Christi, quae a Nobis etiam Mater Ecclesiae est
appellata, atque una voce, unanimi Deo gratias agimus
et gloriam cius praedicamus, qui est Deus vivus et verus,
Deus unus ct summus; Pater, Filius et Spiritus Sanctus.
Amen.

im DEC 7

crescit qui exigunt, ut In agendo homines proprio no
consilio et libertate rcsponsabili fruantur et utantur, 003
coercitione commoti, sed officii conscientia ducti. Ittmqur
postulant lurid Icam dcllmitatloncm potestatispublicae, «
fines honestae libertatis ct personae et associationum nlmh
circumscribantur. Quae libertatis exigentia In societate homana ea maxime respicit quae/sunt animi humani boni,
imprimis quidem ca quae liberum in societate rtllgfch
exercitium spectant. Ad has animorum appetitiones dili­
genter attendens, siblque proponens declarare muniam
sint veritati et iustitiae conformes, haec Vaticana Synodis
sacram Ecclesiae traditionem doctrinamque scrutator, α
quibus nova semper cum veteribus congruentia profert.

Primum itaque profitetur Sacra Synodus Deum Imum
viam generi humano notam fecisse per quam, Ipsi inser­
viendo, homines in Christo salvi et beati fieri posslal.
Hanc unicam veram Religionem subsistere crtdlmns In
catholica et apostolica Ecclesia, cul Dominus lesus muoni
concredidit eam ad universos homines diffundendi, dicens
Apostolis: «Euntes ergo docete omnes gentes baptizant»
eos in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti, doceat»
eos servare omnia quaecumque mandavi vobis» fML 23,
19-2). Homines vero cuncti tenentur veritatem, praesertim
In iis quae Deum Eiusque Ecclesiam respiciunt, quaerere
eamque cognitam amplecti ac servare.
Pariter vero profitetur Sacra Synodus officia haec ho­
minum conscientiam tangere ac vincire, nec aliter verita­
tem sese imponere nisi vi ipsius veritatis, quae suariler
simul ac fortiter mentibus i flabitur. Porro, quum libertas
religiosa, quam homines in exsequendo officio Deum co­
lendi exigunt, immunitatem a coërcitlone in societate civili
respiciat, integram relinouit traditlonalem doctrinam ca­
tholicam de morali hominum ac societatum officio erga
veram religionem et unicam Christi Ecclesiam. Insuper,
de hac libertate religiosa agens, Sacra Synodus recentionun
Summorum Pontificum doctrinam de inviolabilibus huma­
nae personae iuribus necnon de iurldica ordinatione socie­
tatis evolvere intendit.
I.

Libertatis religiosae ratio generalis

2. Haec Vaticana Synodus declarat personam huma­
nam ius habere ad libertatem religiosam. Huiusmodi Uber­
tas in eo consistit, quod omnes homines debent immun»
esse a coërcitione ex parte sive singulorum sive coetuum
socialium et cuiusvis potestatis humanae, et ita quidem ot
In re religiosa neque aliquis cogatur ad agendum contra
suam conscientiam neque i mpediatur, quominus Iuxta suam
conscientiam agat privat i m et publice, vel solus vel aliis
consociatus, intra debitos limites. Insuper declarat Ius ad
libertatem religiosam esse revera fundatum in Ipsa digni-,1 $31
tate personae humanae, qualis et verbo Del revelato et
ipsa ratione cognoscitur
Hoc ius personae humanae ad
libertatem religiosam in luridica societatis ordinatione Ita
est agnoscendum, ut lus civile evadat.
Secundum dignitatem suam homines cuncti, quia per­
sonae sunt, ratione scilicet et Ubera voluntate praediti
Ideoque personali responsabit Itate aucti, sua Ipsorum na­
tura impelluntur necnon morali tenentur obligatione al
veritatem quaerendam. Illam Imprimis quae religionem
spectat. Tenentur quoque veritati cognitae adhaerere at­
que totam vitam suam iuxta exigentias veritatis ordinare.
Huic autem obligationi satisfacere homines, modo suae
• Cfr.
40.
»· S. Avgvst.,
I, 1. 3;
31, 870.
propriae naturae consentaneo, non possunt nisi libertate
psychologica simul atque Immunitate a coërcitlone extern
fruantur. Non ergo in sublectlva personae dispositione, «d
In ipsa eius natura lus ad libertatem religiosam fundatur.
3363
Quamobrcm ius ad hanc Immunitatem perseverat etiam la
ils qui obligationi quaerendi veritatem cique adhaerendi
non satisfaciunt; eiusque exercitium impediri nequit dum­
1965 DEC 7.-C0NC. VAT. II, DECL. AAS 58 (1966) 929-946
modo iustus ordo publicus servetur.
PAULUS EPISCOPUS
3. Quae clarius adhuc patent consideranti supremam
humanae vitae normam esse Ipsam legem divinam, aeter­
Servus Servorum Dei, una cum Sacrosancti Concilii Pairibus.
nam, oblectlvam atque universalem, qua Deus consilio
Ad perpetuam rei memoriam
sapientiae et dilectionis suae mundum universum viasoue
communitatis humanae ordinat, dirigit, gubernat Hmw
suae legis Deus hominem participem reddit, Ita ut homo,
Declaratio de libertate religiosa
providentia divina suaviter disponente, veritatem Incom23,

De ivre

· /0. 14, 9.

Sol.

PL

fersonae et communitatum ad libertatem
SOCIALEM ET CIVILEM IN RE RELIGIOSA

1. Dignitatis humanae personae homines hac nostra
aetate magis in dies conscii Buntl, atque numerus eorum
*CI Ioavvss ΧΧ1Π. Liti. Encycl.

4615

Pacem

in Urvw, xx aprili* 1963:

AAS 55 (1963), p. 279; ibid , p. 365 (LE jlioh P1US ΧΠ.
ni»
phonicui. 34 dec. 1944: AAS 37 («9451. P- 141 Cf. Ioamxkv XXIII, LitL Encycl. Pacem m Urvis, χχ aprüà
AAS 55 (1963). pp. 260-36: [LE 3x10}; Pros XII, Nw«.
*ùu
24 dec. 1943: AAS 35 (1943), p. iy. Pm XI. LitL Eacyd. MU
14 marui 193Γ AAS 39 (»937). P x6o; Lxo ΧΙΠ. Litt. EarrtL I*
bcrtai prscsianiunmum, 30 lunü
Acta Lcooit ΧΠΙ, 8

4316

1965 DEC 7

DECL. CONC. DIGNITATIS. DE LIBERTATE RELIGIOSA

mutabilem magis maglsquc agnoscere possit3. Quapropter
unusquisque officium Ideoque et ius habet veritatem in re
religiosa quaerendi ut sibi, mediis adhibitis idoneis, recta
et vera conscientiae ludlcla prudenter efformet.
Veritas autem Inquirenda est modo dignitati humanae
penonae eiusque naturae sociali proprio, libera scilicet In­
quisitione, ope magisterii seu Institutionis, communicatio­
nis atque dialogi, quibus alii aliis exponunt veritatem
quam invenerunt vel Invenisse putant, ut sese Invicem in
veritate inquirenda adiuvent; veritati autem cognitae firKQ miter adhaerendum est assensu personali. /

Dlctamlna vero legis divinae homo percipit ct agnoscit
mediante conscientia sua; quam tenetur fideliter sequi in
universa sua activitate, ut ad Deum, finem suum, perve­
niet. Non est ergo cogendus, ut contra suam conscientiam
agat. Sed neque Impediendus est, quominus juxta suam
conscientiam operetur, praesertim in re religiosa. Exerci­
tioni namque religionis, cx ipsa cius indole, consistit im­
primis in actibus internis voluntariis ct liberis, quibus ho­
mo sese ad Deum directe ordinat: huiusmodi actus a po­
testate mere humana nec Imperari nec prohiberi possunt
Ipsaantcin socialis hominis natura exigit, ut homo internos
religionis actus externe exprimat, cum aliis in re religiosa
communicet, suam religionem modo communitario pro­
fiteatur.

Iniuria ergo humanae personae ct ipsi ordini hominibus
a Deo statuto fit, si homini denegetur liberum in societate
religionis exercitium, iusto ordine publico servato.

Praeterea actus religiosi, quibus homines privatim ct
publice sese ad Deum ex animi sententia ordinant, natura
sua terrestrem et temporalem rerum ordinem transcendunt.
Potestas igitur civilis, cuius finis proprius est bonum com­
mune temporale curare, religiosam quidem civium vitam
agnoscere cique favere debet, sed limites suos excedere di­
cenda est, si actus religiosos dirigere vel impedire prae­
sumat.
4. Libertas seu immunitas a coercitione in re religiosa,
quae singulis personis competit, etiam ipsis in communi
agentibus agnoscenda est. Communitates enim religiosae
a sociali natura tum hominis tum ipsius religionis requi­
runtur.

His igitur communitatibus, dummodo iustae exigentiae
ordinis publici non violentur, iure debetur immunitas, ut
secundum proprias normas sese regant, Numen supremum
cultu publico honorent, membra sua in vita religiosa exer­
cenda adiuvent et doctrina sustentent atque eas institu­
tiones promoveant, in quibus membra cooperentur ad vi­
tam propriam secundum sua principia religiosa ordi­
nandam.
Communitatibus religiosis pariter competit Ius, ne me­
diis legalibus vel actione administrativa potestatis civilis
Impediantur in suis propriis ministris seligendis, educanH3 dis»nominandis atque transferendis, in com/municando cum
auctoritatibus et communitatibus religiosis, quae in aliis
orbis terrarum partibus degunt, in aedificiis religiosis eri­
gendis, necnon in bonis congruis acquirendis et fruendis.

Communitates religiosae ius etiam habent, ne impedian­
tur In sua fide ore et scripto publice docenda atque testan­
da. Infide autem religiosa disseminanda et In usibus indu­
cendis abstinendum semper est ab omni actionis genere,
qnod coôrcitioncm vel suasionem Inhonestam aut minus
rectam sapere videatur, praesertim quando de rudioribus
vel de egenis agitur. Talis modus agendi ut abusus luris
proprii et laesio iuris aliorum considerari debet.

Praeterea ad libertatem religiosam spectat, quod com­
munitates religiosae non prohibeantur liberc ostendere sin­
gularem suae doctrinae virtutem in ordinanda societate ac
tota vivificanda activitate humana. Tandem in sociali ho­
minis natura atque in ipsa Indole religionis fundatur ius
quo homines, suo ipsorum sensu religioso moti, libere pos­
sunt conventus habere vel associationes educativas, cultu­
rales, caritativas, sociales constituere.
5.Cuique familiae, utpote quae est societas proprio ac
primordiali iure gaudens, competit lus ad libere ordinan­
dam religiosam vitam suam domesticam sub moderatione
parentum. His autem competit ius ad determinandam ra­
tionem Institutionis religiosae suis liberis tradendae, iuxta
•CL S. Tmomas, Seevnj UMotofiea, I-Π. q. 9»,
Π <1- 93.
*·
«‘CL Ioaotts ΧΧΙΠ, Litt. Encycl
m terris, il aprilh 1963:
AAS 55 (1963). p. 370 (LE jxxo]; Pawn VI. Nunîitu riiiophcmtent, 22
dec 1964 AAS 37 (103), PPS. Thomas, Swrnwi
I-II,
q. Sl, a- ♦ e.

«17

η. 3363

suam propriam religiosam persuasionem. Itaque a civili
potestate agnoscendum est Ius parentum deligendi, vera
cum libertate, scholas vel alia educationis media, neque
ob hanc electionis libertatem sunt eis Iniusta onera sive
directe sive indirecte Imponenda. Praeterea lura parentum
violantur, si liberi ad frequentandas lectiones scholares co­
gantur quae parentum persuasioni religiosae non correspondeant, vel sl unica Imponatur educationis ratio, ex qua
formatio religiosa omnino excludatur.
6. Cum societatis commune bonum, quod est summa
carum vitae socialis condicionum, quibus homines suam
ipsorum perfectionem possunt plenius atque expeditius
consequi, maxime In humanae personae servatis turibus
ct officiis consistats, cura iuris ad libertatem religiosam
tum ad cives tum ad coetus sociales tum ad potestates ci­
viles tum ad Ecclesiam/aliasque communitates religiosas 934
spectat, modo unicuique proprio, pro eorum erga bonum
commune officio.

Inviolabilia hominis iura tueri ac promovere ad cuiusvis
potestatis civilis officium essentialiter pertinet ·. Debet igi­
tur potestas civilis per lustas leges ct per alia media apta
efficaciter suscipere tutelam libertatis religiosae omnium
civium, ac propitias suppeditare condiciones ad vitam
religiosam fovendam, ut cives revera religionis Iura exer­
cere eiusdemque officia adimplere valeant et ipsa societas
fruatur bonis iustitiae et pacis, quae proveniunt ex fideli­
tate hominum erga Deum Eiusque sanctam voluntatem 7.
Si attentis populorum circumstantiis peculiaribus uni
communitati religiosae specialis civilis agnitio in juridica
civitatis ordinatione tribuitur, necesse est ut simul omni­
bus civibus ct communitatibus religiosis ius ad libertatem
In re religiosa agnoscatur et observetur.
Denique a potestate civili providendum est, nc civium
aequalitas iurldica, quae Ipsa ad commune societatis bo­
num pertinet, unquam sive aperte sive occulte laedatur
propter rationes religiosas, neve inter eos discriminatio fiat.

Hinc sequitur nefas esse potestati publicae, per vira vel
metum aut alia media civibus imponere professionem aut
reiectionem cuiusvis religionis, vel impedire quominus
quisquam communitatem religiosam aut ingrediatur aut
relinquat. Eo magis contra voluntatem Del el contra sacra
personae ct familiae gentium iura agitur, quando vis quo­
cumque modo adhibeatur ad religionem delendam vel co­
hibendam sive in toto genere humano sive in aliqua regione
sive in determinato coetu.
7. Ius ad libertatem In re religiosa exercetur in socie­
tate humana, Ideoque eius usus quibusdam normis mode­
rantibus obnoxius est.
In usu omnium libertatum observandum est principium
morale responsabilitatis personalis et socialis: in iuribus
suis exercendis singuli homines coetusque sociales lege mo­
rali obligantur rationem habere ct iurium aliorum ct suo­
rum erga alios officiorum et boni omnium communis. Cum
omnibus secundum iustitiam et humanitatem agendum est.
Praeterea cum societas civilis ius habet sese protegendi
contra abusus qui haberi possint sub praetextu libertatis
religiosae, praecipue ad / potestatem civilem pertinet huius- 935
modi protectionem praestare; quod tamen fieri debet non
modo arbitrario aut uni parti Inique favendo, sed secun­
dum normas iurldicas, ordini morali obtecti vo conformes,
quae postulantur ab efficaci iurium tutela pro omnibus ci­
vibus eorumque pacifica compositione, et a sufficienti cura
istius honestae pacis publicae quae est ordinata conviven­
tia in vera iustitia, et a debita custodia publicae moralitatis. Haec omnia partem boni communis fundamentalem
constituunt et sub ratione ordinis publici veniunt. Ceterum
servanda est Integrae libertatis consuetudo in societate,
secundum quam libertas debet quam maxime homini agno­
sci, nec restringenda est nisi quando et prout est necessa­
rium.

8. Nostrae aetatis homines varia ratione premuntur ct
in periculum veniunt ne proprio libero consilio destituan­
tur. Ex altera autem parte non pauci Ita propensi viden­
tur. ut specie libertatis omnem sublectionem reiclant ac
debitam oboedientiam parvi faciant.
•CL I0AMXI1 XXIII. Litt Encycl. Miter A A/ariiir·. 13 exaU x<j6i:
AAS 53 (f0x). p. 417 [LE 19S4I; I»«m. Litt Encycl. *F
./'
m Orru, tx
aprilis 1963: AAS 53
P- *73 [LE 3U0J.
•CL lOAXXKi XXIII. LitL Encyti F
*rrw«
w L~^u. xx ipnl·· 19S3
AAS 35 (1963). pp. «73-374 fLE 31x0}; Ptvt XII, AWbi
x iunii 194
*:
AAS 33 (1941). P- *00.
r CL Lio ΧΙΠ. LitL Encycl /wixk Drt, 1 nor. 1M3: ASS
(lUs),
p. x6x.
4818

DECL. CONC. DIGNITATIS. DE LIBERTATE RELIGIOSA

η. 3363

Quapropter haec Vaticana
hortatur,
vallcana Synodus omnes hortatur,
praesertim vero eos qui curam habent alios educandi,
educx
ut
homines formare satagant,
obscou
agant, qui ordini morali obsctruentcs
legitimae auctoritati oboediant et genuinae libertatis amalores sint; homines nempe, qui proprio consilio res in luce
veritatis dliudicent, activitates suas cum sensu responsabilitatis disponant, ct quaecumque sunt vera atque iusta
prosequi nitantur, operam suam libenter cum ceteris con­
sociando. Religiosa igitur Ubertas etiam ad hoc inservire
et ordinari debet, ut homines in suis ipsorum officiis adim­
plendis in vita sociali maiore cum rcsponsabilitate agant.

II.

Libertas religiosa sub luce Revelationis

ptionem pro multis» f Afc. 10,45). Scse praebuit ulperfectQs
Servum Dei le, qui «harundinem quassatam non contriam
et linum fumigans non exllngucl» pff. 12,30). Potestalen
<civilem eiusque iura agnovit, lubens censum dari Canin,
clare autem monuit servanda esse iura superiora Det
«Reddite ergo ouac sunt Caesaris Caesari, ct quae suat
Dei Deo» (Mt, 22. 21). Tandem in opere redemptionis In
cruce complendo, quo salutem et veram libertatem horni
bus acquireret, revelationem suam perfecit. Testlroonlnn
enim perhibuit veritati
eam tamen contradicentibus v|
imponere noluit. Regnum enim eius non percutiendo vin­
dicatur n, sed stabilitur testificando ct audiendo verttatem, crescit autem amore, quo Christus exaltatus in entee
homines ad Seipsum trahit M.

9. Quae de iure hominis ad libertatem religiosam de­
clarat haec Vaticana Synodus, fundamentum habent In
dignitate personae, culus exigentiae rationi humanae ple­
nius innotuerunt per saeculorum experientiam. Immo haec
doctrina de libertate radices habet in divina Revelatione,
quapropter eo magis a Christianis sancte servanda est.
Quamvis enim Revelatio non expresse affirmet ius ad im­
munitatem ab externa coercitione in re religiosa, tamen
humanae personae dignitatem in tota eius amplitudine
patefacit, observantiam Christi erga hominis libertatem in
exsequendo officio credendi verbo Dei demonstrat, atque
de spiritu nos edocet, quem discipuli talis Magistri debent
in omnibus agnoscere et sequi. Quibus omnibus principia
936 generalia illustrantur/super quae fundatur doctrina huius
Declarationis de libertate religiosa. Praesertim libertas re­
ligiosa in societate plene est cum libertate actus fidei Chri­
stianae congrua.
10. Caput est ex praecipuis doctrinae catholicae, in
verbo Dei contentum et a Patribus constanter praedica­
tum ·, hominem debere Deo voluntarie respondere cre­
dendo; invitum proinde neminem esse cogendum ad am­
plectendam *
.
fidem
Etenim actus fidei ipsa sua natura
voluntarius est, cum homo, a Christo Salvatore redemptus
et in adoptionem filiorum per lesum Christum vocatus w,
Deo Sese revelanti adhaerere non possit, nisi Patre eum
trahente 11 rationabile liberumque Deo praestiterit fidei
obsequium. Indole ergo fidei plene consonum est ut, in re
religiosa, quodvis genus coèrcltlonJs ex parte hominum ex­
cludatur. Ac proinde ratio libertatis religiosae haud parum
confert ad ilium rerum statum fovendum, in quo homines
expedite possint Invitari ad fidem Christianam, illam sponte
amplecti atque ea, in tota vitae ratione actuose confiteri.
11. Deus quidem homines ad inserviendum Sibi in spi­
ritu et veritate vocat, unde ipsi in conscientia vinciuntur,
non vero coërcentur. Rationem enim habet dignitatis per­
sonae humanae ab Ipso conditae, quae proprio consilio
duci et libertate frui debet. Hoc autem summe apparuit
in Christo lesu, in ouo Deus Seipsum ac vias suas perfecte
937 manifesta^ vit. Etenim Christus, qui Magister et Dominus
est noster lt, idemque mitis el humilis corde 1J, discipulos
patienter allexit et invitavitu. Miraculis utique praedica­
tionem suam suffulsit et confirmavit, ut fidem auditorum
excitaret atque comprobaret, non ut in eos coercitionem
exerceret1>. Incredulitatem audientium certe exprobravit,
sed vindictam Deo In diem Indicii relinquendo u. Mittens
Apostolos in mundum dixit eis: «Qui crediderit et baptizatus fuerit salvus erit; qui vero non crediderit condemnabi­
tur» (Mc. 16,16). Ipse vero, agnoscens zizaniam cum tritico
seminatam, iusslt sinere ulraque crescere usque ad messem
quae fiet in consummatione saeculi17. Nolens esse Messias
politicus et vi dominans le, maluit se dicere Filium Homi­
nis qui venit «ut ministraret et daret animam suam redemEpuida ad Valnti-

Gmlra iilürtu Petiliam,

fmp.,

PL

Epiiirda ad

Γ tegilium ti

Tke^-

iûnm Efwafm Staxtdiae GaUiarum,
7T,

Efnatùpum

77,

Eftiicla

itof,

ad Aftlalemem Arzkieptu^pum,

Carporu,

“ U.

4819

12. Ecclesia Igitur, cvangelicae veritati fidelis, viam
Christi et Apostolorum sequitur quando rationem libertatatis religiosae tamquam dignitati hominis et Dei revela­
tioni consonam agnoscit eamque fovet. Doctrinam a Ma­
gistro ct ab Apostolis acceptam, decursu temporum, custo­
divit ct tradidit. Etsi in vita Populi Dei, per vicissitudines
historiae humanae peregrinantis, interdum exstitit modos
agendi spiritui evangelico minus conformis, immo contra­
rius, semper tamen mansit Ecclesiae doctrina neminem
esse ad fidem cogendum.
Evangelicum fermentum In mentibus hominum sic dio
est operatum/atque multum contulit, ut homines tempo- !
rum decursu latius agnoscerent dignitatem personae suae
et maturesceret persuasio in re religiosa ipsam Immunem
servandam esse In civitate a quacumque humana coerci­
*
tione

13. Inter ea quae ad bonum Ecclesiae, immo ad bonum
ipsius terrenae civitatis spectant et ubique semperque ser­
vanda sunt atque ab omni iniuria defendenda, illud certe
iraeslantissimum est, ut Ecclesia tanta perfruatur agendi
Ibcrtate, quantam salus hominum curanda requiratn.
Hacc enim libertas sacra est, qua Unigenitus Dei Filius
ditavit Ecclesiam acquisitam sanguine suo. Ecclesiae sane
adeo propria est, ut qui eam Impugnant, iidem contra Dei
voluntatem agant. Libertas Ecclesiae est principium fun­
damentale in relationibus inter Ecclesiam et potestates
publicas totuinque ordinem civilem.

laawm

ad

tenrtAedwpvldanum,

D.

ntam,

Apostoli, Christi verbo et exemplo edocti, eamdem viam
secuti sunt. Ab ipsis Ecclesiae exordiis discipuli Christi ad·
laborarunt, ut homines ad Christum Dominum confiten­
dum converterent, non actione coèrcillva neque artificiis
Evangelio indignis,sed Imprimis virtute verbi Del U./For- ta
titer omnibus nuntiabant propositum Salvatoris Del, «qui
omnes homines vult salvos fieri ct ad agnitionem veritatis
venire» (\ Tim. 2, 4); simul autem verebantur debiles
etiamsi in errore versabantur, sic ostendentes quomodo
«unusquisque nostrum pro se rationem reddet Deoi (Jta.
14, 12)14 el in tantum teneatur conscientiae suae oboedire.
Sicuti Christus, Apostoli intenti semper fuerunt ad testi
monlum reddendum veritati Del, abundantius audentes
coram populo et principibus loqui «verbum Dei cum fidu­
cia» (Ad. 4, 31)
Firma enim fide tenebant ipsum Evan­
gelium revera esse virtutem Dei in salutem omni creden­
ti 5<. Omnibus ergo spretis «armis carnalibus»exemptam
mansuetudinis et modestiae Christi sequentes, verbum Dei
praedicaverunt plene confisi divina huius verbi virtute ad
potestates Deo adversas destruendas ,B atque homines ad
fidem et obsequium Christi reducendos **
. Sicut Magister ita
et Apostoli auctoritatem legitimam civilem agnoverunt
«Non est enim potestas nisi a Deo» docet Apostolus, qui
exinde iubet: «Omnis anima potestatibus sublimioribus sub­
dita sit;... qui resistit potestati, Dei ordinationi resistit»
(Rom. 13, 1-2)Λ. Simul autem non timuerunt contradicere
potestati publicae se sanctae Dei voluntati opponenti:
«Oboedire oportet Deo magis quam hominibus» (Ad. 5.
29)n. Hanc viam secuti sunt innumeri martyres et fide­
les per saecula et per orbem.

f
Lib. V, 19: CSEL 19, pp.

• CL Lactastiux, DtriMamm
463-464, 465; PL 6, 614 el 616 (cap. 30): S. Ambrosius,
rmhuw»
Ep. 3f: PL x6, l«>5; S. Aucusnxus,
Lib. II, cap. 83: CSEL 53, p. xxr. PL 43. d. C 33. q. 5, c. 33 (cd. Friedber?, cot 939h IDIM, Ep. 33: 33, 98; Idsm. Ep. 34: PL 33. lyr, Idim.
Ep. 35: PL 33, X35; S. GtXCOUUS Magxus,
Registrum E pis teUram, I, 43: MGH
Ep. 1, p. PL 5IO-3II (hb. I, ep. 47h *lot
.
Registrani Epistolarum, III, 33: MGH
Ep. x. p. 2x0; PL 77, 649 (Ub. III, ep. 33): cL 45. c. x (ed. Fnedberg,
ccL Cowc. Tolxt. IV. c. 37: Makii io. 633. cL D. 45. c. 5 (ed. Friedber?,
00L I4l-i6d); CUMSxs III: X . V, 6, 9: ed. Frxdbcry. coL 774: Imxockxtxus
III, Epirfda
X^ III, 43, 3: ed. Friedberg,
coL 646.
• CLCIC.cxx X331; *Pn.
iXII,AttxWioad Praelatos A odi tores cæ terosque
oftkiafes et adcaatstros Tribunal» S. Rocucue Rotae, 6 oct. 1946: AAS 38
(1746}, p. )74 [LE 1884 £ ID»
*, Litt. EncycL AZyrfjci
29 iunli
1943«CLAASEph.(Xp43h
i, s- P-WM3
CL [LE
Io. 6.«7W144 “CL Io. xj, 13. ,“CL Mt. 11, 29
“CL Mt. XI. 28 )0; Io. 6, 67-OÎ.
ML 9, 28-27 Me. 9. »314; 6, 5-6; Paulus VI. Litt. Encycl.
6 au< 1764: AAS <6 (1761), pp. 642-643 [LE jair ].
“CL ML π. 20-24;
ix, ιο-χο; 2 The». 1, 8•’CL Mt ij, 30. 40-42- “CL Mt. 4, 8-«o; Io. 6. 15
Imiitulunum,

1065 DEL 7

EaUiiam

In societate humana et coram quavis potestate publica
Ecclesia sibi vindicat libertatem, utpote auctoritas spiri­
tualis, a Christo Domino constituta, cui cx divino mandato
incumbit officium eundi in mundum universum et Evan­
gelium praedicandi omni creaturae
Libertatem pariter

«•CL It 43, 1-4 "Ct. Io. i8. 37. «Cf. ML
lo. xS. 36. «CL
Io. 13. 33. “ CL I Cor. 3. 3.5; i Thess. 2. 3.5. «· Cf. Rom. 14. x-ax 1 Car
8, 9 «3; xo. 33-33. “Cf. Eph. 6. x^-ao. “Cf. Rom. x. χό. “Cf. a Cor. t*
4. x Thot 3. 8-9. “ Cf. Eph. 6. ir-17. “ CL 3 Cor. xo, 3 5. “ CL x Pt 2.
13-17. n Cf. Art. 4, 19-xo.
“ Cf Lxo XIII, Llttmc
dec. 1887: ASS χο(ΐΜΛ
P CL KMe.
0/* ’16.IJtUrae
apnhsXII,1887:
x9 (i336).
15; Mt.£raS, 18-10: Pxus
LitLASSEncycl.
* p. 46$.
Sw-u·
2Q oct. T939; AAS 31 (X939). pp 445 44616, 51-53:

Offùia xanetimmo, 22

7

4320

I960 DEC 7

DECH. CONC. AI) GENTES, DE MISSIONIBUS

tibi vindicat Ecclesia prout est etiam societas hominum
Silure gaudent vivendi In societate civili secundum fide!
rislianae praescripta >·.
lamvcro si viget ratio libertatis religiosae non solum ver­
bis proclamata neque solum legibus sancita, sed etiam cum
sinceritate in praxim deducta, tunc demum Ecclesia sta­
bilem obtinet el luris ct facti condicionem ad necessariam
in missione divina exsequenda indepcndentlam, quam auc­
toritates ecclesiasticae In societate presse pressiusque vin­
dicarunt’1. Slmulque Christifideles, sicut et ceteri homi­
nes, iure civili gaudent ne Impediantur In vita sua iuxta
conscientiam agenda. Concordia igitur viget inter Uberta­
tem Ecclesiae et libertatem illam religiosam, quae omnibus
hominibus et communitatibus est tamquam ius agnoscenda
el in ordinatione Juridica sancienda./
14. Ecclesia catholica, ut divino obtemperet mandato:
•docete omnes gentes» fA/f. 28, 19), impensa cura adiaborare debet «ut sermo Dei currat ct clarificetur» (2 Thess.
3,1).
Enixe Igitur rogat Ecclesia, ut n filiis suis primum om­
nium fiant «obsecrationes, orationes, postulationes, gratia­
rum actiones pro omnibus hominibus... Hoc enim bonum
«t et acceptum coram Salvatore nostro Deo, qui omnes
homines vult salvos fieri ct ad agnitionem veritatis venire»
fl Tim. 2, 1-4).

Christifideles autem in sua efformanda conscientia dili­
genter attendere debent ad sacram certamque Ecclesiae
doctrinam”. Christi enim voluntate Ecclesia catholica
magistra est veritatis, eiusque munus est, ut Veritatem
quae Christus est enuntiet atque authentice doceat, simulaue principia ordinis moralis, ex Ipsa natura humana pro­
fluentia, auctoritate sua declaret atque confirmet. Insuper
Christiani, in sapientia ambulantes ad cos qui foris sunt,
•In Spiritu Sancto, in caritate non ficta, in verbo veritatis»
(2 Cor. 6, 6-7), lumen vitae cum omni fiducia 37 et forti­
tudine apostolica, ad sanguinis usque effusionem, diffun­
dere satagant.
Etenim discipulus erga Christum Magistrum gravi adstringitur officio, veritatem ab Eo receptam plenius in dies
cognoscendi, annuntiandi fideliter, strenueque defendendi,
exclusis mediis spiritui evangelico contrariis. Simul ta­
men caritas Christi urget eum, ut amanter prudenter pa­
tienter agat cum hominibus, qui in errore vel ignorantia
circa fidem versantur38. Respiciendum igitur est tum ad
officia erga Christum Verbum vivificans quod praedican­
dum est, tum ad humanae personae iura, tum ad mensu­
ram gratiae a Deo per Christum tributam homini, qui ad
fidem sponte accipiendam et profitendam invitatur.
15. Constat igitur praesentis aetatis homines optare ut
libere possint religionem privatim publiceque profiteri,
Immo libertatem religiosam in plerisquc Constitutionibus
lam ut ius civile declarari et documentis intcrnationallbus
MI sollemniter agnosci3·./
At non desunt regimina In quibus, etsi in eorum Consti­
tutione libertas cultus religiosi agnoscitur, tamen ipsae
publicae potestates conantur cives a religione profitenda
removere ct communitatibus religiosis vitam perdifficilem
ac periclitantem reddere.
fila fastua huius temporis signa laeto animo salutans,
haec vero deploranda facta cum maerore denuntians, Sa­
cra Synodus Catholicos hortatur, exorat autem homines
universos, ut perattente considerent quantopere libertas
religiosa necessaria sit in praesenti potissimum familiae
humanae condicione.
Manifestam est enim cunctas gentes magis In dies unum
Heri, homines diversae culturae et religionis arctioribus
inter se devinciri rationibus, augeri denique conscientiam
propriae cuiusque responsabilitatls. Proinde ut pacificae
relationes et concordia in genere humano instaurentur et
firmentur, requiritur ut ubique terrarum libertas religiosa
efficaci tutela iuridica muniatur atque observentur supre­
ma hominum officia et fura ad vitam religiosam libere In
iocletate ducendam.
Faxit Deus et Pater omnium ut familia humana, dili­
genter servata libertatis religiosae ratione in societate, per
gratiam Christi et virtutem Spiritus Sancti adducatur ad
“CL Pius XI, Litterae Firmiiiirram consianliam, x8 nurtii 1937: AAS
»9 M P· Î0·
“CL Pm XII, Allocutio Ci ritics, 6 dec. 1953: AAS 45 (1953), P· 8oa.
“CL Pr;i XII, Atactàtf fAliephonicni, 33 m-ixtii 1954: AAS 44 (1953),
pp. 270-Z78. ·’ CL Act. 4. 29”CL Ioammm XXIII, Litt. Eocycl Paeem in Urrit, 11 aprllis 1963:
AAS 55 (1963), pp, J99-300 [LE 3x10).
“CL IOA»x>» XXIII, Litt. EneycL Parem in terrù, ix aprllis 1963:
AAS 55 (t03), PP 295'296 [LE 3x10].
4821

η. 3364

sublimem illam ac perennem «libertatem gloriae filiorum
Dei» (Rom. 8, 21).
Haec omnia et singula quae in hae Declaratione [*\ edicta
sunt, placuerunt Sacrosancti Concilii Patribus. Et Nos,
Apostolica a Christo Nobis tradita potestate, Hia, una cum
Venerabilibus Patribus, in Spiritu Sancto approbamus, de­
cernimus ae statuimus et quae ita synodaliter statuta sunt
ad Dei gloriam promulgari iubemus.
Romae, apud S. Petrum, die vni mensis decembris
anno mcmlxv.—Ego Paulus Catholicae Ecclesiae Episco­
pus (Sequuntur ceterae subsignationes).
♦ In sossiono DCdiel 7 dec. an. 1955 celebrata prcnralgata. Adn.
T G BARBERENA in REDC 23 (1967) 533-554; A BEA in Doc. Cath.
63 (1966) 1183-1194; C. CORRAL In REDC 22 (1966) 289-292; 23 (1967)
623-684; J. COURTNEY MURRAY in NrT 83 (1966) 41-67; J. LEFEBVRE
in Doc. Cath. 63 (1966) 1195-1206; J. LOPEZ in REDC 22 (1966) 241263; 23 (1967) 555-621; L. ROSSI in Pal. cl στο 46 (1967) 947-852; M.
ZAL3A - I. M DIEZ ALEGRIA in PrM 55 (1966) 170-197.

3384
1965 DEC 7.-C0NC. VAT. II, DECR. AAS 58 (1966) 947-990

PAULUS EPISCOPUS

Serous Seroorum Dei, una cum Sacrosancti Concilii Patribus.
Ad perpetuam rei memoriam

Decretum de activitate missionali Ecclesiae
1. Ad Gentes divinitus missa ut sit «universale salutis
sacramentum»1 Ecclesia ex intimis propriae cathollcltatls
exigentiis, mandato sui Fundatoris oboediens *, Evange­
lium omnibus hominibus nuntiare contendit. Ipsi enim
Apostoli, in quibus Ecclesia est condita, vestigia Christi
sequentes, «praedicaverunt verbum veritatis et genuerunt
Ecclesias»3. Eorum successorum officium est hoc opus pe­
renne reddere, ut «sermo Dei currat et clarificetur» (II
Thess. 3, 1) et Regnum Dei ubique terrarum annuntietur
et Instauretur.
In praesenti autem rerum ordine, ex quo nova exsurgit
humanitatis condicio. Ecclesia, sal terrae et lux mundi4,
urgentius vocatur ad omnem creaturam salvandam et re­
novandam, ut omnia in Christo Instaurentur, et in Ipso
homines unam familiam unumque populum Dei consti­
tuant.
Quare haec Sancta Synodus, dum ob praeclara opera
per generosam totius Ecclesiae industriam peracta Deo
gratias agit, misslonalis activitatis principia delineare, et
vires omnium fidelium colligere cupit, ut populus Del, per
angustam viam crucis procedens, regnum Christi, Domini
et conspectoris saeculorum 3, ubique diffundat eique ad­
venienti vias paret./
943

Cap. I—De

principiis

doctrinalibus

2. Ecclesia peregrinans natura sua missionaria est, cum
Ipsa ex missione Filii missioneque Spiritus Sancti originem
ducat secundum Propositum Del Patris ·.
Hoc autem Propositum ex «fontali amore» seu caritate
Dei Patris profluit, qui, cum sit Principium sine Principio,
ex quo Filius gignitur et Spiritus Sanctus per Filium pro­
cedit, ex nimia et misericordi benignitate sua libere creans
et insuper gratiose vocans nos ad Secum communicandum
in vita et gloria, bonitatem divinam iiberallter diffudit ac
diffundere non desinit, ita ut qui conditor est omnium,
tandem fiat «omnia in omnibus» (1 Cor. 15, 28), gloriam
suam simul et beatiludinem nostram procurando. Placuit
autem Deo homines non tantum singulatlm, quavis mutua
connexione seclusa, ad vitae Suae participationem vocare,
sed eos in populum constituere, In quo filii sui, qui erant
dispersi, In unum congregarentur 7.
3. Hoc universale Del propositum pro salute generis
humani perficitur non solum modo quasi secreto in mente
hominum vel per incepta, etiam religiosa, quibus ipsi mul1 Coxc. Vat. II, Coast dogm. De EceksU.
o. 4S: AAS 57
(»9«5), P- S3 fLE pp]·
• CL Mc. x6. xj.
’ S. Avcvsttmvs, Ennxr
Fi. 44, 13: PL 36, yoS, CChr 3S, 150.
• CL ML 5, 13-14. ‘CL EcclL 36.19.
•CL Co.xc. Vat. II. Coctt dapa. Dr EcckttA, Lunn GrWim. η. κ
AAS 57 (1963). pp. 3-6 (LE 3x31·. ’CL Io. xx, ii·
4822

DECR. CONC. AD GENTES, DE MISSIONIBUS

η. 3364

tlplicitcr Deam quaerunt, «sl forte attrectent eum aut in­
veniant quamvis non longe sit ab unoquoque nostrum»
(Ad. 1Ί, 27): haec enim Incepta indigent illuminari et sa­
nari, etsi, ex benigno consilio providentis Dei, aliquando
pro paedagogia ad Deum verum vel praeparatione evan919 gelica possint haberi Deus autem ad / pacem seu commu­
nionem Secum stabiliendam fratemamque societatem inter
homines, eosque peccatores, componendam, in historiam
hominum novo et definitivo modo intrare decrevit mit­
tendo Filium suum in carne nostra, ut homines per Illum
eriperet de potestate tenebrarum ac Satanae1 et In Eo
mundam Sibi reconciliaret w. Diam ergo, per quem fecit
et saecula n, constituit heredem universorum, ut in Dio
omnia instauraret la,
Christus enim lesus missus est in mundum verus media­
tor Dei et hominum. Cum Deus sit, «in ipso inhabitat om­
nis plenitudo divinitatis corporaliter» (Coi. 2, 9); secundum
humanam autem naturam, novus Adam, renovatae huma­
nitatis caput constituitur, «plenus gratiae et veritatis» (Io.
1, 14). Itaque per vias verae Incarnationis processit Filius
Del ut homines divinae naturae participes faceret, propter
nos egenus factus cum esset dives, ut illius inopia nos divi­
tes essemus11. Filius Hominis non venit ut sibi ministra­
retur, sed ut ipse ministraret et daret animam suam re­
demptionem pro mullis, id est pro omnibus u. Sancti Pa­
tres constanter proclamant non esse sanatum quod assump­
tum a Christo non fueritll. Assumpsit vero integram hu­
manam naturam qualis apud nos miseros et pauperes in­
venitur, absque tamen peccato lf. De seipso enim dixit
Christus, «quem Pater sanctlflcavit et misit in mundum»
(Io. 10, 36): «Spiritus Domini super me, propter quod
anxit me, evangellzare pauperibus misit me, sanare contritos corde, praedi 'care captivis remissionem et caecis vi­
sum» (Lc. 4, 18), et rursus: «À’enit Filius hominis quaerere
et salvum facere quod perierat» (Lc. 19, 10).
Quod autem semel a Domino praedicatum est vel in
Ipso pro salate generis humani actum, usque ad ultimum
terrae 17 proclamandum ct disseminandum est, incipiendo
ab Hierosolyma u, ita ut quod semel pro omnibus patra­
tum fuit ad salutem. In universis decursu temporum effe­
ctam suum consequatur.
4. Ad hoc aatem perficiendum misit Christus Spiritum
Sanctum a Patre, qui salutiferum opus suum intus opera­
retur Ecclesiamque ad propriam dilatationem moveret
Procul dubio Spiritus Sanctus lam in mundo operabatur
antequam Christus glorificaretur
Die tamen Pentecostes
In discipulos supervenit, ut cum eis maneret in aeternum M,
Ecclesia coram multitudine publice manifestata est, diffu­
sio Evangelii Inter gentes per praedicationem exordium
sampsit, ct tandem praesignata est unio populorum in fidei
catholicitate, per Novi Foederis Ecclesiam, quae omnibus
linguis loquitur, in caritate omnes linguas intelligit et am­
plectitur, et sic dispersionem Babclicam superat îl. A Pcn951 te/coste enim Inceperunt «actus Apostolorum», sicut super-

• Cf. S. Iixmjueu»,
III, xî, t; «Verbum exislens apud Deum,
per quem omnia facta sunt, et qui «emprr axkrat ptneri hvrrjnn »■ PG 7,
9p; id. IV, 6, <Ab initio enim asxistens Filios suo plasmati, rrretat om­
nibus pAtrcm. qudrcs vult, et quando vult et quemadmodum vult Pater»:
ib. 990: cf. IV, 20. 6 et 7: ib. xojr, Demonstrat» n. 34:
XII, 773.
Scvrrrî
63, Para 1958, p. 87; Clxmzxs Axrx·,
χχ·, x:
CCS Clemens I 79; Sirom. VI, 6, 44, 1: GCS Clemens It 451; 13. xo6, 3 et 4;
ibid. 48). Pro doctrina ip$a cf. Ρινί XII, «mitem
31 dec. 1932:
Comc. Vat. II, Const dogrn. De Eccksta.
n. xfc AAS 57
(1965). P·
• Ct Col 1, χχ Act 10. 38. »· CL 3 Cor. 5, 19. “ CL Hebr. x. 2; Io. 1,
3 et xo; x Cor. 8, Col x, 16. “CL Eph. 1, xo. “CL Cor. 8, 0.
u CL Me. xo, 45·
*· CL S. Atmajtajius,
PG 36, 1060; S. Cybilles
Hreios.,
4, 9: PG 33, 465; BIakivs VxcToaxxvs,
.4nu«, 3,
X PL 8, xxox; S. Basilxvs.
261, PG 32. 969; S. Gucoaxv
*
Njul,
χστ: PG 37, xBx; S. Guc. Nrss.,
PG 45.
S- Axoutoexr»,
48, 5: PL x6, xxjx S. AvGvrnxvs,
tr. XXIII, 6: PL 35, 1583: CChr 36, 236; insuper hoc modo nu·
niiestat Spiritum Sanctum nos non redemisse, co quod incarnatus non est:
22, 24: PL 40. 3«; S. Cyxixxcs Atxx.,
i: PG 76, 20; S. FCLMXTXVI,
17, 3. 5: PL 65. 454;
21: PL 65, 284: de tristitia et timore.
·· CL Hebr. 4, ιχ q, 28. 11 CL Act. x, 8. 11 CL Le. 24, 47.
11 Spiritu» est mai kxutus est per propbetas.- Symb.
D»mx.
X50 S. Lxo MACW9, Scrmo PL 34, 405
*406: «Cfcm in die Pentecostes
*
discipnk
Domini Spiritus Sanctus *unp'. vit, non fuit inchoatio muneris,
srd b&ect» largitativ quoniam et patriarchae, et prophetae, et sacerdotes,
oranmqje uncti qta prior.fn f _-r
* temporibus. eiusdem suat Spintra wmetificatxjce vegetati— quamva non eadem fuent mensura donorum». Etiam
PL 54. 4I»Î Lio XIII, Eat.
9 mail 1897·. AAS 29
(1897). pp 6* o-63X. Et;mu S. Ioamwss Chbysostomus, quamvis insistat in
xxmtate ruMtonn Spmtus Sancti in <Lc Pentecostes
c. 4, Horn.
10, 1: PG 62, 73. M CL Io. 14, 16.
“ De Habel et Pentecoste saepe loquuntur SS. Patres: OnKKMKS,
e. 1: PG ta. fie S. Gnsnoatiu» Nax..
<r. xfc PG 36, 44^
S. Ioaxmks CnrwiT,
te
2 K» 50, 467;
Adc. Ha er.

7·.

Pair. Or^

Prdrept^

N

radtcpkon.

Lumen Genitum,

(r,

veniente Spiritu Sancto in Virginem Mariam conceptes
fuerat Christus ct eodem Spiritu Sancto In Ipsum onufaa
descendente Christus actus fuerat ad opus ministeriiia| «
Ipse autem Dominus lesus, priusquam vitam suam libere
pro mundo poneret, ita apostolicam ministerium dljpowlt
ct Spiritum Sanctum mittendum promisit, ut ambo ct».
sociarentur In opere salutis ubique et semper ad effectam
adducendo 13. Spiritus Sanctus Ecclesiam totam per om­
nia tempora «in communione et ministrntlone unifleat, di­
versis donis hlerarchicis et charismatic!! Instruit»M, eccle­
siastica instituta quasi anima eorum vivificando11 el
eundem missionis animum, quo ipse Christus actus fuent,
in cordibus fidelium instillando. Aliquando etiam actio­
nem apostolicam visibiliter praevenita·, sicut eam varib
modis indesinenter comitatur et dirigitt7.
5. Dominus lesus, inde ab initio «vocavi t ad Se quoi vo­
luit Ipse... et fecit ut essent duodecim cum Illo et ut mitte­
ret eos praedicare» (Mc. 3, 13) ,l. Sic Apostoli fuerunt non
Israel germina slmulque sacrae hierarchlae origo. Deinde,
cum semel, morte et resurrectione sua, complevisset in
seipso mysteria salutis nostrae et renovationis universo,
rum, Dominus omnem potestatem adeptus in caelo et In
terra”, priusquam assumeretur in caelum19, Ecclesiam
suam ut sacramentum salutis fun,davit, apostolosque In 152
universum mundum misit sicut et ipse missus fuerat a
Patre11, mandans eis: «Euntes ergo docete omnes gentes,
baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus San­
cti, docentes eos servare omnia quaecumque mandavi vo­
bis» (Mt. 28, 19-20). «Euntes in mundum universam prae­
dicate cvangelium omni creaturae. Qui crediderit et baptizatus fuerit, salvus erit; qui vero non crediderit, condem­
nabitur» ( Mc. 16, 15). Inde Ecclesiae officiam incumbit
propagandi fidem salutemque Christi, tum virtute expressi
mandati, quod ab Apostolis hereditavit Ordo Episcopo­
rum cui assistunt Presbyteri, una cum Successore Petri
Ecclesiaeque Summo Pastore, tum virtute vitae quam
membris suis influit Christus, «cx quo totum corpus com­
pactum et connexum per omnem Juncturam subministra­
tionis, secundum operationem in mensuram uniuscuiusque
membri, augmentum corporis facit in aedificationem sui
in caritate» (Eph. 4, 16). Missio ergo Ecclesiae adimpletur
operatione qua, mandato Christi oboediens et Spiritus
Sancti gratia caritateque mota, omnibus hominibus vel gen­
tibus pleno actu praesens fit, ut eos, exemplo vitae et
praedicatione, sacramentis ceterisque gratiae mediis ad
fidem, libertatem et pacem Christi adducat. Ita ut eis vu
libera ac firma patefiat ad plene participandum mysterium
Christi.
Cum haec missio continuet et per decursum historiae
explicet missionem ipsius Christi, qui evangellzare paupe­
ribus missus est, eadem via, instigante Spiritu Christi,
Ecclesia procedere debet ac ipse Christus processit, via
nempe paupertatis, oboedientiae, servitii et sui ipsius im­
molationis usque ad mortem, cx qua per resurrectionem
suam victor processit. Nam sic in spe ambulaverunt om­
nes Apostoli, qui tribulationibus multis et passionibus
adimpleverunt ea quae desunt passionum Christi pro cor­
pore eius quod est Ecclesia31. Saepe etiam semen fuit
sanguis Christianorum”.
6. Hoc munus, ab Ordine Episcoporum, cai praeest
Successor Petri, orante et coopérante tota Ecclesia, adim­
plendum, unum idemque exsistit, ubique ct in omni con­
dicione, licet non eodem procerum condl/cione modo exer- 933
ceatur. Differentiae proinde, quae in hac Ecclesiae activi­
tate agnoscendae sunt, non sumuntur ex intima natura

z

Ep.

ad

Epideium,

71

Cateck.

Adv.

Lpiii.

1:

Anitrridtcui,

Epid.

Adv. ApcUtn.,

17:

Epicl.

In

Ioan. Ev.

Adv. Nestor.

Dt Anna Chriit.,

Episi.

I,

Ad Traetmundum,

HI.

Contant tnopcL:

76:

Sermo 77, it

Dinnum tllud,

In

Epk.

in

Gmtiim.

Oralio

Him.

4823

j

Prniet ,

In

1965 DEC 7

Act. Afotl^

PG 6o, 44; S. AvcusTixvs.
m 34, xx: PL 36, 636; CChr. 39, c
PL 38, 1245; S. Cnuvi Aidix.,
69. 79; S. Gucoatus Mack.,
Lib. Π. Hom. 30, 4: PL A
*. S. Bkda,
X222
lib. III: PL çx, X25. Vide insnper i-rjÿfatfm -A
a trio Basilicae S. Marci Veaetâs. Ecclesia omnes hnçoxs kxjmcor. rt «K
otums colhjpt in FidH calholiciute: S. Algüstimvs,
2dv PL 38, x 225-1337:
/75, 3: PL 38, 946; S. Iqaxxi» Cœtvxt,
oJ
Hom. 35: PG 6x, 296; S. Cy»n.LCS Alxx.»
m .4rf.
PG 74, 755: S. FüLGtNTTUS,
2-3: PL 65. 743
*744- & PeaiecoiU
üt cousecratkme Apoitolorum ad missloncra, cf. J. A. Csamo,
m
Oxford. X838, p. 34 s.
11 CL Lc. 3, 23*. 4, x: Act. xo, 38.
“ CL lo. 14-17·, Paulv» VT, Alloc, in Concilio habita die 14 KpL
AAS 56 (1964), P- 607 [LE 32x31.
·· Cf. Comc. Vat. Π, Const, doçm. De EccksU,
a. 4
AAS 57 (X965). P· [LE 32j»l.
*· S. AcccsTiKC»,
367, 4: PL 38, 1231: «Hoc agit Spiritm SisrCn
in tota Ecclesia quod agit anima in omnibus membris unius corporis». CL
Cosc. Vat. H, Const. do<m. De Ecclesia,
η. 7 (cma nota 8b
AAS 57 (19651. p. ix [LE 3233].
’· Cf. Act. 10, 44-47; XX. X5: 15. 8. ·’ CL Act. 4, 8; 5. 32; 8, «6-29 3«
9. 31; xo; xi. 24-38; X3, 2-4.9; x6,
20, 22-23; 21, xi etc. ·· CL etiam
Mt.
xo.
x-42.
Ml 38, x8. ·· Cf. AcL 1, 4-8. “ CL la. xo, xx.
·· Cf. Col. x, 24.
’•TtMTVUUMV»,
50. x3: PL 1, 534; CQr I, 17X.
Enn.

Sermo

Pt.

17y

Glaph-,-ra

in Genaim II: K

Hom. in Etang.,

In Haaem.,

Samamn

Sermo

»63,

In Ep. I

tü,

Fragm.

Cor^

Sermo 3,

Catena

Acta SS. Apotlcdorum,

Lunun

Sermo

Lumen Gentium,

Gr,

··

Cl.

Apologrtûum,

4824

I960 DEC 7

DECB. CONC. AD GESTES, DE MISSIONIBUS

ipelus misslonh, sed cx condicionibus In qulbus missio
biec excrcelur.,
Dependent vero hae condiciones slvc nb Ecclcsla, slve
etlim a populis, a coetibus ve! nb hominibus ad quos misjio dirigitur. Ecclesia enim, quamvis de sc totalitatem seu
plenitudinem mediorum salutis comprehendat, nec semper
oec statim secundum omnia agit nec agere potest, sed Initia
et gradus in actione sua experitur, qua propositum Del ad
elfectum adducere conatur; imo quandoque, post feliciter
Inchoatam progressionem, regressum Iterum deplorare co­
gitur, vel saltein In quodam semiplcnitudinis et insufficien­
tiae statu moratur. Quod autem ad homines, coctus et
populos Attinet, eos gradatim tantum tangit ac penetrat,
et sic eos in catholicam plenitudinem assumit. Cum qua­
libet autem condicione vel statu actus proprii seu apta
instrumenta congruere debent.
Incepta peculiaria quibus Evangelii praecones ab Eccle­
sia missi, euntes in mundum universum, munus Evange­
lium praedicandi ct Ecclesiam Ipsam implantandi inter
populos vel coetus nondum in Christum credentes exse­
quuntur, communiter «missiones» nuncupantur, quae per
activitatem mlssionalem perficiuntur, ct plerumque exer­
centur in certis territoriis a Sancta Sede agnitis. Finis
proprius activitatis huius missionalis est evangelizatio et
plantatio Ecclesiae In populis vel coetibus In quibus nondum radicata est
* 1. Ita ex semine verbi Dei, Eccle/siae
autochtonae particulares ubique in mundo sufïlclenter con­
ditae crescant, viribus quidem propriis ac maturitate prae­
ditae, quae hierarchla propria cum populo fideli unita et
mediis quasi affinibus Christianae vitae plene ducendae
sufficienter instructae, suam partem in utilitatem totius
Ecclesiae afferant. Medium principale huius Implantationis
est praedicatio Evangelii Iesu Christi, ad quod annuntian­
dum Dominus discipulos suos misit in mundum universum,
ut homines per verbum Dei renati35 Ecclesiae per Bapti­
smum aggregentur, quae ut Verbi incarnati corpus cx verbo
Dei et pane eucharistico nutritur et vivit3·.
In hac missionall activitate Ecclesiae, diversae condicio­
nes aliquando permixtae occurrunt: inceptionis primum seu
plantationis, deinde novitatis seu iuventutis. Quibus ta­
men expletis, actio missionalis Ecclesiae non desinit, sed
Ecclesiis particularibus iam constitutis officium incumbit
eam continuandi, et praedicandi Evangelium singulis, qui
adhuc foris sunt. Coetus insuper, inter quos Ecclesia ver­
satur, ob varias causas non raro funditus mutantur, ita ut
condiciones omnino novae oriri possint. Ecclesia tunc de­
bet perpendere, num hae condiciones activitatem eius missionalem denuo requirant.
Insuper, rerum adiuncta aliquando talla sunt ut possi­
bilitas pro tempore desit praeconium evangclicum directe
aestatim proponendi: tunc quidem missionarii possunt ac
debent patienter, prudenter ac simul magna cum fiducia,
saltem caritatis ct beneficientiac testimonium Christi prae­
bere et sic vias Domino praeparare et ipsum aliquo modo
praesentem reddere.

Sic patet activitatem mlssionalem Intime ex ipsa natura
Ecclesiae profluere, cuius fidem salvi ficam propagat, culus
catholicam unitatem dilatando perficit, cuius apostolicitatc
sustentator, cuius collcgialem Hlerarchiae affectum exer­
ret, cuius sanctitatem testificatur, diffundit ac promovet.
Ita differt activitas missionalis inter gentes tam ab acti­
vitate pastorali erga fideles exercenda, quam ab inceptis
fusdplcndis ad unitatem Christianorum redintegrandam.
Attamen duo haec cum missionall navitate Ecclesiae arcttalme coniunguntur37: nam divisio/Christianorum san“ I» S. TnouM aq. loquitur de manere apostolico plantandi Ecclesiam:
tLS/nl Lib. I, dlsL 16, q. i, a. 2 ad 2 et ad 4; a. 3 soL; Summa TkevL, I·,
4), a. 7 ad 6r, I· II- q. 106, a. 4 ad 4. CL Bxnidxctus XV, Jiaxtmum
«2W, jotzre. 1919: AAS ix (19x9). Pp. 445 «t 433 [LE 2« j; Pius XI, Rerum
LaUnu, x5 febr. 1926: AAS 18 (1926), P- 74 [LE 693); Pius XII, 30 apr.
x*,j9 ad Ducctores 00. PP. MM.; Id., 24 hin. 1944, ad Directores OO. PP.
MX- AAS 36 (x<M4) P- axo; rursus in AAS 42 (1950)» P· 727, et 43 (195
*),
P 374: Ιθ-,£«ιημ/»» Pra/conzj, 2 jan. 1951. AAS 43 (195x), p. 507 [LE 22x8);
b. Fdn Dotium, 15 ian. 1957: AAS 49 (1957). P- 236 [LE 3650); Ioahxbs
ΧΧΙΠ,
28 nov. 1959: AAS 51 (1959). P· 835 [LE 2861};
Paoci VI, Hosa., x8 ocL 1964: AAS 55 (1964), p. 9x1. Tam Summi Pontiçsa Patres et Scholastici saepe loquantur de dilatations Ecclesiae:
STaouu Aq^ Ccmm. tn .Vaf/., x6, 28; Leo XIII, Enc. Sancta Dei CitiLu,
jdee. χ55α AAS 13 (x38o). p. 241; Bxxxdictus XV, Enc. ΛΓλπμμοϊ illud,
pso7. 1919: AAS ii (19x9), P- 442; Pius XI, Enc. Rerum Ecclesiae, a3
feir. 19:6: AAS 18 (1926Î, p. 63.
*· CL x PL i, 23. ·· Cf. Act. 2. 42.
*’ b hac notione activitatis missionalis, sicuti patet, secandum rem
U-m ube partes America? La tinae includuntur, in quibus nec hirrarchia
pRpria nec maturius Christianae vitae nec praedicatio Evangelii sufficiens
sdrcat. Utram autem temtorta bæc a Sancta Sede de facto ut missionaria
ipesemtar, a CoactUo non pendet Quapropter quoad connexionem inter
acOooem activitatis missionalis et territoria certa consulto dicitur hanc
acL-v.taUm «plerumqoo exerceri ia certis trrntoriis a S. Sede agnitis.

«25

n. 3384

ctissimae causae praedicandi Evangelium omni creaturae
detrimentum affert3· ct aditum ad fidem multis praeclu­
dit. Sic ex necessitate missionis omnes baptizat! ad hoc
vocantur, ut in uno grege coadunentur et ita coram gen­
tibus de Christo, Domino suo, unanimiter testimonium
reddere possint. Quod si unam fidem nondum plene testi­
ficari queant, mutua saltem aestimatione ac dilectione ani­
mentur oportet.

7. Ratio huius missionalis activitatis ex voluntate Del
sumitur, qui «omnes homines vult salvos fieri et ad agni­
tionem veritatis venire. Unus enim Deus, unus et mediator
Dei et hominum, homo Christus lesus, qui dedit redem­
ptionem semetipsum pro omnibus» (1 Tim. 2, 4-6), «et non
est in alio aliquo salus» (Ad. 4, 12). Oportet Igitur ut ad
Eum, per praedicationem Ecclesiae agnitum, omnes con­
vertantur, ct Ipsi ct Ecclesiae, quae Corpus Eius est, per
Baptismum incorporentur. Christus enim ipse «necessita­
tem fidei et baptismi expressis verbis inculcando-·, neces­
sitatem Ecclesiae, In quam homines per baptismum tam­
quam per ianuam intrant, simul confirmavit. Quare ilii
homines salvari non possent, qui Ecclesiam Catholicam a
Deo per Icsum Christum ut necessariam esse conditam non
ignorantes, tamen vel In eam intrare, vel in eadem perse­
verare noluerint» *°. Etsi ergo Deus viis sibi notis homines
Evangelium sine eorum culpa ignorantes ad fidem addu­
cere possit, sine qua impossibile est Ipsi placere 41, Eccle­
siae tamen necessitas incumbit13, simulque Ius sacrum,
evangelizandi, ac proinde missionalis activitas vim suam
et necessitatem hodie sicut et semper integram servat./
956
Per eam Corpus Christi mysticum ad suum proprium
incrementum vires indesinenter colligit et ordinat13. Ad
eam persequendam impelluntur membra Ecclesiae carita­
te, qua Deum diligunt et qua cum omnibus hominibus
cupiunt communicare in spiritualibus bonis tam praesentis
3uam futurae vitae. Per hanc activitatem mlssionalem
enique Deus plene glorificatur, dum homines salutare
Eius opus, quod In Christo perfecit, conscie ct plene acci­
piunt. Sic per eam completur Dei propositum, cui Christus
oboedienter et amanter inservit ad gloriam Patris qui misit
cum 41, ut universum genus humanum unum Populum efformet Dei, in unum corpus coalescat Christi, in unum
coaedificetur templum Spiritus Sancti: quod sane, cum
fraternam concordiam refert, intimo universorum hominum
voto respondet. Sic tandem consilium Creatoris, hominem
ad imaginem et similitudinem suam condentis, revera adim­
pletur, cum omnes qui humanam participant naturam, in
Christo per Spiritum Sanctum regenerati, unanimiter glo­
riam Dei spéculantes, dicere poterunt: «Pater noster»a.
8. Etiam cum Ipsa natura humana eiusque adspiratlonibus activitas missionalis intimam habet connexionem.
Christum enim manifestando, eo ipso Ecclesia hominibus
genuinam eorum condicionis atque integrae vocationis ve­
ritatem revelat, cum Christus principium sit et excm'plar 957
huius humanitatis renovatae, fraterno amore, sinceritate
et pacifico spiritu imbutae, ad quam omnes adspirant.
Christus, et Ecclesia quae de Ipso per evangelicam praedi­
cationem dat testimonium, omnem pcculiaritalcm stirpis
vel nationis transcendunt, ideoque nemini et nullibi ut
extranei reputari possunt ··. Ipse Christus est veritas atque
1 * Conc. Vat. II, Deer. Do OecumeniCTO, Unitatis Redinle rati
,
*
n. x.
AAS 57 (1965), p. 90 [LE 3235J. '· Cf. Μα 16, ifr, Io. 3, 5. ** CL Ctac,
Vat. II, Const, doftn. Dc Ecclesia, Lumen Genitum, n. 14: AAS 57 (1965!,
p. xS [LE 3232J. « Cf. Hebr. xx, 6. 11 CL 1 G?r. 9, »6- “CL Eph. 4
xx-16. ·· Cf. Io. 7, x8; 8. 30 44.‘ 8, 50; 17, r.
·· Dc hac synthctica idea vide doctrinam S. Ireaori dc Recapi tubÜDMU
CL etiam HirroLYTVS, De An/u-An/A?, 3: «Omnes volens oamrvjx salvare
desiderans, omnes Dri ft Los praestare vokn» sanclosqoe omfies in uamn
hominem perfectum vocans.,.»: PG 10, 732; GCS Hjppolyt I 2 p 6ς Benedicticmes facet, 7: T. U.. 38-1 p. x3, Un. 4
Origines, In
Tern. I.
η. x6: «Tum enim cognoscendi Deum cna erit actio rorem qta ad Dram
pervenerint, duce eo Verbo quod est apud Deum; ut sic cat ia eoçniüx»
*
Patris foniuti omnes accurate fUiL ut nunc solia Filios novit Patrem»
PG 14, 49; GCS Orur. IV 20; S. S. Aucusnxus, De urmrne Dammt m wwXc,
I. «x: «Dih^amus quod nobiscum potest ad illi regna perdu i. ubi nemo dkit:
Pater meus» sed omnes uni Deo. PiUr noeter»: PL 34. 123α: S. Cyxxu.cs
Axxx, In fainn. I: «Sumus enim omnes in Christo et commuais hvmam tatλ
persona in ipsum rcvirisciL Nam et ooriMimus Adam hiexrco nxnrepatss
est- Habitavit enim in nobis, qui per naturam FUtns eri *c EVras; Weoqu
*
in eius Spiritu clamamns: Abba Patre! Habitat autre» Verinnj Ln ccnmbu»
in uno tempk). scibect quod propter nes et cx Dotvis nssempstt. ut orusrs
In seipso habens, omnes ia uno corpcre, tient! Paulos ait, recenriluret
Patri»; PG 73, 16X-164.
·· Bvvkdictus XV, .Vanervw iRul. 30 nor. 19x9- AAS ix (1919). p 443
[LE 22x ]: «Nam ut Ecclesia Dd calbolxa est
apud çeatrea vd
nattODem extranea...». CL louant XXIII. Ena Moter ei MfiUn: «a hre
divino ad uuiversas pertinet (entes... Eccksia, rem in populi atkxias q-xtu
venas vim suxm inseruerit, idcirco neque est neque te cxKZfcxat i&uitutwn
quoddam, eidren populo extrinsecus in.pcjitUEx . Atqo» kdte qsüii;dd
bonum honestumque sabi cmc ndratur. ikm confirmant atque perffctcnt»
(sc. hi qui in Christo rexuUrenth 25 mail X9«i:A^S (1961KP 44«

4326

η. 33β4

s

DECB. CONC. ΛI) GENTES, DE MISSION IDES

via, quas evangelica praedicatio omnibus patefacit, dum
ad aures omnium eiusdem Christi verba perfert: «Paenitemini et credite Evangelio» (Mc. 1, 15). Cum autem, qui
non credit, iam iudicatus sit 47, verba Christi verba sunt
simul iudicii et gratiae, mortis et vitae. Etenim solum
vetustati mortem inferendo ad novitatem vitae accedere
possumus: quod primo de personis valet, sed etiam de di­
versis bonis mundi huius, quae simul hominis peccato et
Dei benedictione signantur. «Omnes enim peccaverunt et
egent gloria Dei» fftom. 3, 23). Nemo per seipsum et suis
viribus a peccato liberatur ct supra seipsum elevatur, nemo
penitus a sua infirmitate vel solitudine vel servitute sol­
vitur4’, omnes vero indigent Christo exemplari, magistro,
liberatore, salvatore, vivificatore. Revera Evangelium in
historia hominum, etiam temporali, fermentum libertatis
ac progresus fuit seseque iugiter praebet fermentum fra­
ternitatis, unitatis et pacis. Non ergo sine causa Christus
a fidelibus celebratur ut «exspectatio gentium ct Salvator
earum»a.
9. Itaque tempus activitatis missionalis est inter prio­
rem adventum Domini ct alterum, in quo Ecclesia a qua­
tuor ventis sicut messis colligetur in regnum Del w. An­
tequam enim Dominus veniet, in omnes gentes oportet
958 praedicari evangelium n. /
Activitas missionalis nihil aliud est et nihil minus quam
propositi Dei manifestatio seu Epiphania et adimplementum In mundo el in eius historia, in qua Deus, per missio­
nem, historiam salutis manifeste perficit. Per verbum prae­
dicationis et per celebrationem sacramentorum, quorum
centrum et culmen est Sanctissima Eucharistia, Christum
salutis auctorem praesentem reddit. Quidquid autem veri­
tatis et gratiae iam apud gentes quasi secreta Dei praesen­
tia inveniebatur, a contagiis malignis liberat ct Auctori
suo Christo restituit, qui imperium diaboli evertit et mul­
timodam scelerum malitiam arcet. Itaque quidquid boni
in corde menteque hominum vel in propriis ritibus et cul­
turis populorum seminatum invenitur, non tantum non
perit, sed sanatur, elevatur et consummatur ad gloriam
Del, confusionem daemonis ct beatitudinem hominisM.
Sic activitas missionalis ad plenitudinem eschatologicam
tenditM: per eam enim, usque ad mensuram et tempus
Siae Pater posuit in sua potestate *·, dilatatur Populus
cl, cui prophetice dictum est: «Dilata locum tentorii tui,
et pelles tabernaculorum tuorum extendel Ne parcas!»
(h. 54, 2) ”, augetur Corpus mysticum usque ad mensu­
ram aetatis plenitudinis Christi *
·, ternplumque spirituale,
ubi Deus adoratur In spiritu et veritate
crescit et su­
peraedificatur «super fundamentum apostolorum ct pro­
phetarum, ipso summo angulari lapide Christo Iesu»
959 (Eph. 2,20)./
Cap. II.—De

12. Praesentia christlfidclium in coetibus humanis Illa
caritate animetur, qua nos dilexit Deus, qui vult ut et nos
nos invicem eadem caritate diligamus .*
Caritas Christiana revera ad omnes extenditur sine di­
scrimine stirpis, condicionis socialis seu religionis; nullum
exspectat lucrum seu gratitudinem. Sicut enim Deus dile­
xit nos amore gratuito, ita ct fideles caritate sua ipsi ho­
mini solliciti sint diligendo eum eodem motu quo Deus
hominem quaesivit. Sicut ergo Christus circuibat omnes
civitates ct castella curans omnem languorem et infirmi­
tatem in signum adventus Regni Dei \ ita et Ecclesia per
filios suos iungltur cum hominibus cuiuscumque condicio­
nis, maxime vero cum pauperibus et afflictis, atque liben­
ter pro eis impenditur1. Participat enim eorum gaudia et
dolores, novit vitae adspirationes et aenigmata, eis in an­
xietatibus mortis compatitur. Pacem quaerentibus respon­
dere cupit fraterno dialogo, afferens eis pacem et lucem
ex Evangelio.

De testimonio Christiano

11. Ecclesia hi
* coetibus humanis praesens sit oportet
per suos filios, qui inter eos conversantur vel ad eos mil-

·’ CL la 3, 18. ·' CL Ibbmakv», AJv
III, ijt a. 3. rG 7, 919;
•VniuUi fumai
torw cl apostoli libertatis».
·· flrrru/wn rvm4«t<R, AnL O ad vesperas dki 23 decembris.
·· CL Ml 24, 31; Didache 10, $: Fv*k I. p 32. “ CL Mc. 13, 10.
·» Cose. Vax. II, ContL deerx De Eccksia,
o. 17: AAS
57 (t05), PP 20-21 (LE 5’1’?. s Acgvstimvs. Ciitlric
19, 17:
PL 41. 646; ImU. S. C. P. P4
I. n. x 35 p 42.
u Secundum Oriçroen, Evsa<tlium praeditari debet ante consxianut»onesn tr.uadxhdua:
XXI: GCS, Οτχ IX 136, sx sq.; MotM.
cwn. mt , jv XI 75. »5 R·'. 7*. 4 «Q-Î W®·»· ”»
. !· B". <1· »0. *4. >d 4. “Ct Act I. 7.
“ Hila·iv
* Pwrr , P» 14: PL 9, 301; Evtcviui Caksabibmis,
54, S-J; PG 34, 462-4835 Cywiixvs Albx.. f·»
V, cap. 54.
1*5 W. 70. 119J. MCt P.ph 4. «5 ”Ct. lo 4.
Lnnun Gentium,

Dti,

CdUciaw

Ifom

in Luc ,

In

**
t
™

In

In

htttn

4827

huiam

7

Ut Ipsi hoc testimonium Christi fructuose dare posilnL
cum illis hominibus aestimatione ct caritate lunganlur, ie
ut membra coetus hominum Inter quos vivunt agnoscant,
et in vita cultural! et sociali partem habeant per varia humanae vitae commercia et negotia; familiares sint cum eo- i
rum traditionibus natlonalibus et religiosis; laete et reve­
renter detegant semina Verbi in eis latentia; simul vero
ad transformationem profundam attendant, quae luter
gentes fit, ct adiaborent nc homines nostrae aetatis scien­
tiae et tcchnologiae mundi moderni nimis intenti a retas
divinis alienentur, quinimmo ut ad impensius desiderium
veritatis ct caritatis divinitus revelatae expergefiant. Sicut
ipse Christus cor hominum scrutatus est cosque colloquio
vere humano ad lucem divinam perduxit, ita eius disdpuli,
Spiritu Christi profunde perfusi, cognoscant homines Inter
quos vivunt, ct cum eis conversentur, ut ipsi dialogo ilaccro et patienti discant, quas divitias Deus munificia
Gentibus dispensaverit; simul vero istas divitias luce evan­
gel i ca collustrare, liberare, ct in Del Salvatoris dominium
reducere conentur.

ipso opehe missionali

Dt

du;

tuntur. Omnes enim christlfidelcs, ubicumque vivunt,
exemplo vitae et testimonio verbi novum hominem, quem
per baptismum induerunt, ct virtutem Spiritui Sancti, a
quo per confirmationem roborati sunt, ita manifestare te­
nentur, ut ceteri bona eorum opera considerantes gloriHceat
Patrem 1 et genuinum vitae humanae sensum et conununionls hominum universale vinculum plenius percipiant.

10. Ecclesia, a Christo missa ad caritatem Dei omnibus
hominibus et gentibus manifestandam et communicandam,
opus mlssionale adhuc Ingens sibi faciendum inteiligit. Vi­
cies enim milies centena milia hominum, quorum numerus
in dies augetur, qui stabilibus vitae culturalis nexibus,
antiquis religionis traditionibus, firmis socialium necessi­
tudinem vinculis in magnos et determinatos coetus coa­
lescunt, nuntium evangelicum nondum aut vix audierunt;
quorum alii unam ex magnis religionibus sequuntur, alii
vero notitiae ipsius Del extranei manent, alii cius existentlam expresse negant, imo quandoque oppugnant. Eccle­
sia, ul omnibus mysterium salutis vitamque a Deo allatam
offerre possit, sese omnibus his coetibus inserere debet
eodem motu, quo ipse Christus incarnatione sua se ob­
strinxit certis socialibus et culturalibus conditionibus ho­
minum cum quibus conversatus est.

Art. 1.

1905

Laborent christifideles et cum ceteris omnibus collabo­
rent In rebus oeconomicis et socialibus recte ordinandis.
Speciali cura sese devoveant educationi puerorum et ado­
lescentium per scholas diversi generis, quae considerandae
sunt non tantum tamquam medium eximium ad forman­ 951
dam et provehendam juventutem Christianam, sed simul
ut servitium summi valoris hominibus, maxime vero Natio­
nibus progredientibus, ad elevandam dignitatem humanam
et ad conditiones humaniores praeparandas. Insuper par­
tem assumant in conatibus eorum populorum qui, famem,
ignorantiam et morbos debellando, meliores vitae condi­
ciones condere et pacem in mundo firmare satagunt. In
hac activitate fideles sociam operam suam prudenter prae­
stare exoptent Inceptis quae ab Institutis privatis et pu­
blicis, a guberniis, ab organis Internationalibus, a diversis
communitatibus Christianis necnon a religionibus non-christianls promoventur.

Ecclesia vero nullo modo vult se in moderamen terrenae
civitatis Ingerere. Nullam aliam auctoritatem sibi vindicat
nisi ut, Deo adiuvante, caritate et fideli servitio hominibus
ministret s.
In sua vita et operatione intime cum hominibus coniuncli, Christi discipuli eis verum testimonium Christi se obli­
turos, et in eorum salutem se operaturos sperant, etiam ubi
Christum plene annuntiare nequeunt. Non enim quaerunt
progressum el prosperitatem mere materialem hominum,
sed eorum dignitatem et fraternam unionem promovent,
docentes veritates religiosas et morales, quas Christus luce
sua illustravit, sicquc gradati m aditum pleniorem ad Deum
aperiunt. Ita homines iuvantur in assequenda salute per
caritatem erga Deum et proximum, et elucere incipit
mysterium Christi, in quo novus homo apparuit, qui se­
cundum Deum creatus est ·, ct in quo caritas Dei reve­
latur.

Cor.‘CLMUS.
12, 15. «5. 1 Cf. Io. 4. XI. 1 CL M t. 9, 35 w.; AcL 10, 3S. 4 CL :
* CI. Ml. 20, 26; 23. ix; AUoc. Pacu VI die 21 oov. x04 in CocciLobibu
AAS 56 (104), p. 1013.
•CL Eph. 4. 24. (LE 3236].
t

m*

IN5 BEC 7

DECK. CONC. AD GENTES, DE MISSIONIBUS

Art. 2.

•

•

I

De praedicatione Erangelii ct dc congregando
Populo Dei
13.Ubicumque Deus aperit ostium sermonis nd lo­
quendum mysterium Christi7, omnibus hominibus 8 flduciallteret constanter· annuntietur 10/ Deus vivus et, quem
ad omnium salutem misit, lesus Christus11, ut non-christianl, Spiritu Sancio cor ipsorum aperiente 18, credentes
ad Dominum libere convertantur, Eiquc sincere adhae­
reant qui, cum sit «via, veritas ct vita· (/o. 14, 6), omnes
eorum exspectationes spirituales explet, imo Infinite su­
perat.
Quae conversio sane Initialis intelllgenda est, sufficiens
tamen ut homo percipiat se, avulsum a peccato, introduci
in mysterium amoris Del, qui eum vocat ad personale com­
mercium cum Seipso in Christo ineundum. Etenim, gratia
Dei operante, neoconvcrsus spirituale iter aggreditur quo,
fide iam communicans mysterio Mortis et Resurrectionis,
transita vetere homine ad novum hominem in Christo per­
fectum 13. Hic transitus, secum trahens progressivam sen­
sus et morum immutationem, cum suis socialibus consecta­
riis manifestus fieri et tempore catechumcnatus paulatim
evolvi debet. Cum Dominus cui creditur, signum sit con­
tradictionis u, homo conversus rupturas et separationes
non raro experitur, sed etiam gaudia quae non ad mensu­
ram dat Deus11.
Ecclesia severe prohibet ne quis ad fidem amplectendam
cogatur vel artibus importunis inducatur aut alliciatur, si­
cut et fortiter vindicat lus ne ullus iniquis vexationibus
a fide deterreatur 18.
Iuxta perantiquam Ecclesiae consuetudinem, motiva
conversionis investigentur et, sl necesse est, purificentur.
14. Qui fidem in Christum a Deo per Ecclesiam acce­
perunt17, llturgicts caeremoniis admittantur ad calechumenatum; qui non est mera dogmatum pracceptorumque
expositio, sed totius vitae Christianae institutio et tiroci­
nium debite protractum, quibus discipuli cum Christo suo
Magistro coniunguntur. Catechumeni ergo apte initientur
mysterio salutis et exercitio morum cvangelicorum sacris553 que ritibus, successivis / temporibus celebrandis18, intro­
ducantur in vitam fidei, iiturgiae et caritatis Populi Dei.
Deinde per initiationis Christianae sacramenta liberati a
potestate tenebrarum x·, Christo commortui, consepulli ct
conresuscitatiM, Spiritum accipiunt31 adoptionis filio­
rum, et memoriale mortis et resurrectionis Domini cum
cuncto Populo Dei celebrant.
Desiderandum est ut liturgia temporis quadragesimalis
et paschalis ita restauretur ut animos catechumenorum
componat ad celebrationem paschalis mysterii in cuius sollemnlbus peragendis per baptismum Christo regenerantur.
Initiatio autem illa Christiana in catechumcnatu non a
solis catechistis vel sacerdotibus, sed a tota communitate
fidelium, speciali autem modo a patrinis, est procuranda,
iU ut catechumeni inde ab Initio sentiant se pertinere ad
Populum Dei. Cumque vita Ecclesiae sit apostolica, cate­
chumeni itera discant testimonio vitae et fidei professione
ad evangelizationem et Ecclesiae aedificationem actuose
cooperari.
Status tandem iuridicus catechumenorum in novo Codice
clare ponatur. Iam enim cum Ecclesia conjunct! sunt
iam de domo sunt Christi 34 ct non raro iam vitam agunt
fidei, spei et caritatis.
Art. 3.

De Communitate Christiana efformanda

15. Spiritus Sanctus, qui omnes homines per semina
Verbi praedicationemque Evangelii ad Christum vocat et
In cordibus obsequium fidei suscitat, cum credentes In

(

fU CoL 4, 3. 'Cf. Mc. x6, 15. ’Cf. Act 4. 13. 29, 31; 9. 27-08; «3« 4 6;
14. Ï »9, i;
Ή 28. 31; i Thess. 2, r, 2 Cor.
3, ir, 7, 4! PhiL i, 2<r,
Eph. 3, ir, 6, 19-20. 19 CL 1 Cor. 9, 15: Rom. xo, 14.
MCL tTben. x, 9-τσ; 1 Cor. x, x3-2x; Gli. x, 3:; Act. 14, Χ5-17; X/. 22-3 x.
“CL AcL 16,14. “Cf. CoL 3, 5-χος Eph. 4, 20
*24.
11 CL Lc. 2, 34; Mt. 10,
34-39. ’*CL x Thesi, x, 6.
‘•(X Cove. Vat. II, Deci. De Libertate Religiosa, Digni/o/ù Humanat,
cx 2, 4.10 (LE 3363 jî Const, past. De Ecclesia in mundo hmus temporis
fatim d Spa, n. si (LE 3366).
”CL Coxc. Vat. II, Const dogrn. De Ecclesia, Lumsn Gtnhum, n. 17
*
AAS 57Ü965), PP- 20-2x [LE 3232).
11 Ct Coxc. Vat. II. Const. Dc Sacra Liturgia, Sacrosanctam Concilium,
■a. My AAS 56 (x04). P- xx7 (LE 3141]
*
11 Cf. CoL x,ij. De qua liberatione a servitute daemonis et tenebrarum
h Erixift&o, cf. ML i2, 28; lo. 8. 44; 12, 31 (cf. x Io. 3, 8; Epb. 2, x-3).
Ia luînrça Baptismi cf. RiL Rom.
* CL Rogi. 6, 4-11; CoL 2, x J-13: x PL 3, 21-22; Mc. 16, 16. *
· CL x Thess.
*7.
5,5
AcL 8, 14 x7.
“Cf. Coxc. Vat. II, Const. dogm. De Ecdesia. Lumen Gmtium, n. 14:
AAS 57 (1965). P- 19 (LE 3232 ).
“CL S. Accvstimv·, Tract. in loan
.
*
xx, 4: PL 35, 1476.

4829

n. 33E4

Christum in baptismalis fontis sinu ad novam / vitam generat, eos congregat in unum Populum Dei qui est «genus
electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus acquisi­
tionis» (l PL 2, 9) 3I.
Misslonarli ergo, cooperatores Del3i, tales suscitent fi­
delium congregationes quae, digne ambulantes vocatione
qua vocatae sunt 38 munera α Deo sibi concredita exer­
ceant sacerdotale, propheticum ct regale. Hoc modo co­
rn un I tas Christiana signum fit praesentiae Dei in mundo:
Ipsa enim sacrificio eucharistico incessanter cum Christo
ad Patrem transit 37, verbo Del sedulo enutrita 18 testimo­
nium Christi praebet n, in caritate denique ambulat spiri­
tuque apostolico fervet40. Communitas Christiana inde ab
initio ita efformari debet ut suis necessitatibus, quantum
fieri potest, ipsa providere queaL,
Haec fidelium congregatio, divitiis culturae propriae gen­
tis praedita, in populo profunde radicetur, efflorescant fa­
miliae spiritu evangelico imbutae31 atque scholis idoneis
iuventur, associationes et coetus erigantur per quos laicorum apostolatus totam societatem spiritu evangelico per­
meare valeat. Splendescat denique caritas inter catholicos
diversi ritus33. Spiritus etiam occumenicus nutriatur inter
neophytos, qui probe aestiment fratres in Christum cre­
dentes esse Christi discipulos, baptismate regeneratos, perplurium bonorum Populi Dei consortes. Quantum sinunt
condiciones religiosae, actio oecumenlca ita promoveatur
ut, seclusa omni tam indifferentisml et confusionismi quam
insanae aemulationis specie, communi, pro quanto datur,
professione/ fidei in Deum et in lesum Christum coram
Gentibus, atque cooperatione in re tam sociali et technica
quam culturall ct religiosa, catholici fraterne collaborent
cum fratribus a se seiunctis ad normas Decreti de Oecumenismo. Collaborent praesertim propter Christum, suum
Dominum communem: Eius Nomen eos colligati Haec col­
laborate instituatur non solum inter privatas personas,
sed etiam, de iudicio Ordinarii loci, inter Ecclesias vel com­
munitates ecclesiales carumque opera.
Christifideles ex Gentibus cunctis in Ecclesia congregati
«neque regimine, neque sermone, neque politicis vitae in­
stitutis a celeris hominibus sunt distincti»33, ideoque in
honesta consuetudine vitae gentis suae Deo et Christo vi­
vant; ut boni cives amorem Patriae vere et efficaciter co­
lant, alienae tamen stirpis contemptum et natlonalismum
exacerbatum vitent omnino, amorem hominum universa­
lem promoveant.
Ad omnia haec obtinenda maximum momentum habent
el speciali cura digni sunt laid, christifideles nempe qui,
Christo per baptismum incorporati, in sacculo vivunt. Ip­
sorum enim proprium est, ut Spiritu Christi imbuti, fer­
menti instar, res temporales ab intra animent ct ordinent,
ut secundum Christum fugiter fiant34.
Attamen non sufficit ut populus Christianus praesens sil
et constitutus In aliqua gente, nec sufficit ut apostolatum
exempli exerceat; ad hoc constituitur, ad hoc praesens est,
ut concivibus non-chrislianis Christum verbo et opere an­
nuntiet eosque iuvet ad plenam Christi receptionem.
lamvero, ad Ecclesiae plantationem et ad Incrementum
communitatis Christianae necessaria sunt varia ministeria,
quae vocatione divina ex ipsa fidelium congregatione susci­
tata, ab omnibus diligenti cura sunt fovenda atque colenda:
inter quae habentur munera sacerdotum, diaconorum et
catechistarum, atque actio catholica. Item Religiosi et Re­
ligiosae ad Regnum Christi in animis radicandum et corro­
borandum illudque ulterius dilatandum sive oratione, sive
actuosa opera indispcnsablle praestant officium./
16. Gaudio magno Ecclesia gratias agit pro inaestima­
bili vocationis sacerdotalis dono, quod inter Gentes ad
Christum recenter conversas tot Juvenibus Deus elargitus
est. Firmiores enim radices Ecclesia in unoquoque coetu
·· Cf. Coxc. Vat. IL Coast doçn. De Eccksû, I ·ιη ftatfaM. π.
AAS 57 (1965). p. xj (LE 3<J
*J“CL 1 tx>r. 3. 9. ••Cf. Epâ. 4. 1
·’ Cf. Conc. Vat. Il, Coast dopn. Dc EccJevU,
GcWmjv, nn. lo.
xi, 34: AAS 57 (X963). PP- xox7. 39-40 [LE 3232 j.
·· CL Coxc. VAT. II. Coast. do©u. De Divina RevrUtfofte, Dri
n. 21: AAS 57 (1965). P- U (LE 33451·· CL Coxc. Vat. II. Coast doçui. De Ecrksu,
GvwftK··, ». 12,
35: AAS 57 (1965). PP- x6. 4041 (LE jaja J.
*· CL Coxc. Vat. Il, Coast dogm. De EccJaja. L«wx Giw.’»»
,
*
nn 25.
36: AAS 57 (X9<>5). PP- aS. 4X-4X (LE 3232».
·· CL Coxc. Vat. Il, Coast dopa. De EccIrsU, La’tni Genftaa». an. il,
33. 4x: AAS 57 <X9$5h PP- XJ-I«. 4<>4X. 47 (LE 3132}.
·· Cf. Coxc. Vat. II. D«r. De EccJwüs OrieaUÜbtn CatbolKK
/txm EaUtiamm, a. 4: AAS 57 (1965). PP- 77-78 (LE 3UJ.t M E?mL λΛ
Dwtndum,
5: PG 2. xx7£ ri. Coxc. Vat. Il, Coast. ότ<α. D» BccWe,
Lumm Gmlium. n. 38: AAS 57 (1965), p. 4) (LK 3x3«}.
••CL Coxc. Vat. II. Coast doçui De Ecckwa, Lnmrx
n 32
AAS 57 (toes), P· 38 [LE 3232); Deer. D·
L-ikorua.
«m
nn. 5*7 [LE 3348}.

4830

π. 336'.

DECR. CONC. AD GENTES, DE MISSIONIBUS

humano figit, cum variae communitates fidelium ex suis
membris proprios habent salutis ministros in ordine Epi­
scoporum, Presbyterorum ac Diaconorum, fratribus suis
inservientes, ita ut novellae Ecclesiae structuram dioecesanam cum proprio clero paulatim acquirant.

Quae de sacerdotali vocatione ct formatione ab hoc Con­
cilio statuta sunt, sancte serventur ubi Ecclesia primo plan­
tatur, et apud novellas Ecclesias. Maximi facienda sunt
quae dicuntur de institutione spirituali cum doctrinali et
pastorali arcte connectcnda, de vita secundum formam
Evangelii gerenda sine consideratione commodi proprii vel
familialis, de intimo sensu mysterii Ecclesiae excolendo.
Inde mirabiliter discent totos' se Ipsos in servitium Cor­
poris Christi et ad opus Evangelii dedicare, proprio episco­
po tanquam fidi cooperatores adhaerere ct sociam confratribus operam praestare

Ad quem generalem finem assequendum, tota alumno­
rum formatio ordinetur sub luce mysterii salutis uti in
Scripturis exhibetur. Hoc mysterium Christi et salutis hu­
manae in Liturgia praesens inveniant et vivant ”.
Quae exigentiae communes sacerdotalis institutionis,
etiam pastoralis ct practicae, ad normam Concilii’7, com­
ponantur cum studio obviam eundi peculiari cogitandi
agendique modo propriae gentis. Alumnorum mentes ergo
aperiantur et exacuantur ut bene cognoscant et iudicare
valeant suae gentis culturam; in disciplinis philosophicis
et theologicis persplclant rationes quae traditiones ac reli­
gionem patrias inter et religionem Christianam interce­
dunt”. Item institutio sacerdotalis necessitates pastorales
967 regionis resplciat: alumni discant historiam,/ finem ct me­
thodum actionis missionalls Ecclesiae, ct speciales condi­
ciones sociales, oeconomicas, culturales proprii populi. In
spiritu oecumenismi educentur, et ad dialogum fraternum
cum non-christianls rite praeparentur^. Haec omnia po­
stulant, ut studia ad sacerdotium peragantur, quantum
fieri potest, in consuetudine et convictu cum sua cuiusque
gente4*. Cura tandem habeatur de formatione in administratlone ordinata ecclesiastica, imo etiam oeconomica.

Insuper idonei sacerdotes seligantur qui, post praxim
aliquam pastoralem, in studiorum Universitatibus etiam
exteris, maxime in Urbe, aliisque Institutis sclentificls
studia superiora perficiant, ita ut Ecclesiis novellis ex clero
locali praesto sint ad magis ardua munera ecclesiastica
implenda, congrua scientia et peritia praediti.
Ubi Conferentiis Episcoporum opportunum apparuerit,
ordo diaconatus ut status vitae permanens restauretur ad
nonnam Constitutionis De Ecclesia41. luvat enim viros,
qui ministerio vere dlaconali fungantur, vel verbum divi­
num tamquam catechistae praedicantes, vel nomine paro­
chi et episcopi dissitas communitates Christianas moderan­
tes, vel caritatem exercentes in operibus socialibus seu caritativis, per Impositionem manuum inde ab Apostolis
traditam corroborari et altari arctius coniungi, ut ministe­
rium suum per gratiam sacramentalcm diaconatus effica­
cius expleant.
17. Item laude dignum est agmen illud, de opere mis­
sionum ad Gentes lam optime meritum, catechistarum sci­
licet, tam virorum quam mulierum, qui spiritu apostolico
imbuti, magnis laboribus singulare et omnino necessarium
adiumentum conferunt ad dilatationem fidei et Ecclesiae.
Nostris diebus, cum ad tot multitudines evangelizandos
et ad ministerium pastorale exercendum pauci sint clerici,
catechlstarum officium maximum momentum habet. Eo­
rum ergo institutio ita perfici debet et cultural! progressui
accommodari, ut tamquam validi cooperatores ordinis sa­
cerdotalis auam optime exsequi possint munus suum novis
968 et amplioribus oneribus Ingravescens./

1065 DEC 7

hominum Christianorum 41 forment, pietatem 1 anctitalem’
que vitae colere indesinenter satagentes. Insuper conven­
tus vel cursus habeantur quibus catechistae Ln disciplinis
et artibus suo ministerio utilibus certis temporibus reno­
ventur ct eorum vita spiritualis nutriatur ct roboretur.
Praeterea, iis qui totos huic operi se devovent, status vitae
decens et securitas socialis procuretur per iustam ranooerationem 4’. In voto est ut formationi ct sustentationi atcchistarum modo congruo provideatur subsidiis S. Dkasteri de Propaganda Fide specialibus. Si necessariam et
aptum apparebit, Opus pro Catechistls fundetur. Insuper
Ecclesiae grato animo agnoscent generosam operam cate·
chistarum auxiliarium, quorum adiutorlo indigebunt Ipsi
in suis communitatibus precibus praesunt ct doctrinam
tradunt. De eorum formatione doctrinali et spirituali rite
curandum est. Praeterea optandum est ut, ubi opportu­
num videbitur, catechistls debite formalis missio canonica
in actione liturgica publice celebranda conferatur, ut apud
populum maiore auctoritate fidei deserviant
18. Inde a periodo plantationis Ecclesiae vita religion
sedulo promoveatur, quae non solum pretiosa omnlooqw
necessaria auxilia activitati misslonali affert, sed per in­
timiorem consecrationem Deo in Ecclesia factam ludde
quoque manifestat ct significat intimam vocationis Chri­
stianae naturam
Instituta religiosa, plantationi Ecclesiae adlaborantia,
mysticis divitiis, quibus traditio religiosa Ecclesiae insigni­
tur, penitus imbuta, eas pro cuiusque gentis ingenio et
indole exprimere ct tradere conentur. Attente considerent
quomodo traditiones asceticae et contemplativae, quarum
semina iam ante Evangelii praedicationem nonnunquam
antiquis culturis a Deo indita sunt, in vitam religiosam
Christianam assumi possint./
99
ln novellis Ecclesiis variae formae vitae religiosae exco­
lendae sunt, ut diversos aspectus missionis Christi et vita
Ecclesiae exhibeant, ac variis operibus pastoralibus se de­
voveant, suaque membra ab ca exercenda rite praeparent.
Attamen Episcopi in Conferentia videant ne Congregatio­
nes eundem finem apostolicum prosequentes, multiplicen­
tur cum detrimento vitae religiosae ct apostolatus.
Speciali mentione digna sunt varia ad vitam contem­
plativam radicandam incepta, quibus alii, essentialia In­
stitutionis monasticae elementa retinentes, ditissimam tra­
ditionem sui Ordinis implantarc satagunt, alii vero ad an­
tiqui monachismi simpliciores formas redeunt: omnes ta­
men genuinam optationem ad condiciones locales quaerere
studeant. Cum enim vita contemplativa ad plenitudinem
praesentiae Ecclesiae pertineat, oportet apud novellas Ec­
clesias ubique instauretur.
Cap. Ill—De Ecclesiis

particularibus

19. Opus plantationis Ecclesiae in determinato homi­
num coctu certam attingit metam, cum congregatio fide­
lium, in sociali vita iam radicata culturaequc loci aliqua­
tenus conformata, quadam stabilitate et firmitate froilur.
propria nempe, etsi insufficienti, instructa copia localium
sacerdotum, religiosorum et laicorum, iis ministeriis et
institutis ditatur quae ad vitam populi Dei sub ductu
Episcopo proprii ducendam ac dilatandam necessaria sunt
In huiusmodi Ecclesiis novellis, vita Populi Del matu­
rescere debet per omnes campos vitae Christianae ad nor­
mas huius Concilii renovandae: congregationes fidelium,
magis in dies conscie, vivae efficiuntur communitates fidei,
liturgiae et caritatis; laid per civilem et apostolieam ope­
rositatem ordinem caritatis et iustitiae in dvltate instau­
rare nituntur; instrumenta communicationis socialis op­
portune et prudenter adhibentur; familiae per vitam vere
Christianam seminaria evadunt apostolatus laicorum nec­
Multiplicentur ergo scholae dioeccsanae et regionales In
non vocationum sacerdotalium ct religiosarum. Fides de­
quibus futuri catechistae cum doctrinam catholicam, prae­
nique per catcchcsim aptatam edocetur. In Liturgia Ingenio
sertim In re blbllca et liturgica, tum etiam methodum catepopuli consona celebratur, et per legislationem canonicam
chetlcam praximque pastoralem excolant, seque ad mores
congruam inducitur in honesta instituta et consuetudines
locales. /
;· ?
Ct Cone. Vat. II. Decr. De Institutione Sarerdotali,
txn. 4. 9.9 ILE jjmI·
Episcopi vero, una cum suo quisque presbyterio, sensu
*· Ct Co
r.
*
Vat. 11. Coast. De Sacra Llturpa. SocrowiduNi
Christi et Ecclesiae magis magisque imbuti, cum universali
17: AAS 56 (1964), p. 105 [LE 3141].
Ecclesia sentiant atque vivant. Intima permaneat eccle­
·’ Ct Certe. Vat. II, Decr. De Institutione Sacerdotali,
siarum novellarum communio cum tota Ecclesia, culus
t.CLE jjmL
’· Cf. lOA^Mt
*
XXIII.
B nor. 1959: AAS 51 (1959),
traditionis elementa culturae propriae adlungant ad au­
pp F45A44 (LE
gendam, mutuo quodam virium effluvio, vitam Corporis
Oflalam lotius,

Concilium,

n.

totius,

a.

Princfpa Pastorum,

·· Cf. Cowc. Vat. II. Derr D
* Ocumenhmo, UmUfù RcJinîtçralio,
η. <; AAS 57 (1965). PP 94-96 (LE jnsl·
••CI iOAVMB» ΧΧ1Π. Pntwrpi Pariorum, zB nov. 1959: AAS 51 (1959).
p. <4J rut
·» C» Coite Vat. II. Omit. dorai. I>. PxclwU, Lumnt
n. 29’
AAS >7 (ΐ'/Ί), p
[IX jTji).

1831

° Cf. lOAXXKS XXIII, Priiutpi Pastorum, 28 nov. 1959: AAS 51 (1959I
p. 855 [LE 3 86x1.
·· Αουιτ de sic dlciis «catéchistes À pWn temps», « fui] time citedùsts»
“ Cf. Co «ce. Vat. II. ComL dogm. De Ecclesia,
Gcnhn··, ns. w,
44- AAS 57 (1965). pp. 37, 50-51 (LE 3333}.

4833

19G5 DEC 7

i

DECR. CONC. AD GENTES, DE MISSIONIBUS

Mysticix. Hinc colantur elementa theologica, psychologica
ethumana quae ad hunc sensum communionis cum Eccle­
sia universali fovendum afferre valeant.
Hae vero Ecclesiae, saepissime In pauperioribus orbis
partibus sitae, gravissima plerumque sacerdotum penuria
et subsidiorum materialium Inopia adhuc laborant. Quare
summopere Indigent ut continuata totius Ecclesiae actio
misslonolis ca subministret adminicula quae Ecclesiae lo­
calis Incremento vitneque Christianae maturitati praeprlmis Inserviant. Quae actio mlsslonalis opem etiam ferat
iit Ecclesiis, diu fundatis, quae in quodam statu regressio­
nis vel debilitatis versantur.
Attamen Istac Ecclesiae commune pastorale studium
•ptaque opera Instaurent, quibus vocationes ad clerum
dloecesanum et ad Instituta religiosa numero augeantur,
securius diiudicentur ct efficacius excolantur \ ita ut pauUtlm slblmellpsls providere ct aliis auxilium afferre va­
leant.
20. Cum Ecclesia particularis universalem Ecclesiam
quam perfectissime repraesentare teneatur, probe noscat
se ad eos quoque qui In Christum non credentes cum Ipsa
ln eodem territorio commorantur esse missam ut, testimo­
nio vitae singulorum fidelium et totius communitatis, si­
gnum sit Christum eis indicans.
Requiritur insuper ministerium verbi, ut Evangelium
ad omnes perveniat. Episcopus imprimis fidei praeco sit
oportet, qui novos discipulos ad Christum adducat s. Quod
eximium munus ut rite adimpleat, penitus percipiat tum
condiciones sui gregis tum intimas suorum concivium de
Deo opiniones, sedulo quoque habita ratione Illarum mu971 titionum, quas urbanizations uti dicunt, migrationes et
Indlfferentlsmus religiosus introduxerint.
Presbyteri locales In novellis Ecclesiis opus evangelizationls ardenter aggrediantur, communem operam instituen­
do cum missionariis exteris, quibuscum unum efforment
presbyterium, adunatum sub auctoritate Episcopi, non
solum ad fideles pascendos et ad divinum cultum celebran­
dum, sed etiam ad Evangelium praedicandum lis qui foris
sunt. Promptos se praebeant et, occasione data, alacri
animo Episcopo suo sese offerant ad opus missionarium in
dissitis et derelictis regionibus propriae dioeccseos vel in
aliis dioecesibus Incipiendum.

Eodem zelo fervescant religiosi et religiosae itemque
laici erga suos concives, praesertim pauperiores.
Curent Conferentiae Episcopales ut statis temporibus
cursus renovationis biblicae, theologicae, spiritualis et pa­
storalis instituantur eo consilio, ut inter rerum varietates
et mutationes clerus pleniorem cognitionem scientiae theo­
logicae et methodorum pastoralium acquirat.
De caetero, sancte serventur ca quae ab hoc Concilio,
praesertim in Decreto De Presbyterorum Ministerio et Vita
sancita sunt.
Ut hoc opus missionalc Ecclesiae particularis perfici pos­
sit, requiruntur ministri Idonei, tempestive parandi modo
condicionibus uniuscuiusque Ecclesiae congruenti. Cum au­
tem homines magis magisque in coetus coalescant, maxime
convenit Conferentias episcopales communia consilia Inire
de dialogo cum his coetibus instituendo. SI autem in qui­
busdam regionibus coetus hominum Inveniuntur, qui a
fide catholica amplectenda eo arceantur, quod formae pe­
culiari quam Ecclesia ibi induerit, sese accommodare ne­
queant, in voto est ut tali condicioni speciali modo 4 pro­
videatur, donec omnes Christiani in unam communitatem
congregari possint. Missionarios vero, si quos Apostolica
Sedes ad hunc finem praesto habuerit, singuli Episcopi ln
suis dioecese-s vocent vel libenter recipiant eorumque In­
cepta efficaciter promoveant.
Ut hic zelus mlssionarius apud domesticos patriae flo­
rescat, valde convenit ut Ecclesiae novellae quam primum
8'2 Missioni universali Eccle/siae opere participent, mittendo
et Ipsae missionarios qui Evangelium ubique terrarum an­
nuntient, etsi penuria cleri laborent. Communio enim cum
Ecclesia universali quodammodo consummabitur cum ct
‘Ct lOAJryrs XXIII, Prinfpt Patlomm, 23 nov. 1959: AAS 31 (1939)
p. b3 fLE a86x).
• Ct coxc. Vat. II, Decr. De Presbyterorum Ministexio et Vita. PresbyUrrww Ordinij, n. 11 (LE 3363]. Decr. De Institutione Sacerdotali, Opiatam
tfuM, n. 1 (LE 3334 b
•Cf. Comc. Vat. Π, Const, dogm. D- Ecclesia, Lamm
n. 15:
AAS 37 (x05). p. 29 (LE 3233 J.
•CL Comc. Vat. II, Decr. De Presbyterorum Ministerio et Vita, Pr«5v/«nn Orhnir, n. io (LE 3365 J, ubi ad peculiaria opera pastoralia pro
doma coetibus socialibus faciliora reddenda, praevidetur constitutio
Pnebterarsm personalium, in quantum ratio apostolatus recte exercendi
d pcstelareriL
4833

n. 33(14

ipsae navitatem mlsslonalem ad alias Gentes actuose par­
ticipabunt.
21. Ecclesia non vere fundata est, non plene vivit, nec
perfectum Christi signum est Inter homines, nisi, cum hie­
rarchla, laicatus veri nominis exstet et laboret. Evangelium
enim non potest profunde infigi In ingeniis, vita et labore
alicuius populi sine actuosa praesentia laicorum. Ideo iam
In fundatione Ecclesiae ad lalcatum maturum Christianum
constituendum maxime attendendum est.
Laid enim fideles plene pertinent simul ad Populum Dei
et ad societatem civilem: ad gentem suam pertinent in
qua nati sunt, in cuius thesauris culturalibus per educatio­
nem participare coeperunt, cuius vitae per multiformia
vincula socialia lunguntur, in culus progressu proprio nisu
in suis professionibus cooperantur, culus problemata Ipsi
tamquam propria sentiunt et solvere conantur; pertinent
etiam ad Christum, quia regenerati sunt in Ecdesia per
fidem et baptismum ut, novitate vitae et operis, Christi
sint ·, ut in Christo omnia Deo subiciantur, et tandem sit
Deus omnia in omnibus ·.
Praecipuum officium eorum, virorum et mulierum, est
testimonium Christi, quod vita et verbo ln familia, ln suo
coctu sociali, et In ambitu suae professionis reddere tenen­
tur. Appareat enim In eis oportet novus homo qui secundum
Deum creatus est ln lustitia et sanctitate veritatis7. De­
bent vero hanc novitatem vitae exprimere in ambitu so­
cietatis et culturae patriae, secundum traditiones suae na­
tionis. Ipsi cognoscere hanc culturam, eam sanare et ser­
vare, secundum condiciones recentes evolvere, et tandem
in Christo perficere debent, ut fides Christi et vita Eccle­
siae societati, in qua vivunt, iam non sit extranea, sed eam
permeare et transformare incipiat. lungantur concivibus
suis sincera caritate, ut in eorum conversatione appareat
novum vinculum unitatis et solidarietatis universalis, quae
ex mysterio Christi hauritur. Disseminent etiam fidem
Christi inter eos, quibus vitae et professionis vinculis / nec- 973
tuntur, quae obligatio eo magis urget, quod plurimi homines
nonnisi per vicinos lalcos Evangelium auaire et Christum
agnoscere possunt. Immo, ubi fieri potest, laid parati sint,
in magis immediata cooperatione cum hierarchla, specia­
lem missionem implere ad Evangelium annuntiandum et
doctrinam christinam communicandam, ut nascenti Eccle­
siae vigorem adiclant.
Ministri vero Ecclesiae operosum apostolatum laicorum
magni habeant. Lalcos forment ut tamquam membra
Christi responsabilitatis suae pro omnibus hominibus con­
scii fiant; eos in mysterio Christi profunde instruant, in
practicas methodos introducant ac eis in difficultatibus
adsint, ad mentem Constitutionis De Ecclesia et Decreti
De Apostolatu Laicorum.
Servatis ergo Pastorum et laicorum muneribus et responsabilitatibus propriis, tota Ecdesia novella unum testimo­
nium Christi vivum et firmum reddat, ut lucidum signum
fiat salutis, quae in Christo nobis advenit.
22. Semen quod est verbum Dei, germinans ex terra
bona, rore divino irrigata, succum trahit.lllum transformat
sibique assimilât ut denique fructum multum afferat. Equi­
dem ad instar oeconomiae Incarnationis, Ecclesiae novel­
lae In Christo radicatae Apostolorumque fundamento su­
peraedificatae, in admirabile commcrdum assumunt om­
nes divitias nationum quae Christo datae sunt In heredi­
tatem 8. Ipsae c suorum populorum consuetudinibus et
traditionibus, sapientia et doctrina, artibus ct disciplinis,
ea omnia mutuantur quae ad gloriam Creatoris confiten­
dam, ad gratiam Salvatoris illustrandam et ad vitam
Christianam rite ordinandam conferre possunt·.
Ad hoc propositum assequendum necesse est, ut ln uno­
quoque magno territorio soclo-culturalL uti alunt, ea con­
sideratio theologica stimuletur qua. praelucente Traditione
universalis Ecclesiae, facta et verba a Deo revelata, ln
Sacris Litteris consignata et ab Ecclesiae Patribus et Ma­
gisterio explicata, novae investigationi sublidantur. Sic
clarius perci/pietur quibus viis fides, ratione habita philo- 974
sophiae vel sapientiae populorum, quaerere possit intel­
lectum, ct quibus modis consuetudines, vitae sensus et
socialis ordo, cum moribus revelatione divina significatis
componi queant. Inde patebunt viae ad profundiorem
aptationem in toto ambitu vitae Christianae. Hoc agendi
modo omnis synerctismi et falsi particularism! species se­
cludetur, vita christiana ingenio Indolique cuiusque cul­
turae accommodabiturxe, traditiones particulares cum
• α. X Cor. 13, 33 'CL x Ccc. rj, iS. ’Cf. Eph. 4. 24. ·Cf. IH. ·. ·.
• Cf. Cose. Vat. II, Coast. doga. Dc EccJesxx. Lm*w-«
n xj:
AAS 37 (1963). PP- X7-xS (LE 323’J*· CL Alloc. Pauu VI in Canon. Ss. Mart. I’gxaietUL, 19 ocL
AAS
56 (1964). P- 90A

4834

η. 3364

DECR. CONC. AD GENTES, DE MISSIONIBUS

propriis cuiusque familiae gentium dotibus lucc Evangelii
illustratis, in unitatem catholicam assumentur. Novae de­
nique Ecclesiae particulares, suis traditionibus exornatae,
locum suum habebunt in ecclesiastica communione, inte­
gro manente Primatu Petri Cathedrae, quae universo cari­
tatis coetui praesidetll.
Optandum est ergo, imo omnino convenit, ut Conferentiae Episcopales intra limites uniuscuiusque magni terri­
torii socio-culturalis inter se Ita coadunentur ut concordi
animo communibusque consiliis hoc aptatlonispropositum
prosequi valeant.
Cap. IV—De miss ionariis

23. Quamvis cuilibet discipulo Christi onus fidei dis­
seminandae pro parte sua Incumbat1, Christus Dominus
semper e numero discipulorum vocat quos vult ipse, ut
sint cum illo et ut mittat eos gentibus praedicare Quare
per Spiritum Sanctum, qui charismata prout vult ad uti­
litatem dividit’, vocationem missionariam in cordibus
singulorum inspirat slmulque in Ecclesia suscitat Institu­
ta S quae munus evangelizatlonis ad totam Ecclesiam per975 tinens tamquam proprium officium suscipiant. /
Speciali enim vocatione signantur, qui congrua naturali
indole praediti, dotibus et ingenio idonei, parati sunt ad
opus mlssionale suscipiendum ·, sive autochtoni sive exte­
ri: sacerdotes, religiosi, laid. A legitima auctoritate missi,
fide et oboedientia ad eos, qui longe sunt a Christo, exeunt,
segregati In opus ad quod assumpti sunt · tamquam mi­
nistri Evangelii, «ut fiat oblatio gentium accepta ct sancti­
ficato in Spiritu Sancto» (Rom. 15, 16).
24. At vero Deo vocanti homo respondere debet tali
modo, ut carni et sanguini non acquiescens 7 totum sese
devinciat operi Evangelii. Hoc autem responsum dari ne­
quit nisi Spiritu Sancto incitante et roborante. Missus enim
intrat In vitam et missionem Eius, qui «emet ipsum exi­
nanivit formam servi accipiens» (Phil. 2, 7). Ideo paratus
esse debet ad vitam stare vocationi suae, renuntiare sibi
et omnibus quae hucusque sua habuit, et omnibus omnia
sese facere ·.
Annuntians Evangelium in gentibus, cum fiducia notum
faciat mysterium Christi, pro quo legatione fungitur, ita
ut In Ipso audeat, prout oportet, loqui’, scandalum crucis
non erubescens. Vestigia premens Magistri sui, mitis et
humilis corde, manifestet iugum Eius suave esse et onus
leve le. Vita revera evangelica ll, in multa patientia, in
longanimitate, in suavitate, in caritate non ficta 11 testi­
monium reddat Domino suo, si necesse est, usque ad san­
guinis effusionem. Virtutem et fortitudinem a Deo impe­
trabit, ut cognoscat In multo experimento tribulationis et
altlssimae paupertatis abundantiam esse gaudii1’. Persua­
sum habeat oboedientiam esse virtutem peculiarem mi976 nlslri Christi,qui oboedientia Sua redemit genus humanum./
Evangelii praecones, ne gratiam quae in eis est, neglegant,
renoventur spiritu mentis de die in diem u. Ordinarii vero
et Superiores statutis temporibus misslonarios coadunent,
ut spe vocationis roborentur et in ministerio apostolico
innoventur, etiam institutis ad hoc aptis domibus.
25. Ad tam praeclarum opus, futurus mlssionarius spe­
ciali formatione spirituali et morali praeparandus est n.
Debet enim esse promptus ad initia capienda, constans ad
opera perficienda, perseverans in difficultatibus, patienti
et forti animo ferens solitudinem, defatigationem infructuo­
sum laborem. Mente aperta et corde dilatato hominibus
occurret; officia sibi commissa libenter suscipiet; alienis
etiam populorum moribus et variantibus condicionibus ge­
nerose se aptabit; concordi animo et mutua caritate sociam
operam dabit fratribus et omnibus qui eidem operi sese
dedicant, ita ut simul cum fidelibus, communitatem apo-

stolicam imitantes, cor unum sint ct anima una11. Hae
animi habitudines iam tempore formationis sedulo exer­
ceantur, excolantur ct vita spirituali eleventur et nutrian­
tur. Fide viva ct spe indeficienti imbutus, miMlonarios iit
vir orationis; ardent spiritu virtutis ct dilectionis et sobrie­
tatis 17; discat in quibus sit sufficiens esse u; spiritu sacri­
ficii mortem lesu in sclpso circumferat, ut vita lesu ope­
retur in cis ad quos mittitur1’; zelo animarum libenter
omnia Impendat ct superimpendatur Ipse pro animabas·,
adeo ut «quotidiano officii sui exercitio In Del proxlmlqne
amore crescat» ,l. Ita voluntati Patris oboediens cum Chri­
sto, missionem Eius sub auctoritate hlcrarchica Ecclesiae
continuabit, et mysterio salutis cooperabitur./
177
26. Qui vero ad varias gentes mittentur, ut boni mi­
nistri Christi, enutriti sint «verbis fidei ct bonae doctrinae»
(1 Tim. I, 6), quae praeprimis ex Sacris Scripturis haurient,
perscrutantes Mysterium, Christi, cuius praecones el testes
erunt.
Quare omnes missionarii —sacerdotes, fratres, sorores,
laid— pro sua quisque condicione praeparandi et effor
mandi sunt, ne exigentiis futuri operis Impares invenian­
tur ”. Ab ipsis iam initiis, formatio doctrinalis eorum IU
instituatur, ut et universalitatem Ecclesiae et dlvenitaUm
gentium comprehendat. Quod de omnibus disciplinis valet,
per quas ad ministerium obeundum parantur, necnon de
aliis scientiis, quibus utiliter edocentur, ut communem ha­
beant populorum, culturarum, religionum cognitionem,
non tantum ad praeteritum, sed et ad praesens temptu
spectantem. Quicumquc nempe alium populum adituras
est. magni aestimet eius patrimonium et linguas et mora.
Futuro missionario apprime necessarium est studiis mlssiologicis incumbere, id est cognoscere doctrinam et nor­
mas Ecclesiae circa activitatem misslonalcm, scire quas
vias nuntii Evangelii decursu saeculorum percurrerint,nec­
non praesentem missionum condicionem simul ac metho­
dos, quae nunc temporis efficaciores censentur u.
Etsi vero haec integra institutio pastorali sollicitudine
imbuenda sit, peculiaris tamen et ordinata formatio apostolica praebeatur, tam doctrina quam practids exercita­
tionibus M,
Fratres et sorores quamplurimi artem catechcticam bene
edoceantur et praeparentur, ut magis adhuc in apostohtu
collaborare possint.
Etiam qui ad tempus in activitate missionali partes as­
sumunt, formationem conditioni suae adaequatam acqui­
rant necesse est.
Haec vero formationis genera in terris ad quas mittentur
ita com pleantur, ut missionarii fusius cognoscant histo- 978
riam, structuras sociales et consuetudines populorum, perspiciant ordinem moralem et praecepta religiosa necnon
Ideas intimas, quas ii secundum sacras sibi traoltiones de
Deo, de mundo et de homine efformavcrlnt
Linguas
vero ediscant tali gradu, ut illis expedite et polite uti
queant, et ita faciliorem ad hominum mentes et corda
aditum inveniant
Praeterea in peculiares necessitates
pastorales rite introducantur.
Aliqui vero profundiore ratione praeparentur apud In­
stituta Misslologlca vel alias Facultates aut Universitates,
ut efficacius specialibus muneribus fungi17 et ceteris mlssionarils eruditione sua adiutorio esse possint in exercendo
opere missionario quod nostris praesertim temporibus tot
difficultates et opportunitates praebet. Valde insuper op­
tandum, ut Conferentiac Regionales Episcoporum talium
peritorum copiam praesto habeant, corumque scientia et
experientia fructuose utantur in sui muneris necessitatibus.
Nec desint qui perfecte sciant uti instrumentis technicis et

M Ct Coxc. Vat. II. Coast dogm. De Ecclesia,
n. ijr
AAS 57 (3965), p. 18 {LE jaji).
1 Coxc. Vat. II, Coast dosexn. De Ecclesia,
n. 17. AAS
57 (105). P· a*· (LE 3*51). · Cf. Mc. 3, 33 ». · Cf. 1 Cor. ia, xx.
1 «lastilutoran· oatrioe veniunt Ordines, Congregation», Insutu la et
Aiaochticmcs qtxM io MBaionibu» laborant
• Ct Pftl XI.
j3 ftbr. 1926: AAS 18 (1926), p. 69-71
[LE 693); Pus XII.
13 iua. 1940: AAS 32 (1940). P- a5i*
3 lun. 195s: AAS 43 (»95»). P· 506 [LE 2218].
• Cf. Act 33. 2. ’ CL *GL
16. · Cf 3 Cor. 9. « · Cf. Eph. 6. 19 v.
Act 4, 31. ‘*Ct Mt 11, »9 ». 11 Cf. Bxxmdictv» XV,
30 aonr. 1919: AAS 11 (3919), PP- 449-450 [LE 121]. “Cf. 2 Cor. 6, 4 ».
WCL 2 Cor. 8, 2. uCt t Tim. 4, 14; Eph. 4. 13; II Cor. 4. 16.
11 Ct Bsnracnm XV,
30 nov. 1919: AAS 11 (1919)·
pp. 448-449 [LE in ]; Ptc» XII,
3 lun 1951: AAS 43
(1951), P- y*7 (LE 1318). —In lonnitioae nüsaSoaAnornn tacerdotum etiam
rabo habroda ett eorxa» quae itatuuntur m Coxc. Vat. 11, Derr. De Instllï’jjfte Satrrdctah. OfUtam loiiui [LE 3334 ).
Lumen Gcniium,

Lumm Gtniium,

Rerum Ecdrrtue,

Surculo auri/,

Praeccmn,

Muttmum

tUuJ,

Ecautelii Prucconct,

4635

illud,

1965 DEC 7

>· Cf. Art. 2. 4r. 4. 32- 1TCf. jTim. x, 7- »’CL PhiL 4, n. >»CL x Ccr
4, 10 w. MCL 3 Cor. xi,
11 Cf. Coxc. Vat. II, Coast. do<m. De Ecclesia,
a 41:
AAS 57 (x05), p. 46 [LE 3232).
·’ CL Bxykdictvs XV, .Maximum
30 nor. 19x9: AAS 11 (1939
*,
p. 440 [LE 32X b Ριν» XII,
3 iua. 1951: AAS 43 (C$31),
p. 507 [LE 2218).
“ Bbxbdictv» XV, Mannum
30 nov. X919: AAS 11 (1939!, p. 445·.
Decr. S. C. P. 20 maii 3923: AAS 15 (1923), pp. 369-370 [LE ax£
Pre·» XII,
2 iun. 1940: AAS 32 (X940), p. 356.
jun. 1951: AAS 43 (»95U. P- 507 [LE 3218;; Ioamxks ΧΧΙΠ,
28 aov. 1959: AAS 51 (1959). pp. 843-A44 [LE aMt}.
14 Coxc. Vat. II, Deer. De Iastitutioue Socerdouli,
Mtai, na
19-2: (LE 33841- CL ctlAxn Coast. Apost.
Sapwnha/asm SUtotis
genenhbas, 31 nun 1956: .AAS 4S (1956). pp. 354’3*5 [LE 2579).
*(LE 2JXSj
XI1· r
2 Iun. 3951: AAS 43 (395X). pp. 5235-4" ίο
vtY’
**** novnxn
: *919:
AASAAS
IX (39:9),
P. 44SF
ni 1—Ôt» ·22D,pX*T?
.
395»:
43
UWk
j.
i/soV’ PlV‘ XU’ FUa
15 ‘Ua· I95r’ AAS 49 (1957h 714
15 ».

Lumen Gcxîium,

illud,

Etantflii Prurrones,

illud,

Surcula

Eutnfdu

eurunlc,

Pruccona. 2
Princtpi

Putiorum,

Optuium

Pruccoia,

P« -

XII‘

£ran^n

Prucccncs,

2

4336

1085 DEC 7

communicationis socialis, quorum momentum omnes magni
faciant.
27. Quae omnia, quamvis unicuique ad gentes misso
omnino necessaria sint, ab Individuis vix reapse attingi
ponunt. Cum etiam Ipsum opus mlssionale, experientia
late, a singulis Impleri nequeat, communis vocatio singu­
los ad Instituta congregavit, In quibus, collatls viribus,
apte formarentur et illud opus nomine Ecclesiae ct ad nu­
tum birrarchlcae auctoritatis exsequerentur. Quae Insti­
tuta mullis abhinc saeculis pondus dlel et aestus porta­
verunt, sive integre labori mlsslonali sese devoverunt sive
ex parte. Saepe vasta territoria illis evangelizanda a
Sancta Sede commissa sunt, In quibus Deo novum popu­
laro coadunaverunt, Ecclesiam localem propriis pastoribus
adhaerentem. Ecclesiis suo sudore, imo et sanguine suo
fundatis, zelo atque experientia in servitium erunt fratema
cooperatione vel curam animarum gerendo vel munera spe­
cialia ad bonum commune persolvendo.
Aliquando pro toto alicuius regionis ambitu urgcntlores
Π quosdam /labores In se sument, ex. gr. evangelizationem
coetuum vel populorum qui forsan nuntium evangellcum
ob peculiares rationes nondum acceperunt vel ei hucusque
restiterunt *·.
Sl opus est, Illos qui activitati mlsslonali ad tempus se
devovent, experientia sua efformare et adiuvare praesto
sint.
His de causis, ct cum multae adhuc exstent gentes ad
Christum adducendae, Instituta apprime necessaria ma­
nent.

Cap. V—De

ordinatione activitatis missionalis

28. Christifideles, cum donationes habeant differentes l,
pro sua quisque opportunitate, facultate, charismate ac
ministerio ’, In Evangelio collaborare debent; omnes proin­
de, qui seminant et qui metunt’, qui plantant et qui ri­
gant, unum sint oportet 4, ut «ad eundem finem libere ct
ordlnatim conspirantes» 5, unanimiter ad aedificationem
Ecclesiae vires impendant.
Quamobrem Evangelii praeconum labores ct auxilia ce­
terorum cbristifidelium ita dirigenda et colliganda sunt,
ut «omnia secundum ordinem fiant» (1 Cor. 14, 40) in
cunctis activitatis ct cooperationis missionalis campis.
29. Cum enim cura Evangelium ubique terrarum an­
nuntiandi imprimis ad Corpus Episcoporum pertineat ·,
Synodus Episcoporum seu «stabile Episcoporum Consilium
pro Ecclesia universa·7, inter generalis mo/mentl negotia ·,
activitatis missionalis, maximi sanctissimique Ecclesiae
muneris’, specialem habeat rationem.
Pro omnibus Missionibus et pro tota activitate missionali unum tantum sit oportet DIcasterium competens,
nempe «De Propaganda Fide», a quo dirigantur necnon
coordinentur ubique terrarum et ipsum opus missionale
et cooperatio missionaria, salvo tamen iure Ecclesiarum
Orientalium l0.
Licet multiplici modo Spiritus Sanctus suscitet spiritum
misslonalem In Ecclesia Dei, et non raro actionem eorum
quorum est moderari vitam Ecclesiae praeveniat, tamen
pro sua parte etiam hoc DIcasterium promoveat vocatio­
nem et spiritualitatem mlssionariam, zelum et orationem
pro missionibus, necnon de istis nuntia genuina et adae­
quata producat. Ab eo suscitentur et secundum urgentlorcs
necessitates regionum distribuantur missionarii. Ab eo dis­
ponatur ordinata operandi ratio, profluant normae direcllvae et principia pro evangelizatione adaptata, dentur
impulsus. Ab eo incitetur et coordinetur efficax collectio
subsidiorum, quae distribuantur secundum rationes neccs" Ct Coxc Vat. Π, Decr. De Presbyterorum Ministerio et Vita, Prabv·
*
km
OrJinù, n. io [LE 3365], ubi de Dioecesibus et Praelaturis personaDm »t alib bduixrodi jzrn.o fit.
’ Ct Rom. 12, 6. · Cf. i Cor. 3, 10. · Cf. Io. 4, 37. * Cf. 1 Cor. 3, 8.
‘Ct Coxc. Vat. II, ConsL dogm. De Ecclesia, Lumen Gentium, n. 18:
57(105). P· 22 (LE 3233).
‘Ct Coxc. Vat. II, ConsL docm. De Ecclesia, Lumm Gentium, n. 23:
AAS 37 (T05), P· 28 [LE 3232].
'Ct Mota proprio Apaiiclica Sollicitudo, 15 sept. 1965: AAS 37 (x05).
P 778 [LE JJI8).
•Cf. Pavws VI, Alloc, die ix nov. 1964 in Concilio habita: AAS 56
(:04). p. xoxx [LE 3236].
Bixidjctvs XV, Sfaximum illud, 30 nov. 19:9: AAS XI (XÇXÇ)·
PP »-40 [LE xxij.
“ Si qoae câuiones propter peculiares rationes aliis Dicas tertis pro tem­
pore adhuc uibsunt, expwlit ut illa Dicasteria relaiionem habeant cum
Sacn Côafreptioce de Propjganda Fide, ut in omnibus Missionibus ordiac dirigendis ratio et norma omnino constans atque uniformis haberi
P0KÎL
4837

n. 3364

DECH. CONC. AD GENTES, DE MISSIONIBUS

sltatis vel utilitatis necnon extensionis dicionis, numeri
fidelium et infidelium, operum ct Institutorum, ministro­
rum et mlssionariorum.
Una cum Sccretarlatu ad unitatem Christianorum fo­
vendam quaerat vias ct media ad procurandam et ordinan­
dam fraternam collaborationem necnon conviventlam cum
incoeptis mlsslonalibus aliarum communitatum Christiana­
rum, ut scandalum divisionis pro posse tollatur.
Itaque necesse est ut hoc Dicasterium sit tam instrumen­
tum admlnistrationis quam organum directionis dynamicae, quod utatur methodis scientificis et instrumentis huius
temporis condicionibus adaptatis, ratione nempe habita
hodiernae investigationis theologicae, methodologicae et
pastoralis misslonariac. In directione huius DIcasterii par­
tem actuosam cum voto deliberativo habeant repraesen­
tantes selecti omnium illorum qui In opere mlsslonali colla­
borant: Episcopi ex toto orbe, / auditis Conferentiis Episco- 981
palibus, necnon moderatores Institutorum et Operum Pon­
tificalium, modis et rationibus a Romano Pontifice sta­
tuendis. Hi omnes, statutis temporibus convocandi, sub
auctoritate Summi Pontificis supremam ordinationem lo­
tius operis missionalis exerceant. Huic Dicasterio praesto
sit permanens Coelus Consultorum peritorum, scientiae aut
experientiae probatae, quorum inter alia erit cum de con­
dicione variarum regionum locali et de modo cogitandi
diversorum coetuum hominum, tum de methodis evangelizationls adhibendis opportunas notitias colligere et conclu­
siones scicntifice fundatas pro opere et cooperatione misslonali proponere.
Instituta religiosarum, opera regionalia pro Missionibus
necnon organizatlones laicorum, praesertim internationa­
les, modo congruo repraesententur.
30. Ut In Ipso opere mlsslonali exercendo fines et ef­
fectus attingantur, omnibus operariis mlsslonalibus sit «cor
unum et anima una»
4, 32).
Episcopi est, uti rectoris et centri unitatis In apostolatu
dioccesano, activitatem misslonalem promovere, moderari
et coordinare, ita tamen ut spontanea navitas eorum qui
In opere partem habent, servetur et foveatur. Omnes mis­
sionarii, etiam religiosi exempti, eiusdem potestati subsunt
in variis operibus, quae sacri apostolatus exercitium respi­
ciunt ll. Ad meliorem coordinationem. Episcopus consti­
tuat in quantum fieri potest Consilium pastorale, in quo
clerici, religiosi et laici per delegatos selectos partem ha­
beant. Curet Insuper ne activitas apostollca ad solos iam
conversos limitetur, sed aequa pars et operariorum et sub­
sidiorum evangelization! non-christlanorum destinetur.
31. Confercntiae Episcopales communi consilio gravio­
res quaestiones et problemata urgentia tractent, quin ta­
men differentias locales negligant u. Ne insufficiens per­
sonarum et subsidiorum copia dissipetur, neve incepta sine
necessitate multiplicentur, commendatur ut opera bono/ 932
omnium inservientia collatls viribus condant, ut! e. g. se­
minaria, scholas superiores et tcchnicas, centra pastoralia,
catcchetica, liturgica necnon instrumentorum communica­
tionis socialis.
Eiusmodl cooperatio pro opportunitate ellam inter di­
versas Conferent ias episcopales instituatur.
32.Expedit quoque coordinare activitates quae nb In­
stitutis vel Associationibus Ecclesiasticis exercentur. Quae
omnia, cuiusvis sint generis, in universis quae ipsam acti­
vitatem misslonalem spectant, obsecundent Ordinario loci.
Quare multum proderit particulares inire conventiones,
quibus relationes inter Ordinarium loci et Moderatorem
Instituti regantur.
Quando Instituto cuidam commissum fuit territorium.
Superiori Ecclesiastico ct Instituto cordi erit omnia ad
hunc finem dirigere ut nova communitas Christiana in
Ecclesiam localem crescat, quae opportuno tempore a pro­
prio Pastore cum suo clero regatur.
Cessante territorii commissione nova oritur condicio.
Tunc Conferentiac Episcoporum el Instituta, communi
consilio statuant normas, quae relationes inter Ordinarios
locorum et Instituta moderentur u. Sanctae Sedis autem
erit principia generalia delineare iuxta quae conventiones
regionales vel etiam particulares Ineantur.
Quamquam Instituta parata erunt continuare opus In­
ceptum collaborando in ministerio ordinario curae anima(Aci.

11 Cf. Coxc. Vat. II. Decr. De pastorali Episeoporvm munere tn
Ckriitui Deminui, n. 35. 4
[LE 3332).
»’ Cf. Coxc. Vat. II, Decr. De pastaraH Epbccporam munere in EcckiU.
CàfMfttt Dominus, nn. 36-38 [LE 33321.
u Cf. Coxc. Vat. II. Decr. De pa$tcraU Episcoporum muner
*
ia EccUma.
Ckrùhtt Dominus, n. 35, 5-6 [LE 3331}.

4333

DECIL· CONC. AD GENTES, DE MISSIONIBUS

o. 33(M

1005 DEC 7

ruro, tamen crescente clero locali, providendum erit ut
Institute, quantum eorum fini congruit, ipsi Dioecesi fidelia
maneant, opera specialia vel aliquam regionem in ea ge­
nerose assumendo.
33. Instituta vero, quae in eodem territorio activitati
missionall incumbunt, vias et modos inveniant oportet,
quibus opera coordincntur. Quare summae utilitatis sunt
donferentiae Religiosorum et Uniones Religiosarum, in
quibus omnia eiusdem nationis vel regionis Instituta par­
ies habeanL Hae Conferentlae inquirant, quaenam com­
muni conatu peragi possint, et arcta relatione cum Confe983 rentiis Episcopalibus connectantur./
Quae omnia pari ratione ad collaborationcm Instituto­
rum raissionalium in terris patriis extendere convenit, ita
ut quaestiones el incepta communia facilius et minoribus
cum expensis solvi queant, ut puta formatio doctrinalis
futurorum missionariorum, necnon cursus pro misslonariis,
relationes ad publicas auctoritales vel ad organa internationalia et supranatlonalia.
34. Cum rectum et ordinatum exercitium actuositatis
missionariae reouirat ut operarii evangelic! ad munera sua,
praesertim ad aialogum cum religionibus et culturis nonchristianls, scicntiflce praeparentur, et in Ipsa exsecutione
efficaciter adiuventur, desideratur ut in favorem missio­
num inter se fraterne et generose collaborent quaelibet
Instituta scientllica quae colunt mlssiologiam aliasque di­
sciplinas vel artes missionibus utiles, uti tcchnologiam et
lingulstlcam, historiam et scientiam religionum, soclologiam, artes pastorales et similia.

Perutile erit, dummodo ne ncgllgatur opus mlsiloruJe
universale, conjunctionem servare cum mbslonarihex Ipsa
communitate ortis, vel cum paroecia aut dioecesi aliqua
missionum, ut communio inter communitates visibilisfbt
ct ln mutuam cedat ncdlflcatlonem.
38. Episcopi omnes, ut membra corporis Episcoporum
Collegio Apostolorum succedentis, non solum pro alkraa
dioecesi, sed pro totius mundi/salute consecrati sunt. Mmdatum Christi Evangelium praedicandi omni creaturae4 eos,
cum Petro ct sub Petro, primo et immediate afficit. lude
oritur illa communio ct cooperatio Ecclesiarum quaehodk
tam necessaria est ad opus evnngcllzatfonis prosequendum.
Vi istius communionis singulae Ecclesiae sollicitudinem om­
nium aliarum ferunt, proprias necessitates sibi Invicem
aperiunt, res suas mutuo communicant, cum dilatatio Cor­
poris Christi munus totius Collegii Episcoporum sit4.
In sua dioecesi, cum qua unum constituit, Epifcopai
opus mlsslonale suscitans, promovens, dirigens, spiritum
et ardorem mlsslonalem Populi Del praesentem et quui
visibilem reddit, ita ut tota dioecesis missionaria evadit
Episcopi erit in suo populo, praesertim inter Infirmos
et aerumnis oppressos, animas suscitare quae orationes et
paenitentiae opera Deo corde aperto pro mundi evangdJzatione offerant; vocationes Juvenum et clericorum ad In­
stituta misslonalla libenter fovere, gratoque animo fenr,
si Deus quosdam eligat qui nctuositatl Ecclesiae missloull
inserantur; Congregationes dioeccsanas hortari et adluvart
ul propriam partem in missionibus assumant; opera Insti­
tutorum missionalium apud suos fideles promovere, sed
praesertim Opera Pontificalia Misslonalla. Istis enim Ope­
ribus Iure primus locus tribui debet quippe quae medh
sunt tum ad catholicos inde ab infantia sensu vere uni­
Cap. VI—De cooperatione
versali et misslonario Imbuendos, tum ad excitandam ef­
ficacem collectionem subsidiorum In bonum omnium Mis­
35. Cum tota Ecclesia missionaria sit, et opus evangelisionum pro cuiuscumque necessitate7.
zationls officium Populi Dei fundamentale, Sacra Synodus
Cum vero in dies crescat necessitas operariorum in vinea
omnes ad profundam renovationem interiorem invitât, ul
Domini, et sacerdotes dioecesani desiderent et ipsi partes
vivam conscientiam propriae responsabilitatls in Evangelil
semper maiores in mundi evangellzatlone habere, Sancta
diffusione habentes, partes suas assumant ln opere missioSynodus exoptat ut Episcopi, gravissimam considerantes
nali apud Gentes.
penuriam sacerdotum qua evangellzatio multarum regio­
36. Ut membra viventis Christi, Ipsi per Baptismum
num impeditur, aliquos e melioribus suis sacerdotibus, qui
necnon per Confirmationem ct Eucharistiam incorporati et
se ad/opus missionale offerant, debita praeparatione peconfigurati, omnes fideles officio tenentur ad Eius Corporis
racta, ad dioeceses clero carentes mittant, ubi saltem ad
expansionem et dilatationem cooperandi, ut quamprimum
tempus ministerium missionale in spiritu servitii exer­
Illud ad plenitudinem adducant >.
ceant *.
Quare omnes Ecclesiae filii vivam suae erga mundum
Ut autem Episcoporum activitas misslonalis In bonum
responsabilitatls conscientiam habeant, spiritum vere ca­
totius Ecclesiae efficacius exerceri possit, expedit nt Contholicum in selpslsfoveant, suasque vires in opus evangelIferentiae Episcopales negotia moderentur quae ad ordina­
zationls impendanL Attamen, sciant omnes, primum ac
tam cooperationem propriae regionis spectant. In suis Con­
ferenti fs agant Episcopi de sacerdotibus cleri dioecesani
potissimum suum debitum pro fidei diffusione esse, vitam
Christianam profunde vivere. Eorum enim fervor in Dei
gentium evan gei izationl devovendis; de certa stipe quam
981 servitio/et erga alios caritas novum spiritualem afflatum
unaquaeque dioecesis propriis redditibus proportionatam
toti Ecclesiae afferent, quae apparebit ut signum levatum
quotannis pro opere missionum dare tenetur·; de modis
et mediis quibus missiones directe subveniuntur dirigendis
In nationes ’, dux mundi» (Mt., 5, 14) et «sal terrae» (Mt.
et ordinandis; de Institutis missionalibus el seminariis
5, 13). Hoc testimonium vitae facilius effectum suum ob­
cleri dioecesani pro missionibus adjuvandis et, si opus est,
tinebit si una cum aliis coetibus Christianis praestabitur,
iuxta normas Decreti De Oecumenismo 3.
fundandis; de arctioribus nexibus inter huiusmodi Insti­
tuta el dioeceses fovendis.
Ex hoc renovato spiritu preces et paenitentiae opera
Ad Conferentias episcopales pariter pertinet opera insti­
Deo sponte offerentur ut opus missionariorum sua foecuntuere et promovere quibus illi qui laboris et studii causa
det gratia, vocationes missionariae ortum habebunt, opes
ex terris missionum immigrant fraterne excipiantur el
quibus missiones indigent promanabunt. Ut autem omnes
congruenti pastorali cura adiuventur. Per eos enim populi
et singuli christifldeles praesentem Ecclesiae in mundo
longinqui vicini quodammodo fiunt et communitatibus
condicionem plane noverint, et vocem audiant multitudi­
antiquitus Christianis optima occasio offertur cum natio­
num clamantium: «Adiuvanos»4, notitiae misslonales, mo­
nibus quae Evangelium nondum audierunt colloquendi d
dernis etiam instrumentis communicationis socialis adhibi­
eis in proprio officio amoris et adiumenti genuinum Christi
tis, tales praebeantur, ut activitatem mlsslonalem suam
vultum ostendendi10.
sentientes, ad tam immensas et profundas hominum neces­
sitates cor aperiant eisque subvenire valeant.
39. Presbyteri personam Christi gerunt et cooperatores
sunt ordinis episcopalis, In triplici sacro munere quod na­
Necessaria quoque est coordinatio notitiarum ct coope­
tura sua ad missionem spectatll. Penitus ergo Intelliganl
ratio cum organis nationallbus et intemationallbus.
suam vitam etiam in servitium Missionum consecratam
37. Cum autem Populus Dei in communitatibus, prae­
esse. Cum autem per proprium suum ministerium —quod
sertim dloecesanis el paroeclalibus vivat, et in ipsis quo­
praecipue ln Eucharistia, quae Ecclesiam perficit, consi­
dammodo visibilis appareat, ad istas etiam pertinet Chri­
stit— cum Christo Capite communicent el alios ad hanc
stum coram Gentibus testificari.
• Cf. Comc. Vat. II. Consi, dogm. De Eccldla,
GmJ», cx 33-14:
Gratia renovationis ln communitatibus crescere nequit
AAS 57 (1965), pp. 37-39 [LE 3232].
nisi unaquaeque spatia caritatis ad terminos terrae dilatet,
’ CL Bbnedictvs XV, .Maxinum
30 dov. 19x9: .AAS XX
simiiemque curam habeat de iis qui longe ac de illis qui
PP- ♦53
*45-4 (LE 221 ■; Pnrs XI.
28 febr. xçA AAS iS
propria membra sunt.
(1926), pp. 71-73 [LE 693b Pirs XII, Ecunfe/i
*
2 lux I93S
AAS
43
(1951),
pp.
525-526
[LE
3218I;
I
d.,
Doeuwt,
15
Lix 1457·
Sic tota communitas precatur, cooperatur et activitatem
AAS 49 (X957). P- 24X [LE 3650].
Inter gentes exercet per filios suos quos Deus ad hoc praePius ΧΠ, Fdn Denum, 15 Lan. 1957: AAS 49 («957). PP·
stanthslmum munus eligit.
[LE• CL2650].
Lirnrn

illud,

Rerum

Ecdenae,

Praesana,

Ftdfi

•U Eph 4. ÎJ. «CL U. li, ia. · CL Coxc. Vat. 11, Decr. De
O»rvi-.,«rü.ux7î, CmUlic
n. ir. AAS 57 (1965), P· </) [LE 3335 J.
• Ct. A-.t 16. 9. ’Ct. Me. 16. tj.
MxnUpAtvo,

4839

•Comc. Vat. II, Decr. De pastorali Episcoporum munere in EicieU.
CÂmiuj Dctntnwi, n 6 [LE 3333].
11’ FDcnum
· »5
AAS 49 (1957), P- U5 [L£
2650. Ï?S
»» CL ίCoxc.
Vat. II, Coast, dogm. De Ecclesia, Lu-wn
'95T.

4840

1165 DIX. 7

DECR. CONC. PRESBYTERORUM ORDINIS, DE PRESBYTERIS

communionem adducant, non possunt non sentire quantum
adhuc ad plenitudinem Corporis desit, et quantum proinde
praestandum sit ul In dies crescat. Curam ergo pastoralem
ita ordinabunt, ut dilatationi Evangelil apud non-christiacos prosit.
Presbyteri In cura pastorali zelum pro mundi cvnngcliMtlone inter fideles excitabunt el conservabunt, per catcchcslm el praedicationem cos instruendo de munere Ec­
clesiae Christum Gentibus annuntiandi; familias christlaras edocendo de necessitate ct honore vocationes mlsslotules inter proprios filios et filias colendi; In iuvenlbus
«holarum et catholicarum associationum fervorem missioDjdem fovendo Ita ut ex illis futuri Evangelil Praecones
oriantur. Fideles doceant pro missionibus orare et ab
eisdem eleemosynas quaerere ne erubescant, quasi mendici
pro Christo animarumque salute factils.
Professores Seminariorum ct Universitatum iuvenes ve­
ram condicionem mundi ct Ecclesiae docebunt, ut ncccssitis impensiorisevangellzationis non-chrlstianorum eis ap­
pareat ct eorum zelum nutriat, ln tradendis vero discipli­
nis dogmaticis, biblicis, moralibus ct historicis rationes
mlssionales in Illis contentas ln lucem ponant, ut hoc modo
conscientia missionaria in futuris sacerdotibus formetur.
40. Instituta religiosa, vitae contemplativae et activae,
maximam hucusque partem ln mundi evangelizationc ha­
buerant ct habent. Eorum merita Sacrosancta Synodus
libenter agnoscit ct Deo gratias agit pro tot impensis in
Dei gloriam et in servitium animarum praestitis, eademque
hortatur ut indefesse in opere incepto prosequantur, cum
sciant virtutem caritatis, quam ex vocatione perfectius
colere tenentur, ad spiritum et laborem vere catholicum
se impellere et obligare 1J.

Instituta vitae contemplativae per suas orationes, pae­
nitentiae opera et tribulationes, maximum momentum ha­
bent ln conversione animarum, cum Deus sit qui rogatus
mittit operarios in messem suam u, animos non-christianorum ad audiendum Evangelium aperit1S, et verbum sa­
lutis ln eorum cordibus foccundatie. Imo rogantur haec
SS3 Instituta ut domos in /locis missionum condant, sicut non
paua Iam fecerunt, ut Ibi, modo traditionibus genuine
religiosis populorum accommodato, vitam degentes, prae­
daram testimonium maiestatis ct caritatis Dei, necnon et
uulonis in Christo, inter non-christianos reddant.
Instituta vero vitae activae, sive finem stricte missionakm prosequantur sive non, sincere coram Deo sese interro­
gent utrum actuositatem suam in expansionem Regni Dei
Inter Gentes extendere valeant; utrum quaedam ministeria
aliis relinquere possint, Ita ut suas vires pro missionibus
Impendant; utrum activitatem in missionibus incipere pos­
sint, aptando, si necesse fuerit, suas Constitutiones, ad
mentem tamen Fundatoris; utrum sodales sui pro viribus
in activitate missionali participent; utrum eorum consue­
tudo vitae sit testimonium Evangelil indoli et condicioni
populi accommodatum.
Cum autem, Spiritu Sancto inspirante, in dies crescant
in Ecclesia Instituta saecularia, eorum opera, sub auctori­
tate Episcopi, multiplici ratione In missionibus fructuosa
esse potest, ut signum plenae deditionis ad evangeiizationem mundi.
41. Laicl ad opus evangellzationis Ecclesiae cooperan­
tur et tamquam testes simul ct viva instrumenta missio­
nem eius sal vi fi cam participant 1T, praesertim si n Deo
vocali ab Episcopis ad hoc opus assumuntur.
In terris iam Christianis laid ad evangellzationis opus
cooperantur, cognitionem et amorem erga missiones in seipsiset in otiis fovendo, vocationes in propria familia, in as­
sociationibus catholicis et in scholis excitando, subsidia
cuiusque generis offerendo, ut donum fidei, quod gratis
receperunt, aliis donari possit.
In terris autem missionum, laid, sive advenae sive au­
tochtoni, in scholis doceant, res temporales gerant, in acti­
vitate paroeclali el diocccsana collaborent, varias formas
apostolo tus laicorum instituant atque promoveant, ut fi­
deles novellarum Ecclesiarum quamprimum propriam par•W
in vita Ecclesiae assumere possint1δ./
s i<: AAS 57 (10$), p. 34 (LE 3232). ” Cf. Pios XI, Rcmm Ecdtiw,
14 Hx.
AAS 28 (1940). p. 73 (LE 693). u Cf. Coxc. Vat. II,
C<oii tatxn. De EcclrtU, Lumzn Cmiiun, n. 44: AAS 57 (X963). p. 50
[L£ ppj. “Cf. Mt. 9, jS. »· CL Art. 16. 14.
J Cor. 3, 7.
“CL Cone. Vat. II, Coast, domi. De Ecclesia, Lwmm GmfiuR», nn. 33.
5< AAS 57 ÎÎ05). PP 39. 40-4! (LR 3233}.
“Ct Pn · NIL kiaHÇfhi Pratt^in, 2 inn 1951: AAS 43 <195
*1.
pp.
513-514 (LE 33xS); lOA'MS ΧΧΙΙΙ. Pnmrzpi Pailamm, 2S nov. 1959:
AAS 5t
PP ^5
^53
*
ILE 2W1).

4M1

η. 33 «5

Laid tandem cooperationem oeconomi co-socialem popu­
lis in via evolutionis libenter praebeant; quae cooperatio
eo magis laudanda est. quo magis ad ea instituta fundanda
spectat, quae structuras fundamentales vitae socialis at­
tingunt, vel ad formationem eorum ordinantur, qui responsabllltatem publicae rei habent.
Peculiari laude digni sunt 1111 laicl qui, in Universitati­
bus vel Institutis sdentlflcis, suis investigationibus histo­
ricis vel scienti fico-religiosis cognitionem populorum et
religionum promovent, Evangclii praecones adiuvando, et
dialogum cum non-christianis praeparando.
Cum aliis Christianis, cum non-christianis, spcciatlm
cum membris consociationum internatlonallum fraterno
animo collaborent, semper id prae oculis habentes, ut «ae­
dificatio terrenae civitatis in Domino fundetur ad Ipsumque dirigatur» w.
Ad haec omnia munera obeunda, necessaria indigent
laid praeparatione technica et spirituali, quae in Institutis
nd hoc destinatis dari debet, ut eorum vita testimonium
inter non-christianos pro Christo sit, secundum verbum
Apostoli: «Sine offensione estote ludaeis et Gentibus et
Ecclesiae Dei; sicut et ego per omnia omnibus placeo, non
quaerens quod mihi utile est, sed quod multis, ut salvi
fiant» (1 Cor. 10, 32-33).
Conclusio

42. Patres Concilii una cum Romano Pontifice, offi­
cium Regnum Dei ubique diffundendi gravissime sentien­
tes, omnes Evangel i i praecones peramanter salutant, eos
praesertim qui pro Christi nomine persecutionem patiuntur,
socii eorum passionum effecti30.
Eodem amore quo Christus erga homines flagravit, et
ipsi exardescunt. Conscii autem Deum esse qui efficit ut
Regnum suum in terris adveniat, una cum omnibus christlfidelibus preces effundunt, ut per intercessio/nem Virgi- 990
nis Mariae Reginae Apostolorum, gentes quamprimum ad
agnitionem veritatis adducantur31 et claritas Del quae in
facie Christi lesu resplendet per Spiritum Sanctura omnibus
illucescat
Haec omnia ct singula quae in hoc Decreto [·| edida sunt,
placuerunt Sacrosancti Concilii Palribus. Et Nos, A pastolica a Christo Nobis tradita potestate, illa, una cum Vene­
rabilibus Patribus, in Spiritu Sancto approbamus, decer­
nimus ac statuimus et quae ita synodaliter statuta sunt ad
Dei gloriam promulgari iubemus.
Romae, apud S. Petrum, die vn mensis decembris anno
XC3ILXV.—Ego Paulus Catholicae Ecclesiae Episcopus
(Sequuntur ceterae subsignationes).
*· CL Coxc. Vat. II, Ccmt. doçrn. De Eccksia, Lmma Ctv/ήπ·, n. <6:
AAS 57 (105). P· 53 [LE 3332).
’· d. Pivs XII, Ewgdii Pnut&US, 2 iun 1951: .AAS 43 (1951). P 537
[LE 231S); Ioaxxts XXIII,
Puîcrvm, 2S nor. 1959: AAS jx
(1959). P· ^64 [LE 2861]. w Cf. i Tkn. 2, 4- WCL 3 Cor. 4. 6.

* In soasione IX d o 7 Dec. 1965 celebrata prcnailçato Ada. I. GRE­
CO in PxM 55 (1966) 289-314; L LEE in CpR 45 (1966) 276-299. 379397; J. MASSON in NxT 83 (1966) 249-372. 3S8-375. A SEUMOS in
Vita rol. 2 (1956) 62-73 Æ SANTOS, Decreto «Ad genta» aobre la
activi dad misionaJ de la Iglesia, Madrid 1966. Le Mxaaioni alla tace del
Co n dio (Atti della setttxna act timer» di ftudi mxuion’ri NGlwo.5-9
sett. 1968). Milano 2967: O.S
.
______ ___
ti canum» im Gcsamhreik des Ko axils. in Neuo Zeischrift fcxx Mx»cionrwissenchaft an 1956 et 1967; A UTOR ES VARII. Le musioni nel De­
creto «Ad gentes» dei Concdio VaUcano II, Roma Umr. Urbarr.an» 1968

3365
1965 DEC 7.-CONC. VAT. II, DECR. AAS 58 (1966) 99M024

PAULUS EPISCOPUS

Serrus Sentorum Dei, una cum Sacrosancti Concilii Patribus.
Ad perpetuam rei memoriam

Décret uni de presbyterorum ministerio ct vita
Prooemium

1. Presbyterorum Ordinis in Ecclesia excellentiam (jun
pluries haec Sacrosancta Synodus in memoriam omnium
revocavit *. Cum tamen huic Ordini in Ecclesiae Christi
1 Coxc Vat II, Cotot de Sacra LKsnpa,

AAS

4M2

π. 3305

DECR. CONC. PRESBYTERORUM ORDINIS, DE PRESBYTERIS

renovatione partes maximi momenti et in dies quidem dif­
ficiliores assignentur, perutile visum est fusius cl profun­
dius de Presbyteris tractare; ea quae hic dicuntur omnibus
Presbyteris applicantur, speciatim iis qui curae animarum
inserviunt, congrua congruis referendo ad religiosos Pre­
sbyteros quod attinet. Presbyteri enim, sacra Ordinatione
atque missione, quam ab Episcopis recipiunt, promoventur
ad inserviendum Christo Magistro, Sacerdoti ct Regi, cuius
participant ministerium, quo Ecclesia in Populum Dei,
Corpus Christi ct Templum Spiritus Sancti, hic in terris,
indesinenter aedificatur. Quapropter, ut ln adiunclis pa­
storalibus el humanis persaepe tam funditus mutatis eo­
rum ministerium efficacius sustineatur atque eorundem
vitae melius provideatur. Sacrosancta haec Synodus quae
sequuntur declarat ac decernit.
Cap. I—-Presbyteratus

in

missione

Ecclesiae

2. Dominus lesus, «quem Pater sanctificavit et misit
in mundum» (Io. 10, 36), unctionis Spiritus qua unctus
est1 totum Corpus suum mysticum particeps reddit: in
M2 eo enim omnes fideles sanctum et regale / sacerdotium effi­
ciuntur, spirituales offerunt hostias Deo per lesum Chri­
stum, el virtutes annuntiant Eius, qui de tenebris eos vo­
cavit in admirabile lumen suum ’. Nullum ergo datur mem­
brum quod in missione lotius Corporis partem non habeat,
sed unumquodque sanctificare deoet lesum in corde suo 4,
et spiritu prophetiae testimonium de lesu reddere .*
Idem vero Dominus, inter fideles, ut in unum coalesce­
rent corpus. In quo «amnia membra non eundem actum
habent· (Rom. 12, 4), quosdam instituit ministros, qui, in
societate fidelium, sacra Ordinis potestate pollerent Sacri­
ficium offerendi ct peccata remittendi ·, alque sacerdotali
officio publice pro hominibus nomine Christi fungerentur.
Itaque, missis Apostolis sicut Ipse missus erat a Patre 7,
Christus, per ipsos Apostolos, consecrationis missionisque
suae participes effecit eorum successores, Episcopos ·, quo­
rum munus ministerii, subordinate gradu. Presbyteris tra­
ditum est’, ut in Ordine presbyteratus constituti, ad rite
explendam missionem apostolicam a Christe concreditam.
Ordinis episcopalis essent cooperatores 10.
Officium Presbyterorum, utpote Ordini episcopali coniunclum, participat auctoritatem qua Christus Ipse Cor­
pus suum exstruit, sanctificat et regit. Quare sacerdotium
Presbyterorum initiationis Christianae Sacramenta quidem
supponit, peculior! tamen illo Sacramento confertur, quo
Presbyteri, unctione Spiritus Sancti, speciali charactere
signantur cl sic Christo Sacerdoti configurantur, ita ut ln
M3 persona Christi Capitis agere valeantll./
Munus Apostolorum cum pro sua parte participent.
Presbyteris gratia datur a Deo ut sint ministri Christi lesu
In gentibus, sacro Evangelil munere fungentes, ut flat obla­
tio gentium accepta, sanclificata In Spiritu Sancto ia. Per
Evangelil enim apostolicum nuntium convocatur et con­
gregatur Populus Dei, ita ut omnes ad hunc Populum per­
tinentes, sanctiflcatl cum sint Spiritu Sancto, seipsos of­
ferant «hostiam viventem, sanctam. Deo placentem» (Rom.
12. 1). Per Presbyterorum autem ministerium sacrificium
spirituale fidelium consummatur in unione cum sacrificio
Christi, unici Mediatoris, ouod per manus eorum, nomine
totius Ecclesiae, in Eucharistia incruente et sacramentalller offertur, donec Ipse Dominus veniat u. Ad hoc tendit
alque In hoc consummatur Presbyterorum ministerium.
Eorum enim ministratio, quae ab evangclico nuntio inci­
pit, e Sacrificio Christi suam vim et virtutem haurit, atque
eo tendit ut «tota ipsa redempta civitas, hoc est congregatio
societasquc sanctorum, universale sacrificium offeratur Deo

0 (1964), pp, 97 ». [LE SV4X 1; Const dojpn De Ecclesia, Lumen
57 (1965), pp, 5 ss. [LE 3232 y. Decr. de pastorali Episcoporum mu·
r.*rr in Ecclesia,
[LE jjjii Decr. d*· institutione sacer­
dotali.
tc/iBi [LE 3J34;. 1 CL Mt. j. xfr. Lc. 4, x8; Act 4. 27.
ΙΟ, 3Λ. ‘Cf. t PL 5 et 9. *Ct x Pt. 3. 15.
•CL Apoc. 19. loj Cost. Vat. II, Con>L dognx. de Ecclesia,
Cm/urm. n. 35 AAS 37 (1965), pp. 404x [LE 3232 J.
•Cf. Cove. Tmio.. Sm. XXIII, cap. x et can. x: Denx 957 el 961 (1764
’ Cf Io. »,2X; Cowc. Vat. II. Const Doçm. de Ecclesu,
n. •xkCf.AAS
(x'Zd).II.PPConxt.
* dorm.
2Χ·2
[LE 323
Co«C.57 VaT.
de’ )·Excleua,
n. 38:
AAS·· CL57 Itr/75). PP 33-36 [bB HPÎ* Cf. ibid.Presbyterorum, Praefatio.
De Ordinatione
*r. vertu Uta invrnrmfir in
H»
«L L. C. Mdhlberg,
* I956. p. Item in MiixaJt
Reçu
rd. L. C Môhlbrr<, Romae
X757.P 9.1’.-?tnixiL«ieoS4rratiwwi<yr»m
ed L.C. Mûhlixnç,
Rocum* ιγ/λ, p. 2$; liem in Pcniduud»
ed. Vofel-Elxe,
Citti
del Vaticano 1963, vol I. p. 34.
11 Cf. Coee Vat. II, Const derm de Ecclesia,
η. ισ:
ΑΑ5 57 livM). PP- U-M (LB P52 ]. “ Ct Rom. 15, x6 cr. “CL 1
Cor. n, at.
Gentium:

KAS

Chruiu D-munu»

3,

Lumen

«<

1771)·

Lumen Gentium,

Lumen

Gentium,

romtnum,

Sacramcnlario ler^ncnn:

nr.

Francorum.·

Komanae Ecclavu;

romano lermanico:

Lumen Gentium,

4843

1905 DEC 7

per Sacerdotem Magnum, qui etiam se ipsum obtulit in
Passione pro nobis, ut tanti Capitis corpus essemus·11,
binis igitur quem ministerio atque vita persequuntur Pre­
sbyteri est gloria Dei Patris in Christo procuranda. Quae
gloria in eo est quod homines onus Dei in Christo perfectum
conscie, libere utque grate accipiunt. Illudquc In lota vita
sua manifestant. Presbyteri itaque, sive orationi et ado­
rationi vacent, sive verbum praedicent, sive Eucharistkum
Sacrificium offerant ct cetera Sacramenta administrent,
sive alia pro hominibus exerceant ministeria, conferant
cum ad gloriam Dei augendam tum ad homines In vita
divina provehendos. Quae omnia, dum ex PaschateChriitl
manant, in glorioso Eiusdem Domini adventu consumma­
buntur. cum Ipse tradiderit Regnum Deo ct Patri11.
3. Presbyteri, cx hominibus assumpti et pro hominibus
constituti in iis quae sunt ad Deum ut offerant dona d
sacrificia pro peccatis u, cum ceteris hominibus tamquam
cum fratribus conversantur. Sic et Dominus lesus, FUIbj
Dei, homo ad homines a Patre missus, habitavit in nobis
cl voluit per omnia fratribus assimilari, absque tamen
peccato17. Ipsum/Iam imitati sunt sancti Apostoli,et testa- wi
tur beatus Paulus, Doctor gentium, «segregatus in evan·
gelium Dei» (Rom. 1, 1), omnia omnibus se factum eue
ut omnes faceret salvos u. Presbyteri Novi Testamenti,
vocatione quidem et ordinatione sua, quodam modo ln
sinu Populi Dei segregantur, non tamen ut separentur.sive
ab eo. sive a quovis homine, sed ut totaliter consecrentur
operi ad quod Dominus cos assumit1·. Ministri Christi esse
non possent nisi alius vitae quam terrenae testes essent et
dispensatores, sed neque hominibus inservire valerent sl
ab eorum vita condicionibusque 70 alieni remanerent. Ip­
sum eorum ministerium speciali titulo exigit ne huic saeculo
sese conforment 7I; simul tamen requirit ut in hoc saeculo
inter homines vivant, et sicut boni pastores oves suas co­
gnoscant, easque etiam quae non sunt ex hoc oviii addu­
cere quaerant, ut et ipsae vocem Christi audiant el fiat
unum ovile et unus Pastor 2*. Quod ut consequi valeant
mullum conferunt virtutes quae in humano consortio me­
rito aestimantur, ut sunt cordis bonitas, sinceritas, robur
animi ct constant Ia, assidua iustitiae cura, urbanitas/aliae- W
que, quas Apostolus Paulus commendat, dicens: «Quae­
cumque sunt vera, quaecumque pudica, quaecumque iusta.
quaecumque sancta, quaecumque amabilia, quaecumque
bonae famae, sl qua virtus, si qua laus disciplinae, baec
cogitate» (Phil. 4. 8) 2J.

Cap. π—Presbyterorum ministerium
I.

Pres byIerorum munera

4. Populus Dei primum coadunatur verbo Dei vivi1,
quod ex ore sacerdotum omnino fas est requirere 7. Cum

’•S. Attrwpvt,
io. & PL 41, 284.
“CL x Ccr. XJ. 24. “Cf. Hebr. 5. ,fCL Hebr. 2, X7. 4. »5- MCL
x Cor.
9, 19-23 v£.vero“Cf.
Aci. xj. 2.
, „
»· iHuiCKDodi
rrluçjosae
ac moralis perfection» Mucb-un
rnir.i
miçisque excitatur exleruis etiam condicionibus, in quibas Ecclesia dtaa
agit, nequit euun ea immobihs manere atque incuriosa virisitudms kzunarum
quae circa sont et multipixcem vim habent ad
rationem, eaque modum et condiciones imponunt. Pro comperto sanr «L
Ecclesiam ab humana consortione non sci unci, jcd in ca versari, Weo-jr
ipsius filios ab eadem moveri ac duci, eiusque cultum civiien inhbor.
luibus obtemperare, mores induere. Haec vrro Ecclesiae consurtoio con
humana societate continenter difficiles pant quaestiones, quae nene petssimum praecraves sunt. (...) Gentium Apostolus ita suae aetatis chrbtun>
hortabatur. .VoJtlr
num
fri
(2 Cor. 6. 14-13).
ob causaux qui in praoenU «fac­
tores praeccptnresque tn Ecclesia a<unt. eos necessr est cathoîicau»
ton commonefacere praes tantw«imae condicionis suae, atque offinl. quod
lade nascitur, visTodi in hoc mundo, non autem ad huius mundi «mies,
convenienter ad hanc precahon
*-m.
a Chnsto lesu pro discipulis îi tir.Ncn rvfo ad
««X.
iwm
(Io. X7, 15-16). Quam pnratioam asnsdt
sibi Eccksia. Nihilominus tamen huitnccxnodi discrimen non iriez Wguificat atque disiunet tonem: neque nexiegentiam declarat, neque cctzm
neque contemptionem. Etenim eum Ecclesia se ab boounum genere discer­
nit, ad*K> huic non obsistit, ut potius cum eo coniaxurator»: Pavus» VL
Litt. EncycL
auç. 1964: AAS 56 (1964). pp. 627 <t
[LE xx).
nCf. Rom. X2, 2. ”CL Io. 10, 14-16.
° CL S. Pox.TCA»rut,
VT, r. «Et presbyteri eat
ad coozmseratiunem pmni, misericordes crça cunctos, aberrantia redoceaus,
viij un tes infirmos annci, non neglegentes viduam aut puptUsa aat paxprrrm.; sed solliciti semper de bono coram Deo et hoaxinttxxs» abstmeriis
ab omni ira, acceptione personarum, indicio i niusto, lon^e recedrata ab
omni avantu, non cito rredentr-s adversus aliquem, non seven r.-naan
in indicio, «ciente», nos omnes <Sebitores esse peccaÜ»: cd. F. X. FtaA.
I. p. 273.
‘ CL x Pl x, 23. Act. 6,
34- ’Praedfcarerunt (Apostoh) verbaa
ventatis,
rt
Renuerunt
EccksUs»:
S.
Avgvstxnvj,
at
PL 36. 508.
• CL Mai.
x Tim. 4. xx-13: 2 Tim. 4. 5: TiL r, 9. ’CL Me. :6, xi
De cwtiaic

Dei,

iugum ducere

tuititiae cum tni^vdaie3

oui ςηαα

cum

\ntiJd\hui.

lacictai

luci

fartiafuti»

Quae

ad tenterai3 ~ aut {
»/
*

fûidi cum inhdcii?

loilas cot de mundo, icd ui terrea M a maloc de munia

licui et

ero nan

dc

mundo

Eccicrtam tuam,

6

\3

Epiit

ai

Pktiippmict,

Potrei Aportoiin,

T.

12,

Enarr.

in

Pi- 44.

2, r.

4844

19Go DEC 7

DECR. CONC. PRESBYTERORUM ORDINIS. DE PRESBYTERIS

enim nemo salvari possit, qui prius non crediderit3, Presbvtcri. utpotc Episcoporum cooperatores, primum habent
orildum Evangelium Del omnibus evangelIzandi4, ut, man­
datum exsequentes Domini: «Euntes in mundum univer­
sum praedicate evangel i Um omni creaturae» (Me. 16,15) ®,
?98 Populum Del consll/luant et augeant. Verbo enim salutari
Ln corde non fidelium suscitatur ct in corde fidelium alitur
fides, qua congregatio fidelium Incipit ct crescit, secundum
Illud Apostoli: «Fides cx auditu, auditus autem per verbum
Christi» (Rom. 10. 17). Omnibus ergo debitores sunt Pre­
sbyteri, ut cum eis communicent veritatem Evangelil·
qua In Domino gaudent. Sive Igitur, conversationem Inter
pentes habentes bonam, ad Deum glorificandum cas addu­
cunt sive, aperte praedicantes, mysterium Christi non
credentibus annuntiant, sive catechesim Christianam tra­
dunt vel Ecclesiae doctrinam explanant, sive sui temporis
quaestiones sub lucc Christi tractare student, eorum sem­
per est non sapientiam suam, sed Del Verbum docere omnesque ad conversionem ct ad sanctitatem Instanter Invi­
tare Sacerdotalis vero praedicatio, ln hodiernis mundi
adiunctis haud raro perdifficilis, ut auditorum mentes ap­
tius moveat, verbum Del non modo generali et abstracto
tantum exponere debet, sed concretis applicando vitae
circumstantiis veritatem Evangelil perennem.
Ha ministerium verbi multiformiter exercetur, secundum
diversas audientium necessitates et praedicantium charis­
mata. ln regionibus vel coetibus non Christianis, nuntio
Evangcllco homines ad fidem et Sacramenta salutis addu­
cuntur’; in ipsa autem communitate Christianorum, prae­
sertim pro illis qui parum intellegere vel credere videntur
quod frequentant, verbi praedicatio requiritur ad ipsum
ministerium Sacramentorum, quippe quae sint Sacramenta
Odei, quae dc verbo nascitur et nutritur 10; quod praecipue
W7 valet pro Liturgia verbi in Missarum celebra/tione, in qua
Inseparabiliter uniuntur annuntalio mortis ct resurrectio­
nis Domini, responsum populi audientis ct oblatio ipsa qua
Christus Novum Foedus confirmavit in Sanguine suo, cui
oblationi fideles, et votis ct Sacramenti perceptione, com­
municant 11.
5. Deus, qui solus Sanctus et Sanctificator est, voluit
quasi socios et adiulores sibi assumere homines qui operi
sanctificationis humiliter inserviant. Hinc Presbyteria Deo,
ministrante Episcopo, consecrantur, ut, participes Sacer­
dotii Christi speciali ratione effecti, in Sacris celebrandis
tamquam ministri agant Eius, qui suum sacerdotale munus
per Spiritum suum iugiter pro nobis in Liturgia exercet
Baptismate quidem homines in Populum Dei introducunt;
Sacramento Poenitentiae peccatores cum Deo ct Ecclesia
reconciliant; oleo infirmorum aegrotantes alleviant; cele­
bratione praesertim Missae Sacrificium Christi sacramenlaliter offerunt. In omnibus autem Sacramentis conficien­
dis, ut iam primaevae Ecclesiae temporibus testatus est
beatus Ignatius Martyr 13, Presbyteri diversis rationibus
‘Cf : Cor. it. 7- De Presbyteris, utpotc qui sint Episcoporum coopentorw, valent quoque illa, quae dc Episcopis dicuntur. CL Statuta Ecclesiae
Astyos, c. 3 (ed. Ch. Munier, Paris i960, p. 79); Decretum Gratiani, C 6,
D M (*d. Friedberg, I, 307); Coxc. Tbid., Scss- V, Decr. 2, n 9 (Cone.
Ote Decreta. ed. Herder, Romae 1962, p. 645); Sess. XXIV, Decr. de reform.,
c 4 fP- 739h Coxc. Vat. ΓΙ, Const, dogm. de Ecclesia, Lumen Gm/iwm,
n. ij AAS 57 (1965), PP- 29-31 (LE 3232].
‘CL Consft/tdKmn .4posLolorum, II, 36, 7: «(Presbyteri) sint doctor»
fckatuc divinae, cum et ip
*c
Dominus nos mandaverit dicens: Euntes
·; ed. F. X. Fvxk, Didauaha d Constitutione
*
Apostolorum,
I,
Pi-intxxn 1905, p. 105. - Sacramenlarium leonianum ct cetera sacramentaria
tsqoe *1 PftrJi/uaZz romanum, Praefatio in Ordinatione Presbyterorum:
•Hl- pxwideatia. Domine. Apostolis Filii tui Doctor» fidei comites addi·
dori, quibus illi orbem totum secundis praedicatoribus (vel: praedicationibus)
tpiererual». · Liber Ordinum Lilurgiae Jfoia radicor, Praefatio ad ordiciiimx Presbyterum: «Doctor plebium et rector subjectorum, teneat
opbaate ratholkam fidem, ct cunctis annuntiet veram salutem»: ed. M.
Frirtia, Lr Liber Ordinum en usage dans l'Eglise Win gothique ei Mozarabe
ÎLtpagnr. Monumenta Ecclciiae Liturgica, vol. V, Paris 1904, coL 55, Un.
4-4. ‘CLGtLa, 5. ’Cf. 1 Pt. 2, 12.
‘CL Ritwn Ordinationis Presbyteri in Ecclesia Alexandrina lacobitarum:
• Concrm populum tuum ad srrbum doctrinae, quemadmodum nutrix,
çue foret fihos snos·: H. Dcnxmxer, Ritus Orientalium, Tom. Π, WQrxtent 1W3, p 14
•CL Mt. a5, 19: Mc. 16, 16; TirtvLtiAwrs, De baptismo, 14, 2 (Corpus
Qristhnonan, Series Latina, !, p. 289. χτ-13)·. S. Atuanasivs, Air. Arianoi,
3. 42: PG 36, 437 A-B; S. Hikixoxymv». ln Mt., 28, 19: PL 26, 326 D:
«Pranra docent omnes rentes, deinde doctas intingunt aqua. Non enim
potest fkn ut corp·.» baptismi recipiat sacramentum, nisi ante anima fidei
*perii
v»c
ventitem»; S. Thomas, Erjtori/κ» primae Decretalis, ! 1: «Salvator
va\k discipulos ad praedicandum mittens, tria ns injunxit. Primo quidem
it -ixerrat fidem; secundo ut credente
*
imbuerent sacramentis»: ed. Marietti,
tyiraia Theologica. Taurini-Romae 1954, 1138.
“CL Cojtc Vat. 11. Const. dc Sacra Litur<M. Sacrosanctum Concilium,
a JJ, 3: AAS 56 (1964), P- 109 (LE 3141 J. « CL ibid., nn. 33. 35. 4$» $2.
pp. icd-xoq, 113. 114· ”CL ibid., n. 7. PP· loo-xox; Pits XII, Litt.
Lwyd. Mystici Corporis, 39 iun. 1943: AAS 35 (1943). P· 230 (LE 1759)·
“S. Icmaws M., 5wyn»., 8, 1-2; ed. F. X. Funk, p. 240,
A^do^rum, VI]f. 12, 3
ed. F. X. Funk, p. 496; VIII, 29, x» ibid. p. 532.

4845

η. 3365

cum Episcopo hlerarchlce colligantur, et sic eum ln singu­
lis fidelium congregationibus quodammodo praesentem
reddunt u.
Cetera autem Sacramenta, sicut et omnia ecclesiastica
ministeria, et opera apostolatus, cum Sacra Eucharistia
cohaerent et ad eam ordinantur11. In Sanctissima enim
Eucharist in totum bonum spirituale Ecclesiae continetur lf.
Ipse scilicet Christus, Pascha nostrum panisque vivus per
Carnem suam Spiritu Sancto vivificatam et vivificantem
vitam praestans hominibus, qui ita invitantur et addu­
cuntur ad selpsos, suos labores cunctasque res creatas una
cum Ipso offerendos. Quapropter Eucharistia ut fons et
culmen totius cvangellzationis apparet, dum catechumeni
ad participationem Eucharistiae paulatim introducuntur, / 90S
el fideles, Iam sacro baptismate et confirmatione signati,
plene per receptionem Eucharistiae Corpori Christi Inse­
runtur.
Est ergo Eucharistica Synaxis centrum congregationis
fidelium cui Presbyter pracesL Edocent igitur Presbyteri
fideles divinam victimam In Sacrificio Missae Deo Patri
offerre atque cum ca oblationem vitae suae facere; In spi­
ritu Christi Pastoris Instituunt eos peccata sua corde con­
trito Ecclesiae in Sacramento Poenitentiae submittere, ita
ut magis magisque in dies ad Dominum convertantur, me­
mores verborum Eius: «Poenitentiam agite, appropinqua­
vit enim Regnum caelorum» fA/f. 4, 70). Ipsos pariter
edocent Sacrae Liturgiae celebrationes ita participare, ut
sinceram orationem in eis quoque attingant: cos ad spiri­
tum orationis semper perfectiorem per totam vitam exer­
cendum, pro uniuscuiusque gratiis ct necessitatibus, ma·
nuducunt. omnesque ad officia proprii status observanda,
ct protectiores ad consilia Evangelil, modo cuique congruo
exercenda, alliciunt. Erudiunt proinde fideles ut possint
hymnis et canticis spiritualibus in cordibus suis cantare
Domino, gratias agentes semper pro omnibus in nomine
Domini nostri lesu Christi, Deo et Patri 17. Laudes et
gratiarum actiones quas adhibent in Eucharistiae celebra­
tione ipsi Presbyteri ad diversas horas diei dilatant in Di­
vino persolvendo Officio, quo quidem nomine Ecclesiae,
pro toto populo sibi commisso, immo pro universo mundo,
Deum deprecantur.
Domus orationis in qua Sanctissima Eucharistia cele­
bratur ct servator, fidclesque congregantur, et in qua prae­
sentia Filii Dei Salvatoris nostri in ara sacrificali pro nobis
oblati, in auxilium atque solatium fidelium colitur, nitida,
orationi ct sacris sollemnibus apta esse debetle. In ea
Pastores ct fideles invitantur ut grato animo respondeant
dono Ipsius, qui per Humanitatem suam continuo vitam
divinam in membra Corporis sui infunditl·. Curent Pre­
sbyteri scientiam et artem liturgi'cani recte colere, ut, suo 999
ministerio liturgico, a Christianis communitatibus sibi com­
missis perfectius in dies laudetur Deus, Pater ct Filius et
Spiritus Sanctus.
6. Munus Christi Capitis et Pastoris pro sua parte
auctoritatis exercentes. Presbyteri» nomine Episcopi, fa­
miliam Del, ut fraternitatem in unum animatam, colli­
gunt, et per Christum in Spiritu ad Deum Patrem addu­
cunt so. Ad hoc autem ministerium exercendum, sicut ad
cetera munera Presbyteri, confertur potestas spiritualis,
quae quidem ad aedificationem datur11. In aedificanda
autem Ecclesia, Presbyteri cum omnibus eximia humani­
tate ad exemplar Domini conversari debent. Neque iuxta
placita hominum 2% sed iuxta exigentias doctrinae ct vitae
Christianae erga eos agere debent, eos docentes ct ut filios
etiam carissimos monentes13, secundum verba Apostoli:
«Insta opportune, importune, argue, obsecra, increpa in
omni patientia et doctrina» (2 Tim. 4, 2) M.
“ Cf. Coirc. Vat. II. Const doçm. de Ecdoda. Lumen Gentium, n it AAS
37 (19
*3).
PP· 33-36 (LE 3232].
“ «Eue hirislia vero est quasi coasununAho «piriluihi ntar. et «nm-ra
sacramentorum finis»: S- Thoma.*, Smmm Tkccl. III, q. 73. x. 3 c. cL Smwu Theol. III. q. 65. a. 3.
“ CL SLThomas.
Theol. Ill, q. 63» a. 3, >1 1. q. 77» *
· t» e, et ad x
“CL Eph. 5. 19-30.
“Cf S. Hikkoxymvs, Efnrt., 1x4. 2- · »arrov;;e eaBc». et -m U
vehminx, et caetera, quae ad culton Dreranfcae pertineat Ρλμβοο»... ex
conwrbo Corporis rt SanjçuinU Ikxuini radeni cua Corpus e»v< et Sanru»
maieslate vrnrrandA»: PL 33, 934· CoMt. Vat. Ii. Coast, de Svra titurn
.
*
Sacrosanctum Concilium, nn X43-X17· AAS 56 (1964). pp xjo-tu (LE 3141)·
“ «Insuper nutationtai «nclissiniJ SAcrasnuiU. in xxcbuherao kxx> et
quam bonorificentisslm
*
ln eec>dn «ecxmdum lefts bturpeas a*
serr»ndi,
interdiu facere ne omit un t, utpolr quae crça Chriîtam Dxnmura, ta reden
praesentem, sit et frxti amrni arranexamn rt amor» punu
*
et drbtUe
adorationis officium». Pavlxts V], Dit Enryd. .VsMcrn»·
*
FuLi, 3 K
*pt
1965: AAS 57 (1963). p. 77« (LE 33x6}.
“ CL Coxc. Vat 11, Con«L doexx dc Ecrira. Lnmm rtniium, a. at:
AAS 37 (X963). ΓΡ D-3
*
[LF 3232}.
«CL 3 Cor. ro. 8; 13. “>■ « CL Gai. 1. 10. «CL 1 Cor. 4, 1<
14 CL DidAicaha, R. 34, 3, II, 46, 6; II, 47. x;
Afôn

4SI6

DECB. COXC. PRESDYTERORl'M (Hl DIMS, DE PRESBYTERIS

η. 3365

Quapropter ad sacerdotes, qua In fide educatores, per­
tinet curare sive per se sive per alios, ut singuli fideles ad
suam propriam vocationem secundum Evangelium exco­
lendam. ad sinceram operosam que caritatem, ct ad liber­
tatem, qua Christus nos liberavit M, In Spiritu Sancto ad­
ducantur. Parum proderunt caeremoniae, etsi pulchrae,
vel consociationes, etsi florentes, si non ordinantur ad edu­
candos homines ad maturitatem Christianam consequen­
dam *·. Quam ut promoveant, eis auxilio erunt Presbyteri
ut in ipsis eventibus magnis vel panis, quid res exigant,
quaesit Dei voluntas perspicere valeant. Edoceantur etiam
Christiani ut non sibi solum vivant, sed, secundum exigen­
tias novae legis caritatis, unusquisque sicut accepit gra­
tiam, in alterutrum illam administret 27 ct ita omnes officia
sua in communitate hominum Christiane absolvant.
Quamvis vero omnibus debitores sint. Presbyteri tamen
1000 peculiari/modo commendatos sibi habent pauperes ct te­
nuiores cum quibus Dominus Ipse sese sociatum ostendit ia,
et quorum cvangclizatio signum messlanlci operis datur n.
Peculiari etiam diligentia prosequentur iuniores, et insu­
per contugcs ac parentes, qui ut in amicales coctus conve­
niant optandum est, ad sese mutuo ndiuvandos ut Christia­
ne in vita saepe ardua facilius plcniusque agant. Memine­
rint Presbyteri religiosos omnes viros ac mulieres, quippe
qui pars praecellens sint in domo Domini, speciali cura
dignos esse ad eorum spiritualem profectum in bonum to­
tius Ecclesiae. Maxime tandem solliciti sint aegrotantium
ct monentium, eos visitantes et in Domino confortantes .*
Munus vero Pastoris non ad fidelium singillatim curam
habendam coarctatur, sed etiam ad genuinam communi­
tatem Christianam efformandam proprie extenditur. Spiri­
tus autem communitatis debite ut colatur, non tantum
ecclesiam localem sed et universam Ecclesiam amplecti
debet. Communitas autem localis non suorum dumtaxat
fidelium curam fovere, se etiam zelo miuionali imbuta
viam ad Christum omnibus hominibus parare debet. Spe­
cialiter tamen sibi commendatos habet catechumenos ct
neophytos, qui gradatim ad vitam Christianam cognoscen­
dam et ducendam educandi sunt.
Nulla tamen communitas Christiana aedificatur nisi ra­
dicem cardinemque habeat In Sanctissimae Eucharistiae
celebratione, a qua ergo omnis educatio ad spiritum com­
munitatis Incipienda est3X. Quae celebratio ut sincera et
plena sit tam ad varia caritatis opera mutuumque adlutorium ad missionalem actionem, necnon ad varias Christiani
1001 testimonii formas, ducere debet./
Praeterea caritate, oratione, exemplo ct poenitentiae ope­
ribus, ecclesialis communitas veram erga animas ad Chri­
stum adducendas matemitatem exercet. Ipsa enim instru­
mentum efficax constituit quo nondum credentibus via ad
Christum eiusque Ecclesiam indicatur vel sternitur, quo
etiam fideles excitantur, aluntur ct ad pugnam spiritualem
roborantur.
In exstruenda vero Christianorum communitate. Presby­
teri numquam alicui ideologlae vcl factioni humanae in­
serviunt, sed, ut Evangelii Praecones ct Ecclesiae Pastores,
ad Corporis Christi spirituale Incrementum consequendum
operam impendunt.

1003 DEC 7

num Spiritus Sancti quod Presbyteris in sacra Ordinatione
datum est. Illos habent ut necessarios adiutores ct consilia·
rlos in ministerio ct munere docendi, sanctificandi ct mseen di plebem Dci 34. Quod enixe, Iam nb antiquis Ecclesiae
temporibus. Iiturglca documenta proclamant, dum sollem­
niter postulant a Deo super Presbyterum ordinandum in­
fusionem spiritus «gratiae ct consilii, ut adluvct ac guber­
net populum In corde mundo» 3\ quemadmodum in errnw
Moysis spiritus in mentes septuaginta virorum prudentium
propagatus est 3·, «quibus ille adjutoribus usus, In populo
innumeras multitudines facile gubernavit»37. Propter hanc
ergo in eodem sacerdotio atque ministerio communionem.
Episcopi ut fratres et amicos suos habeant Presbyteros33,
corumquc bonum, tam materiale quam praesertim spiri­
tuale ipsis pro viribus cordi sit. Potissimum enim in illos
sacerdotum suorum sanctitudinis grave recidit onus33:ma­
ximam ergo curam exerceant in continua formatione Prtsbyterii sui44. Eos libenter audiant, immo consulant et
cum eis colloquantur de iis quae ad necessitates operis
pastoralis el ad bonum dioecesis spectant. Ut vero Id id
effectum deducatur, habeatur, modo hodiernis adiunctls
ac necessitatibus accommodato41, forma ac normis Iure
determinandis, coetus scu / senatus 43 sacerdotum, Presby- 1«J
tcrium repraesentantium, qui Episcopum in regiminedioeceseos suis consiliis efficaciter adiuvare possit.
Presbyteri autem, ante oculos habentes plenitudinem
Sacramenti Ordinis qua Episcopi gaudent, in ipsis reve­
reantur auctoritatem Christi supremi Pastoris. Suolgilor
Episcopo sincera caritate et oboedientia adhaereant43.

·· Cf sic dactam Cc*u/j.* w.'sc»uw
Jporà&rwH, XV11L Pres­
byteri sunt symmyxtAi <T5tX{X’J<TT0lt rX OUVCzipjQfOt Eprscoparcsn: ed,
Tb Seber cum,
I, Pxierbcrn X9X4. P A
Hakxack Dw
J/v
A'iz.-VuorZxwx;, T. ο. U, U, j,
p. xj,n. x8et xq; PxruDO-HixxoxvMca,
mthu
bemrdictwne corn epttcopâ consertn mystmoram «sot»: «L A. W. Kxlfi.
Wurxburg 1937. p 45); S. luwiv» HisrAXJDcm, Dr Erdrnuteû Offiriu,
H, e. VIL
* «Praesunt er.ua EccJrriac Chnsti, et in coafecriooe divüücrrpcrü
et aangairas conKrte^ cam epcscopn suât, similiter et iu doctrim popJorm.
et in offkio prkethrxndi»: PL 83. 7^7·
·· CL DUafa j/iA. Il, aï, 4: «L F. X. Funk, p îoS; CcxtfùWwv
II. 38. 4; U. 34. 3; *h»d., pp. X09 et 117.
»· />U., VIII. 16. 4. «d. F. X. Funk, I. p. ssj: cl.
CeasL
ΧΊ: ibid.. II. p. 80. 3-4:
«_ dx et spiritus entue.
ronsihi et
«pintum prr-sbytrratus... ad cnadiu>aato et
ffubmxAndum populum tuum in opere, in metu, ia rorde puro»
*,
trad. 1. E
RaLtmei, Moçunuae 18·», p. 6q- Item ίη ΤτλΑ.
«L B. Botte,
Jpoa-./iTW Sa
*»/
Münster L W. 1963. p. 40.
’· CL Noxa. ii. 16-25.
■’
rowMMm, De Ordmaüone Pn^byteroran. Praditicç qæ
vrrba iim babe®tor in
leoniam», SarrAAVMtxrb frJaxiAA» tt
Sumhs inveniuntur ia Liturgus OrirüîaÜbcc cf.
7roi Jporf- ·— respice stiper serium tuum istum et itapirüre «piritea
pattae et consilii prarsbylens ut adxubet et cubemet plebem (usa m corde
rr.undo, sicuu respexxsu super populum eiecUonis tn»e et prarccpbti Moyû
ut rkxeret prarsbyteros quo
* replesti de sptntu ri» quod tu docusti
tco·: ex astiqua vervoce Latina Veronensi, ed B. Botte. Γ»β/ιΐκ·
*
·4ρ>
5.
*
Eisa
Munster L W. 1963. p. «t
OmU.
VIII, 16. 4: ed F. X. Funk. 1, p. 322,16-17;
VI ed. F. X. Funk, II. p. 80, 5-7;
trad. I. £. Rahxui.
Mocuntiae 1A79, p.
XXVII: ed. F. X Fek,
Π, p. 190, Un x-7;
m
trad. IL Denzmxer, Ku’iu
II. Wûrxburç 1M3.
p. 161. Inter Patres citari po»unt: Thxoo<j«vs Μoescxsttxt’s. 1 Tm.
3. 8: ed. Swetr. II. pp. iiQ-xai; Thkoogattvs. QxjuxIiosmx ûb Xu»w.u,
XVIII: PG êo. 369 C - 373 B.
’· CL Coxc. Vat. Π, Const, doçm. de EccksU, L«m£« frx/txM, a. 2!.
II. Presbyterorum habitudo ad alios
A-AS
57 loAXxts
(1965). PXXIII,
35 (LELitt.
jaja).
••CL
EarycL
sag.
7. Presbyteri omnes, una cum Episcopis, unum idem­
1959; AAS 51 (1959). P 576; S. Pivi X. ExhorUlio ad cknttn Ha/nxi
que sacerdotium et ministerium Christi ita participant, ut
animo,
4 au<. 1908: S. Pii X Acta. voL IV {1908). pp. 237 »
Ipsa unitas consecrationis missionisque requirat hierarcbl‘·
CL
Coxc. Vat. Π. Decr. de pastorali Episcoponsn munert in Ecdeù,
cam eorum communionem cum Ordine Episcoporum ”,
Cà/lUxj fAcwiinur. nn. 15 et 16 {LE 3234 J.
quam optime aliquando In iiturglca concclebratione ma­
41 In iure condito iam habetur Capitulum Cathédrale, tamquam EçRVtÇ
*
«senatu»
ct
cOtuXBnm»
(CIC,
c.
391).
vcl.
eo
deficiente.
Coetus
cogsu
Uotj»
nifestant, et cum quibus conluncti profitentur se Euchadioccrsanorum (cf. CIC, ce 433-42
*)In votis larncn est Ulu ImtircU its
risticam Synaxim celebrare u. Episcopi igitur, propter do­
rcccçr-oscerr, ut bod-xrnis adiunetts atque occcaritatibus mrhos prjvxkatu.
L’ti psUt. huiwnoii Cuetus Pn-shytrronuu differt a Consilio patUrili d»
li. 47,1: «d. F. X. Funk,
I, pp. 116. 143 et 143. quo
tn Coxc. Vat. II. Decx. Ci/tJaj
de pastorali Epbcoçorxa
••CLGal.
4.
Γ.
5.
i «t 13·
in Ecclrsxa, aS ocL 19C5, n. 37, cui pertinent ctiam laid, cl cwu»
·· Cf S. Hixsoxtml*»,
58. »Quar utihtas «t parietes fulgere xurmere
est
Uiitimunodo
prrvesUxare quae ad pastoralia opera spectant De Pre­
CtmBùs, et Christum in paupere farne penchtan?»: PL 24, 384.
sbyteris
ut
consdiann
Epivcporum vvdm possunt DsLwriia, II. >L A*
” Cf. I Pt. 4. 10 ” Cf. Mt. 25, 34-35. ·’ Cf. Lc. 4. 18F. X. Funk, I. p. 10A; it OxU.
Il, 38, 4: ed. F. X. Funi, I. p.
*· Aliae categorise nominari possunt, v. r· migrantes, nomsik
*.
etc. De rd.
109;
S.
I
gxatxls
3L,
.Warn.,
6,
1:
ed
F.
X
Funk. p. 194; T>aü., j, t;«d.
qmbm aotur im Coxc Vat. II. D«x. dc pastorali Episcoporum munere F X. Funk, p. 204; Oaicuzs,
III, 30: Presbyteri suai
Ln Ecclesu. Ckrul» Dcev.nur (LE 3332)·
seu
ΙΌ II. 957 D - «/>0 A.
“ CL DUaicriu, 11, 5*}, 1-3: «Docens autem iub
*· et hortare populum in condiam
··
S
I
gxatics
M..
6, i: «Hortor, ut in concorda Dri onmia ptr>
ecrlrtia frequentare et pemtm namqoam dwsse. sed convenire semper et çrn: studeatrs. episcopo praes.-d-nte
loco Des et presbyteris loco senstu»
ecctaum nca Aa<ustaxe, cum se subtrahunt, et iranut membrum facere
corpus Chritti- Solde erço voexnet ipv», cum dtb m*bra Chnstl, spanpre apostohcl, el diaconis mihi suavtsAimis concreditum habentibus EÙnistrnes
Christi, qui ante saecula apud Patrem erat et in fine apparat»: ei.
*b ecdnia. run non coadunamini
*.
*mm emrn caput bibentes scctxndnxn lesu
Cbn
F X. Funk. p. 195; S Igxattvs M..
3, x: «Cunc u simili ter révérants
pTJttitMOWxn ipMus prartrntem ct cccxmuracantra lobu. noble ipsi \o*
neglegere net alienxr
*
vriTiU/vrtn a rorcibm suis Dec sciixîctc nec spargere diacouos «it lesuxu Christum, sxcut et episcopum, qui est typus Ritx». pr*·
corpus
ed. F. X. Funk. I. p. Pavixs VI, Allocutio ii* qui ex bvterus autem ut srcAtuni Dn et concilium apostolorum. Sine his ecclou
iuUto cim> interf&emnt Coetui XIII per brbcknr.adam habito Vrbtvcti v. non vocatur·: ibid., p. 204; S. Hikmqxymvs,
II, 3: PL 44.61 D•di agglarnaarmo pasVnaV»·, 0 vpl 1963: AAS 55 H963), PP 7S<> v»
• F.t i»os habemus m Ecclc-ua senatum nostrum, coetum prvsbytercrsa»·· CL Coxc Vat. U, Const. dogm. d« Ercksia. Latmo» Gndium, n. 28*.
** Cî. Paulcs VI, Allocnuo ad Urbts curiones et quadragenarii Uxaporis
AAS 57 U'^5). P 35 LE 3133 J
oratores in Aede Sixtioa habita, die 1 maxtii 1963: AAS 57 U9<>3), p. 326.
EniniAsfaam

Du aSgcmrint Kuzhtnordnung,
ap^delutAtn

Eideme: ·_«

De Septem OrJ

Afoth-

.
*
lew

Epoami

TrdJmmlam

ApcdJ

U

it

dati^ it

d< rcfnnitntcîum.

l.
*
Ap

Epii. Cond Aped.

Teitamcnium Do-mtni:

Οητ.

Eiuhoiccvm

Serapici»,

DiiauaJia d

Rdut

Orlinaiicnu

OrunLütum,

In

Nadn pri^àta, 1

Didaualia d Candtluliantt,

Doninns,

EpisL,

7-

Apnt.,

*
Ccnir

Cchum,

.\fapn.,

Trail.,

r.
*
I7

In itauim,

4847

4848

1965 DEC 7

DECD. CONC. PRESBYTERORUM ORDINIS, DE PRESBYTERIS

Quae sacerdotalis oboedientia, cooperationis spiritu per­
luta, (undatur In Ipsa participatione ministerii episcopalis,
quae Presbyteris per Sacramentum Ordinis et missionem
canonicam confertur4·.
Unio Presbyterorum cum Episcopis eo magis nostris
diebus requiritur ouod artate bac nostra, diversis cx cau­
sis, Incepta apostolica non tantum multiplices formas in­
duere, verum etiam limites unius paroeciae vel dioecesis
praetergredi neccssr est. Nullus ergo Presbyter scorsum ac
veluti slngillatim suam missionem satis adimplere valet,
sed tantum viribus unitis cum aliis Presbyteris, sub ductu
eorum, qui Ecclesiae praesunt.
8. Presbyteri, per Ordinationem in Ordine presbytera­
tus constituti, omnes Inter sc Intima fraternitate sacramcnlali nectuntur; specialiter autem In dioecesi culus servitio
sub Episcopo proprio addicuntur unum Presbyterium cfformant. Etsi enim diversis officiis mancipentur, unum
limen gerunt sacerdotale pro hominibus ministerium. Ad
HH Idem enim/onus ut coopercntur mittuntur omnes Presby­
teri, sive ministerium paroeciale vel supraparoeciale exer­
ceant, sive scientiae Investigandae aut tradendae operam
conferant, sive ellam manibus laborent, ipsorum opera­
riorum, ubi Id probante quidem competenti Auctoritate
expedire videatur, sortem participantes, sive tandem alia
opera apostolica vel ad apostolntum ordinata adimpleant.
Ad unum omnes quidem conspirant, ad aedificationem
nempe Corporis Christi, quae, nostris praesertim tempori­
bus, multiplicia officia necnon novas accommodationes re­
quirit. Quapropter magni momenti est ut omnes Presby­
teri, sive dioeccsani sive religiosi, sese invicem adluvent,
ut semper sint cooperatores veritatis 45. Cum ceteris ergo
membris huius Presbyterii, unusquisque specialibus apo­
stolicae caritatis, ministerii ct fraternitatis nexibus conlungilun quod iam ab antiquis temporibus liturgice significa­
tur, cum Presbyteri adstantes super novum electum, simul
cum Episcopo ordinante, manus imponere invitentur, et
cum Sacram Eucharistiam unanimo corde concelebrant.
Singuli ergo Presbyteri cum confratribus suis uniuntur
vinculo caritatis, orationis et omnimodae cooperationis,
atque ita manifestatur Illa unitas qua Christus voluit suos
in unum esse consummatos, ut cognoscat mundus Filium
missum esse a Patre 4e.
Quum ob rem, qui sunt provectioris aetatis Iuniores vere
ut fratres suscipiant eosque in primis inceptis et oneribus
ministerii adluvent, itemque mentem eorum, etsi a propria
diversam, intellegere satagant atque incepta eorum cum
benevolentia prosequantur. luvcnes pariter revereantur
aetatem atque experientiam seniorum cumque illis de re­
bus curam animarum spectantibus consilia conferant et
libenter collaborent.
Spiritu fraterno ducti, Presbyteri hospitalitatem ne obli­
viscantur47, colant beneficentiam et communionem bono­
rum·', praesertim solliciti eorum qui sunt aegroti, afflicti,
laboribus nimis onerati, solitarii, c patria exsules, necnon
eorum qui persecutionem patiuntur4·. Etiam ad relaxan­
dum animum libenter et cum gaudio conveniant, memores
verborum quibus ipse Dominus Apostolos defatigatos in­
vitabat: «Venite scorsum in desertum locum, et requiescite
pusillum» (Mc. 6, 31). Insuper, ut Presbyteri in vita spirituali et intellectuali colenda mutuum luva/men Inveniant,
ut aptius in ministerio cooperari valeant utque a periculis
solitudinis forte orientibus eripiantur, aliqua vita commu­
nis ve) aliquod vitae consortium inter cos foveatur, quod
tamen plures formas, iuxta diversas necessitates personales
vel pastorales, induere potest, nempe cobabltationem, ubi
possibilis est, vel communem mensam, vel saltem frequen­
tes nc periodicos conventus. Magni quoque habendae sunt
et diligenter promovendae associationes quae, statutis a
competenti ecclesiastica auctoritate recognitis, per aptam
et convenienter approbatam vitae ordinationem et per Ju­
vamen fraternum, sanctitatem sacerdotum in exercitio
ministerii fovent, ct sic toti Ordini Presbyterorum servire
Intendunt.
Demum, ratione eiusdem communionis in sacerdotio, se
«riant Presbyteri specialiter obligatos erga eos qui aliqui­
bus difficultatibus laborant; quibus tempestivum praebeant
auxilium, ellam si opus sit cos discrete monendo. Illos au­
tem qui in quibusdam defecerunt fraterna caritate atque
magno animo semper prosequantur, pro ipsis instantes pre­
ces Deo effundant cisque continuo sese praebeant ut re­
vera fratres ct amicos.41
*44
41 Cf. Crntf. A&iJ., VIII, 47, 39: «Presbyteri... absque sententia episcopi
tihJ perapat; ipse enim est, rui commissus «t populo» Domini et a quo
de isisabas eorum ratio posceturr ed. F. X FVXK, p. 577·
“CL 3, Io. 8. “CL Io. 17. 23- *’ Cf Hebr. 13. x-2, “Cf. Hebr. 13. x6.
44 CL Mt 5. :o M CL 1 Tbes*. 2. 12; CoL x, 13.

4M9

n. 3365

9. Novi Testamenti sacerdotes, licet Sacramenti Ordi­
nis ratione praeslantlsslmum ac necessarium in Populo et
pro Populo Del munus patris et magistri exerceant, tamen
simul cum omnibus christifidelibus sunt discipuli Domini,
Del vocantis gratia Eius Regni participes facti M. Cum
omnibus enim in fonte baptismi regeneratis Presbyteri sunt
fratres Inter fratres M, utpote membra unius eiusdemque
Christi Corporis, culus aedificatio omnibus demandata
est
Presbyteros Igitur sic oportet praeesse, ut non quae sua
sunt quaerentes, sed quae Iesu Christi M, cum fidelibus
laids operam coniungant et in medio eorum se gerant ad
exemplum Magistri, qui Inter homines «non venit ministra­
ri, sed ministrare, ct dare animam suam redemptionem
pro mullis» (Mt. 20, 28). Presbyteri sincere laicorum dignlta/tem atque propriam, quam laid in missione Ecclesiae iooG
habent partem, agnoscant et promoveant. lustam etiam
libertatem, quae omnibus in civitate terrestri competit,
sedulo In honore habeant. Libenter audiant laicos, eorum
desideria fraterne considerantes, eorum que experientiam
et competentiam in diversis campis humanae actionis agno­
scentes, ut simul cum Ipsis signa temporum recognoscere
queant. Probantes spiritus si ex Deo sint M, charismata
laicorum multiformia, tam humilia quam altiora, cum
sensu fidei detegant, cum gaudio agnoscant, cum diligentia
foveant. Inter alia vero dona Dei quae in fidelibus abun­
danter inveniuntur, peculiari cura digna sunt, quibus non
pauci ad altiorem vitam spiritualem attrahuntur. Item cum
fiducia lalcis in servitium Ecclesiae officia committant, eis
agendi libertatem et spatium relinquentes, immo eos ut
opera ellam sua sponte aggrediantur opportune invitan­
tes *
·.
Presbyteri demum In medio laicorum positi sunt ut om­
nes ad caritatis unitatem ducant «caritate fraternitatis In­
vicem diligentes, honore invicem praevenientes» (Rom. 12,
10). Eorum igitur est diversas mentes ita componere ut
nemo in fidelium communitate extraneum sc sentiat. Boni
communis, cuius nomine Episcopi curam habent, sunt de­
fensores, atque simul veritatis strenui assertores, ne fideles
omni vento doctrinae circumferantur 5e. Peculiari sollici­
tudini eorum committuntur qui a praxi Sacramentorum,
Immo a fide forsan defecerunt, quos quidem ut boni pa­
stores adire non omittent.
Ad praescripta de oecumenlsmo attendentes l7, non obliviscentur fratrum qui plena nobiscum ecclesiastica commu­
nione non fruuntur.
Commendatos sibi tandem habebunt illos omnes qui
Christum Salvatorem suum non agnoscunt.
Ipsi vero christ Ifideles conscii sint se obligatos esse Pre­
sbyteris suis, et ideo filiali amore eosdem, pastores suos et
patres, prosequantur; item, eorum sollicitudines participan­
tes, oratione et opere quantum fieri possit auxilio sint suis
Presbyteris, ut hi aptius difficultates superare et fructuo­
sius officia sua adimplere valeants·./
1007

III.

Presbyterorum distributio el vocationes sacerdotales

10. Donum spirituale, quod Presbyteri in ordinatione
acceperunt, illos non ad limitatam quandam et coarctatam
missionem praeparat, sed ad amplissimam et universalem
missionem salutis «usque ad ultimum terrae» (Act. 1, 8),
nam quodlibet sacerdotale ministerium participat ipsam
universalem amplitudinem missionis a Christo Apostolis
concreditae. Christi enim Sacerdotium, culus Presbyteri
vere participes facti sunt, ad omnes populos et ad omnia
tempora necessario dirigitur, neque ullis limitibus sangui­
nis nationis vel aetatis coarctatur, ut iam in figura Melchlsedech arcano modo praefiguratur5*. Meminerint Igitur
Presbyteri omnium ecclesiarum sollicitudinem sibi cordi
esse debere. Quapropter Presbyteri illarum dioecesium,
cpiac maiore vocationum copia ditantur, libenter se paratos
praebeant, permittente vel exhortante proprio Oruinario,
ad suum ministerium in regionibus, missionibus vel operi­
bus cleri penuria laborantibus exercendum.
M Cf. ML 23, 8. «Opus est deinde, ut ea rr quod homiaum pastores. patm
et magistri esse cupimus. Idcirco eorum fratres a<amus» Palxv» VI, Litt.
Encycl· FrrZrrww umim, 6 au<. 1964: AAS 38 (1964), P- 647 [LE jaix j.
·* CL Eph. 4, 7 et 16; Coeuf. Afw!.. VIII. x, 20 <hxu «tum neque epêscopjs in diacoaos
prcsbvt«rcn se extollat neque presbyteri m piebre;
ex utrisque enim coetus cocupc^itio exstat·: ed. F. X. Fvwx. I, p. 4^
“Cf. Phil. 2. it. “Cf. x Io. 4. x.
••CL Coxc. Vat. II, Cotai. doçm. dr Ecclesia, Lawirn fnltuw, u. 37
AAS 57 (1965). ΓΡ 42-43 Π-E 3»32)- MCf. Epb 4. «4.
·’ CL Coxc. Vat. II, Decr. de Oecumenlsmo. (fatfNta
.AAS 57 (1965), pp. 90 $s. (LE 3*15 J·
“ Cf. Coxc. Vat. II, Const doçm. de EccksLi. Luwr
**
frxfraw, n. 37
AAS 57 (IQ
*>5).
PP- 42-4J ILE 3332}.
“ Cf. Hebr. 7. 3-

4350

DECR. COXC. PRESBYTERORUM ORDINIS, DE PRESBYTERIS

η. 3365

Normae praeterea de incardinationc et excardinatlone
Ita recognoscantur ut, pervetere hoc instituto firmo ma­
nente, ipsum tamen hodiernis pastoralibus necessitatibus
melius respondeat Ubi vero ratio apostolatus postulaverit,
faciliora reddantur non solum apta Presbyterorum distri­
butio, sed etiam peculiaria opera pastoralia pro diversis
coetibus socialibus, quae in aliqua regione, vel natione aut
in quacumque terrarum orbis parte perficienda sunt. Ad
hoc ergo quaedam seminaria intemationalia, peculiares
dioeceses vel praelaturae personales ct alia huiusmodi uti­
liter constitui possunt, quibus, modis pro singulis inceptis
statuendis et salvis semper iuribus Ordinariorum locorum.
Presbyteri addici vel incardinari queant in bonum commu­
ne totius Ecclesiae.
Ad novam tamen regionem, praesertim si illius linguam
et mores nondum bene cognoverint, in quantum fieri pot­
est, Presbyteri ne mittantur singuli, sed, ad exemplum
Christi discipulorum ω, saltem bini vel terni, ut ita mutuo
sibi sint adiutorio. Pariter expedit sollicitam curam adhi­
bere de eorum vita spirituali, necnon de eorum valetudine
mentis et corporis; et, epatenus id fieri possit, loca et con­
diciones laboris pro Ipsis praeparentur iuxta uniuscuiusque
adiuncta personalia. Magnopere expedit simul ut, qui no­
vam nationem petunt, apte cognoscere curent non solum
1008 linguam illius loci, sed etiam peculiarem indolem / psycho­
logicam ct socialem illius populi cui in humilitate servire
volunt quam perfectissime cum eodem communicantes, ita
ut exemplum sequantur Pauli Apostoli, qui de se ipso
dicere potuit: «Nam cum Uber essem ex omnibus, omnium
me servum feci, ut plores lucrifacerem. Et factus sum
ludaeis tamquam Judaeus, ut Judaeos lucrarer...» fl Cor.
9, 19-20).
11. Pastor et Episcopus animarum nostrarum *
·. ita
suam Ecclesiam constituit, ut Populus quem elegit et
acqulsivit sanguine suo t3 semper et usque in finem saeculi
suos habere deberet sacerdotes, ne umquam Christiani es­
sent sicut oves non habentes pastorem a. Quam volunta­
tem Christi agnoscentes. Apostoli, suggerente Spiritu San­
cto, suum esse officium duxerunt ministros eligendi «qui
idonei erunt et alios docere· (2 Tim. 2, 2). Quod officium
sane pertinet ad ipsam missionem sacerdotalem, qua qui­
dem particeps fit Presbyter sollicitudinis totius Ecclesiae,
ne in Populo Del hic in terris operarii umquam desint.
Quoniam tamen «rectori navis et navigio deferendis... causa
communis exsistit»
ideo universus Populus Christianus
edoceatur suum esse officium diversimode cooperandi, per
instantem orationem itemque per alia media quae sibi
praesto sunt *·, ut semper Ecclesia illos habeat sacerdotes,
qui necessarii sint ad missionem suam divinam explendam.
Primum Igitur Presbyteris summopere cordi sit verbi mi­
nisterio proprioque testimonio vitae, spiritum servitii et
verum gaudium paschale aperte manifestantis, sacerdotii
excellentiam et necessitatem fidelibus ante oculos ponere,
ac quos, sive iuvenes sive aduitiores, prudenter ad tantum
ministerium idoneos iudicaverint, nullis parcendo curis ne­
que incommodis adiuvare ut se rite praeparent ac proinde
aliquando, plena eorum libertate externa et interna ser­
vata, ab Episcopis vocari possint. Ad hunc finem prose­
quendum, maximae utilitatis est diligens ac prudens di­
rectio spiritualis. Parentes et magistri, atque omnes ad
quos spectat quocumque modo institutio puerorum ac iuvenum, eos sic erudiant, ut sollicitudinem Domini pro
grege suo cognoscentes et necessitates Ecclesiae conside­
rantes, parati sint generose Domino vocanti respondere
cum propheta: «Ecce ego, mitte me» (Is. 6, 8). Haec tamen
1009 vox Domini vocantis ne/quaquam ita exspectanda est, ac
si modo quodam extraordinario ad aures futuri Presbyteri
perveniat. Ipsa enim potius ex signis Intellegenda et diiudlcanda est, quibus cotidie voluntas Dei prudentibus Chri­
stianis innotescit; quae signa attente a Presbyteris consi­
deranda sunt ·«.

Ipsis ergo valde commendantur Opera vocationum, sive

dlocccsana sive natlonalla ·7. In praedicationibus, In cate­
chesi. In scriptis periodicis, diserte declarentur oportet ne­
cessitates Ecclesiae tam localis quam universalis, unsoi
ct praestantia ministerii sacerdotalis In vivida luce potmn·
tur, quippe in quo cum tantis oneribus tanta gaudia com­
ponantur, et in quo praesertim, ut docent Patres, potest
dari Christo, maximum testimonium amoris··.
Cap III.—Pu es bytf.ro n cm
I.

«CL

Psntijùxk

rwnxnum,

Miur,

nza

..

17)·

Fido cx

R>ww,

1M51

vita

Pmbgtfrorum ad perfect ionrm rocatio

12. Sacramento Orel in is Presbyteri Christo Sacerdoti
configurantur, ut ministri Capitis,’nd totum Eius Corput
quod est Ecclesia exstruendum ct aedificandum, tamquam
Ordinis episcopalis cooperatores. Iam quidem In baptismi
consecratione, sicut omnes christifidclcs, signum et aonua
acceperunt tantae vocationis et gratiae ut, vel in infirmi­
tate humana
perfectionem prosequi possint et debeant,
iuxta verbum Domini: «Estote ergo vos perfecti sicut el
Pater vester coelestis perfectus est» (.Mt. 5, 48). Ad illam
vero perfectionem acquirendam peculiari ratione tenentor
sacerdotes, quippe qui, Deo in Ordinis/receptione novo tIM
modo consecrati, Christi Aeterni Sacerdotis viva Instru­
menta efficiantur, ut mirabile opus Eius, quod superna
efficacitate universum hominum convictum redintegravit,
per tempora persenui valeant ’. Cum ergo omnis sacerdos,
suo modo, ipsius Christi personam gerat, particulari quo­
que gratia ditatur ut, inserviendo plebi commissae el uni­
verso Populo Dei, Eius perfectionem aptius prosequi pos­
sit. cuius partes sustinet, utque humanae infirmitati carnis
medeatur sanctitas Illius» qui nobis factus est Pontifex
«sanctus, innocens, impollutus, segregatus a peccatoribus»
(Hebr. 7, 26).
Christus, quem Pater sanet i fi cavit seu consecravit et
misit in mundum 3, «dedit semetipsum pro nobis, ut nos
redimeret ab omni iniquitate, et mundaret sibi populum
acceptabilem. sectatorem bonorum operum» (Tit. 2, 14),
et sic per passionem intravit in gloriam suam1; simili
modo Presbyteri, unctione Spiritus Sancti consecrati et a
Christo missi, in seipsis opera carnis mortificant et homi­
num servitio totaliter se devovent, et sic In sanctitate qua
in Christo ditati sunt ad perfectum virum * progredi valent.
Itaque, ministerium Spiritus et lustitiae · exercentes,
dummodo sint docibiles Spiritui Christi qui eos vivificat
et ducit, in vita spiritus firmantur. Per ipsas enim cotidia­
nas sacras actiones, sicut et per integrum suum ministe­
rium, quod cum Episcopo et Presbyteris communicantes
exercent, ipsi ad vitae perfectionem ordinantur. Ipsa au­
tem sanctitas Presbyterorum ad proprium ministerium
fructuose complendum plurimum confert: quamvis enim
gratia Dei etiam per indignos ministros opus salutis explere
possit, tamen per Illos ordinaria lege praeoptat Deus sua
mirabilia ostendere, qui, dociliores impulsui et ductui Spi­
ritus Sancti facti, ob suam intimam cum Christo unionem
et vitae sanctimoniam, cum /Xpostolo dicere valeant: «Vivo
autem, iam non ego, vivit vero in me Christus» (Get.
2, 20).
Quapropter hacc Sacrosancta Synodus, ad suos flues
pastorales renovationis Internae Ecclesiae, diffusionis
Evangel!I in universo mundo, necnon colloquii cum mun­
do hodierno attingendos, vehementer hortatur/omnes$a- l°n
ccrdotes ut, aptis adhibitis mediis ab Ecclesia commen­
datis7, ad illam semper maiorem sanctitatem nitantur,
qua evadant in dies aptiora instrumenta in senilium to­
tius Populi Dei.
13. Sanctitatem propria ratione consequents Presby­
teri munera sua sincere ct indefesse In Spiritu Christi exer­
centes.
Verbi Del ministri curn sint, cotidie legunt ct audiunt
Dei verbum quod alios docere debent; quod sl simul io
selpsos recipere satagant, perfectiores in dies fient Domini

“Cf. Le. to. i. «CL x Pt 2,35.
AcL 20. 23 «CL ML 9, 36.
De Orduuuonc Presbyterorum.
«CL Co»c. Vat. 11. Decr. de rxKtltaUooe laccxdotali, OfUUm
n. a (LE «pi« «La vkx* di Dio rot cbünu si espnme iu due modi dlvml. meravijîtosi e renverrai!: Itilrrtore. qnelto drlü grxrw, quclk> dcHo Spirito
Santo. tpxlto LndfaUk del Uscino latroorr che b «voce uknxxna· e potente
del S'xnov cvmtA w£5
* inuedaUU profon<UU deU’anlma uraiai; « tmo
*.
extmor
nn-iao, «mtlbtle. socuk, crxndko. concreto, quelto del nuxxistro
quahfr-ato dr LU ParoU dl Dio, quelto delTApuatoto, qvrcik) d*Lla Gcnrrbia,
wtrexo-eto indhpemabde, tshxuito e vetulo da Cmio, cocie vneoto xncancalo
di tred’*.TT in bociMppo spvnmmtalnl
*
il π.«-ΐΜ4ΧΚ> del Verbo e del pree*tto 'bvtrz». O»i
cnn San Panto U dottruia cAttobca; QscwaJe
atUtU IIUmii. to, X4 et
l’Aütvt VI,
A^k’jIX) babtu die 5 null 1965: L'Oiscn^ljrr
6 to»«» 1765, p. 1.
*
·

1065 DEC 7

•’CL Co«c. Vat. II, Derr, dc institutione iacenlotaU. O’otw Man.
n. ·· Hcc
(LE docmt
*
33341
Pjtrr^, dura explicant verba Christ» Petro; ·ΑηΜ ar? ,
Pxsct ovr> nx-as· (Io. 21, 17): Ur S. Ioanjcks Curytsostouus, vx.vri.tv.
II. 3: PG |S, 633; S. Gwcoiun Magmvs, Rcç.
P. I, e. 5: PL
77. X9 A.
’CL a Cor. xr, 9. * CL Ρπ» XI, Litt. EncycL
ur/rtai.
ro dec. 1935: AAS sS (1936). p. 10 [LE 1303]. 1 CL Io. xo, 36. *C1
Lr 14. 36. ‘Ct. Eph. 4, 13. *CL 3 Cor. 3,
’ Ct. inter .»la: S. Piv< X, Exbcrtatjo ad clerum.
«ιβο, 4 a^·
xqol: S Pu X Acta. vot IV (xqoSL p 337 ». Pies XI, Litt. EacyrL .<J
i*"Adbcrt
/u* Ap ΛΓ/vtlisodre.
»935-· AAS (1936). p. 5 (LE x303 J. Pif» XII.
ΧμΙλμ, rj x-pL X930: AAS 42 (1950). p. 657 »>. LE
3x51 AAS
loAAMxi
Litt.H.EncjncL So/rrdoiit .Vetfn
: ao(.
5< XXIH,
p J<J
2

Dc

Past. Liber,

AJ

cxikalici

Haxrnti

1,50

4852

1963 DEC 7

DECR. CONC. PRESBYTERORUM ORDINIS. DE PRESBYTERIS

disdpull,Iuxta verba Pauli Apostoli ad Timotheum: «Hacc
meditare, in his esto: ut profectus tuus manifestus sit om­
nibus. Attende tibi el doctrinae: insta in illis. Hoc enim
fidens et telpsum salvum facies et eos, qui te audiunt»
/I Tim. 4, 15-16). Quaerentes enim quomodo aptius con­
templata aliis tradere possint ·, profundius sapient «in­
vestigabiles divitias Christi» (Eph. 3, 8) ct multiformem
sapientiam Dei·. Prae oculis habentes Dominum esse tnil
corda aperit 10 et sublimitatem non cx Ipsis sed c Dei
virtute provenire u, in ipso actu verbi tradendi intimius
cum Christo Magistro conjungentur Eiusque Spiritu du­
centur. Ita communicantes cum Christo, Dei participant
caritatem, cuius mysterium, a saeculis absconditum la, In
Christo revelatum est.
Ut Sacrorum ministri, praesertim In Sacrificio Missae,
Presbyteri personam specialiter gerunt Christi, qui scipsum
ad sanctificandos homines victimam dedit; idcoque invi­
tantur ut quod tractant imitentur, quatenus mortis Domi­
nicae mysterium celebrantes, membra sua a vitiis et con­
cupiscentiis mortificare procurent13. In mysterio Sacrificii
Eucharistici, in quo munus suum praecipuum sacerdotes
W13 adimplent, opus / nostrae redemptionis continuo exerce­
tur11, et Ideo enixe commendatur cius celebratio cotidiana,
quae quidem etiam si praesentia fidelium haberi non possit,
actus est Christi ct Ecclesiae14. Ita, dum Presbyteri cum
actu Christi Sacerdotis sc conlungunt, cotidie se totos Deo
offerunt, et, dum Corpore Christi nutriuntur, cx corde
participant Eius caritatem qui sc in cibum dat fidelibus.
Similiter in Sacramentis administrandis cum intentione ct
caritate Christi uniuntur; quod speciali ratione efficiunt,
cum Sacramenti Poenitentiae fungendo muneri omnino
semperque paratos se ostendant quotiescumque id a fide­
libus rationabiliter petitur. In Officio Divino recitando,
vocem praebent Ecclesiae, quae in oratione, nomine totius
generis humani, perseverat, una cum Christo, qui est «sem­
per vivens ad interpellandum pro nobis» (Hebr. 7, 25).
Populum Dei regentes et pascentes, caritate Boni Pasto­
ris incitantur ut animam suam dent pro ovibus suis lf,
parati quoque ad supremum sacrificium, exemplum se­
quentes sacerdotum qui etiam hodiernis temporibus vitam
juam ponere non renuerunt; educatores in fide cum sint,
et ipsi habentes «fiduciam in introitu sanctorum in sanguine
Christi» (Hebr. 10, 19) ad Deum accedunt «cum vero corde
in plenitudine fidei» (Hebr. 10, 22); spem erigunt firmam
pro fidelibus suis17, ut possint consolari eos qui in omni
pressura sunt, per exhortationem qua et ipsos Deus ex­
hortatur11; communitatis rectores asceslm pastoris ani­
marum propriam colunt, propriis commodis renuntiantes,
non quod sibi utile est quaerentes sed quod multis ut salvi
fiantlf, semper ulterius progredientes ad opus pastorale
H13 perfectius complendum et, ubi opus sit, ad /novas vias pa­
storales ingrediendas parati, sub ductu Spiritus amoris,
qui ubi vult spirat

14. Hodierno in mundo, cum tot sint officia quae obire
debent homines cumque tanta sit diversitas problematum
quibas anguntur, quaeque saepius ipsis celeriter solvenda
sont, in discrimine haud raro versantur qui sese in diversa
dispergant. Presbyteri autem, permultis obligationibus sui
muneris implicati et distracti, non sine anxietate quaerere
possunt quomodo cum exterioris actionis ratione interio­
rem vitam suam ad unitatem componere valeant. Quam
vitae unitatem, nec mere externa operum ministerii ordi­
natio, nec sola pietatis exercitiorum praxis, quantumvis
ad eam fovendam conferat, efficere potest. Eam vero ex­
struere valent Presbyteri exemplum In ministerio adim­
plendo sequentes Christi Domini, cuius cibus erat volun­
tatem facere Illius qui Eum misit ut opus suum perfice­
ret
Re quidem vora Christus, ut eandem voluntatem Patris
in mundo per Ecclesiam indesinenter faciat, per ministros
•CL S. Tbomas, Svmam TAroZ., IMI, q. xSS, a. 7. · Cf. Eph. 3. 9-10.
*Ct Act. 16, 14. 11 Ci. a, Cor. 4, 7. 11 Ci. Eph. 3, 9.
wCf Pc-rJifùalc ramnum, De Ordinatione Presbyterorum.
“Cf. Pontificale romonum, De Ordinatione Ρπ-sbyterorum.
“ Cf. i!luale romanum, oratio super obbU dominicae IX post Pentecosten.
“ «QuaeLbit enim Missa, etsi a sacerdote privatim celebratur, privata
u-=ra t«i «l, *ed actu
*
Christi ct Ecclesiae; quae quidem Eccksia in sa«rfirjtta (fcsat offerre et unicam et infini tam redemptricem sacrificii Crucis
rirMan aaxvtno mundo ad salutem applicat. Unaquaeque enim Missa
<par edebratur, non pro aliquorum tantum sed pro totius etiam mundi
hM» offertur (...) Paterne iptur el enixe commendamus sacerdotibus, qui
pcuisxum çandmm Nostram et corona Nostra sunt in Domino, ut.„ quo
tZ? «ficne et devote Missam celebrent»; Pavlvs VI, Litt. Encycl. Af/rima·»
fUn. j »ept 1965: AAS 57 (1965), pp. 761-761 [LE 3316}. Cf. Coxc. Vat.
il. ûzaL de Sacra Liturgia, Sacrosanctum Concilium, nn. 26 et 37: AAS
5« (1964). P- XO7 !LE ,|!41).
“CL Io. 10, it. “Cf. j Cor. x. 7. “Cf 3 Cor. x, 4. “ Ct x Cor. xo, 33.
“CL lo. 3, e. “Cf. Io. 4, 344853

η. 3365

suos operatur, ct ideo semper principium et fons remanet
eorum vitae unitatis. Presbyteri ergo suae vitae unitatem
consequentur sese Christo coniungentes in agnitione volun­
tatis Patris et in dono sui ipsius pro grege sibi commisso M.
Sic Boni Pastoris partes agendo. In ipso caritatis pastoralis
exercitio invenient vinculum perfectionis redigens. Haec
quidem pastoralis caritas M maxime profluit a Sacrificio
I-.ucharisticio, quod Ideo centrum ct radix totius vitae
Presbyteri exstat, ita ut quod in sacrificali ara agitur, sa­
cerdotalis animus in se referre studeat. Hoc autem obtineri
nequit, nisi ipsi sacerdotes in mysterium Christi oratione
semper intimius penetrent.
Ut unitatem vitae suae etiam concrete verificarc va­
leant. omnia incepta sua considerent probantes quae sit
voluntas Delquae nempe sit inceptorum cum normis
evangclicae missionis Ecdesiae conformitas. Fidelitas enim
erga Christum a fidelitate erga Ecdcsiam suam seiungi
nequit. Pastoralis ergo caritas postulat ut Presbyteri, ne
in vacuum currant2I, in vinculo communionis cum Episco­
pis et cum aliis in saccr/dotio fratribus semper laborent. 1014
Hac ratione agentes, Presbyteri propriae vitae unitatem
invenient in ipsa missionis Ecclesiae unitate, sicque cum
Domino suo, ct per Eum cum Patre, in Spiritu Sancto,
unientur, ut possint consolatione repleri et superabundare
gaudio *·.

II.

Peculiares a igenitae spirituales in vita Presbyteri

15. Inter virtutes quae ministerio Presbyterorum ma­
xime requiruntur, nominanda est illa dispositio animi qua
semper parati sunt non suam voluntatem quaerere, sed
voluntatem Eius qui misit eos ,7. Divinum enim opus ad
quod implendum a Spiritu Sancto assumpti suntSf, om­
nes humanas vires humanamque sapientiam transcendit;
nam «infirma mundi elegit Deus, ut confundat fortia» (1
Cor. 1, 27). Propriae igitur infirmitatis conscius, verus
Christi minister in humilitate laborat, probans quid sit
beneplacitum Deo n, atque, velati alligatus Spiritu
ab
Illius voluntate in omnibus ducitur, qui omnes vult salvos
fieri; quam voluntatem in cotidianis rcrum ndiunctis dete­
gere et exsequi potest, humiliter inserviendo omnibus qui
ei, in munere sibi commisso et in multiplicibus vitae suae
eventibus, a Deo concrediti sunt.

Ministerium autem sacerdotale, cum sit ministerium ip­
sius Ecclesiae, nonnisi in communione hlerarchica totius
corporis adimpleri potest. Caritas ergo pastoralis Presby­
teros urget ut, in hac communione agentes, voluntatem
propriam per oboedientiam servitio Dei ac fratrum dedi­
cent, in spiritu fidei accipientes et exsequentes quae a
Summo Pontifice et a proprio Episcopo necnon ab aliis
superioribus praecipiuntur; libentissime impendentes ct suEerimpendcntes seipsos31 in quocumque munere etiam
umiliori et pauperiori quod ipsis concreditur. Hac enim
ratione necessariam unitatem servant ct firmant cum fra­
tribus suis in ministerio, maxime autem cum eis quos Do­
minus rectores visibiles Ecclesiae suae constituit, ct ad
aedificationem operantur Corporis Christi, quod «per om­
nem functuram subministrationis» crescit
Haec oboe­
dientia, quae ad maturiorem libertatem filiorum/Dei ad- 1015
ducit, natura sua exigit ut, dum, in suo munere adimplen­
do, caritate moti, vias novas ad maius Ecclesiae bonum
prudenter exquirunt, Presbyteri Incepta sua fidenter pro­
ponant, ct necessitudines gregis sibi commissi Instanter
exponant, parati semper ad illorum sc sublidendos Iudicio
qui princeps in Ecclesia Dei regenda munus exercent.
Hac humilitate et oboedientia rvsponsabili ct voluntaria
Presbyteri sese Christo conformant, sentientes Iu se quod
ct In Christo lesu, qui •semetipsum exinanivit formam
servi accipiens... factus oboediens usque ad mortem» (PhU.
2, 7-8), ct hac oboedientia Inoboedientiam Adami devicit
redemitque, testante Apostolo: «Per inoboedientiam unius
hominis, peccatores constituti sunt multi: Ita ct per unius
oboeditionem, iusti constituentur multi» f/ίοσι. 5, 19).

16. Perfecta ct perpetua propter Regnum coelorum
continentia a Christo Domino commendata
per decur­
sum temporum et etiam nostris diebus a non paucis christifidelibus libenter accepta et laudabiliter observata, ab
Ecclesia speciali modo pro vita sacerdotali semper permagni
habita est. Est enim signum simul et stimulus caritatis
pastoralis atque peculiaris fons spiritualis foccunditatis in
“Cf. x lo. j. x6.
“
amons officium pascere docninkun nfro»’ S Αι<Λ
τιχν«,
*
Tract. in Io.. MJ. y l’L j«. 1967.
«•Ct
1 ·. 1. ««Ct GaL 3. x. MCt 3, Cor. 7, 4. ·’Cf lo 4.
5. PX 6. J*
.
’·€< AcL 15. 1. “Ct. Eph % xo.
Act », 33 “Cf.
3 Cor. 13, 15. “Cf. Eph. 4. it-tfc. “Cf Mt. :j, 11
4854

DECB, CONC. PRRSBYTERORIM ORDINIS. DE PRESBYTERIS

η. 336.»

mundo34. Non exigitur quidem a sacerdotio suapte natura,
uti apparet ex prnxi Ecclesiae primaevae 34 et ex traditione
Ecclesiarum Orientalium, ubi praeter Illos qui cum omni­
bus Episcopis ex dono grallae coelibatum eligunt seban­
dum, sunl etiam optime meriti Presbyteri coniugnll: dum
vero ecclesiasticum coelibatum commendat, Sacrosancta
haec Synodus nullo modo absimilem illam disciplinam im­
mutare intendit, quae In Orientalibus Ecclesiis legitime
viget, omnesque illos peramanter hortatur, qui in matri­
monio presbyteratum receperunt, ut. in sancta vocatione
perseverantes, plene et generose vitam suam gregi sibi
commisso impendere pergant3·.
Coelibatus vero multimodam convenientiam cum sacer­
dotio habet. Missio enim sacerdotis integra dedicatur ser­
vitio novae humanitatis, quam Christus, victor mortis, per
Spiritum suum In mundo suscitat, quaeque originem suam
«non ex sanguinibus, neque ex voluntate camis, neque ex
voluntate viri, sed ex Deo»
1, 13) habet. Per virgini1016 talem/autem vel coelibatum propter Regnum coelorum
servatum37, Presbyteri nova et eximia ratione Christo con­
secrantur, Ei facilius indiviso corde adhaerent3", liberius
In Ipso et per Ipsum servitio Dei et hominum sese dedicant.
Eius Regno ac operi regenerationis supernae expeditius
ministrant, et sic aptiores fiunt qui paternitatem in Christo
latius accipiunt. Hoc ergo modo, coram hominibus profi­
tentur sc velle indivise muneri sibi commisso dedicari,
fideles scilicet despondendi uni viro, illosque exhibendi
virginem castam Christo3·, ct sic arcanum illud evocant
connubium a Deo conditum ct in futuro plene manifestan­
dum quo Ecclesia unicum Sponsum Christum habet ··.
Signum insuper vivum efficiuntur illius mundi futuri, per
fidem et caritatem iam praesentis, in quo filii resurrectio­
nis neque nubent neque ducent uxores u.
(Io.,

His rationibus in mysterio Christi Eiusque missione fun­
datis, coelibatus, qui prius sacerdotibus commendabatur,
postra in Ecclesia Latina omnibus ad Ordinem sacrum
promovendis lege impositus est. Quam legislationem, ad
eos qui ad Presbyteratum destinantur quod attinet. Sacro­
sancta haec Synodus iterum comprobat et confirmat, con­
fidens in Spiritu donum coelibatus, sacerdotio Novi Testa­
menti tam congruum, libcraliter a Patre dari, dummodo
qui sacerdotium Christi per Sacramentum Ordinis partici­
pant, immo et universa Ecclesia, humiliter et enixe illud
expetant. Exhortatur etiam haec Sacra Synodus omnes
Presbyteros, qui sacrum coelibatum gratia’Dei confisi li­
bera voluntate secundum exemplum Christi acceperunt ut.
Illi magno animo et toto corde inhaerentes, atque in hoc
statu fideliter perseverantes, agnoscant praeclarum illud
donum, quod a Patre sibi datum est quodque a Domino
lam aperte extollilur4t, necnon prae oculis habeant magna
mysteria, quae in eo significantur atque adimplentur. Quo
magis autem perfecta continentia in mundo huius tempo­
ris a non paucis hominibus impossibilis reputatur, eo hu­
milius ct perseverantius Presbyteri gratiam fidelitatis,
1017 numquam/petentibus denegatam, una cum Ecclesia ex­
postulabunt, cuncta subsidia supernaturalia ct naturalia
Insimul adhibentes, quae omnibus praesto sunt. Normas
praesertim ascetlcas quae ab experientia Ecclesiae proban­
tur et quae in mundo hodierno haud minus necessariae
sunt, sequi ne omittant. Rogat itaque haec Sacrosancta
Synodus non solum sacerdotes, sed et omnes fideles, ul
cis hoc pretiosum donum coelibatus sacerdotalis cordi sit,
petantque omnes α Deo, ut Ipse illud donum Ecclesiae
suae semper abundanter largiatur.
17. Amlcabili ct fraterna conversatione inter sc ct cum
ceteris hominibus, discere valent Presbyteri valons huma­
nos colere et bona creata tamquam Del dona aestimare.
Versantes in mundo sciant tamen semper se secundum
verbum Domini Magistri nostri non esse de mundo43.
Utentes ergo mundo tamquam non utentes l4, pervenient
ad illam libertatem, qua liberati ab omni cura inordinata
dociles fiunt ad vocem divinam in vita cotidiana audien­
dam. Ex hac libertate ct docilitate excrescit discretio spi­
ritualis qua recta habitudo ad mundum bonaque terrestria
invenitur. Quae habitudo Ideo pro Presbyteris magni est

1065 DEC 7

momenti, quia missio Ecclesiae in medio mundo adimple
*
tur ct quia bona creata profectui personali hominis pronos
sunt necessaria. Grati ergo sint pro omnibus, quae cis Pa­
ter coelestis ad vitam recte peragendam largitur. Discer­
nant tamen oportet in lumine fidei omnia, quae eis occur­
rant, ut ad rectum usum bonorum Dei voluntati mpon
dentem ducantur et quae missioni suae sunt noxia re­
spuant.
Sacerdotes enim, quippe quorum Dominus sit «pan et
hereditas» (Num. 18, 20), bonis temporalibus uti debeat
tantummodo eos in fines, ad quos iuxta Christi Domini
doctrinam Ecclesiaeque ordinationem eadem destluri
licet.
Bona ecclesiastica proprie dicta, secundum rei naturam,
ad normam legum ecclesiasticarum, sacerdotes, adluvanlibus quatenus fieri possit peritis laids, moderentur alaue
eadem destinent semper eos in fines ad quos proseqaeadoi
Ecclesiae licet bona temporalia possidere, videlicet ad od­
ium divinum ordinandum, ad honestum cleri sustentatio­
nem procurandam, necnon ad opera sacri apostolatus vel
caritatis, praesertim erga egenos, exercenda11. Bona au­
tem quae occasione exercitii alicuius /ecclesiastici officii IM
sibi comparant, salvo iure particulari4·. Presbyteri, non
secus ac Episcopi, adhibeant imprimis ad suam honestam
sustentationem ct ad officiorum proprii status adimpletio­
nem; quae vero supersint, in bonum Ecclesiae vel in opera
caritatis destinare velint. Itaque officium ecclesiasticum
nc quaestui habeant nove reditus ab eo provenientes in
propriae rei familiaris amplificationem Impendant4?. Qua­
re sacerdotes, nequaquam divitiis cor apponentes44, om­
nem cupiditatem semper vitent ct ab omni specie merca­
turae sedulo abstineant.
Immo ad paupertatem voluntariam amplexandam invi­
tantur, qua Christo manifestius conformentur, ct ad sa­
crum ministerium promptiores fiant. Christus enim propter
nos egenus factus est, cum esset dives, ut Illius inopia di­
vites essemus4·. Apostoli autem exemplo suo testificati
sunt gratuitum Dei donum gratis dandum esse u, scientes
et abundare et penuriam pati u. Sed ct nliqualls rcrum
communis usus, ad instar bonorum communionis quae in
historia primaevae Ecclesiae extollitur 5a, caritati pastorali
optime viam sternit; et per eam vivendi formam Presbyteri
laudabiliter ad praxim reducere possunt spiritum pauper­
tatis qui a Christo commendatur.
Spiritu ergo Domini ducti, qui Salvatorem unxit ct
evangclizare pauperibus misit ·*
,
Presbyteri, necnon el
Episcopi, omnia illa vitent quae pauperes quolibet modo
avertere possent, prae ceteris Christi discipulis omnem spe­
ciem vanitatis in suis rebus seponentes. Habitationem suam
ita disponant, ut haec nemini impervia appareat et ul
nemo umquam, etiam humilior, eam frequentare vereatur.

111.

Subsidia pro Presbyterorum vita

18. Unionem cum Christo ut in omnibus vitae adiunctis
fovere valeant, Presbyteri, praeterquam exercitio conscio
ministerii sui. gaudent mediis/communibus ct particulari­ IMS
bus. novis et veteribus, quae Spiritus Sanclus In Populo
Dei suscitare numquam destitit el quae Ecclesia ad suo­
rum membrorum sanctificationem commendat, Immo ali­
quando et iubet ·*
.
Prae omnibus spiritualibus subsidiis
illi eminent actus, quibus christifideles ex duplici menu
Sacrae Scripturae et Eucharistiae Verbo Del nutriuntur11,
quanti momenti sil eorum assidua frequentatio pro sancti­
ficatione Presbyterorum propria neminem latet.
Christo Salvatori ct Pastori intime uniuntur sacramenta
*
lls gratiae ministri per fructuosam Sacramentorum receptio­
nem, spcciatim in frequenti Poenitentiae sacramentall acia,
quippe qui, cotidiana conscientiae discussione praeparatus,
necessariam cordis conversionem ad Patris misericordiarum
amorem tantopere foveat. Sub lumine fidei lectione divica
enutritae, possunl Dei voluntatis signa et Eius gratiae im­
pulsus In variis vitae eventibus sedulo inquirere, et Ha
missioni suae in Spiritu Sancto assumptae dociliores in
dies fleri. Talis docilitatis mirum exemplum in Beata Ma­
ria Virgine semper inveniunt, quae, a Spiritu Sancto duria,
seipsam mysterio hominum Redemptionis totam devo-

“Cf. Comc. Vat. II. CossL <kvn>. de EcclnU,
42:
“Co<c AXDOCH., can. 35: &Uxui 3, 3337-1338;
AAS 57 (1965), 47-49 {LE 3233). “CL 1 Tkd. 3. 2-5; TiL x» 6.
C. is. q. i ed. Fnrdbxrx. I. pp. 684-685.
“CL Pnt XI. UtL Encycl. .4i
so dec 1935: AAS
·· Hoc intellrsitur praorrtkn de iuribiw et cotunrtndinibu
*
ia EccSmc»
Orienulibos vUvnUbcs.
(»9>6). p. ’LE 1302).
•’CL Mt 19. 11 “Ct x Cor. 7, 32-34. “Cf 2 Cor. xi, 3.
«· Co^c. Pamis . x. 829. cjp. 15: MGH. Lecunx wtio RI, GwiKc. t 2.
·* Cf Ccrwt. Vat. If. Const do<m. de Eccl-tL».
nn. 43 p 622, Coite. *tTt>., Sets. XXV. Decr. rr/orm.. cap. t: Cww. Oec. D<nti,
rt 44 AAS 57 11985), pp 47-49 «t ^>5» (LE Jip). Decr. de vcfluswbU ed. Herder, Romae 1962. pp 760-762.
viUr rehÇKA
.
**
3. xx (LE 3333 j.
P*. 6i, n V< 6x. «Cf. 3 Cor. 8, 9. “ CL AcL 8. 18-35. “Ct
•Cf. Lc. 20, )5-ytr. Pit)· XI, Litt. Encycl.
20 Hnl‘•CL4. 13.
“CL Act. 2. 43-47. «Ct Lc. 4. 18. “CL CIC. can. X35 M.
d»x 193$ AAS 14
pp. 24-28 (LE 1302;. Pius XII. Litt EncycL
Cf.
Cojcc
\ at II, L)err. cie accommodata rr novatione vtLM»
Sene VirfimU», 33 rasrt. 1934 AAS 46 (1954). pp 169-17» [LE 2421 ). Prrf/rU/ cortU/i·.
n. 7 {LE 3333 ·; Coast. d«xm. de divita RevtUûx», Do
“Ct Mt t9.11 “Cf lo 17,1416 “Cf t Cor 7. Jln Si ’LE 334?].
Lumen

gentium, u.

pp.

Decretum

Gratiam. (

23,

caitolui

sacerd&ln,

Lumen

gentium,

de

Perfittae cantalif,

Ad

1855

cathohn

uucrd&hi,

4S50

ΙΘΙΙΓ» DEC 7

DECR. CONC. PRESBYTERORUM ORDINIS. DE PRESBYTERIS

vilM; quam Summi cl Aeterni Sacerdotis Matrem ct Apottolorum Reginam, utque ministerii sui praesidium, Presby­
teri filiali devotione el cultu venerentur ac diligant.
Ad suum ministerium cum fidelitate adimplendum, col­
loquium cotidianum cum Christo Domino in visitatione ct
personali cultu Sanctissimae Eucharistiae slbl cordi sit;
recessui spirituali libenter vacent atque directionem spiri­
tualem magni habeant. Multimodis, spcciatim per proba­
tam orationem mentalem ct varias precum formas, quas
libere eligunt, Presbyteri quaerunt et n Deo enixe rogant
illum verae adorationis spiritum, quo ipsi, simul cum plebe
slbl commissa. Intime se cum Christo Novi Testamenti
Mediatore uniant, et ita tamquam filii adoptionis clamare
possint: «Abba, Pater» (Rom. 8, 15).
19. Presbyteri ab Episcopo In sacro ritu Ordinationis
admonentur ul sint «maturi In scientia» et sit doctrina co­
ram «spiritualis medicina populo Del» 47. Scientia autem
IO ministri sacri sacra esse debet, quin c/ sacro fonte desumpta
d ad sacrum finem directa. Pracprimis Itaque hauritur cx
lectione et meditatione Sacrae Scripturae
sed et studio
Sanctorum Patrum et Doctorum aliorumque Traditionis
monumentorum fructuose nutriiur. Praeterea, ad aptas
responsiones reddendas quaestionibus ab hominibus huius
aetatis agitatis. Presbyteri bene noscant oportet Magiste­
rii ac praecipue Conciliorum ac Romanorum Pontificum
documenta, atque consulant optimos el probatos scientiae
theologicae scriptores.
Cum vero nostris temporibus cultura humana et ellam
scientiae sacrae novo gressu progrediantur, incitantur Pre­
sbyteri ut scientiam suam de divinis et humanis apte et
sine Intermissione perficiant, atque ita ad colloquium cum
coaetaneis opportunius ineundum se praeparent.
Quo facilius Presbyteri in studia incumbant et methodos
evangelixationis et apostolatus efficacius addiscant, omni
cura ipsis opportuna subsidia comparentur, culusmodi
sunt institutio, iuxta cuiusque territorii condiciones, cur­
suum vel congressuum, erectio centrorum pastoralibus stu­
diis destinatorum, constitutio bibliothecarum et apta per
personas idoneas studiorum moderatio. Considerent insu­
per Episcopi singuli aut inter se uniti modum opportunio­
rem efficiendi ut omnes sui Presbyteri, statis temporibus,
maxime autem paucos post annos ab eorum ordinatione 5t,
frequentare possint cursum, quo ipsis praebeatur occasio
cum ad pleniorem methodorum pastoralium et scientiae
theologicae cognitionem acquirendam, tum ad vitam spltualem roborandam ct ad mutuo experientias apostolicas
cnm fratribus communicandas w. His aliisque aptis sub­
sidiis peculiari cura iuventur etiam neoparochi ct illi qui
oovo pastorali operi addicuntur, vel qui in aliam dfoecesim
vel nationem mittuntur.
Tandem solliciti erunt Episcopi ut aliqui ad profundio­
rem rerum divinarum scientiam sc dedicent, ut numquam
desint magistri ad clericos instituendos idonei, ut reliqui
sacerdotes el fideles iuventur ad necessariam sibi doctrinam
comparandam, utque sanus in sacris disciplinis foveatur
5*21 progressus, qui Ecclesiae prorsus est necessarius./
20. Servitio Dei dediti in implendo officio sibi commis­
so, digni sunt Presbyteri qui aequam recipiant remunerallonem, quia «dignus est operarius mercede sua» (Lc. 10,
7)<l, atque «Dominus ordinavit iis. qui Evangelium anmmtiant, de Evangelio vivere» (1 Cor. 9, 14). Quapropter,
quatenosarquae Presbyterorum remuneration! non aliunde
provisum fuerit, ipsi fideles, quippe in quorum bonum
Presbyteri operam Impendant, vera obligatione tenentur
rorandi ul eisdem necessaria ad vitam honeste ct digne
ducendam subsidia procurari valeant. Episcopi autem de
hic rorum obligatione fideles monere tenentur et curare
debent, sive singuli pro sua quisque dioecesi, sive aptius
plures simul pro communi territorio, ul normae instituan­
tur, quibus debite consulatur honestae sustentationi eo­
rum qui in Populi Dei servitium aliquo munere funguntur
vel functi sunt. Remuneralio autem ab unoquoque perci­
pienda. ratione quidem habita tum ipsius muneris naturae
lam locorum lemporumque condicionum, fundamentaliter
eadem sit pro omnibus in Iisdem adiunctis versantibus,
eorum condicioni sit congrua et cis praeterea tribuat faculM CL Co
*c.
Vat. II. Com4. dogm. De Ecclecia, Lumen gentium, n. 65:
AAS 57 (1765). pp. 6465 (LE 3232 ).
Pcniifùaü romanum, De Ordinatione Presbyterorum.
••CL Comc. Vat. II, Coast, dofftu. dc divina Revelatione, Dei verbum,
1 2$ [LE 334 jJ.
·· Hz ccnus idem non «t ac euroi» Ille pattoralis, slatim post ordinatmns perficrnduj, de quo in Decreto de inuitutionr Mcerdouli, Optatam
η. x», [LE 3334).
M€1 Cn-cc.’Vat. II. Decr. dc pastorab Episcoporum munere in Ecclesu,
Ckntiut Dominur, n 17 [LE 3332].
n Ct Mt. xo, 10; t Cor 0. r. x Ton. 5. 13.
4^57

n. 33G.>

tatem non solum debite providendi remuneration! eorum
qui servitio Presbyterorum se dedicant, sed etiam indigen­
tibus per se ipsos aliqua ratione subveniendi, quod ministe­
rium erga pauperes, iam a primis suis exordiis, magno
semper In honore Ecclesia habuit. Haec renumeratio insu­
per talis sit, quae Presbyteris permittat quotannis debitum
et sufficiens habere feriarum tempus, quod quidem, ut
Presbyteri habere valeant, Episcopi curare debent.
Officio vero, quod sacri ministri adimplent, praecipuum
momentum tribuere oportet- Quare systema sic dictum
bénéficiait relinquatur aut saltem ita reformetur ut pars
bénéficions, scu Ius ad reditus ex dote officio adnexos,
habeatur tamquam secundaria, et princeps In iure tribua­
tur locus Ipsi officio ecclesiastico, quod quidem deinceps
intellegi debet quodlibet munus stabiliter collatum in finem
spiritualem exercendum.
21. Prae oculis semper habeatur exemplum credentium
in primaeva Ecclesia hicrosolymltana, in qua «erant iliis
omnia communia» (Aci. 4, 32),’«dividebatur autem singulis
prout cuique opus erat» (Act. -1. 35). Summopere itaque
congruit ut, in regionibus saltem In quibus cleri sustentatio
Eenltus aut magna cx parte a fidelium oblationibus pendet,
ona in hunc finem oblata colligat institutio quaedam dioccesana, quam/administrat Episcopus, adluvantibus sacer- 1022
dotibus delegatis et, ubi utilitas id suadeat, etiam laicis in
re oeconomica peritis. In votis quoque est ut praeterea,
quantum fieri possit, in singulis dioecesibus vel regionibus
constituatur massa bonorum communis, qua valeant Epi­
scopi aliis obligationibus erga personas Ecclesiae deser­
vientes satisfacere variisque dioecesis necessitatibus occur­
rere, quaque etiam valeant dioeceses divitiores adiuvarc
pauperiores, ut illarum abundantia harum inopiam sup­
pleat et. Quae etiam massa communis imprimis constitua­
tur oportet cx bonis a fidelium oblationibus, sed ex aliis
quoque fontibus, iure determinandis, provenientibus.
In nationibus praeterea ubi praevidentia socialis In fa­
vorem cleri nondum apte ordinata est. curent Confcrentiae
Episcopales ut. attentis semper legibus ecclesiasticis et ci­
vilibus, habeantur sive instituta dioccesana, etiam Inter se
foederata, sive Instituta pro variis dioecesibus simul consti­
tuta, sive associatio pro toto territorio condita, quibus, sub
vigilantia Hierarchiae, satis provideatur tum congruenti
praecavendae et adsistentiac sanitarlae, quam vocant, tum
debitae sustentationi Presbyterorum qui infirmitate, invaliditatc aut senectute laborant. Sacerdotes vero instituto
erecto opem ferant, moli spiritu solidarietatis erga fratres
suos, communicantes tribulationibus eorum a, simul con­
siderantes se ita, sine anxietate de sorte futura, alacriore
sensu evangciico paupertatem colere atque animarum saluti
penitus sc tradere posse. Satagant autem li, ad quos spectat,
ut eadem diversarum nationum instituta inter se colligan­
tur, ut firmius robur consequantur lallusque propagentur.

Conclusio

et

Exhortatio

22. Sacrosancta haec Synodus gaudia vitae sacerdota­
lis prae oculis habens, etiam difficultates non praeterire
potest, quas in hodiernae vitae adiunctis patiuntur Pre­
sbyteri. Scit etiam quantum condiciones oeconomicae et
sociales, immo et hominum mores, transformantur, quan­
tumque ordo valorum in aestimatione hominum immuta­
tur; Ecclesiae ministri inde, Immo et nonnumquam christIfideles, in hoc mundo quasi alienos ab Ipso sc sentiunt,
anxie quaerentes quibusnam idoneis mediis ct verbis cum
eodem communicare valeant. Nova enim quae fidei obstant / 1023
impedimenta, apparens peracti laboris sterilitas necnon
acerba quam experiuntur solitudo, eos in periculum addu­
cere possunt uc animo deprimantur.
Mundum autem, qualis hodie dilectioni ct ministerio
Pastorum Ecclesiae concreditur, sic Deus diicxit, ut Fi­
lium suum Unigenitum pro Ipso daret ♦·. Revera, mundus
hic, multis quidem peccatis detentus sed non parvis etiam
facultatibus praeditus. Ecclesiae lapides vivos
praebet,
qui coaedificantur in habitaculum Driin Spiritu
.
**
Idem
Spiritus Sanctus, dum Ecclesiam impellit ut ad mundum
huius temporis adeundum novas vias aperiat, congruas
quoque ministerii sacerdotalis accommodationes suggerit
ac fovet.
Meminerint Presbyteri sc in opere excrecndo numquam
solos esse, sed Inniti omnipotenti Del virtute; atque In
Christum credentes, qui cos ad Sacerdotium suum partici­
pandum vocavit, cum omni fiducia suo ministerio WM de­
voveant, scientes potentem esse Deum ut augeat In eis
« Ci. a Cor S. 14. " Ct riul. 4. U M CL I0 3. xi. ·* CL t Pt. t, 3

Mci.
4858

CONST. CONC. GAUDIUM ET SPES. DE ECCLESIA IN MUNDO

η. 3366

H

caritatem
.Meminerint etiam fratres in sacerdotio, immo
et fideles totius mundi sibi socios habere. Cooperantur
enim omnes Presbyteri in exsequendo Dei salutari propo­
sito, mysterio scilicet Christi seu sacramento abscondito a
saeculis in Deo 4i, quod nonnisi paulatim ad effectum de­
ducitur, diversis conspirantibus ministeriis in aedificatio­
nem Corporis Christi, donec Eiusdem compleatur aetatis
mensura. Quae omnia, cum abscondita sint cum Christo
in Deo4*, fide maxime percipi possunt. Fide enim necesse
est ambulare duces Populi Dei, exemplum sequentes fidelis
Abrahae, qui fide oboedivit in locum exire, quem accep­
turus erat in hereditatem: ct exiit, nesciens quo iret» (Hebr.
11,8). Revera mysteriorum Dei dispensator assimHari valet
homini in agro seminanti, de quo Dominus dixit: «Et dor­
miat, et exsurgat nocte et die, et semen germinet, ct In­
crescat dum nescit ille» (Mc. 4, 27). Ceterum Dominus
lesus, qui dixit: «Confidite, ego vici mundum· (Io. 16,
33). his verbis Ecclesiae suae non promisit perfectam In
hoc saeculo victoriam. Gaudet vero Sacrosancta Synodus
quod terra Evangeiii semine Inseminata nunc multis in
1024 locis fructificat sub ductu Spl/ritus Domini, qui replet or­
bem terrarum, quique in multorum cordibus sacerdotum
atoue fidelium spiritum vere missionalem excitavit. De
(Tuibus omnibus Sacrosancta Synodus universis orbis Pre­
sbyteris peramanter grates agit: «Ei autem, qui potens
est omnia facere superabundanter quam petimus aut Intelllgimus, secundum virtutem, quae operatur in nobis, ipsi
gloria in ecclesia, et In Christo lesu» (Eph. 3, 20-21).
Haec omnia ei singula quae in hoc Decreto [·) edicta sunt,
placuerunt Sacrosandi Concilii Patribus. Et Nos, A postolica a Christo Nobis tradita potestate, illa, una cum Vene­
rabilibus Patribus, in Spiritu Sando approbamus, decerni­
mus ac statuimus d quae ita synodaliter statuta sunt ad
Dei gloriam promulgari iubemus.
Romae, apud S. Petrum, die vn mensis decembris anno
mcmlxv.—Ego Paulus Catholicae Ecclesiae Episcopus
(Sequuntur ceterae subsignationes).
33.
·’ Cf. Ponhficalx ttmanvm, D
* *
Ordirutko Prrshytrrannn.
Eph. j, g. ·· Cf. CoL 3,3 p.
A
• In feix.'Gno ECdio 5 Dec. 1965 celebrata promulgato. Ada. W. BER­
TRAMS in PxM 55 (1966) 594-599; J. L GUTIERREZ m Im can. 9 (IM9)
4S9-494: F. MARINELLI in Pal. clero 45 (1966) 750-356; F. MARTY
in Seminario» 19 (1966) 567-577; L. MENDEA3AL - P. H’JET.’C m
PrM 55 (1966) 205-265; I RANQALDI in PrM 57 (1966) 331-350; R.
SP1AZZI ia Seminarium 13 (1966) 1004-1019.

Epb.

3,

·· Ci.

100.·» DEC

saiutis omnibus proponendum acceperunt. Quapropter Ipsa
cum genere humano eiusque historia se revera intime coniunctam experitur.
2.(Ad quosnam Concilium sermonem dirigat), ideo
Concilium Vaticanum Secundum, mysterio Ecclesiae pe­
nitius investigato, lam non nd solos Ecclesiae filios omnesque Christi nomen invocantes, sed ad universos homines
incunctanter sermonem convertit, omnibus exponere cu­
piens quomodo Ecclesiae praesentiam ac navitatem in
mundo hodierno concipiat.
Mundum igitur hominum prae oculis habet seu univer­
sam familiam humanam cum universitate rerum Inter
quas vivit; mundum, theatrum historiae generis humani,
eiusque industria, cladibus ac victoriis signatum; mundum,
quem christlfideles credunt cx amore Creatoris coudilum
et conservatum, sub peccati quidem servitute positum, sed
a Christo crucifixo et resurgente, fracta potestate .Maligni,
liberatum, ut secundum propositum Dei transformetur et
ad consummationem perveniat.
3. (De ministerio homini praebendo). Nostris autem
diebus, genus humanum, dc propriis inventis propriaque
potentia admiratione commotum, saepe tnmcn anxias agi­
tat quaestiones de hodierna mundi evolutione, de loco et
munere hominis in orbe universo, dc sui Individualis ct
collectivi conaminis sensu, denique dc ultimo rerum ho­
minumque fine. Quapropter Concilium, fidem universi po­
puli Dei, a Christo congregati, testificans ct exponens, ip­
sius coniunctionem, observantiam ac dilectionem erga to­
tam hominum familiam, cui Inseritur, eloquentius demon­
strare non valet ouam Instituendo cum ca de variis illis
problematibus colloquium, lumen afferendo cx Evangelio
depromptum, atque humano generi salutares vires suppe­
ditando, quas ipsa Ecclesia, Spiritu Sancio ducente, a
Fundatore suo accipit. Hominis enim persona salvanda est
humanaque societas instauranda. Homo igitur, et quidem
unus ac totus, cum corpore et anima, corde et conscientia,
mente et voluntate, totius nostrae explanationis cardo erit.
Ideo Sacra Synodus, allissimam vocationem hominis
profitens et/divinum quoddam semen in eo insertum asse­
verans, generi humano sinceram cooperationem Ecclesiae
offert ad instituendam eam omnium fraternitatem quae
huic vocationi respondeat. Nulla ambitione terrestri mo­
vetur Ecclesia, sed unum tantum intendit: nempe, Spiritus
Paraclltl ductu, opus ipsius continuare Christi, qui in mun­
dum venit ut testimonium perhiberet veritati2, ut salva­
ret, non ut indicaret, ut ministraret, non ut sibi ministra­
.
*
retur
EXPOSITIO INTRODUCTIVA

33GG

DE HOMINIS CONDICIONE IN MUNDO HODIERNO

1965 DEC 7.-C. VAT. Π, CONST. AAS 58 (1966) 1025-1120
PAULUS EPISCOPUS

Scrtnis Servorum Dei, una eum Sacrosandi Concilii Patribus.
Ad perpetuam rei memoriam

Constitutio Pastoralis de Ecclesia
in mundo huius temporis 1
Prooemium

1. (De intima conlundione Ecclesiae cum tola familia
gentium). Gaudium et spes, lucius ct angor hominum huius
temporis, pauperum praesertim el quorumvis afflictorum,
gaudium sunt et spes, lucius ct angor etiam Christi disci1026 pulorum, nlhilque vere humanum invenitur, / quod in corde
eorum non resonet. Ipsorum enim communitas ex hominibus
coalescit, qui. In Christo coadunati, a Spiritu Sancto diri­
guntur in sua ad Regnum Patris peregrinatione ct nuntium
1 Canthhdw F«iricra/n *De
rotttaju, wnaw» fuid
•Patl^u· attirm dicilar

in

Etclena

tamen

nmnJo

Ammu towporu» iuabut

cf/icit.

ConUdulio

cx

eô

çwjJ,

principia d-^irinalibui

twiM, KrS7MJt»wtR Eiciuiat ad raioUum rt ad hemina kodtrmc-t rtprimrrt
inlandti. tdtfi ntt tn fruari farta fxuicruJit Jr/rf inUnlio, tuc r<n> tn ucttnda
inianUo dcftnnalia.
farte

In

AMf/m

homo

m

ftiUrm

hodiernae viUc et

Interpretanda

,

ett

tvbtctU,

iplnr

4859

locietaiii

Mt, tn
eon Unfttwi

Canaüntio

raticne

advanstfitm mnlibütnm inm

funtue

itta

ad

quae

^nibui

kamtnc,
In

nostril

ionii-

Lem^-arttui

Parte,

tencralci

tn

inunda

ogihtr natura

dc

itrunda

maiena,

p er manent ibm,

tlemcniia

practerfim

ra de

dr

ipvu.

humanae prntivi

iuxU n^rwtxi

MMta,

ftnbui

rmirii

poUmcn

{fndt fit

conttd.

et fuidtm

tuam

rt prcblemala

ttdretur.

dodnnaJibat

rttam onlin^mhbut

r«<41v»ntt
*
tnkTi

dcclrinam

el de knbiistdine

tfvtMitm

ft ttrt/niicra

principii

Ecclnii

inuntar,

dft-ervM aifetini

diral, et
hae

priori,

fwwt

manda

icd

theologicae

rtui parte,
tua ccnncx-

4. (De spe et angore). Ad tale munus exsequendum per
omne tempus Ecclesiae officium incumbit signa temporum
perscrutandi et sub Evangeiii luce Interpretandi; ita ut,
modo unicuique generationi accommodato, ad perennes ho­
minum Interrogationes de sensu vitae praesentis et futurae
deque earum mutua relatione respondere possit. Oportet
itaque ut mundus in quo vivimus necnon eius exspectatio­
nes, appetitiones et indoles saepe dramatica cognoscantur
et intelllgantur. Quaedam autem principaliores mundi ho­
dierni notae sequenti modo delineari possunt.
Hodie genus humanum in nova historiae suae aetate
versatur in qua profundae et celeres mutationes ad univer­
sum orbem gradatim extenduntur. Ab hominis intclligentia
et creat i va industria excitatae, in ipsum hominem reci­
dunt, in eius iudicia et desideria individual ia ct collectiva,
in eius modum cogitandi et agendi tum circa res tum circa
homines. Ita iam dc vera sociali et cultural! transformatione
loqui possumus, quae etiam in vitam religiosam redundat
Ut in quavis accretionis crisi contingit, haec transfor­
matio non leves secumfert difficultates. Ita, dum homo
potentiam suam tam late extendit, eam tamen non sem­
per ad suum servitium redigere valet. Proprii animi inti­
miora altius penetrare satagens, saepe de sclpso magis in­
certus apparet. Leges vitae socialis pedetentim clarius de­
tegens. dc directione ei imprimenda nnceps haeret.
Numquam genus humanum tantis divitiis, facultatibus
ct potentia / oeconomica abundavit, ct tamen adhuc ingens 1028
pars incolarum orbis fame et egestate torquetur atque In­
numeri litterarum ignorantia plane laborant. Numquam
homines tam acutum ut hodie sensum libertatis habuerunt,
dum nova interea genera socialis et psychicae servitutis
exsurgunt. Dum mundus suam unitatem necnon singulo-

• Cf Io. j8. 37. « ct. Io. 3, tr, Mt. 30, »8; Me. to. 45.
4860

1965 DEC 7

CONST. CONC. OAUDIUM ET SPES, DE ECCLESIA IN MUNDO

rumab Invicem dependentiam In necessaria solidnrlctate
Um vivide persentit, viribus tamen inter se pugnantibus
mvissime in opposita distrahitur; etenim acres dissensio­
nes politicae, sociales, oeconomicae, raciales et ideologicac
adhuc perseverant, nec periculum deest belli omnia usque
d Inu destructuri. Dum Idearum communicatio augetur,
vtrbalpsa quibus magni momenti conceptus exprimuntur
knsus sat diversos in distinctis ideologiis induunt. Tandem
jeduh) perfectior quaeritur temporalis ordinatio, quin spi­
rituale incrementum pariter progrediatur.
Tolimplexis condicionibus affecti, plurimi coaevi nostri
impediuntur quominus valores perennes vere dignoscant
et simul cum noviter inventis rite componant; exinde,
inter spem ct angorem agitati, de praesenti rcrum cursu
$e$e interrogantes, inquietudine premuntur. Qui reruin
nimis homines ad respondendum provocat, immo ct
constringit.
5. (De pro/unde mutatis condicionibus). Hodierna anlaorum commotio et in vitae condicionibus immutatio cum
ampliori rcrum transmutatione connectuntur, qua efficitur
ut in mentibus efformandis scientiae mathematicae et na­
turales vel de ipso homine tractantes, in ordine vero agendi
tedmlcae artes cx illis scientiis profluentes, crescens pon­
dus acquirant. Haec mens scienlifica rationem culturalem
sodosque cogitandi aliter quam antea fingit. Technicac
irtes eo progrediuntur ut faciem terrae transforment etiam
spatium ultratcrrestre subigere conentur.
Super tempora quoque humanus Intellectus dominium
wnm quodammodo dilatat: in praeteritum ope cognitionis
historicae, in futurum arte prospectiva et planificatlone.
Progredientes scientiae biologicae, psychologicae et sociales
non solum homini ad meliorem sui cognitionem opem fe­
rant, sed ipsum etiam adiuvant ut, technicis methodis ad­
hibitis, In vitam societatum directe Influxum exerceat. In­
simul genus humanum dc proprio dcmographlco incremento
10 ümpraevidendo et ordinando magis magisque cogitat./
Ipsa historia tam rapido cursu acceleratur ut singuli
tim vix prosequi valeant. Consortionis humanae sors una
efficitur cl non amplius inter varias velut historias disper­
gitur. Ita genus humanum a notione magis statica ordinis
rerum ad notionem magis dynami cani atque cvolutivam
transit, unde quam maxima nascitur problematum nova
complexio, quae ad novas analyses et syntheses provocat.

6. (Mutationes in ordine sociali). Eo ipso communitates
locales traditionales, uti sunt familiae patriarchates, «clans»,
Iribus, pagi, varii coetus et consortionis socialis necessitu­
dines, pleniores in dies immutationes experiuntur.

Typus industrials societatis paulatim diffunditur, quas­
dam nationes ad oeconomicam opulentiam adducens, et
notiones et condiciones vitae socialis a saeculis constitutas
penitus transformans. Similiter vitae urbanae cultus ac
studium augentur sive per urbium earumque incolarum
augmentum, sive per motum quo vita urbana ad ruricolas
dilatatur.

Nova et aptiora communicationis socialis instrumenta
id eventus cognoscendos et ad modos cogitandi et sen­
tiendi quam citissime latissimeque diffundendos conferunt,
plures connexas repercussiones excitando.
Nec parvipendendum est quot homines, ex variis causis,
admigrandum inducti, vitae suae rationem immutent.
Sic necessitudines hominis cum similibus suis indesinenΙσ multiplicantur ac simul ipsa socializatio novas necessi­
tudines inducit, quin tamen congruentem personae matu­
rationem ct relationes vere personales (personalizalionem)
kmper promoveat.
Huiusmodi quidem evolutio clarius apparet In nationi­
bus quae commodis progressus oeconomici et technici iam
gaudent, sed populos quoque movet adhuc ad progressiottm nitentes qui, pro suis regionibus, beneficia industrializatlonis ct urbanizationis obtinere cupiunt. Qui populi,
praesertim antiquioribus traditionibus addicti, simul mo­
tum experiuntur ad maturius magisque personate libertatis
exercitium.
7. (Mutationes psychologicae, morales et religiosae). Mu­
titio mentis et structurarum bona recepta frequenter in
» controversiam vocat, ma/xime apud iuvenes qui non semel
impatientes, immo angore rebelles fiunt, et conscii de
proprio momento in vita sociali, citius in eadem partes
habere cupiunt. Exinde non raro parentes et educatores
In muneribus suis adimplendis in dies maiores difficultates
experiuntur.
Instituta vero, teges atque modi cogitandi et sentiendi
a maioribus tradita non semper statui rerum hodierno bene
mi

η. 3366

aptari videntur; inde gravis perturbatio In modo et in
ipsis agendi normis.
Ipsam denique vitam religiosam novae condiciones af­
ficiunt. Ex una parte acrior diludicandi facultas eam a
magico mundi conceptu et a superstitionibus adhuc vagan­
tibus purificat atque magis personalem et actuosam adhae­
sionem fidei in dies exigit; quo fit ut non pauci ad vividio­
rem Dei sensum accedant. Ex altera vero parte crebriores
turbae a religione practice discedunt. Secus ac transactis
temporibus, Deum rellgioncmve negare, aut ab iisdem abs­
trahere, non amplius quid insolitum et individuate sunt:
hodie enim non raro quasi exigentia progressus scientific!
vel cuiusdam novi humanismi exhibentur. Haec omnia in
pluribus regionibus non tantum in philosophorum placitis
exprimuntur, sed latissime litteras, artes, scientiarum hu­
manarum et historiae interpretationem, ipsasque leges ci­
viles afficiunt ita ut exinde multi perturbentur.
8. (De inaequilibriis in mundo hodierno). Tam rapida
rerum mutatio Inordinate saepe progrediens, immo et ipsa
discrepantiarum in mundo vigentium acrior conscientia,
contradictiones et inaequilibrla gignunt vel augent.
In ipsa persona frequentius oritur inaequillbrium inter
modernum intellectum practicum et theoreticam cogitandi
rationem, quae summam cognitionum suarum neque sibi
subigere neque in syntheses apte ordinare valet. Oritur
pariter inaequillbrium inter sollicitudinem efficientiae
practicae et exigentias conscientiae moralis, necnon multoties inter condiciones vitae collectivas et reauisita cogita­
tionis personalis, immo et contemplationis. Oritur tandem
inaequillbrium inter activitatis humanae specializationem
et universalem rerum visionem.
In familia autem discrepantiae oriuntur, sive ex premen­
tibus condicionibus demographicis, oeconomicis et sociali­
bus, sive cx difficultatibus inter generationes quae sibi
subsequuntur exsurgentibus, sive ex novis necessitudinibus
socialibus inter viros ac mulieres./
1031

Magnae oriuntur etiam discrepantiae inter stirpes, immo
inter varii generis societatis ordines; inter nationes opu­
lentas et minus valentes egentesque; denique, inter insti­
tuta internationalia, ex pacis desiderio populorum exorta,
et ambitionem propriae ideologiae disseminandae nec non
cupiditates collectivas in nationibus aliisve coetibus ex­
sistentes.
Inde mutuae diffidentiae et inimicitiae, conflictationes
et aerumnae, quarum ipse homo simul causa est et victima.
9. (De appetitionibus universalioribus generis humani).
Interea crescit persuasio genus humanum non tantum im­
perium suum super res creatas in dies magis roborare posse
ac debere; sed insuper eius esse ordinem politicum, socia­
lem et oeconomicum statuere qui in dies melius homini
inserviat ct singulos ac coetus adiuvet ad dignitatem sibi
propriam affirmandam et excolendam.
Hinc plurimi acerrime exigunt illa bona quibus, per
iniustltiam vel non aequam distributionem, orbatos se esse
vivida conscientia ludicant. Nationes in via progressus si­
cut illae recenter sui iuris factae, bona civillzationis ho­
diernae non tantum in campo politico sed etiam oeconomi­
co participare et iibere partibus suis in mundo fungi cu­
piunt, dum tamen in dies augetur carumdem distantia
simul ac persaepe dependentia etiam oeconomica ab aliis
ditioribus nationibus citius progredientibus. Populi fame
pressi populos opulentiores Interpellant. Mulieres sibi vin­
dicant, ubi eam nondum sunt consecutae, paritatem de
iure et de facto cum viris. Opifices ct ruricolae non solum
victui necessaria comparare, sed laborando dotes suae per­
sonae excolere, immo in ordinanda vita oeconomica, socia­
li, politica et culturnli suas partes agere volunt. Nunc pri­
mum in historia humana universi populi iam persuasum
sibi habent culturae beneficia reapse ad cunctos extendi
posse ac debere.
Sub omnibus nutem istis exigentiis latet profundior et
universalior appetitio: personae scilicet atque coetus ple­
nam atque liberam vitam, homine dignam, sitiunt, omnia
quae hodiernus mundus cis tam abundanter praebere pot­
est proprio servitio subicientes. Nationes practerca in dies
fortius enituntur ut universalem quamdam communitatem
assequantur. /
1032
Quae cum ita sint, mundus hodiernus simul potentem
ac debilem se exhibet, capacem optima vel pessima pa­
trandi, dum ipsi ad libertatem aut servitutem, ad progres­
sum aut regressum, ad fraternitatem aut odium prostat
via. Praeterea, homo conscius fit ipsius esse recte dirigere
vires, quas ipse suscitavit ct quae cum opprimere aut ei
servire possunt. Unde scipsum interrogat.
4862

η. 3366

J

ύ

CONST. CONC. GAUDIUM ET SPES. DE ECCLESIA IN MUNDO

10. (De profundioribus interrogationibus generis huma­
ni). Revera inaequllibria quibus laborat mundus hodier­
nus cum inaequlllbrio illo fundamentaliori connectuntur,
quod In hominis corde radicatur. In ipso enim homine
plura elementa sibi invicem oppugnant. Dum enim una
ex parte, utpote creatura, multipliciter sese limitatum ex­
peritur, ex altera vero in desideriis suis illimitatum ct ad
superiorem vitam vocatum se sentit. Multis sollicitationi­
bus attractus, iugiter inter eas seligere et quibusdam re­
nuntiare cogitur. Immo, infirmus ac peccator, non raro
Illud quod non vult facit et illud quod facere vellet non
.
facit
*
Unde in scipso divisionem patitur, ex qua etiam
tot ac tantae discordiae in societate oriuntur. Plurimi sane,
quorum vita materialismo practice inficitur, a clara huius­
modi dramatlcl status perceptione avertuntur, vel autem,
miseria oppressi, Impediuntur quominus illum considerent.
Multi In Interpretatione rerum multifarie proposita quie­
tem se invenire existimant. Quidam vero a solo conatu
humano veram plenamque generis humani liberationem
exspectant, sibique persuasum habent futurum regnum
hominis super terram omnia vota cordis eius expleturum
esse. Nec desunt qui, de sensu vitae desperantes, audaciam
laudant eorum qui, exsistentiam humanam omnis significa­
tionis propriae expertem existimantes, ei totam significa­
tionem ex solo proprio ingenio conferre nituntur. Attamen,
coram hodierna mundi evolutione, in dies numerosiores
fiunt qui quaestiones maxime fundamentales vel ponunt
vel nova acuitate persentiunt: quid est homo? Quinam est
sensus doloris, mali, mortis, quae, quamquam tantus pro­
gressus factus est, subsistere pergunt? Ad quid victoriae
illae tanto pretio acquisitae? Quid societati homo afferre,
quid ab ea exspectare potest? Quid post vitam hanc ter1033 restrem subscquelur? /

1003 DEC 7

Quid est autem homo? Multas opiniones de scipso pro­
tulit et profert, varias et etiam contrarias, quibus saepe
vel se tamquam absolutam regulam exaltat vel usque ad
desperationem deprimit, exinde anceps et anxius. Quas
quidem difficultates Ecclesia persentiens, a Deo revelante
instructa eisdem responsum afferre potest, quo vera ho­
minis condicio delineetur, explanentur eius infirmitates,
slmulque eius dignitas et vocatio recte agnosci possint.
Sacrae enim Litterae docent hominem «ad Imaginem
Dei» creatum esse, capacem suum Creatorem cognoscendi
ct amandi, ab eo tamquam dominum super omnes crea­
turas terrenas constitutum *, ut eas regeret, elsque uteretur,
glorificans Deum *. «Quid est homo quod memor es eius?
aut filius hominis, quoniam visitas cum? Minuisti eum
paulo minus ab angelis, gloria ct honore coronasti eum, et
constituisti cum super opera manuum tuarum. Omnia
sublccisti sub pedibus eius» (Ps. 8, 5-7).
At Deus non creavit hominem solum: nam inde a pri­
mordiis «masculum et feminam creavit cos» (Gen. 1, 27),
quorum consociatio primam formam efficit communionis
personarum. Homo etenim cx intima sua natura ens so­
ciale est, atque sine relationibus cum aliis nec vivere nec
suas dotes expandere potest.
Deus igitur, sicut iterum in sacra Pagina legimus, vidit
•cuncta quae fecerat, et erant s’aide bona» (Gen. 1, 31).

13. (De peccato). In iustitla a Deo constitutus, homo
tamen, suadente Maligno, inde ab exordio historiae, liber­
tate sua abusus est, seipsum / contra Deum erigens ct finem 1033
suum extra Deum attingere cupiens. Cum cognovissent
Deum, non sicut Deum glorificavcrunt, sed obscuratum
est insipiens cor eorum et servierunt creaturae potius quam
Creatori ’. Quod Revelatione divina nobis innotescit, cum
ipsa experientia concordat. Nam homo, cor suum inspi­
Credit autem Ecclesia Christum, pro omnibus mortuum
ciens, etiam ad malum inclinatum se comperit ct in multi­
et resuscltatum 5, homini lucem et vires per Spiritum suum
plicibus malis demersum, quae a bono suo Creatore pro­
praebere ut ille summae suae vocationi respondere possit;
venire non possunt. Deum tamquam principium suum
nec aliud nomen sub caelo datum esse hominibus, in quo
saepe agnoscere renuens, etiam debitum ordinem ad finem
oporteat eos salvos fieri ·. Similiter credit elavem, centrum
suum ultimum, simul ac totam suam, sive erga seipsum sive
et finem totius humanae historiae In Domino ac Magistro
erga alios homines et omnes res creatas ordinationem
suo inveniri. Affirmat insuper Ecclesia omnibus mutatio­
disrupit.
nibus multa subesse quae non mutantur, quaeque funda­
mentum suum ultimum in Christo habent, qui est heri,
Ideo in scipso divisus est homo. Quapropter tota vita
hodie. Ipse et in saecula 7. Sub lumine ergo Christi, Ima­
hominum, sive singularis sive collectiva, ut luctationem el
ginis Dei invisibilis, Primogeniti omnis creaturae ·, Conci­
quidem dramaticam se exhibet inter bonum et malum,
lium, ad mysterium hominis illustrandum atque ad coope­
inter lucem et tenebras. Immo incapacem se invenit homo
randum in solutionem praecipuarum quaestionum nostri
per seipsum mali impugnationes efficaciter debellandi, ita
temporis inveniendam, omnes alloqui intendit.
ut unusquisque se quasi catenis vinctum sentiat. At ipse
Dominus venit ut hominem liberaret et confortaret, eum
interius renovans ac principem huius mundi (cf. Io.
Pabs I
12, 31) foras eliciens qui eum in servitute peccati retine­
bat 4. Peccatum autem minuit ipsum hominem, a plenitu­
DE ECCLESIA ET VOCATIONE HOMINIS
dine consequenda eum repellens.
11. (Impulsionibus Spiritus respondendum ). Populus
In lumine huius Revelationis simul sublimis vocatio et
Dei, fide motus, qua créait se a Spiritu Domini duci qui
profunda miseria, quas homines experiuntur, rationem
replet orbem terrarum, In eventibus, exigentiis atque op­
suam ultimam inveniunt.
tatis, quorum una cum ceteris nostrae aetatis hominibus
14. (De hominis constitutione). Corpore et anima unus,
partem habet, quaenam in illis sint vera signa praesentiae
homo per ipsam suam corporalem condicionem elementa
vel consilii Dei, discernere satagit. Fides enim omnia novo
mundi materialis In se colligit, ita ut, per ipsum, fastigium
lumine illustrat et divinum propositum dc integra hominis
suum attingant et ad liberam Creatoris laudem vocem at­
vocatione manifestat, Ideoque ad solutiones plene huma­
tollant *. Vitam ergo corporalem homini despicere non
nas mentem dirigit.
licet, sed e contra ipse corpus suum, utpote a Deo creatum
Concilium imprimis illos valores, qui hodie maxime ae­
et ultima die resuscitandum, bonum ct honore dignum ha­
stimantur, sub hoc lumine diiudicare et ad fontem suum
bere tenetur. Peccato tamen vulneratus, corporis rebellio­
divinum referre Intendit. Hi enim valores, prout cx homi­
nes experitur. Ipsa igitur dignitas hominis postulat ut
nis Ingenio eidem divinitus collato procedunt, valde boni
Deum glorificet in corpore suo ·, neve illud pravis cordis
sunt; sed ex corruptione humani cordis a sua debita ordi­
sui inclinationibus inservire sinat. /
1034
natione non raro detorquentur, ita ut purificatione Indi­
Homo vero non fallitur, cum se rebus corporalibus su­
geant.
periorem agnoscit, et non tantum ut particulam naturae
Quid Ecclesia de homine sentit? Quacnam ad societatem
aut anonymum elementum civitatis humanae seipsum con­
hodiernam aedificandam commendanda videntur? Quae­
siderat. interioritate enim sua universitatem rerum exce­
nam est significatio ultima humanae navitatis in universo
dit: ad hanc profundam interloritatem redit, quando con­
inai mundo? Ad has quaestiones responsio /exspectatur. Exinde
vertitur ad cor, ubi Deus cum exspectat, qui corda scru­
luculentius apparebit populum Dei et genus humanum,
tatur 7, et ubi ipse sub oculis Dei dc propria sorte decernit.
cui Ille Inseritur, servitium sibi mutuo praestare, ita ut
Itaque, animam spiritualem et immortalem In selpso agno­
Ecclesiae missio religiosam et ex hoc ipso summe humanam
scens, non fallaci figmento illuditur, a physicis tantum et
socialibus condicionibus fluente, sed e contra ipsam pro­
se exhibeat.
fundam rei veritatem attingit.
Cap. I—De humanae personae dignitate
15. (De dignitate intellectus, de veritate et de sapientia).
Recte indicat homo, divinae mentis lumen participans, se
12. (De homine ad imaginem Dei). Secundum creden­
intellectu suo universitatem rerum superare. Ingenium suum
tium et non credentium fere concordem sententiam, omnia
per saccnla impigre exercendo Ipse in scientiis empiricis,
quae In terra sunt ad hominem, tamquam ad centrum
artibus technicis ct liberalibus sane profecit. Nostris autem
suum et culmen, ordinanda sunt.
‘Cf Ro?a. 7. U »
•Ct 2 Cor. 5. ij. *Cf
4863

Act. 4. 11

.
.
’Cf. Hebr. tj. 8. *
CtCo». x. 15.

•CHo^u’Îf nt2’33· ’Cf ^X7. 3-IO. ‘Cf. Rom. x.
17. to
3’ 57^°· Ci 1 Cor 6· ’ 3-»· ’ Ct x Rtf- x6,7.

4864

I9G3 DEC 7

CONST. CONC. CAUDIUM ET SPES, DE ECCLES A IN MUNDO

temporibus in mundo materiali praesertim Investigando et
sibi subiiclcndo egregios obtinuit successus. Semper tamen
profundiorem veritatem quaesivit ct Invenit. Intclligentia
eoim non ad sola phaenomena coarctatur. sed real Ita tern
intelligibilem cum vera certitudine adipisci valet, etiamsi,
exsrquela peccati, cx parte obscuratur et debilitatur.

Humanae tandem personae Intellectualis natura per sa­
piendam perficitur ct perficienda est, quae mentem homi­
nis ad vera bonuque inquirenda ac diligenda suaviter attrabll, ct qua Imbutus homo per visibilia ad invisibilia
adducitur.
Adas autem nostra, magis quam saecula antcacta, tali
sapientia Indiget ut humaniora flant quaccumque nova ab
botninc deteguntur. Periclitatur enim sors futura mundi
aid wpientiores suscitentur homines. Insuper notandum
est plures nationes, bonis quidem oeconomicis pauperiores,
«plentia vero ditiores, ceteris eximium emolumentum prae­
dare posse.
Spiritus Sancti dono, homo ad mysterium consilii divini
ΗΠ contemplandum et sapiendum fide accedit /
16. (De dignitate conscicnliae moralis). In i mo conscien­
tiae legem homo delegit, quam ipse sibi non dat, sed cui
obedire debet, et culus vox, semper ad bonum amandum
et faciendum uc malum vitandum cum advocans, ubi opor­
tet auribus cordis sonat: fac hoc, illud devita. Nam homo
legem in corde suo a Deo inscriptam habet, cui parere Ipsa
dignitas eius est et secundum quam ipse indicabitur®. Con­
scientia est nucleus secretissimus atque sacrarium hominis,
in quo solus est cum Deo, culus vox resonat In intimo
dus1·. Conscientia modo mirabili illa lex innotescit, quae
in Delet proximi dilectione adimpletur n. Fidelitate erga
conscientiam Christiani cum celeris hominibus coniunguntur ad veritatem inquirendam ct tot problemata moralia,
quae tam in vita singulorum quam In sociali consortione
exsurgunt, in veritate solvenda. Quo magis ergo conscien­
tia recta praevalet, eo magis personae et coetus a caeco
arbitrio recedunt et normis obiectivls moralitatis confor­
mari satagunt. Non raro tamen evenit ex ignorantia invin­
cibili conscientiam errare, quin inde suam dignitatem amit­
tat Quod autem dici nequit cum homo de vero ac bono
Srendo parum curat, ct conscieutia ex peccati consuee paulatim fere obcaecatur.

I

17. (De praestantia libertatis). At nonnisi libere homo
ad bonum se convertere potest, quam libertatem coaevi
costri magni faciunt ardenterque prosequuntur: ct recte
sine. Saepe tamen eam pravo modo fovent, tamquam li­
centiam quidquid faciendi dummodo delectet, etiam ma­
lum. Vera autem libertas eximium est divinae imaginis in
homine signum. Voluit enim Deus hominem relinquere in
manu consilii suila, ita ut Creatorem suum sponte quaerat
et libere ad plenam ct beatam perfectionem ei inhaerendo
perveniat. Dignitas igitur hominis requirit ut secundum
consciam et liberam electionem agat, personaliter scilicet
ab intra motus et inductus, et non sub caeco impulsu in­
terno vel sub mera exicrna coactione. Talem vero dignita­
tem obtinet homo cum, sese ab omni passionum captivi­
tate liberans, finem suum in boni libera/electione perse­
quitur et apta subsidia efficaciter ac sollerti industria sibi
procurat. Quam ordinationem ad Deum libertas hominis,
a peccato vulnerata, nonnisi gratia Del adiuvante, plene
actuosam efficere potest. Unicuique autem ante tribunal
Dei propriae vitae ratio reddenda erit, prout ipse sive
bonum sive malum gesserit 13.
18. (Dc mysterio mortis). Corani morte aenigma condi­
cionis humanae maximum evadit. Non tantum cruciatur
homo dolore et corporis dissolutione progrediente, sed
etiam, immo magis, perpetuae cxtinctionis timore. Recte
autem instinctu cordis sui ludlcat, cum totalem ruinam ct
definitivum exitum suae personne abhorret ct respuit. Senen aeternitatis quod in se gerit, ad solam materiam cum
imductibile sil, contra mortem insurgit. Omnia technicac
artis molimina, licet perutilia, anxietatem hominis sedare
con valent: prorogata enim biologica longaevitas illi ulte­
rioris vitae desiderio satisfacere nequit, quod cordi cius
ineluctabili 1er inest.
Dum coram morte omnis imaginatio deficit. Ecclesia
Umen, Revelatione divina edocta» hominem ad beatum
finem, ultra terrestris miseriae limites, a Deo creatum esse
affirmat. Mors insuper corporalis, a qua homo si non pcccassel subtractus fuisset u, fides Christiana docet fore ut
•ttE«ki7. 7-8- 'Ct Rom. 2. :4-x6.
*CL Prci Xil. Nandos ru-Jiophonicus
conscientia cbnsuana in
rrcte efformamU, 33 uurtii 1952: AAS 44 frWA P- V
*
«CL Mt 33, 37-40: GiL 5. Î4- **
C/.
Ecch. 15, 153 Cor. 5. xo.
MCL Sap. 1, 13; 2, 23-34:
5, 21; 6, 33; Uc. x, 15·

4863

η. 3366

vincatur, cum homo in salutem, culpa sua perditam, ab
omnipotente et miserante Salvatore restituetur. Deus enim
hominem vocavit ct vocat ut Ei in perpetua incorruptibilis
vitae divinae communione tota sua natura adhaereat. Quam
victoriam Christus, hominem a morte per mortem suam li­
berando, ad vitam resurgens adeptus est ,s. Cuicumque
igitur recogitanti homini, fides, cum solidis argumentis
oblata, in eius anxietate dc sorte futura responsum offert;
slmulque facultatem praebet cum dilectis fratribus iam
morte praereptis in Christo communicandi, spem conferens
cos veram vitam apud Deum adeptos esse.
19. (De formis el radicibus atheismi). Dignitatis huma­
nae eximia ratio In vocatione hominis ad communionem
cum Deo consistit. Ad colloquium cum Deo iam inde ab
ortu suo invitatur homo: non enim exsistit,/nisi quia, a 1030
Deo cx amore creatus, semper cx amore conservatur; nec
plene secundum veritatem vivit, nisi amorem illum libere
agnoscat ct Creatori suo se committat. Multi tamen cx
coaevis nostris hanc Intimam ac vitalem cum Deo coniunctioncm nequaquam perspiciunt aut explicite rciiciunt,
ita ut atheismus inter gravissimas huius temporis res adnurnerandus sit ac diligentlorl examini subiiciendus.
Voce atheismi phaenomena Inter se valde diversa desi­
gnantur. Dum enim a quibusdam Deus expresse negatur,
alii censent hominem nihil omnino dc Eo asserere posse;
ali i vero qruacstlonem de Deo tali methodo examini subli­
dunt, ut illa sensu carere videatur. Multi, scientiarum po­
sitivarum limites indebite praetergressi, aut omnia hac sola
scientifica ratione explicari contendunt aut e contra nul­
lam omnino veritatem absolutam Iam admittunt. Quidam
hominem tantopere exaltant, ut fides In Deum quasi ener­
vis fiat, magis proclives, ut videntur, ad affirmationem
hominis quam ad Dei negationem. Alii Deum sibi ita effin­
gunt, ut illud figmentum, quod repudiant, nullo modo
Deus sit Evangelli. Alii quaestiones de Deo ne aggrediun­
tur quidem quippe qui inquietudinem religiosam non ex­
periri videantur nec percipiant quare dc religione iam sibi
curandum sit. Atheismus praeterea non raro oritur sive ex
violenta contra malum in mundo protestatione, sive ex
nota ipsius absoluti quibusdam humanis bonis indebite
adiudicata, ita ut ista iam loco Dei habeantur. Ipsa civilizatio hodierna, non ex se, sed utpote nimis rebus terrestri­
bus intricata accessum ad Deum saepe difficiliorem red­
dere potest.
Sane qui voluntarie Deum a corde suo arcere et quae­
stiones religiosas devitare conantur, dictamen conscientiae
suae non secuti, culpae expertes non sunt; attamen et ipsi
credentes quamdam de hoc responsabflitatem saepe ferunt.
Atheismus enim, integre consideratus, non est quid origi­
narium, sed potius ex diversis causis oritur, inter quas
adnumeratur etiam reactio critica contra religiones et qui­
dem, In nonnullis regionibus, praesertim contra religionem
Christianam. Quapropter in hac atheismi genesi partem
non parvam habere possunt credentes, quatenus, neglecta
fidei educatione, vel fallaci doctrinae expositione, vel etiam
vitae suae religiosae, moralis ac socialis defectibus, Dei et
religionis genuinum vultum potius velare quam revelare
1010
dicendi sint./
20. (De athéisme syslemalico). Atheismus modernus for­
mam etiam systematicam saepe praebet, quae, praeter
alias causas, optatum autonomiac hominis eo usque per­
ducit ut contra qualemcumque a Deo dependentiam dif­
ficultatem suscitet. Qui talem atheismum profitentur, li­
bertatem in eo esse contendunt quod homo sibi ipse sit
finis, propriae suae historiae solus artifex et demiurgus:
quod componi non posse autumant cum agnitione Domini,
omnium rerum auctoris et finis, vel saltem talem affirma­
tionem plane superfluam reddere. Cui doctrinae favere
potest sensus potentiae quem hodiernus progressus tech­
nicus homini confert.
Inter formas hodierni atheismi illa non praetermittenda
est, quae liberationem hominis praesertim cx eius libera­
tione oeconomica et sociali exspectat. Huic autem libera­
tioni religionem natura sua obstare contendit, quatenus,
in futuram fallacemque vitam spem hominis erigens, ipsum
a civitatis terrestris aedificatione deterreret. Unde fautores
talis doctrinae, ubi ad regimen reipublicae accedunt, reli­
gionem vehementer oppugnant, atheismum diffundentes
etiam adhibitis, praesertim in iuvenum educatione. Illis
pressionis mediis, quibus potestas publica pollet.
21. (De habitudine Ecclesiae ad atheismum). Ecclesia,
fideliter tum Deo tum hominibus addicta, desistere non
potest quin dolenter perniciosa illos doctrinas actioncsque,
quae rationi et communi experientiae humanae contradl”Cf. i Cor. 15, 36-37.

■4866

η. 33ββ

CONST. CONC. GA V DI CM ET

cant hominemqac ab innata eius excellentia deliciunt, om­
ni firmitate reprobet, sicut antehac reprobavit u.
Abditas tamen in atheorum mente negationis Dei causas
deprehendere conatur et, de gravitate quaestionum quas
atheismus excitat conscia necnon caritate erga omnes ho­
mines ducta, eas serio ac profundiori examini sublidendas
esse censet.
Tenet Ecclesia agnitionem Dei dignitati hominis nequa­
quam opponi, cum huiusmodi dignitas in ipso Deo funde·
1011 tur et perficiatur: homo enim, a Deo creante intclligens ac
liber in societate constituitur, sed praesertim ad ipsam Dei
communionem ut filius vocatur ct ad Ipsius felicitatem par­
ticipandam. Docet praeterea per spem eschatologicam mo­
mentum munerum terrestrium non minui, sed potius eorum
adimpletionem novis motivls fulciri. Deficientibus e contra
fundamento divino et spe vitae aeternae, hominis dignitas
gravissime laeditur, ut saepe hodie constat, atque vitae
et mortis, culpae et doloris aenigmata sine solutione ma­
nent, ita ut homines in desperationem non raro dciiciantur.
Omnis homo interca sibi ipsi remanet quaestio insoluta,
subobscure percepta. Nemo enim quibusdam momentis,
praecipue in maioribus vitae eventibus, praefatam interro­
gationem omnino effugere valet. Cui quaestioni solus Deus
plene et omni certitudine responsum affert, qui ad altiorem cogitationem et humiliorem inquisitionem hominem
vocat.

Remedium autem alhelsmo afferendum, cum a doctrina
apte exposita, tum ab integra Ecdesiae eiusque membro­
rum vita exspectandum est. Ecclesiae enim est Deum
Patrem eiusque Filium incarnatum praesentem et quasi
visibilem reddere, ductu Spiritus Sancti sese Indesinenter
renovando ct purificando 17. Id imprimis obtinetur testi­
monio fidei vivae et maturae, ad hoc scilicet educatae ut
difficultates lucide perspicere valeat casque superare. Huius
fidei testimonium praeclarum plurimi martyres reddide­
runt et reddunt. Quae fides suam fecunditatem manifesta­
re debet, credentium integram vitam, etiam profanam,
penetrando, eosque ad lustitlam et amorem, praesertim
erga egentes, movendo. Ad praesentiam Dei manifestan­
dam maxime denique confert caritas fraterna fidelium, qui
spiritu unanimes collaborant fidei Evangelii1·, et signum
unitatis sc exhibent.
Ecclesia vero, etiamsi athelsmum omnino rcilcit. sincere
tamen profitetur homines omnes, credentes ct non creden­
tes, nd hunc mundum, in quo communiter vivunt, recte
aedificandum opem conferre debere: quod certe fieri non
potest sine sincero ct prudenti colloquio. Conqueritur igitur
de discrimine inter credentes et non credentes, quod qui­
dam civitatum rectores, personae humanae lura fundamen­
talia non agnoscentes, iniuste inducunt. Pro credentibus
1CM2 vero actuosam libertatem/expostulat ut In hoc mundo
ellam Del templum exstruere sinantur. Atheos autem hu­
maniter invitat ut Evangelium Christi corde aperto con­
siderent.
Apprime etenim novit Ecclesia nuntium suum cum secre­
tissimis humani cordis desideriis concordare, cum vocatio­
nis humanae dignitatem vindicat, illis qui iam de altiore
sua sorte desperant spem restituens. Nuntium eius, nedum
hominem minuat, lucem, vitam et libertatem ad eius pro­
fectum fundit; atque praeter illud nihil cordi hominis sa­
tisfacere valet: «Fecisti nos ad Te·, Domine, «ct Inquietum
est cor nostrum, donec requiescat in Te»
22. (De Christo Noro Homine). Reapse nonnisi in my­
sterio Verbi incarnati mysterium hominis vere clarescit.
Adam enim, primus homo, erat figura futuri ». scilicet
Christi Domini. Christus, novissimus Adam, in ipsa reve­
latione mysterii Patris Eiusque amoris, hominem ipsi ho­
mini plene manifestat eique allissimam eius vocationem
fialcfacil. Nil Igitur mirum in Eo praedictas veritates suum
nvenire fontem atque attingere fastigium.
Qui est «imago Dei Invisibilis» (Col. 1, 15) ”, Ipse est
homo perfectus, qui Adae filiis similitudinem divinam, inde
a primo peccato deformatam, restituit. Cum in Eo natura

’ES, DE ECCLESIA IN MENDO

Ai A&i&n
*

tl

Eulaiam

Swi,

gnUium,

eamu

4,

U07

---------

-

humana assumpta, non perempta sit ”, eo Ipso ellam in
nobis ad sublimem dignitatem evecta est. Ipse enim, Filius
Dei, Incarnatione sua cum omni homine quodammodo Sc
univit. Humanis inanibus opus fecit, humana mente cogi­
tavit, humana voluntate egit ”, humano corde dilexit. Na­
tus de Maria Vlr/ginc» vere unus ex nostris factus est, ln !*>U
omnibus nobis similis excepto peccato ”,
Agnus Innocens, sanguine suo libere effuso, sitam nobis
meruit, in Ipsoquc Deus nos Sibi et inter nos reconcilia­
vit 34 et a servitute diaboli ac peccati eripuit, ita ut unus­
quisque nostrum cum Apostolo dicere possit: Filios Del
«dilexit me ct tradidit semel ipsum pro me» (Gal. 2. 20).
Pro nobis patiendo non solummodo exemplum praebuit ut
sequamur vestigia Eius *
·, sed et viam instauravit, quara
dum sequimur, vita et mors sanctificantur novumque sen­
sum accipiunt.
Christianus autem homo, conformis imagini Filii factui
qui est Primogenitus ln multis fratribus ”, «primitias Spi­
ritus» (Rom. 8, 23) accipit, quibus capax fit legem novam
amoris adimplendi *
·. Per hunc Spiritum, qui est «pignus
hereditatis» (Eph. 1, 14), totus homo interius restauratur,
usque ad «redemptionem corporis» (Rom. 8, 23): «Sl Spiri­
tus Eius, qui suscitavit lesum a mortuis, habitat in vobis:
qui suscitavit lesum Christum a mortuis, vivificabit et
mortalia corpora vestra, propter inhabitantem Spiritum
eius in vobis
*
(Rom. 8, 11)”. Christianum certe urgent
necessitas ct officium contra malum per multas tribulatio­
nes certandi necnon mortem patiendi; sed mysterio paschali
consociatus, Christi morti configuratus, ad resurrectionem
spe roboratus occurret ».
Quod non tantum pro christifidelibus valet, sed et pro
omnibus hominibus bonae voluntatis in quorum corde gra­
tia invisibili modo operatur31. Cum enim pro omnibus
mortuus sit Christus33 cumque vocatio hominis ultima
revera una sil. scilicet divina, tencre debemus Spiritum
Sanctum cunctis possibilitatem offerre ut, modo Deo cogni­
to, huic paschali mysterio consocientur./
1611
Tale et tantum est hominis mysterium, quod per Reve­
lationem Christianam credentibus illucescit. Per Christum
et in Christo, igitur, illuminatur aenigma doloris ct mortis,
quod extra Elus Evangelium nos obruit. Christus resurre­
xit, morte sua mortem destruens, vitamque nobis largitus
est ” ut. filii in Filio, clamemus in Spiritu: Abba, Pateri M.
Cap. II—De hominum communitate

23. (Quid Concilium intendat). Inter praecipuos mundi
hodierni aspectus, mutuarum inter homines necessitudinum
multiplicatio adnumeratur. ad quam evolvendam hodierni
technici progressus plurimum conferunt. Tamen fraternum
hominum colloquium non in Istis progressibus, sed profun­
dius in personarum communitate perficitur, quae mutuam
reverentiam erga plenam earum dignitatem spiritualem
exigit. Ad hanc vero communionem inter personas promo­
vendam, Revelatio chrlstlana magnum subsidium affert,
simulque ad altiorem vitae socialis legum intelligentiam
nos perducit quas Creator ln natura spirituali ac morali
hominis inscripsit.
Quoniam autem recentlora Ecclesiae Magisterii docu­
menta Christianam dc societate humana doctrinam fusius
exposuerunt x, Concilium quasdam tantum principaliores
veritates in memoriam revocat earumque fundamenta sub
luce Revelationis exponit. Deinde in quaedam consectaria
insistit quae nostris diebus maioris sunt momenti.
24. (Dc indole communitaria vocationis humanae in con­
silio Dei). Deus, qui paternam curam omnium habet, vo­
luit ut cuncti homines unam efficerent familiam fralemoque animo se Invicem tractarent. Omnes/enim creati ad IMS
Imaginem Del, qui fecit «ex uno omne genus hominum in-

••Cf. Pin X!. Litt. Encyd DW«t
19 nurtxi 1937: AAS 29
(I937h p? 65-106 [LE
Pit % XII, LltL EncycL
iauil X9$S; AAS 50 (175S), pp. 601-6:4·, IOA»XXS XXIII, Litt.
Eacytl. MaXiv
ij xnaii x-/·:. AAS $3 (196:). pp. 451-453 [LE
Paulo» VI, Litt EacycL
6 xuguiu 1964: AAS
56 U964), pp. 651-655 fLE 3111 J.
•*Cf Comc. Vat. 11, Conti. docni. de EccUsU, Ln-vn
cap I,
ο ••CI.
β AAS 57 (1765). p. 11 [LE 3133]Pbd 1. 17. “S. Aucwruipt,
I. 1 PL 33. 66r.
«Ct. Ran 5, ij. Cf. TimtvllumO*, Dc
«rmrr. 6*. «Quodcnmqne
cnrn Utti» npiitaebatur, QuUtas cocilabatur bx/rt-o futurus
*:
PI. a,
(MK CSEL. 47, P· i). I 12-lj. «Ct. 1 Cor. 4Pnttifii»,

10G."> DEC 7

“ CL Coxc. CoMSWrrnw. II, can. 7: «Ncqne I>o Verbo ia carni» natera
tranwnutato, neqw carne in Verbi naturam tranjducta»: Dkxt. 319 (42S). ·
Ct Co
*e. Chaicxd4 «in duabus naturis Inconfuse, immutabiliter, indivise,
inwporabùiter agnoscendum»: Drsr. x<3 (302).
“Cf. Cokc. CovsTAXTiNOf». III: «ita ct humana eius voluntas dctfteaU
non rst prrcmpU·: Dxxx. 291 (536).
“Cf. Heb. 4, 15. “Cf. 2 Cor. 5, xB-xo: Cnl. x. 20-52. ’· CL 1 Pt. 2, rx;
Mt. 16, 24: Le. X4. 27- ”CL Rom- 3, ao; Coi. x. 18. ·· CL Rom. S, 1-11
“Cf. 2 Cor 4. U- “Cf. Phil. 3, 10; Rom. S, 17.
« CL Cose. Vat. II. Conct. doçm. de Ecclesia, Lmw» ςmi ikm, cap. IL
η :6: AAS 57 (1965). p. 10 [LE 3232'.
“Cf. Rom B, 33. “CL
R'.urIim.
Rom <.
xj; GaL 4, 6-, lo. 1. 12 et x lu. 3, x.
1 Cf. Ioaxkks XXIII, Litt. EncyrL
15 tr.au 1961:
AAS 53 (f/H). PP- 40x 464 (LE 29.54!, rt Lilt. Encycl. Parmi tx Xrmi.
11 apnbs 1963: AAs 35 (1963». pp. 257-304 [LE 3110); PABlàt VI. Litt
EncycLEcrlmm mmm,6augusti 1964: AAS56 (1964). pp.609-659 [LE32x1!
Ειίτζία

••Cf.

Pauhahi

Mtkr

rf

4863

j

t

|

|

1965 DEC 7

CONST. CONC. GAUDIUM ET SPES, DE ECCLESIA IN MUNDO

habitare super universam faciem terrae» (Act. 17. 26). nd
unumeuniuenique finem, id est ad Deum Ipsum, vocantur.
Quapropter dilectio Del cl proximi primum cl maximum
sudatum est. A Sacra autem Scriptura docemur Del amorten a proximi amore sclungi non posse: «... si quod est
aliud mandatum, In hoc verbo Instauratur: Diliges proxi­
mum tuum sicut teipsum... Plenitudo ergo legis est dilec­
tio· f/fozn. 13, 9-10; cf. 1 /o. 4. 20). Quod vero hominibus
magis in dies ab invicem dependentibus atque mundo ma­
gis in dies uniflcato maximi comprobatur esse momenti.
Immo Dominus lesus, quando Patrem ornt ut «omnes
unum sint..., sicut et nos unum sumus» (Io. 17, 21-22),
S‘as praebens humanae rationi impervios, aliquam
inem Innuit inter unionem personarum divinarum
rt unionem filiorum Dei In veritate et caritate. Haec simi­
litudo manifestat hominem, qui in terris sola creatura est
quam Deus propler seipsam voluerit, plene scipsum inve­
nire non posse nisi per sincerum sui Ipsius donum *.
25. (De intfrdependentia humanae personae et humanae
sjeitlatis). Ex sociali hominis indole apparet humanae
personae profectum et ipsius societatis incrementum ab
invicem pendere. Etenim principium, sublectum ct finis
omnium institutorum socialium est et esse debet humana
Œ, quippe quae, sunple natura, vita sociali omnino
*t. Cum igitur vita socialis non sit homini quid
adventicium, ideo commercio cum aliis, mutuis officiis,
colloquio cum fratribus, quoad omnes suas dotes grandescit
homo, et suae vocationi respondere potest.
Ex socialibus vinculis, quae homini excolendo necessa­
ria sunt, alia, uti familia et communitas politica, intimae
eius naturae immediatius congruunt; alia potius cx cius
libera voluntate procedunt. Nostra hac aetate, variis de
causis, mutuae necessitudines ct interdependentiae in dies
multiplicantur; unde diversa oriuntur consociationes et in­
stituta sive publici sive privati iuris. Hoc autem factum,
quod socializatio nuncupatur, licet periculis sane non carrat, mulla tamen secum cmo/Iumenta affert ad confirmandaset augendas humanae personae qualitates eiusque iura
tuenda 4.
Sed si personae humanae ad suam vocationem adimplen­
dam, etiam religiosam, ex hac vita sociali multum acci­
piunt, negari tamen nequit homines cx adiunctis socialibus
m quibus vivunt et, Inde ab infantia immerguntur, saepe
a bono faciendo averti ct ad malum impelli. Certum est
perturbationes, tam frequenter in ordine sociali occurrentes,
ex ipsa formarum oeconomicarum, politicarum ct socialium
tensione pro parte provenire. Sed penitius cx hominum
superbia ct egoismo oriuntur, quae etiam ambitum socia­
lem pervertunt. Ubi autem ordo rerum sequelis peccati
afficitur, homo, proclivis ad malum natus, nova deinde ad
peccatum incitamenta invenit, quae, sine strenuis gratia
adiuvanle conatibus, superari nequeunt.
26. (De bono communi promonendo). Ex Intcrdcpendenth In dies strictiore ct paulatim ad mundum universum
diffusa sequitur bonum commune —seu summam eorum
vitae socialis condicionum quae tum coetibus, tum singulis
membris permittunt ut propriam perfectionem plenius at­
que expeditius consequantur— hodie magis magisque uni­
versale evadere, et exinde iura officiaque implicare, quae
lotum humanum genus respiciunt. Quilibet coetus necessi­
tatum et legitimarum appetitionum aliorum coetuum, im­
mo boni communis totius familiae humanae, rationem ha­
bere debet .*
Simul vero conscientia crescit eximiae dignitatis quae
personae humanae competit, cum Ipsa rebus omnibus prae­
det, el eius iura officiaquc universalia sint atque inviola­
bilia. Oportet ergo ut ea omnia homini pervia reddantur,
quibus ad vitam vere humanam gerendam indiget, ut sunt
victus, vestitus, habitatio, ius ad statum vitae libere eli­
gendum et ad familiam condendam, ad educationem, ad
hborem, ad bonam famam, ad reverentiam, ad congruam
Informationem, ad agendum iuxta rectam suae conscien­
tiae normam, ad vitae privatae protectionem atque ad
iustam libertatem etiam in re religiosa.
Ordo socialis igitur eiusque progressus in bonum perso•Π carum inde sinenter cedere debent, siquidem rerum ordi­
natio ordini personarum sublidenda est ct non e converso,
ipso Domino id innuente cum dixerit sabbatum propter
hominem factum osse et non hominem propter sabbatum .
•CLLe. 17, 33. * CL S. Thomas l EAie, Lett. !..
•U Ioàjtw XXIII, Litu Encycl. Λ/α/rr rf Magidra: AAS 53
p
[LE 2984 i Pu s XI, Litt. EncycL Qwtdragaimo anno, 15 maü 1931:
AAS 13 (l?3>k p. 232 v [LE 10271.
, .4
•CL Ioaxxu XXIII. LitL Encycl ΛΓλ/ϊτ et Magistra: AAS 53
p 417 [LE 29S4). ‘CL Mc. 2, 37·

4369

II. 336 θ

Ordo ille in dies evolvendus, in veritate fundandus, i
iustitia aedificandus, amore vivificandus est; in libertate
nutem aequilibrium in dies humanius invenire debet 7. Ad
haec autem implenda mentis renovatio atque amplae so­
cietatis immutationes inducendae sunt.
Spiritus Dei, qui mirabili providentia temporum cursum
dirigit et faciem terrae renovat, huic evolutioni adest.
Evangellcum autem fermentum in corde hominis irrefre­
nabilem dignitatis exigentiam excitavit atque excitat.
27. (De renerentia erga personam humanam). Ad pracllca urgentloraque consectaria descendens, Concilium reve­
rentiam inculcat erga hominem. Ita ut singuli proximum,
nullo excepto, tamquam alterum seipsum considerare de­
beant, de cius vita et dc mediis ad Illam digne degendam
necessariis rationem Imprimis habentes 8, ne divitem illum
imitentur, qui pauperis Lazari nullam curam egit·.
Nostris praesertim diebus urget obligatio nosmetipsos
cuiuslibet omnino hominis proximos efficiendi ct illi oc­
currenti actuose inserviendi, sive sit senex ab omnibus
derelictus, sive alienigena operarius iniuste despectus, sive
exsul, sive infans ex illegitima unione natus, immerito
patiens propter peccatum a se non commissum, vel esu­
riens qui conscientiam nostram iterpellat Domino vocem
revocans: «Quamdiu fecistis uni ex his fratribus meis mi­
nimis, mihi fecistis» (Mt. 25, 40).
Quaccumquc insuper ipsi vitae adversantur, ut cuiusvis
generis homicidia, genocidia, abortus, euthanasia et ipsum
voluntarium suicidium; quaecumque humanae personae in­
tegritatem violant, ut mutilalioncs, tormenta corpori mentive inflicta, conatus ipsos animos coërcendi; quaecumque
humanam dignitatem offendunt, ut infrahumanae vivendi
condiciones, arbitrariae incarcerationes, deportationes, ser­
vitus, prostitutio, mercatus mulierum et iuvenum; condicio­
nes quoque laboris/ignominiosae, quibus operarii ut mera 1043
quaestus instrumenta, non ut liberae et responsabiles per­
sonae tractantur: haec omnia ct alia huiusmodi probra
quidem sunt, ac dum civilizationem humanam inficiunt,
magis cos inquinant qui sic se gerunt, quam eos qui inluriam patiuntur et Creatoris honori maxime contradicunt.
28. (De reverentia el amore erga adversarios). Ad illos
etiam qui in rebus socialibus, politicis vel etiam religiosis
aliter ac nos sentiunt aut faciunt, reverentia et caritas ex­
tendi debent; quo magis quidem humanitate et caritate
modos sentiendi eorum intimius comprehendemus, eo fa­
cilius cum ipsis colloquium inire poterimus.
Hacc sane caritas ct benignitas nequaquam indifferentes
erga veritatem et bonum nos reddere debent. Immo ca­
ritas ipsa discipulos Christi urget ad veritatem salutarem
omnibus hominibus annuntiandam. Sed distinguere opor­
tet inter errorem, semper rciclcndum, et errantem, qui
dignitatem personae iugilcr servat, etiam ubi falsis minusve accuratis notionibus religiosis inquinatur10. Deus
solus iudex est et scrutator cordium: unde nos velat dc
interiore cuiusvis culpa iudicare ll.
Doctrina Christi ut etiam iniuriis ignoscamus postulat
praeceptumque amoris ad inimicos omnes extendit, quod
est Novae Legis mandatum: «Audistis quia dictum est:
Diliges proximum tuum, ct odio habebis inimicum tuum.
Ego autem dico vobis: Diligite Inimicos vestros, benefacite
his qui oderunt vos: et orate pro persequentibus et calumniantibus vos» (Mt. 5. 43-44) 12.
29. (De essentiali inter omnes homines aequalitate et de
iustitia sociali). Cum omnes homines, anima rationali pol­
lentes et ad imaginem Dei creati, eamdem naturam camdemque originem habeant, cumque, a Christo redempti,
eadem vocatione et destinatione divina fruantur, funda­
mentalis aequalitas inter omnes magis magisque agnocenda est.
Sane varia capacitate physica viriumque intellectualium
ct moralium diversitate non omnes homines acquiparnntur.
Omnis tamen discriminandi modus in furibus personae fun­
damentalibus, sive socialis sive / cultundls» ob sexum, stlr- 1019
pem, colorem, socialem condicionem, linguam aut religio­
nem, superandus et removendus est, utpote Dei proposito
contrarius. Vere enim dolendum est iura Illa fundamentalia
personae adhuc non ubique sarta tectu servari. Ut si mu­
lieri denegetur facultas libere sponsum eligendi ct vitae
statum amplectendi, vel ad parem educationem et cultu­
ram quae viro agnoscitur accedendi.
TCL Iokknks XXIII, Litt Encycl.
irrri*. AAS 55 (S963L p.
[LE 3ΠΟ). «CL lac. 2. 15-16. ·Ct Lc 16, 1931.
»«CL IO4VWXS XXIII, LitL EncycL Pacmm m krr»i· AAS 55
pp.
S99-JCC [LE 3x10).
“ Ci. Lc. 6, 37-38; Ml 7. 1'2. Rom. 2, ι·ιχ; 14. 10-ia.
*«CL Ml. 3, <5-47.

4370

n. 3,·)ββ

CONST. CONC. CAl’IHCJI ET S

Insuper, quamquam inter homines iustae diversitates
adsunt, aequalis personarum dignitas postulat ut ad hu­
maniorem et aequam vitae condicionem deveniatur. Ete­
nim nimiae inter membra vel populos unius familiae hu­
manae inaequalitates oeconomicae ct sociales scandalum
movent, atque justitiae sociali, aequitati, personae huma­
nae dignitati, necnon paci sociali ct international i adver­
santur.

Humanae autem institutiones, sive privatae sive publi­
cae, dignitati ac Hni hominis subservire nitantur, simul
adversus quamlibet servitutem tum socialem tum politi­
cam strenue decertantes, et iura hominum fundamentalia
sub omni regimine politico servantes. Immo, huiusmodi
institutiones spiritualibus rebus, omnium altissimis, pau­
latim congruant oportet, etiamsi interdum sat longo tem­
pore opus sit ut ad optatum finem perveniant.
30. (Quod ultra individual isticam ethicam progrediendum
iit), Profunda et velox rerum immutatio urgentius postu­
lat ut nemo sit qui, ad rerum cursum non attendens vel
inertia torpens, ethicae mere individualisticae indulgeat.
Justitiae ac caritatis officium magis ac magis adimpletur
per hoc quod unusquisque, ad bonum commune iuxta pro­
prias capacitates ct aliorum necessitates conferens, etiam
institutiones sive publicas sive privatas promovet ct adluvat quae hominum vitae condicionibus in melius mutandis
inserviunt. Sunt autem qui, largas generosioresque opinio­
nes profitentes. Ita tamen semper reapse vivunt ac si nul­
lam societatis necessitatum curam habeant. Immo, plures,
in variis regionibus, leges et praescriptiones sociales minimi
faciunt. Non pauci, variis fraudibus ac dolis, iusta vecti­
galia vel alia quae societati debentur effugere non verentur.
Alii normas quasdam λ-itae socialis, e. gr., ad valetudinem
tuendam, aut ad vehiculorum ductum moderandum sta­
tutas, parvi aestimant, non animadvertentes se tali incuria
1030 vitae suae et aliorum periculum inferre. /

Sanctum sit omnibus necessitudines sociales inter prae­
cipua hominis hodierni officia recensere casque observare.
Quo magis enim mundus unitur, eo apertius hominum
munera particulares coctus superant et ad universum mun­
dum paulatim extenduntur. Quod fieri nequit nisi et sin­
guli homines ct ipsorum coctus virtutes morales el sociales
in seipsls colant ct in societate diffundant, ita ut vere novi
homines et artifices novae humanitatis exsistant cum ne­
cessario auxilio divinae gratiae.
31. (De responsabilitale el participatione). Ut singuli
homines suum conscientiae officium accuratius impleant
tum erga seipsos, tum erga varios coctus quorum membra
sunt, diligenter ad ampliorem animi culturam educandi
sunt, ingentibus «adhibitis subsidiis quae hodie generi hu­
mano praesto sunt. Praeprimis educatio iuvenum cuiusli­
bet socialis originis Ita instituenda est. ut viri mulicresque
suscitentur qui non tantum exculti ingenii sed et magni
animi sint, utpote qui a nostro tempore vehementer po­
stulentur.

», DE ECCLESIA IN MUNDO

j

serviret·11. Inde ab initio historiae salutis Ipse homines
elegit non ut individuos tantum sed ut membra cuiusdam
communitatis. Illos enim electos Deus, suum aperiens con·
sllium, vocavit «populum suum. fEx. 3, 7-12), quocum In­
super in Sinai foedus pepigit u.
Quae Indoles communitaria opere Iesu Christi perficitur
et consummatur. Ipsum enim Verbum incarnatum huma­
nae consortionis particeps esse voluit. Canae nuptlliinter­
fuit, in domum Zachaci descendit, cum publicanis et pec­
catoribus manducavit. Patris amorem hominumque exi­
miam vocationem, communissimas res sodales commemo­
rando et locutiones flgurasque vitae plane cotidianae ad­
hibendo, revelavit. Necessitudines humanas, imprimis fa­
miliares. ex quibus rationes sociales oriuntur, sanet Ificavil,
legibus suae patriae voluntarie subditus. Vitam opificis sui
temporis ct regionis propriam ducere voluit.
In sua praedicatione clare mandavit filiis Dei ut tamquam fratres ad invicem se gererent. In sua oratione roga­
vit ut omnes discipuli sui unum essent. Immo Ipse usque
ad mortem sese pro omnibus obtulit, omnium Redemptor.
«Maiorem hac dilectionem nemo habet, ut animam suam
ponat quis pro amicis suis· (lo. 15, 13). Apostolos autem
jussit praedicare omnibus gentibus nuntium evangdicum
ut genus humanum familia Del fieret, in qua plenitudo le­
gis esset dilectio.
Primogenitus in multis fratribus, inter omnes qui Eum
fide ac caritate recipiunt, post mortem ct resurrectionem
suam, dono sui Spiritus novam fraternam communionem
instituit, in Corpore scilicet suo, quod est Ecclesia, in quo
omnes, inter se invicem membra, secundum dona diversa
concessa, mutua sibi praestarent servitia.

Quae solldarietas semper augenda erit, usque ad illam
diem qua consummabitur, ct qua homines, gratia salvati,
tamquam familia a Deo ct Christo Fratre dilecta, perfectam
gloriam Deo praestabunt. /
1053
Cap. Ill—De humana navitate in unioeno mundo

33. (Ponitur problema). Suo labore atque ingenio homo
suam vitam amplius evolvere semper conatus est; hodie
autem, praesertim ope scientiae et artis tcchnicae, suum
dominium in universam fere naturam dilatavit ac iugiler
dilatat, ct adjuvantibus imprimis auctis inter nationes
multimodi commercii mediis, familia humana paubllm
tamquam unam in universo mundo communitatem sese
aeno scit atque constituit. Quo fit. ut multa bona, quae
olim homo a supernis viribus praesertim exspectabat, ho­
die iam propria industria sibi procuret.

Sed ad hunc rcsponsabilitatls sensum homo vix perve­
nit, nisi vitae condiciones ei permittant ut suae dignitatis
conscius flat, et vocationi suae, seipsum pro Deo et pro
aliis impendendo, respondeat Humana vero libertas saepe
debilior fit. ubi homo in extremam Incidit egestatem, sicut
vilescit, ubi ipse, nimiis vitae facilitatibus indulgens, in
aurea veluti solitudine seipsum includit. E contra robora­
tur, cum homo inevitabiles vitae socialis necessitates acci­
pit, multiformes exigentias humanae coniunctionis assumit
atque humanae communitatis servitio se obstringit.

Ideo omnium exstimulanda est voluntas inceptorum
communium suas partes assumendi. Laudanda est autem
ratio agendi nationum, in quibus pars quam maxima ci­
vium in vera libertate rerum publicarum particeps fit.
Rallo tamen habenda est condicionis rcalis uniuscuiusque
gentil et necessarii vigoris publicae auctoritatis. Ut vero
omnes cives proni sint ad participandam vitam variorum
coetuum, quibus corpus sodale constat, nccesse est ut his
in coetibus bona inveniant, quae ipsos attrahant eosque
ad aliorum senilium disponant. Jure arbitrari possumus
futuram humanitatis sortem In illorum manibus reponi,
qui posteris generationibus vivendi et sperandi rationes
1051 tradere valent./

32. t Verbum Incarnatum el lolldarielas humana). Sicut
Deus homines non ad singulatlm vivendum, sed ad socia­
lem unionem efforniandam creavit, ita Ipsi etiam «pla­
cuit... homines non singulatlm, quavis mutua connexione
seclusa, sanctificare el salvare, sed eos in populum consti­
tuere, qui in veritate Ipsum agnosceret Ipsiquc sancte
4H71

1005 ρ|.χ

Coram immenso hoc conamine, quod totum humanum
genus iam pervadit, multae exsurgunt inter homines Inter­
rogationes. Quinam est illius operositatis sensus et valor?
Quomodo omnibus his rebus utendum est? Ad quem finem
assequendum nisus sive singulorum sive societatum ten­
dunt? Ecclesia, quae depositum verbi Dei custodit, ex quo
principia in ordine religioso ct morali hauriuntur, quin
semper de singulis quaestionibus responsum in promptu
habeat, lumen revelationis cum omnium peritia conlungere cupit, ut iter illuminetur, quod humanitas nuper in­
gressa est.

34. (De valore humanae naoilatix). Hoc credentibus ra­
tum est, navitatem humanam individualcm ct collectivam,
seu Ingens illud conamen, quo homines decursu saeculo­
rum suae vitae condiciones in melius mulare satagunt. In
seipso consideratum, Del proposito respondere. Homo
enim, ad imaginem Dei creatus, mandatum accepit ut,
terram cum omnibus quae in ea continentur sibi sublclens,
mundum in iustitla et sanctitate regeret 1 utque, Deum
omnium Creatorem agnoscens, seipsum ac rerum univer­
sitatem ad Ipsum referret, ita ut rebus omnibus homini
sublectis, admirabile sit nomen Dei in universa terra .*
Quod ellam opera penitus quotidiana respicit. Viri nam­
que ct mulieres qui, dum vitae sustentationem sibi ct fa­
miliae comparant, navitates/suas ita exercent ut societati 1053
opportune ministrent, iurc existimare possunt se suo labore
opus Creatoris evolvere, commodis fratrum suorum con­
sulere, el ad consilium divinum In historia adimplendum
personali industria conferre1.

*’ Coxc. Vat. II. Comt. dognx. dr Ecrirai.», Lun»m f/ntiiiR, cap. II, n. TAAS 57 (1965). pp ii-xj (LE 1251J. “Cf. Ex. 24. x-8.
‘ CL Geo. 1.
9, 2-j: Sap. 9, 4-3. « CI. P*. 8, 7 cl xo.
$5
P397•Cf.{LE jtio). XXIII, Liti EncycL Ρλζλ ί h«
Urru:

AAS

4872

I

'

|
'

1»Û3 DEC 7

CONST. CONC. GAUDIUM ET 8 P ES, DE ECCLESIA IN MUNDO

Christiani Itaque, nedum arbitrentur opcrn, quae homi­
er suo Ingenio et virtute pepererunt. Dei potentiae oppo­
ni. erraturamque rationalem quasi aemulam Creatoris exlistero, potius persuasum habent humani generis victorias
slpum esse magnitudinis Del et fructus Ineffabilis Ipsius
ôasllil. Quo mugis vero hominum potentia crescit, eo la­
tius ipsorum responsabllltas, sive singulorum sive commu­
nitatum extenditur. Unde apparet Christiano nuntio homi­
nes ab exstruendo mundo non averti, nec ad bonum sui
similium negllgendum Impelli, sed potius officio haec ope­
randi arctius obstringi ·.
35. (De humana navitate ordinanda). Humana vero na­
vitas, sicut ex homine procedit, ita ad hominem ordinatur.
Homo enim, cum operatur, non tantum res et societatem
immutat, sed et seipsum perficit. Multa discit, facultates
jw excolit, extra se et supra se procedit. Huiusmodi in­
crementum. si recte intelllgatur, maioris pretii est quam
externae quae colligi possunt divitiae. Magis valet homo
propter id quod est quam propter id quod habet s. Pariter,
omnia quae homines, ad maiorem iustitlam, ampliorem
fraternitatem, humanioremque ordinationem in socialibus
necessitudinibus obtinendam agunt, plus quam progressus
technici valent. Hi enim progressus quasi materiam hunanae promotioni praebere possunt, illam autem per se
solos ad actum nequaquam deducunt.
Unde haec est humanae navitatis norma, quod iuxta
consilium et voluntatem divinam cum genuino humani
pneris bono congruat, ct homini individuo vel in socie­
tate posito Integrae suae vocationis cultum et impletioncm
permittat.
3$. (De iusta rerum terrenarum autonomia). Multi ta­
men coaevi nostri timere videntur, ne ex arctiore humanae
navitatis et religionis/coniunctione autonomia hominum
vel societatum vel scientiarum impediatur.
Sl per terrenarum rerum autonomiam intelligimus res
creatas et ipsas societates propriis legibus valoribusque
gaudere, ab homine gradatim dignoscendis, adhibendis ct
ordinandis, eamdem exigere omnino fas est: quod non so­
lum postulantur ab hominibus nostrae aetatis, sed etiam
cum Creatoris voluntate congruit. Ex ipsa enim creationis
condicione res universae propria firmitate, veritate, bo­
nitate propriisque legibus ac ordine instruuntur, quae ho­
mo revereri debet, propriis singularum scientiarum artiumve methodis agnitis. Ideo inquisitio methodica in omnibus
disciplinis, sl modo vere scientlfico et iuxta normas mora­
les procedit, numquam fidei revera adversabitur, quia res
profanae ct res fidei ab eodem Deo originem ducunt ·.
Immo, qui humili ct constanti animo abscondita rerum
perscrutari conatur, etsi inscius quasi manu Dei ducitur
mil, res omnes sustinens, facit ut sint id quod sunt. Hinc
deplorare liceat quosdam animi habitus, qui aliquando
later Christianos ipsos, ob non satis perspectam legitimam
scientiae autonomiam, non defuerunt et, contentionibus
controversiisque exinde suscitatis, plurium animos eo per­
duxerunt ut fidem et scientiam Inter se opponi censerent7.
At si verbis rerum temporalium autonomia intelligitur
res creatas a Deo non pendere, eisque hominem sic uti
posse ut easdem ad Creatorem non referat, nemo qui Deum
agnoscit non sentit quam falsa huiusmodi placita sint.
Creatura enim sine Creatore evanescit. Ceterum, omnes
credentes, cuiuscumque sint religionis, vocem ct manifesta­
tionem Eius in creaturarum loquela semper audierunt. Im­
mo, per oblivionem Del ipsa creatura obscuratur.
37. (De humana navitate a peccato corrupta). Sacra
vero Scriptura, cui saeculorum consentit experientia, hu­
manam familiam edocet progressum humanum, qui magnum
hominis bonum est, magnam tamen tentationem secumM65 ferre: ordine enim valorum turbato ct malo cum bono/
permixto, singuli homines ac coctus solummodo quae pro­
pria sunt considerant, non vero aliorum. Quo fit ut mun­
dus non Iam spatium verae fraternitatis exsistat, dum
aucta humanitatis potentia lam ipsum genus humanum
destruere minatur.
Universam enim hominum historiam ardua colluctatio
rouira potestates tenebrarum pervadit, quae inde nb ori­
gine mundi incepta, usque ad ultimum diem, dicente Do­
mino ·, perseverabit. In hanc pugnam insertus, homo ut
«CL .Vwtfrtu x/ MMiwnof tomiw a Patribus miivua ineunte Concilio
Vitkaso II, oct. 10a: AAS 54 (ΐ'/όα), ΡΡ· 822-823 [LE 3084).
a
■
« CL PtCLt-s VI, Alloc. Ai Ccrfut diftomAîtaaK, 7 i^n. 1965: .AAS 57
’•CLVat. I. Const, dogm. De fide cath., Dei
(3004-3005;
1 Ct. Pio Paschîxi, Wla t
di Gahkv Gal Un, 2
ddk Scknxe, Cittl dd Vatic., 1964.
'tt Ml 14, 1 J.13, 34-30et 36-43.

4873

Filius,

cap. Ill: Dtxx.

Pont. AcxademlA

n. 3366

bono adhaercat iugltcr certare debet, nec sine magnis la­
boribus, Dei gratia adiuvante, In selpso unitatem obtinere
valet.
Quapropter Ecclesia Christi, Creatoris consilio fidens,
dum agnoscit progressum humanum verae hominum feli­
citati inservire posse, non potest tamen quin illud Apostoli
resonare faciat: «Nolite conformari huic saeculo» (Rom. 12,
2), illi scilicet vanitatis et malitiae spiritui qui humanam
navitatem, ad servitium Dei et hominis ordinatam, in in­
strumentum peccati transmutat.
Si quis ergo quaerit, qua ratione miseria illa superari
possit, cbrlstlani profitentur, omnes hominis navitates, quae
per superbiam et inordinatum sui ipsius amorem cotidie
in discrimine versantur, Christi cruce et resurrectione pu­
rificandas et ad perfectionem deducendas esse. Λ Christo
enim redemptus ct In Spiritu Sancto nova creatura effectus,
homo ipsas res a Deo creatas amare potest et debet. A Deo
enim Illas accipit et quasi de manu Del fluentes respicit et
reveretur. Pro illis Benefactori gratias agens et in pauper­
tate et libertate spiritus creaturis utens ac fruens, In ve­
ram mundi possessionem introducitur, tamquam nihil ha­
bens ct omnia possidens
.
*
«Omnia enim vestra sunt: vos
autem Christi, Christus autem Del» (1 Cor. 3, 22-23).
38. (De humana navitate in paschali mysterio ad per­
fectionem adducta). Verbum enim Dei, per quod omnia
facta sunt, Ipsum caro factum et in hominum terra ha­
bitans 10, perfectus homo In historiam mundi intravit, eam
in Se assumens et récapitulons ll. Ipse nobis revelat, «quo­
niam Deus caritas est» (1 Io. 4, Ô), simulque nos docet
legem fundamentalem/perfectionis humanae, ac proinde
transformationis mundi, novum dilectionis esse mandatum.
Eos igitur, qui divinae credunt caritati, certos facit, viam
dilectionis omnibus hominibus aperiri et conamen frater­
nitatem universalem instaurandi non esse inane. Simul
monet, hanc caritatem non in solis magnis rebus sectan­
dam esse, sed et imprimis in ordinariis vitae adiunctis. Pro
nobis omnibus peccatoribus mortem sustinensIt, suo
exemplo nos docet crucem etiam baiulandam esse, quam
caro et mundus pacem et iustitlam sectantium humeris
Imponunt. Sua resurrectione Dominus constitutus, Chri­
stus, cui omnis potestas in caelo et in terra data est 13, per
virtutem Spiritus Sui In cordibus hominum iam operatur,
non solum venturi saeculi desiderium suscitans, sed eo
ipso illa etiam generosa vota animans, purificans et robo­
rans, quibus familia humana suam ipsius vitam humanio­
rem reddere et totam terram huic fini subiicere satagit.
Diversa autem sunt Spiritus dona: dum alios vocat ut
caelestis habitationis desiderio manifestum testimonium
reddant illudque in humana familia vividum conservent,
alios vocat ut terreno hominum servitio se dedicent, hoc
suo ministerio materiam regni caelestis parantes. Omnes
tamen liberat ut, proprio amore abnegato omnibusque ter­
renis viribus in vitam humanam assumptis, ad futura se
extendant, quando humanitas ipsa fiet oblatio accepta
Deo u.

Cuius spei arrham et Itineris viaticum Dominus suis re­
liquit in illo sacramento fidei, in quo naturae elementa,
ab hominibus exculta, in Corpus et Sanguinem gloriosum
convertuntur, coena communionis fraternae et caelestis
convivii praelibatione.
39. (Terra nova et caelum novum). Terrae ac humani­
tatis consummandae tempus Ignoramus ls, nec universi
transformandi modum novimus. Transit quidem figura
huius mundi per peccatum deformata lf, sed docemur
Deum novam habitationem novamque terram parare in
qua iustitia habitat17, et cuius beatitudo omnia pacis de­
sideria, quae in /cordibus hominum ascendunt, Implebit ac
superabit le. Tunc, morte devicta, filii Dei In Christo re­
suscitabuntur, et Id quod seminatum fuit in Infirmitate
ac corruptione, incorruptionem induet *·; et, manente ca­
ritate eiusque opere M, a servitute vanitatis liberabitur
tota creatura illa «, quam Deus propter hominem creavit.
Monemur sane nihil prodesse homini, si universum mun­
dum lucretur, seipsum autem perdat **
. Exspectatio tamen
novae terrae extenuare non debet, sed potius excitare,
sollicitudinem hanc terram excolendi, ubi Corpus Illud no­
vae familiae humanae crescit quod allqualem novi saeculi
adumbrationem Iam praebere valet. Ideo, licet progressus
terrenus α Regni Christi augmento sedulo distinguendus
* Cf. 2 Cor. 6, xo. »· CL Ιο. X. 3 ct 14· “ Cf. Eph. x, xo. “ Cf. Io. j. x4-x6ς
Rom. 3, 8-xo. “Cf. AcL 2, 3$; ML «3, 18. “CL Rom. 15. x6. “CL AcL 1,7.
“ CL x Cor. 7. jr; S. Ibkmasvs, Advtnsn h^nes, \\ 36. 1: PG 7, 1222.
»’CL 2 Cor. 5. 2; 3 Ptr. 3. xj, “Cf. 1 Cor. 2. <j; Apoc. ix, 4-5. “Cf.
x Cor. 15. 4T rt 33· M Cf. x Cor. xj. 8; j. 14 “Cf. Rom 3, xp-M, “ Cf.

4874

η. 3360

CONST. CONG O.kUDIüM ET SPES, DE ECCLESIA IN MUNDO

sit, inquantum tamen ad societatem humanam melius or­
dinandam conferre potest. Regni Dei magnopere Interest
Bona enim humanae dignitatis, communionis fraternae
et libertatis, hos omnes scilicet bonos naturae ac industriae
fructus, postquam in Spiritu Domini et iuxta Eius manda­
tum In terris propagaverimus, postea denuo inveniemus,
mundata tamen ab omni sorde, illuminata ac transfigura­
ta. cum Christus Patri reddet regnum aeternum et univer­
sale: «regnum veritatis et vitae, regnum sanctitatis et gra­
tiae, regnum iustitiae, amoris et pacis» u. His in terris
Regnum iam in mysterio adest; adveniente autem Domino
consummabitur.
Cap. IV—Dc munere Ecclesiae in mundo huius (emporis

40. (De Ecclesiae el mundi mutua relatione). Omnia
uuae a nobis dicta sunt de dignitate personae humanae,
de hominum communitate, de profundo sensu navitatis
humanae, fundamentum relationis Ecclesiam / Inter et mun­
dum necnon basim eorum mutui dialogi1 constituunt. Ideo
In hoc capite, omnibus praes oppositis ab hoc Concilio de
mysterio Ecclesiae iam edictis, eadem Ecclesia nunc con­
sideranda venit prout ipsa, In hoc mundo exsistit ct cum
eo vivit atque agit
Procedens ex amore Patris aeterni *, In tempore fundata
a Christo Redemptore, coadunata in Spiritu Sancto’, Ec­
clesia finem salutarem et eschalologlcum habet, qui non­
nisi In futuro saeculo plene attingi potest. Ipsa autem iam
hic in terris adest, ex hominibus collecta, terrestris nempe
civitatis membris quae ad hoc vocantur ut Iam in generis
humani historia familiam filiorum Dei. usque ad adventum
Domini semper augendam, efforment. Unita quidem prop­
ter bona caelestia iisque ditata, haec familia a Christo «in
hoc mundo ut societas constituta et ordinata»4 est, atque
«aptis mediis unionis visibilis et socialis» * Instructa. Ita
Ecclesia, insimul «coetus adspectabitis et communitas spi­
ritualis» ·, una cum tota humanitate incedit eamdemque
cum mundo sortem terrenam experitur, ac tamquam fer­
mentum et veluti anima societatis humanae 7 in Christo
renovandae et in familiam Dei transformandae exsistit.
Haec quidem terrestris et caelestis civitatis compenetratio nonnisi fide percipi potest, immo mysterium manet
historiae humanae, quae usque ad plenam revelationem
claritatis filiorum Dei peccato perturbatur. Ecclesia qui­
dem, proprium suum finem salutarem persequens, non so­
lum vitam divinam cum homine communicat, sed etiam
lumen eius repercussum quodammodo super universum
mundum fundit, potissimum per hoc quod personae hu­
manae dignitatem sanat et elevat, humanae societatis com­
paginem firmat, atque cotidianam hominum navitatem
profundiori sensu et significatione imbuit Ita Ecclesia per
singula sua membra et totam suam communitatem multa
se conferre posse credit ad hominum familiam eiusque
1059 historiam humaniorem reddendam./
Libenter insuper Ecclesia Catholica ea magni aestimat
quae ad idem munus adimplendum aliae Ecclesiae Chri­
stianae vel communitates ecclesiasticae socia opera contu­
lerunt ac conferunt. Simul sibi firmiter persuasum habet
se multum varioque modo a mundo, sive a singulis homi­
nibus sive ah humana societate, eorum dotibus ac navita­
te, in praeparatione Evangelii Iu vari posse. Mutui huius
commercii atque adiutorii, in illis quae Ecclesiae et mundo
quodammodo sunt communia, rite promovendi, principia
quaedam generalia exponuntur.

41.(De adiutorio quod Ecclesia singulis hominibus
praestare satagit). Homo hodiernus in via est ad persona­
litatem suam plenius evolvendam iuraque sua in dies maIs detegenda et affirmanda. Cum autem Ecclesiae concrcitum sit manifestare mysterium Dei. qui est ultimus finis
hominis, Ipsa homini simul aperit sensum propriae eius
exsistentiae, Intimam scilicet de homine veritatem. Vere
novit Ecclesia solum Deum, cui ipsa inservit, profundissi­
mis respondere desideriis humani cordis, quod nutrimentis
terrestribus numquam plene satiatur. Novit praeterea ho­
minem, Incessanter α Spiritu Dei Incitatum, numquam

5

1905 DEC 7

circa problema religionis prorsus Indifercntcm fore, sicut
non solum experientia saeculorum antcactorum, sed mul­
tiplici etiam testimonio nostrorum temporum comproba­
tur. Semper enim homo scire desiderabit, saltem confuse,
quae sit significatio suae vitae, suae navitatis ac suae mor­
tis. Ipsa praesentia Ecclesiae haec problemata In cius men­
tem revocat. Solus autem Deus, qui hominem ad imaginem
suam creavit atque a peccato redemit, his quaestlonlbu»
plenissimum responsum praebet. Idque per revelationem
In Filio suo qui homo factus est. Quicumque Christum se­
quitur, Hominem perfectum, et ipse magis homo fit.
Ex hac fide Ecclesia dignitatem naturae humanae om­
nibus opinionum mutationibus subtrahere potest, quae,
exempli gratia, corpus humanum aut nimis deprimunt aut
immoderate extollunt. Nulla lege humana personalis digni­
tas atque libertas hominis tam apte In tuto collocari pos­
sunt quam Evangelio Christi Ecclesiae concredito. Hoc
enim Evangelium libertatem filiorum Dei annuntiat et
proclamat, omnem servitutem ex peccato ultimatim fluen­
tem respuit a, dignitatem / conscientiae eiusqueliberam de- IMe
cisionem sancte veretur, omnia talenta humana in Dei
servitium hominumque bonum reduplicare indesinenter
monet, omnes denique omnium commendans caritati·.
Quod legi fundamentali oeconomiae Christianae correspondet. Etsi enim idem Deus sit Salvator qui et Creator. Idem
quoque Dominus et historiae humanae et historiae salutis,
tamen In hoc ipso ordine divino iusta creaturae autonomia
et praesertim hominis nedum auferatur, potius in suam
dignitatem restituitur atque in ipsa firmatur.
Ecclesia ergo, vi Evangelii sibi concrediti, lura hominum
proclamat et hodierni temporis dynamismum, quo haec
lura undique promoventur, agnoscit ct magni aestimat.
Qui motus tamen spiritu Evangelii imbuendus et adversus
omnem speciem falsae autonomiae tutandus est. Tenta­
tion! enim subiiclmur, judicandi nostra iura personalia
tunc tantum plene servari, cum ab omni norma Legis
divinae solvimur. Hac autem via, personae humanae digni­
tas, nedum salvetur, potius perit.
42. (De adiutorio quod Ecclesia societati humanae aver­
re satagit). Unio familiae humanae unitate familiae filio­
rum Del in Christo fundata 10 multum roboratur et com­
pletur.
Missio quidem propria, quam Christus Ecclesiae suae
concredidit, non est ordinis politici, oeconomici vel socia­
lis: finis enim quem ei praefixit ordinis religiosi11 est. Al
sane ex hac Ipsa missione religiosa munus, lux et vires
fluunt quae communitati hominum secundum Legem di­
vinam constituendae et firmandae inservire possunt. Item,
ubi opus fuerit» secundum temporum et locorum circum­
stantias, et ipsa suscitare potest, immo et debet, opera in
servitium omnium, praesertim vero egentium destinata,
uti opera misericordiae vel alia huiusmodi./
*51
10
Ecclesia insuper agnoscit quidquid boni in dynamisme
sociali hodierno Invenitur: praesertim evolutionem versus
unitatem, processum sanae social izationis et consociationis
civilis ct oeconomicae. Promotio enim unitatis cum Intima
Ecclesiae missione cohaeret, cum ipsa sit «in Christo veluti
sacramentum seu signum ct instrumentum intimae cum
Deo unionis totiusque generis humani unitatis»Ita ipu
mundo ostendit veram unionem socialem externam ex
unione mentium et cordium fluere, ex illa scilicet fide el
caritate, quibus in Spiritu Sancto eius unitas indlssoluhlliter condita est. Vis enim, quam Ecclesia hodiernae ho­
minum societati Inliccre valet, in illa fide et caritate, ad
effectum vitae adductis, consistit, non autem In dominio
aliquo externo mediis mere humanis exercendo.
Cum Insuper vi suae missionis et naturae ad nullam al­
ligetur particularem culturae humanae formam aut syste­
ma politicum, oeconomicum vel sociale. Ecclesia ex hac
sua universalitate ligamen arctissimum inter diversas ho­
minum communitates et nationes exsistere potest, dum­
modo ipsae ei fidant eiusaue veram Ubertatem ad hanc
suam missionem adimplendam reapse agnoscant. Qua de

•CL Rom. 8. 14-17- 'Cf. ML sa. 39.
*· CL Coxc. Vat. II, Const, dosçnu de Ecclesia, Larwn («Λ··, cap. II,
n.
9: AAS 37 Ixç65), pp. 12-14 [LE 3232}.
Lc. 9,15. “ Ct Pni XI, Lltt. EneycL
AAS 23 (1931),
11 Ci. Prv
* XII, Al'.c<ctîo
9 martu X95&
p. • Ct pAtnvt
ILE :ox7|.
AAS
48
(1956),
p.
axa:
«Son
Divin
Fondateur,
Jésus-Christ,
a donné
VÎ, UtL EnqrcL EaZniam xsam, ΠΙ: AAS 36 (1964), pp. aucun mandat ni fixé aucune üa d’ordre culturel. Le but quene lelinChrist
lu
6374» ILE 321 x).
asu<ue «t strictement religieux (.„). L’Eglise doit conduire les hom-e
* 1
•Ct Tit j. 4 «φιλτΛρωπΙαι. 'Ct Epb. 1, 3; 5·^. xj-mîuDieu, afin qu’ils se livrent à lui sans réserve
L’Eglise ne peut jamais
• Coee. Vat. Il, Cerasi dogra. de Ecclrua. Lumrn
ap. t, n. 8: perdre de vue ce but strictement religieux, surnatureL Le sens de tontes
ses activités, jusqu’au dernier canon de son Code, ne peut être que d’y
AAS 57 (105), p » (LE 3232).
concourir directement ou indirectement».
• /tW . cap. II. n. 9: AAS 37
P· H‘.«t n. 8: .AAS. 11, p. 11.
’· Couc.
Vat. II, Const, dogm. de Ecclesia,
cap. I, n_ 1:
• /W, c«p. I. a. ί: AAS 57 (x05). P nAAS
57
U963),
p.
3.
[LE
3232].
*
• CL iW , tap IV, d. jl; AAS 57 («9
*5). P· 43. eaxn nota
)
*
Quadrageni

anna

ad

cullcres

historian

et

artü,

997

Lumen genJium,

120-

4375

4876

1963 DEC 7

CONST. CONC. GAUDIUM ET SPES, DE ECCLESIA IN MUNDO

ausa Ecdcsia (Ilios suos, sed ellam omnes homines monet,
ul In hoc familiali spiritu (Illorum Del, omnes dissensiones
later nationes et stirpes superent ct iustls associationibus
humanis Internam firmitatem praebeant.
Qnaecumque Igitur vera, bona, iustaque inveniuntur In
diversissimis institutionibus, quae genus humanum sibi
condidit Incessanterauc condit, eadem Concilium magna
cum reverenda consloerat. Declarat insuper Ecclesiam om­
nes tales Institutiones adiuvare et promovere velle, qua­
tenus hoc ub ea dependet ct cum eius missione conlungi
potest. Ipsa nihil ardentius desiderat quam ut omnium
bono inserviens, se libere sub quovis regimine evolvere
possit, quod lura fundamentalia personae ac familiae et
foni communis necessitates agnoscat.
43. (De adiutorio quod Ecclesia per christianos nanltall
kxnanat con/erre satagit). Concilium christianos, cives
utriusque civitatis, adhortatur ut sua terrestria officia
fideliter Implere studeant, idque spiritu / Evangelii ducti.
A veritate discedunt qui, scientes nos non habere hic maBenlem civitatem sed futuram Inquirere13, putent se
proinde officia sua terrestria ncgllgerc posse, non atten­
dentes se per Ipsam fidem ad eadem implenda magis teneri,
«tundam vocationem qua quisque vocatus est*<. At non
minus errant qui, e contrario, opinentur se Ita seipsos ne­
gotiis terrestribus immergere posse, quasi ista omnino alie­
na sint α vita religiosa, quippe quia ipsam in solius cultus
ictibus ct officiis quibusdam moralibus implendis consiste­
re arbitrentur. Discidium illud inter fidem quam profiten­
tur el vitam quotidianam multorum, inter graviores nostri
temporis errores recensendum est. Scandalum hoc iam in
Vetere Testamento Prophetae vehementer redarguebant 15
et multo magis in Novo Testamento ipse lesus Christus
gravibus poenis minabatur le. Ne igitur perperam inter se
opponantur activitates professionales et sociales ex una
parte, vita religiosa ex altera. Christianus, officia sua tem­
poralia négligeas, officia sua erga proximum, immo et ip­
sum Deum negliglt suamque aeternam salutem in discri­
men adducit, Gaudeant potius Christiani, exemplum Christi
secuti, qui fabrilem artem exercuit, se omnes suas navi­
tates terrestres exercere posse, conatus humanos, domesti­
cos, professionales, scientlficos vel technicos in unam syn­
thesini vitalem cum bonis religiosis colligendo, sub quorum
aitissima ordinatione omnia in Dei gloriam coordinantur.
Laicis proprie, etsi non exclusive, saecularia officia et
navitates competunt. Cum igitur, sive singuli sive conso­
ciati, ut cives mundi agunt, non solum leges proprias
uniuscuiusque disciplinae servabunt, sed veram peritiam
in illis campis sibi comparare studebunt. Libenter cum ho­
minibus eosdem fines prosequentlbus cooperabuntur. Agno­
scentes exigentias fidei eiusque virtute praediti, incunctan­
ter, ubi oportet, nova incepta excogitent atque ad effectum
deducant. Ad ipsorum conscientiam iam apte formatam
spectat, ut lex divina In civitatis terrenae vita inscribatur.
A sacerdotibus vero laici lucem ac vim spiritualem exspec­
tent Neque tamen Ipsi censeant pastores suos semper adeo
peritos esse ut, In omni quaestione exsurgente, etiam gravi,
solutionem con/cretam in promptu habere queant, aut illos
ad hoc missos esse: ipsi potius, sapientia Christiana illustra­
ti el ad doctrinam Magisterii observanter attendentes 17,
partes suas proprias assumant.
Pluries ipsa visio Christiana rerum eos ad aliquam deter­
minatam solutionem in quibusdam rerum adiunctis incli­
nabit. Alii tamen fideles, non minore sinceritate ducti, ut
saepius et quidem legitime accidit, aliter de eadem re iudicibunt. Quodsl solutiones hinc inde propositae, etiam
praeter partium intentionem, a multis facile conncctantur
cum nuntio evangelico, meminerint oportet nemini licere
in praefatis casibus pro sua sententia auctoritatem Eccle­
siae sibi exclusive vindicare. Semper autem colloquio sin­
cero se Invicem illuminare satagant, mutuam caritatem
servantes et boni communis imprimis solliciti.
Laid vero, qui in tota vita Ecclesiae actuosas partes
gerendas habent, non solum mundum spiritu christiano
Imbuere tenentur, sed etiam ad hoc vocantur ut In omni­
bus, In media quidem humana consortione, Christi sint
testes.
Episcopi vero, quibus munus moderandi Ecclesiam Dei
commissum est, cum presbyteris suis nuntium Christi ita
praedicent, ut omnes fidelium terrestres activitates Evangeiii luce perfundantur. Insuper pastores omnes memores
sint se sua cotidiana conversatione et sollicitudine 18 munaC(. Hebr. 13. 14. 11 Cf. 3 Th«». 3, 6-iy. Eph. 4. 28. 11 Cf. Is- 38, 1-12.
"U faurra XXlil?l4tL EncytL AfaUr ti Macüîra. IV: AAS 53

«p· »1.
4877

n. 336G

do faciem Ecclesiae exhibere, ex qua homines vim et veri­
tatem nuntii Christiani iudlcant. Vita et verbo, una cum
religiosis atque suis fidelibus, demonstrent Ecclesiam sola
sua praesentia, cum omnibus quae continet donis, inex­
haustum fontem esse illarum virtutum, quibus mundus
hodiernus maxime indiget. Studiis assiduis se ita aptos
reddant, ut in dialogo cum mundo et hominibus cuiuscum­
que opinionis instituendo partes suas agere possint. Im­
primis vero In corde verba huius Concilii habeant: «Quia
genus humanum hodie magis magisque in unitatem civilem,
oeconomicam ct socialem coalescit, eo magis oportet ut
Sacerdotes, coniuncla cura et ope sub ductu Episcoporum
et Summi Pontificis, omnem rationem dispersionis elidant,
ut in unitatem familiae Del totum genus humanum addu­
catur»,8./
1064
Quamvis Ecclesia ex virtute Spiritus Sancti fidelis sponsa
Domini sui manserit et numquam cessaverit esse signum
salutis in mundo, ipsa tamen minime ignorat inter mem­
bra sua *°, sive clericos sive lalcos, decurrente multorum
saeculorum serie, non defuisse qui Spiritui Dei infideles
exstiterint. Etiam hac nostra aetate Ecclesiam non fugit,
quantum inter se distent nuntius a se prolatus ct humana
debilitas eorum quibus Evangelium concreditur. Quidquid
de istis defectibus historia iudlcet, eorum conscii esse de­
bemus cosdemquc strenue Impugnare, ne Evangelio dif­
fundendo detrimentum afferant. Pariter novit Ecclesia
quantopere ipsa, in sua cum mundo relatione excolenda,
ex saeculorum experientia iugiter maturescere debeat. A
Spiritu Sancto ducta, Ecclesia Mater indesinenter filios
suos «ad purificationem et renovationem exhortatur, ut
signum Christi super faciem Ecclesiae clarius effulgeat»tl.
44. (De adiutorio quod Ecclesia a mundo hodierno acci­
pit). Sicut autem mundi interest Ecclesiam ut socialem
rcalitatem historiae eiusque fermentum agnoscere, Ita Ipsa
non ignorat, quantum ex humani generis historia et evo­
lutione acceperit.
Praeteritorum saeculorum experientia, scientiarum pro­
fectus, thesauri in variis culturae humanae formis abscon­
diti, quibus ipsius hominis natura plenius manifestatur
novaeque viae ad veritatem aperiuntur. Ecclesiae quoque
prosunt. Ipsa enim, inde ab initio suae historiae, nuntium
Christi, ope conceptuum et linguarum diversorum populo­
rum exprimere didicit, eumdemque sapientia insuper phi­
losophorum illustrare conata est; in hunc finem nempe ut
Evangelium tum omnium captui tum sapientium exigen­
tiis, in quantum par erat, aptaret. Quae quidem verbi
revelati accommodata praedicatio lex omnis evangelizationis permanere debet. Ita enim in omni natione facultas
nuntium Christi suo modo exprimendi excitatur simulque
vivum commercium inter Ecclesiam et diversas populorum
culturas promoveturai. Ad tale/commercium augendum 1065
Ecclesia, imprimis nostris temporibus, in quibus res celer­
rime mutantur et cogitandi modi valde variantur, pecu­
liariter eorum auxilio indiget qui, viventes in mundo, va­
rias institutiones et disciplinas callent earumque intimam
mentem intelligunt, sive dc credentibus sive de non cre­
dentibus agatur. Totius Populi Dei est, praesertim pasto­
rum ct theologorum, adiuvante Spiritu Sancto, varias lo­
quelas nostri temporis auscultare, discernere et interpre­
tari easque sub Lumine verbi divini diiudicare, ut revelata
Veritas semper penitius percipi, melius intelligi apti usque
proponi possit.
Ecclesia, cum visibilem structuram socialem habeat,
signum quidem suae unitatis in Christo, etiam evolutione
vitae socialis humanae ditari potest et ditatur, non quasi
aliquid in constitutione a Christo sibi data deesset, sed ad
eamdein profundius cognoscendam, melius exprimendam
atque temporibus nostris felicius accommodandam. Ipsa
grato animo percipit se, in sua communitate non minus
quam in singulis suis filiis, varium adiutorium ab homini­
bus cuiusvis gradus vel condicionis accipere. Quicumque
enim communitatem humanam In ordine familiae, cultu­
rae, vitae oeconomicae et socialis, necnon politicae tam
nationalis quam intemationalis, promovent, secundum
consilium Dei communitati quoque ecclcslal L In quantum
haec ab externis dependet, adiutorium non parvum affe­
runt. Immo Ecclesia, ex ipsa oppositione eorum qui el
adversantur vel eam persequuntur, se multum profecisse
et proficere posse fatetur ,3.
n. 38: AAS 37 (1965), pp. 34-33 [LE 3131]. ”
n. >8: AAS L
PP· 35-36.
° Cf. S. Ambroses, Dr virgimlaîr, cap VIII, n. 4& PL
»78.
u Coxc. Vat. II, Coast, doçra. de Ecclesia,
cap. Π,
n. 15: AAS 57 (1965), p. 20 (LE 3233].
“ CI. Coxc. Vat. II, Const, dogai. de Eccicux,
fentùm, cap. II,
n. ly
57 (1965). p. X7 [LE 3234].
·’Cf. IvsTixt», ΓΗλ2ο[·λι cwm Iryfto»/, cap. na PG 6,
ed. Otto,

4878

n. Μββ

CONST. CONC. GAUDIUM ET SPES, DE ECCLESIA IN MUNDO

45. (De Christo, alpha d omega). Ecclesia, dum ipsa
mundam adiavat et ab eo multa accipit, ad hoc unum
tendit nt Regnum Del adveniat et totius humani generis
salas instauretur. Omne vero bonum, quod Populus Del
in suae peregrinationis terrestris tempore hominum fami­
liae praebere potest, ex hoc profluit quod Ecclesia est
1066 «universalesalutis/sacramentum»M, mysterium amoris Dei
erga hominem manifestans simul et operans.
Verbum enim Dei, per quod omnia facta sunt, Ipsum
caro factum est, ita ut, perfectus Homo, omnes salvaret
et universa recapitularet. Dominus finis est humanae histo­
riae, punctum in quod historiae et dvilizationis desideria
vergunt, humani generis centrum, omnium cordium gau­
dium eorumque appetitionum plenitudo
Ille est quem
Pater a mortuis suscitavit, exaltant et a dextris suis col­
locavit, Eum vivorum atque mortuorum indicem consti­
tuens. In Eius Spiritu vivificati et coadunati, versus histo­
riae humanae peregrinamur consummationem, quae cum
consilio Eius dilectionis plene congruit: «Instaurare omnia
In Christo, quae in caelis et quae in terra sunt » (Eph. 1,10).
Dicit Ipse Dominus: «Ecce venio cito, et merces mea
mecum est, reddere unicuique secundum opera sua. Ego
sum alpha et omega, primus et novissimus, principium ct
finis» (Apoc. 22, 12-13).
Pars II

DE QUIBUSDAM PROBLEMATIBUS
URGENTIORIBUS

46. (Prooemium). Concilium, postquam exposuit cuius­
nam dignitatis sit persona hominis necnon ad quodnam
munus, sive individuate sive sociale, in universo mundo
adimplendum sit vocata, sub luce Evangelii et humanae
experientiae omnium nunc animos ad quasdam urgentiores huius temporis necessitates convertit, quae maxime
genus humanum afficiunt.
Inter multa quae hodie sollicitudinem omnium excitant
haec praesertim recolere lavat: matrimonium et familiam,
culturam humanam, vitam oeconomicam-socialem ac po­
liticam, coniunctloncm familiae populorum et pacem. Circa
haec singula clarescant principia et lumina a Christo ma­
nantia, quibus christiflacles ducantur omnesque homines
illuminentur In tot implicatorum problematum solutione
1067 quaerenda. /
Cap. I—De dignitate matrimonii et familiae fovenda

47. (De matrimonio et familia in mundo hodierno). Sa­
lus personae et societatis humanae ac Christianae arcte
cum fausta condicione communitatis conlugalis et familia­
ris connectitur. Ideo Christiani, una cum omnibus qui ean­
dem communitatem magni aestimant, sincere gaudent de
variis subsidiis quibus homines. In hac communitate amo­
ris fovenda et in vita colenda, hodie progrediuntur, et
conluges atque parentes in praecellenti suo munere adju­
vantur, meliora insuper exinde beneficia exspectant atque
promovere student.

Non ubique vero huius institutionis dignitas eadem cla­
ritate Illucescit, siquidem polygamie, divortii lue, amore
sic dicto libero, aliisve deformationibus obscuratur; insuper
amor nuptialis saepius egoismo, hedonhmo et illicitis usi­
bus contra generationem profanatur. Praeterea hodiernae
condiciones oeconomicae, socio-psychologicae et civiles non
leves In familiam perturbationes inducunt. In certis deni­
que orbis partibus non absque sollicitudine problemata ex
incremento demographico exorta observantur. Quibus om­
nibus conscientiae anguntur. Verumtamen matrimonialis
famillarisque instituti vis et robur cx eo quoque apparent,
quod profundae immutationes societatis hodiernae, non
obstantibus difficultatibus inde prorumpentibus, saepe saeÎlus veram eiusdem instituti indolem vario modo manlestant.
Quapropter Concilium, quaedam doctrinae Ecclesiae ca­
pita in clariorem lucem ponendo, Christianos hominesque
universos illuminare et confortare Intendit, qui nativam

1 n«5 DEC 7

status matrimonialis dignitatem eiusque eximium valorem
sacrum tueri et promovere conantur.
48. (De sanctitate matrimonii et familiae). Intima com­
munitas vitae et amoris conlugalis, a Creatore condiu
suisque legibus Instructa, foedere coniugll seu irrevocabili
consensu personali Instauratur. Ita actu humano, qua coniuges sese mutuo tradunt atque accipiunt, institutum or
dinatione divina firmum oritur, etiam coram societate; hoc
vinculum sacrum intuitu boni, tum coniugum ct prolis tum
societatis, non ex humano arbitrio pendet. Ipse vero Dem
est auctor matrimonii, variis/ bonis ac finibus praediti1; 1ΓΛ
quae omnia pro gencris humani continuatione, pro singu­
lorum familiae membrorum profectu personali ac sorte ae­
terna. pro dignitate, stabilitate, pace et prosperitate Ipsius
familiae totjusque humanae societatis maximi sunt mo­
menti. Indole autem sua naturali, ipsum institutum matri­
monii amorque conlugalis ad procreationem et educationem
prolis ordinantur iisque veluti suo fastigio coronantur. Mr
itaque et mulier, qui foedere coniugali «Iam non sunt duo,
sed una caro» (Ait. 19, 6), intima personarum atque ope­
rum coniunctione mutuum sibi adiutorium et servitium
praestant, sensumque suae unitatis experiuntur et pleniu»
in dies adipiscuntur. Quae intima unio, utpote mutua dua­
rum personarum donatio, sicut ct bonum liberorum, ple­
nam coniugum fidem exigunt atque indissolubilem eorum
unitatem urgent 5.
Christus Dominus huic multiformi dilectioni, e divino
caritatis fonte exortae et ad exemplar suae cum Ecclesia
unionis constitutae, abundanter benedixit. Sicut enim Deus
olim foedere dilectionis et fidelitatis populo suo occurrit ’,
sacramentum matrimonii christlfidelibus coniugibus ob­
viam venit. Manet porro cum eis, ut quemadmodum Ipse
dilexit Ecclesiam et Semetipsum pro ea tradidit \ ita et
coniuges, mutua deditione, se invicem perpetua fidelitate
diligant. Germanus amor conlugalis in divinum amorem
assumitur atque virtute redemptiva Christi et salvifica
actione Ecclesiae regitur ac ditatur, ut coniuges efficaciter
ad Deum ducantur atque in sublimi munere patris et nu­
tris adïuventur et confortentur ·. Quapropter coniuges Chri­
stiani ad sui status officia et dignitatem peculiari sacra­
mento roborantur et veluti consecrantur7; cuius/virtute 1&0)
munus suum conlugale et familiare explentes, spiritu Chri­
sti imbuti, quo tota eorum vita, fide, spe et caritate per­
vaditur, magis ac magis ad propriam suam perfectionem
mutuamque sanctificationem, Ideoque communiter ad Dei
glorificationem accedunt.
Unde, ipsis parentibus exemplo et oratione familiari
pracgredlentlbus, filii, immo et omnes in familiae convicta
degentes, humanitatis, salutis atque sanctitatis viam faci­
lius invenient. Coniuges autem, dignitate ac munere pa­
ternitatis et matemitatls ornati, officium educationis prae­
sertim religiosae, quod ad Ipsos imprimis spectat, diligen­
ter adimplebunt
Liberi, ut viva familiae membra, ad sanctificationem
Îtarentum suo modo conferunt. Gratae enim mentis afectu, pietate atque fiducia beneficiis parentum responde­
bunt ipslsque in rebus adversis necnon in senectutis soli­
tudine filiorum more assistent. Viduitas, In continuitate
vocationis conlugalis forti animo assumpta, nb omnibus
honorabitur 8. Familia suas divitias spirituales cum aliis
quoque familiis generose communicabit. Proinde familia
Christiana, cum e matrimonio, quod est imago et partici­
patio foederis dilectionis Christi et Ecclesiae, exoriatur.’
vivam Salvatoris in mundo praesentiam atque germanam
Ecclesiae naturam omnibus patefaciet, tum coniugum amo­
re, generosa fecunditate, unitate atque fidelitate, tum ama­
bili omnium membrorum cooperatione.
49. (De amore coniugali). Pluries verbo divino sponsi
atque coniuges invitantur, ut casto amore sponsalia et
indivisa dilectione coniugium nutriant atque foveantM.
Plures quoque nostrae aetatis homines verum amorem in­
ter maritum et uxorem variis rationibus secundum honestos
populorum et temporum mores manifestatum magni fa-

1 CL S. Acgvwtixvs,
PL 40, 375
*3/6 ct 394; S. Tbomai,
SuppL Quant. 49, Art. 3 ad x;
Dixx.
7*1 (13:71; PiVS XI. Lilt. EncycL
(1930). Fp.
*555 [LE 1005?. Dixz. 2x27-1138 (3703-3714).
343
1S97. PP·
».- »e»l epanto
tala nobis Infliguntur. Unto plures
• CL Pius XI. Litt. EncycL
AAS M (1930), pp. 346
*547;
*λι fideles et pii prr nouxu Inu finst». CL Tutvixiamus,
Dixz. 2231 (3706). [LE 1005], ’ Cl. Os. 2* 1er. 3, 6-13; Ex. 16 et 23; h. $4up L, ij: PL i, jw Corpus Christ.. *rr. laL I, p. 171: «EUam plures el• CL Mt. 9. 15; Me. 3, 19-20; Lc. 5, 34-33; Io. 3» *9 ’» a Cor. it, 2; Eph. 3,
fktraur. quoties cuetkna 2 vobis: ιητζη est sanguis Chrhtianorund». Ct.
Apoc. 19, 7-8; 21, 3 et 9. · Cf. Eph. 5. 25.
Coast dopn. de Ecetesii, Lamm frnlium, cap. II. n. «y AAS 57 (1965),
• CL Cove. Vat. 11, Const, dojpn. de Ecclesia,
AAS 57
(X965).
PP15-16;
40-41;
47
(LE
3232).
p. 14 [LE itis).
·· CL Co»c Vat. Ii, Const doçra. de Ecctem. Lwm/π
cap. \ Π.
’ Cf. Ptvs XI, Litt. EncycL Coii» Consutu: AAS 22 (1930), p. 583 (LE
100$).
‘Cf. x Tira. 5, 3. · Cf. Eph. 5. 32. »· CL Gen. 2, 22-24; Prov. 5,
e. »·4S:CLAAS
37 (1965)» p. SJ [LE Jipî
Paixvs VI. Alfoeulfc» (Le 3 feb 1965 habita: L’Ossmatorr
18-xo; 31, 10-31; Tob. 8, 4-8; Cant, x, 1-3; 2, 16; 4, 16-5, x; 7, 8-xx; x Cor.
7. 3*6. Eph. s, 15-33.
4 ftbbriio 1965.
De bono coniugali,

Decretum fro Armenia:

Summa Tkcol.,

Coati

Ccnnubii:

AAS

22

Cuti Connubù:

Afoiogdicus,

3T.

Lumen

gentium'

Romano

4879

4880

IMS DEC 7

CONST. CONC. GAUDIUM ITT SPES. DE ECCLESIA IN MUNDO

Hunt. Ille aulcm amor, utpote eminenter humanus, cum
a persona In personam voluntatis affectu dirigatur, totius
personae bonum complectitur ideoque corporis animique
«pressiones peculiari dignitate ditare easque tamquam
elementa ac signa specialia conlugalis amicitiae nobilitare
nkt./ Hunc amorem Dominus, speciali gratiae ct caritatis
dono, sanare, perficere ct elevare dignatus est. Talis amor,
bamana simul ct divina consocians, coniuges ad liberum
et mutuum sui ipsius donum, tenero affectu ut opere pro­
batum, conducit totamque vitam eorum pervadit11; immo
rpse generosa sua operositate perficitur ct crescit. Longe
Igitur exsuperat meram eroticam inclinationem, quae,
egoistlce exculta, citius et misere evanescit.
Haec dilectio proprio matrimonii opere singulariter ex­
primitur et perficitur. Actus proinde, quibus coniuges in­
time et caste inter se uniuntur, honesti ac digni sunt ct,
modo vere humano exerciti, donationem mutuam signifi­
cant et fovent, qua sese invicem laeto gratoque animo lo­
cupletant. Amor ille mutua fide ratus, et potissimum sa­
cramento Christi sancitus, inter prospera ct adversa cor­
pore ac mente indlssolublllter fidelis est, ct proinde ab omni
adulterio ct divortio alienus remanet. Aequali etiam digni­
tate personali cum mulieris tum viri agnoscenda in mutua
atque plena dilectione, unitas matrimonii a Domino con­
firmata luculenter apparet. Ad officia autem huius voca­
tionis Christianae constanter exsequenda virtus Insignis
requiritur quapropter coniuges, gratia ad vitam sanctam
roborati, firmitatem amoris, magnitudinem animi et spi­
ritum sacrificii assidue colent et oratione impetrabunt.
Germanus autem amor conlugalis altius aestimabitur
atque sana circa eum opinio publica efformabitur, si conluges christlani testimonio fidelitatis et harmoniae in eo­
dem amore necnon sollicitudine in filiis educandis, eminent
atque in necessaria renovatione cultural!, psychologica et
sociali in favorem matrimonii et familiae partes suas agunt,
luvenes de amoris conlugalis dignitate, munere et opere,
potissimum in sinu ipsius familiae, apte ct tempestive in­
struendi sunt, ut, castitatis cultu instituti, convenienti ae­
tate ab honestis sponsalibus ad nuptias transire possint.
50. (Dc matrimonii fecunditate). Matrimonium et amor
conlugalis indole sua ad prolem procreandam et educan­
dam ordinatur. Filii sane sunt praestantissimum ma trinio­
Iffl ni i donum et ad ipsorum parentum bo/num maxime confe­
rant Ipse Deus qui dixit: «non est bonum esse hominem
solum» (Gen. 2, 18) et qui «hominem ab initio masculum
et feminam... fecit» (Mt. 19, 4), volens ei participationem
specialem quamdam in Suiipsius opere crcatlvo communi­
care, viro et mulieri benedixit dicens: «crescite et multipli­
camini» (Gen. 1, 28). Unde verus amoris coniugalis cultus
totaque vitae familiaris ratio inde oriens, non posthabitis
ceteris matrimonii finibus, eo tendunt ut coniuges forti
animo dispositi sint ad cooperandum cum amore Creatoris
atque Salvatoris, qui per eos Suam familiam in dies dilatat
et ditat
In officio humanam vitam transmittendi atque educandi,
quod tamquam propria eorum missio considerandum est,
coniuges sciunt sc cooperatores esse amoris Dei Creatoris
eiusque veluti interpretes. Ideo humana et Christiana rcsponsabllitate suum munus adimplebunt ac docili erga
Deum reverentia, communi consilio atque conatu, rectum
indicium sibi efformabunt, attendentes tum ad suum ipso­
rum bonum tum ad bonum liberorum, sive iam nati sint
dve futuri praevideantur, dignoscentes temporum et sta­
tus vitae condiciones tum materiales tum spirituales, ac
denique rationem servantes boni communitatis familiaris,
societatis temporalis Ipsiusque Ecclesiae. Hoc iudicium ipsi
ultimatim coniuges coram Deo ferre debent. In sua vero
agendi ratione coniuges christlani conscii sint se non ad
arbitrium suum procedere posse, sed semper regi debere
conscientia ipsi legi divinae conformanda, dociles erga Ec­
clesiae Magisterium, quod illam sub luce Evangelii authen­
tice Interpretatur. Lex Illa divina pienam amoris coniuga­
lis significationem ostendit, illum protegit et ad eiusdem
vere humanam perfectionem impellit. Ita coniuges Christia­
ni, divinae Providentiae confidentes et spiritum sacrificii
excolentes I2, Creatorem glorificant atque ad perfectionem
In Christo contendunt, cum procreandi munere generosa,
bamana atque Christiana responsabilitate funguntur. Inter
coniuges qui tali modo muneri sibi a Deo commisso satisfa­
ciunt, peculiariter memorandi sunt 1111 qui, prudenti com­
munique consilio, magno animo prolem congruenter edu­
candam etiam numerosiorem suscipiunt 13.
“CL Ptus XI, UtL EnrycL C&tii Ccnnubii: AAS 22 (1930). PP· 547’548;
Dnz. 2232 (3707) (LE 1005).
»» CL i Cor. 7, 5.
*
«
Cf. Pn-s ΧΠ. Allocutio Tra U rutlr, îo Un. X95S
*
VAS y> (1958). Γ 91·

4«1

n. 3366

Matrimonium vero, non est tantum ad procreationem
institutum; sed ipsa indoles foederis inter personas indisso­
lubilis atque bonum/prolis exigunt, ut mutuus etiam con- 1072
lugum amor recto ordine exhibeatur, proficiat et matu­
rescat. Ideo etsi proles, saepius tam optata, deficit, matri­
monium ut totius vitae consuetudo et communio perseve­
rat, suumque valorem atque indissolubllitatem servat.
51. (De amore coniugali componendo cum observantia
uitae humanae). Concilium novit coniuges, In vita coniugali harmonice ordinanda, saepe quibusdam hodiernis vitae
condicionibus praepediri atque in circumstantiis versari
posse in quibus numerus prolis, saltem ad tempus, augeri
nequit, ct fidelis amoris cultus atque plena vitae consue­
tudo non sine difficultate conservantur. Ubi autem intima
vita coniugalis abrumpitur, bonum fidei non raro in discri­
men vocari et bonum prolis pessum dari possunt: tunc enim
educatio liberorum necnon fortis animus ad prolem ulte­
riorem suscipiendam periclitantur.
Sunt qui his problematibus solutiones inhonestas afferre
praesumunt, immo ab occisione non abhorrent; at Ecclesia
in memoriam revocat veram contradictionem inter divinas
leges vitae transmittendae ct germani amoris coniugalis
fovendi adesse non posse.
Deus enim, Dominus vitae, praecellens servandi vitam
ministerium hominibus commisit, modo homine digno
adimplendum. Vita igitur inde a conceptione, maxima
cura tuenda est; abortus necnon infanticidium nefanda
sunt crimina. Indoles vero sexualis hominis necnon humana
generandi facultas mirabiliter exsuperant ea quae in infe­
rioribus vitae gradibus habentur; proinde ipsi actus vitae
coniugali proprii, secundum germanam dignitatem huma­
nam ordinati, magna observantia reverendi sunt. Moralis
igitur indoles rationis agendi, ubi de componendo amore
coniugali cum responsabili vitae transmissione agitur, non
a sola sincera intentione et aestimatione motivorum pen­
det, sed oblectivis criterils, ex personae eiusdemque actuum
natura desumptis, determinari debet, quae integrum sen­
sum mutuae donationis ac humanae procreationis in con­
textu veri amoris observant; quod fieri nequit nisi virtus
castitatis coniugalis sincero animo colatur. Filiis Ecclesiae,
his principiis innixis, in procreatione regulanda, vias Inire
non licet, quae a Magisterio, in lege divina explicanda, im­
probantur 14. /
1073
Omnibus vero compertum sit vitam hominum et munus
cam transmittendi non ad hoc sacculum tantum restringi
neque eo tantum commensurari ct intelligi posse, sed ad
aeternam hominum destinationem semper respicere.
52. (De matrimonii et familiae promotione ab omnibus
curanda). Familia schola quaedam uberioris humanitatis
est. Ut autem vitae ac missionis suae plenitudinem attin­
gere valeat, benevola animi communicatio communeque
coniugum consilium necnon sedula parentum cooperatio
in filiorum educatione requiruntur. Praesentia actuosa pa­
tris eorumdem efformationi magnopere prodest, sed et cura
domestica matris, qua liberi praesertim iuniores indigent,
in tuto ponenda est, quin legitima mulieris promotio so­
cialis posthabeatur. Liberi ita educatione instruantur ut
ad aetatem adultam provecti pleno responsabilitatis sensu
vocationem etiam sacram sequi ac vitae statum eligere
queant, in quo, si nuptiis Jungantur, familiam propriam.
In condicionibus moralibus, socialibus et oeconomicis ei­
dem propitiis, condere possint. Parentum vel tutorum est
se iunioribus, in fundanda familia, prudenti consilio, ab
eis libenter audiendo, duces praebere, caventes tamen ne
eos coactione directa vel indirecta ad matrimonium Ineun­
dum aut ad electionem compartis adigant.
Ita familia, in qua diversae generationes conveniunt ac
sese mutuo adiuvanl ad pleniorem sapientiam acquiren­
dam atque lura personarum cum aliis vitae socialis exigen­
tiis componenda, fundamentum societatis constituit. Ideo­
que omnes qui influxum in communitates et coetus socia­
les exercent, ad promotionem matrimonii et familiae effi­
caciter conferre debent. Potestas civilis veram eorumdem
indolem agnoscere, protegere ct provehere, monilitatem
publicam tueri atque prosperitati domesticae favere, ut
sacrum suum munus consideret. Ius parentum prolem pro­
creandi ct in sinu familiae educandi tutandum est. Provida
legislatione variisque inceptis etiam illi protegantur aptou Cf. Prvs XI, UtL EncycL Cash
AAS 22 (1930), pp. 559-561;
Dtxx.-SCHÔM. 3716-3718 (LE rcosf. PlVS XII, AÜocutio Cc
*rrm.
‘«i Uaicnit
JLalùat i
!rr
*
OMdnœ, soocl. 1951: AAS 43 (1951), PP #35
*845
[LE 2243 r.
Paulus VI, Allocutio ad
Pa&u
, 23 iunii »964: AAS 56
(1964). PP 581-559· Quaedam quarstione» quae ah» *
c dii^entionbia
investigationibus indicent, iussu bummi Pontifice, Ccmmisuoal pro itndjo
populationis, familiae et naUhtatis traditae sunt, ut postquam lUb munus
sunm explevent, Summus Pontifex indicium ferat Sic stante dcrtiUu
Magisterii. S. Synode
*
solutions concretas ixnmediatr proponere non Intendit

4883

η. 336β

CONST. CONC. GAUDIUM ET SPES, DE ECCLESIA IN MUNDO

(pie adfamento subleventur qui bono familiae infeliciter
1074 carent/
Christindeles, praesens tempus redimentes 14 atque ae­
terna a mutabilibus formis discernentes, bona matrimonii
et familiae, tum propriae vitae testimonio tum concordi
actione cum hominibus bonae voluntatis, diligenter promo­
veant, et sic, interceptis difficultatibus, providebunt fa­
miliae necessitatibus et commodis, quae novis temporibus
conveniunt. Ad quem finem obtinendum sensus Christia­
nos fidelium, recta hominum conscientia moralis necnon
sapientia ac peritia eorum qui in sacris disciplinis versati
sunt, magno auxilio erunt.
Qui scientiis, praecipue biologicis, medicis, socialibus ct
psychologicis eruditi sunt, multum bono matrimonii et fa­
miliae, pacique conscientiarum inservire possunt, si collatls studiis diversas condiciones honestae ordinationi pro­
creationis humanae faventes, penitius elucidare conentur.
Sacerdotum est, debita de re familiari eruditione accepta,
vocationem coniugum diversis mediis pastoralibus, verbi
Dei praedicatione, cultu liturgico aliisve adiumentis spiri­
tualibus in vita eorum conlugali et familiari fovere, eosque
humaniter et patienter In difficultatibus roborare atque in
caritate confortare ut vere radiosae familiae efformentur.
Varia opera, praesertim familiarum consociationes, juve­
nes ipsosque coniuges, praecipue nuper junctos, doctrina
et actione confirmare eosque ad vitam familiarem, soda­
lem et apostolicara formare satagent.
Ipsi denique coniuges, ad imaginem Dei vivi facti el in
vero ordine personarum constituti, affectu compari, mente
consimili et mutua sanctitate adunati sintle, ut Christum,
vitae prindpium 17 secuti, in gaudiis el sacrificiis vocatio­
nis suae, per suum fidelem amorem, Illius testes flant my­
sterii dilectionis, quod Dominus morte et resurrectione sua
1075 mundo revelavit l·./
Cap. II—De alturae progressu rite promovendo

53. (Introductio). Ad ipsam personam hominis pertinet
ut nonnisi per culturam, hoc est bona naturae valoresque
colendo, ad veram plenamque humanitatem accedat. Ubi­
cumque ergo de vita humana agitur, natura et cultura
quam Intime conncctuntur.
Voce cultura sensu generali Indicantur omnia quibus ho­
mo multifarias dotes animi corporisque perpolit atque ex­
plicat; Ipsum orbem terrarum cognitione et labore in suam
potestatem redigere studet; vitam socialem, tam in familia
quam ln tota consortione civili, progressu morum institu­
torumque humaniorem reddit; denique magnas experien­
tias spirituales atque appetitiones decursu temporum in
operibus suis exprimit, communicat atque conservat, ut
ad profectum mullorum, quinimmo totius generis humani,
inserviant.
Inde sequitur culturam humanam aspectum historicum
atque socialem necessario prae sc ferre, atque vocem cultura
saepe sensum socloiogicum necnon ethnologicum assumere.
Hoc autem senso de culturarum pluralitate sermo Gt. Ex
diverso enim modo utendi rebus, laborem praestandi et
sese exprimendi, religionem colendi moresque formandi,
statuendi leges et luridica Instituta, augendi scientias el
artes atque colendi pulchrum, diversae oriuntur commu­
nes vivendi condiciones et diversae formae bona vitae
componendi. Ita ex traditis Institutis efficitur patrimonium
cuique humanae communitati proprium. Ila etiam consti­
tuitur ambitus definitus et historicus, in quem homo cuius­
que gentis vel aetatis inseritur, ct ex quo bona ad huma­
num clvilemque cultum promovendum haurit.

specie suae mutabilitatis atque evolutionis odspiclantor
vitae consuetudines ct mores in dies magis uniformes ef­
ficiuntur; industrializatio, urbanizatio alia eque causae quae
vitam communitarian] promovent, novas culturae formas
creant (mass-culture), cx quibus novi modi sentiendi, agendi otioque utendi nascuntur; aucta simul inter varias gen­
tes societatisque coetus commercia thesauros diversarum
culturae formarum omnibus et singulis latius aperiunt, et
sic paulatlm universalior paratur culturae humanae forma,
quae eo magis humani generis unitatem promovet ac ex­
primit, quo melius diversarum culturarum partieuhritates
observat.
55. (Homo auctor culturae). Maior in dies fit numerui
virorum ac mulierum cuiusvis coetus ve! nationis, qni
conscii sunt suae communitatis culturae artifices se esse
atque auctores. In universo mundo magis magisque crescit
autonomlac simulque responsabiiitatls sensus, quod pro
spirituali ac morali maturitate generis humani maximi est
momenti. Illud clarius apparet, sl ante oculos unificallonem
mundi ponimus atque munus nobis impositum, ut ln ve­
ritate ct justitia meliorem aedificemus mundum. Tali ergo
modo testes sumus novum humanismum nasci, in quo homo
imprimis sua responsabilitate erga suos fratres hislorhmque definitur.
56. (Dilficultaics et munera). Quibus in condicionibus,
non est mirandum, hominem, qui responsabilitatem suam
sentit pro culturae progressu, ait i orem spem nutrire, sed
etiam anxio animo adspicere multiplices antinomias ex­
sistentes, quas ipse resolvere debet:
Quid faciendum est, ne frequentiora culturarum com­
mercia, quae inter diversos coetus ct nationes ad verum
et fructuosum dialogum adducere deberent, vitam com­
munitatum perturbent, neve sapientiam maiorum ever­
tant, neve propriam populorum Indolem in discrimen ad­
ducant? /
1077
Quomodo dynamismo atque expansioni novae culturae
est favendum, quin fidelitas viva erga traditionum here­
ditatem pereat? Quod particulari modo urget ubi cultura,
quae ex ingenti scientiarum artiumque technicarum pro­
gressa oritur, componenda est cum eo ingenii cultu qui
studiis secundum varias traditiones classicis alitur.
Quomodo tam velox ataue progrediens disciplinarum
particularium dispersio conformari potest cum necessitate
formandi earum synthesim, necnon servandi apud homines
facultates contemplationis ac admirationis, quae ad sa­
pientiam adducunt?
Quid faciendum est, ut universi homines bonorum culturalium participes fiant in mundo, cum insimul cultus
humanus peritlorum semper sublimior atque complexior
evadat?
Quomodo denique prout legitima agnoscenda est autonomla, quam cultura sibi vindicat, quin ad humanismum
mere terrestrem, immo ipsi religioni adversantem deve­
niatur?
In medio quidem illarum antinomiarum cultura humana
ita hodie evolvatur oportet, ut integram personam huma­
nam aequo ordine excolat atque homines luvet in muneri­
bus, ad quae adimplenda omnes, praecipue autem christifidelcs, in una familia humana fraterne uniti, vocantur.

Sectio 1: De culturae condicionibus in mundo hodierno
54, (De novis vivendi formis). Condiciones vitae homi­
nis moderni sub respectu sociali el cultural! profunde Im­
mutatae sunt, Ita ut de nova historiae humanae aetate
loqui liceatl. Exinde ad culturam perficiendam ampliusquc
1076 spargendam novae patent viae. Quas paraverunt ingens I
augmentum scientiarum naturalium et humanarum, ellam
socialium, incrementum technlcarum artium, necnon pro­
gressus in excolendis el recte disponendis instrumentis qui­
bus homines Inter se communicant. Hinc cultura hodierna
particularibus signatur notis: scientiae, quae exactae nun­
cupantur, ludlclum criticum maxime excolunt; recentiora
psychologlae studia humanam activitatem profundius ex­
plicant: disciplinae historicae valde conferunt ut res sub
UCL Rpt. 3. ιίς CoL 4. 5. UCL
fre^rteuMU Pl. 75.
1O1 ·· Ct. Roto 5. H «t »5; 6. j-ix; Gal. a, v>. “ U- Eph. s. 15-27.
• C! EipwVio («rfrorfurtena hulu» GxuÜt’jUoch, na. 41α.
«m

I »65 DEI

Sectio 2:

De quibusdam principiis ad culturam rite
promovendam

57. ( Fides et cultura). Chrislifidelcs, ad civitatem cae­
lestem peregrinantes, ea quae sursum sunt quaerere et
sapere debent *; quo tamen nedum minuatur, potius crescit
momentum muneris eorum una cum omnibus hominibus
adlaborandi ad aedificationem mundi humanius exstruen­
di. Et revera fidei Christianae mysterium praestantia Inci­
tamenta et adiumenta eis praebet ad munus illud impen­
sius adimplendum et praesertim ad plenum huiusmodi ope­
ris sensum detegendum, quo cultus humanus in Integra
hominis vocatione suum eximium obtineat locum.
Cum enim homo opere manuum suarum vel ope tech­
nicorum artium terram excolit, ut fructum afferat et di­
gnum universae familiae huma/nae habitaculum flat, et
cum conscie partes assumit in socialium coetuum vita,
ipse exsequitur consilium Del, Initio temporum patefactum,
terrae sublidendae3 creationisque perficiendae, atque seipsum excolit; insimul magnum Christi mandatum servat,
sese in servitium fratrum impendendi.
Insuper homo cum in varias philosophiae, historiae at­
que scientiae mathematicae et naturalis disciplinas incum‘C(.

3. ι-j. >C(. G-ο. x. -9.

4884

t

n. 3366

CONST. CONC. (JAUDIÜ.M ET SPES, DE ECCLESIA IN MUNDO

IMS DEC 7

Sacra Synodus, recolens ea quae Concilium Vaticanum
bit et artibus versatur, maxime conferre potest, ut familia
Primum docuit, declarat «duplicem esse ordinem cognitio­
banrana ad sublimiores veri, boni ct pulchri rationes atque
nis» distinctum, nempe fidei ct rationis, nec sane Ecclesiam
id indicium universi valoris elevetur el sic clarius illumi­
vetare ne «humanarum artium et disciplinarum culturae...
netur mirabili Sapientia, quae ab aeterno cum Deo erat,
in suo quaeque ambitu propriis utantur principiis et propria
cuncta cum Eo componens, ludens in orbe terrarum, esse
methodo»; quare «lustam hanc libertatem agnoscens», cul­
cum flllli hominum in deliciis habens 4.
tus humani et praesertim scientiarum legitimam autonoFo Ipso animus hominis, a rerum servitute magis solumiam affirmat ·.
tus, expeditius ad ipsum Creatoris cultum et contemplatio­
Haec omnia postulant quoque ut homo, morali ordine
nem evehi potest. Immo impulsu gratiae ad agnoscendum
communique utilitate servatis, libere possit verum inqui­
Del Verbum disponitur, quod, antequam caro fieret ad
rere ct opinionem suam declarare ac vulgare, atque artem
conia salvanda ct in Sc recapitulanda, Iam in mundo erat,
qualemcumque colere; ut denique secundum veritatem de
Umquam «lux vera quae Illuminat omnem hominem» (lo.
publicis eventibus certior fiat’.
1. 5) >.
Ad publicam vero auctoritatem pertinet, non propriam
Sane hodiernus progressus scientiarum artiumque tech­
cultus humani formarum indolem determinare, sed condi­
nicorum, quae vl methodi suae usque ad intimas rerum
ciones ct subsidia ad vitam culturalem inter omnes promo­
rationes penetrare nequeunt, cuidam phacnomcnismo ct
vendam fovere, etiam intra minoritates alicuius nationis ,0.
ignostldsmo favere potest, quando methodus investigandi,
Ideo praeprlmis instandum est, ne cultura, a proprio fine
qua disciplinae istae utuntur, Immerito pro suprema totius
aversa, potestatibus politicis vel oeconomicis servire co­
veritatis Inveniendae regula habetur. Immo periculum
gatur.
adest, ne homo, inventis hodiernis nimis fidens, se slbl
sulficere aestimet et altiora amplius Iam non quaerat.
Sectio 3: De quibusdam urgentioribus chistianorum
Haec tamen infausta non necessario ex hodierna cultura
muneribus circa culturam
sequantur, nec nos In tcntntlonem Inducere debent, ne
das valores positivos non agnoscamus. Inter quos adnu60. (Ius ad culturae beneficia omnibus agnoscatur et in
nerantur: scientiarum studium atque exacta fidelitas erga
rem deducatur). Cum nunc facultas praebeatur plurimos
veritatem in inuuisitionlbus scientificis, necessitas labo­
homines ab ignorantiae mi/seria liberandi, officium nostrae 1081
randi una cum aliis in coetibus technicis, sensus solidarieaetati maxime consentaneum est, praesertim pro Christia­
Latii Intemationalis, conscientia in dies vividior responsanis, strenue adlaborandi ut, tam in re oeconomica quam
biiltatis peritorum erga homines adjuvandos immo et pro­
in re politica, tam in campo nationali quam international i,
tegendos, voluntas faustiores reddendi vitae condiciones
ferantur iudicia fundamentalia, quibus ius omnium ad hu­
U3 omnibus, praesertim Illis qui vel responsabilitatis priva-/
manum civilemque cultum, personae dignitati congruum,
llone vel culturae paupertate laborant. Haec omnia ali­
sine discrimine stirpis, sexus, nationis, religionis aut socia­
quam praeparationem ad nuntium Evangelil accipiendum
lis condicionis, ubique terrarum agnoscatur et ad rem de­
afferre valent, quae informari potest caritate divina ab
ducatur. Ideo sufficiens bonorum culturalium copia om­
Eo qui venit ut mundum salvaret.
nibus providenda est, praesertim eorum quae constituunt
51 (De multiplici inter bonum nuntium Christi et cul­
culturam sic dictam fundamentalem, ne plurimi litterarum
turam humanam connexione). Inter nuntium salutis et cul­
ignorantia responsabilisque actuositatis privatione a coope­
turam humanam multiplices nexus inveniuntur. Nam Deus,
ratione vere humana ad bonum commune impediantur.
populo suo sese revelans usque ad plenam sui manifesta­
Contendendum est itaque ut homines, quorum ingenii
tionem in Filio incarnato, locutus est secundum culturam
vires id ferant, ad altiores studiorum ordines ascendere
diversis aetatibus propriam.
queant; ita quidem ut iidem, quoad fleri possit, in humana
Pariter Ecclesia, decursu temporum variis in condicio­
societate ad munera, officia et servitia emergant, tum suo
nibus vivens, diversarum culturarum inventa adhibuit, ut
Ingenio, tum peritiae quam acquisierint consentanea n. Sic
nantium Christi in sua praedicatione ad omnes gentes dif­
quilibet homo ct coetus sociales cuiuscumque populi ad
fundat et explicet, illud investiget et altius intelligat, in
plenam vitae suae culturalis explicationem, suis dotibus
celebratione liturgiea atque ln vita multiformis communi­
atque traditionibus congruam, pertingere valebunt.
tatis fidelium melius exprimat.
Enixe insuper adlaborandum est ut omnes conscii fiant
At simul, ad omnes populos cuiusvis aetatis et regionis
tum iuris ad culturam, tum officii quo astringuntur sese
missa, Ecclesia nulli stirpi aut nationi, nulli particulari
excolendi aliosque adiuvandi. Condiciones enim vitae et la­
morum rationi, nulli antiquae aut novae consuetudini ex­
boris quandoque exstant, quae impediunt contentiones
clusive et jndlssolubliiter nectitur. Propriae traditioni in­
culturales hominum et in ipsis studium culturae destruunt.
haerens et insimul missionis suae universalis conscia, com­
Res speciali ratione pro ruricolis et opificibus valet, quibus
munionem cum diversis culturae formis inire valet, qua
praebeantur oportet tales condiciones operam suam prae­
tum ipsa Ecclesia tum variae culturae ditescunt.
standi, quae humanam eorum culturam non praepediant
sed promoveant. Mulieres In fere omnibus vitae campis
Bonam Christi nuntium hominis lapsi vitam et cultum
iam adlaborant; convenit autem ut partes suas secundum
continenter renovat, et errores ac mala, ex semper minaci
propriam indolem plene assumere valeant. Omnium erit,
pacati seductione manantia, impugnat et removet. Mores
ut mulierum propria necessariaque participatio vitae cul­
populorum indesinenter purificat et elevat. Animi orna­
turalis agnoscatur atque promoveatur.
menta dotesque cuiuscumque populi vel aetatis supernis
divitiis velot ab Intra fecundat, communit, complet atque
61. (De educatione ad hominis integrum cultum). Maior
in Christo restaurat ·. Sic Ecclesia, proprium implendo
hodie adest difficultas quam olim varias cognitionis disci­
manus 7, iam eo ipso ad humanum civilemque cultum im­
plinas et artes in synthesini redigendi. Dum enim crescunt
pellit atque confert, el actione sua, etiam liturgiea, homi­
moles et diversitas elementorum, quae culturam consti­
nem ad interiorem libertatem educat.
tuunt, insimul minuitur facultas pro singulis hominibus/ ioS2
eadem percipiendi et organice componendi, ita ut imago
59. (De diversis ralionibus in cultus humani formis rite
hominis universalis magis ac magis evanescat. Attamen
componendis). Supradictis rationibus, Ecclesia in mentem
unicuique homini remanet officium retinendi rationem to­
omnium revocat culturam ad integram personae humanae
tius personae humanae, in qua eminent Intelligentiae, vo­
*·> perfectionem, ad bonum communitatis/ct totius humanae
luntatis, conscientiae et fraternitatis valores, qui omnes In
wdetatis esse referendam. Quare oportet animum ita ex­
Deo Creatore fundantur et ln Christo mirabiliter sanati et
colere, ut promoveatur facultas admirandi, intus legendi,
elevati sunt.
contemplandi atque efformandi iudlcium personale ct ex­
colendi sensum religiosum, moralem ac socialem.
Quasi mater et nutrix huius educationis est imprimis fa­
milia, in qua liberi, amore foti, rectum rerum ordinem fa­
Cultura enim, cum ex hominis indole rationali ct sociali
cilius condiscunt, dum probatae cultus humani formae
immediate fluat, indesinenter indiget iusta libertate ad
quasi naturaliter in progredientis adolescentlae animum
sese explicandam atque legitima, secundum propria printransfunduntur.
dpla, sui furis agendi facultate. Iure merito ergo postulat
reverentiam et quadam gaudet inviolabilitate, servatis uti­
• Coxc. VÀr. I, Const dopa. Dc fide cath., Dri
cap. IV: Dbnx.
que luribus personae ct communitatis, sive particularis sive
1795, >799 (3015, T0T91- Cf. Ρινί XI, Litt EncycL
«owe
universalis, Intra fines boni communis.
AAS 23 U9JI). p. 190 [LE T027].
FUitu,

ix, 8: ed. Safnarf, p. 2ocr. cf. ib., 16,
k
VWi «, 10-22: pp. 370-372; 22, 3: p 375; etc.
· Cf. Eph. τ, το.
rrf Verba Pii XI ad EJtcunœa D.nxun
Rol-ind-Gossebn: «Il ne faut
*
U-ai
perdre de vie que l’objectif de ΓΕρΙίκ «t
et non de
crSr Si elfe errilise, c'est par IVvangélxsiUan» (baiuw Sociale de
VeeiiJa,
PP· 4^'462).

•a

4835

Harr.

Ul,

• Cf. loAKxrs XXIII, Litt EncycL Patrm m C/rru.· AAS 53 (1963), p.
260 [LE 3X10J.
“Cf. Ioaxmu XXIII, Utt EncycL Avow
Irrrir- AAS 55 («963),
p. 283 [LE 3XX0]. Pros XII, Nantit» radiopboa.. 34 dec. 1941: AAS 34
(X94>h PP 16-17.
u Cf. Ioaxxts XXIII, Utt ExxycL Farcm in fami· AAS 33 (1963),
p. 360 [LE 3110].

4886

η. 336β

CONST. CONC. GAUDIUAI ET SPES, DE ECCLESIA IN MUNDO

Pro eadem educatione in societatibus hodiernis exstant
opportunitates, praesertim ex aucta librorum diffusione
atque novis instrumentis communicationis culturaiis et so­
dalis, quae universali culturae favere possunt. Imminuto
enim passim laboris spatio in dies augescunt pro pluribus
hominibus commoda. Otia ad animum relaxandum et men­
tis ac corporis sanitatem roborandam rite insumantur, per
liberas industrias et studia, versus alias regiones itinera
(turismus), quibus ingenium hominis expolitur, sed ct ho­
mines mutua cognitione locupletantur, per exercitationes
quoque et manifestationes sportivas, quae ad animi aequi­
librium, etiam in communitate, servandum necnon ad fra­
ternas relationes inter homines omnium condicionum, na­
tionum vel diversae stirpis statuendas, adiumentum prae­
bent Christifideles ergo cooepercnlur ut culturae manifesta­
tiones actionesque collectivae, quae nostrae aetatis sunt
propriae, spiritu humano et Christiano Imbuantur.
Haec autem omnia commoda educationem hominis ad
integrum sui cultum perficere non valent, si insimul pro­
funda interrogatio dc sensu culturae et scientiae pro per­
sona humana negligilur.
62. (De humano civilique cultu cum Christiana institu­
tione rite componendo). Quamvis Ecclesia ad culturae pro­
gressum multum contulerit, experientia tamen constat
compositionem culturae cum Christiana institutione ex cau­
sis contingentibus non semper sine difficultatibus procedere.
Istae difficultates non necessario vitae fidei damnum
afferunt, immo ad accuratiorem et altlorem Intelligentiam
fidei mentem excitare possunt. Etenim scientiarum, nec­
non historiae ac philosophiae recentiora studia et inventa
1083 novas suscitant quaestiones, quae sequelas pro vita, quoque
secumferunt et etiam a theologis novas Investigationes po­
stulant. Praeterea theologi, servatis propriis scientiae theo­
logicae methodis et exigentiis, invitantur ut aptiorem mo­
dum doctrinam cum hominibus sui temporis communicandi
semper Inquirant, quia aliud est Ipsum depositum Fidei
seu veritates, aliud modus secundum quem enuntiantur,
eodem tamen sensu eademque sententia n. In cura pasto­
rali non tantum principia theologica, sed etiam inventa
scientiarum profanarum, imprimis psychologiae et socio­
logy, satis agnoscantur et adhibeantur, ita ut etiam fide­
les ad puriorem et maturiorem fidei vitam ducantur.

Suo quoque modo litterae ct artes pro vita Ecclesiae
magni sunt momenti. Indolem enim propriam hominis,
eius problemata eiusque experientiam in conatu ad scipsum mundumque cognoscendum et perficiendum ediscere
contendunt; situatfonem eius in historia et In universo
mundo detegere necnon miserias et gaudia, necessitates et
vires hominum illustrare atque sortem hominis meliorem
adumbrare satagunt. Ita vitam humanam, multiplicibus
formis secundum tempora et regiones expressam, elevare
valent.
Exinde adlaborandum est ut artium illarum cultores se
ab Ecclesia in sua navitate agnitos sentiant et, ordinata
libertate fruentes, faciliora commercia cum communitate
Christiana instituant. Novae quoque formae artis, quae
coaevis nostris aptantur iuxta variarum nationum et re­
gionum indolem, ab Ecclesia agnoscantur. In sanctuario
autem recipiantur, cum, modo dicendi accommodato ct
liturgiae exigentiis conformi, mentem ad Deum erigunt u.
Sic notitia Del melius manifestatur ac praedicatio evan­
gelica in intellectu hominum magis perspicua fit ct eorum
condicionibus quasi Insita apparet.

1005 DEC 7

Haec socia opera plurimum proderit institutioni sacrorum
ministrorum qui Ecclesiae doctrinam dc Deo, de homine
et de mundo aptius coaevis nostris explanare poterunt, ita
ut verbum illud etiam libentius ab eis suscipiatur M. Immo
optandum ut plures falci congruam in disciplinis sacrii insti­
tutionem adipiscantur, nec pauci inter eos haec studb.
data opera, colant et altius producant. Ut vero munus
suum exercere valeant, agnoscatur fidelibus, sive cleridi
sive laicis, iusta libertas inquirendi, cogitandi necnon men­
tem suam in humilitate et fortitudine aperiendi In iis in
quibus peritia gaudent u.
Cap. Ill—De cita oeconomica-sociali

63. (Dequibusdam vitae oeconomicae aspectibus). Eliam
in vita oeconomlca-sociali personae humanae dignitas ciusque Integra vocatio, totiusque societatis bonum, hono­
randa atque promovenda sunt. Homo enim totius vitae
oeconomicae-socialis auctor, centrum et finis est.

Oeconomia hodierna, non secus atque aliae vitae socialis
provinciae, crescenti super naturam hominis dominatione
notatur, densioribus impensioribusque relationibus atque
mutua dependentia, inter cives, coetus el populos, necnon
frcquentlori politicae potestatis interventione./ Insimul pro· 1085
gressus in rationibus producendi atque in bonis ac servitiis
commutandis, oeconomiam aptum effecerunt instrumen­
tum, quo adauctis familiae humanae necessitatibus melius
provideri possit.
Non desunt tamen rationes inquietudinis. Homines non
pauci, praesertim in regionibus oeconomice progressis, re
oeconomica quasi regi videntur, ita ut fere tota eorum vita
personalis ac socialis spiritu quodam occonomistlco Im­
buatur, tam in nationibus quae oeconomiae colleclivlsllcae
favent quam in aliis. Eo temporis momento quo vitae oeco­
nomicae incrementum, dummodo rationabiliter humaniterque dirigatur atque coordinetur, inaequalitates sociales
mitigare posset, saepe saepius in earum exasperationem,
vel etiam alicubi in regressum condicionis socialis debilium
et in despectum pauperum vertitur. Dum rebus omnino
necessariis ingens multitudo adhuc caret, aliqui, etiam in
regionibus minus progressis, opulenter vivunt vel bona dis­
sipante Luxus et miseria simul exsistunt. Dum pauci ma­
xima deliberandi potestate fruuntur, multi omni paene
possibilitate carent propria inltiatlva ac responsabiiitate
agendi, saepe etiam in condicionibus vitae ct laboris per­
sona humana indignis versantes.
Similes aequilibrii oeconomici socialisque defectus Inter
agriculturam, industriam ac servitia, sicut etiam inter di­
versas regiones unius eiusdemque nationis advertuntur.
Inter nationes oeconomice magis progressas aliasque na­
tiones gravior in dies oppositio fit, quae ipsam pacem mun­
di in discrimen vocare potest.
Has disparitates coaevi nostri conscientia Ln dies vivi­
diore persentiunt, cum eis persuaslsslmum sit, ampliores
technicos et oeconomicas facultates, quibus mundus ho­
diernus gaudet, hunc infaustum statum rerum corrigere
posse atque debere. Inde autem reformationes multae in
vita oeconomlca-sociali atque mentis ct habitudinis con­
versio ab omnibus requiruntur. Ad hoc Ecclesia iustitiae
ct aequitatis principia, tam pro vita individual! et sociali,
quam pro vita international!, a recta ratione postulata, in
decursu saeculorum sub luce Evangelii exaravit atque his
praesertim ultimis temporibus protulit. Sacrum Concilium
haec principia secundum adluncta huius aetatis roborare
orientationesque quasdam proferre intendit, exigentias
progressionis oeconomicae imprimis respiciens1./
1036

Fideles ergo coniuncthsime cum aliis suae aetatis homi­
nibus vivant, et perfecte eorum cogitandi atque sentiendi
modos, qui per ingenii cultum exprimuntur, percipere stu­
deant. Novarum scientiarum et doctrinarum necnon novisSectio 1: De progressione oeconomica
1084 simorum inventorum notitias cum Christianis mo ribus
chrlsUanaeque doctrinae institutione coniungant. ut reli­
64. (De progressione oeconomica in hominis senilium).
gionis cultus animique probitas apud ipsos pari gressu pro­
Hodie, magis quam antea, ut augmento populi consulatur
cedant cum scientiarum cognitione et cotidie progredien­
et crescentibus generis humani optatis satisfiat, incremen­
tibus technicorum artibus, ct ideo ipsi valeant res omnes
tum productionis bonorum agriculturae et Industriae nec­
integro Christiano sensu probare atque Interpretari.
non praestationis servitiorum iure intenditur. Ideo faven­
ui theologicis disciplinis in Seminariis et Studiorum
dum est progressui technico, spiritui innovationis, studio
versitatlbus incumbunt, cum hominibus qui in aliis
Inceptuum creandorum atque ampliandorum, methodis
scientiis excellunt, collatis viribus atque consiliis, coope­
productionis aptandis, ac strenuis quorumcumque produc­
rari studeant. Theologica inquisitio insimul profundam ve­
tionem exercentium conatibus: omnibus nempe elementis
ritatis revelatae cognitionem prosequatur ct coniunctionem
quae huic progressioni Inserviunt. Huius autem productlocum proprio tempore ne negllgat, ut homines variis disci­
plinis excultos ad pleniorem fidei scientiam iuvare possit.
“ Cf. Coxc. Vat. Il, D«cr, de institutione sncrrdctali,
Mbs,

S

l*Cf. looms XXIII. Allocutio hibiu d. ix oct 1963. in inxlio Condlii:
AAS $4 (196x1. p. nx (LE 3083 J.
l*Ct Co«c Vat 11. Const. de Sxcra Litmrix, SorrcwnzfuBi OncUnam,
n. 113 AAS 56 (1764). p. iit [LE 5x4th Pauixi VI, ZXkotm «igli artisti
wwii. 7 mil 1-/»» AAS 56 (1964). pp 439-44
*·
IM7

f[LE
CE dm}, et D«L de educatione cbrUtiana. Graruiûi» cieatemj
3)351.
14 Cf. Coxc. \ at. II, Const, do^m. de Ecclcsia, iu'vn çrnhMiR. exp. IV,
n. 37 AAS 57 (1965), ΓΡ- 4*3 [LE 32331.
1 Cf. Ρινί XII. Nantius 33 manu 1951: AAS 44 (1953). p. 373; Iqaxxia
ΧΧΠΙ, AHocntr» id A. C. L L. 1 tuüi 1959
*. AAS 51 (1959), p 355.
1X88

I960 DUC 7

CONST. CONC. GAUDIUM ET SPES, DE ECCLESIA IN MUNDO

nl$ finalitas fundamentalis non est merum productorum
tocremenlum, neque lucrum vel dominatus, sed hominis
servitium, hominis quidem integri, attento ordine materia­
lium dus necessitatum atque eius vitae Intellectualis, mo­
ralis, spiritualis ac religiosae exigentiarum, hominis, dici­
mus, cuiuscumque, ct culuscumnuc hominum coetus, cuius­
vis stirpis vel mundi regionis, itaque navitas oeconomica,
secundum methodos et leges proprius, intra fines ordinis
moralis1 exercenda est ita ut Dei dc homine consilium
adimpleatur1·
65. (De progressione oeconomica sub consilio hominis).
Progressio oeconomica sub hominis consilio manere debet;
net soli arbitrio paucorum hominum nut coetuum nimia
potentia oeconomica pollentium, nec sollus communitatis
politicae, nec quarundam potentlorum nationum remitten­
di at. Oportet e contra ut, In quocumque gradu, homines
quam plurimi atque, ubi de relationibus inlcrnationallbus
agitur, omnes nationes in ea dirigenda activas partes ha­
beant. Pariter opus est ut opera spontanea singulorum
hominum liberorumque coetuum cum auctoritatum publi­
carum conatibus coord inentur atque apte et cohaerenter
componantur.
Incrementum nec soli cursui quasi mechanico activitatis
oeconomicae singulorum ncc soli potestati auctoritatis pu­
pi; blkae relinquendum est./Quare erroris arguendae sunt,
tam doctrinae quae specie falsae libertatis reformationibus
necessariis obstant, quam Illae quae iura fundamentalia
personarum singularum el coetuum organization! produc­
tionis collectivae postponunt4.

Meminerint ceterum cives suum esse ius et officium,
etiim a potestate civili agnoscendum, ad verum propriae
communitatis progressum pro sua possibilitate conferre.
Praesertim in regionibus oeconomice minus progressis, ubi
omnes opes urgenter adhibendae sunt, bonum commune
graviter in discrimen vocant qui opes suas infructuosas
retinent vel —salvo iure personali migrationis— commu­
nitatem suam subsidiis sive materialibus sive spiritualibus
privant quibus illa eget.

66.(De ingentibus differentiis oeconomicis-socialibus renwotndis). Ut exigentiis iustitiae et aequitatis satisfiat,
strenue enitendum est ut, servatis iuribus personarum at­
que propria indole cuiusque populi, ingentes quae nunc
rent et saepe crescunt inaequalitates oeconomicae cum
discriminatione individual! et sociali coniunctae, quam ci­
tius removeantur. Pariter, in pluribus regionibus, attentis
peculiaribus agriculturae difficultatibus sive in gignendis
sive in vendendis bonis, adiuvandi sunt ruricolae cum ad
productionem augendam et vendendam, tum ad necessa­
rias evolutiones ac innovationes inducendas, tum ad ae­
quum redditum consequendum, ne, ut saepius accidit, in
condicione civium inferioris ordinis maneant. Ipsi autem
agricolae, praesertim iuvenes, sese sollerter applicent ad
suam peritiam professionalem perficiendam, sine qua pro­
gressio agriculturae dari nequit 5.
Iustitia ct aequitas item requirunt ut mobilitas, quae
in progredientibus rebus oeconomicis necessaria est, ita
ordinetur, ne vita hominum singulorum eorumque familia­
rum incerta ct praecaria fiat. Erga opifices vero, qui ex
·** alia natione vel regione oriundi, ad promotionem occo/noraicam populi vel provinciae labore suo conferunt, quaevis
discriminatio quoad condiciones remunerationis vel laboris
sedulo vitanda est. Insuper universi, imprimis publicae po­
lestates, illos non simpliciter velutl mera productionis
instrumenta sed ut personas habere debent, eosque adiuvireut familiam suam apud se arcessere et decentem habi­
tationem sibi providere possint, atque eorum insertioni in
vitam socialem populi vel regionis recipientis favere. At­
tamen, quantum fieri potest, in propriis regionibus fonte
laboris creentur.

In rebus oeconomicis hodie mutationi obnoxiis uti in
novis societatis industrialis formis in quibus e. g. automa­
ta progreditur, curandum est ut labor sufficiens ct uni­
cuique conveniens simul ac possibilitas congruae formatio'U. Pn S XI, Litt. EncycL Quadragesimo anno: AAS 23 (1931), P- 190 «'LE 1027Pit'S XII. Nuntius, 23 martii 1952: AAS 44 (i95a). p. 276 ss ;
Mints XXIII, Litt. Encycl Mater ei Magistra: AAS 53 (xQ^x). p. 45°
'LE 2984]; Comc. Vat. II, Decrrtum de instrum. communie. socialis, Inlet
cap. I. n. 6: AAS 56 (1964). P· «47 (LE 3143).
• CL Ml 16,
Lc. 16. t-31; Coi. 3. 17.
•Ct Lio XIII, LitL Encycl Libertas praesianlistimum, 20 lunii x888:
AAS 10 (1M7-M), PP· 597 5S-; Pius XI, LitL Encycl. Quadragesimo anno:
AAS 23 (193:), P· »9» «· (LE 1037h Id., Dinni Redemfiioru: AAS 29
ÎX917) p 65 ». [LE 1372 k Ρϊϋ» XII. Nuntius naUlicius 1941: AAS 29
P 20m.; Ιοαμνχλ XXIII, LitL Encycl Molet ei Magistra· AAS 53

’•Vtsrld p-obHiJ» açrioilturae cf. praesertim Ioammss XXIII, Litt.
Frzycl Meter et Mandra AAS 53 (τοόί), p. 34» »- fLF. 29«4k

n. 33««

nls technlcae et professionalis praebeatur, et in tuto collo­
centur victus atque dignitas humana eorum praesertim
qui ob morbum vel aetatem gravioribus laborant difficul­
tatibus.

Sectio 2: Dc quibusdam principiis totam vitam oeco·
nomicam-socialem regentibus
67. (De labore eiusque condicionibus atque de otio). La­
bor humanus, qui in bonis gignendis ac commutandis vel
in servitiis oeconomicis suppeditandis exercetur, ceteris ele­
mentis vitae oeconomicae praestat, quippe quae tantum
rationem instrumentorum habeant.
Hic enim labor, sive proprio marte assumatur sive ab
alio conducatur, a persona immediate procedit, quae res
noturae quasi suo sigillo signat easque suae voluntati sub­
mittit. Labore suo, homo ordinarie suam suorumque vi­
tam sustentat, cum fratribus suis coniungitur eisque in­
servit, germanam caritatem exercere potest atque crea­
tioni divinae perficiendae sociam operam praebere. Immo,
per laborem Deo oblatum, tenemus hominem ipsi redemp­
tionis operi lesu Christi consociari, qui praecellentem labori
detulit dignitatem, cum in Nazareth propriis manibus ope­
raretur. Exinde oritur pro unoquoque officium fideliter
laborandi atque etiam lus ad laborem; societatis vero est,
iuxta adluncta in ea vigentia, pro sua parte cives adjuvare
ut sufficientis laboris occasionem invenire possint. Denique
ita remunerandus est labor ut homini facultates praebean­
tur suam suorumque vitam materialem, socialem, culturalem spiritualemque digne excolendi, spectatis uniuscuius­
que/munere et productivitate necnon officinae condicioni- 1039
bus et bono communi ·.
Cum navitas oeconomica plerumque consociatio homi­
num labore fiat. Iniquum et inhumanum est illam ita com­
ponere et ordinare ut quibusvis laborantibus detrimento
sit. Saepius autem accidit, etiam nostris diebus, ut opus
facientes quodammodo in servitutem proprii operis redi­
gantur. Quod sic dictis legibus oeconomicis nequaquam
iustificatur. Universus igitur fructuosi laboris processus
necessitatibus personae eiusque vitae vivendi rationibus
accommodandus est; imprimis eius vitae domesticae, prae­
sertim quod ad matres familiae spectat, respectu semper
habito et sexus et aetatis. Laborantibus praebeatur insuf)er facultas proprias qualitates personamque suam in ipso
aboris exercitio explicandi. Huic exercitio tempus viresque
suas debita cum responsabllitate applicantes, tamen ad
vitam familiarem, culturalem, socialem et religiosam co­
lendam etiam sufficienti quiete et otio omnes gaudeant.
Immo opportunitatem habeant vires ac potentias libere
evolvendi, quas fortasse in labore professionali parum ex­
colere valent.
68. (De participatione in inceptis et in unioersa rei oeco­
nomicae dispositione, et de conflictibus in labore). In in­
ceptis oeconomicis personae consociantur, homines scilicet
liberi et sui iuris, ad imaginem Dei creati. Ideo, attentis
muneribus uniuscuiusque, sive proprietariorum, sive con­
ductorum operis, sive dirigentium, sive operariorum, atque
salva necessaria directionis operis unitate, promoveatur,
modis apte determinandis, omnium actuosa participatio in
inceptorum curatione7. Cum autem / saepius non iam in 1090
ipso incepto, sed altius a superioris ordinis institutis de
oeconomicis et socialibus condicionibus decernatur, c qui­
bus sors futura laborantium eorumque liberorum pendet,
etiam in his statuendis partem habeant, et quidem per
seipsos vel per delegatos libere electos.

Inter fundamentalia personae humanae iura adnumerandum est ius pro laborantibus consociationes libere conden­
di, quae eos vere repraesentare ct ad vitam oeconomicam
recto ordine disponendam conferre possint, necnon ius ea­
rum navitatem sine ultionis periculo libere participandi*
Per huiusmodi ordinatam participationem, cum progrôdicntc formatione oeconomica et sociali iunctam, in dies auge­
bitur apud omnes proprii muneris oncrisque conscientia,
qua ipsi eo adducantur ut, secundum capacitates aptitu• CL Lxo XIII, Litt Encycl Rerum Steenm: ASS 33 (1890-9«). PP649-662; Pro» XI. LitL Encycl. Quadragesimo anno: AAS 33 («93«). pp.
200-20: (LE toi?]; Id., Dit Encycl Ihrim R/demCtoni: AAS 29 («937).
p. 92 (LE 1372 k Pics XII, Nuntius radiopbomcus in perviclo NaUlb
Domini 1942: AAS 35 (19<3), P- 3«: I»·. Allocutio 13 lunu 1943: AAS 35
(1943). P· 172; Id.. Nuntius radSopbouicus operari» Hispaniae datus, 11
martii :95η AAS 43 («95«), P- 3«N Ioanmis XXIII, LitL Eacycl Moter
et Magistra AAS 53 (1961), p. 419 (LE 2984].
’ CL Ioaxmxs XXIII, LitL Encycl Mater et Magistro: AAS 53 («961),
pp. 408, 424, 437 (LE 2984}; verbum autem «curauonr» desumptum est
ex textu latino LitL Encycl. Quodragasmo anne. AAS aj (1931), p. 199
[LE 1027 L Sub aspectu evolutionis qoarstioiUscf eUum Ρινί Xll, Altooitio
3 iuuii :95α AAS 41 («95°). pp 485-4*8, Panus VI, AlfocutP? « rsui 1964
AAS 56 (1964), pp. 574-579·

1X90

1539

JOHN CARROLL UNIVERSITY LIBRARY

^^VELAND, OHIO

CONST. CONC. OACDIUM ET SPES, DE ECCLESIA IN MUNDO

η. 336«

1065 1)1.( 7

dinesque sibi proprias, totius operis progressionis oecono­
micae el sodalis necnon universi boni communis procu­
randi socios se sentiant.

catlonlbus ct vitae oeconomicae ordinatione decernunt—si­
ve singuli, sive coctus, sive auctoritates publient-, hot
fines prae oculis habere tenentur, utque gravem suam obli­
gationem agnoscere ex una parte invigilandi, ut necessa­
Cum vero conflictus oeconomici-soclales oriuntur, ut ad
riis ad vitam decentem reouisitls, sive singulorum sive to­
pacificam eorum solutionem deveniatur enitendum est. Li­
tius communitatis, provideantur, ex altera parte futuri
cet autem semper praeprimis ad sincerum inter partes
praevidendi et iustum aequilibrium constituendi Inter ne­
colloouium sit recurrendum, operistitium tamen, et in ho­
cessitates hodiernae consumptionis, sive individualis sive
diernis adiunctis, ad propria iura defendenda et ad Insta
collectivae, ct exigentias collocandi bona pro generatione
laborantium quaesita implenda, adjumentum necessarium,
ventura. Semper etiam prae oculis habeantur urgentes na­
etsi ultimum, manere potest. Quamprimum vero viae ad
tionum vel regionum oeconomice minus progresiannn
negotiationem et conciliationis colloquium resumendum
necessitates. In re autem monetaria caveatur ne propriae
quaerantur.
nationis necnon aliarum nationum bono offendatur. Pro­
69. (De tonorum terrestrium ad universos homines destivideatur insuper ne oeconomice debiles cx valorls pecu­
natione), Deus terram cum omnibus quae in ea continentur
niae immutatione iniustc detrimentum patiantur.
in usum universorum hominum et populorum destinavit,
71.
(De accessione ad proprietatem et dominium prioaita ut bona creata aequa ratione ad omnes affluere debeant,
tum bonorum; el de latifundiis). Cum proprietas ac aliae
iustitia duce, caritate comite *. Quaecumque formae pro­
in bona exteriora dominii privati formae ad expressionem
prietatis sint, legitimis institutis populorum accommoda­
personae conferant, cum insuper occasionem ei praebeant
tae, secundum diversa atque mutabilia adiuncta, ad hanc
suum munus in societate ct oeconomia exercendi, valde
bonorum universalem destinationem semper attendendum
interest ut, sive singulorum sive communitatum, ad quod­
esL Quapropter homo, illis bonis utens, res exteriores quas
dam bonorum exteriorum dominium accessio foveatur.
legitime possidet non tantum tamquam sibi proprias, sed
Proprietas privata aut dominium quoddam in bona ex­
etiam tamquam communes habere debet, eo sensu ut non
teriora spatium plane necessarium ad personalem et fami­
sibi tantum sed etiam aliis prodesse queant*. Ceterum, ius
liarem autonomiam unicuique conferunt, et velut libertatis
1091 habendi/ partem bonorum sibi suisque familiis sufficientem
humanae extensio considerari debent. / Demum, quia ad 1093
omnibus competit. Ita Patres Doctoresque Ecdesiae sen­
munus onusque exercendum stimulos addunt, condicionem
serunt, docentes ad pauperes sublevandos homines obligari,
quamdam libertatum civilium constituunt u.
et quidem, non tantum ex superfluis10. Qui autem in
Formae talis dominii vel proprietatis sunt hodie diver­
extrema necessitate degit, ius habet ut ex aliorum divitiis
sae et in dies adhuc magis di versificantur. Omnes autem,
necessaria sibi procuret u. Cum tot sint in mundo fame
non obstantibus fundis socialibus, iuribus et ministeriis a
oppressi, Sacrum Concilium omnes sive singulos sive aucto­
societate procuratis, causa non parvipendenda securitatis
ritates urget ut, illius sententiae Patrum memores: Pasce
manent. Quod non tantum dc proprietatibus matcriallbut
fame morientem, quia si non pavisti oeddistils, pro
dicendum est, sed etiam de immaterialibus bonis, uti suns
uniuscuiusque facultate, bona sua revera communicent et
capacitates professionales.
impendant, praesertim illos, sive singulos sive populos,
auxiliis muniendo, quibus ipsi sese adiuvare atque evolvere
Ius autem privati dominii illi iurl non obstant quod va­
possint
riis formis proprietatum publicarum inesL Translatio qui­
dem bonorum In publicam proprietatem non nisi a compe­
In societatibus oeconomice minus progressis non raro
tenti auctoritate, iuxta boni communis exigentias et intra
destinationi communi bonorum ex parte per consuetudines
eius limites, aequa compensatione oblata, fieri potest. Prae­
et traditiones communitati proprias satis fit, quibus uni­
terea, ad publicam auctoritatem pertinet praecavere ne
cuique membro bona prorsus necessaria praebentur. Vi­
quis privata proprietate contra bonum commune abu­
tandum tamen est ne consuetudines quaedam ut omnino
tatur u.
immutabiles habeantur, si novis exigentiis huius temporis
non iam respondeant; altera vero parte, ne contra honestas
Ipsa autem proprietas privata et indolem socialem na­
consuetudines Imprudenter agatur quae, dummodo hodiertura sua habet, quae in communis destinationis bonorum
1092 ais adiunctis apte accommo/dentur, perutiles esse non de­
lege fundatur1I. Qua sociali indole neglecta, proprietas
sinunt. Similiter in nationibus oeconomice valde progres­
multoties occasio cupiditatum et gravium perturbationum
sis, corpus quoddam socialium institutionum, ad cautio­
fleri accidit, ita ut ad ipsum ius in discrimen vocandum
nem et securitatem spectantium, communem bonorum
impugnatoribus praetextus detur.
destinationem pro sua parte ad actum adducere potest.
In pluribus regionibus oeconomice minus progressis,
Ulterius promovenda sunt servitia familiaria et socialia,
magni vel etiam latissimi rustici fundi existunt, mediocri­
praesertim quae animi cultui atque educationi consulunt.
ter exculti vel lucri causa sine ulla cultura manentes, dum
In his omnibus Instituendis, invigilandum tamen est ne
maior pars populi vel terris caret vel minimis tantum agris
cives ad quamdam erga societatem inertiam inducantur
gaudet, atque, cx altera parte, incrementum fructifica­
neve suscepti officii onus reiiciant et servitium repudient.
tionis agrorum evidenter urgens apparet. Non raro ii qui
70. (De bonorum collocationibus el de re nummaria).
a dominis ad laborem conducuntur, vel qui partem illorum
Bonorum collocationes, ex sua parte, tendere debent ad
titulo locationis colunt, nonnisi stipendium vel proventum
occasiones laboris redditusque sufficientes tam populo ho­
homine indignum / recipiunt, decenti habitatione privantur, 10M
necnon a mediatoribus exspoliantur. Omni securitate ca­
dierno quam futuro procurandos. Quicumque de Ids coilorentes, sub tali personali famulatu vivunt, ut fere omnis
• Ct P1U» XII, EpûL Encycl.
AAS ji (x939), p. 642· facultas sponte et cum responsabilitate agendi eis tollatur,
Iqav>xi XXIII, Allocutio couùrtorulis: AAS 52 (1960), pp. 5-22; lo*
omnisque promotio in cultu humano ct omnis pars in vita
Utt Encycl Sfxbr rf
AAS 55 (1761), p. 41: (LE 2984).
et politica illis prohibeantur. Pro variis igitur casi­
• CL S. Tkomai, 5iwm TVoL IMI. q. 32, a. 5 ad 2;
q. 66. a r, sociali
ri eipù'itioaen ia Lto XIII, Utt Encycl
ASS 23 bus reformationes necessariae sunt: ut crescant reditus,
(1890-91). p. 6$x; d- cüira Pivs XII. Allocutio 1 iunii 1942: AAS 33 (1942), emendentur condiciones laboris, augeatur securitas in con­
p. 190; Id, Nuntius radiophonie» naUlich» 1934; AAS 47 (1955), P- 27.
ductione, deturque incitamentum ad sponte operandum;
“Cf. S. Baumvs,
iL’iU Lucar
n. 2: PG immo
distribuantur fundi non satis excultiiis qui easdem
32, 263: Lacta<îivs, DuifUHim
lib. V, de fastittt: PL 6 terras ut
fructuosas reddere valeant. Quo in casu suppeditanda
3*5 B. S. Avcuirtxv»,
tr. 30. n. 6: PL 35. 1760; Io.,
res et media necessaria, praesertim educationis subsi­
m CXLV1I, xi: PL 37. xw S. Gwooixvs M.,
vs Er., hoci. sunt
20. PL 76.1x65: k>.,
purs III, c. xr PL 77, B7; dia el iustae ordinationis cooperativae facultates. Quoties
S. Boxavi xr. ba,
d. 33, dub. 1: ed. Quaracchl III, 728; Id., autem proprietatis ademptionem bonum commune exege­
d. 15. p. p. II, ·. 2. q. 1: iHL IV, 371 tr.
rit, compensatio cx aequitate, omnibus adiunctis perpen­
xm. Aitm,
iM.
xi^-113*; S. Alimtcs M.,
est.
d.31. a. 3, tol 1:ed. Borrwt XXVIII, 6ti; Io.,
15, a. 16: i&U. sis,72.aestimanda
(De ntwilaie oeconomica-sociali el de Regno Christi)·
XXIX, 494497
antea ad dttertninaUonem superflui nostri» tenporibuK cf. loAMMM XXIII, Nuntias radfottlemllfcus xx tepL 1962: AAS Christiani qui activas partes in hodierna progressione oe·
Sirium

lattiiiat:

ItnJ.

Rcrum

nwnn:

•Datruam horrea tnea»

Hnn. in

JfUtiltiiofMtm,

!n Ioann. Er.

Enarraho

Pt.

Hamliae

ir.

Replat Paaterttlit liber,

In 111 Seni.

Quarzt. it lupcrfluo:

In IV Sent.

Diti.

In III Seni.,

lî.

In IV Sent.d.

Qood

54 (1961), p. Wr. «Dam di crçai uoux>, dovcrc iapellente dei cristiano è
di ccmirterm d rapçrftao con U nisura delle nrccsûtà altrui, e di bea
vbpltre pertbè Γαηπύηϊίtrarjose e la dhtritrixione dei béni ervatj ven<a
porta a viaLMxz» dl tutti».
“ Vakt ta lUo CMU antiquum principium àn extrema nccessiUte omnia
«mt crsnsimi». M est coaxaunicandai. Alu ex parte pro ratione. extenUone
et toodo q» appU^atur prine.pium in textu proposito, praeter modernos
prrZntre anctorrv ef. S. Thomas. Snwxnu TVcL IMI, q. 66, a. 7. Ut patet,
pro rexta appUcatkoe peine ipH, ocuves ccndkiones moraliter requisitae
servanda* wuxt.
“Ct GtATUMl
21, dirt. LXXXVL ed. Friedberg I, 302.
htnrj <Sctœn invenitur hm in PL 54, 491 A «t PL 56, 1132 B. Ct In
«7 (mil. pp 147Dcercium, c.

ληίο-

W1

“ Cf. Lio XIII, LitL EncycL
ASS 23 (189091), pp.
643-646; Pit» XI. Litt. EacycL
AAS 23 (Î93X), p. 19*
[LE IOO71;
2C1L Nuntius radiopbonkus 'tn pervigilio Natalis Donnai
X942: AAS 35 (1943). P· Id., Nuntius radiopbooicus x sepL 1944- AAS
36 (1944), P 233; IOAK5KS ΧΧΙΠ, Litt. Encycl.
AAS
5J (1961), pp. 428-429 (LE 29S4].
*· CL Pics XI, Litt. Encycl.
AAS 23 (1931). p. 2x4
[LE Χ027Ί; lOAMXMS XXIII, Litt. Encycl
AAS 33
(1961). p. 4x9 (LE 2984].
11 Cf. Ρίνα XII. Nuntius Rodiophonicus PrnL 1941: AAS 44 (X94Y),
p. 199; Ioammmb XXIII, LitL Encycl.
AAS 53 (1961).
P· 4jo [LE 29843.
Rerum

Novarunt:

QuaJrafatmo anno:

^7,

Maier tt

Magistn:

Quadra^ttimo anno:

Matrr

Maicr

rf

ti

Magüira:

Magistra:

4892

I960 l>EC 7

CONST. CONC. GAUDIUM ET SPE8, DE ECCLESIA IN MUNDO

(Momla sodall agunt ct lustlliam caritntemque propueint, persuasum slbl habeant se multum nd humanitatis
Svsperitatem ct mundi pacem conferre posse. In his activiUUbus sive singuli sive consociati exemplo fulgeant.
Acquisitis quidem peritia experientiaque omnino necessa­
riis. Inter terrestres navitates rectum ordinem servent, In
fidelitate erga Christum Eiusque Evangelium, Ita ut inte­
rni eorum vita, tam Indlvldunlis nuam socialis, spiritu
Butltudlnum, notabiliter paupertatis, imbuatur.
Qulcumque Christo oboediens, primum quaerit Regnum
Del, Inde validiorem ac puriorem amorem suscipit, ad om­
ets fratres suos adiuvandos et ad opus lustitiae, Inspirante
orilate, perficiendum lf.
Ckp. IV—De vita communitatis politicae

71 (Dt hodierna vita publica). Nostris temporibus pro­
fundae advertuntur transformationes etiam In compage et
institutionibus populorum, quae ipsorum evolutionem culturalem, oeconomicam ac socialem conse/quuntur, quae
transformationes magnum influxum in communitatis poli­
ticae vitam exercent, praesertim quod attinet ad omnium
iura et officia In libertatis civilis exercitio ac in bono com□unl attingendo ct ad civium relationes inter se et cum
publica auctoritate ordinandas.
Ex vividiore humanae dignitatis conscientia exoritur, in
variis mundi regionibus, studium ordinem pollticum-iuridlcum Instaurandi, In quo personae iura in vita publica
melius protegantur, ut sunt iura libere sese coadunandi,
consociandi, proprias opiniones exprimendi ac religionem
privatim publiceque profitendi. Tutamen enim personae
forium condicio necessaria est ut cives, sive singuli sive
consociati, in rei publicae vita et moderamine actuose par­
ticipare possint.
Una cum progressu cultural!, oeconomico ac sociali apud
plores roboratur desiderium assumendi maiorem partem
in communitatis politicae vita ordinanda. In multorum
conscientia studium augetur ut iura minorum alicuius na­
tionis pytium serventur, earum officiis erga communita­
tem politicam non neglectis; insuper reverentia in dies
increscit erga homines aliam opinionem vel aliam religio­
nem profitentes; simul latior instituitur cooperatio, ut om­
nes cives, et non tantum quidam privilegiis ornati, iuribus
personalibus reapse frui possint.
Reprobantur autem quaecumque formae politicae, in
aliquibus regionibus vigentes, quae libertatem civilem vel
religiosam praepediunt, victimas cupiditatum et criminum
politicorum multiplicant ac exercitium auctoritatis a bono
communi ad commodum cuiusdam factionis vel ipsorum
moderatorum detorquent.
Ad vitam politicam vere humanam instaurandam nihil
melius est quam interiorem lustitiae et benevolentiae ac
servitii boni communis sensum fovere atque persuasiones
fondamentales circa veram indolem communitatis politicae
necnon circa finem, rectum exercitium ct limites publicae
auctoritatis corroborare.
74. (De communitatis politicae natura et fine). Homi­
nes, familiae et varii coetus, qui communitatem civilem
constituunt, propriae insufficientiae ad vitam plene hu­
manam instituendam conscii sunt et necessitatem amplio­
ris communitatis percipiunt, In qua omnes, ad commune
bonum semper melius procurandum, cotidie proprias vires
396 conferantl. f Quapropter communitatem politicam secun­
dum varias formas constituunt. Communitas ergo politica
propter Illud commune bonum exsistit. In quo suam ple­
nam lustlficationcm et sensum obtinet, et ex quo ius suum
primigenum et proprium depromit. Bonum vero commune
summam complectitur earum vitae socialis condicionum,
quibus homines, familiae et consociationes, suam ipsorum
perfectionem plenius atque expeditius consequi possint
Multi autem et diversi sunt homines, qui In communita­
tem politicam conveniunt et legitime in diversa consilia
declinare possunt. Ne igitur, unoquoque in suam senten­
tiam abeunte, communitas politica distrahatur, auctoritas
requiritur, quae omnium civium vires in bonum commune
dirigat, non mechanice nec despotice, sed imprimis ut vis
moralis, quae libertate ct suscepti officii oncrisque con­
scientia nititur.
Patet ergo communitatem politicam et auctoritatem pu­
blicam in natura humana fundari ideoque ad ordinem a
n Pro recto usu bonorum iuxta doctrinam Novi Testamenti cf. Lc. 5. xx;
19, p m; n, 4x; i Pt 5. 3: «c. 8, 36; xx, =9’3«;
5.
« Tim. 6, 3;
£±4 28; 1 Cor. 8, 13 ss; r Io. 3, 17-18.
‘Ct loAXWM XXIII, Utt. EncycL Maier ei Magistra: AAS 53 (1961),
p 417 [LE :04l· 'Cf- Io., ibid.
4393

η. 3360

Deo praefinitum pertinere; etsi regiminis determinatio et
moderatorum designatio liberae civium voluntati relin­
quantur1.
Sequitur item auctoritatis politicae exercitium sive in
communitate ut tali, sive in institutis rem publicam re­
praesentantibus, semper intra fines ordinis moralis ad ef­
fectum deducendum esse, ad commune bonum —et qui­
dem dynamice conceptum— procurandum, secundum or­
dinem iuridicum legitime statutum vel statuendum. Tunc
cives ad oboedientiam praestandam ex conscientia obligan­
tur4. Exinde vero patet responsabilitas, dignitas et mo­
mentum eorum, qui praesunt.
Ubi autem a publica auctoritate, suam competentiam
excedente, cives premuntur, ipsi, quae a bono communi
objective postulantur, ne recusent; fas vero sit eis contra
abusum huius auctoritatis sua conciviumque suorum iura
defendere, Illis servatis limitibus, quos lex naturalis et
evangelica delineat.
Modi vero concreti, quibus communitas politica pro­
priam compagem ct publicae auctoritatis temperationem
ordinat, varii esse possunt secundum diversam populorum
indolem et historiae progressum; sem/per autem ad homlnem excultum, pacificum et erga omnes beneficum efformandum inservire debent, ad totius familiae humanae
emolumentum.
75. (De omnium in vita publica cooperatione). Cum hu­
mana natura plene congruit ut structurae politlcae-iuridlcae inveniantur, quae omnibus civibus semper melius ac
sine ulla discriminatione possibilitatem effectivam prae­
beant libere et actuose participandi tum in fundamentis
iuridicls communitatis politicae statuendis, tum in rei pu­
blicae moderamine et variorum institutorum campis et
finibus determinandis, tum in moderatorum electione
Memores ergo omnes cives sint luris simul et officii suo
libero suffragio utendi ad bonum commune promovendum.
Ecclesia laude et consideratione dignum opus illorum ha­
bet, qui in hominum servitium rei publicae bono se devo­
vent ct huius officii onera suscipiunt.
Ut civium cooperatio, cum officii conscientia coniuncta,
in cotidiana publicae rei vita effectum suum felicem attin­
gat, requiritur positivus ordo iuris, in quo conveniens di­
visio munerum et institutorum auctoritatis publicae atque
simul efficax tuitio iurium, neminique obnoxia, instauren­
tur. Omnium personarum, familiarum ac coetuum iura
eorumque exercitium agnoscantur, serventur et promo­
veantur e, simul cum officiis, quibus cuncti cives obstrin­
guntur. Inter quae officium meminisse oportet rei publicae
materialia et personalia servitia praestandi, quae ad bo­
num commune requiruntur. Caveant moderatores ne coc­
tus familiares, sociales, aut culturales, corpora aut instituta
intermedia, impediant, neve ea sua legitima ct efficaci
actione privent, quam potius libenter et ordinatim promo­
vere satagant. Cives vero, sive singuli sive consociati, ca­
veant ne nimiam potestatem publicae auctoritati tribuant,
neve nimia commoda et utilitates ab ipsa inopportune
postulent, ita ut personarum, familiarum necnon coetuum
socialium officii onus imminuant./
1095

Ab implicatioribus nostrae aetatis adiunctis publica auc­
toritas saepius in res sociales et oeconomicas atque cultu­
rales se interponere cogitur ad aptiores Inducendas condi­
ciones, quibus cives ac coetus ad Integrum humanum bo­
num llbcre prosequendum efficacius iuventur. Secundum
autem diversas regiones et populorum evolutionem diverso
modo intellegi possunt relationes inter social izatlonem 7 ct
personae autonomfam ac progressum. Sed ubi exercitium
iurium propter bonum commune ad tempus restringitur,
libertas, circumstantiis mutatis, quam primum restituatur.
At inhumanum est quod auctoritas politica Incidat in for­
mas totalitarias vel in formas dictatorias quae iura per­
sonae vel socialium coetuum laedant.
Cives pietatem erga patriam magnanimiter el fideliter
excolant, sine tamen mentis angustia, ita scilicet ut ad
bonum totius familiae humanae, quae variis nexibus inter
stirpes, gentes ac nationes coniungitur, semper simul ani­
mum intendant.
Christlfideles omnes in communitate politica specialem
et propriam vocationem sentiant, qua exemplo praefulgere
■ CL Rom. 13, 1-5. · Cf. Rom. 13, 5·
• Cf. Pn-s XII, Ntmtta radijpb., 24 dec. 1942: AAS 35 (1943), pp 9-24:
34 dee. 19442 AAS 37 (xq43>. PP- n-XT; Ioaxmis XXIII. LitL EncvcL
Paean in Urris: AAS 35 («03». PP- »63. VI, 177-378 [LE 3110).
• Cf. Pros XII, Nontûa ridioph., 1 iun. 1941: AAS 33 (194t}, AAS 33
(194X). P xoo; Ιο***» XXIII, LitL Encycl. Paean in tmt: I.
vv.
273'374 ÎLE 3«xoK
’ Cf. laorxss XXIII, Utt Encycl. Mater ti Marùtra. AAS 33 (1961).
pp. 415-416 ILE 3984].
4894

r

η. 3θββ

CONST. CONC. GAUDIUM ET SPES, DE ECCLESIA IN MUNDO

Cap. V—De pace fovenda et de communitate

debent quatenus officii conscientia sunt adstricti et com­
muni bono excolendo inserviunt, ita ut factis quoque com­
monstrent quomodo auctoritas cum libertate, inceptio per­
sonalis cum totius corporis socialis coni unet ione ac neces­
situdine, unitas opportuna cum proficua diversitate com­
ponantur. Circa rem temporalem ordinandam legitimas, at
inter se discrepantes, opiniones agnoscant, civesque, etiam
consociatos, qui eas honeste defendunt, revereantur. Par­
tes autem politicae ea promovere debent, quae earum iudicio ad bonum commune requiruntur, numquam vero
propriam utilitatem communi bono praeponere licet.

gentium promovenda

ΊΊ. (Introductio). Hisce nostris annis, quibus aerumnae
ct angustiae cx grassari te vel impendente bello profluentes
adhuc gravissimae Inter homines perdurant, mil versa fa­
milia humana ad horam summi discriminis In suae malcritatis processu pervenit. In unum paulatim congregata
atque ubivis suae unitatis melius Iam conscia, opus quod
ei incumbit, mundum scilicet pro omnibus hominibus ubl·
que terrarum vere humaniorem aedificandi, peragere ne
quit nisi cuncti ad veritatem pacis renovato animo con­
vertantur. Hinc fit ut evangelicum nuntium, cum aJtiori·
bus generis humani studiis atque optatis congruens, nostris
temporibus nova claritate elucescat dum pacis artifices
beatos proclamat, «quoniam filii Dei vocabuntur» (Ml.

Educatio vero civilis et politica, hodie tum populo tum
praesertim i u veni bos maxime necessaria, sedulo curanda
est, ut omnes cives in communitatis politicae vita partes
suas agere valeant. Qui idonei sunt aut fieri possunt ad
artem politicam, difficilem simul et nobilissimam ·, sese
praeparent et eam, proprii commodi et venalis beneficii
tmmemores, exercere satagant Contra Iniuriam ct oppres1099 sIonem, unius hominis vel/partis politicae arbitrarium do­
minatum et intolerantiam, integritate morum ac prudentia
agant; sinceritate autem el aequitate, immo caritate et
fortitudine politica, bono omnium se devoveant.
7ύ. (Communitas politica et Ecclesia). Magni momenti
est, praesertim ubi societas pluralistica viget, ut rectus
respectus relationis inter communitatem politicam el Ec­
clesiam habeatur, utque inter ea, quae christifidcles, sive
singuli sive consociati, suo nomine tamquam cives, Chri­
stiana conscientia ducti, et ea, quae nomine Ecclesiae una
cum pastoribus suis agunt, clare distinguatur.

Ecclesia, quae, ratione sui muneris et competentiae, nul­
lo modo cum communitate politica confunditur, neque ad
ullum systema politicum alligatur, simul signum est et
lutamentum transcendentiae humanae personae.
Communitas politica et Ecclesia in proprio campo ab
invicem sunt independentes et autonomae. .Ambae autem,
licet diverso titulo, eorumdem hominum vocationi perso­
nali et sociali inserviunt. Quod servitium eo efficacius in
omnium bonum exercebunt, quo ambae melius sanam
cooperationem inter se colunt, attentis quoque locorum
temporumque adiunctis. Homo enim ad solum ordinem
temporalem non coarctatur, sed in historia humana vivens
aeternam suam vocationem integre servat. Ecclesia vero,
in Redemptoris amore fundata, ad hoc confert ut intra
nationis terminos et inter nationes iustitia et caritas latius
vigeant. Evangelicam veritatem praedicando atque omnes
navitatis humanae provincias, per suam doctrinam et testi­
monium a christifideltbus exhibitum, illuminando, etiam
politicam civium libertatem et responsabilitatem reveretur
atque promovet.

Apostoli ipsorumque successores et horum cooperatores,
cum mittantur ut hominibus Christum mundi Salvatorem
annuntient, in suo apostolatu exercendo Del potentia in­
nituntur, qui persaepe in testium Infirmitate virtutem
Evangeiii manifestat. Quicumquc enim Dei verbi ministe­
rio se devovent, utantur oportet s’ils et subsidiis Evan­
gelic» propriis, quae In pluribus a terrenae civitatis subsi­
diis differunt.
Res quidem terrenae et ea, quae in hominum condicione
hunc mundum exsuperant, arcte inter se iunguntur. et
nnn ipsa Ecclesia rebus temporalibus utitur quantum propria
1,09 eius missio id postulat. Spem vero/suam in privilegiis ab
auctoritate civili oblatis non reponit; immo quorundam
iurium legitime acquisitorum exercitio renuntiabit, ubi
constiterit eorum usu sinceritatem sui testimonii vocari in
dubium aut novas vitae condiciones aliam exigere ordina­
tionem. Semper autem et ubique ei fas sit cum vera liber­
tate fidem praedicare, socialem suam doctrinam docere,
munus suum inter homines expedite exercere necnon iudlclum morale ferre, etiam de rebus quae ordinem politicum
respiciunt, quando personae lura fundamentalia aut ani­
marum salus id exigant, omnia et sola subsidia adhibendo,
quae Evangello et omnium bono secundum temporum ct
condicionum diversitatem congruant.

Ideo Concilium veram et nobilissimam pacis rationem
Illustrans, belli immanitate damnata, Christianos ferventer
evocare intendit ut,/auxiilante Christo auctore pacis, cum um
omnibus hominibus ad pacem in iustitia et amore inter
cos firmandam et ad instrumenta pacis apparanda cooperentur.
78. (De natura pacis). Pax non est mera absentia belli,
neque ad solum adversarum virium aequilibrium stabilien­
dum reducitur neque cx imperioso dominatu oritur, sed
recte proprieque dicitur «opus iustitiae» (Is. 32, 7). Fructus
exsistit ordinis humanae societati a divino suo Fundatore
insili et ab hominibus perfectiorem semper Justitiam sitien­
tibus in actum deducendi. Cum enim generis humani bo­
num commune primaria quidem sua ratione lege aeterna
regatur, sed, quoad id quod concrete exigit, progrediente
tempore incessantibus mutationibus subiciatur, numquam
pax pro semper acquisita est, sed perpetuo aedificanda.
Cum insuper labilis sit humana voluntas necnon peccato
sauciata, procuratio pacis constantem uniuscuiusque ex­
poscit passionum dominationem et legitimae auctoritatis
invigilantium.
Hoc tamen non sufficit. Pax haec in terris obtineri non
potest nisi bonum personarum in luto collocetur el homines
cum fiducia divitias sui animi atque ingenii inter se sponte
communicent. Firma voluntas alios homines et populos
eorumque dignitatem reverendi studiosumque fraternitatis
exercitium ad pacem construendam omnino necessaria sunt.
Ita pax fructus etiam amoris exsistit, qui ultra ea progre­
ditur quae iustitia praestare valet.
Pax autem terrena, quae ex dilectione proximi oritur,
figura et effectus est pacis Christi, a Deo Patre promanantis. Ipse enim Filius incarnatus, princeps pacis, per crucem
suam omnes homines Deo reconciliavit ac, restituens om­
nium unitatem in uno Populo et uno Corpore, in propria
sua carne occidit odium 1 et, resurrectione exaltatus, Spi­
ritum caritatis in corda hominum diffudit.
Quapropter omnes christiani enixe evocantur ut, «veritatem facientes in caritate» (Eph. 4, 15), cum hominibus
vere pacificis sese uniant ad pacem implorandam et instau­
randam.
Eodem spiritu moti, non possumus non laudare eos, qui
in iuribus vindicandis actioni violentae renuntiantes, ad
media defensionis recurrunt quae ceteroquin ellam debi­
lioribus praesto sunt, dummodo hoc/sine laesione iurium 11Λ
et obligationum aliorum vel communitatis fieri possit.
Quatenus homines peccatores sunt, eis imminet pericu­
lum belli, et usque ad adventum Christi imminebit; qua­
tenus autem, caritate coniuncti, peccatum superant, superantur et violentiae, donec impleatur verbum: «Confla­
bunt gladios suos in vomeres et lanceas suas in falces. Non
levabit gens contra gentem gladium, nec exercebuntur ultra
ad proelium» (Is. 2. 4).

Fideliter Evangelio adhaerens et suam missionem in
mundo exercens. Ecclesia, cuius est, quidquid verum, bo­
num et pulchrum in communitate humana invenitur, fo­
vere ac elevare·, pacem Inter homines ad Del gloriam
roboratl·.

• Ci. Prct XI, ADoc.
Fclzranotu
Pw al. Wrrtrtlo, Torino, voL i (tçfo). p. 743.
•Cf. Cowe. Vat- 11. Comi
Ertlrsu, Lumn euntium, n.
v hr-5), p 17 Ί.Η
MCf L/ 1. i|.

Untïfrriiarta CAÎtelica;

it

1065 DEC

XI:

tj:

Sectio 1:

Dc bello vitando

79. (De bellorum immanitate refrenanda). Quamvis re­
centia bella nostro mundo gravissima damna tum mate­
rialia tum moralia Intulerint, adhuc cotidie in aliqua ter­
rarum parte bellum suas vastationes persequitur. Immo,
dum arma scientifica cuiuslibet generis in bello adhibentur,
saeva eius indoles proeliantes ad barbariem adducere mi­
natur quae illam anteactorum temporum longe superet.
Porro condicionis hodiernae complexltas ac relationum in­
ter nationes intricatio permittunt ut novis methodis,iisque
insidiosis et subversivis, bella larvata protrahantur. In plu­
ribus adiunctis usus methodorum terrorism! tamquam nova
ratio bellandi habetur.

» α Eph. »6. 04 t. 20·.·!.
48%,

■

1

.

1965 DEC 7

CONST. CONC. GAUDIUM CT SPES, DE ECCLESIA IN MUNDO

Defectum istum humanitatis statum prae oculis habens,
Coodllum ante omnia In memoriam revocare intendit percuDCDtem vim luris naturalis «entium eiusque princlplonnn universalium. Ipsa generis humani conscientia haec
principia firmiter magis magisque proclamat. Actiones ergo
quae iisdem deliberate adversantur necnon lussa quibus
(ales actiones praescribuntur scelesta sunt, nec caeca obedientia illos qui iis parent excusare valet. Inter has actio­
nes illoe ante omnia recensendae sunt quibus, ratione qua­
dam ct methodo, universa gens, natio aut minorltas ethnica
exterminantur, quae tamquam crimina horrenda vehemen­
ter condemnandae sunt. Maxime vero probandus est ani­
mus Illorum qui talia praecipientibus aperte resistere non
Umescunt.
Exstant de rebus bellicis variae conventiones intemationiles quibus sat multae nationes subscripserunt, ut minus
inhumanae efficiantur actiones militares carumque sequelae:
huiusmodi sunt conventiones quae pertinent ad militum
vulneratorum aut captivorum sortem, varlacque huius gePW ceris stipulationes Quae pactiones servandae sunt; immo/
tenentur omnes, praesertim auctoritates publicae et de his
rebus periti, quantum possunt conari ut Illae perficiantur
sicque melius et efficacius ad bellorum immanitatem refre­
nandam conducant. Insuper aequum videtur ut leges hu­
maniter provideant pro casu Illorum qui ex motivo con­
scientiae arma adhibere recusant, dum tamen aliam for­
mam communitati hominum serviendi acceptant.
Utique bellum non est e rebus humanis eradicatum.
Quamdlu autem periculum belli aderit, auctoritasque internatlonalls competens congruisque viribus munita defuerit,
lamdiu, exhaustis quidem omnibus pacificae tractationis
subsidiis, Ius legitimae defensionis guberniis denegari non
poterit. Civitatum rectoribus alüsque qui rei publicae responsabilitatem participant, incumbit igitur officium ut
populorum sibi commissorum salutem tueantur, res tam
graves graviter gerentes. At aliud est res militares gerere
nt populi iuste defendantur, aliud alias nationes subiugare
velle. Nec potentia bellica omnem eiusdem militarem vel
politicum usum legitimum facit. Nec bello infeliciter iam
exorto, eo ipso omnia inter partes adversas licita fiunt.
Quivero, patriae servitio addicti, in exercitu versantur,
et ipsi tamquam securitatis libertatisque populorum mi­
nistros sese habeant, et, dum hoc munere recte funguntur,
vere ad pacem, stabiliendam conferunt.
80. (De bello totali). Horror pravitasque belli scientificorum armorum incremento in immensum augentur. Bel­
licae enim actiones, his armis adhibitis, ingentes indiscrimlnatasque Inferre possunt destructiones quae proinde li­
mites legitimae defensionis longe excedunt. Immo, si haec
media, qualia iam in magnarum nationum armamentariis
Inveniuntur, penitus adhiberentur, ex eo internecio fere
plena et omnino reciproca uniuscuiusque partis a parte
adversa haberetur praetermissis multis vastationibus in
mundo oboriundis et exitialibus effectibus ex usu huiusmodi
armorum consequentibus.
Quae omnia nos cogunt ut de bello examen mente om­
nino nova Instituamus *. Sciant huius aetatis homines se
ibM de suis bellicis actionibus / gravem rationem esse reddituros.
Ab eorum enim hodiernis consiliis temporum futurorum
decursus multum pendebit.
His attentis, haec Sacrosancta Synodus, suas faciens
condemnationes belli totalis iam a recentibus Summis Pon­
tificibus enuntiatas3, declarat:

Omnis actio bellica quae in urbium integrarum vel am­
plarum regionum cum earum incolis destructionem indiscrimlnatim tendit, est crimen contra Deum et Ipsum homi­
nem, quod firmiter ct incunctanter damnandum est.
Singulare belli hodierni periculum in hoc consistit quod
illis qui rccentiora arma scientifica possident quasi occa­
sionem praebet talia scelera perpetrandi et, connexione
quadam Inexorabili, hominum voluntates ad atroclsslma
consilia Impellere potest. Ne vero hoc in futurum unquam
eveniat, Episcopi totius orbis terrarum in unum congregati,
omnes, natlonnm moderatores praesertim, necnon eos qui
rei militari praesunt, obsecrant, ut tantam responsabllltatem coram Deo et coram universa humanitate incessanter
perpendant.
•Ct Ioawmxs XXIII, Litt Encycl. Pacem in terris, xx aprilis 1963: AAS
55
P 291 (LE 31 io): «Quare aeUte hac nostra, quae vi atomic·
(kriaiur, alknura est a ratione, bellum iam aptum esse ad violata iura
Hroe&da*.
•a PTC· ΧΠ, Allocutio 30 sept. 1954= AAS 46 (1954). P- 589; Nuntius
n&opbouicus, 14 dec. 1954: AAS 47 (»935). PP· «5 »4 Ioaxxxs XXIII,
LitL Encycl Passm in terns AAS 55 (1963). PP· 386-391 (LE 31x0);
Pjuxus VI, Allocutio fo Canidia Sationum Unitarum 4 ocL 1965: AAS 57
(1965), PP 877-885 (LE 3331].

4897

n. 3366

81. (De cursu ad arma apparanda). Arma quidem scien­
tifica non ad hoc unice accumulantur ut tempore belli
adhibeantur. Cum enim firmitas uniuscuiusque partis de­
fensionis a capacitate fulminea adversarium repercutiendi
dependere aestimetur, haec armorum accumulatio, quae
quotannis ingravescit. Inconsueto quidem modo ad deter­
rendos adversarios forte insurgentes inservit. Quod a mul­
tis habetur tamquam omnium mediorum efficacissimum
quibus nunc pax quaedam inter nationes in tuto poni
possit.
Quidquid sit de Illo dissuasionis modo, persuasum ha­
beant homines cursum ad arma apparanda, ad quem sat
multae nationes confugiunt, non securam esse viam ad
pacem firmiter servandam, neque sic dictum aequilibrium
ex illo manans certam ac veram esse pacem. Belli exinde
causae quin eliminentur, potius paulatlm aggravari mi­
nantur. Dum in arma semper nova apparanda perabundantes divitiae erogantur, tot miseriis hodiernis mundi universi
remedium sufficiens praeberi non/potest. Potius quam dis- 1105
sensiones inter nationes vere ac funditus sanentur, iisdem
aliae mundi partes Inficiuntur. Novae viae, ex reformato
animo initium sumentes, eligendae erunt ut hoc scanda­
lum removeatur et, mundo ab anxietate qua opprimitur
liberato, vera pax restitui possit.
Quapropter denuo declarandum est: cursum ad arma
apparanda gravissimam plagam humanitatis esse, ac pau­
peres Intolerabiliter laedere. Valde autem timendum est
ne, si perduret, aliquando omnes exitiales clades pariat,
quarum media iam praeparat.
Calamitatibus commonefacti quas humanum genus pos­
sibiles effecit, moram, nobis desuper concessam, qua gau­
demus, adhibeamus ut propriae responsabilitatis magis
conscii, vias inveniamus quibus controversias nostras modo
homine digniore componere possimus. Providentia divina
a nobis instanter requirit ut nosmetipsos ab antiqua belli
servitute liberemus. Quod si huiusmodi conamen facere
renuerimus, quo ducamur in hac via mala quam ingressi
sumus, nescimus.
82. (De bello omnino interdicendo et actione internafionali ad bellum vitandum). Patet ergo nobis enitendum esse
ut viribus omnibus tempora praeparemus quibus, consen­
tientibus nationibus, bellum quodlibet omnino interdici
possit. Quod sane requirit ut quaedam publica auctoritas
universalis, ab omnibus agnita, instituatur, quae efficaci po­
testate polleat ut pro omnibus tum securitas, tum iustitiae
observantia, tum iurium reverentia in tuto ponantur. An­
tequam vero haec optanda auctoritas institui possit, opus
est ut hodiema supreina gremia intemationalia studiis me­
diorum ad securitatem communem procurandam aptiorum
acriter se dedicent. Cum pax e mutua gentium fiducia
nasci oporteat potius quam armorum terrore nationibus
imponi, omnibus adlaborandum est ut cursus ad arma ap­
paranda finem tandem habeat; ut diminutio armorum re
incipiat, non uniiateraliter quidem sed pari passu ex con­
dicto progrediatur, veris efficacibusque cautionibus mu­
nita 4.
Interea non parvipendenda sunt conamina quae iam
facta sunt et adhuc fiunt ut periculum belli amoveatur.
Potius adiuvanda est bona voluntas permultorum qui, in­
gentibus suorum supremorum munerum curis onerati, gra­
vissimo autem quo obstringuntur officio moti, bellum/quod 1106
abhorrent eliminare satagunt, etiamsi a complexltate rerum
quales sunt, praescindere non possunt. Deum autem enixe
rogare oportet ut illis vini det perseveranter aggrediendi
ac fortiter perficiendi hoc summi amoris hominum opus
quo pax viriliter aedificatur. Quod hodie certissime ab eis
exigit ut mentem et spiritum ultra fines propriae nationis
extendant, egolsmum nationalem atque ambitionem aliis
nationibus dominandi deponant, profundamque reveren­
tiam erga totam humanitatem nutriant, quae lam ad maio­
rem sui unitatem tam laboriose properat.
Circa pacis et armorum depositionis problemata perscru­
tationes iam strenue et indesinenter protractae, intemationalesque congressus, qui hac de re egerunt, tamquam
primi passus ad solvendas tantopere graves quaestiones
consideranda sunt atque urgentiori modo ad obtinendos
effectus practicos in futurum promovenda. Nihilominus
caveant homines ne solummodo conatibus quorumdam se
committant, quin de propriis mentibus curent. Nam popu­
lorum moderatores, qui boni communis propriae gentis
sponsores sunt et simul boni universi orbis promotores,
ex multitudinum opinionibus et animi sensibus quam ma­
xime pendent. Nihil eis prodest ut paci aedificandae instent,
quamdiu hostilitatis, contemptus et diffidentiae sensus,
* CL Ioaxxks XXIII, Lltt. EncycL Pacrm in terris, ubi de diminuüoœ
armorum sermo e*t. AAS 33 (1963), P- *87 [LE 3110)

4893

η. 3366

CONST. CONC. GAUDIUM ET SPES. DE ECCLESIA IN MUNDO

1065 DEC 7

r/icialia odia necnon obstinatae ideologiae, homines di­
vidunt atque inter se opponunt. Hine maxima necessitas
urget renovatae mentium educationis novaeque in pubiica
opinione inspirationis. Qui operi educationis se devovent,
praesertim i uvenum, aut opinionem publicam efformant,
tamouam gravissimum officium reputent curam mentes
omnium ad novos pacificos sensus instituendi. Nos omnes
quidem commutare corda nostra oportet, universum or­
bem et illa munera prospicientes quae nos, una simul, age­
re possumus ut genus nostrum ad meliora proficiat.
Nec falsa spes nos decipiat. Nisi enim, dimissis Inimicitiis
et odiis, firma honestaque pacta de pace universali in fu­
turo concludantur, humanitas quae iam in gravi discrimine
versatur, quamvis scientia mirabili praedita, forsan funeste
ad illam horam adducetur in qua non aliam pacem quam
horrendam mortis pacem experiatur. Attamen, dum haec
profert. Ecclesia Christi, In media anxietate huius tempo­
ris constituta, firmissime sperare non cessat. Aetati nostrae
Iterum iterumque, opportune impor/tunc, nuntium aposto1107 licum proponere intendit: «ccce nunc tempus acceptabile»
ut mutentur corda, «ecce nunc dies salutis» *.

rant, sed ut adjutores ct cooperatores. Auxilium materiale
nationibus progredientibus non procurabitur, nisi consue­
tudines hodierni commercii in mundo profunde mutentur.
Alia insuper auxilia a nationibus progressis praestandi
sunt sub forma sive donorum sive mutuorum sive pecunia­
rum collocationum; quae praestentur cum generositate el
sine cupiditate ex una parte, accipiantur cum omni ho­
nestate ex altera.
Ad verum ordinem oeconomicum universalem instauran­
dum abolenda sunt nimia lucrorum studia, ambitiones na­
tionales, appetitus dominationis politicae, calculi ordinis
militaristic! necnon machinationes ad Ideologlas propagan­
das ct imponendas. Plura oeconomica ct socialia systemata
proponuntur; optandum est ut in his periti communia
fundamenta sani commercii mundialis Inveniant; quod fa­
cilius continget si singuli propria praejudicia abnuant el
ad dialogum sincere gerendum promptos se praebeant/ 11«
86. (De quibusdam opportunis normis). Pro hac coope­
ratione sequentes normae opportunae videntur:
a)Gentes progredientes valde cordi habeant ut tam­
quam finem progressus expresse ct firmiter plenam per­
fectionem humanam suorum civium appetant. Meminerint
Sectio 2: De communitate internalionali aedificanda ex labore ante omnia et ingenio ipsarum gentium oriri et
crescere progressum quippe qui non solis opibus alienis,
83. (De causis discordiarum earumque remediis). Ad
sed propriis plene explicandis necnon ingenio et traditione
pacem aedificandam ante omnia requiritur ut eradicentur
propria colendis imprimis inniti debeat. Qua in re illi ex­
causae discordiarum inter homines, quibus bella aluntur,
cellant oportet, qui maiorem influxum in alios exercent.
praesertim iniustltlae. Non paucae earum ex nimiis inae­
qualitatibus oeconomicis proveniunt, necnon cx necessariis
b) Gentium autem progressarum officium gravissimum
est
progredientes populos ad supradicla munera Implenda
remediis retardatis. Aliae vero ex spiritu dominationis et
personarum contemptu oriuntur et, si in causas profun­
adiuvandi. Quapropter mentales et materiales accommoda­
diores inquirimus, ex humana Invidia, diffidentia, superbia
tiones, quae ad hanc universalem cooperationem stabilien­
aliisque egoisticis passionibus. Cum tot ordinis defectus
dam requiruntur, apud seipsas perficiant.
homo ferre non possit, ex iis consequitur ut, etiam bello
Ita in negotiatione cum debilioribus et pauperioribus
non saeviente, mundus indesinenter contentionibus inter
nationibus bonum Illarum sedulo resplciant; nam hae pro­
homines et violentiis inficiatur. Cum insuper eadem mala
ventibus quos cx venditione rerum a se productarum acci­
In relationibus inter Ipsas nationes inveniantur, necessarium
piunt, ad propriam suam sustentationem indigent.
omnino est ut, ad illa vincenda vel praevenienda, et ad
c) Communitatis vero intcrnationalis est Incrementum
effrenatas violentias coercendas, melius et finnius coopecomponere ct stimulare, ita tamen ut de opibus ad hoc
rentur et coordinentur institutiones internationales necnon
ordinatis quam efficacissime et plena cum aequitate dispo­
Indefesse stimuletur creatio organismorum qui pacem pro­
natur. Ad hanc quoque communitatem pertinet, principio
moveant.
subsidiarietatls utique servato, rationes oeconomicas In toto
84. (De communitate gentium et de Institutionibus inter­
mundo ordinare ut ad normam iustitiae explicentur.
nationalibus). Ut, crescentibus hoc tempore arctis mutuae
Condantur instituta apta ad promovenda et ordinanda
necessitudinis nexibus inter omnes cives et omnes populos
orbis terrarum, bonum commune universale apte quaeratur negotia internatlonalla, praesertim cum nationibus minus
progressis et ad compcnsados defectus qui ex nimia inae­
et efficacius obtineatur, iam necesse est communitatem
qualitate potentiae Inter nationes manant. Huiusmodi or­
gentium sibi constituere ordinem qui cum hodiernis mu­
dinatio, cum adiumentis technicis, culturalibus et numma­
neribus congruat, praesertim relate ad illas numerosas re­
riis coniuncta, nationibus ad progressum intendentibus sub­
giones quae intolerabilem egestatem adhuc patiuntur.
sidia necessaria praestare debet ut incrementa oeconomiae
Ad hos fines assequendos, institutiones communitatis Insuae convenienter consequi valeant.
ternatlonalis variis hominum necessitatibus pro sua parte
d) In multis casibus urget necessitas recognoscendi oe­
providere debent, tam in vitae socialis campis ad quos
conomicas soclalesque structuras; sed cavendum est α so­
pertinent victus, sanitas, educatio, labor, quam in nonnul­
lutionibus technicis immature propositis, Imprimis ob iliis
lis condicionibus particularibus quae alicubi oriri possunt,
quae, dum homini commoda materialia praebent, eius spi­
ut sunt necessitas generali nationum progredientium in­
rituali Indoli ac profectui adversantur. Nam «non in solo
cremento fovendi, aerumnis profugorum per universum
ane vivit homo, sed in omni verbo quod procedit de ore
mundum dispersorum occurrendi, vel etiam migrantes co­
lel» (Mt. 4, 4). Quaelibet autem humanae familiae pan in
li 08 rumque familias adiuvandi./
seipsa et In suis melioribus traditionibus aliquam partem
thesauri spiritualis a / Deo humanitati concrediti secumfert. Hto
Institutiones Internationales, universales vel regionales,
etsi multi nesciunt cx qua origine procedat.
quae lam exsistunt certe de genere humano bene meren­
tur. Eaedem tamquam primi conatus apparent fundamenta
87. (De cooperatione internalionali quoad incrementum
Internatlonalla totius communitatis humanae ponendi ut
incolarum). Maxime necessaria evadit cooperatio internagravissimae nostrorum temporum quaestiones solvantur,
tlonalls relate ad Illos populos qui hodie sat frequenter,
ct quidem ad progressum ubique terrarum promovendum
praeter tot alias difficultates, ea peculiariter premuntur
et ad bella in quacumque forma praecavenda. In omnibus
quae ex rapido incremento populationis oritur. Urget ne­
Istis campis gaudet Ecclesia de spiritu verae fraternitatis
cessitas ut per plenam et impensam cooperationem om­
inter Christianos et non Christianos florentis qui enititur
nium. praesertim ditiorum nationum, exploretur quomodo
ut conamina semper intensiora fiant ad ingentem miseriam
ca quae ad victum et ad congruam instructionem hominum
sublevandam.
necessaria sunt, parari ct cum tota communitate humana
85. (De cooperatione internalionali in campo oeconomi­ communicari possint. Nonnulli vero populi suae vitae con­
co). Hodierna generis humani coniunctio etiam instaura­ diciones multo meliores reddere possent sl, debita Instru­
tionem maioris cooperationis intcrnationalis in campo oe­ ctione exculti, a methodis antiquis pro bonis agrariis gi­
gnendis ad novas artes technicas transirent, eas cum ne­
conomico expostulat. Etenim, etsi omnes fere populi sui
cessaria prudentia suis condicionibus applicantes, ordine
luris facti sunt, longe tamen abest ut a nimiis Inaequalita­
sociali meliori insuper instaurato ct terrarum possessionis
tibus et ab omni indebitae dependentiae forma iam liberi
distributione aequius ordinata.
sint omneque gravium difficultatum internarum periculum
effugiant.
Gubernii quidem sunt lura et officia, problema popula­
Incrementum alicuius nationis ex adlumcntis humanis tionis In sua natione quod attinet. Intra propriae compe­
tentiae limites; utputa In ordine ad legislationem socialem
et pecuniariis pendet. Cives uniuscuiusque nationis per
educationem et formationem professionalem ad varia mu­ et ad familias respicientem, nd transitum ruricolarum ad
nera vitae oeconomicae et socialis obeunda praeparandi urbes, ad informationes circa statum et necessitates natio­
sunt. Ad hoc autem requiritur auxilium peritorum alieni­ nis. Cum hodie mentes hominum de hoc problemate tam
vehementer agitentur, optandum quoque est ut de his
genarum qui, dum opem ferunt, non ut dominatores se geomnibus periti catholici, praesertim in Universitatibus, stu­
• Ci i Cor. 6, i.
dia ct incepta sollerter prosequantur et latius evolvant.

È

4899

4900

I960 DEC 7

CONST. CONC. GAUDIUM ET SPES. DE ECCLESIA IN MUNDO

Cam autem n multis affirmetur Incolarum orbis Incre­
mentum. vel saltem quarumdam nationum, omnibus me­
diis et cuiusvis generis interventu auctoritatis publicae
funditus omnino minuendum esse. Concilium omnes hor­
tatur ut caveant u solutionibus, publice vel privatim pro­
motis ct quandoque Impositis, quae legi morali contradi­
cunt. Nam iuxta inallcnablle hominis Ius ad matrimonium
et generationem prolis, deliberatio circa numerum prolis
gignendae a recto Iudicio parentum pendet ac nullo modo
auctoritatis publicae iudicio committi potest. Cum autem
parentum indicium conscientiam recte formatam suppo­
nat, magni momenti est ut omnibus aditus praebeatur ad
colendam rectam et vere humanam responsabilitatem quae
legem divinam, attentis adiunctis rerum ct temporum.
Illi rwpldat; hoc vero exigit ut passim condl/cioncs paedagogicae et sociales in melius mutentur ct imprimis ut formatio
religiosa vel saltem Integra moralis institutio praebeatur.
De progressibus porro sclentificls in explorandis methodis
quibus conluges iuvari possint in ordinando numero prolis,
quarum firmitas bene probata est et congruentia cum or­
dine morali comperta habetur, homines sapienter certiores
flmt.
83. (De munere Christianorum in subsidiis praestandis)
Ad ordinem internationalem cum vera observantia legiti­
marum libertatum et amica fraternitate omnium aedifi­
candum, Christiani libenter et toto corde coopercntur, Id­
que eo magis quod maior pars mundi tanta adhuc egestate
laborat ut In pauperibus Christus Ipse quasi alta voce ca­
ritatem suorum discipulorum evocet. Nc igitur scandalo
sit hominibus aliquas nationes, quarum saepius maior nu­
merus civium christiano nomine ornatur, bonorum copia
abundare, dum aliae rebus ad vitam necessariis priventur
ac fame, morbis omnlmodaque miseria cruciantur. Sunt
enim spiritus paupertatis et caritatis gloria et testimonium
Ecclesiae Christi.
Laudandi igitur ct adiuvandi sunt illi christiani, iuvenes
praesertim, qui sponte scipsos ad aliis hominibus et popu­
lis auxilia praestanda offerunt. Immo totius Populi Dei
est, Episcopis verbo et exemplo praeeuntibus, miserias
huius temporis pro viribus sublevare, Idque, ut antiquus
mos ferebat Ecclesiae, non ex superfluis tantum, sed etiam
ex substantia.
Modus subsidia colligendi ct distribuendi, quin sit rigide
et uniformiter ordinatus, recto tamen ordine disponatur
In dioecesibus, nationibus et In universo mundo, coniuncta,
ubicumque opportunum videtur, actione catholicorum cum
ceteris fratribus Christianis. Spiritus enim caritatis provi­
dum ordinatumque actionis socialis et caritatlvac exerci­
tium nedum prohibeat, potius id imponit. Quare necessc
est eos qui se ad nationibus progredientibus inserviendum
devovere Intendunt, Idoneis etiam institutis apte efformiri.

89. (De praesentia efficaci Ecclesiae in communitate in·
ternaiionall). Ecclesia, cum, divina sua missione innixa, om­
nibus hominibus Evangelium praedicat et thesauros gra­
tiae elargitur, ubique terrarum ad pacem firmandam et
solidum fundamentum ponendum consortionis fraternae
hominum et populorum confert: cognitionem scilicet legis
!1·- divinae et/naturalis. Quapropter Ecclesia in ipsa commu­
nitate gentium omnino praesens esse debet ad cooperatio­
nem Inter homines fovendam ct excitandam; et quidem
tam per suas institutiones publicas quam per plenam nc
sinceram collaborat Ionem omnium Christianorum, solo de­
siderio omnibus inserviendi inspiratam.
Quod efficacius attingetur sl ipsi fideles, suae responsabilitatis humanae ct Christianae conscii, lam In proprio
ambitu vitae voluntatem prompte cooperandi cum com­
munitate International! excitare satagunt. Cura peculiaris
hac in re iuvenibus formandis impendatur, tam in educa­
tione religiosa quam civili.
90. (De partibus Christianorum in institutionibus inter­
nationalibus). Praecellens quaedam forma navitatis internatlonalls Christianorum absque dubio socia opera est
quam, sive singuli sive consociati, in Ipsis Institutis ad
cooperationem inter nationes provehendam conditis vel
condendis praestant. Communitati gentium in pace et
fraternitate aedificandae Insuper multipliciter inservire
possunt variae consociationes catholicae internationales,
quae roborandae sunt, auctis numero cooperatorum bene
formatorum, subsidiis quibus Indigent et apta virium coor­
dinatione. Nostris enim temporibus ct actionum efficaci­
tas et colloquii necessitas consociata incepta postulant.
Tales consociationes Insuper haud parum conferunt ad
universalem sensum excolendum, catholicis certe con­
gruum, ct ad formandam conscientiam vere universalis
solldarietatis et responsabilitatis.
4901

η. 33ββ

Optandum denique est ut catholici, ad munus suum In
communitate internalionali rite implendum, actuose et po­
sitive cooperare studeant sive cum fratribus seiunctis qui
una cum eis evangelicam caritatem profitentur, sive cum
omnibus hominibus veram pacem sitientibus.
Concilium vero, ratione habita Immensitatis aerumna­
rum quibus maior pars generis humani etiam nunc vexa­
tur, ct ad iustitiam simul ac amorem Christi erga pauperes
ubique fovendum, valde opportunum aestimat creationem
alicuius Ecclesiae universalis organismi, cuius sit catholi­
corum communitatem excitare ut progressus indigentium
regionum necnon iustltia socialis inter nationes promo­
veantur. f
1113

Conclusio
91. (De munere singulorum fidelium et Ecclesiarum par­
ticularium). Ea quae ab hac Sacra Synodo ex thesauris
doctrinae Ecclesiae proponuntur, omnes homines nostro­
rum temporum, sive In Deum credant sive Eum non ex­
plicite agnoscant, adiuvarc Intendunt ut, suam integram
vocationem clarius percipientes, mundum praecellenti di­
gnitati hominis magis conforment, universalem altiusque
fundatam fraternitatem appetant atque, sub Impulsu amo­
ris, generoso atque consociato conamine, urgentibus no­
strae aetatis postulationibus respondeant.
Sane coram Immensa diversitate tum rerum status tum
culturae humanae formarum in mundo, propositio haec In
compluribus suis partibus consulto nonnisi indolem gene­
ralem prae se fert: immo, licet doctrinam Iam in Ecclesia
receptam proferat, cum non raro de rebus incessant! evo­
lutioni sublectis agatur, adhuc prosequenda et amplianda
erit. Confidimus vero multa quae verbo Dei et spiritu
Evangelii innixi protulimus, omnibus validum adiutorium
conferre posse, praesertim postquam adaptatio ad singulas
gentes et mentalitates a christifldellbus sub Pastorum mo­
deramine ad actum deducta fuerit.
92. (De dialogo inter omnes homines). Ecclesia, vi suae
missionis universum orbem nuntio evangelico illuminandi
et omnes homines cuiusvis nationis, stirpis vel culturae
in unum Spiritum coadunandi, signum evadit illius frater­
nitatis quae sincerum dialogum permittit atque roborat.
Quod autem requirit ut imprimis in ipsa Ecclesia mu­
tuam aestimationem, reverentiam et concordiam promo­
veamus, omni legitima diversitate agnita, ad fructuosius
semper colloquium inter omnes instituendum qui unum
Populum Dei constituunt, sive pastores sive ceteri chri­
stifideles sint. Fortiora enim sunt ea quibus uniuntur fide­
les quam ea quibus dividuntur sit in necessariis unitas, In
dubiis libertas, in omnibus caritas x.
Animus autem noster simul complectitur fratres non­
dum nobiscum/in plena communione viventes eorum que 1114
communitates, quibus tamen coniungimur confessione Pa­
tris et Filii et Spiritus Sancti ac vinculo caritatis, memores
scilicet Christianorum unitatem hodie etiam a multis In
Christum non credentibus exspectari ct desiderari. Quo
magis enim haec unitas, sub potenti virtute Spiritus Sancti,
in veritate et caritate proficiet, eo magis universo mundo
erit praesagium unitatis et pacis. Quare, unitis viribus ct
in formis huic praeclaro fini hodie efficaciter assequendo
magis magisque aptatis, studeamus ut, Evangcllo in dies
melius conformati, fraterne cooperemur ad servitium fa­
miliae humanae praestandum quae, in Christo lesu, in
familiam filiorum Dei vocatur.
Animum nostrum proin etiam ad omnes convertimus
qui Deum agnoscunt et in traditionibus suis pretiosa ele­
menta religiosa et humana conservant, optantes ut aper­
tum colloquium omnes nos adigat ad impulsiones Spinlus
fideliter accipiendas ct alacriter implendas.
Desiderium talis colloquii, quod sola caritate erga veri­
tatem ducatur, servata utique congrua prudentia, ex nostra
parte neminem excludit, neque illos qui praeclara animi
humani bona colunt, eorum vero Auctorem nondum agno­
scunt, neque illos qui Ecclesiae opponuntur eamque variis
modis persequuntur. Cum Deus Pater principium omnium
exsistat et finis, omnes, ut fratres simus, vocamur. Et
ideo, hac eadem humana et divina vocatione vocati, sine
violentia, sine dolo ad aedificandum mundum In vera pace
cooperari possumus et debemus.
93. (De mundo aedificando et ad finem perducendo).
Christiani, memores verbi Domini «in hoc cognoscent om­
nes quia discipuli mei estis, sl dilectionem habueritis ad
invicem» (lo. 13, 35), nihil ardentius optare possunt quam
Ioaxnks ΧΧΠΙ, Litt. Encycl
AAS 55 (1959). P- 5X3 (LE 1839).
1 Ct.

AJ 1'tin

CetWram, 39 (unii X959:

4902

CONC. VAT. II. ALLOC. AD VARIOS COETUS SOCIETATIS

π. 3367-3368

1905 DEC 7-1

at hominibus mundi huius temporis semper generosius et
son histoire, ses Conciles, ses Docteurs, ses Saints... Le
efficacius inserviant. Itaque. Evangelio fideliter adhaeren­
présent: car nous nous quittons pour aller vers le monde
tes eiusque viribus fruentcs, cum omnibus qui justitiam
d’aujourd’hui, avec scs misères, ses douleurs, ses péehâ,
diligunt et colunt coniunctl, ingens opus In his terris
mais aussi ses prodigieuses réussites, ses valeurs, scs ver'
adimplendum susceperunt, de quo EI, qui omnes judicabit
tus... L'avenir est là, enfin, dans l'appel impérieux des
ultimo die, rationem reddere debent. Non omnes qui di­
Peuples à plus de justice, dans leur volonté de paix, dani
cunt: iDomine, Domine», intrabunt in regnum caelorum,
ur soif, consciente ou Inconsciente, d'une vie plus haotr
sed liqui faciunt voluntatem Putris 1 vnlidamque manum
celle que précisément l’Eglisc du Christ peut et veut leur
operi apponunt. Vult autem Pater ut in omnibus homini­
donner.
bus Christum fratrem agnoscamus et efficaciter diligamus,
11 nous semble entendre s'élever de partout dam le
1115 tam verbo quam opere, ita testimonium perhibentes Veri­
monde une immense el confuse rumeur: 1 interrogation de
tati. et cum aliis mysterium amoris Patris caelestis com­
tous ceux qui regardent vers le Concile ct nous demanded
municemus. Hac via in toto orbe terrarum homines ad
avec anxiété: n’avez-vous pas un mot à nous dire?... à
vivam spem excitabuntur, quae Spiritus Sancti donum est,
nous, les Gouvernants?... à nous, les intellectuels, les tra­
ut tandem aliquando in pace ac beatltudine summa susci­
vailleurs. les artistes?... et à nous, les femmes? à nom les
piantur, In patria quae gloria Domini effulget.
jeunes, à nous les malades ct les pauvres?
«Ei autem qui potens est omnia facere superabundanter
Ces voix implorantes ne resteront pas sans réponse. C’est
quam petimus aut intelligimus, secundum virtutem quae
pour toutes les catégories humaines que le Concile LravxUJe
operatur in nobis. Ipsi gloria in Ecclesia et in Christo Iesu,
depuis quatre ans; c’est pour elles qu’il a élaboré celle
in omnes generationes saeculorum. Arnen» (Eph. 3, 20-21).
«Constitution sur l'Eglise dans le monde d'aujourd’hui»,
nue Nous promulguions hier aux applaudissements eaIfaec omnia d singula quae in hac Constitutione [·| pasto­
tnousiastes de votre assemblée.
rali edicta sunt, placuerunt Sacrosancti Concilii Patribus, Et
Nos, Apostolica a Christo Nobis tradita potestate, illa, una
De notre longue méditation sur le Christ et sur son Eglise
eum Venerabilibus Patribus, in Spiritu Sancto approbamus,
doit Jaillir en cet instant une première parole annonciatrice
decernimus ac statuimus et quae ita synodaliter statuta sunt
de paix et de salut pour les multitudes dans l’attente. Le
ad Dei gloriam promulgari iubemus. '
Concile, avant de se séparer, veut remplir cette fonction
prophétique et traduire en de brefs messages et dans une
Romae, apud S. Petrum, die vn mensis decembris anno
langue plus facilement accessible à tous la «bonne nouvelle»
1116 mcmlxv.—Ego Paulus Catholicae Ecclesiae Episcopus
qu’il a pour le monde, et que quelques-uns de ses interprè­
1120 (Sequuntur ceterae subsignationes).
tes les plus autorisés vont adresser maintenant en votre
nom à l'humanité tout entière. /
19
•Cf. ML 7, il.
• B MXîjssG EC d:e 7 Dec. 1565
procxdgtia. Ada. Λ DEDCMOnCS in Perfice s-.unoi 43 <1968) 71-79. E HAMEL in PrM 55
(19Ô5) 315-353; 60 (1971) 103-120: L MOREEN in NiT 88 (I960) 3X5847; O. ROBLEDA ia PrM 55 (1968) 354-330; L ROSSI la Pal. clero
45 (1W8) 1513-1519*. Μ. ZA13A ia PxM 55 (1968) 331-42?

Nanti] ab E.mis Patribus Cardinalibus lecti et a Summo
Pontifice iis traditi qui variarum socialium ordinum Per­
sonam gerebant

1.

Aux GOUVBRNANTS

En cet instant solennel, Nous, les Pères du XXCon­
cile oecuménique de l'Egiise Catholique, sur le point dc
nous disperser après quatre ans de prière ct de travaux,
dans la pleine conscience de notre mission envers l’huma­
1965 DEC 7. - PAULUS VI, DECRETUM. PART. *
nité, nous nous adressons avec déférence et avec confiance
à ceux qui tiennent dans leurs mains le destin des hom­
Vacatio legis pro decretis promulgatis in sessione
mes sur cette terre, à tous les dépositaires du pouvoir
IX CONCILII VATICANI II
temporel.
Beatissimus Pater pro novis legibus, quae in modo pro­
Nous le proclamons hautement: nous rendons’honneur à
mulgatis decretis continentur, statuit vacationem usque
votre autorité et à votre souveraineté; nous respectons
ad diem vigesimam nonam mensis lunii anni mcmlxvi.
votre fonction; nous reconnaissons vos justes lois; nous
nempe usque ad festum Ss. Apostolorum Petri et Pauli
estimons ceux qui les font et ceux qui les appliquent
proximi anni.
Mais nous avons une parole sacrosaintc à vous dire, et la
voici: Dieu seul est grand. Dieu seul est le principe et la
Interea Summus Pontifex nonnas edet ad praedictas
fin.
Dieu seul est la source de votre autorité et le fonde­
leges exsequendas.—Pericles Felio, Archiepiscopus Ut.
ment de vos lois.
Samosa teusis, Ss. Concilii Secretarius Generatis.
C’est à vous qu’il revient d’être sur terre les promoteurs
♦ SAcro**nctÆi oocunwa cua Conciàrsa Vaticantsn II Coastitetiode l'ordre et de la paix entre les hommes. Mais ne l'oubliez
■*·.Deerra. DecUrihor.-j. Typis PoU^loti» Vailcwjj 1958. p. 635
pas: c’est Dieu, le Dieu vivant et vrai, qui est le Père des
Ada. Dor.cnœ.ta procadgatair.hae iesa one K fuerur·. 1— Declara­
hommes. Et c’est le Christ, son Fils éternel, qui est venu
tio de Ubertate religio·», DIGNITATE HUMANAE LE 3383 2—Dé­
crétera de actiritete nuMionali Ecclesiae, AD GENTES LE 3364.
nous le dire et nous apprendre que nous sommes tous
3 · Décrétera de Preebyterorura ministerio et vita, PRESBYTERORUM
frères. C’est lui. le grand artisan de l’ordre et de la paix
ORDINIS: LE 336o. 4·—Constitetio pastoralia de Ecclesia in
sur la terre, car c’est lui qui conduit l’histoire humaine,
texiaa temporia, OAVDIUM ET SPES: LE 3366 Vide tarr.cn LE 3444.
et qui seul peut incliner les coeurs à renoncer aux passions
mauvaises, qui engendrent la guerre et le malheur. C’est
lui qui bénit le pain dc l’humanité, oui sanctifie son travail
el sa souffrance, qui lui donne des Joies que vous ne pou­
336«
vez pas lui donner, et la réconforte dans des douleurs que
vous ne pouvez pas consoler.
1965 DEC 8.-PAULUS VI, ALLOC. AAS 58 (1966) 8-18
Dans votre cité terrestre et temporelle, il construit
mystérieusement sa cité spirituelle ct étemelle, son Eglise.
Summus Pontifex, eucharistico Sacrificio peracto,
Et que dcmante-t-clle de vous, cette Eglise, après deux
NOTOS FACIT NUNTIOS NOMINE CON CILII VATICANI II
mille ans bientôt dc vicissitudes dc toutes sortes dans ses
MITTENDOS QUIBUSDAM HOMINIBUS AD VARIOS COETUS
relations avec vous, les Puissances de la Terre; que vous
SOCIETATIS PERTINENTIBUS
demande-t-elle aujourd'hui? Elle vous l’a dit dans un des
textes majeurs de ce Concile: elle ne vous demande que
Vénérables Frères. L’heure du départ ct de la dispersion
la liberté. La liberté de / croire et de prêcher sa foi, la IP il
a sonné. Dans Quelques instants, vous allez quitter ras­
berté d’aimer son Dieu et dc le servir, la liberté de vivre
semblée conciliaire pour aller à la recontre de l’humanité
et de porter aux hommes son message de vie. Ne le craignez
9 et lui porter la bonne nouvelle / de l’Evangile du Christ et
pas: elle est à l’image de son Maître, dont l’action mysté­
du renouvellement de son Eglise, auquel nous travaillons
rieuse n’empiète pas sur vos prérogatives, mais guérit tout
ensemble depuis quatre ans.
l’humain de sa fatale caducité, le transfigure, le remplit
d’espérance, de vérité et de beauté.
Moment unique que celui-ci; moment d’une signification
et d’une richesse Incomparables! En ce rassemblement uni­
Laissez le Christ exercer cette action purifiante sur la
société! Ne le crucifiez pas à nouveau: ce sérail sacrilège,
versel, en ce point privilégié du temps et dc l’espace, con­
vergent à la fols le passé, le présent, l’avenir. Le passé:
car il est Fils de Dieu; ce serait suicide, car il est Fils de
car c'est. Ici réunie, l’Eglisc du Christ, avec sa tradition,
l’Homme. Et nous, ses humbles ministres, laissez-nous ré-

3367

4903

4904

CONC. VAT. II, ALLOC. AD VARIOS COETUS SOCIETATIS

I9G5 DEC «

pandrt partout sans entraves la «bonne nouvelle» del Evan­
gile de la paix» Que nous avons méditée pendant ce Concile.
Vm peuples en seront les premiers bénéficiaires, car l’Eglisc
forme pour vous des citoyens loyaux, amis de la paix so­
ciale et du progrès.
En ce jour solennel où elle clôt les assises dc son XXIème
Concile oecuménique, l’Eglisc vous offre par notre voix
son amitié, ses sendees, scs énergies spirituelles et morales.
Elle vous adresse ά tous son message dc salut et de béné­
diction. Accucillez-lc, comme elle vous l'offre, d’un coeur
joveux et sincère, ct portez-lc ù tous vos peuples!
1 Aux HOMMES DE LA PENSÉE ET DE LA SCIENCE
Un salut tout spécial à vous, les chercheurs de la vérité,
à tous, les hommes dc la pensée et de la science, les explo­
rateurs de l'homme, dc l’univers et de l'histoire, à vous
tous» les pèlerins en marche vers la lumière, et à ceux
aussi qui se sont arrêtés en chemin, fatigués et déçus par
nce vaine recherche.
Pourquoi un salut spécial pour vous? Parce que nous
tous. Ici, Evêques, Pères du Concile, nous sommes à l'écoute
de U vérité. Notre effort pendant ces quatre ans, qu'a-t-il
été, sinon une recherche plus attentive et un approfondis­
sement du message dc vérité confié à l’Eglise, sinon un
effort de docilité plus parfaite à l'Esprit de vérité?
Noos ne pouvions donc pas ne pas vous rencontrer. Vo­
tre chemin est le nôtre. Vos sentiers ne sont jamais étran­
gers aux nôtres. Nous sommes les amis dc votre vocation
de chercheurs, les alliés dc vos fatigues, les admirateurs
de vos conquêtes, et s’il le faut, les consolateurs de vos
12 découragements et de vos échecs. /
Pour vous donc aussi, nous avons un message, ct c’est
celui-ci: continuez à chercher, sans vous lasser, sans dé­
sespérer jamais de la vérité! Rappelez-vous la parole d'un
de vos grands amis, Saint Augustin: «Cherchons avec le
désir de trouver, et trouvons avec le désir de chercher
encore». Heureux ceux qui, possédant la vérité, la cher­
chent encore, afin dc la renouveler, de l’approfondir, de
la donner aux autres. Heureux ceux qui, ne l’ayant pas
trouvée, marchent vers elle d’un coeur sincère: qu’ils
cherchent la lumière dc demain avec la lumière d’aujour­
d’hui, jusqu’ù la plénitude de la lumière!
Mais ne l’oubliez pas: si penser est une grande chose,
penser est d’abord un devoir; malheur à celui qui ferme
volontairement les yeux â la lumière! Penser est aussi une
responsabilité: malheur à ceux qui obscurcissent l’esprit
par les milles artifices qui le dépriment, l’enorgueilli sent,
le trompent, le déforment! Quel est le principe de base
pourries hommes de science, sinon: s’efforcer de penser

Pour cela, sans troubler vos pas, sans éblouir vos regards,
nous venons vous offrir la lumière de notre lampe mysté­
rieuse: la foi. Celui qui nous l’a confiée, c’est le Maître
souverain dc la pensée, celui dont nous sommes les hum­
bles disciples, le seul oui ait dit ct pu dire: «Je suis la lu­
mière du monde, je suis la voie, la vérité ct la vie».
Cette parole vous concerne. Jamais peut-être, grâce à
Dieu, n’est si bien apparue qu’aujourd’hui la possibilité
d’un accord profond entre la vraie science ct la vraie foi,
servantes l’une et l’autre de l’unique vérité. N’empêchez
pas cette précieuse rencontre! Ayez confiance dans la fol,
cttte grande amie de l’intelligence! Eclairez-vous à sa lu­
mière pour saisir la vérité, toute la vérité! Tel est le souhait,
l'encouragement, l'espoir que vous expriment, avant de
se séparer, les Pères du monde entier, réunis à Rome en
Concile.
3.

Aux ARTISTES

A vous tous, maintenant, artistes, qui êtes épris de la
beauté ct qui travaillez pour elle: poètes et gens de lettres,
peintres, sculpteurs, architectes, musiciens, hommes du
théâtre et cinéastes... A vous tous l’Eglise du Concile dit
par notre voix: si vous êtes les amis de l’art véritable,
13 vous êtes nos amis! /
L’Eglisc a dès longtemps fait alliance avec vous. Vous
avez édifié et décoré scs temples, célébré ses dogmes, en­
richi sa liturgie. Vous l’avez aidée à traduire son divin
message dans le langage des formes et des figures, à ren­
dre sahissable le monde invisible.
Aujourd’hui comme hier, l’Eglise a besoin de vous ct se
tourne vers vous. Elle vous dit par notre voix: ne laissez
pis se rompre une alliance féconde entre toutes! Ne refusez
pas de mettre votre talent au service de la vérité divine!
Ne fermez pas votre esprit aux souffles du Saint-Esprit!
4905

η. 3308

Ce monde dans lequel nous vivons a besoin de beauté
pour ne pas sombrer dans la désespérance. La beauté,
comme la vérité, c’est ce qui met la joie au coeur des hom­
mes, c’est ce fruit précieux qui résiste à l’usure du temps,
qui unit les générations ct les fait communier dans l'ad­
miration. Et cela par vos mains...
Que ces mains soient pures et désintéressées! Souvenezvous que vous êtes les gardiens de la beauté dans le monde:
que cela suffise à vous affranchir de goûts éphémères et
sans valeur véritable, à vous libérer de la recherche d’ex­
pressions étranges ou malséantes.
Soyez toujours et partout dignes de votre Idéal, et vous
serez dignes de l’Eglise, qui, par notre voix, vous adresse
en ce lour son message d’amitié, de salut, de grâce et de
bénédiction.
4.

Aux FEMMES

Et maintenant, c’est à vous que nous nous adressons,
femmes de toutes conditions, filles, épouses, mères et veu­
ves; à vous aussi, vierges consacrées et femmes solitaires:
vous êtes la moitié de l’immense famille humaine!
L’Eglise est fière, vous le savez, d’avoir magnifié et li­
béré la femme, d’avoir fait resplendir au cours des siècles,
dans la diversité des caractères, son égalité foncière avec
l’homme.
Mais l’heure vient, l’heure est venue, où la vocation de
la femme s’accomplit en plénitude, l’heure où la femme
acquiert dans la cité une influence, un rayonnement, un
pouvoir Jamais atteints jusqu’ici.
C’est porquol, en ce moment où l’humanité connaît une
si / profonde mutation, les femmes imprégnées dc l’esprit 14
de l’Evangile peuvent tant pour aider l’humanité à ne
pas déchoir.
Vous femmes, vous avez toujours en partage la garde
du foyer, l’amour des sources, le sens des berceaux. Vous
êtes présentes nu mystère de la vie qui commence. Vous
consolez dans le départ de la mort. Notre technique risque
de devenir inhumaine. Réconciliez les hommes avec la vie.
Et surtout veillez, nous vous en supplions, sur l’avenir de
notre espèce. Retenez la main de l’homme qui, dans un
moment de folie, tenterait de détruire la civilisation hu­
maine.
Epouses, mères de famille, premières éducatrices du
genre humain dans le secret des foyers, transmettez à vos
fils ct à vos filles les traditions de vos pères, en même
temps que vous les préparez à l’insondabe avenir. Sou­
venez-vous toujours qu’une mère appartient par ses en­
fants à cet avenir qu’elle ne verra peut-être pas.
Et vous aussi, femmes solitaires, sachez bien que vous
pouvez accomplir toute votre vocation de dévouement. La
société vous appelle de toutes parts. Et les familles même
ne peuvent vivre sans le secours de ceux qui n'ont pas
de famille.
Vous surtout, vierges consacrées, dans un monde où
l’égoïsme et la recherche du plaisir voudraient faire la loi,
soyez les gardiennes de la pureté, du désintéressement» de
la piété. Jésus, qui a donné à l’amour conjugal toute sa
plénitude, a exalté aussi le renoncement à cet amour hu­
main, quand il est fait pour l’Amour infini et pour le ser­
vice dc tous.
Femmes dans l’épreuve, enfin, qui vous tenez toutes
droites sous la croix à l’image de Marie, vous qui, sl sou­
vent dans l’histoire, avez donné aux hommes la force de
lutter jusqu’au bout, de témoigner jusqu’au martyre,
aidez-les encore une fois à garder l’audace des grandes
entreprises, en même temps que la patience et le sens des
humbles commencements.
Femmes, ô vous qui savez rendre la vérité douce, tendre,
accessible, attachez-vous â faire pénétrer l’esprit de ce
Concile dans les institutions, les écoles, les foyers, dans la
vie de chaque jour.
Femmes de tout l’univers, chrétiennes ou Incroyantes,
vous à qui la vie est confiée en ce moment sl grave de
l’histoire, à vous dc sauver la paix du monde! /
15

5.

Aux travailleurs

Au cours de ce Concile, nous, les évêques catholiques
des cinq continents, avons réfléchi ensemble, entre bien
d’autres sujets, aux graves questions que posent a la
conscience de l’humanité les conditions économiques et
sociales du monde contemporain, la coexistence des na­
tions, le problème des armements, de la guerre et de la
4906

η. 3369

PAULUS VI, FLVEM IMPONIT CONC. VATICANO II

paix. Et nous sommes pleinement conscients des Inciden­
ces que la solution donnée à ces problèmes peut avoir sur
la vie concrète des travailleurs et des travailleuses du
monde entier. Aussi désirons-nous, au terme de nos déli­
bérations, leur adresser à tous un message de confiance,
de paix et d'amitié.
Fils très chers, soyez assurés d’abord que l’Eglise con­
naît vos souffrances,’vos luttes, vos espoirs; qu’elle appré­
cie hautement les vertus qui ennoblissent vos âmes: le
courage, le dévouement, la conscience professionnelle,
l’amour de la justice; qu’elle reconnaît pleinement les
Immenses services que, chacun à sa place, et dans les
postes souvent les plus obscurs et les plus méprisés, vous
rendez à l’ensemble de la société. L’Eglise vous en sait
gré et vous en remercie par notre voix.
En ces dernières années, elle n’a cessé d’avoir présents
à l’esprit les problèmes, d’une complexité sans cesse crois­
sante, du monde du travail. Et l’écho qu’ont trouvé dans
vos rangs les récentes encycliques pontificales a prouvé
combien l'âme du travailleur dc notre temps était accor­
dée à celle de ses plus hauts chefs spirituels.
Celui qui a enrichi le patrimoine de l’Eglise dc ces mes­
sages Incomparables, le pape Jean XXIII, «avait su trouver
le chemin (le votre coeur. D a montré avec éclat, en sa
personne, tout l’amour de l’Eglise pour les travailleurs,
aussi bien que pour la vérité, la justice, la liberté, la cha­
rité, sur lesquelles est fondée la paix dans le monde.
Dc cet amour de l’Eglise pour vous, les travailleurs,
nous voulons, nous aussi, être les témoins auprès de vous,
et nous vous disons avec toute la conviction de nos âmes:
l’Eglise est votre amie. Ayez confiance en elle! Dc tristes
malentendus, dans le passé, ont trop longtemps entretenu
la défiance el l’incompréhension entre nous; l’Eglise et
16 la classe ouvrière en ont / souffert l’une et l’autre. Au­
jourd’hui, l’heure de la réconciliation a sonné, et l’Eglise
du Concile vous Invite à la célébrer sans arrière-pensée.
L’Eglise cherche toujours à vous mieux comprendre.
Mais vous devez chercher à comprendre à votre tour ce
qu’est l'Eglise pour vous, les travailleurs, qui êtes les
principaux artisans des prodigieuses transformations que
le monde connaît aujourd’hui: car vous savez bien que si
un puissant souffle spirituel ne les anime, elles feront le
malheur de l’humanité, au Heu de faire son bonheur. O
n’est pas la haine qui sauve le monde! ce n’est pas le seul
pain de la terre qui peut rassasier la faim de l’homme.
Ainsi, accueillez le message dc l'Eglise. /Recueillez la fol
qu’elle vous offre pour éclairer votre route: c’est la fol
au successeur de Pierre et des deux mille évêques réunis
en Concile, c’est la foi de tout le peuple chrétien. Qu’elle
vous éclaire! Qu'elle vous guide! Qu’elle vous fasse con­
naître Jésus-Christ, votre compagnon de travail, le Maître,
le Sauveur de toute l’humanité.
6.

Aux PAUVRES, AUX MALADES, λ TOUS CEUX QUI
SOUFFRENT

1065 DEC 8

me dc l'espérance, du bonheur et de la vie; vous êtes les
frères du Christ souffrant; et avec lui, sl vous le voulez,
vous sauvez le monde!
Voilà la science chrétienne dc la souffrance, la seule qui
donne la paix. Sachez que vous n'êtes pas seuls, ni séparés,
ni abandonnés, ni inutiles: vous êtes les appelés du Christ,
sa vivante et transparente Image. En son nom, le Condle
vous salue avec amour, vous remercie, vous assure l'amitié
et l’assistance de l’Eglise et vous bénit.
7.

Aux JEUNES

C’est à vous enfin, jeunes gens et jeunes filles du monde
entier, crue le Concile veut adresser son dernier meiuit.
Car c’est vous qui allez recueillir le flambeau des mains
de vos aînés et vivre dans le monde au moment des plus
gigantesques transformations de son histoire. C’est vous
qui, recueillant le meilleur de l’exemple el de l’enseigne­
ment de vos parents et des vos maîtres, allez former h
société de demain: ou vous sauverez ou vous périrez
avec elle.
L’Eglise, quatre années durant, vient de travailler à
rejeunir son visage, pour mieux répondre au dessein de
son Fondateur, le grand Vivant, le Christ éternellement
jeune. Et au terme de cette imposante «révision de vie»,
elle se tourne vers vous. C'est pour vous, les Jeunes, pour
vous surtout, qu'elle vient, par son Concile, d’allumer une
lumière qui éclaire l’avenir, votre avenir.
L’Eglise est soucieuse que cette société que vous allez
constituer respecte la dignité, la liberté, le droit des per­
sonnes: et ces personnes, ce sont les vôtres.
Elle est soucieuse surtout que cette société laisse s’épa­
nouir ! son trésor toujours ancien et toujours nouveau: la B
fol, et que vos âmes puissent baigner librement dans rs
bienfaisantes clartés. Elle a confiance que vous trouverez
une telle force et une telle joie, que vous ne serez pas
même tentés, comme certains de vos aînés, de céder à
la séduction des philosophies de l’égoïsme el du plaisir,
ou à celles du désespoir et du néant; et qu’en face de
l'athéisme, phénomène de lassitude et de vieillesse, vous
saurez affirmer votre foi dans la vie et dans ce qui donne
un sens à la vie: la certitude de l’existence d’un Dieu
juste et bon.
C’est au nom de ce Dieu et de son Fils Jésus que nous
vous exhortons à élargir vos coeurs aux dimensions du
monde, à entendre l’appel de vos frères et à mettre har­
diment à leur service vos jeunes énergies. Luttez contre
tout égoïsme. Refusez de laisser libre cours aux instincts
de violence et de haine, qui engendrent les guerres et leur
cortège de misères. Soyez généreux, purs, respectueux, sin­
cères. Et construisez dans l’enthousiasme un monde meil­
leur que celui de vos aînés!
L’Eglise vous regarde avec confiance ct avec amour.
Riche d’un long passé toujours vivant en elle, et marchant
vers la perfection humaine dans le temps et vers les desti­
nées ultimes de l’histoire et de la vie, elle est la vraie jeu­
nesse du monde. Elle possède ce qui fait la force et le
charme des jeunes: la faculté de se réjouir de ce qui com­
mence, de se donner sans retour, de se renouveler et de
repartir pour de nouvelles conquêtes. Regardez-la, et vous
retrouverez en elle le visage du Christ, le vrai héros, hum­
ble et sage, le prophète de la vérité ct de l’amour, le com­
pagnon ct l’ami des jeunes. C’est bien au nom du Christ
que nous vous saluons, que nous vous exhortons el vous
bénissons.

Pour vous tous, frères éprouvés, visités par la souffrance
aux mille visages, le Concile a un message tout spécial.
Il sent fixés sur lui vos yeux Implorant, brillants de
fièvre ou abattus par la fatigue, regards Interrogateurs,
qui cherchent en vain Je pourquoi de la souffrance hu­
maine. el qui demandent anxieusement quand et d’où
viendra le réconfort...
Frères très chers, nous sentons profondément retentir
dans nos coeurs de pères et de pasteurs vos gémissements
et vos plaintes. Et notre peine s’accroît à la pensée qu’il
3369
n’est pas en notre pouvoir de vous apporter la santé cor­
porelle ni la diminution de vos douleurs physiques, que
1965 DEC 8.-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 58 (1966) 18-19
médecins, Infirmières, el tous ceux qui sc consacrent aux
malades s’efforcent de soulager, de leur mieux.
Concilio Oecumentco Vaticano II finis imponetur
Mais nous avons quelque chose de plus profond ct de
plus précieux à vous donner, la seule vérité capable de
PAULUS PP. VI
répondre au mystère de la souffrance et de vous apporter
un soulagement sans illusion: la foi ct l’union à l’Hommc
Ad perpetuam rei memoriam.—In Spiritu Sancto congre­
17 des douleurs, au / Christ, Fils de Dieu, mis en croix pour
gatum et obtectum praesidio Beatae Marine Virginis, quam
nos péchés et pour notre salut.
Matrem Ecclesiae renuntiavimus, Sancti loseph eius in­
Le Christ n’a pas supprimé la souffrance; il n’a même
cliti Sponsi nec non Sanctorum / Apostolorum Petri et
pas voulu nous en dévoiler entièrement le mystère: H l’a
Pauli, Concilium Oecumenicum Vaticanum Secundum sine
prise sur lui, et c’est assez pour que nous en comprenions
dubio maximis Ecclesiae eventis est acccnsendum: etenim
tout le prix.
frequcntlsslmum fuit numero Patrum, qui cx omnibus or­
O vous tous, qui sentez plus lourdement le poids de la
bis terrarum partibus, ex iis etiam, ln quibus hierarchies
croix, vous qui êtes pauvres et délaissés, vous qui pleurez,
ordo recens est constitutus, ad Petri Sedem convenerant;
vous nui êtes persécutés pour la Justice, vous sur lesquels
copiosissimum fuit argumentis, quae In quattuor Sessio­
on te tait, vous les inconnus de la douleur, reprenez cou­
nibus studiose et accurate sunt pertractata; convenlentlsrage: vous êtes les préférés du royaume de Dieu, le royauslmum denique fuit, quod, necessitatum, quas haec aetas
4907

4908

I

η. 3370-3372

PAULUS VI - SACHA CONGR. RELIGIOSORUM

1965 DEC 8-14

Induxit, habens rationem, utilitates pastorales Imprimis
attendit et, flammam alens caritatis, magnopere est an­
nisum, ut christlfldcles a Sedis Apostolicae communione
idhucselunctos, quin immo universam humanam familiam
fraterno attingeret animo. Quandoquidem ergo omnia ad
idem Sacrosanctum Oecumenlcum Concilium spectantia,
Deo adiuvanle, In praesenti absoluta sunt, atque omnes
Constitutiones, Decreta, Declarationes et Vota synodalI
deliberatione approbata rltcquc a Nobis promulgata, Idem
Concilium Oecumenlcum a Decessore Nostro f. r. loanne
XXIII die xxv mensis Decembris anno mcmlxi Indictum,
die autem xi mensis Octobris aqno mcmlx» inchoatum,
itque post eius pllsslmum obitum a Nobis continuatum,
auctoritate Nostra Apostoiica concludere decernimus atque
sUtttlmus ad omnes iuris effectus. Mandamus autem ac
praecipimus, ut quae synodaliter In Concilio statuta sunt,
uncte et religiose ab ’omnibus chrlstlfideiibus serventur
ad Dei gloriam, ad Sanctae Matris Ecclesiae decus et ad
bominum universorum tranquillitatem et pacem. Haec
edicimus, statuimus, decernentes praesentes Litteras fir­
ms, validas atque efficaces lugiter exstare ac permanere;
mosque plenos atque integros effectus sortiri et obtinere;
iliisque, ad quos spectant seu spectare poterunt, nunc et
ia posteram plenissime suffragari; sicque rite iudlcandum
eue ac definiendum; irritumque ex nunc et Inane fieri, si
qaldquam secus, super his, a quovis, auctoritate qualibet,
scienter sive ignoranter attentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die vin mensis Decembris, in festo Conceptionis Im­
maculatae B. Μ. V., anno mcmlxv, Pontificatus Nostri
tertio.—Paulus Pp. VI.

Magister beneficiis attribuendis seu Datarius Noster, Idemque Apostolicae Sedis hac de re Legatus, tradito novarum
legum exemplari, a Nobis postulaverit, ut eas omnes Nostra
auctoritate rite probaremus atque promulgaremus, hisce
Nos precibus, quae Nostra est clarissimi Ordinis singula­
risque ab eo operae tot per saecula Ecclesiae datae opinio
atque existimatio, perlibenter obsecundare statuimus. Ita­
que Nos, omnibus perpensis, certa scientia ac matura de­
liberatione Nostra deque Apostolicae potestatis plenitu­
dine, harum Litterarum vi novum Legum Codicem Sacri
Ordinis Fratrum Militum Hospitalis Sancti loannis Hiero­
solymitani, nunc Ordinis Melitensis appellati, iuxta exem­
plum, quod, Italico sermone conscriptum, cx ducentis
sexaginta novem articulis, triginta tribus capitulis sexque
titulis constat, confirmamus, approbamus, promulgamus
eique Apostolicae sanctionis robur adicimus. / Universis 203
proinde eiusdem religiosi Ordinis Sodalibus praecipimus
et mandamus, ut, quae in novo Codice continentur, ea
omnia fideliter constanterquc exsequantur. Hisce simul
Litteris et auctoritate Nostra abrogamus et abrogata esse
declaramus ea, quae abrogari et abrogata esse in ipso novo
Codice asseveratur, dum certo fore confidimus, ut idem
Ordo, haud immemor pristinarum rerum gloriosissime a
se gestarum, duce etiam huiusmodi lege, maiora in dies
incrementa capiat optlmeque semper de Ecclesia deque
humana societate mereatur. Contrariis quibusvis nihil ob­
stantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, dic vin mensis Decembris, in festo Immaculatae
Conceptionis Beatissimae Virginis Mariae, anno mcmlxv.
Pontificatus Nostri tertio.—Hamletus I. Card. Cicognani,
a publicis Ecclesiae negotiis.

3370
3371

1965 DEC 8.-PAULUS VI, LITT. AP. AAS 58 (1966) 201-203
Novus Legum Codex Sacri Ordinis Fratrum Militum
Hospitalis S. Ioannis Hierosolymitani, nunc Ordinis
Melitensis nuncupati, approbatur

PAULUS PP. VI
Ad luturam rei memoriam.—Mirabili Sanctae Ecclesiae
renovandae atque instaurandae consilio ct operi, cui nostra
aetate divino Spiritu afflante Oecumenlcum Concilium Va­
ticanam II, hoc ipso die ad exitum deveniens, quam dili­
gentissime studuit, Insignis etiam fidclisque Ordo Meli­
tensis apta quadam continuatione videtur insertus. Eodem
enim pertinent assidui labores Moderatorum itemque So­
dalium, qui omnes, data a Summis Pontificibus praecepta
servantes, religiosae suae disciplinae morem restituendum
atque ad novos hodiernae vitae usus accommodandum cu­
raverant. Neque vero longiore commemorandas esse ser­
mone curas sollicitudinesque censemus, quibus Ecclesia
M sive homines / sive res Ordinis sit prosecuta, siquidem cla­
rissimis monumentis testatae ct consignatae sunt, quaeque
antea a peculiari Patrum Cardinalium coetu et nunc a
Cardinali Patrono effecta sunt, ea omnia, Ordine laetis
audlbns proficiente, multos iam fructus ediderunt. Sed
illud potissimum declarare placet, duas haud levis momen­
ti tabulas ab huiusmodi coeptorum coniunctlone esse ortas:
quarum quidem altera, quae Legis Primariae nomine distin­
guitur, iuris vim atque firmitatem aliquot ante annos ob­
tinuit, post evulgatas scilicet a loanne Pp. XXIII, Decesso­
re Nostro imm. rec., d. xxiv m. lunii anno mcmlxi anu­
loque Piscatoris obsignatas Litteras Apostolicas; alter
vero, plenum legum corpus efficiens, publica Nostra indi­
get probatione, quam quidem per has Litteras decreturi
sumus. Praesens porro Codex luris Melitensis copiosam,
ut patet, materiam complectitur, ita ut, ad rationes sane
el instituta eiusdem Primariae Legis accommodatus, iura
omnia et munera ct officia cuiusque classis Sodalium atque
ethm universi Ordinis regimen et administrationem clare
explicat distincteque definiat. Opus quidem laboriosum,
In quo apparando atque perscribendo Purpurati Patres
Summumque Ordinis Magisterium diutius elaboraverunt,
vetera et nova egregie componit, quippe cum traditum a
maioribus sapientiae ac virtutis, Christlanacque in primis
caritatis patrimonium In se recipiat slmulque graviores
horam temporum necessitates respiciet. Votum igitur eius­
dem Decessoris Nostri feliciter Impletur, qui per Litteras,
quas supra diximus, aperte mandaverat, ut Codex Meli­
tensis, rebus omnibus pertractatis praeceptisque ad illius
Legis capita dispositis, quam primum ederetur eidemque
In tota religiosae vitae actione adiungeretur. Cum ergo
Dilectus Filius Noster Paulus S. R. E. Presb. Card. Giobbc,
4909

1965 DEC 8.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART.·
internationalis Antistitarum Generalium eri­
gitur et eius Statuta ad experimentum approbantur

Unio

Sacra Congregatio negotiis Sodalium Religiosorum pracÎiosita, de spirituali profectu perquam sollicita earum, quae
n Statu perfectionis, votis religiosis nuncupatis, Deo se
devoverunt, iamdiu optavit ut Consilium Antistitarum
Generalium constitueretur.
Congruo igitur tempore praeposito ad aptam carundem
Antistitarum Generalium compositionem praeparandam,
quibusdam auditis Religiosis hac in re peculiariter periti
necnon consultis Matribus Auditricibus Concilii Oecumenici Vaticani II, omnlbusque attente perpensis. Sacra
haec Congregatio opportunum constituere censuit Unionem
Intcmatlonalem Antistitarum Generalium, quae primus
appareat fructus Decreti Conciliaris Pertectae caritatis |LE
3333] et insimul opportunum ad eiusaem applicationem
auxilium.
Ideo hoc Sacrum Dicasterium praedictam Unionem prae­
senti Decreto erigit camque a die huius Decreti erectam
declarat. Statuta insuper, quibus, salvis iuris communis
normis, regitur eadem Unio, od quinquennium, experi­
menti gratia, approbantur; quo transacto, iterum huic
Sacrae Congregationi sublclenda erunt pro eorum revi­
sione et confirmatione.
Contrariis quibuslibet non obstantibus. Datum Romae,
in Festo Immaculatae Conceptionis B. Μ. V. et sollemnis
conclusionis Concilii Oecumenlci Vaticani II, dic 8 Decem­
bris 1965.—I. Card. Antoniutti, Praef. Paulus Philippe,
a Secretis.
* Prot. N. N. AG 2114/80: Rirista delle religiose 15 (1968) 134. Vide
textum Statutorum apud Riviita della religiose 15 (I960) 135-141. Adn.
P. PHILIPPE in Rivista dolio religioso 15(1966) 143-148: Vi· consacré·
37 (1966) 129-142.

3372
1965 DEC 14.-SC RELIGIOSORUM, MONITUM. PART.·
ubique foveant,
SALVO RITU SINGULIS ORDINIBUS PROPRIO

Religiosi uniformitatem liturgicam

Emlnentlsslmus Cardinalis Ildebrandus Antoniutti, Prae­
fectus S. Congregationis de Religiosis, certiorem fecit Unio­
nem Romanam Superiorum Generalium, dc necessitate pro
omnibus Ordinibus et Congregationibus religiosis quorum
4910

π. 33/3“33/>)

PAULUS VI. HIERARCHIE ERIGITUR IN THAILAND ΙΑ

1θβ5 DEC 1.5.JI

sodales apostolatum liturgfcum exercent per Centra, ephe­
merides, hebdomadas llturglcas, etc., ut semper cum Sacra
Hyerarchia procedant ad uniformitatem servandam in una
eademque regione, salvis semper ritibus peculiaribus sin­
gulis Ordinibus propriis.

posse, eensuit Sacra Congregatio Fidei Propagandae h i
tempus advenisse constituendae Ibi loci sacrae Hierarchise
Qua re, consilio petilo a venerabilibus Fratribus S. R r
Cardinalibus eiusdem Sacrae Congregationi praepositis,mdita sententia cum venerabilis Fratris loannf» Gordon
Archlepiscopi titulo N’copolltani ad Nestum ct olim In
• Praeridi Uoionii Roaxmae Superiorum Generalium, Prot.N.582I/
Thailandla, Laosiana regione et Paeninsula Malaceml
S4’ iuxta luamirjuzn vulgatum apud AOP 74 (1966) 425.
Apostolic! Delegati, tum venerabilis Fratris Angeli Pedroni, Archlepiscopi titulo Noviccnsis iam eodem monere
fungentis, auctoritate / Nostra haec statuimus. Ια
v.
3373
landia sacram Hierarchiam condimus, duabus provfndis
ecclesiasticis constitutis, quae erunt: provincia ccclestatki
1955 DEC 15.-PAÜLUS VI, LIT. AP. AAS 58 (1966) 133
Bangkokwis, quae constabit: metropolitans Ecdeiia
Bangkokensl, antea vicarfntu apostolico, cuius cathédrale
Apostolica Nuntiatura a pud Melitensem Civitatem
templum dicatum erit Assumptioni Beatae Mariae Virgi­
CONSTITUITUR
nis; atque suffragancis Sedibus: dioecesi Bangnokhuekecjj,
ante hoc tempus vlcariatu apostolico Rajaburiensl, cuiuj
PAULUS PP. VI
titulus cathedralis ecclesiae erit Nativitas Beatae Mariae
Virginis; dioecesi Chantaburiensi, iam vlcariatu apostolica,
Ad perpetuam rd memoriam.—Studio Christianae religio­
culus titulus cathedralis ecclesiae erit Conceptio Immacu­
nis. culus ortus ab evangelica Gentium Apostoli praedica­
lata Beatae Mariae V’irginis; dioecesi Chlengmalcnsl, antea
tione ducitur, insulae Melitae nullo non tempore incolae
praefectura apostolica, cuius cathédrale templum sacrum
eminuerunt. Quod quidem avitae fidei fundamentum at­
erit sacratissimo Cordi Iesu. Altera provincia ecclesiastica
tendentibus, Apostolicae huic Sedi atque publicae eiusdem
Tharensis d Nongsengensis cognominabitur, eademquecoa­
insulae Auctoritati visum est, cum esset ipsa Natio haud
lescet his Sedibus cathedralibus: ipsa metropolitans Eccle­
ita pridem sui iuris facta, mutua ac legitima amicae ne­
sia Tharcnsi ct Nongscngensi, quae fuit antehac vicariatui
cessitudinis vincula iungere, ad felicem rerum religiosarum
apostolicus, cuiusque cathédrale templum Sancto Michaêli
itemque civilium progressionem. Ad Nos igitur quod atti­
Archangelo dicabitur; item suffraganeis dioecesibus: Ubonet, rei momentum noscentes elque pro Apostolico, quo
nensi, adhuc vlcariatu apostolico, cuius templum cathé­
fungimur, officio consulentes. Nostram ibidem condere
drale sacrum erit Conceptioni Immaculatae Beatae Mariae
Legationem statuimus. Itaque motu proprio, certa scientia
Virginis; Nakomrajasimensi, hactenus vicariatu apostolico,
ac matura deliberatione Nostra deque Apostolicae potesta­
cuius templum erit Apparitioni Beatae Mariae Virginis
tis plenitudine, harum Litterarum vi, in Civitate Melitensi
Lapurdensts consecratum; Udonthanensi, usque modo
Apostolicam Nuntiaturam erigimus et constituimus, eldempraefectura apostolica, cuius cathédrale templum sacrabi­
que omnia el singula deferimus officia, privilegii atque intur Beatae Mariae Virgini a Perpetuo Auxilio. Quibus om­
dulta, quae Legationum huiusmodi propria sunt. Contra­
nibus Ecclesiis ita consuimus esse providendum ut: In
riis quibusvis nihil obstantibus. Haec edicimus, statuimus,
provincia ecclesiastica Bangkokensl, venerabilis Frater Jo­
decernentes praesentes Litteras firmas, validas atque ef­
sephus Khiamsum Nittayo, hucusque Vicarius Apostolicus
ficaces lugiter exstare ac permanere; suosque plenos atque
Bangkokensis, ab Ecclesia titulo Obbensi ad metropolitaIntegros effectus sortiri et obtinere; eidemque Legationi
nam Sedem Bangkokensem transferretur venerabilis Fra­
sic per Nos constitutae nunc el In posterum plenissime suf­
ter Petrus Carretto. hactenus Vicarius Apostolicus Rajafragari; sicque rite ludicandum esse ac definiendum; irri­
buriensis, ab Ecclesia titulo Zenobiensl ad cathedralem
tumque ex nunc ct inane fleri, sl quidquam secus, super
Sedem Bangnokhuckensem transferretur, venerabilis Fra­
his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive ignoranter
ter Franciscus Xavcrius Sanguon Souvannasri, hucusque
attentari contigerit.
Vicarius Apostolicus Chantaburiensis, ab Ecclesia titulo
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
Oenoandensi ad cathedralem Sedem Chantaburiensem
toris, die xv mensis Decembris, anno mcmlxv. Pontificatus
transferretur venerabilis Frater Luclanus Lacoste, Epi­
Nostri tertio.—Hamictus I. Card. Cicoonani, a publicis
scopus Tallanus atque Administrator Apostolicus prae­
Ecdesiae negotiis.
fecturae Chlengmaicnsis, /Administrator Apostolicus dioe­
cesis Chiengmaicnsis crearetur; in provincia vero ecclesiasti­
ca Tharensi et Nongscngensi, venerabilis Frater MIchaU
3374
Kien Samophithak. hactenus A'icarius Apostolicus Tharen­
sis et Nognscngensls ab Ecclesia titulo Octabensl ad Sedem
1965 DEC 16.-SC RELIGIOSORUM, NORMAE. PART.·
cathedralem mctropolitanam Tharcnsem et Nongscngensem
transferretur venerabilis Frater Claudius Bayet, hactenus
Relationes inter Societatem Iesu et «Motum pro
Vicarius Apostolicus Uboncnsls, ab Ecclesia titulo CidyesMUNDO MELIORE», QUI INTER OPERA SOCIETATIS IESU
sensl ad Sedem cathedralem / Uboncnsem transferretur,
ANNUMERATUR
venerabilis Frater Alanus van Gaver, adhuc Vicarius
Apostolicus Nakornrajasimcnsis, ab Ecclesia titulo Capren­
Vide ledum infra sub die 1966 sept. 27: LE 3472.
si ad Sedem cathedralem Nakomrjasimensem; venerabilis
Frater Clarcntius lacobus Duhart, Sodalis Congregationis
*Prù^pMÜo Ges. S 1.Prol.N. 01372,53 iuxta rraoariuni traditum
Sanctissimi Redemptoris, et hnctenus Praefectus Apostoliapod Acta xontaaa Societatis leau 14 (1561-66) 600-601.
eus Udonthancnsis, ipsius huius Sedis cathedralis Episco­
pus fieret. Censemus praeterea ut hae omnes Ecclesiae,
quas recensuimus, pergant obnoxiae esse Sacrae Congre­
3375
gationi Christianae Fidei Propagandae, ut hactenus. Quod
autem ad regimen, administratlonem. Canonicorum colle­
1965 DEC 18.-PAULUS. VI, CONST. AAS 58 (1966) 554-556
gium, hlsquc similia pertinet, normae atque praescripta
Iuris Canonici adamussim serventur. Ceterum volumus ut
DE THAILANDIA
hae Litterae Nostrae, cius cura qui ad praesens unicuique
Sedium nraecst, In cleri populique notitiam perferantur;
In Thailand™, sacra episcopalis Hierarchia
a venerabili voro Fratre Angelo Pedroni, quem memora­
CONSTITUITUR
vimus, ad exitum perducantur; qui sane poterit, si visum
fuerit, et alium delegare, dummodo In ecclesiastica digni­
PAULUS EPISCOPUS
tate constitutum virum. Re vero acta, documenta exaren­
tur, slncerisque exemplis ad Sacram Congregationem Fidei
Servus Servorum Def-Ad perpetuam rei memoriam
Propagandae mittantur.
Qui In fastigio sacrae Hierarcbiae secreto Dei consilio
constituti sumus ut. tamquam beatissimus Petrus, Aposto­
lorum princeps, Insomnem pro chrlstiano grege curam ge­
remus, nulla hac maiore laetitia pertundimur, quam cum
audimus fidem nostram, «quae est in Christo Iesu» (Tim.,
3, 13), et fines suos proferre, ct in gentibus honorari, et
populis fieri signum atque causam a Deo praeparatae sa­
lutis. Quam ob rem, cum In Thailandla res catholica Episco­
porum atque ralssionarlorum labore atque studio magna
suscepisset Incrementa, maioraque praevideatur accipere

4911

Hanc vero Constitutionem nunc et in posterum efficacem
esse et fore volumus; ita quidem ut quae per eam decreta
sunt ab iis quorum res est religiose serventur, atque Igitur
vim suam obtineant. Cuius Constitutionis efficacitati nulla,
cuiusvis generis, contraria praescripta officere poterunt,
cum per eam Iisdem derogemus omnibus. Nemini praete­
rea haec voluntatis Nostrae documenta vel scindere vel
corrumncre liceat; quin immo huius Constitutionis exem­
plis et locis, sive typis impressis sive manu exaratis, quae
sigillum viri praeferant in ecclesiastica dignitate constituti
4912

SACHA ΡΛΕΝΙΤΕΝΤΙΑΠΙΛ - SC STUDIORUM

1063 DEC 20-23

jlmuloue ab aliquo publico tabellione shit subscripta, ea­
dem omnino habenda erit fides, quae huic haberetur, si
ostenderetur.
Datum Romae, apud S. Petrum, dic duodevicesimo men­
ds Decembris, anno Domini millesimo nongentesimo sexaSlmo quinto, Pontificatus Nostri tertio.—lacobus A.
d. Co pello, S. /L 7i. Cancellarius. Gregorius P. Card.
Agaoianian, s. Congr. de Prop. Fide Praelectus. Frandicus Tincllo, Apostolicam Cancellarium Regens. losenhus
RomI, Ep. tit. Palmyrenus, Proton. Apost. Ioannes Calleri,
Proton. Apost.
337G
1965 DEC 20.-SC STUDIORUM, RESPONSUM. PART.·

Sensus verborum «Patrimonio philosophico perenni­
ter valido» Decreti Conciliaris de Institutione
sacerdotali declaratur

Quaesitum fuit quid proprie et in concreto significent
venia «patrimonio philosophico perenniter valido», quae
leguntur in n. 15 Decreti Conciliaris <Optalam totius· de
institutione sacerdotali [LE 3331 ).
Respondetur relatorum verborum significationem Inve­
niri In Litteris Encyclicis Humani Generis diei 12 augusti
1950 (AAS 42 1950, 00. 571-575) [LE 2147], quae indi­
cantur in nota ad eadem verba.
Constat insuper e documentis Sacrosancti Concilii, in
patrimonio philosophico perenniter valido Commissionem
de Seminariis, de Studiis et de Educatione Catholica «S.
Thomae principia significari intellexisse».
Die 20 decembris 1965.—losephus Card. Pizzardo, Prae/.
Dinus Staffs, a Secretis.
18 (1988) 65.

3377

1965 DEC 20.-S. PAENITENT., DECR. AAS 57 (1965) 1018

Decretum

circa

Iubilaei extraordinarii indulgen­

tly LUCRANDAS IN ALIIS, PRAETER CATHEDRALEM, EC­
CLESIIS

Cum plures Episcopi enixe petierint ut iubilares Indul­
gentiae per Constitutionem Apostolicam Mirificus eventus
ILE 3358] christifldelibus concessae acquiri possint etiam
ab iis quibus, ob peculiaria locorum vel temporum adiuncta,
diffidlisad ecclesiam cathedralem sit aditus, Summus Pon­
tifex Paulus Divina Providentia Pp. VI, hoc Sacrae Paenitentiarlae decreto, facultatem omnibus locorum Ordina­
riis benigne concedit —si ad feliciorem iubilaei exitum id
conferre censuerlnt— designandi, praeter ecclesiam cathe­
dralem, unam vel phires dioecesis ecclesias, in quibus chrlJlifideles iubilares gratias pariter assequi valeant.
Datum Romae, ex Sacra Paenitentiaria, die 20 Decem­
bris 1965.—F. Card. Cento, Paenitentiarius Maior. I. Sessolo, Regens.
3378
1965 DEC 25.-SC STUDIORUM, INSTRUCTIO. PART.·

Instructio

de sacrorum alumnorum liturgica insti­
tutione AD MENTEM CONCILII VATICANI II

Prooemium
1. Doctrina et exemplo Dominus lesus in sun vita publica
nisus est discipulos assuefacere usui precationis communis.
Nec modo cum illis Templum frequentabat, ut legis Mosaleae
ritibus interesset, sed illis tradidit orationis Dominicae formu­
lam et exemplar magnae precationis cucharlsticae; quae prae­
cipuum in Ecclesia constituunt publicae precationis elemen­
tum. Exinde omnibus Ecclesiae Pastoribus curae fuit, ut Hturgiae praesiderent ipsi, atque etiam diligenter invigilarent
eius exsecutioni aptoque variarum formarum progressui.
2. His haerentes traditis principiis, reccntlores Summi Pon­
tifices solliciti praecipue fuerunt dc sacra liturgia in Seminariis
docenda deque sacrorum alumnis in eo munere informandis,
quod obituri essent in publica precationis celebratione. Con­
cilii autem Vaticani II Constitutio Sacrosanctum Concitlum,
de Sacra Liturgia [LE 3141 ], fortiter Institit huic formationi,
quae prosequenda est toto studiorum ecclesiasticorum curricu­
lo. quamque et Ipsi sacerdotes prosequi perflccrcque debent
in tota eorum vita sacerdotali. Tantum enim pastores, qui

4913

n. 337G-3378

liturgiae doctrina et usu optime imbuti sint, poterunt christi­
fideles edocere adducereque ad intellegenter ardenterque parti­
cipandum variis liturgicis actionibus communitatis Christianae.
3. Liturgia, qua forma induta est in terris, exprimit, revo·
cat in memoriam et permanenter renovat mysterium salutis
(Mysterium paschale). Quapropter plurimis notis praefulget:
est publica manifestatio indéfectibles sanctitatis Ecclesiae
ct unum ex maxime perspicuis signis divinae eius originis;
est clamor ex eius animo erumpens ad Patrem sub motione
Spiritus Sancti; est iaus perfecta et adoratio In Spiritu et
veritate, quae in Christo ct per Christum omnem reddit Deo
honorem et gloriam; est Instrumentum semper efficax ad
purificandos homines ct sanctificandos; est ratio pacdagogica
omnium apta cl universalis, qua Ecclesia filios suos instituit
et format; est luminosa et sapida contemplatio integri Re­
velationis thesauri; est non modo pcrefficax forma apostolatus
operantis, sed latissima etiam ac tutissima ratio apostolatus
orationis; est excellens supcrnaturalis caritatis exercitium, in­
nixum in communione sanctorum ad viventem Ecclesiae uni­
tatem plene efficiendam; denique, est anticipatio aeternae
laudis Iam in Cocio Inchoatae, cum qua unum integrum cul­
tum constituit et ad quam, utpote ad suam consummatio­
nem, indesinenter tendit.
4. Quicumque hanc amplissimam liturgiae significationem
admittit, eius etiam statim praecipuas detegit proprietates,
quae aptae sunt ad vim suam exercendam in tota eorum for­
matione, qui ad Sacerdotium contendunt. Etenim: tota li­
turgia nititur in Christo Sacerdote ac praesertim in eius
sacrificio redemptivo, semper actu permanente in SS. Eucha­
ristia; liturgia est Imprimis actio sacra ab Ecclesia peracta
et ad Deum directa: cetera eius munera, sanctificandi et do­
cendi, quibus homines respicit, etsi praecipua, non sunt nisi
consectaria huius finis primarii vel Instrumenta ad eum asse­
quendum; liturgia semper exercetur actione interno endemque
externa: externa, cum sit publica; Interna, cum sit vera et
sincera. Quod internum elementum non solis ministri et adstantium cogitationibus affectibusque constituitur, sed etiam
includit praesentem vitam internam reliquorum membrorum
Ecclesiae, quae totam suam vitam In quavis caerimonia vere
liturgica significat ct exprimit; haec participatio debet po­
tissimum supcrnaturalls esse, ideoque innixa in fide, spe et
caritate. Eius autem sis praecipua non pendet a scaenico
apparatu neque α participantium numero, sed ab ardore, quo
flagrant, vitae spiritualis et coniunctlonis cum Deo; cultus
liturgfcus, utpote actus Ecclesiae publicus, est necessario hierarchicus, ideoque obnoxius praescriptionibus competentis
Auctoritatis. Singulorum Igitur arbitrium ct inoboedientia le­
gitimis praescriptionibus Immutat ipso facto liturgi eam actus
naturam; non iam cultus Ecclesiae est, sed cultus privatus
unius personae vel coctus cuiusdam peculiaris.
5. In liturginm igitur sacrorum alumnorum attentio stu­
diumque excitanda convertendnquc sunt, cius ostendendo quo­
modo ex vita liturgica ditentur eorum animi apteque parentur
ad futurum obeundum pastorale ministerium.
6. Liturgia imprimis Ipsam futuri sacri administri vitam
varia ditat ratione, cum doctrinali et spirituali tum etiam
humana.
Etenim liturgia. utpote actuatlo Ipsius Redemptionis, In
unitate unius eiusdemque vitalis actionis, conlungit exercitium
fidei ct totius cognitionis theologicae actionisque moralis; sic»
in unius operis confectione, unit multiplices aspectus vitae
Christianae. Nam. ut significatio doctrinae, liturgia, nihil de­
trahens obfcctivitati fidei et scientiae theologicae quibus nixa
est, hanc ex scientia speculativa elevat ad vitam cultus; prout
vero mysteriorum est celebratio, mirum quantum volet ad
creandum augendumque sensum Dei, atque ad animos effica­
citer assuescendos divinam revereri transcendentiam.
Hac ratione liturgia pariter praecavet ne disciplinae theolo­
gicae veluti fragmentntae et inter se dlsiunctne tradantur,
eademque permittit ut carum usus faci is reddatur In futuro
ministerio. Revera disciplinae ecclesiasticae, liturgiae luce Il­
lustratae, vim novam in ea accipiunt: Sacra Scriptura plenio­
rem sensum invenit, dogma in adorationem efflorescit, disci­
plina morum pietatem attingit, historia fit Providentiae
praeconium, ius amorem praescribere contendit.
7. In spirituali sacrorum alumnorum vita excolenda, li­
turgia In primis intervenit ut disciplina ascescos, ea mensura
qua eos actu participes facit mysterii paschalis Christi, et
propterea quoa imponit disciplinam in religiosa rituum ob­
servantia; nbrenuntiationem singulis, qui prope disparent et
obscurantur in opere communi; purificationem cordis neces­
sariam nd mysterium penetrandum per symbola, quibus con­
tegitur et celatur.
Liturgia praeterea est praecipue optima orationis schola,
cum el suppeditet tum materiam et babltus fundamentales
tum optimum formulam et intentiones maxime universales.
Denique liturgia est schola contemplationis su perna turalis,
quae sub motione Spiritus Sancti fit. In obscura luce mysterii
fidei, per signa sacra quae cum Deo conlungunt. nec tamen
eum plene revelant, ut in animo servent et augeant perfectio­
ris coniunctlonis desiderium.
8. Et ipse mere humanus alumnorum cultus ex liturgia
jroficlet. Saepe enim futuris sacris administris oblcttur manca
nstltutio humana ob secessum plures annos productum ra­
tione vitae scholasticae, quo fit ut segregati ab hominum vi­
vant consortio ac parum se Impendant in aliquo exteriore
opere efficiendo. Egregie liturgia aptum huic imperitiae re­
medium suppeditat.
Liturgia enim, utpote cuiusdam operis confectio, varias ad

i

4914

SC STUD., INSTR. DE FORMATIONE LITURGICA IN SEMINARIIS

π» 3348

vocat virtute» ta agendo requisitas, adigens luvenem clericum
ad exercendam non modo acquisitam scientiam, sed etiam
industriam sunm et dona naturae. Ut autem confectio operis
communi», liturgia eius sociales virtutes explicat, ei donans
sensum communitatis et loci quem In ea obtinet, ac pariter
sensum disciplinae et communioni» cum fratribus; fovet insu­
per, quam quae maxime, observantiam, moderationem et pru­
dentiam.
Cum denique artibus et poêticis musidsque modis utatur,
liturgia est mira quaedam artis schola quae decursu saeculo­
rum summos formavit magistros. Ingenia adduxit ad pulcher­
rima opera componenda, ac proinde totam innutrit vitam eo­
rum, qui zelum domus Del In animis servabunt.
9. Nec modo vita liturgica sacrorum alumnos ditat, at
peculiari etiam ratione eorum animos apte comparat ad
ministerium sacerdotale fructuose exercendum. Nemo enim
Ignorat quantae efficaciae apostolicae sit actio liturgica digne
peracta, ln quam cum celebrantis tum fidelium animi conspi­
rent Tantum vero sl sacerdos ita fuerit institutus, ut sensum
et vim liturgiae ipse probe percipiat, poterit sacros ritus chri­
st!fidelibus exlbere intellegentia, amore ac prudentia debitis,
et —secundum Ecclesiae praescripta el consilia atque sine
ulla unquam adulteratione— eo» accommodare ad diverso»
coetus, quibus liturgico» peragit actus.
10. Insuper, haec formatio deleget divitias omnes textuum
rituumque Uturgicorum, qui fient cotidianum alimentum sa­
cerdotalis praedicationis, quae tie inveniet propriam aptamque sedem in media ipsa sacrorum celebratione.
Denique, flagrans lilurgiae studium efficiet ut sponte sua
sacerdos ln quovi* sacro ritu conciliet animorum recollectlonem, pacem et ardorem, quibus celebratio grata evadat atque
pereflicax ad spiritualem coctus fidelium formationem.
11. Cum igitur tanti momenti et ponderis liturgica sacro­
rum alumnorum institutio censenda sit, ut Sacrosancta Oe­
cumenica Synodus affirmare non dubitaverit nullum christlfidellum profectum esse sperandum (videlicet, ut ii a liturgia
veluti a primo fonte vere Christianum spiritum hauriant),
misi prius ipsi animarum pastores spiritu el virtute liturgiae
penitus Imbuantur in caque efficiantur magistri», Sarra haec
Congregatio statuit congruam de liturgica clericorum Institu­
tione Instructionem edere, ea nempe revocando fusiusque
edisserendo principia ac praecepta, quae hac de re tum ln
Constitutione Conciliari passim continentur, tum in Instructio­
ne ad eam exsequendam opportune cauta sunt (·).

18. Ideo, nl adsit, constituatur caeremoniarum praefectu,
qui unumquemque suas parte» doceat, ct curet ut omnia dlrat
ac scite contingant. Hac de causa, clericos de propriis culuv.*»
muneribus Instruat, ad hoc adhibens textus Ipso» tatis,\t
deinceps Ipsi sciant iis uti cum id necessitas ministerii tirer,
dotalis postulabit.
Quoties autem necessarium videbitur, experimenta ftant,
praesertim de sacri» ritibus difficilioribus Insuetisque, uberiui
vero cum clerici advocantur ad sacras participandas ctkbntlones ecclesiae cathe<traJis.
19. Seminarii «ecclesia ct oratoria, sacra supellex et ucru
vestes speciem genuinae artis Christianae, ettam hodiernae,
prae se ferant» (1E., n. 13 c.). Curetur insuper ut. quanlaa
fieri poterit, ecclesia sit organo Instructa (Cf. CC., n. 120).
20. Omnes vero alumni sacros ritu» ad mentem Comtltotloni» el legum llturgicorum actuose participent, praesertim
cantum communem; scholae praeterea cantorum qulcumque
apti sint partem habeant.
21. Cantus liturgie! desumentur potissimum ex thesauro
grego nano. Etenim «Ecclesia cantum gregorianum agnoscit ut
liturgiae romanae proprium: qui ideo in actionibus nturgidi,
ceteris paribus, principem locum obtlneot» (CCn n. 116u
Pro facultate autem scholae cantorum Seminarii, cantus
hauriantur etiam ex copioso polyphonlae classicae el rtceotloris repertorio, quae et haerentia textibus et sincera pietale
liturgiam Ecclesiae et dignas Del laudes efferant (CC., !>(<£.).
22. Etsi praecipue curandum est ut Seminarii alumni con­
stanter haereant musico thesauro Ecclesiae universae proprio
(Cf. CC., n. 112; n. 114), consulendum tamen erit ut etiam uti
sciant liturgico repertoria lingua propriae gentis conscripto et a
competenti Auctoritate territoriali approbato (Cf. CC.,n. 118K

Cap. i—De vita liturgica in Seminario fovenda
12. Episcopus dc liturgica suorum clericorum institutione
spondet. Sollicita Igitur cura Invigilabit sive deligendi» prae­
ceptoribus sive accuratae huius Instructionis exsecutioni exi­
gendae. L'bi autem necessitas postulet, sine ulla haesitatione
provehet in Seminario plenam liturgi carum consuetudinum
reformationem secundum rationem infra exponendam.
13. Moderatores et Professores, utpote Episcopi procura­
tores atque eius voluntatis exsecutores, varios liturglcae Insti­
tutionis aspectus pro sua cuiusque parte exsequendo» diligen­
ter suscipient; quo vero uberiores inde fructus colligantur,
animo volenti operam inter se consociabunt suam.
Art. I: De Sacrii Célébrai Ionibus (n unloersum

14. Necesse omnino est, ut in Seminario ea summa adhi­
beatur cura praesertim celebrandis sacrificio Missae divinoque
Officio, prout postulat momentum quod Ecclesia liturgiae
tribuit, ita ut vita liturgica alumnorum plene respondeat vo­
luntati Concilii), in Constitutione de sacra liturgia enuntiatae·
15. Lingua liturgiae. Missae el Officii, in Seminariis erit
Latina, quae est lingua Ecclesiae Latinae, cuiusque scientia
In omnibu» clericis est requisita (CC., n. 36, 1 el 101. 1).
Opportunum tamen erit in Missae celebratione lingua uti
vernacula certis quibusdam diebus (v. g., semel ln hebdoma­
da) —ea nempe mensura quae est pro unaquaque regione a
legitima Auctoritate permissa et a sancta Sede confirmata—
auo aptius clerici praeparentur ad ritus, qui ea lingua erunt
illi» peragendi in paroeciis. Usus igitur linguae vernaculae
numquyn fieri debet norma generalis, detrimento linguae La­
tinae. Ecclesia enim, usum linguae vernaculae concedens, non
vult ut ideo clerici exemptos se credant ab Ipsis adeundis
fontibus, et In sua ad sacerdotium praeparatione vel minime
neglegant linguam Latinae Ecclesiae communem.
16. «Celebrationes liturglcae quam perfectissime agantur,
ac proinde: a) rubricae sedulo observentur et caeremoniae
decore exerceantur, sub assidua moderatorum vigilantia;
b) clerici muneribus liturgicis sui ordinis frequenter fungantur,
idest (Jtaconi, wbdlaconi.ocnlythl, lectoris, et insuper commen­
tatori» et cantori»» (IE., n. 13).
17. Omnes celebrationes peragantur non modo accurate,
*ed ellam attentis perfectione et venustate, quae In divini
servitii perfunctione adhibendae sunt. Sic fiet ut qui futuri
erant pastores, ad eam se Informent vitae rationem, quae et
eos distinguat, ct ln fidelibus una cum studio gustuque ora­
tioni» augeat sensum sacri eiusque exigentiarum.

(·) Prci&Je hxc Instrar.ta) fideliter barrel Constitutioni Concilii Vaticani II
CoioJtwR
Dec. 196). A. A. S., LVI, 1964. 97-rta)
JUlbet Instrnioni inUr
(26 Sept. 1964. A. A. S., LVI,
1964.
[LF. J217'. Loci sumpti ex his tfootas doenrsenus ioxU
procxwfe*nte» «orun ntnneros commetnorantur, silks prierai*'»'· vtl ÇC.
(Ccnshtwiw Cc^nfarti;, v*| IR. ([nier auumfnici).
4915

1005 DEC 2$

Art. II: De sacroiancto Euchariitiae mptferio
23. Missa, totius vitae spiritualis centrum, singulis hebdo­
madae diebus celebretur camque omnes Seminarii clerici par­
ticipent; ea autem celebrabitur variis et aptioribus adhibitis
formis quae melius diversa munera In coctu liturgico exhibeant
omnlumque alumnorum activae participationi faveant; at
exoptandum est ut clerici usu Ipso manuducantur ad diversas
Missarum formas, quae li» cum populo celebrandae erunt in
paroecia.
24. Die vero dominica aliisque maioribus festis. Missa, om­
nibus qui in domo sunt participantibus. In cantu celebretur,
potissimum cum diacono, et etiam cum subdiacono iuxta fa­
cultatem. In ca fiat homilia, ut infra declaratur, alumnique
enixe excitentur ut ex eodem sacrificio communionem sarramentalem recipiant. Sacerdotibus vero Seminarii qui aliquod
externum ministerium non obeant, suadetur ut, accedente
licentia Ordinarii, Missam concelebrent, quo melius eluceat
unitas sacerdotii et sacrificii.
25. Clericorum participatio liturgiae In ecdesia cathedral!
habeatur saltem sollemnioribus festis diebus, praesertim vero
cum et ipse interest urbis clerus. Siquidem enim omnes christifiddes «vitam liturgicam dioeceseos circa Episcopum, prae­
sertim in ecclesia cathedrall, maximi faciant oportet» (CC,
n. 41), Seminarii alumni exemplo praeibunt. Missa enim Episco­
pi, cui suum presbyterium et ministri adstent circum altare,
praecipua vitae dioecesis manifestatio esL Ad liturgica autem
munera ln ecclesia cathedrall obeunda, ministri adhibeantur
etiam Seminarii alumni, qui in Ordine cum sibi commissis li­
turgicis muneribus congruente versentur.

Art. Ill: De Ol/icio divino
26. Maxime convenit ut clerici, etsi divini Officii obliga­
tione nondum adstricti, cotidie ln communi celebrent mane
Laudes, sero autem Vesperas, sedulo servata horarum veritate.
Moderatores quoque hanc celebrationem, quantum fieri pot­
est, participent.
Etenim hae horae, a Concilio Vaticano II sollemniter com­
mendatae (CC., n. 89), fructuose substituent consuetas pre­
ce» matutinas ct vespertinas; qua communi psalmorum reci­
tatione alumni gustum usumque divini Officii sibi compara­
bunt (IE., n. 16).
Sollemnioribus vero diebus festis, hae duae horae Integre
canentur.
27. Etsi generatim recitatio Vesperarum praeferenda sit
recitationi Completorii, pro veritate tomen horae diei interdum
erit Completorium seligendum. Quodsi Completorium In com­
muni non recitetur, commendatur alumnis ut ex illo sumant
elementa privatae orationis ante cubitum.
28. Laudabiliter Introducetur Interdum celebratio aliculas
ex horis minoribus, ut Tertiae ante praelectiones matutinas,
vel Sextae ante prandium, aut Nonae ante praelectiones post­
meridianas.
29. Nisi quid impedimenti obstet (v. gr. Seminarii longin­
quitas) alumni Vesperas vel cos alias Officii horas pro oppor­
tunitate participent, quae cum Episcopo el populo celebran­
tur. praesertim in ecclesia cathedrall (1E„ n. 16).
30. In horario Seminarii praefiniendo attente curandum
est ut clericis in sacris constitutis sufficiens et aptum tempus
ad Officium divinum digne ct commode persolvendum tribua­
tur (IE.t n. 16). lidem enixe etiam hortandi sunt ad eam cele­
brationem communem, a Concilio commendatam (CC., n. 99),
quae non solum erit accurate absolvenda, sed ea etiam per­
fectione, quae ln divino servitio peragendo adhibeatur oportet.

4916

1985 DEC 25

SC STUD., INSTR. DP FORMATIONE LITURGICA IN SEMINARIIS

aetate manuducendi sunt ad sacra ministeria, ad quae eos
vocat Ecclesia. Valde igitur optandum est ut varios modoilla exercendi cognoscant. Quare inter duos praesertim postres
mos Seminarii annos, singulis mensibus per unam alteramve
diem dominicam In paroecias mittantur, ut sacerdotes inibi
laborantes adiuvenL
45. Ad hoc eae paroeciae potissimum deligantur, in quibus
vita liturgica magis congruat cum Ecclesiae optatis. Maxime
cnlm interest ut clerici liturgiae observantiam reverentiamque
acquirant, et experiendo discant sapientes normas ob Aucto­
ritate legitima statutas.
*16. Edocebuntur tamen peculiares difficultates In quibas
versantur paroeciae sacris ministris destitutae, ubi cx necessi­
tate sacerdos prope solus est liturglcae celebrationis actor.
Simul autem Inculcabitur, secundum traditum Ecclesiae mo­
rem, sacerdotis officium, formandi requisitos ad tutores ad
Jlturgicos ritus simpliciter quidem, at decore peragendos.
47. Clerici parentur ad difficile commentatoris munus In
liturgicis paroeciae ritibus. Edoceantur illud praestare debita
prudentia ct sobrietate, curando ut intellegant commentato­
rem numquam debere se quasi velum interponere inter sacrum
ritum, qui ad altare peragitur, et coetum fidelium, qui ad
cius participationem vocatur. Sacerdotes, hoc in re periti,
alumnorum experimenta studiose perspicient ct ludicabunL
48. Sacrorum alumni debitis exercitationibus discant inte­
gram celebrationem paroecialem parare, singuli vel plures con­
sociati: excogitent rationem apte exhibendi fidelibus catechesim liturgicam studio Incumbant textus Missae do mi ni calls,
cius lectiones perpendant monitionesque praeparent; praevi­
deant cantus qui ad normam legum liturgi carum melius cum
illa congruant; lectores aliosque ministros coetus liturgici prae­
viis exercitiis instruant.
49. Habita debita ratione, clericorum ministerium pariter
adhibebitur pro liturgia sacramental!: pro sacramentis Initia­
tionis, pro liturgia matrimonii ct defunctorum. Edoceantur
igitur de rubricis, quae iis necessariae erunt ad varia sacra­
menta valide digneque administranda; discant pariter ratio­
nem excitandi provehendique internam externamque fidelium
participationem liturgiae sacramentorum.
50.Prope denique monendi sunt clerici liturgiam non ex­
plere totam actionem Ecclesiae (CC., nn. 9-11): pariter edocean­
tur, ope ipsorum textuum Vaticani II, quomodo varia pasto­
ris munera cum sacra liturgia debite conectantur (IE., n. 7).

31 Ouo faciliusveroubcrlusque In psallendo concentibus voeibawie mentes concordent, erit in primis providendum ut cierid oro Ipsorum aetate et captu, debita instruantur Psalmorum intci eicnlia. deque divinarum laudum dignitate ad mentem ConsUtutioois Conciliaris sollicite edoceantur (Cf. nn. 83-86, 88. 90).
Caj». Ii— Spiritualis

institutio ad lituroiam

32. Patet haud sufficere dignam et pulchram sacrorum
riiaum In Seminario celebrationem, sed necessariam esse eam
ipWtualeni alumnorum Institutionem quae eos ct nunc sacram
liturilam «scienter, actuose et fructuose» participaro doceat,
rt ad vitam spiritualem cx ca hauriendam atque cum aliis
postea communicandam Instrunt (Cf. CC., 11,17,18; IE., n. 14).
33. Informatio vero ad pietatem liturgicam convenienter
fieri nequit, nisi et ipsi magistri liturglam fecerint alimentum
sate vitae spiritualis, canique habeant necessarium fontem
tolias veri spiritus christlanl. Quae condicio pronus requiritur
In omnibus, qui instituendis clericis operam impendunt suam.
31. Huiusmodi Institutio Seminaria minora seu collegia
pro limioribus omnino non negleget, atque primum curabit
illam dilore et complere, quae in sinu familiae Christianae ct
paroeciae accepta est. Non autem simplices tradere notiones
contendet, at vero liturgicorum rerum gustum et curiositatem
dare; inseret praeterea sc in integram formationem humanam,
colus erit veluti flos ac fastigium, cum liturgica educatio haud
pirum in hac humana formatione innitatur.
35. In clericis vero spiritu liturgiae instituendis, ratio ha­
beatur non tantum eorum, qui lam a pueritia vitae liturgicae
et spirituali initiati sunt, sed etiam Illorum qui adulta aetate
primos gressus hoc in itinere tentant. Omnibus ergo suo cui­
que modo paschale Christi mysterium annuntietur, quod a
bturgia renovatur et in sacramentis communicatur, cuique
vita conformetur oportet (Cf. CC., nn. 5-7; IE., n. 6).
36. Sollers Igitur cura adhibebitur, ut inter ipsas liturgicus
celebrationes α Moderatore vel ab alio apto sacerdote, homilia
eo spiritu habeatur quem definit Instructio Inter oecumenicl
tL 53-55). Numquam omittatur diebus dominicis et festis
praecepto; s'aide commendatur ln Missis ferialibus Quadra­
gesimae, immo laudandum si fiat cotidie, dummodo brevissima.
37. In lectione spirituali, praeter Sacras Scripturas, non
modo recentes de ascesl ct mystica tractatus legantur, sed etiam
ianctorum Patrum scripta, et libri qui de sancto Missae sacri­
ficio deque anno liturgico agunt, atque in universum quidquid
ad pietatem proprie liturgicam favendam conducat. Spiritus
magistri suis discipulis, pro cuiusque necessitate ct propensio­
ne, huiusmodi lectiones suadebunt eosque in illis seligendis
dirigent. Alumnos praeterea edocebunt cognoscere theologica
ct ascelica opera quae sanctum Missae sacrificium illustrant,
rationemque se intime cum illo coniungendi.
38. Directores spiritus curent pariter sacramentorum do­
nis, quae liturgia elargitur, uti ad discipulorum animos exco­
lendos in vitae perfectione. Liturgiae auxilia ceteris praeferant
et. exemplum secuti Ecclesiae, cui liturgia est propria splritualitntls forma, alumnorum animos iuvahunt ad penetran­
dum Christi mysterium, a liturgia renovatum ct quodammodo
rursus effectum, ita ut ab eo regantur suamnuc cum eo ope­
ram consocient. Conscia Igitur ct actuosa publici cultus Eccle­
siae participatio erit necessarium alimentum spiritualis vitae
clericorum eiusdemque praecipuum instrumentum.
39. Praecipue vero inculcetur cultus adorationis ot pecu­
liaris pietas exhibenda erga Corpus el Sanguinem Christi realiter
praesentis sub Eucharistiae spcciebus. Enixe commendetur gra­
tiarum actio post Missam et Communio pro sua cuiusque faculta­
te adeundo. necnon visitatio SS. Sacramenti cotidie peragenda.
40. Tantum abest ut vita liturgica despectam faciat aut
Impediat intimam meditationem, ut etiam eam excitet et olat
textibus Sacrae Scripturae et formulis liturgicis (IE., n. 14).
Quod saepe alumnis inculcetur exemplisque illustretur.
41. Alia pietatis exercitia, quae ex lege aut tradita consue­
tudine in Seminariis fiunt, debito in honore habeantur, neque,
liturgiae causa perperam interposita, imprudenter neglegantur.
Non tamen sacrae liturgiae praeferenda sunt, «utpote quae
natura sua Iisdem longe antecellat» (CC., 13; IE„ n. 17) atque,
ratione habita temporum liturgicorum, ita ordinentur opor­
tet, ut sacrae liturgiae congruant ct ab ca quodammodo deri­
vari rideantur (ibid.).
42. Ipsum Seminarii regimen eiusque vivendi ratio litur­
gico spiritu penitus Informentur (Cf. CC., n. 17). nc potissi­
mum in successione temporum dies dominica et anni liturgici
circulus efferantur. Dies dominica sit vere praecipuus dies
festus, non tantum sollemni celebratione liturgica, sed etiam
laetitia communi el vacatione ab opere quotidiano distinguen­
dus (CC., n. 106). Foveatur etiam commune exercitium eorum,
quae consuetudines christianacque disciplinae secum ferunt, va­
riis temporibus anni liturgici congruentium (IE., n. 14 in fine).
43. Pia cura ac veneratione prosequenda sunt quae Dei
cultum quavis ratione rcspicianU silentium igitur animique
recoilectio In sacello serventur; debita reverentiae signa prae­
stentur Sacrae Scripturae, Evangellorum libro, Missall vasisque
sacris. Eadem autem reverentia quae inter sacros ritus exhibe­
tur, oportet et extra ritus habeatur, totamque imbuat vitam.

S

Cap. Ill—Institutio practica

ad lituroiam

Art. I. Manuductio pastoralis

44. Sacrorum alumni iam inde a Seminario gradatim pro
4917

n. 3378

Art. IL Inst itui io ad Musicam sacram

51. «Cantus sacer qui verbis Inhaeret, necessariam vel integralem liturgiae sollemnis partem efficit» (CC., n. 112). Eius
igitur studium non est vana pulchri conquisitio, cum quaevis
liturgica formatio, quae cantum sacrum neglegat, necessario
imperfecta sit.
Ideo «magni habeatur institutio et praxis musica in Semi­
nariis, in Religiosorum utriusque sexus novitiatibus et studio­
rum domibus...; ad quam quidem institutionem assequendam,
magistri, qui Musicae sacrae docendae praeficiuntur, sedulo
conformentur» (CC., n. 115).
52.Musica sacra Inter disciplinas alumnis sacrorum rite
instituendis necessarias adnumeranda est, et inde a primis
studiorum curriculis usque ad cursum theologicum per con­
gruum tempus aptaque ratione tradenda. Non aliter ac pro
ceteris disciplinis, alumni annua pericula de Musica sacra
obire tenentur.
Unumquodque Igitur Seminarium idoneum habeat magis­
trum Musicae sacrae; qui ad omnes effectus collegio Professo­
rum est cooptandus.
53. Omnes sacrorum alumni sufficientem sibi acquirant
gregorianarum mei odi arum cognitionem, earum praesertim
quae sunt maxime notae; frequens autem usus efficiet, ut lam
in Seminario memoriter teneant cantus Ordinarii Missae tum
simpliciores tum etiam exornatiores, vulgo a populo Christiano
usurpatos.
54. Illis tradantur etiam principia directionis choralis, qui­
bus apte possint saltem cantus Kyrialis et psalmodiam diri­
gere, necnon canius linguae vernaculae numerosque moderari.
55. Alumni edoceantur alia etiam genera musicarum; pa­
riter instituantur in populari cantu vere religioso, non modo
recenti, sed in eo quoque qui orali propriae gentis traditione
servatur.
56. Nisi lam exlet, promoveatur in quovis Seminario schola
cantorum, quam expertus magister chori dirigat et Instruat;
ab ea autem observandae erunt normae de Musica liturgica
datae α competenti Auctoritate.
57. Sacrorum alumni qui ad pulsandum organum lam fue­
rint introducti, diligenter hanc eorum institutionem prosequan­
tur in Seminario, atque ad id quavis ratione laventur. Qui
autem hac in re excellentius instructi dotibus sint, post studia
mittantur ad altiora musicae Instituta, ut suam perficiant
institutionem.
58. Opera etiam detur ut sufficienti copia suppeditentur
clavicymbala minoraque organa seu «harmonias ut alumni
iosslnt convenienter exerceri; sic pariter, nuo expeditior perectiorque cantuum liturgicorum exsecutio habeatur, opportu­
num erit ut In Seminariis praesto sint subsidia didactlca. culusmodi sunt impressae cantibus taeniae, disci ct similia.
59. Plurimum interest ut sacerdotis eloquium In ecclesia
—sive ille oret sive loquatur sive legat— sit nitidum, persph
cuum gratumque evadat; musicae Igitur Institutioni addatur

Ï

4918

n. 3379-3380

PAULUS VI - SACRA CONGR. RELIGIOSORUM

pecullari» quaedam ichola ad dictionem perfectam, cui tra­
dendae praesit magister huius ortis vere peritus.

Art. Ill: Inst itat lo ad Artem sacram
60. Nonnae, quae aestimationem spectant custodiamque
traditi thesauri musicae sacrae, debitn habita ratione valent
quoque de reliquis artibus sacris. Debent igitur Moderatores,
ad quos spectat, prae oculis semper habere articulum 129
Constitutionis Concilii: «Clerici, dum philosophicis et theologi­
cis studiis incumbunt, etiam de Artis sacrae historia eiusque
evolutione Instituantur, necnon de sanis principiis quibus ope­
ra Artis sacrae inniti debent, ita ut Ecclesiae venerabilia docu­
menta aestiment atque servent, et artificibus in operibus effi­
ciendis congrua consilia queant praebere».
61. Nisi Iam in studiorum ratione de Arte sacra seu Chri­
stiana tradenda cautum fuerit, huiusmodi institutio nlumnls
dabitur saltem per lectionum series» quae utiliter haberi pote­
runt etiam a laids dioecesis viris, in re peritis, etsi ad corpus
Professorum non pertinentibus.
Exhibitiones omnes Artis sacrae, cum antiquae tum recen­
tis. attente In Seminario considerentur et perpendantur.
62. Curabunt praeterea Moderatores ut alumni directe co­
gnoscant dioecesi» thesauros Artis sacrae optimorumque ope­
rum recentiorum. Institutio sit talis oportet, ut dein. quod
saepe accidit, culpa cleri deplorandae non sint alienatio vel
dispersio vel deminutio quaecumque sacri patrimonii artis
ecclesiarum: quod patrimonium concreditum est vigilantiae
cleri (CC.. n. 126).
63. Sedulo tradantur et explanentur principia quae de Ar­
te sacra et ratione Instruendi apparandique ecclesias habet
Concilium Vaticanum II (CC., nn. 122-128; et JE., nn. 9099); alumnis insuper ostendantur constantes huius disciplinae
nonnae, neque efferantur contradictiones et diversitates, quae
de rebus minimis detegi possunt, at contra, summa diligentia
detegatur et consideretur spiritus, qui omnia Ecclesiae docu­
menta afflavit quique Idem in Illi» omnibus perstat

Cap. IV—De curriculo institutionis litvroicae

etiam critice conseribendn, curent Seminarii Moderatam ut
Bibliotheca, etiam nd liturgiam quod attinet, copiose butnu
tur ac ditetur operibus necessariis et utilibus, ut sunt llturecorum monumentorum editiones, SS. Patrum scripta, decre­
torum collectiones dc re llturulca, praecipui de liturgia «m.
mentnrii, libri denique qui dc liturgia tractent ratione bibllca
theologica, historica, luridlca. nice tien. Liturgiae autem ma­
gistri erit nlumnos nd fontes Ipsos pervestigandos maaudwr.
re, eisque libros rccentiorcs ac meliores commendare.
Hanc Instructionem, sacrorum alumnis Liturgia rite instj.
tuendis destinatam. Sacra Congregatio de Seminariis studorumque Universitatibus digessit, apparavit, audito Consilio
exseq. Constitutionem de S. L. atque S. Congregatione Bltuarn
adprobante; eam autem Summus Pontifex Paulus dlv. Pror.
Pp. VI ratam habuit, confirmavit atque evulgari luisît, cwh
trarils quibuscumque non obstantibus.
Datum Romae ex Aedibus SS. CC., In Nativitate Domini
a. mcmlxv.— loseph Card. Ριζχληπο, Episcopus Albanenu»,
Praefectus. Dinus Staffa, Archiepiscopus Caesariensis In Pa­
laestina, α Secretis.
•Seminarium 18 (1966) 37-51 Vide Linearrenta cuniculi εχΛtiouia L turpe* o apud Seminananum loc. cit. p. 52-63.

3379
1965 DEC 27.-PAÜLUS VI, LIT. AP. AAS 58 (1966) 134

Apostolica Nuntiatura

apud

Pacbistamiam ER1GITVB

PAULUS PP. VI
Ad perpetuam rei memoriam.—Quae omnia haud mediocri
sint utilitati ad firmiores reddendas magisque frugiferas
publicas necessitudinis rationes, quae Apostolicae huic Sedi
cum Civitatibus intercedant, ea mature constituere sole­
mus. Cum igitur sacra Pachistanlensis Legatio, quam conditama Pio Pp. XII, Decessore Nostro imm. ree., persimiles
Litteras die ix mensis Octobris anno mcmli anulo Piscatoris
obsignatas I LE 2238 ], ecclesiasticus Vir, Internuntii solam
nomine Insignis, ad praesens usque tempus rexit, ad potlorem nunc gradum evehenda esse videatur, huiusmodi
Nos negotium statim ac publice, edito scilicet auctoritatis
Nostrae decreto, conficere statuimus. Itaque motu proprio,
certa scientia ac matura deliberatione Nostra, harum Lit­
terarum vi eademque auctoritate Nostra, Internuntiaturam Apostollcam apud Pachistaniam in Nuntiaturam Apo­
stolicam, sedem etiam Karachienscm confirmantes, engimus et constituimus; eidemque Nuntiaturae ita a Nobis
erectae omnia et singula deferimus iura, privilegia, honores,
praerogativas, indulta, quae huiusmodi Legationum pro­
pria sunt, certa spe freti hanc animi Nostri testificationem
religioni provehendae esse conducturam. Haec edicimus,
statuimus, decernentes praesentes Litteras firmas, validas
atque efficaces lugiter exstare ac permanere; suosque ple­
nos atque integros effectus sortiri et obtinere; ipsique
Nuntiaturae Apostolicae Pachistaniensi, sic a Nobis erec­
tae, nunc et In posterum plenissime suffragari; sicque rite
iudicandum esse ac definiendum; irrilumque ex nunc et
inane fieri, si quidquam secus, super his, a quovis, aucto­
ritate qualibet, scienter sive ignoranter attentari contige­
rit. Contrariis quibusvis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die xxvii mensis Decembris, anno mcmlxv, Ponti­
ficatus Nostri tertio.—Hamlet us L Card. Cicoo.vant, α pu­
blicis Ecclesiae negotiis.

64. Locns autem docendae liturgiae reservandus, sive In
se consideratus sive In lota ratione ceterarum disciplinarum
cursus theologici, iam his verbis definitur In Constitutione
Conciliari (n. 16): «Disciplina de sacra liturgia in Seminariis
et studiorum domibus religiosis inter disciplinas necessarias et
potiores, in facultatibus autem theologicis Inter disciplinas
principales est habenda, et sub aspectu cum theologico et
historico, tum spirituali, pastorali et iuridlco tradenda. Curent
Insuper aliarum disciplinarum magistri, imprimis theologiae
dogmaticae. Sacrae Scripturae, theologiae spiritualis et pasto­
ralis ita, ex inlrin«ecis exigentiis proprii uniuscuiusque oblecti,
mysterium Christi et historiam salutis excolere, ut exinde
earum connexio cum liturgia et unitas institutionis aperte
clarescant».
65. Ut igitur hnlc disciplinae debitum tribuatur momen­
tum in institutione candidatorum ad sacerdotium, studiorum
Uturgicorum curriculum complectetur horam singulis hebdo­
madis, per quattuor annos cursus theologici. Attamen, ut pe­
culiaribus didactic!» necessitatibus Seminariorum in diversis
regionibus occurratur, haec disciplina tradi poterit inde n cursu
philosophico, atque tribus vel etiam duobus annis concludi,
dummodo et religiose servetur horarum numerus supra prae­
finitus, et doctrina in omnibus partibus exponatur.
66. Professor eligatur theologiae praesertim et historiae pe­
ritus, qui res pastorales compertas habeat et sensum publicae
precationis Ecclesiae animo teneat. Curent Igitur locorum Or­
dinarii ut quamprimum in Seminario adsit magister huius
disciplinae probe formatus (cf. /E., n. 11), Ideoque ad munus
suum rite institutas apud altlores scholas ad hoc peculiari
cura destinatas (cf. CC., n. 15).
67. Cum sacra liturgia sub aspectu cum theologico et hktc·
rieo tum spirituali, pastorali et Iuridlco tradenda sit (CC.,
n. 16), quo Id clarius pateat atque ad exsequendum expeditius
evadat. In Appendice huius Instructionis exhibetur elenchus
argumentorum, quae alumnis in praelectionibus esse propo­
nenda visum est, addi lis sane quibusdam explanationibus circa
methodum In »inguils rebns exponendis usurpandam. Atta­
men, ad normam luris competenti Auctoritati licebit ordinem
materiae aliter et aliter digerere ct per annos distribuere, dum­
modo definita quantitas, minima et sufficiens» nihil exte­
nuetur.
68. Omne» autem theologici curriculi Professore» prae ocu­
li» habeant commendationem Concilii, nempe ut praecipuae
disciplinae, ex Intrinsecis exigentiis proprii uniuscuiusque
oblecti, myiterium Christi et historiam salutis valeant exco­
lere, at exinde earum connexio cum liturgia et unitas Institu­
tioni» aperte clarescant (CC., Ibid.).
Praeprimis Igitur theologia sacramentorum debitam habeat
rationem argumentorum ex historia liturgiae certo explorato­
rum. abundeque textibus liturgici» Illustretur.
Cum vero In divini» Scripturi» veluti In cardine publica Ec­
clesiae precatio nitatur, huius disciplinae munus etiam erit
directe prospicere ut alumni penitiorem solidloremquc praeci­
puorum textuum liturgiae Intellegentiam acquirant, ac simul
ut Ipsorum In eos amor et pietas excitentur (Cf. CC., nn. 21
et 90).
69. Ne autem desint, professoribus praesertim, debita au­
xilia ad propriam Institutionem perficiendam et ad opera
4919

1905 DEC 27

3380
1965 DEC 27.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART.·
supprimitur, et unum tantum
OENUS MONACHORUM EXSTARE IN ORDINE ClSTERCIENSlUM
Reformatorum decernitur

Distinctio classium

Cum Monachorum praecipuum officium sit divinae
Molestat! humile ac nobile servitium praestare Intra septa
Monasterii in umbratili vita integre divino cultui dedicata,
ad tale officium sacrum pressius fovendum et ad vincula
fraternitatis inter sodales intimius prosequenda. Abbas
Generalis Ordinis Clstcrciensium Reformatorum, votis suf­
fultus Capituli generalis, supplices preces obtulit ut in
Ordine unum tantum genus religiosorum instaurari possit,
grui omnes Monachi sint, directe aut indirecte celebrationi
Officii divini coopérantes.
4929

Haec Sacra Congregatio, omnibus nd rem facientibus
luxU spiritum Concilii Oecumenici Vaticani II perpensis,
oblatas preces benigne admittit ct praesentis Decreti tenore
et quae sequuntur confirmat ct approbat:
1.Unum tantum genus religiosorum in Ordine exstat
qui omnes Monachi sunt cum pari formatione monastica
Mribusque iurlbus ct obligationibus. Ideo tantum illa re­
tineatur diversitas quam operum distinctio exigit, ad quae
Monachi, ratione habita vel specialis Del vocationis vel
peculiaris apiItudlnis, destinentur. Attamen Abbas, Prior
el Magister Novitlorum inter Sacerdotes eligantur.
2. Opus speciale Monasterii est celebratio Officii divini
cui «operi», ut ait sanctus Benedictus, «nihil prneponatur»
{cfr. n· 77 Constitutionum Monachorum ct n’ 51 Consti­
tutionum Monlalium); i deoque huic celebrationi chorall
omnes, suo modo, directe aut indirecte, cooperari debent.
3. Omnes Monachi in sacris constituti, etiam legitime
absentes a choro, integrum Officium divinum persolvere
tenentur. Qui In sacris constituti non sunt et choro addi­
cuntur, si legitime absentes ab eo sint, debent, ad normam
Const. Cone. Vaticani II dc Sacra Liturgia, n. 95 c) et
Indruetionis ad exsecutionem eiusdem Constitutionis, n.
78 a), cotidie horas canonicas quas in choro non persolve­
rint, soli recitare, nisi, iudlclo Abbatis, specialis ratio ad­
sit. 11 autem qui choro non addicuntur, si choro non in­
terfuerint, prout Abbas disposuerit, tenentur ad recita­
tionem: a) aut Officii divini; b) aut Officii abbreviat!,
approbati a Sancta Sede; e) aut sic dicta Officii converso­
rum, secundum Constitutiones.
4. Qui iam professionem pro classe conversorum emi­
serunt, liberi sunt in propria conditione permanere.

5. Servatis servandis et congrua congruis referendo,
haec pro Monialibus Ordinis valeant.
Contrariis quibuslibet non obstantibus. Datum Romae,
die 27 Decembris A. D. 1965.—I. Card. Antoniutti,
Prce/. Paulus Philippe, a Secretis.
•Ordini Cixterciensium Reformatorum, Prot. N. 16545/65 T. 34:
hriat 27 (1667) 228-229. Vfdo Epistulam S. C. de Religiosis, sensum
hnus Decreti declarantem, apud Jurist 27 (1987) 229-230.

3381
1965 DEC 30.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART.·

Institutum Matritense «Regina virginum» seiungitur
a Pontificio Instituto romano «Regina mundi»,
et propria autonomia donatur

Entre las inlclatlvas emprendidas por la Sagrada Con­
gregaciôn de Religiosos con cl fin de favorecer Ia formaciôn
cultural y religiosa de las Virgenes consagradas a Dios,
queexigen especialmcnte nuestros tiempos, cierlisimamente
ine de mâxima importanda Ia erecciôn del Instituto Pon­
tificio «Regina Mundi», aprobado solemnemente por el Su­
mo Pontifice Papa Pio XII, de felix memoria, mediante
el Afo/u proprio «Nihil Ecclesia antiquius» dei dia 11 de
febrero de 1956 [LE 2559].
El fin primordial del citado Instituto Pontificio es «proporclonar una formaclôn superior sobre todo en las ciendas
Mgradas a las Virgenes consagradas a la perfecclôn y al
apostolado, con el objelo dc prepararlas môs adccuadamente para los cargos intemos de régimen y de formaclôn,
ail como también para las obras extemas dc apostolado,
espccialmente para la direcciôn y la ensefianza de las Jôvenes de Escuelas Superiores. (Cfr. Estatutos, art. I, 2.)
Se concediô al predicho Instituto la facultad de agregar
otros Institutos y Escuelas, que scan afincs al mismo.
(Cfr. Motu proprio, art. IV.)
Ahora bien, como entre los Institutos agregados ocupa
elprincipal lugar el Instituto de Madrid «Regina Virginum»,
que, desde el ano 1959, lo dirige la Confcderaciôn Espahola
de Religiosos (CONFER), y ha dado ôptimos frutos en
favor dc las Religiosas de Espaça; su sôlida cstructura, la

4921

η. 3381-3382

SACRA CONGREGATIO RELIGIOSORUM

1965 DEC 30

seriedad comprobada en lo que se refiere al ordenamiento
y promoclôn dc los estudios, el nûmero clevado de alumnas,
as! como también el selecto profesorado, le han atraido
la estima y la alabanza de este Sagrado DIcastcrio.
Examinando, pues, todo maduramente y ponderada
ntentamente la dlficultad de ir a Roma por parte de las
Religiosas de Espafia, que desean obtener en el Pontificio
Instituto «Regina Mundi» los diplomas pontificios para ensefiar las ciendas sagradas; el infrascrito Prefccto de la
Sagrada Congregaciôn dc Religiosos, en la audienda que
le fue concedida el dia 30 de diclcmbre de 1965, expuso
a Nuestro Santisimo Seüor, por la divina Providenda
Papa, Paulo VI, la oportunidad y la utilidad de que el
Instituto «Regina Virginum» pudiese ampliar su actividad
en favor dc las Virgenes consagradas a Dios; y Su Santidad
sc ha dignado otorgar benignamente a todo su aprobaciôn
y conformidad.
Quedando, pues, inmutables los fines intentados, para
los que se erigiô el Instituto «Regina Virginum» y fue agrcgado al Instituto Pontificio «Regina Mundi», la Sagrada
Congregaciôn determina y establece lo siguiente.
1. Sc declara Pontificio Instituto autônomo el Instituto
de Madrid «Regina Virginum», y se constituye a modo
—«ad instar»— del Instituto Pontificio «Regina Mundi»,
quedando independiente de él.

2. Se concede al mismo Instituto la facultad de promo*
ver y, con cl conscntimiento dc la Sagrada Congregaciôn
dc Religiosos y en conformidad con los Estatutos, de agre­
gar a si, ya sea en la Peninsula Ibérica, ya sea en la América Latiha, aquellas Escuelas e Institutos y aun Secciones
dc los mlsmos, que guarden aflnidad con él.
Las escuelas ya constituldas en estas regiones y agregadas legltimamente al Instituto Pontificio «Regina Mundi»,
en virtud del présenté Decreto, quedan agregadas al Ins­
tituto «Regina Virginum».
3. Queda revocada la facultad concedida al Instituto
«Regina Virginum», mediante el Rescripto dei dia 19 de
agosto de 1959, para organizar cursos intensivos de verano
y de conferir diplomas al final de los mismos.
4. Un Estatuto especial determinarâ las relaciones que
han de exfstir entre el «Regina Virginum» y los demâs
Institutos a él agregados, as! como también los oficios de
la Universidad Pontificia de Comillas.
Dicho Estatuto se presentarâ, para su deblda aproba­
ciôn, a la Sagrada Congregaciôn de Religiosos. Sin que
obste nada en contrario.
Dado en Roma, el dia 30 de dlclcnibre del Afto del Seâor 1965.—Hildebrando Cardenal Antoniuttî, Prelecto.
Pablo Philippe, Secretario.
* Confer 8 (16Ô6-D 347-349.

3382
1965

De

.. ..-SC S. OFFICII, RESPONSUM. PART.·

capacitate a catholicorum accusandi nullitatem
PROPRII MATRIMONII STANDIQUE IN IUDICIO

Em e ac Reome Domine, Litteris die 17 decembris 1965
datis Eminentia Tua Rcvnia postulavit pro acatholica
Linda Ius standi in iudicio coram Tribunali Ecclesiastico
ad accusandum nullitatls matrimonium cum Sveln, etiam
acatholico, contractum.
Ad rem Tecum communico In huiusmodi casibus Ordi­
narium cui competit processum in prima instantia Instrue­
re, concedere posse facultatem parti oratrici standi in iu­
dicio etsi sit acatholica, necnon causa nullitatls.
Hanc occasionem nactus, etc.—A. Cardinal Ottaviani,
Pro-Praefecl.
* Ordinario Neo Eboraccrun: Jurist 27 (1687) 226-227.

4922

ANNUS 1966
3383
1968 IAN 3.-PAULUS VI, MOT. PR. AAS 58 (1966) 37-40
Commissiones quaedam

postconciliares constituuntur

PAULUS PP. VI

nere in Concilio Oecumenico fungebantur. Ildem In Com­
missione Centrali partem habebunt.
8. Ad Secretarium Generalem illud quoque pertinet,
ut non solum omnia acta documentaque Conditi colligat
et In tabulario generali disponat, sed ut etiam ea quae
sint evulganda typis edat.
9. Sive Commissioni Centrali, sive singulis Commissio­
nibus postconciliaribus praesto erunt Consultores, qui pro
singulis quaestionibus, In quibus sint vere periti, propo­
nente Praeside et approbante Summo Pontifice, a Com­
missione seligentur, ut plurimum, ex lis qui in Condllo
Peritorum munere fungebantur.
10. Commissiones in eo omnem curam collocabunt, ut
i crediti sunt sibi labores alacriter absolvant, ita ut
ncilll decreta quam primum in rem deducantur. His
autem expletis laboribus. Commissiones finem habebunt /
11. Rationes autem cum iis provehendi causa, qui Chri­
stiano nomine decorantur, sed ab hac Apostolica Sede
adhuc seiuncti sunt, confirmamus Secretarialum ad unita­
tem Christianorum fovendam, a Decessore Nostro ven. mem.
loanne XXIII Apostolicis Litteris Superno Del nuta, die v
mensis Iunii, anno mdcccclx (LE 29101, conditum. Qui
Secretariatus iisdem viris constabit, quibus per Concilii
celebrationem constabat.
Ad ostendendam praeterea sollicitudinem, qua tenemur,
erga universos homines, duos alios Secretariatus Nos con­
didimus, quorum alter non Christianos respicit, alter vero
non credentes.
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis decreta sunt, ea omnia firma ac rata esse lubemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die ni mensis
Januarii, anno mdcccclxvi, Pontificatus Nostri tertio.—
Paulus Pp. VI.

Finis Concilio Oecumenico Vaticano II cum allatus sit,
a Decessore Nostro ven. mem. loanne XXIII indicto et
Inchoato a Noblsque continuato et concluso, ex quo prae­
clarissimas utilitates in catholicam rem manaturas esse
nemo dubitat, Apostolico muneri Nostro consentaneum
38 censemus, lam curas sol/llcitudinesque in eo ponere, ut
quae in Consessu illo dignissimo sunt statuta a Noblsque
promulgata, ad effectum quam primum adducantur.
Huius rei gratia, ut pro explorato habetur, condidimus
sive Consilium ad exsequendam Constitutionem de Sacra
Liturgia, sive Pontificium Consilium instrumentis commu­
nicationis socialis praepositum. Quod vero pertinet ad re­
cognitionem Codicis Iuris Canonici Decessor Noster fel.
ree. Ioannes XXIII peculiarem Commissionem constituit,
quae, iuxta Concilii praescripta, in opus lam Incumbit.
Sed quoniam post hos constitutos Coelus, nova sacro­
sanctum Concilium decreta edidit, sequitur propterea, ut
novi etiam Coetus condantur, quorum studio et consilio
utamur, ad normas tradendas, quibus decreta illa effecta
dentur.
Quas ob causas, hisce Apostolicis Litteris motu proprio
datis, haec, quae sequuntur, decernimus et lubemus.
1. Idcirco ut studia perficiantur et aptae normae pa­
rentur, quibus novae a concilio latae leges Nostra aucto­
ritate ad effectum veniant, novas condimus Commissiones,
quae postconclliares appellabuntur.
2. Iuxta Concilii decreta, a Nobis sequentes Commis­
siones postconclliares constituuntur a) Commissio de Epi­
scopis et de dioecesium regimine; b) Commissio de Religio­
3384
sis; c) Commissio de Missionibus; d) Commissio de educa­
tione Christiana; e) Commissio de apostolatu laicorum.
1966 IAN 4.-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 58 (1966) 203-204
3. Unaquaeque ex his Commissionibus de materia tan­
tum aget, circa quam versabatur respondens Concilii Com­
Internuntiatura Apostolica in Republica Arabica
missio.
Unita in Nuntiaturam erigitur
4. Harum Commissionum Praeses, Praesidis Vicarii,
Membra et Secretarius, ildem ipsi erunt, qui hoc munus
PAULUS PP. VI
in respondenti Commissione Conciliari obtinebant. Una­
quaeque autem Commissio normis, quantum cuique con­
Ad perpetuam rei memoriam.—Quo firmiora efficeren­
gruit, regetur, quae in Ordine Concilii Oecumenici Vati­
tur publica officiorum vincula, quibus Apostolica haec
cani II celebrandi statutae sunt [LE 3076 et 3127].
Sedes et Respublica .Arabica Unita Inter se continentur,
5. Praeterea Commissionem, quae Centralis vocabitur.
visum est Nobis munus sacrorum Antistitis, qui ad prae­
Instituimus, eo spectantem, ut omnium Commissionum
sens usque tempus Internuntii nomine appellatus eo sole­
39 postconci/llarium labores coordinet, lllarumque proposi­
bat legari, dignitatis gradu et momento augere. Itamie,
tiones, diligentissime cogitatas, ad Nos deferat.
motu proprio, certa scientia ac matura deliberatione No­
stra Inlemuntiaturam Apostolicam, in Republica Arabica
Eiusdem insuper Commissionis erit Concilii Constitutio»
Unita olim constitutam, In Nuntiaturam Apostolicam eri­
nes et Decreta, ubi id vel necessarium vel utile visum erit,
gimus eique omnia et singula iura, privilegia, honores,
rite interpretari.
praerogativas, indulta, quae huiusmodi Legationum pro­
Quare ea proprio hoc nomine designabitur Commissio
pria sunt, deferimus, certa spe freti hanc animi Nostri
Centralis coordinandls post Concilium laboribus et Concilii
testificationem religioni provehendae esse conducturam.
Decretis interpretandis.
Haec edicimus, statuimus, decernentes praesentes Litteras
6. Huic Commissioni Centrali praeerunt, tamquam a
firmas, validas atque efficaces iugiter exstare ac permane­
Nobis delegati, tum Pater Cardinalis qui inter Concilium
re; suosque plenos atque integros effectus sortiri ct obli­
Primus erat e Consilio Praesidenliae, tum Pater Cardinalis,
nere; eidemque Nuntiaturae Apostolicae in Republica Ara­
qui per Idem tempus Praeses erat Commissionis de coordi­
bica Unita sic per Nos erectae, nunc et in posterum, ple­
nandls Concilii laboribus.
nissime suffragari; sicque rite iudicandum esse ad defi­
Huius autem Commissionis Centralis Membra erunt Pa­
niendum; irritumque ex nunc et inane fleri, sl quidquam/ 2M
tres Cardinales, qui Membra erant Commissionis, quam
secus, super his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter
nunc nuper commemoravimus.
sive ignoranter attentari contigerit. Contrariis quibusvis
nihil obstantibus.
7. Commissio Centralis suum habebit Praelatum, Se­
cretarium Generalem appellatum, quem Subsccretaril prae­
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pi­
sentem adiuvabunt, eiusque vel absentis vel impediti vices
scatoris, dic iv mensis lanuarii, anno mcmlxvi, Pontifica­
praestabunt. Sive Secretarii Generalis sive Subsccrelario4
tus Nostri tertio.—Hamictus I. Card. Cicognani, α publi­
rum officium in hac Commissione obibunt, qui eodem mu­
cis Ecclesiae negotiis.
4923

4924

1908 IAN 5-10

SACRA PAENITENTIARIA - SC RITUUM - PAULUS VI

3385
1886 IAN 5.-S. ΡΑΕΝΓΓ., DECL. AAS 58 (1968) 105-108

Declaratio CIRCA iubilaei extraordinarii
Indulgentias
Cum non pauci locorum Ordinarii quaestiones vel dubia
drea Jubilares Indulgentias, per Constitutionem Apostoliam Miri/icus eventus [LE 3358 J concessas, proposuerint,
Sacra Pacnitentiaria, de expresso mandato Ssihi D. N.
Pauli div. Prov. Pp. VI, ad omnes haesitationes in expil­
anda eadem Constitutione auferendas, declarat Indulgen­
tiam plenariam acquiri posse a christifldelibus confessis,
sacra Communione refectis et ad mentem Summi Ponti­
ficis orantibus:
1. quotiescumque tribus saltem institutionibus de Con­
diit Oecumenici Vaticani II decretis in qualibet ecclesia
vel loco apto habendis interfuerint;
1 quotiescumque tribus saltem sacrarum Missionum
concionibus in qualibet ecclesia devote adstiterint;
3. quotiescumque Eucharistico Sacrificio, a quolibet
Episcopo quadam cum sollemnitate celebrato in cathedral!
eaJesla vel in alia ecclesia ab Ordinario loci designata, ad
normam Decreti Sacrae Pacnltentiariae /Xpostolicae diei 20
Decembris 1965 [LE 3376], devote interfuerint;
4. semel tantum, durante extraordinarii iubilaei tem)re, si cathédrale templum vel aliam ecclesiam, a loci
rdinarlo ut supra designatam, ple visitaverint ibique,
qualibet legitima formula adhibita, fidei professionem re­
novaverint;
5. si Benedictionem Papalcm, semel occasione praeci­
puae celebrationis Impertiendam ab Episcopo loci vel ab
1*4 eius Coadiutore aut / Auxiliari vel etiam ab alio Episcopo
rite delegando, pia mente acceperint.
Convenit ut loci Ordinarius, si, praeter cathcdralem ecdesiam, unam vel plures ecclesias ad Indulgentias iubilares lucrandas designare velit, eligat quae sint in dioecesi
principaliores, uti ecclesia primaria alicuius vicariatus foranel vel insigne sanctuarium.
Maxime insuper expedit ut institutiones de Concilii Occnmenici decretis, in qualibet paroeciali ecclesia vel alia
sede laudabiliter faciendae, compleantur cum peregrina­
tione ad ecclesiam cathedralem vel ad aliam ecclesiam ab
Ordinario loci uti supra designatam, ad quam christifide­
les eiusdem loci vel ordinis simul, quantum fieri potest,
accedere curent.
Confessorii omnes, vi can. 935 C. I. C., commutare pos­
sunt pia opera, de quibus supra, ad lubilares Indulgentias
acquirendas iniuncta, in favorem christlfidelium, qui, le­
gitimo delenti impedimento, eadem praestare nequeunt.
Datum Romae, ex S. Pacnitentiaria Apostolica, die 5
lanuarii 1966.—F. Card. Cento, Paenitentiarius Maior.
I. Sessolo, Regens.

S

Ada. G. ROSSNO ia Perfico munus 41 (1966) 71-74.

3386
1966 IAN 6.-SC RITUUM, DECRETUM. PART.·

Missa pro Iubilaeo extraordinario post clausum
Concilium Vaticanum II approbatur et promulgatur
Extraordinarium lubllacum, quod Beatissimus Pater
Paulus Pp. VI, Concilii Vaticani II veluti coronam, dic 7
decembris 1965 indixit ac promulgavit, in singulis catho­
lici Orbis dioecesibus celebrandum, ita ordinatum est ut
«suam sedem ac veluti domum habeat aedem cathcdra­
lem, atque in uno Episcopo, concreditarum sibi ovium
Patre et Pastore, nitatur* (Motu Proprio Mirificus even­
tus) (LE 3358]. Opportunum proinde visum est ut etiam
per litnrgicos textus, in praecipuis huius sacri Iubilaei ce­
lebrationibus eucharisticis adhibendos, eadem praeclara
notio Pastoris et Ecclesiae pressius exprimatur et extol­
latur.
Quapropter formulae Missae, quae hoc Decreto promul­
gantur, adhiberi valent:
1. Quotiescumque cucharistlcum Sacrificium a quoli­
bet Episcopo quauam cum solcmnltate celebratur in ec­
clesia cathedral! vel in alia ecclesia ab Ordinario loci de­
signata, ad normam Decreti S. Paenitentiariae Apostolicae
diei 20 Decembris 1965 (LE 3376], pro fidelibus ad easdem
4925

n. 3385-3387

ecclesias accedentibus ad sacri Iubilaei Indulgentias lu­
crandas.
2. Quotiescumque Missa celebratur In qualibet ecclesia
sub fine aut sacrarum Missionum aut peculiarium aliorum
coetuum, in quibus institutiones habitae sint dc Concilii
Oecumenici Vaticani II decretis, ad nonnam Declarationis
S. Pacnltentiariae Apostolicae diei 5 lanuarii 1966 [LE
3384].
3. Quotiescumque Missa celebratur pro fidelibus eius­
dem loci vel ordinis ad ecclesiam cathcdralem vel ad aliam
ecclesiam, ab Ordinario loci, ut supra, designatam, simul
accedentibus post sacras Missiones vel peculiares institu­
tiones de Concilii Oecumenici decretis.
Huiusmodi autem Missae celebrentur cum paramentis
albi coloris, tamquam votivae II classis, ad nonnam n. 343
Codicis rubricarum. Symbolum tamen semper dicatur, etsi
dominica non occurat. Contrariis quibuslibet non obstan­
tibus.
Romae, die 6 ianuaril 1966.—Arcadius M. Card. La­
rraona, S. R. C. Prae/. Ferdinandus Antonelli O. F. M.,
S. R. C. a Secr.
* Notit. 2 (1966) 42. Adn. EL 80 (1966) 37-39; NotiL 2 (1966) 46-49.

3387
19Θ6 IAN 10.-PAULUS VI, CONST. AAS 58 (1966) 563-564

EXARCHATUS APOSTOLICUS PRO FIDELIBUS
RITUS BYZANTINI MELKITARUM

In Foederatis Americas Septemtrionalis Civitatibus
EXARCHATUS APOSTOLICUS CONSTITUITUR PRO FIDELIBUS
BYZANTINI MELKITARUM RITUS

PAULUS EPISCOPUS
Servus servorum Dei - Ad perpetuam rei memoriam
Byzantini Melkitarum ritus Christianis fidelibus, qui In
Foederatis Amcricae Septemtrionalis Civitatibus degunt,
cum optaremus apte pro munere Nostro apostolico prospi­
cere, opportunum Nobis visum est cumque eorumdem
fidelium bono maximopere coniunctum, apostolicum exar
chatum in nobilissima illa Ditione condere. De sententia
ideo venerabilis Fratris Nostri Hamleti loannis S. R. E.
Cardinalis Cicognani, a publicis Ecclesiae negotiis, deque
suprema potestate Nostra in Foederatis Amcricae Scptemtrionalis Civitatibus exarchatum apostolicum constitui­
mus, fidelibus iuvandis ritus byzantin! Melkitarum, metropolitanae Sedi Bostoniens! instar suffraganei, cuius se­
des in urbe Bostonia poni debet, exarchalis vero magisterii
cathedra in sacra aede, cui per vulgus / appellatio «An- 564
nuntiation Rectory», donec scilicet aliter consulatur. Exarchales praeterea Consultores deligantur, qui sacro Praesuli
sive consilio sive auxilio assint. Mensa exarchalis, quae
dicitur, efficietur pecunia sponte a fidelibus oblata, statu­
tis tributis paroeciarum, redditibus denique bonorum ad
eundem exarchatum pertinentium. Ad pueros adulescentesque quod attinet, Dei instinctu ad sacerdotium vocatos,
ad Seminarium mittantur pro fidelibus ritus byzantin!
Melkitarum, loco vulgo «Metuen» nuncupato, quod qui­
dem summopere ita foveatur ac provehatur, ut quam ap­
tissime instituantur qui sacerdotum munere smt olim
functuri. Extremum, sive conditi exarchatus sive cius sa­
cri Praesulis iura a Litteris Apostolicis desumantur, quae
a verbis incipiunt «Cleri sanctitati» ac de ritibus orientali­
bus deque personis agunt, a canone scilicet 366 ad 387
usque; hoc tamen cauto, quod potestas iurisdictionls Exar­
ch! in fideles byzantin! Melkitarum ritus non exclusive
exercenda erit, sed cumulate cum potestate Ordinariorum
locorum, qui, secundaria ratione, suo iure utantur. Ubi
autem locorum curia seu paroecia pro fidelibus byzantin!
Melkitarum ritus desit, latin! ritus curio illorum curam
gerat, donec curio proprii ipsorum ritus aut sacerdos pro
ipsis designetur.
Hanc vero Constitutionem nunc et in posterum effica­
cem esse ct fore volumus; ito quidem ut quae per eam
decreta sunt ab iis quorum res est religiose serventur,
atque Igitur vim suam obtineant. Culus Constitutionis ef­
ficacitati nulla, cuiusvis generis, contraria praescripta of­
ficere poterunt, cum per eam iisdem derogemus omnibus.
Nemini praeterea haec voluntatis Nostrae documenta vel
scindere vel corrumpere liceat; quin immo huius Consti­
tutionis exemplis ct locis, sive typis impressis sive manu

4926

η. 3388-331)0

PAULUS Vi - SACRA CONGR. RITUUM - RELIGIOSORUM

1»ββ IAN 10-19

exaratis, quae sigillum viri praeferant in ecclesiastica di­
3389
gnitate constituti simulque ab aliquo publico tabellione
sint subscripta, eadem omnino habenda erit fides, quae
1966 IAN 12.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART.·
huic haberetur, sl ostenderetur.
Datum Romae, apud S. Petrum, die decimo mensis
Responsa ad proposita dubia circa vestes quibcs
Januarii, anno Domini millesimo nongentesimo sexagesi­
MINISTER SACER CANTARE DEBET EVANGELIUM IN MtSSIl
mo sexto. Pontificatus Nostri tertio.—Pro S. R. E. Can­
CUM POPULO, ET CIRCA IURA ORDINARII LOCI ET SüFE·
cellario: Hamletus L Card. Cicognani, a publicis Ecclesiae
RIORIS RELIGIOSORUM IN CONCELEBRATIONE MlSSAE WOnegotiis* Gustavus Card. Testa, S. Congr. pro Ecclesia
DERANDA IN PROPRIIS ECCLESIIS
Orient, Pro-Praefectus. Franciscus Tincllo, Apastolicam
Concellariam Regens. Joannes Calleri, Proton. A post. Jo­
E&us ac ResTBus Dominus Alohius Cardinalis Trajtfia,
Sanctitatis
Sane ln Urbe Vicarius Generalis, Sacrae Rlluun
sephus Del Ton, Proton. A post.

3388
1966 IAN 10.-PAULUS VI, CONST. AAS 59 (1966) 529-530
EXARCHATUS APOSTOLICUS PRO FIDELIBUS
RITUS ANTIOCHENI MARONITARUM
Lx Foederatis Am erica e Septentrionalis Civitatibus
EXARCHATUS APOSTOLICUS CONSTITUITUR PRO FIDELIBUS

ritus

Antiocheni Maronttarüm

PAULUS EPISCOPUS

Serous servorum Dei - Ad perpetuam rei memoriam
Cum supremi universae Ecclesiae rectoris Nobis sint Im­
positae partes, huiusmodi procurationi tuendae omni dili­
gentia studemus summaque nitimur ope, ea In primis pro­
posita et consilia exsequentes, quae ad maiorem Christiani
populi utilitatem conducant. Quoniamque fideles ritus An­
tiocheni Maronitarum frequentes iam in Foederatis Ame­
rica e Septemtrionalis Civitatibus exstant iisque proprius
assistere oportet, visum est Nobis maxima cum utilitate
posse iisdem provideri, apostolico Ibidem exarchatu consti­
tuto. De sententia ideo venerabilis Fratris Nostri S. R. E.
Cardinalis, qui est a publicis Ecclesiae negotiis, deque su­
prema potestate Nostra novum exarchafum aposlolicum in
ea Ditione condimus, fidelibus scilicet lavandis ritus An­
tiocheni Maronitarum, qui metropolitanae Sedi Detroitensi
suffraganei Instar erit, cuiusque sedes in urbe vulgo De­
troit ponetur, templum autem exarchale sacra aedes habebltur Deo dicata in honorem Sancti Maronis, eadem ln
°30 urbe exstans. / Exarchales praeterea Consultores deligan­
tur, qui sacro Praesuli sive consilio sive auxilio assint.
Exarchalis mensa, quae dicitur, efficietur pecunia sponte
a fidelibus oblata, paroeciarum tributis, redditibus denique
bonorum ad eundem exarchatum pertinentium. Ad semi­
narium quod attinet, illud magis magisque foveatur ac
provehatur, quod conditum nuper est, maius videlicet. Ex­
tremum, sive conditi exarchatus sive eius sacri Praesulis
iura a Litteris Apostolicls desumantur, quae n verbis in­
cipiunt «Cleri sanctitati· ac de ritibus orientalibus deque
personis agunt, a canone scilicet 366 ad 387 usque; hoc
tamen cauto, quod potestas Jurisdictionis Exarchi in fide­
les Maronitas exercenda erit non exclusive sed cumulate
cum potestate Ordinariorum locorum, qui tamen secun­
daria ratione suo Iure utantur. Ubi autem locorum curia
seu paroecia pro fidelibus Maronltis desit, Latini ritus cu­
rio illorum curam gerat, donec curio proprii ipsorum ritus
aut sacerdos pro ipsis designetur.

Congregationi sequentia dubia pro opportuna solutione exhihuit, nimirum:
1. Cum iuxta n. 44 Ritus serrandi in celebratione Miuoe,
die 27 lanuarli 1965 ILE 3251 J publici luris facti, ln Misait
cum populi participatione celebratis, Evangelium can Uri ant
legi possit a diacono vel alio sacerdote, alba et stola induto,
quod tamen in praxi difficultate non caret, quia laepniita·
hoc munere fungitur sacerdos sacra men ta II bas confessionibus
audiendis destinatus, quaeritur
Utrum sacerdos vel diaconus, attentis expositis circum­
stantiis. Evangelium legere valeat, in huiusmodi Mlidi cum
populi participatione celebratis, su perpelli ceo tantum et stola
Indutus.
2. Articulo 3 Ritus serrandi in concelebrat Ione Miuae
(LE 32201. cum de concelebratlonis disciplina moderanda
agitur, haec edicuntur: «Episcopi est. ad normam luris, conce­
lebrat io ni s disciplinam In sua dioecesi moderari, etiam ia
exemptorum ecclesiis et oratoriis scmlpublicls. Est antea
omni* Ordinarii et etiam Superioris maioris Religionum cleri­
calium non exemptarum et Societatum clericorum in communi
viventium sine votis, de opportunitate concelebratlonis Judi­
care atque licentiam in suis ecclesiis et oratoriis dure, necnon
concelebrantium numerum, ad normam articuli sequentis,
definire, si, attentis adiunctis, id censu erit ad ritus dignita­
tem exigi». Hinc quaeritur:
Utrum Superior maior habeat ius cumulativum in solidum
cum Ordinario lod moderandi in suis ecclesiis concelcbrationem Missae» an potius eius ius coarctctur ad dandam licenlUm
utendi in suis ecclesiis facultate concelebrandi ab Ordinario
loci iam concessa et ad numerum concelebrantium determi­
nandum.
Et Sacra eadem Rituum Congregatio, audito Commissionis
liturgicae suffragio reque mature perpensa, propositis dubia
respondere censui t:
Ad L Mens Ritus servandi in celebratione Missae est ut
diaconus vel, eo deficiente, alius sacerdos ministerium suum
celebranti praestet loto tempore sacrae actionis, quique
Erolnde vestes liturgi cas proprii ordinis induere tenetur, sdcet albam et stolam diaconalcm, diaconus; albam et stolam,
more sacerdotali, sacerdos.
Ideo minus conveniens videtur ut sacerdos confessionibus
audiendis deputatus ministerium liturgicum ad altare praestet
tantum ad Evangelium legendum.
Ad IL In ecclesiis Religiosorum non requiritur licentia
Ordinarii loci quoad facultatem concelebrandi (cf. Consi. «
sacra Liturgia, art. 57 à 1, 2, et art. 3 Ritus servandi in coneeleb allone Minar); facultas enim Superioris maioris tria com­
plectitur, nempe: a) iudicare de opportunitate concelebratioms; b) licentiam concedere; c) numerum concelebran­
tium, si opus sil, definire.
Ad Episcopum vero, seu Ordinarium loci, pertinet concele­
bra tionis disciplinam in sua dioecesi moderari (cf. Consi, de
sacra Liturgia, art. 57 § 2), v. g. prohibere concelebralionem
in aliis ecclesiis hora qua In cathcdrall ecclesia concelebratur,
abusus praecavere. tutam reddere singularem celebrationem
Missarum ad fidelium utilitatem, praescriptiones dare quoad
observantiam ritus et disciplinae, quoad orationem fidelium,
et alia id genus.
Die 12 lanuarli 1966.—Arcadius M. Card. Larraona,
S. R. C. Praelectus. Ferdinandus Antonelli, O. F. Μ., α secretis.

Hanc vero Constitutionem nunc et in posterum effica­
* Card. Vxcario Urbia: Nodi. 2 (1966) 265-206
cem esse et fore volumus; Ita quidem ut quae per eam de­
creta sunt ab iis quorum res est religiose serventur, atque
Igitur vim suam obtineant. Cuius Constitutionis efficacitati
3390
nulla, cuiusvis generis, contraria praescripta officere pote­
runt, cum per eam Iisdem derogemus omnibus. Nemini
1966 IAN 19.-SC. RELIGIOSORUM, NORMAE. PART.·
praeterea haec voluntatis Nostrae documenta vel scindere
vel corrumpere liceat; quin immo huius Constitutionis
Criteria sequenda a religiosis in frequentandis
exemplis et locis, sive typis impressis sive manu exaratis,
Universitatibus civilibus Italiae
quae sigillum viri praeferant In ecclesiastica dignitate con­
stituti simulque ab aliquo publico tabellione sint subscrip­
Roma, 19 Gcnnalo 1966
ta, eadem omnino habenda erit fides, quae huic haberetur,
Reverendissimo Padre, Mi è grato riterirmi alie Sue cortesi
sl ostenderetur.
segnalazioni cirer la situazione in cui vengono a trovarsi vari
Datum Romae, apud S. Petrum, die decimo mensis
Religiosi, I quali, per molivi di distnnza o dl impegnl d'lnsegnamento nel seminar, ecclesiastici, difficllmente possono frequen­
lanuarli, anno Domini millesimo nongentesimo sexagesi­
tare le Facoltà de IT Univ ersi th Cattollca di Milano e pertanto
mo sexto. Pontificatus Nostri tertio.—Pro S. R. E. Can­
chledono di potcr seguire 1 corsi delle Università statali.
cellario: Hamletus L Card. Cicognani, α publicis Ecclesiae
Al riguardo questa Sacra Congregazlone ttene ad informare
negotiis. Gustavus Card. Testa, S. Congr. pro Ecclesia
la
P. \. che i Religiosi possono, sotto la vigilanzn dei propri
Orient. Pro-Praefectus. Franciscus Tincllo, Apostolicnm
Superiori e Ordinari, frequentare le FacnltÀ civili quando,
Concellariam Regens. Ioannes Calleri, Proton. A post. Euqraottrr onerata conscientia, lo giudichcranno opportuno e prugenlus Sevi. Proton. A post.
<Iente I rispettlvi Superiori religiosi. Sarnnno sempre da osser-

|

CONSILIUMJLITURGIAE - PAULUS VI

I9GB IAN 21-25

«nJ. nataralmente, le dlsposlzlonl degli Ordinari del luoghl
t del can. 587. I 4.
Prodito dclla drcostanza per confermnrmi, con sens! dl
distinto oisequlo, devotissimo nel Signore.—Card. AntoniutTI. Pre/.
• $KTdvb Cooferentiao Italicao Suporiorum Maiorum: Notziario
deLa CJS4 n. 90, I960. p. 3.

3391
I960 IAN 21.-C0NS.

LITURGIAE, INSTRUCTIO. PART.·

IXSTBUCTIO CIRCA MODUM CONFICIENDI INTERPRETATIO­
NES VERNACULAS MlSSAB PRO lUDILAEO EXTRAORDINARIO

Per Li 11 eras Aposlollcas Mirificus eoentus, Summus Ponti­
fex Paulus Pp. VI lubilacum extraordinarium indixit a die 1
Un mini ad diem 29 mensis mall huius anni celebrandum
ILE 3358|.
Sacra Rituum Congregatio, de mandato Summi Pontificis,
Missam propriam apparavit et promulgavit, in qua scopus
lubiheo praestitutu* evidentiore luce emicat.
Haec Missa, editione typica. Typi* Polyglottis Vaticanis
excusa, praebet textus tum pro tempore per annum tum pro
tempore paschali, cum peculiari oratione communi, propria
praelatione ct cantibus, sive e Gradual! romano depromptis,
sire simplicioribus melodiis ornatis.
Ut statlm haec Missa In usum veniat, etiam ad textum
popularem quod attinet, Beatissimus Pater Paulus Pp. VI
concedit:
1) In regionibus, quae lingua utuntur communi, singuli
Coetus Episcoporum valent interpretationem popularem as­
sumere a Commissione mixta opportune paratam, quin tecranlur, pro hac vice, confirmationem textus i» «Consilio»
expetere.
2) Ceteri Coetus Episcoporum Interpretationem popularem
confidendam curent fidelem et aptam. Illum approbatione
muniant et adhibere concedant, omissa, pro hac vice, confir­
matione textus cx parte «Consilii·.
•Ad Presides Conferentiarum episcopalium, Prot. N. 19/88: NobL 2 (1966) 43.

3392
1966 IAN 25.-PAULUS VI, MP. AAS

58 (1966)

113-114

Sacrarum contionum series Romae in Basilica LiB ERIAN A QUOTANNIS IIADENDA INSTITUITUR

PAULUS PP. VI

Verbi Dei nuntiatio, ex illo Divini Magistri mandato:
Eunles ln mundum universum, praedicate Euangelium omni
enaturae1 primum ac praecipuum apostolic! muneris of­
ficinal est profecto existimandum.
In quo quidem sacratissimo Evangello disseminato du­
bium non est, quin initium quoque contineatur eius colloqnii, a catholica Ecclesia cum hominibus nostrorum die­
rum Ineundi, quod Concilium Oecumenicum Vaticanum II,
nuper conclusum, magnopere suasit. Quod colloquium,
quemadmodum manifestum est, eo potissimum spectat,
ut congruens caritatlsque plena responsio nostrae huius
artatis hominibus reddatur, qui circa tot tantasque quae­
stiones anxii, quas ipse mirificus doctrinarum ac rerum
technIcarum progressus gignit, et eorum mentibus conidentilsque proponit, animo magis mngisque cupido veri­
tatem Illam inquirunt, quae sibi salutem ct laetitiam tanIH dem aliquando afferat. /
Nunc autem Nobiscum quaerentibus qua potlore via,
in hac alma Urbe, singulari quadam ratione Nostrae pasto­
rali sollicitudini tradita, istiusmodi colloquium seri pos­
set, opportunum visum est hic sacrarum contionum se­
riem iubere, singulis annis, pro variis doctorum virorum
coetibus, habendam; qui quidem, perspicuis dc causis,
Romae et numero et auctoritate florent.
Quapropter, rc diligenter animo considerata, decerni­
mus, ut, quotannis, Inter quadrageslmale tempus singulis
diebus dominicis aut opportuniore uniuscuiusque hebdo­
madae die, ab Idoneo oratore graves ct eruditae contiones
dicantur. Ad quas audiendas Iam nunc dilectos Filios
maiorem In modum advocamus, qui in Urbe ad cultiorum
civium ordines pertinent, quique vel disciplinis, ingenii
cultura, lorisque studio praestant, vel in re publica admi­
nistranda, in liberisque professionibus exercendis antecel­
lunt.
‘Ma/r 16, 15.

4929

n. 3391-3393

Huius rei causa, dignam harum habendarum contionum
sedem constituimus Patrlarchalem Basilicam Liberianam
In Exquillis, utpote quae, in media Urbe sita, commodius
adiri possit, illustrissimum exstet artis monumentum, omnlbusque Romanis christifidcllbus sit perquam cara, cum
pro more antiauitus accepto in hoc templo imaginem Dei­
parae Mariae Virginis, cui nomen Salus Populi Romani,
venerari soleant.
In firmam igitur spem Ingredimur fore ut, Romanis ci­
vibus hortationi Nostrae pie respondentibus, ex Instituto
hoc Nostro praeclara salutis commoda io populum, pecu­
liari quodam modo Nobis concreditum, redundent.
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis decreta sunt, ca omnia firma ac rata esse iubemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xxv mensis
lanuarli, in Conversione S. Pauli Apostoli, anno
mdcccclxvi, Pontificatus Nostri tertio.—Paulus Pp. VI.

3393
1966 IAN 25.-CONSILIUM LITURGIAE, CIRCULAR. PART.·

Normae

ac criteria proponuntur ad instaurationem
LITUROICAM PROSEQUENDAM

Cité du Vatican, 25 janvier 1966

Excellence, L’heureux développement de la réforme liturgi­
que et du mouvement pastoral qui s’y rattache continue à
influencer, de façon toujours plus profonde et bienfaisante, la
vie chrétienne de nos communautés paroissiales. On peut
espérer que la poursuite généreuse de cet effort, surtout s’il
so fait en harmonie et sous la direction vigilante et attentive
des Evêques, portera des fruits toujours plus abondants de
bien et dc renouvellement spirituel.
Pour assurer une marche sûre à cet apostolat liturgique,
qu’il me soit permis, —et il m’est agréable de la faire, — de
m’adresser à Votre Excellence pour Indiquer quelques pro­
blèmes qui ont été soulevés récemment.
1. Pelât ions entre la Hiérarchie el les Centres liturgiques. Dans
son Allocution du 10 novembre 1965 aux participants du
«Congrès des traductions populaires des textes liturgiques·,
le Saint-Père α souligné combien 11 était nécessaire que les
Centres et les périodiques de caractère liturgique, qui ne sont
pas l'expression directe dc la Conférence épiscopale ou de la
Commission liturgique, aient avec les Conférences épiscopales
une relation plus étroite, de telle sorte que, dans la même
nation. Il y ait unité dans les directives de l’action liturgique
et que celles-ci viennent directement de la Hiérarchie.
«Toute la liturgie doit relever dc l’autorité de la Hiérarchie
(cfr. Const. Dc sacra Liturgia, art. 22,
1-2; .4.4 S, LVI,
196-1, p. 106) [LE 3141 j. Par conséquent. les individus, les
collectivités, les principaux organismes nationaux chargés
des questions liturgiques et les commentaires sur le même
sujet, tous doivent, dans chaque pays, dépendre pleinement
de la Hiérarchie. Il revient à l'autorité compétente de préciser
comment doit se réaliser cette étroite union et de prendre les
décisions a cet effet. On doit donc faire tous ses efforts pour
que sur ce point également il y ait entre tous unité de volonté
ct d’action, car unique est la fin ù laquelle nous tendons,
unique est le modèle de perfection qui s’offre ù nous et vers
lequel tendent tous nos efforts» (AAS, LVH, 1965, p. 969).
Pour mettre en pratique le désir du Salnt-Pére, les Indica­
tions suivantes ont été données aux Présidents des Commis­
sions liturgiques nationales, dans une réunion qui a eu lieu
le 17 novembre 1065 au Palais dc la Chancellerie Apostolique:
m) Il s'agit des Centres qui exercent une activité ou un
apostolat liturgique ct pastor?I, qui organisent des manifesta­
tions publiques, comme par exemple des semaines liturgiques,
des écoles, des Instituts dc liturgie.
b) Il s’agit des périodiques à caractère pastoral, ct non
pas des périodiques û caractère uniquement d’étude scient!/!·
3uc. Toutefois, c’est à l’autorité compétente qu’il appartient
e juger du caractère de tel ou tel périodique.
e) C’est aussi ii cette autorité qu’il appartient de Juger de
quelle manière des liens plus étroits seront établis, manière
qui peut varier suivant les lieux ou le* circonstances: par
exemple, par un délégué dans In direction ou la rédaction, par
un réviseur, par un directeur nommé par les Evêques, etc.
Ce qui importe, c’est que dans une même région II y ait des
directives et des normes uniformes, que la direction de la
liturgie soit unique et qu’elle procède des Evêques. Ceux-ci
auront cependant à coeur do ne pas éteindre »e* forces de
nature à promouvoir le renouveau liturgique; Ils devront le*
soutenir, les protéger, les encourager ù de nouvelles initiatives,
afin que la sainte Liturgie soit toujours mieux comprise et
participée tant par le clergé que par le* fidèles».
Ces normes seront mises en application dès maintenant, et
Votre Excellence voudra bien. — le «Consilium· lui en sera
extrêmement reconnaissant. —faire savoir au plus tôt de
4930

η. 3394

PAULUS VI, ALLOCUTIO

quelle manière elles l’ont été dans le territoire soumis à la
conférence que préside Votre Excellence.
Z λ feue en latin. L’usage de la langue vivante dans la
liturgie doit se faire non seulement dans l’esprit de la Consti­
tution liturgique, mais aussi en tenant compte des situations
concrètes locales.
Avec l’adoption de la langue vivante dans la Messe, des
signes d’inquiétude se sont manifestés ici et là. 11 serait bien
que les Ordinaires prennent en considération l’éventuelle op­
portunité de conserver, dans certaines églises, surtout des
grandes vines ou des lieux de circulation touristique, une
ou. si c’est nécessaire, plusieurs Messes en latin, à célébrer
selon un horaire préfixé et annoncé, tant que dure la néces­
sité ou la convenance.
X Langue liturgique dans les réglons bilingues. Dans le
même esprit, avec les mêmes Intentions pastorales, IOrdi­
naire du lieu veillera dans les régions bilingues à pourvoir
convenablement aux nécessités des fidèles des diverses ex­
pressions linguistiques: soit en utilisant le latin, soit en célé­
brant les offices, comme on le fait en plusieurs endroits, à
des heures différentes pour les fidèles des diverses langues.
Qu'on veille, de toutes façons, à ce que l’usage de la langue
employée ne soit pas dommageable pour l'assistance religieuse
et qu’il n’en résulte pas une diminution de la charité et de
l'entente dans les communautés paroissiales.
4. Les chorales. Certains pensent peut-être qu’avec la
restauration liturgique les chorales sont devenues inutiles et
dépassées, qu’on peut tranquillement les supprimer. De fait,
dans telle ou telle cathédrale ou collégiale, la chorale a été
supprimée.
C'est une erreur totale de principe. Sl l'on veut que l’as­
semblée liturgique soit vraiment Initiée, guidée, éduquée au
chant, la chorale est Indispensable. Si celle-ci a sa partie propre
à exécuter, ajoutant ainsi à l'office une note de solemnité et
de beauté pour ce qui est du chant, elle doit aussi se préoc­
cuper de sa fonction directrice en vue de la participation des
fidèles au chant, les guidant et les soutenant dans les parties
qui leur sont propres.
5. Caractère sacré de la musique d'église. Il est nécessaire
de plus que demeurent intacts le caractère sacré et la beauté
qui caractérisent la musique d'église, tant pour le chant que
pour les instruments. Tout ce qui sent le profane doit être
proscrit du sanctuaire. Par exemple, la musique de /axz ne
ut pas faire partie aujourd’ hui d’on répertoire dc musique
exécuter dans jes offices du culte.
Ainsi, tout en tenant compte des mentalités, des cultures,
des traditions diverses des peuples, certains Instruments
d’usage purement profane ne peuvent entrer dans l’egMse.
L'Eglise a d'immenses possibilités pour une action profonde,
efficace, élevante, sans devoir pour cela recourir à des moyens
plutôt douteux ou même reconnus d’un consentement général
comme nuisibles.
6. Autel face au peuple et tabernacle. J’en al déjà parié
dans une Lettre du 30 juin 1965 (LE 3296], mais qu' il me soit
permis de revenir brièvement sur ce sujet.
ll est certain que l'autel face au peuple rend plus vraie ct
plu» communautaire la célébration eucharistique et facilite la
participation. Mais, même ici, il est nécessaire que la prudence
guide le renouveau.
D’abord. pour une liturgie vis-ante et participée, il n’est
pas nécessaire que l'autel soit face au peuple. Toute la liturgie
de la Parole, dans la Messe, se célèbre au siège ou à 1'ambon,
ct donc face au peuple; pour la liturgie eucharistique, les in­
stallations de microphones, désormais courantes, aident suf­
fisamment à la participation.
De plus, il faut tenir compte de la situation architecturale
et artistique, laquelle, en bien des pays, est d'ailleurs protégée
par de sévères lois civiles.
Et qu’on n'oublie pas que bien d'autres facteurs, tant de
la part du célébrant que des ministres et de l'ambiance,
doivent jouer leur râle pour une célébration vraiment digne.
D’autre part, les autels provisoires, construits en avant de
l’autel majrur en vue de la célébration face au peuple, devraient
pctlt-à-petit disparaître pour laisser place à une organisation
fixe convenable du sanctuaire.
Dans les arrangements nécessaires des autels oü l’on célè­
bre habituellement la Messe les dimanches et les jours dc fête,
qu’on ait un soin particulier à placer le tabernacle dans un
lieu tout-à-fait digne, selon les indications et les règles déjà
données par ce «Consilium». Si l’on juge opportun de le placer
hors de l’autel, qu’on se souvienne que toute décision relève
de l'Ordinalre du lieu, lequel devra juger pour chaque cas
(«in casibus peculiaribus»: instruction, n. 95) si les conditions
requises pour telle solution sont remplies, ll est donc exclu
au’ane telle décision puisse être laissée soit aux Commission»
liturgiques diocésaines ou nationales, soit, encore moins, à
chaque prêtre.
7. Service des femmes d l'autel. Enfin 11 s'est trouvé que
tel ou’tel, »e référant à l’un ou l’autre article de In Constitu­
tion interprétée arbitrairement, oit cru licite d'admettre des
fillettes, des jeunes filles ou des femmes à servir à l’autel pour
les saintes fonctions.
Jusqu’otj peut aller le munus Utargteum des femmes, dont
le baptême leur donne droit et devoir (Constitution, art. 14),
ce sera à étudier de près; mais que dans l’organisation actuelle
de la Hlurgi*. les femmes n’nlent pas à remplir un ministerium
autour de l’autel, cela est certain; car le ministerium dépend

r

4931

AD’ROTAM’RO.4LANAM

ΪΟβΟΠΑΧμβ

de la volonté de l’FglIse, et I’Fgllse catholique n'a en fait
jamais confié le ministerium liturgique à des femmes.
En conséquence, toute Innovation arbitraire en ce donulce
sera considérée comme une Infraction grave à la dlJdpUEt
ecclésiastique ct devra être éliminée avec fermeté.
Ces indications. Votre Excellence poudra bien les coment·
niquer aux Evêques de sa Conférence*. clics ont pour but de
donner des normes pour que Votre Conférence et chacun des
Evêques formulent et communiquent des directives concrète»
tant aux Commissions liturgiques qu'au clergé de chiq»
diocèse.
J'aime Vous exprimer mes remerciements fraternels et
sincères pour tout cc que Vous voudrez faire en vue de faire
connaître et mettre en oeuvre les présentes directive», et de
tout coeur je Vous prie de me croire. Excellence RévéraîdiiiMDt,
votre entièrement dévoué en Notre-Sclgncur.—Giacomo Card.

Lercaro, Président.

• Ad PrsoiîdM Csnferentiarum episcopalium cxauivù naîkcii Nctit. 2 (1966) 157-161.

3394
1966 IAN 26.-PAULÜS VI, ALLOC. AAS 58 (1966) 152-1W
Allocutio die 25 ian. 1966 habita ad Praelatos Auditons,
O//idoles et Adoocalos Tribunalis Sacrae Romanae Rotae.

Circa officia

iudicis ecclesiastici
Vaticanum II

post

Concilium

Accogliamo con grande compiacenza la visita annuale
del Tribunale dclia Sacra Romana Rota e ascoltiamo coa
riverenza la parola dei suo venerato ed illustre Decano, U
quale aggiunge all’espresslone degli auguri, tanto nobili e
graditi, considerazionl sempre degne della Nostra attenzione circa I’ammlnlstrazione della giustizla nella Chiesa
e circa awenimenti che vl sl riferlscono. Da cotcsta pre­
senza e da cotesta parola raccogliamo volentieri la confermata testlmonianza dcll’alta coscienza, con cui questo
Nostro Tribunale attende all’esplicazione del suo grave
e prowido ufficio.
Sia 11 Nostro apprezzamento, sia 11 Nostro ringrariamento, sla il Nostro augurio ricambio cordiale dei senti­
ment!, dei voti, dei propositi, che cost devotamente voi
Ci manifestate.
Ognl volta che Noi abbiamo occasione d’incontrare le
vostre persone, o d’osservare 1’esercizio delle vostre funzionl, sempre viene spontaneo al Nostro spirito il concetto
della dignità del vostro ufficio, e della profondità e della
grandezza delle implicazioni tcologiche, morali e social!
del vostro mandato, sia per l’evldcnza che in vol assume
l'autorità nell’atto di conferire alia legge 1’cfficada della
sua concreta applîcazlone al fatto particolare, e d'Instau­
rare o di restaurare 1’ordine controverso o turbato fra
membri determinati délia comunità; sia per il ricorso ai
titoli sovran!, onde l’autorità di cui siete organo, è princi­
pio costitutivo e direttivo della comunità medeslma; titoli,
che nel caso vostro non da quella stessa comunità si rtclamano, nè tanto meno dalla società naturale, ma dall’allo
dlscendono, trascendcndo l’umano volera e postulando quel
volera divino, che nel fondare la Chiesa ha voluto esserle
immanente, mediante 11 confer!mento a persone dette, e
fierciô rifulgenti di carattere sacro, alla gerarchia apostoica cioè, di potestà tutte sue. In vol si riflette l’operante
giustizla di Dio nolle umane relazioni ecclesiali; e non
tanto essa appare nella maestà e nella sapienza e nella
forza, che le sono proprie, ma altresl, e diciamo quanto
piuttosto in quell'intenzione di bontà, di prowldenza e dl
amore, che caratterlzza tutta l’economia dclia religione
cristlana e che ne qualities il régime / con l’evangdico jy
titolo di pastorale: donde l’ufflclo di giudice, cornepiacque
al Nostro prodecessore Papa Pio XI, dl venerata memo­
ria, Indicare, si riveste di dignità sacerdotale: luris dicandi
munus... itidem nobilissimum est sacerdotium 1; e, come è
proprio dell’autorità nella Chiesa, esso si fa servizio, si ia
degnissimo ministerium iustitiae; e perciô, nell’atto stesso
che si pone come oracolo dei diritto e tutore dell’ordine,
sl lascia penetrare da quel senso umano, al tempo stesso
umile c sapiente, che fa dei giudice un maestro, una guida,
un padre e un amico.
Volentieri Ci effondiamo In questa facile e doverosa apo­
logia dclia vostra missione a beneficio dclia société eccle­
siastica e ad onore di Dio giusto e prowido, per risarciria,
se blsogno vi fosse, della svalutazione, che un llnguaggio,
spesso più frcttoloso che offensivo, puô averle recato, qualiflcando facilmente di «giuridismo» ogni determlnazione
pratlca c canonica relativa alia vita esterlore dei corpo

‘.4. A. S.,v. XXXVI, x9M, p. 497.
4932

196« IAN 27

SECRETARIA STATUS - SACRA CONGREGATIO RITUUM

ecdeslostlco; montre I’altlssimn csplorazlone teologlca del
mlstero stesso della Chiesa, alia quale csplorazlone il Con­
cilio Ecumenlco Vaticano 11 ha consecrato una delle sue
piùsignificative c luminose nicdilazionl, rlconoscendo nella
Chiesa «quasi 11 sacramento, ossla 11 segno e lo stramento
delfunlone con Dio e dcU’unltà dl tutto 11 genere umano»
hi rivendlcato 11 carattcre costituzlon.-ile dei minlstcro apostolico e postorale, derlvandone da Cristo la potesté e rllerendonc alio Splrlto Santo la plenezza vivificante3. La
coaslderadone dei mistero della Chiesa, della sua rcallù
soprannaturale c della conscgucnte spiritualité, chc esso
rivtrbera nelle anime dei credenti, non deve nascondcrc,
nè deprtzzare 1'aspetto, anzl la realté Istlluzlonale della
Chiesa visibile, la sua espresslonc umana c soclologica.
Pio XII, Nostro venerato prcdcccssorc, fin dal 1939, ?1i'inizlo del suo pontiflcato, nmmoniva gli alunni del semi­
nari romani che «a torto si distingue una Chiesa giuridica
dalla Chiesa della carità. Non é cosl; ma quclla Chiesa,
ch c giuridlcamente fondata, con a capo il Pontefice, è la
medcslmn Chiesa di Cristo, la Chiesa della carità e la famlgiia universale dei cristlani· *; concetto questo che ΓΕηclclica Mystici Corporis ripeterà c svolgerà con gravi e soIcnnl parole *.
Vogliamo con questo richiamo a cosl alto dottrina e a
iMf lutorevoll/ fonti riconoscere ancora una volta la Icgittlmiü e la necessità dclia vostra funzlone, già da San Paolo,
com’è noto, reclamate come diritto e doverc del regime
della comunità ecclesiastica ·, vogliamo onorare la dignità
del vostro ufficio, dlmostrare la inserzione della vostra
atUvità con Fesercizio della suprema potestà giurlsdlziotule propria della Santa Sede, Indicare lo stile peculiare
che a cotesto servizio deriva per il fatto d’essere espressione, sia pure con suoi specifici caratteri, della carità pasto­
rale della Chiesa, e vogliamo confortare infine le vostre
pazientl faliche con la certezza del loro merito davanti
alla Chiesa e davanti a nostro Signore.

Cotesta vigilante e corroborante coscienza sempre vi
guldi e vi sostenga, come deputati ad una grande, silenziosa e utilissima missione; e tenga in voi attento lo splrito
ümanzi tutto agli awenimenti della vita della Chiesa, i
quali sl riflettono indubbiamente anche sull’amministrazione canonica della giustizla; due specialmente, ricordati
nel discorso del vostro Dccano. Vogliamo dire il Concilio
Ecumenico, testé celebrato, e l’annunciata revisione del
Codice di Diritto Canonico. Noi siamo lieti di notare che
lo splrito di fedeità e di rinnovamento, che émana dal
Concilio Ecumenico e dall’insieme dei documenti, ch’esso
consegna come operante eredità alla Chiesa, già ha pene­
trato cotesto Tribunale, e già lo innove a considerare 1
fenomeni della vita sociale, i quali portano aile sue soglie
nnovi appelli aile suc ordinatrici sentenze. Ohl Noi faccbmo Nostro il grido d'allarmc, ch’Ella, Signor Dccano,
levava nel suo illuminato discorso, circa l’impressionante
aumento delle cause dl nullité di matrimonio. Noi pure
vediamo in taie fenomeno un segno carat teri st ico dell’indebolito senso della sacralité della legge, su cul è fondata
h famiglia cristlana, dcll 'inquietudine dclia vita moderna,
della precarietà di condizlonl sociali ed economiche, In cui
essa si svolge, e del pericolo perciô che puô minacclarc la
saldezza, la vitalité, la félicité dell’istituto familiare; e Ci
place pensare che l'intéressé con cui il Concilio ha consi­
derato la spiritualité del matrimonio, la nécessité di circondame la preparazione, la celebrazione, la lunga e varia
vicenda domestico, il destino, sia nella société naturale,
che in quella ecclesiale, non saré senza frutti benefici e
sensibili anche rispetto a quelle risultanze patologlche della
vita familiare, che il giudice deve poi esaminare c curare.
Quanto poi alla revisione del Codice di Diritto Canonico,
155 che una / numerosa e poderosa Commissione, da Noi fstituita, sta già iniziando, Noi confidlamo che l’autorité e
l’esperienza di questo insigne c storico Tribunale saranno
valido contributo per lo studio e la formulazione delle
auspicate modifichc.
E mentre l’attcsa di tall procedimenti obbllga tutti ad
«vvertlre i bisogni relativi a più saggia e più moderna
amminlstrazione della giustizla, sia a Noi consentito esprimere il voto che l’efflcienza morale, sclentifica e numerica
di cotesto Tribunale valga a rlsolvere l’affannosa questio­
ne della quantité delle cause pendenti, e riesca con ogni
possibile célérité condurle a conclusione, e che il senso
della legge divina e dell’oncstà umana, da cui la vita del
fedeli cristlani dev’esserc governata, confortato dal rin>939, P ISO6,X M.
4933

‘

n. i (LE 3232}· ' Cfr. ib., 24 e *7- 4
v.XXXI,
v. XXXV. 1943. pp. î93
(LE X7591·
*

n. 339.>-3396

novamento spirituale del celebrato Concilio, temperi, anzl
prevenga la moltcpllcità delle controversie gludiziarie.
Non vogliamo porre fine a questa Udienza senza esprlmere la Nostra rlconoscenza per la generosa attività dl
cotesto Tribunale; né vogliamo omettere dl ringraziare e
salutare quanti vi prestano la loro opera: giudici, officiali,
addetti, awocati; e mentre a tutti rlcambiamo I migliori
augurl per Panno in corso, su tutti imploriamo la divina
assistenza, di cuore Impartendo la Nostra Apostolica Benedizione.

3395
1966 IAN 27.-SECRETARIA STATUS, NORMAE. PART.·

Normae

pro

Iubilaeo

lucrando intra
MONASTERIORUM MONIALIUM

claustra

Vide textum sub die 1966 Feb. 12: LE 3408
* Card. Praefecto S. C. de Religioaia: AOFM 85 (1Θ68) 2Û6.

3396
1966 IAN 27.-SC RITUUM, DECR. AAS 58 (1966) 169-171

De editionidus librorux liturgicorum
Cum, nostra aetate, novae librorum liturgicorum editiones,
praesertim cum textu populari, ubique fere parentur, oppor­
tunum videtur sequentes praebere normas, quibus in tuto
ponatur dignitas ct decus librorum liturgicorum, ita ut, luxta
Ecrvctustam Ecclesiae traditionem, cultui divino perfectiora
igenli humani opera offerantur, et exinde fideles ad debitam
sacrarum rerum venerationem excitentur.
1. Librorum liturgicorum, unum textum latinum referen­
tium, ea dicitur «editio typica», quae Typis Polyglottis Vati­
canis cx decreto S. Bituum Congregationis edita fuerit.
Librorum vero liturgicorum editio, quibus popularis inter­
pretatio, aut cum textu latino vel sola continetur, pariter
dicitur «editio typica» quae, cura Coetus Episcoporum, in
qualibet Natione evulgatur. Decretum autem quo huiusmodi
editio «typica» declaratur, datur a Praeside Coetus Episco­
porum aut. de eius mandato, a Praeside Commissionis liturgicae nationalis. In eodem decreto mentio fiat de confirma­
tione textus ab Apostolica Sede concessa.
2. Ad ius quod attinet editiones «iuxta typicam» apparandi:
a) id ad libros excudendos, qui unum textum latinum re­
ferunt, lis reservatur Editoribus, qui diplomate Pontificio
gaudent; b) ad libros vero edendos, qui simul textum la­
tinum ct popularem, aut unum textum popularem continent,
idem lus a Coctu Episcoporum cuiusque Nationis iis Editoribus,
quos ipse Coetus maluerit, tribui potest.
3. Praestat ut in qualibet Natione Coetus Episcoporum,
ratione habita tum praescriptorum legis civilis tum consuetu­
dinum In Natione / vigentium pro libris edendis, statuat
quinam sint Editores, quibus munus committatur edendi li­
bros cum textu populari, usui liturgico destinandos.
4. Librorum, qui usui liturgico destinantur, mensura, or­
natus ct universa imprimendi ratio ea sint, quae in decorem
et reverentiam, libris liturgicis debita, cedant.
5. Editiones Missalis et Breviarii, quae usui liturgico inser­
viunt, ct interpretationem popularem exhibent, ad normam
nn. 57 ct 89 Instructionis huius S. R. C. diei 26 sept. 1964,
[LE 3217] textum quoque latinum contineant oportet.
Eadem norma servetur ad Pontificalis romani editiones
quod attinet.
6. Popularis Interpretatio textui latino apponatur Iis tan­
tum partibus, quae, cx decreto Coetus Episcoporum, lingua
vernacula proferri possunt.
7. Breves admon.tioncs, a sacerdote vel competenti mi­
nistro dicendae (cf. Const, de sacra Ltturgia, art. 35, 3), quae
aliquando nonnullis partibus sacrorum rituum opportune
praemittuntur, bene a textu liturgico distinguantur.
8. Ut Editor ad libros usui liturgico destinatos impri­
mendos procedere possit, debet:
a) sl agitur de libris unum textum latinum praebentibus,
singulis vicibus licentium obtinere nb hac S. Rituum Congre­
gatione. slmulque cum Administratione Bonorum S. Sedis
conventionem inire de condicionibus ad publicam horum
librorum divulgationem spectantibus;
b) sl agitur de libris textum latinum simul cum textu
populari, aut unum textum popularem, referentibus, licentiam
obtinere a Praeside Coetus Episcoporum, slmulque cum eo
de condicionibus pro publica horum librorum divulgatione
conventionem inire, tum pro parte quae ad Administrattonem
Bonorum S. Sedis, pro textu latino, spectat, tum pro parte
quae ad Ipsum Coetum Episcoporum, pro textu populari,
pertinet.
9. Concordantia cum editione typica, tum pro textu latino
tum pio textu populari, ab Ordinario loci, luxta can. 1390
C. I. C., concedenda, nc subscribatur nisi post diligentem atque
accuratam revisionem.

4934

η. 3397-3399

CONSLLIUUM LITURGIAE - SACRA CONGREGATIO RITUUM

10. Nonnae halos decreti, salvis ils quae n. 5 dicuntur,
respiciunt editiones usui liturgico destinatas Breviarii roman),
Missali· romani. Ritualis romani. Pontificalis romani, MartyroI logü romani et Caeremo/nialis Episcoporum necnon libros
cantus gregoriani, sive de integro libro, sive de eius tantum
parte agatur.
11. Ut autem centrum habeatur, apud quod possibile sit
plenam seriem Invenire omnium textuum llturgicorum, qui
Γη universo orbe usu veniunt, E.ml Coetuum Episcoporum
Praesides: a) Consilio exsequendam Constitutionem de sacra
Liturgia significent nomina Editorum, quibus munus com­
missum fuerit liturgicas editiones apparandi; b) curent nutem
ut editionum Iiturgicarum. quae in eorum dicione evulgatur,
duo exemplaria afl Secretariam eiusdem Consilii mittantur.
Praesens Decretum, a S. Rituum Congregatione et a Consilio
ad exsequendam Constitutionem de sacra Liturgia paratum.
Summus Pontifex In Audientia die 27 lanuarii 1966 Erfio
Card. Arcadio if. Larraona, S. R. C. Praefecto, concessa,
approbavit et auctoritate Sua confirmavit et publici iuris
fieri Insslt, ab iis ad quos spectat fideliter servandum.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Romae, die 27 lanuarii 1066.— Iacodvs Card- Lercaro,
Archiepitcopus Bononiensis, Praeses Consilii ad ersrquendam
Constitutionem de sacra Lilurqla. Arcadius M- Card. Larrao­
na, 3. R. C. Praefectus. Ferdinandus Antonelli, S. IL C. a

Secretis.

Ada. C. BRAGA in EL 80 (1955) 254-237; Noth. 2 (1966) 175-180.

3397
1966 IAN 27.-CONSILIUM LITURGIAE, RESTONS. PART.·
ad proposita dubia circa modum compo­
nendi decreta Ordinarii loci in re liturgica cum
RITU DOMIN'ICANO PROPRIO

Responsa

E Civitate Vaticana, die 27 ianuarii 1966

Reverendissime Paler, Ad dubia a Paternitate Tua Re­
verendissima ad «Consilium· proposita respondere placet:
1. Utrum fratribus Ordinis Praedicatorum In propriis
ecclesiis litantibus et intra fines dioecesium, in quibus Or­
dinarii locorum peculiarem «Ordinem lectionum per ferias»
Introduxerunt, fas sit has lectiones adoptare sine speciali
decreto Sanctae Sedis ritum dominicanum attingente?
Resp.: Affirmative.
2. Utrum debeant tales lectiones sine dicto decreto In­
troducere? Resp.: Standum decreto Ordinarii loci.
3. An potius Interim Calendarium proprium Ordinis
sequi debeant in diebus feriallbus, praescribens Missam
de dominica praecedente, usque dum aliter ad petitionem
Rev.ml Magistri Genendis a S. Sede provisum fuerit?
Resp.: Provisum supra.
Hanc nactus occasionem sensus meae venerationis pan­
do, atque permaneo Paternitati Tuae Reverendissimae
addictissimus.—A. Bugnini, C. Μ., α Secr.
•Procuratori Gea. O. P.. Prot N. 147/88: AOP 37 (1965-65) 427.

1060 ΙΛ.\ 27-20

3399
1966 IAN .. -CONSILIUM LITURGIAE, RESPONS. PART.·
Responsa ad proposita dubia: 1. De liturgia verbl—
2. De CELEBRATIONIBUS LITURGICIS PRO SURDIS.—3. Di
PARVIS MISSALIBUS

I.

De LITURGIA VERBI

91. Sl prima pars Missae ad altare peragitur, potestm ale*
brans semper in medio altaris manere sicut provisam esi pro litte
Missae? Convenit ut paulatim ecclesiae provideantur apta seds
praes Iden tlali ut sacerdos «revera universae coramunltaU
processe videatur» (Instructio, n. 02), et loco pro decora pro­
clama tlone verbi Del ditentur. Ita ut Missae «slngubran
partium propria ratio necnon mutua connexio clarius pateant»
(Const., art. 50). Hae sunt enim exigentiae hodiernae et faturu
instaurationis, quibus etiam cdificin sacra opteri debenL
Ubi tamen ratio peculiaris inierim suadeat ut sacerdos ad
altare maneat. Ipse se gerere debet modo In Ritu servandi,
nn. 25 et 34 descripto. Hodiernae rubricae totam prinum
partem Missae In medio altaris peragere non permittunt. Sl
autem etiam lectiones ex altari proferuntur (n. 47), possoat
ab uno eodem que latu altaris versus populum proclamari.
Ita aliquomodo distinctio habetur inter duas partes Missae.
92. Utrum liceat uni tantum lectori omnes partes Proprii
legere. Dispositio ritus liturgiae verbi a Rtiu servando el ab
Ordine Missae ordinata, eo etiam tendit ut «in celebrationibus
liturgicis quisque, sive minister, sive fidelis, munere suo tan­
gens solum et totum id agat, quod ad Ipsum ex rei natura et
normis liturgicis pertinet» f Consi., art. 28). Cavendum proinde
ne fere totum quod olim celebrans faciebat, nunc lector ipse
agat et ad ipsum praecipue attentio dirigatur, qui saepe parta
Proprii, lectiones, cantus inter ipsas occurrentes legit, et
aliquando commentatoris et cantoris munus etiam explet.
G radat i m providendum est ut celebrationes iuxta spiritum
Constitutionis disponantur, Ita ut unaquaeque earum pars
proprium habeat idoneum ministrum; lectorem, psalmistam
vel caniorem, commentatorem. Partes vero Proprii sunt can­
tus processional es quibus tota communitas aliquam actionem
comitatur, et de se pertinent populo vel scholae. Praestat ergo
ut habeatur saltem aliqua pars communitatis, aliqualis chorus
plurium personarum, qui illas legat vel cantet. Ubi hoc adhne
possibile non sit. saltem provideatur ut qui Illas legit, a lectore
seu ministrante, pro lectionibus et a commentatore distinguatur.
93. Utrum diaconus nel alius sacerdos oui Evan gei iam leyll,
tantum superpelliceum el stolam aut habitum choralem, sl est
religiosus, induere possit. Praescriptio Ritus servandi, n. 44,noa
intendit ut quocumque modo altus sacerdos vel diaconus ha­
beatur. qui tantum ad legendum vel cantandum Evangelium
accedat statlmquc recedat. Mens praedicti documenti est ut
diaconus vel. eo deficiente, alius sacerdos, ministerium suum
celebrandi prae>tct toto tempore actionis sacrae, quique proinde
vestes liturgi cas proprii ordinis induere tenetur, scilicet albam
et stolam diaconalem, diaconus; albam et stolam, more sacer­
dotali. sacerdos.
94. Quando Missa pro aliquo defundo celebratur, polcsine
fleri sermo post Enangdium? Affirmative, dummodo omnis
species elogii funebris vitetur et homilia «ex textu sacro· hau­
riatur (Consi., art. 52), praesentet «Indolem paschalem mortis
christianoe· (Const., art. 81), ct adstantium fidem ct spem in
pasclude Chri«tl mysterium dirigat.

II.

Celebrationes liturgicae pro

surdis

95. Utrum lingua sic dicta tper gestus» (slgn-language)
adhiberi possit in celebratione liturgiae pro surdis? Affirmati­
ve. Nam est unica qua surdi vere actuose participare possunt
sacram liturglam. De facto petentibus quibusdam Coetibus
3398
Episcoporum. Beatissimus Pater recenter (14 dec. 1965) be­
nigne concessit ut lingua sic dicta «per gestus» In celebratione
liturgiae pro surdis adhiberi voient, quandocumque ratio
1966 IAN 29.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART.·
pastoralis id suadeat, in omnibus partibus quae lingua ver­
nacula dicuntur. Celebratio Ita ordinari potest:
1. Lectiones per signa congregationi significantur.
Circa obligationem adhibendi conopeum
2. Quoad participationem In aliis partibus quae ad po­
pulum spectant: a} quae a solo celebrante proferuntur. Ipse
Tenlendo en cuenta las prescripclones dadas mucha* veces
eodem tempore verba profert ct simul Illa gestibus significat;
en decrete» de la Sagrnda Congregaciôn de Ritos y el art. t,
populus autem gestibus respondet; b) in partibus vero quae
titulo V, cap. 1 del Itltual Romano, sobre cl conopeo que ha
una simul α celebrante et a poputo sunt dicendae, v. g. Gloria,
de cubrir el Sagrarlo, el excclenthlmo y reverendis!mo seflor
Credo, Sanctus- Benedictus. Agnus Dei, etc., fideles per gestus
«Ion Juan HervAs Benêt, obispo de Dora y prelado nullius
signa celebrantis se«iuuntur.
dioeceseos de Ciudad Real, en Espafta. expone revcrenlemcnte
Aptailonrs in celebratione Missae pro surdis. Concessione
n esa Sagrada Congregaciôn de RHos las slgulcnles dudas,
habita linguam sic dictam «per gestus» In celebrationibus liturparu su oportuna soluciôn*.
gicl* pro surdis adhibendi (Cfr. Notitiae 2 (I960) 30-31), ne­
1. Si permanecen en vigor las preicripclones de cubrir
cessariae aptatloncs In rubricis Missae, in qua lingua «per
decorosamentr con conopco el Sagrario en que se reserva el
gestus» odhlbctur, a Commissione lltvrglcn Civitatum Foede­
Santlslmo Sacramento.
ratarum Americae Septentrionalis una cum International Ca­
2. En cam Allrmatlvo. sl permancce en vigor cl decreto
tholic Deaf Association, npparatac sunt. Quae sic sonant:
nûmero 3.035 sobre la materia del conopeo.
1. Gestus permittuntur tantum in illis Missae partibus
Esta misma Sagrada Congregaciôn de Ritos, considerando
quae lingua vulgari dici possunt.
atentamente el asunto, responde a las dudas propuestas:
2. Cantus ad introitum ab aliquo surdo dirigitur.
AIlrnatÎKuvente a ambas cosas.
3. Si tamen cantus ad Introitum α congregatione non
Dla 29 de enero de 1966.—Arcadio M.‘ Cardcnal Larraona.
dicitur et omnes preces ad pedem altoris faciendas participant,
Pre/edo de Li Sagrada Congregaciôn de Kilos. Fernando Antone­
saerrdos Hias versus populum profert, inclinatione ad Confiteor
omissa.
lli, Secretario.
4. Quantum fleri potest, lector qui gestibus epistolam
• Ordi-aric Ctanhcami. U-istxacién d·! clero 53 (1966) 334.
proclamat, ellam voce utatur. Si propter Incapacitates
4935

4936

PAULUS VI, ORDINATIO DIOECESIS ROMANAE

1900 ΙΈ1Γ8

phyifcam hoc Heri nequit, abus epistolam legat dum lector
junius etm geitlbus significat.
5. Propter difficultatem Symbolum Nlccnum gestibus Intrrorttanai elusque conceptus accurate reddendi, congregatio
nmbolum apostollcum gestibus exprimat, dum sacerdos elata
rôce symbolum nlccnum profert.
6. Antequam sacerdos Paler nosler cum sua monitione
mtibui significet, digitos purificat super corporale.
7. Sacerdos conclusionem embolismi orationis dominicae
Uat gestibus recitat, deln cruces super calicem facit et par­
ticulam In Ipsum mittit, nihil dicens, statimque digitos puri­
fiât supra corporale, et gestibus significat Pax Domini.
8. Sacerdos pixidem supra corporale relinquit dum signi­
ficat Ecce agnus Del..., ante fidelium communionem. Postea
bosttam supra pixidem de more tenet dum director surdos
dodt ut triplicem Domine, non sum dignus exprimant.
9. Valde commendatur ut partes quae una simul α cele­
brante el n populo gestibus significanda sunt, melodia rytlimi­
ta et simplici modulentur ad fovendum bonum motum et
elegantiam gestuum. (Cfr. Neswlctler, vol. 2, No. 4, april
19Î6Î.
III. De parvis missalibus
96. Virum parva mlssalla pro fidelibus adhuc sint utilia?
Quidam asserunt post introductionem linguae vernaculae In
Lturgiam parva missalla amplius utilia non esse» quinimmo
activae participationi obstare. Re quidem vera parva missalla
ute promulgatam Constitutionem dc sacra liturgia eo ten­
debant «ut fideles ritus lingua latina celebratos Intellegerent;
erant videlicet subsidia populi, veteris huius linguae ignari·.1
Finis tamen praecipuus erat amor et gustus sacrae liturgiae
eiusqueprogressiva ac profundior intellegentia in fideles Induetndx Quod etiam nunc valet. Parva missalla, quae iuxta
exigentias hodiernae restaurationis liturgicae sint exarata,
quaeque non tantum Ordinarium Missae sed versloncm om­
nium textuum liturgicorum a competenti auctoritate appro­
batam contineant, adhuc sunt necessaria ad totalitatcm my­
sterii salutis, in anno liturgico celebrati, perfectius percipien­
dam, ad meditationem ct pietatem ex inexhaustis divitiis
textuum liturgicorum alendam, ad actuosam participationem
faciliorem reddendam. Haec autem non tantum postulat ut
verbum Dei In communitate adunata proclametur et ob Ipsa
attente audiatur, sed etiam ut plebs sancta verbo Dei accepto
respondeat, et sacras celebret partes Ordinarii et Proprii, hym­
nos et psalmos simul canendo vel recitando. Quod peragere
rilet auxilio alicuius parvi missalis aut libri precum, qui eo
utilius evadit cum etiam elementa pro sacramentis aliisque
sacris functionibus participandis contineat, sicut v. g. The
book o/ catholic worship, qui ab «U.S.A, liturgical Conference·
nunc paratur (cfr. Notitiae, 1 (19G5 1 318).
Peculiari ratione hoc adiutorio indigere videntur communi­
tates cuiusque generis; quae missam ferialcm participant, vel
omnibus diebus secundum spiritum liturgiae vivere et orare
cupiunt; qui ob infirmitatem vel incommodum vel alia huiusmodl cum propria communitate liturgica convenire nequeunt,
ut eius orationi verius el intimius co ni ungantur; pueri qui ad
mysterium lilurgicum progressive sunt initiandi. Proinde lau­
dandus et diffundendus usus qui pluribus in locis invaluit
donandi pueris, ad Primam Communionem vel ad Confirma­
tionem accedentibus, parvum missale: est omnium aptissimum
donum.
97. In hoc discrimine mutationum Iiturgicarum suntne parva
nluatia diffundenda? Notitia aliquando pxssim diffunditur
circa imminentem reformationem Ordinis Missae, vel defini­
tivam instaurationem totius Missalis; quae serio fundamento
wret. Instauratio liturgica pluribus indiget studiis et studio­
rum annis. Parva ergo missalla si critcriis hodiernae reforma­
tionis innituntur ct aliqua cum flexibilitate et varietate con­
cipiuntur, adhiberi poterunt per plures annos. Perutilia Insu­
per evadunt ut fideles spiritualiter et pedagogice ad futuram
Instaurationem accipiendam praeparentur ct ne per aliquot,
ct quidem ferventiores, annos, priventur profectu spirituali
qui ab actuosa et conscia sacrae liturgiae participatione pro­
venit.

• ADocutio Suaunl Pontificis Pauli VI ad participantes «Conventum
de pcp^Uribu* Interpretationibus textuum liturgicorum»; Notitiae, x
(»7«) Î79• NodL 2 (1968) 29-32.

3400
1986 FEB 2.-PAULUS VI, MOT. PR. AAS 58 (1966) 115-118

Romanae

dioecesis ordinatio ad
horum
NECESSITATES APTIUS ACCOMMODATUR

dierum

PAULUS PP. VI
Romanae Urbis dignitatem, ad religiosam rem quod at­
tinet, nusquam praeclarius celebratam esse existimamus,
quam Illo sancti Decessoris Nostri Leonis I loco, ubi haec
legimus: Beatissimus Petrus, princeps Apostolici Ordinis,
ad arcem Bornant destinatus imperii, ut lux veritatis, quae
in omnium gentium revelabatur salutem, efficacius se ab
ipso capite per lotum mundi carpus effunderet l. Nam, hoc
4937

i>. 3400

posito, ad eiusdem Decessoris Nostri opinionem, Borna,
quae erat magistra erroris, facta est discipula veritatis *, at­
que ad tantam gloriam provecta est, ut gens sancta, popu­
lus electus, civitas sacerdotalis et regia, per sacram beati
Petri sedem caput orbis effecta, latius praesideret religione
divina quam dominatione terrena3.
Quibus e gravissimis verbis, vel ut verius dicamus, sen­
tentiis iudiciisque, ut in Romani populi Episcopos, Beati
Petri Successores, ita in populum ipsum peculiaria officia,
caque iusta et necessaria, proficisci nemo non videt.
Nihil Igitur mirum sl, per saeculorum decursum, prae­
cipua illa cura apud Decessores Nostros semper excubuit,
ul Romanum gregem, sibi a Christo proprio quodam titulo
creditum, salvum sanctumque praestarent; atque adeo,
divinae doctrinae pabulo suppeditato, Christianam eius
fidem tuerentur et alerent; ut videlicet numquam de hac
non praedicari non posset, quod, Romae nascente Eccle­
sia, Paulus Apostolus praedicavit: quia fides vestra an­
nuntiatur in universo mundo1.
Cuius pastoralis industriae Summorum Pontificum cum
singula specimina longum sit per praeteritas aetates re­
censere, placet paucis orationem Nostram ad eos dumta­
xat percurrere, qui hoc saeculo vixerunt. De quibus hoc
generatim Iustum est / confirmare, eos semper, pro con- ne
versis deinceps rerum temporumque rationibus, alacri se­
dulitate dioecesis suae utilitatibus serviisse: sive religiosae
pietatis sensibus incitatis, sive magis congruenter descrip­
tis divini cultus caerimoniis, sive morum expolita disci­
plina, sive paroeciarum dispositis ampllficatisque finibus.
Atque primum commemorare par est Decessorem No­
strum S. Pium X, qui ecclesiasticam Romae iurisdictionem sub unius Cardinalis suis vicibus in Urbe fungentis
auctoritatem redegit, quique Apostolicis Litteris Etsi Nos,
die i mensis lanuarii, anno mdccccxii datis *, Officialium
Vicariatus Urbis munera, onera, potestates explanatius de­
finiit; tum Benedictum XV, cui cordi fuit, Apostolicis Lit­
teris In ordinandis, die xx mensis Aprilis, anno mdccccxvii
editis e, ob variatam temporum condicionem, nonnihil de
memorata Constitutione proximi Decessoris sui opportune
immutari; deinde Pium XI, qui, et post initas anno
MDccccxxix inter Apostolicam hanc Sedem et Italiam
Îtactiones Lateranenses, religiosam curationem christifldeium Civitatis Vaticanae peculiari Vicario suo commisit;
et Romanam dioccesim sua potestate invisi lussit; ct tem­
plorum numerum, paroecialibus muniis explendis, auxit;
post, Pium XII, cui hoc laudi dandum est, quod non solum
novas aedes sacras exstruendas novasque paroecias con­
dendas curavit, sed etiam vicinarum dioecesium Tuscula­
nae, Portuensis et S. Rufinae, atque Ostiensis mutatis
finibus, Romanae dioecesis dicionem protendit; postremo,
loannem XXIII, qui, praeter alia multa ad salutem populi
Romani gesta, primus Romanae dioecesis Synodum coègit,
cuius acta, in volumen collata 7, monumenta sive incensae
pietatis, sive assiduae sollicitudinis, sacro Pastore digna­
rum, sunt prorsus censenda.
Nunc autem, tum plurimis Decessorum Nostrorum exem­
plis, tum singulari benevolentia, qua ipsi hunc Nostrum
prosequimur gregem, movemur sane, ut mentem numquam
ab eius religiosis necessitatibus indagandis revocemus, quae
in dies ingravescunt. Accedit quod Nostrarum esse partium
ducimus, / nihil inexpertum ct intentatum relinquere, ut 117
huius Urbis Nostrae christifidelibus quaelibet fiat oppor­
tunitas ad leges ct praescripta efficienda, quae Concilium
Oecumcnicum Vaticanum II, ante duos menses conclu­
sum, tulit, ct Nosmetlpsi promulgavimus. Nemini enim
non est persuasum oportere omnino, Romanam dioccesim,
cum in aliis rebus tum vero in hac ceteris omnibus, quae
in universo terrarum orbe sunt, exemplo praeire.
Quam ob causam, cum ad actionem vitae Nostri huius
populi recte instituendam non parum conducere opinemur
aptam officiorum ordinationem, quae Nostro nomine Nostraque auctoritate huic rei praeposita sunt, idcirco, in
actis Primae Pomonae Synodi intuentes artt. 11-18 ·, haec
quae sequuntur, decernimus.
I. Firma ea omnia perstare volumus quae art. 11 sta­
tuuntur de Romanae dioecesis territorio; de ordinaria po­
testate Cardinalis in Urbe Vicarii eiusque Vlcesgcrcntls
de iurisdictione sive Vicarii Generalis in Civitate Vaticana,
sive Cardinalis Archipresbyteri S. Petri in Basilica ct in
Canonica;
1 S. Lxo Maoxvs, Sermo LXXXIII. f· .VaXi.*· Afrrtolwt Petii d
PL LIV\ 333. ·Ογ.
3xx. «Cfr. «Hi. 3«. i, 6. ‘Cfr. .4 A S.
IV’ (xqts), pp. 5-11. ’Cfr. Tabulariam S«rrtana· Statu» S. S. ’ Ρη·Μ
Synodal, .4. D. MDCCCCLX, Type» Polyglotte VatkxaH. · Ctr.
ibid. pp. 7 9.
4938

PAULUS VI - SACRA CONGE. CONCILII - RITUUM

η. 3401-3404

II. liem firma permanere iubemus praescripta omnia
quae artt. 12-13-14 eorundem actorum continentur;
III. Statuta vero Primae Romanae Synodi, art. 15 J 2
comprehensa, partira Immutantes, partira amplificantes,
haec quae sequuntur praescribimus:
L Romanae dioecesis territorium, Cardinalis Vicarii
Jurisdictioni obnoxium, in quinque partes dividi iubemus:
quarum primam illa regio constituet, quae Intra antiqua
moenia continetur, quamque centrum historicum populari­
ter appellant; ceterae autem territorio illo circumscriben­
tur, quod limites divident, a viis Appia, Tiburtina, Cassia
et, ut populari utamur vocabulo, Magliano ad centrum
ducti;
2. Haec tamen divisio non restricto, sed lato quodam
sensu est accipienda; ita quidem ut quaevis paroecialis
circumscriptio, quae forte ad plures definitas partes por118 rigatur, ad / Illam partem pertinere putanda sit, in cuius
territorio eius paroeciale templum situm est;
3. Prima harum partium curationi Praelati Vicesgcrentls concreditur; aliarum vero unaquaeauc illi Episcopo Au­
xiliari committitur, quem Cardinalis Vicarius suo decreto
designaverit;
4. Salva iurisdictione ordinaria Vicesgerentis, et dele­
gata omnium et singulorum Episcoporum Auxiliarium cir­
ca totam Romanam dioecesim (excepta Civitate Vat’cana),
erit uniuscuiusque horum Praelatorum territorio sibi com­
misso praecipue et, ut alunt, habitualiter prospicere;
5. Episcopis Auxiliaribus semel el In perpetuum po­
testatem delegamus, ut, in universo diocesls territorio, sa­
cramenta et sacramentalia ministrent, ut nuptiis assistant
et benedicant, praescripto can. 1096 f 1 C. I. C nihil ob­
stante, ulque denique alia omnia peragant, quae Cardina­
lis Vicarius, decreto suo, vel stabiliter vel ad adum dato,
statuet.
Quae omnia postquam praecepimus et decrevimus, Chri­
stum lesum, Principem Pastorum ·, etiam atque etiam ro­
gamus. ut nutu auspicioque suo consiliis hisce Nostris aspi­
rare benigne velit.
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis decreta sunt, ea omnia firma ac rata esse iubemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die n mensis
Februarii. In festo Purificationis B. Mariae Virg., anno
mdcccclxvi, Pontificatus Nostri tertio.—Paulus Pp. VI.
• Cfr. 1 PC.H, j, 4.

Dotum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Püatoris, die n mensis Februarii, anno mcmlxvj, Pontificate
Nostri tertio.—Hamletus I. Card. Cicoonani, a pubücü
Ecclesiae negotiis.

3402
1966 FEB 2.-SC CONCILII, RESCRIPTUM. PART.·
Facultas datur permittendi anticipationem Misub
diei Dominicae vel festi de praecepto in pervioîun
CUM praecepti adimpletione
Preces—Beatissime Pater, Cardinalis Archiépiscopal
Toletanus, Praeses Coctus Metropolitarum Hispaniae, a
Sanctitate Vestra humiliter postulat, pro singulis locoran
Ordinariis, facultatem concedendi anticipationem raiiu*
diei Dominici vel festi de praecepto in pervigilio, cum ladulto ut fideles Sacro adsistentes valeant praescripto ca­
nonis 1248 Codicis Iuris Canonici satisfacere. Ratio peti­
tionis est crebra populi demigratio In fines hebdomadae,
ct penuria sacerdotum in quibusdam regionibus.
Simul petitur ut committatur singulis Ordinariis facul­
tas determinandi ecclesias ct categorias personarum qui­
bus indultum competat.
Rescr.—Sacra Congregatio Concilii, attentis expositis,
omnibus Hispaniae locorum Ordinariis benigne tribuit fa­
cultatem. Iuxta preces, ad quinquennium ct ad experimen­
tum; sub lege adhibendi textus liturgicos dici sequentis
et habendi homiliam, orationemque fidelium, ad mentem
Instructionis S. Rituum Congregationis dici 26 septembre
1964, nn. 53 seqq. [LE 3217J; cauto insuper ut in animis
fidelium fixum remaneat diem Deo dicatum Dominicam
esse.
Datum Romae, die 2 Februarii 1966.—P. Card. Cmua,
Prae/ectus. P. Palazzini. a Secr.
* Praesldi Co^ferer.îixo episcopali· Hjspamaa. Prot. N. !C35cS>
Sol Urrae 54 (J96d) 669. Adn. E. F. REGATILLO in Sal terra· 54(19»
670-5=2. 55 (1967) 541-547.

3403
1966 FEB 5.-SC RITUUM, RESPONSUM. PABT.·

3401
1966 FEB 2.-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 58 (1966) 204

Apostolica Nuntiatura apud Rempublicam Arabicam
Syriacam constituitur
PAULUS PP. Vl

Ad perpetuam rei memoriam.—Quam sedem Pius Pp. XII,
Decessor Noster desideratissimus, ad publicas officiorum ra­
tiones cum Syriaca Civitate ordinandas, per Litteras Apostollcas die xxi mensis Februarii anno mcmliii datas (LE 2338]
In urbe Damasco condiderat, eam in praesenti et gravitate
muneris et dignitatis gradu esse augendam censemus. Id
enim fore confidimus, ut ex consilio huiusmodi non solum
publica, quae diximus, vincula vel firmiora efficiantur,
verum etiam rei catholicae utilitas magna consequatur.
Quapropter motu proprio, certa scientia ac matura delibe­
ratione Nostra, harum Litterarum vi, Intcrnuntiaturam
Apostolicam, in Republics Arabica Syriaca oiim constitu­
tam, In Nuntiaturam Apostolicam erigimus et constituimus,
elque omnia et singula iura, privilegia, honores, praeroga­
tivas. Indulta. quae huiusmodi Legationum propria sunt,
deferimus atque tribuimus. Contrariis quibusvis nihil ob­
stantibus. Hacc edicimus, statuimus, decernentes prae­
sentes Litteras firmas, validas atque efficaces iugiter exsta­
re ac permanere; suosque plenos atque integros effectus
sortiri et oblinere; eldemque Nuntiaturae Apostolicae Sy­
riacae. sic a Nobis erectae, nunc et in posterum plenissime
suffragari; sicque rite indicandum esse ac definiendum;
Irrltumque ex nunc ct Inane fieri, sl quidquam secus, super
his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive ignoranter
attentari contigerit.
4939

I960 FEII 2-s

Circa omissionem precum ad pedem altaris in initio
Missae conventual» apud Communitates mulierum
Cum art. 48 e Instruet ton ts ad exsecutionem Constitutionis
de sacra Liturgia edicatur: «Omnes preces ad pedem altaris
omittuntur, quoties alia actio liturglca immediate praecessit
[LE 3217 ). Sacrae Rituum Congregationi sequens dubium
pro opportuna solutione propositum fuit, nimirum:
Utrum preces ad pedem altaris dicendae omitti possint Initio
Missae conventual!» in aliqua Communitate feminili choro
ad stricta Immediate post divinum Officium α sororibus reci­
tatum. etsi celebrans recitationi non participaverit.
Et Sacra eadem Rituum Congregatio, audito Consilio ad
exsequendam Constitutionem de sacra Liturgia, reque mature
perpensa, proposito dubio respondit: Affirmative.
Atque ita rescripsit ct declaravit, die 5 februarii 1966.—
Arcadius M. Card. Larraona, S. R. C. Praefectas. Ferdinandus Antonelli, α secretis.

• NoUL 2 (1S66) 132.

3404
1966 FEB 8.-PAULUS VI, MOT. PR. AAS 58 (1966) 119-123
De

altaris

Pontificii usu in Patriarchaubus
Basilicis Romanis

PAULUS PP. VI

Peculiare tus, quo sive Romae sive Asisii in Basilicis
Patriarchallbus altaris Pontificii usus regitur, plane indi­
cat quae praecipui honoris significationes sint Illis Basilicis
habendae, cx eo quod ad Summum Pontificem proprio
quodam titulo pertinent.
Ex quo singulari lure, ut inter omnes constat, ad haram
Basilicarum altare primarium unus Summus Pontifex Sa494Ù

>2
Λ

18ββ FEU 8-10

erum (acere potest; nemini vero al 11 hoc licet, nisi ex Ipsius
Pontificis venia >.
Hoc autem privilegium ex vetero eo usu natum esse vi­
detur, pro quo uni Episcopo attribuebatur princeps sacrae
ledis ollare, ubi exstabat ipsius Episcopi cathedra; ob
eam scilicet causam, ut palam ostenderetur, omnes dioe­
cesis christifidelcs ct In unam convenire fidem, et uni ad­
haerere Pastori, ct uni circumfundi altari; iuxta illud
$. Igoatil Anthlochenl: una enim est caro Domini nostri
/rw Christi, et unus calix in unitatem sanguinis ipsius,
tinum ollare, sicut unus episcopus cum presbyterio et diaco­
nis, conservis rnels *.
Ex longa consuetudine, Romae uni Summo Pontifici
altaria Basilicarum addicebantur, quae ad Patriarchlum,
hoc est ad sedem Summi Pontificis, pertinebant, quaeque
in litteratis monumentis mediae, nuam vocant, aetatis
etiam Pairiarchatus nomine designabantur3.
Quae tamen disciplina non erat initio perinde gravis, ut
nostris hisce diebus. Etenim saeculo v Decessor Noster
f. r. Simplicius constituit, ut, in Basilicis S. Petri, S. Pauli
et S. Laurentii, Presbyteri Titulorum certarum regionum
Urbis per hebdomadam sacros ritus conficerent4; quod
120 postea etiam quoad Basl/llcain S. Mariae Maioris factum
esse scimus. Constat praeterea iam saeculo ix divinum
cultum, ita ordinatum ut diximus, a VII Cardinalibus
Presbyteris in unaouaque IV Basilicarum Patriarchalium
peragi consuevisse·. In Basilica autem Lateranensi hos
sacros hebdomadales ritus, ad medium sacculum vin, obi­
bant VII Cardinales Episcopi, sedibus praepositi, quae
proxime ad Romam adiacebant. Quibus Decessor Noster
b. m. Stephanus III illud quoque munus detulit, ut singu­
lis diebus dominicis super altare S. Petri Sacris opera­
rentur ·.
Sed postea, rerum temporumque adiunctis mutatis, fac­
tum est pedetemptim, ut disciplina, ex qua altaris Ponti­
ficii usus uni Summo Pontifici servabantur, severius exi­
geretur, eamque ad ultimum haberet iuris formulam, quam
Decessor Noster f. r. Benedictus XIV statuit7, quamque
Codex Iuris Canonici assumpsit.
Attamen nunc res ac tempus a Nobis postulare videntur,
ut in Patriarcha!ibus Basilicis Romanis huic privilegio la­
xamentum quoddam demus. Primum enim opportunum
putamus, sollemnioribus Ecclesiae diebus festis, cum scili­
cet frequentior est Christiani populi in templum concursus,
In hisce Basilicis Sacrum peragi loco elato et centrali; ita
nempe ut, ad Concilii Oecumenici Vaticani II optata, al­
tare revera centrum sit, quo totius congregationis fidelium
attentio sponte convertatur 8. Deinde nostro hoc tempore
Romae saepenumero catholicorum congressiones vel con­
ventus varias ob causas habentur, quibus, ut plurimum,
magna hominum multitudo interest; qui fere saltem semel,
in aedem sacram, ingentis numeri cnpacem, coguntur, ut
divinis assistant. Praeterea hodie Romam frequentiores
quam antea, pietatis causa, confluunt undique terrarum
Christianorum turmae; quibus, cum in primis optent Pa­
triarchales Basilicas Invisere et Sacris ibidem intéressé,
121 opus est bene patentem aram parare. /
Quapropter, aliquid dc vigente lege immutantes, conce­
dimus, ut ad altare Pontificium, praeterquam a Romano
Pontifice, ab aliis etiam Eucharisticum Sacrificium confici
possit, his tamen modis statutis:
1. Ut patet, nulla dc hac rc concessio impertietur, ad
eam Basilicam ct ad eum diem quod attinet, In quibus
ipse Summus Pontifex sacris operari statuerit.
Quod cum, perspicuas ob rationes, in Basilica Pctriana
crebrius evenire possit, venia idcirco rarius dabitur Sacrum
peragendi ad altare Pontificium huius Basilicae.
2. Nostra hujuscemodi concessio ad Patriarchates tan­
tum Basilicas spectat, quae Romae sunt: hoc est, ad Archibasillcam Lateranensem, et ad Basilicas S. Petri, S. Pau­
li, S. Mariae Maioris. S. Laurentii extra moenia.
3. Hac concessione frui dumtaxat poterunt: a) In sua
quisoue Basilica, Cardinalis Basilicae Archipresbyter, aut
eo ab Urbe absente vel Impedito, Episcopus eius vices
gerens, vel ab eo delegatus; b) In Archibasilica Latera­
nensi, Cardinalis in Urbe Vicarius, vel Episcopus eius vices
gerens; c) In Basilica S. Pauli, /Vbbas eidem templo prae‘Cfr.

C. /. C. can. 823, j 3.
’ Ad Phil
4; cfr. etiam ad Sfagn. 7, et Ad
8. ’Cfr. Descriptio Lalcranmsis Ealnw, cap. 9. ed. R- Valenti αί­
α Zccdztti. CoJu/ Tofo^afico dclla ciitd di Roma, III, Roma 1946, P- J44·
•Cfr. later Plicant, L Ducb^ne. I, Parisii» 1886, p. 249. ‘ Cfr. lib.
WC32. Descriptio Lalcrancnsu Eccktùu. · Cfr. lib. ccmm. Lifcrr Po«£i fica­
to, p. 478. · Cfr. Panici Codicis M Canonici. · Indnsdio ad exuevh-nen CcnshltUionis dc sacra Liturgia recte ordinanda, die 26 Sept- a. 1964
ίώα. a. 9x [LE 32x7].

Srcym.

4941

n. 3405-3400

SC CONCILII - COMMISSIO CENTRALIS CONCILIARIS

positus; d) In Basilica S. Laurentii extra moenia. Abbas
Commendatorius, quem vocant; e) In qualibet Patriar­
chal! Basilica Romana, Episcopus quicumque magnum
peregrinorum numerum ducit; f) Ad has Patriarchates Ba­
silicas Romanas quod spectat, est Nobis In animo privile­
giis nullo modo derogare, quibus, certis diebus festis, Prae­
lati qbidam Iam fruuntur.
4. Causa, ob quam huiusmodi venia datur, !n frequentissimo fidelium concursu semper ponenda est: sive ob
sollemnes Ecclesiae dies festos primae classis; sive ob con­
gressiones et conventus, varia de causa actos; sive ob nu­
merosam peregrinationem, Romam ductam./
5.Ne autem concessiones superveniant concessionibus,
necessarium arbitramur, eas tantummodo ab eo Viro tri­
bui, qui Basilicae Patriarchal! moderetur.
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis decreta sunt, ca omnia firma ac rata esse iubemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die vni mensis
Februarii, anno mdcccclxvi, Pontificatus Nostri tertio.—
Paulus Pp. VL

V.
•r-··

Adn. EL 80 (1988) 229. Notit. 2 (ΙΘ66) 204-208.

3405
1966 FEB 8.-SC CONCILII, RESCRIPTUM. PART.·

Summa pecuniae determinatur pro Hispania ultra
QUAM REQUIRITUR BENEPLACITUM APOSTOLICUM AD BONA
ECCLESL1STICA ALIENANDA

Madrid, 8 de febrero de 1966

Eminenda Rcvtrcndlsima: La Sagrada Congrcgaeidn dei
Concilio, con referenda a la sum a limite de un millon de pe­
setas, propuesta a tenor del articulo 32 dei «Motu proprio»
Pastorale munus [LE 3139] por la Conferenda Episcopal de
esta nacidn para los actos de administracidn extraordinaria
sujetos a la Jurisdicciôn de los Ordinarios, participa:
•Tengo cl placer de comunicarie que la Santa Sede ha aprobado tal suma, permanedendo firmes los cdnones 1.529,1.530,
1.531, 1.533. como también, en la proporciôn alii seflalada,
el canon 1.532 del Cddigo de Derecho candnico, nor lo que se
refiere al voto dei Cabildo catedral y Consejo Administrativo
diocesano.»
Al tener el honor de comunlcar a vuestra eminenda reverendisima esta suprema dedsiôn, aprovccho gustoso la oportunldad para besarle reverentemente la sagrada pdrpura y
rd te rar me una vez màs de vuestra eminenda revcrendlsima
dcvotlsimo, seguro servidor.—Antonio Rhierî, N undo A pos­
tât ico.
* Card. Primati Hispaniarum, iuxta textum o Nuntio Ap. Hispaniae
datum: Lustra ci όη del clero 59 (I960) 316 Adn. Iluatraciôn del clero
59 (1966) 317.

3406
1966 FEB IO.-COM. CENTR. CONC., RESP. AAS 60(1968)360

Circa initiationem

aliquorum sodalium in ordinibus
SACRIS APUD INSTITUTA LAICALIA RELIGIOSORUM

I. Utrum locutio latina «Sacra Synodus declarat nihil
obstare», de qua in n. 10, § 2 Decreti Ss. Concilii Oecume­
nici Vaticani II Perfectae caritatis (LE 3333), implicit
positivam commendationem eorum quae sequuntur, nn
potius manifestet meram possibilitatem pro omnibus
Institutis laicalibus initiandi aliquos sodales sacris ordini­
bus, dictis sub condicionibus.
II. Utrum in citato textu conciliari contineatur expli­
cita agnitio iuris Capitulo Generali cuiusque Instituti pro­
prii cognoscendi de opportunitate utendi facultate de qua
supra agitur, nn non.
Commissio Centralis coordinandis post Concilium labo­
ribus et Concilii Decretis Interpretandis, re mature per­
pensa In Coetu, dic 24 mensis mail 1966 habito, respon­
dendum esse ccnsuit:
Ad Ium Negative rd primam partem: Affirmative ad se­
cundam seu: illam locutionem dicit tantum simplicem pos­
sibilitatem, pro omnibus Institutis laicalibus, initiandi ali­
quos sodales sacris ordinibus.
Ad Ilum Affirmative ad primam partem; Negative ad
secundam seu: Capitulo Generali cuiusque Instituti ius
4942

h

s

π. 3407-3411

SC DOCTRINA FIDEI - RELIG. - PROP. FIDEI - PAULUS VI

esse cognoscendi de opportunitate utendi facultate de qua ad
secundam partem primi dubii, sen'atis de iure servandis.
Ssrfius Dominus Noster Paulus Pp. VI in Audientia die
10 februarii 1966 infrascripto impertita hanc decisionem
ratam habuit et adprobavit.—Hamletus I. Card. Cicognanj, a publicis Ecclesiae negotiis.
Ada. V. CARBONE ia ME 21 (1969) 187-189.

3107
1966 FEB Î2.SC DOCTRINA FIDEI, RESPONS. PART.·

Ordinarius loci

concedere potest acatrolicis

fa­

cultatem STANDI IN IUDICIO CORAM TRIBUNALI ECCLESIA­
STICO, ETIAM LN CAUSIS NULLTTATIS MATRIMONII

In your letter of 17 December, 1965, Your Eminence
requested that L., a non-Catholic woman, be given the
right to sue in court before an ecclesiastical tribunal for
the nullity of her marriage contracted with S., also a
non-Catholic.
In this regard I inform you that in cases of this kind
the Ordinary who is competent to draw up the process in
tint Instance can grant to the petitioner the faculty to
sue in court even though the person is a non-Catholic,
and this is true also in a case for nullity.
•Ordinario Neo-Etericenri. Prot. N. 243O.S5=l· BOUSCAREN VI,
p. 827-823.

100« FEO 12-1β

3409
1966 FEB 14.-SC DE PROP. FIDE, RESCRIPTUM. PAST.·
Facultas
cale

ET

datur

transferendi

praeceptum

ABSTINENTIAM A
LABORIBUS
PRAECEDENS

AD

domini­

SABBATUM

Preces—Most holy Father, The Ordinary of the arch­
diocese of Colombo-in-Ccylon, prostrate at the feet of Yow
Holiness, humbly asks, in the name of all the Ordinaries
of Ceylon:
1. that the Catholics of Ceylon be completely freed
from the obligation of abstaining from servile works oa
Sundays;
2. that they be permitted to fulfil the obligation of
hearing Mass beginning from the eve of Sunday, I. e. from
Saturday afternoon.
The reason of this request Is that the Buddhist Govern­
ment had decided to make the «Poya day» —(I. e. thefint
day of each phase of the moon)— a public day of red
anil make Sunday a working day. And God...
Rescr.—Sacra'Congregatio dc Propaganda Fide, vigore
facultatum sibi a Ssiho D. N. Paulo Div. Prov. Papa VI
tributarum, attentis expositis, benigne adnuit pro gratis
iuxta preces. Praesentibus ad biennium valituris.
Datum Romae, ex .Aedibus eiusdem Sacrae Congrega­
tionis de Propaganda Fide, die 14 mensis februarii a. D.
1966.—Eduard us Pecora io, Subscr.
• Ordinario Co7aznbeczi in C^ylon, Prot. N. 509/68: BiM 30 (1908)
193.

3408
1966 FEB 12.-SC RELIGIOSORUM, UT. CIRCULAR. PART.·

Normae pro Iudilaeo lucrando intra
nasteriorum MONIAUUM

3410

claustra mo­

1966 FEB 14.-SC RITUUM, DECR. AAS 58 (1966) 525-526

Roma, 12-11-1966

Reverendissimo Padre, La S. Congregazione dei Religiosi
si è premurata di domandare al Santo Padre come le Mo­
nache, non potendo uscire dalla clausura, potranno lucrare
le indulgenze del giubileo.
Sua Ecc.za Rev.ma Mons. Angelo dell’Acqua, Sostituto
della Segretcrla di Stato dl Sua Santiti. con jettera del
27 gennalo u. s. lodirizzata all'Eminentissimo Cardinale
Prefetto di questa S. Congregazione, rispondeva nei scguenti termini:
«Ml onoro accusare riccvimento del venerato foglio
n. S. R. 1465/66, in data 17 corrente mese, con il quale
Ella chiedeva Istruzionl circa le modalilà, a cul le Monache
dl clausura dovranno atlcnersi per lucrare 1c Indulgenze
del Giubileo.
In ossequlo aile venerate Istruzloni ricevute, mi sono
recato a prtmnra dl domandare in merito il parere della
competente Sacra Pcnitcnzieria Apostoiica. la quale ha risposto con la comunlcazione riassunta dell’unllo appunto.»
L’appunto di cul si parla si allcga alla présenté, perché
h Paternité Vostra Rcv.ma lo faccia conoscere ai Superriori Generali, chc hanno nel loro Ordine Monaster! dl
clausura.
Con sensi di religioso ossequlo, ml professo della Pater­
nité Vostra Rev.ma dev.mo nel Signore.—I. Card. An­
toniutti, Prefetlo. Paolo Philippe, Segr.

De Communione in valetudinariis

Cum hac nostra aetate frequens, immo quotidianus vi­
geat usus sacrae Communionis recipiendae etiam ab infir­
mis in valetudinariis degentibus, laque tamen, attentis et
nova ratione huiusmodi institutorum aedificandorum et
eorum interno regimine, non sine incommodis fiat, Sacra
Rituum Congregatio, quo faciliore ac breviore modo plu­
ribus Infirmis Eucharistia ministrari valeat, praescriptio­
nes Ritualis / Romani, Tit. V, cap. IV, n. 28, sequentem Î25
in modum mutari censuit, nimirum:
1. In valetudinariis, quae ex uno tantum aedificio
constant, in quo oratorium exstet, Sacerdos ministrans
recitet, in ipso oratorio, omnes preces ante et post Infir­
morum Communionem iuxta Rituale Romanum dicendas,
infirmis vero singulis, in distinctis cubiculis degentibus,
Eucharistiam distribuat, adhibita formula Communionis.
2. In iis vero valetudinariis, ubi plura aedium exstant
membra, Ssriia Eucharistia reverenter ex oratorio defera­
tur et deponatur super mensa, in loco decenti et apto sin­
gularum aedium parata, et ibi, recitatis precibus ante et
post infirmorum Communionem dicendis, Sacerdos distri­
buit Sacramentum uti supra dictum est.
Facta demum de his omnibus Ssmo Domino nostro
Paulo Papac VI per infrascriptum S. R. C. Cardinalem
Praefectum relatione, Sanctitas Sua praefatas mutationes
ratos habuit et confirmavit, casque pro opportunitate ad­
hibendas benigne concessit. Contrariis non obstantibus
Normae—A pp un (o:
quibuslibet.
1) Nelle cap pe 11 e od oratori delle claustral! si possono te­
Die 14 Februarii 1966.—Arcadius M. Card. Larraona,
nere istruzloni sui Deere»! dei Concilio Ecumenico oppure un
Praefectus. Ferdinandus Antonelli, O. F. M., a Secr.
corso <11 esrrcizi spirituali o sacre missioni, dando cosl anche
alte Monache la possibilité dl acquistare le indulgenze giabhari.
2) La risita della Catted rale o dl ultra chiesa designata
dall’Ordinario puô essere commutata per le claustral! dalrOrdinario.
3) Per quanto riguarda Tindulgenza plenaria concessa per
chi assiste alio Mesia celebrata cum aliqua sollemnitate da un
Vcteovo In Cattedrale oppure in altru chlesa designata, le
Monache pntrebbero rivolgersl nlUOrdinnrio dei luogo, perché
Toglia concedere loro tale favore, designando n tale scopo,
aim e no per Toccasinne e per ie claustral!, anche la loro cappella
od oratorio. Del resto, se clô non fosse possibile per qualche
rajüone particolare, è bene ricordare cnc durante 1’attuale
Gtabileo strnonllnarlo sl possono acquistare tutte le altre Indulgrnxe ordinarie, ad es. per Ia recita dei Rosario coram
SS.mo, per 11 pio esercizio della Via Crucis ecc.
Roma, 2 martii I960.

• Prvsildl U-ionls Rotsaaa? Srporiorum Generalium. Prot N. S. R.
14«.«. AOFM ®5 (JtM) 2Û5-2O4
4943

Adn. NotiL 2 (1966) 323-339.

3411
1966 FEB 16.-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 58 (1966) 205
Apostolica.

Nuntiatura

apud
erigitur

Pin ni cam

Civitatem

PAULUS PP. VI
Ad oerpetuam rei memoriam.—Singulari consensione
Apostoiica haec Sedes summique Finnicae Civitatis Mo­
deratores eas officiorum rationes, quae Iam sibi mutuo
intercederent, non solum confirmare, sed etiam perficere
statuerunt. Quod Igitur attinet od Nos, Sanctae Ecclesiae
4944

1966 FEB 17

PAULUS VI, CONST. PAEN1TEMINI DE EXERCITIO PAENITENTIAE

bono atque utilitati sedulo consulentes, Itemque commissi
Nobis muneris partes mature exsequentes, novam Lega­
tionis sedein Ibidem condendam esse censemus, quae, cer­
tis praedita Iuribus, publica apud Finnorum gentem vigeat
auctoritate. Itaque motu proprio, certa scientia nc matura
deliberatione Nostra deque Apostolicae potestatis pleni­
tudine, harum Litterarum vi, Apostolicam Nuntiaturam
apud Finniarn erigimus atque constituimus, eldemquc om­
nia et singula definimus officia, privilegia atque indultn,
quae Legationum huiusmodi propria sunt. Contrariis qui­
busvis nihil obstantibus. Haec edicimus, statuimus, de­
cernentes praesentes Litteras firmas, validas atque effica­
ces iugiter exstare ac permanere; suosque plenos atque
Integros effectus sortiri ct obtinere; eidemque Legationi,
sic per Nos constitutae, nunc et in posterum plenissime
suffragari; sicque rite Iudlcandum esse ac definiendum;
Irritumque cx nunc ct Inane fieri, sl quidquam secus, su­
per his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive igno­
ranter attentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pi­
scatoris, die xvi mensis Februarii, anno mcmlxvi, Ponti­
ficatus Nostri tertio.—Hamletus I. Card. Cicognani, a
publicis Ecclesiae negotiis.

3412
1966 FEB 17.-PAULUS VI, CONST. AAS 58(1966) 177-198

Exercitium

paenitentiae in Ecclesia, praecipue per
IE1UNIUM ET ABSTINENTIAM, EX INTEGRO REORDINATUR

PAULUS EPISCOPUS

Seruus servorum Dei -Ad perpetuam rei memoriam
«Paenitemini et credite Evangelio»l: haec Domini verba
nunc iteranda Nobis esse videntur, cum, Oecumcnica Svnodo Vaticana Secunda ad exitum feliciter perducta, ci­
tatiore veluti gradu Ecclesia suum pergit iter. Inter gra­
ves enim et instantes quaestiones. In quibus pastoralis
sollicitudo vertitur Nostra, non postremum locum obtinere
arbitramur officium universos filios Nostros, atque etiam
omnes huius aetatis homines, religioso praeditos sensu,
edocendi quid paenitentiae divina praeceptio secum ferat
et quod eius sit momentum. Quod officium ut re vera ex­
sequamur, Nos movet plenior, quam Concilium attulit,
cognitio naturae Ecclesiae et huius cum mundo Interceden­
tis necessitudinis.
Nam Inter Concilium, Ecclesia mysterium sui proprium
altius meditari volens, suam ipsius naturam plane expen­
dit. Cuius naturae elementa, humana et divina, visibilia
et invisibilia, caduca et numquam interitura, penitus in­
trospexit. Vincula imprimis perpendens, quibus cum Chri­
sto eiusque salvifico opcre coniungcretur, clariore in luce
collocavit officium, ad quod implendum omnia membra
divinitus vocantur, participandi munus ipsius Christi, etiam
od expiationem quod attinet *. Praeterea Ecclesia magis
IÎ3 magisque conscia facta est, quamvis ex Dei I consilio sancta
et Irreprehensibilis sit3, e membris tamen se constare,
quae maculis affici possint atque adeo continenter conver­
sione ad Deum et sui renovatione indigeant4, non tantum
’ Mc. i. xs.
* Cfr. Const do^m. Lumen Gentium, de Ecclesia, n. 5 [LE 3232 ]:
Eedma, donis rvi FunJaforii instructa fidelilerque eiusdem praecepta caritatis,
kxndiisiis d abnegalionis servans, missionem accipit Regnum Christi et Dei
swanlunli d ih omnibus gentibus instaurandi, huiusque Regni in terris
itrmen d Mtium constituit; 16. n. 8: Sicut autem Christus opus redemptiones
« psupertale d perteculione perfecit, ita Ecclesia ad eamdem riam ingredien­
dam vocatur, ut fructui salutis hominibus communicet. Christus lesus, «cum
ta fonna CM eect.., semetipsum exinanivit, formam servi accipiens» (PhH.
2, 6) d propter nos «egenus factus est, cum esset dives» (a Cor. 8, 9): ita
Eakssa, lied ai missionem suam exsequendam h u manis opibus iniigeol,
wi ad glcriam terrestrem quaerendam erigitur, sed ad humilitatem d abnegaticnem diam etcmplo tuo divulgandas.., Cfr. Decret concit Apostolicam
AduMtstem, de apostolatu laicorum, n. x [LE 3346]. · Eph. 5, 27.
‘Cfr. Const dogm. Lumen Gentium, de Ecclesia, n. 8 [LE 3233): ... Dum
ttn Christus, «sanctus, innocens, impollutus» (Hebr. 7, 26) peccatum non
nant (cfr. J Cor. 5, 2X), sed sala delicia populi repropitiare eenit (cfr. Hebr.
j, 17), Ecclesia in proprio rtm» peccatores complectens, sancta simul d temper
purificanda, poenitentiam d renovationem continuo prosequitur. Cfr, Decret
conci! Undatis Redintegratio, de oecumeaismo, n. 4 fLE 3^35 L Quamvis
nti Ecclesia catholica omni a Deo revelata veritate d omnibus mediis gratias
ditata sii, tamen membra eius non omni quo par est fervore inde mount, ita ut
vsfrw Ecclesias fralnbui a nobis setunctis d universo mundo minus affulgeat
doue Regni Dei incrementum retardetur. Quapropter catholici omnes ad per(eciicncm Christianam tendere debent, atque, pro sua qvisque condicione, eniti
ut Ecclesia, humilitatem d mortificationem lesu in corpore nw portans, 44

4945

n. 3412

Interiore ct sui ipsorum, sed etiam exteriore et sociali1.
Denique Ecclesia munus suum attentius consideravit, ad
civitatem terrestrem quod spectat ·: dum scilicet homines
docet, qua ratione mundo uti et operam eius consecrationi
debeant tribuere, simul cos ad salutarem hortatur absti­
nentiam, qua communiantur, ne, ad caelestem patriam
peregrinantes, se rerum terrenarum usu praepediri pa­
tiantur7.
Quibus rationibus adducti, verba, quae Petrus primum
Cost Pentecosten populum alloquens protulit, filiis Nostris
odle Iteramus: «Paenltentiam agite... In remissionem pec­
catorum vestrorum...»·; atque ea, quae Paulus olim ethni­
cis Lystrenis nuntiavit, Nos etiam omnibus gentibus hodie
significare volumus: «Convertimini ad Deum vivum»·.
I

Ecclesia, cum, In Concilio congregata, attentius perpen­
dit quae esset necessitudo, qua ipsa non solum fratres a
sua communione seiunctos, sed etiam religiones non Chri­
stianas attingeret, libenter animadvertit poenitentiam fere
ubique terrarum magni aestimari, quippe quae arte conec­
tatur sive cum sensu illo religioso, quo antiquarum gen­
tium vita imbuitur, sive cum subtilioribus notionibus, quae
in religionibus ad alti orem gradum provectis et cum progredlente ingeniorum cultu coniunctis, inveniuntur 10.
In Vetere Testamento religiosa paenitentiae ratio clarius
usque manifestatur. Quamquam enim homines eam agunt,
vel Dei indignationem post peccatum placare cupientes ll,
vel rebus adversis vexatill, vel peculiaribus ingruentibus
die in diem mundetur d renovetur, donec Christus eam sibi exhibeat gloriosam,
non habentem maculam aut rugam (cfr. Eph. 5, 17); ib. n. 7: OecumenismuS
veri nominis sine interiore conversione non datur. Etenim ex novitate mentis
(cfr. Eph. 4, 23), ex suiipsius abnegatione atque cx caritatis liberrima effusione
proficiscuntur d maturescunt desideria unitatis. Ideo a SpirUu divino implo­
randa nobis at gratia sincene abnegaiionis, humilitatis d mansuetudinis in
serviendo, atque fraternae in alios animi liberalitatis; ib. n. 8: Haec cordis
conversio vitaeque sanctitas, una cum privatis d publicis supplicationibus pro
Christianorum unitate tamquam anima totius motus oeeumenici existimandae
sunt d merito oecumenismus spiritualis nuncupari possunt.
• Cfr. Const Sacrosanctum Concilium, de sacra liturgia, n. ixo [LE 3141]:
Paenitentia temporis quadragesimalis non tantum sit interna d indindualis,
sed quoque externa et socialis.
• Cfr. Const, past. Gaudium d Spes, dc Ecclesia in mondo hui as temporis,
possim et imprimis n. 40 [LE 3366).
’ Cfr. j Cor. 7, 31: Praeterit enim figura huius mundi; Rom. 12, x Nolite
conformari huic saeculo. Cfr. Decret, conci! Unitatis redintegratio, de occumenismo n. 6 [LE 3233]:_ Ecclesia in via peregrinans vocatur a Christo ad
hanc peren-.em reformationem qua ipsa, qua humanum terrenumque institutum,
perpetuo indi get. Cfr. Coast dogm. Lumen Gentium, de Ecclesia, n. 8 [LE
3232]: Inter persecutiones mandi et consolationes Det peregrinando pro­
currit (S. Aug. De Civ. Dei, XVIH, 51, r, PL 41,
Ecclesia, crucem d
mortem Damini annuntians, donec veniat (cfr. r Cor. 11, 26]; ib. n. 9: ^Per
tentâtiones vero d tribulationes procedens Ecclesia, virtute gratiae Dei sibi α
Domino promissae confortatur, ut in infirmitate carnis a perfecta fidelitate
non deficiat, sed Domini sui digna sponsa remaneat, d sub actione Spiritus
Sancti, seipsam rgnavore non desinat, donec per crucem pervensat ad lucem,
quae nescii occatum. Cfr. Const, past Gaudium d Spes, de Ecclesia in mundo
huius temporis, n. 37, n. 39 et n. 93 [LE 3366).
■ .-id. 2, 38. · Ad. 14, X4; cfr. Pauli VI Allocutio ad Unitarum Natio­
num Coetum, habita die 4 mensis Octobris anno 1965, A. A. S. LVII, 1965,
pag. 883 [LE 33«].
l<Cfr. Declaratio Nostra A date, de Ecclesiae habitudine ad reLriones
non-christianas, n. 2 [LE 333$
»*» Hinduismo teminei mystenum di­
vinum scrutantur ». atque liberationem quaerunt ab angustiis nostrae conditionis
vel per formas vitae ascdicae vel per profundam meditationem, vel per refugium
ad Deum cum amore d confidentia. In Buddhismo secundum varias eius
formas radicatis insufficientia mundi taias mutabilis agnoscitur d via do­
cetur qua homines, animo devolo d confidente five statum perfectae liberationis
acquirere, sive, vel propriis conatibus ivi superiore ausilio innixi, ad summam
illuminationem pertingere valeant. Ib. n. 3: Ecclesia cum aeslimatûmn
quoque .\fuslimos resbicit. qui unicum Deum adorant d maxime
oratione,
rictmosvnis d ieiunuia c 4 m*.
’» Cfr. r Rg. 7, 6: (Israeliue, a Deo castigati quia Baal et Astarotb adora­
verant) convenerunt in Masphath.~ d munarcntHi is dte illa atque dixerunt;
Peccavimus Domims.^ Cfr. J Rg. 21, 20 et 27: (Haec dicit Elias ad Acbab}:
..xo quod venundatus sis ut faceres malum in conspedu Domini' ecce ego
inducam super lc malum... Cum auditsd Achab sermones istos, scidit vesti­
menta sua d operuit cilicio carnem suam iesuuxntque d dormitnS m moto d
ambulant dimisso capite. Cdx. Ir. 36, 9: ...praedicaverunt ieiwmum is coarpedu
Domini omni populo.^ Cfr. Io. 3. 4-S-* — d clamant d dixit (tonas): Adhuc
quadraginta dies, d Niniven subvertdur. Et crediderunt viri ninsnlae tu Deum
d praedicaverunt ieiunium d sedili sunt saccis a maierr uxque ad minorem.
‘•Cfr. x Rg- 31. «j: (P051 Kravem cladem a Fînlutaris dia tam, IsrarliUe)
tulerunt ossa rorum d sepelierunt in nemore Jabet d ieiunacermul septem
diebus. Cfr. 2 Rg. 1, ss: Apprehendens autem Dxvid (nuntium mortis Santis
et Joaathae) vestimenta sua scidit, omnesque viri qui erant cum eo, d PUnxerunl d fleverunt d ieiunaverunt usque ad vesperam. Cfr. Λ. 3, 33: (FVll
mortem Abner) ιμλχγιΧ David dicens; Haec facial mihi Dmi d haec
si ante occasum sciis gustarero panem od aliud quiiquam. Cfr. Bar. 1. 3-5;
Et legil Baruch verba libri huius ad au^a Irch.niae ...et ai aures univems
populi
Qui audientes plorabant d iciunabant d orabant sn contactu Do­
mini... Cfr. Jdt. 30, 26: (Post caedem a filus Beniamin fdils Israel ilUUm) ...
omnes filii Israel venerunt tia X-mism Dei d sedentes fiebant aetn Domino;
iciunaierunt die dio usque ad vesperam.
4946

PAULUS VI, CONST. ΡΛΕΧΓΓΕΜΓΜ DE EXERCITIO PAENITENTIAE

η. 3412

malis permoti u, vel divina beneficia impetrare studen­
tes M, tamen ii externum poenitentiae opus cum interiore
ad Deum conversionis habitu solent coniungere, quo fit,
ut animum, n peccato retractum, ad Deum novo nisu
convertantJI. Quin etiam a cibis abstinent suaque dere­
linquunt bona —-ieiuniis enim, praeter Dei precationes et
laudes, caritatis opera addi solent 11— etiam post pecca­
torum remissionem, quamquam nullum a Deo impetran­
dum est munus; ieiuniis enim et ciliciis utuntur, ut rani­
mas suas» afflictent17, ut se coram Domino prosternant lf,
ut faciem suam ad Deum vertantlf, ut ad supplicationes
facilius se componant
ut melius divina intellegant, ut
179 parati/ sint Deo obviam fieri11. Est igitur paenilentia,
iam in Vetere Testamento, pia et sui Cuiusque propria
actio, quae eo ad postremum spectat, ut Deum adamemus
eique nosmet ipsos prorsus concredamus. Non nobis, sed
Deo est leiunandum
Huiusmodi sane indolem omnis paenltentia praeferat
oportet, etiam in ritibus lege praescriptis et ordinatis. Quo­
tiescumque id ad usum non deducitur, ita conqueritur
Dominus: «Nolite ieiunare sicut usque ad hanc diem, ut
audiatur in excelso clamor vester* u. «Scindite corda vestra
et non vestimenta vestra ...» M.
Neque in Vetere Testamento desideratur socialis, quam
dicunt, paenitentlae indoles. Nam ex paenitentialibus Ve­
teris Testamenti ritibus, non solum communis cogitur pec­
catorum conscientia, sed etiam condicio enuntiatur, qua
ad Populum Dei quis pertineat 2*.
Item satis est animadvertere paenltentiam, etiam ante
Christum natum, perfectionis el sanctitatis instrumentum
et signum existimatam esse, ut ludilh M, Daniel”, Anna
prophetissa multique praestantes viri ac mulieres compro­
bant, «ieiuniis et obsecrationibus (Deo) servientes nocte
ac die» >·» cum gaudio et laetitia n.
E Vetere Testamento demum patet homines iustos sua
paenilentia pro totius hominum communitatis peccatis sa­
tis fecisse; ex quibus mentione dignus est Moyses, qui qua-

4, 8 et 12: (Ohpberae in terram ludae translate)
rwfna ri taviltoreruil
Cfr. 4, 15-16:
(ad reran inçr-s^sra nt esrn deprecaretur pro popuio veo)
m Smixm
rwm
— Cfr. 34.
cm
in WMcnxa aniwtx’*
Cfr.
3:
\* Cfr.
14, 24:
imw:Ar
ma iwJuckH
Cfr.
12, ifr.
Cfr. £*. 8, 21:
iaxfci
«d
“ Ia ibdan locis vspra raeianratà, indoles Interior pxrrdtentiae clare
fltartratnr. cfr.
7. 3: Si tn foto
mana
6-7:
m
riv
ta
tù jmj
t,
17-15:
v»
8, 16-17:
tamilirnui tl/i oni*H44
... Cfr. 3, 8 ... ri
Cfr. B, 19, «:
" Cfr.

cMavit ms.i

Idl.

pavitu ad Dominam intlardia
orationibus _ Sciltle quoniam exaudiri

Dominus

permanieritu m ieiuma et cralionibux.

animas suos ieiuniis
preces vextroa ή mancnla

Rurxum.^u Esther

Esi.

haec Mardxiteo

ter ia mania.i·.
Vade ti congrega omnes ludor n, quos
rtppcns, ei
craie pro me. .Von comelalis ri non bibatis tribui diebus ei tribus noctibus ti

anctdis

Φ

meis

miki midcsii essent,

limddcr ictwio

induebar cihcii.

ly

Pt.

Ego auiern

meam

humiliabam

a Par. 20,
IOtap hat auiem limes1 perterritus totum u contulit ad ro­
gandum Dominum ci praedicavit leiamuM unizerto luis.

Adiurazil autem Suai pipulum dicens: Maledicius vir,

r Rg.

fui comederit fanem uiçuc ad vesperam, donec

meit.

ulciscar de

Ed

vnizersui populas panem.
3 Rg.
DeprCuique
exi Dr.vd Domino pro parvulo, ct iciunarit David ieiunio ei ingressus teoriwn
Et praedicavi ibi ieiunium

nper terram; tfx.ib. 32.

l'.unum
Obero
affli geremur coeam Domino Deo nzniro et peteremus ab n
viam redam nobis d filiis nostris unizerioequt substantiae naitrae.

x

corh vedro revertimini ad Dominum ...

Rg.

d praeparate corda vatia Domino d zervilc ci voti, ei cruci vos de
lium. Cfr. fr. j6,

Incedere ergo tu ci lega de velumine

domo Domini in die ieiunii

2periu

Pkih-

audiente popup)

ή f-rrie cadat oratto carum

lega

Domini, cl rcacrtaiur unuifuiiguc a

pettima

Cfr.

con-

Bar.

Pacanmni ante Domtnstm Dram noüram ct non crcdidimu 1 diffilcnln
tn earn d non luimut tubiedibtîn iili d non audinmat tocem Dzmini Dci

19U6 FEB 17

draginta dies ielunavit, ut Deum ob infidelis populi cuImi
placaret20. Ita maxime nobis exhibetur «Del Servus», qui
«languores nostros... tulit», ct in quo «posuit Dominula
iniquitatem omnium nostrum»31.
Haec tamen contingebant ut sacramentum futuri”.Eknlm pacnitcntia. quae interioris vitae necessitas est. nniversi generis humani experientia religiosa comprobati, et
peculiari divinae Revelationis praecepto Iniungltur, ta
Christo ct in Ecclesia noxiis prorsus significationes casque
altissimas accipit.
Christus, qui semper in vita sua coepit ipse facere et
docere, antequam munus suum susciperet, quadraginta
dies et quadraginta noctes in oratione ct ieiunlo duxit,
atque apostolici operis sui publice initium fecit beto qui­
dem nuntio «Appropinquavit Bcgnum Del», sed statim ad­
didit mandatum: «paenitemini et credite Evangelio»u.
Quae verba totius vitae Christianae quasi summa sunt et
complexio.
Ad Christi Regnum nobis fas est accedere tantum <a:etànoia», id est intima totius hominis mutatione, qua ipse
cogitare, judicare vitamque suam componere incipit u
sanctitate et caritate Dci perculsus, quae in Filio novissi­
me manifestatae sunt et plene nobis impertitae*4./
im
Invitatio Filii Dei ad «mrtânoiam* peragendam, instan­
tius urget, propterva quod non solum ad eam ipse horta­
tur, sed etiam exemplum pacnitentiae praebet. Nam Chri­
stus maximum exemplum pacnitentibus dedit, eo quod
non pro peccato suo, sed pro peccatis aliorum voluit poe­
nas subirc **.
In Christi conspectu homo positus, nova luce collustra­
tur, atque adeo cum Dci sanctitatem tum peccat* malitiam
agnoscit ,€; per Christi verbum ei nuntium traditur, quo
et ad conversionem ad Deum fit invitatio et peccatorum
venia conceditur; quae dona ipse per Baptismum plene
conseqpitur, qui hominem configurans ad similitudinem
Domini Passionis. Mortis et Resurrectionis”, exinde lo­
tam eiusdem vitam huius mysterii veluti sigillo reddit
Insignem.
’
Divini Magistri vestigiis insistens, quisquis chrisltaiw
nomine censetur, seipsum debet abnegare, suam crucem
lollere, eius dolores participare; ct ita in eius mortis ima­
ginem transfiguratus, resurrectionis gloriam potest mere­
ri *·. Praeterea non sibi post haec vivere debet31, sed Deo,
qui eum dllexil et tradidit semet ipsum pro eo4·; vivere
debet etiam fratribus, ut «adimpleat ea quae desunt pas­
sionum Christi in carne sua... pro corpore eius, quod est
Ecclesia»4l.
Accedit etiam quod, cum Ecclesia artissimo vinculo cum
Christo conjungatur, cuiuslibet fidelis paenitentia ad uni­
versam hominum communitatem intima quadam necessi­
tudine pertinet; non solum enim per Baptismum ipse in
Ecclesia primarium donum «Mctànoiae» accipit, sed in
Ecclesia etiam idem donum in membris peccantibus restau­
ratur et roboratur per Pacnitentiae Sacramentum. «Qui
vero ad Sacramentum Paenitentiae accedunt, veniam of­
fensionis Deo illatae ab eius misericordia obtinent, et simul
reconciliantur cum Ecclesia, quam peccando vulnerave­
runt et quae eorum conversioni caritate, exemplo, precibus
allaborat»42. In Ecclesia denique peculiari ratione super-

mandalii ntu, quae dedii nebis. C!r. ldi.

naitn, ni anbidarcmau

·· Cfr. 9.9 et x8, 24.18. w Cfr. 53. 4-xx. ” Cfr. xo, r. "
1,15. “Cfr. i, r. x, igctpixum;
1,23 et p-issim. “Cfr. SmP. Ill, q. XV, a. i, ad 5, ·· Cfr. 5. 8: 7. 3^5»- *’ Cfr. 6. yxx;
ix-15: 3.1-4- ’· Cfr.
3. xo-ti;
8. “ Cfr.
6. xo;i4.£
5,15;
i. 2X. ··
20. Cfr. Const- dognx.
de Em
cck«ia, n. 7 [LE 3232’:
m (cfr
4,19).
'· Cfr II. 58,6-7:
Jcnrc
'cfr.
raçokpu
3, ax; 2
xx;
2. 6*.
2, X2, etc.).
xUuc
Cfr. Tfr. 13, 8-q:
Eia»
tnvnio,
E»
(cfr.
8, 17).
·· Cfr.
i, 24. Cfr. I>crrt- couciL
de activitate GÜsônoxS
*’Cfr 16, 31: ri
“Cfr. EccltnU·, n. 36 (LE 3364!*. Ex
ir 4U aJ
^esuiti»
1Λ
Cfr. Decret. concLL
de btitutione ucerdouK
i>. 9. J ri
n. 2 (LE 33341tn wtuntii. 11 Cfr. Ô. 11 Cfr. 34, 28: Moyses
41 Cfr. Ccnst. degm.
de Ecclttia, n. xt (LE 3232]: Q··
iM eum
’· Cfr5: Cwwi
— nvm- nui
aiùSxri
fud inuiuam wtokuUm miJh· M /1. 58, 4.
Sacra
13. Cfr. Ii. »5. 5-6(cfr.
ccfli- lac. 5, it, 16), tmme
m·
(cfr
8, xr.
r. 24;
2, 1X-X2;
4. 13). ·< Swn
Cfr. DccrrL conci).
de prabjitSfTvj
onu< ./iiru-ipr5 Cfr- J. pxvsim; 1, 13-20; 14.
t-nxum ndnitteno et vita, n. 5 [LE 3363}:
ir.
4-14; H, 8; 50. 18-19: etc. ·· Cfr. L». 23, 29:
tn
m
eoi
••Cfr
”Cfr. !O, 3. “Cfr.
3t. U, H
r·»
«Mpi
V. y-J4 Mcfr. 8, 19; Mi. 6, 17.

Ei iixo
ur-.zenia

llenict

dicamat

ιΰΐ,

nadrai, d in tpiriiu condüidi kumilùdo,
Domino, ni tecundnm vciunlaicm ι-nam de

facial nobitarm miurû^fliam ruam
tua mata d ab iniguildc
Irinnium ~, erit domui Juda

concertatur vir a ήα

In.

dc.
Urguequo

terum diceula- Eomut ti deprecamur
exerntuam; cadam diam ego.

Hacc dicii Dominai ecertiiuum:
tadani habitatores unui ad al­

Di.

panem tuum et egenen

ma riuol.

Phil.

Pkil.

Bona ni oralia cum

operi eum d carnem tuam ne despexeris.

d cieemeiyna nupti quam thesauros
auri recondar;
çuetntam eUηοτγηα <« morte liberal, d ipza ni quae purgxi peccata, ei facit inz entre miseri·

animas

cv tuum ad inleBigrndttm^ ut le affligern
xerba tua.

tairas religione

"Clr.

vitae

Tim. 2,

Phil.

nantes,

Ep.k.

Eitrsç^c mttçia

sionibus

tanquam

corpus

con f orificemur

tn

opera

Deo

dones Chrviat

mytleria

aisummar

cum Eo conregnmsm

pertpi·

In terris

Coi.

tribulatione ct

Capiti

oportei,

Eius

pcruculume

consociamur,

Ei

premenln.

Compalieniet,

pas­

ui

cum

Rom.

Gentes,

Ad

sponte offerentur,

ut

Optatam

conspexi» Dei tui, exaudita tuni

koc renozalo ipiriht prtees et pacudenXM
opui m-.xiicnaricrum sua foecundei fretis

Tatias

Ecclesiae,

posui faciem meam ad Dominum Deum meum

rupere d depraari

crgi

Quapropter in

Gal.

ptrpdua.

me Neti mduere, Daniel, quia ex dU primo, quo

Ei

Lumen Genitum,

Coi.

affligdù

Rom.

GaJ.

Eo configurati, commortui et conrc-.uzctlali

cum

cardum d tilam admum.
Lo.

17.

Rom.

Omnia membra Ei conformari

cis

formetur

nudum,

Rom.

Lc

Coi. z,

3 Cor.

Mc.

Eph.

Coi.

fanem Domini cl quaeramus Donznum

indue in domum luam; cum videni

Hcb.

Is.

Ex.

Heb.

Sonne hoc ni magia ieiunium quod elegi ». frange nurimii

Dn. io,

fuit

Ex.

Domino quadraginia dia d quadraginta nocirc, panem non come­

dit d aquam nm bibii.

Zc. 7,

iesunardis ei pLangerdis

vero ai

sacramentum

Lumen Gentium,
pacnitentiae accedunt, veniam offensionis

mizcr-ccrdia obtinent et simul reconciliantur cum

Deo Coalas db

Ecclesia, quam pcccaoi*

xylncrarerunt, ct quae errum conterxioni, caritote, exemplo, precibus

·· IL 2,
Sumqidd contorquere quasi circulum copvl suum
d saccum d tiuercm ilavi1 Sumqvid idum vocabis ieiunium ti dum ac-

(ttiab'dem Dominof Sonra hoc ni magis ieiuntum quod degi Disudee
fotumn imputatis, ». suive fauieuksi deprimeniev. dimitte eos qui ccnflacti
sunl

d omne

It

Am.

Zc. 7,
Tb.
Pt.
quae atfluta ηκη fuerii die hac, peribit de populis

Idi.n.f)

Dn

Zc

<947

|

Lc

Ir

inHrmcrum

lanies

Domino

unciùtne atque oratione

patienti ei

eni

ciantei

Rom

prcsfr.trrorum

glonficalo commendat, td eos altr.iei d sadset

hortatur ut

3

Coi.

zcie

Cknxii passioni ei

Tim.

2, ir. Bah

morti libers

Pt.

Ordinis,

Edocent igitur Presbyteri fiddet

divinam

VW.

x

I*rribyterorum

Populi Dei conferant.

Omni antma

suix.

Ecciesia tet» aegro·

zictimam

Sacrificio

fv.ncm vitae tuir facere;
corde

cnntriJo

Ecriniar

Mitrae

i foritu

Deo

Patri

offerre atque cum CS tbls-

Christi Pastoris tnsliiuuni

Stcrammii

pamilmPae

su bmzlierr,

peccata tua

iia

ut

49Ù

I

n. 3412

PAULUS VI. CONST ΡΛΈΝΊΤΕΜΙΝΙ DE EXERCITIO PAENITENTIAE

I960 FIJI 17

Die Christi satisfactionis particeps redditur parvum satis­
factionis opus, singulis nacnitcnlibus ίη Sacramento im­
positum, cui, cx generali Ecclesiae praescripto, penitius
funguntur cetera quoque opera, quae fidelis facit, patitur,
sustinet4I.
Ita fit, ut munus «mortificationem» Domini semper in
corporc ct In animo circumferendi 14 in totam hominis
1S1 baptiza II vitam quovis tempore et quavis ratione penetret. /

II
Interior tamen ct religiosa pacnitentiae indoles, quamvis
pracstantlor sit novasque formas In Ecclesia excitet, ta­
men exteriorem eiusdem virtutis usum non solum nullo
modo submovet vel extenuat, sed etiam cius necessitatem
In nostrae aetatis humana consortione singulari cum vehe­
mentia urget4<; quam ob rem Ecclesia, praeter iciunlum
el abstinentiam, temporum signa perspiciens, cas semper
novas formas paenitentlae quaerit, quae eiusdem fini, pro
singulis aetatibus, magis aptae sint ct accommodatae.
In germana autem paenitentlae virtute disciplina «asceseos», quae corporis etiam castigationem complectitur, ne­
quit praetermitti, cum totus homo, anima scilicet ct cor­
pus—quinimmo natura quoque rationis expers, ut saepe
Sacra Scriptura memorat—44 huic sacrae exercitationi se
dedat oporteat, qua omnes creatae res sanctitatem Del et
maiestutem affirment.
Praeterea corporis castigationis necessitas darius patet,
si humanae naturae fragilitas perpenditur, cum post Adae
peccatum caro pugnet adversus spiritum, spiritus autem
adversus carnem 47. Longe tamen abest, ut haec exercita­
tio Stoicorum placita sapiat: minime enim damnanda et
reicienda dicitur caro, cum eam Del Filius assumpserit 48.
Quin etiam corporis maceratio eo spectat, ut liberetur ho­
mo4*, qui sensibus ob inordinatam concupiscentiam tam­
quam catena saepe devincitur
ut «corporali ieiunio» ro­
bur acquirat II, ut denique «dignitas condicionis humauac
per immoderantiam sauciata, medicinalis parsimoniae stu­
dio reformetur»5S.

In Novo Testamento et in Ecclesiae historia, licet poe­
nitentiae officium ea ratione declaretur, qua quis Christo
patienti assimulatur, tamen necessitas «asceseos», qua cor­
pus castigatur et In servitutem redigitur, imprimis Christi
exemplo instanter urgetur43.
dom. I Passionis. “Cfr. A) In novo Testamento: x) verba et exemplum
Christi: cfr, Mt. 17, 20: Hoc autem genus non eicitur nisi per orationem d
ieiuniun
ib. 5, 29-30: Si oculus tuus dexter scandalizat te, erue cum d proice
abi te
ib, xx, 21-24: S< in Tyro d Sidone factae aient virtutes, quae /aciae
sunt in vobis, olim in cilicio d cinere pacnitenliam egissent
cfr. ib. 3, 4;
xx, 7-11 (a Christo loannes Baptista laudator); cfr. ib. 4, a; Mc. x, xy. Lc. 4,
x-2 (lesus ipse ieiunavit)- 3) testimonium et doctrina PaulL* 1 Cor. 9, 24-37:
...castigo corpus meum...; Gal. 5, 16: ..aUsidcria camis ne perficietis^.; 2 Cor.
6, 5: ...«m vigiliis, in ieiuniis^.; ib. xx, 27: In vigiliis mullis ... in ieiuniis
mullis
3) in Ecclesia primaeva: Aci. 13, 3: ^.ieiunanles d orantes^.; ib.
14, 22: Cum^. orassenl cum ieiunalionibus^.; etc.
B) Apud Patres: en aliquot loci servato temporis ordine dispositi: Abiiine
a carnalibus H corporalibus cupiditatibus, (Didachl x, 4; Fuxk, I, 2).
gratiae

Divinae

Ipse diam
omnes

ministri,

rerum omnium

fieri

loculi sunl.

de paenilenlia locutus exivolens^.,

...

Dominus

pacnitentiae

dilectos

Sancto afflati, de paenitcnlia

Spiritu

(Climkms Romanus, x

.

participa

Cor.

7. 4-8, 5; Funk, L 108-xio.
igitur res eleemosyna quasi paenilentia

Bona

ieiunium pre­

peccati; melius

«carita» operit multitudinem peccatorum»;

catione, tleemosyna autem utroque;

praccalio autem ex bona conscientia e morte liberal. Bealus omnis, qui invenitur

in his rebus perfectus,

4; Funk, II, 204).
Et j» quis apud eos
tra

leiunani,

dies

(2

eleemosyna enim /il levamen peccati

Clementis,

eget aut pauper esi, d copia victus eis non est, duo aut

vicium

ui egentibus

necessarium

(Axistidks,

suppedilent;

XJ, 9; Goonsrutn, Gôtungen, 19x4, ax).

Apologia

Dico tibi,

non vult eiusmodi iriunitcm inane; sic mim iciunans Deo

Deo

autem

ieiunium

mundo corde;

in

Domino

haec feceris

eius

tuo;

corde

in

zila

in
in

crede

abstinuerisque ab amni

inquil, Deus

hîXü operaris

mali agas

mandata ambulans

ascendo!

eum timueris

d

nihil

huiusmodi:

ursa

mala

concupiscentia

nulla

sed ego

non esset ieiunium, quod vos putatis ieiunare,

inquil hoc

le docebo, quid sil ieiunium plenum d acceptum Domino. Audi,

Inuna

x6,

d

Deo,

servi

eius

d

quod

xi

praeceptis

aulem

malo

iustiliae.

tua

negotio, viva

Deo;

(Hibmas, Pastor,

d si haec feceris, magnum facies ieiunium acceptumque Deoi

Sim. 5. x, 3.5; Funk, I, 530)·
igitur

Huius

pacnitentiae

secundae

unius,

d

quanto

in

ado

neçotium

exi,

tanto operosior probatio ai; ui non sola conscientia proferatur, sed aliquo diam

sed

ignaro,

entia

quatenus

Deus

non quidem

Domino nostro confitemur,

confessione

satisfactio

paenitcnlia

nascitur,

graeco vocabulo exprimitur et frequen­

magis

exomclogais at, qua delictum

tatur,

ui

Is actus, qui

adminisirdur.

actu

disponitur,

Itaque

mitigatur.

paeni-

confasionc

exomolagesis

protlemendi

d humilificandi hominis disciplina al, conversationem ini un gens misericordiae

ipso quoque

illicem; de

atque

habitu

victu

sacco

mandai,

cineri

d

incubare,

corpus sordibus obscurare, animum moeroribus deicere, illa quae pecaait tristi

Ajplfw m dies ad Dominum convertantur «. Ib. n. 6: Praeterea caritate,
«Txiwv, acmflo d Poenitentiae operibus ecctesialis communitas teram erga
esmes ai Ckridus adducendas matemdatem exercet.
“Cfr. S. Thomas, Quaestiones Quodlib., Ill, q. XIII, a. 28: Viddur autem
u.‘u ccnrrnfrnr quod sacerdos non oneret paenitenlem gravi pondere salis/odio«j,
ricui parvus ignis a mullis lignis superpositis de facili exstinguitur,
Û4 posui contingere quod parvus affectus contritionis in paeniienle nuper
tscdslus,

propter

iepoanie.

grave

anus

satisfactionis

peccatore

exstingueretur,

totaliter

L nde melius al quod sacerdos paenitenli indicet quanta poenitentia

oui sibi pro peccatis

ini ungenda,

d iniungai

nihiliminus

sibi

mulare; ceterum

tractatione

d

mugire dia

noclesquz

impldions assuefiat ut

impleat,

que ttum sacerdos sibi iniungere non alteniassd; et quae praeter iniundionem

suum,

ingemiscere, lacrimari

prxabytcris

gere.

Haec

exomologau

omnia

poenitentiam

ui

d temporali afflictione aeterna supplicia

tione fungatur,
sed

expungat.

facit, magis

NUS, Dc

commendet,

hominem,

provolvit

igitur

Cum

magis

non dicam frustretur,

relevai; cum

squalidum

cum accusat, excusat; cum condemna!, absc-lvil.

mundatum reddit,

x,

Poenitentia 9; ML

periculi

de

ut

pronuntians pro Dei indigna­

timere Dominum honoret, ut in peccatorem ipsa

in tanlum tibi
1243-1244).

Deus, crede, pared

(Tdctullia-

Nos certi sumus, cos qui in came sunl, Deo placere non posse {Rom.

vim

cxprcium fjcit, occipiunt maiorem
expiationis culpae praeteritae ex illa
tererali iniundione qua sacerdos dicite quidquid boni faceris, sit tibi in remis-

vcvn pacatorum.

non utique in substantia carnis, sed

in cura,

(cfr.

tribuit, sicut nec spiritum ad mensuram

auqumda

virtus

insignis

requiritur:

quapropter

caniujes,

gratia

ad

vitam

undam rsboeoti firmitatem amoris, magnitudinem animi d spiritum sacrificii

n. 32. Cfr. Pix XII.

Cfr.

assitae colent d oratione impetrabunt.
Ib.
Oratio ad
P&a Cardinales, Archiepiscopot, Episcopos, ceterosque locorum Ordinarios,

cb

sodemnem

dogmaticam

corporeae

definitionem

its

caelum

Assumptionis

B. M. V. Rcmoe coadunatos, habita die 2 Novembris /o[s: A. A. S.

XVIII,

10Λ PP· 786-788. Cfr. Ivstimvs, Dialogus cum Triphone X41, 2-3; MG 6,
797, W U autem (scilicet; poenitentiam agere) hanc vim habet ut, peccakrum poenitentiam agendo, (horno) pecoaiorum a Deo remissionem accipiat,
nequaquam autem, ut vatmdispsos decipitis, ei alis quoque vobis

miles, qui dicunt etiamsi

peccatores sini,

nm imputaturum illis peccatum.

Huius

Deum tamen,

in

hac

re si­

modo eum cognosasni,

rei testimonium

habemus,

unum Da­

ntis lapsum propter ipsius gloriationem: quod peccatum ei tum demum remis­
sum al, cum sic •levit d lamentatus est, ui Scriptura testatur. Quod si tali tnro

ftmutio

non

antea

concessa

esi,

quam

poenitentiam

ageret,

sed

tunc demum

cnm tic lient, seque itaque gessil magnus ille rex et uncius ct propheta, quomodo
inptri Λ prorsus complorati,
iml non impulalurut

eis

niri

lamententur d

plangant,

Dominus peccalum? Cfr. a

spem

Clementis

habere

pos-

8, x-j; F. X.

FrxK, Patra apostolic i, ed. 2, Tubingae, 1961, I. 192-194.
‘•Cfr. In. 3, 7-8. 47 Cfr. Gal. 5, 16-17; Rom. 7, 23.
••Cfr. Martirologium Romanum, in Vigilia Natjv. D. N. I. C: _
Christus, aeternus
xedn consecrare

Deus aeterniqu/ Patris filius, mundum

volens,

nascitur cx Maria

de

Spiritu

Virgine, factus

antifa Dn bna at, d nihil

Sancio

conceptus,

Homo, Cfr.

râcenlum

1

quod

Tim.

in

4,

Bethlehem

cbmxs.

4949

Contra

Ioan.

3, 34),

facilius si forte per

in sepultura
2, 978).

ML

d

septimana:

sextam

virtute continentiae.

quomodo

Nam

scientiae

Quomodo

regnum

qxib'xs

el

scUeunilcr
non

iciunandi,

subsidiis?

coelorum,

Ieiunio

17;

Habemus gnartom

ieiunamus.

Esi certa

libertas

observantiae supcriliticnc

sed

castitas incorrupta lervotur, nisi

Non

per

operam

continentiam

navant, quomodo quis

operam

nisi

cos

De

Quomodo Scripturis

student.3

sapientiae

Scripturis

(Tkktuujanus,

tauniir conwcralix.

quomodo afud

/ulla

continentiae

gutturis?

propter

dia

tempus

omne

per

artioribus

aridior

enim quadragesimae dies

Habemus

chridiano

caro

durabit

diutius

ciborum a/flucnliam reared,

navant,

nisi

d

vcnlru

castrat

seipsum

abstinentia

uldur ministra? Haec ergo christiania ûtunanJ» ratio ed. Sed ral d alia ratio
cuius laus

adhuc rdigiosa,

etiam quorumdam aposlolceum Idlems praedicatur.

in quodam libello ab apostolis didam: «Beatus est, qui etiam
ieiunat pro eo, ut alat pauperem». Huiui ieiunium valde acceptum esi afmd
Deum, et revera digne catis (Origkmjes, Homdiae in Lev^ Horn, xo, 2: MG
518).
Invenimus enim

Amemus
iiem

lulde ieiunium,

eleemosyna'

d

ex

magnum

morte quippe

enim

ai ieiumum,

munimenlum

hominem

liberant.

Ut enim

üa rurr**·

inoboedientiam cxfurbalus exi Adam tx Paradiso,
oboedientiam
m
Paradisum, qui ivtd,
lugredidur.

In

hac

cratio

erum

ob

d

per ieiunium d
virtute odiam

corporis tui d ornamenta quaere, o virgo, d placebis carlexti rpemao. Nam qsuoa
d amurtu pretioso,

munio sociantur d unguentis, arymattbui d bonis

ei auro venustant sua corpora, ut placeant hominibus, Deo placere
Chridus

autem

nikd horum

ieiunioque

a

nin xnJww cor
(S. Athanasîus,

te ffpnnl,

macerslum

poasuni.
d corpus

mundum
De

Vsrgimiate,

6;

aS, 257).

ludar,

quia omnis

cum graliarum aclione perti-

Cfr. PhiL 4, 8. Cfr. Ori36; MG xi, 1472, ubi Celsus christiaoos exprobat
caod materiam magni faciunt, et illos vocat; pkilasàmaton gkenas.
‘•Cfr. Liturgia Quadragesimae, passim. ·· Cfr. Rom. 7, 23. “ Cfr- hhssaU
Rcmanum,
Praei. Quadragesimae:
corporali
ieiunio
w/U comprimis,
uicnlrm devas, iirtuiem largiris ei praemia.
“ Ib.t Oratio in Fena V post
plur, saniificaiur

8, 8),

affectione, sed in operatvone,

angustam salutis ianuam infrotbtl caro exilior, citius resuscitabitur caro levior,

inamlaminalum

lesus
piissimo suo inier-

4-y

in

xed

sed in voluntate. Macies non displicet nobis, neque enim ad pondus Deus comem

Unde laudabiliter consuevit hoc a mullis sacerdotibus dici.

“Cfr. 2 Cor. 4, xo.
“ Cfr. Dee re L coocü. Presbyterorum Ordinis, de presbyterorum ministerio
«t vita, n. x6 [LE 3365]: Normas praesertim asedicas quae experientia EcdxsiAt probantur d quae in mundo hodierno haud minus necessariae sunl,
(presbyteri, nova et eximia ratione Christo consecrati) sequi ne omittant;
cfr. Const past Gaudium d Spa, de Ecclesia in mundo huius temporis,
o. 49 [LE 3366 J; Ad officia autem huius vocationis Christianae constanter

d

advoki,

Dei adgeniculari, omnibus fratribus legaiiona depraolionis suae imun-

aliquid quod

maiora

Deum

Dominum

ad

scilicet,

veniris

nasse non

Pecca alere,

caris

In quantum non peperceris tibi,

ex cuius

ptemlens tolerabiliter feral,

d petum pura

pastum

ud animae causa; plerumque vero ieiuniis

MG
Vides quid facial
mona

fugal,

malas

ieiunium,

morbos tond, fluxumes corporis

cogitalumei

eipdld,

mentem

uddlucrgm,

miccal, dae­

ctr

purgoium,

corpus sanctifuaium efficd, d ad thronum Dei homincn sidd... Magna mdus

ieiunium,
tantos

d

praeclara

virtues

per

operantur

d

illud

signa

eduntur

edunt,

facinora.

eommquc

Aluoqum

opera

unde

infirmis

hommes

aaniUtem

Dominus tribuit, nui plane ob ascesin, humdiioL-m el probum vitas iruhCuium?

enim per verbum Dei et orationem.

leiuntum enim angelorum al nia, quo qut

utitur,

angrltci crJims cmumlus

Celsum

in

est. .\eque arbitror/, dilecte, ea nmpluder
re consider/ tovnun. Non /nim
qui a nbis solum abdind, it r/de agit, sed esui qui abdind ab c^mni oper/ malo,

ieiunium occeptum hob/bitur. Nam si ieumes nec observes oe tumm, ne loquatur
malum,

nec

carrai tibi ab

iracundia,

mendacio, per turio;

ti quod moli

cenW

4950

PAULUS VI, CONST. PAENITEMINI DE EXERCITIO PAENITENTIAE

Π. 3412

Contra nimis exteriorem observantiam, pharisaeorum
modum se gerendi redolentem, in Novo Testamento, divino
praeeunte Magistro, Apostoli, Patres ct Summi Pontifices
quamlibet paenitentiae formam, quae tantum externa es­
set, apertis verbis damnaverunt: liturgicl textus et om­
nium aetatum scriptores intimam necessitudinem inter
exteriorem paenitentiae actum et animi ad Deum converproximm

fi,

Icquart,

pnliericatur, aüd

inquam,

Ame utilitatis

Zakvrm

fercipit, srd tctvm

fa unium nodum LxNcoL (S.

III

Quare Ecclesia, duin confirmat, in paenitentiae vfrtote
exercenda, maximi aestimandam esse eius indolem religio­
sam ct supernam, qua etiam nostrae aetatis homines po­
tissimum juvantur, ut percipiant quid sit Deus, quae itat
eius iura in hominem, quae salus a Christo allata
omnes
Deum conversionem cum exterioribus corporis castigatio­
nis actibus conjungant.
a) Instat imprimis Ecclesia, ut omnes paenitentiae
virtutem exerceant constanter obeundo munera, quae ad
propriae vitae statum spectant, ct patienter sustinendo
cotidiani operis socias vitae terrenae aerumnas, eiusdem­
que incertam condicionem, quae anxietatem animo in­
gerit ··.
b) Quaedam vero Ecclesiae membra, quae Infirmitate,
morbo, paupertate variisque miseriis premuntur, vel «per­
secutionem patiuntur propter justitiam·, monentur, ut suos
dolores cum Christo patienter coniungere discant, et Ita
non solum paenitentiae officium plenius exsequantur, sed
etiam vitam, divine gratia alitam, fratribus sibique bea­
titatem in Evnngclio promissam mereanturiT.

tuum perdit. Si

ut corpus tuum

suadet MM inimicus iagmlcm axeerin xeu exerciloticnem,
firmum d mutile efficiat, tuum

sionem, precationem et caritatis oplera ntercedentem lu­
culenter patefaciunt w. /

quidpiam

horum

ore

a

atuaxasxüS,

in-

Dc

7, 8; 3fG s8,

l'irgindrie,
260, s6i).
Inanium serval parvulas, tcbnum eeddit iuxenrm, venerabilem fuit senem:

rsxm

venerabdsor

est canities ieiunio deccrria. Ieiunium

congwtiimmi; aetate ac rotere vigentibus

inonw aut'Ju

ai, nrginilxlts ntdriciiu.

privatim ieiunium
edam

nostram

m

singulis

gubernat3

trxrqutZtlxlcm componit,

xciitai, n»

Totam

cmalus

feminù

pro freno est,

ieiunium

ai

mairi-

commoda affert

Atque haec quidem

quibus cclitur. At fublice quomodo
civitatem

ccmfcstim

populum

totumque

eliminat lita,

amsopit clamera,

conviciis

ad

impend

nlmhum. Cuius magistri praesentia puerorum strepita tam subitut ccmpacii,

commutator prodiit

quam ieiunium obérions civitatis tumulium coenri- Quis

in ieiunio? Qui unquam ch&ia lasernasi

λ favnso

coactus at: Teneri risus,

meretricia/ cantilena/, insonae saltationes rutilo diffugiunt e civitate, a ieiunio
tamquam ab austero quvpiam indice in exilium aciae. Quod si omnex ieiunium

ad ra gerendas in consilium adiderent, nihil obstaret,

çxmtfui per universum

tarorum crbem alia pax aut, videlicet nec aliis gentibus in altas insurgentibus,

inter se crraercnlibus.

net exercitibus runas

ieiunium rigeret, ncc fera

Ne arma

neque

exstruerentur,

indicialia

quidem

cuderentur, si

fwitfwm

1000 FTO 17

ha bitar ri

m cxruniw. In summa net deserta haberent maleficas, rec civitates sycophantas,
nec mare piratas (Basr-XTS, Homüae, Hom. 3, $; MG 31, xça).

qualitas modusque pr&potitum esi, non principale bonum, ud medium quo ‘dan

Sed interdum etiam cum fida tula til, iureniui suspecta esi. Modico itaque

ase manifestum ni.

ri·» utere, ne infirmitatem corporis augeas, non ut voluptatem excites: meenduni
f«R pariter duo, tinum ei adulescentia Infrenent etiam teneram aetatem
ieiunia el parcimonia cibi retinaculis ftntasdom
cakibeat cupiditates.

Ceterum haec quae praecepti auctoritate vd mauLsn^r d

berna, vel interdicuntur ut noxia, numquam ita exc/ptumi temporum tuiixxnl.

ut interdum aut quae vetita sunt fieri debeant, aut quae imperata πού pradermSi.

kJ7«x iitCi.'iar»

Ncc enim

pcctimiior, sobrietati, pudicitiae, conlati, itcids-i ed

Ratio remeet, antigel spa, restringat metus. Nam qui moderan nescii cuptdincc

modus,

miustiriae,

runum

impmdscitac, «rt/uz
(CamiâXVî, CdbXkWi n,

furcri,

impoltenluu,

talibus, ü sicul equu raptatus indomitis, nlri/ur, citentur, Lxxvi.‘*r, affligitur

superbiae

atque

(Amiiomu»,
Magna

ddedsret et

i5, 221).

5, 2. $;

ML
Um speciosa

De Virginibus
virtus ieiunii. Denique

eius

Ckristun; tam xolila ul ad caelum

at,

müiîia

komines

ut

eiezaret

crapulatus

ûisRtMm »tri rwjiianiu

salviis, radix

ad Deum

gradu

pudicitiae

disciplina,

cilius

gratiae,

est eaztito^s.

fundamentum

perxemtur _

ceulinenhoc

•v-xwu

rirtuhs,

merdu,

purificatio animae,

casti (alio

miserationis

comis,

n

gloriàri, qm

Dei finem

ptopcnih

moniirri

471

mr^rû

sensil, immo nuUux non reptaxsl et repieiunio ccmpararitr. IEo menta, de qua dicil

1:

«PxrartJ fa cox»j*ctn roeo xneesam »dv(T5ua eos qui tribnlant ne·
(Pt. 12, 5)· Mensa ista famis acquintur prdio; d poculum Oui inebnanl
sobrietate caeiesiium sacra mentorum tUi quaeritur (Axbkosivs, De Elia et
Ieiunio, 3, r. 3. 4; 5, ik, 10, 33'. ML 14.
pcA).

sed

comparât

non

apud

Deum; ctt

MG
Tria

cknitianac

nerin

ul

inde

pugiles sumus, sed

rriigicmis

exspectare;

rue

perfectum

ct

elcemor.-na.

quibus

scium

illud ei absolutum artis tuse de-

centum

pcrjecticnc

de

pertinenl actiones, cratio sabeet,

exercendis

omne

quidem

tempus

fixlio

leunio

quaeritur,

Dei

camis

concupiscentia

cxtinguitur,

simulque per omnia Dei in nobis imsgs
temper parati d ad purificationem rrsdrBx

Is-

Hxk
Haec

«Hmlun iu i*iunx> arûnm nxas:· (Ps. 34.
13k ri: Gmtcsi Unjqsani pir.m manducavi» (Pt. ιοί, ior, ri: «Cuci toolesti
enat cuti, iadaebir cilicio» (Pr. 34,13). Era per cibum rie^Uextde Paradise.
cmftm

rapitur ad caelum.
urmone Dei pascitur

in tofo pane vivit homo, «d in omni verto,
quod e?K<Brt‘zr tx ore Dei» (Mt. 4, 4). SeJr^jçr generis kumani, qui virtutum

rimsc veriuimum probri: Cicni

tacit.

in orationibus

Quva

permanet fides

reda,

(Lro MagxvS,

m

ri«W «ΙλΗ

omnium virtutum csmprckerdii rflain.
Dei pervenit, ei a Spiritu Sancis inu-

triplex observantia, dilectissimi,
ad imaginem et similitudinem

parabiles

m xmtmtr rixaens
4;
54, 171).

vita,
dermcsynis mens benigna
Sermo 12,
ML
Res entm est praeripui opens, quam ri ex auciariiate indicimus, ri ex tan­
tale
ri

tuaJcr-.Mt.

pauperum

eum atque amlritum tradat

paululum edendi libertate compressa,

ut

studeamus

alimoniae,

quos

qui

reficil

castigatione orfcrin

anurssm

(Lro Magnus,

epulas in delictas mutat aelerrcu

Icmpvralci

d amtm riumis suae nebit reliquit exemplum, post baptismum statim oaumilur

suam

Sermo

poscit, Λ

86, r,

ML

54. 437’438).
Qui «οι ideo,

Vnù ri Aposlolui loquitur: »E>eu» aatem conteret
SiUnim tub pedibta vetm vdodto» (Rom. 16, so). Et Lsmen horiu antiquus
poit quadraginta di/rw icivmum (er citas» molitur insidias ri diciL· «Si
Fi3i* Dd n, & ct bpides hti pane» fiant· (Mt. 4. 3) _ Sai qvomedo »H
fin toraxe) quarius speciem habens quasi filti hemtinis, immensos miligasnl

diMipuhs conculcandum.

rcluirii.

ut es

colledis terrae frudibus per abstinentiam tibi grsiias refart
ipsius drvetionis genere nctcercmus non haec ad cxuberxriian

kx

fragilsUlis nos sufficientiam percepisse, d quod a
agenitum
proficeret
alimento
ut ri xolutarix castigetis

ccrpvralem, ud ad
Parcius
sumeremus

mortalitatis
efficeret:

inscientiam

licui

donis

(Sacrammlsrium

arderes ri inia camini aciiuantis inccrdia dcxuil flammas calorem amittere ri

mitigaret,

temporalibus

ri

uteremur,

Praef.

Leontinum,

pietas

imitaicrcs

ut

nos

disceremus

Temp, autumni: ML

tuae

benipntdis

inhiare perpriuu

55, îXj).

In N. T.: cfr. Ml. 6, x6-x8: Cum ieiuniiatis nolite fieri, sindripo·
xj, ix: Non quod intrat tn os coinquinat hominem^; Hebe,

** A)

aliud oculis comminari, aliud praebere tactui, sic ri in animo

eleemoprw

4. *4Κ

peccata redimuntur (dr. Dan
renovatur, si ri in Laudem eius

tvid et canendum cum Deridr

ri oppressum

aueftxn,

lArfU^h, d

404).

tpinlu, ul pugnet centra diabcdum

spiritus^

ccmtecraium; sicut enim devimus hic mensis morem refert veteris
trus tUx, de çfataj locutus sum, diligentius ex:rquamur. Oratione enim pnpi-

bidinum germinat
Efiit. as, IT, ML 21,
Pail oogiiotumum rfüirmhwmAM cautionem iciuniorum tibi arma sumenda

ri

Μ M»

enim cui utcumque wnm f-ruan

sine cexzxtiane sslliciti ei ad sustentationem proximi indesinerda

Ehas quadraginta durum escrnlalus inanio, i pia*
Mopiet quadra finis diebus ac RodiSu famihsriiaic

Nm op^td

vcluni.

qvi

eos,

sed iDud exi xhediarisu observandum, quod apostolicis accepimus trald^mim

triduoque transmisso racum periare venirem, ri panier obruitur, ri compensatur

(Hmcpmrrs,

(Nuo, Dc

deorsum tralutur

X145)·

MG 79.
glzriam
ieiunium,

Sint libi cotidiana ieiunia et reftetia salielaiem fugiens. NikÜ prodexl biduo

replrio torpescit ct irrigata humus

satietate

(Diadocrvj PEOTxrx>5is, Capita
65, 1x82).
vero sunt quae maxime ad tels glosas

iriunium

Darid:

Illico meni

prae

temperantiam

exspectat,

suscepti operis

nuistulio,

uUvauisXu

saturitate ieiunivm.

voLxnr; at quae fil ab iUi. qri

rursum

est,

cantatis HJecebra, senilis (ratus, custodio imtnlutix leiumvm at
a&nxmentum, alimentum salutis. Nemo enditaSem leirna^di iviiu,
per csxJtneultam ictum
pnlit
Mystica qu:-q*f menso

ad

quod

robridaSis,

lemlaiis

expenis,

ext aquilae

depressa

Spiriiiius mahliac,
Habri quidem per sc

Hoc

magislcnum

ferma

graviter

eri,

Ocio

igitur
humilitas

exri

permissa

ai

enim
et imago cadatis' leiunium refectio animae,
cibus mentis esi; ieiumum rila al angelorum; ieiunixm culpae tvsn, excidium

deliciarum, remolium

aliquando

13, Inuuantix
U. IT. ML
49. jx«7).
cratio pullus

iriumare
quid

liberiaa

rirgtnali, rcre

critae, tristes.^; ib.

caelesti ri ieiunarum

frigore, calor

puellaris

exstinguitur,

ri

humano corpori

angrlctum impriratur ctmzertaiio. Quam ob rem ri vas tled ion u de virginibus

13, 9—

optimum

u

dicil

Domini

non

habere

praeceflnm

quia

contra

naturam,

immo

ultra

in

naturam esi, non exercere quod nola iis. interficere
ia radicem tuam d sola
vvgiuitxtis poma decerpat, nesexre therurn. omnem eironnn horrae contactum

ri m corpore

(HlUttmrcs.

11x5).

130, 1er,

rixae tine corpore
Episi.
ML 22,
Ubi cmm iuriris quam miiatnio impenditis, quod vobis obsiinendo danitis?

38, 1045).

(Arr.V57tvtv,

Same τΛ, r. ML
Comem vestram donate intamu ri alntinentia escae d potus, quantum vale­

fis f amtttil. Quando salem aliqua nen goied iciunare, nem tamen extra horam
sumat, nûi cum acgrclal (AuCUBTimüs, Episi.
tu. 8; ML 33, 09).
Si rum m ilb d/findyme virtutum etiam ieiunium censeamus ut inia prin­
cipalia Sow ciS-rum abstinentia coOocriur, ait profecto eorum mala rt crimi-

fvodti tliprU alimentorum

nesa patrpfioItaque hex medium esse etiam ex hoc mani frit usi mo declaratur,

qvu sieut iusiificai cusioddum, ita nen condemnat irruptum,
cepti Irtnsgrario

mvM

«Mfti pttwi escarum perceptio puniatur
principale bonum α Domino iulican, eo

nti»

Vidriü

fr/rie prae­

ago

ieiu-

quod non per temri-

«1

iptsun, sed fer alta opera bonum ac Deo beneplacitum fiat;
rursum ex accidenlihui canris nr.n solum vanum, terum diam odibile censeatur, dicente

«Cnm faunavertat, non exaudiam preces eorum (1er. iq, 12). Tale
iciunti qualitate iugiter rdinentes, ita tOud lotis ani­
mi tintai appetamus, U tamen tunc demum id nobis congruum nc-c er imus,
n in ea temporum ratio, ti
si mensura servdur. ne ita ut in ipio sgei
kHRtitcwi ictigamus, solui ger tpium ad fmntalem ccrdit d apoticlicam

Dsmsnn

igdur definitionem eager

camtalem genenve postimus. Igitur cx hoc ipso ieiunium, cui non solum specmha praefua n^i tempera,

fvitai

vel exerceri debeat vel remitti,

sed

etiam

est enim

gratia

stabiliri

cor

non escis, quae non prriuerusd

Paulus caritatem Inculcat erga eos qd infirmi F»t
lo fide: cfr. Rom. 14, 15-23: — Noli cibo tuo illum perdere pro quo Chridm
mariuus tri.
H)
Apud Patres: cfr. annotat, n. 53, B.
11 Cfr. Const, past. Gaudium ri Spes, de Ecclesia In mundo buius tœpccâ,
n. 10 et n. 41 [LE 3366].
*· Const, doçn. Lumen Genitum, de Ecclesia, n. 34 [LE 3132]: — Omu
rmm rcrum opera, precis ei incepta apostollca, conversatio coniug&lss rt b·
mû'iorti, labor quntidianus, animi corporisque relaxatio, si in Spiritu fere­

ambulantibus

bantur,

in

cis;

imo melcstw vitae si

patienter sustineantur, fiunt spirituales hciUae,

(cfr. r

acceptabiks Deo per lesum Chnstum
Pt. 3,
celebratione, cum dominici Corporis oblatione. Patri
d laici, qua adoratores

p^eiiotem
discipulis
constituantur ri tui abnegations

leif-ju

ix

quae
Euckamiae
piissime offeruntur. Sic

ubique sancte agentes, 1fisum mundum Deo ccnvecrmt.

n. 36: — Quam

Ib.
libertate

5),

communicavit, ut ei iBi in regali
viiaque sancta regnum peccrii «

6, 12), imm^

(cfr.

devincant
Rom.
ut Christo etiam in aim Mnvnfn,
fratres suas ad Regem, cui itrvire regnare est, humilitata ri patientia fcrinaal.

Ib.

n. 41:

In vanu vitae generibus ri officiis una sanlilos excdliiur ab ommria,

vi
spiritu ct rcrilriz adcranUs, Christum pauperem, humilem, et crucem tanfaiicm sequuntur, ul glcmae Etui mercantur esse consaries. Cfr. Const, pxst
Gaudium ct Spes, de Ecclesia in mundo hnius temporis, n. 4 (LE 3368).
Cfr. Consi. dGpn. Lumen Gentium, dc Ecclesia, n. 41 (LE 3232^ S^eciahX/r rfuim Christo pro salute mundi patienti se uniri iciant u,
^iwferfate, iniirwnLxX/, mcvbo. tuniiçw in Evangelio beatos praedicaml d quos
*Deut
omni» grsttae. tjui «ocnif nox in aeternam suam gloriam in CÀnrfo
Inu, modicum parses Ipse pwfirirt, confirmabit vtisdabilqua (r PL J, io|

çui

a Sfnniu

Dei

atque

aguntur,

4951

voci

Potrix obcedienies

Dramque Prircm

4951

■

Abnegatlonls officium perfectiore ratione tum n sa­
cerdotibus, charactere Christi altius insignitis, tum ab iis
Impleatur oportet, qui, ut Domini «exinanitionem» pressius
sequantur ct ad caritatis perfectionem facilius efficaclusquc
contendant, consilia evangelica profitentur1®.
Ad unum tamen omnes fideles cohortatur Ecclesia, ut,
praeter incommoda ct tacturas, quae cotidianae vitae ra­
tioni comitantur, divino paenitentiae praecepto corpus
quoque nonnullis castigationis actibus affligendi obtem­
perent w.
Ut Igitur paenitentiae praeceptum in filiorum suorum
memoriam revocet eiusque observantiam urgeat, ApostoHca Sedes paenltcntlalcm disciplinam componere sibi pro­
ponit, temporum necessitatibus accommodatam.
Pertinet autem ad sollicitudinem et prudentiam Episco­
porum, In Coetibus seu «Conferendis» congregatorum, pro
sua locorum et hominum cognitione, normas edere, quae
efficacius ad finem assequendum conducant, firmis tamen
his quae sequuntur.
Imprimis id Ecclesia cupit significare tres esse modis
praecipuos, antiquitus traditos, quibus divino paenitentiae
praecepto satisfieri possit: scilicet precationem, ieiunium,
IU opera caritatis, quamvis praesertim / abstinentiam a came
et ieiunium tuita sit. Hac paenitentiae agendae rationes
omnibus aetatibus fuerunt communes; nostris tamen tem­
poribus peculiares afferuntur causae ob quas, pro variis
locorum adiunctis, certus quidam paenitentiae modus prae
c)

de presbyterorum ministerio
γ. (Presbyteri), wnrlionc Spiritus Sancti consecrati
seipsis opera camis mortificant...; ib. n. 13: -^Membra

11 Cfr. Decret. coaciL
et viti, n. is (LE 3365
a

λ

n»

Ciritlo missi, in

Presbyterorum

« rtbu fi concupiscentiis

Ordinis,

mortificare procurent;...

Communitatum redora

txtm putoris animarum propriam cclient, propriis commodis renuntiantes...

(Cfr. ü. n. 16 et 17). Cfr. Const dogrn. Lumen Gentium, de Ecclesia, n. 41
.U- PPh
plebe raa ri loto Populo quod tradant, nedum apostolicis curis,
fsTKiuii ri aerumnis

per ca

impellantur,

undaxi a abundantia

conlemplalicnis

ad olliorem

potius

suam

actionem

sandilalem as-

nutriendo

fcr.cndo,

d

tdius Ecdesiae Dei. Cfr.
Decret conrfl. Ad Genin, de
litir.tite mis<cnjli Ecclesiae, n. 24 (LE 3364]: Missus enim intrat m vitam
d m ewkwm Eius, qui seipsum exinanivit formam servi accipiens (PhiL 3, 7).
« sblcziatsmium

Ileo ftritus asc debet ad vitam stare vocationi suae, renuntiare sibi ei omnibus

(r

qiat huusque sua habuit, d tamni bus omnia sese faceret

Coast dopn.

Lumen

de Ecclesia, n. 42:

Gentium,

Cor.

9,

22). Cfr.

Ecclesia

Mater

^.gattdrt

πω inremri

μ πλμ

fhtra
viros ac mulieres, qui exinanitionem Salvatoris
frar.ss sequuntur et clonus demonstrant, paupertatem in filiorum Dei libertate

ns^pienta

ei

propriis

voluntatibus

illi

abrenuntiantes:

scilicet

re perfectionis ultra mensuram praecepti subiciunt, ut Christo
plenius conforment.

Cfr. Decret concit Perfectae Caritatis, de accommodata renovatione vitae
rtEçjosae, n. 7 (LE 3333]: Instituta quae integre ad contemplationem ordiuastw, »ij ul eorum sodales in solitudine ac silentio, in assidua prece ct alacri
faadcntia, soli Deo vacent,
in corpore Christi mystico,
in quo tomnia ...
renies non eumdem actum habenti (Rom. 13, 4), quantumvis actuosi apestoLdu urgeat necessitas, praeclaram partem semper retinent. Ib. n. 12: OporUi
ap ul religiosi, professionem

suam fideliter

oclmt, d Dei auxilio confisi,

ienem

custodiam

sensuumque

vciaUriam)

de propriis

paupertas

participatur

ai cum aset diva, ut illius

viribus

qui

Christi,

praesumo ni,

ne

mortifica-

n. 13: ... (Per paupertatem

Ib.

adhibeant.

Domini

servare studentes, verbis

propter

inopia nos divites asemus

egenus

nos

(Cfr.

2

factus

8, 9;

Cor.

Alt.

o. 14:

I, »).

Ib.
Religiosi per professionem oboedientiae plenam propriae
vdunlsiis dedicationem veluli sacrificium sui Deo offerunt, d illud constantius

gloriae,

Christi

bonum

nuntium

in

toto

“ Cfr. Rom. 12, 2: Et nolite conformari huic saeculo. Cf. Mc. 2, τγ, Ml.
9, x5. Cfr. Const past Gaudium d Spes, de EccIesU in mundo huius temporis
n. 37 (LE 3366}: Quapropter Ecclesia Christi, Creatoris consilio fidens, dum
potest

Paschale ita vivant

Mysterium

iZud imitare scianl plebem sibi committendam.

Ib.

ad

resonare

Apostoli

nen

«Nolite conlcrmiri bck

facial:

Illi scilicet vanitatis rt malitiae spiritui qui humanem
Dei

servitium

d

ordinatam,

hominis

«N trvirwmzK/u·»

peccati

transmutat.

xs, 26-27; Gal. 2, xr; 2 Cor. 8, 9; Ad. 34, 17. Cfr. Const past.
Spes, de Ecclesia ia mundo huius temporis, n. 88 (LE 3366]:

·· Cfr

Rom.

Caudium d
... Ne igitur scandalo

civium

numerus

rebus

aliae

ad

mos

nomine

necessariis

vitam

miserias

euntibus,

hominibus

sii

Christiano

mùrria cruciantur.

totius
huius

ferebat Ecclesiae,

aliquas

nationes, quarum

copia

bonorum

ornatur,

ac

priventur

fame,

dum

omnimodaque

Populi Dei at. Episcopis verto d exemplo prae­

pro

temporis

viribus

sublevere,

idque,

cx superfluis tantum, sed etiam

non

maior

saepius

abundare,

morbis

ul antiquus

ex subdxnlia.

de sacra liturgia, η. X05 (LE 3X41 ):

” Cfr. Const

Sacrosandum Concilium,
Pariis denique anni temporibus, iuxta traditas disciplinas,

Ecclesia fidelium

eruditionem perficit, per pias animae et corporis cxercitalicnes, mslrudicnem,
precationem,

paenitentiae el

misericordiae

opera.

n.

·· Cfr.

Ib.
toy. Annus lilurgicus ita recognoscatur ul, servatis aid restitutis
sacrorum temporum traditis consuetudinibus d disciplinis iuxta nostros adxtis

ipsorum

condiciones,

alendam

in

indoles

celebrandis

nativa

retineatur

ad

pietatem

chrutianac,

Redemptionis

nydenis

fidelium

debile

maxime

veru

mundo

De tempore quadragesimali tamquam praeparatione ad mysterium pa­
schae celebrandum, cfr. Ib. n. 109: Duplex indoles temberis quadragcsimalis,

diffundant...

(sacrorum alumni) ut in
n. 9:
Peculiari sollici-

(alumnj Seminariorum maiorum)

trine
in sacerdotali oboedientia, in paufem vitae ratione ei in sui abnegandi spintu ita excolentur, ut etiam ca, quae

paschali.

quod praesertim per memoriam tel praeparationem baptismi ei per poenitentiam
fideles, indantius verbum Dei audientes d orationi vacantes,

brandum

η. 8: « (Christi)

12 2).

(Rom.

navilaiem,

illud

quin

tamen

târcnlo»

verae hominum felicitati inservire posse,

Q. 25: ...

Cfr. Decret concit Optatam totius Ecclesiae, de institutione sacerdotali,
n.
: FLE 3334 j' — Sancta Synodus tradita quidem communis cooperationis
nbxiJis imprimis commendat, uti sunt instans oratio, chrisliana poenitentia ...
h

humanum

progressum

agnoscit

mysterio

ά ucunus divinae voluntati salvificae uniuntur. Ib.
Religiosi ergo
cuna fides integritate, caritate erga Deum et proximum, amore crucis necnon
spe futurae

ceteris urgeatur®0. Itaque apud gentes, quae maiore oe­
conomicorum bonorum copia fruuntur, urgeatur testimo­
nium abnegationls, ne christlfldeles ad hoc sacculum con­
formentur el, simulque urgeatur testimonium caritatis erga
fratres, etiam dissitas regiones inhabitantes, qui pauper­
tate et fame vexentur el.
Apud gentes vero, quae in tenuioribus vitae condicioni­
bus versentur, Deo gratius acceptiusque erit atque mem­
bris corporis Christi utilius, si homines, non praetermissis
opportunitatibus condicionem socialem reddendi aequio­
rem, aerumnas suas in precatione Deo Patri offerant, cum
Christi doloribus pie arteque coniuncti.
Quapropter usum exteriorem paenitentiae, per plura
saecula canonice servatum, etiam quoad abstinentiam a
carnibus ct ieiunium, Ecclesia, ubi id opportunius servari
possit, retinens, ceteros quoque paenitentiae modos auc­
toritate suarum praescriptionum muniendos esse censet,
slcubi Coetibus seu «Conferentiis» Episcoporum oportunum
visum fuerit, pro abstinentiae et ieiunii observantia, pre­
candi exercitium ct caritatis opera substituere.
Ut autem cuncti christlfldeles communi quadam pacnitentiae celebratione Inter se coniungantur. Sedes Apostolica quosdan dies et quaedam tempora statuere decernit °,
quae, inter annum liturgicum, Paschale Christi Mysterium
satius exprimant u aut peculiaribus Ecclesiae necessita­
tibus postulentur ei.
Quam ob rem ea quae sequuntur declarantur atque sta­
tuuntur:
I. —§ 1. Omnes fideles paenitentiam agere cx lege di­
vina tenentur.
§ 2. Quae vero ex lege ecclesiastica in re servanda
praecipiuntur, sequentibus normis ab integro ordinantur.
II. —$ 1. Tempus Quadragesimale suam indolem pacnitentfalem retinet.

homini

sese

m

frrflcr Deum
dedienit uu

η. 3412

PAULUS VI, CONST. ΡΛΕΜΤΕΜΙΝΤ DB EXERCITIO PAENITENTIAE

19ββ FEB 17

pleniore

a)

paschale
in

luce

elementa

mysterium,

p»

Lam

liturgia

componit ad cele­

calhcchcxi

quam

hlurgica,

Proinde:

ponatur.

baptismalia

liturgiae

quadragerimalis

abuniantius

propria

adhibeantur; quaedam vero cx anteriore traditione, pro oppoctwmUte rediiuantur,

b)

bciU nri, sed non expediunt, prompte abdicare el Christo crucifixo se confer-

idem dicatur de elementis paenitentialibus.
Quoad
calkeckesim autem
animis fidelium inculcetur, una cum consectariis socialibus peccati, illa fro-,

vofc Aisuexcant.

prias

••Cfr. Const, dogm.

Lumen

fidelis debet
Ktusw servii io

et

Gentium,

sese ~

n/lutum

omnium

de Ecclesia, n. 43 (LE 3232]: ...

orationi, sui ipsius
exercitationi

abnegations,

constanter

fraterno

applicare.

Ib.

paenitentiae natura quae peccatum, prout est offensa Dei. detedaiur; nec

praeter mittantur
peccatoribus

partes

in

Ecdenas

actione

paeniteniiaii

atque

oralia

pro

urgeatur.

De mysterio paschali singulis hebdomadis celebrando, cfr.

n. 102:

Ib.
datis dirons

a. 4C — Omnes tamen

Pia Mater Ecclesia suum nte ducit Sponsi sui opus salutiferum,

Eunque inter

per anni decursum, sacra recordolicnc ccicbrarc. In unaquaque hebdemada, die

parati sint oportet, Christum coram hominibus confiteri,
pcrucutiema, quae Ecclesiae numquam desunt, in via Crucis

nhequi.
Cfr. Const Sacrosandum Concilium, de sacra litogia, n. 9
(LE 3141]:
aecnum hominex ad Liturgiam accedere possint, necesse at ut ad fidem

amotionem vocentur

xnnenliat,

ul omnes

loan. 17,

3;

Lc

24,

Quare

ei

a

Ecclesia

solum

non

homines

Chndum cognoscant

viis

suis

non

credentibus

Deum

verum

convertantur,

ei

praeconium

quem

pacniterJiam

misit

n. xo6; cfr. Eusinmrs,
ei

salutis

lesum

agentes

(Cfr.

38). Credentibus vero temper fidem d paeni·
n. 12: ^.ab eodem Apostolo decemur modificircumferre m corpore nostro,: ul d vita lesu manifemortali (Cfr. 2 Cor. 4, 10-xx). Quapropter Dominum

3T,

Ad.

3,

lenium praedicare debet _ Ib.
catunem Ictu

semper

m

tielv
came nostra
« Missae Sacrificio praceamur
nenutipw

sibi

perficiat

ut,

munus

ihostiae

aeternum·,

spiritualis

oblatione

suscepta,

(Secreta feriae II infra oct

P<xt). Ib. η. X04: In Sondorum enim nataliciis praedicat pas. kale mysterium
w Sandù cum Christo compassis d con donficatis ct fidelibus exempla eorum
ptyponil,

omnes

per

Christum

ad

Patrem

trahentia,

eorumque

meritis

Dei

ik

De solemniiaie paschali,
MG
minico vivificamur sanctificato corpore eiusdem xaivitici Paschatis d animas no­

stras signamus prdioso sanguina eius.

Id.

n.

Ib
ito. ... praxis vero paer.ilcnlialis iuxta nostrae aetatis d diregionum pouibildales necnon fidelium condiciones, foveantur, ei

ab ndorilalibus, de quibus in art. aa commendetur.

4953

ib. T» AIG,

L c. 701. Discipuli Moyris

«n

semel
anno immolabant agnum Paschatis
nn
Tedamcnli, quolibet dominico du Paschx ncsbn*»

facere non Unium temel
gelicus.
Propterea omni
quolibet

agni.

salvifico

die

au'.em, qui
celebramus

sumus Nocn
Haec nos

û»

anno, sed semper d omni die praecipit sermo emnhebdomada
celebramus
fesrim
Paschalis
nostri,

complentes

mysteria

Cfr. loA.Mxes CnitisoiTOicrs,

Misterium, quod celebratur in

In ep.

Pauhaie,

veri,

per

quem

rsdempti

sumus,

5. y; MG 6x. 529-330:
habd çua-w id quod nunc

I ad Tim.

nihil plus

mi

celebratur, esi enim d ipsum unum (Mysterium), sicut
est gratia Sptmlua;
semper est enim
Pascha.
Quare ergo tunc, dicis. Pascha appeGotur- Qusa
tunc propter nos passui ed Christus. Nema ergo illi accédai rt uti
modo: una est enim virtus

ipsis incepit dies salutis nostrae, dia
mvsieria nullam habent prarialionem.

·· Cfr.

illas.

Ad.

XJ. 3:

ei oho

Haberent utique lui dûs aliquid plus, scilicei: ab

i*

‘•Cfr.
tasxrum

etiam ib.
34, W- Owii dû do­

quam dominicam vocavit, memoriam habet Resurrectionis Domini. Ctr.

qua oblatus est Ckrûfrtr. soi

leiunanta rt arantes, imponmie^que eis manus dirniurunt

<954

D. 3413-3416

SC DOCTRINA FIDEI - RITUUM - RELIGIOSORUM

j 2. Dies paenitentiae, obligatorie in tota Ecclesia ser­
vandi, sont singulae sextae feriae totius anni ct feria quar­
ta Cinerum, vel, pro diversitate Rituum, primus dies Ma­
gnae Quadragesimae; eorum substantialis observantia gra­
viter tenet.
f 3. Salvis facultatibus, de quibus in nn. VI et VIII,
ad paenitentiam his diebus agendam, abstinentia servetur
184, singulis anni sextis feriis, nisi / sint dies festi de praecepto;
abstinentia vero et iciunium, feria quarta Cinerum, vel,
pro diversitate Rituum, primo die Magnae Quadragesi­
mae, et feria sexta in Passione et Morte Christi Iesu.
HL—5 1. Abstinentiae lex vetat carne vesci, non au­
tem ovis, lactlciniis et quibuslibet condimentis etiam cx
adipe animalium.
5 2. Lex ieiunii praescribit, ut nonnisi unica per diem
comestio flat; sed non vetat aliquid abi mane et vespere
sumere, servata tamen circa ciborum quantitatem et qua­
litatem probata locorum consuetudine.
IV.—Lege abstinentiae ii tenentur, qui decimum quar­
tum aetatis annum expleverint; lege vero ieiunii astrin­
guntur omnes ab expleto vicesimo primo aetatis anno ad
Inceptum sexagesimum. Quod ad eos autem spectat qui
minoris sunt aetatis, singulari studio curent animorum
pastores atque parentes, ut iis ad genuinum paenitentiae
sensum Informentur.
V. —Abrogatis omnibus privilegiis atque induitis sive ge­
neralibus sive peculiaribus, hisce nonnis nihil immutatur
neque de votis cuiuslibet personae physicae vel moralis,
neque dc constitutionibus ac regulis cuiiisvis Religionis vel
Instituti approbati.
VI. —§ 1. Ad normam Decreti conciliaris Christus Do­
minas [LE 3332]. de pastorali Episcoporum munere, n. 38,
4, ad Confereutias Episcopales pertinet: a) lusta dc causa,
dies paenitentiae transferre, habita semper ratione quadragesimalis temporis; b) alias formas paenitentiae, prae­
sertim opera caritatis et exercitationes pietatis, in totum
vel ex parte pro abstinentia et ieiunio substituere.
j 2. Quae hac de re statuerint, Conferentiae Episcopa­
les Apostolicae Sedi, notitiae causa, renuntient.
VII. —Firma facultate, quae singulis Episcopis competit,
dispensandi ad normam eiusdem Decreti Christus Domi­
nus, n. 8, b, etiam parochus, iusta de causa et servatis
Ordinariorum praescriptionibus, potest concedere sive sin­
gulis fidelibus, sive singulis familiis, dispensationem aut
commutationem abstinentiae et ieiunii in alia pia opera;
Idque potest etiam Superior Religionis aut Instituti cleri185 calls, quoad proprios subditos. /
VIIL—In Ecclesiis Orientalibus, ad Patriarcham cum
Synodo, vel ad supremam cuiusvis Ecclesiae Auctoritatem
cum Concilio Hierarcharum ius pertinet determinandi dies
ieiunii et abstinentiae, ad normam Decreti conciliaris De
EccJesiis Orientalibus Catholicis, n. 33 (LE 3233].
IX.—} 1. Valde optandum est ul Episcopi, ceterique
animorum pastores, praeter frequentlorem usum Sacra­
menti Paenitentiae, extraordinaria paenitentiae opera, ex­
piationis aut Impetrationis causa, praesertim tempore Qua­
dragesimae, sedulo promoveant.

f 2. Omnibus vero fidelibus magnopere commendatur, ut
Christiano pacnitentiali sensu animum suum sincere imbuant
quo aptius ad paenitentiae et caritatis opera incitentur.
X. —J 1. Haec praescripta, quae, praeter consuetudi­
nem, per acta diurna, quibus Z’ Osservatore Romano est
Index, promulgantur, vigere incipient a feria IV Cinerum
huius anni, hoc est a die xxin huius mensis.
f 2. Ubi vero hucusque viguerunt peculiaria privilegia
et indulta sive generalia, sive particularia cuiusvis gene­
ris, ibi concessa censeatur vacatio legis sex mensium a die
promulgationis.
Nostra haec statuta et praescripta nunc ct in posterum
firma et efficacia esse el fore volumus, non obstantibus,
quatenus opus sit. Constitutionibus et Ordinationibus Apostollcis a Nostris Decessoribus editis, ccterisque praescrip­
tionibus etiam peculiari mentione et derogatione dignis.
Datum Romae, apud S. Petrum, dic xvn mensis Fe­
bruarii, anno mdcccclxvi, Pontificatus Nostri tertio.—
Paulus Pp. VI.
Ads. A DE B in NrT 83 (I960) 3C5-399; J. HERBUT In ApoU. 39
(I960) 153-200. 301-332, 352-432. O HIGUERA (a Sal terrao 54 (I960)
222-342. E. M. LEI in Pii. clero 40 (1907) 432-439. 819-031; E. F. RECATDXO Ifl Sal lerr»· M (1986) 194-209; 50 (1903) 529-631. F. ROMI7A
E ME 91 (I960) 193-219*. O ROSStNO in Perfice munus 41 (1966)
253-262 B PUSSO in P<1. clero 48 (1907) 95-100. M ZALBA m PrM
55 (1900) 745-754; AOFMCap 82 (IW) 29-31.

4955

1966 FERI 7-MARI

3413
1966 FEB 17.-SC DOCTRINA FIDEI, RESCRIPTUM. PART.·
datur sanandi in radice, insciis ραμπιπ
ET A TEMPORE CESSATIONIS IMPEDIMENTI, MATRIMOMEX
INVALIDS INITUM OB IMPEDIMENTUM LIGAMINIS

Facultas

SSmus D. N. D. Paulus divina Providentia Papa VI
per facultates speciales S. Congregationi Impertitas alta­
tis peculiaribus circumstantiis In casu occurrentibus, be­
nigne remisit preces prudenti arbitrio et conscientiae R.P.D.
Ordinarii qui, dummodo utriusque partis consensus peneveret, sanare valeat in radice, insciis partibus, mairie»·
nium milliter contractum a catholico S. cum catholici
conversa G. ct quidem a tempore cessationis Impedimali
ita ut exinde matrimonium In casu validum, legitimum «t
indissolubile iure divino fiat, et proles forte suscepb rei
suscipienda legitima habeatur ad mentem Codicis Jsrii
Cononici. can. 1051.

erandae causa accedere potissimum diebus dominicis et festis
tk oraeceolo. Quapropter enixe postularunt ut formula Missae
?SUbtuum Congregatione die 6 lanunril a. 1066 [LE 3386]
ippwbaU ct pro huiusmodi occasionibus concessa tamquam
viliTa II classis, did posset etiam diebus liturgicis I classis.
Et Sacra eadem Rituum Congregatio, vigore facultatum
libi a Ss.mo Domino nostro Paulo Papa VI tributarum, attentls peculiaribus expositis adiunctls. benigne annuit pro
Slia luxta preces, exceptis tamen tota Hebdomada Sancta,
ilnica Resurrectioni», festo Ascensionis ct dominica Pen­
tecostes: servatis do celero rubricis. Contrariis non obstantibus
quibuslibet.
Die 1 martll 1066.—Arcadius M. Card. Larraona, S. R. C·
pwltdus. Ferdinandus Antonelli. O. F. M., S. IL C. a Se·

1966

3417

Praxis interdicitur mittendi pueros, qui penes
Instituta catholica efformantur, ad exsequias et
MERCEDE

3414

Peculiaris

invocatio

EX

PACTO

CONVENTA

Roma, 5 Morzo 1066

«pro

pace» in oratione fideuvx
INSERENDA

Sacra Rituum Congregatio, de mandato Ssihi Domini
nostri Pauli Papae VI, communicat ut, toto quadragesi­
mal! tempore anni huius, inseratur in orationem commu­
nem seu fidelium, quoties ipsa in Missa dicenda est, se­
quens invocatio pro pace: «Ut populis, quos bellum vel
civiles discordiae misere affligunt, pax iusta adveniat el
vera concordia.»
Dei 24 Februarii 1966.—Arcadias M. Card. Larkaona,
S. R. C, Prae/. Ferdinandus Antonelli, O. F. M., S. R. C.
a Secretis.
• NotiL 2 (1368) 94 Ada. NotiL 2 (1968) 94.

3415

Emlnenra Reverendissima, Da diverse parti viene segnalalo a questa Sacra Congrcgazlone ii penoso spettacolo di
orfanl, orfanelie o bimbl ricoverati in IstHutl Religiosi, che
vengono mandati ai funerali per qualche compenso pecu­
niario.
In alcunl giornali sono stati pubblicati degli artlcoli in
merito con allusion! velenose e pungenti verso famiglie re­
ligiose cd opere cattoliche di bcncficcnza.
Poiché i funerali rientrano ncll'ambito di una questione
disciplinare di carattere pastorale, vorrei pregarc Vostra
Eminenza, nella sua qualità di Présidente della CEI, di
richiamare l'attenzione degli Ordinari Diocesani sugli in­
convenienti causati, soprattutto nelle città, dall’invio pagato di bambini degli Istituti cattolicl ai funerali. La oeneflcenza dovrebbe essere ottenuta in altro modo.
Da parte sua questa Sacra Congregatione non mancherà
di richiamare l'attenzione dei Religiosi suile penose ripercussloni che i fait! lamentati hanno anche sui loro Istituti.
Con sensi di profonda venerazionc mi confermo dell’Emi­
nenza Vostra Reverendissima devotissimo nel Signore.—
I. Card. Antoniutti, Pref.

1966 FEB 28.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·

Revocatur Const. Ap. Benedicti ΧΠΙ vi

cuius ad­
mittebantur INVALIDE IN ORDINE PRAEDICATORUM QUI
EX IUDAISXO VEL MAIIUMETISMO CONVERTEBANTUR

Preces—Beatissime Pater, Magister Generalis Ordinis
Fratrum Praedicatorum, cx commissione sibi facta a Ca­
pitulo Generali Definitorum in civitate Bogotensi nuper
celebrato, ad pedes Sanctitatis Vestrae provolutus, humiliter
implorat revocationem Constitutionis Benedicti XIII de
qua in n. 75, 1.· Constitutionum Ordinis, scilicet: «cx iure
Ordinis invalide, nisi a Magistro Generali dispensationem
obtineant, admittuntur, qui ex ludaismo vel Mahumeta·
nismo convertuntur». Et Deus etc.
Resch.—Vigore facultatum a Ssrho Domino Nostro con­
cessarum, Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum Soda­
lium praeposita, attentis expositis, benigne adnuit pro gra­
tia iuxta preces, servatis ceteris servandis. Contrariis qui­
buslibet non obstantibus.
Datum Romae, dic 28 Februarii 1966.—Card. .Anto­
niutti, Prae/. Card. Addivinola, Ad. a studiis.
♦ Magistro Gen. O. P.. Pro!. N. 6520,60. ÂOP 37 (1965^8) 506

3416
1966 MAR l.-SC RITUUM, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur
EXTRAORDINARIO

celebrandi Missam pro Iubilaeo
ETIAM IN DIEBUS LITUROICIS PRIMAS
CLASSIS

,
«wroruni Antistites Sanctitati Suae exposuerunt
christifideles ad cathedralem ecclesiam vel ad altas ecdetta.
ab Ordinario loci designatas, sacri Iubilaei indulgentiae ΐϊ

4956

3419

•NotiL 1 (1908) 94.

FUNEBRIA ALIENA,

1966 FEB 24.-SC RITUUM, NOTIFICATIO. PART.·

et obtinere; ipsique Apostolicae Nuntiaturae Llberianae,
sic a Nobis erectae, nunc et in posterum plenissime suffra­
gari; sleque rite indicandum esse ac definiendum; irritum­
que cx nunc ct inane fieri, si quidquam secus, super his,
a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive ignoranter at­
tentari contigerit. Contrariis quibusvis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die vu mensis Martii, anno mcmlxvt, Pontificatus
Nostri tertio.—Hamletus I. Card. Cicoonani, a publicis
Ecclesiae negotiis.

crdis.

1966 MAR 5.-SC RELIGIOSORUM, UT. CIRCULAR. PART.·

• Ordinario Nono Auroliio. Prot. N. 1570/1W4/M: A. A3ATE. Lo
•eioglimeato del rincolo conjugale, ed. ΙΠ Neapoli 1970. p. IWait 53

n. 3417-3419

SC RELIGIOSORUM - PAULUS VI - VICARIATUS URBIS

1966 MAR 5-11

• Praexidi Conferentiae episcopali Italiae: Rivis ta delle religiose
10 (1567) 300.

3418
1966 MAR 7.-PAULUS VI, UT. AP. AAS 58 (1966) 348-349

Apostolica Nuntiatura apud Libertam

erigitur

PAULUS PP. VI

Ad perpetuam rei memoriam.—Quae publica officiorum
vincula Apostolicam hanc Sedem cum nobili Civitate Llberiana iam pridem conjungebant, ea Pius Pp. XII, desideratissimus Noster Decessor, ita / firmare voluit, ut per
similes Litteras, dic xn mensis Iulii, anno mcmli sub anulo
Piscatoris editas [LE 2224], sacrae officium legationis in
nrbe Monrovia constitueret idemque ecclesiastico Internun­
tio gerendum concrederet. Nunc autem, cum utraque aucto­
ritas, commune consilium Capiens commodumque gentis
respiciens, mutuas huiusmodi rationes perficere statuerit,
Apostolicam, quae Ibidem exstat, sedem ad elatiorem gra­
dum provehere potioreque lure donare Nos nihil dubita­
mus. Quae cum Ita sint, motu proprio, certa scientia ac
matara deliberatione Nostra, harum Litterarum vi NostraSieitem puetoritate, Intemuntlaturam Apostolicam apud
bcriam in Nuntiaturam Apostolicam, sedem etiam Monrovlensem confirmantes, erigimus et constituimus; cldenique Nuntiaturae ita a Nobis erectae omnia et singula defe­
rimus iura privilegia, honores, praerogativas, induito, quae
huiusmodi Legationum propria sunt, certa spe freti hanc
animi Nostri testificationem religioni provehendae esse con­
ducturam. Haec edicimus, statuimus, decernentes praesen­
tes Litteras firmas, validas atque efficaces Jugiter exstare
ac permanere; suosque plenos atque integros effectus sortiri
4957

MAR

11.-VICARIATUS URBIS, NORMAE. PART·.

Nova ordinatio pastoralis Dioeceseos Romanae et
Facultates concessae Parochis-Praefectis et Epi­
scopis Auxiliaribus

In esecuzlone delle venerate disposizionl emanate da
Sua Santità Paolo VI con 11 Motu Proprio Romanae Urbis
dei 2 febbraio 1966 (LE 3400] a parzlale attuazione di
quanto rlchlesto dagli artlcoli 11-19 dei Sinodo DIocesano
Romano, stabiliamo quanto segue:
1. L'attuale sistemazione delle Prcfctture viene adeguata alia nuova divisione della Diocesi in cinque Settori
(Motu Proprio Romanae Urbis di Papa Paolo VI, 2 feb­
braio 1966) secondo quanto Indicato ncll’Appendice n. 1
di questo ordinamento. Essa potrà uiteriormente essere
modificata se, e quando, le nuove esigenze della Diocesi
lo richiederanno.
2. I confini delle singole Parrocchie vengono* se neces­
sario, gradualmente riveduti, sia per renderli più rispondentl alia nuova divisione della Diocesi sia per eventual!
nuove esigenze pastorali. Lo studio di tali modifiche verrà
fatto dall’Ufficio Pastorale dei Vicariato dietro suggerimento dei Parroci interessati.
L'Ufficio Pastorale passerà poi ! progetti all’esame dei
Vescovi incaricati dei vari Settori, i quali esprimeranno
in iscritto ii loro parere prima della decisione dei Cardinale
Vicario.
3. Alio scopo di facilitare la vita pastorale della Dio­
cesi e rendere più efficiente ii raggruppamento delle Par­
rocchie in Prefetture, sl concedano ai Prefetti «durante
munere» le facoltâ elencate tassatioamenle nell ’Appendice
n. 2 dei présente ordinamento.
4. Scopo della divisione in Settori, dei nuovo raggruDpamento in più strette, ma più omogenee Prefetture, delle
facoltà concesse ai Prefetti e deile eventual! rettifiche dei
confini parroccchiali, è la necessitâ di rafforzare (ancora
di più) l'unitâ della Diocesi attraverso una approiondita
conoscenza del problem! dei diversi Settori ed una più
accurata assistenza aile differenti esigenze delle varie zone
della Diocesi stessa.
5.Perché ciô possa attuarsi, il governo della Diocesi,
sccondo quanto stabilito dagli articoli 11-14 del Sinodo
Dioccsano Romano e dal can. 363 C. J. C., è afffdato, per
autorité de! Sommo Pontefice e sotto la Sua diretta dipendenza, al Cardinale Vicario, al Vicegcrente e agi! Uffici del VIcariato —Segreteria e Tribunaïc— ai quali sono
preposti rispettivamente il Segretarlo e IOfficiale di Curia.
6. Nell’eserclzlo de! suo ministère pastorale II Cardina­
le \ricario, oltre che dai Vlcegerente, e coadiuvato da Ve­
scovi Ausiliari, nominati dul Sommo Pontefice, e muniti
dl parlicolari facoltà lore conferite dai medesimo Cardinale
Vicario (art. 15, η. 1 Sinodo Diocesano).
7. Il ministère pastorale, di cui al numero precedente
e dei quale sono incaricati i Vescovi .Ausiliari, comprende
le seguenti attività: a) amministrazione dei Sacramenti
(Cresime, O ni i nazioni in Parrocchia); b) presenziare aile
funzionl di erezione delle Vice-Cure, delle nuove Parroc­
chie e dei possessi canonici nel caso che il Cardinale Vicario
o il Vicegcrente non intervengano pcrsonalmente; e) as­
sistenza pastorale, salva la competcnza degli Ecc.ml De­
legati dai Cardinale Vicario e dei Superiori religiosi, del
clero in cura d’anime, dei Rcttori delle Chiese, dei Cappcllani, dei Religiosi e delle Religiose; d) vigllanza sulia vita
sacerdotale, sulla liturgia, suile attività apostoliche, sui1’applicazione delle dlreltlve pastorali, sull'andamcnto amminlslrativo; e) istituire una permanente visita pastorale,
che curi il rispetto di tutte ie inizlative stabilite o approvate dxil Cardinale Vicario; f) presiedere le eventual I adunanze dei Prefetti nonché gli altri incontri pastorali, relativi
4958

VICARIATUS URBIS

η. 3419

ai proprio territorio; g) rappresentanza nelle celebrazioni
civili e militari in nome dei Cardinale Vicario, quando ne
riceveranno da Lui 1’incarico.
8. Per poter più facUmcnte svolgere tali impegni i Ve­
scovi Ausiliari devono: a) curare il contatto continuo con
il dero, le organizzazioni parrocchiali, di Prcfettura e di
Settore e con il popolo ad essi affidati; b) dare al loro mi­
nister© unlmpronta specificamente pastorale lascinndo le
attività administrative ai competenti uffici del Vicariato.
9. In attuazione di quanto disposto dal «Motu Proprio»,
oltre aile facoltà ivi concesse, gli Ausiliari avranno quelle
elencate tassativamen te nell’Appendice n. 3 del présente
Regolamcnto Pastorale, valide in tutto 11 territorio délia
Diocesi. Il Cardinale Vicario potrà ampliorle o rcstringerle
a seconda delle esigenze pastorali.
10. Per una più ordinata direzione della Dioccsl gli
Ausiliari us Ino tali facoltà secondo le esigenze pastorali,
quando cioè ce ne sia bisogno e non sia possibile al richiedente i) normale ricorso agli Uffici del Vicariato. Essi poi
comunichino agli Uffici competenti le autorizzazioni con­
cesse, nel caso sia necessario rcgistrarle.
11. Affinché sia equamente distribuito il lavoro pasto­
rale, ogni Vescovo curerà solo il Settore del quale è stato
incaricato ed avrà un uffldo che gli servirà come centro
di riferimento nell’attuazione delle attività affidategli.
12. I Vescovi Ausiliari devono perô essere considerati,
onorati e ubbiditi corne legittimi rappresentanti del Car­
dinale Vicario in tutta la Diocesi.
13. Affinché intatta rimanga l’unità della Diocesi e
siano resi possibili il coordinamento di tutti gli sforzl e la
programmazione pastorale diocesana, i Vescovi Ausiliari,
secondo quanto disposto dall’art. 15 n. 2 dei Sinodo Ro­
mano, riferlranno sul problem! emersi nel proprio Settore;
daranno il contributo di studio e di proposte sui problem!
generali; faranno eseguire fcdelmente le istruzioni e le direttive pastorali, pur adattandole aile esigenze del proprio
Settore.
14. Gli Ausiliari dovranno infine assolvere tutti gli Incarichi che stabilmente o «ad actum» verranno loro affidati
per il bene della Diocesi.
Roma, dal Palazzo del Vicariato, il giorno 11 Marzo
1966.—Luigi Card. Traglia, Vicario. G. Giaquinta, Segr.
Append. II.

Facultates Parochorum - Praefectorum

1.Permettere nelle cappelle funerarie dei Cimiteri la
celebrazione della S. Messa, valida alia soddisfazione dei
precetto festivo (C, J. C„ cann. 1194, 1249).
2. Permettere Tamministrazione dei Battcsimo nelle
abitazionl private (C, J. C., can. 776, n. 1, n. 2).
3. Autorizzazione per I sacerdoti a portarc 11 S. Olio
degli infermi (S. C. dei Riti, 4 marzo 1965) |LE 3267).
4. Autorlzzare la solenne esposizlone dei SS.mo Sa­
cramento nelle chicse (C, J. C., can. 612).
5. Autorlzzare la S. Comunlone sub utraque specie,
servatis servandis.
6. Concessione della facoltà di celebrare <ad quindecim
dies», con l’awertenza di darne comunicazione al Vicariato.
7. Concessione della facoltà «ad actum» dl celebrare la
S. Messa vespertina (Sinodo Rom., art 406).
Append. III.

Facultates

Episcoporum Auxiliarium

Culto.—1. Concessione della facoltà «ad actum» di blnare e nei giomi di precetto di trinare, a causa della scarsità dei sacerdoti c per vera necessità pastorale. Non delegabile (Motu Proprio dl Paolo VI, «Pastorale munus»,
n. 2) [LE 3139).
2. Autorizzazione per 1 sacerdoti cecuzienti o comun­
que ammalati, a celebrare ogni giorno ia Messa votiva
della B. V. Μ. o quella de Regule. Non delegabile (Past,
munus, 5).
3. Autorizzazione suddetta per I sacerdoti ciechi, «cum
onere adsistentlae alterius sacerdotis vel diaconi». Non de­
legabile (Past, munus, 6).
I. Autorizzazione a celebrare la S. Messa in navigazione (fluviale o marittlma), per giusto motivo. Non de­
legabile (Past, munus, 8).
5. Autorizzazione dell’uso dell’ontimenslon» o del «lin­
teolum cum Reliquiis» per I sacerdoti fruenti dell'Induito
dell’allare portatile, per giusto e grave motivo. Non de­
legabile (Past, munus, 9).
4959

I960 Μ\Π Η

6. Autorizzpzlone per i sacerdoti vecchi o ammalatl a
celebrare la S. Messa in casa, eventualmente sedulL Nos
delegabile. Da registrare (Past. munus, 10).
7. Confcrire gli ordini sacri extra-tempora, permotiw
pastorale. Non delegabile. Da registrare (Post, munus, lij»
8. Autorizzare i sacerdoti aa erigere le staxioni deib
Via Crucis. Non delegabile (Past, munus, 30).
9. Prorogare per giusto motivo, per un periodo di tea·
po non superiore ad un mese, i rescritti e gli indolti 8p>
stolici «de re liturgica» non rinnovatl alia loro scadrna
tempestivam ente, con Ponere di ricorrere subito alia Saata
Sede. Non delegabile (Past, munus, 1).
10. Autorizzare, per giusto motivo e «ad actam», Ja
celebrazione della S. Messa a qualunque ora c Ia distribu­
tione della S. Comunlone nelle ore vespertine. Non ddegabile (Past, munus, 4).
11. Permettere ai chicricl «In minoribus», ai fratellilai­
ci, alie religiose e aile donne di societ à di vita comune wua
voti di lavare i «sacra linteamina». Non delegabile (P&i.
munus 28).
12. Permettere la conscrvazlone della SS. Eacamtb
nelle Collegiate e ncgli oratori principali, pubblici o seml·
pubblici, delle case religiose» dei collegi ecclesiastici, e di
quclli rettl da ecclesiastici o religiosi, e delle pie case. Da
registrare (C. J. C„ can. 1265, § 1, n. 2).
13.Permettere quanto sopra anche nelle altre chiese
o Oratori «per modum actus» e per giusta causa (C. J, C,
can. 1265, j 2).
14.Permettere «ad actum» nelle Cappelle funerarie dd
Cimiteri la celebrazione della S. Messa valida alia soddishzione dei precetto festivo (C, J. C., cann. 1194, 1249).
15. Bcnedire e consacrare 1 luoghi sacri, o autorizzare
altri a benedirll o consacrare «ad normam juris», salvo U
diritto dei Cardinali nelle proprie Chiese e dei Snperiori
Maggiori dl Religioni clericali esenti. Da registrare (C, J. C
cann. 1155, 1156).
16. Autorizzare e sacerdoti a riconsacrare con la «formela brevior» gli altari dissacrati per la separazione della mecsa dallo stipite o per la rottura della pietra dei sepolcro o
tr la rimozlone délie SS. Reliquie (C. J. C., can. 120),
1) (Rituale Romanum: Tit. IX, Cap. IX, 20).
17. Vietare in casi particolari, e per giusto motivo, b
amministrazione della S. Comunlone negli Oratori privati
(C. J. C., can. 869).
18. Autorizzare i sacerdoti a portare con sè il S. Olio
degli infermi (S. C. dei Riti, 4 marzo 1965) (LE 3267].
19. Autorizzare la solenne esposizlone del SS. Sacn·
mente nelle Chiese (C. J. C., can. 1274, } 1).
20. Autorizzare le concelebrazionl, «servatis servandis».
21. Autorizzare Ia S. Comunlone sub utraque spece,
«servatis servandis».
Battesimo.—22. Facoltà dl permettere per giusta causa
1'amministrazione del Battesimo in casa (Sin, Rom., art.
377).
Cresima.—23. Facoltà di permettere, per Ia Creslma
lo stesso padrino dei Battesimo, per giusto motivo (C. J. C,
can. 796, § 1).
Facoltà di ascoltare le sacramentall confessioni.—24. Con­
cedere ad «actum» la facoltà dl confessare.
Facoltà dl predicare.—25. Concedere «ad mensem» h
facoltà di predicare. Da registrare.
Facoltà di celebrare.—26. Concedere «ad mensem» b
facoltà dl celebrare. Da registrare.
27. Permettere ai sacerdoti, in singoli casi e per glasti
causa, di celebrare la Messa fuori dei luogo sacro, purché
si tratti di un luogo non disdicevole al rito, «servatis ser­
vandis» (Past, munus, 7).
28. Facoltà dl permettere «per modum actus» la cele­
brazione della S. Messa vespertina (Sin. Rom. art. 406).
Clero.—29. Permesso per i Parroci della propria rosa
di assentarsi dalla Parrocchia non oltre quindicl giomi. Da
registrare (Sin. Rom. art. 122, § 2).
30. Permettere agli ecclesiastici «ad actum» e per grave
motivo, dl assistere agli spcttacoli, in deroga nile disporizioni Sinodali. Da registrare (Sin. Rom. art. 88,
1, 2V
31. Permesso di prendere un ri$toro «per modum po­
tus» per i sacerdoti che binano o trinano anche se non c’è
l’intervallo di un’ora. Non delegabile (Past, munus, 3).
32. Permesso di commutare, per infermltà, Ia recita
quotidiana dell’UfflclofUivino con la recita di una terxa
parte dei Rosario o altre preghiere. Non delegabile (Pat.
munus, 26).
Religiosi.—33. Dare «ad actum» la facoltà dl predicare
e confessare le religiose ed anche i loro alunni ed alunne,
interni ed estemi, e le persone conviventi con le religiose
e i fedeli che frequentano ia Chiesa, nel casi non previrti
dall’art. 66 dei Sinodo Romano.

r

4960

1900 AUR 14-18

PAULUS VI - SC RELIGIOSORUM - DOCTRINA FIDEI

34. Poter procedere alia bcnedlzione —con un solo
crrmus» delle cappelle erettc prowlsoriamente— per non
oltre 12 raesl. Da registrare.
35. Concedere la facoltà per l’csposlzlonc c la benedltlonc solenne con 11 SS. Sacramento e per la veglia notloraa dlnonzl al SS.mo In alcunc clrcostanze.
36. Permettere che il confessore straordinarlo possa
confessare la Religione qualchc altra voila oltre le quattro
annuill.
Ammlnistrailone.—37. Permettere aile consuete condiifonl l’acquislo dl uutomezzl. Da registrare (Sin. Rom.
art. 87).
Varie,—38. Facoltà dl permettere le recite miste. Da
rtzisirare (Sin. Rom. art. 687, § 3).
39. Facoltà dl permettere la lettura del libri proibiti
a norma della Pastorale Munus (Past, munus, 40).
N. B.~1) Ad alcunc facoltà è stata apposta In clau$ola <non delegabile» solo perché cosl è stato stabilito dal
Motu Proprio Pastorale Munus che ic ha concesse.
2) La clansola «da registrare» sl rifcrlsca al n. 10 dclVOrdinamento Pastorale, che prevede Ia ncccssità di comunicare la facoltà concessa agli Ufficl competenti dei
Vicariato, per la registrazlone.

η. 3420-3422

costanza per rlbadlre 11 principio generale, affermato anche
dal Decreto Conciliare Perfectae Caritatis al n. 23 [LE 3333],
che, cloè, la Confcrcnza dei Superiori Maggiori nella rispettlva
nazlone é Γorganismo incaricato dei coordlnamento délie at­
tività del Religiosi c qulndi anche del loro uniforme programma
dl collaborez! on e con Enti o Assoclozlonl che organlzzano
attività riferentlsi anche ai Religiosi.
Pertanto questa Sacra Congregazione ha preso atto con pla­
cere della risoluzione ado tinta dalla 5Λ Asscmblea della CISM
Î- Conferentia Italica Superiorum Maiorum] relativa alia colaborazlone degli Istituti Religiosi con la Confederazione Ita­
lians degli Oratori e Circoll Glovanili e desidera, anzi. che I
rappresentantl delle Fcderazionl degli Oratori e dei singoll
Istituti Religiosi collaborino con la citata organ izzazionc. ora
denominata Associnzlone «S. Paolo», In accordo con le dircttive del rappresentante della CISM presso la medeslma sopra
nominata Assodazione.
Profito della circostanza per confermarml, con sensi di re­
ligioso ossequio dev.mo nel Signore.—Card. Antoniυττι,
Prefetto.

* Secretario Conforcntiae Italicae Superiorum Maiorum. Prot. N
N. AG 2504/66: Ririata doUe rcUgioio 15 (1966) S3.

3422

• Riv. dioc. Roma 8 (1967) 267-289.

1966 MAR 18.-SC DOCT. FID., INST. AAS 58 (1966) 235-239

3420

Instructio

1966 MAR 14.-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 58 (1966) 349-350

Lkternuntiatura Apostolica Seneoaliensis
tiaturam Apostolicam evehitur

ad

Nun­

PAULUS PP. VI

i»

Ad perpetuam rei memoriam.—Quo firmiores redderentur
nugisque frugiferae publicae necessitudinis rationes, quae
Apostolicae huic Sedi cum Civitate intercedunt Senegaliensi, ad quam usque adhuc legatus erat sacrorum An­
tistes, Internuntii solum nomine insignis, visum est Nobis
eiusdem munus potiore gradu honoris condecorare. Quae
cum/ita sint, Nos, motu proprio, certa scientia ac matura
deliberatione Nostra, harum Litterarum vi, auctoritate
Nostra» Intemuntiaturam Aposlolicain Senegallenscm in
Nuntiaturam Apostolicam, eodem titulo retento, erigimus
et constituimus eidemque Nuntiaturae sic per Nos erectae
omnia et singula deferimus iura, privilegia, honores, prae­
rogativas, indulta, quae huiusmodi Legationum propria
sunt, certa spe freti hanc animi Nostri testificationem reli­
gioni provehendae esse conducturam. Contrariis quibusvis
nihil obstantibus. Haec edicimus, statuimus, decernentes
praesentes Litteras firmas, validas atque efficaces lugiter
exstare ac permanere; suosque plenos atque Integros ef­
fectus sortiri ct obtinere; ipsique Nuntiaturae Apostolicae
Senegallensl, sic per Nos erectae, nunc et in postcrum ple­
nissime suffragari; sicque rite iudlcandum esse ac definien­
dum; irritumque ex nunc et inane fieri, si quidquam secus
râper his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive igno­
ranter contigerit attentari.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pi­
scatoris, dic xiv mensis Martii, anno mcmlxvi, Pontifica­
tes Nostri tertio.—Hamletus I. Card. Cicognani, a pu­
blicis Ecclesiae negotiis.

3421
1966 MAR 17.-SC RELIGIOSORUM, NOTIFI CATIO. PART.·
CONFERENTIAE SUPERIORUM MAIORUM EST COORDINARE
ACTIVITATEM ET CO ELABORATIONEM INSTITUTORUM PER­
FECTIONIS CUM ALIIS INSTITUTIONIBUS QUAE APOSTOLATUM
RELIGIOSORUM FOVENT IN SINGULIS REGIONIBUS

Roma, 17 marzo 1066

Motto Rto.do Padre, è giunta notlzia n questa Sacra Congrcgszione dei Convcgno, che TAssociazione S. Paolo per gli
Oratori e Circoli GiovanJH organizzerù a Roma nel prossimo
mese dl maggio.
Questo Sacro Dlcastero, mentre vede conveniente che a tale
eonvegno partecipino anche I rappresentantl degli IstltuU Re­
ligiosi dediti alia educazione della glovcnlb, profita della cir4961

de matrimoniis mixtis

Matrimonii sacramentum, a Christo Domino tamquam
signum coniunctionis suae cum Ecclesia constitutum, ut
sacram suam vim plene exerceat ac reapse evadat coniugibus magnum mysterium (cfr. Eph. 5, 32), quo ipsi in in­
tima vitae suae consuetudine significent amorem quo Chri­
stus se tradidit pro hominibus, maxime postulat plenam
atque perfectam concordiam coniugum praesertim in lis,
quae ad religionem pertinent: «nam distrahi solet aut sal­
tem relaxari animorum vinculum, ubi in rebus ultimis et
summis, quas homo veneratur, Id est In religionis verita­
tibus et sensibus, dissimilitudo mentium et voluntatum
intercedit diversitas» *. Quare Ecclesia Catholica gravissi­
mum suum esse munus ducit fidei bonum tum in coniugibus tum in filiis tueri atque custodire. Proinde summa
cura vigilantiaque annititur, ut catholici cum catholicis
nuptias ineant.
Praeclarum autem huius sedulae vigilantiae testimonium
est ecclesiastica de matrimoniis mixtis disciplina, prae­
scriptis Codicis luris Canonici sancita, quae duplicis impe­
dimenti formam habet, mixtae scilicet religionis et disparitntls cultus; quorum alterum nuptias votat catholicorum
cum acatholicls baptizatis, salva tamen matrimonii validi­
tate *, alterum vero invalidum reddit matrimonium a ca­
tholico cum non baptizato contractum3.
Huiusmodi Ecclesiae sollicitudinis de tuenda Christian!
coniugii sanctitate aliud testimonium est ipsa forma Juri­
dica consensus praestandi; de qua licet praeteritis tempo­
ribus variae normae exstiterint, nihilominus semper cau­
tum est, ne nuptiae clandestinae permitterentur.
Quam viam persequentes, Pastores omnes edoceant fi­
deles, quod sit religiosum bonum ac pretium huius Sacra­
menti; graviter eos moneant de difficultatibus periculisque.
quae matrimonio cum Christiano non catholico ct multo
magis cum non Christiano contrahendo inhaerent; ! omni- 236
bus aptis rationibus efficiant, ut juvenes conlugium cum
parte catholica ineant.
Fatendum tamen est peculiares nostrae aetatis condi­
ciones, quae in vitam socialem ac familiarem brevi tem­
poris spatio tam graves mutationes induxerunt, difficilio­
rem quam anteactis temporibus observantiam disciplinae
canonicae dc matrimoniis mixtis reddidisse.
In his rerum adiunctis nunc accidit, ut frequentiora sint
catholicorum cum non catholicis commercia, vitae consue­
tudines et usus, atque adeo facilius inter eos amicitiae
necessitudines nectantur, quae quidem, uti experientia
constat, crebriores mixtorum matrimoniorum occasiones
praebere solent.
Unde pastoralis Ecclesiae sollicitudo hodie etiam magis
postulat, ut in matrimoniis quoque mixtis et matrimonii
sanctitas secundum doctrinam catholicam ct fides coniugis
catholici omnino In tuto ponantur, et educatio catholica
prolis maxima, qua fieri potest, diligentia et efficacia cu­
retur.
1 Pios XI, Lut. Ene. Gui» CmmM [LE 1005J. · Canones loCoxoAf.
• Canones 1070-1071.

4962

*
Ί

η. 3423

SACRA CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI - CONCILII

1906 ALUI !»

Haec pastoralis cura proptcrca magis necessaria est,
HI.—In matrimoniis mixtis celebrandis forma
quod, ut notum est, apua acathollcos diversae sententiae
est servanda, de qua in can. 1094 agitur, et quidem >4
inveniuntur tam de essentia matrimonii qupm de eius pro­
validitatem.
prietatibus, maxime de indissoiubilitate et consequenter
Si vero difficultates exoriuntur. Ordinarius ad Sanctam
de divortio et novis matrimoniis post divortium (civile)
Sedem casum referat cum eius adlunctis.
ineundis.
IV. —Quoad formam liturgicam, derogando cana. IV/2
Quare Ecclesia suum esse officium censet fideles suos
f 2 ac 1109 J 3, conceditur locorum Ordinariis, ut percit·
tueri, ne in periculum fidei inducantur aut damn? sive
tant celebrationem matrimoniorum etlarn mixtorum, si·
spiritualia sive materialia patiantur.
hibitis sacris ritibus cum suetis benedictionibus et sermx.
Nupturientes igitur accurate erudiantur de natura, pro­
V. —Quaelibet matrimonii celebratio coram saeenfch
prietatibus, obligationibus matrimonii et dc periculis quae
catholico et ministro acatholica qui simul suum quiiqw
sunt vitanda.
ritum peragunt, prorsus vitanda est.
Praeterea in hac re minime est obliviscenda ipsa catho­
Tamen nihil obstat, quominus, postquam religiosa cae­
licorum agendi ratio cum fratribus a catholica Ecclesia
remonia est absoluta, minister acatholicus nonnulla
seiunctis nunc tenenda prouti a Concilio Oecumenico Va­
tulatoria et hortatoria proferat verba, et quaedam prem
ticano II per Decretum de Oecuménisme sollemniter sta­
una cum acatholicis recitentur. Quae omnia fleri licet iptuta est. Quod suadere videtur, ut mitigetur rigor vigentis
probante Ordinario loci et opportunis cautionibus idhlbl·
disciplinae de matrimoniis mixtis, non quidem in iis quae
tis, ad periculum admirationis avertendum.
ad ius divinum pertinent, sed in quibusdam normis eccle­
VI. —Ordinarii locorum ct parochi sedulo Invigilent, ct
siastico iure inductis, quibus haud raro seiuncti fratres se
familiae, e mixtis nuptiis ortae, iuxta datas promisskaa
offendi arbitrantur.
sancte vivant, praesertim quod attinet ad prolem catb>
Facile conici licet gravissimam huiusmodi quaestionem
lica doctrina et moribus Imbuendam.
nullo modo effugisse Concilium Oecumenicum Vaticanum
VIL—Excommunicatio, qua ex can. 2319 | 1, n. 1 plec­
II. quod idcirco a Summo Pontifice loannc XXIII, fcl. rec.,
tuntur qui matrimonium ineunt coram ministro acalhoindictum est, ut hodiernis christlani populi necessitatibus
lico, abrogatur. Effectus huius abrogationis etiam ad prae­
consuleret. Ac revera Concilii Patres varia de hac rc vota
teritum valent.
protulerunt, quae quidem, uti par erat, attento animo
Hae normae statuuntur ca mente et voluntate, qwi
sunt considerata.
supra declaravimus: ut hodiernis fidelium necesslUtibai
Itaque, post collata consilia cum sacris Pastoribus quo­
satius consulatur, utque mutuae rationes inter catholkcs
rum interest, omnibus mature perpensis, ac firmis in suo
et acathollcos impensiore caritatis sensu afficiantur.
237 vigore perstantibus duobus / impedimentis mixtae religio­
In id igitur toto animo ct constanti opera Incumbjst
nis et dlsparitatis cultus —data tamen locorum Ordinariis
qui munere funguntur tradendae christ! fidei ibus doctrina?
facultate ab iisdem dispensandi, secundum Apostollcas Lit­
catholicae, maxime parochi.
teras Pastorale Munus nn. 19 et 20 |LE 3139], gravibus
exstantibus causis et servatis de iure servandis— et salvo
Qui quidem Id praestare studeant, maxima adhibita era
iure Ecclesiarum Orientalium, sequentia, auctoritate Pauli
fideles caritate, et salva semper reverentia aliis debiti,
Pp. VI, statuuntur, ouae, si experientia comprobata fue­
acatholicis scilicet atque etiam eorum persuasionibus boci
rint, in Codicem Iuris Canonici, qui nunc recognoscitur,
fide innixis.
certa ac definita ratione inserentur.
Coniuges autem catholici curent, ut fidei donum InsdpI.—1) Prae oculis semper habeatur periculum fidei a
sls firment / et augeant atque, Christianarum virtutum se- W
coniuge catholico propulsandum esse atque prolis educa­
mitas in familiari vita semper sectantes, etiam parti aationem in religione catholica sedulo curandam 4.
tolicae ac filiis praeciarum exemplum continenter exhi­
beant.
2) Loci Ordinarius vel Parochus partis catholicae gra­
vibus verbis inculcandam curabit obligationem omnino ca­
Datum Romae, ex Aedibus S. Congregationis pro Doc­
vendi dc futurae prolis baptismo et educatione in religione
trina Fidei, d. 18 martli a. 1966.—A. Card. Ottavum,
catholica; cuius obligationis adimpletio firmabitur per eius­
Pro-Praef. Petrus Parente, Secr.
dem partis catholicae expressam promissionem scu per
Haec Instructio, publici iuris iam facta die XVIII marcautiones.
tii huius anni, his Actibus inserta nunc promulgatur dyoe
3) Pars acatholica, debita cum observantia, sed claro
oigere incipiet a die XIX mensis mail a. MCMLXV1, in
modo certior facienda est de catholica doctrina circa ma­
festo Ascensionis Domini nostri Iesu Christi.
trimonii dignitatem, maxime autem circa e!us praecipuas
Ada. E. B. in NrT 88 (1968) 407-411; J- BERNHARD-H. LEGRAND
proprietates, quae sunt unitas et indissolubilitas.
ia HDC 18 (1966) 53-73; F. BERSINIin Perfice munu» 41 (19Θ6) 253-E?.
Eidem parti nota fieri debet gravis coniugis catholici
G BERTRAMS m Nuatiua 1 (1967) 29-33; J. DENS in An. cm. H (i*?
154-163. I. FUNK in REDC 21 (I960) 317-343: L. LOMBARD* fa Pil
obligatio tutandi, servandi, profitendi propriam fidem, in
clero
45 (1966) 1037-1045; P MAHFOUD in ΑροΠ. 38 (196S) 64--5;
eaque baptizandi ct educandi prolem forte nascituram.
39 (1926) 71-92. U. NAVARBETE in PrM 55 (1966) 755-769; E F. 2ΞQuoniam huiusmodi obligatio in tuto est ponenda, ipse
GATILLO in Sal terra® 54 (1966) 271-274; I- M REAS ifl Eux!
(1967) 187-206; A. SILVESTRELLÏ in ME 91 (I960) 229-233. H. STRÂS3*
nupturiens acathollcos invitetur, ut sincero apertoque ani­
U. NAVARRETE in PrM 56 (1967) 435-504; J. TIMMERMANS n n·
mo promittat se id esse minime impediturum. Si vero pars
Clergy Monthly 30 (1966) 229-232; J. TOMKO in ME 95 (1970) ITl-li·;
acatholica putat se hanc promissionem sine laesione pro­
UMBERTO DA ARIENZO in Pal. clero 45 (1966) 895698. 134?-'.3S>
priae conscientiae praestare non posse. Ordinarius casum
Doc. Calh. 63 (1968) 1093-1104.
cum omnibus adlunctis ad Sanctam Sedem referat.
4) Etsi lege ordinaria hae promissiones scripto dandae
sunt, tamen Ordinarii est sive generatlm sive singulis In
casibus decernere, utrum hacc promissio partis catholicae
3423
aut portis acatholicae aut utriusque scripto danda sit
necne, itemque statuere quomodo actis matrimonialibus
I960 MAR 19.-SC CONCILII, LIT. CIRCULARES. PART.*
iit inserenda.
II.—SI forte alicubi, ut quandoque In quibusdam regio­
Circulares litterae de participatione ad Missam
nibus contingit, catholica prolis educatio Impeditur, non
FESTIVAM EORUM QUI ANI SII RELAXANDI CAUSA (V. TOU­
lam libera coniugum voluntate quam populorum legibus
RISTES) AD ALIAS REGIONES SE CONFERRE SOLENT
ct moribus, quibus nupturientes obtemperare coguntur,
loci Ordinarius, omnibus attente perpensis, dispensare ab
Omnibus In comperto est peregrinationes relaxationis
hoc Impedimento poterit, dummodo pars catholica parata
causa susceptas (v. tourisme) In dies augeri illis quoque
238 sit, pro eo / quod scit el potest, omnia facere, ut universa
in regionibus ubi oeconomicarum rerum processus parvi
proles nascitura catholice baptizetur et educetur, et con­
adhuc est momenti.
stiterit de bona partis acatholicae voluntate.
Quin Internum in singulis regionibus p e re gri nantium in­
Qure Indulgens. Ecclesia etiam ea spe ducitur tore ut
crementum
consideremus, in mentem revocare sufficit me­
leges civiles, libertati humanae adversantes, veluti eae,
moratas peregrinationes ab anno 1958 usque ad hodier­
quae educationem catholicam prolis vel exercitationem
num diem duplicatas esse, numerum autem ad exter»
catholicae religionis vetant, aboleantur atque adeo lus na­
regiones pcrcgrinantium millies centena millia (100 mil­
turale hisce In rebus vim suam obtineat.
lions) superexcedcre, quorum octingenties centena millia
(80 millions) in Europa.
‘Cfr. exo.

4963

49ÔA

106Ü MAII 25

η. 3424

SACHA CONGREGATIO CONCILII - PAULUS VI

cil saepe comprobatur, una cum valde notabili participa­
tione SS. Sacramentorum etiam ex parte advenarum.
Constat ex hoc, quantopere veri nominis christlani eidem
Dei caritati communicent11, unam In Christo, ut Patris
Communis flill, familiam efficientes ,3.
Haud raro, e contra, evenit ut huiusmodi peregrinatores
quasi extranei liturglcls actionibus et sacrae praedicationi
aegro animo intersint. Quod sane contrarium est spiritui
conciliari qui, ut vere oecumenlcus sit, nulla alia re inniti
potest nisi mutua caritate quae, ut vlneulum perfectionis,
omnes unit christifideles.
Ceterum peregrinationes (v. tourisme), ut diximus, op­
timam nostris fidelibus occasionem praebent alia membra
Christi cognoscendi, cum eis colloquendi et immensam va­
rietatem Ecclesiae perspectam habendi.
Quod tamen possibile erit tantum si communitates Chri­
stianae quae in locis peregrinationum sedem habent, spatia
caritatis dilatantes, peregrinatores cuiuscumque linguae et
Nationis ut sibi amicos et fratres recipiant. Etenim pere­
grinationes illam pretiosam offerunt opportunitatem apo­
stolatus corn muni tari I, In Decr. Apostolicam actuositatem,
dc Apostolatu laicorum (n. 10), commendati, qui quotquot
Invenit diversitates humanas In unum congregat et Eccle­
siae universalitati inserit. Immo spiritus ille oecumenlcus,
qui e Concilio tam magnum impulsum habuit, et libertas
religiosa in locis ad quos peregrinatores se conferre solent
magnopere exerceri possunt14.
Omnes enim sciunt nihil magis prodesse spiritui occumcnico, quam relationes inter eos qui dialogo participant.
Ita Ecclesia, In qua «laici ... Ius haoent... verbi Dei prae­
sertim et sacramentorum adiumenta □ sacris Pastoribus
accipiendi»1S, apparebit quod reapse est, Corpus Christi
In quo non est «iudaeus, neque graecus, non est servus
neque liber quia omnes unum sunt in Christo» <Gal. 3,
28; Coi. 3, 11).
Commendemus ergo vobis. Venerabiles Fratres, ut quod
statutum est in Const. Sacrosanctum Concilium, de sacra
Liturgia (nn. 14; 52; 54) et in Decr. Christus Dominus, de
pastorali Episcoporum munere in Ecclesia (nn. 16; 23; 30),
quodque in mentem revocavimus, ad effectum deducatur.
Sic fiet ut peregrinationes delectationis causa susceptae
tempus vere evadant relaxandi simul corporis animique
vires. Quinimmo ipsae ad hodiernam animorum culturam,
ad necessitudines inter gentes atque ad pacem inter omnes
Nationes instaurandas conferre valebunt u.
Quoad impensam ac sedulam exsecutionem eorum quae
hic consuluntur, impetret omnibus Mater Ecclesiae, ut
«omnia... In caritate fiant» ( Cor. 16, 14).
Atque haec conciliet a Deo Apostolica Benedictio, quam
beatissimus Pater caelestium munerum auspicem paternaeque benevolentiae suae testem Episcopis et Parochis
omnibus, iis imprimis qui in salutarem hanc rem suam
conferant operam, libentissime Impertit.
Haec cx mandato mihi munere Vobiscum communico.
Datum Romae, ex Aedibus S. Congregationis Concilii,
die xix mensis martii, In Festo S. loseph, anno mcmlxvi.—
Petrus Card. Ciriaci, Pracf. P. Palazzlni, a Secr.

Quapropter peregrinationes, utpote primaria eaque com­
plexa res temporis liberi hominis hodierni, noua genera du­
cendi vilam —ut patet— attingunt.

Voluptuariae enim peregrinationes —sl recto animo his
homines fruuntur— non tantum corporis anhnlque viribus
relaxandis atque levandis favent, sed et civilis cultus pro­
gressum offerunt per Itinera ad exteras Nationes, quibus
hominis spiritus excolitur omnesque per mutuam conver­
sationem ditiores evadunt l*
.
Huiusmodi vero tam magna hominum itlnerantlum co­
pia expostulat, ut animarum cura apta his manifestis ne­
cessitatibus flat ad diem praesertim Domini colendum quod
attinet, celebratione nempe in diversis linguis Missarum
cum homllla et copia sacerdotum ad audiendas peregri­
nandum confessiones In suo cuiusque Idlomate addictorum.
Summus Pontifex Prulus VI pluries Pastorum conside­
rationi proposuit peregrinationum delectationis causa sus­
ceptarum momentum ct gravitatem, ad curam quod spec­
tat; eosdemque exhortatus est ne In traditionallbus formis
morarentur, sed novas formas inquirerent quae apostollcae anxietati, a Divino Salvatore Ecclesiae traditae, reipondercnt
Singulae enim Ecclesiasticae Auctoritates
graven Deo habent onus In spiritualem curam incumbendi
etiam pro fidelibus qui, etsi ad tempus, in earundem dioe­
cesibus vel paroeciis degunt, et ita exercendi ministerium
ut hodiernis necessitatibus Pastoralis organicae aptatum
succedat ’.
Sic accidit ut libertas, quae revera peregrlnantlum pro­
pria est, non licentiam vel a Deo recessionem gignat, sed
hoc novum «sociale factum»4 suos beneficos effectus in­
ducere possit in ministerii opus aliosque, quos negativos
vocant, ab eo avertere.
Hanc ob causam Concilii Vaticani II Patres, postquam
hortati sunt locorum Ordinarios ut «erga omnes sollicitos
se praebeant cuiuscumque sunt... nationis, tum Incolas,
tum advenas et peregrinos» 5*, addunt: «aptae methodi pa­
storales promoveantur ad vitam spiritualem fovendam eo­
rum qui relaxationis causa ad tempus alias regiones pe­
tunt. Episcoporum Conferentlae, praesertim Nationales,
urgentioribus quaestionibus ad praedictos spectantibus se­
dulo studeant, et aptis instrumentis ac institutionibus spi­
rituali eorum curae... consulant atque faveant, attentis in
primis normis ab Apostolica Sede statutis vel statuendis,
temporum, locorum et personarum condicionibus apte ac­
commodatis» e.
Tantum igitur abest ut Ecclesia passivam huic sociali
facto sese habeat, quin etiam munus sibi proprium existi­
mat, conari ut opera quam maxime sedula exerceatur ubi
peregrinationes relaxationis causa contingunt.
Opportunum Insuper erit incepta quae ad animorum
culturam et relaxationem pertinent numerosiora frequen­
tibus promovere coetibus, quibus ad Dei Verbum audien­
dum homines disponantur 7*.

Cum autem hae omnes activitates ad ultimum eo spec­
tent ut fideles Templum Dei adeant ®, necessarium erit,
Ordinariorum locorum iudicio·, quoties coetus maxime ex
exteris fidelibus componitur ut instituantur speciales et
integrae llturgicae actiones, S. Missa festiva scilicet cum
praescripta homilia l0, confessionum auditio, vel forte aliae
In Domo Dei celebrationes, in ea lingua cuius maior pere­
grinatorum (v. touristes) participantium pars est et coadiuvantibus, sl fieri potest, sacerdotibus eiusdem linguae
In multis enim dioecesibus ct paroeciis, in quarum fini­
bus sunt curae thermales vel loca ubi peregrinationes rela­
xationis causa fiunt, peringens fit incolarum numerus; ct
Christiano cum gaudio assidua frequentatio Sancti SacrlfiConst. post Gaudium fi spes, dc Ecclesia in mando baius temporis,
sa. m,
ÎLE 33/6].
•Cfr. Paulm VI, Adlocutio ad participantes III Symposio de re peregrinatzzum, ia L’Otsmaiore Remano, did 7 iunii 1964.
1 Cfr. Paulos VI, Adloojtio pro proclamation* Sanctae M artae ad patronam
eirreentiun) operam in os tel Iis, iMd., diei 8 martii 1964.
* Pnlos VI, Adlocutio in festo Assumptionis 19^3.
L'O survolere R&dxrarn 17-18 aagusti 1963.
' Decr Christus Dominus, de pastorali Episcoporum munere in Ecclesia,
& 16 [LE 3332]. * Ibid., η. ι8.
’Cfr. Paulas VI, Adlocutio ad participantes III Sympodo dc re peregrtjulcrura, in
Romano, dici 7 iunii 1964.
•Cfr. Ioannes XXIII, Adlocutio Us qui interfuerunt Conventui pruno,
5 Conzrtrabouis Concilii opera Romae habito, proposito argumento v
<Tuumo e Pastorale», diei 19 februarii 1963; A. A. S. LV (1963) ’3^35
[LE 3ImL 'Cfr. Const. Saawutum Concilium de sacra Uturgu,
m sr, sfr 39 -LE mi 1 et Decr. Christus Dominus, de pastorali Ep.scopo«
iàU η. „ (LE 353^ "Cfc Ç».L
Cracifinm, de sacra Liturgia, nn. 14Î 5*î 54 [LE 3M»l·
C£r- Decr·

Christus Dominus, de pas torali Episcoporum munere ia Ecclesia, nn. 23;
30 (LE 3332]. “Cfr. Const, dogm. Lumm Gentium, dc Ecclesia, n 49;
A. A. S., LVII (1963) 54 (LE 3332].
“Cfr. /H/., n. 51; A. A. S., LVIÎ
(1965) 58. 14 Cfr. Ded. Dignitatis humanor, de libertate rehpora. nn. 3;
6 (LE 3363]. 14 Const dogm. Lumm Gentium, de Ecclesia, η. 37~, A. A. 5-,
LVII (1965) 42 (LE 3232]. 14 Cfr. Paulus VT, Adlocutio ü« qui Interfuerunt
Coetui cx omnibus Nationibus Romae habito. Consilii Unitarum Natioaicn
opera, de peregrinationibus delectationis causa suscepti» seu v. tourisme,
diei 31 augusti 1963; A. A. S., LV (1963) 746-749·

* Ordinariis locorum: NotiL 2 /1966) 185-169. Adn. Nottt 2 (1986)
186.

1 Ch.

3424
1966 MAR 25.-PAÜLUS VI, UT. AP. AAS 58 (1966) 350-351

Apostolica Nuntiatura apud

Iranianum Imperium

ERIGITUR

PAULUS PP. VI

Ad perpetuam ret memoriam.—Amicae necessitudinis ra­
tiones cum nobili Persarum natione Apostolica Sedes, au­
spice Pio Pp. XII. Decessore Nostro Imm. ree», lam inde
ab anno mcvuii [LE 2345J. composuit fultque statim usu
4966

4965

v

PAULUS VI - VICARIATUS URBIS

η. 3425-342«

comprobatum, quantum ex Iisdem utilitatis catholicae Ec­
clesiae oriretur. None autem, summis illius populi auctori­
tatibus consentientibus, ea quae diximus vincula vel arctio­
ra esse reddenda censemus Ideoque, pro muneris Nostri
parte, sacram ibidem conditam Legationem ad superiorem
gradum et ordinem provehere statuimus. Quapropter motu
proprio, certa scientia ac matura deliberatione Nostra,
harum Litterarum vi Nostraque auctoritate, Internuntiaturam Apostolieam apud Iranianum Imperium in Nuntialuram Apostolieam erigimus et constituimus, eiusque scdem in urbe Teherania collocamus. Ei ergo, sic / per Nos
erectae Nuntiaturae, omnia et singula deferimus iura, pri­
vilegia, honores, praerogativas, indulta, quae huiusmodi
Legationum propria sunt. Contrariis quibusvis nihil ob­
stantibus. Haec edicimus, statuimus, decernentes praesen­
tes Litteras firmas, validas atque efficaces iugiter exstare
ac permanere; suosque plenos atque integros effectus sor­
tiri et obtinere; eidemque Nuntiaturae Apostolicae in Irania, sic per Nos erectae, nunc et in posterum plenissime
suffragari; sleque rite iudicandum esse ac definiendum;
irritumque ex nunc et inane fieri, si quidquam secus, su­
per his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive igno­
ranter attentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die xxv mensis Martii, anno mcmlxvi, Pontificatus
Nostri tertio.—Hamletus L Card. Cicognani, a publicis
Ecclesiae negotiis.

3425
1986 MAR 26.-PAÜLUS VI, EPIST. AAS 53 (1966) 292-294

Ad ftevjnum Patrem Anicetum Fernândei, Ordinis Praedi­
catorum Generalem Magistrum, cui Summus Pontifex bene­
volentiae et gratulationis sensus promit, cum antiquum
Commissoriarum munus apud S. Congregationem catholicae
fidei morumque integritati tuendae esse desineret, post novam
illius Congregationis temperalion'm:
COMMTSSARIORUM MUNUS SUPPRIMITUR APUD
Congregationem pro doctrina fidei

SACRAM

1060 ALAR

U

At impensiorem gratae mentis Nostrae signi fica liooea
vobis reddendam esse censemus, cum, post novam
ratae Congregationis temperationem, quae celebrato Cc·’cilio Oecumenico Vaticano II facta est, mutata nostro b*
tempore rerum adiuncta suaserint, ut antiquum illud Coamlssariorum munus esse desineret. Quam ob rem tibi m
sodalibus tuis, praesertim dilecto Filio Rolmundo Vercdo, qui utpote quadragesimus sextus S, Officii Comminarius naviter, scite prudenterque / suo munere postasni
functus est, atque cius sociis, benevolentiae et gratoW
nis sensus promimus flagrantissimos, universae qwxpt
Ecclesiae nomine, quandoquidem Ordo vester quatto-κ
amplius saecula gravi huic agendi provinciae optimo caœ
fructu consuluit, atque honoris titulum sibi comparavit
singularem.
Hacc verba Nostro sacris quoque precibus fultiaatsr,
dum vobis uberrima Dei dona et solacia invocamus, <pj
unus hominum acta penitus inspicit ac merito remooen·
tur praemio; vobisque Pauli Apostoli verba accommoda­
tes, haec paterna caritate Iteramus; Itaque, fratres nui di­
lecti, stabiles estote et immobiles, abundantes in opere Da­
mini semper, scientes quod labor rester non est inanii la
Domino *.
Supernae benignitatis auspicium praesentisslmum «to
Apostolica Nostra Benedictio, quam tibi, supra memoratis
religiosis viris, universisque tui Ordinis sodalibus, pera­
manter impertimus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xxvi mean
Martii, anno mvmlxvi, Pontificatus Nostri tertio.— Ραγlus Pp. VI.
• r Cor. 15. 0.

3426
1966 MAR 26.-VICARIATUS URBIS, NORMAE, PART.·
Normae circa applicationem instaurationis lttuboicae in Urbe a Summo Pontifice approbatae

D’intesa con la Commissione Diocesan a per la sacra LiturgU,
riteniamo opportuno richiamare alcune norme e propone
alcune indicazioni, in armonla alie direttive e agli orient*·
PAULUS PP. VI
menti della riforma liturgica, feïlcemente awiala. seconde te
deliberazioni dei Concilio Ecumenico, «neU’bitento di faeül·
Dilecte Fili, salutem et Apostolieam Benedictionem.—Or­
tare al fedeli —come sta già awenendo — ri'arcostameDlo
dinis Praedicatorum intaminata ac fidelis erga Apostolieam
alie sorgenti dl una spiritualité più profonda e truttuosa dei
contenuto e dei significato dei sacri riti» (Paolo VI, 21 giugsa
Sedem obsonantia, tamquam maximi pretii hereditas ab
1965).
293 Ipso S. Dominico Legifero / Patre accepta, per saeculorum
1. Una adeguata catechesi è la condlzlone necessarii
decursum mirum in modum eluxit, sive apud singulos
perché «tutti i fedeli vengano formati a quella plena, eonsaquosque religiosos viros, qui vires suas, immo quandoque
pevole e attira parteclpazlone alio celebrazlonl liturgfcbe. che
vitam ipsam, ln Ecclesiae Sanctae utilitatem impenderunt
è richlcsta dalla natura stessa della Liturgia e alia quale il
atque Impendunt, sive in praegravibus monerinus, quae
popolo enstiano, stirpe cletta, saeerdozio regale, nazione sanla,
popolo di ucquisto, ha diritto e dovere in forza de! Batlesitno»
Ordini vestro a Decessoribus Nostris alia post alia com­
(Const.
Cone. de s. Liturgia, n. 14) [LE 31 il ]. «Si trotta —h>
missa sunt, ut Romanae veritatis Cathedrae arcto carita­
ricordato
il Santo Padre al Clero della sua Diocesi, il 1.· mano
tis vinculo inserviret.
1965— di Incrementare una scuola plü attira dl orazione e di
Quae inter officia singulare obtinuit momentum munus
culto in ogni assembler di fcdeli, di introduire, cioè. In es«a
aspetti, gesti, usi. formule, sentiment! nuovl; un altivlsmo, diCommissariorum apud S. Congregationem Sancti Officii
remmo. religioso, ancora per molt! inusitato: si tratts In un*
seu catholicae fidei morumque integritati tuendae, quod, a
parola. di associare il popolo dl Dio alla azione liturgica sacer­
Paulo III Pontifice Maximo anno mdxlii Institutum, prae­
dotale».
claros sane utilitates Inde ab initio et decursu temporum
2. In taie azione pastorale ha grande Importanza e mérita
Apostolicae Sedi praebuit. Commissuri! enim Sancti Offi­
attenta considerazione «Forte di curare I parllcolari, In ogni
cii, sicuti appellabantur —quos inter memorari placet Miloro esigenza dl orario, di online, di oggcttl, dl gesti, di n»vimentl, di silenzl e di voci e soprattutto —la porte forse più
chaêlem Ghlslicri, postea ad supremum Petri Solium evec­
difficile— dl canti» (Paolo VI, disc. cit.J.
tum, ac sanctorum Caelitum honoribus decoratum, S. Pium
3. Nelle Messe plü frequentate, specialmeute net giorni
V dicimus, Ecclesiae decus, vestrique Ordinis ornamentum
festivi, e in occasione dl matrimonl. funerali ecc., si prowed*
perpetuum —tanta concrediti oneris diligentia et conscia
a che I fedeli dispongano di sussidl adntti per la récita delle
cura, tamque integro fidei servandae studio plus quam
parti comuni, per le rispostc c per I canti.
quadringentos annos eminuerunt, ut maximae iis et Or­
4. SI curl che 11 popolo parteclpl alla santa Messa anche
con
II canto, sostenuto e guidato, quando occorra, de un cantore
dini Praedicatorum gratiae in aevum reddendae sint.
o da un gruppo di cantori ben préparât!.
Hisce enim in adimplendis partibus, Dominicianl Soda­
5. E* opportuno far cantare nella Messa letta alcuni test!
les sese praestiterunt amantlssimos Conditoris filios, cuius
deirOrdinano (le Invocazion! Signore pietà!, l’inno dl accUuna vitae sanctissimae ratio fuit, Christo et Ecclesiae se
mazione Santo Santo Santo, il Padre nostro, le Invocazionl
Agnello di Dio), oltre nd appropriât! conti per i momenti
usque ad extremum halitum devovere; iidemque Roma­
processional! (Ingresso, offertorio, comunione).
norum Pontificum spei plane responderunt, qui tantae
6. «Occorre orricchire il patrimonio, pluttosto ristretto,
gravitatis ipsis crediderunt officia, ut in animorum procu­
delle preghicre cantate e mlgliorarle anche fonetieamente e
randam salutem indefatigati incumberent: ut enim Hono­
muslcalmente, perché 11 canto, fatto bene, è un grande ausüio,
rius III, Decessor Noster per Apostolicas Litteras affirma­
una vera arte per tenere il popolo unito nella fervorosa previt, «Ordinem Fratrum Praedicatorum, sicut credimus.
ghiera in comune, che tanto alimenta la fede. Il canto ne è
otUma espressione: quando 11 canto del popolo declina, sl
Dominus suscitavit, qui non quae sua sunt sed quae Chri­
afficvolisce lo spirito religioso» (Paolo VI, 29 gcnoalo 1965).
sti quaerentes, ...se dedicaverunt evangellzationl verbi
7. 11 lettore Incaricato di proclamare le letture blbliche
Del·
Quod laudis praeconium Nobis suavissimum est
della Messa normalmente Indossi l’abito liturgico: In manran-ra
vestro Ordini Iterum tribuere, cum probe noverimus. Id
di un lettore Idoneo, lo stesso sacerdote celebrante legx*
1 epistola e II vangelo.
cum rei veritate per aetatum decursum omnino congruisse.
8. Nella proclamazlone delle letture blbliche, la dizlone
sia correlta, ctüara e pacata.
1 6 cail imo; cfr. Bubonum OrliHÛ
10, a. 13.

SACRA CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI

1966 APR 4

9 Per quanto rlgunrda I’omelia, sl oscrvlno le dispositioni
coatemite nell’Islruzione della Sacra Congregazione del Ritl.
del28icltembre 1964 (nn. 53-55) [LE 3217 ). c cioè: a) quando
e’lconcorso di popolo, I'omclia è obbligotoria nelle domcniche
e nd tiornl festivi. In tutte le Messe, montre è raccomandata
cd ftorni ferlall, spccltümentc In Avvcnto, In Quareslma e In
urtieolari circostanze; b) sl tengu su un nspetto delle letture
odi altro testo detl’Ordinarlo o del Proprio della Messa, te­
nendo présenté 11 mlstcro celebrato c le partlcolari eslgenze
ddT&ssetnblca.
10. L’orazione pro Papa, nel giorni ferlnJI in cul è prescrittz. dorrù omctlersl quando, nella «preghiera del fcdcll», sl
jaserisce Hntenxione per il Sommo Pontcflcc.
11. La «preghiera dei fede 11» è obbllgalorla nelle Messo
tatlrc: è raccomandnta in occasione dl >iesse nuziall cd esefftthll e in partlcolari ricorrenze: è facoltatlva nelle Messe
dei garni ferlall. SI seguano le norme c sl usino i formularl
contenu 11 in appendice al Messale latino-italiano. E* consen­
tit 1'insenlone dl qualche particolare intenzione, bene formolata. 11 testo dell’orazione conclusi va del formulario n. 2
deve cosl correggersi: «O Dio onnlpotente ed ctemo, che tutti
salvi c non vuoi che alcuno pc risen, ccc.·.
12. Se ha luogo la processione offertorlale, si abbla cura
che si ivolga con ordine, con raccoglimento e con una certa
wllecitudlne perché non sia cccessivamentc prolungata la du­
rat* della celebrnzione a norma dei «Ritus servandus».
13. Alia Consacrazione ed olla Comunione si suoncrù 11
campueUo.
14. E* prefcriblle che la santa Comunione sl ricevaln
ginocchlo.
15. La santa Comunione sotto ambedue le specie puô es­
tera amministrata, nella Messa nuziale, agli sposl convenicntemenle preparati, previo ii permesso dei Vicariato o del Parroci
Prcfetu delle rispeettive zone.
16. Si educhino I fedeli a trattenersi in raccoglimento e in
praghlcra. ricevuta la santa Comunione durante la Messa,
anche dopo che la Messa è finita.
17. Per la concelebrazione della Messa sl osservl fedeloenle 11 tBitus servandus in Concelebrat ione Missae» del 7
cano 1965 [LF 3270].
18. Nelle Messe più frequentate e più solennl è conveniente
che un diacono o un sacerdote, rivestito d’amitto, camice,
ctogolo e stola, svolga 1’ufficio di diacono.
19. Per la Messa in canto, 11 Santo Padre ha disposto che
nelle basiliche patriarcall la Messa conventuale o la Messa
principale si celebri sempre in lingua latina: nelle chiese parrocchiali e nelle altre chiese è consentita la celcbrazione della
Messa cantata ln lingua volgorc, purché i canti In Italiano siano
ben fattl e conformi alia digni là del Divin Sacrificio. Perle
parti proprie del Celebrante c del Ministri si usino le «Mélodie
del Celebrante e dei Ministri», approvate dalia Coniere nza
Episcopale Italiana.
20. In conformità allé deliberazioni della Confcrenza
Episcopale Italiana, nella prossima solennità di Pentecoste,
29 maggio, entrera in vigore il «Rituale dei Sacramenti c dei
Sacramental!» nella verslone italiana approvata dalla Com­
missione Episcopale Italiana per la Sacra Liturgia e conferm*ta dai «Consilium ad exequendam constitutionem de Sacra
Liturgia».
21. Per la rinnovazione delle promesse battcsimall, da
premetlersl al conferimento della Cresima, si usi il testo contenuto in appendice alia Istruzionc del Vicariato del 25 aprile
1964.
22. La celcbrazione dei matrimonio, pur essendo preferibile che awenga in giorni non di precctto, non puô essere
riflutat* nel giorni festivi; si procuri, tuttavia, che sia evitato
o ridotto il più possibile il disturbo, che potrebbe derivarne
alia vita liturgica dclla comunità.
23. Nella celcbrazione delle esequie, è conveniente rivolrere una breve cd appropriata allocuzlone ai present! dopo il
Vtngelo o prima delrassoluzione alia salma.
24. Quanto alTassoluzione funebre absente corpore, ci sl
ittenga alia consuetudine, fino a nuova disposizione.
25. Si ricordi e sl rispetti rcligiosamente il monito dei
Concilio: «Regolare la sacra Liturgia compete unicamente
ifl’autorità dclla Chiesa, che risiede nella Sede Apostolica e,
a norma dei diritto, nel Vescovo... Nessun altro, assolutamente, anche se sacerdote, osi. di suo Inlz’ativa, oggi un gere
togliere o mutare alcunché In materia liturgica» (ConsL Cone.
de f. Liturgia, n. 22) [LE 3141 ].
D*1 Vicariato di Horna, 26 marzo 1966.—Luigi Cardinale
Vicano. G. Glaquinta, Segretario.
• EiT. dice. Roma 7 (1GÔ6) S?5-S93.

3427
1966 APR 4.-SC DOCTRINA FIDEI, RESCRIPTUM. PART.·

Solvitur in favorem fidei

matrimonium initum inter
DUAS PARTES IN SECTA «JEHOVAH» BAPTIZA TAS

Cascs— I, John Smith, a catechumen, humbly petition
Your Holiness for a dissolution of my marriage to Jane An­
drews, a non-Catholic, so that I might be free to become a
Catholic and to marry a Catholic widow with whom I am
iPwas boni^of Protestant parents on October 24, 1902. I
4969

η. 3427

was never baptized In any religion at any time In my life
Crlor to my marriage to Jane Andrews. Jane Andrews was
orn of parents who were active members of the Jehovah
Witness sect, and she herself was baptized Into the Jehovah
Witnesses in the 1930’s w’hlle she and I were still living to­
gether. I myself was also baptized during our marriage, but
not until around 1950.
Jane and I were married on June 30, 1929. We entered
the marriage freely and with mutual love. Five children
were born of this marriage, and they are now all adults. We
lived together approximately twenty-six years. We got along
fairly well until six years ago. Then her mother moved in
on us and caused all sorts of conflicts. I wanted to move
to Minnesota to Jive, but Jane refused to move. Her fellow
Jehovah Witnesses also maligned me. Jane insisted on the
divorce and it was granted on June 4, 1957. To my knowled­
ge, she has not remarried. I have no love for her, and would
not consider reconciliation.
I have been keeping company with Eleanor P., a Catholic
widow. It is my fond hope that I will be permitted to become
a Catholic and to marry this woman In the eyes of the Church.
VoTUM indicis delegati circa validitatem baptismi in secla
Jehovah collait. The only baptisms undegone by the petitio­
ner and defendant took place after their marriage and in the
Jehovah's Witness sect Unfortunately, due to the lack of
cooperation on the part of the Jehovah’s Witness organiza­
tion, it has been impossible to obtain an authentic and official
description of the rite which they call baptism. However,
on the basis of their own theological beliefs, I would Judge
that baptisms performed in that sect must be considered
Invalid.
A baptism can be Invalid by reason of defective matter,
form, or intention on the part of the minister. In this case,
obviously the mailer is valid, since the person to be baptized
is always fully Immersed in water.
As regards the form ot baptism, it is not clear to me If any
form at all Is used. In the letter quoted from the Tribunal of
the Diocese of Crookston, the official of the Jehovah’s Witness
organization stated that no words whatever are said at the
time the person is immersed. Whether or not this is true in
every case, we cannot say, but if it is, then, of course, the socalled baptism would certainly be invalid. If any formula
is used, it is not clear that it agrees substantially, at least,
with the Trinitarian! formula required for validity.
But let us assume, for the sake of argument, that the mi­
nister performing the baptism does use the identical formula
as the Catholic Church: «I baptize you in the name of the
Father and of the Son and of the Holy Ghost», Would such
a baptism be valid? I would answer in the negative, and my
reason would be the lack of the third requisite for a valid
baptism, namely, the proper intention on the part of the
minister.
Cappello 1 states the requirement as follows: «In ministro
requiritur intentio seu voluntas faciendi quod facit ecclesia.
Quod, ulterius, requiratur intentio seu voluntas faciendi nuod
facit ecclesia, liquet ex natura potestatis ministerialis, sane
nonnisi ut minister Christi ex communicata potestate ministe­
rial! potest eruis actiones formaliter sacramentales ponere et
per eas hominibus gratiam conferre; cum vero minister, ut
minister alterius, agere non possit, nisi habeat Intentionem
nomine et in persona illius agendi, sequitur, non posse mi­
nistrum actiones formaliter sacramentales edere, nisi habeat
Intentionem illas nomine et ln persona Christi ponendi seu,
quod idem est. faciendi quod facit ecclesia.·
It is evident that, in the case of baptism, it Is not necessary
for the minister to believe in it himself, nor does he have to
admit that baptism is a sacrament, or that it confers grace, or
that it lakes away sin. Neither does the minister of baptism
have to believe in the divinity of Christ or in the Holy Trinity.
A good Jew, for instance, can certainly baptize a person vab'dly, ns long as he sincerely Intends to do what Christ and
His Church wish to be done.
Now, in the case of the Jehovah’s Witnesses, the minister
of baptism intends to baptize this person into the Jehovah's
Witnesses Sect, and even if he were to pronounce the Trinita­
rian! formula, he certainly does not intend, as the Church does,
that this person be baptized in the name of the Father and of
the Son and of the Holy Ghost in the sense that this person is
being baptized in the name of the Trinity, or three distinct
Persons In one God. The Jehovah’s Witnesses deny that
Christ Is God. They also deny the existence of any such
Person as the Holy Spirit. When they use the words, they
are simply referring to a power of some sort exerted by Jeho­
vah, who alone is God. ·.
I can readily admit that a Jehovah’s Witness could validly
baptize the dying child of, for Instance, Catholic parents if he
sincerely wished to do what he knew the parents would want
done, and hence, performed the baptism properly regardless of
his own beliefs. But when a Jehovah's Witness Is baptizing
another person into their own sect. I am quite sure that he
would have no intention whatever of baptizing this person in
the name of the Holy Trinity as three distinct and divine
Persons in the one God. Hence, I cannot see how such a
person administering baptism can be said to be doing it with
the intention of «faciendi quod facit Ecclesia». I would judge,
therefore, that baptisms as performed In the Jehovah’s Wit­
ness Sect are invalid for lack of proper intention.
1 De Sarrammiit (Turin: MzrietU. 1953). cd. 6. voL 1. pp.
• ΜλΛ/ Surr Of Λΰ
* book of hmdxncnul doctnne» pushed by
the Watchtower Bible and Tract Society in 1933, th® outlet for all Jehovah’·
Witness publications. Cf. pp. 207 and 3S0.

4970

1

PAULUS VI - SACRA CONGREGATIO CONCILII

η. 3428-3430

Solutio—In the Chien go Curia was drawn up the process
to obatln a dissolution. in favor of the faith, of the marriage
contracted between John Smith, who Is alleged to have been
invalidly baptized, and Jane Andrews, unbaptized.
After subjecting the acts to mature examination and after
fulfilling all the requirements In the case, the question was
proposed in this S. Congregation: «Should recommendation
dc made to His Holiness for dissolution, in favor of the faith,
of the aforementioned marriage so that the petitioner, after
having been baptized, may validly and Ilcltly enter a new
marriage before the Church with a Catholic.» After having
discussed the matter according to certain established rules.
It decided to reply: in the a/Jirmative.
His Holiness, Pope Paul VI, on 1 April, 1966, after having
received a report on the whole case, graciously deigned to agree
to the favor according to the aforesaid decision.
Id the present concession is also included, insofar as it may
be necessary, a dispensation from the impediment of crime
mentioned in can. 1075, n. 1.

ΙΟββ APII 15-M

del voti dl tre Consultori rlguardantl lo stipendio àâ
Messa cantata. In caso di concelcbrarionc, dicuiaJÆ*-f
servandus in concclebratione Missae del 7 mano
np
3270], dl cotesta Sacra Congregazlone.
Λ1 riguardo, questo Sacro Dicastero ritiene che h sti­
pendio, di cui sopra, spetti solo al celebrante ρτίηάοΛ
e non agli altri concelebranti, polché, salvo che μμ£
espressamente indicato il contrario, l’oblatore che off*
lo stipendio per In celcbrazionc della Messa cantata Intez^e
che questa sla celebrata individualmcnte.
Con sensl di profondo ossequio ml professo deU’Ectdlenza Vostra Rev.ma dcv.mo nel Signore.—Pietro Pilazzinl, Segr.
♦ Secretario S. C. Rituum, Prot. N. 105012/D. Noat 2 (Mfltt
Adn. Notit. 2 (1966) 330.

* Ordinario Chicagfcni. Prot. N. 30C8/lM4.ta: BOUSCAREN VI,
p. B5I-657 Adn. BOUSCAREN op. dL p. 625-655.

3430

3428

1966 APR 22.-SC CONCILII, RESPONSUM. PART?

1966 APR 15.-PAULUS VI, M. PR. AAS 58 (1966) 341-342

Circa sensum

et obligationem

«subtantialis ossn·

VANTIAE» NOVAE LEGIS PAENITENTIAU3

De Ordinum Equestrium dignitate iis deferenda
Civitatibus praesunt

qui

I.

Responsum S. C, Concilii

PAULUS PP. VI

Roma, 22 de ahril de 1>Z

Equestres Ordines a Romanis Pontificibus, varia qui­
dem ratione, instituti sunt vel immutati, amplificati, qui­
bus bonam existimationem, propensam voluntatem, gra­
tum animum ii significarent egregiis Viris, in publica re
versantibus aut alio modo spectabilibus et honoris provec­
tione dignis. Hoc Inductus consilio. Pius Pp. XII, Deces­
sor Noster rec. mem., Litteris Apostolicis sub anulo Pisca­
toris die xxv mensis Decembris anno mcmlvïi [LE 2718],
datis. Ordinem Pianum magnopere auxit, aureum torquem
inducendo; ouem gradum ad populorum Moderatores voluit
pertinere vel ad alios, qui amplissima pollerent auctoritate.
Iisdem vero Litteris statuit, ut in Supremum Ordinem
Militiae D. N. lesu Christi et in Ordinem Militiae Auratae
seu ab aureo calcari, ob peculiarem prorsus et singularem
causam, referrentur merentes. Cum vero hac nostra acci­
dat aetate, ut Apostolica Sedes saepius in dies, ac quidem
ca ipsa, non aliorum opera, nationum Moderatores attin­
gat atque adeo crebrius humanitatis officia cum his exer­
ceat et ab iisdem accipiat, expedire visum est rem ad
praedictos Ordines Equestres spectantem congruenti ra­
tione componi et accuratius definiri. Itaque, omnibus at­
tente perpensis, haec» quae sequuntur, constituimus atque
312 decernimus: /
I. Torques aureus Ordinis Pianl iis tantum, qui Civi­
tatibus praesunt, tribuatur, Idemque solus deferatur ob
sollemnes eventus, veluti cum ii pro muneris sui officio
Summum Pontificem invisunt.
II. Supremus Ordo Militiae D. N. lesu Christi et Ordo
Militiae Auratae, cum honores sint ob extraordinariam
causam conferendi, lis. qui Civitatibus praesunt, solum­
modo ob maximas celebritates, quibus ipse Summus Pon­
tifex intersit, impertiantur aut propter singulares eventus,
qui tanti momenti sint, ut per totum orbem terrarum per­
vagentur et hominum ubivis Incolentium animos moveant.
Cum praeterea ambo hi Ordines Equestres indolem potius
religiosam praeferant, alter enim nomine D. N. lesu Chri­
sti, alter nomine Beatae Mariae Virginis decoratur, con­
venire videtur, ut ii tantum Civitatum Moderatores in
illos asciscantur, qui fidem profitentur Christianam.
Quaecumquc autem a Nobis hisce Litteris motu nroprio
datis sunt decreta, ea omnia firma ac rata esse lubemus,
contrariis quibusvis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xv mensis
Aprilis, anno mcmlxvi, Pontificatus Nostri tertio.—Pau­
lus Pp. VI.

3429
1966 APR 18.-SC CONCILII, RESPONSUM. PART.·

Excelentlsimo y reverendisimo serior. Hablendo recibLb
el documento de vu ostra excelcncia revcrendlsima del B
dei comente mes de abril, en el que en nombre dtl Epbwpado de Espada, se propusleron dos cuestiones acerci dt
fa observanda de la Constituclôn Apostôllca PamffczirJ
[LE 3412J, me apresuro a contestar en los présentes términos:
1. · La ley de abstinenda obliga todos los viemes dd
aflo. conforme se publlcarâ en el texto de la Constituera,
cuidadosamente revisado, en el prdximo numero del Ada
Aposlolicae Sedis,
2. · Para comprender rcctamente el concepto de h «ob­
servanda sustanciab de la ley, con la présente se inclure
un voto de cierto consultor dc esta Sagrada Congregacoz
Mientras tanto, con la mayor veneraciôn me profeso d*
vuestra exedenda revcrendlsima adictfsimo en el seûor.—
P. Palazzini, Secr.
IL

iQué significa «observanda sustanclal»? Pensâmes que te hi
u^ado esta fôrmula para excitor la personal responvibilidu
de los fie les para actuar ddante dc Dios con verdadera
cerid ad y seriedad. sin que se determlnen demasiado casubticamentc los limites entre la vinlaciôn grave y no grave de
esta obligacldn. De donde se siguc que en este asunto, «n
ningùn género de dudas, por una parte no ha de tenerse f**
grave eualqulcr no-observancla, y por otra porte que la ha­
bituai no-observancio. sin que sc tenga la sufidente caau
excusante, deba tenerse por grave.
Asi. sin duda alguna. la no observancia durante el ucrnpo
de Cuaresma. al que de modo peculiar pertenece el ear&cUr
sin que excuse una causa proporclonadamcntc grave, ha 4e
tenerse por grave.
.
Igualmente, no excusa dc gravedad la negligencla habUuu
y cJcrlamentc grave en no observor los dias de penltenria.
Ademâs. cuanto mas sincero y scrio sea ci propôsito de ob­
servor estas dios penitenciolcs, tanto menos debe tcaenc
como grave alguna partial no observancia.
Cuonto mas peso e importun cia tenga la causa que sc opes*
a la no observanda, tanto menos ha de tenerse por grave h
no observancia. antes bien, sl la tal causa es proporcionad*mente grave, se tlene verdadera excusa de la observance.
La causa proporeionadamentc grave que excuse de la ob­
servanda. puede ser de cualquler close, con tal que sea usa
dificullad intrinseca a la ley, que obsta a la observancia: Ui
enfvmiedadcs, la neccsidod de abstenerse de otros aliment»
por razôn dc enfermedad, necesidad de corner conjuntarneale
con muchos otros, los viajes que no permiten elegir los allmentos, etc.
Asi, pues, slcndo el fiel ordinariamente Juez en pronla
causa, se liace muy nccesarla la ensehonza c instnicciôn de loi
fioles para formor este senti do de responsabMidod personal y
cl julcio sincero de la conclenclo: tn la catequesls, en la predicaciôn. en los ejcrclcios esplrituoles, en cl confeslonario, ete.

CUINAM CEDENDUM EST STIPENDIUM PRO MlSSA CANTATA
cum Missa concelebratur

Roma. 18 oprtle 1966

Eceellenza ReoerendiMima, È qui pervenuta. con la preglala lettera dell'Eccellenza Vostra Reverendissima, copia
4971

Votum Consultoris

* Conferonîiao epiecop&H Hispaniae, Prot N. 10S093<I> Castacés
del clero 59 (1955) 32D-321, iuxta communicationem Ccrvnxwicxa
permanentia Cardinali Primati Hispaniae factam, cuiue eat tenon
Exninentiaimo seAor: Comunico α vueatra ominencia lo qae Bfex·
roapoctc a la tatorpretaciûn do la Conatituciôn AportOlica Paealttsâi
(LE 3412).
Ante laa dudaa auscitadas ncbro el alcanco dc la ley general de U
4972

1960 ΑΡΗ 27-ΜΑΙ 3

SACRA CONGREGATIO RELIGIOSORUM - PAULUS VI

QI odos loi viernoi dol aAo?. iiolamonteloe do cuaroema?)
Y rbro il >«n!jdo d· la oxpreaiôn eorum ■ubitantlali· obaorrantia
CTiTittr tenai foûm. II. f 1). la Comülôa pornunonto do la Conforoncia
frtfccpal OBcargô al oxcelontiaimo aoftor oblapo de Albacoto quo
procirua avprlçjuar la monte do la Santa Sedo. El aofior obiapo, ol
abri!, durante rj oatincie on Roma. proaontô la consulta al oxse&or P. Palaalni, socrotario do la Sagrada Congrogaciôn
dalOxdüo. qui on la rospondiô con la carta quo a continuaciôD se
tfucrtbo: (Hustradôn, loc. cil.). Adn. O. HIGUERA in Sal torxao 54
(19«} 500-514.

3431
1966 APR 27.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART.·

Institutum Pastorale Matritense constituitur
auspiciis Pont. Universitatis Comillensis

sub

Pa.itoro km institutionem Neosacerdotum promovendam
curaverunt Summi Pontifices, praesertim Plus XII (Adhor­
tatio Ap. Menti Nostrae dici 21 sept. 1950 FLE 2151 ] et
Constitutio Ap. Sedes Sapientiae diei 31 Mali 10o6) [LE 2579 ],
et nuperrime Concilium Oecumenicum Vaticanum II Decreto
Optatam totius ((nn. 19, 22) [LE 3334).
Haec Sacra Congregatio quae Iam dic 26 Augusti 1958
laudaverat ct probaverat Institutum Pastorale Matritense
(Prot SR. 5751-58), precibus obsecundans Praesidis Confoe­
derationis Religiosorum Hispaniae necnon Directoris praefati
Instituti Matritensls, el spiritum fovens Concilii Vaticani II
cuius nota praecipua est pastoralitas. Institutum Pastorale
Matritense sub tutela ct veluti morali protectione Pontificiae
Universitatis Comillensis ponit ea tamen lege ul Immediate
gubernetur a CONFER Hispanica ct alumni ad studia et
praxim Theologiae pastoralis provehenda et perficienda in­
cumbant Iuxta mentem Concilii Oecumenici Vaticani II ct
Constitutionis Apostollcae Sedes Sapientiae.
Statuta specialia definire debebunt relationes inter memora­
tum Institutum Pastorale et munera Pontificiae Universitatis
Comillensis, quae quidem submittenda erunt approbationi
huius Sacri Dicasteni. Contrariis quibuslibet non obstantibus,
D tum Romae, die 27 Aprilis 1966.—I. Card. Antoniutti.
Praef, Paulus Philippe, a Secretis.

•?rieaidi Conio ede ratio nie Hispana o religiosorum: Confer 9(1968-

3432
1966 MAI 3.-PAÜLÜS VI, MOT. PR. AAS 58 (1966) 337-341

Jubilaeum extraordinarium, Constitutione Aposto­
lica «Mirificus eventus» indictum, prorogatur
PAULUS PP. VI
Summi Dei beneficio factum est profecto, ut quod Apo­
stolica data Constitutione, a verbis Mirificus eventus in­
cipiente [LE 3358), lubilaeum Extraordinarium superiore
mense Decembri indiximus, ab omnibus catholicis homini­
bus, ubicumque versarentur gentium, incredibili mentium
voluntatumque consensione acciperetur. Qua de re quan­
topere Noster gaudeat animus difficile est dictu. Ea enim
non obscure declaratur ct quo loco apud Christianum popu­
lum religionis pictatisque exercitationes nullo non tempore
habeantur; et quantas Concilium Oecumenicum Vaticanum
II, superiore anno conclusum, in christifidellum animis
exspectationes erexerit, studia conciliaverit, consilia vitae
melioris commoverit; et quanto denique honore, amore
Christi Ecclesiam, dulcissimam omnium parentem, fautri­
cem, magistram eius filii colant, diligant.
Etenim delatum est Nobis plurimis locis ea acta esse
diligentissime quae in Constitutione Apostolica, quam me­
moravimus, suaderentur; hoc est christifideles turmatim
In aedes sacras ac / praesertim in princeps cuiusque dioe­
cesis templum confluxisse, vel pias contiones de celebrati
Concilii praeceptis audiendi causa, vel vitae noxas sacra
confessione delendi, vel sancta de altari libandi; eodemque
tempore dioecesium suarum Patres et Pastores, a Concilio
Oecumenlco reduces, singulari prosecutos esse observan­
tia, acceptis In vicem ad Integriores mores incitamentis.
Quibus ex rebus non est sane dubitandum maxima emo­
lumenta, non modo In singulorum animos et in catholi­
cam Ecclesiam, sed in hominum etiam societatem pro­
fecta esse.
Attamen certis quibusdam locis quae in Constitutione
Apostolica, quam diximus, proponebantur, sive ob terri­
torii amplitudinem, sive ob sacerdotum penuriam, sive
4973

n. 3431-3432

alias ob causas, ad hoc tempus effecta dari, uti vehementer
expetabatur, non potuerunt.
Quapropter istorum locorum Ordinarii, ne sibi commissi
fideles tantorum bonorum divitiis carerent, a Nobis plane
postulaverunt, ut lubilaei Extraordinarii fines, exeunte
anno mdcccclxv promulgati, in longius tempus protra­
herentur. Nos vero, quibus nihil est magis curae quam ut
Ecclesiae filii cotidie largius in partem veniant infinitatis
meritorum divini Redemptoris, utque tali ope muniti ad
rectiorem actionem vitae nitantur, animo libentissimo ad­
motas preces audiendas esse censemus. Itaque de omnipo­
tentis Dei misericordia, ac beatorum Apostolorum Petri
ct Pauli auctoritate confisi, ex illa ligandi atque solvendi
potestate, quam Deus Nobis contulit, lubilaeum Extraor­
dinarium, Constitutione Apostolica Mirificus eventus a No­
bis indictum, a proximo die festo sacrae Pentecostes, hoc
est a die undetricesimo mensis Mali huius anni, quo tem­
pore ut exiret statutum erat, ad plenam diem octavum
i>roximi mensis Decembris, Deiparae Virgini primigeniae
abis experti sacrum, totius catholici orbis commodis ser­
vientes prorogamus. Cuius lubilaei, ut non immutantur
propositi fines, ita privilegia, facultates, gratias non Im­
mutari tabemus; quae omnia propterea ne eos, quorum
res est, fugiant, eos ad Constitutionem Apostolicam iterum
iterumque commemoratam vocare possumus.
Sed, ad haec postrema quod attinet, cum post editam
Constitutionem et quaestiones sint positae et responsa sint
data et novi aliquid nunc concedere velimus, opportunum
hoc loco / ducimus haec omnia ab integro exscribere, iis 339
interfectis quae aut mutata aut novata sunt.
I. Quapropter Nostra Apostolica auctoritate concedimus
sacris confessoriis, ad audiendas sacramentalcs confessio­
nes legitime approbatis, quae sequuntur, facultates, quibus
solummodo per idem tempus, in foro conscientiae et in
sacra mental i confessione utantur. Quocirca iidem poterunt:
1) absolvere a quibusvis censuris et poenis ecclesiasti­
cis quoscumque paenltentes, qui scienter doctrinas haere­
ticas, schismasticas vel atheisticas quomodocumque ex­
terne professi fuerint, dummodo unusquisque paenitens,
sincere dolens, coram confessario errores detestetur et data
forte scandala se resarturum promittat; inluncta congrua
et salutari paenitentia, ct addito consilio ad Sacramenta
frequenter accedendi;
2) absolvere a censuris et poenis ecclesiasticis eos qui
libros apostatarum, haereticorum aut schismaticorum, pro
apostasia, haeresi aut schismate propugnantes, aliosve per
Apostolicas Litteras nominatlm prohibitos, scienter sine
debita venia legerint, vel apud sc retinuerint; fniuncta
congrua ac salutari paenitentia, et addita admonitione cir­
ca librorum cautam retentionem vel destructionem;
3) absolvere a censuris et poenis ecclesiasticis cos qui
nomen dederint sectae massonicae aliisque eiusdem gene­
ris consociationibus, quae contra Ecclesiam vel legitimos
civiles potestates machinantur; dummodo a sua secta vel
consociatione omnino se separent, et scandala vel damna
pro viribus sc sarturos ct praccauturos esse promittant;
tniuncta, pro modo culparum, gravi paenitentia salutari;
4) solvere, commutando, consideratis causis, ln xdia
paenitentiae vel pietatis opera, ab omnibus votis privatis,
etiam Sedi Apostollcae reservatis, dummodo solutio ne
laedat ius aliis quaesitum.
II. Concedimus praeterea ut, piaculari hoc tempore,
omnes utriusque sexus christifideles, qui rite Paenitentiae
Sacramento expiati et sacra Synaxi refecti ad mentem
Nostram precati fuerint, Indulgentiam plenariam lucrari
valeant: /
340
1) quotiescumque tribus saltem institutionibus de Con­
cilii Oecumenici Vaticani II decretis, ln aede sacra vel
alio apto loco habendis, interfuerint;
2) quotiescumque tribus saltem contionibus, ad mo­
dum sacrarum Missionum, quas vocant, habendis, in quo­
vis templo pie astiterint;
3) quotiescumque Eucharistico Sacrificio quadam cum
sollemnitate a quolibet Episcopo in cathedrall templo vel
in alia aede sacra ab Ordinario loci designata, ad normam
Decreti Sacrae PaenltenUarioe Apostollcae die xx mensis
Decembris anno mdcccclxv dati
ple interfuerint; quod
qui dic festo egerint, praecepto astandi Sacro satisfacient;
4) semel vero tantum, qui cathédrale templum vel aliam
aedem sacram ad normam Decreti, nuper commemorati,
nondum inviserint, sl hoc fecerint, et qualibet legitima
formula adhibita, fidei professionem Iteraverint.

1 A. .4. S. LVII (1965) 10X8 (LH
4974

η. 3433-3430

SC PROP. FIDEI - RITUUM - PAULUS VI

III. Libenter Episcopo loci, vel clos Coadiutorl, vel
eius Auxiliari, vel alii Episcopo rite delegato facultatem
damus, ut, licet id iam fecerint, tamen novo hoc lubilaei
tempore, inter praecipuam eiusdem temporis celebratio­
nem, iterum Benedictionem Papalem impertiri christIfidclibus valeant, addita Indulgentia plenaria.
IV. Valde expedire putamus, si ad institutiones de
Concilii Oecumenid decretis, in quavis aede sacra vel in
alia idonea sede faciendas, peregrinatio addatur ad prin­
ceps dioecesis templum vel ad aliam aedem sacram ab
Ordinario loci designatam; ad quam christifidelcs eiusdem
loci vel ordinis, per turmas, si fieri potest, accedere curent
V. Confessorii omnes, vl can. 935 C. I. C., commutare
possunt pia opera, de quibus supra, ad jubilares Indulgen­
tias acquirendas praescripta, pro christifidelibus qui, legi­
timo detenti impedimento, eadem praestare nequeant.
Haec autem omnia eo ipso, quo f. r. Decessor Noster
Leo XIII, consilio permoti eademque spe ducti dedimus:
341 monendis cohorflandisque quotquot sua est cordi salus, ut
colligant paulisper sese, et demersas in terram cogitationes
ad meliora traducant; quod non privatis solum, sed toti fu­
turum est reipublieae salutare, propterea quod quantam sin­
guli profecerint in animi perfectione sui, tanlumdem hone­
stati ac virtutis ad vitam moresque publicos accedet
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis decreta sunt, ea omnia firma ac rata esse iubemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die in mensis
Mali, anno mdcccclxvi, Pontificatus Nostri tertio.—Pau­
lus Pp. VL
• Cfr. LitL Encycl. QuaJ
A. A. S., XVin (xMs) p. 25S.

die 22 dee. a. îMj daUe
.

Adn.P T1HON in N:T 88 (1&6Ô) M.

3-133
1966 MAI 5.-SC DE PROP. FIDE, RESCRIPTUM. PART.·
Facultas datur anticipandi Missam diei Dominicae

I960 MAI WU

3-135
1966 MAI 21.-PAULÜS VI, LIT. AP. AAS 58 (1H6) 4Π
Nuntiatura

tn Republica
ERIGITUR

Apostolica

Mauhlhi

PAULUS PP. VI
Ad perpetuam rei memoriam.—Quantum utilitatis e
bllcis officiorum rationibus, quae Apostolicae bule Sedi
intercedunt cum Civitatibus, soleat exsistere,
latet estque usu iam dudum comprobatum. Cum Igitzr
commodum esse visum fuerit Apostolicam Sedem d Milaviensem Rcmpublicam publicis huiusmodi vinculis lata
se coniungl. Nos, motu proprio, certa scientia ac mitm
deliberatione Nostra deque Apostolicae potestatis picrite·
dine, harum Litterarum vi, in Rcpubllca Malaviensl XbaMaturam Apostolicam erigimus ct constituimus. Eidem «p
sic per Nos erectae Nuntiaturae omnia et singula defertaij
officia, privilegia atque indulta, quae huiusmodi Leptk.
num propria sunt. Contrariis quibusvis nihil obstantibus.
Haec edicimus, statuimus, decernentes praesentes Littera
firmas, validas atque efficaces iugiter exstare ac permit
re; suosque plenos atque Integros effectus sortiri et obli­
nere; eldemque Nuntiaturae sic constitutae nunc et ia
posterum plenissime suffragari; sicque rite iadkaadm
esse ac definiendum; irritumque ex nunc et Inane fleri, si
quidquam secus super his, a quovis, auctoritate quriikt,
scienter sive ignoranter contigerit attentari.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Phratoris, die xxi mensis Mail, anno mcmlxvt, Pontificatui
Nostri tertio.—Hamlet us I. Card. Cicognant, a paMcu
Ecclesiae negotiis.

3-436
1966 MAI 22.-PAÜLUS VI, ALLOC. AAS 58 (1966) 492-493
Allocutio ad opi/ices e variis nationibus die 22 mali i960
habita in Vaticana Basilica, cum sollemnia agertntar, u?
tuagesimo quinto anno volvente postquam Leo PP. XIU
Litteras Encyclicas iRerum novarum* edidit:

HORIS VESPERTINIS SABBATI PRAECEDENTIS

Preces—Ordinarius dioecesis Ndolaensis, ad pedes San­
ctitatis Vestrae provolutus, humiliter petit facultatem suo
in territorio permittendi ut In horis vespertinis sabbati
celebretur Missa diei dominicae subsequentis, necnon et
horis vespertinis vigiliae festi Missa festorum de praecepto,
Ita ut iam abhinc vespere sabbati vel vigiliae fideles sa­
tisfacere valeant praecepto audiendi Missam. Et Deus...
Rescr.—Sacra Congregatio de Propaganda Fide, vigore
facultatum sibi a Ssmo D. N. Paulo Prov. Div. Papa VI
tributarum, attentis expositis, benigne adnuil pro gratia
Iuxta preces. Praesentibus ad triennium valituris.
Datum Romae, ex Aedibus eiusdem Sacrae Congrega­
tionis de Propaganda Fide, die 5 mensis Mali a. D. 1966.—
Petrus Siglsmondl, a Secr.

Summa doctrinae

socialis

Ecclesiae

A vol, Lavoratori, 11 Nostro salutol A vol, che Ci rap·
presentate i vostri fratelli di feae e di lavoro dl tuito il
mondo, la Nostra affettuosa accoglienza! Slate i benvtnutii Siate fiduciosi di essere qui recevutl come figli cari
e fedell! Come Lavoratori ben degnl di portare le divise
delle vostre fatiche e l’espresslone delle vostre speranze
al Papa, al Vicario visibile dei Rcdentore dei mondo, dd
vostro Divino Collega, il figlio dei fabbro, Nostro Signore
Gesù Crlstol

Perché slete venuti cosl numerosi da tanti diversi Paesi?
Perché vol avete buona memoria; una memoria che $i è
trasmessa da alcune gcnerazloni e che ricorda il 75.· an­
niversario d’una grande parola, qui pronunciata, una pi·
rola magistrale, dirottiva, liberatrice e profetica, del No­
♦ Ordinario NdoUesri. Prot. N. 2002/66; BiM 30 (I960) 191.
stro Prodecessore d'immortale grandezza, Papa Leone
XIII, circa la vostra sorte, circa la «questione degll opérai»,
come allora si dice va, la questione sociale nascente dalle
3434
nuove ideologic e dalle nuove forme délia produzione In­
dustriale e deircconomia moderna. Vol la ricordate queih
parola; anzi tanto ne sapete valutare l’Importanza. che
1966 MAI 13.-SC RITUUM, DECRETUM. AAS 58 (1966) 529
col passarc degli anni la sentite più forte e più vostra, vb
ramentc decislva c orientatricc, e volcntieri riconosrete
De festo S. Ioseph proximo anno celebrando
che essa é stata una sorgente meravigliosa dl pensicro e de
Cum proximo anno 1967 festum S. loseph, Sponsi B. Ma­
azione; una sorgente, che ha generato una tradizione di
riae Virginis, ConL et Eclesiae universae Patroni, ob occurdottrina, non solo nel mondo, ma qui, qui stesso, danda
rentiam Dominicae II Passionis seu <in palmis» transfe­
origine ad una serie dl documenti pontifici di altisslmo
rendum esset, ad rubricarum normam, a ale 19 Martii in
valore, quali l’Enciclica di Papa Pio XI Quadragesino
diem 4 Aprilis, nonnulli locorum Ordinarii ab hac Sacra
anno [LE 1027], i Messaggi sociali / di Papa Pio XII,
Rituum Congregatione petierunt ut eiusdem Sancti loseph
l’Enciclica Mater et Magistra (LE 2984] dl Papa Giovanni
festum celebraretur die 18 Martii.
XXIII. Vol comprendete benisslmo che per camminare
Sanctissimus porro Dominus noster Paulus Papa VI,
occorre la lucc, per promuovere un progresso sodale occorre
referente Infrascrlpto S. R. C. Cardinali Praefecto, in
una dottrina —un’idcologia, corne oggi si dice—; è U
Audientia die 9 Mail anni huius eidem concessa, relatis
pensiero che guida la vita; c se il pcnslero riflctte la verili
precibus benigne annuit statuilque ut proxime anno 1967
—la verità sull’uomo, sul mondo, sulla storia, su le cou—
Officium et Missa de S. loseph, Sponso B. Μ. V., Conf. et
allora il cammino puô procedere franco e spedito; se no, il
Ecclesiae unlversiae Patrono, celebrentur die 18 Marti»:
cammino sl fa o lento, o Incerto, o duro, o aberrante. E
urvatis de cetero rubricis. Ex Secretaria S. Rituum Concomprendete che qui, da questa scuola ch’è la Chiesa CatçregaUonis, die 13 Mail 1966. —Arcadius. M. Cani.
tollca, da questa cattcdra, ch’è il Magistero pontlflde.
Larraona. Prae/.—L. F. Antonelli, Archlep. tlt, Idicren.,
viene la ventù, che serve e salva l’uomo. Qui il Maestro
α Secretis.
délia umanità, Cristo Signore, ci fa prima discepoll, e pel
4975

4976

|

1966 MAI 22

(
I

PAULUS VM ALLOCUTIO AD OPIFICES CHRISTIANOS

nomini sicuri e liberi, capaci di marciare suile vie dei vero
progresso.
La vostra venuta portanto assume al Nostri occhi il
duplice significato d’un alto dl riconoscenza e dl una ta­
cita Interrogazione. Vol venite per ringraziare quel Papa
ormal lontano, ma sempre ricordato e benefico; c profes­
sât* fede, e convlnzione, c impegno, e speranza in quclla
nia parola; c qui, donde essa parti, vol gli dite che quella
parola, la Herum novarum, era vera c buona, ed è ancora
viva ed operante; 11 tempo non l’ha esaurita, ina collau­
data, tanto che vol la sentite ancora cosl attuale e féconda
da derivamc coraggio per quel nuovl svlluppl dcll’ordine
sociale, a cul il mondo dei lavoro è Interessato. Dl cotcsto
itto dl gratltudinc c dl fiducia, degno dl uomini intelli­
gent! e di flgll fedcli, Nol vl ringraziamo, carissimi Lavo­
ratori.
E pol Ci pare dl sorprendere in fondo al vostri animi
una discreta domanda, quasi il bisogno di vcrificarc quale
cco abbia in questa sede quella parola di settantacinque
anni fa. Risuona ancora? Ha tuttora lo stesso accento d’au­
torité, di profezia e d’amlcizia? Sl, Lavoratori carissimi;
se vol tendete l’orecchio, cioè fate attenzlone a quanto
oggi la Chiesa Inscgna e fa per la vostra causa, sentircte
che l’eco è fedele, anzl si è fatta voce più esplicita e plù
varia di motivi c di applicazioni. Tutto è stato detto e
scritto in proposito; questa stessa celebrazlone ha avuto
ed avrà testimonianze autorevoll d’ogni genere circa la
penistenza e lo sviluppo degli insegnamenti pontifici, pro­
venienti dalla Enciclica leoniana; non solo una letteratura
in proposito è scaturita e continua a produire pagine meritevoli di considerazione e di divulgazione, ma si è forma­
to un corpo di dottrine, intéressant! 1’economia, ia socio­
logy, il diritto, l’ctica, la storia, tutta la cultura in una
parola, degne di prendere il nome di scuola sociale cristiana.
Se volessimo ridurre, a titolo di esempio e a ricordo di
oucst’ora significativa, in alcune proposizioni elementari
Peco dclla celebre Enci/clica, Noi potremmo enunriare, fra
gli altri, questi semplicl, ma fondamental! assiomi:
— Primo. La Chiesa si è interessata a fondo della que­
stione sociale. Nessuno Ia puô rimproverare di assenza, di
timidezza, di superficialité, d’incostanza. Essa ha sentido
il grido di dolore del proletariate operaio; non solo, lo ha
fatto proprio, non come fomite di odio e di vendetta, ma
come esigenza di amore e di giustizia; e ancora prima di
occuparsi degli altrui bisogni e degli altrui diritti, ha francamente riconosciuto il proprio nuovo dovere, che la storia
delle vicende umane le poneva davanti: curarsi dei mondo
operaio, mettersl a fianco degli indifesi, e cercare con loro
e per loro migliori condizioni di vita.
— Secondo. La Chiesa ha proclamato la dignité del la­
voro, qualunque fosse, purché onesto, e vi ha tessuto meravigliosi ragionamenti. S'è pariato perfino d’una «teologia dei lavoro»x, tanto nel pensiero della Chiesa J’attivité
umana, anche manuale ed esecutiva, è stata riconosciuta
nelle sue più umane e più mlsteriose implicazioni. E dei
Lavoratore, dclla sua persona, della sua slngola e numerica
unité sperduta nella folia (che la Chlesa non chiama «mas­
sa», ma popolo), dclla sua coscicnza, della sua liberté, dei
suoi tealienabili e sacrosanti diritti al pane, alia famiglia,
aU'educazIone, alia speranza spirituale, alia professione re­
ligiosa, che cosa non ha detto e proclamato la Chiesa? Chi
più di essa ha avuto stima, rispetto, cnra, amore della
vostra personalità, Lavoratori che ci ascoltate?

— Teno assioma. La Chiesa ha fatto proprio, non solo
nella dottrina speculativa (come sempre fu, da quando
risooné il messaggio evangelico, che proclamé beati coloro
che hanno fame e sete di giustizia), ma anche ncU’inscgnamento pratico il principio del progresso della giustizia soclale 1 e cioè della nécessité di promuovere I’attuazionc
del bene comunc, riformando la norma legale vigente,
ouando essa non tenga conto sufftetentemente dell'equa
distribuzionc dei vantaggi c dei pesi del vivere sociale
Oltre 11 concetto di giustizia statica, sancita dal diritto
positivo, e tutrice d’un dato ordine legale, un altro concet­
to di giustizia dinamlca, derivato dalle esigenze dei diritto
naturale, il concctto di giustizia sociale è reso operante
nello sviluppo dell’umana convivcnza.
— Quarto. La Chiesa non ha temuto di scendere dalla
sfera religiosa sua propria a quella delle condizioni con<55 crete della vita sociale. Come ! 11 Samaritano della parabola
evangelica, la Chiesa sccse dalla sua cavalcatura, cioè dal1’ambito puramente cultuale, e si fece ministra di carité,
non pur individuate, ma sociale. SI è curvata sui campo
«Cfr. Ckznw.

«Cfr. Swmnw 7W IIMη·, 5«. 5·

ne pontificaU d kiiiovt, p. 178-

4977

’ Cfr. Jarfot, Doctri­

η. 3436

economico; ha pariato dei rapport! fra capitale e lavoro,
si è pronunclata sui contratto di lavoro, sui salario, sull’asslstenza, sui diritto familiare, sulla propriété privata, sui
risparmio, su cento questioni pratiche essenzialmente colIcgate con le oneste e legittime nécessité dclla vita. La
sua caritô si è armata di esigenze progressive, che chlamé
umane e cristlane, e percié giuste. Vaglié aspirazioni e
interessl delle classi meno abbienti, e non esitô a cavame,
con sapienza e con prudenza, ma altresl con coraggio antiveggente, nuovi diritti da soddisfare; ispirô ed ispira tut­
tora una legislazione contraria al privilegio e all’egoismo,
e protettiva dei deboll, degli umili, dei diseredatl. Anzl:
intimé allo Stato d‘intervenire, non per assorbire diritti
e funzioni, che spettano in una libera société ai cittadini,
sia singoli che associati, ma per proteggere la liberté e
1’eguaglianza del cittadini stessl, e per assumere in proprio
1’esercizio di quelle attivité che solo l’autorité pubblica
pué svolgere con migliore garanzla dei bene comune.
— E quinto. La Chiesa riconobbe il diritto dl associazione sindacale, lo difese, lo promosse, superando una certa
iircferenza teorica e storica per le forme corporative e per
e associazioni miste; Intravlde non solo la forza dei nu­
mero, che il fatto assoclativo doveva portare in una so­
ciété orientata verso la democrazia, ma altresl la fécon­
dité dcll’ordlne nuovo, chc poteva scaturire dalForganizzazlone operaia: la coscicnza dei lavoratore, dclla sua di­
gnité e della sua posizione nel concerto sociale, il senso di
disciplina e di sol i dari été, lo stimolo al perfezionamento
professionale e culturale, la capaclà di partccipare al clclo
produttivo, non più corne semplice strumento esecutivo,
ma per qualche grado anche come elemento corresponsabile e colnteressato, e cosl via.
— E poi un sesto assioma, ouello più discusso e difficile,
La Chiesa non adcrl c non pué aderire ai movimenti socia­
li, ideologicl e politici, che, traendo la loro origine e la loro
forza dal marxismo, ne hanno conservato i principi e i
metodi negativi, per la concezione incompleta, propria del
marxismo radicale, e percié falsa, dell’uomo, dclla storia,
del mondo. L’ateismo, ch'esso professa c promuove, non
è in favore dclla concezione scientlflca del cosmo e della
civiltâ, ma è una cécité, chc l’uomo e la société alla fine
scontano con le conscguenze più gravi. Il matérialisme,
che ne deriva, espone l’uomo ad esperienze e a tentazioni
sommamente nocive; spegne la sua autentica spiritualité
e la sua tra/sccndente speranza. La lotta di classe, eretta 49β
a sistema, vulnera c impedisce la pace sociale; e sbocca
fatalmente nella vlolenza e nella sopraffazlone, portando
all'abolizione della liberté, e conduce poi all’instaurazione
d’un sistema pesantcmenle autoritario e tendenzialmente
totalitario. Con questo la Chiesa non loscio cadere nessuna
delle istanze vélte alla giustizia c al progresso della classe
la vora trice; e sia ancora affermato che la Chiesa, rcttiflcando questi errori e queste deviazioni, non esclude dal suo
amore qualsiasi uomo e qualsiasi lavoratore.
Cose note, dunque, anche per una esperienza storica in
atto, che non consente illusioni; ma cose dolorose, per la
pressione ideologica e pratica, ch'esse escrcitano proprio
ncl mondo del lavoro, di cui pretendono Interpretare le
aspirazioni c promuovere le rivendlcazionl, generando cosl
grandi difficolté e grandi divisioni. Non ne vogliamo ora
discutere, se non per ricordare che quella stessa parola,
alla quale voi, Lavoratori cristiani, oggi rendete testimonianza di onore c di riconoscenza, è quella che ci ammonisce a non mettere la nostra fiducia in ideologic errate
e pcricolosc, c che cl invita piuttosto ad un’altra conside­
razione, chc Nol ponlamo alia fine dl queste sintetiche osservazioni.
— E sia il Nostro settimo assioma, quale rlsulto a gran
voce dall'Enciclica Herum novarum e da quelle che la seguirono. Ed è 1’indispcnsabile funzione chc Ia religione ha
nella promozione del progresso sociale e nella soluzione
della famosa c ricorrentc questione sociale. Non è funzione
puramente strumentalc, ma, diremmo, tras figura trice per
i principe le énergie, i conforti, le spcranze, che la religione
—\liciamo quella vera, quella fortunatamente nostra, quella
cristiana— infonde In tutto il mondo del lavoro. Cristo,
voi lo sapete, Induce un’esperienza dl Sé, dclla vita, della
société, delle cose, del tempo, dclla giustizia e del’amore,
che non ha paragone, non ha dcfinlzione, se non quella
della beatitudine da lui annunciate ai poveri. al plangenti,
ai perseguitatl, agll oncstl, agli affamati di giustizia c di
amore.
Ebbenc, Lavoratori carissimi, a Cristo Nol vl affidiamo.
A Cristo Noi vi esortiamo, come a luce della vostra cosrienza individuate e come a centro del movimento dl Lavora­
tori cristiani, al quale voi volete oggi dare dimensioni mon-

4978

η. 3437-3438

PAULUS VI - SACRA CONGREGATIO CONSISTORIALIS

dial I, e dl cnl Noi siamo lietl e fieri di salutare I’istituzlone
e di dare il Nostro patemo e fiducloso Incoragglamento.
E affinché non vi manchi la sicurczza che Cristo vi attende,
che Cristo vi accoglie, che Cristo vi unisce, che Cristo vi
fortifica e vi santifica, sla su di voi deU’umlle suo Vicario
la Bcnedizione Apostolica.

1008 MAI 24.3

lesimo nongentesimo quadragesimo, die sentlm·
Mall Inter S. Sedem et' Lusitanae / Rdpub&'Æ .

Praesides solemnls Conventio rata habita est |LE 15ΓΙ
In art. vero duodevicesimo eiusdem Conventionis jnmcJ
tim statutae inveniuntur normae, quae ad huiunnodj t-i
rituale ministerium tempore belli exercendum ipectuL
Cum magna perspecta sit utilitas supernis Catholici·
Religionis subsidiis, iuxta patrum traditionem, Ltnlu *
3437
quoque milites iugi cura roborandi, feliciter expostohtma
1966 MAI 24.-PAULUS VI, ALLOC. AAS 58 (1966) 498-500
est ut permanens erigeretur Vicarlatus Castrensis Lusitani
cuius erit universam causam de militum religiosa imUh·
Allocutio a Beat ia Imo Patre die 24 Mati 1966 habita,
tione, deque eorum animarum cura moderari ac foven.
eam Coetui interesset Com. Centralis *de coordinandis post
Ssmus Dominus Noster Paulus Divina Providetis
Coneiliam laboribus et Concilii decretis interpretandis»:
PP. VI. praehabito favorabili voto Excrfil P. D.Maxlmilhsi
De FQrstcnbcrg, Archiepiscopi titularis Paltcnl etlnUslU·
De officio Commissionis centralis postconctliaris
nla Nuntii Apostolici, admotis precibus annuendumcrasuil
Venerabiles Fratres, Laeto admodum animo huic coetui
Quapropter, de consilio Infrascrlpti Cardinalis Sxne
Nobis intéressé placuit, per quem vestra Centralis ComCongregationis Consistorialis Pro-Praefecti, suppleto, qua­
nissio «de coordinandis post Concilium laboribus et Concilii
tenus opus sit, eorum intéresse habentium vel habere pra?decretis interpretandis» conventibus Commissionum postsumentium consensu, de plenitudine apostolicae potestatis,
Conclliarium, qui ad hunc diem habiti sunt, f»nem imponit.
praesenti Consistoria!i Decreto, Vicariatum Castrenun
Concilium Oecumenicum Vaticanum secundum, ut adLusitanum erigit atque constituit, quem, sartis tedisquele499 huc commoto / cum mentis affectu meminimus, sollemnis­
gibus memorato pacto statutis, sequentibus Instruit norab
simo ritu die octavo mensis decembris superioris anni ad
Vicarlatus Castrensis constabit: Ordinario Castrensi stu
optatum exitum pervenit, idque tam flagrantibus caelestis
Vicario Castrensi, Pro-Vicario seu Vicario Generali, ndllcaritatis Indiciis, ut cogitarent omnes, novam veluti Pen­
tum cappellanis, ex quibus tres deligentur, cappeilani maio­
tecosten In Ecclesia Sancta iterum esse factam. Concilii
res nuncupandi, pro copiis respective terrestribus, mariti­
vero decreta nunc ad formam rediguntur normarum luris,
mis et aéreis moderandis, et cappellanis subsidiariis.
quae ubique gentium obtineant vim, atque adeo omnes
Ordinario seu Vicario Castrensi fas erit, collatis consiliis
sua auctoritate obstringant; quam ob rem decreta illa ger­
cum competentibus civilibus Potestatibus, Vicarium Ge­
manae normae flent, quibus Christianae vitae actio atque
neralem seu Pro-Vicarium constituere.
exercitatio dirigatur, eademque In leges atque praecepta
convertentur, quibus ecclesiastica vita nostrae aetatis ne­
Sedes huius Vicarlatus Castrensis eiusque Curiae LTisjIcessitatibus, prout apostolatus rationes postulant, aptius
pone erit; Curia autem Castrensis—vulgo Capelania Mor—
maturiusque respondeat.
dl oece sana e Instar efformabltur, et ad eam pertinebunt:
Pro-Vicarius seu Vicarius Generalis, cappeilani maiores,
Temporis interiecto spatio, quo legis vacatio viguit,
consultores, ceterique administri qui, iudicio Vicarii Cas­
Commissiones post-ConcIllares, quas appellant, a Nobis
Institutae, in concreditum opus egregie atque Impense in­
trensis, necessarii putentur.
cubuerunt, sive ut documentorum textus exararent, quae
Ordinarius seu Vicarius Castrensis iurisdictione pollebit
auctoritate Nostra postea edenda curabimus, sive ut novas
personali, ordinaria, tum fori interni tum fori externi,
conficerent normas, sicut Concilii Patribus placuit. Quarum
speciali ct cumulata cum iurisdictione Ordinariorum loco­
Commissionum labores Nos attento studio sumus prosecuti.
rum ad normam Instructionis de Vicariis Castrensibus
Postquam vero Illae sua munia accurate absolverunt,
Sollemne semper a S. Congregatione Consistorial! die 23
vos, venerabiles Fratres, in unum convenistis, qui in Cen­
mensis Aprilis anno 1951 editae (LE 2203].
tralem Commissionem ad commemoratos labores coordlIn stativis vero castris et in locis militibus reservatis
nandos atque ad decreta recte interpretanda allecti estis,
primo et principaliter Vicarius Castrensis iurisdlctlonem
qua rerum experientia, sapientia atque virtute polletis.
exercebit, secundario, quo/ties, scilicet, idem Vicarios Cas­ 521
Vestrum praecipuum munus in id spectavit, ut ea consilia,
trensis eiusque cappeilani absint vel desint, semper autem
de quibus deliberatum est, in unum coalescerent, impulsio­
iure proprio, Ordinarius loci atque parochus, initis consi­
nem ad effectum consequendum acciperent, atque unitatis
liis —quatenus fas erit— cum Vicariatu Castrensi.
et ordinis veluti sigillum magni reputandum obtinerent.
Jurisdictioni Vicarii Castrensis Lusitani obnoxii erant:
Postquam autem tempus elapsum est, quo data est ope­
a) sacerdotes utriusque cleri qui muneri cappeilani mili­
ra normis statuendis atque deliberandis, nunc easdem nor­
tum legitime pro Lusitanis copiis habituali ter deputantur,
mas in rem gradatlm deducere oportet; scilicet proceden­
sacerdotes autem qui auxiliarem operam praestant Mea­
dum est ad morum renovationem, ad instituta temporum
ri! Castrensis Jurisdictioni subsunt tempore quo opus na­
necessitatibus aptanda, ad mutuas vitae rationes in melius
vant et in iis quae ad militum curam spectent; b) universi
ordinandas, ad fovendas necessitudines et colloquium inter
christifideles qui terra marique et aérea classi sub vexillis
Pastores et greges, ita ut in Christo, Supremo nostrarum
Reipublicae Lus’tanac militant; c) qui eorumdem fami­
animarum Pastore, omnia opportune renoventur atque
instaurentur.
liam constituunt, uxores videlicet, liberi, propinqui et ne­
cessarii, ac famuli, dummodo in copiarum stationibus vel
Cum proxime sacra accedant Pentecostes sollemnia, quae
locis militibus reservatis cum iisdem cohabitent; d) qui
efficiunt ut Christi Vicarii animus solacium Divini Paravulgato nomine «cadetes» nuncupantur, qui scholas et
dlti eiusque opem atouc praesentiam in antecessum prae­
ephebea frequentant, iblque inorantur, in re militari pa­
gustet, pergratum Nobis sane est flagrantissima vota fa­
riter instituendi; e) qui demum, sive alicui Religion! ad­
cere, ut Spiritus Sanctus excitet in omnibus Christianae
script!, sive non, In nosocomiis ct in ceteris institutis aut
renovationis proposita, recte agendi voluntatem confirmet,
locis militibus reservatis stabilem sedem obtinent.
animosque permoveat ad evangelicae perfectionis Iter ala­
criter terendum, sub ductu Illius, cui cx Ipsius Dei man­
lurisdlctioni Vicarii Castrensis obnoxii erunt etiam qui
dato, munus concreditum est dominicum gregem modemore militari constituuntur, nempe, viri praetorianae Rei­
500 randi, docendi, pascendi atque sanctificandi./
publicae cohortis, vulgo «Guardia nadonal Republican!»,
Haec ut prospere eveniant. Omnipotenti Deo preces ad­
vigiles rei nummariae tutandae seu «Guardia fiscal», atque
movere non cessabimus, ac dum vobis Impensissimas gra­
milites a Publica Securitate scu «Policla de Segurança pu­
tias agimus de labore peracto, Apostolicam Benedictionem,
blica», ubi pro iisdem a Reipublicae Magistratibus servi­
in caelestium gratiarum auspicium, vobis singulis univer­
tium spiritualis curae erigi continget.
sis ac vestris gregibus peramanter in Domino Impertimus.
Vicarii Castrensis seu Ordinarii Castrensis munus et of­
ficium Patriarchae pro tempore Lisboncnsi, per peculiare
S. Congregationis Consistorialis Decretum deferetur, qui
3438
utramque, proinde, cumulabit Jurisdictionem.
1966 MAI 29.-SC CONS., DECR. AAS 58 (1966) 519-523
Vicarium Generalem seu Pro-Vicarium et cappellanos
omnes, servatis de iure servandis, canonice nominat Vica­
LUSITANIAE
rius Castrensis, eosque seliget communi consilio cum Or­
dinariis locorum et Superioribus religiosis ut hi, pro sua
Decret um de erectione vicariates ca stress is
quisque parte, sacerdotibus optimis, militum spirituali cu­
De spirituali militibus praestanda cura, qui sub vexillis
rae aventibus inservire, libentius faveant, quatenus uni­
Reipublicae Lusitanae stipendia merentur, iam anno milverso populo Dei tum in paroeciis versanti, tum stipendia
4979

4980

1966 .MA! 30-31

SACRA CONGR. DOCTRINA FIDEI - RELIGIOSORUM

b exercitu merenti, supernis Catholicae Religionis auxiliis
ulis prospici possit.
Militum cappeilani Vicarii Castrensis iurisdictioni dunnle munere omnino subduntur. Quoad ecclesiasticam
disciplinam vero, potestati quoque Ordinarii loci, in quo
renari contingat, obnoxii erunt; huic autem, In casibus
urgentloribus ct quoties Vicarius Castrensis providere non
poterit, fas erit in cos animadvertere etiam canonicis san53 dionlbus,sl casus ferat, monito confestim Vicario Castrensi./
Pro-Vicarius facultatibus potietur —congrua congruis
referendo— quae C. I. C. Vicario Generali tribuit; cappelhnos vero maiores necessariis ct opportunis Vicarius Cas­
trensis instruet facultatibus pro copiis regendis spirituali
Ipsorum curae demandatis.
Militum cappeilani animarum sibi commissarum curam
gerent muneribus et obligationibus parochorum ad nor­
mam memoratae Instructionis de Vicariis Castrensibus.
Quoad militum cappellanos religiosos adamussim serventurnormae Instructionis «De cappellanis militum religiosis»
a Sacra Congregatione negotiis Religiosorum sodalium prae­
posita die 2 mensis Februarii anno 1955 [LE 2478] editae.
In celebratione matrimoniorum subditorum Vicarlatus
Castrensis, religiose serv’dur praescriptum canonis 1097,
f 2 C. I. C., Id est: «pro regulo habeatur ut matrimonium
coram sponsae parocho celebretur, nisi iusta causa excu­
set», et accurate expleantur actus qui, ad normam luris
communis, celebrationem matrimonii praecedere et sub­
sequi debent.
Causas subditorum Vicarlatus Castrensis Lusitaniae, sive
contentiosas inter Ipsos, sive criminales, tribunal patriar­
chate Lisbonense In prima Instantia, metropolitanam Eborense in altera istantia pertractabunt.
Vicarius Castrensis Relationem de statu Vicarlatus Cas­
trensis singulis quinquenniis exhibebit, ad normam Decreti
Consistorialis diei 28 mensis Februarii 1959 [LE 2809],
quaesitis respondens iuxta ea quae in «Formula servanda»
praescribuntur, a S. Congregatione Consistorial! die 20
mensis Octobris anno 1956 statuta [LE 2603].
Quinquennia autem sunt fixa ad normam canonis 340,
f 2, proinde huiusmodi obligationi satisfaciet anno quo lo­
corum Ordinarii Reipublicae Lusitanae Relationem de sta­
tu dioecesium exhibere tenentur. Eodem anno quo Relatio
est promenda, Vicarius Castrensis ad Urbem Apostolorum
Petri et Pauli sepulchra veneraturus accedat et Romano
Pontifici se sistat.
Vacante Vicarii Castrensis officio, nisi aliter ab Apostoli­
ca Sede—conlatis consiliis cum Reipublicae Lusitanae Ma­
gistratibus—provisum fuerit, regimen Vlcariatus Castrensis,
usque dum novus Patriarcha Lisbonensis muneris ceperit
possessionem, Pro-Vicarius seu Vicarius Generalis, si adfue­
rit, assumet; secus cappellanus maior in munere antiquior.
Qui autem Vicarlatus Castrensis regimen tunc assump­
serit facultatibus fruetur ct oneribus adstringetur quae ius
523 commune —congrua / congruis referendo— Vicario Capi­
tulari tribuit. Ipsius praesertim erit S. Congregationem
Consistorialcm de assumpto munere certiorem facere ab
eaque instructiones impetrare.
Ad haec exsecutioni mandanda Sanctitas Sua Excihum
P. D. Maxim il ia num De Fûrstenberg deputare dignata est
opportunis et necessariis conlatis facultatibus, etiam subdelegandi ad effectum de quo agitur quemlibet virum in
ecclesiastica dignitate constitutum, ct onere imposito ad
S. Congregationem Consistorialcm quamprimum mittendi
authenticum exemplar actus peractae exsecutionis.
Quibus super rebus praesens edi iussit Consistoriale De­
cretum, perinde valiturum ac si Apostolicae sub plumbo
Litterae datae forent.
Datum Romae, ex Aedibus S. Congregationis Consisto­
rialis, die 29 mensis Mali 1966, in festo Pentecostes.—
Pro Erfio Cardinali Pro-Praefedo: Franclscus Carpino, Archiep. tit. Serdiccn., Secr. Godefridus Mariani, a studiis.

3439
1966 MAI 30.-SC DOCTRINA FIDEI, RESP. PART.·

Circa facultatem per Rescr. «Cum admotae» conces­
sam, DISPENSANDI CUM FILIIS ACATHOLICORUM PRO ORDI­
NIBUS SACRIS et admissione in religionem

Preces—Eminenza Reverendissima. Rivolgo 1'umIIe preghlera dl voler dare una autentica interpretazlone al seguenti quesiti:

4981

η. 3439-3440

II Rcscritto Pontificio Cum admotae dei 6 novembre
1964 al η.® 7 [LE 3230] concede al Superiori Moderatori
delle Religioni Clericali di Diritto Pontificio, ecc. la facoltà
delegata: «Dispensandi, de consensu sui Consilii, suos sub­
ditos ab Impedimento ad sacros ordines, quo filii acatholicorum afficiuntur quandiu parentes in suo errore perma­
nent. Pariter dispensandi super impedimento quo detinen­
tur admittendos in Religionem, qui sectae acatholicae
adhaeserunt».
Sl domanda: 1) La prima facoltà vale solo in ordine agli
Ordini Sacri sensu stricto, oppure anche in ordine agli Or­
dini Minori e alia Sacra Tonsura? Se affirmative alla se­
conda parte, la stessa facoltà pud essere usata per gli aspi­
ranti prima che siano ammessi al novlziato, anche se an­
cora non sono sudditi sensu stricto, per dispensari! cosl
dairimpedimento all'ammissione al noviziato stabilita dal
can. 542, 2.® (5) e can. 987, 1.®*?
2) La facoltà di dispensare dairimpedimento coloro che
«sectae acatholicae adhaeserunt» è solo in ordine al can. 542,
!.·(!) oppure anche in ordine al can. 542, 2.® (5) e can. 985,
®? (altrimenti gli aspiranti destinati al sacerdozio non
1.
potrebbero ancora essere ammessi al noviziato senza il
ricorso alla S. Sede per la dispensa dalla irregolarità). Se
affirmative alla seconda parte, la dispensa della stessa
irregolarità del can. 985, 1.® puô essere concessa agli aspi­
rant! al noviziato se essi non sono impediti dal can. 542,
® (1), ma solo dallo stesso can. 542, z.® (5)?
1.
Grato del favore che spero ottenere, mi inch Ino al baclo
della Sacra Porpora.—Fr. Angelico Lazzeri, Procuratore
Generale O. F. Af. Roma, 4 Agosto 1965.
Roma, 30 maggio 1966

R es p.—Reverendissimo Padre. È regolarmente pervenuta a questa S. Congregazione l'istanza inoltrata dalla Pa­
ternità Vostra Reverendissima concernente la richiesta di
una interpretazlone autentica circa l’ambito della facoltà
di dispensare dai Cann. 542, 985, 1.® e 987, I.® concessa
dal Reserit to Pontificio Cum admotae del 4 Novembre
1964, al η. 7.
In merito mi dô pre mura dl comunlcare a Vostra Paternità che gli E.mi e Rev.mi Padri dl questa S. Congrega­
zione, esaminati attentamente I quesiti propostl, nell'Adunanza Plenaria di Feria IV, 25 Maggio c. a. banno décré­
tât© che nei casi dubbi si ricorra volta per volta a questo
S. Dicastero, il quale prowederà a vagliare le eventual!
difficoltâ.
Approfitto ben volentieri dell'occasione, per esprimerLe
i sensi della mia profonda stima e profcssarml con religioso
profondo ossequio della Paternità Vostra Reverendissima
devotissimo.—A. Card. Ottaviani, Pro Pref.
♦ Procuratori Gon. O. F. M.. Prot. N. SS. Canonce 21/65: AOFM 85
(1966) 288-289.

3440
1966 MAI 31.-SC RELIG., DECR. AAS 59 (1967) 362-364
De

facultatibus , quae Supremis Moderatoribus Re­
ligionum LAI CALIUM IURIS PONTIFICII TRIBUUNTUR

Religionum lalcalium tam virorum quam mulierum per­
pensis precibus, Ideo porrectis ut facultatibus quibusdam
frul possent quae Supremis Moderatoribus Religionum cle­
ricalium sunt delegatae per Rescriptum Pontificium dic vi
Novembris a. 1964 (LE 3230], quatenus cum indole cleri­
cali non connectuntur, S. Congregatio negotiis Religioso­
rum sodalium praeposita. Summo Pontifici Paulo VI re­
latione facta, vi muneris ab ipso Summo Pontifice commis­
si, ut praedictis Religionibus meritum suae propensae vo­
luntatis tribueret et pariter internum regimen promptius
efficeret, ea quae sequuntur decernere dignata est.

I.—Supremis Moderatoribus Religionum laiealium tam vi·
rorum quam mulierum iuris Pontificii hae facultates Iri·
buunlun
1. Dispensandi, de consensu sui Consilii, admittendos
In Religionem super Hlegitimitatc natalium, dummodo ne
sint sacrilegi vel adulterini.
2.De consensu sui Consilii, concedendi, Iusta de causa,
ut bona propriae Religionis alienari, oppignerari, hvpothecae nomine obligari, locari, emphyteusi redimi possint,

4982

η, 3441-3442

SACRA CONGR. ORIENTALIS - SECRETARIA STATUS

utque personis moralibus propriae Religionis aes alienum
contrahere liceat usque ad eam pecuniae summam quam
vel Nationalis vel Regionalis Episcoporum Coctus propo­
suerit et Apostolica Sedes probaverit.
3. Obtinendi pro suis subditis, id petentibus, ut a votis
temporariis dispensentur ab Ordinario loci domus cui Ora­
tor adseriptus est.
4. Permittendi, dc consensu sui Consilii, propriis sub­
ditis ut iusta de causa a domo religiosa non ultra annum
absint Quae venia, si infirmitatis gratia detur, usque dum
necessitas perdurabit dari potest; si vero obeundi opera
apostolatus gratia, etiam ultra annum, Iusta de causa, dari
potest, dummodo et obeunda apostolatus opera cum fini­
bus Religionis coniungantur ct normae sive iuris commu363 nis sive iuris peculiaris serventur. /

Quam facultatem, de consensu sui Consilii, subdelegare
possunt ceteris Superioribus Maioribus, qui tamen ea uti
nequeunt nisi suo ipsorum Consilio consentiente.
5. De consensu sui Consilii, concedendi suis subditis
vota simplicia perpetua professis, id petentibus, faculta­
tem cedendi sua bona patrimonialia, iusta de causa et
salvis normis prudentiae.
Quam facultatem, de consensu sui Consilii, subdelegare
possunt ceteris Superioribus Maioribus, qui tamen ea uti
nequeunt nisi suo ipsorum Consilio consentiente.

1068 fVX f

34 41
1966 IUN 6.-SC ORIENTALIS, DECU AAS 58(1988)521
conciliaris «Christus Domwui» noROGATUR PRO ECCLESIIS OrIENTAUBUS

Vacatio Decreti

Sanctissimus Dominus Noster Paulas divina PnnWetU
Papa VI, Instante In Audientia dlel vi huius memh Wraiafob
Cardinali Sacrae Congregationis pro Ecclesia OrfcnUh
Praefecto, benigne Induisit ut pro Ecclesiis OrienUhbu
vacatio legis, ad n. 8, b decreti conciliaris «Chrirtuj DwLiw
(LE 3332 j de munere Episcoporum In Ecclesia quod attise*
prorogetur coque dic cesset qui Indicabitur In proprio death
exsecutorio proxime promulgando.
Datum Romae, cx aedibus Sacrae Congregationis pro Ec­
clesia Orientali, die vi mensis lunii, anno mcmlxvi.*—Gesum
Card. Testa, Pro-Praef. Marius Brinl, Archlep. AlgUea, α
Secreti j.

3442
1966 IUN 6.-SECRETAR. STATUS, RESCRIPTUM. PAST.·
vicennal.es Praeposito Generau Soar
tatis Iesu recognitae prorogantur

Facultates

6. Concedendi suis subditis ut testamentum mutare
possint.

Quam facultatem, de consensu sui Consilii, ceteris Supe­
rioribus Maioribus eiusdem Religionis subdelegare possunt.
7.Transferendi, de consensu sui Consilii, vel in perpe­
tuum vel ad tempus, sedem novitiatus, ad normam iuris
iam erectam, in aliam domum eiusdem Religionis, praemo­
nitis Ordinariis locorum intéresse habentibus et servatis de
iure servandis.
8. Confirmandi, de consensu sui Consilii, ad tertium
triennium Superiores locales, collatis antea consiliis cum
Ordinario loci.

9. Moderatricibus Supremis Ordinum monialium di­
spensandi, Iusta de causa, singulas moniales ab obligatione
recitandi Officium divinum cum a choro abfuerint, vel
hanc obligationem commutandi in alias preces. Haec fa­
cultas delegari potest, de consensu Consilii, Superiorissis
singularum domorum.

L —Rescriptum pontificium
Petrus Amipe S. I., Societatis lesu Generalis Praeposita
per epistulam dic xxvi mensis mail hoc anno datam. Beaîljsimo Patri quasdam facultates ad sacrum ministerium perti­
nentes subleclt, quas Leo XII per Litteras In forma brrrt
«Plura inter», die xx iulii mdmcccxxvi exaratas, Ge&enj
Praeposito pro tempore ad vicennium concessit, *c driade
Romani Pontifices singulis vicenniis renovaverunt, quaeqv,
congruenter accommodatae, a Pio XI et a Pio XII rite pro­
rogatae sunt.
Quas facultates Ipse Praepositus, attenta recentiore Eccle­
siae disciplina Iterum aptatas et ad minorem numerum re­
dactas, Sanctitati Suae examinandas misit, atque humarJta
petiit, ut eas benigne prorogaret.
Qua super re, Augustus Pontifex Iuxta preces benigne i>
nuit pro gratia, ac memoratas facultates Generali Praeposita
pro tempore ad vicennium renovavit, ut iisdem iusta de aum,
et servatis de iure servandis, utatur.
Ex Aedibus Vaticanis, die vi mensis lunii, anno Domini
mcmlxvi.—H. I. Card. Cicognani.

Eadem facultas pariter conceditur omnibus Antistitis
monasteriorum monialium sui luris.

Π.—Formula Facultatum Vicennalium Praepositi gene­
ralis Societatis lesu J1]
1L—Quod ad extensionem, sublectum et usum spectat ea-

rundem facultatum, haec declarantur.
1. Facultates, de quibus supra, pertinent ad Religiones
non clericales luris Pontificii.

2. Facultates, de quibus supra, concessae quoque esse
putandae sunt Supremis Moderatoribus Societatum, in
(communi viventium sine votis publicis, iuris Pontificii
rCf. Lib. II, Cap. XVII, C. I. C.); facultates sub nn. 2 et 3
ecensltae, congrua congruis referendo, etiam Supremis Mo364 demioribus Institutorum Saecularium iuris Pontificii./
3. Sublectum eorundem facultatum est persona Supre­
mi Moderatoris aut Supremae Moderatricis vel persona
quae, illis deficientibus, ex probatis Constitutionibus Inte­
rim lis succedit In regimine, et pro facultate, dc qua in
fine numeri 9, est persona Antistitae monasterii sui iuris
et. Ipsa deficiente, illa quae eidem interim succedit in re­
gimine.
4. Si Supremus Moderator vel Suprema Moderatrix sint
In suo munere Impediti, easdem facultates possunt vel ex
toto vel ex parte alicui sodali proprii Instituti delegare,
qui Ipsorum vice fungitur, quique propterea potest et fa­
cultatibus Ipse uti et aliis quoque, in singulis casibus, ite­
rum subdelegare, iuxta limites et clausulas supra statutas.
5. Haec autem quae decreta sunt statim vigere Inci­
piunt, neque formula indigent quam exsecutionis appellant.
Ex aedibus Sacrae Congregationis dc Religiosis, dic 31
Mail a. D. 1966.—L Card. Antoniutti, Praef. Paulus
Philippo, a Secr.
Ada. AMASTASnjS A3 UTRECHT in Uuientianum 11 (1970) 30ΘM». E. OAMBAR1 Ln Rfrista delle religiose 15 (1988) 550-561 et in Vida
tel. 23 (1956) 493-906. A. PUGLIESE in ME 93 (1968) 423-484; L. RA7ASI in V»u rel. 2 (1995) 498-503; 3 (1957) 417-422.

1. · Dispensandi vel commutandi, Iusta de causa, quae­
libet vota privata, ea etiam quae Sedi Apostollcae resavantur, dc quibus in Canone 1309.
2. · Absolvendi ab omnibus censuris sive slmplidter
sive speciali modo Romano Pontifici reservatis, iuxti
Can 2250, f 3.
3. · Concedendi indulgentiam plenariam primo con­
versis ab haeresi, servatis consuetis condicionibus.
4. Conferendi uni alterivc cx suis Sacerdotibus facul­
tatem consecrandi iuxta formam in Pontificali Romano
praescriptam calices, patenas et altarium lapides, adhibitis
tamen oleis ab Episcopo catholico benedictis, in locis Mis­
sionum ubi non erunt Episcopi, vel distent duas dietas,
vel ubi Sedes vacet.
5. · Dispensandi, iusta de causa, fideles in foro conscien­
tiae, super lege ielunii et abstinentiae, itemque super lege
de observantia festorum.
6. Permittendi ut in casu necessitatis Missa celebrari
possit bis in dic aut sine ministro, vel sub dio et sub terra,
ataue etiam in mari, dummodo mare sit tranquillum,
in loco tamen decenti; etiam si altare sit fractum vel sine
Reliquiis Sanctorum; atque ut Missa celebrari queat una
hora post mediam noctem et duabus horis post meridiem.
7. Permittendi, si ab haereticis aut Infidelibus sit peri­
culum sacrilegii, ut Ssrhum Sacramentum pro infirmis sine
lumine in loco tamen decenti retineri possit.
8. Permittendi suis Missionariis ut vestes lalcales in­
duere possint, si aliter vel transire ad loca eorum curae
commissa, vel in eis commode manere non potuerint.
9. · Benedicendi solo crucis signo, cum omnibus indul­
gentiis a Sede Apostolica concedi solitis, coronas, cruces,
(»] FaculUUs q’ue sixno (·) nouatur suat Mibdeleçabiks.

SECR. STATUS, CIRCA PAUPERTATEM IN SOCIETATE IESU

I960 IUN Ο

parvas statuas et sacra numismata, et adnectendl coronis
Indulgentias quae a S. Birgitta et quae a Patribus Crucigeris nuncupantur.
•Priipofito G«n. S. 1., Prot. N. 73534: Acia roman· Societati· Inu
14 Cioei-ee) 688489.

3443
1966 IUN 6.-SECRETAR. STATUS, RESCRIPTUM. PART.·

Dbcrkta Congregationis Generalis Societatis Iesu
CIRCA PAUPERTATEM, QUAE RECEDERE VIDENTUR A «FOR­
MULA Instituti», a Summo Pontifice approbantur

-Preces
I.

et dubia proposita

Beatissime Pater, Praepositus Generalis Societatis
Jesu, ad pedes Sanctitatis Vestrae provolutus, humiliter
implorat approbationem ac confirmationem Decretorum
circa paupertatem religiosam a Congregatione Generali
XXXI die 10 Julii 1965, paucissimis dissentientibus, stabi­
litorum quatenus novae dispositiones per ea sancitae
viderentur recedere littera «Formulae Instituti» Societatis,
a Julio III «Exposcit debitum», 21 Julii 1550, in forma spe­
cifica approbatae, vel excedere potestatem (quae in eiusdem
«Formula Instituti» competit Congregationi Generali) de­
clarandi «quae dubia esse poterunt in nostro Instituto, hac
Formula comprehenso».
I.

De iure Pontificio ac proprio Societatis Jesu

1. In Litteris Apostolicis Julii III ^Exposcit debitum*
d. 21 Julii 1550, quibus «motu proprio et ex certa scientia,
auctoritate apostolica» approbatur ct confirmatur «Formula
Instituti Societatis Jesu», statuitur ea quae dici solet lex
«gratuitatis ministeriorum».
Quae norma hisce verbis enuntiatur «Quicumque In
Societate nostra... vult... sem’re... proponat sibi in animo
se partem esse Societatis ad hoc potissimum institutae,
ut ad fidei defensionem ct propagationem et profectum
animarum in vita et doctrina Christiana, per publicas
praedicationes, lectiones et aliud quodeumque verbi Dei
ministerium ac Spiritualia Exercitia, puerorum ac rudium
in christianismo institutionem, Christi fidelium in confes­
sionibus audiendis ac caeteris Sacramentis administrandis
spiritualem consolationem praecipue intendat; et nihilo­
minus ad dissidentium reconciliationem, et eorum qui in
carceribus vel in hospitalibus inveniuntur piam subven­
tionem et ministerium, ac reliqua charitatis opera, prout
ad Dei gloriam et commune bonum expedire visum erit,
exsequenda gratis omnino et nullo pro suo in praedictis
omnibus labore stipendio accepto, se utilem exhibeat...* (In­
stitutum Soc. Jesu. Florentiae 1892 vol. I p. 23).
2. Eamdem normam S. Ignatius in suis Constitutionibus
pressius enuntiavit: «Omnes, qui sub oboedientia sunt
Societatis, meminerint sc gratis darc debere, quae gratis
acceperunt; nec postulando nec admittendo stipendium vel
praedicationes, vel lectiones vel visitationes, vel quodvis
aliud officium ex iis quae Societas iuxta nostrum Institu­
tum exercere potest, compensari videatur; ut sic maiori
cum libertate possit, et proximorum aedificatione, in
divino servitio procedere» (Const. S. J. Part. VI, cap. 2,
η. 7 [565]).
3. Congregationes Generales suis decretis tum com­
mendaverunt exactissimam huius normae observantiam
tum attulerunt distinctiones quae in ea interpretanda et
applicanda necessariae videbantur ut haec observantia
esset sincera et rcalitati consentanea.
1. In Collectione Decretorum seu Statutorum codificatione effecta a Congregatione Generali XXVII (1923)
habentur:
— decretum 199. § 1. Quod ad stipendia Missarum atti­
net, ex mente Constitutionum: l.° Vetitum est ea accipere,
etiamsi de lis in usus pios extra Societatem quacumque
ratione Nostri disponere possint; non vero si oblata eleemo­
syna offerentis arbitrio omnino relinquatur; 2.° Ea accipere
non prohibemur, sl constet revera non stipendium, sed
lectam esse largitionem.
J 3. Quod ad cetera ministeria spiritualia: 1.· Praeter
eleemosynam ad sustentationem ac viaticum necessariam
(quae semper accipi potest, dummodo ne sit in compen­
4985

η. 3443

sationem), nihil accipere licet, nisi sit eleemosyna sponte
et llberaliter oblata;
— decretum 193. § 1. Collegia alumnorum... bona sta­
bilia et reditus certos possidere possunt.
§ 2. Immo, ex mente Instituti, nullum huiusmodi Col­
legium admitti deberet, quod congruenti fundatione non
sit dotatum.
§ 3. Sl dotatio vel omnino vel ex parte deficiat, sup­
pleri potest cum aliis mediis, tum maxime convictorum
pensionibus et externorum scholarium minervalibus.

II. De dispensationibus pontificiis in materia *de paupertate*
5. Congregatio Generalis XXVII (1923) ipsa eidem
Collectioni Decretorum adnexuit eam quae inscribitur
«Appendix quinta», (decr. 316) «De usu dispensationis
Apostollcae ad acceptanda stipendia pro ministeriis (Dis­
positio temporaria)»: «Apostolica dispensatio concessa ad
acceptanda stipendia pro Missis et ministeriis ne commu­
nicetur nisi propter gravissimas causas, illudque praecipue
caveant Superiores ne diuturnus huius dispensationis usus,
quamquam legitimus, spiritui nostro noceat, vel amorem
paupertatis minuat. Ad hunc finem Praeposito Generali
curae sit de practico usu dispensationis pro tempore ac
loco directionem dare».
Nam Societas, paulo postquam restituta est a. 1814,
necessitate cogente, a Summo Pontifice impetraverat
dispensationes primum particulares dein generaliores in
hac materia:
— dispensationes particulares ad accipiendam compensa­
tionem pro ministeriis spiritualibus, occasione curae paroecialis, in Galicia Austriaca atque in Statibus Foederatis
Americae et Anglia (annis 1722 et 1824); et od acceptanda
minervaiia in collegiis Angliae et Statuum Foederatorum
Americae (anno 1833);
— dispensationes generaliores: a) in favorem religiosorum
qui ob subversionem domorum privarentur mediis susten­
tandi vitam, «facultatem... dispensandi in regula nostri
Instituti, qua prohibetur ne pro ministerio, pro Missis etc.
eleemosyna accipiatur» 10 mali 1859 (Inst. S. I. vol. I
p. 394); b) anno autem 1893 P. Lud. Martin, Praepositus
Generalis, hanc dispensationem latius interpretandam esse
declarat; c) d. 27 fan. 1907 S. Pius X declarat P. Fr. X
Wernz, Praeposito Gen., dispensationem ad accipienda sti­
pendia extendi ad omnes Provincias.
Tandem supplicante P. Wl. Ledôchowski, Pius XII
d. 28 Dec. 1941 «ut... dubiis nonnullis occurratur», concedit
Praeposito Generali potestatem:
«I. Permittendi ut Collegia nostra, iuventutis institu­
tioni destinata, quae et quamdiu debita dotatione careant,
accipere possint mlneryalia quibus dotatio suppleatur; ii
vero qui in aliis Scholis, Institutis, Seminariis vel Universi­
tatibus occupantur, ea quae necessaria sunt ad honestam
sustentationem, accipere possint, si aliter haberi nequeant.
«IL Permittendi ut Sacerdotes Societatis stipendia pro
Missis et sacris ministeriis accipere possint; sed ea sola
mensura et ad id solum tempus quae necessaria videbuntur
ut provideatur sive honestae sustentationi, aut propriae
aut aliorum de Societate, secundum eiusdem Regulas
intelligendac (quo nomine comprehenduntur quoque mo­
deratae quaedam eleemosynae in pios fines), sive operibus
apostolicis Societati commissis. Haec autem stipendia in
hunc solum finem applicari possint quem idem Praepositus
Generalis determinaverit, culus etiam erit iudicarc quam­
diu perduret necessitas utendi hac dispensatione».
IV.

De Decretis quae Congregatio Generalis XXXI stabilioit tamquam Romano Pontifici sublidenda.

6. Per ultima decennia Societas, occasione Congrega­
tionum Generalium et spcciatim ope Commissionum spe­
cialium praeparatoriarum, iterum iterumque resumpsit
studium huius quaestionis simul cum quaestionibus de
paupertate.
7. Congregatio Generalis XXXI, ordiens nominatim
ab iis quae paraverat Commissio specialis cui ab anno
1958 praesederat P. Joannes B. Janssens, quaestionem
denuo examinavit, cum voluntate servandi, tamquam
fundamentale, principium gratuitatis ministeriorum.
Congregatio agnovit materialiter servari non posse legem
qualis hucusque definita erat, neque ullam spem affulgere
fore ut, manente lege sic intellecta, dispensationes non
manerent necessariae: a) Judicavit necessariam esse legem
talem qualis secundum ipsam suam litteram observari pos­
set, ad praxim sinceram principiorum grutultatis et pau4986

η. 3444-3445

PAULUS VI

COMMISSIO CENTRALIS CONCILIARIS

pertatls; b) eensuit stipendia Missarum, mutatis temporum
adiunctls datisque determinationibus adeo certis Codicis
Iuris Canonici, esse ex natura sua eleemosynas in susten­
tationem Ideoque non repugnare gratuitatl qualis a S. Ignatio concipiebatur, c) posuit distinctionem —cuius ap­
plicatio a Praeposito Generali definienda erit— inter mi­
nisteria spiritualia qualia enumerata sunt in praedicta
Formula Iulii III et alia munera quae Societas secundum
suum Institutum exercere potest.
8. Quibus mature consideratis, Spiritu Sancto humili­
ter invocato, Congregatio Generalis XXXI dic 10 Iulii 1965,
paucissimis dissentientibus, stabilivit Decreta sequentia
tamquam Summo Pontifici subidenda quatenus novae
dispositiones per ea sancitae viderentur recedere a littera
Formulae Iulii III vel excedere potestatem (quae vi
eiusdem Formulae competit Congregationi Generali) de­
clarandi «quae dubia esse poterunt In nostro Instituto,
hac Formula comprehenso» (InsL Soc. Jesu vol. I p. 24).
Romae, 28 ianuaril 1965.
Π. —Rescriptum pontificium

Dai Vaticano, 6 lunii 1966

Reverendissime Pater, Post XXXI Generalem Congre­
gationem istius Societatis Iesu, die X mensis Iulii superiore
anno habitam. Decretorum textum dc religiosa paupertate
deque ministeriorum gratuitate, quae unanima prope
consensione tunc lata sunt, ad Beatissimum Patrem per
humanissimas litteras misisti, quibus de universa re Insti­
tuisti sermonem, stmulque, nomine quoque Sodalium
tuorum, petiisti, ut Ipse benigno consilio ea probaret.
Cum enim —sicut scripsisti— norma a «Formula Insti­
tuti» tradita, et a Iulio III ven. mem. per Apostolicas
Litteras a verbis Incipientes «Exposcit debitum», die XXI
mensis iulii anno MDL sancita, praesentis temporis rerum
adiunctis accommodanda esset. Congregatio vestra Ge­
neralis, commemoratam Formulam declararc cupiens, de­
crevit ut Societatis Iesu Sodalibus liceret Missarum elee­
mosynas accipere (n. 2), stipendiis, quae spiritualium
ministeriorum occasione offerantur, donari neque ea exigere
possint (n. 3), aliorumque laborum (qui nempe ministeria
stricte spiritualia censenda non sunt) ab Ipsis susceptorum
emolumenta, veluti ingenii industriacquc fructus, perci­
pere (nn. 4-5).
Voluit autem Generalis Congregatio haec Decreta Sancti­
tati Suae subicere, quandoquidem novae regulae, per ea
sancitae, a praedictae Formulae littera videntur recedere,
vel potestatem excedere, vi eiusdem Formulae ad Genera­
lem Congregationem spectantem, declarandi «quae dubia
esse poterunt in... Instituto, hac Formula comprehenso».
Re igitur mature perpensa, ratione habita earum condi­
cionum, quas nostra aetate ministeriorum natura atque
sustentandae vitae difficultates induxerunt, audito consilio
Eihl Dili Cardinalis Hildebrand! Antoniutti, S. Congre­
gationis de Religiosis Praefecti, Sanctitas Sua eadem De­
creta, a te Sibi ad examinandum proposita, approbat
atque confirmat, ea omnia derogando quae iisdem Decretis
opponuntur, etiamsi speciali mentione digna; quam ob
causam, «Formula Instituti» in hac rerum materie in po­
sterum quoque erit interpretanda secundum mentem horum
Decretorum, quae, in Congregatione Generali lata, a
Paulo Pp. VI probata sunt.
Quae dum In tui notitiam libenter perferenda curo, tibi
pariter renuntio, Beatissimum Patrem tibi uni venae que
Societati Iesu Apostolicam Benedictionem, supernorum
munerum auspicem Suacque benevolentiae testem, pera­
manter largiri.
Datam vero oportunltatem nanciscor, ut me ea qua
par est observantia profitear Tibi addictissimum.—H. J.
Card. CicooxANi.

100« IUN 11

Π, die vn mensis Decembris superioris anni, 8Qro|« ru.
pare Maria ab origine omnis labis experte, chores vL'
sollicitos fecit de sanctae Christi Ecclesiae decore iti
nunc movet atque stimulat, ut quae In eodem CmhK
decreta sunt, et diligenter et slnceVflde eŒlS °

lamvcro quod ad multa huius Concilii Decreta aLitat
suo tempore statuimus ca legitime vacare usque id
xxix huius mensis, memoriae sanctorum Apostolorum Petri et Pauli sacrum [LE 3367].
*
pwwwrar

Per idem vero tempus operam dedimus, ut normae ijrarentur iuxta quas Decreta ad effectum adduceruata
Cuius rei causa, Litteris Apostollcis, a verbis Finis C
*·
cilio incipientibus, die m mensis Ianuaril hoc anno dstii,
Commissiones, quas vocant, Postconcillares condldimos De
Episcopis et dioecesium regimine, De Religiosis, De Miuix.l·
bus. De educatione Christiana, De upostolatu laieorum; qubu
scilicet proposuimus ut, Commissione Centrali,quam appe­
llant, praeeunte onini.uinquc labores disponente, eas, qus ?■.
diximus, normas expenderent et conficerent (LE 3353].
Ac re vera cum unaqupcque harum Commissionum Patconclliarium in creditum sibi provinciam Impendisset ope­
ram sedulam et accuratam, omnes statuto tempore pota­
runt summam suorum actorum Commissioni Centrali in­
dere. Quae, rebus mature perpensis, dc ipsis aliquid adna­
tavit, aliquid admonuit; ac denique quae ex iisdem idu
concludendo collegerat, Nobis ad considerandum detuLL
Simul autem eadem Nobis subiecict id sibi ipsisque Com­
missionibus Postconclliaribus opportunum videri, sl decre­
ta exsecutionem legum Concilii respicientia in vulgus gra­
dibus ederentur.

Quapropter dum diligentiam ct studia laudamus in eo
ab iisdem Commissionibus collocata, ut quas pararent ca­
mas cum sensu celebrati Concilii quam aptissime cohaere­
rent, laeto animo nuntiamus brevi omnia exsecutoria, uti
vocant, decreta vulgatum iri.

Attamen hoc gradatim flet; non modo ut certa sententia
Commissionis Centralis teneatur, sed ut etiam magis eoamode et ordinate Concilii Decreta in rem adducantur, w
magis quod nonnullae normae constitutivae, non nuliiqu
*
coetus postconciiiarcs, in praescriptis Concilii Oecumenid
nitentes, cum proposita Romanae Curiae reformatione,
cuius initium Iam introduximus, coniunguntur.
Has ob causas decernimus, ut vacatio legis, quas ad
diem xxix huius mensis pertinebat, aliquatenus differa­
tur, atque eo die cesset, in singulis decretis exsecutoriis
indicato, quae, ut Nobis animus est, quam primum pro­
mulgabuntur.

Quod dum iubemus, magnopere confidimus fore ut huius­
modi normae exsecutoriae, eo spectantes ut e sacris Conci­
lii Decretis uberiores percipiantur fructus, ab omnibus
christifldellbus prompto ct alacri animo accipiantur, atque
adeo sancta Dei Ecclesia novo splendore fulgeat, tamquam
signum in monte levatum, ad totius humani generis sa­
lutem.
Quaecumque vero a Nobis hisce Apostollcis Litteris motu
proprio datis decreta sunt, ea omnia firma ac rata esse in­
nemus, contrariis quibuslibet non obstantibus
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die x mensis
lunii, anno mdcccclxvi, Pontificatus Nostri tertio.—Pavlus Pp. VI.

3445
1966 IUN 10.-COM. CENT. CONC., RESP. AAS 60 (1968) 361

• Priepcttto Gen. S L, Prot. N. 73533 Acta romana Societatis lora
14 (1981-46) »>694

ClRCA DELEGATIONEM POTESTATIS LEGI5LATIVAE
CONFERENTI ARUM EPISCOPORUM

3444

Utrum potestas legislative quae, ad nonnam Decreti
Ss. Concilii Oecumenici Vaticani II Christus Dominus,
n. 38. § 4 (LE 3332], intra certos limites tribuitur Conferentiis Episcoporum, delegari possit Commissionibus epi­
scopalibus quae ab ipsis Conferentlis constituuntur.
Commissio Centralis coordinandis post Concilium labo­
ribus et Concilii Decretis interpretandis» re mature per­
pensa In Coetu, die 24 mensis Mali 1966 habito, respon­
dendum eensuit: Negative,
■
.A5rîl?,\?“rnlnUÎ Noster Paulus Pp. VI in Audientia die
1 · lunii 1 i66 infrascripto impertita hanc decisionem ratam

1966 IUN 10.-PAÜLUS VI, M. PR. AAS 58 (1966) 465-466

Vacatio leois prorogatur quorundam Decretorum
Concilii Oecumenici Vaticani II

PAULUS PP. VI

Munus apostollcum, quo uti omnium Pastor fungimur,
quemadmodum Inter Concilium Oecumenlcum Vaticanum
4987

4988

I960 IUN 11-14

SC STUDIORUM - PAULUS VI - SC DOCTRINA FIDEI

hibolt et adprobavit.—Hamletus I. Cord. Cicoonani, a
publicis Ecdesiae negotiis.
Ada. V. CARBONE In ME 21 (1969) 183-190; Notit. 4 (1968) 364-385.

1966 IUN It.-SC STUD., DECR. AAS 58 (1966) 1195-1196

Facultas Sacrae Theologiae canonice erigitur apud
Seminarium Metropolitanum Padeilbornense
Praeter communia phllosophlco-theologica studia omni­
bus clericis canonicis legibus praescripta (C. I. C. can. 1365)
sancta Catholica Ecclesia, post Patrum aevum conclusum
inchoalamque scholasticam investigationem, Athenaea seu
quas vocant Universitates condidit, civili societate plau­
dente primorlbusque populi sedulo adiuvantibus, quarum
fundamentum posuit tum revelatae Christianae religionis
tum rationalis cognitionis principia ac argumenta intimlortsque notiones, quae et <fidei quaerenti intellectum» ct
sui extemarumque rerum veritati uberius cognoscendae
subsidio essent. Post Theologiae Facultates constitutas,
summi doctores S. Thomas Aquinas aliique huiusmodi
disciplinas lucide composuerunt, diligenter divina eloquia
Veteris Novique Testamenti rimando aptamque metho­
dum paulatim fingendo, sana illa philosophia adhibita
quae humanam mentem exercet sublimatque eamque im­
pellit ad suprema actcmaque sapienda v/lamque in terris
sancte traducendam. Quo in perficiendo labore, catholicus
clerus Germanicae Nationis singulariter enituit, adeo ut
episcopales urbes nonnullae superiorum theologicarum
scholarum Inclytae sedes factae sint. Quas inter eminet
Paderbomensis civitas, cuius Episcopus S. Baduardus ca.
annum rcp. sal. dcccxxx collegium suis aperiebat presby­
teris <vita canonica» conlunctls sacrisque studiis apprime
deditis. Ineunte autem saec. xvn, Episcopus Theodorus
de Fùrstenberg Thcologicum-Philosophicum Seminarium
condebat ad huc vigens, copiosissima Bibliotheca instruc­
tum. Extra Seminarii aedes iam ultra saeculare floret Aca­
demicum Institutum a publico Magistratu agnitum, titulo
iPhilosophisch-Theologische Hochschule» praeditum. Hoc
ecclesiasticarum scientiarum domicilium eximios magistros
semper habuit, eruditione insignes, libris editis clarissimos,
optimamque famam ubique terrarum adeptum est ob ephe­
merides atque volumina publici iuris facta, praecipue ad
1196 philologiam Veleris Testamenti exegesimque / Novi quod
attinet. Nunc tandem, exhibita instantissima postulatione
ab Emmo Cardinali /Xrchicpiscopo Paderborncnsi Domino
D. Laurentio Jaeger, ut laudatum Institutum Facultatis
Theologicae dignitate decoretur. Sacra Congregatio de Se­
minariis et studiorum Universitatibus, Ssmo D. N. Paulo
Dlv. Prov. Pp. VI benevolentissime annuente, in Del O. M.
gloriam Ecclcsiaeque decus Scholam Superiorem Padcrboraensem Philosophico-Thcologicam In Facultatem Sa­
crae Theologiae in perpetuum erigit atque credam declarat,
ipsique ius tribuit conferendi académicos gradus Licentiae
atque Doctoratus Sacrae Theologiae, secundum approban­
da Statuta quae usus Facultatum Theologicarum catholi­
carum in Germania ut minimum ad praxim adducant, ad
normas Constitutionis Apostolicae Deus scientiarum Domi­
nus {LE 1030] adnexarumque Ordinationum [LE 1033]
fideliter retentas, ita ut scientiarum ecclesiasti carum pro­
gressus foveatur prout nostrorum temporum adiuncta pres­
se requirunt, ideoque confessionum variarum quae Christia­
nae denominantur, religionum non Christianarum, psycho­
logie ac philosophiae religionis, litteraturae ac popularium
consuetudinum cathedrae investigationesque habeantur,
philologica atque historica methodo suffultae, eaque omnia
doceantur (ad cthnologiam culturamque populorum Asiae
et Africae In primis quod attinet) quae hominum gentium­
que huius temporis necessitudinem foveant, attentis mo­
nitis tum Encycl. Litt. Ecclesiam suam (A. Λ. S., 56
Œ, pp. 637-654) [LE 3211] tum Oecumenici Concilii
ni II.
Dum honores ac privilegia agnoscimus ac tribuimus quae
Theologicae Facultati de more competunt, iura quoque et
officia praesenti Decreto sancimus ct commendamus, ce­
leris servatis de iure servandis; contrariis quibuslibet non
obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis, d. xi
mensis lunii, in festo Sancti Barnabae Apostoli, anno Do­
mini mcmlxvi.—losephus Cani. Pizzardo, Ep. Alban.,
Praefectus. Gabriel Maria Gnrrone, Archlcp. Turren. In
Num., Pro-Praef. Dinus Staffa, Archlcp. tlt. Caesaricn. in
Palaestina, a Secr.
4989

3446-3448

3447
1966 IUN 14.-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 58 (1966) 630-631

Nuntiatura Apostolica in Iaponia

3446

d.

erigitur

PAULUS PP. VI

Ad perpetuam rei memoriam.—Communi cum utilitate
quae inter laponiensium Imperium et Apostolicam Sedem
vigent publicae consuetudinis rationes, in praesenti sua­
dent, ut sacrae legationis officium, ibi anno mcmlii insti­
tutum [LE 2279], ad elatiorem gradum evehatur atque
adeo mutui illi nexus perficiantur. Quocirca, motu proprio,
certa scientia et matura deliberatione Nostra, harum Lit­
terarum vi Nostraque auctoritate Internuntiat uram Apo­
stolicam, in Iaponia constitutam, in Nun/tiaturam A posto- 63^1
llcam erigimus, sedem in urbe principe Tokieno confirman­
tes; eidemque Nuntiaturae sic a Nobis erectae omnia et
singula deferimus iura, privilegia, honores, praerogativas,
indulta, quae huiusmodi Legationum propria sunt, certa
spe freti hanc animi Nostri testificationem religioni prove­
hendae esse conducturam. Haec edicimus, statuimus, de­
cernentes praesentes Litteras firmas, validas atque efficaces
iugiter exstare ac permanere; suosque plenos atque inte­
gros effectus sortiri et obtinere; ipsique Apostolicae Nun­
tiaturae, in Iaponia sic a Nobis erectae, nunc et in posterum
plenissime suffragari; sicque rite iudicandum esse ac de­
finiendum; irritumque ex nunc et inane fieri, si quidquam
secus, super his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter
sive ignoranter attentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pi­
scatoris, die xiv mensis lunii, anno mgmlxvi, Pontificatus
Nostri tertio.—Hamletus I. Card. Cicognani, a publicis
Ecclesiae negotiis.

3448
1966 IUN 14.-SC DOCT. FIDEI, NOT. AAS 58 (1966) 445

Index librorum prohibitorum vim legis

ecclesiasti­

cae AMPLIUS NON HABET

Post Litteras Apostolicus, a verbis incipientes Integrae
servandae Motu Proprio datas die vn mensis decembris
anno 1965 [LE 3359], non paucae pervenerunt ad S. Se­
dem percontationes de Indicis librorum prohibitorum con­
ditione, quo Ecclesia ad integritatem fidei et morum,
iuxta divinum mandatum, tuendam hucusque usa est.
Ut memoratis petitionibus respondeatur, haec S. Con­
gregatio pro Doctrina Fidei, facto verbo cum Beatissimo
Patre, nuntiat Indicem suum vigorem moralem servare,
quatenus Christifidelium conscientiam docet, ut ab illis
scriptis, ipso iure naturali exigente, caveant, quae fidem
ac bonos mores in discrimen adducere possint; eundem ta­
men non amplius vim legis ecclesiasticae habere cum adiectis censuris.
Quam ob rem Ecclesia fidelium maturae conscientiae
confidit, praesertim auctorum ct editorum catholicorum
atque eorum qui iuvenibus instituendis operam navant.
Firmissimam autem spem collocat in vigili sollicitudine et
singulorum Ordinariorum et Conferentiarum Episcopalium,
quorum ius ct officium est libros noxios tum inspiciendi
tum praeveniendi atque, si res tulerit, reprehendendi et
improbandi.
S. Congregatio pro Doctrina Fidei, ad mentem Littera­
rum Apostolicarum Integrae servandae (LE 3359] ac
Concilii Vaticani II decretorum, communicare sataget, si
opus est, cum orbis catholici Ordinariis ut eorum sedulita­
tem adiuvet, in diiudlcandis operibus editis, in sana contra
insidiosam promovenda culturo, collatis etiam viribus cum
Institutis et studiorum Universitatibus.
Si autem doctrinae et opiniones quovis modo cv-ulgatae
prodierint, quae fidei ac morum principiis adversentur, ct
eorum auctores ad errores corrigendos humaniter invitati
id facere noluerint, S. Sedes Jure et officio suo utetur ad
talia scripta etiam publice reprobanda, ut animarum bono
ea qua par est firmitate consulat.
Apte denique providebitur, ut Ecclesiae iudldum de edi­
tis operibus in Christifidelium notitiam perveniat.
Datum Romae, ex Aedibus S. Officii, d. xiv lunii,
a. mcmlxvi.—A. Card. Ottaviani, Pro-Praefectus S. C. pro
Doctrina Fidei. P. Parente, a Secr.
Ada. R. BORTOLOTTHn PrM 58 (1967) IIMIB. Alla* ride tub di·
7 doc 1965î LE 3359
4990

π. 3449

PAULUS VI. MOTU PROP. DE EPISCOPORUM MUNERIBUS

3449

Ιθββ IUN IS

veri°tgaVerlt ÛUt iÎS ln quibu5dam Erogaverit vel denp.

II. Praescripto Decreti Conclliariis Christus Domina
1
n. 8, b canoni 81 C. L C. tantummodo derogator.
III. Episcopi dloecesani intelleguntur non wlum EMNormae Episcopis impertiuntur ad facultatem di­
scopi rcsidentfales, sed etiam alii ipsis in iure aequipanlf*
spensandi a legibus Ecclesiae generalibus spectantes
Id postulat paritas / «urium, quibus Episcopi dioecetari fi alii fruuntur, communisquc eorundem lurium ratio, e«- m
non necessitas providendi bono spirituali fideliam. Our»
PAULUS PP. VI
hac dispensandi facultate gaudent etiam Vicarii et Pntfecti Apostolici4, Administratores Apostolici penmntaltr
De Episcoporum muneribus doctrina, quam Nobis feli­
constituti7, Praelati, Abbates nullius1.
citer contigit in Concilio Oecumenico Vaticano II sollemni
IV. Ad nonnam can. 80, dispensatio intellegitor rotoritu promulgare, perspicue tradit, Ecclesias particulares
xatio legis in casu speciali. Facultas autem dispeaiaMi
ab Episcopis, quibus tamquam Christi legatis concreditae
exercetur circa leges praecipientes vel prohibentes, noa as­
sunt, auctoritate et sacra potestate regi; iisdemque pasto­
tem circa leges constitutivas.
rale officium —hoc est constantem et cotidianam ovium
curationem— plene committi cum potestate propria, ordi­
In notione dispensationis minime continetur coactui
naria et immediata, propter quam sacrum ius et coram
licentiae, facultatis, indulti ct absolutionis.
Domino officium habent in suos subditos leges ferendi, indi­
Leges ad processus spectantes, cum ad lurium defensio­
cium faciendi, alque omnia quae ad cultum apostolatusque
nem sint constitutae, et dispensatio ab iis bonum spirituale
ordinem pertinent, moderandi1. Quae quidem potestas
fidelium directe non respiciat, non sunt oblectum facuiU—quemadmodum idem Concilium Vaticanum II docet—
tis, de qua agitur in Decreto Christus Dominus, d. 8» b.
cum munera secum ferat a pluribus obeunda, ex Christi
V. Nomine legis generalis Ecclesiae veniunt leges dum­
voluntate in Mystico eius Corpore secundum sacrae Hie­
taxat disciplinares, a Suprema Auctoritate ecclesusUa
rarchiae ordinem una operantibus, tum demum ad actum
constitutae, quibus tenentur ubique terrarum omnes pro
adducitur cum canonica seu iuridica determinatio per auc­
quibus latae sunt, ad normam can. 13 § 1; minime vero
toritatem hierarchicam acceserit, quae iuxta normas datur,
eae leges divinae, cum naturales tum positivae, a quibus
a suprema Ecclesiae auctoritate approbatas ’.
unus Summus Pontifex —ubi potestate vicaria utitor—
Quae principia in Decreto, a verbis Christus Dominus
dispensare valet; slcutl accidit in dispensatione a matri­
incipiente, sacrum idem Concilium asseverat, quod, dum
monio rato ct non consummato, ab iis quae circa privile­
affirmat Episcopis in dioecesibus ipsis concreditis per se
gium fidei versantur, ct ab aliis.
omnem competere potestatem, ea scilicet ratione quae ad
VI.Casus particularis spectat non tantum singulos fi­
exercitium eorum muneris pastoralis requiritur, simul No­
deles, sed etiam plures personas physicas communitatem
stram iterum profitetur in singulas Ecclesias immediatam
sensu stricto constituentes.
potestatem ad bonum totius Dominici gregis reservandi
VII. Fideles, in quos ad normam iuris auctoritas d?
causas, iure nativo Petri successoris propriam ’.
spensandi exercetur, sunt ii omnes qui ratione domicilii*
Nobis autem summo gaudio fuit, potuisse Nos Episco­
vel alius tituli Episcopo subiciuntur.
porum dignitatem aperte declarare, celebrare munera,
VIII. Ad normam can. 84 § 1, ad dispensationem con­
agnoscere potestatem: quae profecto omnia totidem sunt
cedendam requiritur iusta et rationabilis causa, habita
habenda mutuae sollicitudinis vincula, Nos cum venerabi­
etiam ratione gravitatis legis, a qua dispensatur. Carna
libus Fratribus astringentia.
vero legitima dispensationis est spirituale fidelium bo­
His praeterea principiis in sua lucc collocatis, Ecclesia
num 10. /
<71
splendidior affulget, in solidam corporis unitatem concor­
IX.Salvis facultatibus Legatis Romani Pontificis el
diae compage copulata; quoniam Episcopi, cum Summo
Ordinariis specialiter tributis. Nobis expresse reservamus
Pontifice coniuncti, sunt divini consilii effectores, ab codispensationes quae sequuntur.
468 que robur et moderationem accipiunt, ad sacrum chris/tianae doctrinae depositum efficaclorc ratione custodiendum
1. Ab obligatione caelibatus seu a prohibitione matri­
atque proponendum.
monii contrahendi, qua diaconi et presbyteri astringuntur,
etiam si ad statum laicalem legitime redacti aut regressi
Cum vero brevi normae sint edendae Decretorum Conciliarium exsecutoriae, singulari studio considerantes cum
sintu.
nuper exhibitam doctrinam, tum potissimum Episcoporum
2. A prohibitione exercendi ordinem presbyteratus fac*
munia et iura, Nostrum esse censemus normas in Decreto
ta coniugatis, qui eundem ordinem sine dispensatione Apo·
Christus Dominas editas, sive perficere, ubi complemento
stolicae Sedis receperint.
indigeant, sive enucleare, ubi interpretationem desiderent;
3. A vetito, quod in clericos in sacro Ordine constitué
ut fructus omnes, qui inde exspectantur, plane percipiantur.
tos cadit: a) exercendi medicinam vel chirurgiam; b) as­
Quemadmodum est in comperto, Concilium Occumenisumendi officia publica, quae exercitium lalcalis iurisdktiocum. ut promptiora religionis solacia hominibus, nostris
nis vel adrnlnistrationis secum ferant; c) exquirendi vel
hisce diebus nova slngulariquc incitatione viventibus, prae­
assumendi munus senatoris vel legiferi deputati, in lods
beantur, hanc inter alias Episcopis dioccesanis facultatem
ubi pontificia prohibitio intercesserit; d) exercendi per se
facit: dispensandi a lege generali Ecclesiae in casu particu­
vel per alios negotiationem aut mercaturam, sive in pro­
lari fideles, in quos ad normam iuris exercent auctoritatem,
priam sive in aliorum utilitatem.
quoties id ad eorum bonum spirituale conferre iudicent, nisi
4. A legibus generalibus, quae afficiunt religiosos qua
a Suprema Auctoritate specialis reservatlo facta fuerit *.
tales, non autem quatenus iidem Ordinariis locorum ad
Hoc igitur praescriptum exsequentes, ut in tota Ecclesia
normam iuris communis et praesertim Decreti Conciliaris
Latina una habeatur norma et ratio agendi, oportere exi­
Christus Dominus (nn. 33-35) subsunt, firma semper ma­
stimamus indicem statuere legum generalium, quarum re­
nente religiosa disciplina et salvo iure proprii Superioris.
laxationis onus Nobis reservandum sit; hoc est, legum, a
A ceteris legibus generalibus, tantum si agatur de sod>
quibus dispensandis Apostoiica Sedes se numquam non
libus Religionis clericalis exemptae.
continuit, vel a quibus nonnisi perraro, ob res quae in hu­
mana consortione momentum obtinent, dispensare con­
5. Ab obligatione denuntiandi sacerdotem reum delicti
suevit.
sollicitationis in confessione, de qua in can. 904.
Itaque, Officiis Romanae Curiae, Commissionibus Post6. Ab ordinandorum defectu aetatis, qui annum ex­
conclllaribus, atque Secretaria tibus auditis, eoramque sen­
cedat ll.
tentiis mature perpensis, certa scientia. Suprema et Apo7. A ratione studiorum cursus philosophiae rationalis
itollca auctoritate Nostra, haec quae sequuntur —donec
et theologiae, tum ad legitimum temporis spatium, tum
novus Codex Iuris Canonici promulgetur valitura— pro
ad primarias disciplinas quod attinet 13.
universa Ecclesia Latina sive declaramus sive decernimus.
8. Ab omnibus irregularitatibus ad forum iudlciale de­
I. Quas leges providentlssima Mater Ecclesia Codice
ductis.
Iuris Canonici sanxit atque aliis deinceps editis documen­
tis statuit nec revocavit, Integras ac sanctas declaramus,
1W. n. «. “Cfr. can. 394 5 t. ’ Cfir. can. 315 II · Cfr. am. m
I i. 'Cfr. can 94. ‘«Cfr. Decretum CJtmfes Dcimmu, o. 8, b. ol
nisi eas Concilium Oecumenlcum Vaticanum II aperte
1966 IUN 15.-PAULUS VI, MOT. PR. AAS 58 (1986) 467-472

'Ctr, Const. «Sogmatica
Gtnliwn, n. 27 [LE 3132}. ’ Cfr. Nota
rxflwalua pu#*. n. j (LE 3131]. 1 Cfr. Decretum Ctnxiuj Domtnur»
a. B. κ (LE 3332). · IHi. n. B, b.

4991

3333]. 11 Cfr. can. 2x3 | 2.
1
“ Meminerint EpUcopt. in p-rpmdeadis cauris propter quas ab
‘
dbpeimre 5^Jent, graviutra rorum quae^S»
(.oncdxari O, ux-xm tclms, n. xi (LE 3334], statuuntur. “Cfr. Decretus
4992

1986 IUN 1β-10

SC SACRAMENTORUM - DOCTRINA FIDEI - RELIGIOSORUM

n. 3450-3452

9. Ab Irregularitatibus et Impedimentis nd ordines suidpiendor. a) ab irregularitate ex defectu, sl agatur dc
niili adulterinis vel sacrilegis, de corpore vitiatis, de cpl4·ί leptlds et amentibus; / b) ab Irregularitate ex delicto pu­
blico eorum, qui apostasiam a fide consummaverint, aut
ad haereslm vel scnlsma transierint; c) ab Irregularitate
ex delicto publico eorum qui matrimonium attentare, aut
dvllem tantum actum ponere ausi sint, vel ipsimet vinculo
matrimoniali aut ordine sacro aut votis religiosis etiam
ilmplidbus ac temporariis ligati, vel cum muliere iisdem
votis adslricta aut matrimonio valido conluncta
d) ab
Irregularitate ex delicto sive publico slvc occulto eorum
qui voluntarium homicidium perpetraverint, aut fetus hu­
mani abortum procuraverint, enectu secuto, ornnlumquc
cooperatorum >·; e) ab Impedimento quo viri uxorem ha­
bentes prohibentur sacrum ordinem presbyteratus recipere.
10. Ad exercitium ordinis iam suscepti, quod attinet,
tb Irregularitatibus de quibus in can. 985, 3, in casibus
tantum publicis; et 4, etiam in casibus occultis, nisi recur­
sas ad S. Pocnitentlariam sit Impossibilis, firmo tamen
onere In ipso dispensato recurrendi quam primum ad ean­
dem S. Poeni tent iariain.
11.Ab impedimento aetatis ad matrimonium validum
contrahendum, quoties aetatis defectus annum excedat.
12.Ab impedimenta matrimoniali orto cx diaconatu,
vel sacro ordine presbyteratus, vel ex sollemni professione
religiosa.
13.Ab impedimento criminis, de quo in can. 1075,
1· et 3.·.
14. Ab Impedimento consanguinitatis in linea recta et
ln linea collaterali usque ad secundum gradum mixtum
cum primo.
15. Ab impedimento orto ex affinitate in linea recta.
16. Ab omnibus impedimentis matrimonialibus, si aga­
tur dc matrimoniis mixtis, quotiescumque servari nequeunt
condiciones requisitae in η. I Instructionis Matrimonii
Sacramentum a S. Congregatione pro Doctrina fidei, dic 18
Martii 1966 editae *·.
17.A forma iure praescripta ad valide contrahendum
matrimonium.
18. A lege renovandi consensum matrimonialem ln sa472 natione In radice, quoties: / a) requiritur dispensatio super
impedimento Sedi Apostolicae reservato; b) agitur de im­
pedimento iuris naturalis vel divini, quod iam cessaverit;
c) agitur de matrimoniis mixtis, cum servatae non fue­
rint condiciones praescriptae In commemorata Instructione
S. Congregationis pro Doctrina fidei η. I.
19. A poena vindlcativa iure communi statuta, quae
ab ipsa Sede Apostoiica declarata vel inflicta fuerit.
20. A tempore statuto pro ielunlo eucharistico.
Normae de facultatibus dispensandi, Episcopis iuxta
Conciliare Decretum Christus Dominus tributis, valere in­
cipient a die xv mensis augusti huius anni.
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis statuta sunt, ca omnia firma ac rata esse iubemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, dic xv mensis
lanii, anno mdcccclxvi, Pontificatus Nostri tertio.—Pau­
lus Pp. VI.

[LE 3139). puede usar la facultad de permltlr la trlnaclôn de
la Misa en la vlspcra de domingo o de fiesta de preeepto, slemSre que la Misa se anticipe con el fin de que los fleles, por In­
ulto, puedan cumplir la obllgaclôn del piecepto.
Accrca de la cuestlôn propuesta esta Sagrada Congregaciôn
responde a vuestra excelencla reverendlsima que el obispo,
en cse caso, no puede usar la facultad mencionadn.
Lo que le comunlco a vuestra cxcelcncia reverendlsima, deseândolc, a la vez, toda close de bendiclones celestioles.
Adictislmo en cl Scftor dc vuestra excelencla revcrendislma,
B. Cord. Luis Masella, Prefeclo.
Vioiardo, Secretario.

OfUiim Mint, n. u (LE 3354}· ,aCan. 985, 3. ,aCan. 985, 4. ’’Cfr.
A. A. S. LVHI 1:966), p, 237 (LE 3422].

eiusdem civitatis iure communi subiectum declaratur

Adn. ANASTASIUS AB UTRECHT in Laurentianum 11 (1970) 308358; E BERGH in hrT 88 (1986) 972-976; CH. BERUTTI in ME 92 (1967)
549-580; L. BUIjS in PrM 58 (1967) 88-115. 458-484. 597-839; J. DENIS
ir. Aa. can. 13 (1969) 65-78; G. P. GRAHAM in Joriet 28 (1968) 435-445;
G. MAMANI in Pal. clero 45 (1966) 1165-1180; L. MIGUELEZ in REDC
22 (1957) 183-193; F. PANINI in Rovista eclesiàitic· Brasüera 27 (1967)
393-395;E. F. REGATILLO in Sal terrae 55 (1967) 758-778; A. J. BEV7LACQUAia Jurât 31 (1971) 847-886.

3450
1986 IUN 16.-SC SACRAMENTORUM, RESPONSUM. PART.·

Ordinarius

loci nequit concedere ter Missam lita­
re IN SABBATIS AUT VIGILIIS FESTORUM DE PRAECEPTO

Roma, dia 16 de Junio dc 1966

Excelentlstmo u rererendis imo sefion Llegô a esta Sagrnda
Congregaciôn la carta de vuestra cxcelcncia rcverendlsima,
dei dïa 31 dc mavo de 1966, en la que se preguntn si el obispo,
en conformidad con las Let ras Apostôllcas Pastorale Munus
4993

♦ Ordinario Oorundensi, Prot. N. 1572/86: Qustradôn dei clero 80
(1987) 70.

3-551
1966 IUN 18.-SC DOCTRINA FIDEI, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur sanandi in radice matrimonium mix­
tum, PRAESTITIS CAUTIONIBUS A PARTE TANTUM CATHOLICA
Casus—Cynthia, a Catholic, and Preston, a Presbyterian, de­
sire to validate their marriage attempted before a Protestant
minister on June 11, 1965. A dispensation from the impe­
diment of mixed religion and disparity of cult ad caulelam is
required because the validity of Preston’s baptism is doubtful.
Cynthia is troubled In conscience and wishes to return to
the sacraments. Preston, a staunch Protestant, is willing to
have the marriage validated for the sake of his wife. Howe­
ver, he feels he cannot make the required promise regarding
the baptism and education of future children. He will agree
ns a compromise to have all of the girls bom of the marriage
baptized and raised Catholic but the boys must be baptized
and educated as Protestants. Cynthia cannot make the custo­
mary promises because she knows Preston will prevail in this
attitude. Cynthia has attended Mass faithfully since her at­
tempted marriage. One child, 0 girl, was bom. The child
is baptized and will be brought up in the Catholic Faith.
Rescriptum—Die 18 Inn. 1966 S. C. pro Doctrina fidei.
Ssdius D. N. D. Paulus divina Providentia Papa VI per fa­
cultates speciales S. Congregationi Impertitas, attentis pecu­
liaribus circumstantiis in casu concurrentibus et indubiis re­
sipiscentiae signis partis catholicae, benigne remisit preces
prudenti arbitrio et conscientiae R. P. D. Ordinarii qui, dum­
modo utriusque partis consensus perseveret, sanare valeat in
radice matrimonium nulli ter contractum a Catholica Cynthia
cum acatholico Preston. Insuper parti catholicae gravibus ver­
bis in mentem revocet obligationem, qua tenetur, omnino ca­
vendi de baptismo ct educatione universae prolis utriusque
sexus, tam forte natae quam forsitan nase i lurae, ln catholicae
religionis sanctitate, et prudenter curandi conversionem con­
jugis ad fidem catholicam. De implenda supra memorata obli­
gatione curandi, pro posse, baptismum ct educationem catho­
licam universae prolis, etiam forte iam natae, exquiratur a
parte Catholica explicita promissio.
* Ordinario Superiorensi. Prot. N. 1842,Ecra: Jurist 28 (1968) 203-204.

3452
1966 IUN 18.-SC RELIGIOSORUM, RESPONSUM. PART.·

Facultates Cardinalis Legati in Basilicam Assisiensem S. Mariae Angelorum, transferuntur in Minis­
trum Generalem O. F. M., et Monasterium S. Clarae
Roma, 18 Giugno 1966

Reverendissimo Padre, In riseontxo alia domanda dell'Ordi­
ne dei Fratl Minori relativa alia carica di Cardinale Legato
della Basilica della Porziuncola c Santa Chiara in Assisi, mi
pregio significarLe chc 11 Santo Padre ncH’Udienza concessaml
il 12 magglo u. s., atteso che Ia suddetta nomina dei Cardinale
Legato era subordinata alia carica dei Cardinale Prolettore
deu’Ordine, cd essendo quest'ultima stata sospesa, Si degnava
decidere quonto segue:
«Resta immutata la sltuazione giuridlca delta Basilica di
Santa Maria degli Angeli di modo che Feserclzio dei culto
divino possa ivi continuare ad essere svolto dall’Online dei
Fratl Minori con le stesse prerogative di cui 11 citato Ordine
godera qunndo aveva il Cardinal Protettore».
Pertanto il soggetto delle facoltà che flnora erano proprie
dei Cardinale Legato (eccetto naturalmente le facoltà Increntl
alla digni ta CnrdinaJizia), sarù. dl qui In aranti, il Ministro
Generale dei Fmti Minori. 11 quale potrù delegare le stesse
facoltà al Ministro della Provincia Serafica di S. Francesco
d’Assist
Circa pol il Monastero dl Santa Chiara In Assisi, questo
resta sotto la dlpendcnxa deU'Ordine per quanto riguarda 11
regime interno dello stesso, mentre l’Ordinario dei luo go
4994

η. 3453-3454

PAULUS VL CONSTITUTIO AP. ET7ALLOCUTIO

eserciterà Ia iua giuriidldone iuIIa Basilica onnessa, a norma
dei diritto.
Profitto volentieri delTIncontro per confermarmi della
Paternità Vostra Reverendissima devotissimo nel Signore.—
L Card. Antoni vn, Prr/.

• Vicario Ocn. O. F. M.. Prot. N. 7405/60: AOFM 85 (I960) 425.

3453
1966 IÜN 21.-PAULUS VI, CONST. AAS 59 (1967) 201-203
OCEANIAE MERIDIONALIS

In Insulis Oceanus Meridionalis

sacra

Hierarchia

CONSTITUITUR

PAULUS EPISCOPUS
Senus senorum Dei-Ad perpetuam rei memoriam

venerabilis Frater Petrus Martin ab Ecclesia titulo Sd!
nuslensl ad cathedralem Sedein metropolltanam Num«
nam transferatur; venerabilis Frater Ludovicos JaJIhM
ab Ecclesia titulo Vulturlensl, ad Portus Nilensis· vr?
Frater Michaël Darmancier ab Ecclesia Auguritenil >d
Ualllsicnscm et Futuncnscm. In provincia ecclesiastica Suvana, ut venerabilis Frater Victor Foley ab Ecclesia Utalo
Petlncsscnsl transferatur ad Sedem mctropolltanam Suri­
nam; venerabilis Frater Georgius Pearce ab Ecclesia Utah
Attalensi in Pamphylia, ad Apianam; venerabilis Frater
Petrus Guichet ab Ecclesia titulo Stectorena, ad Taraunam. In provincia denique Papeetensl, ut venerabilis Fra­
ter Paulus Maze ab Ecclesia titulo Ascalonltana, ad metropolitanam Sedem Papeetcnsem transferatur; venerabilis
Frater Ludovicus Tirilly ab Ecclesia titulo Buthrotia,
Talohaënam. Praeterea, venerabilem Fratrem Hcnricum 2'd
dc Cocq a Sede titulo Aquensi in Byzacena ad cathedra­
lem Ecclesiam Rarotonganam transferimus; venerabileia
vero Fratrem loannem Rodgers a Sede titulo Sbldensl id
cathedralem Ecclesiam Tonganam. Sed haec hactenus. Aatequam autem his Litteris Nostris finem imponamus, mo­
nemus esse quidem omnes sacros Antistites, oui ad cathé­
drales Sedes translati sunt, ab Iteranda fidei professlooe
exemptos; teneri vero singulos ad ius Jurandum fidelitatis
erga Nos dandum teste aliquo Episcopo qui sit Nobiscum
sincera caritate coniunctus. Statuimus etiam nt hae Lit­
terae Nostrae singulorum Praesulum cura In cathedralibas
templis perlegantur, tum clero tum populo, diem festum
de praecepto celebrantibus, post eas acceptas. Ceterum
has Litteras Nostras ad exitum deducet venerabilis Frater
Dominicus Enrici, quem memoravimus, vel quem Ipse de­
legaverit. Re vero acta, documenta exarentur, coramque
fide digna exempla ad Sacram Congregationem Fidei Pro­
pagandae cito mittantur.
Hanc vero Constitutionem nunc et in posterum effica­
cem esse et fore volumus; ita quidem ut quae per eam de­
creta sunt ab iis quorum res est religiose senentur, atque
Igitur vim suam obtineant. Cuius Constitutionis efficaci­
tati nulla, cuiusvis generis, contraria praescripta officere
poterunt, cum per eam iisdem derogemus omnibus. Nemini
praeterea haec voluntatis Nostrae documenta vel scindere
vel corrumpere liceat; quin immo huius Constitutionis
exemplis et locis, sive typis impressis sive manu exaratis,
quae sigillum viri praeferant in ecclesiastica dignitate con­
stituti simulque ab aliquo publico tabellione sint subscrip­
ta. eadem omnino habenda erit fides, quae huic haberetur,
si ostenderetur.
Datum Romae, apud S. Petrum, die uno et vicesimo
mensis lunii, anno Domini millesimo nongentesimo sexa­
gesimo sexto. Pontificatus Nostri tertio.—lacobus A. Card.
Copello, S. R. E. Cancellarius, Gregorius P. Card. Aga·
gianian, S. Congr. de Prop. Fide Praef. Franciscus Tinello,
Aposlolicam Concellariam Regens. Franciscus H. Ferretti,
Proton. Apost. Decanus. loanncs Calleri, Proton. Apost.

Prophetarum voces, qui pronuntiaverunt fore ut regnum
Dei, quod est Ecclesia, tam late fines proferret, ut mundum
universum Impleret (cfr. Dan., 2, 44), iam omnino evenisse
sive id ostendit, quod vera Dei religio Christique nomen
apud omnes fere populos ct gentes summam habeant ve­
nerationem, sive quod cotidie, in fermenti similitudinem,
quod populorum massam Insita virtute pervadit, felicissi­
me progressus faciunt. Quod cum laeto exitu etiam in In­
sulis Occanlae Meridionalis factum esset, tum nempe ado­
rando Spiritu urgente populos, tum Missionariis laborem
ac studium Impendentibus, visum est rem fieri maxime
cum Ecclesiae bono congruentem, sl ibi loci episcopalis
Hierarchia constitueretur. Qua re, ante explorato quid de
hoc negotio Indicarent venerabiles Fratres Nostri S. R. E.
Cardinales Sacrae Congregationi Fidei Propagandae prae­
positi, quaeve sententia esset venerabilis Fratris Dominici
Enricl, ArchieplscopI titulo Ancusensls inque Australia,
Nova Zelandia et Oceania Apostolic! Delegati, auctoritate
Nostra haec statuimus. In Insulis Oceanlae Meridionalis
ita sacram Hierarchiam condimus, ut tres provinciae ex­
stent ecclesiasticae atque duae dioeceses, ut statim descri­
buntur. Prima provincia ecclesiastica erit Numeana, quae
constabit: melropolltana Ecclesia Numeana (antea Vicariatu Apostollco Novae Caledoniae), culus cathédrale tem­
plum erit S. losepho, Sponso Beatae Mariae Virginis, di­
catum; Item suffragancis dioecesibus Portus Vilcnsis (antea
Vicariatu Apostolico Insularum Novarum Ebridarum),
cuius cathédrale templum erit sacratissimo Cordi lesu di­
catum; Ualllsknsi et Futunensi (antea Vicariatu Aposto­
llco Insularum Vallis et Futuna), culus cathédrale templum
erit quod in Insula vulgo Wallis Dominae Nostrae Reginae
Pacis dicatum est; quod autem in Insula vulgo Futuna
202 S. losepho, Sponso B. Μ. V., consecratum est, id conca-f
thedrale erit. Altera provincia ecclesiastica Suoana erit,
constabltque eadem metropolitans Ecclesia Suvana (antea
Vicariatu Apostolico Insularum Fldgis), culus cathédrale
templum sacratissimo Cordi lesu dicatum erit; simulque
suffragancis dioecesibus: Apiana, quae fuit antea Vlcariatus Apostollcus Insularum Samoa et Tokelau, cuiusque
templum cathédrale sacrum erit Beatae Mariae Virgini
nulla labe conceptae; Tarauana, quae fuit hactenus Viearlatus Apostollcus Insularum Gilbert!narum, cuiusque ca­
thédrale templum erit sacratissimo Cordi lesu consecra­
tum. Tertia provincia ecclesiastica Papeetensis cognomina­
bitur, atque coalescet sequentibus Ecclesiis: metropolitana
Ipsa Papeetensl, antehac Vicariatu Apostolico Insularum
Tahiti, cuius sacra cathedralJs aedes Beatae Mariae Virgini
Immaculatae dicabitur, atque dioecesi Taiohaëna, adhuc
Vicariatu Apostolico Insularum Marchesi, cuius templum
cathédrale ad praesens beato losepho, Sponso B. Μ. V.
dicabitur, In posterum, cum scilicet aptius erit. Dominae
Nostrae Custodi, seu ut dicunt, de Guardia. Praeterea has
duas dioeceses condimus: Rarotonganam, ex eo qui fuit
Vlcarialus Apostollcus Insularum de Cook; erit xiutem suffraganea metropolltanae Sedi Vellingtonensl et templum
cathédrale habebit S. losepho, Sponso B. Μ. V. consecra­
tum; atque Tonganam, quae fuit hactenus Apostollcus VIcariatus Insularum Tonga et Niue. Huius cathédrale tem­
plum erit Immaculatae Conceptioni B. Μ. V. sacrum, at­
que dioecesis recto Sanctae Sedi sublcletur.
Censemus Insuper ut circumscriptiones hae omnes Sa­
crae Congregationis Propagandae Fidei luris dictioni ob­
noxiae maneant, atque earum Praesules, scu qui adhuc VIcariatlbus Apostolicls praefuerunt, conditis dioecesibus
praeponantur, tltularibus Sedibus liberati. Ac proinde, ut

4W5

1966 1UN21.IULH

3454

i

1966 IUL ll.-PAULUS VI, ALLOC. AAS 58 (1966) 649-655
Allocutio dici 11 iul. 1966 iis qui interfuerunt Coetui r. rf.
'Simposio* a theologis doclisque viris habito de originali
peccato:

Circa

principia et criteria quibus dogma de peccato
ORIGINALI DEBET HODIE PROPONI ET INVESTIGARI

Siamo particolarmcnte liet i, dilettisslmi flgli, di salutare
oggl in voi i partccinanti al Simposio sui peccato originale,
e vi esprimiamo ia Nostra viva e profonaa gratltudlne per
aver accolto prontamente e generosamente il Nostro invito
α porre In collaborazionc le vostre energie intellettuali ollo
scopo di far maggior luce su di uno dei misteri fon/damen- e$0
tali della nostra fede cattolica. Infatti, come ha giustamente osservato il caro P. Dhanis. organizzatore e dlrtttore del Simposio, ncll'amabile c devoto indirlzzo che Cl
ha rivolto anche a nome vostro, il mistcro dei peccato ori­
ginale ha nessi strettissiml coi mistero dei Verbo Incarnato,
salvatore del genere umano, con la sua passione, morte
e glorioso resurrezlone, e qulndi onche coi messaggio dl
salvezza affidato alia Chiesa Cattolica. In realtà, a che
altro mira l’azione pastorale della Chiesa se non alia re­
denzione dell umana natura, che, mirabilmente creata da
pio onnlpotente in Adamo e In lui miseramente caduta,
e stata dal miscrlcordioso Iddio, per la grazia deU’unico

4996

!

|

I960 IUL 11

PAULUS;VI, ALLOCUTIO DE PECCATO ORIGINALI

Mediatore Gesù Crlsto, aneor plù mlrabilmentc rlcreata e
rigenerata alia vita divina?
Non vi è ignoto, dilettissiml flgli. che il dogma dei pec­
cato originale» come non fu estraneo agli Schcml di Costitailonl dei Concilio Vaticano II, nccolti dal Nostro Pro­
decessore» Giovanni XXIII di s. m., cosl non lo è stato
agli Attl dei ventuneslmo Concilio Ecumenico.
Infatti, nello Schema Constitutionis dogmaticae de depo­
lito Fidei pure custodiendo, fu inserito un capltolo, 1’oltavo, che tratla De peccato originali in filiis Adae. Questo
schema, perd, per raglonl a voi note, non ha fatto parte dei
programma definitivo delle discussioni e deliberazlonl con­
ciliari. Tultavia, anche sc con formulazlonl plù brevi e in
occasione di altre Costltuzlonl, In dottrina cattolica sui
peccato originale è stata rlaffcrmata n«l Concilio Vatica­
no II, specialmente in connessionc con 1'argomento prin­
cipale dei medeslmo, ch’è stato il mistero della Chiesa.
Cosl, nella Costituzione dogmatico Lumen gentium, in
plena consonanza con la divina rlvclazlone ed il magistero
dei precedent! Conclli dl Cartagine, dl Orange e di Trento,
si insegnano chlaramcntc II fatto c I'universality del pec­
cato originale» come pure l’intima natura dello stato dal
quale l’umanità decadde per colpa dl Adamo: «Aeternus
Pater, liberrimo et arcano sapientiae ac bonitatis suae con­
silio, mundum universum creavit, homines ad participan­
dam vitam divinam elevare decrevit, eosque lapsos in Ada­
mo non dereliquit, semper eis auxilia ad salutem praebens,
intuitu Christi Redemptoris, qui est imago Dei invisibilis,
primogenitus omnis creaturae» L
Era logico che un riferimento, ed aneor più esteso, al
651 dogma dei/ peccato originale dovesse essere fatto nella
Costituzione pastorale Gaudium et spes, nella quali il Con­
cilio ba affrontato ed ampiamente svolto il tanto qtteso,
import an tissimo argomento, de Ecclesia in mundo huius
temporis. Nessuna meraviglia, quindl, che il documento,
pariando nella sua parte introduttiva delle condizioni del1’uomo nel mondo contemporaneo, rilevi le tristi conscguenze dei peccato originale, in termini vivi ed efficaci
denunziate già dall’Apostolo nella Lettcra al Romani,
benché il Concilio, sulTesemplo di S. Paolo stesso, non
present! il peccato originale come Tunica fonte del male
nell’umanità. Leggesi, infatti, nella Costituzione: «Revera
inacquilibria quibus laborat mundus hodiernus, cum inaequilibrioillo fundamentaliori connectuntur, quod in hominis
corde radicatur. In ipso enim homine plura elementa sibi
invicem oppugnant. Unde in seipso divisionem patitur, ex
qua etiam tot ac tantae discordiae in societate oriuntur s.
In termini espliciti, la stessa Costituzione nel capltolo 13,
richizmandosi tacltamentc al Genesi 4 e alia dottrina dei
Concilio di Trento, addita nel peccato dei primo uomo la
principale sorgente del disordine morale esistente delï’umanltà, dichiarando: «In iustitia a Deo constitutus, ho­
mo tamen, suadente Maligno, inde ab exordio historiae,
libertate sua abusus est, selpsum contra Deum erigens ct
finem suum extra Deum attingere cupiens»5.
Flnalmente, nell’intcnto di sollevare in alto i cuori degli
nomini ed accendere le loro speranze, il Concilio addita
loro, con S. Paolo, nella figura d« Cristo Salvatore, fondatore délia Chiesa, il nuovo Adamo, dalla cui luce trae con­
firma ed illustrazione quanto d awenuto nel primo Ada­
mo, e continua a veri Hears! nella sua progenie, «Reaose
—si legge nel nostro documento— nonnisi in mysterio Ver­
bi incarnati mysterium hominis vere clarescit. Àdam enim,
primos homo, erat figura futuri 4, scilicet Christi Domini.
Christus, novissimus Adam, in ipsa revelatione mysterii
Patris Eiusque amoris, hominem ipsum homini plene ma­
nifestat eique altisslmam eius vocationem patefacit. Nil
igitur mirum in Eo praedictas veritates suum invenire
fontem atque attingere fastigium... Talc et tantum est
hominis mysterium, quod per Revelationem Christianam
652 credentibus illucescit. Per Christum et in / Christo Igitur
Illuminatur aenigma doloris ct mortis, quod extra Eius
Evangelium nos obruit»7.
Come appare chiaro da questi testi, che abbiamo creduto opportuno di richinmare alia vostra attenzione, 11
Concilio Vaticano II non ha mirato ad approfondire e com­
pleture la dottrina cattolica sui peccato originale, già sufficlentemente dichlarata e definita, come dlcevamo, nel
Condii di Cartagine8, d’Orange 8 e dl Trento10. Esso ha
volato soltanto confermarla ed applicarla secondo che
rlchledevano i suoi scopi, prevalentemente pastorali.
1 Col i
15· Coast, dozm. Lumtn geniium, c. I. n. i; A. A. S. LVIÏ, 1065
PP- 54 it 1*31]. ’ £xf».
°- «O- ’ Dt
pmmiu difnitito.
‘e. 3. «c.1, n. X3- * Rom. 5, 14. ’ c. I, n.
' *· 41«· ’a. 1546.
539.

4997

π. 3454

Ben diverso, invece, è II compito che si propone II vostro
Simposio dl esegeti e dl teologi particolarmente versati in
materia. Come appare dalTelenco delle relazionl, che con
gesto dl filiale ossequio avete voluto sottoporre alia Nostra
considerazione, a fine di riceverne una parola dl consenso
e di direttiva, vol, dilettissiml flgli, vl proponete di fare il
punto, come si suoi dire, sullo stato attuale del 1'esegesi
e delta teologia cattolica a riguardo dei dogma dei peccato
originale, con speciale riferimento al risultatl delle scienze
naturali moderne, quali l’antropologia e la paleontologla.
Frutto di questa vostra indagine comparativa, dovrebbero
essere una definizlone e una presentazione dei peccato ori­
ginale, che fosscro più moderne, cioè più soddisfacentl le
esigenze della fede e della ragione, quali sono sentite e
manifestate dagll uomini della nostra epoca.
Ebbcne, Nol lodiamo altamente questo vostro magna­
nimo proposito e ne ausplchlamo copiosi frutti, sia anzitutto per il progresso della sclenza ecclesiastica, sia, principalmente, per la maggiore efficacia della attività pasto­
rale della Chiesa, essendo plenamcnte persuasi che Vescovi
e sacerdoti non possono degnamente adempiere la loro
missione di illuminazione e di salvezza dei mondo moder­
no, se non sono in grado di presentare, difendere ed illu­
strare le verità della fede divina con concetti e parole più
comprensibilt aile menti formate alla odierna cultura filosofica e sclcntifica. E oui toma spontaneo il richiamo alTawertimento dato dal Nostro Predeccssore nella memo­
rabile allocuzione, con la quale inauguré il XXI Concilio
Ecumenico. «Oportet —osservava molto saplentemente
Giovanni XXIII— ut quemadmodum cuncti sinceri rei
Christianae, catholicae, apostolicae fautores vehementer/ 653
exoptant, eadem doctrina amplius et altius cognoscatur
caaue plenius animi imbuantur atque formentur; oportet
ut haec doctrina certa et immutabilis, cui fidele obsequium
est praestandum, ea ratione pervestigetur et exponatur,
quam tempora postulant nostra. Est enim aliud ipsum de­
positum Fidei, seu veritates, quae veneranda doctrina no­
stra continentur, aliud modus quo eaedem enuntiantur,
eodem tamen sensu eademque sententia» u.
È concessa, dunque, agli esegeti e al teologi cattollcl
tutta quella libertà di ricerca e di giudizlo, ch’è richiesta
dall’indole scientifica dei loro studi e dal fine pastorale
della salvezza delle anime, cui deve mirare, come a scopo
supremo, ogni attività in seno alia Chiesa. Vi sono, perô,
dei limiti, che Tesegeta, il teologo, lo scienziato, che vogliano veramente salvaguardare ed illuminare Ia propria
fede e quella degli altri cattolici, non possono e non devono
imprudentemente oltrepassare. Questi limiti sono segnatl
dal Magistero vivo della Chiesa, ch’è norma prosslma dl
verità per tutti i fedeli, come Noi stessi abbiamo ricordato
nelTEncidica Mysterium Fidei. In questa, infatti, denunz>ando alcune spiegazioni dei dogma della Transustanziazione che turbavano gli anim> dei fedeli, abbiamo riprovata un'eccessfva libertà nella interpretazione dei dogml
della religione crisliana: «Quasi cuique doctrinam semel ab
Ecclesia definitam in oblivione adducere liceat aut eam
ita interpretari ut genuina verborum significatio, seu pro­
bata conceptuum vis extenuetur»ll.
Abbiate, perciô, figli dUettissimi, sempre present! nelle
vostre discussioni e conclusioni i principii della sana esegesi cattolica, enunziatl più volte dal Nostri più prossi ml
Predecessor! e di recente confermati nella Costituzione dog­
matica Dei Verbum, che tratta della divina rivelazione.
Stando a questi principii, esiste un nesso intimo e imprescindibile ira la Sacra Tradizione, la Sacra Scrittura e il
Magistero della Chiesa. cosl che 11 Concilio ha potuto conchiudere il capltolo II, riguardante la trasmlsslone della
divina rivelazione, affermando: «Patet igitur Sacram Tra­
ditionem, Sacram Scripturam ct Ecclesiae Magisterium,
iuxta saplentissimum Dei consilium, ita Inter se connecti
et consociari, ut unum sine aliis non consistat, omniaque
simul, singula suo modo sub actione unius Spiritus Sancti,
ad animarum salutem efficaciter conferant»ll. /
654
Convint!, pertanto, che la dottrina de! peccato originale,
sia quanto alia sua esistenza ed universality, sia quanto
alia sua indole di vero peccato anchc nei discendenti dl
Adamo e alie sue tristi conscguenze per Tanima c per il
corpo, è una verità rivelato da Dio In vari passi dei Libri
dell’Antico e del Nuovo Testamento, ma specialmente nel
testi a vol notissimi dei Genesi 3, 1-20 e della Lettera ai
Romani, 5, 12-19, abbiate somma cura, nelTapprofondlrt
e precisare il senso dei testi biblicl, dl attenervi aile norme
impretcribili, che saturfscono daclla analogia fidei, dalle
u A. A. S. UV,i 963, p. 79» [LE 3083]. ‘M. A. S. LVH. «9Ô5. p. 733
(LE 33x6].

b.

ia.

4998

BBBB

SACRA CONGR. CONCILII - DOCTRINA^FIDEI

η. 3455-3456

dlchfartizlonl e definition! dei Conclli sopra ricordatl, dal
documenti emanati dalla Sede Apostolica. In tal modo vol
sarcte slcuri dl rispettare: «id quod Ecclesia catholica ubi­
que diffusa semper intellexit», cloè Ii senso dolia Chiesa
universale, docente e discente, che 1 Padrl dei secondo
Concilio di Cartaglne, che si occupô dei peccato originale,
contro i Pelagiani, considerarono «regulam fidei» u.
È évidente, perciô, che vi sembreranno Incondllabill con
Ia genuina dottrina cattolica le splegazloni che dei peccato
originale dànno alcuni autori moderni, 1 quali, partendo
dal presupposto, che non è stato dimostrato, dei poligenismo, negano, più o meno chiaramcnte, che ii peccato,
donde è derivata tanta colluvie di mali nell’umanltà, sia
stato anzitutto la disobbedienza di Adamo «primo uomo»,
figura di quello futuro n, commcssa all'inizio della storia.
Per conseguenza, tali spiegazloni neppur s'accordano con
rinsegnamento della Sacra Scrittura, della Sacra Tradizione e dei Magistero della Chiesa, secondo il quale il pec­
cato dei primo uomo è trasmesso a tutti 1 suoi discendenti
non per via d’imitazione ma di propagazione, «inest uni­
cuique proprium», ed è «mors animae», cioè privazione e
non semplice carcnza di santità e di giustlzia anche nei
bambini appena nati M.
Ma anche 1? teoria delFero/ucfonixmo non vi sembrerà
accettabile qualora non sl accordl decisamcnte con la creazione immediata di tutte e singole anime umane da Dio, e
non ritenga decisive Fimportanza che per le sorti dell'umanità ha avuto la disobbedienza di Adamo, protoparente
universale n. La quale disobbedienza non dovrà pensarsi
come se non avesse fatto perdere ad Adamo la santità
655 e giustlzia in cui fu costituito u. /
Queste sono, figli dilettisslmi, le riflesslonl e le esortazioni che abbiamo creduto opportuno di rivolgervi alFlnizio dei vostro Slmposio. Nella luce dell’universale Salva­
tore, promesso a conforto e speranza dei progenitori subito
dopo 11 loro fallo, voi indagnerete Γab Isso di umana mallzia scavato dal peccato originale, che ha avuto in Gesù
Christo 11 suo trionfale riparatore, poiché: ubi abundavit
delictum, superabundavit gratia per lesum Christum Do­
minum nostrum 11.
Anche a riguardo dell’argomento, cui state per applicare
le vostre menti, si veriflchi quanto ha affermato il Concilio
Vaticano I: «ratio, fide illustrata, cum sedulo, ple et sobrie
quaerit, aliquam Deo dante mysteriorum intclligentiam
eamque fructuosissimam assequitur» M.
Nella fiduclosa attesa che le conclusioni del vostro Simposio Cl siano di valido aiuto nel disimpegno dei Nostro
minlstero di supremo custode ed interprete della comune
fede, vi Impartiamo, ad auspicio di celesti lumi, ia Nostra
Apostolica Benedizione.

**caa. 2. uCooc. Vat II. Const.
n. 2r, cfr. anebo
a. ij (LE 3366]. “Cfr.
V.can. 2-3.
V, can. x 11 Cfr.
jeit. V, cxn. x.
5, 20-21.
Gaudium ed

Cone. Trid^ sesa.

Cane.

Trid^

11

Clr.

Cone. Tnd,

*· Item.

3455
1966 IUL 12.-SC CONCILII, RESPONSUM.

PART.·

Circa

privilegia et dispensationes a lege ieiunii
et abstinentiae non amplius in posterum concedendas

Dubia—1. Supuesto que con fecha 3 de febrero de
1966, la Sagrada Congrcgaciôn del Concilio prorrogô por
cinco afios la facultad de dispensor a los subditos de la
Jurisdlcdôn Castrense de la obllgaciôn del ayuno y absti­
nenda. 2. Supuesto que esta concesiôn viene disfrutAndose
desde el 12 de mayo de 1646. 3. Pero la Constituciôn
Poenitemini de 17 de febrero de 1966 |LE 3412] dice en
su nùmero 5: «Quedan abrogados todos los privileges e
indultos, generales y particulares», por lo que surge lo duda
sobre la vigenda de la dtada concesiôn al Ejérdto espaftol.
El Vicario General Castrense que suscribe, suplica a
Vuestra Santldad, se digne aclarar uuténticamente dichas
dadas, y en caso de abrogaclôn, otorgue nueva concesiôn
habida cuenta de...
Resp.—a) En cuanto a la duda de si la Poenitemini
abrogé ia dispensa concedi da en esta materia, se responde
en sentido a/irmotivo.
b) En cuanto a Ia petlclôn de nuevas dispensas, la Sa­
grada Congregaclôn recuerda e Intenta formar las conden­
das en el sentido dc que no puede existir dispensa en lo
que ataftc a la ley divina de ia pcnltencla, cnunclada en cl
articulo prlmero de la Constltudôn.
4999

1000 IUL 12-2-1

SI se train de la ley ecleslàstlca —como es obvio en la
petlclôn del Vicario General Castrense—, la Sagrada Congregaclôn responde: «En lo que sc rcfJcre a relajar la lev
eclesiàstlca positivo dc Ia abstinenda y ayuno, deseo comunicar a Su Exedenda que este Sagrado Dkasterio do
concederâ ya la dispensa como antes.» (Non amphui con­
cedere dispensationem ut antee.)
cj Si exlsten razoncs espcclalcs, conmûtese la obligaciôn por obras de penltcncia, coridad 0 plcdad, segûn la
mente dc la Constituciôn.—P. Passini, Secretario. H. Crovella, Subsec.
* Vicario Cutrensi Hupaniarum: Eurtndda dei clero S3 (lîiî]
4SÔ-457.

3456
1966 IUL 24.-SC DOCT. FIDEI, EP. AAS 58 (1966) 659-661

Epistula ad venerabiles Praesules Conferenttarum
Episcopalium et ad Superiores Religionum: de non­
nullis ERRORIBUS EX FALSA INTERPRETATIONE DOCU­
MENTORUM CoNc. Vaticani II insurgentibus ·

Cum Oecumenicum Concilium Vaticanum II, nuper felidter absolutum, saplentissima documenta promulgave­
rit, sive In re doctrinali, sive in re disciplinari, ad Eccleshe
vitam efficaciter promovendam, grave populo Dei universo
incumbit onus, nempe omni nisu satagendi ut ad actum
perducatur quidquid. Spiritu Sancto afflante. In amplis­
simo illo Episcoporum coctu, Praesidente Summo Ponti­
fice, sollemniter propositum vel decretum fuit.
Ad Hierarchiam vero spectat lus et offldum vigilandi,
dirigendi, promovendi renovationis motum a Concilio in­
choatum, ita ut eiusdem Concilii Documenta et Decreta
rectam Interpretationem accipiant et ad effectum dedu­
cantur secundum propriam ipsorum vim et mentem ndamussim servatam. Haec enim doctrina ab Episcopis est
tuenda, quippe qui sub Petro capite munere auctontative
docendi pollent. Laudabiliter vero multi Pastores Concilii
doctrinam apte explicandam iam susceperunt.
Dolendum attamen est ex variis partibus nuntios non
faustos pervenisse de abusibus *n doctrina Condlii inter­
pretanda invalescentibus, necnon de peregrinis et audaci­
bus opinionibus hic illic insurgentibus quae plurium fide­
lium animos non parum perturoant. Laudanda sunt studia
et conamina ad veritatem penitius investigandam, probe
distin guendo Inter id quod est credendum et Id quod est w
opinabile; at ex documentis ab hac Sacra Congregatione
examinatis constat de non paucis sententiis quae limites
simplicis opinionis vel hypotheseos facile praetergredientes
ipsum dogma et fidei fundamenta aliquatenus afficere vi­
dentur.
Aliquot ex istis sententiis et erroribus, per modum exem­
pli, expedit tangere prout ex relationibus virorum docto­
rum necnon ex editis scriptis innotescunt.
1) Imprimis occurrit ipsa Sacra Revelatio: sunt etenim
qui ad Sacram Scripturam recurrunt Traditione consulto
seposita, sed Biblicac inspirationis et inerrantiae ambitum
et vim coartant et de historicorum textuum valore non
recte sentiunt.
2) Quod autem attinet ad doctrinam Fidei, formulae
dogmaticae dicuntur ita historicae evolutioni subesse ut
etiam ipsarum sensus oblectlvus mutationi obnoxius sit.
3) Magisterium ordinarium Ecclesiae, praesertim Ro­
mani Pontificis ita Interdum negllgitur et parvipenditur,
ut ad regionem rerum opinabilium fere relegetur.
4) Veritatem obicctivam absolutam, firmam et immu­
tabilem, quidam fere non agnoscunt omniaque cuidam
rclaUvismo obnoxia faciunt, et quidem ea fucata ratione
secundum quam veritas quaecumque rythmum evolutionis
conscientiae et historiae necessario sequatur.
5) Ipsa D. N. Iesu Christi adorabilis Persona impetitur,
cum in recogitanda christologia tales de notura et persona
conceptus adhibeantur qui cum dogmaticis definitionibus
vix componi possunt. Serpit quidam humanismus christologicus ob quem Christus ad condicionem simplicis hominis

• His litteras edmdl nobis licentia ficta est, at earum genuinus tescc
innotescit, quia foha quaedam diurna, quamvis earumdetn Uttenrtsa
mtun omnimodam discretionem postularet, partes nonnullas textus pobUci^ turis ficere non dubitaverunt, non tamen servata propria docQxr/ntl
indole. Iu Uctum est ut circa ca quae reapse in litteris continentur et arca
unem per eas a SancU Sede intentum dubia exorirentur. (N. R.) [AAS].
5000

reducitur, qui sensim suae divinae Filiationis conscientiam
acquisierit. Eius virginalis conceptio, miraculo, ipsa Re­
surrectio verbotenus conceduntur sed reapse ad merum
ordinem naturalem reducuntur.
6) Itidem in Sacramentorum theologica tractatione
quaedam elementa vel ignorantur vel non sufficienter at­
tenduntur, maxime quod ad Ssiham Eucharistiam attinet.
Dc praesentia reali Christi sub speciebus panis ct vini non
desunt qui disputent exaggerato symbollsmo faventes pe­
rinde ac si panis ct vinum non per transubstantlatloncm
converterentur in Corpus et Sanguinem D. N. Iesu Christi,
sed mere transferrentur od quamdam significationem. Sunt
etiam qui conceptum agapes quoad Missam plus aequo ur­
gent prae idea Sacrificii.
7) Sacramentum Poenitentiae quidam explicare malunt
MI tamquam / medium reconciliationis cum Ecclesia, non sa­
tis exprimendo reconciliationem cum ipso Deo offenso.
Contendunt etiem huic Sacramento celebrando necessa­
riam non esse personalem confessionem peccatorum, sed
solam functionem socialem reconciliationis cum Ecclesia
exprimere satagunt.
8) Nec desunt qui doctrinam Concilii Trldentini de pec­
cato originali vel parvipendunt vel ita commentantur ut
originalis culpa Adami et ipsius peccati transmissio saltem
obfuscentur.
9) Nec minores circumferuntur errores in ambitu theo­
logiae moralis. Etenim non pauci obiectivam rationem mo­
ral i tatis relcere audent; alii legem naturalem non accipiunt,
asserunt vero legitiniltatem moralis situâtIonis quam di­
cant. Perniciosae opiniones propagantur de inoralitate ac
responsabllitatc in re sexuali et matrimoniali.
10) His omnibus addendo est nota dc Occumenismo.
Laudat profecto Sedes Apostolica cos qui in spiritu Decreti
Conciliaris de oecumcnismo incepta promovent ad carita­
tem cum sciunctls fratribus fovendam eosque ad unitatem
Ecclesiae attrahendos, sed dolet non deesse qui Decretum
Conciliare suo modo interpretantes talem actionem oecumenicam urgent quae veritatem offendat de Fidei et Ec­
clesiae unitate, favendo periculoso irenismo et indifferentismo, quod quidem a mente Concilii omnino alienum est.
Huiusmodi errores et pericula, singula quidem hic illic
sparguntur, summaria vero synthesi collecta hac epistola
locorum Ordinariis exhibentur, ut pro suo quisque munere
et officio satagat ad ea compescenda vel praecavenda.
Enixe autem hoc Sacrum Dicasterium rogat ut ildem
locorum Ordinarii in propriis Conferentiis Episcopalibus
adunati de Illis agant et od Sanctam Sedem opportune
referant suaque pandant consilia ante festum Nativitatis
D. N. I. Ch. anni currentis.
Has Litteras quas publici iuris fieri patens ratio pru­
dentiae vetat, Ordinarii aliique quibuscum ipsi eas com­
municare Iusta de causa censuerint, sub stricto secreto
tegant.
Roma, 24 iulii 1966.—A. Card. Ottavxani.
Ada. AOFMCap 82 (I960) 377; Nuntium 1 (1967) 20.

3457
1966 AUG 6.-PAULUS VI, MOT. PR. AAS 58 (1966) 757-787

Normae

ad quaedam exsequenda SS. Concilii
cani II Decreta statuuntur

Vati­

PAULUS PP. VI
Ecclesiae Sanctae regimen sane postulat, ut, post cele­
bratum Oecumenicum Concilium Vaticanum II, novae con­
dantur normae novaenue rerum temperationes statuantur,
quae necessitatibus ab ipso inductis respondeant, atque
magis magisque accommodentur novis apostolatus finibus
ac provinciis, quae eiusdem Concilii opera Ecclesiae patneruntin mundo huius temporis, qui, valde commutatus,
radianti lumine eget ac super naturalem caritatis ardorem
desiderat.
Quam ob rem, hisce ducto consiliis, ubi primum Oecumcnica Synodus ad exitum pervenit, studiorum Commis­
siones constituimus, quae doctrinam ac rerum usum pro
sua parte in id conferrent, ut certae definirentur normae
ad Concilii Decreta exsequenda, quibus quaedam legis va­
catio iam data erat. Huiusmodi Commissiones, sicut Lit­

5001

n. 3457

PAULUS VL MOTU PROPRIO ECCLESIAE SANCTAE

I960 Al G Ο

teris motu proprio datis die x superioris mensis Iunii, a
verbis incipientibus Munus Apostolicum ÎLE 3444], liben­
tes scripsimus, in commissum officium sedulo incubuerunt,
Noblsque suas conclusiones tempore constituto fecerunt
notas.
Quas cum attento animo consideraverimus, censemus
tempus nunc esse commemoratas normas edi. Attamen,
cum de materia agatur ad disciplinam pertinente, de qua
rerum experientia plura adhuc suggerere potest, cumque
ceterum propria Commissio operam det Codici Iuris Ca­
nonici recognoscendo atque emendando, in quo universae
Ecclesiae leges ratione magis congruente, accommoda at­
que definita simul ordinabuntur, Nos sapienter prudenterque facturos esse putamus, si hasce normas ad experimen­
tum ediderimus.
Hoc autem temporis intervallo, Episcoporum Conferen­
tiis fas erit suas animadversiones notationesque Nobiscum
communicare, quas normarum exsecutio forte faciendas
suaserit, novaque consilia Nobis proponere. /
Itaque, re mature perpensa, motu proprio atque aposto*
lica Nostra auctoritate nonnas, quae sequuntur, ad exse­
quenda Concilii Decreta a verbis incipientia: Christus Do­
minus (de pastorali Episcoporum munere in Ecclesia)»
Presbyterorum Ordinis (do Presbyterorum ministerio et vi­
ta), Perfectae caritatis (de accommodata renovatione vitae
religiosae) et Ad gentes divinitus (de activitate missionall
Ecclesiae) decernimus ac promulgamus, easque ad experi­
mentum observari praecipimus, scilicet donec novus Iuris
Canonici Codex promulgetur, nisi interdum ab Apostolica
Sede aliter providendum sit.
Eaedem normae vigere incipient die xr proximi mensis
octobris, quo die, Maternitati B. Μ. V. sacro, quattuor
abhinc annos, Sacrosanctum Concilium a Decessore Nostro
loanne XXIII ven. mem. sollemniter inauguratum est.
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis statuta sunt, ea omnia firma ac rata esse lubemus,
contrariis quibusvis, etiam specialissima mentione dignis,
non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die vi mensis Augusti,
in festo Transfigurationis D. N. I. C., anno mcmlxvi, Pon­
tificatus Nostri quarto.—Paulus Pp. VI.

I

NORMAE AD EXSEQUENDA DECRETA
SS. CONCILII VATICANI II «CHRISTUS DOMINUS»
ET «PRESBYTERORUM ORDINIS»
Episcopale officium, quod Sacrosanctum Concilium Va­
ticanum II in Constitutione dogmatica Lumen gentium
[LE 3232] et in Decreto Christus Dominus [LE 3332] in
clariore luce posuit, in aedificationem Mystici Corporis
Christi, quod est Ecclesia, divinitus institutum est.
Huius rei causa Sacri Pastores munus suum docendi,
sanctificandi atque pascendi Populum Dei diuturna cura
adimplere tenentur tum sollicitudinem omnium Ecclesia­
rum generose cum Romano Pontifice participantes, tum
recto dioecesium sibi commissarum regimini impensius pro­
videntes, tum denique In commune plurium Ecclesiarum
bonum nctuose una operantes. /
759
In regimine autem dioecesium sibi commissarum Epi­
scopi necessarios adiutores ct consiliarios habent in primis
Presbyteros, quos ideo libenter audire, immo consulere ve­
lint, firmo semper in omnibus eorundem Episcoporum po­
testate libere agendi, rationes et normas statuendi legesque
ferendi iuxta officii sui conscientiam atque regiminis Ec­
clesiae principia (cfr. Const, dogm. Lumen gentium, N. 27)
Quo facilius igitur et aptius Episcopi suum pastorale
munus exercere valeant atque efficacius ad effectum dedu­
cantur principia, quae sive in Decreto Christus Dominus
sive in Decreto Presbyterorum Ordinis [LE 3365] a Sa­
crosancto Concilio sollemniter ad proba ta sunt, hae quae
sequuntur normae statuuntur.
Cleri distributio et subsidia dioecesibus praestand \
(N. 6 Decr. Christus Dominus et N. 10 Decr. Presbgterorum
Ordinis)

1. Instituetur, si opportunum videatur, apud Sedem
Apostolicam peculiare Consilium, cuius erit generaPu tra­
dere principia, quibus regatur aptior, attentis variarum
Ecclesiarum necessitatibus, cleri distributio.
5003

Ji. 3457

PAULUS VI. MOTU PROPRIO ECCLESIAE SANCTAE

2. Synodorum Patriarchalium ct Episcopalium Conferent/arum erit, attentis Apostollcae Sedis praescriptis, or­
dinationes statuere ct normas pro Episcopis edere, ut apta
obtineatur cleri, tum proprii territorii, tum ex aliis regio­
nibus advenientis, distrioutio, qua nempe necessitatibus
omnium dioecesium proprii territorii provideatur, atque
etiam bono Ecclesiarum in terris Missionum et In Nationi­
bus cleri penuria laborantibus prospiciatur. Apud quamli­
bet Episcoporum Confcrentiam igitur constituatur Com­
missio, cuius erit necessitates variarum dioecesium terri­
torii atoue etiam earum possibilitates de proprio clero ce­
dendi aliis Ecclesiis indagare, ad exsecutionem adducere
conclusiones a Conferent i is definitas et probatas casque ad
Episcopos territorii perferre, cleri distributionem respi­
cientes.
3. Ut transitus clericorum ab una ad aliam dioecesim
facilior reddatur —firmo manente incardinationis et cxcardinationis instituto, utique novis adiunctis aptando—,
haec servanda statuuntur:

§ 1. Clerici in Seminariis ita instituantur, ut non tan­
tam dioecesis, in cuius servitium ordinantur, sed univer­
sae Ecclesiae quoque sollicitudinem habeant, utque, de
licentia proprii Episcopi, paratos se exhibeant qui Eccle­
siis particularibus, quarum gravis urget necessitas, sese
760 devoveant; /

1060 AUG e

quidem imprimis ipsarum dioecesium territorii necesilhtibus, dioecesibus subsidia quaedam imponuntur solvenda
in favorem sive operum apostolatus vel caritatis, sive Ec­
clesiarum quae parvus opibus sunt praeditae aut ob rxculiaria adiuncta in egestate versantur.
Potestas episcoporum d i oecesanorum
(N. 8 Decr. Christus Dominas)

6. Normae ad exsequendum praescriptum N. 8 statu­
tae sunt Litteris Apostolicis motu proprio dalii dic xv
mensis iunli anno mcmlxvt, quibus a verbis De Episcoporum
muneribus initium est [LE 3-140J·
Studium et scientia pastoralis fovenda
(N. 16 Decr. Christus Dominus et N. 19 Decr. PrtsbgUnnn
Ordinis)

7. Curent Episcopi aut singuli aut inter se coniundi ot
omnes Presbyteri, etiam sl ministerio addicti sunt, striem
praelectionum pastoralium statim post ordinationem per
annum perficiant, atque frequentent, statis temporibus,
alias praelectiones, quibus ipsis Presbyteris praebeatur oc­
casio cum ad pleniorem rationum pastoralium et scientiae
theologiae, moralis et liturgicae cognitionem acquirendam,
tum ad vitam spiritualem roborandam et experientias apostolicas inter se cum fratribus communicandas.
Curent etiam Episcopi vel Conferentiae Eplscopalesiuxta cuiusque territorii condiciones, ut eligantur unnj
vel plures Presbyteri probatae scientiae et virtutis, qui.
tamquam studiorum moderatores, promoveant ct ordinent
praelectiones pastorales ceteraque subsidia, quae necessa­
ria existimentur ad fovendam formationem scientificam
ct pastoralem Presbyterorum proprii territorii: centra stu­
diis destinata, bibliothecas itinérantes, congressus de re
catechetlca, homiletica vel liturgiea et alia hulusmodL/
’C

§ 2. Extra casum verae necessitatis propriae dioecesis,
Ordinarii seu Hierarchac ne denegent licentiam emigrandi
clericis, quos paratos sciant atque aptos aestiment qui re­
giones petant gravi cleri inopia laborantes, ibidem sacrum
ministerium peracturi; curent vero, ut per conventionem
scriptam cum Ordinario loci quem petunt iura et officia
eorum clericorum stabiliantur,
§ 3. Curent autem iidem Ordinarii, ut clerici a propria
dioecesi ad dioecesim alterius nationis transmigrare inten­
dentes apte praeparentur ad ibidem sacrum ministerium
exercendum; ut scilicet et linguae regionis scientiam ac­
quirant, et eiusdem institutorum, condicionum socialium,
usuum ct consuetudinum intellegentiam habeant;
§ 4. Ordinarii licentiam ad aliam dioecesim transmi­
Aequa remuneratio presbyteris providenda et praevi­
grandi concedere possunt suis clericis, ad tempus praefini­
dentia socialis in favorem presbyterorum ordinanda
tum, etiam pluries renovandum, ita tamen ut iidem clerici
ln propria dioecesi incardinati maneant, atque in eandem
(N. 16 Decr. Christus Dominus et NN. 20-21 Decr. Pratyeredeuntes omnibus luribus gaudeant, quae haberent sl in
rorum Ordinis)
ea sacro ministerio addicti fuissent;
8. Curent Sjmodi Patriarchales et Episcoporum Confe­
§ 5. Clericus autem qui a propria dioecesi in aliam le­
rentiae ut, sive pro singulis dioecesibus sive pro pluribus
gitime transmigraverit, huic dioecesi, transacto quinquen­
earum in communi sive pro toto territorio, normae sta­
nio, ipso iure incardinatur, sl talem voluntatem in scriptis
tuantur, quibus apte consulatur debitae sustentationi om­
manifestaverint tum Ordinario dioecesis hospitis tum Or­
nium clericorum qui in Populi Dei servitium munere fun­
dinario proprio, nec horum alteruter ipsi contrariam scripto
guntur vel functi sunt. Remuneratio clericis tribuenda
mentem intra quattuor menses significaverit.
praecipue eadem requiritur pro omnibus in iisdem adjun­
4. Praeterea, ad peculiaria opera pastoralia vel missioctis versantibus, ratione quidem habita tum ipsius muneris
narla perficienda pro variis regionibus aut coetibus socia­
naturae, tum temporum locorumque condicionum, atoue
libus, qui speciali indigent adiutorio, possunt ab Apostolica
sufficiens esse debet ut clerici vitam ducere valeant ho­
Sede utiliter erigi Praelaturae, quae constent presbyteris
nestam, utque etiam valeant pauperibus adiutorio esse.
cleri saecularis, peculiari formatione donatis, quaeque sunt
Commissioni Codici luris Canonici recognoscendo com­
sub regimine proprii Praelati et propriis gaudent statutis.
mittitur reformatio systematis beneficialis. Interim curent
Huius Praelati erit nationale aut Internationale erigere
Episcopi, suis auditis Consiliis presbyterorum, ut providea­
ac dirigere Seminarium, in quo alumni apte instituantur.
tur aequae distributioni bonorum, etiam redituum ex be­
Eidem Praelato lus est eosdem alumnos incardinandl, cos­
neficiis provenientium.
que titulo servitii Praelaturae ad Ordines promovendi.
Advigilent eaedem Conferentiae ut, in regionibus saltem
Praelatus prospicere debet vitae spirituali illorum, quos
In quibus cleri sustentatio penitus aut magna ex parte a
titulo praedicto promoverit, necnon peculiari eorum for­
fidelium oblationibus pendet, in singulis dioecesibus spe­
mationi continuo perficiendae, eorumque peculiari mini­
ciale institutum quod bona in hunc finem oblata colligat,
sterio, initis conventionibus cum Ordinariis locorum ad
habeatur, cuius administrator sit ipse Episcopus dioect3uos sacerdotes mittuntur. Item providere debet ipsorum
sanus, cui vero auxilium praebeant saccnlotes delegati et,
ecorae sustentationi, cui quidem consulendum est per
ubi utilitas id suadeat, etiam Iolci in re oeconomica periti.
easdem conventiones, vel bonis Ipsius Praelaturae propriis,
Curent tandem eaedem Episcoporum Conferentiae, ut.
vel aliis subsidiis Idoneis. Similiter prospicere debet iis qui
attentis semper legibus ecclesiasticis ct civilibus, in singu­
ob infirmam valetudinem aut alias ob causas munus slbl
lis nationibus habeantur sive instituta dioecesana, etiam
commissum relinquere debent.
inter se foederata, sive Instituta pro variis dioecesibus si­
Nihil Impedit quominus laid, sive caclibcs sive matrimomul constituta, sive consociatio pro tota natione condito,
761 nlo iunctl,/ conventionibus cum Praelatura initis, huius
quibus, sub vigilantia sacrae Hierarchiae, satis provideatur
operum et inceptorum servitio, sua peritia professionali,
tum congruenti cautioni ct adsistentiae sanitariae, quam
sese dedicent.
vocant, tum debitae sustentationi clericorum qui infir­
Tales Praelaturae non eriguntur, nisi auditis Conferenmitate, Invallditate aut senectute laborent.
tlis Episcoporum territorii, in quo operam suam praesta­
Spectabit ad Codicem Iuris Canonici recognoscendum
bunt. In qua exercenda sedulo caveatur, ut lura Ordinario­
rationes definire, iuxta quas constituenda etiam sit, ln
rum locorum serventur el cum iisdem Confcrcntiis Episco­
singulis dioceslbus vel regionibus, alia massa communis,
porum arctae rationes continuo habeantur.
qua Episcopi valeant aliis obligationibus erga personas
5. Synodis Patriarchalibus ct Episcoporum Confcrcn­
Ecclesiae deservientes satisfacere variisque dioecesis neces­
tiis tandem etiam competit eas de usu bonorum ecclesiasti­
sitatibus occurrere, quaque etiam valeant dioeceses divi­
corum opportunas statuere ordinationes, quibus, attentis
tiores ad i uv are pauperiores. /
5003

5004

19GG AUG Ο

PAULUS VI, MOTU PROPRIO ECCLESIAE SANCTAE

Quorundam fidelium coetuum sollicitudo
(N. 18 Decr. Ch»is/us Dominus)

9. Rogantur Episcoporum Conferentiae ut, attento
raagno hodie migrantium ct peregrinantium numero, om­
nia qune ad studium et moderationem corundcm curae
spiritualis spectant, committant sacerdoti ad hoc delegato
aut special! Commissioni ad hoc constitutae.
Episcoporum nominatio
(N. 20 Decr. Christus Dominus)

I

10. Firmo manente lure Romani Pontificis libere no­
minandi ct instituendi Episcopos, et salva disciplina Ec­
clesiarum Orientalium, Conferentiae Episcopales, iuxta
nonnas ab Apostolica Sede statutas vel statuendas, de
viris ecclesiasticis ad Episcopatus officium in proprio ter­
ritorio promovendis prudenti consilio sub secreto quotan­
nis agant et candidatorum nomina Apostollcae Sedi pro­
ponant.

Episcoporum a munere

I

renuntiatio

(N. 21 Decr. Christus Dominus)

11. Ut exsecutioni mandari valeat praescriptum N. 21
Decreti Christus Dominus, enixe rogantur omnes dioecesani
Episcopi aliique ipsis iure aequiparati ut, non ultra exple­
tum septuagesimum quintum aetatis annum, renuntiatio­
nem ab officio sua sponte exhibeant Auctoritati compe­
tenti, quae, omnibus singulorum casuum inspectis adiunclls, providebit.
Episcopus, cuius renuntiatio ab officio acceptata fuerit,
habitationis sedem aliquam, si id exoptet, in ipsa dioecesi
servare poterit. Ipsa ceterum dioecesis providere debet
Episcopi renuntiantis congruae ac dignae sustentationi.
Conferentiae Episcoporum territorii est, per modum nor­
mae generalis, determinare rationes, secundum quas dioe­
ceses huic officio satisfacere debent.
Dioecesium circumscriptiones
(NN. 22-24 Dccr. Christus Dominus)

12. § 1. Ut dioecesium circumscriptiones congrue re­
cognosci possint, Conferentiae Episcopales, pro suo quae­
que territorio, condita, si casus ferat, peculiari Commissio­
ne, examini subiciant praesentes Ecclesiarum divisiones
territoriales. Quare oportet ut dioecesium status, quoad
territorium, personas et res, rite investigetur; singuli Episcopi, quorum/ directe intersit, necnon Episcopi totius
provinciae vel regionis ecclesiasticae intra cuius fines dioe­
cesium recognitio fiat, audiantur; virorum vere peritorum,
sive ecclesiasticorum, sive laicorum, auxilium pro posse
adhibeatur; in natura sitae rationes, quae circumscriptio­
nes immutare forte suadeant, aequo animo perpendantur;
omnes innovationes forte introducendae, de quibus in
NN. 22-23 Decreti Christus Dominus, proponantur; in
dioecesium divisione vel dismembratione, aequa et apta
presbyterorum necnon Seminarii alumnorum distributio,
attentis tum necessitatibus ministerii salutis in unaquaque
dioecesi exercendi, tum peculiaribus illorum conditionibus
et votis, curetur.
J 2. Pro Ecclesiis Orientalibus vero optandum est ut,
In definiendis eparchlarum circumscriptionibus, ratio quo­
que habeatur maioris propinquitatis illorum locorum, in
quibus fideles eiusdem ritus commorantur.
Episcoporum Auxiliarium facultates
(NN. 25-26 Dccr. Christus Dominus)

13. § 1. Episcopos Auxiliares pro aliqua dioecesi constitnere necesse est, quoties id exigant verae necessitates
apostolatus in illa exercendi. lamvero, pascendi dominici
gregis bonum, unitas regiminis in dioecesi moderando, con­
dicio membri Collegii Episcopalis, qua Auxiliaris decora­
tur, necnon efficax cum Episcopo dioecesano cooperatio,
principia constituunt praecipua prae oculis habenda, quan­
do de potestate Episcopo Auxiliari tribuenda agitur.
I 2. Episcopus dioccesanus debet Auxiliarem consti­
tuere aut Vicarium Generalem seu Synccllum aut \’icarium Episcopalem, Ita tamen ut, quolibet in casu, ab Epi­
scopi dioecesani auctoritate unice dependeat.
§ 3. Ut bono communi dioecesis sufficienter providea­
tur et Episcopi Auxiliaris dignitas in tuto collocetur, vo­
5005

n. 3457

luit Concilium suum optatum manifestare ut, sede vacante,
Auxiliari vel, ubi plures sint, uni ex Auxiliaribus, ab illis
quorum lus est dioecesis regimen committatur. Attamen,
nisi aliud a competenti Auctoritate ln casu peculiari statu­
tum fuerit, Episcopus Auxiliaris, sede vacante, potestates
ct facultates non amittit quibus sede plena a iure gaude­
bat, tamquam Vicarius Generalis vel tamquam Vicarius
Episcopalis. Tunc autem Auxiliaris, ad munus Vicarii Ca­
pitularis non electus, hac sua potestate, a Iure quidem
collata, usque dom novus Episcopus possessionem sedis
ceperit, gaudet, plena concordia exercenda cum Vicario
Capitulari, qui regimini dioecesis praccst. /
765
Vicarii Episcopales
(N. 27 Decr. Christus Dominus)

14. § 1. Novum officium Vicarii Episcopalis in fure
ideo a Concilio conditum est, ut Episcopus novis coopera­
toribus auctus, meliore quo fieri possit modo regimen pa­
storale dioecesis exercere valeat. Quare unum vel plures
Vicarios Episcopales constituere libere Episcopi dioecesani
determinationi relinquitur, iuxta peculiares loci necessita­
tes; imo et firma manet ei facultas unum vel plures Vica­
rios Generales, ad normam can. 366 C. I. C., nominandi.
§ 2. Vicarii Episcopales, in determinata dioecesis parte
aut in certo negotiorum genere aut quoad fideles determi­
nati ritus seu coetus personarum, iuxta Episcopi dioece­
sani nominationem, potestate ordinaria vicaria gaudent,
quam Ius commune Vicario Generali tribuit. Quare, intra
limites suae competentiae, ad eos pertinent facultates ha­
bituales ab Apostolica Sede Episcopo concessae, necnon
rescriptorum exsecutio, nisi aliud expresse cautum fuerit
aut electa fuerit industria personae Episcopi. Attamen
Episcopo dioecesano liberum est causas quas maluerit sibi
vel Vicario Generali reservare, itemque speciale mandatum,
quod a iure communi pro certis negotiis praescribitur, Vi­
cario Episcopali conferre.
§ 3. Tamquam officii episcopalis cooperator, Vicarius
Episcopalis omnia, ab Ipso gesta vel gerenda, Episcopo
dioecesano referre debet; Imo et numquam agat contra
illius mentem ct voluntatem. Praeterea, cum ceteris Epi­
scopi cooperatoribus —ac praesertim cum Vicario Gene­
rali, modis ab Episcopo dioecesano statuendis— frequens
colloquium instituere ne omittat, ad firmandam in clero
et populo disciplinae unitatem necnon ad uberiores fructus
in dioecesi obtinendos.
§ 4. Gratia a Vicario Generali vel a Vicario Episcopali
denegata ab alio Vicario eiusdem Episcopi, etiam habitis
a Vicario denegante dcncgationls rationibus, valide con­
cedi nequit.
Praeterea, gratia a Vicario Generali seu Syncello vel a
Vicario Episcopali denegata et postea, nulla facta huius
denegationis mentione, ab Episcopo impetrata, invalida
est; gratia autem ab Episcopo denegata nequit valide,
etiam facta denegationis mentione, a Vicario Generali vel
a Vicario Episcopali, non consentiente Episcopo, impe­
trari.
§ 5. Vicarii Episcopales, qui Episcopi Auxiliares non
sint, nominantur ad tempus, in ipso constitutionis actu
determinandum; possunt / tamen ad nutum Episcopi omo- 766
veri. Sede vacante, nisi sint Episcopi Auxiliares, a muncre
cessant; expedit tamen ut Vicarius Capitularis lis, tam­
quam suis delegatis, utatur, ne bonum dioecesis ullum de­
trimentum capiat.

Consilium Presbyterale et Consilium Pastorale
(N. 27 Dccr. Christus Dominus et N. 7 Dccr. Prrsbyttrorum
Ordinis)
15. Ad Consilium Presbyterale quod attinet:
§ 1. In unaquaque dioecesi, modis ac formis ab Episcopo
statuendis, habeatur Consilium Presbyterale, scilicet coe­
tus seu senatus sacerdotum, Presbyterium repraesentan­
tium, qui Episcopum in regimine dioecesis suis consiliis
efficaciter adiuvare possit. In hoc Consilio Episcopus sa­
cerdotes suos audiat, consulat ct cum eius colloquatur dc
iis quae ad necessitates operis pastoralis et bonum dioe­
cesis spectant.
§ 2. Inter membra Consilii Prcsbytcralis cooptari pot­
erunt etiam Religiosi, quatenus In cura animarum atque
apostolatus operibus exercendis partem habeant.
§ 3. Consilium Presbyte rale vocem tantum consuit ivam
habet.
5006

II. 3457

PAULUS VI, MOTU PROPRIO ECCLESIAE SANCTA 6

§ 4. Sede vacante. Consilium Presbyterale cessat, nisi
in peculiaribus adiunctis a Sancta Scdc recognoscendis Vi­
carias Capitularis vel Administrator Apostolicus illud con­
firmet.
Novus autem Episcopus ipse sibi uovum Consilium Prcsbyteralc constituet.
16. Ad Consilium Pastorale, a Decreto Christus Domi­
nus valde commendatum, quod attinet:
§ 1. Consilii Pastoralis est ca omnia quae ad opera
pastoralia spectant investigare, perpendere atque de eis
expromere conclusiones practicas, ita ut vitae et actionis
Populi Dei confonnitas cum Evaegelio promoveatur.
j 2. Consilium Pastorale, quod voce consultiva tantum
gaudet, diversa ratione constitui potest. Ordinarie, licet
natura sua sit institutum permanens, quoad membra ct
actionem potest esse ad tempus atque cx occasione mu­
nere suo perfungens. Episcopus illud convocare poterit,
quotiescumque id ipsi opportunum videbitur.
5 3. In Consilio Pastorali clerici, Religiosi ct laid, spt*
cialiter ab Episcopo delecti, partes habent.
5 4. Ut finis huius Consilii ad effectum reapse deduca­
tur, expedit ut laborem communem studium praevium
praecedat, ope adhibita, si casus ferat, Institutorum seu
767 officiorum, quae in hunc finem adlaborent. /
J 5. Ubi adsunt In eodem territorio Hierarchiae diversi
ritus, valde commendatur ut, quantum possibile est. Con­
silium Pastorale sit indolis interrilualis, hoc est e clericis.
Religiosis et laids diversorum rituum constet.
§ 6. Ceterae dispositiones liberae Episcopi dioecesani
determinationi relinquuntur, habita ratione de iis quae
in n. 17 dicuntur.
17. § 1. Expedit ut in quaestionibus tum Consilium
Presbyterale, tum Consilium Pastorale, tum rationem eo­
rumdem sive ad invicem sive ad Consilia Episcopi vi iuris
vigentis iam exsistentia spectantibus. Episcopi, praeser­
tim in Conferentiis adunati, communia consilia capiant et
nonnas edant similes in omnibus territorii dioecesibus.
Consulant quoque Episcopi ut omnia Consilia dioecesana
quam aptissime coordinentur ope accuratae definitionis
competentiae, participationis membrorum mutuae, com­
munium vel continuarum sessionum et aliis modis.
§ 2. Interea Consilia Episcopi, vi iuris vigentis exsisten­
tia, id est Capitulum Cathédrale et Coetus consultorum vel
alia huiusmodi, sl quae sint, donec recognoscantur, pro­
prium servant munus propriamque competentiam.

Suppressio iurium et privilegiorum m conferendis
OFFICIIS VEL BENEFICIIS

(N. 28 Decr. Christus Dominus)

18. I 1. Bonum animarum postulat, ut Episcopus
congrua libertate gaudeat ad officia ct beneficia, etiam
non curata, apte ct aeque clericis magis Idoneis conferen­
da. Ipsa Apostolica Sedes non ampl’us sibi reservat colla­
tionem officiorum aut beneficiorum, curata sint vel non
curata, nisi sint consistorialia; in lege fundationis cuius­
cumque beneficii, illae clausulae in posterum prohibentur,
quae Episcopi libertatem quoad ipsius collationem coarctent; privilegia non onerosa, personis physicis vel morali­
bus hucusque forte concessa, quae Ius electionis, nomina­
tionis vel praesentationis pro quocumque officio vel bene­
ficio non consistorial! vacanti secumfcrunt, abrogantur,
abrogantur consuetudines et tolluntur iura nominandi, eli­
gendi. praesentandi presbyteros ad officium aut beneficium
paroeclale; lex concursus, etiam pro officiis aut beneficiis
non curatis, supprimitur.
Quod autem attinet ad electiones populares, quas vocant,
ubi vigent, Conferentiae Episcopalis est ea quae opportu­
niora videantur Apostolicae Sedi proponere, ut, quantum
763 fieri potest, abrogentur. /
1 2. Sl tamen lura et privilegia, in hac materia, consti­
tuta fuerint vi conventionis inter Apostolieam Sedem et
Nationem aut vi contractus cum personis sive physicis vel
moralibus inltl, de Illorum cessatione cum iis, quorum in­
terest, agendum est.

tDGG AUG G

sunt Vicani Foranei, qui etiam dicuntur ArchlpmbyUri
seu Decani et apud Orientales Protopresbyter^ Ad h
munus exercendum presbyteri constituantur doctrina et
apostolica alacritate praes tantiores, qui, debitis facultati*
bus ab Episcopo instructi, pastoralem actionem commonem ln territorio sibi commisso apte promovere ac mode­
rari valeant. Quare huiusmodi officium determinatae ledi
paroeciaII non est affixum.
§ 2. Vicarii Foranei, Archfpresbyterl seu Decani consti­
tuantur ad tempus iure peculiari determinandum;IlUmea
ad nutum Episcopi amoveri poterunt. Expedit ut EpiscoÎ)us dioecesanus illos audiat, quoties dc nominatione, trasv
atione nut amotione parochorum agatur, in territorio cui
praesunt commorantium.

Parochorum amotio,

translatio et renuntiatio

(N. 31 Decr. Christus Dominus)
20. § 1. Episcopus potest, salvo iure de Religiosis vi*
gente, quemlibet parochum, a paroecia legitime amovere,
quandacumquc cius ministerium, etiam citra gravem ipsius
culpam, noxium aut saltem inefficax reddatur ob aliquaa
cx causis in lure recensitis, aut aliam similem Indicio eius­
dem Episcopi, adhibita usque ad Codicem rveomitum ra­
tione procedendi statuta pro parochis amovilibos (cano.
2157-2161, C. I. C.), et servato iure Ecclesiarum Orienta­
lium.
5 2. Si bonum animarum vel Ecclesiae necessitas sen
utilitas id postulet. Episcopus potest parochum transferre
a sua, quam utiliter regit, ad aliam paroeciam aut ad quod­
libet aliud officium ecclesiasticum. Parocho aalem renuen­
te, Episcopus debet, ut translatio valide decernatur, eumdem modum procedendi In omnibus servare, de quo supra.
§ 3. Ut exsecutioni mandari valeat praescriptum N. 31
Decreti Christus Dominus, rogantur omnes parochi ut, noa
ultra expictum J septuagesimum quintum aetatis annum,
renuntiationem a munere sua ipsi sponte exhibeant pro­
prio Episcopo, qui, omnibus personae et loci inspectis
adiunctis, dc eadem acceptanda aut differenda decernet.
Episcopus congruae renuntiantium sustentationi et habi­
tationi provideat.

Paroeciarum

erectio,

suppressio et innovaro

(N. 32 Decr. Christus Dominus)

21. § 1. Omnino enitendum est ut paroeciae, in qui­
bus ob nimium fidelium numerum aut territoriam nimis
extensum vel, qualibet de causa, nonnisi difficulter aut
minus apte apostolica auctuositas exerceri possit, congrue
pro diversis adiunctis dividantur aut dismembrentur. Item
nimis parvas paroecias quantum res postulat et sinunt re­
rum adiuncta, in unam redigere oportet.
$ 2. Paroeciae ne amplius uniantur pleno iure Capitulis
canonicorum. Si quae unitae exstent, auditis tum Capitulo
tum Consilio Presbyterali, separentur et parochus Institui­
tur —sive inter capitulares selectus sive non— qui omni­
bus facultatibus gaudeat, quae ex iuris praescripto paro­
chis competunt.
§ 3. Paroecias erigere aut supprimere vel eas quoquo
modo innovare Episcopus dioecesanus propria auctoritate,
audito Consilio Presbyterali, potest, ita tamen ut, sl sint
conventiones inter Apostolieam Sedem et Gubernium ci­
vile vel iura aliis personis physicis vel moralibus quaesita,
cum iisdem a competenti Auctoritate res apte compo­
nantur.

'

Religiosi
(NN. 33-35 Decr. Christus Dominus)

22. Normae quae hic statuuntur valent pro omnibus
Religiosis, viris et mulieribus, cuiusvis ritus, salvis pro
Orientalibus Patriarcharum iuribus.
I
23. § 1. Religiosi omnes, exempti quoque, operam
navantes in locis ubi ritus a proprio diversus unicus est vel
Ita fidelium numero praevalet ut communi aestimatione
unicus censeatur, a loci Ordinario vel Hicrarcha huius ritus
in iis quae opera externa ministerii respiciunt, pendent,
ciquc ad normam iuris subiciuntur.
§ 2. Ubi vero plurcs sunt loci Ordinarii vel Hlcrarchae,
Vicarii foranei
iidem Religiosi In munere obeundo apud fideles rituum di­
(N. 30 Decr. Christus Dominus)
versorum, tenentur normis quae ab ipsis Ordinariis et Hierarchis communi consilio dantur.
19. J 1. Inter proximiores Episcopi dioecesani coope­
ratores recensentur 1111 presbyteri, qui munus pastorale
21. Licet etiam in locis Missionum vigeat exemptio
exercent Indolis supraparoecialls, Inter quos memorandi
Religiosorum / intra ambitum suum legitimum, tamen, 7$
5007

506S

J9C6 Al’G 0

PAULUS VI. MOTU PROPRIO ECCLESIAE SANCTAE

propter peculiaria adiuncta sacri ministerii in his locis
cxtreendl, ad mentem Decreti Ad gentes divinitus |LE
33641. observanda sunt specialia statuta a Sede Apostolica
dita vel approbata quoad rationes inter Ordinarium loci
ct Superiorem religiosum moderandas» praesertim in Mis­
sione alicui Instituto concredita.
25. § 1. Omnes Religiosi, etiam exempti, tenentur lepbus, decretis ct ordinationibus, ab Ordinario loci latis,
quoad varia opera, In iis quae sacri apostolatus exercitium
respiciunt» necnon actionem pastoralem et socialem ab Ordlnariolocl praescriptam aut commendatam.
f 2. Item tenentur legibus, decretis et ordinationibus
ab Ordinario loci vel a Conferentia Episcoporum latis, quae
respiciunt, inter alia: a) usurn publicum instrumentorum
nmaiurn communicationis socialis, ad normam NN. 20 ct
21 Decreti Jnier miri/lea ILE 3143]; b) accessum ad pu­
blica spectacula; c) adscriptloncm vel cooperationem so­
cietatibus seu associationibus, quas Ordinarius loci vel
Conferentia Episcopalis cavendas esse edixerit; d) habitum
ecclesiasticum, firmis quidem manentibus C. I. C. can. 596
et CICO, de Religiosis, can. 139 et secundum hanc quae
spuitur rationem: Ordinarius loci vel Conferentia Episco­
palis, ad vitandam fidelium admirationem prohibere potest
quominus clerici, sive sacculares sive religiosi, etiam
exempti, habitum lalcalem publice deferant.
26. Ildcm insuper legibus et decretis, ab Ordinario loci
btls ad normam iuris, publicum exercitium cultus respi­
cientibus tenentur in suis ecclesiis ct oratoriis publicis nec­
non semipublicis, si ad haec ordinarie fideles accedant,
salvo proprio ritu quo pro sua tantum communitate legi­
time utuntur et habita ratione ordinis Divini Officii choralis et sacrarum functionum ad finem specialem Instituti
pertinentium.
27. § 1. Conferentia Episcopalis cuiusque nationis pot­
est, auditis Superioribus religiosis quorum Interest, nor­
mas de stipe quaeritanda statuere, quae ab omnibus Reli­
gionibus servari debent, iis non exclusis quae ex instituto
mendicantes vocantur et sunt, salvo tamen carumdem
mendicandi iure.
{ 2. Item, ad subsidia ope subscriptionis publicae colli­
genda ne procedant Religiosi sine consensu Ordinariorum
locorum ubi illa subsidia colliguntur.
28. Opera cuiusque Instituti propria seu peculiaria,
miae scilicet, probande Apostolica Sede, sive ab ipsa fun­
datione, sive ob venerandas traditiones suscepta et inde
Constitutionibus aliisque propriis Instituti / legibus definita
et ordinata sunt, Religiosi sedulo promoveant, speciali ha­
bita ratione spiritualium necessitatum dioecesium et ser­
vata cum Clero dioecesano et cum aliis Institutis similia
opera exercentibus fraterna concordia.
29. § I. Opera propria seu peculiaria quae in Institut
domibus, etiam conductis, exercentur, ab eiusdem Supe­
rioribus dependent, qu< iuxta Constitutiones ea regunt ac
moderantur. Attamen etiam huiusmodi opera Ordinarii loci
iarisd'ctioni, ad normam iuris, subiciuntur.
ί 2. Opera vero, etiam Instituti propria seu peculiaria,
quae ab Ordinario loci committuntur, eiusdem Ordinarii
auctoritati ct directioni subsunt, iirmo tamen manente
iure Superiorum religiosorum Invigilandi super sodalium
vitam et etiam, cumulative cum Ordinario loci, super mu­
nerum ipsis commissorum adimpletionem.
30. § 1. Pro quavis commissione operis apostolatus
ab Ordinario loci ollcui Instituto facienda, servatis ceteris
de Iure servandis, ineatur conventio scripta inter Ipsum et
competentem Instituti Superiorem, qua, Inter alia, perspi­
cue definiantur quae ad opus explendum, ad sodales eidem
addicendos et ad res oeconomicas spectant.
5 2. Pro hisce autem operibus, sodales religiosi vere
idonei a proprio Superiore religioso, mutuis praehabitis
cum Ordinario loci consiliis, seligendi sunt atque, sl de
manere ecclesiastico alicui sodali conferendo agatur, ab
ipso Ordinario loci Religiosus nominari debet, praesen­
tante vel saltem assentfente proprio Superiore, ad certum
tempus mutuo consensu definitum.
31. Etiam cum ab Ordinario loci vel a Conferentia
Episcopali aliquod munus alicui Religioso committendum
sit. Id fiat de consensu eius Superioris et per conventionem
scriptam.
32. Gravi vero de causa quicumque sodalis religiosus
a munere commisso amoveri potest tam ad nutum Aucto­
ritatis committentis, monito Superiore religioso, quam Su­
perioris, monito committente, aequo lure, non requisito
alterius consensu; nec alter alteri causam ludlcil sui aperire
5009

n. 3457

coque minus probare tenetur, salvo recursu in devolutlvo
ad Apostolieam Sedem.
33. § 1. Ordinarius loci auctoritate propria potest, de
consensu competentis Superioris, paroeciam religioso Insti­
tuto committere, etiam in ecclesia religiosa ipsius Instituti
eam erigendo. Hacc paroeciae commissio potest fieri sive
in perpetuum sive ad certum praefinitum tempus: In utro­
que casu id fieri debet mediante conventione scripta inter
Ordinarium et competentem Superiorem Instituti, qua, in­
ter alia, expres/se et accurate indicentur quae ad opus 772
explendum, ad personas eidem addicendas et ad res oeco­
nomicas spectant.
5 2. Loci Ordinarius potest etiam pro paroecia Religioni
non concredita, Religiosum, de licentia proprii Superioris,
parochum constituere, peculiari congrua conventione inita
cum eiusdem Religionis competenti Superiore.
34. § 1. Domus religiosa sive formata sive non for­
mata, ad Religionem exemptam pertinens, supprimi ne­
quit sine beneplacito Apostolico et Inconsulto Ordinario
loci.

§ 2. Superiores religiosi qui, quacumque de causa, sup­
pressionem alicuius domus vel operis petant. Id ne propere
faciant; meminerint enim omnibus Religiosis officium in­
cumbere Impense diUgenterque adlaborandi, non solum ad
aedificationem et incrementum totius Mystici Corporis Chri­
sti, sed etiam in bonum Ecclesiarum particularium.
§ 3. Cum autem a Superioribus praesertim ob persona­
rum penuriam suppressio alicuius domus vel operis petitur,
Ordinarius loci petitionem benigne consideret.
35. Fidelium associationes, quae subsunt ductui ac mo­
deramini alicuius Religionis, etiam si sint ab Apostolica
Sede erectae, iurlsdlctioni subsunt et vigilantiae Ordinarii
loci, qui ad normam sacrorum canonum eas invisendi lus
habet et munus.
Quod sl in externa apostolatus opera vel ln cultum divi­
num promovendum incumbant, praescripta de hac re sive
ab Ordinario loci sive a Conferentia Episcopali edita ser­
vare debent.
36. § 1. Apostolica navitas sodalium Institutorum
perfectionis, qui vitam mere contemplativam non profi­
tentur, non ita circumscribitur operibus sive propriis Insti­
tuti sive ceteris occasionaliter assumptis, ut pro urgentibus
animarum necessitatibus ct Cleri penuria, ab Ordinariis
locorum, inspecta propria cuiusque Instituti indole, et dc
consensu competentis Superioris religiosi, advocari ne­
queant non tantum Sacerdotes, sed et omnes sodales viri
et mulieres, ut in variis dioecesium vel regionum ministe­
riis odiutricem operam praestent.
§ 2. Si Ordinarii loci iudfcio Religiosorum auxilium ne­
cessarium aut valde utile censeatur ad multiplicem apostolntus operam exercendam et ad caritatis ac pastoralis
muneris incepta fovenda in paroeciis saecularibus vel in
dioecesanis associationibus, a Superioribus religiosis, eo­
dem Ordinario postulante, petitum auxilium pro viribus
praestandum est. /
773
37. In omnibus ecclesiis ct in omnibus oratoriis publicis
vel semipublicis, ad Religiosos pertinentibus, quae de facto
habitualiter christifidelibus pateant. Ordinarius loci prae­
cipere potest ut episcopalia documenta publice legantur
et catechetica institutio habeatur, ut denique specialis stips
colligatur pro determinatis inceptis paroecialibus vel dioe­
cesanis, nationalibus vel universalibus, ad Episcopalem Cu­
riam postea sedulo mittenda.
33. Ordinarius loci Ius habet visitandi Religiosorum
quoque exemptorum ecclesias et oratoria etiam semipublica si ad haec ordinarie fideles accedant, relate ad ob­
servantiam legum generalium et decretorum episcopalium
de cultu divino. Quod si forte abusus ln hac re deprehen­
derit, frustra Superiore religioso monito, propria auctori­
tate ipse per se providere potest.
39. § 1. Ad normam N. 35, 4 Decreti Christus Domi­
nus, generalis ordinatio scholarum catholicarum Instituto­
rum religiosorum secumfert, firmo quidem ipsorum iure
quoad carumdem moderamen, et servatis normis Ibidem
(N. 35, 5) circa praevia consilia mutuo inter Episcopos et
Superiores religiosos Ineunda stabilitis, generalem omnium
scholarum catholicorum in dioecesi distributionem, earum
inter se cooperationem atque carumdem vigilantiam, ut
non minus quam aliae schobe ad fines culturales ct socia­
les prosequendos aptatae sint.
§ 2. Ordinarius loci quaslibet Institutorum religiosorum
scholas, collegia, oratoria, recreatoria, patronatus, hospi­
talia, orphanotrophia aliaque similia Instituta, ad opera
5010

η. 3457

PAULUS VI. MOTU PROPRIO ECCLESIAE SANCTAE

religionis vel caritatis sive spiritualis sive temporalis desti­
nata, exceptis tantum scholis internis quae exclusive pa­
tent pro propriis Instituti alumnis, visitare potest, sive
per se sive per alium, ad normam sacrorum canonum.
40. Nonnae de sodalium immissione in opera ct mini­
steria dioccesana, sub moderamine Episcoporum exercen­
da, ad alia quoque opera ct ministeria quae ambitum dioe­
cesis superant, congrua congruis referendo, applicandae
sunt.
CONFERENTTAE EPISCOPALES

(N. 38 Decr. Christus Dominai)

41. } 1. Episcopi nationum vel territoriorum, in qui­
bus Conferentia Episcopalis nondum habetur, ad normam
Decreti Christus Dominus, quam cito illam constituendam
curent atque Statuta eiusdem conficiant, ab Apostolica
774 Sede recognoscenda. /
§ 2. Confcrcntiae Episcopales lame onst'tutae propria
Statuta conficere debent, iuxta praescripta Sacrosancti Con­
cilii vel,si iam confecta habeant, ad mentem eiusdem Concilii
renovent et Apostollcae Sedi recognoscenda remittant.
§ 3. Episcopi nationum, in quibus difficile est Confe­
rentium constituere, consiliis initis cum Apostolica Sede,
illi Conferentlae adhaereant, quae cum apostolatus neces­
sitatibus suae nationis magis congruat.
§ 4. Conferentlae Episcopales plurium nationum seu
Internationales possunt constitui tantummodo Apostolica
Sede approbante, cuius est peculiares normas statuere.
Quoties autem actiones aut rationes a Conferentlis Ineuntur formam internatlonalem praeseferentes, Sancta Sedes
praemoneatur oportet.
§ 5. Rationes inter Conferentias Episcopales praesertim
finitimarum nationum opportunis ct congruentibus modis
haberi poterunt per earumdem Conferentiarum Secretaria­
tus. Inter alia, haec praesertim spectare poterunt: a) com­
municare praecipuas agendi rationes praesertim in re et
actione pastorali; b) transmittere scripta vel folia, quae
decisiones Conferentlae referant vel acta scu documenta,
quae ab Episcopis communi consilio edantur; c) significare
varia apostolatus incepta, a Conferentia Episcopali propo­
sita vel commendata, quaeque utilia esse possint In casibus
similibus; d) proponere graviores quaestiones quae, hodier­
nis temporibus ct in particularibus adiunctis, maximi mo­
menti esse videantur, t) indicare pericula vel errores in
propria nationes serpentia, quae in alios etiam populos
irrepere possint, ita ut apta et opportuna subsidia adhi­
beantur ad illa praecavenda vel auferenda, vel coarctanda,
et his similia.

IMG AUG 4

prudenter quidem sed sollerter perficere curent. In itn.
d^um praesertim Constitutionis dogmaticae Lumen cenlhai
/CrP’i?T7JLE 32321 slmuI ac Decreti Per/ecfaraS!
tatis [LE 3333) assidue incumbendo, atque Condlii doc­
trinam ct normas ad effectum deducendo.
Ad Decretum Per/ectae caritatis applicandum et uhkbdum, quae sequuntur Normae, pro omnibus religiosis live
latinis sive orientalibus, congrua congruis referendo, vali­
turae, modum procedendi ct quaedam praescripta state^·.

Pars I.—De modo promovendi accommodatam rexoVATIONEM VITAE RELIGIOSAE

I.

De iis qui accommodatam renovationem promovere debesil

1. Potiorcs partes in renovanda ct aptanda vita reli­
giosa pertinent ad ipsa Instituta, quae id efficient prae­
sertim per Capitula generalia vel apud Oricntalei per
Synaxcs. Munus Capitulorum non absolvitur tantummodo
leges ferendo sed insuper promovendo vitalitatem ipiritualem et apostolicam.
2. Omnium Superiorum ct sodalium cooperatio nteusaria est ad vitam religiosam in selpsls renovandam, ad
spiritum Capitulorum prae/paranduni, ad ipsorum opm 774
peragendum, ad leges et normas a Capitulis latas fidehta
observandas.
3. Ad accommodatam renovationem promovendam Ia
singulis Institutis, congregetur intra duos vel ad summum
tres annos speciale Capitulum generale, ordinarium vel
extraordinarium.
Hoc Capitulum In duas periodos distinctas, temporis
spatio generatim non ultra annum protracto, dividi pote­
rit, si ita ipsum Capitulum secreto suffragio decreverit.
4. Consilium generale in hoc Capitulo parando ampbe
et liberae consultationi sodalium apte provideat ct eiusdem
consultationis exitus opportune ordinet ut opus Capituli
adjuvetur et dirigatur. Hoc autem efficere poterit, e. g.
Capitula conventualia ct provincialia audiendo, commis­
siones constituendo, series quaestionum proponendo, etc.
5. Pro Monasteriis stauropegiacis munus erit Patriar­
chae normas edicere ad consultationem peragendam.
6. Hoc Capitulum generale ius habet quasdam nonnas
Constitutionum vel, apud Orientales, Typicorum mutandi
ad experimentum» dummodo finis, natura, indoles Instituti
serventur. Experimenta contra ius commune, prudenter
quidem facienda, pro opportunitate libenter a Sancta Sede
permittentur.
Haec experimenta protrahi possunt usque ad proximum
Capitulum gcncrale ordinarium, cui facultas erit eadem
prorogandi, non tamen ultra aliud Capitulum immediate
subsequens.
Provinciarum vel regionum ecclesiasticarum
7. Eadem facultate pollet Consilium generale temporis
CIRCUMSCRIPTIONES
spatio quod inter huiusmodi Capitula intercedit, iuxta con­
(NN. 39-41 Decr. Christus Dominus)
diciones ab ipsis determinandas, et, apud Orientales, In
42. Conferentlae Episcoporum attente studeant utrum
Monasteriis sui iuris Hcgumenus cum Synaxi minore.
animarum bonum satius in territorio provehendum: a) ap­
8. Definitiva approbatio Constitutionum Auctoritati
tiorem requirat provinciarum ecclesiasticarum circumscrip­
competenti reservatur.
tionem; b) vel regionum ecclesiasticarum suadeat erectio­
9. Ad Constitutiones Monialium recognoscendas quod
nem: quatenus affirmative, rationes Apostollcae Sedi proattinet, singula Monasteria modo capitulari, vel etiam sin­
775 ferant quibus provinciarum circumscriptio recognoscenda /
gulae Moniales, vota sua exprimant quae, ad unitatem
atqoe regiones erigendae iure sint ordinandae. Praeterea
familiae religiosae pro sua cuiusque indole tuendam, a
eidem Sanctae Sedi rationes significent iuxta quas aggre­
suprema Auctoritate Ordinis, si adsit, colligantur, secus
gandae sint dioeceses, quae in territorio Apostollcae Sedi
a Delegato S. Sedis et, apud Orientales, o Patriarcha vel
hactenus fuerunt immediate subicclae.
a Hierarcha loci. Vota quoque et consulta a consessibus
Foederationum aut ah aliis conventibus legitime convoca­
tis obtineri poterunt. Benevolum adiutorium in id praestet
Directoria pastoralia redigenda
etiam pastoralis sollicitudo Episcoporum.
(N. H Decr. Christus Dominus)
10. Si in Monasteriis Monialium quaedam experimenta
43. Ad Directoria pastoralia quod attinet, Synodi Pa­
ad tempus circa observantias opportuna interdum iudiccn- __
tur, ea a Superioribus / generalibus vel a Delegatis S. Se- tn
triarchales et Conferentlae Episcopales rogantur ut quae­
stionibus In Directoriis tum generalibus tum specialibus
dis et, apud Orientales, a Patriarcha vel a Hierarcha loci
pertractandis alacriter studeant et quam primum consilia
permitti poterunt. Attamen ratio habeatur peculiaris clauac sua vola cum Apostolica Sede communicent.
stralium mentis et animi habitus, quae stabilitate ac secu­
ritate adeo indigent.
11. Auctoritatum, dc quibus supra, munus erit provi­
II
dere ut textus Constitutionum, consultis et auxiliantibus
ipsis Monasteriis, recognoscatur atque S. Sedis vel compe­
NORMAE AD EXSEQUENDUM DECRETUM SS. CON­
tentis Hierarchae approbationi subiciatur.
CILII VATICANI II «PERFECTAE CARITATIS»
II. De Constitutionibus et Typicis recognoscendis
Instituta religiosa, ut fructus Concilii sedulo maturare
12. Uniuscuiusque Instituti leges generales (Constitu­
possint, oportet spiritus novitatem Imprimis promoveant
tiones, Typica, Regulae vel quovis alio nomine designatae)
indeque vitae et disciplinae accommodatam renovationem
haec fere elementa complectantur.
5011

5012

1060 AUG Π

PAULUS VI, MOTU PROPRIO ECCLESIAE SANCTAE

a) principia evangelica et theologica de vita religiosa
eiusque unione cum Ecclesin, atque apta et certa verba
quibus «agnoscantur et serventur Fundatorum spiritus pro­
priaque proposita, necnon sanae traditiones auae omnia
cuiusque Instituti patrimonium constituunt» (N. 2 b Decr.
Per/tctae caritatis);
b) normas lurldlcas necessarias ad Instituti Indolem,
fines mediaque clare definienda, quae normae nimis mul­
tiplicandae non sunt sed semper adaequato modo exprimi
debent.
13. Utriusque clementi, spiritualis nempe ct lurldici
unio necessaria est ut Institutorum codices praecipui sta­
bile fundamentum habeant, cosque verus spiritus et norma
vitalis pervadant; cavendum est igitur ne conficiatur tex­
tus vel tantum luridlcus vel mere exhortatorius.
14. Ex Institutorum codice fundamentali ea excludan­
tur quae iam obsoleta sint, aut secundum consuetudines
alicuius uctatis mutabilia, vel moribus mere localibus re­
spondentia.
Illae vero normae, quae praesenti aetati, sodalium con­
dicionibus physicis, psychicis necnon peculiaribus rerum
adiunctis respondeant, ponantur in codicibus additiciis,
qui «directoria·, libri usuum, vel aliis nominibus vocantur.
III.

Dc crileriis accommodatae renovationis

15. Normae ct spiritus, quibus respondere debet ac­
commodata renovatio, non solum e Decreto Perfectae ca­
ritatis, sed etiam ex aliis Concilii Vaticani II documentis,
praesertim ex capitibus V et VI Constitutionis dogmaticae
hzzntn gentium, colligi debent.
16. Curent Instituta ut principia, quae in N. 2 Decreti
778 Ptrledael caritatis sanciuntur, revera informent renova­
tionem propriae vitae religiosae; quapropter:
§ 1. Studium et meditatio Evangcliorum totiusque Sa­
crae Scripturae apud omnes sodales inde a novitiatu im­
pensius foveatur. Item curandum est ut iidem Ecclesiae
mysterium et vitam aptioribus mediis participent;
j 2. Doctrina de vita religiosa sub variis aspectibus
(theologico, historico, canonico, etc.) investigetur et expo­
natur;
§ 3. Ad ipsum bonum Ecclesiae procurandum, germa­
nam cognitionem sui primigenii spiritus Instituta proseJuantur, ita ut, eodem fideliter servato in aptationibus
ecerncndis, vita religiosa ob elementis alienis purificetur
et ab obsoletis liberetur.
17. Obsoleta reputanda sunt quae naturam et fines
Instituti non constituunt atque, significatione et vi sua
omissa, vitam religiosam revera iam non adjuvant, habita
tamen ratione testimonii, quod status religiosus pro suo
munere praestare debet.
18. Ratio regiminis talis sit, ut «Capitula ct Consilia...
suo quaeque modo sodalium omnium pro bono totius com­
munitatis participationem et curam exprimant» (N. 14
Decr. Perfectae caritatis), quod praesertim eveniet si so­
dales partem habeant vere efficacem in eorumdem mem­
bris seligendis; Item, ut exercitium auctoritatis efficacius
et expeditius secundum hodiernorum temporum exigentias
reddatur. Ideo Superiores cuiusquo gradus opportunis fa­
cultatibus muniantur, ne inutiles vel nimis frequentes re­
cursus ad altlores auctoritates multiplicentur.
19. Ceterum apta renovatio non semel pro semper fieri
potest, sed continua quadam ratione fovenda est, fervoris so­
dalium ope, necnon Capitulorum et Superiorum sollicitu­
dine.

Pars II.—De
I.

nonnullis rebus accommodandis et re­
novandis IN VITA RELIGIOSA

De Officio divino Fratrum et Sororum
(N. 3 Decr. Perfectae caritatis)

20. Quamvis religiosi qui parvum Officium rite appro­
batum recitant publicam Ecclesiae orationem agant (cfr.
Const. Sacrosanctum Concilium, n. 98) [LE 3141), com­
mendatur tamen Institutis ut, loco parvi Officii, divinum
Officium sive cx parte sive ex integro absolvant, ita ut
779 intimius / participent vitam llturgicam Ecclesiae. Orienta­
les autem sodales doxologias recitent et Laudes divinas
secundum propria Typica ct Consuetudines.
II. De Oratione mentali (N. 6 Decr. Perfectae caritatis)

21. Quo Intimius ac fructuosius religiosi sacrosanctum
Eucharistiae mysterium ct publicam Ecclesiae orationem
5013

n. 3457

participent, ac tota spiritualis eorum vita abundantius nu­
triatur, prae multitudine precum amplior locus orationi
mentali tribuatur, servatis tamen piis exercitiis commu­
niter in Ecclesia receptis, necnon debita adhibita cura ut
sodales in vita spirituali ducenda diligenter instruantur.

III.

De Mortificatione (NN. 5 ct 12 Decr. Perf. caritatis)

22. Religiosi prae ceteris fidelibus in poenitentiae ac
mortificationis opera incumbant. Observantiae autem poeuitentialcs Institutorum propriae, quatenus opus sit, re­
cognoscantur, ita ut, habita ratione traditionum sive Orien­
tis sive Occidentis necnon hodiernarum condicionum, so­
dales eas revera In praxim ducere valeant, novis etiam
formis cx hodierno vivendi modo assumptis.
IV.

De Paupertate (N. 13 Decr. Perfectae caritatis)

23. Instituta, praesertim per Capitula generalia, spiri­
tum et praxim paupertatis ad mentem N. 13 Decreti Per­
fectae caritatis diligenter et concrete promoveant, novas
etiam formas pro indole sua exquirendo et urgendo, quae
hodierno tempore exercitium et testimonium paupertatis
cfficaciora reddant.

24. Ad ipsa Instituta votorum simplicium pertinet in
Capitulo generali decernere an in Constitutiones introdu­
catur renuntiatio bonorum patrimonialium adquisitorum
vel adquirendorum et, si ita fiat, utrum sit obligatoria an
facultativa; et quandonam facienda sit, scilicet utrum ante
professionem perpetuam an post aliquot annos.
V.

De Vita in communi agenda (N. 15 Decr, Perf, caritatis)

25. In Institutis operibus apostolatus addictis, vita
communis, quae tanti est momenti ut sodales sicut! fami­
lia in Christo unita commercium fraternum instaurent,
modo Instituti vocationi consentaneo omni ope promo­
veatur.
26. In huiusmodi Institutis ordo diurnus saepe non
idem esse potest in omnibus eorum domibus neque inter­
dum in eadem domo pro omnibus / sodalibus. Semper vero 730
sic instituendus est, ut religiosi, praeter tempus rebus spi­
ritualibus et laboribus dicatum, etiam aliquantum tempo­
ris pro seipsis habeant et congrua recreatione frui valeant.
27. Capitula generalia et Synaxcs modum explorent,
vi cuius sodales qui conversi, cooperatores vel alio nomine
vocantur, gradatim in determinatis actibus communitatis
et in electionibus votum obtineant activum ct, in quibus­
dam muneribus, etiam passivum; ita revera flet ut ipsi
cum vita et communitatis operibus arcte coniungantur, et
sacerdotes liberius in ministeria propria incumbere possint.
28. In Monasteriis ubi ad unum genus Monialium per­
ventum fuerit, obligationes chorales in Constitutionibus
definiantur, ratione habita diversitatis personarum, quam
exigit operum ac specialium vocationum distinctio.
29. Sorores externo Monasteriorum servitio addictae,
oblatae vel alio nomine vocatae, statutis peculiaribus re­
gantur, in quibus ratio habeatur tum earum vocationis
non merae contemplativae, tum exigentiarum vocationis
Monialium cum quibus ipsae coniunctae vivunt quamvis
moniales non sint.
Superiorissa Monasterii grave onus habet sollicitam cu­
ram de cis gerendi, ipsis aptam formationem religiosam
praebendi, eas vero sensu caritatis tractandi atque vincu­
lum fraternitatis cum Monialium communitate fovendi.
VI.

De Monialium Clausura (N. 16 Dccr. Perf. caritatis)

30. Clausura papalis Monasteriorum consideranda est
tamquam institutum asceticum quod cum Monialium pe­
culiari vocatione singulariter cohaeret, quippe quae signum,
protectio ct peculiaris forma exstet carum secessus a
mundo.
Eodem spiritu Moniales rituum Orientalium propriam
observent clausuram.
31.Haec clausura ea ratione accommodanda est ut
materialis separatio ab externo semper servetur. Singulae
vero Familiae, iuxta proprium spiritum, normas particu­
lares huius materialis separationis in Constitutionibus sta­
tuere et definire possunt.
32. Clausura minor tollitur. Moniales ergo quae cx
Instituto operibus externis sunt deditae, propriam clausu­
ram in Constitutionibus definiant. Moniales vero quae,
licet ex Instituto sint contemplativae, opera tamen exter5014

η. 3457

PAULUS VI MOTU PROPRIO ECCLESIAE SANCTAE

na sosceperunt, post congruum temporis spatium ipsis .ad
deliberandum concessum, aut, operibus externis relictis,
781 clausuram / papalem retineant, aut, iisdem operibus ser­
vatis, propriam clausuram In Constitutionibus definiant,
firma manente earumdem condicione Monlalium.

VII.

De Institutione Relig. (N. 18 Decr. Perfectae caritatis)

33. Institutio sodalium Inde a no vitia tu non eodem mo­
do in omnibus Institutis ordinetur, sed ratio habeatur in­
dolis propriae cuiusque Instituti. In eius recognitione et
aptatione sufficiens prudensque experientiae locus detur.
34. Quae in Decreto Optatam totius (de institutione sa­
cerdotali) [LE 3334] statuuntur, congruenter aptata iuxta
cuiusque Instituti indolem, fideliter in ratione instituendi
clericos religiosos observanda erunt.
35. Ulterior institutio post novitiatum modo cuique
Instituto apto peragenda, quae pro omnibus sodalibus,
etiam vitae contemplativae, omnino necessaria est, pro
fratribus in Religionibus laicalibus et Sororibus in Institu­
tis operibus apostolicis deditis, prout iam apud plura Insti­
tuta nomine lunioratus vel scholasticatus vel alio exstat,
iu genere protrahatur per integram periodum votorum
temporariorum.
36. Haec institutio in domibus aptis facienda est et,
ne sit mere theoretica, compleatur etiam exercitio operum
vel munerum, tirocinii gratia, iuxta characterem et cir­
cumstantias cuique Religioni proprias, ita ut in vitam
quae in posterum ducenda erit gradatlm inserantur.
37. Salva semper formatione uniuscuiusque Religionis
propria, cum Instituta singula nequeunt sufficienter prae­
bere institutionem doctrinalem aut tcchnicam, id suppleri
poterit fraterna plurium collaborat i one. Quae diversos gra­
dus et formas admittere potest: communes lectiones seu
cursus, docentium commodationem, immo eorumdem con­
sociationem mediorumque praestationem in communi scho­
la a sodalibus plurium Institutorum frequentanda.
Instituta quae necessariis mediis provisa sunt libenter
aliis auxilium praebeant.
38. Opportunis experimentis peractis, uniuscuiusque
Instituti erit proprias et aptatas normas de sodalium insti­
tutione redigere.

1000 AUG 0

Conclusio
•H. Hac normae, pro Religiosis universae Ecdesbe va­
liturae, leges generales Ecclesiae sive Ecclesiae Latinae
sive Ecclesiarum Orientalium necnon leges proprias Insti­
tutorum religiosorum Integras relinquunt, nisi eas explicite
vel implicite immutent. /
7«

III

NORMAE AD EXSEQUENDUM DECRETUM SS. CON­
CILII VATICANI II «AD GENTES DIVINITUS»

Cum Decretum Ss. Concilii Vaticani II Ad gentes dirinilus (de activitate misslonali Ecclesiae) [LE 3364] pro
universali Ecclesia vigere debeat et ab omnibus fideliter
observandum sit, ita ut tota Ecclesia reapse misslonarh
evadat ct universus Populus Dci obligationis suae mlMionariac conscius fiat, curent Ordinarii locorum ut Decretum
ad omnium ehristlfidelium notitiam perveniat: habeantur
de ipso sermones ad clerum ct praedicationes ad populnm,
quibus commune conscientiae onus circa activitatem mlsslonalem illustretur et inculcetur.
Quo autem facilior ct fidelior sit applicatio Decreti, haec
statuuntur:
1. Theologia Missionis doctrinae theologicae tradendae
et progressionibus provehendae ita inseratur ut natura mlsslonaria Ecclesiae plene in luce ponatur. Insuper viae Do­
mini ad praeparationem Evangelii ct possibilitas salutis
non-evangelizatorum considerentur, necnon inculcetur ne­
cessitas evangelizationis et incorporationis In Ecclesiam
(Cap. 1 Decr. Ad gentes divinitus).
Quae omnia In disponendis denuo recto ordine studiis in
Seminariis et Universitatibus prae oculis habeantur (N.39).
2. Invitantur Conferentiae Episcopales ut quam pri­
mum Sanctae Sedi proponant quaestiones generaliores,
quod ad Missiones attinet, quae in proximo Synodi Epi­
scoporum coetu tractari possint (N. 29).
3. Ad augendam spiritum misslonalem In populo Chri­
stiano, orationes et sacrificia cotidiana foveantur, Ita ut
annuus dies missionum tamquam spontanea significatio
illius spiritus evadat (N. 36).
VIII. De Unione et Suppressione Institutorum
Episcopi vel Conferentiae Episcoporum varias conficiant
invocationes pro Missionibus In Orationem Fidelium In
(NN. 21-22 Decr. Perfectae carltails)
Missa inserendas.
39. Promotio unionis cuiusvis generis inter Instituta
4. In singulis dioecesibus sacerdos deputetur ad incepta
732 supponit praeparationem idoneam spiritualem, psycholo­
pro missionibus efficaciter promovenda, qui etiam partes
gicam, i uri di cam, ad mentem f Decreti Perfectae caritatis.
habeat in Consilio pastorali dioeceseos (N. 38).
Hunc in finem, saepe opportunum erit ut ab aliquo Ad5. Ad spiritum misslonalem promovendum, incitentur
sistente, a competenti Auctoritate approbato, Instituta
Seminariorum alumni et iuvenes consociationum catholi­
adi uventur.
carum, ut relationes cum Seminariorum alumnis et conso­
40. In praefatis casibus et circumstantiis bonum Ec­
ciationibus similibus in missionibus Ineant et servent Ita
clesiae prospiciendum est, debita tamen habita ratione
ut cognitio mutua conscientiam misslonalem et ecclesiasive indolis cuiusvis Instituti propriae, sive libertatis sin­
lem in populo Christiano foveat (N. 38). /
gulorum sodalium.
6. Episcopi, quantopere evangellzatlo mundi urgeat,
41. Inter criteria quae conferre possunt ad indicium
sentientes, vocationes missionales Inter proprios clericos
de suppressione alicuius Instituti vel Monasterii efformanet iuvenes promoveant et Institutis quae in opere misslodum. omnibus circumstantiis perpensis, haec praesertim
nall laborant, media ct opportunitatem praebeant, quibus
simul sumpta retineantur, parvus numerus religiosorum
necessitates missionum in dioecesi notas faciant et voca­
relate ad annos existentiae, candidatorum per plures an­
tiones excitent (N. 38).
nos carentia, aetas provectior maioris partis sodalium. Si
In vocationibus excitandis pro missionibus diligenter
ad suppressionem perveniendum erit, provideatur ut, «si
Œnantur et missio Ecclesiae ad omnes gentes et modi
fieri possit, olli Instituto vel Monasterio vegetiori, quod
s alii ct alii (Instituta, sacerdotes, religiosi et laid
fine et spiritu haud multum differat» (N. 21 Decr. Per­
utriusque sexus) illam efficere conantur. Praesertim autem
fectae caritatis) aggregetur. Singuli autem religiosi antea
specialis vocatio missionaria «ad vitam» (NN. 23, 24) ex­
audiantur et omnia in caritate flant.
tollatur et exemplis illustretur.
7. Promoveantur In omnibus dioecesibus Pontificia
IX. De Confercntiis seu Unionibus Superiorum et SupcOpera Missionalia, eorumque statuta, praesertim quoad
rlorissarum Maiorum (N. 23 Dccr. Perfectae caritatis)
transmissionem subsidiorum, rite serventur (N. 38).
42. Curandum est ut unio Superiorum generalium ct
8. Cum oblationes a fidelibus sponte datae pro missio­
unio Superiorissarum generalium per quoddam Consilium
nibus minime sufficiant, commendatur ut quam primum
apud Sacram Congregationem de Religiosis constitutum
statuatur certa stips tum ab ipsa dioecesi tum a paroeciis
audiri et consultari possint.
ct aliis communitatibus dioecesanls propriis reditibus con­
gruens quotannis solvenda atque a Sancta Sede distribuen­
43. Maxime interest ut Conferentiae seu Uniones na­
da, integris manentibus aliis oblationibus fidelium (N. 38).
tionales Superiorum et Superiorissarum Malorum confidcn
ter ct reverenter coopcrentur cum Confercntiis Episcopa
9. Apud Confcrentlas Episcopales adsit Commissio epi­
libus (cfr. N. 35, 5 Decr. Christus Dominus (LE 33321
scopalis pro missionibus, cuius erit activitatem et conscien­
N. 33 Dccr. Ad gentes divinitus) [LE 3364).
tiam misslonalem et cohaerentem dispositionem coopera­
Qua de causa optatur ut quaestiones, quae ad utramque
tionis inter dioeceses fovere, relationes cum aliis Conferen­
partem pertinent, in Commissionibus mixtis ex Episcopis
ti5 Episcopalibus habere, necnon modos exquirere quibus
et Superioribus vel Suptriorissls Maioribus constitutis, per­
aequitas auxiliorum missionalium pro viribus servetur
tractentur.
(N. 38).

5015

5016

11M AUG 15

I

10. Quoniam Instituta missionalia apprime necessaria
minent, omnes agnoscant ea munus cvangelizalionis ab
Auctoritate ecclesiastica concreditum habere ad officium
mlssionale lotius Populi Dci exsequendum (N. 27).
11. Episcopi utantur etiam Institutis missionalibus ut
stadio rti misslonalis fideles accendant eisdemque oppor­
tunitates praebeant, servato recto ordine, vocationes iuvtnum pro missionibus excitandi ct fovendi et stipem
quaerendi (NN. 23, 37, 38).
Ut autem maior unitas ct efficacitas obtineantur, EplKopi utantur Consilio National! aut Regionali Misslonali,
quod constabit cx Directoribus Operum Pontificalium ct
«institutis missionalibus in Natione aut Regione exslstentlbus.
12. Unumquodque mlsslonale Institutum quampri­
mum curare debet suam propriam accommodatam renosilionem tum praesertim quoad methodos cvangellzatlonis Christianae (NN. 13, 14), tum quoad rationem vivendi
communitatum (N. 3 Decr. Perfectae caritatis). /
13. f 1. Pro omnibus missionibus unum tantum sit
oportet Dicasterlum competens, nempe Sacra Congregatio
de Propaganda Fide. Cum tamen quaedam missiones prop­
ter peculiares rationes aliis Dicasterils pro tempore adhuc
subtectae sint, in his Dicasterils interim instituatur sectio
misslonalis, quae relationem Intimam habeat cum Sacra
Congregatione de Propaganda Fide, ut in omnibus missio­
nibus ordinandis ac dirigendis ratio et norma omnino
constans atque uniformis haberi possit (N. 29).
5 2. Subtecta sunt Sacrae Congregationi de Propaganda
Fide Opera Pontificia Missionaria, nempe Opus Pontifi­
cium Propagationis Fidei, Opus S. Petri pro clero indigena,
Unio cleri pro missionibus et Opus S. Infantiae.

14. Praeses Secrctariatus ad unitatem Christianorum
fovendam, vi Ipsius muneris, est membrum Sacrae Con­
gregationis de Propaganda Fide; secretarius eiusdem Secretarlntus inter consultores Sacrae Congregationis de Pro­
paganda Fide cooptatur (N. 29).
Simili modo Sacra Congregatio dc Propaganda Fide re­
praesentetur apud Secretariatum ad unitatem Christiano­
rum fovendam.
15. In moderatione Sacrae Congregationis de Propa­
ganda Fide viginti quattuor repraesentantes partem nabeat cum voto deliberativo, nisi aliud in singulis casibus
Summus Pontifex constituerit; scilicet: duodecim Praelati
ex missionibus, quattuor ex aliis regionibus; quattuor ex
Moderatoribus Institutorum; quattuor ex Operibus Ponti­
ficiis, qui omnes bis in anno convocentur. Membra huius
conventus ad quinquennium nominantur, quorum quinta
fere pars singulis annis mutatur. Munere functi ad alterum
quinquennium nominari possunt.
Conferentiae Episcopales vero, Instituta et Opera Pon­
tificia, iuxta normas quam primum ab Apostolica Sede
communicandas, Summo Pontifici proponant nomina eo­
rum, ex quibus praedictos repraesentantes idem Summus
Pontifex seligat necnon nomina eorum, etiam in missio­
nibus degentium, ex quibus consultores seligi possint.
16. Repraesentantes Institutorum religiosorum in misiionibus, et Operum regionalium pro missionibus necnon
Consiliorum laicorum, praesertim Intcmationalium, partem
habent in conventibus huius Dicasterii cum voto consul­
ti vo (N. 29).
17. Sacra Congregatio de Propaganda Fide, consultis
Conferentiis Episcopalibus et Institutis missionalibus,
quamprimum principia generalia delineet iuxta quae con­
ventiones ineantur inter Ordinarios loco/rum et Instituta
missionalia ad eorum mutuas relationes moderandas (N. 32).
In his conventionibus ineundis ratio habeatur tum ope­
ris misslonalis continuandi tum necessitatum Institutorum
(N. 32).
18. Quia optandum est ut Episcopales Conferentiae in
Missionibus coadunentur in organicos coetus secundum
sodo-culturalia spatia, quae dicuntur (cfr. supra ad n. 9),
Sacra Congregatio dc Propaganda Fide (N. 29), tales coor­
dinationes Episcopalium Conferentlarum promoveat.
Harum Conferent iarum est, In connexione cum Sacra
Congregatione de Propaganda Fide:
1. ® Quaerere modos, etiam novos, quibus christifidelcs
et missionalia Instituta, coniunctls viribus, sese inserere
debeant in populos vel coetus, inter quos conversantur vcl
ad quos mittuntur (NN. 10, 11) et quibuscum colloquium
salutis facere oporteat.
2. ° Instituere coelus a studiis qui investigent populo­

5017

n. 34.58

PAULUS VI, DE LINO Ü A LATIS A IN OFFICIO CHORALI

rum cogitandi modos de universo, de homine, et de eius
mentis habitu erga Deum, quique in considerationem theo­
logicam (N. 22) assumant quaecumque sunt bona et vera.
Tale theologicum studium fundamentum necessarium
praebeat accommodationibus faciendis, in quarum stu­
dium incumbere quoque debent praedicti coetus a studiis.
Quae accommodationes respiciant inter alia methodos
cvangelizalionis, formas liturgicas, vitam religiosam et le­
gislationem ecclesiasticam (N. 19).
Quoad methodos evangellzationis et catecheseos perfi­
ciendas (NN. 11, 13, 14), promoveatur a Sacra Congrega­
tione de Propaganda Fide arcta cooperatio inter Instituta
Pastoralia superiora.
Quoad formas liturgicas, coctus a studiis documenta et
vota mittant Consilio ad exsequendam Constitutionem de
Sacra Liturgia.
Quod ad statum religiosum vero attinet (N. 18), cavendum
est ne formae exteriori (cuius modi sunt gestus, vestes, artes,
ctc.) maior cura impertiatur quam indoli religiosae populo­
rum assumendae vel perfectioni evangelicae asslmilandae.
3. ° Promovere, statis temporibus, conventus Docen­
tium in Seminariis ad rationes studiorum aptandas et in­
formationes mutuo communicandas, collato consilio cum
coetibus a studiis de quibus supra, ut aptius prospiciatur
hodiernis necessitatibus institutionis sacerdotalis (N. 16).
4. ° Examinare modum aptiorem quo vires (sacerdotes,
catechistae, Instituta, etc.) in territorio distribui possint»
imprimis quo penuriae virium in locis populo perfrequen­
tibus melius consulatur./
787
19. In distribuendis subsidiis congrua pars singulis an­
nis reservetur formationi et sustentationi tum cleri localie
tum missionariorum tum catechistarum, et coetibus a stu­
diis, de quibus supra ad n. 18 Episcopi de his rebus docu­
menta ad Sacram Congregationem de Propaganda Fidreferent (NN. 17, 29).
20. Consilium Pastorale rite constituatur, cuius est se­
cundum N. 27 Decreti Christus Dominus: «ea quae ad
pastoralia opera spectant investigare, perpendere atque de
eis practicas expromere conclusiones»; necnon suam ope­
ram praestare in praeparanda Synodo dioecesana et curare
exsecutionem Statutorum Synodi (N. 30).
21. In missionibus condantur Conferentiae Religioso­
rum et Uniones Religiosarum, in quibus Superiores Maiores
omnium eiusdem nationis vel regionis Institutorum partem
habeant et quibus eorum incepta coordinentur (N. 33).
22. Instituta scientifica in missionibus pro possibilitate
et necessitate multiplicentur quae communi consilio cooperentur, ut labores investigationis et specialization!* rite di­
sponantur, caveatur tamen, ne opera eiusdem naturae in
eadem regione duplicentur (N. 34).
23. Ut immigrantes ex terris missionum debite exci
piantur et congruenti pastorali cura ab Episcopis natio
num antiquitus Christianarum adiuventur, necessaria est
cooperatio cum Episcopis missionalibus (N. 38).
24. Quoad laicos in missionibus:
§ 1. Urgeatur sincera intentio missionibus serviendi,
maturitas, apta praeparatio, specializatlo professionalis,
quae dicitur, et tempus congrue in missione protrahendums
§ 2. Efficaciter inter se coordinentur consociationes
laicorum pro missionibus.
§ 3. Episcopus loci missionis sollicitus sit de huiusmo­
di laids.
§ 4. Securitas socialis istorum laicorum in tuto pona­
tur (N. 41).
Adn. A. DE BONHOME in Vie consacrée 59 (1967) 11-23; G. ESCU­
DERO in Vida rel. 24 (1967) 21-30. 122-130; B. FREON in SwdU ca­
nonica 1 (1967) 45-78; J. GALOT in Vie conaacrto 38 (1958) 321-338:
J. GRECO in PrM 58 (1967) 423-455; L. GUTIERREZ in CpR 49 (1967)
19-31; XAV. OCHOA in CpR 45 (1986) 2SS-275: 46 (1967) 113-126. 337350; 47 (1969) 97-111; J. M. R. THXARD in NrT 89 (1967) 581-581; NrT
88 (1968) 853-875.

3458
1966 AUG 15.-PAULÜS VI, LITTERAE AP. PART.·

De

lingua

Latina in chorali Officio liturgico
RETINENDA

PAULUS PP. VI
Dilecti /ilii - Salutem d Apostolicam bencdidlonem

Sacrificium laudis, hostia labiorum confitentium Domi­
num, psalmodia et hymnodia, quibus bonae, dies, anni

5018

η. 3559

PAULUS VI. ALLOC. DE ACTIVITATE LEGISLATIVA ECCLESIAE

tempora religionis sacrantur pietate, Eucharistico Sacri­
ficio quasi medio soie rutilante ct cuncta ad sc trahente,
a vestris Familiis Deo devotis magno semper in honore
haberi consueverat. Recto enim consilio tam sancto operi
nihil anteferendum esse aestimabatur. Quanta gloria inde
omnium Creatori obvenerit, quantae utilitates »n Ecclesiam
sint profectae, facile Intellegitur. Hac certa et assidua pre­
candi ratione per sacculorum decursum docuistis cultum
divinum In humana consortione maximi esse momenti.
Ex litteris vero, a quibusdam vestrum ct e compluribus
nuntiis aliunde datis compcrimus coenobia vel provincias
vestras —de iis tantum loquimur, quae ad ritum pertinent
Latinum— in sacra Liturgia peragenda dissimiles mores
induxisse: alia nempe linguae Latinae rctlncntisslma esse,
alia vulgares sermones in chorali officio expetere, alia hic
illic cantum, quem Grogorianum appellant, cum cantilenis
hac aetate conditis velle commutare. Quin immo a qui­
busdam est flagitatum, ut lingua latina ipsa aboleretur.
Oportet profiteamur huiusmodi postulationibus non le­
viter Nos esse commotos et nonnullo maerore affectos;
atque oritur quaestio, undenam exstiterit et cumam pro­
pagatus sit talis mentis Labitus et antea ignotum fastidium.

Vobis certe exploratum est neque in dubitationem pot­
estis vocare, quantopere Familias vestras religiosas dili­
gamus, quanti eas faciamus. Admirationi Nobis saepe sunt
insignis pietatis testimonia et Ingenii cultus monumenta,
quibus nobilitantur. Nostrum putamus esse gaudium, si
qua Nobis copia datur, dummodo liceat ac deceat, iis fa­
vendi, votis earum obsecundandi, feliciori statui consu­
endi.
Sed ea, quae supra diximus, fieri contingunt, postquam
Concilium Oecumenicum Vaticanum Secundum meditate
ac sollemniter hac de re suam edixit sententiam (cfr. Const.
de sacra Lit., n. 101,1) [LE 3141], ct Instructionibus eam
subsecutis certae editae sunt normae; In quarum Instructio­
ne altera, ad exsecutionem Constitutionis de sacra Liturgia
recte ordinandam die xxvi mensis septembris anno mcmlxiv
emissa [LE 3217], haec sunt decreta: «In divino Officio in
choro persolvendo clerici linguam latinam servare tenen­
tur» (n. 85); altera vero, quae de lingua in celebrandis O/ficio
et Missa icanoentuaU.* aut <comjnunitaiis* apud Religiosos
adhibenda inscribitur ac die xxm mensis novembris anno
mcmlxv [LE 3351] fuit vulgata, praeceptum illud confir­
matur slmulque ratio ducitur spiritualis fidelium emolu­
menti et peculiarium condicionum, quae in regionibus
obtinent missionali opere excolendis. Donec ergo aliter le­
gitime statuatur, hae leges vigent et obtemperationem ex­
postulant, qua religiosos sodales, filios Ecclesiae carissi­
mos, apprime commendari oportet.

praestanda ac nobili molestate praeditae, iuvenes in sor­
tem Domini vocatos ad vos allicere pergent; contra, cho­
rus, unde sermo lllc, Nationum fines exsuperans ct mirabili
vl spirituali pollens, atque modulamen, ex animi penetra­
libus, ubi fides insidet et caritas Drdet, enatum, cantam
dicimus grcgorianum, erunt ablata, similis erit cereo ex­
stincto, qui non amplius illuminat, non amplius hominum
oculos ac mentes ad se convertit.
Quidquid est, filii carissimi, postulationes, quae jupra
sunt dictae, ad tam gravia spectant, ut praesenti tempore,
derogando normis Concilii ct Instructionum memoratarum,
eas concedere nequeamus. Enixe Igitur vos hortamur, nt
quaestionem tam implicatam omni ex parte pensitetis.
Nolumus pro benevolentia, qua vos complectimur, et pro
bona existimatione, qua vos prosequimur, id permittere,
quod causa esse possit in deterius labendi, non levis detri­
menti origo vobis forsitan exsistat et certe toti Ecclesise
Dei aegritudinem ac maestitiam afferat. Sinite Nos, etiam
invitis vobis, rem vestram tueri. Ab eadem Ecclesia, quae
ob pastorales utilitates, id est In populi latine nescientis
commodum, sermones vulgares in sacram Liturglam Indu­
xit, vos mandatum habetis translaticiam dignitatem, pul­
chritudinem, gravitatem choralis officii, sive quoad lin­
guam sive quoad cantum, servandi.
Itaque animis sinceris et tranquillis praeceptionibus ob­
sequimini, quas non immodicus amor morum veterum sug­
gerit, sed paterna erga vos caritas proponit ct divini cultus
diligentia suadet.
Caelestium denique donorum conciliatricem et propensi
animi Nostri testem, Benedictionem Apostolicam vobis
vestrisque sodalibus libentissime in Domino impertimus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, dic xv mensis
Augusti, in festo Assumptionis Beatae Mariae Virginis,
anno mcmlxvi, Pontificatus Nostri quarto.—Paulus
Pp. VI.

Non autem agitur hic tantummodo de retinendo in of­
ficio chorali eloquio latino, sane digno, quod, nedum parvi
fiet, alacriter custodiatur, cum sit in Ecclesia Latina Chri­
stiani cultus humani fons uberrimus et locupletissimus pie­
tatis thesaurus, sed etiam de indemnibus servandis decore,
pulchritudine, nativo vigore huiusmodi precationum ct
cantuum: egitur videlicet de chorali officio, «suave sonan­
tis Ecclesiae vocibus» (cfr. S. Aug. Con/. 9, 6; PL. 32,
769) expresso, quas conditores et magistri vestri ac Sancti
Caelites, Familiarum vestrarum lumina, vobis tradiderunt.
Non parvi pendenda sunt instituta malorum, quae per
diuturna saecula vos ornabant. Haec vero choralis officii
ratio tina e causis praecipuis fuit, cur Familiae eaedem ve­
strae firmiter starent lactisque augerentur incrementis. Mi­
randum ergo, quod, subita commotione excitata, ea non­
nullis neglegenda iam esse videtur.
In praesenti rerum condicione quae vox, qui cantus sub­
stitui poterit pro catholicae pietatis formulis, quibus usque
adhuc usi estis? Perpendendum est ct considerandum, ne
peior sit condldo, cum gloriosa illa hereditas fuerit oblecta.
Est enim timendum, ne officium chorale ad inconditam
quondam recitationem redigatur, quam vos primo fortasse
sentietis Inopia laborare ac taedia gignere. Exsistit etiam
quaestio, num homines, cupientes sacras preces percipere,
templa vestra sint tam frequentes adituri, si vetus ac na­
tiva illarum lingua, iuncta cum cantu pleno gravitatis nc
decoris. Ibi non amplius resonabit. Rogamus igitur omnes,
ad quos pertinet, ut ponderent, quae dimittere velint, ne­
que fontem sinant Inarescere, unde ad praesens usque tem­
pus ubertim hauserint.
Procul dubio lingua latina sacrae militiae vestrae tiro­
nibus aliquam et fortasse haud tenuem difficultatem op­
ponit. Haec autem, quemadmodum novistis, talis non est
habenda, ut vinci et superari non possit, maxime apud
vos, qui. magli obstructi a saeculi negotiis ct strepitu, lit­
teris facilius vacare potestis. Ceterum preces Illae, antiqua
5019

1000 AUG 17

♦ Modoraîoribus GenorsEbus Religionum clericalium Chori cbtigstio&o odxîricîorum: Notii. 2 (1666) 2S2-2SS. Adn. ANASTASIUS A3
UTRECHT in Laurentünnm H (1970) 308-356; CpR 45 (1967) 78-79.

3459
1966 AUG 17.-PAULÜS VI, ALLOC. AAS 58 (1966) 799-802

Allocutio die 17 AUG. 1966 christifi delibus coram
ADMISSIS an CA ACTIVITATEM LEGISLATIF’AM ECCLESIAE
post Conc. Vaticanum II et de necessitate irais
CANONICI PRO RECTO ECCLESIAE REGIMINE

Ditetti figli e figlie! Avete avuto notizia del Nostro «motu
proprio», intltolato, dalle parole con cui comlnda, Ecclaiae
Sanctae [LE 3458 ), pubbllcato la seorsa settimana? Questo
documento dispos!tivo riguarda 1’esccuzione di quattro de­
creti conciliari: quello circa 1’uffido dei Vescovi, quello
circa 1 Sacerdoti, pol quello relativo alia vita religiosa e
flnalmente quello riguardante l'attîvità missionaria. L’applicazione pratica delle disposizionl conciliari non è opera
semplice e facile; esige studio, esige chiarezza, esige auto­
rità. eslge tempo, specialmentc là dove si tratta dl intro­
duire qualche riforma o qualche innovazione in quelforganlsmo cosl tradlzionale, cosl complesso, cosl ordinato e
cosl sensibile, quai è Ia Chiesa cattolica. /
i*»

11 Concilio ha tracciato délie norme, a cui bisogna prestare ossequio; mn altre volte ha cnunciato principi, critcri, voti, al quali bisogna far seguire ademplmento con­
creto, con ieggi e con istruzioni nuove, con organi e con
ufficl nuovi, con movimentl spirituali, cultural!, morali,
organlzzativi, che impegneranno molte persone, moite fatlchc, c forse moltl anni.
La vitalità della Chiesa cattolica—Π Concilio ha lasclato
alla Chiesa non solo un ricco tesoro di dottrine e di impulsi
operativi; ha lasciato altresl un’eredith dl doveri, di precctti, di impegnl, ai quali dovrà corrispondere la buona
volontà della Chiesa, affinchè il Concilio abbla reale effi­
cacia e ragglunga gli scopl, che si è prefissl.
Da ciô sl vede 1'importanza del post-Condlio, Ia quale
investe dapprima chl nella Chiesa ha afficio e responsabtlltà di guida, e pol tutto il Popolo di Dio. In un certo
senso è più grave e laborioso il periodo che segue il Conci­
lio, che non quello délia sua celebrazionc. Questo periodo,
c,
si carat terizza dalla acccttazionc e dalla fedeità nel
r guarui delle conclusioni conciliari, mette alla prova e
mette In evidenza la oilalltà della Chiesa cattolica.
5020

1966 AUG 22-25

SECBETARIA STATUS - SACRA CONGR. DE PROP. FIDE

Quali sono le manifestazlonl post-conciliari della vitality
della Chiesa? La prima, solennc, universale, ma occasionale è stata la celebrazione del Giublleo straordlnario, chc
ha rawivato il fervore religioso c morale dclia Chiesa
poiarioando d’intomo al Vcscovo c alla Cattedrale il po­
polo credente, faccndogii meglio avvcrtirc le sorgenti dl
vêritù c dl grazia sgorgantl dal minlstcro gcrarchico, e
meglio gustare 11 senso comunltario che deve animare e
adunare nella fede e nella carità, nella orazlone e nell’operosltà, 1 scguacl di Cristo. Siamo licti di rilevarc chc 1Λ
dove il Giublleo è stato plnmentc organizzato ha dato
felicissimi risultatl: la vitalité della Chiesa ha dato segno
magnifico e promettentc d’una sua autcntlca animazlone,
que lia religiosa.
Attivilà legi/erante ddla Chiesa—Ma non è H solo segno.
Un altro è dato dalla fécondité legislativa, promossa dal
Concilio. Puô mancarc alla Chiesa di Dio questa nttivité?
Noi sappiamo benc che da moite parti sl guarda con anlipatla aU’uttività légiférante dclla Chiesa, corne se fosse
opposta alla liberté del flgll dl Dio, antltctlca allô spirito
$)1 del Vangelo, Imbarazzantc le espontancc / espressioni dei
carismi proprl del Popolo dl Dio, frenante lo sviluppo sto­
rico dcll’organlsmo ecclesiastico, che risulta estranlato c
ritardato rlspctto allô sviluppo storico della société tem­
porale. Ma non vediamo corne la Chiesa cattolica, se vuol
essere fedelc c conscquenziaria ai princlpî costitutivl del
suo divino Fondatore, possa proscindere dal darc a se
stessa un «diritto canonico»: sc la Chiesa è société visibile,
gerarchica, impegnata ad una missione salvatrice, che non
amraellc se non una univoca c determinata realizzazlone,
custode d’una Parola, chc deve essere conservata rigorosamente e diffusa apostolicamente, responsable dclla sa­
lute del propri fcdcli e dell’cvangelizzazlonc del mondo,
non puô fare a mono di darsi leggi, cocrentementc deri­
vate dalla Rivelazionc e dai bisogni sempre Insorgcnti
della sua vita sin interiore, chc esteriore. Per correggere
i possibili inconvenienti del cosl detto «giuridismo», il pri­
mo rünedio sarà non tanto nell’abolire la legge ecclesiasti­
ca, quanto nel sostlluire a prcscrizioni canoniche imperfette o anacronistlchc altrc prcscrizioni canoniche meglio
formulate. Chi alimenta awerslone prcconcetta verso la
legge dclla Chiesa non ha ii vero sensus Ecclesiae; c chi
crede di far progredire la Chiesa, dcmolcndo semplicemente le strutture dei suo cdificio spirituale, dottrinale,
iscctico, disciplinare, in pratlca demolisce la Chiesa, accoglic lo spirito negativo di chi la diserta, c dl chi non Fama,
e non la costruiscc. Si legga San Paolo; si vedano 1 primi
passi autentici della vita dclla Chiesa; c si scorgerà come
Ia premura di csprimere norme positive e autorevoli a
difesa, a sostegno, a guida dclla comunità cristiana, dimostri appunto la vitalité della Chiesa, c come tale pre­
mura dica la sapienza, la forza, la carità di coloro che «lo
Spirito Santo ha posto quali vcscovri a reggere la Chiesa
dl Dio»l.
Xecessaria risposla dei fedeli—Bisogncrà rlcordare queste
cose, figli carissimi, perché siamo ail’inizio d’un nuovo e
grande periodo legislative dclla Chiesa. 11 Concilio lo ha
Inaugurato; l’«aggiornamento» lo reclama; il proposito di
rivederc il Codice dl Diritto Canonico lo esige. Perciô dovremo studiarci dl riconoscerc nell’attività legislativa della
Chiesa una manifestazlonc congenialc alia sua missione;
dovremo procurare di «tenerci al corrente», come si suoi
»2 dire, delle novità legislative ecclesiastlche, specialmente /
di quelle chc ci rlguardano direttamente; o piuttosto che
affettare dislntcresse o disprezzo per le norme canoniche,
ccrchercmo dl comprcndeme lo spirito, di osservarne i
precettl, e di npprczzarnc le pastorali sollccitudini. Cosl
sl ama la Chiesa c cosl si partccipa al flusso della sua sem­
pre glovane vitalità. È ciô che vi auguriamo di cuore tuiti
benedicendo vi.
1 Act 30, 23.

3460
1986 AUG 22.-SECRET. STATUS, NOTIFICATIO. PART.·
[NTHODUCnO DIVORTII IN ITALIAM LAEDIT CONCORDATUM
ADHUC IN VIGORE INTER ITALLVM ET SEDEM APOSTOLICAM

La Segreteria dl Stato dl Sua Santlté ossequia FAmbasciata
d’Italia presso la Santa Scdc e sl pregia dl signi fi carie quanto
segue:
La notlzia apparsa sn nlcunl organi dl stampo, che sarà
ripreso prossimamente al Parlamcnto rename di un di segno
dl legge per Fintroduzione del divorzio in Italia è stata nppresa
con pena e prcoccupazlone.
5021

n. 3160-3401

È ben noto che 1 tentativi compluti in tal senso, nc! passato,
sono stati vivamente riprovati dalla parte sana del popolo
Italiano, sensibile a tutlo ciô che possa, in qualslasl modo,
disgregare la famlglia e mcnomare I valor! moruli che stanno
alla base del matrimonio stesso.
La coscicnza morale del popolo rnwisa, infattl, ncll’Indis­
solubilité del matrimonio la naturale salvaguardla e la più
ferma gnranzla dl stabilité dell’Isti tu to matrimoniale, premessa indlspcnsabilc perché esso possa efficacementc adempiere
Ia sua missione.
E superfluo rlcordare Flmportanza specialissima che, anche
ni di fuorl del campo strettamente religioso, assume la tutela
dclla Indissolubilité del matrimonio per la saldezza dei sentimenti, donde esso trac origine e félicité; per quelle sérénité
della famlglia, e dclla prole specialmente, chc non terne d’cssere mai compromcssa dalla risoluzîone del vincolo che costituisce la société domestica; e con tutta evidenza per la prospé­
rité dello Stato,
L’cscmplo del dccadimento de! costumi in quaei Paes! nei
quali vige 11 divorzio, non puô non sconsigliare un’esperienza
che sarebbe triste c deletcria. Chc in Italia, a differenza di
altri Paesi, non csista II divorzio è da reputarsi suo onore e sua
fortuna; non già segno di antiquata legislazionc.
La circostanza chc 11 divorzio sarebbe permesso soltanto In
casI determinati non attenucrcbbe la gravité deU’innovazIone,
noichè, oltre la considerazionc che si tratta di un male morale
in ogni caso inacccttabilc perché sowerte le stesse esigenze di
ordine sociale e naturale, i fatti stanno a dimostrare che il
principio, una volta ammesso, ha pol molteplici e sempre plh
numerose applicazioni con Immensi danni per la vita religiosa
c civile di una Nazlone. Il divorzio, infatti, non è ri medio, ma
Incentivo ai disordinl, chc affliggono Fistituto familiare. La
sola ipotesl délia sua possibilité stimola 11 prodursi delle cause,
chc sembrano reclamarne 1’applieazlone.
È, pol. da sottolinearc chc una legge, la quale consentisse
!o scioglimento dc! matrimonio celebrato davanti a un mi­
nistro del culto cattolica, sccondo le norme del diritto canoni­
co, comporterebbc una violazlonc dei Concordato.
Né potrebbe ragionevolmcnte sostenersi Ia tesi che, nel caso·
sarebbero sciolti solamente gli effcttl civili, senza nregiudicare
lu validité del vincolo religioso. E owlo, Infatti, cne, □ norma
dei Concordato, gli effclti civili devono perdurare finehé per­
dura il matrimonio da cui derivano.
La Segreteria di Stato di Sua Santité prega TAmbasclata
d’Italia di voler far conoscere le gravi apprensioni della Santa
Sede al Governo Italiano.
La medesima Segreteria dl Stato dl Sua Santité protitta
ben volentieri della circostanza per rinnovarc aH’Ecccllcntissima Ambasciata d’Italia presso la Santa Sede 1 sensi della
sua più alta considcrazione.
Dal Vaticano, 22 agosto 1966.

* Ad Legatum Italiae penos Sedem Ap.: Dir. eccL 81 (1970) 179-180.

3461
1966 AUG 25.-SC DE PROP. FIDE, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas

datur impertiendi absolutionem
MENTALEM GENERALEM IN VIGILIIS MAGNARUM
NITATUM

sacraSOLEM-

Romae, 25 Aug. 1906
Excellentissime ac Reverendissime Domine, Litteris Tuis,
die 28 mensis lunii huius anni datis et a Nuntiatura Apo­
stolica NairobiensI huic Sacrae Congregationi dc Propa­
ganda Fide rite transmissis, facultatem petiisti Tua In
dioecesi permittendi ut, vigiliis magnarum solemnitatum
religiosarum —quando numerus fidelium, qui peccata con­
fiteri cupiunt, nimius evadit—, aliqui sacerdotes absolu­
tionem generalem impertiri possint.
Ad rem quod attinet, Tccum communicare satago re­
sponsum quod nuper, id est die 17 mensis iunii c. a.w Sacra
Congregatio pro Doctrina Fidei cuidam dedit Episcopo
idem petenti, scilicet: «Sequenda est Instructio Sacrae
Poenitentiariae Apostolicae, data 25 martfi 1944 (A. A. S.
XXXVI, 1944, pp. 155-156) (LE 1792]; ad mentem: mens
est ut peccata gravia, hoc modo absoluta, quando ad illud
opportunitas data fuerit, coram sacerdote singula confi­
tenda sint».
Haec Tibi renuntians, omnia fausta felictaque ominor
atque summa cum observantia subsignor. Excellentiae
Tuae Reverendissimae addictissimus in Domino.—G. P.
Card. Αολοιλνι.αν, Prae/. P. Sigismondl, a Secr.

* Ordinario Aruaonii. Prot. N. 3076,66; BiM 30 (1996) IS2.
5Ü22

π. 3462-3464

PAULUS VI - SC SACRAMENTORUM - CONS. LITURGIAE

3462

I960 AUG 30-3!

I. Principium generale de nd missione linguae vernaculac in liturgiam habetur in art. 36 CoMtltutionlj, mil

1966 AUG 30.-PAULÜS VI, LIT. AP. AAS 58 (1966) 874

1. Linguae latinae usus, salvo particulari (ure, in Ri­
tibus latin is servetur.
Apostolica Nuntiatura apud Turcarum Rempublicam
2.Cum tamen, sive in Missa, sive in Sacramentorum
ERIGITUR
administratione, sive in aliis Liturgiae partibus, haud raro
linguae vernaculae usurpatio valde utilis apud populum
PAULUS PP. VI
existcre possit, amplior locus ipsi tribut valeat. Imprimis
autem in lectionibus et admonitionibus, in nonnullis oratio­
Ad perpetuam rei memoriam.—Optimo sane consilio a
nibus et cantibus, iuxta normas quae de hac re in sequentibus
loanne Pp. XXIII, qui Noster imm. rec. Decessor, ut ve­
capitibus singiliatIm statuuntur.
rae per universum terrarum orbem pacis, ita amicae inter
3. Huiusmodi normis servatis, est competentis auctori­
Ecclesiam variasque nationes necessitudinis fuit perstu­
tatis ecclesiasticae territorialis, de qua in art. 22, 2, etiam,
diosus, Apostolicae Legationis sedes apud Turcarum Rem­
si casus ferat, consilio habito cum Episcopis /initimarum
publicam anno mcmlx est constituta, quae ad praesens
regionum eiusdem linguae, de usu et modo linguae vernacu­
usque omnia munera atque negotia sua laudabiliter obivit.
lae statuere, actis ab Apostolica Sede probatis seu confir­
Nunc autem, collatis consiliis cum summis eiusdem Civi­
matis.
tatis rectoribus, novum Nobis videtur potioreque praedi­
4. Conversio textus latini in linguam vernaculam in Li­
tum iure Institutum pro vetere Intcrnuntiatura ibidem
turgia adhibenda, a competenti auctoritate ecclesiastica terri­
fundare, quo commodius catholicae civilisque rei rationi­
toriali, de qua supra, approbari debet.
bus atque Incrementis consulatur. Quapropter Nos motu
proprio, certa scientia ac matura deliberatione Nostra de­
Ex hoc articulo eruitur: a) Linguam latlnam retinendam
que Apostolicae potestatis plenitudine, harum Litterarum
esse in ritibus latinis, idest linguam Uturgicam propriam
vi, Intemuntiaturam Apostolicam in Turcarum Rcpublica
ritus latini permanere, etsi ex Concilii deliberationibus
in Nuntiaturam Apostolicam erigimus et constituimus, eius­
etiam lingua vernacula in liturgiam admittitur, b) Lin­
que sedem in urbe Ancyra confirmamus. Eidem igitur sic
guam vernaculam admitti, quibusdam condicionibus, uti
per Nos erectae Nuntiaturae omnia et singula deferimus
linguam liturgicam, in sacras celebrationes, c) Condiciones
iura, privilegia, honores, praerogativas, indulta, quae huius­
autem ut lingua vernacula in liturgiam ndmlttatur, esse:
modi Legationum propria sunt, certa spe freti hanc animi
1. ut Coetus Episcoporum cuiusque nationis statuat de
Nostri testificationem religioni provehendae esse conduc­
eius usu (idest dc facultate eam adhibendi) ct de eius
turam. Haec edicimus, statuimus, decernentes praesentes
modo (idest de limitibus intra quos eam adhibere licet);
Litteras firmas, validas atque efficaces iugiter exstare ac
2. ut normae serventur, quae pro diversis liturgiae parti­
permanere; suosque plenos atque Integros effectus sortiri
bus in respectivis capitibus Indicantur, d) Exempla ad­
et obtinere; ipsique Nuntiaturae Apostolicae in Turcica
ducta esse tantummodo indicat iva: nam dicitur imprimis...
Republlca, sic a Nobis erectae, nunc et in posterum ple­
in nonnullis, et expresse remittitur ad ea quae pressius
nissime suffragari; sicque rite judicandum esse ac definien­
indicantur in sequentibus capitibus, e) Nullum haberi
dum; irritumque ex nunc et inane fieri, sl quidquam secus,
discrimen inter celebrationes in cantu et sine cantu per­
super his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive igno­
actas.
ranter attentari contigerit. Contrariis quibusvis mihil ob­
IL Ad Missam quod attinet, principia art. 36 enuclea­
stantibus.
ta pressius explicantur et applicantur in art. 54, qui proin­
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pi­
de satisfacit statutis articuli 36 de normis singillatlm sta­
scatoris, die xxx mensis Augusti, anno mcmlxvi, Pontifi­
tuendis. En textus art. 54: Linguae vernaculae in Missis
catus Nostri quarto.—Hamletus L Card. Cicognani, a pu­
cum populo celebratis congruus locus tribui possit, praeser­
blicis Ecclesiae negotiis.
tim in lectionibus et moratione communi*, ac, pro condicione
locorum, etiam tn partibus quae ad populum spectant, ad
normam art. 36 huius Constitutionis.
Provideatur tamen ut christifidelcs etiam lingua latina
3463
partes Ordinarii Missae quae ad ipsos spectant possint simul
dicere vel cantare.
1966 AUC 31.-SC SACRAMENT., RESPONSUM. PART.·
Sicubl tamen amplior usus linguae vernaculae in Missa
opportunus esse videatur, servetur praescriptum art. 40 huius
Dispensatio matrimonii rati et non consummati con­
Constitutionis*.
cedi NON SOLET CUM PARTES COPULAM ONANISTICAM VKL
Ex hoc eruitur: a) linguam vernaculum admitti <in Mis­
CON DOMAT AM INTER SE EXERCUERUNT
sis cum populo celebratis», nullo facto discrimine inter
Missam in cantu et Missam lectam, b) Dari gradus huius
Die 31 Aug. 1966
admissionis; — praesertim, idest quodammodo ex natura
rei, in lectionibus ct oratione communi; —pro condicione
Dispensatio matrimonii concedi non solet cum conjuges re­
locorum, Idest maiore vel minore extensione prout fidelium
lationes inter *e habuerunt per copulam onanisticam vel condofacultas conscie ct actuose participandi Id requiret, etiam
motam. Etenim, admissa penetratione, fere impossibilis evadit
probatio de non secuta seminis effusione, saltem partiali, in
In partibus quae ad populum spectant, c) Servandas esse
vaginam mulieris. Eiusdem S. Congregationis attamen erit
normas art. 36, idest, in concreto paragraphes tertiam et
casum considerare si certo constiterit dc Impossibilitate eiacuquartam. Nam prima paragraphus principium statuit ge­
iandi ex parte viri ob infirmitatem peritiis confirmatam.
nerale, de servanda lingua latina in ritibus latinis; secunda
vero iam determinatur verbis ipsius ari. 54.
• Ordinario Paîcrscnonsi. Prot N. 1S81 /66. Jurist 28 (1968) 210-21L
1IL Ad concrete applicandum ergo prt. 54, determinan­
dae manent, in praxi, quaenam sint partes rquae ad po­
pulum spectant».
3464
Haec autem locutio, quae in hoc articulo 5-1 substituit
ct definit illa generaliora verba art. 36: in nonnullis orotionibus et cantibus, derivatur ab Instructione S. R. G
1966 AUG .. -CONSILIUM LITURGIAE, RESPONS. PART?
diei 3 sept. 1958 [LE 2774], in qua gradus proponuntur
participationis populi tum pro Missa in cantu (n. 25) tum
Solvitur durium: utrum liceat Missam lingua
pro Missa lecta (n. 31) et partes innuuntur, quas fideles
VERNACULA CANTARE
opportune participcrc possunt.
A nonnullis dubium movetur nn liceat Missam etiam
Quae omnia aperte assumuntur et, iuxta principia Consti­
lingua veiracula cantore. Asserunt enim quidam c Consti­
tutionis, per gradus ordinantur in n. 57 Instructionis cd
tutione de sacra Liturgia hoc erui non posse.
exsecutionem Constitutionis de sacra Liturgia recte ordinan­
dam, diei 26 sept. 1964.
Prindpia ad dubium solvendum habentur In Ipsa Consti­
tutione. Explicita vero et authentica eorundem princi­
En textus huius numeri: In Missis sive in cantu sive
piorum interpretatio legitur In Instructione ad eiusdem
tectis, quae cum populo celebrantur, competens auctoritas
Constitutionis exsecutionem recte ordinandam, die 26 Sep­
ecclesiastica territorialis linguam vernaculam admillcrt pot­
tembris 1964, a S. R. C. data (LE 32171.
est, actis ab Apostolica Sede probalis seu conf irmatisz a) prae*
Singula percurramus, integros articulos eorum que ad In­
scrtim in proferendis Lectionibus, Epistola el Evangelio,
vicem connexionem prae oculis habendo.
necnon m oratione communi seu fidelium·, b) pro condicioni

wa

5024

I960 SEP 2

PAULUS VI - CONVENTIO CUM BAVAHIA

autan locorum, diam in cantibus Ordinarii Missae, nempe:
Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus, Benedictus et Agnus Dei,
d in antiphon is ad introitum, ad o/ledorium el ad commudonan, necnon in cantibus Inter lectiones occurrentibus;
c) insuper in acclamationibus, salutationibus el /ormulis
dialogi, in formulis: Ecco Agnus Del; Domine, non sum
dignus d Corpus Christi in communione /Idelium, et in
vallant dominica cum sua admonitione et embolismo.
Hoc textu omne dubium adimitur. Nam non solummodo
excluditur per silentium, sicut in Constitutione, discrimen
quodllbct Inter Missam In cantu ct Missam lectam, sed
idem discrimen aperto rclcilur. Dicitur enim expresse: «/n
Minis sloe in cantu sive lectis, quae cum populo cele­
brantur·.
IV.Nullo modo ergo accipi potest interpretatio a qui­
busdam data, nempe verba art. 3G: in nonnullis orationibus
d euntibus intellegenda esse solummodo de orationibus aut
cutibus lingua vernacula, quae fideles in Missa addere
possunt praeter textus liturgicos.
Hoc lam licebat, habltualitcr In Missa lecta, cx consue­
tudine vel Induito in Missa in cantu (cfr. tnstr. 3 sept. 1958,
n. 14 et 13 c).
Olerum natura verae participationis actuosae exigit ut
fideles non alias precationes aliosve cantus proferant, quasi
aliam actionem ab actione sacerdotis celebrantis peragen­
tes, sed ut easdem preces eosdemque cantus, pro sua parte,
participent, ita ut unitas actionis Hturgicae clare manife­
stetur.
V. In praxl ergo Missam lingua vernacula cantare li­
cet, dummodo: a) Coetus Episcoporum natlonalis hoc per­
miserit et Interpretationes approbaverit atque confirma­
tionem Apostolicae Sedis habuerit; b) cantus qui lingua
vernacula proferentur Intra limites contineantur ab eodem
Coetu Episcoporum statutos; c) Melodiae a sacerdote eius­
que ministris canendae sint a Coetu Episcoporum appro­
batae.

n. 3465-3468

b) Huic autem thesauro, a sacculis anteactis tradito,
nunc apponitur alia eiusdem thesauri pars, pro textibus
lingua vernacula conscriptis. Tempus certe necessarium
erit, ut ad perfecta opera habenda perveniatur; proinde
laude digni sunt, qui suum ingenium suamque artem ad
novas melodias conscribendas applicant.
c) Periti insuper bene indicare valent num In singulis
celebrationibus aliae partes lingua latina aliae lingua ver­
nacula cani possint, attentis cuiusque linguae ingenio ct
peculiaribus dotibus.
* NotiL 2 (1966) 240-243,

3465
1966

In

SEP 2.-PAÜLUS VI, UT. AP. AAS 63 (1971) 204

Republica

Ugandensi

Nuntiatura

Apostolica

CONSTITUITUR

PAULUS PP. VI
Ad perpetuam rei memoriam.—Inter Sanctam Sedem et
civiles populorum auctoritates congruenter iungi peculia­
res necessitudines manifeste a quovis deprehenditur, qui
secum animadvertat quam sive civibus prosint sive Chri­
stianis fidelibus mutuae consensiones ad communem om­
nium utilitatem efficacius quaerendam et comparandam.
Cum igitur commodum esse visum fuerit Apostolicam Se­
dem et Ugandensem Rempublicam huiusmodi vinculis in­
ter se coniungl, Nos, de sententia Sacrae Congregationis
dc Propaganda Fide deque Apostolicae Nostrae potestatis
plenitudine, harum Litterarum vl Nuntiaturam Apostoli­
cam in Uganda constituimus, culus sedes In urbe Kampala
erit. Eidem scilicet congrua officia, privilegia atque in­
dulta deferimus, quae sunt huiusmodi legationum propria.
Contrariis nihil obstantibus.
Ceterum haec quae iussimus decernimus ut firma sive
in praesens sive in posterum tempus sint, utque suos ef­
fectus habeant.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris,
die altero memsis Septembris, anno Domini millesimo non­
gentesimo sexagesimo sexto, Pontificatus Nostri quarto.—
Hamletus I. Card. Cicognani, a publicis Ecclesiae negotiis.

A’. B.—Melodiae pro cantibus Ordinarii Missae non re­
quirunt approbationem Coetus Episcoporum.

VL Quid ergo de thesauro musicae sacrae saeculis anleactis pro textibus latinis conscripto?
a) Etsi lingua vernacula admittitur, lingua latina non
excluditur: proinde In celebrationibus lingua latina, aut
ex Integro aut partim, peractis, thesaurus traditus adhibe­
tor, formis selectis quae facultatibus cuiusque coetus fide­
lium et cuiusque scholae cantorum respondeant.

34G6
1966 SEP 2.-CONVENTIO SOLLEMNIS

CUM BAVARIA. AAS 58 (1966)

1135-1140

CONVENTIONES INTER APOSTOLICAM SEDEM ET BAVARICAM CIVITATEM CIRCA UNIVERSITATES
RATISBONENSEM, FRISINGENSEM ET MONACENSEM
I

Accordo

fra la Santa Sede e lo Stato Bavarese
circa la facoltà di Teologia Cattolica dell'Università di Ratis bona

Fra Ia Santa Sede, rappresentata dal suo Plenipotcnziario, Sua Eccellenza Mons. Dr. Corrado Bafile, Arcivescovo
titolare di Antiochia di Pisidia, Nunzio Apostolico in Ger­
mania,
e lo Stato Bavarese, rappresentato dal suo Plenipotcnziario, Il Signor Dr. Ludwig Huber, Ministro dello Stato
Bavarese per Istruzione e Culto, vlene concluso 11 seguente
Accordo:
Artlcolo 1. La Santa Sede consente aU’erezione di una
Facoltà di Teologia cattolica della Université dl Ratisbona
ed alla conseguente soppressione dell’Alta Scuola filosofico-tcologica di Ratisbona.
Articolo 2. La Facoltà di Teologia cattolica doli'Uni­
versltà di Ratisbona godrà in tutto dclla stessa posizlone
gloridica chc la Facoltà di Teologia cattolica delle Univer­
sité dello Stato Bavarese. Alla Facoltà di Teologia catto­
lica deU’Univcrsità di Ratisbona si applicano le relative
dlroosizloni del Concordato con la Baviera del 29 Marzo
19ÎI [LE 5861 ccomplemcntarmente quelle del Concordato
con il Reich del 29 Luglio 1933 [LE 1182].

5025

Vertrag zwischen dem Heiligen Stuhl und dem
Freistaat Bayern Ober die Katholiscii-Theologische
Fakultât der Universitat Regensburg

Zwischen dem Heiligen Stuhl, vertreten durch dcssen
BevoUmflchtlgtcn, Seine Exzellenz den Hcrrn Apostollschen Nuntius in Deutschland, Dr. Corrado Bafile, Titularerzbischof von Antiochien in Pisidien,
und dem Freistaat Bayern, vertreten durch dessen Bevollmàchtigten, den Herm Bayerischcn Staatsminister fûr
Unterrlcht und Kultus, Dr. Ludwig Huber, wird nachstehender Vertrag geschlosscn:
Artikel 1. Der Helllge Stuhl slimmt der Errichtung
cincr kathollsch-theologlschen Fakultàt der Universitfit
Re/gensburg und der damit verbundencn Auflâsung der HJ6
Philosophlsch-Theologischen Hochschule Regensburg zu.
Artikel 2. Die katholisch-theologische Fakultût der
Université Regensburg crhâll Ira vollen Umfang den glcichcn Rechtsstatus, wie Ihn die katholisch-theologischcn
Fakultfiten der andcren Bavcrischen Lon desun Ivors it Men
besitzen. Die einschHglgcn Bestimmungcn des Bayerischcn
Konkordatcs’ vom 29. MArz 1924 [LE 5861 und crgAnzend
die einschlâgigen Bestimmungcn des Rcichskonkordates
vom 20. Juli 1933 [LE 1182) finden auf die katholischtheologlsche Fakultat der Univcrsilat Regensburg An·
wendung.

5026

CONVENTIO CUM BAVARIA - PAULUS VI

η, 3467

Artlcolo 3. Alla Facoltà di Filosofia della Università
di Ratisbona si applica Fort. 4, § 2 del Concordato con la
Ba vicra.
Articolo 4. Le divergenze di opinione, che sorgessero
in awenlre fra 1c Alte Parti contracnti circa Fintcrprctazione di qualche disposto del présente Accordo saranno
eliminate a norma delFart. 15, § 1 del Concordato con la
Bavicra.
Articolo 5. Qnesto Accordo, I cul test! Italiano e tcdesco fanno cgualmente fede, dovrà essere ratificato e gli
Istrumenti della ratifica dovranno essere scambiati quanto
prima nella Nunzlatura Apostolica in Bad Godesbcrg.
Esso entra in vigore il giorno dello scambio di detti
Istrumenti.
In fede di che I Plenipotcnziari hanno firmato il pre­
sente Accordo.
Fatto in doppio originale. Monaco, 2 Settembre 1966.—
Corrado Bafile, Arciv. tiL di Antiochia di Pisidia, Nun­
zio Apostolico,

! 060 SIT 5

Artikel 3. Auf rile philosophische Fakullât dcr UnlvrrsltAt Regensburg findet Art. 4 § 2 des Baycrischen Kookordates cutsprcchende Anwcndung.
Artikel 4. Einc in Zukunft etwa zwischen den Hohcn
Vertragschliessendcn entstchende Mcinungsvenchiedenhdl
ûber die Auslegung einer Bestimmung dieses Vertragis
wird nach Artikel 15 § 1 des Bayerischen Konkordates
bescitigt werden.
Artikel 5. Dicscr Vertrag, dcssen itallcnlscher und
dcutscher Text gleiche / Kraft haben, soil rotiflziert and 1137
die Ratifikationsurkundcn sollen môgllchst bald In der
Apostolischen Nuntiatur in Bad Godesberg ausgetauscht
werden.
Er tritt mit dem Tage des Austauschcs In Kraft.
Zu Urkund dessen haben die Bcvollmâchtlgten dleseo
Vertrag unterzeichnet.
Geschchen in doppclter Urschrllt. München, 2. Septem­
ber 19G6.—Dr. Ludwio Huber, Staatsminister fûr Unterricht und Kultus.

Conventione inter Apostolicam Sedem et Bavariam rata habita, die XXVIII mensis Octobris anno MDCCCCLXVI Rati­
habitionis Instrumenta accepta et reddita mutuo fuerunt. Exinde, i. e, a die XXVIII Octobris anno MDCCCCLX VI, huius­
modi Conventio inter Apostolicam Sedem et Bovariam icta Digere coepit ad normam articuli V” eiusdem Pactionis, /
1W
II

Santa Sede e lo Stato Bavarese
ORCA LA SOPPRESSIONE DELL’AlTA SCUOLA FiLOSOFICOTeologica di Frisinga e la formazione SaENTFFICA
DEGLI STUDENTI DI TeOLOGIA CATTOLICA PRESSO L'U.NIversità di Monaco

Accordo

fra la

Vertrag zwischen dem Heiligen Stuhl und dem
Freistaat Bayern über die auflôsuno der PhilosoPniSCH-THEOLOOISCHEN HOCHSCHULE FrEISÎNG UND DIE
WISSENSCHAFTLICHE AUSBILDUNO DER StUDIERENDEN DER
Katholischen Théologie an der Univers itàt München

Zwischen dem Heiligen Stuhl, vertreten durch dessea
Bevollmachtlgten, Seine Exzellenz den Herrn Apostoli­
schen Nuntius in Deutschland, Dr. Corrado Bafile, Titularerzbiscbof von Antiochien in Pisidicn,
und dem Freistaat Bayern, vertreten durch dessen Bevollmâchtigten, den Herrn Baverischen Staatsminister fûr
Unterricht und Kultus, Dr. Ludwig Huber, / wird nachsle- Π»
hender Vertrag geschlossen:
Artikel 1. Der Heilige Stuhl stimmt der Auflôsung der
Philosophisch-Theologischcn Hochschule Freising zu.
Artikel 2. Die Baverischc Staatsreglerung verpflichlet
sich, die katholisch-theologische Fakultât dcr Umversitât
München mit Personal und mit Sachmitteln so auszustatten, dass dcr jetzige und der kûnftige Bedarf der theologischen Ausbildung, auch soweit sie bisher an der Philo­
sophisch-Theologischcn Hochschule Freising crfolgte, ausreichcnd befriedigt werden kann.
Artikel 3. Einzelheiten der Uberleltung des Sludienbetriebs bleibcn einer gesonderten Vcreinbarung zwischen
dem Freistaat Bayern und dcr Erzdiôzese München und
Freising vorbchalten.
.Artikel 4. Dieser Vertrag, dessen itallcnlscher und
Artlcolo 4. Questo Accordo, i cui testi Italiano c tedeutschcr Text glicchc Kraft haben, soil ratifizlert und
desco fanno cgualmente fede, dovrà essere ratificato e gli
Istrumenti della ratifica dovranno essere scambiati quanto
die Ratifikationsurkunden sollen môgllchst bald in der
Apostolischen Nuntiatur in Bad Godesberg ausgetauscht
prima nella Nunzlatura Apostolica In Bad Godesberg.
werden. /
Esso entra in vlgorc il giorno dello scambio di dcttl
Er tritt mil dem Tage des Austauschcs in Kraft.
Istrumenti.
In fede di che i Plenipotcnziari hanno firmato il présente
Zu Urkund dessen haben die Bcvollmâchtigten dic«n
Accordo.
Vertrag unterzeichnet.
Fatto in doppio originale. Monaco, 2 Settembre 1966.—
Geschchen in doppeltcr Urschrlft. München, 2. Septem­
Corrado Bafile, Arciv. lit. di Antiochia di Pisidia, Nun­
ber 1966.—Dr. Ludwvig Huber, Staatsminister fûr Un­
zio Apostolico,
terricht und Kultus.

Fra la Santa Sede, rappresentata dai suo Plenlpotenziario, Sua Ecccllcnza Mons. Dr. Corrado Bafile, Arcivescovo
titolarc di Antiochia di Pisidia, Nunzio Apostolico In Ger­
mania,
e lo Slato Bavarese, rappresentato dai suo Plenipotcnziario, il Signor Dr. Ludwig Huber, Ministro dello Stato
Bavarese per Istruzione e Culto, viene concluso 11 seguente
Accordo:
Artlcolo 1. La Santa Sede consente alla soppresslone
dcll’Alta Scuola filosoflco-teologica di Frisinga.
Artlcolo 2. Il Governo dello Stato Bavarese sl impegna
a dotare Ia Facoltà di Teologia cattolica dell'Univers it à di
Monaco di personale e di mezzl, in maniera tale che questa
possa soddisfare adeguatamente alie esigenze odierne e fu­
ture della formazione teologica, anche in quanto essa finora aveva luogo presso 1’Alla Scuola filosofico-tcologica dl
Frisinga.
Artlcolo 3. Particolari circa II trasferimento dello stu­
dio teologko vengono riservati ad un Accordo a parte tra
lo Stato Bavarese e ΓArcidiocesi di Monaco e Frisinga.

Concentione inter Apostolicam Sedem et Baoarlam rata habita, die XXVIII mensis Octobris anno MDCCCCLXVI Ra­
tihabitionis Instrumenta accepta el reddita mutuo luerunt. Exinde, l. e. a die XXVIII Octobris anno MDCCCCLX VI, huius­
modi Conotnlio inter Apostolicam Sedem et Barariam icta vigere coepit ad normam articuli IV eiusdem Pactionis.

M67

tia, sumus evecti, ad publicas mutuae necessitudinis ratio­
nes cum Civitate Coreana ineundas Pontificiae Legationis
sedem, idest Intemunliaturam In urbe Sculia primum eri­
1966 SEP 5.-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 58 (1966) 875
gendam curavimus. Nunc autem vere reputantes quantum
utilitatis cx iis, quae diximus, amicitiae vinculis cum Ec­
Apostolica Nuntiatura apud Coreanam Rempudlicam
clesiae tum civili societati oriatur, sententiamque ipsius
erigitur
nationis moderatorum plane noscentes, elatiore gradu nomineque ampliore Nostram ibi sedem esse augendam cen­
PAULUS PP. VI
semus. Quapropter Nos motu proprio, certa scientia ac
matura deliberatione Nostra deque Apostolicae potestatis
Ad'perpetuam rei memoriam.—Haud mullum post quam
plenitudine, harum Litterarum vi, Intcmuntialuram Apoad supremum apostolatus apicem, divina favente clcmcn-

5027

5028

,

|
«

PAULUS VI, EP1BT. DE UNIONE MISSIONALI CLERI

I960 SEP 5

stolicam In Republlca Corcana In Nuntiaturam Apostolicam
erigimus ct constituimus, ciusque scdem in urbc Seulia
confirmamus. Eidem Igitur sic per Nos erectae Nuntiatu­
rae omnia et singula deferimus iura, privilegia, honores,
praerogativos, induito, quae huiusmodi Legationum pro­
pria sunt, certa spe freti hanc voluntatis Nostrae testifica­
tionem religioni provehendae esse conducturam. Haec edi­
cimus, statuimus, decernentes praesentes Litteras firmas,
validas atque efficaces iugiter exstare ac permanere; suos­
que plenos atque integros effectus sortiri et obtinere; insi­
nue Nuntiaturae Apostolicae in Corcana Republics, sic a
Nobis erectae, nunc et in posterum plenissime suffragari;
licque rite Judicandum esse ac definiendum; irritumque cx
nunc et inane fieri, si quidquam secus, super his, a quovis,
lucloritate quolibet, scienter sive ignoranter attentari con­
tigerit. Contrariis quibusvis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die v mensis Septembris, anno mcmlxvi, Pontifica­
tus Nostri quarto.—Hamletus L Card. Cicognani, a pu­
blicis Ecclesiae negotiis.

3468
1966 SEP 5.-PAULÜS VI, EPIST. A. AAS 58 (1966) 750-756

Ad Patriarchas, Primates, Archiepiscopos, Episcopos orbis
catholici, quinquagesimo exeunte anno post conditam Ponti/iciam Missionalem Cleri Unionem:

De praecipuo munere Unioni Cleri

pro

Missionibus

CONCREDITO

PAULUS PP. VI

Venerabiles Fratres-Salutem et Apostolicam Benedictionem

Graves et increscentes in dies necessitates, in quibus ob
peculiares nostrae aetatis condiciones hodie sacrum Evangelii praeconum munus obitur, sane postulant, ut opera
inceptaque omnia, ad missionalem apostolatum spectantia,
aptius horum temporum rationibus accommodentur ac
novam vim novaque incrementa accipiant. In id autem
quantum conferre possit operosa sacrorum administrorum
industria, nemo est qui non videat, cum ad sacrarum mis­
sionum causam promovendam iidein ex ipso sacerdotali
Ordine suscepto prae ceteris impellantur. Quare Concilium
Oecumcnlcum Vaticanum II hoc ipsis praecepit: Curam
pastoralem presbyteri ita ordinabunt, ut dilationi Evangelii
apud, non-christianos iuoent L
Consentaneum igitur erat, Venerabiles Fratres, ut perli­
bentes nuntium audiremus, proximo mense octobri dimi­
dium sacculum celebratum iri, ex quo Pontificia Unio Cleri
pro Missionibus optimo consilio condita est. Quae quidem
faustitas gratam Nobis exhibet opportunitatem publice
benevolentiam Nostram profitendi erga consociationem,
cui Nosmctipsi nomen dedimus, et cuius ope conjunctos
Nos cum Christi operariis in longinquis missionum terri­
toriis laborantibus ludicavimus. Idque pariter Nobis co­
piam quoque dabit frugiferum de re misslonali serendi
colloquium vobiscum, Venerabiles in Episcopatu Fratres,
atque paterna adhibendi hortamenta dilectissimis sacer­
dotibus, qui ordinis Episcopalis providi cooperatores eiusque
adiutores et organum sunt ’.
Cogitatione complectentes felices progressus ac praeclara
Eromerita, quae hoc temporis spatio vitam atque navitatem
Fnionis Cleri pro Mis/sionibus nobilitaverunt, facere non
possumus quin gratum memoremque animum convertamus
ad egregios cos apostolicos viros, qui providae huius con­
sociationis prima fundamenta fecerunt, atque in primis ad
P. Paulum Manna, e Mediolanensi Instituto pro Missioni­
bus ad exteras gentes, Unionis conditorem, cuius nomen
in sacrarum missionum annales aureis litteris dignum est
referri. Numquam profecto intercidet huius Evangelii prae­
conis memoria, qui, extremi Orientis regiones Infirmae va­
letudinis causa iterum iterumque relinquere coactus, ho­
rum itinerum occasione magno cum animi maerore ani­
madvertebat, In quam dolenda ignorantia versarentur chri­
stifidelium multitudines circa spiritualem earum gentium
sortem, ad quas Evangelii lumen nondum pervenisset. Ne­
que eum fugiebat hoc plerumque contingere, quod sacer­
dotes, suis apostolatus operibus unice intenti, haud salis,
uti oporteret, erga sacras missiones sollicitum animum geAd GoOa,

5029

n. 39 [LE 3364 ).

* Const, dogm.

Grviiti*·,

n. 3468

rerent. Quapropter vir Dei non sine superno afflatu magna­
nimum illud cepit consilium, ut scilicet sacerdotum om­
nium sollicitudinem pro sacrarum missionum causa exci­
taret, atque per eos studium earundem missionum apud
Christianum populum propagaret.
Feliciter contigit, ut ad hoc propositum efficiendum ipsi
praesto adesset piissimus Praesul Vido Maria Conforti,
Parmensis Episcopus Idemque conditor Missionalis Insti­
tuti a S. Francisco Xavcrlo. Qui quidem non solum con­
silio ct opera nascentem Unionem egregie iuvit, sed etiam
auctoritatem suam interposuit, ut orta Unio approbatione
pontificia donaretur. Quae approbatio die xxxi mensis
oct. anno mcmxvi concessa est a Decessore Nostro feL rec.
Benedicto XV, qui praeterea In Encyclicis Litteris, quibus
Index Maximum illud, die xxx mensis novembris anno
mcmxix editis [LE 221 ], eandem Unionem apertis verbis
pudavit et clero universo publice commendavit.
Fatendum quidem est, Unionem Cleri pro Missionibus,
eo conditam ut auxillatricem quamlibet cleri operam ju­
vandis missionibus complecteretur, numquam in id con­
tendere destitisse, quod initio ipsi propositum fuit, hoc est
ut sacerdotes erudiret atque edoceret; ut apud cos plenio­
rem de sacris missionibus notitiam foveret; ut vocationes
missionales aleret; ut, per Pontificium Opus a Propagatione
Fidei, externa subsidia pro Evangelii praeconibus corro­
ganda curaret. At pariter, postquam haec consociatio cx
Italia per universum terrarum orbem propagata est, sponte
accidit, ut eadem paulatim ad perfectiorem formam atque
structuram perveniret, pecuiiarique modo ad illam Chri­
stiani populi educationem conferret, ad quam Pontificia
Opera a Propaganda Fide, a / S. Petro Apostolo et a S. In- 752
fantia, pro suo quodque munere, salutariter iam spectabant.
Auspicio igitur ct impulsu Decessorum Nostrorum, ac
praesertim fei. rec. Pii XI, Unio Cleri pro Missionibus, quae
proximae potestati S. Congregationis de Propaganda Fide
concredita fuit, paulatim, ut par erat, in Pontificiis Operi­
bus Missionallbus praeclarum obtinuit locum.
Ad Nos quod attinet, iam asseveravimus, ad Pontificia
Opera Missionalia, humilis Vicarii Christi servitio directe
addicta, spectare honorem, onus atque officium sustinendi
missionem Evangelii nuntiandi, eique necessaria subsidia
suppeditandi2; hodie autem, post celebratum Concilium
Oecumenicum Vaticanum II, eos magis est quod illud of­
ficium Uludque munus declaremus pertinere peculiari modo
ad Unionem Cleri; in qua fiduciam Nostram confirmamus.
Quinimmo, Decessorum Nostrorum benevolentiam imi­
tantes, Nobis perplacet oblatam occasionem nancisci, ut
nonnulla vobis ad considerandum proponamus, quae ad
felicem huius consociationis profectum atque incrementum
conferre possint; quae videlicet clariore In luce collocent
naturam et munera Unionis, ac simul firmiorem ipsius
externam compagem reddant; ita quidem ut omnibus ma­
nifesto pateat, Unionem Cleri pro Missionibus, quamvis
ceterorum Pontificalium Operum Missionalium ortu po­
strema sit, ratione tamen spiritualis praestantiae non ex­
tremam in iisdem iure putandam esse.
In primis sodales Unionis Cleri pro Missionibus hoc suum
esse arbitrentur, ut in animos suos derivent atque In vitae
actionem traducant spirituales divitias unici, aeterni at­
que indivisibilis sacerdotii Christi. Quod Christi sacerdo­
tium suapte natura miss ionarium existimandum esi; quem­
admodum ea Redemptoris nostri verba aperte declarant,
quibus ipse de divina missione loquitur, quam a Patre ac­
cepit et Ecclesiae suae tradidit continuandam: Sicut misit
me Pater et ego mitto vos 4.
Quam ob rem quilibet altaris administer, utpote qui vi
sacrae Ordinationis Sacerdotii Christi particeps sit, omnino
oportet peculiarem hanc notam Sacerdotii Christi in se re­
ferat: hoc est tota vita sua atque in omnibus sacri muneris
officiis pergendi divinam Iesu Christi mlsslo/ncm, salutis 753
nuntium hominibus perferendo. Sacerdotes —ut praeclare
docet Concilium Oecumenicum Vaticanum II— sub auc­
toritate Episcopi portionem gregis dominici slbt addictam
sanctificant ct regunt. Ecclesiam universalem in suo loca
visibilem faciunt, et in aedificando loto corpore Christi (cfr.
Eph, 4, 12) validam opem a/ferunt*. Quare sicut Christus
primus missionarius dicendus est, ita sacerdotes omnes,
propter sacram Ordinationem susceptam, missionarii sunt
habendi.
Pcrsuasissimuni prorsus habemus, sacerdotes in Ponti­
ficiam Unionem Cleri allectos, si diligenter dent operam
missionariae catholici sacerdotii naturae penitus Investi­
ri. 13 [LE 3232 J. ’Alkxutfc» *1 Modcnkm Poolilicilhisj Opmxm Miv
wouilium. di* X4 mail 1965 habiU: A. 4. S. 37 (1963) p. j^x 4». af
• CouL
iuivn ΟλΊ··, n. 1S [LE 3131 ].
5U3O

n. 3469

SACRA CONGREGATIO RELIGIOSORUM

gandae, satis habere causae quare Impensiore pietate ac
pastorali stadio renoventur, magna cum lotius Mystici
Christi Corporis utilitate atque profectu.
Aliud praeterea munus tamquam proprium Nostrae
Unioni Cleri assignare par esse censemus. Scilicet quemad­
modum divinus Redemptor, ut missione sibi credita fun­
geretur, in hunc mundum venit, non ad suam quaerendam
gloriam, sed ad voluntatem Patris faciendam, constitutus
Sacerdos et victima, mediator Dei et hominum. Magister
et Pastor, pro omnium salute, non secus Christi sacerdos,
qui vim huius missionis penitus perceperit, probe novit, sc
praesertim ad Ecclesiae ministerium consecratum esse; uti
hoc loco plane declaratur. Presbyteri ... vl sacramenti Or­
dinis, ad imaginem Christi, summi atque aeterni Sacerdotis,
ad Evangelium praedicandum fidelesque pascendos et ad di­
vinum callum celebrandum consecrantur, ...munus Christi
Pastoris et Capitis pro sua parte auctoritatis exercentes, fa­
miliam Dei, ut fraternitatem in unum animatum, colligunt
et per Christum in Spiritu ad Deum Patrem adducunt®,
Sacerdotum Igitur, qui alicuius dioecesis ministerio ad­
dicti sint, proprium ac gravissimum officium est populum
Dei luvare ad rectam ac plenam conscientiam acquirendam
de Ecclesia tamquam dc Corpore vivente, quod variis atque
inter se conlunctis membris constat; Ita quidem ut unus­
quisque In vita Ecclesiae officii partes sibi ex Baptismo ct
Confirmatione assignatas conscio ac strenuo animo susti­
nere valeat, atque adeo Ecclesia Dei reapse evadat signum
et instrumentum intimae cum Deo unionis lotiusque generis
humani unitatis7. Ut alias Iam diximus, agitur de tali edu754 catione ac formatione animorum inducenda, / qua nos disca­
mus cogitare et agere tamquam particulae, tamquam filii et
fratres Communitatis ecclesia!is*.
Quoniam vero arduum huiusmodi educationis opus sin­
gulorum industria sacerdotum privatisque rationibus ab­
solvi nequaquam potest, sed communem actionem con­
juncta squ e vires remiirit, Nobis opportunum videtur Pon­
tificiae Unioni Cleri hoc etiam peculiare munus demanda­
re, ut nempe plena haec conscientia de Ecclesiae mysterio
seu actuosus missionalis spiritus magis magisque apud
Christianum populum increbescat atque dimanet. Eo vel
magis quod, si ad fidelium multitudines missionario spiritu
Imbuendas necessaria semper erit opera ipsorum mlssionariorum eorum que praedicatio, nihilominus missionaria con­
scientia christifidelium firma atque universalis evadere ne­
quit, nisi etiam accedat assidua sacerdotum institutio, qui
curae animorum addicti sunt, quique hac de causa et Ipsi
vero mlsslonali munere perfunguntur.
Praeterea Nobis in animo est auctoritate Nostra confir­
mare momentum Decreti Ut universa a S. Congregatione
Propagandae Fidei editi die xiv mensis aprills anno
mcmxxxvh ILE 1381], quo Unio Missionaria Cleri Pon­
tificiis Operibus Mlsslonalibus annumerata est. Hodie au­
tem, post editum Decretum Concilii Oecumenici Vatica­
ni II Ad gentes [LE 3364], Unio Cleri, sub potestate Sa­
crae Congregationis Propagandae Fidei directe constituta,
non solum rursus publice agnita est tamquam proprium
Apostolicae Sedis instrumentum od catholicos inde ab in­
fantia sensu vere universali el missionario imbuendos*, sed
praesertim ceterorum Pontificalium Operum Missionalium
veluti anima est putanda. Revera haec consociatio non
est novum quoddam Opus mlsslonale ad fidelium stipes
corrogandas, sed veluti naturalis schola est. in qua clirietifidelium animi excoluntur et conformantur ad socialem
sensum Baptismi; deinde adiuvat ct complet navitatem
ceterorum Pontificalium Missionalium Operum, ita ut haec
etiam Opera evadant totidem scholae educationis Christia­
nae et mlssionarlac; denique sollertem dat operam, ut ea­
dem omnibus Innotescant, In suis inceptis et finibus asse­
quendis luvcntur, atque in omnibus paroeciis condantur
el promoveantur.
Cum Igitur Unio Cleri pro Missionibus innitatur talibus
doctrinae principiis ac talem pietatis ac navitatis sacerdo755f talis formam Inducere / contendat, optandum profecto est,
ut a vobis. Venerabiles Fratres, et a vestris dilectis sacer­
dotibus libentissime excipiatur, id poscente conscientiae
officio in sacerdotali animo insito, quod potius est quam
Saevis externae legis obligatio. Ad Nos quod attinet,
cessorum Nostrorum hortamenta Iterantes, volumus ut
Unio Cleri in unaquaque dioecesi rite constituatur eademque habeatur tamquam pars necessario complens univer­
sam sociam actionem, ad missiones spectantem, quae a
Pontificiis Operibus Mlsslonalibus peragitur.
Denique silentio praeterire nolumus aliud Decretum Huic

• IbhL * îbid û. t. · ADoeullo thrhuüdehbut coram artnmüs habita
1 rrzmi» lanii wto 1966. · Decr. /U
n. 3S (LE 33^41Gcntei,

5U31

1006 SEP 21

sacro, a S. Congregatione Propagandae Pidei editura die
xiv mensis iulfi anno mcmxlvti 11949 o LE 20631, quo ad
nomen suum dandum Unioni Cleri pro Missionibus voca­
bantur etiam religiosi sodales laid et sanctimoniales. Quo
Dccrcto opportune factum est, ut sedulitatis campi ad ü
cras precationes, ad dolores Christiana patientia tolerandos
et ad apostolatum spectantes —qui campi proprie oc prar·
cipue ad Unionem Cleri pertinebant— ad novos operarios
paterent, qui, utpotc religiosa professione Deo consecrati,
magni momenti auxiliatricem iam praestabant operam sa­
cerdotibus In Christiano populo educando. His enim omni­
bus dilectis filiis haec sodalitas aptissimum subsidium prarbet ut vocationem suam eccleslalem ad nonnam Concilii
Oecumenici Vaticani 11 firment ac solident; ut catholicae vi­
tae communionem magis participent; ut pro regni Christi
amplificatione Deo offerant pracstantlssimos spirituales
thesauros, quos suis precibus seseque abnegandi studio In
religiosa vita cotidie sibi parant. Quare flagrantlssinih vo­
tis exoptamus ut cuncta religiosa Instituta, praesertim
vero Monasteria clausurae obnoxia, alacri studio ascriban­
tur Unioni Cleri pro Missionibus, ad normam statutorum,
ab Apostollca Sede approbatorum; ita quidem ut haec
Unio, quamvis nobile clarumquc Initio sibi datum nomen
retineat, etiam Unio Missionaria religiosorum religiosarumque sodalium merito appellari possit.
Venerabiles Fratres ac dilecti Filii, animi Nostri sensus
vobis aperte patefecimus, id vehementer cupientes, ut uni­
tatem, mutuas necessitudines, sociam operam el cumpri­
mis flammam missionarii spiritus foveremus. Univenum
hominum genus salutem ab Ecclesia exspectat, quae ex
Dei Patris et Redemptoris Nostri cognitione et amore pro­
ficiscitur; dilectissimi autem Evangelii praecones tunc tan­
tum salutis nuntium late afferre poterunt, si christlani uni­
versi cum ipsis cor unum et anima una precando sociamque
praestando operam efficiantur. In huiusmodi salutifera
Christianorum unitate asserenda et fovenda praecipuam
situm / est munus Unioni Cleri pro Missionibus concredi- 75$
tum: Unum sini, ut cognoscat mundus quia tu me misistiu.
Cum hanc sodalitatem in vestris dioecesibus, Venerabi­
les Fratres, constitueritis, omni diligentia consulite, ut ea­
dem moderanda sacerdotibus committatur, qui pietate ce­
teris praestent eorumque animi magis pateant ad Illum
pastoralem spiritum et afflatum, qui a Concilio Oecumenico Vaticano II salutariter In Ecclesia excitatus est. Prae­
terea haec Unio Cleri praesens adsit In Consiliis Pastorali­
bus dioeccsanis; in Seminariorum saepta ingrediatur, au­
spicio ductuque Moderatorum, qui eadem uti poterunt
tamquam praestantissimo subsidio atque auxilio ad Inte­
gram atque eccleslalem institutionem sacris alumnis Im­
pertiendam; ubique locorum preces atque opportuna in­
cepta foveat ad Christianorum unitatem restaurandam;
denique ministerio sacerdotum, qui Catholicae Actionis
agminibus praesunt, vero missionall spiritu navitatem apo­
stolatus laicorum augeat et imbuat.
Nobis autem maxime cordi est, huius sodalitatis effica­
citate et vi in singulis dioecesibus ct paroeciis magis ma­
gisque invalescere Nostra Pontificia Opera Missionalia,
quae potissimum ad effectum deducunt coniunctlonem multi­
plicis adlutrleis operae, quam christifideles Summo Pontifici
praestantn.
Extremo, Deiparam Virginem Mariam, Apostolorum Re­
ginam, Unionis Cleri pro Missionibus Patronam atque Ecdcslae Matrem suppliciter invocantes, animo spei pleno
vobis, Venerabiles Fratres, haec vota Nostra ct optata
commendamus, dum vobis vestroque clero atque mlssionallbus universis, pignus benevolentiae Nostrae, Aposto­
licam Benedictionem peramanter in Domino impertimus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die v mensis
Septembris anno mcmlxvt, Pontificatus Nostri quarto.—
Paulus Pp. VI.

11 Io. 21. ” R-vliopbonkx» nuntias, dic 23 octobris 1965 habitas, d*
recurrente rei cumor.alj provehendae dicata:
57 U05) p. 9«.
Adn. S PAVENTI In Riv. dioc. Roma 7 (1G66) 1118-1IM.
17,

A. A. S.

3469
1966 SEP 21.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas

datur

recitandi

unam

tantum

Horam,

UTENDI LINGUA VEBNACÜU IN LlTURGlA, ATQUE CELE­
BRANDI SEMEL TANTUM IN HEBDOMADA MlSSAM CONVHNTUALEM

Generalis Oidinls Fra­
trum 1 medica torum, ad pedesMagister
Sanctitatis
Vestrae provolutus.
Poter,

5032

SC DOCTRINA FIDEI - CONCILII - RELIGIOSORUM

19ββ SEP 24-OCT 5

α commissione sibi factn a Capitulo Generali Difflnltorum
In civitate Bogotensi nuper celebrato, humillime petit:
t» ut extensio focultatls per Instructionem Sacrae Rituum
Congregationis die 26 Septembris 196-1 Ordinariis loci datae
pro Missionarii*. scilicet: cx tribus minoribus eligere posse
oram Horam quae dlel momento magis congruat, etiam pro
intribui nui ministerii pastoralis causa legitime α choro
absunt, valeat;
2. facultatem concedendi Canltulis Provincialibus, vel
Proribus Provincialibus cum suis Consiliis Id petentibus, usum
linguae vernaculae et Breviarii Romani In celebratione Divini
Officii cum populo assistente, ct ut haec celebratio etiam pro
ntiitactione obligationis choral is videat;
3. ut obligatio Missae convcntunlis dc qua In N. 562, S 1
Constitutionum pro omnibus domibus, conventibus novltiatus
tt stadentatus exceptis, reducatur ad obligationem semel
Mitem in hebdomada explendam. Et Deus...
Rescjl—Vigore facultatum n Sanctissimo Domino Nostro
concessarum. Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum So­
dalium praepositu, attentis expositis, respondendum ccnsult:
od primum: conceditur Juxta preces; ad secundum: conceditur
ad nonnam nn. 7 ct 8 Instructionis «In edicendis» diei 23 No­
vembris 1965 [LE 3351 ]. dummodo agatur revera de actuosa
participatione fidelium In celebratione quarundam partium
Officii Divini; ad tertium: conceditur pro solis domibus non
prioratibus.
Contrariis quibuslibet non obstantibus. Datum Romae,
die 21 Septembris I960.—Paulo Philippe, O. P., a Seer. D. M.
Huot, ad. a sludiis.

n. 3470-3473

It is my strong desire to continue with special efforts In the
npostolatc for Negroes. While I fear that the elimination of
these special parishes for them may tend to lessen the work
of this apostolate, I feel that the present situation in our
country and In our diocese makes it advisable that the parishes
designated for Negroes be eliminated as such. Since I am
not certain that I would have the power to effect this under
the provisions of the motu proprio. De Episcoporum Muneri­
bus [LE 3449], I therefore request Your Holiness to consider
my petition.
Rescr.—After attending to the recitals, the Sacred Con­
gregation of the Council grants the Bishop-petitioner the fa­
culty to make provision in each case as he Judges more expe­
dient In the Lord after he has beard his diocesan consultors
and observed the other requirements.
Given at Rome, 24 September, 1966,
Ordinario Potriculir.o, Prof. N. 107704/D: BOUSCAREN VI, p. 171-

3472
1966

SEP 27.-SC RELIGIOSORUM, EPISTULA. PART.·

DE MODO COLLABORANDI RELIGIOSORUM CUM MOTU PRO
Mundo meliore

Roma, 27 Settembre 1966

•Migiitro Ccn. O. P.. Prot. N. 8532/66: AOP 37 (1965-66) 661.

3470
1966 SEP 24.-SC DOCTRINA FIDEI, NORMAE. PART.·

Facilior
CAUSIS

ac celerior redditur modus procedendi in
DISSOLUTIONIS MATRIMONII IN FAVOREM FIDEI

Under date of 24 September, 1966 (N. 2220-61 m). His Emi­
nence, Cardinal Otlaviani, has informed me of the decision of
the Sacred Congregation for the Doctrine of the Faith to seek
to reduce the work Involved in the preparation of the acts of
the process for the dissolution of a marriage in faoorem fidel.
Thus, the testimony of the parties and witnesses (obtained in
judicial or extra-judicial fashion by sworn depositions) may
be presented in the form of so-called positiones. These are
to be understood as groupings under various headings, such
as: Generalia, Non-Baptism, Marriage and Divorce, Conver­
sion, etc., of the information contained in the answers recor­
ded in the depositions.
It will no longer be necessary for the interrogatories to be
fully recopied with the individual questions and answers.
Instead, only the information contained in the replies need
be submitted in the manner indicated. It is hoped that this
wiD expedite the work of the tribunals and of the Sacred Con­
gregation.
I am also directed to inform you that the Norms of the
Instruction of 1934 [LE 1220n] retain their full force. The
complete process, prepared in accord with these Norms, with
all the documents and information, the observations of the
defender of the bond and the votum of the Ordinary, must be
submitted.
The Judge Instructor of the process will be particularly re­
sponsible to make sure that all the information contained in
the replies to the questions of the interrogatories Is clearly
presented In the positiones.

•Prof. N. 2220.61m. iuxta communicationem dio 10 oct. 1966, Prot.
N 3713/86 factam a Do logato Ap. ad Ordinarios locorum S. F. A. S.:
BGUSCAREN VI. p. 643,

3471
1966 SEP 24.-SC CONCILII, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur mutandi

paroeciam personalem pro
NIGRIS IN PAROECIAM COMMUNEM TERRITORIALEM

Preces—The Bishop of Little Rock humbly submits to
Your Holiness the following.
According to the faculty granted on 12 August, 1948, by
theS?cred Congregation of the Council with rescript n. 4743-18,
ten personal parishes for Negroes were established in the
diocese.
Since that time, there has been a vast socio] change In the
United State* In regard to the members of the Negro race. In
order to strive for the desired Integration of the Negro people,
the Bithop requests of Your Holiness the faculty, concerning
these parishes: 1) to suppress completely, or 2) to Join to
another parish, or 3) to change the present Negro parish to
a regular territorial parish.
5033

Reverendissimo Padre, Essendo pervenute a questa Sa­
cra Congregazione parecchie domande circa la possibilité
di una collaborazione dei religiosi al sMoolmenlo per un
Mundo Migliore*, mi do premura di trasmettere alla Pa­
ternité Vostra Reverendissima il testo delle Norme comunicato al Reverendissimo padre Arrape, Preposito Generale
della Compagnia di Gesù, a nome del Santo Padre, il 16
Decembre 1965:
«1) Motus pro Mundo Meliore pleno jure Societati Jesu
concreditur.
2) Bona igitur, quae Motus pro Mundo Meliore in do­
minio habet, eidem Societati In proprietatem concreduntur
salvis aliorum iuribus.
3) Collaboratores stabiles, etiam ad Motum pro Mundo
Meliore dirigendum, adhiberi valent, praeter socios Socie­
tatis Jesu, personae saeculares, sive clerici sive laici, etiam­
si sodales sint alicujus Instituti saecularis.
4)Instituti religiosi sodales ad exercitationes traden­
das allaquc opera exercenda invitari possint ut occaslonaliter, de licentia suorum Superiorum, talia ministeria cum
Motu pro Mundo Meliore collaborantes exerceant.
5) Exercitationes omnibus Christifidelibus de licentia
Ordinarii loci tradi possunt, Religiosis vero plurium Insti­
tutorum simul coadunatis, praevia licentia Sacrae Congre­
gationis de Religiosis».
Prcgo Vostra Paternité di voler cortesemente comunlcare queste disposizioni, per opportuna conoscenza e nor­
ma, a tutti i Rev.mi Superiori Generali.
Profitto dell’incontro per professarme, con distinti ossequi, della Paternité Vostra Reverendissima, devotissimo
nel Signore.—I. Card. Antoniuth, Pref.
* Praosidi Unionis Romanae Superiorum Maiorum. Prot.N.01872/55:
AOCD 11 (1966) 371.

3473
1966 OCT 5.-SC DOCTRINA FIDEI, RESCRIPTUM. PART.·

Matrimonium in infidelitate contractum, post adul­
terium PARTIS CATHOLICAE, NON SUBEST PRIVILEGIO PAU­

LINO, SED SOLVI POTEST IN FAVOREM FIDEI. NONNULLIS
CONDITIONIBUS IMPLETIS

Preces—Edward, unbaptized, and Margaret, also unbap­
tized, were married in the year 19-10 pnd divorced in the year
1958. Edward was baptized in the Baptist Church Ln the
year 1955 and. after his baptism, continued to live with hi*
wife, who remains unbnptlzed. After the divorce. Edward
was received into the Catholic Church and was conditionally
baptized on 5 April, 1958.
The Interpellations were presented to Margaret by certified
mail with request for return receipt, but she refused to answer
them. We presumed from this refusal that hcr replie* are in
the negative, and we would have authorized Edward’s use of
the Pauline privilege, but. in the course of the prenuptial exa­
mination case preparatory to his marriage with a Catholic
lady, it was discovered that Edward bad entered » civil mar­
5034

π. 3474

PAULUS VI, EPIST. DE NOVA PROV. ECCL. PARISIENS I

riage with Evelyn on 18 December, 1958, thus objecltoelg
avion Margaret Justifiable cause for refusing to resume coha­
bitation with Edward.
Because the authors do not agree on the question whether
the reason for the unbaptized party’s discessus must be sub­
jectively Just, and because we cannot ascertain whether Mar­
garet even knew of Edward’s attempted second marriage or
considered it an adulterous union, we respectfully ask Your
Eminence whether the Pauline privilege can be used by Edw­
ard. and, if not. whether His Holiness might dissolve the
Edward-Margaret marriage in favor of the faith.
Resch.—In the Curia of Peoria the process was drawn up
to obtain the dissolution, in favor of the faith, of the marriage
contracted between Edward, un baptized, and Margaret, un­
baptized.
After subjecting the acts to mature examination and having
carried out all the requirements of the ease, the question was
proposed In this S» Congregation: Should recommendation be
made to His Holiness for the dissolution. In favor of the faith,
of the marriage referred to above so that the petitioner, already
a convert to the faith, can lidtly and validly enter into a new
marriage before the Church with a Catholic party. Having
discussed the case according to certain established rules, it
decided to reply: In the affirmative.
His Holiness, Pope Paul VI. on 3 October, I960, after ha­
ving received a report on the entire matter, graciously deigned
to grant the petition according to the above decision.

• Ordinario PtwrienM. Prot. N. 3193.65α: BOUSCAREN VI, p. SU­
MS.

3474
1966 OCT 7.-PAULÜS VI, EPISTULA-NORMAE. PART.·

Normae

dantur servandae in divisione regionis paR1SIENSIS IN SEPTEM NOVAS DIOE

I—Epistula Apostoiica

1000 OCT 7

d’ha! comme hier, continue à attirer l’intérêt da monde
et en particulier des catholiques.
La mise en oeuvre de ces nouvelles normes entraîner!
certes, surtout û ses débuts, un travail notable, et pourra
même susciter quelques difficultés. Mais Nous sommes sûr
qu'avec l’aide du Seigneur toute difficulté sera surmontée
dans une parfaite communauté d’intentions. Aussi VoulonsNous que parvienne Λ chacun des pasteurs qui collaborant
avec vous, ct le feront demain plus étroitement encore,
l’expression de Notre satisfaction pour tout ce qu'ils oui
fait, Notre encouragement et Nos voeux les plus ferrais
et sincères pour les tâches apostoliques qui seront les leur»,
et où Nous aimons les savoir unis parle lien dc la profonde
charité du Christ.
Pour promulguer ces normes nouvelles, Nous avons choi­
si la date de la fête liturgique de saint Denis, patron de
rarchidiocèse de Paris, envoyé selon la tradition avec ta
compagnons pour évangéliser la Gaule. Que l’exemple de
ce saint évêque et martyr, Λ l’intercession duquel Nous
voulons confier la mise en oeuvre des nouvelles dispositions,
aide les uns et les autres à exercer leur apostolat dans une
fraternelle communauté d’esprit et d’intentions et dons
une indéfectible fidélité à l’Eglise du Christ.
Nous avons enfin la ferme confiance que les décisions
prises permettront un apostolat exemplaire, conduit en
intime communion avec le Saint-Siège, dans l’esprit de
collaboration épiscopale souhaitée par le Concile oecumé­
nique. C’est dans ces sentiments que Nous vous donnom
de tout coeur à vous, Vénérable Frère, ù votre coadjuteur
et à vos auxiliaires, ainsi qu’à chaque évêque de b région
parisienne, au clergé, aux âmes consacrées et aux fidèles,
en gage de l'abondance des divines grâces, Notre particu­
lière et affectueuse Bénédiction apostolique.
Du Vatican, le 7 Octobre 1966.—Paulus Pp. VL

H—Normae servandae a provincia ecclesiastica parisleml

Nous voulons, à l'occasion de l'érection de la nouvelle pro­
Article premier. La province ecclésiastique de Paris et
vince ecclésiastique de Paris [LE 3475J, vous adresser nos
chacun de ses diocèses sont régis par les dispositions com­
pensées très affectueuses, à vous, à votre coadjuteur et à vos
munes du droit canonique et par les normes suivantes,
auxiliaires, ainsi qu’aux pasteurs des diocèses de la région
dont les unes s’appliquent à tous les diocèses de la pro­
Îiarislenne, anciens et nouveaux, et vous exprimer en même
vince, les autres seulement à la zone centrale, constituée
emps les sentiments, les désirs et les voeux que Nous por­
par l'archidiocèse de Paris et les diocèses limitrophes de
tons en Notre coeur en cette circonstance particulière.
Créteil, Nanterre et Saint-Denis.
Tout d’abord, Nous rendons grâces au Seigneur avec
Titre I. Normes communes à tous les diocèses de la province
vous pour Nous avoir permis de promulguer ces dispositions
sl attendues. Leur étude initiale remonte, comme vous la
Art. 2. Il est institué un Conseil provincial, composé
savez, à Notre inoubliable prédécesseur, le Pape Jean
des évêques diocésains de la province, avec leurs coadju­
XXIII, qui avait eu l’occasion de connaître de près la
teurs et leurs auxiliaires, et présidé par l’archevêque de
situation de la région parisienne et les problème-, pasto­
Paris, ou, en son absence, par l'évêque diocésain le plus
raux posés par sa constante expansion.
ancien.
Puis Nous désirons exprimer Notre gratitude ù vousLc Conseil a un secrétaire général, nommé par ses mem­
même, à votre coadjuteur, aux autres évêques et à tous
bres.
ceux qui ont apporté leur collaboration empressée et Ju­
Le Conseil se réunit ordinairement une fols par trimestre.
dicieuse à l’étude préparatoire des décisions adoptées.
Les évêques des diocèses de la zone périphérique —Cor­
H est certes superflu d’exposer les motifs d’ordre pasto­
bel!, Meaux, Pontoise et Versailles— peuvent se réunir
ral mil Nous ont conduit à démembrer votre diocèse et
pour étudier et résoudre les problèmes particuliers de leur
celui de Versailles: Ils sont en effet évidents et bien con­
territoire.
nus de tous. Nous préférons souligner que Notre intention
a été aussi de répondre aux voeux du Concile oecuménique
Art. 3. Les décisions du Conseil provincial sont prises
sur la division territoriale des circonscriptions ecclésiasti­
selon les règles contenues dans les statuts de la Conférence
ques (De pastorali munere episcoporum, ns. 22, 24) [LE
épiscopale française.
Art. 4. Il appartient au Conseil provincial:
En augmentant opportunément le nombre des diocèses
1. De créer —le cas échéant, avec l'agrément du Sainten conformité avec les dispositions conciliaires, Nous avons
Siège— des Institutions ct des services provinciaux, et de
en même temps répondu au désir largement répandu chez
les diriger, en vue dc pourvoir aux nécessités pastorales
les prêtres de se trouver tout proches de celui avec lequel
communes des diocèses dc la province;
ils collaborent quotidiennement pour répandre le règne
2. De prendre des décisions, en harmonie avec les di­
de Dieu. Et de même, les fidèles pourront ainsi/mieux
rectives dc la Conférence épiscopale française, sur les orien­
expérimenter la sollicitude de leurs pasteurs devenus plus
tations de l’action pastorale dans la province, notamment
proches d’eux, et bénéficier avec plus de fruit de leur prière,
sur la formation du clergé, l’apostolat des laïcs, l’Actlon
dc leur parole, et d’un ministère pastoral facilité par le
catholique générale et spécialisée, la pastorale scolaire el
contact personnel.
celle du monde étudiant, l'évangélisation du monde ou­
Comme vous le savez, Nous avons par ailleurs estimé
vrier, l’assistance spirituelle aux émigrés, la construction
opportun de promulguer quelques normes particulières qui
des églises;
sont destinées —dans le respect de l’autonomie canonique
3.D’entretenir avec les Instituts religieux et séculiers
de chaque évêque— à mieux coordonner les activités
qui collaborent à l'apostolat, ainsi qu'avec la prélaturede
pastorales des diocèses suffragants —particulièrement ceux
la Mission de France —sous réserve des rapports directs
de la zone centrale— avec celles dc leur métropole. Il s’agit
de chaque Ordinaire avec eux— les relations d’ordre gé­
là d’une expérience nouvelle dont Nous attendons une plus
néral motivées par leur activité dans la province;
grande efficacité dans l’action pastorale, ainsi que de nom­
breuses Initiatives bénéfiques. Ce sera sans nul doute une
4. De déterminer la contribution de chaque diocèse au
base solide pour un développement toujours plus grand
fututioni et services provinciaux, et
de la vie religieuse de cette région parisienne qui, aujourd établir la collaboration financière entre les diocèsesde
5035

5036

1908 OCT 0

PAULUS VL CONST. NOVAE PROV. ECCL. PARISIENSIS

Ii province, conformément nux principes énoncés à l’art. 12
inlvant;
5. D’examiner les demandes de passage des prêtres
d’un diocèse à un autre.
Art. 5. Lc passage des prêtres d’un diocèse nu service
d’un «utre diocèse de la province se fait —avec le consen­
tement des Intéressés— en tenant compte du bien propre
des prêtres eux-mêmes, ct des exigences pastorales des
diocèses.
Tout prêtre ainsi attaché au service d’un autre diocèse
bénéficie pour son ministère ct sa vie sacerdotale des mê­
mes garanties que s’il restait dans son propre diocèse.

Art. G. Tout problème relatif A la presse, à l’opinion
publique, aux moyens dc communication sociale doit être
examiné par le Conseil provincial de telle sorte que soit
maintenue l’unité d’action de la hiérarchie au sein dc la
région parisienne.
Toute déclaration épiscopale publique, dont la portée
intéresserait l’ensemble de la région parisienne, est nor­
malement réservée ou Conseil provincial.
En cas d'urgence, l'archevêque de Paris peut se faire
l'interprète de l’opinion présumée de scs suffragante.
Art. 7. La répartition des biens des anciens diocèses
de Paris ct Versailles entre les nouveaux diocèses érigés
sur leur territoire doit faire l’obiet d’une convention spé­
ciale entre les évêques intéresses, en tenant compte des
Intentions des fondateurs.
Titre ll.

Normes spéciales aux diocèses de la zone centrale

Art. 8. Il est institué un Conseil interdiocésain dc la
zone centrale, qui réunit, sous la présidence de l'archevê­
que de Paris, les évêques diocésains de cette zone avec leurs
coadjuteurs et auxiliaires, et deux de leurs collaborateurs
immédiats.
Le Conseil a un secrétaire général, nommé par ses mem­
bres.
Le Conseil se réunit ordinairement une fois par mois.
Art. 9. Les décisions du Conseil interdiocésain
prises selon les règles contenues dans les status de la
férence épiscopale française.
L’archevêque de Paris peut, exceptionnellement et
des raisons graves, demander au Conseil un nouvel
men d’une décision.

sont
Con­

pour
exa­

Art. 10. Les actuelles directions diocésaines de Paris
deviennent interdiocésaines; elles sont réorganisées selon
les exigences du bien commun et placées sous l'autorité
du Conseil interdiocésain.
Les diocèses de la zone possèdent en commun la Maison
de retraite du clergé, les Missions diocésaines et la Mission
ouvrière, et organisent en commun l’année de pastorale et
les sessions de formation du clergé.
Le Conseil Interdiocésain peut créer—le cas échéant avec
l'agrément du Saint-Siège— d’autres institutions ct ser­
vices Interdiocésains, en vue do pourvoir aux nécessités
pastorales communes des diocèses de la zone.
Art. 11. Le Conseil interdiocésain dirige les institutions
et les sendees interdiocésains, et prend les décisions d'ordre
pastoral qui doivent être communes aux diocèses de la
zone, selon les principes énoncés à l’art. 4 § 2.
Le Conseil établit des normes communes pour la rému­
nération du clergé et l’administration des biens.
Art. 12. Tout prêtre dc la zone est attaché au service
pastoral dc l’ensemble dc cette zone.
Les prêtres séculiers sont incardinés à un des diocèses
de la zone et normalement affectés à son service; le Conseil
Interdiocésain peut —avec le consentement des intéressés—
1« mettre au service d’un autre diocèse de cette zone,
selon les critères définis à l'art. 5.
Les prêtres religieux exercent le ministère dans les dio­
cèses de la zone selon les règles communes du droit cano­
nique et de leur droit particulier, et conformément aux
diqjositions du deuxième Concile oecuménique du Vatican.
Art. 13. La collaboration financière entre les diocèses
de la zone est fondée sur les principes suivants:
1. La répartition des biens des anciens diocèses dc Paris
et Versailles ayant été faite selon l’art. 7, chaque diocèse
de la zone administre ses propres ressources.
2. Chaque diocèse pourvoit â la rémunération des prê­
tres qui servent sur son territoire. Le régime de retraite
5037

n. 3475

du clergé est assuré par l'ensemble des diocèses au prorata
des années de service dans chacun d'eux.
3. Le Conseil interdlocâsaln établit un régime de com­
pensation entre diocèses et détermine la contribution de
chacun au fonds commun pour le fonctionnement des insti­
tutions ct des services interdiocésains.
4. Le budget extraordinaire delà zone pour les construc­
tions d’églises ou d’autres tâches analogues, d’intérêt com­
mun, relève de la compétence du Conseil interdiocésain.
Titre Ill.

Dispositions transitoires

Art. 14. Au moment de l’érection dc la nouvelle pro­
vince ecclésiastique de Paris, les prêtres restent normalemente sur place et sont ipso facto incardinés au diocèse
où Ils exercent le ministère, étant sauf le droit —pour une
période de cinq ans au maximum— de demander au Con­
seil provincial Je passage à un autre diocèse, conformément
aux principes énoncés à l'art. 5.
La répartition entre les diocèses des séminaristes déjà
Incardinés se fait en fonction du domicile familial ou de
la paroisse qui les a présentés, et en tenant compte des
situations individuelles.
Il appartient au Conseil provincial d'etudler et de ré­
soudre le problème de la répartition des prêtres entre les
différents diocèses, en vue de remédier à l’inégalité ac­
tuelle des moyennes d’âge du clergé.
Art. 15. Les présentes normes entrent en vigueur ad
experimentum le 9 Octobre 1966, pour une période de
cinq ans.
* Ordinario Parieienai; Dec. Cath. 63 (1966) 1854-1356 et 1884-1663.
Adn. J. DENS in An. can. 12 (1963) 415-418; Doc. Caüx. 83 (I960)
1653-1868.

3475
1966 OCT 9.-PAULUS VI, CONST. AAS 59 (1967) 212-214
PARISIENSIS - VERSALIENSIS
(NEMPTODURENS IS ET ALIARUM)
Ecclesiis Parisiensi atque Versaliensi divisis, novae
quinque dioeceses constituuntur : «Nexptodurensis·,
«S. Dionysii in Francia», <Christoliensls», «CorbiLLENSIS» ATQUE «PONTISARENSIS»

PAULUS EPISCOPUS
Serous servorum Dei -Ad perpetuam rei memoriam
Qui volente Deo in beatissimi Petri locum ob eam unam
causam suffecti sumus ut fidelium omnium necessitatibus
inserviremus, id profecto nulla aptiore ratione Nos conse­
qui posse existimamus, quam si amplissima atque ornatis­
sima Ecclesiae decreta sancte servari contendamus: sunt
enim haec, praesertim cum a Conciliis, re scilicet cognita
ac deliberata, facta fuerint, quam aptissima, si lis pareatur,
ad Christianam fidem alendam populosque ad antiquam
religionis disciplinam instituendos atque erudiendos.
Quam ob rem, cum sacrosanctum atque Oecumenicum
Concilium Vaticanum II hoc praeceperit ut quam primum
ad aptiorem finium dioecesium dispositionem deveniretur,
attentis, si res posceret, circumscriptionum civilium limi­
tibus, cumque Regio Parisiensis, quam vocant, in novas
provincias civiles nuper descripta sit, censuit venerabilis
Frater Paulus Bertoli, Archiepiscopus titulo Nicomcdlcnsis
et in Gallia Apostolicus Nuntius, post quidem venerabiles
Fratres sententiam rogatos: Mauritium Feltin, Archlcpiscopum Pari/siensem, et Alexandrum Carolum Renard, 213
Episcopum Versaliensem, auditumque venerabilem Fra­
trem Petrum Veuillot, Archlepiscopum titulo Constantiensem in Thracia atque sacri Praesulis Parisiensis Coadiutorem, ccnsuit ergo bene Ecclesiae sanctae cedere posse, s!
In ea nobili Natione, divisis territoriis Ecclesiarum Parisiensis atque Versallensis, novae quinque dioeceses conde­
rentur, id etiam considerans ibi loci populum in dies
frequentiorem fieri. Quae Nos omnia probantes, haec quae
sequuntur, de consilio nempe venerabilium Fratrum N’ostrorum S. R. E. Cardinalium Sacrae Congregationis prae­
positae Negotiis Extraordinariis explicandis, decernimus
atque iubemus. Ab archldioecesi Parisiensi atque a dioecesi
Versaliensi eam territorii partem separamus, quae provin­
ciam civilem complectitur vulgo Hauts-de Seine cognomi­
natam, eaque novam dioeceslm constituimus, a nomine

5033

CONVENTIO CUM ARGENTINA

π. 3476

urbis Nanterre Nemptodurensem appellandam, in qua nem­
pe civitate Episcopus Sedem collocabit, cathedra sui ma­
gisterii in tempo paroeciali collocata, quod est S. Genovefae
dicatum. Detracto praeterea ab iisdem Ecclesiis Parisicnsl
atque A’ersaliensi territorio civilis provinciae Seine-Saint
Denis, novam item dioecesim condimus, S. Dionysii in
Francia cognomine, cuius caput urbs, quam populus SaintDenis dicit, erit, cathédrale vero templum id quod, insignis
Basilica, S. Dionysio sacrum est. Similiter ab iisdem Sedi­
bus partem sdungimus territorii qua provincia civilis ef­
ficitur populari lingua Val-de-Marne dicta, quo territorio
aliam dioecesim constituimus, Christoliensem nomine. Sacer
autem eius Antistes Sedem ac domicilium in urbe vulgo
Choisy-le-Roi ponet, cathedram In templo S. Ludovic!.
Pariter a dioecesi Versaliensl territorium civilis provinciae
Essonne separamus, quo dioecesim Corbiliensem efficimus,
ab urbe Corbeil, statuentes ut in hac eadem civitate sit
sedes Episcopi, cathedra in templo S. Exuperii, ibidem.
Denique ab eadem Ecclesia Versaliensl territorium civilis
provinciae quam dicunt Val-d'Oise dividimus, in formam­
que novae dioecesis redigimus, Pontisarensis scilicet, ab
urbe Pontoise, in qua Episcopus commorabitur ut in sua
sede, cathedramque collocabit, in templo videlicet S. Madovii; cui nempe, sic ut et ceteris, quae supra recensuimus,
lura omnia facimus cathedralium sacrarum aedium. No­
varum autem harum dioecesium Episcopi sacro Parisicnsl
Praesuli obnoxii erunt tamquam suffraganel ad nonnam
iuris; quibus praeterea facultatem facimus Consultores
dioecesanos deligendi, dum Canonicorum collegium consti­
tuatur. Mensam episcopalem efficient Curiae proventus,
fidelium collationes, bonorum pars congrua Ecclesiarum
Parisiensis atque Vcrsaliensis, ab Ordinariis Jocorum pac­
tione definienda, ratione habita piorum fundatorum, ut
dicunt, seu oblatorum voluntatis. Ad clerum quod attinet,
214 censemus ut, his/Litteris ad effectum deductis, Sacerdotes
Ecclesiae illi censeantur adscript! in culus territorio bene­
ficium vel officium habeant ecclesiasticum, facta potestate
petendi intra quinque proximos annos ut ad aliam dioe­
cesim Provinciae Parisiensis transeant; ceteri vero clerici ac

1006 OCT 10

Seminari tirones cl Ecclesiae sint addicti in cuius territorio
vel legitimum habeant domicilium, vel contineatur paroe­
cia quae illos commendavit, attentis uniuscuiusque condi­
cionibus. Regimen novarum Ecclesiarum, electio Vicarii
Capitularis, Sede vacante, atque his similia Codice Iuris
Canonici omnino temperentur atque particularibus nonnis
quae Sancta Sedes dederit. Id praeterea caveatur ut docu­
menta et acta, ad novas dioeceses respicientia, ad earum
Curias diligenter ac cito mittantur, ibidem religiosa cura
asservanda. Censemus postremo ut a iure metropolitans
Archieplscopl Parisiensis exemptae dioeceses Blnemli,
Camutensls, et Aurellanensls Bituricensi metropollUnae
Sedi suffragancae subdantur. Ceterum, quae per has Lit­
teras Nostras praescripsimus, venerabilis Frater Paulus
Bertoli ad exitum adducet, vel quem ipse delegaverit, fac­
tis iustis facultatibus; re vero acta, documenta exarentur,
slnccrisque exemplis ad Sacram Congregationem Conslriorialem cito mittantur.

Hanc vero Constitutionem nunc et in posterum effica­
cem esse et fore volumus; Ita quidem ut quae per eam
decreta sunt ab iis quorum res est religiose serventur, atque
igitur vim suam obtineant. Cuius Constitutionis efficacitati
nulla, cuiusvis generis, contraria praescripta officere pote­
runt, cum per eam Iisdem derogemus omnibus. Nemini
praeterea haec voluntatis Nostrae documenta vel scindere
vel corrumpere liceat; quin immo huius Constitutionis
exemplis et locis, sive typis impressis sive manu exaratis,
quae sigillum viri praeferant in ecclesiastica dignitate con­
stituti simulque ab aliquo publico tabellione sint subscrip­
ta, eadem omnino habenda erit fides, quae huic haberetur,
si ostenderetur.
Datum Romae, apud S. Petrum, die nono mensis Octo­
bris, anno Domini millesimo nongentesimo sexagesimo sex­
to, Pontificatus Nostri quarto, in festo S. Dionysii Ep. et
Mart.—lacobus A. Card. Copello, S. R. E. Cancellarios.
Carolus Card. Confalonieri, S. Congr. Consist. Ρτο-Ρκή.
Franciscos Tinello, Apostolicam Concellariam Regens, loannes Calleri, Proton. Apost. Eugcnius Sevi, Proton. Apost.

Adn. ride iub die 7 oct. 1B68: LE 3474.

3476
1966 OCT 10.-CONVENTIO SOLLEMNIS COM ARGENTINA.

CONVENTIO

INTER

APOSTOLICAM

SEDEM

Accordo tra la Santa Sede e la Repubblica Argentina

AAS

59

(1967)

127-130

ET ARGENTINAM REMPUBLICAM

Accerdo entre la Santa Sede y la Repûbuca Ar­
gentina

La Santa Sede rîaffermando I principi del Concilio Ecumenico Vaticano II e lo Stato Argentine Ispirandosl al
principio della liberté ripetutamente consacrato dalla Costituzione Nationale e allo scopo di aggiornare la situazione
piuridica della Chiesa Cattolica Apostolica Romana, che 11
Govcmo Federate sostiene, convengono di stipulare un
Accordo.
A questo scopo, Sua Santltà il Sommo Pontefice Paolo VI
ha nominato Suo Plcnlpotcnziario Sua Eccellenza Reve­
rendissima Monsignor Umberto MozzonI, Nunzio Aposto­
lico in Argentina, e l’Eccellentissimo Signor Présidente della
Natione Argentina, Tenlente General D. Juan Carlos Ongnfa, ha nominato suo Plcnlpotcnziario Sua Eccellenza
r. Nicanor Costa Méndez, Ministro degli Affari Ester!
e Culto.
I Plenipotenzfori. dopo di aver scambiato i loro rispettivi
Pienl Poteri e averti trovati nella dovuta forma, conven­
gono negll artico 11 seguentl:
Art. I. Lo Stato Argcntlno riconosce e garanti see alla
Chiesa Cattolica Apostolica Romana il libero e pieno esercitio del suo potere spirituale, il libero e pubblico escrcizlo
dei suo culto, come pure della sua glurisdizione nell’ambito
della sua competenza, per 11 raggiunglmcnto dei suol fini
specifici.
Art. II. La Santa Sede potrà erigere nuo ve circoscrizlonl ecclesiastlche e modificare i confini delle eslstcntl
o sopprimerle, se lo giudlca necessario od utile per la assi­
stent del fedeli e Io svlluppo della sua organlzzazlonc.
Prima dl procedere alia erezlone dl una nuova Diocesi
o di una Prolatura o ad altrl camblamentl dl circoscrizlonl
dloeetane, la Santa Sede comunlcherà confldenziolmente
5039

La Santa Sede reafirmando los principles del Concilio
Ecuménico Vaticano II y el Estauo Argcntino inspiratio
en el principio de la Jibertad reiteradamente consagrado
por la Constituciôn National y a fin de actualizar la situidôn juridica de la Iglesia Catôlica Apostôlica Romam,
que el Gobiemo Federal sostiene, convienen cn celebrar
un Acuerdo.
A este fin. Su Santldad el Sumo Pontifice Paulo VI ha
tenido a bien nombrar por su Plenlpotenclario a Su Excelencia Reverendfsima Monseflor Umberto MozzonI, Nuntio
Apostôllco en Argentina, y el Excelentisimo Seftor Prési­
dente de la Nation Argentina, Teniente General C. Joan
Carlos Ongania, ha tenldo a bien nombrar por su Plenipotcnclarlo a Su Excelencia Dr. Nicanor Costa Méndez, Mi­
nistro de Relationes Exteriores y Culto.
Los Plenipotenclarios, después de confrontar sus respectlvos Plenos Poderes y habiéndolos hallado en deblda for­
ma, acuerdan lo sigufente:
Art. L El Estado Argenti no reconoce y garantira a la
Iglesia Catôlica Apostôlica Romana el libre y pleno ejerciclo dc su poder espiritual, cl libre / y publico ejcrddo de 13
su culto, asi como de su jurisdicciôn en el âmblto de su
competencia, para la realizaclôn de sus fines espedficos.
Art. II. La Santa Sede podrâ erlgir nuevas circumscripclones ecleslésticas, asi como modificar los limites de
las exlstcntes o suprimlrlas, sl lo considerare necesario o
ùtII para la aslstcncia de los fieles y el desarrollo de su
organlzaciôn.
Antes de procéder a la crecclôn de una nueva Diôcesis
o de una Prelatura o a otros cambios de circumscriptiones
diocesanas, la Santa Sede comunicarô confidentialmente
5040

SACRA CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI

19ββ OCT 12

al Govemo le sue intenzlonl cd I suol progctti per sapere
se questo abbfa da fare osservazionl legittlme, cccetto il
caso di minime rettifiche dl territorio rlchieste dal bene
delle anime.
A suo tempo, la Santa Sede notlflchcrà ufficlalmente al
Govemo Argentino le nuove erezionl, modlflcazloni o soppressloni effettuate, affinchè questo procéda al loro riconoscimento agli effetti amministratlvi.

Saranno comunicatc al Govemo anche le modlflcazloni
dei confini delle Dioccsi csistenti.
Art. III. La nomina degli Arclvcscovi c Vescovl è di
competenza della Santa Sede.
Prima di procedere alla nomina degli Arclvcscovi e Vescovl residenziali, di Prélat 1 o di Coadiutori con diritto di
successione» la Santa Sede comunicherà al Govemo Ar­
gentine il nome della persona nreseelta per sapere sc questo
ha obbiezlonl di carattcre politico generale da sollevare.
11 Govemo Argentino darà una rlsposta entro trenta
giorni. Trascorso taie termine, il silenzlo del Govemo si
Interpreted nel senso che esso non ha obbiezlonl da opporre alla nomina. Tutte queste pratiche sl svolgeranno
nel più rigoroso segrcto.
Tutto ciô che rlguarda il Vicariato Castrense continued
ad essere regolato dalla Convcnzlone del 28 giugno 1957.
Gli Arclvcscovi e Vescovi residcnzlali ed 1 Coadiutori
con diritto di successione saranno cittadini argentin!.
Art. IV. Si riconoscc 11 diritto della Santa Sede di pubblicare nelln Repubblica Argentina le disposizioni relative
al govemo della Chiesa, e quello di comunicare e mantcnere corrispondenza liberamente coi Vescovl, col clero e
coi fedeli in relazione ol suo nobile ministère, come questi
lo potranno con la Sede Apostolica.
Godono della stessa facoltà i Vescovl e le altre autorità
ecclesias! iche nef riguardi dei loro clero e del fedeli.

Art. V. L'Episcopato Argentino puô chiamare al Paese
gli ordini, le congregazioni religiose maschili e femminili
e i sacerdoti secolari che reputl utili per l’incremento della
assistenza spirituale e per l’educazione cristiana del popolo.

A richicsta dellOrdinario del luogo, il Govemo Argen­
tino, sempre in armonia con le leggi pertinenti, concederà
al personale ecclesiastico e religioso straniero il permesso
di residenza e il documento di cittadinanza.
Art. VI. Nel caso che vi fossero osservazioni od ob-i
blezioni da parte del Govemo /Vgentino in conformità con
gli artlcoli secondo e terzo, le Alte Parti Contraenti cercheranno la maniera adatta per giungere ad una intesa;
cosl pure risolveranno amichevolmente le eventual! divergenze che polessero sorgere nella interpretazione e nell’applicazione delle clausole del présente Accordo.
Art. VII. La presente Convenzione, i cui testi in lingua
Italians e spagnola fanno ugualmcnte fede, entrerà in vi­
gore allo scambio degli Strumcnti di Ratifica.
In fede di che, i Plenipotenziari sopra nominati hanno
firmato questo Accordo, in dopplo esemplare, e vi hanno
apposto I sigilli, nella città di Buenos Aires, il giomo died
del mese di ottobre dell’anno millenovccentosessanlasci.—
Umberto Mozzoni, Nunzio Apostolico.

π. 3477

al Gobiemo sus Intenciones y proyectos a fin de conocer
si éste tiene observaclones legitimas, exceptuando el caso
dc minimas rectiflcaciones territoriales requeridas por el
bien de las almas.
La Santa Sede harâ conocer oficialmente en su oportunidad al Goblcmo Argentino las nuevas erecclones, modificacioncs o supresiones cfectuadas, a fin de que éste pro­
céda a su reconocimiento por lo que se refiere a los cfectos
administrativos.
Serân tambfén notificadas al Gobiemo las modlficadones
de los limites de las Diôcesis cxistentes.
Art. III. El nombramiento de los Arzoblspos y Obispos es de competenda de la Santa Sede.
Antes de procéder al nombramiento de Arzoblspos y
Obispos rcsidenciales, de Prelados o de Coadjutores con
derecho a sucesiôn, la Santa Sede comunicarâ al Gobiemo / 129
Argentino el nombre de la persona elegida para conocer si
cxisten objcciones de caràcter politico general en contra
de la misma.
El Gobferno Argentino darà su contcstaciôn dentro de
los treinta dias. Transcurrido dicho término el silendo del
Gobiemo se interpretarâ en el sentido de que no tiene objeciones que oponer al nombramiento. Todas estas diligen­
das se cumplirân en el mâs estricto secreto.
Todo lo relativo al Vicariato Castrense continuait rigiéndose por la Convcndôn del 28 de Junio de 1957.
Los Arzoblspos, Obispos residendales y los Coadjutores
con derecho a sucesiôn scràn ciudadanos argentines.
Art. IV. Se reconoce el derecho de la Santa Sede de
publicar en la Republica Argentina las disposicioncs rela­
tivas al gobiemo de la Iglesia, y el de comunlcar y mantener correspondenda libremcnte con los Obispos, el clero
y los fides relacionada con su noble ministerio, dc la misma
manera que éstos podrân hacerlo con la Sede Apostôlica.
Gozan también de la misma facultad los Obispos y demâs
autoridades cdeslâsticas en relaciôn con sus sacerdotes y
fielcs.
Art. V. El Episcopado Argentino puede llamar al Pais
a las ôrdenes, congregaciones religiosas masculinas y femeninas y sacerdotes seculares que estime ùtiles para el incre­
mento de la asistenda espiritual y la educadôn cristiana
del pueblo. /
130
A pedido dei Ordinario del lugar, el Gobiemo Argentino,
siempre en armonia con las leyes pertinentes, fadlitarà al
personal eclesiâstico y religioso extranjero el permiso de
residenda y la carta de ciudadania.
Art. VI. En caso de que hublese observaclones u objeciones por parte del Gobiemo Argentino conforme a los
articulos segundo y tercero, las Altas Partes Contratantes
buscaràn las formas apropiadas para llcgar a un entendlmlento; asimismo resolveràn amistosamente las eventua­
tes diferencias que pudiesen presenlarsc en la interpretaclôn y aplicaciôn de las clâusulas del presente Acuerdo.
Art. VIL El presente Convenio, cuyos textos en lengua italiana y espafiola hacen fe por igual, entrarâ en vi­
genda en el momento del canje de los instrumentes de ratificaciôn.
En fe de lo cual, los Plenipotenclarios arrlba nombrados
firmaron y sellaron este Acuerdo, en dos ejemplares, en la
ciudad de Buenos Aires, a los diez dias de! mes de octubre
del aûo mil nuevecientos sesenta y sels.—Nicanob Costa
Méndez.

Corwenlione inter Apostolicam Sedem atque Argentinam Rempublicam raia habita, die XXVIII mensis lanuarii
anno MCCCCLXV11 Ralihabitatonis Instrumenta accepta et reddita mutuo fuerunt. Exinde, scilicet ab eodem nuper
munerato die, huiusmodi Concentio, inter Apostolicam Sedem Argentinam Rempublicam icta, Digere coepit ad nor­
mam articuli VI1 eiusdem Pactionis
Adn. R. LAFUENTE in REDC 23 (1997) 115-125.

3477
1966 OCT 12.-SC DOCTRINA FIDEI, RESPONSUM. PART.·

Canon 72 Concilii Trullant,

statuens impedimentum
DIRIMENS MATRIMONIALE INTER PARTEM ORTHODOXAM ET
PARTEM HAERETICAM, VALOREM HABUIT USQUE AD DIEM
2 MAII 1949

Ad rem certirorem facio E. T. RevTham can. 72 supradictl Concilii valorem habuisse usque ad diem 2 mali 1949
quando editus fuit Motu Proprio Crebrae allatae sunt
|LE 2029] quo abolita fuit praecedens legislatio drea
impedimentum dirimens existent, apud Orientales, Inter
partem orthodoxam et partem haereticam.

12 Octobrii 1968

Quoad casum particularem, ne dedlgnctur E. T. Revifia
curare ut investigationes fiant et documenta mittantur
ad hanc S. Congregationem.

Litteris die 25 augusti datis, Eminentia Tua Reviha
expostulavit quaenam sit praxis huius S. C. circa can. 72
Concilii Trullani.

* Ordinario Caitrcoi S. F. A. S.. Proî N. 3013/B& tariet 29 (1988)
220 Adn. vide aub die 1359 Dec 1: LE 2862.

5811

5942

PAULUS VI, ALLOCUTIO AD CONSILIUM LITURGIAE

n. 3478

I960 OCT 13

3478

in vitae usum deducia, vim vigoremque suum Intimam
haurit ct quod artis etiam adiumenta slbl asciscit magnum
fit perit fac vestrae experimentum; hoc Ipsum operi emen­
1966 OCT 13.-PAULÜS VI, ALL. AAS 58 (1966) 1145-1150
dationis, cui insistitis, addet, una cum arcana pulchritudi­
nis specie, supernum donum seu charisma univenaliutir
Allocutio die 13 Oct, 1966 habita Eihis Patribus Cardinali­
cui iungetur / charisma diuturnitatis, perennis nempe culay lie
bus, Exafiis Praesulibus et disciplinae liturgicae cultoribus
dam iuventutis. Liturgia autem merito tam praestantibuj
e Consilio ad exsequendam Constitutionem de sacra Liturgia,
donis ornatur.
septimum plenarium Coetum habentibus:
Neque haec animi contentio, qua is nititur genus dicendi
splendidum, sacra Liturgia sane dignum, assequi, vos sinit
De crtteriis ad reformationem uturgicam perfi­
ciendam
aliud munus humanissimum oblivisci, quod hisce tempori­
bus in propositis eorum, qui renovandae Liturglae student,
Venerabiles Fratres ac dilecti /ilii, Eccc adstat Consilium
dici potest praeponderare, munus scilicet eo pertinens, ut
ad exsequendam Constitutionem de sacra Liturgia, quod
caerimoniae liturgicae sint planae ct apertae fidelium mul­
amanter et reverenter oportet salutemus, occasione obla­
titudini sive quoad facultatem eas intellegendi, sive quoad
ta plenarii eius, qui nunc agitur, Conventus; ecce revera
ratione, quibus exprimuntur, sive quoad exsecutionem \
collegium amplissimum, constans e viris gravissimis et peHic quoque labor quo formae et sermo sacrorum rituum
ritissimis, qui inter se sapienter coniuncti et e variis orbis
aptantur ad necessitates pastorales, ad finem catechelicum
terrarum partibus oriundi, fructus proferunt studiorum ct
cultus divini, ad institutionem spiritualem et moralem fide­
fdetatis suae, ut una simul opus summi momenti perficiant,
lium, ad desiderium animae cum Deo sc conlungendl, ad
d est ut textus liturgicos Ecclesiae recognoscant, novo or­
naturam signi sacri, qua fit. ut comprehendi possit et ex*
dine constituant normas formasquc, quibus eadem Eccle­
periendo cognosci etiam quoad virtutem suam religiosam·
sia germani cultus divini sancta mysteria celebret. popu­
quantam scientiam ex usu haustam, quantam caritatem
a vobis postulat, qui estis artifices novae Liturglae et re­
lum fidelem instituat ad iis participandum, ad preces pu­
pertores thesaurorum eius, usque adhuc abditorum; sacrae
blicas et communitatis proprias fundendas, ad vitam du­
Liturglae dicimus, In qua volumus, ut pulchritudo et sim­
cendam spiritualem, eamque impensiorem reddat et virtute
plicitas, sententiarum gravitas et perspicuitas, argumen­
sanctificatrice uberius alitam.
tum ct brevitas, soni ab antiquis aetatibus accepti voctsque
Magna Igitur cum reverentia et magno cum animi oblec­
horum temporum in novum quendam concentum apte con­
tamento vos coram admittimus vobisque gratias agimus
veniant. Praecelsum munus id efficiendi Ecclesiae Del voSro adventu hoc vestro, quo fit, ut persona ct cogitationes
blsmet ipsis mandavit.
ostrae huic operi vestro praeclarissimo ouadammodo so­
Haec, Venerabiles Fratres ac dilecti filii, vobis diximus,
cientur. Pro quo quidem opere gratias vobis persolvimus:
ut ostenderemus, quanti opus, ad quod assidue incumbitis,
quid enim utilius esse potest Ecclesiae his ipsis tempori­
faceremus. Animadvertimus autem id latius patere alia­
bus, quae Concilium subsequuntur? Quid efficacius ad
que complecti officia aliasque praebere utilitates, quatenus
flammam pietatis in eius sinu suscitandam, ad promeren­
videlicet moderamini ampla et multiformia incepta ad re­
da auxilia Spiritus Sancti et ad vim ei tribuendam, qua
novationem spectantia, quae Constitutione Concilii desa­
attrahat, erudiat, sanctificet animas?
cra Liturgia sunt excitata. Vetustae et bene meritae No­
Saepe recogitamus de labore vestro arduo et sapienti,
strae Sacrae Rituum Congregationis est novas formas de­
qui pertinet ad recognoscendam sacram Liturgiam secun­
finire ut instituta certa el obligantia, ct eas, quae vigent,
dum mentem Concilii Oecumenici; ac videntur Nobis tria
tueri; istius vero Consilii est advigilare hoc tempore, quo
in exsequendo opere tam implicato multamque prudentiam
experimenta fiunt novarum rationum cultus divini, quae
postulante apparere. Primum munus vestrum eo spectat,
In singulis regionibus ecclesiasticis temptantur eoque Indu­
ut In sacras caerimonias inquiratis, ejuae in Ecclesia fieri
cuntur, corrigere devios conatus, qui hic illic possunt de­
consueverunt; his recognoscendis et in aptiorem formam
prehendi, cohibere eos, qui sine permissione ad suum ar­
redigendis operam datis. Haec quidem inquisitio, licet ipsa
bitrium agunt, quod quidem rectam disciplinam orationis
1146 non peculiares habeat difficultates, cum eae / caerimoniae
publicae perturbare potest et circa ipsam doctrinam gigne­
sint omnibus notae, tamen singulares animi dotes exposcit:
re errores. Itaque vestrum est pravos usus prohibere, cun­
rerum nempe sacrarum reverentiam, qua adducimur, ut
ctantes et obnilentes exstimulare, vires excitare, egregia
eiusmodi caerimonias ab Ecclesia in cultu divino adbibitas
incepta provehere, bene merentes laude afficere. Quod mu­
in honore habeamus; pium quendam respectum traditio­
nus moderatorum hoc tempore magni momenti/ est, et j11«
nis, qua hereditas pretiosa et veneratione digna nobis est
ad Id singularem in modum vos confirmamus. Scientes ve­
impertita; exigit intellegentiam historiae, quod attinet ad
ro, quanta cum vigilantia, quanta cum prudentia vos idem
compositionem rituum, qui nunc recognoscuntur, et ad
geratis, vobis propter hoc gratiam habemus. Licet nutem
eorum veram significationem sive euchologicam sive sym­
varietas linguarum habeatur et novitas rituum, quos stu­
bol i cam, et ad alia, quae sunt generis eiusdem.
dium renovationis in Liturgiam invexit, tamen nihil assu­
Idcirco neque ante concepto proposito sine causa res
matur, quod cum auctoritate ct officii onerisque conscien­
mutandi neque festinatione, quasi iconoclastarum propria,
tia ab Episcopis et ab hac Sede /\postolica non sit fuste
quae impellit, ut omnia corrigantur et convertantur, hac
probatum, nihil, quod cultu divino sit indignum, nihil quod
inquisitio ducatur, sed religiosa prudentia et reverentia
manifesto sit profanum neque Idoneum ad exprimendam
cum sapientia copulata. Oportet enim quaeramus id, quod
interiorem Illam sacramque vim orationis, nihil demum
est melius, potius quam id, quod est novum; in rebus au­
singulare et insolitum, quod, nedum foveat pietatem com­
tem novis ea, quae nobis referunt thesauros pietatis Chri­
munitatis orantis, ei admirationem moveat eamque per­
stianae Illarum aetatum, quibus ea potissimum floruit,
turbet, atque Impediat, ne pietas traditioni inhaerens con­
praeoptare volumus inventis hoc tempore a nobis induciis;
venienter et legitime excolatur; ad hoc enim quod attinet,
attamen hac de causa sermo Ecclesiae horum temporum
suaderi videtur, ut procedatur velutl per gradus secundum
non est iLa reprimendus, ut quoddam «canticum novum»
paedagogiac praecepta.
edere nequeat, si afflatus Spiritus Sancti ad hoc el vires
Non sine animi gaudio advertimus parvos sed utiles
revera suppeditat *.
commentarios vestros, qui Notitiae inscribuntur, huiusmo­
Alterum vero munus vestrum idque maximae pruden­
di opus Iam efficere. Quod quidem commentariolum de alia
tiae hoc est: perscrutatio modorum, quibus Liturgia expri­
etiam re bene meretur, ob quam libenter honorem adhibe­
matur sive verbis vel musica vel cantu, sive gestu vel
mus huic Consilio; scilicet quod per totam Ecclesiam nun­
ipsa ritus actione. Quanta cum diligentia considerandi sunt
tia pertinentia ad Uturgicam disciplinam el incepta divul­
fontes biblici singulorum actuum liturgicorum, quantum
gat, hoc modo studens alios movere ad aemulationem in
studium conferendum, ut lex orandi concordet cum lege
bono exemplo praebendo, ct fovere legitimam varietatem
credendi, scilicet ul precatio in sua significatione servet
rationum, quibus Liturgia exprimitur, ac simul in prima­
ubertatem doctrinae et ut sermo sacer accommodetur ad
riis rebus unitatem, quam In vita liturglca Ecclesiae sem­
rem dogmaticam, quam continet, et ad rectam dispositio­
per magni aestimare debemus.
nem, qua lis, quae celebrantur, suus velutl gradus tribua­
tur. his rebus oportet eruditionem vestram impendatis, ut
Gaudemus etiam dc accurato ct rcctc disposito labore In
estis viri doctrinis dediti, ingenium vestrum, ut litterati
quo Consilium versatur eo cum studio se devovendi, quod
ct artifices, sed etiam nd haec applicetis oportet animos
aliis in exemplum praelucet, ct iis cum effectibus, qui iam
vestros amore Dei, Christi eiusque regni accensos; animos
sunt felices et copiosi ct quos tales futuros esse licet prae­
vestros dicimus, qui, ut opinamur, mysticam effusionem
sagire. Ecclesia, quae post celebratum Concilium ad opus
In spirituali colloquio sunt experti. Hoc quippe studio,
attendit, quo huius incepta compleantur ac decreta ad
quod ex oratione, ab unoquoque vestrum Deo admota et
usum deducantur, lactatur de hoc pio ac nobili labore.
1 Cfr ConU. de Si-ra LlVarfb,

5043

ΟμοΚμηι, ay

A.

A.

S.

56(19641 p. xq6 (LE juti. ’Cfr. ibid., xx, u.ete.

5044

pertinet sive ad fidelitatem erga praescripta
Satenus
ndlll, qua totus conformatur ac ducitur, sive ad magni­
tudinem negotiorum, quae expediuntur, sive ad celeritatem,
qua opus fit, quantum cius ratio difficilis et multiplex atque
necessitas perfectionis, qua res oportet absolvantur, id sinit.
Exsistunt vero nonnullae quaestiones magni ponderis,
quas Purpuratus Pater Consilii Praeses significavit, ct quae
postulant, ut peculiari cum diligentia considerentur, etiam
a Nobis. Ex quibus una musicam sacram respicit, quae stu­
dia movet mullorum, sive eorum, qui Liturglae sunt periti,
sive eorum, qui musicam colunt. Haec quaestio ampla in­
diget lucubratione, quae sine dubio in posterum quoque
fiet, prout hinc experientia pastoralis, Illinc ingenium mu­
lio sicorum mutua ratione sc at/tingere pergent, quod exopta­
mus ut benevole et fructuose agatur. Instructio, qua eiusmodi rationi inter Liturgiam ct musicam intercedenti con­
suletur, faciliorem reddet eam concordiam el restituet —ita
fore confidimus— novam quasi sociam operam, quam duae
voces sublimes spiritus humani sibi invicem praebeant:
oratio ct ars. Conventus dc musica sacra nuper Chicagiae
celebratus hanc spem Nostram confirmat. Hic autem in
memoriam revocare cupimus ea, quae Constitutio univer­
salis Synodi Sacrosanctum Concilium hac de re statuit,
honorem dans et Liturgiae et musicae3, Id tantum mo­
nentes Indolem pastoralem ct communitatis propriam, qua
renovatio 11 turgica est insignis ct quam Concilium postula­
vit, exigere, ul musica ct cantus sacer recognoscantur et
perficiantur quod attinet ad eorum rationes, quibus cum
actione sacrorum rituum, ut nunc esse debet, coniungantur, eademque utrique praebere opportunitatem nova quasi
merita colligendi novamque gloriam sibi comparandi in ar­
tis el religionis provincia, ct ad hoc hortari, secundum
illud: «Musica sacra tanto sanctior erit quanto arctius cum
actione liturgica conncctetur»4.
Alia quaestio, inter omnes digna in quam potissimum
mentes intendantur, pertinet ad Ordinem Missae. Iam com­
pertum habemus opus patratum, non ignorantes, quot di­
sceptationes erudite ac meditate habitae eo referantur,
sive circa textum praedicti Ordinis Missae sive circa com­
positionem novi libri Missalis et calendarium sacrorum sol­
lemnium. Agitur autem de re tam gravi et momenti tam
universalis, ut facere non possimus quin antea Episcopos
consulamus quam ea, quae considerate sunt proposita, auc­
toritate Nostra approbemus.
Interca, Venerabiles Fratres et incliti cultores disciplinae
liturgicae, pergite studia vestra atque labores. Semper vos
erigat conscientia magnae utilitatis, ouam opere vestro
causae fidei affertis, cuius professio publica et sollemnis fit
cultu divino et quae ex eo solacium percipit, quod singulis
et societati obveniat; de utilitate loquimur, quae opere
vestro accedit illi epiphaniae seu manifestationi Christi,
quam Liturgia verbis, sacramentis, sacerdotio talem effi­
cit, ut ab animis credentium quasi sensibus percipi possit,
el quam in iisdem vivacem reddit; utilitatem significamus,
quam Ecclesia accipit e Liturgia, seu sermone sacro, qui
purus effectus, altius assurgit, et quo ea talem sc praebet,
1150 qualis est, videlicet Corpus mysticum, Christo, capiti suo, /
lunclum, humanitas redempta et quasi amantissima Spon­
sa omnia dans Christo ab coque omnia recipiens; utilitatem
dicimus, quae populo Dei comparatur, qui in Liturgia,
dummodo sit perspicua, simplex, divini afflatus plena, sa­
pientiam, pacem, unitatem, sanctificationem potest inve­
nire; de utilitate denique tractamus, qua cunctos huius
aetatis homines iuvatis, quos, blandicnte humili et mirabili
pulchritudine sacrae Liturgiae, quae c germanis formis elu­
cet, vocatis ad reperiendam eximiam illam regionem amis­
sam, quae scilicet propria est spiritus et in qua ineffabili
el incomparabili modo praesens adest mysterium divinum.
Quemadmodum diximus, pergite naviter atque fidenter;
cl adiuvet vos persuasio vobis non deesse, immo certam
esse fiduciam el benevolentiam Nostram; ac demum vos
adiuvet lux, signum amoris, Christi Domini, pro quo susce­
pistis labores ct in culus nomine Nos, qui indigne eius per­
sonam gerimus, vobis benedicimus.
’N.39,44,

x«5.

120, iai.

· N. 112.

3479
1966 OCT 14-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 58 (1966) 1134

Nuntiatura

Apostolica

in
erigitur

Iraquiana

Republica

PAULUS PP. VI

Ad perpetuam rei memoriam.—Quantum utilitatis e pu­
blicis officiorum rationibus, quae Apostolicae huic Sedi cum
50-15

n. 3479-3481

PAULUS VI, LITTERAE AP. ET ALLOCUTIO

1060 OCT 14-29

Civitatibus soleant exsistere, neminem latet estque usu
iam dudum comprobatum. Cum Igitur commodum esse
visum fuerit Apostolicam Sedem et Iraqulanam Civitatem
publicis huiusmodi vinculis inter se coniungl, Nos, motu
proprio, certa scientia ac matura deliberatione Nostra de­
que Apostolicae potestatis plenitudine, harum Litterarum
vi, in Iraqulana Republica Nuntiaturam Apostolicam erigi­
mus et constituimus, cuius sedem in urbe Bagdato colloca­
mus. Eidem ergo sic per Nos erectae Nuntiaturae omnia et
singula deferimus officia, privilegia atque Indulta, quae
huiusmodi Legationem propria sunt. Contrariis quibusvis
nihil obstantibus. Haec edicimus, statuimus, decernentes
praesentes Litteras firmas, validas atque efficaces iugiter
exstare ac permanere; suosque plenos atque integros ef­
fectus sortiri et obtinere; eidemque Legationi sic constitu­
tae nunc et in posterum plenissime suffragari; sicque rite
indicandum esse ac definiendum; irritumque ex nunc et
Inane fieri, si quidquam secus, super his, a quovis, aucto­
ritate qualibet, scienter sive ignoranter attentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die XIV mensis Octobris, anno mcmlxvi, Pontificatus
Nostri quarto.—Hamletus L Card. Cicognani, a publicis
Ecclesiae negotiis.

3480
1966 OCT 28 -CONV. c. BAVARIA. AAS 58 (1966) 1137-1140

Ratihabitio Conventionum inter Apostolicam Sedem
et Bavaricam Civitatem circa Studiorum Universita­
tes Ratisbonensem, Frisingensem et Monacensem

Vide textum supra sub die 2 Sept. 1966: LE 3466.

I

3481
1966 OCT 29-PAULUS VI, ALL. AAS 58 (1966) 1166-1170

Allocutio diei 29 Oct. 1966 ad Gynecologiae atque obstetriciae
disciplinae peritas, qui interfuerunt Coetui ab Italica So­
cietate obstetriciae artis el Gynecologiae Romae habito:
cum in­
DEMOGRAPHICO ET LIMITATIONE NATAUTATIS
CONEXIS

De dignitate mulieris et de quaestionibus
cremento

Illustri Signori! La vostra visita Ci è molto grndlta. Essa
Ci procura ii piacere d’incontrare e di onorare» a Nostra
volta, una schiera di persone, alie quali sentiamo di dover
tributarc la Nostra stlma, Ia Nostra ammirazione ed il
Nostro plauso. Siete uomini di scicnza; e tanto basta per­
ché Noi godiamo di conoscervi e di gustare l’affinità spi­
rituale della vostra professione scientifica con la Nostra
missione religiosa: su piani diversi siamo, vol e Noi, orien­
tât! verso la verità: verità dell'ordine naturale, la vostra;
verità dell’ordine naturale e soprannaturale, la Nostra; riccrca la vostra in un campo scientifico, dove l'esperienza
sensibile e la ragione trovano il loro impiego e donde ricavano le loro ccrtezze; riccrca la Nostra per le vie délia co­
noscenza storica, speculativa, teologica; sicurl e Heri vol
delle vostre conclusioni, cosl positive, ma subito riconosciute incomplete, sia riguardo a eventual! futuri progressi,
sia al mistero, sempre più incombcnte, dell’cssere, délia
vita, dell'origine e del perché delle cose; sicuri e Ifett Noi
pure délia luce invisibile, che nella fede e nello spiraglio
della mistica Cl è dato raggiungere, ma sempre assctatl
d’una visione beatifica, dl cui CI tormenta / Il desiderio e 1167
Ci consola la speranza; vol e Noi, in una parola, disce poli
—oh, quanto appassionatl, ed umill ed attenti!—, e pol
maestri —oh, quanto precisi e desiderosi dl trasfondere In
altri spirit! ! tesor! délia verità possedutal—; cultori vol
e Noi délia verità. della realtà conosciuta; e non per vano
eserclzio di pensicro e di parola, ma per giovare agi î uomini
fratelli, per elevarli, per salvarli, vol nell’amblto di questa
vita temporale, Noi in questa ed In quella sconflnata delretemltà. Siomo spiritualmcnte parenti; e come tali, fra
1 più nobili, fra i plù degni, fra I plù cari. Noi, o illustri
Signori, siamo licti di accogllervi c di salutarvi.
Cosl siamo soliti a fare, con grande Nostra co m place nia,
e sempre con senso dl sincero rispetto, quando gruppl rappresentativl del mondo scientifico, accademico, culturale.
5046

I

η. 3482

PAULUS VI, ALLOCUTIO ET LITTERAE APOSTOLICAE

Cl onorano della loro visita. La vostra non soltanto licti Ci
rende; Ci fa pensosi. Appartenete ail'ordine dei sanitari;
e tanto basterebbe a riempire il Nostro animo di senti­
ment! commossi e di richlami Ideali, tutto particolarl; ma
è il ramo della vostra spécialité, che ora mette in movi­
mento nel Nostro spirito quel pensieri a catena, che fanno
corona per Noi al nome «Donna». Voi siete ginecologi ed
ostetrid, e dedicate i vostri studi e la vostra professione a
quella parte della medidna che si occupa delle molattie
della Donna. Sappiamo con quanta dedizione e con quanta
competenza voi andate estendendo le vostre riccrche sclcntifichc e le vostre appllcazloni terapcutichc in tale campo
della patologia, tanto vasto per findagine, tanto fertile di
malanni e di sofferenze, tanto delicato nei suoi riflessi
psichld, tanto collegato con le sorgenti somatiche della
vita umana e con le vicende della biologia e della fisiologia
femminlle, e tanto bisognoso di cura e dl assistenza; e pcrciô Noi volentieri lodlamo e incoraggiamo il vostro impegno
sdentifico e la vostra bravura professionale. Ma ora la
vostra presenza stimola il Nostro pensiero non tanto per
clô che intéressa il vostro sapere e la vostra arte, quanto
per quel valore ideale, per quel significato simbolico, per
quella visione sacra c sublime, chc la Nostra dottrina reli­
giosa e la Nostra formazione umanistica attribuisce alia
creatura femminlle, alia Donna. Non siamo, anche qui, Noi
e voi, sullo stesso piano; ma vogliamo credere che come
Noi diamo ampio riconoscimento alia sfera della vostra
competenza, voi non disdegniate di apprezzare la sfera in
cul il Nostro pensiero umano e cristlano contempla la Don­
na, in modo diverso dal vostro, ma non mcno reale, fosse
pure il Nostro tutto pervaso di sentimento c di pocsia, cd
espresso in quel multiforme linguaggio del valor! soprasen1168 sibili,/ ch’è Tantropologia della fede e della intelligcnza
metafisica c deontologica della vita umana. Per No!, Don­
na è riflcsso d’una bcllezza chc la trasccnde, è segno d’una
bonté chc Ci appare sconfinata, è specchio dell’uomo idéa­
le, quale Dio io concepi, sua Immaglne e sua sembianza.
Per Noi, Donna è la visione di virginale purezza, che re­
staura i sentimentl affettlv! e morali piu all! del cuore
umano; per Noi è 1’apparizlonc, nella solitudine dell’uomo,
della sua compagna, chc sa le dedizloni supreme dell’amore, le risorsc della collaborazione e dcll’assistenza, la fortezza della fedeltà c dell'operosità, 1'erolsnio abituale del
sacrificio; per Noi è la Madre —inchinlamoci!—, la fonte
misleriosa dclla vita umana, dove la natura riceve ancora
11 soffio di Dio, creatore dcll’anima immortale; per No!
fe la creatura più docile ad ogni formazione, idonea perclô
a tutto 1c funzionl cultural! e sociali, a quelle speclalmente
più congenial! alla sua sensibilité morale e spirituale; per
Noi è l’umanlté, che porta in sé la mlgllore attitudine all’attrazione religiosa, e che, quando saggiamente la segue,
eleva e sublima se stessa nell’espresslone più genuina della
femmlnilltù; e chc perciô, cantando, pregando, anelando,
plangendo, sembra naturalmente convergere verso una fi­
Hill
gura unica e somma,
Immacolata e dolente, che una Donna
privilegiata, fra tulte la benedelta, fu destinata a realizzare, la Vergine Madre dl Cristo, Maria.

Vedete, Signori; questo è il piano In cui Noi Inconlriamo
la Donna; a voi ccrto non è ignoto; e certo non vi displace,
dl tanto in tanto, salire dal vostro ptano al nostro, per
Integrare In una visione globale Ia vostra mentalité e per
trarre conforto e ispirazlone nella fatlca dei vostri studi
e nciresercizio delle vostre cure. Non dubitate. Nc avrete
argomento dl nuovl ed alti e buonl pcnsleri; c aggiungerete
dignité e merito alia vostra professione.
Ma vi è un punto in cui le due competenze, La Nostra e la
vostra, potrebbero venire a contatto e Insieme dialogare.
Vogliamo dire la questione dclla regolazione della natalité;
questione vastissima, questione delicatissima c questione
nella quale, Noi stessl, per lc sue Impllcazionl religiose e
morali, abbiamo titolo, obbligo anzi, di prendere ia parola.
Questione d’attualità. Sappiamo che si attende da Noi, sl,
una parola decisiva circa 11 pensiero della Chiesa sulla
questione stessa. Ma, com’è owio, non Io possiamo fare
In questa clrcoslanza.
Ricorderemo qui soltanto clô chc abbiamo esposto nel
Nostro dlscorso del 23 glugno 106·!; e cioè: il pensiero e la
1169 norma della Chiesa non / sono camblati; sono quell! vigenti
neirinsegnamento tradlzionale della Chiesa. Il Concilio
Ecumenico, testé celebrate, ha apportato alcuni dementi
di giudizlo, utilissimi ad Integrare la dottrina cattollca su
questo importantlsslmo temo, ma non tali da cambiarne
I termini sostanziali; attl pluttesto a lllustrarla c a provare, con autorevoii argument!, I’lntcresse sommo che la
Chiesa annet te alie questioni concernenti l’amorc, il ma­
trimonio, ia natalité, la famlglia.
5047

1060 OCT 31

Con clô la nuova parola, che sl attende dalla Chleu, iu]
problema della regolazione delle nascite, non è ancora pro·
nunciatn, per il fatto chc Noi stessl, avendola promeus ea
Noi riservata, abbiamo voluto prendere In attento esame
le istanze dottrlnali e pastorali, che su tale problema tono
sorte in questi ultimi anni, studiandole a! confronte dei
dati della scienzn e deH’cspcrienza, che da ognl campo Cl
sono presentati, dal vostro campo medico speclalmente e
da quello demografico, per dare al problema Ja sua vera
e buona soluzionc, che non puô non essere quella integra!·
mente umana, quella cioè morale c crlstiana. Abbiamo
creduto assumere obbiettivamente lo studio di tali istanze
e di elementi di giudizlo. Ciô è parso essere Nostro dovere;
e abbiamo cercato d! complcrlo nel modo mlgllore, incarlcando un’ampla, varia, versutissima Commissione Internazionale; Ia quale, nelle sue diverse sezionl e con lunghe
discussioni, ha compluto un grande Ia voro, ed ha α Noi
ri messo lc sue conclusioni. Lc quali, tuttavia, a Noi tim­
bra, non possono essere considerate definitive, per 11 fatto
ch’esse presentano gravi implicazioni con altre non poche
e non licvi questioni, sia d’ordlne dottrinale, che pastorale
c sociale, le quali non possono essere isolate e accanto nate,
ma esigono una logica considcrazione nel conteste di quella
posta alio studio. Questo fatto indica, ancora una volta, li
enorme complessité e la tremenda gravité del tema rela­
tivo alia regolazione delle nascite, e impone alia Nostn
responsabilité un supplemento di studio, al quale con gran­
de riverenza per chi vi ha gié dato tanta atlenzione e fatlca. ma con ajtrettanto senso degli obblighi dei Nostro
apostolico ufficio, stiamo risolutamente attendendo. È
questo 11 motlvo che ha ritardato il Nostro responso, e
che lo dovré differire ancora per qualche tempo.
Intanto, come già dicemmo nel citato discorso, la nonna
finora Insegnata dalla Chiesa, integrata dalle saggc istmzlon! dei Concilio, reclama fedele e generosa osservanza;
né puô essere considerata non vincolanle, quasi che ii ma­
gistero della Chiesa fosse ora in stato di / dubbio, montre 117·
è in un momento di studio c dl riflessione su quanto è stato
prospettato come meritcvole di attentissima considcra­
zione.
Questo dice, Signori, che forse dovrcmo ritrovnrci per
rlprendere il discorso su tema di tanta importanza; ma fin
d’ora Noi esprimiamo la Nostra fiducia nella vostra aotorevole comprensione e nella vostra libera collaborazione
circa una norma, che ben più della Nostra autorité quella
dclla legge di Dio, e ben piu d’ogni parziale intéressé quello
supremo della vita umana, vista nella sua fnterezza, nella
sua dignità, nel suo destino, rende per tutti otUma e sacra.
Grazle, Signori, della vostra visita.
Vi sla espressa la Nostra riconoscenza, vi sia asslcurala
la Nostra stlma, vi accompagni ognl Nostro mlgllore au­
gurio, e vi conforti nei vostri studi, nci vostri lavori, nei
vostri affetti familiari la Nostra Benedizione.

3482
1966 OCT 31.-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 59 (1967) 217
Apostolica Nuntiatura

apud

Cammaruniae Rempv-

BLI CAM CONSTITUITUR

PAULUS PP. VI
Ad perpetuam rei memoriam.—Quemadmodum semper
annitimur ut publicae rationes, quae Sanctae huic Sedi
cum variis nationibus iam intercedant, maioribus usque
incrementis augeantur, ita eas aliis etiam cum populis Jun­
gendas atque instituendas studiose curamus. Cum ergo in
praesenti Nobis detur opportunitas mutua huiusmodi ne­
cessitudine Rcmpubllcam Cammarunicnscm primum attin­
gendi, sacrae ideo Legationis officium ibi condere volumus,
cuius sit et omnia legitime negotia obire et Nostro nomine
civili cum magistratu agere. Quapropter motu proprio,
certa scientia ac matura deliberatione Nostra deque Apostolicae potestatis plenitudine, harum Litterarum vi, A’untiaJuram Apostolicam apud Cammarunlensem Civitatem
erigimus ct constituimus, eiusque sedem Ln urbe launde
collocamus. Eidem Igitur sic per Nos erectae Nuntiaturae
omnia et singula deferimus iura, privilegia atque indulta.
quae huiusmodi Legationum propria sunt, certa spe freti
hanc voluntatis Nostrae testificationem religioni prove­
hendae esse conducturam. Contrariis quibusvis mlhil ob­
stantibus. Haec edicimus, statuimus, decernentes praesen504S

tes Litteras firmas, validas atque efficaces jugiter exstare
ac permanere; suosque plenos atque Integros effectus sor­
tiri et obtinere; ipsique Apostolicae in Cammarunlcnsl Ci­
vitate Nuntiaturae, sic a Nobis erectae, nunc et in postemm plenissime suffragari; sleque rite Judicandum esse ac
definiendum; Irritumque ex nunc ct inane fieri, sl quid­
quam secus, super his, a quovis, auctoritate qualibet,
scienter sive ignoranter attentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die xxxi mensis Octobris, anno mcmlxvi, Pontifica­
tus Nostri quarto.—Hamletus I. Card. Cicognani, a pu·
Mitis Ecclesiae negotiis.

3483
1966 OCT 81.-CONSILIUM LITURGIAE, NORMAE. PART.·

Normae

circa textus litubgicos Propriorum religio­
sorum IN LINGUAM VERNACULAM VERTENDOS ET AD
Sanctam Sedem pro approbatione mittendos

Ciltù del Vaticano, 31 Ottobre 1966
Per un plü sollccito c slcuro proccdlmento nella approvaxfone o conforma dei testi in volgare dei Propri particolarl
da parta del «Consilium», si ritiene opportuno richiamare Je
nonne seguenti. già previste dalle indicazioni a suo tempo
trasmesse agli Ecc.mi Ordinari diocesanl, tramite la Conferenza
Episcopale, e al Superiori Generali, tramite 1'Unionc dei
Superiori Muggiori.
1. II testo sia tradotto fedelmente in lingua volgare se­
condo i cretiri flssati nel n. *10 dclla Istruzlone Inter Oecume­
nici 126 sett. 196-1) dclla Sacra Congregazlone dei Riti [LE
3217 j.
2. Le citazioni della Sacra Scrittura siano esatte c complete.
3. Si usi la termlnologia tradizionale (per es. «super oblata*,
•graduate* e non «cantus mediationis» ecc.).
4. Siano inviate al Consilium due copie del testo in lingua
volgare e una copia in latino.
5. Al testi si unisca una relax Ione sui critcrl segultl nel
preparare Ia traduzione.
6. In questa relozlone sl indichi la data di approvazione
dei testo latino dn parte dclla S. Congregazlone dei Riti.
7. I testi del Proprio di una famlglia religiosa. In nrmonia
con cuanto è stabilito al n. 88 delFIstruzione Inter Oecumenici
ÎLE 3217] devono essere approval! «dal rispetlivi Ordinari»
dclla medesima lingua, cioè dal Superiori Maggiori delle Pro­
vincia eslstenti nei territor! che usano una stessa lingua.
8. La domanda indirizzata al Consilium sia firmata: a) dal
Vtscovo, sc sl tratta dei Proprio dioccsano; b) dal Superiore o
Procuratore Generale, se si tratta del Proprio di una famlglia
religiosa.

*Urioni Romanae Superiorum Generalium, Prot.N. 2994/86: AOFM
2d 0957) 47. Adn. AOFM 86 (1967) 46.

3484
1966 OCT .. -CONSILIUM LITURGIAE, RESPONS. PART.*

Solvuntur dubia: 1. Ad Instructionem diei 26 Sept.
1961 editam.—2. Ad Ordinem Missae

1—Ad Instructionem [LE 3217]
Virum liceat ex arbitrio immutationes inducere in textibus Ulurglcls lingua vulgari exaratis el a competenti Auctoritate ap·
probatis? Resp. 1. Iuxta Constitutionem de sacra Liturgia,
moderatio liturgiae pertinet unice ad Aposlolicam Sedem ct,
ad normam iuris, ad Episcopum ct ad territoriales Episcopum
Coetus: «Nemo omnino alius, etiamsi sit sacerdos, quidquam
suo morte In liturgia addat, demat aut mutet» (Const, de sacra
Liturgia, art. 22, 1-3) (LE 3141 ].
2. Competentis auctori D lis territorialis est decernere circa
usum cl modum admittendi linguam vernaculam in liturgia
et textas in Unguam vernaculam conversos approbare (Const.,
art. 36, 3-i; Instructio, 26 196-1, nn. 23-31) (LE 3217].
3. Recolenda Insuper verba Summi Pontificis Paul! VI
ad participantes Conventum de popularibus interpretationibus
textuum liturgicorum, dic 10 novembris 1065: «Est demum
animadvertendum textus liturgicos, n competenti auctoritate
approbatos et ab Apostolica Sede confirmatos, tales esse, ut
religiose debeant servari. Nemini ergo licet cos ad suum ar­
bitrium mutare, minuere, ampliare, omittere... Ea quae le­
gitime sunt constituta, iam vim habent legum ecclesiasticarum,
quibus e conscientiae officio omnes obsequi debent; Idque vel
nugis, cum dc legibus agatur, quibus actio omnium sanctissima
regitur» (AAS 57 (1965) 969-070).
Utrum liceat lingua vernacula recitare partes Officii divini, a
Communitate religiosa celebrati, quas religiosi laid participant?
5049

η. 3483-3485

CONSILIUM LITURGIAE - SC DOCTRINA FIDEI

I960 OCT 31-NOV 5

Resp. Instructio ln edicendis normis statuit: «Communita­
tes religiosae clericales choro haud obligatae eas divini Officii
partes lingua vernacula In communi persolvere possunt quas,
vi Constitutionum, etiam religiosi laicl participare tenentur»
(n. 4) ILE 3351 ].
Duplex casus dnri potest:
1. Quando religiosi lalci expresse obligantur, vi Constitu­
tionum, ad Officium divinum.
2. Cum aliquae Horae divini Officii locum tenent aliarum
precum a Constitutionibus praescriptarum, quas religiosi laicl
participare debent.
Nam Constitutiones Familiarum religiosarum quasdam
preces quandoque praescribunt, ob omnibus sodalibus, clericis
et lalcis, in communi recitandas, .crtls horis diei, v. g. mane,
meridie, vespere. Nunc nutem, In quibusdam h tarum Com­
munitatum, decreto superiorum, loco precum a Constitutio­
nibus Imperatarum, Laudes, Vesperae aut Completorium,
tamquam preces matutinae et vespertinae pro omnibus
praescribuntur. Hoc in casu si religiosi Iolci celebrationem
communem participant, lingua vernacula adhiberi potest
(cf. Notitiae, 2 (1966 ] 90 b). Semper tamen requiritur ut textus
a competenti /Vuctoritote territoriali approbatus slL
Esine adhuc ponenda crux in otiare versus populum? Resp.
Difficultas movetur ex imaginibus propositis in Notitiae (2
[1966] 176) ad illustrandas quasdam ecclesias ad novas li­
turgi ac pastoralis exigentias aptatas, in quibus crux super
altare non apparet. Immo in quadam nota explicativa (p. 162)
dicitur: «Unica magna crux in medio absidis totum Coetum
dominatur».
Praescriptio Codicis Rubricarum, n. 527 [LE 2927 ]. per se
adhuc viget: «Super altare adsit in medio Crux salis magna cura
Crucifixo». Quae crux, Iuxta Caeremoniale Episcoporum (lib. I.
c. 12, n. 11), «cura imagine Crucifixi, versa ad interiorem alta­
ris faciem» esse debet.
Tamen Ritus serrandus anni 1965 [LE 3251 ] amplius non
praecipit sacerdotem debere oculos ad crucem elevare durante
Missae celebratione. Insuper «crux et candelabra, quae pro sin­
gulis actionibus Uturgieis In altare requiruntur, dc iudicio Or­
dinarii loci, etiam extra ipsum poni possunt» (Instructio, n. 94).
Si altare ponitur versus populum, opportunius videtur hac
facultate frul, secus aut tantum legis servatur et adhibetur
crux ita parva ut aliquando fere invisibilis sit, aut crux impe­
dimento est ut fideles ritus, praesertim ad elevationes et ad
per ipsum, bene conspiciunt.
Extra altare triplex datur possibilitas: ponendi crucem
proccssionalem ante altare, facie versa ad celebrantem, quod
non semper cum aliis elementis presbyterii bene cohaeret;
adhibendi magnam crucem ex alto pendentem vel in pariete
absidis positam. Neque, in ultimis duobus casibus necessaria
est altera crux pro altari, sed sufficit unica magna crux, quae,
in celebrationibus versus populum, non incensatur primo loco,
sed cum sacerdos, altare circumiens, coram ipsa sistit ad
alteram altaris faciem.

2—Ad Ordinem Missae [LE 3251 ]
Utrum conveniat sacram Communionem habltualiter *d? eodem
sacrificio sumere? Resp. Iam Encycllca Mediator Dei FLE 1963 ]
laudat «qui. Sacro adstantes, hostias ln codera Sacrificio con­
secratas» accipiunt. Constitutio de sacra Liturgia [LE 3141 ]
denuo valde commendat «illa perfectior Missae participatio
qua fideles post Communionem sacerdotis, cx eodem sacrificio
Corpus Dominicum sumunt» (art. 5). Quae adhortatio in Ritu
servando accepta est: «valde commendatur ut hostiae pro fide­
lium communione Iu ipsa Missa consecrentur» (n. 7) (LE 3251 ].
Mens ergo Ecclesiae clara est, neque dubitari potest aptius
veriusque locum pro fidelium communione esse post sacerdotis
communionem. Quando nutem fit cum hostiis in ipsa Missa
consecratis, sacra communio revera iit signum arctioris et
intimioris participationis nd Sacrificium quod celebratur.
Aliquando tamen contra hanc praxlm oblectlones moventur,
praesertim quoad purificationem, numerum communicantium,
renovationem sacrarum Speclcrum forte in tabernaculo ex­
stantium, et similia. Ad haec respondendum videtur:
a) Pro communitate religiosa, vel quando partiel pontium
numerus fere semprr idem est et facile agnoscitur, practice
nulla est difficultas.
b) Sacerdos ipse potest particulas quae post communio­
nem remanent, sumere, si paucae sunt (cfr. Ritum servandum,
n. 82). Sl autem multae sunt, prudenti sacerdotis iudicio
adhiberi possunt in altera Missa, quin novae hostiar conse­
crentur.
Difficultates motae revera tam magnae non sunt ut, habl­
tualiter, praesertim ln determinatis coetibus, praxis ob Ec­
clesia commendata ad rem deduci non possit.

• NotiL 2 (1986) 269-291.

3485
1966 NOV 5.-SC DOCTRINA FIDEI, RESCRIPT.

PART.·

Facultas datur dispensandi, quibusdam sub condi­
tionibus, A FORMA CANONICA MATRIMONII MIXTI
Die 5 Novembris I960

In your letter of 19 October of this year. Your Excellency
requests a dispensation from the canonical form for the mar­
riage lo be contracted between M. G.» a Catholic man, and
5050

SC CONCILII - RITUUM - RELIG. - PROP. FIDE

η. 3486-3489

■

M. B., a non-Catholic woman, who refuses to give the guaran­
tees (cautiones).

In this regard I inform you that this Sacred Congregation
commits to Your Excellencey’s prudence and conscience to
grant the dispensation from the canonical form provided that
the Catholic party formally promises to fulfill his obligation,
to the best of his ability, to provide for the baptism and
Catholic education of his future children and provided that
Your Excellency has moral certitude that he will fulfill his
promise.

The non-Catholic party should be informed of the obliga­
tion the Catholic party is bound in conscience to discharge.
AU danger of scandal should be removed and Your Excellency
shall take care that notation of the contracted marriage be
made in the parish registry of marriages.
♦ Cuidam Ordinario loci. Prot. N. 3631 *6 BOUSCAREN VI. p. Ô28.
Adn. Vide facti ipeciem spud BOUSCAREN VI, p. 627-828.

3586

I960 NOV 0-12

Lc facoltà che si richledono sono ie sequenti:
1. · La facoltà dl fare la Vestlzlone prima della Messae non
dopo, modificando su questo punto 11 Rituale attuale e tralasciando in fine della cerimonia la formula dl conclusione do·
vendosi continuare la celcbrazione del S. Sacrificio.
2. · La facoltà dl fare la Professione dei Voti semnild
durante la Messa, dopo la lettura del S. Vangelo e 1'Ouwiia,
prima de.la «Orazlone dei fedeli», come è raccomandato dxlh
Costituzlone Conciliare sulla sacro Liturgia al n. 80 [LB3U11.
3. · La facoltà di apportare le segucntl modtflche ai rita
attuale della Professione dei Voti sempllci: a) di wpprtmert
11 Responsorio e la prima Interrogazlone o domando: *Sororw
carissimae, quae est petitio vestra», per incomiudart I] rito
colla seconda: «Vultis, sorores carissimae, etc.·, subito dopj
rOmelia; b) dl cantare Γίηηο Te Deum coi venettl e le orizioni dopo la Messo. E della grazla...
Rkscr.—Sacra Rituum Congregatio, vigore facultatum sibi
a Ssrtio Domino nostro Paulo Papa VI tributarum, altealli
expositis, ita precibus annuit pro gratia, nimirum:
Ad I. Affirmative. Ad II Affirmative. Ad III c Ntwftot.
Ad III b: Affirmative.
Contrariis non obstantibus quibuslibet. Die 9 Novembris
I960.—Arcadius M. Card. Larraona, S. R. C. Praef. F. An­
tonelli, Archlep. Idlcrcn., a Secr.
• Procuratori Con. O. F. M.. Prot. N. O. 101 /968: AOFM 86(1967)H

1966 NOV 9.-SC CONCILII, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur alienandi dona votiva γν favorem
MULTITUDINIS CIVIUM ITALIAE QUI INUNDATIONEM AQUA­
RUM SUBIERUNT

Per venerato in cari co del Santo Padre, In relazione allé
Auguste disposlzioni, di cui nel Comunicato de L’Osservalore
Romano del 0 novembre c. m.. Anno cvi, n. 258 [>], circa la
facoltà concessa agli Eccellentissimi Ordinari di alienare i doni
votivi per recare un cri sii ano aluto alie popolazioni danneggiate dalle recenti alluvioni, la Sacra Congregazione dei Con­
cilio précisa quanto segue:

1) Premesso che per doni votivi sl Intendono, nel caso, gll
oggetti offerti dni fedeli e destinati oH'ornamento delle sacre
immaginl. gli Eccihl Ordinari, nel concedere la facoltà di alienarJ, si atterranno ulle nonne del conn. 1530 5 1 c 1531 § 1
dei Codice dl diritto canonico per quanto sl riferisce alia stima
del giusto prezzo.
2) Possono essere alienati I doni votivi dl qualunque ge­
nere, esclusi solamente que Ili che obblano valore artistico e
storico o che, α giudizio degli stessi Eccihl Ordinari, siano necessori al decoroso culto di sacre immagini particolarmente
venerate.

3) Polché la facoltà concessa Interpreta la volonth dei do­
nanti, gli Eccihl Ordinari nel disporre le alienazioni non manc hera n no di illustraro e le regioni eccezionali In modo da evitare
la eventuate meraviglia dei fedeli.

3588
1966 NOV 12.-SC RELIGIOSORUM, RESPONSUM. PART.·

Sessio altera Congregationis Generalis Societatis
Iesu respondet requisitis statutis pro Capitulo spe­
ciali celebrando

Romae, die 12 Novembris 1966

Reverendissime Pater, Haec Sacra Congregatio attente exa­
minata petitione a P. T. Reverendissima facta per epistolam
diei 30 Octobris, super quaestionem an Congregatio generalis
Societatis Iesu, cuius secunda Sessio his diebus celebrator,
gaudeat illis requisitis quae in Litteris Apostolicls Ecclaist
sanctae [LE 3457 J exiguntur circa Capitulum speciale a Nor­
mis (Π. 3) impositum, respondendum consuit:

Affirmative, cum Secunda Sessio Congregationis genenlli
habeatur post diem 11 Octobris 1966 a quo vigere coeperant
Normae ad exsequendum Decretum SS. Concilii Vaticani II
Perfectae Caritatis [LE 3333).
Haec Sessio plane respondet requisitis pro Capitulo speciali
celebrando ad mentem \ormarum praedictarum.

4) La facoltà sl intende concessa non solo agli Eccihi Or­
dinari delte Diocesi italiane colplte dalle suddette alluvioni,
ma anche a quelli delte altre diocesi italiane che desiderano
oîfrire un soccono nella présente calamitù.

Quae dum P. T. Revrhae communico, vota quam plurima pro­
fero ut decisiones et proposita Patrum capitularium In bonam
evadant Ecclesiae et inclitae Societatis Iesu, ad maiorem Dri
gloriam.—Addictissimus in Christo.—Card. ΑχτοΝκητχ, Praef.

5) La stessa facoltà è estesa ai Superiori Maggiorl degli
Ordini, delle Congregazloni religiose e degli Istituti secolari.

* Praeposito Gcn. S. L, Prot. N. 6995/68: Acta romana Sodeua
Icau 14 (1981-66) 1008.

6) Delle alienazioni effettuate gli Eccihl Ordinari vorranno
dare j>ol comunicazione alla stessa Sacra Congregazione del

Roma. 9 Novembre 1966.—Pietro Card. Ciriaci. Prcfetto.
Pietro Palazzinl, Segrctario.
p Xotificsiio kaiui ml Uncrû]*. Per recare un aiuto cristiaao iDe popoladcral danncgjUU dalle recenti alluvioni, il Sonin Padre. Interpretando la
vokjQÜ dei pu oblatori, concede a<Ii Ecrellentissinii Vescovi la facolU di
alienare i doni votrri, che ti trovino nelle chiese delle rispritive Diocesi e
che non abbiano un valons artistico e storico. né siano partiedannente veaeratL

3587
1966 NOV 9.-SC RITUUM, RESCRIPTUM. PART.·
in ritu vestitionis et professionis
nialium Sanctae Clarae

Mo-

Prf.ces— DealIsslmo Padre, Il Procuratore Generate del1 ‘Ordine dei Frati Minori, accogltendo 1'istanza. preaentnta
dalle Monache Clarisse, soggette o dirette In qualunque modo
dallo stesso O.F.M., e Incoraggiato dal Consiglio e dal voto
delte Commissione liturgica, 1st i tuita presso la Curia GeneraUxla dcirOrdlne per 1’esecuzloue delle nonne llturgiche ema­
nate dni documenti dei Concilio Ecumenlco Vaticano 11,
umilinente Implora dalla Santith Vostra le seguenti modifichc,
da apportaro! al rito dclla Vestlzlone e delte Professione dei
Voti semplicl d) dette Monache Clarisse, tenuto conto dcllo
tnlrilo e del modo gla concesso circa idenllci atti all‘Ordine
dei Fratl Minori, dalla S. Congregazione del Rill in data
6 ottobre 1965 (Prot. nm. 0.96-965) (LE 33211.

5051

1966 NOV 12.-SC DE PROP. FIDE, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur utendi formula breviori Professio­
nis fidei in terris missionum

Roma, 12 Nov. 1966

* L’ Oberrator· Romano dol 10 NOV. 1968.

Mutationes

3489

Monseigneur, En date du 15 juillet dernier, Votre Ex­
cellence a présenté ici, au nom de la Conférence épiscopale
de Corée, une demande tendant à obtenir de pouvoir faire
omettre le serment et Ia «professio fidei» des frères séparés
dc fonne foi. quand ils se convertissent à l‘Eglise catholique.
A cet égard, je m'empresse de vous faire savoir que la
S. C. pour la Doctrine dc la Foi, après avoir examiné cette
requête de l’EpIscopat coréen, a disposé que, dans les cir­
constances ci-dessus indiquées, on puisse utiliser la formule
brève Professio fidei pro locis missionum dont d-joint
copie.

Vous demandant de bien vouloir porter cette dédsiou
à la connaisance des Evêques de Corée, Je vous prie Ex­
cellence de bien vouloir agréer l'expression de ma consi­
dération distinguée ct de mes sentiments dévoués.—G. P.
Card. Agagianian, Préf. P. Sigismondi, Secr.
°Pù,coPJlha CcrcanAo, Prot.N. 4518,66: Bût
30 (I -#68) 194 /ii® FormuUm fidai pro locâ nùesionara lafra: LE MIL
5052

I960 NOV 15
i

PAULUS VI - SC DOCTRINA FIDEI
---------------- —----------------------------------------------------------------

3490
1966 NOV. 15.-PAULUS VI, CONST. AAS 59 (19βη 480-482

NOVAE GUINEAE ORIENTALIS ET INSULARUM
ADIACENTIUM
Im Nova Guinea Orientali et Insulis
Hierarciiia constituitur

adiacentibus

PAULUS EPISCOPUS
Servus servorum Dei -Ad perpetuam rei memoriam
Lada incrementa considerantes ct solacii plenum Chri­
stianae religionis progressum in amplis Occaniac oris, non
solum, in ca re, prophetarum fata impleri deprehendimus
de regno Del, quod est Ecclesia (cf. Ps. 71, 10; Tob. 13,
13), verum etiam in magnam spem Ingredimur fore ut
Christiani fines imperii ita brevi prorogentur, ut nulla sit in
ea nobilissima terra aut gens, aut populus, aut natio, in qua
Christus, adorandus Del Filius hominumque Redemptor,
non piis cultibus honoretur, non altaria habeat, non salutis
aeternae causa ab omnibus ducatur. Quam ob rem, cum ve­
nerabiles Fratres Nostri S. R. E. Cardinales Sacrae Congretationl Fidei Propagandae praepositi, audito quidem
venerabili Fratre Domenico Enrlcl, Archlepiscopo titulo
Ancusensi atque in Australia, Nova Zelandia atque Ocea­
nia Aposlolico Delegato, in hac sententia fuissent ut in
Nova Guinea Orientali ct Insulis adiacentibus sacra Hicrarchia constitueretur, Nos, re bene reputata, consilia Pur­
puratorum Patrum probantes, haec quae sequuntur sta­
tuimus atque decernimus. In tota Nova Guinea Orientali
et Insulis adiacentibus, seu in territorio civili PapuaslaeNovae Guineae et Protcctoratu, quem hodie dicunt, Insu­
larum Salomonicarum, Ita sacram Hierarchlam condimus
ut tres omnino provinciae ecclesiasticae habeantur, itaque
constitutae ut continuo describuntur: Provincia ecclesiastica
Portus Moresbiensis, quae constabit: mctropolitana Sede
Portus Moresbiensis, hactenus Vicariatu apostolico eodem
nomine, culus cathédrale templum Sanctae Mariae sacrum
erit; atque suffragancis dioecesibus: Bereinitana, adhuc VIcariatu apostolico Insulae Yule, cuius cathédrale templum
erit Dominae Nostrae a S. Corde dicatum; Sideiana, adhuc
Vicariato apostolico Samaraicnsl, cuius templum cathédra­
le erit Item Dominae Nostrae a S. Corde sacrum; Mcndlensi,
ante hoc tempus apostolico Vicariatu, cuius templum ca­
thédrale erit Beatae Mariae Virgini Matri Divini Pastoris
431 sacrum; Daruensi, antea Praefectura apostolica, / culus
templum cathédrale erit Sancto Ludovico M. de Grignion
Montfort sacrum. Provincia ecclesiastica Madangana, quae
constabit: metropolitana ipsa Sede Madangana, quae fuit
antehac Vlcariatus apostolicus Portus Alcxii, cuiusque
templum cathédrale erit Sancto Spiritui dicatum; atque
suffraganeis dioecesibus: Ueuakensi, antehac Vicariatu apo­
stolico, cuius cathédrale templum erit D. N. Iesu Christo
Regi dicatum; Altapensi, antehac Vicariatu apostolico,
cuius templum cathédrale erit Sanctae 2\nnae, B. Μ. V.
Matri, dicatum; Montis Hagcnsis, antehac Vicariatu apo­
slolico, culus cathédrale templum erit SS. Trinitati dica­
tum; Gorokana, antehac Vicariatu apostolico, cuius cathé­
drale templum erit B. Μ. V. Auxilio Christianorum dica­
tum; Uanimitana, antehac Praefectura apostolica, cuius
erit cathédrale templum SS. Cruci dicatum; tandem dioe­
cesi Laênsi, antehac Vicariatu apostolico, cuius cathédrale
templum erit Immaculatae Conceptioni B. Μ. V. dicatum.
Provincia ecclesiastica Rabautensis, quae constabit: metro­
politana Sede eiusdem nominis, quae fuit adhuc Vlcariatus
apostolicus, cuiusque cathédrale templum Sancto Francisco
Xaverio consecrabitur; atque suffraganeis dioecesibus: Kaviengensi, quae fuit adhuc Vlcariatus apostolicus, cuiusque
templum cathédrale Dominae Nostrae a S. Corde conse­
crabitur; Buganvillensl, quae fuit adhuc Vlcariatus aposto­
licus Insularum Salomonicarum Septemtrionalium, cuius­
que templum cathédrale erit Sancto Michaël! Archangel©
consecratum; Ghizotana, quae fuit adhuc Vicariatus apo­
stolicus Insularum Salomonicarum Occidentalium, cuius­
que cathédrale templum Sancto Petro apostolo consecra­
bitur; Honiarana, quae fuit adhuc Vicariatus apostolicus
Insularum Salomonicarum Meridionalium, cuiusque tem­
plum cathédrale SS. Cruci consecrabitur. Omnes dioeceses,
ouas numeravimus, Sacrae Congregationi Fidei Propagan­
dae obnoxiae esse pergent, casque gubernandas concredi­
mus venerabilibus Fratribus qui sequuntur, quos nempe
a Sedibus tltularibus ad residentes transferimus, secundum
ordinem gradus et vetustatis, scilicet: Adolfum Alexan­

δη$3

d.

3490-3491

drum Noser, ab Ecclesia titulo HierpinianensI ad metropolitanam Sedem Madanganam; Vergilium Copas, ab Ec­
clesia titulo Bennefensi, ad Sedem metropolitanam Portus
Moresbiensis; loannem Hoehne, ab Ecclesia titulo Uri men­
si, ad Sedem metropolitanam Rabaulensem; Leonem Arkfcld, ab Ecclesia Bucellcnsi, ad Sedem Ueuakensem;
loannem Doyle, ab Ecclesia titulo Onuphitana, ad Sedem
Sidelanam; loannem Doggett, ab Ecdesia titulo Mundinitzcnsl, ad Sedem Aitapensem; Alfredum Matthaeum
Stemper, ab Ecclesia titulo Eleutheropolitana in Palaesti­
na, ad Sedem Kavien/gensem; Danielcm Vfllelmum Stuy- 482
venberg, ab Ecclesia titulo Dionysiensi, ad Sedem Honiaranam; Georgium Elmer Bernarding, ab Ecclesia titulo
Belabitcnensi, ad Sedem Montis Hagensis; loannem Craw­
ford, ab Ecclesia titulo Caffena, ad Sedem Ghizotanam;
Leonem Lemay, ab Ecdesia titulo Agbiensi, ad Sedem
Buganvlllensem; Eugenium Klein, ab Ecdesia titulo Echlnensi, ad Sedem Bcreinitanam; Firmfnum Schmidt, ab
Ecdesia titulo Conanensi, ad Sedem Mendiensem. Ad Ca­
nonicorum autem collegium quod attinet, quod in una­
quaque dioecesi condi debet, ad Seminaria, ad mensam
episcopalem, quae dicitur, ad iura deri et populi, ea ser­
ventur ad amussim, quae Codex luris Canonici statuit.
Ceterum has Litteras Nostras venerabilis Frater Dominicus
Enrici, quem diximus, exsequi curet, vel quem ipse dele­
gaverit. Re vero acta, documenta exarentur, quorum sin­
cera exempla ad Sacram Congregationem Fidei Propagan­
dae cito mittantur.
Hanc vero Constitutionem nunc et in posterum efficacem
esse et fore volumus; ita quidem ut quae per eam decreta
sunt ab lis quorum res est religiose serventur, atque igitur
vim suam obtineant. Cuius Constitutionis cfficadtati nulla,
cuiusvis generis, contraria praescripta officere poterunt,
cum per eam iisdem derogemus omnibus. Nemini praeterea
haec voluntatis Nostrae documenta vel scindere vel cor­
rumpere liceat; quin immo huius Constitutionis exemplis
et locis, sive typis impressis sive manu exaratis, quae si­
gillum viri praeferant in ecclesiastica dignitate constituti
simulquc ab aliquo publico tabellione sint subscripta, ea­
dem omnino habenda erit fides, quae huic haberetur, sl
ostenderetur.
Datum Romae, apud S. Petrum, dle decimo quinto men­
sis novembris, anno Domini millesimo nongentesimo sexa­
gesimo sexto, Pontificatus Nostri quarto.—lacobus A.
Card. Copello, S. R. E. Cancellarius. Gregorius P. Card.
Agagianian, S. Congr. de Pro. Fide Praef. Frandscus
Tinello, Apostolieam Concellariam Regens. losephus Rossi,
Ep. tit. Palmyrenus, Proton. Aposl. losephus Del Ton,
Proton. Aposl.

3491
1966 NOV 15.-SC DOCT. FIDEI, DECR. AAS 58 (1966) 1186
declarantur can. 1399 circa libros ipso
IURE PROHIBITOS, ET CAN. 2318 CIRCA P AENAS IN VIOLA­
TORES LEGUM DE CENSURA ET PROHIBITIONE LIBRORUM

Abrogati

Post editam «Notificationein· diei 14 iunii [LE 344S]
c. a. circa «Indicem» librorum prohibitorum, quaesitum
fuit al) hac S. Congregatione pro Doctrina Fidei an ln suo
vigore permaneant can. 1399, quo quidam libri ipso iure
prohibentur, ct can. 2318, quo quaedam poenae feruntur
jn violatores legum de censura et prohibitione librorum.
Dubiis in plenario conventu fer. B’ diei 12 Octobris
1965 propositis, Erii I Patres rebus Fidei tutandis praepositi
respondendum decreverunt:
1) Negative ad utrumque, quoad vim legis ecclesiasti­
cae, iterum tamen inculcato valore legis monilis, quae
omnino prohibet fidem ac bonos mores in discrimen ad­
ducere;
2) eos vero, qui forte innodati fuerint censuris de qui­
bus in can. 2318, ab iisdem absolutos habendos esse Ipso
facto abrogationis eiusdem canonis.
Et in Audientia Eiîlo Cardinali Pro-Praefecto S. Con­
gregationis pro Doctrina Fidei die 14 eiusdem mensis et
anni concessa, praefatum decretum S. Pontifex Paulus
Papa VI benigne adprobare dignatus est et publici Iuris
fieri mandavit.
Datum Romae, ex aedibus S. Congregationis pro Doc­
trina Fidei, die 15 novembris 1966.—A. Card. Ottavtani,
Pro-Praef. P. Parente, Ster.
Adn. PrM 56 (1967) 146447 Vid* ali** sub di· 1W5 Dec 7 LE 3359.

5054

SACRA CONGR. PROP. FIDEI - PAULUS VI

il 3492-3403

3492
1966 NOV 15.-SC DE PROP. FIDE, RESCRIPTUM. PART.·
datur Conferbntiae Episcopali ThailanDIAE PERMITTENDI CATHOLICIS INTERVENTUM IN CAERE­
MONIAS QUAE CELEBRANTUR IN HONOREM ANTENATORUM

Facultas

15 Novembre 1966

Eccellenza Reverendissima, Con letters dell’S lugllo,
1’Ecc.mo Mons. C. Bayet, Présidente della Conferenza
Episcopale di Thailandia, ha qui presentato un’istanza
diretta ad ottenere per 1 Vescovi di codesto Paese, dl poter
permettere ai cattolicl le cerimonle d'uso locale in onorc
dcgli antenati.

AJ riguardo, mi pregio significare a V. E. che, nell’Udienza dei 15 novembre corr., il Santo Padre Si è degnato di
estendere alla Thailandia l’applïcazione della relativa Istruzlone di Propaganda agit Ordinari Cincsi, deli’8 diccmbre
1939 (A. A. S. 1940, p. 24-26) (LE 1506 J.
Pregando V. E. di voler portare a conosccnza della Con­
ferenza Episcopale di Thailandia quanto procede, profit to
ben volentleri della circostanza per porgerLc i sensl del
mio distinto ossequio e confermarmi dcU'Eccellenza Vo­
stra Rev.ma devotissimo.—G. P. Card. Agagianian, Pre/.
P. Slgismondi, Segr.
•Detogato Ap. in TbaiUndia. Prct. N. 3369 68:
30 (1969) 193.
Eêdém üraUaa ©onces» iuerst die 29 Sep. 1964 Ordxnirüs locorum
diooins Vitttnanaccsis: BiM 30 (1966, 190.

3493
1966 NOV 16.-PAÜLUS VI, ALL. AAS 58 (1966) 1172-1178
Allocutio habita die 16 Nov. 1966 in Sixtina Sacra Aede,
Eucharistico Sacri/iclo a Beatissimo Patre concelebrato, ad
Praepositum atque sodales Societatis lesu, qui religiosae suae
communitatis generali Coetui inier/uerunt:

De MODO PERFICIENDI RENOVATIONEM INTERNAM ET DE
RATIONIBUS SOCIETATIS JESU CUM SEDE APOSTOLICA IN
PRAESENTIBUS ADIUNCTIS

Dilecti Filii, Voluimus, ut Nobiscum Eucharistlcum Sa­
crificium concelebraretis el participaretis, antequam post
absoluta negotia Congregationis vestrae generalis, singuli
ad sedes vestras rediretis et ab urbe Roma, unitatis catho­
licae veluli centro, in orbis terrarum partes quoquoversus
effunderemini; voluimus vos universos persalutare, confir­
mare, cohortari; et benedicere unicuique vestrum, toti So­
cietati, variis operibus, quae ad Dei gloriam provehitis et
quibus in Sancta Ecclesia inservitis; voluimus, ut modo
paene sensus movente ac sollemni mandatum apostolicum
vobis Iterum dari sentiretis, quod muneri vobis praestituto
peculiarem indolem tribuit atque vigorem, quasi vobis con­
ferretur rursumque crederetur a beato patre vestro Ignalio,
Ecclesiae Christi prae aliis fidelissimo milite: Immo quasi
a Christo ipso, cuius vices Nos hic in terra, hic in Aposto­
lica Sede, indigne quidem sed veraciter agimus, vobis con­
firmaretur et arcano modo lavaretur et amplificaretur.

1900 VOV 13-16

Hac precatione, qua confunctim Spiritum Sandom In­
vocabimus, quodammodo sancientur ea, quae per hoc tem­
pus magni momenti sollicite egistis; scilicet Societatem
vestram ct totam eius operam acri examine estis perscruta,
ti, quasi, paulo post celebratum Concilium Occumenlcnm
Vaticanum Secundum, quattuor saecula historiae eius con­
cludentes et novam aetatem vitae religiosae vestrae, in
qua militatis, novo mentis habitu novisque propositis In­
cipientes.

Hic igitur coctus. Fratres ct Filii dilectissimi, peculiare
pondus, ad historiam pertinens, habet, quod vobis ac No­
bis datur vicissim describere mutuas definiendo rationes,
quae Sanctae Ecclesiae cum Societate lesu Intercedant et
intercedere debent; quam quidem Ecclesiam Nos, e divino
mandato, pastorali munere moderamur, et comprehendi­
mus ac repraesentamus.

Quae sunt eae rationes? Vestrum et Nostrum est dare
responsum, quod gemino modo perhibetur
1) Vultisne vos, filii Sancti Ignatil, milites Societatis
lesu, etiam nunc, futuris temporibus et semper tales esse,
quales fuistis a rerum vestrarum initio usque adhuc in utilitatem Ecclesiae catholicae et huius Apostollcae Sedis?
Non esset, cur hoc rogaremus, nisi circa eandem Societa­
tem vestram, ut circa alias religiosas familias fleri contin­
git, nd aures Nostras pervenissent nuntia quaedam et ru­
mores, quae —hoc tacere non possumus—stuporem Nobis
inlccerunt et quorum nonnulla Nos affecerunt dolore.
Quarum suasionum, insolitarum pravarumque impulsu
in quibusdam partibus amplissimae Societatis vestrae du­
bium exortum est, num ea pergere deberet talis esse qua­
lem Sanctus Vir, qui eam mente concepit el condidit, npicntissimls ac firmissimis normis composuit et qualem
traditio plurium saeculorum, experientiae diligentisslmae
usu velati maturitatem adepta et gravissimis confirmata
approbationibus, ad Del gloriam, Ecclesiae defensionem,
hominum admirationem conformavit? Numquid in menti­
bus quorundam e vobis opinatio inhaesit, cx qua absolutae
rationi historicae sint res humanae obnoxiae, quae, tem­
pore genitae, eodem tempore necesse sit consumantur,
quasi in Ecclesia catholica non insit charisma veritatis,
quae permanet, et stabilitatis, quae frangi non potest;
cuius charismatis haec petra Apostollcae Sedis imago est
et fundamentum?

An respectu animarum studii, quo tota Societas vestra
inflammatur, necessarium visum est, quo maior tribuen­
tur operae vestrae efficacitas, / a tot venerandis consuetu- 1174
dinlbus recedere, pertinentibus ad rem spiritualem et ascetlcam atque ad disciplinam, quasi non amplius adi avaient
ct impedirent, ne sollicitudo pastoralis vestra liberius el
ratione magis personali explicaretur? Itaque austera et vi­
rilis illa oboedientia, quae semper Societatis vestrae pro­
pria fuit, quae eius compagem reddidit evangelicam, exem­
plo praelucentem, validissimam, visa est minui debere,
quasi humanae personae adversaretur et agendi alacrita­
tem praepediret. Qua In re oblitterata sunt ea, quae Chri­
stus, Ecclesia, Ipsa schola vestra spiritualis de eiusmodi
virtute egregie docuerunt. Non ergo fortasse defuit, qui
arbitraretur non amplius necessarium esse animo proprio
iniungere exercitationem spiritualem, usum videlicet assi­
duum et impensum orationis, humilem et fervidam disci­
plinam vitae interioris, discussionis conscientiae, intimi col­
loquii cum Christo, quasi actio externa sufficeret ad spiri­
tus et perspicaces et fortes ct puros servandos, et ipsa per
sc valeret ad conlungendam mentem cum Deo; quasi haec
copia artium spiritualium solum monachos deceret, non
potius armatura esset, qua Christi miles Indigeret omnino.

Hac de causa hunc elegimus locum, sacrum et timore
quodam animos perfundentem ob pulchritudinem, maicstatem, praesertim ob significationem imaginum, quibus
Fortasse quidam decepti sunt opinantes ad disseminan­
ornatur; locum prae celeris venerabilem sono precationis
dum Evangelium Christi oportere, ut quis instituta saeculi
humillimae quidem sed pontificalis, quam hic facimus, et
induceret, eius cogitandi agendique modum, eius profanam
quae non solum laudem et gemitum animi Nostri, verum
vitae rationem; scilicet ex naturalismi placitis iudlcaverunt
etiam totius Ecclesiae, α finibus terrae immo lotius gene­
de moribus huius aetatis, hac etiam in re obliti praeconii
ris humani complectitur, cuius personam gerimus ministe­
Christi, cum pro munere homines adiret, illius nuntium lis
rio Nostro apud summum Deum, atque cui oraculum cius,
allaturus, non licere iisdem adeo similem fieri, ut sal acrem
qui est altlssimus, nuntiamus. Hunc locum elegimus, ubi,
saporem suum amitteret, apostolatus propria sibi vtrtnle
(juaemadmodum nostis, sortes Ecclesiae exquiruntur ac
destitueretur.
decernuntur certis temporibus historiae commendatis, quae,
ut credere addecet, non voluntate hominum sed Spiritus
Hae profecto nubes obductae sunt caelo, sed consultis
Sancti auxilio, arcano et amoris pleno, reguntur. Hic eun­
Congregationis vestrae generalis magna ex parte evanue­
dem Spiritum Sanctum, cum finis piissimo huic ritui im­
runt! Etenim, quemadmodum non parvo cum gaudio acce­
ponetur, Invocabimus pro Sancta Ecclesia, quae apostollco
pimus, vos ea strenui probitate, qua voluntates vestrae
olficlo Nostro comprehenditur ac repraesentatur, atque pro
semper ducebantur—postquam historiam vestram, munus,
vobis, qui estis sodales, moderatores, auctoritate praediti
ad quod estis vocali, ea. quae experientia cognovistis, dili­
1173 KiiH vestrae ac Nostrae Societatis lesu./
genter ct sincere considerastis—, vos ipsi decrevistis pri5055

5056

1068 NOV 10

PAULUS VI. ALLOC. AD SODALES SOCIETATIS IESU

marils institutis vestris constanter adhaerere, nec tradi­
tionem vestram dimisistis, quae omni tempore apud vos
praesenti quadam efficacitate et vigore pollebat.
In Regulas nutem vestras peculiares mutationes infe­
rentes —quod ob rrnoporione/n ullae religiosae, a Concilio
propositam, non solum vobis facere licuit, sed, ut faceretis,
moniti estis— nullatenus sacram legem Illam violastis, ex
qua estis religiosi, immo Societatis lesu sodales, sed potius
remedium attulistis rebus vestris, quatenus eae temporis
acti onere premebantur, ac novas vires comparastis ad
omnia incepta, futura aetate vobis suscipienda, Ita ut hic
5
11prosper exitus Inter cetera emineret, / quae in laboriosis
disceptationibus statuistis: exitum dicimus, quo fit, ut
reapse servetur atque haud dubiis incrementis augeatur
non solum corpus Societatis vestrae sed etiam spiritus. Ad
hunc vero spiritum quod attinet, vos enixe hortamur, ut,
a maiorum vestrorum saluberrimis institutis non deflec­
tentes, In posterum quoque priores partes In vita vestra
tribuatis orationi; unde enim nisi a gratia divina, quae ut
aqua riva per humiles velutl canales orationis, colloquii
cum Deo, praesertim vero sacrae liturgiae, ad nos manat,
quisque religiosus hauriet caelestia consilia ct vires ad suam
lupernaturalcm sanctificationem perficiendam; unde apo­
stolus accipiet impulsionem, ductum, robur, sapientiam,
perseverantiam In pugna adversus daemonium, carnem,
saeculum committenda; unde amorem concipiet, quo ani­
mas diligat propter earum salutem et Ecclesiam construat
praeter opifices, quibus huius mystici aedificii, scilicet Ec­
clesiae, opus pro munere et conscientiae officio est manda­
tum? Gaudete, Filii carissimi. Haec est ratio, vetus et
nova, oeconomiae Christianae; haec est forma, quae verum
religiosum discipulum Christi, apostolum in eius Ecclesia,
magistrum fratrum vel fidelium vel alienorum efficit. Gau­
dete; benevolentia Nostra, quin immo animus Noster com­
munione vobis iunctus solacia vobis praebent voblsque
adsunt.
Consulta Igitur peculiaria vestra, quae spectant ad Insti­
tutionem scholasticorum vestrorum, ad obsequium magi­
sterio et auctoritati Ecclesiae praestandum, ad rationes
perfectionis religiosoe, ad normas, quibus actio apostollca
et adiutrix opera pastoralis vestra recte dirigantur, ad
germanam interpretationem decretorum Concilii Oecume­
nici, ad certum modum, quo ad effectum deducantur, et ad
dia ex hoc genere, quasi responsa habeantur oportet ad
interrogationem Nostram. Sane quidem; filii Sancti Ignatli, qui nomine sodalium Societatis lesu gloriantur, adhuc
sibi ipsi constant et fidi manent Ecclesiae! Parati sunt et
fortes! Nova arma, abiectis armis usu attritis ct minus ef­
ficacibus, in manibus habent eadem cum oboedientia, eo­
dem cum studio sese devovendi, eadem cum voluntate
spirituales victorias parlendi.
2) Nunc vero altera oritur quaestio de definiendis ra­
tionibus, quas Societas lesu habet cum Ecclesia ct pecu­
liari modo cum Apostolica Sede. Ex oribus vestris quasi
colligimus hanc alteram interrogationem: putatne Ecclesia,
putatne Successor Sancti Petri Societatem lesu adhuc esse
singularem et fidelissimam militiam suam? putatne eam
religiosam familiam, quae minus hanc aut illam virtutem
117$ evangc/licam colendam ut peculiarem finem sibi proposuit
sed potius constituit, quasi custos et praesidium, defendere
ac promovere ipsam Sanciam Ecclesiam et Apostolicam
Sedem? confirmat urne el adhuc propensa voluntas, fidu­
cia, protectio, quibus ei semper datum est frui? asseritne
Ecclesia per os eius, qui vos alloquitur, se adhuc indigere
el honorari Societatis lesu ministerio, militantis agminis
proprio? estne haec adhuc valida et idonea ad opus hodierni
apostolatus, Immensum quoad amplitudinem et qualita­
tem, obeundum?
En, Filii carissimi, responsionem Nostram: ita est! Fi­
dem vobis habemus atque servamus; atque adeo vobis
mandatum operis apostollci damus; affectum caritatis gratumque animum Nostrum significamus; benedictionem Im­
pertimus.
Hac Ipsa hora, sollemni ct historiae inserenda, asseve­
rastis, rem novis propositis corroborantes, vos velle retincntlssimos esse huius instituti vestri, quod temporibus,
quibus restauratrix opera Concilii Tridentini fervebat, Ec­
clesiae catholicae ministerio se dedidit. Itaque proclive
Nobis est Nosque iuvat Iterare verba et acta Decessorum
Nostrorum, hac aetate, quae diversa est quidem at non
minus restauratrice opera Ecclesiae conspicua, utpote quae
subsequatur Concilium Oecumenicum Vaticanum Secun­
dum; iuvat Nos affirmare hanc Apostolicam Sedem et sine
dubio una simul cum ea Ecclesiam habere carissimam So­
cietatem vestram, donec excellentiam suam studeat collo­
care in sana doctrina et sanctitate vitae religiosae atque
5057

n. 3403

instrumentum se praestet ad catholicam fidem
rracvalldum
uendam ac propagandam.
Si Udem eritis, qui fuistis, non vobis deerit bona existi­
matio et fiducia Nostra.
Idem de vobis sentiet Populus Dei. Quae enim arcana
causa fuit, cur Societas vestra tantopere diffunderetur et
tanta frueretur prosperitate, nisi singularis institutio spi­
ritualis vestra atque compages ac forma vestra canonica?
Quodsi haec institutio ct forma eaedem permanebunt ct
novo usque virtutum et operum florebunt vigore, spes non
est vana fore, ut progressione quadam augescatis incre­
mentis et perenni gaudeatis efficientia, quod attinet ad
Evangelium annuntiandum et aedificandam societatem ho­
minum temporum nostrorum. Nonne vitae vestrae evangellcae et religiosae institutum, historia et forma vestra,
quibus aliis estis exemplo, optima defensio et commendatio
vestra sunt et quam maxime persuadent, ut fides habeatur
apostolatui vestro? Nonne in hac firmitate spirituali, mo­
rali, ad Ecclesiae communitatem pertinente, nititur fiducia
operae vestrae, immo adiutricis operae vestrae?/
1177
Sinite Nos dicere, sub finem huius alloquii, magnam
spem Nos ponere In vobis. Ecclesia eget adiumento vestro,
atque gaudet et gloriatur id a filiis sinceris deditisque, ut
vos estis, accipere; Ecclesia suscipit opus, quod pollicemi­
ni, quin etiam vitam, quam offertis; ct, cum sitis milites
Christi, ad ardua et sacra certamina, in suo nomine ineun­
da, nunc cum maxime vos asciscit et concitat.
Nonne animadvertitis quantis praesidiis, his ipsis tem­
poribus, opus sit fidei, quam aperto assensu, quam dilucida
expositione, quam assidua praedicatione, quam sapienti
explanatione, quam plena amoris et magnanima testifica­
tione?
Vobis confidimus, utpote valentibus testibus unius veracque fidei.
Nonne videtis, quas opportunitates praebeat oecumenismus hodiernus sanctae Ecclesiae catholicae servo et apo­
stolo necessitudines cum aliis feliciter constituendi, collo­
quia prudenter serendi, interpretationes patienter profe­
rendi, dilatandi spatia caritatis?
Qui aptius quam vos ad haec conferent studia atque la­
bores ca mente ut Fratres adhuc a nobis seiuncti nos co­
gnoscant et agnoscant, nos audiant et gloriam, gaudium,
famulatum mysterii unitatis in Christo Domino una no­
biscum participent?
Nonne inter vos erunt viri habiles, prudentes, strenui,
peritissimi, quod attinet ad mundum huius aetatis Chri­
stianis principiis imbuendum, quemadmodum in Constitu­
tione pastorali, iam clarescente, describitur, quae a verbis
incipit Gaudium et spesl Nonne cultum, quem Cordi lesu
tribuitis, adhuc habebitis cfficacissimum ad renovandas
mentes moresque eiusdem mundi, iuxta Condlii Oecumeni­
ci Vaticani Secundi hortamenta, el ad creditum vobis mu­
nus fructuose exsequendum, ex quo vos oportet atheismo
obniti?
Nonne institutioni iuventutis in scholis medii ordinis et
in studiorum Universitatibus, sive ecclesiasticis sive civi­
libus, qua summam laudem et maxima merita collegistis,
novo ardore incumbetis? Oportet enim memineritis tot
animas teneras vobis esse creditas, quae Ecclesiae et ho­
minum societati, si rectis conformentur praeceptis, perma­
gnas utilitates quondam possint afferre.
Quid vero dicamus de missionibus? Nonne missiones, in
quibus tot sodales vestri iam mirandum in modum labo­
rant, desudant, dolores tolerant et curant, ut nomen lesu
tamquam sol salutis refulgeat, vobis, quemadmodum olim
Sancto Francisco Xaverlo, a Sede Apostolica traditae sunt,
cum pro certo haberet vos fore fidei praecones certissimos, / 1178
audacissimos, ardentissimos ea caritate, quam pietas ve­
stra inexhaustam, solacii plenam, ineffabilem reddit?
Quid demum de mundo sentiendum? De mundo, dici­
mus, duos velutl vultus prae se ferente, quorum alter signi­
ficat conspirationem eorum omnium, qui lucem ct gratiam
aversantur, alter ingentem familiam indicat humanam, pro
qua Pater Filium misit, et Filius se Ipse Immolavit; nic
mundus, qui nunc est. tam potens ac debilis, tam infensus
et apertus, nonne vos et Nos ad sc vocat cum imploratione
mentisque incitatione, quasi ad munus implendum? Nonne
hic mundus, velutl fremens ct palpitans, noc loco, In con­
spectu Christi, nunc ad vos omnes clamitat: venite, venite;
exspectat vos —ut Ita dicamus— Indigentia et fames
Christi; venite, est enim tempus.
Certe, tempus est. Filii dilectissimi; fidentibus et inflam­
matis animis ite; Christus vos eligit. Ecclesia vos mittit,
Papa vobis benedicit.
5053

η. 3404

PAULUS VI. ALLOC. AD SUPERIORES MAIORES RELIGIOSORUM)

3494
1966 NOV 18.-PAÜLÜS VI, ALL. AAS 58 (1966) 1178-1182

Allocutio diei 18 Nov. 1966 moderator ibus maioribus Fami­
liarum Religiosarum Italiae, qui interfuerunt Conventui
serto a Consilio Italico Antistitum maiorum Romae habito:
De relationibus inter professionem religiosam
ET SACERDOTIUM

I960 NOV 18

poi la sua strutturazione disciplinare, tanto blsognou d'ttsere c d’apparlrc regolare, e blsognosa fors’anche d’esserc
ripensata, non già corne un rapporto arido ed Imperioso,
ma anche quando deve assumere forme severe ed esertizlo
au toravole da una parte, docile dall’altra, un fatto dlromunione e di fraterna assoclazione, una palestra dl caritâ,
un presidio ed un nusllio alla fedeltà del grandi dovtri
della perfezione cristiana, un csercizio permanente di cooformitâ alla volontà di Dio e all'esemplo dl Cristo, corne
tale cercato in chi lo propone e lo Impone, e corne tôle tecolto in chi lo eseguisce; vogliamo dire finalmcnte la sot
rlcchezza interiore, la sua profondità spirituale, la sua ten­
sione mlstica ed amorosa verso 1’unione» il colloquio, Tamo­
ra di Dio.

Venerati Fratclli e carissimi Figli! Siate i benvenuti a
questa Udienza, che CI consente di abbracciarvi tutti e
clascuno con lo sguardo e coi cuore, e che mette suile No­
A quest‘ultimo proposito puô riferirsl il terna specifico di
stra labbra, fin da questo primo momento, le parole più
cotcsto Convegno de institutione sacerdotali, terna che ha
prczlose del nostro repertorio scrutturalc di expressioni cor­
posto alla vostra conslderazlone una questione Intemuntes! e cordial!: Fratres mei carissimi et desideratissimi, gau­
tisslma, quella del rapporto fra vita religiosa e sacerdozio.
dium meum et corona mea L Sl, venerati Superiori Maggiori
Abbiamo notlzia della cosl detta problematica, che oggl,
delle Famiglie Religiose d’Italia, slate 1 benvenuti, vol che
sia nella controversia dottrinale, sia nell’flltuazlone praal solo profilo de! vostro abito e al solo annuncio dclla
tica, talc rapporto va sperimentando. Pensiamo che i vostri
vostra nspettlva quali fica C1 recate clascuno il ricordo de!
stud! e le vostre discussioni avranno giovato a chiarire I
Santi, di cui siete alunni, eredi e successori, quasi d’intomo
termini, del resto molto chiari. della questione; e avranno
a Noi fosse adunato un Concilium sanctorum; siate i ben­
agevolato la vostra adesione agli insegnamenti conciliari sa
venuti voi, che, come uno Stato Maggiore Interalleato, Ci
questo punto. E non farù meraviglia a nessuno—lofarebbc
fate pensare alie vostra «forze», alie vostre rispettive famiil
contrario!— se il Nostro pensiero è conforme a quelle
§lle religiose, pacifici escrciti allineatl dietro dl voi e qui
che si esume dai documenti conciliari.
avant! a Noi spiritualmente schieratl; e siate i benvenuti,
voi, che, riuniti in cotesta assemblea, novitA geniale e proE cioè —parliamo confidcnzialmcnte—: dl per sélo stalo
mettente promossa nella Chiesa di Dio in questi ultimi
religioso non implica né csige il Sacerdozio. Esso «costitnlsee
1179 anni, Ci documentate cor la vostra /simultanea e compatta
uno stato completo di professione del consign evangelic!» *.
frasenza, una fedeltA rasa più torte e più significativa dalEsso «non è intermedio tra la condlzione clericale e laicale,
’unlone, un proposito fatto più prat ico ed operante dal
se si rlguardl la divina e gcrarchica costituzione della Chie­
vostro risveglio e un bisogno, chc Ci sembra anch’esso
sa, ma da entrambe le parti alcuni fedell sono chiamati/ 11S1
trasparlre dai nuovi melodi della vostra azionc meditata
da Dio a fruire di questo dono speciale nella vita della
e combinata, di definire il vostro posto nella Chiesa e nel
Chiesa e ad aiutare, clascuno a suo modo, la sua missione
mondo.
salvifica» s.
Siate i benvenuti. Scnza avere notizla, prima di questi
Di fatto, tuttavia, nella vita della Chiesa, la professione
ultimi giomi, della vostra assemblea e delta vostra visito,
religiosa è stata associata al Sacerdozio.
Noi tacltamenle aspettavamo questo incontro. Come λ-an­
1. Prima, nel Monachesimo e, in tal caso, anche se 11
no i Religiosi? Ci sentiamo domandare da diverse parti.
religioso ordinato sacerdote non era destinato ad esercitare
Dopo il Concilio, quai è Ia loro reazione? il loro oricnlala cura pastorale. Nei nostri tempi, si è avuta una certa
mento? E questa ondata della vita moderna, che travolge
riscopcrta del va lore proprio del Monachesimo in se stesso
pensleri, mentalità, culture, istituzioni del tempo che fu,
senza il Sacerdozio e la possibility canonica di un taie Mo­
tesa verso la novitA, la dea de! tempo che è; della vita mo­
nachesimo è stata sancita dal Concilio ·. Perd, tale reallzderna, febbrile e fiera nelle sue Irasformazioni tecniche e
zazione del Monachesimo senza il Sacerdozio non deve assclentifiche, c paga delle proprie balbettanll espressionl
solutamente portare a ritenere come una deviazione il fatto
spirituali, sconcertanti e meschine c perfino puerili talora,
chc ormal da molti sccoli In Occidente la maggior parte
e dolorose, ma sue, scaturite dalla sua superstate e inestindei Monaci sono stati ordinati Sacerdoti. Neppure sl deve
guibile setc dl valori a sé stanti, primitivi fin che volete
ora prendere come norma generale di chiamare i Monad al
ma liberi, spontanei, personali: esislenzlali; quest’ondata,
Sacerdozio solo a seconda delle necessità del minlstcro pa­
dlcevamo, dl vita moderna, sovcrchlante e travolgentc,
storale neH’intcmo o all’estemo del Monastero. Se, infattl,
com’è tollcrata dai vostri antichi monasteri, dai vostri
al Monachesimo è stato associato il Sacerdozio, questo è
conventi, dalle vostre comunltà, dalle voslre istituzioni?
venuto dalla percczlone dell’armonia tra la consacrazione
Le grandi istanze della mentalità maturata oggi fra gli
religiosa e quella sacerdotale 7. Dice San Gregorio Magno:
uomini, quelle della personality, della llbcrtà. delta dignità
«Qui Passionis dominicae mysteria celebramus, debemus
del valori temporali, dello sviluppo progressivo d’ogni umaImitari quod agimus. Tunc ergo vere pro nobis hostia erit
na condlzione..., quale penetrazione e quale accoglienza,
Deo cum nos ipsos hostiam fecerimus»e. L'unione nella
quail effcttl hanno avuto ncH’ambito dei vostri Istituti?
st essa persona della consacrazione religiosa, che Toffre toCl è nota Tattcnzione che clascuno di voi, e che tutti
talmente a Dio, e dei carattere sacerdotale, la configura
Insleme nelle nuove forme federative a vol proposte dalla
in modo speciale a Crlsto chc è Insleme Sacerdote c Vitlima.
Chiesa, dedicate a quest! probleml; e non è Nostro propo­
sito entrare ora nel merito di questioni cosl vaste e com­
Inoltre, se 11 Concilio, nel Decreto Presbyterorum Ordinis,
plesse. Cl limitiamo ad esortarvi a perseverare nclTesame
ha delineato la figura completa dei Sacerdote con i divini
delle question! slesse; è questa Tora storica, e, diciamo me­
poteri derivanti da Cristo Sommo Maestro, Sacerdote e Re,
glio, Tora di Dio per compierlo con grande impegno, al
e nelTescrclzio di essi nella cura dei Popolo di Dio, non fu
lume delle parole stupende, che il Concilio ha riservato alia
certo la mente dei Concilio logi iere la sua ragion d’esscre
vita religiosa, partendo da quelle della Costituzione sulla
al Sacerdozio di quel Monaci, che lo esercitano quasi escluChiesa, dove la definizione della vita religiosa, messa in
sivamente nella celebrazlone dclla Messa, perché «nel miste­
dubbio da eerie correnti del pensiero contemporaneo, è
ro del Sacrificio Eucaristico, in cui i Sacerdoti svolgono la
magnificamenle ristabllila, non solo nei suol clementi giuloro funzione principale, viene esereitata inlnterrottamcnte
ridlcl costilutivi, derivanti dalla professione dci «consigli
Topera della Rcdenzlone e quindi se nc raccomanda caldaevangelic!·, ma altresl nel rapporte spirituale e sociale,
mente la celebrazlone quotidiana, la / quale è sempre un HO
ch’essa rlveste nel grande quadro del mistero della Chicsa,
atto dl Crislo e della sua Chiesa, anche quando non è pos­
dove la vita religiosa è delta un segno del Regno di Dio,
sibile che vi assistano i fcdeli»·.
una pienezza, una perfezione, che edifica il Popolo di Dio,
2. Questa armonia Ira la vita consacra la per Ia profes­
e orienta «tutti I membri della Chicsa a complere con ardore
sione religiosa e 11 Sacerdozio, questa speciale configura1180 i doverl dclla vita / cristiana» ’. Rivcndicalo c ristabilito il
zione dei Religioso Sacerdote con Cristo Sacerdote e Vllconcetto mlstlco, teologale cd ecclesiologico delta vita reli­
tima. si verifica in tutte le oltre forme di vita religiosa
giosa. sarà logico, anche se non sempre facile, ristabilirc
clericale. Ma in queste vi è inoltre una connesslone speciale
o confermare se giù In atto la complessa osservanza delle
fra le due consacrazlonl.
esigenze proprie dello stato religioso, vogliamo dire la sua
ascetlca. In primo luogo, fortemente orientata verso Timi‘ Decr. de accommodata renovatione vitae religiosae, Prrfcrfa/ cxnMu,
tazlone dl Cristo, povero c libero, e la parteclpazione, ogni
n. io [LE 3333]. ‘ Const,
de Ecclesia,
giorno vlssuta, al suo sacrificio redentore vogliamo dire
3232] ‘Cir. Derr.
n. 15 [LE 33333I. T Cfr. <ontcnpuLurnt*

Prrfat^ caninis,

4, Î. · Coast, dora de Ecclesia, Lunwn
•Cfr. Col. i, u
1 Phtl.

5059

n. 14 [LE 3233}.

lQ
43
’ DuL. IV.59 PL 77. pL
Decr. de Pnnbytcroruxn ministeno et vita, Prabyifrorum Ordiou, x xj

5060

Ifloe NOV 18-21

SACRA CONGR. RELIGIOSORUM - SECRETARIA STATUS

n. 3495-349«

Elle est le pivot autour duquel tournent tous les autres
Π legume speciale eslstcntc in quest! Istituti tra la pro­
organismes collectifs et dont Ils dépendent.
fusione rellgfosa e il minlstcro sacerdotale ha come conArt. 5. Sont membres de droit de ΓAssemblée plénière:
seguenza che «tutta la vita religiosa del membri sia comS 1. Avec voix délibérative: a) Les archevêques et évêques
penetrata di splrito apostolico e chc tutta la vita apostolica
résidentiels: b) Les coadjuteurs; e) Les auxiliaires; d) Les
sia animata di splrito religioso»10. Perciô 1c osservanze di
exarques apostoliques ayant juridiction habituelle en France;
e) Les archevêques exerçant une charge non diocésaine au
tall istituti sono da ndatlarsi convcnlcntemente allé csiservice des diocèses dc France; Π les évêques des départe­
cenze dcll’aposlolato cui si dcdlcano, tenendo sempre conto
ments d’outremer; g) Les administrateurs apostoliques et les
della propria Indole e forma di vita regolarc u.
vicaires capitulaires.
Vogliamo credere che queste siano anche le vostre con­
§ 2. Avec voix consultative: Les évêques, les vicaires
apostoliques et les préfets apostoliques des territoires d'outre­
clusioni, aile quail voi, tanto saggi c sperlmcnlati, saprete
mer.
adatlare Ic applicazlonl relative, sia per quanto riguarda la
ArL 6. Les archevêques et évêques qui n'exercent plus
formazlonc sacerdotale in rclazionc alia formazionc religio­
aucune
des responsabilités prévues à l’article 5 assistent aux
sa, e vicevcrsa; sia nor quanto sl rifcriscc all’csercizlo del
séances dc l'Assemblée avec voix consultative.
Mcerdozlo nel modi conformi all'Indole dei vari Istituti.
ArL 7. En raison de la charge qu exerce en France le
Maestri slcte, e maestri avete chc possano illustraro degnaNonce Apostolique, l’Assemblée peut toujours prendre l'ini­
tiative dc l’inviter et elle s’honore de le recevoir quand le
mentc quest! moltcpllcl aspetti dclla questione proposta.
Saint-Siège en exprime le désir.
A Noi basti concludere Invitando clascuno dl vol, c con
Art. 8. Les supérieurs religieux .qu'ils soint ou non évêques,
vol I \-ostri rispettivi Istituti, a considerare quanto la Chiesa
ne sont pas membres de l’Assemblée. Celle-ci peut toutefois,
ahbla oggi bisogno di vol; della vostra autcntlca riccrca
dans un cas particulier, inviter un ou plusieurs d’entre eux ù
assister ù des séances de l’Assemblée.
della perfezione cristiana, dclla vostra effettiva consacraArt. 9. § 1. L Assemblée est présidée par le Conseil des
ilone aJI’unlco c sommo amore dl Dio, dclla vostra esemCardinaux et dirigée par les soins du Conseil permanent.
plarità nella flgurazionc vissuta di Cristo, dclla vostra colS 2. L'Assemblée tient une session annuelle, à date fixe.
ubonulonc apostolica, pastorale e missionaria, dclla vostra
Elle peut être convoquée exceptionnellement, sur requête
strenua adcslonc alla fede e al magistero ecclesiastico che
du Conseil permanent.
lacuslodiscc e la propone, della epifania delle vostre caratArt. 10. Les décisions de l’Assemblée sont prises au vote
secret:
teristlche virtù, dclla vostro carità viva e fiammante, dclla
— A la majorité des deux tiers des membres de la Conférence
vostra capacltà di preghicra c di evangel izzazione... Sl, la
épiscopale
ayant voix délibérative, pour les décisions ayant
Chiesa ha bisogno dclla vostra santitàl
valeur juridique obligatoire. De telles décisions requièrent en
E mentre il Papa ciô vi dice e ciô vi chicde, a clô vi csorta
outre qu’elles aient été reconnues par le Saint-Siège.
— A la majorité des deux tiers des présents ayant voix
e a ciô vi conforta con la Sua Apostolica Benedlzlone.
délibérative, pour les autres décisions et orientations.
‘•Decr.
d. 8 [LE 3333). u Cfr. ibid., nn. 8 e 9.
Art. 11. § 1. Toute élection se fait au vote secreL
§ 2. Une élection requiert normalement la majorité absolue
des évêques présents ayant vois délibérative; après cinq tours
consécutifs Infructueux, 11 suffit de la majorité relative.
3495
§ 3. Seule l’election du vice-président du Conseil perma­
nent requiert la majorité des deux tiers des évêques présents
ayant voix délibérative lors des dnq premiers tours, la ma­
1966 NOV 18.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·
jorité absolue ensuite.
Art. 12. Les mandats confiés par l’Assemblée sont limités
Facultas datur Magistro Generali Ordinis Praedi­
en principe à trois ans.
catorum INGREDIENDI CLAUSURAS! MONlALIUM S. DOMINICI
Ils ne peuvent être reconduits plus de deux fois.
Le cumul des mandats confiés par l’Assemblée ne peut
être admis qu’exceptionnellement.
Preces—Beatissime Pater, Magister Generalis Ordinis
Fratrum Praedicatorum, ad pedes Sanctitatis Vestrae pro­
TITRE III—Conseil permanent
volutus, humiliter implorat facultatem qua una cum co­
mitatu, iusta de causa, intra clausuram Monasteriorum
Art. 13. L organe auquel il appartient de préparer et
Monlalium Dominlcanarum ingredi valeat. Et Deus, etc,
diriger la réunion de l’Assemblée plénière, d’assurer l’exécu­
tion des décisions prises par calie-ct et de traiter les questions
Rescr.—Vigore facultatum a Ssmo Domino Nostro
qui ne seraient pas traitées dans l'Assemblée elle-même, prend
concessarum, Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum So­
le nom de Conseil permanent.
dalium praeposita, attentis expositis, benigne adnuit pro
Art. 14. Ce Conseil permanent est constitué: a) D'un re­
gratia iuxta preces. Contrariis quibuslibet non obstantibus.
présentant de LL. EEm. les Cardinaux; bj D'un viceprésident, élu par ΓAssemblée; c) D'un archevêque ou évêque
Datum Romae, die 18 Novembris 1966.—I. Card. Anpar région, élu par la région; d) Des archevêques ou évêques
to mutti, Praef, Paulus Philippe, O. P., a Secr.
présidents des Commissions; e) De l'archevêque de Paris.
Art. 15. Sous la présidence de S. Era. le Cardinal représen­
•Magistro Gen. O. P.. Prot. N. 6645/88: AOP 33 (1967-63) 65.
tant le Conseil des Cardinaux, le viceprésident dirige les travaux
du Conseil parmanent.
Art. 16. Les votes du Conseil permanent sc font & la
majorité
des deux tiers pour les décisions et orientations, à
3496
la majorité absolue pour les élections. Celles-ci se font au
vote secret.
PcrjKlae

caritaixi,

1966 NOV 21.-SECRETARIA STATUS, LITTERAE. PART·

Statuta Conferentiae

Episcopalis

Galliae

Principes généraux
Art. 1. | 1. Toute mission ou autorité confiées à un orga­
nisme, au nom de l’épiscopat, ne lui sont jamais confiées que
par délégation de la Conférence épiscopale — dont !’Assem­
blée plénière est l'expression — ct en dépendance d'elle.
I 2. L’esprit des statuts est de réaliser une participation
aussi large et directe que possible des évêques, par voie d'élec­
tion, aux responsabilités communes.

TITRE I—Conseil des Cardinaux de France
Art. 2. Le choix du Souverain Pontife et l'autorité des
Cardinaux dans la vie de l’Eglise leur donnent dans l'épiscopat
français une place et un rôle exceptionnels.
Le Conseil des Cardinaux présente, pour l’Eglisc en France
et pour set organismes de travail commun, une importance
majeure par le poids moral de ses interventions ct son rôle
éventuel d’arbitrage.
ArL 3. Le Conseil des Cardinaux préside l'Assemblée
plénière.
II est de droit représenté nu Conseil permanent par un Car­
dinal qui le préside; tout autre Cardinal peut participer, s’il
le désire, aux réunions du Conseil permanent.
TITRE II—Assemblée plénière
Art 4. L’Assemblée plénière est l’organisme essentiel de
la Conférence épiscopale et l'expression de l'activité collective
de l’épiscopat de France.
5061

TITRE IV—Bureau du Conseil permanent
Art. 17. Le Conseil permanent se donne par élection un
bureau.
Art. 18. Le bureau du Conseil permanent est constitué
de cinq membres: un président qui est le vice-président du
Conseil permanent, un secrétaire ct trois membres.

TITRE V—Bureau d'etudes doctrinales et pastorales
Art. 19. § 1. Il est constitué un bureau d’études doctri­
nales et pastorales, qualifié pour informer et documenter les
évêques.
§2. Le bureau d'études doctrinales et pastorales est un
mode d’expression du Conseil permanent et, à travers »ui, de
l’Assemblée plénière. Constitue dans le sein du Conseil per­
manent. il n’n d’autre autorité que celle du ConseiL
Art. 20. Etant donné l'interpénétration des domaines
doctrinal et pastoral, il n'y a qu'un sul bureau d'études. Mats
chacun des domaines, doctrinal et pastoral, est placé respecti­
vement sous la responsabilité d’un évêque.
Art. 21. Le bureau d’études est constitué du vice-président
du Conseil permanent et dc plusieurs membres élus au sein
de ce Conseil par le Conseil lui-même. L'un de ces membres
est responsable de la section doctrinale; un autre de la section
pastorale.
TITRE VI—Commissions cl Comités

Art. 22. Pour l'exercice de sa responsabilité, la Conférence
épiscopale dispose de Commissions ct de Comités, en sorte
que tout secteur dc pastorale et toute institution de caractère
5062

d. 3497-3500

SC CONSIST. - DOCTR. FIDE - RELIG. - ORIENTALIS

national dont la hiérarchie porte de quelque manière la respon­
sabilité solnt reliés à l’un ou à l'autre dc ces organismes
épiscopaux.
Art. 23. Commissions. § 1. La compétence des Commis­
sions s'étend h tous les problèmes de pastorale qui concer­
nent tous et chacun de nos diocèses ct qui requièrent un
travail suivi, dont il faut que le Conseil permanent soit ré­
gulièrement informé.
$ 2. Il appartient ά l'Assemblée plénière de décider In
création ou la suppression des Commissions.
Art. 24. Les Commissions sont toutes représentées au
Conseil permanent par leur président.
Chaque région apostollaue délègue un évêque dans chaque
Commission.
Art. 25. Pour mieux marquer le lien qui unit les Commis­
sions à la Conférence épiscopale et la délégation d’autorité
qui leur est conférée, le président de chaque Commission est
élu par l’Assemblée plénière.
Dans le respect de la juridiction de chaque évêque et dans
les limites tracées par les orientations et directives de ΓAs­
semblée plénière, le président de Commission est donc investi
d'une autorité qu’il exercera en accord avec les membres de
sa Commission.
Art. 26. Comil/s. $ 1. Les Comités sont des organismes
épiscopaux qui sont chargés de problèmes pastoraux impor­
tants mais ne répondent pas a tous les critères donnés d-dessus pour les Commissions.
§ 2. Sauf dans les cas réservés au Saint-Siège, il appartient
ù l’Assemblée plénière de décider la création ou la suppression
des Comités, ou d’apprécier si l'objet propre d’un Comité
justlflfie sa transfoi motion er Commission épiscopale.
Art. 27. Chaque Comité a son statut particulier, précisant
sa mission, sa compétence, son autorité, la désignation de son
président et la manière dont le Comité est représenté au
Conseil permanent.

TITRE VU—Réglons apostoliques
Art. 28. Les réglons apostoliques sont le palier ordinaire
de collaboration entre évêques dans le domaine pastoral.
Le président et le secrétaire sont régulièrement élus par les
membres de Ια région.
Chaque région choisit par élection celui de ses membres
qui la représentera au Conseil permanent.
Ces élections se font au vote secret.
ArL 29. Les relations entre les régions et les Commissions
sont constituées sur la base suivante: chaque région est re­
présentée dans chaque Commission et chaque Commission
dans chaque région.

TITRE V1 ! I—Secrétariats
Art. 30. Au service de la Conférence épiscopale sont con­
stitués un Secrétariat général de l’épiscopat ct des Secrétariats
nationaux correspondant aux principaux secteurs de la vie
de l'Eglise en France.
ArL 31. L’Assemblée plénière désigne le secrétaire général
de l'épiscopat sur présentation du Conseil permanent.
Le secrétaire général relève directement du Conseil per­
manent.
Art. 32. Le secrétaire général est au service dc l’Assemblée
plénière, du Conseil permanent et du bureau, ainsi qu’a la
disposition des évêques de France.
Art. 33. Le Conseil permanent nomme les titulaires des
divers Secrétariats nationaux sur présentation du président
de la Commission ou du Comité épiscopal correspondant.
Ces nominations sont soumises ù la ratification de l'Assemblée plénière.
Art. 34. Tout Secrétariat national, organe d’exécution
des directives de l’Episcopat pour un secteur déterminé, est
placé sous la responsabilité directe de la Commission ou du
Comité épiscopal correspondant.
Art. 3o. Chaque Secrétariat national est autonome dans
l'accomplissement de sa tâche, la coordination entre ces
Secrétariats étant assurée par le Secrétaire générât
Les Secrétaires nationaux peuvent être appelés aux réunions
du Bureau, du Conseil et de l’Assemblée.

Dispositions finales
ArL 36. Les présents status, après avoir été reconnus par
le Saint-Siège, ne peuvent être modifiés sans son agrément.

nüm. 21, 3) (LE 3457J, el oblspo dloccsano puede, con
autoridnd propla, crigir en su dlôcesls no sôlo parroqub
personal, slno tumhlén nilsiôn con cura de aimas para loi
Cristianos de diversa lengua o naclôn, pero de inerte qne
se fijen los fines de dicha misiôn de modo cierto y apto y
se encoinlende la cura de aimas de los fleles emlgrados a
los misioncros de los emigrantes de la mismn lengua o naciôn, provistos con peculiar mandato de esta Sagradi Congregacidn, a tenor del capitulo IV. 34-10, titulo srgundo,
de la Constituciôn apostôllca Faut FamÛla (LE 2305].
Dado en Roma, en el palncio de la Sagrada Congregadôn
Consistorial, dia 21 de noviembre dc 1966.
• Curtraaôn del clero 60 (1967) 2Û2.

3498
I960 NOV 26.-SC DOCTRINA FIDEI, RESCRIPT. PART.·

Facultas datum

dispensandi ab impedimento mixtas

RELIGIONIS ET DISPARITATIS CULTUS PRO MATRIMONIO IN
QUO PARS ACATIIOLICA CAUTIONES CANONICAS PRAESTARE
RENUIT

Romae, die 26

Not.

1966

Litteris die 11 novemb. 1906 datis Excellentia Tua Revtha
postulavit dispensationem ab impedimento Mixtae Religioaii
et ad cautelam DI spari tat is Cultus pro matrimonio contra­
hendo Inter catholicum Carolum et aeathollcam Lilliam quae
cautiones canonicas de baptismo et educatione catholica prolli
praestare rrnuit.
Ad rem Tecum communico hanc S. Congregationem dispen­
sat lords concessionem prudentiae et conscientiae Excellentiae
Tune committere dummodo pars catholica firmiter promittat
se impleturam esse obligationem omnino cavendi de futurae
prolis baptismo et educatione in religione catholica; et Excel­
lentia Tua moralem certitudinem habeat de eiusdem promis­
sionis implemento.
Praeterea pars acatholica certior fiat de obligationibus qui­
bus pars catholica pro sua conscientia tenetur.
Parochus, sua ex parte. Invigilet ut pars catholica easdem
obligationes adimpleat.
• Ordmaric Fargenzi. iuxta summarium oblatum a Jurist 23 Q96ê)
193. Vido Facti «pec.ern apud Jurist 23 (1963) 197 198.

3199
1966 NOV 28.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur adhibendi linguam vernaculam in
CELEBRATIONE OFFICII CHORALIS

Preces—Beatissime Pater,

Abbas Praeses Congregationis
Americano-Cassmensls Ordinis S. Benedicti, nd pedes Sancti­
tatis Vestrae provolutus, humiliter Implorat, Iuxta Instruc­
tionem In edict nd is normis dici 23 novembris 1965 (LE 3351],
facultatem adhibendi linguam vernaculam in celebratione qua­
rumdam partium Officii choralis in omnibus monasteriis suae
Congregationis, ob rationes allatos. Et Deus, etc.
Rescr.—Vigore facultatum α Ssiho Domino Nostro concrtsarum, Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum Sodalium
praeposita, attentis expositis, benigne adnult pro gratia iuxta
Sraces, dummodo revera agatur de actuosa participatione
delium in celebratione quarumdam partium Officii choralis,
ceteris servatis servandis. Contrariis quibuslibet non obstan­
tibus.
Datum Romae, dic 28 novembris 1966.—Paulus Pmum,

* Conforontiae «pleccpall Galliae: Doc Cath. 64 (196T) 625-632.
Sedcs Apcttclica ha«c Sta&ta die 21 NOV. 1966 prcb&vit: Doc. Cath.
M (1967) 625 in cctb. Ada. J. DENIS in An. can. 12 (1963) 399-413.

a Secretis.

* Abbati Praeeldi Conqr. Amorico-CasainocBis O. S. B.: Jaxbt 27
(1967) 373. Vido rauonos a praedicto Abbne allatas pro Rescripti
ccnccxsicco, apud Jurist 27 (1967) 374-378.

3497
1966 NOV 21.-SC CONSISTORIAL1S, DECLARATIO. PART.·
facultate Episcoporum erigendi paroecias per­
sonales et Missiones cum animarum cura pro fide­
libus IMMIGRANTIBUS

De

En virtnd dei decreto Christus Dominus (nùm. 32) del
Concilio Ecuménko Vaticano II ILE 3332], y tenlcndo en
cuenta las Letras Apostôlicas Ecclesiae Sanctae, dadas motu
proprio el dia 6 dei mes de agosto de 1966 (I, nùm. 9 y

5063

ΙΟϋβ XOV 21-28

3500
1966 NOV

28.-SC ORIENTALIS,

RESPONSUM. PART.·

Solvuntur dubia circa interpretationem decreti
Concilii Vaticani II de Ecclesiis orientalibus ca­
tholicis, PRAECIPUE QUOAD RITUM ILLIUS A CATHOLICI
QUI IN ECCLESIAM CATHOLICAM ADMITTITUR

notwithstanding no. 4 of the decree
VhnHrln/u,
(LE 32331’ baptized ΠΟΠ-Câtholles of the Oriental rite who are to be received Into the Ca-

5064

19GU NOV 30-1 II'.C II

n. 3501-3504

CONS. LITURGIAE - SC DOCTR. F1DEI - SECR. STATUS

tbolk Church cnn 9a.lldlg embrace the rite they prefer In accord
with the norm of tit. 1. can. 11 of Cleri tanctltail *, or whether
tbefaculty of chootlng n rite according to tit. 1. can. 11 of Cirri
Hndilûfl *wn% completely Invalidated by no. 4 of the decree
vo Oriental Catholic Churches?
I Whether the decree on Oriental Catholic Churches bepn to oblige Hutbrnlans living In U. S. A. on 22 January,
1965, or if II began to oblige them on 7 April. 1905?

Ilnsr.—The first dubium proposed by Your Excellency Is
apparently still before a commission designed to resolve tills
doubt. However, I have received nn intermediate reply from
the Sacred Congregation for the Oriental Church In which I
am informed that each time a non-Cathollc of an Oriental
nte withe
*
to be received Into the Catholic Church In the
Latin rile, the cate it to be referred to the Sacred Congrega­
tion. with the usual personal data und the reasons why a
return Is sought without entrance into the corresponding Ca­
tholic rite.
In reply to Your Excellency’s inquiry, I have learned that
the Decree for tho Oriental Churches began lo oblige the
Bulbeniant of the United States on 22 January, 1965. It
began to oblige Ukrainians of the United States on 7 April,

II I. BapUrau Acalholici ritm orientalis, qui in catholicam Ecclesiam
xhuttoalEr, ritam qocra maluerint amplecti possunt; optandum tamen ut
riuza prepnum ntUncant (LE 2(364 ].
•Ddegito Ap. in S. F. Λ. S.. iuxta notificationom dio 28 Nov. 1986,
Prct.N. 1643,68 betam: BOUSCAREN VI. p. 24-25.

3501
1966 NOV .. -CONSILIUM LITURGIAE, RESPON. PART.·

Solvuntur dubia: 1. Ad Instructionem die 26
1964 editam.—2. Ad Ordinem Missae

3502
1966 DEC 6.-SECRETARIA STATUS, RESPONSUM. PART.·

Ad

experimenta contra ius commune in monialium
monasteria introducenda requiritur beneplacitum
apostolicum
Dal Vaticano, G Dicembre 1966

Eminenza Reverendissima, Mi onoro rifcrirml al venerato
foglio N. S. R. 1474/66, in data 2 corrente mese, dell’Emlnenza Vostra Reverendissima circa quanto è segnalato a
coteslo Sacro Dicastcro dai Superiori Generali degli Ordini
che hanno un secondo Ordine di Monache, per Tinterpretnzlone dei testo di una delle Norme del Motu Proprio
Ecclesiae Sanctae [LE 3457].
Al riguardo, mi onoro significarLc che il Santo Padre
Si è degnalo di approvare la proposta fatla da colesla Sacra
Congregazione.
Profitto volentleri della circostanza per confermarmi con
sensl di profonda vencrazione dell’Emincnza Vostra Re­
verendissima Dev.mo in Domino.—A. G. Card. Cicognani.
Nota Sacrae Congregationis pro Religiosis. L’intcrpretazlone autentica sottoposta al Santo Padre era cosl
redatta: «Facultas, quae Superioribus Generalibus et De­
legatis S. Sedis In n. 10 Motu Proprio Ecclesiae Sanctae
ILE 34571 pro applicatione Decreti Perfectae Caritatis
LE 3333) tribuitur, quoad experimenta in Monasteriis
Monialium introducenda, interpretanda est ad normam
n. 6 quoad Ilia dumtaxat experimenta quae contra ius
commune non sunt. Secus requiritur permissio Sanctae
Sedis.»—Paolo Philippe, Segr.
♦ Card. Praofccto S. C. de Religiosis. Prot. N. 83313: AOFM 88
(1667) 52.

sept.

1—Ad instructionem [LE 3217]

3503
1966 DEC 6.-SC DOCTRINA FIDEI, RESPONSUM. PART.·

Utrum melodiae pro cantu Ordinarii Missae lingua vernacula
a Coetu Episcoporum approbari debeant? Resp.: In Notitiae,

Declaratur sensus verborum «promissio omnino ca­
vendi» quae in rescriptis pro mixtis nuptos contra­

2(1966)243, dicitur: «Melodiae pro cantu Ordinarii Missae non
requirunt approbationem Coetuum Episcoporum». Quibusdam
tamen in casibus Conferentia Episcopalis aut Commissio liturgica sibi reservavit facultatem novas melodias etiam pro par­
tibus Ordinarii Missae approbandi. Dubium ergo movetur cuinam res pertineat.
In n. 42 Instructionis Inter Oecumentci (LE 3217] dare
edicitur hanc approbationem ex parte Conferentiae Episco­
palis necessariam esse tantum pro novis melodiis a celebrante
d a ministris canendis. Nihil ergo de melodiis Ordinarii, idest
Kçrif, Gloria. Credo, Sanctus-Benedictus et Agnus Dei. Pro
hac parte nihil mutatur n legislatione hucusque vigente pro
melodiis eorundem textuum m lingua latina, idest sufficere
•Imprimatur» ex parte Ordinarii loci in qua textus musicus
In locem editur.
Difficile enim esset pro Conferentia Episcopali singulas
compositiones musicas recognoscere, difficilius autem, ob
consectaria, dc singulis ludicare.
Hoc autem tempore, quo primo veniunt compositiones cum
textibus vulgaribus, Confcrcntlae Episcopales aut Commls<ones liturglcae possunt pressiorem invigilantium exercere
Ita ut nihil indignum aut ineptum in cultum divinum irrepat.

hendis apponi solent

Utrum liceat sacram Communionem per mensam altaris diitribuere? Resp.: Sensus quaesiti est utrum conveniat altari
formam mensae dure ita tamen ut sacerdos, stans ad altare,
fideles ad aliud Intus accedentes possit communicare, ut me­
tas exprimatur participatio nd Idem sacrificium.
Irata Rituale roman urn (tit. V, n. II, n. IV) sacra Com­
munio fidelibus distribuenda est extra presbyterium.
Nec recedendum videtur n more tradito iuxta quem fideles
ad cancellos presbyterii sive dona offerunt sive sacram Com­
munionem recipiunt.

2—Ad Ordinem Missae [LE 3251]

Utram liceat sacerdoti celebrandi preces secreto dicendas sub­
missa voce recitare? Resp.: Convenit, saltem in magnis ecclesiis,
praesertim cum frcqucntissiml sunt fideles, ut qui longe ab
altare sistunt, vel quacumque alia ratione, altare conspicere
aon valent, per microfonium sacram Actionem audire el me­
lius participare queant.
Ita enim fit inde ab anno 1958 in Missis radiophonice trans­
missis, in quibus preces secreto dicendae evoce tantisper eleva­
* dicuntur (Cf. Instructionem de musica sacra et sacra liturgia,
ta
diri 3 sept. 1958, n. 78) [LE 2774 ]. Quod iam tunc a com­
mentatoribus praevidebatur valere etiam pro casu supra
considerato.
• NotiL 2 (1966) 339-340.

5065

Romae, die 6 Dec. 1966

Litteris dic 23 novembris a. d. datis Excellentia Tua Rcv
a
*
quoad gratiam sanationis in radice iam concessam in casu
matrimonii Cecil-Matilde, sensum postulabat verborum ’pro­
missio omnino cavendi’ quae in rescripto huius S. Congrega­
tionis continentur.
Ad rem Tecum communico hoc S. Dicasterium decrevisse
illam vocabolorum dictionem idem esse ac vestram angiicl
sermonis locutionem: 'to do all what he is able to do ...
*
* Ordinario Novao Aureliae, Prct. N. 3329/6©m: Jurist 23 (1968)
200-201.

3504
1966 DEC 8.-SECR. STAT., NORM. AAS 59 (1967) 91-103

Ordo Synodi Episcoporum celebrandae promulgatur
a Summo Pontifice approbatus
Ut generales normae, gitae statutae sunt per Litteras a
Ssrho D. N. Paulo Pp. VI, die X V mensis seplcmbris anno
MCMLXV [LE 3318] motu proprio datas, quibus Synodus
Episcoporum pro universa Ecclesia constituitur, rite exse­
cutioni mandentur, Augustus Pontifex praesentem Ordinem
Synodi Episcoporum celebrandae, qui ea omnia moderatur
quae in supradictis Apostolicis Litteris continentur, appro­
bare dignatus est, cumque religiose servari mandavit.
Datum Romae, die VIII mensis decembris, in festo Im­
maculatae B. Mariae Virg. Conceptionis, anno MCMLX VI.
H. I. Card. Cicognani, a publicis Ecclesiae negotiis.
ORDO

De

SYNODI

EPISCOPORUM

CELEBRANDAE

suprema potestate deque personis in
Episcoporum partem habentibus

Synodo

Cap. L —De Summo Pontifice

Art. 1. (De Summi Pontificis potestate). Summi Pontifi­
cis unice est: l.° Convocare Synodum Episcoporum, quo-

5066

η. 3504

ORDO SYNODI EPISCOPORUM CELEBRANDAE

tlescumque Id ipsi opportunum visum erit, loco etiam de­
signato ubi coetus hanendi erunt; 2.° Ratam habere Mem­
brorum seu Sodalium electionem; 3.° Statuere argumenta
92 quaestionum pertractandarum; / 4.° Decernere ut materia
rerum pertractandarum iis mittatur, qui harum quaestio­
num tractationi intéresse debeant; 5.° Statuere ordinem
rerum agendarum; 6.· Praeesse Synodo per se vel per alios;
7.® Deliberare circa vota expressa.
Cap. Π.—De Praeside Delegato

Art. 2 (De Praesidis Delegati nominatione). J 1. Prae­
ses Delegatus nomine et auctoritate Summi Pontificis coe­
tui Synodi Episcoporum praecsl.
§ 2. Praeses Delegatus a Summo Pontifice nominatur,
eiusque munus cessat post absolutum coetum, pro quo no­
minatus est.
§ 3. Si Summus Pontifex plures deputaverit, qui coetui
praesint, hi officio fungentur sibi inter se succedentes, or­
dine ab ipso Summo Pontifice statuto.
Art. 3 (De Praesidis Delegati muneribus). Praesidis De­
legati est:
1. ® Moderari Synodi labores, iuxta facultates sibi in lit­
teris delegationis tributas, secundum ordinem rerum agen­
darum statutum, necnon servatis normis procedendi in hoc
Ordine praescriptis.
2. ® Quibusdam Sodalibus, cum opportunitas id suadeat,
peculiaria munera tribuere, ut coetus aptiore ratione suis
vacet laboribus.
3. ® Acta coctus subsignare. Quod si Praesides Delegati
plures sint, omnes acta conclusiva coetus subsignant. "
Cap. HI.-De Synodi coetibus

Art. 4 (De singulis Synodi coetibus). Synodus Episco­
porum congregatur.
1. ® In coctum generalem, si res tractandae, suapte na­
tura ac momento, doctrinam, prudentiam atque vota to93 tlus Catholici orbis Episcopatus exquirenda suadeant; /
2. ® In coetum extraordinarium, si res, ad bonum qui­
dem Ecclesiae universae spectantes, expeditam definitio­
nem reauirant;
3. ® In coetum specialem, si maioris momenti negotia
respiciant Ecclesiae bonum, quod ad unam vel plures re­
giones praesertim pertineat.
Cap. IV.—De Membris seu Sodalibus

Art. 5 (De Synodi participibus). § 1. Coetui generali
Synodi intersunt:
1.® a) Patriarchae, Archlepiscopi Maiores ct Metropo­
litae extra Patriarchatus Ecclesiarum Catholicarum ritus
Orientalis; b) Episcopi electi a singulis Conferentiis Episco­
palibus Nationalibus, iuxta art. 6, § 1, 3.®; c) Episcopi
electi a Conferentiis Episcopalibus plurium Nationum,
constitutis scilicet pro iis Nationibus, quae propriam Conferentiam non habent, ad normam art. 6, j 1, 4.·; d) De­
cem viri religiosi qui partes agunt Institutorum Religioso­
rum Clericalium, electi ab Unione Romana Superiorum
Generalium;
2.® Patres Cardinales Dlcasterils Curiae Romanae prae­
positi.
1
§ 2. Coetui extraordinario Intersunt:
1. ® a) Patriarchae, Archlepiscopi Maiores ct Metropo­
litae extra Patriarchatus Ecclesiarum Catholicarum ritus
Orientalis; b) Praesides Conferent i arum Episcopalium Nationalium; e) Praesides Conferentiarum Episcopalium plu­
rium Nationum, pro iis Nationibus constitutarum, quae
propriam Conferendam Episcopalem non habent; d) Tres
viri religiosi oui partes agunt Institutorum Religiosorum
Clericalium, electi ab Unione Romana Superiorum Gene­
ralium;
2. ® Patres Cardinales Dicasteriis Curiae Romanae prae­
positi.
5 3. 1.® Coetui speciali Intersunt Patriarchae, Archlepiscop! Maiores, Metropolitae extra Patriarchatus Eccle­
siarum Orientalium Catholicarum ritus Orientalis, necnon
illi qui partes agunt sive Conferentiarum Episcopalium
unius vel plurium Nationum, sive Institutorum Religioso­
rum, ul In hoc articulo 5 1, In art. 6, § 1, 4.® et quoad
numerum Religiosorum, In art. 6, § 2, statutum est: qui
tamen omnes ad regiones pertineant, pro quibus Synodus
Episcoporum convocata est.
2.® Coetui speciali Intersunt etiam Patres Cardinales
91 Dlcasterils / Curiae Romanae praepositi, quae cum mate­
riis tractandis rationem habent.
I 4. Singulis coetibus Intersunt quoque Sodales, electi
5067

1900 DEC 8

n Summo Pontifice, ad normam η. X Litt. Apost. Aptublica sollicitudo, d. 15 Sept. 1965 [LE 3318J.
„
\<De Sodalibus eligendis). § 1. L® Episcopia
Conferentiis Episcoporum unius vel plurium Nationem
deputati ii habendi sunt, qui electi fuerint per secreta reffragia a sua quisque Conferentia in plenaria sessione eoadunata.
2. ® Haec electiones fiunt ad normam C. I. C.can. 101
§ 1, 1.®. Si plures eligendi sint, pro singulis clccllonibni
proprium habeatur scrutinium Ita ut alter non eligatur niil
postquam prior electus fuerit.
3. ® Episcopi qui paries agunt singularum Conferentiarum Episcopalium, ita eliguntur: a) unus pro unaqruqrae
Conferentia Episcopali National!, quae constet non pius
quam 25 membris; b) duo pro unaquaque Conferentia Epi­
scopali National!, quae constet non plus quam 50 membris;
c) tres pro unaquaque Conferentia Episcopali National!,
quae constet non pius quam 100 membris; d) quattoor
pro unaquaque Conferentia Episcopali National!, quae con­
stet plus quam 100 membris.
4. ® Confcrentiae Episcopales plurium Nationum eligunt
eos, qui ipsarum partes agunt, secundum easdem normis.
5. ® In eligendis Episcopis summopere ratio habenda al
non solum ipsorum scientiae et prudentiae generatim, sed
etiam cognitionis, ad theoriam et praxim quod allinet, ma­
teriae de qua Synodus pertractabit.
G.® Electorum nomina Praesides Conferent larum Epi­
scopalium communicabunt Secretario Generali per Summi
Pontificis Legatum suae Nationis, Idque saltem duobns
mensibus ante inchoandum coetum.
§ 2. 1.® Electio virorum religiosorum, de quibus h
art. 5 huius Ordinis, fit, congrua congruis referendo, ad
normam § 1, 2.® huius articuli.
2. ® In eligendis viris religiosis ratio habeatur non wlon
ipsorum scientiae et prudentiae generatim, sed ellam cogni­
tionis, ad theoriam et praxim quod attinet, materiae de
qua Synodus pertractabit.
3. ® ' Electorum nomina Praeses Unionis Romanae Su­
periorum Generalium communicabit Secretario Generali
saltem duobus mensibus ante inchoandum Synodi coetum.95
4. ® Religiosi Sodales, nec plures quidem quam duo, ad
partes agendas Institutorum Religiosorum in coetu syno­
dal! speciali ab Unione Romana Superiorum Generalium
eligentur inter viros peritos, qui sive materiam rerum agen­
darum sive Regiones, etsi e loco non sint, cognoscunt, pro
quibus coetus convocatus est.
§ 3. Episcoporum ct Religiosorum, qui electi sint, no­
mina publici luris ne fiant, donec ipsorum electionem Sum­
mus Pontifex ratam habuerit.
Art. 7 (De instrumento deputationis exhibendo). laçan­
te quolibet Synodi coetu Soaales electi exhibebunt Summo
Pontifici, per Secretarium Generalem, authenticum suai
deputationis instrumentum a Praeside necnon a Secretario
uniuscuiusque Confcrentiae, vel, sl de Religiosis agatur,
a Praeside et a Secretario Unionis Romanae Superiorum
Generalium subsignatum.
Cap. V.—De Commissionibus studiorum

Art. 8 (De Commissionibus studiorum constituendis). Si
res quae In Synodo agitur ulteriore enuclcatlone indigeat,
Praesidis Delegati est, de consensu Summi Pontificis, pecu­
liares inter Sodales Commissiones studiorum constituere.
Cap. VI.—De Commissione querelarum

Art. 9 (De Commissionis querelarum constitutione d munere). Initio uniuscuiusque coctus constituitur a Summo
Pontifice Commissio trium Sodalium cuius est porrectas
querelas rite examinare et ad Summum Pontificem deferre.
Capt. \TL—Dc Secretario Perpetuo seu Generali

Art. 10 (De Secretarii Generalis nominatione). Secretirius Perpetuus seu Generalis a Summo Pontifice nomina­
tur, ad Eiusque nutum munus suum exercet. /
9$
Art. 11 (De Secretarii Generalis muneribus). § 1. Se­
cretarii Generalis est iussa seu mandata Summi Pontificii
exsequi Eique communicare omnia quae ad Synodum Epi­
scoporum spectant.
I 2. Secrctarius Generalis coetus Synodi participat, Seervtariam generalem moderatur eiusque acta subsignat.
§ 3. Ad Secretarium Generalem quoque pertinet:
®
1.
Mittere, de mandato Sumini Pontificis, epistulas
convocationis et ordinem rerum agendarum uniuscuiusque
coetus Synodi Episcoporum, necnon documenta, instruc­
tiones ct notitias eundem coctum spectantia.
5068

1906 DEC B

ORDO SYNODI EPISCOPORUM CELEBRANDAE

1· Communicare omnibus, quorum interest, nomina
Membrorum sru Sodalium libere a Summo Pontifice dedgnatorum, ad normam N. X Litt. Apost. Apostolica sol­
licitudo, d. 15 Sept. 1965 [LE 3318); communicare Item
nominationem Secretarii Specialis uniuscuiusque coctus,
a Summo Pontifice factam;
3. · Ordinem uniuscuiusque coctus praeparare, Summo
Pontifici sublclendo res In eo anendas ct elenchum Mem­
brorum, quae ratihabitione indigent;
4. · Transmittere processum verbalem uniuscuiusque
coctus Patribus Cardinalibus Dlcasterils Curiae Romanae
praepositis. Patriarchis, Archlcpiscopis Maioribus ct Me­
tropolitis extra Patriarchatus Ecclesiarum Catholicarum
ritus Orientalis, Praesldibus Conferentiarum Episcopa­
lium. necnon Praesidl Unionis Romanae Superiorum Ge­
neralium;
5. · Exsequi ea quae Synodus Episcoporum Ipsi manda veri t;
6. · Colligere, in ordinem disponere ct asservare acta ct
documenta.
Art. 12 (De Secretarii Generalis adiutoribus). § 1. Adiutores Secretarii Generalis nominantur, approbante Summo
Pontifice, a Secretario Generali ab coque dependent.
} 2. Udem Adiutores eliguntur inter ecclesiasticos vi­
ros Idoneos et aptos, scientia et prudentia praeditos.
f 3. Sl res postulet, periti In rebus technicis a Sccrcta97 rio Generali, approbante Summo Pontifice, eligi possunt. /

Cap. VUL—De Secretario Speciali
Art. 13 (De Secretarii Specialis nominatione). § 1. Secre­
torius Specialis nominatur a Summo Pontifice pro uno­
quoque coetu, in quo res tractatur, cuius ipse sit peritus.
J 2. Si argumenta in coctu tractanda diversa sunt, pro
unoquoque argumento Secretorius Specialis nominatur.
f 3. Coetu absoluto, Secretarii Specialis munus cessat.
Art. 14 (De Secretarii Specialis muneribus). Secreto­
rius Specialis praesto est Praesidi Delegato, ipsi coetui et
Secretario Generali pro apparandis documentis et relatio­
nibus; pro explanationibus et notitiis, iis praebendis, qui
illas forte petant; denique pro actis conficiendis.

Pars

secunda.—Normae

Generales

Cap. I.—De Synodo Episcoporum convocanda

n. 3504

§ 2. Argumentorum index, de quibus in coetu Synodi
agendum est, transmittitur sex mensibus, si fieri potest,
antequam coctus initium capiat, ita ut tempus detur ad
convocandas Confercntias Episcopales, exquirendae sen­
tentiae causa. /
99

Cap. VTI.—De sententia exquirenda a Conferentiis
Episcopalibus
Art. 21 (De ratione sententiae exquirendae). § 1. Res, quas
pertractandas Summus Pontifex in Synodi convocatione
statuerit, ab unaquaque Episcoporum Conferentia vel coctu
Episcoporum ritus Orientalis, studiose antea perspidantur
oportet.

§ 2. Dc earundem rerum definitione unusquisque Epi­
scopatus suam communem sententiam exprimit aptiore,
quae ipsi videbitur, ratione.
§ 3. Huiusmodi sententia a singulis Sodalibus pro Sy­
nodo deputatis in Synodi coetu exprimitur.

Cap. VUL—De suffragiis
Art. 22 (De suffragiis ferendis). Postquam Sodales sen­
tentiam, do qua In art. 21 § 3, expresserint, si Summus
Pontifex id constituerit, ad ferenda suffragia proceditur.
Art. 23 (De forma et modo ferendi suffragia). § 1. Suffra­
gia in Synodo feruntur formula: placet, non placet, placet
iuxta modum, si agitur de schemate approbando, sive in­
tegro sive per partes diviso; feruntur vero formula: placet,
non placet, in emendationibus seu modis approbandis et in
aliis suffragationibus.
§ 2. Qui suffragium dederit formula: placet iuxta mo­
dum, tenetur modum clare ct concinne scripto tradere.
§ 3. Suffragia exprimuntur aptis schedulis, nisi Prae­
ses alium modum praeceperit, v. gr. surgendo vel sedendo,
manum elevando vel minus.
Art. 24 (De suffragiorum maioritate). § 1. Ad maioritatem suffragiorum constituendam, si agitur de re appro­
banda, requiruntur duae tertiae partes suffragiorum So­
dalium, qui suffragia ferunt; si vero de reicienda, eorundem
Sodalium maioritas absoluta, f
100
§ 2. Praescriptum § 1 servetur sive consilium praestan­
dum est Summo Pontifici, sive, obtenta eiusdem Summi
Pontificis licentia, est de re decernendum.
§ 3. Quotiens de ratione procedendi quaestio movetur,
ea per maloritatem absolutam Sodalium, qui suffragium
ferunt, solvitur.

Art. 15 (De ratione Synodi convocandae). § 1. Synodus
Episcoporum a Summo Pontifice opportuno tempore opportunisque modis convocatur.
i 2. Praesidis est proximae congregationis diem et ho­
ram necnon materiam tractandam, iuxta praestitutum or­
dinem, indicare.

Art. 25 (De obligatione significandi absentiam). Qui coe­
tus congregationi intéressé nequit, is Praesidi, per Secre­
tarium Generalem, absentiae rationem significare debet.

j 3. Intimatio singulorum tunc tantum locum habet,
cum id Praeses necessarium indicaverit.

Cap. X.—De dispensatione ab obligatione residendae

Cap. Π.—De vestibus adhibendis
Ari. 16 (De vatibus in coetu adhibendis). In coetus con­
gregationibus Sodales, ad quos pertinet, habitum pianum
W induunt sine lacerna; celeri proprium publicum./

Cap. ΠΪ.—Dc praecedentia
Art. 17 (De praecedentiae ordine).—§ 1. Servetur, pro
praecedentia, praescriptum C. I. C. can. 106, 3.°, et C. L O.,
De personis, can. 37, 3.° [LE 2664].
f 2. Si qui Sodalis forte extra ordinem sedeat, sententbm proferat vel alios actus faciat, nullum ius acquirit,
ac nemini praeiudicium affert.

Cap. VL—De colligendis ac distribuendis actis et
documentis
Art. 18 (De obligatione secreti servandi). Omnes qui In Sy­
nodo partem habent vinciuntur secreto quod attinet sive
ad actus praeparatorios sive ad labores ipsius coetus, prae­
sertim quod spectat ad singulorum sententias et suffragia
et coetus decisiones et conclusiones.
Art. 19 (De lingua in coetibus et actis adhibenda). In con­
gregationibus Synodi et in actis conficiendis lingua latina
adhibetur.
Art. 20 (De ratione colligendi ac distribuendi acta et do­
cumenta). f 1. Omnia acta ct documenta colliguntur ct
distribuuntur per Secretarium Generalem.

5069

Cap. IX.—De sodalium absentia

Art. 26 (De beneficiorum fructuum perceptione). Om­
nes, qui Synodo intéresse tenentur vel eidem operam quo­
vis titulo legitime impendunt, coctu perdurante ct donec
eidem adsunt vel inserviunt, ob obligatione residentiae
eximuntur et quoslibet suorum beneficiorum reditus ac
distributiones quotidianas percipere valent, iis tantum ex­
ceptis, quae inter praesentes fieri dicuntur.

Pars

tertia.—De ratione procedendi

Cap. I.—Dc ritibus sacris
Art. 27 (De coetu inaugurando et absolvendo). § 1. Coetus
Synodi inauguratur celebratione Sacri et cantu solemnl
hymni Veni Creator Spiritus.
§ 2. Idem coetus absolvitur celebratione Sacri ct solemni cantu hymni Tc Deum. /
101

Cap. II.—Dc Relatione conficienda
Art. 28 (De Delatione paranda).—§ L Relatio, qua quae­
stio in Synodo agenda exponitur, collustratur et enuclea­
tur, ab illo Episcopo paratur, cui Summus Pontifex, cum
coetus quilibet convocatur, hoc munus contulerit.
§ 2. Relatori praesto esse debet Secrctarius Specialis.
Art. 29 (De Relatione transmittenda). Textus Relatio­
nis, in Synodo dein legenda, saltem triginta diebus ante
inchoandum coctum, perveniat ad Secretarium Generalem,
qui curat exemplaria pro Sodalibus paranda.

5070

SACRA CONG. DOCTR. FIDEI · RELIGIOSORUM

n. 3505-350G

IMG DEC 14-15

Cap. ΙΠ.—De officii possessione a Praeside Delegato
capienda

lic, and John, non-Catholic, who was rendered impotent by
a surgical operation.
«ipvwm oy

Art. 30 (De ratione possessionis capiendae a Praeside
Delegato). Ineuntc Synodo in coetum congregata, si ca­
sus ferat, Secretorius Generalis perlegit pontificium docu­
mentum quo deputatur Praeses Delegatus; Iste dcin statlm
officium capit suum.

.. .,ncthi^ maller·.1 toform you that the Eminent Fathen of
" * s* Con£rTiRfllJ?n*i *,n toe plenary session of 7 December,
19b6, passed this decision: «Since there is no certain proof J
the man’s Impotcncy, the Ordinary, in occord with can. 1Q6S.
§ 2, can permit the petitioners to consolidate their marruxr
according to the norm of can. 1137 after n dispensation Lm
been granted form the Impediment of mixed religion and. ai
cautelam, disparity of cult.·

Cap. IV.—De ratione procedendi in coetibus Synodi

Art. 31 (De argumenti propositione et illustratione). Prae­
ses argumentum disceptandum nuntiat ct Relatorem vocat,
qui Relationem iam apparatam legit, adiutorio usus, sl
necesse sit, Secretarii Specialis,
Art. 32 (De argumenti discussione). § 1. Praeses iuxta
indicem a Secretario Generali confectum, cx ordine ad
loquendum vocat Sodales, qui pridie nomina sua ad hunc
finem significaverint.
§ 2. Oratores suas animadversiones pandunt, quas dein
102 Secretario Generali scripto tradunt. /

Art 33 (De responsionibus). J 1. Sl qui Sodalis, au­
ditis Sodalium animadversionibus, respondere scu aliquid
obicere intendit, hanc facultatem a Praeside petere potest.
§ 2. Praesldls est facultatem respondendi concedere, et
diem statuere, qua responsio flat.
§ 3. Die statuta, Praeses, Iuxta indicem a Secretario
Generali confectum, vocat Patres, qui respondere petierunt.
§ 4. Oratores, nisi tempus ad respondendum Praeses
definierit, brevissimo sermone suas responsiones contineant.
§ 5. Possunt Oratores nomine plurium Sodalium re­
spondere; quod sl faciunt, cos Indicare debent, quorum
nomine loquuntur.
§ 6. Responsiones scripto Secretario Generali dein tra­
dendae sunt.
Art. 34 (De Commissionibus studiorum λ § L Si ex habi­
ta disceptatione constet argumentum ulteriore enucleationc indigere, potest Praeses Delegatus, dc consensu Summi
Pontificis et modis ab eodem Summo Pontifice statutis
(cfr. art. 8), peculiarem Commissionem constituere, quae
in hoc opus incumbat.
§ 2. Interea ad subsequentis argumenti examen pro­
ceditur.
5 3. 1.· Cum Commissio studiorum suas conclusiones
exhibuerit, eae a Relatore, per Commissionem designato,
Sodalibus illustrantur.
°
2.
Si Sodales postulant, potest Praeses brevissimam
disceptationem circa has conclusiones concedere; quae di­
sceptatio fit iuxta art. 32.
Art. 35 (De ooto exprimendo). § 1. Expleta disceptatio­
ne, singuli Sodales mentem suam iuxta sententiam, dc
qua in art. 21 § 2, pandunt per votum scripto deinde Se­
cretario Genendi tradendum.
5 2. Sl, ex voluntate Summi Pontificis, suffragatio fa103 cienda sit, hacc peragitur ad normam artt. 22-24. /
Cap. V.—Dc Relatione circa peractos labores

Art. 36 (De Delatione facienda). Omnibus absolutis, fit
per Secretarium Generalem, cui operam praestat Secrctarius Specialis, Relatio in qua describuntur labores circa
argumentum vel argumenta examinata peracti, et conclu­
siones a Sodalibus deductae exhibentur.
Art. 37 (De Relatione Summo Pontifici exhibenda). Rela­
tione, de qua in art. 36, Summo Pontifici exhibent Praeses
Delegatus et Secretorius Generalis.
Adn. E. BEECH in NxT 89 (196T) 202-203.

3505
1966 DEC 14.-SC DOCTRINA FIDEI, RESPONSUM. PART.·

Cum certe

non constat de impotentia viri, matri­
monium CONVAUDARI POTEST SIMPLICITER, OMISSA SANA­
TIONE IN RADICE

Rumae, dic 14 Dec. 1966

• Ordinario Dotrcilccsi. Prêt. N. 2462/C6: BOUSCAREN VL p.K2Ç-53.

350G
1966 DEC 15.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·

Sanantur

electiones invalide factae ob electobvx
OMISSIONEM CURSUS PASTORALIS

Preces—Beatissime Pater, Procurator Generalis Ordlnh
Fratrum Minorum Conventuallum, ad pedes Sanctitatis Ve­
strae provolutus, ca quae sequuntur humillime expoolb
Ex canonica Visitatione peracto vel cx receptis Informatio­
nibus, compertum est ln quibusdam Ordinis Provinciisaliquot
Juniores Sacerdotes nb anno 1957 usque ad hoc tempus cursam
pastoralem, prouti art. 48 Statutorum Generalium (LE 2591}
S. Congregationis de Religiosis ad normam Constitutionis Apo­
stolicae Sedes Sapientiae [LE 2579] praescriptum, non rite
complevisse; culus defectus eae ut plurimum causae fuere aood
vel ex necessitate, ad urgcntiorxi ministeria praefati Sacerdotes
adacti essent, vel praeterea ad exteras missiones profecti es­
sent, vel in suis Provinciis aut dioecesibus cursui pastorales
deessent. vel etiam denique quod documentum pro universo
Ordine, fundamentale et definitivum, deficeret, nempe flh
Ratio Studiorum, quae, plurima ob motiva ct praesertim ob
celebrationem Capituli Generalis anno 1960 habitam, tandem
anno 1963 promulgata est.
Hinc et lurid leae consequentiae In Ordine nostro praesertim
ortae sunt. Constitutiones enim Ordinis num. 710 praescribunt:
«Vocales in... conventual! Capitulo sunt fratres omnes de timilia Sacerdotes professi, cursu Theologico completo» (ln istis
Capitulis plura acta perficiuntur, quae vocem activam et
passivam nraerequirunt); ct num. 694: «Omnes conventus, in
quibus saltem quattuor Patres post absolutum studiorum
curriculum de familia degunt, habent ius eligendi Delegatum,
qui ad Capitulum provinciale iturus est, etc.
Cum autem cursus pastoralis sit pars integratis cunni
theologici vel curriculi studiorum, prouti ipsa S. Congregatio
de Religiosis dubiis scu quaesitis a Procuratore Ordinis propo­
sitis die 28 mensis octobris]1964. Prot. num. 1955-61 (LE 32261,
responsum dedit, sequitur ut Patres, qui cursum pastoralem
non perfecerunt, de familia non sint, omnibus cum consecta­
riis relate praesertim ad vocem activam ct pasivam.
Rebus sic stantibus, cum nunc ex una parte impossibile vel
fere evadat ut qui ad exteras missiones profecti vel qui iam
a pluribus annis in quibusdam officiis detenti sunt (ParochL
Superiores, etc.) cursum pastoralem peragere valeant, et ex
altera parte plures actus iuridici positi luerint ln Capitulis
tum conventualibus tum provincialibus. Orator a respectiv'u
Provinciarum Ministris enixe rogatus» et accedente volo
Rev.mi P. Ministri Generalis cum suo Definltorio, humillime
petit ut benigne concedatur gratia, qua
a) ad praescriptum cursum pastoralem ii Sncerdotes inde
obligentur, qui anno 1964 quadriennium theologicum perfe­
cerunt, exceptis lis» qui vel saltem brevem cursum pastoralem
peregerunt, vel qui ad exteras Missiones profecti vel si Su­
periores, Parochi aut huiusmodi sunt, vel qui ob particularia
rerum adiuncta, a Ministro Generali cum suo Definltorio
perpendenda, ne brevem quidem pastoralem perficere valeant.
b) Ceteri autem Sacerdotes annum pastoralem quamcitius
suppleant saltem per 3 menses, tempore v. g. aestivo vel aho
tempore, peragendum.
c) In posterum vero, Inde ab anno 19G7, omnes Sacerdo­
tes, qui curriculum teologicum perfecerint, obligationi om­
nino satisfaciant cursum pastoralem rite explendi, prouti in
art. 48 Statutorum Generalium S. Congregationis de Religiosis
ad normam Const. Ap. Sedes Sapientiae praescribitur.
d) Sanentur quae adhuc sanatione fortasse Indigeant et
manabilia sunt, atque Sacerdotes, qui obligationi sunt obnoxii
supplendi cursum pastoralem, ut supra sub littera b), interim
usque ad finem 1967 voce activa et passiva donentur. Et
Deus, etc.

Rescr.—Vigore facultatum a Ssiho Domino Nostro conces­
sarum. Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum Sodalium
praeposita, attentis expositis, benigne annuit, pro gratia iuxta
preces, servatis ceteris servandis. Contrariis quibuslibet non
obstantibus.
39
Datum Romae, die 15 decembris 1966.—H. Card. Anto­
Praef. C. Addivinoln, Ad. a Studiis.

ni vm,

In your letter of 7 duly of this year, tout Excellency in­
quires whether a radical sanation or convididation can be
applied to the marring? contracted between Catherine, Catho­

5071

BZiïoenSSa
Prot* N· **53.64: COFMCcav
Ll (irci) L>-e6 /vdn. CpR 45 (1967) 4-38.

5072

η. 3507-3508

SC SACR., ORDINATIO TRIBUNALIUM GALLIAE

I960 DEG 22
3507

1966 DEC 2 2.-SC SACRAMENTOR., DECRETUM. PART.♦

Decretum

de ordinandis in regione pastorali septen­
trionali GALLIAE, PRO PARTITIUS TANTUM CAMPANIAE ET
HCARDIAE, TRIBUNALIBUS ECCLESIASTICIS RHEMENSI, IN
FRIMO JURISDICTIONIS ORADU, ET AMBIANENSI, IN SECUNDO
JURISDICTIONIS ORADU, PRO CAUSIS NULLITATIS MATRI­
MONII A nCR I DIOECESIS RHEMENSIS AC DIOECESIUM AM­
BIANENSIS, BELLOVACENSIS, CATALA UNENSIS, EBRIOCENS1S, SUESSIONENSIS ET TRECENSIS DECIDENDIS

V. Eadem Sacra Congregatio vigilem sedulamque pro
suo munere operam dabit ut tum Officiales, tum Judices,
tum praesertim Promotores Justitiae et vinculi Defensores
muneribus suis rite naviterque perfungantur iuxta normas
ab eadem Sacra Congregatione editas.
Ssnius Dfius Noster Paulus Pp. VI haec statuit, non
obstantibus quibuslibet in contrarium facientibus, licet
speciali mentione dignis.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis de
Disciplina Sacramentorum, die 22 Decembris 1966.—
B. Card. Alois i Masella, Praef. B. Fagiolo, Subsecr.

* Prot. N. 775,63 V. T.: e documento originali.
Excel lentissimi Ordinarii Rhemensis, Ambianensis, Bellovaeensis, Catalaunensis, Ebriocensis, Suessioncnsis ct
Titcensls, prae oculis habitis:
lis quae Litteris Apostolicis Qua Cura, dic 8 decembris
1938 Motu proprio a Pio Pp. XI v.m. datis (A. A. S. XXX,
p. 410 ss.) [LE 11571, pro Tribunalibus Ecclesiasticis
Italiae salubriter provldequc statuta fuerunt;
Decrete Sacrae Congregationis de Disciplina Sacramen­
torum diei 28 Januarii 1916 (A. A. S„ XXXVlll, p. 28 ss.)
ILE I850J pro Tribunalibus Ecclesiasticis Matrimonialibus
Ditionis Canadensis ordinandis;
Decreto Sacrae Congregationis de Disciplina Sacramen­
torum diei 31 Decembris 1956 (A. A. S., XXXXIX,
p. 163 ss.) (LE 2619] pro Tribunalibus Ecclesiasticis Ma­
trimonialibus Insutarum Philippinarum ordinandis;
Decrete Sacrae Congregationis de Disciplina Sacramen­
torum diei 17 Februarii 1965 (LE 32601 de constituendis
in regione pastorali Tolosana Tribunalibus Ecclesiasticis
Matrimonialibus Tolosano, in primo jurisdictionis gradu,
et Ruthenensi, in secundo jurisdictionis gradu;
Decrete Sacrae Congregationis de Disciplina Sacramen­
torum diei 17 Februarii 1965 (LE 3261 ] de constituendis
Tribunalibus Regionalibus Ecclesiasticis Massiliensi, in
primo jurisdictionis gradu, et Aquensi, in secundo jurisdic­
tionis gradu;
Perpensisque gravibus difficultatibus, quas ipsi in eorum
dioecesibus experiuntur, ob sacerdotum penuriam, qui ad
iudiciarium laborem incumbant, ad propria ac idonea Tri­
bunalia Matrimonialia constituenda, facultatem a Sancta
Sede petierunt vi cuius, in Regione Pastorali Galliae
Septentrionalis pro partibus Campaniae ct Picardiae, cum
Regio Pastoralis nimis extensa sit, duo constituerentur
Tribunalia Matrimonialia competentia ad pertractandas
causas nullitatis matrimoniorum suarum dioecesium sive
formales sive summarios, scilicet: Tribunal Rhemensi, in
primo jurisdictionis gradu, cum sede Rhemis, et Tribunal
Ambianense, in secundo jurisdictionis gradu, cum sede
Ambiani.
Quas preces Sacra haec Congregatio de Disciplina Sa­
cramentorum cum rite perpendisset, attento etiam fa­
vorabili voto Exemi Nuntii Apostolici in Gallia, retulit
Ssiho Domino Nostro Paulo Divina Providentia Papa VI
in .Audientia diei 21 decembris currentis anni.
Sanctitas vero Sua, quae sequuntur, ad decennium,
experimenti causa statuere dignata est, decernens eadem
exeeutioni mandanda, contrariis quibuscumque, licet spe­
ciali mentione dignis minime obstantibus:
I. Tribunal competens ad pertractandas, >n prima In­
itantia, omnes causas nullitatis matrimoniorum ritu sive
formali, sive summario (cc. 1990-92) dioecesium Rhemensis,
Ambianensis, Bellovacensis, Catalaunensis, Ebriocensis,
Suessionensls et Trccensis conditionibus a Codice J. C. nec­
non ab Instructione Provida Mater diei 15 Augusti 1936
(A. A. S., XXVIII, p. 313-36) [LE 1347] definitis, sit
Tribunal Rhemense.
II. Praefatarum causarum appellatio, incolumi semper
manente facultate directe provocandi ad Tribunal Sacrae
Romanae Rotae, iuxta can. 1959, § 1 n.° 1 C. I. C., recipi­
tur a Tribunali secundae Instantiae Ambianensi.
III. Officiales, Indices, Promotores Iustitiae et Vinculi
Defensores (necnon, si opus sit, eorum substituti) eorunidem tribunalium cx septem memoratis dioecesibus aeque
deligi possunt: omnes tamen constituantur oportet, ad
validitalem, in Coetibus Regionalibus Excmorum Ordina­
riorum ad majorem suffragiorum partem.
IV. Quorum Tribunalium Rhemensis ct Ambianensis
jura et officia, practicam agendi rationem, tempus execu­
tion’s eorum quae supra statuta sunt normasque tempo­
rarias, relate ad causas nullitatis matrimoniorum penden­
tes, Sacra Congregatio dc Disciplina Sacramentorum
definiet.

5073

3508
1966 DEC 22.-SC SACRAMENTORUM, NORMAE. PART.·
pro exsequendo Decreto diei 22 mensis
DECEMBRIS A. MCMLXV! DE ORDINANDIS IN REGIONE
PASTORALI SEPTENTRIONALI GALLIAE, PRO PARTIBUS TAN­
TUM CAMPANIAE ET PICARDIAE, TRIBUNALIBUS ECCLESIA­
STICIS MATRIMONIALIBUS RHEMENSI, IN PRIMO JURIS­
DICTIONIS ORADU, ET, AMBLA.NENSI, IN SECUNDO JURIS­
DICTIONIS ORADU, PRO CAUSIS NULLITATIS MATRIMONII
ARCHIDIOECESIS RHEMENSIS AC DIOECESIUM AMBIANENSIS,
BELLOVACENSIS, CATALAUNENSIS, EBRIOCENSIS, SUESSIONE.NSIS ET TRECENSIS DECIDENDIS

Normae

Ut ad effectum deducantur quae per Decretum diei 22
mensis decembris a. 1966 [LE 3506] praescripta sunt,
Sacra haec Congregatio quae sequuntur statuit:

Caput I. De Tribunalium Regionalium Rhemensis el
Ambianensis moderatore, iudicibus el administris

Art. 1. Tribunal primae instantiae Rhemense ct Tri­
bunal secundae instantiae Ambianense, In Regione Pa­
storali Septentrionali Galliae, pro partibus tantum Cam­
paniae et Picardiae constituta, subsunt respective auctori­
tati Archiepiscopi Rhemensis et Episcopi Ambienensis,
qui, proinde eadem regunt et moderantur nomine omnium
Episcoporum Regionis eisdemoue omnia jura et officia
attribuuntur quae Ordinariis locorum ad normam sa­
crorum canonum C. I. C. et Instructionis Sacrae huius
Congregationis de Disciplina Sacramentorum diei 15 Au­
gusti 1936 (A. A. S., vol. XXVIII, p. 313 ss.) [LE 1347]
circa proprium Tribunal competunt, nisi aliter infra cau­
tum sit vel sublecta materia aperte exigat.
Art. 2. Officiales, ludices, Promotores lustitiae. Vin­
culi Defensores (necnon, si opus sint, eorum substituti)
Tribunalium Rhemensis et Ambianensis constituantur ad
validitatem, ut mandat praefatum Decretum sub η. III,
in Coetibus memoratorum Excmorum Ordinariorum Re­
gionis Pastoralis ad maiorem suffragiorum partem.
Quoad constitutionem ceterorum ministrorum Excnii
Moderatores utriusque Tribunalis utantur jure communi.
Art. 3. Candidati ad ista munera obeunda integritate
morum praestent, et, ad ludices quod attinet, laurea vel
saltem licentia in iure canonico sint praediti, quod maxime
est optandum; secus candidati seligantur scientia diuturnaque experientia iuridica vere praecellentes; ipsi congruum
tempus quidem impendere valeant gravibus muneribus
sibi collatis rite obeundis.
Art. 4. Nomina eorum qui electi sint ad munera Of­
ficialis (necnon, sl adsint, Vice-Officialis vel Vice-Officialium], ludicum, Promotoris lustitiae, Vinculi Defen­
soris (et horum, si extent, substitutorum) cum ExoTio
Nuntio Apostolico in Gallia quamprimum communicentur,
una cum indicatione aetatis studiorum, curriculi vitae
necnon cum testimonio circa eorum sacerdotales virtutes,
ad iNihil Obstati ab hac Sacra Congregatione de Disciplina
Sacramentorum obtinendum.
Art. 5. Nominationes, de quibus supra, generatlm ad
triennium fiant, salva facultate cas confirmandi ad suc­
cessiva triennia.
Art. 6. lusiurandum de offido rite fidclitcrmie Im­
plendo ac de secreto servando (c. 1623; c. 1625 f 2) prae­
stari debet coram Archieplscopo Rhemensi inde ab initio
suscepti officii, si de ministris Tribunalis primae instantiae
agatur; coram Episcopo Ambianensi, sl de ministris Tri­
bunalis appellationis.
5074

SACRA CONGREGATIO SACRAMENTORUM - PAULUS VI

n. 3509

Art. 7. Ministri Tribunalium Regionalium Matrimo­
nialium Rhemcnsis et Ambianensis removeri nequeunt
durante munere nisi a Coetu E xeniorum Ordinariorum,
de quibus in Decreto, excepto gravissimo urgentique casu,
quo ab Archiepiscopo Rhemensi aut ab Episcopo Ambianensi pro sua cuiusque competentia, removeri queunt,
statim Sacra Congregatione de Disciplina Sacramentorum
certiore facta. Necessariae substitutioni provideatur luxta
articulum 2 harum Normarum.
Art. 8. Nemo iudicls munere in causa fungi poterit qui
advocati vel procuratoris munus exerceat in causis ma­
trimonialibus, sive directe sive per interpositam personam,
quamvis id agat apud alia Tribunalia, etiam Sanctae
Sedis; idem valet pro Iustitiae promotore et vinculi de­
fensore. Iidem omnes districte vetantur etiam in quaslibet
causas matrimoniales extra munus suum se quo modolibet
ingerere.
Art. 9. Exemi Moderatores Tribunalis Rhemensls et
Ambianensis, collatis consiliis cum omnibus Episcopis
Regionis Pastoralis, Album advocatorum et procuratorum
pro Tribunalibus conficiendum curent iuxta ari. 47-53
memoratae Instructionis.

Art. 10. Advocati et procuratores esse debent vere
catholici, aetate maiores ct integritate religioneque prae­
stantes; advocati sint oportet praeterea laurea in iure
canonico saltem praediti et ab Archiepiscopo Rhemensi
aut ab Episcopo Amblanensi respective approbati.

Caput.

IL

De modo procedendi in causis matrimoniali­
bus pertractandis

Art. 11. Quoad causarum tractationem adamusslm
serventur praescripta citatae Instructionis «Provida Ma­
ter» diei 15 Augusti 1936, his tantum additis aut immutatis,
quae infra statuantur.
Art. 12. Libellus porrigatur Episcopo Dloecesano partis
actricis, qui illum tradere curabit Tribunali Regionali
primae instantiae.
Art. 13 Causae ita inscribantur, primum ponatur
nomen Tribunalis Regionalis Pastoralis, deln Dioecesis
celebrati matrimonii vel dioecesis domicilii viri, postremo
titulus causae, ex gr. «Tribunal Regionale Rhemcnse.
Bellovaccnsis. Nullitatis Matrimonii (N. N.)»; in Tribunali
Appellationis titulus causae sit «Tribunal Regionale Ap­
pellationis Ambianense. Bellovacensls. Nullitatis matrimo­
nii (N. N.)».
Art. 14. Ad Episcopum domicilii coniugum spectat
iudlclum ferre de exlstentia adiunctorum, de quibus in
artt. 38 j 2 et 39,6 Instructionis Provida Mater, quod
tamen iudlcium antequam ferat, opportune cum Excmo
Archiepiscopo et Moderatore Tribunalis Rhemensls aget.
Art. 15. Archieplscopi Sedis Tribunalis Regionalis erit
tutorem aut curatorem admittere vel designare ad normam
art. 78 praefatae Instructionis, collatis consiliis cum Ordi­
nario partis conventae, cui tutor vel curator constituendus
est.
Art. 16. Partium depositio excipietur de more in ipsa
sede Tribunalis primae instantiae Rhemensls vel secundae
instantiae Ambianensis. Quatenus vero necessitas postulet
in sede Tribunalis Dioecesani a Judice Tribunalis Rhemensis vel Ambianensis.
Art. 17. Testes generatlm excutiantur in Dioecesi pro­
prii domicilii ab Officiali Dloecesano, adstantibus Vinculi
Defensore Notarioque dioccesanis.
Art. 18. Depositiones in textu originali sive partium
sive testium serventur apud Dioecesanum Tribunal, ct
earum authentica exemplaria ad Tribunal Regionale pri­
mae vel secundae instantiae mittantur. Documenta vero
tradantur In textu originali eisdem Tribunalibus Regiona­
libus primae vel secundae instantiae ct authentica exem­
plaria apud Dioecesanum Tribunal serventur.
Art. 19. § 1. In casibus exceptis (cann. 1990-92) quae­
libet petitio remittatur ad Archiepiscopum Tribunalis Re­
gionalis qui, prachabito voto Episcopi domicilii coniugum,
de eadem videat ad normam Tituli IV citatae Instructionis.
Officialis vero, de quo in Art. 228 Instructionis, est Offi­
cialis Tribunalis Regionalis Rhemensls vel Ambianensis,
prout agatur dc Tribunali prirnae vel secundae instantiae.
I 2. λ incull Defensor facile ne omittat appellationem, de
qua In Art. 229 Instructionis, interponere od Tribunal se­
cundae Instantiae, praesertim cum agatur de impedimen­
tis a quibus dispensari solet.
5075

1900 DEC 2 i

Caput III. De ministrorum tribunalium, advocatorum d
procuratorum renumeratione necnon de Taxlt
et judicialibus expensis
Art. 20. Rcmuncralioncs pro ministris Tribunalium
Regionalium Rhemcnsis et Ambianensis ab Excmoran
Episcoporum Coctu definiantur, probe consideratis mu­
nerum temporumque adiunctis, sicuti ct causarum numero.
Art. 21. Idem Excmorum EnIscoporum Coetus notulam taxarum ct expensarum ludiclalium necnon emolu­
mentorum nd Advocatos ct Procuratores spectantium pro
causis nullitatis matrimonii apud Tribunalia Regionalia
Rhcmense ct Ambianense pertractandis definiat.
Art. 22. Notuln vero taxarum, expensarum ludiclalium
(prae oculis habito Art. 233 citatae Instructionis) et emo­
lumentorum distincte litigantibus necessario notlficetur.
Art. 23. Excrïii Ordinarii in suctis Regionis Pastoralis
Coetibus contributionem statuent singularum Dioecesium
pro expensis Tribunalium Rhemensls et Ambianensis,
numero catholicorum, vel etiam si opportunum fuerit,
causarum singularum Dioecesium proportionatam.
Art. 24. Quoties ad normam iuris (Art. 27 ss. Instruc­
tionis Provida Mater; c. 1914 ss.) gratuitum vel semigratuitum patrocinium concessum fuerit, litigantium Dioectsl
onus incumbet expensas solvendi.
Unaquaeque pariter Dioecesis Regionis Pastoralis itine­
rum ministrorum Tribunalium Regionalium Rhemensls
et Ambianensis expensas praestabit quae ad se attinent.
Art. 25. Curent Revdxl Moderatores ut in sede Tribu­
nalium sive primae sive secundae instantiae Juridica Bi­
bliotheca constituatur ad ministrorum muneri favendum.
Normae temporaneae seu transitoriae

Quae supra statuta sunt necnon Decretum diei 22 mensis
decembris de ordinandis in Regione Pastorali Septentrio­
nali Galliae, pro partibus tantum Campaniae et Picardlae
Tribunalibus Regionalibus Rhemensi ct Amblanensi [LE
3508], execution! mandentur dic 30 januaril sequentis anni
Quoad causas quae dicta die pendentes in prima instan­
tia invenientur in Tribunalibus Dioecesams, ita procedatur.
1) Sl libellus jam oblatus est, nec adhuc ad litis con­
testationem seu dubiorum concordantiam (c. 1727 C. 1. C.,
Art. 88 Instructionis) deventum sit, libellus ipse transmit­
tatur ad competens Tribunal primae instantiae Rhemense,
neque de causa ulterius agat Tribunal Dioecesanum.
2)Sl instructio processus sit tantum initiata per litis
contestationem et partes, necnon vinculi Defensor et, si
causae intersit, Promotor Iustitiae, non obstent, processus
deferri potest ad Tribunal primae instantiae Rhcmense.
3) Causa jam conclusa (Art. 177 Instructionis), Tri­
bunal Dioecesanum sententiam definitivam edat necesse
est.
4) Idem flat, mutatis mutandis, in causis quae agi­
tantur in gradu appellationis.
5) A sententia Tribunalis dioecesani, siquidem faerit
primi gradus, appellatio interponatur apud Tribunal Ap­
pellationis Ambianense.
Ssùius Dominus Noster Paulus divina Providentia Papa
VI, in Audientia diei 20 decembris currentis anni Exoiio
huius Sacrae Congregationis Secretario concessa, praefatas
Normas benigne confirmare et ratas habere dignatus est.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis de
Disciplina Sacramentorum die 22 mensis decembris a. 196â
B. Card. Aloisi Ma sella, Pracf. B. Fngiolo, Subsea.
♦ Prot. N. 775/63 V. T.: e documento originali.

3509
1966 DEC 24.-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 59 (1967) 220
Apostolica Nuntiatura

apud Sinensem
erigitur

Rempuulicam

PAULUS PP. VI
Ad perpetuam rei memoriam.—Quae sacra Legatio iam
inde ab anijo MCMxlvi [LE 1872] providenti consilio simihbusque Litteris Pii pp. XII, Decessoris Nostri fel. rec., fuit
5076

ΙΟββ BEC 29-31

constituta, ut apud Sincnscm Rcmpublicam Apostolicae
huiuscc Sedis personam gereret, ea Nobis in praesenti vide­
tur ad elatiorem dignitatem esse provehenda atque maiore
auctoritate, od ius quod attinet, esse ditanda. Ita enim cen­
semus eam ad mutuas sanctae Ecclesiae nobilisque eiusdem
Civitatis rationes fovendas ac firmandas aptiorem fore
suasque curas In catholicam, quae Ibidem vivit, fidelium
communitatem utilius esse collnturom. Itaque Nos omnibus
attente perpensis, motu proprio, certa scientia ac matura
deliberatione Nostra deque Apostolicae potestatis plenitu­
dine, harum Litterarum vi, Apostolicam in Sinens! Repu­
blics Intemuntiaturam in Apostolicam Nuntiaturam erigi­
mus et constituimus, eiusque sedem in urbe Taipela con­
tinuamus. Eidem igitur sic per Nos erectae Nuntiaturae
omnia et singula deferimus iura, privilegia, honores, prae­
rogativas, indulta, quae huiusmodi Legationum propria
lunt, certa spe freti hanc voluntatis Nostrae testificatio­
nem religioni provehendae esse conducturam. Hacc edici­
mus, statuimus, decernentes praesentes Litteras firmas, va­
lidas atque efficaces iugiter exstare ac permanere; suosque
plenos atque integros effectus sortiri ct obtinere; ipsique
Nuntiaturae Apostolicae in Sincnsi Rcpublica, sic a Nobis
erectae» nunc ct in posterum plenissime suffragari; sicque
rite iudicandum esse oc definiendum; irritumque ex nunc
et inane fieri, si quidquam secus, super his, a quovis, auc­
toritate qualibet, scienter sive ignoranter attentari conti­
gerit. Contrariis quibusvis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die xxvi mensis Decembris, anno mcmlxvi, Pontifi­
catus Nostri quarto.—Hamletus I. Card. Cicognani, a pu­
blicis Ecclesiae negotiis.

3510
1966 DEC 29.-SC RITUUM, DECL. AAS 69 (1967) 85-86

Declaratio

circa nonnullas erratas et arbitrarias
APPLICATIONES CONSTITUTIONIS CONCILIARIS
de sacra Liturgia

Dichiarazione per 1’applicazione della Costituzione
sulla sacra Liturgia
Da qualche tempo taluni quotidiani e rotocalchi offrono
ai loro iettori notizie c riproduzioni fotografiche su cerimonie liturgiche, soprattutto celebrazioni eucaristichc, aliene
dal culto cattolico, quasi inverosimili come «ccne eucarlstiche familiari· celebrate in case private seguite da pranzi,
Messe con riti, vesti e formulari insoliti ed arbitrari, e talora accompagnate da musichc di carattere dei tutto pro­
fano e mondano, non degno d'un'azione sacra. Tutte queste
manifestazioni cultuali, dovute ad iniziative private, tendono fatalmente a dissacrare la liturgia, che è i’espressione
più pura dei culto reso a Dio dalla Chiesa.
È assolutamente fuorl luogo allegare il motivo dell’aggiomamento pastorale, il quale, giova ripeterlo, si svolge
neli’ordine, non nel 1'arbitrio. Tutto ciô non è conforme
olla Jettera c alio spirito della Costituzione liturgica ema­
nata dal Concilio Vaticano II, è contrario al senso ecclesialc della liturgia e nuocc all’unità e alla dignità del Po­
polo dl Dio.
«La varictà delle lingue —ha detto il 13 ottobre u.s. il
86 Santo Padre / Paolo VI— e la novità dei riti, che il movimento rinnovatore introduce nella Liturgia, non devono
ammeltere nulla che non sla debitamente riconosciuto dall'autorità responsabile dei Vcscovl e di questa Sede Apo­
stolica, nulla che non sia degno del culto divino, nulla che
sia manlfestamente profano e inetto ad esprimere 1’interiorità e la sacralità dclla prcghiera, e nulla anche di cosl
singolare ed Insolito, che invece di favorire la devozione
della comunità orante, la stupisca c la disturb!, e le impedisca la effusione dl una sua ragioncvole e legittima tradlzionale religiosi tù».
Montre sl deplorano 1 fatti sopra ricordati c la pubblicità
chc ad essi viene data, rlvolgiomo pressante Invito agli Or­
dinari sia locali che religiosi, perché vigilino sulla retta
applicazione della Costituzione liturgica, rlchlnmino con
bontà e fermezza i promotor!, anchc se bene intcnzionati,
di tali manifestazioni e, ali'occorrenza, reprimano gli abusf,
Impedendo ogni Inlzlativa che non sia autorlzzata e guldata dalla sacra Gerarchia, promuovano con premura il
vero rinnovamento liturgico voluto dal Concilio, affinché
1’opera grandiosa dl tale rinnovamento possa attuarsi senza
deviazioni e possa portare quoi fruttl di vita cristlana, che
la Chiesa da essa si attende.
5077

n. 3510-3512

SC RITUUM - PROP. FIDE - CONSISTORIALIS

Ricordiamo, inoltre, che non è lecito celebrare la Messa
nclle case private, salvo 1 casi previsti e ben definiti dalla
legislazlone liturgica.
Roma, 29 Dicembrc 1966.—Giacomo Card. Lercaro,
Présidente del tConsilium* per l'applicazione della Costiluzione sulla Sacra Liturgia. Arcadio M. Card. Larraona,
Prefetto. Ferdinando Antonelli, Arclvescovo tit. di Idicra,
Segretario.
Adn. b. in EL ΘΙ (1967) 7M1; A BUGNINI in NotiL 3 (1967) 39-46:
AOFMCap 83 (1967) 401.

3511
1966

.... -SC

DE PROP. FIDE, FORMULA.

Formula

brevior
pro locis

PART.·

Professionis fidei
Missionum

Ego... manu tangens Sacra Dei Evangelica, divina gra­
tia illustratus, profiteor fidem quam proponit Ecclesia
Catholica, Apostolica, Romana. Credo illam esse unicam
et veram Ecclesiam, quam lesus Christus in terra fundavit
eique me ex toto corde sublicio.
Credo in Deum, Patrem omnipotentem, Creatorem caeli
et terrae. Et In lesum Christum, Filium eius unicum, Do­
minum nostrum: qui conceptus est de Spiritu Sancto, natus
ex Maria Virgine, passus sub Pontio Pilato, crucifixus,
mortuus, et sepultus: descendit ad inferos; tertia die resur­
rexit a mortuis; ascendit ad caelos; sedet ad dexteram Dei
Patris omnipotentis: inde venturus est indicare vivos et
mortuos. Credo in Spiritum Sanctum, sanctam Ecclesiam
catholicam, Sanctorum communionem, remissionem pecca­
torum, camis resurrectionem, vitam aeternam. Arnen.
Credo septem Sacramenta a lesu Christo instituta esse
pro humani generis salute, scilicet: Baptismum, Confirma­
tionem, Eucharistiam, Poenitentiam, Extremam Unctio­
nem, Ordinem ct Matrimonium.
Credo Romanum Pontificem esse Vicarium lesu Christi
In terris. Caput Supremum visibile totius Ecclesiae, qui
docet infalliblliter credenda et agenda.
Credo praeterea omnia quae Sancta Ecclesia Catholica,
Apostolica ct Romana definit et declarat esse credenda.
Ei toto corde adhaereo et reicio omnes errores ct schismata
ab Ea damnata.
Sic me Deus adi uvet ct haec Sancta eius Evangelia, quae
manu tango.
♦ BiM 30 (1968) 195. Vide Formulam deincope adhibendam in casi­
bus in quibus iuro praescribitur professio fido i: LE 3517

3512
1966.. .. -SC CONSISTORIALIS, RESCRIPTUM. PART.·

Summa

pecuniae ultra quam requiritur beneplacitum
apostolicum ad bona ecclesiastica alienanda, iuxta
Rescriptum Pontificium «Cum admotae» [LE 2230]

Episcoporum Coelus
Aequatorla
Anglia
/Argentina
Belgium
Bolivia
Brasilia
Chili a
Columbia
Cuba
Dominicana resp.
Gallia
Germania
Helvetia
Hibernia
Hispania
Honduria
Italia
Luxcmburgum
Lusitania
Melita
Ncerlandia

Pecuniae summa

25.000 doll. S. F. A. S.
100.000 sterling pounds
15.000.000 pesos
2.500.000 francs belg.
15.000 doll. S. F. A. S.
15.000 doll. S. F. A. S.
50.000 doll. S. F. A. S.
500.000 pesos columb.
50.000 doll. S. F. A. S.
100.000 doll. S. F. A. S.
500.000 nouv. francs
500.000 mark, pro alienatione
' 1.000.000 mark, pro mutuis
500.000 francs nelv.
50.000 sterling pounds
1.000.000 pesetas
50.000 lampiras
30.000.000 lire
2.500.000 francs belg.
500.000 escudos
100.000 sterling pounds
60.000 guldens
5078

SACRA CONGREGATIO CONSISTORIALIS

η. 3·>13

Nicaragua
Panama
Paraquaria
Pcruvia
Porturiccnsis rcsp.
Philippinae Ins.
Scotia
Uruquaria
Vcnctlola

30.000 doll. S. F. A. S.
30.000 doll. S. F. A. S.
10.000 doll. S. F. A. S.
1.300.000 soles
100.000 doll. S. F. A. S.
100.000 pesos
50.000 sterling pounds
50.000 doll. S. F. A. S.
70.000 bolivares

Art. 14. Dada la obligaciôn moral de contribué al bum
funcionamiento dc la Conferenda, los miembros de la misru
que no pudlcrcn asistir a las reuniones de la Asamblea Ple­
naria por causas graves Io comunfcarûn oportunamente al
présidente de la Comlslôn Permanente, y podrdn caviar por
cscrito su parccer sobre los puntos del orden del dia. o hâtera*
representar, con voz pero sin voto, por algunos de lo» pré­
sentes.

♦ Ad Praesides Confercntiirum episcopalium et od Superiores roIjçlcecrum: CpR 45 (1966) 255-256. Adn. CpR 45 (1966) 2S5; AOFM
E8 (1967) 159.

3513
1966 .... -SC CONSISTO RI ALIS, DECRETUM. PART.·

Statuta Conferentiae Episcopalis Hispani arum
CAP. I—Naiuralcza g final idad de la Conferenda
Art 1. La Conferenda Episcopal Espnùola se constituye,
cn comunlôn con el Romano Pontifice v bajo sa autorldad.
para el ejercldo conjunto de la misiôn dei Episcopado Espaûol
en los asuntos de interes comûn, con cl fin de orienter y fo­
mentor el desarrollo y la coordinadôn de las activldades catôlicas que le estân confiadas.

CAP. II—Miembros g ôrganas de Ia Conferenda
Art. 2. Son miembros de la Conferenda: 1) Los arzobispos y obispos dioccsanos; 2) Los arzoblspos y obispos
titulares con mislôn pastoral dentro del Ambito nacional,
encomendada por la Sede Apostôlica o por la Conferenda
Episcopal; 3) Los obispos coadjutores y auxiliares; 4) Los
prelados «nullius», adminlstradores apostôlicos y vicarios ca­
pituleras.
Art. 3. Los obispos que hubleren ejerddo un cargo pas­
toral en EspaAa y que residen habltualmente en el pais scrim
invitai!os a la Conferenda y tendràn veto consultivo.
Los demôs obispos que residan habltualmente en Espafia
podrân scr invitados a la Conferenda, a julclo de la Comisiôn
Permanente.
ArL 4. Son ôrganos d* la Conferenda los slguientes: 1) El
Consejo de Presidenda; 2) La Asamblea Plenaria; 3) La Comlslôn Permanente; 4) El Comité Ejecutlvo; 5) Las Comislones
Episcopales; 6) El Secretario del Episcopado.

CAP. III—El Consejo de Presidenda

Art. 5. Los eminentisimos card cn ale s pcrteneclentes a la
Conferenda forman cl Consejo de Presidencia. al que reconoce
una poslclôn relevante dentro del Episcopado por su especial
relaciôn con el Romano Pontifice.
Art. 6. Son atribuciones del Consejo de Presidenda: 1) Conocer previamente y dar su parecer sobre toda convocatoria
extraordinaria de la Asamblea Plenaria y su orden del dia,
decidldos por la Comlslôn Permanente; 2) AAadir al orden
del dia de toda Asamblea Plenaria los temas que considerare
convenientes; 3) Pedlr a la Comlslôn Permanente la convoca­
toria extraordinaria de la Asamblea Plenaria; 4) Reciblr y
resolver las reclamadones de los miembros de In Conferenda
en relaciôn con el cumplimiento de los présentes Estatutos.
ArL 7. Cuando asista a lus reuniones de la Conferenda
el représentante pontifido —bien nor mandato de la Santa
Sede, bien por ruego de la misnia Ôonferencia, expresado por
su présidente, y siempre en la scsiôn de apertura de cada
Asamblea Plenaria— serô mlembro de honor del Consejo de
Presidencia.
CAP. IV—La Asamblea Plenaria
Art. 8. A la Asamblea Plenaria corresponden todos los
poderes y facul fades de la Conferenda del Episcopado espoûoL
Art. 9. La Asamblea Plenaria puede crear organismos
subordinndos (Comislones, Sccrctariados. Servicios, etc.), cu­
vas facultades serân las que les atribuyan los présentés Esta­
tutos· o los que la misma Asamblea Plenaria les confie expresamente.
Art. 10. Forman porte de la Asamblea Plenaria todos los
miembros de la Conferenda, segùn los articulos 1 y 2.
Art. 11. lai Asamblea Plenaria ellgirû llbremente entre
sus miembros al présidente de la Conferenda Episcopal para
très aAos, el cual serô, a la vez, présidente de la Comlslôn
Permanente. A él tocarô moderar los debates de la Asamblea
Plenaria.
Art. 12. Lu Asamblea Plenaria celebrari» una rcuniôn or­
dinaria annal, cuya duraclôn dcbcrà ser determinada por la
Comlslôn Permanente, scgûn lo exlja el temorio del orden
del dits.
Art. 13. Celebrarù, adcmôs. reuniones extraordinaria»
cuando <ean ronvocadas por la Comhlôn Permanente.

5079

10«G DEC 31

Art. 15. Pam comcnzar la reunlôn de una Asamblea Pknaria a la bora sertalada cn la convocatoria sc requiere la ash*
tencla dc los dos tcrcios, contados entre los que no hayua conunlcado oportunamente su ausendn; pero. transcurnda racdla hora, la reunlôn podrû cclebrarse viuidamente con lot
miembros que estén présentes.
Art. 10. La Asamblea Plenaria se desarrollaril conforme a
un orden del dia preparado por la Comlslôn Permanente, coe
deberù ser comunlcado, primero, y con la deblda antelacke,
al représentante pontificio, y, después, a todos los miembros
de la Conferenda, al menos con un mes de antidpaciôn, γ
con las debidas cxolicaclones y documentadôn paru ri eitud»
conveniente de todos sus puntos.
En la convocatoria de lu Asamblea Plenaria extraordinaria
sc scguirùn las mlsmas normal, a no ser que la urgenda de lo»
asuntos a trntar requière un pl azo nuis breve.

Art. 17. La .Asamblea Plenaria tomart sus decisiones por
votaclôn secreta.
Las elecciones sc harôn a tenor de las normas del Derecho.
Para la elecciôn dc los vocales dc las comislones, de que se
trata en el articulo 20, nûmero 6. de los présentes Estatutos,
bastard la mayoria relativa en primera votaclôn.
Todos los acuerdos rcquerirùn la mayoria de dos tertio»
de los votos.
Para las decisiones con fuerza juridica los dos tercios «
computarân por relaciôn a la tot alidad de los prelados que
perteneeen a la Conferenda con derecho a voto deliberativo,
aunqne no estén présentes. Pero enfonces sc rccabarà el voîo
dc los ausentes, en la forma que, en cada caso, la misma Con­
ferenda determine.
Art. 18. Las decisiones de la Conferenda sôlo tendrAn
fuerza juridica obligante cuando nsi lo cstableciere el Derecho
Comûn, o cuando io ordenare un peculiar mandato de h
Santa Sede dado por cita espontâneamente o a petidôn de b
Conferenda; y siempre después de haber obtcnldo el debido
reconodmiento de la Santa Sede, segùn lo dispusiere el mbn»
Derecho comûn o mandato peculiar.
En los demûs casos, las decisiones tienen valor nonnalivo
en funciôn del bien comûn y de la ncccsaria unidad en las activldades de la Jerarquia. Si algùn prvlado, por causas jusUs
y razonables, juzga oportuno no apllcarlas en su Diôcesis, lo
comunicarù a la Comlslôn Permanente.
ArL 19. Toda Asamblea Plenaria dcbcrû aprobar, antes de
terminar su rcuniôn, cl acta dc lo tratado en la misma.
El secretario del Episcopado enviard copia de dicha acta a
todos los miembros de Ia Conferenda.
Se remit Iran varias copias de la misma acta, por medlo de
la Nundatura Apostôliea, a la Santa Sede, para su infornwdôn
y también para que pueda formular ias eventuales observacioncs que estimare pertinentes.
Art. 20. Son atribuciones de la Asamblea Plenaria la»
siguientes:
1) Adopfar acuerdos sobre los temas que figuren en w
orden del dia;
21 Publicar, cuando lo estimare conveniente, cartas pas­
torales o documentes de canictcr colectivo, de los que se îqformarâ previamente a la Santa Sede;
3) Eleglr el présidente dc la Conferenda Episcopal y los
miembros dc la Comlslôn Permanente;
4) Dcsignar entre los miembros de la Comisiôn Permanente
un vieepresidente que pueda supllr al présidente en caso de
eventuales auscncins;
5) Const!fuir Comislones Episcopales, bien de carâctcr
permanente, bien para asuntos dc indole transitoria, y detcrmlnar el campo de su acclôn, a propuesta de la Comlslôn
Permanente;
6> Nombrar los présidentes dc la Comislones Episcopales,
y elegir sus miembros dc una candidature, presentada por los
mismos présidentes con un nûmero de nombres dobte, al me­
nas. del determinado para cada Comisiôn;
7) Nombrar el secretario general del Episcopado entre los
candidatos propuestos por la Comisiôn Permanente;
8) Eleglr uno o dos secretaries de la Asamblea Plenaria
cncargados de extender las actas de las reuniones;
9) Aprobar los informes de la Comisiôn Permanente, de
las Comislones Episcopales y del Secre tari ado General;
10) Aprobar cl presupuesto anual de la Conferentia, a
propuesta de la Comisiôn Permanente;
11) Acordar la contribuciôn cconômlca de la diôcesis
para utender a los gastos generales de «as Comislones Episco­
pales, del Sccrelariado y de cuulcsquicra organismos técniccs
dependlcntes dc la Confercncla;
12) Fljar 1ns directrices pastorales a los Movimlentosde
Apostolado Scglnr;
, Aprobar o modificar sus propios reglamcntos internos
y los de los ôrganos dependientes de la Conferenda, a propuestn dc la Comisiôn Permanente.

CAP. V—La Comisiôn Permanente
CoiPl5,ôn Permanente es el ôrganodelegado
g.ncnil de que <c sirve In Conferenda para ladirecclôn ye|e5080

1966 DEC 31

SACRA CONGREGATIO CONSISTORIALIS

euclôn de loi asuntos de su competenda, en conformidad con
el articulo 27.
Art. 22. Ιλ Comlslôn Permanente estarô formnda por: 1) El
nrrddcnte dc la Conferenda, que sera su présidente; 2) El se­
cretario del Episcopado, que serâ su secretario; 3) Ix>s prési­
dente» dc las Comislones Episcopales de carécter permanente,
o un oblspo mlcmbro dc las ml s mas como delcgado, y -1) Sels
oblspo» pcrtencdcnles α diversas provincias cclcsiôsticas clcgidos por la Asamblea Plenaria.
De la Comisiôn Permanente formarân parte un cardenal,
al menos, y cl nrzobispo dc Madrid.
Art. 23. Todos los miembros de la Comlslôn Permanente
serin nombrados para très aûos y podrûn ser rcelcgldos para
cl misnio cargo c mint as vcccs lo dcsce la Asamblea Plenaria.
Art. 24. La Comlslôn Permanente celcbrarû dos clases dc
reuniones: 1) Las ordinarias, quo so tendrân cun trimestrnlmente v por los dias que el présidente determine en cada
caso. Al término de cada una dc dlcbas reuniones deberô
fljarse la fcchn de In slguicntc; 2) luis extraordinarias, que
serin convocadas por cl présidente, siempre que lo considere
oportuno, de acucrdo con cl Comité Ejccutivo.
ArL 25. Los acuerdos dc la Comlslôn Permanente se tomarin por mayoria dc dos terclos. Las clecdones se harûn a
tenor del Derecho.
Art. 26. La Comlslôn Permanente deberû aprobar el acta
de todas sus reuniones antes del fin dc las mismas.
El secretario envlarô copia dc dicha acta a todos los miem­
bros de la Conferenda, asl como a la Nunclatura Apostôllca,
para su deblda Informnclôn.
Art. 27. Son atribuciones de la Comlslôn Permanente las
sigulentes:
1) Representar habltualmente a la Conferenda Episcopal;
2) Prcparar el orden del dia dc las Asambleas Plenarias,
en el que deberô incluir obligatoriamente los temas qucfucren
presentados por la Santa Sede, por el Consejo de Presidencia,
por una Comisiôn Episcopal, por los obispos de una provincia
edeslâstica reunidos con un metropoli lano, o por dnco obis­
pos, al menos, con juntamen te;
3) Dctcrmlnar fecha, lugar y duraciôn de las Asambleas
Plenarias, de acucrdo con ei articulo 12;
4) Convocar a Asamblea Plenaria extraordinaria previo
conodmiento del Consejo dc Presidencia, cuando lo conside­
rare oportuno por razoncs de urgenda. y siempre que lo soli­
cite la Santa Sede o el Consejo de Presidencia;
5) Ejccutar los acuerdos dc la Asamblea Plenaria;
6| Resolver los asuntos que. a su julclo. no rcquicran la
reunlôn de una Asamblea Plenaria extraordinaria. De lo nctuado deberû darse cucnta a la Asamblea Plenaria en su pri­
mera reunlôn;
7) Haccr dcclaracioncs sobre temas de urgenda, sobre las
cuales informarô previamente a la Santa Sede;
8)Estudinr el presupuesto de la Conferenda preparado
por el Secretariado del Episcopado y prcscntarlo a la Asam­
blea para su aprobaclôn si procedicre;
9) Proponer a la Asamblea Plenaria los candidatos para
secretario general, entre los que deberâ incluir todos los nom­
bres presentados, al menos, por dicz obispos;
10) Senalar tarcas al Secretariado del Episcopado y cncargarie la creaciôn de los organismos técnicos que parederen
oportunos;
11) Proponer a la Asamblea Plenaria la creaciôn de Co­
misiones Episcopales;
121 Prcparar y presentar a la Asamblea Plenaria, para su
aprobaciôn si procedicre, los rcglamentos internos de la propia Asamblea, y los de todos los ôrg inos dependientes dc la
Conferenda, previo ascsoramiento de los mismos;
13) Aprobar y coordlnar los secretariados y organismos
técnicos propuestos por las distintas Comisiones Episcopales
y por el Secretariado del Episcopado;
14) Nombrar los consiliarios y altos cargos nacionales de
los Movimicntos Apostôlicos a propuesta de los prelados u orga­
nismos encargados de su direcciôn. y los usesorcs o représentan­
tes de h jerarquia en otros organismos dc caractcr nacional.
CAP. VI—El Comité Ejccutivo

Art. 28. La Comisiôn Permanente constituirô un Comité
Ejccutivo para la mayor cficacia y agilidad en su labor.
Art. 29. El Comité Ejecutlvo cslarâ formado por cl pré­
sidente y el secretario de la Comisiôn Permanente y très
miembros môs, libremente elegidos por la propia Comisiôn
de su seno.
Art. 30. El Comité Ejecutlvo deberû rcunirse. por lo me­
nos, cada dos meses.
Art. 31. Las atribuciones del Comité Ejecutlvo serôn to­
das las que le concéda la Comisiôn Permanente.
CAP. VII—Las Comisiones Episcopales
Art. 32. Lns Comislones Episcopales son ôrgnnos constltuldos por la Confcrcncia para el estudlo y soluciôn de nlgunos

5081

n. 3513

problemas en un campo determinado de la acclôn pastoral
comûn de la ïglesla en Espafia, en conformidad con las direc­
trices generales aprobadas por la Asamblea Plenaria.
ArL 33. La Asamblea Plenaria constituirô tantas Comi­
siones Episcopales como pareciere oportuno para atender
mejor las cxigencias pastorales dc la Ïglesla en EspaAa y determlnnrâ Ia competenda de cada Comisiôn.
Art. 34. Cada Comlslôn Episcopal constarâ de un nûmero
variable de miembros determinados por la Asamblea Plenaria,
a propuesta dei présidente respective. El mandato de los ele­
gidos scrû para très aûos, con posibles reeleeelones.
Art. 35. Las Comisiones Episcopales se reunirûn por lo
menos dos veccs al αΛο. En cada reunlôn se determinani la
fecha dc la siguiente.
Art. 36. Todas las Comisiones Episcopales deberôn cnvlar
acta dc sus reuniones al secretario general.
Art. 37. Son atribuciones dc las Comislones Episcopales
las sigulentcs:
1) Estudiar y resolver los asuntos ordinarios de su compe­
tenda;
2) Proponer a la Comlslôn Permanente la creadôn de Se­
cretariados y otros organismos lécnlcos y, en su caso, dirigir
los ya creados;
3) Pedlr la reunlôn extraordinaria de la Comisiôn Perma­
nente para tratar asuntos de especial gravedad y urgenda
dentro de su ômbito;
4)Pedlr la inclusiôn dc un tema dc su competenda en el
orden del dla dc la Asamblea Plenaria;
5) Informor a la Asamblea Plenaria sobre las actlvidades
de la propia Comlslôn.

CAP. VIII—El Secretariado General del Episcopado
Art. 38. El Secretariado del Episcopado espaftol es un
ôrgano al servido dc la Conferenda para su Informaciôn y
para la adecuada coordlnaciôn y ejecuclôn de las decisiones
y activldades dc todos sus organismos.
ArL 39. El Secretariado est ατά regldo por un secretario
elegido por la Asamblea Plenaria, a propuesta de la Comisiôn
Permanente.
ArL 40. El cargo de secretario durarû dos trienios, con
posibles reeleeelones.
Art. 41. El secretorio depende dircctamente de Ια Comisiôn
Permanente.
Art. 42. El secretario del Episcopado seed secretorio de la
Comisiôn Permanente, en cujos reuniones tendrû voz y voto
sl es oblspo.
Art. 43. EI secretario tiene derecho a asistir a las reuniones
de todas las Comisiones Episcopales, para las que deberû ser
invitado, y, si fucrc obispo, tendrô en ellas voz y voto.
Art. 44. El secretario serû ayudado en su labor por un
vicesecretario y un tesorero nombrados por la Comisiôn Per­
manente, a propuesta del secretario.
Art. 45. Son atribuciones del secretorio general:
1) Proponer a la Comisiôn Permanente la creaciôn de los
organismos técnicos que fucrcn convenientes para la buena
marcha del Secretariado y dirigir los ya creados,
2) Ser enlace entre los distintos ôrganos de la Conferencia
y entre éstos y los obispos, a cuyo fin el secretario cuidarâ
de cnvlar oportunamentc a todos los miembros de la Confe­
renda informaciôn compléta sobre 1ns toréas de la Comisiôn
Permanente y de cada una de las Comisiones Episcopales;
3)Rccoger y transmltir informaciôn a todos los obispos
sobre los problemas de interés general para la ïglesla en
Espaün;
4) Cuidar el archivo de la documentaciôn de la Confcrcn­
cia Episcopal;
5)Moderar, en nombre dc la Conferenda, todos los orga­
nismos técnicos dependientes de la misma, tanto en orden a
la racionalizadôn de sus trabajos como a la deblda ordcnadôn
dc sus puestos particulares.
6) Préparer el presupuesto anual de la Conferenda, crue
organice las bases cconômico-adminlstrativas de todos [os
organismos dependientes de la misma, presentarlo a la Co­
misiôn Permanente;
7) Mantcner contacto con los Secretariados de otros Con­
ferendas Episcopales de distintas nacioncs.
Art. 46. Los présentes Estatutos, una vez aprobados por
la Santa Sede, no podrûn ser modifica dos sln su previo eonsentimlento.
Articulas transitorias
Art. 1.· Los présentes Estatutos estarôn en vigor durante
cinco aûos ad experimentum,
/\xt. 2.· Durante dicho qutnquenio podrân ser introduddas
las modificaciones que se estimen necesarias, en conformidad
con el articulo 46.
♦ Confer 8 (1966-1) 3c-X<9.

5082

ANNUS
3514
1967 IAN 1 .-PAULUS VI, CONST. AP. ASS 59 (1967) 5-24

Sacrarum Indulgentiarum recognitio

promulgatur

PAULUS EPISCOPUS
Servus serverum Dei - Ad perpetuam rei memoriam
I

1. Indulgentiarum doctrina et usus, in catholica Eccle­
sia a pluribus sacculis vigentes, in divina revelatione quasi
in solido fundamento Innituntur \ quae, ab Apostolis tra­
dita, «sub assistentia Spiritus Sancti in Ecclesia proficit»,
dum «Ecclesia..., volventibus saeculis, ad plenitudinem di­
vinae veritatis iugiter tendit, donec in ipsa consummentur
verba Dei» *
Ad rectam autem huius doctrinae eiusque salutaris usus
intellegentiam quasdam veritates recolamus oportet, quas
universa Ecclesia verbo Del illuminata semper credidit, et
6 Episcopi, Apostolorum suc/cessores, atque imprimis Roma­
ni Pontifices, successores Beati Petri, sive per pastoralem
praxim sive per doctrinalia documenta decursu saeculorum
docuerunt et docent.
2. Quemadmodum divina revelatione docemur, poenae
peccata consequuntur a divina sanctitate et Justitia in­
flictae, sive in hoc mundo luendae, doloribus, miseriis et
aerumnis huius vitae et praesertim morte3, sive etiam per
ignem et tormenta vel poenas catharterias in futuro saccu­
lo 4. Christifideles proinde semper sibi persuasum habebant
pravam viam offendicula multa habere, eamque asperam,
spinosam et nocivam esse iis, qui ambularent in ea ».
Quae poenae lusto et misericordi indicio Dei imponuntur
ad purificandas animas et sanctitatem ordinis moralis de­
fendendam, et ad gloriam Del in plenam cius maieslatem
7 restituendam. Omne enim pec/catum secumfert perturba­
tionem ordinis universalis, quem Deus ineffabili sapientia
et infinita caritate disposuit, ct destructionem ingentium
bonorum respectu tum peccatoris ipsius tum communitatis
hominum. Menti autem Christianorum omnium temporum

1967
clare apparebat peccatum, non solum transgressionem le­
gis divinae, sed insuncr, etsi non semper directe et aperte,
esse contemptum vel neglectum personalis amicitiae Inter
Deum et hominem ·, ct veram ac numquam satis aestima­
bilem Dei offensam, immo ingratam reiectionem amoris
Dei in Christo nobis oblati, cum Christus discipulos suos
amicos vocaverit, non servos 7.
3. Necessarium est ergo ad peccatorum plenam remis­
sionem ct reparationem, quae dicitur, non solum ut per
sinceram conversionem mentis amicitia cum Deo restaure­
tur et offensa sapientiae ct bonitati Eius illata expletur,
sed etiam ut omnia bona tum personalia tum socialia tum
ea, quae ad ipsum ordinem universalem pertinent, per
peccatum imminuta vel destructa, plene redintegrentur,
vel per voluntariam reparationem truae non erit sine poe­
na, vel per tolerantiam poenarum an ipsa iusta ct sanctis­
sima Dei sapientia statutarum, e quibus elucescant in uni­
verso mundo sanctitas ct splendor gloriae Dei. Ab exislentia autem et gravitate poenarum dignoscuntur peccati
Insipientia et malitia, eiusque malae sequelae.
Poenas vero luendas vel reliquias peccatorum purifican­
das manere posse et revera frequenter manere etiam post­
quam culpa iam remissa est 8, doctrina dc purgatorio lu­
culenter ostendit: in hoc enim animae / defunctorum, quae 8
«vere paenitentes in Dei caritate decesserint, antequam
dignis paenitentiae fructibus de commissis satisfecerint et
omissis»·, post mortem poenis purgatoriis purificantur. Ip­
sae quoque llturgicae preces idem satis indicant, quibus
ab antiquissimis temporibus communitas Christiana ad sa­
cram synaxim admissa utitur orans «ut qui iuste pro pec­
catis nostris affligimur, pro tui nominis gloria misericor­
diter liberemur» 10.
Omnes autem homines in hoc mundo peregrinantes levia
saltem et quotidiana peccata, quae dicuntur, committuntn:
ita ut omnes misericordia Dei indigeant, ut a peccatorum
sequelis poenalibus liberentur. /
*

• Cfr. h. i, 2-3: «Ffflos enutrivi et exaltavi, ipsi autem sprevexuat at.
Cognovit boj possessorem saura, et asinus praesaepe domini sci; Isaèl
■utera me non cognovit, et populus meus non intellexit·. Cfr. etiam Dod.
8, ix et 32, 15
Pi- 105, 2X et xx8, passim; Sap. 7, 14; Ii. Π, 10 et 44.
21; 1er. 33, 5; Ei. 20, 27. Cfr. Concilium Vaticanum II, Const dogm. de
divina revelatione Dei verbum, n. 2: «Hac itaque revelatione Dea inrisüdâ
(cfr. Col. 1.15; r Tim. z, 17) ex abundantia caritatis suae homines tamquam
amicos alloquitur (cfr. Ex. 33, xx; Io. X5. i4-*5) «t cum eis convasate
•Cfr. Concilium Tridentinon, Sessio XXV, Dardurn da induIgcrUHx:
(cfr. Bar. 3, 38), ut eos ad societatem Secum invitet In eamque suscipiat»:
«Cum potrsUs confertndi indubjrntia
*
a Christo Ecdctsar concessa fit,
A. A. S. 5« («9«) P- 818. Cfr. etiam ibid., n. 21:1. c. p. 827-828 [LE 3345].
stque htxicsrnodi potestate divinitas sibi tradita antiquissimis etiam ten1 Cfr. Io. 15, X4-15. Cfr. Concilium Vaticanum II, Const past de Ecclesia
ponbus illa usa fuerit...»: D.-S. (— Denxinger-SchStuneUcr) 1835; cfr.
in mundo huius temporis Gaudium ci spei, n. aa: A. A. S. 58 (1966) p. xap
λϊιΜ. a3, 18.
(LE 3366> et Decr. de activitate missionall Ecclesiae Ad gcnUi dinaihu,
• Concilium Vaticanum IT, Const, doçm. de divina revelatione Dri rerhum,
n. 13: A. A. S. 58 (X966) p. 9G2 (LE 3364J.
n. 8: A. A. S. 58 (1966) p. Bai [LE 3345]; tir. Concilium Vaticanum I,
•Cfr. Num. so, xτ. «Dixltque Dominus ad Moysen et Aaron: Quii oca
Const. doçn. de fide catbolZa DH FOiai, cap. 4. De ûde et rabone: D.-S 3020.
credidistis mihi, ut sanctificaretis me coram filiis Israël, non introiucets
• Cfr. Gm. 3, 16-19: «Mulieri quoque dixit (Deus): Multiplicabo *
aerumna
bos populos in terram quam dabo eis». Cfr. Num. 27, 13-14: «Ccmque rideris
teas et conceptus *too
;
in dolore parks ftbos et sub viri potestate eris et
eam, ibis et tu ad populum tuum, sicut ivit frater tuus Aaron, quia oficcdiipse dominabitur tuL Adæ vero dixit: Quia audisti vocem uxoris tuae et
stis nz in deserto Sin in contradictione multitudinis nec sanctificare æe
cooxdisti de ligno. ex quo praeceperam tibi ne comederes, maledicta terra
voluistis coram ea super aquas». Cfr. 2 Reg. X2, X3-X4*· «Et dixit Darid ad
in opere tcô: in laboribus comedes ex ea cunctis diebus vitae tuae. Spinas
Natham Peccavi Domino. Dixitque Nathan ad David: Dominus quope
et tribulos germinabit tibi — In sedere vultus tui vesceris pane, donec re­
transtulit peccatum tuum: cor morieris. Veruntamen, quoniam bbsptrvertaris in terram, *d qua sumptus es; quia pulvù es, et ia pulverem re­
raare fecisti inimicos Demini propter verbum hoc, filius, qui nata «1IÜ,
verteris». Cfr. etiam £mc. 19,41-44; Kom. 2,9 et r Cor. 11, 30. Cfr. Augustinus,
morte morietur». Cfr. Innocentius IV, InitrucHo pro Gnucii: D.-S. 83S.
Enarr. tu Pt. LVIII x, 13: «Iniquitas omnis, parva xnagnave sit, puniatur
Cfr, Concilium Tndentinum. Sessio VI, can. 30: «Si quis post acceptas
nccexsc est, aut ab ipso homine poenitente, aut a Deo vindicante»: CCL 39,
iustificationis gratiam cuilibet peccatori p aeni tenti ita culpam rtraiui d
p. 739; PL 36, /ΟΙ. Cfr. Thomas, S. Th. 1-2, q. 87, o. 1: «Cum autem peccatum
rvat-an aeternae poenae deleri dixerit, ut nullus remaneat reatus poeu·
ut actus inerdinatus, manifestum est quod quicumque peccat, contra alitemporalis, exsolvendae vel in hoc saeculo vel in futuro in purpteoo,
ς·ΧΗ· orlmexn agit. Et ideo ab ipso ordine consequens est quod deprimatur.
antequam ad regna caelorum aditus patere posait: an. s.»: D.-S. 15S0; dr.
Qux· qukkm depressio poena est».
etiam D.-S. 16S9. 1693. Cfr. Augtatinus, In Io. n. tr. 124, 5: «Center beco
* Cfr. Mclih. 15, 41-42: «Discedite a me, maledicti, in ignem actemum,
tolerare (hanc vitam) etiam remissis peccatis; quamvis ut in eam veeirei
qai paratus est diabolo et angelis ritu. Esunvi enim, et non dedisti rmhi
miserum, primum fuerit causa peccatum. Productior est etxim poena quam
Eunducare». Vide «Uam Mare. 9, 41-43; Io. 5, a5-r
*r.
Rom. 2, 9; Gal. 6, 6-3.
culpa, ne parva putaretur culpa, si cum illa fineretur et poena. Ac per boc
Cfr. Concilium Lugduxxnse II, IV, Pro/nno /Uri MichaÜu Palaalagi
vyl ad demonstrationem debitae miseriae, vel ad emendationem labiis
imfcralont: D.-S. 856-858. Cfr. Concilium Fkttntinum, Dccrrtum pro Graecia:
vitae, vel ad exercitationem necessariae patientiae, temporaliter botalnem
D.-S. 1304
*1306.
Cfr. Augustinus. Enchiridion, 66, 17: «Multa etiam hic
detinet poena ct quem iam ad darrnitionem crmpiternam reum non detinet
valentur ignosci et nullis wpplkiis vindicari; sed eorum poenae reservantur
culpa»: CCL 36, pp. 638-684; PL 33, 1972-1973. · Concilium Lugdain postmen. Neque enim frustra Ille proprie dicitur dies ludkii, quando
nense II, Se$ak> IV: D.-S. 856.
*
venture
est iudex vir.rai atque corttsonnn. Sicut e contrario vindicantur
l,Cfr. Dom. in Sept., Oralia; Preces populi tui, quaesxxznus, Dore·^
bic aliqua, ct tamen »1 remittuntur, profecto In futuro sacculo non nocebunt.
clcrxi’-nter exaudi: ut, qui iuste pro peccatis nostris aliliçünur, pro tei nceriiTnptrrra d» quibusdam temporalibus poenis, quae in hac vita peccantibus
ids gloria misericorditer liberemur. Cfr. Feria II post dom. I in Quadru,
tnogantur, ri
* quorum peccata delentor, ne reserventur in finem, ait ApoOrario rafer popuium: Absolve, quaesumus. Domine, nostrorum vinculi
rioltfi (r Cor. xx, 31-32): <Si enim no» ipsos iadlcarrmos, a Domir.o non
peccatormu el quidquid pro ei* meremur, propitiatus averte. Cfr. Dora. 111
Itelkaramur. cum iuficamur autem a Domino ecmpunur, ne cum hoc
m ■_· :ai.rag., rotUommunio: A cunctis nos, quaesumus, Domine, rea libo»
cr:ndo dar-nemur»’··. ηά. ScUel, TuUngae 1930, p. 4a; PL 40, 263.
el
TU1 3budve: quo* tanti mysterii tribuis esse participe*.
•Cfr. Hermae paitort Hand. 6, x, 3: hunk, Paltu ApciSolici x, p. 487.
Clr. Iac. 3, 3: »in multa enim offendimus omnes». Cfr. 1 Ia. x, 8: él
5083

50S4

PAULUS VI, CONSTITUTIO DE SACRIS INDULGENTIIS

1967 ΙΛΝ 1

II
4. Ex arcano ac benigno divinae dispositionis mysterio,
homines supernatural! necessitudine Inter sc coniunguntur,
qua peccatum unius etiam ceteris nocet, sicut etiam sancti­
tas unius beneficium ceteris affert ia. Ita christifideles au­
xilium sibi invicem praestant ad finem supernaluralem
consequendum. Communionis huius testimonium In ipso
Adamo manifestatur, culus peccatum in omnes homines
propagatione transit. Sed malus et perfectius necessitudi­
nis nui us supernaturalis principium, fundamentum et exem­
plar est Ipse Christus, In cuius societatem Deus nos vo­
cavit n.
5. Etenim Christus, «qui peccatum non fecit», «passus
est pro nobis»11; «vulneratus est propter Iniquitates nostras,
attritus est propter scelera nostra... et livore eius sanati
10 sumus» u. /
Christi vestigia secuti u, christifideles semper conati
sunL se invicem adluvare in via ad Patrem caelestem, ora­
tione, spiritualium bonorum exhibitione et paenitentiali
expiatione; quo fervent lore autem caritate excitabantur,
eo magis sectabantur Christum patientem, cruccm pro­
priam ferentes in expiationem peccatorum suorum et alio­
rum, certo scientes se fratribus suis ad salutem adipiscen­
dam opitulari posse apud Deum misericordiarum Patrem 17.
dixrrfsus quoniam peccatum non habemus, ipsi nos seducimus, et veritas
12 tebis non est». Quem textum Concilium Carthagincnse sic commentatur
dtzsD placuit, quod ait S. Ioannes Apostolus: Si dixerimus, quia peccatum
uca habemus, nos ipsos seducimus, et veritas in nobis non est: quisquis
sic accipiendum putaverit, ut dicat propter humilitatem oportere dici, nos
habere peccatum, non quia vere ita est, an. s.»: D.-S. 228. Cfr. Concilium
TôàŒtinam, Sessio VI, Decr. de iustijicationst cap. II: D.-S. X537. Cfr.
Coccifian Vaticanum 11. Const, dogun de Ecclesia Lumen gentium, n. 40:
«Con vero in multis offendimus omnes (cfr. lae, 3, 2), misericordiae Dei
roller egemus atque orare quotidie debemus: «Et dimitte nobis debita noitn» (Maith. 6, 12)»: A.A.S. 57 (1965) P· 45 [LE 3232]. M Cfr. AugustiEO, De tepl. contra Danat. 1, aS: PL 43, 124.
‘•Cfr. Io. 15, 5t «Ego sum vitis, vos palmites; qui manet in me, et ego
ia eo, hic tat fructum multum». Cfr. r Cor. 12, 27: «Vos autem estis corpus
Christi et membra dc membro». Cfr. etiam r Cor. 1, 9 et xo, X7; Eph. x, 20-23
et 4, 4 Cfr. Concilium Vati canum II, Const, dogm. de Ecclesia Lwmen
fndwM, n. T- A. A. S. 37 (1965) pp. xo-xx [LE 3232 L Cfr. Pius XII, Litt.
encycl. Jfyxffr» Corporis: «Ex eadem autem Spiritus Christi communicatione
efficitur ut
Ecclesia veluti plenitudo constituatur et complementum
Redemptaris, Christus vero quoad omnia in Ecclesia quodammodo adimpieato (cfr. Thomas, Comm, tn epist. ad Eph. x, lect 8). Quibus quidem
verbis ipsam attigimus ratfoncro, cur Caput mysticum quod Christus est,
et Ecdesia, quae hisce in terris veluti alter Christus eius personam gerit,
esem novum hominem constituant, quo in salutifero crucis opere perpetmado caelum et terra junguntur: Christum dicimus Caput et Corpus,
Christum totum»: D.-S. 3813; A. A. S. 35 (2943) PP· 230-232 [LE 27591Cfr. Augustinus, Enarr. 2 in Ps. XC, x: «Dominus noster lesus Christus,
umqooa totus perfectus vir, et caput, ct corpus: caput in illo homine
^nojdmos, qui natus est de Maria virgine Hoc est caput ecclesiae. Corpus
bria capitis ecclesia est, non quae hoc loco est, sed et quae boc loco et
per totum orbem terrarum; nec illa quae boc tempore, sed ab ipso Abel
esque ad eos qui nascituri sunt usque in finem et credituri in Christum,
totos populas sanctorum ad unam civitatem pertinentium; quae civitas
ccrpcs est Christi, cui caput est Christus·: CCL 39, p. 2266; PL 37, 1259.
14 Cfr. j Pt. 2, 22 et 22. 14 Cfr. Is. 53, 4-6 cum 1 Pt. 2t 22-15; cfr.
ethm Io. x, 29; Rom. 4, 25 ct 5, 9 ss.; 1 Car. 25, 3; 2 Car. 5, 22; Gal. x, 4;
E;L 1, 7 «4
x, 3, etc-, x Io. 3, 5. 14 Cfr. 1 Pt. 2, 22.
” Cfr. CoL i, 24: «Qui nunc gaudeo in passionibus pro vobis et adimpleo
u quae desunt passionum Christi in carne mea pro corpore eius, quod est
eccksU». Cfr. Clemens Alexandrinus, Lib. Qvis dira salvetur 42: S. Ioannes
Apostolus iuvenem latronem hortatur ad poenitentiam, exclamans: «Ego
pro te Christo rabonem reddam. Si sit opus, tuam ipse libens mortem sudiaebo, quemadmodum Dominus pro nobis mortem tulit. Animam meam
pro tua vicariam dabo»: GCS Clemens 3, p. 290; PG 9, 650. Cfr. Cyprianus,
De lapsù it, 36: «Credimus quidem posse a put iudicem plurimum rodrtyrum
nerita ct opera justorum, sed cum judicii dies venerit, cum post occasum
ueiuli holus et mundi ante tribunal Christi populus eius adstiterit». «Pacnifoti, operanti, roganti potest clementer ignoscere, potest in acceptum
nfan quidquid pro talibus et petierint martyres et fecerint sacerdotes·:
CSEL 3», pp. 249-350 et 263; PL 4, 495 ct 508. Cfr. Hieronymus, Contra
Vi^dsnitum 6: «Dicis in libello too, quod dum vivimus, mutuo pro nobis
oare possemus; postquam autem mortui fuerimus, nullius sit pro alio
exmdicnda oratfcz praesertim cum martyres ultionem sui sanguinis obse­
crantes, impetrare non quiverint [Apec. 6, xo). Si apostoli ct martyres
adhoc ia corpore constituti possunt orare pro caeleris, quando pro se adhuc
debent esse solliciti: quanto magis post coronas, victorias et triumphos·»:
LL 23, 359. Cfr. Borilius Magnus, Homilia in martyrem Jtthiiam 9: Oportet
^itur flere ran flentibus. Ubi videris fratrem lugentem ob peccatorum
piecitretixm, lacrimare cum viro eiusmodi ac illius commiseresce. Ita enim
Ubi licebit ex malis olxnis tuum corrigere. Nam qui fervidas lacnmas pro
procato proximi effundit, duro fratrem deflet, medetur sibimetipsi
Luge
peccati causa. Animae aegritudo est peccatum; mors est animae immortalis;
procausi luctu atque irrequietis lamentis dignum est·: PG 31, 258-259.
Qr. lomncs Chrysostomus. In epist. ad Philipp. 1, bom. 3, 3: «Igitur non
nsentim eos qui moriuntur, lugeamus, neque de viventibus genera tira
raudeacus; «ed quid? Lugeamus peccatores non solum morientes, sed
etiam viventes: de justis gaudeamus, non solum dum vivunt, verum etiam
pos!quam raortni fuerint»: PG (>3, 203. Cfr. Thomas, S. Th. x-a, q. 87, a. 8:
•St loquamur de poena satisfactoria, quae voluntarie assumitur, contingit
exd erus portet poenam aliénas, inquantnm sunt quodammodo unum —.
h autem loquamur de poena pro peccato inflicta, inqaontum habet rabonem
[<·<-, y, sic solum unusquisque pro peccato suo punitur: quia actus peccati

5085

n. 3514

Hoc perantiquum communionis Sancto/rum dogma est 19, 11
quo vita singulorum filiorum Dei in Christo et per Chri­
stum cum vita omnium aliorum fratrum Christianorum
mirabili nexu coniungitur in supernatural! unitate Corpo­
ris mystici Christi, quasi in una mystica persona 1·.
Hoc modo exhibetur «thesaurus Ecclesiae» w. Qui qui­
dem non est quasi summa bonorum ad instar materialium
divitiarum, quae per saecula cumulantur, sed est infinitum
et inexhaustum pretium, quod apud Deum habent expia­
tiones et merita Christi Domini, oblata ut humanitas tota
a peccato liberetur et ad communionem cum Patre perve­
niat; est Ipse Christus Redemptor, in quo sunt ct vigent
satisfactiones ct merita redemptionis cius al. Praeterea ad
hunc thesaurum pertinet etiam pretium vere immensum
et incommensurabile ct semper / novum, quod coram Deo 12
habent orationes ac bona opera Beatae Mariae Virginis et
omnium Sanctorum, oui, Christi Domini per ipsius gratiam
vestigia secuti, semetipsos sanctlficaverunt, et perfecerunt
opus a Patre acceptum; ita ut, propriam salutem operan­
tes, etiam ad salutem fratrum suorum in unitate Corporis
mystici contulerint.
«Universi enim qui Christi sunt. Spiritum eius habentes,
in unam Ecclesiam coalescunt et invicem cohaerent in ipso
(cfr. Eph. 4, 16). Viatorum igitur unio cum fratribus qui
in pace Christi dormierunt, minime intermittitur, immo
secundum perennem Ecclesiae fidem, spiritualium bono­
rum communicatione roboratur. Ex eo enim quod caelites
intimius cum Christo uniuntur, totam Ecclesiam in sancti­
tatem firmius consolidant... ac multipliciter ad ampliorem
eius aedificationem contribuunt (cfr. 1 Cor. 12,12-27). Nam
in patriam recepti et praesentes ad Dominum (cfr. 2 Cor. 5,
8), per Ipsum, cum Ipso et in Ipso desinunt apnd Patrem
Sro nobis intercedere, exhibentes merita quae per unum
lediatorem Dei et hominum, Christum lesum (cfr. 1 Tim.
2, 5), in terris sunt adepti, Domino in omnibus servientes
et adimplentes ea quae desunt passionum Christi in carne
sua pro Corpore eius quod est Ecclesia (cfr. Col. 1, 21).
Eorum proinde fraterna sollicitudine infirmitas nostra plu­
rimum iuvatur»at.
Unde inter fideles, vel caelesti patria politos, vel admis­
sa in purgatorio expiantes, vel adhuc in terris peregrinantes, profecto est perenne caritatis vinculum et bonorum
omnium abundans permutatio, quibus, peccatis omnibus
totius Corporis mystici expiatis, iustitia divina placatur;
misericordia autem Dei ad veniam provocatur, quo citius
Êeccatorcs contriti ad plenam fruitionem bonorum familiae
»ei perducantur.
III

6. Ecclesia, harum veritatum inde a primis temporibus
conscia, varias vias noverat et iniit, ut fructus rcdcmptioaliquid personale «L. Si actero loquamur de poena quae habet rationem
medirinae, sc contingit quod unos punitur pro peccato alterius. Dictxnn
est enim quod detrimenta corporalium rerum, vrl etiam ipsos corporis,
rant quaedam poenales medicinae ordinatae ad salutem animae. Unde
nihil prohibet talibus poenis ahquem paniri pro precato alterius, vel a Deo
vel ab bomine».
x,Cfr. Leo XIII, Epist. encycL Mirae caritatis: «Nihil est enim aliud
sanctorum communio... nisi mutua auxilii, expiationis, precum, benefi­
ciorum communicatio inter fideles vel caelesti patria potitos vel igni piacu­
lari addictos vel adhuc in terns peregrinantes, in unam coalescentes dvitatrm,
cuius caput Christus, cuius forma caritas»: Acia Laenis XIII 23 (2902) Ρ·
12Τ, D-S. 33*3ν
_
x,Cfr. i Cor. χα, 22-23: «Sicut enim corpus unem est et membra habet
multa; omnia autem membra corporis, cum tint traita, unum tamen corpus
sunt; ita et Christus. Etenim in uno Spiritu Ocines nos in unam carpus
baptiza ti sumus». Cfr. Pius XII, LitL encycl. 3/ytfûï Corpcrir «Ita (Christus,
in Ecclesia quodammodo sivit, ut ipsa quasi altera Christi persona exsistat)
Quod quidem genticm Doctor ad Corinthios scribens affirmat, con. nihil
aliud adii cieas, «Christum» Ecclesiam vocat (cfr. r Cor. xx, u), ipæmque
profecto Magistrum imitatus, qui eidem Ecclesiae insectanti addxroarerat
ex alto: «Saule, Saule, quid me peneq œris?» (cfr. Ad. 9, 4; 23, χ *5» x<L
Quin knmo si Nysseno credimus, saepius ab apostolo Eccksx <hratus»
nuncupatur (cfr. De nXa Moysis: PG 41. 3S5); nec ignotum robis est, ve­
nerabiles Fratres, illud Augustini effatum: «Christus praedicat Christum»
(cfr. Sermones 354. x; PL 39, 1563)·: A. A. S. 35 (1943) p. ai3 (LE 2759*.
Cfr. Themis, 5. Tk. 3. q. 4S, a. a ad r ct q. 49, x x.
·· Cfr. Clemens VI, Bulla jubilari Unirendus Dei Fifosr «Uolgtecatm Dei
Fdius — thesaurum militanti Ecclesiae aequisvit — Qncm quidem thesau­
rum — per beatrnn Petrum caeli clavigerum. txmque successores. $005 ta
terris vicanos, commisit fidelibus salubriter dispensandum — Ad cuius
quidem thesauri cumulum beatae Dei Genituris ccnnjumqi» electorum *
primo Iusto usque ad ultimum menta adminiculum praestare noacuntur ...»:
D.-S. 1055, 1026. 1037. Cfr. Sixtus IV, Epist enrycL J&wssn* JWhÿicù;
«... Nos, quibus plrnitodo notesuks cx alto est attributa, de thesauro cnjvrrsdis Ecdesixr. qui ex Chmti Sapctoruxnque rim meritis constat. Nebis
commisso, auxilium et suffragium animabus purgatorii afferre cupienti»
D.-S. 1406. Cfr. Leo X. Decretum Cim Fcxfç»a«n ad Caktanum de V»o le­
gatum papae: «... thesaurum exriteran Iesu Christi et Sanctorem d.iqvtuare...»: D.-S. 144$: cfr. D.-S. 1467 ct 5641. “Cfr /frir. ?, 13-13 ;o, ix-ik
“Condiam Vaticanam II, Coxat. dogm. de Eockria Lww» <γ^ιμ«,
n. 49: A.A.S. 37 (xp$3) pp. 34 53 (LE 323αμ

50S6

n. 3ô1t

PAULUS VI. CONSTITUTIO DE SACRIS INDULGENTIIS

nls Dominicae singulis fidelibus applicarentur, ct ut fideles
ad salutem fratrum operarentur; et sic totum corpus Ec­
clesiae in iustitia et sanctitate ad perfectum regni Dei ad­
ventum componeretur, quando Deus erit omnia in om­
nibus.
Ipsi enim Apostoli exhortabantur discipulos suos, ut
13 pro salute pcc/catorum orarent
quem usum antiquis­
sima Ecclesiae consuetudo sancte servavit··> maxime cum
paenltentes intercessionem totius communitatis invoca­
bant ”, et eo quod defuncti suffragiis, praesertim oblatione
sacrificii eucharistici sublevabantur 2·. Etiam opera bona,
ea imprimis quae humanae fragilitati difficilia sunt, in
Ecclesia iam ab antiquis temporibus pro salute peccato­
rum Deo offerebantur”, Cum autem passiones, quas mar­
tyres pro fide atque pro lege Dei sustinebant, magni aesti­
marentur, paenltentes ab iis petere solebant, ul eorundem
meritis adiuti celerius ab episcopis reconciliationem acciH perentaa. Preces / enim ct bona opera iustorum tanti ae­
stimabantur, ut paenitentem adjutorio totius plebis Chri­
stianae lavari, mundari atque redimi affirmaretur

In his omnibus vero non singuli fideles, propriis tantum
viribus, pro remissione peccatorum aliorum fratrum ope­
rari putabantur; ipsa enim Ecclesia, ut unum corpus, Chri­
sto capiti iuncta, in singulis membris satisfacere crede­
batur w.
Ecclesia autem Patrum sibi omnino persuasum habebat,
se opus salvlficum exsequi in communione et sub auctori­
tate Pastorum, quos Spiritus Sanctus posuit episcopos ad
regendam Ecclesiam Dei31. Episcopi itaque omnibus pru-

1907 IW 1

(lentor perpensis statuebant modum ct mensuram Mtiifictinnis praestandae, immo et permittebant, ut paenitentiae
canonicae aliis redimerentur operibus, forte fadlionbut,
bono communi convenientibus vel pietatem foventibus,
auac ab Ipsis pacnitentibus» immo aliquando ab nilis fide­
libus essent peracta 31. /
β
IV

7. Persuasio In Ecclesia vigens Dominici gregis Pario­
res per applicationem meritorum Christi et Sanctorum slnSulos fideles a reliquiis peccatorum liberare posse, paubtim
ecursu saeculorum, Spiritu Sancto afflante, qui populum
Dei iugltcr animat, usum indulgentiarum Induxit, per quem
profectas in doctrina Ipsa ct disciplina Ecclesiae factus «t,
non permutatio”, et ex nidice revelationis novum bonum
invectum ad utilitatem fidelium ac lotius Ecclesiae.
Usus autem indulgentiarum, paulatim propagatus, tum
maxime in historia Ecclesiae ut factum conspicuum appa­
ruit, quando Romani Pontifices, opera ouaedam bono com­
muni Ecdesiae conveniently, «pro omni pacnitcntia repu­
tanda esse» decreverunt ”, atque fidelibus «vere paenlUn’
tibus et confessis» atque huiusmodi opera peragentibus «ie
omnipotentis Dei misericordia et... Apostolorum cius me­
ritis ct auctoritate confisi», «Apostolicae plenitudine po­
testatis», «non solum plenam et largiorem, immo plenissi­
mam omnium suorum... veniam peccatorum» concede­
bant
Nam «Unigenitus Dei Filius... thesaurum militanti Ec­
desiae acquisidt... Quem quidem thesaurum... perbeatum
Petrum, caeli clavi'gcrum, eiusque successores, suos in 16
terris vicarios, commisit fidelibus salubriter dispensandum,
et propriis et rationabilibus causis, nunc pro totali, nunc
pro partiali remissione poenae temporalis pro peccatis de­
bitae, tam generaliter, quam specialiter (prout cum De»)
expedire cognoscerent), vere paenltenttbus et confessis mi­
sericorditer applicandum. Ad cuius quidem thesauri cu­
mulum beatae Dei Genetricis omnlumque electorum... me­
rita adminiculum praestare noscuntur»3·.
8. Haec remissio poenae temporalis debitae pro pecca­
tis, ad culpam quod attinet, iam deletis, proprio nomine
«Indulgentia» vocata est 3T.

n Cfr. Iu. 5,
«Confitemini ergo alterutrum peccata ra’.n rt crate
pro invicem, ut salvemini; multum enim valet deprecatio iusti adsidua».
Cfr. r lo. 5, x& «Qui idt fratrem mm peccare peccatum non ad cortem
petat, et dabitur d vita peccanti non ad cortem».
’* Cfr. démens Rocnaatss, Ai Cor. 56, 1: «Orcmui Lntur et no» pro us,
qm in peccato quopiam versantur, al xnoderatx) et htssibtas us coccvdatxr,
ut non nobh, led volxmtau divinae cedant. Sic easn xneebo, quae ara o
sericordia ecam fit apad Dm et sanctos, ipüs fructuosa erit et perfreta»;
Funk, Paires Apodolui I, p. 171. Cfr. Marrinum f. Pofycarps 3. 1: «Cura
antem precationem tandem finiisset, in qua meationem fecerat csncam.
qui aliquando cum ipso versati fuerant, porrorum quidem et caprorum,
clarorum et obscurorum totinsque per orbem terrarum catboücae ecdesiae— »:
Funk, Paira Apcdolici j, p. 321, 323.
11 Cfr. Soeoenenus, Hid. EuL 7, 16: In poenitentia publica, peractis iim
ceraram sdemnibes, in ecclesia rotraaa, paeui:#mtes «cum gemitu ac h°Cfr. Coactum ΝχχΛχυχη I. can. xx: «... qacnmqœ enim et rxeta, et
xnentis pronos se in terram abidunt. Tum episcopus cum berimis ex advrno
lacrimis, rt tofrrattia, el bonis openbùs ccnvenscr.em et opere et habita
oeemreas, pariter ipse hnmi prowlntur, eî univnsa ecdesiae multitudo,
octeadunt, hi impleto aoditSoais tempore qood praefimtusn est, nento
simul oocfiîcts, lacrimis perfunditur. Pcnthaec rero primos exsurpt epesco
orauosmn coammnlonen habebunt» cum eo qood Jaceat etiam episccpo
F», ac prostratos erigit; facUq-je. u: decet, precatione pro peccatoribus
bmnaai'os ahqnx! de eis statuere — »: Mansi, SS. Cotscilioruus Mlledsa 2, 674pamitatiam agentibus, cos dimittite: PG 67, 1463.
Cfr. Ccnczlimn Neocaesarimse. can. 3: 1. c. 540- Cfr. Innocentias I, EfidM Cfr. Cyrillus Hierotolyuùtancs»
23 (wystif. 5), γ, toc «Deinde
35. 7, xx PL 30, 539. Cfr. Leo Mxçnus. Episi. 159, & PL 54, 1x38· Cfret pro defunctis sanctis patribus et episcopis, et omxabus generatim qtri inter
Barbito Magnus, Epui. 217 (canonica 3). 74:
si umaqmsque ecrsm
bos vita functi sunt (oramus); maximum hoc credentes admmentum illa ani­
qui in praedictis peccatis fuere, poenitentiam acens, bonus evaserit, is c=i
mabas fere, pro quibas oratio defertur, dum sancta et perquam trraeada
a Dei beaUnstate Lxx&di atque solvendi credita potestas, si dementior fill,
coram beet victima». Re autem confirmata exrmpjo coronae, quae plectitur
perspecta Hhixs qui peccavit poenitentiae maçxutudine, ad dimmnrodma
mperateri, ut in exsilium pulsis veniam praestet, idem S. Doctor sermonem
poenarom tempos, non erit dignus condemnatione, cum ea quae «t In
concludit dicens: «Ad eundem modum ct nos pro defunctà, etiamsi peccatores
Scriptsns. historia nos doceat, eos qui emn imiore labore paenitertun
sint, preces Deo offerentes, non coronam plectimus; sed Christum mactatum
ag-mt, ato Dri ciserkerrham consequi»: PG 33, 803. Cfr. Axnbrosiaj, Dr
pro peccatis nostris offerimus, dementem Deum rom pro illis tum pro nobis
pami^niia x, 15 (vide supra, in noto 29).
demereri el propitiare satagentes»: PG 33, xix£ 11x8. Cfr. A agnatum.
M Cfr. Vincentra Linnensia. Commondonum primm, 23: PL 50, 667^68.
CWorionrr q, 12. 32: PL 31, 777; et 9. xx, a7- PL 32, 775; Sermoua 172, x.
Cfr. Conedium Claroraontonum, con. 2: «Quicumque pro sola devotrn*.
PL 38, 936; Di rva Pro meriaù [trnda 1, 3: PL 40, 593.
non pro honoris vd pecuniae adeptione ad liberandam ecdeiiam Dei Irxn,7Cfr. Ckmens Alexandrinos. Lib. Quis ditet sahdur 42: (S. loannes
salexn profectos faent iter illud pro omni poenitentia reputetur»:
Apostolus, in converwone juvenis latronis) «Exinde partim crebris oratioSS. CeFanJvxwni aAltdio 20, 8x6.
ribus Deam deprteans, partim continuatis una cum iuveae fceimihs umcl
••Cfr. Bonifauus VIIL Balla Ani-^uorvm kabti.· «Antiquocum Libet fria
decertans, varifsque denique sermonum ilkctbris animum eus derunkyrts,
relatio, quod accedentibus ad honorabilem basilicam principis Apottdoran
non prius destitit, ut aiunt, quam illum firma constantia Ecxdesiae gremio
de Urbe concessae sunt magnae remissiones ct indulgentiae peccatorae.
admovisset —» : GGS 17, PP 189-190; PG 9, 65t.
Nos igitur — bsiusmodi xemiiucnes et fnduhreniias oœnes et lingula» ratas
” Cfr. Tertullianus, Ai fwtyrai x, 6t «Quam pacem quidam in ecclesia
et gratos habentes, ipsos auctoritate Apostollca confiimamta et appsotnkd habentes a martyribus in carrere exorare consueverunt”: CCL x, p. 3;
mu3_ Nos de omnipotentis Dei misericordia et eorundem Apoiicixus
PL i, 695. Cfr. Cyprianus, £ptrf. x3 (abas: 11), 1: «Occurrendum puto fra­
exui ineritis et auctoritate confisi, de fratrum Nostrorum ccnsdio et Ap>
tribus nostris, ut qui libellos a martyribus acceperunt manu d* tu poerxlstoheae plemtwline potestatis omnibus — ad basilicos ipsas accrdcstbs
trutum imposita veniant ad Dominum cum pace quam dari martyres lit­
reverenter, vere poemtenULcs et confessis
in huiusmodi pracsŒÙ «t
teris ad nos factis desideraveruntr. CSEL 3’. pp. 523-504; PL 4, 265: cfr.
quolibet centesinio secuturo anni* non sdum pfrnam et tarscrexB, tecoo
Id. Episi. io (alias: 13), a, CSEL 3’, p. 525; PL 4, 267. Ctr. Eusebius CaesapleniiAhnaCT omnium suorum concedemus et concedimus veniam pecti­
rfrasis. Hid. Eoi. 1, 6, 42: CGS Eus. 3, 2, 6zo; PG 20, 614-6x5.
torum «.»; D.-S. B63.
’· Cfr. Ambrosias. De ptuniimSta 1,15:
vel ut enim operibus quibusdam
••Omens VI, Bulla iubilaei Unigmdus Dei Filius: D.-S, xoaj, xc:6
totius populi porçatur, et plebis lacrimis abluitur, qui orationibus et fletibus
et XO17pk.bis redimitur a peccato, et in homine mundatur interiore. Denarii enim
•TCfr. Leo X, Decr. Cum postquam: «^- tibi significandum dtnkna,
Christus ecclesiae suae, ut unum per omnes redimeret, quae domini lesu
Romanam Ecclesiam, quam reliquae tamquam matrem sequi tenentor,
meruit adventum, ut per unum omnes redimerentur»: PL x6. 511.
tradidisse: Romanam Pontificem, Petri clavigeri »uccceorexn et lesu Christi
·· Cfr. Tertullianus, De f^niUniia 10, 5-6: «Non potest corpus de unitn
In tems vicarium, potestate clavium, quarum est aoerfre regnem carkrca
mccbn vexatione laetum a^ov: condoleat universum et ad remedium
tollendo illius in Christi fidelibus impedimenta (culpam solscet et pxxun
ccnlaboret cecetae est. In uno et altero ecclesia est, ecclesia vtro Christusz
pro actualibus peccatis debitam, culpam quidem mediante sacramento
rnto cum te ad fratrum genua protendis Christum contrectas, Christum
poenitentiae, poruam vero temporalem pro actualibus peccatis secundum
exoras; aequa 1Π1 cum super te herimas agunt Christus patitur, Christas
divinam iuatitiam debitam mediante ecclesiastica indulgentia), posse pra
patrem deprecatur. Facile impetratur «emper quod fili!» postulat·: CCL
rationalibes causis concedere eisdem Chnsli fidelibus, qui caritate mngtute
x» p 337, PL r, 1356. Cfr. Augustinus, Ensrr. in Pt. LXXXV v. CCL 39.
membra sunt Christi, rive lu hac vita tini, sive in purgatorio, indidgeatâ»
ex superabundantia meritorum Christi et Sanctorum; ac tam pro vfru
pp. 1X76-1X77. PL 37, 1082.
M Cfr. Ad. 30, x8. Cfr. etiam Concilium Tridentinum, Scwio XXIII,
quam pro defunctis Apxtnlica auctoritate indulgentiam concedendo, tbesauDecr. da sacrax&eato ordinis, e. 4: D.-S. 1768; Concilium VatSomnm I,
rum meritorum lesu Chnsli et Sanctorum dispensare, per rr.cdmn absohSesndo IV, Comt. dogm. de Ecclesia Poxtor adernut, c. 3: D.-S. 30611 Coucitranis indulgentiam ipsam confrere, vel per modum suffragii illam transferto
Irnn Vaticanum II, Const, degm. de Eccletia Lumm (nt'iuw, n. 20: A. A. S.
consite*.-j«. Ac propterea omnes, tam vivos quam defunctos, qui verarita
37 (1985) p »3 (LB 3233). Cfr. Ignatius Antiochenus, Ad Smyrnaei S, x:
omnes indulgentias hnlusnyxit consecuti fuerint, a tanta temporali poe&a.
«Sepsritim ab episcopo nemo quidquam faciat rorum, quae ad ecd-riam
«ecxxndum divinam lustltiam pro peccatis sms actualibus debita liberari,
«partant .·: Funk. I'alrn Apsstcitci 1, p. 283.11
quanta cor.œv _ie et acquisitae indulgentiae aequivalet»: D.-S, 1447-144S.

5088

1ÛG7 IAN I

PAULUS VI, CONSTITUTIO DE SACRIS INDULGENTIIS

Quae Indulgentia communia quaedam habet cum aliis
rationibus seu viis ud peccatorum reliquias tollendas initis,
sed insimul ab iisdem rationibus plane distinguitur.
In indulgentia enim Ecclesia, sua potestate utens mlnblrie redemptionis Christi Domini, non tantum ornt, sed
chriitifideli apte disposito auctoritate dispensat thesaurum
satisfactionum Christi ct Sanctorum ad poenae tempora17 Iis remissionem ··. /
Finis quem ccclwlastlca auctoritas sibi proponit In elar­
giendis Indulgentiis, in hoc est positus ut non solum adiuvet christifidclcs ad poenas debitas luendas, sed etiam
eosdem impellat ad pietatis, paenitentiae ct caritatis opera
peragenda, ea praesertim quae fidei incremento et bono
communi conducuntw.
Quod sl christlfideles Indulgentias In suffragium defunc­
torum transferant, eximio modo caritatem exercent et,
dum superna cogitant, terrena rectius componunt.
Ibnc doctrinam Magisterium Ecclesiae in variis docu­
mentis vindicavit atque declaravit40. In usum quidem inIS diligentiarum nonnumquam / abusus irrepserunt, tum quia
«per indiscretas et superfluas Indulgentias» claves Ecclesiae
contemnebantur et pacnitentlplis satisfactio enervaba­
tur41, tum quin propter «pravos quaestus» Indulgentiarum
nomen blasphemabatur 41. Ecclesia vero, abusus emendans
41 Cfr. Paulas VI, EplsL Sacrcsanda Portiunculae: «Indulgentia, quam
psenitcn libas Ecclesia largitur, est manifestatio illius mirabilis communsonis
Sanctorum, quae uno caritatis Christi nexu Beatissimam Virginem Mariam
d chrisUfidcliuxn In caelis triumphantium vel in Hirgatorio degentium vel
in terris peregrinaetium coetum mystice devinci L Etenim indulgentia,
çue tribuitor ope Ecckaiae, mintritur vel omnino aboletur poena, qua
beco quodammodo impeditur, ne arctiorem cum Deo coni unctionem asvqurtur; quapropter poenitens fidelis praesens repent amnium in hae
unjulari caritatis ecdesialis forma, ut veterem exuat hominem novumque
iedeat, «qui renovatur in agnitionem secundum imaginem dos qui creavit
1233» (Ccl. 3, xo)»: A. A. S. 58 (iÇfÆ)» PP· 633-^34.
14 Cfr Paulas VI, Eplst. dt.: «Iis vexo christifidelibus, qui poenitentia
docti hanc «roetanoian» adipisci nituntur, eo quod post peccatum eam
sanctitatem affectant, qua primum baptismate Induti sunt in Christo, obviam
it Ecclesia, quae etiam largiendo indulgentias, materno quasi complexu
ct adiuxento debiles infinnosque sustinet filios. Non est igitur indulgentia
hdbor via, qua necessariam peccatorum poenitentiam devitare possumus,
*cd est potius fulcimen, quod singuli fideles, infirmitatis suae cum humiliute nequaquam inscii, inveniunt in mystico Christi corpore, quod totum
•eorea conversioni caritati, exemplo, precibus adlaborat» (Const dogm.
de Ecclesia Lumen genitum, c. 2 n.11)»: A. A. S.58 (1966) p. 632 [LE 3232].
** Gemens VI, Bulla jubilaei Unigenitus Dei FiliusiD.-S. 1026. Clemens VI
Eplst. Super çutiutdam: D.-S. X059. Martinos V, Bulla Inter eundas: D.-S
xx66. Satus IV, Bulla Salsator noster: D.-S. 2398. Sixtus IV, Epist encycL
Pontificis proeiia: «Nos scandalis et erroribus huiusmodi ... obviare
ivkates per Brevia Nostra ad w. praelatos scripsimus, ut Christi fidelibus
derivent, ipsam plenam indulgentiam pro animabus exsistentibus in purpteno per modum suffragii per Nos fuisse concessam, non ut per indulCmtam praedictam Christi fideles ipsi a piis et bonis operibus revocarentur,
sed ot illa in modum suffragii .mimarum saluti prodesset; perindeque ea
indulgentia proficeret, ac si devotae orationes piaeque eleemosynae pro
earendon animarum salute dicerentur et offerentur... non quod intenderaaos, prout nec intendimus, neque etiam inferre vellemus, indulgentiam
con plui proficere aut valere quam eleemosynae et orationes, aut eleemosynas
et cntjcr.es tantum proficere tantumque valere quantum indulgentia per
cedam suffragii, cum sciamus orationes et eleemosynas et indulgentiam
per Dedam suffragii longe distare; sed eam «perinde» valere diximus, id est,
ρσ eoa modum, «ac si* Id est per quem orationes et eleemosynae valent.
Et q-joefam orationes et eleemosynae valent tamquam suffragia animabas
epensa, Nos, quibas plenitudo potestatis cx alto est attributa, de thesauro
cuvenahi Ecclesiae, qui cx Christi Sanctorumque dus meritis constat.
Nebis commisso, auxilium et suffragium animabas purgatorii afferre cu­
prates mpradictam concessimus indulgentiam ...*: D.-S. 1403-1406. Leo X,
tfcHa Emtrgr Domne: D.-S. 1467-1472. Pius VI, Const A udor em fidei,
prop. 4« «Propositio asserens, «indulgentiam secundum suam praecisam
notjocan aliud non esse quam remissionem portis dus paenitentiae, quae
px canone statuta erat peccanti»; quasi indulgentia praeter nudam rtmisikoon poenae canonicae non etiam valeat ad remissionem poenae tempordii pro peccatis actualibus debitae apud divinam i usti tiara: — falsa,
vsneraria, Christi meritis iniuriosa, dudum in art. 19 Lu then damnata»:
D.-Sl 2640. Ibid-, prop. 41: «Item in eo, quod subditur, «scholasticos suis
isbtwUtilxa inflatos invexisse thesaurum male intellectum meritorum
Christi et Sanctorum, et dirae notioni absolutionis a poena canonica subitifaue confusam et falsaro applicationis meritorum»; quasi thesauri Ecriesae, unde Papa dat indulgentia, non sint merita Christi ct Sanctorum:
— falsa, teroerxna, Christi et Sanctorum meritis iniuriosa, dudum in art. 17
Lathcri damnata»: D3. 2641. Ibid., prop. 43: «Item in eo, quod superaddit,
dxtaoûus adhuc esse, quod chimaerea isthacc applicatio transferri solita
iit ia defunctos ·: — falsa, temeraria, piarum aurium offensi va, in Romanos
Pcetificn et in praxfra et sensum universalis Ecclesiae Iniuriosa. inducens
la oTorem haereticali nota in Petro de Osma confixum, Iterum damnatum
ta «rt. 22 Lnlheri»; D.-S. 2642. Pius XI, Indictio Anni Sancti extra ordinem
r.uRer «_. plenissimam totius poenae, quam pro peccatis luere debent,
iadulgratiim misericorditer in Domino concedimus atque impertimus,
cbteat» prius ab iisdem admissorum cuiusque suorum remissione ac venia·:
A. A. S. 25 (1933) p. 8 [LE 1x41 ). Hus XII, Indictio universalis lubilaei
lui-Cseum maximum.· «Hoc igitur piacularis anni decurro, omnibus chriitfidehhus, qui rite per Paenitentiae Sacramentum expiati et sacra Synaxi
refecti, — Basdkas... pie inviserint, atquepreces... recitaverint, plenistotius poenae, quam pro peccatis lorre debent, indulgentiam ac
▼eiiun misericorditer in Domino concedimus atque impertimus»: A, A. S.
«i (J740) pp. 258-239 [LE 2049].
«» Cfr. Conci Hum Lateranense IV, cap. 6j: D.-S. 8x9. 44 Cfr. Concilium

»89

η. 3514

atque corrigens, «indulgentiarum usum, Christiano populo
maxime salutarem et sacrorum Conciliorum auctoritate
probatum, in Ecclesia retinendum esse docet et praecipit,
cosque anathemate damnat, qui aut Inutiles esse asserunt,
vel eas concedendi in Ecclesia potestatem esse negant» n.
9. Ecclesia autem etiam hodie omnes suos filios Invitat,
ut ponderent atque considerent, quantum valeat usus in­
dulgentiarum ad vitam singulorum, immo etiam totius so­
cietatis Christianae fovendam.
Ut breviter praecipua commemoremus, primum quidem
salutaris hic usus docet: «malum et amarum est reliquisse...
Dominum Deum» 44, Fideles enim, cum Indulgentias as­
sequuntur, intellegunt se non posse propriis viribus expia­
re malum, quod peccando sibi ipsis immo toti communitati
intulerunt, et ideo ad humilitatem salutarem excitantur.
Usus deinde indulgentiarum docet, quam intima unione
in Christo / inter nos conlungamur, et quantum conferre 19
possit vita supernaturalis uniuscuiusque ad alios, ut ct ipsi
cum Patre facilius et artius possint uniri. Indulgentiarum
itaque usus efficaciter ad caritatem inflammat, eamque
eximio modo exercet, cum fratribus in Christo dormienti­
bus adjutorium praebetur.
10. Item indulgentiarum cultus ad fiduciam et spem
denae reconciliationis cum Deo Patre erigit; quod tamen
ta operatur, ut nullius neglegentiae ansam det, studium­
que dispositionum ad plenam communionem cum Deo re­
quisitarum nullo modo remittat. Indulgentiae enim, licet
gratuita sint beneficia, tamen tum pro vivis tum pro de­
functis tantum certis condicionibus impletis conceduntur,
cum ad eas assequendas requiratur, hinc ut opera bona
praescripta absoluta sint, illinc ut fidelis debitis dispositio­
nibus praeditus sit: scilicet, ut Deum diligat, peccata detestetur, in meritis Christi Domini fiduciam habeat ct
communionem Sanctorum magnae utilitati sibi esse firmi­
ter credat.
Neque omittendum est indulgentias acquirendo fideles
dociliter se submittere legitimis Pastoribus Ecclesiae et
praesertim successori Beati Petri, Caeli clavigeri, quippe
quos ipse Salvator mandaverit, ut pascerent et regerent
Ecclesiam suam.
Institutio itaque salutaris indulgentiarum suo modo con­
fert, ut Christo exhibeatur Ecclesia non habens maculam
aut rugam, sed sancta et immaculata 4S, supernatural! ca­
ritatis vinculo in Christo mirabiliter coni uncta. Cum enim
ope indulgentiarum membra Ecclesiae purgantis ad Eccle­
siam caelestem citius aggregentur, per easdem indulgentias
regnum Christi magis magisque atque celerius instauratur,
«donec occurramus omnes in unitatem fidei et agnitionis
Filii Del in virum perfectum, in mensuram aetatis plenitu­
dinis Christi»44.
11. His igitur veritatibus innixa, sancta Mater Eccle­
sia, dum denuo commendat fidelibus suis indulgentiarum
usum, ut populo christiano plurium sacculorum cursu et
temporibus etiam nostris gratissimum, sicut experiendo
probatur, nihil omnino detrahere intendit de aliis sanctifi­
cationis et purgationis rationibus, imprimis de sanctissimo
Missae sacrificio ct sacramentis, praesertim paenitentiae
sacramento, deinde de copiosis auxiliis, quae uno nomine
sacramcntalia vocantur, ac demum de pietatis, paenitentiae
ct caritatis operibus. His omnibus subsi/diis hoc unum com- 20
mune est quod sanctificationem et purificationem eo vali­
dius operantur quanto artius aliquis Christo capiti et Ec­
clesiae corpori per caritatem coni ungitur. Praestantia ca­
ritatis in vita Christiana etiam indulgentiis confirmatur.
Nam indulgentiae acquiri nequeunt sine sincera metanoia
el coniunctione cum Deo, quibus additur operum prae­
scriptorum impletio. Servatur ergo ordo caritatis, in quem
Inseritur poenarum remissio ex dispensatione thesaun Ec­
clesiae.
Suos fideles cohortans ne deserant neu parvipendant
sanctas traditiones patrum, sed religiose eas accipiant,
tamquam pretiosum catholicae familiae thesaurum, lisque
obsequantur. Ecclesia tamen sinit unumquemque, in sanc­
ta et iusta libertate filiorum Deh huiusmodi purificationis
et sanctificationis subsidiis uti; in eorum mentem autem
continenter revocat ea quae ad salutem assequendam sunt
praeponenda, utpote necessaria vel meliora ct cfflcaciora 4\
Ut autem ipse indulgentiarum usus ad maiorem digni-

f

Tridentinum, Decretum dc indulgentiis: D.-S. XS35. 44 Cfr. ibid. 41 /zr. 3,
19. 44 Cfr. Eph. 5. 37. ••Eph. 4. 13.
4’ Cfr. Tbotnas, In 4 Seni. dût. το. q. j, ». t» q. b i, ad 1 (SL Th. Suppi
q. 35, *· ». »d
«... quamvis huiusmodi iadulgrnliae ciohum valeant ad
rendssionera poenae, Umeo alia opera satisfactionis root truju œritona
respectu praemii essentialis; quod in infinitum exhus est qcum dnnivjo
porcae temporalis».

5090

d.

PAULUS VI. CONSTITUTIO DE SACRIS INDULGENTIIS

3314

tatcm ct aestimationem provehatur, aliquid innovandum
sancta Mater Ecclesia opportunum duxit in earum disci­
plina, novasque nonnas tradendas decrevit.
V

12. Normae quae sequuntur variationes opportunas in
disciplinam de Indulgentiis inducunt, votis quoque Coe­
tuum Episcopalium receptis.
Ordinationes Codicis Iuris Canonici ct Decretorum Sanc­
tae Sedis de indulgentiis, quatenus cum novis normis con­
gruunt, integrae manent.
In normis apparandis haec tria praesertim spectata sunt:
ut nova mensura statueretur pro indulgentia partiali, con­
grua deminutio in indulgentias plenarias induceretur, ct
quae ad Indulgentias reales ct locales, quas dicunt, perti­
nent in simpliciorem ct digniorem formam redigerentur ct
componerentur.

Ad indulgentiam partialem quod attinet, antiqua dierum
ct annorum determinatione posthabita, nova norma seu
mensura exquisita est, iuxta quam actio ipsa consideratur
christifidelis, qui opus indulgentia ditatum perficit.
Cum vero sua actione christifidelis —praeter meritum
21 quod actionis / est fructus praecipuus— consequi insuper
possit poenae temporalis remissionem, ct quidem eo maio­
rem quo maior est operantis caritas et operis praestantia,
fdacuit hanc ipsam remissionem poenae, quam christifideIs sua actione acquirit, tamquam mensuram sumere re­
missionis poenae, quam Ecclesiastica Auctoritas per in­
dulgentiam partialem liberaliter addit.
Ad indulgentiam plenariam quod attinet, opportunum
visum est earum numerum congruenter minuere, ut christlfldeles Indulgentiae plenariae aequam aestimationem fa­
ciant et eam, debitis ornati dispositionibus, acquirere va­
leant Quod enim saepius occurrit, parum attenditur, quod
copiosius offertur, parvi aestimatur, cum plerique christi­
fideles congruo temporis spatio indigeant, ut ad plenariam
indulgentiam assequendam apte se praeparent.
Quod attinet ad indulgentias reales et locales, non tan­
tum earum numerus valde deminutus est, sed ipsum no­
mon sublatum est, quo clarius constet indulgentiis ditari
christifidelium actiones, non vero res vel loca, quae sunt
tantum occasiones indulgentias acquirendi. Immo piarum
Consociationum asseclae indulgentias illis proprias assequi
possunt, praescripta opera adimplendo, neque insignium
usus requiritur.

NORMAE
N. 1. Indulgentia est remissio coram Deo poenae tem­
poralis pro peccatis, ad culpam quod attinet, iam deletis,
quam christifidelis, apte dispositus et certis ac definitis
condicionibus, consequitur ope Ecclesiae quae, ut ministra
redemptionis, thesaurum satisfactionum Christi et Sancto­
rum auctoritative dispensat et applicat.
N. 2. Indulgentia est partialis vel plenaria prout a poe­
na temporali pro peccatis debita liberat ex parte aut cx
toto.

N. 8. Tres condiciones perfici possunt pluribus dicbui
ante vel post praescripti operis exsecutionem; convenit
tamen ut communio et oratio ad mentem Summi Pontificis
peragantur Ipso dic quo Instituitur opus.
N. 9. Unica sacramcntall confessione plures Indulgen­
tiae plenariae acquiri possunt; unica vero communione eu­
charistica et unica oratione ad mentem Summi Pontificis
una tantum indulgentia plenaria acquiritur.
N. 10. Condicio precandi ad mentem Summi Pontificis
plene impletur, sl recitantur ad Eiusdem mentem semel
Pater et Are; data tamen facultate singulis fidelibus quam­
libet aliam orationem recitandi iuxta uniuscuiusque pieta­
tem et devotionem erga Romanum Pontificem.
N. II. Firma facultate confessoriis can. 935 G LC,
facta commutandi pro «impeditis» sive opus praescriptum
sive condiciones. Ordinarii locorum possunt concedere fide­
libus, In quos ad normam iuris exercent auctoritatem, sl
loca inhabitent ubi nullo modo vel saltem admodum dif­
ficile ad confessionem vel ad communionem accedere pos­
sint, ut ipsi queant indulgentiam plenariam consequi absque
actuali confessione et communione, dummodo sint corde
contriti et ad praedicta sacramenta, cum primum pote­
runt, accedere proponant.
N. 12. Divisio Indulgentiarum In personales, reales et
locales, non amplius adhibetur, quo clarius constet indulÎ’entiis ditari christifidelium actiones, quamvis cum revel
oco interdum coni ungant ur. /
23
N. 13. Enchiridion indulgentiarum recognoscetur eo
consilio ut tantum praecipuae preces et praecipua opera
pietatis, caritatis ct paenitentiae indulgentiis ditentur.
N. 14. Elenchi ct summaria indulgentiarum Ordinum,
Congregationum religiosarum. Societatum in communi vi­
ventium sine votis, Institutorum saecularium, necnon pia­
rum fidelium Consociationum, quamprimum recognoscen­
tur, ita ut indulgentia plenaria acquiri possit peculiaribus
tantum diebus a Sancta Sede statuendis, proponente su­
premo Moderatore vel, si agatur de piis Consociationibus,
Ordinario loci.
N. 15. In omnibus ecclesiis, oratoriis publicis vel —ab
illis qui legitime iis utuntur— semlpublicis acquiri potest
indulgentia plenaria, quae defunctis tantum applicari pot­
est, die 2 Novembris.
In ecclesiis vero paroecialibus acquiri insuper potest in­
dulgentia plenaria bis in anno: die festo Titularis, et de
2 Augusti, quo «Portiunculae» indulgentia occurrit, vel alio
opportuniore die ab Ordinario statuendo.
Omnes praedictae indulgentiae acquiri poterunt vel die­
bus supra definitis vel, de consensu Ordinarii, dic Dominico
antecedenti aut subsequent!.
Ceterae indulgentiae ecclesiis vel oratoriis adiunctae
quamprimum recognoscentur.
N. 16. Opus praescriptum ad acquirendam indulgen­
tiam plenariam ecclesiae vel oratorio adiunctam est eius­
dem pia visitatio, in qua recitantur oratio Dominica et fidei
symbolum (Pater et Credo).
N. 17. Christifidelis qui pietatis obiedo (crucifixo, cruce,
corona, scapulari, numismate), a quovis sacerdote rite be­
nedicto, pia utitur mente, consequitur Indulgentiam par­
tialem.
Si autem pietatis obiedum a Summo Pontifice aut a auoUbet Episcopo fuerit benedictum, christifidelis, eodem
obiecto pia utens mente, assequi potest etiam indulgen­
tiam plenariam die festo SS. Apostolorum Petri et Pauli,
addita tamen, qualibet legitima formula, fidei professione.
N. 18. Pia Mater Ecclesia, si haberi nequit sacerdos
qui christifidcli in vitae discrimen adducto sacramenta el
benedictionem apostollcam cum adiuncta indulgentia ple­
naria. de qua In can. 468, § 2 C. I. C., administret, benigne
eidem, rite disposito, concedit indulgentiam ple/nariam ln 24
articulo mortis acquirendam, dummodo ipse durante vita
habitualiter aliquas preces fuderit. Ad hanc indulgentiam
plenariam acquirendam laudabiliter adhibetur crucifixus
vel crux.

N. 3. Indulgentiae sive partiales sive plenariae pos­
sunt semper defunctis applicari in modum suffragii.
N. 4. Indulgentia partialis, in posterum, his tantum
verbis «Indulgentia partialis» significabitur, nulla additu
dierum vel annorum determinatione.
N. 5. Chrlstifidcli qui, corde saltem contritus, peragit
opus indulgentia partiali ditatum, tribuitur ope Ecclesiae
tantadem poenae temporalis remissio, quantam ipse sua
22 actione iam percipit, i
N. 6. Indulgentia plenaria semel tantum in die acquiri
potest, salvo praescripto N. 18 pro constitutis «in articulo
mortis».
Partialis vero indulgentia pluries in die acquiri potest,
nisi aliud expresse notetur.
N. 7. Ad indulgentiam plenariam assequendum requi­
runtur exsecutio operis indulgentia ditati ct Impletio trium
condicionum, quae sunt: sacramental is confessio, commu­
nio eucharistica et oratio ad mentem Summi Pontificis.
Requiritur insuper ut excludatur omnis affectus erga quodcamque peccatum etiam veniale.
Sl plena huiusmodi dispositio desit vel praedicatae con­
diciones, salvo praescripto N. 11 pro «impeditis», non im­
pleantur, Indulgentia erit tantum partialis.
5091

1067 IAN 1

Eandem indulgentiam plenariam in articulo mortis chri­
stifidelis consequi poterit, etiamsi eodem die aliam Indul­
gentiam plenariam Iam acqulsivcrit.
N. 19. Normae de indulgentiis plenariis editae, prae­
sertim ca quae in N. 6 recensetur, applicantur etiam Indul­
gentiis plenariis, quae «toties quoties» usque adhuc upoclari consueverunt.
-gge
N. 20. Pia Mater Ecclesia, de fidelibus defunctis quam
5092

PAULUS VI, CONSILIÜM DE LAICIS ERIGITUR

10G7 ΙΛΝ Ο

maxime sollicita, quolibet privilegio hac dc re abrogato,
iisdem defunctis amplissime suffragari constituit quovis
Missae sacrificio.
• · ·
Novae normae, quibus innititur indulgentiarum acquisi­
tio, vigere incipient expletis tribus mensibus a dic quo haec
Constitutio ln Adis Apostollcae Sedis edetur.
Indulgentiae pietatis obtectorum usui adiunctae, quae su­
pra non recensentur, cessant expletis tribus mensibus a die
quo haec Constitutio in Actis Apostollcae Sedis edetur.
Recognitiones, de quibus in N. 14 ct N. 15, proponi de­
bent Sacrae Paenllcntlarine Apostollcae intra annum; ex­
pleto vero biennio a die huius Constitutionis, Indulgentiae,
quae confirmatae non fuerint, omnem vim amittent.
Nostra haec statuta et praescripta nunc ct in posterum
firma et efficacia esse et fore volumus, non obstantibus,
quatenus opus sit. Constitutionibus ct Ordinationibus Apostolids a Nostris Decessoribus editis, cctcrlsoue praescrip­
tionibus etiam peculiari mentione ct derogatione dignis.
Datum Romae, apud S. Petrum, die i mensis lanuarli,
In Octava Nativitatis D. N. I. C., anno mcmlxvii, Ponti­
ficatus Nostri quarto.—Paulus Pp. VI.
Adn. L CIAPPI In Vita rei. 3 (1967) 99-108; C. DUMONT In NrT
69 (1967) 308-314; G. HIGUERA in Sal torrao 55 (1967) 256-274. 483502; A-LOVELLlin ME 93 (1968) 118-128 et in R1t. dioc. Roma 8 (1967)
371-377; L R. in Vie consacrée 39 (1967) 110-116; E. F. REGATILLO
ia SaJ terrae 55 (1967) 687-689; G. Sl
LO in Doc. Calh. 64 (1967)
1823-1623.*; L. TRIMELONI in Perfice munm 42 (1987) 194-200.

3515
1967 IAN 6.-PAULUS VI, MOT. PR. AAS 59 (1967) 25-28

Consilium de Laicis

et Pontificia Commissio Studio­
sorum a elusTiHA et Pace» appellata constituuntur

PAULUS PP. VI

Catholicam Christi Ecclesiam cum eo semper spectare
oporteat, ut et scipsam intus renovet, et suam externam
conformationem ad ea, in quibus vivit, tempora accom­
modet, in animo idcirco habet, ex rerum usu, quem cursu
saeculorum consecuta est, suas cum mundi hominibus ra­
tiones plus plusquc in dies perficere x, ad quorum salutem
a divino Redemptore condita est.
Ex Concilii Vaticani II monitis, omnes christifideles, pro
sua quisque parte, eo quod ad populum Dei pertineant,
necesse est, ut munus hoc salutis sustineant a. Idem vero
Concilium, quod in multis actis suis singularem locum,
quem laid in populo Dei obtinent, illustravit, quodque cx
hoc plane videtur unam e suis notis propriis accepisse, ut
exponeret quam actionem lalci in Ecclesia susciperent, pe­
culiare fecit Decretum, quo Consilium quoddam constitui
praecipiebatur in servitium et impulsum apostolatus laicorum *.
Eodem autem tempore, Concilium, quoniam collocnilum
cum huius aetatis hominibus serere quaerebat, considera­
tionem suam in praecipuas quasdam appetitiones et studia
hominum horum dierum intendit (culus generis sunt quae­
stiones quae ad civitatum progressiones explicandas atti­
nent, ad Justitiam promovendam inter nationes, ad pacem
inter populos fovendam) ct votis expetivit, ut ab Apostolica
Sede Consilium quoddam statueretur, quod catholicorum
communitatem excitaret, ad eiusmodi quaestiones investi­
gandas *.
Concilio Oecumcnico concluso, hinc Coctus quidam postconciliaris, ex Nostro praescripto, exqulsivit qua meliore
ratione ad effectum adducerentur statuta Concilii quoad
n. 26 Decreti Apostolicam actuosilatem, hinc, Nobis item
26 praecipientibus, peculiaris quidam Coetus cogitatione/
se convertit ad Instituendum Consilium, quod in n. 90
Constitutionis Gaudium et spes optabatur.
Die autem vn mensis lulii superiore anno, temporarium
Coetum Nosmetipsis condidimus, cui id muneris commisi­
mus ut, spectatis investigationibus a duobus Coetibus fac­
tis, quos modo diximus, ea congruenter efficeret, quae acta
Concilii statuerant ct optaverant.
Ex eo quod duabus quaestionibus opera una simul data
est, comere licuit quaenam quaestionum rationes essent
1 Cfr. Const. Goarflax» rf tfrs, n. 43 [LE 3366]. ’Cfr. Const.
nn. 17 et 31 [LE 323a }. · Decr. AfViMitaffi acfaHilaitm, n. 26
ÎLE 33.46J- · Cfr. Const. Gaudium ct
n. 90 [LE 3366 J.

η. 3515

diversae, quacnam vero communes; ita ut visum fuerit
opportunum duo seiuncta Consilia condere, quorum tamen
summa moderatio una esset: hoc est Consilium de Laicis,
et Pontificia Commissio studiosorum, a lustitia et Pace
appellata.

I.—Atque primum quae sint propria Consilii de Laicis
videamus.
IIoc enim, cum in primis ad operam navandam et ad
favendum apostolatui laicorum spectet, debet propterea:
1) opostolatum laicorum in variis nationibus promove­
re, vel iam constitutum ordinare ct coniungere; illum coti­
die magis generali Ecclesiae apostolatui inserere; conecti
cum apostolalu uniuscuiusque nationis; sua actione illud
conari, ut intra fines Ecclesiae sanctae inter se veluti con­
grediantur et colloquantur sive sacra Hierarchia cum laicis,
sive variae laicorum consociationes inter se, ad cum sensum
qui in extremis paginis declaratur Litterarum Encyclicarum Ecclesiam suam [LE 3211|; convocare vari arum nat Io­
num homines in coctus, qui de apostolatu laicorum agant;
curare ut leges ecclesiasticae, ad laicos respicientes,
fideliter senentur;

2) suis consiliis Hierarchiae et laicis in operibus apostolicis assistere
3) operam dare studiis, ut magis magisque Innotescat
doctrina de quaestionibus ad laicos pertinentibus; diligen­
ter investigare quaestiones, quae oriantur in apostolatu
efficiendo; inquirere rationes quae intercedunt Inter con­
sociationes laicorum et munus pastorale. Quae studia, si
fieri poterit, typis edentur;

4) non solum nuntios de apostolatu laicorum dare et
accipere, sed etiam sedem constituere, ubi scripta instru­
menta eadem de re col/ligantur. E quibus omnibus cogi 27
poterunt viae rationesque, ad quas laicorum animi apte
conformentur, ut magnum Christi Ecclesiae adiumentum
afferant.
II.—Deinde de Pontificia Commissione studiosorum, a
lustitia et Pace appellata.

Haec Commissio sibi proponit populum Dei universum
excitare ad plenam adipiscendam conscientiam muneris sibi
hisce temporibus demandati; ita quidem, ut hinc paupe­
riorum populorum progressus promoveatur ac socialis iustitia inter nationes foveatur, illinc vero subsidia nationibus
minus progressis praebeantur, quorum ope eaedem Incre­
mentis suis per sc ipsae consulere possint. Quam ad rem
huius Pontificiae Commissionis erit:
1) colligere ac summatim perscribere pracstantlores
scientiae investigationes ac doctrinae adiumenta, quae per­
tineant sive ad cuiusvis generis incrementa, in campo sci­
licet educationis et mentis culturae, rei oeconomicae et
socialis, et in ceteris eiusdem generis; sive ad ipsam pacem,
in iis omnibus rebus, quae progressus causam superent;

2) operam conferre, ut altius pervestigentur, quod at­
tinet ad doctrinam, ad pastorale munus et ad apostolatus
actionem, generales quaestiones, quae progressus ct pacis
causa proponantur;

3) curare, ul haec doctrina atque huiusmodi nuntio­
rum collectio in notitiam omnium Institutorum Ecclesiae,
quorum intersit, perferantur;
4) vincula nectere inter omnia Instituta, hoc quidem
consilio, ut apta virium coniunctio foveatur, validiores ni­
sus fulciantur, itemque caveatur, ne ad idem propositam,
cum virium impendio, varia Incepta ct opera contendant.
III. —Haec autem erit duorum Consiliorum ordinatio.
1) Consilio dc Laicis ct Pontificiae studiosorum Com­
missioni a lustitia et Pace communis erit Praeses, e S. R. E.
Cardinalibus sumptus.

2) Item utrique Consilio communis erit Pro-Praeses,
episcopali dignitate auctus.
3) Consilio de Laicis ct Pontificiae studiosorum Com­
missioni a lustitia el Pace proprius cuique Secrctarius as­
signabitur. /
2s

4)Consilii de Laicis Secretario adiutriccni operam na­
vabunt duo Sub-Secrctarii.
5) Utrumque Consilium constat ex membri* ct consul­
toribus, opportuna ratione eligendis, quorum nominatio ad
Apostolicam Sedem pertinebit.

[nCium,

5093

‘Cfr. Dccr.

n.

[LE 334$]

U

PAULUS VI - SC PROP. FIDE - DOCTRINA FIDEI

η. 3516-3510

6) Omnia munera (hoc est munus Praesidis, Pro-Praesldis, Secretarii et Sub-secretarii) expleto quinquennio,
cessabunt Integrum tamen erit Apostollcae Sedi, ut, exac­
to quinquennio, haec munera iisdem, quibus antea, viris
deferantur.
7) Consilium de Laids et Pontificia Commissio studio­
sorum a lustiiia et Pace experimenti gratia constituuntur
ad quinquennium. Nam munerum exercitatio rerumque
usus opportunas immutationes suadere poterunt, ad eorum
fines et stabilem ordinationem quod spectat.
8)

Utriusque Consilii sedes erit Romae.

9) Decernimus pariter ex hodierno die cessare vacatio­
nem legis, quae ad Condlii Oecumenici Decretum respicie­
bat, cui initium Apostolicam adnositatem. Episcoporum ta­
men et Conferentiarum Episcopalium erit Decretum ipsum
in suis dioecesibus et nationibus ad effectum adducere.

Ex binis hisce Consiliis, quae libenti sane animo condi­
dimus, certa firmaque spes Nobis inidtur fore ut populi
Dei laid homines, quibus publica hac ordinatione consti­
tuta novae existimationis et benevolentiae Nostrae testi­
monium tribuimus, artius se posthac cum Apostolicae Se­
dis actione et sedulitate sentiant coniunctos, atque prop­
terea generosius cotidie operam, vires, alacritatem in po­
sterum Ecclesiae sanctae navent.

3517
1967 IAN 16-SC DOCTRINA FIDEI, RESCRIPTUM. PART?

Facultas datur concedendi sanationem in radice
MATRIMONII IN QUO PARS ACATIIOLICA CAUTIONES CANO­
NICAS PRAESTARE RENUIT

Romae, 10 lanuarii 1967
Litteris die 3 lanuarii n. d. 1967 datis Excellentia Tua
Re vitia sanationem In radier postulabat pro matrimonio ian
attentato inter catholicam Caroli nam ct acatholicxnn Adolphna
qui cautiones canonicas de baptismo ct educatione catholica
prolis praestare renuit.
Ad rem Tecum communico hanc S. Congregationem sana­
tionis in radice concessionem prudentiae et conscientiae Excdlentlae Tuae committere dummodo pars catholica firmi 1er
promittat se impleturam esse obligationem omnino cavendi de
futurae prolis saltem baptismo et educatione catholica, et
Excellentia Tua moralem certitudinem habeat de eiusdea
promissionis implemento.
Praeterea pars a catholica certior fiat dc obligationibus qui­
bus pars catholica pro sua conscientia tenetur.
Parochus, sua cx parte, invigilet ut pars catholica easdea
obligationes adimplent.
* Ordinario Columbe rui. iuxîa summarium traditum a Jurist 23 (136s)
188-199.

Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis decreta sunt, ea omnia firma ac rata esse iubemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, dic vi mensis
lanaurii, in Epiphania D. N. I. C., anno mdcccclxvti,
Pontificatus Nostri quarto.—Paulus Pp. VI.
Ad». E. BERGH in NxT 89 (1937) 2Û3-2Û5.

351G
1967 IAN 9.-PAULÜS VI, LIT. AP. AAS 59 (1967) 221

Apostolica Nuntiatura apud Madagascarianam RemPUBLICAM ERIGITUR

PAULUS PP. VI

1067 L\N 0-2Ü

351B
1967 IAN

Facultas

19.-SC

PROP.

FIDE,

RESCRIPTUM. PART.·

datur celebrandi Missam quater in domi­
nicis DIEBUSQUE DE PRAECEPTO

Preces—The Ordinary of the Apostolic Vicariate of
Grouard, prostrate at the feet of Your Holiness, humbly
requests the faculty to permit priests in his territory to
celebrate Mass jour times on Sundays and holy days of
obligation whenever this seems opportune for the spiritual
good of the faithful.
Resch.—In virtue of faculties granted It by His Holiness,
Pope Paul VI, and after attending to the recitals, the
Sacred Congregation for the Propagation of the Faith
graciously grants the favor as requested provided that
care is had for the health of the priests and that the
other requirements of law are observed.
The present grant is valid for fine years at the end of
which time the petitioner should maxe a report on the
use of the faculty.

Ad perpetuam rei memoriam,-—Publicas officiorum Inire
rationes, quibus haec Apostolica Sedes ad communis boni
* Or diran- Grouudanai. Prot. J». 357-67: BOUSCAREN VI. p 530
religionisque Christianae incrementum varias nationes at­
tingeret, sollemne semper fuit Romano Pontifici, ideoque
et Nos, qui onus regendae hisce temporibus Ecclesiae susti­
nemus, eas vel primum iungendas vel etiam firmandas as­
sidue curamus. Naper autem cum nobili Madagascariae
3519
Civitate huiusmodi amicitiae vincula sunt constituta, auditisque eius insulae Moderatoribus, novam Pontificiae Le­
1967 IAN 20.-SC DOCTRINA FIDEI, LITT. CIRC. PART?
gationis sedem ibidem esse collocandam censemus, quae ne­
gotia omnia expedienda legitime expediat. Quapropter,
Mutatur aliquatenus competentia S. C. pro Doctrina
omnibus attente perpensis. Nos, motu proprio, certa scien­
Fidei circa nonnullas causas matrimoniales quae
tia ac matura deliberatione Nostra deque Apostolicae po­
transeunt in competentiam S. Romanae Rotae
testatis plenitudine, harum Litterarum vi, Nuntiaturam
Apostolicam in Rcpubiica Madagascariana erigimus atque
Since the recent reorganization of the Sacred Congregation
for the Doctrine of the Faith numerous cases about the nullity
constituimus, eiusque sedem in urbe Tananariva colloca­
of marriages have been referred by it to the Tribunal of the
mus. Eidem Igitur sic per Nos erectae Nuntiaturae omnia
Sacred Roman Rota. In these cases the bond is attacked
singula deferimus lura, privilegia, honores, praerogativas,
because of the impediment mixta religio on the basis of Canon
indultu, miae huiusmodi Legationum propria sunt, certa
72 of the Council in Trullo or for defect of form Ln marriage*
spe freti hanc voluntatis Nostrae testificationem religioni
celebrated previous to the suppression of the last part cf
provehendae esse conducturam. Haec edicimus, statuimus,
Canon 1099, $ 2.
decernentes praesentes Litteras firmas, validas atque effi­
As you know, such cases would ordinarily be introduced to
caces lugiter exstare ac permanere; suosque plenos atque
the diocesan tribunal /or handling in lint instance but, because
of inherent difficulties, were remitted to the Sacred Congrega­
Integros effectus sortiri ct obtinere; Ipsique .Apostolicae
tion of the Holy Office where they were treated with relative
Nuntiaturae In Madagascariana Rcpubiica, sic a Nobis
urgency.
erectae, nunc ct in posterum plenissime suffragari; sleque
The Congregation is no longer competent for these cases
rite ludkandum esse ac definiendum; irritumque cx nunc
while, on the other hand, the Rota proceeds only In a judi­
ct Inane fieri, sl quidquam secus, super his. a quovis, auc­
cial way.
toritate qualibet, scienter sive ignoranter attentari conti­
Arrangements have been made for prompt consideration of
gerit. Contrariis quibusvis nihil obstantibus.
coses already transmitted. However, for each of them it is

Datum Romae, apud Sanctura Pclrura, sub anulo Pisca­
toris, dic ix mensis lanuarii, anno mcmlxv», Pontificatus
Nostri quarto.—Hamlctus I. Card. Cicognani, a publicis
Ecclesiae negotiis.

necessary’ to form a Pontifical Commission in first instance a*
the Rota can judge only on appeal. You will understand
that this is an extraordinary procedure.
e’V L'T
d'Jre’°PmentS, I am directed by the Holy
s
to ask i our Excellency and your tribunals of first instance

5095

5096

à

19G7 IAN 23

ι

PAULUS VI - SACRA CONGREGATIO RELIGIOSORUM

-----------------to handle these processes in loco for n regular sentence and to
refer on/y on appeal to the Sacred Rota or another tribunal of
second Instance.
* Text’ll datur iuxta notihcaflonem Dolcgali Ap. S. F. A. S., die 20
Ua. 1W7. Prot. N 4850/50, Ordinariix locorum tactam: BOUSCAR£X VI. p. 359-360.

3520
I

n. 3520-3521

1967 IAN 23.-PAULUS VI, ALLOC. AAS 59 (1967) 142-145
AllocLilio die 23 lan. 1967 habita ad Praelatos Auditores,
OU idoles cl Adoocalos Tribunalis Sacrae Romanae Rotae,
novo litibus indicandis ineunle anno coram admissos:

De

munere tunicis ecclesiastici in causis praecipue
MATRIMONIALIBUS TRACTANDIS

Con grande comnlaccnza riccviamo Lei, Monsignor De­
cano del Nostro Tribunale della Sacra Romana Rota; e con
eguale sentlmcnto accogliamo l'annuale visita dei Collegio
dei Prélat I Udi tori, che lo compongono, insieme agli nitri
(Ri Officiali, che vi hanno parte; cosi salutiamo / lo Studio
Rotale, associato a questa Udlenza, cd estendiamo 11 No­
stro saluto alia schicra dcgli Awocati Rotali, che vediamo
qui largamente rappresentata.
Cl è propizia Toccaslonc per rcndere onorc alie persone,
che fanno dell’amministrazlone della giustizla, nel nome di
questa Sede Apostolica, la loro professione; vogllamo dire,
il loro idcale, la loro missione, c, per quanti al carattere
di magistrat! uniscono qucllo di sacerdoti, un ministère;
e Ci place ripetere loro quale riverenza, quale stima, quale
fiducia Noi riserviamp per ciascuno di loro e per 1'intero
Tribunale, sicurl d'avere in loro, sia come singole persone,
sia come corpo forense, una testimonianza vissuta di quella
giustizla, che prima d'essere intimata agi! altri è prefessata
per sé, in quel santo timor di Dio, che mentre fa pesare la
somma responsabilité che possa incombere sulla coscienza,
libera la coscienza stessa da ogni umano timore e la affranca da ogni Inferiore intéressé; di quclla giustizla, diciamo, che per essere derivata dalla legge evangelica fa
sperimentare in chi la esercita le esigenze supreme della
verità e le urgenze frnteme della caritû. Che la Santa Sede
possa essere conosciuta e venerata nella sapienza, nell’integrità, nella bonté di una corona come cotesta di magi1
strati e di addetti al suo Tribunale ordinario, è fatto di
grande rilievo, di cui ringrazîamo la Prowidenza, e diamo
merito a quanti è do vu to.
Lc alte parole, che abbiamo ora ascoltate, Cl dénno
conferma di questo Nostro apprezzamento, rivelandoCi,
se blsogno vi fosse, a quale sorgente si nutra la coscienza
di cotesto servizio: da quel «sentire cum Ecclesia», che as­
sume la doltrina deBa Chiesa, ne sperimenta la verità,
logica c forte, vi ritrova onorate c redente le acqulsizioni
ddl'umana saggezza, gode di quella misteriosa chiarezza
che la fede le conferlsce; ma dl più aggiunge al pensiero
l’amore, che fa della dottrina una vita; qui, in un Tribunale,
una legge, una legge dl vita. Perclô Ci piace, dopo le per­
sone, onorare la duplice funzione di cotesto Tribunale; or­
dinaria c importantissima la prima, ch'è quella di dirimere
le cause, portate in numero crescente da ogni parte del
mondo al vostre giudizio: sappiamo con quale assiduité di
lavoro e con quale competenza di studio vol attendiate a
cotesta grande fatlca, c siamo disposti ad assecondare con
h Nostra autorité quel provvedimcntl che sembrasscro
οιφοιίυηί per sollccilarc la definizione delle cause, per dlminuire il numero di quelle pendenti, per frenare la arti­
ficiosa ripresa di cause che dovrebbero essere passate in
f'Indicato, per dare, se occorre, maggiore chiarezza alla
egge, cosi da escludere ogni arbi/traria interprelazione, e
maggiore virtù, cosi da impedire ogni abusivo ricorso al
giudizio del giudicc.
La seconda funzione, che vogliamo onorare nel Tribunale
della Sacra Romana Rota, è quclla trascendente, quclla
della sua rappresentanza délia giustizla. quale la Chiesa
conccplsce, professa e dlfende, cioè quella fondata su prin­
cipii morali, aventi nell'ordine obbiettivo della legge di­
vina, naturale c positiva, non mono che nella coscienza
soggettiva la loro consistcnza, e che conferlsce alia norma
giuridica, oitre che la sua «ratio iuris», la sua stabilité e la
sua socialité.
Pare infatti a Noi che spetti a cotesto Tribunale dare
una sua inesauribiic e originale apologia della giustizla,
Intesa come fondamento dolia vita associata, confortando
cosl nella coscienza dcll’uomo moderno, tanto incline al
soggettivismo ctico, nll’opportunismo, rlla morale delta si5097

tuazionc, e perclô anche al relativismo giuridico, il senso
augusto e benefico della giustizla, indispensable condizione
della liberté e della pace. Non altrimenti la voce della Conferenza Episcopale Italiana, deplorando in questi glomi la
diffusione della triste piaga della dclinqucnza violenta e
organizzata, terminava il suo pastorale richiamo con espliclta menzione alia giustizla per assicurare al Popolo di
Dio la civile concordia ed il pacifico progresso.
Ma dove principalmente cotesto Tribunale professa il suo
culto alia giustizla è nella discussione e nella definizione
delle cause matrimoniali, complendo opera di grande me­
rito non solo agli effcttl giuridlci, ma altresl a quelli pasto­
rali, c perciô umanl e civili, prostando la sua premurosa
attenzione (e non soltanto aile cause delle persone abbienti,
ma anche, ed in pcrcentuale elevata, alie cause di gratuito
patrocinio) alie contcstazioni rlguardanti il vincolo costitutivo dei matrimonio e la sua essenziale esclusivlté e in­
dissolubilité, quando sia volidamente e perfettamente con­
tralto, non che ogni altra contcsa relativa ai diritti fami­
liari, di competenza canonica. Sappiamo come la saggezza
dei Tribunale Rotale, come pura degli altri Tribunali ec­
clesiastici che trattano questa materia, sl svolga intomo
a due cardini, queUo dolia più aperta comprensione delle
umane vicende, senza che un'inuulgenza preconcetta de­
formi il profUo obbiettivo della realté giuridica, e qucllo
della più ferma adesione alla legge inviolabile, die, per di­
vina disposizione e per la dignité e la fortuna deirumanité
redenta, regge l'unité e la perpétuité del coniugio e quindi
di tutto l’istituto familiare. Cotesto è servizio grande reso
alla giustizla, il quale mentre conserva, senza irragloncvoli
apriorismi, alla legge positiva la sua lineare maesté cd /
il suo provvidenziale vigore, richiama aile menti degU in­
téressât! e degli osservatori la plù alta e vera concezionc
della vita, governata da quella legge che non è tutta scritta
nei codici forensi, ma incisa nelle sacre c profonde esigenze
dell’umana esistenza, cd cduca perclô l'uomo e la société
al senso superiore della giustizla. È servizio grande, perché
tutela, medica, illustra nei suoi casi singolari, patologici,
tipici l’istituto non mai abbastanza venerato della famiglia.
Il discorso Ci porta per obbligante assodazione di idee
al rccente episodio parlamentarc Italiano, di questi giorni,
circa la dieniarazione che vuol sostenere non essere con­
traria alia costituzionc una proposta di legge per 1’introduzione dei divorzio nella legge italiana. Non vogliamo ora
entrare nella discussione circa tale pronunciamento, anchc
se esso Ci ha recato sorpresa e displaccre, ed esige da Noi
le dovute riserve. Non vogliamo invece tacere la triste Im­
pressione che sempre Ci ha fatto la bramosia di coloro che
asplrano a introduire il divorzio nella legislazione c nel
costume di Nazioni, che hanno la fortuna d'esserne immu­
ni, quasi fosse disdoro non avere oggi tale Istituzione, in­
dice di perniciosa dccadcnza morale, e quasi chc ii divorzio
sia rimedio a quei malanni, chc invece esso più largamentc estende ed aggrava, favorendo 1’cgolsmo, rinfedclté, la
discordia, dove dovrebbe regnare l’amore, la pazienza, la
concordia, e sacrificando con spictata freddezza gli intcressi e i diritti dei figli, deboli vittime di domestici disordini legalizzati.
Noi pensiamo che sia un vantaggio morale c sociale e sia
un segno di clviltâ superiore per un Popolo Pavere soldo,
intatto c sacro l’istituto famiiiarv; e vogliamo erodere che
il Popolo Italiano, n cui non un giogo è stato imposto dalie
norme del Concordato relative ai matrimonio, ma un pre­
sidio e un onorc sono stati conferiti, comprenderâ qualc
sia in questo campo fondamentale per le sue fortune morali
e civili la scelta buona da fare e da difendere.
Con questi voti ed altri ancora che Noi formuliamo di­
van ti al Signore per il felice decorso dcll’anno giudiziario,
voi tutti qui present!, e quanti portate nel cuore c assistetc
con l’opéra vostra, di cuore salutiamo e benediciamo.

3521
1967 IAN 23.-SC RELIGIOSORUM, RESPONSUM. PART.·

Remedia proponuntur

ad defectus vocationum re­

ligiosarum

MINUENDOS, ET APTIOREM INSTITUTIONEM
ALUMNORUM IN POSTULATU ET No VITIATU OBTINENDAM

I.—Epistula Conferentiae Episcoporum Relgii ad Summum
Pontificem, dic 17 Ntw. 1966 missa

Beatissime Pater, Episcopi Conferenliae Belgii, in coetu
plenario die 4 octobris 1966 congregati, humiliter quae se­
quuntur exponunt:

h5

η. 3522-3524

SECRETARΙΑ STATUS - SC RELIGIOSORUM

1. Numerus novftiarum in Congregationibus iuris dioe­
cesani nostris diebus valde parvus est (circiter 20 pro 5.000
religiosis);
2. Actualis institutio novitiarum, ob parvitatem eorum
numeri (una vel ad summum duo vel tres ln una eademque
congregatione), de facto perdifficilis evadit et plerumque
conducit ad susceptionem vitae religiosae, tempore pro­
fessionis temporariae, quae adulta ac matura dici nequit;
3. Numerus iuniorum religiosarum a votis temporariis
quae ad saeculum redire desiderant semper accrescit.
Ad remedium huic rerum conditioni afferendum, enixe
expostulant Episcopi Conferentiae Belgii, iuxta preces Su­
periorum Maiorum Congregationum iuris dioecesani, ut Or­
dinarius loci, ad mentem Art. 37 collati cum Art. 6 Nor­
marum ad exsequendum Decretum SS. Concilii Vat. II
Perfectae Caritatis [3457], permittere possit experimenta
etiam in derogationem iuris communis quoad locum ct
tempus postulatus ac novitiatus. Finis nempe in eo est ut:
a) In tuto ponatur ac assecuretur institutio ad vitam
religiosam magis apta sed non minus exigens ac stringens,
per temporis spatium ad 5 vel 7 annos protractum.
b) Eadem institutio religiosa sit verior ac magis aper­
ta, per ampliores cum mundo exteriore contactus ac per
insertionem in communitates vere ferventes, hacc omnia
prudenter alternando cum periodis potius secessus vel se­
parationis, quae pro seria formatione omnino necessariae
manent;
c) Eadem institutio magis in communi fiat- nempe iux­
ta formationem in Congregatione propria, ampliores op­
tantur possibilitates pro lectionibus communibus et pro
sessionibus studiorum tam in re doctrinali, sociali, aposto­
lica et culturae generalis uti dicitur, quam in rebus vitam
religiosam directe spectantibus. Et Deus...

II.—Responsum S. C. pro Religiosis
Romae, die 23 Ianuarii 1967

10G7 ΙΛΛ 28-20

Occasionem nactus, omni mia par est reverentia, liben­
ter me profiteor Eminentiae Tuae Reverendissimae addic­
tissimum in Domino.—Card. Antoni urn, Praef.
♦ Praoaidl Conforcntiao episcopalis Bolgii. Prot. N. 132704& PrM
59 (1970) 71-73.

3522
1967 IAN 28.-CONV. CUM ARGENTINA. AAS 59 (1967) 130

Ratihabmo

conventionis inter /Vpostolicam
et Argentinam Rempublicam

Sedem

Vide textum supra sub dic 10 Oct. 1966 LE 3476.

3523
1967 IAN 28.-SECRET. STATUS,

DECLARATIO. PART?

Episcopi

facultatem habent conferendi bénéficia
ECCLESIASTICA NON CONSISTORIALLA, OLIM SANCTAE SEDI
reservata, etiam in locis ubi Concordatum viget

Madrid, 28 de enero de 1967
Excelencia reverendisima: En cumplimlento dei venerado
en cargo de Ia Secretaria de Estado de Su Santidad, teugo
el honor de co muni car a vuestra excelencia re verendis Inu,
que, ya en vigor el «Motu Proprio» Ecclesiae Sanctae [LE
3-157], el Santo Padre se ha dignado ceder a los respectives
excelentislmos Obispos Ordinarios del lugar el derecho, has­
ta a hora reserva do al augusto Pontifice, de nombrar para
todos los bénéficies no consistoriales, incluso los sujetos a
regimen concordatorio.
Aun antes de que sea rcgulada la cuestlon con los respectlvos gobiernos, como auspicia el nûmero 18, 2, del
«Motu Propio» Ecclesiae Sanctae, una vcz cumplldas hs
formalidades previstas en el acuerdo concordado, nada
obsta a que la Santa Sede deje esos nombramientos a los
obispos; pues ello no toca lo mâs minimo a la sustanch
dei convenio. Al ceder a la competenda de los obispos
nombramientos que en cl pasado le es tab an reservados, la
Santa Sede hacc uso de un derecho interno.
Queda, pues, en pie todo Io determinado en el convenio
concordado sobre provisiôn de bénéficies no consistoriales
respecto a tamos, derecho de prcsentaclôn por parle de
Su Excelencia el Jefe del Estado, concurso, oposldôn,
anuncio pre vio dc las vacantes para que puedan ser sollcltadas, consulta al Cabildo, etc. Lo ùnico que varia es que,
en vcz de elevarse a la Santa Sede las correspondientes
propuestas —segùn venia haciéndose— por la benévoh
cesiôn que en el citado «Motu Proprio» se digna hacer el
soberano Pontifice a favor de los excelentislmos Obispos,
éstos quedan invcstldos de las facultades antes reservadas
al Santo Padre sobre nombramientos para bénéficies no
consistoriales.
Al tener la satlsfacciôn de notificar a vuestra excelencia
reverendis ima cuanto precede, con may afcctuoso saludo,
me honro en rcitcrarme de vuestra excelencia reverendlslma, att. s. s.—Ant. Rideri, Nuncio Apostôlico.

Eminentissime Domine, Quae Eminentia Tua Reveren­
dissima exposuerat, nomine Episcoporum Conferentiae Bel­
gii, in litteris diei 17 Novembris 1966, haec Sacra Congre­
gatio attente examinavit et nunc, omnibus perpensis, men­
tem suam manifestans, sequentia rescribit.
Dolenda sane est condicio Congregationum dioccesana*
rum prout in praefatis litteris describitur circa carentiam
vocationum et facilitatem qua professae votorum tempo­
rariorum ad saeculum redeunt. Attamen hi defectus, saltem
magna ex parte, videntur corrigi posse promovendo unio­
nem vel fusionem et etiam confoederationem inter Insti­
tuta, sicut praevidit Decretum conciliare Perfectae carita­
tis nn. 21-2z [LE 3333] et M. P. Ecclesiae Sanctae, nn. 3941 (LE 3-157 J.
In aliis nationibus, v. gr. in Gallia, ubi fere eadem situatio ab Eminentia Tua exposita vigebat, per fusionem vel
foederationem Congregationum dloecesanarum in nonnul­
lis casibus, petentibus Ordinariis, felici sane cum exitu,
provisum fuit.
Circa vero experimenta vel remedia in Iisdem litteris
recensita, haec animadvertere velit Eminentia Tua:
Instituta ipsa religiosa, praehabito consilio et cum adslstentla Ordinariorum locorum intéressé habentium, de­
cisiones utiles capere possunt circa temporis spatium ut
puellae, vitam religiosam amplectere cupientes, suum con­
silium mature probare valent.
Recolendum est tamen postulatum, novitiatum et pro­
fessionem temporariam optime inservire ad maturationem
praesertim psychologicam efformandam itemque non esse
•Ad Ordinario» Hispaniao. iuxta noUficationem eisdem hetsma
nimio longo tempore protrahendum ingressum in novitia­
Nuntio Ap. Hirpaniarum: Huetraciàn del cloro 60 (1967) 267-266,
tum: potius in hac re ponderandi sunt singuli casus.
Quod vero spectat institutionem vitae religiosae, quae
desideratur «verior ac magis aperta... quod sperari potest
per ampliores cum mundo exteriore contactus», sl haec
3524
institutio procuranda est tempore novitiatus, quaeri potest
quomodo contactus cum mundo externo obtineri possit et
quomodo novitiatus finem suum consequi valeat. Sl vero
1967 IAN 29.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART?
contactus cum mundo cxtfmo, ratione apostolatus, con­
cernit religiosas votorum temporariorum, hoc iam prae­
Facultas datur recitandi Officium Divinum loco
videtur in M. P. Ecclesiae Sanctae, n. 36 [LE 3457].
Officii Parvi B. Μ. V., et normae proponuntur pro
Demum sl Congregationes iuris dioecesani inveniuntur
EIUSDEM RECITATIONE
quae, iudlclo Ordinariorum, nequeant attendere congruae
C’est avec satisfaction que la Sacrée Congrégation des Heliinstitutioni suorum sodalium, sl spes vera habeatur recu­
gictix
a pris connaissance du résultat de la consultation tpi
perationis, ipsi Ordinarii poterunt permittere, vel etiam si
avait été fuite auprès des Monastères de l’Ordre nu sujet de la
opus erit, urgere ut institutio fiat in communitatibus vere
«ubslitutlon du Petit Office dc la Sainte Vierge par l'Office
floridis.
divin.
*
5099

5100

1067 FEB 1-0

SC DOCTRINA FIDEI - RELIGIOSORUM - Sf UDIORUM

La plupart d'entre vous ont décidé do solliciter ce change­
ment pour vous conformer Λ l’esprit du Concile et au Motu
Propno Ecclesiae Sanetae [ LE 3457] de Notre Saint-Père le Pape
Paul VI: soyez assurées que vous en retirerez des fruits abon­
dants de sanctification pour vous-mêmes ct pour le prochain.
Ainsi, vous serez unies do manière plus Intime à la prière li­
turgique de l'Eglise universelle ct vous répondrez de façon
plus fidèle encore û l'appel pressant que le Vicaire du Christ
nt cesse d’«dresser aux âmes contemplatives pour qu'elles
redoublent de teneur ct d'instance à Dieu, afin d'obtenir
h crùce de la fol ct du salut pour le monde d'aujourd'hui.
L En vertu des pouvoir* qui lui sont conférés par le Sou­
verain Pontife, la Sacrée Congrégation des Religieux, après
avoir consulté le «Conseil pour l’exécution de la Constitution
me h S. Liturgie», accorde aux Monastères qui l'ont demandé
d'adopter le Bréviaire romain, dès qu'ils seront prêts Λ le
réciter dignement, nu jugement dc l'Ordlnalre du lieu.
IL La Sacrée Congrégation accorde aux Monastères qui
ra ont exprimé le désir do continuer ù réciter le Petit Office
de la Sainte Vierge. Sl, par la suite, l’un ou l'autre dc ces
Monastères demandent h adopter lo Bréviaire romain, la per­
mission leur en sera accordée.
IIL L’Ordre dc la Visitation Sainte-Marie nc sera tenu h
réciter ou à chanter que les parties suivantes de l'Offlce divin:
Matines d’un seul Nocturne composé de trois psaumes et de
trois leçons. Laudes, Tierce, Sextc, None, Vêpres et Compiles.
IV. L'Office pourra être célébré en langue vulgaire si les
deux tiers du Chapitre conventuel le désirent.
V. L’Office des fêtes propres à la Visitation sera précisé
oltérieuremcnt.
Fait à Rome, en la fête de Saint François de Sales, lo 29
janvier 1967.—Ildedrandus Card. Antoniutti, Préfet. Paul
Philippe, Secrétaire

•Moaaatorüi MonUlium Visitationis B, Μ. V.: NotiL 3 (1967) 114.

3525
1967 FEB l.-SC DOCTRINA FIDEI, RESPONSUM. PART.*
proprio «De Episcoporum
MUNERIBUS», DISPENSARE POSSUNT A RITU QUO MATRI­
MONIUM MIXTUM CELEBRANDUM EST AD NORMAM IURIS
COMMUNIS

Ordinarii locorum, vi Motu

An Inquiry had been addressed to the Holy See relative to
the effect that the Motu proprio De Episcoporum Λ funeribus
[LE 3449 j, had on the bishop’s competence lo deal with Inter­
rite marriages. Previously, a dispensation from the norm
requiring an inter-rite Catholic marriage In the rite of the
groom had been reserved. This is the norm that is stated in
canon 88, § 3 of the Oriental Code and in canon 1097, § 2 in
I he _Latin Code. Since in virtue of the motu proprio, canon
1W". § 2 is not reserved, question was placed whether the
local Ordinary might consequently dispense from this norm
of the Latin Code.
In a reply dated 1 February, the Cardinal Pro-Prefect replied
that Their Eminences of the Sacred Congregation for the
Doctrine of the Faith decreed as follows in the plenary session
of 18 Janunry, 1967: «Ordinarium facultate dc qua supra
gandcre.»
♦ Dtfogato Ap. S. F. A. S.,Prot. N. 3662/63, iuxtanotificationem Praor-iû Conferentiae opiecopalis S. F. A. S. diei 8 martif 1967: BOUSCAWIVLp. 411-412. Responsum S. C. pro Doctrina ridel ostdioi 1 febr.

3526
1967 FEB 3.-SC DOCTRINA FIDEI, RESCRIPTUM. PART.·

Formula rescripti et conditiones

quhjus concedi
SOLET SACERDOTIBUS DISPENSATIO AB ONERIBUS SACRARUM
ORDINUM, NON EXCEPTO ONERE SERVANDI CAELIBATUS!

Preces—Frodo Baggins, sacerdos professus at in Dioe­
cesi Mordor commorans, humiliter ad pedes Sanctitatis
Vestrae provolutus, implorat dispensationem ab omnibus
oneribus e sacris Ordinibus manantibus, non excepto one­
re servandi legem sacri caelibatus.
Rescr.—SSmus D. N. D. Paulus, Divina Providentia
Papa VI, habita relatione de casu ab Eiho Dfio Cardinali
Pro-Prefecto huius Sacrae Congregationis, benigne digna­
tos est concederc dispensationem iuxta preces.
Emrftos Ordinarius Mordor curet pro posse ut res caute
peragatur ad vitandum scandalum vel admirationem fide­
liam ideoque, antequam gratiam exequatur, opportune
oratorem moneat ut omnino a locis absit, ubi cius condicio
antecedens nota sit. Eundem oratorem et complicem loci
Ordinarius ab omnibus censuris absolutos declaret eosque
commonefaciat ut vita omnino exemplari gratiam com­
pensent ac aliis exemplo sit atque aliquod opus pietatis
vel caritatis adiciant.
Quod autem attinet ad celebrationem canonici matri­

5101

η. 3525-3528

monii, Ordinarius curet ut a quacumque pompa vel adparatu abstineatur ct coram sacerdote probato et secreti
tenaci ac sine testibus vel, sl opus fuerit, cum duobus
testibus ad Curiam pertinentibus, illud peragatur, culus
acta in secreto Curiae tabulario adserventur; in libris au­
tem baptlzalorum paroeciae sive oratoris sive compartis
adnotetur consulendum esse Ordinarium loci si quando
notitia vel documenta exquirantur.
Si qua tandem fidelium admiratio exoriatur, curet Or­
dinarius opportuna explicatione providere.
♦ Cuidam Ordinario loci. Prot. N. 534/54: Jorùt 23 (IS63) 226: BOUS­
CAREN VI. p. 621-622.

3527
1967 FEB 4.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·

Rescriptum

et conditiones quibus conceditur unio
EXSTINCTIVA CUIUSDAM INSTITUTI RELIGIOSI FEMINARUM

Preces—The Sisters of the Congregation popularly known
as «Sister of St. Francis of Rice Lake», whose motherhouse is
located in the Diocese of Superior, of diocesan right, because
of special circumstances in which they find themselves, by
unanimous consent, directed a petition to the Sacred Congre­
gation for Religious that they be permitted to unite with the
Congregation commonly known ns «Sisters of SL Joseph.
T. O. S. F.» of pontifical right, whose mothcrhousc is located
In the Diocese of Fort Wayne-South Bend.
Rescr.—This Sacred Congregation, after mature delibera­
tion and with the consent of the Ordinary of Superior and the
vote of the Ordinary of Fort Wayne-South Bend, grants to
the said Ordinary of Superior the faculty of bringing to com­
pletion the aforesaid exstinctive union of persons and goods
under the rule and observance ot the constituions of the Con­
grega tion^of Sisters commonly known as «Sisters of St. Joseph,

The goods, the rights and obligations, and especially the
burdens of foundations, if such exist, are likewise considered
joined to the goods and obligations of the Congregation to
which the Sisters themselves are joined, with observance,
however, of those tilings which regard pious foundations.
The individual Sisters are to be considered in possession of
the same rights of profession which they enjoyed in their own
institute, provided that through a free act to be signed and
Breserved In the archives, they state that they vote to be ascried to the Congregation of the Sisters popularly called «Sisters
of St. Joseph, T. O. S. F.».
If any Sister refuses to accept the aforesaid union, let her
request, according to the norm of law, on induit either of secu­
larization or of transfer to another institute; the necessary
requirements are to be observed.
When the union is completed. It will be the task of the
Ordinary of Superior to report all to this Sacred Congregation.
All things to the contrary notwithstanding.
Given at Rome, the 4th day of February, A. D. 1967.

* Cuidam Ordinario loci. Prot. N. 6587/87: BOUSCAREN VI. p .445446; Jurist 23 (1968) 228-227.

3528
1967 FEB 6.-SC STUD., DECR. AAS 59 (1967) 364-366

Facultas theologica Hispaniae Septentrionalis, in du­
plici sede Burgensi ac Victoriensi, eidem praescripto
sexenni studiorum curriculo, canonice erigitur

Memorandorum virorum «ad lastitiam erudientium mul­
tos» (Dan. 12, 3) qui arduo se devovent muneri investi­
gandi divitias Christi et illuminandi omnes quae sit dispen­
satio sacramenti absconditi a saeculis in Deo qui omnia
creavit, ut innotescat... per Ecclesiam multiformis sapien­
tia Del secundum praefinitionem saeculorum quam fecit
in Christo Iesu D. N.» (Eph. 3, 8-11) numquam penuriam
habuit Hlspaniarum / populus, qui theologicas scholas quo- 363
vis saeculo, praeeuntibus sanctis probatisque magistris,
condidit atque provexit, illis tandem constitutis quae inde
a saec. xin Facultatum nomine veniunt. Postquam huius­
modi ait iorum sacrorum studiorum domicilia ad finem
suum investigationis laborisque scientific! plenius asse­
quendum methodo nostrorum temporum exigentiis accom­
modata a Sede Apostolica n. D. mcmxxxi reformata sunt,
Hispanicarum Dioeceseon nonnulla «Theologica Studia»,
professorum alumnorumquc copia ct librorum ephemeridumque editione insignia, supplicibus litteris ut in Theo­
logicas Facultates ab Apostolica Sede erigerentur postula­
verunt. Quo melius totum ordinaretur negotium. Sacra
Congregatio dc Seminariis et studiorum l’ni\er$ltatibus
d. xxv m. ianuarii a. D. mcmlvh ad Eiiium Cardinalem
Archicplscopum Toletanum, Hlspaniarum Primatem, Ht-

5102

n. 3525

PAULUS Vi, VISITATIO APOSTOLICA URBIS

1987 FEB 8

teras dedit quibus Hispanicorum Episcoporum Commissio
ad sacra studia promovenda certior fiebat de quibusdam
theologicis scholis Lis aperiendis omnibus qui sacra doctri­
na altius imbuti academicis S. Theologiae gradibus deco­
randi essent. Quas inter «Facultas Theologica Hispaniae
Septentrionalis» praevidebatur constituenda, Studia tum
Burgense tum Victoricnse complectens, quae clarorum ma­
gistrorum alumnorumque affluentia bibliothecarum copia
aedium amplitudine ac praecipue periodicorum commen­
tariorum doctarumque tractationum editione non parvam
inter theologos famam attigerant Inde enim ab anno Do­
mini MCMLn Archlepiscopus Burgcnsis ac Episcopus Victoriensis eiusdem Ecclesiasticae Provinciae Suffraganeus sae­
pe saepius a Sede Apostolica, dum erectionem utriusque
Studii Theologici in unam Theologicam Facultatem flagi­
tabant» simul tum sedes tum volumina typis edita ac bi­
bliothecas tum magistrorum coetum adaugebant, Ita ut
Sacra Congregatio, tot assidua incrementa iustc remunerari
cupiens, Statuta pluries proposita recognoverit atque emen­
daverit, tandemque approbaverit. Cum autem omnia pa­
rata essent, eadem Sacra Congregatio Confercntlae Episco­
porum Hispanicorum propositum suum memoratas preces
excipiendi significavit atque ut annueret petivit. Postquam
denique Excriius Episcopus a secretis Confcrentiae Episco­
palis Hispanicae idem Sacrum Dicasterium certius fecit
Episcopos Hispaniae concorditer commendare ac optare
erectionem «Facultatis Theologicae Hispaniae Septentrio­
nalis» cum duplici sede, in Burgensi metropoli et in episco­
pali civitate Victoriens!, integrum negotium Augusto Pon­
tifici apertum est. Nunc autem, benevole annuente SSrfio
D. N. Paulo Div, Prov. Pp. VI, Sacra Congregatio de Se­
minariis ct studiorum Universitatibus, in Dei gloriam Ec366 desiaeque decus erigit I erect am que declarat «ad quin­
quennium et experimentum» Facultatem Theologicam Hi­
spaniae Septentrionalis cum laudata duplici sede, in studio
videlicet theologico Archldioeceseos Burgcnsis ac in studio
theologico Dioeceseos Victoriensis, cum iure conferendi
baccalaureatum cis qui integrum quadriennium institu­
tionale exercitationibus cursibusque specialibus perfectum
absolverint, licentiam vero eis qui post examina superata
de universa theologia per annum integrum cursibus monographicls atque sclentificae investigationi operam dederint,
una ampliore dissertatione scripto prolata, doctoratum
tandem eis qui, post ulteriorem saltem annum statutis
normis satis fecerint, ad dissertationem in primis quae
vere «ad scientiae profectum conducat» typis editam quod
pertinet. Interea cura Facultati erit diligenter lectissimos
auditores scientiis Illis imbuere quas hodierna «Universitas»
omnino exposcit, docendo exempli gratia philosophiam ac
psychologiam religionis, varias formas religionis ac irreli­
gionis in hodierno mundo grassantes, philosophiam ac psy­
chologiam sermonis ac symbolism! religiosi, bibi icas ac semitlcas linguas, archaeoiogiam proximi mediique Orientis,
litteraturam ac «folklore» religiosa saltem proprii populi,
ethnologiam ct anthropologiam sub religioso respectu, di­
sciplinas pastorales, catecheticas, llturglcas, funditus in­
vestigatas, soclographiam seu statisticam religiosam, oecumenismum cum singularum Christianarum denominatio­
num accurata notione, multlsquc aliis probe exponendis
exquirendisque ad normam Encyclicarum Litterarum eius­
dem Summi Pontificis fel. regn. Ecclesiam suam (A. Λ. S.
LVI, 1964, pp. 637-654) [LE 32111, prout Statuta ab
eadem Sacra Congregatione integrata pressius praescribunt;
ceteris servatis de Iure servandis, legibus in primis Codicis
Iuris Canonici atque Constitutionis Apostolicae Deus scien­
tiarum Dominus |LE 1030] adnexarumque Ordinationum
[LE 1033); contrariis quibuscumque minime obstantibus.
Datura Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis, d. vi
m. Februarii, in festo S. Titi Episcopi, a. D. mcnlxvii.—
I. Cardinalis Pizzardo, Prae/. Gabriel M. Garronc, Archlcp.
Turr. In Num., Pro-Prae/. Dinus Staffa, Archiep. Caesa­
riem In Palaest., a Secr.

sionc animum advertere, nullo modo minuunt curas cogi·
tntionesquc Nostras erga Romanam Dlocceslm; quae, con*
tra, quo propior Nobis dominici gregis pars est, eo priora
ac potiora Nostri pastoralis muneris sibi vindicat officii.
Revera spiritualis procuratio huius almae Urbis, quae athoiicae unitatis veluti centrum constituta est, tale at
tanti momenti est negotium, ut quidquid nd Romani po­
puli profectum confert, in Ipsius Summi Pontificatus Eonum ct ornamentum redundet.
Quae necessitas Romanae Dioecesis bono consulendi, sl
alias umquam, hodie maxime urget, cum cernimus nugh
magisque arduum fieri pastorale munus, ob celerrimam am­
plificationem atque Ingens civium incrementum, quae Urbs
postremis hisce decenniis adepta est. Idquc effecit ut mo­
tatis rerum condicionibus auctisque spiritualibus Romae
necessitatibus aucta pariter responderent incepta et opera,
quibus proximi Decessores Nostri religiosam curam Ro­
mani populi In tuto nonere studuerunt. Quorum Innumero
coeptorum sane collocanda est prima Romana Synodus,
a Decessore Nostro fol. rec. loanne XXIll, anno xcmlx,
peracta.
Ad praesens autem tempus quod attinet, nemo non vi­
det celebrationem Concilii Oecumenici Vaticani II novis
eamque summi ponderis esse causam, cur a Nobis peculia­
res sollicitudines erga Romanam Dloeceslm adhibeantur.
Etenim fuisse Romam universalis huius Synodi dignissi­
mam sedem, id profecto non eiusmodi eventus censendus
est, qui, aureis litteris in eius fastos relatus, iam ad prae­
teritum tempus pertineat; immo c diverso, quod novum
Urbi decus addidit, idipsum ei nova peperit officia. Scilicet,
quo tempore ubique terrarum catholicae Ecclesiae filii ex­
sequendis Concilii Oecumenici normis alacrem dant ope­
ram, prorsus necesse est, ut exemplo praeeat Roma, quae,
(
cum Nostra sit Dioecesis, idcirco in Ecclesia tamquam lu­
cerna ardens / refulgere debet, eademque extolli tamquam 125
civitas supra montem posita, in quam omnes Intueantur.
Nam —Romae filios ipsis Decessoris Nostri s. m. Leonis
Magni verbis alloquimur— licet omnem Ecclesiam, quae in
toto est orbe terrarum, cunelis oporteat /lorere virtutibus, ros
tamen praecipue inter ceteros populos decet meritis pietatis
excellere, quos in ipsa apostolicae petrae arce solidatos, d
Dominus Noster lesus Christus cum omnibus redemit, d
Beatus Apostolus Petrus prae omnibus erudivit1.
Fatendum sane est, Romam hisce votis et expectation!
apprime respondisse, ut luculenter testantur haud pauca
Incepta et opera, quae hac de causa sive a clero sive a hi­
ris hominibus laudabili nisu laudabillque consilio suscepta
sunt. Qua de re iis qui rem religiosam Nostra auctoritate
Romae gerunt, quorumque sedulae industriae haec prae­
sertim debentur, placet grati animi Nostri sensus aperte
significare.
Ut autem haec omnia aptiore efficaciorcque ratione or­
dinentur atque adeo uberiores fructus progignant, Nobis
visum est id renovare, quod Decessores Nostri opportuno
tempore fecerunt. Consilium nempe inivimus Pastoralis
Visitationis in hac nlma Urbe, pro episcopali munere No­
stro, suscipiendae. Eamque, postquam Sancti Spiritus lu­
men et gratiam supplicibus invocavimus precibus, ad maio­
rem Del gloriam et ad catholicae fidei emolumentum, hisce
Litteris indicimus. Quae quidem Visitatio a Nobismetipsis
in Patriarchal! Archlbasiiica Lateranensi, Nostra Cathe­
dral! aede, incohabitur; eademque, cum a Condllo Oecu­
menico Vaticano II, quod pastoralem indolem prae se tulit,
auspicium sumat, potissimum eo spectabit, ut universa
Romanae Dioecesis pastoralis actio, per firmiorem aptiorumque omnium apostollcaruiu virium conexionem, salu­
tare capiat incrementum.
Hanc Visitationem Nos ipsi pergere magnopere cupercmus; at quoniam gravibus multlpiicibusque Apostolic! mu­
neris curis id facere prohibemur, Decessorum Nostrorum
exempla secuti. Venerabili Fratri Nostro Aloislo S. R. E.
Ada. Vid® Statuta Facultat-s Theologica® Hispxaae Sopteatrionalii apud
Card. Traglia, Nostro In Urbe Vicario, hoc tanti momenti
Burgana® B (1967) 380-409. a S. C. d® Sezninariis otStudlonm Universita­
opus committere statuimus; quem proinde eligimus ac de­
tibus per Decretum d. 28 nur.il 1967 (Burgcmao 8(1967) 409 approbata.
legamus, ut eandem Visitationem Nostro nomine Nostraque auctoritate peragat eique praesit; Idemque In hoc susti­
nendo munere adiuvabitur. praeterquam a Venerabili Fra­
3529
tre Hectore Cunlai, Archicpiscopo tit. Soteropolitano atque
in Urbe Vicesgerente, etiam ab Episcopis Auxiliaribus,qui l-4
1967 FEB B-PAULUS VI. CONST. AAS 59 (1967) 124-126
singulis regionibus, in quas Romanae Dioecesis territorium
Pastoralis Visitatio Apostolica in Urue indicitur
dividitur, praepositi sunt.
Praeterea eidem Nostro in Urbe Cardinali Vicario po­
PAULUS EPISCOPUS
testatem facimus sibi adiutores adsciscendi aliquot alios
Servus servorum Del - Ad perpetuam rei memoriam
etiam Antistites seu Praelatos, allosque e clero saeculari
vel regulari sacerdotes, doctrina rcrumque usu praestantes.
Praegraves Supremi Pontificatus sollicitudines, quae Nos
lubent ad universae Ecclesiae utilitates sine ulla intermis‘Scnn. m. ί4; FL 54, χ47.χ43.
5103

5104

quibuscura, tamquam ab se delegatis, cas omnes facultates,
tim per modum actus quam habltuallter, communicare
queat, quas Apostollcis Litteris in forma Brevis largituri
sumus.
Quae vero, in tanto opere peragendo, maioris ponderis
rrs occurrerint, bas volumus nd Nosinelipsos proxime re­
ferri, ul ca decernere possimus, quae magis expedire in
Domino Judicaverimus.

Omnino patet, haec omnia tunc tantum prospere even­
tura esse, sl Romanus clerus ct populus huiusmodi incep­
tum ad se ipsos quam maxime pertinere censeant; quare
dilectissimos Romae fideles summopere adhortamur, ut
animum ad illud celebrandum convenienter disponant, ad
eiusque felicem exitum, pro sua quisque condicione, stu­
diose allaborent.

Quoniam autem neque qui plantat, neque qui rigat est
aliquid, sed, qui incrementum dat, Deus *, cupimus ut ad
supernam impetrandam gratiarum copiam publicae ha­
beantur In patriarch allbus Basilicis aliisque templis sup­
plicationes, prout ab eodem Venerabili Fratre Nostro in
Urbe Vicario opportuno tempore statutum erit.
Divinus Redemptor noster, exoratus a Beatissima Gene­
trice sua Maria, quae Salus populi Romani nuncupatur et
editur, a SS. Apostolis Petro ct Paulo, a ceterisque almae
huius Urbis Patronis, vota Nostra ac preces benignissime
excipiat; ita quidem, ut coram universo terrarum orbe
Roma novo fulgeat sanctitatis splendore, non solum ob
catholicae veritatis Cathedram, quam Deus in ea consti­
tuit, sed etiam ob optimum exemplum sui populi, ob eius­
que Christianam fidem, quam S. Paulus Apostolus tantopere
dilaudavit ·.

Datum Romae, apud S. Petrum, die vm mensis februa­
rii, feri IV Cinerum, anno mcmlxvit, Pontificatus Nostri
quarto.—Paulus Pp. VI.
* i Ccf.

j, 7. ’ Ctr.

n. 3530-3532

SACRA CONGR. RITUUM - VICARIATUS URBIS

1907 FF.ll 0-11

Ram.

i, 8.

3530
1967 FEB 9.-SC RITUUM, RESCR. AAS 59 (1967) 181-182
INDULTA LITURGICA CONCESSA QUINQUAGESIMO
ANNO
PERCURRENTE A BEATAE MARIAE VIRGINIS DE FaTIMA
INCOEPTA VENERATIONE

Quo maiore liturgica solemnltate, non modo in dioecesi
Lelricnsi, sed et in toto catholico orbe, recoleretur quin­
quagesimus annus cx quo Beata Maria Virgo sub invoca­
tione de Fatima peculiariter veneratur, Excmus ac Rcvmus
Dominus Ioannes Pereira Venànclo, Episcopus Lciriensls,
a Sanctitate Sua humiliter imploravit, ut per totum anni­
versarium annum, qui dic 13 mensis Maii a. 1967 inchoabi­
tur, peculiares actiones liturgicae peragi possent.

Porro Ssmus Dominus noster Paulus Papa VI, referente
infrascripto Sacrae Rituum Congregationis Cardinali Prae­
fecto, in Audientia diei 9 Februarii anni huius eidem con­
cessa, benigne induisit, ut:

1. ·) Die 13 Mali a. 1967 (Vigilia Pentecostes), in Sanc­
tuario B. Μ. V. apud «Cova da Iria» celebrari possit, tam­
quam votiva I cl., unica Missa de B. Μ. V. a Rosario de
182 Fatima, Patrona principali diocc. Leirlensis./

3531
1967 FEB ll.-VICAR. URBIS, DECR.-NORMAE. PART.·

Constitutio

et

ordinatio
Dioeceseos

Consilii Presbyteri alis
Romanae

In ossequio ai Decreti conciliare Christus Dominus [LE
3332] e Presbyterorum Ordinis (LE 3365] e secondo le
prescrizioni del Motu Proprio Ecclesiae Sanctae [LE 3457],
promulgato dal Santo Padre Paolo VI In data 6 agosto
1966, costttulamo, per la Diocesi di Roma, il Consiglio
Presbiterale che sarà retto dal presente Ordinamento.
Ordinamento del Consiglio Presbiterale

1. Il Consiglio Presbiterale rlunisce attorno al Cardinale
Vicario I rappresentanti del Presbiterio dlocesano per assistcrlo nel govemo della Diocesi (Ecdesiae Sanctae, I,
n. 15, par. I).
2. Il Consiglio Presbiterale è presieduto dal Cardinale
Vicario, assistito dal VIcegerente, Il quale, in caso dl Sua
assenza, lo supplirà, e dal Vescovi Auslliori e Delegati.
Ne è Segrctarlo il Segretario del VIcariato coadiuvato
dai Sostiluto del VIcariato.
3. Fanno parte del Consiglio Presbiterale; a) alcuni
rappresentanti del VIcariato e cioè: l’Officiale di Curia;
Mons. Segretario per gli Istituti Religiosi femmlnili; Mons.
Economo; b J il Segretario per la Pontificia Opera per Ia
Preservazione della Fede in Roma; c) 11 Rettore del Se­
minario Romano Maggiore; d) il Rettore del Colicgio Capranica; e) un rappresentante dei Rcttori Magnifici delle
Pontificie Université e dei Pontifici Atenel Romani, da
loro eletto; f) alcuni Sacerdoti nominati dai Cardinale Vi­
cario; g) dieci Parroci, cinque secolari e cinque religiosi,
e dnque Viccparrocl; h) cinque Religiosi, In rappresen­
tanza dei Religiosi che operano nella pastorale diocesana.
4. I Parroci di ciascun Settore eleggeranno, tra loro,
due rappresentanti; i Viceparroci incardinati nella Diocesi
di Roma, che avranno compiuto sei anni di sacerdozio,
eleggeranno fra loro cinque rappresentanti al Consiglio.
Tali elezionl saranno per due scrutlnl a maggioranza asso­
it! ta, al terzo scrutinio a maggioranza relativa.
5. I Religiosi verranno designati dai Comitato Regio­
nale Romano del C. L S. M.
6. I membri elettivi del Consiglio Presbiterale rimangono in carica per un triennio e possono essere rieletti, ma
solo per un altro triennio.
Con la vacanza dell’ufficio dei Cardinale Vicario, 11 Con­
siglio Presbiterale verrà a cessare dalle sue funzioni: 11 suc­
cessore costituirà un nuovo Consiglio, in conformité a
quanto prescritto dai Motu Proprio Ecclesiae Sanctae (I,
η. 15, par. 4).
7. Il Consiglio Presbiterale ha solo poterc consultivo. In
esso il Cardinale Vicario ascolterà i Sacerdoti, li consulted
e con loro discuterà del problemi riguardanti il bene della
Diocesi e le nécessité del lavoro pastorale (Ecdesiae Sanc­
tae, I, n. 15, par. 1, par. 3; n. 21, par. 2, par. 3).
8. Il Consiglio Presbiterale sarà convocato in seduta
ordinaria dal Cardinale Vicario almeno due volte I’anno.
Il présente Ordinamento sank in vigore ad experimentum
con accorrcnza dal giorno 1 aprile 1967.
Dal VIcariato dl Roma, 11 Fcbbraio 1967.—Luigi Card.
Vicario. G. Giaquinta, Segr.

2. ·) Die 12 Mali a. 1967, in omnibus per terrarum or­
bem ecclesiis, litari valeat unica Missa de Immaculato
Corde B. Μ. V. vel de B. Μ. V. a Rosario.

♦ Rir. dioc. Roma 8 (1957) 295-296.

3. ·) Toto durante anno anniversario, In Sanctuario
B. Μ. V. de Fatima, sacerdotes peregrini celebrare valeant
Missam de Immaculato Corde B. Μ. V., vel de B. Μ. V. a
Rosario, tamquam votivam II cl.; vel quoties Missa dicitur
in favorem peregrinantium: servatis rubricis.

3532

4. ·) Ut, denique, in omnibus ecclesiis ct sanctuariis
catholici orbis B. Mariae Virgini de Fatima dedicatis, ce­
lebrari possit, singulis per anniversarium annum Sabbatis,
Missa de Immaculato Corde B. Μ. V. vel de B. Μ. V. a
Rosario, tamquam votiva II cl.: servatis rubricis.
Contrariis non obstantibus quibuslibet. Die 9 Februarii
1967.—Arcadius M. Card. Lahraona, Prae/. Ferdinandus
Antonelli, Archlep. tit. Idicrcn., a Secr.

5103

1967 FEB ll.-VICAR. URBIS, DECR.-NORMAE. PART.·

Constitutio

ordinatio Consilii
Dioeceseos Romanaf.

kt

Pastoralis

In ossequio al Decreto conciliare Christus Dominus [LE
3332] e sccondo lo prescrizioni dei Motu I*roprio Ecdesiae
Sanctae (LE 3-157], promulgato dal Santo Padre i^aolo VI
in data 6 Agosto 1966, costituiamo, per la Diocesi dl Ro­
ma, il Consiglio Pastorale che sarà retto dal présenté Ordi­
na mento.
5100

n* 3·>33—3ο3 ·

SACRA CONGREGATIO ORIENTALIS

Ordinamenlo del Consiglio Pastorale

L II Consiglio Pastorale è costitulto da una assemblca
di membri effettivi, coadiuvata da alcune sezioni di studio.
Esso <deve studiare», approfondira tutto quanto riguarda
le opere pastorali e trame delle conclusioni pratiche per promuovere la conformità della vita e dcU’attività del Popolo
di Dio con 11 Vangelo» (Ecclesiae Sandae, I, n. 16, par. 1).
2. Π Consiglio Pastorale è presieduto dal Cardinale Vi­
cario assistito dal Viccgerente, il quale, in caso di Sua assenza, lo supplisce, e dai Vescovi Ausiliari c Delegati.
Ne è Segrctario il Segratario del Vicariato, coadiuvato
dal Sostituto del Vicariato.
3. Fanno parte del Consiglio Pastorale, quali membri
effettivi, In rappresentanza degli organismi
a cul apparRili
tengono, le seguenti persone: il Camerlcngo del Parrocl;
i Rettori: dei Seminario Romano Maggiore, Minora, Giuridico, delTAlmo Collegio Capranica, del Collegio S. Eu­
genio; il présidente dell’O. D. A.; il Dirattore dell'llffido Otechistico del Vicariato; due Sacerdoti degli L’fflcl
della Curia Romana, un Sacerdote degli Ufficl del Vicariato
e uno della Preservazlone della Fede, nominati dal Cardi­
nale Vicario; Il Preside del Pontificio Istituto dl Pasto­
rale; gli Assistenti c 1 President! dclla Giunta c del Rami
dl A. C.; un Prefctto c un Parroco per clascuno del cin­
que Settori della Diocesi eletti dal Parrocl; I Segratari
delle Commissioni dlocesane; 1 Prasidentl di dascuna sezione di studio; due Professori di Religione (un Sacerdote
ed un laico) eletti dagll altri Professori; due Cappellanl
di luoghi dl cura eletti dai Superiori delle Comunltà; un
Viccparroco per ogni settore, eletto dagll altri Viceparroci
diocesan! che abbiano compluto sei anni di sacerdozio;
due Religiosi présentât! dal Comitato Regionale Romano
del C. I. S. M.; due Religiose presentate dalla Scgreteria
interdiocesan a del F. I. R.
4. Il Consiglio Pastorale è assistito da sesioni di studio,
alcune permanenti ed altra temporanee, Istitulte cloè per
esigenze particolari. Il loro numero e 1c rispettive competenze verranno fissati con apposito decreto.
5.Le Associazloni, 1 Movimenti e tutte le Organizzazioni cattoliche operant! in Diocesi, potranno esserc ch lamate dal Cardinale Vicario a sceglierc un loro rapprasentante presso le sczionl di studio che assistono 11 Consiglio
Pastorale.
6. Le slngole sezioni di studio saranno composte oltre
che da espertl nominati dal Cardinale Vicario, dai rappresentanti delle Associazloni, Movimenti e Organlzzazlonl dl
cu! al n. 5, i quali potranno partecipare a nome della pro­
pria Assoclazione, Movlmento o Organizzazione o, nel caso
chc cosl stablllsca il Cardinale Vicario, a nome di gruppi
dl Associazloni, Movimenti, Organizzazioni similari.
7. Le slngole sezioni dl studio elcggeranno il loro Pré­
sidente, che sarà di diritto membro effettlvo del Consiglio
Pastorale.
8. Il Présidente presenterà al Cardinale Vicario, per la
necessaria nomina, quegli espertl che stimerà opportuno
far partecipare al lavori della sczlonc stessa.
9. Le sezioni di studio metteranno a servizlo del Con­
siglio Pastorale la loro collaborazlone speclallzzata, di csperlenza, di studio c di attività apostolica.
10. Per facilitare la collaborazione tra le Commission!
dlocesane già eslstentl o future e le corrispondenti sezioni
dl studio, ogni Présidente di sezlone apparterrà alla Com­
missione dlocesana corrispondente e questa, a sua volta,
eleggerà un suo rappresentante presso la sezione di studio.
11. II Consiglio Pastorale, che ha solo voce consultiva
(Ecclesiae Sandae, I, n. 16, par. 2), sarà convocato dal
Cardinale Vicario dl norma ogni tre mesl, montre le sln­
gole sezioni dl studio si riuniranno a seconda delle esigenze.
12. Il Consiglio Pastorale dura in carica un triennio·
I membri clcttlvl possono essere rleletti solo per un secondo triennio.
13. Le varie clezlonl, di cui nel numeri procedenti, sa­
ranno per due scrutinl a maggloranza assoluta, al tcrzo
scrutinio a maggloranza relativa.
14. Il Consiglio Pastorale si awale dcll’opera dcirUificlo Pastorale dei Vicariato.
Il présente Ordlnamento sarà in vigore ad experimentum
con decorrenza dal glomo 1 Aprile 1967.
Dal Vicariato di Roma. 11 Fcbbrarlo 1967.—Luigi Card.
Vicario. G. Glnqulnta, Segr.
• Rir. dioc. Rorca 3 Cl^ST) 297-2*9.
5107

1007 FER 10-22

3533
1967 FEB 16.-SECRETAR. STATUS, NOTIFICATIO. PART.·

Ferenda lex civilis de divortio ln Italia contradicit
Concordato cum Sede Apostolica vigenti

La Segrctcria dl Stato dl Sua Santità osscqula I'AmbateiaU
d*Italia presso !a Santa Sede e. richiamonuo quanto ha ps
avuto 1’onorc di comimlcare con La Nota 5902-66, dei 22 agoib
u. s. [LE 3460], si premia dl slgnificarle quanto tegue:
Da quanto ha riferito la stampa, la Conunlsifone per gli
Affari Costituzionali dclla Camera dei Deputati ha di terente
espresso II parere che una legge ordinaria intc*a a Introdcnt
11 divorzio In Italia non sarebbe In contraito con U Concordito
fra la Santa Sede c Tltalla.
Plù precisamente, nel parere si afferma che la qjropoiU dl
legge Fortuna» non Intacchcrebbe 1'articolo 34 del Concordato
In quanto <si limita a introduire una nuova disciplina circa
la durata dl talunl effetti civili dei matrimonio».
La Segrrteria di Stato dl sua SantItà non potrebbe pasure
sotto silcnzio tale parere, che costitulsce un'intcrpretazlone
unilaterale, oltre che Infondatn, di una norma concordaUrU.
Con 1 'articolo 34 dei Concordato, lo Stato Italiano, dopo dl
aver indicato il fine dclla dlsposizione, cho è queUo di ridonare
aU'istituto del matrimonio dignltà conforme alie tradizlonl
cattoliche del popoln Italiano, si è Impegnato a riconowere gli
effetti civili ni matrimonio celebrato sccondo le norme del
diritto canonico.
Mediante detto articolo, I) matrimonio canonico, dà In tè
perfetto nei suol elementi costitutivi, vale a tutti gli effetti
civili.
Tali effetti civili sono inseparabili dal matrimonio stesso.
È di tutta evidenza, quindi, che lo Stato Italiano, come non
puô non attribuire effetti civili ni matrimonio religioso rego
larmente Inscrit to, cosl non puô toglicre detti effetti a tik
matrimonio finché esso è riconoscluto susslstcnte dalla Chiesa
secondo le norme del diritto canonico.
È superfluo, per tanto, ri levare che eventual! prowedimeaU
legislative, i quali pretendessero. In determinati casi, di didiiarare «sciolto» un matrimonio canonico» al quale lo Stato Ita­
liano si è impegnato. con atto bilaterale, a riconoscere gli ef­
fetti civili, costituirebbe una violazlone degli obbllghi che 11
medesimo Stato ha assunto verso la Santa Sede, non piürico
n oscen do, anzi pratlcamente dlstruggendo un vincolo, che invece deve continuare ad operare e produire effetti civllî finchè
è operante e valldo neU'ordlnamento In cul è nato. Dlchhrare
«sciolto» un tale matrimonio sarebbe non un regolarne gli
effetti clvili —polché rindissolubilitù non è un «effetto», ma
una propriété dei matrimonio, sibbene non plh riconoscere
ï'atto che di tali effetti è la causa.
La Scgreteria di Stato di Sua Santità nrega l'AmbasriaU
d'Italia dl voler portarc a conoscenza del Governo Italiano
quanto sopra esposto.
_
.
La medesima Segreteria dl Stato di Sua Santità profitta ben
volentleri della cireostanza per rinnovare airEccelicntiMima
Ambasciata d'Italis» presso la Santa Sede i sensl dclla sua plù
alta considérez!one.
Dal VaUcano, 16 febbraio 1967.
♦Ad Logat-χπ Italia· apud Sanctam Sedem: Dir. eccl. 81 Q9T7)
130-131.

35&Ï
1967 FEB 22.-SC ORIENT., DECR. AAS 59(1967) 165-166

De matrimoniis mixtis

inter catholicos et orientales
baptizatos acatholicos

Crescens matrimoniorum mixtorum frequentia Inter
orientalcs-catholicos et Christianos orientales acatholicos
In Patriarchal ibus ct Eparchils orientalibus et in ipsis dioe­
cesibus latlnis, Itemque necessitas incommodis Inde ema­
nantibus occurrendi causae fuerunt cur Concilium Oecamenlcum Vaticanum II statuerit: «quando catholici orien­
tales cum acatholicis orientalibus baptizatis matrimonium
ineunt, formam canonicam celebrationis pro his matrimo­
niis obligare tantum ad liceitatem: ad validitatem sufficere
praesentiam ministri sacri, servatis aliis dc iure servandis»
(Decretum de EccL Orient. Cath. n. 18) (LE 3233].
Cum autem In hodiernis singularibus rerum adjunctis
mixta matrimonia inter fideles quoque catholicos latinl ritus et fideles orientales acatholicos ineantur, diversaque
disciplina canonica multas ct graves difficultates sive in
Oriente sive In Occidente ingeneret, variis e partibus pre­
ces Summo Pontifici factae sunt ut disciplinam canonicam
unicam in materia reddere dignaretur, catholicis quoque
latini ritus indulgens quod pro catholicis ritus orientalis
statutum erat.
Ssmus Dominus Noster Paulus, Divina Providentia Pa­
pa VI, re/ mature perpensa ac diligenter pervestigata, 1M
precibus et optatis Sibi porrectis concedendum censuit ac
5108

|

10G7 FED 23-24

SC DOCTRINA FIDET - SECIL STATUS - SC CONCILII

η* 3ί>3«>β3o37

benigne Induisit ut ubique terrarum, ad praecavenda ma­
trimonia Invalida intra fideles latlnl ritus ct fideles Chri­
stianos non-catholicos rituum orientalium, ad consulen­
dum firmitati ct sanctitati nuptiarum, ad magis maglsquc
fovendam caritatem inter fideles catholicos ct fideles orien­
tales non catholicos, quando catholici sive orientales sive
latlnl matrimonia contrahunt cum fidelibus orientalibus
non catholicis, formam canonicam celebrationis pro his
matrimoniis obligare tantum ad liceltatem; ad validitatem
suiflccrc praesentiam ministri sacri, servatis aliis de iure
servandis.
Quae quidem matrimonia sedulo in praescriptis libris
quamprimum sub vigilantia Pastorum ut adnotentur cu­
randum est; quod etiam valet quando catholici orientales
cum acatholicis orientalibus baptizatis matrimonium in­
eunt, ad normam Decreti Conciliaris De Ecclesiis Orienta­
libus Catholicis n. 18 (LE 3233].
Pro Ipsa matrimonii sanctitate ministri quoque acatholicl reverenter ct enixe rognntur ut mutuam operam prae­
stent nd adnotatloncm nuptiarum curandam ln libris partis
catholicae, sive latlnl sive orientalis ritus.
Ordinariis autem locorum, qui dispensationem super Im­
pedimentum mixtae religionis concedunt, facultas pariter
Iit dispensandi ab obligatione servandi formam canonicam
ad liceltatem si difficultates exstent quae, eorum prudenti
ludido, hanc requirant dispensationem.
Idem Summus Pontifex Sacrae Congregationi pro Ecclesia
Orientali, cui Ipse praeest, mandavit ut summa haec deli­
beratio et concessio omnibus nota fieret; quapropter eadem
Sacra Congregatio, consulta etiam Sacra Congregatione pro
Doctrina Fidei, de mandato Sanctissimi praesens Decre­
tum exaravit In Acta Apostolicae Sedis referendam.
Ut interim hoc novum statutum in omnium quorum in­
terest notitiam veniat, sive sunt cuiusvis ritus catholici
sive orthodoxi, praesens Decretum vigere incipiet a die
xxv mensis Martii an. mcmlxvii, in festo Annuntiationis
Beatae Mariae Virginis.
Contrariis quibuscumque minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis pro
Ecdesia Orientali, die xxn mensis Februarii an. mcmlxvii,
in festo Cathedrae S. Petri Apostoli.—Gustavus Card.
Testa, Pro-Praef. Marius Brini, Archlep. tit. AJgizen.,
a Secretis.

revera obtinendum optime consultum erit sl penes Episco­
porum Confercntias quas vocant doctrinalis Commissio
editis scriptis invigilet, veri nominis religiosam scientiam
foveat, in diiudicandis libris opem Episcopis praebeat.
Porro ita iam apud quasdam Episcopales Confercntias
factum esse Sancta Sedes agnoscit et laudat. Illas vero
Conferent i as in quibus huiusmodi Commissio nondum ex­
stat, haec Sacra Congregatio, Summo Pontifice libentissi­
me approbante, hortatur ut eam quantocius constituant.
In spiritu igitur fraternae catholicae communionis hoc
S. DIcasterium exoptat ut prae primis ipsi per se Episcopi
vel singulariter vcl ln coctu coadunati, pro munere ct iure
suo fidei custodiendae satagant utque ea quae censuerint
notabile habere momentum, relate ad fidei morumque
doctrinam, cum eadem S. Congregatione communicent sug­
gerentes etiam quae remedia, ad errores forte evellendos,
expedire in Domino videantur: quibus in rebus praestandis
praedictas Commissiones praecipue adlaborare opus erit.
Hisce in laboribus explendis non dubium quin multum
possint conferre Universitatum Catholicarum doctores aliique docti viri quos Episcopi socios sibi operae adsclscent.
Illos denique Episcopos, in quorum territorio editoriales
domus sitae sunt, haec Sacra Congregatio enixe rogat ut
praecipua opera In lucem edita, quae notabilem influxum,
sive bonum sive malum late habitura praevidentur ad ca­
tholicam doctrinam et annexas opiniones quod attinet, huc
transmittere velint.
Romae d. 23 Febr. 1967.—A. Card. Οττaviani, ProPraef. S. C. pro Doctrina Fidei.

Ada. F. BERSINI in Perfice munus 43 (1968) 284-291; KL BREYDY
in REDC 23 (1067) 377-392; C. PUJOL in PrM 58 (1967) 505-517; J. M.
RIBAS in Iui can. 7 (1967) 187-205.

Eminenza Reverendissima, Con Fogllo N. S. R. 1477/67
codesta S. Congregazione domandava al Santo Padre che
fosse sospeso il divieto stabilito dal canone 504 dei Codice
di Diritto Canonico che gli illegittlml siano eletti Superiori
Maggiori ln una religione per evitare la necessità di nvelare
casi occulti o 1'eventuate invalidité di qualche clezione.
Al rlguardo mi do premura di portare a conoscenza delTEmincnza Vostra Reverendissima che il Sommo Pontefice Si è compiaciuto dl concedere chc, salvo ciô che sarà
disposto dal nuovo Codice di Diritto Canonico, Fcfficacia
della suddetta clausola dei canone 504 sla sospesa, perô
con la seguente llmltazione «non autem pro prole adulterina
ct sacrilega in casibus publicis. In casibus vero occultis
recurratur ad S. Sedem».
Profitto volcntieri dclla circostanza per confcrmarmi con
sensi di profonda venerazione delTEmlnenza Vostra Re­
verendissima Dcv.mo in Domino.—A. G. Card. Cicoonani.

3535
1967 FEB

23.-SC

DOCTRINAE FIDEI,

INSTR.

PART.·

Instructio ad orbis catholici Episcopos de Commis­
sionibus DOCTRINALIBUS INSTITUENDIS

Litteris Apostolicis Motu Proprio daLis die vn Decem­
bris 1965, quibus initium a verbis Integrae servandae [LE
3359] Summus Pontifex Paulus D. P. Papa VI huius Sacri
Dicasterii nomen commutavit et innovavit ordinem, ut
nimirum munere ipsius proprio, Fidei morumque doctri­
nam tutandi et apte promovendi, pro temporum adiunctis
uberiore cum fructu fungatur.
Qua quidem ln sollecltudine, ad universae Ecclesiae emo­
lumentum spectante, addecet Episcopos, quippe qui cum
Romano Pontifice Capite apostollcum obeunt officium, adlaborare.
Eae vero sunt hodie scientiarum progressiones ut Incre­
mentum doctrinae plerumque nonnisi cx multorum colla­
te laboribus proveniat. Id etiam, experientia teste, solet
evenire ut cogitata et placita disciplinae cuiuslibet ubi­
cumque prolata mire amplificatis temporibus nostris in­
strumentis communicationis socialis, quae vocantur, mox
per orbem universum diffundantur. Hoc peculiari titulo
verum est de religiosis problematibus quae, nostris hisce
temporibus, non Intra singuli alicuius templi vel scholae
parietes continentur, sed propalam fidelium in dies plu­
rium, immo cultorum quorumque hominum mentibus ob­
versantur: cum scilicet Deus non sine sui testimonio hu­
manum genus relinquat.
Quapropter In re nostra neccsse est ut singularum gen­
tium Episcopatus inter se conveniant, itemque omnes cum
Apostolica Sede, unde «Sacerdotii unitas exsurgit»; ad quod
5109

♦ Nuntios 1 (1967) 15-16. Adn. Nandus 1 (1967) 18.

3536
1967 FEB 23.-SECRET. STATUS, RESCRIPTUM. PART.·

Suspenditur clausula can. 504

et declaratur filios

ILLEGITIMOS, EXCEPTIS ADULTERINIS ET SACRILEGIS, NON
AMPLIUS ESSE INHABILES AD MUNUS SUPERIORIS MaIORIS

Dal Vaticano, 23 Febbralo 1967

* Card. Praefecto S. C. do Religiosis. Prot. N. 89Sc8: AOFM 88
(1967) 264. Ada. L. GUTIERREZ in CpR 48 (1967) 188-193.

3537
1967 FEB 24.-SC CONCILII, RESP. AAS 59 (1967) 229

De sensu et

OBLIGATIONE «SUBSTANTIALIS» observantiae
LEQIS PAENITENTIALIS, PRAECIPUE IEIUN1I ET ABSTINENTIAE

Quaesitum est: D Utrum substantialis observantia die­
rum paenitentlae, quae in Constitutionis Apostolicae «Poenitemini* parte dispositiva, η. II, par. 2 (17 Februarii 1966,
cfr. A. A. S., LVIII, p. 183) [LE 3412], graviter tenere
declaratur, referenda sit ad singulos dies pacnitentiae obli­
gatorie in tota Ecclesia servandos; II) an potius ad com­
plexum dicrum pacnitentiallum cum impositis paenitentiis custodiendum.
Sacra Congregatio Concilii, adprobontc Summo Ponti­
fice Paulo VI, respondit: Ad I) Negative; Ad Π) Affirma­
tive, scu cum graviter contra legem peccare, qui, observa5110

SC CONCILII - DOCTR. FIDEI - RELIG. - RITUUM

η. 3538-3541

tlonis pacnitentialis complexive praescriptae partem, sive
quantitative sive qualitative notabilem, absque motivo
excusante, omiserit.
Datum Romae, die 24 Februarii 1967.—Petrus Palaznt, a Secr. Florentius Romita, Subscr.
/idn. JL PEINADOR in CpR 46 (1967) 22S-226 Alio Adn. vide rub
dio 17 Feb. 2966: LE 0000.

1907 FEB 24-MAR 5

La S. Congregnzfone, neH'informarLa dl tali dhnoildonf.
prega m Paterni th Vostra Reverendissima, nella Sua quahu
di Présidente dcll'Unione Romann del Superiori General!, di
comunlearle al pin presto n tuiti i Superiori Generali degli
Ordini c Congregozioni per opportuna conosccnza o norma.
RingraziondoLa anliclpatamente, Le porgo i sensi del tnlo
religioso ossequlo e mi raffenno della Pnternità Vostra Rev.ma.
I. Lord. Antoniuttt, Pre/., Paolo Philippe, Segrclarlo.

• Ad Praesidom Unionis Romanas Superiorum Generalium. foot
N. S. R. 1463,65: CpR 46 (1967) 406-407. Adn. L. GUTIERREZ in CpI
46 (1967) 407.

3538

3M1

1967 FEB 24.-SC CONC., DECL. AAS 59 (1967) 229-230

De continuitate celebrationis Missarum Tricenaen
Greooriani

1967 MAR 5.-SC RTTUUM, INSTR. AAS 59 (196η 300-320

Tricenario Gregoriano, quod ex improviso impedimento
(e. g. superveniente morbo), aut cx alia rationabili causa
(e, g. celebratione Missae funeris vel sponsalium), interrum230 pitur, ex dispositione Ecclesiae, fru/ctus suffragii servan­
tur, quos eidem Tricenario praxis Ecclesiae ct pictas fide­
lium hucusque agnoverunt, firma obligatione Sacerdotis
celebrantis quamprimum complendi celebrationem triginta
Missarum.
Ordinarius vero opportune invigilet ne in re tanti mo­
menti abusus irrepserint

Instructio de Musica

in

Sacra Liturou

Prooemium

1. Musicam sacram, io iis quae ad liturgi cam instaura­
tionem spectant, So cro sane tutu Oecumenlcum Concilium
Vaticanum secundum attente consideravit, eiusmie mu­
nus in divinis officiis illustravit, plura principia plurcsque
leges hac de re In Constitutione de sacra Liturgia edicens,
eique tribuens integrum caput eiusdem Constitutionis.
2. Quae autem Sacrosanctum Concilium statuit, in in­
stauratione liturgica nuper inchoata ad usum adduci iam
Datum Romae, de mandato Summi Pontificis Pauli VI,
coepta sunt. Sed e novis normis ad sacrorum rituum ordi­
die 24 Februarii 1967.—Petrüs Palazzini, a Secr. Flo­
nationem ct fidelium actuosam participationem pertinen­
rentius Romita, Subsecr.
tibus, quaestiones aliquae de musica sacra eiusque mini­
Ada. E. F. REGATILLO ia Sal terrae 56 (1953) 339-392.
sterial! munere ortae sunt, quae solvendae videntur ad
nonnulla principia Constitutionis de sacra Liturgia hac in
re melius declaranda.
3. Consilium, proinde, ad exsequendam Constitutionem
3539
de sacra Liturgia constitutum, de mandato Summi Ponti­
ficis, has quaestiones accurate perpendit atque praesentem
1967 FEB 27.-SC DOCTRINA FIDEI, RESPONSUM. PART.·
Instructionem confecit, quae non universam quidem le­
gislationem de musica sacra colligit, sed praecipuas tantum
normas statuit, quae magis necessariae hac aetate viden­
Dispensatio impedimenti mixtae religionis vel ditur; quaeque veluti continuatio et complementum efficitur
sparitatis cultus CONCEDI NEQUIT, NISI PARS SALTEM
prioris Instructionis huius Sacrae Congregationis, ab eodem
CATHOLICA, QUAMVIS CAUTIONES FORMALITER PRAESTARE
«Consilio» praeparatae, et ad exsecutionem spectat Consti­
RENUAT, PARATA SIT AD PROCURANDUM BAPTISMUM ET
EDUCATIONEM CATHOLICAM PROLIS
tutionis dc sacra Liturgia recte ordinandam, die 26 Sep­
tembris 1964 evulgatae [LE 3217]./
301
4. Sperare licet fore ut, has normas libenti animo acci­
Die 27 Februarii 1967
pientes et in usum adducentes, animorum pastores, musici
In your letter of 5 December, 1966, the Reverend Chancellor
artifices, fidelesque concordi animo contendant ad verum
of the Curia of X. proposed the case of the marriage to be con­
finem musicae sacrae attingendum, «qui gloria Dei est at­
tracted by Bnau, a Catholic, and Anne, a non-Catholic, who
que sanctificatio fidelium»l·
do not intend to make the promises regarding the baptism
and Catholic education of their offspring.
aj Ideo illa dicitur musica sacra quae, ad cultum divi­
In this regard I Inform you that the requested dispensation
num celebrandum creata, sanctitate ct bonitate formarum
cannot be granted In the instance unless the Catholic party
praedita est ’.
seriously promises that he will provide, in as far as he shall
be able, for all the children to be baptized and educated us
b) Sub nomine musicae sacrae hic veniunt: cantus greCatholics.
gorianus, polyphonla sacra antiqua et moderna in suis di­
versis generibus, musica sacra pro organo et aliis admissis
•Cuidam Ordinario Icci. Prot. N. 4529;6&n: BOUSCAREN VI.
instrumentis, et cantus popularis sacer seu llturglcus et re­
p. eo^ew.
ligiosus ’.

35-40

I.

Dc quibusdam normis generalibus

1967 MAR l.-SC RELIGIOSORUM, DECLARATIO. PART.·

5. Formam nobiliorem actio liturgica accipit, cum in
cantu peragitur, ministris cuiusque gradus ministerio suo
De relationis qulnquenn.alis suspensione deque actis fungentibus, et populo eam participante 4. Per hanc enim
formam oratio suavius exprimitur, mysterium sacrae LIcapituli specialis ad s. sedem non mittendis
turglae eiusque indoles hlerarchlca et communitatis propria
apertius manifestantur, unitas cordium per vocis unitatem
Roma, 1* marzo 1967
profundius attingitur, mentes per rerum sacrarum splen­
dorem ad superna facilius extolluntur, et universa cele­
Reverendissimo Padre, Questa S. Congregazione si rende ben
bratio illam clarius praefiguret, quae in sancta dvitate
conto dei lavori che FattuaJe momento comporta per le Famielle Religiose In vista. soprattutto, del Capitoio Generale
lerusalem peragitur.
Speciale. Essa pertanto, nell'lntento di non oppesanliril magProinde huiusmodi celebrationis formam animorum pa­
giormente, ha gludlcato opportuno di sospendere tempora·
stores sedulo studio assequi conentur; Immo munerum et
neamente, Uno α nuovo awiso, Πηνίο dclla Relazione Quin­
quennale.
partium distributionem, quae actionibus sacris in canta
celebratis est magis propria, ad alias quoque celebrationes
Ncl fmttempo si prowederà alla redazione dl un nuovo
Qursllonario, pHi cornspondcnte al comunl desideri, spesse
sine cantu cum populo peragendas congrue transferant, id
volte manifestati a questo S. Dlcostero.
praesertim attendentes, ut necessarii ct idonei ministri ha­
beantur, et populi actuosa participatio foveatur./
302
Inoltre. fermo restando 1'obbligo dl mandare α questa
S Congregazione gll Atti dei Capituli Generali Ordinari delle
Religioni dl diritto pontificio, non è necessario trasmeUcre
gU Atti dri Cnpltoll Centrali Speciali, mentre si dovrà —beninteso— sempre ricorrere a questo medeslmo S. Dlcastcro,
come prescrltto dal M. P. «EeeloLte Sanclae· (LE 34571, per
Papprovwzlone definitiva delle nuove Costituzlonl dopo 1 csperi mento.

5111

» Couc. Vat Π, Const de Sacra LiturzU, Sacrotanctum Conciliem, n. xxr.
4. .4 S. 56 (i^) p. us [LE jui ). · Clr. S. Pius X, Motn proprio Tra
L scILxx/uZim (xj uov. X903), n. a; A. .4. S. 36 (ϊ<Χ>3-Χ9<Μ) P- 33a. ’Cfr.
b. C. Rituum, Instr, de Murica sacra et sacra Litunda (3 sept tosS). n. c
P'
lLE
‘ Cir Conc· VaL H,
st de Sacra
Liturgia, S*»&xjnzfum Cooribam, u. X13: .4. A. S. 36
p. ri8 (LE
5112

1967 5L\H 5

SC RITUUM, INSTRUCTIO DE MUSICA LITURGICA

Cuiusque autem celebrationis Iiturgicae effectiva prae­
paratio concordi animo fiat inter omnes quorum interest
sive quoad ritus, sive quoad rem pastoralem aut musicam,
rvclore ecclesiae moderante.
6. Genuina celebrationis Iiturgicae ordinatio, praeter
debitam munerum divisionem et exsecutionem, qua nem­
pe «quisque, sive minister sive fidelis, munere suo fungens,
solum et totum Id agat, quod ad ipsum ex rei natura et
nonnis liturgicis pertinet»4, postulat quoque ut sensus ct
natura propria cuiusque partis et cuiusque cantus probe
senentur. Ad hoc assequendum, oportet imprimis ut ea,
quae cantum per se requirunt, cantu revera proferantur,
genere tamen ct forma adhibitis, quae eorum indoles re­
quirat.
7. Inter formam celebrationum liturglcarum sollemnem
pleniorem, in qua omnia quae cantum exigunt, revera can­
tu proferuntur, et formam simplicissimam in qua cantus
non adhibetur, plures gradus haberi possunt prout amplior
vel minor locus cantui tribuitur. In seligendis tamen parti­
bus quae cantu proferantur, ab iis initium sumatur quae
ex earum natura potiorls sunt momenti, et praesertim ab
iis quae a sacerdote vel ministris sunt canendae, populo
respondente, aut simul a sacerdote et populo sunt cantu
proferendae, ceteris gradatim additis quae unius populi vel
unius scholae cantorum sunt propriae.
8. Quotiescumque ad actionem Uturgicam cantu cele^
brandam personarum delectus fieri potest, expedit, ut ii
praeferantur qui in cantu excellentiores esse noscuntur;
praesertim si agitur dc actionibus liturgicis sollemnioribus,
et de iis quae aut cantum difficiliorem exigunt, aut radiophonlce vel televisifice transmittuntur ·.
SI vero huiusmodi delectus f<eri nequit, ct sacerdos vel
minister voce apta ad cantum debite exsequendum non
pollet, potest unam altcramve partem difficiliorem ex iis
303 quae ad ipsum spectant absque cantu / proferre, eam elata
voce et distincte recitando. Hoc autem ne in commodita­
tem tantum sacerdotis vel ministri fiat.
9. In seligendo genere musicae sacrae, sive pro schola
cantorum sive pro populo, ratio habeatur facultatum eo­
rum qui cantare debent. Nullum genus musicae sacrae
Ecclesia ab actionibus liturgicis arcet, dummodo spiritui
ipsius actionis iiturgicae et naturae singularum eius par­
tium respondeat 7, et debitam actuosam populi participa­
tionem non impediat ®.
10. Quo autem libentius et fructuosius fideles actuosam
participationem praestent, convenit, ut celebrationum for­
mae ipsiusque participationis gradus, iuxta dierum coe­
tuumque sollemnitatem, quantum fieri potest opportune
varientur.
j
11. Prae oculis habeatur veram actionis Iiturgicae solIlemnitatem, potius quam ex ornatiore forma cantus et
magnificentiore caeremoniarum apparatu, cx digna et re­
ligiosa celebratione pendere, quae rationem habeat integri­
tatis ipsius actionis Iiturgicae, seu exsecutionis omnium
eius partium, iuxta propriam carum naturam. Ornatior
forma cantus et magnificentior caeremoniarum apparatus
quandoque optanda quidem sunt, ubi facultates suppetunt
id debite praestandi; attamen contra veram sollemnitatem
actionisIiturgicae esset, si ad aliquod eius elementum omit­
tendum, immutandum, indebite peragendum Induceret.
12. Uni Sedi Apostolicae competit potiora principia ge­
neralia statuere quae sunt velati musicae sacrae funda­
mentum, iuxta traditas normas, sed praesertim iuxta Con­
stitutionem dc sacra Liturgia. Moderatio inter limites sta­
tutos pertinet quoque ad competentes varii generis terri­
toriales Episcoporum coetus legitime constitutos necnon
ad Episcopum. ·. /

II. De ils qui in liturgicis celebrationibus pariem habent

13. Actiones Iiturgicae sunt celebrationes Ecclesiae seu
plebis sanctae sub Episcopo, vel presbytero, adunatae ct
ordinatae 10. Peculiarem in iis locum obtinent, propter sa­
crum ordinem susceptum, sacerdos eiusque ministri ; ob
ministerium autem, ministrantes, lectores, commentatores
et ii qui ad scholam cantorum pertinent u.
*Cfr. Cone. Vat II, Coast, de Sacra Litor eia, Socrauacto» Concio. 13: Λ. Λ. S. 36 (1964) p. 107 [LE 3141 ]. *S. C. Rituum. Instr.de
Xaika sacra et sacra Liturgia (3 sept 1958). η· 95: Λ. A. S.
(1958)
pp. Q6-657 [LE 17741- TCfr. Conc. Vat II, Const de Sacra Liturgia,
Sjcræxcïtm ConnJiwni, n. n6: A. A. S. 56 (1964) p. 129 [LE 3J4X ]· * Cfr.
Oxe. Vat II, Const, de Sacra Liturgia, Sacrosanctum Concilium, n. r&
A. A. S. 56 (1964).
· Cfr. Cone. Vat. II, Const, de Sacra Liturgia, SacroCmA/imm. n. 22: A. A. S. 56 (1964) p. 106. “Cfr. Conc. Vat II,
CoecL de Sacra Liturgia. SacroiOMc/wm Concilium, nn. 26 et 4X-42:
A. S.
56(1964) PP· *07 et in-iia [LE 3:411; Const dogm. de Ecclesia, I.umcn

5113

η. 3541

11. Sacerdos coetui congregato personam Christi gerens
pracest. Preces quas ipse clara voce cantat vel dicit, utpote
nomine totius plebis sanctae et omnium circumstantium
prolatae u, ab omnibus sunt religiose audiendae.
15. Fideles munus suum liturgicum implent, plenam
illam, consciam atque actuosam participationem praestan­
do, quae ab ipsius Liturgiae natura postulatur, et ad quam
populus Christianus, vi Baptismatis, ius habet ct officium u.
Haec autem participatio: a) in primis interior sit opor­
tet, qua nimirum fideles mentem suam iis quae proferunt
vel audiunt accommodant, et supernae gratiae cooperan­
tur14; b) attamen etiam exterior esse debet, idest quae
interiorem participationem manifestet per gestus et cor­
poris habitus, per acclamationes, responsiones et cantum11./ 305
Edoceantur quoque fideles ut, ea auscultantes, quae mi­
nistri aut schola cantant, mentem suam ad Deum extollere,
per interiorem participationem, contendant.
16. Nihil sollemnius vel iucundius potest in sacris cele­
brationibus exhiberi, quam coetus qui totus suam fidem
et pietatem cantu exprimit. Proinde totius populi actuosa
participatio, quae cantu manifestatur, sedulo promovea­
tur hac ratione:
a)Comprehendat imprimis acclamationes, responsio­
nes salutationibus sacerdotis et ministrorum et in precibus
litonicis, ac praeterea antiphonas et psalmos, necnon ver­
sus intercalares seu responsa repetita, atque hymnos et
cantica le.
b) Per aptam catechesim et exercitationes, populus
gradatim ducatur ad ampliorem in dies, immo plenam,
participationem praestandam in iis quae ad ipsum per­
tinent.
c) Aliqui tamen cantus populi, praesertim si fideles
nondum fuerint sufficienter instructi, aut si modi musici
adhibentur e pluribus vocibus compositi, poterunt etiam
uni scholae tribui, dummodo populus ab aliis partibus ne
excludatur, quae ad ipsum spectant. Probandus autem
non est usus tribuendi uni scholae cantorum universum
cantum totius «Proprii» totiusque «Ordinarii», populo a par­
ticipatione in cantu penitus excluso.
17. Sacrum uuoque silentium suo tempore serveturlr;
per Ulud enim fideles non modo non sunt habendi tamquam
extranei vel muti spectatores actionis Iiturgicae, sed arc­
tius in mysterium inseruntur, quod celebratur, per dispo­
sitiones internas, quae e verbo Dei audito, e cantibus ct
precibus prolatis, atque ex spirituali coniunctione cum sa­
cerdote, suas partes proferente, dimanant
18. Inter fideles speciali cura cantu sacro Instituantur
sodales religiosarum societatum laicorum, ita ut efficacius
conferant ad participa/tioncm populi sustentandam et
promovendam ie. Totius putem populi institutio ad can­
tum sedulo ac patienter, simul cum institutione liturgica,
perficiatur, Iuxta fidelium aetatem, condicionem, vitae ge­
nus ct religiosae culturae gradum, iam a primis annis for­
mationis in scholis elementariis lg.
19. Peculiari mentione dignus, ob liturgicum ministe­
rium quo fungitur, est chorus vel cappella musica vel schola
cantorum.
Eius munus, ex normis Sacrosancti Concilii Uturgicam
Instaurationem respicientibus, maioris etiam momenti et
ponderis factum est. Eius enim est de partibus sibi propriis,
iuxta diversa genera cantuum, debite exsequendis, curare,
ct actuosam fidelium participationem in cantu fovere.
Proinde: a) Chori vel cappcllae, vel scholae cantorum
habeantur et sedulo foveantur praesertim apud ecclesias
cathédrales aliasque maiores ecclesias et in seminariis, at­
que studiorum domibus religiosis; b) Eaedem scholae, etsi
parvae, apud minores quoque ecclesias opportune consti­
tuantur.
20. Cappcllae vero musicae quae apud basilicas, cathé­
drales, monasteria aliasque ecclesias maiores exstantes, saeÛ. aS: A. A. S. 37 (x05) PP· 33’36 Π-Ε 3*3*1- uCfr. Cooc.
Vat II, Const de Sacra Laturpa,
n. 29: X. A. S.
56 (1964) pp. 107-108. “Cfr. Conc. Vat Π, Const de Sacra Liturjda,
Sacre sanctum Concilium, n. 33: .4. A. S, 56 (1964) p. 10S.
“Cfr. Coc»L
Vat. II, Const de Sacra Liturcio, Sacrpuarfira Concilium, n. xv A. A. S 56
(1964) p. 104. “ Cfr. Coae. Vat. II, Coast de Sacra !J turpa. Sacnuec#···
Concilium, n. xx: A. A. S, 56 (19Ô4) pp. 102-103.
“Cfr. Coot V’at. II.
Const de Sacra Liturgia, Saar^tandum Concilium, o. 3« A. A. S. 56 (1964)
p. xo8. “ Cfr. Conc. Vat II, Const de Sacra Lltexgk, Stcrcnauoum Con­
cilium, n. 30: A. A. S(1964) p. xo8 [LE 314*)- “Cfr. Coae. Vat 11,
Const de Sacra Litundi, Sacmeiwhuw Commium, n. jtt A. A S. 0 (1964)
p. 108. “ Cfr. S. Q Rituum, Instr. Inlet ctvawzeu» (rd «rpL 1964k nn- *9
•t 59: A. .4. S. 56 (1964) PP- 831 et 891 (LE 3*«7k u Cfr. Cooc. Vat U,
Const de Sacra Liturgia,
Coanfrau·. n. t>: A. .4. S. 0 (1964!
p. X05 [LE 3X4*k S. C Rituum, Instr, de Musaea sacra <1 aacra Lilurna
Gcnlium,

5114

SC RITUUM. INSTRUCTIO DE MUSICA LITURGICA

η. 3541

culorum decursu magnam sibi laudem comparaverunt the­
saurum musicum pretii inaestimabilis custodiendo ct fo­
vendo, propriis traditis sibi normis, ab Ordinario recognitis
et probatis, serventur ad sacras actiones splendidiore forma
celebrandas.
Curent tamen earundem scholarum magistri atque eccle­
siarum rectores, ut populus cantui semper se societ ad par­
tes saltem faciliores sibi proprias agenaas.
21. Provideatur, praesertim ubi facultas etiam parvam
scholam constituendi desit, ut unus alterve cantor ad mi307 nus habeatur, probe insti/tutus, qui simpliciores saltem
modos, populo pro sua parte participante, proponat, ipsosque fideles opportune ducat et sustentet.
Expedit ut huiusmodi cantor adsit etiam apud ecclesias
schola praeditas, pro iis celebrationibus, quas schola par­
ticipare nequit ct tamen cum aliqua sollemnitate, et Ideo
cum cantu, peragi decet.
22. Schola cantorum constare potest, iuxta probatos
mores populorum aliaque adiuncta, sive ex viris ct pueris,
sive ex viris vel pueris tantum, sive ex viris et mulieribus,
immo, ubi casus revera fert, cx mulieribus tantum.
23. Schola cantorum, attenta cuiusque ecclesiae dispo­
sitione, ita collocetur, ut: a) clare appareat eius natura,
eam nempe fidelium communitatis con^-egatae partem
esse, ct peculiare munus agere; b) eius ministerii liturgici
exsecutio facilior evadat
c) singulis suis sodalibus plena
in Missa participatio, idest participatio sacramentalls, com­
mode permittatur.
Quoties vero schola cantorum etiam ex mulieribus con­
stat, extra presbyterium ponatur.
24. Praeter institutionem musicam, sodalibus scholae
cantorum tradatur etiam opportuna institutio liturgies ct
spiritualis, ita ut ex eorum muneris liturgici debita exse­
cutione non tantum decus actionis sacrae et optimum
exemplum fidelium exoriantur, sed ct ipsorum sodalium
bonum spirituale.
25. Ad hanc autem institutionem sive technicam sive
spiritualem facilius assequendam, operam praebeant con­
sociationes de musica sacra dloecesanae, nationales et in­
ternationales, eae praesertim quae ab Apostoiica Sede ap­
probatae et pluries commendatae sunt.
26. Sacerdos, ministri sacri vel ministrantes, lector, et
Il qui ad scholam cantorum pertinent, necnon et commcn303 tator, partes sibi assi/gnatas modo bene intellegibili pro­
ferant, Ita ut populi responsionem, cum ritu requiritur,
faciliorem ct quasi obviam reddant. Expedit ut sacerdos
et ministri cuiusvis gradus vocem suam cum voce universi
coetus fidelium consocient In iis, quae ad populum spec­

III.

ts »cpL tgsl), an. ιοβ-ιοβ: A. A. S. 50 (19**) p. 660 (LE 1774]· ••Cfr.
S. G Rituum, Itwtr. Inter oecumtnUi (26 sept. 1964). n. 97: A. A. S. 56 (X9&4)
p. Sy? (LE Jîx? ). n Cfr. S. G Rituum, InUr. InUr occitmenici (36 sepi.

5115

tus ad offertorium; e) lectiones Scripturae sacrae, nisi eas
sine cantu proferre magis opportunum visum fuerit,
32. Usus legitime vigens in aliquibus locis, passim in­
duitis confirmatus, alios cantus substituendi pro cantibus
ad introitum, nd offertorium et nd communionem ln Gra­
duait exstantibus, dc iudicio competentis auctoritatis ter­
ritorialis, servari potest, dummodo huiusmodi cantus cum
partibus Missae, cum festo vel tempore liturgico congruant.
Eadem auctoritas territorialis textus horum cantuum ap­
probare debet.
33. Expedit ut coetus fidelium, quantum fleri potest,
cantus «Proprii» participet, praesertim per faciliora respon­
sa vel alios opportunos modulos.
Inter cantus «Proprii» peculiarem vim habet cantus post
lectiones occurrens, in modum gradualis aut psalmi respon­
sorii peractus. Natura sua est pars llturglae verbi; proinde
est proferendus omnibus sedentibus ct auscultantibus, Im­
mo, quantum fleri potest, participantibus.
34. Cantus, qui «Ordinarium Missae» dicuntur, si modis
musicis pluribus vocibus conscriptis canuntur, a schola
cantorum suetis normis / persolvi possunt, vel <a cappella» 310
vel instrumentis comitantibus, dummodo populus a par­
ticipatione in cantu omnino non excludatur.
In aliis casibus cantas «Ordinarii Missae» distribui pos­
sunt Inter scholam cantorum et populum aut etiam Inter
duas ipsius populi partes, ita ut exsecutio fiat versibus
alternis, aut alia congruente ratione, quae partes amplio­
res totius textus complectatur. In his casibus prae oculis
tamen habeatur: Symbolum, cum sit forma professionis
fidei, praestat ab omnibus cantari, aut tali modo, qui fide­
lium congruam participationem permittat; Sanctus, utpote
acclamationem condusivam praefationis, praestat ab uni­
verso coetu, una cum sacerdote, de more cantari; Agnus
Dei, toties repeti potest quoties necessarium est, praesertim
in concelebratlone, cum fractionem comitatur; expedit nt
populus hunc cantum saltem per invocationem finalem,
participet.
35. Oratio dominica a populo una cum sacerdote con­
venienter profertur M. Si lingua latina cantatur, adhibean­
tur melodiae legitime iam exstantes; si vero lingua ver­
nacula canitur, modi sunt a competenti auctoritate terri­
toriali approbandi.
36. Nihil impedit quominus in Missis lectis aliqua pan
«Proprii» vel «Ordinarii» cantetur. Immo quandoque etiam
aliquis alius cantus proferri potest initio, ad offertorium
et ad communionem, necnon in fine Missae: qui tamen
cantus non sufficit ut sit «eucharistlcus», sed oportet ut
cum partibus Missae, cum festo vel tempore liturgico con­
gruat.
IV.

De canta in Missae celebratione

27. Ad celebrandam Eucharistiam cum populo, prae­
sertim diebus dominicis et festis, praeferenda est, quantum
fieri potest, etiam pluries in eodem die, forma Missae in
cantu.
23. Retineatur distinctio inter Missam sollemnem, can­
tatam et lectam sancita Instructione anni 1958 (n. 3),
iuxta traditas et vigentes leges liturgicas. Tamen pro Missa
cantata gradus participationis, ratione utilitatis pastoralis,
proponuntur, ita ut facilius evadat, Iuxta cuiusque coetus
facultates, Missae celebrationem cantu sollemniorem red­
dere.
Ipsi tamen gradus ita sunt ordinandi, ut primus etiam
solus possit adhiberi, secundus autem ct tertius, ex integro
vel ex parte numquam sine primo. Itaque fideles ad ple­
nam participationem in cantu semper perducantur.
29. Ad primum gradum pertinent: a) in ritibus ad in­
troitum: salutatio sacerdotis una cum responsione populi;
oratio, b) in liturgia verbi: acclamationes ad Evangelium,
c) in liturgia eucharistica: oratio super oblata; praefatio,
cum dialogo et Sanctus; doxologia finalis Canonis; oratio
309 dominica cum sua monitione et embolismo; / Pax Domini;
oratio post communionem; formulae dimissionis.
30. Ad secundum gradum pertinent: a) Kyrie, Gloria
et Agnus Dei; b) Symbolum; c) oratio fidelium.
31. Ad tertium gradum pertinent: a) cantus ad pro­
cessiones Introitus et communionis; b) cantus post lectio­
nem aut Epistolam; c) Alleluia ante Evangelium; d) can­

1007 MAIl 5

De cantu Diaini Of/icil

37.Celebratio Divini Officii in cantu, utpote quae huius
precationis naturae magis congruat, et indicium sit plenio­
ris sollemnitatis atque profundioris unionis cordlumln lau­
dibus Dei persolvendis, iuxta votum a Constitutione de
sacra Liturgia expressum ”, enixe commendatur iis qui in
choro vel in communi ipsum Officium Divinum persolvunt/ 311
Expedit enim ut saltem aliqua pars Officii Divini, et in
primis Horae praecipuae, nempe Laudes et Vesperae, sal­
tem diebus dominicis et festis, ab his cantu persolvantur.
Alii quoque clerici studiorum causa in communi viven­
tes, aut exercitiorum spiritualium vel aliorum coetuum
gratia simul convenientes, per aliquas partes Divini Offidi
in cantu celebratas coetus suos opportune sanctificent.
38. In Officio Divino in cantu celebrando, firmo Iure
vigenti pro iis qui obligatione chori tenentur firmlsaue in­
duitis particularibus, principium «progressivae» sollemni­
tatis adhiberi potest, quatenus cac partes, quae, natura
sua, cantui magis directe destinantur, veluti dialogi, hymni,
versus, cantica, cantu proferuntur, cetera vero recitantur.
39. Fideles invitentur et debita catechesi efformentur
ad celebrandas in communi diebus dominicis ct festis quas­
dam Divini Officii partes, praesertim autem Vesperas aut,
iuxta locorum et coetuum consuetudines, alias Horas. Generatim autem fideles, cultiores praesertim, per aptam
institutionem dirigantur ad psalmos, sensu Christiano In­
tellectos, in suis precibus adhibendos, ita ut gradatlm ad
ampliorem gustum ct usum orationis publicae Ecclesiae
quasi manuducantur.
40. Huiusmodi autem disciplina peculiari ratione traoamm

(26

(X9M p· S8S· " Cfr. S. G Rituum, Instr. Inter
«epL 1964), q. 48 g; .4. 4. 5,
(I964) p. 835 [LE 33x7].

5116

1967 MAR 5

SC RITUUM» INSTRUCTIO DE MUSICA LITURGICA

datur sodalibus Institutorum consilia cvangclica profiten­
dum, ut exinde uberiores hauriant divitias ad vitam spi­
ritualem fovendam. Expedit nutem ut Horas praecipuas,
etiam in cantu, quantum fieri potest, persolvant, ad publi­
cam Ecclesiae orationem plenius participandam.
41. Ad normam Constitutionis dc sacra Liturgia, iuxta
saecularem traditionem ritus latinl, in Officio Divino in
choro celebrando lingua latina clericis servanda est *4.
Cum autem eadem Constitutio de sacro Liturgia 14 prae312 videat usum/linguae vernaculae in Divino Officio tum ex
parte fidelium, tum cx parte Mon lallum aliorumquc soda­
lium Institutorum consilia cvnngelica profitent Ium, qui non
sint clerici, congrua cura habeatur ut parentur melodiae
quae ln cantu Divini Officii lingua vernacula adhibeantur.

V. De musica sacra in Sacramentorum et Sacramentalium
celebratione, in peculiaribus actionibus anni liturgici, in
sacris oerbi Dei celebrationibus et in piis sacrisque exercitiis
42. Ex principio a Sacrosancto Concilio declarato, ut
quoties ritus, iuxta propriam cuiusque naturam, secum fe­
runt celebrationem communem, cum frequentia et actuosa
participatione fidelium, haec praeferatur celebrationi eo­
rundem singulari et quasi privatae 2<, necessario consequi­
tur ut cantus magni fiat, utpote aspectum «ccclesialem»
celebrationis aptius manifestans.
43. Quaedam autem Sacramentorum et Sacramentaliom celebrationes, quae in vita totius communitatis paroecialls peculiare habent momentum, veluti Confirma­
tio, Ordinationes sacrae. Matrimonium, Consecratio eccle­
siae vel altaris, Exsequiae, etc., quantum fieri potest, in
cantu peragantur, ita ut etiam sollemnitas ritus ad maio­
rem efficacitatem pastoralem conferat. Sedulo tamen ca­
veatur ne, sub sollemnitatis specie, qulcquam in celebra­
tionem introducatur mere profanum aut cultui divino
minus conveniens; quod pertinet praesertim ad celebranda
matrimonia.
44. Item sollemniores per cantum fiant illae celebra­
tiones, quae a Liturgia speciali nota, decursu anni liturgici,
signantur. Modo vero omnino peculiari sollemnitate debita
donentur sacri Hebdomadae Sanctae ritus, qui, per myste­
rii paschalis celebrationem, fideles ad ipsum veluti centrum
anni liturgici ipsiusque Liturgiae ducunt.

45. Etiam pro liturgia Sacramentorum et Sacramenta­
lium et pro aliis peculiaribus actionibus anni liturgici, pro313 videantur opportunae / melodiae, quae celebrationem forma
sollemniori agendam etiam lingua vernacula foveant, iuxta
competentis auctoritatis nonnas ct singulorum coetuum fa­
cultates.
46. Magna est musicae sacrae efficacia ad fidelium pie­
tatem alendam etiam in sacris verbi Del celebration ibus
et in piis sacrisque exercitiis.
In sacris quidem verbi Dei celebrationibus a7, exemplum
sumatur e liturgia verbi in Missa 3e; in omnibus autem piis
sacrisque exercitiis magnae utilitatis erunt praesertim psal­
mi, opera musicae sacrae e thesauro tum antiquo tum re­
centi ore derivata, cantus religiosi populares necnon sonus
organi allorumve instrumentorum, quae sunt magis pro­
pria.
In Iisdem insuper piis sacrisque exercitiis, ct praesertim
ln sacris verbi Del celebrationibus, optime admittuntur
etiam nonnulla e musicis operibus, quae, etsi in Liturgia
locum amplius non habent, possunt tamen spiritum reli­
giosum excitare et meditationem mysterii sacri fovere *·.

VI.

De lingua (n actionibus liturgicis in cantu celebratis
adhibenda, et de thesauro musicae sacrae seroando

47. Iuxta Constitutionem dc sacra Liturgia, «linguae la­
tinae usus, salvo particulari iure, in Ritibus latinis ser­
vetur» ,e.
Cum tamen, «haud raro linguae vernaculae usurpatio
"Cfr. Cone. VaL II, Const, de Sacra Liturgia, Sacrosanctum Concilium,
n.99: A. A. S. 56 (1964) [LE 3:41]· ·* Cfr. Cone- VaL II, Const, dc Sacra
Liturgia, Sacrosanctum Concilium, n. 101, i 1: A. A. S. 56 (1964) p. 144
[LB 314th S. Q Rituum, Instr. Inter occumcnici (26 sepL 1964). “· 85:
A. A. S. 56 (1964) P· 897 [LE 32x7].
“ Cfr. Cone. VaL II, ConsL de Sacra
Liturgia, SarroMnefarm Concilium, n. xox» H 2 et 3: A. A. S. 56
p.
“Cfr. Cone. VaL II, Const, de Sacra Liturgia, Sacrosanctum Con­
cilium, η. 3T. A. A. S. 56 (t964) P- X07 [LE 3141 ]·
” Cfr. S. C. Rituum,
Instr. Inter occumcr.id (26 sepL 1964). nn- 37'39^ 4. 4. 5. 56 (1964) PP· 8S4M3 [LE 3217). ” Cfr. S. C. Rituum, Instr. Inter occumcnici (26 sepL 1964).
η. 37: A. A. S. 56 (1964) P- 885 (LE 3217]. ”Cfr. infra, n. 53. ’•Cone.
VaL II, Const, de Sacra Liturgia, Sacrossndum Concilium, n. 36, f x.

5117

n. 3541

valde utilis apud populum existera possit31, «est compe­
tentis auctoritatis ecclesiasticae territorialis de usu et modo
linguae vernaculae statuere, actis ab Apostoiica Sede pro­
batis seu confirmatis»33./
Proinde his normis adamussim servatis, congruae parti­
cipationis forma pro cuiusque coetus facultatibus oppor­
tune adhibeatur.
Curent animarum pastores, ut, praeterquam lingua ver­
nacula «christifideles etiam lingua latina partes Ordinarii
Missae, quae ad Ipsos spectant, simul dicere vel cantare
sciant»3S.
48.Videant locorum Ordinarii utrum, inducto usu lin­
guae vernaculae in celebrationem Missae, opportunum eva­
dat ut, in aliquibus ecclesiis, praecipue vero in magnis ur­
bibus, quo fideles diversi sermonis frequentius conveniunt,
unam aut plures Missas lingua latina celebrandas servent,
praesertim in cantu.

49.Ad usum linguae latinae vel vulgaris quod attinet
in sacris celebrationibus peragendis in Seminariis, serven­
tur normae S. Congregationis de Seminariis et studiorum
Universitatibus de institutione liturgica alumnorum.
Sodales autem Institutorum consilia cvangelica proflten­
tium In eadem re eas servent normas, quae exstant In Lit­
teris Apostolicis Sacrificium laudis diei 15 Augusti 1966
ÎLE 3458], necnon ln Instructione de lingua in celebran­
ts Officio Divino ct Missa conventual! aut communitatis
apud Religiosos adhibenda, data ab hac S. Rituum Con­
gregatione die 23 Novembris 1965 [LE 3351].
50. In actionibus liturgicis in cantu lingua latina cele­
brandis: a) Cantus gragonanus, utpote liturgiae romanae
proprius, principem locum, ceteris paribus, obtineat34.
Eius melodiae in typicis editionibus exstantes opportune
adhibeantur, b) «Expedit quoque ut paretur editio sim­
pliciores modos continens, in usum minorum ecclesia­
rum»35./ e) Alii modi musici, una vel pluribus vocibus
conscripti et sive ex thesauro tradito sive ex novis operi­
bus desumpti, in honore habeantur, foveantur et pro op­
portunitate adhibeantur34.
51. Videant insuper animorum pastores, prae oculis lia­
bitis locorum condicionibus, fidelium utilitate pastorali et
cuiusque sermonis ingenio, utrum partes thesauri musicae
sacrae, quae pro textibus lingua latina exaratis superiori­
bus saeculis conscriptae sunt, praeterquam in actionibus
liturgicis lingua latina celebratis, etiam in lis adhiberi con­
veniat, quae lingua vernacula peraguntur. Nihil enim im­
pedit quominus in una eademque celebratione aliquae par­
tes alia lingua canantur.
52. Ad thesaurum musicae sacrae servandum, et ad
novas formas cantus sacri promovendas, «magni habeatur
institutio et praxis musica in Seminariis, in Religiosorum
utriusque sexus novitlatlbus et studiorum domibus, necnon
in ceteris institutis et scholis catholicis», praesertim autem
apud Instituta Superiora ad hoc specialiter destinata3?.
Studium imprimis et usus promoveatur cantus gregoriani,
quia, ob peculiares eius notas, fundamentum magni mo­
menti est cultus musicae sacrae.

53. Novae musicae sacrae opera principiis atque nor­
mis expositis fideliter conformentur. Ideo «notas verae mu­
sicae sacrae prae se ferant atque non solum a maioribus
scholis cantorum cani possint, sed minoribus quoque scho­
lis conveniant et actuosam participationem totius coctus
fidelium foveant»33.
Ad thesaurum nutem traditum quod attinet, primo in
luce ponantur eae partes, quae sacrae Liturgiae instaura­
tae exigentiis respondeant; attende deinde considerent viri
in hac re apprime ncriti num aliae partes iisdem exigentiis
aptari possint; reliquae tandem, quae cum natura / aut
congrua actionis llturgicae celebratione pastorali confor­
mari nequeunt, ad pia exercitia, praesertim vero ad sacras
verbi Dei celebrationes, opportune transferantur33.
56 (1964) p. 109 [LE 3141 ]. “Cone. V*L II, Coast, de Sacra
Liturgia, Sacrosanctum Conditum, n. 36, f κ A. A. S. 56 (1964) P- 109
[LE 32x7]. ” Coae. VaL II, Coast de Sacra Liturpia,
Concilium, n. 36, §3: .4 » A. S. $6 (1964) pp. xo9*xxo.
” Cone. VaL II. Coast do
Sacra Liturgia, Sormwufwm Concilium, tv $4: A. .1. S.
(1964) p. XiJ
[LE 3141 b S. Q Rituum. Instr. Inter cccumcntd (36 sept X9&4), η. 59’·
A. A. S. 36 (1964) P· 891 [LE 32x7]·
“Cfr. Cooc. Vat U. Coast, de Sacra
Liturgia, Sacrosanctum Concilium, n. x 16: A. A. S. 56 ( 1964) p. 129. ·· Ccoc.
Vat Π, ConsL de Sacra Liturgia. SacreM**»
a. iij: 4. 4. S.
56(1964) p. 129. "Cfr.Cone. Vat. II.Coast.dcSacra LiUrgU.Samwftm
Concilium, n. xx6; A. A. S. 36 (X964) P- 129,TCooe. Vat II. Const do
Sacra Liturgia, Sacrxnmctum Conditum, n. xxj: .4. .4.
56 (1964) p. 129».
·· Cone. VaL II, Const de Sacra UturgU. SocnxMnrtww» Ceno/urw, η. ur.
A. A. S. 56 (1964) p. 130.
··Cfr. sjpnx, a. 46.
A.

A. S.

5118

π< 3·>4 ί
VIL

SC RITUUM. EXSTRUCTIO DE MUSICA LITURGICA

De melodiis apparandis pro textibus lingua vernacula
exaratis

54. In confidendis popularibus interpretationibus ca­
rum partium quae melodiis erunt ornandae, praesertim
vero Psalterii, curent periti ut congruentia cum textu la­
tino et apta ratio textus vulgaris ad modulationem oppor­
tune inter se coniungantur, servatis cuiusque linguae inge­
nio et legibus, et prae oculis habitis indole ct notis pecu­
liaribus cuiusque gentis: quam traditionem una cum mu­
sicae legibus artifices musici sedulo considerent in novis
melodiis apparandis.
Curae proinde sit competenti auctoritati territoriali ut
in Commissione, cui opus concreditur populares interpre­
tationes confidendi, periti in commemoratis disciplinis at­
que in linguis latina et vernacula partem habeant, qui
iam ab initio operis consociatis viribus laborent.
55. Competentis auctoritatis territorialis erit decernere
nam quidam textus vulgares cum modis musicis connexi,
a saeculis anteactis traditi, adhiberi valeant, licet in om­
nibus cum interpretationibus textuum liturgicorum legiti­
me approbatis non concordent.
56. Inter melodias pro textibus popularibus exarandas,
illae peculiare momentum habent, quae sacerdotis et mi­
nistrorum sunt propriae, sive eas soli concinant sive una
cum coetu fidelium cantent aut cum eo in dialogi modum
proferant. In his conficiendis, considerent musici artifices
num traditae melodiac liturgiae la tinae, quae hunc in finem
usurpantur, melodias suggerere possint pro iisdem textibus
in lingua vernacula proferendis.
57. Novae melodiac pro sacerdote et ministris a com317 petenti auctoritate territoriali approbari debent40. /
58. Curae sil coetibus Episcoporum, quorum interest,
ut una habeatur interpretatio popularis pro una eademque
lingua, quae diversis in regionibus adhibetur. Expedit etiam
ut, quantum fieri potest, una vel plures habeantur melodiae
communes pro partibus quae ad sacerdotem et ad ministros
spectant et pro responsionibus ct acclamationibus populi,
ita ut communis participatio eorum, qui eadem lingua
utuntur, foveatur.
59. Musici artifices novum opus aggrediantur ea solli­
citudine acti ut traditionem prosequantur, quae Ecclesiae
verum thesaurum praebuit in cultu divino adhibendum.
Praeterita opera eorum que genera et proprietates inspiciant, sed et novas sacrae Liturgiae leges atque necessitates
attente considerent, ita ut «novae formae ex formis lam
exstantibus organice quodammodo crescant»41 et nova
opera novam partem thesauri musici Ecclesiae efficiant,
praeteritis haud indignam.
60. Novae melodiae pro textibus lingua vernacula pro­
ferendis experientia certe indigent ut ad sufficientem ma­
turitatem et perfectionem perveniant. Vitandum tamen
est ne, experimenti etiam solummodo causa, ea in ecclesia
fiant, quae sanctitatem loci, dignitatem actionis llturgicae
et pietatem fidelium dedeceant.
61. Peculiarem praeparationem exigit apud peritos stu­
dium aptandi musicam sacram Iis in regionibus, quae pro­
pria traditione musica sunt praeditae, praesertim in regio­
nibus missionumu: agitur enim de opportune sociando
sensu rerum sacrorum cum spiritu, traditionibus ct ingenii
significationibus illarum gentium propriis. Il, qui huic rei
operam navant, sufficientem cognitionem habeant oportet
cum Liturgiae et traditionis musicae Ecclesiae, tum lin­
guae, cantus popularis atque aliarum significationum in318 genii illius gentis in cuius utilitatem hoc munus praestant./

1907 MAR

Γ,

pli dignitati congruunt, atque revera aedificationi fidelium
faveant»43.
63. In admittendis ct adhibendis musicis Instrumentis
ratio habenda est ingenii ct traditionis singulorum popu­
lorum. Attamen ea quae, cx communi iudicio et usu, pro­
fanae tantum musicae conveniunt, ab omni actione llturgica et a piis sacrisque exercitiis omnino arceantur41. Om­
nia autem musica instrumenta, quae In cultum divinam
admittuntur, ita adhibeantur» ut cum postulatis actionis
sacrae congruant, In decorem divini cultus et in aedifica­
tionem fidelium cedant.
64. Per musica instrumenta quae cantum comitantur
voces sustentari possunt, participatio facilior reddi, ct uni­
tas coetus profundius perfici. Eorum tamen sonus voces
nc obruat, ita ut textus difficile percipiantur; cum autem
aliqua pars a sacerdote vel ministro, vi proprii muneris,
elata voce profertur, taceant.
65. in Missis sive in cantu sive lectis organum aliudve
Instrumentum musicum legitime admissum adhiberi potest
ad cantum scholae cantorum ct populi comitandum; solum
autem pulsari potest initio, antequam sacerdos ad altare
accedat, ad offertorium, ad communionem et in flneMissae./ 319
Eadem autem norma, congrua congruis referendo, etiam
ad alias actiones sacras applicari potest.
66. Sonus autem eorundem instrumentorum, solus, non
permittitur tempore Adventus, Quadragesimae, in Triduo
sacro et in Officiis et Missis defunctorum.
67. Omnino expedit ut organi modulatores ceterique
artifices musici non tantum peritia polleant ad Instrumen­
tum sibi concreditum debito modo pulsandum; sed Intimum
sacrae Liturgiae spiritum cognoscant et penetrent oportet
ut, munus suum etiam ex tempore exercentes, sacram ce­
lebrationem, iuxta veram naturam cius partium, ornent,
ipsamque fidelium participationem foveant44.
IX.

De Commissionibus musicae sacrae promovendae
praepositis

68. Commissiones dioccesanae de musica sacra opem
ferunt magni ponderis ad musicam sacram una cum actione
liturgica pastorali in dioecesi promovendam.
Proinde in quavis dioecesi, quantum expedit, habeantur,
et consociatis viribus una cum Commissione sacrae Litur­
giae dent operam.
Immo saepius congruum erit ut ambae Commissiones in
unam coalescant, ex personis in utraque disciplina peritis
constantem; Ita ut res facilius promoveatur.
Valde autem commendatur ut, ubi utilius visum fuerit,
plures dioeceses unicam constituant Commissionem, quae
aequalem agendi rationem In una eademque regione efficiat
et vires fructuosius in unum colligat.
69. Commissio de sacra Liturgia, quae apud coctus
Episcoporum constituenda pro opportunitate consulitur44,
etiam de musica sacra curet; ac proinde etiam ex personis
musica sacra peritis constet. Expedit vero ut huiusmodi
Commissio non solum cum Commissionibus / dloccesanls, 320
sed etiam cum aliis sodalitatibus quae de re musica in
eadem regione curant, consilia conferat. Hoc autem etiam
de Instituto pastorali liturgico dicendum est, de quo in
eodem art. 44 Constitutionis est sermo.
Praesentem Instructionem Summus Pontifex Paulus
Pp. VI, in Audientia Eiho Arcadio M. Card. Larraona,
huius Sacrae Congregationis Praefecto, die 9 Februarii
1967 concessa, approbavit et auctoritate Sua confirmavit,
et publici iuris fieri iussit, pariter statuens ut a die 14
Mali 1967, dominica Pentecostes, vigere Incipiat.
VIIL De musica sacra instrumental i
Contrariis quibuslibet minime obstantibus. Romae, die
5 Martii, 1967, dominica «Laetare», IV In Quadragesima.—
62. Musica instrumenta magnam utilitatem in sacris
lacobus Card. Lercaro, Archiepiscopus Bononiensis, Prae­
celebrationibus afferre possunt, sive cantum comitantur
ses Consilii ad exsequendam Constitutionem de sacra Litur­
sive sola pulsantur.
gia, Arcadius M. Card. Larraona, S. Λ. C. Praet. Ferdl•Organum tubulatum in Ecclesia latina magno in honore
nandus Antonelli, Archicp. tit. Idicrcnsis, S. R. C. a Secr,
habeatur, tamquam instrumentum musicum traditionis
culus sonus Ecclesiae caeremoniis mirum addere valet
u Conc. Vit. IL Const, de Sacra Liturgia,
ConcilMun, n. ixcc
splendorem atque mentes ad Deum ac superna vehemen­
56 (1964) p. 130 (LE 3x4x3. <4Cfr. S. G Rituum, Instr, de Mosica
sacra
et sacra Liturgia (j sept. 1938), n. 7«
A. S. $0(194)) p.
ter extollere.
653 [LE 5774'· “Cfr. supra, nn. 44-25. ·· Cfr. Conc. VsL II, Const,
Alla vero instrumenta, de iudicio et consensu auctorita­
dr Sacra Liturgia,
n. 441
56 (1964) p.
tis territorialis competentis, in cultum divinum admittere
111 [LE 314! ].
licet, quatenus usui sacro apta sint vel aptari possint, temSacrwsnctvm

A. A. S.

A.

Sacrozaruium Ccncilivm,

••Cfr. S. G Rituum, last. /W/r nmimrmci
sept. 1064), n. 4» A. A S.
56 (1764) p *46 (LE JXI71-“ Conc. Vat II, Con«t. de Saera UturçU, S4crMMdum
n. 23: d. A. S. γ» (1964) P· io6 (LE 314« J. ° Cfr.
Cone. Vat. II. Const. de Serra Liturgia, SerroMnrtKwi CoeeiH·"», n. rtçc
A
A
S. 56 (f/M) pp tn-ty» (LE jut].

5119

A.

A.

S.

Adn. L. AGÜSTONI un EL 61 (1987) 254-267. 276-287 et in NotiL 3
(1967) 81-56; C. BRAGA in EL 81 (1987) 230-243; D. G. FRAH.E m
REDC 24 (1968) 167-192; I GELINEAU in EL 81 (1987) 249-253 H.
HUCP.E in EL 81 (1967) 244-248, 288-275. 288-293; G. TAMSURELLÎ
ai OW7) 193-227; La hUfaon-Dtm n 108
(1971) 2-167; Notit 3 (1987) 105-108.
"

5120

1Ü67 M Ml

1

SACRA CONGR. DOCTlUNA F1DËI - RËLlGlOSORÜM

.3542
1967 MAR 7.-SC DOCTR. FIDEI, DECLARATIO. PART.·

Declaratio

circa assertas apparitiones B. Μ. V. in
LOCO VULGO DICTO GARABANDAL

Roma, 7 martli 1967
ErcelentIslrno y rcvcrendlsimo teflon For carta del me» de
cctubre del paiedo arto, vuestra cxcelcncla hizo llegar a cita
Sagrada Congrvgaciôn los documentes rcdactados por la
Comiiido Dloccsana, usi como las normas dadas por vuestra
exedenda nccrca de las «aparidones» que se deela hnblan tcnido lugar en Garabandal.
Esta Sagruda Congrcgaciôn ha cxamlnndo culdadosa y ntenUunente toda la documcntaclôn, Incluso la que ha sldo cnvlada
desde olros lugnres, y flnalmcnte ha llegado a la conclusiôn
de que esta cuestlôn habia sldo examlnnda y dccidlda por
vuestra excelencia y que. por tanto, no hav razôn para que
esta Sagrada Congrcgaciôn Intcrvcnga en ella.
Mis aûn, doy las gracias a vuestra exedenda por la discreeWn y prudcncla que ha mostrado en la rcsoluciôn de este
asunto.
Aprovecbo gustosamente esta ocasiôn para darie testimo­
nio de mi estima y ofrecerme de V. E. Rvma., adlctlslmo.—
A. Card. Ottaviani, Pro Pref.

♦Ordinario Santander! ensi. Prot. N. 1065/84: Duitradôn dol clero
fîO (1957) 207. Adn. J. M. ALONSO in Ephom. Mariologicae 19 (1969
<75483.

3543
1967 MAR 7.-SC DOCTRINA FIDEI, RESPONSUM. PART.·

Mens S. C. pro Doctrina fidei

circa amputationem
FOETUS VEL MEMBRORUM CORPORIS HUMANI, ET CIRCA
CADAVERUM CREMATIONEM

In a letter dated 16 November, 1966, the Reverend N. N.,
the chaplain of Evangelical Deaconess Hospital in the city
of X, proposed to this Sacred Congregation two questions for
which ne sought a solution.
a) Whether it Is licit for Catholics, of their own free will,
to order that their own amputated members or those of others,
as well as notable sections that are cut out [of the human
body] be cremated, even apart from circumstances surroun­
ding the case in which cremation would be imposed by me­
dical or social reasons.
b) Fetuses which have not completed 17 weeks of gesta­
tion—many of which arc baptized— and notable parts of the
human body are rarely buried but arc usually cremated.
Is this practice Intrinsically to be reprobated according to
the fundamental principles of morality?
I Inform you that the Fathers of this Sacred Congregation
examined the questions proposed and, in the plenary' session
on Wednesday, the 1st of March of this year, decreed:
«If there Is a reasonable cause present which does not permit
the burial of n fetus or member of the human body, there is
no objection on the part of the Sacred Congregation for the
Doctrine of the Faith to cremation.»
• Ordinario aovolandoMi. Prot.N. 1804/66: BOUSCAREN VI. p 669
Ada. ir. BOUSCAREN VI, p. GÔ6-669.

3544
1967 MAR 7.-SC RELIGIOSORUM, NORMAE. PART.·

Novae proponuntur
RENOVATIONEM

normae circa accommodatam
POSTULATUS ET NO VITIATUS

Nuwtf orienta/nenli della S. Congregazlone del Religiosi
Κ11Γtaggionamento* del postulato e del noviziato
Prima della discussione dclTAsscmblca Generale dell'«V. I. S. G.» sul problem! di formazlone chc si pongono nrgli
Istituti Religiosi Femminlli. la S. Congregazlone del Religiosi
vorrebbe aiutnre le Superiore Generali present!, rcndendole
partecipi delle proprie espcrlenzc e dei propri nuovi orientamentl sul tema del Postulado e Noviziato.
Postulato

I cc. 539 e 5-10 stabiliscono che negll Istituti femminlli,
prima del Noviziato, sei mesi o un anno al massimo, devono
essere consacrai! a un «postulato», sia nel noviziato, sia In
un'aJtra casa di vita religiosa, sotto la direzione spirituale
dl una Maestro.
5121

n, 3542-3544

Nella magglor parte degli Istituti, il postulato è concepito
puramente c semplicemente come una parte dei Noviziato,
con questa unica o quasi unica differenza: che le postulanti
non mdossano ancora Habito delle novizle. In pratica. II
postulato non fa che prolungarc il noviziatio di sei mes! e piü.
Con ciô, molt! Istituti hanno do mandato d'istitulre un
«pre-poslulato» che ponça le «aspiranti» in contatto con ia
vita rcale, apostolica, delrlstituto e che, perciô, si faeda nelle
case dove le opere sono in plena attlvith. In modo che da una
parte le «aspiranti» entrino al postulato conoscendo la vita
che esse dovranno conduire quando saranno professe dl voti
perpetui c, dall’altra, le Superiore possano constature direttamente chc queste giovanl hanno veraraente le qualltA rich lest e
per questa vita. Cosi concepito, il «pre-postulato» si propone
ciô che ll postulato avrebbe dovuto essere: un tempo dl prova
della vocazione nelle opere, prima della vestlzione e dei no­
viziato.
£ ciô chc Ia S. Congregazionc dei Religiosi ha pensato.
Ormal è il postulato stesso che dovrà essere concepito come
un periodo di prova della vocazione nelle opere defl'lstltuto
ri manendo, cosl, un tempo d’inlziazlone spirituale e religiosa
come è attualmente. Questo postulato costituirà almeno un
gruppo distinto —dl Postulato»— sotto ia direzione spiri­
tuale di una Maestra e durerà da sci mes! a un anno, come lo
domandano i cc. 539 e 540. Naturalmcnte la durata dei Postu­
lato potrù essere prolungata in qualche caso.
Poichè non si tratta di un «experimentum contra ius com­
mune», i Capitol! Generali Speciali potranno dunque conceplre
ormal ii postulato in questo modo, senza avere bisogno dl
domandame l'autorizzazionc alla S. Congregazlone dei Reli­
giosi.
II. Vestizione

Assai spesso, per le famiglie, ed anche per le stesse suore.
Ia «presa d'abito» ha più fmportanza della professione. E
bisogna pure dire che, in molti Istituti, Ia cerimonia della
prima è pili solenne che quello della seconda.
Il rillevo dato alla tconsacrazlone religiosa» dal Concilio
invita ad un «aggiornamento» ne*le ccrimonie dclla vestizione
e dclla professione.
Il «Consilium» per l’esecuzionc della Costituzione sulla
S. Llturÿa è disposto ad abbozzare un ceremoniale di profes­
sione religiosa.
Quanto aha «presa d’abito», la S. Congregazlone dei Religiosi
è d'awiso che essa dovrebbe essere ridotta a una cerimonia
interna. ncU’Oratorio de! Noviziato o in Cappella, ma senza
la presenza della famiglia e senza autorità ecclesiastlche, e,
soprattuto, senza solcnnitâ.
III.

Anno canonico del Noviziato

Convient conservare al noviziato canonico il suo caratterc
di «anno di formazlone spirituale e religiosa·. Il can. 565 riassume in qualche linea una tradizione che risale a S. Benedetto
c chc, dopo essere diventata della Chiesa con il Concilio di
Trento, ha Ispirato 1 Noviziati di tutti gli Istituti. siano cssi
insegnanti, ospcdalicri o missionari: iniziaxione alia vita di
preghicra, cducazione delle virtü religiose, studio delle Costituzioni, sotto la direzione di una macstra delle novlzie.
Da più anni, Γ «aggiornamento» dl questo programma è
stato già intrapreso dalla maggior parte degli Istituti. ma
dovrà essere perfezionato alia luce del decreto: Perfectae Ca­
ritatis [LE 3^33] e dei Motu Proprio Ecclesiae Sanctae ILE
3157 J: lettura della S. Scrittura. studio dclla teologia della
vita religiosa, conosccnza della vita e dello spirito dei Fondatori, formazione alio spirito apostolico dell'Istituto (cf. Eccle­
siae Sanctae, n. 16). Inoltre, bisogna adattare ll noviziato al
genere di vita e alla spiritualità di ogni Istituto (cf. Ecclesiae
Sanctae, n. 33).
Tuttavla il noviziato dovrà restare un anno escliisiramenle
con sacrato a questa formazione religiosa e spirituale, e cos li­
tui rc — come nel passato — un «gruppo separato», come lo
richicde il can. 564. Questa è Ia condizione «sine qua non»
— è il significato tradizionale dclla vestizione— è apprendere
i rudimenti della «scienza dei Santl». Per operare questa
trosformazione profonda, un anno non è troppo e. se essa è
fatta in frotta e interrotta, non potià normalmente plû essere
riprcsa; come diceva Pio XI: «compiere male 1* proprio novi­
ziato, è edifIcare sulla sabbia...»
La S. Congregazlone del Religiosi è dunque contraria all'introduzlone, durante l'anno dl noviziato, dl un periodo qualslasi
(alcuni pensavano uno o due mes!) di npostolato, sia Ixisciando
il noviziato. sla restandovi pure se il tempo del noviziato era
prolungato d’altrottanto. Noi vedremo Ira brove che si potrebbe inviare una o Paîtra novizia. o pure tutte le novUie,
in una casa di opere, una volta terminato l'anno canonico
del noviziato. Ma non sarà questione di interroxnpere questo.
Aggiungiamo chc un talc periodo di esercizi pratki nelle
opère non s'impone durante il noviziato, poichè esso è prvvisto
durante il Juniorato dal Motu l*roprio Ecclesiae Sanctae,
η. 36. giacchè il postulato è attualmente concepito come un
tempo di pro va in una casa di apostolato.
Bone inteso, durante Panno canonico del noviziato non è
vietato. e puô essere racconiandato, di p revedere dri coal at ll
fra le novizle e le malate o te vecchie negli Istituti ospedalieri.
o con i fanciulli presso le religiose insegnanti. ma a litolo di
riposo e affatto in vista di formarlc ail'npostolato.
I V.

InTKRRVZXOMX DEL NOVIZIATO

In attesa dclla rcvlsjonc del Codice di Diritto Canonic^, la
S. Congregazionc dei Religiosi nccorderà «volentieri» a un
5122

G

n»

SACRA CONGREGATIO ORIENTALIS - PAÜLUS VI

Istituto che glielo doxnanderà corne «cspcrienzn contraria al
diritto cotnunc» (Ecclesiae Sanctae, n. 6) che una novizia
che avessc interrot to fl proprio noviziato da plù dl 30 glorni
ner una personale causa, per es. la salute, non abbia a ri tare
Panno canonico, come lo esige il can. 556, § 2, ma che essa
possa suppliée ai gforni d’assenza, se questi non eccedono 1
due mes!.

V. Secondo

anno dx

Noviziato

Con un postulato conccplto corne una prova della vocazione
nelle opere e un Juniorato consacrato alla formazione apostoli·
ca, teorica o pralica, il secondo anno di noviziato non ha più
h stessa importanza di una volta.
Anche la S. Congregazione dei Religiosi ha conccpito l*«aggiomamento» seguente:
1) in luogo di un «secondo anno· che obbliga tutte le novizie dell’Istituto a compiere un anno completo dopo Tanno
canonico, il prolungamento dl qualo sarà plù o meno dl lunga
durata (da un mese a un anno, e forse anche di più, eccczlonahnentc) per ogni novizia, a gîndizio delle Superiori responsabili e pure, perché no, sui desiderio della stessa novizia:
2) questo prolungamento avril luogo, sia al nooiziato,
senza cambiare il genere dl vita (questo soprattutto per delle
novizle insufflcientemente mature, sia perché entrate troppo
glovani. sia perché troppo rvcentemente convertite), sla allo
juniorato (con la possibility de incominciare gli stud) come se
la Novfzia /osse In una casa di open (se è possibile con altre
Novlzfo che si trovano nella stessa conaizione spirituale).
Ogni volta che una novizia sarà cosl inviata fuori del noviziato
essa dovrà esscrvl rich lama ta uno o due mesi prima della
propria professione.
In tai caso non si tratterà più di un tsecondo anno di novi­
ziato· in conformity all'Istruzione della S. C. R. del 1921,
[LE 376 K ma dl un prolangamento del noviziato, destinato a
scortare un dubbio ancora sussistrnte sulla vocazione di una
novizia, mettendola alla prova con un altro mezzo che quello
del noviziato o dello juniorato, o completandone nel!’interno
del noviziato una formazione religiosa e spirituale insufficlente.
Bene Inlcso, gl'Istituti che vorronno conservare il secondo
anno di Noviziato, come nel passato, potranno farlo.
Un Istituto che lo desidera potrà anche decidere che, dopo
1’anno canonico, tutte le novizie, costituite In gruppo sotto
Ia direzione di una maestro responsabile, passi due o tre mesi,
o anche plù, in una delle case dl opere, con 1’obbligo dl rientraro al noviziato un mese prima della loro professione.
Questi differenti modi di concepire il prolungamento del
noviziato canonico potranno essere stud io tl dal Capltolo Ge­
nerale Speciale e quello che sarà ritenuto opportuno potrà
essere introdotto «ad experimentum· senza che vi sia bisogno
dl ricorrere alla S. Congregazione dei Religiosi.
VI. Prima professione e

tanto per evitare che le suore dispensate non sirredanomlgliori deUc a tre, quanto anche per impedire che le Superiori
Maggiorl, sollecltnte dal bisogno del personale, non nddlwngano a dispensare troppo facilmcnte qualchc anno di formazione delle suore che ne avrcbbcro forse piü bisogno di quanto
non appaln.
La S. Congregazione dei Religiosi pensa dunque sia preferibile mantcncro fissata α 5 anni la durata dei voti tempora­
nei negli Istituti femminili, con la possibility dl prolungamento
di un anno, senza il pemiesso speciale della Santa Sede. Inoltre,
essa accordcrà ben volentieri agli Istituti che gllelo domande­
ranno, o tltolo di «esperienza contraria al diritto comune»,
la facoltà per la Superiora Generale dl prolungare ancora h
durata del voti temporanei, ma non oltre i due anni, coslcchê
porterebbe il totale del prolungamento massimo a due o,
eccezionalmcnte, a tre anni.
Nell apprezzamento di tutti I rcmiisitl dl questo problema
della durata de. voti temporanei, bisogna che le Superiore
Generali conslderino anche la difficolta sempre più grande
che c'è di rifiutare a una religiosa dl emetterc la professione
perpetua man mano che gli anni paxsano. È una questione dl
carità, anche di giustizia, di fronte ad essa dl non farle rinnovare i propri voti se si conservnno dei dubbi seri sulla suz
ammissibilità alla professione perpetua: è assai raro che il
tempo agglusti le cose e si finlsce spesso per ominettere h
suora alia professione perpetua, man can do il potere di rimandaria al mondo!
Questi nuovi orientamenti sono stati approvuti da S. Em.
ll Card. Ildebrando Antoniutti, Prefetto della S. Congrega­
zione dei Religiosi.
Roma, 7 marzo 1967.—Paul Philippe, O. P., Arcivescovo
tiL d’Héradéopolis, Segntario.

• Usioni In!ornationAli Superiorissanan Gonoralium: CpR 46 (1957)
407-411. Adn. GALLEN in Review for Religious 28 (1987) 1028-1033;
CpR 46 (1967) 412.

voti temporanei

1) Tempo e luogo della prima professione. Quando II no­
viziato è terminato, con tutte le modalità di prolungamento
rawisate qui sopra, la novizia é am messa a pronunclarc i suoi
voti temporanei per la prima volts.
La S. Congregazione dei Religiosi è disposta ad nccordare
senza d fficoltà agli Istituti che glielo domanderanno come
esperienzc contrarie ai ce. 555, H 2, 2 e 574 § 1, che In prima
professione possa farsi nel giomo anniversario della presa
d’abito (e non piü l'indomani) e fuori della casa dl noviziato,
oecorrcndo onche fuori dl una casa delTIstituto, per esemplo,
in una Chlesa parrocchiaïe e non sarà plù, dunque, necessariamente legata ad una cerimonia liturgica.
2) Durala det voti temporanei. Ncllo stato attuale della
giurbprudenzo. Ia durata dei voti temporanei é 11 più sovente
dl 5 anni e sl divide in due sezioni almeno: dl tre e due anni,
o di due e tre anni, o ancora in sezioni di un anno. È sempre
possibile, senza 1’autorizzazione speciale della Santa Sede, di
prolungnre I voti temporanei di un sesto anno (can. 576 § 2).
Alcunl Istituti hanno domandato c ottenuto «ad experi­
mentum» dl portare a sette anni i voti temporanei, facendo
valere che essi sono imposti dalla formazione da dare nello
juniorato: tre anni di formazione professionale (diplomi d’insegnamento, d’infermlere o dl assistenti sociali), on anno di
tirocinio pratlco della vita nelle operc dell’Istituto e due anni
di formazione teologica con la preparazione alla professione
perpetua.
Tuttavla, questo prolungamento non è assolutamente richiesto, poichè la formazione delle giovani suore potrebbe
essere com ple ta ta dopo la professione perpetua e, per conseguenza. al di fuori dei quadri dello Juniorato, come ne è della
formazione clericale negli Istituti religiosi nuischili: i giovani
chierid religiosi fnnno la loro professione perpetua uno, due e
anebe tre anni prima dl avere terminato i loro studl teologici e
di essere ordinati pretL
Altrl Istituti, a dire 11 vero pocn numerosi, hanno domandato
dl ridurre a tre anni la durata obbliga toria dei voti tempora­
nei. con la possibility di prolungamento tino a tre anni per le
glovani professe che ne avessero bisogno. Era sollecltarc il
ritorno puro e scmpllce al can. 574 $ 2. La S. Congregazione
det Religiosi non ha errduto dl poter accordarlo, sapendo.
per propria esperienza acquisita presso un gran numero dl
Superiore Generali, che 5 anni sono veramente nccessari per
In maggtoranza dei casi.
Alcone Superiore Generali hanno allora domandato se, pur
mantenendo normnlmente i 5 anni, esse non potrebbero ot­
tenere la facoltà dl dhpcnsare di uno o due anni, forse anche
<L più, le giovani professe che sono partlcolarmentc ben for­
mate. La S. Congregazione del Religiosi »1 è sempre rifiutato

5123

196? MAR 9-2C

• L»»·»
1967 MAR 8.-SC ORIENTALIS, DECR. AAS 60 (1968) 51

lURISDICTIO

EXARCHT

APOSTOLICI

PRO

UCRAINIS

IN

Anglia extenditur

Apostollca Constitutione, quae verbis incipit «Quia Chri­
stus», Exarchatus Apostollcus pro fidelibus Ucrainis ritus
Byzantini in Anglia commorantibus feliciter erectus est die
10 mensis lunii anno 1957 [LE 2666],
Nunc vero ut administration! et curae christifidelium
Ucr?inorum in Scotia quoque degentium maturius ac ef­
ficacius consuleretur, peropportunum huic Sacrae Congre­
gationi pro Ecclesia Orientali visum est furisdictionem
Exarchi Apostolic! in Anglia etiam ad nobilem illam regio­
nem protrahere.
Quapropter eadem Sacra Congregatio, audita sententia
Episcoporum ritus Latini quorum interest et habito voto
favorabili Visitatoris Apostolic! pro Ucrainis Europae Oc­
cidentalis necnon Apostolic! in Britannia Delegati, rogavit
Exciîium P. D. D. Angelum Dell'Aequa, Secretariae Status
Substitutum, ut dc consulta extensione Summo Pontifici
referre vellet.
Ssmus Dominus Noster Paulus Divina Providentia Papa
VI, in Audientia diei 8 mensis Martii volventis anni eidem
Exciho D. Substituto concessa, benigne induisit ut iurisdictio Hicrarchae pro tempore praepositi Exarchatui Apo­
stolico pro fidelibus Ucrainis in Anglia commorantibus ex­
tensa habeatur ad Scotiam, ita ut in posterum idem Hierarcha «Exarchi Apostolic! pro Ucrainis in Magna Britan­
nia» titulum assumat, de re lato decreto. Contrariis qulbuscumque minime obfuturis.
Datum Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis pro
Ecclesia Orientali, die 8 mensis Martii anno 1967.—Gusta­
vus Card. Testa, Pro-Prae/. Marius Brini, Archiep. Algizen.f a Ster.

3546
1967 MAR 26.-PAULUS VI, ENC. AAS 59 (1967) 257-299

Litterae Encycltcae ad Episcopos, ad Sacerdotes, ad Religio­
sos, ad Christifideles totius Catholici Orbis, itemque ad
universos bonae voluntatis homines:

De populorum

progresstone promovenda

PAULUS PP. VI

Venerabiles fratres et dilecti filii - Salutem et Apostolicam
Benedictionem
L Populorum progressio, qui maxime ab iniuria famis,
egestatis, morborum domesticorum, ignorationis rerum

5124

1967 .MAR 20

abesse nituntur; qui largiorem bonorum societatem ab hu­
manitate vitae profectorum expetunt, atque humanas suas
proprietates postulant in opere ipso pluris aestimari; qui
denique ad maiora incrementa constanter mentes inten­
dunt: horum videlicet popolorum progressio a catholica
Ecclesia alacri et erecto animo spectatur. Cum enim, post
Concilium Oecumcnicum Vaticanum II conclusum, Eccle­
sia darius etiam altiusquc iudicavisset ct expendisset quid
bac de re Christi lesu Evangelium flagitaret, suum esse
duxit hominibus magis etiam egregiam navare operam, ut
non modo gravissimae huius quaestionis ii momenta omX4 nibus vestigiis indagarent, sed etiam sibi per/suaderent, hac
summi discriminis hora, communi omnium actione vehe­
menter opus esse.

2. Decessores Nostri Leo XIII, scriptis Litteris Ency­
clicis Rerum Novarum l, Pius XI missis Encyclicis Quadra­
gesimo anno atque —ut nuntios praetereamus a Pio XII
ad universas gentes radiophonlce directos—1 loannes
XX111, datis Encyclicis Mater ct Magistra 4 ct Pacem in
itrris*, pro sui muneris partibus, haud quaquam intermi­
serunt, quin, tam praeclaris editis actis, Evangelii luce
sociales huius temporis quaestiones illustrarent.
3. Illud hodie maxime interest omnes pro certo habere
ac veluti sentire, socialem quaestionem nunc ad univer­
sam conjunctionem inter homines hominum magnopere
pertinere. Quod Decessor Noster fel. rec. loannes XXIII
positis ambagibus asseveravit e, et Concilium Vaticanum II
edita Constitutione pastorali de Ecclesia In mundo huius
temporis comprobavit7. Quarum praeceptionum cum gra­
vissimum sit pondus et momentum, Us propterea mature
parere necesse prorsus est. Fame laborantes populi hodie
divitiis praepollentes populos miserabili quadam voce com­
pellant. Quapropter Ecclesia, anxiis huiusmodi clamoribus
quodammodo cohorrescens, singulos omnes vocat, ut amo­
re impulsi quasi fratribus opem implorantibus tandem suas
2SS dedant aures. /
4. Antequam catholicae Ecclesiae gubernacula Nobis
permitterentur, susceptis Itineribus sive In Americana au­
stralem anno mdcccclx, sive in Africam anno MDccccLxn,
odiosas difficultates ipsi animadvertimus, quibus continen­
tes illae terrae, alloqui et corporis et animi viribus divites,
implicarentur et veluti circumvallarentur. Postquam vero,
ad Summum Pontificatum electi, omnium Patris locum
adepti sumus, cum in Palaestinam et In Indiam Nos con­
tulissemus, quasi oculis et manibus experti sumus, quan­
tum oneris et laboris illis populis antiquitus humanitate
excultis esset sustinendum, ut ad progressionem rerum
suarum contenderent. Accedit etiam quod, fere in Concilii
Vaticani II exitu, rerum adiuncta disponente Deo, licuit
Nobis sedem omnium Consociatarum Nationum petere,
ibiqae, veluti in honestissimo Areopago, populorum pau­
periorum causam publice suscipere.

I

Œ

5. Extremum, ut simul optata Concilii efficeremus, si­
mul ostenderemus quantopere Apostollca Sedes iustae at­
que magnae causae faveret populorum ad progressionem
nitentium, recens Nostrarum esse partium censuimus, ad
cetera Romanae Curiae primaria officia Pontificiam Com­
missionem adicere, quae sibi proponit populum Dei unirenum excitare ad plenam adipiscendam conscientiam mu­
neris sibi hisce temporibus demandait; ita quidem, ut hinc
iorum populorum progressus promoveatur, ac socialis
inter nationes foveatur, illinc vero subsidia nationi­
bus minus progressis praebeantur, quorum ope eaedem incrementis suis per se ipsae consulere possinl e. Quae Commissio
a iustitia et Pace iam appellationem, iam agendarum re­
rum indicem consecuta est. Ad huiusmodi autem cogitatas
res efficiendas non dubitamus, quin cum filiis Nostris ca­
tholicis cumque fratribus Christianis homines quiviscumque bonae voluntatis suos conatus, suos labores consociare
velint. Quamobrem graviter omnes uni/versos hodie hor­
tamur, ut, collatls consiliis, compositis operibus, eo con­
tendant, ut sive singulus quisque homo plene excolatur,
live hominum coniunctio communiter progrediatur.
’Ct Acti Leonis XIII, 1892, pp. 97-148. ’CL A. A. S,, ΧΧΠΙ. 193Γ,
Π> 177*224 (LE 1027). e Ct e. g. Nuntius radiophonicus, datus die x menm Itafl anno 1941, quinquigtsùno exeunte anno a Litteris Encyclicis Rtnw rcr-n*»* a Leone XIII datis, A. A. S., ΧΧΧΠΙ, 1941, pp. 195*205;
Nustias raâopbouicus, datas prid. Nativ. D. N. I. C. anno 1942, A. A.
XXXV, 1945, PP· 9-24; Allocutio catholicae Sodalitati Operariorum Italicccxi, ob commemorationem Litt EncycL Rerum notaram congressae,
tibiu die 14 taeniis Mali anno 1953, A. A. S., XLV, 1953. pp. 402-408.
‘CL A. A. S-, LUI, 1961, pp. 401-464 (LE 2984}. “CL 4. A. S., LV,
1963, pp. 357-304 (LE jnoL "Cf. Utt. EncycL Jfa/rr d Sfaçidra,
A. A. S., LUI, 1961, p. 440 (LE 2984]·
’CL Const past, de Ecclesia in
raado buiui temporis. Gaudium d tfvi, n. 63, A. A.
LVIIl, 1966, p. 1084
•LE 3366J. · Lilt. Apost. motu proprio datae, Caiholieam Chridi Eak·

5125

n. 3o40

PAULUS VI, ΕΝ CYCLICA POPULORUM PROGRESSIO

I

6. Nostris hisce diebus dum homines id appetere vide­
mus, ut exploratius inveniant quo alantur» quo aegroti
curentur, quo firmiter occupati teneantur; ut ab omni ve­
xatione tuli, ab omnique liberi deformitate, hominis digni­
tatem labefactante, maiora in dies de se praestare possint;
ut se doctrina magis expoliant: hoc est, ut magis operentur,
discant, possideant, ut ideo pluris valeant; interea magnam
eorum partem videmus in eiusmodl vitae condicionibus
versari, quae iustas eorum appetitiones frustrentur. Cete­
rum populi, qui recens suis legibus suisque indiciis uti coe­
perunt, quasi necessitate cupiunt ad civilem adeptam li­
bertatem sociales et oeconomicos processus addi, homine
dignos suisque viribus sibi pactos, ut primum cives iusta
incrementa, uti homines, capiant, ut deinde ipsi In natio­
num consortione debitum sibi locum consequantur.
7. Licet ad arduum huiusccmodi gravissimumque per­
ficiendum opus, quae a praeteritis temporibus quasi here­
ditate acceptae sunt opes, satis non sint, omnino tamen
deesse eae non sunt dicendfac. Fatendum sane est, nationes
colonico more populos quosdam regentes nihil nonnum­
quam nisi sua commoda, suum imperium, suam gloriam
quaesivisse, atque, dicione deposita, eas terras in dispart
rerum oeconomicarum condicione reliquisse, utpote quae,
ut exemplum supponamus, in unius culturae genere con­
sisteret, cuius fructuum pretia essent maximis et repenti­
nis mutationibus obnoxia. Sed quamouam suscipiendum
est, ex colonialismo, quem appellant, aliqua maleficia ma­
navisse, unde alia postmodo nocumenta orta sunt, necesse
tamen est grato animo colonorum agnoscere laudes, quippe
qui, doctorum technicorumque adhibitis artibus, in non
paucas / horridiores terras vera contulerint benefacta, quo- 261
rum adhuc utilitates constant. Qnamvis enim machinales
structurae, quas nationes eaedem reliquas ibi fecerunt, non
sint expletae absolutacque existimandae, per eas tamen
fieri potuit, ut inscitia et morbi inde recederent, ut populis
illis opportuni commeatus paterent, ut vitae denique sta­
tus procederet.
8. Porro tametsi ea quae modo exposuimus concedenda
plane sunt, perspicuum tamen est, machinales eiusmodi
structuras non idoneas prorsus esse ad gravem rerum oe­
conomicarum statum nostris diebus subeundum. Nisi enim
machinalis, quae hodie obtinet, civilium rerum ratio con­
silio quodam temperetur, necessario sequitur, ut populo­
rum inaequalitates, quod ad bonorum Incrementa, nedum
tollantur, potius ingravescant: atque idcirco ditiores na­
tiones festinatos habeant processus, egentiores vero populi
nonnisi lente proficiant. Quae civitatum inaequalitates co­
tidie magis augentur, cum aliae esculentas merces copio­
siores quam pro numero civium fundant, aliae vero vel iis
indigne egeant, vel, quas ipsae paucas fuderint, in incerto
habeant, an ad reliquas nationes exportare possint.
9. Eodem autem tempore de rebus socialibus conten­
tiones per universum fere mundum serpserunt. Atque per­
turbationes, quae in regionibus ad artes operosas spectan­
tibus pauperiores civium classes circumvaserunt, etiam in
regiones mearunt, quarum res oeconomicae in agrorum
cultura fere unice positae sunt; ita ut ipsi ruricolae hodie
miserae calamilosaeque fortunae1 suae conscii sint. Adde
eodem et illud, quod indignae Illae atque invidiosae inae­
qualitates, de quibqs loquimur, non solum ad bonorum
possessionem, sed magis etiam ad imperii functionem atti­
nent. Fit enim In quibusdam territoriis ut, dum pauci et
optimates cultu mollissimo fruuntur, Interea egentes ac
dissipati per agros Incolae omni paene possibilitate currant f 262
propria initiation ac responsabitliate agendi, saepe etiam in
condicionibus vitae et laboris persona humana indignis ver­
santes l0.
10. Dc reliquo quoniam traditus humanitatis cultus
cum humano cultu pugnat novissime In artificia meritoria
Inducto, utique accidit» ut sociales structurae ab horum
dierum necessitatibus discrepantes fere comminuantur.
Quare dum adultae aetatis homines In illius humani cultus
quasi provincia, saepe saepius angusta, sive singulorum
sive familiarum vitam esse collocandam putant, ab eaque
nunc non esse discedendum opinantur, Interim luvenes se
ab eadem removent, quam uti vanum quendam obicem
i udieant, ne sitienter ad novas vitae socialis rationes pro­
grediantur. Ex qua quidem inter duas aetates conflictione
tristis ea civibus fertur condicio, ut aut instituta et opi­
niones malorum servent, ct vitae socialis auctus missos
faciant; aut technicorum artes excultioresque consuetudiΛ. A. S., LIX. 1967. P- 27 (LE 3515}, ’CL
XIII Utt
EncycL Rerum o-rumw. Act* l^onn XIII, XI,
p. 9* ltC©erc.
Vat. II, Coast. p»L dc Ecdetu In mundo huhx« tençvns» G**h*m d

5126

n. X>46

PAULUS VI. EN CYCLICA POPULORUM PROGRESSIO

1007 MAR 20

nes peregre Invectus amplexentur, et malorum instituta
lo. Ex divino consilio, quilibet homo ad sui Ipsius pro­
relinquant, humanitate uberrima. Rc autem vera saepefectum promovendum natus est. cum cuiusvis hominis vita
numero videmus morales, spirituales, religiosas quorunad munus aliquod a Deo destinetur. Inde enim a nativitate
dam provectioris aetatis hominum vires difficultatibus in­
unicuique insita sunt facultatum virtutumque germina,
flecti, neque eos illud consequi, ut in novum huiusmodi
quae excolenda sunt, ut fructus edere possint; plena au­
mundum se insinuent
tem eorum maturitas, quam homo adipiscitur sive educa­
tione in suo ipsius sociali convictu sive suo proprio niso,
11. In re tam trepida, quidam magnificis sed dolosis
efficiet ut singuli ad finem contendant sibi a Creatore prae­
eorum pollicitationibus vehementer inescantur, qui sc ve­
stitutum. Intellectu ac libertate praeditus, homo in se pe­
luti alteros Messlas lactant. Ex quo quis non videat, quot
riculum cum sui ipsius profectus, tum suae salutis recipit.
pericula efferantur, ne multitudinis conversiones erumpant,
Adiutus et quandoque etiam impeditus ab lis qui eum
ne turbae seditiosae concitentur, ne consilia gliscant ad
instituunt ac circumstant, unusquisque, quantumcumque
unius dominatum pertinentia? En igitur quaestionis, dc
apud cum vident externae sollicitationes, sortis suae pro­
qua agimus, variae partes, quarum pondus ac momentum
sperae vel infelicis praecipuus artifex exstat; ac soiummodo
neminem profecto fugere censemus.
ingenii voluntatisque vires intendens, quivis homo noted
12. Praeceptorum et exemplorum Conditoris sui Christi
humanitate crescere, plus plusque valere, selpsum pcnicere,
servantlssima, qui mandatum sibi divinitus delatum eo ar16. Huiusmodi nutem personae humanae incrementum
263 gumento / probabat quod pauperes evangelizarentur lI, ca­
non in hominis arbitrio positum est. Quemadmodum m
tholica Ecclesia numquam populorum, in quibus Christia­
creatae universae ad Conditorem suum ordinantur, ita
nam fidem sevisset, humanos etiam profectus promovere
creatura ratione praedita officio tenetur vitam suam ad
omisit. Catholici enim Missionales una cum sacris aedibus,
Deum, veritatem primam supremumque bonum, sua spon­
domos hospitales, valetudinaria, scholas, studiorumque
te dirigendi. Quare hic personae humanae profectus quasi
universitates eo locorum extruenda curaverunt. Cumque
officiorum nostrorum summa putanda est. Huc accedit
iidem autochthones docerent quibus modis maximas uti­
quod pulchra huiusmodi naturae humanae cohaerentia,
litates e suae terrae opibus caperent, eos propterea ab alie­
quam singuli labore suo suique officii conscientia ducti
nigenarum cupiditate saepe tutos fecerunt. Non infitiamur
magis magisque perficiunt, ad superioris dignitatis gradum
quidem eorum opera, uti hominum, manca aliquando videri
destinatur. In Christum vivificantem insertus, homo no­
potuisse, eorumque aliouos et vivendi et cogitandi ratio­
vum vitae augmentum accipit, ct quendam humanismum,
nes, suae patriae proprias, cum vero Christi nuntio com­
uti vocant, attingit, qui eius naturam transcendit, eique
miscere nonnumquam potuisse. Attamen simul populorum
maximam vitae plenitudinem confert; ad quam, veluti ad
illorum instituta non modo coluerunt, sed etiam altius
supremum suum finem, profectus hominis spectat.
provexerunt; ita scilicet ut de ipsis non pauci in primorum
17. Sed quilibet homo membrum societatis est, atque
virorum numero habend’ sint, qui plurimum ad incremen­
adeo ad universam hominum consortionem pertinet. Qua­
ta sive bonorum sive doctrinarum contulerint. Quod ut pro
propter non hic vel ille dumtaxat homo, sed omnes prorsus
certo habeatur, exemplum supponere satis sit Religiosi viri
ad plenam totius humanae societatis progressionem pro­
Caroil de Foucauld, qui ob suam caritatem dignus est exi­
movendam vocantur. Omnes civilis cultus formae oriun­
stimatus, quem omnium Fratrem appellarent, quique au­
tur, florent, atque occidunt. / At quemadmodum maris
reum linguae Tuareglae lexicon scripsit. Hisce de causis
fluctus, aestu crescente, alius alio ulterius litus invadunt,
Nostrarum esse partium ducimus, debito honore augere
haud secus, in historiae cursu, humanum genus procedit
sive eos viros qui, divini Redemptoris amore Impulsi, veluti
Nos, qui superioribus aetatibus quasi quidam heredes suc­
eius praenuntii sunt putandi, aequo saepius ignorati, sive
cessimus, quique ex aequalium nostrorum labore fructus
eos qui, illorum exempla aemulati, vestigia persecuti, no­
percepimus, universis prorsus hominibus obligati sumus.
stro etiam tempore se lis quodammodo in magnanimam
Hanc ob causam fas non est nobis omnem curam eorum
gratuitamque servitutem dicant, quibus Christi Evange­
dimittere, per quos, nobis vita functis, in posterum huma­
lium nuntiant.
na familia amplificabitur. Mutua universorum hominum
13. Sed quae hodie in illis terris cum a singulis tum a
necessitudo, quae res vera est, nobis non modo beneficia
plurimis suscipiuntur incepta, iam satis ad rem non sunt,
confert, sed etiam gignit officia.
cum praesens mundi status communem omnium operam
18. Quae singulorum hominum ac totius humani gene­
postulet, quibus universae rerum oeconomicarum, socia­
ris progressio in discrimen adduci possit, nisi rectus praelium, spiritualium atque doctrinarum facies sint dilucide
stantlorum bonorum ordo pro suo momento aestimetur.
perspectae. Quapropter Christi Ecclesia, iam rerum huma­
Cum hominis studium necessaria sibi bona parandi pro­
narum perillssima, iam ab omni civitatum adminlstrandafecto sit legitimum, sequitur ut labor ipse, quo bona illa
264 rum parte longissime aliena, / unum tantum intendit: nem­
nobis proveniunt, se vertat in officium: si quis non vull
pe, Spiritus Paracliti ductu, opus ipsius continuare Christi,
operari, nec manducet’·. Sed terrestrium bonorum adeptio
qui tn mundum venit, ut testimonium perhiberet veritati
homines perducere potest ad immoderatam cupiditatem,
(cf. Io. 18, 37), ut salvaret, non ut iudicaret, ut ministraret,
ad copiosiores usque opes appetendas, ad voluntatem po­
non ut sibi ministraretur (cf. Io. 3, 17; Mt. 20, 28; Mc. 10,
tentiae suae adaugendae. Singulorum hominum, familia­
45)u. Cum enim Ecclesia eo consilio condita sit, ut iam
rum, nationumque avaritia non minus tenuiores quam lo­
nunc hisce in terris regnum caelorum constituat, non autem
cupletiores afficere potest, ct utrosque ad materialismum,
ut potestatem terrestrem obtineat, aperte asseverat, duas
quem dicunt, impellere, animos opprimentem.
potestates esse alteram ab altera distinctas, atque utram­
19. Augescens in dies bonorum copia neque a populis
que auctoritatem, ecclesiasticam dicimus et civilem, esse
neque a singulis hominibus ita existimanda est, ut pro su­
in genere suo supremam ,J. Verumtamen, quoniam Eccle­
premo fine habeatur. Quaevis enim progressio ad utram­
sia inter homines reapse versatur, el idcirco officium in­
que partem valet; hinc necessaria homini est, ut magis
cumbit signa temporum perscrutandi et sub Evangelil luce
magisque humanitate crescat, illinc hominem Ipsum quasi
interpretandiw. Hinc, siquidem Ecclesiae cum hominibus
in vinculis detinet, sl ut supremum bonum appetatur, ultra
meliores appetitiones sunt conlunctae, eidemque magnus
quod prospicere non liceat. Quod postremum sl accidat,
dolor inuritur, quod eorum spes saepe ad Irritum cadunt,
corda occallescunt, animi ad alios nullo modo patent, atque
has ob causas Iis adesse excuplt, ut maximis auctibus
homines non Iam se congregant amicitiae fovendae causa,
crescant, cuius rei gratia, id ipsis proponit, quod uni sibi
sed utilitatis adipiscendae; propter quam iidem facile inter
est proprium, hoc est, universalem sive hominis sive rerum
se opponuntur atque disjunguntur. Quam ob / rem sola 2U
humanarum conspectum.
oeconomicorum bonorum conquisitio non modo prohibet,
14. Progressio, de (pia loquimur, non unice ad rei oe­
quominus homo humanitate crescat, sed eius etiam germa­
conomicae Incrementum contendit. Nam, ut vera dici pos­
nae granditati adversatur. Cum enim nationes tum homi­
tit, eadem integra sit oportet: scilicet cuiuslibet hominis
nes, qui avaritiae labe inficiantur, mores minus progressos
ac totius hominis profectui consulere debet. Qua de re
quam manifestissime ostendunt.
egregius vir quidam, ln hac disciplina versatus, lure merito
haec prae se tulit: nobis id minus probatur, rationem oeco­
20. Quodsi ad progressionem promovendam necessarii
nomicam a ratione humana disiungi, aut a civili cultu, ad
sunt technici viri in dies numero crebriores, multo magis
quem pertinet, seorsim considerari. Nostra sententia, magni
requiruntur viri sapientes, ad cogitandum acuti, qui ad
aestimandus est homo, quivis homo, quaevis hominum connovum humanismum investigandum se conferant, vi cuius
263 gregatlo, atque etiam universa hominum societas 1S. /
nostrae aetatis homines, procstantlssima bona amoris, ami­
citiae, precationis et contemplationis ln se recipientes1’,
a. 6j, A. A. S.. LVin. ttfô, p. lots [LE 3366]. «CL Lc. 7, m.
« Comc. Vat. II, CcxxiL past. de Ertlcua in mundo huiui temporis. Gauitwwi rt tT*·. Q- J. 4 4. 5., LVIII. 1966, p. 1026 [LE 3366). “CL Lxo·
MW XIII Litt. EarycL fmmrlAL· Dri, Acta Loom· XIII, V, tMj, p. 127.
‘•Comc. Vat. 11, Const, po*·.. de EcdevU in mundo huius trmpoxb, Gav

5127

H tfn. n. 4. A. A. S., LVIII, 1966, p. 1027 [LE 3366).
“CL L. J.
Lbbmkt, O. P.. Dyruu^tu concrete du ddzclcppcnuni, Paris. Economie el
Humantane,L««itioniO'JYTiêrrt,x96T,p.25.
ro. “Q.e.r.
J. Μαμγταιμ, Lrj cvndUwni
du progris et de U pair, in
'

5128

1967 ALAR 2G

PAULUS VI, EXCYCLICA POPULORUM PROGRESSIO

w Ipsos quasi Invenire possint. Quae si praestita erunt,
pUne atque integre perfici poterit veri nominis progressio,
quae scilicet in eo sita est, ut sive singuli sive universi ho­
mines a minus humanis vitae condicionibus ln humaniores
transeant.
21. In vitae vero condicione minus humana versari di­
cendi sunt: primum qui aut tali inopia rerum premuntur,
ot vel minimo subsidio careant ad vitam necessario, aut
morali egestate fere comminuuntur, quam ob nimium sui
wnorem, slblmetipsls attulerint; qui deinde civitatis struc­
turis vexantur, quas vel pravus proprietatis Impcriive usus,
vel quaestus ex operariorum labore dolose perceptus, vel
iniosUc negotiationes creaverint. Ex contrario adeptas hu­
maniores vitae condiciones satis perspicue significant: pri­
mum ob egestate ad bonorum necessariorum possessionem
processus, maiorum socialium depulsio, latior rerum cogni­
tio, ingenii culturae adeptio; deinde aucta alienae dignitatis
aestimatio, propensio ad paupertatis studium I·, conspira­
tio ad bonum commune, pacis voluntas; tum agnita ab
homine suprema bona, agnitusque ipse Deus, eorundem
bonorum auctor et finis; postremo ac praesertim fides, Dei
donum, / a bonae voluntatis hominibus acceptum, animorumque coniunctlo in caritate Christi, qui nos advocat, ut
non secus atque filii vitam Dei viventis, omnium hominum
Patris, participemus.
22. Iam in prima Sacrarum Scripturarum pagina haec
verba legimus: Replete terram et subicite eam w; quibus do­
cemur, rvs mundi universas pro homine creatas esse, eique
id muneris esse concreditum, ut ingenii sui viribus earum
momentum proferat, easdemque suo labore suaeque utili­
tatis causa absolvat atque perficiat. At sl terra eo fine
condita est, ul singulis hominibus sive necessaria ad victum
sive progressionis instrumenta suppeditet, hinc sequitur,
cuilibet homini ius esse, ut quae sibi necessaria sint, ex ca
percipiat. Cuius rei memoriam Concilium Oecumenicum
Vaticanum II hac sententia redintegravit: Deus terram
cum omnibus quae in ea continentur in usum universorum
hominum et populorum destinavit, ita ut bona creata aequa
ratione ad omnes af/luere debeant, iustitia duce, caritate comile5·. Huic normae cetera lura omnia, quaecumque ea
sont, ne proprietatis quidem et liberi commercii iuribus
exceptis, sunt postponenda, quin immo tantum abest ut
eius effectionem impedire debeant, ut eam potius expedire
teneantur; ea autem iura revocare ad suum primigenium
finem, grave atque urgens sociale officium censendum est.

23. Qui habuerit substantiam huius mundi et viderit
Iralrtm suum necessitatem habere et clauserit viscera sua ab
eo, quomodo caritas Dei manet in βο*1 21. Inter omnes constat
quam firmiter Ecclesiae Patres officia descripserint homi­
num opibus affluentium erga eos qui in necessitate versan­
tur: Non de tuo largiris pauperi —ait S. Ambrosius— sed de
mo reddis. Quod enim commune est in omnium usum datam,
M lu solus usurpas. / Omnium est terra, non divitum 22. Quae
verba declarant, privatam bonorum proprietatem nemini
ius tale concedere, quod supremum sit nullique condicioni
obnoxium. Nemini licet bona, quae sibi superent, unice ad
privata commoda seponere, cum alii rebus careant vitae
necessariis. Ne multa, secundum traditam doctrinam Eccle­
siae Patrum praeclarorumque Theologorum, numauam pro­
prietatis iure utendum est cum boni communis detrimento.
Quodsi forte inter se discrepent iura quaesita privatorum
ce primae communitatis necessitates, nd publicas auctorita­
tes pertinet operam dare his quaestionibus dissolvendis, rem
operose communicantibus civibus ac socialibus coetibus 23.
1.
2Bonum igitur commune quandoque delectlonem de
fundi possessione postulat, si forte contingat, ut fundi qui­
dam communem impediant prosperitatem, quia vel nimis
patent, vel parum aut nihil excoluntur, vel egestatem gi­
gnunt incolis, vel civitati gravia inferunt nocumenta.
Concilium Vaticanum II dum id, missis ambagibus, decla­
rat M, non minus clare docet, tum fructus inde perceptos
non esse libero hominum arbitrio relinquendos, tum nimii
quaestus consilia, in suam dumtaxat utilitatem capta, pro­
hibenda esse. Quare nullo modo licet, cives reditibus abun­
dantes, sibi ex opibus et laborc nationis suae provenienti­
bus, magnam eorum partem apud exteras gentes collocare,
ad privatas utilitates unice spectantes, nulla suae patriae
çd iaMribitar Fnuow/r/ dti mtiurn à Γ UNESCO tout U sigm du Ccncik
Valiant II, Pari», Maine, X966, p. 66.
11 Cf. Mt., 5, 3. ’· Gm.,
i, j8. ’’Coxc. Vat. II. Coast, past, de EccksU In mundo huius tempo­
ra, Gsadw* ii tpa, n. 69, A. A. S., LVIII, 1966, p. X090 (LE 3366]u i Io., j, 17. ” Dt NabuVu, c. 12, n. 53; PL 14. 747· Cf. J. R. Palançn, Saini Aatbroitt ft Γ&ηρία roinain, Pari», de Boccaxd, 1933, pp. 336
pt u. “ Cf. Cardinali* a publicis Ecclesiae negotiis Epistula ad catho’ucos
nr» sociahs vitae ftudia in urbe vuLço Brest celebrantes, in libre» qui inscribrtxr
tt la
urbain*,
Lyon, Chronique Sociale, 1965,
pp. S-9. MCoxc. Vat. II, Const- past, de Ecclesia in mundo huiu* tern-

5129

n. 3546

rat lone habita. In quam hoc agendi modo manifestam con­
tumeliam laciunt
25. Artium et artificiorum Invectio, quae sive ad rei
oeconomicae incrementum, sive ad humanum profectum
necessaria / est, progressionem et demonstrat ct promovet- 270
Etenim vim ingenii sui summumque laborem impendens,
homo occultas naturae leges paulatim detegit, eiusque opes
in utiliorem usum convertit. Quapropter homo, dum suam
vivendi rationem moderatur, Interea magis magisque ac­
cenditur ad nova investiganda atque invenienda, ad pru­
dens agendarum rerum in se periculum recipiendum, ad
opera audacter aggredienda, ad generosa incepta Ineunda,
ad conscientiam officii exacuendam.
26. Sed ex novis huiusmodi condicionibus in hominum
societatem, nescimus quo pacto, opiniones irrepserunt, iux­
ta quas emolumentum ducebatur pro praecipuo incitamen­
to ad fovendam oeconomicam progressionem, libera com­
petitorum aemulatio pro suprema rerum oeconomicarum
norma, privata possessio instrumentorum bonis gignendis
pro iure absoluto, quod nec fines nec conexum sociale mu­
nus acciperet. Huiusmodi effreni liberalismiforma ad quod­
dam tyrannidis genus viam muniebat, a Decessore Nostro
Pio XI iure merito improbatum, utpote ex quo rei num­
mariae internationalismus seu imperialismus internationalis 2< originem duceret. Pravi huiusmodi bonorum oecono­
micorum usus numquam satis, ut oportet, respuentur, cum
res oeconomicas, quod rursus graviter admonere iuvat, ho­
mini dumtaxat Inservire oporteat a7. At si fatendum est,
e quadam capltalismi, uti aiunt, forma ortum duxisse tot
aerumnas, tot patratas iniquitates fratemasque dimicatio­
nes, quarum effectus etiam nunc experimur, falso tamen
quis tribuat artium et artificiorum incremento mala illa,
quae verius calamitosis de re oeconomica opinionibus vitio
vertenda sunt, quae cum eodem incremento coniungebantur. Immo vero iustitia postulat, ut suscipiamus, non modo
laboris temperationem, sed etiam artium et artificiorum
profectum ad progressionem provehendam necessarium
adiumentum conferre. /
271
27. Item, quamvis quandoque plus aequo extollatur
mystica quaedam de labore doctrina, tamen non minus
constat Deum laborem tussisse atque bene ei dixisse. /Ad
imaginem Dei conditus, homo oportet Creatori sociam navet
operam ad creationis opus perficiendum, idemque spiritualem
imaginem in se impressam vidssim in terram referat2·.
Deus, cum hominem intellectu, cogitatione atque sensibus
ornavisset, instrumenta ei praebuit, quibus opus a se in­
choatum veluti absolveret pcrficeretque: nam quicumque
labore se exercet, sive artifex, sive opifex, sive operis con­
ductor, sive operarius, sive agricola, quodammodo creat.
Pronus in materiam, quae suis nisibus obsistit, homo sui
Ipsius quasi vestigia quaedam in ca imprimit, pariter in
se tenaciam, ingenium, vim cogitandi excolens. Quin etiam
cum labor, quem homines coniunctim subeunt, spes, dolo­
res, desideria, gaudia communia reddat, id propterea dat,
ut voluntates iungat, animos propinquiores faciat, corda
vinculis astringat. Etenim, cum laborem homines sustinent,
inter se fratres agnoscunt2’.
28. Profecto labor vim habet in utramque partem;
nam eo quod pollicetur pecuniam, voluptates, potentiam,
hos ad nimium sui ipsius amorem, illos ad seditionem Imiellit; sed efficit etiam ut conscientia muneris, religio ofIcli, caritas erga proximos excolantur. Quamvis hodie la­
bor magis ad scientiarum normas sit redactus atque efficaciore ratione ordinatus, in discrimen tamen vocare potest
Ipsam hominis dignitatem, qui eius veluti servus fiat; nam
tunc solum labor humanus dicendus est, $1 ab intellectu et
libertate hominis oriatur. Decessor Noster fet rec. Joan­
nes ΧΧΙΙΙ graviter admonuit opus oninino esse, operarios
ad suam dignitatem restitui, eosque‘reapse effici commu­
nis operis participes: societates bonis gignendis per/eelam
induant humanae consortionis speciem, cuius afflatu singulofrum necessitudines, munerum o/ficiorumque varietates pe- 272
nitus afficiantur10. Labor hominum denique notionem lon­
ge altiorem habet, si Christiana luce illustratus considere­
tur, cum illuc etiam spectet, ut hisce in terris ad mundum
condendum supernaturalcm conducat21, qui sane perfec-

Î

poris. Gaudium d tpfi, n_ 7x. A. A.
LVIII. 19^6. p 1093 [LE 3366}»‘Cf. Ibid. n. 65. A. A. S.. LVIII. 1966, p. roSk ’· Lit. EncycL
laimo αχΛΟ, A. A. S^ XXIII. X93X. P· «1 [LE xw).
”CL e. c. Cou»
Cxakk. Thf conditions of «rfkwv
III ed., Loo5x>, MacnxJlan
& Co., New York, St. Mirtin*» Pxeis, 1960, pp. 3*6. 11 Cf. CanfenaL» a
pabbeis Ecclesiae negotiis Ep&nla ad ealhobcc» nro* sociaMs vit** rtrkba
Lurduni cekbrunles, in libro qui in*enbilur La travail Λ le traoaùlrurt dant
Ια i-xidU ecnicwporaixz. Lyon. Chronique «oeufe. 1965. p
6. MCL ♦. <.
M. D. Cnznv, O. P., Four
IKhkgie du travail. Paris EAtjoti» du Seuil,
1955- ”Litt. EncycL A/arir ri 3/afidra, A. .4. 5, 1I1L 196». p. 4x3
(LE 2984). « a. e. g. O. vox NciL-BiîvxrNO S. I,
G#5130

PAULUS VI, ENCYCLIC Α POPULORUM PROGRESSIO

η. 354 β

19G7 ALMI 2«

iartes omni notione carent, nisi ad bonum hominis, cul lu
’servire debent, convertantur. Hic vero eatenus tantum est
1
homo,
quatenus, actionibus suis imperans ac de earum Iu·
<dicans momento, sui profectus ipse est artifex; quod qui­
dem
congruenter flat oportet naturae, quam el summus
J
dedit Auctor, ct cuius vires ct postulata libere Ille assurait
35.Affirmari etiam licet oeconomicarum rerum incre­
mentum sociali potissimum progressu contineri, ad quem
Illud nititur, et primam institutionem, qua litterarum tra­
dantur initia, praecipue ab iis affectari, qui dc progressione
ineunt consilia. Illa enim velutl fames, qua eruditio esuri­
tur, non minus acerba est quam clbl desiderium: nesciens
<enim litteras est quasi spiritus inedia laborans; sed cum
quid
legendi atque scribendi callet artem, ad opus facien­
1
dum munusve obeundum rite componitur,/slbl Iterum fidit 275
seque una cum ceteris posse proficere percipit. Quemad­
modum Nos ediximus, cum Tchcranianum Conventum
sodalium Consilii, quod compendiariis litteris UNESCO
appellatur, nuntio alloqueremur, disciplina elementorum
scribendi est primaria ac primigenia ratio, qua homo non
solum societati inseritur, sed etiam ipse ditatur, coque praestantissimum subsidium est pro societate ad augendas ru
oeconomicas et ad progressionem efficiendum1*. Gaudemuj
31. Est quidem res pernota, seditiones et motus —nisi
sane quod, ad hoc quod attinet, mulla sunt patrata Incepto
agatur de tyrannide aperta ac diuturna, qua primaria iura
privatorum, a publicis potestatibus, ab institutis gentium:
personae humanae laedantur et bono communi alicuius ci­
hi profecto sunt praecipui effectores progressionis, quo­
vitatis grave iniungatur detrimentum— novas parère inniam homines Idoneos reddunt ad eam suapte virtute per­
I uri as, novas ingerere inaequalitates, ad novas strages hosequendam.
273 mines accendere. Malum / autem, quod revera est, non ea
licet condicione propulsari, ul maior inducatur calamitas.
36. Verumtamen homo non est plane suus, nisi In so­
cietate, ad quam pertinet, et in qua momentum maximum
32. Volumus ut sententia Nostra plane Intellegatur:
et primigenium familia obtinet. Quod nimium fortasse
huic, qui nunc obtinet, rerum statui, animo forti occurri
fuit, si tempora et loca in quibus viguit, respicimus, qua­
debet et, quas secum fert, iniuriae impugnari debent atque
tenus primaria libertatis iura humanae personae passa
evinci. Progressio mutationes postulat audacter aggredien­
sunt detrimentum. Vetera autem societatis instituta, pro­
das, quibus rerum forma penitus renovetur. Sine ulla mora
pria regionum ad progressionem nitentium, adhuc sunt in
annitendum est, ut eaedem res, quae tantopere urgent.
aliquod tempus necessaria, sed nimia eorum vis oportet
In melius corrigantur. Unusquisque animo magno et alacri
gradatim minuatur. Familia vero naturalis, monogamiae
in eo habeat partem, ii praesertim qui pro Ingenii cultu,
indole Insignis, stabilis, (quemadmodum a mente divina
munere, potestate plurimum possint. Exemplum praeben­
est formata 17 christianaque religione consecrata, in qua
tes, de suis bonis aliquid in hoc impendant, quemadmodum
diversae generationes conveniunt, ac sese mutuo adiuvant ad
nonnulli Fratres Nostri in Episcopatu fecerunt”. Ita ho­
pleniorem sapientiam acquirendam atque iura personarum
minum exspectationi respondebunt atque fideliter Spiritui
cum aliis vitae socialis exigentiis componenda, fundamentum
Sancto obsequentur, quoniam Evangelium fermentum in cor­
societatis constituit
de hominis irrefrenabilem dignitatis exigentiam excitavit at­
que excitatM.
37.Non est diffitendum, maturata natorum Incremen­
ta nimis crebro difficultates addere ad progressionis ratio­
33. Incepta vero unius cuiusvis et aemulationis vices
nes, quod multitudo celerius augetur quam opes, quae sont
progressionem ad felicem exitum non perducent. Non enim
in promptu. Ita / ut omnes viae intercludi videantur. Tunc 2 ·
eo licet procedere, ut divitum opes et potentia etiam au­
facile quis ad consilium descendit incrementum natorura
geantur, miseriae vero egentium confirmentur et servitus
minuendi, gravissimis adhibitis remediis. Non est dubium
aggravetur oppressorum. Itaque rerum agendarum ratio­
quin potestates publicae, quantum ad eas pertinet, In haec
nes sunt necessariae, auae foveant, excitent, ordinent, sup­
se queant interponere, cives hac de re docentes ct accom­
pleant atque compleant*' actionem singulorum et Institu­
modata rei consilia capientes, dummodo haec praescripti!
torum se interponentium. Publicarum vero potestatum est
legis moralis congruant, et iusta coniugum libertas absolu­
statuere et Inlungcre fines expetendos, proposita assequen­
tissime servetur. Cum vero ius firmissimum matrimonii et
da, vias quibus eo perveniatur; earum scilicet est vires
procreationis demitur, actum est de humana dignitate.
omnium stimulare, ad quos communis haec actio pertinet.
Est denique parentum, re plane perspecta, de numero li­
Sed curent oportet, ut eiusmodi operi privatorum iungant
berorum statuere; quod munus illi in se recipiunt coram
274 incepta et instituta interposita. Sic enim absoluta rerum /
Deo. coram se Ipsis, coram liberis iam genitis, coram com­
communio ac temere praestituta rerum oeconomicarum
munitate ad quam pertinent, praecepta secuti conscientiae
dispensatio devitantur, quae, cum libertati refragentur,
suae, de lege divina, authentice interpretata, edoctae et
usum primariorum personae humanae iurium auferunt.
fiducia Del roboratae
34. Omnis enim ratio rerum agendarum, cui proven­
38. In opere progressionis faciendae, homo, qui In fa­
tuum auctus sit propositus, non alio debet spectare quam
milia constitutus vitae rationem praecipuam ac primige­
ut personae humanae inserviat; scilicet eo pertinere, ut,
niam suscepit, saepe adiuvatur institutis artes profitai·
inaequalitates minuantur, removeantur discrimina, a ser­
tium. Quodsi haec propterea condita sunt, ut sodalium
vitutis vinculis homines liberentur, atque adeo ipsi valeant,
commodo utilitatique servirent, magnum est eorum offi­
In rerum temporalium regione, condicionem suam mutare
cium et onus, quoad munus educandi, quod exsequi possunt
in melius, profectum moralem suum persequi, spirituales
ac debent. Eadem enim instituta, cum homines doceant
dotes explicare. Cum progressionem dicimus, cura inten­
atque excolant, multum valent ad cos imbuendos Intellectu
datur oportet et In profectum socialem ct In provectum
boni communis ct obligationum, quibus idem bonum om­
rerum oeconomicarum. Non autem satis est communes
nes devincit.
opes augere, ut cum aequitate distribuantur; non satis est
39. Quaevis autem actio socialis aliqua doctrina ob­
technicis artibus incrementa afferre, ut terra, quasi huma­
stringitur: Christianus quidem eam respuit, quae In philo­
nior effecta, aptior sit ad habitandum. Erratis eorum qui
sophia materialism! et atheismi innititur, quae videlicet
antecesserunt, 11 moneantur qui ad progressionem nituntur
neque mentis religiosae dirigentis vitam ad finem aeternum
ut, ad haec quod attinet, declinent pericula. Technicorum
supremumque, neque libertatis, neque humanae dignitatis
dominatus seu, uti appellant, technocratla, si proxime fu­
habet respectum. Sed, dummodo eiusmodi res praestanlistura aetate praeponderabit, mala non minus miseranda
simae in tuto sint collocatae, multiplicitas sodalitatum ar­
f oterit Inferre quam ea, quae liberalismus, uti dicunt, prius
tes profltentium et collegiorum opificum potest probari,et.
nvexil. Rerum enim oeconomicarum ratio et technicae
quadam ex parte utilis est, sl liber/tatem tuetur et ad tetus absolutusque non erit, donec eo nos perveniamus, ut
una omnes perfectum illum Hominem effingamus, de quo
S. Paulus meminit hisce verbis: in mensuram aetatis pleni·
tudinis ChristiM.
29. Oportet rem festinare, siquidem homines numero
nimii doloribus sunt obnoxii, et quasi intervallum ampli­
ficatur quo progressio aliorum secernitur ab aliorum statu
iaccnte, immo etiam In peius ruente. Oportet praeterea
opus perficiendum apte et convenienter procedat, ne tem­
peramentum tam necessarium amittatur. Subitaria enim
emendatio agriculturae fortasse Id non assequetur ad quod
tendit; nimis properatus artium et artificiorum proventus
potest adhuc necessaria instituta turbare ct sociales miserias parare, atque adeo humanum cultum retroagere.
30. Sunt sine dubio rcrum condiciones quae» utpote
Iniustae, Dei animadversionem acerrime petant Cum enim
populi toti, necessariis ad vivendum destituti, Ita sint sub
aliorum dicione, ut quodvis inceptum sua sponte inire,
munera gradus ascendere» vitam socialem et publicam par­
ticipare velentur, facile homines sollicitantur, ut humanae
dignitati iniuriam allatam vi repellant.

voL i: Gnndlrarra, Freibunt, Herder, 1956, pp. î83*i84.
!j- ,BCi. «. K. Ewmamuius Libbalw Ebbaxubu. Episcopi Take'isis,
In Chiha. Prarshhs Contilii compendiariis Ut Urit CELAM appellati. ΡλχΙοd Pau, ParisUs, Pax Christi, 19Ô5.
14 Cf. Comc. Vat. II, Const, past, de Ecclesia in inundo huius temporis.
n
LVII1, J966, p. 1046 [LE
·· Ioax■rt XXIII Litt. Encyti. Meir·
LHl, 1961, p. 4H-

ttüickaU,

** Epk.

4,

rUn

1«

it

eirili

2f„ A. A. S.t

*

5131

Mafüîra,

A.

A.

S.,

(LE 3984 ]. MCf. Diarium quod Inscribitur LOxwrrsXor/ Fjwwu·,
xx mensis Septembris anno 1965, vel Commentaritua La
QrfMifw. t. 6a. Paris, 1965. pp. 1674-X675. ”Cl. Mr., 19. 6. “Coee.
Vat. II. Const. past, de Ecclesia in mundo huius temporis, GbUim* 4
n. 51,
S.. LV11I, 1966. p. 1073 [LE 3366]. ·· Cf. Ibid., na. ·>
51 cum adnoutioce n. 4.
LVIIÎ, 1966, pp. x 070x073, Cf.
ipti,

A. A.

14,

A. S.,

5132

PAULUS VI, EX CYCLI CA POPULORUM PROGRESSIO

19G7 ALAR 2β

molatlonem Impellit. Libentissime ergo lis omnibus adhi­
bemus honorem, qui in iis societatibus, sui immemores
commodi, fratribus operose deserviunt.
40. Praeter hascc consociationes artes profitendum,
etiam Instituta humano cultui provehendo vigent industria,
quorum munus non minus valet ad progressionem facien­
dam. Gravibus his verbis usum, asseverat Concilium: Pe­
riclitatur enim tors futura mundi nisi sapientiores susciten­
tur homines; et haec addit: Insuper notandum est plures
nationes, bonis quidem oeconomicis pauperiores, sapientia
vero ditiores, ceteris eximium emolumentum praestare posse 4 °.
Quaelibet civitas, sive dives est sive pauper, humanitatis
cultum obtinet a maioribus traditum: scilicet instituta vi­
tae terrenae necessaria et altlorcs Ingenii significationes,
utpote ad urtes, doctrinas, religionem pertinentes. Quando
In his humana veri nominis bona insunt, vehementer ali­
quis erret, si haec propter illa dimittat; populusque, qui
hoc fieri patiatur, optimam sui ipsius partem proiciat, at­
que, ut vivat, vitae ipsius rationes neglegat. Hortamentum
Christi etiam ad populos est referendum: Quid enim pro­
dat homini, si mundum universum lucretur, animae vero
suae detrimentum patlaturi 41.
41. Gentes minus locupletes numquam satis ab illece­
bra cavebunt, qua, populorum opibus florentium causa,
irretiuntur. Hi enim, felices eventus ostendentes, quos in
vita sua artibus technicis et humanitate exculta sunt adep­
ti, specimina dant laboris et industriae, qua temporalem
prosperitatem praecipue consequantur. Id non propterea
dicitur, quod per se mentis agitationem impediat; quin
immo hac praeditus animus hominis, a rerum servitute ma­
gis solutus, expeditius ad ipsum Creatoris cultum el contem278 piationem evehi potest41. Attamen ipsa cioilizatio / hodierna
non ex se, sed utpote nimis rebus terrestribus intricata acces­
sum ad Deum saepe difficiliorem reddere potest48. Itaque
ex rebus sibi propositis populi ad progressionem nitentes
probe eligant: coarguant et abiciant falsa bona, quibus
optima forma vitae humanae deminuitur, accipiant vero
munera egregia et utilia, quae una cum rebus praeclaris
sibi propriis secundum indolem suam provehere studeant.
42, Haec est humanitatis ratio perfecta, quae promo­
veatur oportet44; numquid aliud est quam omnimodo pro­
fectui totius hominis et cunctorum nominum consulere?
Humanitatis vero ratio artioribus finibus circumscripta, a
bonis animi atque a Deo aliena, qui illorum est fons et ori­
go, specie tantum potior esse potest. Profecto homo res
terrenas sine Deo ordinare potest, sed, remoto Deo, eas
nonnisi contra hominem demum dirigere potest. Quapropter
humanus cultus, a celeris rebus omnibus secretus, /it certe
inhumanus**. Vera Igitur humanitatis species non est nisi
ea quae ad summum Deum intendit, dum munus agnosci­
tur ad quod sumus vocati et quo vera vitae humanae forma
praebetur. Nequaquam igitur homo est sui ipsius ultima
regula, ipse autem is tantum efficitur qui esse debet, si se
Ipsum supergreditur, secundum illam verissimam Blasii
Pascal sententiam: mirum quantum homo hominem tran­
scendit <·.
II

43. Omnimoda singuli hominis progressio coniungi de­
bet cum progressione generis humani, mutuo peragenda
conatu. In urbe Bomhaya haec sumus elocuti: Oportet
homo homini occurrat, nationes inter se, ut fratres el sorores,
279 ut filii Dei, occurrant. Hac / mutua cum benevolentia et
amicitia, hac sacra cum animorum concordia nos pariter
aggredi debemus opus, communem prosperitatem futuram
humani generis apparandi47. Suasimus etiam ut subsidia
certa et efficacia exquirerentur, quibus recte disposita in­
stituta conderentur et incepta sociarentur ad opes, quae
praesto essent, cum aliis communicandas, atque adeo vera
inter nationes constabiliretur necessitudo.
44. Locupletiores primum hisce devinciuntur officiis,
quorum partes fraternitate humana et supernaturall con­
tinentur, triplicem exhibente rationem: prius est officium
mutuae necessitudinis, auxilium nempe a divitioribus na­
tionibus afferendi iis, quae ad progressionem adhuc nitun­
tur, deinde occurrit officium iustitiae socialis, quae in eo
a. 87, p. na ‘*CL Ibid., n. 15, A. A. S., LVIII, 1966, p. 1036. 11 Mt.,
16, 26 *’Coxc. Vat. If, Const. pasL de Ecclesia in mundo bolus tem­
poris, GatUiam d rpa, n. 57» A. A. S., LVIII, 1966, p. 1078 [LE 3366].
“Ibid. n. XQ, A. A. S., LVIII. 1966, p. 1039. «CL e. g. J. Mabttaix,
L'isKMirrtf inUgral, Paris, Aubier, 1936. «CL H. Di Luvac, S. J.,
Lt
St tkmminN aLMc, III ed.,
Paris, Spes. 1945, p. xo, «Cf.
Prata, ed.
Bnjnschvfcx. n. 434Î ci- Maubici Zundkl, Dhommt puu
Le Caire, Editions du Hen, 1944. ° Cf. Allocutio ad viros e variis
relpotis Commuai La Ubus non-chris tianis, habita die 3 mensis Decembris

5133

n. 3546

est posita, ut rationes mercatoriae, populis fortunatioribus
cum Infirmioribus Intercedentes, In melius restituantur; de­
nique officium caritatis universalis, qua pro omnibus con­
sortio humanior promovetur, in qua cuncti dare debeant
et accipere, neque aliorum processus progressionem prae­
pediat aliorum. Gravis sane est haec causa, cum ex ea
cunctorum hominum cultus civilis, qui futuris erit tempo­
ribus, pendeat.
45. Si autem frater et soror —ut ait S. lacobus— nudi
sint et indigeant victu quotidiano, dicat autem aliquis ex
vobis: Ite in pace, catefacimini et saturamini, non dederitis
autem eis quae necessaria sunt corpori, quid proderit*! 4i.
Hisce temporibus nemo iam potest Içnorare, in nonnullis
continentibus terris Innumerabiles viros et feminas fame
vexari; innumerabiles pueros puellasque inedia languere,
ita ut non pauci eorum in ipso flore aetatis morte absu­
mantur; apud multos alios corporis incrementum et mentis
profectum ea de causa impediri, ideoque totarum regio­
num incolas, In maerore iacentes, deficere animis. /
230
46. Anxie edita voce iam sunt postulata auxilia. Ro­
gatus Decessoris Nostri fol. rec. loannis XXIII cum ala­
critate est auditus 4i; Nos ipsi eum iteravimus nuntio ob
sollemnia Nativitatis Domini anno mdcccclxiii prolato 50,
ac denuo anno mdcccclxvi Indiam iuvaturi
Incepto
omnium nationum Consilii victui et agriculturae accuran­
dae, compendiariis litteris FAO appellati —cui proposito
Apostolica Sedes studiose favit— liberaliter est obsecun­
datum. Institutum Nostrum, cui nomen Caritas internationalis, ubique terrarum suscipit labores, ac multi catho­
lici, a Fratribus Nostris in Episcopatu adacti, nihil sibi
parcentes conituntur, ut egentibus opitulentur, ac paulatim eorum amplificent numerum, quos ut proximos fo­
veant.
47. Sed haec, perinde ac pecuniae privatim ct publice
collocatae, dona et creditae summae, non sufficiunt. Non
enim solum de fame agitur depellenda ac de minuenda
paupertate. Non satis est contra miseriam niti, licet res
urgeat et necessaria sit; agitur de hominum consortione
stabilienda, in qua quivis, nullo discrimine stirpis, religio­
nis, nationis, vitam vere humanam vivere possit, liberam
a servitute, cuius auctores sunt homines et natura non sa­
tis domita; de consortione dicimus, in qua libertas non sit
inane nomen, et Lazarus vir indigens ad eandem mensam
possit considere ac dives
Quod ab ipso divite non pau­
lum magnanimitatis postulat, multa Incommoda sponte
toleranda, assiduam contentionem. Unusquisque conscien­
tiam suam percontetur, quae novo velutl vocis sono ad
haec nostra tempora fertur. Estne unusquisque paratus
suo impendio adiuvare opera ct missiones disposite consti­
tuta ad relevandos egenos? plus tributorum solvere, ut
publicae potestates progressionem maiore nisu amplificent?
res peregre Invectas pluris emere, ut is qui eas effecerit ae­
quiorem merccdem accipiat? / ipse de patria migrare, si 281
oporteat et florens sit aetas, ut opem ferat nationibus ad
humanitatis emergentibus cultum?
48. Cum officium conlunctionls Inter homines etiam
inter populos obtineat, gentium... progressarum officium
gravissimum est progredientes populos adiucandi**. Hoc
sane documentum Concilii ad effectum est adducendum.
Quodsl consentaneum est, ut gens aliqua ante ceteras donis
iruatur a providenti Deo sibi concessis quasi operae suae
proventu, nullus tamen populus audeat ad suum tantum
usum divitias sibi seponere. Singuli populi plura et me­
liora opera et artificia edere debent, ut cunctorum civium
vita dignitate vere humana sit praedita, et auxilia affe­
rantur ad generis humani progressionem communiter asse­
quendam. Cum in regionibus humanitatis cultu minus pro­
vectis egestas augeatur, consentaneum est, ut civitas ali­
qua opibus affluens partem bonorum, quae pepererit, ce­
dat ad illarum sublevandas necessitates; consentaneum
quoque est, ut instruat educatores, machinarios, technicos»
sapientes, qui scientia et peritia sua illis ministrent.
49. Hoc praeterea est interandum: quae in regionibus
divitioribus supersunt, ea indigentibus regionibus debent
prodesse. Praeceptum, iuxta quod ollm necessitudine coniunctlores erant iuvandi, nunc ad universitatem pertinet
egentium, qui sunt per orbem terrarum; ex qua re locu­
pletes primi afficientur beneficiis. Horum autem avaritia
diutius producta divinam adducet animadversionem et
pauperum eliciet iram, nec praevideri possunt eventus inde
*nno X964. A. A. S-, LVII. 196$. p. ijx «Jac^ t, 13-ik « CL UtL
Encycl SfaUr rf Mtpiira, A. A S.. LHL 1961. pp.
m. [LE *»84}.
‘•CL Nuntius rad/ophoaicus, datus pnd. Nat<v. D N. L C. uu» 1963,
A. A. S., LVI, 1964, pp. 57-jL
11 CL EwirifrAr «
4»
V/,
vrL IX, ed.
Roma. 1966. pp |JWA « CL Le. 16. 19-31.
« Coxc. Vat. II, Const, post. d· EcclcsU in mundo tatfm temporis, GoUum

5134

η. 3546

PAULUS VI, ΕΝ CYCLICA POPULORUM PROGRESSIO

1067 MAR 26

secuturi. Civitates opibus nunc florentes, sed suarum tan­
tum utilitatum studiosae, summa, quae habent, bona lae­
dunt, si voluntatem magis rectiusoue excellendi postpo­
nunt voluntati plus possidendi. Parabola de homine divito,
e cuius agris messis tam copiosa percipitur, ut nesciat ubi
reponat, ad eos merito transfertur: Dixit autem Uti Deus:
282 Stulte, hae nocte animam tuam repetunt a te
/
50. Hi vero conatus, ut ad exitum plane deducantur,
nequeunt dissipari et ab aliis seiungl, nedum queant alii
aliis opponi propter quorundam dignitatis studium atque
potentiam; haec enim tempora conspiratas rerum agenda­
rum exigunt rationes, quae cfficaclores sunt ct meliores iis
adiumentis, quae, oblata occasione, cuiusque bonae volun­
tati permittuntur. Quemadmodum supra diximus, necesse
est studia subtiliter exerceantur, definiantur proposita,
subsidia et viae indicentur, labores a delectis hominibus
simul suscipiantur, ut necessitatibus huius aetatis satisfiat
ct quae prospidantur, requisita perficiantur. Quin Immo.
eiusmodl rationes superant fines incrementi rerum oeco­
nomicarum et progressionis socialis, siquidem operi pa­
trando vim ac momentum attribuunt, ct, dum recto ordine
humanitatem componunt, homini ipsi plus dignitatis ac
roboris impertiunt.
51. Sed ultra progrediendum est. Cum Bombayae esse­
mus, Eucharisticum ex omnibus gentibus Conventum ce­
lebrandi gratia, a supremis civitatum rectoribus petivimus,
ut sumptuum partem, quos in militares apparatus impen­
derent, ad universale quoddam aerarium constituendum
converterent, ut populis, opibus destitutis, auxilium prae­
beretur11. Quod autem primum ad debellandam inopiam
valet, id ad populorum etiam progressionem promovendam
valet. Nam concors quaedam omnium populorum actio,
cuius universale illud aerarium ct imago esset et instru­
mentum, Id una efficeret, ut hinc inanes dirimerentur con­
tentiones. hinc mutua colloquia, fructuosa sane atque pa­
cata, inter omnes populos Initium tandem caperent.
52. Dubium profecto non est, quin stipulationes inter
duas vel plures partes contractae servandae sint: hae enim
id praestant, ut Illis inferioris condicionis rationibus atque
simultatibus, quas colonicae dicionis aetas secum tulit, sa233 lutares amicitiae / necessitudines, ln iurium et rerum poli­
ticarum aequalitate positae, feliciter succedant. Quae sti­
pulationes, si cum generali conlungantur consilio mutuae
adjutricis operae ab omnibus terrae populis navandae,
nulli prorsus suspicioni locum dant. Ii enim, qui earum
commodis fruuntur, minus habent, cur diffidant, curque
timeant, ne, specie vel pecuniarii subsidii vel technicorum
adiumenti ferendi, novum quoddam colonicae dicionis ge­
nus, ut dicitur, subeant, quo simul sibi libertas In re pu­
blica minuatur ct gravia in re oeconomica pondera Impo­
nantur, simul paucorum dominatus ibidem vel firmetur,
vel constituatur.
53. Quis autem non videat, ex Illo, quod memoravimus,
universali aerario facultatem datum Iri aliquid cx dispen­
diis deducendi, quae sive timor sive contumacia suaserit?
Dum tot esuriunt populi, dum tot familiae omnium rerum
penuria laborant, dum tot homines inscientiae tenebris
demersi vitam degunt, dum tot desiderantur scholae, vale­
tudinaria, domus, hoc nomine digna, interea quaevis vel
publica vel privata dispendia, quivis sumptus aut nationis
aut singulorum hominum ostentationis gratia facti, quae­
vis denique exinaniens ad congerenda arma certatio: hacc
omnia, dicimus. In famosum intolerandumque flagitium
transeunt Gravissimum Nobis Inlunctum munus requirit,
ut id aperte notemus. Utinam 11, quos penes summa est
rerum, aures Nobis praebeant, antequam res ad extrema
veniat.
54. Quam ob causam prorsus necesse est, ut omnes po­
puli In Illud veniant colloquium, quod flagrantibus expeti­
vimus votis, cum primas Nostras Encyclicas Litteras, a
verbis Incipientes Ecclesiam Suam u, dedimus. SI huius­
modi colloquium instituatur inter eos qui adiumenta com­
parant, et eos nui hisce auxiliis fruuntur, facile fiat, ut
conferenda subsidia aequa lance expendantur, non modo
pro illorum largitate ct copia, sed ellam pro horum ct vera
subsidiorum necessitate et subsidiorum adhibendorum fa284 cultate. Exinde lam non erit periculum, nc nationes, / quae
ad progressionem nituntur, acre demergantur alieno, ad
quod solvendum suos praecipuos quaestus Impendant.
Utraque pars astipulari sane poterit de usuris itemque de
tempore, quo pecuniae mutuo acceptae sint reddendae, iis
tamen condicionibus quae ob utraque parte ferantur, ac-

quando scilicet gratuita dona, pecunias sine ullo fenore
vel parvis tantum usuris sumptos, atque annos, quibus
credita gradatim solvantur. Iis procul dubio, qui subsidia
conferunt, pro creditae pecuniae usu satisdandum erit, ut
Id secundum pactam rationem et aequis cum fructibus
flat: non enim cessatoribus neque parasitis favendum eil
II autem, qui auxiliis utuntur, iure merito postulare pote­
runt, ne quis In suam rem publicam administrandam sc
interponat, neve suum socialem ordinem perturbet. Cum
enim de civitatibus agatur, quae sui luris sunt, ad Ipiai
tantummodo pertinet propria gerere negotia, rerum civi­
lium rationem statuere, atque rel publicae eligere confor­
mationem, quam praeoptent. Hoc Igitur necesse est, ut
nationes adiutrlcem sibi operam mutuo neque coactae na­
vent, eaedemque, pari pollentes dignitate, feliciter simul
allaborent ad civilem efficiendam consortionem, vere ho­
minibus dignam.
55. Sed huiusmodi propositum in regionibus effici non
posse videtur, ubi cot’diani victus una sollicitudine familiae
distinentur, quae propterea animo complecti nesciunt, quo­
modo opera suscipere possint, quibus reliquum vitae tem­
pus minus aerumnosum sibi parent. Hi ergo viri atque
mulieres omni ope adiuvandi sunt, iidemque hortandi, ut
simul suae progressionis iter ipsi libentes ingrediantur, si­
mul adiumenta ad proficiendum necessaria ipsi slbl quae­
rant. Huiusmodi communis opera procul dubio virium
contentionem consociatam, constantem strenuamque po­
scit. Omnes tamen sibi persuasum habeant, ad id incunc­
tanter aggrediendum esse: egentiorum enim populorum
vita, et civium concordia in nationibus ad progressionem
nitentibus, immo universi mundi pax agitur./
283
56.Omnes autem conatus, sane non mediocres, qui ad
luvandas civitates gradatim progredientes sive pecuniariis
sive technicis auxiliis capiuntur, fallaces inanesque plane
evadant, si ab his comparata remedia magna ex parte
irrita fiant ob mutabiles negotiationum rationes, quae inter
ditiores et tenuiores populos Intercedant. Etenim alteri
omni exspectatione et fiducia destituantur, ubi metuant,
ne alteri id ab ipsis repetant, quod iam dederint.
57. Nam civitates, quae operosorum artificiorum nu­
mero et efficientia praestant, res potissimum exportant, ln
suis territoriis manu factas; nationes autem Inferiores opi­
bus nihil aliud venale habent, nisi infectam rerum mate­
riam et ea, quae terra gignit. Ob technicas progredientes
artes priorum operum pretium celeriter augetur, eademque percommode veneunt. Illae autem res primigenae,
quae a minus progressis civitatibus subministrantur, ma­
ximis repentinisque pretii mutationibus obnoxiae sunt, ac
propterea longe absunt ab Illa crescente operum aestima­
tione. Exinde graves difficultates afferuntur nationibus, In
operosis artificiis apparandis paulum progressis, cum Ipsis
spes In exportandis rebus magna ex parte collocanda sit,
ut publici aerarii administrallonem et dispensationem com­
pensent, atque oeconomicae progressionis consilia ad ef­
fectum deducant. Quam ob rem populi inopia conflictati
maiore usque inopia conflictantur, ii autem, qui bonis om­
nibus praediti sunt, potioribus usque divitiis augentur.
58. Patet igitur, liberae negotiationis nonnam iam non
sufficere, sl sola adhibeatur ln publicis regendis omnium
populorum necessitudinibus. Ea ex contrario prodest, quo­
tiescumque partes inter se opibus non nimium differunt:
immo aa ultra progrediendum exstimulat, atque conatus
merito afficit praemio. Hanc ob causam civitates, quae in
operosis artificiis plurimum profecerunt, in hac liberae ne­
gotiationis norma quondam lustitiae legem Inesse iudicant.
Aliter tamen dicendum est, cum rerum condiciones Inter
nationes nimis impares fiunt: pretia enim, / de quibus inter 2S6
negotiatores libero pacto convenit, exitus prorsus iniquos
habere possunt. Fatendum quidem est, in hac rerum pro­
vincia praecipuum caput liberalismi, quem appellant, uti
negotiationum normam in dubium vocari.
59. lamvero doctrina, quam Decessor Noster imm.
mem. Leo XIII per Encyclicas Litteras tradidit, quibus
initium Rerum Nonarum, hoc etiam tempore est in pretio,
secundum quam partium consensus, rerum condicionibus
inter se nimis distantium, haud quaquam sufficit ad tuen­
dam pactionum aequitatem, gc liberae consensionis lex ad
ius naturale dirigenda estl7. Quod vero de iusta singulo­
rum opificum mercede illic docetur, id ad pactiones quoque
accommodari merito debet, quae Inter orbis terrarum po­
pulos conflantur: nam negotiandarum rerum ratio et di­
sciplina in sola lege liberae immoderatacque competitorum
aemulationis lam nequit consistere, quippe quae oecono­
“ Lc., xi. so.
micum imperium quam saepissime etiam pariat. Quam ob

a·
A
A. S , LVI II, 1966, p. 1109 (LE 5366;.
M CL NtxaUut *d boudnet univmm cbtss itintibu· diurnariis scriplonb-s.
die 4 txensis Dteecbrii 1964. A. A. S., LVII, 1965. p. 135* **Ci. A. A. S.,

rf tf<i,

5135

LVI, 1964.pp.639MM. [LE 32x1 J. ”CL AcU Ixotds XIII, XI, 1892. p. 131,

5136

1007 ALMI 20

PAULUS VI, EN CYCLICA POPULORUM PROGRESSIO

rem liber mercaturae usus tunc tantum aequus dicendus
est, cum socialis Iustitiac postulatis congruit.
60. Cetcroqui, Ipsae quae in rebus oeconomicis profe­
cerunt civitates Id Iam intellexerunt, quandoquidem, ac­
commodis captis consiliis, in sua quaeque rerum oecono­
micarum procuratione quondam aequabilitatem Instaurari
annituntur, quam competitorum aemulatio plerumque per­
turbat, cum ad suum cuiusque arbitrium grassetur. Pit
propterea, ut hae nationes suae agriculturae saepe consu­
lant, onero transferentes in cetera oeconomica incepta, quae
maiora incrementa susceperint. Fit pariter, ut eaedem, ad
mutua commercia fovenda, praesertim Intra fines commu­
nis cuiusdam consoclatlquc mercatus, disciplinam sump­
tuum insumendorum, fisci administrandi ct socialis vitae
provehendae rationes eo dirigant, ut operosis artificiis,
quae imparibus opibus praedita Inter sc aemulentur, emen­
di vendendique occasiones, suae condicioni convenientes,
257 praebeantur. /
61. Qua in re aequis omnino mensuris opus est. Quae
de administrandis bonis in singulis nationibus servantur,
quaeque civitatibus oeconomica progressione praestantibus
conceduntur, eadem sane servari debent ad negotiationum
rationes inter ditiores ct egentiores populos quod attinet.
Competitorum aemulatio a mercatura non est quidem pel­
lenda, sed iis continenda modis, quibus reapse iusta et
honesta, atque adeo homine digna efficiatur. In negotiatio­
nibus autem exercendis inter oeconomicas procurationes
ditiores et procurationes egentiores, rerum condiciones ni­
mis dissimiles, atque agendi facultates nimis dispares sunt.
Iustitiac ratio, ut sit homine digna et honesta, postulat, ut
in commerciis, quae inter varias mundi nationes exercen­
tur, competitoribus aliqua saltem emendi ac vendendi ae­
qua et par condicio tribuatur. Quae quidem par condicio,
quamvis haud cito haberi possit, ad eam tamen maturan­
dam iam nunc necesse est germanam exstare aequalitatem
in deliberationibus atque in aestimandis pretiis. Qua ln
materia, etiam pacta inter nationes conventa valde pro­
desse possunt, quae satis amplum populorum numerum
comprehendant: hisce enim conventionibus generales nor­
mae constitui possunt, eo spectantes, ut pretia continean­
tur, apparatus bonis gignendis foveantur, et quaedam pro­
moveantur nascentia operosa artificia. Nemo autem non
videt quam efficax sit auxilium, quod concordi hac ad
maiorem iustitiam contentione, in commerciorum rationi­
bus inter populos moderandis, civitatibus ad progressio­
nem nitentibus praebeatur, quippe cuius effectus non tan­
tum sint praesentes, sed diu etiam valeant.
62. Sed alia quoque obstant et Impediunt, quominus
humana societas, quae nunc vivit, aequior efficiatur, cademque firmius plenlusque in mutua universorum homi­
num necessitudine consistat: obstant videlicet cum pro­
priae civitatis gloriatio tum suae cuiusque stirpis veluti
cultus. Nam inter omnes constat, populos, qui recens tan­
tum in re publica administranda sui iuris facti sint, adep­
tae sed nondum confirmatae suae gentis unitatis retinen258 tlsslmos esse, eamque omnibus viribus tueri; / itemque na­
tiones, vetusto civili cultu praestantes, de institutis a pa­
tribus veluti hereditate traditis gloriari. Attamen haec ani­
mi sensa, minime sane Improbanda, ad quondam perfec­
tionis summam evehantur oportet, per caritatem scilicet,
universum hominum genus complectens. Suae vero natio­
nis gloriatio populos inter se dislungit, eorumque germanis
commodis obstat; at ibi imprimis gravissima Infert detri­
menta, ubi ex contrario administrandorum bonorum penu­
ria postulat in unum conferri sive virium contentiones, sive
rerum notitias sive pecuniarum subsidia, ut consilia de oe­
conomicarum rerum incremento ad effectum adducantur,
et commerciorum civilisque cultus necessitudines incre­
scant ac solidentur.
63. Nunc studium suae cuiusque stirpis non est pro­
prium earum nationum tantum, quae recens sui Juris factae
sunt, ubi huiusmodi cultus post odia vel tribuum vel poli­
ticarum partium sed abdit, non solum iustltlae maxime
officiens, sed etiam civium tranquillitatem salutemque pe­
riclitans. Quod studium, cum colonicae vigerent diciones,
saepe discidia inter colonos ct autochthones concitavit,
pariter impediens nc Udem ad mutuam fructuosamque ani­
morum concordiam pervenirent, pariter animos ad acer­
bam invidiam ob veras acceptas iniurias inflammans. Idem
plurimum obstat, quominus populi a fortunis inopes mu­
tuam adiutrlcem operam sibi volentes navent, atque disci­
diorum et Inimicitiarum semen ln mediis civitatibus serit,
quotiescumque, contemptis hominum iuribus, quae remitti
nequeunt, sive singuli sive familiae, stirpis vel coloris cau­
ta, a praecipuis ceterorum civium iuribus inluste sese ex­
clusos animadvertunt.

5137

n. 3556

64. Haec rerum adiuncta, cum In posterum multa pe­
ricula portendant, animum Nostrum angore maestitiaque
complent. Spem tamen alimus bonam, fore ut mutuae po­
pulorum suspiciones nimiaque sui ipsorum studia aliquan­
do sive impensiore sociatae operae cupiditate, sive flagrantiore mutuae necessitudinis conscientia vincantur. Neque
non speramus fore ut populi, in / rebus oeconomicis pau- 289
lum progressi, incitamentum et fructum ex eo capiant,
quod ad alios eiusdem condicionis adiacent, quibuscum
ampla sua territoria in unum coniungant, ubi collatis stu­
diis suae cuiusque regionis progressioni faveant. Confidi­
mus etiam eosdem et communia agendi consilia esse initu­
ros, ct pecunias in efficienda opera apte et ordine esse
collocaturos, et procreanda bona pro rata parte unicuique
constituturos, et horum bonorum exercituros commercia.
Quin etiam ad spem erigimur fore ut consociationes, vel
quasdam vel omnes fere nationes inter se copulantes, rebus,
uti necessarium est, compositis, rationes ineant ad populos
nunc egentiores adiuvandos, ut hi ab omnibus repagulis se
expediant, quibus adhuc detineri videntur, et sive huma­
nitatis cultus, sive socialis progressionis vias, suum quisque
nativum Ingenium fideliter servans, ipsi inveniant.
65. Ad id omnino contendendum est. Cum mutua vo­
luntatum coniunctio inter orbis terrarum populos in dies
efficientlor videatur, ea omnibus populis permittat necesse
est, ut suae cuiusque fortunae auctores, ut ita dicamus,
ipsi flant. Mutuae nationum rationes in vi iusto saepius
adhuc constiterunt, idque praeteritorum temporum, pro
dolor, veluti praecipua nota fuit. Utinam serena adveniat
aetas, qua necessitudines inter populos his tantum Insigni­
bus distinguantur, hoc est observantia, amicitia, in adju­
trice opera praestanda mutuo obsequio, atque concordi
actione in eo posita, ut singuli populi, sua quisque onera
et officia in se summa ducti conscientia recipientes, com­
munia incrementa provehant. Populi nunc emergentes copiisque inferiores id postulant, ut certas partes ad aptiorem
rerum humanarum compositionem sibi agere liceat, qua
scilicet propria cuiusque iura atque munera sanctius de­
fendantur. Quorum optatum cum plane iustum sit, idcirco
ab omnibus est audiendum et explendum.
66. Humana societas gravi quodam morbo laborat,
cuius causa potias quam in naturae opibus extenuatis vel
a paucis aviols/sime coëmplis, verius in resolutis fraternae 290
necessitudinis vinculis cum inter homines tum inter popu­
los continetur.
67. Quare numquam non instabimus suadere, liberale
hospitium —quod est humanae simui consensionis christlanaeque cantatis officium— praeterquam in domesticos
convictus, etiam in Instituta disciplinis excolendis civita­
tum, tale munus praestantium, cadere. Oportet enim ad
iuvenes potissimum excipiendos familiae domusque hospi­
tales multiplicentur. Quae ideo condenda sunt, primum ut
iuvenes a solitudine, desperatione et angore, ipsorum vires
debilitantibus, prohibeantur; deinde ut a corrupto vitae
statu, in quo versentur, arceantur, dum fatalis quaedam
necessitas impellit ad extremam suae patriae egestatem
cum luxu sumptuque effusissimo, quo paene obvolvuntur,
comparandam; item ut custodiantur a seditiosis opinioni­
bus consiliisque pugnacibus, quae eorum subeant mentes,
dum de misera calamitosaque fortuna sua recogitant
ut
denique iis fraterno veluti amore receptis praebeantur in­
tegrae vitae exempla, quibus sive Christiana caritas, ger­
mana sane et efficax, sive summa animi bona debito in
honore habeantur.
68. Hoc enim reputantibus Nobis est dolendum, quod
plurimi iuvenes, qui civitates opulentiores petunt ad eas
disciplinas, artium intellegentiam, optima studia assequen­
da, quibus ornati possint aliquando egregiam suae patriae
operam navare, si eximia Ibidem institutione conforman­
tur, desinunt tamen saepe saepius summa Illa bona proba­
re, quae In humano civilique cultu terrae, ubi adoleverunt,
veluti magni pretii hereditas, plerumque insunt.
69.Oportet etiam benigno recipiantur hospitio opera­
rii, domo emigrantes, nui saepenumero perferunt vivendi
condiciones homine indignas, ntoue mercede sibi soluta
parcissime uti co/guntur, ut familiam sustentent, quae ad- 291
huc in natali solo manet inopiaque premitur.
70. Nostra praeterea hortatione eos omnes appellamus,
qui in civitates, recens artibus ct artificiis instructas, ne­
gotiorum causa se conferunt: fabricatores dicimus merta·
toresque atque maximarum huius generis societatum sive
magistros sive procuratores. Fieri quidem potest, ut II In
patria sua socialium rationum sensu praediti sint; cur Igi­
tur nunc ad atroclores descendant rationes suis tantum
••Cf. Lzoj«is ΧΠΙ Litt EacycL

*?»■«, Aria

XIIL, XI,

5138

□. 3546

PAULUS VI, EN CYCLI CA POPULORUM PROGRESSIO

1067 MAR 26

commodis serviendi, cum In notiones se conferunt minus
progressas, artificiis suis operaturi? Immo vero maior, qua
fruuntur, fortuna iis quasi stimulos debet addere, ut, ubi
quaestuosa gerant negotia, ibidem auctores evadant socialis
progressionis humanique profectus. Quin etiam ipsa, qua
abundant, sagacitas in rebus ordinandis opportunas iis vias
debet ostendere, quibus autochthonum opus utiliter exer­
ceant, operarios arte peritiaque praestantes instituant, ma­
chinales doctores ceterosque officinarum praepositos eru­
diant, horum navitatem et incepta foveant, hosque ad
munera in dies graviora evocent; ita ut haud longo tempo­
ris spatio idoneos efficiant, qui secum onus regimenque
rerum participent. Interea tamen iustitia semper mutuis
praesit rationibus, quae dominis cum administris interce­
dunt. Atque pactiones legitime initae, omnibus descriptis
officiis, easdem rationes moderentur. Ne quis denique, qui­
cumque eius est locus, aliorum arbitrio Iniuste subiciatur!

enim, et dedistis mihi manducare; sitiat, et dedistis mihi bi­
bere; hospes eram, et collegistis me; nudus, et cooperuistis
me; in/irmus el visitastis me; in carcerem eram, et oenistls ad
me ·>. Siquidem nemini licet neglegenter respicere fratrum
suorum condicionem, qui tanta adhuc inopia sunt obruti
rerumque imperitia laborant nullaque vitae securitate pe­
reunt. His porro aerumnis moveatur animus cuiuslibet Chri­
stiani, ad similitudinem Christi dicentis: Misereor super
turbam ·*.
75. Supplici ergo omnes deprecatione Deum Patrem
omnipotentem exorent, ut genus humanum, tantorum haud
ignarum malorum, et mente ct animo ad ea delenda totum
Insistat. Sed / cum omnium studio precandi constans cuius- 294
que voluntas consentiat oportet, ut, quantum vires opesque
sinant, contra perexiguam populorum progressionem repu­
gnet. O utinam singuli homines et societatis ordines na­
tionesque universae fraterna inter se consuetudine iungant
dexteras, fortesque in progrediendo opitulentur infirmis,
71. Ceterum est cur valde laetemur, nam crescit in dies
omnem sapientiam et alacritatem et caritatem, sui com­
eorum numerus, qui arte periti sive a consociationibus, vel
modi obliti, ad opus conferentes! Qui enim germano duci­
generalibus vel mutuis, sive a quibusdam privatorum con­
tur amore quam qui maxime intendit sui aciem ingenii ad
siliis peregre mittuntur, ul terrarum Illarum progressiones
miseriarum causas detegendas inveniendosque modos, qui­
incitent. Qui profecto oportet non ut dominatores se gerant,
bus eas oppugnet ac fortiter evincat. Cum auctor sit pacis,
sed ul adiutores et cooperatores *·. Quaevis enim gens statim
is suum perget iter, facem laetitiae praeferens lumenque ac
intellegit, utrum il, qui ad afferendum sibi auxilium advegratiam effundens in corda hominum per totum orbem Ισ292 nerint, benevolentiae stu/dio ducantur necne, utrum velint
rarum, eos adiuvans ut, quoslibet transgressi fines, vultus
novas tantum artium rationes inducere an veram etiam ho­
fratrum vultusque amicorum usquequaque agnoscant M.
minis dignitatem provehere. Neque est dubitandum quin
76.Quae nimiae inter populos sive rerum oeconomica­
gens illa eorum nuntium sit relectura, nisi fraterna inde
rum ac socialium sive doctrinarum discrepantiae exstant,
spiret caritas.
eae simultatem atque dissensionem concitant pacemque
72. Si ergo artium peritia est necessaria, vestigia etiam
saepius in discrimen adducunt. Quapropter, ut ex Hio re­
ac testimonia germani amoris sunt cum illa coni ungenda.
versi itinere, quod ad Sociatarum Nationum sedem pacis
Periti, quos diximus, viri, ab immoderato suae nationis
causa habueramus, coram Oecumenici Concilii Patribus
studio alieni et a quavis specie iniqui inter gentes discrimi­
professi sumus, in condicionem populorum, qui ad profec­
nis adhorrentes, cum omnibus quibusque hominibus suam
tum civilem adhuc nituntur, animos oportet intendamus; sci­
operam et navitatem consociare assuescant, persuasum sibi
licet, quo apertius rem dicamus, caritas nostra erga pauperes,
probe habentes, ob scientiam et rerum usum, quibus prae­
qui sunt in mundo quorumque est innumerabilis numerus,
stant, nullum prorsus principatum in omnibus vitae pro­
oportet fiat sollicitior, efficaeior, generosior M. Cum ergo mi­
vinciis sibi tribuendum esse. Quamvis enim civilis cultus,
seriae obsistimus et contra iniquam rerum condicionem
qui eorum mores conformavit, quandam quasi formam
contendimus, non solum prosperae hominum fortunae con­
humanitatis ubique obtinentis complectatur, neque unicus
sulimus, sed eorundem etiam animorum morumque pro­
tamen est putandus neque aliorum cultuum fastidiosus esse
gressioni atque adeo totius humani generis utilitati fave­
debet, atque adeo, si in exteras regiones invehatur, ad
mus. Siquidem pax non est prorsus ad belli omnis priva­
earum naturam est plane accommodandus. Qui ergo huius­
tionem dumtaxat revocanda, tamquam si in quadam vi­
modi munus suscipiunt, id curent, ut civitatis, in qua
rium aequilibritate et inconstantia consistat. Pax diem de
tamquam hospites versentur, antiquiorem memoriam et
die assiduo perficitur / labore, modo is rerum spectetur 29o
proprium ingenium et doctrinae copiam studiose persplordo, qui a Deo statutus perfectiorem iustitiae formam In­
clant. Ex quo sequetur, ut alter hominum cultus cum al­
ter homines flagitat <s.
tero cohaereat, uberesque inde fructus uterque percipiat.
77. Quoniam enim populi fabri sunt suae quisque pro­
73. Etenim cum inter diversarum gentium cultus, ut
gressionis, tantum in se onus munusque ipsi recipiunt, quod
Inter singulos homines, sincerum seritur colloquium, fra­
nullo tamen modo praestare poterunt, si alii ab aliis dis­
terna tum facile animorum coniunctio exoritur. Tum inita
sociati vivent. Pactiones ergo inter populos pauperiores
de humana progressione consilia ad opera communi labore
eiusdem regionis factae de mutuo sibi auxilio afferendo, ct
efficienda populos Inter se conectent, si omnes omnino ci­
communia amplioraque consilia ad eos adiuvandos. item­
ves, primores scilicet et magistratus et humillimus quisque
que maioris momenti foedera alia inter alios Icta ad certas
artifex, fraterno accedantur amore flagranterque cupiant
agendi rationes componendas: totidem hi sunt quasi pa­
unum universumque in toto orbe terrarum cultum humani­
xilli huiusce viae, quae, dum civili favet profectui, ducit
tatis constabiliri. Tum Initium capiet colloquium in ho­
ad pacem.
mine, non autem In Iis quae terra gignit vel praebet ars,
78. Haec autem mutua inter nationes opera ad totum
positum. Quod plurimum sane utilitatis afferet, si collopertinens orbem terrarum sane poscit Instituta, quae eam
quentibus populis viae ostendentur, quibus ct oeconomicos
praeparent, disponant, regant, donec novus iurium ordo
293 progressus el maiorem suorum animorum cultum / adipi­
statuatur, quem ratum ac firmum omnes ubique habeant.
scantur, si technici se pro educatoribus ac praeceptoribus
Equidem libentissime publicis suffragamur consiliis, quae
gerent; sl disciplinae denique Institutio excellentiorem
iam dudum hanc operam ad civilem gentium progressio­
quandam notam praeferet, quae, cum animos moresque
nem assequendam curant, votisque expetimus, ut eadem
attingat, non solum oeconomicas, sed humanas etiam res
maiore usque auctoritate floreant. Qua de re cum NeoIncrementis augeat. Tum colligata necessitudinis vincula
Eboraci versantes ad Sociatarum Nationum Legatos ser­
In sua manebunt firmitate, auxilio etiam subsidioque in­
monem haberemus, haec, inter alia» iis diximus: Vestrarum
termisso. Quisnam non videat quantum artiores huiusmo­
est profecto partium non unum vel alterum dumtaxat popu­
di necessitudines ad pacem in terris servandam conferant?
lum fraternis vinculis coniungere, sed omnes ad unum ... Quis
74. Novimus sane plurimos iuvenes iam libenter alaenim non videat omnino oportere eo sensim perveniatur, ul
auctoritas quaedam ad mundum universum spectans consti­
crlterque invitationi Decessoris Nostri fel. rec. Pli XII
respondisse, lalcorum ordinem ad mlssionale opus adhortuatur, quae sive in re iudiciali sive in re politica efficaciter
tantis<0. Novimus praeterea alios iuvenes nomen et ope­
agere possit! ee.
ram sponte dedisse Institutis, quae sive publice sive pri­
79. Nonnulli fortasse huiusmodi exspectationes quasi
vatim adiutricem navant operam populis, ad profectum
vana opinionum commenta censeant. Fieri enim potest,
civilem contendentibus. Quapropter non mediocri laetitia
ut eorum consuetudo res Ipsas ut sunt spectandi aliquid
comperimus In quibusdam nationibus munus militare cum
vitii habeat, quod nondum animadverterint citatissimum
ministerio sociali, vel brevissime cum ministerio aliqua sal­
huius aetatis cursum, in qua homines artiore fratrum netem ex parte posse commutari. Quibus profecto inceptis
cessitudinc vivere cupiunt / atque, licet Ignorantiis, erroriatque hominibus bonae voluntatis, qui eadem perficiunt,
bus noxisque detineantur ac saepe in efferatos recidant
bene ex animo precamur. Utlnamque omnes, qui se Christi
esse discipulos profitentur, ei roganti obsequantur. Esurivi
«Mt., 25, 35-36. “Mc., B, x. ·» CL
XXIII Allocutio habita die
P·
*’ Cone. Vat II, Const, put. de Eedctia Ln mundo huius tem­
poris, GmUvwm tt ifn, n. 85, Λ. A. S., LV1II, 1966, p. xxoB (LE 3366]»
••CL Utt. Enqrd FUn
A. .4.
XLIX, 1957. P- 246 [LE 3650J.

5139

10 mensu M au anno 1963, cum praemio a BaIiauxo nuncupato donaretur
γνχ..?·?ί'ϊ·4’63·?·ή55 ··■<■-4.S..LVII, I963.p. S96. «0.10*»™
XXII! lutt. EncyxL
in terru, A. A. S.. LV, 1963.0. tot [LE
3X101. "Λ. Λ. S., LV!!, X965. p. Sio (LE 3322].
1

5140

1007 APR 1

PAULUS VI. FACULTATES PRO VISITATIONE AP. URBIS

mores vel longe n solutis via oberrent, lente tamen ac vel
etiam sine sensu ad suum accedunt Creatorem. Atqui huius­
modi contentio ad humaniorem vitae rationem labores qui­
dem postulat, incommoda ini ungi t ; sed ipsae res adversae,
amoris erga fratres eorumque utilitatis causa susceptae,
quam maxime ad humani generis progressionem conducere
possunt. Nam christifideles compertum perspectumquc ha­
bent se, pro eo quod cum piaculari divini Servatoris immo­
latione conlunguntur, plurimum conferre in aedificationem
Corporis Christi17, ul suam nempe plenitudinem accipiat,
in populi Dei congregatione.
SO. Cum vero hoc Iter mutua omnium animi voluntallsque consensione pergendum sit, Nostrum idcirco esse
existimamus omnes monere dc gravissima ampllssimaque
hac causa deque summa efficiendi operis necessitate. Iam
tempus advenit agendi, quandoquidem in discrimine est,
nam tot infantes culpae experles vita superent, num tam
inultae familiae inopia afflictae ad vivendi condicionem
accedere possint cum homine consentaneam, num denique
In orbe terrarum pax atque ipse civilis cultus sarta tecta
servari queant. Ad universos igitur homines populosque
pertinet, ut causam tanti momenti in se recipiant.
81. Quam ob rem haec hortatio ad filios Nostros impri­
mis spectat. Nam etiam In nationibus, quae ad progressio­
nem nituntur, perinde ut in ceteris, oportet laid suas esse
partes sentiant temporalium rerum ordinem in melius con­
sertere. Etenim, si sacrae Hierarchiae est leges praecepta­
que moralia docere atque cum auctoritate explanare, qui­
bus hac in re obtemperandum est, Ia i eorum officium est
suis liberis consiliis inceptisque id efficere —haud quaquam
aliunde normis aut praescriptis desidiose exspectatis— ut
non tantum hominum mores mentisque habitus, sed etiam
57 civilis communitatis le/ges et structuras Christiano vitae
sensu imbuante8. Necesse profecto est, res quasdam mu­
tari ac praesentis vitae condiciones penitus emendari. Quod
qui facient, iidem summopere enitantur oportet mutatio­
nes easdem spiritu Evangelii perfundere. Catholicos prae­
sertim viros e florentioribus nationibus flagitamus, ut suam
rerum peritiam atque adiutricem sedulamque operam pu­
blicis vel privatis praestent Institutis, sive civilibus sive
religiosis, quae in civitatum ad progressionem nitentium
angustias vincendas incumbant. Pro certo quidem habe­
mus iis cordi fore se primum tenere locum in eorum agmine,
qui nulli parcunt labori, ut reapse apud populos universos
ex morum praescriptis leges iustae et aequae condantur.

82. Minime deinde dubitamus, quin omnes, qui Chri­
stiano censentur nomine ac propterea fratres Nostri sunt,
socia compositaque opera id magis magisque moliri ve­
lint, ut homines immodicum sui amorem animique arro­
gantiam coerceant, contentiones simultatesque deponant,
ambitiones ct Iniquitates cohibeant, adeo ut omnibus viae
patefiant humanioris vitae, in qua unusquisque sicut frater
a fratribus diligatur atque adiuvetur. Praeterea suavi ad­
huc affecti recordatione illius colloquii, quod cum viris e
variis religiosis communitatibus non Christianis Bombayae
habuimus, Iterum illos fratres Nostros hortamur, ut totis
animi ingeniique viribus contendant ad vivendi condicio­
nes omnibus hominibus parandas, filiis Dei dignas.
83. Animum denique convertimus Nostrum ad univer­
sos bonae voluntatis viros, qui conscii sint, ad pacem nisi
percivilis cultus progressionem opumque incrementum non
posse perveniri. Velimus igitur animum vos inducatis, sive
Legati apud Consilia inter nationes obtinentia, sive rebus
publicis administrandis periti, sive diurnarii scriptionum­
que editores, sive demum educatores praeceptoresque, ut
omnes, pro vestro cuiusque munere, operam detis novo
2Ά rerum ordini componendo. / Quod ad Nos, Omnipotentem
Deum pro vobis suppliciter precamur, ut vos illuminet
vasque roboret, ul omnium animos ad graves has quaestio­
nes considerandas excitetis, populosque ad eas solvendas
Impellatis. Vobis, praeceptores, sit certum atque statutum
iuventutl amorem inlccre populorum Inopia oppressorum.
In hoc vos, diurnarii, elaborate, ut nobis ante oculos pro­
ponatis cum incepta, quibus nituntur mutua populorum
auxilia, tum lamentabile tot miseriarum spectaculum, quod
homines facile aversantur, ne animi tranquillitate careant.
Nam Id saltem opus est divites cognoscant, pauperes ad
suas veluti lanuas stare atque epularum comissatiouumque
reliquias aucupari.
84. Vestrum est, rerum publicarum rectores, communi­
tates trahere vestras ad artiorem cum omnibus hominibus
nE;L4, n£L Coxc. Vat. II, Const, doçra. de Ecclesia Lumtn Gtniiwn,
n. ij. A. A. SILVII, 1965, p 17 [LE3232]. "CL Coxc. Vat. II. Decr,
deapotioUtu Ukortm, ApoxXo/trum
n. 7, 13 et 14; Λ. 4. SLVIII 1966, pp. &43. M
S56 [LE 3346].

5141

d.

3347

necessitudinem, iisque hoc persuadere, ut nonnihil de suis
effusis sumptibus necessario deduci patiantur ad populo­
rum progressionem provehendam pacemque tuendam. In
vobis denique magnam partem positum est, Viri legato­
rum munere fungentes apud multarum nationum Consilia,
illud consequi, ut infestos Inanesque virium arm orum que
concursus excipiat socia omnium gentium opera, amica,
pacis studiosa suarumque utilitatum incuriosa; quae ni­
mirum spectet ad conspirantem humani generis progres­
sionem incitandam, qua universi homines se magis magis­
que excolere queant.
85. Quoniam vero —hoc fatendum est— saepe saepius
homines male se habent, auod satis de his rebus non cogi­
tant neque meditantur, idcirco consideratos sapientesque
viros, catholicos, Christianos, Dei cultores, supremae veri­
tatis ct iustltiae cupidos, hoc est omnes bona voluntate
praeditos, appellamus, eosque, Iesu Christi verba usurpan­
tes, vehementer rogamus: quaerite et inoenietis ··; vias pa­
tefacite, per quas homines, invicem datis acceptisque au­
xiliis, rebus altius usque exploratis atque caritatis / sensi- 299
bus latius latlusque manantibus, magis fraternam vitae
rationem instituant, ita ut humana societas reapse in om­
nium consensione innitatur.
86. Vos denique omnes, qui, egenorum populorum plo­
ratibus auditis, eorum necessitatibus subvenire conamini,
vos, inqulmus, fautores et quasi apostolos existimamus sa­
lutaris verique nominis progressionis, quae quidem tantum
abest, ut in divitiis contineatur, ad singulorum commodum
pertinentibus vel per se expetitis, ut potius ponenda sil in
rerum oeconomicarum ratione ad humanae personae bo­
num composita, in victuque cotidiano cunctis parato, unde
fraterna caritas quasi efflorescat providentisque Dei au­
xilium perspicue significetur.
87. Extremum, dum toto pectore bene vobis precamur,
cunctos bonae voluntatis homines vocamus, ut suas cum
vestris viribus fratrum more coniungant. Nam sl hodie
nemo dubitat progressionem Idem valere ac pacem, quis
nolit, quaesumus, In eam progressionem sua studia suosque
labores impendere? Nemo scilicet Omnes ergo vos horta­
mur, ut Nostrae anxiae implorationi egregia animi alacri­
tate, in nomine Domini, respondeatis.
Datum Romae, apud S. Petrum, die xxn mensis Martii,
in festo Resurrectionis D. N. I. C., anno mdcccclxvii,
Pontificatus Nostri quarto.—Paulus Pp. VI.
"Lcl, n, 9.

Ada. G. JARLOT in ME 93 (1968) 222-232; M. MORO in Sale«£inara
23 (1967) 516-54B; G. TALLIERCIO in PaL deio 49 (1970) 11S8-1165,
1248-1257. 1289-1277. 1337-1347. 1411-1420; A. ΤΠΧΕΤ in
du
clergé Τι (1367) 549-558. O. VON NELL-BREUN1NG ia Stùxxm. der
Zeil 180 (1967) 8-17; Doc. Cath. 64 (1967) 1015-1038.

3547
1967 APR 1 .-PA ULUS VI, UT. AP. AAS 59 (1967) 947-950

Dilecto Filio Nostro Aloisio Sanctae Romanae Ecclesiae
Presbytero Cardinali Traglia, Tituli Sancti Andreae Apo­
stoli de Valle, Nostro in Urbe eiusque districtu Vicario in
spiritualibus Generali:

Opportunae facultates pro Apostolica Visitatione
in Urbe peragenda conceduntur
PAULUS PP. VI
Dilecte Fili Noster, salutem et Apostolicam Benedictio­
nem.—Ut Christianae vitae renovatio, in quam post cele­
bratum Concilium Oecumenicum Vaticanum II ubique ter­
rarum catholicae Ecclesiae filii alacriter incumbunt, etiam
In hac alma Urbe efficacius in dies foveatur ac promoveatur.
Constitutione Apostolica Praegraves Supremi Pontificatus,
die xxv mensis Decembris proxime elapsi [LE 3529 ] edita.
Pastoralem / Visitationem in Romana Dioecesi indiximus. 948
Hanc autem Visitationem Nosmetipsl In Patriarchal! Archibasilica Lateranensi, Nostra Cathedral! aede, dic ix huius
mensis Aprilis incohabimus; eamque, pro Impenso amore
quo Civitatem complectimur peculiaribus Nostris curis con­
creditam. Nobis in optatis esset per Nos Ipsos pergere et
perficere, nisi id facere gravibus multlpliclbusque Aposto­
lic! muneris sollicitudinibus prohiberemur. Quare magni
momenti munus eiusdem Visitationis Nostro nomine pera­
gendae Tibi, Dilecte Fili Noster, in Domino committendum
5142

η. 3548

SACRA CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI

decrevimus, cetcrisque Venerabilibus Fratribus, qui una
Tecum Romae Nobis In episcopali ministerio obeundo
adiutricem operam praestant. Ne quid tamen frugiferum
huiusmodi Tibi commissum opus impediat, Immo ut Tibi
praesto sint omnia quae ad illud sancte felicitcrquc persol­
vendum conferre possint, vestigiis Decessorum Nostrorum
insistentes, Te peculiaribus facultatibus instructum volu­
mus, quas hisce Litteris Apostolicis in forma Brevis Tibi,
Dilecte Fili Noster, largimur, facta Tibi potestate easdem
sive per modum actus sive habiloaliter delegandi iis Antistibus seu Praelatis ac sacerdotibus e clero saeculari vel
regulari, quos eligere poteris, ut In hac re Tc opportune
adiuvent.
Speciata Igitur peculiari indole huius Visitationis, cui
propositum est <ut universa Romanae Dioecesis pastoralis
actio, per firmiorem aplloremque omnium apostolicarum
virium conexionem, salutare capiat incrementum» (Const.
Ap. Praegraves Supremi Pontificatus) [LE 3529 [, haec sta­
tuimus, quae sequuntur
L Pastoralis Visitatio post Initium sollemni ritu facien­
dum in Patriarchal! Archibasilica Lateranensi, ad univer­
sam Romanam Dioccesim extendenda erit, eademque a
paroeciis incipiet
IL Paroeciarum Visitatio hoc modo peragatur, ut in
primis ea insplciantur quae ad fidem pertineant, ac nominatim Christianae doctrinae institutio variis christifidelium
ordinibus Impertienda et catechesis in scholis tradenda.
Inquirendum praeterea est, num observentur praecepta
Concilii Oecumenici Vaticani Secundi de sacra Liturgia,
normae ad liturgicam fidelium Institutionem spectantes,
nec non praescripta Romanae Synodi (art. 526), praesertim
quod attinet ad Sacrificii Eucharistici celebrationem, ad
sacrorum aedium et altarium decorem, ad sacram supel­
lectilem, ad artem et musicam sacram etc.
Peculiaris ratio habeatur educationis llturgicae atque ac­
tuosae sacrorum rituum participationis eorum, qui ad reliÛ49 giosas laicorum consocla/tiones pertinent. Item inspicien­
dum est, num ad effectum deducantur quae Instructione
ad exsequendam Constitutionem de sacra Liturgia com­
mendantur (art. 35), ut nempe Pastores cum prudentia et
caritate adlaborcnt ad aequalitatem fidelium etiam exte­
rius in Ecclesia manifestandam, ita ut in Baptismi, Confir­
mationis et sacrae Communionis adminlstratlone. in Ma­
trimonii celebratione —quae ordinarie in nupturientium
paroecia habenda erit— atque etiam in ritu exsequiarum,
ad unicam ritus formam pro variis fidelium ordinibus per­
veniatur.
Cum autem ad efficaciam paroecialis ministerii ln tuto
ponendam oporteat quandam agendi rationem praestituere
secundum ca quae certa ac nota sunt, inspiciendum est,
num in singulis paroeciis exstet liber de statu animarum,
in quem anagraph i cae adnotatlones accurate referantur.
Inspicientur denique libri rationum dati et accepti, ita ut
singularum paroeciarum bona, administrandi modus et oe­
conomica condicio clare pateant.

III. Sacrae Visitationi Pastorali obnoxia sunt:
a)ceterae ecclesiae, etiam patriarchales, quae intra
Romanae dioecesis fines sitae sunt, etsi ab ordinaria ipsius
Urbis Vicarii iurlsdictlone exemptae, sublatis ad hunc ef­
fectum abrogatisque quibuslibet iuribus ac privilegiis spe­
ciali ac vcl etiam specialissima mentione dignis, quae sive
ex veteri consuetudine sive ex Apostolicis Constitutionibus
oriantur;
b) omnia Oratoria cuiuslibet Ordinis, etiam Mendican­
tium, Congregationis aut Instituti Regularium, aut Hospi­
talium, quantumvis exemptorum, et generaliter quorum­
cumque Locorum atque Operum piorum, quae quomodolibet nuncupata sint, et quocumque privilegio, exemptione
atque Immunitate suffulta, etiam si de Hs specifica atque
Individua mentio habenda foret;
c)Capitula, domus religiosae virorum vel mulierum,
studiorum Universitates, Seminaria. Scholae, Collegia,
Congregationes, Archiconfrateniitates (can. 707), Piae
Uniones, Associationes, nullo exspectato Nostro speciali
mandato, aut etiam requisito consensu vel licentia, itemque cetera Instituta quae auctoritati ecclesiasticae quoquo
modo sunt obnoxia;
d) in Sacra Visitatione peragenda, praeter ea quae de
paroeciis statuta sunt, diligenter Inquirantur praesens sta­
tus dictorum Institutotum, eorum regulae, navitas, regi­
men, statuta, consuetudines, mores, regularis observantia
Religiosarum Communitatum tam virorum quam mulie­
rum, aliaque omnia ad actum huiusmodi Visitationis quo$30 mododlbct necessario pertinentia, facta facultate ad hunc
sm

1887 APII 8

effectum inspiciendi et perlustrandi Illorum archivi·, bi­
bliothecas, et quaecumquc ln illis continentur documenta
atque etiam Instrumenta authentica, scripturas, librosqui
rationum dati ct accepti.
IV. Volumus denique ut apud Urbis Vlcariatum pecu­
liare Officium constituatur, propriis normis Instructum, ad
quod transmittantur pro opportuno examine relationes de
rebus gestis in Visitatione. Hoc autem Officium, cui prae­
erit Cardinalis Urbis Vicarius eiusque loco in Urbe Vicesgerens, complectetur Episcopos Auxiliares, Delegatos, et
quosdam Consultores delectos e clero saeculari vel regulari,
doctrina rerumque usu praestantes, nec non congruum
officialium numerum. Eidem Officio praesto erit propria
Secretaria seu scribarum coctus. Consultorum erit diligen­
ter perpendere relationes Visitatorum ac deinde consilia
opportune capienda proponere. Quae quidem consilia No­
bis significanda erunt, ut Nostro ludido Nostraeque appro­
bationi sublciantur.
Contrariis quibusvis non obstantibus. Haec edicimus,
statuimus, decernentes praesentes Litteras firmas, validas
atque efficaces iugiter exstare ac permanere; suosque ple­
nos atque integros effectus sortiri ct obtinere; iilisque, ad
quos spectant seu spectare poterunt, nunc et In posterum
plenissime suffragari; slcque rite Judicandum esse ac de­
finiendum; irritumque cx nunc et inane fieri, si quidquam
secus, super his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter
sive ignoranter attentari contigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die i mensis Aprilis, anno mcmlxvii, Pontificatus
Nostri quarto.—Hamletus I. Card. Cicognanï, a publiât
Ecclesiae negotiis.

3558
1967 APR 8.-SC DOCTRINA FIDEI, RESCRIPTUM. PART.·
Facultas

datur convaudandi matrimonium inter
PARTEM A CATHOLICE BAPTIZATAM ET PARTEM CATHOLICAM
SECTAE MASSONICAE ADSCRIPTAM ABSQUE PRAEVIA HU1V3
PARTIS RECONCILIATIONE CUM ECCLESIA CATHOLICA

Casus—Vn uomo, nato da genitori cattolici, battezzato e
creslmato nella Chiesa cattolica, in etù adulta, ln segullo aJ
cattivo esempio dei proprio padre, si iscrisse alia scita mai­
son i ea e abbandonô ia pratlca della religione. St sposô trentotto anni orsono nella Chiesa episcopaliana con una aeattolica. Dalla loro unione non è nata prole. /\desso, pur noa
essendo disposto a riconciliarsi con la Chiesa per mezzo drlla
confessione sacramentale, I'oratore desidera convalidare II ma­
trimonio nullo, o come egli st esso lo esprime, riccvere la <benedizlonc» della Chiesa sulla unione invalida. D’ultra parte,
non ê disposto a dare le dimissioni dalla setta massonica
piuttosto per motlvi dl ordine 'sentimentale', p. e.: sono molti
anni che e socio dei massoni; I 'fratelli' lo hanno più volte
assistito in certe sue difficoltà economiche, ecc.
Dl fatto perb, da molti anni non assiste più alie sedute
massoniche, probabilmente perché da tempo soffre da malattia cardiaca; Ia sua moglie è mezza cicca e lei itessa è
figi ia di genitore cattolico.
Secondo 11 parroco dell’oratore. questo è quasi un 'radii*
ben poco capace di comprendere rincompatlbllità assduti,
tra la dottrina cattolica e gli errori massonici. Ciô non ostante
per6 sembra essere, sempre sccondo il parroco, una personi
di buona volontâ.
Il parroco è anche del parere che esista la speranza della
futura riconcilinzionc dell’ora to re con la Chicsa nonché dclla
conversione dclla consorte. Egli da anche le garanzie che lo
scandalo non ê da tcracre nel caso della convalida del ma­
trimonio e si adopererà per ricondurre 1'oratore alla Chiesa
quanto prima.
Ciô premesso, domando umllmente se si possa permettere
la convalida del matrimonio In caso, senza la condlzione che
I’oratore debba dimettersi dai massoni, tenendo conto della
sua ignoranza. della speranza della (utura riconclliazione con
la Chicsa e dclla possibile conversione della consorte. Oto
proporre il caso perché ml sembra cl sia stata qualche diml·
nuzlone dcll’ostilitù del massoni ultlmamente verso la Chiesa,
almeno qui negli Stati Uniti.
Rescriptum—S. C. pro Doctrina fidei diei 8 Aprilis 1967.
Cum ex can. I. C. 1065 appareat massones a matrimonio con­
trahendo absolute non excludi eorumque admissionem pen­
dere a prudenti Ordinarii arbitrio, hoc Sacrum Dicasterium
respondendum censult rem remittendam esse prudentiae ct
conscientiae Tuae, quae ergo poterit oratorem ad matrimo­
nium convalldandum admittere si, prae oculis habitis ce. 1065
ct 1066, Id Tibi in Domino visum fuerit. Quia autem orator
videtur satis bonae fidei, et periculum educationis prolis in
secta ocatholica abest et quia matrimonii con validalio viam
sternere censetur ad futuram plenam reconciliationem oratoris
cum Ecclesia, imo et nd mulieris conversionem, nihil iam im­
pedire videtur quominus precibus oratoris adrui ere possis, re­
moto ncandali periculo.
r*?Ldxr*arl0

Aureliae, Prot. N. 1031 S7m.· lurist 23 (1W6)

51U

19G7 APR 12-15

SC STUDIORUM - CONSISTORIALIS - DOCTRINA FIDEI

35-49
1967 APR

12.-SC

STUDIORUM,

RESPONSUM.

PART.·

Urget adhuc, post Motu Ph. De Episcoporum mune­
ribus, OBLIGATIO OBTINENDI BENEPLACITUM APOSTOLICUM
AD READMISSIONEM EORUM QUI E SEMINARIIS VEL COLLE­
GIIS RELIGIOSORUM DIMISSI FUERUNT

Madrid, 12 dc abril dc 1967

Emlencia Revercndltima: Por venerado encargo de Ia Sagrada Congregaciôn de Seminarios y Universldades de Est α­
φοί, tengo el honor de comunicar a Vues ira Excelencla Revtrtndbinia lo slguiente:

Después de la promulgaclôn dc Motu Proprio De Episco­
porum muneribus [LE 3449 ]. han surgldo dudas respecto a si

suhshte todavia la obligaciôn dc los Excclenllsimos Ordina­
rios de recurrir a la Santa Sede para poder readmitir en ei
Seminario a los ex religiosos y ex seminaristas, segun lo dispuesto en los dos Decretos dc Ia cltada S. Congregaciôn: Con­
siliis initii, de 25 de Julio de 1941 (LE 1635] y Sollemne
babd, de 12 de Julio dc 1957 (LE 2677 ].
Sometida Ia cuestiôn a la augusta considcraciôn del Santo
Padre, Su Santidad se ba expresado en el sentido que los cl­
udos Decretos conservan su vigor, no viéndose la oportunidad
al motives suficlentes para exiinir a los Excclentlsimos Ordi­
narios de recurrir al inencionado Su grado Dicastcrio en los
casos previstos en los susodichos Decretos.
Con el mayor afecto mc complozco en saludarle, reiterândome una vez môs, dc Vu es tra Excelencla Reverendisima ait.
s. u—Ant. Riberj, Nuncio Ap.
• Texrus datur iuxta notiûcaiionem Nuntii Ap. in H-spania dio 12
aprùs 1667. Prot. N. 7141. dalam: üustraciôa dol clero 60 (1967) 513.
Ada. Csjtradôn del clero 60 (1967) 513-514.

3550
1967 APR 15.-SC CONS., DECR. AAS 59 (1967) 645-647

Decretum

de immutatione Vicariatus
Gallia

Castrensis in

Arduam gravissimumque opus spiritualis curae militum
Galliae, laeta conspexit Apostolica Sedes, quod hisce tem­
poribus, ab eo scilicet inito, anno nempe 1952, Vicariatus
Castrensis, per navam sollertiam Emi P. D. Mauritii
S. R. E. Cardinalis Feltin, qui prior sapienter eidem prae­
fuit, eo pervenit ut aptis rationibus compositus, iusta ce­
perit incrementa uberesque animabus ediderit fructus.

Haec sane a Galliae quoque militaribus Magistratibus
satis perpensa videntur, qui dc militum spirituali cura —in
iis quae ad eosdem pertinent— rectius gerendr, rite pro­
ditis legibus—anno 1964—servitio, vulgari nomine «Ser­
vice des cultes», aliter constituto, decernere sategerunt,
dum ecclesiasticum virum pro catholicis militibus praepo­
situm Apostolica haec Sedes Consistorial! Decreto diei 28
Marti! 1964 [LE 3177], episcopali dignitate condecoratum
voluit, titulo Directoris Generalis eidem tributo.
Eadem vero Apostolica Sedes —quemadmodum nullo
nmquam non tempore Ecclesiae Catholicae cordi fuit, ac
nuper In Concilio Oecumenico Vaticano II, ceterisquc re­
centibus Apostolicis Litteris iterato dictitatum est— com­
muni consilio magis conspirare consulens, cum novissimus
Vicarias Castrensis, Excrhus nempe P. D. Petrus Vcuillot,
maximis ceterum Parisfcnsis archidioecesis gubernandae
studiis detentus. Vicarii Castrensis Galliae munere sponte
ultro cesserit, Vicaria tum Castrensem Gallicum nova ra646 tlone ordinare atque componere consult./
Quapropter Ssihus Dominus Noster Paulus, Divina Pro­
videntia Pp. VI, praehabito favorabili volo Excriii P. D.
Pauli Bertoli, Archiepiscopi titularis Nicomediensis et in
Gallia Nuntii Apostolici, dc consilio infrascripll Cardinalis
Sacrae Congregationis Consistorialis Pro-Praefecti, quae
sequuntur decernit:

1) Firmis tectisque ceteris omnibus quae Consistorial!
Decreto Obsecundare nolis diei 26 iulii 1952 (LE 2302]
constituta sunt, hac In re tantum derogans, officium Vi­
carii Castrensis Galliae a persona seu munere Archiepiscopi
Parislensis se!ungit ac Praelato ab Apostolica Sede, con­
latis consiliis cum Episcoporum Conferentia Galliae ad nor­
mam Apostolicarum Litterarum Ecclesiae Sunciae Motu

5145

n. 3549-3551

Proprio die sexta Augusti 1966 datarum ÎLE 3457] electo,
ίη posterum tribuet, postquam de eius designatione cum
Galliae competentibus Magistratibus consultum fuerit, id­
circo ut idem Praelatus tum ecclesiastica tum civili iurisdlctlonc in servitio regendo spiritualis curae catholicorum
Vicariatus Castrensis subditorum polleat.

Hic autem Vicarius Castrensis Galliae nuncupabitur, at­
que eius ecclesiastica iurisdictio —uti mos est— ordinaria
erit tum fori interni tum fori externi, personalis ac spe­
cialis.

Idem Vicarius Castrensis, licet ad nonnam Decreti me­
moratae Oecumenicae Vaticanae Synodi II De pastorali
Episcoporum munere in Ecclesia cap. Ill, 38, 2 [LE 3332],
ad Episcoporum nationis Gallicae Co nièrentiam pertineat,
suam simul operam cum Conferentia seu consilio provin­
ciali regionis parisiensis consociabit quoad ea pastoralia
munera quae in eiusdem regionis ambitu ad suum ministe­
rium pertinent.
2) Quod supra memoravimus Consistoriale Decretum
verbis incipiens Vicariatus Casirenûs diei 28 Martii 1964
delet omnino seu abrogat, Cappellani Directoris Generalis
Vicariatus Castrensis abolens munus (LE 3177].
Vicarius Castrensis Relationem de statu Vicariatus Ca­
strensis singulis quinquenniis exhibebit iuxta formulam ab
-Apostolica Sede praescriptam. Quinquennia autem sunt
fixa ad normam can. 340, j 1, proinde huiusmodi obliga­
tioni satisfaciet anno quo locorum Ordinarii Reipublicac
Galliae Relationem de statu dioecesium exhibere tenentur.

Eodem anno quo Relatio promenda, ad nonnam Con­
sistorialis Decreti Ad Sacra Limina diei 28 Februarii 1959
[LE 2809], Vicarius Castrensis ab Urbem Apostolorum
Petri et Pauli sepulchra veneraturus accedet et Romano
Pontifici sistet.
Ad haec exsecutionis mandanda Sanctitas Sua deputare
dignata est / memoratum Excmum Nuntium Apostollcum 617
in Gallia, eidem tribuens necessarias ct opportunas facul­
tates ad effectum de quo agitur factoque illi onere quam­
primum transmittendi ad hanc Sacram Congregationem
Consistorialcm authenticum exemplar actus peractae ex­
secutionis.

Quibus super rebus Ssmus Dominus Noster praesens edi
iussit Consistoriale Decretum perinde valiturum ac si Apo­
stolicae sub piumbo Litterae datae fuissent

Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis Con­
sistorialis, die xv aprilis a. mcmlxvii.—Carolus Card. Confalonieri, Pro-Prae{. Ernestus Civardi, Subset.

3551
1967 APR 15.-SC DOCTR. FIDEI, NOTIFICATIO. PART.·

Clerici

in regiones communistarum dicioni subiectas
ITINERANTES, INDIGENT LICENTIA S. C. PRO NEGOTIIS
Ecclesiae Extraordinariis

Roma, 15 aprile 1966

Eccellenza Rer^a^ In questi tempi si vert fica più volte U
caso di sacerdoti e religiosi, che per varii moliri *1 recano ln
paesl comunisti.
Si è notato che da tali viaggl di ecclesiastici, sprowhti dl
conosccnze precise e approfondi te dclla sit nazi one d’OItre
Cortina, provengono non lieri inconvenienti per la Chiesa. «ia
In quel paesl, eno altrove, a causa soprattutto dclla speculazione faziosa che ne fanno gli avversari dclla Chiesa.
Per prevcnlre questi Inconvenienti gli Emihl c Revrtd Padri
di questa S. Congrcgazione hanno deriso che d'ora in avanli
gli Ordinari prima di concedere tl permesso al sacerdoti e re­
ligiosi, che Intendono recarsl in paesl a regime cornu ah Ia chiedano II «nulla osta» nilo S. Congregazione per gh Affari Eccle­
siastici Straordlnari.
Tanto ml premuro partecipare all'Ecc.rn Vostra Revrfta
Srrchè voglia comuniearlo ai Vescovi e a! Superolri Religio·!
I codes ta Nazione. che dovrnnno agire ln merito con la ne­
cessaria prudenza e riscrvatrxxa.
Profit to dell'occasione per porgere alTEcc.xa Vostra ! mti
del nilo sincero e devoto ossequlo con coi mi professo drlPEcc.za Vostra Reviha devibo.—P. Parentk. Segrrlarte.
♦ Logatif Pontificia ln singulis nationibus. iuxta tsxftan Nuntie Apdn
Italia maris.· Notüdario della CSM. η 121 (1967) p. 173. VHa etiasi
pro Nuntio Ap in Hispania Cuatraaoo del rimo 60 (1967) 51L5J5.

5146

SACRA CONGR. RELIGIOSORUM - PAULUS VI

η. 3552-3553

3552
1967 APR 17.-SC RELIGIOSORUM, RESPONSUM. PART.·

Normae circa clausuram servandam

in monasteriis
MONIALIUM QUAE HUCUSQUE OPERA EXTERNA HABUERUNT

Roma, 17 aprilc 1067
Reverendissimo Padre, Da questa Sacra Congregazione
sono stall attentamente studiati i quesiti sottopostl dalla
Patemità Vostra Reverendissima, con letlera del 23
Marzo seorso., Prot. N.® 454-65-91, in merito al rinnovamento della vita religiosa nel Monaster! di Clarisse, Concezioniste e Terziarie Rcgolari, dipendenti o spiritualmcnte
jegati all Ordine dei Frati Minori.
Ad ognuno dei puntl proposti, che si rifcriscono sopratutto al n.® 32 del Motu Proprio Ecclesia Sanctae, si risponde come segue:
1. Le Monache siano invitate a scegliere al più presto
o le opere di apostolato o l'osservanza della clausura papa­
le. In alcuni casi, d'accordo con il Delegato dell’Ordine,
le opere si possono prorogare fino a tre annl; trascorso
questo termine si ricorra alla S. Sede.
2. L'ascolta delle Monache, anche per i Monasteri soggetti aU’Ordinario de! luogo, vlene fatta dal Delegato dellOrdinc, 11 quale perô, per la decisione che dovranno pren­
dere le Monache, si mantenga in contatto con il Vescovo.
Le Monache decideranno in un Capitolo straordinario, al
quale prendano parte anche le Converse, e nel quale si
richiedono almeno i due terzi di voti.
3. Per la soppressione effettiva della clausura papale,
dopo la decisione del Monastère, si richiede una dichiarazione della S. Congregazione dei Religiosi. In attesa della
revisione delle Costituzioni, 1 Monasteri che inlcndono proseguire le opere, d'accordo con il Delegato dell Ordine,
preciseranno le norme della loro clausura.
4. Le Monache che hanno votato contre la decisione
della maggioranza per se debbono restare nel Monastère,
adatlandosi perô alla nuova fisionomia del Monastère stes­
so; nei singoli casi si potrà chiedere il passaggîo ad altro
Monastère, chc accetti le richledentl.
Profitto volentieri deli'occasione per compiacerml con
Vostra Patemità del lavoro che va complendo per il rinnovamento della vita contemplativa, mentre mi professo,
con sensi di religioso ossequio, della Patemità Vostra Re­
verendissima devotissimo nel Signore,—L Card. Anto­
ni um, Pre/. Paolo Philippe, Secr.
* Vicirio Generali O. F. M.. Prot. N. S. R. 1466/66: AOFM 88 (1957)
365-368. Adn. la AOFM 83 (1967) 384-365.

3553
1967 MAI 2.-PAULUS Vl, MOT. PR. AAS 59 (1967) 385-390
Normae Episcopis Ecclesiarum Orientalium,

ad fa­
cultatem DISPENSANDI SPECTANTES, IMPERTIUNTUR

PAULUS PP. VI

Episcopalis potestatis quae sit amplitudo dilucide de­
finitur a Concilio Oecumenlco Vaticano II, quod Nobis
feliciter contigit inceptum prosequi et claudere, praesertim
In Decreto a verbis Christus Dominus 1 incipiente. In hoc
enim Decreto, n. 8, quae sequuntur legimus:
a) Episcopis, ut Apostolorum successoribus, in dioecesi­
bus ipsis commissis per se omnis competii potestas ordinaria,
propria ac immediata, quae ad exercitium eorum muneris
pastoralis requiritur, firma semper in omnibus potestate
quam, vi muneris sui, Romanus Pontifex habet sibt vel alii
Auctoritati causas reservandi.
b) Singulis Episcopis dioecesanis facultas fit a lege ge­
nerali Ecclesiae in casu particulari dispensandi fideles in
quos ad normam iuris exercent auctoritatem, quoties id ad
torum bonum spirituale conferre iudicent, nisi a Suprema
386 Ecclesiae Auctoritate specialis reservat io facta fuerit ’. /
Quod praescriptum ut ad effectum aduccrctur, die xv
mensis lunli superioris anni Litteras Apostolicae dedimus
dc Episcoporum muneribus3, ubi pro universa Ecclesia
‘Cfr 4.

A

S. LVRI

PP 673-701 [LE 3332 U · Ibid., p.

676.

1907 APR 17-.MAI 2

Latina indicem statuimus legum generalium, quarum rela­
xationis onus Nobis reservabatur, hoc est legum a quibus
dispensandis Apostoiica Sedes sc numquam non continuit,
vel a quibus nonnisi perraro, ob res quae in humana con­
sortione momentum obtinent, dispensare consuevit.
Eodem fere tempore, instante Sacrae Congregationis pro
Ecclesia Orientali Cardinali Pro-Praefccto, vocationem le­
gis, ad n. 8-b quod attinet, pro Ecclesiis Orientalibus pro­
rogatam voluimus 4, eam praecipue ob causam, ut similis
index ad Indolem Ecclesiarum Orientalium accommodatus
aptius condi posset, quippe qui ob maiorem disciplinae va­
rietatem accuratiore indagatione indigeret.
Nunc autem, eadem Sacra Congregatione pro Ecclesia
Orientali aliisquo Officiis Romanae Curiae, Commissioni­
bus Postconclliaribus atque Secrctariatlbus auditis eorumque sententiis mature perpensis, certa scientia Suprema
et Apostoiica auctoritate Nostro, haec quae sequuntur pro
Ecclesiis Orientalibus sive declaramus sive decernimus,
L Quas leges providentisslma Mater Ecclesia Litteris
Apostolicis Crebrae altatae (22 Febr. 1949)
,
*
Sollicitudinem
Nostram (6 lan. 1950)·, Postquam Apostolicis Litteris (9
Febr. 1952)7, Cleri sanctitati (2 Ian. 1957)’, pro Ecclesiis
Orientalibus sanxit atque aliis deinceps editis documentis
statuit ncc revocavit, integras et sanctas declaramus, nisi
eas Concilium Oecumenlcum Vaticanum II aperte abro­
gaverit aut iis ln quibusdam obrogaverit vel derogaverit./ 357
II. Episcopi dioccesani seu eparchlalcs intelleguntur
non solum Episcopi residentialcs, sed etiam alii ipsis In
iure aeouiparati ·. Quod postulant sive paritas iurlum, qui­
bus Episcopi eparchialcs et alii frumitur, sive communis
eorundem iurium ratio, sive necessitas providendi bono
spirituali fidelium. Quare hac dispensandi facultate gau­
dent etiam Exarchi cum territorio proprio 10, Exarchi Apo­
stolici u, Exarchi patriarchal es et archiépiscopales (ad nor­
mam cann. 388 et 391 Litt. Ap. m. p. d. Cleri sanctitati) u,
Administratores Apostolici permanenter constituti u.
III.Dispensatio intellegitur relaxatio legis in casu spe­
cialt. Facultas vero dispensandi exercetur circa leges prae­
cipientes vel prohibentes, non autem circa leges constitu­
tivas.
In notione dispensationis minime continetur concessio
licentiae, facultatis, indulti et absolutionis.
Leges ad iudicia spectantes, cum ad iurium defensionem
sint constitutae, et ab iis dispensatio bonum spirituale fi­
delium directe non respiciat, non sunt obiectum facultatis,
de qua agitur in Decreto Christus Dominus, n. 8-b u.
IV.Nomine legis generalis Ecclesiae veniunt leges dum­
taxat disciplinares, a Suprema Auctoritate ecclesiastica
constitutae, quibus tenentur ubique terrarum omnes pro
quibus latae sunt; minime vero eae leges divinae, cum na­
turales tum positivae, a quibus unus Summus Pontifex
—ubi potestae vicaria utitur— dispensare valet; quemad­
modum fit in dispensatione a matrimonio rato et non con­
summato, ab lis quae circa privilegium fidei versantur, el
ab aliis.
V. Casus particularis spectat non tantum singulos fide­
les, sed etiam plores personas physicas, communitatem
quandam sensu stricto constituentes. /
w
VI. Fideles, in quos ad normam iuris auctoritas dispen­
sandi exercetur, sunt fideles sive proprii sive alieni ritus,
qui ratione domicilii vel alius tituli Episcopo sublciunlur n.
VII. Ad dispensationem concedendam requiritur Iusta
ct rationabilis causa, habita etiam ratione gravitatis legis,
a qua dispensatur. Causa vero legitima dispensationis est
spirituale fidelium bonum lf.
VIII. Salvis facultatibus quae Patriarchis, Archtepiseopis Maioribus, Legatis Romani Pontificis et Hicrarchis le­
gitime competunt, Nobis expresse reservamus dispensatio­
nes quae sequuntur:
■ Cfr. A. A. S. LVIII (1966), pp. 467· 472 (LE 34401- ‘ Cfr. .4. A. S. LVIll
(1966), p. 513 (LE M-Ul· ‘Motu proprio De dwciplieia taerAmerUi nuinmonii pro EctUèia OrienLalù A. A. S. XXXXI (1949), PP· 89-117 (LE 2039).
• Motu proprio De hUiciit pro Eeelena Orunialù A. A. S. ΧΧΧΧΠ (X95ÇX,
pp. 5-120 [LE 2098 ]. ’ Motu proprio De Rdif^asü, de bonit Eaiaiu
temporali but, de terboram xjriificatûme: A. A. S. XXXXIV (1952), pp. 65·
X50 [LE 2263]. · Uota proprio De Ritibus OrienLxlibiu, de penemù prj
Ecdesiù Orienlalibut: A. A. S. XXXXIX (1957). pp. 433-600 (LE 2664].
• D-creturn de past. Epp. munere £n Eccl CVixIms Domûuu m m et.
A. .4. S. LVIII (X9^). P· 683 (LE 3332).
’· Utt. Ap. tnotn proprio d. Oui
tanguai», corn 364, | 2: A. A. S. XXXXIX (1957), p. 541 (LE 2664’
» Ibid., can. 367. i 1. “.4. A. S. XXXXIX (1957), p.
[LE 2664!·
»· Ibid., can. 335. 4 r. 1. «· Cfr. A. A. S. LVIII (1966). p. 677 (LE 3331).
11 Lit. Ap. motu prcpno d. Clen lanetitali, can. 22: /4. A. S. XXXXIX
(»957). PP- 44Î-443 (LE 2664]. »· Decretum de past. Epp. munere in
LccL ChruUi Demi™, n. 8b: .4. A. S. LVIII (1966), p. 676 [LE 3333).

5148

1. Ab obligatione caelibatus seu a prohibitione matri­
monii contrahendi, qua diaconi ct presbyteri astringuntur,
etiam sl od statum laicalcm legitime redacti aut regressi
sint, ln ritibus in quibus non admittuntur clerici conlugatilT; in ceteris vero ritibus Udem, si caelibatum libere ele­
gerint
2. In ritibus In quibus non admittuntur clerici conlugatl, o prohibitione exercendi ordinem presbyteratus facta
eonlugatls, qui eundem ordinem sine dispensatione ApoBtollcac Sedis receperintlf.
3. A vetito, quod In clericos In maiore Ordine consti­
tutos cadit, exercendi per se vel per alios negotiationem
aut mercaturam, sive in propriam sive in aliorum utili­
tatem >·.
4. A legibus generalibus, quae afficiunt monachos ccterosque religiosos uti tales, non autem quatenus ildem
Patriarchis oc Hlcrarchis locorum ad normam Iuris et
raesertlm Decreti Conciliaris Christus Dominus (nn. 335)11 subsunt, firma semper manente religiosa disciplina
et salvo iure proprii Superioris.
A ceteris legibus generalibus tantum sl agatur de monaSSÎ chis/Monasterii exempti, vel de religiosis Religionis cle­
ricalis exemptae pontificia exemptione.
5. Ab obligatione denuntiandi sacerdotem reum delicti
sollicitationis in confessione, ad normam Constitutionis Be­
nedicti XIV Sacramentum Paenitentiae al.
6. Ab impedimento aetatis ad matrimonium valide con­
trahendum, quoties aetatis defectus biennium excedit ,a.
7. Ab impedimento matrimoniali orto cx diaconatu, vel
sacro Ordine presbyteratus, vel ex sollemni seu maiore pro­
fessione religiosa
8. .Ab impedimento criminis, de quo in canone 65, 2
et 3.
9. Ab impedimento consanguinitatis in linea recta et
in linea obliqua usque ad tertium gradum
10. Ab impedimento orto cx affinitate ex digenela in
linea recta ’·.
11. Ab omnibus impedimentis matrimonialibus, si aga­
tur de matrimoniis mixtis, quotiescumque servari nequeunt
condiciones iure requisitae *7.
12. A forma iure praescripta ad valide contrahendum
matrimonium.
13. A lege renovandi consensum matrimonialem in sa­
natione in radice, quoties: a) requiritur dispensatio ab im­
pedimento Sedi Apostolicae reservato; b) agitur de impe­
dimento luris naturalis vel divini, quod iam cessaverit;
t) agitur de matrimoniis mixtis, cum servatae non fuerint
condiciones iure praescriptae t8.
14. A poena vindicative iure communi statuta, quae
ab Ipsa Sede Apostoiica declarata vel inflicta fueriL
3M 15. A tempore statuto pro ielunio eucharistico. /
Nonnae de facultatibus dispensandi, Episcopis iuxta
Conciliare Decretum Christus Dominus tributis, valere in­
cipient a die vi mensis Augusti huius anni, in Transfigu­
ratione Domini Nostri lesu Christi.
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis statuta sunt, ea omnia firma ac rata esse innemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die n mensis
Mail, in festo s. Athanasii Pontificis ct Doctoris, anno
MDCcccLxvn, Pontificatus Nostri quarto.—Paulus Pp. VI.

S

"UtLAp. mota proprio d. Citri toHditaii, can. 157, fa: A. A. S. XXXXIX
Üî57).p 477 [LE 2664J. ·· Ibid., can. 72, i a: A. A. S. XXXXIX (1957).
P· 457· '· Ibid., can. 83. ··Cfr. A. A. S. LVIII (1966), p. 690 [LE 3332].
"Die i lunü 1741; cfr. Codex Iuris Canonici, Documenta, Docuin. V, in
A A. S. IX (1917), PP- 505-508.
Motu proprio Cribrat alLUat, cam 31:
A. A S. XXXXI (1949). P- 95 [LE 2029].
” Ibid., can. 62, j 1 et can. 63.
MIW- ·· Ibid., can. 66. ·· Ibid., cann. 67 et 68. 11 IbicL, can. 51.
"IbicL, can. 51.
Ada. F. BERSDII in Pal. clero 47 (1963) 941-931; M. BREYDY in
I£DC 24 (1963) 159-166; J. REZAC in PrM 57 (1968) 3-79.

3554
1967 MAI 2.-SC

Facultas

CONCILII,

Rescr.—In the audience granted to the undersigned secre­
tary of the Sacred Congregation of the Council on 29 April,
1967, His Holiness deigned to accede to the proposed petition
as n favor by way of an experiment for a six-year period,
provided the other requirements are observed. At the end
of this experimental period, a report should be made lo the
Sacred Congregation of the Council.
Given at Rome, 2 May, 1967.
♦ Cuidam Ordinario loci, Prot.N, 111638J): EOUSCAREN VL p. 422423.

3555
1967 MAI 4.-SC RIT., INSTR. AAS 59 (1967) 442-448

Instructio altera ad exsecutionem Constitutionis
de sacra Liturgia recte ordinandam
Tres abhinc annos, per Instructionem Inter Oecumenici,
ab hac sacra Rituum Congregatione die 26 Septembris 1964
datam fLE 3217], variae accommodationes, in sacros ritus
inducendae, statutae fuerunt, quae veluti primitiae gene­
ralis liturgicae instaurationis, a Constitutione conciliari de
sacra Liturgia [LE 3141] praevisae, die 7 Martii 1965
vigere coeperunt.
Quam copiosi fructus inde colligi coepti sint, satis e plu­
ribus Episcoporum relationibus elucet, quibus constat auc­
tam ubique gentium magisque consciam et actuosam eva­
sisse christifidelium sacrae Liturgiae participationem, prae­
sertim vero sacrosancto Missae Sacrificio.
Ad hanc vero participationem augendam atque ad ipso­
rum rituum, Missae praesertim, pleniorem perspicuitatem
et intellegentiam comparandas, iidem Episcopi nonnullas
ollas proposuerunt accommodationes, quae quidem ad
«Consilium ad exsequendam Constitutionem de sacra Li­
turgia» prius delatae, ab eodem Consilio et ab hac sacra
Rituum Congregatione probe examinatae et perpensae fue­
runt.
Quamvis igitur non omnia quae proponebantur nunc
saltem admitti possint, nonnulla tamen, quae pastorali
ratione commendantur et futurae ac definitivae instaura­
tioni liturgicae obstare non videntur, statim in praxim
deduci posse visa sunt, utpote quae ad ipsam iiturgicam
instaurationem progressive inducendam utili? censeantur,
quaeque ex alia parte per rubricales dispositiones, firmis
manentibus actualibus liturgicis libris, applicari possint.
Hac vero oblata occasione necessarium videtur in men­
tem omnium revocare capitale illud ecclesiasticae discipli­
nae principium etiam a Constitutione dc sacra Liturgia
sollemniter confirmatum, scilicet: «Sacrae Liturgiae mode­
ratio ab Ecclesiae auctoritate unice pendet... Quapropter
nemo omnino alius, etiamsi sit sacerdos, quidquam proprio
marte in Liturgia addat, demat, aut mutet» (Consi, de
sacra Liturgia, n. 22, §§ 1 ct 3) [LE 3141].
Ordinarii igitur, sive locorum sive religiosorum, memores
sint gravis / sui muneris coram DonVno sedulo advigilandi 443
ut huiusmodi lex, tanti momenti in Ecclesiae Institutis et
vita, adamussim servetur. Sed et sacrorum administri om­
nes cunctiquc fideles velint huic necessariae normae libenti
animo sese conformare.
Hoc enim exigit sive singulorum aedificatio atque bo­
num spirituale; sive harmonica in Domino conspiratio et
mutuum exemplum in bonum Inter fideles eiusdem con­
gregationis localis; sive denique grave officium, quod sin­
gulis communitatibus Incumbit, cooperandi ad bonum Ec­
clesiae per totum orbem diffusae, praesertim hodiernis ln
adiunctis quibus id quod boni aut mali Io communitatibus
localibus evenit cito in universam familiae Del compaginem
redundat.
Omnes ergo monitionem Apostoli considerent: «Non enim
est dissensionis Deus, sed pacis» (i Cor. 14, 33).
Ut autem liturgica instauratio pressius ad rem deducatur
et progressive procedat, sequentes accommodationes et va­
riationes statuuntur.

I.
RESCRIPTUM.

De Missae formulis eligendis

PART.·

datur constituendi parochum ad periodum
ET experimentum sex annorum

Preces—The Bishop of SL Anne Diocese in the Province
of Quebec requested permission to appoint pastors for a term
of MX years after which they could be reappointed.
5149

n. 3oo4

SAGRA CONGREGATIO CONCILII - RITUUM

1967 ALVI 2-4

1. Extra tempus au a drages i mal e, diebus III classis,
dici potest sive Missa de Officio diei, sive .Missa de comme­
moratione in Laudibus facta. In hac Missa adhiberi potest
color Officii diei, ad normam n. 323 Codicis rubricarum.
2. Ordo lectionum per ferias, si a Conferentia Episco­
pali propriae Dicionis admittitur in Missis cum populo.
5150

SC RITUUM, INSTRUCTIO ALTERA DE S. LITURGIA

η. 3555

adhiberi potest etiam in Missis miae sine populo celebran­
tur; quo in casu lingua vernacula pro lectionibus permit­
titur.
Huiusmodi autem Ordo lectionum per ferias assumitur
quibusdam diebus II classis, qui in ipso lectlonario indican­
tur, et in omnibus Missis III et IV classis sive de tempore,
sive de Sanctis, sive votivis quae lectiones stricte proprias
non habent, idest lectiones in quibus mentio fiat mysterii
vel personae quae celebrantur.
3. In feriis per annum, quando resumitur Missa domi­
nicae praecedentis, loco orationum dominicae, sumi pos­
sunt aut una cx orationibus ad diversa, quae in Missali
recensentur, aut orationes unius e Missis votivis ad diversa
444 in Missali exstantibus. /

15. In Missa cum populo, ante postcommunlonem, pro
opportunitate, vel sacrum silentium per aliquod temporis
spatium servari potest vel cani aut did possunt pwimui
nut canticum laudis, e. g. ps. 33 Bene/dlcam Domino; ps. 150 4R
Laudate Dominum in sanctuario eius; cantica Benedicite,
Benedictus es,
16. In fine Missae populo benedicitur Immediate ante
dimissionem. Placeat laudabiliter a sacerdote ab altari re­
cedente secreto dicitur.
Etiam In Missis defunctorum datur benedictio et fit di­
missio formula consueta. Ite, missa est, nisi Imediatc le·
nuatur absolutio; quo In casu, omissa benedictione cl dicto
Benedicamus Domino, proceditur ad absolutionem.

IV.

IL

Dc oration ibus in Missa

4. In Missa unica dicatur oratio. Attamen, sub unica
conclusione cum oratione Missae, additur iuxta rubricas:
a) oratio ritualis (CR n. 447); oratio Missae votivae
impeditae In professione religiosorum vel religiosarum so­
dalium (Rubr. spec, .Missalis); oratio Missae votivae im­
peditae «Pro sponsis» (CR n. 3S0); b) oratio in Missa vo­
tiva pro gratiarum actione (CR n. 382 el Rubr. spec. Missalis); oratio in anniversariis Summi Pontificis ct Episcopi
(CR nn. 449-450); oratio in anniversario propriae ordina­
tionis sacerdotalis (CR nn. 451-452).
5. Si plures in eadem Missa addendae essent orationes
sub unica conclusione, una tantum additur, celebrationi
magis propria.
6. Loco orationis imperatae. Episcopus potest unam
alleramve intentionem pro peculiaribus necessitatibus ora­
tioni fidelium inserere.
Item, decreto Conferentlae Episcopalis, eidem orationi
fidelium inseri possunt precationes, quae pro reipublicae
moderatoribus diversis in locis diversimode fleri imperan­
tur, necnon peculiares intentiones pro necessitatibus ad
universam nationem vel regionem spectantibus.

1007 MAI 4

De quibusdam circumstantiis particularibus

17. In Missis «Prosp onsis» orationes Propitiare et Deus,
qui potestate non dicuntur inter orationem dominicam el
eius embolismum, sed post fractionem et immixtionem,
immediate ante Agnus Dei,
Sl autem Missa celebratur ad altare versus populum,
celebrans, post Immixtionem, pro opportunitate, facta genufiexionc, accedit ad sponsos et dicit praedictas orationes.
Quibus expletis, redit ad altare, genuflect!t, et Missam de
more prosequitur.
18. Missa celebrata a sacerdote caecutiente vel Infirmo,
qui ex induito Missam votivam dicit, ita ordinari potesb
a) sacerdos orationes ct praefationem dicat e Missa
votiva; b) alius sacerdos vel diaconus vel lector, vel mi­
nistrans proferat lectiones c Missa diei vel e lectlonario per
ferias disposito. Si lector vel ministrans tantum habetur,
huic facultas fit legenti etiam Evangelium, omissis tamen
Munda cor meum, lube domne benedicere et Dominus sil in
corde meo. Celebrans autem lectioni evangelicae praemittit
Dominus nobiscum, et in fine librum osculatur; c) Schola
vel populus aut etiam ipse lector proferre possunt antiphonas ad introitum, ad offertorium et ad communionem
necnon cantus inter lectiones occurrentes.

V.

De quibusdam variationibus in Officio divino

III. De quibusdam variationibus in ordine Missae

19. Diebus I et II classis, qui Matutinum habent cum
tribus Nocturnis, donec instauratio Officii divini perficia­
tur, unicus tantum Nocturnus cum tribus psalmis et tribus
lectionibus dici potest. Hymnus Te Deum dicitur, iuxta
rubricas, post tertiam lectionem. In Triduo sacro serven­
tur rubricae propriae Breviarii romani./
447
20. In recitatione a solo, omittuntur absolutio et be­
nedictiones ante lectiones, et conclusio Tu autem in fine
earum.
21. In persolvendis Laudibus et Vesperis cum populo,
loco capituli lectio longior e sacra Scriptura fieri potest,
textum sumendo, v. gr. e Matutino aut e Missa diei, aut
e lectlonario feriall, addita, pro opportunitate, brevi homilla. Ante orationem vero, nisi Missa immediate sequi­
tur, fieri potest etiam oratio fidelium.
Quoties haec elementa Inseruntur, tres tantum psalmi
dici possunt, hac ratione: ad Laudes sumitur unus e tribus
prioribus, canticum et ultimus psalmorum; ad Vesperas
vero, tres e quinque psalmis seligi possunt.
22. Quando Completorium cum populi participatione
persolvitur, semper psalmi de dominica adhiberi possunt.

7. Celebrans genuflectlt tantum: a) cum accedit ad
altare et ab eo recedit, si adest tabernaculum cum Sanctis­
simo Sacramento; b) post elevationem hostiae et post ele­
vationem calicis; c) in fine Canonis, post doxologiam;
d) ante Communionem, priusquam dicat Panem caelestem
accipiam; e) expicta Communione fidelium, postquam ho­
stias, quae forte superfuerint, in tabernaculo recondiderit.
445
Reliquae genuflexiones omittuntur./
8. Celebrans osculatur altare solummodo Initio Missae,
cum dicit orationem Oramus te. Domine; aut cum ad altare
accedit, sl preces ad gradus altaris omittuntur, et in fine
Missae, antequam populo benedicat ct illum dimittat.
Cetera oscula altaris omittuntur.
9. Ad offertorium, post oblationem panis et vini, cele­
brans deponit patenam cum hostia et calicem super cor­
porale, omissis signis crucis cum patena ct cum calice.
Patena, hostia desuper posita, super corporale relinqui­
tur sive ante sive post consecrationem.
10. In Missis cum populo, etiam non concelebratis, licet
sacerdoti celebranti Canonem, pro opportunitate. Intellegi­
bili voce proferre. In Missis autem in cantu licet el illas
partes Canonis cantare, quae, iuxta ritum servandum in
VI. De quibusdam variationibus in Officiis defunctorum
concelebratlone Missae, cantari possunt.
11. In Canone, celebrans: a) Te igitur Incipit erectus
23. In Officiis et Missis defunctorum color violaceus
et manibus extensis; b) unicum signum crucis facit super
adhiberi potest. Attamen Conferentlarum Episcopalium
oblata, ad verba benedicas 4- haec dona, haec munera, haec
erit etiam alium colorem liturglcum statuere, qui aptus
sancta sacrificia illibata, in oratione Te igitur. Cetera signa
sit ingenio populorum, quique et dolorem humanum non
crucis super oblata omittuntur.
offendat et spera christ lanam ostendat mysterio paschali
12. Post consecrationem, celebranti licet pollices et in­
illuminatam.
dices non coniungcre; si vero aliquod fragmentum hostiae
24. In absolutione super feretrum vel super tumulum,
digitis adhaeserit, digitos super patenam abstergat.
responsorium Libera me. Domine, substitui potest per alla
13. Ritus communionis sacerdotis et fidelium hoc modo
responsoria sumpta e Matutino defunctorum, nempe Credo
ordinetur, postquam dixit Panem caelestem accipiam, ce­
quod Redemptor meus vivit; Qui Lazarum resuscitas!i; Me­
lebrans accipit hostiam et, stans ad populum conversus,
mento mei, Deus; Libera me. Domine, de viis inferni.
eam elevat, dicens: Ecce Agnus Dei, ac ter subdit, una cum
fidelibus, Domine, non sum dignus. Communicat postea sc
ipse, omissis signis crucis, cum hostia et calice; ac statim
VIL De sacris vestibus
communionem de more distribuit fidelibus.
25. Manipulus semper omitti potest.
14. Fideles qui feria V in Cena Domini, In Missa Chri­
smatis, sese communicaverint, iterum ad sacram commu­
26. Aspersio aquae ante Missam dominicae, benedictio
nionem accedere possunt in Missa vespertina eiusdem diei.
et impositio cinerum in capite Quadragesimae, ct absolutio
5151

5152

PAULUS VI, ALLOCUTIO AD CARDIOLOGOS

19β7 MAI 12

luper feretrum vel super tumulum fleri possunt cum pia­
nda.
27. Omnes concelebrantes sacras vestes Induere debent,
quas sumere tenentur cum Missam soli celebrant (Hilus
HS «KMndus tn Concelebratlone Missae, n. 12) / [LE 32701.
Accedente tamen gravi causa, v. gr. frequcntlorc conce­
lebrantium numero et deficientia sacrorum paramentorum,
concelebrantes, excepto semper celebrante principali, omit­
tere possunt casulam, numquam vero albam cum stola.
VIII.

Dc lingua vernacula adhibenda

23. Conferentia Episcopalis statuere potest, servatis
lis quae In n. 36 H 3 et 4 Constitutionis de sacra Liturgia
habentur, ut lingua vernacula adhiberi valeat, in actioni­
bus liturglcls cum populo celebratis, etiam: a) in Canone
Mime; b) In universo ritu sacrarum Ordinationum; c) In
lectionibus divini Officii, etiam In recitatione choralI.
Ssihus Dominus noster Paulus PP. VI, referente infrascriplo Arcadio Marla Card. Larraona, Sacrae Rituum
Congregationis Praefecto, in audientia, dic 13 Aprilis 1967
eidem concessa, praesentem Instructionem in omnibus et
singulis approbavit ct auctoritate Sua confirmavit, atque
publici iuris fleri iusslt, ab omnibus ad quos spectat inde
a die 29 Iunii 1967 sedulo servandam.
Romae, die 4 Mail 1967, in festo Ascensionis D. N. L C.—
lacobus Card. Lercaro, Archieplscopus Bononiensis, Prae­
ses Consilii ad exsequendam Constitutionem de sacra Liturgl<L Arcadius M. Card. Larraona, S. H. C. Prae/. Ferdinandus Antonelli, Archiep. tit. Idlcren., S. H. C. a Secr.
Ada. O. HIGUERA in Sal terrae 55 (1967) 403-415: L. TRIMELONI
ia Perfice rounui 42 (1967) 322-335; EL 81 (1967) 300-332; NotiL 3 (1987)
1&-194.

3556
1967 MAI 12.-PAULUS VI, ALLOC. AAS 59 (1967) 617-620

Allocutio die 12 Maii 1967 habita cardiologis paediatris
Romae quintum internationalem conventum habentibus:
conciliandi sub adspectu morali iura indiVIDVALIA AD VITAM CUM EXIGENTIIS DEMOGRAPHICIS
TOTIUS CONSOCIATIONIS HUMANAE

De modo
I

Chers Messieurs, Comme Notre vénéré prédécesseur Jean
ΧΧΙΠ le fit en 1960 en accueillant les participants de vo­
tre III™C Congrès, Nous sommes heureux de vous souhai­
ter à Notre tour la bienvenue dans Notre demeure, à vous
qui êtes venus dc toutes les parties d'Europe ct d’Amé­
rique du Nord participer à Rome aux travaux du cinquième
Congrès de l’Association européenne des cardiologues pé­
diatres. Nous voudrions profiter de cette rencontre pour
répondre, ne fût-ce que brièvement, aux graves questions
d’ordre moral que vous posez et que votre Illustre inter­
prète vien d'évoquer.
Ces problèmes de conscience ne concernent d'ailleurs pas
seulement les spécialistes que vous êtes de la physiopatho­
logie cardiologique de l'enfant ou de la chirurgie des car­
diopathies Infantiles, mais ils Intéressent la médecine en
général.

Comment concilier, sur le plan moral, les besoins de cha­
que malade pris Individuellement et les exigences d'ordre
hygiénique et sanitaire de la communauté humaine prise
dans son ensemble? Comment résoudre le dilemme qui se
pose à la médecine d’aujourd'hui: en voulant sauver ou
prolonger à tout prix des vies humaines amoindries ct af­
faiblies par la naissance ou la maladie, ne risque-t-on pas
d’imposer à la collectivité, nationale ou mondiale, un far­
deau qui menace dc mettre en cause son équilibre écono­
mique, social ct humain, spécialement dans les pays en
vole de développement?
Graves questions, assurément! Et Nous ne prétendons
pas leur donner, ici devant vous, une réponse exhaustive
et définitive. Veuillez ne voir dans Nos paroles que des
points de référence, des orientations, des directives suscep­
tibles de stimuler vos recherches ultérieures en vue d’une
solution satisfaisante pour les esprits comme pour les
coeurs.
Vous n’ignorez pas, chers Messieurs, comment et com­
bien les pontifes romains ont eu à coeur de rappeler et de
618 répéter inlassablement, surtout / en ces dernières décades,

‘

5153

n. 3550

quels sont et demeurent à tout jamais les fondements d'un
ordre humain respectueux à la fois de la personne et de la
communauté, de chaque homme et de l'ensemble des mem­
bres de la famille humaine.
C’est à la lumière de cet enseignement qu’il faut s’ef­
forcer de résoudre le cas de conscience que vous et beau­
coup de vos collègues médecins vivez en cette heure dif­
ficile de l'histoire.
Cette heure marouée par la conscience que prend l'hu­
manité de son unité ct de sa solidarité, de l'interaction de
tous les problèmes majeurs qui se posent à elle, de l’inter­
dépendance des personnes et des peuples à tous les plans
de la vie collective. C’est dans ce vaste cadre qu'il convient
de situer vos problèmes. A une interrogation à l’échelon
mondial, il faut donner une réponse de même dimension.
Mois la considération de l’aspect communautaire du pro­
blème ne pourra jamais s'imposer au point de prévaloir
sur les prérogatives inaliénables de la personne humaine.
Tout être humain en effet, vous en êtes bien convaincus,
est une personne. Comme tel, il est sujet de droits et de
devoirs universels et inviolables x. Parmi ces droits figu­
rent le droit à l'existence, et en conséquence le droit à
l'intégrité physique, à la sécurité en cas de maladie.
Et ce droit à la vie entraîne pour chaque individu, et
pour la société entière, le devoir de la conserver, même
au prix de grands et lourds sacrifices.
Le bien commun universel ne saurait en effet se conce­
voir ct se définir sans cette référence primordiale à l'indi­
vidu considéré comme personne, créée à l’image et à la
ressemblance de Dieu. C’est cette vérité première que
l'homme est, selon l'expression de Pie XII, «le sujet, le
fondement et la fin» de la vie en société *, qui doit servir
de norme suprême à toute éthique fondée sur la raison»
et à toute déontologie médicale.
II est donc normal, Nous semble-t-il, que dans l'aspira­
tion universelle des hommes à un développement intégral
et solidaire 3, tous ceux qui sont investis de quelque respon­
sabilité —comme c'est votre cas— aient à coeur de tout
mettre en oeuvre pour réduire les grands fléaux qui pèsent
sur l’humanité: la misère, la faim et la maladie. Et /si par- 619
ml les nombreux impératifs de l'heure il fallait assigner
des urgences et des priorités, c'est précisément aux faibles,
aux pauvres et aux infirmes qu'il faudrait les accorder.
Mais cela, Nous Nous en rendons bien compte, ne fait
que rendre encore plus difficile la solution de votre pro­
blème: comment concilier le respect dû à chaque personne
avec les contraintes qu’impose aujourd'hui la vie en so­
ciété?
Nous n'ignorons pas non plus que les dépenses qui s’in­
scrivent au chapitre de la santé se font toujours plus lour­
des pour les collectivités; et on peut prévoir qu’il devien­
dra nécessaire, dans un proche avenir, de procéder en ce
domaine à des options et à des choix décisifs. Suivant
quels critères s'exerceront ces choix?
Nous avons eu à plusieurs reprises l’occasion de mani­
fester, à la suite de Nos prédécesseurs immédiats, ce qui
pourrait être une possibilité ou amorce de solution. Elle
consisterait dans la réduction progressive, simultanée et
généralisée des armements militaires. En mettant fin à
celte course épuisante, devenue à l’heure présente, comme
Nous l'avons dit ailleurs, un «scandale intolérable»4, des
sommes importantes pourraient être investies dans la con­
structions d’hôpitaux, dans l’aménagement sanitaire des
territoires en vole de développement, pour la formation
du personnel médical nécessaire.
C’est donc sans nul doute en respectant la valeur sacrée
de la vie, de la vie de chaque homme, la dignité de la per­
sonne, fût-elle malade ou Infirme, que vous resterez les
dignes continuateurs des générations de médecins dont
l’honneur suprême a été de conserver et de défendre le
bien le plus précieux de l'homme: la vie.
Ce sera également votre honneur d’essayer, par les mo­
yens qui sont les vôtres, d’éclairer à ce sujet l’opinion pu­
blique et dc faire mieux comprendre aux gouvernants leurs
responsabilités. Car votre profession, par ses implications
multiples sur le plan social et civique, peut contribuer à
firomouvoir à la fois, dans une heureuse harmonie et un
ustc équilibre, la cause des individus et celle dc la société.
Puissent ces quelques remarques. Chers Messieurs, vous
1 Cfr. LitL Encycl Au-r-n i* izrrw, A. A. S. ss (1963) p.
[LE 3x10).
’ Radiotneuajte de Noèl 1^44. .4. A. S. 37 (1^43) P· ft. *Cfr. UlL
Encycl Pcp*kr*m
pis&ün [LE 554®!- 4 ÛtL Encyvl Fcfwfngrasis, n. 53 (LE 3346151M

PAULUS VL ADHORT. DE B. V MARIA, MATRE ECCLESIAE

η. 3557

stimuler dans vos recherches, et vous aider à pursuivre
votre noble mission au service de l’enfance souffrante!
Regardez chaque malade, chacun de ces petits qui vous
est confié, avec le regard de celui qui a été l’ami des en­
fants: Jésus-Christ. Tout ce que vous aurez fait au plus
620 petit parmi / les enfants des hommnes, sachez que c’est au
Christ lui-même que vous l’aurez fait! 5.
Nous ne voudrions pas prendre congé de vous sans in­
voquer de grand coeur sur les travaux de votre Congrès,
comme sur vos personnes, une particulière abondance de
grâces. En gage de celles-ci et en témoignage dc Notre
bienveillance, Nous vous accordons, ainsi qu’à vos collè­
gues et aux malades dont la vie est confiée à vos soins, une
paternelle Bénédiction Apostolique.

’Cfr.

35, «o.
3557

1967 MAI 13.-PAULUS VI, ADH. AAS 59 (1967) 465-475

Adhortatio apostolica ad universos Episcopos pacem et com­
munionem cum Apostolica Sede habentes:

De Beata Virgine Maria, Matre Ecclesiae omnium-

accipimus, Mariam, Matrem Dei ac Redemptoris 1 cum eo
fuisse arcto et indissolubili vinculo unitam· eldemque sin­
gularissimum delatum esse munus... in mysterio incarnati
Verbi et Corporis Mystici 10, hoc est in salutis oeconomiall,
exinde elucet Deiparam Virginem non modo uti sanctissi­
mam Dei / Matrem, quae mysteriis Christi interfuit », «d u·
etiam uti Ecclesiae matrem ”, speciali cultu ab Ecclais
merito honorandum esse u, idque cultu praesertim liturglco».
Nec verendum est, ne reformatio liturgica —modo ad
eam formulam efficiatur, quae hisce exprimitur verbis: la
credendi legem statuat supplicandi—11 detrimentum caltoi
singulari omnino 17 iniungat, qui Mariae Virgini sanctissi­
mae, ob praecipua eius privilegia, debetur, In quibus Ma­
tris Dei dignitas eminet. Neque ex contrario metuendum
est. ne auctus vel liturgicus vel privatus Del Parentis cul­
tus possit cultum adorationis, qui Verbo incarnato aeque
ac Patri el Spiritui Sancio exhibetur ls, aut obscurare aut
Imminuere.
Quapropter, cum mens Nobis non sit hoc loco, Venera­
biles Fratres, sumrnam translaticiae doctrinae iterum pro­
ponere pertinentis sive ad munus Deiparae In aeternae sa­
lutis ordine, sive ad eius cum Ecclesia rationes, rem Nos
censemus christifidelium animis perutilem esse facturos, si
duo magni ponderis fidei capita presserimus, Christianae
vitae renovationem contigentia.

QUE VIRTUTUM EXEMPLARI, VENERANDA ATQUE IMITANDA
PAULUS PP. VI

Venerabiles Fratres - Salutem el Apostolicam Benedictionem

Signum magnum, quod sanctus Joannes Apostolus in
caelo suspexit, Mulierem videlicet amictam sole *, non im­
merito de beatissima Maria Virgine, gratia Christi RedemÎdoris, omnium hominum Matre, sacra catholicae Ecclesiae
Iturgia interpretatur ’.
Viva adhuc memoria. Venerabiles Fratres, repetimus
quanta animi concitatione affecti simus cum, tertiam Con­
cilii OccumenicI Vaticani II sessionem claudentes, post
Constitutionem dogmaticam, cuius est index Lumen gen­
tium 1 sollemni more promulgatam, augustam Dei Matrem
pronuntiavimus spiritualem Ecclesiae Matrem, id est om­
nium christifidelium omnlumque sacrorum Pastorum.
Quam ob causam eo die sive permultos Patres Conciliares,
sive fideles, qui sacro ritui in Petriana basilica aderant,
sive Christianorum multitudinem per terrarum orbem dis­
seminatam laetitia exsultavisse novimus. Tum namque
466 ipsa multo/rum memoria ad primum illum amplissim uni­
que humilis ancillae Domini1 triumphum revocata est,
cum, anno ccccxxxi, Orientalium et Occidentalium regio­
num Episcopi, Ephesi In Concilio Oecumenico congregati,
Mariam θεοτόκον, hoc est Del Genetricem consalutaverunt,
lamvero Id temporis cum laetantibus Patribus se quadam
fidei inflammatione actos dari illius oppidi cives Christia­
nam doctrinam profltentes coniunxerunt, qui ardentes fa­
ces manu praeferentes eos ad domos suas comitati sunt.
Oh, oh quanta materni animi voluptate, hora illa In Ec­
clesiae annalibus praeclarissima, Maria Virgo ex aetherio
sollo suo eos Pastores et fideles respexit, quippe cum car­
mina et praeconia praecipue ad Filii sui, atque adeo ad
honorem suum, condita, canticum illud propheticum vide­
rentur resonare» quod Ipsa, Sancto Spiritu Instincta, sum­
mo Deo fuderat: Magnificat anima mea Dominum... Quia
respexit humilitatem ancillae suar. ecce enim ex hoc beatam
me dicent omnes generationes. Quia fecit mihi magna qui
potens est... *.
Porro adhortationis Nostrae initium a caeremoniis et
religionibus ducentes, quae ad honorem Deiparae Virginis
Fati mens Is, hisce diebus in Lusitania fiunt, ubi a frequen­
tibus fidelium turmis ea ob maternum et ad misericordiam
ftropensum · animum colitur, omnes Ecclesiae filios Iterum
terumque de maxima continuatione admonere cupimus,
qua Inter se et spiritualis Mariae matemitas, tam copiose
in Constitutione dogmatica, a verbis Lumen gentium 7 inplclente, illustrata, et hominum redemptorum erga ipsam,
uti Ecclesiae matrem, officia nectuntur. Si enim ex pluri­
mis cum divinarum Litterarum tum sanctorum Patrum
testimoniis, in commemorata Constitutione simul cum recentlorum Summorum Pontificum enuntiationibus allatis,

1 Cfr.
ii, x. · Cfr. EpUt. Missae In festo AppariL B. Μ. V. Inunacolatae, dx» 11 tDtmh Febnarii. ’Cfr.
57 (1965) PP- x-^7 (LE
3331). ’Cfr L»c. x, >8. * Ibtd i, 46 et 48-49. · Nnnîitis ftidiophonjcni * Pio XII, 13 mensis Mail anno 1946. Lusitaniae ehriitifidHibus da­
tui, «oU«nn:a celebrantibus ad tempbun B. Mariae Fatixnensis» a’area co­
rona nomine Senxni Pontificis redimitae:
(1946) p. 364. ’ Cfr.
Cap. VIII, par III, D<
Vtrpne
57
PP·
Apx.

A.

A. S.

A. A

Dtaia

5155

S. 38

tt Etdnia: A

A. S.

1907 MAI 13

I
Haec primo veritas occurrit: Mariam esse Matrem Ec­
clesiae, non solum propterea quod sit Mater lesu Christi
elque coniunctissima Socia in nova... Oeconomia, quando
Filius Dei humanam naturam ex ea assumpsit, ut mgsteriis
carnis suae hominem a peccato liberaret», sed etiam quod
toti electorum communitati tamquam exemplar virtutum prae­
fulgeat îe. Ut enim quaevis mater humana nequit munus
suum ad novi hominis procreationem tantum redigere, sed
ad officia nutritionis cducationisaue debet dilatare» Ita
profecto agit beata Virgo Maria. Postquam Filii sacrifi­
cium, nostrae Redemptionis causam, participavit, idque
ratione tam arta, ut ab eo mater non unius loannis disci­
puli, sed / etiam —hoc dicere liceat— humani generis, 4M
cuius ille quodammodo gessit personam 21, meruerit de­
signari, ea caelitus nunc materno pergit munere fungi,
quo ad gignendam augendam que vitam divinam in sin­
gulis hominum redemptorum animis operam confert Haec
veritas et maximi solacii materiam praebet et, e libera
voluntate Dei sapientissimi, pars est expletiva mysteni
salutis humanae; quam ob rem ab omnibus Christianis de­
bet fide teneri.
Sed quomodo alma Dei Parens ad afferenda incrementa
membris Ecclesiae in vita, quae ad gratiam pertinet, adiuvat? Imprimis precatione sua numquam intermissa, quam
ardentlssima caritas excitat. Nam eadem Virgo, licet In
contemplanda augusta Trinitate lactetur, tamen filiorum,
qui, ut ipsamet olim, tn peregrinatione fidei n sunt consti­
tuti, non obliviscitur; quin immo, intuens eos in Deo eorumque necessitates persentiens, lesu Christo sociata, qui
est semper vivens aa interpellandum pro nobis··, Iisdem
Advocatam, Auxiliatricem, Adiutricem, Mediatricemu se
praestat. De hac, quae numquam defuit, deprecatione
apud Filium pro populo Dei, Ecclesiae a prioribus saeculis
numquam non fuit persuasum; cuius rei argumentum est
haec vetustissima antiphona, quae, paucis tantum mut­
tis, pars est precationis iiturgicae sive in Oriente sive in
Occidente usitatae: Sub praesidium misericordiarum tua­
rum confugimus, o Deigenitrix: nostras deprecationes ne d<spicias in necessitatibus, sed a perditione salva nos, o (tu)
quae sola (es) benedicta sl.
Tantum vero abest ut materna Mariae deprecatio quid­
quam de Christi Salvatoris nostri efficacitate, quae prae­
ponderat, pro qua nihil potest substitui, delibet, ut potius
cx ea vim sibi propriam hauriat eiusque sit argumentum
egregium 2t. Matris autem Ecclesiae auxiliatrlx opera non

65 (LE 3233]. ‘ Cfr. ibid. n. 53, p. 58. · Cfr. ibid. ’· Ibid. n.
u Ibid. α. 55, p. 59. M Ibid. η. 66, p. 65. u Allocutio in Vatxana Bvv
Uca ad Patres Conciliares habita, dje festo Praesentationis B. Μ. V, UrU
exacta Oecumenicae Synodi sessione:
S. 56 (1964) p. 1016 [LE jxjiJ.
u Cfr. Const, dojçsx. de Ecclesia Lumen
η. 66:
57
p. 65 [LE 3232 “Cfr. ibid. n. 67. p. 65. »· Pü ΧΠ UtL EncycL
.4. S. 39 (1947) P- 54i (LE 1963}. ”Cfr. ConsL doçm. de
Ecclesia Lumen Gen3ïum, n. 66: .4. Λ.S. 57 (1965) p. 65 [LE 3333]. ’· Ibcd.
n. 66, p. 65. ·· Ibxd. n. 55. p. 60. ·· Ibid. n. 65, p. 64; cfr. etiam n. 63.
“ Cfr. Ibid. o. 58, p. 61; Leonis XIII latL EncycL
Leonu
15 (1896) p. 303. ” Coast, dogm. de Ecclesia Luww Grshew,
n. 58: .4. S 57 (1065) p 6: [LE 333 3 J.
7, 35. MConsLdocx
Λ· Λ S- » <«»W P «J ÎLK MUl
Cfr. Dotn.'•rI·.’"?.Mercemer,
in Le Mu»4on. 51 (1939) pp. 329-333· " Cfr. Const, dogm. de Ecdssxi
A. A.

Gentium,

A. A. S.

Me­

diate*

Dti: A.

Adiviriztm

.4d*

XIII,

A.

“ Hebr.

L· Aniunn*

Mariala

la

f>bu

aacunv.

5156

PAULUS VI. ADHORT. DE B. V. MARIA, MATRE ECCLESIAE

1007 ALVI 13

n. 3557

libera eius voluntatis consensio atque etiam generose ab
totp posita est in deprecatione apud Filium suum, ad vitae
divinae incrementa In animis fovenda pertinente; siquidem
ca data opera consiliis divinis efficiendis valde contulerunt
ct adhuc conferunt ad salutem hominibus reddendam S3.
illa hominibus redemptis alio etiam prodest modo, id est
exemplo, cuius vis summi momenti est, secundum illam
Quam ob rem quivis fidelis illa S. Anselmi imploratione
469 tritam sententiam: Verba movent, exempla f trahunt. Quem­
uti potest: Per te. Domina gloriosa, ad lesum Filium tuum
admodum enim parentum documenta multo efficaclora
mereamur ascendere, qui per te ad nos dignatus est descen­
dere
471
sunt, sl exemplis innituntur vitae cum prudentia humana
ac divina congruentis, Ita suavitas ac venustas c praecelsis
II
virtutibus Immaculatae Del Genetricis manantes mirum
Vcrumtamcn neque Divini Redemptoris gratia, neque
In modum animos illiciunt ad imitandum divinum exem­
valens eius Genetricis nostrumque omnium spiritualis Ma­
plar, lesum Christum, culus ipsa fuit quam accuratissime
tris deprecatio, neque huius excelsa sanctitudo nos in sa­
expressa imago. Hac de causa Concilium haec asseverat:
lutis portum invehere omnino possint, nisi lis congruat
Ecclesia de ea pie recogitans eamaue in lumine Verbi hominis
perpetua nostra voluntas et Christum lesum et Deiparam
facti contemplans, in summum Incarnationis mysterium ve­
virginem honorandi per religiosam virtutum Imitationem,
nerabunda penitius intrat. Sponsoque suo magis magisque
quibus uterque praestitit.
conformatur 11.
Omnes Igitur reverenter imitemur oportet bonitatis
Expedit insuper prae nobis ferre, excellentem sanctita­
exempla, quae caelestis Mater nobis relierait: quod alte­
tem beatae Mariae Virginis non fuisse tantum munus sin­
rum sane est caput, ad quod considerandum simul vos,
gulare divinae largitatis, sed etiam fructum Illius rationis,
Venerabiles Fratres, simul fideles, pastorali vestrae soller­
ex qua libera eius voluntas continenter ardenterque obse­
tiae concreditos, Invitare placet, ut hi hortantibus Concilii
cuta est Interioribus impulsionibus Spiritus Sancti. Quare,
Oecumenici Vaticani II Patribus facile obtemperent: Me­
propter perfectum illum velutl concentum atque consen­
minerint porro fideles veram devotionem neque in sterili et
sum inter gratiam divinam et operam suae naturae huma­
transitorio affectu, neque in vana quadam credulitate con­
nae, suminum honorem tribuit sanctissimae Trinitati cstsistere, sed a vera fide procedere, qua ad Dei Genetricis excel­
que ipsa effecta praeclarum decus Ecclesiae, a qua ita in
lentiam agnoscendam adducimur, et ad filialem erga Matrem
liturgia compellatur: Tu gloria Jerusalem, tu laetitia Israel,
nostram amorem eiusque virtutum imitationem excitamur ,s.
tu honorificentia populi nostri 16.
lesu Christi Imitatio certe regalis est via, quam insista­
Admlrcmur igitur, quae Evangeiii paginis continentur»
mus oportet, ut vitae adipiscamur sanctitatem atque cae­
testimonia tam eximii consensus concentusque: Maria enim,
lestis Patris perfectionem et absolutionem ipsi pro viribus
ut primum Gabrielis Archangel! voce certior facta est, se
in nos referamus. Quodsi catholica Ecclesia augustissimam
a Deo Matrem electam esse intaminatam Filii cius Unige­
hanc veritatem semper tenuit, pariter tamen affirmavit.
niti, sine mora de opere, quod omnes vires fragilis naturae
Virginis Mariae imitationem non modo non abducere a
suae esset exacturum, est hisce verbis assensa: Ecce ancilla
studio fideliter sequendi Christum, verum etiam id ama­
Domini, fiat mihi secundum verbum tuum i9. Ex quo tem­
bilius faciliusque efficere, quandoquidem eadem sanctissi­
pore totam se ministerio devovit non solum Patris cae­
ma Virgo, ad Del voluntatem semper se accommodans,
lestis et Verbi incarnati, quod Filius ipsius factum est,
meruit ut omnium prima illam laudem audiret, quam Fi­
sed etiam universi hominum generis, utpote cum haberet
lius suis asseclis tribuit, hisce verbis: Quicumque enim fe­
perspectum, lesum et a peccati servitute populum suum
cerit voluntatem Patris mei, qui in caelis est, ipse meus
esse liberaturum, et Regem fore Regni messianlci, univer­
frater, et soror, et mater est39.
salis, interituri numquam 30.
Quam ob causam, etiam ad Christi imitationem quod
Vita ergo castissimae sancti loseph Sponsae, quae et in
attinet, generalis ilia obtinet norma: Per Mariam ad le­
partu et post partum virgo permansit, quemadmodum ca­
sum. Neque tamen ea re fides nostra turbetur, quasi huius­
tholica Ecclesia nullo non tempore credidit atque professa
modi auxilium, ab ea adiunctum, quae nobis omnino,
470 est31 —idque ceteroqui illam / decuit mulierem, quae ad
praeter peccatum, similis est, nostram laedat dignitatem,
praecellentem divinae maternitatis honorem fuerat pro­
Idemque impediat, quominus necessitudinis vincula, qui­
vecta—32 tam expleta sui cum Filio communione eminuit,
bus Dei Filium adoramus et cum ipso amicitia conjungi­
ut sive gaudia, sive dolores, sive denique triumphos cum
mur, artissima atque continuata / sint Immo potius agno- 472
eodem participaret. Tum etiam, postquam lesus ad dex­
scamus benignitatem el humanitatem salvatoris nostri Dei3\
teram Patris ascendit, flagrantisslmo ea continenter amore
qui, nostrae indulgens inopiae, infinitae sanctitatis suae
cum Filio suo coniuncta est, atque fida ac firma novo illo
tam disparts atque dissimilis, nobis eiusdem sanctitudinis
est perfuncta munerc, ut et dilectissimo discipulo et Ec­
imitandae copiam dedit, Matris exemplar nobis propo­
clesiae nascenti spiritualis Mater adesset. Recto igitur iure
nendo. Ea enim, prae omnibus hominibus exemplum est
tota humilis ancillae Domini vita, ex quo tempore ab An­
fulgidissimum nobisque perquam accommodatum plenae
gelo est salutata ad tempus usque, quo ex hisce terris ad
illius oboedientiae, qua aeterni Patris decretis amantes Hcaelestem gloriam anima et corpore est evecta, amantis
bentesque sublclamur, Christusque ipse, ut bene novimus,
ministerii vita fuisse dicenda est.
hanc perfectam divinae voluntati obtemperationem velutl
Itaque nos, cum Evangeiii scriptoribus Ecclesiaeque sive
speciem ac formam constituit propriae humanae agendi ra­
Patribus sive Doctoribus consentientes, quorum Oecumetionis, cum diceret: Ego, quae placita sunt ei, facio semper ··,
nicum meminit Concilium in Constitutione dogmatica Lu­
Si ergo humilem Nazarethanam Virginem spectamus, hoc
men gentium (cap. VIII), Mariam mirantibus oculis con­
genus proprietatum virtutumque luce renidentem, eam
templamur, In fide sua stabilem, promptam ad oboedien­
conspicimus veluti novam Evam3>, velutl excelsam Filiam
dum, in humilitate simplicem, exsultantem in Domino ce­
Sion, Veteris culmen Novique Foederis auroram, in qua
lebrando, in caritate ardentem, in proprio obeundo munere
illa facta est plenitudo temporis", a Deo Patre praestituta,
adeo fortem atque constantem, ut se ipsa devoveret, om­
ut Unigenitum Filium suum In hunc mundum mitteret.
nibus animi sensibus cum suo cohaerens Filio, qui ideo in
Etenim A’lrgo Maria, magis quam omnes umquam patriar­
cruce mortuus est, ut homines nova vita donaret.
chae et prophetae, magis quam iustus ille et timoratus Si­
Nunc ergo, si tantus cx ea splendor virtutum refulget,
meon, consolationem Israel... Christum Domini91 rogavit
primum sane eorum officium, qui In Christi Matre perfec­
ac praestolata est, eiusque adventum fuso hymno Magni­
tam Ecclesiae formam agnoscunt, eiusmodi est, ut cum
ficat celebravit, cum ipse, carnem suscepturus, io castissi­
ea artius devinciantur in gratiis excelso Deo persolvendis,
mam eius alvum descendit. Iure Igitur merito Christi Ec­
qui magna in ipsa fecerit ad bonum universo generi hu­
clesia Mariam velutl exemplar ad Imitandum proponit,
mano comparandum. Verum nullo prorsus modo satis id
quod secuti, ut dignissime poterit. Dei Verbum in nos re­
erit. Alterum enim cadit in omnes fideles officium, impenso
cipiamus, quemadmodum sanctus Augustinus sapienter
scilicet laudis, gratulationis atque caritatis cultu eandem
animadvertit: Beatior ergo Maria percipiendo fidem Christi
fidelissimam famulam Domini prosequendi, quandoqui­
quam concipiendo carnem Christi... Sic et materna propin­
dem, ex prudenti suavique divina rcrum dispensatione,
quitas Mariae nihil profuisset, nisi felicius Christum corde
quam carne geslasset". Eam praeterea christifidelcs ut
n. 6i:
57 (x05) P· 63 [LE 3332]. *’ Ibid- n. 65,
Gmiium,

A. A. S.

p. 64. ·· Antiph. 2 ad Laudes, in festo Concept. Inunac. B. Μ. V. ” Luc.
1, 38.
“Cfr. Siailh. 1, 2i; Luc. 1, 33. “Cfr. S. Leo M., Episl- Udù
tàcîic*ù tua/ ad Flavianum: LP 54, 759Î idem, Ep. Licd
nosirot ad
loùan. Ep. Crfnsem: PL 54, 803; S. Honnfoda, Ep. Inîer ea quae ad lustic-m taper.: PL 63, 514; Pclagjut I, Ep. Humani f/neris ad Chikfebcrtum
L PL 69, 407, Conc. Later., oct- 649 sub Martino I, can. 3: Caspar. Z KG, 51»
1532. P M, Conc· ToleL XVI, Symbol. art. 22; J. Madox, El Simbclo dd
Covitio XVI dc Toledo, in Etiudios Onicnsa, scr. I, vol. 3» 1946; Const,
dcçra. de Ecclesia Lumen Gentium, nn. 52. 55. 57, 59, 63: A. A. S. 57 (105)
pp 58-64 [LE 3232]. “Cfr. S. Thomas, Sum. TJuoL, P. I-. q. 25, a- 6,

5157

ad 4. “Cfr. Const, doçm. de Ecclesia
Gnh«R, a. 56c A. A. S.
57 (1965) p. 60 (LE 3232). ·· Ord. 54 PL 15S. 961
de
Ecclesia Lumn (ληΛβ*, n. 67: Λ. A. S. 57 (x0<) p. 66 [LE 3232i cfr.
S. Thomas, Smk. T-UrL, P. II-Π, q. 81, *. t, ad j; Γ HI. q. 25. aa. I. 5.
“MxiiL 12, 50. "Cfr. Til 3. 4- M l9. 8, ». ·· Cfr. S. Umumus, Λ dr.
Hir*. ΙΠ, 22. 4 PG 7. 959: S. Epiphanius. Ηλ/τ. 78. 18: PG 4«,
S. /curjwy DanuMC., Hc^niL 1 ir AaJicitofr B Μ. I’- PG
671 sv; Con.L
doçxn. de Eccfcsia Lwwvn GntitHw, n. 56: .4. A. 5. 57 1105) ΡΓ
(LE 3232). **Gal. 4. 4. “ Luc. 2, 25-26.
215, 1 PE 3*.

5158

DIRECTORIUM AD OECUMENISMUM EXSEQUENDUM

d. 3o58

exemplnm contueri possunt, quod amplcctcntcs pariter de­
misso pariter magno animo partes Impleant, unicuique a
Deo In hac vita commissas, ad aeternam sive propriam
sive aliorum comparandam salutem.
Rogo ergo pas, imitatores mei estote, sicut et ego Christi4S’
473 hisce/vert>is usa, maiore sane iure quam Apostolus Paulus
ad Corinthios scribens, ipsa Ecclesiae Mater credentium
multitudines hortari potest, qui, eodem atque praeterita­
rum aetatum homines fidei amorisque concentu, eam di­
cunt damantque beatam44. Huic invitation! docilem prae­
beamus animum oportet.

Nuntius tamen maximae utilitatis hodie ad christifideles
perferri videtur ab ea, quae est primaevae labis Immunis
atque sanctitate omnimoda praestantlssima. quaeque Filii
socia fuit in supernatural! animorum vita redintegranda 4i.
Ab eiusdem enim pia contemplatione christifideles incita­
mentum capiunt ad fidentem precationem, ad paenitentlam agendam, atque ad sanctum Del timorem excolen­
dum. Éx quo pariter fiet, ut iidem saepius in memoriam
suam redigant, Christum lesum his verbis regnum Dei mox
venturum annuntiasse: Poenitemini et credite Ecangetio 44,
itemque graviter monuisse: Si poenitentiam non egeritis,
omnes similiter peribitis47. Amoris igitur et satisfactionis
studio permoti ob iniurias sanctitati et iustitiae Del rcapse
illatas, sed magna erecti fiducia in eius infini ta misericor­
dia, debemus animi corporisque afflictationes suscipere, ut
nostra proximorumque nostrorum peccata expiemus, atÎue adeo duplicem vitemus poenam damni ct sensus, quam
icunt: ne scilicet Deum summum Bonum amittamus, neve
in ignem incidamus aeternum

Ex eo autem plus etiam christifideles excitandi sunt ad
sanctissimae Virginis exempla sequenda, quod ipse lesus,
cum eam tamquam Matrem nobis donaret, eam pariter
veluti exemplar proposuit, quod imitaremur. Consenta­
neum enim est, ut filii Idem sentiant ac matres, earum que
laudes et virtutes In suos referant mores. Proinde, quemad­
modum quilibet homo Illam S. Pauli sententiam usurpare
potest: Filius Dei ditexit me, et tradidit semel ipsum pro
me49, ita firma fide pro certo habere potest, sibi quoque
a divino Servatore Matrem suam spirituali hereditate re­
lectam esse, atque una simul omnes gratiae virtulumque
thesauros, quibus eam cumulavit, ut potenti eius depreca­
tione nostraque studiosa imitatione in nos derivarentur.
-Γ74 Optimo igitur iure S. Bernardus in haec/ se profundit
verba: Adveniente Spiritu plena sibi, eodem Spiritu super­
veniente, nobis quoque superplena et supere/fluens *·.
Ex lis quae hucusque ad considerandum proposuimus,
sacro Evangelio et catholica traditione rem collustrantibus,
perspicue patet, spiritualem Mariae Virginis matemitatem
locorum temporumque fines transcendere ct ad universam
pertinere Ecclesiae historiam, cui propterea ipsa materno
officio et auxilio semper affuit praesens. Hinc etiam clare
constat, quid sibi velit sententia Illa, quam saepenumero
hodie efferri audimus: nostram scilicet aetatem Marianam
nuncupari posse. Nam sl profecto fatendum est, insigni
Dei beneficio, nunc Christianum populum praeclarius quam
antea Intellexisse providum munus. In historia salutis Ma­
riae sanctissimae concreditum, id tamen non ita est acci­
piendum, quasi praeteritae aetates veritatem huiusmodi
plane non perceperint aut futurae eam aliquando igno­
rare possint. Omnia enim Ecclesiae tempora materna Del
Genetricis praesentia fruita sunt ac fruentur, cum ipsa
semper Indissolubili vinculo coniuncta maneat cum Mysti­
ci Corporis mysterio, de culus Capite haec sunt scripta:
lesus Christus heri et hodie, ipse ct in saecula 41.
Cum autem persuasum habeamus. Venerabiles Fratres,
hodiernam Ecclesiae doctrinam de cultu —animi laudantis,
grati, amantis indicio— beatissimae Virgini tribuendo pla­
ne cum Evangelli doctrina convenire, quam definitius sive
Orientis sive Occidentis traditio Interpretata est ct expli­
cavit, animos Noster ad spem erigitur, fore ut pastoralis
haec adhortatio Nostra ad ardcntlorem usque auctuosioremque erga Mariam pietatem fovendam generosa volun­
tate excipiatur, non modo a christifldellbus vigilantiae ve­
strae commissis, sed ab lis etiam qui, etsi plena cum Ec­
clesia catholica communione non fruuntur, nihilominus una
noblscum ancillam Domini, Mariam Virginem, uti Filii Dei
Matrem, colunt ac venerantur.
Utlnam Immaculatum Mariae Virginis Cor Christianis
universis affulgeat veluti perfectae erga Deum et proximos

1967 M\I M

caritatis exemplar; nd sacrosancta Ecclesiae Sacramenta
participanda adducat, quibus fidelium animi a peccatis li­
berentur atque defendantur; impellat ad Innumeras ex­
piandas iniurias divinae Malestati illatas; sltque denique
unitatis signum atque ad fraterna confirmanda vincula
Incitamentum Inter omnes Christianos in una lesu Christi
Ecclesia, ouae, a Spiritu I Sancto edocta, /Hiatis pietatis a/. 475
fectu (Mariam Virginem) tamquam Matrem amantlssimam
prosequitur 4J.
Quoniamque hoc anno quinque volvuntur lustra ex quo
Decessor Noster f. r. Pius XII, die xxxi mensis Octobris
anno mcmxlit, per radlophonicum nuntium ad Lusitanum
populum datum, Ecclesiam humanumque genus Deiparae
Mariae eiusque Immaculato Cordi sollemniter consecra­
vit 43 —quod Nosmetinsi die xxi mensis Novembris anno
mcmlxfv iteravimus—54 universos Ecclesiae filios hortamur,
ut singuli se ipsos Immaculato Matris Ecclesiae Cordi rur­
sus consecrent, utque clarissimam huiusmodi pietatis si­
gnificationem In vitae actionem transferentes, magis atque
magis divinae voluntati morigerentur·4, et caelestis suae
Reginae exempla pie secuti. Ipsi filiorum more famulentur.
Postremo Nos hinc nihil dubitantes quin, vobis, Vene­
rabiles Fratres, incedentibus, clerus populusque, vestris
concrediti curis, sint hortationi huic Nostrae propensa vo­
luntate obtemperaturi, atque adeo Deiparae Virgini ardentlorem posthac ostensuri pietatem, firmiorem fiduciam ad­
dituri, hinc pro certo habentes inclitam Caeli Reginam
Matremque nostram dulcissimam numquam esse intermis­
suram singulis filiis suis adesse, totam Christi Ecclesiam
caelitus tutari, universoque hominum generi opem ferre
salutarem, vobismetipsis gregibusque vestris, divinorum
munerum auspicem ac Nostrae benevolentiae testem, Apo­
stolicam Benedictionem perlibenter impertimus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die xin mensis Mali,
anno mcmlxvti» Pontificatus Nostri quarto.—Paulus
Pp. VI.
13, S. “CocjL do*nc. d* Ecclesia Lumm Gcniivm, n. 53: A. A. S. 57
(x05) P- 59 .'LE 3233 3- “ Cfr. Discorti t Radiomtxsaggi di S. S. Pio XII,
voL IV, pp. 260-262; cfr. A. A. S. 34 (X94*) PP- 345’340 (LE 17x6J. 44Cfr.
A. A. S. $6 (1964) p-x 0x7.
“ Cfr. Oratio in festo ImnxicnUtiCordis B. M.
V., die 22 AucusU.

3558
1967 MAI 14.-SECR. chr. UN., NOR. AAS 59 (196η 574-592
ha quar a Concilio Vaticano Secundo
DE RE OECUMENICA PROMULGATA SUNT EXSEQUENDA

Directorium ad

Pars prima.—Prooemium

1. «Ad totam Ecclesiam sollicitudo unionis Instauran­
dae spectat, tam ad fideles quam ad pastores et unum­
quemque secundum propriam virtutem afficit» (Decr. de
Oecumenismo, Unitatis redintegratio, n. 5). Ad hanc solli­
citudinem promovendam et recte ordinandam. Directo­
rium de re oecumcnlca editur, quo melius in tota Ecclesia
catholica in praxim deduci possint ea quae in decretis
Concilii Vaticani II hac de re promulgata sunt. Haec au­
tem omnia in sensu Ecclesiae fideliter exsequenda sunt.
«Actio enim oecumenica non potest esse nisi plene s*ncereque catholica, fidelis nempe veritati, quam ab Apostolis
et Patribus accepimus, et consentanea fidei, quam Ecclesia
catholica semper professa est, ac simul in eam plenitudi­
nem tendens, qua Dominus decursu temporum Corpus
Suum vult augeatur» (ibidem, n. 24).
2. Apostolicae igitur Sedis atque Episcoporum est, ser­
vatis Patriarcharum cum eorum synodis iuribus ct consi­
deratis omnibus rerum adiunctis, decernere de ipso modo
agendi In rebus oecumcnicis, ut in decreto De Oecumenismo
passim affirmatur l. In his quidem rebus scr/vanda est 575
debita prudentia ne ipse motus occumcnicus damnum ca­
piat neque fideles ob periculum falsi Irenisml vel indifferentisml detrimentum patiantur. Quae pastoralis pruden­
tia eo magis efficax redditur quo plenior ct solidior Insti­
tutio fidelium in doctrina et authentica traditione tum
Ecclesiae catholicae tum Ecclesiarum Communitatumque
ab ea selunctarum evadit. Pericula enim et damna, quae
oriri possunt, vitantur facilius per hanc rectam cognitio­
nem doctrinarum et traditionum quam per quandam igno­
4. i6. 44 Cfr. Zju. 1. 48. 41 Cfr. ConiL dogrxv de Ecclesia Lumm
rantiam, saepe innixam falso timore earum accommoda­
n. 6x:
57 (x05) P *5 ÎLE 3233 j. 44
1, xj; cfr.
tionum quae, ad mentem ct secundum decreta Concilii
3. r. 4. 17. ° Lw 13. 5. 44Cfr.
15. 41; Const. do«m. dc

“ t Cor.

A. A. S.

Mort.

MaUJi.

Ecrlctu Lum/w Odnm, û. 48: A. Λ. S. 37 (105) P 5» ÎLE 3231!·
i, xr. cfr. Eph. 5.1, 11 HonüL 1 mper Muni ai, n. 1: PL tij. 64.

5159

‘
Hi

r.

1 Cfr Di Orrumzntjww, n. 4; n. S; n. 9 (LE 3235].

5160

1907 ALAI K

DIRECTORIUM AD OECUMENISMUM EXSEQUENDUM

Vaticani H, ad omnem veram renovationem Ecclesiae ne­
cessariae sunt.
Motus occumcnlcus nempe ab illa renovatione Incipit
qua Ecclesia plenius ct perfectius veritatem ct sanctitatem
a Christo Domino traditas exprimit. Hanc renovationem
In veritate et caritate unusquisque fidelis ut membrum
Ecclesiae participare debet Ita ut fide, spe et caritate cre­
scat ac per propriam vitam Christianam in Ecclesia testi­
monium reddat Dei ct Salvatoris nostri lesu Christi.
Cum autem hic motus a Spiritu Sancto excitatus sit a,
ca quae hic sequuntur eo fine coque modo proponuntur,
ut In decreto De Oecumcmismo ad effectum deducendo
Episcopis inserviant, neque «Providentiae viis ullum po­
natur obstaculum ct futuris Spiritus Sancti impulsioninus
praeludlcctur» (ibidem, n. 24).

I. Dc Commissionibus Oecumenicis Instituendis
Λ)

De Commissione dloecesano

3. Peropportunum esse videtur, ut in pluribus dioece­
sibus una simul sumptis, vel, si rcrum adiunctis suadetur,
diam in unaquaque dioecesi, consilium seu commissio seu
sccrctariatus instituatur qui de mandato Conferentiae Epi­
scopalis vel Ordinarii loci rei oecumenlcae provehendae
operam navcL In iis autem dioecesibus, συ a e propriam
commissionem habere non possunt, unus saltem adsit pro
his negotiis ab Episcopo delegatus.
4. Huiusmodi commissio mutuae excolat necessitudinis
rationes cum institutis operlbusquc occumenicis vel iam
existentibus vel erigendis eorumque auxilio pro opportu576 nitate utatur necnon aliis in dioecesi ope/ribus et inceptis
singulorum sedulo inserviat, Ita ut mutuo de rebus se cer­
tiores reddant ct condocefaciant. Quae omnia ita agantur,
ot cum rationibus et normis generalibus nunc hac in re
vigentibus congruant.
5. Inter huius commissionis membra, praeter clerum
dioecesanum, religiosi ct religiosae necnon laici idonei
utriusque sexus pro opportunitate asciscantur, ut sollicitu­
do unitatis instaurandae, quae ad totam Ecclesiam spec­
tat, clarius demonstretur, foveaturque elficacius.
6. Huius commissionis, praeter alia munera Ipsi man­
data, est:
a) Decisiones Concilii Vaticani II de re oecumenica ad
effectum deducere pro hominum rerumque adiunctis.
b) Oecumenlsmum spiritualem fovere secundum ea,
quae in decreto De Oecumenismo, praesertim ad n. 8, con­
tinentur circa orationem publicam et privatam ad Chri­
stianorum unitatem impetrandam.
e) Mutuae benevolentiae nc necessitudinis rationes
necnon caritatem inter Catholicos et Fratres ab eorum
communione seiunctos promovere.
d) Colloquium seu dialogum cum illis instaurandum
curare elque moderari, quatenus variis modis pro collo­
quendum inter se condicione Instituatur oportet ad nor­
mam nn. 9 et 11 decreti De Oecumenismo.
e) Una cum Fratribus seiunctis promovere commune
testimonium fidei Christianae necnon mutuam operam, veluti in educatione, ratione morali, re sociali, cultu humano,
doctrinis ct artibus, ad normam n. 12 decreti De Oecumtnismo ’.
I) Constituere peritos ad consilia et consultationes cum
Ecclesiis vel Communitatibus seiunctis, Intra diocceseos
lines cxhtcntlbus, ineunda.
g) Auxilia praebere vel suasiones proponere ad insti­
tutionem et educationem tam clericorum quam laicorum
efficiendam ct ad vitam oecumenico sensu degendam, quas
Inter res plurimum tribuendum est formationi Sacrorum
alumnorum In seminariis, praedicationi verbi Del, catechetl, aliisque Institutionibus, dc quibus agitur in decreto De
Oecumenismo ad n. 10.
h) Curare rationes cum commissione oecumenica terri... toriall intercedentes, dc qua infra sermo fiet, et cuius con57 ' silia et suggestiones ad / dioeccseos proprias condiciones
applicentur. Insuper, si rerum adiuncta id suadeant, nun­
tia Romam ad Secrdariaium ad Christianorum Unitalem
Fovendam mittantur, quibus hic in obeundis muneribus
ad rem pertinentibus possit adiuvari.

I

B)

De territoriali Commissione

Ί. Ab unoquoque Coetu seu Conferentia Episcoporum 4
unius vel —si rerum adiuncta id suadeant— etiam plu-

I

•CfcD/ Otmmnitmo, n. 4 [LE 3235). ■ Cfr. etiam Decretum do activitate
smkxali Ecclesiae, Ad Gcrlts dinni/ttf, n. 15 [LE 3364 ). · Quae dicunturin
toc Djrctono de Conferendis episcopalibus pertinent etiam, servatis de iure
terrxxili, ad Synodos patriardiaks ct Synodos Archiepiscoporum Maiorum

5161

n. 3558

rlum nationum secundum propria statuta pro opportuni­
tate instituatur commissio episcoporum de re oecumenica
quae peritos assumat ct quae, de mandato Coetus Episco­
porum huiusmodi territorii, rebus oecumcnlcis curas im­
pendat atque decernat de modo certo ac definito agendi,
attentis omnibus adiunctis temporum, locorum ct perso­
narum, ad normam decreti De Oecumenismo et aliarum
ordinationum legitim arumque consuetudinum, ratione ha­
bita boni Ecclesiae universalis. Huic commissioni pro op­
portunitate adiumento sit sccretarlatus stabilis.
8. Huius commissionis cura ea omnia complectitur,
quae supra ad n. 6 Indicata sunt, quatenus pertinent ad
munera Coetus Episcoporum territorialis.
Praeterea curam habeat dc aliis operibus, quorum hic
nonnulla exempla afferuntur:
a) Exsecutio normarum et instructionum a Sede Apo­
stolica de hac re editarum vel edendarum.
b) Consilia ct adiumenta episcopis danda, qui in pro­
pria dioecesi commissioni de re oecumenica instituendae
operam navant,
c) Adiutorium tam spirituale quam materiale, pro re­
rum adiunctis, praebendum sive institutis iam existentibus sive inceptis oecumenicis excitandis quae vel ad doc­
trinam excolendam studiaque exercenda spectant vel cu­
rae animarum vitaeque Christianae provehendae dedita
sunt, iuxta normas ad nn. 9, 10 et 11 decreti De Oecume­
nismo prolatas.
d) Dialogus et consultatio instituenda cum moderato­
ribus ct consiliis oecumenicis Ecclesiarum vel Communita­
tum selunctarum, quae extra singularum dioecesium fines
sed intra terminos unius alicuius nationis vel territorii
existunL /
578
e) Designatio eorum peritorum, qui publico mandato
ecclesiastico ad colloquia et consilia cum peritis illarum
Communitatum deputantur, de quibus sub littera d) agitur.
f) Institutio specialis subcommisslonis pro rebus oe­
cumenicis quae ad Orientales spectant, sl rerum adiuncta
id postulent.
g) Rationes quae hierarchiae unius alicuius territorii
cum Apostolica Sede intercedunt

IL De baptismi validitate a ministris Ecclesiarum et
cedes Lai i um Communitatum α nobis sci une tarum collari
9. Praxis Ecclesiae hac in re duobus regitur principiis,
nempe baptismum ad salutem necessarium esse, eumque
semel tantum conferri posse.
10. Momentum sacramenti baptismi in rc oecumenica
documentis Concilii Vaticani II illustratur «Ipse (lesus
Christus) autem necessitatem fidei et baptismi expressis
verbis inculcando (cfr. Mare. 16,16; Io. 3, 5), necessitatem
Ecclesiae, in quam homines per baptismum tamquam per
ianuam intrant, simul confirmavit» (Const dogm. dc Ec­
clesia, Lumen Gentium, n. 14) [LE 3232].
«Cum illis qui, baptizat!, Christiano nomine decorantur
integram autem fidem non profitentur vel unitatem com­
munionis sub Successore Petri non servant, Ecclesia semetipsam novit plures ob rationes conlunclam» (ibidem,
n. 15).
«Hi enim qui in Christum credunt ct baptismum rite
receperunt, in quadam cum Ecclesia catholica communio­
ne, etsi non perfecta, constituuntur... lustlficati ex fide in
baptismate Christo incorporantur, ideoque Christiano no­
mine iure decorantur et a filiis Ecclesiae catholicae ut fra­
tres in Domino merito agnoscuntur» (De Oecumenismo,
n. 3).
«Ex altera parte necessarium est Catholicos cum gaudio
agnoscere ct aestimare bona vere Christiana, a communi
patrimonio promanantla, quae apud fratres a nobis sciunctos inveniuntur» (ibidem, n. 4).
11. Consequens Inde est baptismum esse vinculum uni­
tatis sacramentale, Immo et fundamentum communionis
inter omnes Christianos. Quapropter ct dignitas et modus
conferendi eum res est summi momenti pro cunctis Christi
discipulis. Tamen recta aestimatio huius sacramenti et mu­
tua acceptio baptismi collati in Communitatibus quando­
que impedi/untur propter prudens dubium circa baptls- 579
mum in certo ac definito casu collatum. Ut vitentur dif­
ficultates cum Christianus aliquis a nobis sciunctus. Spiri­
tus Sancti gratia ct impulsione conscientiae suae inductu*,
plenam communionem cum Ecclesia catholica petit, quae­
dam normae proponuntur.
12. Baptismi apud Christianos orientales seiunctos col­
lati validitas in dubium vocari nequit *. Sufficit ergo ut
in Ecclesiis catbolkis orientaEboj. · Relate >1 Ocrir* Christiano* ratio ha­
benda est de pericuk» invaUbtatis biptwni cdliti per aspertaoocci. pe»

5162

: it

n. 3558

DIRECTORIUM AD OECUMENISMUM EXSEQUENDUM

de eius facto constet. Cam In Ecclesiis Orientis sacramen­
tum Confirmationis (Chrismatis) semper legitime a sacer­
dote simul administretur una cum baptismo, frequenter
aeddit ut nulla mentio de hoc sacramento fiat in canonico
testimonio ipsius baptismi; exinde non constat dubium de
facto collationis exoriri.
13. Quod ad alios Christianos attinet, quandoque du­
bium oriri potest.
a) Quoad materiam d formam. Baptismus collatus ritu
immersionis vel infusionis vel aspersionis cum formula trinitaria per se est validus e. Si ergo libri rituales et liturgie!
vel consuetudines alicuius Ecclesiae vel Communitatis re­
ligiosae unum ex his modis baptizandi imponunt, ratio
dubitandi oriri potest tantum ex facto quo contingat ut
minister normis propriae Communitatis non obsequatur.
Requiritur igitur et suffidt testimonium de fidelitate mi­
nistri baptizantis erga normas propriae Communitatis vel
Ecclesiae.
Ad illud exquirendum gencratim oportet obtinere testi­
monium scriptum baptismale cum nomine baptizantis.
Plerumque fieri poterit, ut cooperatio Communitatis sciunctae Impetretur ad statuendum in genere vel in particulari,
utrum minister reapse secundum libros approbatos bap­
tismum contulisse putandus sit.
b)Quoad fidem d intentionem. Quia autem quidam cen­
sent insufficientem fidem vel Intentionem ministri dubium
de baptismo inlcere posse, haec sunt animadvertenda:
— Fides insufficiens ministri numquam ex se ipsa inva­
lidum reddit baptismum.
— Praesumenda est intentio sufficiens in ministro qui
baptismum contulit, nisi de cius intentione faciendi quod
faciunt Christiani seria ratio dubitandi adsit 7. /
c) Quoad applicationem materiae. In casibus in quibus
dubium de materiae applicatione oritur, reverentia erga
sacramentum necnon observantia erga naturam eccleslakm Communitatum sejunctarum postulant ut inquisitio
seria de praxi Communitatis et de adiunctis Ipsius baptismi
Instituatur, antequam iudicium de invalidltate sacramenti
propter modum collationis proferatur
14. Probari non potest usus indiscriminatim baptizandi
sub condicione omnes qui plenam communionem cum Ec­
clesia catholica desiderant. Sacramentum enim baptismi
iterari nequit · Ideoque baptismum sub condicione Iterum
conferri non permittitur nisi adsit prudens dubium de facto
vel de validitate baptismi iam collati10.
15. Quodsi, seria investigatione de collato baptismo rite
peracta, ob prudens dubium necessarium est baptismum
sub condicione iterum conferre, ut debita ratio doctrinae,
ex qua baptismus unicus est, habeatur: a) minister oppor­
tune explicet et rationes propter quas baptismus, hoc in
casu, sub condicione conferatur et significationem ipsius
ritus baptismi sub condicione conferendi; b) ct illum In
forma privata 11 conferat.
16. Tota quaestio de baptismi theologia et praxi in
dialogo inter Ecclesiam catholicam et Ecclesias seu Com­
munitates seiunctas proponatur. Suadetur ut huiusmodi
disputatio a commissionibus de re oecumenlca cum Eccle­
siis vel Consiliis Ecclesiarum variis in regionibus habeatur
et, ubi fieri expedit, de modo in hac re agendi inter utrasque
partes conveniat.
17. Pro reverentia erga sacramentum initiationis quod
Dominus pro Novo Foedere instituit, et ut requisita ad
Illud rite conferendum melius in luce ponantur, maxime
optandum est ne dialogus cum Fratribus seiunctis ad so­
lam quaestionem de clementis ad validitatem baptismi
absolute necessariis restringatur. Attendendum est insuper
ad plenitudinem signi sacramentalis realitatisque signifi­
catae (seu «rei sacramenti»), prout ex Novo Testamento
eruitur, quo facilius conventio inter Ecclesias ineatur circa
581 agnitionem mutuam baptismi. /
18. Aequa aestimatio baptismi collati a ministris Ec­
clesiarum et Communitatum ecclesialium a nobis seiunctarum momentum oecumenlcum secumfert; cx hac aestima­
tione baptismus vere manifestatur ut «vinculum unitatis
vigens Inter omnes qui per illum regenerati sunt» (De Oecumenlsmo, n. 22)
Ideo sperandum est fore ut omnes
Christiani maiore in dies cum reverentia et fidelitate erga
Domini institutionem de illius celebratione curent.
vrUm coOectivim. *Cfr. C. t. C., can. 75S. TCL. Rap. S. Officii, diei
y> un i5ty «Safflcit f>cere qjnd fxcinal Cbrâûani»; S. C.
Decr.
-pprnb. * Pjo V, ·1κ »9 rm. »57<>, dt. » Cone. Pnw. Ebctiken. 1576. · C£r.
C. 1. C., m. 737. »1. ' Cfr. C. I. C., un. 7p. f x. »· Or. Co»u. TnJ..
1.V11. Cjn. 4; C. /. C , can. 731. I a. 11 Cfr. C. t. C., can. 737. i x
••Cfr. Con«L draçm. Luram finitum, n. 15; cfr. etiisi Relatio Lxxrunisuen» nullae Inter Ecckauxu Catholicam Roroaaast et Conuliuui Ownmeηζ.’κη Eccbuânsn (L'On. Λολ, λο februatu 19O6, p. 71» Re^Uo quarti

5163

1007 MAI U

19. Iuxta rationem decreti De Oecumenismo fratres
extra communionem Ecclesiae catholicae visibilem nati et
baptizati sedulo distingui debent ab iis qui, in Ecclesia
catholica quidem baptizati, eius fidem scienter et publice
eiuraverunt. Secundum decretum enim, «qui nunc in tali­
bus Communitatibus (seiunctis) nascuntur ct fide Christi
Imbuuntur, dc separationis peccato argui nequeunt» f/Mdem, n. 3); quamobrem, absente tali culpa, si iidem catho­
licam sua sponte suscipere volunt, a poena excommunica­
tionis absolvi non indigent, sed professione fidei facta,
secundum normas ab Ordinario loci statutas, in plenam
communionem Ecdesiae catholicae admittantur. Prae­
scriptiones vero can. 2314 ad cos solummodo pertinent,
si casus ferat, qui postquam a fide vel communione ca­
tholica culpabiliter defecerunt, cum matre Ecclesia recon­
ciliari contriti postulant.
20. Quod de absolutione a censuris modo dictum est,
id etiam de abluratlone haerescos ob eandem rationem af­
firmandum esse patet.

HI. Dc Oecumenismo spirituali in Ecclesia Catholica
promovendo
21. «Cordis conversio vitaeque sanctitas, una cum pri­
vatis et publicis supplicationibus pro Christianorum uni­
tate, tamquam anima totius motus oecumenici existiman­
da sunt ct merito oecumenismus spiritualis nuncupari pos­
sunt» (De Oecumenismo, n. 8).
His paucis verbis, decretum De Oecumenismo oecumcnlsmum spiritualem definit eiusque momento insistit, ita ul
Christiani, tam in precibus fundendis quam in celebratione
Eucharistiae, immo in tota vita quotidiana unitatis inten­
tionem assidue prae oculis habeant. /
SS2
Unusquisque Christianus enim semper ct ubique in hoc
motu oecumenico partem iam habet, etsi inter Fratres
seiunctos non vivit, instaurando totam vitam chrislianam
secundum spiritum Evangel i i a Concilio Vaticano Secun­
do inculcatum, nihil excludendo a communi Christiano pa­
trimonio n.
22. Supplicationes autem pro unitate decet iterari tem­
poribus peculiaribus, velutl: a) hebdomada a die 18 usque
ad diem 25 lanuarii, hebdomada precum pro Christiano­
rum unitate appellata, qua frequenter plurimae Ecclesiae
ct Communitates eccleslales coniunctim pro unitate ad
Deum preces fundunt; b) diebus ab Ascensione Domini
usque ad Pentecosten, quibus memoria agitur Hicrosolomytanae Communitatis adventum implorantis atque exspe­
ctantis Spiritus Sancti, qui ipsam in unitate et munere
universali confirmet.
Insuper, exempli gratia: a) diebus circa Epiphaniam qui­
bus Christi in mundo manifestatio necnon connexio inter
Ecclesiae munus eiusque unitatem commemorantur; b) feria quinta Hebdomadae Sanctae, qua commemorantur
institutio Eucharistiae, sacramenti unitatis, et lesu Christi
Salvatoris pro Ecclesia eiusque unitate oratio in Cenaculo;
c) foria sexta Hebdomadae Sanctae, vel in festo Exalta­
tionis Sanctae Crucis quo commemoratur mysterium cru­
cis, qua filii Dei dispersi congregantur; d) sollemnibus
Festis Paschalibus, quibus omnes Christiani gaudio Re­
surrectionis Domini Inter se consociantur; e) occasione
data conventuum vel aliorum maioris momenti eventuum
quos oecumenismus forte suscitaverit, aut qui ad oecumenlcas rationes vim peculiarem habere possint.
23. «Sollemne est Catholicis frequenter ad illam oratio­
nem convenire pro Ecclesiae unitate, quam Salvator Ipse
in pervigilio mortis n Patre flagranter precatas est: «Ut
omnes unum sint» (De Oecumenismo, n. 8). /
*S3
Itaque congruenter Illi orationi a Christo in ultima Ceiu
prolatae oratio pro unitate ab omnibus fiat, ut Christiani
omnes accedant «ad illam plenitudinem unitatis quam lesus
Christus vult» (ibidem, n. 4).
24. Pastores curent, ut fidelium catholicorum coetus
ad preces pro unitate fundendas secundum varia adluncta
locorum et personarum disponantur. Cum autem Sacra
Eucharistia mirabile sacramentum sit «quo unitas Ecclesiae
et significatur et efficitur» (De Oecumenismo, n. 2), multum
interest, fidelibus momentum cius In memoriam revocare
et preces publicas pro unitate Christianorum intra Sacram
Synaxim (e. g. in Oratione Fidelium vel in litaniis quae
Extentae vocantur), nec non celebrationem Missae votivae
«pro Ecclesiae unitate» commendare. Insuper, in ritibus
quibus peculiaria impetrationis officia liturgica, velati
supplicationes «Litia» ct «Molebeo» appellatae hisque simicouvenm* InUTPutioaahj .Fajth
Order», Montreal 1963, M. nr. xij
ct 154. “Cfr. Decr. dc Oecumenismo, n. 6 [LE 3235]-. Decr. .U

5164

DIRECTORIUM AD OECUMENISMUM EXSEQUENDUM

1007 MAf 14

lia continentur, haec etiam pro unitate Christianorum ce­
lebrari dccct.

IV. Dc communicatione in spiritualibus cum
fratribus seiunctis
Λ)

Prooemium

25. Ad redintegrationem unitatis inter omnes Christia­
nos fovendam non sufficit ut Christiani inter se fraternam
caritatem exerceant in quotidiano vitae commercio. Dccct
quooue quandam communicationem in spiritualibus per­
mitti seu Christianos communem pariem habere illorum
bonorum spiritualium quae ipsis communia sunt, Idque
eo modo et ratione quae in praesenti divisionis statu licita
esse possunt. Ex clementis enim seu bonis, «quibus simul
sumptis ipsa Ecclesia aedificatur et vivificatur, quaedam
immo plurima et eximia exstare possunt extra visibilia
Ecclesiae catholicae saepta» (De Oecumenismo, n. 3). Haec
elementa, «quae a Christo proveniunt ct ad Ipsum condu­
cunt, ad unicam Christi Ecclesiam iure pertinent» (ibidem)
atque apte conferre possunt ad gratiam unitatis Impetran­
dam et ad vincula quibus Catholici cum Fratribus seiunctis
adhuc coniunguntur significanda et fovenda.
26. Cum autem haec bona spiritualia diversimode In
variis Christianorum Coetibus inveniantur, communicatio
in spiritualibus cx hac ipsa diversitate pendet et secundum
personarum, Ecclesiarum et Communitatum condiciones
de ea variis modis tractandum est. Ad cam igitur mode­
randam, ea quae sequuntur, pro praesenti statu rerum,
SS4 proponuntur./
27. Attendenda est quaedam legitima ratio vicissim res
praestandi («reciprocitas»), ita ut, cum mutua benevolentia
et caritate, communicatio in spiritualibus, etiamsi arctio­
ribus finibus circumscripta, ad sanam progressionem con­
cordiae inter Christianos conferat. Dialogi igitur et con­
sultationes hac dc re Inter auctoritates catholicas, locales
necnon territoriales, ct auctoritates aliarum Communio­
num valde commendantur.
28. Ubi autem haec reciprocitas ct mutua comprehen­
do difficiliores redduntur eo quod in aliquibus locis et
circa quasdam Communitates, sectas et personas, motus
oecumcnicus et desiderium pacis cum Ecclesia catholica
nondum invaluerint u, Ordinarius loci vel, si casus ferat,
Conferentia episcopalis vias aptas Indicet ut periculum Indllferentismi vel proselytism!16 inter fideles suos, his in
rerum adiunctis, vitetur. Optandum tamen est ut, per
gratiam Spiritus Sancti et prudentem curam pastoralem
Ordinariorum, sensus oecumenicus et mutua aestimatio
tum apud fideles catholicos tum apud fratres seiunctos ita
crescant ut necessitas huiusmodi normarum peculiarium
paulalim evanescat.
29. Nomine communicationis in spiritualibus intelle­
guntur omnes precationes communiter faciendae, usus
communis rerum vel locorum sacrorum, et omnis commu­
nicatio in sacris quae proprie vereque dicitur.
30. Communicatio in sacris habetur cum quis quem­
libet cultum liturgicum vel etiam sacramenta alicuius Ec­
clesiae vel Communitatis ecclesialis participat.
31. Voce «cultus liturgici» intellegitur cultus ordinatus
fecundum libros, praescriptiones vel consuetudines alicuius
Ecdesiae vel Communitatis, celebratus a ministro vel de­
legato elusmodi Ecclesiae vel Communitatis, prout hic
eiusmodi munere fungitur.
B)

De precationibus communiter faciendis

32. «In quibusdam peculiaribus rerum adiunctis, culusmodi sunt precationes quae “pro unitate" indicuntur, atque
W5 in oecumenicis conven/tibus, licitum est immo et optan­
dum, ut Catholici cum Fratribus seiunctis in oratione con­
socientur. Communes eiusmodi preces perefficax sane me­
diam sunt gratiae unitatis impetrandae ct genuina signi­
ficatio vinculorum quibus Catholici cum Fratribus seiunctis
adhuc coniunguntur» (De Oecumenismo, n. 8).
In decreto agitur de precationibus quas membra, etiam
ministri, diversarum Communitatum «active» participant.
Circa hunc participandi modum, qui, quatenus Catholicos
respicit, Ordinariis locorum moderandus et fovendus com­
mittitur, haec quae sequuntur sunt animadvertenda.
Amita, o. 36 [LE 3364]. u Cfr. Dt Otcvmiiumo, n. 19 [LE 3335b
uHk voce «proselytismi», hic inlcUi^itur modus agendi non conlormis
rpcr.tni evanjebeo, in quantum utitur rationibus inhonestis ut homines
ad CosanunitaLem suam attrahat, abutendo v. g. illorum ignorantia vel
pk^psrute etc. (cfr. Dtclaratio Dt
rdifiota, n. 4)
[LE 3363).

5165

η. 3558

33.Optandum est ut Catholici cum Fratribus seiunctis
in oratione consocientur pro quavis communi sollicitudine
in qua inter se cooperari possunt ac debent, v. g,: ut pro­
moveatur pacis bonum, socialis iuslitia, mutua hominum
caritas, familiae dignitas hisque similia. His casibus acqulparantur occasiones in quibus aliqua Natio vel Communi­
tas gratias Deo communiter agere vel adiutorium Eius pro
rei opportunitate impetrare volunt, ut diebus festis alicuius
Nationis, tempore calamitatis vel luctus communis, die
ad memoriam pro patria mortuorum instituto. Haec com­
munis oratio, quatenus fieri potest, commendatur etiam
cum inter Christianos conventus habetur, studii vel actio­
nis causa.
34. Precationes autem communiter faciendae respicere
debent imprimis redintegrationem unitatis Inter Christia­
nos. Eiusmodi celebrationi propositum esse potest, v. g.:
mysterium Ecclesiae eiusque unitatis, baptismus ut vin­
culum sacramcntale unitatis licet imperfectae, renovatio
vitae tum personalis tum socialis ut via necessaria ad uni­
tatem assequendam, necnon alia argumenta dc quibus in
n. 22 agitur.
35.De celebrationis forma.—a) Communi consensione
et opera omnium participantium, qui varias Ecclesias vel
Communitates repraesentant, huiusmodi celebratio appa­
retur (quo v. g. pertinent, ut personae eligantur quae ei
intéressé debent, argumenta, hymni, lectiones S. Scriptu­
rae, preces hisque similia constituantur).
b) In hac celebratione locus esse potest cuivis lectioni,
precationi et hymno qui aliquid circa fidem vel vitam spi­
ritualem omnibus Christianis communem significet. Fas
est insuncr exhortationem vel allocutionem vel meditatio­
nem blblicam haberi quae secundum communem christia- / 586
nae hereditatis consensum instituatur et quae ad mutuam
benevolentiam conducat ct unitatem inter Christianos pro­
moveat.
e) Optandum est ut hae celebrationes tum inter Catho­
licos tum una cum Fratribus seiunctis agendae Ita ordi­
nentur ut «communitariae» orationi iuxta motus liturgici
LMtM
incepta conformes sintle.
d) In precibus praeparandis, uuae In templo alicuius
Ecclesiae orientalis celebrantur, animadvertendum est for­
mam liturgicam receptam apud Orientales considerari ut
rei impetrandae peculiariter aptam. Rationem igitur ordi­
nis liturgici huius Ecclesiae haberi oportet.
36.De loco celebrationis.—a) Locus seligendus est ad
quem omnibus participantibus convenire placeat. Curetur,
ut omnia ibi decentia sint et ad sensum religiosum foven­
dum apta.
b) Quamquam ecclesia vel templum sit locus in quo
unaquaeque Communitas liturgiam sibi propriam e more
celebrat, tamen per se nihil obstat, quominus, necessitate
poscente et probante Ordinario loci, celebrationes commu­
niter agendae (de quibus In nn. 32-35) etiam in templo
huius illiusve Communitatis habeantur: immo in debitis
rerum adiunctis id opportunum esse poterit.
c) Cum precationes una cum Fratribus orientalibus
seiunctis fiunt, animadvertendum est omnes fratres orien­
tales ipsam ecclesiam ut locum quam maxime proprium
ad orationem publicam habendam considerare.
37.De vestimentis. Non excluditur, secundum adluncta
ct cum communi consensu participantium, usus vestis
choralis.
C)

De communicatione in sacris

38. <Communicationcm In sacris considerare non licet
veiut medium indiscretim adhibendum ad Christianorum
unitatem restaurandam. Quae communicatio a duobus prin­
cipiis praecipue pendet: ab unitate Ecclesiae significanda,
ct a participatione in mediis gratiae. Significatio unitatis
plerumque vetat communicationem. Gratia procuranda
quandoque illam commendat» (De Oecumenismo, n. 8). /
587
1.

De communicatione In sacris cum Fra­
tribus Orientalibus a nobis seiunctis

39. «Cum autem illae Ecclesiae (orientales), quamvis
seiunctae, vera sacramenta habeant, praecipue vero, vi
successionis apostolicae» Sacerdotium ct Euharistiam. qui­
bus arctissima necessitudine adhuc nobiscum coni ungun­
tur, quaedam communicatio in sacris, datis opportunis
circumstantiis ct approbante auctoritate ecclesiastica, non
solum possibilis est sed etiam suadetur» (De Oecumenismo,
n. 15)
11 Cfr. Const, de Sicrn Li îinca,
Cokîn·, v. er. nn. va,
34. 35 [LE 3x41]. 11 Cfr. ctUsi Iktrttnm de Ecdrws onesutbni nxtio.

5166

k^

DIRECTORIO! AD OECUMËNISMUta EXSEQUENDUM

ικ

40. Inter Ecclesiam catholicam ct Ecclesias orientales
a nobis seiunctos communio satis arcta in rebus fidei ex­
stat ,e, praeterea «per celebrationem Eucharistiae Domini
ln his singulis Ecclesiis, Ecdesia Dei aedificatur ct crescit»
ct «illae Ecclesiae, quamvis seiunctae, vera sacramenta
habent, praecipue vero, vi successionis apostolicae, Sacer­
dotium ct Eucharistiam..^» (ibidem, n. 15). Quapropter
fundamentum praebetur, ecclesiologicum ct sncramcntnle,
ut quaedam communicatio in sacris cum his Ecclesiis, non
excluso Eucharistiae sacramento, «datis opportunis cir­
cumstantiis ct approbante auctoritate ecclesiastica» (ibi­
dem) non solum permittatur sed etiam quandoque sua­
deatur.
Ad hanc rem pastores sedulo instruant fideles, ut circa
eiusmodi communicationem in sacris recta agendi ratio
illis clare innotescat.
41. Huius communicationis normac, decreto Orienta­
lium Ecclesiarum statutae
cum illa prudentia observan­
dae sunt, quae in ipso decreto commendatur. Normae, quae
iuxta decretum fideles Ecclesiarum catholicarum orienta­
lium respiciunt, etiam ad fideles cuiusvis ritus, latino non
excepto, pertinent.
42. Quoad susceptionem vel administrationem sacra­
mentorum Pacnitentiae, Eucharistiae et Unctionis Infir­
morum, peropportunum est, ut auctoritas catholica sive
localis sive Synodus vel Coctus Episcoporum facultatem
communicandi in sacramentis non concedant nisi post fa­
vorabilem exitum consultationis cum auctoritatibus orlcn$38 talibus seiunctis competentibus, saltem localibus, habitae./
43. In concedenda facultate in sacramentis communi­
candi quandam legitimam rationem id vicisslm praestandi
(«reciproci tat em») quam maxime decet attendi.
44. Praeter casus necessitatis, Iusta causa communica­
tionis in sacramentis suadendae aestimari potest impossi­
bilitas, materialis vel moralis, accipiendi sacramenta in
propria Ecclesia per nimium tempus ob peculiaria rerum
adiuncta, ne fidelis, sine legitima ratione, spirituali fructu
iicramentorum privetur.
45. Cum apud Catholicos ct Orientales seiunctos diversi
sint usus quoad assiduitatem sumendae Eucharistiae nec­
non usus sacramentalis Confessionis ante Communionem
simul cum ieiunlo eucharistico, cavendum est nc, in praxi
communicationis, sl Catholici usus Orientalium seiunctorum
non sequantur, admiratio vel suspiciones excitentur Fra­
trum seiunctorum. Propterea, Catholicus, qui ad Commu­
nionem apud Orientales seiunctos, in praedictis casibus,
legitime accedit, disciplinam orientalem in hac re, pro vi­
ribus, servet.

46. Accessus ad confessarium catholicum pateat Orien­
talibus qui, deficiente copia confessariorum propriae Ec­
clesiae. id sponte cupiunt. In similibus rerum adiunctis.
Catholicis licet confessarium Ecclesiae orientalis a Sede
Apostolica romana seiunctae adire. Legitima ratio id vlcissim praestandi («reciprocltas») etiam ln hac re servetur.
Ulrimcjic tamen caveatur ne oriatur suspicio prosely-

licet in matrimonio quod inter Fratres a nobis seiunctos
rite celebratur.
50. Fidelium catholicorum praesentia in cultu liturgico
Fratrum orientalium seiunctorum admitti potest iusta de
causa, videlicet ob publicum officium vel munus qund
exercet, cognationem, amicitiam vel desiderium maioris
cognitionis etc. His in casibus non votantur aliquam par­
tem habere In communibus responsis, hymnis, gestibus
illius Ecclesiae cuius veluti hospites sunt. Quod tamen od
susceptionem Eucharistiae attinet, serventur normae sub
numeris 42 ct 44 positae. Propter arctam communionem
de qua supra (n. 40), Ordinarius loci permittere potest ut
Catholicus munus lectoris intra cultum liturgicum, sl ad
id invitetur, obeat. Quod, versa vice, de modo praesentiae
Fratrum seiunctorum in celebrationibus In ecclesiis catho­
licis habendis dicatur.
51. Ad participationem quod attinet caerimoniarum
quae communicationem sacramentalcm non postulant,
hacc quae sequuntur sunt servanda: a) in caerimoniis
apud Catholicos agendis, minister alicuius ecclesiae orien­
talis qui Ecclesiam suam ibi repraesentat. Illum locum ct
honores liturgicos accipere debet qui ad ministros catho­
licos eiusdem ordinis vel dignitatis in Ecdesia catholica
pertinent; b) minister catholicus qui modo officiali caeri­
moniis religiosis apud Orientales obeundis adsit. Induere
potest habitum choralem vel Insignia suae dignitatis ec­
clesiasticae e mutuo consensu; c) sedulo attendantur mens
propria cum ministrorum tum fidelium orientalium necnon
consuetudines eorum, miae variae esse possunt iuxta tem­
pora, loca, personas vel adiuncta.
52. Quia «communicatio in sacris functionibus, rebus
et locis inter Catholicos ct Fratres seiunctos orientales
iusta de causa permittitur» / (Decr. Orientalium Ecclesia- 590
rum, n. 28), commendatur ut usus aedifidi catholici vel
coemeterii vel templi, cum ceteris rebus necessariis, de
licentia Ordinarii loci concedatur sacerdotibus vel commu­
nitatibus Orientalium seiunctorum pro eorum ritibus reli­
giosis, sl ipsi id petant, cum careant locis in quibus Sacra
rite et digne celebrare possint.
53. Curent moderatores scholarum ct institutorum ca­
tholicorum ut copia detur ministris orientalibus praestandi
adiutorium, spirituale et sacramentale, fidelibus ipsorum
qui instituta catholica frequentant. Quod adiutorium, pro
rerum adiunctis ct concessa licentia Ordinarii loci, etiam
Intra aedificium catholicum, templo non excluso, praeberi
potest.
54. Tn nosocomiis ct aliis institutionibus similibus quae
a Catholicis reguntur, curent moderatores ut sacerdotem
Ecclesiae orientalis seiunctae tempestive certiorem faciant
de praesentia fidelium cius atque facultas ci detur aegrotos
visitandi necnon sacramenta digne et reverenter Iis admi­
nistrandi.

47. Catholicus qui occasional iter, propter causas dc
uibus infra, n. 50, Sacrae Divinae Liturgiae (Missae) apud
ratres orientales seiunctos diebus dominicis vel festis dc
praecepto adest. Sanctae Missae audiendae praecepto in
ecclesia catholica non amplius tenetur. Item, convenit ut,
iisdem diebus, Catholici Sacrae Liturgiae apud Fratres
orientales seiunctos, si fieri potest, adsint, cum iusta de
causa impediuntur nc Sacrae Liturgiae In ecclesia catho­
lica intersint.
48. Propter arctam communionem, in n. 40 expressam,
inter Ecclesiam catholicam et Ecclesias orientales a nobis
selunctas, Iusta de causa licet admittere fidelem orientalem
ad munus patrinl, simul cum patrino catholico (vel ma5S9 trina catholica), In baptismate catholici infantis vel / adul­
ti. dummodo de educatione catholica baptizat! satis pro­
visum sit et de idoneitate patrinl constet. Catholicus mu­
nere patrinl ad baptisma in ecclesia orientali collatum non
prohibeatur, sl ad Id invitatus est. His in casibus educationi
Christianae vigilandi obligatio pertinet imprimis ad patrinum (vel matrlnam) fidelem Ecclesiae in qua infans baptixatui est.
49. In matrimonio In ecclesia catholica celebrando, a
munere paranymphi vel testis non arceantur Fratres a no­
bis te i uncti. Catholico vero paranymphum vel testem esse

?

Un·. Ovutaiiiw
n.
*0 Π-B Pili- ” Cfr. Dr Ocr·π. 14 (LB lijsl leCfr. Tkerrtmu Ofcntalita·· Ealaiamm,
η. >6·η. n ItF. JijsJ. MCfr. «npea annot. 15.
5167

1007 MAI 14

2.

De communicatione in sacris cum aliis
Fratribus seiunctis

55. Sacramentorum celebratio est actio Communitatis
celebrantis In ipsa Communitate peracta, cuius unitatem
in fide, cultu et vita significat. Unde ubi haec unitas fidei
quoad sacramenta deficit, participatio Fratrum seiuncto­
rum cum Catholicis, praesertim in sacramentis Euchari­
stiae, Paenitcntiae et Unctionis Infirmorum, vetatur. Ta­
men, cum sacramenta sint tum signa unitatis tum fontes
gratiae procurandae sl, Ecclesia potest, propter rationes
sufficientes, accessum ad haec sacramenta alicui Fratri
sciuncto permittere. Qui accessus permitti potest in pe­
riculo mortis vel in urgente necessitate (in persecutione,
ln carceribus), si frater sciunctus ad suae Communionis
ministrum accedere non potest et sponte sua a sacerdote
catholico sacramenta postulat, dummodo fidem consenta­
neam fidei Ecclesiae quoad haec sacramenta exprimat ct
rite dispositus sit. In aliis casibus huiusmodi urgentis ne­
cessitatis decernat Ordinarius loci vel Conferentia episco­
palis.
Catholicus autem, similibus <n rerum adiunctis, hacc sa­
cramenta petere nequit, nisi a ministro qui Ordinis Sacra­
mentum valide suscepit. /
591
56. Fratri a nobis seluncto, intra celebrationem Sacrae
Eucharistiae, munus lectoris Sacrae Scripturae vel praedi­
catoris non est concedendum; quod etiam dicendum est de
Catholico in celebratione Sacrae Cenae vel principalis cul­
tus Verbi liturgici quae apud eiusmodi Christianos a nobis
sciunctns habentur. In ceteris actionibus, etiam liturgicis.
exercitium quarundam pnrtium permitti potest, licentia

“'Clr. Dt Or.uRwntiww, □ 8 [LE 3235].
5168

i

η. 3559-3562

SC DOCTRINA FIDEI - RELIGIOSORUM - RITUUM

1007 MAI 16-25

Ordinarii loci prachoblta ct consentiente alterius Commu­
nitatis auctoritate.
57. Patrinl munus, sensu liturgico ct canonico accep­
tum, in Baptismatis ct Confirmationis sacramentis exer­
ceri non licet n Christiano Communionis seiunctae, salvo
praescripto numeri 48. Patrinus enim non solum ut fami­
liae cognatus vvl ut amicus baptizandi vel confirmandi cius
Christianae educationis curam agit, sed etiam communita­
tem fldd repraesentans neophyti fidei sponsor est. Pariter
Catholicus hoc munere, quod attinet nd membrum Com­
munitatis seiunctae, fungi nequit. Attamen, propter co­
gnationis vel amicitiae rationes, Christianus diversae Com­
munionis, Christi fide imbutus, cum patrino catholico (vel
matrina catholica) admitti potest ut testis Christianus huius
baptismatis. Similibus In rcrurn adiunctis, Catholicus hoc
munere fungi potest erga membrum Communitatis sciunctae. His in casibus educationi Christianae vigilandi obliga­
tio per se pertinet ad patrinum (vel matrlnam) fidelem
Ecclesiae vel Communitatis ccdcsialis ln qua infans baptlratusest. Sedulo curent pastores ut fideles dc rationc evangellca ct oecumenica huius normae edoceantur, ad omnem
Interpretationem minus rectam vitandam.
58. In matrimonii catholici celebratione permittitur,
ut Fratres a nobis seiuncti munere testis «officialis» fun­
gantur, quod dicendum est etiam pro Catholico in matri­
monio quod inter Fratres a nobis seiunctos rite celebratur.
59. Catholicorum praesentia, quae per occasionem fit,
in cultu liturgico Fratrum seiunctorum permitti potest
iusta de causa, videlicet, ob publicum officium vel munus,
quod exercetur, cognationem, amicitiam vel desiderium
maioris cognitionis, conventum oecumenlcum etc. His in
casibus, salvis iis, quae supra sunt dicta, Catholici non
vetantur aliquam partem habere in communibus respon­
sis, hymnis, gestibus illius Communitatis, cuius veluti ho­
spites sunt, dummodo fidei catholicae ne contradicant.
Quod, versa vice, de modo praesentiae Fratrum seluncto592 rum in celebrationibus in ecclesiis catholicis dicendum est./
Haec participatio, in qua semper excluditur susceptio
Ipsius Eucharistiae, illos ad aestimationem spiritualium di­
vitiarum inter nos existentium conducere debet simul ac
separationum gravitatis magis conscios reddere.
60. Ad participationem quod attinet in caerimoniis
quae communicationem sacramentalem non postulant, mi­
nistri aliarum Communionum qui caerimoniis Intersunt lo­
caro dignitati suae congruentem, e mutuo consensu, acci­
piant. Item, ministri catholic qui praesentes adsunt caeri­
moniis apud alias Communiones celebratis vestem choralcni
Induere possunt, ratione habita consuetudinum localium.
61. Si Fratribus seiunctis desunt loca in quibus caeri­
monias suas religiosas rite et digne celebrent, Ordinarius
loci usum aedificii catholici vel coemeterii vel templi con­
cedere potest.
62. Curent moderatores scholarum ct institutorum ca­
tholicorum ut facultas detur ministris aliarum Communio­
num praestandi adiutorium, spirituale et sacramcntale,
propriis fidelibus qui instituta catholica frequentant. Quod
adiutorium, pro rerum adiunctis, etiam intra aedificium
catholicum dari potest ad normam numeri 61.
63. In nosocomiis ct aliis Institutionibus similibus quae
a Catholicis reguntur, curent moderatores, ut ministros
Cximmunlonum selunctanim tempestive certiores faciant
de praesentia eorum fidelium atque facultas aegrotos visi­
tandi necnon adiumentum spirituale ct sacramentale prae­
standi iisdem detur.
Praesens Directorium Summus Pontifex Paulus Pp, VI
in Audientia Secrctariatuf ad Christianorum unitatem fo~
rendam, dle 28 aprills 1967 concessa, approbavit ct auctori·
tale Sua confirmavit, et publici iuris fieri iussit. Contrariis
falbuslibet minime obstantibus.
Hamae, die 14 Mali 1967, dominica Pentecostes.—Au­
gustinus Card. Bea, Praeses Secretariatus ad Christianorum,
unitatem /ooendam. Iohannes Willebrands, Episcopus lit.
Maurianensls, a Secr.

Ada. O DEJAIFVE in NrT 89 (1967) 368-872; E. F. FORTINO in
JΠ93 (1968) 2S3-271; E. LAMIRANDE in Studia canonica 2 (1968) 3-20.

ween n Catholic and a non-Catholic In the Catholic rite and
before n Catholic prient bat in a Protestant church.
In this regard I inform you that this Sacred Congregation
docs not grant the request in the terms proposed.
Care must be taken that the Catholic rite be performed in
a Catholic church where the non-Catholic minister may be
present and, alter the celebration of the marriage, may ex­
press some congratulatory remarks to the parties and say
some prayers for them.

• Cuidam Ordinario Icci, Prof N. 1£9δ;07: BOUSCAREN VI. p 637.

3560
1967 MAI 17.-SC RELIGIOSORUM, NOTIFICATTO. PART.·

Religiosi studia clericalia peragere possunt etiam
apud Facultates vel Scholas Theologicas alius
Instituti, vel pluribus Institutis religiosis communes
Roma, 17 maggio 1967

Reverendissimo Padre, Mi è gradi to dare riscontro alla Sua
cortcsc lettera del 2 maggio u. s., con la quale la Paternité
Vostro Reverendissima lacera présenté d questa Sacra Con­
gregazione la difficoltâ di van Istituti Religiosi ad inviare
I loro alunnl aile Université Pontificie e a quella, dl imminente
crezione, di Milano, e portanto chledeva per tali Istituti Re­
ligiosi la facoltà dî Iscrivcrc 1 loro studenti a scuole Teologiche,
tenute da altrc famîglic religiose, affiliate a Facoltà riconosclulc dalla S. Sede.
In merito tengo Innanzitutto ad esprimrre il desiderio che
si nssicuri il più possibile da parte degli Istituti Religiosi la
frequenza al rispcttivl Atenei Pontifie! cd aile Université Ec
clesiastichc di Borna o, cventualmenle. di Milano; qualora
perô clé riusdssc realmentc troppo dlfflcoltoso, nulla c*è in
contrario a che gll Istituti Rehgjosi Invlino 1 loro alunnl a
Scuole organizzate da altri Istituti o, ancora meglio, si prov,
veda alla loro adeguata. formazione dottrinale mediante coniscuole o iniziative în collaborazionc tra diversi Istituti Reli­
giosi. a norma del N. 37 (II) del Motu Proprio Ecclesiae
Sanctae (LE 3457].
Mi è gradita la circostanza per confermarmf. con sensi di
religioso ossequio, di Vostra Paternité Reverendissima devo­
tissimo.—I. Card. Antoniutit, Prc/etto.

* Pracsidi Conferentiae Italicae Superiorum Maiorum; Nodiiiiio
della CEM. η. 121 (1997) p. 177.

3561
1967 MAI 18.-SC RITUUM, DECRETUM. PART.·

Variationes in Ordinem Missae inducendae post
alteram Instructionem liturgicam approbantur
Per Instructionem altcram Tres abhinc annex, dk 4 mali
currentis nnnl editam (LE 3555], novae quaedam Immolatio­
nes in Ordinem Missae introductae sunt; quare opportunum
visum est variationes apparare in eundem Ordinem Missae,
ad nonnam memoratae Instructionis, introducendas.
Quas variationes, a Consilio ad exsequendam Constitutio­
nem dc sacra Liturgia diligenter redactas, ab eodem Consilio
ct ab hac Sacra Rituum Congregatione probe examinatas,
eadem haec Sacra Rituum Congregatio, utendo facultatibus
sibi a SS±o Domino nostro Paulo Pupa VI tributis appro­
bavit, mandans ut publici luris flant, ab omnibus ad quot
spectat fideliter servandns.
Contrariis auibuslibet minime obstantibus. Dle 18 mai 1967.
Iacobus Card. Leiicaro, Archiepiscopus Bononiensis, Praeses
Consilii ad exsequendam Consi itui tone m de sacra Liturgia.
Arcadius M. Card. Larraona. S. /L C. Praelectus. Feniinandus Antonelli, Archlep. tlt. Idicrends, 5. R. C. a Seartts.
• Prot N. 21/967; Noti!. 3 (1967) 193.

3562
1967 MAI 25.-3C RIT., INSTR. AAS 59 (1967) 539-573

3559
1967 MAI 16.-SC DOCTRINA FIDEI, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas

denegatur celebrandi matrimonium mix­
tum coram sacerdote catholico in a catholica
ECCLESIA PROTESTANTIUM

In your letter of 21 April of this yenr. Your Excellency
requested the faculty to allow marriage to be contracted bet5169

Instructio de Cultu Mysterii Eucbarhllcl

Prooemium
1. Recentiora Ecclesiae documenta dc mysterio euchari·
stico.—Eucharisticum mysterium sacrae Liturgiae, Immo
tot his Christianae vitae, est vere centrum. Quare Ecclesia,
5170

η. 3562

SC RITUUM, INSTRUCTIO DE CULTU EUCHARISTICO

a Spiritu Sancto edocta, studet in dies illud magis pervesti­
gare atque impensius dc eo vivere.
Nostris temporibus sacrosanctum Concilium Vaticanum
II varias rationes non parvi momenti huius mysterii pro­
posuit.
Per Constitutionem dc sacra Liturgia, quibusdam rebus
de natura et momento Eucharistiae in mentem revocatis \
normas statuit dc recognoscendis ritibus sacrosancti Mis­
sae sacrificii, ut huius mysterii celebratio actuosam ac ple­
nam participationem foveret fidelium 3; insuper usum am­
pliavit concelebratlonis ct communionis sub utraque specie/.
In Constitutione de Ecclesia intimam necessitudinem
exposuit quae inter Eucharistiam et mysterium Ecclesiae
intercedit4. In aliis demum documentis pluries extulit mo­
mentum mysterii eucharistici in vita fidelium s, necnon
540 eius vim ad illustrandum sensum operis humani totius·/
que naturae creatae quatenus in eo «naturae elementa, ab
hominibus exculta, in Corpus et Sanguinem gloriosum con­
vertuntur» ·.
Ad has non paucas a sacrosancto Concilio edictas senten­
tias viam paraverat Pius Pp. XII imprimis Litteris Encydicls Mediator Del7. Summus vero Pontifex Paulus Pp. VI,
Litteris Encyclicis Mysterium Fidei · in memoriam revo­
cavit momentum quarundam partium doctrinae de Eu­
charistia, praesertim de reall Christi praesentia et cultu
etiam extra Missam huic Sacramento debito.
2, Necessitas totam doctrinam horum documentorum si­
mul prae oculis habendi.—Propterea his ultimis temporibus
nonnullae rationes traditae doctrinae de hoc mysterio im­
pensius ln Ecclesia passim considerantur ct novo ardore
pietati fidelium proponuntur, cooperantibus etiam varii
generis studiis et inceptis, liturgicis praesertim et biblicis.
Necesse ergo est ut a tota doctrina horum documento·
rum normae practlcae desumantur quibus ostendatur quo­
modo populus Christianus erga hoc mysterium se gerere
debeat ad illam cognitionem et sanctitatem assequendam
quam Concilium Ecclesiae proposuit.
Interest enim ut mysterium eucharistlcum illa qua par
est claritate, sub diversis eiusdem rationibus plene consi­
deratum, ob oculos fidelium resplendeat ct rationes quae,
secundum Ecclesiae doctrinam, inter huius mysterii aspec­
tus objective intercedere noscuntur, etiam in vita et mente
fidelium foveantur.
3. Praecipua capita doctrinae in his documentis notanda.
Inter principia ad doctrinam spectantia, quae in praedictis
documentis Ecclesiae de mysterio euchanstico dignoscun­
tur, sequentia notare iuvabit, utpote quae afficiant habi­
tum populi Christian! erga hoc mysterium, et ideo ad finem
huius Instructionis directe spectent.
a) «Dei Filius, in natura humana sibi unita, morte et
resurrectione sua mortem superando, hominem redemit et
in novam creaturam transformavit (cfr. Gal. 6, 15; 2 Cor.
5, 17). Communicando enim Spiritum suum, fratres suos,
5hl ex omnibus gentibus convocatos, tamquam / corpus suum
mystice constituit. In corpore illo vita Christi in credentes
diffunditur, qui Christo passo atque glorificato, per sacra­
menta arcano ac reall modo uniuntur»·.
Ideo «Salvator noster, In Cena novissima, qua nocte
tradebatur, Sacrificium eucharistlcum Corporis et Sangui­
nis sui instituit, quo Sacrificium Crucis In saecula, donec
veniret, perpetuaret, atque adeo Ecclesiae dilectae Spon­
sae memoriale concrederet mortis et resurrectionis suae:
sacramentum pietatis, signum unitatis, vinculum caritatis,
convivium paschale, in quo Christus sumitur, mens imple­
tur gratia et futurae gloriae nobis pignus datur»10.
Unde Missa, sive Cena dominica, est Insimul et insepa­
rabiliter: sacrificium, quo sacrificium Crucis perpetuatur,
memoriale mortis et resurrectionis Domini dicentis: «hoc
’Cfr. Cone. VaL 11 Consi, de Sacra Liturgia, SicroMnciitm Concilium,
nn. 2, 4i, 4r. A. A. S. & (1964) PP· 97-93. xix, 1x3 (LE 3141]. ’Cfr.
ib«L, na. 48-54. 56: Λ. A. S. 56 (1964) pp. xis-xi6. ’Cfr. bid., nn. 55,
57*. A. A.S. 56 (1964) P?· TI5-I16· a Cfr- Conii. dogm. da Ecclesia, Lumen
Gentium, na. 3, 7. xx. 1G, j3. 50: A. A. S. 57 (19Û5) PP- 6, 9-1 x, X5-16, 31-31,
33-j6, 55*57 (LE 3131’Cfr. Decr. de Occnmeai&ujo, Lfritaiü rntintiuu. 3, X5: A. A. 5. 57 (i05) PP· 9X-9». xox-101 [LE 32351; Decr. de
pastorali EptKCpornn munere Id Ecclesia, CMhitiu Dominur, nn. xj, 30:
Λ. A. S. 5S (1966) pp. 679-680, 633-6Î9 (LE 3332’: Dccr. de Presbyterorum
ïurmtrô et vita, Prgjbytcrorum crJmu, nn. 2, 5-3, X3-14, 18: A. .4. S.
M (i 766) pp. 991*993. 997*Ι<»5· 1011-XOI4, 1018-1019 (LE 3365]· ’Cfr.
Const. put c> Ecckiu ia mundo huius tempons, Gjudtum d »*«, n. 38:
A
A.S. 53
pp. 1055 x056 (LE 3566). ’ A. A. S. 39 (1947) pp. 54757r. cfr. Alkci.t. tt» qui Conventui internatiocali de Liturgia Pastorali,
Amiall Labito, interluerunt, 24 sept. X95& A. A. S. 4S (X95<>) PP· 7X5*734
(LE
· d. d. S. 57 (X965) pp. 753*774 (LE 33x6}. · Cone. Vat. II,
Coo«t. doxm. «1*
Lumen Gentium, n. 7: .4. /<. 5. 57 (»965) p. 9
[LE jip ). ·· Cour Vat. II, Coott. da Sacra Liturpa, Somundu-n Ccn-

5171

1067 MAI 25

facite In meam commemorationem» (Lc. 22, 19); sacrum
convivium in quo, per communionem corporis et sanguinis
Domini, populus Dei bona sacrificii paschalis participat,
renovat novum foedus semel in sanguine Christi α Deo cum
hominibus factum, ac in fide et spe convivium eschatologicum in regno Patris praefigurat et praevenit, mortem
Domini annuntians «donec veniat» n.
b) In Missa ergo sacrificium ct sacrum convivium IU
ad idem mysterium pertinent, ut arctissimo vinculo alte­
rum cum altero cohaereat.
Nam Dominus in ipso sacrificio Missae immolatur cum
«sacramentaliter incipit praesens adesse tamquam spiritua­
lis fidelium alimonia sub speciebus panis ct vini»ll. Et
eo fine Christus sacrificium hoc Ecclesiae concredidit ut
fideles illud et splritualiter, per fidem et caritatem, et sa­
cramentaliter, per sacrae communionis convivium, parti­
cipent. Participatio vero Cenae dominicae semper est com­
munio cum Christo sese Patri pro nobis in sacrificium of­
ferente x>.
e) Celebratio eucharistica, quae fit In Missa, est actio
non solum Christi, sed etiam Ecclesiae. In ca enim Chri­
stus, incruente per saecula / perpetuans sacrificium in cru­ 542
ce peractum l4, seipsum Patri in salutem mundi ministerio
sacerdotum offert li. Ecclesia vero, sponsa et ministra
Christi, una cum ipso munere fungens sacerdotis et hostiae,
eum Patri offert et simul scipsarn totam offert cum eo M,
Hoc modo Ecclesia, praesertim in magna prece euchari­
stica, una cum Christo, gratias agit Patri in Spiritu Sancto
pro omnibus bonis quae in creatione et, praeclaro quidem
modo, in mysterio paschali hominibus confert, illumque
pro adventu regni sui obsecrat.

d)Unde nulla Missa, sicut et nulla actio liturgiea, est
actio mere privata, sed celebratio Ecclesiae, prout est so­
cietas diversis ordinibus et muneribus ordinata, in qua
singuli secundum proprium ordinem ct propria munera
agunt,7.
e)Celebratio Eucharistiae in Missae sacrificio vere est
origo et finis cultus qui eidem extra Missam exhibetur.
Non solum enim sacrae Species quae post Missam manent
ex ipsa derivantur, sed insuper In eum praecipuum finem
post Missam servantur, ut fideles, qui Missae intéressé non
possunt, per communionem sacram en talem, rectis dispo­
sitionibus susceptam, Christo eiusque sacrificio, quod In
Missa celebratur, uniantur 18.
Quare ipsum Sacrificium eucharistlcum totius cultus Ec­
clesiae totlusque vitae Christianae fons et culmen est1·.
Hoc Sacrificium gratiarum actionis, propitiationis, Impe­
trationis et laudis fideles plenius participant quando non
solum sacram Victimam atque in ea seipsos/ Patri cx toto M3
corde cum sacerdote offerunt, sed etiam eandem Victimam
ln sacramento recipiunt.
I) Nemo dubitare debet «quin omnes Christi fideles pro
more In catholica Ecclesia semper recepto latrlae cultum,
qui vero Deo debetur, huic sanctissimo Sacramento in ve­
neratione exhibeant. Neque enim ideo minus est adoran­
dum, quod fuerit a Christo Domino, ut sumatur, institu­
tum » »·. Etenim etiam in Sacramento quod reservatur Ipse
est adorandus 11 cum ibidem sit substantialiter praesens
per illam conversionem panis et vini quae, Iuxta Concilium
Trldentinum 51, aptissime transubstantiatlo appellatur.
ahum, n. 17: .4. A. S. 56 (1964) P· XX3 (LE 3x41 ]. “Cfr. Const. VaL IL
Const- de Sacra Liturgia, Sacrosanctum Concilium, un. 6, 10,47, xo& A. A.S.
56 (1964) PP- X0O-XO2, xx3, 126 (LE 3x41b Decr. de Presbyterorcm mi­
nisterio et vita, Presbyterorum ordinis. n. 4: A. A. S. 58 (1966) pp. 995'
997 (LE 3365 ]. ” Paahu VI, Litt. EncycL Myiterium Fidei: A. A. S.
57 (1965) p- 762 (LE 3316J. ‘’Cfr. Hus XII, Litt. EncycL Me/ufar
Dei: A. A. S. 39 (X947) PP- 5^4*566
(LE 1963]. uCfr. Cone. VaL Π.
Const, de Sacra Liturgia. Sacroixnclum Concilium, n. 47: A. A. S. 56 (1964I
p. X13 (LE 3X4X J. *» Cfr. Cone. Trid., Sew. XXII, Decr. de Mim, cap. L
Dmx. 938 (x74x)· ’’Cfr. Cone. Vat. II, Const, dogm. de Ecclesia, Lumen
Gentium, n. xx: A. A. S. 57 U965) PP· I5’X6
[LE 3232}; Const- de Sacra
Liturgia, Sacrotandum Concilium, nn. 47-48: A. A. S. 56 (1964) p. 113 (LE
3x41]; Decr. de Presbyterorum ministerio et vita. Presbyterorum orlmù,
nn. 2, 3: A. A. S. 58 (ig06) pp. 99X-993. 997*999
[LE 3365]; Pii» XII,
LitL EncycL Xtedtaicr Da: A. A.S. 39 (X947) P- 554 [LE 19631 Paulus VL
Litt. EncycL Slyslenum Fidet: A. A.S. sl <1965) P- 76t (LE3316]. ‘’Cfr.
Cane. Vat. II, Const, de Sacra Liturgia, Sacrc«j«rfum Concilium, nn. s628: A. A. S. 56 (X964) p. 107; et infra n. 44 [LE 3x41 ). *■ Cfr. infra il 49.
‘’Cfr. Cone. VaL II, ConsL dogm. de Ecclesia, Lumen Gentium, n. ix:
A. A. S. 57 (1965) pp. 15-X6; Coast, de Sacra Liturgia, Socr-sancfum Ccm-.lium, n. 41: A. A. S. 56 (X964) p. xxx; Decr. de Presbyterorum rainhtfrio
et vita, PrabyUrorum ordinù, nn. 2, 5, 6z A. A. S. 58 (1966) pp, 991-995.
997-999. 999-xoox; Dccr. de Occunxnisxno, Unilalit redintegruiio n. XS
/<8. S. 57 (1965) pp. XQ1-X02 (LE 3235]. “Cone. TricL, Sess. ΧΠΙ,
Decr. de E-charùtla cap. 5: Deux. 87S (1643). “Cfr. Paulus VI, Utt
A. A. S. 57
769-770 [LE 3316*
•>Ctr sÙ^YlH11
Λ· Α(1965)
· S- ’’pp.
’’’’’I Ρ· 5«°
^3!utr. bess. .XIil, Dccr. de Euchanitu, cap. 4: Dmr. 877 (1642); con. r

5172

1907 MAI 25

SC RITUUM, INSTRUCTIO DE CULTU EUCHARISTICO

g) Mysterium ergo eucharistlcum tota sua amplitudine
considerandum est tam ln ipsa celebratione Missae quam
In cultu sacrarum Spcclerum, quae post Missam ad exten­
sionem gratiae Sacrificii asservantur
Ex his principiis normae desumi debent dc practlca or­
dinatione cultus huic Sacramento etiam post Missam debiti
deque eiusdem compositione cum recta ordinatione sacri­
ficii Missae ad montem praescriptionum Concilii Vaticani II
et aliorum hac de re Apostollcae Sedis documentorum
•I. Sensus generalis praesentis Instructionis.—Quare
Summus Pontifex Paulus VI Consilio ad exsequendam
Constitutionem dc sacra Liturgia delegato mandavit ut
peculiarem Instructionem pararet, in qua practicae huius­
modi normae, praesentibus in rerum adiunctis utiliores,
514 ederentur./
Oportet autem ut hac normae eo praesertim spectent,
ut non solum prae oculis habeantur generaliora principia
in catechesi de mysterio eucharistico populo tradenda, ve­
rum etiam ut magis intellegibilia fiant signa quibus Eu­
charistia, ut memoriale Domini, celebratur et prouti sa­
cramentum permanens in Ecclesia colitur.
Quamvis enim in hoc mysterio illud excellens et singu­
lare reperiatur quod ipse sanctitatis auctor in eo praesens
est, tamen commune ei est cum ceteris sacramentis sym­
bolum esse rei sacrae et Invisibilis gratiae formam visibi­
lemUnde eo securius ct efficacius in mentem et vitam
fidelium penetrabit quo aptiora et clariora erunt signa
quibus celebratur et colitur îe.

PARS I

De

quibusdam generalioribus principiis praesertim

ATTENDENDIS IN CATECHESI DE MYSTERIO EUCHARISTICO
POPULO TRADENDA

5. Requisita in pastoribus qui catechesim de hoc mysterio
tradere debent.—Ut mysterium eucharistlcum mentem et
vitam fidelium paulatim imbuat necessaria est apta cate­
chesis.
Pastores vero, ut hanc debite tradere valeant, debent
Imprimis non solum integram doctrinam fidei, quae in do­
cumentis magisterii continetur, prae oculis habere, verum
etiam in spiritum Ecclesiae hac in re corde et vita altius
Eenctrare *7. Tunc demum ea quae ex omnibus rationibus
□lus mysterii singulis in casibus fidelibus magis conve­
nient facile decernent.
Prae oculis vero habitis fis quae in n. 3 dicta sunt, ad
sequentia, praeter alia, peculiari modo attendendum erit.
6. Mysterium eucharistlcum centrum totius vitae Ecclesiae.—Catechesis de mysterio eucharistico eo tendat opor545 tet ut fidelibus Inculcet celebrationem Eucharistiae vere
centrum esse totius christia/nae vitae cum pro universa
Ecclesia tum pro eiusdem Ecclesiae congregationibus lo­
calibus. Nam «cetera sacramenta, sicut et omnia ecclesia­
stica ministeria, et opera apostolatus, cum sacra Eucha­
ristia cohaerent et ad eam ordinantur. In sanctissima enim
Eucharistia totum bonum spirituale Ecclesiae continetur,
ipse scilicet Christus, Pascha nostrum panisque vivus per
carnem suam Spiritu Sancto vivificatam et vivificantem
vitam praestans hominibus, qui ita invitantur et addu­
cuntur ad seipsos, suos labores cunctasque res creatas una
cum ipso offerendos» 2i.
Communio vitae divinae et unitas populi Dei, quibus
Ecclesia subsistit, Eucharistia apte significatur ct mirabi­
liter efficitur *·. In ca culmen habetur ct actionis qua Deus
M4 (19652). ” Cfr. praedicta documenta quatenus omnia de sacrifiüo Missae a<uot; de utroque vero aspectu mysterii tractant Cone. VaL II,
Decr. de Presbyterorum ministerio et vita, Presbyterorum ordinis, n. 5, 18:
A. A. S. 58 (1966) pp. 997-999, 1018-10x9; Paulus VI, Litt EncycL MysfrriB· Fidei: A. A. S. 57 (1965) P· 754 [LE 33*61; Pini XII» Litt. EncycL
Mediator Dei: A. A.S. 39 (x947) PP· 547’572 [LE 1963 J. AUocut lis qui Coneenftl intemitionali dc Liturgia Pastorali, AsstsH habito, interfuerunt, 23
sept 1956: A. A. S. 48 (1956) PP· 7*5·723. ’* Cfr. Paulus VI, Litt EncycL
Mysfrmm Fidei: A. A. S. 57 (1965) pp. 769-772; Pius XII, Litt. EncycL
L'Miabr Dei: A. A.S. 39 (1947) PP- 547’572; S. Congr. Rituum, Instructio
De Mithra «arra, 3 sept. X958: A. A. S. 50 (1958) pp. 630-663 [LE »7741;
Icstrsctio Irdcr Oecumenici, 26 sept. 1964: A. A. S. 56 (1964) PP- 877-900
fLE 3317]. “Cfr. Cone. Tri<L. Sess. XIII, Decr. de Eucharistia, cap. 3:
Deu. 876 (1639), Cfr. etiam S. Thomas Aq., Summa TkeoL III, q. 60, a. 1.
“Cfr. Cooc. VaL II, Const de Sacra Liturgia, Sacrosanctum Concilium,
ta. 33, 59c A. A. S. 56 (1964) pp. 108-109, 1x6. ,TCfr. Cone. VaL II,
Cccxt de Sacra Liturgia, Sacrosanctum Concilium, nn. 14, 17*18: A. A. S.
(1964) pp, 104, 105. ■· Cone. VaL II, Dccr. de Presbyterorum ministe­
rio «t vita. Presbyterorum ordinis, a. y A. A.S. 58 (1966) p. 997. ·· Cfr.
Coce. VaL V1L II, Const dogm. de Ecclesia, Lumen Gentium, n. xx: A. A.S.
57 (1965) pp. 15-16; Dccr. de Oecumecismo, Unitatis redintegratio, nn. 3,

5173

n. 3oG2

In Christo mundum sanctificat et cultus quem homines
Christo et per ipsum Patri in Spiritu Sancto exhibent »;
eiusque celebratio «summe eo confert ut fideles vivendo
exprimant et aliis manifestent mysterium Christi et ge­
nuinam verae Ecclesiae naturam»’11.
7. Mysterium eucharistlcum centrum Ecclesiae localis.—
Per Eucharistiam «continuo vivit et crescit Ecclesia. Haec
Christi Ecclesia vere adest in omnibus legitimis fidelium
congregationibus localibus, quae pastoribus suis adhaeren­
tes, ct ipsae In Novo Testamento ecclesiae vocantur. Hae
sunt enim loco suo Populos novus a Deo vocatus, in Spiritu
Sancto et in plenitudine multa (cfr. I Thess. 1, 5). ln eis
praedicatione Evangelil Christi congregantur fideles et ce­
lebratur mysterium Cenae Domini, «ut per escam et san­
guinem Domini corporis fraternitas cuncta copuletur»M.
ln (luavis altaris communitate, sub Episcopi sacro mini­
sterio»11, vel sacerdotis qui Episcopi vices gerit14 «exibetur symbolum Illius caritatis et «unitatis / Corporis my- 54e
sticl, sine qua non potest esse salus»3i. In his communita­
tibus, licet saepe exiguis ct pauperibus, vel in dispersione
degentibus, praesens est Christus, cuius virtute consocia­
tur una, sancta, catholica et apostolica Ecclesia. Etenim
«non aliud agit participatio corporis et sanguinis Christi,
quam ut in id quod sumimus transeamus»18»17.
8.Mysterium eucharistlcum et unitas Christianorum.—
Praeter ea quae communitatem ccclesialem slngulosque fi­
deles respiciunt, pastores ad eam etiam doctrinae partem
sedulo attendant, qua Ecclesia docet per memoriale Do­
mini, secundum ipsius voluntatem celebratum, unitatem
omnium ln ipsum credentium significari et effici18.
Ad normam Decreti de Occumenismo18 Concilii Vatlcani II, fideles adducantur ad rectam aestimationem bono­
rum quae servantur in traditione eucharistica qua fratres
aliarum confessionum Christianarum Cenam dominicam ce­
lebrare consueverunt. Dum enim «in sancta Cena mortis
et resurrectionis Domini memoriam faciunt, vitam ln Chri­
sti communione significari profitentur atque gloriosum eius
adventum expectant»40. Qui autem sacramentum Ordinis
servaverunt» in celebratione Eucharistiae «cum Episcopo
uniti accessum ad Deum Patrem habentes per Filium Ver­
bum incarnatum, passum et glorificatum, in effusione
Sancti Spiritus, communionem cum Sanctissima Trinitate
consequuntur, «divinae consortes naturae» (2 Pt. 1, 4) ef­
fecti. Proinde per celebrationem Eucharistiae Domini in
his singulis ecclesiis, Ecclesia Dei aedificatur et crescit, et
per concelebratlonem communio earum manifestatur»41.
Maxima in celebratione mysterii unitatis decet omnes
Christianos dolore affici de divisionibus quibus invicem se­
parantur. Orationes itaque apud Deum fundant, ut uni­
versi Christi discipuli altius in dies Eucharistiae myste­
rium ad veram ipsius mentem percipiant iiludque ita ce­
lebrent ut, Christi corporis participes effecti, unum corpus / 547
efficiant (cfr. 1 Cor. 10, 17) «eisdem nexibus compactum
quibus ipse illud constitutum voluit»41.
9.Diversi modi praesentiae Christi.—Ad penitiorem in­
tellegentiam eucharistici mysterii assequendam instruan­
tur fideles etiam circa modos praecipuos quibus ipse Do­
minus Ecclesiae suae, in celebrationibus liturgicis, prae­
sens adest41.
Praesens semper adest in coctu fidelium in suo nomine
congregato (cfr. Mt. 18, 20). Praesens etiam adest in verbo
suo, siquidem ipse loquitur dum sacrae Scripturae in Ec­
clesia leguntur.
In eucharistico vero Sacrificio praesens est cum ίπ mi­
nistri persona «idem nunc offerens sacerdotum ministerio,
qui se ipsum tunc in Cruce obtulit»44, tum, ac quidem
maxime, sub speciebus eucharisticis4i. In Illo enim Sacra­
mento, modo singulari, adest totus et Integer Christus.
Deus ct homo, substantialiter et continenter. Haec prae­
is: .4. A. S. 57 (*965) PP· 91-92, X0X-T03· ’’Cfr. ConciXam Vaticanum II.
Const. de Sacra Liturgia, Sacrosanctum Ccncuium, a. xoc .4. A. S. 56 (xo<*4)
p. 102. M Ibid., n. 2: A. A. S. 56 (*964) PP· 97-93; cfr. etiam n. 41: -4. .4. SL
56 (1964) p. xix. ” Oratio raoxarabica: PL 96, 759 B. “Coee. VaL II.
ConsL dognu de Ecclesia. Lumen Gentium, n. x6: A. A. S. 57 (*965) p. 3«.
’•Cfr. Cone. VaL II, Const de Sacra Lu turda.
ûafwùm,
n. 43: A. A. S. 56 (1964) pp- xxi-xix. ” Cfr. S. Thomas Aq, 5·’*·*» ΓΜ.
III. q. 73. 2. 3. '· S. Leo M, Serm. 63. 7: PL 34. 357 G ·’ One. VaL IL.
Coast, dogm. de Ecclesia. Lumen Gentium, n. 26: A. A. S. 57 (1985) pp. 31·
33. ” Cfr. Coae. Vat II. Const doçnx. de Ecclesia. Lumen Gentium, nn. 3.
7. **, 36: .4. Λ.$. 57(1965) pp. 6.9-xx. 15**6, 31-32; D?ct. de Oecamènhmo»
UhiZo/u redintegratio, n. r. A. A. S. $7 (*?6<) pp. 91-93. ”Cfr ibsl
an. 15 et a: .4. A. S. 57 (1965) pp. xox-xox. x05*106.
FNd, n. w,
A. A. S. 57 (*965) P· *06.
u IbaUn. 15: A. A.S. 57 (*965) p. xce. u Panlas VJ, Litt EncycL Mysterium Fidei: .4. A. S. 57 (x«65} p 773 [LB 33x6).
MCrr. Cone. Vat II, Const de Sacra Liturgis,
Cwnh»"·.
n. y. A. A. S. 36 (1964) pp. looior. “Cone. Trid. Sew. XXÎÎ. Deer
de Mku, cap. 3: Dens.
(1743)- “Cfr. Cooc. VaL II. Ccest 04 Sacra

5174

η. 3562

SC RITUUM, INSTRUCTIO DE CULTU EUCHARISTICO

sentla Christi sub Speciebus «realis dicitur non per exclu­
sionem, quasi aliae reales non sint, sed per excellentiam»4t.

10. De nexu inter liturgiam verbi et liturgiam euchari­
stiam.—Pastores Igitur «fideles sedulo doceant de integra
Missa participanda», intimam rationem illustrando quae
inter liturgiam verbi et celebrationem Cenae Domini inter­
cedit, ita ut clare percipiant ex his unum actum cultus
effici47. Nam «verbi praedicatio requiritur ad ipsum mi­
nisterium sacramentorum, quippe quae sint sacramenta
fidei, quae de verbo nascitur et nutritur»4*. Hoc praecipue
dicendum est de Missarum celebratione in qua liturgiae
verbi propositum est intimum nexum inter annuntiationem
auditionemque verbi Del et mysterium eucharisticum pe548 culiarl modo fovere4>. /

Fideles igitur verbum Dei audientes agnoscant eius mi­
rabilia, quae annuntiantur, fastigium in mysterio paschali
attingere, cuius memoriale in Missa sacramenlallter cele­
bratur. Hoc modo, verbum Dei suscipientes, eoque nutriti,
fideles in gratiarum actione ad fructuosam participationem
mysteriorum salutis inducuntur. Ita pane vitae c mensa
tum verbi Dei tum corporis Christi Ecclesia nutritur
11. De sacerdotio eommuni el de sacerdotio ministerial!
in celebratione Eucharistiae,—Illa vero actuosa et commu­
nitatis propria participatio eo magis conscia ac fructuosior
erit, quo fideles locum qui ad ipsos spectat In coetu liturgico atque partes ab ipsis in actione eucharistica agendas
clarius agnoscant5l.
In catechesi proinde explanetur doctrina de regal » sacer­
dotio, quo fideles per regenerationem et Spiritus Sancti
unctionem consecrati sunt M.

Exinde ulterius illustrentur sive munus sacerdotii mi­
nisterialis in celebratione Eucharistiae, quod a sacerdotio
communi fidelium essentia et non solum gradu differt
sive partes quae ab aliis ministerium aliquod implentibus
aguntur M.
12. Jn quo consistat actuosa participatio Missae.—Ex­
planetur igitur, omnes qui ad Eucharistiam congregantur
esse illam plebem sanctam, qu?e una cum ministris In sa­
cra actione partem habet. Solus quidem sacerdos, prout
Christi personam gerit, panem et vinum consecrat. Actio
tamen fidelium in Eucharistia in eo est posita ut memores
passionis, resurrectionis ct gloriae Domini, gratias Deo
agant, et Immaculatam hostiam non tantum per sacerdotis
549 manus, sed / etiam una cum Ipso offerant; ct, per suscep­
tionem corporis Domini, communio illorum cum Deo, et
Inter se, ad quam participatio sacrificii Missae ducere de­
bet, perficiaturM. Nam perfectior Missae participatio ha­
betor cum ipsi, rite dispositi, in ipsa Missa sacramental iter
corpus Domini sumunt, obtemperantes verbis ipsius dicen­
tis: «Accipite et manducate» *·.
Hoc autem Sacrificium, sicut ipsa passio Christi, etsi
pro omnibus offertur, tamen «effectum non habet nisi in
Illis qui passioni Christi conlunguntur per fidem et carita­
tem... Illis tamen prodest plus vel minus, secundum mo­
dum devotionis eorum» *7.

Quae omnia ita fidelibus Illustrentur, ut exinde Ipsam
Missam tum intimis animi sensibus, tum ritibus externis
actuose participent ad normam principiorum statutorum
a Constitutione de sacra Liturgia 5B, quae amplius definita
sunt per Instructionem Inter Oecumenici diei 26 Septem­
bris 1964, per Instructionem Musicam sacram diei 5 Mar­
tii 1967 **, et per Instructionem Tres abhinc annos diei 1
Mail 1967.
IJturyia, Sorrounrfum Concilium, η. 7: A. A. S. 56 (1964) pp. joo-ioi.
••Paolnt Vl, Utt EacycL Myticrium Fidcv A. A. S. 57 (1965) p. 764.
·’ Cfr. Cone. Vat. Π, Const, de Sacra Liturgia, Sacrcianclum Concilium,
n. 36 : 4 .A. S. 56 (1964) p. 1x5· “Cone. VaL II, Decr. de Presbyterorum
ministerio el vita, Prabytavrum ordinis, n. 4: A. A. S.
(1966) pp. 995997- 4’ Cfr. ibid., n. 41 A. A. S. 58 (»966} pp. 995-997; cfr. etiam n. 3 huius
Initracfrocis. ••Cfr. Cone. VaL II, Const, dogm. de divina Revelatione,
Dri vabum, n. at: A. A.S. 58 (1966) PP- 8x7-828 (LE 3545)· “Cfr. Cone.
VaL Π, Coast, de Sacra Liturgia, Sacrosanctum Conrifrann, un. 14, 26, 30,
38: 4. A. S. 56 (1964) PP· X04, 107, χοβ, xio. u Cfr. Cone. VaL II, Const,
dupx de Ecclesia, Lumen Genitum, n. I or. A. A. S. 57 (x9^5) PP· X4-X5Î
Deer. de Presbyterorum ministerio «t vita, Pro by 1erorum ocJinit, n. a:
A. A. S. 58 (l'ZÆ) pp. 99X-993Î Panins VI, LitL EncycL Mysterium Fidci:
A. A. S. 57 (1965) p. 761.
“ Cfr. Cone. VaL II. ConsL dopn. de Ecclesia,
Lumen Gentium, n. ta A. A. S. 57 ( 1965) ρρ. 14-X5*. Decr. de Presbyterorum
tntahterio et vita, prnbylcrontm erdtnit, nn. a, 3: A. A. S. 58 (1966) pp. 99199J. 997-999- M Cfr. Cone. VaL II. ConsL de Sacra Litanpa Sacrotancium
Concilium, fin. xï-sp*. A. A. S. 56 (1964) PP
107-108. “Cfr. ibid., nn. 48,
106: 4. 4.5. 56(1964) pp. 113. »6. ‘eCfr. ibid, n. 55*· A. 4.5. 56 (19&4)
p. 115. “S. Thomas Aq.,
Thmd. HI. q. 79. »- 7. *d a.
‘«Cfr.
Cone. VaL Π. Const de Sacra LitunçU, Soûrajanciirm Com hum, nn. 26jr. 4. 4. 5. 56 (1964) pp. 107*106 (LE 314» 1· “Cfr. S. Con<r. Rilur.m,
instructio Muticam ta-ram, 5 martil 1967: 4. 4. S. 59 (1967) PP· 300-320

5175

m«7 MAI 25

13. De consectariis celebrationis Eucharistiae in vita co­
tidiana fidelium.—Fideles moribus et vita tenere debent
quod in celebratione Eucharistiae fide ct sacramento per­
ceperunt. Studeant ergo universam suam vitam in fortitu­
dine cibi caelestis gratanter peragere participantes mortem
et resurrectionem Domini. Itaque postquam Missam partici­
paverit, unusquisque sit «sollicitus facere bona opera ct
placere Deo ct conversari recte, studiosus Ecclesiae, faciens
quod didicit et proficiens in pietate» <0, mundum spiritu
Christiano imbuere sibi proponens, ct etiam «in omnibus,
in media quidem humana consortione», Christi testis ef­
fici ll. /
ss·
Nulla etenim «communitas Christiana aedificatur nisi ra­
dicem cardinemque habeat in sanctissimae Eucharistiae
celebratione, a qua ergo omnis educatio ad spiritum com­
munitatis incipienda est» ·*.
14. De catechesi Missae pueris tradenda,—II qui puero­
rum institutionem religiosam curant, praesertim vero pa­
rentes, parochus ct magistri, dum cos in cognitionem my­
sterii salutis gradatim introducunt
curent ut debitum
tribuant momentum catechesi de Missa. Catechesis circa
Eucharistiam puerorum aetati et ingenio sane accommo­
data eo tendere debet, ut per praecipuos ritus et prects
tradatur Missae significatio, etiam ad vitae Ecclesiae par­
ticipationem quod attinet.
Haec omnia prae oculis habeantur cum agitur peculiari
ratione de pueris ad primam communionem praeparandis,
ita ut prima communio revera appareat tamquam plena
corpori Christi Insertio *4.
15. Calechesis de Missa initium sumat a ritibus ct pre­
cibus.—Oecumenica Tridentlna Synodus praescribit pasto­
ribus, ut frequenter, «vel per se vel per alios, ex his quae
in Missa leguntur aliquid exponant, atque inter celera,
sanctissimi huius Sacrificii mysterium aliquod declarent» G.
Pastores Igitur fideles ad hoc mysterium fidei plene in­
tellegendum idonea catechesi manti ducant, quae a myste­
riis anni liturgici et a ritibus precibusque in celebratione
occurrentibus initium capiat, ita ut eorum sensum, prae­
sertim magnae precis eucharisticae, illustrent et ad myste­
rium quod significant et perficiunt intime percipiendum
adducant /
551
PARS II
De celebratios'e memorialis Domini

I.

Quaedam normae generales de ordinanda celebratione
memorialis Domini in communitate fidelium.

16. Unitas communitatis in celebratione manifestanda.—
Quia propter baptismum «non est ludaeos neque Graecus,
non est servus neque liber, non est masculus neque femi­
na», sed omnes unum sunt in Christo lesu (cfr. Gal. 3, 28).
coctus qui Ecclesiae naturam in Eucharistia plenius ma­
nifestat, iUe est quo fideles cuiusvis generis, aetatis ct con­
dicionis simul inter se conlunguntur.
Huius tamen communitatis unitas, quae ex uno pone
oritur quem omnes participant (cfr. 1 Cor. 10, 17), est
hierarchico modo ordinata, eaque de causa exigit ut «quisque, sive minister, sive fidelis, munere suo fungens, solom
et totum Id agat, quod ad Ipsum ex rei natura et normis
liturgicis pertinet» ··
Cuius unitatis praeclarum exstat exemplum «in plenaria
et actuosa participatione totius plebis sanctae Del... in
eadem Eucharistia, in una oratione, ad unum altare cui
praeest Episcopus a suo presbyterio et ministris circum­
datus» ·7.
17. Vitanda dispersio communitatis fidelium eiusque
distractio ad diversa.—In celebrationibus liturgicis vitanda
(LE 334x)· “ Hippolytus, Traditio Apottolica, ai: ed. B. Botte, 1063.
PP- 58*5T. Cfr. Cone. VaL 11, ConsL de Sacra Liturgia. SanroMRcfwi· Cmciiium, nn. 9, sa A. A.S. 56 (1964) pp. iot-xoa; Decr. de apostolatu Uiooruiu. Apostchcam actuonlatem, n. 3: A. A. S. 53 (1966) pp. 839-840; Decr.
de activitate misskmali Ecclesiae. Ad Gentes dinnüus, n. 39: 4. .4. 5. $8
(1966) pp. 9S6-9877 Decr. de Presbyterorum ministerio et vita, Prabytery
rum crJmia. n. 5: A. A. S. $3 (1966) pp. 997-999·
“Cfr. Cone. VaL II,
ConsL pasL de Ecclesia in mundo huius temporis, Gaudium d rpet. n. 45;
4. 4. S.
(2966) p. 1063. "Cone. VaL II, Decr. de Presbyterorum oi·
niiteno et vita, Prabyitmitn ordtnù, n. 6: A. A. S. 58 (1966) p. xooa
M Cfr. Cone. VaL II, DccL de educatione Christiana, C^-rjrùriwi· aluiotionii, n. a: A. A. S. 58 (1966) pp. 73O-7JX“Cfr. G>nc. Vat Π, Decr.
de Presbyterorum ministerio et vita, /^sbyt^rorum ordinis, n. 5·. A. 4. S.
53 (1966) pp. 997-90. “Scis. ΧΧΠ. Decr. de Missa, cap. 8: Dms. 94*
(x749). “Cone. VaL II. ConsL de Sacra Liturgia. SacronuiriMM Conci­
lium. n. 23: 4. 4. 5. 56 (1964) p. 107.
“ Ibid., n. 41: 4. 4. S. 56 (1964)
P lix. cfr. QxuL dogro. de Ectlc^u, Lumen Gentium, n. a6: A. A. S

5176

1007 MAI 25

SC RITUUM, INSTRUCTIO DE CULTU EUCHARISTICO

est communitatis dispersio ct distractio ad diversa. Qua­
re cavendum est, ne In eadem ecclesia duae celebrationes
llturglcae simul habeantur, quae attentionem populi ad
diversa trahant.
Haec imprimis dicenda sunt dc celebratione Eucharistiae.
Quare illa dispersio, quae celebrationibus Missarum eodem
tempore in eadem ecclesia fieri solet, sedulo vitetur diebus
dominicis ct festis de praecepto, cum Missa pro populo ce552 lebratur. /
Quod quidem etiam aliis diebus, quantum fleri potest,
servetur. Optima ratio ad hoc assequendum est, ad nor­
mam luris, concclebralio sacerdotum qui eodem tempore
Missam celebrare desiderant ··.
Cavendum est etiam ne In eadem ecclesia eodemque tenr
pore habeatur celebratio divini Officii in choro vel in com­
muni aut sacra contio aut administratio baptismatis aut
celebratio matrimonii, et Missa secundum horarium publi­
cum ulicuius ecclesiae pro populo celebrata.

18.Sensus communitatis universalis el localis fovendus.
Ia celebratione Eucharistiae sensus communitatis ita fo­
veatur ut unusquisque uniri se sentiat cum fratribus in
communione Ecclesiae tam localis quam universalis, immo
quodammodo cum omnibus hominibus. Nam in sacrificio
Missae Christus semetipsum offert pro totius mundi salute;
ct congregatio fidelium typus et signum est unitatis hu­
mani generis in Christo Capite fiS.
19. Peregrini inserendi in celebrationem localem Eucha­
ristiae.—Fideles, qui Eucharistiae celebrationem extra
suam paroeciam participant, sacrae actioni coniungantur
ea forma qua communitas Illius loci utitur.
Curae autem sit pastoribus, ut fideles cx aliis regionibus
advenientes opportunis rationibus invent, ut coetui locali
valeant se coniungcre. Quod praesertim curandum est in
ecclesiis magnarum urbium et in locis quo, feriarum causa,
fideles plurimi conveniunt.
Ubi vero peregrini alius linguae vel exsules maiore nu­
mero versantur, curent pastores ut illis saltem interdum
occasio praebeatur Missam participandi, quae iuxta eorum
consuetudines celebretur. «Erovidcatur tamen, ut christi­
fideles etiam lingua latina partes Ordinarii Missae quae ad
Ipsos spectant possint simul dicere vel cantare»70.
20. Attente curandus modus quo celebrant ministri.—Ad
fovendam rectam ordinationem sacrae atque actuosam fi­
delium participationem, ministri non tantum munus suum
553 recte / expleant, ad normam legum Hturgicarum, sed ita
se gerant ut eo ipso sensum rerum sacrarum insinuent.
Populus ius habet in Missa nutriri verbi Del annuntiatio­
ne et explicatione. Proinde sacerdotes non solum homiliam
quoties praescribitur aut expedit habeant, sed etiam curent
ut ea quae tum ipsi quam ministri pro suo munere profe­
runt Ita distincte dicant vel cantent, ut fideles illa clare
percipiant et sensum eorum intellegant, immo ad respon­
sionem ct participationem sponte adducantur71. Ad hoc
congruis exercitationibus praeparentur ministri, praeser­
tim In seminario ct in domibus religiosis.

21. Canon Missae.—a) In Missis cum populo etiam non
concelebratis, licet sacerdoti celebranti, pro opportunitate,
Canonem intellegibili voce proferre. In Missis autem in
cantu licet ei illas partes Canonis cantare, quae luxta «Ri­
tum servandum In concclebratione Missae» cantari possunt,
ad normam Instructionis Tres abhinc annos diei 4 Mail
1967, n. 10. b; In exscribendis verbis consecrationis serve­
tur usus traditus illa imprimendi txpis diversis ab universo
textu, ut evidentius appareant.
22. Transmissio Missae ope instrumenti radlophonici et
trinlsl/ici.—Ubi, ad mentem n. 20 Constitutionis de sacra
Liturgia, Missa ope instrumenti radlophonici et televlslfici
transmittitur, curent Ordinarii locorum ne oratio et par­
ticipatio fidelium praesentium exinde turbentur; insuper
celebratio tali prudentia et decore fiat, ut exemplar sit
celebrationis sacri mysterii secundum leges instaurationis
llturglcae 7S.
23. De imaginibus photographicis in celebrationibus eu­
charisticis.—Enixe curandum est ne ex more Imprimendi
Imagines photograph icas turbentur celebrationes llturglcae,
praesertim Missarum. Ubi vero rationabilis causa exsistat,
omnia magna cum discretione fiant et ad-normas ab Ordi$S4 nario loci statutas. /
Ü05) PP- 31-J*· ‘*Cfr. n. 47 balas Instructionis. ••Cfr. Cone. Vat. II,
(zest dozm. de Ecc 1«ia, Lumsn Gentium, n. 3: A. A. S. 57 (105) P· 6.
’•Cooc. Vit. II, Const, de Sacra IJ turri j, Saïroxanrium ConeUium, n. 54:
A. A. 5. 56 (1964) p. 115.
n Cfr. ibld., u. xt: A. A. S. 56 (1964) pp. 101nCtr. S. Conçr. Rituum, Instructio
μλμ, 5 nurtli «07,

5177

n. 3502

24. Momentum dispositionis ecclesiae ad celebrationem
recte ordinandam.—«Domus orationis in qua sanctissima
Eucharistia celebratur et servatur, fidelcsque congregan­
tur, et In qua praesentia Filii Del Salvatoris nostri In ara
sacrificali pro nobis oblati, in auxilium atque solatium
fidelium colitur, nitida, orationi et sacris sollemnibus apta
esse debet»73.
Sciant itaque pastores ipsam loci sacri congruam dispo­
sitionem ad rectam celebrationem atque actuosam fidelium
participationem permultum conferre.
Qua de causa ad effectum deducantur regulae et normae
per Instructionem Inter Oecumenici (nn. 90-99) constitu­
tae: de ecclesiis aedificandis et ad liturgiam instauratam
aptandis, de altaribus exstruendis et ornandis, de sedibus
pro celebrante et ministris apte locandis, de loco proprio
ad sacras lectiones proferendas parando, dc locis fidelium
et scholae cantorum disponendis.
Imprimis altare maximum Ita oportet collocari et ex­
strui, ut semper appareat signum ipsius Christi, locus in
quo salutaria mysteria perficiuntur et congregationis fide­
lium veluti centrum, cui maxima debetur reverentia.
Cavendum est ne thesauri artis sacrae in aptandis eccle­
siis dilapidentur. Si vero, ob instaurationem liturgicam,
de iudicio Ordinarii loci, collatis consiliis peritorum et —si
casus fert— de consensu eorum ad quos spectat, ii thesauri
c locis In quibus nunc sunt removendi censeantur, id cum
prudentia fiat, et ita ut etiam in novis locis modo operibus
consentaneo et digno disponantur.
Meminerint quoque pastores materiam et formam ve­
stium sacrarum, quae «potius nobilem intendant pulchritu­
dinem quam meram sumptuositatem»74, ad dignitatem
celebrationum Hturgicarum valde conferre./
555

Π.

Celebratio diebus dominicis ct ferialibus.

25. Celebratio Eucharistiae die dominica.—Quotiescum­
que communitas ad Eucharistiam celebrandam congrega­
tur, mortem et resurrectionem Domini, in spe eius adven­
tus gloriosi, annuntiat. Hoc tamen maxime manifestat con­
gregatio diei dominicae, ea scilicet hebdomadae dies qua
Dominus a mortuis resurrexit, et qua, cx apostollca tradi­
tione, modo peculiari mysterium paschale In Eucharistia
celebratur7>.
Ut autem fideles praecepto de sanctificatione dici festi
ex animo obtemperent, et rationem intellegant obauam
Ecclesia eos ad Eucharistiam celebrandam qualibet domi­
nica convocat, inde ab initio institutionis Christianae ipsis
proponatur et Inculcetur dies dominica ut primordialis
dies festus 7e, qua in unum congregati verbum Del audiant
ct mysterium paschale participent.
Immo inceptis faveatur, quae eo contendunt ut dies do­
minica retiam fiat dies laetitiae et vacationis ab opere»77.
26. Celebratio dominiealis circa Episcopum et in paroe­
cia.—Sensum communitatis ecdesialis, qui speciali modo
in communi celebratione Missae diei dominicae nutritur ct
exprimitur, foveri decet cum circa Episcopum, praesertim
in ecclesia cathedral!, tum in coetu paroeclali, cuius pastor
vices Episcopi gerit
Praestat autem ut in celebratione dominicali totius po­
puli actuosa participatio, quae cantu exprimitur, sedulo
promoveatur, immo praestat ut praeferatur, quantum fieri
potest, forma Missae in cantu
Praesertim diebus dominicis et festis celebrationes quae
in aliis ecclesiis et oratoriis fiunt, cum celebrationibus ec­
clesiae paroecialls componi debent, ita ut adiumento sint
actioni pastorali. Immo praestat ut / parvae communitates r_
religiosae non clericales oliacque eiusdem generis, illae
praesertim quae in paroecia operam praestant, filis diebus
Missam participent in ecclesia paroeciall.
Circa horam et numerum Missarum celebrandarum In
paroeciis, utilitas communitatis paroecialls prae oculis ha­
benda est, nec numerus 5Hssarum ita multiplicetur, ut In
detrimentum cedat actionis pastoralis vere efficacis. Hoc
fieret, exempli gratia, si ex multiplicato numero Missarum,
nn. 6 et xi: A. A. S. 59 (x07) PP·
(LE 3541L "Cccc. VaL IL*
Drcr. de Presbyterorum cinlsterio et vjU. Prffhirr.wm crJimt. a. 3,
A. .4. S. 58 (106) p. 90 ILE 3365).
nCooc. Vat !!, Con»t. de Sacra
Liturgi»,
ConnJium, n. 124· ·<- .4· 5. 5* (104) P- Ijt.
” Cfr.
Coae. Vat II, Coaxt de Sacti Liturgii.
nn. 6 rt
xo6: A. .4. S. 56 (1964) Pp 100, X0 MCfr. ibjl, n. xc6; .4. .4 3. 56 (104)
p. x0. ” Ibidem. ’·Cfr. Cone. Vit. Π. Cocut de Sacra Ubmpt,
(jmcXmwi Cc«u*u'isw. na. 41-41: .4. .4. S. 36 (1964) PP xtl*xxr. Cbnat. dc<îâ.
de EocksU, Lumen Genfittm, a. tS: .4. A. S. 57 (105) PP SJ-ÿk Drtr. de
Pretbyterontm uünktrrio et rit», Prrttolsr.mm οΆβν, tu 3: A. .4 S
3S (106) pp. 997-999. ’’Cfr. S. C«x«r Rit-αχη, lûstrwtio Mmw*

5175

1

n. 3562

SC RITUUM. INSTRUCTIO DE CULTU EUCHARISTICO

ad singulas Missas solum pame communitates fidelium
convenirent in ecclesias quae multo plures capere possent;
aut s/, eadem dc causa, sacerdotes ita labore obruerentur,
ut solum cum magna difficultate ministerium suum ex­
plere possent.
27. Missae pro coetibus particularibus.—Ut unitas com­
munitatis paroccialis, diebus dominicis et festis, in Eucha­
ristia floreat, Missae pro coetibus particularibus, cuius generissunt coetus consociationum,diebus potius fecialibus,
si fieri potest, habeantur. Quodsf in dies infra hebdomadam
transferri nequeant, curandum est ut unitas communitatis
paroeciaiis servetur, eo quod particulares coetus celebra­
tionibus paroecialibus inseruntur.
28. Missae diei dominicae et festi anticipatae ad vespe­
ram diei antecedentis.—Sicubi ex concessione Apostolicae
Sedis permittitur ut vespere sabbati praecedentis satisfieri
possit praecepto de Missa participanda dic dominica, pasto­
res sedulo doceant fideles de significatione huius concessio­
nis, et curent ne sensus diei dominicae exinde aliquomodo
obscuretur. Haec enim concessio co tendit ut in hodiernis
rerum adiunctis christifideles facilius diem resurrectionis
Domini celebrare valeant.
Concessionibus aut consuetudinibus contrariis non ob­
stantibus, haec Missa celebrari potest tantum vespere diei
sabbati, horis ab Ordinario loci statuendis.
In his casibus celebretur Missa sicut in calendario pro
die dominica assignatur, homilla et oratione fidelium mi­
nime exclusis.
Quae omnia dicenda sunt ellam de Missa quae, eadem
de causa, ad vesperam pridie dlel festi de praecepto alicubi
celebrari permittitur.
Missa vespertina Dominicam Pentecostes est hodierna
Missa de vigilia cum Credo. Pariter Missa vespertina pridie
diem Nativitatis Domini est Missa de vigilia celebrata more
festivo cum paramentis albis, cum Alleluia ct praefatione
557 Nativitatis. Missa vero vespertina pri/die Dominicam Re­
surrectionis non licet inchoari ante crepusculum aut certe
non ante solis occasum. Haec Missa est semper Missa Vi­
giliae paschalis, quae, ratione suae specialis significationis
in anno liturgico necnon in tota vita Christiana, celebrari
debet cum ritibus liturgicis sanctae noctis iuxta ordinem
eiusdem Vigiliae.
Fideles qui praedicto modo diem dominicam aut festum
de praecepto celebrare Incipiunt vespere diei antecedentis,
possunt ad sacram communionem accedere etsi mane iam
communicaverunt Qui vero «in Missa Vigiliae paschalis et
in Missa in nocte Nativitatis Domini communicaverint,
iterum ad communionem accedere possunt in secunda Mis­
sa Paschatis et In una cx Missis quae die Nativitatis Do­
mini celebrantur*80. Item «fideles qui ferla V in Cena
Domini, in Missa Chrismatis, sese communicaverint, ite­
rum ad sacram communionem accedere possunt in Missa
vespertina eiusdem diei*, ad normam Instructionis Tres
abhinc annos dici 4 Maii 1967, n. 14.
29. Missae diebus fecialibus celebratae.—Fideles invi­
tentur, ut diebus quoque ferialibus saepe, Immo etiam co­
tidie, Missam participent.
Id praesertim commendatur quibusdam feriis quas spe­
ciali cura expedit celebrari, praesertim in Quadragesima
et Adventu, Item in festis minoribus Domini, in quibusdam
festis beatae Mariae Virginis aut Sanctorum, quae praeci­
puo in honore sunt in Ecclesia universa aut particulari.
30. Missae in conventibus ad vitam religiosam alendam.
Valde congruit coetus seu conventus, qui ad fovendam vi­
tam Christianam vel apostolatum aut ad studia religiosa
promovenda aguntur, itemque exercitia spiritualia varii
generis, Ita ordinentur, ut in celebratione eucharistica fa­
stigium habeant.

III. Communio fidelium.

ut fideles possint eam recipere hostiis in ipsa Missa conse­
cratis 8J.
Est imprimis sacerdotis celebrantis communionem mi­
nistrare; neque debet Missam prosequi, nisi fidelium com­
munione expleta. Alii vero sacerdotes vel diaconi, pro op­
portunitate, sacerdotem celebrantem ndl uvent M.
32. Communio sub utraque specie.—Formam ratione
signi pleniorem habet sacra communio cum fit sub utraque
specie. In ea enim forma (firmis principiis a Concilio Tridentino statutis »*, secundum quae totus ct integer Chri­
stus ac verum Sacramentum sub qualibet specie sumitur)
signum eucharistici convivii perfectius elucet, ct clarius
exprimitur voluntas qua novum et aeternum Testamentum
in sanguine Domini ratum habetur, necnon ratio inter
convivium eucharisticum et convivium eschatologlcum in
regno Patris (cfr. Aff. 26, 27-29).
Quare deinceps, de iudiclo Episcoporum, et debita cate­
chesi praemissa, communio calicis permittitur in sequen­
tibus casibus, qui sive iam a iure anteriori81 sive vi huius
Instructionis conceduntur:
1) neophytis adultis in Missa quae baptismum subse­
quitur; confirmatis adultis in Missa suae confirmationis;
baptizatis qui in Ecclesiae communionem recipiuntur,
2) sponsis in Missa sui matrimonii;
3) ordinatis in Missa suae ordinationis;
4) abbatissae in Missa suae benedictionis; virginibus In
Missa suae consecrationis; professis in Missa suae primae
aut renovatae re/ligiosae professionis, dummodo vota In- 559
tra Missam emittant aut renovent;
5) coadiutoribus mlsslonariis laicls, in Missa qua modo
publico mittuntur; necnon aliis, in Missa in qua missionem
ecclesiasticam accipiunt;
6) in adminlstratione Viatici, infirmo ct omnibus astan­
tibus, cum Missa ad normam iuris In domo infirmi cele­
bratur;
7) diacono, subdiacono et ministrantibus, officium
suum in Missa pontificali vel sollemni implentibus;

8) cum concelebratio fit: a) omnibus qui in eadem concelebratione vero ministerio liturgico funguntur, etiam lai­
ds, necnon omnibus seminariorum alumnis qui el intersunt;
b) In eorum autem ecclesiis, etiam omnibus membris insti­
tutorum consilia evangelica profitentium atque aliarum
sodetatum in quibus per religiosa vota aut oblationem
aut promissionem Deo se devovent, praeterea omnibus qui
in domo sodalium illorum institutorum et societatum ole
noctuque commorantur;
9)sacerdotibus qui magnis celebrationibus Intersunt et
celebrare vel concelebrare non possunt;
10) omnibus qui exercitiis spiritualibus vacant, in Mis­
sa quae, durantibus his exercitiis, specialiter pro eiusmodi
coetu actuose participante celebratur; iis omnibus qui par­
ticipant conventum alicuius commissionis pastoralis, in
Missa quam in communi celebrant;
11) iis qui sub numeris 2 et 4 recensentur, In Missa
suorum iubilaeorum;
12) patrino, matrinae, parentibus et coniugi necnon
catechlstis laicls baptizati adulti In Missa initiationis ipsius;
13) parentibus, familiaribus, necnon Insignibus bene­
factoribus qui Missam ncosacerdotls participant.
33. Communio extra Missam.—a) Fideles adducendi
sunt ut in ipsa celebratione eucharistica communicent.
Sacerdotes, vero, id petentibus iusta de causa 88 sacram
communionem etiam extra Missam distribuere ne renuant:
quod etiam horis / postmeridianis fieri poterit de licentia 560
Episcopi loci, ad normam litterarum Motu Proprio edita­
rum Pastorale Munus> n. 4, vel de licentia Supremi Mode­
ratoris Religionis, ad normam Rescripti Cum admotae,
art. 1, n. 1 &7.
b) Cum communio horis praescriptis extra Missam di­
stribuitur pro opportunitate praemitti potest brevis cele­
bratio verbi Del ad normam Instructionis Inter Oecumenici
(nn. 37, 39).

31. Communio fidelium in Missa.—Fideles sacramen­
tal! communione Eucharistiae celebrationem perfectius
participant. Valde commendatur ut eam de more sumant
558 In Ipsa / Missa et eo puncto temporis ab ipso ritu celebra­
tionis praescripto, id est proxime post communionem sa­
cerdotis celebrantis ll.
Ut autem, etiam per signa, communio melius appareat
participatio Sacrificii quod actu celebratur, curandum est

j xsurtd 1967. nn 16 et 27: A. A. S. 59 (1967) pp. 305 «t 308··> G»s<r. Riv im, Instructio InUr (faumentei, 26 sept. 1964. a. 6o‘A. A.S. <6 (1964) p Iqi [LE pi7j.
·’Cfr. Cone. Vat II, Const de Sacra

5179

1967 MAI 25

Liturgia, Saoromnctum Comitium, n. 55: A. A. S. 56 (1964) p. 1:5. MCtr.
ibid., n. 53: A. A. S. 56 (1964) p. 1x5; MinaU Romanum, Ritus servandas
in celebratione Mhaoe, 27 Un. 1965, n. 7 [LE 3231 ].
Cfr. S. Cooft
Rituum. Rubricae Brevians ct Missalla Romani. 26 iul. i960, n. 502: J. Λ.5.
52 (i960) p. 6A0 (LE 2927]· “Cfr- Sess. XXI, Decr. de ccmmumocc
eucharistica, cap. x-j; Dmz. 930-932 (1726-1729)- ” Cfr. Ritus Sirruxha
di distribuenda communione sub utranue specie, 7 martii xr,M n x fLE
3270]- “Cfr. Pins XII, Litt Encycl. AiiJS Dei.· A. A S. « «S
PP S&3-S66 [LEi963]. ·» Cfr. Λ. X. S. 56 (1964) p. 7 [L E 3x39); .4. .4. S,

5180

Ο-

1067 ALVI 25

SC RITUUM, INSTRUCTIO DE CULTU EUCHARISTICO

c) Cum, deficiente copia sacerdotum, Missa celebrari
nequit et sacra communio distribuitur etiam a ministro,
qui ex induito Apostolicae Sedis hanc facultatem habeat,
servetur ritus a competente auctoritate praescriptus.
31. De modo ad communionem accedendi.—a) Secun­
dum Ecclesiae consuetudinem, communio dari potest fide­
libus vel genuflexls vel stantibus. Unus alterve modus se­
ligatur secundum normas a Conferentia Episcopali statu­
tas, prae oculis habitis variis adiunctis, Imprimis disposi­
tione locorum ct numero communicantium. Fideles liben­
ter sequantur modum a pastoribus indicatum, ut commu­
nio vere sit signum fraternae unitatis inter omnes convivas
eiusdem mensae Domini.
b) Cum fideles communicant genuflexl, non exigitur
ab eis aliud signum reverentiae erga sanctissimum Sacra­
mentum, quia ipsa gcnufiexlo adorationem exprimit.

Cum autem communicant stantes, enixe commendatur
ut, processional!ter accedentes, debitam reverentiam fa­
ciant ante susceptionem Sacramenti, loco et tempore op­
portuno, ne accessus et recessus fidelium perturbetur,
35. Sacramentum poenitentiae et communio.—Euchari­
stia fidelibus proponatur etiam «tamquam antidotum, quo
liberemur a culpis cotidianis et a peccatis mortalibus prae­
servemur» 48 elsque apta ratio ostendatur qua partibus
$61 paenitcntialibus liturgiae Missae uti valeant./
«Communicare volenti revocandum est in memoriam...
praeceptum: «Probet autem seipsum homo» /T Cor. 11,
28). Ecclesiastica autem consuetudo declarat, eam proba­
tionem necessariam esse, ut nullus sibi conscius peccati
mortalis, quantumvis sibi contritus videatur, absque prae­
missa sacramentali confessione ad sacram Eucharistiam
accedere debeat»8®. «Quod sl urgeat necessitas ac copia
coafessarll ilii desit, actum perfectae contritionis prius
eliciat» ··.
Fideles instanter ad eum usum adducantur ut extra Mis­
sae celebrationem, praesertim horis statutis, ad sacramen­
tum paenitentiae accedant, ita ut eius administratio cum
tranquillitate et ipsorum vera utilitate fiat, neve ipsi ab
actuosa Missae participatione impediantur. Qui cotidie aut
saepius communicare solent, instruantur ut aequis tempo­
ribus, pro singulorum condicione, ad sacramentum paeni­
tentiae accedant.
36. Communio in quibusdam rerum adiunctis sollemnio­
ribus.—Valde convenit ut fideles, quandocumque novo
modo vel novo vitae statu in vinea Patris operari inci­
piunt, ad semetipsos Deo iterum devovendos et foedus
cum eo renovandum, Sacrificium per communionem sacramentalem participent.

Hoc optime faciunt, exempli gratia: congregatio fidelium
quando in nocte paschali vota baptismatis renovat; adu­
lescentes quando pro sua aetate idem coram Ecclesia fa­
ciunt; sponsi quando sacramento matrimonii iunguntur,
ii qui Deo se devovent quando religiosa vota nuncupant
vel oblationem faciunt; fideles quando muneribus aposto­
latus se dedicant.
37. Communio frequens et cotidiana.—Cum «perspicuum
sit ex frequenti seu cotidiana sanctissimae Eucharistiae
sumptione unionem cum Christo augeri, spiritualem vitam
uberius ali, animam virtutibus effusius Instrui et aeternae
felicitatis pignus vel firmius sumenti donari; idcirco paro­
chi, confessorii et conclonatores... Christianum populum ad
hunc tam pium ct tam salutarem usum crebris admonitio^•2 nibus multoque studio cohortentur»®1./
38. Oratio privata post communionem.—Ex participa­
tione corporis ct sanguinis Domini, donum Spiritus tam­
quam aqua viva (cfr. Io. 7, 37-39) in singulos abundanter
derivatur, dummodo ct sacramcntiditcr et spiritualiter su­
matur, scilicet fide viva quae per dilectionem operatur®ag
Unio autem cum Christo, ad quem ipsum sacramentum
ordinatur, non tantum tempore celebrationis cucharistlcae
procuranda est, sed ad totam vitam Christianam protra­
henda, ita ut christifideles, donum receptum continenter
fide contemplantes, vitam cotidianam sub ductu Spiritus
Sancti in gratiarum actione agant, et fructus uberiores ca­
ritatis afferant.
Quo autem facilius in hac gratiarum actione, quae in
<9 (107) p. 374 [LE 3*3©). ’· Cone. Trid., Ses». XIII, Decr. de EucharistU» cap. r. Dau. S75 (x638); cfr. etiam Seas. XXII, Decr. de Missa, cap. x-a:
Dou. 938 (1740), 940 (»743)· “Cone. Trid., Scss. XIII, Decr. de Eucharistu, cap. 7: Dem. 880 (1646-1647). MCIC, can. 856. ·* S. Congr.
Ccarilfi, Decr. de quotidiana Ss. Eucharistiae sumptione, 30 dec. 1905,
a. fc A. S. S. 3S (1905-1906) pp. 40X
Pius XII, LitL Encycl. Mediator
ba: A. S. S. 39 (1947) p. 565 [LE 1963 J.
·’ Cfr. Cone. Trid., Ses». XIII,

5181

n. 3562

Missa modo praeclaro Deo exhibetur, permaneant, com­
mendatur singulis qui sacra communione refecti sunt, ut
per aliquod temporis spatium In oratione persistant®5.
39. Viaticum.—Communio ad modum Viatici suscepta
tamquam peculiare signum habenda est participationis my­
sterii, quod in sacrificio Missae celebratur, mortis scilicet
Domini eiusque transitus ad Patrem. In ea, fidelis, in suo
transitu ex hac vita, corpore Christi roboratus, pignore
resurrectionis munitur.
Quare fideles, in periculo mortis, quavis ex causa illud
oritur, sacrae communionis recipiendae praecepto tenen­
tur®·; pastores vero advigilare debent ne huius Sacramenti
ministratio differatur, sed eo fideles adhuc plene sui com­
potes reficiantur®4.
Etiamsi eadem die fideles sacra communione fuerint re­
fecti, valde tamen suadendum est, ut In vitae discrimine
adducti denuo communicent.
40. Communio eorum qui in ecclesiam convenire non pos­
sunt.—Decet eos qui impediuntur ne celebrationi cucharisticae communitatis intersint, Eucharistia sedulo refici, et
hoc modo etiam eidem communitati unitos ct fratrum ca­
ritate suffultos se sentiant./
563
Animarum pastores curent ut infirmis et aetate provec­
tis, licet graviter non aegrotent neque mortis periculum
eis immineat, frequenter, immo pro posse cotidie, prae­
sertim tempore paschali, praebeatur copia Eucharistiam
sumendi: quod fieri potest qualibet hora.
41. Communio sub specie vini tantum.—In casu neces­
sitatis, ct de iudiclo Episcopi, licet Eucharistiam sub spe­
cie tantum vini iis ministrare, qui eam sub specie panis
sumere nequeunt.
In hoc casu licet, de iudicio Ordinarii loci, Missam cele­
brare ad infirmum.
Si vero Missa ad infirmum non celebratur, sanguis Do­
mini In calice debite cooperto et in tabernaculo reposito
post Missam servetur; ad infirmum vero ne deferatur, nisi
in vasculo ita clauso, ut periculum effusionis omnino vi­
tetur. In administrando autem Sacramento, singulis In ca­
sibus, aptior modus eligatur ex iis qui in distribuenda com­
munione sub utraque specie proponuntur. SI, communio­
ne data, aliquid pretiosissimi sanguinis remanserit, a mi­
nistro sumatur, qui etiam debitas ablutiones perficiendas
curet.

IV. Eucharistiae celebratio in vita et ministerio Episcopi
ct presbyteri
42. Celebratio Eucharistiae in vita el ministerio Episco­
pi.—Eucharistiae celebratio modo peculiari exprimit na­
turam publicam et socialem actionum Iiturgicarum Eccle­
siae «quae est unitatis sacramentum, scilicet plebs sancta
sub Episcopis adunata et ordinata»®·.
Quare «Episcopus, plenitudine sacramenti Ordinis Insi­
gnitus, est oeconomus gratiae supremi sacerdotii, praeser­
tim in Eucharistia, quam ipse offert vel offerri curat..
Omnis autem legitima Eucharistiae celebratio dirigitur ob
Episcopo, cui officium commissum est cultum Christianae
religionis divinae MaiestatI deferendi atque administrandi
secundum praecepta Domini et Ecclesiae leges, eius particulari iudiclo ulterius pro dioecesi determinatas*®7. In
celebratione Eucharistiae / cui, actuose participante tota 554
plebe sancta Dei, pracest Episcopus suo presbyterio et mi­
nistris circumdatus, habetur praecipua manifestatio Eccle­
siae®5 hierarchice constitutae.
43. Consentaneum est ut proprio munere /unqentex pre­
sbyteri Eucharistiae celebrationem participent.—In celebra­
tione Eucharistiae etiam presbyteri ob speciale sacramen­
tum, scilicet Ordinem, delegantur ad munus sibi proprium.
Nam ct ipsi «ut sacrorum ministri, praesertim in sacrificio
Missae... personam specialiter gerunt Christi» ··. Unde con­
sentaneum est, ratione signi, ut, munere suo secundum
proprium ordinem fungentes l®°, id est Missam celebran­
tes aut concelebrantes nec tantum laicorum more commu­
nicantes, Eucharistiam participent.
Dtcr. de Eucharistia, cap. & Dau. 83x (1648). HCtr. I\as XII. EnrrrL
Mediator Dei.A. A. S. 39 (xX7> P9*Ctr. C1C. ran. 864. x.
“Cfr.
CIC, can. 865. “Coae. VaL Π. Const, de Sxn Dturp*.
n. 26: .4. A. S. 56 (X9<M) p. x©7. “Cone. VaL II. Ca<x«L doga,
de Ecclesia, Lumm
n. etc J /I. S. 57 (19S5) pp. 3X-33- MCÛ".
Cone. VaL II, Coast dc Sicra Li turri». SacniMnrfw· UwwWm, n. 41 ·
A. A. S. 56 (1964) P- ux«
••Cone. VaL II, Decr. ite JYMbytrroroaa mi­
nisterio et \1U, PtttbyUronm
d. 13. A. A. S. >8 C966) p row
cfr. Const, dxm. de EccisM. Lumen Gadistn. a. 2.»: 4. <· S.. 57
pp. 33*3^. IMCfr. Coae. VaL II, CctuL dc Sxra Utarpa, Sarota**»**

5182

n. 3562

SC RITUUM, INSTRUCTIO DE CULTU EUCHARISTICO

44. Celebratio cotidiana Missae.—tin mysterio Sacri­
ficii eucharistici, in quo munus suum praecipuum sacerdo­
tes adimplent, opus nostrae redemptionis continue exer­
cetur, et fdeo enixe commendatur eius celebratio cotidiana,
quae quidem etiam si praesentia fidelium haberi non pos­
sit, actus est Christi et Ecclesiae»101 in quo sacerdos sem­
per agit pro salute populi.
45.Normae Ecdesiae fideliter observandae sunt in Mis­
sae celebratione.—Praesertim in Eucharistiae celebratione,
praeter supremam Ecclesiae auctoritatem et, ad normam
iuris. Episcopum ct Conferentlas Episcopales, nemini licet,
ne sacerdoti quidem, quidquam proprio marte In Liturgia
addere, demere aut mutare 14î. Quare presbyteris cordi
sit ita Eucharistiae celebrationi praesidere ut fideles sciant
>65 se participare / non ritum privata auctoritate statutum IftS,
sed cultum publicum Ecclesiae cuius moderatio Apostolis
eorumque successoribus ab Ipso Christo mandata est.
46. Utilitas pastoralis praeferenda in seligendis variis
formis celebrationis.—«Advigilandum est ul in actione li­
turgica non solum observentur leges ad validam et licitam
celebrationem, sed ut fideles scienter, auctuose et fructuose
eandem participent»IM. Unde sacerdotes, inter celebra­
tionis formas a iure permissas, eas in singulis casibus eli­
gere satagant quae fidelium necessitati vel utilitati corumque participationi magis consulere videantur.
47. Concelebralio.—Per Eucharistiae concelebrationem
unitas sacrificii ct sacerdotii opportune manifestatur, atque
quoties fideles actuose participant, unitas populi Del singu­
lari modo apparetlw, praesertim si prae est Episcopus *··.
Concelebratio insuper fraterna presbyterorum vincula si­
gnificat et firmat, quia «vi communis sacrae ordinationis et
misslonispresbyteri omnes inter sc intima fraternitate nec­
tuntur» lei.
Quare, nisi utilitas fidelium (quae sedula pastorali solli­
citudine semper consideranda est) hoc impediat, et integra
manente cuique sacerdoti facultate Missam singularem ce­
lebrandi, praestat sacerdotes Illo praeclaro modo Eucha­
ristiam celebrare cum in communitatibus sacerdotum tum
566 in coetibus qui statutis temporibus congregantur allisque /
similibus adiunctis. Qui in communi vivunt vel eidem ec­
clesiae deserviunt, peregrinos sacerdotes ad concelebratio­
nem suam libenti animo invitent.
Hinc superiores competentes faciliorem reddant, immo
foveant concelebrationem, quoties necessitas pastoralis vel
alia rationabilis causa aliud non exigit.
Facultas concelebrandi spectat etiam ad Missas princi­
pales in ecclesiis et oratoriis publicis ac semipublicis semi­
nariorum, collegiorum et Institutorum ecclesiasticorum,
necnon religionum ac societatum clericorum in communi
viventium sine votis. Ubi tamen magnus habetur numerus
sacerdotum, superior competens concedere potest ut con­
celebratio etiam pluries eodem die fiat, sed temporibus suc­
cessivis, vel in locis sacris diversis.
48. Confectio panis ad concelebrationem.—SI pro concelebratione, ad normam Ritus servandi In concelebratlonc
Missae, n. 17, hostia maioris dimensionis conficitur, cu­
randum est ut, iuxta morem traditum, tali sit forma et
aspectu quae tantum mysterium maxime deceant.

PARS III
De

cultu sanctissimae Eucharistiae prout est
Sacramentum permanens

L Fines asservationis Eucharistiae et oratio coram
sanctissimo Sacramento
49. Fines asservationis Eucharistiae extra Missam.—
•Abi rt non erit in mentem revocare primarium ac priml·
a. aS: A. A. S. 56 (1964) p. 107. ,MCone. VaL II, Decr. de
Prrtbjlerorttxi ministerio et vita, Pmby Urorum orAinit, n, 13: A. A» S.
54 (1966) pp. xoxi-xoxa; cfr. Paulus VI, Litt. Eccycl Mysimam FUri*
A. A. S. 57 (105) P- “6a [LE 3316).
1MCfr. Coae. VaL II, Coast, de
Sacra Litania, Saeroxandvm Conrifrtrm, n. », J 3: A. A. S. 56 (1964)
p. 106. **Cfr. S.TboMsAq., Swwma TA/eL IlMl*\q. 93, a. r. 1>4Coqc.
Vat. II, Const de Sacra Liturgia, Siaoisnd*™ Cenrihum, n. xi: A. A. S.
0 (1964) PP· loa-xoy. cfr. etiam ο. 48, ibid., p. 1x3. »·· Cfr. Cone. VaL II,
GmuL de Sacra Liturgia, Sacm^nci^m Catuilium, n. 57: A. A. S. 36 (1964}
pp 115-Xlfr, S. Cooçr. Rituum, Decretum Ktoente EctUriix tnnprr, y martii
1963: A. A. S, 57 (19*5) PP· 410-413 [LE 3170I. ‘••Cfr. Cone. VaL I!,
Ccost d* Sacra Li’.snia. Swraxandtma Concitatm. n. 41: A. A. S. 56 (1964)
p. itl*. Con»L do<m. de Ecclesia, /amn Gndiwm, n. 38: A A. S. 57 (1965)
pp 3V)V Derr de Prr^bvtrroruta ministerio ct vita,
or4»•M, n. 7*· A A. S. 58 (1966) pp. loot-xooj. ie’Cnnc. VaL II. Const de
Eedetia. Leeww Gmhuwi. n. 18: A A.S 57 (1963) p. 35;cfr. IMcr.de Presbv·
Urorum luohttnn «t vita, Prrtbytmnim trdtm*. n. 8: A. A. S. <3 (196Ô)

19G7 MAI 25

genium finem asservandarum In ecclesia sanctarum Sp<·
clerum extra Missam esse ftdmlnlstratloncm Vlatld; se­
cundarios vero fines esse communionem diribendam extra
Missam atque adorationem Domini nostri Iesu Christi sub
eisdem Speciebus delitescentis» 10\ Etenim «sacrarum
Spe/cierum conservatio pro infirmis... laudabilem Induxit 54?
morem adorandi caelestem hanc dapem quae In templis
reponitur. Qui quidem .adorationis cultus valida flrmaque
ratione nititur» ‘°·, maxime quia fides In praesentiam reaicm Domini connaturaliter ad eiusdem fide! externam et
publicam manifestationem conducit.
5Û. Oratio coram sanctissimo Sacramento.—Fideles ve­
ro, cum Christum in Sacramento praesentem colunt, me­
minerint hunc praesentiam a Sacrificio derivari atque ad
communionem sacramentalem simul et spiritualem tendere.
Pictas ergo quae fideles impellit ut ad sanctam Eucha­
ristiam se conferant, cos allicit ut mysterium paschale pe­
nitus participent et grato animo respondeant dono ipsius,
qui per humanitatem suam continenter vitam divinam in
membra Corporis sui infundit no. Apud Christum Domi­
num commorantes intima fruuntur familiaritate eius, at­
que coram eo cor effundunt pro se suisque omnibus, pro
pace ac salute mundi orant. Cum Christo totam suam vitam
Patri in Spiritu Sancto offerentes ex illo admirabili com­
mercio hauriunt fidei, spei et caritatis augmentum. Sic
ergo illas rectos dispositiones alunt quibus, qua par est
devotione, memoriale Domini celebrare ct panem illum
nobis a Patre datum frequenter suscipere possint.
Studeant igitur fideles ut Iuxta propriam vitae rationem
Christum Dominum in Sacramento colant. Pastores vero
in hoc eos exemplo ducant et verbis hortentur nl.
51. Accessus ad ecclesias facilis pateat fidelibus.—Cu­
rent pastores ut omnes ecclesiae ct oratoria publica, ubi
sanctissima Eucharistia asservatur, saltem per plures ho­
ras tum mane tum sero pateant, ut facile coram sanctissi­
mo Sacramento fideles precari valeant.

IL De loco sanctissimae Eucharistiae asservandae
52. Tabernaculum.—Ubi sanctissima Eucharistia ad
normam iuris asservari potest, continenter seu habitualiter custodiri nequit nisi in uno tantum eiusdem / ecclesiae 565
altari seu loco1U. Quare, de more, in singulis ecclesiis
unicum tabernaculum habeatur. Illud vero solidum et in­
violabile esse debet ni.
53. Sacellum pro assentatione sanctissimi Sacramenti,—
Locus ecclesiae vel oratorii quo Eucharistia in tabernaculo
asservatur sit vere praecellens. Convenit ut sit simul ido­
neus precationi privatae, ita ut fideles facile et fructuose
etiam privato cultu Dominum in Sacramento honorare
non desinant l14. Quare commendatur ut tabernaculum,
quantum fieri potest, ponatur In sacello a media centrali
aula ecclesiae seluncto, praesertim in Illis ecclesiis ubi ma­
trimonia aut funera frequentius occurrunt, et in locis quae
a multis ob thesauros artis et historiae invisuntur.
54. Tabernaculum in medio altaris aut in alia ecclesiae
parte.—«Sanctissima Eucharistia asservetur in tabernaculo
solido atque inviolabili in medio altaris maioris vel minoris,
sed vere praecellentis, posito, aut, iuxta legitimas consue­
tudines ct in casibus particularibus ab Ordinario loci pro­
bandis, etiam in alia ecclesiae parte vere pernobili ct rite
ornata.
Licet Missam versus populum celebrare etiam si in altari
exstat tabernaculum, parvum quidem, sed aptum»1U.
55. Tabernaculum in altari ubi celebratur Missa cum
frequentia populi.—In celebratione Missae praecipui illi
modi quibus Christus adest Ecclesiae suae 1,4 successive
clarescunt, quatenus primo praesens apparet in ipso coctu
fidelium, in suo nomine congregato; aelnde vero in verbo
suo, cum Scriptura legitur et explanatur; necnon in per·/ 545

Omciltttm,

5183

pp. 1003-1105. U‘S. Congr. de Sacraxneatis. Initructio Qmjm /Mww,
i ocL 1949: A. A.S. 4L (x 949) PP- 5C9-5IO [LE 2081 ); cfr. Cone Trid., Seu.
XIII, Decr. de Eucharistia, cap. 6r. Dcnx. 879 (x645): S. Pius X, Decr. Sxn.
Tndcnhna Svncdus, xo dec. 1905: Dtnx. 1981 (3373)·
ie' Hm XII, Dit
EncycL Mtduxtor Dd: A. A. S. 39 (X947) p. 569. ««Cfr. Cone. VaL II:
Derr. dc Presbytrrjruia ministerio et vita, PrcsbytcranuH crjpux, o. 5
A. .4. S. 58 (1966) pp. 997-999.
,uCfr. ibid., n. x8: A. A. S. 58 (1966)
pp lotS-xoxQ- 111 Cfr. CIC, can. xa68. } 1. 111 Cfr. S. Congr. Ritixua
Instructio //üzr Omumci, 26 SepL 1964, ti. 95: A. .4. S. 56 (1964) p. M
[LE 31x7 h S. Conçr. dc Sacramentis, I ru tractio aVidlo unpom tetport
(l938) ρρ· χ99-χοο [LE 1433). UâCfr
·. λ atDccr. de Presbyterorum ministerio et Vita, Prnbytxrom
f-Λ 1
ÿ {ιΦ pp· IO,8'Iot9: Paulus VI. UtL EacycL
‘ti^i
X
il S>57 (t5*3> P
771 fLE D16J·
Coagr. Wi!ïcfr
’ept· X9<M| “· 95î Λ' A‘ S‘ 56

5184

i

1067 ALVI 2Γ»

SC R1TUUM, INSTRUCTIO DE CULTU EUCHARISTICO

rona ministri; demum modo singulari sub speciebus eucha­
risticis. Unde, ratione signi, magis congruit naturae sacrae
celebrationis ut in altari ubi Missa celebratur praesentia
eucharistica Christi, quae fructus est consecrationis et ut
talis apparere debet, non adsit, quantum fieri potest, iam
ab initio Missae per asservationem sanctarum Spccierum
in tabernaculo.
56. Tabernaculum in aedi/icaiionc novarum ecclesiarum
tl in accommodatione ecclesiarum et altarium iam exslantiiun.—Decet ut principia in numeris 52 ct 54 statuta pro­
be prae oculis habeantur in aedificatione ecclesiarum no­
varum.
Accommodationes vero ecclesiarum aut altarium iam
astantium fieri non debent nisi ad normam n. 24 huius
Instructionis.
57. Modus indicandi praesentiam sanctissimi Sacra­
menti in tabernaculo.—Attendendum est ut praesentia
sanctissimae Eucharistiae in tabernaculo significetur fi­
delibus eonopaco vel ollo medio apto a competenti aucto­
ritate definito.
Secundum traditam consuetudinem, ut signum honoris
qui Domino adhibetur, lampas luxta tabernaculum peren­
niter ardeatin.

UL Dc piis sacrisquc exercitiis eucharisticis
58. Devotio tam privata quam publica erga altaris Sa­
cramentum etiam extra Missam, secundum normas a legi­
tima auctoritate et in praesenti Instructione statutas, eni­
xe ab Ecclesia commendatur, cum Sacrificium eucharisti­
cum totius vitae Christianae fons et culmen sit11S.
In huiusmodi piis sacrisque exercitiis ordinandis, atter*
dendae sunt normae a Concilio Vaticano II statutae de
ratione servanda inter Liturgiam et alias sacras actiones,
quae ad eam non pertinent. Peculiari autem modo atten­
datur norma quae statuit: «ratione habita temporum Iit ur­
icorum, eadem exercitia ordinentur oportet, ut sacrae
Liturgiae congruant, ab ea quodammodo deriventur et ad
eam populum manuducant, utpote quae natura sua iisdem
5’0 longe antecellat»11’. /

IV. Dc processionibus eucharisticis
59. Populus Christianus, in processionibus quibus Eu­
charistia per vias sollemni ritu cum cantu circumfertur,
firaesertim in festo Corporis Christi, publicum testimonium
idci et pietatis praebet erga hoc Sacramentum.
Ordinarii tamen loci est iudicare cum de opportunitate»
in hodiernis rerum adiunctis, tum de loco et de ordinatione
huiusmodi processionum, ut cum dignitate et sine damno
reverentiae sanctissimo huic Sacramento debitae pera­
gantur.

V. Dc sanctissimae Eucharistiae expositione
6(1. Expositio sanctissimae Eucharistiae, sive cum py­
xide sive cum ostensorio, mentem fidelium ad agnoscen­
dam in ea miram Christi praesentiam pertrahit, et ad cor­
dis communionem cum illo invitat. Quare, cultum ipsi in
spiritu et veritate debitum, optime fovet.
Attendendum est ut, in huiusmodi expositionibus, cultus
sanctissimi Sacramenti in sua ratione, quae cum Missa in­
tercedit, in signis eluceat. Expedit proinde, quando expo­
sitio sollemnior est et protrahitur, ut fiat in fine Missae In
qua hostia adorationi exponenda consecretur. Ipsa Missa
terminetur Benedicamus Domino, omissa benedictione. In
apparatu expositionis 1X0 ea omnia sedulo vitentur, quae
aliquo modo obscurare possint desiderium Christi, qui sanc­
tissimam Eucharistiam praecipue instituit ut nobis praesto
sit in cibum, remedium et levamen lfl.
61. Celebratio Missae coram sanctissimo Sacramento ex­
posito prohibetur.—Celebratio Missae, perduranto exposi­
tione sanctissimi Sacramenti, in eadem auia ecclesiae pro­
hibetur, concessionibus aut traditionibus contrariis hucus­
que vigentibus non obstantibus, etiam speciali mentione
oignis.
Nam, practerrationes in n. 55 huius Instructionis allatas,
celebratio mysterii eucharistici modo perfectiore includit
’•’Cfr. CIC, can. itji. ’’’Cfr. Cone. VaL II, Const, dogm. dc Ecclesia
tawm
n. ir: A. A. S. 57 (1965) pp. 15-16. ’'’Cone. VaL II,
GwL de Sxra Liturgi, Sarroancfvm Conri/tvm, n. 13.· A. A. S. 56 (1964)
p. icrç *’· Cfr. infra n. 6j. 1,1 Cfr. S. Pius X, Doer, Sacra TnJcniina
Syntdnj, xo dtc. 1905: Deni. 1981 (3375).

5185

n. 3502

illam communionem / internam ad quam expositio inten- 571
dit fideles adducere, ct ideo tali subsidio non indiget.
Si expositio sanctissimi Sacramenti per unum vel plures
dies subséquentes protrahitur, ipsa intermittenda est du­
rante Missae celebratione, nisi forte in sacello ab aula ex­
positionis separato Missa celebretur ct aliqui saltem fideles
in adoratione remaneant.
Sicubi ex interruptione antiquae consuetudinis contra­
riae admiratio fidelium oriatur. Ordinarius loci congruum
statuat tempus, attamen non nimis longum, quo fideles
doceantur, antequam norma ad usum deducatur.
62.
Quomodo ordinandus sit ritus expositionis.—SI ex­
positio brevis est, pyxis vel ostensorium ponantur super
mensam altaris; sl vero per longius tempus protrahitur,
thronus adhiberi potest, in eminentiori loco positus; at
caveatur ne sit nimis elevatus ac distans.
Durante expositione, omnia componenda sunt ut fideles
orationi intenti, Christo Domino vacent.
Ad intimam orationem alendam, admittuntur lectiones
ex sacra Scriptura cum homilia, aut breves exhortationes,
quae ad meliorem aestimationem mysterii eucharistici in­
ducant. Decet etiam fideles verbo Dei respondere cantan­
do. Expedit ut aptis momentis sacrum silentium habeatur.
In fine expositionis impertitur benedictio cum sanctissi­
mo Sacramento.
Si lingua vulgaris adhibetur, loco hymni Tantum ergo,
ante benedictionem cantandi, adhiberi potest, de iudlcio
Confcrentiae Episcopalis, alius cantus eucharisticus.

63. Expositio sollemnior quotannis /acta.—In ecclesiis,
in quibus Eucharistia habitualiter asservatur, quotannis
fieri potest sollemnis sanctissimi Sacramenti expositio per
aliquod tempus protracta, etsi non stricte continua, ut
communitas localis hoc mysterium impensius meditetur et
adoret.
Huiusmodi tamen expositio fiat tantum si congruus
praevidetur fidelium concursus, dc consensu Ordinarii loci
ct iuxta normas statutas./
572
64.Expositio protracta.—Pro gravi autem et generali
aliqua necessitate, ab Ordinario loci imperari potest sup­
plicatio coram sanctissimo Sacramento exposito per lon­
gius tempus protracta (quae potest esse stricte continua),
in iis ecclesiis facienda, ad quas fideles frequentiores oc­
currunt.
65. Interruptio expositionis.—Ubi, deficiente congrua
copia adoratorum, expositio sine intermissione fieri nequit,
sanctissimum Sacramentum In tabernaculo recondere licet,
horis antea statutis et pervulgatis, non tamen saepius quam
bis in die, exempli gratia circa meridiem et nocturno tem­
pore.
Haec autem repositio simpliciori modo et sine cantu fieri
potest: sacerdos nempe, superoelllceo ct stola indutus, post
brevem adorationem sanctissimum Sacramentum in taber­
naculo reponit. Simili modo, tempore statuto, fit denuo
expositio: qua peracta, sacerdos, post brevem adorationem,
recedit.
66. Expositiones breves.—Etiam breves sanctissimi Sa­
cramenti expositiones, iuxta normas iuris habentiae, ita
ordinandae sunt ut In eis, ante benedictionem cum sanc­
tissimo Sacramento, pro opportunitate congruum tempus
tribuatur lectionibus verbi Dei, canticis, precibus et ora­
tioni aliquamdiu in silentio protractae.
Curent Ordinarii locorum ut huiusmodi expositiones sanc­
tissimi Sacramenti semper ct ubique debita cum reverentia
fiant.
Expositio, quae unice fiat ad benedictionem post Missam
impertiendam, prohibetur.

M.

Dc congressibus eucharisticis

67. In congressibus eucharisticis, christifideles h^c sa­
crosanctum mysterium variis cius rationibus prae oculis
habitis (cfr. n. 3 huius Instructionis), animo penitius co­
gnoscere studeant. Illud autem celebrent secundum normas
Concilii Vaticani II. ac venerentur oratione privatim pro­
tracta ct piis exercitiis, praesertim in sollemniori proces-/
sione, ita tamen ut omnes pietatis formae in sollemni cele­
bratione Missae fastigium consequantur.
Perdurante conventu eucharistico totius saltem regionis»
convenit ut aliquae ecclesiae adorationi continuer'reser­
ventur.
Praesentem Instructionem Summus Pontifex Paulus Pp.
VI, in Audientia Efho Arcadio M. Card. Larniona. huiut
51ββ

SC RELIG., STATUTA UNIONIS SUP. GENERALIUM

π. 3563

Sarrae Congregationis Praefecto, die 13 Aprilis 1967 con­
cessa, appro barrit el auctoritate Sua confirmavit, et publici
iuris fieri iussit, pariter statuens ut a die 15 Augusti 1967,
festo Assumptionis beatae .Mariae Virginis, trigere incipiat.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Romae, die 25 Maii 1967, in festo Corporis Christi.—
lacobns Card. Lercaro, Archicpîscopus Bononiensis, Prae­
ses Consilii ad exsequendam Constitutionem de sacra Litur­
gia. Arcadios M. Card. Larraona, S. R. C. Praef. Fcrdinandos Antonelli, Archicp. tit. Idicren., S. R. C. a Secr.

Adn. V. CONTESTABLE ia EL 81 (1957) 425-430; A. DE DOMINICE
ia Perfice sunus 42 (1967) 631-533; S. FAMOSO ia NotiL 3 (1S67) 28328S; I. LÉCUTER in NotiL 3 (1967) 271-230; L. R. ta NrT 89 (1967)
862-863; R. SPIAZZI in ME 93 (1963) 215-221; L 7ILLARD ia NotiL 3
(1967) 261-270; EL 31 (1987) 331-424.

3563

1967 MAI 29.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART.·

Statuta Unionis Superiorum Generalium
I.

Islituzione e tine

L Per promuovere la vita degli Istitutl religiosi o di Vita
Comune al servlzio dclla Chiesa per una più efficace collaborazione tra loro e per un plù frut tunso con tat to con la Santa
Sede è costitulta 1 Unione dei Superiori Generali.

II.

Membri

2. Sono membri di diritto di questa Unione tutti i Superiori
Generali degli Istitutl Religiosi o dl Vita Comune di diritto
pontificio. Tra questi Superiori Generali sono da considerarsi
anehe gli Abati Primate e Presldi delle Congregation! Monastiche.
3. Possono adcnre ali'Unione, come membri aggiuntl,
anche I Superiori Generali degli Istitutl di diritto diocesano
mrché comunlchlno per iscritto al Consiglio deli'Unione U
oro adesionc.

I

III.

Organismi

4. L'Unione dei Superiori Generali comprende i seguenti
organismi: a) L'Assemblea Generale, b) Il ConsigUo. c) La
Segreteria Generale, d) Le Commissioni.
IV.

Assemblea generale

5. L'Assembtea Generale è costltuita da tutti i Superiori
Generali membri di diritto deli'Unione. I superiori Generali
residenti fuorl Roma possono farsi rappresentare abitualmente
dai toro Procuratori Generali; «juelli In Roma, impossibilitati
a parted pare personalmentc nilo Assemblée, potranno dele­
gare II loro Vicario o un membro del Consiglio Genernhzio o
II loro Procuratore Generate. Eccezionalmcrte i Superiori
Generali, sia residenti in Roma che fuori Roma, possono farsi
rappresentare anche da un nitro religioso dclla stessa Religione,
approvato dal Consiglio Gencralizio dell’Istituto.
6. Oggetti dell'Assemblea Genende, tra altri, saranno:
al Comunicazionl da parte detla Santa Sede; b) Scamblo
di informazioni e di idee dl comune intéressé, nooché 11 loro
studio; c) Detemdnazlone del punto di vista deli'Unione su
argomenti In cui è necessario od opportuno che I'Unione adottl una presa di posizione collettivn; d) Creazlone dl Commis­
sioni Permanenti; e) ElezionI dei delegati deli'Unione al «Sy­
nodus Episcoporum* e tutte Ic altre elezioni che a norma
di questi Statuti compctano all'Assembiea Generale; f) Esame r approvazlone dei blianclo finanziario annuale prvsentato
dal Consiglio e determinnzione del contributo dei membri delrUnione per Je spese deli'Unione stessa.
7. L'Assemblea Generale dovrà essere convocata nlmcno
tre volte all’nnno.
V.

Il Présidente

8. L'Unlone ha un President© che eserclta le sue funzionl
a norma degli Statuti.
9. Il Présidente vlene eletto dall’Assemblea Generale con
votazione segreta per schede c sempre con maggioranza as­
soit! ta.
10. Tutti I membri di diritto dcll’Assemblea Generale
hanno voce attiva, mentre hanno voce passiva soltanto quclli
residenti a Borna e dintomL
11. 11 Présidente dura neil’ufrido per tre annl ed è sempre
rlckggibile. Cessando perô di essere Superiore Generale cessa
pure Mll’Ufflelo di Présidente.
12. Spetta al Présidente: a) Rappresentare uffjcialmente
ΓUnione; b) Convoca/e e presieder© 1'Assemblea Generale e 11
Consiglio deli’Unione; c) Convocare e, diret ta mente o per mez­
zo di tin stio drlcgnto. preslrdere le adunanze ciettlvc del gruppi
previsti dagti Statuti; d) Nominare, udito il parere del Consi-

5187

1007 MAÎ 20

glio, uno dei membri del medcslmo che tratti eventual! que­
stioni dl comune intéresse, che potessero intercom?™ tnI*Unione
dei Superiori Generali c quella delle Superiore Generali; e) No­
minare, udito i! parere del Consiglio, rappresentanti o delegati
deli'Unione per particolari organizzazioni e circostanze; /J No­
minare, con il consenso del Consiglio, 11 Scgretario Generale e
il Tesoriere deli'Unione e altri eventual! alu tanti permanenti
di Segreteria.

VI.

Il Consiglio

13. Il Consiglio è 1’organo esecutlvo deli’Unione del Superiod Generali e deve essere convocato alnicno quattro
volte noli'anno.
14. E’ composto dal Présidente dell*Unione, dal VicePresident c e da sette Consigner! quail rapprescntnntl disette
gruppl d'Istitutl religiosi o dl Vita Comune (eloè: Canonici
Regolari; Monaci; Ordini Mendicanti; Clerici Regolari; Con­
gregationi Religiose Clericali; Socletà dl Vita Comune; Congregazionl Religiose Lai call).
15. Il Vice-Presidente è eletto dall'Assemblea Generale
con votazione segreta per schcdc a mnggloranza a norma
del can. 101.
16. Il Vice-Presidente sostituisce il Présidente assente ο
impedito temporaneamente c dlventa Présidente ’ad com­
plendum triennium' quando 1’ufficio di Présidente dlventi
vacante. In questo caso, ed ogni qualvolta 1'ufficlo dl VicePresidente dlventa vacante. Ia successiva Assemblea Generale
procede alTelezione di un nuovo Vice-President© 'ad com­
plendum triennium’.
17. I Consiglieri sono elettl ciascheduno rispettlvamente
dal Superiori Generali dei gruppo che devono rappresentare
con votazione sempre u norma del can. 101.
IS. II VIce-ITesldente e I Consiglieri durano nelTUtfldo
per II triennio in corso sempre che restino, actu. Superiori
Generali. Nella eventual© vacanza di qualche Consigliere Q
gruppo rispettivo, iegittlmamente convocato dal Présidente,
procedo entro tre mesi ad una nuova elezione 'ad complendum
triennium*.
19. Sotto Ia dlrezione del President© il Consiglio ha 11
compito di organlzzarc l'attività deli’Unione e in partieolare:
a) Esprimere i pareri ο i consensi prevlsti dngli Statuti; b) Preparare le Assemblée Generali; c) Curare 1’cfficienza della Se­
greteria Generale; d) Nominare i membri delle Commissioni
permanenti create dall'Assemblea Generale c curarne 11 funzionam en to; e> Creare ed organlzzarc Commissioni temporanee;
f) Trattare i casi urgenti cne non permettano la convocazione
dell'Asscmblea Generale, con obbllgo di riferime all’Asscmblea
stessa; g) Controllare 1’aroministrazione finanziaria.

Segreteria generale

VIL

20. Sotto fl controllo del Consiglio iunzlonerà una Segre­
teria Generale, composta dal Scgretario Generale, dal Tesoriere
e da eventual! loro aiutanti.
21. Il Scgretario c fl Tesoriere debbono essere religiosi ma
non necessariamentc Superiori Generali.
22. Compiti del Segretario Generale saranno: a) Curare
l’orgnnizzaz/one delle Assemble© Generali c delle riunioni del
ConsigUo e delle Commissioni; b) Redigere i verbali delle
Assemble© GeneraU c delle riunioni del Consiglio cui partecipa;
c) Curare le comunicazioni ufficlali deli’Unione. la corrispondenza c 1'Archivio deli'Unione; d) Diriger© il lavoro degli
cventuall aiutanti.
23. Il compito del Tesoriere è di curare I'amministrazione
finanziaria deli'Unione.
VIII.

Delle commissioni

24. Le Commissioni possono essere permanenti o tem­
poranee.
25. Le Commissioni create dall'Assemblea Generale sono
composte da un numero variabile di membri, sceltl tra i Su­
periori Generali, che possono farsi sostiluire da un loro dele­
gato. Parimenti. ogni commissione puô aggregarsi dei periti.
26. I membri di ogni Commissione permanente designaro
un Présidente che ne guida l’attività ed un segretario cne ne
redige gli attl e ne facilita in ogni modo 11 lavoro.
27. Lc Commissioni permanenti trasmetteranno all’Assemblea Generale per mezzo di relazionl serit te o verbali,
secondo i cas! e le circostanze, i risultatl del loro lavoro.
28. Le eventual! Commissioni temporanee nominate dal
Consiglio potranno avere membri non Superiori Generali c
proceucranno secondo Ic indicazioni del Consiglio stesso.
IX.

Procedura nelle elezioni

29. Ogni Assemblea Generale nella quale si tenganoeiezioni dev© essere convocata per Iscritto e, in quanto possibile,
almcno con duc mesi di anticipo.
30. Alla Assemblea cosl convocata I membri di diritto delΓ Unione possono partcciparc personalmente o per mezzo del
loro delegato a norma del n. 5 dei prcscntl statuti, il quale
lnTqucil° 0X150 devc C5Svrc munito di dclcga scritta.
31. Lc elezioni sl fanno secondo le norm© del diritto comanC e ^uaJ1I°1csP!icitamcntc stabilito dai present! statuti.
Ecr lc elezioni del delegati al Sindodo del Vescovl debU normc ωπύΐ€ dttll° speciale regolamento
5188

1067 MAI 31-IUN 9

SC DOCTRINA FIDEI - STUDIORUM - DE PROP. FIDE

33. L’Assemblea convocata a norma del n. 29 dei prcsentl
statuti puô procedere vnlidumenle c iccitamentc alie elezioni
prcvUte senza tener conto degli assenti.
•S. C. d· Religioii· haoc statuta dio 29 mai 1967 probavit.CpR 47
(l»8) 66^9. Prima Statuta dio 2 Aug. 1952 data fuorunt: LE 3073.

3564

3566
1967 IUN l.-SC DOCTRINA FIDEI, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas

addendi certam succiieri quantita­

tem ad VINUM PRO SACRIFICIO MlSSAE FIRMIUS REDDENDUM

datur extendendi ad regionem coreanam

PRIVILEGIUM PLANUM RETINENDI EX VARIIS ILLAM UXOREM
QUAE BAPTISMUM ACCEPTAVERIT

Vide textum infra sub die 9 iun. 1967: LE 3569.

1967 MAI 3l.-SC DOCTRINA FIDEI, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur

♦ Card. Prae foeto S. C. pro Gentium eyangelizatioro: BiM 31 (1967)
163.

Preces—At times the grapes are poor In natural sugar so

that fermentation may produce a wine with an alcohol content
of only 5 to 7 percent, insufficient for the stability of the wine
io our (India] climate. Is it allowed to add sugar to the
must? An addition of 70 grammes per litre of grape juice
would raise the alcohol content of the wine by 4 percent,
which seems sufficient for the stability of the wine.
Rescr.—This Sacred Congregation grants the permission
asked for, on condition that the quantity of sugar added to
the must does not exceed 10 or 12 percent. The sugar must
bo added before or during the fermentation.
•Prot.N. B49/87: The Ciorgy Monthly 31 (1967) 309.

3565
1967 MAI 31.-SC STUD., DECR. AAS 59 (1967) 647-648

Institutum Superius Pastorale Matriti erigitur et
TANQVAM BIENNIUM SPECIALISATIONS FACULTATI SaCRAE
Theologiae Pontificiae Universitatis Ecclesia­
sticae Salm anti censis includitur
Pastoralia Instituta post Sacrosanctam Vaticanam Sy­
nodum Secundam Episcoporum vel Universitatum Eccle­
siasticarum cura frequentiora erecta sunt, quibus et sacri
administri et omnes Christifideles in iis diligentius «in­
struantur quae peculiari ratione ad sacrum ministerium
spectant, praesertim in catechesi et praedicatione, in cultu
liturgico et sacramentorum administrat lone, in operibus
caritatis, in officio occurrendi errantibus et incredulis, et in
ceteris pastoralibus muneribus» (Optatam totius, 19). Huius­
modi necessitatibus probe obsecuta, Commissio Episcopa­
lis Pontificiae Universitatis Ecclesiasticae Salmanticensis
iam die v m. Octobris a. D. mcmlvii Institutum Pastorale
Salmanticae condidit, momentoso ei praestituto fine foven­
di tum investigationem sclentificam altloremque divulgationem disciplinarum / theologico-pastoralium tum quamplurimos efformandi sacerdotes, religiosos ac laicos rei pa­
storalis vere peritos. In decem hactenus transactis annis
Institutum, postquam antea breves tantum instruxit Cur­
sus sacerdotibus praesertim instituendis, postremis vero
his annis plenum Cursum biennem constituit qui, funda­
mentali institutione in disciplinis pastoralibus oblata, spedalisationem persequitur triplici in sectione, Catechetica
nempe, Liturgica ac Laici Apostolatus. Quapropter eius­
dem Universitatis Rector praeterito anno a Sacra Congre­
gatione de Seminariis et studiorum Universitatibus instan­
ter petivit ut Idem Institutum tamquam Biennium Supe­
rius Studiorum Pastoralium approbaretur atque Facultati
Theologicae insereretur. Eadem nunc Sacra Congregatio,
preces Clar.ml Rectoris benigne suscipiens, potestate ab
Augusto Pontifice Paulo Div. Prov. Pp. VI sibi tributa,
ad Dei O. M. gloriam Ecclesiaeque decus atque incremen­
tum, memoratum Institutum Pastorale, Matriti vigens, hoc
Decreto Facultati Theologicae Pontificiae Universitatis Ec­
clesiasticae Salmanticensis includit inclusumque declarat at­
que ad dignitatem acadcmicam ita erigit ut ad doctoratum
S. Theologiae Licentiates peculiari biennio «speclalisationis»
perdocere valeat, servatis tum In generalibus Universitatis
tum in peculiaribus Instituti ad hoc approbatis Statutis
praescriptis normis, addita potestate conferendi auditori­
bus, qui praestitutum praelectionum cursum ad normam
peculiarium Statutorum rite frequentaverint. Diploma Ma­
gisterii vel Peritiae In Theologia Pastorali aut Testimonium
Habilltalionls Pastoralis, ceteris omnibus servatis de iure
servandis, ad praelectionum celebrationem atque ad exa­
mina et scripto ct ore superanda in primis quod attinet;
contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis Semi­
nariis studiorumque Universitatibus praepositae, d. xxxi
m. Mail, in festo B. Μ. V. Reginae, a. D. mcmlxvh.—
L Card. PizzARDo, Prae/. G. M. Garrone, Archicp. Turrcn. in Num., Pro-Praef. A. Parisella, Subscc.
5189

n. 3o64-3oG9

35G7
1967 I UN 7.-SC DE PROP. FIDE, RESCRIPTUM. PART.·

Instructio

pro

causis

matrimonlalibus,

quae

ex

INDULTO IN SlNIS SERVATUR, EXTENDITUR AD VIETNAM

7 Junil 19670

Excellence, Par lettre N. 309/67 du 17 mal dernier, Votre
Excellence a bien voulu, au nom des Ordinaires du Viet­
nam, présenter ici une demande tendant à obtenir les fa­
cultés suivantes:
1. ® d’avoir le tribunal du diocèse de Xuan-Loc comme
tribunal d'appel pour les causes matrimoniales de l'archidiocèse dc Saigon;
2. ® d’avoir le tribunal métropolitain de Saigon, en
deuxième instance, composé seulement de trois membres:
un juge unique, le défenseur du lien et le notaire;
3. ° d’utiliser, en deuxième instance aussi bien qu’eu
remière instance, la procédure simplifiée décrite dans
’Instruction donnée aux Ordinaires de Chine le 18 février
1929 par la S. C. «de Propaganda Fide» (LE 882].
A cet égard, je m’empresse de vous faire savoir que «Pro­
paganda», par la présente, accorde, «ad triennium», les
facultés ci-dessus.
Veuillez agréer, Excellence, l'expression de ma considération distinguée et l’assurance de mes sentiments dé­R
voués.—G.. P.
P? Card. Agagianian, Pref. E. Pecoraio, SousSecr.

Ï

♦Ordinario Saïgonensi aliisque OrdisarEa in Vietnam, Prct.N.
2435/67: BiM 31 (1967) 16S.

3568
1967 IUN 8.-SC DOCTRINA FIDEI, RESPONSUM. PART.·

NuLLITAS MATRIMONII EX CANONE 72 CONCUH TrüLLANI
ORTA POTEST AB ÛRDINARIO LOCI DECLARARI AD MODUM
CASUS EXCEPTI

8 Iunii 1967
Litteris die 22 februarii a. d. datis. Excellentia Tua Rcv£a
postulavit facultatem declarandi nullum matrimonium con­
tractum a Greco-orthodoxn Ioanna cum lutherano baptizato
Bilbo anno 1942 ob Impedimentum di spari (a Lis cultus.
Ad rem Tccum communico hanc S. Congregationem decre­
visse: Ordinarius procedere poterit, vi can. 72 Concilii Trullani, ad declarationem nullitatis matrimonii, de quo supra, ad
normam can. 1990’.

* Ordinario Lafayoltonsj in Indixna: Juriet 28 (1963) 220

35G9
1967 IUN 9-SC DE PROP. FIDE, RESCRIPTUM. PART.·
KOTIFICATUR EXTENSIO AD REGIONEM COREANAM PRIVI­
LEGII PIAN1 RETINENDI EX VARIIS ILLAM UXOREM QUAE
BAPTISMUM ACCEPTAVERIT

9 Giugno 1967
Excellence, Par lettre du 15 juillet 1966, nu nom dc h
Conférence episcopale de Corée, S. E. Mors. Ho a présenté
ici une demande tendant ù obtenir h faculté pour tous
5190

SC DE^PROPAGANDA FIDE - PAÜLÜS VI

n. 3570-357 1

les Ordinaires de cc pays de permettre aux païens ayant
simultanément ou successivement diverses femmes de pas­
ser à un autre mariage avec l'une d’elles, qui soit disposée
avec eux à recevoir le baptême, sans interpeller la pre­
mière femme si elle aussi voulait sc convertir et quand il
résultait très difficile au polygame de se séparer dc la
femme avec laquelle il entend contracter un nouveau ma­
riage.
A cet égard, je m’empresse de vous faire savoir que la
S. C. pour la Doctrine de la Foi le 1 juin courant, a com­
muniqué ici que, dans la Congrégation plénière des Car­
dinaux du 17 mai dernier il a été décrété ce qui suit:
«Attentis peculiaribus adjunctis, conceditur Ordinariis Coreac facultas quae in supra expositis precibus petitur.
lidem Ordinarii in singulis casibus prae oculis habeant
conditionem moralem, socialem, oeconomicam primae uxo­
ris et prolis ct curent ut earumdem necessitatibus satis
provisum sit juxta normas justitiae, Christianae caritatis
et naturalis aequitatis.»
Je demande à Votre Excellence de bien vouloir informer
dc la concession de cette faculté les membres de la Con­
férence épiscopale dc Corée.
Veuillez agréer, Excellence, l’expression de ma conside'
ration distinguée ct l’assurance de mes sentiments dé’
voués.—G. P. Card. Aoaoianiax, Prtf. E. Pecora io, Sous'
Secr.
♦Praesidi Conferesliao opjccpalû Coroae. Pro:. N 2694 .'67. BiM
31 (1967) 163

3570
1967 IUN 10.-SC DE PROP. FIDE, NORMAE.

PART?

alicuius superioris et Magistri xovmorum pro Congregationibus dioecesanis erigendis

Necessitas

10 Giugno 1967

Excellence Pfoértndissime, La Sacrée Congrégation «dc
Propaganda Fide» a bien reçu votre lettre du 16' mars der­
nier, dans laquelle Vous parliez de la fondation d'une
nouvelle Congrégation dc Religieuses Congolaises dans vo­
tre archldiocèse de Kinshasa.
Comme il était de son devoir, la Sacrée Congrégation
a voulu étudier à fond la question ct, dans ce but. Elle
n’a pas manqué d'en confier l'examen à la Commission
chargée de la révision des Constitutions des Instituts re­
ligieux.
Or, celle-ci a fait ressortir que, pour qu’un Ordinaire soit
autorisé à fonder une Congrégation diocésaine, il faut avant
tout qu’il dispose d’une Supérieure et d’une Maîtresse des
Novices.
Il est vrai que Vous ne désirez pas faire appel à des Reli­
gieuses européennes, cela pour ne pas compromettre l'esprit
africain des Soeurs, mais il ne faut pas oublier qu'il existe
déjà des Congrégations diocésaines et d’autres de Soeurs
Africaines, dirigées par elles-mêmes et qui donc disposent
de sujets déjà assez solidement formées pour être capables
de sc charger dc la formation spirituelle et religieuse
d’autres.
A ce sujet, je tiens à ajouter que la Propagande sera
toujours prête â appuyer auprès des respectives Supérieu­
res Générales l’éventuelle demande d’une Supérieure ct
d’une Maîtresse des Novices, qui temporairement Vous
seraient prêtées.
Veuillez me croire, Excellence Révérendissime, votre
tout dévoué en Noire-Seigneur.—G. P. Card. Agagïanian, Pré/. E. Pecora lo, Sous-Sccr.
• Ortoario Ixnthoanc. Pro!. N, 1069/67; BiM 31 (1967) 162. Adn.
C. G. ia CpR 47 (1953) 262-280.

1067 11λ\'ΑΙ0-Ι8

quemadmodum Ipse Gentium Doctor testatur, qui diaconos
una cum episcopis nominatim salvere iubet1 atque Timo­
theum docet, quaenam virtutes nn Imique dotes ah iisdem
sint expetendae, ut suo digni ministerio aestimentur’.
Porro Oecumenlcum Concilium Vaticanum II, peranti­
quum huiusmodi morem servans, honorificam diaconatus
mentionem in Constitutione, a verbis Lumen Gentium in­
cipienti, fecit ibique, cum dc episcopis et presbyteris egis­
set, tertium quoque sacri ordinis gradum celebravit, eius
dignitatem illustrando atque officia percensendo. Veram
hinc probe intellegens haec munera, ad nitam Ecclesiae sum­
mopere / necessaria, in disciplina Ecclesiae latinae hodie vl·
genti in pluribus regionibus adimpleri difficulter posse, hinc
tantae rei commodius consulere exoptans, sapienter decre­
vit, ut diaconatus in futurum tamquam proprius ac perma­
nens gradus hierarchiae resti/ui posset’.
Quamvis enim nonnulla diaconorum munera lalcis viris,
in terris praesertim missionali opere excolendis, revera
committi soleant, eos tamen iunat... qui ministerio vtrt diaconali fungantur... per impositionem manuum inde ab Apo­
stolis traditam corroborari et altari arctius coniungi, at
ministerium suum per gratiam sacramentalem diaconatus
efficacius expleantl. Qua profecto ratione optimo quasi In
lumine collocabitur propria huiusce Ordinis natura, qui
non tamquam merus ad sacerdotium gradus est existiman­
dus, sed indelebili suo charactere ac praecipua sua gratia
insignis ita locupletatur, ut qui ad ipsum vocentur, Ü mgslerlis Christi et Ecclesiae stabiliter inservire possint ·.
Cum autem diaconatus permanentis instauratio ln uni­
versa latina Ecclesia non sit ex necessitate efficienda, si­
quidem ad competentes... territoriales Episcoporum coelus,
approbante ipso Summo Pontifice, spectat decernere, utrum
et ubinam pro cura animarum huiusmodi diaconos institai
opportunum sit ·, arbitramur idcirco non solum oportere,
sed etiam necesse esse, ut certae ac definitae hac de re
normae edantur ad eam, quae nunc obtinet, disciplinam
novis Concilii Oecumenici praeceptis accommodandam et
ad aequas condiciones praefiniendas, quibus non solum
diaconatus ministerium opportunius ordinetur, sed etiam
candidatorum institutio variis horum vitae generibus ct
communibus officiis et sacrae dignitati aptius respondeat.
Principia igitur quae in Codice Iuris Canonici de diaco­
norum iuribus ct officiis, sive omnium clericorum commu­
nibus, sive eorundem propriis, statuuntur, ca omnia, nisi
aliter cautum fuerit, confirmamus et in eos etiam valere
edicimus, qui stabiliter in diaconatu sunt mansuri. Pro
quibus praeterea haec alia, quae sequuntur, statuimus./
I
1. Est officium legitimorum episcopalium Coetuum seu
Conferentiarum. Summo Pontifice assentiente, deliberare,
utrum et ubi nam diaconatus, tamquam proprius oc per­
manens Hierarchiae gradus, in fidelium bonum sit insti­
tuendus, necne.
2. In petenda ab Apostoiica Sede approbatione expo­
nendae sunt tum causae, quae novam huiusmodi discipli­
nam aliqua in regione constituendam suadeant, tum rerum
condiciones, quae veram boni eventus spem afferant; Item­
que describendus erit eiusdem disciplinae modus, utrum
videlicet agatur dc diaconatu conferendo iuvenibus idoneis,
pro quibus... lex caelibatus firma remanere debet, an viris
maturioris aetatis, etiam in matrimonio viventibus, an utri­
que candidatorum generi.
3.Approbatione ab Apostoiica Sede impetrata, unius­
cuiusque Ordinarii est ln sua sacra dicione candidatos pro­
bare et ordinare, nisi agatur de casibus eadem facultate
exceptis.
In relatione dc statu suae dioecesis conscribendo, Ordi­
narii dc hac etiam instaurata disciplina commemorent.

II

3571
1967 IUN 18.-PAULUS VI, MOT. PR. AAS 59 (1967) 697-704
Generales normae de diaconatu permanenti
Ecclesia Latina restituendo feruntur

in

PAULUS PP. VI
Sacrum diaconatus ordinem lam inde a prisca Apostolo­
rum aetate catholica Ecclesia magno in honore habuit.
5191

4. Ex Ecclesiae instituto, ipso Occumcnlco Concilio
comprobante, ii, qui ad diaconatum iuvenes vocantur, lege
caelibatus servandi astringuntur.
5. Diaconatus permanens ante quintum ct vicesimum
expictura annum ne conferatur; grandior tamen aetas ab
Episcoporum Conferentiis requiri poterit.
»

x» ’· ’Cfr· r Ti"*· 3* *
· J· ’
9'
*
·< Λ. «S. 57 (1965) p.
' AT' P’DecT 'U GtnUi> n- «6:
. S. 58
p. 967 [LE 1364 \
tr. Comc.; Vat. II, Comt.
*
Lurnt
Cmitum, n. 41· 4.
p. 46 [LE pjj]. « Ibid. n. 29: A. 4. S. 57 (1965) p. 36.
5192

1067 IUN 10

PAULUS VI. MOTU PR. DE DIACONATU PERMANENTI

6. Iuvenes, ad munus diaconale instituendi, ln peculia­
re recipiantur Collegium, ubi probentur, ad vitam vere
evangellcam vivendam Informentur, ad propria et sua of­
ficia utiliter exsequenda instruantur.
7. Ad huiusmodi Collegium condendum, Episcopi elusdemve nationis, pro variis locorum adiunctls suam conso­
cient operam. Eidem autem moderando praepositos peri­
doneos eligant, legesque tum de morum disciplina, tum de
studiorum ratione accuratissime faciant, servatis, quae sequuntur, normis. /
8. In diaconatus tirocinium ii tantum iuvenes ascri­
bantur, qui naturalem animi inclinationem ad sacrae Hie­
rarchiae cl Christianae communitatis ministerium ostende­
rint, quique sat bonam doctrinae copiam, pro suae gentis
sulque loci consuetudine, sibi comparaverint.
9. Proprium diaconatus tirocinium per tres saltem an­
nos producatur; disciplinarum autem series ita digeratur,
ut candidati ad varia diaconatus munera scite salutariterque obeunda ordinatim et gradatlm adducantur. Tota
praeterea studiorum ratio ita poterit componi, ut extremo
anno praecipua tradatur institutio pro diversis muneribus,
quae diaconi potissimum exsequentur.

10. Huc insuper addantur usus atque exercitationes
edocendi pueros aliosque fideles Christianae religionis ele­
menta. cantum sacrum evulgandi et moderandi, divinos
Scripturae libros ln fidelium coetibus perlegendi, populum
alloquendi et adhortandi, Sacramenta, quae ad diaconos
ipectant, ministrandi, aegrotos invisendi, eaque In univer­
sum implendi ministeria, quae ipsis committi possunt.

III
11.Grandioris aetatis viri, sive caelibes sive etiam ma­
trimonio coniuncti, ad diaconatum vocari possunt; hi vero
ne admittantur, nisi constet non solum de uxoris consensu,
sed de eiusdem etiam Christiana morum probitate illisque
dotibus, quae viri ministerium nec impediant nec dede­
corent.
12. Grandior, de qua agitur, aetas attingitur quinto ct
tricesimo anno expleto; et tamen ita est intellegenda, ut
nemo ad diaconatum vocari possit, quin diuturno vitae
vere Christianae exemplo, integris moribus et ingenio ad
ministrandum proclivi, cleri fideliumque existimationem
sibi conciliaverit.
13. Cum de viris matrimonio iunctis agitur, cavendum
est, ut ii tantum ad diaconatum provehantur, qui, plurcs
Iam annos in matrimonio viventes, se domui suae bene
praeesse ostenderint, quippe quibus et uxor et filii sint vi­
tam vere Christianam agentes et integra fama praestan­
tes7.
14. Optandum est, ut tales etiam diaconi haud medio­
cri sint ornati doctrina, de qua nn. 8, 9, 10 supra diximus,
vel illa saltem polleant scientia, quae episcopalis Conferen701 tiae ludlcio Iisdem necessaria erit / ad propria ct sua mu­
nera Implenda. Quam ob rem in peculiare Collegium ali­
quamdiu admittantur, ubi ca omnia addiscant, quae ad
manus diaconale digne exsequendum opus erunt.
15.Quodsi forte id fieri nequit, candidatus educandus
tradatur spectatissimo sacerdoti, qui de eo curam agat,
eumque doceat, deque eius prudentia ac maturitate testi­
monium afferre valeat. Semper autem ac sedulo cavendum
est, ut tantummodo idonei peritique viri in sacrum ordi­
nem ascribantur.
16. Post ordinem receptum diaconi, grandiore etiam
aetate promoti, ex tradita Ecclesiae disciplina ad ineun­
dum matrimonium inhabiles sunt.
17. Caveatur, ne diaconi artem vel professionem exer­
ceant, quae Ordinarii loci iudicio eos dedeceat, vel fructuo­
sam sacri muneris functionem impediat.

18. Quilibet diaconus, qui in aliqua religione non sit
professus, alicui dioecesi sit rite ascriptus oportet.
19. Quae normae de congruenti sacerdotum sustenta­
tione accuranda deque socialibus, ut aiunt, cautionibus in
eorum commodum spondendis vigent, eae in favorem <ruoque stabilium diaconorum servandae sunt, habita etiam
ratione familiae diaconorum In matrimonio viventium, at­
que articulo n. 21 harum Litterarum perspecto.
20. Episcopalis Conferentiae erit de honesta sustenta­
tione diaconi eiusque familiae, si matrimonio est functus,
5193

η. 3571

certas edere normas, pro diversis locorum temporumque
adiunctls.
21. Diaconi, qui civilem professionem exercent, ex per­
ceptis Inde fructibus sibi suaeoue familiae necessitatibus,
quantum possunt, consulere debent.

V

22. Secundum memoratam Concilii Vaticani II Consti­
tutionem, diaconi est, quatenus loci Ordinarius haec Ipsa
expedienda commiserit:
1) inter actiones liturgico episcopo et presbytero ades­
se In omnibus, quae rituales varii ordinis libri eidem attri­
buunt;/
702
2)baptismum sollemni ritu administrare atque omis­
sas caeremonias super baptizatum sive infantem, sive adul­
tum supplere;
3) Eucharistiam asservare, sibi ceterisque distribuere,
eam In viaticum morientibus afferre, atque eucharlsticam
benedictionem, quam dicunt, cum sacra pyxide populo
impertire;
4) ubi sacerdos decst, Ecclesiae nomine matrimoniis
celebrandis assistere et benedicere ex delegatione episcopi
vel parochi, ceteris servatis, quae in C. I. C. lubenlur ·
atque firmo manente can. 1098, ubi quae de sacerdote di­
cuntur, ea de diacono etiam sunt intellegenda;
5) sacramentalia ministrare, funeris ac sepulturae riti­
bus praeesse;
6) divinos Scripturae libros fidelibus legere, populum­
que edocere et adhortari;
7) religiosi cultus officiis et supplicationibus praesidere,
ubi sacerdos non adest;
8) verbi Dei celebrationes moderari, ubi praesertim sa­
cerdos deest;
9) caritatis et administrationis officiis atque socialis
subsidii operibus, Hierarchiae nomine, perfungi;
10) parochi et episcopi nomine, dissitas Christianorum
communitates legitime regere;
11) apostoiica laicorum opera fovere et adluvare.
23. Quae omnia munera in perfecta cum episcopo eius­
que presbyterio communione exsequenda sunt, videlicet
sub auctoritate episcopi ct presbyteri, qui eo loci fidelium
curae praesunt.
24. In InConsiliis
Consiliis
Pastoralibus
Pastoralibus
diaconi,
diaconi,
ut ut
fleri
Heri
potest,
potest,
suam partem habeant.

VI
25. Diaconi, utpote qui Christi et Ecclesiae mysteriis
Inserviant, a quovis pravitatis vitio sc abstineant Deoque
semper placere studeant, ad omne opus bonum pro homi­
num salute parati9. Ob receptum ergo ordinem, longe aliis
excellant oportet in vitae liturgicae actione, in studio pre­
candi, in divino ministerio, in oboedientia, in caritate. In
castitate.
26. Episcopalis Conferentiae erit efficadores nonnas
statuere ad spi/ritualem vitam alendam diaconorum, tam 703
in caelibatu quam In matrimonio viventium. Curent ta­
men locorum Ordinarii, ut omnes diaconi:
1) assidue legendo attenteque secum meditando Del
verbo vacent;
2) frequenter, vel etiam cotidie, quantum fieri potest.
Missae sacrificio actuosi intersint. SS. Eucharistiae sacra­
mento reficiantur Idemque pietatis causa Invisant;
3) frequenter Paenitentiae sacramento sui animi ma­
culas abluant, quod ut digne recipiant cotidianam conscien­
tiae suae censuram gerant;
4)Deiparam Virginem Mariam impenso pietatis cultu
venerentur ac diligant.
27. Maxime decet stabiles diaconos aliquam saltem di­
vini Officii partem, ab episcopali Conferentia deïlniendam,
cotidie recitare.
28. Diaconi dloecesani saltem tertio ouoque anno in
pia aliqua religiosa ve domo, ab Ordinario designata, sacris
exercitationibus vacare debent.
29. Doctrinarum, praesertim sacrarum, studia diaconi
ne intermittant; divinos Scripturae libros assidue legant;
ecclesiasticis disciplinis ita se dedant, ut catholicam doc­

5194

SC RELIGIOSORUM - CONSILIUM LITURGIAE

η. 3572-3573

trinam recte ceteris explanare possint, utque in dies magis
idonei fiant ad fidelium animos erudiendos et roborandos.
Ad Id assequendum, diaconi in conventus statis tempori­
bus habendos advocentur, ubi quaestiones de vita et sacro
ministerio agantur.
30. Diaconi, ob peculiares commissi sibi ministerii ra­
tiones, reverentiam ct oboedientiam episcopo profiteri te­
nentur; episcopi vero hos plebis Dei administros magni
faciant in Domino, eosque paterna caritate prosequantur.
Si quis autem diaconus extra propriam dioccesim iusla de
causa aliquamdiu commoratur, vigilantiae et auctoritati
loci Ordinariis In iis, quae ad diaconalis status officia ac
munera pertinent, libenter obsecundetie.
31. Quod ad vestis habitum spectat, loci consuetudo
servanda erit secundum normas, ab episcopali Conferentia
praestitutas.
VII

32. Diaconatum permanentem constituere apud reli­
giosos ius proprium Sanctae Sedis est, ad quam unice per­
tinet Capitulorum Generalium hac de re vota expendere
atque probare. /
70-1
S3. Diaconi religiosi ministerium diaconale obeant sub
episcopi suorumque antistitum auctoritate, secundum nor­
mas, quae in sacerdotes religiosos valent; tenentur quoque
legibus, quibus eiusdem religionis sodales astringuntur.
34. Diaconus religiosus, sive stabiliter, sive ad certum
tempus commorans in regione, quae diaconatu permanenti
caret, munera diaconalia ne exerceat, nisi loci Ordinarii
assensu.
35. Quae nn. 32-34 de religiosis dicuntur, eadem de so­
dalibus ceterorum Institutorum, cvangelica consilia profitentium, sunt pariter intellegenda.

1967 IUN 20-21

Quae dum communico P. T. Revmae, omnia fausta a Do­
mino ndprccatus, pcnnnnco. Eidem Po ternit a ti Tuae Re­
verendissimae addictissimus ln Domino.—Io. B. Verdilu.

Subs.

♦ Procuratori Gon. O. F. M. Conv., Prot. N. 16132/67; COFMCoa»
64 (1967) 377.

:r>73
1967 IUN 21.-CONSIL. LITURGIAE, LIT. CIRCÜL PART.·

Normae et criteria

proponuntur ad instaurationem

LITURGI CAM APTIUS PROSEQUENDAM

Cité du Vatican, 21 juin 1967 «In natali Papae»

Excellence Réodrcndissime, Dans sa récente allocution aux
membres ct aux experts du «Consilium*. Sa Sainteté Paul VI
disait: «Les premiers résultats dc la réforme liturgique wnt,
sous certains aspects, vraiment réconfortants et nches de
promesse». Et il nous Invitait à l'optimisme devant «ce qu’offre
de plus beau et de plus prometteur notre temps, sl énigmati­
que, si Inquiet et si plein de vitalité terrestre». Le Saint Père
nous rappelait aussi notre lourde responsabilité: «C’est voiu
qui êtes appelés, plus que d’autres, a dessiner de la Sainte
Liturgie les traits qui en manifestent la vérité, la beauté, la
spiritualité, et qui laissent transparaître toujours plus claire­
ment ta gloire de Dieu et ta régénération spirituelle des foules
de notre temps, inattentives mais assoiffées (Allocution du
19 avril 1967).
Comme il m’a déjà été agréable de le faire par deux reprises,
le voudrais, Excellence, par votre aimable intermédiaire, re­
joindre tous les Evêques de votre Conférence. Je voudrais les
inviter à rendre grâce au Seigneur avec mol de ces heureux
fruits qui mûrissent au soleil dc l’Esprit Saint. Je voudrait
aussi solliciter leur fraternel appui pour la solution de plusieun
et graves problèmes que comporte aujourd'hui l’élan provo­
qué par les premiers pas de la reforme liturgique.

VIII

36. Quod denique attinet ad ritum servandum in sacro
diaconatus Ordine conferendo, et ad Ordines, qui ipsi dia­
conatui praeponuntur, disciplina adhuc obtinens senetur,
donec a Sancta Sede recognoscatur.
Ad extremum, post hasce traditas normas. Illud sponte
ex animo Nostro veluti profluit votum, ut diaconi, arduo
suo munere In nostrae huius aetatis adiunctis perfungentes,
praeclara, quae illis ad imitandum proponimus, sequantur
exempla S. StephanI protomartyris, qui, ut ait S. Irenaeus,
primus in diaconium ab Apostolis electus estu, et S. Lau­
rentii Romani, qui non solum ministerio sacramentorum, sed
etiam dispensatione ecclesiasticae substantiae praeeminebat iae
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis decreta sunt, ea omnia firma ac rata esse lunemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xvni mensis
Iunil, in festo S. Ephraem Syri, Diaconi, anno mdcccclxvji,
Pontificatus Nostri quarto.—Paulus Pp. VI.
il. ’’les OiixxTAL., De Patonu, can. 87: A. A. S. 49 (1957) p. 462
(LE 1664). uAdv. Hactm, IV, 15, 1; PG 7, 1013. "S. Leo Magxui,
Srrm. 85; PL 54, 436.

Adn. A de B. ta NrT 90 (1968) 419-421; J. LÊCUYER ta ME 92 (1967)
383-338; 93 (1968) 152-181; E. F. REGATILLO in Sal terrae 56 (1968)
457-468; 60 (1972) 145-14« e! 149; J. M. RIBAS in Iui can. 9 (1969)
239-258 P. WINNINGER in REDC 25 (1969) 109-124.

3572
1967 IUN 20.-SC RELIGIOSORUM, RESPONSUM. PART.·

Circa electionem Custodis Custodum

ad
GENERALE SPECIALE MITTENDI

Capitulum

Romae, die 20 Iunil 1967

Reverendissime Pater, Ad dubium a Paternitate Tua RevUia
propositum: 1. An eligendus sit Custos Custodum, ad Ca­
pitulum generale speciale iturus, In altero Capitulo Provincial!
sl contingat ut, spatio trium annorum antequam Capitulum
generale speciale congregetur, duo Capitula Provincialia ln
eadem Provincia celebranda sint; 2. vel lus conservet parti­
cipandi Capitulo generali spectati Custos Custodum, qui in
primo Capitulo Provinciali ad bunc finem electus fuerat,
haec Sacra Congregatio, omnibus mature perpensis, respon­
dendum ce n suit prout respondit: ad l.um: affirmative·,
■d lum: negative.

5195

1.

Vue d'ensemble du travail accompli et collaboration

avec les commissions nationales
Les trois récentes Instructions de ta S. Congrégation des
Rites, préparées par Je «Consilium» et publiées depuis le débat
de 1967 (Musicam sacram du mars (LE 3541], Tres abhinc
annos du 4 mai [LE 3555] et Eueharistleum mysterium da
25 mai) [LE 3562] marquent des étapes importantes dans la
mise en oeuvre de la Constitution conciliaire sur la Liturgie.
Les travaux des groupes d’études sur la refonte des libres
liturgiques se poursuivent activement; on peut prévoir main­
tenant une Issue pas trop éloignée de cet immense labeur de
restauration, qu’attend impatiemment tout le monde ca­
tholique.
En vous faisant partager. Excellence, ma satisfaction pour
tout ce travail, je voudrais vous rappeler combien le «Consi­
lium» souhaite vivement travailler en liaison étroite avec les
Commissions Episcopales nationales de Liturgie. Nous avons
besoin dc connaître toujours plus précisément les aspirations
actuelles les plus légitimes du clergé et du peuple chrétien et,
pour cela, nous sommes tributaires de ta collaboration des
Commissions nationales. C’est elles qui sont le mieux placées,
aidées par leurs Instituts spécialisés, pour nous renseigner,
nous documenter, nous rendre toujours plus sensibles aux
exigences pastorales d’une Liturgie vraiment expressive el
féconde pour nos contemporains. Je me permets donc, par
votre intermédiaire bienveillant, de solliciter cette collabora­
tion nécessaire, dont les fruits abondants se feront sentir
jusque dans les plus petits détails des rituels renouvelés.

2.

Experimentation des nouveaux rituels.

Depuls un an environ, nous avons mis en expérimentation
certains rites restaurés après les travaux des groupes d’études,
approuvés par le «Consilium» et autorisés «nd experimentum»
par le Souverain Pontife. Il s’agit du Baptême des adultes
quand il est uni au catéchuménat. et des Funérailles des
adultes; d’autres suivront sous peu, sans doute: Baptême des
enfants. Mariage, quelques préfaces propres et trois nouvelles
prières eucharistiques.
Ces expérimentations se font «sur des projets longuement
préparés, soigneusement critiqués, puis dûment approuvés
pour un usagé limité et contrôlé, avec compte-rendus périodi­
ques ù ΓAutorité supérieure» (Notitiae, 2 [1966] 345).
Pour que ces expériences se fassent avec une plus grande
garantie dans une direction unique, avec l'aide et le conseil
requis, nous avons décidé d’en confier l’exécution non pas à
chaque Individu, mais aux Commissions Episcopales nationales
de Liturgie. Celles-ci auront le soin et ta responsabilité de le»
préparer ct de les organiser elles choisiront fes diocèses et les
paroisses oü une séreuse action liturgique et pastorale offre
les meilleurs espoirs de succès.
l’avons déjà fait pour certains rites, ct nous avons
1 intention d étendre graduellement ce système aux autres,
u mesure qu’ils seront prêts.

5196

CONSILIUM SACRAE LITURGIAE

1067 IUN 21

Je voudrai* souligner l’un des rôles les plus délient* et les
plus Importants qui, dans la préparation de ces expériences,
wnl confiés aux Commissions liturgiques nationales. C’est à
elles, en effet, qu’il revient de déterminer, en les adaptant
concrétement aux situations locales particulières, quelques
points pour lesquels le rite proposé «ad experimentum» laisse
k choix aux Conférences épiscopales ou présente plusieurs
possibilités. 11 e*t facile de le voir, la façon de poser de tels
problèmes Joue un rôle de première importance pour le succès
deces expérience* et pour l’avenir d'un nouveau rite.
Seront également très Importantes 1rs observations et les
Expositions que voudront bien nous signaler les Commissions
turgiques comme résultats des expériences qu’elles nuront
dirigées.

3.

Experiences liturgique» arbitraires.

Mais, ù côté de ccs expérimentations officielles, il faut
parler, pour les déplorer une fols dc plus, d’un autre genre
d’experlcnces liturgiques: elles relèvent, celles-ci, de l’initiative
privée ct dc l’arbitraire; elles menacent gravement l’avenir de
tout la restauration liturgique. J’en avais déjà parlé dans ma
première Lettre aux Présidents des Conférences Episcopales,
le 30 Juin 1965 (cfr. Notitiae, 1 (1965 ) 259) (LE 3296 J. La si­
tuation aujourd’hui est beaucoup plus alarmante qu’il y a
deux ans, car ces initiatives sc sont largement généralisées.
Bien des prêtres se permettent de modifier les gestes ct même
les textes liturgiques, pour suivre leur inclination propre, leurs
goûts personnels, les aspirations de tel groupe de fideles. On
mutile les traductions dûment approuvées par les Conférence
Episcopales et confirmée par le Saint-Siège. On légitime cette
manière d’agir en disant qu’il faut bien faire des expériences
dans le milieu concret, qu’il faut mettre le plus vite possible
en pratique les orientations de simplicité, dc véracité, d’intel­
ligibilité données par le Concile. On affirme que tout ne peut
pas se faire par les organismes d’autorité, et qu’il faut faire
droit aux légitimes aspirations du peuple chétien. On essaie
même parfois de trouver dans les autres documents conciliaires
des arguments pour Insister sur la force créatrice d’une corn,
munauté vivante, en matière de liturgie.
En renouvelant récemment sa confiance nu «Consilium», si
souvent attaqué d’un côté et dc l’autre, le Saint-Père nous a
fait part de la douleur et de l’appréhension qui l’envahissent
aujourd’hui, en face de «ccs actes du culte qui assument
souvent, de propos délibéré, des formes arbitraires, parfois en
total désaccord avec les normes en vigueur dans l’Eglise». Le
Souverain Pontifice exprimait son «espoir que l’Épiscopat
voudra porter son attention sur dc tels faits et protéger
l'harmonie du culte catholique dans ïe domaine liturgique et
religieux». I) s’adressait aussi aux families religieuses, au clergé
et û tous les fidèles, «pour qu’ils ne se laissent pas emporter
par l'attrait de certaines expériences capricieuses, mais cher­
chent plutôt à donner aux rites prescrits par l’Eglise leur
perfection ct leur plénitude» (Allocution du 19 avril 1967).
Je me permets. Excellence, de compter sur votre zèle pour
auc, dans les limites de la Conférence Episcopale que vous
dirigez, tout le clergé et tous les fidèles répondent, avec une
obéissance empressée, totale et filiale, à l’appel du Souverain
Pontife: que, chez vous, ne puissent s’implanter, et qu'au
besoin disparaissent ces Initiatives «dangereuses pour la paix
et l’ordre de l’Eglise même» (id.). Que tous comprennent bien
que la restauration liturgique ne peut sc faire dans l’arbitraire,
le désordre, la hôte échevelée, mais qu’elle réclame au con­
traire l’ordre, l’obéissance, la patience.
4.

Adaptations liturgiques.

Dans ce même discours du 19 avril 1967, Sa Sainteté
Pani VI rappelait aussi que l’une des charges de ce «Consilium»
était de «diriger avec sagesse chacune des expériences liturgi­
ques dont la conscience dc sa charge ct ses réflexions lui font
juger que l’usage pourrait en être admis». Il y a. en effet, des
adaptations souhaitables de la liturgie, pour qu’elle correspon­
de mieux au génie dc- tel peuple, de telle civilisation, de tel
groupe ethnique. Loin dc les réprouver, la Constitution De
Sacra Lituro ia en a accepté le principe dans scs articles 10 ù
44, auxquels l’instruction Inter Oecumenici (26 septembre
1964) »e réfère (art. 45).
Tous ces textes indiquent clairement le processus à suivre
dans 1a mise au point ao ccs adaptations: — travail prépara­
toire des experts en liturgie, en pastorale, en théologie;
— approbation par la Conférence Episcopale nationale: — cel­
le-ci en fait In demande nu Saint-Siège; — le Saint-Siège fixe
1« modalités dc rcxpérlmentatlon; — les expériences sont
réalisées «dans certaines assemblées appropriées ct pendant un
temps limité» (Const. De Sacra Liturgia, n. 40, § 2) sous le
contrôle de la hiérarchie locale.
C’est de cette manière, et de cette manière seulement, que
peuvent naître légitimement des adaptations Jugées néces­
saires, quant aux rites ou aux textes liturgiques.
Mais 11 me semble utile de prier instamment les Commissions
liturgiques nationales, et les Instituts qu’elles chargent d'en­
treprendre les études préliminaires à ces adaptations, de bien
vouloir attendre, pour certains rites, d'avoir en mains les
nouveaux projets en vole d’élaboration au «Consilium». De
fait, l’expérience n déjà montré que beaucoup dc difficultés
créées par les rites actuels sont résolues par les nouveaux
textes proposés par le «Consilium», tandis que ceux-ci ont
besoin, pour certains détails, d’être complétés par les adap­
tations laissées aux Conférences Episcopales.

5197

5.

n. 3573

Eglise locale el Eglise universelle.

Il faut certes se réjouir de ce qu'à notre époque se développe
et s’exprime mieux le sens de l’Eglise particulière, surtout
diocésaine, autour de l’Evêque, successeur d'Apôtre, à la
tête du Peuple de Dieu. On comprend mieux que toute as­
semblée liturgique, présidée par le prêtre, représentant de
l’Evêque, est le signe visible et efficace de l’Eglise et, comme
celle-ci, «une, sainte, catholique et apostolique». Mais cette
redécouverte ne doit pas porter atteinte au sens, non moins
nécessaire, de l’Eglise universelle et de la solidarité qui unit
tous les chrétiens dans l’unique Corps du Christ, toutes les
assemblées dans l’unique Eglise, «répandue par toute la terre».
Au-delà des légitimes adaptations, dûment approuvées et
réglées par l'autorité compétente, c'est le même culte «en esprit
ct en vérité» qu’on doit célébrer dans toutes les assemblées,
des cathédrales aux moindres chapelles de mission, des églises
paroissiales aux oratoires.
En notre temps, qui ne connaît plus les barrières de l’espace,
ce sens de In solidarité chrétienne dans le culte doit Jouer
plus encore que par le passé. Les déplacements sont de plus en
plus fréquents d’une région à l’autre, d'un pays à l’autre,
d’un continent à l’autre; la presse, la radio, la télévision
publient aux quatre coins du monde, avec une merveilleuse
rapidité, les événements les plus lointains, et les rendent tout
proches dans la fascination de l'image et du son: tout cela
nous fait comprendre que la célébration liturgique elle-même,
où qu’elle soit, est ouverte aux dimensions du monde et ne
peut plus se croire Isolée et comme à l'abri.
En acceptant de célébrer le culte tel que l’autorité compé­
tente l’établit, chaque prêtre et chaque fidèle se maintient
dans l’unité avec les autres prêtres et les autres fidèles. Chaque
Evêque, gardien de la prière comme de la fol, est uni collé­
gialement à tous ses frères du Collège apostolique. Finalement,
il s'agit de cette charité, fruit de l'Esprit-Saint, qui nous unit
tous dans le culte du même Seigneur, le Christ mort et res­
suscité, et, par Lui, avec Lui, en Lui, dans le culte du même
Père des deux.

6.

Commissions milles.

Le 16 octobre 1964. dans ma première Lettre (cf. Notitiae 1
(19651 194-196) (LE 3221 J, j’ai fait connaître la pensée du
•Consilium» au sujet des traductions liturgiques pour divers
pays qui parlent la même langue: à savoir «qu’il n’y ait qu’une
seule traduction officielle et, si possible, des éditions uniques
pour la même langue».
Cette disposition a été reprise par Sa Sainteté Paul VI
dans son allocution du 10 novembre 1965 aux participants
du Congrès des traducteurs (cf. Notitiae, 1 (1963) 380).
Depuis, des efforts très louables ont été faits pour l’unifi­
cation des traductions liturgiques en français, en anglais, en
espagnol, en portugais et en hollandais; plusieurs livres li­
turgiques ont été édités en commun par des pays de même
langue.
A ce sujet, je me permets de préciser les points suivants:
a) L'unité de traduction vaut pour tous les pays qui utili­
sent la même langue vivante dans la liturgie, même en des
continents différents.
b) Pour chaque langue parlée en plusieurs pays, il convient
d'organiser une Commission mixte, qui groupera des Evêques
ct des experts dc chacun des pays concernés.
c) Cette Commission doit organiser le travail d'étude et
de préparation de la traduction unique.
d/ Lorsque le travail dc préparation est achevé, le texte
en longue vivante doit être soumis à chaque Conférence
Episcopale, à qu’il revient d’approuver toutes les traductions
liturgiques en langue vivante (cf. Instruction Inter Oecumenici,
nn. 23-28) (LE 3217 J. Les remarques éventuelles des Evêques
seront transmises à la Commision mixte qui présentera, s’il
y a lieu, dc nouvelles propositions.
e) Les traductions, approuvées par chaque Conférence
Episcopale, sont transmises nu «Consilium» par chacune, pour
ratification. On voudra bien observer rigoureusement le*
articles 29 et 30 de l’instruction Inter Oecumenici à ce sujet:
ils prévoient l’envol au «Consilium» d’un rapport soigné sur les
décisions de la Conférence, avec le résultat de chaque vote
émis au scrutin secret.
f) C’est ù chaque Conférence Episcopale qu’il revient de
décider comment se fera l’édition des livres liturgiques (cf.
S. Congr. des Rites, Décret Cum nostra aetate. 27 Janvier 1966,
n. 3: Notitiae, 2 (1966) 173) (LE 3396 k Mal» Il sera souvent
avantageux que l’édition soit unique pour tous les pays oui
utilisent la même traduction. San» rien perdre de leur* droits,
que les Conférences Episcopales facilitent cette solution, cha­
que fols qu’elle sera Jugée raisonnablement meilleure.

7.

Traductions da Canon et du Rituel des Ordinations.

Depuis mars dernier, le Saint-Père a accédé à U demande de
nombreux Episcopats pour l’usage de la Ungue vivante au
Canon de la Messe et dans la totalité des rite» d'Ordinaturn.
Cette concession veut permettre nu peuple chrétien de mieux
comprendre les richesses spirituelle* de ces célébration* ct
d’en mieux profiter. Cela est conforme aux directives de la
Constitution conciliaire Dc Sacra Liturgia [LE 3141 ), qui
n'avait mis aucune restriction de principe À l’utiBiation li­
turgique de la langue vivante.

51W

η. 3574

PAULUS VI, ΕΝ CYCLI CA DE SACERDOTALI CAELIBATU

Après la vague de départ (cf. Instruction Inter Oecumenici,
nn. 57 et 61), ct l’extension de la langue vivante ù la préface
à partir du 27 avril 1965. voici maintenant la dernière étape
dans l’extension graduelle de la langue parlée. On appréciera
sans doute dans ces célébrations de ne plus avoir à passer trop
fréquemment d’une langue à l’autre, eL en particulier la gran­
de prière eucharistique y trouvera un surcroît de dignité.
Qu’on veuille bien noter que pour le Canon le Saint-Siège
n’approuve pas les traductions qui se trouvent dans les missels
des fidèles et qui ont été permises ad interim les années passées.
On doit préparer une traduction nouvelle, faite avec soin. En
outre, cette traduction doit être litterale et intégrale. Il faut
prendre les textes tels qu’ils sont, sans les amputer ni les sim­
plifier d’auncune manière. L’adaptation au génie des langues
vivantes doit être sobre et discrète. Que les experts acceptent
de bou gré cette norme, dont l'application est nécessaire
aujourd'hui. 11 ne faut pas bousculer les étapes. Quand sera
venu le temps de créer, alors, on n'aura pas à se soumettre à
la contrainte de la traduction littérale. Slais, pour l’instant,
nous en sommes encore au stade qui nous permet de mieux
découvrir toutes les richesses du patrimoine liturgique et
d’en vivre encore.
Je vous serais reconnaissant. Excellence, de vouloir bien
communiquer cette Lettre, le plus tôt possible et de In manière
que vous jugerez la plus opportune» aux Evêque de votre
Conférence et aux Supérieurs Majeurs religieux de votre pays.
J’exprime mes souhaits les plus fraternels et mes voeux
les plus cordiaux envers Votre Excellence, les Evêques, le
clergé et tout le peuple de votre pays.
Votre tout dévoué dans le Seigneur.—Giacomo Card. Ler­
caro, Président.

1067 IUN 24

caelibatus lex in posterum etiam est servanda, qulbusnun
hodie rationibus eam esse sanctam et opportunam probe­
mus? Quo posito, quibusnam modis lex eadem colenda,
et ex onere in vitae sacerdotalis adiumentum conver­
tenda?
4. Quae omnia dum meditaremur, ea maxime animum
Nostrum subibant, quae variis argumentis contra sacri
caelibatus custodiam et allata sunt et afferuntur. Etenim
tam gravi Impllcataque materia quas! cogi videmur, ut
pro apostolico, quo fungimur, ministerio cum rem Ipsam
tum in ea insitas quaestiones fideliter perpendamus, et,
quemadmodum sive fniunctum officium sive creditum mu­
nus a Nobis postulant, eam demissa a Christo luce illustre­
mus; eo nempe spectantes, ut non modo Illius voluntati
omnino oboediamus et pareamus, qui Nobis has detulit
partes» sed ut Nos etiam servas servorum Dei, quales ab
Ecclesia putamur, reapse praestemus./
i 651
5. Scilicet suscipiamus oportet, numquam praeteritis
temporibus de ecclesiastico caelibatu vel acrius vel copio­
sius quam nostris hisce diebus inquisitum esse: ad rationes
nimirum vel doctrinae» vel rei historicae, vel rcl socialis,
vel humani animi pervestigationis, vel pastoralis muneris
iod attinet; idque, quamvis aliquando usurpata verba
iud significare viderentur, ut plurimum honestis consiliis
factum esse.
Bono Igitur animo ea circumspiciamus, quae praecipua
adversus legem ecclesiastici caelibatus cum sacerdotio co­
pulati dicuntur.
♦ Ad Praesides ConferonUarum episcopalium curjavis nationis No­
Itaque prima contradictio, quae ex sanctissimo monu­
tit. 3 (1967) 289-296.
mento manare videtur, hoc astruit, in Novo Testamento,
quo primum Christi tum Apostolorum doctrina continetur,
sacrorum administrorum caelibatum non aperte imperari,
sed ut aliquid dumtaxat proponi, quo quis libere aut pe­
3574
culiari Dei vocationi, quam dicunt, aut peculiari Dei dono
respondeat *. Praeterea neque a Christo lesu ex caelibatu
1967 IÜN 24.-PAULÜS VI, ENC. AAS 69 (1967) 657-697
suspensam esse duodecim Apostolorum electionem, neque
ab Apostolis unos fuisse caelibes primis Christianorum con­
Litterae En cyclicae ad Episcopos, ad Sacerdotes el Chrislisortionibus praepositos3.
fideles totius Catholici Orbis:
6. Ad hoc, arta necessitudo —aiunt nonnulli— qua
anteactls temporibus Ecciesiae Patres atque scriptores hinc
De sacerdotali caelibatu
divinam ad sacerdotium invitationem hinc sacram virgi­
nitatem Inter se iungi statuunt, partlm ab opinationibus
partim a rerum momentis proficiscitur, a nostrorum tem­
PAULUS PP. VI
porum longe diversis. In Patrum enim operibus legimus
saepenumero, eos sacerdotibus suadere magis ut a matri­
Venerabiles fratres el dilecti filii · Salutem et Apostolicam
monii usu temperent, quam ut caelibatum retineant. In­
Benedictionem
super quae causae ab Ecclesiae Patribus sublciuntur quare
1. Sacerdotalis caelibatus, quem Ecclesia quasi quansacrorum administri perfectam castitatem colant, ex eo
ouandoque fluere videntur, quod iidem aut hominis condam nitentem suae coronae gemmam tutatur, in summa
alcione, ad corporis voluptates quod pertinet, aequo dete­
laude et aestimatione nostris etiam diebus est, cum sive
riorem iudicent, aut, peculiari quadam opinione ducti, pu­
hominum sensus sive corporearum rerum condiciones sunt
fere penitus immutata.
ritatem iis necessariam censeant, quibus res sacras contin­
gere detur. Tum etiam autumant nonnulli, expositas a ve­
Sed In nova huluscemodl animorum aestuatione quorunteribus scriptoribus argumentationes cum rebus socialibus
dam simul erupit proclivitas vel, ut verius dicamus, signi­
cumque sensibus et consiliis hominum iam non congruere,
ficata voluntas Christi Ecclesiam ad id impellendi, ut hoc
inter / quos Ecclesia per sacerdotes suos nostra hac aetate
proprium ac suum institutum recognoscat, cuius conserva­
operetur necesse est.
tionem, ut eorum fert opinio, et nostra tempora et nostri
mores difficilem vel potius Impossibilem efficiant.
7. Alii quidam quoad caelibatum ex eo difficultatem
conflari putant, quod, iuxta vigentem legem, donum divi­
2. Quapropter huius generis rerum statu, quo cum non­
nae ad sacerdotium invitationis idem esse atque donum
nullorum sacerdotum et sacerdotii candidatorum conscien­
perfectae castitatis cum statu Dei administri coniunctae
tia commovetur in diversumque trahitur, tum multorum
deliberatum sit. Hanc enim ob causam Udem quaerunt sitne
fidelium animi perturbantur, Nobis veluti adigi ipsi vide658 mm-, ut, omni ! cunctatione discussa, quod Venerabilibus
aequum eos a sacerdotio ineundo arcere, qui, quamvis ad
vitam caelibem amplectendam non inclinent, tamen ad
Patribus Concilii promisimus teneamus, quibus esse Nobis
sacerdotalia munera capessenda propenso sint animo.
propositum diximus, ut in hac temporum ratione novum
decus novamque firmitatem sacerdotali caelibatui adde­
8. Asseverant praeterea alii, caelibatum In Ecclesia ser­
remus x. Quo Interim spatio, non solum diu ferventerque
vatum ibi detrimenta non levia parere, ubi sacerdotum
Spiritum Paracletum ad necessaria lumina atque auxilia
paucitas —quam Concilium Oecumenicum Vaticanum II
devocavimus, sed consilia etiam flagitationesque ante Del
et agnoscit et gravissime conqueritur—4 rerum parat con­
oculos momentis suis ponderavimus, ad Nos undique, in
diciones in primis miserandas, cum simul Dei obstet con­
primis vero a multis Ecclesiae Dei Pastoribus, delata.
siliis, ad hominum salutem pertinentibus, simul quando­
que Impedire possit, quominus ad quosdam homines primi
3. Equidem fatemur magnam hanc quaestionem, quae
ipsa Christi lesu nuntiatio perferatur. Nonnulli namque
in Ecclesia de sacro cleri caelibatu est, longum tempus
tantam sacerdotum inopiam ex onere caelibatum custo­
pro sup amplitudine et gravitate in animo Nostro versatam
diendi nasci arbitrantur.
esse. Etiamne nunc —Ita Nobiscum quaerebamus— severa
illa et nobilitante sponsione obligentur, qui sacris maiori­
9. Neque desunt qui sibi persuasum habeant, sl sacer­
bus ordinibus initiari cupiant? Sitne hodie huic sponsioni
dotes uxores ducant, ansam ad infidelitates, ad perturba­
et possibilis et consentanea obtemperatio? Tempusne ad­
tiones, ad acerbiora molienda transfugia iam iisdem sacer­
venisse putemus, cum vinculum dissolvatur, quo In Eccle­
dotibus non dari, quae Ecclesiam tantopere vulnerent at­
sia caelibatus cum sacerdotio conectatur? Curnam Inte­
que excrucient; Immo e diverso maiorem exinde Christi
grum cuilibet potius non sit arduam hanc legem servare?
Fructumne exinde sacerdotale munus capiat, et facilior
cocfret>Uone kcta »CL Mt., 19, xx-xi. «Cf.
3, 1-5; Τά., x,
flat ad nos Incathoilcorum aditus? Quodsi praeclara sacri
5?* aCL Decr.
n. 35:
S-, LVIII, 1966, p. 690

S

r

Ckruhu

»CL Epittnla dit x mentis Oct. anno mpccccuxv ad Eniinentlicmum
τιΓ-ïm E'izrn.xn T inerint Caxd. d*U,
die in generali Ccucdu

5199

Domw,

A.

Tim.,

A.

ILE 3333 r. Decr. ApctîclÎM ActuaiUaUm, n. x, x: A. A. S., LVIII, Χ94Λ.
P· W [LE 3j4^h Drcr. PrabyUrcrem oriinii, nn. xo m.: A. A. S- LVIII.
1966, PP- 1007-χοοδ (LE 3365]; Decr. AJ GrnUi, nn. 19 et 38: A. A. S,

5200

1967 IL N 24

PAULUS VI. ENCYCLICA DE SACERDOTALI CAELIBATU

administris suppeditari facultatem Christiana praecepta
in Ipso domestico convictu tenendi, unde il ob praesentem
suae vitae statum seponi videantur.
10. Sunt etiam qui Instanter asserant, sacerdotem prop­
ter caelibatum In ca corporis et animi condicione versari,
quae non modo sit contra naturam, sed etiam suae ipsius
humanae personae aequo temperamento et maturitati of­
ficiat; atque ita fieri, ut Identidem sacerdos quadam quasi
Mi siccitate arescat, coque / nnlrnl ardore sensim careat, per
quem commune ceterorum hominum vivendi genus et
fortunam participet; atque adeo segregem vitam agere co­
gatur, unde tot rerum acerbitates totque animi debilita­
tiones atque ablectioncs capiat.
Quae omnia —aiunt— nonne ostendunt caelibem sacer­
dotem iniustom iam in seipsum vim adhibere, iam animi
bona, a Creatore Deo data, atque o Christo Redemptore
perfecta, pro nihilo putare?
11. ?\d extremum, via perspecta, per quam nunc sacro­
rum alumnus ad tantum caelibatus onus suscipiendum per­
venit, quidam opponunt nihil cum, post huiusmodi prae­
parationem animi, facere posse nisi onus idem ferre et pati,
cum tradita disciplina cx altera parte non semper fuerit
pronus expleta, ex altera lustae non satis hominis paruerit
libertati. Ex quo colligunt, iuvenes, qui caelibatum amplec­
tantur, id ipsos non omnino vera libertate praeditos agere:
propriam enim luvenum et intellegentiam et liberum decer­
nendi arbitrium et sive animi sive corporis maturitatem
Ipsi caelibatus oneri eiusque veris incommodis et diutur­
nitati imparia et incongruentia existimanda esse.

12.Neque profecto Nos latet alia adversus sacrum cae­
libatum afferri posse. Nam res implicatissima agitur, quae
communem vitae sensum praeterquam ad vivum contingit,
superna etiam illustrat et complet luce a divina revelatio­
ne nata: siquidem infinita quaedam difficultatum series
iis non procreari non potest, qui neque capiunt verbum
istud9, neque cognoscunt aut obliviscuntur donum Dei9,
neque percipiunt quam ct excellens ratio, et mira efficaci­
tas, et dives ubertas in novo hoc vitae sensu insit.
13. Porro hic contradictorum veluti concentus non so­
lum perantiqua et grandia testimonia sive Pastorum Ec­
clesiae, sive magistrorum pietatis opprimere videtur, sed
etiam viva in nostrisque oculis haerentia exempla, ab in­
numerabili cohorte edita sanctorum ac fidelium Dei ad­
M2 ministrorum, qui In re vera / sacrum caelibatum demon­
strant sibi causam itemque indicium eius fuisse doni, quo
se totos laetlssimosque Christi mysterio tradiderunt. Quae
utique egregia exempla, non minus nostris quam praeteri­
tis temporibus posita, placate constantcrque adhuc lo­
quuntur. Quapropter Nos, quibus praesentes res semper
curae fuerunt, teneri non possumus, quin nec opinatam
hanc miriflcamque veritatem animadvertamus, qua doce­
mur nunc etiam in Dei Ecclesia, ubicumque terrarum ea
sancta tabernacula statuit, Innumeram multitudinem sa­
crorum administrorum —subdiaconorum, diaconorum,
presbyterorum, episcoporum— voluntarium Deoque sa­
cratum caelibatum caste et integre servare. Cum quibus
abstinere non possumus, quominus mente conlungamus fere
infinitam virorum et virginum Deo devotorum, adulescen­
tium, laicorumque hominum manum, fideliter perfectae
castitatis sponsionem colentium: et hoc videlicet, non quod
divinum vitae donum iidem parvipendant, sed cruod prop­
ter amorem caelitus immissum novam vitam, Christi my­
sterio paschali partam, prosequuntur. Qui nimirum ita
vitam caelibem vivunt, ut pariter fortem morum gravita­
tem et animi laetitiam, pariter perfectam integritatem non
sine quadam facilitate praestent. Egregium autem huius
generis spectaculum singulari veritate fidem facit, regnum
Dei veluti visceribus humanae societatis haerere, in quam
id beneficii non laetanter confert, ut lux mundi itemque
tal terrae7 exsistat. Cuius Nos castissimorum hominum
spectaculi magna incedit admiratio, quippe quod sine du­
bio Christi Spiritus inflammaverit.
1-1. Legem igitur vigentem sacri caelibatus nunc etiam
cum sacerdotali munere esse conectendam censemus; ea­
que fulciri oportere sacerdotem, cum constituit praeter­
quam se totum, se in perpetuum, se uni tantummodo sum­
mo Christi amori dicare, operam quoque suam Del reli­
gioni, Ecclesiaeque commodis navare. Ea insuper caeliba­
tus lege status et condicio sacerdotis opus est distinguatur,
sive ad fidelium sive ad profanorum hominum convictum
quod spectat.
15. Concedimus sane, donum supernae invitationis ad
sacerdotium, ad cultum Deo adhibendum et ad religiosa
LVIII, 1966, pp. 969 et 9S4 (LE 3364].

5201

· Mrn 10, xx.

· Io·, 4« io-

’ CL

n. 3574

bona / Christiano populo ministranda spectans, a dono dif­
ferre, quo quis aa caelibatum, uti vitae condicionem Deo
sacratam, eligendum movetur 8. Attamen superna, quam
diximus, ad sacerdotium invitatione nihil sane efficitur,
nihil absolvitur, nisi Is illam periclitatus fuerit et probave­
rit, penes quem ministerii populi Christiani est onus et
potestas. Quam ob causam In rationem ecclesiasticae auc­
toritatis cadit, pro locis et temporibus, decernere quibus
reapse numeris et virtutibus eos ornari deceat, quibus op­
portune animorum et Ecclesiae sint utilitates concredendae.

16. Quocirca fidei spiritu Impulsi libenter occasionem,
Nobis a providenti Deo oblatam, nanciscimur, ut rationi­
bus cum sensu hominum, qui nunc sunt, congruentibus
iustas et magnas sacri caelibatus observandi causas iterum
illustremus; nam si quae contra fidem afferuntur, ad accu­
rationem et olliorem inlelligenliam fidei excitare possunt9,
haud secus de ecclesiastica disciplina fieri opinamur, Chri­
stianorum vitam regente.
Etenim hac etiam re ad Id laetissime permovemur, ut
virtutis divitias ct pulchritudines Ecclesiae Christi demlremur, quae quandoque hominum oculis non statim ob
eas causas aspiciuntur, quod amore divini Ecclesiae Condi­
toris gignantur, quodque absoluta ea sanctitudine 10 signi­
ficentur, quae hominum animos admiratione afficit, cuius­
que rationes hominum vires non valent explicare.

17. Re quidem vera, ut Sacrosanctum Concilium Oecu­
menicum Vaticanum II edixit, virginitas non exigitur qui­
dem a sacerdotio suapte natura, uti apparet ex praxi Eccle­
siae primaeoae et ex traditione Ecclesiarum orientalium u;
sed eadem universalis Synodus graviter riteque confirmare
non dubitavit, antiquam, sacram, peropportunam, vigen­
tem legem/caelibatus sacerdotalis, causas eodem tempore
exponens, quae ei suffragantur, dummodo aliquis cum fidei
studio et animi alacritate de divinis muneribus aestimet.
18. Non his tantum temporibus de multimoda conve­
nientia 12 caelibatus quoad sacri ordinis ministros disqui­
ritur; quodsi allatae causae variae fuerunt pro vario mentis
habitu variisque rerum condicionibus, semper tamen inni­
tebantur in sententiis vere Christianis, quibus penitus per­
spectis ad rationes perveniebatur altiores. Quae causae in
pleniore luce possunt collocari, ob eum rerum usum, qui
a subtiliore perceptione rerum spiritualium volventibus
saeculis manavit18; quae fieri contingunt afflante Spiritu
Sancto, quem Christus suis promisit ad Intellegenda futu­
ra 14 et ad provehendam in populo Dei cognitionem myste­
rii Christi atque Ecclesiae.
19. Sacerdotium Christianum, quod novum est, nequit
mente comprehendi, nisi affulgente luce novitatis Christi,
Pontificis omnium summi et aeterni Sacerdotis, qui sacer­
dotium suis ministris obeundum instituit» ut veram com­
municationem unius sui ipsius sacerdotiiChristi igitur
administer et dispensator mysteriorum Dei u, eum etiam
habet exemplar, quod proxime imitetur, ct perfectissimam
vitae suae speciem lT. Dominus enim lesus, unigenitus Fi­
lius Det, a Patre missus in mundum, homo factus est, ut
hominum genus, peccato ct morti obnoxium, renasceretur
et novo ortu 18 in regnum caelorum ingrederetur. Quam
novam creaturam 18 lesus, voluntati Patris plane obsecu­
tus 10, ope mysterii paschalis perfecit, in tempora et in
mundum novam vitae rationem e am que praecelsam, / divi­
nam inducens, qua ipsa condicio humanitatis egregie com­
mutata est ll.
20. Matrimonio etiam, quo e Dei voluntate opus pri­
mae creationis continuatur ”, cum sit in universum de hu­
mana salute consilium insertum, nova tribuitur vis novum­
que momentum. Etenim lesus primigeniam ei restituit di­
gnitatem M, honorem ei dedit M, ad gradum sacramenti Id
evexit et arcani signi unitatis, qua Ipse cum Ecclesia coniungitur 8S. Ita fit, ut conluges Christiani, et amore Inter
se diligentes, et peculiaria sibi offlda implentes, et nitentes
ad propriam sibi sanctitatem, una simul ad patriam cae­
lestem progrediantur. Christus vero, melioris Testamenti
a
n. 6x A. A. S.. LVIII. 196«. p. xoBa (LE 33« J.
CL Efik,
3. 25-V. 11 Decr. PrabrUr?*w
Q. 16: /t. .4. S-, LVIII. 1964,
p. 10x5 (LE 3365I. 11 Ibid. “CL Cowc. Vat. IL Coast dofrs. Do ».
n. 3:/4..4. S . LVIII. x?66. p. 4k>(LE 3345)- “CLIo.xS.iy "Cw.
Vat. IL, Coast, dogm.
GmttKR. n. al· ^4. <4.5., LVH. 19^5. FP· W
36: Decr. Prtibytorem crJtnü, n. x .4. A. S.. LVIII. 1966. pp 991-993-

Gr»·., i. i5. “CX Mt., 19. 3-9. 14Ct Io., a, l-ix.

5202

n. 3571

PAULUS VI, EXCYCLICA DE SACERDOTALI CAELIBATU

I0«7 1L.X ii

Mediator**, novum diam iter patefecit, in quo positus
homo, Deo ipsi penitus adhaerens ac de eo tantum sollici­
tus et de iis, quae sunt ipsius ’7, apertius et plenius mani­
festat vim illam quam maxime novantem, quae propria est
Novi Testamenti.
21. Christus unicus Dei Filius, ob ipsam suam incarna­
tionem, Mediator inter cadum et terram interque Patrem
et genus humanum est constitutus. Cui prorsus congruens
muneri, Christus per totius vitae cursum in virginitatis
condicione est versatus; qua quidem re significatur, eum
totum se devovisse Dei hominumque ministerio. Artissi­
mus hic nexus inter virginitatem et sacerdotium, qui in
Christo obtinet, ad eos etiam refertur, quibus datum est
dignitatem ac munus Mediatoris et Sacerdotis aeterni par­
ticipare; quae communicatio eo est perfectior, quo sacer
administer a vinculis carnis et sanguinis liberior est ··.
22. lesus, qui primos salutis ministros, a se electos, vo­
luit non solum nasse mysteria regni cadorum*9, sed etiam
666 esse singu/lari prorsus nomine adiutores Del, ct pro se le­
gatione fungi’®; qui eos amicos et fratres appellavit31;
f»ro quibus se ipsum sanctlficavit, ut essent et ipsi sanet Iicati in veritate ”, uberrima praemia iis promisit omnibus,
qui domum, familiam, uxorem, filios propter regnum Dei
reliquissent
Quin immo, verbis usus arcanis et concitan­
tibus exspectationem, perfectiorem etiam suasit rationem 34
qua aliquis, peculiaris muneris ope”, regno caelorum de­
voveretur virginitate. Causa cur quis huiusmodi donum
persequatur, est regnum caelorum ’·; pariter idem hoc re­
gnum’7, Evangelium”, et nomen Christi” efficiunt, ut
lesus ad arduos subeundos labores apostolicos provocet,
cum tot incommodis sponte tolerandis coniunctos, ut sua
Ipsius sors artius participetur.

quas Illa continet, res perscrutandas. Sic fiet, ut magis
magisque appareat sacerdotium et caelibatum clarissima
ea ratione inter sc colligari, quae pariter sit fortissimi animi
index, pariter postulet amorem, nuo unice ct sine excep­
tione diligatur Christus eiusque Ecclesia. /
6M
26. Comprehensus a Christo43 ab coque ductus, at
totum pro eo se impendat, sacerdos similior redditur Chri­
sto, illo etiam amore, quo Sacerdos aeternus Ecclesiam,
Corpus suum, amavit, totum se tradens pro ea. ut «un sibi
exhiberet Sponsam gloriosam, sanctam et immaculatam41.
Virginitas enim Deo devota sacri ordinis administrorum
amorem virginalem ostendit, quo Christus diligit Eccle­
siam, Itemque virginalem et supcrnaturalcm fecunditatem
huiusce conubii, quo filii Dei non ex saguinibus, neque ti
voluntate carnis 44 nati sunt 4e.
27. Cum sacerdos se ministerio Christi eiusque Mystici
Corporis dicat, plena frucus libertate, quae etiam facilior
redditur, quod ipse totum sc offert, vitae suae sacerdotalis
unitatem ct quasi concentum perfectiore quadam ratione
repraesentat 47. Augetur in eo facultas audiendi verbi Dei
et piae faciendae precationis. Verbum enim Dei, ab Eccle­
sia custoditum, in animo sacerdotis, qui illud cotidie meditetur, illud vivendo exprimat, illud fidelibus nuntiet,
vehementissime gravissimeque resonat.
28. Non secus atque Christus, eius administer, lis dum­
taxat rebus intentus, quae Dei sunt atque Ecclesiae41,
summumque Sacerdotem imitatus semper viventem ad in­
terpellandum pro nobis coram Deo4·, ex attenta plaque
recitatione divini Officii, quo vocem praebet Ecclesiae, pre­
ces una cum Christo fundentis 40, continenter gaudium per­
cipit et impulsionem: pariterque animadvertit sibi opus
esse assiduitatem precationis producere, quae munus est
sacerdotis omnino proprium 41.
23. Qui igitur hoc modo a lesu vocati sunt, ad virgini­
tatem quasi rem optabilem digne eligendam impelluntur
29. Ex quo consequitur, ut cetera etiam, quae In sa­
sive mysterio novitatis Christi; sive mysterio earum rerum
cerdotis vita occurrant, maiorem plenioremque vim ct ef­
omnium, quae declarant quis reapse ille sit, quodve eius
ficientiam,/ sanctimoniae potentem, accipiant. Eapropter 55)
sit momentum; sive summa earum rerum, quae ut perfec­
ad singulare officium sanctimoniam adipiscendi, quo se
tissimae ct maxime expetendae in Evangelio et regno pro­
sacerdos obstringat oportet, nova ratione adigitur mini­
ponuntur; sive denique peculiari quadam gratiae significa­
sterio gratiae et ministerio Eucharistiae, in qua totum bo­
tione, a divini Redemptoris mysterio paschali manante.
num spirituale Ecclesiae contineturPersonam nempe
Quod quidem illi agunt, non solum ut in partem veniant
Christi gerens, sacerdos artius cum oblato dono conjungi­
muneris sacerdotalis, quo Christus fungitur, sed etiam ut
tur, in ara totam vitam suam deponens, quae signa piaculi
idem ineant vitae genus.
praefert.
24. Si quis Deo vocanti obsequitur, amanter respondet
30. At quid aliud exponamus de incrementis, quibus
amori, quem Christus modo ineffabili nobis exhibuit 4·;
augetur facultas, ministerium, amor, se devovendi studium
quae responsio quasi quodam arcano contegitur propter
sacerdotis circa universum populum Dei? Christus de se
peculiarem amorem erga hominum animos, quos ad seipipso est in hanc locutus sententiam: Xisi granum frumenti
657 sum sequendum Christus / idem est gravissimis verbis ad­
cadens in terram mortuum fuerit, ipsum solum manet; si
hortatus41. Gratia vi quadam divina necessarios usus am­
autem mortuum fuerit, multum frudum affert
atque Pau­
plificat amoris, qui, modo sit germanus, omnia complecti­
lus apostolus cotidie mortem obire non dubitavit, ut per
tur, stabilis est ac perennis, atque invitamento, cui nequit
fideles haberet gloriam in Christo lesu
Itaque sacerdos,
resisti, ad praeclarissima quaeque patranda accendit. Hac
eo quod sibimetipsl cotidie moritur, ct legitimum amorem
de causa caelibatus, quem quis eligit, semper habitus est
uxoris et liberorum, propter Christum eiusque regnum,
tamquam signum d stimulus caritatissignum videlicet
missum facit, gloriam adipiscitur vitae plenissimae ac fe­
amoris sine ulla exceptione, et incitamentum caritatis om­
cundissimae in Christo; siquidem, ut ipse et in ipso, amat
nibus patentis. Num quisnam in vita, quae aliis tota ob
omnes filios Dei seseque iisdem velutl sacrat.
allatas causas devovetur, indicia deprehendat animi an­
31.Cum autem sacerdos in fidelium sibi concreditorum
gusti, studii propriae utilitatis, cum ea sit et esse debeat
communitate Christum repraesentet, summopere convenit,
exemplum rarum et quam maxime significans vivendi ra­
illum in omnibus rebus huius exprimere imaginem huiustionis, quae movetur et alitur amore, quo homo, quanta
que exempla singllJatim imitari, sive in vita sua intima
sit sua excelsitas, significat? Num quisnam dubitet vitam
sive in vita ministerio dedita. Suis enim filiis in Christo
quandam non esse moraliter et spiritualltcr ad absolutio­
sacerdos est velutl signum ac pignus rerum nobilium atque
nem perductam, quae tantopere dedita sit, non cuilibet rei,
novarum regni Dei, quarum est dispensator quasque Ipse
licet eximiae et summopere appetendae, sed Christo eius­
perfectius possidet. Ad hoc sacerdos fidem ct spem omnium
que operi, ad hominum genus omnibus locis omnibusque
Christianorum alit, qui, uti tales, lege castitatis secundum
temporibus renovandum pertinenti?
propriam cuiusque condicionem servandae tenentur.
25. Ex hac ergo consideratione, cum a divinis litteris,
32. Praeterea cum novo nomine coque praecelso, id est
tum a sacra theologia orta, sacerdotium nostrum ut admi­
per caelibatum, Christo consecratus sit, sacerdos, quemad­
nistrorum sociatur sacerdotio Christi, atque a vita eiusdem,
modum liquet, etiam in vitae usu et consuetudine maxima
qui plane et unice salvifico muneri suo Inserviit, exempla
pollet efficacitate optImoque facultate, ad animi sensus et
hauriuntur et rationes, quae nos movent, ut formae cari­
affectus/ movendos; ita ut continenter possit perfectam
tatis ct sacrificii Christi Redemptoris similes reddamur,
eam caritatem exercere ”, qua modo ampliore maglsque
haec quippe consideratio tam alta Nobis esse videtur tamdefinito pro omnibus sese impendat
et qua, ut patet,
que ferax veritatum in contemplando et agendo posita­
liberior sit el expeditior ad sacrum exsequendum munus ”,
rum, ut non solum vos. Venerabiles Fratres, ct doctrinae
ad conversandum, cum navitate ct amore, in mundo, quo
Christianae studiosos, sed etiam pietatis magistros cunctosque sacerdotes, ad munus suum supernatural! lumine
n
5.» LVII, 1965, p, 48 (LE 3331]. “Plil.
percipiendum aptos, moneamus ad pergendum diligenter
3» xx. “Cf. £f4., 5, 25-2/· “ io.» x. 13· “Cf. Coxc. Vat. II, Corsi,
dosnn. Lumzn
n. 43:
S., LVII. 1965, p. 48; Decr.
eam cogitationem expendere ct ad reconditas et fecundas,
l.umm

Gmhum,

A.

A.

A.

»· /Mr, 5. 6. ”Cf. t
7, 33-55. “ CL Coxc. Vat. II. Decr. Prribtercw' oerfwHr, n. i& A. A. 5., LVIII. 1966, pp. 1015-10:7. “ Mt.. 13,
ir.a. Mc ., 4. ti; Lc, S. 10. “Ct.rCx . 5, io “Cf. Io., 15. U; «>. 17.
••Cf. »M., 17,17. “Ct Lc., :8. 39-30. ·· Cf Coxc. Vat. II, Lhxr Prciby.
Itiwi crirnu, n. xfr. A. A
S., LVIII,
PP xox5'i°*7· ’· Cf. Mt., iq,
Π. HCf.1M.t9. u ” Cf. Lc, B,
»· Mc.» 30, 19-3°· “Μτ. 39.39.
••Ctlo.,3.16. 15,
“UMc.io.it ·» Coxc. Vat II. Cotwt. doem.

5203

A.

PrttbyU'

foruin crJtmi, n. 16: .4 A. S., LVIII. 1966, pp. ιοΐ5·χο:7·
CL CCbtC.
Vat. II, Decr. PrnbyUrorvm criucu. η. X4: A. A S., LVIII, 1966. p. xoxj.
“ Cf. Lc., 3. 49; r Cor., 7. 32-33· “ Cf. Hebr,, 9, 34; 7, 35. “Coxc. VaTKawvn II, Decr. Prcsbylrrvruni orJixu, u. 33: A. A
LVIII, 1966, paββΑ 10X3. “ Cf. Aci., 6, 4. w Coxc. Vat. II. Decr. PrabyUrcrv* orfmx,
n 5’- Λ. «4.S., LVIII, 1966. p. 997. “ Io., 13, 24. “ r Cor., 15. 31. “CL
Coxc. Vat. II. Decr.
Mint, n. xo: .4. A. S., VIII. 1966, pp. 7x9·
12, X5. “Cf. Coxc. Vat II, Decr. PrabySmm

5204

!9ü7 I VN 24

PAULUS VI, EN CYCLI CA DE SACERDOTALI CAELIBATU

cum Christus misit1·, ut cunctis filiis Dei debitum, quo
iis obligatur, veluti nd assem solvat ·’.
33. Dei regnum, quod non est de hoc mundo ·°, occulto
involutum mysterio hisce in terris ndest, neque in per­
fecto suo statu consistet, nisi cum Dominus lesus trium­
phator advenerit ·*. I luiusce autem regni semen initium­
que est Ecclesia, quae, dum gradatim itemque expedite
procedit, perfectum regnum affectat oninibusque viribus
suo cum Rege conlungi expetit in gloria ·’.
Nam populus Del tamquam viator per rcrum humana­
rum vices ad caelestem suam patriam peregrinatur M, ubi
non solum pleno In lumine apparebit, redemptos homines
aeterni Dei esse filios M, verum etiam divini Agni Sponsae
pulchritudo mirum in modum conversa perpetuo fulgebit ·4.
34. Dominus noster Idemquc Magister ait: In resurrec­
tione.., neque nubent neque nubentur, sed erunt sicut angeli
Dei in caelo ··. Porro in hominum societate, quae magnam
sane partem terrenis curis distinetur nimisque saepe car­
nis cupiditatibus implicatur·7, pretiosum ac prope divi­
num perfectae continentiae propter regnum caelorum ser671 vandac donum revera est / peculiare signum bonorum cae­
lestium ··, utpote quod iam adesse In terris, novo quodam
exoriente mundo, extrema salutis tempora nuntiet °, ipsamque quodammodo consummationem regni praeveniat,
cuius summa confirmat bona, quae olim in universis Dei
filiis elucebunt. Id igitur muneris aperto est testimonio
continuati ‘Ilius laboris, quo Dei populus ad extremum
usque terrestris peregrinationis limitem contendit, Idemquc
omnibus est incitamento, ut ad caelestia studiose respi­
ciunt, ubi Christus est in dextera Dei sedens, atque etiam
cita nostra est abscondita cum Christo in Deo, donec appa­
reat et ipsa cum ipso in gloria 7 °.
35. Longum sane est, quamvis doctrina uberrimum, ea
scripta pervolutare, quae per saeculorum aetates de eccle­
siastico caelibatu sunt edita. Sed haec sint satis, quae nunc
breviter attingemus. Nam priscis Christianorum tempori­
bus Patres Ecclcsiaeque scriptores testantur sive in Orien­
tis sive in Occidentis partibus caelibatum sponte passim
ac voluntate a sacrorum administris esse servatum 7\ quod
eum aptissime congruere cum suscepto proposito sese Chri­
sto eiusque Ecclesiae devovendi censerent.
36. Quem profecto morem occidentalis Ecclesia quarto
iam ineunle saeculo, per varias provinciarum suarum Syno­
dos ipsosque Summos Pontifices, confirmavit, amplificavit
ratumque fecit7*. Opera enim potissimum horum Dei Ec­
clesiae Pastorum et magistrorum, quippe qui pretiosi fidei
thesauri sanctorumque morum Christianorum tutores at­
que interpretes essent, factum est, ut sacri caelibatus usus
672 proveheretur, de/fenderetur et revocaretur insequentibus
temporum aetatibus, tum etiam cum ipse sacerdotum ordo
lapsique hominum mores virtuti ac fortitudini nullo pror­
sus modo faverent. Denique lex caelibatus servanoi ab
Oecumenico Concilio Tridentino sollemniter condita est73,
ac demum in Codicem luris Canonici recepta 74.

37. Summi vero Pontifices, qui Nos propius praeces­
serunt, ardens, quo flagrabant, studium exquisitamque,
qua pollebant, doctrinam eo contulerunt, ut sacerdotes
eiusmodi institutum edocerent cosquc ad retinendum inci­
tarent 74 Qua de re debitis Nostrae pietatis officiis nolumus
deesse erga proximum Decessorem Nostrum, adhuc certe
in hominum animis viventem, qui In Romana Synodo, sa­
cro almae Urbis adstante planeque assentiente coetu, haec
asseveravit: Cumprimis moeremus, quod... nonnulli, allucicrjwitf, n. 16: A. A. S., LVIII, 1966, pp. 10x5-10x7. “Cf. lo., 17, x8.
*’CL Rm., i, 14. ·· lo^ x8, 30. M Cf. Conc. Vat. II, Coast past Gaua spa, n. 39: A. A. S., LVIII, 1966, pp, X056-X057.
·’ Cf. Concilium
V’at. II, Const dogro. Lumen Gentium, n. 5: A. A. S., LVII, 1965, pp. 7-8.
UCL niL 3, 20. “Cf. i Io., 3, 2. “Cf. Coxc, Vat. II, ConsL doçm.
îmvi Gtnhum, n. 48.* A. A. S., LVII, 1965, pp. 53-54. M Mt., 22, 30.
•’Cf. 1 Io., 2,16. ·· Conc. Vat. II, Decr. Pafatae caritatis, n.ir. A.A.S.,
LVIII, X966, p. 107 (LE 3313J- ’’Cf. t Cor., 7, 29-3X. ” CoL, 3, x-4nCt Tirtuixianus, De exhort, castitatis, 13: PL 2,93ος S. Efifanivs,
Adv. Hur. II. 48, 9 et 59. 4: PG. 41, 869, X025; S. Exum, Carmina nitibena,
XVIII, XIX, ed. G. Bickrll, Lipsiae, x866, p. 122; Eusebius Caesar.,
DcncnsU. nan., x, 9: PG. 22, 8x; S. Cyrixxus Hxerosolym., Calrchnii,
ts, 25: PG. 33, 757; S. Ambrosios, De otfidù ministr., 1, 50: TL. 16, 97 ss.;
S. AoGCtrixcs. De moribut Eed. calk., x, 32: PL 32, 1939; S. Hixronymvs,
Aiccnui Hpiantium, 2, PL. 23, 340-41; Synesfus Erxscorus Ptolemajd.,
Epui. X05: PG. 66. 1485.
Quod primum factum est a Concilio EliberitaEo, anno e. 300, can. 33: Mansi. II, xx. *· Sess. XXIV, can. 9-xo. τ· Can.
χμ J I. ’· Cf. S. Pius X, Adhortatio apost. Horrent ammo: Λ. A. S., XLI,
xjol, pp. 555-577; Bcxxdxctvs XV, EptUula ad Eranciscum Kordac, Artkup. Pragj A. A. S., XII, 1920, pp. 57-58; Allocutio consistorialis, habita
die 16 mends Decembns anno 1920: A. A. S., XII, 1920, pp. 585-588;
Pius XI, Litt Encycl. Ad caihchci laccrdotii: A. A. S.» XX VIII, «936,
pp. 24-30 [LE 1302 ?, Pi vs XII, Adhortatio apost Menti Nostrae: A. A.
XLH. 1930, pp. 657-702 (LE 2151 j; Litt Encycl. Sacra virginitas: A. A. S-,
XLV’I, 1954, pp. 161-191 [LE 2421]; lOANxrs XXIII, Litt. Encycl. Sa-

5205

n. 3374

nafioni cuidam indulgentes, putant Ecclesiam catholicam velle
aut opportunum ducere ab ecclesiastici caelibatus lege de­
sistere, quae per saeculorum decursum fuit et est sacerdotii
praeclarum et nitidissimum ornamentum. Sacri caelibatus
nempe lex atque impendenda cura, ut ea diligenter servetur,
in mentem semper reducunt memoranda gloriosaque certamina
eorum temporum, quibus Ecclesia Del ad aspera proelia va­
cata /uit et triplicem rettulit triumphum: nam hoc est insigne
victoriae Ecclesiae Christi, conniti ut sit libera, casta, uni­
versalis 7·.
38. Quodsi aliae prorsus leges in orientali Ecclesia de
disciplina sacri caelibatus vigent, quas tandem Trullanum
Concilium anno dcxcii sanxit77 quasque nuper Oecumenicum Con/cilium Vaticanum II publice agnovit7·, aliis id 673
certe rerum locorumque adiunctis, ad electissimam hanc
partem catholicae Ecclesiae pertinentibus, est tribuendum,
quibus sane omnibus Sanctum Spiritum provido supernoque auxilio suo praefuisse credimus.
Immo etiam hac uti opportunitate iuvat, ut Nostrae
existimationis et observantiae sensus universo orientalium
Ecclesiarum clcro profiteamur, ea libenter fidelitatis pas to­
ral isque diligentiae exempla animadvertentes, quae cum
germana dignum veneratione efficiunt
39. Verumtamen quod laudis praeconium orientales Pa­
tres virginitati detulerunt, Nos erigit atque instimulat, ul
in sacri caelibatus disciplina perstemus. In Nostro enim
recinit animo —ut aliquod afferamus exemplum— vox
quaedam S. Gregorii Nysseni, quae monet virginalem vitam
illius esse imaginem beatitatis, quae nos futuro maneat saecu­
lo 79. Neque minus non erigit atque recreat ea, quam assi­
dua nunc etiam cogitatione versamus, praedicatio sacer­
dotii a S. loanne Chrysostomo conscripta, cum inde darius
eluceat quam apta sint comprehensione iugendae et pri­
vata altaris administri vita et dignitas illa, qua ipse ad
sacra munera obeunda eminet: ... ita eum, qui ad sacerdo­
tium ascendat, decet esse castum, quasi in caelo habitet ·°.

40. Praetereaque ad illud non erit utilitate vacuum
animum attendere, quod et in Oriente caelibes tantummo­
do sacerdotes in episcoporum ordinem ascribuntur iidemque post initum sacerdotium nuptias facere vetantur. Quod
quidem non obscure probat aliquem saltem locum et apud
illas venerandas Ecclesias obtinere rationes sacerdotii cum
caelibatu coniungendi vel etiam cuiusdam convenientiae
cum Christiano sacerdotio, cuius summum fastigium ac
plenitudo penes episcopos / sint β1.
4L Utcumque res est, occidentalis Ecclesia sese infe­
riorem in vetusto suo more tenendo praestare nequit; ne­
que eadem putanda est, aut multa per saecula quoddam
institisse iter, quod aliquatenus uberiori sanctimoniae ac
virtuti sive singulorum animorum sive Dei populi adversa­
retur potius quam faveret, aut per improbas insolenlesaue
leges impedivisse, ne recondita sive naturae sive gratiae
bona libero cursu florescerent.
42. Quapropter ex primaria illa norma, quam ad regi­
men catholicae Ecclesiae spectantem supra commemoravi­
mus ·*, duo hoc loco esse statuenda censemus: hinc legem,
quae eos, qui in sacros ordines ascribantur, caelibatum li­
bere ac perpetuo eligere iubet, firmam in suo iure manere;
illinc licere peculiares perspicere condiciones sacrorum ad­
ministrorum, qui iam matrimonio coniuncti sive in eccle­
siis sive in Christianis communitatibus a catholica commu­
nione adhuc distinctis vivunt, sl, plena huiusmodi commu­
nione frui sacroque postea ministerio fungi exoptantes, ad
sacerdotalia officia vocentur; ea tamen ratione quae sta­
tutae iam disciplinae sacri caelibatus, a clcro servandi, non
obsit.
Cetcroqui Ecclesiae primores ab hac utenda potestate
minime abstinere cx eo colligitur, quod recens Concilium
Occumenicum sapienter censult, ut sacer nempe diacona­
tus ordo provectis etiam aetate viris, in matrimonio viven­
tibus, posset conferri ·’.
43. Sed haec omnia neque cam, quae iamdudum viget,
disciplinam lam labare ostendunt, neque Ita sunt accipien­
da, veluti si eandem legem tollendam praenuntient. Tali
igitur ne obsecundetur opinioni, quae animorum non solum
vigorem amorvmque extenuat, unde caelibatus firmitas et
gaudium consequitur, verum etiam rectam obscurat doc­
trinam, qua in se Ipse consistit maximeque illustratur, sed
Ll. 1939, Γ7 554*558. '· ADckxiU»
secuadA, habita die 26 raros is UouArij anne :96a A. A. S-.LII. 196c, p. 226.
"Can. 6, 12, 13. 48-· Manii, XI. 944-^48» 965. “C1 Decr
crJinu, n. xfc A. A. 5·. LVIII, 1986. pp. XOX.VXOX6 ’·
IVfwlalr, 13:
PG. 38x 382. “DtSacnAdw, L ill, 4 4. .4
LVII. 1983, JT 24 η;
3J-J8; 64. “Cf. supra, u. 15. “Cf. Coo st ιΧχτχ
n ,29
crrddii

No&i

fri^rdix:

A.

A.

S..

5206

PAULUS VI, EN CTCLICA DE SACERDOTALI CAELIBATU

η. 3574

1067 IUN 24

iis potias pervestigationibus studeatur, quibus nobilissima
notio ac virtus eximia virginitatis atque caelibatus a quavis
675 criminatione vindicetur M. /
44. Etenim peculiare donum in sacra virginitate est
agnoscendam. Attamen universa horum temporum Eccle­
sia, per suos omnes Pastores, sancti bene conscios officii,
legitime praesens eademque, ut diximus, orientalium Ec­
clesiarum consuetudinis retinens, plane se confidere pro­
fessa est in Spiritu donum caelibatus, sacerdotio Nooi Testa­
menti tam congruum, liberatiter a Patre dari, dummodo qui
sacerdotium Christi per Sacramentum Ordinis participant,
immo et universa Ecclesia, humiliter el enixe illud expetantss.
45. Nos ergo in Nostrum velutl conspectum universum
Del populum mente vocamus, ut, suo perfuncturus munere
quam plurimas ad sacerdotium voluntates conciliandi ··,
Patrem omnium divinumque Ecclesiae Sponsum Sanet uni­
que Spiritum, eiusdem Ecclesiae animam, eo obsecret at­
que obtestetar, ut, Beata Virgine Maria eiusdem Christi
et Ecclesiae Mqtre deprecante, hac potissimum aetate su­
pernum eiusmodl donum dilargiantur, quod nullo sane
pacto Pater denegat petenti, utque animi ad recipiendum
summa fide impensaque caritate sese componant. Et ita
sacerdotes in mundo huius temporis, qui eget gloria Dei *7,
ad unius summique Sacerdotis imaginem moribus in dies
pressius conformatis, micantis instar fulgoris sint gloria
Christi·’, per quos maximis efferatur laudibus gloria gra­
tiae Dei in universa terra *·.

num saluti per fidem atque sacramenta prospiciet. Haec
Igitur quaestio, unde est exorta, Ibidem est pervestiganda.
50. Quemadmodum Iam affirmavimus ··, Ecclesiam mi­
nime latet, cl, qui sacrum caelibatum eligat, graves diffi­
cultates quaestionesque parari, quippe cuius vitae com­
modis multa detrahantur, hominis animum penitus con­
tingentia; quibus potissimum difficultatibus nostrae huins
aetatis homines permoveantur. Videatur enim caelibatus
haud congruere cum amplo illo ac praeclaro laudis praeco­
nio, quod Ecclesia inter Oecumenicum Concilium Vatica­
num II humanitatis bonis tribuit. Sed si res attentius con­
sideratur, patet sacerdotes, qui Christi caritate ducti amo­
rem proiccre dicantur, quo ceteri homines conlugio devincti
in sua cuiusque familia fruuntur, re vera ad hunc amorem
magnum decus conferre. Nam inter omnes constat, homi­
nes munera Deo semper obtulisse, sive iis digna, qui do­
narent, sive eo, qui eadem susciperet.
51. Ecclesia cetcroqui illud neque potest neque debet
ignorare, juvenem ad caelibatum eligendum —sl tamen
prudentia atque officii conscientia utatur, cum hominis
tum Christi asseclae propriis— caelesti gratia dirigi, quae
naturam non destruit nec vim ipsi infert, sed eam pollui
perficit eldemque supematurales facultates vigoremque
donat. Cum enim sciat Deus, qui hominem creavit atque
redemit, quid homini imponat, eidem propterea necessaria
praebet auxilia, ut, quae eius Creator ac Redemptor ab
ipso postulaverit, ad effectum adducere pos/sit. Ait enim 673
S. Augustinus, hominis naturam in semetfpso maxime acri­
46. Revera, venerabiles ac dilectissimi in sacerdotio
terque expertus: Da quod iubes, et tube quod vis
Fratres, quos omnes In visceribus lesu Christi adamamus ··,
52. Sacerdoti autem valde expedit, immo necesse est,
praesens hic mundus, qui, gravilicet discrimine ob rerum
ut veras caelibatus difficultates sincero iudido cognitas
factas progressiones atque mutationes sollicitetur, de ho­
habeat, ut prudens ac sciens animadvertat, quae caelibatus
nestis tamen nobilibusque rebus, hominum industria par­
ab ipso requirat, ut veri nominis sit virtus et slbimetipsi
tis, merito gloriatur, Is ipse, inquimus, magnopere Indiget
ceterisque hominibus prosit; at sincero quoque iudicio opus
testimonio eorum, qui sacris praestantissimisque animi boest, ne hisce difficultatibus maius momentum et pondus
676 nis totos se tradant, / ne luce mirabili pacneque divina
tribuatur, quam humanarum vel religiosarum rcrum
humani spiritus ad celsissima quaeque enitentis haec no­
adiunctis, in quibus sacerdotes vitam degere solent, neve
stra careat aetas.
tales reputentur, quae omnino dissolvi nequeant.
47. lesus Dominus noster paucis admodum viris, quos
53. Nam iniquum est, post ea quae a doctrinarum pe­
nemo sane et numero et viribus impares non iudicaret, for­
ritis nostra aetate explorata sunt, asseverando 101 pergere,
midandam munus evangelium usque quaque evulgandi
sacrum caelibatum repugnare naturae, quasi legitimis cor­
concredere non dubitavit. Sed gregi tam pusillo mandavit
poris, animi et affectus necessitatibus adversetur, quae
ne timeret*1, cum per ipsum atque cum ipso, diuturna
compleantur oportet ad hominis naturam omnibus nume­
scilicet praesentissimi auxilii continuatione·3, victoriam
ris cumulandam atque perficiendam. Homo, qui ad Dei
de mundo esset adepturus·3. Idem praeterea monuit. Dei
imaginem et similitudinem 103 creatus est, non totus ex
regnum tam interiore ac recondita vi sua pollere, qua et
came constat, neque cius appetitus ad sexum pertinens
increscere et messem edere, etiam dum nescii homo, pos­
unus omnibus praestat; homo constat etiam, immo maxi­
sit··. Huiusce porro regni messis quidem mulla, operarii
me constat ex ratione, voluntate libertateque, quarum fa­
autem —nunc ut initio— pauci, quin etiam numquam toti­
cultatum vi rerum universitatis est princeps, seque prin­
dem fuerunt, quot humano saltem iudicio sufficere vide­
cipem existimare debet; nam iisdem usus homo sive cor­
rentur. Verum caelestis Rex impensas a nobis preces po­
poris sive animi sive affectuum impetus coërcere didicit.
stulat, ut ipse dominus messis mittat operarios in messem
suam11. Qua in re humanae prudentiae consiliis praepon­
54. Vera et recondita sacri caelibatus causa —ut supra
derari nequit arcana sapientia Christi, qui semper in me­
animadvertimus— in eo posita est, ut sacerdotii candida­
moria reparatae salutis sive hominum sapientiam sive po­
tus seipsum Christi et Ecclesiae mysterio artiore atque
tentiam sua stultitia suaque infirmitate contempsit·®.
absolutiore quodam necessitudinis vinculo iungere, ad uni­
versi humani generis utilitatem, praeoptet. Dubium autem
48. Nunc igitur fidei virtute suffulti, quid hac de re
non est, quin summa illa hominis bona in huiusmodi elec­
sentiat Ecclesia in medium proferimus: quae si alacrius et
tione maximopere explicari queant.
constantius divinae gratiae obsequatur, si apertius et am­
plius arcanae eius invictaeque potentiae confidat, si deni­
55. Quare sacri caelibatus electio minime postulat, ut
que Christi mysterium palam pleneque teslificetur, pro
appetitus ad sexum pertinens atque diligendi facultas sen­
certo habet se numquam defuturem esse gravissimo illi
susque ignorentur et despiciantur —quod quidem corporis
muneri salutis universo mundo afferendae, quamvis huma­
animique / noceret aequabilitati— sed claram rerum Intel- 679
nae rationes ac falsae rerum species sibi repugnent. Unus­
legentiam. Intentam animi moderationem, sapientemque
quisque se noverit omnia posse in eo, qui solus animos
mentis ad superiora elationem requirit. Hac igitur ratione,
confortat·7, suaeque Ecclesiae incrementum dat··.
cum sacer caelibatus hominem mira dignitate cohonestet,
valde reapse confert ad perfectam cumulatamque hominis
49. Neque vero facile adducimur ut credamus, si eccle­
plenitudinem virtutemque assequendam.
siasticus tollatur caelibatus, continuo ca de causa numerum
Ô77 ad / sacra munia vocatorum valde increbrescere. Nostro­
56. Concedimus sane, naturale ac legitimum optatum,
rum enim dierum usus Ecclesiarum ccterarumque commu­
quo homo aliquam mulierem diligere cx eaque liberos susci­
nitatum religiosarum, quae suos sinunt administros nup­
pere cupit, ab co posthaberi, qui sacri caelibatus lege te­
tias inire, in contrarium prorsus videtur inclinare. Aliunde
neatur, pernegandum tamen est, matrimonium atque fa­
sane repetendae sunt causae, cur ad sacerdotium vocati
miliam unicas esse vitae condiciones, ad Integram hominis
numero decreverint. Nam eae, ut nonnulla exempla subimaturitatem comparandam necessarias. In sacerdotis ani­
clamus, in hoc sunt positae, quod apud singulos domesti­
mo amoris flamma nequaquam restinguitur. Caritas enim,
cosque convictus rerum divinarum ac sacrarum sensus
quae e purissimo hauritur fonte 103 atque imitando Deum
amissus ac paene sit exstinctus, quod ab iis minoris nihict Christum servatur, plurimum a sacerdote postulat atque
llque fere aestimetur Ecclesia, quae sui vl muneris homicum ad agendum impellit 10‘, haud aliter atque verus qui­
libet amor. Ad hoc caritas campos ct fines agendi In Im­
S , LV1Î, 1965, p. 36- “CL
pp. 47-49. “Comc. Vat. II.
mensum velutl diducit; suscepti officii conscientiam, ma­
Decr.
n.
LVIII, χρόό, pp. 10x5-1016
turioris animi clarum indicium, penitius perpendit et latius
••CL Cone Vat. II Decr.
fatto, n. x
LVIII, 19«.
extendit; atque In ipso sacerdote plenos el teneros affectus
pp. 714-71S*. Decr. Prrxàytrrcrww oriinis, o. IX:
S., LVIII, 1966,
pp. xooS-iooq.
13. “CL J Cor., B, 23. '· CL £ρλ-, x, 6.
excolitϊοί, altiorls cuiusdam uberiorisque paternitatis siA.

A.

ibO.,

A,

PrnbyUr^rtim erhnu,

OfUiam

A. S.,

A.

A.

A. S.,

A.

·’CL Rs*., 3,

“PW, i, B. “CL U-. 11, p. “CL Mt., aft, τα “CL Io, 16. 33.
“Ct Mc.. 4. 26-29. “Mt, 9. 37-jB· “CL r Cor, t, 20-31 ”CL
PW, 4. 13. “Ct. i Cor., 3. 67.

5207

·· CL supra xx xo. »·· Coh/. X, 39. 4* PL. 32,796. CL supra,n. 10. »« G«.
x, 26-37 »«CL r Io., 4,8-16 ·“ CL
3, i6-l8. »« CL r Thot. 2 u'
5208

I
1967 IUN 2Λ

PAULUS VI, EN'CYCLICA DE SACERDOTALI CAELIBATU

gnum; quibus sane affectibus sacerdos cumulatissime di­
tatur.
57. Universa Dei plebs Christi mysterium eiusque re­
gnum testari debet; attamen In huiusmodi edendo testi­
monio alius ab alio differt. Etenim Ecclesia, hinc filiis suis
laids, nuptiarum foedere coniunctls, id muneris committit,
ut vitam profiteantur, in matrimonii inque familiae ncccsiltudinlbus servandis, Christiano nomine fidelissime pleneque dignam; hinc a sacerdotibus postulat, ut talem vitae
rationem profiteantur, quae tota In novissimis atque lucundisslmis regni Dei rebus meditandis procurandlsque po­
sita sit.
Quodsi directo ac per se nequit sacerdos coniugil condi­
ciones experiendo cognoscere, Ipse tamen, sive ob acceptam
disciplinam initumque sacerdotale munus, sive ob suae
condicioni divinitus pollicitam gratiam, vim omnem huma6W nltatls inti/mlus etiam perspicere potest; ita ut non modo
ad huiusmodi quaestiones in ipso carum fonte intellegenda
pervenire, sed etiam suis consiliis conlugibus et Christianis
familiis validum auxilium ferre queat,oa. Nam sacerdos,
ad sacri caelibatus normam magno animo vitam dirigens,
Christianis conlugibus praeclaro erit indicio, humanum amo­
rem, hoc nomine dignum, spirituali vi et significatione pol­
lere; idemque praeterea, se ipsum devovendo, Christianis
hominibus, matrimonii vinculo sociatis, germanae conlunctionis gratiam merebitur.

58. Eauldem non Infitiamur, sacerdotem, propter sa­
crum caelibatum, solitarium hominem esso. Attamen eius
solitudo haud putanda est quiddam vastum vel Inane,
quandoquidem Deo atque Ingentibus eius caelestis regni
divitiis completur. Accedit quod ad hanc tolerandam soli­
tudinem, quae interius exteriusque caritate affluat opor­
tet, sacerdos se ipse paravit, si tamen eam cogitate elegit:
hoc est, non ut, quodam ductus supercilio, a ceteris homi­
nibus distaret; non ut gravibus muneribus, omnium com­
munibus, exsolveretur; non ut a fratribus se secerneret,
aut mundum despicatui duceret. Etenim, a mundo segre­
gatus, sacerdos haudquaquam a populo Dei separatur,
quoniam pro hominibus constituitur X07, ac totus consecra·
lur cum caritati exercendae 108, tum operi ad quod Domi­
nus eum assumpsit10i.

I

1

59. Fieri nonnumquam potest, ut sacerdos solitudine
gravetur; hanc tamen ob causam, minime eum paeniteblt,
huiusmodi vitae rationem magno animo elegisse. Ipse nam­
que Christus, tristissimis in rerum adiunctis, solus fuit,
atque vel ab illis derelictus, quos testes ac socios suae vi­
tae sibi asciverat, quosque in finem 110 dilexerat, nihilo­
minus ait: Non sum solus, quia Pater mecum est Ul. Qui
libere optaverit ut totus adhaereat Christo, in eius fami­
tti Ilaritate versans atque ex ipso gratiam hau/riens, animum
In primis Ita confirmabit, ut omnem pellere maestitiam omnemque animi debilitationem abiectionemque vincere va­
leat; ipsi neque deerunt amantissima Deiparae Virginis
tutela matemaque Ecclesiae sollicitudo, cui sese addixit;
neque Episcopi providentia, qui Christi gratia patris mu­
nere fungitur; neque artum fidae amicitiae vinculum cum
ceteris in sacerdotio fratribus; neque denique universi po­
puli Dei caritas, consolationis feracissima. Quodsi quorundam hominum animi vel aversi, vel ad suspiciones proni,
vel prorsus alieni solitariam sacerdotis vitam plus aequo
Interdum taedio affecerint, Is sibi conscius erit, se signlficantissima rei veritate ipsam lesu Christi sortem partici­
pare: cum germani apostoli instar, qui esse nequit maior eo
qui misit illum U1, tum amici instar, cui divinus Amicus
intimos animi sensus, vel doloris vel laetitiae plenos, ape­
ruit; a quo propterea delectus est ut, vitam agens mortis
speciem praebentem, arcanos vitae afferret fructus 11>.

n
60. Ex huiusmodi, quae exposuimus, cogitatis de sa­
crae virginitatis nitore, gravitate atque recondita conve­
nientia, ad Christi et Ecclesiae ministros quod attinet, iis,
qui Magistri Pastorisque partes in Ecclesia sustinent, prae­
grave onus oritur, omnibus viribus curandi, ut virginitas
reapse colatur iam inde ab illa aetate, qua animus ad tam
praeclarum suscipiendum donum paratur.
Etenim difficultates atque molestiae, quae nonnullis sa­
cerdotibus sacri caelibatus conservationem vel asperam vel
pronus Impossibilem faciunt, haud raro cx impertita sa­
crorum alumnis Institutione afferuntur, quae, ob recentes
5, r «·· Cf. i Cor., 14, 4
,M Cf. Coxc. Vat. II, Decr. Frriby
ifrrwM crfmu n. 3: A. A. S., LVIII, 1966, pp- 993'995· ,,e Io., 13. «·
Cl/M., 16, 32, *‘>CL iM., 13, 16; 15, 18. u,Cf.
15, 13-16, 20.

η. 3574

rerum conversiones, Iam omnino apta haud censenda sit
ad Dei hominem 1,4 digne formandum»
61. Qua de re Sacri Concilii Oecumenlci Vaticani II
Patres iam normas ac praecepta ediderunt saplentissima,
non / modo cum progressibus disciplinarum de hominis 662
animo deque adulescentium educatione congruentia, sed
etiam cum singulorum hominum et civilis societatis con­
dicionibus convenientia, nostra hac aetate valde immuta­
tis n>. Volumus propterea, ut truam primum peculiares
condantur leges, quibus de hac disciplina late diffuseque,
ut par est, agatur, peritis quoque viris ad adiutriccm na­
vandam operam arcessitis; ut iis, qui In Ecclesia gravissi­
mum susceperunt munus sacerdotii candidatos instruendi,
praesens opportunumque praebeatur subsidium.
62.Sacerdotium est ministerium a Christo lesu institu­
tum, ad inserviendum eius Mystico Corpori, quod est Ec­
clesia. Quam ob causam illud ad Ecclesiae Auctoritates
spectat, ut eos tantum, quos idoneos iudlcaverint, ad sa­
cerdotium admittant, hoc est eos, quibus Deus, praeter
cetera sacrae vocationis indicia, etiam sacri caelibatus do­
num concesseritxla.
Ex huiusmodi dono, canonica lege confirmato, vocatur
homo ut Ubera voluntate plenoque sui devovendi studio
invitandi Deo obtemperet, eiusque auctoritati mentem at­
que conscientiam accommodet. In re vera Deus certum
aliquem virum vocat, sui Ipsius plane compotem, culus
libertatem caelestis gratia neutiquam intercipit. In sacer­
dotii ergo candidatis animus ita excolendus est, ut divinum
munus in se docili ingenio recipiant, ct Deo vocanti praesto
sint, atque adeo praecipuum locum supernis subsidiis tri­
buant.

63. Sed ratio quoque accurate habeatur oportet de cor­
poris animique candidati condicionibus, ut is apte ad cel­
sum sacerdotii fastigium consequendum dirigi atque insti­
tui possit. Quam ob rem ut educatio candidati, cuius verae
animi condiciones et facultates iam penitus perspectae sint,
reapse id assequatur ad quod spectat, necesse plane est
divinae gratiae processum cum naturae processu concinne
componat. Quae animi condiciones religiosissima diligentia
inspiciendae sunt, ubi primum sacrae vocationis Indicia se
ostendunt. Cum enim nemini oporteat tumultuario levlque
iudicio fidem adi ungere, ad rem adhi/bendus quoque erit 533
aliquis medicinae vel, ut Graeco verbo utamur, psychologiac peritus, qui huic investigationi adsit auxliiumque fe­
rat. Neque praetereunda erit accurata pervestigatio, quam
anamnesticam appellant, ut probetur utrum candidatus ad
sacerdotium idoneus sit, etiam gravissima illa ratione con­
siderata, quae ad animi corporisque bona a parentibus
quasi hereditate accepta pertinet.
64. Ii autem, qui, corporis, animi ac morum ratione
habita, minus idonei existimentur, statlm a sacerdotio caesscndo dehortandi sunt. Quare sciant educatores, se ad
oc faciendum gravissimo officio adigi; ne inani spei aut
fiduciae periculorum plenae indulgeant, neve ullo modo
sinant, sacrorum alumnos hanc spem fovere, cum magno
sui et ipsius Ecclesiae detrimento. Tale enim vitae genus,
quale caelebs sacerdos agere debet, cum interius exteriusque
tam impense divinis rebus vacare iubeat ac tanta Indigeat
prudentia, candidatum minime admittit, qui. ad corpus,
ad animum, ad mores quod attinet, haud satis se praebeat
necessariis dotibus ornatum; neque exspectandum est, hac
in re divinam gratiam ea, quae naturae desint, subjectu­
ram esse.
65. Statim atque candidatum idoneum esse constiterit,
eldemque facultas facta erit iter, quod ad sacerdotium eum
perducet, ingrediendi, sedula cura adhibenda erit, ut Ipse
plenam personae suae maturitatem gradatim per congruam
educationem adipiscatur, quae eius corpus, mentem ac mo­
res attingat, adeo ut nativam Indolem, animi sensus atque
impetus cohibere ac regere valeat.
66. Quam congruam educationem comprobabit ea ani­
mi fortitudo, qua fit ut quis privatam et communem viven­
di disciplinam, qualem sacerdotalis vita postulat, ultro am­
plectatur. Haec disciplina, cuius defectio aut enervatio de­
plorandae sunt, utpote quae ad gravia pericula adducant,
non quasi onus extrinsecus Impositum ferri debet, sed. ut
ita dicamus, intus in animum excipienda atque inserenda,
ut vitae spiritualis pars necessaria habeatur./
est
67. Ars educandi in eo versari debet, ut iuvenes ad
sinceritatis virtutem, sacri Evangeiii propriam lir, ct ad
sponte agendum conformentur; quod eveniet, sl quaevis

E

**’ fit*.,

5209

1Q06. pp. 715-m (LE 33X & D*cr
canutu. n
u: A A
LVIII. I966..P.7JÎ [LE 3333). ««Ctwa-13. UTCI Mr.3. 37 ···«.

5210

n. 3574

PAULUS VI, ENCYCLICA DE SACERDOTALI CAELIBATU

1937 ItN 31

bona privata incepta foveantur, eo spectantia, ut Iu venis dis­
non persentiet, sed potius cx optione illa propter Christi
amorem peracta magnam hauriet laetitiam.
cat se noscere suasque vires recte aestimare, sua onera scien­
ter suscipere, iiludque sui ipsius imperium adipisci, quod
73. Sacerdos nullo modo existimet, sacra ordinatione
summi momenti est in sacerdotali educatione impertienda.
suscepta, sibi lam omnia facilia reddi, nut se a quibusvis
vitiorum illecebris vel periculis in perpetuum lam tutum
68. Oportet praeterea usus auctoritatis» cuius suprema
fore. Castitas non eiusmodi virtus est, ut quis eam semel
principia semper firmiter sunt retinenda, non solum sa­
pienti moderatione pastoraJique animo fiat, et colloquii
in perpetuum adipiscatur sed magno labore et cotidiana
exercitatione comparatur. Nostra hacc aetas magnopere
instar procedat, sed etiam alumnos per gradus exerceat;
germana bona extollit illius amoris, qui ad mutuum utriusadeo ut educator magis magisque Invenis animum perspi­
oue sexus commercium pertinet; sed hac in re, pro dolor,
cere possit, atque educatio hoc habeat proprium, ut sit
difficultates et pericula etiam multiplicavit. Quapropter,
praecipue actuosa, idemque iuvenis, ex animi sententia,
ad castitatis bonum omni diligentia tuendum, atque ad
ad reapse agendum moveatur.
excelsam huius virtutis dignitatem palam testandam, ne­
69. Plena ac perfecta sacerdotii candidati educatio eo
cesse prorsus est, ut sacerdos aperto ac sereno animo suam
spectare debet, ut is tranquillo animo, scienter et libere
condicionem consideret, hoc est, se existimet iugi spirituali
gravia ea munera eligat, miae ipsi aliquando summa reli­
certamini obnoxium, adversus cupiditatum illecebras, quas
gione coram Deo et Ecclesia erunt suscipienda.
in se ipso et in mundo experietur; ac praeterea sine inter­
Animi ardor atque magnitudo sane mira sunt iuvenutn
missione propositum renovet, magis magisque irrevocabile
ornamenta, quae, si recte excolantor atque firmentur, ciussui ipsius donum perficiendi, cui fidem plenam ac sinceram
modi sunt, ut non modo caelestia praesidia, verum etiam
reapse praestare debet.
admirationem et fiduciam Ecclesiae, immo et universorum
74.Christi sacerdos novam vim novamque laetitiam
hominum, ipsis concilient. Iuvenes nulla lateat earum dif­
percipiet, si cotidie precando meditandoque altius dona­
ficultatum, quas huiusmodi vitae genus eligentes in se ipsi
tionis suae causas exploraverit atque in dies magis persua­
aut in hominum societate reapse in posterum experientur,
sum habuerit, / se optimam partem elegisse. Hanc ob eauut sui animi inflammatio ne levis aut inanis evadat; at una
sam sacerdos humiliter et perseveranter fidelitatis gratiam
cum difficultatibus aequum erit iisdem in sua luce ostende­
implorabit, iis defuturam numquam, qui illam sincero ani­
re, non minore veritate et claritate, sublimem electae vitae
mo postulaverint, ad id naturalibus et supcrnaturalibus
praestantiam; quae quidem, si hinc personae humanae va­
subsidiis, quae ipsi praesto sunt, simul adhibitis. Ac prae­
cuum quoddam in corpore ct ln animo parat, hinc nihilo­
sertim sedulo servandas curabit illas asceseos normas, quae
minus talem affert spiritualem plenitudinem, quae valeat
in Ecclesia experiendo lam comprobatae sunt, quaeque in
sacerdotis vitam penitus afficere et ad summum evehere
praesentibus rerum adiunctis, non minus quam anteacta
perfectionis fastigium.
aetate, necessariae videntur in.
70. Iuvenes persuasum habeant, se arduum huiusmodi
75. In primis sacerdos, quam maximo potest amore,
iter terere non posse, nisi peculiarem asceseos disciplinam
divina gratia indito, det operam excolendae intimae suae
amplectantur, communia officia ceterorum christlfidelium
cum Christo coniunctioni, eiusque inexhausto ac bcatitudlexsuperantem atque sacerdotii candidatorum propriam.
nis pleno mysterio investigando. Studeat praeterea Eccle­
Ascclicam disciplinam dicimus, severam quidem, non
siae mysterium praeclarius perspicere, a quo seiuncta sa­
autem animos opprimentem, quae coniunctam habeat con­
cerdotalis vitae condicio ln periculo est, ne vana atque
sciam assiduamque earum virtutum exercitationem, ouae
absurda Ipsi videatur.
efficiunt, ut sacerdos a celeris hominibus distinguatur. Hae
At vero, sl pietas sacerdotalis a purissimis divini Verbi
virtutes sunt: summum se devovendi studium —quae ncet sanctissimae Eucharistiae fontibus alimoniam ducat; si
necessaria condicio est, ut quis Christi assecla fiat—ni;
cum actione liturgica vitaliter conlungatur; si denique te­
humilitas atque oboedientia, quae interiorem veritatem
nero et conscio ciiltu fulciatur SS. Virginis, summi ct ae­
recteoue ordinatam libertatem significant; prudentia et
terni Sacerdotis Matris eiusdemque Apostolorum Regi­
instilla, fortitudo atque temperantia, sine quibus veri no­
nae 1M, tunc sacerdos scaturigines attinget Ipsius germa­
minis religiosa sita, eaque excellens, haberi nequit; egre­
nae spiritualis vitae, quae sola efficit, ut sacrae virginitatis
gia officii conscientia; fidelitas ac probitas in muneribus
conservatio veluti in firmissimo fundamento consistat.
gerendis; actuosae et contemplativae vitae apta coniunctlo;
76. Sacerdos, qui divina gratia atque interiore pace
animi a terrestribus rebus abalienatio paupertatisque stu­
fruatur, forti sane animo vitae suae suique ministerii mul­
dium, e quibus suam vim et virtutem accipit evangelica
tiplicia munera tueri valet; nam, dum fide ac religionis
libertas; castitas, numquam intermisso nisu comparata,
studio permotus eadem obeat, novas occasiones nancisci­
cum ceteris naturalibus et supernatural ibus virtutibus pul­
tur testandi, se totum ad Christum pertinere ad eiusque
chre conveniens; animi serenitas ac securitas in commercio
Mysticum Corpus, ut sanctitudinem sibi aliisque hominibus
habendo cum hominibus, quorum causa sacerdotii candi­
comparet. Caritas Christi, quae eum urget U3, opem et
datus Christo eiusque regno sese aliquando devovebit.
auxilium feret, non ut potissimos animi sui sensus cohi­
Hac via sacrorum alumnus, lavante Dei gratia, vir eva­
beat, sed ut eosdem sublimiores et altiores reddat; idque
det aequo, forti ac maturo animo praeditus; in quo scilicet
efficiet devovendi sc studio, sicut Christus, summus sacer­
nativae vires cum virtutibus labore partis conspirabunt,
dos, qui artissimam vitae communionem cum hominibus
omnesque facultates mirum in modum inter se cohaerebunt,
habuit, eos dilexit et pro ipsis passus estIt4;/ sicut etiam
cum eas illuminent fides atque conlunctio cum Christo,
Paulus Apostolus, qui omnium sollicitudines participa­
qui illum elegit, ut sibi famularetur et salutis administer
bat 1M, ut in rnundo lucem et virtutem Evangelii gratiae
humano generi fieret.
Dei testificaretur 12t.
71. Attamen, quo certius constet, iuvenem ad sacerdo­
77. Sollicitudine actus integrum servandi donum suiptium Idoneum esse, et deinceps testimoniis probetur eun­
sius Christo factum, sacerdos sese tueatur ab lis animi imdem humanam ac supemaluralem maturitatem adeptum
fiulsionlbus. qui affectus gignunt haud satis cum rationis
esse —est enim difficilius tene conversari cum cura anima­
umlne ct moderamine consentaneos, neque necessitates
rum, propter exteriora pericula—u> oportet sane sacri cae­
vitae spiritualis vel apostolatus tamquam causas afferat
libatus observantia certis spatiis experimento probetur,
ad excusandas animi propensiones, quae reapse periculo­
antequam per presbyteratus ordinem stabilis ac perpetua
rum plenae sunt habendae.
686 evadat11·./
78. Sacerdotalis vita flagrans studium postulat pietatis
72. Cum pro viribus probatum erit, maturitatem sacer­
verae ac sincerae, vi cuius sacri administri Spiritu vivant.
dotii candidati satis iam firmitatis habere, tunc ipse pro­
Spiritu ct ambulent117; postulat internam atque externam
fecto poterit grave et suave sacerdotalis castitatis onus
Christianae asceseos disciplinam virili animo vere dignam,
suscipere, tamquam plenam sui ipsius donationem Christo
quemadmodum eos addecet qui, ct peculiari quodam no­
eiusque Ecclesiae factam.
mine Christo famulentur, et In ipso et propter ipsum car­
nem suam crucifixerunt cum Ditiis et concupiscentiis suis 11 f;
Ita enimvero sacrorum alumnus, divina aspirante gratia,
atque adeo minime dubitant ardua ac diuturna inire cer­
caelibatus legem, quae ex voluntate Ecclesiae cum sacer­
tamina lxt. Quae si praestiterit. Christi administer opertius
dotali ordine re vera coniungitur, plane conscius ac liber
mundo ostendere poterit fructus Spiritus, qui sunt: caritas
in se suscipiet, non sine tamen, uti patet, prudenti ct sa­
gaudium, pax, polientia, benignitas, bonitas, longanimitas,
pienti probatorum pietatis magistrorum consilio, quorum
mansuetudo, fides, modestia, continentia, castitas*2*.
erit magnam ac liberam optionem factam non iniungere.
sed magis consciam reddere. Atque eo gravissimi temporis
) AT·
***“’. nA A. S., LVIII, 1966, p. 7Πmomento, In quo totius futurae vitae suae cursus vertetur,
1 tSÎtCOïî* 'AT Χί·
crrfwiü. nn. i6, x8: 4. 4. $·
candidatus non modo externae cuiusdam vexationis onus
hir,*“c<·
· ° «8. ‘“CL 2 Ccr„ j,μ.
litSf
4’ l\i. r
J ^or·· ··
* Ccr., It, 39. i»Cf. 4cL_ »,14
1$, 14, to,. If, 1J. *’· S. ΤβΟΜΑ»,
TWoL, II. <1- »14. MC.1*’ CL
CI.GaI., 5, 15.
, 5.
u· CL 2 Co., 9, 16-27. *··
5, «-:j-

5211

5212

1067 IUN 24

PAULUS VI. ENCYCLIOA DE SACERDOTALI CAELIBATU

79.Sacerdotalis castitas invalescit, custoditur ac de­
fenditur eo etiam vivendi genere, iis socialibus condicioni­
bus ilsquc artibus, quae Dei administrorum sunt propriae;
quare omnino oportet quam maxime illam foveri Intimam
fraternitatem sacramcntalem 131. qua sacerdotes omnes ob
sacrum Ordinem susceptum fruuntur. Dominus Icsus do­
cuit urgere novum praeceptum caritatis; Idque exemplo
suo mirum in modum testatus est, tunc praesertim cum
SS. Eucharistiae ct catholici sacerdotii sacramenta Instl6S9 tuitιπ, atque caelestem Patrem roga/vit, ut dilectio, qua
ab eo cx omni aeternitate diligeretur, in illis esset, el ipse
lu illis **>.
80. Perfecta sit igitur inter sacerdotes animorum coniunctio, ac frequens inter cos foveatur precationum, sere­
nae amicitiae et cuiusvis mutuae opis commercium. Nec
satis umquam sacerdotibus commendabitur quaedam vitae
communis forma, ut sacerdotale munus magis magisque
pietate imbuatur; vel frequens conventuum consuetudo,
In quibus ipsi fraterno more cogitata, hortamenta et expe­
rimenta inter se communicent; vel denique consociationum
incrementum, ad sacerdotalem sanctitudinem incitandam
spectantium.
81. Sacerdotes diligentissime perpendant Concilii Va­
ticani II monitum 1K, quo invitantur ad mutuam sensuum
communionem fovendam, ut penitus sentiant in se sortem
recidere suorum in sacerdotio fratrum, qui difficultatibus
laborent ac divinum donum, quod in ipsis est, in grave
discrimen adduci patiantur. Erga eos caritate flagrent,
utpote qui magis quam ceteri amore, benevolentia, preci­
bus et auxhJs prudentibus efficacibusque indigeant, atque
iustam habeant causam, cur inexhausta illorum caritate
nitantur, qui prae ceteris verissimi ipsorum amici sunt at­
que esse debent.
82. Denique, ut Nostri huius epistolaris colloquii quod­
dam quasi complementum et monumentum tradamus, vos,
Venerabiles in Episcopatu Fratres, vosque, sacerdotes, al­
taris administri, hortari velimus, ut unusquisque vestrum
quotannis, anniversario die suscepti sacerdotii, aut omnes
una simul animo coniuncti feria V in Cena Domini, quo
religiosissimo die sacerdotium institutum est, propositum
ineatis plenam fidentemque vestram ipsorum donationem
olim Christo Domino factam renovandi, nec non conscien­
tiam in vobis excitandi vestrae ad sacra munera electionis,
ac denique cum humilitate et animi fortitudine iterum
690 Christo pollicendi, vos unico / eius amori vestraeque castis­
simae donationi1,4 in perpetuum futuros esse fideles.
83. Nunc vero, paterno amore, magna trepidatione ac
dolore cogitatio Nostra fertur ad infelices illos Nostros in
sacerdotio fratres, sed semper dilectissimos ac desideratis­
simos, qui, cum in animo impressum gerant sacrum signum
per Presbyteratus ordinem collatum, nihilominus ab offi­
ciis in sacerdotali consecratione susceptis miscre descive­
runt.
Quae lugenda illorum condicio, atque damna inde pu­
blice privatimque consecuta, in causa sunt cur nonnulli
secum quaerant, utrum huiusmodi infelices casus ac prava
exempla, quibus populus Dei offenditur, caelibatui ipsi
sint quodammodo tribuenda. Immo contra, nihil in sacro
caelibatu culpae haeret. Haec omnia in re vera acciderunt,
vel quia non semper opportuno tempore de sacerdotii can­
didati dotibus certum ac prudens iudicium latum est, vel
quia sacrorum administrorum vivendi ratio cum officiis
vitae suae Deo integre dicatae non omnino concinuit.
84. Ecclesia maxime sollicita est de infelici horum filio­
rum sorte, atque adeo suum esse ducit, omnem curam ad­
hibere ad praecavenda vel sananda vulnera, quae cx eorum
defectione accepit. Vestigiis insistentes, proximorum De­
cessorum Nostrorum, decernere voluimus, ut in judiciis ad
sacerdotalem ordinationem spectantibus, instituendae In­
vestigationes ad alios eosque gravissimos casus et rationes
extendantur, in vigenti iure canonico non recensitos13·,
cum inde gravia ac vera dubia oriri possint de sacerdotii
candidatorum plena libertate et conscientia In oneribus
suscipiendis, nec non de eorundem habilitate ad sacerdo­
talem vitam amplectendam; eo sane consilio, ut ab oneri­
bus eximantur quotquot in legitimo iudicio reapse non
Idonei declarati sint.
85. Quae dispensationes, uti aiunt, hac ln re forte con­
cedantur —quae paucissimae profecto putandae sunt si
691 cum/magno numero sacerdotum sanorum ac dignorum
comparentur—, simul cx iustitia singulorum spirituali bo1/1 Cf. Cose. Vat. II, Decr Prnbytaonim Ordinis, n. 8: A. A. S., LVIII,
r/ό, p. xa>3- u,Ct Io., xj, 15 et 34*35- U’CL t£U., 17, 36. utCf. Decr.
OrJimt, n. 8: A. A. S., LVIII, x$66, pp. 1003-1005.
»“Cf.
bw,n,l. l"CL C. I C., c-in. 2x4.

5213

η. 3574

no prosp’ciunt, simul Ecclesiae curas ostendunt, ut lex
sacri caelibatus firma maneat eademque ab omnibus sacris
administris integre fidcliterque servetur.
Ecclesia, ita se gerens, semper magno cum maerore pro­
cedit, praesertim cum casus occurrunt singulariter dolcndi:
cum videlicet qui suave Christi iugum digne ferre recusant,
i idem hoc faciunt ob fidem in discrimen adductam vel ob
corruptos mores, ac propterea scienter saepe ncc sine Chri­
stiani populi offensione.
86. O si scirent hi sacerdotes quantum angoris, quan­
tum dedecoris, quantum trepidationis sanctae Dei Eccle­
siae afferunt; o si cogitarent quae fuerunt susceptorum
munerum gravitas et praestantia, quaeve pericula in hac
vita et in futura adeunt, cautiores utique et prudentiores
essent in consiliis capiendis, promptiores in precibus Deo
fundendis, atque subtiliores acrioresque in causis praeca­
vendis eiusmodi spiritualis et moralis defectionis.
87. Sed mater Ecclesia peculiari quadam cogitatione
sc ad eorum casum sacerdotum florentis adhuc aetatis
convertit, qui, quamvis magno animi ardore atque sedula
industria sacrum ministerium secuti sint, postea tamen in
alacri sacri muneris perfunctione nonnihil vel desperatio­
nis, vel dubitationis, vel libidinis, vel insaniae sensibus af­
fecti sunt. Quapropter in his praesertim rerum adiunctis
ulat Ecclesia nihil non esse temptandum, ut vacillans laansque frater persuasione possit ad animi tranquillitatem,
ad fiduciam, ad paenitentiam atque ad pristinam resumen­
dam alacritatem revocari. Atque tunc tantum cum visum
fuerit fieri non posse ut sacerdos ad bonam frugem compel­
latur, tum demum infelix Dei minister a sibi concredito
munere exsequendo eximetur.
88. Quodsi aliquando fiat ut, quamvis is reduci non
possit ad sacerdotii partes rursus sustinendas, sinceram
tamen bonamque ostendat voluntatem Christianae vitae
ducendae, ut / laicom decet, Apostolica Sedes, omnibus di- 692
ligentlssime perpensis, collatisquc cum loci Ordinario vel
cum Superiore religioso consiliis, potiorem habens amorem
quam dolorem, postulatam dispensationem interdum con­
cedit, nonnullis pariter pietatis et expiationis operibus eam
ob causam iniunctis, ut in filio misero, at semper amato,
salutare permaneat signum materni Ecclesiae maeroris, ulque in eiusdem animo vividior insideat recordatio, omnibus
opus esse divina misericordia.
89. Quae quidem disciplina, severa pariter et misericor­
diae plena, semperque ad normas iustitiae et veritatis, sum­
mae prudentiae et cautionis conformata, procul dubio valde
proderit ad probos sacerdotes confirmandos ln proposito
integre sancteque vivendi; item sacrorum alumnos mone­
bit, ut sapienti educatorum praeceptorumque moderatione
ad altare accedant suscipiendi officii plane conscii, sui ip­
sorum commodi obliti, studioque Inflammati divinae gra­
tiae impulsionibus ct Christi eiusque Ecclesiae voluntati
obtemperandi.

C

90. Denique facere non possumus, quin ingenii cum
laetitia grates Deo eam ob causam persolvamus, quod ani­
madvertimus, nonnullos ex iis, qui pro! aliquamdiu a su­
scepto onere desciverant, tam diligenter usos esse omnibus
subsidiis ad rem idoneis, ln primisque supplici precatione,
humilitatis exercitatione, tenaci animi contentione, crebro
sacrae Paenitcnliae lavacro, ut summi Sacerdotis dono ad
rectam viam reversi sint iterumque lectissimi eiusdem sum­
mi Sacerdotis ministri magno cum omnium gaudio facti.
91. Quo autem dilectissimi Nobis sacerdotes sumpta
munia facilius et iucundius tueri possint, iure Udem gau­
dent officioque adstringuntur. Venerabiles Fratres, summo
vestro prorsusque necessario auxilio fruendi. Cum enim vos
in sacrorum alumnorum numerum cos asciveritis, ad sa­
cerdotium ineundum institueritis, eorumque capiti manus
Imposueritis, ii propterea sive dignitatis sacerdotalis causa,
sive sacri Ordinis vi, quam maxime voblscum coniunguntur, atque vestram / In christifldelium communitatibus sibi 693
commissis personam gerunt. Quare voblscum lidcm erecto
fortique animo sociantur, utpote qui, in suo quisque gra­
du, partes vestras vestrasque curas in se recipiant l3T. Quo­
niam vero, sacrum caelibatum eligentes. Praesulum exem­
plum secuti sunt, lam antiquitus sive in Oriente sive in
Occidente vigens, fit idcirco ut nova inde oriatur necessi­
tudinis ratio inter Episcopum et sacerdotem, eademque
penitius in vitae traducatur actionem.
92. Perinde ac lesus dulcissimam caritatem suam erga
discipulos tum magis ostendit, cum cos minBtros fecit sui
veri ac Mystici Corporis n·, ita et vos, per çuos adest in
Cf. Coxc. Vat. II, Coast.
Lttmn
LVII, 1965, pp. 34-35. »··«. let, ce. ijiy.

n. >$. .<. A 5,

521 <

SACRA CONGREGATIO DE PROPAGANDA FIDE

η. 3575

medio credentium Dominus Iesus Christus, Ponti!ex Sum­
mus u’, vestrum esse haud ignoratis, potissimum amorem
praedpuasque sollicitudines ad sacerdotes atque ad sacri
ministerii tirones convertere ,40. Numquam profecto op­
portunius firmam hanc persuasionem vestram patefacietis,
quam si, officii conscientia et sincera invictaque caritate
ducti, alacrem dederitis operam sacri ordinis alumnis eru­
diendis atque sacerdotibus omni ope adiuvandis, ut cum
divinam vocationem tum sua munera fideliter tueantur.
93. Sacerdotis, uti hominis, solitudinem, quae haud
raro causa est cur animi debilitentur atque ad illicita tra­
hantur, vos in primis fraterne atque amice praesentes alle­
vate 141. Erga vestros igitur sacerdotes, potius quam anti­
stites et ludices, vos magistros, vos patres, vos amicos et
fratres praestate, ad bonitatem, ad misericordiam, ad in­
dulgentiam, ad veniam, ad auxilium paratos. Contendite
praeterea, ut sacerdotes vobis commissos ad mutuam ami­
citiam vobis generandam et ad plenam in vobis collocan­
dam fiduciam adducatis, ita tamen ut legitimae oboedien­
tiae vinculum non modo non dissolvatur, sed potius sacri
694 Pastoris caritate firmetur, atque adeo ipsa oboe/dientia
libentior, sincerior et securior evadat. Quae officiosa ami­
citia atque filiorum vobiscum consuetudo procul dubio oc­
casionem facultatemque suppeditabunt, ut animum suum
tempestive vobis aperiant suasque difficultates ostendant,
certa erecti spe, vos nullo non tempore sibi praesto fore,
ut errata, in quae forte inciderint, in vobis deponere pos­
sint, sine servili castigationis metu, sed, ut filios decet, cum
admonitionis, veniae et subsidii exspectatione, quae simul
eos Instimulet et accendat ad coeptum iter redintegrata
fiducia pergendum.

94.Hoc certe vobis persuasum est. Venerabiles Fra­
tres, quotiescumque cuilibet sacerdoti suscepti muneris
gaudium ac studium iterum inicitis vel animi tranquilli­
tatem salutisque spem restituitis, vos pernecessario atque
nobilissimo munere fungi, quod summopere prodest ingenti
animorum numero. Quodsi aliquando facere non potestis,
quin vestra utamini auctoritate atque salutarem adhibea­
tis severitatem erga eos paucos, qui, vestra reiecta benigni­
tate, malo exemplo populo Dei noceant, curate tamen ut,
in quos necessario consulitis, eorum emendationem prae
oculis habeatis. Dominum lesum, pastorem et episcopum
animarum oestrorum 1W, secuti, harundinem quassatam ne
confringatis et linum fumigans ne exstinguatis lu. Haud
secus atque Iesus, plagas sanate 1M, salvum facite, quod
perierat UI, sedulo amore amissam ovem quaeritate, ut
eam ad tepens ovile reducatis u·, atque, sicut ipse fecit,
vos quoque ad ultimum nitimini, ut amicum infidelem ad
bonam frugem revocetis ,<7.
95. Pro explorato sane habemus, Venerabiles Fratres,
vos pro vestra doctrina et sapientia vestraque pastorali
sollicitudine nihil inexpertum esse relicturos, quod sacer­
dotibus vestris sacri caelibatus sublimem formam assidue
695 proponat, atque / numquam sacerdotum curam esse depo­
situros, a domo Del, quae et sua est, digressorum, quicum­
que eorum tristis iacturae est exitus: perpetuo enim filii
vestri manent.
96. Attamen cum sacerdotum virtus bonum sit totius
Ecclesiae atque praecellens thesaurus et decor, ad exem>lum utilitatemque universi populi Dei pertinens, placet
dcirco Nobis, omnes christifideles, Nostros in Christo filios,
amanter impenseque hortari, ut in se quoque recidere ar­
bitrentur illorum fratrum virtutis custodiam, qui partes
slbl sumpserunt iisdem utpote sacerdotes ministrandi in
aeterna comparanda salute. Omnes igitur preces Deo ad­
moveant; nitantur eos iuvare, qui divinitus ad sacerdotium
sunt vocati; sacerdotibus obsequio et studio, quae filios
decent, opitulentur, ac sociam docilemque navent operam,
eo permoti consilio, ut solacium iis afferant, eorundem
pastoralibus curis libenter respondendo. Ad hoc, iisdem
sacris in Christo patribus animum addant ad omne genus
difficultates evincendas, quae saepe iis occurrunt credita
slbl munia plene fldellterque obeuntibus, ut hominum ge­
neri optimo sint exemplo. Omnes denique, fidei et Christia­
nae caritatis studio ducti, magnam reverentiam ct quan­
dam quasi verecundiam sacerdotibus testentur, eorum ma­
xime condicione perspecta, quae propria est hominis Deo
et Ecclesiae omnino addicti.
97. Quae Nostra hortatio potissimum ad cos lalcos per­
tinet, qui diligentius vehementiusque quam ceteri Deum
quaerunt atque ad Christianorum morum perfectionem In

Î

“·Cojtc. Vat. 11, Decr.
n. jx:
1965. p. 34.
•••Cowc. Vat. 11, Dtcr.
orJtnu, η. Γ 4.
LVIII, 1966.
pp. 1001-1003. »«Ct.
3, 15. ‘UCL Mt., i». 30. «“Cf.
Lc., 9. H. ,UCL Mt., xB, ii. “’Cf. Lc., 15, 4 ’"CL ·» 4*
Gtniium,

A.

A.

S.,

A. S.,

tM.

6215

“·/

Prt.,

1967 IUN 20

profana vita nituntur, quibusque propterea fas est, obiervantis sinceraeque amicitiae necessitudine cum Illis consti­
tuta, sacris administris maximum afferre adlumcntunt
Laicls enim, quippe qui, quamvis terrestris huius vitae ne­
gotiis Implicentur, tamen elaborent, ut Baptismi promis­
sis satisfaciant, licet nonnumquam sacerdoti lumen prae­
bere eundemque confirmare, ne, in Christi Ecclcslaeque fa­
mulatu, e quibusdam rerum adiunctis atque e pravo tur­
bidoque huius sacculi afflatu, quod attinet ad divinae vo­
cationis suae Integritatem, detrimentum capiat. Quibus ex
rebus sine dubio consequetur, ut universus Dei populus
Domi/num lesum in iis colat ct observet, qui dus gerunt m
personam, de quibusque ipse ait: qui recipit oos, me recipit,
et qui me recipit, recipit eum qui me misit iu, certam mercedem se daturum promittens iis, qui evangdii nuntios
quovis modo caritate prosequantur iisque operam na­
vent ut.
98. Porro, antequam his Litteris Nostris finem facimus,
vos, Venerabiles Fratres Nostri, divini gregis, ubicumque
terrarum est, Pastores, vosque dilectissimi sacerdotes, fra­
tres et filii Nostri, Christi amore instincti monemus, ut
nova fiducia novaque spe, filiorum propria, oculos et ani­
mos in dulcissimam lesu Christi atque Ecclesiae Matrem
intendatis eiusque maternam et potentem deprecationem
pro catholico sacerdotio imploretis. Nam populus Del eam
miratur et colit ut formam atque exemplar Ecclesiae Chri­
sti, quod attinet ad fidem, ad caritatem atque ad perfec­
tam cum ipso Christo coniunctionem. Beatissima igitur
Virgo et Mater Maria impetret Ecclesiae, quae eadem vir­
ginis et matris appellatione honestatur lio, ut in eo sub­
misse constanterque gloriari possit, quod sacerdotes excel­
sum sacrae virginitatis donum integrum servent, utque sa­
crum caelibatum videat magis magisque florere atque co­
tidie pluris a quovis hominum coctu haberi; adeo ul in
dies eorum numerus crescat, qui divinum sequuntur Agnum
quocumque ierit141.
99. Qua de re Ecclesia, Christo confisa, ad egregiam
spem erigitur; nam, etsi conscia est quantum sollicitudinis
habeat sacerdotum penuria pro spiritualibus omnium gen­
tium necessitatibus, verumtamen Infinitis arcanisque divi­
nae gratiae auxiliis innixa, firmiter confidit fore, ut spiri­
tualem sacrorum administrorum excellentiam eorum fre­
quentia consequatur; omnia enim possibilia sunt apud
Deum
W
Quod pro certo habentes plurimumque sperantes, tum
vobis, Venerabiles Fratres, tum sacerdotibus ac fidelibus
vobis commissis, Apostolicam Benedictionem, caelestium
gratiarum auspicem Nostraequc paternae benevolentiae
testem, ex animo impertimus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die xxiv mensis lunii,
in festo S. loannis Baptistae, anno mdcccclxvh, Ponti­
ficatus Nostri quinto.—Paulus Pp. VI.

10, 40. U,C1.
43. lMCo»c. Vat. II, Const dopa.
63, 64:
S-, LVII, 1965, p. 64. *”4poc., 14, 4.
Me., xo. it. Lc., x, 37.
Ada. A. DEL PORTILLO in Seminarium 19 (1967) 711-728; S. GARO­
FALO in Seminarium 19 (1967) 764-773; T. GOFFI in Seminarium 21
(1959) 97-113; F. MARCHEANO in Seminarium 19 (1967) 729-763;
A. .'/LAYER in Seminarrum 19 (1967) 681-710; □. OLOIATl in Semina­
rium 19 (1967) 807-824; G. THILS in Seminarium 19 (1967) 793806;
F. WULF in Seminarium 19 (1967) 774-792. Vide notam bibliogriphi·
cam in Seminarium 19 (1967) 825-836.
ibid.,

Lu mm Gmiium,

an.

10,

A. A.

cL

3575
19671UN 26.-SC DE PROP. FIDE, RESCRIPTUM. PART.·

Extenditur ad regionem Laosianam et Cambodoianam usus Instructionis circa caeremonias antenatis
TRIBUENDAS

26 Giugno 1967

Excellence, Par lettre du 9 juin courant, au nom de la
Conference épiscopale du Laos et du Cambodge, Votre
Excellence a bien voulu présenter ici une demande tendant
à obtenir l’extension au Laos et au Cambodge de ΓΙηstruction de la S. C. «de Propaganda Fide» du 8 décembre
1939 (LE 1506], déjà étendue au Vietnam (29 septembre
1964) et à la Thaïlande (15 novembre 1966) [LE 3492].
A cet égard, je m’empresse de vous faire savoir que le
Saint Père a daigné étendre au Laos et au Cambodge l'ap­
plication dc l’instruction de cette S. C. «de Propaganda
5216

1907 ILL 1-22

SC DOCTR. FIDEI - SECR. STATUS - RELIG. - PAULUS VI

*Fide aux Ordinaires de Chine du 8 décembre 1939 (A.A.S.
1940, p. 24-26) [LE 1506 J.
Je vous demande dc bien vouloir porter cette mesure
À la connaissance des Ordinaires du Laos et du Cambodge.
Veuillez agréer, Excellence, l'expression de ma considé­
ration distinguée ct l'assurance de mes sentimcts dévoués.
G. P. Card. Aoaoianian, Préf. E. Pccoraio, Sous-Sur.

■Praesidi Conforonîiae opbcopahe Laos iana o et CambodgUnae,
Prot. N. WHfil·. BiM 31 (1667) 164.

357«
1967 IUL l.-SC DOCTRINAE FIDEI, NOTIFICATIO. PART.·

η. 3576-3580

praeposita, attentis expositis a Revtho P. Oratore, Revôo
P. Ministro Generalis O. F. M. Conv. benigne committit ut
pro suo arbitrio et conscientia:
ad I: gratiam, Iuxta preces, concedat, cum de ordinatione
propriorum subditorum agitur, et ad mentem;
ad II: gratiam, Iuxta preces, concedat, non amplius
quam bis vel ter in anno, ct ad mentem.
Mens est ut dispensatio a clausura vigent pro tempore stricte
necessario quod protrahi nequit post solis occasum et semper
exclusis cubiculis seu dormitoriis.
ad III: gratiam pariter, iuxta preces, concedat pro fami­
liaribus proprie dictis et aliquoties durante infirmitate. Atta­
men sl quis sit Infirmus provideatur ut e sua cella transferatur
— posslblliter— ad «valetudinarium» domus, quod quidem
constitui potest extra clausuram.
Praesentibus valituris ad Quinquennium et servati
*
servan­
dis. Contrariis quibuslibet non obstantibus. Datum Romae,
die 11 Iulii A. D. 1967.

* Procuratori Gea O. F. M. Conv., Prot. N. 18129^7: COFMCoxrv
64 (1967) 377-378.

Recognoscuntur
GI0S1S

IN

normae PRO SACERDOTIBUS ET RELTREGIONES SUB reoimine Communistarum
CONSTITUTAS ITINERANTIBUS

Madrid, 11 de Julio de 1967

Con referenda a ml carta del 6 de mayo ùltimo (nûmero 7196), relativa a las normas dictadas por la Sagrada
Congregaciôn para la Doctrina de la fe, respecto a sacerdotes
que visitcn palses de régimen comunista [LE 3551 ], me apreluro a informor a Vuestra Patemidad, con ruego de notificarlo,
a su vez a los muy reverendos superiores mayores de los Insti­
tutos Religiosos de Espaûo, que el susodlcho Sa grado Dicas lerio, con fccha 1 del corricnte mes de Julio, ha vuelto d consi­
deror aquellas normas anteriores, estableciendo de nucvo:
1) Se déjà a los Ordinarios la facultad de concéder a los
proplos sùbditos maduros y prudentes, el «nihil obstat· para
dirigirse a paises de régimen comunista.
2) Sin embargo, siempre que se presenten casos importan­
tes, susceptibles de particulares repcrcusiones, los Ordinarios
consultaran a la Sagrada Congregaciôn de Asuntos EclesiâsUcos Extraordinarios.
3)En todo caso, ellos tendrôn cuidado de recomcndar y
vigilar que sea excluida de esos viajes toda especulociôn econômica y toda activldad o relaciôn, incluso solamente en
aparlencia, politica.·
Al agradecerle, en nombre de la Sagrada Congregaciôn
esta nueva cortesia, me complazco en saludarle y bendecirle
afectuosamente.—Ant. Card. Riberi, Nuncio Apostôlico.
* Textus datur iuxta notificationem Nuntii Ap. die 11 Iul. 1967 Praeddi Confoederationis religiosorum Hispaniae datam; Duatradôn del
clero 61 (1968) 137.

3579
1967 IUL 14.-SC DOCTRINA FIDEI, RESPONSUM. PART.·

Matrimonium in favorem fidei nequit valide
ab Ordinariis locorum, et baptismus dubius

solvi
reti­
nendus est validus donec contrarium probetur,
at coniuges relinqui possunt in bona fide

Rite pervenerunt ad hanc S. Congregationem acta processus
in causa solutionis matrimonii contracti inter baptizatum lu­
th eranum virum et dubie baptizalam mulierem quae postea
baptismum suscepit in ecclesia catholica anno 1952.
Tribunal Pinkneyville, ubi processus instructus fuit, putant
invalidum esse baptismum a muliere receptum in secta, con­
cessit gratiam solutionis matrimonii in favorem fidei, ita ut
ista mulier transire posset ad alias nuptias cum viro catholico.
Evidenter erronee se gessit Ordinarius ex Pinkncyvtlle et
proinde concessio gratiae solutionis matrimonii invalida fuit
sive quia baptismus dubius retinendus est validus donec con­
trarium probetur (quae probationes tamen desunt in casu) *ive
quin solummodo Summus Pontifex, potestate vicaria qua pol­
let, concedere potest solutionem matrimonii in favorem fidei.
Cum orator et pseuda-sponsa adhuc nihil sciant de Invalida
solutione prioris matrimonii oratoris, haec S. Congregatio de­
crevit: ’partes sunt relinquendae in bona fide; Ideoque ipsi
*
dicatur non esse opus, in casu, celebrandi quemdam S. Ritum
nb eis exquisitum
.»
*
* Ordinario Chicagienst Juris! 28 (1968) 213. Ada. Jurist 23 (IG6S)
212-213; C. J. HETTINGER in Jurist 29 (1969) 85-90.

3577
1967 IUL 11.-SECRET. STATUS, NOTIFICATIO. PART.·

3580

Constituitur Pontificia Commissio Decretis Concllii
Vaticani II interpretandis

1967 IUL 22.-PAULUS VI, LIT. AAS 59 (196η 953-954

L' 11 luglio, con letters n. 99766, 1’Em.mo Cardinal
Segretario di Stato comunlcava la costltuzione, da parte
del Santo Padre, della Pontificia Commissione per 1'interpretazione dei Decreti dei Concilio Vaticano II.
•Prot.N. 99768. Toxtua datur iuxta nuntium vulgatum apud L‘attiTid delli Santa Sedo nel 1967, p. 1570. Adn. V. CARBONE in ME 94
(1989) 185.

3578
1967 IUL 1 l.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur Superioribus Maioribus dispensandi
A LEGE

CLAUSURAE

PAPAL1S

Pheces—Beat lu ime Pater. Procurator generalis O. F. M.
Conv., ad pedes Sanctitatis Vestrae provolutus, haec quae
tequuntur humillime exponit:
Cum saepe contingat ut Superiores locales vel Rectores Se­
minariorum dispensationem α lege clausurae. In quibusdam
casibus petant. Orator, accedente voto RevAl P. Ministri
Genendis, humiliter expostulat ut Superioribus Maioribus
Ordinis facultas tribuatur, servatis servandis, dispensandi a
lege clausurae in casibus sequentibus: 1. occasione, qua
Ordines minore
*
aut maiores In Oratorio Conventus vel Semi­
narii conferuntur, 2. die qua festum parentum, v.d. «giomata
dei genitori, festo della madré» celebratur; 3. si quis novitius
vel professus gravissima laborat Infirmitate. Et Deus, etc.
Rescr.—Vigore facultatum a SSxbo Domino Nostro conces­
sarum, Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum Sodalium
5217

Internuntiatura Apostolica Hollandiae
turam Apostolicam evehitur

in

Nuntia­

PAULUS PP. VI
Ad perpetuam rei memoriam.—Quantum utilitatis e pu­
blicis officiorum rationibus, quae Apostollcae huic Sedi
intercedunt cum Civitatibus, soleat exsistere, neminem la­
tet estque usu lam dudum comprobatum. Cum Igitur In
praesenti publica officiorum vincula Inter Apostolicam Se­
dem et Hollandiae Regnum Intercedentia postulent ut ho­
dierna Nostra Legatio mutuas necessitudines magis ma­
gi sque foveat mutuamque concordiam queat firmiorem
redaere, In eam mentem venimus loco Internuntiaturae
Apostolicae, quae usque adhuc Ibi viguit. Nuntiaturam
constituere. Quae cum Ita sint, motu proprio, certa scien­
tia ac matura deliberatione Nostra, harum Litterarum vi
Nostraque auctoritate, Apostolicam Inlemuntlaturam
apud Hollandiae Regnum In Nuntiaturam Apostolicam, se­
dem etiam in urbe Haga Comitum confirmantes, erigimus
et constituimus. Eidem sic per Nos erectae Nuntiaturae
omnia el singula deferimus iura. privilegia, honores, prae­
rogativas, Indulta, quae huiusmodi Legationum propria
sunt, certa spe freti hanc animi Nostri testificationem reli­
gioni provehendae esse conductu/nun. Contrariis quibusvis 954
nihil obstantibus. Haec edicimus, statuimus, decernentes
praesentes Litteras firmas, validas atque efficaces lugltcr
exstare ac permanere; suosoue plenos atque Integros ef­
fectus sortiri et obtinere; ipsique Apostollcae Nuntiaturae
in Hollandla, sic a Nobis erectae, nunc et In posterum ple521S

PAULUS VI - SACRA CONGR. CONSISTORIALIS

π. 3581-3582

nlssime suffragari; sicque rite iudlcandum esse ac definien­
dum; irritumque ex nunc et inane fieri, si quidquam secus
super his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter sive igno­
ranter contigerit attentari.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die xxn mensis Iulii, anno mcmlxvh, Pontificatus
Nostri quinto.—Hamletus I. Card. Cicognani, a publicis
Ecclesiae negotiis.

3581
1967 IUL 25.-PAULUS, VI, EP. AAS 59 (1967) 852-354

Litterae a Summo Pontifice Paulo VI Athenagorae I
Patriarchae Oeaimenico Constantinopoli traditae:
De initis inter Ecclesiam Occidentis et Ecclesiam
Orientis rationibus unitatis redintegrationi fo­

CALO

vendae

1067 ILL 25

Sacramenta et Sacerdotium hierarchicum habeamus, ln
primis / opus est ut, fidei sanctae servientes nostrae, ope- Ui
ram fraternam conferamus et curas ut, una simul vili Ido­
neis et progredientibus inventis, in vita Ecclesiarum no­
strarum communionem illam, quae, quamvis imperfecti,
iam viget, foveamus et efficiamus.
Deinde opus est ut ab utraque parte, per mutua com­
mercia, sive sacerdotum conformationi, sive Christiani po­
puli vitae ct institutioni excolendae explicatior, oltlor,ap­
ti orque detur opera. Opus tum est ut per sincera de re theo­
logica colloquia, quae fraterna caritas paraverit, quamvis
legitimae maneant diversitates quod attinet ad liturgiam,
ad vitam spiritualem, ad disciplinam, ad theologiam, inter
nos tamen noscamus et observemus·, usque ad cura finem,
dum in perspicua sinceraque confessione cuiusvis revelatae
veritatis consentiamus. Ut autem communio ct unitas re­
dintegretur atque servetur, diligentissime cavendum est,
ne «quid ultra imponatur... oneris quam haec necessaria» *·.
Itaque simul spe et caritate moti, simul assidua preca­
tione subnixi, simul denique unicum illud necessarium 11
exoptantes, cui cetera omnia subiciantur oportet, iter no­
strum non tantum pergemus, sed etiam Intendemus, in
nomine Domini.
Die xxv m. Iulii anno Domini mcmlxvh.—Paulus
Pp. VI.

Anno ineunte, quem a fide appellavimus, quemque ad
memoriam martyrii a sanctis Apostolis Petro et Paulo
abhinc xix saecula facti celebrari tussimus. Nos Paulus,
Romanae Ecclesiae Episcopus et Catholicae Ecclesiae Ca­
put, cui est statutum in animo suarum esse partium omnia
de oeoxnxahtx) OjLu'm rUinT/fra/u, n. 14. · Cfr. Decr. de oecxnneniscjO
praestare, quae universae sanctaeque Christi Ecclesiae pro­
na.
**Cfr.
15. jS; Decr. de oecmxfiàco
sint, dilectissimum Fratrem Nostrum Athcnagoram. Art’mJXu
α. iS. “Cfr. Lui. 10, 42.
chiepiscopum orthodoxum Cons tantinopol It anum eundemque Patriarcham oecumenlcum revisentes, incredibili cu­
piditate exardescimus illud tandem effectum videndi quod
3582
Christus supplicando imploravit: «Ut sint unum, sicut et
nos unum sumus. Ego in eis, et tu in me: ut sint consum­
mati in unum: ct cognoscat mundus quia tu me misisti»1*.
1967 1UL 25.-SC CONS., DECR. AAS S9 (1967) 985-986
Quae profecto cupiditas cum constantisslma voluntate
De Conferentia Episcoporum regionis ecclesiasticae
Nostra coniungitur ea omnia, quantum poterimus, perfi­
Latii
ciendi, quae, diem maturare queant, quo inter Ecclesiam
Occidentis et Ecclesiam Orientis expleta communio redin­
De collationibus ab Episcopis Latii habendis, suburbi­
tegretur ut omnes nempe Christiani in ea unitate recom­
cariis non exceptis, iam Leo Pp. XIII, Italicam terram in
ponantur, cx qua possit Ecclesia significantius testari. Pa­
regiones partiens, statuit ut omnes in anum confluerent
trem in hascc terras Filium suum eam ob causam misisse,
coctum atque ad communia pertractanda negotia episco­
ut universi homines In eodem Christo filii Dei flerent, et
pales sedes provinciae ecclesiasticae Latialis unam consti­
S53 fraterno more in caritate et pace viverent. /
tuerent regionem.
Cum persuasissimum sit Nobis: non aliud nomen esse
Temporum mutatis adiunctls Pius Pp. X, s. m., bipar­
sub caelo datum hominibus, ln quo oporteat nos salvos
tita Latiali regione, duos sancivit Episcoporum coetus,
fieri 1 quodque iisdem hominibus tribuere fraternitatem
alium pro Latio Superiore, id est pro ea regionis parte
pacemque possit, nuntium propterea pronis auribus audi­
quae ad Urbis septentrionem sese extendit, pro Latio In­
mus, quem loannes, discipulus ille carissimus, ab Epheso
feriore alterum, pro ea nempe parte quae ad meridiem
ad Asiae Ecclesias misit: «Quod vidimus et audivimus, an­
Urbis patet; suburbicariis autem sedibus recentius una
nuntiamus vobis, ut et vos societatem habeatis noblscum;
composita est Conferentia, Cardinali Urbis Vicario eidem
et societas nostra sit cum Patre et cum Filio eius lesu
Christo»’.
moderante.
Hac nostra aetate qua mutua rerum necessitudo adeo
Quod Apostoli et viderunt, et audierunt et nuntiaverunt
evolvitur, ut neque magnis interfectis spatiis» nec diversis
nobis, idem nobis Deus permisit ut fide acciperemus. Per
vitae moribus et consuetudinibus homines praepediantur
Baptismum «enim nos unum sumus in Christo lesu»4. Prae­
quominus arctius inter se coniungantur, religiosae rationes
terea «vi successionis apostolicae, sacerdotium et Eucha­
in Latio quoque tam consertae videntur quae dioecesanos
ristia nos artius etiam invicem conlungunt» ·. Etenim tam
Episcopos iubeant ut ad pastoralem rationem ordinandam
intima tamque arcana communione Inter nos copulamur,
communi studio socia compositaquc opera expediantur.
ut dona participantes α Deo Ecclesiae suae Impertita cum
Patre per Filium in Spiritu Sancto societatem habeamus.
Cum vero consociatae Sacrorum Pastorum operae eoIn Filio reapse filii facti ·, pariter vera miraque ratione
rumque concorditer initorum consiliorum praeclara ube­
aliorum hominum fratres facti sumus.
rioris apostolatus argumenta recens Concilium Oecumenl­
cum Vaticanum II merito recoluerit atque ut Episcoporum
Quoniamque in qualibet Ecclesia cuiuslibet loci hoc di­
coctus novo vigerent robore enixe suaderet, iidem Latii
vini amoris efficitur mysterium, nonne exinde locutionem
sacrorum .Antistites ab Apostoiica Sede postulaverunt ut
illam tralatlciam profectam esse putemus, ex qua variorum
omnes in unam coalescerent regionis Latialis Conferendam.
locorum Ecclesiae inter sc veluti sorores appellari consue­
verunt? 7. Eiusmodi videlicet sororis more nostrae Eccle­
Ssmus Dominus Noster Paulus Divina Providentia Pp.
siae per ea saecula vixerunt, cum una simul Occumenlca
VI, ratus Id animarum bono profuturum, audito Italico­
Concilia celebraverunt, quibus pro fidei deposito adversus
rum Conferentiae Praeside, porrectis precibus benigne an­
quamlibet corruptionem propugnatum est.
nuit ac praesenti Consistorial! Decreto Episcoporum om­
nium dioecesium regionis ecclcsla/sticac Latialis, suburblSed nunc, post diuturnas utrimque ortas dissensiones
cards minime exceptis, restitutam Confcrentlam ratam
variasque voluntates. Dei beneficio fit ut nostrae Ecclesiae
habet, tribus exstantibus Episcoporum Coetibus dissolutis.
se iterum sorores agnoscant, nihil impedientibus difficul­
tatibus superiore tempore inter nos ortis. Christo lesu nos
Huius constitutae Conferentiae Latii, ob eius cum Apoilluminante, facile animadvertimus quantopere oporteat,
slolica Romana Sede peculiarem nexum, Emus Cardinalis
his victis difficultatibus, eo pervenire ut communio, quae
Urbis Vicarius Praeses a Summo Pontifice, qui memoratae
utramque partem devincit, quaeque Iam tam est ferax,
regionis Latialis /Archiepiscopus est et Metropolita, dele­
cumulata perfectaque evadat. Cum autem utrimque pro­
gatus erit. Vlce-Pracses ac Secretorius a Coetu Episcopo­
fiteamur «fundamentalia dogmata Christianae fidei de Tri­
rum libere et ad tempus eligentur, qui tamen munus adinitate et de Verbo Del. ex Maria Virgine incarnato, ln Con­
piscentur Summo Pontifice eorum electionem confirmante.
ciliis Oecumenicis in Oriente celebratis definita» ·, et vera
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, cx Aedibus Sacrae Congregationis Con­
17, 11-33. *C(r.Hd. 4. >’·
I, 3* ‘Cfr.GoLj. 1S. ‘Cfr.
Deal de
L'fttAxiü rftKnX/pstw,d. 15 (LE 3x35]. ‘Cfr.
sistorial is, die 25 lull! 1967.—Carolus Card. Confalonieri,
3. 1-1. f Ctr Dxnt de oecuxnechmo UmUlu
n. 14. · Decr.
Pro-Praef. Emestus Civardi, Archiep. tlt. Serdicen., Secr.
UntLdu rtUinUçralw,

14-17.

Ad

rcÀxnlefraîio,

1 lo

* r lo.

r lo,

roiinUcraiio,

5219

5220

SACHA CONGR. RELIGIOSORUM - PAULUS VI

1067 AUG 5-G

3583
1967 AUG 5-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur prorogandi, ultra tempus

a iure communi CONCESSUM, PROBATIONEM EORUM QUI TRANSEUNT IN
Ordinem Cisterciensium Reformatorum

Preces— Beatissime Pater, Procurator Generalis Ordi­
nis Cistrrclenslum Reformatorum, ad pedes Sanctitatis
Vestrae provolutus sequentia exponit:
In Motu Proprio Ecclesiae Sanctae [LE 3457] in quo
nonnae statuuntur ad exsequendum inter alia Decretum
Pertectae Caritatis [LE 3333) haec habentur: «Experimenta
contra lus commune, prudenter quidem facienda, pro op­
portunitate libenter a Sancta Sede permittentur» (n. 6).
Recens Capitulum Generale Ordinis cisterciensium Refor­
matorum. quod fuit «speciale» ad normam dicti «Motu
Proprio» desiderium expressit ut in Ordine tempus pro­
bationis religiosorum, qui ex aliis Institutis ad Ordinem
transeunt, prolongari possit ad triennium ultra duos annos
qui praevitientur in canone 634 C. L C.
Ratio huius petitionis est quia experientia docet duos
vel tres annos probationis in pluribus casibus non suffi­
cere, ut transeuntes ad vitam cisterciensem satis duram
et peculiarem, revera spiritum Ordinis in sc reciperent.
Gratia per modum experimenti petitur, ut post aliquot
annos in revisione Constitutionum res modo magis defini­
tivo statuantur, experientia facta. Et Deus, etc.
Rescr.—Vigore facultatum a SSiTio Domino Nostro con­
cessarum, Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum Soda­
lium praeposita, attentis expositis a Rcviho P. Oratore,
Revmo P. Abbati Generali O. C. S. O. benigne committit
ut pro suo arbitrio et conscientia, gratiam ad experimen­
tum, iuxta preces, concedat; servatis ceteris servandis.
Contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, die quinta augusti 1967.—I. B. Verdelli, Subsecr. B. Ransing, a Studiis.
•Procuratori Generali Ord. Ciet. Reformatorum, Prot.N. 16045/67:
e documento originali.

3584
1967 AUG 6.-PAÜLUS VI, MOT. PR. AAS 59 (196η 881-884

Nonnulli Episcopi dioecesani uti Membra in Sacras
Romanae Curiae Congregationes cooptantur
PAULUS PP. VI
Pro comperto sane est quid Concilium Oecumenlcum
Vaticanum II de Ecclesiae Dei natura etiam visibili do­
cuerit, itemque plane constat quid idem Concilium sense­
rit de necessitate accommodandi nostrac aetatis rationibus
ea omnia subsidia atque instrumenta, auibus Ecclesia uti­
tur, ut efficaciore modo salutis opus sibi concreditum va­
leat Inter homines exsequi.
Revera Ecclesia, cui invisibile eius Caput Christus lesus
lugem suam salutaremque assiduitatem praebere non ces­
sat, talem externae suae compaginis amplitudinem assecu­
ta est ut, quamvis non paucae neque exiguae difficultates
el ubique fuerint supervadendae, universas terrarum orbis
partes Iam attigerit. Quare, si alias umquam, hodie potis­
simum negotia, quae ad Ecclesiam pertinent, universale
momentum habere dicenda sunt, ad eaque rite expedienda
opus est animi praeparatione, mentis habitu rerumque usu
W2 vere catholicis. /
Iure Igitur merito Concilium Oecumenicum, inter nor­
mas opportune sancitas per Decretum Christus Dominus,
votis expetivit ut in Membra Dlcasteriorum Romanae Cu­
riae cooptarentur etiam aliqui Episcopi praesertim dioccesani qui mentem, optata ac necessitates omnium Ecclesiarum
Summo Ponti/ici plenius referre valerent1.
Nos vero qui, ex providentis Dei consilio, licet impares,
Pastoris Universalis munere fungimur, ac probe conscii
sumus gravitatis officii Nobis concrediti, nihil potius ha­
bemus quam ut Ecclesiae bonum animorumque salutem
magis magisque promoveamus; cumque praeterea studio
flagremus ad effectum deducendi normas a Concilio Oecu'Decr. Cknt/w» Dominât, d. t<r, A. A. S. LVIII, 1966, p. 677 [LE 3331)
5221

ιι« 3ο83·3584

menlco Vaticano II statutas, libenti sane animo operam
damus, ut etiam iusta optata ac vota, quae Venerabiles
Nostri in Episcopatu Fratres Inter idem Concilium signi­
ficaverunt, efficiantur.
Quamobrem, ut Nostra Romana Curia feliciter obire
possit nova eaque gravia munera, quae ex normis votisque
Concilii Oecumenici oriuntur, utque Ipsi, auctis necessita­
tibus, praesto sit scientia atque prudentia Nostrorum in
Episcopatu Fratrum, sedulo studio vias atque rationes con­
sideravimus, quibus Dicasterla Ecclesiae Universalis regi­
mini praeposita sapienti Ipsorum consilio et opera plus
plusque uti possent; prorsus enim persuasum habemus, si
maioris momenti argumenta coniunctis sententiis, ordinate
diligent orque perpendantur, exinde universam vitam catho­
licam emolumentum reapse percepturam esse, idque pro­
desse posse non solum ad expedienda graviora Ecclesiae
negotia, sed ad ipsas solvendas quaestiones, quae hodie
homines sollicitos tenent.
Itaque, rebus omnibus mature perpensis, postquam sen­
tentiam rogavimus viros scientia auctoritateque praestan­
tes ac supernum Dei lumen supplicibus precibus invocavi­
mus, motu proprio haec quae sequuntur statuimus ac de­
cernimus: /
L Sacris Romanis Congregationibus, praeter Patres
Ordinales, assignantur etiam aliquot Episcopi dioecesani,
qui earundem Congregationum pleno iure erunt Membra.
II. Hi Episcopi intersunt tamquam Membra coetibus
plenariis, in quibus res maioris momenti et naturam prin­
cipii generalis habentes sint pertractandae. Ceteri vero coe­
tus ordinarii sacrarum Congregationum procedere pergent
iuxta praxim, iisdemque Intererunt Patres Cardinales iique
Episcopi Membra, qui forte in Urbe adsint.
II. Ad praecavenda autem incommoda, quae Dioece­
sibus oriri possint ob crebram diutumamque absentiam
sacrorum Pastorum (qua de re in memoriam revocamus
normas de Episcoporum residentia lure canonico statutas),
decernimus ut coetus plenarii sacrarum Congregationum
habeantur, nisi peculiaria adiuncta aliter suadeant, semel
in anno, tempore opportune statuendo ab iisdem Congre­
gationibus.
IV. Nominatio Episcoporum Membrorum, quam Nobis
reservamus, hoc modo fiat: Cardinales Praefecti singula­
rum Congregationum opportunas instituant percontationes
atque investigationes apud Conferentias Episcopales et, sl
casus ferat, etiam indicem quaerant Episcoporum candi­
datorum, qui in rebus, dc quibus agitur, peculiari peritia
polleant; his peractis, eorum nomina proponant, qui a
Nobis libere eligantur.

V.Singulis sacris Congregationibus acccnsentur septem
Episcopi Dioecesani, Ita seligendi, ut ceteris praeferantur
11 qui rerum, de quibus agitur, vere sint periti; congrua
etiam ratio habeatur terrarum continentium, quas ipsi in­
colunt, Ita ut Ecclesiam Universalem quodammodo expri­
mant.

Pro coetibus plenariis sacrae Congregationis de Religio­
sis, / ratione habita peculiaris muneris huius Dicasterii, no­
minabuntur decem Membra, quorum tria eligenda erunt
ex indice Superiorum Generalium Ordinum vel Congrega­
tionum Clericalium, quem Unio Romana Superiorum Ge­
neralium conficiet et Cardinali Praefecto exhibebit.
VI. Ut sacrae Congregationes rerum usu fruantur sem­
per novorum ac valentium Membrorum, eorundem munus
ad quinquennium vigebit.
VII. Quod attinet sive ad moderationem S. C de Pro­
paganda Fide sive ad tempus quo Membra munera sua
sustinebunt et ad alia peculiaria praescripta, servandae
sunt cum Normae a Nobis impertitae per Litteras Ecclesiae
Sanctae ÎLE 3457] motu proprio die 6 Augusti anno 1966
datas, au exsequendum Decretum Concilii Oecumenici Va­
ticani II Ad Gentes divinitus f, tum aliae quoque Normae
quae, per Constitutionem Apostolicam de Romana Curta
proxime edendam, statuentur (LE 3587].
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis decreta sunt, ea omnia firma ac rata esse iubemus,
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die n mensis
Augusti, in festo Transfigurationis D. N. I. C.. anno
mcmlxvh, Pontificatus Nostri quinto.—Paulus Pp. VL
• Cf. Decr. A Λ

AwMha, n. 152 J. A. S. LVIII, zj*. p. 963 (L£

Adn. E BERGH ia NrT 90 (IMQ 29S-599
5223

η. 350o-3.>fi8

SC RELIGIOSORUM - CONS. LITURGIAE - PAULUS VI

3585
1987 AUG 8.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART.·

N’o va Statuta Pont. Instituti Matritensis «Reo in a
VIRGINUM» APPROBATA PROMULGANTUR

Roma, 8 de agosto de 1967

CAK

Reverendtsimo Padre: Se ha recibido en esta Sagra da
Congregadôn el texto definitivo del Estatuto dei Instituto
Pontificio «Regina Virginum» que V. R. enviô con fecha
20 de Julio liltlmo.
Examinado el susodicho texto, por el oficio competente,
y habida cuenta de la aprobaciôn del mismo por parte de
la Junta General de Gooiemo de la CONFER, esta Sda.
Congregadôn aprueba con la presente los Estatutos del
Instituto Pontificio «Regina Virginum» segûn el texto presentado en la fecha anterlonnente indicada y que se con­
serva en el archivo de esta Sagrada Congregadôn.
Aprovecho gustoso la ocasiôn para renovar a Vuestra
Reverenda las expresloncs de mi religiosa estima. Affmo. en
en el Seiïor.—Card. Antoniuttt, Pref.
* Confoederationi religicecnm Hispaniae: Confer 13 (1968-Π) 137.
Vide textum Statutorum apud Confer 13 (1988-11) 137*148 Su tu ta
▼•ten data fuerunt die 19 Aug. 1953- LE 2845.

1067 AUG 8-15

Canon Romain, sans variations, ni omissions, ni Insertions
qui la rendent différente du texte latin.
2. Que la langue soit celle qui est normalement en usage
dans les textes liturgiques en évitant les formes trop classiques
ou trop modernes.
3. Que le style présente un certain rythme qui facilite la
diction et le chant.
4. Puisqu’on prévoit un temps assez notable pour la
révision et l’approbation des versions préparées par les Con­
férences Episcopales, et puisque on doit pourvoir aussi à
l’uniformité nécessaire entre les divers textes, tant qu’il
n’y a pas de traduction officielle, les Conférences Episcopales
pourront, ad interim, approuver et permettre une des tra­
ductions qui est déjà en usage, avec la permission de l’Aulorité
ecclésiastique. La traduction adoptée, bien que provisoire,
doit être unique pour chaque nation.
5. C’est le désir du Saint-Père que les Missels, soit quoti­
diens, soit des Dimanches ct Fêtes, en édition Intégrale ou
partielle, comportent toujours le texte latin à côté de la veniôn
en langue du peuple sur double colonne ou sur pages correspon­
dantes ct non en fascicules ou livres séparés, selon la norme
de l’instruction Inter Oecumenici du 26 septembre 196-1 nn. 57
et 98 [LE 3217) ct du Décret de la Sacrée Congrégation des
Rites «de Editionibus librorum liturgicorum» du 27 Janvier
1966, n. 5 [LE 3396).
Dans l’espoir que le travail complexe et délicat de prépa­
ration et révision des traductions du vénérable Canon Romain
serve à une plus parfaite présentation du texte en vue d’une
meilleure compréhension et à l’avantage de la piété des fi­
ddles, Je suis heureux de redire à Votre Excellence Révérendlsslme mes sentiments de vénération el d’estime.
Très respectueusement dans le Seigneur.—A. Bugntni,
CM, Secrétaire.
• Ad Praesides Conferent ianim episcopalium cuiusvis nationis: Mo­
tif. 3 (1937) 326-327. Ada. Notit. 3 (1967) 328.

358G
1967 AUG 10.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·

3588

Facultas

datur prorogandi tempus votorum
TEMPORARIORUM ULTRA ANNOS A IURE PERMISSOS

Preces—Beatissime Pater, Procurator Generalis Ordi­
nis Carmeli tarum Discalceatorum, ad pedes Sanctitatis
Vestrae provolutus, humiliter implorat facultatem qua Su­
periores Provinciales cum suo Definltorio possint proro­
gare tempus votorum temporariorum pro suis subditis ad
duos annos ultra tempus a canone 574 C. L C. statutum,
ad experimentum, ad normam Ecclesiae Sanctae [LE 3457).
Et Deus, etc...
Rescr.—Vigore facultatum a SSmo Domino Nostro
concessarum, Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum So­
dalium praeposita, attentis expositis, benigne adnult pro
gratia iuxta preces, servatis ceteris servandis. Contrariis
quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, die 10 Augusti 1967.—I. Card. Antoniutti, Praef. P. Aelius Gambari, Ad. a St.
* Procuratori Gen. O. C. D.. Prot. N. 15715/67: AOCD 12 (1967) 74.

3587
1967 AUG 10.-CONSILIUM LITURGIAE, UT. CIR. PART.·

Normae

et criteria dantur circa versiones
Romani in unguas vernaculas

Ca nonis

Cité du Vatican, 10 août 1967

Excellence Révérend iss ime. Aussitôt après que le SaintSiège eut accordé l’usage de la langue du peuple pour le Canon
de la Messe, le «Consilium· d Invité les groupes d'étude des
Commissions mixtes et des Commissions liturgiques nationa­
les à préparer les traductions nécessaires. Étant donné qu’il
s'agit du plus Important document liturgique qui touche au
coeur même dc la Messe, le travail de traduction et de revision
exige nécessairement quelque temps.
De plus, le désir du Saint-Siège est de faire en sorte que les
diverses traductions du Canon Romain correspondent entre
elles, de façon û conserver, autant que possible, au moins
pour ce texte si sacré de la célébration eucharistique, une
certaine uniformité.
Or, afin que, d’une part, le travail se déroule dans la tran­
quillité nécessaire et en harmonie avec les directives déjà
données, et d’autre part, afin que le clergé n’ait pas trop
à attendre pour l’exécution pratique de cette permission
universellement désirée, j’ai le pbisir, par suite d'une «Sou­
veraine diipoiitlon», de communiquer à Votre Excellence
Révérendlssime, de la part de Son Eminence le Card. Giacomo
Lercaro, Président du «Consilium·, et d’accord avec les autres
organismes compétents du Saint-Siège, ce qui suit:
1. Que la version qui se prépare, unique s’il s’agit de
langue parlée en divers pays, rende fidèlement le texte du
5223

1967 AUG 15.-PAULUS VI, CONST. AAS 59 (196η 885-928

Constitutio

Apostolica

de Romana
ordinanda

Curia

denco

PAULUS EPISCOPUS

Servus servorum Dei -Ad perpetuam rei memoriam

Regimini Ecclesiae universae Romani Pontifices, Beati
Petri Succesores \ pro temporum adiunctis et necessitati­
bus consulere studuerunt, ascitis viris peritis qui sibi con­
silio et auxlllatrice opera praesto essent. Ad hoc cruod at­
tinet, in primis Presbyterium Urbis et S. R. E. Cardina­
lium Collegium, quod exilio volventibus saeculis originem
traxit, sunt memoranda. Paulatim etiam, ut notum est,
ex Officio quod, ad expediendas Litteras Pontificias per­
tinens, saeculo iv primum inchoatur, plura manarunt Ofcla; quibus accessit /Xuditorium, quod, saeculo xm verum
effectum Tribunal >, a loanne XXII (1316-1334) perfectius
est ordinatum1. Augescente vero negotiorum magnitudi­
ne, Coetus scu Commissiones Purpuratorum Patrum, qui
ad peculiares quaestiones pertractandas erant delecti,
saeculo xn Summo Pontifici efficaciore ratione adesse coe­
perunt; c quibus deinde Romanae Curiae Congregationes
sunt ortae. Xysto V, Decessori Nostro, laudi cedit, quod
in / Constitutione Immensa Aeterni Dei die xxn mensis 550
lanuarli anno mdlxxxviii edita 4, eiusmodi Sacra Consilii
apto ordine disposuit ct Romanae Curiae formam provide
descripsit. Progrcdientc vero aetate factum est, ut quae­
dam obsolescerent, quaedam essent addenda, quaedam
aliter componenda. Quod opus Decessor Noster Sanctus
Plus X est aggressus, Constitutionem a verbis Sapienti
consilio incipientem die xxix mensis lunll anno mcmvhi
edendo ·. Cuius ordinationes, sagacis et sollertis illius Ec­
clesiae Pastoris perenne documentum, in Codicem Iuris
Canonici, paucis mutatis, sunt receptae.
1 CL Cone. Vatie. I. Scsi. IV, Const, dogm. Pxrtor aziemuj, cap. r. Deax.
n. 305r, G L C., can. 218, f i; Coae. Vatic. II, Const, dogm. Lumen Gratium,
u. là (A. A. S. LVII [1965], p. ai) [LE 313a }; Decr. Ckrïsïtu Domiant, a. 2
(A. A. S. LVIII (1966L P- 673) (LE 33331*
■ N. Del Re, La Curia Romana, Lineamenti siarico ptindici, Roma 1951,
pp. 317-2x8.
•Cf. Bullarium Romanum, Ed. Romana, T. Ill, P. II, p. 195-8. Con­
stitutio Ratio Zttrû, quae sine die nunc datur, in editionibus Romana et
Taurinensi Bullari! Romani sub anno 1326 ponitur; attamen. anciens
recenüores. uti Michaël Tangi ( Die PdpuluÀen Kanxîeurdnuntn km
raoo-zjoo, Oeniponte 18^4, p. 83) et Emmanuel Cerchiari {CapeOani Pefiu
tî

Apoaolüat

Sedit

auditera

Cautarum

Sacri

Patalii

Apostctiei seu Sacra

Rota ab ondine ad diem ut^ue 20 tepiembrit
1870, III, Romae
igtQ. PP- 69), qui eam denuo excuderunt e codicibus, sub anno 1331 eaoden
ponunt. ‘Cf. Bullanum Romanum, Ed. Taurinen&is. T. VIII cn ci«.
999»
Cf. A. .4. S. i (1909). pp. 9-135.

Romarin

5224

1007 AUG 15

PAULUS VI, CONST. REGIMINI DE CURIA ROMANA

Non est diffitendum Romanae Curiae Officiales, quorum
numerus saepe satis parvus fuit, Romanis Pontificibus ct
universae Ecclesiae egregiam operam navasse, maxime ex
quo Concilium Tridentinum christifidelium familiae no­
vum tribuit vigorem.
Profecto non minima cx parte eorum merito contigit, ut
auctoritas Apostollcae Sedis ct Ecclesiae Catholicae magis
ln dies augeretur ct nomen chrlstlnnum per hos fere lx
annos proxime praeteritos In totum terrarum orbem, prae­
sertim ln regionibus misslonali opere excolendis, feliciter
propagaretur.
Attamen ob celerrimum vitae hodiernae cursum et mu­
tatas temporum nostrorum ct ipsius Ecclesiae condiciones,
risum est Romanam Curiam, egregia laude dignam prop­
ter eius studiosam observantiam, navitatem, industriam,
probitatem, apta ratione accommodare, ita ut plane con­
gruens et efficaclsslmum evadat veluti instrumentum cius,
cui supremum magisterii ct regiminis munus est creditum,
lamvero non est qui Ignoret, in tam veloci humanarum
rerum progressione, nuntia huc, quasi ad centrum, incre­
dibili cum celeritate afferri, instrumenta communicationis
socialis miris provecta esse Incrementis, summam Itinerum
887 facilitatem non levi esse Episcopis commodo. /

Ratio etiam, quemadmodum decet, habenda est optati
Patrum Concilii Oecumenici Vaticani Secundi, quod hisce
verbis est enuntiatum: «Dlcasterla, quae quidem Romano
Pontifici atque Ecclesiae Pastoribus eximium praebuerunt
auxilium, novae ordinationi, necessitatibus temporum, re­
gionum ac Rituum magis aptatae, subiciantur, praesertim
quod spectat ad eorundem numerum, nomen, competen­
tiam propriamque procedendi rationem, atque Inter se la­
borum coordinationem» ·.
Viam autem, qua exoptata Romanae Curiae Nostrae re­
novatio procedere debeat, non aliam esse putamus quam
eam, quae ipsius Institutorum Ecclesiae renovationis pro­
pria esse cognoscitur. Etenim, ut alteram Concilii Vaticani
Secundi sessionem dic xxix Septembris anno mcmlxii ape­
rientes declaravimus: «renovatio, ad quam Concilium spec­
tat, neque praesentem Ecclesiae vitam subvertere ducenda
est, neque eius traditiones interscindere, in iis quae sunt
potissima et venerabilia, sed potius his ipsis traditionibus
nonorem habere, caducis et mendosis formis exutis, atque
easdem sinceras feracesque efficere velle» 7.
De necessitate quidem Romanae Curiae nullum dubium
potest moveri. Quomodo enim valeret Summus Pontifex,
tot tantisque laboribus distentus, ea solus perferre, sine
adiutorlbus, sine consiliariis, quae cum sollicitudine conec­
tuntur omnium Ecclesiarum? Pari necessitate illa est ser­
vanda quoad primariam suam compagem necnon necessi­
tudinem cum Romano Pontifice, utpote organicum instru­
mentum quod Ipse adhibet in suprema potestate exercen­
da, quam «secundum Christi ipsius institutionem... in uni­
versam Ecclesiam obtinet» 8. Ideo, retinendos esse cense­
mus, licet in pluribus renovandos, tres praecipuos Dicastew3 riorum ordines, nempe Sacra/rum Congregationum, Tribu­
nalium et Officiorum, adiunctis vero Secretariatibus certa
ac firma ratione conditis.

Sacrorum Dicastcriorum numerus, etsi quibusdam sup­
pressis, augetur Institutione Consilii de laicis, Secretariatuum, Generalis Ecclesiae Rationarii seu Officii, ut aiunt,
«statistlcae». Magni momenti, ex qua optimos exspectamus
fructus, inducta est innovatio Apostolicis Litteris Pro com­
perto tone motu proprio die vi mensis Augusti mcmlxvii
datis [LE 35831, quibus quidam Episcopi dioecesani, uti
Membra, singulis Sacris Congregationibus assignantur;
Itemque ad mutuas rationes inter Sacras Congregationes
ordinandas et fovendas constituere voluimus, ul tum ne­
gotia mixtae competentiae, quae dicuntur, communi con­
silio pertractarentur, tum facta convocatione per Cardina­
lem secretarium Status, omnes Cardinales Dicasteriis prae­
positi munera et opera mutuo ordine nexuque compo­
nerent.
Insuper, quo aptius prosplciatur curae rerum Ecclesiae
per totum orbem terrarum diffusae, eos, qui Apostollcae
Sedi in illa regenda adsint, undique gentium placet advo­
cari, idque ex more institutoque Homanorum Pontificum.
Singulares autem animi dotes, quae in eiusdem Curiae ad­
ministris spectatae virtutis viris priore aetate refulserunt,
his et futuris temporibus iisque magis resplendeant opor­
tet: eniteat in iis germana pietas vitaeque integritas; suae
•Cox. VaL II, Decr. Ckniiuj Dominus, n. 9 (A. A. S. LVIII (1966J. p.
5X) [LE 3331). 1 Paulus VI, AUoc. habita ln altera Concilii Vaticani II
Srwoxe, açvepL X963 (A. A. S. LV [1963], p. 8jz) (LE 3x30]. · Cone.
Vitk. I, Seu. IV, Const, dogm. Pojtor aHrrnur, cap. 3 (Deux. n_ 3057).

5225

π. 3588

utilitatis immemores, uni Ecclesiae ac fidelium bono ar­
denti studeant amore; cos non inflectat favor; non mune­
ris vel personae corrumpat acceptio; gravitatis rerum sibi
mandatarum conscii, recogitent opus suum In Christianae
communitatis commodum aut detrimentum vertere posse;
vi Ingenii consiliique praediti, diligentes sint officii et na­
vitate Insignes, in doctrina et re pastorali affatim versati,
quos investigando vel experiendo collegerint proferant
fructus.
Huc accedit, ut Congregationum Praepositi et Membra,
sive Cardinales sive Episcopi, et Consultores ln posterum
nonnisi/ad quinquennium assumentur,llcet eiusmodi mu­ 889
nus iis possit Summi Pontificis iudicio prorogari.
Eadem de causa expedire visum est ut Cardinales qui
Dicasteriis Romanae Curiae praeficiuntur, a munere suo
discedant, cum Summus Pontifex morte corripitur; qua
lege eximuntur Cardinalis Vicarius Generalis in Urbe, ca­
merarius, Paenltentiarius Maior, qui ordinaria negotia, ad
Summum Pontificem non referenda, pergent expedire; quae
autem ad eundem Pontificem referenda essent, Sacro Car­
dinalium Collegio proponant.
Ad Ipsos l?Icos animum convertentibus valde prodesse
visum est Nobis eorum consilio uti, quoties sublecta ma­
teria id requirat suadeatque.
Administrandae autem lustltiae ministerio opportunis
legibus prospicere statuimus, sive quod pertinet ad Sacram
Romanam Rotam, culus potestatem seu competentiam ex­
tendimus In omnes causas ad Sanctam Sedem rite delatas
seu deferendas de nullitate matrimonii; sive quod spectat
ad Signaturam Apostolicam, cui non modo integrum con­
firmamus invigilandi munus itemque constituendi, neces­
sitate postulante, nova Tribunalia Regionalia vel Interregionalia, quemadmodum multis iam In regionibus providen­
tissime actum est; verum etiam novam audimus competen­
tiam circa contentiones ortas ex actu potestatis admini­
strativae ecclesiasticae, firmis limitationibus suo loco sta­
tutis.
Ad Officia quod attinet, Apostolicam Cancellariam ita
ordinare placuit, ut unicum Officium Apostolids Litteris
expediendis efficiatur.
Ob auctas autem recentloribus temporibus necessitates
novum condere censuimus Officium quod munus obtineat
invigilandi ut bona immobilia et mobilia, quae Apostolica
Sedes possidet, prudenter administrentur, necnon partes
impicat officii censorii recognoscendis reditibus et sumpti­
bus eiusdem Apostollcae Sedis. Volumus praeterea, ut ei­
dem Officio munus / concredatur invigilandi cunctis Ad- 890
mlnistratlonibus Apostollcae Sedis, non excepta Admini­
stratione Praefecturae Civitatis Vaticanae, eas apto nexu
componendo et, si casus ferat, recognoscendo.
Itaque, ln consilium adhibitis pluribus S. R. E. Cardina­
libus aliisque viris peritis, circa Romanam Curiam haec,
quae sequuntur, singlilatim statuimus atque decernimus.
I.

NORMAE GENERALES

Cap. I.—Normae Constitutivae

1. fl. Curia Romana, qua Summus Pontifex negotia
Ecclesiae universae expedire solet·, constat Congregatio­
nibus, Tribunalibus, Officiis et Secretaria tibus.
§ 2. Congregationes sunt inter se iuridiee pares.
§ 3. Conflictus competentiae, si qui oriantur, Signatu­
rae /tpostolicae subicluntur.
2.fi. Congregationes coalescunt ex Cardinalibus,
quos Summus Pontifex ascribendos censuerit.
f 2. Firmis ordinariis coetibus Patrum Cardinalium, ad
pertractandas res maioris momenti el naturam principii
generalis habentes, Congregationibus Plenariis Intersunt,
tamquam earumdem Membra, Episcopi dioecesani nomi­
nati a Summo Pontifice.
Convocatio Episcoporum fieri debet ad normam Littera­
rum Apostolicarum Pro comperto sane Motu Proprio data­
rum die 6 Augusti 1967 / [LE 3583].
891
Quod attinet ad S. Congregationem pro Religiosis serve­
tur praescriptum peculiare in eodem Motu Proprio statu­
tum sub η. V; quod vero ad S. Congregationem pro Gen­
tium Evangellzatione, seu de Propaganda Fide, spectat,
valent normae statutae sub n. 83, ff 2-3 huius Constitu­
tionis.

5226

η, 3588

PAULUS VI. CONST. REGIMINI DE CURIA ROMANA

f 3. Congregationibus praeest et eas dirigit Cardinalis
Praefectus.
f 4. Cardinali Praefecto adiutricem operam praestant
Secretarius, electus a Summo Pontifice, necnon Subsccretarius, etiam a Summo Pontifice nominatus, aliique Of­
ficiales.
§ 5. Cardinales, qua Membra Congregationis, itemque
Congregationum Secretarii nominantur ad quinquennium
ct possunt confirmari. Indigent autem confirmatione ad­
venientis novi Summi Pontificis, exactis ab electione tribus
mensibus.
Ii vero omnes de quibus in superiore § 2 ad quinquen­
nium nominantur, iuxta praescriptum editum in comm.
Motu Proprio dici 6 Augusti 1967 sub η. VI [LE 3583 J.
3. Officiales seliguntur ex variis gentibus inter eos qui
vere periti sint ct experientia pastorali praediti.
4. Electi ad aliquod officium non possunt sibi vindicare
ius ascendendi ad superius.
5.J 1. In omnibus Dlcasteriis adsunt Consultores, a
Summo Pontifice ad qulenquennium electi ex universo orbe
terrarum, tum inter Episcopos residentiales vel titulares,
tum inter clericos dioecesanos vel religiosos vere peritos,
prudentia et usu rerum comprobatos, necnon, si materia
alicui Dicasterio subiecta id suadeat, inter lalcos virtute,
scientia, experientia praestantes, praesertim ex magistris
studiorum Universitatum.
§ 2. Consultores possunt confirmari ad aliud quinquen­
nium.
§ 3. Consultatio haberi potest tum per scripta vota,
Romam mittenda, tum in coetibus pro opportunitate co892 gendis. /
§ 4. Pro negotiorum varietate praeterea Consultores
audiuntur, quorum consilium necessarium vel opportunum
visum fuerit.
§ 5. In singulis casibus alii ad consulendum vocari pos­
sunt qui, licet In Consultorum numero non relati, peculiari
peritia rei pertractandae, commendentur.
6. In quovis Dicasterio colligantur notitiae rationales,
transmittendae Generali Ecclesiae Rationario.

7. Quaestiones quae iudlclaliter sunt cognoscendae, re­
mitti debent ad competentia tribunalia.
8. Ratio habeatur votorum quae a Coetibus Episcopa­
libus prolata sunt, atque res scu rationes opportune fovean­
tur cum similibus institutis interdioecesanls vel regionalibus.
Episcopis sine mora acceptilatio mittatur quorumvis ac­
torum quae Ipsi transmiserint, Usque notificentur, quate­
nus fieri possit, Dicasteriorum Decreta, quae corumdem
dioeceseos peculiariter intersint, antequam haec promul­
gentur.
9. § 1. Relationes ab Episcopis nlilsve Superiorem non
habentibus infra Summum Pontificem, de statu et progres­
su dioecesium aliorumque Institutorum, statutis tempori­
bus confectas, Dicasteria Romanae Curiae, intra limites
suae cuiusque competentiae, sedulo et quamprimum per­
pendant, ut tempestive ea apparentur quae bono Ecclesiae
necessaria vel utilia visa fuerint.
j 2. Hunc in finem quaesita a Generali Ecclesiae Ra­
tionario exarentur, brevitate et perspicuitate enitentia,
normaeque tradantur ad apte conficiendam relationem,
eamque unicam, per partes ordinatam, et ad Sacram Con­
gregationem pro Episcopis mittendam singulis qulnquen893 niis. /
10. Romanam Curiam fas est adire, praeterquam of­
ficiali latino sermone, etiam linguis hodie iate cognitis.
11. § 1. A Dicasteriis competentibus expediantur in
forma Bullae tantum graviora negotia, exclusis iis quae
attingunt collationem beneficiorum, vel officiorum non
consistoria! Ium.
f 2. In minoribus expediendis negotiis, documenta scu
acta redigantur forma simpliciore, 1. e. Brevis vel epistolae,
vel rescripti pro diversa corumdem natura, dummodo rite
obsignata et authentlcitalls praesidiis munita.
5 3. Expeditioni autem tum Bullarum tum maioris
momenti Brevium vacat Cancellaria Apostollca, iuxta
edendas normas peculiares.
12. Firmis praescriptis C. I. C.10, praeter normas su­
perius statutas servandae sunt tum normae communes seu
Ordo proxime edendus, tum normae speciales a singulis
Dicasteriis, etiam collatls consiliis, ubi oportuerit, quam••Can. Mj, I j et can. U4. Η

5227

1007 AUG 15

rimum condendae ct approbationi Summi Pontificis suiclendae.

Cap. II.—Normae

quoad negotia mixta

13. Negotia vel mixta, quae plurium Dicasteriorum
competentiam ingrediuntur, vel similia, examinanda sunt
collatls consiliis cum Dlcasteriis, quorum intersit; quodsl
subiecta materia id postulat, res defertur plenario conven­
tui; si vero minora sunt negotia, ratio habeatur praescripti,
de quo in proximo n. 16.
14. Ut consilia conferantur, a Cardinali Praefecto, cui
res prius delata est, convocetur conventus, aut cx officio,
aut / petente alio Dicasterio, aut proprio marte, aut ad sm
Instantiam eius, culus interest.
15. J 1. Conventui praeest Cardinalis, qui eundem
coëgit.
§ 2. Hisce in coetibus primum sermonem Instituit Car­
dinalis Relator, si adsit; eo absente, Cardinalis Praefectus
qui conventum convocavit.
§ 3. Secretarii munere fungitur Praelatus a Secretis Dlcasteril, quod coetum indixit; et eius erit scriptis tradere
atque Patrum approbationi, in fine sessionis, sublcere for­
mulam resolutionis vel saltem partem dispositlvam.
16. In minoribus auaestionibus analoga ratione pos­
sunt convenire vel Cardinales Praefecti vel Praelati Secre­
tarii. In altero casu, coetui praeest Secretarius Dicasteril
convocantis a Secretis munere fungente i uniore, ad nonnam
canonum 1X.
17. Statis temporibus conveniant Cardinales qui prae­
ficiuntur Congregationibus pro Episcopis, pro Clericis, pro
Religiosis et pro Institutione catholica, si casus ferat, ad
labores coordinandos et quaestiones expendendas clerum
universum respicientes.
18. Cardinales qui Dlcasteriis praeficiuntur pro oppor­
tunitate convocari possunt a Cardinali Secretario Status ad
labores omnium coordinandos, ad notitias praebendas et
consilia capienda. /

SECRETARLA STATUS SEU PAPALIS
ET SACRUM CONSILIUM
PRO PUBLICIS ECCLESIAE NEGOTIIS

II.

Cap. I.—Secretaria Status seu Papalis
19. § 1. Secretaria Status seu Papalis, cui praeest
Cardinalis Secretarius, opem ferentibus Substituto et Adsessore, munus obtinet proxime iuvandl Summum Ponti­
ficem, tum in cura universae Ecclesiae, tum in rationibus
cum Dicasteriis Romanae Curiae.
§ 2. Sede Apostollca vacante. Substitutus moderamen
Officii servat, de quo respondet Sacro Collegio Cardina­
lium.
20. Ipsius Cardinalis Secretarii est convocare statis
temporibus, iuxta praescriptum n. 18, Cardinales Dicaste­
riis Romanae Curiae praepositos, ad labores coordinandos,
notitias praebendas, consilia capienda.
21. Ad Secretarium Status seu Papalem pertinet om­
nia expedire quae Summus Pontifex eidem commiserit; In
ea incumbere quae ordinaria negotia attingunt extra com­
petentiam propriam Dicasteriorum Romanae Curiae; ra­
tiones cum iisdem fovere, praeterea cum Episcopis, cum
Legatis Sanctae Sedis, cum civilibus Guberniis eorumque
Legatis, cum privatis personis, salva semper manente com­
petentia S. Consilii pro Publicis Ecclesiae negotiis, et, qua­
tenus opus fuerit, communi cum eodem sententia proce­
dendo. I
22. Secretaria Status seu Papalis complectitur quoque:
1. · Officium pro exarandis latina lingua Litteris Apo­
stolicls, epistolis aliisve documentis a Summo Pontifice
eidem commissis;
2. ® Officium expeditionis Brevium minoris momenti;
cuius est etiam conficere et expedire Apostolicas Litteras,
a Cardinali Vicario exsecutioni tradendas, pro collatione
dignitatum, canonicatuum inferiorumque beneficiorum in
Capitulis tum patriarchalibus tum collegiallbus Almae
.A’ Officium pro colligendis nuntiis et ephemeridibus,
diariis alilsque eiusdem generis scriptionibus, necnon pro
notitiis recipiendis riteque ordinandis.
u Can. ιοό C. I. C.

522S

PAULUS VI. CONST. REOIMINl DE CURIA ROMANA

1967 AUG 15

23. Secretaria Status seu Papalis, una cum Sacro Con­
silio pro Publicis Ecclesiae negotiis, Invigilat peculiari mo­
do Consilio Instrumentis communicationis socialis praepo­
sito M.
24. Item Secretaria Status Invigilat Ecclesiae Rationa­
rio, quod «Statistical vulgo appellatur.
25. Cardinali Secretario Status respondere debet Prae­
fectura (Governatorato) Civitatis Vaticanae.
Cap. IL—Sacrum Consilium

pro
negotiis

Publicis Ecclesiae

26. Licet cum Secretaria Status seu PapaU «assiduas ha­
bere debeat rationes, ab eadem tamen cx nunc distinguitur
et selungitur Congregatio quae hactenus vocabatur pro
S97 Negotiis Ec/clcsiastlds Extraordinariis ct in posterum ap­
pellabitur Sacrum Consilium pro Publicis Ecclesiae ne­
gotiis.
27. f 1. Sacro Consilio pro Publicis Ecclesiae negotiis
praeest Cardinalis Praefectus, iuvantibus Secretario et Subsecrctario.
j 2. Munera Praefecti S. Consilii pro Publicis Ecclesiae
negotiis et Secretarii Status in eandem personam cumu­
lantur.
28. Huius S. Consilii est omnia agere quae cum civili­
bus Guberniis agenda sunt; insuper in ea negotia incumbere,
quae eius examini subiciuntur a Summo Pontifice, prae­
sertim ex illis quae cum legibus civilibus aliquid habent
contactum; item fovere rationes diplomaticas cum Natio­
nibus; agere quae ad Nuntiaturas, Intemuntiaturas, Dele­
gationes Apostolicas attinent, collatis consiliis cum Secre­
taria Status, quacum insuper arctioribus nexibus iungitur,
quoties huius quoque competentiam materia pertractanda
ingrediatur.

ΙΙΓ. SACRAE CONGREGATIONES
Cap. I.—Sacra Congregatio pro Doctrina Fidei

29. Sacra Congregatio pro Doctrina Fidei munus obti­
net doctrinam de fide et moribus in universo catholico orbe
lutari n.
30. Ei praeest Cardinalis Praefectus, iuvantibus Secre­
tario, Subsecretario et Promotore Iustitiae.
31. Ad eam spectant quaestiones omnes, quae fidei
morumque doctrinam attingunt, vel cum ipsa fide conecS93 tuntur./
32. Examinat novns doctrinas novasque opiniones, qua­
vis ratione evulgatas, atque studia de hac re promovet,
Congressusque virorum doctorum fovet; illas vero reprobat
de quibus constat fidei principiis esse oppositas, auditis
tamen Episcopis regionum, si corumdem intersit.
33. Delatos sibi libros diligenter excutit, et eos, si opor­
tuerit, reprobat, audito tamen auctore, eique facta facul­
tate sese, etiam scripto, defendendi, et nonnisi praemonito
Ordinario, uti iam cautum est in Constitutione Sollicita
ac provida Benedicti XIV.
31. Eiusdem pariter est cognoscere in Iure aut In facto
quae circa privilegium fidei versantur.
35. Eidem competit iudlcare dc erroribus circa fidem,
luxta processus ordinarii normas.
36. Agit ad sacramenti Paenitentlae dignitatem tutan­
dam, secundum suas emendatas et probatas normas pro­
cedens; quae quidem Ordinariis locorum significabuntur,
facta reo sese defendendi facultate, eligendive patronum
ex ils qui apud Congregationem approbati sunt.
37. Rationes opportunas fovet cum Pontificia Commis­
sione de re bibllca.
38. Eidem Congregationi coetus Consultorum adest, qui
a Summo Pontifice cx viris doctrina, prudentia, usu praejtantibus ex universo terrarum orbe eliguntur.
Consultoribus adiungi possunt, sl materia tractanda Id
exigat, viri periti, praecipue ex magistris Studiorum Uni­
versitatum electi./
39. Congregatio duplici modo procedit: vel administra­
tivo vel Judiciali, pro diversa rerum tractandarum natura.
UC£ Litt Ap. In fnutrtms multis, Motu Proprio datas die 3 apr. 1964
(A. A. S. LVI [1964 J, pp. 389-292) [LE 3179].
“CL Utt Αρ. ΙηίίζΤΛ/ strrandas. Motu Proprio datas die 7 dee. 1965
(A. A. S. LVH [X965], P· 95^) [LE 33591-

2529

η. 3588

40. Regulae ad ordinem internum Congregationis spec­
tantes, peculiari data Instructione, publici luris flent.
Cap.

II.—Sacra Congregatio pro Ecclesiis
Orientalibus

41. Quae adhuc appellabatur Sacro Congregatio pro
Ecclesia Orientali, In posterum appellabitur Sacra Congre­
gatio pro Ecclesiis Orientalibus.
42. Haec Congregatio, cui praeest Cardinalis Praefec­
tus, adiutricem operam navantibus Secretario et Subsecre­
tario, in numerum Membrorum refert, praeter Cardinales
a Summo Pontifice delectos, etiam Patriarchas Ecclesiarum
Orientis atque Archiepiscopos Maiores eisdem aequiparatos
necnon Cardinalem Praesidem Secretariatus pro Christia­
norum unitate fovenda, firmo praescripto de quo In Nor­
mis generalibus, n. 2, § 2; Consultores insuper asciscit sive
inter Orientales diversorum rituum, sive inter Latinos, qui
disciplinarum eidem sublectarum vera peritia et usu rerum
fuerint comprobati. Inter Consultores semper adnumeratur
a Secretis Secretariatus pro unitate Christianorum.
43.Eadem Congregatio tot officia habet quot sunt ri­
tus Ecclesiarum Orientalium communionem habentium
cum Sede Apostollca.
44. Congregatio pro Ecclesiis Orientalibus cognoscit
omnia cuiusvis generis negotia, quae sive ad personas, sive
ad disciplinam, sive ad ritus Ecclesiarum Orientalium per­
tinent, etiamsi sint mixta, quae scilicet sive rei sive per­
sonarum ratione, Latinos quoque attingant; eidemque uni
soli subilciun/tur territoria in quibus maior Christianorum 900
fiars ad ritus orientales pertineat; immo in ipsis territoriis
atlnis sedula cura, etiam per Visitatores, Invigilat nucleis
nondum ordinatis fidelium Rituum Orientalium eorumoue
spiritualibus necessitatibus, quoad fieri potest, consulit,
per constitutionem quoque propriae hierarchiae, si nume­
rus fidelium et adiuncta id exigant.
45. § 1. Congregatio omnibus facultatibus gaudet,
quae aliae Congregationes pro Ecclesiis ritus latini obti­
nent, remissis tamen ad cetera Dicasteria negotiis ad ipsa
spectantibus, Incolumi semper iure Paenitentlariae Apostolicae.
§ 2. Quod vero attinet ad Sodales religiosos latini ritus,
missionaries In regionibus de quibus in n. 44, haec Congre­
gatio competentiam habet in quiduuld eosdem qua mlssionarios, sive uti singulos sive simul sumptos, tangit; quid­
quid vero eosdem qua religiosos, sive uti singulos sive si­
mul sumptos, attingit, Congregationi pro Religiosis remit­
tit aut relinquit.
§ 3. Consilia praeterea confert cum Secretarlatu pro
Christianorum unitate, In lis quae ad Ecclesias Orientales
sci unctas pertinent, necnon cum Secretarlatu pro non Chri­
stianis, praesertim quoad rationes cum religionis islamicae
asseclis.
Cap. III.—Sacra Congregatio pro Episcopis

46.Quae hucusque appellata est Sacra Congregatio
Consistorialis, in posterum appellabitur Sacra Congregatio
pro Episcopis.
47. Congregationi pro Episcopis praeest Cardinalis
Praefectus, adiuvantibus Secretario et Subsecretario.
48. Praeter alios, quos Summus Pontifex Congregationi
adseribendos censuerit, ad eandem pertinent cx officio Cardi/nales qui praeficiuntur S. Consilio pro Publicis Ecclesiae 901
negotiis, Congregationibus pro Doctrina Fidei, pro Clericis,
pro Institutione catholica. Inter Consultores eiusdem adnumerantur Substitutus Sccretariae Status seu Papalis,
Secretarii Dicasteriorum pro Publicis Ecclesiae negotiis,
pro Doctrina Fidei, pro Clericis, pro Institutione catholica.
49. f 1. Ad Congregationem pro Episcopis spectat,
in locis et pro personis non obnoxiis Congregationi pro
Ecclesiis Orientalibus vel pro Gentium EvangelizatIone,
novas dioeceses, provincias, regiones constituere, easdem
constitutas dividere, unire» recognoscere, tum Conferentils
Episcopalibus —quarum intersit— proponentibus u, tum
iisdem, sl casus ferat, auditis; Vicariat us Castrenses erigere
necnon, auditis Conferentils Episcoporum territorii. Prae­
laturas ad peculiaria opera pastoralia perficienda pro variis
regionibus aut coetibus socialibus speciali adiutorio Indi­
gentibus u; agit praeterea quae attingunt Episcopos, Ad·
••Coae. Vate. II. Decr. CViMmj Dowemn, nn. »1-34, 39-40 (A. A. S.
LVIII (X061. p. 65J, »q.; 6*4) [LE Mpl
»· Ibid., n. 42; Decr.
λ-Jvîw. a, to (A. A. S. LVJI1 [ipMJ.
p. 1007) [LE 3365 h Mota Proprio Exiaiti Smcîm. diri 4 «f. ipMk l, 4

5230

η.

PAULUS VL CONST. REGIMINI DE CURIA ROMANA

3588

ministratores Apostollcos, Coadiutores et Auxiliares Epi­
scoporum, Vicarios Castrenses ceterosque Vicarios seu Prae­
latos jurisdictione personali fruentcs, nominandos.
f 2. Quoties vero de erectione, divisione, provisione
dioecesium agendum est cum Civilibus Guberniis, acta
tractantur a S. Consilio pro Publicis Ecclesiae negotiis l·,
salva peculiari condicione pro aliqua Civitate 17; sed In
utroque casu Dicasteria pro Episcopis et pro Publicis Ec­
clesiae negotiis coilatis consiliis procedent, regulariter ne­
gotium deferendo Coetui mixto Cardinalium, praevia mu­
tua actorum communicatione; firma semper manente nor902 ma definiendi concorditer rationes quibus agen/da sint con­
similia, quae Intra limites suae competentiae cognoscuntur
a pluribus Romanae Curiae Dlcasteriis.
5 3. Congregationis autem pro Episcopis est, in omni­
bus casibus, edere decretum erectionis, divisionis, provisio­
nis dioecesium. Congregationis est omnia cognoscere quae
respiciunt Episcopos, sive quoad personas, sive quoad mu­
nera, sive quoad actionem pastoralem; itemque iisdem a
munere cessantibus consulere ie. Quare ipsa videt ea quae
attinent ad statum dioecesium necnon ad mensas episco­
pales; recipit et perpendit quae ab Episcopis de statu et
progressu dioecesium scripto relata sint; communi senten­
tia cum Dlcasteriis, quorum Interest, Indicit visitationes
apostolicas casque examinat quae fuerint absolutae, trans­
missis in utroque casu singulis Dlcasteriis iis quae ad ea
peculiariter pertinent.
5 5. Videt praeterea quae respiciunt Primates ct Me­
tropolitas; cnrat quae concessionem sacrorum palliorum
respiciunt; parat agenda in Consistoriis.
50. Congregationis pro Episcopis est, coilatis consiliis
cum Congregatione pro Clericis, ct, quatenus opus, cum
ceteris Dlcasteriis, quorum Interest, extra loca quae sub­
sunt Congregationibus pro Ecclesiis Orientalibus et pro
Gentium Evangelizatione, ea perpendere quae ad Conci­
liorum particularium celebrationem ct recognitionem at­
que ad Episcoporum Coctus seu Conferentias attinentl>.
51. Eidem competit nonnas edere quibus per Conferen­
tias Episcopales, praesertim nationales, concorditer consu­
latur urgentioribus necessitatibus fidelium; itemque, ser­
vato nexu cum aliis Dlcasteriis, prospicere directoriis gene903 ralibus, in usum/ Episcoporum, conficiendis, de cura
animarum, ut certae praebeantur ipsis rationes ad munus
pastorale facilius obeundum w.
52. Eidem Congregationi pro Episcopis adnectuntur
Consilia et Secretariatus: de Emigratione; de Operibus
Apostolatus maris, aëris, nomadum. In hisce casibus pro­
cedit concorditer cum Dlcasteriis pro Clericis et de Laicis.
53.Ad Cardinalem Praefectum huius Congregationis
spectat convocare, ex officio vel ad instantiam eorum,
quorum interest, Cardinales Praepositos Congregationibus
pro Clericis et pro Religiosis, et, quatenus opus sit, pro
Institutione catholica, ad quaestiones perpendendas uni­
versum clerum respicientes laboresque coordinandos.
Cap. IV.—Sacra Congregatio de
Sa CRAMENTOR UM

disciplina

54. Congregatio de disciplina Sacramentorum, cui prae­
est Cardinalis Praefectus, Juvantibus Secretario ct Subsecretario, videt omnia quae respiciunt disciplinam septem
Sacramentorum, Incolumi competentia, quoad doctrinam.
Congregationis pro Doctrina Fidei; Congregationis Rituum
quoad ritus et caeremonias In Sacramentis conficiendis,
ministrandis et recipiendis; Signaturae Apostolicae tum
circa prorogationes competentiae in iisdem causis, tum
circa munus Invigilandi ad normam Iuris administration!
Iustitiae erigendlque Tribunalia Regionalia vel Interregionalla; S. Romanae Rotae circa causas nullitatis matrimonii.
55. Ad eandem Congregationem spectant quae decerni
concediquc solent in disciplina Sacramentorum et in cele904 bratlone/ Sacrificii Eucharistici. Insuper eadem Congre­
gatio largiri valet dispensationes, quae competentiam Epi­
scoporum praetergrediuntur, etiam a lelunio Eucharistico
sive fidelium sive, ratione habita, si oportuerit, S. Congre­
gationis pro Doctrina Fidei, sacerdotum Missam celebran­
tium.

1067 AUG 15

56. fl. Ipsa cognoscit quoque et sola de facto incon·
summatlonls matrimonii, etiam Inter partem catholicam
et acatholicam baptizatarn necnon Inter partes baptizatu
acathollcos, sive pertineant ad rltum latinum sive ad ritum
orientalem, nccnon dc exsistentia causarum ad dispensatio­
nem concedendam deque omnibus quae cum his suat co­
nexa.
§ 2. In causis Inconsummatlonis matrimonii Inter con­
juges ad orientales ritus pertinentes, acta perpendenda ca­
rat per peculiarem Commissariorum coetum rebus orien­
talibus peritorum.
57. Eodem modo ad ipsam pertinet videre de obliga­
tionibus ad ordines maiores adnexis, atque examinare quae­
stiones de validitate sacrae Ordinationis, aut eas ad Tri­
bunal competens remittere, audita, quatenus opus est, S.
Congregatione pro Doctrina Fidei.
Cap. V.—Sacra Congregatio Rituum

58. Sacra Congregatio Rituum competentiam habet in
omnia quae cultum divinum directe et proxime respiciunt
In Ritu romano ccterisque Ritibus latlnis, firma compe­
tentia aliorum Dicasterlorum quoad ea quae vel doctrinam
vel disciplinam attingunt, vel ordinem iudiclalcm requi­
runt.
59. Item ea omnia agit quae ad beatiflcatlonem eteanonizationem Servorum Dei vel ad sacras reliquias quoquo
modo referuntur. /
K5 I
60.Congregatio, cui praeest Cardinalis Praefectus, lo­
vante Secretario, in duplicem dispescitur sectionem: litur­
gicam seu de cultu, et iudiclalem seu de causis Servorum
Dei.
Sectio I
61.f 1. Sedio cultus, quae sua habet Membra suosque
Consultores, omnia complectitur ad cultum spectantia, tam
liturgicum quam non liturgicam, eique immediate praefici­
tur Subsecrctarius.
§ 2. Sectio haec in tria partitur officia:
1. ® Per oflicium primum: incumbit in ordinandum cul­
tum divinum liturgicum sub ratione pastorali et rituali.
2. ® Per officium secundum: ratione fovet cum Conferen­
dis Episcopalibus et Institutis liturglcls; notitias de vita
liturgica in Ecclesia atque scripta de re liturgica edita col­
ligit et perpendit; firmis muneribus, donec instauratio IIturgica perficiatur, Consilii ad exsequendam Constitutio­
nem Concilii Vaticani II de sacra Liturgia.
3. ® Per officium tertium: seu de cultu non liturgico, cu­
rat de piis sacrisque populi christlani exercitiis, salva com­
petentia S. Congregationis pro Doctrina Fidei.
§ 3. Haec Sectio iuvatur tum a suo Coetu Consulto­
rum, undique gentium, inter peritissimos re liturgica eli­
gendorum a Summo Pontifice, tum a Commissionibus pro
quaestionibus difficilioribus investigandis.
f 4. In libros llturgicos emendandos et instaurationem
liturgicam absolvendam incumbit Consilium ad exsequen­
dam Constitutionem Concilii Vaticani II de sacra Liturgia
cuius tamen conclusiones definitivae subidendae sunt Con­
gregationi Plenariae huius Sectionis ll.
Consultores praeterea huius Consilii eo ipso Periti sunt
S. Rituum Congregationis. /
Sectio II

62. § 1. Sectio iudicialis, seu de causis Servorum Dei,
sub Secretarii ductu ct Auditoris Generalis immediata di­
rectione, ea praestat quae spectant sive ad moderandos
processus bcatificationls et canonizationis Servorum Dei,
etiam ad ritus orientales pertinentium, sive ad sacras re­
liquias.
§ 2, Sectio haec iudicialis In triplicem subsectioncm
partitur, assignato unicuique a Summo Pontifice congruo
numero Patrum Cardinalium et Consultorum.
L® Subsectio prima: moderante Auditore Generali co­
gnoscit supplices libellos pro causarum Introductione; nor
mas tradit ad processus canonicos instruendos; peractae
instructionis acta perpendit; supplementa instructoriae, ii
casus ferat, praecipit; videt —praesertim— de opportuni­
(A. A S. Lvni (ttfH p. 760) JLE 14371- ,e Cxa. 353 G I. C l’ Cf. UtL
. PU PP XI. diei 5 iulii 19x3 (LE 66x r. ef. ctUzn Rescriptum ex Audieotate introductionis causae, auditis semper saltem tribus
Ua SStbt, did 7 cnirtli xqjo, pro Italia. “Cone. Vatic. II, Decr. CJiriiiuj
Consultoribus, et perpenso voto Promotoris Generalis fidd.
n. ai
LV11I [1966], p. 69j) [LE 3333]. *■ Ibid.,
Decisio autem ferenda est a coetu Patrum Cardinalium,
Bft. 36-3·
LV1I1 (1966 J, p. B93);
etUm Motu Proprio
huic negotio praeposito.
Sa*wU/. d>i 6 aug. 1966, 1, 41, H x-j
LVIII [xq66\ p.
(A.

A.

S.

(A. A. S.

773 *1) [LE 34571- ·· Π*1., η. 44
5231

EuU-

cl.

(A,

ίίΛΛ

(A.

A.

A. S

S. LVIII (1966). p. 693b

“Cxa. 144 c. I. g
5232

1967 AUG 15

PAULUS VI, CONST. REGIMINI DE CURIA ROMANA

Eadem subsectio videt quoque de dubiis minoribus, de
validitate actorum deque incidentibus.
2. · Subscctio altera: quae’eonstat certo Consultorum’numero, quasi iudicum munere fungentium, moderante Au­
ditore Generali ct praesentibus votumque ferentibus, prae­
ter Consultores praedictos, Praelatis Officialibus, Promotore Generali fluci ct Subpromotorc, atque Relatore Ge­
nerali, videt dc scriptis Servorum Del, de eorundem virtu­
tibus in gradu heroico, aut de martyrio, aut de antiquo
cultu.
Conventus decisio, rationibus innixa ct ab omnibus sub­
scripta, una cum scriptis singulorum suffragiis, animadver­
sionibus Promotoris Generalis fidei ct patroni responsioni­
bus, semper ab Auditore Generali transmittenda est ad
coctum Patrum Cardinalium, huic subsection! assignato­
rum, qui, Praeside Cardinali Praefecto, et adsistente SeW7 cretario Congregatio/nis, decernit utrum ad ulteriora pro­
cedi possit an novam praeparatoriam instruere oporteat,
an vero causa sit reponenda.
3. · Subsectio tertia: certo Consultorum numero constans,
a Consultoribus dc quibus sub § 2, 2.° distinctorum, mode­
rante Praelato Secretario Congregationis et praesentibus
ac suffragium ferentibus Auditore Generali, Praelatis Of­
ficialibus, Promotore et Subpromotore Generali fidei atque
Relatore Generali, praehabita medicorum relatione, visis
animadversionibus Promotoris Generalis fidei et respon­
sionibus patronorum, cognoscit de miraculis intercessione
Servi Dei patratis.
Decisio, iisdem modis in § 2, 2.° statutis, subiteienda est
coetui Patrum Cardinalium huius subsectionls.
j 3. De decisionibus a Patribus Cardinalibus in tribus
subscctionlbus latis, relatio semper fiat Summo Pontifici,
ad normam sacrorum canonum ”.
f 4. Firmae manent, pro subsectlone secunda et tertia,
Congregationes generales coram Summo Pontifice de qui­
bas in Codice I. C.
itemque ritus et sollemnitates, in
Romana Curia receptae, Beatorum canonization!s, post­
quam in Consistorio decreta fuerit
§ 5. In sectione iudiciali habetur officium distinctum
Promotoris Generalis fidei qui, opem ei ferentibus Subpro­
motore Generali, aliquibus subpromotoribus deputatis nec­
non congruo numero officialium, animadversiones propo­
nit drea validitatem actorum, et circa dubia de heroicltate
virtutum, de martyrio, de non cultu, de antiquo cultu, de
miraculis.
§ 6. Sectio iudicialis suam habet Cancellariam, quae
Auditori Generali directe est obnoxia, sub auctoritate ta­
men Cardinalis Praefecti et Praelati Secretarii.
f 7. Sectio iudicialis denique albo ditatur tum Advo­
catorum et Procuratorum, qui dotibus et titulis instructi
9W esse de/bent a iure requisitis ”, tum collegio Medicorum
ex peritissimis, quoad scientiam et probitatem, legitime
selectorum.

63. Utrique Sectioni, cultus scilicet et iudiciali de cau­
sis Servorum Dei, praesto est Officium historlco-hagiographlcum, quod peculiari statuto regitur de quo in Litteris
Apostolicis Già da qualche tempo, a Pio PP. Al motu pro­
prio datis die 6 Febr. 1930 (LE 956].
64. In quaestionibus circa Sacras Reliquias vel cultum
Sanctorum iuxta doctrinae catholicae normas continen­
dum, utraque Sectio, intacta sua cuiusque competentia,
coilatis consiliis procedit.
Item utrique Sectioni communia sunt tabularium, biblio­
theca, tabulae, administratio seu arca nummaria, et alia
quae Congregationi utilia esse possunt.
Cap. VI.—Sacra Congregatio

pro

Clericis

65. Quo apti as nomen congruat actioni, Sacra Congre­
gatio Concilii, in posterum appellabitur Sacra Congregatio
pro Clericis.
66. Congregatio pro Clericis, cui praeest Cardinalis Prae­
fectas, Juvantibus Secretario et Subsecretario, competens
est in iis omnibus quae respiciunt clericos, qui in dioecesi
apostolatum exercent, tum quoad personas tum quoad mu­
nera et ministerium pastorale.
Congregatio in triplex dispescitur officium.
67. f 1. Per officium primum: Congregatio media et
subsidia quaerit, proponit ct urget quibus sacerdotes ad

5233

n. 3588

sanctita/teml assequendam contendant *·; studia ne inter­ 909
mittant 37, adeo ut ildem praesertim in divina revelatione,
scientia theologica, artibus liturglcls necnon in humanis
disciplinis magis magisque edocti, fructuosius exerceant
sacerdotale ministerium; instituta pastoralia promovet; cu­
rat erigendas bibliothecas pro clero *·; instituendos ubique
statis temporibus cursus, quos vocant, pro sacerdotibus,
praesertim novensilibus, ut iidem pastorales cognitiones et
methodum perficiant atque amplificent, experientias apostolicas mutuo communicent, activitates pastorales coordlnentM.
§ 2. Haec omnia, eorum quidem peculiaribus muneri­
bus aptata, etiam pro Diaconibus urgebit
68. Congregationis, per idem officium, insuper est
§ 1. In ea omnia incumbere quae ad munera et disdfilinam attinent cleri dioecesani, ad Capitula tum cathedraia tum collegiaiia, ad consilia pastoralia, ad parochos et
vicarios paroecfales ceterosque sacerdotes ministerium pa­
storale exercentes, ad ipsos religiosos, fn lis omnibus quae
non spectant vitam religiosam w, ad celebrationem Missae
eiusque stipem; ad collationem offldorum vel benefidorum
non consistorialium; ad electiones populares adhuc forte
vigentes in eorundem benefidorum vel officiorum collatio­
ne 31; ad obligationem redtationis Divini Offidi pietatisque
exercitia;
§ 2, Per peculiare Consilium principia generalia trade­
re, quibus regatur aptior cleri distributio31;
§ 3. De obligationibus videre communibus dericorum / 910
et laicorum, apto nexu servato, si oportuerit, cum Consilio
de Laicis;
5 4. Invigilare ne desit in quavis dioecesi Consilium
presbyterale atque, coilatis consiliis cum Congregatione pro
Episcopis, perpendere adiuncta quae suadeant illud, sede
Episcopali vacante, confirmari a Vicario Capitulari vel Ad­
ministratore Apostolico”;
§ 5. De controversiis circa praecedentiam inter clericos
cognoscere, firmo iure Praefecturae Palatii Apostolid, nec­
non Congregationis pro Religiosis ct Institutis saecularibus,
quoad praecedentiam inter religiosos; itemque de aliis con­
troversiis via administratif, inter clericos vel inter dericos ct laicos, vel Inter dericos dioccesanos ct religiosos,
firmis tamen n. 13 ct ss.
69. Per secundum officium: 1.·—maxime adlaborat in
iis fovendis quae spectant praedicationem Verbi Dd; opera
apostolatus temporum necessitatibus hominumque condi­
cionibus accommodata promovet
normas praebet oppor­
tunas, quae servari debent in Institutione religiosa tradenda
pueris, adolescentibus, iuvenibus, adultis; regulas indicat
servandas in scholasticis lectionibus catecheseos, coilatis
tamen consiliis cum Congregatione pro Institutione catho­
lica et, si casus ferat, cum Congregatione pro Religiosis et
Institutis saecularibus; invigilat quibusvis cursibus catecheticis, tum paroedalibus tum scholaribus; curat ne ulllbi
desint institutiones tum ante tum post matrimonium ha­
bendae tum diversis fidelium coetibus aptatae; operam
impendit in incrementum et moderamen Offidorum dioecesanorum quae catechesi praefiduntur; insuper pastora­
lem sollidtudinem promovet in peregrinantes et quaestio­
nes perpendit conexas cum peregrinationibus relaxationis
causa susceptis (vulgo rturismo»), cum flddium vacationi­
bus, / rusticationibus, ludicris exercitationibus3·. In his 911
omnibus cooperationem quaerit Conferentiarum Episco­
palium.
°
2.
Recognoscit et approbat directoria de catechesi nec­
non programmata ct schemata praedicationis Verbi Dei,
in Confercntiis Episcoporum confecta pro diversa fidelium
aetate et condicione; congressus catechlstlcos nationales
fovet vel internationales probat aut cogit
°
3.
Curat conficienda directoria pastoralia pro peculia­
ribus fidelium coetibus, coilatis consiliis cum Dieasterils
quorum interest, et firmo iure Dlcasteriorum quae curare
debeant specialia directoria in re suae competentiae.

70. Per tertium officium: 1.· Congregatio videt ea om­
nia quae attingunt conservationem et administratlonem
bonorum temporalium Ecclesiae, firma competentia cete’•Cone. Vatic. II, Decr. PrabjUnw On/mu, a. 15 (A A. S. LVIII
(I06L P- 1014). "CL IWL. n. 19 (A A. SL LVIII (1966 ), p.
“Ct
ibid. ·· Cx. ibid. ·· Coae. Vatic. II. Decr. CWxhw ftewea, a. 33. 4 (A. A. S.
LVIII (t06L p. 690). “ UtL Ap). F.uzsia/ Smdw, Mota ITryeio datM
die 6 lug 1966. I. n. x8, i 1 (A A. S. LVHI (J0* 1. F
" R*L. I, cl t
(A A S. LVIII (X06). p. 759)- M Ct Ibid.. I, 13. H 1 ct 4 (A A. S. LVIII
(106). p. 06).
Coae. Vatie. II. Decr. CAnu-w Dowûuu. a. 17 (A. A S. LVIII
p. 63!) [LE 3332 J- MCf. ibit, n. x5 f 682.

5234

PAULUS VI, CONST. REGIM15I DE CURIA ROMANA

η. 3588

raram Congregationum quoad temporalia bona ab eisdem
moderanda.
·
2.
Ipsius est proinde moderari administratlonem quoad
pias fundationes, pia legata, pia opera, beneficia, oratoria,
ecclesias, sanctuaria, patrimonium artisticum ecclesiasti­
cum, bona immobilia, nisi agatur de bonis religiosorum,
arcas nummarias, taxas, tribula, pensiones beneficiorum,
alienationes omnes aliaque huiusmodi; curare quae respi­
ciunt massam communem diocccsanam vcl regionalem
congruam sustentationem clericorum corumquc pensiones
etiam revcrsibiles; societates cautelares vel instituta pro­
movere ad consulendum cleri necessitatibus e senecta, mor­
bo aliove impedimento ortis37; invigilare tum institutis
dioeccsanis, quae fidelium oblationes colligunt” tum of912 fidis administrativis dioecesanis, et apta con/silia prae­
bere administratoribus; admittere ad compositionem cos
qui occuparunt bona ecclesiastica, etiam pertinentia ad
religiosos; permittere ut fideles acquirant bona ecclesiastica
quomodocumque usurpata.

Cap. VII.—Sacra Congregatio pro Religiosis
et Institutis saecularibus

71. Sacra Congregatio negotiis religiosorum sodalium
praeposita, nomen immutabit in Sacram Congregationem
pro Religiosis et Institutis saecularibus.
72. Congregatio pro Religiosis et Institutis saecularibus,
cui praeest Cardinalis Praefectus, juvante Secretario, in du­
plicem dispescitur sectionem, alteram religiosis, alteram
saecularibus institutis praepositam, sub immediato ductu
proprii Subsecretarii.
73. § 1. Per primam sectionem: Congregatio praeponi­
tur negotiis quae ad latlnl ritus instituta religiosa eorumque
sodales pertinent, salva competentia tum S. Congregationis
pro Gentium Evangelizatlonc, tum Tribunalium, quando
Judicialiter procedendum sil.
§ 2. Quapropter, ad eam pertinent quae respiciunt
institutorum erectionem, moderamen, suppressionem; finis
proprii tutelam ct prosecutionem, regimen et disciplinam,
bona, privilegia, sodalium institutionem eorumque vitam
iuxta specialem indolem et constitutiones atque dispensa­
tiones a iure communi, incolumi competentia Congrega­
tionis de disciplina Sacramentorum circa ieiunium eucharisticum et ratione habita competentiae Congregationis pro
Institutione catholica, circa studiorum scientificam seu
013 academicam ordinationem in Ecclesia. /
f 3. Competens quoque est, eadem ratione, firma com­
petentia S. Congregationis pro Gentium Evangelizatlone,
in iis quae attingunt sive societates vitae communis, qua­
rum sodales more religiosorum vivunt, sive Tertios Ordi­
nes qua tales.
§ 4. In legum generalium applicatione et dispensatio­
ne, Congregatio pro Religiosis et Institutis saecularibus
rationem semper habebit mentis et praxis aliorum Dlcaslerlorum in iis negotiis quae, natura sua, ad ipsa spec­
tant, Iuxta normam statutam sub n. 13.
§ 5. Eiusdem Congregationis est promovere accommo­
datam renovationem et incrementum vitae religiosae, itemque erigere consilia seu confercntias Superiorum Maiorum,
quorum opera, opportuniore modo, uti curabitn.
74. Per secundam sectionem Congregationi competunt
eaedem facultates, congrua congruis referendo, circa insti­
tuta saecularia, quippe quae, licet non religiosa, veram et
completam consiliorum evangelicorum professionem in
saeculo ab Ecclesia recognitam profiteantur, consecratio­
nem conferentem w.

1967 AUG 15

clericorum sive laicorum, firma competentia tum Congre­
gationis pro Religiosis et/ Institutis saccularibus In ih tn
quae ad religiosos qua tales formandos pertinent, tum
Congregationis pro Gentium Evangelizatlone.
§ 2. Congregatio in triplex dispescitur officium.
77. Per primum oflicium videt;
1. °—omnia quae spectant ad regimen, disciplinam, tem­
poralem administrationem seminariorum, salva competen­
tia Congregationis pro Gentium Evangelizatlone, quarum
concordi consilio ct debita rcrum coordinatione agendum
est;
2. «—ea quae attingunt promovendam educationem cleri
dioecesanl atque scientificam institutionem religiosorum et
Institutorum saccularium; peculiariter vero perpendit et
approbat seminariorum regionalium vel Intcrrcgionallum
statuta, ab Episcopis quorum interest parata41.
78. Per secundum oflicium moderatur Universitates vel
Facultates, Athenaea, necnon quaevis instituta seu coetus
superiorum studiorum, quae catholico nomine rite ornen­
tur, quatenus ab Ecclesiae auctoritate quomodocumque
dependeant, haud exclusis iis quae a religiosis reguntur vel
a laids; Institutiones ct associationes ad studia provehenda
fovet et approbat; adnititur ut In Universitatibus catholi­
cis habeantur tum Instituta quae primariae investigationi
scienlificae vel artlstlcae promovendae Inserviunt, tum sal­
tem cathedra sacrae theologiae, in qua lectiones tradantur
laids quoque alumnis accommodatae43; normas praebet
quoad academias et bibliothecas, praeter Vaticanam; fo­
vet cooperationem mutuumque adiutorium Universitatum
catholicarum atque consociationes earum sive nationales
sive internationales; adlaborat ut apud Universitates non
catholicas erigantur convictus et centra universitaria ca­
tholica 43.
79. Per tertium officium curat erectionem scholarum
paroeclalium et dioecesanarum, invigilat omnibus scholii
catholicis, cuiusque generis ct gradus, infra tamen Universita/tes et Facultates, itemque institutis instructionis seu 915
educationis ab auctoritate Ecclesiae dependentibus, nisi
agatur de scholis quae dumtaxat praeparent ad vitam reli­
giosam, firmo tamen praescripto n. 77, 2.·; idcirco ad uni­
versum orbem catholicum extenditur cius competentia ad
scholas quod attinet, nisi agatur de locis dependentibus a
Congregatione pro Ecclesiis Orientalibus vel a Congrega­
tione pro Gentium Evangelizatlone.
80. Praeterea Congregatio quaestiones generales per­
scrutatur educationem et studia respicientes; cooperatio­
nem curat cum Conferentiis Episcopalibus, itemque cum
auctoritatibus civilibus coedbusque natlonalibus et internationalibus, servata debita coordinatione cum S. Consilio
pro Publicis Ecclesiae negotiis; vires coordinat mediaque
ad lura et libertatem scholae vindicanda; congressus natio­
nales et internationales approbat, In quibus praefatae quae­
stiones agitantur.

Cap. IX.—Sacra Congregatio pro Gentium Evangeljzatione seu de Propaganda Fide

81. Quae hucusque nuncupata est Sacra Congregatio de
Propaganda Fide, in posterum appellabitur Sacra Congre­
gatio pro Gentium Evangelizatlone seu de Propaganda
Fide.
82. Congregatio pro Gentium Evangelizatione, seu de
Propaganda Fide, cui praeest Cardinalis Praefectus, iuvantibus Secretario et Subsecretario, competens est in rebus
quae respiciunt omnes Missiones ad regnum Christi ubique
diffundendum Institutas, idcoque in constituendis et mu­
tandis necessariis ministris, atque circumscriptionibus ec­
Cap. VIII.—Sacra Congregatio pro Institutione
clesiasticis; in proponendis lis qui easdem regant; in efficatholica
clcntiore provehendo clero nutochthone, cui pcdetemptlm
maiora attribuantur munera et regimen; in dirigenda et
75. Quae hactenus Sacra Congregatio de Seminariis et
coordinanda tota activitate missionali ubique terrarum,
Studiorum Universitatibus nuncupata est, nomen sumit
tum quoad ipsos praecones Evangelii, tum quoad coope­
Sacrae Congregationis pro Institutione catholica.
rationem missionariam fidelium./
916
76. § 1. Congregatio, cui praeest Cardinalis Praefec­
83. J 1. Huius Congregationis Membra sunt, praeter
tus, lavantibus Secretario et Subsecretario, competentiam
Patres Cardinales, eidem a Summo Pontifice assignatos,
habet circa ea quae respiciunt promovendam clericorum
etiam Praesides Secretarlatuum: pro Unione Christiano­
formationem et scientificam institutionem catholicam sive
rum, pro non Christianis, pro non credentibus.
§ 2. Ad pertractandas autem res maioris momenti et
*· Motu Propno
diei 6 ao<. 1966, Ι,η. 8
S. LVIII
(«966]. p. 7^3) (LE 34571.’’Coae. Vatic. II. Decr.
naturam principii generalis habentes. Congregationibus ple­
a at
LVIII (19661. p. lost) [LE 3365K ·· llnd., a. 2021;
nariis intersunt, tamquam carundem Membra, etiam cura
Ecclctiat Sanctu,

(A. A.

Prabytcrcmm crJinù,

(A.

A.

S.

cf. Motu Proprto Ealcnu Sandar, diei 6 au<. 1966, I, n. 8 (A. A. S. LVIII
(17Λ6Ι. p. 7*1).
••Orné- Vatfc. II, Decr.
carüoiû, n. 13 (A. A. S. LVIII [XQ36],
p. 711) (LE 3333I. ·· Ibid-, d. tl, p. 7®7·

5235

ï4liC· H’ Dîcr' σ^α2<”η
n- 7 (A. A. S. LVIII [1966I
n
3334 J·
Declaratio Gratiuimum cdttcaiicmu, n. xo,
P- 736 (LE 3335 j. « Ibid., n. xo, p. 736.

5236

PAULUS VI, CONST. REGDIINI DE CURIA ROMANA

1067 AUG 15

voto deliberativo, si id Summo Pontifici placuerit, tum
Episcopi ex Missionibus ab codein Romano Pontifice no­
minali, tum repraesentantes Moderatorum Institutorum
et Operum Pontificiorum 44, cauto ne desint qui exponant
necessitates Ecclesiarum quae «iunlorcs» vcl «autochtho­
nes» vocantur.
f 3. Quoad numerum eorum de quibus ln § 2, aliaaue
adluncta» prae oculis habeantur Litterae Apostolicae Ecdaiae Sanctae [LE 3457 J, motu proprio datae die 6 Aug.
1966, necnon peculiaris instructio a Sacra Congregatione
edenda.
84. Haec Congregatio In locis sibi sublectis missionales
dat impulsus, promovet vocationem et spirltualitntem misslonoriam; studium ct precationes pro Missionibus, necnon
de istis nuntia genuina ct adaequata producit45; itemque
studiose absolvit officium iuventutem educandi atque cle­
ricos in Seminariis instituendi; curat quae ad synodorum
ct conciliorum ct coetuum seu Confcrentlarum Episcopa­
lium celebrationem spectant, eorumque statuta vel decre­
ta, secundum iuris praescripta, recognoscit; visitationes
statis temporibus indicit, quibus magis perspecta habean­
tur et regionum necessitates ct quaestiones graviores.
85. Eiusdem Congregationis est suscitare et, pro variis
urgentlorlbus regionum necessitatibus, distribuere missio­
naries; Incilare ct coordinarc subsidia, praesertim per Pon­
tificalia Opera Missionalia, eaque assignare iuxta locorum
917 indigentiam44. /
86. Huic Congregationi subsunt ratione finis definiti et
praevalentis, Instituta religiosa in Missionibus erecta iblque praesertim laborantia; societates ecclesiasticorum ct
mulierum sine votis ac Seminaria, quae ex statutis dum­
taxat fundata sunt ut in eis Instituantur missionarii pro
exteris missionibus, quod attinet ad eorum regulas, adminlstratlonem atque opportunas concessiones ad sacram or­
dinationem alumnorum requisitas, servatis tamen normis
editis a Congregatione pro Religiosis necnon, quoad studia
seu institutionem scientificam, a Congregatione pro Insti­
tutione catholica.
87. Tenetur autem negotia deferre ad competentes Con­
gregationes quae Fidem attingunt aut sacros ritus aut stu­
dia ecclesiastica vel catholicas Universitates, aut dispen­
sationes a matrimonio rato et non consummato; causas
matrimoniales insuper aliave negotia ordinem iudicialem
requirentia transmittit Sacrae Romanae Rotae.
88. Quod vero spectat ad ceteros sodales religiosos, sive
latini sive orientalium rituum, haec Congregatio competen­
tiam habet in ea dumtaxat quae hos qua missionaries, sive
uti singulos sive simul sumptos attingunt, firmo iure Con­
gregationis pro Ecclesiis Orientalibus et remissis ad Con­
gregationem pro Religiosis et Institutis saecularibus quae
religiosos qua tales, uti singulos vel simul sumptos, respi­
ciunt, salvo speciali Summi Pontificis praescripto.
89. Ad cooperationem missionalem fovendam habet
Consilium Supremum Pontificiis Missionalibus Operibus
regendis, a quo dependent Consilia generalia Unionis Missionalis Cleri, Operis a Propagatione Fidei, Operis a S. Pe­
tro Apostolo, Operis a S. Infantia.
90. Consultorum coetus in quo partem habent, praeter
ceteros viros peritos, etiam Secretarii trium Secretariatuum,
Moderatores Institutorum et Operum Pontificalium nec­
non repraesentantes tum Operum Regionalium pro Missio­
nibus tum Consociationum internatlonalium laicorum, no­
tiones colligit opportunas cum de condicione locali varia­
rum regionum deque modo cogitandi diversorum hominum
918 coetuum, tum dc methodis / evangelizatIonis adhibendis,
atque conclusiones sclentlflce fundatas, pro opere et coope­
ratione missionnli proponit47.
91. Officium administrativum curat aerarium Congre­
gationis seu bonorum administratlonem sub directione Car­
dinalis Praefecti, firmo onere reddendi debitam rationem
Praefecturae rerum oeconomicarum Sanctae Sedis.

IV.

SECRETAR LATUS

Cap. I.—Secretariatus

ad Christianorum
FOVENDAM

Cap. Π.—Secretarlatus pro non Christianis

96. Secretariatus pro non Christianis, moderante Car­
dinali Praeside et auxilium ferentibus Secretario et Subse­
cretario, eos salubriter attingit, Summo Pontifice proban­
te, qui Christianae religionis sunt quidem expertes, sed
al iquam religionem profitentur vel sensu religioso potiuntur.
97. Secretariatus Membra, praeter Cardinalem Praefec­
tum S. Congregationis pro Gentium Evangelizatlone, sunt
ea quae eliguntur a Summo Pontifice, sive e Sacro Collegio
Cardinalium, sive proponentibus Confercntils Episcopali­
bus locorum Missionum Itemque aliis in quorum circum­
scriptionibus complures non chrlstiani quavis dc causa,
etiam pro tempore, degant. Consilia autem affert Perito­
rum coetus, a Summo Pontifice adprobatorum.
98. Intacta competentia Congregationis pro Gentium
Evangelizatlone, ad finem suum assequendum Secretaria­
tus non modo studia promovet, sed et impensa caritate
fovet cum non Christianis rationes quibus efficiatur ut
mutua augeatur aestimatio.
99.Eiusdem Secretariatus est methodum et vias quae­
rere ad aptum instituendum dialogum cum non Christianis.
Curat / igitur ut non chrlstiani rite cognoscantur et iuste 920
aestimentur a Christianis, utque viclssim Udem Christianam
doctrinam et vitam aeque cognoscere et aestimare possint;
desideria Ordinariorum excipit et perpendit; formationi
consulit eorum qui in dialogum incumbent; incepta pro­
ponit, examinat, approbat quae experientia subieccriL
100. Eidem adnectilur Officium ad rationes fovendas
cum Musulmanis.
Cap. III.—Secretariatus pro non credentibus

101. Secretariatus pro non credentibus Praesldcm ha­
bet S. R. E. Cardinalem, iuvantlbus Secretario et Subse­
cretario, et constat ex quibusdam Cardinalibus et Episco­
pis a Summo Pontifice nominatis, quibus accedunt Consul­
tores ex toto Orbe electi.
102. Secretariatus, probante Summo Pontifice, In athei­
sm! studium Incumbit, ut eius diversas rationes intimius
exploret et, quoad fleri possit, colloquium Instituat cum
ipsis non credentibus, qui collaboration?m sincere accep­
tent.
et

“Cone. Vatie. Π, Decr. Ad ttnte diviniiiu cap. V, n. 29 (A. A. S. LVIII
(1966J, p. 979) [LE 3364 ). ° Ibid., cap. V, η. 29. *· Ibid-, cap. V, η. 29.
·’ Ibid., cap. V, η. 39.

5237

3588

auxilium praestant Secretarius et Subsecretarius. Consilia
autem Iuxta Normas generales, n. 5, praebent Consultores
clerici et laici ex universo Orbe advocandi, qui sint ln re­
bus oecumenlcis probe versati.
§ 2. Inter Membra Secretariatus adnumerantur ex of­
ficio Cardinales Praefecti Sacrarum Congregationum pro
Ecclesiis Orientalibus et pro Gentium Evangelizatlone, in­
ter Consultores vero semper sunt Secretarii earundem Con­
gregationum.
§ 3. Secrctariatus in duplex partitur Officium, sub im­
mediato ductu sui Delegati: alterum pro parte quae dicitur
occidentalis, alterum pro parte quae orientalis nuncupatur.
93. Secretariatus competentiam et munus habet foven­
di Christianorum unitatem. Ideoque, re prius delata ad
Summum Pontificem, rationes curat cum fratribus alia­
rum communitatum; de recta Interpretatione et exsecu­
tione principiorum oecumenisml agit; coetus catholicos co­
git vel alit et coordlnat, tum nationales tum Internationa­
les, unitatem Christianorum / promoventes; colloquia Insti- 939
tult quoad quaestiones et activitates oecumemcas cum Ec­
clesiis et communitatibus eccleslalibus a Sede Apostolica
selunclls; observatores catholicos deputat pro conventibus
Christianis; fratrum seiunctorum observatores ad conven­
tus catholicos invitat, quoties id opportunum videtur; de­
creta conciliaria, quae ad rem oecumenlcam attinent, ex­
secutioni mandat.
94. Competentiam insuper habet in rebus Judaeos sub
aspectu religioso respicientibus.
95. Negotia mixta concorditer tractantur cum Dicaste­
rils, quorum interest.

unitatem

92. § 1. Secretariatum ad Christianorum unitatem fo­
vendam, culus membra sunt Cardinales et Episcopi a Sum­
mo Pontifice nominati, moderatur Cardinalis Praeses, cui

d.

V. CONSILIUM DE LA ICIS
PONTIFICIA COMMISSIO STUDIORUM
A «IUSTITIA ET PACE»

103. Normae valent quae editae sunt In Litteris Apo­
stolicis Catholicam Christi Ecclesiam Motu Proprio dal!·
die 6 lan. 19674S./
921
M .4. .4. $. LIX 007), ΓΡ 15-15 fLE 351 J-

PAULUS VI, CONST. REODflM DE CURIA ROMANA

D 3533

VI.

TRIBUNALS

Op. I.—Supremum Tribunal Signaturae Apostolicae
104. Supremam Tribunal Signaturae Apostolicae con­
stat ex nonnullis S. R. E. Cardinalibus a Summo Pontifice
nominatis, quorum unus, ab eodem delectus, Praefecti mu­
nere fungitur, auxilium ferentibus Secretario et Subsecrelarfo. Duplicem habet sectionem.

105. Per sectionem primam Tribunal ea cognoscit, aut
ex potestate ordinaria aut ex potestate delegata, quae ei­
dem tribuuntur In Codice iuris canonici*·; competentiam
tribunalium, etiam pro causis matrimonialibus constituto­
rum, prorogat; forum peregrinorum in Urbe, donec alitcr
provideatur, extendit ad processus nullitatis matrimonii,
extraordinariis dumtaxat in adiunctis et gravissimis de
causis; ad normam sacrorum canonum invigilat pro mu­
nere suo rectae administration! Justitiae; tribunalium regio­
nalium vel interregionalium erectionem curat; luribus gau­
det, quae eidem tribuuntur in Concordatis inter Sanctam
Sedem et varias Nationes.
106. Per alteram sectionem Signatura Apostolica con­
tentiones dirimit ortas ex actu potestatis administrativae
ecclesiasticae, et ad eam, ob interpositam appellationem
seu recursam adversus decisionem competentis Dicaslerii,
delatas, quoties contendatur actum Ipsum legem aliquam
violasse. In his casibus videt sive de admissione recursus
sive de illegitlmitate actus impugnati.
107.Per eandem sectionem ludlcat insuper de conflic­
tibus competentiae inter Dicasteria Sedis Apostolicae; co­
gnoscit negotia administrativa a Romanae Curiae Congre922 gationlbas ipsi / delata; videt de quaestionibus a Summo
Pontifice eidem commissis.
108. Signatura Apostolica regitur lege propria.
Cap. II.—Sacra Romana Rota

109. Firmis manentibus praescriptis Codicis iuris ca­
nonici
competentia Sacrae Romanae Rotae in causis
nullitatis matrimonii ad Sedem Apostolicam rite delatis,
extenditur etiam ad causas inter partem catholicam et
acatholicam, vel Inter partes acatholicas, sive ad latinum,
sive ad orientales ritus alterutra, vel utraque pars baptizata
pertineat, remissis tamen quaestionibus doctrinalibus, Fi­
dem attingentibus, Congregationi pro Doctrina Fidei, ad
normam nn. 29 et 31 huius Constitutionis.
110. Sacra Romana Rota suis regitur normK
Cap. III.—Sacra Paenitentiaria Apostolica
111. Sacrae Paenitentiariae Apostolicae praeficitur Car­
dinalis Pacnitentlarius Malor, qui adiuvatur a Regente
aliisque Praelatis, qui eiusdem Paenitcntlarli Maioris Con­
silium efficiuntSl.
112. Huius tribunalis iurisdlctio complectitur ea quae
forum internum etiam non sacramentale respiciunt; quare
hoc tribunal pro foro interno largitur gratias, absolutiones,
dispensationes, commutationes, sanationes, condonatio923 ncs·/

113. Eidem dumtaxat Paenitentiariae insuper deman­
dantur ea quae spectant ad concessionem et usum indul­
gentiarum, salvo tamen iure Congregationis pro Doctrina
Fidei videndi ca quae doctrinam dogmaticam circa easdem
Indulgentias attingunt.

VII.

OFFICIA

Cap. L—Cancellaria Apostolica
114. Concellaria Apostolica, cui praeest Cardinalis
S. R. E. Cancellarius, luvante Regente, munere fungitur
expediendi tum Litteras Decretales atque Constitutiones
apostolicus, tum Litteras apostolicus in forma Bullae vel
Brevis maioris momenti, proutl lege statutum est, vel id
commissum a Summo Pontifice aut a propriis Romanae
Curiae Dlcasterils.
·· Can. 1603. 1604. iSo$ C. I. C.
•’Can.
1579; cf. etiam can. 1557, |:C.I.C
M Ρυη XI, Cotut. Qm/
Notai, dici 35 martii 1915. nn·
cfr. A. A S XXVIII (iwb p. 97 ” (LE

5239

1007 AUG 15

115. Litterae, sive In forma Bullae sive In forma Bre­
vis, ne expediantur, nisi dc mandato Summi Pontificii vel
cuiusdam Dicaslerii, singiilatim servatis eiusdem mandati
terminis 4S.
116. Canccllarlac Apostolicae est sigillum plumbeum
atque anulum piscatoris summa cura custodire.

Cap. II.—Praefectura

rerum oeconomicarum

S. Sedis

117. Praefectura rerum oeconomicarum Sanctae Sedis,
quam dirigit Commissio trium Cardinalium, quorum unus
Praesidis munere fungitur, iuvante Praelato Secretario,
coordinat omnes ad ministrat Iones bonorum Sanctae Sedis
eiusque invigilat. /
934

118. Praefecturae adsunt Ratiocinator Generalis aliique Computatores, iuxta necessitates, eidemque consilium
praebet Coetus consultorum ex clericis vel laids vere pe­
ritis eligendorum a Summo Pontifice.
119. Commissio Patrum Cardinalium, Praelatus a Se­
cretis et Consultores elapso a nominatione quinquennio
indigent confirmatione.
120.

Praefectura munera obtinet quae sequuntur

1. · recipit tum relationem de statu patrimoniali et oe­
conomico, tum rationem occepti ct expensi atque aestima­
tionem sumptuum sive praeviam sive posteriorem exhibi­
tam a bonorum Administratoribus, qui a Sancta Sede pen­
dent, licet ouamdam vel etiam plenam libertatem (vulgo:
autonomia) habeant, haud exceptis Commissionibus et Adminlstrationibus Pontificiis sive in Urbe sive extra Urbem,
salva tamen peculiari ordinatione Instituti Religionis ope­
ribus tutandis;
2. ® sedulo perpendit rationem et aestimationem, de
crulbus supra, ut —statuto tempore— per Cardinalem
Praesldem exhibere possit approbationi Summi Pontificis
generalem computationem (=> bilancio) accepti et expensi
anni superioris (consuntlvo) necnon praeviae aestimationis
pro anno subséquente (preventive);
3. ® coordinat omnia nummaria Sanctae Sedis incepta
(vulgo Investi menti, operazionl importanti) lisque invigi­
lat, ita ut singula ordinatim procedant ad suum assequen­
dum finem;
4. ® examinat laborum adumbrationes, tum praevias
tum exsecuti vas ct, si opus fuerit, ipsis laboribus invigilat;
5. ® taxat centesimas partes, Administration! Generali
Patrimonii Apostolicae Sedis tradendas, titulo contribu­
tionis ad onera levanda;
6. ® libros inspicit ct documenta, caque expendit quae
ordinariam gestionem excedunt; dc quibus relationem
scriptam per Cardinalem Praesldem Summo Pontifici
tradit.
121. Praefectura cognoscit insuper de iis oui, munus
sibi commissum obeuntes, patrimonio Sanctae Sedis dam­
num quomodocumque intulerint. Actiones poenales autem
vel civiles / deferentur Tribunali competenti, aut, sl hoc «a
desit. Commissioni specialiter deputandae vel, de Summi
Pontificis mandato, Tribunali S. R. Rotae.

Cap. III.—Camera Apostolica
122. Camera Apostolica, cul praeficitur Cardinalis
S. R. E. Camerarius, vel, co impedito, Vice Camerarius,
munus servat curandi atque administrandi bona et iura
temporalia Sanctae Sedis, quo tempore hacc vacat1*.
In his obeundis muneribus adamussim observentur spe­
ciales leges iam latae vel edendae.

Cap. IV.—Administratio Patrimonii Apostolicae Sedis

123.Administratio Patrimonii Apostolicae Sedis, cul
praeest Cardinalis Praeses, assistente Patrum Cardinalium
Consilio, et. adiutricem operam praestante Secretario, du­
plicem sectionem habet: ordinariam ct extraordinariam.
124. I 1. Sectio ordinaria commissis muneribus admi­
nistrandi fungitur, Delegato directe moderante.

§ 2. Sectio extraordinaria, altero Delegato moderante,
munera obtinet a Summo Pontifice ipsi commissa, et suis
regitur peculiaribus legibus.
••Caa. soC. l.C. ·· Can. 363 C. I. C. ·· Can. 354 C. I. C.

5210

SACRA CONGR. RELIGIOSORUM - PAULUS VI

1067 AUG 17-19

Cap. V.—Apostolici Palatii Praefectura

125. Praefectum Palatii Apostolici, quam moderatur
Praefectus, luvante Regente, praeest Palatio Apostolico,
et Summo Pontifici adest, sive in Ipso Palatio, sive quo
926 (He se confert. /
126. f 1. Eiusdem Praefecturae est admissiones co­
ram Summo Pontifice ordinare, ct omnia apparare quae
respiciunt sacras caeremonias pontificias extra partem
stride liturgicam, reservatis autem Vicario Generali Civi­
tatis Vaticanae omnibus quae ad curam spiritualem spec­
tant eorum qui in eadem Vaticana Civitate commorantur
vel laborant, concordi consilio cum iis quorum interest.
f 2. Item ad Praefecturam pertinet necessaria vel op­
portuna disponere, quotiescumque Summus Pontifex e Pa­
latio Apostolico in Urbem se confert; opem vero auxilium­
que praestare Sccrctariae Status quoties Summus Pontifex
ad peregrinationes apostolicas sese accingit.
127. Praefectura insuper cognoscit de priore loco at­
tribuendo sive Patribus Cardinalibus sive Legatis, quos
Nationes ad Sanctam Sedem mittunt M; itemque, coniunctim cum Secretaria Status, servat quae servanda sunt, cum
ii, qui supremum tenent populorum principatum, vel cxcelst dignitate praediti sunt, a Romano Pontifice sollem­
niter admittuntur coram.
128. Praelatus Palatii Apostolici Praefectus indiget
confirmatione novi electi Summi Pontificis.
Cap. VI.—Generale Ecclesiae Rationarium
129. Ecclesiae Rationarium seu Officium Statisticae
munus habet notitias colligendi et ordinatim componendi,
quae necessariae vel utiles ad Ecdesiae statum melius di­
gnoscendum et ad sacros Pastores adiuvandos videantur.
130. Officium, ut notitiae rite comparentur, opportu­
nis datis normis curat ut in paroeciis, dioecesibus, regioni­
bus, religiosorum institutis necnon in Dicasteriis Romanae
Curiae, iisque indicata via et ratione, rationaria seu indices
rite conficiantur, quae statis temporibus ad ipsam mittan927 tur, ut coordinate/ summa earum omnium rerum fiat,
quae ad vitam Ecclesiae respiciunt.
131. Officium, facta comparando, indices generales exa­
rat et iis quorum interest illustrat, ut accuratissime osten­
datur momentum eorum quae observantur, causas indi­
cando atque effectus inde nascentes.

APPENDIX
«
132. Reverenda Fabrica S. Petri curare perget ea
quae ad Basilicam Principis Apostolorum pertinent, iuxta
praescriptum Constitutionis Sapienti Consitio, diei 29 lunii
1908, et concorditer agens cum Capitulo eiusdem Basilicae.
133. Permanent in statu quo ante Bibliotheca Aposto­
lica Vaticana, Archivum Secretum Vaticanum, Typogra­
phy et Libraria Vaticana, Officium Magistri largitionum
Pont. Max. seu Eleemosynaria Apostolica, Consilium pro
instrumentis communicationis socialis, ceteriquc Coetus
permanentes Pontificii, necnon Consilium ad exsequendam
Constitutionem Concilii Vaticani II de Sacra Liturgia, do­
nec munus absolvat.
134. Quae autem respiciunt Pontificiam Domum suis
regentur normis.
Secretorius vero Brevium ad Principes et Sccrelarius
Epistolarum latinaram muneribus cuiusque propriis fungi
pergent, donec aliter provideatur.

Π)
135. Huic Constitutioni Apostolicae accedet Ordo ser­
vandus seu normae communes quibus disciplina et modus
tractandi negotia in Dicasteriis Sanctae Sedis praestituitur,
firma manente generali norma de qua In tit. I, cap. I,
928 n. 12./
III)
136. In omnibus autem et singulis recensitis Congrega­
tionibus, quemadmodum et in ceteris Dicasteriis, hoc in
primis solemne sit, ut nihil grave et extraordinarium aga­
tur, nisi a Moderatoribus eorundem Summo Pontifici fue­
rit ante significatum.
Insuper decisiones quaevis pontificia approbatione Indi­
gent, exceptis iis pro quibus Dicasteriorum Moderatoribus
5241

n. 3589-3590

speciales facultates tributae sint, cxceptlsque sententiis
tribunalis S. R. Rotae et Signaturae Apostolicae intra li­
mites suae competentiae latis.
• · ·
Decernentes praesentem Constitutionem Apostolicam
firmam, validam ct efficacem semper esse ac fore, suosque
Îdenarios et Integros effectus sortiri atque obtinere a Kaendis lanuariis anni mcmlxvhi et illis ad quos spectat aut
quomodolibet spectabit in omnibus et per omnia plenis­
sime suffragari, contrariis quibusvis, etiam specialissima
mentione dignis, non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petram, die xv mensis Augusti,
in Assumptione B. Μ. V., anno mcmlxvti, Pontificatus
Nostri quinto.—Paulus Pp. VI.
Adn. E BERGH in NrT 80 (1968) 299-308; L GORDON in PrM 58
(1969) 59-116; A- GUTIERREZ m CpR 48 (1939) 325-338; G. M. PINNA
in ApoU. 43 (1970) 45-57 et in Rlr. dioc. Roma 8 (1957) 1029-1040;
F. ROMITA in ME 93 (1968) 55-95; J. SANCHEZ in REDC 22 (1966)
481-478. 23 (1987) 85-107, 333-371; J. A. SOUTO in hia can. 8 (1968)
547-568.

358.9
1967 AUG 17.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·

Experimenta

contra ius commune vel particulare
permittuntur quoad recitationem ciioralem Officii
Divini, quoad habitum religiosum et quoad clausuram

Vigore facultatum a SSmo Domino Nostro concessarum,
Sacra Congregatio Negotiis Religiosorum Sodalium prae­
posita, attentis expositis, benigne adnuit experimentis fa­
ciendis contra ius commune, ita ut:
1. Quoad recitationem diDini Oflicii: «Omnes Fratres
faciant divinum Officium iuxta mandatum Regulae. Ubi
Fratres convivunt vel quocumque conveniunt, Officium
divinum sit eorum communis oratio et ordinarie communi­
ter peragatur, salva Fratrum laicorum libertate Officium
«Pater noster» a Regula praescriptum recitandi. Communis
divini Officii celebratio non ad determinatum locum, sed
ad fraternitatem pertinet Ecclesia tamen ordinarie prae­
feratur, tum quia locus sacer, tum quia in ea efficacius
testimonium orationis populo Dei reddi potest.
«Capituli conventualis est, approbante Ministro Provin­
ciali, cum consensu sui Deflnitoril, determinare tempus
ceterasquc circumstantias Eucharistiae celebrationis et ora­
tionis in communi, sive agatur de divino Officio, sive de
Verbi Dei aliisque celebrationibus Ordinis indoli consen­
taneis, servatis tamen normis a competenti Auctoritate
datis. In Ecclesiis Ordinis foveatur cantus Laudum et Ve­
sperarum cum populo.»
2.Quoad habitum religiosum: «Habitus communis Fra­
trum Minorum, iuxta Regulam et tradittonalem formam
Ordinis, constet tunica cum caputio subnigri seu fulvi co­
loris, ct corda alba.
«Usus tamen habitus circumstantiis peculiaribus accom­
modari potest; et Fratribus licet uti aliis vestibus a Definitorio provinciali determinatis, servato more ecclesiastico­
rum in regione. Ubi fieri potest, Fratres sandaliis utantur,
nisi rationabilis causa aliud suadeat.»
3. Quoad clausuram: «Ad vitam familiae religiosae pro­
tegendam, servetur clausura. Superioris maioris est clau­
surae limites definire aut mutare; Immo clausuram ipsam
poterit etiam ad tempus tollere, gravi de causa, consen­
tiente Definitorio et audito Discretorio conventual!. Guardianus autem potest limites clausurae mutare et etiam
tollere tantum per modum actus et gravi de causa.»
Contrariis quibuslibet non obstantibus. Datum Romae,
die 17 Augusti A. D. 1967.—I. Card. Antoniutti, Prae/.
Ant. Mauro, A Secr.
* Ordini Fratrum Minorum. Prot N 6844 57: CpR 45 (13*7) 416. V:d·
Precea apud CpR 49 (1967) 415-416.

3590
1967 AUG 19.-PAULÜS VI, LIT. AP. AAS 60 (1963) 10

Nuntiatura Apostolica

ln

Regno Lrsotriano erigitur

PAULUS PP. VI
Ad perpetuam rei memoriam.—Quantum utilitatis e pu­
blicis officiorum rationibus, quae Apostolicae huic Sedi cum

5212

SACRA CONGREGATIO SACRAMENTORUM

η. 3591-3592

Civitatibus soleat exsistere, neminem latet estque usu iam
dndum comprobatum. Cum igitur commodum visum esse
fuerit Apostolicam Sedem ct Lesothianum Regnum publi­
cis huiusmodi vinculis Inter se coni ungi. Nos, motu proprio,
certa scientia ac matura deliberatione Nostra deque Apo­
stolicae potestatis plenitudine, harum Litterarum vi Aposlolicam Nuntiaturam apud Regnum Lesothianum erigimus
ct constituimus, eidemque omnia et singula deferimus of­
ficia, privilegia atque indulta, quae Legationum huiusmodi
propria sunt. Contrariis quibusvis nihil obstantibus. Haec
edicimus, statuimus, decernentes praesentes Litteras fir­
mas, validas atque efficaces fugiter exstare ac permanere;
suosque plenos atque integros effectus sortiri et obtinere;
eidemque Legationi sic per Nos constitutae nunc et in
posterum plenissime suffragari; slcque rite indicandum esse
ac definiendum; irritumque ex nunc et inane fieri, si quid­
quam secus, super his, a quovis, auctoritate qualibet, scien­
ter sive ignoranter contigerit attentari.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, die xix mensis Augusti, anno mcmlxvit, Pontificatus
Nostri quinto.—Hamictus I. Card. Cicognant, a publicis
Ecclesiae negotiis.

3591
1967 AUG 22.-SC SACRAMENTORUM, DECRETUM. PART.·

Decretum

de ordinandis tribunalibus ecclesiasti as
PROVINCIALIBUS DlTIONIS COLUMBIANAE

Excmus Episcoporum Coetus Columbiae, in America
Meridionali, prae oculis habitis:
Iis quae Litteris Apostolicis «Qua cura·, die 8 Decembris
1938 Motu Proprio a Pio PP. XI, v. m. datis (A. A. S.,
XXX, p. 410 ss.) [LE 1457]. pro Tribunalibus ecclesiasticis
Italiae salubriter provideque statuta fuere;

Decreto S. Congregationis dc Disciplina Sacramentorum
diei 28 lanuarii 1946 (A. A. S., XXXVIII, p. 281 pp.)
[LE 1850J, pro Tribunalibus ecclesiasticis matrimonialibus
Ditionis Canadensis ordinandis;
Decreto eiusdem S. Congr. diei 31 Decembris 1956 (A.A.S.
XXXIX, p. 163 ss.) [LE 2619J, pro Tribunalibus eccle­
siasticis matrimonialibus Insularum Philipplnarum ordi­
nandis;
Decreto eiusdem S. Congr. diei 16 Februarii 1965 pro
Tribunalibus Ecclesiasticis Massiiien. et Aquen. constituen­
dis, ad causas nullitatis matrimonii octo dioecesium Galliae
meridionalis pertractandas [LE 3261 J;
Decreto eiusdem S. Congreg. dici 17 Februarii 1965 pro
Tribunalibus Ecclesiasticis Tolosan. et Ruthenen. consti­
tuendis, ad causas null, matrimonii aliarum undecim dioe­
cesium Galliae [LE 3260];
Decreto S. Congregationis Consistorialis dici 18 Mali 1965
(A. A. S., LVII, p. 1006 ss.) [LE 3284], «Tolosanae-Ruthenensis ct aliarum. De causis agendis·, quo praecedens
Decretum extensum fuit ad causas sive contentiosas sive
criminales;

1007 AUG 22

Quas preces Sacra haec Congregatio dc Disciplina Sacra­
mentorum cum rite perpendisset, prorogata petita compe­
tentia a Sacris Congregationibus Consistorial! (LitL die 5
Mali sub N. 521/67 datis) et de Propaganda Fide (LitL die
5 Mali sub. n. 2069/67 datis), attento etiam favorabili roto
Exemi Nuntii Apostolic! in Columbia, per lafrascriptam
Card. Praefectum retulit Ssrîio Domino Nostro Paulo Di­
vina Providentia Papae VI in Audientia die 17 Junii 1967
eidem benigne concessa.

Sanctitas vero Sua quae sequuntur, ad quinquennium
el ad experimentum, statuere dignata est, decernens eadem
execution! mandanda, contrariis quibuscumque, licet spe­
ciali mentione dignis, minime obstantibus:

I. Constituuntur octo Tribunalia Provincialia in sedibas
Metropolitanis Bogotensi, Caliensi, Cart h agi nensi, Manqu­
ions!, Medellcnsi, Ncopampilonensi, Popayanensi et Tunquensl ad definiendas, in prima instantia, causas, sive for­
males, sive summarius, nullitatis matrimonii, coniugum
separationis necnon causas contentiosas et criminales dioe­
cesium suffraganearum, Vicariatuum Praefecturarumque
Apostoli carum.

II.In urbe Bogotensi constituitur Tribunal Unicam
Appellationis ad definiendas in 2.° Jurisdictionis gradu uni­
versas causas Ditionis Columblanae a Tribunalibus Provin­
cialibus in prima instantia pertractatas, incolumi semper
manente jure appellandi ad Tribunal Sacrae Romanae Ro­
tae iuxta can. 1599 par. 1, n. 1.
Tribunal tamen Unicum Appellationis in urbe Bogotensi
constitutum sedem propriam habeat, a sede tribunalis pri­
mae instantiae omnino distinctam, et Officialem, Vice Of­
ficialem, Judices, Promotorem Justitiae, Vinculi Defenso­
rem et alios administros ab iis, qui in tribunalibus provin­
cialibus operam dant, diversos.
IIL Officiales, Vice Officiales, Judices, Promotores
Justitiae et Vinculi Defensores (necnon, si opus sit, eorum
substituti) octo Tribunalium Provincialium ex omnibus
dioecesibus et Vicariatibus ac Praefecturis Apostolicis
aeque deligi debent; omnes, tamen, constituantur oporteL
ad validitatem, in Coetibus Provincialibus Episcoporum ad
majorem suffragiorum partem.

IV. Officialis, Vice Officialis, Judices, Promotor Justi­
tiae et Vinculi Defensor (necnon, si opus sit, eorum substi­
tuti) Tribunalis Unici Appellationis, nominentur, item ad
majorem suffragiorum partem, a Conferentia National!
Episcoporum, approbante Sacra Congregatione de Disci­
plina Sacramentorum.
V. Tribunalium Provincialium primae Instantiae et Tri­
bunalis Unici Appellationis lura et Officia, practlcam agen­
di rationem, tempus exeeutionis eorum quae supra statuta
sunt normasque temporarias, relate ad causas pendentes,
Sacra Congr. de Disciplina Sacramentorum definiet.
Eadem Sacra Congregatio vigilem sedulamque pro suo
munere operam dabit ut tum Officiales, tum Judices, tum
praesertim Promotores Justitiae et Vinculi Defensores mu­
neribus suis rite naviterque perfungantur iuxta normas ab
eadem S. Congregatione editas vel edendas.
VI. Ad provinciarum ecclesiasticarum fines autem con­
stabiliendos, In Ditione Columbiana, ipse Episcoporum Nationalis Coetus jure proprio utatur.
Datum Romae, cx Aedibus Sacrae Congregationis de
Disciplina Sacramentorum, dic 22 Augusti A. D. mcmlxvil
B. Card. Aloisi Masella, Praei. B. Fagiolo, Subsecr.

Perpensis gravibus difficultatibus, quas idem Coctus,
praesertim in praesentiarum, experitur, ob sacerdotum
penuriam, qui ad judiciarium laborem Incumbant, ad
propria ac idonea Tribunalia constituenda, a S. Congrega­
tione de disciplina Sacramentorum postulat ut, prorogata
• REDC 25 (1959) 335-337. Adn. A- TOBON in REDC 25 (1«9)
a S. Congr. Consistorial i competentia ad causas sive cri­
332-402.
minales sive contentiosas et a S. Congreg. de Fide Prop, pro
locis Missionum pertractandas, Tribunalia ecclesiastica Di­
tionis Columblanae prout sequitur, ordinentur:
3592
Constituantur tribunalia provincialia ad causas univer­
sas, sive matrimoniales (formales, summorias, coniugum
separationis) sive contentiosas sive criminales pertrac­
1967 AUG 22.-SC SACRAMENTORUM, NORMAE. PART.·
tandas.
Normae pro exsequendo decreto 22 aug. 1967 de
Quae Tribunalia provincialia primae Instantiae commu­
ORDINANDIS TRIBUNALIBUS ECCLESIASTI OS PROVINCIALI­
nia sint omnibus dioecesibus uniuscuiusque provinciae et
BUS ET TRIBUNALI UNICO SUPERIORI APPELLATIONIS IN
insimul unicuique propria. Tribunalis provincialis praete­
DITIONE COLUMBIANA PRO CAUSIS NULLITATIS MATRIMONII
rea competentia extendatur etiam ad territoria Christianae
ALIISQUE CONTENTIOSIS ET CRIMINALIBUS IN PRIMO ET
fidei propagatoribus commissa:
SECUNDO JURISDICTIONIS GRADU PERTRACTANDIS
Constituatur pariter In civitate Bogotensi Tribunal Uni­
cum Appellationis ad pertractandas, in secunda Instantia,
Ut ad effectum deducantur quae per praefatum Decre­
universas causas Ditionis Columblanae, incolumi semper
tum diei 17 mensis lunll 1967 [22 Augusti 1967: LE 3590]
manente facultate directe appellandi ad Tribunal Sacrae
praescripta sunt, Sacro haec Congregatio quae sequuntur
Romanae Rotae luxta can. 1599 par 1, η. 1 C. J. C.
5243

5214

1007 AUG 22

SACRA CONGREGATIO SACRAMENTORUM

Cap. I.—De Tribunalium moderatore, judicibus
el administris

Art. 1. a) Tribunal provinciale subest auctoritati Archleplscopi loci In quo ipsum sedem habet, qui proinde,
Idem regit ct moderatur nomine omnium provinciae Epi­
scoporum eidemque omnia iura ct officia attribuuntur quae
Onunarlls locorum, ad norman sacrorum canonum et In­
structionis Sacrae huius Congregationis de Disciplina Sa­
cramentorum diei 15 Augusti 1936 ILE 1347J, circa pro­
prium Tribunal competunt, nisi aliter Infra cautum sit,
vel sublecta materia exigat.
b) Sede Metropolitana Archicplscopl Moderatoris va­
cante, tribunal provinciale regatur ad normam Juris et
Instructionis dici 15 Augusti 1936; nominationes vero vel
remotiones personarum fient in Coetu Provinciali Excrhorum Ordinariorum, cui praeerit senior Archleplscopus.
c) Tribunal Unicum Superius Appellationis subest auc­
toritati Sacrae huius Congregationis, quae repraesentatur
per Excihum Nuntium Apostolicum pro tempore, coque
absente, per cum qui Nuntii Apostolic! legitime vices gerit.
Art. 2. Judices et administri tribunalis provincialis
constituentur in Coctu Provinciali Excmorum Ordinario­
rum Provinciae.
Nomina eorum nui electi sint ad munera Officialis (necnon, sl extent, Vicc-Officialium), Judicum, promotoris
justitiae, defensoris vinculi (horumque, sl adsint, substi­
tutorum), tribunalium provincialium primae instantiae cum
Excifio Nuntio Apostolico Ditionis Columblanae quam­
primum ab Exciïio Praeside Coetus Provincialis communi­
centur, una cum indicatione aetatis, studiorum, curriculi
vitae necnon cum testimonio circa eorum sacerdotales vir­
tutes, hanc etiam ob causam ut eidem Nuntio opportuni­
tas praebeatur significandi utrum cuiusquam electorum
Dominationi aliquid obstet.
Art. 3. Candidati ad munera Officialis, necnon Vlceofficialls, judicum, promotoris Justitiae ct defensoris vin­
culi (ac, si adsint, substitutorum) Tribunalis Unici Supe­
rioris Appellationis proponendi sunt ab Excmis Ordina­
riis Ditionis Columblanae in Coetu Generali, Excmo Nun­
tio Apostolico praesidente, Sacrae huic Congregationi, quae
eos eliget ad munera.
Ceteri vero administri Tribunalis Unici Superioris Ap­
pellationis nominabuntur a praedicto Episcoporum Coetu
Generali.
Una cum nominibus candidatorum Sacrae huic Congre­
gationi transmittantur pro singulis indicationes aetatis, stu­
diorum curriculi vitae necnon testimonia circa eorum sa­
cerdotales virtutes ut supra in art. 2.
Si Id expedire ccnsuerit, Sacra haec Congregatio eligere
poterit personas a candidatis propositis diversas.
Art. 4. Curandum erit ut candidati non modo morum
integritate praestent et laurea vel saltem licentia in jure
canonico sint praediti, sin minus scientia et experientia
juridica vere polleant, sed tempus quoque sufficiens im­
pendere valeant muneribus sibi collatis rite obeundis.
Nominationes de quibus supra generatim ad triennium
fiant, salva facultate eas confirmandi ad successiva trien­
nia.
Art. 5. Omnes qui Tribunal provinciale constituunt aut
eidem operam praestant, jusiurandum de officio rite et
fideliter implendo coram Archiepiscopo Moderatore Tribu­
nalis Provincialis praestare debent.

Judices et omnes Administri Tribunalis Unici Superioris
Appellationis coram Excmo Nuntio Apostolico pro tem­
pore iusiurandum praestabunt.
Art. 6. Officialis, Vice-Officlales, judices, promotor luititiae et vir culi defensor (necnon, sl adsint, eorum substi­
tuti) tribunalis provincialis primae instantiae, ab Archiepi­
scopo sedis tribunalis Provincialis removeri non possunt,
durante munere, nisi gravi et urgenti dc causa, auditoque
Excmo Nuntio Apostolico, qui statim Sacram hanc Con­
gregationem certiorem faciet.
Memorati autem administri Tribunalis Unici Superioris
Appellationis tantummodo a Sacra hoc Congregatione re­
moveri poterunt.
Art. 7. Nemo judicis munere in causa matrimoniali
fungi poterit qui advocati vel procuratoris munus actu
exerceat, sive directe sive per interpositam personam,
quamvis id etiam apud alia Sanctae Sedis tribunalia agat:
idem valet pro justitiae promotore et pro vinculi defen­
sore. Iidem omnes districte vetantur in quaslibet causas

5245

η. 3593

matrimoniales extra munus suum se quomodolibet inge­
rere.
Art. 8. Archleplscopus Sedis Tribunalis Provincialis,
collatis consiliis cum ceteris Excmis Episcopis provinciae,
Album advocatorum et procuratorum tribunalis conficien­
dum curet, iuxta artt. 17-53 memoratae Instructionis fdemque peragat Excrhus Nuntius Apostollcus ad Tribunal
Unicum Superioris Appellationis, quod attinet, praehabita aprobatione Sacrae huius Congregationis.
Cap. II.—De modo procedendi in tractatione causarum
matrimonialium

Art. 9. Ut tuto procedatur in causis matrimonialibus
pertractandis apud Tribunalia quae, praefato Decreto diei
17 Junii c. a., in Ditione Columbiana, instituta sunt, adamussim Instructio diei 15-8-1936, supra memorata, serve­
tur, his tantum additis aut Immutatis quae infra adnotantur.
Ari. 10. Quoad tribunalis provincialis primae instan­
tiae competentiam serventur artt 1-12 praefatae Instruc­
tionis, attento quod tribunal provinciale relate sive ad
universas causas matrimoniales et ad causas coniugum se­
parationis sive ad causas contentiosas sive criminales com­
mune est ac proprium singulae cuiusque dioecesis provin­
ciae necnon singulorum locorum Missionum.

Art. 11. Causae ita inscribantur: primum ponatur no­
men tribunalis provincialis, dein dioecesis celebrati matri­
monii vel partis conventae, postremo titulus causae, ex
gr. «Tribunal Bogotense-Zipaquiren. Nullitatis Matrimo­
nii (N. N.)».
Art 12. Ad Episcopum domicilii coniugum spectat ju­
dicium de existentia adiunclorum ferre, de quibus in art.
38 $ 2 et 39, b) Instructionis Provida Mater |LE 1347 J
quod tamen judicium antequam ferat, opportune cum
Excmo Moderatore Tribunalis aget.

Art. 13. Exemi Moderatoris Tribunalis erit tutorem
aut curatorem admittere vel designare ad normam art. 78
memoratae Instructionis, collatis consiliis cum Episcopo
partis conventae cui tutor vel curator est constituendus.
Art. 14. a) In casibus exceptis, de quibus in cann. 19901992, quaelibet petitio remittatur ad Archlepiscopum tribu­
nalis provincialis, qui, prachabito Voto Episcopi domicilii
coniugum, de eodem videat, ad nonnam Tit. XV citatae
Instructionis. Officialis vero, de quo in art. 228 Instructio­
nis, est Officialis Tribunalis provincialis.
b) Vinculi Defensor autem facile ne oraltat appellatio­
nem, de qua in art. 229 Instructionis Provida Mater, In­
terponere ad tribunal alterius instantiae, praesentim cum
agatur de impedimentis a quibus dispensari solet.

Cap. IL—De ministrorum tribunalium, addocalorum
et procuratorum renumeratione necnon de taxis
et judicialibus expensis
Art. 15. Remuncrationcs pro Tribunalium Ministris ab
Excmorum Episcoporum Coetu definiantur, probe consi­
deratis locorum temporumque adiunctis, sicut et causarum
numero, adeo ut lidem congrua mercede donentur.
Art. 16. Idem Exctfiorum Episcoporum coetus taxarum et expensarum judicialium necnon emolumentorum
ad advocatos et procuratores spectantium notulam pro
causis nullitatis matrimonii pertractandis definht.
Notula ipsa vero taxarum, expensarum judicialium (prae
oculis habito art. 233 citatae Instructionis) ct emolumen­
torum distincte litigantibus necessario notiflcctur.

Art. 17. Exahi Ordinarii ir suctis Regionalibus Coe­
tibus contributionem statuant singularum dioecesium pro
expensis Tribunalium, numero catholicorum vel etiam, sl
opportunum fuerit, numero causarum singularum dioece­
sium proportlonatam.
Ad gratuitum vel semigratuitum patrocinium quod at­
tinet, quoties idem ad normam juris (c. 1914 ss.; art. 237 ss.
Instructionis Provida Mater) concessum fuerit, litigantium
dioecesi vel dioecesibus onus incumbet expensas solvendi.
Art. 18. Curent Ex cibi Moderatores, ut collatis con­
siliis cum ceteris Episcopis Regionis vel Provinciae in sede
Tribunalium sive primae instantiae sive in sede Tribunalis
Unici Superioris Appellationis, juridica UlNMhecti consti­
tuatur ad Ministrorum muneri favendum.

5340

CONSILIUM LITURGIAE - SACRA CONGR. RITUUM

η. 3593-3594

Cap. IV.—Normae temporaneae seu transitoriae
Quae supra statuta sunt necnon Decretum dici 17 men­
sis Junii 1967 de ordinandis Tribunalibus Ecclesiasticis in
Ditione Columbiana exsecutioni mandentur die 12 Octo­
bris 1967.
Quoad causas quae dicta die pendentes in prima instan­
tia inveniantur in Tribunalibus dioeccsanis, ita procedatur:

1) Si 1 ibcllus iam oblatus est, nec adhuc ad litis contesta­
tionem seu dubiorum concordandam (c. 1727 C. J. C.: art. 88
Instr. Provida Mater) deventum sit, libellus ipse ad com­
petens tribunal primae instantiae, iuxta superius Decretum,
transmittatur, neque de causa ulterius agat tribunal dioccesanum.
2) Sl instructio processus in prima instantia sit tantum
initiata perlitis contestationem et partes, Vinculi Defensor
et Justitiae Promotor, si causae interserit, non obstent,
processus deferri potest ad competens Tribunal primae
instantiae iuxta superius Decretum.
3) Causa Iam conclusa (art. 177 Instr. Provida Mater),
Tribunal dioecesanum sententiam definitivam edat neces­
se est.

4) Idem fiat, mutatis mutandis, in causis quae agiten­
tur in gradu appellationis.

SS. D. N. Paulus Divina Providentia Pp. VI, in Audien­
tia Emmo huius Sacrae Congregationis Cardinali Praefecto
die 17 Junii 1967 concessa, praefatas Normas benigne con­
firmare ct ratas habere dignatus est.

Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis de
Disciplina Sacramentorum, die 22 Augusti 1967.—B. Card.
Aloisi Ma sella, Prae). B. Fagiolo, Subsecr.
♦ REDC 25 (1969) 387-391. Adn. A. 7OBON in REDC 23 (1969)
392-402.

3593
1967 AUG .. -CONS. LITURGIAE, RESPONSUM. PART.·

Solvuntur

dubia circa

Ordinem Missae

1. Virum ln n. 29 c) Instructionis de Musica in sacra Li·
turgia [LE 35411 t Formulae dimissionis* quae cantu sunt pro­
ferendae includant etiam benedictionem sacerdotis?—Resp. Iuxta
reeenllorem instaurationem ritus conclusionis Missae habetur
salutatio populi, benedictio, dimissio. Ad normam ergo rubri­
carum nunc vigentium, quibus cantus benedictionis in fine
Missae proprius est solius Episcopi, primum elementum (salu­
tatio) cantu esset proferendum, alterum vero (benedictio) sine
cantu, et tertium (dimissio) iterum Id cantu.
Nemo est qui non videat quam Lncongrua sit huiusmodi
agendi ratio, iuxta quam elementum maioris momenti, nempe
benedictio, minoris evaderet sollemnitatis. Usque adhuc in­
congruentia minus sentiebatur nam benedictio posita erat
ln line, separata a formula dimissionis per recitationem se­
creto factam orationis Placeat, et ideo manebat quid per se
stans. Nunc vero formula benedictionis inseritur Inter duas
alios formulas cantatas, et transitus n cantu ad recitationem
et iterum ad cantum minus aptus videtur.
Proinde, attenta nova elementorum ordinatione in ritu
conclusionis Missae, ut uniformitas inter haec elementa ser­
vetur, congruum videtur ut etiam formula benedictionis, in
Missis ln cantu, etiam a sacerdote cantu proferatur.
Duplex melodia pro benedictione finali proponitur, in suo
contextu inserta. Etiam partes Episcopo re sena ta c referuntur.
Prima melodia cum tono orationis festivo ct fcriall aptius
ligatur; altera vero cum tono orationis «ad libitum».
2. Utrum monitio «Oremus» ante antiphonam ad o/fertorium
adhuc proferenda sit?—Resp. Negative. Nam oratio fidelium
quae praecedit antiphonam ad offertorium, monitione sacer­
dotis nd orationem invitantis introducitur. In casu, ergo, ad­
hortatio «Oremus» duplicatum faceret. Hoc Sensu «Variationes
ln Ordinem Missae inducendae» emendarunt rubricam n. 18
Ordinis Mfisae; quod valet pro omnibus Missis, etiam quando
oratio universalis non dicitur, ut uniformitas habeatur.

3. Virum diebus dominicis nocturnus eum Iribus tantum
psalmis et tribas lectionibus dici possit?—Resp. Dies dominicae
sunt 1 vel II classis. Tamen matutinum unicum habet noctur­
num cum novem psalmis et tribus lectionibus. Deinde ortum
est dubium utrum etiam ln ipsis quis uti posset simplifleatiooc
n. 19 Instructionis alterae, diei 4 mail 1967 (LE 35551.
Spiritum legis est obviare necessitati sacerdotum, qui diebus
dominicis labore pastorali incumbunt et magis obruuntur
quam quibusdam abis festis I vel II classis qui per hebdo­
madam occurrunt. Ergo etiam ln dominicis sacerdotes ma­
tutinum ordinare possunt ut constet Invitatorio, hymno,
tribus ex novem psalmis quae In breviario nunc habentur et
tribus lectionibus.

5247

1907 AUG..-SEP 3

4. Utrum ablutio digitorum super calicem, attenta faeallalt
auae fit per instructionem alteram non coni ungendi pollices et
indices post consecrationem, omitti possit?— Resp. Facultas,
fit per Instructionrm alteram non conlungcndl pollices et Indi­
ces post consecrationem (n. 12) pracsupponlt ut nullum fra­
gmentum hostiae digitis adhaeserit, aut huiusmodi fragmen­
tum super patenam ponatur per opportunam digitorum abstersionem.
Proinde si haec attente servantur, non videtur esse extra
nut contra spiritum legis ut digitorum ablutio super calicem
(quae ablutio a sacerdote postea sumenda est) omittatur.
Nam his in casibus, deest ratio abluendi digitos, eodem modo
ac deest ratio eosdem digitos conjungendi, idest periculum ne
aliquod fragmentum hostiae consecratae deperdatur aut pro­
fanetur.
Militant pro hac solutione etiam rationes hygtenicae, prae­
sertim post distributionem Communionis.

• Notit. 3 (1567) 300-304.

3594
1967 SEP 3.-SC RITUUM, DECRETUM. PART.·

Graduale simplex in usum minorum ecclesiarum
APPROBATUR ET PROMULGATUR

I—Decretum
Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II decretis obtem­
perans In Constitutione de sacrn Liturgia habitis de paranda
editione simpliciores gregorianos modos continente, in usum
minorum ecclesiarum (art. 117), quo efficacius actuosa totius
populi participatio in sacris actionibus Ln cantu celebrandis
obtineretur. Consilium ad praefatam Constitutionem de sacra
Liturgia exsequendam deputatum, «Graduale Simplex in usum
minorum ecclesiarum» componendum curavit, in quo faciliores
cantus ad «Proprium Missae» spectantes continentur, qui In
locum ornatiorum me locliarum Gradual is romani permittuntor.
Sacra autem haec Rituum Congregatio, Idem «Graduale
Simplex» α Sanctissimo Domino nostro Paulo Papa Vl ap­
probatum, in liberum minorum ecclesiarum usum concedit,
idemque adhiberi sinit, nisi aliter in futurum visum fuerit.
Iuxta normas In ipso «Graduait Simplici» exstantes.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus. Die 3 sept
1967.—Iacobus Card. Lercaro, Archiépiscopal Bononiensis

Praeses Consilii ad exsequendam Constitutionem de sacra Li­
torg ia. Arcadius M. Card. Larraona, S. R. C. Praefectus.
Fcrdinandus Antonelli, Archiep. tit. Idicrcn., S. R. C. a
Secretis.

Π—Normae Generales
L

seu praenotanda

De natura huius editionis

1. Cantum sacrum et actuosam fidelium participationem
ln sacris celebrationibus In cantu peractis fovere cupiens.
Sacrosanctum Oecumenicum Concilium Vaticanum II, in
Constitutione de sacra Liturgia edixit ut, praeter typicam
gregorianarum melodiarum editionem complendam, pararetur
«editio simpliciores modos continens, in usum minorum ec­
clesiarum» (art. 117). Cui voto Concilii Patrum obtempérant, a
viris peritis haec editio apparata est pro cantibus ad «Pro­
prium Missae» statutis, atque iis ecclesiis destinata est, quibus
difficile evadat ornatiores Gradualis romanl mclodias recte
interpretari.
2. Graduale Romanum summo honori Ecclesiae sit ob
miros artis pietatisque sensus, quibus abunde praeditus est,
et suum Integrum valorem servet. Ideo optandum est ut iis
in ecclesiis congrue adhibeatur, quae schola cantorum neces­
saria institutione tcchnlca praedita fruuntur, ut ornatiores
modos debite assumere valeant.
Immo commendatur ut etiam in minoribus ecclesiis, quae
Graduale simplex adhibent, aliquae partes, praesertim vero
quae faciliores aut magis in usu apua populum tradito more
habentur, e Graduait romano retineantur.
3. Utriusquc ergo libri thesaurus non necessario separatim
est adhibendus; immo aliqua permixtio formarum ex utroque
fonte depromptarum in maiorem el iucundam varietatem
cedere potest.
4. Sapienti proinde consilio si adhibeatur, Graduale sim­
plex thesaurum musicum gregorianarum melodiarum nedum
pauperiorem reddat, ipsum ditiorem efficit. Et primo quidem
ad textuum selectionem quod attinet, cum alios In usum li­
turgicum inducat, qui usque adhuc In Missall romano non
habentur; secundo etiam ad mclodias quod spectat, cum aliae
non paucae e thesauro authentico fontium gregorianorum
accipiantur et proponantur; tertio vero sub respectu quoque
pastorali, eo quod facultatem praebeat celebrationes in cantu
peragendi etiam in minoribus coetibus.
IL De criterlis adhibitis
5. Lt eucharistica celebratio forma nobiliore, Idest ln
eonlu* ubique peragi posset, atque In ca fidelium participabo
obtineri, necesse omnino erat ut melodiae simplices nuberentur.
6. Ouae tamen simplices melodiae cx ornatioribus, in
•rnduali romano exstantibus, derivari non poterant, cum ex

5218

Us notas aliquas nul mcllsmata auferre nullo modo liceret;
neque operi consentaneum visum est neogregorianas melodias
pro textibus Missalls romani cx novo conficere.
7. Proinde melodiae authenticae, qune fini proposito res­
ponderent, exquisitae sunt e thesauro cantus gregoriani, tum
e typicis editionibus lain exstantibus, tum e manuscrlptls
fontibus sive ritus romani sive aliorum rituum latinorum.
8. Sed ex hac nova melodiarum selectione factum est ut
textuum quoque nova series oriretur: nam rarissime melodia
simplex Inventa est cum iisdem verbi* in Missall exstantibus
connexa. Quoties ergo huiusmodi congruentia haberi non
potuit, partes selectae sunt, quae verba praeberent textui
Missalls ronuini similia aut saltem, quoad sensum, propinqua.
Saepius tamen textus nntiphonae, e psalmo depromptae, quae
melodia simplici caret et Ideo tamquam untlphona proponi
non potuit. In Ipso psalmo, post antiphonam decantando,
tamquam versus occurrit.
Cum itjilur hi noni textus solummodo ex muslcalibus ratio­
nibus selecti sint, iis sine notis musicis nullo modo uti liceat.

III. De forma cantuum
9. Pro cantibus ad introitum, ad offertorium et ad com­
munionem forma adhibetur, quae constat antlphona post
psalmi versus resumenda.
10. Pro cantibus inter lectiones occurrentibus invenitur,
Iuxta diversa anni tempora: a) psalmus responsorlus, cum
responso psalmodico aut alleluiatlco; b) psalmus absque
responsorio qui, tradito nomine, tractus appellatur; c) Al­
leluia cum aliquibus versiculis psalmi, tempore quo canitur
Alleluia, vel alia acclamatio non allcluiatfca ad Evangelium
pro tempore a Septuagesima ad Pascha.

De structura schematum Missarum
11. In Proprio de Tempore non singulae dominicae pro­
prios cantus habent, sed pro singulis temporibus liturgicis
unum vel plura praebentur schemata cum facultate ea per
dominica* eiusdem temporis assumendi. Singula tamen festa
Domini proprios cantus habent.
12. In Proprio de Sanctis, cantus Missae Inveniuntur
proprii pro festis quae dominicae occurrenti praevalent.
13. Commune Sanctorum eodem modo ordinatur nc Com­
mune Missalis romani, ea tamen lege ut pro singulis Sanctorum
ordinibus unum tantum praebeatur schema, cum pluribus
tamen cantibus pro diversis Missae partibus, ita ut liceat
unum vel alterum ex ipsis seligere qui Sancto melius congruat.
IV.

V.

De personis quae ad cantus Gradual is simplicis
exsequendos requiruntur
14. Attento principio In Constitutione de sacra Liturgia
proposito, ut «quisque, sive minister sive fidelis, munere suo
fungens, solum ct totum id agat, quod ad Ipsum ex rei natura
el normis liturgicis pertinet» (art. 28), ex structura cantuum
Gradual!* simplicis: a) Canior antiphonas inchoat, atque
venu* aliorum psalmorum proponit, populo respondente.
Psalmus potest etiam a schola cani, b) Coetus fidelium antlphonas, et responsoria ad psalmos inter lectiones occurrentes,
cantare debet. Pars fidelium aliquando etiam scholae tribui
poterit; convenit tamen ut saltem responsoria ad psalmos
Inter lectiones occurrentes, attenta eorum natura eorumque
facilitate ad cantum, ab universo coctu proferantur.
De usu Gradual is simplicis
15. Ad introitum, offertorium ct communionem canitur
antiphona cum uno vel pluribus versibus psalmi pro opportu­
nitate.
Antlphona resumitur post versus psalmi; versiculi tamen
libere seligi possunt, etiam aliquibus ex lis, qui proponuntur,
omissis, ita, tamen, ut locutio integra habeatur. Ad Introitum
et ad communionem in fine dicitur Gloria Patri et Sicut erat,
ex duobus unico versu effecto, prout in tonis communibus
notntur.
In canendo psalmo, duo serventur elementa particularia
toni psalmodie!; nempe: initium, quo finis antiphonae connectitur cum tenore psalmi; et terminatio, qua finis toni
psalmi connectitur cum initio antiphonae.
16. Cantus inter lectiones hac ratione ordinatur: a) tem­
pore quo dicitur Alleluia canitur psalmus cum responso psal­
modico et Affchria cum uno saltem versu; aut tantum psalmus
cum responso alleluiatlco; b) tempore quo non dicitur Al­
leluia, canitur psalmus cum responso psalmodico et, ad li­
bitum, antiphona acclamationis ad Evangelium cum uno
saltem versu; aut psalmus sine responsorio, id est tractus, ct
ad libitum antiphona acclamationis, ut supra, e} tempore
pMcbali canitur psalmus cum responso alleluiatlco, aut Al­
leluia cum *uo psalmo.
Quando duo habentur psalmi eiusdem generis, sufficit ut
unus eligatur. E psalmo nutem quinque saltem versus, ad
libitum, sl plures proponuntur, seligendi, semper canuntur.
17. Quando plura pro eodem tempore exhibentur sche­
mata, unum vel alterum ad libitum, prout magis opportunum
vlium fuerit, eligi potest. Immo possunt etiam aliae partes
ex uno assumi, aliae ex altero.
18.Ad Communionem cantari potest semper ps. 33 Bene­
dicam Dominum, cum Rr. Alleluia vel Gustate.
VI.

•Prot. N U 7/966: Notit. 3 (1967) 311-315. Adn. L. AGUSTONI in
Notit 3 (1967) 315-335; C. BRAGA in EL Θ1 (1967) 476-479; J. CLAIRE
in EL 81 (1967) 479-481.
5249

η. 3595

SACRA CONGREGATIO DE PROPAGANDA FIDE

1907 SEP 7

3595
1967 SEP 7.-SC DE PROP. FIDE, FACULTAS. PART.·

Facultates speciales
giosis

MULIERUM

IURIS

conceduntur
PONTIFICII

Institutis reli­

DEPENDENTIBUS

A

Sacra Cono. de Propaganda Fide
7 Septembri* 1967
Révérende Mère, Cette S. C. «de Propaganda Fide» a
reçu diverses demandes d'instituts religieux féminins de­
mandant à pouvoir bénéficier des facultés concédées par
la S. C. des Religieux par son Décret Religionum laicalium
en date du 31 Mal 1966 [LE 3140].
A cet égard, je suis heureux de vous faire savoir que
cette S. C. «de Propaganda Fide», après mûr examen et en
vue de faciliter le gouvernement intérieur des Instituts
religieux féminins qui dépendent d'elle, a décidé ce qui suit:
L—Sont accordées aux Supérieures Majeures des Congre­
gations feminines de droit pontifical les Facultés suivantes:

1) Dispenser, avec le consentement de leur Conseil, les
postulantes de l'empêchement de naissance illégitime, pour­
vu que celle-ci n'ait été le fait, ni d'un sacrilège, ni d’un
adultère.
2) Permettre, pour un juste motif et avec le consente­
ment de leur Conseil, d'aliéner, mettre en gage, hypothé­
quer, louer, donner à bail emphytéotique les biens de leur
Institut; autoriser les personnes’morales de leur Congréga­
tion à contracter des emprunts jusqu’au montant détermi­
né par la Conférence épiscopale nationale ou régionale et
approuvé par le Saint-Siège.
3) Obtenir pour leurs sujettes, qui la demandent, la
dispense des voeux temporaires par l'Ordlnairc du lieu
dont dépend la maison à laquelle la demandeuse est ra­
ttachée.
4) Permettre, avec le consentement de leur Conseil, à
leurs propres sujettes de résider, pour un juste motif et pas
au-delà d’un an, hors d’une maison religieuse. Si cette
permission est donnée pour une raison de santé, elle peut
être accordée pour tout le temps qui sera nécessaire; sl
c'est en vue d'une tâche apostolique, elle peut, pour un
juste motif, être concédée pour plus d’un an, à condition
que cette oeuvre apostolique corresponde aux fins de l’in­
stitut et que soient observées les règles du droit commun
et du droit particulier.
Cette faculté peut être subdéléguée par les Supérieures
générales, avec le consentement de leur Conseil, aux autres
Supérieures Majeures, qui ne pourront en user que si leur
propre Conseil y consent.
5) Autoriser, avec le consentement de leur Conseil, leurs
professes perpétuelles de voeux simples, qui le demande­
ront, à renoncer à leurs bien patrimoniaux, pour un juste
motif et selon les règles dc la prudence.
Cette faculté peut être subdéléguée par les Supérieures
générales, avec le consentement de leur Conseil, aux autres
Supérieures Majeures, qui ne pourront en user que si leur
propre Conseil y consent.
6) Autoriser leurs sujettes à modifier leur testament.
Cette faculté peut être subdéléguée par les Supérieures
générales, avec le consentement de leur Conseil, aux Su­
périeures Majeures de leur Institut.
7) Transférer, avec le consentement de leur Conseil, le
noviciat, déjà érigé selon le Droit, dans une autre maison
de l’institut, soit définitivement, soit temporairement,
après avis donné à lOrdinaire du lieu où il se trouvait ct
en observant les prescriptions du Droit.
8) Confirmer, avec le consentement de leur Conseil, les
Supérieures locales pour un troisième triennal, après en
avoir conféré avec l’Ordlnairc du lieu.

11.—Quant à retendue, à l'usage de ces facultés, et aux
personnes qu'elles concernent, il est déclaré:
1) Os facultés appartiennent aux Instituts religieux
féminins dc Droit Pontifical.
2) La titulaire de ces facultés est la personne de h
Supérieure générale ou la personne qui, à son défaut, as­
sure à sa place le gouvernement en vertu des Constitution*
approuvées.

5250

SC RELIGIOSORUM - RITUUM - DE PROP. FIDE

η. 3590-3600

3) SI Ia Sapérieure générale est empêchée de remplir
sa charge, elle peut sabdéiéguer ces facultés, en totalité
ou en partie, à un membre de son Institut qui la remplace
et peut donc en user elle-même et les subdélégucr aussi
à d’autres, pour chaque cas, dans les limites et selon les
clauses fixées ci-dessus.
4) Ces facultés entrent en vigueur immédiatement et
ne requièrent pas de formule exécutoire.
En portant cette question ù votre connaissance, Je pro­
fite bien volontiers de cette occasion pour vous bénir ainsi
mie toutes les Soeurs de votre communauté.—G. P. Card.
Agagianian, Préf. S. Pigncdoli, Secr.

3) «Quo autem Ecclesiae Incolume servetur tam pretiosum
liturglcae precis patrimonium, summopere optandum est ut
illae Communitates, quae concessionem obtinuerint divinum
Officium lingua vernacula recitandi, linguam lati nam adhi­
beant ad idem Officium ln cantu gregoriano celebrandum».
4) Paternitas Tua hoc Indultum concecere valet ‘dummo­
do ipsae Communitates talem facultatem cupiant voto libero
ac secreto omnium sodalium».
Occasionem nactus, Paternitati Tuae Reverendissimae me
profiteor addictissimum ln Domino.—I. Card. Antoxivttl
Prar.f. D. M. lluot, ad. a st.

♦Ministro Gon. O. F. M. Cap.. Prot. N. 15475,67: AOFMC»p83
(1967) 403-404. Adn. L. CUTIERREZin CpR 47 (1968) 6548; AOFMCw
63 (1987) 403.

•Inaîifutii roligicris mulierum iuris pontificii. Prot.N. 3330,*67: BiM
31 (1867) 159.161. Adn. ANASTASIUS A3 UTRECHT in UnxentUncm
Il (1870) 3Û6-356; C. G. ia CpR 47 (1968) 285.

3593
1967

3596
1967 SEP 11.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART.·

Institutum religiosum «Fratres a Caritate», v. d.
Fratri Bigi, associatur Provinciae Neapolitanae
Ordinis Fratrum Minorum
Fratres a Caritate v. d. «Frati Bigi», quorum domus princeps
in hac alma Urbe sita est, per Revibum P. Alaphridum Polidorl O. F. M., Visitatorem Apostolicum et Superiorem Institu­
ti, Sacrae Congregationi de Religiosis supplices porrexerunt
preces ut se Provinciae Neapolitanae Ordinis Fratrum Mi­
norum associare possent ad vitam religiosam et apostolieam
melius renovandam et fovendam ac rite providendum forma­
tioni et Institutioni suorum sodalium.
Haec Sacra Congregatio, de spirituali et temporali bono ac
de profectu praefati Instituti valde sollicita, omnibus nd
rem spectantibus mature perpensis, attento consensu Mo­
deratoris generalis Ordinis Fratrum Minorum, quae sequuntur
decernere statuit.
Institutum Fratrum a Caritate, praesenti Decreto, Provin­
ciae Neapolitanae Ordinis Fratrum Minorum associatur, ita
ut melius consulere possit renovationi vitae religiosae Iuxta
optata Ecclesiae. Provinciae igitur Neapolitanae O. F. M.
magnopere cordi erit ad hunc finem eidem Instituto neces­
saria praebere auxilia. Quo autem facilius hoc obtineatur et
ad effectum opportunius trahatur. Minister pro tempore
Provinciae Neapolitanae O. F. M. Visitator Apostolicus et
Superior generalis Internus Fratrum α Caritate constituitur,
ad nutum S. Sedis, qui una cum Consilio generali Instituti,
quae sibi opportuna visa fuerint ad rectum regimen eiusdem
Instituti, ad normam Constitutionum et luris communis et
ad renovationem vitae religiosae a Concilio Oecumenlco
Vaticano II statutam, curare et ad effectum deducere debebit.
Idem Visitator Apostolicus ac Superior genendis de statu
Congregationis Fratrum a Caritate ad hanc Sacram Congre­
gationem, quotannis, referre ne omittat.
Contrariis quibuslibet non obstantibus. Datum Romae,
dle 11 Septembris, A. D. 1967.—Ant. Mauro, a Seer. I. B.
Verdefli, Sabst.
•Prot. N. 14394/67-N. 18: AOFM 86 (1987) 514-515.

3597
1967 SEP 20.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur celebrandi Officium Divinum lingua
VERNACULA QUOTIES RELIGIOSI LAICI RECITATIONI INTER­
VENIUNT

Romae, dle 20 Septembris 1967

1967 SEP ll«30

SEP

22.-SC

RITUUM,

Norma de unico Nocturno
coget Moniales vitae

RESPONSUM.

PART?

cum tribus Psalmis non
contemplativae

Revihus P. Procurator Generalis Ordinis Fratrum Praedi­
catorum Sacrae Rituum Congregationi sequens dubium, pro
solutione, reverenter proposuit: Utrum N. 19 Instructionis
alterae S. Rituum Congregationis, diei 4 Mali 1967 Tres abhlne
annos (LE 3555] relate ad unicum Nocturnum cum tribui
Psalmis et tribus lectionibus diebus I et II classis, valeat etiam
pro Monialibus de vita contemplativa.
Sacra porro Rituum Congregatio, omnibus attente perpensis,
respondit praefatam dispositionem n. 19 Instructionis alterae
diei 4 Maii anni huius Tres abhinc annos Sanctimonialibus vitae
contemplativae applicari non posse.
Atque ita rescripsit et declaravit, dle 22 Septembris 1967.—
Arcadius M. Card. Larraona. 5. R. C. Praef. F. Antonelli,
Archiep. Idicren.. S. R. C. a secretis.

♦ Ordini Fratrum Praedicatorum. Prot. N. O. 83.957: AOP 33 (196763) 304. Ada. L GUTIERREZ in CpR 47 (1963) 80-81.

3599
1967 SEP 30.-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART?

monasterii Tudertini Tertii Ordinis a S. Franasco de Paula cum secundo Ordine monialium Mi­
nimarum, statutis conditionibus, permittitur

Unio

Cum Sorores v. d. «Monache Minime Paolnne della Rocca
dl Todi», dioecesis Tudertinae» ab Apostolica Sede petierint
facultatem transeundi ad Secundum Ordinem Monialium
Minimarum, emittendi vota sollemnia, observandi clausuram
papalem et sese aggregandi Foederationi Monialium Mini­
marum Hispaniae, Sacra Congregatio negotiis religiosorum
praeposita, audito voto Excellentissimi Ordinarii Tudertin.,
ct Revthi Correctoris Generalis O. M., reque mature per­
pensa, statuit ut ln posterum in Monasterio Sororum v. d.
•Monache Minime Paolanc della Rocca» Regula et Constitu­
tiones Monalium Minimarum serventur, Itemque ut emit
tantur vota sollemnia, praemissis votis temporariis ad nor.
mam canonis 574 C. J. C., clausura pa palis observetur etStatuta Foederationis Monialium Minimarum Hispaniae se­
quantur.
Hisce concurrentibus adiunctis. Excellentissimus Ordi­
narius Tudertin., per se vel per delegatum, nomine Sanctae
Sedis, professionem votorum sollemnium Superiorissae prae­
fati Monasterii accipiat iuxta Regulam ct Constitutiones
Monialium Minimarum Secundi Ordinis; Superiorissa nutem
professionem sollemnem aliarum, quae saltem per triennium
lam ln votis exstiterint, et simplicem seu temporariam ex
parte aliarum.
Committitur demum Eidem Excellentissimo Ordinario ut
praesens Decretum, quatenus de adimpletis conditionibus
sibi constet, in praefato Monasterio publicare faciat et de
peracta publicatione atque exeeutione documentum asser­
vetur In Archivo Monasterii; exemplar eiusdem documenti
deinde ad Sacram Congregationem de Religiosis transmit­
tatur. Contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, die 30 septembris 1967.—Antonius Malbo,
a Secretis. P. Isldorus ft S. Elia, O. C. D., Ad. a studiis.

Rroerendiulme Pater, Haec Sacra Congregatio, ob novissi­
mam Summi Pontificis benevolam dispositionem, facultatem
a Paternitate Tua Revina enixe imploratam benigne concedit
permittendi ut divinum Officium lingua vernacula in Com­
munitatibus Ordinis tui celebretur, quoties cum religiosis
lalcis recitetur.
♦ BoUettino Ufficiale deU'Ordine dei Minimi 3 (1967) 28-29. Adx
Paternitas Tua tamen curare debebit ut facultatem et usum
CpR 47 (1968) 170-171.
huius concessionis omnes interpretentur secundum Mentem
et iussum Litterarum diei 6 Iunii 1967, quibus Summus
Pontifex Sacrae Congregationi de Religiosis licentiam dedit
3600
concedendi usum Unguae vernaculae in peculiarissimis cir­
cumstantiis; scilicet:
1967 SEP 30.-SC DE PROP. FIDE, RESCRIPTUM. PART?
1) «Indultum nullo modo retineri potest quasi abrogatio
Instructionis In edicendis dlel 23 novembris 1965 (LE 3351 ],
Facultas datur Conferentiae Episcopali de Malawi
culus normae omnino congruunt cum praescriptis Concilii
Oecumenicl Vaticani II, uti firmiter repetiit Ipse Summus
et de Zambia admittendi ad ordines sacros
Pontifex ln Litteris Sacrificium Laudis diei 15 Augusti 1966»
FILIOS ADULTERINOS
[LE 34581.
7) «Monasteria et Instituta rellgosa quae has normas ob­
30 Setlembre 1967
servant et cantum proprium Ecclesiae Romanae percolunt
».R^^disslma, Gll Ecc.mi Ordinari dl Zam­
(ef. Const. «De Sacra Lllurata», n. 116) valde laudanda et In
suo proposito vehementer firmanda sunt».
bia (Arclvescovi Mctropolitl di Lusaka e Kasama, Vescovi

5251

5252

SYNODUS EPISC., PRINCIPIA NOVI CODICIS IURIS

1967 OCT 7

dl Livingstone, Abcrcom, Monze, Ndola, Fort Jameson,
Fort Rosebery e Prefctto Apostolico di Solwezi) c di Malawi
(Arclvescovo'Metropolita dl Blantyre, Vescovi dl Lilongwe,
Zomba, Mzuzu, Dedza e di Chlkwawa), riuniti in Confè­
rent Episcopale, hanno sottoscrltto e qui rlmesso una
pctlxione con la quale ch ledo no la facoltà d! poter ammettere agli Ordini Sacri, senza dover fare ricorso alia Santa
Sede, i figli adulterini.
Al riguardo, ml pregio significare aU’Eccellenza \rostra
Rev.ma che il Santo Padre, nell'Udienza del 26 c. m., ha
concesso «ad quinquennium» quanto è stato richlesto. I
medesimi Ecc.mi Ordinari sono pregati di riferirc a Propa­
gando, dopo cinque anni, circa l uso dclla suddetta facoltà.
Mentre prego Vostra Eccellenza di comunlcare quanto
sopraagll Ecc.ml Presuli intéressai I, profitto dell'occasione per confermanni con sensi dl distinto ossequlo dell'Eccellcnza Vostra Rev.ma dcv.mo nel Signore,—G. P. Caret
Agagianian, Pref. S. Pignedoll, Segr.
•Leçato Ap. in Zambia. Prot. N. 4606/67: BiM 31 (1967) 166. Adn.
C. OORR1CHO in CpR 47 (1968) 268-270.

3601
1967 OCT 7.-SYNODUS EPISCOPORUM, NORMAE. PART.·

quae Codicis iuris canonici recognitionem
DIRIGANT A SYNODO EPISCOPORUM PROBATA

Principia

Principia, quae pro Codicis Iuris Canonici recognitione
in praesenti documento proponuntur, fructus sunt assidui
studii et attentae considerationis cum Decretorum Concilii
Vaticani II tum generalium iuris principiorum, magni le­
gum et jurisprudentiae thesauri, decursu saeculorum in
Ecdesia constituti, ratione quoque habita spiritus iuris
canonici ct sollicitudinis oecumenicae, qua Ecclesia mo­
vetur.
Exinde fluunt subsidia quae ad horum principiorum
enuntiationem adhibita sunt. Et primo quloem quae ex
Scriptura Sacra promanant, dein quae a pervestigationibus
in disciplinis iuridids et in historia iuris canonici, post Codids luris Canonici promulgationem valde auctis, fructuo­
se nobis suppeditantur. Quibus notabili ratione accedunt,
uti dictum est, tum spiritus a Concilio Vaticano II reno­
vatus, qui leges et dispositiones Ecclesiae ab ipso datas
novo vigore permeat, tum eorumdem accommodatio nostri
temporis necessitatibus.
Qua dc re plurimum iuvarunt observationes a Consulto­
ribus factae secundum mentem et directionem tum Emmorum Sodalium Commissionis, tum Conferentiarum Episco­
palium, quae suo tempore interpellatae sunt. Consultores
enim in usu redigendorum canonum ad prima eorum sche­
mata praeparanda, frequentissime necessitatem experti
sunt quorumdam principiorum ut labores sui celerius at­
que securius ad finem ducerentur. Recte igitur concludi
potest principia nunc enuntiata, in Commissionis labore
hucusque peracto bonitatis confirmationem quodammodo
obtinuisse.

Prooemium
Agitur dc recognoscendo Codice luris Canonici post con­
clusum Concilium Vaticanum II, in quo Ecclesia aggressa
est et ad exitum perduxit ingens sane opus semetipsam re­
novandi. Culus operis veluti complementum est recognitio
Codicis luris Canonici. Mutatis enim rerum conditionibus,
lus canonicum, quod in Codice piano-benedictino ante annos
quinquaginta clausum fuerat, indubie novis adiunctis ac­
commodandum est atque huius temporis necessitatibus ap­
tandum.
Duo sunt quae Beatissimus Pater Paulus VI1 indicavit
huic operi necessaria: «scilicet (ius canonicum) accommo­
dari debet novo mentis habitui. Concilii Oecumenicl Vati­
cani secundi proprio, ex quo curae pastorali plurimum
tribuitur, et novis necessitatibus populi Dei». Scite Sum­
mus Pontifex animadvertit opus recognitionis «adhibita
prudentia» compleri oportere.
Ex quibus summa quaedam principia directive Beatis­
simus Pater exprimere voluit. Nam Codex Iuris Canonici,
ita Ipse, vigentem, tempore eius conditionis, disciplinam
plerumque retinuit (can. 6).
‘Allocutio Paoli VI ad Exn.mos Patres Cardinales et Consultores buiui
Pontificia* Conuxüwiona, die 20 nov. 1965, ia A. A, S. 57 (1965) p. 9SS,
[LE 3M915253

n. 3601

Nunc tamen quaedam novanda esse videntur. Codex
Iuris Canonici veluti ducis munere fungitur et Concilium
Oecumenlcum Vaticanum Secundum quas! lineamenta
praebet operis novi.
1. De indole luridica Codicis.—Quibusdam veluti car­
dinalibus totum novum opus innitatur necesse est. Impri­
mis novus Codex Indolem luridicam omnino retineat opor­
tet cum spiritu proprio. Indolem dicimus luridicam quam
postulat Ipsa natura socialis Ecclesiae *, quae in potestate
jurisdictionis, ab ipso Christo hierarchiae tributae, funda­
tur. Proinde vitandae vel potius sacernendae sunt a Co­
dice novo quaelibet conceptiones vel suggestiones nuper
per diversa scripta sparsae secundum quas futurus Coaex
pro fine principali habere deberet solum regulam fidei et
morum proponere. Chrlstlfidells In canonibus ipsi propo­
sitis, Invenire debet qua ratione in vita religiosa ipse se
conducere oporteat, si particeps esse vult bonorum quae
Ecclesiae offert, ut salutem aeternam assequatur.
Canonici quoque iuris obtectum praecipuum et essentiale
est lura ct obligationes uniuscuiusque hominis erga alios
et erga societatem definire atque tueri, etsi eatenus fieri
possit in Ecclesia quatenus ad Dei cultum et animarum
salutem pertineant.

2. De fori externi et interni positione in iure canonico.—
Confirmare autem oportet et indolem luridicam nostri Co­
dicis in his quae forum externum respiciunt, et necessi­
tatem fori Interni prout In Ecdesia optimo iure per saecula
vlguIL Normae igitur In recognito Codice tradentur respi­
cientes omnia quae ad forum externum attinent atque
etiam, ubi animarum salus Id exigat, normae quae perti­
nent ad provisiones In foro interno elargiendas.

Fori externi et interni optima coordinatio in Codice Iuris
Canonici existât oportet, ut quilibet conflictus inter utrum­
que vel ad minimum reducatur. Quod in iure sacramentali
et in iure poenali peculiariter curandum est.
3. De ouibusdam mediis fovendi curam pastoralem in
Codice.—Natura sacra et organice exstructa communitatis
ecclesialis manifestat indolem Ecdesiae luridicam omnesque
eius institutiones ad promovendam vitam supernaturalem
ordinari. Quare luridica ordinatio Ecclesiae, leges et prae­
cepta, lura et officia quae exinde consequuntur, fini su­
pernatural! congruere debent. Nam ius in mysterio Eccleslae habet rationem veluti sacramenti seu signi vitae su­
pernatandis cbristiflddium, quam signat et promovet
Equidem non omnes nonnae iuridicae ad finem superna­
turalem vel curam pastoralem fovendam directe proferun­
tur; eidem tamen fini supernatural! hominum obtinendo
apte congruere necesse est. Quare, in legibus Codicis Iuris
Canonici elucere debet spiritus caritatis, temperantiae, hu­
manitatis ac moderationis, quae, totidem virtutes super­
na tu rales, nostras leges distinguunt a quocumque iure
humano seu profano.
In iure condendo Codex non tantum iustltlam sed etiam
sapientem aequitatem colat, quae fructus est benignitatis
et caritatis, ad quas virtutes exercendas Codex discretio­
nem atque scientiam Pastorum ct iudlcum excitare satagat.
Ne igitur normae canonicae officia imponant, ubi instruc­
tiones, exhortationes, suasiones aliaque subsidia, quibus
communio inter fideles foveatur, ad finem Ecdesiae facilius obtinendum sufficientia appareant; neve leges irritan­
tes actus luridlcos vel Inhabilitantes personas facile Codex
statuat, nisi carum obiectum magni momenti sit, ct bono
publico ac disciplinae ecclesiasticae vere necessarium.
Relinquatur Pastoribus nc animarum curatoribux con­
grua discretionalis potestas, qua officia christlfidclium sta­
tui ac conditionibus singulorum adaequari valeant; uti
quaedam libertas Ordinariis concessa, praesertim in deter­
minatis adjunctis prout in missionibus, multum conferre
aestimatur ut indoles pastoralis iuris canonici magnopere
emergat.
4. De incorporatione facultatum specialium in ipso Co­
dice.—Qua de re systema facultatum quae Ordinariis filiis­
que Superioribus ùsque modo concedi consueverunt, peni­
tus recognoscendum esse videtur. Imprimis vitari oportet
Id quod in legibus hodiernis non adeo Infrequentcr appa­
ret- videlicet dispensationes a legibus generalibus Ecclesiae
ab eo tantum pendere videri quod recursus fiat ad Sedem
Apostolieam. Nam hacc vel umquam dispensationem non
concedit, vel facultates uberrimas praebere cogitur ad ex­
peditiorem negotiorum ecclesiasticorum solutionem.
In Codice recognito definiendum est modo positivo offl’Cfr. Coast. άχτι. De Ecckiia
tta. 1 et S [LE jtp)
o«aoa Nou praena expScaliv*. n. a (LE jeji ). Cfr, eu*s AllvuUO
PauIi VI cJUU p. 95« [LE J349 J.

5254

n. 3601

SYNODUS EPISC., PRINCIPIA NOVI CODICIS IURIS

1907 OCT 7

stylo earum quae singulis in locis vigent. Qua in re hand
raro ius processuale civile exemplo esse posse indubitatum
est.
6. De tutela iurium personarum.—Quaestio caque gra­
vis in futuro Codice solvenda proponitur, videlicet, qua
ratione iura personarum definienda tuendaque sint.
Sane potestas una est eaque residet in Superiore sive SuÈremo sive inferiore, nempe in Romano Pontifice et In
pfscopis dioccesanls, in respective» ambitu completa. Quod
unicuique, pro communitatis sibi assignatae servitio tota
competat, unitatem firmat potestatis, eamque pro pasto­
rali cura subditorum admodum conferre nemo dubitabit.
Verum tamen usus huius potestatis In Ecclesia arbitra­
rius esse non potest, idque iure naturali prohibente atque
iure divino positivo ct ipso Iure ecclesiastico. Unicuique
christifidelium iura agnoscenda ac tuenda sunt, et quae in
lege naturali vel divina positiva continentur, et quae ex
illis congruenter derivantur ob insitam socialem conditio­
nem quam in Ecclesia acquirunt ct possident.
Et quoniam non omnes eam dem functionem in Ecclesia
habent, neque Idem statutum omnibus convenit, merito
proponitur ut in futuro Codice ob radicalem aequalitatem
quae inter omnes christifidcles vigere debet, tum ob hu­
manam dignitatem tum ob receptum baptisma, statutum
iuridicum omnibus commune condatur, antequam lura et
officia recenseantur quae ad diversas ecclesiasticas func­
tiones pertinent.
7. De ordinanda procedura ad tuenda iura subiectiocL—
Neque id sufficit ut tutela Iurium In iure nostro con­
venienter vigeat. Agnoscenda enim sunt iura subjectiva
vera ct propria sine quibus ordinatio Juridica societatis vix
concipitur. Proclamari fdcirco oportet in iure canonico
principium tutelae juridicae aequo modo applicari supe­
rioribus et subditis, Ita ut quaelibet arbitrarietatis suspicio
in administraLione ecclesiastica penitus evanescat.
Haec finalitas obtineri solummodo potest mediantibus
Systema iuris canonici, unum pro lota Ecclesia esse de­
recursibus sapienter a Iure dispositis ut ius suum quod
bet in summis principiis, quoad institutiones fundamenta­
quis ab inferiore instantia laesum reputet, in superiore
les, quoad mediorum Ecclesiae propriorum ad finem suum
restaurari efficaciter possit.
obtinendum descriptionem, sive denique quoad technicum
legislativam, quae omnia congruentius pro bono communi
Dum in Codice luris Canonici recursus et appellationes
generali modo proponuntur.
iudlciales sufficienter regulatae secundum lustitiae exigen­
tias reputantur, e contra communis opinio canonistarum
Haec iuris canonici conformatio a Concilio Oecumenico
censet recursus administrativos non parum deficere in ec­
in conficiendis Decretis suis disciplinaribus apprime ser­
clesiastica praxi et administratione lustitiae. Exinde necevata est. Per eam unitas legis ecclesiasticae egregie affir­
sltas ubique persentitur ordinandi In Ecclesia tribunalia
mata est, moderata tamen plurimis determinationibus com­
administrativa secundum gradus et species, ita ut defensio
petentiarum apud legislatores particulares.
iurium in eisdem habeat propriam et canonicam proceduAlienum autem videtur a mente ct spiritu Concilii Vati­
ram quae apud auctoritates diversi gradus apte evolvatur.
cani 11, salvis disciplinis Ecclesiarum Orientalium propriis,
Admisso hoc principio, potestatis ecclesiasticae clare distin­
ut in Ecclesia occidentali Statuta peculiaria adsint, quae
guantur diversae functiones, videlicet legislative, admini­
velutl formam praebeant specificam legibus ecclesiarum
strativa et iudicialis, atque apte definiatur a quibusdam
natlonalium. Attamen Id significare non debet in legisla­
organis singulae functiones exerceantur.
tionibus particularibus maiorem amplitudinem et autonoNostri Codicis pariter erit statuere quaenam in concreto
miam non desiderari, praesertim in iure a Conciliis natloactiones concedantur apud tribunalia administrativa expe­
nalibus, regionalibus condendo, adeo ut aspectus peculiares
riendae, processus administrativi regulas definire, necnon
ecclesiarum singularium non apparere non possint. Mo­
organa stabilia constituere, quae eosdem cognoscere va­
mentum hanim peculiarium legislationum In novo Codice
leant.
Iuris Canonici accuratius esset describendum praesertim in
Facilius lustitlam administrativam ordinari quoad actus
re administrativa temporali, cum regimen bonorum tem­
administrativos in comperto est; difficilius vero si recursus
poralium iuxta leges propriae nationis magna ex parte or­
dinari debeat.
concedi debeant et applicari ipsis quoque normis gradus
Inferioris, si ct in quantum superioribus contradicant.
Quod ius processuale spectat, gravia dubia orta sunt
In optatis est ut tamquam regula generalis habeatur
utrum deccntralizatio (quae dicitur) in ea materia, amplior
quod quilibet processus sit publicus, nisi ludex propter re­
quam In hodierna disciplina, I. e. quae usque ad autonorum et personarum adi uncta aestimaverit, certis in casi­
miam tribunalium regionalium vel natlonalium pertingat,
bus, secreto esse procedendum. Requiritur autem ut, in
admittenda sit necne. Etenim tribunalium ordinationem,
processu sive judicial! sive administrativo, recurrenti vel
eorum gradus, modum procedendi, media probationis in
reo manifestentur omnes rationes quae contra ipsum invo­
eis adhibita aliaque, in singulis nationibus aut regionibus
cantur.
a regulis proceduralibus locorum mullum influxum habere
posse neminem latet. Verum enim vero ob primatum Ro­
8. De ordinatione territoriali in Ecclesia.—Quaestio po­
mani Pontificis Integrum est cuilibet fideli in toto orbe
nitur de opportunitate vel minus conservandi exercitium
catholico causam suam in quovis ludicii gradu vel in quo­
lurisdlctionis ecclesiasticae cum stricta praevalentia terrivis litis statu cognoscendam ad Sedem Apostolicam deferre.
torialitatis in ordinatione Ecclesiae. Ex documentis con­
In comperto est ad lustitiae adminlstrationem necessarium
ci! laribus videtur deducendum principium: finem pasto­
esse In diversis gradibus unitariarn quamdam organizatioralem dloeceseos et bonum totius Ecclesiae catholicae
nem lustitiae servare; sine qua occasio vel ansa daretur
claram et congruentem circumscriptionem territorialem
inccrtltudlni judiciorum aut fraudibus alllsque incommodis
exigere, ita ut, ex iurc ordinario, uniuscuiusque dioecesis
bene multis aut Illorum expeditioni ad Sedem z\postollcam.
unitas organica in tuto ponatur quoad personas, officia,
Putandum idcirco est Ius processuale novi Codicis amplio­
instituta ad instar corporis apte viventis. Videtur ex alia
rem atque generaliorem formam Induere debere; singulis
parte, ob exigentias moderni apostolatus, sive in ambitu
autem relinquatur auctoritatibus regionalibus facultas Re­
alicuius nationis vel regionis sive intra ipsum territorium
gulas seu normas condendi, in suis tribunalibus servandas,
dioecesanum ampliori ratione sanciri posse ct forsitan
quibus plura definiantur spectantia ad tribunalium consti­
debere, saltem ex iure extraordinario In ipso Codice In­
tutionem, ad officium ludlcum el aliorum tribunali addic­
scripto, unitates iurisdictionales ad peculiarem curam
torum, necnon de aptandis Codicis legibus indoli atque
pastoralem destinatas, quarum exempla exstant plura In

dum Episcopi, eiusdem potestatis ambitus Iuxta praescrip­
ta Decr. de pastorali Episcoporum munere in Ecclesia
Christus Dominus, n. 8, a) [LE 3332); ct causae recensen­
dae sunt quae Supremae potestati aut alii auctoritati re­
servantur. Insuper, suis locis, determinandae sunt dispen­
sationes in legions generalibus Ecclesiae, nuae Supremae
aut alii auctoritati reservantur, quales hodie v. g. In Lit­
teris Apostolicis De Episcoporum muneribus (LE 3449J
recensentur.
5. De applicando principio subsidiarletatis in Eccle­
sia.—Quae modo dicta sunt ad applicationem principii
subsidiarietatis iniurecanonico indubitanter pertinent. At­
tamen longe distant a pleniore profundloreque applicatione
prindpli ad legislationem ecclesiasticam. Principium con­
firmat unitatem legislativam quae in fundamentis ct maio­
ribus enunciationibus iuris cuiuslibet societatis completae
ct In suo genere compactae servari debet. Propugnat vero
convenientiam vel necessitatem providendi utilitati prae­
sertim institutionum singularium tum per iura particularia
ab iisdem condita tum per sanam autonomlam regiminis
potestatis cxsecutivae illis recognitam.
«Episcopis, ut Apostolorum successoribus, in dioecesibus
Ipsis commissis per se omnis competit potestas ordinaria,
propria ac immediata, quae ad exercitium eorum muneris
pastoralis requiritur, firma semper in omnibus potestate
quam, vi muneris sui, Romanus Pontifex habet sibi vel
alii Auctoritati causas reservandi» (Decr. de pastorali Epi­
scoporum munere in Ecclesia Christus Dominus, n. 8, a).
Causae reservatae in novo Codice clare apparere debent.
Convenit nempe ut potestas suprema, quae exercitium po­
testatis Episcoporum ultimatim regit, et certis limitibus
intuitu utilitatis Ecclesiae ct fidelium circumscribere po­
test, in Iis decernendis enucleate procedat. Videtur autem
Id fieri ncuuire, saltem convenienter pro hodiernis adiunc­
tis, ad modum cuiusdam Indicis. In Codice ipso opportune
eae proponantur.

5255

5256

»

SACHA CONGIL RELIGIOSORUM - STUDIORUM

1967 OCT 12-13

hodierna disciplina. Propugnatur tandem futurum Codicem
unitates iurlsdlctlonalcs dc quibus dictum est permittere
posse non solum cx speciali apostolico Induito, sed etiam
quae a competenti auctoritate territorii vel regionis consti­
tutae fuerint secundum exigentias vel necessitates curae
pastoralis Populi Del.

Cum quaestio aspectus diversos repraesentet, haec prin­
cipia Iuxta doctrinam Concilii Vaticani II proponi posse
videntur.

Ecdesiae particulares certoccrtius hodie definiri ne­
queunt partes territoriales in Ecclesia constitutae, sed, se­
cundum praescriptum Decreti Christus Dominus, n. 11,
singulae sunt «Populi Dei portio, quae Episcopo cum co­
operatione presbyteri pascenda concreditur...». Cum tamen
in determinanda’Del Populi portione, quae Ecclesiam par­
ticularem constituit, territorium quod christlfidcles Inha­
bitant plerumque uti aptior haberi possit ratio, momentum
servat territorium, non quidem uti elementum Ecclesiae
particularis constitutivum, sed uti elementum detennlnativum portionis Populi Del, qua haec Ecclesia definitur.
Quare, tamquam regula haberi potest hanc portionem Po­
puli Dei determinari territorio, sed nihil Impedit quominus,
ubi utilitas id suadeat, aliae rationes, uti fidelium ritus vel
natio etc., Insimul saltem cum territorio, tamquam criteria
communitatis fidelium determinantia admitti possint.
9. De recognoscendo iure poenali.—In recognitione iu­
ris poenalis Ecclesiae, principium reducendi poenas in Co­
dice stabilitos, nemo est qui non acceptet. Verum sup­
pressionem omnium poenarum ecclesiasticarum, cum lus
coacti vum, cuiuslibet societatis perfectae proprium, ab
Ecdesia abludicari nequeat, nemo canonistarum admit­
tere videtur.
Mens est ut poenae generatim sint ferendae sententiae
et in solo foro externo irrogentur et remittantur. Quod ad
poenas latae sententiae attinet, etsi a non paucis earum
abolitio proposita sit, mens est ut illae ad paucos omnino
casus reducantur, imo ad paucissima eaque gravissima de­
licta.

10. De noua dispositione systematica Codicis Iuris Ca­
nonici.—Deductio in praxim principiorum quae super enu­
cleata sunt, structuram Codicis Iuris Canonici postulare
videtur haud leviter novam. Inde sequitur eius ordinem
esse innovandum. Fere ab initiis publicationis vigentis Co­
dicis, eius ordo systematlcus a praeclarioribus canonlstis
aestimatus est in aliquibus deficere, praesertim in disposi­
tione librorum secundi et tertii. Nunc vero minus adhuc
aptus apparet. Componendus igitur est sive ad mentem et
spiritum Decretorum Sacri Concilii sive ad scientiïicas le­
gislationis canonicae exigentias.
Verum cum nimis arduum videatur ordinem systematicura veluti a priori statuere (ut colligi etiam potest ex di­
versis conatibus, ccteroquin vere laudabilibus, a variis auc­
toribus factis), sapientius esse ducitur ordinem redigere
quando singularum partium recognitio, quae iam peragitur,
sufficienter progressa sit. Aliunde haec docet historia cuius­
libet operis novae codiiicationis.

* Coænnmicaüones 1 (1969) 77-35. Rolatio lecta fuit in Synodo EpiKcponm die 30 Sepi. 1967 et a Patribus die 7 Oct. 1967 probata.

3G02
1967 OCT 12.-SC RELIGIOSORUM, DECLARATIO. PART.·

valor et sensus normarum circa reno­
vationem Postulatus et Novitiatus vulgatarum

Declaratur

Romo, 12 ottobrc 1967
Rrcerradiwima Madre, Sono pcrvcnute a questa Sacra
Congregazionc domande circa if valore da attribuirsi ni
•Nuovi Orientamenll della Sacra Congregazionc del Religiosi
uiH’aggiornamento del postulato e del novizinto», fattl cooo*cere in occasione deil’Assemblca Generale deU*U.I.S.G<
del marzo seorso [LE 3544].
A tale proposito in Sacra Congrcgazione rltienc opportuno
precisare ebo le norme co m uni cat c alie Superiore Generali,
come risui ta dnl titolo stesso, avevnno un valore orientativo.
Il medeslmo Sacro Dlcastero, com’è owio, non intendeva
restringere quanto à pro vi sto nei Motu Proprio «Ecclesiae
Sanctae» (LE 3457 ].
Pertanto t Capltoli Generali, sccondo i termini dei citato

5257

η. 3602-3603

Motu Proprio ed entro i limiti ivi indicati, possono adottare
nitri cspcrimenti e soluzfoni.
La Sacra Congregazionc dei Religiosi terri nella dovuta
considerazione quelle proposte contrarie al diritto comnne
vigente, cbe sembrasscro tuttavia eontribuire vernmente
nH’uggionamento della formazione dei candidati nils vita
religiosa.
Profito della drcostanza per confermarmi, con sensi dl
deferente stima di Lei, Rev.ma Mad re, dev.mo.—Antonio
Mauro, Segr.
* Pracsidi Unionia internationalis Supcricriszar^m Generalius, ProL
N. S. R. 1483/67: CpR 46 Π967) 412.

3G03
1967 OCT 13.-SC STUD., DECR. AAS 59 (1967) 1068-1069

Facultas philosophica Bracarae Augustae vigens
prima Facultas constituitur Catholicae Studiorum
Universitatis Lusitanae
Lusitanorum nobilissima gens iugiter de sublimioribus
ecclesiasticis studiis alendis fovendisque optime meruit,
philosophicas theologicasque disciplinas In primis prove­
hendo, in Studiorum Universitatibus praecipue Conimbricensl ac Eborensl, quarum Magistri Ecclesiae Patriaeque
decus manent Postquam autem, iniquis temporibus suc­
cedentibus, scientiae sacrae viva testimonia diu interrupta
sunt, novae tandem condiciones Lusitanae Ecclesiae lae­
tae affuerunt, quibus suffulti Episcopi Lusitani iam inde
a Concilio Plenario a. D. mcmxxvi habito de Catholica
Studiorum Universitate instauranda pluries decreverunt.
Faustis nunc prostantibus adiunctis, cum Lusitana Natio
cardo sit Fatimensis lubilaci quem universa Ecclesia ex­
sultanter celebrat ac «Annus fidei» a Summo Pontifice Pau­
lo VI indictus per cunctum orbem agatur, tempus advenit
quo commune propositum Cleri Populique Lusitani, prae­
eunto Conferentia Episcopali, civilibusqne Magistratibus
vehementer faventibus, ad effectum adducatur. Dum igi­
tur mox aperiendae Catholicae Universitatis aedes centra­
les urbe Ulyssiponensi sollerter adstruuntur ut lectissima
magistrorum alumnorumque copia Inibi quam / primum 1069
superiora studia inauguret, laudata Episcopalis Conferentia
Lusitana, praeside Revriio Domino S. R. E. Cardinali D.
Emmanuele Goiçaives Cercjcira, Ulyssiponensi Patriarcha,
suppliciter postulavit ut Facultas Philosophica eiusdem
Catholicae Universitatis in Bracarensi sede metropolitana
iam omnibus pateat, quae, anno mcmxlvh ab hac Sacra
Congregatione erecta atque Societatis lesu magistris disci­
pulisque reservata, laudem maximam nacta est Inter rei
philosophicae peritos omnesque Lusitaniae eruditos viros,
quippe quae inclytas traditiones laboresque antiquae Eborensis Universitatis atque Collegii Artium Conlmbricensis
assumpserit pergenda ac perficienda. Cuius petitioni ob­
sequens, idem Sacrum Dlcasterium de tanto negotio certio­
rem diligentissime fecit Ssmum D. N. Paulum Div. Prov.
Pp. VI, qui benigne annuere dignatus est. Quapropter Sa­
cra haec Congregatio de Seminariis et Studiorum Universi­
tatibus, post perspecta peculiaria Statuta, potestate a
Sanctitate Sua sibi specialiter facta, ad gloriam Del O. M.,
ad sanctae Catholicae Ecclesiae decus ac incrementum,
tamquam primum effectum Catholicae Studiorum Unloersitatis Lusitanae in perpetuum constituit Facultatem Phi­
losophiae nunc Bracarae Augustae vigentem Archiepiscopo
Bracarensi munifico Patrono seduloque moderantibus so­
dalibus Societatis lesu, ita tamen ut ipsa statim efficien­
tiam inchoet Catholicae Universitatis Lusitanae antequam
ad centralem sedem Ulyssiponensem quam primum se ex­
tendat, ad perennem veritatem docendam quae omnium
mentes evehere ad veram tutamque vitam, personae ac
societatis, una valet. Agnitis Iuribus honoribus privilegiis
3uae ad huiusmodi Facultates in universo catholico orbe
c more pertinent, Sacra Congregatio insuper praecepit ul
omnino fidei i 1er compleantur tum peculiaria Facultatis tum
generalia Catholicae Universitatis Lusitanae Statuta, prae­
sertim de coetu curatorum ac de moderatoribus necnon de
magistrorum et alumnorum officiis. Ceteris servatis de iure
servandis; contrariis quibuscumque minime obstantibus.

Datum Romae, ex aedibus Sacrarum S. R. E. Congrega­
tionum, d. xni m. Octobris a. D. mcmlxtu, exeunte anno
quinquagesimo ab apparitione Beatissimae Mariae Virginis
Fatimae in Portugallia.—losephus Cani. Pizzardo, Ep.
tit. Alban., Praef. Gabriel M. Card. G.srronk, Archiep. tit.
Turrit, in Num., Pro-Praef. losephus SchrOffer, Ep. Eyitctlen., a Secr.
5233

PAULUS VI - SYNODUS EPISCOPORUM

η. 3604-3605

1067 OCT 26
---------------- - —

3G05

3604
1967 OCT 28.-PAULUS VI, DECL. AAS 59 (1967) 1054-1055

1967 OCT 28.-SYNODUS EPISCOP., DECLARATIO. PART.·

Reeatio Commissionis

Declaratio

communis Pauli Papae VI et Athenago­
rae I PATRIARCHAE OECUMENICI CIRCA UNITATEM EC­
CLESIARUM IN FIDE ET CAR ITATE FOVENDAM

Le Pape Paul VI ct le Patriarche Oecuménique Atbénagoras I rendent grâce dans l'Esprit Saint à Dieu, auteur
et consommateur de toute oeuvre bonne, de ce qu’il leur
a permis de se recontrer encore une fois dans la sainte ville
de Rome, afin de prier ensemble avec les Evêques du Sy­
node de l'Eglise catholique romaine et avec le peuple fidèle
de cette ville, de se saluer l’on l’autre d’on baiser de paix
et de s’entretenir dans un esprit de charité et de franchise
fraternelle.
Tout en reconnaissant que dans h marche vers l’unité
de tous les chrétiens un long chemin reste encore à par­
courir et que, entre l’Eglise catholique romaine et l’Eglise
orthodoxe, il existe encore des points à éclaircir et des
obstacles à surmonter avant d’arriver à l’unité dans la
profession de fol nécessaire au rétablissement de la pleine
communion, ils se réjouissent du fait que leur rencontre ait
pu contribuer à faire que leurs Eglises se redécouvrent
encore davantage comme Eglises soeurs.
Dans les prières qu'ils ont offertes, dans leurs déclara­
tions publiques et dans leur entretien privé, le Pape et le
Patriarche ont voulu souligner leur conviction, qu’une
contribution essentielle pour la restauration de la pleine
communion entre l’Eglise catholique romaine d’une part
ct l’Eglise orthodoxe d’autre part est â trouver dans le
cadre du renouveau de l’Eglise et des chrétiens, dans la
fidélité aux traditions des Pères et aux inspirations du
Saint-Esprit, qui reste toujours avec l’Eglise.
Us reconnaissent que le véritable dialogue de la charité
qui doit être à la base de toutes leurs relations entre euxmêmes et entre leurs Eglises doit être enraciné dans une
fidélité totale à l’unique Seigneur Jésus-Christ ct dans un
respect mutuel de leurs propres traditions. Tout élément
qui peut renforcer les liens de charité, de communion et
activité commune est une cause de joie spirituelle et est à
promouvoir; ce qui peut nuire à cette charité, communion
ct activité commune est à éliminer avec la grâce de Dieu
1055 et la force créatrice de l’Esprlt-Saint. /

Le Pape Paul VI et le Patriarche Oecuménique Athena­
goras I sont convaincus que le dialogue de la charité entre
leurs Eglises doit porter des fruits de collaboration désin­
téressée sur le plan d’une action commune au niveau pasto­
ral, social et intellectuel, dans un respect mutuel de la
fidélité des uns et des autres à leurs propres Eglises, ns
souhaitent que des contacts réguliers et profonds puissent
se faire entre pasteurs catholiques et pasteurs orthodoxes
pour le bien de leurs fidèles. L’Eglise catholique romaine
et le Patriarcat oecuménique sont prêts à étudier les ma­
nières concrètes de résoudre les problèmes pastoraux, sur­
tout en ce qui concerne les mariages entre catholiques et
orthodoxes. Ils souhaitent une meilleure collaboration dans
les oeuvres de charité, pour aider les réfugiés et ceux qui
souffrent, et pour promouvoir la justice et la paix dans le
monde.
Afin que des contacts fructueux entre l’Eglise catholique
romaine et l’Eglise orthodoxe puissent être préparés, le
Pape et le Patriarche donnent leur bénédiction et leur
appui pastoral à tout effort de collaboration entre professeus catholiques et orthodoxes dans le domaine dc l’étude
de l’histoire, des traditions des Eglises, dc la patristique,
dc la liturgie, ct d’une présentation de l’Evangile qui cor­
responde à la fois au message authentique du Seigneur ct
aux besoins ct aux espérances du monde d’aujourd’hui.
L’esprit qui doit animer ces efforts est un esprit de loyauté
ù la vérité et de compéhcnsion mutuelle, dans les désir
effectif d’éviter les rancunes du passé ct toute espèce de
domination spirituelle ou intellectuelle.

Paul VI et Athénagoras I rappellent aux autorités des
nations et fi tous les peuples du monde la soif de paix et
de justice qui se trouve dans le coeur des hommes. Au
nom du Seigneur ils les implorent de chercher tout moyen
pour promouvoir cette paix et^ette justice dans tous les
pays du monde.

5259

synod ali s constitutae ad exa­
men ULTERIUS PERAGENDUM CIRCA «OPINIONES PERICULO­
SAS HODIERNAS NECNON ATI1EISMUM»

Ratione habita interventuum Patrum super documento
Sacrae Congregationis pro Doctrina Fidei, necnon super
relationem Eminentissimi Cardinalis Browne, Commissio
Synodal is, brevi tempore sibi concesso, iuxta dispositionem
Cardinalium Praesidum de munere huius Commissionis,
synthesim fidelem parare adtoboravlt de eis quae a Patri­
bus in aula Synodi dicta sunt. Notavit imprimis Commissio
Patres locutos esse specialiter de difficultatibus quae Ipsam
Ecclesiae fidei integritatem ct praesentationem in hodiernis
adiunctis respiciunt; nec multos eorum dc problemate
atheismi expresse tractavisse, licet de mcntalitate quadam
atheistica eiusque influxu in mundum hodiernum omnes
conscii sint.
Animadversionibus particularibus relictis, tria, praesen­
ti relatione, Venerabilibus Synodi Patribus offerre inten­
dimus. Primo scilicet breviter referentur quae a Patribus
dicta sunt dc discrimine in quo populus Del hodie versatur
quod ad fidem suam illibatam servandam et explicandam
attinet. Secundo proponentur principia quae in praefato
discrimine modum se gerendi Pastorum Ecclesiae In primis
et theologorum inspirare debent. Tertio vota enuntiabun­
tur quae ad praesentes difficultates superandas nobis, iuxta
sententiam Patrum, aptiora visa sunt.
L

De PRAESENTI DISCRIMINE FIDEI AC DOCTRINAE
CATHOLICAE

Plurimi Patres locuti sunt de difficultatibus ouae hodie
perturbant vel perturbare possunt fidem populi Del. Quae
difficultates, etiam iuxta eorum dicta, magna ex parte
oriuntur e crisi hodierna ipsius civilisationls et humanae
culturae.

De hac crisi expresse egit Concilium Vaticanum II, prae­
sertim in Constitutione pastorali De Ecclesia in mundo
huius (emporis, ex qua Patres multa, etiam particularia,
rettulerunt. Aliqui verbi gratia notaverunt, dari in vita
profana evolutionem structurarum ipsiusque modi cogitan­
di, atque in dubium vocari traditam imaginem hominis et
mundi. Quod quidem accidit partira saltem ob mirum pro­
gressum scientiae et civilisationis, quo etiam haud raro fit
ut homines In sui laboris condicionibus totaliter immergan­
tur, partira quoque ob conscientiam magis magisque vivi­
dam quae acquiritur evolutionis universi, necnon ipsius vi­
tae atque historiae hominis. Quae omnia in anthropologlam
quamdam vertuntur, philosophicis etiam systematibus ex­
pressam. qua homo sese cum suis responsahilitatibus terre­
nis ita exaltat ut obnubiletur «dimensio verticalis*, qua
ipse ad Deum et ad salutem sopematuralem ordinatur, ct
ita homo facile in atheismum sive practicum sive theoreticum ducitur. Exinde evenit ut non pauci, hac mental Itate
Imbuti, Ecclesiam vel ipsam religionem reiciant, saltem
practice, veluti Institutionem quae potius impedimentum
quam adiutorium progressui humano affert.
Quidam igitur Patres, citantes verba Ioannis XXIII,
dixerunt Ecclesiam in his adiunctis tacere non posse, immo
debere veritatem revelatam, quam ipsa semper tradidit,
etiam novis formulis, novae visioni rerum adaptatis, eo­
dem utique sensu eademque sententia (cfr. Alloc. S. P.
Ioannis XXIII in SS. Cone. Inauguratione [LE3083]; cfr.
etiam Cone. Vat. I, Const. De fid. cath., cap. 4) exprimere.
Hoc opus est omnino necessarium, quamvis difficile sit et
pericula non spernenda sccumferat. Illud vero Ecclesiae
Pastores inde ab initio Concilii, ductu Summorum Ponti­
ficum, valide aggressi sunt.

Ut opus Concilii fructus suos ferret, iam strenue et pro­
ficue laboraverunt plurimi theologi, qui magna themata
Concilii perscrutantes eorum divitias in lucem protulerunt,
praesertim in ambitu theologiae biblicae, dogmaticae ct
moralis, necnon oecumenlsmi ct liturgiae. Hunc laborem
valde commendandum esse, omnes conveniunt Patres.
Ellum plurimi sacerdotes curae animarum dediti multum
conati sunt veram cognitionem Concilii communicare fide­
libus, atque renovationem liturgiae et totius vitae Eccle­
siae iuxta Concilium fovere. De diligentia quoque multo­
rum fidelium laicorum utique gaudendum est, ut animad526Ù

1067 OCT 20

SYNODUS EPISC., DE DOCTRINIS HODIERNIS PERICULOSIS

verterunt etiam Patres, quippe qui sedulo quaerant cognltfonem nuntii Christian!, prout continetur in Sacris Litteris
d relucet in liturgia Ecclesiae ct in cius nctionc in mundo,
In dies augere.
Non videtur mirandum, liceat adnolnre, ipsam perop­
portunam fccundamquc renovationem, quam Concilium
Vaticanum II in Ecclesiam nttulit, et quae multos usus
modosque cogitandi qui stabiles videbantur mutavit, ct
magnum impulsum dedit novae reflexioni novoque inclpkntistylo vitae Christianae ct liturgiae, difficultatem vel
etiam Inccrtltudincm suscitare.
Attamen —quod est valde dolendum et a pluribus inter
Patres est animadversum— res alicubi eosque processe­
runt. ut non iam amplius dc sana et fructifera inquisitione
vel de legitimis tentaminibus adaptandi expositionem tra­
ditae doctrinae novis necessitatibus ct hodierni cultus hu­
mani rationibus, sed dc indebitis innovationibus, dc falsis
opinionibus, immo dc erroribus in fide agatur, siquidem
foire intelliguntur aut explicantur veritates fidei, relicta in
progressiva Intelllgcntia doctrinae necessaria cius continnitale. Speciali modo dolucrunt Patres quod ab aliquibus
revera In dubium revocentur aliquae veritates fidei, inter
alias circa Dei cognitionem, personam Christi eiusque re­
surrectionem, eucharistiam, peccati originalis mysterium,
oblectivitatcm perdurantem legis moralis necnon perpe­
tuam Beatae Mariae virginitatem.
Hinc status inquietudinis et anxietatis in Ecclesia ani­
madvertitur, cum apud fideles tum apud pastores, quo vita
spiritualis populi Dei damnum haud parvum patitur. Id
quidem non ubique eodem modo persentitur, neque ae­
quali ratione apud omnes coctus populi Dei. Magis appa­
ret, ut facile intelligitur, apud homines culturae magis
evolutae ob peculiares eorum difficultates componendi fi­
dem cum ratione; apud coetus vero operariorum sunt ali­
quae difficultates ct problemata circa fidem et Ecclesiam,
quae simili modo ab illis persentiuntur in omnibus mundi
partibus. In terris missionum aliisque regionibus qui­
busdam, ubi primum ct maximum problema est annun­
tiatio fidei vel sufficiens catechetlca instructio populi, dif­
ficultates restringi videntur ad paucos coctus sacerdotum
ethicorum. At notaverunt Patres timendum esse ne falsae
opiniones etiam in istis mundi plagis mox evulgentur et
succrescant, cum maiore damno ct apostolatus Ecclcsiac
rt ipsorum fidelium.

Huius haud felicis rcrum status piures causas attulerunt
patres, quae attente considerandae sunt ut apta remedia
praeparentur. Inter praecipuas adnumeratae sunt: quae­
dam dlminutio sensus fidei supernaturalis in hominibus,
naturalium suarum virium consciis; necnon, apud pluri­
mos, neglectus orationis personalis ad Deum; interdum,
luxta sententiam aliquorum, parcitas ministerii pastoralis
In veritate docenda erroribusque arcendis; oblivio vel de­
spectus doctrinae ct auctoritatis magisterii, sive episcopo­
rum sive ipsius Romani Pontificis; arbitraria quaedam ct
falsa interpretatio spiritus Concilii; et non semper bene
intellecta distinctio inter ea quae ad doctrinam catholicam
pertinent, ct Hia quae liberae atque legitimae disceptationi
theologorum relinquuntur.
Problema speciale nostro tempore habetur ex eo quod
ephemerides aliaque media communicationis statim ubique
terrarum diffundunt quaecumque nova quovis loco In re
religiosa accidunt; quae quidem nova, sive ob deforman­
tem slmplificationem qua his mediis aliquando proponun­
tur, sive ob diversas circumstantias vitae religiosae In di­
versis regionibus, sive, denique, quia sensus traditae doc­
trinae non satis attenditur, facilem scandali occasionem
praebent. Quandoque ista imprudenter sparguntur ab ipsis
sacerdotibus, religiosis, theologis, educatoribus et aliis, quin
satis de paedagogia fidei curam habeant.
Quibus fideliter adnotatis, non est cur in hac brevi re­
latione In particularibus deviationibus immoremur, quod
neque Patres fecerunt; sed statim exponemus, cx eorum
dictis, cum quadam logica coordinatione, principia pasto­
ralia in his adiunctis servanda.

II.—De

principiis

1. Dc necessitate continuae annuntiationis fidei.—Fide
catholica bonum nuntium Dei sese revelantis In Filio suo
amplectimur, prout hic nuntius Ecclesiae commissus fideUterque servatus, a vivo eius magisterio credendus propo­
nitur (cfr. Const, dogm. Dei Verbum, n. 10) [LE 3345].
Haec quidem fides nostra donum divinum est, per quod
credentes in Deum movemur motu obsequii et deditionis,
5261

n. 3605

motu qui salutis initium est; at pendet etiam ab humana
annuntiatione iuxta apostolicum verbum: «fides ex auditu»
(Rom. 10, 17).
Necessarium igitur est —praesertim in hodiernis adiunc­
tis— ut illa fides, qua homo Deo per Christum in Ecclesia
loquenti respondet, continuo nisu excolator et roboretur.
Quod opus fidei colendae pertinet prae ceteris ad Episco­
pos cum suis In presbyterio cooperatoribus, adjuvantibus
quoque religiosis, sed et ad laicos evangelizationi et cate­
chesi deditos, immo ad omnes fideles et peculiari ratione
ad genitores erga filios suos. Omnes igitur Ecclesiae filii,
secundum charisma unicuique tributum, sese responsabiles
sentiant necesse est sancti fidei doni hominibus nostri tem­
poris communicandi. Quod libentissime commemorat Sy­
nodus In «anno fidei» quem Summus Pontifex instauravit,
dum ipse magnum fidei praedicandi munus intrepido zelo
implere non desinit.
2. De magisterio authentico singlllallm et collegialiter
exercendo.—Iuxta doctrinam Ecclesiae, munus docendi res
fidei et morum authentice, seu cx auctoritate Christi, con­
creditum est omnibus apostolorum successoribus. Romani
Pontificis personaliter docentis et Collegii episcopalis In
Concilio occumenico congregati munus est populi Christiani
necessitatibus subveniendi assiduo huius magisterii exer­
citio; sed non unice, nam singuli Ecclesiae Pastores in suis
propriis sedibus aut regionibus, pro suo munere, eodem
gravissimo tenentur officio. Quod sacrum opus hodie op­
portunius forma colleglali per Confcrentias episcopales exer­
cetur. Ab unaquaque vero carum ita ipsum perfici debet ut
ratio habeatur communionis quae in docendo servanda est
cum Collegio Episcoporum totius orbis et in primis cum
Sede Apostollca, Ita fiet, ut attentis necessitatibus om­
nium Ecclesiarum, mutuum adiutorium praestetur, per­
turbationes vitentur, unitas roboretur.
Omnes autem christifideles clare edocendi sunt, modis
mentalitatf hodiernae adaptatis, de filiali oboedientia et
sincera adhaesione quae declarationibus magisterii Eccle­
siae praestanda est, ratione utique diversa pro diversa ea­
rum indole, iuxta doctrinam Concilii Vaticani II (cfr. ConsL
Lumen gentium, II, 25) [LE 3232 J.
3. De pastorali ratione agendi in exercitio magisterii.—
In adimplendo munere docendi Episcopi tum de fidei
deposito fideliter servando, tum de periculis gregi suo Im­
minentibus arcendis solliciti sint. Sed de more conveniet
modus positivus exponendi verum, non tantum modus ne­
gativus reprobandi errorem. Semper insistendum erit in
eis quae m531erium revelatum exhibent tamquam genui­
num verbum salutis problematibus ct aspirationibus ho­
minis hodierni respondens. Conscii insuper sint progredien­
tis intelligentlae quae legitima immo et necessaria est in
illo deposito servando, ratione habita progressionis scien­
tiarum ct culturae, necnon novarum cruaestionum quae
continuo oriuntur. Ideo antequam in rebus difficilibus ct
novis fideles suos doceant, attente theologos audiant aliosque peritos necnon prudens consilium exquirant suorum
sacerdotum et laicorum (cfr. Lumen gentium, IV, 37). Im­
mo «cum Ecclesiae sit cum humana societate, in qua vivit,
ad colloquium venire. Episcoporum in primis est officium
ut homines adeant et colloquium cum eisdem petant ac
promoveant» (Decr. Christus Dominus, II, 15) [LE 3332J.
Hic modus agendi impedire non debet firmum exerci­
tium auctoritatis ad dirigendam Ecclesiam Dei iuxta men­
tem Concilii Vaticani II, exclusis abusibus aut deviationi­
bus sive in re doctrinali, sive in re pastorali aut liturgica.
Audaciorcs imprudentesque monendi sunt cum caritate;
pertinaces vero a munere amovendi. Ipse Apostolus monet
de firmitate exhibenda «cum omni patientia et doctrina»
erga cos qui sanam doctrinam non sustinent (cfr. 2 Tim.
4, 2 s.).
4. De theologorum opera et responsabilitate.—Etsi mu­
nus authentice docendi od theologos non pertinet, nihilo­
minus eorum munus In Ecclesia est Insigne et servitium
quod eidem praestant indispensable. Ipsorum est inces­
sant i conatu perfectiorem intelligentiam et expressionem
quaerere mysterii revelati atque hac ratione pro viribus
responsum offerre quaestionibus —saepe gravis momenti
etiam pro insa Christiana existent la— quae semper novae
exsurgunt. Ut autem hoc suum munus rite adimplere va­
leant, iusta libertas nova inquirendi veteraque perficiendi
eis sine dubio tribuenda est. Ipsi autem verbo Del humi­
liter fidelitcrque inservire debent, atque nullatenus eo uti,
ut propriis opinionibus fovendis inserviat. Iusta libertas
contineri semper debet Intra limites verbi Dei prout I con­
stanter servatum est et a vivo magisterio Ecclesiae imprimisque Vicarii Christi docetur ct explicatur. Theologi suae
5262

□. 3606

PAULUS VI, EPIST. DE OFFICIIS ECCLESIAE IN AFRICA

nsponsabllitatis, quae magna est, conscii sint Um in ve­
ritatem cum scientifica probitate quaerenda quam in suis
conclusionibus ita vulgandis, ut fratribus suis spiritum in­
generent amoris et reverentiae erga Verbum Dei ct Eccle­
siam Magistram. Episcopi faveant cooperationi theologo­
rum inter se, maxime autem commercio inter theologos ct
magisterium potissimum ope Commissionum Episcopalium
de doctrina.
5, De emdgalione docIrinae.—Ab omnibus qui quocum­
que modo doctrinam evulgant, peculiaris prudentia pasto­
ralis requiritur, praesertim propter celerem universalemque
diffusionem per media communicationis socialis. Quod ut
in aedificationem fiat et non in destructionem, apta pae­
dagogia servanda est, ut scilicet prius ca quae sunt certa
et fundamentalia proponuntur tamquam inconcussa basis
fidei et vitae Christianae; ea vero quae sunt nova ita exhi­
beantur, ut per aptam expositionem continuitas in fide
Ecclesiae manifestetur; hypotheses vero exponantur eo
gradu probabilitatis quo reapse gaudent, et ratione habita
modi quo Intellectum iri praevideri possunt. Ratio utique
habenda est de difficultate ex eo proveniente, quod quidem
homine inclinant ad exaggerandum, unusquisque in suo
sensu, quodvis verbum quod a receptis modis concipiendi
vel exprimendi veritatem prima fronte alienum videtur.
Sic etiam theologi, qui sentire cum Ecclesia semper curant,
quandoque In aestimatione fidelium tamquam impruden­
tes novatores in i uste haberi possunt.
Episcopi debent providere ut, In mundo de die In diem
magis unito, fideles praeparentur ad maturiorem fidem
adquirendam, sed et prudenti ac vigilanti caritate curare,
spcciatim quoad scripta edenda, ne per imperitiam vel
imprudentiam aliquorum fides in universa communitate
damnum patiatur.
Omnes vero, qui docent, scribunt, praedicant, conscii
sint oportet officii quo adstringuntur agendi in commu­
nione cum magisterio et secundum eius directionem.
6. De testimonio vitae cum sermonis testimonio uniendo,—
Oportet ut Episcopi, cooperantibus omnibus christifldclibus ct praesertim presbyteris ac religiosis, suae fidei testi­
monium dent non tantum verbo sed etiam opere, maxime
autem genuina caritate, ad Imitationem Christi qui nos
dilexit. Ubi efferendum omnino est quantopere nccesse
sit ut Ecclesia opera collectiva suorum pastorum suorum­
que fidelium, eorum praesertim qui in societate civili maio­
ra munera adimplent, efficaciter studiosa appareat lusti­
tiae et caritatis non tantum privatae, sed socialis quoque
et internationalis. Hoc enim magnum iustitiae caritatisque
testimonium, aetatis nostrae condicionibus adaptatum,
Concilio Vaticano II encyclicisque Mater et Magistra
[LE 2984), Pacem ln terris [LE 3110J et Populorum pro­
gressio [LE 3546] consonum, requiritur ut Ecclesia a tot
hominibus qui ubique terrarum communem indigentiam,
socialem iniustltiam aut diversi generis discriminationem
patiuntur, vere agnosci possit vclut signum levatum in
nationes (cfr. Is. 11, 12).

1067 OCT 29

3606
1967 OCT 29.-PAULUS VI, EPIST. AAS 59(1967) 1073-1097

Nuntius scripto datus ad sacram catholicae Ecclesiae in
Africa Hierarchiam ct ad universos eiusdem terrae populos:

De

officiis

Ecclesiae in hodierna evolutione afm-

CANARUM GENTIUM
PAULUS PP. VI

Venerabiles fratres ac dilecti filii - Apostolicam Benedictio­
nem et prosperitatem

1. Africae terrarum cniarundam memoria, quas Deo
dante non multo ante visimus quam vicaria Christi in
terris potestas Nobis permitteretur, grata lactaque ctlamnunc ln mente Nostra versatur. Tunc enim sensus viviisimi animum Nostrum permoverunt, cum oculis miranti­
bus paeneque obstupefactis subiit Africae reccntloris ima­
go, llcuitque Nobis Christianae vitae prima Initia Ulis In
terris ex propinquo cernere, tum cognoscendi studium,
deinde voluntatem se se renovandi, postremo cupiditatem
eos expediendi nodos, ex Civitatum recens adepta libertate
natos. In primis vero ardens pietatis fervor ac vigor, qui­
bus novae Christianorum communitates inflammabantur,
planum Nobis fecerunt, Africam Regno Dei iam patere.
Ab illis diebus voces gentium Africanarum, perinde at­
que verba, quae Sanctus Paulus per somnum audivit, cum
in f Troade essetl, non intermittunt ita in animo Nostro 1071
personare: Venite, opem ferte, cum tempus instet! Nolite
cunctari, quia iam sumus ad vos excipiendos parati K
2. Postquam vero ad Beati Petri Cathedram sumus
evecti, inter ceteras apostolatus provincias, quas obtine­
mus, nunc maxime Africam quasi praecipuam quondam ’
pastoralis ministerii Nostri partem ducimus; dumque ferventiores Deo preces adhibemus, diligentiores item sive ad
rerum religiosarum, sive ad civilium processus, qui In ea
continenti terra efficiuntur, mentem attendimus.
Hisce Igitur animi sensibus permoti, eadem ex Cathe­
dra, unde Decessor Noster imm. rec. Pius XII decem ab­
hinc annos Encyclicas Litteras, a verbis Fidei donum in­
cipientes
edidit —quod sane documentum novas veluti
vias monstravit, quibus Evangelium illi terrae inferretur—
hunc qui sequitur nuntium ad Africam mittere optamus,
quasi magni illius Pontificis sermonem apta continuatione
producamus. Qua ratione cupimus, ut ad universos perve­
niat Afros testimonium paternae Nostrae caritatis certaeque Nostrae spei, flagrantium denique votorum, quae de
futura religiosae civiueque vitae in eorum Nationibus pro­
speritate concipimus.
I

III.—Vota

3. Sed Africam salutaturi, facere non possumus, quin
dc vetustis et ad gloriam insignibus Christianis rebus, quae
ibi sunt factae, recogitemus. Convolat scilicet cogitatio
Nostra ad Christianas in Africa Ecclesias, quarum origo a
temporibus apostolicis ducitur, atque, prouti historia tra­
Primum votum: De commissione theologica constituenda
ditum est, nomine et doctrina Marci Evangelistae decora­
a) Placctne Patribus ut instituatur Commissio teolotur. Memoriam pariter repetimus innumerae sanctorum
gica composita ex theologis diversarum scholarum, pro
virorum, martyrum, confessorum virginumque multitudi­
definito tempore designatis, sapientia praestantibus, famanis, ad easdem Ecclesias pertinentis. Rc namque vera α
Kdentiae gaudentibus, et in diversis portibus Ecclesiae
II ad IV saeculum p. Ch. n. in aquiloniis Africae partibus
entails necnon Orientalis degentibus, cuius munus sit,
Christianorum vita multiplici operum genere enituit, quolegitima libertate scientifica servata, auxilium suum prae­
rum non pauci sive divinarum rerum / doctrina sive oratio- 1'
stare Sanctae Sedi ct peculiariter Sacrae Congregationi pro
nls colore longe inter aequales praestiterunt.
doctrina fidei, praesertim quoad quaestiones doctrinales
Continuo enim occurrunt magnorum doctorum scriptomaioris momenti?
rumque nomina: hoc est Origcnls, S. Athanasil, S. Cynlll,
b) Placetne ut nomina istorum theologorum proponan­
scholae videlicet luminum, quae Alexandrina vocatur, in
tur Summo Pontifld pro sua discretione eligentia, a Conopposita autem superioris africae ora. nomina eminent Ter­
ferentils episcopalibus, quae apte consultis Universitatibus
tulliani, S. Cypriani, in primis vero S. Augustini, qui sane
vel theologicis Facultatibus sui territorii existimant se hos
Christianae gentis clarissima lux est putandus. Commemo­
theologos competentes proponere posse?
rare etiam iuvat insignes sanctosque eremitas Paulum.
Alterum votum: De declaratione circa quaestiones fidei Antonium, Pacomium, primos illius monasticae vitae con­
ditores, quae subinde, eorum praelucente exemplo, per
conficienda.
trientis et Occidentis regiones propagata est. Inter ceteros
Placctne Patribus ut conficiatur a Sede Apostoiica, au­
demum silentio praeterire nolumus S. Frumentium, Abba
ditis Confcrcntiis episcopalibus declaratio positiva ct pasto­
Salama appellatum, qui, episcopali dignitate a S. Athanaralis circa quaestiones quae od hodiernam •problematicam»
sio auctus, Aethiopiae apostolus exstitit.
doctrinalem pertinent, ut fides populi Del secure dirigatur?

Praeter principia generis pastoralis, Commissio svnodalis
collegit quoque ex dictis Patrum et quodammodo explica­
vit duo vota Summo Pontifici offerenda.

• L'Owemtoro romano dici 30-31 Oct. 1W7
5263

1 Cfr.
r6, 9. · Cfr.
Milano 1961, pp.
AH

2-12.

Cfr.

I[[

A.

A.

S.

Ji

St*Ji

49, X957, pp. 335.350 (LE 56<o>
5264

1007 OCT 20

1076

PAULUS VI, EPIST. DE OFFICIIS ECCLESIAE IN AFRICA

Porro tum clara virtute homines, tum praestantissimi
sanctlsslmique Summi Pontifices, In Africa orti, id est
Victor I, Melchlades et Gelasius I, communi veluti here­
ditate ab universa possidentur Ecclesia. Auctorum vero
Christianae Africae scripta maximi momenti nostra etiam
aetate sunt, ut quis, sacris Litteris illustratus, rerum ge­
starum historiam pervestiget, atque cognoscat, quae ad
hominum salutem attinent.
4. Attamen, dum veterum Africae Christianae laudum
redintegramus memoriam, eas Impensa prosequi observan­
tia placet Ecclesias, quibuscum haud plena utimur com­
munione: Ecclesiam dicimus Graecam Alexandrini Patriarchatus, Ecclesiam Coptam Aegypti el Ecclesiam Aethiopi­
cam. Ipsae enim communes cum catholica Ecclesia et ori­
ginem et doctrinam ct spiritualem disciplinam hereditarias
habent a magnis Patribus sanctisque viris, qrul non modo
ad earum regiones, sed ad universam etiam Ecclesiam an­
tiquam pertinent. Huc accedit quod tot egregia opera pa­
traverunt durasouc acerbitates perpessae sunt, ne umquam
per varietatem temporum Christianum nomen in Africa
restingueretur.
Cum autem inter Oecumenlcum Concilium Vaticanum II
fraternae cum eorundem Patriarchis rationes sint instaura­
tae, votis precibusque susceptis Nos diem festinamus, quo /
Ecclesiae Iliae cum catholica coniungantur, idque vehe­
menter optamus, ut cum istac tum hacc iam nunc incipiant
melius inter se cognoscere et intellegere. Hoc enim si pri­
mum ponatur, necessc est animorum coniunctio sequatur.
5. Honorificis praeterea verbis omnes homines prosequi
cupimus, qui Mahumedanam doctrinam profitentur Africamoue incolunt. Quod enim ipsis quaedam cum Christiana
religione communia sunt, bona inde Nobis spes affertur, ut
utrimque fructuosum colloquium seramus. Expetimus in­
terea, ut etiam in vita sociali, In qua una degant unaque
operentur Mahumcdani et Christiani homines, non tantum
Inter se vereantur, sed etiam operam simul iunctim confe­
rant ad praecipua hominum iura agnoscenda atque ser­
vanda.
6. Novas denique Africae res publicas comiter compel­
lamus; quae, ouamvis recens constitutae sint, tamen In
Summis Consiliis, ex omni Civitate coactis, cum vetustis­
simis orbis terrarum nationibus consederunt, ut cum iisdem
ad pacem populorum tuendam firmandamque operam so­
cient.

Veruntamen in iis rerum adiunctls nunc Africa tota ver­
satur, quae multum prudentiae et cautionis habeant. Nam
primo tempore elapso, in quo rcccntiorcs nationes liberta­
tem sunt adeptae, aetatem eaedem nunc ingressae sunt,
qua res suas ct componere et firmare nitantur.

Quod fere ubique, publica disciplina et pace integris, na­
tiones illae suis legibus et indiciis uti coeperunt, id revera
eiusmodi est, ut simul moderatoribus civibusque honori
vertatur, qui ad ipsum efficiendum contulerint, simul iubeat bona m posterum sperare. Quod sicubi vero —pro do­
lori— publicarum rerum status ad optatam firmitatem
nondum pervenit, sed vis praeponderavit ac praeponderat,
iustum idcirco omnino non est, vel cunctum quendam po­
pulum, vel cunctam quondam nationem, vel —quod peius
«t—cunctam continentem terram una eademque obstrin­
gere criminatione.
II

7. Qui semper laetati sumus in investigationibus ac stu­
diis de Africa florentibus, magnam nunc cx hoc volupta­
tem capimus, quod Africae res sive gestas, sive traditas
1077 videmus / latius latlusque cognosci et vulgari. Id enim,
dum recta ratione fiat et ex veritate manet, non potest
quin ad hoc viam sternat, ut et praeteritus et praesens
Africae status melius Intellegatur diligentlusque expen­
datur.
Ita, ut exemplum supponamus, rccentissima veterum
Africae gentium indagatio, licet in litteratis monumentis
non consistat, multiplex tamen animo occurrit, et propriis
utique notis instructa, ct usibus ad provinciam rerum sive
religiosarum, sive socialium attinentibus; quae omnia peritissimi viri per partes utiliter scrutantur et penitus intro­
spiciunt. Ex quo fit, ut sat multi mores vel ritus, qui olim
tantummodo insolentes et rudes visi sint, hac nostra aeta­
te, moribus gentium accuratius investigatis, in nervis in­
haerere putentur peculiarium disciplinarum socialium, quos
discere et observare aequum sit.
Quas ob causas opportunum Nobis videtur nonnullas re­
rum notitias generat im percensere, veterum cultiorumque

5265

n. 3606

Africae populorum proprias, utpote quarum moralis et re­
ligiosa vis haud parum considerationis, Nostra quidem sen­
tentia, postulet.
8. Omnibus traditis Africae memoriis, firmi instar fun­
damenti, semper spiritualis vitae sensus subest. Qui sensus
non eum quidem capit intellectum, quem anlmistleum docti
viri vocabant, in religionum historia superiore saeculo
exeunte tale verbum usurpantes; sed alium, altiorem vide­
licet, latiorem communioremque, ex quo cuncta creata ipsaque aspectabilis natura cum universitate rerum Invisibi­
lium ct spiritualium coniuncta putantur. Quod ad hominem
proprie pertinet, is neque ut mera materia neque terrestris
huius vitae terminis circumscriptus existimatur, sed in eo
aliud quiddam spirituale et efficax inesse conceditur, ita
ut mortalis eius vita semper cum vita, quae post mortem
incipit, conexa censeatur.
Huiusce autem spiritualis sensus gravissima communis­
que pan est notio Dei, quippe qui tamquam prima et ul­
tima rerum omnium causa habeatur. Talis sane notio, quae
verius percepta quam descripte excussa, veriusque in vitae
usum traducta quam cogitatione comprehensa putanda est,
aliis longe aliter humanae culturae formis exprimitur. Re
enim / vera praesens Del sensus, ut entis superni, persona- 1078
lis, mystici, Afrorum mores penitus imbuit.
Deum igitur ab Iis adlri videmus in rerum adiunctis nunc
sollemnibus nunc gravissimis, in quibus nimirum ad alium
deprecatorem confugere inane opinentur; eundemque prae­
terea. omni divinae potentiae abiecto timore, Patrem ple­
rumque invocari. Quae vero preces ei vel singulatim vel
communiter adhibentur, ingenuae eae sunt animumque au­
dientium nonnumquam permovent; inter sacra autem, ab
Ipsis factitata, primitiarum sacrificium sua munditia atque
significatione praestat.
9.Ex traditis Africae memoriis id etiam efficitur, om­
nibus illis gentibus proprium et commune esse humanam
dignitatem observare.
Fatendum quidem est in Africa consecuta esse errata
factosque etiam ritus, quae cum dignitatis humanae obser­
vantia pugnare viderentur; sed de erratis agitur, quibus
eorum auctores ipsi laboraverunt quaeque summi Dei be­
neficio, sicut de servitute contigit, vel iam interierunt vel
mox interibunt.
Haec, de qua dicimus, hominis observantia colligitur ex
rationibus, licet non uno tenore ordinatis, quibus vel pueri
instituuntur, vel homines in societatem cooptantur, vel
vitam socialem et publicam cum ceteris communicant iuxta
traditam disciplinam cuiusvis gentis propriam.
10. Accedit quod ex traditis Africae memoriis peculia­
ris hisce gentibus sensus familiae est. Ad hoc quod attinet,
illud Nostra magni interest, ut illustremus quanta vis vir­
tusque moralis et religiosa insit in amore erga familiam.
Hic enim praeclare etiam maiorum veneratione declaratur,
quam in multis iisque vulgan Ussi mis religionis caerimoniis
testatam videmus.
Unde haud obscure cogitur familiam omnibus Afris reali­
se sedem esse, ubi homo nascitur et operatur; ubi praesi­
dium et incolumitatem, quae ei opus sunt, invenit; ubi
denique tutam et continuam cum maioribus suis coniunctionem nanciscitur, post mortem superstitibus.
11. In familiae autem finibus, insignis slngularisaue est
muneris ct auctoritatis patrisfamllias observantia. Id enim
officii, etsi dissimile et aliud aliis in continentis terrae regio/nibus exsistit et apparet, ita tamen vulgatum Invete- 1079
ralumque est, ut iure merito veluti proprium et commune
indicium traditarum Africae memoriarum existimetur.
Patria potestas in ipsis societatibus prorsus servatur. In
quas matres dominantur, ubi, etiamsi ct bonorum posses­
siones et socialis liberorum condicio in finibus gentis ma­
ternae regantur, moralis tamen patris auctoritas in dome­
stica ordinatione nequaquam minuitur.
Eadem de causa fit etiam, ut, In quibusdam Africae coe­
tibus, patrifamilias certum quoddam sacerdotis munus con­
cedatur, propter quod, dum religionis caerimonias retere
more inductas peragit, non modo inter familiam suam ct
maiores, sed etiam inter familiam suam et Deum se me­
dium gerit.
12. Quod ad consortionis autem vitam attinet, uti ex
Africae historia colligitur, ipsa imaginem familiae reddit
et auget. Quo in loco facile perspicimus cum inter propin­
quos, tum in re publica socialis vitae communionem pro
officio Itemque pro iure cuiusque hominis duci. Sed huius
iuris functionem nemo consequi potest, nisi sc ad eam
comparat certis factis initiamentis, quae eo spectant, ut
5266

n.

360G

PAULUS VI. EPIST. DE OFFICIIS ECCLESIAE IN AFRICA

10G7 OCT 23

juvenum ingenium effingant eosque’ad traditos mores consuctudincsque suae societatis instituant.
13. Nostris vero diebus ea Africam pervasit alacritas
progrediendi, quae ad nova vitae genera amplectenda, vel
a doctis viris vel a technicis inducta, allidat. lamvero hoc
progrediendi studium nullo modo cum praecipuis momen­
tis traditorum institutorum ad mores religionemve spec­
tantium, quae supra breviter commemoravimus, pugnat.
Dixeris enim, ea rerum momenta ad ipsam legem naturae,
in omnium animis insitam, aliquatenus pertinere, qua certe
quovis tempore omnium hominum ordinata societas con­
tinetur.
Hanc ob causam aequum esse opinamur, non solum bona
eiusmodi quasi traditam a superioribus aetatibus heredita­
tem observari et coli, sed eorum etiam sive vim sive signi­
ficationem redintegrari. Attamen cx iis, quae civilis cultus
hac aetate proponit, oportet interdum ut populi probe eli­
gant: coarguant et abiciant falsa bona, quibus optima forma
oitae humanae diminuitur, accipiant nero munera egregia
1030 e/ utilia, f quae una cum rebus praeclaris sibi propriis se­
cundum indolem suam provehere studeant1. Itaque novae
huius vitae formae ex bonis sive praeteriti sive volventis
temporis manabunt, atque adulescenti hominum stirpi tam­
quam validum et praesens patrimonium exsistent.
14. Catholica Ecclesia moralia atque religiosa momen­
ta. veterum Africae memoriarum propria, plurimum ob­
servat, non modo ob eorundem significationem, sed eam
etiam ob causam, quod ea instar providi et peropportuni
fundamenti censet, cui sacri Evangelii superfundatur nun­
tiatio novaque societas, quae Christo innititur, superim­
ponatur, quemadmodum Nosmetipsi explicavimus, cum
In sanctorum caelitum numerum Martyres Ugandenses
ascripsimus, primos nempe Christianae sanctitatis flores
in Africa rccentiore, e vivo eius historiae vcluti caudice
natos *.

novae societatis constituendae sive in publicis institutis
sive in consociationibus inccptisve privatis.
Haec vero ratio vitae communitatis participandae In
firaesenti propositis socialibus recte digestis magis ampliIcatur, quibus considerandis atque efficiendis nunc dedi­
tae sunt laudabili nisu Auctoritates Africanae. Tali quidem modo, dum res socialis et oeconomica progreditur,
priscis ct angustis finibus tribuum posthabitis, omnes ho­
mines ad civilem Illam cogitandi rationem informantur,
qua bonum commune privato ct illiberali studio antefertur,
dummodo tamen in mutua Civitatum necessitudine pax
summo servetur studio, quae sane primaria cuiusvis pro­
fectus condicio est. /
itr
17. Inter impedimenta, quae plenum rccentlorum Afri­
cae nationum progressum magis arduum efficere possunt,
recensendum etiam est iniquum stirpium discrimen, cuius,
pro dolori significationes, graves ac diversae inter le, la
Africa quoque praebentur.
Hoc autem stirpis studium, quemadmodum expressis
verbis et iterato, quoad varias suas rationes, ab Oecumenlco Concilio Vaticano II est improbatum, utpote cum
dignitatem hominis laedat, a Christi mente alienum sit’
et Dei proposito contrarium9, ita a Nobismetlpsis reprehen­
sum est in Litteris Encydicis, quibus index Populorum
progressio, quippe quod obstet et impediat, quominus hu­
mana societas... aequior efficiatur, eademque firmius ple­
niusque in mutua universorum hominum necessitudine con­
sistat w. Neque ab re est memorare Episcopos catholicos,
etiam recenti aetate, non omisisse quominus, gravibus ver­
bis usi, ubi opus esset, de tuendis iuribus violatis monerent
Ut notum est, aequalitas inter universos homines in com­
muni origine innititur et in communi fine, ad quem conten­
dant omnes qui sunt humanae familiae participes: Cum
omnes homines, anima rationali pollentes et ad imaginem
Dei creati, eandem naturam eandemque originem habeant,
cumque, a Christo redempti, eadem vocatione et destinatione
Cum enim Christi doctrina et redemptio omnia compleat,
fruantur, fundamentalis aequalitas inter omnes magis ma­
renovet et perficiat bona, in traditis hominum moribus in­
gisque agnascenda estX1. Qnod exposcit, ut In civili homi­
sita, Africanus Idcirco homo, dum Christianis sacris initia­
num societate primaria cuiusvis iura cotidie magis perspi­
tur, non cogitur quidem semetipsum repudiare, sed veteres
cue agnoscantur. Ex quo consequitur, ut non modo discri­
suae gentis virtutes in spiritu et veritate · resumit.
mina et munera singulorum propria non auferantur, sed
potius teneantur et inter se congruenter componantur.
Quapropter legitime homines expetunt, ut iis iuribus frui
III
possint, quae ex sua ipsorum humana dignitate profici­
scantur.
15. Haec autem tam laudanda ac praestabilis ratio bo­
18. Oportet magni quidem aestimentur ea, quae am­
norum moralium et religiosorum Africanae vitae consuetu­
plae communitates, ab aliis continentibus terris profectae,
dinis, a maioribus acceptae, nihil sane impedit, quominus
praesertim effecerint in quibusdam Africae regionibus, quas
Incommodam etiam minusque probandam rerum condicio­
multum / iam tempus tamquam suam patriam censent.
nem inspiclamus, quam nunc Africa praefert, quaeque ani­
Nam earum opera laetos fructus protulerunt; earum stu­
mum Nostrum vehementi dolore et sollicitudine afficit.
dium et exquisita, qua erant ornatae, doctrina magnas
Loquimur scilicet de turbis et caedibus, quibus variae Afri­
congesserunt divitias et proventuum paraverunt subsidia,
cae regiones sunt commotae et adhuc commoventur, et e
unde non paucae utilitates perceptae sunt etiam a gentibus
quibus aerumnae et miseriae, maxime inter gentes Iner­
autochthonum. Est tamen fatendum ad hoc opus exse­
mes, operibus suis quiete vacantes, oriuntur. Quid vero
quendum totum populum, diversa quidem ratione, contu­
dicamus, cum, ut pro! facium est, vis eo pervenerit, ut
lisse; qui iure merito poscit, ut ad publicam rem accedat,
paene totius cuiusdam gentis excidium aequet et intra
ut nationis reditus ad iustitiae praecepta distribuantur, ut
1081 unius eiusdemque Civitatis fines diversas hominum stirpes /
denique ea agnoscantur iura primaria, quae ordinationibus
inter se confligere iubeat? Neque oblitterare possumus of­
respuantur, in re oeconomica, sociali, civili ct psychologica
fensiones, cruciatus, mortes, quae passi sunt etiam Epi­
repagula quaedam consulto servantibus.
scopi, sacerdotes, religiosi viri et virgines Deo devotae,
laid sive catholici sive Incatholici, sive Africani sive non
Augescentes nunc opes Ibidem —ceterum ut ubique ter­
Africani, quorum labores alio non pertinebant nisi ad spi­
rarum— effecerunt, ut gentes diversae artiore in dies nexu
ritualem utilitatem autochthonum populorum.
eoque necessario inter se coni ungerentur, quasi ostende­
rent alias aliis ad proficiendum indigere. Hacc communis
Christianorum Igitur communitates subito desertae sunt
ac sociae operae necessitas aperte monet, ut mutui timoris
ab aliisque seiunctae, eo quod sacerdotes exsilio erant mul­
velati umbra dispellatur atque via ineatur ad immutan­
tati. atque adeo in rerum condicione versantur, quae an­
das, sine detrimentosis rei publicae turbinibus, condicio­
goris non modici causa est.
nes, quae haud parum iniustitiae, oppressionis, violationis
Attamen, his perturbationibus neglectis, spes bona prae­
dignitatis humanae secum ferant, et praepediant, ne ho­
ponderat. Fldentiore propterea animo preces admovemus
mines liberalitatls officiis devinciantur volentesque mu­
Deo, Patri nostro, ut iniuste necatis requiem concedat,
tuam suam operam ad bonum commune provehendum
ignoscat noxiis, omnibus ingerat fastidium violentiae et
conferant.
belli, desiderium pacis confirmet, Moderatorum mentes
19. Eiusmodi vero rerum status christianos impellit, ut
componat ad legitima populorum optata perspicienda.
de amore recogitent, quo alios homines prosequantur opor­
16. Quae commoda e libertatis pronuntiatione sunt
tet, Christi verba illa méditantes: omnes enim dos fratres
capta, ea legum latione recte temperata carum que tran­
estis lJ. Germanus enim rei Christianae et in singulis et in
quilla exsecutione corroborentur oportet. Non solum ergo
societate profectus cum alacriore in dies exercitatione amo­
necesse est uppetlonem inferendi vim abiccrc, sed etiam
ris erga proximos una simul procedit, qui Christiano cuili­
malum potestatis usum vitare atque repellere e.
bet imperat, ut in rebus, in moribus et in doctrinis fratrum
progressiones, prout fieri possit, Incitet.
Pacificus vitae cursus atque institutorum stabilitas, hac
aetate, in qua novae Africae Civitates versantur, causae
cyct
nn. 30-32:
59, 1967. pp. 373 $1. [LE
3546]. ’ Co«. Vat. II. DecL
îSZVJu
pronus necessariae sunt putandae profectus, cum Id effi­
ciant, ut uni veni cives sollertes ac navi flant consortes
[LE 3336]. Cfr. etiaxn Decr. Ai
n. 15:
5S, x<#4,
Poptihrum pro patio,

Nottra

A. A. S.
n. 5:A. Â.S.5S,

gatia dtviniiru,

• LHL Encycl. PzfvLarum propono, n. 41; A. A. S. 59. X07, p. 278.
ILE 3546 J. 'Cfr. A. A. S. 56, 1964, PP· W
' I®· 4. *4- ’ Utt- Ln5267

A. A.S.

,Coxc· Vat. Il, Const. past Gaudii À rfa,
n. 29: A A. S.53, 1966, p, ïo49 [LE 3366). *· N. 6a: A.A.S. 59. X07,
p. S5r, cfr. ibid. n. 63. p. 2*3 (LE 3546]. ** Conc. Vat. II, Cop$L put
5263

PAULUS VI. EPIST. DE OFFICIIS ECCLESIAE IN AFRICA

1967 OCT 29

Quod iter non est sone expeditum, cum plurima exstent
Impedimenta; sed non l‘cet animum demittere, quo ad
celsa quaeque assequenda est opus. Ad hoc quod attinet,
arbitramur, omnes utilitatem capere posse, si cvangclicum
mutuae caritatis nuntium in animis volverint, id agentes,
10M ut. dltfi/dentla ac timore abicctis, alii alios necessitudine
attingant et inter sc colloquia serant, utque fundamentum
solidum el stabile iaclant, quo futura suae patriae fortuna
nitatur.

20. Plcracquo Africae Civitates, ad progressionem quod
spectat, gravibus difficultatibus laborant. Equidem uni­
versos homines haud Ita pridem compellavimus, ut integra
personae humanae perfectio ab omnibus agnosceretur tam­
quam quaestio sine cunctatione dissolvenda, quae cunctos
manem populos. In multiplici operum Inceptorumaue
compositione, quam res requirit, magnae sane partes Alricae erunt tribuendae. Subsidia necessaria sunt, ut capta
progressionis promovendae consilia perficiantur; necessarii
sunt homines, qui variarum artium peritia excellant.
Qua super re duae nominatlm quaestiones Nobis occur­
runt, quippe quae in praesentibus Africae rerum adiunctis
summi videatur esse ponderis. Quarum altera in eo verti­
tur, ut omni studio litterarum Ignoratio oppugnetur et
Ergant nisus ad institutionem, scholis multiplicatis, latius
tiusque vulgandam. Eadem enim Nostra compellatione
monuimus primam institutionem, qua litterarum tradantur
initia, praecipue ab iis affectari, qui de progressione ineunt
consilia. Illa enim velutl fames qua eruditio esuritur, non
minus acerba est quam cibi desiderium 13. Idque praeterea
opus erit, ut quae disciplinae in scholis doceantur, veris
Africae necessitatibus, huiusce aetatis propriis, aptius re­
spondeant. Ea propter debitum obtineant locum praecepta
ad artes professionesque spectantia, ratione praesertim ha­
bita utilitatum vitae rusticanae, in qua maximum inest
momentum.
Altera vero quaestio respicit condicionem agriculturae,
quae saepe modis et rationibus utitur, iam non cum prae­
senti rerum statu congruentibus. Ad hanc quaestionem
ouod attinet, summopere cupimus, ut ea quam primum
dissolvatur ad opportunas eas normas, quas antea Deces1035 sor Noster fel. rec. / loannes XXIII tradidit in Encyclicis
Litteris, quibus Mater et Magistra initium 14, quasque po­
stea Nosmetipsi, non uno tempore, et iteravimus ct scri­
bendo amplificavimus 15.
21. Rerum oeconomicarum in Africa condicio non eo
tantum mutavisse putanda est, quod novae Civitates Iam
suis Iuribus uti coeperunt. Ex contrario adepta ab ipsis
libertas illarum rationes cum nationibus in re oeconomica
prosperioribus quandoque difficiliores effecit; timor enim
incessit animos, ne sibi parta libertas et suis legibus vivendi
potestas delatis pecuniariis subsidiis et technicorum adiumentis imminuerentur. Nam nationes Africanae, non secus
atque aliae Civitates in iisdem condicionibus versantes»
suas necessitates non ignorant, sed iure meritoque suae
etiam libertatis retincntisslmae sunt.
Ad has autem suspiciones et causas, e quibus oriuntur,
vincendas, novae coloniarum dicionis nomine appellatas,
petivimus ut universale quoddam aerarium constitueretur,
quo sociata omnium populorum opera et significaretur et
ad effectum adduceretur 1·.
Populorum dignitas, quibus subsidia mittuntur, plane
servetur oportet. Hi enim, quemadmodum Decessor Noster
f. r, loannes XXIII affirmavit, in hoc rei oeconomicae et
socialis progressu, sive praecipuas partes sibi tribuendas esse
sentiant, sive in se huius efficiendae rei onus potissimum
recidere 17. Nos autem de iisdem diximus, eos suae cuiusque
fortunae auctores ipsos fieri 18.
Quodsi aeque huiusmodi voluntas sive suae dignitatis
vindicandae, sive suos partes in se recipiendi servetur,
sponte conscquetur, ut hi populi non solum se gratos osten­
dant et amicitias renovent, sed praesertim acceptis subsi­
diis apte utantur ex iisque uberem fructum capiant.
22. Bona spe ducimur fore, ut futura tempora recte
composita in Africa agantur, si simul consuetudines anti1086 quitus / inductas retinuerit, simul novum vigorem cx usu
Christianae religionis et hodierni cultus humani ceperit.
Potissimum confidimus, Christianos homines, hoc nomine
n. 29:

5$, X956. PP· χ«μ8-χ<Μ9· 19 Mt. *3. 8.
“LitL Encycl Populorum prograsio, n. 35; A. A. S. 59. 107. P- »74
[LE 3546].
14 Cfr. A. A. S. 53, x0x, PP- 43X-45X- “Cfr. UtL Encycl
prOgratio. n. 29: A. A. S. 59, X07. P- »7».
“ Cfr.
nn. 3«54- A. A. S. 59, pp. 382-284- ” Litt. EncycL Pncrw in Urru: A. A. S. 3S
PP 289 $. (LE 31 to]. »· LitL Encycl
frogrnw, a. 63:
GmtJium

5269

a

tpa,

A.

A.

S.

η. 3600

dignos, modo sint conscii quo honore humanum opus fruatur, quldquc bonum omnium commune postulet, praestan­
tissime esse collât uros ad civilem suarum Civitatum statum
confirmandum.
Hac de causa volumus cunctis filiis Africanae terrae et
omnibus, qui bona praediti voluntate, ibi degunt et ope­
rantur, salutem dicere, adhibere hortamenta, eorum erigere
animos.

23. Imprimis autem ad vos, Venerabiles Fratres, et ad
proximos operae vestrae socios, ad sacerdotes, ad religio­
sos, ad sacras virgines Deo devotas, ad viros feminasque
auxiliatores e laicorum ordine Nos convertimus. Vos nam­
que, sacri Praesules, obitis communitatis ministerium.,., loco
bei praesidentes gregi, cuius estis pastores, ut doctrinae ma­
gistri, sacri cultus sacerdotes, gubernationis ministrilt Ec­
clesiae. Vestrum igitur est curare, ul inter se Christiana
res ac veteres Africae consuetudines impense efficienlerque
occurrant atque adiuvent.
Re enim vera profectus Ecclesiae in Africa magni solacii
materiam praebet, cum Ecclesia fere ubique Hierarch i am
locorum propriam habeat constitutam. Non enim exspec­
tavit incepta populi autochthonis fautorum, ut Africanos
homines ad graviora munera sacerdotii et episcopatus eve­
heret; sed id iam fecerat, sapientibus ducta normis, prae­
sertim a proximis Decessoribus Nostris editis.
Quodsi hinc animo gratissimo fateri debemus, priores
Evangelii praecones eximios suscepisse labores, ut semen
spargerent Regni Dei, illinc recognoscamus oportet» ter­
ram Africanam ad semen idem accipiendum ad fructusque
fundendos idoneam fuisse.
24. Missionalibus praeteritorum temporum Id Interdum
tribuitur, quod bona primaria et germana, quae in moribus
ac traditionibus antiquis inessent, non satis Intellexerint.
Ad hoc quod attinet, aperte confitendum est, missionales,
quam vis rationibus altioribus ducerentur et ex iis vim hau­
rirent In / opere suo magnanimo et praestantissime perpe- 1037
trando, tamen non potuisse quin sentiendi modum, sua
aetate vigentem, aliquatenus imbiberent. Nam sl anteactis
temporibus illis non semper copia data est perspiciendi
sensum morum et historiae, litteris non consignatae, gen­
tium, quibus Evangelium annuntiarent, merito tamen mul­
torum ex iis factum est, ut primum scholaris institutio
initium caperet, ut primum corporum valetudini disposite
consuleretur, ut primum necessitudines cum ceteris parti­
bus hominum familiae coni ungerentur, ut primum lura
personae humanae defenderentur, ut eae disciplinae inchoa­
rentur et excolerentur, quae hodie ad communem cultum
Ingenii pertinere putantur. Alii lique multi laudem etiam
sibi pepererunt, quod doctrinas anthropologicas studiis no­
vis exquisitisque magnumque habentibus momentum pro­
vexerunt. In primis vero concedatur oportet, actionem
missionalium semper alienam fuisse a quaestus cupidine,
caritate vero evangelica alitam, cum numquam sibi peper­
cerint, ut prolixe Africanis auxilium ferrent ad implicatas
ipsorum regionum quaestiones humanas ct sociales dissol­
vendas.
Quemadmodum supra diximus, missionales in Africa hac
una de causa sunt commorati, ut scilicet nuntium pacis ct
Redemptionis cum Africanis communicare possent, Ecclesiaea Divino eius Auctore creditum. Huius amore Incensi,
illi patriam et familiam reliquerunt ac permulti in Africae
bonum vitam profuderunt.
Eorum profecto laborum eorumque coeptorum vos, Ve­
nerabiles Fratres, impigri estis heredes maxime conscii at­
que pergrati.
25. Sed si multa sunt perfecta, multa tamen supersunt
facienda. Non solum enim perseverare oportet et Inchoata
opera ad exitum perducere —quae quidem progressione
mirabili augentur et amplificantur— sed etiam gentibus
opem ferre, quae etlamnnm nuntium Christi exspectant et
cognoscere petunt. Profecto in haec ipsa tempora nostra
cadunt Salvatoris verba: Messis quidem multa. operarii au­
tem pauci. Rogate ergo Dominum messis, ut mittat operarios
in messem suam *·. /
Wl
Peculiari modo hortamur vos, Venerabiles Fratres, qui
Africae Ecclesiis praeestls, ut, dum In pastoralem Christia­
narum communitatum curam Incumbitis, nihil missum fa­
ciatis, ut Christus etiam ab iis plurimis, qui adhuc illum
ignorant, cognoscatur n.
Ac dum operam datis, ut in vestris communitatibus ma-

5270

n.

3G0C»

PAULUS VI. EPIST. DE OFFICIIS ECCLESIAE IN AFRICA

gls magisque eorum numerus augeatur, qui sacerdotalem
et religiosam vitam amplectantur, simul hoc etiam efficien­
dum curate, ut eorundem educatio, in pietatis studio firmi­
ter innixa, vere apostolica alacrisque evadat. Eodem tem­
pore cura vestra versetur in laicis hominibus ad apostolatum informandis secundum eiusdem Concilii Oecumenici
sapientissima praescripta 21.
26. Ad Nostros quoque vestrosque in Episcopatu Fra­
tres, qui antiquioribus ac florentioribus Ecclesiis ceterarum
continentium terrarum sunt praepositi, hortamenta Nostra
pertinere cupimus, ut vos generoso animo iuvare pergant.
Quas invitationes haec Apostolica Sedes adhibuit, praeser­
tim per Encycllcas Litteras Fidei donum J1, ut sacerdotes,
religiosi laicique homines se paratos praeberent ad sociam
praestandam operam novellis Africae Ecclesiis, easdem Nos
vehementlore sollicitudine commoti renovamus. Non enim
putandum est, sive coepta iam opera, sive commoda, quae
progressus rei tcchnicae induxit, sacrarum Missionum dif­
ficultates prorsus abstulisse. Nam missionales, cum tot ar­
dua ct aspera perpeti debeant, ope nostra uc benevola la­
boris sui aestimatione adhuc indigent. Africae Ecclesiae
perpetuo liberalique Christianorum omnium auxilio adhuc
opus habent.
27. Africae condiciones, quae hodie sunt, postulant ut
virium omnium conspiratio late foveatur. Prorsus necesse
est, ut singulorum nisus inter se apte cohaereant. Quare
ordinatio .Missionalium Institutorum, quae de Evangelil in
Africa propagatione optime merita sunt, adhuc censenda
est ratio omnium efficacissi ma; quamvis agendi rationes
1089 hucusque adhl/bitae renovandae ac recognoscendae sint,
ut eae accommodentur mutatis rerum adiunctis, quae in
sacram Hierarchiam et in humanum cultum antiquorum
territoriorum sunt inductae. Itaque incepta singularum Ec­
clesiarum, quae, adiutricis ferendae operae causa, intra
fines alicuius paroeciae vel dioecesis ineuntur —cuiusmodi
est cura ultro suscepta de peculiari quadam statione missionali—, loci Episcopo parere debent atque, si opus sit.
Inniti Institutis Missionalibus, ut apostolic) laboris aptae
conexioni et perpetuitati prospiciatur.
Non sine magno animi solacio compertum habemus, alie­
nigenas sacerdotes Africae Episcopis operam praestare,
eosdemque una cum loci sacerdotibus in pastorale opus
incumbere. Eos hortamur, ut apostolico muneri sibi de­
mandato generose se devoveant atque, ad novum rerum
politicarum et socialium cursum ultro sc accommodantes,
ministerii sui regionem pro altera patria habeant. Africanis
vero sacerdotibus verba commemoramus, quibus Concilium
Oecumenicum eos monet, ut scipsos ceterosque fratres sa­
cerdotii participes considerent tamquam unum... presbyte­
rium u seu corpus sacerdotum, qui, mutua ducti aestima­
tione, alacriter una simul adlaborent ad Dei populum in
unum congregandum.
Probamus praeterea atque opportunam arbitramur so­
ciam plurium Institutorum operam, quae in eodem territo­
rio sunt constituta.
Navitas quoque auxiliatorum laicorum, qui ibidem artem
profitentur suam, providus quidam ferendi auxilii modus
esse videtur, eademque plenam suam efficacitatem attin­
git, si sub Episcopi moderamine apte ordinata exerceatur.
28. Optamus praeterea, ut vos, Venerabiles Fratres,
vosque maxime catholicis communitatibus ritus orientalis
Praepositi, concordiam utilitatis plenam sociamque operam
promovere studeatis cum ceteris Christianorum communi­
tatibus, ea Incepta suscipiendo, quae rerum adiuncta sua­
deant quaeque in vestra sint potestate: idque ut scandalum
divisionis pro posse tollatur ". Qua de re laetamur, prae­
scriptis Concilii Oecumenici Vaticani II servatis, conventus
1000 precandi, investigandi et/ agendi causa alicubi habitos
esse, atque certos modos coniunctim statutos esse, quibus
una simul verbo Del in vernaculos sermones vertendo at­
que disseminando opera daretur.
Eadem fere vobis commendamus, quod attinet ad fo­
vendas rationes cum aliarum religionum asseclis cumque
omnibus bonae voluntatis hominibus, hanc praesertim ob
causam, ut civilis prosperitas ac sociale bonum populorum
provehantur, Invicem variorum traditorum morum servata
reverentia.
VI

10C7 OCT 29

aetatis homines, atque ln primis ad supremos Civitatum
Moderatores peculiarem nuntium miserunt. Cuius quidem
opportunum ducimus geminos afferre locos, qui sequuntur:
Aperte profitemur, nos auctoritutem vestram vestcumque im­
perium in honore habere; observantia prosequi vestrum mu­
nus; vestras iustas leges agnoscere; eorundem cum auctora,
tum exsecutores magni aestimare. At sacrosanctum verbum
vobis proferre debemus: scilicet unum Deum magnum rw;
unum Deum rerum omnium principium esse, eundemque
finem; Deum auctoritatis vestrae primam originem esse vestrarumque legum fundamentum.
Ecclesia a vobis postulat libertatem profitendi praedlcandique suam fidem, libertatem amandi Deum suum eique ser­
viendi, libertatem vivendi et suum vitae nuntium hominibus
afferendi. Nihil vobis ab Ecclesia timendum est; eadem ima­
ginem refert Magistri sui, cuius arcana actio nihil detrahit
iuri bus nroeeipuit oestris, immo a nativa fragilitate tuetur
quidquid humanum est, illud ad olliorem dignitatem evehit,
ac spe, veritate, pulchritudine perfundit *·.
30. Nunc autem, supremi Africae Civitatum Moderato­
res, vestrum est firmitatem tribuere institutis, quae ln
vestris nationibus post civilem adeptam libertatem orta
sunt. Ad vos pertinet renovare ad noslraeque aetatis ra­
tiones accommodare quaecumque bona veteres Africani
mores tradiderunt. Per vos / stat, ut leges, quibus in prae- 1W1
sens Africae vita moderanda est, condantur, perficiantur,
ad effectum adducantur. Qua in re semper vobis proposi­
tum fore confidimus, ut veram prosperitatem populis vestris
Î)recuretis. Fautores pacis vos exhibete, potiusque ad coloquia et ad pacta ineunda quam ad discidia et ad vim
paratos, probe reminlscentes, pactionum faciendarum con­
suetudinem cum antiquissimis germanisque socialis vitae
Africae institutis apprime congruere.
Concordiam gentium fovete, quae territoria vestra inco­
lunt, libertatem religiosam tuentes17 atque operam dan­
tes, ut componantur, non autem exacerbentur discrimina
ac discidia omnia, quae a stirpis diversitate proficiscantur.
Nom novarum nationum prosperitas concordiam omni uni­
que virium conjunctionem prorsus requirit.
Nos studiosam voluntatem vestram laudamus et labo­
ribus vestris bene precamur. Vobis id tribuat Deus, ut apte
et vere res persplclatis; ipse faciat, ut in animis vestris
agendi alacritas nonestls consiliis respondeat, saplentibusSue legibus vos ipsos devovendi studium congruat; Ipse
enlque optata exspectationesque vestras ad prosperum
adducat effectum.

VII

31. Si alias umquam. hodie potissimum nova Africa
progrediendi vim atque incitamentum a filiis suis accipit,
ab iis praesertim, qui, crebri Iam atque in dies numero
augescentes, in scholis et In studiorum Universitatibus do­
cent, vel impigre operantur In lis doctorum coetibus, qui
hodiernae Africae animum propriasque virtutes exprimunt.
Quemadmodum iam fecit Decessor Noster f. r. Ioannes
ΧΧΙΙΙ In memoranda admissione data die i mensis aprilis,
anno mcmlix î8, Ita Nos quoque Iuvat scriptores ct artifices
salutare iisdemque optima quaeque optare, omnes invi­
tando, ne a veritate Inquirenda umquam desistant n. /
32. Africa indiget vobis, vestris studiis, vestris investi­
gationibus, vestra arte, vestra doctrina; non solum ut prae­
terita eius actas debito In honore habeatur, sed etiam ut
nova, qua praestat, bonarum artium cultura ex vetusto
veluti caudice efflorescat et ad fecundam veri Inquisitio­
nem perducatur.
Dum recent i ora machinalis rei inventa ac technicorum
progressus vestram etiam continentem terram ad novum
prorsus rerum cursum adducunt, peculiare vobis officium
inlungitur, ut praestantiora bona, quae ad animum men­
temque excolenda pertinent, sarta tecta serventur.
Per vos, interpretum quasi partes agentes, novae doctri­
nae mutataeque rerum condiciones omnibus explicari at­
que explanari possunt. Quare in vestro obeundo munere
sinceros, honestos ac fideles vos gerite.
Ecclesia spem multam collocat In adiutrice vestra opera,
ut vari i Africae culti mores renovari et praestantlore digni­
29. Cum Concilium Oecumenicum Vaticanum II con­
tate donari possint, quod attinet sive ad sacram liturgtam
cluderetur, Patres Conciliares una Noblscum ad praesentis
ordinandam sive etiam ad catholicam doctrinam eo modo
T>cr A Λ
Jivimhu, α. vr. A. Λ. S. 58.1966, p. 970 [LE 5364].
” Cfr.
ibfcL, n. ax: A. A. S. 5S, 1966, p. 97»· “ A. A. S. 49, î9J7. PP(LE *630). MCowc. Vat. 11, Docr. Ad (cWn
n. 20: A. A. S.
5«. 1*6. P 971. "Cfr. ibid . 11 n: A. A S. 38,
P
cfr· «tta

5271

n. XJ. P· 963. "Cfr. A. A. S. 58, 1966, pp. xo.xx [LE 3368). «’Cfr
reVmV 1 ··®- « a. A. s. 58. 1966. p. 939
(LE 3363].
CfnX. A. 5. 51, 1959, pp. -59-260. ·· Cfr. Coxc. Vat. II.

5272

1907 OCT 29

PAULUS VI, EPIRT. DE OFFICIIS ECCLESIAE IN AFRICA

ic forma exprimendam atque tradendam, quae cum Afrl?
canarum gentium ingenio congruat.

VIII

33. Animi culturae rerumque socialium commutationes,
quas hac aetate Africa experta est, eiusmodi sunt, ut opi­
niones de domestico convictu eiusque mores proxime at­
tingant.
Antcaclis temporibus vitae socialis compago ita ordina­
batur, ut cognationi ac progeniei primas partes tribueren­
tur, ac matrimonium veluti commune propinquorum om­
nium negotium haberetur. Quae omnia nunc magnopere
commutata sunt. Nam apud quasdam Africae nationes le­
ges latae sunt ad Ius de familia renovandum, opportunis
mutationibus in nonnulla vitae Instituta antiquitus tradita
inductis, peculiari modo ad dotem quod spectat, ex qua
recentiorlbus temporibus malae consuetudines oriebantur,
quae graviter impediebant, nc familiae naturalis et Chri­
stianae cursus tranquillus ct serenus procederet.
Ipsum polygamiae institutum, pervagatum apud com­
munitates, quae nondum religionem Christianam suscepeioi3 runt vel/procul ab eius virtute fuerunt, iam non Innititur,
ut superioribus aetatibus, in hodierna socialis vitae struc­
tura, nec iam animi Inclinationi fortunate respondet, quae
apud Africae gentes hodie invaluit. Paucis, ad familiam
quod attinet, nostro hoc tempore in Africa cernere est late
tam patere campum libertatis et munerum, quae ad con­
iuges singulos pertineant.
34. Quae omnia ut prorsus probentur, digna sunt. At­
tamen in libertate agendi confirmanda caveatur oportet,
ne a Dei lege discedatur, cum eius vim nullae animi cultu­
rae vel vitae socialis mutationes delere possint.
Quare familia semper religiose asserere ac tueri debet
notas matrimonii proprias atque praecipuas, hoc est uni­
tatem atque indissolubilitalem. Sacrum item officium est,
quarto Del praecepto sancitum, patri et matri honorem ac
reverentiam adhiberi; quamobrem, si legitima quidem est
libertas, quam juvenes, qui matrimonio {unguntur, sibi
vindicant coniugem deligendi, non idcirco iidem cognatio­
nis saae vincula laxare debent. Quam familiaris vitae com­
munionem habeant tamquam magni pretii hereditatem a
maioribus traditam, ac promptos se praebeant ad amanter
generoseque ferendam parentibus opem et, si casus postu­
let, pro suis viribus etiam ceteris propinquis.
35. Praeterea Christianis coniuglbus fines familiaris so­
cietatis amplificantur, cum christifideles omnes familiam
Dei efficiant. Eorum coniunctio, dum Deum precantur eie inserviunt, sacrum quiddam efficitur. Ex tradita a
ncilio Vaticano II doctrina, coniuges... parentesque Chri­
stiani oportet ut propriam viam sequentes, amore fideli, lotius
vitae decursu se invicem in gratia sustineant et prolem aman­
ter a Deo acceptam Christianis doctrinis et evangelicis virtu­
tibus imbuant. Ita enim exemplum indefessi et generosi amo­
ris omnibus praebent, fraternitatem caritatis aedificant, et
facunditatis matris Ecclesiae testes et cooperatores exsistunt,
in signum et participationem illius dilectionis, qua Christus
Sponsam dilexit seque pro ea tradidit30.
Christus Dominus sese praebuit familiae magistrum, in­
stauratorem atque restitutorem. Non solum enim ad primi1094 geniam/ formam familiam rettulit31, sed matrimonium
etiam ad sacramenti dignitatem evexit, hoc est caelestis
gratiae effecit Instrumentum.
Nos valde optamus a Deoque precibus imploramus, ut
Africani omnes valeant Divini Magistri doctrinam addisce­
re, quam postea, ipsius luce perfusi, in suas leges in suaeque
vitae actionem traducere velint. Haec namque doctrina in
nmnes valet, quippe quae in ipsa natura humana altius
innitatur, mutuum coniugum amorem evehat, familiam
integram eoque Idoneam ad rectam filiorum educationem
reddat, unde et in humanam societatem et in rempublicam
praestantlssima beneficia proficiscantur.
IX

36. In domestico autem convictu mulierum locus emi­
net, qui etiam valde mutatus est, cum fis novi navitatis
campi pateant, hoc est in scholis, in valetudinariis et in
variis humanae alacritatis provinciis, quae praesenti aetate
ad administratloncm publicae rei pertinent. Cuius quidem
novi rerum cursus vera causa fuit doctrina Christiana einsque salutaris vis; quare iure merito Ecclesia... gloriatur,
quod mulieris dignitatem evexit libertatemque vindicavit, et
asso 1965: A. A.S. 58. T06. p. tj [LE 3368], »·Const, dogm. Lwn
GntûuK, n. 41; A. A. S. 57, 105, p. 47
(LE 3:31).
Ctr. ML i9, «.

5273

n.3609

quod saeculorum decursu in sua luce posuit, una cum eius
peculiaribus dotibus, naturalem ipsius aequalitatem eum
viris 33.
Ab Africana quavis muliere hodie petitur, ut magis ma­
gisque conscia fiat sui ipsius, ut personae, dignitatis, ma­
terni sui muneris suorumque i urium ad participandam so­
cialem vitam factas progressiones Africae novae promo­
vendas.
Mulier autem Africana in primis postulat, ne umquam
pro instrumento vel habeatur vel tractetur; quare Ipsius
dignitatem libertas tuetur, quae ei utpote personae huma­
nae debetur, sive matrimonio iungatur —et tunc ius el
competit sibi virum eligendi33— sive virginitatem servare
praeoptet, sese Deo devovens, et operam suam in proxi­
morum bonum impendens./
ioi5
In obeundo autem matris munere, quod praecipuum ip­
sius est, Africana mulier filiis assiduitatem amoris plenam
praebere debet, eos ad maturam aetatem perducens eo­
rumque animum ad conscientiam sui adipiscendam et ad
futura obeunda officia componens. Praeterea In operis sui
professionem et in socialis vitae commercia Illum devotio­
nis sui, suavitatis humani tatisque, feminarum proprium,
afflatum inlcere debet, qui efficit, ut in hominum societate,
technicorum consiliis penitus imbuta, integer perstet re­
rum humanarum sensus eorumque recta aestimatio.
Etiam vitae socialis participatio in iis, quae ad res poli­
ticas et ad civitatis admlnistratlonem attinent, mulierum
ius et officium est, quorum exercitatio copiam mulieribus
praebet directo conferendi ad societatis instituta renovan­
da, in primis cum de iis rebus erit agendum, quae ad ma­
trimonium, ad familiam et ad filiorum educationem spec­
tant.
Ecclesia, fideliter perstans in educationis opere sibi de­
mandato, /Uricae mulieres hortatur, haud secus atque om­
nium locorum ac temporum mulieres, ut in Deiparae Ma­
riae Virginis exempla intueantur. Talis enim fait Maria,
ut eius unius vita omnium sit disciplina

X
37. Nunc autem ad vos Iuvenes, futuri temporis spem,
animum intendimus. Africa vobis indiget, vestra scilicet
praeparatione, vestra doctrina, vestra dedita opera, vestris
denique viribus. Quemadmodum omnibus antecellitis In
accurate perscrutandis sensu et momento morum vitacque
consuetudinum, quae maiores vobis tradiderunt, ita inter
omnes praestatis in earundem renovatione atque mutatione
exoptandis. In rc namque vera vestrum est discidia com­
ponere inter ea, quae elapsae aetatis propria erant, atque
novum vivendi modum rerumque ordinem, quos praesens
tempus induxit Cavete tamen, ne vos facile allidant ma­
terialism! placita, quae, pro dolor, vos adducere possunt
ad fictos vel mutilos humanae vitae cogitationes atque ad
Deum ipsum negandum. /
1096
Vos praesertim, Christiani iuvenes, conscii sitis oportet
dignitatis atque munerum, quae oriuntur a fidei Christia­
nae professione. Vitam vestram huic fldel accommodate.
Doctrinae ac labori studiosam date operam. Etsi ad gran­
dia pro vestrae gentis prosperitate atque progressu con­
tenditis, modestos tamen vos praestate.
38. Peculiari deinde animi affectu ad vos, ocademiae
scholarumque alumni, cogitationes Nostras convertimus,
vos admonentes, doctrinam, qua in scholis ornamini, reve­
ra vos instruere debere ad artem apte exercendam, quam
elegistis, atque ad munera, quae Africa a vobis sui futuri
incrementi causa exspectat Ne vos fugiat multos etiamnunc circa vos esse, in vestra Africa, quibus facultas non
est scholas frequentandi atque litteras addiscendi. Alacri
idcirco ac laeto animo date operam, ut scientiae magistri
efficiamini atque, magistrorum partes In scholis agentes,
fratribus vestris ca afferatis dona, quae vobis impertita
sunt.
Vestras igitur voluntates ad vosmetlpsos abnegandi et
devovendi studium conformate. Iam nunc vestris nationi­
bus summum bonum afferre potestis, vos ipsos parantes
ad vestram cuiusque professionem Christiana cum caritate
vestrique lucri contemptione obeundam.
Eos vero ex vobis, qui studiorum causa In exteris natio­
nibus commorantur, hisce hortamur verbis: patriam ve­
stram diligite atque, postquam opportunam institutionem
adepti eritis, ad eam libenter revertimini, vestrisque CivlM Cfr. Coxc. Vat. II, .Vue/*<«
wwwrfl, dahn di- S taenxci
anno 105: A. A. S. 58, 106. p. 13. "Cfr. Owe. Vat. Il, Cœ.L pot
d fpn. n. xç: A. A. S. 3S» 1966» p. 104? (LE JjW).
"S Am·
UROSjvi, D/ JVfwHr, UU II, c. II. Q 1£ PL |4, M.

5374

PAULUS VI - VICARIATUS URBIS

π» 3607-3609

Utibus praesto estote, operam et artem daturi, ut Africae
progressibus atque commodis prospiclatis.
XI

39. Quamvis nonnullae praetendantur nubes, quarum
supra mentionem fecimus, fore tamen speramus, ut Africa
civilia sua instituta stabilire, atque multum in re oecono­
mica et sociali proficere possit, quin Dei iura ct hominis
dignitas laedantur.
Antequam vero huic nuntio finem facimus, Nobis tem­
perare non possumus, quominus in omnium memoriam rc1097 voce/mus, ipsum Filium Dei eiusque Sacram Familiam,
vexatam exsflioquc affectam, in Africa solum confugisse.
Eidem propterea humanae salutis Auctori atque Dei ho­
minumque Mediatori, Christo Iesu, deprecantibus beatis­
sima Virgine Maria atque Sancto loseph, firma cum fiducia
commendamus futuras Africae res, eius gentis fortunas
atque humanum cius Juventutis cultum.
Praeterea magnis huius continentis terrae viris, sancti­
tatis laurea decoratis —qui, sive in Ecclesiae primordiis
ibi floruerunt, sive, ut Martyres Ugandenses, Insectatione
ceu flores succisi sunt, novo iam vere Christiano appetente—
ardentes admovemus preces, ut pro suis huius aetatis fra­
tribus deprecari ne desistant atque tempus deproperent,
quo toti Africae, non modo in melius mutatae, quod atti­
net ad externae vitae rationes, sed uberiore etiam Spiritus
Sancti gratia ditatae, Iesu Christi lumen affulgeat.
40. Extremum universae Africae amorem existimatio­
nemque testari cupimus. Cul, utpote qui in medio populo
Dei vices Christi geramus, ab ipso hisce verbis salutem di­
cimus: Pax vobis. Inter vos uti fratres diligite.
Qua impertita salute votisque factis, in omnes universos
lectissima Dei viventis dona et auxilia devocamus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die xxix mensis Octo­
bris, In festo D. N. Iesu Christi Regis, anno mdcccclxvh,
Pontificatus Nostri quinto.—Paulus Pp. VI.

3607

.

1967 OCT 31.-PAULÜS VI, LIT. AP. AAS 60 (1968) 13-14

Nuntiatura

Apostolica

in Gadonensi
CONSTITUITUR

Republica

PAULUS PP. VI

Ad perpetuam rei memoriam.—Quantum utilitatis e pu­
blicis officiorum rationibus, quae Apostolicae huic Sedi
intercedunt cum Civitatibus, soleat exsistere, neminem la14 tet estque usu Iam dudum compro'batum. Cum igitur com­
modum esse visum fuerit Apostolicam Sedem et Rempublicam Gabonenscm publicis huiusmodi vinculis inter se conlungi, harum Litterarum vi, in Republica Gabonensi Nun­
tiaturam Apostolicam erigimus ct constituimus, cuius sedem
In urbe Llberopoll collocamus. Eidem ergo sic per Nos
erectae Nuntiaturae omnia et singula deferimus officia,
privilegia atque indulta, quae Legationum huiusmodi pro­
pria sunt. Contrariis quibusvis nihil obstantibus. Haec edi­
cimus, statuimus, decernentes praesentes Litteras iirmas,
validas atque efficaces fugiter exstare ac permanere; suos­
que plenos atque integros effectus sortiri et obtinere; eldemque Legationi sic per Nos constitutae nunc et In poste­
rum plenissime suffragari; sicque rite indicandum esse ac
definiendum; irritumque ex nunc et Inane fieri, si quidquom
secus, super his, a quovis, auctoritate qualibet, scienter
sive Ignoranter contigerit attentari.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Pisca­
toris, dic xxxi mensis Octobris, anno mcmlxvti, Pontifica­
tus Nostri quinto.—Hamletus L Card. Cicoonant, a pu­
blicis Ecclesiae negotiis.

1007 OCT 31-NOV 4

Ecclesiastici di Roma, seconde 1’augusto desiderio dei Santo
Padre, questo VIcariato dispone:
L Negli Istituti, che ospitano soltanto sacerdoti, ia conctlebrazione potrù aver luogo anche ognl giorno, aile seguentl
condizloni:
a) sia preferita e asskurata in primo luogo l’assliteraa
spirituale ni fedeli dclla diocesi romana: portanto, nel giornl
festivi, i sacerdoti del menzionati Istituti, previo accordo dei
rispettivl Rot tori con questo VIcariato, ahblano a cuore di
esplicare 11 sacro niinistcro prefcribllmcnte nolle parrocchie e
cappcllonfe della pcrlforia; c, nol giornl ferialL di celebrare
la S. Messa nelle parrocchie c chlese dclla clttù, o presse le
Comunitâ reliçosc;
b) polché le S. Messa celebrata dai singoli è la forma
normale e più abitunle di celebrazlone liturgica nella vita
pastorale, se ne conservi il significato, Ια itima c la pratka.
prowedendo che i sacerdoti, i quail non partecîpano alla
coneelebrnzione, abbiano facoltà c comoditù dl celebrare
ognuno slngolarmente;
c) i Rettori curino che gli alunni sacerdoti del loro Istituti,
akune volte alla settimana, concclcbrino, o ce le b ri no slagolarmente, seeondo un turno prestabillto. I Superiori dedi
Istituti diano Vesemplo dl entrombi I modi di celebrazlone. Nella
coneelebrazione è opportuno che I sacerdoti si awlcendlno
nelTufflcfo di celebrante principale;
d) nella coneelebrazione si osservi con esattezza fl Plias
servandus in concelebrat lone Λ fissae; se ne ac rosea la dlgnltà e
Palliato spirituale Impicgando Ie varie forme consentite di
celebrazlone, e anche II canto variato di qualche parte delrOrdlnario o dei Proprio; non manchl, obitualmente, Vomella,
anche se breve;
e) nelle istruzlonl spirituali si illustri di frequente 11 valore
trologico e ascetico della coneelebrazione, come manifestazlone deU'unitù del sacerdozio, e mezzo efficace di raccoglimento e dl unione fraterna nella comunitâ sacerdotale. Sl
ponga altresi in luce la necessilù pastorale dclla Messa cele­
brata slngolarmente, e insieme il senso teologico e spirituale
che essa riveste per mantenere solida e nutrita ia pieth dei
sacerdote.
II. Nel Collegi, o Seminari, che accolgono soltanto, o
prevalentemente, candidati al sacerdozio, ia Messa sl celebri
nelle diverse forme, che meglio mos trino i vari compiti della
assemblea liturgica e fomentino 1’attiva partecipazione dl
tutti gli alunni; è desiderabile, inoltre, che gli alunnl siano
guidati e awiatl alia celebrazlone nelle diverse forme, che
ud giorno dovranno attuare nel mlnlstcro sacerdotale.
Perciô, il Rettore del Seminario avrà cura che la Messa
quotidiana, alla quale partecîpano gli alunni, sia celebrata,
a seconda del giorno liturgico, delle circostanze c occasioni
particolari. In tutte le forme consentite: Messa letta, cantata,
solenne, pontificale, concelebrata.
III. Negli Istituti, Infine, In cul chlerici e sacerdoU vivono
in una sola comunitâ. il Rettore si studierà dl prowedere nel
modo migliore alie cslgenze degli uni e degli altri. La coneele­
brazione potrù essere più frequente, ma non escluslva: infatti
la partecipazione del chlerici alla varie forme dl celebrazlone
deve effettl va mente assicurare in questo campo la loro com­
pleta formazione sacerdotale.
Le suddette norme andranno In vigore Π 1· novembre 1967.—
Luigi, Card. Vicario. Guglielmo Giaqulnta, Segretario,
* Roctoribai Seminariorum et CcHegicrum ecclesiasticorum Urbir
Eir. dioc. Roma 8 (1967) 971-973.

3609
1967 NOV 4.-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 60 (1968) 14-15

Nuntiatura Apostolica in Republica Africae
Mediae erigitur

PAULUS PP. VI

Ad perpetuam rei memoriam.—Eo mentem Intendentes,
res catholica per ecclesiasticos Viros, egregiis animi dotibus
ornatos, in Civitatibus, ad quas illos legamus, provehatur,
statuimus in Republica Africae Mediae Nuntii Apostolici
Sedem erigere; atque adeo probe fore confidimus, ut pu­
blicae necessitudinis rationes, quae Sanctae Sedi cum Illa
Civitate intercedunt, ad communem utilitatem verique no­
minis profectum magis magisque confirmentur, itaque,
3608
motu proprio, certa scientia ac matura deliberatione Nostra
Nuntiaturam Apostolicam in Republica Mediae Africae con­
1967 NOV l.-VICARIATUS URBIS, NORMAE. PART.·
stituimus, cuius sedem in urbe Banguia collocamus. Eidem
Nuntiaturae sic per Nos erectae omnia et singula deterimus
Dies et conditiones determinantur quibus conce­
iura, privilegia, indulta quae huiusmodi Legationum pro­
lebratio Missae in Seminariis et Collegiis eccle­
pria sunt, certa spe freti hanc animi testificationem reli­
siasticis Urbis permitti potest
gionis proferendis finibus esse conducturam. Place edicimus,
statuimus, decernentes praesentes Litteras firmas, validas
Normae per la coneelebrazione net Seminari e Collegi
atque efficaces tugiter exstare ac / permanere; suosque ple- 15
ecclesiastici di Horna
nos atque integros effectus sortiri ct obtinere; ipsique Apo­
stolicae Nuntiaturae in Republica Mediae Africae sic a
Alio wcopo di Stabilire una norma uniforme per la concclebrozionc dr| Divin Sacrificio nel Seminari. Convlttl e Rtitutl
Nobis erectae nunc et in posterum plenissime suffragari;
5275

5276

SACRA CONGR. RELIGIOSORUM - CONSISTORIALIS

1907 NOV 21-DEC 4

sicquerltc Judicandum esse ac definiendum; irriturnque cx
nunc et Inane fleri, si quidquam secus, super his, a quovis,
auctoritate qualibet, scienter sive Ignoranter attentari con­
tigerit.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum sub anulo Pisca­
toris, dic iv mensis Novembris, anno mcmlxvii, Pontifica­
tus Nostri quinto.—Hamletus I. Card. Cicognani, a pu­
blicis Ecclesiae negotiis.

n. 3G10-3G13

quam primum, authenticum exemplar actus peractae ex­
secutionis.
Contrariis quibusvis minime obstantibus, etiam speciali
mentione dignis, atque revocatis superioribus Rescriptis.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis Consistorlalis, die 23 Novembris 1967.—Carolus Card. Conpalonieri, Pro-Praef. Emestus Clvardi, Archicp. tit. Serdiccn., a Secr.

3G10

3612

1967 NOV 21.-SC RELIGIOSORUM, RESCRIPTUM. PART.·

1967 NOV .. -SC CONSISTORIALIS, NORMAE. PART.·

Facultas datur transeundi a proprio monasterio

Normae

SUI IURIS IN ALIUD EIUSDEM ORDINIS ABSQUE BENEPLACITO
APOSTOLICO

Preces—Beatissime Pater, Procurator Generalis Ordi­
nis Cstcrdensium Reformatorum, ad pedes Sanctitatis
Vestrae provolutus, humiliter implorat facultatem qua re­
ligiosi sui Ordinis transire valeant a monasterio sui iuris
ad aliud sine beneplacito apostolico, ob rationes allatas.
Et Deus, etc.
Rescr.—Vigore facultatum a Ssiïio Domino nostro con­
cessarum, Sacra Congregatio Negotiis religiosorum prae­
posita, attentis expositis, benigne adnuit pro gratia juxta
preces experimenti causa Ad decennium, servatis ceteris
servandis. Contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, die 21 novembris 1967.—Ant. Mauro,
a Secr. I. Daidone, Adiutor a studiis.
9 Procuratori Generali Ord. Cist. Reformatorum, Prot N. 16045/67:
e documento originali.

3611
1967 NOV 23.-SC CONS., DECR. AAS 60 (1968) 226-227

RHEMENSIS - AMBIANENSIS ET ALIARUM

De Tribunalibus regionalibus

instituendis et obdi-

NANDIS PRO CAUSIS CONTENTIOSIS ET CRIMINALIBUS RE­
GIONUM Campaniae et Picardiae in Gallia

Cum Sacra Congregatio de disciplina Sacramentorum,
Decreto diei 22 Decembris 1966 [LE 3507 J, unicum tri­
bunal pro gallicis regionibus Campaniae et Picardiae, ad
causas nullitatis matrimoniorum pertractandas constituis­
set, Exciiii Ordinarii Rhemensis, Ambianensis, Bellovacensis, Catalaunensis, Ebroiccnsis, Suessionensis, ac Trecensis, quo expeditius iudlcandi munus in tribunalibus
ecclesiasticis exerceretur, nuper ab Apostolica Sede postu­
laverunt, ut causae universae, tum contentiosae tum cri­
minales, quae ad eorum competens forum iure communi
sint deferendae, posthac a tribunalibus Rhcmcnsl, in primo
iurisdlctionls gradu, et Ambianensi, in gradu appellationis,
cognoscerentur.
Porro Ssihus Dominus Noster Paulus Divina Providentia
Pp. VI, praehabito favorabili voto Exemi P. D. Pauli Ber­
toli, Archlepiscopi titularis NIcomediensis et In Gallia Nun­
tii Apostolici, ratus huiusmodi petitionem in animarum
bonum cessuram, porrectis precibus adnuendum eensuit.
Quapropter, suppleto, quatenus opus sit, eorum intéres­
se habentium vel habere praesumentium consensu, de ple­
nitudine Apostolicae potestatis, ea quae sequuntur decernit.
1. Tribunal Rhemense iudicabit in prima instantia uni­
versas causas, tum contentiosas tum criminales, Ecclesia­
rum quas supra memoravimus;
2. Ab eiusmodi causis, in prima instantia coram tribu­
nali Rhcmensi pertractatis, appellatio liet ad tribunal Ambianense.
Quibus super rebus hoc editur Consistoriale Decretum,
ad decennium, experimenti causa, valiturum.
Ad haec autem exsecutioni mandanda idem Summus
Pontifex praefatum Excinum P. D. Paulum Bertoli depu­
tavit, necessarias ct opportunas eidem tribuens facultates
etiam subdclcgandl, ad effectum de quo agitur, <IucipHbet
227 virum in ecclesiastica dignitate constitutum onere / impo­
sito ad Sacram Congregationem Consistorialem mittendi,
5277

pro sacerdotibus in American, Asiam, LnsuLAS PhILIFPINAS VEL AUSTRALIA!! MIGRANTIBUS

Roma, novlcmbre 1967
Exedenda Rvdma: Me apresuro a comunicar a V.E. Rvdma los
cambios que esta Sagrada Congregadôn —escuchando las
petlciones dc muchos Excelentislraos Ordinarios— ha creido
oportuno hacer en la disciplina que regula los vbjes a Ultra­
mar dc los sacerdotes:
1. Al Sacerdote que trate de trasladarse a Ultramar (Américxj, Asia, Filipinas o Australia) para un periodo de tiempo
no superior α los tres meses, serâ suficlcnte el permiso de su
Ordinario. Estos, sin embargo, darân el permiso solamente
después de haber conocido cl consentira i en to del Obispo de
la Diôcesis donde pretende residlr cl Sacerdote,
Si el mismo Sacerdote, por justa causa, deblera quedarse
alli mâs tiempo del consentido, podrâ obtener la prôrroga del
tiempo de permanenda, bien de la Sagrada Congregadôn
Consistorial, bien del Représentante Pontificio del Jugar
donde se encucntra, o, en caso de urgenda, del mlsmo Ordi­
nario di oc esa η ο «ad quem·. Se entiende que la prôrroga deberâ
limi tarse al tiempo razonable.
2. Para el Sacerdote que qui era trasladarse a Ultramar
para un periodo superior a los très meses queda en vigor la
antigua disciplina, scgün la cual el interesauo podrâ dirigirse
η V. E. Rvdma (al Sr. Nundo), quien, como es conocido. estA
autorizado por esta Sagrada Congregaciôn a concéder d per­
miso, previo cl consentimicnto de los Ordinarios «a quo» y
«ad quem».
AJ dar estos permisos V. E. Revdma podrâ exlgir una tasa
justa, que deberô scr enviada. segùn los casos, al fin de cada
aûo, a este Sagrado Dicasterio, unida a los nombres de los
Sacerdotes n los cuales ha sido conccdida la grnda.
Quedan sin cambiar, por ahora, las sanciones establecidas
por cl decreto Λ/agnf semper negotii (AAS XL 43, III, 16)
[LE 140 J, y confirmadas por la Constitudôn Apostôllca
Exsul Familia [LE 2304] para aquellos que dits legibus non
servatis, temere arrOganterque demigraverint·.
Quedan tamblën sln cambiar las disposidones para los
Sacerdotes que se trasladen a America Latina para supllr alli
la penuria de Clero.
Ruego a V. E. Rvdma qufera informara cse Excmo Eplscopndo sobre estas nucvns disposldones.
Con sentimlentos dc distinguido obsequio me profeso de
V. E. Revcrcndisima nffmo. como hermano.—C. Card. Confalonieiu, Pro-Prefedo.
* Textus datur ioxîa noîiGsaÜoacm Nuntii Ap. Crdinariûlocerum
Hispaniae factam Custracidu dei dexo 61 (!9û?) 133-139.

3613
1967 DEC 4.-SC RELIGIOSORUM, NOTIFICATIO. PART.·

Suspenditur obligatio mittendi rblatioxbm quin­
quennalem et urgetur delatio Actorum Catituu
Specialis de renovatione ad S. C. pro Religiosis

Roma. 4 Dirembre 1967
Reverendissima Madre, E’ ben noto alia Revercnia Vostra
con quale Imncgno gli Istituti Hdlgioii stlano promuovendn
lo studio dd documenti conciliari c po.«t-condliari riguard-SQti
la vita religiosa, e insieme con quale cura silano pre parando f
rispettivl Capituli Speciali e applicando Ie driiberaxiool In
essi presc.
Questo fervore d’inlxiatlve, svolte dai slngoll Istituti, chc,
cora'à risaputo, mira ad attuare l'auspirato rinn^vamento
dclla vita religiosa, ha tuttavia dlmo*truto Frsigmia cbe gli
sforzi generosi c gli espcrinienti che vengono encttuatl alio
scopo, siano tcmpeMlvamenlc ennosdnii da questo Sacro
Dicastcro, cul spetla il compito di srguirll c, occorrendo, dl
sostenerll.
Pertanto, questa Sacra Congrrpixlonc, pur mantenendo tu
vigore auanto Indicato nel foglio S. R. 1463-&S. <lrl 1· Marx»
seorso [LE 3340J cirea ia suspensione provvtwria delTmrio
della Rclazione Quinquennale, rirolge alia Prrddenxa dl co5278

η. 3614

PAULUS VI. DE DIE PACI FOVENDAE DICANDO

1907 DEC 8

delta Unione Ia preghfcra dl voler lar sapere a tutte le Superiore
Generali degli Istitutl di diritto pontificio o di diritto dioccsano
che, nppena terminato ii Capitote Speciale e, se questo si
svnlgesse in due diverse sessioni dlstnnziate nel tempo, nppena
terminate le singole sessioni, iovilno a questo medesimo Sacro
Dicastero, qualora non Tavcssero giù fatto, copia dei rispettlvi Atti.
Ben grato per il nuoro apprezzato servizio, profitto volentleri deu’inenntro per conlermarml, con sensi di religioso
ossequlo di Vostra Rcvcrcnza dovotissimo.—I. Card. ΑχτοNiurn, Pre/. Ant. Mauro, Segr.

Lungo cammino ancora è necessario per rendere univer­
sale ed operante questo mentalità; una nuova pedagogla
deve educare lc nuove generazloni al reciproco rispetto
delle Nazionl, alia fratcllanza del Popoll, alia collaborazione delle genti fra loro, anche in vista del loro progresso
e sviluppo. Gli Organismi Intemazlonall, Istituiti a questo
scopo, devono essere sostenuti da tutti, mcgllo conosduti,
dotati dl autorità c di mezzi, idonei alia loro grande mis­
sione. La «Giornata dclla Pace» deve rendere onore a queste
Istituzioni e circondare la loro opera di prestlgio, di fiducia
e di quel senso di atlesa, che deve in esse tenere vigile 11
• Praeridi Uiioni* international·! Superforissarum Gon oral·un:. Prêt.
senso delle loro gravissime responsabilité c forte la cosdenN. A. O, 2553/87; Rirûta dalle religiose 18 (1669) 117.
za dei mandato loro affidato.
Un'avvertcnza sarà da ricordare. La pace non pué essere
basata su una falsa retorica di parole, bene accettc perché
rispondenti aile profonde e genuine aspirazioni degli uo­
3614
mini, ma chc possono anche servire, ed hanno purtroppo
a volte servito, a nascondere i) vuoto di vero spirito e dl
1967 DEC 8.-PAULÜS VI, EP. AAS 59 (196η 1097-1102
real! intenzionl di pace, sc non addirltturo a coprire senti­
ment! cd arioni di sopraffazione o Interessi dl parte. Né
NUNTIUS SCRIPTO DATUS AD OMNES «BONAE VOLUNTATIS»
di pace si puô legittimamente pariare, ovo della pace non
HOMINES, QUOS ENIXE SUMMUS PONTIFEX EXHORTATUR, UT
si riconoscano e non si rispettino i solidi fcndamentl: la
CALENDIS IANUARI1S DIES CELEBRETUR FOVENDAE PACI
slnccrità, cioè, la giustlzia e 1'amore nei rapport! fra gli
PER TOTUM TERRARUM ORBEM DICATUS
Stati e, nell’ambito di clascuna Nazionc, fra i clttadinl tra
di loro e con i loro governantl; la liberté, degli individui
Ci rivolgiamo a tutti gli uomini di buona volonté per
e dei popoll, in tutte le sue cspressioni, clviche, cultural!,
esortali a celebrare «La Giornata della Pace*, in tutto 11
morali, religiose: al triment! v non la pace si / avrà —anche iw
mondo, 11 primo giorno dell'anno civile, 1.· gennaio 1968.
se, per awentnra, 1'oppressione sia capace dl creare un
Sarebbe Nostro desiderio che pol ogni anno questa celeaspetto csteriore di ordine c di légalité— ma II germinare
1098 brazlone si ripetesse/ come augurio e come promessa, alcontinuo e insoffocabile di rivolte e di guerre.
Γίηίζΐο del calendario che misura e deseri ve II cammino
È dunque alia pace vera, alia pace giusta cd equilibrate,
della vita umana ne) tempo, che sia Ia Pace con il suo
nel rlconoscimento sincero dei diritti della persona umana
giusto c benefico equllibrlo a dominare lo svolgimento della
e dell’indipendenza delle singole Nazioni chc Nol invitiamo
storia awenire.
gli uomini saggi e forti a dedicare questa «Giornata».
No! pensiamo che la proposta interpreti le aspirazioni
Cosl, da ultimo, sarà da auspicare chc la esaltazione deidel Popoll, dei loro Govcrnanti, degli Enti Intemarionall
1’ideale della pace non debba favorire 1’ignavia di coloro
che attendono a conservare la Pace nel mondo, delle 1st lche temono di dover dare la vita al servizio del proprio
tuzionl religiose tanto interessate alla promozione della
Paese e del propri fratelli quando questi sono impegnati
Pace, dei Movimenti culturaJI, politici e sociali, che dclla
nella difesa della giustlzia c della libertà, ma cercano solaPace fanno 11 loro Idcale, dclla Gioventù —in cui più viva
mente la fuga della responsabilité, dci rischl necessari per
è la perspicacia delle vie nuove della civiltà, doverosamente
il compimento di grand! doveri e di imprese generose: Pace
orientate verso un suo pacifico sviluppo—, degli uomini
non è paclfismo, non nasconde una concezione vile e pigra
saggl che vedono quanto oggi la Pace sia al tempo stesso
della vita, ma proclama i più alti ed universali valor! della
necessaria e minacciata.
vita: la vérité, la giustlzia, la liberté, 1'amore.
La proposta di dedicare alia Pace il primo giorno delEd è per la tutela di questi valori che Noi li poniamo
1’anno nuovo non intende perciô qualificarsi come esclusisotto il vessillo della Pace, e che invitiamo uomini e Na­
vamente nostra, religiosa, cioè cattolica; essa vorrebbe inzioni a innalzare, all'alba dell’anno nuovo, questo vessillo,
contrare J’adeslono di tutti 1 veri amici dclla Pace, come
che devc guldare la nave della clviltà, attraverso le inevi­
fosse inizlativa loro propria, ed esprimersi in libere forme,
tabili tempeste della storia, al porto delle sue più alte
congeniali alTindole particolare dl qnanti awcrtono quan­
mete.
to bella e quanto importante sia la consonanza d’ogni voce
nel mondo per 1’esaltazione di questo bene primario, che
A Doi, Venerati Fratelli nelΓ.Epiecopato, A vol, figli e
è la Pace, nel vario concerto della moderna umanltà.
fedeli carissimi della nostra Santa Chiesa Cattolica, Rivol­
giamo 1’lnvito, di cui sopra abbiamo dato 1’annunclo;
La Chiesa cattolica, con intenzionc di servizio c di esemquello di dedicare al pensicri ed ai propositi dclla Pace
plo, vuolc semplicemente «lanciare 1’Idea», nella speranza
una particolare celebrazione nel primo giorno dell’anno
ch’essa raccolga non solo il più largo consenso del mondo
civile, 1’uno gennaio del prossi mo anno.
cvlle, ma che tale Idea trovi dappertutto promoter! moltcplici, abill e validi a imprimere nella «Giornata della
Questa celebrazione non deve alterare il calendario li­
Pace», da celebrare! alie calende d’ogni anno nuovo, quel
turgico, chc rlserva 11 «Capo d'anno» al culto della divina
sincero e forte carattere d’umanità coscicnte e redenta dai
maternité di Maria cd al nome beatissimo di Gesù; anzi
suoi tristi e fatali conflitti bellici, che sappia dare alia sto­
queste santé e soavl memorie religiose devono proiettare
ria dei mondo un più felice svolgimento ordinato e civile.
la loro luce di bonté, dl saplenza c di speranza sopra 1'imLa Chiesa cattolica prowederà a rich i amare l suoi figli
plorazlone, la meditazione, la promozione del grande c
al dovere di celebrare la «Giornata della Pace» con le espresdesiderato dono della Pace, di cul II mondo ha tanto blsloni religiose c morali della fede cristiana; ma ritiene dosogno.
veroso ricordare a tutti coloro, che vorranno condlvidere
VI sarete accorti, Fratelli vcneratissiml e figli carissimi, / 1101
l'opportunité di tale «Giornata», alcuni punti che la devono
quanto spesso la Nostra parola ripeta conslderazlonl ed
caratterizzare; e primo fra essi: la nccessità di dlfcndere la
csortazioni circa il tema della Pace; non lo facciamo per
Pace nel confrontl dei pericoll, che sempre Ia minacciano;
cedere ad una facile abitudlne, owero per servirCl di ar11 pcrlcolo della sopprawivcnza degli egolsmi nei rapport!
gomento dl pura attualità; lo facciamo perché pensiamo
1099 Ira 1® nazloni; / il pcricolo delle vlolenzc, a cui alcune poessere ciô reclamato dal Nostro dovere di Pastore univer­
polazloul possono lasciarsi trascinare per la disperazione
sale; lo facciamo perché vedlamo minacciata la Pace In
nel non vedere rlconosciuto e rlspettato il loro diritto alia
misura grave e con prevision! dl awenimenti terribili, che
vita e alla dignité umana; 11 pcricolo, oggi tremendamente
possono essere catastrofici per nazionl intere e fors'anche
cresciuto, dei ricorso ai terribili armamentl sterminatori,
per gran parte deH’umaniti; lo facciamo perché negli nldl cui alcune Potcnze dispongono, Impiegandovi enormi
timi anni della storia del nostro secolo è final mente emerso
mezzi finanziari, il cui dispendio è motivo di penosa rifleschiarlssimo la Pace essere 1'unica e vera llnea dell'umano
<lone, dl fronte aile gravi nccessità che angustiano lo svi­
i>rogresso (non lc tension! di amblziosi nazlonalisml, non
luppo d! tanti altri popoll; II pcricolo dl crcdcre chc le con­
e conquistc violente, non le repression! apportatricl di
troverse Intemazlonall non siano risolviblll per le vic della
falso ordine civile); Io facciamo perché la Pace è nel gcnlo
ragione, cioè delle trattatlvc fondate sui diritto, la giustldclla religione cristiana, poiché per 11 cristiano proclamare
zia, Tequité, ma solo per quelle delle forze deterrenti c
la pace è annunciare Gcsu Cristo; «Egli è la nostra pace»1:
mlcidiall.
Il Suo è «\ angelo di pace» s; mediante il Suo sacrificio suila
La Pace si fonda soggettlvumente sopra un nuovo spiCroce Egll ha compluto la riconclllazione universale, e nol.
rito, che deve animare la convlvcnza del Popoll, una nuova
»4- ’ 6, 15.
mentalité circa 1’uomo ed I suoi doveri cd I suoi destin!.
1 Epk. 3,

5279

Eph.

5280

■fl

1007 DEC 12-30

SC H ITUUM - SECR. STATUS - DOCTR. FIDEI - S. ΡΛΕΝΙΤ.

Suoi seguacl, slamo chfamati ad essere «operatori della
pact»*; c solo dal Vangelo, alla fine, puô effettivaniente
scaturire la Pace, non per rendere flacchi c molli gli uomini,
ma per sostltuiro nel loro animi agli impulsi dclla violenza
e delle sopraffazloni le virili virtù dclla ragione c dei cuore
d’un vero umanesitno; lo facciamo infine perché vorremmo
chc non mai Cl fosse rimproverato da Dio e dalla storia
dl aver taciuto davantl al pcricolo d’una nuova conflagra­
tione fra i Popoll, la quale, como ognuno sa, potrebbe
assumere formo linprowise dl apocalittica terribllità.

Occorre sempre pariare di Paco. Occorre educare 11 inondo ad amare la Pncc, n costruirla, a dlfenderla; c contro lc
rinascentl promesse dclla guerra (cmulazlonl nazionalistiche, armament!, provocation! rivoluzionarie, odio di razzc,
splrito dl vendetta, ecc.), c contro le insldie di un paclfismo
taltico, clic narcotizza l'awersarlo da abbattere, o disarma
uegll spirit! il senso dclla giustlzia, dei dovere e de! sacri­
ficio, occorre suscitare negli uomini dei nostro tempo c
1102 delle gencrazloni venture / il senso c 1’amorc dclla pace
(ondata suila vcrltà, sulln giustlzia, suila libertà, sul1'amore «.
La grande Idea dclla Pace abbla, specialmcntc per no!
seguacl di Cristo, la sua Giornata solenne, all’inizlo dclTanno nuovo 1968.
Nol credenti nel Vangelo posslamo infondere in questa
celebrazione un tesoro meraviglioso di idee originali e po­
tenti: come quella dcll’intangiblle e universale fratellanza
ili tutti gli uomini, derivante dall’unica, sovrana e ama­
bilissima Paternità di Dio, e proveniente dalla comunionc
che —in re vel in spe— tutti ci unisce a Cristo; ed anchc
dalla vocazione profetica, che nello Spirito Santo chiama
il genere umano oll'unità, non solo d! coscienza, ma di
opere e di destini. Nol possiamo, come nessuno, pariare
dell'amore del prossimo. Nol possiamo traire dall'cvangegelico precctto dei perdono e della misericordia fermenti
rigencratori della socictà. Noi, soprattutto, Fratelli vene­
natissimi e figli dilettisimi, possiamo avere un’arma singolarc per Ia Pace, la preghiera, con le sue meravigUosc éner­
gie dl tonificazione morale e di impetrazione di trasccndenti fattori divini di innovazioni spirituali e politiche;
e con la possibilità ch’essa offre a ciascuno di interrogarsi
individualmente e sinceramentc circa le radici del rancore
e della violenza, chc possono eventualmente trovarsi nel
cuorc di ognuno.
Vediamo allora d’inaugurare l’anno di grazia 1968 (anno
della fede che divicne speranza) pregando per la Pace;
tutti, possibilmente insienie nelle nostre chiese e nelle nosire case; è clô chc per ora vi chiediamo; non manchi la
voce di alcuno nel grande coro della Chiesa e del mondo
invocante da Cristo, immolato per noi: dona nobis pacem.
Sia con voi tutti la Nostra Apostolica Benedizione.
Dal Vaticano, 9 Dicembrc 1967.—Paulus Pp. Vf.
•Jfaü*. 5, 9. · Cfr. Giovanni XXIII, Encidica Pactm in taris [LE 3x10].

3615

n. 3615-3618

propterea exsecutioni mandarentur die statuta per Apo­
stolicam Constitutionem Regimini Ecclesiae Universae,
n. 12 [LE 35881, Augustus Pontifex decrevit ut eadem
Apostolica Constitutio dic 1 mensis Martii, non autem
1 mensis lanuarii, insequentl anno plene absoluteque vi­
gere incipiat.
Item ca. quae ad Pontificiam Domum renovandam se­
cundum n. 134 eiusdem Constitutionis pertinent, eadem
dic certum initium capient.
Ex Aedibus Vaticanis, die xxx mensis Decembris, A. D.
1967. Dc mandato SSrifii.—Hamletus Ioannes tard. Ci­
cognani, a publicis Eccleùae negotiis.

3617
1967 .... -SC DOCT. FIDEI, DECR. AAS 59 (1967)1058

Formula deinceps adhibenda

in casibus in quibus
IURE PRAESCRIBITUR PROFESSIO FlDEI, LOCO FORMULAE
TrIDENTINAE ET IURAMENTI ANTIMODERNISTICI

PROFESSIO FIDEI

Ego N. firma fide credo et profiteor ômnia ct singula
quae continentur in Symbolo fidei, videlicet:
Credo in unum Deum Patrem omnipoténtem, factôrcm
coeli ct terrae, visibilium ômnium ct invisibilium et In
unum Dôminum lesum Christum, Filium Dei unigenitum,
ct ex Patre natum ante ômnia sàecula, Deum dc Deo,
lumen de liïmine, Deum verum de Deo vero, génîtum non
factum, consubstantiâlem Patri per quem ômnia facta sunt,
qui propter nos hômines et propter nostram salûtem dcscéndit de coelis, et incarnôtus est dc Spiritu Sancto, ex
Maria Virgine, et homo factus est; crucifixus etiam pro
nobis sub Pôntio Pilôto, passus et scpûltus est; et resurréxit tértia die secûndum Scriptûras, ct ascéndit in coelum,
sedet ad déxteram Patris, et iterum ventûrus est cum
glôria iudicâre vivos et môrtuos, cuius regni non erit finis;
et in Spiritum Sanctum Dôminum et vlvificàntem, oui ex
Patre Fillôque procedit; qui cum Patre et Filio simul adorôtur ct conglorificatur qui locutus est per Prophètes; ct
unam sanctam catbôlicam ct apostôlicam Ecciésiam. Con­
fiteor unum baptisma in remissiôncm peccatorum, ct expécto resurrectionem mortuôrum, et vitam ventilri sâecull.
Amen.
Firmiter quoque ampléctor et retineo ômnia et singula
quae circa doctrinam de fide et môribus ab Ecdésia. sive
solémni Judicio definita sive ordindrio magistério adsérta
ac declarôta sunt, prout ab ipsa proponùntur, praesértim
ca quae respiciunt mystérium sanctae Ecclesiae Christi,
eiusque Sacraménta et Missae Sacrificium atque Primâtum
Români Pontificis.
Adn. A. SILVESTRELLI in ME 93 (1963) 633-63?. Vide Βιοηοπ»
professionis fidei formulam pro locis Missionum: L£ 3511.

1967 DEC 12.-SC RITUUM, DECLARATIO. PART.·

Cum Dominica IV Adventus incidat in Vigiliam Nati­
vitatis Domini, Missa dicitur de Vigilia; Missa vero
SABBATI ad SATISFACIENDUM PRAECEPTUM FESTIVUM DI­
CITUR de Dominica

Cum Dominica IV Adventus, hoc nnno 1967, incidat in
Vigiliam Navitatis D. N. I. C., Missa dicitur de VigQfiu Ubi
vero ex apostolico induito horis post-meridianis Sabbati
diei 23 decembris 1967 celebratur Missa ad satisfaciendum
praeceptum pro dominica sequenti. Sacra Rituum Congre­
gatio declarat Missam vespertinam, in praedicto Sabbato,
dicendam esse, non de Vigilia Nativitatis, sed de Dominica IV
Adventus.
Die 12 Decembris 1967.—Arcadius M. Card. Larraona,
Pracf. Fcrdinandus Antonelli, Archiep. Idicren., a secretis.
• Ordinariis eme ibus NotiL 3 (1967) 423.

3G16
1967 DEC 30.-SECR. STATUS, RESCR. AAS 60 (1968) 50

Rescriptcm de vacatione legis Constitutione Apost.
«Regimini Ecclesiae universae» latae
Cum notae causae Impediverint no'communcs normae,
seu ordo servandus, pro Romana Curia perficerentur ac

5281

3618
1967 .. .. -S. PAENITENTIARIA, NORMAE. PART.·
Normae pro diebus particularibus proponendis quibus
Dioeceses vel Instituta perfectionis Lndulqkntiam
PLENARIAM ANNECTERE VOLUNT

Ut hacc S. PncnHentiarla dccrrucrc queat ouibn1» «lanium
peculiaribus diebus», ud nonnam n. 14 Copstltuiiouit Apostolicac indulvenliarum doctrina [LE 3514 J. Indulgcottoe pknariae
concedendae sint, velit supremus Moderator (si ngatur de Insti­
tuto religioso) vel loci Ordinarius (si ngatur de pU fldrûum
Consociatione) elenchum dnre aliquonun tantum dierum qui­
bus, prae ceteris diebus, indulgentia plenaria desideratur.
Dies, de quibus supra, recenseantur per ordinem, ponendo
prius diem qui subsequent! praefertur.
/Vnlmadvertendum est quod haec S. RarnJtentMria intendit
lam concolcrc indulgentiam plenariam diebus qui sequuntur:
I—Pro fruiHuta Peliyioro

Λ. Prv /ofo Imtliiufaz 1) die festo Titulari* vel Patroni
principali*; 2) dic festo Sancti TtJ Beati Fundatori*; 3) oc­
casione Capituli generalis.
D. Pro sinyuiis ttomtbuK I) die festo Patroni prlnrlixilK
domus; 2) diebus festis Sanctorum vel Beatorum, quorum

5282

n.

3610-3620

FACULTATES ORDINARIORUM ET DELEGATORUM AP.

ibidem servator Corpus vcl Reliquia Insignis; 3) in fine
regularis visitationis,
C. Pro sin jolis sodalibus: 1) die ingressus in novi da­
tum; 2) die primae professionis; 3) dic perpetuae professionis;
4) in anniversario 25% 50% 60’ ct 75· primae professionis.

II—Pro Pia Fidelium Consociatione·.
1) die festo Titularis vcl Patroni principalis; 2) die
Inscriptionis.
Pro pia fidelium Consociatione significentur praecipua in­
cepta pietatis, culturae religiosae et caritatis ipsius Consocia­
tionis.

ANNUS

1000 IA.X 1

III—Pro ecclesiis ocl oratoriis
Ut haec S. Paenitcntiarin decernere queat quneoam indolSentiae confirmari vcl ex novo concedi possint Ecclesiae vd
iratorio de quo agitur iuxta ultimum comma normae 15
Constitutionis Apostolica Indulgent larum doctrina, responsum
detur sequentibus quaestionibus:
1) an Ecclesiae vel Oratorio Ium concessae sint Indulgen­
tiae et, in casu affirmativo, elenchus earum detur; 2) qulnitn
sit Titulus Ecclesiae vel Oratorii; 3) an In Ecclesia vel Oratono
servetur Corpus vel insignis Reliquia alicuius Sancti vel Beati
ct, in casu affirmativo, an peculiari cultu honoretur; 4) qulrnun
dies festus maiore populi concursu celebretur.
♦ CpR 47 (1968) 172-173. Adn. I. NAVARRO ln CpR 47 (1968) 173-171

1968

3620

3G19
1968 IAN l.-SC EPISCOPORUM, FACULTATES. PART.·

1968 IAN

Facultates quinquennales Ordinariorum locorum
a Sacris Congregationibus pro Clericis, pro Religio­
sis et Rituum concessae

Index

l.-SC EPISCOPORUM, FACULTATES. PART.·

facultatum Nuntiis, Internuntiis
gatis Apostolicis tributarum

et

Dele­

Caput I.—Facultates generales

I.

Ex S. Congregatione pro Clericis

1. Facultas visitandi sive per se sive per ecclesiasticum
virum probitate, prudentia ac doctrina praestantem, per­
sonas, loca et res de quibus in can. 344, 512, 1382 C. I. C.
Transferendi onera Missarum in dies, ecclesias, vel al­
in casibus tamen particularibus et non per modum gene­
taria alia a fundatione statuta, dummodo adsit vera ne­
ralis visitationis; dummodo visitatio ipsa necessaria et
cessitas nec divinus cultus idcirco minuatur aut populi
urgens videatur. Ordinarius impeditus sit vel négligeas,
commoditati praeiudicium inferatur; exceptis tamen lega­
et tempus non suppetat recurrendi ad S. Sedem.
tis, quae ln certis locis adimpleri facile possunt per eleemo­
synae augmentum, ct cauto ut de translatarum Missarum
2. Absolvendi, iniunctis de iure iniungendis, tum in
satisfactione quovis anno Curia dioecesana a singulis cele­
foro conscientiae, tum etiam in foro externo, pro casuum
brantibus edoceatur.
diversitate, ab omnibus censuris a iure sive simpliciter sive
speciali modo Romano Pontifici reservatis, aut Ordinario
a iure pariter reservatis.
II. Ex S. Cong, pro Religiosis el Institutis saecularibus
3. Indulgendi, paupertatis causa, iis qui Missarum sive
manualium sive fundatarum applicationem omiserint ut,
quoad praeteritum tempus, obligationi suae paulalim sa­
1. In favorem Institutorum iuris dioccesani: a) Conce­
tisfacere valeant, celebrando per se vel per alium aliquot
dendi —rogante Superiore Generali de consensu sui Con­
Missas a concedente, vel, in casibus occultis, n confessario,
silii Generalis—sodalibus vota simplicia professis Id peten­
ad numerum quod spectat, aeque determinandas.
tibus, facultatem cedendi sua bona patrimonialia iusta de
causa ct salvis prudentiae nonnis, b) Concedendi —postu­
Admoneantur autem commemoratarum omissionum rei
lante pariter Superiore Generali— ul religiosus testamen­
ipsis Missarum onera quae adimplenda supersint condona­
tum mutare possit, c) Confirmandi —postulante Superiore
ta existimanda, si forte, ante plenam eorundem satisfac­
Generali —ad tertium triennium Superiorem localem.
tionem, pie in Domino obierint, nulla relicta pecuniae sum­
ma oneribus sive in toto sive aliqua cx parte implendis,
2. Confirmandi ad tertium triennium Antistitam, legi­
supplente ln reliquis Sanctitate Sua de thesauro Ecclesiae.
time postulatam, monasterii montai!um Episcopo dioeceItem concedendi, si in aliquo casu ob peculiaria omnino
sano sublecti.
rerum adluncta expedire in Domino videatur, ut ad cer­
3. Dispensandi —praehabito voto Antistitae— religio­
tum numerum iuxta vires petentis, Missae, quoad praete­
sas mulieres monasterii Episcopo diocccsano sublecti, id
ritum pariter tempus, reducantur, dummodo ne agatur
petentes, a vinculo votorum temporariorum.
de recidivis, supplente pariter Sanctitate Sua reliquarum
Missarum defectum de Ecclesiae thesauro.
4. Admittendi in foro interno cos, qui, beneficia eccle­
III. Ex S. Congregatione Rituum
siastica etiam cum cura animarum habentes, recitationem
horarum canonicarum omiserint ad discretam compositio­
1. Deputandi sacerdotes, sl fleri potest in aliqua eccle­
nem, caquc mediante fructus male perceptos condonandi,
siastica dignitate constitutos, ad ollaria immobilia fixa
vel omnes vcl ln parte, pecuniis exinde redactis in pia
consecranda, servatis ritu ct formula Pontificalis Romani
opera arbitrio Sedis Apostolicae erogatis.
recogniti.
Pauperibus autem, quorum inopia compositionem non
admittit, praedictos fructus condonandi, iniuncta pro eo­
2. Benedicendi sacra olea cum eo presbyterorum ct sa­
rum viribus eleemosyna, pro suo vel confessarii prudenti
crorum ministrorum numero, qui pro loci rcrumque adiuncludido determinanda.
tis reperirl poterint, Feria V in Coena Domini.
Et haec quidem, sine praciudicio illorum, quibus distri­
3. Celebrandi Missam de Regule IV classis, scu cotidia­
butiones accrescere vel non decrescere debent, sint et
nam, semel ln hebdomada nb Ordinario in proprio oratorio,
censeantur ordinata.
dummodo nnn occurrat dies llturgicus I vcl II classis ct
5. Condonandi in foro interno fructus ex beneficio ob
excepto loto Adventus ct Quadragesimae tempore.
simoniam realcm Invalide obtento indebite perceptos, tniuncta congrua poenitentia salutari, cum aliqua clecmo• CpR P (1770) 179-190. Ada. J. DENS in Aa. can. 14 (1970) 237-290.
5283

5284

1968 IA.X 1

FACULTATES DELEGATORUM APOSTOLICORUM

syna Iuxta vires pocnitcntis taxanda, ct Imposita eiusdem
beneficii dimissione. Quatenus vero ob iustas ct rationa­
biles causas beneficium dimitti non expediat, praesertim
vero si Idem pnrochialo sit, ct non adsint qui parochus
praefici possint, titulum Ipsius beneficii convalidandi.
6. Absolvendi vcl per sc vel per alias idoneas eccle­
siasticas personas a sc deputandas cos omnes, qui fundos
ollm ecclesiasticos et a plurimis annis Ecclesiae per civiles
leges ablatos nunc possident, vcl titulo haereditatis a suis
maioribus accepto, vcl titulo emptionis scu similis contrac­
tus cum tertiis possessoribus inlti, cosque singulos habiles
reddendi ad praedictos fundos tamquam proprios licite
habendos, de lisque tam inter vivos, quam mortis causa
libere disponendi, Imposita pro una vice tantum congrua
eleemosyna iuxta prudens absolventis Indicium, in favorem
Ecclesiae vcl piae causae ad quam fundi de Iure pertine­
bant, si fieri possit, eroganda.
7. Permittendi clericis ct religiosis, uti singulis, ut ra­
tionabili de causa, quocumque anni tempore, privata ma­
tutini recitatio anticipari possit statim post meridiem.

8. Dispensandi, in casibus urgentibus, a gradibus academids ad assequendas praebendas canonlcalcs, quae cx
lege fundationis Ipsos gradus requirant, dummodo nullum
praeiudicium aliorum iuribus inferatur.
9. Commutandi, consideratis causis, omnia vota pri­
vatim emissa, etiam Apostolicae Sedi reservata, dummo­
do commutatio ne laedat ius aliis quaesitum.
10. Commutandi cx iuxta causa opus ex quovis iuramento assumptum, dummodo commutatio ne vergat in
praeiudicium aliorum.
11. Remittendi scu condonandi, «pro foro conscientiae
tantum», delinquentibus pauperibus partem aliquam male
ablatorum, aut retentorum, quando domini incerti sunt
et casus occulti; Ita tamen ut residuum, si quod adsit, vel
aliqua alia summa vel pars pro viribus taxanda pauperibus
loci vel In pia opera eiusdem loci, si fieri possit, distribuatur.
12. Recipiendi, aut delegandi in singulis casibus ido­
neum ecclesiasticum virum ut recipiat denunclatlones dc
crimine sollicitationis, servatis in omnibus forma et tenore
Instructionis, quae a Sacra Congregatione pro Doctrina
Fidei danda erit.
13. Prorogandi ad breve aliquod tempus facultates et
îudultû a S. Sede concessa, quae expiraverint
indulta
expiraverint, quin tem­
pestive postulatio pro eorum prorogatione ad S. Sedem
I
missa fuerit, facta
tamen obligatione statim recurrendi
ad eamdem S. Sedem pro gratia aut (sl petitio iam facta
fuerit) pro responsione obtinenda.

n. 3620

Caput IL—Facultates circa indulgentias
20. Impertiendi secandum praescriptam formulam ter
in anno et non in eodem loco, uiebus a se eligendis, Bene­
dictionem Papalcm cum indulgentia plenaria ab iis acqui­
renda, qui confessi, sacra Communione refecti et ad men­
tem Summi Pontifias semel Pater et Are vel quamlibet
aliam orationem pro sua pietate recitantes, eandem Bene­
dictionem acccp erinL
21.Concedendi indulgentiam partialem omnibus fide­
libus praesentibus sacris functionibus a sc peractis.
22.Erigendi pia sodalitia Rosarii, B. Μ. V. de monte
Carmelo et Septem Dolorum, cum potestate communicandi
huiusmodi facultatem cum ecclesiasticis viris pro suo pru­
denti arbitrio; sub lege tamen et conditione ut haec facultas
non exerceatur ubi coenobia adsint religiosorum, qui ex
apostolica concessione eiusmodi privilegiis gaudent.
Item ecclesiasticis viris concedendi facultatem, sub ea­
dem lege et conditione, benedicendi et imponendi scapu­
laria praedictarum sodalitatum.

Caput III.—Facultates circa matrimonium
23. Dispensandi gravi ex causa ab impedimentis con­
sanguinitatis in secundo gradu lineae collateralis tangente
primum, necnon criminis de quo in can. 1075, 2 ct 3, dum­
modo delictum ab una vel utraque parte commissum sit
certe occultum. In casu dubio vel sl machinatio unius vcl
utriusque partis sit publice nota, semper recurrendum est
ad Sacram Congregationem de disciplina Sacramentorum.
24. Sanandi in radice matrimonia nulla ob impedimen­
ta, de quibus in numero praecedenti, cum facultate prolem
exinde susceptam legitimam decernendi et declarandi, ex­
cepta tamen sacrilega ct adulterina, ad effectus tantum
canonicos, dummodo nullum iuri tertii legitime quaesito
praeiudicium inferatur et nullum scandalum proveniat,
quando moralitcr i mpossibllis est renovatio consensus etiam
privatim coram parocho et duobus testibus confidentibus,
dummodo tamen prior maritalis consensus in unoquoque
casu perseveret ct absit periculum divortii, monita parte
impedimenti conscia de sanationis effectu et debita facta
adnotationo ln libro baptizatorum et matrimoniorum. Re­
scriptum vero huiusmodi sanationis in Curia Episcopali
diligenter custodiatur, quo omni tempore ct eventu de
matrimonii validitate et de prolis legitimatione constare
possit.

Caput IV.—Facultates circa cetera Sacramenta
ct sacros Ritus

25. Deputandi simplices sacerdotes probatae doctrinae
ac virtutis pro administrando sacramento Confirmationis,
in iis regionibus dumtaxat Amerlcae Meridionalis ct In
Insulis Philippinis In quibus, ob extraordinaria rcrum ct
personarum adiuncta, servari nequit ius commune, serva­
tis praescriptis can. 781 § 1, 782 § 4 et 784 C L C; idque
15. Permittendi ut Episcopalis consecratio, rationabili
ad tempus aliquod determinatum.
de causa, fieri possit extra dies statutos (can. 1006).
26. Concedendi, quoties necessitas urgeat et non suppe­
tat tempus recurrendi ad S. Sedem aut ad proprium Ordi­
16. Permittendi ut Episcopus consecrari possit atque
narium potestate praeditum: a) indultum sacerdotibus In­
dioecesis possessionem capiat antequam Apostolicae sub
firmis, aut aetate devexis, oratorii privati, In quo Missam
plumbo Litterae pervenerint.
celebrant, servatis canonicis regulis; b) indultum cele­
17. Ut Metropoiita actus iurisdictionis metropolltanae
brandi extra ecclesiam et oratorium et erigendi altare sub
et ordinis episcopalis ponere possit ante S. Palli imposi­
dio; c) facultatem, sacerdotibus navigantibus sive In mari
tionem.
sive In fluminibus, .Missam in navi celebrandi super altari
portati 11 dummodo locus in quo Missa celebratur nihil in­
18. Quoties urgeat necessitas, evidens sit utilitas et
decens aut indecorum praescierat et periculum absit cali­
periculum adsit ίη mora, facultas conceditur permittendi
cis effusionis; d} facultatem presbyteris» ex utroque clero,
singulis, quorum interest ad normam canonum 534 § 1
visivae potentiae debilitate laborantibus, vel alia infirmi­
et 1532 § 1, n. 2 C. I. C., ut bona ecclesiastica alienari,
tate detentis, celebrandi diebus I, II cl III Classis Missam
oppignorari, hypothecae nomine obligari, locari, emphy­
votivam Deiparae Virginis, aut aliam Missam votivam a
teusi redimi possint, usque ad duplum illius pecuniae sum­
S. Sede adprobatam; diebus vero 111 et IV Classis Missam
mae, quam nationaJis aut regionalis Conferentia Episco­
defunctorum, adhibita, quoties ea indigeant, alterius sa­
porum proposuerit et Apostolica Sedes adprobaverit.
cerdotis vel diaconi adsistentla, et firmo permanente one­
De peracta alienatione Intra annum S. Congregatio com­
re, si sint parochi, explicandi Evangelium diebus prae­
petens edoceatur.
scriptis servata Instr. S. R. C. diei 15 apr. 1961 (LE 29801;
e) eandem facultatem, de qua sub littera <fL sacerdotibus
19. Prorogandi —expirato trium mensium spatio ab
omnino
caecis, praescripta semper adsistentta alterius sa­
Episcopo dioeccsano sacerdotibus ex Europa vel cx medicerdotis, aut diaconi.
terraneis oris, cx Insulis Phihppinis ct ex America cental!
27. Indulgendl. ex iusta et gravi causa, ut Sacrosanc­
ac meridionali exteras transmarinas regiones
concesso —indultum manendi in territono ubi Pontificius
tum Missae sacrificium peragi possit qualibet dici hora.
Administer legatione fungitur non ultra /crmlnos praece­
23. Indulgendl ad tempus ut in aliqua ecclesia semel
dentis concessionis, cum onere transmittendi^ad 5. Con­
in hebdomada, de consensu saltem praesumpto Ordinarii,
gregationem pro Episcopis, in fine cuiuslibet anni, relatioMissa de Rcguie IV classis scu cotidiana celebretur etiam
nem dc numero et qualitate gratiarum.
14. Vacante aliqua dioecesi, fas est Nuntio, Internun­
tio vel Delegato Apostolico, rogante Vicario Capitulari vel
Administratore Apostolico dioecesis, quoties res urgeat,
singulas singulorum casuum facultates concedere quae sunt
in potestate ordinaria Episcopi.

5285

52S6

n. 3820

FACULTATES DELEGATORUM APOSTOLICOBUM

diebus liturgie] s III classis, excepto tamen toto Adventus
et Quadragesimae tempore. Indulgendi etiam bis in heb­
domada eandem Missam, dummodo, firmis iisdem clausu­
lis, non omittatur Missa officio dici respondens.

29. Indulgendi per modum actus, ut in ecclesiis, in qui­
bus festum alicuius Sancti in Martyroiogio descripti solemniter celebratur, quod cum officio illius dici minime
congruat, dici possint duae Missae de eodem Sancto, tam­
quam votivae II classis, servatis Rubricis (nn. 3-11» 343
(fig. Rubric.) [LE 2927].
30. Deputandi in casibus particularibus vel ad tempus,
aliquem sacerdotem ad consecranda, iuxta formam in Pon­
tificali Romano praescriptam, calices, patenas et altaria
portatilia, adhibitis sacris oleis ab Episcopo benedictis.

31. Benedicendi campanas ct consecrandi ecclesias, mo­
nito tamen loci Ordinario coque non renuente.
32. Permittendi asservationem Ssihae Eucharistiae in
ecclesiis non paroecialibus vel publicis oratoriis, dummodo
sacrae aedes sint decenter instructae el suppellectilibus
sufficienter praeditae, ibidem sanctum Missae sacrificium
semel saltem in hebdomada celebretur, ciborii clavis caute
custodiatur, lampas ante Ssihum Sacramentum diu noctuque colluceat, sacrae Species frequenter Iuxta Rubricas
renoventur, et earundem securae custodiae diligenter pro­
visum sit ad normam Instructionis S. Congregationis de
disciplina Sacramentorum editae in festo Ascensionis Do­
mini a. 1938 atque relatae In Commentario Officiali Acta
Apostolicae Sedis diei 10 iunii eiusdem anni [LE 1435).
33. Permittendi celebrationem trium Missarum Nocte
Natali D. N. I. C. in ecclesiis sive paroecialibus sive non
paroecialibus ac publicis oratoriis (non autem In privatis
oratoriis), dummodo adsit copia Missarum in die Nativi­
tatis.

34. Permittendi, quoties difficilis sit recursus ad Ordi­
narium loci, sacerdotibus, oui bis vel ter Missam celebrent,
ut aliquid, exceptis alcoholicis, per modum potus sumant
etsi non intercedat spatium unius horae ante Commu­
nionem.
Caput V.—Facultates circa Religiosos

35 Cognoscendi, in casibus extraordinariis et urgente
necessitate, super statu alicuius domus Religionis cuiusli­
bet, conferendo cum Superioribus consilium et operam ut
opportuna abusibus remedia adhibeantur, ct Religiosi ad
sui status perfectionem reducantur, certiore tamen facta
quam primum Apostolica Sede, si quid novi in utilitatem
claustralium Communitatum decernendum esse videatur.
36. Permittendi transitum ad aliam religionem, serva­
tis servandis (can. 632).

37. Concedendi, consentientibus Superioribus quorum
interest, Indultum temporarium manendi extra claustra,
seu exclaustratlonis, non ultra triennium sodalibus Insti­
tutorum iuris pontificii (can. 638).
38. Concedendi sodalibus Religionis clericalis exemp­
tae dispensationes a legibus generalibus Ecclesiae quae
Litteris Apostolicis Motu proprio datis die 15 iunii 1965
De Episcoporum muneribus IX, n. 4 [LE 3449], Romano
Pontifici reservatae sunt.
An ina d vers i o n es

I.Facultates quae in hoc Indice continentur Nuntio,
Internuntio, Delegato Apostolico tribuuntur durante mu­
nere ct cum potestate easdem subdelcgandi digniori admi­
nistro Pontificiae Missionis, quoties Nuntius, Internuntius
et Delegatus Apostollcus quacumque causa a Sede absit.

Subdelcgatlo vero non extenditur ad facultates recensi­
tas Cap. Ill neque ad eas quarum exercitium characterem
episcopalem requirit.

II. Negotiorum Gestor, qui vacanti Nuntiaturae, Interuuntiaturae et Delegationi Apostolicae praeest, facul­
tatibus Indicis uti potest, exceptis quarum exercitium cha­
racterem episcopalem requirit; illis autem qui recensentur
in Cap. Ill uti potest tantum In casibus urgentioribus.
III. Indulta quae Pontificius Administer ad tempus
largiri potest, ultra quinquennium ne concesserit.
IV. Pontificius Administer facultatibus quae in hoc
Indice recensentur nonnisi α receptis Apostolicis Litteris
in forma Brevis uti valet.

5287

1068 1ΛΧ !

Caput \ I.—Facultates pro ipso Nuntio, Internuntio rei

Dclegito Apostolico, ct, quatenus fas sit, cius familiiribai
concedendae
39.Sacellum domus stabilis Nuntii, Internuntii et De­
legati Apostolici, ex Induito Summi Pontificis, qua tenil·
publicum censendum.
40. Administrandi sacramentum Confirmationis in ter­
ritorio universo sibi assignato, nec non durante maritimo
Itinere tam in accessu quam in recessu a loco missionis
suae.
4L Conferendi sacros ordines extra ecclesiam cathe­
dralem et extra tempora, diebus ferialibus non cxceptb,
si utilitas pastoralis accedat.
42.Bis Sacrum litandi diebus ferialibus ac festis de
praecepto, iusta de causa. Ter etiam Sacrum litandi die­
bus dominicis ac festis de praecepto, sl vera necessitas
pastoralis id postulet.
43. Recitandi divinum Officium et Missam celebrandi
iuxta kalendarium Romanum pro clero Urbis; idque con­
cedendi sacerdotibus sccom commorantibus sibique sub­
lectis.
44. Utendi facultatibus et privilegiis, servato ipsorum
ambitu ct tenore, quibus Religiones in territorio sibi as­
signato domum habentes gaudent.
45. Ingrediendi, iusta dc causa, intra clausuram pon­
tificiam monasteriorum monialium, quae sita sunt in ter­
ritorio sibi assignato, ct permittendi, iusta et gravi de
causa, ut alii In clausuram admittantur, ac moniales ex
Ipsa egrediantur: ad tempus vere necessarium.
46. Concedendi facultatem sacerdotibus, induito alta­
ris portatilis fruentibus, ut, iusta et gravi de causa, pro
petra sacra adbibere valeant Graecorum antimenslum, vel
linteum, ab Episcopo benedictum, in cuius angulo dextro
sint reconditae reliquiae Sanctorum Martyrum, pariter ab
Episcopo recognitae, servatis de cetero servandis iuxta
rubricas, praesertim quoad tobaleas ct corporale.
47.Concedendi sacerdotibus secum commorantibus fa­
cultatem fideles quoslibet absolvendi in actu sacramentalis
confessionis in sacello domus suae residentlae ab omnibas
censuris, etiam reservatis, exceptis tamen: a) censuris ob
homine; b) censuris specialissimo modo Apostolicae Sedi
reservatis; c) censuris quae sunt adnexae revelationi spe­
cialis secreti pontificii; d) excommunicatione qua plectun­
tur sacerdotes ob attentatum etiam civile tantum matri­
monium et actu cum muliere conviventes.
48. Concedendi sacerdotibus, ut, propter penuriam
cleri et iusta de causa, Missam bis diebus ferialibus cele­
brare possint; et etiam ter diebus dominicis aliisque festis
dc praecepto, si vera necessitas pastoralis id postulet
49. Permittendi clericis minoribus, religiosis laids, nec­
non piis mulieribus ut pallas, corporalia et purificatoria
prima quoque ablutione extergere possint.
Normae de taxis

1. Quod spectat ad dispensationes et sanationes matri­
moniales concedendas —ex facultatibus sive S. C. pro
Doctrina Fidei sive S. C. de Disciplina Sacramentorum—
curet Legatus Pontificius, ut nupturientes aliquam obla­
tionem. si fieri potest, iuxta vires persolvant.
2. Relate ad alienationes bonorum ecclesiasticorum,
oblatio S. Sedi facienda aliquatenus congruat, iudicio Le­
gati Pontificii, obtento emolumento seu utilitati.
3. Taxac pro ceteris induitis —vigore facultatum quae
in hoc Indice recensentur— requirantur Iuxta praxim le­
gitime inolitam.
4. Pro casuum tamen diversitate, huiusmodi taxae mo­
derandae aut dispensandae erunt ob paupertatem orato­
rum, aliasve iustas causas, pro prudenti iudicio ac conscien­
tia Pontificii Administri.
5. Summam omnium tnxarum ct oblationum, quas Le­
gatus Pontificius reapse exegerit, quotannis ante Pascha,
ad singulas SS. Congregationes directe —ad S. Congrega­
tionem pro Doctrina Fidei si agatur dc impedimentis mix­
tae religionis vel dlsparitntis cultus, ad S. vero Congrega­
tionem de Disciplina Sacramentorum si agatur de aliis
impedimentis— aut per tramitem S. C. pro Episcopis,
transmittat, unn cum renunclatione, in foliis separatis, ad
unamquamque S. Congregationem pro ipsius competentia,
numero ct specie dispensationum seu Indultorum conces­
sorum.
• Typis PcliglottU Vaticani* 1968.

5288

CONS. LITURGIAE - SACRA CONGR. CLERI

η. 3021-3623

o desiderio esprlmere alia Commissione liturgica Nazionale, e
specialmente al Suo Eccellentissimo e degnissimo Présidente,
nonchè al Rev.mo Mons. Virgflio Noé, che ha curato Ia stesura
1968 IAN 23.-CONSILIUM LITURGIAE, NORMAE. PART.·
della Rclazione, 11 mio più vivo compiacimento.
Lcggendo la Belazione è évidente lo sforzo e la generosa
Normae servandae in translatione «Gradualis sim­
volonta con cul le Diocesi ftallane hanno cercato di at tuare i!
rinnovamento liturgico voluto dal Concilio. Quello che è stato
plicis· IN LINGUAS VERNACULAS
fatto ha grande valore e merita il più amplo elogio. Ma resta
Instantibus pluribus Conferrntiis Episcopalibus, dc transla­
ancora da Lare un lavoro notevolc, perche la liturgia penetri
tione «Gndualls simplicis» in linguas vernaculas, «Consilium·
n fondo nel popolo e specialmente faccia sentire albi gioventù
ca quae sequuntur declarare consuit:
il senso profondo della vita soprannaturale e dei mistero
1. Conferentiae Episcopales linguam vernaculam admittere
divino, chc essa realizza mediante Je formule, i rit], il canto, i
san ti segni.
raient pro omnibus vel aliquibus cantibus in «Graduai! sim­
plici» exstantibus, atque textum cantui aptum approbare, nd
E poiché la ri forma liturgica sta per entrare nella fasc più
normam art. 38 Constitutionis de sacra Liturgia [LE 3141]
importante e impegnatlva, per venerato desiderio del Santo
et nn. 28-31 ct 40 Instructionis Inter Oecumenici, diei 26 Sep­
Padre, mi permet to dl indicare alcuni punt!, che in questa
tembris 1961 (LE 3217].
operosa vigilia andranno particolarmentc curati.
X Pro unaquaque formula Missae vel eiusdem parte,
1. Perché la rinnovata liturgia pari! aile anime un linretineatur psalmus, antiphona atque forma cantus, quae res­
guaggio più awincente c persuasivo, è necessario, anzl indispondeat indoli actionis liturgicae, ut in «Graduai! simplici»
pcnsabile, chc sin dato incremento, il più possibile, alia musica
describitur (cfr. Instr. Musicam sacram, diei 5 mart. 1967,
sacra e specialmente al canto del popolo.
artL 6 ct 9) (LE 3541 ].
La celebrazionc In lingua latina, dove ne è consenti ta la
Quoad singula autem: a) Pro versiculis psalmorum adhi­
conservazione,
porterà a curare con amore il nrezioso patri­
beo potest Interpretatio popularis a competenti auctoritate
monio de! canto gregoriano, ed anche della polifonla sacra e
approbata, quae tamen cantui sit apta, retenta, sl casus fert,
delle
più ispirate composizioni di musica modernx
versuum divisione in ipsn interpretatione ndhihlta. bj Textus
Non si deve in ognl modo iasclar cadere un iegame in senso
antiphonarum, etsi c psalterio sit depromptus, quandoque
ecclesiale tanto importante, quale è un buon repertorio in
tomen mutationibus indiget, ut sensum plenum obtineat, qui
conto
gregoriano e quindl nella lingua latina. Spetta alla
cum tempore liturgico nut cum speciali festo congruat, a
Commissione liturgica Nazionale flssarnc il programma, nel
fidelibus Intellegatur et necessitatibus ry th micis et vocalibus
quale non manchi il Credo Niceno-Costantinopolitano e il
cantus popularis respondeat (cfr. Instr. Musicam sacram,
Paler noster nella melodia gregoriana più conosciuta dal po­
art. 51). c) Formae cantus qune habentur in «Graduai! sim­
polo (cfr. Costituzione «De sacra Liturâla», n. 54 (LE 3141 ];
plici» (scii, sive cum antiphona post psalmi versum repetenda,
Istruzione Inter Oecumenici, n. 59 [LE 3217); Istruzione
sive cum brevi responso quod unum faciat cum mclodia
Musicam sacram, η. 47) ÎLE 3511 ].
verriculi); aptari possunt genio muslcali ct chorali diversarum
La celebrazionc nella lingua materna dovrà creare un po’
gentium, remota tamen quavis profana ac saeculari modula­
per volta un nuovo patrimonio dl musica udat ta aU’accento e
tione.
al ritmo della lingua italiana c che si clcvl, per ispirazlone,
3. Quandoque textus antiphonarum, versus psalmi, aut
soavità e robustezza di forme al livello de! patrimonio tradl·
psalmus ipse, uti habentur in «Graduai! simplici», difficultates
zionale.
gignere possunt, ita ut praeferendus videatur textus diversi­
Nessuna celebrazionc liturgica. che si compta sia neüe
mode selectus: nut quia textus versionis selectae difficultates
splendide cattedrali, che nella piü umlle parrocchia di campastorales parit; aut quia opportunum videtur uti collectio­
pagna, deve svolgersi senza almcno un minimo di canto, sia
nibus psalmorum et antiphonarum forte iam in usu exstantium,
pure esso ridotto al Santo o ai Padre nostro.
quae a pluribus cognoscuntur et idoneae iudicantur.
È perciô vivo desiderio del Santo Padre che sl dia incre­
His in casibus. Conferentia Episcopalis alios textus eligere
mento in ogni diocesi al canto sacro, adatto allé forme di cuito
potest ita tamen ut cum principiis In Praenotanda «Graduai!
c allé csigenze spiritual! dl oggi. Lo studio e la pratlca del
simplici» praeposita cohaereant (LE 3593].
canto si incrementi anzitutto nei Seminari e negii Istituti
religiosi, come nelle assoc! azioui cattolichc (cfr. Istruzione
* Ad Praesides Commissionis liturgicae apud singulas CcmfarpnijM
Musicam sacram, π. 18).
episcopales; Notit. 4 (1968) 10.
Si ridla vita alie Commissioni e alie associazioni di Musica
sacra; si favoriscano il più possibile ed operino in pleno accordo
di programma, di intenti c di lavoro con lc Commissioni hturgiche.
3622
In modo particolare Sua Santltà auspica vivumente h
restaurazione o ia fondazione dl un organismo che curi la
1968 IAN 31.-SC CLERI, RESCRIPTUM. PART.·
musica c il canto α servizio dei culto, su scala nazionale, come
per tanti anni ha svolto la benemerita AssocUzione italtana
Summa pecuniae ultra quam requiritur beneplacitum
di Santa Cecilia. Tule organismo non deve impedire un’aziouc
propria α quegli Enti che in varie regioni e diocesi, già con
APOSTOLICUM IN ACTIBUS EXTRAORDINARIAE ADMINISTRA­
tanto frutto, lavorano, ma deve coordtnare, programmarc,
TIONS BONORUM ECCLESIASTICORUM IN Hl S PANIA
seguire 1’azione comune, in fraterna collaborazione, e sempre
in plena armonla con la Commissione episcopale per ia sacra
Roma, 31 Januarii 1968
Liturgia (cfr. Instr. Musicam sacram, nn. 2a e 69).
Eminentissime Domine, Veneratis litteris dici 2 Januarii
Dovrà inoltre, questa rinnovata «Santa Cecilia», organizznre
currentis Eminentiae Tuae Reverendissimae referre placuit
convegnl, congressi, settimane, glornate di studio e <Ji lavoro
Istam Nationalem Episcoporum Conferentium, ad normam
perché un nuovo sofflo di vita e dl crazia torni ad alcggi.uv
n. 32 LitL Apost. Pastorale Munus (LE 3139] Sanctae Sedi
intorno agli altari nelle nostre assemblée Iiturgiche con il bel
proponere decrevisse ut pecuniae summa ultra quam in actibus
canto liturgico popolare dei tempi migllori.
extraordinariae administrationis requiritur Beneplacitum Apo­
2. Anche lo Scholae cantorum dovunque devono riprendrre
stolicum ad valorem elevaretur 10.000.000 pesctnrum.
in pleno 11 loro «servizio» per lo splendore dei culto, o devono
Haec Sacra Congregatio Tibi significare properat Sanctam
essere
isti tui te, dove non cl sono, anche nelle piccok parrocSedem momoratam pecuniae summam libenter approbasse,
chie (cfr. Istr. Musicam sacram, n. 19b). II loro scopo, come è
firmis tamen can. 1529.1530, 1532, 1533 et, quoad consensum
noto, è duplicc: guidarc c sostcncre II canto dell'assrmbJen, e
Capituli cathedralis et Consilii dioecesani administrationis, ser­
supplirc l’assemblea in quel canti o in quelle circostaxue, nelle
vata proportione de qua in can. 1532 Codicis Juris canonici.
quali essa non puô o non è In grado di cantare. Non è esdiiM»
Elevata igitur est pecuniae summa, n Coetu Episcoporum
perciô un ruolo proprio delle scholae cantarum, sempre che sU
propositu, ultra quam requirendus est consensus Capituli
salvaguardato
c rispeItato quanto prescrive La Istruzione
cathedralis et Consilii dioecesani administrationis.
Musicam sacram, nu. 16c e 20, che il popolo non sia impedito,
Censet tamen hoc Sacrum Dicasterlum istam Nationalem
anzi sia /arorito ia tutti i modi, nel complere h propria parte.
Conferentium rem acceptam habere ut simul cum proportione
3. Sia curata la formazione dei cantori-çuida (cfr. Istr.
in Codice Iuris Canonici statuta praxis servetur a Sancta
Musicam sacram, n. 21). Sl istituisenno per loro corri e scuole
Sede in ciusmodi approbationibus concedendis usque nunc
speciali. La loro età non sia possibilmente troppo giovaniir.
constanter adhibita.
Si scelgano prefcribilmente adolescentic gtovani, oanebe uomi­
Interim sensus meae maximae venerationis Tibi profiteor
ni dl buona età. che con pcrixla c senso religioso sappiano
quibus permanere gaudeo Eminentiae Tuae Reverendissimae
Intonare
e guidarc I canti deU’asscniblra. o csegulrr, in âkuni
addtxbus in Drto.—J. Card. Villot, Praelectus,
canti α rltorneilo, Ia propria parte. Il loro esrmp/o wrà uti
invito c uno sprone a cantare per gli uomini» chc, non rara♦Prscxidi Conferentiae episcopali» Hispaniae. Prot. N. 116330'A;
mente, restano cstrancl ul canto in chiesa.
Confer 12 (1968-T) 421. Adn. fluatraciôn del clero dl (1968) 406-407;
E E REGATILLO in Sal tomo 57 (1969) 121-128.
4. Né deve t rase unus i la formoxione, in scuole appc«i te.
di orpanisti parrocehiali. Il suono è quanto mal utile, c vorrei
dire indi «pensabile, per il culto in iin’assemblra popolare, per
sostenerc 11 canto e per creare un’atmodcra dl festa, dl gioloM
3G23
screnità e di rnccoglimcnto net corso delle celebraxionl. srcvndo
le nonne stabilite.
1968 FEB 2.-CONSILIUM LITURGIAE, EPISTULA. PART.·
5. Un’altra InizUtiva sia tanto a cuore al Santn Dadrv:
In
preparazione e formazione del giovani lethal, per U peoeUCriteria et normae proponuntur ad instaurationem
mazione
dclla Parola di Dio nolle let ture, c come euMr o
LITURGICAM IN ITALIA PROSEQUENDAM
animatori dclla itucmhira. Per ewi pure oceerrr Btituire at>po«ill cors!.
*
È tfiunto a questo Ufflcio ii rcsoconto su «I risnltntl pastorali
deHa riforma HÎurgicn in Ilnlln.. L'ho Icito con molio Intere».
Un Ici tore non « improwisa. 1 kttori devono avere un"op-

3G21

5289

5290

η. 3624-3026

SC RITUUM - COMMISSIO INTERPRETANDO CONCILIO

portona fotnizJone, esercl tarsi nella dizione corrctta, pacata,
chiam, coloritλ; abituarsi all'uso del microfono perché non
disturbi II raccoglimento e 1'audlzionc tranquilla. Il compito
del letton dlrcnta ogni giorno più importante proprio perché
la lingua volgarc rende intelligibib* i testi, che pcrciô sono
attesi, segulli c gustnti dal feueli; d’altra parte la maggiore
variabilité delle formule rende non sempre agcvolc l’approntamento di adatti sussidi per seguire nello scritto quello che il
Jettore o il sacerdote pronunciano all’ambonc o aU’altarc,
Una buona proclamazione renderà, perciô, grande scrvizlo
ora che la Parola di Dio, nellc celebrazfoni sacre, toma più
obbondante e più scella.
6. Con particolarc amore, devono essere sostenule c soffuite le associazionl o gruppi del tPurri cantores» perché
tornino a riempire con le loro voce nquillanti, limpide e in­
nocenti» le eelebrazioni litiirgfchc. «La preghiera della Chiesa,
délia cnmunitâ cristiana, del nopolo fedelc, sarà abbellita
dalle vod di bambini, di fandulli, dl giovani; sostenuto, resa
capace di farsi ascoltare, in cielo e sulla terra» (Paolo VI,
0 luglio 1967).
7. Inline il Santo Padre intensnmente auspica che cnn la
bcllczza del canto regni intomo all'altare la Mtezza artist ica
del gesto chc nivela», dclla cerimonia, dciratteggiamcnto e 11
decoro dell'ornamento (cfr. Allocuzione di Paolo VI al Convegno «Arte sacra e Liturgia», -1 gennaio 1967). Non è per
freddo rispetto dclla cerimonia, ma per amore del buon gustn
e deH'attenzione delicata e plena di fedc per tutto ciô che
tocca il culto del Signore, che si dovrii dare perfczfone e grazia
allo svolgimento dei riti sacri.
Il Piccolo clero, i ministranti, i giovani Let tori siano educati
a un portamento sacro, rispettoso, garbato: abbkino il senso
dell’ordlne e della prccisione, che nasca dal raccoglimcnlo e
dallo spirito di fede. Saranno I fiori più profumati c promettentl Intorno all'altare del Signore.
Le assodazionl e 1 gruppi del Piccolo Cirro e del Lctlori
devono, perdô, essere oggetto della masslma cura da parte
del clero, che, con ognl mezzo, ne accrescerà lo sviluppo, U
emulazionc, la formazionc.
Ncl trasmctterLe queste modeste e semplki linee Indicative,
che vogliono rifletlerc 11 nensicro e il desiderio del Santo
Padre, il «Consilium» formula 1 più ardenti voti perché la loro
laltuazione segni un ulteriore avanzamento nella rinascita
1 turglco-musicalc feliccmente iniziata, e tutte le florenti dloce­
si italiane trovlno in essa la sorgente del vero spirito Cristia­
no e di profonda religiosity—Bf.nno Card. Gut, Présidente.

♦ Ad Sacretiriam generators Confer «niao epIscopaliiItaEsc: Notit
4 (1953) 95-98.

3624

τ b) Quoad Nativitatem Domini: si communicaverint Ιο
Nocte, duas tantum Missas celebrare possunt.
Atque ita rescripsit ct declaravit, die 3 Februarii 1963 —
Benno Card. Gut, S. /?. C. Praefectus. F. Antonelli
Archiep. Idlcren., a secretis.
* T. URQUIRI. C. M. F.. Prot.N. C. 12/968. Adn. nustndbn del d»
ro 61 (1968) 2Ü0.

3625
1968 FEB 5.-COM. INT. CONC. RESP. AAS 60 (1968) 361-362

Responsa ad proposita dubia: 1.—De vigore normarum
pro Conferentiis Episcopalibus oltm ad interim sta­
tutarum. 2.—De beneficiis non consistorialidus con­
ferendis IIS QUI CARACTERE EPISCOPALI ORNANTUR.
3.—De veneratione tribuenda tum Sacrae Scmftu·
rae tum Corpori Christi eucharistico

Patres Pontificiae Commissionis Decretis ConcililVatlcaal
II interpretandis, propositis in plenario coctu quae sequuntor
dubiis, respondendum esse censucrunt ut infra ad singula:

I.

dubia circa Missas quas litare potest sa­
cerdos qui Communionem recepit tn vigilia Paschali,
in Feria V in Missa benedictionis chrismatis et in
nocte Nativitatis Domini

Revmus P. Timotheus de Urquiri, Congregationis Missionariorum Filiorum Immaculati Cordis B. Μ. V., Sacrae
Rituum Congregationi sequentia reverenter exposuit:
Iuxta Instructionem Inter oecumenici [LE 3217], fideles
qui In Missa Vigiliae paschalis ct in Missa in nocte Nativi­
tatis Domini communicaverint, iterum nd communionem
accedere possunt in secunda Missa Paschalis ct in una
ex Missis quae dic Nativitatis Domini celebrantur (n.G0).
Item, ad nonnam Instructionis Tres abhinc annos (n. 14)
JLE 3555], fideles qui Feria V in Cena Domini, in Missa
Chrismatis, sese communicaverint, iterum ad sacram Com­
munionem accedere possunt in Missa vespertina eiusdem

IL

Dc Beneficiis conferendis iis qui caractère
episcopali ornantur

D. Utrum, ad normam n. 18, § 1 Litterarum Apostolicarum Ecclesiae Sanctae, dici 6 .Augusti 1966 [LE 3457], ad­
huc requiratur licentia Sedis Apostolicae pro collatione
beneficii non consistorialls illi qui dignitate episcopali sit
auctus, iuxta praxim hucusque vigentem.
R. Affirmative: non agitur enim de reservationc de qua
in citatis Litteris Apostoiicis, n. 18, § 1.

111.

De capite VI, 21 Constitutionis dogmaticae de
Divina Revelatione «Dei Verbum·

D. Utrum in verbis «Divinas Scripturas siait ct ipsum
Corpus dominicum semper venerata est Ecclesia, cum, ma­
xime in Sacra Liturgia, non desinat ex mensa tam verbi
Dei quam Corporis Christi panem vitae sumere atque fide­
libus porrigere». Constitutionis dogmaticae de Divina Re­
velatione Dei Verbum, adverbium 'sicut' significare valeat
eandem esse seu aequalem venerationem Sacrae Scripturae
debitam ac venerationem debitam Ss. Eucharistiae.
R. Venerationem esse tribuendam tum Sacrae Scriptu­
rae, tum Corpori dominico, diverso tamen modo seu ra­
tione, uti eruitur ex Constitutione de Sacra Liturgia Socrosanctum Concilium, n. 7; Litteris Encyclicis Mysterium
Fidei, dici 3 Sept. 1965: A. A. 5. 57 (1965), p. 764 [LE
3316]; Instructione S. R. C. diei 25 Mali 1967 Eueharlsticum Mysterium, n. 9: .1. A. S. 59 (1967), p. 547 [LE 3562].
Ssmus Dominus Noster Paulus Pp. VI in Audientia die 5
Februarii 1968 infrascripto impertita supradictas decisio­
nes rutas habuit, adprobavit et publicari tussit.—P. Card.
Felici, Praeses.

Quae quidem dispositiones in Instructione de cultu myste­
rii eucharistici diei 25 Mali o. 1967 repetuntur [LE 5362].
Quibus expositis, supra dictus Orator sequens dubium
pro opportuna solutione subiccll, nimirum:
Utrum verbo fideles, in casu, etiam sacerdotes veniant,
itu ut qui in Missa Vigiliae Paschalis et in Missa in nocte
Nativitatis Domini, et Ferla V in Cena Domini, in Missa
Chrismatis, communicaverint, possint Missam celebrare
die dominica Resurrectionis festivam atque etiam, si In­
dultum habeant, bis aut ter, celebrare tres Missas in Nati­
vitate Domini; et denique celebrare Feria V In Cena Do­
mini Missam vespertinam.
Sacra porro eadem Rituum Congregatio, audito Commis­
sionis Iiturgicae suffragio reque mature perpensa, proposito
dubio rescribere censult:
a) Quoad dominicam Resurrectionis et feriam V in1
Cena Dotnlui: a||irmnlire.
2591

De Conferent i is Episcopalibus

D. Utrum, post Decretum conciliare Christus Dominus,
diei 28 Octobris 1965 (LE 3332), et M. P. Ecclesiae Sandae,
diei 6 Augusti 1966 (LE 3-157), quibus de Conferentili
Episcopalibus decernitur, adhuc in vigore maneant nor­
mae quae dc coetibus episcopalibus nationalibus vel terri­
torialibus a ! Constitutione Sacrosanctum Concilium, diei 4 JQ
Decembris 1963 |LE 3141], M. P. Sacram Liturgiam, diri
25 lanuaril 1964 (LE 3160), et Instructione Inter oeaimenici, diei 25 Septembris 1964 (LE 3217), 'interim’ sta­
tuuntur.
R. Negat ire.

1968 FEB 3.-SC RITUUM, RESPONSUM. PART.·

Solvuntur

1008 FEB 3-0

Ada. V. CARBONE in ME 21 (1989) 190-195.

362G
1968 FEB 9.-PAULUS VI, CONST. AAS 60 (1968) 547-549
BONAÈRENS1S

Exarchatus apostolicus PRO FIDELIBUS RITUS BYZAN­
TINI UoiAiNonuM in Argentina conditur
PAULUS EPISCOPUS

Servus servorum Dei - Ad perpetuam rei memoriam
\ !;Γα!Ρ0Γξπ}
In Argentina degentium, coetum,
qui Ordinariatuni illum perlinet pro fidelibus rituum orien5>n

1068 FEB 11

PAULUS VI, CONST. DE BASILICA NICOLA ITANA BARENSI

η. 3627

MDCCCCLI datae, quibus praeclarissimo Sancti Nicolai Epi­
talinni anno mcmlix Ibi locorum constitutum, magis mascopi Myrcnsis templo, in pristinam post recentioris belli
SW risque pollere ito libenti animo acce/phnus, ut concedere
eversiones ornatioremque formam restituto, exemptionis
opportunum visum fuerit corum omnium precibus, qui ut
privilegium ab Ordinarii Barensis iurisdictione Summus
ad gradum exarchatus apostolic! idem eveheretur ab Apo­
idem Pontifex confirmavit atque illud curis credidit soda­
stolica Sede petierunt. De huiusmodi autem negotio ad
lium Ordinis Fratrum Praedicatorum. Qui quidem tam
Nos rettulit venerabilis Frater Noster Hamlctus loannes
impense delato sibi munere functi sunt, ut, ob Ipsorum
S. R. E Cardinalis Cicognani, α publicis Ecclesiae negotiis,
cuiusque navatam operam ob divinaque sollemni ritu per­
audita scilicet Sacra Congregatione pro Ecclesia Orientali
saepe inibi peracta, quam plurimi christifidelium coctus
deque sententia Archlcpiscopi Bonaërcnsis eiusdemque
ad se Sacramentorum sacrarumque concionum pabulo re­
Ordinarii pro fidelibus rituum orientalium, Confcrentlae
ficiendos allecti sunt. Nunc autem, Oecumenica Synodo
praeterea episcopalis pro Argentina, ac denique Apostolic!
Vaticana secunda expleta, cum tempus sit impensioris dan­
ln eadem natione Nuntii. Quapropter, suprema Nostra po­
di studii ut sive interiores Ecclesiae opes, sive nonnae qui­
testate cxarchalum apostolicum pro fidelibus ritus byzantin!
bus eius instituta ordinantur novo polleant vigore totamUcralnorurn in Argentina commorantibus condimus, cui
que vitalitatem attingant, adeo ut Christo vivo Ecclesia
tamquam Exnrchum venerabilem Fratrem Andream Sapeviva respondeat, necessitas sincerae praesentisque virium
lak, Episcopum titulo Sebastopolitanum ln Thracia prae­
concordiae atque arctioribus nexibus omnium labores di­
ficimus, adhuc Visitatorem Apostolicum pro Iisdem Ucraisponendi neminem latere potest. Coniuncta vero huiusmodi
nisln Argentina, datis iuribus Impositisquc obligationibus
opera, eaque prompta ac magnanima, Archlcpiscopi dloccongruis. Novus cxarchatus mctropolitanae Sedi Bonaëccsanl nempe et utriusque ordinis cleri, in urbe Bario ma­
rtnsl, Instar Ecclesiae suffragancac, subdatur; eius vero
xime postulari videtur, cum non tantum toti civitati sed
Sedes In Bonaôrensi urbe sil, in qua videlicet sacer Praesul
domicilium habet, in quaque exarchale templum est. Man­
universae fere catholicitatl momentum Sancti Nicolai Ba­
damus praeterea ut Consultores cxarchales eligantur, qui
silica obtineat quaeque oecumenico motui provehendo in
Praesuli in gerendis negotiis assistant. Mensam exarchaomni memoria iugiter contulerit. Quapropter libenter pre­
cibus accedentes quibus ab Apostolica Sede expostulatum
lem constituent sive pecuniae a fidelibus sponte oblatae,
est ut / normae, per Apostolicus quas diximus Pii XII 417
sive paroeciarum tributa, sive denique bonorum reditus
ad exarchatum pertinentium. De pueris adulescentibusque
Litteras editae, nova ratione, id est ad Concilii Oecumenici
qui ad sacerdotium Dei instinctu vocentur, statuimus ut
placita ac nostrorum temporum adiuncta, componerentur.
ad Seminaria quoad fieri poterit mittantur pro Ucrainis
Nos, prachabita concordi sententia Archieplscopl Barensis
exstructa, praesertim Romae. Sedi exarchali atque eius
atque Moderatorum Ordinis Praedicatorum, occasionem
Antistiti iura omnia ac privilegia competunt quae in Lit­
nacti aliud benevolentiae testimonium praebendi, Idem sci­
teris Apostolicis de ritibus orientalibus ct de personis, datis
licet templum Sancti Nicolai Sanctae Apostolicae Roma­
die 2 mensis lunii, anno 1957, a can. 366 ed 387 recensen­
nae Sedi necnon Archiepisocpo dioecesano, alia licet ratio­
tur; hoc tamen cauto, quod potestas iurisdictionis Exarchi
ne, arctius ligandi, dc sententia dilecti Filii Nostri S. R. E.
in fideles Ucrainos exercenda erit non exclusive sed cumu­
Cardinalis Sacrae Congregationis pro Episcopis Praefecti,
late cum potestate Ordinariorum locorum ritus latini, qui
quas memoravimus Litteris Apostolicis, quatenus opus sit,
tamen secundaria ratione iure suo utantur. In locis ubi
obrogantes ac derogantes, statuimus ut dehinc rerum ordi­
paroecia pro fidelibus Ucrainis desit, parochus latini ritus
nationes in Basilica Sancti Nicolai, Barii, ct In continenti­
curam ipsorum gerat, donec proprii ritus parochus consti­
bus aedibus his, quae sequuntur normis regantur.
tuatur aut sacerdos pro ipsis designetur.
1. Basilica Sancti Nicolai clerusque eidem adseriptus
Hanc vero Constitutionem nunc et in posterum effica­
Apostolicae Sedi in iis quae pertinent ad Basilicae servi­
cem esse et fore volumus; ita quidem ut quae per eam de­
tium immediate subiciuntur.
creta sunt ab iis quorum res est religiose serventur, atque
2. Idem templum continentesque aedes Ordini Fratrum
igitur vim suam obtineant. Cuius Constitutionis efficacitati
Praedicatorum, ad nutum Sanctae Sedis, concreduntur.
nulla, cuiusvis generis, contraria praescripta officere pote­
3. Nomine cleri, de quo in n. 1, intelleguntur Religiosi
runt, cum per eam iisdem derogemus omnibus. Nemini
Ordinis Fratrum Praedicatorum Communitatis a Generali
praeterea haec voluntatis Nostrae documenta vel scindere
Magistro eiusdem Ordinis ibi constitutae, servitio Basilicae
r
vel corrumpere liceat; quin immo huius Constitutionis
assignati.
»>19 exemplis ct locis, sive typis impressis / sive manu exaratis,
4.Basilica S. Nicolai perpetuum in modum ad honorem
quae sigillum viri praeferant ln ecclesiastica dignitate conet dignitatem Basilicae Pontificiae evehitur, cum omnibus
stitutisimulque ab aliauo publico tabellione sint subscripta,
Iuribus ac privilegiis quae eiusdem tituli templiscompctunt.
eadem omnino habenda erit fides, quae huic haberetur, si
ostenderetur.
5. Apostolica Sedes Basilicae S. Nicolai Delegatum Pon­
tificium praeponit ciquc iura et onera quae infra recen­
Datum Romae, apud S. Petrum, die nono mensis februa­
sentur tribuit.
rii, anno Domini millesimo nongentesimo sexagesimo oc­
tavo, Pontificatus Nostri quinto.-—Alois!us Card. Traglia,
6. Munus Delegati Pontificii annectitur Architplscopo
S. R. E. Cancellarius. Maximillnnus Card, de Fursten«pro tempore» Barensi, amisso titulo «Magni Prions», quo
berg, S.Congr. pro Ecclesiis Orientalibus Praefectus. Franadhuc idem Archiepiscopus honoris causa condecorabatur.
ciscus Tinello, Apostolicam Concellariam Regens. loannes
7. Communitas Religiosorum Fratrum Praedicatorum
Calleri, Proton. Apost. losephus Masslmi, Proton. Apost.
exemptione etiam α Delegato Pontificio ad normam iuris
communis gaudet. Templum autem iurisdlctioni Delegati
Pontificii obnoxium erit eadem ratione qua parocclales
sacrae aedes Religiosis non pleno iure concreditae. In sacris
3627
in Basilica peragendis Religiosi ritu et Kalcndnrio proprii
Ordinis utuntur.
1968 FEB 11.-PAULUS VI, CONST. AAS 60 (1968) 446-449
8. Basilicae S. Nicolai Rector erit Superior memoratae
Communitatis religiosae. Ipsi vero, praeter facultates quae
BARENSIS
infra recensentur, munera et officia a Iure communi sacra­
rum aedium Rectoribus tribula competunt.
Normae de Basilica Collegiali Sancti Nicolai, in
9. Circa praecedentiam, in templo servandam inter va­
Urbe Bario, exempta et Ordini Praedicatorum con­
rias personas sive physicas sive morales, nonnae attendan­
credita, NOVA RATIONE EDUNTUR
tur in C. I. C. statutae. / Ad Delegatum Pontificium ct ΗΛ
Capitulum Metropolitanum Barcnsc quod attinet, usurpen­
PAULUS EPISCOPUS
tur praescriptiones cann. 347 ct 408.
10. Apostolicae Sedis erit: confirmare ct Instituere Rec­
Scrutis servorum Dei - Ad perpetuam rei memoriam
torem Basilicae, a Generali Ordinis Fratrum Praedicatorum
Magistro praesenta tum; advigilare per suum IMcgatum
Basilicae Nicolaitanae Barcnsis in promptu omnium est
circa Nicolai ton i templi bonorum temporalium, si st mobi­
tot per saecula laudes cecinisse sive undique ab oriente et
lium sive immobilium, admintst rationem atque drvxi one­
occidente sole fidelium sociatas multitudines, sive Ipsas
rum piarum fundationum, donationum ct oblationum ex­
mira arte exstructas aedes, sive denique, singularibus colsecutionem; recipere annuas relationes dc vita religiosa ct
latis iuribus privilegiisque, supremos catholicae Ecclesiae
de statu oeconomico ac patrimoniali Basilicae; nominare,
Pastores. Cuius propensioris in idem templum Hmnmwrum
vacante Sede metropolitana Barvnsi, Vicarium dusdeni
Pontificum voluntatis documento etiam sunt Pii XII, DeBasilicae cique opportunas et necessarias concedere facul­
ccssoris Nostri fel. rec.. Litterae Apostolicae a verbis «Satates.
cris in aedibus» incipientes, die v mensis augusti, anno
5293

5294

η. 3628

PAULUS VI.

ALLOCUTIO AD ROTAM ROMANAM

11. Delegati Pontificii, praeter ea quae eidem ad nor­
mam art. 6 competunt, erit: sacris in Basilica operari pon­
tificali aut sollemni ritu, festis Sancti Nicolai, diebus nono
mensis maii et sexto decembris recurrentibus eidem assi­
stente Capitulo metropolitano Barensi, adsistcntibus au­
tem ei Patribus Ordinis Praedicatorum ipsius Basilicae, si
aliis vel festis diebus vel adiunctis sacra celebret; pontificali
cathedra uti, ad normam legum liturgicarum; coetibus
praesidere, quorum est sollemnia sive ordinaria sive ex­
traordinaria in honorem S. Nicolai decernere (vulgo «Co­
mitati delle feste patronali di San Nicola»), eorumdemque
coetuum moderatores, a Rectore Basilicae praesentatos seu
designatos, nominare; sacris processionibus praesidere, quae
a Basilica procedunt; convocare et agere congressus seu
conventus sollemniores et peculiares actiones inire in Ba­
silica, collatis cum eiusdem Rectore consiliis, qui si dis­
sentiat, Apostolica Sedes consulenda; ad Sanciam Sedem
suas et Rectoris relationes quotannis transmittere dc statu
aedium, de cultu et actionis pastoralis ratione atque de
administratione rerum Basilicae.
12. Rector Basilicae in muneris possessionem publico
rito a Delegato Pontificio mittetur, cuius quidem posses­
sionis authenticum editum Instrumentum in Basilicae ar­
chivo servandum; ln Basilica gaudet facultate ordinaria
praedicandi, sacramentales confessiones recipiendi, matri­
moniis assistendi ad nonnam cann. 1094 ct 1097 § 1, 3,
cum onere ad parochum cathcdralis templi acta transmit­
tendi, delegandi facultatem praedicandi et confessiones au­
diendi, modo habituali et permanenter, atque matrimoniis
assistendi, tantum in singulis casibus iuxta can. 1096
C. I. C.; praesidet sollemnibus processionibus, a Basilica
procedentibus, quibus Delegatus Pontificius non intersit;
vices Praesldls gerit coetuum, quorum est sive annualia
449 sive extraordinaria sollemnia / ordinare in honorem S. Ni­
colai; de consensu saltem praesumpto Delegati Pontificii
valet quoque Episcopum quemdam ad speciales functiones
sacras ln Basilica agendas invitare; ad extraordinarias
quasdam celebrationes in Basilica ineundas, beneplacitum
requirat a Delegato Pontificio, qui sl dissentiat, res Apo­
stolicae Sedi deferatur; quotannis Delegato Pontificio rela­
tionem mittet dc ratione cultus et actionis pastoralis in
Basilica exercitae, necnon de administratione bonorum,
Sanctae Sedi transmittendam; vacante denique Rectoris
officio, eoque quomodo libet absente, eius munera et obli­
gationes suscipit qui eius vices gerit in regimine Commu­
nitatis.
Haec tandem omnia, quae decrevimus, ut ad effectum
adducantur curet venerabilis Frater Eganus Righl Lambcrtinl, Archicpiscopus titulo Docleensis Idemque in Italia
Apostolicus Nuntius, vel ab eo delegatus sacerdos. Qui vero
negotium perfecerit documenta de more exarabit ad Sa­
cram que Congregationem pro Episcopis quam primum mit­
tet, de more signata sigilloque impressa. Hanc autem
Constitutionem nunc et in posterum efficacem esse et fore
volumus, contrariis minime obstantibus, etiam speciali
mentione dignis.
Datum Romae, apud S. Petrum, dic undecimo mensis
Februarii, anno Domini millesimo nongentesimo sexagesi­
mo octavo. Pontificatus Nostri quinto.—Aloisius Card.
Traqua, S. R. E. Cancellarius. Carolus Card. Confalonieri, S. Congr. Pro Episcopis Prae/edus. Franclscus Tinello. Apoitolicam Concellariam Regens. loscphus Rossi,
Ep. Lit. Palmyrenus, Proton. Aposl. loscphus Massimi,
Prolon. Aposl.

3628
1968 FEB 12.-PAULÜS VI, ALLOC. AAS 60 (1968) 202-207

Allocutio dle 12 Feb. 1968 habita ad Praelatos Auditores,
O/fidoles et Advocatos Tribunalis Sacrae Romanae Rotae·.

De

exercitio potestatis iudicandi in

Ecclesia

II vedere oggi raccoltl attorno a Noi I Prclati Uditori
delta Sucro Romana Rota, ossieme agli altri distinti Prê­
tât! e Officiali di questo Collegio e agli Awocati patrocinanll presso questo Trlbunalc Apostolico, è per Noi motivo
dl vivo complaclmento e di consolante conforto. Cosl, come
è consolante poter ancora una volta ripetere quale stima
e quale conslderazionc nutriamo per le vostro persone e per
II vostro lavoro consacrato oll'assolvimento del delicato
e arduo compito, che la Chiesa ha voluto a vol affidato.
5295

1068 FEB 1«

Quasi a testimonianza di questa stima e considera!.—
Ci è grato ora ricordarc quanto abbiamo voluto recentré
tc esprimere nell'cl ovare alla dignltà cardlnallzia l'ilk«
Decano degli Uditori dclla Sacra / Rota; per poter pol
.
sncrarc a un servizio ancora più completo dello Cbltu e 4
dclla Sede Apostolica le dette virtù c le preziose doll &|
Signor Cardinale Francesco Brennan.

Ci è inoltre molto grato r^volgere oggi 11 Nostro partic·lare saluto al nuovo Decano di questo Collegio, l'illutrissimo Monsignore Bolcslao Filiplak. Mentre lo ringrazhs·,
del messaggio che ha voluto indirizzarCi, Intendiamo riox·
dare i moltcplici validissimi titoli per i quali egli riccpc·
ora tanto degnamente questo alto incarico. A questl tlteii,
tra i quali primeggiano la solidltà dclla preparazlone eh
scrietà degli studi, Ci place aggiungerc quello della su
patria di origine, la Polonia, a Noi tanto cara, oltacbéa
motlvo di particulari ricordl personali, per quella mtrarigliosa fcdeltà alla Chiesa, chc rappresenta la sua cardteristica inconfondibile.
Questo nostro Incontro Ci offre la felice opportunity
acccnnare sia pure brevemente a qualcuno del tern! di vivo
intéresse per tutti noi: in particolare, al servizio necessario
e insostituibile reso alia Chiesa dal vostro Tribunale nd1’eserclzio dclla «potestas iudlcandi»; al prczioso contribute
che 11 vostro Collegio ha offerto e offre alla attività della
Sede Apostolica; allo prospettive di ulteriore utllizzaztew
dl questo contributo per I'assolvimento degli impegnlcbe
attualmcnte incombono sulla Chiesa nel campo giuridko.
La funzione giudlzialc della «sacra potestas» concern dal
Salvatore alia Chiesa, come complemento necessario delh
funzione legislativa, è legata anche al carattere profondamente umano dclla Chiesa che, pur essendo santa, è tutte·
via soggetta a manchevolczzc nelle sue membra. San Paob
nella sua prima Jettera ai Corinti mette in ri salto queste
funzione propria dell’autorità ecclesiastica, prolbendo ti
fedeli dl rivolgersi ai tribunali pagani per risoivere 1e tero
contese l. A questo precetto dell'Apostolo si riferisre Sizt’Agostino: «Maligni infirmos premunt, et causas swad
nos ferre compellunt, quibus dicere non audemus: dic ho­
mo, quis me constituit ludicem aut divisorem inter vus.
Constituit enim talibus causis ecclesiasticos Apostolus co­
gnitores, In foro prohibens iurgare Christianos» ’.

Riprendendo gli insegnamenti, qui appena acccnnati.
della Scrittura e della Tradlzione, il Concilio Vaticano II
non esita ad affermare nella Costituzione Lumen genhun:
«VI huius potestatis Episcopi sacrum / ius et coram Do- mino officium habent in suos subditos leges ferendi, io·-·
cium faciendi, atque omnia quae ad cultus apostolatusque
ordinem pertinent, moderandi»3.
Ma questo sacro compito di giudicare risultô fin dalprimi
sccoli particolarmentc arduo per la Sede Romana, alu
quale per la sua funzionc primazialc —«propter potiono
principalitatem»4— venivano sempre piu frequentemente
deferite da Pastori e fedeli le controversie sorte ln wno
alie comunità locali. Di qui la necessity per 11 Vescovo di
Roma dl assicurarsi una qualche forma di assistenza e dl
aluto per poter assolvere Foneroso compito dl am ministrat
la giustizia; assistenza e aiuto che, dopo una longa c mul­
tiforme evoluzione dl forme e di strutture, venne final·
mente consacrato dal Nostro prodecessore Innoccnzo III,
c specialmente da Giovanni XXII, nell'istituzlone del vo­
stro venerabile Collegio, sotto la dcnomlnazione di «Audi­
tores Sacri Palatii» *. Da allora agli Uditori Rotali c alte
loro probità e competenza è affidato il compito necessario
e insostituibile di fungere da Giudici Aposlolici.
Volgendo lo sguardo alia storia di questi secoli. Ci è
particolarmente grato richiamare alia memoria Flmmema
mole di lavoro svolto da quanti vi hanno preceduto coroe
membri di questo Collegio, per csaltare lc loro benemorenze al servizio della Chiesa, la loro scicnza eminente,
lc loro eslmle vlrtù. «Viri doctrina ct probitate insignes»
furono chiamatl fin dai primi tempi ·. Giacomo Emerix,
nel suo Tractatus seu Notitia S. Holae Romanae, scritto
nel '600 (recentcmentc edito da un esimio studioso, mem­
bro del vostro Collegio, Mons. Ch. Lefebvre), delinea quasi
11 profilo spirituale dei vostro Tribunale: «Crevit itaque suc­
cessu temporis in tantam eminentiam sacrum Rotae et ex
omni parte laudabile Tribunal, ut ex illo omni tempore
prodierint viri virtute et vitae integritate eximii, et inter

»J"r0,?1 *.’· ; 6· cLcdeste
if· F
serai, μ. V AI.(1063)
L V.pp.XS?*
n.
27:
u·
H [LE 3331 ].1. 1326.
b. Ireiura»,
3,
3,
χ
84S.
pasafcn.
•
Emerix.
,VæÎ!,m J
*»· P*- rrs,

A. A. S.

CenîfA karr/ia,

RaitaiurM

,\[. G. γ,

IhdL

5296

ORDINATIO GENERALIS CURIAE ROMANAE

I960 FER 22

*

i

eos memoratus S. Raymundus et S. Antoninus, Episcopus
Florentinus, scptemqiic Summi Pontifices...»7.
Questa spccchlnta probità dc vita, che informava la
vasta sclenza dcll’cquo e del giusto di quegli Uditori, fece
scorgcre in essi quasi la personificazione stessa della giustiiia: «Justitiam animatam»; il che, / come afferma San
Tommuso riprendendo ii pensiero aristotclico, csprlme appuntol’idcalc del giudlcc sccondo 11 sentire dei popolo ®.
Non fa quindi meraviglia chc la «Jurisprudentia» matura­
ta da questi uominl abbia rappresentato un fattore decisivo
nella eiaborazionc della legislazione ecclesiastica, a cominciare dalle Decretali di Gregorio IX, e nella formazione
dello «ius commune*.
Ma la benemerenza del vostro Collegio, non meno che
dal meraviglioso patrimonio dei passato, vlene messa ln
risalto dall’operositâ del présenté. Fedele alla sua plurisecolare Iradizione, il vostro Sacro Tribunale seguita ad es­
sere anche oggi Forgano di singolare perizia, al qualc il
Papa affida la necessaria definizione delle cause deferite
alla Santa Sede, in particolare delle delicatissime cause
matrimoniali.
Riconosdmento solenne di questa vostra qualifleata idoneità, e insieme desiderio di agevolare il vostro lavoro, ha
voluto essere quella ostensione dclla competenza del vostro
Tribunale, chc abbiamo disposto nella Nostra Costituzlonc
Apostolica Regimini Ecclesiae Universae; abbiamo inteso
cioè affidare al vostro Tribunale tutte le cause dl nullité
di matrimonio che giungono a questa Sede Apostolica, an­
che se entramhe le parti siano acattollche o appartengano
a diversi riti oriental! ®.
La vostra «instantia cotidiana» del gi udi care assume, nelle
odierne circostanze, dimensioni di eccezionalc contributo
al bene della Chiesa e delTumana società. Ora che un ab­
norme senso di libertà vorrebbe addlrittura sopprimere
qoalsiasi norma dl ordinamento giuridico, ora che un certo
spirito, più superficiale che scientifico, non csiterebbe a
sostiluire le norme perenni incise da Dio nel cuore dell’uomo con un certo relativisnio giuridlco, le vostre Decision!
fjroclamano solennemcntc ogni giorno 1’csistcnza di una
egge divina che non passa né invecchia 10, e tendono autorevolmente ad uniformare ad essa la vita di tutti coloro
che ricorrono al vostro Tribunale.

Desideriamo inoltre rlpetervi quale assegnamento faccia
la Santa Sede sul vostro prezioso e insostltuibile contributo
in ordine al duplice problema a cui è rivolto oggi Fimpegno
della Chiesa nell’area del Diritto. Ci riferiamo innanzitutto
alia revisione del Codice dl Diritto Canonico. La vasta e
multiforme esperienza accumulata dal vostro Tribunale in
206 questi ultimi anni, vi mette in grado, oggi come in pas-/
sato, di lomire un materiale copioso e quallficato per la
nnova legislazione. Non soltanto, come è évidente, la parte
dedicata alia struttura c dinamlca del processo canonico
e alia dommatica dei matrimonio, ma anche gli stcssl prin­
cipi e gli istituti fondamental! del Diritto Canonico potran­
no essere individual! in maniera più genuina e definiti ln
termini più sicuri con I'apporto della dottrina con tenu ta
nelle vostre Decisioni. Attraverso queste filtreranno nel
nuovo Codice 1 risultati fellcemente raggiuntl dalla più ré­
cente eiaborazionc del diritto civile delle Nazioni, cosl come
i dati acquisiti dalla scicnza dclla medicina e della pslchiatria. II senso profondamente umano che ispira le vostre
Sentenze contribuirà a illuminare II mlstero dell’uomo e
del cristiano di oggi, colui cioè che sarà il destinatarlo del
rinnovato Codice, colui al quale la nuo va legislazione dovrà
offrlrc una chiara traccia e un valido aiuto per vivere coragglosamente le verità evangclichc e la propria vocazione
nelia Chiesa di Cristo.

Ma tutto questo ingente sforzo di revisione del Codice
rlsulterebbc in buona parte sterile se contemporancamcntc
non si provvedcsse anche a rinnovare lo studio dello stesso
Diritto, e ad accrescere ii numero di coloro che si dedicano
agli studi giurldlci speclalizzatl, e che contribulranno do­
mant, in diversi modi e a vari llvelli, ad attuare le rinnovate leggl della Chiesa.
È proprio questo Faltro arduo compito che oggi impegna
h Chiesa, sollccita di rinnovare. fra gli altri studi eccle­
siastici, anche lo studio dei Diritto Canonico. Noi cl auguriamo che 11 vostro Collegio presti anche ad esso un efficace
contributo, sia trasmettendo alforgano competente saggi
suggerimenti in merito, sia continuando a svolgerc un autcntico lavoro dl formazione canonistica mediante il vostro
in.·

TJuciifuj,

5297

n.
p 43·
p. 46.
1P-II··. q. 60, art r. 'Cfr. 4. .4 5. 59 (r07)p. 921,

ifanumrrja

Ch^ufiMa

n. 3(129

«Studio Rotale*, che, pur essen do di recente erezione, ha
già acquistato indubbi meriti dinanzi alia Chiesa e dinanzi
alia scicnza.
Ripcnsando Influe alie parole che 11 Signor Decano ha
voluto rivolgerCi aU’inizio dl questo incontro, ricordiamo
di aver coito in esse anche un occento accorato, una eco
dl angosciosa preoccupazlone, per gli attentati di cui, nelPodiema società, è reso bersaglio 11 sacro istituto dei
matrimonio. Ora, questo grido di allarme che voi, Gludici
nella Chiesa, avete levato, se, a motivo della sua Incontestabile attendibiHtà, vlene ad accrescere 11 Nostro dolore
e la Nostra pena, Ci offre nondimeno anche uno spunto
che vlene a rawivare la nostra fiduciosa speranza; è Ia
consolante certczza che 1 'atteggiamento spirituale e I 'impe- / 207
gno personale con cui voi attendete al vostro compito. Jungi
daHisterilirsl in un freddo e dlstaccato tecnicismo burocratico, rimane sempre sensibile alia istanza vitale e alrintima finalità del vostro ministero: ia difesa dell‘umano
conlugio, c speclalmente la salvaguardia cioè dei dono sacramentale dei matrimonio, con cui Christo ha voluto vi­
vificare la sua Chiesa, le membra dei suo Corpo Mistlco.
Su questa rinnovala consonanza di intendimenti e di
impegni Noi invochiamo ora ia copiosa effusione delle grazie celesti, a pegno delle quali ben di cuore e con paterno
affetto impartlamo a voi tutti la Nostra Apostolica Bcnedizione.
Âdu. CH. LEFEBVRE in PrM 58 (1969) 117-142.

3629
1968 FEB 22.-SECR. STAT., NORM. AAS 60 (1968) 129-176

Ordinatio generalis Curiae Romanae approbata
promulgatur
Regolamenlo generale della Curia Romana
Parte prima: IL PERSONALE
TlTOLO I.

DlREZIONE IN GENERALE ED ORGANICO

Cap. I: Direzione in generale

Art. 1. La Curia Romana è composta dai Dicasteri se·
guenti: Segreteria di Stato o Papale e Consiglio (Sacra
Congregazione) per gli Affari Pubblici Ecclesiastici, Sacre
Congregazioni, Tribunali, Ufflcl, Segretariatl. Coaslglio dei
Laid c Commissione di Studi «Iustitia et Pax», a norma
dclla Costituzione Regimini Ecclesiae Unicer^re, n. 1, f 1.
Art. 2. f 1. Ad ogni Di cas tero è preposto un Cardi­
nale, 11 quale è coadiuvato da un Prclato Superiore, che ha
la direzione immediata dell’Ufficio, c da Officiali maggiori
e minori. /
130
§ 2. I Prelatl Superiori sono distinti in due classi:
1. » classe: Sostltuto della Segreteria dl Stato; Segnelario
del Consiglio per gll Affari Pubblici Ecclesiastici; ScgrvUri
delle Sacre Congregazioni; Segretarlo dei Supremo Tribu­
nale della Segnatura Apostolica; Segretario dclla Prefcttura degli Affari Economic! della Santa Sede; Segretario
dell’Amministrazlone dei Patrimonio dclla Sede Apostolica.
2. a classe: Rcggente delln Pcnltenzlerio Apostolica: Reggente dclla Concclleria Apostolica; Prefctto dei Palaxzo
Apostolico; Segretari dei tre Segretariatl, del Consiglio dei
Laicl e délia Pontificia Commissione «Iustitia et Pax».
§ 3. Nella Sacra Romana Rota lc funzlonl del Prelalo
Superiore sono esercltate dal Decano e. quando questi è
impedito, dalFUditorc che lo segue Immédiatement e nelTordine dl Decananza. I prowcdlmentl stranrdinari sono
demandati al Collegio degli Uditori.
§ 4. I Prelatl Superiori dei Dicasteri della Santa Sede»
a parità di classe sono eguall tra di loro nella dignità del·
l'üfflclo e agli effetti cconomlci.
Cap. II: Organico e distinzione del Personate

Art. X J L 1) ln clascuu Dicastcro preslann la toro
opera Officiali maggiorl e minori nel numero stabilito dalla
tabella organica dcposltata presso la competente Am ml·
nlstrazlone.
2) Le tabelle organlche. I! toro aggiomamrntn ed even­
tual! modiflcazionl sono elaborate dai singoll Dieueri e

m

η. 3029

ORDINATIO GENERALIS CURIAE ROMANAE

1908 1 EB *2

preseniate alia Segreteria di Stato, la quale le sottopone ai
Santo Padre per l’approvazione, e quindi le conscgna alla
131 competente Amministrazione. /
3) Le tabdie, una volta appro va te, devono essere da
tutti rispettate e non consentono nuove immissioni di per­
sonale, in esse non contemplato, senza espressa e préven­
tif approvazione pontificia.
i Z Gli Officiali maggiori sono distinti in due classi:
L1 classe: Assessore della Segreteria di Stato; Sottosegrctari; Delegati delle due Sezionl dell’Amministrazione del
Patrimonio della Sede Apostollca; Udi tore Generale e Promotore Generale della Fede della Sacra Congregazione dei
Riti; Promotori di Giustizla dclla Sacra Congregazione per
la Dottrina della Fede c del Tribunale della Sacra Romana
Rota; Dlfensori del Vincolo del Tribunale della Sacra Ro­
mana Rota; Reggente della Prefettura del Palazzo Apo­
stolico.
2. ‘ classe: Relatore Generale della Sacra Congregazione
dci Riti; Sottopromotore Generale della Fede della Sacra
Congregazione dei Riti; Sostituti del Promotore di Giusti­
zla c del Difensore del Vincolo della Sacra Romana Rota;
Dlrettori o Cap! degli L’fficl nei quali si articolano i varl
Dicasteri, secondo 11 proprio Regolamento interno; Delegati
del Segretario per Tunione dei Crlstiani.
§ 3. Gli Officiali minori sono distrlbulti in tre gradi,
ciascuno dei quali è suddiviso in prima e seconda classe:
l.° grado (titolo di studio: laurea o titolo universltario
équivalente) Minutanti ο equiparatl: Aiutanti di studio,
Notai dl Tribunali, Addetti alia Prefettura del Palazzo
Apostolico.
S.0 grado (titolo di studio: laurea o diploma di specializ­
zazione) Addetti ο equiparatl: Archiviste Addetti di Am­
ministrazione, Tecnici meccanografici dell’Ufficio Supe­
riore di Statistica.
3.0 grado (titolo di studio: diploma) Sciuttori ο equiparati: Protocollisti, Spedizlonleri, Distributori.
§ 4. 1) La Prefettura degli Affari cconomici, 1’Amministrazlone del Patrimonio della Sede Apostollca, nelle due
132 sezionl,/le altre Amministrazioni autonome, la Sacra Ro­
mana Rota, la Biblloteca Apostollca Vaticana e ΓArchivo
Segreto Vaticano, hanno un organico proprio, che, perb,
non deve discostarsi sostanzialmente dagli altri organici.
2) II Promotore Generale di Giustizia c il Difensore dei
Vincolo della Segnatura Apostollca sono equiparatl agll
Uditori della Sacra Romana Rota nella dignità dell’Ufficio
e agli effettl economic!.
3) Un proprio organico, sostanzialmente non difforme
dagli altri, hanno pure la Segreteria di Stato e 11 Consiglio
per gli Affari Pubbllci Ecclesiastici, sia per 11 personale di
ruolo diplomatic©, sia per quelio di ruolo «amminlstrativo».
4) II personale di ruolo diplomatie©, sia ail’estero che
distaccato, dipende, quanto a nomina, promozione, disci­
plina. congedi, IrasferimentL dalla Segreteria di Stato.
Questa procede d'intesa con il Consiglio per gli Affari Pubblid Ecclesiastici per gli attl preparatorl delle nomine
e dei trasferimentl dci Cap! Missione e del personale di
ruolo diplomatic©, come pure per 1’autorizzazione dei con­
gedi dei Capi Missione.
I 5. A pari classe e grado corrisponde pari stipendio
base.
Art. 4. È consentita al Cardinale Preposto, d'Intesa
con la competente Amministrazione, l'assunzione dl per­
sonale per lavori straordinarl con contralto délia durata
mass ima dl un anno.
Art. 5. { 1. A ciascun Dicastero sono anche addetti
subaltern! lalci, secondo Fart. 34 del presente Regolamento,
per 1 servizi di custodia, nettezza c manuali in genere, nel
numero indicato dalla tabella organica, depositata presso
133 ΓAmministrazione competente./
ί 2. II personale subalterno è distribuito in tre gradi:
1.· grado: Co mm esso; 2.° grado: Ordinanza o Usciere;
3. ® grado: Ausi liare.
i 3. Ad ogni slngolo grado corrispondono funzioni e
tnittamento economic© proprl.

dinale Preposto nel limiti dell'organico del Dicastero, rdtito II parere del Prelato Superiore, e dopo aver ottaroto
l’approvazione del Soinmo Pontefice.
§ 2. Tanto gli Officiali maggiori quanto gli Officiali
minori sono prescelti dalle varie Nazloni, a norma delh
Costituzione Regimini Ecclesiae Universae n. 3 [LE 35« j.
§ 3. A parità dl meriti, saranno tenuti partlcoIarmwiU
present! i candidati proposli dalle Confcrenze Episcopali
e coloro che, se sacerdoti, posscggono una qualche esperienza / pastorale, purchè fomiti dci neccssari requisiti e 11*
dclla specifica preparazione.
§ 4. È in facoltâ dei Cardinale Preposto dl indire coccorsi per gli Officiali minori dei tre gradi.
Art. 8. § 1. Per la assunzione dcgll Officiali minori
sono necessari i seguenti requisiti: 1) etâ non inferiore il
24 anni c non superiore ai 35; congedo illimltato percolci
che è soggetto al scrvizfo militare; 2) sana costltuzlose
fisica; 3) appartenenza a famiglla onesla e religiosa; 4) ple­
na capacité giuridica; 5) immunity penale; 6) buona cgcdotta religiosa, morale e civile, attestata dal rispeltivo
Ordinario, o dal rispettivo Parroco, se Jaicl; 7) nulla osta
dei rispettivo Ordinario, del Vicariato di Roma e dei Di­
casteri competenti, se sacerdoti; 8) idoneitâ riportata nel·
l'evenluale concorso; 9) adeguati titoli di studio, e dofc
a) per i Minutanti ed equiparatl: laurea in Sacra Teologia o in Diritto Canonico, o titolo Univcrsitario équiva­
lente secondo le esigenze dei v’ari Dicasteri; essi dovranno
anche conoscere bene la lingua latina e, oltre Titaliano,
almeno una lingua moderna, a norma della Costituzione
Regimini Ecclesiae Universae, n. 10, ed essere in possesso
di aitro eventuate titolo richiesto da ciascun Dicastero;
b) per gli Addetti ed equiparatl, laurea o diploma di
specializzazione; per gli Archivist!, il diploma di archivista
e diplomatica, di preferenza conseguito presso 1'apposita
Scuola dcll’Archivio Vaticano; per gli Addetti di Amministra zione, il diploma di ragioneria; per i Tecnici, il reh- US
livo diploma rilasciato da competente Istituto;
c) per gli Scrittori: diploma di dattilografia o di slenodattilografia.
§ 2. Per l'assunzione di membri di Isti tuti religiosi e
secolari valgono disposizioni speciali, eguali per tutti i Di­
casteri.
Art. 9. j 1. È vielata l’assunzione nello stesso Di­
castero di consanguinei in primo e secondo grado, e dl af­
fini in primo grado, secondo il computo canonico.
§ 2. Per quanto si riferisce agli Officiali maggiori che
fanno parte di uno stesso Dlcasterio, è opportuno che essi
non siano scelti fra corregionali dei Cardinale Preposto,
salvo particolari motivate esigenze.
Art. 10. Il candidato, prima di essere assunto, deve
prendere conoscenza delle norme speciali dei rispettivo Dl·
castero, e rilasciare dichiarazione, scritta e firmata, del·
1‘impegno di osscrvaric.
Art. 11. L’Officiale nominato che, senza giustificato
motlvo, non assuma servizlo alla data fissata nella lettera
di assunzione è considerato rinunzlante a tenore dell'art.
98, n. 1, dei présenté Regolamento.
Art. 12. L’Officiale assunto deve pronunziare Ia pro­
fessione di fede e prestare la promessa de officio fideliter
implendo et de secreto servando dinanzi al Cardinale Pre­
posto o al Prelato Superiore, con le formule riporlate in
Appendice. /
1
Art. 13. 5 1. Gli Officiali minori e i subalterni sono
assuntl in prova per un periodo di almeno 1 anno, ma non
oltre un biennio.
§ 2. Durante 11 periodo di prova, 11 candidato riceve un
t rattamen to economico corrispondente alia classe o grado
nci quali puô essere immesso, a norma dell’art. 14 del pré­
senté Regolamento.
§ 3. Durante il periodo di prova 11 candidato puô essere
dimesso con provvedlmento discrezionale del Carainale Pre­
posto, dopo aver udito 11 Prelato Superiore e gli Officiali
maggiori dl prima classe, femio restando 1’obbligo dei rimborso delle ritenute sullo stipendio e di una IndcnniU pari
ad una mensilltà di stipendio per ogni anno o fraxlone di
Titolo II. Assunzione e nomina del Personale
anno di servizio prestato.
Art. 14. Terminato il periodo di prova. gli Officiali mi­
Art. G. f t. I RappresentantI Pontifici, i Prclatl Su­
nori In possesso di laurea o titolo universltario équivalente
periori, gli Udllorl dl Rota e gli Officiali maggiori sono
o diploma di specializzazione saranno assegnati alia £·
nominati dal Somme Pontcflcc.
î!?5?!2 ί0*
erado; gli Officiali non In possesso dei dettl
\ 2. Gli alti relativi a tutte le nomine Pontificie sono
titoli <11 studio, saranno inizialmente assegnati alia 2.* clas­
compluti dftlln Segreteria dl Stato.
se del 3.° grado.
Art. 7. J 1, Gli Officiali minori sono assuntl dal Car­
Art. 15. Il periodo di prova è computato agli effettl
5299

5300

1908 FEB 22

ORDINATIO GENERALIS CURIAE ROMANAE

della prccedenza, dell'anzianità di servizio, dell eventual©
trattamento dl quiesccnza.
Art. 16. AI termine del periodo di provn lodevolmente
compluto, il Cardinale Preposto, di intesa con 1’Ammini­
strazione competente, c previa approvazione dei Sornmo
137 Pontefice, procede / nlla nomina doli'Officiale minore, con
apposito blglletto, e alia comunicazione seritta dcll’awenuta nomina airAinmlnistrazione competente.
Parimcnti al termine del periodo di prova, lodevolmente
compluto, il Cardinale Preposto procede alia nomina dei
subalterno, di intesa con l’Ammlnlstrazionc competente.
Art. 17. § 1. I subalterni sono assunti dal Cardinale
Preposto, nei limiti dell’organico dei proprio Dicastero, a
norma dell’art. 16.
§ 2. Per 1’assunzionc dci subalterni sono necessarl i re­
quisiti di cui al superiore art. 8, numeri 1 a 6, nonchè almeno
la llcenza dclla scuola d’obbligo.
S 3. Non è consentlta 1'assunzione tra il personale su­
balterno di un Dicastero di persone chc a titolo di servizio
privato prestano Ia loro opera al Cardinale Preposto, al
Prelato Superiore c agli Officiali dei Dicastero stesso, conservandole al proprio servizio privato.
Art. 18. § 1. I subalterni dipendono per lo stato giuridlco dall’Amministrazione competente; per la loro attività nd Dicastero dal Prelato Superiore, e non dovranno
mai essere adibiti a servizl privati, durante lc ore di ufficlo.
§ 2. Gli articoli 9, 10, 11 dei présente Regolamento si
applicano anche ai subalterni.
Art. 19. I subalterni devono preslare la promessa di
osservare il segreto o dl adempiere con fedeltà al doveri
13S d’ufficlo, secondo / la formula riportata in appendice; de­
vono inoltre prestare ia promessa di conduire un’csemplare
vita di cristiano.

n. 3629

Art. 25. La preccdenza fra gli Officiali maggiori e mi­
nori dello stesso Dicastero, sc non è indicata dalla tabella
organica, è determinata, a parità dl grado e dl classe, dalla
data di appartenenza al grado e alia classe; a parità di tale
data, dalla data dl ordinazionc sacerdotale; e a parità dl
questa, dall'elà. /
140
Titolo IV.

Attribuzioni

del

Personale

Art. 26. 11 Cardinale Preposto ha 1'alta ed effettlva
direzione dei Dicastero e la csercita su tutta l’attlvità di
esso, secondo 11 Regolamento interno (cfr. art. 2, $ 1).

Art. 27. 11 Prelato Superiore sotto la propria responsabilltà e secondo le disposizionl dei Cardinale Preposto:
1 ) coordina i vari servizi, assegna le funzioni a ciascuno
Officiale, studia gli affari di maggiore importanza, cura 11
sollcclto disbrigo delle pratiche d’ufficio e controlla la redazione delle relative lettere e dei reserittl, mantiene la
disciplina, fa osservare il présente Regolamento e le norme
del Dicastero;
2) commet© ai Consultori lo studio delle Ponenze per
le quali è necessario il loro voto; convoca la Consulta,
quando è necessario, e la presiede;
3) Intervlene aile Congregazioni ordinarie e plenarie,
ne redige il verbale, prende nota delle risoluzioni e ne fa Ια
relazione per il Sommo Pontefice. Qualora sia rivestito del
carat tere episcopale Interviene aile Congregazioni ordinarie
c plenarie con diritto di voto. In questo caso, le funzioni
di attuario sono esercltate dal Sottosegretario del Dica­
stero;
•1) presiede 1 Congressi, in assenza del Cardinale Pre­
posto;
5) firma, col Cardinale Preposto, gli atti del Dicastero;
6) comunica agli Ordinari 1 decreti che interessano le
rispettive Diocesi prima che vengano pubblicati;/
7) trasmette alla direzione degli Acia Apostolicae Sedis
copia di quoi decreti che devono essere promulgati;
Titolo III. Promozione, trasferiaiento, cessazione
8) riferisce al Cardinale Preposto quanto sia da notificare o rimettere ad altri Dicasteri o esca dal limiti dclArt. 20. § 1. Rendcndosi vacante un posto dell’orgarordinario o richicda partlcolare prowedimento.
nico, le promozioni sono effettuate, secondo le esigenze
Art. 28. § 1. Gli Officiali maggiori di prima classe
ddl’Ufflcio, tenuta unicamente présente l’idoneità oggetcoadiuvano il Prelato Superiore e lo suppliscono in caso
tiva e specifica per il posto di cui si tratta, ed omesso qualdi assenza o di impedimento, secondo le nonne del rispet­
siasi aitro criterio, compreso quello dell’anzianità di ser­
tivo Dicastero; inoltre: a) hanno l’immcdiata vigüanza
vizio.
dcirufficlo o della propria sezione e la esereitano secondo
§ 2. La promozione puô awenire solamente dalla clas­
le dlrettive del Prelato Superiore e le norme speciali del
se e grado immediatamonte inferiori a quelli superiori, ferDicastero; b) flrmano —previa autorizzazione anche ge­
mo restando il disposto dell’art. 8, η. 9.
nerale del Prelato Superiore— gli atti di minore impor­
tanza chiaramente determinati.
§ 3. A tenore del η. 4 della Costituzione Regimini Ec­
desiae Universae, nessun Officiale puô avanzare diritti per
§ 2. Verificandosi quanto disposto nel superiore art.
la promozione alia classe o grado superiori.
27, 3), il Sottosegretario del Dicastero funge da attuario
nelle Congregazioni ordinarie c plenarie.
Art. 21. II prowedimento dclla promozione è comunicatodal Titolare del Dicastero all’Amministrazione compe­
Art. 29. $ 1. I dlrettori o capi-ufficio hanno la respon­
tente e all’intercssato, per iscritto.
sabilité immediata degli uffici nei quali si orticoh ogni
Dicastero o sezione di esso; inoltre: a) coadiuvano il Pre­
Art. 22. § 1. Gli Officiali minori, previo accordo de^
lato Superiore, coordinando II lavoro del set tore loro affhtarispettivi Cardinali Prcposti, possono essere trasferiti da
to in collaborazione con i colleghi; b) intervengono al Con­
un Dicastero ad un aitro, con grado non inferiore.
gresso, a norma dell’art. 123, di questo Regolamento.
§ 2. Il prowedimento è notificato per iscritto alla com­
§ 2. I Minutanti e gli Aiutanti di studio hanno I sepetente Amministrazione dal Cardinale Preposto che riceve
139
guenti compiti: a) studlano le pratiche riguardnntl il setIOf ficiale e all’intcrcssato dal titolare del Dicastero dal
tore loro affidato; / b) intervengono al Congresso, a norma 142
quale lo stesso Officiale è stato trasferito.
dell’art. 123 de) presente Regolamento; c) preparano le
Art. 23. j 1. I Prelati Superiori entrât! nel settantaminute delle lettere e del rescrittl delle pratiche loro afcinquesimo anno di età, o anche prima di questo limite se
fidate, aile dipendenze dcgll Officiali maggiori: d) cnmplnon conformati a norma dci n. 2, § 5 della Costituzione
lano il foglio d'utflcio e il sommario degli atti e document!,
Regimini Ecclesiae Universae, cessano dall’ufficio.
quando la pratlca deve essere portata alla Congregazione
ordinaria
o plenaria, corredandoli di quelle osservazioni in
$2. Se al momento della cessazione dall’nfficio, godono
diritto ed In fatto, chc sono necessarie oppure utili per Ia
dei diritti pre vis t i dal Regolamento per Ie Pensioni, ricegiusta risoluzlonc del cuso.
vono i! trattamento economic© stabilito dalle norme del
Regolamento stesso; se non possono godere di detti diritti,
§ 3. Nella distriburione del iavoro si srgue nortnalmcnsarà loro assegnato un compenso straordinario, determinato
te il criterio dl divisione per territorio combinato con qudta
dall’Amministrazione competente, secondo partlcolari criper materia, al fine di avere un personale maggiormcntr
teri di equitâ, stabiliti in una appendice da nggiungere al
informato sulla necessità e eondlxione dei vari pacsl.
Regolamento per lc Pensioni.
Art. 30. Gli Archivist! devono tenere In online l’ArchlArt. 24. § 1. Gli Officiali, maggiori e minori, saranno
vio e i Protocollisti devono curare il Protocollo, recondo
collocati a riposo compiuti i settanta anni di etA, fermo
le normo stabilite con ll regolamento unico per tutti i Dtrestando quanto disposto negll arti. 1-19 dei Regolamento
custeri, unito in Appendice al présente Regolamento Ge­
per le Pensioni, del 23 diccnibre 1963.
nerale.
§ 2 Agli Uditori della Sacra Romana Rota sl applicano
Art. 31. f 1. Gli Uffici dl distributore
norme proprie per quanto riguarda ii trattamento di quiee
spcdizlonicre,
ovvero distributore c spedlzfo
scenza; ad essi inoltre e agli Ecclesiastici che lasciano 11
essere cumulati a giudixio dei Superfore.
servizio perché nominati Uditori della Sacra Romana Rota
i 2. I distributori potranno cumulare n«m «olainrnte
si applica l’art. 1 del predetto Regolamento.
5301

5302

ORDINATIO GENERALIS CURIAE ROMANAE

n. 3629

le funzioni di spedlzionere, nia anche di Cassiere, dove
queste esislano.
Art. 32. Se necessario, in alcuni Dicasteri 1'ufficio di
143 Cassiere sarâ distinto da quello di Conipntista. /
Art. 33. Gli scrlttori hanno il compito di copiare lc letterc ed i rescritti dei Dicastero e quanto altro viene loro
affldato dal Superiore.
Ari. 34. II personale subalterno ha il compito di spedire o recapitare letlcre e plichi, di custodire i locali, di
curare la pulizia prima che giungano gli Officia!i e dopo la
loro uscita, di svolgere gli incarichi loro com mess i dal Su­
periori, in favore dei Dicastero a cui appartengono.
TlTOLO V.

DOVERI DEL PERSONALE

Art. 35. Tutti siano coscienti del servizlo che prestano
a! Papa e chc dehbono svolgere con senso di responsabilité
e con cristiana carità in favore di chiunquc ricorra alia
Sede Apostoiica.
Art. 36. Tutti, Officiali e subalterni, senza speciale
compenso e secondo le disposizioni dei Superiori, suppllranno e coadiuveranno fraternamente i propri colleghi, in
caso di assenza o di impedimento di questi, o in caso di
esigenze del Dicastero.
Art. 37. In caso di urgenza o di speciali circostanzc,
gli Officiali, a giudizio dei Superiori, complcteranno in casa
144 il lavoro chc / non abbiano potuto terminare in ufficio; essi
inollre dovranno attendere a qualsiasi funzlone d’ufficlo,
che sia loro affidata, anche se estranea alie loro attribuzioni
ordinarie.
Art. 38. I sacerdoti sono tenuti ad indossare, in ufficio,
la veste talare.
Art. 39. § 1. Gli Officiali ed 1 subalterni sono obbli­
gati ad osservare rigorosamente il segreto d’ufficlo.
§ 2. Qualsiasi vlolazionc dei segreto pontificio, riguardante gli obblighl determinati da apposita istruzione, prevede il licenziamcnto dalPufficio, oltre le altre sanzioni
previste dalla Istruzione medesima; ogni violatione dei se­
greto ordinario, riguardante le altre materie, comporta le
sanzioni, di cui agli articoli 61-62 dei présente Regolamento.
Art. 40. È vietato agli Officiali ed ai subalterni: 1) di
asportare documenti e di tenere note o appunti personali
circa gli affari della Curia Romana; 2) di assentarsi senza
licenza dei Superiore; 3) di usare indebitamente la carta
intestata d’ufficlo; 4) di trattare pratlche d’ufficio con per­
sone estranee; 5) di esercitare comunque attività di agente,
di procuratore, di awocato nel proprio o in altro Dicastero;
6) di conservare od assumere impfeghl, anchc privati, o
incarichi, sia pure di carattere ecclesiastico, incompatlbili
con ii lavoro d’ufficio, senza la espresso autorizzazione del
145 Cardinale Preposto;/ 7) di essere iscritto a partiti politici
o di parlecipare ad associazionl e istituzionl che non siano
conformi con la dottrina e la disciplina della Chlesa; 8) di
fcspllcare qualsiasi attività o prendere parte a manlfestazlonl che, a giudizio del Superiore, non siano confacenll
al carattere dl Officiale della Santa Sede.
Art. 41. Si raccomanda vlvamente ad ogni Officiale sa­
cerdote di essere Iscritto, d’intesa con 11 proprio Pre la to
Superiore, ad una chiesa, oratorio o istituto In cui eserciti
normalmente 11 ministère pastorale, nel limiti consentit!
dal doveri deU’ufficio.
Anchc i dipendenti laici sono esortati a prestarsi, ncllc
ore libere e compatibllmcnte con gli impcgnl d’ufficio, ad
opcre dl bene o di apostolato.

Ι000 ΙΈΒ „

ia settimana, al mattino o al pomcriggio, α giudizio
Cardinale Preposto in modo perô chc ogni Dicastero nmanga aperto tutti i giorni lavorativl, eccetto 11 labato
e la vigilia dei giorni festivi, dalle ore 18 alte ore 20 coa
la presenza di un congruo numero di Officiali e di futojterni.
§ 4. Gli orari d’ufficio devono essere fede!mente ossavati in modo che, ali’ora stabilita, ognuno si trovi al pro­
prio posto di lavoro ed a disposizione dei Superiori. 11
tempo impiegato al servizlo della Santa Sede nci suoi Di­
casteri è da considerare sacro perché dedicato al fedeie
servizlo della Chiesa e della Persona dei Sommo Pontefia,
§ 5. Gli Uditori di Rota, per la natura dei loro lavoro,
non hanno orario d’ufficio; tuttavia, benchè lavorino ia
casa, sono obbligati a stare in Tribunale una voltah setti­
mana per la udienze da tenere ad ore fisse.
II Promotore di Giuslizia c 11 Difcnsore de! Vincolo.pur
svolgendo in casa la loro attività, dehbono, a torno, essero
presentl in Tribunale nel giorni d’ufficio. Gli altri Offldill
osserveranno 1'orario fissato dal Collegio Rotale.
Art. 43. Formo quanto disposto nel superiore art. 37,
gli Officiali non mancheranno dl prostare la loro opertis
ufficio anebe oltre il normale orario, quando te esigeme
dl servizlo lo richiedessero.
Art. 44. Coloro i quali sono retribuit! ad ore sono obbligati ad apporre la propria firma nel fogllo dl presenu.
ali’entrata ed all’uscita daH’Ufflcio. /
hArt. 45. Per le ingiustificate inosservanze d’orario ê
prevista anche una ritenuta sulla retribuzione in ragione
del tempo sottratto all’ufficio, oltre eventual! sanzioni di­
sciplinari.
Art. 46. I fogli delle firme di cui all’art. 44 del presente
Regolamento, osservazloni e giustificazioni devono essere
trasmessl dal Prolato Superiore al ΓA mm ini strazione com­
petente per il computo delle assenze, delle inosservanze
di orario c delle ritenute corrispondentl.
Art. 47. In caso di malattia o di altro impedimento
imprevisto, il dipendente deve provvedere ad informait
nel giomo stesso il Prélato Superiore, il quale avrà cura di
segnalare l’assenza dal servizlo, entro tre glomi, alla com­
petente Amministrazione.

|
I

.

*

Titolo VII.

Vacanze, ferie,

|

permessi

Art. 48. Sono giomi di vacanza: 1) le domcniche e le
alLre festc di precetto; 2) l’Annivcrsarlo dell’Incoronazione
del Sommo Pontefice; 3) l’Onomastico del Sommo Ponlefice; 4) ΓAnniversario della morte del Suo Predecessors;
5) ΓAnniversario della istituzione dello Stato della Citii
del Vaticano; / G) la festa di S. Giuseppe Artigiano; 7)1 Ut
giomi di Concistoro Pubblico; 8) i tre ultimi giomi dclh
Settlmana Santa; 9) il luned) e martedl di Pasqua; 10) h
vigilia ed 11 giomo successivo alla Assunzlone di Maria
Santissima; 11) la Commemorazione de! fedeli defuntl;
12) la vigilia ed i due giorni successivi al Santo Natate;
13) l’uitlmo giorno dcll’anno.
Art. 49. Tutto il personale gode delle ferle annuali in
uno o due periodi, dal primo luglio al 31 ottobre.
Le ferle sono distribuite per turno secondo le esigeoxe
del Dicastero, a discreto giudizio dei Prelato Superiore, ll
quale puô dare precedenza dl scelta al più anzlani di ogni
classe.
Art. 50. Le ferie sono concesse nella seguente misun:
a) Il regolamentare congedo annuale è dl complessiv*
trenta giomi, senza distinzione di anzianità dl servizlo, sh
per i Superiori, sla per gli Officiali maggiorl c minori, corne
per il personale subalterno; b) agli Official! non Italian! è
concessa una aggiunta di alcuni giomi per ragioni dl viagTitolo VI. Orario e assenze
glo, a giudizio del Cardinale Preposto.
Art. 42. § 1. Ferme restando le disposizioni generali
Art. 51. Entrano nel computo delle ferie te domenlche
della Circolarc del 1.· lugllo 1959, il totale delle ore lavorae le altre feste di precetto, nonchè gli altri giomi dl vacanxa
tlve, obbligatorio per il personale della Curia Romana,
Indicati ncll’art. 48, che siano compresl nelle ferie medevient? ridotto nel modo seguente: a) per gli Officiali, un
sime./
tu
totale complessivo dl n. 33 ore scttimanali; b) per i subal­
Art. 52. Le ferle annuoll non possono essere cumulate
terni, un totale complessivo dl n. 39 ore scttimanali, af­
con quelle non godute nel 1'anno precedente, nè con quelle
finchè essi pussano attendere al compiti che devono essere
dcll’anno successivo, a meno che particolari circostanxe od
svolti prima e dopo I'orario normale di ufficio, secondo
esigenze, q giudizio dei Superiori, non suggeriscano altridisposizioni emanate dal Cardinale Preposto per l singoll
menti.
146 Dicasteri./
Art. 53. Il Prelato Superiore, α richtesta motivatadeli 2. L'orario normale dl ufficio, comunc u tutti I Dlrinteressato e purehè non vl sia pregludizio perle esigenze
castcrl, 6 dalle ore 9 alie oro 13,30.
del Dicastero, puô concedere, nel corso dcU’onno, agli Of­
J 3. Le rirnanentl ore (per ragglungerc ll numero nbficiali cd ni subalterni alcuni giorni dl pennesso, da conibligatorlo complessivo/ potranno essere distribuite durante
putnrsl suile ferie annuali.
5303

5301

ORDINATIO GENERALIS CURIAE ROMANAE

1968 FEB 22

Art. 54. È concesso un pcrmesso, da non computarsi
suile ferie: 1) dl una scttimann, prorogabile a discrczione
dei Prelato Superiore e oltre la durata dell'cventuole viaggio, per grave mala t tin o decesso di consanguinei ed affini
in primo grado; 2) di tre giorni per cambiamento di abitarione; 3) dl sei giorni agli Officiali ecclesiastici per un corso
annuale di esercizi spirituali; 4) di quindlci giomi agli Of­
ficiali laici ed al subalterni in occasione dei loro matrimonio.

Titolo VIII.

Trattamento economic©

Art. 55. § 1. II trattainento economic© del personale
150 è rrgolalo dall’Aniministrazione competente. /
$ 2. Il trattamento economic© dei personale temporaneamente assunto, di cui all’art. 4 dei présenté Regolamento, o che presta opera non continuativa, è stabilito dal
Cardinale Preposto di Intesa con 1'AmminIstrazionc com­
petente, secondo gettonl di presenza, il computo delle ore
di lavoro, nonchè la natura del lavoro compluto. La retriburione a gettonl e ad ore deve avere una uniformité sostanziale.
Art. 56. § 1. La rctribuzione mensile comprende lo
stipendio, gli eventual! assegnl dl famiglia ed eventual! indennità.
§ 2. Le indennità e gli assegnl di famiglia non sono
computati ai fini della pensione.

Titolo IX.

Sanzioni

disciplinari

Art. 57. Le sanzioni disciplinari sono: 1) 1'ammonizlone orale, l’ammonizlone scritta e la pena pecuniaria; 2) la
sospensione dalPufficio; 3) 1’esonero dalPufficio; 4) il llcenziamento dalPufficio.

Cap. I: Anunonizione orale e scritta - multa

Art. 58. L'ammonizione orale, per modo di awertimento paterno e da annotare nel fascicolo personale, ha
1M luogo: a) per indisciplinatezza o per ncgllgenza nel servizlo;/
b) per contegno non confacente; cj per inosservanze ing justificate dell'orario; d) per infrazioni ai di vieti, di cui
all art. 40, numeri 1-5.
Art. 59. Per la ricaduta nelle mancanze di cui alPart·
58 c) puô essere applicata una pena pecuniaria non supe’
riore alia meté della retribuzlone giornaliera.
Art. 60. Nel caso di una nuova ricaduta, nel periodo
di un anno, nelle mancanze punite con Ia pena pecuniaria,
si applica al dipendente l’ammonizione scritta, che deve
essere conservata nel fascicolo personale delPimpiegato
presso il rispettlvo Dicastero e presso PAmministrazione
competente.

Cap. II: Sospensione doit9 Ufficio
Art. 61. La sospensione dalPufficio si applica: 1) per
la ricaduta nelle mancanze punite con l’ammonizione scrit­
ta, dopo che questa sia stata applicata due volte nel pe­
riodo di un anno; 2) per infrazione al divieto, di cui alPart.
40, n. 6; 3) per gravi atti non pubblic* di indisciplina o di
insubordinazionc; 4) per grave pregiudizlo arrecato al Di­
castero; 5) per violazione del segreto d’ufficio; 6) per col­
pevole indebitamento o per altra irregolaritâ nei rapport!
152 privati, che rechi pregiudizlo al decoro dei Dicastero. /
Art. 62. La sospensione importa Fallontanamento tem­
poraneo dalPufficio, a giudizio dei Superiore, con eventuate
ritenuta sullo stipendio, secondo le norme stabilite dal1'Amministrazione competente.

Cap. Ill: Esonero dalVUfficio
Art. 63. L'esonero dalPufficio si applica al dipendente
che si dimostri immeritevole di essere mantenuto in seryi7io owero abbla com messo Infrazioni che ne rendano in­
compatible la permanenza in servizlo, a giudizio della
Commissione costituita a norma delPart. 23 dei Regolamento dei 1963, c purchè sia data al presunto colpevole
liberté di difesa.
Art. 64. L'esonero dalPufficio non comporta la perdita
dell'evcntuale trattamento di quiescenza.
Cap. IV: L icens iamento daWUfficto

Art 65 $ 1
II licenzlamento dalPufficio si applica
al dïnendente- 1 ) per gravi e pubbllci atti di indisciplina
per g^avi mancanze ai doveri di
5305

n. 3829

ecclesiastico o di cristiano; 3) per violazione dei segreto
pontificio./
153
§ 2. La Commissione di cui al superiore art. 63 esamlnerà questi casi; al presunto colpevole è data h possibilité
di difendersi.
§ 3. II Cardinale Preposto puô sottoporre ali'esa me del­
la Commissione anche casi non contemplati in questo articolo e di particolare gravité.
Art. 66. La Commissione di cui œl precedente artico­
lo, qualora decreti U licenzlamento dalPufficio, ne stabi­
lisée anche gli effetti, tenendo conto degli arlt. 23 e 26 del
Regolamento per le Pensioni, promulgato con 11 Motu Pro­
prio del 23 dicembre 1963.
Art. 67. Il licenziato non puô essere riassunto in altro
Dicastero o Ufficio dipendente dalla Santa Sede.

Cap. V:

Procedura per Papplicazione delle sanzioni
disciplinari

Art. 68. La sospensione, I'esonero e il licenzlamento
dalPufficio, di cui agli artL 61, 63, 65, sono applicati dal
Cardinale Preposto, in conformité con le decisioni della
Commissione ai sensi degli artt. 63, 65, 66.
L’ammonizione orale e scritta e la pena pecuniaria di
cui agli artt. 58, 59, 60 possono essere applicate dal Prelato
Superiore.
Art. 69. La sospensione, I'esonero ed il licenzlamento
dalPufficio sono comunlcati per iscritto al!’intéressât©. Il
rifiuto di ac/cettazione di taie comunicazione équivale alla 154
ricezione di essa. Di questi atti, compreso 11 rifiuto di accettazione, deve essere redatto un verbale.
Art. 70. L'interessato ha il diritto di ricorso in devolutivo alla seconda Sezione della Segnatura Apostoiica, nei
limiti consentit! dalla Costituzione Hegimini Ecclesiae Unioersae, n. 106. La decisione della Segnatura Apostoiica è
definitiva, salvo sempre il ricorso previsto dal Codice di
Diritto Canonico.

Titolo X.

Prowedimenti particolari

Art. 71. Sono prowedimenti particolari: 1) Il collocamento in aspettativa; 2) il collocamento in disponibilité;
3) i prowedimenti in relazione a processo penale; 4) la
dispensa dalPufficio; 5) la rinuncia ail’ufficio; 6) il collocamento a riposo.
Art. 72. I prowedimenti dl cui al precedente articolo
sono disposti dal Cardinale Preposto, d'intesa con l'Amministrazionc competente e previa approvaxlone del Som­
mo Pontefice, e sono comunlcati per iscritto alPinteressalo. ' 155

Cap. I: CoUocamento in aspetlaliva

Art. 73. Il collocamento In aspettativa puô essere di­
sposto: 1 ) per infermitâ; 2) per motivi di famiglia.
Art. 74. Il collocamento in aspettativa è comunlcato
all'intcressato, con Plndlcazione della causa, della décorrenza e della duratu del proveddimento.
I.—Aspettativa per Infermitâ

Art. 75. Il collocamento in aspettativa per Infennltà
puô essere concesso su domanda scritta dell'interessato,
in base a ccrtificato medico e previo accertamento e parere
della Dirczione dei servizl sanitar! della Cittâ dei Vaticano.
Art. 76. Il collocamento in aspettativa per infcrmlté
è disposto di ufficio nel caso dl aistnza continuata per ma·
Initia, che si protrae oltre il sesto mese, owero quando il
dipendente, nel corso dl dodlci mesi, da computare dal
primo giorno dl ussenza per molattia. non rlsultl in tendzio per complcsslvl 180 giorni, previo, In eventual! casi,
l'accertamento da effettuarsi dalla Dirczione del servlrt
sanitari délia Citlû dei Vaticano con visita medica colle­
giale. /
156
Art. 77. Durante ii periodo dell'aspctlaliva per infermità è cocrispos ta l’interna retribuzlone.
Il tempo trascorso in aspettativa per infenultâ ê com­
putato agli effettl deH’anzianltA di servisio e delFeventuaie trattamento di quiescenza.
Art. 78. L’aspettativa per infermitâ ha termine ces­
sando la causa per cui fu disposta; tuttavia non puô durare
oltre 180 giorni continui o interrottl ncl corso del primo
decennio di servirio, nè oltre 360 giorni continu! od interrotti nel corso del periodo successivo. Questi termini drcorrono dopo chc è stato disposto 11 collocamento in aspet­
tativa. a norma dei superiore art. 76.
5306

η. 3020

ORDINATIO GENERALIS CURIAE ROMANAE

Art. 79. Scadoti i termini massimi, di cui al precedente
articolo, il caso di colui che risulti inabilc per infermità
a riassumere Tufficio viene csamlnato dalla Commissione
di cui all’art. 63 dci présente Rcgolamcnto, la quale pro­
pone gli opportuni prowcdlmentL

Π.—Aspettatlva per motivi difamiglia

Art 80. L’aspettativa per mot ivi di famiglia puô essere disposta su domanda scritta dali’intcressato per gravi
ragioni debitamente accertate.
Art. 81. Durante l’aspettativa per motlvl di famiglia,
il dipendente ha diritto ad una rctribuzione stabilita dal
157 Cardinale Preposto/ d’intesn con la competente Amministrazione sulla base dello stipendio perccpito e sccondo la
natura del caso.
Art. 82. L’aspettativa per motivi di famiglia non puô
durare oltre 180 giomi continui o interrotti nel corso del
primo decennio di servizio, nè oltre 360 giomi continui o
interrotti nel corso dei periodo successivo.
Art. 83. L’aspettativa per motivi dl famiglia puô es­
sere sospesa o revocata in ogni momento per esigenze del
Dicastero, a giudlzlo Insindacabile del Cardinale Preposto.
Il richiamo è comunicato per iscritto all’intcressato.
Art. 84. Il dipendente chc non riassume servizio, trascorso il periodo dell’aspcttativa per motivi di famiglia
o nel caso dl eventuate richiamo, puô essere dichlarato
d’ufflclo rinunziante, a tenore dell’art. 98, n. 3.
Cap. II: Collocamento in disponibilità
Art. 85. Π coltocamento in disponibilità puô essere di­
sposto per soppresslone deU’ufficio o per riduzione del per­
sonate.
Art. 86. Durante 11 periodo dclla disponibilità è corrisposta al dipendente Tintera rctribuzione. Il tempo trascorso in disponibilità è computato agli effetti delTanzla153 nità dl servizio e dello eventuate trattamento di quiescenza./
Art. 87. Il coltocamento in disponibilità è comunicato
per Iscritto all’intcressato con I’indlcazlone della causa,
della decorrcnza e della durata del prowedimento.
Art. 88. Nel caso in cui I’lntcressato, richlamato in
servizio, non to rlassuma nel termine prefissogli, è consi­
derato rinunziante, a tenore dell’art. 98, n. 3.

Cap. Ill: Provoedlmenli in rtlazione a processo penale
Art. 89. § 1. Nel caso che un dipendente sia soltoposto a procedimento penale ecclesiastico per un reato o
fatto chc lo renda indegno o immeritevolc della necessaria
fiducia, il Cardinale Preposto adotta la sospensione tempo­
ranea dalTufficio.
§ 2. Nel caso dl proccdlmenti penall non ecclesiastici,
gludlcherà sui prowedJmentl opportuni una Commissione
nominata dal Cardinale Preposto.
Art. 90. Qualora II procedimento si risolva con sentenza dl proscioglimcnto, Tlnteressato è riammesso nelTufficio.

1066 FEB 22

fermo restando quanto disposto nelTart. 70 dei présenté
Rcgolamcnto. /
Mt

Cap. V: Rinunzia airuUlclo
Art. 96. Il dipendente che intenda rinunciare ell’ufficfo
deve fame diclilarazionc scritta al Cardinale Preposto. Li
rinunzia non ha effetto se non dopo 1’acccttazione, che ê
comunicata per iscritto alFIntercssalo. L’accettoztone della
rinunzia puô esserc ri tardato o rifiutata sia per esigtnn
di servizio, sia perché in corso un procedimento discipli­
nare a carico del l'Intéressa to. Questi, in ogni caso, sart
tempestivamente informato.
Art. 97. Il rinunziante è tenuto a prosegulre nelTadcmplmento dei suol doveri d’ufficio fino a quando nongllsU
stata comunicata Taccettazione della rinunzia.
Art. 98. È considerato rinunziante ed è dichlarato tâte
dl ufficio 11 dipendente che senza giustificato motive:
1) non assuma servizio ulla data fissata nella Jettera dl
assunzione di cui all'art. 11; 2) non Intende, se Italiano,
fruire della esenzione dal servizio militare o da altrc prestazionl di carattere personale verso lo Stato Italiano, di cui
all’art. 10 dei Trattato ira la Santa Sede e TItalla e dei
Protocollo per la sua esecuzione dei 6 settembre 1932;
3) risulti arbltrariamentc assente dalTufficio per cinque
giomi consccutivi e non riprenda servizio entro II termine
di cinque giomi dal riccvimento delTingiunzione dl pré­
sentons!, che il Prolato Superiore gli deve comunicare «ex
officio» e per iscritto. /
Ul
Art. 99. Ai casi di rinunzia volontaria o dlchiarata d’uf­
ficio si applicano le disposizionl dl cui agli articoli 11, 91
e seguenti.
Art. 100. Al rinunziante volontario si applicano te disposizioni dell’art. 1 del Regolamento per le Pensioni dei
23 dicembre 1963.
Nel caso di rinunzia dlchiarata d’ufficio Teventuale trat­
tamento di quiescenza è deliberato dalla Commissione di
cui all'art. 23 del medeslmo Regolamento. La Commissione,
tenuto conto delle circostanze dei caso, pronunzia a tenore
del ricordato art. 23.

Cap. VI: Collocamento a riposo
Art. 101. § 1. II collocamento a riposo è disposto per
i subalterni che abbiano compluto 1 sessantaclnque anni di
età. I limiti dl età sono stabiliti per gli Officiali maggiori
e minori agli anni settenta compluti; per i Prelati Superiori,
al settantacinquesimo inizlato, salvo 11 prescritto della Co­
stituzione Regimini Ecclesiae Unioersae, n. 2, $ 5 e ferme
restando te leggi proprie della Sacra Romana Rota, per
gli Uditori.
Per il trattamento di pensione diretta o indlrctta e per
il trattamento di quiescenza sl applica il Regolamento per
te Pensioni dei personale ecclesiastico e lalco civile dei 23
dicembre 1963.
§ 2. Il collocamento a riposo è comunicato per iscritto
all’intcressato con Tindicazlone della causa e della relativa
decorrcnza. /
11

Cap. IV: Dispensa dairu/ficio
Titolo XI.
Art. 91. La dispensa del dipendente dall'utfido è deli­
berata per sopraggiunta inabilltà fisica, derivante o non
159 da causa di servizio. I
Art. 92. § 1. Si dà luogo alla dispensa dalTufficio per
sopraggiunta inabilltà flslca, derivante o non derivante
da causa di servizio, ogni qualvolta lo dccidcrà la Commis­
sione dl cui all’art. 63, prevlo accertamcnto da parte della
Dlrezionc del scrvizl sanitarl della Cittù del Vaticano con
visita collegiale, la quale acccrtcrà pure l’cventuale dlpendenza dril’lnfennità da cause di servizio.
Il dipendente ha diritto a farsi assistere in questa visita
da un sanltarlo dl sua fiducia.
Art. 93. fl. Durante 1'assenza dalTufficio per malattia o infortunio derivanti da causa dl servizio, il depen­
dente ha 11 diritto alTintcra rctribuzione.
J 2. Per Tassenza dalTufficio non derivante da causa
dl servizio valg«jno le norme stabilite nel Regolamento per
te Pensioni.
Art. 94. Il prowedimento dl dispensa è comunicato
per iscritto alTlntcressato.
Art. 95. Contre tale prowedimento Tlnteressato potrà
rlcorrrre In devolutive alla seconda Sezlone della Scgnatura Apostolica. ciitro I limitl consentltl dalla Costituzione
Rfgdntnl Ecclesiae Universae, η. 106 [LE 35881.
La decisione dclla Scgnatura Apostolica è definitiva,
5307

Disposizioni

generali

Art. 102. L'Amminlstrazione competente di cul allé
norme del présente Rcgolamcnto è TAmministrazione del
Patrimonio della Sede Apostolica per tutti i Dicasteri, eccettuatc la Sacra Congrcgazlone per la Dottrina della Fede
e la Sacra Congrcgazlone per l’EvangelIzzazione del Popoli,
1e quali hanno una propria Amministrazione.
Art. 103. Le comunicazionl scritte previste dal pré­
sente Regolamento sono effettuate con i mezzi comunemente riconosciutl validi per comprovare Tawenuta notiflcazlone.
Art. 104. È abrogata qualsiasi disposizione contraria
a quanto stabilito nei precedentl articoli di questa parte
prima del Rcgolamcnto generale./
parte seconda

PROCEDERA

Titolo I.

DA SEGUIRE NEI DICASTERI
AMM IN 1ST RAT IVI
La

convocazione dei
Prepostx

Cardin.ua

Art. 105. A norma dclla Costituzione Regimini Eccle­
siae Universae, numeri 18 e 20, la Segreteria dl Stato prov53ÛS

vederù alla convocazione dci Cardinali Prcposti, secondo
le disposizioni del Cardinale Segretarlo di Stato.
Titolo II.

Adunanze miste

Art. 106. A tenore della Costituzione Regimini Eccle­
siae Universae, η. 13, gli affari chc rientrano nella compe­
tent di due o più Dicasteri, devono essere trattati e risolti
nelle adunanze miste, ordinarie o plenarie, composte cloè
dci membri dei rispettivi Dicasteri intéressât!, a norma
dell’art. 110.
ArL 107. Per la convocazione delle adunanze miste dci
Cardinali o plenarie c la procedure da seguire nella discus161 sione c tratta/zlone delle questioni ad esse dcferltc valgo no
le nonne fissate nei numeri 14, 15 dclla Costituzione Regi­
mini Ecclesiae Universae.
Art. 108. Analoga procedure, servatis servandis, deve
essere seguita a norma dclla Costituzione citata, numeri
16-17, nelle adunanze miste, a livello dei Cardinali Prcpost!
o dei Scgretari dei Dicasteri intéressât i.
Art. 109. Spetta al Segretarlo dei Dlcastcro convocan­
te di pubblicarc le risoluzioni prese nelle adunanze miste.

Titolo III.

n. 3029

ORDINATIO GENERALIS CURIAE ROMANAE

I960 FEB 22

La Congregazione Plenaria

e

Ordinaria

Art. 110. § 1. Le riunioni plenarie delle singole Sacre
Congregazioni sono composte da Cardinali membri e da
un certo numero di Vescovi, a norma dei Motu Proprio
Pro comperto sane, del 6 agosto 1967, ed hanno luogo, salve
speciali circostanzc, una volta alFanno, in periodi da fissarsi dalle Congregazioni medesime; si tengono Invecc quan­
do se ne present! l'opportunità le altrc riunioni ordinarie,
composte dai soli Cardinali membri e con la partccipazione
dei Vescovi membri, eventualmente present! in Roma.
§ 2. Per le Congregazioni plenarie della Sacra Congre­
gazione per 1’EvangeIizzazione dei Popoli vale quanto di­
sposto nel n. 83, § 2 della Costituzione Regimini Ecclesiae
165 Universae [LÉ 358S J. /

nicazione delle risoluzioni ad eventuali parti, quella di esse
che si sente gravata, puô chiedere, entro died giomi, il be­
neficio della nuova udienza, sempre che esibisca nuovi c
gravi argomenti e salvo il diritto di ricorso alla II Sezionc
della Segnatura Apostolica, / a norma della Costituzione 167
Regimini Ecclesiae Universae, η. 106.

§ 2. Spetta al Cardinale Preposto, udito il Congresso,
concedere o meno il beneficio della nuova udienza, secondo
la valutazione degli argomenti addotti.
§ 3. Soltanto la Congregazione ordinaria e la plenaria
fiossono concedere il beneficio della nuova udienza, quando
a risoluzione sia munita della clausola: «amplius non proponantur».
Art. 120. I Membri della Congregazione devono essere
informati delle decisioni sovrane adottate dal Sommo Pontcfice, in seguito aile risoluzioni prese nelle adunanze ple­
narie.

Art. 121. Le spese vive chc si incontrano per i cas!
portati aile Congregazioni plenarie o ordinarie da privati,
sono normalmente a carico dell’oratore; sc si tratta di controversie, le spesc devono essere sostenute dalla parte soccombente e prolevate dal congruo deposito, previamente
ordinato dal Cardinale Preposto coi suo Congresso.

Art. 122. Spetta al Cardinale Preposto, o in sua vece
al Prelato Superiore, riferire al Santo Padre le decisioni
prose nelle riunioni ordinarie e nelle Congregazioni plenarie.
Le decisioni passibili dl ricorso alla II Sezione dclla Se­
gnatura Apostolica, non possono essere sottoposte ai I 'ap­
pro vazione Papale prima che siano trascorsi trenta giomi
dalla notifica delle medesime./
16S

Titolo IV.

Il Congresso

Art. 123. Fanno parte de! Congresso, oltre il Ordinale
Preposto, 11 Prelato Superiore, il Sottosegretario o 11 Soltosegretario delln sezione intcressala, sc il Dicastero è distinto
in varie sezioni, i Direttori degli Ufflci in cui 11 Dicastcro
si articola, gli Aiutanti di studio ai quali sono state affidate
le pratiche da trattare, o, a giudlzio dei Prelato Superiore,
tutti gli Aiutanti délia sezione, nelle cose di comune inté­
ressé e di magglore importanza.

Art. 111. Ciascun Dicastero, nelle suc norme speciali,
fissa le materie da sottoporre alie riunioni ordinarie dei
Padri Cardinali. Sottopone invece alia Congregazione ple­
Art. 121. Il Congresso ha il compito: aj di decidere
naria le questioni di maggiorc importanza, chc abbiano
quanto deve essere dircttamenlc presentato alia approvanatura di principio generale, o di programma normativo.
zione del Santo Padre c quanto, Invecc, va prima sottoArt. 112. § 1. Nei casi da sottoporre alie riunioni or­
posto all’esame dclla Congregazione ordinaria o plenaria o
dinarie o alia Congregazione plenaria, previo amplo ed
delle Congregazioni miste; b) di affidare al Consultori,
approfondit© studio, raccolte le necessarie informazioni, si
perché esprimano il loro voto, le pratiche chc cslgono un
spediscc ad ogni Membro, almeno un mese prima della
particolare studio; e) di concedere facoltâ, grazie, Indulti,
convocazione, il foglio d'ufficio con 1'anncsso summarium,
secondo i poleri avuli dal Santo Padre; d) di discutere e
i dubbi da discutere, i voti dci Consultori.
decidere gli affari ordinari, peri quali non concorra Pinte·
resse di altri Dicasteri, oppure, a tenore delle norme pro­
} 2. L’intero fascicolo puô essere anchc non stampato,
purchè scritto a caret teri nitidi e moltiplicato con mezzi
prie, non sia richiesta la trattazione in Congregazione ordi­
idonei a garantirne la perfetta leggibilitâ.
naria o plenaria.
Art. 113. Nel moltiplicare i predetti fogli devono essere
Art. 125. Il Congresso trasmetterâ alia Commissione
usate tutte le cautcle perché sia garantito il segreto.
competente i dubbi chc sorgesscro, in diritto, sulla interA tal fine si affiderâ il lavoro alla Tipografia Vaticana,
prolatione di qual.che norma dei Codice dl Diritto Cano- 10J
o ad altrc tipografic cd uffici sicuri, muniti della previa
nlco. Rimetterâ inoltre al competente Tribunal* gli affari
approvazione del Cardinale Preposto.
chc per la loro natura devono essere trattati in via gludiziaria.
Art. 114. La tresmlsslone delle carte segrete deve cs166 sere fatta nei dovuti modi c per la via più sfeura. /
Titolo V. La Consulta
Art. 115. Nolle Congregazioni plenarie —cui presiede
il Cardinale Preposto— ha per primo la parola II Cardinale
Ponente o relatore; dopo dl lui parleranno i Cardinali e gli
Art. 126. § 1. In ogni Dicastcro Ia Consulta conUa
altri Membri secondo 1'ordinc di precedcnza; inline prendi un collegio dl consultori competenti, efficiente ed attlvo,
derà la parola il Cardinale Preposto.
il quale con un lavoro qualifteato c cosc/enxioso dia un va­
lido contributo nel governo dclla Chirsa.
Art. 116. La Congregazione plenaria puô sottoporre
alla considerazionc del Santo Padre l'opportunité di fare
§ 2. Compito dclla Consulta è di esprimere II proprio
eventualmente esaminare dal SInodo di Vescovi problem!
parere motivate suile questioni più rikvanti che VerrfthDO
di particolarc importanza per la vita della Chlesn.
ud essa sottoposte dal Prelato Superiore, su dispositione
del Cardinale Preposto.
Art. 117. Quanto discusso ncllc adunanze dove essere
consegnato a verbale dal Prelato Superiore, fermo restando
Art. 127. J 1. I consultori, o parte di essi, secondo
quanto disposto nel superiore art. 27, 3). Al termine delle
le vario competente, devono essere convocati alcuni giomi
riunioni il Prelato Superiore avrâ cura di ritirare tutti I
prima dclla Congregatione plenaria dei Cardinali.
fascicoli degli ntti o Ponenzc.
I 2. I consultori sono convocati da! Prelato Superiore.
Art. 118. Qualora nulla ostl, le risoluzioni saranno notificate dal Prelato Superiore e distribuite in copia a tutti
Art. 128. È in facoltâ del Cardinale iTrposto di riehiei Membri del Dicastcro, chc —convocati— presero parte
derr un voto tcritlo anche a pereonallU eminenti e partiail'adunanza o crano iegittimamente assenti.
colarmente esperte. non annowrate fra I consultori, quand·
lo rlchieda Ia materia che si deve tral tare. /
!Tu
Art. 119. § I. Awcnuta la nolifica oppure la comu53Û9

5310

ORDINATIO GENERALIS CURIAE ROMANAE

η. 3020

Art. 129. I consultori fanno capo al Prelato Superiore,
il quale ne presiede k riunioni e dirige Ia discussione.
Art. 130. I consultori, richiesti di pareri scritti, assolveranno il loro compito con impegno e sollecitudine. Su
invito dei Superiori concorreranno alia stesura ed clabo171 razlone dei documenti del Dicastero dei quale fanno parte. /
APPENDICI

I.

Degli Awocati

1. Per gli Awocati dei Sacro Concistoro, i quali sono
nominati dal Santo Padre, hanno valore le norme tuttora
vigenti quanto al numero, prerogative e diritti.
2. Per I’ammisslone alTUfficio di Awocato o Procu­
ratore presso Ja Sacra Romana Rota e la Segnatura Apostolica si deve osservare quanto disposto nelle Norme della
Sacra Romana Rota, articoli 54-55.
3. Per la II Sczione dei Supremo Tribunale della Se­
gnatura Apostolica vale quanto prevlsto dalle norme spe­
ciali.
4. Per le cause di beatificazione e canonizzazlone, Termo
il diritto degli Awocati del Sacro Concistoro, oltre al di­
ploma di Awocato Rotale, si richiede Tadcmplmcnto delle
formalité prescrittc dalla Sacra Congregazione dei Riti.
5. Gli Awocati ConcistoriaJI, I Procuratori dei SS. PP.
AA., e gli Awocati rotali non assumano il patrocinio di
cause contro la Santa Sede, senza particolare autorizza­
zione.
6. Per gli onorari gli Awocati devono stare alie tariffe
fissate ed aggiomate ogni triennio dalla Sacra Romana
Rota.
7. Contro ΓAwocato che esiga onorari oltre I limiti di
cui al n. 6 si dà ricorso alia Segnatura Apostolica, alia
quale potrà essere deferito anche su denuncia del Promo172 tore di giustizia. /

II.

Professione

di fede e

Promesse

Professione di fede

Ego N. firma fide credo et profiteor ômnia et singula
quae continénlur In Symbolo fidei, vldélicet:
Credo In unum Deum Patrem omnipoléntem, factôrem
coeli el terrae, visibilium ômnlum et invisibilium et in
unum Dôminum lesum Christum, Filium Dei unigenitum,
cl ex Patre natum ante ômnia saécula, Deum de Deo, lu­
men de liimine, Deum verum de Deo vero, genitum non
facium, consubstantiâlcm Patri per quem ômnia facta
sunt, qui propter nos hômlnes ct propter nostram saltitem
descendit de coelis, et incarnàtus est de Spiritu Sancto,
ex Maria Virgine, et homo factus est; crucifixus etiam pro
nobis sub Pôntio Pilâto, passus et sepûltus est; et resurréxll tértla die sccùndum Scriptûras, et ascendit in coelum,
sedet ad déxteram Patris, et iterum vcntûrus est cum glôria
ludicâre vivos ct mortuos, cuius regni non erit finis; ct in
Spiritum Sanctum Dôminum et viviflcântem, qui ex Patre
Filiôque procédit; qui cum Patre ct Fillo simul adoratur
ct conglorificatur qui locôtus est per Prophétas; ct unam
sanctam cathôlicam ct apostôlicam Ecdésiam. Confiteor
unum baptisma In rvmissiônem peccalôrum, ct expécto
resurrectionem mortuôrum, ct vitam ventûri saéculi.
Amen.
Firmiter quoque ampléclor et retineo ômnia et singula
quae circa doctrinam de fide et môribus ab Eccksia, sive
solémnl iudicio definita sive ordlnàrio maglslério adsérta
ac declarâta sunt, prout ab ipsa proponuntur, praesértim.
ea quae respiciunt mysterium sanctae Eccksiae Christi
elûsquc Sacramenta et Missae Sacrificium atque Primàtum
173 Românl Pontificis. /

vare gli ordini che mi saranno Impartit! dal mlci Superiori.»
III.

|

Archivio, Protocollo, Biblioteca

1. In ogni Dicastero vi sarà un protocollo generale,
dove, con ordine progressivo, devono essere registrate tuti*
di adempiere con dlligenza a tuiti i miei «foveri e dl otwle pratiche che di mano In mano vengano présentait o mé­
dite d’ufficlo.
Questa registrazlonc, dopo 11 numero d’ordine, scgulta
dalla indicazione dclTanno, slncopato a modo dl frazlon*.
indicherà; a) la Diocesi a cui ia pratlca appartient; b) 11
nome dell'oratore; c) 1’oggetto della pratica;/ d) contro >·.
chi eventual mente si ricorre; e) la data di presentazione.

2. Nel protocollo generale sarà riportato tutto il movimento della pratica e le decisioni prose, le letter* spedite,
eccetera scrivendo a mano, se traitas! di registre, con
inchiostro nero fisso indelebile, a mano o a macchina con
nastri neri indelebili di tipo naturale, se trattasl di schede*
3. Pervenuta una istanza, od un aualsiasi documento,
si prowederà ad apporre in testa al documento stesso ua
Umbro ad inchiostro nero, contenente la denominatione
dei Dlcastero che lo riccve, la data dl recezione, ed alcuai
spazi in bianco su cui apporre Ü numero di protocollo, ll
Diocesi di provenienza e la indicazione della parte oratrice.
Della istanza esibita dovrà farsi menzione, con apposita
annotazione nel protocollo generale. Se 1’oratore sarà un
Ordinario o la Sua Curia si prowederà ad informari! debitamente della recezione della pratica e dei numero di pro­
tocollo assegnato.
Per gli attl in partenza, spediti a iniziativa dell’ufficio,
si appone sulla velina 11 timbro ad inchiostro nero, conti­
nente la denominazione del Dicastero che spedlsce 1’atto,
la data dl spedizione, il numero dei protocollo e Ia indicizione dei destinatario.
4. Per facilitare la ricerca delle Ponenze o dei prece­
dent! di una determinata pratica si prowederà a costituire
un triplice schedario: uno per nomi, uno per Diocesi di
provenienza ed uno per materie trattate o schedario slstematico. In ciascuna scheda, sia in quella per nomi che in
quella per Diocesi o in quella sistematica, si riporterà il
numero di protocollo e rispettivamente i dati relativi di
idcnlificazione della pratica e la sua collocazione negli Ar­
chivi generali se trattasi di questione già conclusa e qulndi
archiviata.
5. Il numero di protocollo assegnato dall’inizîo ad una
ponenza rimane, anche se la pratica si protrae oltreTanao;/
terminata la pratica si darà alla medesima un numero spe­
ciale di Archivio, da riportare poi sia nel protocollo che
nelle varie schede, indicante la sua collocazione nelTArchlvio generale.
6. Effctluati gll accertamenti sugli eventual!precedent!
di una determinata pratica od assegnato il nuovo numero
di protocollo alia medesima, si prowederà olla prepara­
zione di una speciale cartella prestampata contenente sui
frontespizio i dati indicativi della pratica ed all'interno h
indicazione dei documenti contenuti, precedentemente nu­
merati in ordine progressivo, in modo da evitare sla il
fortuito scambio che Ia diversa collocazione dei medeslml.
Questa cartella, con la indicazione di tutti i documenti
annessi sarà trasmessa per lo studio agli Officiali interessatl
secondo le norme part i colari di ciascun Dlcastero.
7. Delia avvenuta trasmissione della pratica si dovrt
tenere nota in un apposito schedario, posslbilmenle a sche­
de visibili, in modo che sia facile acccrtare, in qualslasi
momento, presso quale ufficio sl trovi una pratica assente
temporancamcnte dall'archivio. Cosl pure su queste sche­
de, dovranno riportarsi le dlstribuzionl degli attl fatle ai
consultori, relatori, etc.

Promesse
Officiali: «In nomine Domini, Ego N. N., spondeo, vo­
veo oc promitto, fidelem et oboedientem me semper futurum
Domino Nostro Papae N. eiusque legitimis successoribus;
ministeria mihi commissa In hac Sacra Congregatione (in hoc
Tribunali in hoc Officio) diligenter Impleturum et secretum
officii religiose servaturum; simulque promitto munera mihi
in remuncrationem, etiam sub specie doni oblata, nec quae­
siturum, nec recepturum. Sic me Deus adiuvet el haec
sancta Dei Evangelia quae manibus meli tango».
SuusLTF.nxr. «Io N. N. prometto Innanzi a Dio dl essere
fedele al Sommo Pontefice ed ni suoi legittiml Successori
e di osservare rigorosamente il segreto dufflcio; prometto
5311

ID6B FER 22

8. Preso un prowcdimento in una determinata pratiea, questo verrà trasmesso: a) al protocollista per la registrazione nel protocollo generale ed affinché proweda ad
inviare alia firma dei Superiore il prowcdimento, la leltera o il rcscritto; b) agli scrittori se vi sia da préparait
una lettera, o stendere un rcscritto; c) al computista per
la annotazione delle spese o delle tasse; d) al distributore
per Ia spedizione o Ia conscgna dei prowedimento, ed In­
fine e) ali'orchi vista affinché rfcollochi la posizlone in Ar- ..
chlvio. /
r
17·
L archivist a poi, se la pratica è da conslderarsl definitiyamente chiusa, assegnerà un numero dl collocazione nel7|ΙΓηί V ° 8cnerale provvcdcndo alie opportune annota-

5312

SC SACR., TRIBUNALIA PROV. PARISIENSIS

inc8 FEB 22

9. Sc gli alti tomino non firmati o con qualche speciale
osservazione, gll Officiali si regoleranno secondo i cash in
conformltà delle Istruzioni dei Superiori.
10.In ogni Dicastero vi dove essere una Biblioteca spedalimta c ngglornata ncile niatcrie di compctenza del Di­
castero medeshno c affidata, per un regolare funziona­
mento, ad un Officiale designato dal Prolato Superiore.
Il Sanio Padre Paolo VI, nell'Udienza concessa al Car­
dinale Segrelario di Stalo il giorno 22 febbralo 1968, Festa
della Cattedra di S. Pietro Apostolo, ha appronato il Regolamcnto generale nel testo definitivo sopra riferito, ordinandome la promulgazione e la pubblicazione in ACTA APO­
STOLICAE SEDIS, nonché Pimmediata applicazione in
tutti t Dicasleri della Santa Sede ed in ogni altro organo
dipendente dall’Amminislrazione dei Patrimonio delta Sede
Apostolica.
Adn. G. M. PINNA in ME 93 (1968) 272-278.

n. 3630-3631

III.Officiales, Indices, Promotores iustitiae ct vinculi De­
fensores (necnon. si opus sit, eorum substituti) corumdem
tribunalium e memorata archtdloeeesl et ceteris septem dioe­
cesibus aeque deligi possunt: omnes Limen constituantur opor­
tet, ad validitalcm, in Coetu Provinciali Ordinariorum ad ma­
jorem suffragiorum partem.
IV. Quorum Tribunalium Parisiensls et Versaliensis jura
ct officia, practicam agendi rationem, tempus executionls
eorum quae supra statuta sunt normasque temporarias relate
ad causas nullitatis matrimonii pendentes. Sacra Congregatio
dc Disciplina Sacramentorum definiet.
V. Eadem Sacra Congregatio vigilem sedulamque pro suo
munere operam dabit ut tum Officiales, tum Indices, tum prae­
sertim Promotores iustitiae et A'inculi Defensores muneribus
suis rite navlterquc perfungantur, iuxta normas ab eadem
Sacra Congregatione editas.

Romae, 22 Februarii 1963.—J. Card. Brennan, Pntf, B.
Fnglolo, Subsccr.
* E documento originali.

3630

3631

1968 FEB 22.-SC SACRAMENTORUM, DECRETUM. PART?
1968 FEB 22.-SC SACRAMENTORUM, NORMAE. PART?

Decretum de constituendis Tribunalibus Provin­
cialibus ECCLESIASTICIS PARISIENSI IN PRIMO JURISDIC­
TIONIS ORADU ET VeRSALIKNSI IN SECUNDO JURISDICTIO­
NIS GRADU PRO CAUSIS NULLITATIS MATRIMONII DECIDENDIS
ARCHIDÏOECESIS PaRISIENSIS ET DIOECESIUM VeRSAUENsis, Meldensis, Pontjsarensis, Corbiliensis, S. Dio­
nysii in Francia, Christoliensis, et Nemptodurensis

Normae pro exsequendo Decreto diei 10 [22] Fe­
bruarii 1968 de ordinandis Tribunalibus Provincia­
libus Ecclesiasticis Parisiensi in primo iurisdictionts
GRADU ΕΤ VeRSALIENSI IN SECUNDO IURISDICTIONTS GRADU,
AD DECIDENDAS CAUSAS NULLITATIS MATRIMONII ArCHIdioecesis Parisiens» et Dioecesium Versaliensis,
Meldensis, Pontisarensis, Corbiliensis, S. Dionysii
in Francia, Christoliensis et Nemptodurensis

Exemi Ordinarii Parisiensls, Versaliensis, Meldensis, Pontisarensis, Corbiliensis Sancti Dionysii in Francia, Christo­
liensis ct Nemptodurensis, prae oculis habitis:
Ut ad effectum deducantur quae per praefatum Deeretuni
Iis quae Litteris Apostolicls «Qua cura», die 8 Decembris
diei 10 Februarii 1968 [LE 3630 1 praescripta sunt. Sacra haec
1938 Motu Proprio a Pio Pp. XI, v. m. datis (A. A. S., XXX,
Congregatio quae sequuntur sta tint:
p. -110 ss.) [LE 1157] pro Tribunalibus ecclesiasticis Italiae
salubriter provideque statuta fuere;
Decreto S. Congr. dc Disciplina Sacramentorum diei 28 Ja­
Cap. I. De Tribunalium Provincialium Parisiens» rr
nuarii 1946 (A. A. S., XXXVIII, p. 281 ss.) (LE 1850], pro
Versaliensis moderatore, judicibus et administris
Tribunalibus ecclesiasticis matrimonialibus Ditionis Canaden­
sis ordinandis;
ArL 1. Tribunal Provinciale sive primae fParisien. ! alve
Decreto eiusdem S. Congr. dici 31 Decembris 1956 (A. A. S.,
secundae f Versaiien.} instantiae subest auctoritati Arch/eplXXXXIX, p. 163 ss.) (LE 2620 L pro Tribunalibus ecclesiasti­
scopl vel Episcopi loci ubi tribunal sedem habet, qui proinde
cis matrimonialibus Insularum Philippinarum ordinandis;
idem regit ac moderatur nomine omnium Episcoporum pro­
Decreto eiusdem S. Congr. diei 16 Februarii 1965 pro Tribu­
vinciae, eidcmoue omnia jura et officia attribuuntur quae lo­
nalibus M assili en. ct Aquen. constituendis, ad causas nullitatis
corum Ordinariis ad normam sacrorum canonum C. J. C. ct
matrimonii octo dioecesium Galliae meridionalis pertractandas
Instructionis «Provida Mater» Sacrae huius Congregationis de
(LE 3261 ];
Disciplina Sacramentorum dlel 15 augusti 193o (A. .t. 5^
vol. XXVIII, p. 313 s«q.) (LE 13-17 J circa proprium tribunal
Decreto eiusdem S. Congr. dici 17 Februarii 1965 pro Tribu­
competunt,
nisi aliter infra cautum sit vel subiecta materia
nalibus ecclesiasticis Tolosan. et Ruthencn. constituendis, nd
aperte exigat.
causas nullitatis matrimonii aliarum undecim dioecesium Gal­
liae meridionalis pertractandas [LE 3260 ];
Art. 2. Quorum tribunalium Officialis, Judices. Promitor
Justitiae ct Vinculi Defensor (necnon si opus sit, eorum sub­
Decreto eiusdem S. Congr., dici 22 Decembris 1966, pro Tri­
stituti) constituantur, ad validitatem, ut mandat praefatum
bunalibus ecclesiasticis RhemensI et Ambianensi constituendis
Decretum sub η. III 2) in Coetu Episcoporum corumdem dioe­
ad causas nullitatis matrimonii Regionis Pastoralis Septen­
cesium pro quibus Tribunal primae vel secundae instantiae
trionalis Gnlliae. pro partibus tantum Campaniae et Picardiae,
constitutum est. Quae nominationes antem ad majorem suf­
pertractandas [LE 3507);
fragiorum
partem et <ad triennium» generatim fiant, salva
a Sacra Congregatione postulaverunt ut in Provincia Ec­
facultate cas confirmandi od successiva triennia.
clesiastica Parisiorum constituerentur duo tribunalia matri­
monialia, competentia ad pertractandas causas nullitatis ma­
uoad constitutionem ceterorum fidniinhtroruni utrlu*que
trimonii suarum dioecesium, sive formales sive summarias.
unnlis Excrfri Moderatores jure communi utantur.
sc. Tribunal Parislensc, in primo Jurisdictionis gradu, cum sede
Art. 3. Candidati ad l«ta munera obeunda morum IntntriLutetiae Parisiorum, ct Tribunal Versalicnse, In secundo ju­
tate praestent, ct. ad judices quod attinet, laurrn vel saltem
risdictionis gradu, cum sede Versai iis.
licentia
in jure canonico praediti slut, quod maxime r»t op­
Quas preces Sacra haec Congregatio dc Disciplina Sacra­
tandum; secus candidati seligantur scientia diutuni.iqur ex­
mentorum cum rite perpendisset, attento etiam voto favora­
perientia Jarfdica vere praecellentes; lpt1 autem congruum
bili Nuntii Apostolici in Gallia easdem retulit SSrilo Domino
tempus quidem Impendere mleant gravibu* muneribus s4tM
Nostro Paulo Divina Providentia Papae VI die 10 Februarii
collatis rite obeundis.
1968. Sanctitas Sua, quae scqnuntur, ad decennium et ad
experimentum statuere dignata est, decernens eadem execu­
Art. 4. Nomina eorum qui electi «int nd munera Official··,
tion! mandanda, contrariis qulbuscumquc» licet speciali men­
Vice Officialis, Judicis, promotoris Justitiae, defenseris vinculi
tione dignis, minime obstantibus.
(horumque. sl adsint, substitutorum) cum Exctfto Nuntio
Apostolico in Gallia quumprimum ob eodem Exc '.o ITecsMe
I. Tribunal competens ad pertractandos, In prima instantia,
Coetus
Episcoporum communicentur, una cum ind.'coHone
omnes causas nullitatis matrimonii, ritu sive formali sive sum­
aetatis, studiorum, curriculi vita* necnon eum testimonio circa
mario (cc. 1990-92) arehidfoeccsis Parisiensls ct dioecesium
ronitn
sacerdotale* rirtutes. ad «Nihil Obstat» ab hac Sacra
Versalienaium, Meldensis, Pontisarensis, Corbiliensis, S. Dio­
Congregatione
de Disciplina Sacramentorum obtinendum.
nysii in Franchi, Christoliensis et Nemptodurensis, conditionlbns α Codice J. C. necnon Instructionis «Provida Mater» diei Iu
Art. 5. Jusiurandum de ofllelo rite fatriiterque Implendo
Augusti 1936 (Λ. Λ. S., XXVIII, p. 313-36) (LE 134/) de­
ac de secreto wervando (c. 163.1; c. 1625 par. 2) prae·tart drbrt
finitis, sit Tribunal Parisiens?.
coram Exctfeo Archleplseopo l*arislen·! Inde ab initio suurrjitl
il. Praefatarum causarum Appellatio, incolumi semper
officii, ri de ministris Tribunalis primar Instantiae agatur,
manente facultate provocandi ad Tribunal Sacrae Romanae
coram Episcopo VersaliensJ. sl de Ministris Tribunal!· Appel­
Rotae, iuxta can. 1599, 1, C. J. C., recipitur n Tribunali se­
lationis.
cundae instantiae Vcrsalicnsi.
ArL 6. Officiales, judiees, promotores Jmtitiae et vinculi
Quae duo Tribunalia primae nempe et secundae Instantia.»
Defensores
(necnon. si adsint, rorum substituti) removeri ne­
sint communia praefatis nrchidloecesl et dioecesibus et insimul
queunt
durante
munere nisi ab Excihcrom Ordinarkcum Coe­
propria unicuique. Officiales autem harum duorum trlbiinatu de quibus is Decreto, excepto gravissimo urgrtitNjue r. . >
hum sint insimul unusquisque Officialis In propria dioccsl.

S

5313

SACRA CONGREGATIO PRO INSTITUTIONE CATHOLICA

η. 3632

Art. 19. Exofti Ordinarii in sueto Coetu Provinciali c«tributionem statuant singularum dioecesium pro expends Tnbunalium, numero catholicorum vel etiam, sl Oppoctum
fuerit, numero causarum singularum dioecesium proportio,
natam.

o ab Excâo Moderatore removeri possunt, statim Sacra
ngregafione de Disciplina Sacramentorum certiore facta.
Necessariae substitutioni iuxta Art. 2 harum Normarum pro­
videatur.
Art. 7. Nemo judicis munere ίη causa matrimoniali fungi
poterit qui advocati vel procuratoris munus actu exerceat,
sive directe sive per interpositam personam, quamvis Id etiam
apud alia Sanctae Sedis tribunalia agat: idem valet pro justi­
tiae promotore et pro vinculi defensore. Iidem omnes districte
votantur In quaslibet causas matrimoniales extra munus suum
se quomodolibet ingerere.
Art.S. Exclus Tribunalis Moderator, collatis consiliis cum
ceteris Episcopis, Album advocatorum et procuratorum tri­
bunalis conficiendum curet iuxta memoratae Instructionis
«Provida Mater» ArL 47-53.
Cap. II.

Ad gratuitum vel semigra tui tum patrocinium quod alUo*(.
quoties Idem ad normam juris (c. 1914 ss.; art. 237 m. Instruc­
tionis «Provida Mater») concessum fuerit, litigantium dioece­
sibus onus incumbet expensas solvendi.
Unaquaeque pariter dioecesis itinerum minhtrorum Tribu­
nalium Parisien, ct Versalien. expensas praestabit, quieadtt
attinent.

Art. 20. Curent Excdd Moderatores, ut, conlatis contlhh
cum ceteris Episcopis Provinciae, in sede Tribunalium uvt
primae sive secundnc instantiae juridica Bibliotheca coatUtuatur ad ministrorum muneri favendum.

De modo procedendi in causis matrimonialibus

Cap. IV.

PERTRACTANDIS

Art. 9. Lt tuto procedatur in causis matrimonialibus per­
tractandis apud Tribunalia quae praefato Decreto instituta
sunt, ndomussim Instructio diei 15 augusti 1936, supra me­
morata, servetur, his tantum additis aut immutatis quae infra
adnotantur.

Art. 10. a) Quoad tribunalis competentiam serventur nor­
mae orlt. 1-12 praefatae Instructionis, attento quod huiusmodi
Tribunal, relate ad matrimoniales causas commune est ae pro­
prium singulae cuiusque dioecesis provinciae.
b) Libellus porrigi potest vel directe Tribunali vel Episcopo
dioecesis partis actricis, qui illum cito competenti Tribunali
primae Instantiae tradere curabit.
c) Causae autem ita inscribantur: primum ponatur nomen
tribunalis, iuxta superius Decretum, dein dioecesis celebrati
matrimonii vel partis conventae, postremo titulus causae, ex.
gr. «Tribunal primae instantiae Parisien. Melden. Null itat is
Matrimonii (N. N’J»; si causa vero agitetur in gradu appella­
tionis, ita inscribitur. ^Tribunal Appellationis Versalien. -Mêl­
âtn. Nuilitat is Matrimonii (N, N.J»

Art. 11. Ad Episcopum domicilii eonlugum spectat judi­
cium de existentin adi une torum ferre, de quibus in Artt. 38
5 2 el 39. 6 praefatae Instructionis «Provida Mater»; quod
tamen judicium antequam ferat, opportune cum Exabo Archicplscopo et Moderatore Tribunalis Parisiensis aget.

Art. 12. Excdri Moderatoris Tribunalis erit tutorem aut
curatorem admittere vel designare ad normam .art. 78 memo­
ratae Instructionis, conlatis consiliis cum Episcopo partis con­
ventae cui tutor vel curator est constituendus.

1966 FIJI 23

Normae

temporariae seu transitorivi

Quae supra statuta sunt necnon Decretum diei 10 (221
Febr. 1968 dc ordinandis tribunalibus ecclesiasticis ln Proriocia Parisiens! exsecutioni mandentur die...
Quoad causas quae dicta die pendentes in prima Instantia
inveniantur in Tribunalibus dioccesanis, ita procedatur.
1) Si libellus jam oblatus est, nec adhuc ad litis contesta­
tionem seu dubiorum concordantinm (c. 1727 C. J. C; art. SS
Instr. Provida Mater) deventum sit, libellus Ipse ad competeai
tribunal primae instantiae, iuxta superius Decretum, transmit­
tatur, neque de causa ulterius agat tribunal dioccesanum.
2)Si instructio processus In prima instantia sit tantam
initiata per litis contestationem et partes. Vinculi Defensor et,
si causae intersit, Justitiae Promotor, non obstent, proceswj
deferri potest ad competens Tribunal primae instantiae iaxta
superius Decretum.
3)Causa jam conclusa (art. 177 Instr. Provida Mater),
Tribunal Dioeccsanum sententiam definitivam edat necesse
est.
4) Idem fiat, mutatis mutandis, in causis quae agitentur
ίη gradu oppcllationls.
SSrâus D. N. Paulus Divina Providentia Pp. VI, in au­
dientia diei 10 Februarii 1968, praefatas Normas benigne con­
firmare et ratas habere dignatus est.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis de Disd·
?lina Sacramentorum die 22 Febr. 1968.—J. Card. Brennan,
*raef. B. Fagiolo, Subsecr.

Art. 13. Partium depositio excipiatur de more ln Ipsa sede
Tribunalis primae instantiae Parisien, vel secundae instantiae
Versalien.; quatenus vero necessitas postulet ln sede Tribunalis
dioecesani a Judice Tribunalis Parisiensis vel Versaliensis, ad­
itantibus vinculi Defensore ac Notario.

* E documento originali.

3632

Art. 14. Testes generallm excutiantur in dioecesi proprii
domicilii ab Officiali dioecesano. ads tant ibus vinculi Defen­
sore ac Notario.

1968 FEB 22.-SC INST1T., DECL. AAS 60 (1968) 229-230

Art. 15. Depositiones in textu originali sive partium sive
testium serventur apud dioccesanum tribunal, et eorum au­
thentica exemplaria ad Tribunal Provinciale primae vel secun­
dae Instantiae mittantur.

Facultas Theologica Universitatis Vratislaviensis
perseverare agnoscitur in Studio Theologico
Seminarii Maioris eiusdem urbis

Documenta vero tradantur in textu originali eisdem Tribu­
nalibus Provincialibus primae vel secundae instantiae et au­
thentica exemplaria apud dloecesanum Tribunal serventur.
Art. 16. a) In casibus exceptis, dc quibus in cann. 1999-92,
quaelibet petitio remittatur ad Archieplscopum Tribunalis
Provincialis primae instantiae, qui, praehablto Voto Episcopi
domicilii eonlugum, de eodem videat, ad normam Tit. XV ci­
tatae Instructionis. Officialis vero, de quo in art. 223 Instruc­
tionis, est Officialis Tribunalis Provincialis.

Postquam praelectiones Facultatis Theologicae Univer­
sitatis Vratislavicnsis a. D. mcmxlv interruptae sunt, Se­
minarium Maius Archidioeccsanum Vratislaviense ita Stu­
dium Theologicum restituit ut cathedrae, magistri, integraque scicntifica efficientia laudatae Facultatis in Ipsum
Seminarium plane translata censenda sint. Sedes igitur
Apostolica agnoscit studia theologico-philosophica quae
hodie ln Theologico Studio Vratislaviensi fiunt dignitate
academica pollere, utpote quae protrahant producantque
ea quae in pristina Facultate fiebant tum ad cathedras tum
ad examina tum ad scient i ficam investigationem phllologico-historicam quod attinet. Academica ergo institutio et
gradus qui nunc conferuntur in memorato Theologico Stu­
dio Seminarii / Maioris Vratislavicnsis, Instituta in eo vi- 23'
gentia tum pastoralis tum doctrinalis eruditionis, eccle­
siasticis vel laicis destinata, nihil aliud sunt nlsl prosecutio
inclytae Facultatis Theologicae celeberrimae Universitatis
Vratislavicnsis. Omnibus servatis de lure servandis, vehe­
menter optandum est ut Theologicum Vratislaviense Stu­
dium, quod nunc naviter operatur cathedris, alumnorum
exercitationibus, bibliothecis, librorum editionibus, in po­
sterum plurimos fructus afferat Populo Ecclesiacquc salu­
berrimos.

f») Vinculi Defensor autem facile ne omittat appellationem,
de qua in art. 229 Instructionis «Provida Mater», Interponere
ad tribunal ulterius instantiae, praesertim cum agatur de im­
pedimentis a quibus dispensari solet.
Cap. III.

Df. ministrorum Tribunalium, advocatorum
et procuratorum remunerations necnon de taxis et
judicialibus expensis

Art. 17. Remunerationrs pro Tribunalium Ministris ab
Excitorum Episcoporum Coetu definiantur, probe conside­
ratis locorum temporumque adjunctis, sicut et causarum nu­
mero, adeo ut Udem congrua mercede donentur.
Art. 18. Idem ExcAorum Episcoporum Coctus taxarum
et expensarum judicialium necnon emolumentorum ad advo­
catos et procuratores spectantium notulnm pro causis nullitaUs matrimonii pertractandis definiat.
Notuta ipsa vero taxarum, expensarum judicialium (prae
oculis habito art. 233 citatae Instructionis) ct emolumentorum
distincte litigantibus necessario notlficetur.
5315

Datum Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis pro
Institutione Catholica, d. xxn m. februarii, in festo Ca­
thedrae Sancti Petri, d. d. mcmlxvui.—Gabriel Maria
Volturn α Secr’ ΡΓ<1^' IoscPhus Schrôffcr, Archlcp, Ut.

5316

1068 FEU 26

SACHA CONGREGATIO PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE
3633

1968 FEB 26.-SC GENTIUM EV., INSTRUCTIO. PART.*

De Mombris

adiunctis kt de Consultoribus Sacrae
CONOREOATIONIS PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE SEU DE
Propaganda Fide

Cum in Constitutione Apostolica de Romana Curia Re·
glmird Ecclesiae Universae [LE 3588], Summus Pontifex
‘Paulus VI mandaverit ut peculiaris Instructio a Sacra
Congregatione pro Gentium EvangelLzatione ederetur quo
plenius in praxim deducerentur praescripta Decreti Con­
ciliaris de activitate missionali Ecclesiae Ad Gentes divini·
tus ÎLE 3364], Litterarum Apostollcarum Ecclesiae Sanc­
iat [LE 3157] et Pro comperto sane [LE 3584] necnon
ipsius praelauaatae Constitutionis Apostollcae, normas se­
quentes haec Sacra Congregatio pro Gentium Evnngelizationc seu de Propaganda Fide statuendas consult.
I.—De Membris adiunctis

n. 3633

Clero Indigena mittant ad Sacram Congregationem pro
Gentium Evangellzationc elenchum candidatorum, qui de­
bent esse Directores Nationales, bene meriti erga eadem
Pontificalia Opera Missionalia, scientia, experientia ac pru­
dentia conspicui ut supra sub n. 3 a) et n. 6 pro aliis Mem­
bris Sacrae Congregationis expositum est.
Proponi debent saltem quattuor candidati, modo indi­
cato sub n. 3 a).
b) Idem faciant Consilia Superiora Generalia sive Pon­
tificalis Unionis Cleri pro Missionibus sive Pontificalis Ope­
ris Sanctae Infantiae.

9. Ex candidatis propositis, Summus Pontifex seliget
quattuor repraesentantes qui intersunt tamquam Membra
Coetibus Plenariis Sacrae Congregationis in quibus res
maioris momenti et naturam principii generalis habentes
pertractantur, quique in deliberationibus eorundem Coe­
tuum eadem iura et officia habent ac Cardinales et Episcopi.
10. Quo aptius Sacra Congregatio rerum usu (ruatur
novorum ac valentium Membrorum, eorundem munus ad
quinquennium vigebit; quinta fere pars, tamen, horum
Membrorum singulis annis mutatur.
Expleto quinquennio, possunt confirmari. Omnes autem
indigent confirmatione advenientis novi Summi Pontificis,
exactis ab electione tribus mensibus.
11. Ut Coetus Plenarii Sacrae Congregationis maximo
cum fructu haberi possint, Cardinalis Praefectus ordinarie
sex mensibus ante Coetum Plenarium omnibus qui ius ha­
bent interveniendi notificabit diem quo ipse Coetus incipiet
ct in genere argumenta pertractanda.

1. In moderatione Sacrae Congregationis pro Gentium
Evangclizallone seu dc Propaganda Fide, praeter Cardina­
les quos Summus Pontifex adseribendos decreverit, partem
actuosam habebunt viginli quattuor repraesentantes sci­
licet: duodecim Praelati cx Missionibus, quattuor cx aliis
regionibus; quattuor ex Moderatoribus Institutorum; quat­
tuor ex Pontificalibus Operibus Misslonalibus.
2. Nominatio horum Membrorum reservata est Summo
Pontifici; proponuntur voro a Cardinali Praefecto Sacrae
Quattuor mensibus ante Sessionem repraesentantes vota
Congregationis, auditis Confcrentiis Episcopalibus necnon
ad rem pertinentia mittent ad Cardinalem Praefectum.
Moderatoribus Institutorum et Pontificalium Operum.
Duobus mensibus, vero, ante Sessionem, idem Cardinalis
3. a) Singulae Conferentiae Episcopales Nationales
Praefectus cum omnibus Membris Sacrae Congregationis
vel Regionales mittant ad Sacram Congregationem pro
communicabit libellum definitivum rerum agendarum.
Gentium Evangellzationc elenchum candidatorum, qui de­
bent esse Episcopi, Vicarii aut Praefecti Apostolid, Abbates nullius aut alii Praelati cum proprio territorio.
IL—De Consultoribus
Conferentiae Episcopales proponere possunt tum candi­
datos qui in territorio Conferentiae sedem habent tum ex
1. Consultores eliguntur a Summo Pontifice et consti­
alia regione.
tuuntur ad quinquennium; ad aliud quinquennium confir­
mari possunt.
Candidati qui proponuntur debent esse vere periti in re
missionali et idonei ad tractandas res maioris momenti et
2. Consultores esse possunt Episcopi residentiales vel
naturam principii generalis habentes. Propterea indican­
titulares, clerici dioecesani vel religiosi et laid, viri aut
dae sunt dotes et qualitates quae candidatos speciali modo
mulieres; requiritur tamen semper ut sint vere periti in
commendant referendo quoque studia specialia ab ipsis
rc missionali, prudentia et usu rerum comprobati.
peracta, scripta edita, experientiam in variis generibus
apostolatus acquisitam, munera quae habent in Conferen­
3. Conferentiae Episcopales Nationales vel Regionales,
tia Episcopali aut in organizationibus nationalibus vel inConsilia Generalia Pontificalium Operum Missionalium,
temationalibus etc.
Unio Romana Superiorum Generalium, Lrnio Intemationalis Antistitarum Generalium. Opera Regionalia pro Mis­
b) Numerus candidatorum non est praefinitus: si Con­
sionibus ct Consociationes Internationales laicorum mit­
ferentia Episcopalis novit nomina plurium candidatorum,
tant ad Sacram Congregationem pro Gentium Evangelizaqui vere idonei sint, et plures proponi possunt.
tionc elenchum candidatorum pro coetu Consultorum ipsius
4. Ex candidatis propositis Summus Pontifex seliget
Sacrae Congregationis.
duodecim Praelatos qui sedem in Missionibus habent, quat­
4. Non tantum proponi debent nomina candidatorum
tuor qui extra Missiones resident, habita congrua ratione
sed etiam indicandae sunt qualitates speciales quae candi­
terrarum continentium, ita ut Ecclesia Universalis quo­
datos commendant ut supra expositum est sub η. I 3a).
dammodo repraesentetur, ac cauto ne desint qui exponant
necessitates Ecclesiarum quae «iuniores» vel cautochthoncs»
5. Consultores a Summo Pontifice electi rogari possunt
vocantur.
a Cardinali Praefecto ut vota sua scripto Romam mittant;
5. Hi Praelati selecti a Summo Pontifice pleno iure
Invitari possunt quoque nonnulli ab eodem Cardinali Prae­
sunt Membra Sacrae Congregationis pro Gentium Evangefecto ut Romam vel alibi conveniant ad discutiendum de
Jizatione ac proinde intersunt Coetibus Plenariis, in quibus
condicione variarum regionum locali et dc modo cogitandi
res maioris momenti ct naturam principii generalis haben­
diversorum hominum coetuum necnon ad proponendas
tes pertractantur, et, si forte in Urbe adsint, Intererunt
Sacrae Congregationi conclusiones scientific* fundatas pro
etiam Coetibus ordinariis.
opere et cooperatione missionali.
6. Unio Romana Superiorum Generalium mittat ad
Votum Consultorum in omnibus his conventibus est conSacram Congregationem pro Gentium Evangellzationc elen­
sultivum.
chum candidatorum, qui debent esse sacerdotes, modera­
tores supremi alicuius Instituti clericalis quod partem ha­
Pro negotiorum varietate denique nonnulli Consultores
bet in activitate missionali Ecclesiae, scientia, experientia
a Canlinnli Praefecto ad Coctum Plenarium Sacrae Con­
ac prudentia in quaestionibus missionariis probati, ut su­
gregationis convocari possunt, quoties rorum consilium ne­
cessarium
vel opportunum visum fuerit.
pra sub n. 3 a) expositum est.
Proponantur saltem duodecim candidati modo sub eo­
Quas normos ab infrascriplo huiu< sacrae Congregationis
dem numero antea indicato.
pro Gentium evangelizatione Cardinali Praefecto Sanctis­
7. Ex candidatis propositis, Summus Pontifex seliget
simo Domino Nostro Paulo Providentia Divini Papae V(
quattuor repraesentantes, qui intersunt tamquam Membra
relatas, ipse Summus Pontifex ratas habuit ct confirmavit.
Coetibus Plenariis Sacrae Congregationis in quibus res maio­
Datum Romae, cx Aedibus eiusdem Sacrae Congregatio­
ris momenti ct naturam principii generalis habentesper­
nis, die 26 mensis Februarii a. D. 1963.—G. P. Cant
tractantur, quique in deliberationibus c7und/^°fStnuium
A
gagiaman, Praef. Sergius Pigncdoli, a Secr.
eadem iura et officia habent ac Cardinales ct Episcopi.
c aï Consilia Superiora Generalia Operum Pontifiai31 t,8n) 1ί?-Π2 Ad" «
.n
lium a^Propagatione Alei et a Sancto Petro Apostolo pro
5317

531«

h. üeni-Mnr,

SC INSTITUTIONIS CATII. - CONV. CUM SALVATORE

3634
1868 MAR 7.-6 C INSTITUT., DECR. AAS 60(1968) 290-291

Canonicb erioitvr Facultas Theologica Barcinoxensis seu Hispaniae septentrionaljs-orientalis

1008 MUI 7-11

santés, multaquc alia exponenda exquirendaque ad bcp
mam Concilii \raticani II necnon Encyclicarum Litteram
laudati Summi Pontificis fel. regn. Ecclesiam suam (AAS
56, 1964, pp. 637-654) (LE 3211 j. Ceteris servatis de lore
jcrvandis; contrariis quibuscumquc nullatenus obsüotitai.
Datum Romae, cx aedibus Sacrae Congregationis, d. vn
Martii, in festo S. Thomae Aquinatis Ecclesiae Doctwfr,
a. D. mcmlxvhl—Gabriel Maria Cani. Garroxe, Pr&i
losephus Schroffer, Archlep. tlt. Voltum., a Ster.

In votis semper fuit Ecclesiae Praesulibus presbyteros
optimae spei ad id impellere ut theologicis scientiis altius
cognoscendis suaque investigatione augendis se totos de­
voverent, «in aedificationem Corporis Christi quod est Ec­
clesia». Ad quem assequendum finem, interdum Episcopi
3635
alicuius regionis cleri copia insignis ab Apostolica Sede im­
petrant ut theologica studia in suis clericorum seminariis
florentia, nova amplioreque conformatione collatis viribus
1968 MAR 1 l.-CONV. c. SALVATORE. AAS 60(1968) 382-384
evecta, academfcls honoribus decorentur, una Facultate
Theologica constituta ad quam lectissimi affluant magistri
Conventio inter Apostolicam Sedem et Salvatorisauditoresque ex dissitis quoque dioecesibus. Anno igitur
NAM RSMPUBLICAM DE VlCARIATV CASTRENSI
rep. sa. mcmlv, post inlernatlonalem Congressum Eucharistlcum ibi splendidissime celebratum, Archiepiscopus
Con ren io entre la Santa Sede y la Repùblica de El SaMtr
Barcinonensis α competente Dicastcrio Romanae Curiae
sobre jurisdicciôn ectexiâstlca castrense y asistencla relisu
huiusmodi sacrarum scientiarum domicilii erectionem sup­
de la Fuerza Armada y Cuerpos de Seguridad
pliciter postulavit. Re diligenter perpensa, attentisque aliis
rogationibus ab Hispaniae Ordinariis deinceps prolatis,
Sacra Congregatio de Seminariis et studiorum Universita­
La Santa Sedc y el Gobicmo de El Salvador, consideran­
tibus d. xxv m. lanuarii a. D. mcmlvii ad Emum Cardina­
do que es necesario proveer de manera conveniente v «ta­
lem Archiepiscopum Toletanum, Hispaniae Primatem, lit­
ble la mejor asistencia religiosa de los miembros militera
teras dedit quibus Hispanicorum Episcoporum Commissio
catôllcos de la Fuerza Armada y Cuerpos de Seguridad
ad sacra studia promovenda certior fiebat de quibusdam
Publica,
theologicis scholis iis aperiendis omnibus qui, sacra doctri­
Han decidi do con este objeto suscribir, y al efecto susna exquisitius imbuti, academicis S. Theologiae gradibus
cri ben el présente Convenio nombrando sus Plcnlpotencüdecorandi essent. Quas inter Facultas Theologica Barcino­
rios, a saber:
nensis (seu «Hispaniae scptentrionalis-oricntalis») praevi­
Su Santidad el Sumo Pontifice Paulo VL a Su Excelenda
debatur apparanda, incluso Theologico Studio Collegii
Monsenor Doctor Bruno Torpigllani,
Sancti Francise! Borgia academicis iuribus alumnis Socie­
El Présidente Constitucional de la Repùblica de El Sal­
tatis lesu reservatis fruente, ita ut praeclarorum magistro­
vador, Coronel Fidel Sdnchez Hernândcz, al doctor Alfredo
rum alumnorumque affluentia, bibliothecarum divitiis, ae­
Martinez Moreno,
dium amplitudine, maxime tandem periodicorum commen­
los cuales, después de haber canjeado sus respective
tariorum doctorumque voluminum editione ecclesiasticas
plenos poderes y hallândolos cn debida forma, han convescientias uberrime foveret. Omnibus plane compositis inter
nido en lo siguiente:
Episcopos Hispaniae septentrionalis-orlentalis et amice
Art. I. La Santa Sede érigé en El Salvador un Vicacollaborantes professores Societatis lesu atque Cleri Dioeriato Castrense para atender el cuidado espiritual de los
cesani, lineamenta concorditer praescripta sunt, et Con­
miembros militares de la Fuerza Armada, Cuerpos de Se­
ferentia Episcopalis Hispanica idem Sacrum Dicasterium
guridad y Cadctes que profesan la Religiôn Catôlica.
certins fecit Hispaniae Praesules commendare ac optare
Art. IL El Vicario Castrense y los Capellanes Militar»,
constitutionem «Facultatis Theologicae Hispaniae septenque requieran las necesidades del Servicio, ejercerân la
trionalis-orlcntalls» cx fusione Studii Theologici Patrum
asistencia espiritual de las personas mcncionadas en el ar­
Societatis lesu cum Studiis Theologicis tum Barcinonensi
ticulo anterior.
tum aliarum regionis Dioeceseon. Quapropter, benevole
annuente Ssiho D. N. Paulo div. Prov. Pp. VI, Sacra
Art. III. El nombramiento eclcslâstîco del Vicario Cas­
Congregatio pro Institutione Catholica, in Dei O. M. glo­
trense serâ expedido por la Santa Sede, previo camblo de
riam Ecclesiaeque decus, erigit crectamque declarat «ad
informaclôn con el Gobiemo de El Salvador, para désigna:
quinquennium ct experimentum» Facultatem Theologicam
una persona idônea, y, como miembro de la Fuerza Ar­
291 Hispaniae septenirlonalis-orientalis in civitate Barcino/nensi
mada, por el Poder Ejecutivo en el Ramo de Defensa. ;
a Sancto Paclano illustrata, cum potestate conferendi bacArt. IV. La Jurisdicciôn personal y espiritual del Vicalaurcatus gradus eis qui, post biennium philosophicum,
cario Castrense se ejerce sobre todas las personas mendo·
integrum quadriennium theologicum institutionale exerci­
nadas en el articulo primero, y se extiende a sus familias,
tationibus cursihusquc specialibus ampliatum absolverint;
personal doméstico y a todos los religiosos y civiles que de
licentiam vero eis qui, post examina bene superata de uni­
manera estable viva’n en los hospitales militares o cn otras
versa theologia, saltem per annum Integrum cursibus moînstituciones o lugarcs res erva do s a los militares.
nographicis atque scientificae investigationi operam dede­
Art. V. El Vicario Castrense presentart al Estado Ma­
rint, una ampliore dissertatione scripto prolata; doctorayor General dc la Fuerza Armada los nombres de los Catum tandem eis qui, post ulteriorem saltem annum scien­
pcllanes Militares para que el Poder Ejecutivo, en cl Ramo
tificae sub ductu magistrorum investigationis statutis nor­
de Defensa, emita cl acuerdo rcspectivo.
mis satis fecerint, ad dissertationem in primis quod perti­
net, quae vere ad scientiae profectum conducat, typis edi­
Art. VI. El Capcllân Militar que contravinierc a las
tam. Cum primus nunc annus decurrat novae huius Facul­
Leyes, Reglamcntos y Disposiciones espcciales que rigen
tatis, quae nonnisi post futurum quinquennium ad pleni­
la Fuerza Armada, quedart sujeto a lo dlspucsto por los
tudinem advehenda speratur, «Statuta» ab eadem Sacra
mlsmos.
Congregatione approbanda quibus singulae regulae ac nor­
La Autoridad Militar que imponga la sanciôn, darâ
mae, praesertim quod attinet ad regimen academicum,
cucnta al Vicario Castrense para su cumplimiento.
disciplinare, administrativum, professores cooptandos,
Art. VIL El Vicario Castrense podrt suspender o desalumnos seligendos ac scientificc erudiendos, cathedras
tituir. por causas canônicas, segiin la norma del Derecho
ct pericula, methodos investigationis, adhuc diligenter pa­
Canônlco, a los Capellanes Militares, debiendo comunirar
rantur. Stat i m autem cura Facultati erit lectissimos audi­
la providenda toinada al Poder Ejecutivo en el Ramo de
tores scientiis Illis Imbuere quas hodie «universitaria» di­
Defensa, quien, dc acuerdo con dicha providenda, los degnitas omnino exposcit, eos probe instituendo exempli
clarart en suspcnsiôn dc cmplco, en el primer caso, o les
gratia philosophia ac psychologia religionis, philosophia
darâ dc baja, cn cl segundo.
ac psychologia sermonis ac symbolism! religiosi, blbiicis
Art. VIII. El Vicario Castrense podrt inspcccionar perac semitlcis linguis, archaelogia proximi mediique Orien­
sonalmentc o por dclcgaciôn rccaida en capellanes milita­
tis, litteratura (ac «folklore») religiosa saltem proprii populi,
res, la sltuadon de! servicio religioso dc su dependence,
ethnologia ac anthropologia sub religioso respectu, ipsis
cn cl proprio lugar donde sc presta tal servido.
absolute aperiendo disciplinas pastorales, catcchctlcas, 11turglcas, funditus indagatas, sociographiam seu statist icam
Art. IX. Las funcioncs puramente militares de los Ca­
religiosam, oecumenlsmum cum singularum christ lanam m
pi lianes, quedartn determinadas de conformidad con lo
denominationum accurata notione, varias formas religio­
« stablccido en las Leyes, Reglamcntos y Disposiciones csnis superstitionis et Irreligionis In hodierno mundo graspcciales que rigen la Inslltuclôn.

5319

5320

'

1008 MAH 23

NORMAE SPECIALES SIGNATURAE APOSTOLICAE

Un Reglamento especial se claborarâ, con la asesoria
dei Vicario Castrense. /
Art X. La asistencla espiritual de las personas mendonadas en los articulos primera y cuarto, quedarâ regulada por las nonnas ccleslâsticas relativas a la materio.
Art. XL Sl surglerc alguna diflcultad en la interpretadôn y apllcaciôn del présente Convenio y de los respectivos
Reglamentos, las Altas Partes contratantes proccderàn de
cotnûn acuerclo a una amlstosa soluclôn.
Art. XII. El présente Convenio serâ ratificado de conformidad con las norrnas legales dc las Altas Partes contralanles, en el pluzo mds brève poslble, y entrerà cn vigenda
al veriflcane cl canje de los respectivos instrumentes de
ratlflcaciôn.
Este Convenio estarâ en vigenda, a inenos que una de
las Allas Partes contratantes lo denunclare con un afto
de onticipaciôn.
En fe de lo cual, los Plenlpotenciarios arriba nombrados firman el présenté Convenio, cn dos ejernplares
Igaalmcnte auténticos, en la cludad dc San Salvador, a
los once (lias del mes de marzo de mil novecientos sesenta
y ocho.—Por la Santa Sedc: Bruno Torpigliani. Por ej
gobierno de El Salvador: Alfredo Martinez Moreno.
Conventione Inter Apostolicam Sedem atque Salvalorianiun Rempublicam rata habita, die // mensis Iul i i anni
MCMLX VIII Ratihabitionis Instrumenta accepta et red­
dita mutuo /uerunt. Exinde, scilicet ab eodem nuper memorato
die, huiusmodi Conventio, inter Apostolicam Sedem atque
Saloatorianam Rempublicam icta, rigere coepit.

n. 3636

Art. 4. 5 1. Promotor Iustitiae, Defensor Vinculi, Subiecretarius. Votantes praediti sint oportet laurea doctorall In
utroque iure; Referendarii ornari debent saltem laurea doc­
toral! in lure canonico; Praepositus Cancellariae, praeter
lauream doctoralem in iure canonico, consecutus sit necesse
est diploma Advocati S. R. Rotae; omnes autem integritate
vitae et luris peritia eniteant.
g 2. Sive Votantes sive Referendarii sunt duodecim. In
quorum numerum admitti nequeunt Dicasteriorum Curiae
Romanae Officiales vel maiores vel minores.
Art. 5. Cursores et custodes Sedis Tribunalis assumuntur
laid probatae vitae, qui nominantur iuxta communes normas
servandas In Curia Romana.
Art. 6. Causarum patrocinium in utraque sectione susci­
pere possunt Advocati Sacri Consistorii et Procuratores SS.
Palatiorum Apostolicorum; admittuntur praeterea In sectione
prima Advocati S. R. Rotae; Immo, de peculiari Cardinalis
Praefecti decreto, in sectione altera Ildem admitti valent,
dummodo vere periti in re contentiosa administrativa.
Art. 7. § 1. Promissionem de secreto servando deque mu­
nere fideliter obeundo omnes praestare teneatur, initio suscepti
officii, praesente Notario, coram Cardinali Praefecto, vel, si
do inferioribus ministris agatur, coram Praelato Secretario.
§ 2. Praeter promissionem de qua In § 1, Advocati et
Procuratores, occasione admissionis ad patrocinandum in
Apostolica Signatura, praestare quoque debent, coram Cardi­
nali Praefecto, iusiurandum de non acceptandis emolumentis
legitima honoraria excedentibus.

Trr. IL

De singulorum

muneribus

Art. 8. Cardinalis Praefectus universo Tribunali praeest;
cura Secretario, Promotore Iustitiae, Defensore Vinculi quo­
ties Intéressé debeat, Subsecretario et Cancellariae Praeposito,
libellos examinat eosque admittit vel relclt; decernit qua ra­
Ada. Vido Ratihabitionem sub die 2 iul. 1968: LE 3673.
tione sit quaestio definienda; si casus ferat collegium ludi cans
constituit, designato Cardinali Ponente seu Relatore; deputat
Referendarium ad relationem conficiendam; Votantem ad
votum promendum pro rei veritate; itemque seligit Volantem
ad extendendam decisionem; subsignat rescripta gratiae vel
3636
decreta definitiva extra tramitem stricte iudicialem lata,
aliasve provisiones quae eidem reservantur.
Art. 9. Secretarius, sub ductu Cardinalis Praefecti, modera­
1968 MAR 23.-SECRETARIA STATUS, NORMAE. PART.*
tur universum Tribunal et omnia quae ad causarum expedi­
tionem pertinent; recipit libellos Cancellariae exhibitos, eosque
cum
Cardinali Praefecto ad normam art. 8 examinat; informa­
Normae speciales in Supremo Tribunali Signaturae
tiones requirit; formulam dubii coram Subsecretario concordati
Apostolicae ad experimentum servandae post Const.
mutare potest; disputationem oralem admittit; veniam con­
Ap. Pauli λ I «Regimini Ecclesiae universae»
cedit ut acta, defensiones, relationes, votantium scripta typis
imprimantur; in horum distributionem invigilat; resolutiones
dubiorum cura Notario subsignat; itemque sententiam origi­
nalem; exarandas curat, intra constitutum tempus, decisiones
I. ADPROBATIO
ad commissiones pontificias spectantes; rescripta gratiae cum
Cardinali Praefecto signat; lubet decisiones publicari per
Acta
Apostolicae Sedis; videt de deponenda pecunia deque
Summui» Pontifex Paulus VI, litteris Secrctariae Status
expensis; prospicit ut disciplinares normae ab omnibus mini­
die 23 Martii 1968 infrascripto Cardinali Pro Praefecto
stris
fideliter serventur.
missis, has Normas Speciales in Supremo Tribunali Signa­
Art. 10. § 1. Promotor Iustitiae Secretarium impeditura
turae Apostolicae servandas adprobare dignatus est ad
vel absentem supplet; intervenit in omnibus causis criminali­
experimentum.
bus; in causis contentiosis in quibus publicum bonum In discri­
men vocari potest; in causis ad alteram sectionem debitis ad
25 Martii 1968.—Cardinalis Dinus Staffa, Pro Prae/.
normam Const. Regimini Ecclesiae Cniccrsae, nn. 196-107
(LE 3588], atque dimicat pro justitia et veritate.
§ 2. Defensor Vinculi iura vinculi tuetur et intervenire
II. NORMAE SPECIALES SIGNATURAE
tenetur in causis in quibus agitur dc vinculo matrimoniali
vel judicialiter disceptatur dc sacra ordinatione vel dc obliga­
AI»OSTOUCAE
tionibus inde derivantibus.
§ 3. Tum Promotor Iustitiae tum Defensor Vinculi, d
I—DE CONSTITUTIONE ET MUNERIBUS
impediantur,
substituuntur a Votante, deputando a Cardi­
SUPREMI TRIBUNALIS
nali Praefecto.
§ 4. Uterque abstinere debet α muneris exercitio In ensibus
Trr. I. De constitutione Supremi Tribunalis
dc quibus in can. 1613 § 1, ct firmo can. 1614 j 3 quoad alios
Art. 1. § 1. Supremum Tribunal Signaturae Apostolicae
Tribunalibus administros.
constat duodecim S. R. E. Cardinalibus, a Summo Pontifice
Art. 11. Subsccrrtarius in cunctis adjuvat Secretarium;
nominatis, quorum unus, ab Eodem delectus, Praefecti mu­
munus explet ludicls Instructoris in causis quae a Tribunali
nere fungitur, auxilium ferentibus Secretario, Promotore
instruuntur, Idcoque ea praestat quae cum Instructione cau­
Iustitiae, Defensore Vinculi et Subsecretario.
sarum conectuntur, uti partes vel testes citare eosque excutrre,
dubia
concordare, terminos moderari ct alia eiusmodi.
§ 2, Signatura Apostolica constat duabus Sectionibus.
Art. 12. $ 1. Votantes munus obtinent Consultorum, qui
g 3. Cardinales ludices causas cognoscunt per collegia
designati In singulis casibus a Cardinali Praefecto, votum
quinque Membrorum, nisi Praefectus decreverit aliquam quae­
promunt
pro rei veritate, exhibendum Patribus Cardinalibus;
stionem deferendam esse Plenae Signaturae omnium Cardi­
oralem
discussionem
petere valent, cique assistunt; iubente
nalium qui Membra sunt Signaturae Apostolicae.
Cardinali I*racfccto, unus ex iis decisionis motiva extendit
J 4. ludices, quemadmodum Secretarius, Promoter lustieamque subscribit.
tiae. Defensor Vinculi et Subsecretnrlus abstinere debent a
§ 2. Omnes Votantes a munere cessant septuagesimo quinto
causa pertractanda In casibus de quibus in can. 1613 § 1.
netntis anno.
Art. 2. Praeter Secretarium sunt in Apostolica Signatura
Art. 13. Referendarii munus obtinent referendi in facio et
Promoter Iustitiae, Defensor Vinculi, Sub see cetarius. Prae­
fn
iure circa petitiones pro impetrandis commissionibus ailtsque
positus Cancellariae, qui, utpote Officiales maiores, a Summo
rescriptis. Praevia drputatione FTaefectl. ildem relationem
Pontifice nominantur; praeterea sunt duo saltem Notant;
conficiunt, petere possunt oralem disputationem eique addCustos tabularii et Bibliothecae; ProtocoUista cum adnexo
stere, suffragium habent consultivuni In quaestionum discus­
munere distributoris; Arcarius cum adnexo munere «Po­
sione;
a munere cessant septuagesimo quinto aetati» anno.
tionis litterarum; Scriptores; qui omnes
naii Praefecto, iuxta normas pro universa Curia Romana
Art. 14. Praepositus Cancellariae moderatur, sub ductu
Secretarii, officium Cancellariae. quod unicum est pro utraque
Custodi tabularii munus adnectitur Ratiocinatoris.
Signaturae Apostolicae sectione: Ideo recipit libellos et docu­
menta atque curat ut In protocollum referantur, antequam ea
d^* -i
2=»^
S^,rrtarlo! cu,tn<1“
Tribunali». r«ertpU.
decreta
et
decisiones
eorumque
exsecutioni
consuht; prospicit
nali Praefecto.

5321

5322

NORMAE SPECIALES SIGNATURAE APOSTOLICAE

η. 3036

ut epistolae et omnia acta, quae nomine Concellariae expediun­
tur, rite conficiantur eaque signat; parat mandata solutionis
vel exactionis; invigilat notariis cetcrisque ministris, protocollo,
tabulario, bibliothecae.
Art. 15. Notarii utriusque sectionis Signaturae Apostolicae
publicam fidem faciunt de actis coram se gestis; dicunt fideli­
tatem exemplarium cum autographo; declarationem edunt de
statu actorum quo causa Invenitur; exsecutioni tradunt deci­
siones vel decreta; adsistunt excussioni partium vel testium,
necnon interrogatoriis peritorum, quorum responsiones integre
et fidelissime scripto consignant et perlegunt, atque, mentione
facta de iis quae mentione digna sunt, cum Indicé subsignant;
praesto sunt Secretario in epistolis parandis (vulgo: minuta);
sedulo cavent ne mendae In scripturam Irrepant; In Kalcndario
notant diem assignatum actis ponendis; eorum senior nomi­
natione vicem gerit Praepositi Can cellari ac ad tempus absentis.
ArL 16. Inferiores ministri munera explent eis propria,
iuxta normas communes Curiae Romanae.

II — DE SECTIONE PRIMA
Trr. III. De

competentia

Art. 17. § 1. Sectionis primae Supremi Tribunalis est invi­
gilare pro munere suo Iustitiae ad normam SS. Canonum ad­
ministrandae, ideoque rectae iurlsprudentiae tuendae.
§ 2. Per eandem sectionem Signatura Apostolica ludlcat:
1) De querela nullitatis contra sententiam rotalem, prout
indicatur in art. 19; 2) De expostulatione pro restitutione in
integrum, servatis quae luxta art. 20 servanda sunt; 3) De
recursibus adversus sententias rotales in causis de statu per­
sonarum, quas ad novum examen Sacra Rota admittere re­
nuit; 4) De exceptione suspicionis contra aliquem Sacrae Ro­
tae Auditorem, ad normam art. 21; 5) Dc violatione secreti,
ac de damnis nb Audit oribus Sacrae Rotae Illatis eo quod
actum nullum vel iniustum posuerint; 6) De recursu contra
Advocatos vel Procuratores immodica honoraria exigentes.
Art. 18. VI potestatis administrativae, forum iudiciale
respicientis, ad hanc primam Sectionem etiam pertinet:
1) Cognoscere de lis quae Signaturae Apostolicae per Concor­
data inter Sanctam Sedem et varias Civitates tribuuntur;
2) Videre de petitionibus per supplices libellos ad Ssrhum
porrectis ad obtinendam causae commissionem apud Sacram
Rotam; 3) Prorogare competentiam tribunalium, etiam pro
causis matrimonialibus constitutorum; 4) Extendere forum
peregrinorum In Urbe ad processus nullitatis matrimonii, quo­
ties extraordinaria adiuncta et gravissimae causae concurrant;
5) Solvere conflictus competentiae qui enasci contingant apud
tribunalia Inferiora, ad normam can. 1612 § 2; 6) Erectionem
curare tribunalium regionalium vel Interregionalium.
Art. 19. § 1. Querela nullitatis contra sententiam rotalem
proponi potest in casibus enumeratis in cann. 1892 el 1894,
dummodo vilia Ibidem recensita manifeste appareant. In
dubio, recursus fundamento destitutus habendus esL A limine
recursus re Icitur, quoties defectus legitimi mandati sanatus
est ad normam paragraph! sequentis.
S 2. Vitium In mandato procuratorio sanatum habetur ob
appellationem interpositam ab Ipso actore, sive per se sive
per Procuratorem, adversus quamlibet sententiam, antequam
altera pars nullitatem opposuerit; aut generatim ob actum
quemlibet actoris ante querelam nullitatis positum, unde
sanatio per ratihabitionem colligatur.
I 3. Querela nullitutls produci potest non solum contra
sententiam definitivam, verum etiam adversus intcrlocutoriam, a Sacra Rota quomodocumque emissam, dummodo ta­
men gravamen inde sit oriturum irreparabile per definitivam
sententiam, aut Ipsa sententia vim habeat definitivae.
t 4. Quoad tempus intra quod querela proponi potest,
serventur can. 1893 et 1895.
J 5. Sl contra eamdem sententiam rotalem querela nullltalis cum appellatione cumuletur, illa coram Signatura, haec
coram turno superiori Sacrae Rotae proponenda est. Sed de­
finitio querelae, ut par est, definitionem appellationis prae­
cedere debet.
Art. 20. g 1. Petilio restitutionis In integrum fit Intra
temporis spatium et propter causas quae in can. 1905 Indi­
cantur.
Î 2. Voluntaria exsecutio rei ludlcatae post sententiam
definitivam ultimi gradus, minime extinguit ius petendi atque
obtinendi a Signatura Apostolica restitutionem in integrum.
1 3. Petitio restitutionis In integrum, sententiae exeeutionem nondum inceptam suspendit. Sl tumen suspicio sit ex
f robabllibus indiciis petitionem factam esse ad moras exscculonl nectendas, ludex decernere potest ut sententia exsecu­
tioni demandetur, assignata tamen restitutionem petenti
klonea cautione ut, sl restituatur in Integrum, indemnis flat
(cnn. 1907).
Art. 21. I 1. Suspicionis exceptioni contra aliquem Audi­
torem S. Romanae Rotae, locum praebent motiva in can.
1613 | 1 recensita.
I 2. Proposita exceptione de merito causae, admitti nequit
exceptio suspicionis contra Auditorem, nisi argumentum sus­
picionis posterius innotuerit.
Art. 22. Terminus intra quem causa, ad Supremum Signa­
turae Apostolicae Tribunal ex commissione Sstfii
inchoari potest, est trimestre a die obtentae commissionis.
5323

1060 MUI 23

Pars I: In querela nui liratis et reetitutlone in laterum
Tit. IV.

De

iudicxau ratione procedendi

Caput I: Dc recursu ac cius admissione vel rt lectione.
Art. 23. Libellus exhibetur Secretario per CaneeUsrte
Praepositum, allegatis exemplari authentico sententiae 1rs·
pugnatae, mandato procuratorio el apocha certae summae ia
cautionem traditae arcario.
Art. 2-1. Summa pecuniae de qua in art. 23 cedit aerario
Sanctae Sedis, si recursus reiciutur, ab expensis subdocliur.
si recursus admittatur.
Art. 25. Acceptum libellum eiusque adnexa documenti
Cancellariae Praepositus in fasciculum colligit, quem, la sp
positum librum relatum et numero signatum, ad Secrttartua
remittit, ut. per decretum adversae parti notlflcandum ter­
minum is constituat ad animadversiones contra retunsa
Tribunali sublidendas; secus contumaciter procedendam.
Art. 26. $ 1. Notification!* actus exaratur a Notario, <pu
post Secretarium signat sigilloque Tribunalis actum commuait
$ 2. Ad validitatem exemplaris, parti vel eius procurakri
tradendi, satis est subsignatio Notarii et sigillum Tribunalis.
Art. 27. $ 1. Notiflcationes omnes transmittuntur per
cursorem ipsius Supremi Tribunalis vel, sl agatur de parte
quae extra Urbem commoretur, per litteras commendatu et
cum syngrapha receptionis.
$ 2. Cursor fidem facit, in calce Ipsius actus, peractae
traditionis.
$ 3. Quoties Ignoretur locus ubi commoratur persona cui
tradendus est actus. Secretorius Id fleri iubcat per Curiam
dioecesanum aut per alia media quae necessaria vel opperta·
na In casu videantur.
Art. 28. Elapso termino parti conventae constituto ad
iura sua deducenda contra recursum, neque ab ipsa parte
conventa productis animadversionibus, Secretarius, nlslcrasuerit per novum decretum renovari citationem, procedere
potest ad ulteriora.
Art. 29. Per Secretarii decretum explanationes, in lore
et in facto, pro rei opportunitate exigi possunt, sive ab actore
sive a convento; culus decreti notificatlo fleri debet parti a
qua deductiones exquiruntur, quin ius sit alteri parti quMquam obliciendi.
Art. 30. $ 1. Praeter deductiones de quibus In art. 29,
Secretarius, quo facilius et accuratius recursus naturam et
rationes cognoscere valeat, a S. R. Rota acta omnia, quae
praecesserunt, requirat.
< 2. Ipsius Secretarii est. sl id ccnsuerit, exquirere insuper
votum unius aut plurium Votantium, itemque Prornoloru
Iustitiae, et, in re matrimoniali. Defensoris Vinculi; vel etian
partibus, per legitimam citationem, diem dicere, ut coram se
de recursus rationibus oretenus disputent. Indicatis tamen
argumentis quibus discussio contineatur.
Art. 31. Utrique vel alterutri parti fas est discussionem
oralem, per scriptam Instantiam, exposcere a Secretario, qui,
decreto Inappellabili, iudicabit tum de admissione discussioni»
tum de eius argumentis in instantia propositis.
Art. 32. Partium rationes In discussione orali ob earamdea
Advocatis explicantur, firma tamen facultate Secretarii,
praesertim in causis criminalibus, arcendi actorem Ipsum
vel conventum.
Art. 33. J 1. Oralem disceptationem moderatur Secretarius,
praesente huius Sectionis Notario, qui argumenta α partibus
prolata fideliter in scriptis refert.
f 2. Discussioni praeterea intéressé possunt, lubente Secre­
tario, unus aut duo violantes vel etiam Promotor Iustitiae aut
Defensor Vinculi, qui, cum omnibus praesentibus et Notario,
actum subsignant.
Art. 34. Si qui In orali discussione ab ordine discesserit
aut reverentiam debitam Supremo Tribunali non adhibuerit,
congruis poenis mulctabitur per Secretarii decretum.
Art. 35. Cardinalis Praefectus, intervenientibus Secretario,
Promotore Iustitiae, Subsecretario, Votante, et, sl ca»u»
ferat. Defensore Vinculi, die constituta decretum edit admis­
sionis vel reiectlonis recursus, ad normam luris α Secretario
et Notario notiflcondum omnibus quorum Interest.

Caput II: Dc tills contestai lone.
Art. 36. Si recursus admissus fuerit, recepta decreti noti­
fication?, parti dlligentiori relinquitur apud Subsecretarium
Instare, ut dies praefigatur ad litis contestationem et dubia
proponere.
Art. 37. Decretum quo Subsecretnrlus citat partem ad­
versam ad litis contestationem, parti instanti notlflcatur,
Itemque Promotor! Iustitiae et Defensori Vinculi, sl eorum
officia Id reposcant.
Art. 38. Si partes non comparuerint vel de dubiis propo­
nendis Inter se minime conveniant, Subsecretarius vel In alium
dlern litis contestationem prorogat vel controversiam remittit
Iudicio Secretarii, qui quaestionem incldentalem promovet,
suo decreto dirimendam.

c°nJeslaUoni· praeter Subsecretarium et

5324

normae speciales signaturae apostolicae

1968 MAR 23

Art 40 ί 1. In casu quercine nullitatis vel restitutionis
In Integrum, dubium unicum concordandum est: an sit nulla
untentio] aut: an sil locus rest (lut Ion I in integrum.
I 2. In aliis causis ct recursibus, quae a Signatura Apoitolica ludlcantur, dc diversis dubiis concordandis quaestio
esse poterit.
Art. 41. In actu contestationis litis decernitur etiam quae
pecuniae sumnui h partibus sol vendu sil» taincjuiim depositum
ud expensarum judicialium cautionem; Itemque terminus
prurstltultur ad defensione» atque documenta exhibenda.
Art. 42. Dubiorum formula reformari nequit, nisi servata
ratione procedendi, de qua In art. 38.
Art. 43. Sl agatur dc recursu pro restitutione in Integrum
advenus sententiam quae In rem judicatam transierit, pars
recurrens cogi potest ad integrum depositum pro expensis
faciendum. At, causa absoluta. Tribunal constituet quamnam
rccunlae summam quisquis solvere debeat, et on aliquid
decurrenti sit restituendum.

Caput III:

De discussione sive scripta sive orali.

Art. 41. Praemissa, sl casus ferat, causae Instructione, per
Subsecretarium expedienda, terminus a Secretario praefinitur,
ad exhibenda documenta et defensiones itemque Votum emit­
tendum pro rei veritate a Promotore Iustitiae et a Votante,
atque insuper ad animadversiones a Defensore Vinculi, sl
interfuerit, exarandas.
Art. 45. Defensiones et documenta praebenda sunt saltem
quadraginta diebus ante defensionem causae; distribuenda
autem saltem triginta quinque diebus ante definitionem;
responsiones vero exhibendae saltem vigintl diebus et distri­
buendae saltem quindecim diebus ante ipsam causae defini­
tionem.
Art. 46. Defensiones et responsiones nonnisi de licentia
scripta Secretarii Imprimi possunt.
Art. 47. Documenta deponenda sunt penes Cancellarium
Tribunalis, ut ibidem, collecta in fasciculo, indice communito,
examinari possint a partibus; quae autem typis sunt impri­
menda, in authentico exemplari sunt a Praeposito Cancellariae
exquirenda.
ArL 18. Subsecretarius curat ut ad Cardinalem Ponentem
seu Relatorem transmittuntur acta omnia originalia, quae ad
causam referuntur, una simul cum responsionum exemplaribus.
Art. 49. § 1. Secretarii est singulis Patribus Cardinalibus,
collegium ludicans constituentibus, saltem quindecim diebus
ante causae definitionem, una cum responsionibus transmit­
tere cx officio fasciculum in quo status juridicus causae expo­
natur et summaria a partibus adducta compleantur, additis,
scilicet, documentis quae necessaria atque opportuna videantur
ad causam satius illustrandam.
§
.Quod
<IUAS cx Votantibus vel Promotor Iustitiae
aut Defensor Mnculi, post editos defensiones et responsiones
α partibus, novas animadversiones addere existimaverit, eae
In summario additional! ex officio Patribus Cardinalibus trans­
mittantur saltem decem diebus ante causae definitionem.
ArL 50. Responsionum distributione, conclusum in causa
reputatur; admitti tamen etiam tunc potest, in rosu exceptio­
nal! et extraordinario, discussio oralis, a Cardinali Ponente
seu Relatore requirenda per scriptam instantiam, rationes
explanantem invocati beneficii et singula capita describentem
de quibus disceptandum sit.
Art. 51. Decretum Cardinalis Ponentis seu Relatoris, quo
discussio oralis, ad normam art. 50, admittitur vel reicitur,
est Irrevocabile, atque partibus notificatur, adiectn citatione,
si discussio fuerit concessa, in diem constitutam ct designato
disceptationis loco.
ApL 52. Discussio oralis angustiori termino quam quinque
diebus ante causae definitionem haberi nequit, eiusque acta
sunt n Notorio dc mandato Secretarii, na Cardinalem Po­
nentem seu Relatorem statlm transmittenda, cum documentis
productis, $1 quae fuerint.
ArL 53. Omnino prohibentur, non aliter ac informationes
orales ad ludices, scripturae ex gratia legendae atque generatlm quaevis distributio defensionum aut responsionum ap­
probatione Secretarii carentium et per tramitem Notorii
haud facta.

Caput IV:

De Sententia.

Art. 54. § 1. Conventus Patrum Cardinalium, nemine alio
aditante, causam definit. Hacc definitio, quae jpartem dispolitlvnm sententiae constituit, scripto a Cardinali Ponente seu
Relatore redigitur, α singulis Patribus subsignatur et statlm
Secretario traditur.
I 2. Decisio Cardinalium ludicum. tum S. R. Rotae tum
partibus notificatur. per actum subsignatum α Secretario ct
a Praeposito Cancellariae, necnon sigillo Supremi Tribunalis
munitum.
Art. 55. S 1. Sententia Supremi Tribunalis vim suam
habet, quamvis rationes in facto et in iure non contineat
< 2. Nihilominus sive ad Instantiam partis sive ex offlcio,
>1 re. postulet, Supremum Tribunal edicere
rationes n Votante scripto exponantur (cann. 16(k>, IS»· S J)·
| 3. Votans qui rationes
*χΚ21ΐηΣΐ/ Prariecto
sumitur qui processui interfuit vel alius a Cardinali l*rarfect<
'Γη quolibet «»u deel.lo. Intn. triginta die* eaaranda.

5325

n. 3636

iisdem verbis» quibus n Patribus Cardinalibus concepta fuit»
mentem Judicum fideliter referat, atque adprobatloni Cardi­
nalis Ponentis seu Relatoris subiciatur.
Art. 56. Secretarii est curare ut decisio edatur Intra tem­
pus In art. 55 § 4 constitutum, quod congrue prorogare,
scripto decreto, potest, sl nimis grave sit terminos observari.
Art. 57. 8 1. Decisio, praeter causae historiam desumptam
n statu Juridico de quo in art. 49 § 1, continere debet litis
contestationem seu dubia concordata, responsiones, decre­
tum circa expensas ct mandatum exsecutlvurn.
§ 2. De eadem sententia, a Secretario subsignata, fidem
facit Cancellariae Praepositus, adiccto sigillo Tribunalis.
3. Quoties decisio sit extendenda a Votante, ab eodem
Ignatur necnon a Secretario sub verbo «visa· atque a
Cancellariae Praeposito.
S 4. Sententia in actis Cancellariae asservatur, atque ex
illa Notarii Tribunalis exemplaria in forma authentica, ser­
vatis servandis, conficere possunt.
Art. 58. j 1. Sententia Intra bimestre a definitione causae
publicanda est, ad normam can. 1877 C. I. C.
§ 2. Contra Sententiam Signaturae Apostolicae non est
locus appellationi, salvis articulis 77 et 82.
S 3. Nullitate declarata aut concessa restitutione, nisi
Summus Pontifex aliter providerit, causa remittitur ad S. R.
Rotam ut, iuxta suas normas, de merito iudlcet (can. 1604 j 3).
Art. 59. Lata sententia, arcarius expensarum rationes pro
singulis partibus litigantibus expediet, luxta decretum de quo
in art. 57 § 1.

L

Pars II: In reliquis competentiae capitibus.
Caput I:

In I armait examine sententiae.

Art. 60. lubente Cardinali Praefecto, ad Secretarium
spectat curare ut sententiae latae pro nullitate matrimonii
effectus civiles obtineant apud illas Nationes, quae de hac re
conventionem cum Sancta Sede inierunt.
Art. 61. Sl nihil contra sententiam oblciendum sit. Secre­
torius decretum parat, quod a Cardinali Praefecto et ab Ipso
subscriptum, alterutri parti traditur ut, una cum Secretarii
litteris, competenti tribunali civili exhibeatur.
Art. 62. Si dubium oriatur circa sententiae, ratione com­
petentiae ludicum, citationis, mandati aut contumaciae partii
legitimitatem, quaestio examini alicuius Volantis subicituret.
audito Defensore Vinculi, definitura Cardinali Praefecto, inter­
venientibus Secretario, Promotore Iustitiae. SubsccrrLtrio,
Votante et, si casus ferat, Defensore Vinculi. Si reapse senten­
tia illegitima apparuerit. Cardinalis Praefectus quid faciendum
sit decernit.
Art. 63. Cum agitur de dispensatione matrimonii rntl el
non consummati analoga proceditur ratione.

Caput II:

In iudicio de nova instantia.

Art. 64. Recursus ad obtinendam novam Instantiam post
duas sententias conformes in causis de statu personarum,
introducitur servatis normis de quibus in art. 23 et sqq.
.Art. 65. Intra brevem terminum, a Secretario praesti­
tuendum. pars recurrens rationes petitionis to lure et in facto
illustrat; Defensor Vinculi animadversiones exarat; Votans
scribit pro rei veritate.
Art. 66. Die constituta. Cardinalis Praefectus, Interve­
nientibus Secretario, Defensore Vinculi, Subsccrctario et Vo­
tante, beneficium novae instantiae, suo decreto, concedit vel
denegat.
Art. 67. Decretum, a Secretario et Notario subscriptum el
sigillo Tribunalis munitum, partibus notificatur nd nonnum
art. 58, et insuper, si petitum beneficium concessum fuerit.
Decano S. R. Rotne per Secretarium significatur.

In exceptione suspicionis et conjlictu
competentiae inter tribunalia in/erioru

Caput III:

Art. 68. In exceptione suspicionis de qua In can. 1603 )
1, 2.· et In conflictu competentiae de quo In can 1603 Î 1, 6.·,
recursus Introducitur, servatis normis statutis in arL 23 et
sqq.; Insuper per Subsecretarium Informationes opportunae
colliguntur et brevis instructio praemittitur.
Art. 69. Intra terminum decem dierum exhibentur α
partibus memorialia; deputatur Referendarius qui relationem
paret Intra decem dies atque unus vel plures Votantes pro
voto edendo intra Idem temporis spatium, quod praestituitur
quoque Promotor! Iustitiae et Defensori Vinculi, «i Interfuerit.
Art. 70. Cardinalis Praefectus, intervenientibus Secretario,
Promotore Iustitiae, Sub secretario et. sl casus ferat, etiam
Defensore Vinculi atque Votant·, rem expeditissime definit.
Art. 71. Decisio n Secretario et Notario subscripta, ac
sigillo Tribunalis munita, lubente Cardinali Praefecto, rationes
in hire et in facto continere potest, a Votante redlgmda*.
Art. 72. In exceptione suspicionis. Signatura Apostolica
inappellabill sententia definit utrum locus sit necne recusa­
tioni Auditoris; decisionem mittit ad S. R. Rotam, ut luxta suas
Norma» procedat. Auditore, contra quem exceptio mota fuit.
In Turno manente vel excluso.
Art. 73. Decisio notificatur ad normam art 58.

5326

NORMAE SPECULES SIGNATURAE APOSTOLICAE

n. 3636

Caput IV:

In causis contra Auditores Rotales.

Art. 74. In causis contra Auditores Rotates, processus
evolvitur iuxta titulum XIX Libri IV Codicis Iuris Canonici.
Art. 75. Interveniunt semper Premotor Iustitiae et Vo­
tans, servatis normis in articulis 44-47 quoad documenta et
defensiones statutis.
Art. 76. Sententia fertur ad normam art. 1
2-3 a Collegio
Cardinalium Indicum et publicatur ad normam art. 58.
Art. 77. $ 1. In causis contra Auditores Rotales, firmo
art. 51, datur facultas appellandi contra sententiam primae
instantiae Signaturae Apostolicae.
$ 2. Indicium autem appellationis obtinetur ab eodem
Tribunali Signaturae Apostolicae Intra terminum a can. 1881
statutum, et analoga ratione ac in prima instantia evolvitur.
Caput V:

In recursibus conJra Advocatas et Procuratores.

Art. 78. Recursus contra Advocatum ct Procuratorem
immodica emolumenta exigentem, documentis instructis aliisve
mediis probationis saltem descriptis, exhibetur Secretario per
Cancellariae Praepositum.
Art. 79. Decreto Secretarii recursus notificatur iis quorum
Interest, atque assumptis per Subsccretarium informationibus
et audito Advocato denuntiato, acta traduntur Promotori
Iustitiae, atque deputatur Votans qui votum exaret pro rei
veritate.
Art. 80. Quoad defensiones et responsiones normae ser­
vantur statutae in articulis 44-47.
Art. 81. Decisio ferenda est ad normam art. 1 § 2» a Col­
legio Cardinalium ludlcum et publicatur servato art. 58.
Art. 82. Relate ad appellationem, heic etiam viget art. 77.
Caput VI: De expensis iudicialibus et proventibus Patronorum.

Art. 83. $ 1. Proventus Procuratorum et Advocatorum
describuntur in tabellis conficiendis quarto quoque anno.
§ 2. Exceptiones contra Advocatos et Procuratores, im­
modica exigentes emolumenta, cognoscuntur servatis articu­
lis 78-82.
Art. 81. Inappellabili Secretarii decreto, exsecutiva formu­
la praedito, rata habetur aut imminuitur quaelibet proven­
tuum supputatio.
Art. 85. Expensae pro actis ac decretis reguntur Titulo
XVI Libri IV C. I. C.

196« ALUI 23

§ 2. Si Cardinalis Praefectus, opportunis praehabltli in­
formationibus ct intervenientibus Secretario, Promotore Iustitiae, Defensore Vinculi, Subsecretario atque Votante vel
Votantibus qui rei studuerunt, decernat tribunalia regionalia
vel interregionalla alicubi esse erigenda, iubet parare Decretam
erectionis cum relativis normis, ut approbationi lubiclatnr
Summi Pontificis.

De vigilantia rectae administrai Ion i Iustitiae.

Caput II:

Art. 93. Praevia denuntiatione S. R. Rotae, vel Tribunalis
appellationis, vel partis aut testis, vel praevia accusatione a
Promotorc Iustitiae instituta, fasciculus de quo in art. 25, a
Cancellariae Praeposito collectus ct in libro relatus atqne
numero signatus, traditur, per Secretarium, Cardinali Prae­
fecto. qui. prachabito voto l*romotoris Iustitiae nccnon Vo­
tantis, lisque cum Secretario, Defensore Vinculi, si casus ferat,
ct Subsecretario intervenientibus, decernit opportunas Inquisi­
tiones vel in acta. vel. per Inspectionem, in ipsa tribunalia
eorumque agendi rationem, editas sententias, observantiam
legum processualium.
Art. 94. Inspectiones de quibus in superiore art. 93, gra­
vibus de causis, etiam ex officio, seu nulla praevia denuntia­
tione, iuberi possunt a Cardinali Praefecto, una cum quatuor
Patribus Cardinalibus, membris Apostolicae Signaturae.
Art. 93. Cardinalis Praefectus, actis inquisitionis vel In­
spectionis perpensis, exquisitis volis Promotoris Iustitiae et
\olantis, et. si casus ferat, animadversionibus Defensoris
Vinculi, rem decidendam remittit Collegio Patrum de quo
In art. 94.

Ill—DE

Tit. VI.

SECTIONE

De competentia

ALTERA

sectionis alterius

Art. 96. Per sectionem alteram Signatura Apostolica
cognosciL 1) contentiones ortas ex actu potestatis administra­
tivae ecclesiasticae, ad eam delatas ob Interpositam appella­
tionem seu recursum ndversus decisionem competentis Dl·
easterii, quoties allegetur tegis violatio; 2) conflictus competen­
tiae inter Dicasteria Sedis Apostolicae; 3) negotia administra­
tiva Ipsi delata a Romanae Curiae Congregationibus; 4)
quaestiones eidem commissas a Summo Pontifice.

Tit. VII.

De

ratione

Caput I:

procedendi in sectione altera

Normae praei iminares.

Art. 97. Processus coram sectione altera evolvuntur sub
secreto erga omnes, exceptis partibus earumque Patronis, qui
possunt acta, post earundem publicationem. Inspicere atque
Caput I: In impetranda causae commissione vel alia
notulas sumere, itemque obtinere authentica exemplaria, de
gratia in ordine ad iustitiam administrandam.
licentia Cardinalis Praefecti, et praevia scripta instantia,
Art. 86. Ad Impetrandam causae commissionem apud S. R.
motlvis suffulta, auditoque Secretario ct Promotore Iustitiae.
Rotam vel aliam gratiam in ordine ad iustitiam administran­
Art. 98. 5 1. Huius sectionis decisiones inspicere vel earumdam, per Cancellariae Praepositum exhibetur Secretario pe­
dem transcripta exemplaria obtinere possunt partes aliique
titio, in qua etiam rationes petendi exponuntur, atque docu­
au i justam causam ad hoc probent coram Secretario, duminomento, sl casus ferat, allegantur.
o ne Cardinalis Praefectus, sive ad Instantiam partis sive
Art. 87. § 1. Petitio notificatur parti adversae et reliquis
ex officio, lussent decisionem sub secreto servandam esse
quorum interest, ut intra tempus in notlflcationc statuendum,
erga tertias personas.
exhibeant, si quae habeant, suas animadversiones et docu§ 2. Tamen, etiam In hoc casu, facultas decisiones Inspi­
menta.
ciendi. vel exemplaria obtinendi, ita circumscribitur limitibus
I 2. Subset re tari us. iubente Secretario, petitionem, simul
ut solus Cardinalis Praefectus eam concedere possit, perpensis
cum receptis documentis, informationibus, deductionibus tra­
motlvis ab instante allatis et audito Secretario.
dit Referendario, qui scriptam conficit relationem, ubi. praeter
Art. 99. § 1. Partes possunt stare in iudido solummodo
speciem facti, exponuntur rationes Ln iure et in facto hinc
per Patronum.
inde deductae.
§ 2. SI pars, quavis de causa, non constituerit sibi patro­
Art. 88. $ 1. Cardinalis Praefectus, intervenientibus Secre­
num a sectione altera Signaturae Apostolicae admissum,
tario, Promotorc Iustitiae. Subsecrrtnrio. Referendario el, sl
Secrctarius cum invitat ut aliquem defensorem pro sua fi­
casus ferat. Defensore Vinculi, decernit utrum petitio de­
ducia nominet. Intra tempus taxalive ad hoc determinandum.
ferenda sit Summo Pontifici pro gratiae concessione.
§ 3. Quod sl pars intra statutum terminum invitationi non
$ 2, Si decisio fuerit affirmativa, idem Cardinalis Praefectus
obtemperaverit. Ipse Secrctarius ex officio ad nominationem
eam subicit Summo Pontifici, qui, audita relatione, gratiam
procedit.
concedit vel denegat, atque, si casus ferat, ipsi Supremo Tri­
S 4. Patroni, sive α parte sive ex officio constituti, valent
bunali exsequendam committit.
ponere et recipere, loco partis in causa, omnes actus proccsArt. 89. ft, Commissionis concessio vel denegatio, ex
suates qui non sint ex rei natura ipsi parti reservati; al non
audientia Ssmi, decreto Signaturae denuntianda est S. R.
valent actus ponere qui iuri de quo controvertitur praejudi­
Rotae, partibus et iis quorum interest.
cium ferant, nisi de speciali ipsius partis mandato.
i 2. Inde a subscripta commissione, potestas S. Rotae
Art. 100. 5 1. Beneficium patrocinii cx toto vel ex parte
adqulslta est, nec cessat vacante Sede Apostolica, quamvis
gratuiti apud sectionem alteram concedit suo decreto Cardi­
nondum ad S. Rotam fuerit transmissa.
nalis Ponens scu Relator, auditis Secretario ct Promotore
$ 3. Decretum quo alia gratia conceditur vel denegatur,
Iustitiae.
eum iis quorum Interest communicetur.
g 2. Decretum dc quo in superiore paragraphe, subscribit
etiam Secrctarius; Notarius autem debet illud, sua signatione
Art. 90. I 1. Petitione a Signaturae Cardinali Praefecto
retecta utpote fundamento destituta, ille culus interest potest
munituro, noti fica re.
ad eumdem Cardinalem Praefectum recurrere, novis adductis
Art. 101. § 1. Expensas processus et Patronorum proventus
documentis vel argumentis, ut res ln examen iterum revocetur.
in sectione altera solvit Secretorius, e deposito attingens quod
partes apud Cancellarium Signaturae Apostolicae constituere
f X Audito Votante, qui votum exarat pro rei veritate,
tenentur. Ratam taxum expensarum processuallum et pro­
necnon Referendario, qui novam exhibet relationem. Cardi­
ventuum Patronorum singulis ln casibus determinat Collegium
nalis Praefectus, intervenientibus Secretario, Promotorc luindicans vel, sl processus ad decisionem definitivam non per­
stitiae. Subsecretario. Votante. Referendario et, si casus ferat.
venerit. Cardinalis Praefectus.
Defensore Vinculi, decretum edit quod, si adhuc petitionem
reiciat, est definitivum.
1 2. Si concessum fuerit beneficium gratuiti patrocinii,
expensae proccssuales et congrua retributio Patronis debite,
Art. 91. Eadem rallo procedendi servatur in casibus de
sumuntur cx pecunia hunc in finem in arcam deferenda
quibus in art. 18, nn. 3.·, 4.·.
(Fondo gratuito patrocinio).
Art. 92.1 1. Signaturae Apostolicae est curare ut tribunalia
Art. 102. § J. Termini actis processuallbus statuti sunt
regionalia vel Interregionalla erigantur. In locis ubi recta et
ordinatori!, nisi expresse peremptorii declarentur.
sollicita administratio iustitiae Id postulet.

Tit. V.

5327

De administrativa ratione procedendi

5328

NORMAE SPECIALES SIGNATURAE APOSTOLICAE

n. 3038

1968 ΠΜΙ 23
tronum vel ad deductiones aut documenta producenda, quae
utilia sibi videantur pro causae definitione.
§ 2. Hoc tempore elapso, Secrctarius Integram positionem,
cx officio confectam, circa instantiam suspensionis tradat
Promotorl Iustitiae, cumque Invitet ut votum suum promat
intra ulteriorem terminum decem dierum ab eadem positione
accepta.
3. Suspensio exsecutionis decisionis Impugnatae concedi
denegari debet intra et non ultra terminum sexaglnta
dierum ex quo recursus ct adnexa instantia ad Cancellariam
pervenerint.
Caput II: Halio procedendi ln recursu adversus actus pu­
§ 4. Sl sectio altera Signaturae Apostolicae censuerit
blicae Administrai Ionis ecclesiasticae.
suspendendam esse exsecutionem impugnatae decisionis, de­
cretum suspensionis quam expeditissimo tramite, Secrctarius
Art. 191. Ad obtinendam decisionem alterius sectionis
notificet Auctoritati ecclesiasticae competenti, ut, nulla mora
Sknaturae Apostolicae in controversiis dc quibus agitur in
intcriecta, ad effectum deducatur.
art. M, n. 1, opus est recursu, secundum communes normas
Art. 114. § 1. Sl mandatum a recurrente conferatur Pa­
proctwuales exarando (cfr. can. 1706 ss.).
trono post exhibitum penes Cancellariam Signaturae ApostoArt 105. $ 1. Recursus Cancellariae exhibendus est intra
llcac recursum, sed ante elapsum terminum pro exhibitione
terminum peremptorium triginta dierum a die qua decreta
actorum et documentorum de quibus in art. 112, Patronus
vel acta quae impugnantur notificata sunt, vel a die qua
impetrare potest a Secretario terminum computandum ab
constet recurrentem revera illa ad normam iuris novisse; sin
accepto mandato, vel ab eius notitia, si ipsum mandatum di­
minus. Intra eundem terminum peremptorium, recursus tra­
recte transmissum fuerit Cancellariae, ut exhibeat tum re­
dendus est officio publici cursus ut ad Cancellariam transmit­
strictum defensionalem nd illustrandum vel etiam, si casus
titur, ea quidem ratione ut exhibeatur syngrapha authentica
ferat, ad emendandum recursum porrectum a parte, tum
receptionis cum certa ndnotatione dici.
nova documenta quae forte censeat utilia pro recurrentis
ί 2 Haec syngrapha nb eo cuius interest actis ndnecti
defensione.
debet
§ 2. Semper vero fas est recurrenti petere a Secretario
§ 3. Signatura Apostolica generali regula, ad quinquen­
facultatem porrigendi ulteriorem scripturam memorialem ad
nium valitura, terminos longiores potest statuere pro locis
declarandum vel emendandum recursum, licet a Patrono
extra Europam, in quibus peculiaris quaedam difficultas
exhibitum vel subsignatum, postquam inspexerit positionem
praepedit
media
communicationis;
huiusmodi
decretum
publi
­
ct documenta, sive ex officio sive pro parte, oblata ad normam
f
ci iuris flet insertione Ia officiali commentario *Acta Apostolicae
praecedentis art. 112 nb Auctoritate ecclesiastica et a quovis
Sed is*.
alio culus interest se opponere.
Art 106. Recursus Inscribendus est alteri sectioni Signa­
§ 3. In hujusmodi scriptura memoriali recurrens potest
turae Apostolicae et referre debet: 1) nomen et praenomen
proponere quoque additas rationes seu motiva recursus, quae
«currentis, domicilium vel locum residentiac, necnon titulum,
quidem deduxerit ex inspectis documentis ct actis vel collectis
n recurrens non nomine proprio, sed qua repraesentans agit;
ex officio vel productis a parte et ut supra depositis; itemque
i
actum seu decretum administrativum quod impugnatur
Instare potest ut facultas ipsi fiat exhibendi ulteriora docu­
et diem acceptae notificationis ad normam iuris; 3) summamenta in sui defensionem, quae necessaria visa sint post
nam factorum expositionem, rationes quibus nititur recursus,
deposita acta et documenta, vel ex officio vel pro parte. Haec
leges quae violatae asseruntur et conclusiones; 4) subscriptio­
autem omnia perficienda sunt intra terminum triginta dierum
nem partis recurrentis, vel Patroni mandato speciali instructi
ex quo Cancellaria communicaverit deposita esse acta illa et
et, in altero casu, eiusdem mandati notas (estremi), nisi ad
documenta.
calcem ipsius recursus mandatum sit collatum.
§ 4. Partes resistentes ius habent oblclendl vel proponendi
J^.1.07· ?<’·, Rccnrslis est nullus: 1) sl desit susbscriptlo
contrarium recursum, necnon exhibendi ulteriora documento,
PracccdcnU. n· 4; 2) si absolute Incertum
ad refutanda ea quae recurrens produxit, intra terminum
rnanrat de quibusnam personis vel de quonam oblecto ln
viginti dierum ob accepta notitia novarum deductionum vel
recursu agatur.
documentorum ex parte recurrentis.
nJrU Jn c*teris carfbus Secretario facultas competit decerArt. 115. § 1. Expiratls terminis ad exhibenda defensiones
vel
scripta memorialia partium, Secrctarius tradit omnia
?ïïera Jccursus intra terminum fatalem, suo
decreto praestituendum.
neta processus Promotorl Iustitiae, ut hic votum promat
pro rei veritate. Quod sl ob molem laboris Promoter Iustitiae
mrtbnV’^.1 RJLUr,Ui “dnecti potest Instantia, allatis motlvis
impar sit voto ferendo intra terminum de quo in sequenti
'el documentis quibus innititur, ad obtinendam
paragraphe,
potest Secrctarius, petente in scriptis ipso Pro­
suspensionem exsecutionis actus impugnati.
motore Iustitiae, munus conferre singulis in casibus alicui
Lna cum rccursu exhiberi debent: 1) tot exemcx Votantibus vel ex Referendariis Signaturae Apostolicae.
recursus quot necessaria sunt ut statim cum
§ 2. Promotor Iustitiae, sive ordinarius sive ad casum
co™m“nlcfiur intéressé habentibus; 2) mandatum
deputatus, votum suum pro rei veritate apud Cancellariam
,,
7lur“, subsignatione mandantis munitum,
deponere tenetur intra triginta dies ab acceptis actis processus.
n e recognitum ab auctoritate ecclesiastica et probato Pa­
Quod votum Secretorius suo decreto cito communicet cum
trono collatum; 3) exemplar impugnati decreti, nisi a recur­
partibus ln causa, quae respondere possunt intra terminum
rente nequeat exhiberi vel quia Administratio publica exemdecem dierum ab accepta communicatione.
PlY/iTm Ύ recutit vel tempus utile ad recursum propo­
Art. 116. Postquam, curante Cancellariae Praeposito, di­
nendum illud obtineri non sivit; 4) documenta quae recursum
stributae fuerint omnes scripturae de quibus in praecedentibus
ru cire asseruntur; 5) pecuniae summa. In arca deponenda, pro
articulis.
Cardinalis Praefectus, intervenientibus Secretario,
ra a quam singulis-annis decreverit Cardinalis Praefectus, vel
Promotorc Iustitiae et Subsecretario, intra terminum viginti
petitio ad obtinendum beneficium gratuiti patrocinii, oppor­
dierum
decernit utrum recursus admittendus sit ad discepta­
tunis documentis munita.
tionem, an reiciendus quia manifeste ipse caret fundamento.
Art. 110. Ut legitime constet Administrationem publicam
Contra decretum refectionis, datur recursus ad Collegium
recusavisse trnderc exemplar Impugnati decretif recurrens
ludicans» intra terminos iure canonico statutos. Decisio Col­
probare tenetur se illud petiisse per litteras commendatas
legii nulli impugnationi est obnoxia.
et cum syngrapha receptionis vel acquipollenti systemate
Art. 117. § 1. Intra terminum triginta dierum ab admis­
locali, saltem quindecim diebus antequam expirarent fatalia.
sione recursus, Secrctarius convocat partes carum ve Patronos
Art. 111. Sive Patronus recurrentis aut ipsa pars recurrens
nd summarium delibationem oralem processus. In qua quidem
sire altera pors, debet pro processu domicilium eligere vel
necessarias declarationes petit. Indicat quaestiones quas ex
Romae vel in Civitate \aticana, ad recipiendam notlficalloofficio colligi posse et opportune tractandas censeat; oua ostio nes
nem actorum processualium ad se spectantium. Secus notlflpraciudicialcs et fundamentales praefinit ct proprios contro­
catio actorum flet apud Concellariam Signaturae Apostolicae.
versiae terminos statuit.
Art. 112. Ubi primum recursus cum documentis neces­
$ 2. Peracta summaria ac praevia delibatione, de qua in
sariis ad Cancellariam pervenerit. Secretorius curet ut com­
superiore paragraphe, sl partes Inter se consenserint. Secre­
municetur cum Auctoritate ecclesiastica quae decisionem
torius potest luberc ulteriores investigationes administratifs,
Impugnatam tulit, necnon cum aliis quorum interest se op­
exquirenda documenta et positiones et, sl casus ferat, com­
ponere; exquirat α competente Auctoritate ecclesiastica ut
plendam discussionem.
acta omnia et documento spectantia ad casum, de quo contro­
Partibus dissentientibus, videt Collegium ludicans.
vertitur, transmittat intra terminum peremptorium triginta
§ 3. In peculiaribus casibus Cardinalis Praefectus potest
dierum a recepta communicatione; Invitet omnes quorum
decreto
suo requirere votum consultivum alicuius Iurisperiti
ex adverso interest ad exhibendum eventualem oppositum
in re administrativa, qui praescierat optimos notas religionis
recursum vel ad deponendas responsiones et ad exhibenda
et probitatis.
irta et documenta pro sun quisque
pariter triginta dierum; demum ad deponendam pecuniae
/Ut. 118. Intra terminum triginta dierum α convocatione
summam, similiter ac statutum est art. 1OM. 5·
partium, de qua agit § 1 superioris articuli, — sl nimirum
nullum statutum sit supplementum Instructionis, neque re­
krt 113 S 1
Nisi iudlcio Cardinalis Praefecti, audits
Sectario. Promotore If
quisitum
de quo in I 3 eiusdem "nSiU
artkuH—
dc' dei«fvotum
t'lc.π^ήuUconsultivum
dmrlrl8J?1,4,d,irum
pro suspensione rxscctitlonis
h^tantlae notitiam ilbco
de depositis apud Cancellariam suppletis documentis et In­
limine reicienda. Secretanus <1
ecclesiastica quae dcclslovestigationibus atque voto consultlvo de quibus in <1 2-X
communicet sive cum Auctorita ^^^erelse habente,
recurrens debet, sua cura et sumptu anud Can^lhLm ÎÎ2
ponere tot exemptaria summarii Μ
nem tulit, sive 7™.nq“°^eram «d constituendum sibi papraefixo termino triginta oieru

« ««♦ rnriiinnli Praefecto, nccnon Secretario
constituere,
ri id requiratur pro casu expedite «olvendo.
< 1 Contra decisionem Secretarii, datur portibus recursus
ad Cardinalem Praefectum.
Art 103. Nulli tas alicuius actus processunlis tunc tantum
Mtest declarari, quando in actu Ipso ca deficiant, quae ad
Enem assequendum sunt necessaria, numquam vero si actus
τταρκ finem attigerit ad quem ordinatus est.

.

5329

.

Î

5330

η. 3837

STATUTA FOEDER. COMMUNITATUM VITAE CHRISTIANAE

constituerit. Ius est partibus intra eumdem terminum depo­
nere restrictum conclusivum in quo contineantur omnia
petita, etiam ordinis instructori!, et complete evolvantur
rationes, sive in facto sive in iare, quibus ipsa petito nituntur.
Art. 119. Summarium et caetera processus acta, defensio­
nes, scripta demum omnia, prout pars cuius Interest maluerit,
exarari possunt sive typis, sive dactylographicis aliisve in­
strumentis. multiplicandis exemplaribus idoneis. Exemplaria
autem facilia lectu, nitida et non mendosa esse debent. Secus
Notarius ea substituenda curet impensis partis.
Art. 120. $ L Intra sexaginta dies ab expicto termino de
quo in art. 118 habetur conventus Collegii Judicantis.
In huiusmodi conventu Cardinalis Ponens seu Relator
refert tenorem Impugnatae decisionis et perstringit rationes
allatas tum pro recursu tum cx adverso, necnon quaestiones
praejudiciales et de merito praefinitas in convocatione partium
de qua agitur in art. 117; quas quidem quaestiones Signatura
dirimendas suscepit.
§ 2. Dein Promoter lustitiae breviter et oretenus circa
eas mentem suam pro rei veritate pandiL
Art 121. His peractis de quibus in art. 120 Collegium In­
dicans. nemine a astant e, decisionem fert, culus pars disposittva a Cardinali Ponente seu Relatore scripto redigitur, n
singulis Patribus subsignatur et statim Secretario traditur.
Art 122. § 1. Collegium Cardinabum iudlcum, in delibe­
rando de merito, decisionem ferre debet circa omnia proposita
petita et respectivas exceptiones. Attamen circa quaedam
tantum petita decisionem ferre potest, si haec sola non Indi­
geant ulteriore instructione et eorum sollicita definitio urgens
videatur.
§ 2. Decisio vim suam habet quamvis rationes in facto
et In iure non contineat
I 3. Nihilominus Cardinalis Praefectus, aut Collegium
Cardinalium iudlcum, edicere potest ut praedictae rationes a
Promotore lustitiae aut a Votante scripto exponantur, ser­
vato art. 55 § 4.
Art. 123. |1. Si controversiam, vel ex toto vel ex parte,
non definit. Collegium Cardinalium iudlcum potest suo decreto
statuere ut testes adducantur, ut inspectiones fiant vel Peri­
torum examina, caeleraque Iubere quae ad veritatis assecu­
tionem conducant.
§ 2. Eodem decreto Collegium iudicans statuit terminos
servandos ct modos habendos in exsecutione et potest partibus
facultatem facere adslstendi et adhibendi Peritos a Signatura
Apostolica adprobatos.
$ 3. Ubicumque peragendum est supplementum instructoriae. Collegium iudlcum ad illud delegare potest sive Subsecretarium sive Officialem tribunalis ecclesiastici competentis
ratione territorii, sive demum aliam personam in auctoritate
ecclesiae constitutam.
§ 4. Delegatus a Collegio indicante instructoriam quam­
primum incipiat ac sedula cura perficiat.

1908 ΜΛΠ 25

Codicii Iuris Canonici canones.
Normae S. Bomanae Rotae Tribunalis, d. 29 Junii 1934 (a

a c

26. 1931. 449-402) (LE 1233].
Paulus Λ I. Const. «Regimini Ecclesiae Dnioersaei d IS
augusti 1967 (A. A. S. 50. 1967. 885-928) (LE 3583).
Regolamento Generate della Curia Romana, d. 22 febr. 19«
(LE 3629 ).
♦ Card. Pro-Praofocto Supremi Tribunalis Signatura· Ap : Ttcj
Pôliglotîia Vaticar.ia 1968. Adn. I GORDON in PrM 59 (19T0) lil®
A. RANAUDO in ME 93 (1968) 317-344. 547-566. 701-7Z7; J. A SOUTO
in lus can. 9 (1969) 521-837.

3637
1968 MAR 25.-SECRETARIA STATUS, NORMAE. PART?

Principia generalia et Statuta Foederationis mundialis Communitatum vitae Christianae, hucusqvb
Congregationum Marianarum nuncupatarum
I,—APPROBATIO PONTIFICIA
Du Vatican. Je 25 Man 1968.

Excellence, Après Ia réunion du Conseil Général de la
Fédération Mondiale des Congrégations Mariales, tenue à
Rome du 19 au 21 Octobre 1967, le Secrétariat de votre
Fédération a envoyé à la Secrétairerie d’Êtat de Sa Sain­
teté une demande pour obtenir du Saint Père l’approba­
tion des nouveaux Principes Généraux destinés à rempla­
cer les Règles Communes de 1910, et des nouveaux Statuts
de la Fédération Mondiale.
Dans le désir du meilleur service de l'Eglise —nous ex­
pliquait-on— et pour renouveler leur association selon
l’esprit et les normes du IIe Concile Oecuménique du Vati­
can, les membres de la Fédération Mondiale des Congré­
gations Mariales avaient senti le besoin dc proposer à l’ap­
probation du Saint-Siège plusieurs modifications, dont
quelques-unes fondamentales, pour que leur association,
tout en conservant fidèlement les authentiques richesses
de sa tradition, puisse se consacrer avec plus de simplicité
et d’efficacité au service de Dieu et des hommes dans le
monde d’aujourd'hui. C'était le résultat de délibérations
Caput III: Ratio procedendi in recursu pro compositione
poursuivies pendant plusieurs années.
conflictuum de competentia inter Romanae Curiae Di caster ia.
Quelques-unes de ces propositions touchaient à certaines
Art. 124. In casibus de quibus in art. 96, n. 2, recursus
normes de la Constitution /Apostolique Bis saeculari, pro­
expediatur quam citissime et, congrua congruis referendo,
mulguée par le Pape Pie X11 le 27 Septembre 1948 fA.A.S.,
adhibeantur normae processuales dc quibus in superioribus
40 [1948 ], p. 393 ss.) (LE 2011 ]. Cette Constitution n’avait
articulis 112, 115 et sqq.
pas prévu la fondation de la Fédération Mondiale, qui eut
lieu en 1953, ni, par conséquent, les effets juridiques qui en
Caput IV: De processibus administrativis et disciplinaribus
a Summo Pontifice commissis vel delatis a Dicasteriis Romanae
découleraient. Dès lors les structures traditionnelles, con­
Curiae.
firmées par la Constitution Bis saeculari, avaient perdu
progressivement leur signification originelle.
Art. 125. In casibus de quibus in art. 96, nn. 3 et 4, congrua
congruis referendo, servandae sunt normae processuales sta­
Toujours dans le même désir du meilleur service, les
tutae in articulis 101 et sequentibus.
participants à la réunion du Conseil Général ont préféré
adopter le nouveau nom de «Fédération Mondiale des Com­
Caput V: Normae generales remissionis.
munautés de Vie Chrétienne», persuadés que cette déno­
Art. 126. Quoad ea quae non praevidentur expresse in
mination traduisait mieux la réalité ct le dynamisme in­
praesentibus peculiaribus normis, servantur, quatenus appli­
terne de leur association, sans lui enlever aucun de ses
cari possunt, normae processuales statutae in Libro quarto.
éléments spécifiques.
Parte nrima, prima Sectione, Titulus a III ad XIII Codicis
Iuris Canonici, ita quidem accommodatae ut quam maxime
Ces Principes Généraux et ces Status ont été l’objet
consulatur peculiari IUI brevitati, quam praeseferre debent
d’un examen diligent de la part du Saint-Siège. Et main­
processus celebrandi coram sectione aitera Signaturae Apotenant je suis heureux dc pouvoir Vous communiquer la
stoUcae.
confirmation et l’approbation pour trois ans ad experiment
tum par S. S. Le Pape Paul VI de ces documents, confor­
APPENDIX
mément aux textes annexés à la présente lettre. Toutes
les règles ct prescriptions antérieures qui s’opposent aux
FONTES
Principes Généraux ct aux nouveaux Statuts, sont par le
fait abrogées.
Pius VU. M. P. «Quando per ammirabile·, d. 6 iulii 1816 (Bul­
laril Romani continuatio, Vil, P. II, 1268-1297).
Je me réjouis aussi de pouvoir Vous communiquer cette
Grrgorius XVI, M. P. «Elevait appena·, d. 10 novembris 1834
approbation le jour de l'Annonciation, fête traditionnelle
(Acia Gregor ii Papae XVI, IV, 290-410).
des Congrégations Mariales dans le monde entier ct my­
Lex propria... Signaturae Apostolicae, <L 29 iunil 1908 (A. A. S.
stère qui résume leur esprit depuis le début, et inspire
1. 1909. 29-35).
encore les nouveaux Principes Généraux. Veuille la Sainte
Regulae servandae in ludlciis apud Supremum Signaturae
Vierge inspirer aux membres de votre Fédération Mondiale
Apostolicae Tribunal, d. 6 mar til 1912 (A. A. S. 4. 1912,
une disponibilité toujours plus généreuse, toujours plus
187-206).
prête à écouter ct à accepter la Parole dc Dieu dans les
Bbnedictus XV, Chirogr. «Attentis expositis», cL 28 lunll 1915
différentes situations de leur vie.
(A. A. S, 7, 1915. 325).

Appendix ad regulas servandas In ludicils apud ^upremum
Signaturae Apostolicae Tribunal, d. 3 novembris 19lo
(C. I. C. Fontes, VIII. 608-618).
5331

λ eui liez agréer, Excellence, l’assurance de mes sentiΛη1 èrcmcnt dévoués en N. S.—A. G. Card. Ci-

5332

IL—PRINCIPES GENERAUX
PREAMBULE

1. Fidèle à sa promesse, Dieu s’est fait homme, né de
Marie, pour pouvoir se donner continuellement ù tous les
hommes ct pour inviter tous les hommes ή se donner con­
tinuellement à Lui dans ct avec le Christ. Ce don dc Dieu
aux hommes et des hommes ù Dieu, sous la motion de
l’Esprit, est toujours conditionné par les circonstances de
chaque situation. C’est pourquoi nous, membres dc la Fé­
dération mondiale des Communautés dc Vie Chrétienne,
avons composé ces Principes Généraux pour nous aider
à nous donner toujours plus généreusement à Dieu, en
aimant ct servant tous les hommes dans le monde d’au­
jourd’hui.
2. Puisque notre mouvement est un mode de vie chré­
tienne, ces principes doivent être Interprétés non pas tant
selon leur lettre que selon l’esprit dc l’Evangile ct la loi
intérieure de l’amour. Cette loi, que l’Esprit grave en nos
coeurs, s’exprime en termes toujours nouveaux dans cha­
que situation dc notre vie quotidienne. Elle respecte le
caractère unique de chaque vocation ct nous rend capables
d’être libres et toujours disponibles à Dieu. Elle nous In­
cite û prendre conscience dc nos graves responsabilités;
elle nous aide à chercher constamment les réponses aux
besoins dc notre temps ct à travailler ensemble avec tout
le Peuple dc Dieu, pour le progrès ct la paix, la justice et
la charité, la liberté et la dignité de tous les hommes.

Première partie: But

et caractères essentiels

3. Finalité de nos groupes.—Nos groupes sont des com­
munautés chrétiennes, qui visent à former des hommes et
des femmes, des adultes et des jeunes, engagés au service
de l’Eglise et du monde, dans tous les secteurs de la vie:
familiale, professionnelle, civique, ecclésiale, etc. Pour
mieux préparer ses membres à un apostolat efficace, spé­
cialement dans leur milieu de vie, chaque groupe réunit
des personnes de qualités semblables et organise sa vie se­
lon leurs besoins. Nos groupes s'adressent à ceux qui res­
sentent un besoin plus pressant de faire l’unité de leur
vie humaine en toutes ses dimensions et de leur foi chré­
tienne dans sa plénitude, en particulier à ceux qui sont
occupés dans les tâches temporelles. Nous cherchons donc
cette unité de vie, en réponse à l’appel du Christ, au milieu
du monde dans lequel nous vivons.
4. Sources de notre spiritualité.—La spiritualité de nos
groupes est centrée sur le Christ et sur la participation au
mystère pascal; elle est puisée dans la Sainte Ecriture, la
Liturgie, le développement doctrinal de l’Eglise, la révé­
lation des vouloirs divins à travers les besoins de notre
temps. Nous considérons les Exercices Spirituels de Saint
Ignace comme une source spécifique et l'instrument ca­
ractéristique de notre spiritualité. Notre vocation nous
appelle à cette spiritualité, qui nous apprend à être dispo­
nibles à tout ce que Dieu attend de nous dans chaque si­
tuation concrète de notre vie quotidienne. Nous reconnais­
sons en particulier la nécessité de la prière personnelle et
de la direction spirituelle, comme indispensables pour cher­
cher et trouver Dieu en toutes choses.
5. Sens de l’Eglise.—L'union au Christ nous conduit à
l’union avec l’Eglise, dans laquelle le Christ ici ct main­
tenant poursuit sa mission de salut. En nous rendant at­
tentifs aux signes des temps ct aux motions de l'Esprit,
nous serons plus aptes à rencontrer le Christ en tout hom­
me et en toute situation. Conscients d'être nous-mêmes
membres de l’Eglise, nous participons à la Liturgie, mé­
ditons l’Ecriture, diffusons la doctrine, collaborons avec
les Pasteurs, partageons leur préoccupation concernant les
problèmes et le progrès de l’humanité, avec une sensibilité
ouverte aux situations où se trouve l'Eglisc aujourd'hui.
Ce sens de l’Eglise nous pousse Λ une collaboration per­
sonnelle ct concrète à l'oeuvre de construction du Royaume
de Dieu.
6. Lien communautaire.—Le don de nous-mêmes se
traduit par l’engagement dans une communauté détermi­
née et librement choisie. Cette communauté, centrée sur
l'Eucharistie, réalise une expérience concrète d unité dans
l’amour et l’action. En effet, chacun de nos groupes est
une communauté dans le Christ, une cellule du Corps Mysti­
que, dont les membres sont liés entre eux par lemê me-en­
gagement, la même manière dc vivre et 1’amourn" nu
la Vierge Marie. Notre responsabilité ne s arrête pas au
développement des liens communautaires de notre groupe,
5333

η. 3637

STATUTA FOEDER. COMMUNITATUM VITAE CHRISTIANAE

1968 ALAR 25

mais s’étend ù tout le mouvement fédératif, aux commu­
nautés ecclésiales dont nous faisons partie (paroisse, dio­
cèse), à toute l’Eglise et à tous les hommes de bonne vo­
lonté.
7.
Vie apostolique.—Nous avons reçu, au sein du Peu­
ple de Dieu, la mission d’être les témoins du Christ dans
nos paroles ct dans nos actions, parmi les hommes. Nous
avons conscience que nous devons nous consacrer par
priorité au renouvellement et à la sanctification de l’ordre
temporel. Pour y parvenir, le groupe nous aide, en parti­
culier par la pratique de la «révision de vie* en équipe,
à donner un sens apostolique aux réalités, même les plus
humbles, de la vie quotidienne. Il nous apprend aussi à
discerner le plus urgent et le plus universel; il nous pousse
ainsi à travailler à la réforme des structures de la société,
en participant à l’effort de libération des hommes qui sont
victimes de toute espèce de discrimination, et en nous ef­
forçant d’abord de supprimer les différences entre riches
et pauvres à l’intérieur de l’Eglise. Notre vie trouve son
inspiration permanente dans l’Evangile du Christ pauvre
et humilié, de manière à nous faire travailler, dans un
esprit de service, pour l’établissement de la justice et de
la paix entre les hommes.
8. L'union avec Marie.—Notre spiritualité étant cen­
trée sur le Christ, nous voyons le rôle de la Vierge Marie
en relation avec Lui: Elle est le modèle de notre collabora­
tion à sa mission. La coopération de Marie avec son Fils
commença à son «fiat» dans le mystère de l’Annonciationincarnation. Cette coopération continuelle pendant toute
sa vie nous inspire de nous donner totalement à Dieu en
union avec Marie, qui, en acceptant les desseins de Dieu,
devint notre Mère et la Mère de tous les hommes. Ainsi
nous confirmons notre mission de service du monde, reçue
au Baptême et à la Confirmation. Nous vénérons la Mère
de Dieu d’une manière spéciale et nous nous confions en
son intercession pour réaliser notre vocation.

Seconde partie: Manière

de vivre

9. L’entrée dans un groupe suppose une vocation per­
sonnelle. Une période d’initiation à notre manière de vi­
vre, d’une durée d’au moins un an, permet au candidat
ct au groupe de vérifier l'authenticité de l'appel. Pour
arriver à une décision éclairée, il est recommandé de faire
les Exercices Spirituels durant cette période. Sur appro­
bation du groupe, le candidat est admis.
10. L'admission inclut l’engagement de suivre cette
manière de vivre et de s’affilier â une communauté déter­
minée. Pour que les candidats, spécialement les jeunes,
aient le temps d’approfondir leur vocation, tous commen­
cent normalement par un engagement temporaire, renou­
velable. L’engagement permanent se fait seulement après
une période de temps convenable ct l’épreuve satisfaisante
donnée par le candidat.
11. Cette manière de vivre engage le candidat À pour­
suivre, avec l’aide du groupe, une continuelle croissance
spirituelle, apostolique et humaine. En pratique cela im­
plique: la participation fréquente ct même Journalière au
sacrifice Eucharistique; une vie sacramentelle intense; la
pratique quotidienne de la prière personnelle basée surtout
sur la Sainte Ecriture; le discernement par la revision
quotidienne de sa vie et la direction spirituelle régulière;
un renouvellement intérieur annuel en accord avec les
sources de notre spiritualité; 1’amour de la Mère dc Dieu.
De plus, cette manière de vivre demande dc chaque mem­
bre la simplicité dans tous les aspects de sa vie, pour suivre
de plus près le Christ en sa pauvreté ct pour conserver la
liberté intérieure dans son engagement au monde. Elle
demande également à chacun l’engagement apostolique,
en particulier pour la rénovation des institutions de la so­
ciété, et l’effort pour développer ses qualités humaines et
scs capacités professionnelles pour devenir de plus en plus
competent ct pour rendre son témoignage apostolique plus
convainquant.
Finalement, chaque membre prend sur sol la responsa­
bilité de participer aux réunions et aux activités de son
groupe, ct chacun soutient ct anime les autres ù réaliser
leur vocation, toujours prêt â donner et Λ recevoir un
conseil fraternel ct une assistance mutuelle.
12.
Selon la tradition, chaque groupe est ordinairement
composé de personnes que rapprochent des conditions sem­
blables, telles que l’âge, la profession, l’état de vie, etc.
Chaque groupe détermine ses normes d’admission, son pro­
gramme de formation, son apostolat et l'ordre du Jour de
scs réunions. Selon la pratique normale, les réunions se
5334

3637

STATUTA FOEDER. COMMUNITATUM VITAE CHRISTIANAE

tiennent chaque semaine, ou au moins deux fols par mois.
Chaque groupe participe régulièrement Λ une célébration
commune de l’Eucharistie. On veillera à ce que les réunions
des groupes mixtes s’inspirent des normes suggérées par
les vertus dc prudence et de vigilance chrétiennes.
13. La responsabilité du gouvernement d’un groupe
repose principalement sur une équipe de dirigeants, com­
posée de responsables élus parles membres, ct de l’assistant
ecclésiastique nommé par l’autorité compétente. Les diri­
geants servent dans un esprit d’équipe et d’étroite coopé­
ration avec les membres. Le groupe décide dc toutes les
questions, à l’exception de celles qu’il a déléguées aux re­
sponsables. Dans les groupes à effectifs nombreux, l’équipe
des responsables constitue un Conseil, qui se réunit régu­
lièrement.
14. Le président est le responsable principal; il préside
les réunions et représente le groupe auprès des autres as­
sociations. Les autres responsables sont élus selon les be­
soins.
L’assistant ecclésiastique est surtout responsable de la
formation chrétienne du groupe et il aide les membres à
découvrir les voies de Dieu. En vertu de la mission qui lui
est conférée par la hiérarchie, dont il représente l’autorité,
il a aussi une responsabilité spéciale en ce qui touche à la
doctrine et à l’harmonie propre à une communauté chré­
tienne.
15. Après l’engagement permanent, tous demeurent
membres de leur groupe à moins qu’ils ne s’en retirent li­
brement Quiconque manque notablement des qualités re­
quises ou qui s’abstient des réunions et des activités du
groupe, devrait être Invité à se retirer.

Troisième partie: Normes

1968 ALUI 25

sion. La 2* partie peut être recomposée selon les besoins,
pourvu qu’on en sauvegarde la substance. La 3· partie
doit être acceptée Intégralement, mais elle ne figure pas
nécessairement dans les versions locales.
24. Les statuts d’une fédération sont approuvés par
ses membres et confirmés par l’autorité compétente et par
les fédérations supérieures. Ces statuts doivent être rWIgés en harmonie avec ceux de la Fédération mondiale.
25. Les secrétariats, qui existent dans beaucoup de
pays, sont au service des groupes et des fédérations qui
désirent aide, conseil ct appui.
26.Sections spécialisées el associations plus larges (coe­
lus largiores»),—Des sections spécialisées d’étude, de for­
mation, de culture, etc., connues traditionnellement souj
le nom d’académies, peuvent être Instituées soit pour les
membres, soit pour d’autres personnes.
27. On peut également former des sections dont les
membres s’appliquent ù une vie spirituelle plus profonde,
basée surtout sur les Exercices Spirituels de Saint Ignace.
Mariés ou célibataires, ces membres peuvent s’engager ou
non à la pratique des conseils évangéliques. Ces sections
peuvent constituer une branche de la Fédération mondiale,
ayant ses statuts propres.
28. Peuvent exister aussi, à côté des groupes et des fé­
dérations, des associations dont les membres désirent par­
ticiper en quelque façon â notre manière de vivre mais
ne se sentent pas appelés à un engagement plénier. Ces
associations plus larges peuvent être affiliées à un groupe
ou constituer entre elles une union sous le patronage d'une
de nos fédérations.

juridiques

IIL—STATUTS

16. Caractéristique*.—Tout groupe légitime comporte
Constitution
trois caractéristiques: un lien particulier avec la hiérarchie,
l’affiliation à une fédération, l’observation des Principes
Art. 1. La Fédération mondiale» qui a son siège à
Généraux.
Rome, est l'union des fédérations nationales et des grou­
17. Le lien spécial avec la hiérarchie consiste en l’érec­
pes fédérés qui acceptent les Principes Généraux comme
tion canonique ou toute autre forme d’approbation d’un
principes directeurs de leurs activités.
groupe ou d’une fédération par l’autorité compétente.
Art. 2. L’affiliation à la Fédération mondiale n’est
18. Chaque groupe devient membre d’une fédération
ordinairement accordée qu’à une fédération nationale. Il
locale et chaque fédération, à son tour, s’affilie à la Fédé­
faudrait que les circonstances rendent impossible la for­
ration mondiale.
mation d’une telle fédération, pour qu’une autre fédéra­
19. L’acceptation des Principes Généraux est une con­
tion ou un groupe isolé puisse être affilié directement.
dition nécessaire pour l’affiliation à toute fédération. Un
La candidature à l'affiliation doit être d'abord acceptée
groupe qui ne les observerait pas peut être suspendu ou
par le Conseil Exécutif. A partir de cette acceptation, la
même exclu par la fédération. Une fédération qui n’interfédération devient sujet de tous les droits et obligations
vicndrail pas quand un groupe n’observe pas les Principes,
attachés à l'affiliation. Cependant, cette décision devra
est passible de suspension ou même d’exclusion des fédé­
être confirmée par le Conseil Général.
rations supérieures.
Art. 3. Bien qu’elle soit unique, la Fédération pourra
20. Autorité compétente.—L’autorité compétente en ma­
comprendre des sections, déterminées par des caractéristi­
tière d’érection canonique ou de toute autre forme d’apques communes ou par des liens géographiques.
robation des groupes est l’Ordlnaire du lieu l. L’approation d’une fédération au plan diocésain se fait par l’Evêque; au plan national par la Conférence épiscopale; au
Obligations des membres
plan mondial par le Saint-Siège.
Art. 4. L’adhésion à la Fédération mondiale inclut
21. L'assistant ecclésiastique participe ordinairement
l'acceptation: a) des Principes Généraux; b) des statuts et
à la vie du groupe et il y assure ce qui intéresse le magi­
Règlements de la Fédération; c) des résolutions approuvées
stère et la pastorale de l’Eglise. Généralement c’est un
par le Conseil Général; d) de la contribution financière
prêtre, mais sa fonction peut être déléguée par l’autorité
fixée par le Conseil Général.
compétente à un diacre. En tout cas H sera nommé par
l’autorité qui a érigé ou approuvé le groupe ou fédération.
Des religieux, des religieuses et des laïcs peuvent collabo­
But et moyens
rer avec l’assistant ecclésiastique dans l’exécution de scs
responsabilités.
Art. 5. Le but de la Fédération mondiale est ]a coordi­
22. Les Principes Généraux, approuvés par le Conseil
nation des membres et leur coopération, sur le plan inter­
Général et confirmés par l’autorité compétente, sont les
national, à la mission de l’Eglise.
normes officielles de ce mouvement. Les propositions
Art. 6. Les principaux moyens employés sont de: a; pro­
d’amendements, qui peuvent être faites par tout membre
mouvoir la mise en oeuvre des Principes Généraux; b) fa­
de la Fédération mondiale, devront être envoyées par écrit
voriser la constitution de fédérations, les encourager à
nu Bureau de In Fédération mondiale au moins six mois
s’entraider, promouvoir ct coordonner leur participation
avant une réunion du Conseil Général. Pour l’acceptation
active aux affaires internationales; c) assurer la présence
des amendements, la majorité des deux tiers est requise.
de représentants dans les activités dc coopération interna­
23. Un groupe ou une fédération peuvent rédiger leur
tionale, partout où cela peut être opportun, en collabora­
propre version des Principes, qui devrait être confirmée
tion avec les autres Ο. I. C.; d) favoriser la mise en pratique
par l'autorité compétente et par la Fédération mondiale.
de Vinseigncment de l'Eglise, spécialement celui du second
Les versions locales retiendront la 1· partie de la version
Concile du Vatican et ses développements ultérieurs.
mondiale, mais elles pourront changer certaines expres­
sions, sl c’est nécessaire pour une meilleure comprvhenGo WERXEM ENT

E

1 FVtr kt <r3tjyex êtabîù -hnt let Ikux qui appartiennent À L» Compagnie
de
ou b.en <foat U chante lui ext confié*, cette autorité est le Préposé
Général on k Vkalr* Général de la Oxnpwxk. tefcm 1« bulles pontificales.
5335

_
Lu Fédération mondiale est gouvernée par un
Conseil Général ct un Conseil Exécutif.

5336

I960 MAR 2

VICARIATUS CASTRENSIS IN REPUBLICS SALVATORIANA

n. 3638

Magistratus sollemnis nuper inita est pactio eum in finem
ut militibus et Christifidclibus ad Exercitum pertinentibus
stabili convenientique ratione —quemadmodum catholicae
nationis traditio exigit— Religionis solacia praestarentur.
Ad huiusmodi Conventionem perficiendam Summus Pon­
tifex Paulus Divina Providentia Pp. VI, suppleto, quate­
nus opus sit, eorum intéressé habentium vel habere prae­
sumentium consensu, praesenti S. Congregationis pro Epi­
scopis Decreto, Vicarlatum Castrensem Reipublicae Salvatorianac erigit atque constituit cumque, sartis tectisque
legibus sollemni pactione statutis, sequentibus quoque in­
struit normis ad spirituale munus exercendum spectan­
tibus:
1. Vicariatus Castrensis constabit: Vicario Castrensi,
Pro-Vicario, Militum Cappellanis, omnibus Catholicam re­
ligionem profitentibus qui ad copias armatas Reipublicae,
ad legiones a Publica Securitate atque ad «Cadetes» per­
tinent.
2. Sedes huius Vicariatus Castrensis eiusque Curiae in
urbe S. Salvatoris in America erit.
3. Curia ad instar dloecesanae efformabitur atque ad
eam pertinebunt* Pro-Vicarius, Cappellani consultores ceterique Administri qui, iudicio Vicarii Castrensis, neces­
sarii videntur.
4.Vicarius Castrensis —conlatis consiliis cum Reipu­
blicae competentibus Magistratibus— ab Apostolica Sede
deligetur et per peculiare S. Congregationis pro Episcopis
Decretum officio potietur.
5. Vicarius Castrensis Iurisdictione pollebit personali,
ordinaria tum fori interni tum fori externi, speciali et cumulativa cum Iurisdictione Ordinariorum locorum, ad nor­
mam Instructionis de Vicariis Ca/strensibus «Sollemne 532
semper» a Sacra Congregatione Consistoriali die 23 mensis
Réunions
Aprilis anno 1951 editae [LE 2208]·
Art. 12. Le Conseil Général se réunit au moins tous
In stativis autem castris et in locis militibus reservatis
primo et principaliter Vicarius Castrensis lurisdictionem
les cinq ans. Le dernier projet dOrdre du Jour doit être
exercebit, secundario, quoties, scilicet, idem Vicarius Casproposé aux membres au moins trois mois avant la réunion.
strensis eiusque Cappellani absint vel desint, semper autem
Art 13. Le Conseil Exécutif se réunit une fois par an.
lure proprio, Ordinarius loci atque Parochus, initis consiliis
HJnJorme de ses activités les fédérations membres. Le
—quatenus fas est— cum Curia Vicariatus Castrensis.
Président a le pouvoir de convoquer le Conseil Général
sur la demande écrite d’un tiers des pays membres.
6. Jurisdictioni Vicariatus Castrensis obnoxii erunt:
a) Sacerdotes omnes qui muneri Cappellani militum de­
Art. 14. Dans l’un et l’autre Conseil, les décisions sont
putantur; Religiosi sodales qui in nosocomiis aut In qui­
prises à la majorité des suffrages du «quorum». Celui-ci
buslibet locis militibus reservatis stabiliter degunt, è; L nlconsiste en cinq membres pour le Conseil Exécutif et 50 %
versi Christifideles qui sub vexillis Reipublicae actu mi­
des membres affiliés à la Fédération mondiale pour le
litant, qui ad legiones a publica securitate pertinent et
Conseil Général. La procédure du Conseil Général, qui
qui, vulgato nomine, «Cadetes» nuncupantur, c) Qui eo­
D “ί
née par ces Statuts, le sera par le Règle­
rundem familias constituunt, uxores, scilicet, liberi, pa­
ment additionnel.
r
rentes, propinqui ac famuli, ceterique ad copias addicti;
Statuts
dummodo omnes in copiarum stationibus aut In hospitali­
bus vel in aliis locis militibus reservatis stabiliter habitent.
.
Les propositions de modification aux Statuts
7. Optimi expertique sacerdotes a Vicario Castrensi ci­
de la Fédération mondiale pourront être faites par écrit
vilibus Magistratibus praesentantur ut, conlatis consiliis,
au Bureau de la Fédération, au moins six mois avant une
muneri cappellani militum destinentur seu dicentur. Vica­
réunion du Conseil Général. Le Bureau en communiquera
rii Castrensis ordinariae potestati, durante munere, sub­
le copie à tous les membres au moins trois mois avant la
duntur; quoad ecclesiasticam disciplinam tamen potestati
reunion. Pour l’acceptation de ces modifications, la ma·
quoque Ordinarii loci, in quo versari contingat, obnoxii
jonté des deux-tiers est requise.
erunt. Huic vero, in casibus urgent lori bus et quoties Alea­
rius Castrensis providere non poterit, fas erit in eos ani­
Relations avec le Saint-Siege
madvertere etiam canonicis sanctionibus, si casus ferat, et
monito confestim Vicario Castrensi.
Art. 16. L’Assistant ecclésiastique est nommé par le
8. Quod ad militum Cappellanos Religiosos attinet,
Saint-Siège.
adamussim servetur Instructio de Cappellanis militum Re­
Art. 17. Une liste de candidats à la présidence sera
ligiosis, a Sacra Congregatione negotiis religiosorum soda­
présentée au Saint-Siège au moins trois mois avant l’élec­
lium praeposita, die 2 mensis Februarii anno 1955 edita
tion.
[LE 2478 J.
Art. 18. Une fois approuvées par le Conseil Général,
9. Pro-Vicario, si a Vicario Castrensi constitutus fuerit,
les modifications à ces Statuts devront être approuvées
necessarias ct opportunas idem Vicarius Castrensis tribuet
par le Saint-Siège.
facultates.
• Axsûtor.n ccciosbstico Foederationis mundialis Communitatum vi­
10. Militum Cappellani animarum sibi commissarum
tae chrutianao, Prot.N. 106352: o foliia Romao, 1968. editia.
curam gerent muneribus et obligationibus parochorum, ad
normam memoratae Instructionis De Vicariis Castrensibus,
instructi.
3638
11. In celebratione matrimoniorum subditorum Vica­
ria tus Castrensis, religiose servetur praescriptum canonis
1968 MAR 25.-SC EPISC., DECR. AAS 60 (1968) 531-533
1097, 5 2 C. I. C., Id est: «pro regula habeatur ut matrimo­
nium coram sponsae parocho celebretur, nisi iusta causa
SALVATORIANAE REIPUBLICAE
excuset», el accurate expleantur actus qui, ad / normam 533
iuris communis, celebrationem matrimonii praecedere et
Decretum de erectione Vicariatus Castrensis in
subsequi debent.
Repudlica Salvatoriana
12. A<1 causas subditorum Vicariatus Castrensis sive
contentiosas Inter ipsos, sive criminales, tum in prima tum
in altera instantia pertractandas. Vicarius Castrensi, triArt. 8. Le Conseil Général est constitué par le Conseil
Exécutif et la délégation de chaque pays afHHé. La déléMtlon de chaque pays se compose ordinairement de six
délégués, quatre laïcs, un prêtre ct un religieux (frère ou
soeur) ou un diacre. (Pour les nations bilingues, quatre
laïcs et deux prêtres.) Los difficultés qui se présenteront
dansla constitution des délégations seront résolues par le
Cornell Exécutif.
Le Conseil Général est l’organe suprême dc la Fédéra­
tion mondlole et 11 délègue la responsabilité des affaires
courantes au Conseil Exécutif. Le Conseil Exécutif a droit
à un vote en lu personne du Président.
Art. 9. Sont membres élus du Conseil Exécutif: le Pré­
sident, le Vice-Président, le Secrétaire, le Trésorier et les
trois Conseillers, tous élus pour cinq ans par le Conseil
Général. Ils ne peuvent être réélus ou’une fols pour la
même charge. Sont membres mommés du Conseil Exécutif:
l'Assistant ecclésiastique, le Vice-Assistant ecclésiastique,
qui est le jésuite président du Secrétariat central A Rome,
le Secrétaire exécutif. Celui-ci est nommé par le Conseil
Exécutif, qui délimite aussi les droits et les responsabilités
de h charge.
Art. 10. Les candidatures à toutes les charges électives
doivent être odressées au Bureaux de la Fédération mon­
diale par écrit, au moins quatre mois avant la réunion du
Conseil Général durant laquelle auront Heu des élections.
Ces candidatures sont présentées par chaque fédération
membre ou d’autres groupes affiliés.
Art. 11. Le Conseil Exécutif, respectant la légitime au­
tonomie dc scs membres, n’interviendra dans les fédéra­
tions qu’au cas où l’article 4 ne serait pas observé. Le
droit d’exclusion d’un membre est réservé au Conseil Gé­
néral.

5337

5338

■■■■■

C03DIISSI0 INTERPRETANDO CONCILIO - PAULUS VI

η. 3630-3640

bunal quoddam designet atque a Sacra Congregatione pro
Episcopis peractae designationis adprobationem obtineat.
13. Vicarius Castrensis relationem de statu Vicariatus
singulis quinqucnnHs exhibebit, respondens iuxta ea quae
in «Formula servanda» praescribuntur ab Apostoiica Sede
edita.
Quinquennia sunt fixa ad normam sacrorum canonum,
proinde huiusmodi obligationi satisfaciet anno quo loco­
rum Ordinarii Reipublicae Salvatorianae Relationem dc
statu dioecesium exhibere tenentur.
Eodem anno quo Relatio est promenda, Vicarius Castren­
sis ad Urbem, Apostolorum Petri et Pauli scpulchra vene­
raturus, accedat et Romano Pontifici se sistat.
14. Vacante Vicarii Castrensis officio, nisi aliter ab
Apostollca Sede provisum fuerit, regimen Vicariatus Ca­
strensis —usque dum novus Vicarius Castrensis muneris
dossessionem ceperit— Pro-Vicarius, si adfuerit, assumet;
secus Cappcllanus maior in munere antiquior.
Qui autem Vicariatus Castrensis regimen tunc assump­
serit facultatibus fructur et oneribus adstringetur quae ius
commune —congrua congruis referendo— Vicario Capitu­
lari tribuit.
Ipsius praesertim erit Sacram Congregationem pro Epi­
scopis de assumpto munere certiorem facere ab eaque
Instructiones impetrare.
Ad haec exsecutioni mandanda idem Summus Pontifex
Excihum P. D. Brunonem Torpigliani, Archiepiscopum
titulo Mallianensem et in Republica Salvatoriana et Guatimalensl Nuntium Apostolicum, deputare dignatus est,
opportunis el necessariis conlatis facultatibus, etiam subdefegandi ad effectum dc quo agitur, quemlibet virum in
ecclesiastica dignitate constitutum, et onere imposito ad
Sacram Congregationem pro Episcopis quamprimum mit­
tendi authenticum exemplar actus peractae exsecutionis.
Quibus super rebus praesens edi iusslt Decretum perinde
valiturum ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae
forent.
Datum Romae, ex Aedibus Sacrae Congregationis pro
Episcopis, die 25 mensis Martii 1968.—Carolus Card. Confalonieri, Praef. Ernestus Civardi, Archiep. tit. Serdiccn.,
Secretorius,

3639
1968 MAR 26.-COM. INT. CONC., RESP. AAS 60 (1968) 363
De officiis et potestate Diaconi qui ad sacerdotium
ASCENDERE VELIT

Patres Pontificiae Commissionis Decretis Concilii Vati­
cani II interpretandis, proposito in plenario coctu quod
sequitur dubio, respondendum esse consuerunt ut infra:
D.—Utrum Diaconus, qui in hoc gradu non maneat sed
ad Sacerdotium ascendere velit, ea habeat munera quae
recensentur sub n. 29 Constitutionis dogmaticae de Eccle­
sia Lumen Gentium, diei 21 Novembris 1964 (LE 3232],
et sub n. 22 Litterarum /Xpostolicarum Sacrum Diaconatus
ordinem, diei 18 Iunii 1967 (LE 3571].
R.—Affirmative.
SSihus Dominus Noster Paulus Pp. VI In Audientia
die 26 Martii 1968 Infrascripto Impertita supradictam de­
cisionem ratam habuit, adprobavit et publicari iusslt.—
P. Card. Feuci, Praeses.
Adn. V. CARBONE in ME 94 (1969) 1W-197; E. F. REGATH.LO in
tel terri· 57 (I960) 636-Ô40

3640
1968 MAR 27.-PA ULUS VI, ALLOC. AAS 60 (1968) 256-259

Allocutio die 27 martil 1968 habita christifidelibus in Ba­
silica Vaticana coram admissis, primo exacto anno ab
editis Litteris Encydicls t Populorum progressio·:
Df. mrmtb Ecclesiae

in

Encyclica f.dt.nda,

deque

HUIUS RECTA INTERPRETATIONE

Dtletti Jigli e flglie, La vostra visita Cl trova occupati
da un pensirro. dl cui crcdlamo bene dare conto anche

5339

1968 MAR 26-27

vol, come padre ai suoi figli. È un anno (l’anniverurio
esatto cade va icri, 26 marzo), è un anno da che Noi abbiamo
pubblicato la Lettcra Enciclica, chc dalle parole Inixlali
s’Intitola Populorum progressio [LE 3546], rivolta alla
Chiesa c al mondo per impegnare 1 attenzione dl tutti sopra
un fatto caratteristico e capitale del nostro tempo, 11 rtsvegllo cioè della coscienza del popoli circa il bisogno di progrcdire, un risvcgüo chc sombra scoprirc una legge generale
deU’umanità, quella d’csscrc di più, d’averc di più, dl frulre
dl plù dei béni chc la vita ed il mondo mettono a dlsposlzione dclTuomo. Questa idea di progresso non era nuova perle
nazlonl gih civilizzate c sviluppate, tanto da costilulre
una dl quelle formole magichc e mitiche di cul l’aomo
moderno si compiaceva c si csa 1 ta va, corne fosse una reli­
gione, una somma concezione del tempi nuovl. Ma qruando
l'idea di progresso entrô nella psicologla delle popolaiionl
stagnanti nelle loro forme primitive, o Impcrfctte di civiltà, prive cioè delle prodigiose risorse cconomiche e sociali
derivanti dalle scopcrtc scientifichc (pensate, ad esemplo,
all’clcttricità) e dalrapplicazionc delle risorse della natura
alla mac/china, a potenti strumentl cioè ausiliari del la- 257
voro umano fino a moltipllcarnc prodiglosamcnte il rendimento diminuendonc in pari tempo la fatlca, un’inquletudine enorme sollevô c sollcva questc popolazionl, suscitando
in esse 11 desiderio, 11 bisogno, il diritto a passait dal livello
modesto, e spesso miserabile, del loro tenore di vita ad un
livello più alto, più ricco, più degno, plù umano. Questa
asplrazione è tutiora in piena efficienza; essa fermenta nella
magglor parte dell’umanitù, producendo gli effettl moltepllci, che tutti conosciamo: lo sforzo verso Tindependenza,
politica dapprima, cconomica e culturale pol, mettendo in
evidenza condizioni alie volte tristissime di questi popoli
nuovi, la fame, la malattia, l’ignoranza, l'incapacità a trasformarsi in meglio con le loro proprie forze; e insofferentl
come essi sono d'ogni sfruttamento colonialiste, non riconoscono talora nemmeno i vantaggi che l’epoc* coloniale
loro recô, e mlsurano cosl la loro inferiorità al confronte
de! popoli progrediti, con sentiment! ribelli ad ogni forma
di tutela da parte di popoli ricchi, e ostili a quello stesso
benesscre che si è fra loro prodotto per opéra altrul, e ancor
oggi detenuto da pochi, forestier! o indigeni che slano, a
loro quasi esclusivo vantagglo.

Lacrime e collera caratlerizzano, per lo più, la nsicologia
dl questi popoli giovani, che soffrono d’un male nuovo,
prima faawertito, oggi intollcrabile, I’awertenza della
sperequazione economica e civile, che il sépara e H umilia
nel confront© dei popoli benestanti.

È un problema cruciale e mondiale. Esso trasferisce la
famosa questione sociale dall'intcrno delle singole société
alla dimensione intcmazlonale, alla umanità intera; e se
la giustizia sociale —che promuove la trasformazione delle
classi componenti una socletà verso una più cqua distri·
buzione dclla ricchezza e dclla cultura, in modo che a
nessuno manchi la sufficienza per vivere da uomo, ed a
nessuno sia dato un esagerato ed egoistlco godimento dei
béni temporali quando altri ne siano penosamente privi—
sl applica sul piano delle relazioni fra nazione e nazlone,
si comprende la vastità e l'importanza del problem! susci­
tati dal progresso moderno, quando oramai ogni popolo ne
acquisti la nozione, e con Ia nozlone Ia pretesa, per tanti
versi legittima, d’esserne partcclpe.
Puô Ia Chiesa disinleressarsi di questo gigantesco aspclto
della vita umana contemporanea? La Chiesa certamente
non è fatta per occuparsi dclla soluzione tecnlca dl questi
problem!; vogllarno dire dci problem i economic! e politici
che riguardano la ammissione dei popoli in via dl sviluppo
al livello di sufficienza e di dignith che loro compete;/ 258
ma questi stessi problem! derivano la loro forza logica ed
umana da una concezione della vita umana, che solo la
religione ad essi fornlscc. E cioè: è la religione, quella cristiana fra tutte, che vede nel progresso umano una intenzlone divina: Dio ha creato Tuomo perché fosse signore
dclla terra, e la terra fosse a beneficio ordinato dl tutti.
È la religione che offre fondamento di giustizia alie rivendicazloni del non abbienti, quando ricorda che tutti gli
uominl sono figli d‘uno stesso Padre celeste, e perclô fratelli. È Ia religione chc sola puô ricordare al ricco d’essere
ammlnlstralore, c non padrone dispotico dei suoi bcnl,
1 cui frutll devono in qualchc equa misura essere a profltto
dl chi ne ubbisogna. E la religione cattollca, la nostra, che
instaura la legge suprema della carith, chlarovcggente dei
mali e del blsognl dei prossimo, e cogente, coi soave e li­
bero Impero dell’amore. al soccorso altrui; ed è la religione
v
lsl0LdeUiil5u.alc, ύ Principio e fine in questo mondo
1 online. 1 equilibria. Ia concordia degli uominl, che ricorda
essere lo sviluppo dei popoli II nome attuale della pace.

5340

SECRETARIA STATUS - PAULUS VI

1968 ALAR 27-28

Potevamo Noi tacere, se cosl stannoJe cose? Non notevamo E perefo abblamo pariato. E sembrato ad aicun
che h Nostra parola fosse aspra e ingiustlflcata verso quel
sist em i economic!, che di per sé non tendono a creare con­
ditioni parltaric fra gli uominl, favorendo gli uni e obblirrndo gli altri a soffrire d’una perpetua condlzione d infe­
riority; ma non è certo Nostra Intensione di dlsconoscerc
I termini naturali dei processi economic!, né d offendere
coloro che ne sono i promotor!, quando una visione non
partiale, non egolsta, ma globale, ma umana inquadri tali
processi nelle esigenze del bene comune. Cosl è sembrato
ïd altri che, dcnunciando Noi nel nome di Dio i gravissimi
bisogni per cul soffre tanta parte dell’umanità, Noi aprisihno la via alla cosl detta teologla dclla rivoluzionc c della
violenta.· Iungi dal Nostro pensiero e dal Nostro linguaggio
una simile aberrazione; cosa ben diversa dalla positiva,
coraggiosa e energica attlvità necessaria, in molt! casi, per
Instaurare nuove forme di progresso sociale ed cconomlco.
Come pure à sembrato a molti, e fors’anche a voi che Ci
ascoltote, che una cosl complcssa e gigantesea questione,
aual è quella della retia e decisa promozione del progresso
dei popoli, esulassc daU'interesse degli uomlnl singoli, dalla
lolzlativa privata e da quella dei corpi Intermcdi; e ciô
è vero; questa è ouestione di chi governa le sorti della po­
litica generale e delle relazioni intemazionali; ma tuttavia
essapuô e deve interessare l’attenzione di tutti, dev'esscre
oggetto di opinione pubblica, deve entrare nella mcntalità
259 di tutti, dev’essere problema di / coscicnza d’ogni cristiano:
le moderne comunicazloni hanno fatto nostro prossimo
anche i fontanissimi; e dove è la fame, la miseria, l'impotenza a vivere da uomini llberi e degni, ivi è la chiamata
alla nostra carità.
Quando voi beneficate le missioni, quando concorrete al
soccorso della fame nel mondo, quando sostenete le opere
chepromuovono l’alfabetizzazlone, eccetera, voi rispondete
alla vocazione di questa carità universale, che mira al
giusto progresso dei popoli.
Abblamo voluto ricordarvi questo grande tema, a cui la
Chiesa è impegnata, ed a cui attende con intelligente e fervorosa attività la Nostra Commissione post-conciliare lu%ι1!α
ve?iamo qui present! alcuni valorosi
dirigenti), affinché sapplate corne oggi palpita il cuore della
Chiesa; e se il vostro batte all’unisono col suo, la Nostra
Benedizione Apostollca vi è assicurata.

3841
1968 MAR 27.-SECRETARIA STATUS, NORMAE. PART.·

No'a Statuta Apostolatus Orationis approbantur
Ex Aedibus Vaticanis, die 27 Martii 1968.

n. 3841-3642

cienda proponitur, Ita ut Missae Sacrificium veluti eorum
vitae fundamentum ct centrum evadat. Haec, quam pul­
chre congruant cum iis quae Concilium instanter urget,
nemo est qui non videat (cfr. Const. Sacres. Concilium, 48;
Const. Lumen gentium, 11, 34; Decr. Presbyt. Ordinis, 2,
5) [LE 3141, 3232, 3365].
Nec minus laudandum est, quod Apostolatus Orationis
etiam cultui SS. Cordis lesu multum tribuit, dc quo fuse
diserteque disseruit Pius XII ven. rec., mirabili doctrina
et pietate exaratis Encyclicis Litteris, a verbis incipien­
tibus Haurietis aquas, die 15 mensis Mail anno 1956 datis,
cum scilicet centesimus exiret annus ex quo liturgicum
Festum Sacratissimi Cordis lesu pro universa Ecclesia
institutum est (cfr. A. A. S. 48, 1956, pp. 309-353) [LE
2572]. Nam pietas eucharistica, qua tota fidelium vita ad
Sacram Liturgiam perfecte participandam formatur atque
disponitur, secundum mentem Summi Pontificis in Epi­
stola Apostollca Investigabiles divitias (6 Fcbr. 1965) ex­
pressam, ubertim etiam nutritur devotione erga SS. Cor
lesu, seu cognitione, cultu ct imitatione amoris Divini Ser­
vatoris, <qui suos, qui erant in mundo, in finem dilexit»
(Io. 13, 1). Socii Insuper —secundum Domini promissum:
«Si manseritis in me,.., quodeumque volueritis petetis et
fiet vobis» (Io. 15, 7)— in cultu SS. Cordis sibi elilsquc
Illas investigabiles divitias «miserationis et gratiae» Christi
(Eph. 3, 8; Praefatio de SS. Corde lesu) aperiunt, quibus
precationibus et actionibus apostolicis uberiorem fecundi­
tatem tribuant ct «ad renovandas mentes moresque mundi
iuxta Concilii Oecumenici Vaticani II hortamenta» effica­
cissime conferant (Allocutio Pauli VI ad Patres Congre­
gatos S. J. 17 Nov. 1966) [LE 3493 J.
Quo fit, ut Apostolatus Orationis primigenam suam for­
mam retinens sed nostrae aetatis necessitatibus aptiorem
reddens, ad solidam verique nominis pietatem asseclas suos
dirigat, cum eos doceat totam suam vitam in impetratio­
nem et piamentum convertere. Ad ouod quidem satius
assequendum, perplacet Beatissimo Patri ea commemorare
subsidia, quae a Concilio enixe suadentur: scilicet impen­
siorem cultum Spiritus Sancti, qui in Ecclesia et in cor­
dibus fidelium tamquam in templo habitat (cfr. I Cor. 3,
16; 6, 19) in eisque orat et testimonium adoptionis filiorum
reddit (cfr. Gal. 4, 6; Rom. 8, 15-16 et 26); ct actuosam
Sacrae Liturgiae participationem, per quam Ecclesia inef­
fabile suum cum Christo et cum Deo colloquium instituit,
ac sacra celebrans mysterio, divinarum gratiarum copiam
inde haurit ac suae repetit deprecationis efficacitatem.
Quae cum ita sint, augetur laeta spiritualium fructuum
spes, quam Augustus Pontifex collocat in hac paene innu­
mera supplicantium multitudine, qui sub Christi Vicarii
ductu cum coque arcte coni uncti, cotidie preces, actus ae­
rumnasque suas pro Ecclesiae necessitatibus Deo offerre
non cessant. Sed sollicitudo etiam augetur, qua Ipse piam
hanc sodalitatem omnibus cuiusvis condicionis Ecclesiae
filiis commendat. Vix enim auxilium tam validum ac tam
pervium cuilibet praeberi potest, quo christifideles exco­
lantur atque excitentur ad sentiendum cum Ecclesia, ad
assiduum precationis usum, ad studium apostolatus, atque
ad illud doctrinae caput semper recolendum, quod in apostolatu obeundo summi momenti est, scilicet «neque qui
plantat esse aliquid, neque qui rigat; sed, qui Incrementum
dat, Deum» (cfr. 1 Cor. 3, 7).
Beatissimus Pater, flagrantia vota faciens ut Apostola­
tus Orationis sodalium numero ac superna virtute succre­
scat, largam caelestis gratiae copiam enixis precibus a Deo
implorat, quae huius sodalitatis incepta prosperet, dum
in auspicium divini praesidii Apostolicam Benedictionem
moderatoribus et sodalibus omnibus peramenterin Domino
impertit.
Haec dum tecum communico, qua par est observantia
me profiteor Tibi addictissimum.—H. J. Card. Cicounanl

Reverendissime Pater, Gaudeo te certiorem facere, Au­
gustum Pontificem sedula qua par erat animi attentione
peipendisse nova Apostolatus Orationis Statuta, quae a te
tuisque sodalibus nuper recognita Ipsius iudicio reverenter
proposuisti.
Sanctitati Suae compertum sane erat alacre studium a
S /cietate lesu in hanc piam sodalitatem fovendam propagandamque assidue collatum. Id autem apertius decla­
raverunt nova haec Statuta, quae Beatissimo Patri causa
sunt, cur maiore aestimatione atque benevolentia prose­
quatur hanc amplissimam orantium familiam, procul dubio
recensendam inter saluberrima instituta, quae in Ecclesia
orta sunt ct pro Ecclesia operantur.
Post Concilii Oecumenici celebrationem, unde tam dives
doctrinae normarumque copia in Ecclesiam Catholicam
profecta est, consentaneum erat, ut Apostolatus Orationis
ex hoc praestantissimo fonte auctiorem vitae ubertatem
* Praeposito G«n. S L. Prot N- 11S475. Acta ramana SooetaüaUra
hauriret. Hoc revera opportuno sapientique consilio a vobis
15 (1997- >203-205. Vido Nora Statuta Aposfolahxa Onbonia apud Acta
factum est, qui, nova conficientes Statuta, Id spectastis,
Romana Soc-.etatia lecu 15(1957- ) 206-21!
ut eadem, Concilii doctrina et spiritu renovata, ad hodier­
nas Ecclesiae condiciones aptius accommodarentur. Id li­
3612
benter agnoscens. Vicarius Christi non solum has normas
auctoritate Sua approbat, sed merito etiam honestare lau­
de desiderat te tuosque sodales, qui iis condendis operam
1968 MAR 28.-PAULUS VI, MOT. P. AAS 60 (1968) 305-315
dedistis.
Pontificalis Domus ordinatio quadamtenus mutatur
Sanctitatem Suam minime effugit momentum, quod nova
huiusmodi Statuta habent ad sodalium spiritmdem <1 · I
PAULUS PP. VI
stollcam vitam uberius alendam. Quamquam Jjwi in oni
non est singula persequi, attamen facere
Pontificalis domus, quae volventibus weculis per diuplane aperteque dilaudet an am curn
J^tus Orationis
turnum. varium, multiplicem rerum usuumque progressum
co conjunctionem, quae ^daI^
oblationem effiad Summum ipsum Pontificem ad eiusque munus .tUD“n
per cotidianam sui ipsorum spiritualem
5341

$342

n. 3842

PAULUS VI. MOTU PR. DE ORDINANDA DOMO PONTIFICIA

tium, informata est, egregium quoddam corpus, singulari
decore ct utilitate praeditum, numquam non exstitit, circa
cam Petri Cathedram versans, quae simul spirituale catho­
licae Ecclesiae centrum, simul Christi in terris Vicarii sedes
semper fuit.
lamvero, Summus Pontifex sive qua aspectabile catho­
licae Ecclesiae Caput, sive qua temporarius civitatis Prin­
ceps, ab aliarum nationum civilibus potestatibus publice
agnitae, omni tempore cum ab ecclesiasticorum tum a lai­
corum hominum ordinibus, fideles, idoneos peritosque sibi
ascivit viros, quorum opera, non solum sacri ritus digne
perficerentur —quibus cumulum in certis sanctae Eccle­
siae adiunctis sollemnissimae caeremoniae afferebant— sed
etiam multiplicia sustinerentur munera, quae temporaria
civitatis administratio postularet.
Attamen, ob palam mutatas recent i ore aetate rerum vi306 ds/situdines, non pauca de ministeriis Pontificali Domui
tributis, quam olim habebant, perfunctionem amiserunt;
atque propterea tamquam munera dumtaxat honorari.!
permanserunt, iam nihil cum nostrae huius veritate vitae
congruentia. Ceterum, cum religiosum Romani Pontifica­
tus munus cotidie novas rationes modosque induat, fit
idcirco ut —quemadmodum in medio posuimus cum pri­
mum Nobilium et Patriciorum ordines coram admisimus—
vera rerum reputatione Apostolica Sedes, licet quandoque
invita, ex sibi traditis institutis ct consuetudinibus ea co­
gatur secernere et deligere, quae sibi praecipua et summa
esse videantur. Huc accedit quod hodie, non modo in tota
Ecdesia, praesertim post Concilium Oecumenicum Vatica­
num II celebratum, sed in universo insuper terrarum orbe,
acris quaedam atque attenta sentiendi facultas increbruit,
de iis omnibus quae ad praestantiam rerum spiritualium
pertinent, ad iura veritatis, ad publicae disciplinae pre­
tium, ad utilitatis studium, ad observantiam rerum efficadum, suae functioni aptarum et consentanearum, rebus
contra posthabitis, quae vel in verbo, vel in ornatu, vel
in pompa tantum sint positae.

Quam ob rom opportunum Nobis in praesentia videtur,
Nostrae Pontificalis Domus compositionem huiusmodi no­
strorum temporum necessitatibus accommodari eandemque ad rerum veritatem referri; ut nempe hinc significetur
potissimum Christi in terris Vicarii munus ad animorum
salutem attinere, hinc demonstretur ad eundem Summum
Pontificem sive in civili populorum societate, sive ln om­
nium gentium necessitudinibus partes spectare singulares.

Quocirca valde cupimus ut Pontificalis Domus membra,
quod tum spectat ad Cappcllam, hoc est coetum dignita­
tum sacris sollemnibus Pontificis Maximi astantium —quae
Summo Pontifici tamquam catholicae religionis Capiti ap­
parent— tum quod ad Familiam pertinet, quae eidem
Pontifici, tamquam Capiti societatis persona luridica prae307 ditae, praesto est, / quaeque sive a nationibus, sive a com­
pagibus omnium gentium agnoscitur, gaudetque iure mit­
tendi el accipiendi legatos, hacc, inquimus, omnia membra
cupimus ut, aut in provincia rerum spiritualium, aut in
campo rerum temporalium vel munera vel professiones
reapse exerceant; ut videlicet veterum verorumque insti­
tutorum, unde variae exortae sunt Aulae Pontificiae po­
testates, ca nunc species et Imago praebeatur, quae pariter
cum horum dierum necessitatibus conveniat, pariter ab
iisdem poscatur.

munerum suorum perfunctione sibi auxilii gratia adiunxerit, tum eiusdem Summi Pontificis Familiares.
§ 3. Familiae Pontificiae laid quidam annumerantur,
qui / potlores gravlorcsque partes, quasi aliorum quoque 3^
personam sustinentes, Summo Pontifici sive qua Capiti
Apostolicae Sedis, sive qua Principi Vaticanae Clvitatli,
navant. Eidem insuper Familiae ct ecclesiastici viri annu­
merantur, qui in huiusmodi perfunctione muneris Summo
ipsi Pontifici propius assident, et cius Familiares.
2. Pontificali Domui praecst Praefectus Palatii Aposto­
lic!, ad quem pertinet: membra eiusdem convocare vel re­
ligiosarum vel civilium caeremoniarum causa, dc quibus ln
n. 4; eorundem membrorum ministeria statuere; invigilare
tum caeremoniarum, quas diximus, ordini, tum ceteris om­
nibus, quae ad earum rectum processum spectant, iuxta
peculiares normas in n. 5 datas et variarum caeremonia­
rum usus, collatis cum Secretaria Status consiliis.
3. § 1. Omnia Pontificalis Domus membra, sive ex
ecclesiastico ordine ca sunt sive ex laico, a Summo Ponti­
fice nominantur.
§ 2. Quantum temporis ecclesiastici viri, sive Cappdlae
sive Familiae Pontificiae membra, in officiis suis maneant,
et praescriptis declaratur Constitutione Apostolica Regi­
mini Ecclesiae Universae (n. 2 § 5) editis \ et aliis peculia­
ribus praescriptis vel iam datis, vel dandis. Laid vero ho­
mines in officio ad quinquennium manent.
Tempus, eruo quis in officio maneat, potest Summus
Pontifex prolatare.
§ 3. Vacante Apostolica Sede, omnia Pontificalis Do­
mus ministeria finem capiunt; attamen viri, in eam allecti,
pro sua cuiusque parte, praesto esse pergunt, ut sueta Do­
mus negotia atque variae caeremoniae, illis temporis adiunc­
tis agenda, recte et ordine fiant, ad praescriptorum nor­
mam, quae Sacrum Purpuratorum Patrum Collegium edi­
derit. /
*
30
§ 4. In Pontificali Domo nullum prorsus munus est ve­
luti hereditarium existimandum.
4. § 1. Caeremoniae, quibus viri in Pontificalem Do­
mum allecti intersunt, aut sacrae aut civiles sunt.
f 2. E sacris caeremoniis aliae censentur sollemnes (ut
eae, quae fiunt cum Pontifex Maximus sui muneris insignia
susdpit, vel publica habentur Consistoria, vel Eucharistlcum Sacram adstante Summo Pontifice peragitur, vel
Sanctorum caelitum honores Beatis decernuntur), aliae
vero ordinariae.
§ 3. Civiles caeremoniae tribuuntur in z\dmissiones pu­
blicas (ut cum Augustus Pontifex vel Reges, vel summos
Civitatum Moderatores, vel Administrorum Collegii Prae­
sides, vel Administros ab exteris negotiis, vel Oratores, et
Legatos liberis cum mandatis apud Apostolieam Sedem lit­
teras, crediti sibi muneris testes, reddentes coram admit­
tit), ct in Admissiones publica nota carentes.
5. Curante Palatii Apostolic! Praefecto, opportunae
condentur leges, ab Augusto Pontifice approbandae, qui­
bus ratio pontificiarum caeremoniarum s»ve sacrarum sive
civilium definietur, itemque vestes describentur, quas ec­
clesiastici lalciquc viri tum ad Cappellam, tum ad Fami­
liam Pontificalis Domus pertinentes in ipsis caeremoniis
induant.

Ita enimvero vetus Nostra beneque merita Aula —quae
posthac primigeno et Illustri vocabulo Pontificalis Domus
tantummodo appellabitur— proprio suo decore splendere
perget; quoniam ecclesiasticis ct lalcis viris constabit, qui
praeterquam peculiari peritia et auctoritate ornentur, etiam
egregie factis Insigniantur, quae in regionibus vel catholici
apostolatus, vel litterarum, vel scientiarum, vel variarum
Îtrofessionum, ad animorum utilitatem ct ad summi Dei
nudem gesserint.
Quas ob causas, adlutorum Nostrorum audita sententia,
haec quae sequuntur de Pontificali Domo statuimus atque
decernimus.
I

1. f 1. Pontificalis Domus cx viris sive sacri sive lalci
ordinis componitur, qui hinc Cappcllam, de qua diximus,
hinc Familiam Pontificiam, vel ecclesiasticam vel taleam,
efficiunt.
I 2. In Cappcllam primum asciscuntur vlrl ad varias
Ecclesiae sanctae. Id est Populi Del, classes pertinentes
—Episcopos dicimus, sacerdotes et lalcos — deinde nonnulli
viri ex lis delecti, quos Summus Pontifex in amplissimorum
S313

1068 .MAJR 28

II
6. } 1. Cappella Pontificia, praeter ecclesiasticos viros
in Pontificiam Familiam allectos eosdemque in n. 7 1 1
descriptos, hos etiam, qui sequuntur, viros complectitur.
— Purpuratos Patres e Sacri Collegii ordinibus; — Pa­
triarchas, Archieplscopos atque Episcopos seu Eparchos
Pontificio Sollo astantes, sive Latini sive Orientalium Ri­
tuum; / — Alterum a Camerario S. R. E.; — Singularum 310
Ss. Congregationum Moderatorem Praelatam, Supremi Tri­
bunalis Apostolicae Signaturae Secretarium, Sacrae Ro­
manae Rotae Decanum; — Sacram Paenitentiariam Apostolicam Regentem; —Apostolieam Cancellariam Regen­
tem; — Moderatores Praelatos trium Secretariatuum:
— Praelatum Moderatorem Pontificii Consilii instrumen­
tis Communicationis socialis praepositi; —Abbatem Archicoenobii Montis Casini, slmulque Generales Abbates
Regularium Canonicorum et Sacrorum Ordinum Mona­
chorum; — Summum Moderatorem vel, co absente, Gene­
ralem Procuratorem Ordinum religiosorum stipem quae­
ritantium; — Auditores Sacrae Romanae Rotae; — Viros
in Supremo Tribunali Apostolicae Signaturae votantes;
* Ctr. Λ A.S. 39 Ü9*7) P-

(LE

5314

1988 ALMI

PAULUS VI. MOTU PH. DE ORDINANDA DOMO PONTIFICIA

— Viros e Canonicorumj Collegiis trium Patrlarchalium
Consistorii Advocatos;- PaBasilicorum Urbis;—Sacri
L_
rochos Urbis — Clericos Ministrantes Summo Pontifici
I (cfr. n. 6 § 5); —Viros sive e Consilio de
Lalcis sive e Pontificia Commissione a Iustitia et Pace
nuncupata; - Summi Pontificis Familiares.
i 2. Quas
__ ______
____ BL
modo commemoravimus,
Dignitates sacris
sollemnibus Intersunt, quae vel Summus Pontifex Ipse per­
petret. vel quae, Ipso adstante, perpetrentur (cfr. n. 4 j 2);
ubi singulae quaeque proprium locum tenent, secundum
priorum partium legem, peculiaribus normis definiendam.
J 3. Cum Summus Pontifex sollemniter ad aram ince­
dit. Dignitatibus, secundum priorum partium ordinem § 2
311 sUtu/tum, comitatus, virorum collegia, plurali numero su­
pra commemorata, binos tantum sodales mittunt, qui eo­
rum partes agant, praeter Urbis Curiones qui eidem pom­
pae numero frequentiores Intéressé possunt.

j 4. E Pontificia Cappella eae dehinc tollentur Digni­
tates, ct quoad munus ct quoad nomen, quae sequuntur.
Apostolici Palatii Patres Cardinales; Antistites lemnisco
ornati; Principes ad Solium astatores; Diaetarchus (vulgo
Maggtordomo) Sanctitatis Suae; ab internis negotiis Ad­
minister; Summus Magister Collegii a Sancto Spiritu; Ma­
gistratus Romanus; Magister Sacri Hospitii; Cubicularii
honorarii; Cappellani Secreti et Cappellani Secreti hono­
rarii; Clerici Secreti; Pontificiae Familiae a sacris confes­
sionibus; Alcolythi cereos ferentes; Cappellani communes;
Magistri Ostiarii a Virga Rubea; Pontificiae Tiarae Custos;
Pontificii Accensi (vulgo MazzieriJ; Cursores Apostolid.
J 5. Clericorum Summo Pontifici sacris operanti mi­
nistrantium officium est, eidem ad aram assistere, mode­
rantibus pontificalium caeremoniarum Magistris. In horum
numerum, praeter Clericos Cappellae Pontificiae qui nunc
sunt, ii quoque viri ascisci poterunt, qui in collegiis, modo
sublatis, operam ad hunc diem navabant, id est: Cappellani
Secreti atque Cappellani Secreti honorarii, Cierici Secreti,
A0?·’ci£cos (arentes, Cappellani communes, Magistri
I IC Γ I O I I O \ t FrTA T ) i ■ >-v

7. Pontificiam Familiam constituunt viri, sive ex cc
desiasticorum sive e laicorum ordine delecti.
- ί
Ç1. Pontificiam Familiam ecclesiasticam hi ascri
buntur viri, qui sequuntur
_______________
Substitutus
Secrctarlae Sta
tusidemque Notarum arcanarum Summi PontfiricisSecretarius;—:
....
P.ro Pub
h’cis _
Ecclesiae negotiis a
Secretis; / — iLieemosynarius Sanctitatis Suae; - Vicarius
Generalis Sanctitatis Suae pro Civitate Vaticana
f 5); —Pontificiae Academiae Ecclesiasticae .
Pontificalis Domus Doctor Theologus (cfr. n 7 § 4)·
— Secretarius Epistularum Summi Pontificis ad Principes; —Secretarius Litterarum Latinarum Summi Ponti*
ficis;
Pro tono tari i Apostolid; — Praelati Pontificali
Aulae addicti (cfr. n. 7 § 11); - Magistri pontificalium
caeremoniarum
- Praelati honorarii Sanctitatis Suae
(cfr. n. 7 § 6);
Cappellani Sanctitatis Suae (cfr. n. 7
Familia Pontificia, quae laids constat, complectitur: - .Astatores
—
ad ΚΛ1Ζ«·Μ«Ι·,
Solium; —lyt-UgULUIH
DeJecatum Specialem
Pontificiae Commissionis pro Civitate Vaticana;i; — Conslbarium Generalem Civitatis Vaticanae;— Praefectum Co­
hortis Honorariae Summi Pontificis (cfr. n. 9)ii — Praefectum Pontificiae Helvetiorum Cohortis — Praefectum
Palatinae Cohortis Honorariae
Praefectum Pontificiae
Cohortis a publica tutela
Consultores Civitatis Vaticanae
Praesidem Pontificiae .Academiae Scientiarum;
— Honoratos viros Summo Pontifici Astantes (vulgo Gentiluomini di Sua SantUà; cfr. n. 7 $ 7); —Curatores Sacri
Palatii Apostolici; — Addictos Aulae Pontificiae (cfr. n 7.
i 7); —Summi Pontificis Familiares.
f 3. In Familia Pontificia igitur munera et appellatio­
nes tolluntur, quae antea spectabant ad: Cardinales Pala­
tinos, Praelatos Palatinos (hoc est: Diaetarchum Sanctlta313 tis Suae, / Praefectum Cubiculi Secreti Pontificis. Audito­
rem Ssmi Domini Nostri Papae), Magistrum Sacri Hospi­
tii, Suppellectilis Pontificiae Domus Procurato^. Praefectum stabuli, Praefectum Tabellariorom, flores Rosa
- Aureae, Secretarium Legationum, ^bllis
horiis Tribunum Exemptum, Cublcnlarioshonorario^uu
blcularios honorarios extra
^?^Os™ecretos hoCappelhnos Secretos honorarios C^ppeiianos Spreto
norarios extra Urbem, Clericos Secretos, Lappcua
5345

n. 3G42

munes, Familiae Pontificiae a sacris confessionibus, Prae­
gustatorem Secretum.

§ 4. Magister Sacri Palatii Apostolici munera sua ser­
vat; appellabitur autem Pontificalis Domus Doctor Theo­
logus.

§ 5. Appellatio tollitur Cubiculariorum Secretorum
Participantium. Quod attinet autem ad eos, qui usque
adhuc hac appellatione veniebant, haec statuuntur: Eleemosynarius Secretus, et Praefectus Sacrarii Apostolici In
suo munere perstant, sed prior Eleemosynarius Sanctitatis
Suae, alter vero Vicarius Generalis Sanctitatis Suae pro
Civitate Vaticana appellabitur; Secrctarius Epistularum
ad Principes, et Secretarius Litterarum Latinarum, de qui­
bus agitur in n. 13-4 Constitutionis Apostolicae Regimini
Ecclesiae Universae
sive offidum sive nomen officii sui
proprium servant. Officia et nomina praeterea tolluntur
Pincernae, Nuntii, ct Vestiarii: ministerium, cui In Aula
Pontificia hucusque iidem praeerant, peragetur a duobus
Praelatis Pontificali Aulae addictis, dc quibus in n. 7 j II.
Nomen pariter et officium tollitur Sub-Datarii.
§ 6. Antistites Urbani et Cubicularii Secreti supra nu­
merum cum ad Familiam tum ad Cappellam Pontificiam
pertinere pergunt; appellabuntur autem alteri Praelati ho­
norarii Sanctitatis Suae, alteri Cappellani Sanctitatis Suae,
iuxta prae/scriptum n. 8.
314
§ 7. In suo item munere permanent, sed mutato no­
mine: Cubicularii ab ense et lacerna, sive secreti, sive ho­
norarii, qui vocabuntur Honorati Viri Summo Pontifid
Astantes; Ostiarii, qui nuncupabuntur Aulae Pontificiae
Addicti.
§ 8. Laid viri, Familiae Pontificiae membra, pompae
pontificiae et sacris caeremoniis Cappellae non intersunt,
etsi iisdem, locus proprius assignetur, inter sacros ritus a
Summo Pontifice peractos.
§ 9. Astatores ad Solium operam navant Praefecto Pa­
latii Apostolici; eorum est, sive debita officia Summi Pon­
tificis hospitibus praestare in sollemnioribus caeremoniis
non religiosis, de quibus in n. 4 § 3, sive praecipuam con­
ferre operam, ut varia ministeria, quae ad Familiam Pon­
tificiam ex Lalcis spectant, recto ordine explicentur.

§ 10. Praefectus Palatii Apostolici, In sollemnioribus
civilibus caeremoniis, Consultoribus Civitatis Vaticanae pe­
culiaria ministeria committere poterit.
11..________
‘
~
Duo Praelati
Pontificali
Aulae addicti, cotidie in
Pontificali Aula operam ponentes, a Summo Pontifice no­
minantur, eorumque munus, Apostolica Sede Vacante, fi­
nem capit.
8. Tituli honorum ecclesiasticorum posthac tres tan­
tummodo gradus admittent, scilicet Protonotarios Apostolicos (de numero ct supra numerum). Praelatos Honorarios
Sanctitatis Suae et Cappcllanos Sanctitatis Suae. Ceteri
gradus tolluntur.
9. Pontificia Nobilium Cohors appellabitur Cohors ho­
noraria Summi Pontificis. Quae posthac sua honoris officia
praestabit in publicis civlllbusquc caeremoniis, de cuibus
in n. 4 § 3, iuxta peculiares normas a Praefecto Palatii
Apostolici edendas. Ea quae ad militum numerum, ad
eorum nominationem et ad rationem praestandorum offi­
ciorum spectant, ordinationibus huius Cohortis propriis,
opportune recognitis, statuuntur. /
315

10. Officiis honoris, et publicae disciplinae ministeriis
in Pontificali Domo praeponuntur Cohortes Pontificiae,
quae sequuntur Cohors Helvetica. Cohors Palatina hono­
raria. Cohors Pontificia a publica tutela.
Quae quidem suas Ipsarum normas opportune recognitas
servant.
11. Pro necessitatibus. In Pontificalis Domus variis
caeremoniis vel religiosis vel civilibus Addictorum quoque
coctus honoris officia ct publicae disciplinae ministeria su­
beunt. Qui Addicti ad quienquennlum a Praefecto Palatii
Apostolici nominantur, cuius erit peculiaria munera iis
tribuere.
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis decreta sunt, ea omnia firma ac rata esse iubemus.
contrariis quibuslibet non obstantibus.
Datum Hornae, apud Sanctum Petrum, die xxvnr men­
sis martH, anno mcmlxvui, Pontificatus Nostri quinto —
Ma
De \ r ί
’Cfr. le, p. w (LE 55M J.
Adn. G. Xf PINNA In ME 91 (1ΜΘ)

PAULUS VI - CONVENTIO CUM SAARLAND

n. 3043-36W

3343
1968 MAR 28.-PAULÜS VI, MOT. PR. AAS-SUPPL. 1958

Corpus consultorum constituitur pro recto
Status Civitatis Vaticanae

regimine

Motu proprio per ristituzione della Consulta dello Stato
della Città del Vaticano
Una strutlura particolare, quale le circostanze richiedcvano, aveva dato 11 Nostro Prodecessore Pio XI di v. m.
alio Stato della Città del Vaticano al momento della sua
costituzione, a/fidandone la direz!one ad una personality
laica con la qualifica di Governatore, coadiuvato da un
Consiglio Centrale.
Le mutate circostanze, soprattutto neU’imminenza della
seconda guerra mondiale, suggerirono al Nostro venerato
Predecessore Pio XII di costituire una Pontificia Commis­
sione perlo Stato della Città del Vaticano, con 1’incarico dl
prowedere al governo ed al funzlonamento dello Stato
medesimo e di assorbire le funzioni fino allora svolle dal
Consiglio Centrale.
Con il progresso del tempi, per altro, anche per lo Stato
della Città del Vaticano esigenze nuove si sono create ed 11
campo delle relative attività specifiche si è notevolmente
allarga to con 11 conseguente aumento dei numero, dell’importanza e della vastità dei problem! da affrontare e da
risolvere.
Abblamo, portanto, deliberato, dl Nostro Motu Proprio
e certa scienza, di costituire una Consulta, la quale colla­
bor! con la Pontificia Commissione per Io Stato della Città
del Vaticano nello studio di determinate questioni, fomendo ad essa quel pareri e suggeri menti che possono esserle
util! per 11 boon governo dello Stato o che dalla medesima
possono essere richiesti per la trattazione degli affari più
Importanti.
Con la pienezza quindi della Nostra autorltà abblamo
ordinato ed ordinlamo quanto appresso da osservarsi come
Legge dello Stato:
1) Fermo restando quanto disposto nell’arl. 8 della
Legge fondamentale della Città del Vaticano (7 Giugno
1929) a proposito del Consigliere Generale dello Stato, detta
Consulta vlene costituita come organo puramente consultivo.
2)La Consulta è composta da 24 membri, residenti
abllualmente a Roma, scelti tra personality del Lalcato,
particolarmente benemerite verso la Santa Sede e fomite
di riconosciuta capacity e di specifica competenza nei set­
tori dl attività a cui devono attendere i vari Ufficl dei
Governalorato della medesima Città del Vaticano.
3) Fanno parte della Consulta, come membri onorari,
sel persone che potranno risiedere abllualmente alFestero,
partecipando, con diritto di voto, aile riunioni della Con­
sulta medesima, che avessero luogo in coincidenza con loro
eventuale permanenza in Roma.
4) La Consulta è presiedula, ipso Jure, dal Delegato
Speciale dello Stato della Città del Vaticano.

1908 MAR 28-APR 9

J ??
R°.S.SO11? far
dc,,a Consulta Funzionari
dello Stato della Città del Vaticano in attività di servizio
o altri dipendenti che siano retribuiti, per un lavoro fbw
e continuo, dalla Santa Sede o dallo Stato della Città del
Vaticano.
6) L’Ufficio di Consultore non è crcditario.
I Consultori sono nominati dal Sommo Pontefice ad
quinquennium» c possono essere rlconfermali.
7) La Consulta è presieduta dal Présidente ed In sua
assenza dal Consultore più anziano di nomina 0 dl età
(a paritù di data di nomina).
8) La Consulta è convocata dal Présidente ogni tre
mes! e tutte le volte che la Pontificia Commissione perlo
Stato della Città del Vaticano avrà da sottoporre all’esame
di essa qualche problema di particolare Importanza ed
urgenza.
9)Per la validity delle adunanze deve essere presente
almeno la metà dei componenti della Consulta, ele even­
tual! risoluzioni devono essere approvate a maggioranza
assoluta di voti.
10) Nelle adunanze funge da Segretarlo il Capo delI’Ufflcio Legale dello S. C. V., 11 quale redige il relativo
verbale, che dovrà essere trascritto su apposito registre
e firmato da lui stesso, oltre chc dal Présidente 0 da chi
ha presieduto 1’adunanza.
Copia dei verbale opportunamente firmato sarà rlmessa
con sollecitudine alia Pontificia Commissione per lo Stato
della Città del Vaticano, per il debito esame.
11) In seno alla Consulta possono essere costitulte spe*
ciali Commissioni di studio per l’esame approfondit© delle
question! sottoposte alla Consulta stessa dalla Pontificia
Commissione per lo Stato della Città del Vaticano.
12)L’ufficio di Consultore è considerato prestazione
onorifica a titolo gratuito.
13) I componenti della Consulta sono Membri della
Famiglia Pontificia e possono prendere parte, al pari degli
altri Membri, aile Cerimonie civili di carattere ufficlale,
a seconda delle disposizlonl di volta in volta stabilite dal
Profetto del Palazzo Apostolico (cfr. Motu Proprio •Ponti­
ficalis Domus», di questo giorno 28 Marzo 1968) [LE 3642].
14) I Consultori non prendono parte al Corteo Papale,
nè aile Cerimonie della Cappella Pontificia, pur essendo
assegnato a coloro che des i de ran o intervenire un posto
conveniente (cfr. ibid.).
15) La présente Legge entrerà in vigore nel giorno stes­
so della sua pubblicazione.
Ordiniamo che quanto è stato da Noi deerctato con que­
sto Motu Proprio resti fermo e sia osservato non ostante
qualunque disposizione in contrario.
Comandlamo inoltre che l'originale dei présente Motu
Proprio, munito dei debiti sigilli, sia depositato nell Archivio delle leggi dello Stato della Città del Vaticano e che
11 testo corrispondente sia pubblicato nel Supplemento de­
gli Acta Apostolicae Sedis.
Dato dal Nostro palazzo apostolico Vaticano, il vendotto
Marzo millenovecentosessantotto, anno v dei Nostro Pon­
tificate.—Paolo Pp. VI.

3G44
1968 APR 9.-CONVENTIO SOLLEMNIS CUM CIVITATE SAARLAND. AAS 60 (1968) 780-781

CONVENTIO INTER APOSTOLICAM SEDEM ET «SAARLAND» DE INSTITUENDA THEOLOGLAE CA­
THOLICAE CATHEDRA IN STUDIORUM UNIVERSITATE
tra la. Santa Sede e il Saarland circa l’ereZIONE Dl UNA CattedRA DI TeOLOGIA CATTOLICA NELl’Università del Saarland

Accordo

Vertrag zwischen dem Hetltgen Stuhl und dem
Saarland Ober dir Errichtuno eines Lehrstuhls
fur katholische Théologie an der UnfversitXt des
SaARLANDES

Fra la Santa Sede, rappresentata dal suo Plenlpotenzlarlo, Sua Eccellenza Monsignor Corrado Baflie, Arcivescovo
titohre dl Antiochia dl Plsldla, Nunzio Apostolico in Ger­
mania.
E 11 Saarland, rappresentata dal Ministro per Culto,
btruzione e Cultura popolure. Signor Werner Scherer,
quale Plenlpotenziario del Signor Présidente dei Ministri,
vlene concluso 11 seguente Accordo:
I 1. NeirUnlversItà del Saarland vlene eretla una Cattedra di Teologia cattolica.

Zwischen dem Hell I gen Stuhl, vertreten durch dessen
BevoUmAchtlgtcn, Seine Exzellenz den Herrn Apostollschen Nuntius in Deutschland, Corrado Bafire, Titularerzbischol von Antiochicn in Pisidicn,
Und dem Saarland, vertreten durch den Minister fûr
Kultu,. Unterrlcht und VolksblldunR, Herrn Werner SchewkdMinlsterprtsidentai.

5347

Wlrd ein

5348

1968 APR 18-30

SC RELIGIOSORUM - PAULUS VI - CONS. LITURGIAE

I 2. A questa Cattcdra sl applica 1’Articolo 12, comma
1 dcH’Accordo fra la Santa Sede e lo Stnto Prussiano del
U iiugno 1929 con la disposlzione supplementary che ad
e$$o sl riferlsce nel Protocollo Finale. Il Vescovo compe­
tente è quello dl Trcviri.

< 3. Questo Accordo, I cui testl Italiano e tedesco fanno
ffualmente fede, dovrà esserc ratificato e gli Istrumenti
dellaratifica dovranno essere scamblati quanto prima nella
Cancelleria dl Stato in SaarbrQcken.
Esso entra In vigore il giorno dello scambio dl detti
Istrumenti.
In fede di che è stato sottoscrltto il presente Accordo
in doppio originale.
Bad Godesberg, 9 aprile 1968.—Corrado Bafile.

n. 3645-3647

§ 2. Auf diesen Lehrstuhl wird Artikel 12 Abs. 1 des
Vertrages zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Freistaat
Preussen vom 14. Juni 1929 nebst der durch das Schluszprotokoll zu diesem Vertrag hinzugefügten Ergânzung
entsprechend angewendet. Der zustândige Bischof ist der
Bischof von Trier. /
§ 3. Dieser Vertrag, dessen italienischer und deutscher
Text gleiche Kraft haben, soli ratifiziert und die Ratifika­
tionsurkunden sollen mdglichst bald in der Staatskanzlei
in Saarbrûcken ausgetauscht werden.
Er tritt mit dem Tagc des Austausches in Kraft.

Zu Urkund dessen 1st dieser Vertrag in doppelter Ur­
schrift unterzeichnct worden.
Bad Godesberg, de 9. April 1968.—Scherer.
ZUSATZPROTOKOLL

PROTOCOLLO ADDIZIONALE

Le Parti continent! sono d'accordo su quanto segue:

1. L’Universitù dei Saarland nel preparare le proposte
di nomina alla Cattedra, dl cui si tratta, prenderà cons i gl ίο
dalla Facoltà Teologica dl Trcviri.
2. Alia detta Cattedra deve essere chiamato un eccle­
siastico.
Bad Godesberg, 9 aprile 1968.—Corrado Baffle.

Die vertragschlieszenden Teile sind slch Ober folgendes
einig:
1. Die Universitât des Saarlandes wird bei der Vorbereitung der Berulungsvorschlâge den Rat der Theologischen Fakultât zu Trier einholen.
2. Auf den Lehrstuhl soli ein Geistlicher berufen
werden.
Bad Godcsberg, den 9. April 1968.—Scherer.

Concentione inter Apostolicam Sedem et Civitatem Foederatam Saramcam rata habita, die X mensis Octobris anno
MCMLX VIII Ratihabitionis Instrumenta accepta et reddita mutuo /uerunt. Exinde, i. e. a die X mensis octobris
anno MCMLXVIII, huiusmodi Conventio inter Apostolicam Sedem et Civitatem Saravicam icta vigere coepit ad
normam paragraph! III eiusdem Pactionis

3645
1968 APR 18,-SC RELIGIOSORUM, DECRETUM. PART?

Unionis

Approbantur Statuta
Superiorissarum Maiorum

Italiae

L; S. Congregazione per I Religiosi e gli Istituti sccolari,
partko arment e sollecita dei bene spirituale e deU’attività
apostolica delle Religiose d* Italia, aveva approvato per un
Î2?i?'^°nKU Decreto N. AG 2118-60 del
ottobrc 1960,
gli Statuti che reggono, oltre il diritto comune, 1'AssocInzione
• Lnlone delle Superiore maggiori d'Italia*.
Dopo TAssemblea generale annuale che ha avuto luogo il
gtnruuo seorso. Ia Presidenza dl detta Assemblea rlvolse
preghiera alla S. Sede con lettera dei 4 aprile, perché si degnas» di approvare gli Statuti dell' Associazione opportunamente
nvcuuti·
Questo S. Dicastcro. dopo maturo esame, approva con il
présenté decreto gli Statuti di detta Unione per un periodo
di cinque anni a titolo di esperimento.
Roma, 18 aprile 1908.—I. Card. Antoni υτη, Prefello.
Ant. Mauro, Segr.
'
•Prot.N. AG 2118/80. Rivista delle religiose 18 (1989) 48. Vide
fexiura Statutorum apud Rjvista delle religioso 18 (1989) 48-54.

Romanam et Apostolicam Sedem nobili populo Tanzanlae
obligant, constringerentur, censuimus bene esse si in ea
Natione Apostolica Nuntiatura constitueretur. Placet ergo
motu proprio ibi loci per has Litteras Apostolicam Nun­
tiaturam condere, cui profecto omnia iura atque privilegia
quae ad ceteras Nuntiaturas spectant facimus, certam
concipientes spem, fore ut quae praevidemus commoda ct
utilitates, haec prospere succedant.
Ceterum volumus ut hae Litterae Nostrae sive nunc
sive in posterum tempus stent, ab iisque omnino serven­
tur, quorum res est, contrariis nihil obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris,
die undevicesimo mensis aprilis, anno millesimo nongen­
tesimo sexagesimo octavo, Pontificatus Nostri quinto,—
Aloisius Card. Traolta, S. R. E. Cancellarius.

3647
1968 APR .. -CONSIL. LITURGIAE, RESPONSUM. PART.·
Solvuntur dudia: 1.—Ad Instructionem de Cultu
Mysterii eucharistici diei 25 Maii 1967. 2.—Ad
diversa

3646
1968 APR 19.-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 60 (1968) 521
In Tanzania Repûblica Apostolica Nuntiatura
constituitur

PAULUS PP. VI

Ad perpetuam rei memoriam.—Quantum grata concordia,
et consensus, et necessitudines, quae huic Apostolicae Sedi
cum populis intercedunt, maxime si hl Christiano nomine
gloriantur, ad prosperitatem atque felicitatem singularum
nationum conferant simulque ad Ecclesiae sanctae, cui
praesumus, utilitatem conducant, nemo est quin videat et
intellegat: per concordiam enim non solum mutua gignit
cognitio utilis atque subtilior, sed et opin o in v cem crescit,
et quieti ac paci locus datur, qua re nihil^^tius et utilius
civilibus ac religiosis coeptis suscipiendis, fovendis.
Quam ob rem, optantes ut amicitiae vincula, quae hanc

5349

Ad instructionem de cultu

mysterii eucharistici

Ad n. 32. Quandonam sacra Communio sub utraque
specie dari potest sacerdoti qui iam celebravit?—Resp.: In­
structio de cultu Mysterii eucharistici, ad n. 32, 7 [LE 3562 J
sacram Communionem sub utraque specie concedit dia­
cono, subdiacono «officium suum ln Missa pontificali vel
sollemni Implentibus». Hic agitur de veris diaconis et subdiaconis. Ergo si quis sacerdos fungitur munere diaconi vel
subdiaconi et Iam celebravit vel celebraturus est. sacram
Communionem sub utraque specie recipere nequit.
E contra, In casu concelcbrationis largior est dispositio:
«omnibus... qui vero ministerio llturglco funguntur» (n. 37,
8). Hoc in casu omnes qui officium liturgicum exercent, ad
Communionem sub utraque specie admitti possunt, etiamsi
sint sacerdotes qui iam celebraverunt vel celebraturi erunt.
.
Possuntne admitti preces in honorem R. Ala­
riae \ irginis vel Sanctorum durante expositione SSrfii Sa1 S(IUC adhuc quibusdam in communi*
tatlbus aut peculiaribus coetibus mos exstabat, SSrfio Sa­
cramento exposito, habendi proces in honorem B. Mariae

5350

n. 3ÔÎ8

PAULUS VI. ALLOCUTIO AD OPIFICES CHRISTIANOS

Virginis, v. gr. recitationem rosarii, vel supplicationes ad
Sanctos, v. gr. I itanias Sanctorum, novendiale in praepa­
ratione ad festum cuiusdam Sancti, etc. Nunc autem quae­
ritur utrum hoc conforme sit litterae et spiritui Instructio­
nis de cultu Mysterii eucharistici.
Ex una parte animadvertitur explicitam prohibitionem
In textu Instructionis non haberi. Ex altera vero, sensu
potius restrictivo intelliguntur verba n. 62 eiusdem In­
structionis: «Durante expositione omnia componenda sunt
ut fideles orationi intenti, Christo Domino vacent·, ita ut
significent: «...Christo Domino unice vacent·. Verbunculum unice, quod saepe refertur a Commentatoribus, etsi
non habeatur in textu Instructionis, bene tamen reddit
mentem legis. Finis enim adorationis communis coram
SSiho Sacramento exposito attingitur cum mens et oratio
fidelium, per sacrum silentium, per lectiones, praesertim
e sacra Scriptura, per cantus et preces, ad mysterium eucharisllcum diriguntur.
Cetera pia exercitia, quamvis bona et commendatione
digna, attentionem ad diversa obiecta trahunt, et Ideo, ad
alia tempora remittenda sunt, vel ante aut post adoratio­
nem et benedictionem cum SSiho Sacramento.
Ipsum mari anum rosarium dici debet precatio Mariana,
non ad Christum directo. Nec oblciendum est meditanda
esse mysteria Christi dum pronuntiantur verba salutationis
angelicae. Pars enim essentialis precationis constat oratione
repetita od B. Virginem directa. Immo hoc pium exerci­
tium nova consideratione aliquomodo indigeret ut plenior
habeatur concordia inter vocem et mentem orantis.
Possuntne Vesperae cantari caram SSiho sacramento ex­
posito^—Resp.: Quibusdam In locis, praesertim die domi­
nica. immediate post Vesperas dabatur Benedictio eucha­
ristica. Post editam Instructionem res quandoque compo­
sitae sunt hoc modo: initio fit expositio, deinde cantantur
Vesperae et in fine datur Benedictio. Hoc non videtur
congruere cum iis quae supra dicta sunt. Melius res ordinari
possunt.
Benedictio eucharistica apparere non debet conclusio
Vesperarum. Ipsa tamen utilius locum habere potest dic
dominica, tamquam actio liturgica per se stans, qua fide­
les Invitantur ad Deum colendum. Ideo, Vesperis cantatis,
fieri potest expositio et post tempus aliquod silentii, dari
benedictio. Sl lectio divina cum homilia habita est inter
Vesperas certe non videtur esse repetenda. Melius esset si,
iuxta diversa adiuncta locorum et personarum, inter unam
et aliam actionem aliquod intervallum temporis servaretur.
Ad n. 65. Estne apponendum umbraculum ante ostensorium dum proferuntur conciones!—Resp.: Conciones coram
SSmo Sacramento vetantur. «Homilia, aut breves exhorta­
tiones» de quibus loquitur Instructio non sunt conciones,
sed breves explicationes textuum qui leguntur, «quae ad
meliorem aestimationem Mysterii eucharistici inducant».
Nullum umbraculum ante ostensorium est ponendum dum
fiunt, sicut non apponitur dum leguntur textus Sacrae
Scripturae.
Utrum liceat, in expositione protracta, SSihum Sacra­
mentum in tabernaculo recondere plus quam bis in die!—
Resp.: Difficultas venit ex eo quod coetus numerosiores,
hodiernis in adlunctis, difficulter haberi possunt modo con­
tinuato per aliquas horas, sed tantum certis temporibus,
v. g. primo mane, circa meridiem et horis vespertinis.
Finis legis est vitare ut habeatur sollemnis expositio,
forte cum quodam apparatu exteriori, uno alterove tan­
tum adstantibus adoratoribus. Opportunius videtur, quan­
tum fleri potest, tempora communis adorationis ordinare,
horis determinatis, ad ipsa convergendo magnam adora­
torum copiam, potius quam hos distribuendo per diversas
horas diei in parvis coetibus. Hoc In casu, SSmum Sacra­
mentum In tabernaculo reponi potest nocturno tempore, ct
bls in die, ita ut super altare maneat cum magnus habetur
concursus fidelium. Vitanda tamen est frequentior repo­
sitio.
In communitatibus vero religiosis quae ex Constitutione
adorationem diurnam quotidie habent, non videtur obstare
legi auod praeter tempora adorationis totius communitatis,
sodales pauciores successivis temporibus, coram SSmo Sa­
cramento adorationem peragant.

2.—Ad diversa
Utrum in recitatione Canonis Missae elata voce, fideles
respondere valeant: Arnen!—Resp.: Canon a solo sacerdote
celebrante dici debet: est enim prex sacerdotalis. Ad ipsum
solum ergo pertinent etiam conclusiones Per Christum Do­
minum nostrum cum Amen subsequent!.

5351

I960 MAI I

Attamen difficile est impedire fidelium spontaneam re­
sponsionem: Arnen; et sl Invitantur ut non dicant Amu\
infra Canoncm, timendum est ne Ipsam doxologiam fina­
lem non participent. Proinde non videntur esse Inquie­
tandi fideles, sl sponte Arnen Infra Canonem respondent.
Utrum adhuc servandae sint quaedam pecultarifâtes nibricales in Missis defunctorum et diebus ferialibtu'—R&r ·
Instructio altera dlel 4 mali 1967 ILE 3555). conclusionem
Missae semper eandem reddidit etiam in Missis pro defunc­
tis, in quibus tamen adhuc manent hae peculiarities
osculum libri Evangelloruin omittitur, aqua non benedici­
tur, ad orationes genuflectltur.
Non videtur absolute contrarium spiritui legis sl unifor­
mitas habetur etiam his in casibus ct caedem nonnae ser­
vantur in Missis pro vivis et pro defunctis.
Eadem consideratio valet pro regula gcnuflectendl ad
orationes diebus paenltentlalibus et in Missis defunctorum.
Immo utile erit participationi et attentioni fidelium sl pinres mutationes in iisdem ritibus vitantur. Et Ideo oppor­
tunius videtur non genuflectcrc ad orationes, exceptis so­
lummodo diebus et casibus In quibus ad genuflectendum
fideles invitantur per monitionem: Flectamus genua.
•Notit. 4 (1963) 133-138.

3848
1968 MAI 1 .-PAULUS VI, ALLOC. AAS 60 (1968) 329-332

Allocutio calendis maiis habita in Vaticana Basilica quamplurimis christifidelibus, S. laseph Opificis festo recurrente
De valore et dignitate laboris humani in societate

ET INDUSTRIA MODERNA

Diletti figli e figlie, Eccoci a celebrare insieme 11 primo
maggio, la festa dei lavoro. È una festa nuova, che ha trovato posto nel calendario religioso in questi ultimi tempi;
ed è chiaro che la Chiesa, introducendola nella serie delle
sue sacre celebrazioni, manifesta un’intenzione rcdentrice,
quasi un desiderio di ricupero, e certamente uno scopo
santificatore. S’era prodotto un distacco in questi ultimi
secoli fra la psicologia dei lavoro e quella religiosa, un di­
stacco che ha avuto grandi ripercussioni sociali, e che
ancora tlene lontane dalla fede tante folle di uomini e dl
donne, che fanno dei lavoro non solo la loro professione,
ma altresl la loro qualifica spirituale, 1’espressione della
loro suprema concezione della vita, in opposizlone a quella
cristiana. È questo uno dei più f grandi malintesi della
société moderna, e che tutti oramai dovrcbbero sapere risolvere da sè, non solo a lode della veri té, ma a tuito vantaggio altresl dei lavoro stesso e dei Javoratori, che della
fatica e dell'attività produttiva portano nella loro vita
rimpronta distintiva.
Infatti, per ciô che riguarda il lavoro, 11 pensiero Cristia­
no, e per esso la Chiesa, lo considera come espresslone delle
facoltà umane, e non soltanto di quelle fislche» ma altresl
di quelle spirituali, che Imprimono nelPopera manuale ll
segno della personnifié umana, e perciô 11 suo progresso,
la sua perfezionc c alla fine la sua utilité economics e so­
ciale. II lavoro è Fesplicazione normale delle facoltà uma­
ne, flslche, morali, spirituali; e ri veste perciô Ia dignità. il
talento, il genio perfettivo e produttivo dell’uomo. Ne
esplfca la sua fondamentale pedagogia, ne segna Ia statura
dei suo sviluppo. Obbedisce al dlsegno primigenio di Dio
creatore, che voile 1'uomo esploratore, conquistatorc, do­
minatore della terra, dei suoi tesori, delle sue energle, dei
suoi segretf. Non è perciô il lavoro, di per sé, un castigo,
una decadenza, un giogo di schiavo, come lo conslderavano
gli antichi, anche i mlgliori; ma è l’espressione del naturale
bisogno dell'uomo di esercitarc le sue forze e di mlsurarie
con le dlfficoltà delle cose, per ridurle al suo servizlo; è
l'esplicazione libera e cosciente delle facoltà umane, delle
mani dell’uomo guidatc dalla sua intelligenza. È nobile
perciô 11 lavoro, e, come ogni onesta attività umana, è
sacro.
Qui, fra le tante, due interrogazioni fermano i! facile
corso di questi pensleri. E cioè: che cosa dobblamo dire
del lavoro quando esso è pesante, oppresslvo, inetto a raggiungere il suo primo rlsultato, Il pane, la sufficlcnza economica per la vlta? quondo serve ad accrescere l'aitnil
ricchczza con lo stentoe la miseria propria? quando sl ma­
nifesta indice, e quasi suggeilo d’insupcrablli e intollerablll
spcrcquazionl cconomichc e sociali? La rlsposta teorica è
5352

r4

SC RELIGIOSORUM - SIGNATURA APOSTOLICA

106δ MAI 3-10

facile, anche sc nella pralica è spesso assal difficile, ma è ηmosta forte della sofferenza umana, una forza alia fine
vittorlosa: blsogna rlvcndlcare al lavoro condizioni rnigllorl. progressivnmcnte migllorl; bisogna asslcurare al lavoro
una sua glustizia, chc cambl al lavoro 11 suo volto dolorante e umlllato, c gli renda un volto veramente umano,
forte, Ubero, lieto, irradiato dalla conquis ta dei boni non
solo economici, sufficienti ad una vita degna c sana, ma
altresl dei benl superiori della cultura, del ristoro, della
légitima giola di vivcrc, e della speranza cristiana.

Motto è glà stalo fatto in questo senso, ma altro resta
ancora da fare. Lc grandi Enclcllchc pontificie hanno alD1 nto voce alta e grave / n tale rlguardo; e cosl quella dei
Pastori c del Maestri c degli Exponenti del Laicato cattolico. Noi oggl rlcordiamo queste magistrali parole, corne
quelle in cui risuona 1‘cco del nostri testi liturgici. La Chlesa
coslonora 11 lavoro, c cammlnn anch’essa, non certo alia retroguardia, sulla via maestra della clvllth del nostro
tempo.

L’allra questione, chc sorge spontanea pariando dei la­
voro, è quella relativa ulla nuova forma, che ha assunto
11 lavoro moderno, la forma industriale, quella delle macchinc, quella della produzlonc massiccia, quella che ha
trasformato Ia nostra società, marcando la dfstlnzione e
1’opposizione delle classi sociali. Chc cosa diremo? si è
tanto detto, serit to, operato su questo terna, che non vorremmo apparire semplicisti nolle Nostre risposte. Ma voi
conoscetc relcmentare semplicità di cruesto Nostro collo­
quio. La prima rlsposta è questa: la èhiesa ammira e fncoraggia questa potente espressione dei lavoro moderno:
perché mira a moltiplicare i benl economici in modo che
tuiti ne possano, in sufficiente misura, godere; e perché,
potenziato dalla macchina, il lavoro è diventato mono gravoso suile spalle dell’uomo. Potremmo anche dire: perché,
organizzato com’è, il lavoro moderno produce nuovi rap­
port! sociali, nuova solidarictà, nuova amicizia fra chl vi
attende, ira i lavoratori spccialmente; e ciô è un bene, se
dawero la solidarietà dell'amore H un'sce e confcrisce alla
società un tessuto dl rapport! umani più compatti e più
coscienti; li associa nella conflucnza dapprima delle cate­
gorie proprie aile indispensablli divisioni funzionali del la­
voro complesso e organizzato da complere, e poi della tu­
tela del coniuni interessi; ma insieme 11 forma alla concezione organica della società, che non deve risui tare dall’urto
di contrastant! e irriducibili avidità, ma dall’armonia dialettica délia collaborazione ad un ordine giusto per tutti
c della partccipazione ad un bene comune razionalmente
distribuito. Speranza questa ancora in gran parte, ma an­
che rcaltà, chc va maturandos! là dove Ia visione cristiana
della società c H concetto sacro della persona umana, quale
soltanto il λ angelo puô alla fine definire e dlfendcre, guadagnano la mentali tà del moderno progresso.

t
I

Quante cose avremmo ancora da direl ma questa risulla
quasi da sé: la religione sta alla radice c sta al vertice dei
processo chc fa grandeggiare sia il concetto, che la realtà
del lavoro. Essa ha una sua dottrina anche per 1’aspetto
di fatica c di pena, che il lavoro non perde mai, e rlcor332 dandonel'infelice origine Σ, ne rammenta il felice esublime/
cpilogo, il suo valore redentlvo 3; e quasi Tinsegnamento
non bastasse a persuadera* dclTonore e dcll’amore che al
lavoro umano noi dobbiamo, essa, la nostra religione, un
esempio c un protettore oggi ci offre, Pumile e grande San
Giuseppe, maestro d’opéra a quel Cristo dalle cul mani
divine i’opera della creazlonc e della redenzione sorti. Vencriamo Giuseppe, il fabbro di Nazareth; c nel suo nome
salutiamo e benediciaino oggl tutti i Lavoratori.

E siccome. In un modo o In un altro, tall slete voi tutti,
di cuore tutti vi bencdiciamo.
’Cfr. Gcn. 3, 19.

’Cfr. Malth. 5, 6.

n. 3649-3630

1'Eccellcnza Vostra Reverendissima con 11 pregiato foglio
n. 614/68. in data 29 febbraio u. s. [lJ.
La suddetta Nota, compilata conformemente a quanto
prevede 11 Motu Proprio Ecclesiae Sanctae (I, n. 27), mentre
rispetta e riaffernui 11 diritto di questua da parte degli
Ordini mendicanti, contiene anche sagge norme miranti
ad eliminare tutto ciô che puô appanre disdicevole in
questa delicata attività.
Seinbra, inoltre, molto opportuno 11 suggerimento di studiare nuove forme dl questua, con le quali si possa sostituire quella attualmente praticata.
Questo Sacro Dicastero csprime, pertanto, parere favorevole affinchè la dcHberazlone presa In merito dalla Conferenza Episcopale Italiana venga debita men te promulgata.
RingraziandoLa delle Sue cortes! premurc, mi valgo della
circostanza per confcrmarmi con sensi dl distinto oss equio
dell'Ecccllcnza Vostra Reverendissima devotissimo in Do­
mino.—I. Card. Antoniutti, Prefetlo. Antonio Mauro, Segretarlo.
[* Nota Conferentiae episcopalb Italiae sequentibus verbis concepta erat]

Ronia, 29 febbraio 1968.
Il Comitato Italiano dei Vescovi e Religiosi prende in esame
i problem! pastorali conn essi con Pesercizio della questua da
parte dei religiosi, tenendo present! le facoltà attribuite ulle
Conferenze Episcopali Nazionali dal Motu proprio «Ecclesiae
Sanctae, 1, n. 27. paragr. 1 (LE 3457 ), e i limiti assegnali a
tali facoltà dal dovere di ascoltare i Superiori Religiosi interessatl c dal riaffermato diritto di questua dl quegli Ordini che
per costiluzlone si chiamnno e sono mendicanti (ibi.),
I. —In proposito rileoa: 1) Non si disconosce chc un retto
ed appropriate esercizio della questua conserva tuttora ncl
nostro tempo un suo valore per determinati atteggiamenti
spirituali che provoca nelle famiglie religiose e nei singoli in­
dividui chc la praticano. ed insieme in coloro che da essa sono
Indotti ad un esercizio della carità. Si ritiene che la naffermazlone dei diritto di questua per gli Ordini Mendicanti da parte
dei Motu proprio «Ecclesiae Sanctae» non sin una se m pli ce
conservazione di un anacronistico privilegio, ma obbia la sua
giustificazione nel riconoscimcnto dl questo suo perdurante
valore.
2) Sl rilcva perô chc mentre moltl eddetti alla questua
edificano con II loro esempio dl pieta. discrezionc e correttezza,
anche csteriore, vo ne sono non pochl che non sl dlmostrano
préparât! a questo compito cosl delicato.
3) Si ritiene Inoltre che 1’cscrcizlo della questua perde Ia
sua funzione di testimonianza e di venta addirittura controproduccntc nel nostro tempo se csercltata in cireostanze tali
che i «Iontant» sono Infastiditi r resi più ostlli alia fode» e onehe
1 buoni non ne rimangono cdlficath
II. —Si propone pertanto: a) Siano Invitati I Superiori interessatl a curare diligcntcmcntc la preparazione umano spi­
rituale dei Religiosi destinat/ alia questua ed a scarUre rigorosamente quelli che non sono adatti a questa delicatissinin
attività.
b) Siano osservate scrupolosamcntc le presenzioni canonfche circa il dovere di ottenere il permesso degli Ordinari
dei luoghl. Gli Ordinari a loro volta sl valgano dl questa circo­
stanza per vigilare sui retto e decoroso esercizio della questua.
non concedendo II permesso o anche rcvocandolo in caso di
palcsi inconvenienti.
e
.....
.
c) In ogni caso non si eserclti Ia questua in luoghl puhbnci,
intendendo con questo termine i pubbHci eserclzl e ogni altro
luogo in cui per qualsiasi motive anche religioso convengono
moite persone liberamento c fndiscrimlnaiamente (ad es.:
nlberghi, porti, starionl ferroviorie, luoghl di villeggiatura.
spiagge, campi sportivl, cinema, bar, treni, negozi, ecc.).
d) Si ritiene pure non opportuno 1^’esercizio della questua
anche in occasione della visita ai Camposanto nei giomi dei
In ogni caso rimane proiblto al religiosi, nrll’atto della
questua. di farsi accompagna re da bambini o bambine.
IIL Nello spirito di quanto indicato ncl decreto «Perfectae
caritatis· n. 12 e nello stesso Motu proprio «Ecclesiae Sanctae·
II. 23, gli Istitutl Religiosi si studlno di preferire alia questua.
per quanto è possibile, «nuove forme..., che ncl nostro tempo
rrndano plù efficace Tescrcizlo e ia testimonianza della povertù» volontaria.

♦Socreîario Conforenîiao episcopali balise. Prot. N. 9Î7S
RivùU doUe xeligiOM» 17 (i960) 437 e! 438-439- Adn. C. GORWHO
in CpR 47 (1965) 373-374.

3649
1968 MAI 3.-SC RELIGIOSORUM, NORMAE. PART.·

3330

Approbantur normae Conferentiae episcopalis Ita­ 1968 MAI 10.-5 IG NATURA APOST., DECISIO. PART.·
liae CIRCA EXERCITIUM IURIS QUAERITANDI RELIGIOSORUM
TRIBUNALIA CIVILLA STATUS CtVÎTATIS VaTICANAK NOS
in Italia
subsunt comfetentlae Signaturae Afostvlick.e, quae
Roma. 3 mngglo 1968

Rodissima. É mn
V^ovi e Relidi, e tnumessa dal-

5353

ADMITTIT TANTUM RECURSUS CONTRA DECRETA ADMINI­
STRATIVA LATA POST DIEM 1 MARTII 1968

κ
X recursum npud Signat mun
Apostolicam interposuit adversus decisionem a Pontificia
5354

η. 3651-3652

SIGNATURA AP. - SC INSTITUTIONIS CATHOLICAE

1966 .MAI 10-20

Commissione praeposita Statui Civitatis Vaticanae die 30
Aprilis 196-1 latam, qua nempe munere privabatur et pen­
sione cx condicto donabatur.
Animadversiones.—Ordinatio iuridica Status Civitatis
Vaticanae propriis regitur normis plane distinctis a normis
quibus regitur ordinatio iuridica Dicasterforum Curiae Ro­
manae. Quam ob rem Statos Civitatis Vaticanae propria habet tribunalia primi, secundi et tertii gradus quae quaestio­
nes dviles offidalium dirimunt.
Ex altera parte, recursus ad Signaturam Apostolicam
interponi potest solummodo adversus dedslones vel decreta
administrativa lata post diem 1 martii 1968, quando nempe
Constlt. Apost. Regimini Ecclesiae Universae [LE 3588]
suos plenarios et integros effectus sortita est.
Decisio.—In Congressu diei 10 Mail 1968 decretum est:
Recursum esse reiciendum, tum quia praetergreditur com­
petentiam Signaturae Apostollcae tum quia decisio a Pon­
tificia Commissione lata est antequam vim haberet Consti­
tutio «Regimini Ecclesiae Universae».

tente perpenderunt, ita ut optata et quaestiones oranlbui
communia melius in lucc collocarentur. Eorum labor eo
spectavit ut quoddam summarium quaestionum parentur
cuius ope disceptationes amplioris coetus fadlius procede-'
rent. Peritorum elaboratio, una cum praedictis 4 volcminibus, ad omnes amplioris coctus Sodales transmit» eiL
4. Quo melius in hoc ampliore coetu omnes Universita­
tes et Facultates repraesentari possent, omnes Hectorei
vel Praesides studiorum academicorum uniuscuiusque na­
tionis invitati sunt, ut inter sc consilia inirent ad proprima
delcgatum-pcrltum eligendum eiusque nomen S. Congre­
gationi significandum. Nationes slngulatim consideratae
sunt, quamvis ipsarum Facultates essent numero et mo­
mento diversae. Nationes vero American Latinae simol
acceptae sunt, quippe quae, hac in re, problemata iere
communia habere viderentur ac Insuper apud C. E. L. A. M
peculiaris Commissio de Universitatibus esset.
5. Delegati ab Universitatibus ct Facultatibus designati
convocati sunt in conventum generalem apud S. Congre­
gationem de Seminariis et studiorum Universitatibus. A
• ApolL 43 (1970) 4ôS.
die 20 mensis Novembris 1967 usque ad diem 30 eiusdem
mensis, alacri nisu, spiritu fraterno ac plena libertate una
cum Peritis Romae degentibus, in communem laborem
incubuerunt.
3651
6.Quo expeditius labor procederet, quattuor Commis­
siones constitutae sunt secundum quaestionum ordinem
1968 MAI lO.-SIGNATURA APOST., RESCRIPTUM. PART.·
qualis Invenitur in Const. Apost. Deus scientiarum Domi­
nus, scilicet: a) De principiis seu de quadam introduction
Facultas datur ut causae judiciales ad Vicariatum
generali novae Constitutioni Apostollcae praeponenda;
Castrensem in Gallia pertinentes pertractentur a
b) De normis generalibus; c) Dc personis, regimine, rebus
Tribunali Parisiens: et Versaliensi
oeconomicis; d) De ratione studiorum cctcrisque argu­
mentis.
Die 10 Mail 1968
Unusquisque Delegatus ct Peritus rogatus est ut in sche­
In Congressu habito coram Emo ac Reviho Cardinali
dula indicaret cuinam Commissioni adseribi mallet Si lpt1
Pro-Praefecto, propositis precibus Excrhi ac Revihi
placuerit, nihil obstabat quominus duabus Commissionibus
Joannis Badré, Vicarii Castrensis in Gallia, die 19 aprilis
adhaereret.
1968 missis, ad obtinendum ut causae matrimoniales, con­
7. Munus uniuscuiusque Commissionis erat: a) sugge
tentiosae non-matrimoniales et poenales, Vicariatus Ca­
stiones Universitatum et Facultatum circa argumentum
strensis ln Gallia, pertractentur ίη prima instantia a Tri­
Commissioni assignatum (ad quem laborem facilius pera­
bunali Provinciae Parisiensis et in secunda instantia a
gendum, S. Congregatio accuratum rerum indicem para­
Tribunali Versaliensi, decretum est: Pro gratia iuxta pre­
verat) attente perpendere; b) praescripta Concilii Vatica­
ces.—N. Bartoccettt, a Secr.
ni II sedulo perspicere; c) deinde indicare quaenam con­
cretae mutationes in Constitutionem Apostolicam «Deus
* Vicario Castrensi in Gallia, Prot.N. 252/68 V. T.: e documento ori­
scientiarum Dominus» introducendae viderentur.
ginali.
8. In perficiendo labore Delegati ct Periti curabant ut
simul indicarentur quaenam ab omnibus servanda essent
3652
ct quaenam libertati singularum Universitatum vel Facul­
tatum relinquenda.
1968 MAI 20.-SC INSTITUTIONIS CATH., NORMAE. PART.·
9. Insuper ln labore explendo Delegati ct Periti conscii
erant novam Constitutionem de studiis academicis eccle­
Normae quaedam ad Constitutionem Apostolicam
siasticis nonnisi post aliquod temporis spatium confectum
«Deus scientiarum Dominus», de studiis academicis
Iri; attamen omnes censuerunt iam antea dari posse ac
ecclesiasticis, recognoscendam
debere quasdam normas directives ad opus Facultatum et
Universitatum statim promovendum.
10. Textus apparati a quattuor Commissionibus deinde
L—PROPOSITIO QUAESTIONIS
Illustrati sunt in sessionibus plenariis totius coetus, ct ab
omnibus sunt excussi atque approbati.
1. Normis Declarationis conciliaris Gravissimum edu~
cationis (n. 11) [LE 3335] obsecuta, S. Congregatio de Se­
Exitus laboris coetus Delegatorum et Peritorum fuit
minariis et studiorum Universitatibus, litteris die 7 Octo­
temporarium quoddam schema novae Constitutionis Apobris 1966 (Prot. 113/66) datis, omnes Universitates et Fa­
stolicae de studiis academicis ecclesiasticis. Deficiente au­
cultates studiorum ecclesiasticorum rogavit, ut ante finem
tem tempore, durante conventu, non omnes quaestiones
mensis lanuarli 1967 proponerent quae sibi aptiora vide­
examinatae sunt, sicut v. g. tam magni momenti quaestio
rentur ad Constitutionem Apostolicam Deus scientiarum
de habitudine inter studia philosophica et studia theolo­
Dominus [LE 1030] ct Ordinationes [LE 1033] eidem
gica.
adnexas recognoscendas, et praeprimis: a) circa ipsam
11. Documenta, durante conventu apparata, transmis­
structuram Facultatum ecclesiasticarum earumque ordi­
sa sunt die 4 Decembris 1967 ad Rectores Universitatum et
nationem studiorum; b) circa opportuna adiumenta ut
Praesides Facultatum totius orbis, ut il una cum collegio
gradus academic! ecclesiastici, praesertim laurea doctoraomnium professorum ca attente perpenderent et ante diem
lis, plenum suum valorem sortirentur; c) circa habitudinem
15 mensis lanuarli 1968 aperte significarent: an labor De­
Facultatum ecclesiasticarum, praesertim S. Theologiae, ad
legatorum et Peritorum placeret; quaenam praetermissa
Facultates civiles; d) circa habitudinem inter Facultatem
fuissent, quaenam nova proposita ipsorum optatis non
philosophicam et theologicam; e) circa habitudinem inter
satisfacerent; quaenam denique utcumque mutanda essent.
studia institutionalia ad sacerdotium spectantia ct studia
ad gradus qeadem 1 cos attinentia.
12. Animadversiones Universitatum et Facultatum ad
S. Congregationem pervenerunt, etsi non omnes intra tem­
2. Omnes Universitates et Facultates suas responsiones
pus statutum.
animadversionesque miserunt, quae ln 4 volumina collec­
tae sunt.
In genere approbatum fuit opus confectum a Delegatis
ct Peritis; sed etiam varia expressa sunt desideria, non
3.Responsionum animadversionumque primum exa­
raro inter sc pugnantia.
men a quodam parvo coetu Peritorum Romae degentium
institutum est. Hi Periti lingua ac natione diversi electi
S. Congregatio dc Seminariis et studiorum Universitati­
sunt. Praecipuum eorum munus fuit ut laborem amplioris
bus animadversiones examinavit, adjuvantibus Peritis Rocuiusdam coctus pararent. Ad hunc finem obtinendum,
buius laboris fuerunt normae quae
iidem —secundum quasdam normas ab hac S. Congrega­
iudicio et approbationi Emihorum et Excmorum Soda­
tione latas— sententias Universitatum et Facultatum atlium Congregationis Plenariae propositae sunt.

5355

5356

1008 MAI 20

SC INST. CATH., NOHMAE QUAEDAM DE STUDIIS ECCLESIASTICIS

η. 3652

Congregatio Plenaria celebrata est die 23 Aprilis 1968.
Xonnae omnibus Patribus placuerunt. Quidam vero «Modi»
propositi sunt, iuxta quos textus emendatus approbationi
Summi Pontificis sublectus est.
13. Ad naturam harum normarum quod attinet, haec
adnotanda videntur, a) nonnas dari tad experimentum·,
Haul futura Constitutio Apostolica frul possit uberioribus
fructibus, quos valida experientia interca comprobaverit;
b) omitti proinde normas obviae Indolis constitutionalis
(v. g. dc relationibus inter Facultates cl S. Sedem), circa
quas mera experimenta concipi nequeunt; c) in normis
non tractari quaestiones quae in conventu Delegatorum et
Peritorum (mense Novembri 1967 celebrato) vel prae tem­
poris angustia excussae non sunt, vel si excussae sunt pro­
fundiore studio indigere videntur.

secundum singulorum condicionem in communitate nnlversitaria idcoque exercenda intra definitos limites. Ad bo­
num commune totius Universitatis consequendum requiri­
tur non tantum singulorum sed etiam ipsarum Facultatum
cooperatio.
IV. Mutua cooperatio omnium Institutorum academicorum eorumque habitudo ad Facultates civiles.—Curanda est
inter omnigena Instituta academica ecclesiastica coopera­
tio sociaque opera ita ut viribus unitis auctoritates et do­
centes progressum scientiae promoveant, darius elucescat
fidei consensus atque efficacius problematibus nostri tem­
poris occurratur.
Item curanda est eorum habitudo ad Facultates civiles
ad fovendum inter se scientificum commercium, ita ut,
ln mutuum beneficium, Integratio inter institutionem Chri­
stianam et culturam hum.anam perficiatur.

IL-NORMAE QUAEDAM AD CONSTITUTIONEM
APOSTOLICAM «DEUS SCIENTIARUM DOMINUS»
DE STUDIIS ACADEMICIS ECCLESIASTICIS
RECOGNOSCENDAM

a) Ad normas generales

Introductio
Cum iuxta Concilii Vaticani II monitum Facultatum stu­
diorum ecclesiasticorum leges recognoscendae sint (cf. Gra­
vissimum educationis n. 11), ad Constitutionem autem Apostolicam Deus scientiarum Dominus ex toto recognoscen­
dam congruum tempus meditationis et experimentorum
requiratur, opportunum visum est aliquot Normas interim
promulgare, iuxta quas singulae Facultates, ratione habita
peculiarium adiunctorum variarum regionum et consiliis
initis cum aliis eiusdem regionis Facultatibus studiorum
ecclesiasticorum, propriorum Statutorum accommodatio­
nem statim inire valeant ac debeant.
Proinde leges Constitutionis Apostolicae Deus scien­
tiarum Dominus, Ordinationesque eidem adnexae quae
sequentibus normis non afficiuntur vel ea mensura qua
non afficiuntur, suam vim retinent.

Statuta (una cum Facultatum «Ratione studiorum») se­
cundum has normas recognita ante diem 1 Septembris
1969 mittenda erunt ad S. Congregationem pro Institutione Catholica, ut approbentur.
Exitu experimentorum ponderato ac nova Constitutione
Apostolica edita, Statuta ex toto recognoscenda erunt et
S. Congregationi ut definitive approbentur exhibenda.
Principia
In conscribendis sequentibus normis semper prae oculis
habita sunt monita Concilii Vaticani II; quae quidem ad
quattuor capita principaliora reducta, ad instar principio­
rum, sequens novarum normarum schema penitus infor­
mant, quaeque in normarum interpretatione et applica­
tione semper prae oculis habeantur oportet,

I. Studiorum ecclesiasticorum recognitio secundum nor­
mas Concilii Vaticani II.—Studia ecclesiastica renovanda
sunt tum quoad materiam, quo magis respondeant orienta­
tionibus a Concilio datis et profundiori scientiarum cogni­
tioni a mundo hodierno expostulatae; tum quoad methodos
didacticas et paedagogicas, ita ut, dum in alumnis internus
processus navitatis personalis aptius promovetur, iidem in
studiis peragendis, magis magisque —progredientibus cur­
riculi annis— partem activam assumant.

(Cf. Const. Apost. Deus scientiarum Dominus arlt. 1-12; Ordi
nationes artt. 1-4)

I. De /inibus Facultatum
(cf. Const. Apost. art. 2) ’

1. Facultatum studiorum ecclesiasticorum est: a) disci­
plinas sacras vel cum sacris connexas altius excolere ac pro­
vehere, scilicet: —profundiorem in dies divinae Revelatio­
nis intellectum obtinere; patrimonium sapientiae Christia­
nae plenius aperire; dialogum cum fratribus sciunctis, cum
non Christianis et cum non credentibus promovere; —in
studium quaestionum quae exsurgunt in campo scientia­
rum et doctrinarum nostri temporis incumbere, quo al­
tius perspiciatur quomodo fides et ratio in unum verum
conspirent progredientesque culturae humanae acquisitio­
nes cum Christiana visione mundi et hominis harmonice
componantur; — exinde populo Dei et sacrae Hicrarchlae
iuvamen praestare in fide Intelligenda, tuenda ac dilatanda,
in promovendo opere pastorali et oecumcnico, In instituen­
dis, gradu (livello) quidem scientific©, futuris cleri forma­
toribus. b) Auditores in iisdem disciplinis altius instituere
eosque ad fontium cognitionem manuduccre, necnon prae­
parare sive ad investigationis ceteriquc laboris scientific!
usum, sive ad magisterium exercendum vel alia apostolatus
peculiaria munera obeunda.
2. Ad quos fines assequendos, Facultates opportuna
adiumenta > adhibeant, qualia sunt: periodica et collectio­
nes scientificas typis edere, studiorum curricula ad diversos
gradus consequendos et ad varia diplomata universitana
pro variis muneribus obtinenda apte ordinare, instituta
scientific^ investigationis creare, conventus sclentifieos ad
peculiares quaestiones pertractandas cogere, cooperationem
scientificam sive cum aliis Facultatibus Imprimis eiusdem
Universitatis, sive etiam cum Universitatibus, Facultati­
bus ct Institutis scientificis civilibus quam maxime fovere.
3. Salvo semper officio et iure Ordinarii loci iuxta
cann. 1381-1382 C. I. C., Magnus Cancellarius Ecclesiae
doctrinam et disciplinam tutatur, coopcrantibus auctorita­
tibus academicis una cum docentium coetu, corresponsabilitatis suae consciis 3.

» Aptius enucleantor fines Universitatum ct Facultatum stvdxruxn ec­
clesiasticorum, respectu habito documentorum Concilii, przcpruma ('*-»·*£
lûmrw cducaîicmi (n. xx) (LE 3335) « G**"* d ι£π (nn.
tLE
3366]. Animadvertendum at baberi noa posse wto Facuaatrm mri uJer­
que finis atthvatnr.
„
_
~
.
• Exempli tin tum causa, varia indicantur adiumenta, quibas floa lalversiUtum et Facultatum melius obtineri valeant.
Notatu digna ridetur praescriptio, iuxta monitum Ipsius CoodlU (cf.
Grariuimum
n. io). de Institutis inve-tlgaticm* cccdendn.
at cxxnitio veritatis efficaciter promoveatur in definit» sectkcubu». qtae
II. Iusta libertas in investigando el docendo.—Docenti­
iDaiorv ct constanti virium contentione Indigent. lluiuscvdi Libere· suat,
bus insta agnoscatur libertas in investigando, secundum
v % editiones criticae textuum eccksiutkcrum, uti Textuum Sacrorum
cuiusque disciplinae methodum; quae vero libertas conti­
scriptorem Patrum, documentorum Traditionis ecclesiasticae, canent» et
actorum Conciliorum aliorumque Magisterii ecclesiasti d documentorum,
neri semper debet intra limites verbi Del prout iugiter ser­
necnon impensius studium quarundam quaestionum maioris momenti et
vatum est et a vivo Magisterio Ecclesiae imprimisque Vi­
actuali
latis.
carii Christi docetur ct explicatur. Item ipsi in docendo
Investigatio scientific* nostris temporibus expostulatur etiam in campo
congrua libertate gaudeant, honeste ct prudenter exercen­
actionis pastoralis, in quo non amplius raere empcnce procedi debet; nme
da; ita tamen ut, muneris gravitatis conscii, sedulo per­
quaestiones quae ex campo v. g. sock^spco, psyuboJepco exsurgunt. uti
personarum
indoles, (actorum causae, rerum cnodsctacies etc., so-stxfi«
sentiant sc. Imprimis ad disciplinas sacras quod attinet,
indagandae sont, ut efficackres rationes actionis invofri possint Ita ipsxi
non nomine proprio magistros agere, sed vi missionis, quam
pastoribus in variis apostolatus regionibus rationes ct elementa suppedita­
a Magisterio receperunt.
buntur, quibus ipsi generalibus totius orbi* catholici atque panicuUnbus
singulorum locorum, hominum, temporum exigtntn* tempestive mederi
III. Omnium participatio organica vitae internae Uni­
possint,
ad propagationem Christianae writatn.
versitatis vel Facultatis.—Cum Universitas vel
• Responsabilité* doctrinalis eronibus et singuha incumbit qui partem
habeat in doctrinae investigatione vd ccmmunicatiooe ResponMtabtas
adïnern Ipsius
haec etiam colkctnr sumenda esi. Ideo, iuxta desiderram qoarsadam
Faealtattim, yls-o quidem semper iure officio· Ordinani tod, rwpcmaM*
su.am operam sedulo praestent oport ,Η
conrrrUf5
litas tutoajj doctrinam et disdpEnam Ecclesiae extensa eet etiam ul 1GC»
offlcli consci i fieri et ad suam openun
nutes
academlcas et docentium coetum.
luribus gaudere debent. Haec vero ium m

5357

5353

SC INST. CATH., ΛΟΙΙΜΛΕ QVAEDAM DE STUDIIS^ECCLESIASTlCIS

η. 3652

II.

De gradibus academicis

(cf. Const. Apost. artt. 7-10) ·
4. Gradus academic!, qui a Facultate conferuntur, se­
cundum regionum et universitatum mores, piures esse pos­
sunt, veluti Baccalaureatus, Licentia, Doctoratus; qui gra­
dus in Facultatis Statutis determinandi sunt una cum
condicionibus, quae ad eos consequendos explendae sint.
5. Integrum studiorum curriculum in qualibet Facul­
tate triplicem successivum processum seu tres cyclos secumferL
In primo cyclo quaedam generalis initiatio (seu substan­
tialis institutio) alumnis traditur, in qua conspectus synthetlcus principalium disciplinarum et quaedam prima ini­
tiatio in methodum sclentificam praebentur.
In secundo cyclo alumni in aliqua sectione disciplinarum
specialius excoluntur et in usum scientificae investigationis
methodi perfectius introducuntur, quod fit per cursus pro­
fundiores vel speciales quibus selecta themata critice ct
funditus exponuntur, per seminaria scicntifica seu exerci­
tationes, per primum quoddam opus scriptum in quo me­
thodus scicntifica applicatur.
In tertio tandem ad veram sclentificam maturitatem pro­
vehuntur alumni per ulteriora exercitia et praesertim per
aliquod opus scriptum quod ad scientiae profectum vere
conferat.
6. Ubi Statuta Facultatis tres grados distinguunt, sin­
guli gradus academic! communiter aliquem studiorum cy­
clum concludunt (cfr. nn. 44, 48, 49) et de experimentis
feliciter superatis testimonium dant:
a) Primus gradus conferri potest tamquam gradus acadcmicus quo cognoscitur eum, qui hoc gradu donatur, cur­
riculum studiorum generalium in Facultatis disciplinis fe­
liciter absolvisse;
b)Secundus gradus est gradus academicus quo cogno­
scitur eum, qui hoc gradu donatur, cursus profundiores
vel speciales in eiusdem Facultatis disciplinis frequentasse,
in sclentificam investigandi methodum introductum esse,
atque sui profectus congrua dissertatione specimen dedisse;
c) Tertius gradus est gradus academicus quo cognosci­
tur eum, qui hoc gradu donatur, peculiaribus experimentis
ac praecipue opere scripto typis edito quod ad scientiae
profectum conducat, suae maturitatis scientificae testimo­
nium dedisse.
III. De mutua omnium Institutorum academicorum co­
operatione corumque habitudine ad Facultates civiles et coope­
ratione cum variis centris investigationis scienti/icae *.
7. In unaquaque Universitate Facultates cooperantur
inter se, sibi invicem omnia praestantes quae continuo et
organico progressui scientiae faveant. In Universitate Ca­
tholica Facultates studiorum tum ecclesiasticorum tum
profanorum ita Invicem cooperantur ut finis proprius Ùniversitatis Catholicae efficacius attingi videat.
8. Universitates et Facultates, quae alicuius Universi­
tatis non sint partes, mutua operae coniunctione conspi­
rare satagant: v. g. conventus nationales vel Internationa­
les una simul promovendo, scientificae pervestigationes in­
ter se distribuendo, Inventa et incepta Invicem communi­
cando, docentes permutando ad tempus, cetera qunc ad
maiorem adiutricem operam conferunt provehendo.
9.Colatur intimior nexus inter Universitates Facultatesque ecclesiasticas et Universitates Facultatcsque civiles,
praecipue per assiduum, mutuum commercium sclenlificum
inter professores, praesertim circa quaestiones sclentiflcas

nostri aevi. Qui intimior nexus fovendus est etiam enm
quibuslibet centris investigationis scientificae.
10. In Universitatum vel Facultatum Statutis tum
quoad terminorum academicorum usum, tum quoad stu­
diorum ordinationem —salvis semper exigentiis studiorum
ecclesiasticorum propriis, praecipue dc spatio curriculi theo­
logici— congrua ratio habeatur normarum In Facultatibus
civilibus eiusdem regionis vigentium, ita ut Facultatum
studiorum ecclesiasticorum exigentiae nunquam sint infe­
riores exigentiis optimarum Facultatum civilium, facilior
fiat cum illis graduum academicorum agnitio atque arctior
cooperatio promoveatur.

IV.

4

De Facultatum <plani/icatione>*

11. Cum maxime intersit Facultates ecclesiasticas scieotificas praestantia vere gaudere atque in variis terrae par­
tibus apta ratione et congruo numero distribui, necessaria
est illa quae dicitur cplanificatio».
12. Ad hanc planificationem, tum quoad vigentes Fa­
cultates in debito gradu (livcllo) conservandas tum quoad
novas condendas, opem conferre debent:
a) Con/erentiae Episcopales: quae, iis omnibus auditis
quorum interest, atque imprimis Facultatum vigentium
Moderatoribus, necessitates propriae regionis examinant
et aptas solutiones proponunt S. Congregationi pro Insti­
tutione Catholica.
b) Commissio quaedam internat ionatis: status Juridicus,
munus ct modus procedendi huius Commissionis Intercationalis determinabuntur in Statutis edendis a S. Congre­
gatione una cum Universitatibus et Facultatibus eccle­
siasticis. Commissionis sodales eliguntur modo repraesen­
tat ivo et periodico ab omnibus Institutis academicis; eius
est —peritis viris regionum quarum interest auditis—con­
diciones Facultatum, sive iam vigentium sive novarum
quae proponuntur, perpendere et propriam mentem cum
S. Congregatione pro Institutione Catholica et iis quorum
Interest communicare.
c) S. Congregatio pro Institutione Catholica: quae» pro­
positionibus consideratis tum Conferentiae Episcopalis tum
Commissionis intcrnationalls aliisque notitiis, quae utiles
videantur, acceptis vel comparatis, opportunas decisiones
profert.
13. Ad quod rite perficiendum, imprimis expedit:
a)accurate considerare omnia regionis adiuncta, quae
vigentium Facultatum conservationem vel novarum erec­
tionem suadeant vel dissuadeant;
b) attente perpendere necessaria Facultatum elementa,
cuius generis sunt: numerus et valor docentium, status
bibliothecae aliorumque subsidiorum scicntificorum, audi­
torum numerus, pecuniae summa exigentiis Facultatum
vere sufficiens, etc. Quodsi alicui Facultati vigenti necessa­
ria requisita desint, etiam eius suspensio consideranda erit;
c) prae oculis habere varios modos quibus multipli­
cibus Ecclesiae necessitatibus provideri possit, veluti:
aa) meliori Institutioni cleri ad normam n. 47 consulere,
ita ut sub Facultatis ductu piures sacerdotes diplomata,
quibus Indigere possint, obtineant; bb) sub Facultati*
ductu peculiaria Instituta promovere, quibus religiosi el
laici solidam formationem et etiam diplomata prout in
unaquaque natione requirantur ad Religionem docendam
vel alia munera obeunda, consequantur, firmo quoad Re­
ligiosos art. 73 Const. Apost. Regimini Ecclesiae Unirer’
sae [LE 3588], collato cum artt. 13-14 ct 76-79. cc) Facul­
tatum, praesertim quae loco ct indole invicem propinquio­
res sunt, arctiorem cooperationem el, sl opus fuerit, ra­
tionalem ct organicam conjunctionem procurare.

4 Qxori crsduum determinationem, «cundtsn
et Uahmdtatum
morrs varietas quaedam srtmlttenda ridetur, sed praescribitur, ut. In un>fpaq’je Facultate (cf. u. ?), studxKtcn curriculum habeat triplicem successbrnm prcesaim seu cyclum sA tutandam sea.prr institutkneni tum
rmeraxru vu nbsUnUakui tam sdentificam. Requiritur hodie institutio
irjerui «eu substantiali» (syuibetica) rtiom ut praecaveantur pericula
prv5D4tcrxe specialization!!.
‘Secundtun praescriptum Condlll (ct Gnnsrriwivm e/urarionis n. is)
rxtoOifir momentum mutuae cooperation!» Universitatum et Facultatum
itudSorra «xksUsticomm inter se et cum Ur iveni Ut ibus et Facultatibus
rivubnt. Scientiae raznm efficaciter sbenlvi nequeunt nisi coHabootioue
mdv.rtUi. Sicut in variis campis, v. r. politico, conuncrcUH, etc., hodie
pcxrtswxs penuasvetur cocp-ritknr ranltorwn hominum, subtidiorum.
ntincnm. IU etiam sekntlfien institutio ct praesertim investigatio In dirent
virtara ecxxsrxuty*'.*. eperun conspiratam*, hominum coUaborstioae.
ImUunl necewiri-un *st boli* commercium v^ntiflcurn cum Faculta­
tibus Ct UtriverdUtfivxi dvthbns. ad efficaoocrm qooqu- reddendam praescatuen ui-nti*· teckûastka» ia mundo ritkris cultorae pcoUnae. iU ut
m«<is In dies ptomovtatnr necessitudo inter culturam humanam et Instit-itr
Christiantfn atque foveatur «ducatio ad hominis lnle<rum cultum
(cf. Ge«f if<s n. 6l ·.).

5359

1068 MAJ 20

b) Ad personas ct regimen 7
(Cf. Const. Apost. nrtt. 13-23; Ordinationes artt. 5-17)

I. Auctoritates Academicae - Ol/iciales
(cf. Const. Apost. artt. 13-18; Ordinationes artt. 5-9)

4. Auctoritates acadcmicac, quarum nomina el officia
Statutis determinanda sunt, designentur ex viris qui vitae
'Concilium in n. io Declarationis Gravissimum tJucaitcn^s monet ut
Universitate» et Facultates tn varus terrae partibus convenienter distributa?»
promoveantur, ita tamen ut non numero, sed doctrinae studio eniteant.
Quo melius huic monito Concilii consuli possit, praescribitur sic dicU «pUnili· atso». Critérium huius novae praescriptionis repetendum est ex fine
promovendi scilicet scientiam ecclesiasticam et
oecesMUtibus alticris investigabonis. Ideocos
V1” eriS'cndJe non
ubi aliae lim
dr‘<ίηΓ
vel quando requisisa necessaria ad finem assequendum

• la «U, tnam-tai. » F^aluuba, .t Uarrmiutibus maior rol>gb!it«

5360

1908 MAI 20

SC INST. CATII.. NORMAE QUAEDAM DE STUDIIS ECCLESIASTICIS

unlversitariac vere periti sint ct ordinarie ex alicuius Facultatis professoribus.
Officiales, in proprio munere rite versati, auctoritatibus
academicis in adiutorium dentur.
15. Facultas regitur a Consilio, cui praeest Decanus vel
Praeses et quod ita constituitur ut, practer docentes ordi­
narios, includat delegatos ceterorum docentium cuiusvis
gradus (cf. n. 17), non exclusa, pro Facultatis adiunctis,
possibilitate Includendi omnes docentes.
Statuta determinent casus, in quibus Decanus iuxta lo­
corum consuetudines universi docentium coetus senten­
tiam exquirere debeat. Statuta definiant etiam vim suffra­
gii iuxta ordinem docentium ct indolem argumentorum.
Universim, in definienda Consilii Facultatis competentia,
Iu Decani electione vel designatione, in docentium coopta­
tione et promotione atque in ceteris rebus maioris momenti,
Statuta congruam rationem habeant collcgialitatis acade­
micae, Decano vel Praesidl necessaria potestate exsecutio­
nis in moderanda Facultate servata.
16. Ubi piures sunt Facultates, Senatus academicus ha­
betur, cui praeest Rector. Senatus academicus constat ex
Decanis Facultatum Institutorumque quae sint ad instar
Facultatum Directoribus, iusto numero professorum ordi­
nariorum atque aliqua ceterorum docentium repraesenta­
tione. Indigendo vel designando Rectore, in determinandis
mutuis relationibus tum inter Rectorem et Senatum academicum, tum inter Senatum et Consilia Facultatum ac
cetera Consilia vel Commissiones stabiles, servetur semper
principium collegialitatis academicae.
Rector ea auctoritate pollere debet quae officio totius
Universitatis moderandae respondeat.

11. Docentes
(cf. Const. Apost. artt. 19-22; Ordinationes urit. 10-11)

17. In unaquaque Facultate numerus docentium re­
spondeant ponderi et incremento disciplinarum necnon
alumnorum congruenti curae et profectui. 8
Habeantur diversi gradus docentium, uti sunt ordinarii,
extraordinarii, simplices docentes, assistentes, vel alio no­
mine distincti, opportune ratione habita praxis academicae
in loco vigentis.
Ordinarii, seu docentes supremi gradus, sunt qui propter
praeclara doctrinae testimonia pleno ac firmo iure in Fa­
cultatem sunt cooptati, ideoque fn Facultate animanda et
provehenda ampliores agunt partes.
18. Ut quis munere docendi fungatur, requiritur ut
condiciones serventur, ulterius in Statutis determinandae,
quae illum muneri academico parem ostendant, prae oculis
habitis iis quae in n. 1 dicuntur.
Docentes cooptantur ct promoventur· principio colle­
gial! tatis servato. Promotio ad varios gradus fit modo et
tempore progredientibus, iuxta opera scientifica tvpis edita
et peritiam docendi.
Ut quis inter superiores docentium gradus annumeretur*
praecipue ut ordinarius, doctoratu vel aequivalcntl titulo
academico iuxta regionum exigentias ornatus sit oportet
atque, ob eximiam doctrinae copiam certis documentis,
imprimis libris vel dissertationibus typis editis comproba­
tam, ad investigandum et sufficienti magisterii experimen­
to ad docendum idoneus ludicctur.
19. Statuta recognoscenda provideant ut universi do­
centes, pro suo quisque ordine, efficaciter participent regi­

to ordiainds et diribenda vita academics desiderabatur. Lamentabantur
reri^en acsde.nrdcurn prn-A paucas personas e»e, nempe Ma<ntnn Cancel­
larim, Rectorem vel Praeridem ct Decanos, qui omnes ab nna ex Auctorita­
tibus superioribus elicerentur. Piures animadvertebant takm modran rimis
rir>lum cnerartom vitae academicae non leviter debilitare et progressum
L'bî versi tatis et Facultatis non fovere.
Nonnae admittunt momentum principii collegialitatis academicae ct
rfatxrant in rebus maioris momenti boe principium observandam esse. Cum
vero condiciones sint diversae in variis Facultatibus, etiam ad injtriuta
academica fami Itis religiosis commissa qood attinet, mensura applicationis
principii non indicator «od relinquitur Statutis, servata quidem — ut aliunde
constat — Rectoris vel Praesidia et Decani vera exsecutionis pntrstatr.
• Fit expressa mentio de numero docentium, qaia sive quoad madtutinurm
fprwrtira ad strictae speciaDwtioni* portes. discipHn« H cctm1 good
attinet) sive, et maxime, quoad exercita dones, f:m*
cura tantum
rt ductudocentium
peculiari numCTOC^tmen potest, comp
quodsmruHs
qaxiomalumri*
a congruo
tatis uve disciplinarum natura sive alnmncrum copiv
«Pirmatur
•Quod ad docentium cooptationem et pronotnne..
· evitandos
quoque
influxusdocnotem
l· oculist»rnunrrv
exty^-vdocent:·
d .canarii·
Notamindebitos
est quemlibet
-ccuura fontf non
poi·"· risi tu una tantum Facultate.
Λ

Diu

536!

η. 3652

men et activitatem academicam, Ita ut fraternae coopera­
tioni ct singulorum responsabilitati plene locus detur.
20. Omnes qui investigant vel docent res ad fidem spec­
tantes vel cum fide connexas, conscii sint oportet se hoc
munus Inserviendi veritati explere non posse, nisi in plena
communione cum Magisterio Ecclesiae.
In docendi munere explendo, imprimis ea tradantur quae
ad patrimonium acquisitum Ecclesiae pertinent vel cum
co connectuntur. Ea quae sunt nova Ita exhibeantur, ut
continuitas in veritate manifestetur.
Opiniones autem, sententiae, hypotheses, quas secumfert alta investigatio, nonnisi ut tales praesententur.
Quae etiam dicenda sunt pro omnibus lis qui quocumque
modo fructus propriae investigationis communicant prae­
sertim scriptis edendo, attenta celeri universalique diffu­
sione per hodierna instrumenta communicationis.
21. Docentes ut suo muneri se totos dedant, liberi sint
ab aliis muneribus, quae cum ipsorum officio academico
investigandi et docendi componi nequeunt.
22. Statuta determinent quibus condicionibus et quan­
do docentes a munere cessent.
III. Auditores
(cf. Const. Apost. artt. 23-28; Ordinationes artt. 12-17)
23. Ut quis Facultati ad gradus academlcos consequen­
dos adseribi possit, requiritur ut curriculum studiorum
mediorum rite absolverit ct titulum obtinuerit qui neces­
sarius est ad admissionem assequendam in Universitatem
civilem sive propriae nationis sive illius nationis in qua
studia peragere intendit. Facultatum est examinare et
comprobare an candidatus reapse adimpleverit ea quae
in n. 13 Decreti «Optatam totius» continentur.
24. Universitates et Facultates ecclesiasticae pateant,
iuxta propria Statuta, etiam laicis utri usque sexus, qui
scientias sacras vel cum sacris connexas sincere discere
cupiant (cf. Const. «Gaudium et spes», n. 62).
25.Statuta recognoscenda determinent alumnorum vi­
tae universilariae participationem circa ea in quibus ad
bonum commune totius Universitatis vel Facultatis Ipsi
conferre possunt10.

c) Ad rationem studiorum 11
(Cf. Const. Apost. artt. 29-34; Ordinationes artt. 18-25)

I.

De methodo generali studiorum, imprimis theologicorum
(cf. Const. Apost. art. 29; Ordinationes artt. 18, 22)

26. In recognoscendis studiis Facultatum Imprimis
scientiarum theologicarum, sedulo servanda sunt principia
ct normae data a Concilio Vaticano II, praesertim ea quae
in Declaratione Gravissimum educationis nn. 10-12 et con­
clusione; in Const. Dogm. Del Verbum nn. 10-12, 23-21; In
Const. Past. Gaudium etspes nn. 53-62; in Decreto Optatam
totius nn. 14-17; In Consi, Sacrosanctum Concilium n. 16;
in Decreto Unitatis redint. n. 10; in Decreto Ad gentes nn. 16,
26, 39; in Decreto Inter miri/ica n. 15, necnon In Motu
Proprio Ecclesiae Sanctae enuntiantur, prae oculis habitis
exigentiis scientiflcis studio academico propriis.
27. In universum, Facultates id studeant ut novae in­
veniendae rationes Institutionis academicae respondeant
tum profundiori solutis mysterii Intrlllgcntioc, auam Ec­
clesia, se/psam perscrutans, in Concilio Vaticano II adepta
est, tum propensionibus et exigentiis, quae In studiis supe­
rioribus Instaurandis hodie universaliter persentiuntur,
quaeque secundum locorum adiunctu opportune ad effec­
tum deducendae sunt.
28. In oblecto cuiusvis dlcipllnae definiendo. In materiis
seligendis, in variis disciplinis roordinandis. In methodis
investigationis et expositionis adhibendis semper sedulo

«•Qoam nxosime aritnxr hodk quaestio dc partinpsatlooe ahnarorarn
in vita uajversJUria. Non una esi intentis hac de rt. nec d*«jnl qui In
extremas partr· inclinent act nolit *et rixato kxrt cuucrde’do Sxflu
pcoporiu nd radlcczn iirls pcn»piHt, nempe rcp*ciutaa alotxnortm ad
bonum commane Ito i verala tis et Facultatis prtxnowadutn, idcvqoe ad
propriam rr<r-.«abili:atrci aswum-endtm.
“Ad stod»orum rveopnittonem qwd attinet, ρ!·α?χ
mfebortur.
at re nature perprnea, oppcctunura vl-sa rvt tnentkMuui doraxoeeinnum
Concilii Urere, iaxti quae ««aulae Facs^m
jwpw
Ratkxus studiorum prrfxtont.
Quaedam aulwn pwdtari modo tu bis noenit ηκοίηη: <, v. p ptva r»ecmtitïtera «errandi nrlbrdum unicuique dt»riplinae r«vpn<m,
nrw.»·
puirj
tnbwadtnn Uudu· btblkr*. eU.
Bttl

η. 3652

SC INST. CATH., NORMAE QUAEDAM DE STUDIIS ECCLESIASTICIS

1008 MAI 20

servandae sunt normae atque exigentiae seientilicae variis
ciunt, praestanda sint, initis consiliis et conventionibus cum
scientiae provinciis propriae, ratione habita eorum quae
Collegiis, Convictibus, Seminariis, Religiosorum domibus
verus scientiae progressus hodie invehit. Studentes non ea
ex quibus proveniunt alumni ad sacerdotium tendentes. ’
tantum addiscant quae ex investigatione harum scientia­
rum hucusque acquisita sunt, sed in indolem et praesertim
II. De disciplinarum et cursuum diversitate
in methodum harum scientiarum introducantur, ita ut ipsi
et coordinatione
personali modo eas exercere postea valeant.
(cf. Const. Apost. nrtt. 33-31; Ordinationes artt. 19-20)’*
Disciplinae aperiantur validis acquisitionibus quae oriun­
tur in campo illarum scientiarum quae «scientiae hominis»
et «scientiae naturae» appellantur; ita, mutuo cum bene­
34. Disciplinae quae traduntur, quod ad finem Facul­
ficio, occurretur quaestionibus quae agitantur de mundo,
tatis obtinendum attinet, sunt: —vel principales, quae pro­
vita, homine.
xime hunc finem respiciunt; —vel auxiliares, quae ad prin­
cipales bene tractandas necessariae sunt.
29. Institutio theologica Ita recognoscatur ut, minime
neglecto momento necessariae penetrationis speculativae,
Cursus, qui ad varias disciplinas pertinere possunt, divi­
tradatur dimensionibus quae ad doctrinae sacrae indolem
duntur:
Intrinsece pertinent, nempe: blblica, patristica, historica,
a) quoad gradum academicum, in —requisitos (neces­
liturgica, pastorali, spirituali, missionaria, oecumenica.
sarios), sine quibus nemo gradum academicum recipere va­
let et qui tum principales tum auxiliares disciplinas com­
30. Curent sacrarum disciplinarum docentes, ex Intrin­
plectuntur; — optionales (eligibiles), qui iuxta Statuta eli­
secis exigentiis proprii uniuscuiusque disciplinae obiecti,
guntur;
mysterium Christi et historiam salutis ita excolere, ut exin­
de, omni disciplinarum vel methodorum confusione seclu­
b) quoad modum tradendi ct progressum studiorum,
sa, unitas totius institutionis theologicae aperte clarescat n.
in — generales (seu Institutionalcs), quae alicuius discipli­
nae essentialia elementa tradunt; —speciales, quae ali­
31. Cum «Sacrae Paginae studium sit velutl anima sa­
quam quaestionem altius indagant.
crae theologiae» (cf. Const. Dogm. «Dei Verbum» n. 24),
apte provideatur tum augendo studio disciplinarum et lin­
35. Propter gravem necessitatem, hodiernis renim
guarum biblicarum tum ceteris disciplinis Sacra Scriptura
adiunctis impositam studiis specialIzationis diutius vacan­
magis imbuendis.
di, programma studiorum ita ordinetur, ut —semper in
tuto posita institutione generali pro omnibus requisita et
32. Secundum mandatum Concilii haec quoque obser­
attentis condicionibus culturalibus, socialibus et religiosis
ventur.
regionum— cursus optionales (seu eligibiles) sufficienter
— In investigandis ct exponendis singulis quaestionibus
numerosi offerantur, aliisque adiumentis studii activi alum­
theologicis probe prae oculis habeatur earum necessitudo
norum specialization! faveatur. Ex his cursibus aliqui se­
cum doctrina et vita Ecclesiarum et Communitatum ecclecundum Statuta ad duos saltem superiores gradus conse­
siallum a Sede Apostolica Romana selunctarum, necnon
quendos eligi debent. Suadetur ut habeantur in Facultati­
cum doctrina et vita Religionum non Christianarum.
bus variae sectiones (vel Instituta) secundum specialiia— Veritas revelata ita quoque investigetur ut eius expo­
tiones distinctae (v. g. in Facultate theologica sectiones
sitio, seclusa omnis syncretism! et falsi particularism! spe­
biblica, patristica, dogmatica, moralis, pastoralis, histori­
cie, ingenio indoliquè uniuscuiusque culturae accommode­
ca, oecumenica, mlsslologica, liturgica, spiritualis, etc.). In
tur, peculiari ratione habita philosophiae et sapientiae po­
gradibus a Facultate collatis mentio fieri potest harum
pulorum.
sectionum.
33. Rationes Studiorum Facultatum theologicarum, in
36. Ut variae Facultatis disciplinae, potius quam aliae
quibus praebetur etiam institutio ad sacerdotium u, adaab aliis seiunctae, in corpus organice compaginatae alum­
musslm servent, prae oculis semper habitis exigentiis stu­
norum mentibus innotescant utque inutiles vitentur repe­
diorum proprie aendemicorum, ea quae praescribuntur in
titiones, docentes sibi invicem mutuam praestent operam.
Decreti «Optatam totius» numeris 14, 15, 16, 17, Imprimis
Decani vel Praesidis est, ad hunc finem obtinendum,
ad solidam institutionem philosophicam quod attinetw.
programmata una cum docentibus determinare.
Quae Institutio, ubi habetur Facultas philosophica, curetur
consiliis cum eadem initis, servatis semper eiusdem propria
cfr. n. 14 Decreti Opialam Iciiui} disciplinae philosophicae ettbeafoae
autonomla et Ratione studiorum pro alumnis ad gradus
aptius inter se componantur, ex altera vero parte detur alumnis soûda in­
in Philosophia contendentibus.
stitutio proprie philosophic*.
____
Institutio phifosophica renovata ad normam documentorum Conoai «t
Disciplinae de quibus in n. 19 Decreti «Optatam totius»
praesertim Decreti Oplaîam toeitts n. xj (cum notis), ita tradatur i—.'3
sermo est, tradendae sunt in ipsa Facultate theologica, ra­
ut ipsi acquirere possint personalem, solidam et cohaerentem bocuza,
tione habita peculiarium Institutorum pastoralium extra
mundi et Dei cognitionem et ita modo conscio obviam venire novis que­
stionibus quae nostra aetate agitantur. Proinde institutio pbiloscphka:
Facultatem vigentium.
a) sit vitalis et non merum exercitium intellectus; b) Innixa sit patrimcejo
Rationes Studiorum singularum Facultatum definiant
philosophico perenniter valido, sed in se recipiens omnia vera ct bona quae
quomodo ea quae institutionem stricte pastoralem respiprogredientibus aetatibus genuinus progressus philosophicus invehit; c) si*
11 Incukatur imitas fovenda Inter varias disciplinai theologicas. Centrum
huius urntaui, a Concilio Vaticano propositum. est Mysterium Christi ad
quod integra historia salutis convergit, a quo proinde tota Revelatio et
crcoLfCcda gratiae unitatem accipit (cf. Const Dogm. Dei Va^im nn.
a-4. X4-XJ; Decretum OpteXam foriw n. 16).
Proinde cmnes disciplinae theologicae ex intrinseca ration* proprii obiecti
foraaHs explicare curent historiam salutis quae est semper in actu. Sin­
gula* antem disciplinae hoc faciunt proprio cuiusque modo. Exegesis, per
theologiam biblicam continua ta et ad perfectionem adducta, prout hi»toria salutis continetur in S. Scriptura; patristica, prout historia illa apparet
ia textixnonfo Patrum; scientia liturgica, prout continetur In cultu Ecclesiae;
theologia dogmatica. prout a S. Scriptura usque ad praesentem Ecclesiae
doctrinam continuitatem et progressum explicat, atque «yntheticam my< tenorum iatcUigeatiim In mysterio Christi «incentrataro» per laborem
theologorum quaerit; theologi* moralis, prout ostendit quomodo veritas
evange&a hominem «oUkitet et ducat ad formam Christi suscipiendam;
tbro’?Mia spirituali», prout historia salutis efficitur et manifestatur in vita
ascelko-tnptxa fideliam ad perfectionem christimam tendentium; theologia
pMtonlu, prout a pastore animarum ccm grege suo eommxmkari debet, etc.
ScffZlt ergo ut siagulae disdphaae. ex intrinsecis rationibus proprii
cuiutqc* obtecti. hhtoriam «alutis (manifestatam maxime in magnis thema­
tibus theologiae bibbeae) suo quaeque modo in iusta luce ponant, ut eo ipso,
una Indebita disciplinarum vel mcthodccum confusione, earum unitas
tbenretice et practice «luceat, et discenti constît te, per disciplinas In quas
incumbit «5e fide In fidem» procedere, sive agatur de fide perscrutanda sive
de fid* recmnunicaoda ad vütiîrai hominum.
” Con» ad nor.-jun n i D-crrti OftiLim to/iur Ratio institutionis intel­
lect u*1a pro SesilnartA, m singulis nationibus ab Eptsroporim Conferenti?»
ttatoenda «it, hxmatio inteU-rluahs quae In primo cyclo (cf. n. 44. 4) dabitur,
ptaetunda *tit Initis rooiuiu* cum Conf«r-ntia Episcopali rums Interest,
«el temper prae oculis habitis examina sttelxunmi propri·· academic< tutu.
·· In primo cyclo (de quo cf n. 44, a) curriculum studiorum philoropluwngi-it» <<duutux ut cx una parte, iuxta monitum Concilii

5363

aperta scientiarum naturae progressui ac proinde non haerens visioni mnnti
lam superatae; d) tradatur methodo philosophica stricte servata, imprimis
illustrat* capacitate rationis humanae ens, verum et bonum attingendi;
e) adjuvet ad percipiendos nexus qui intercedunt Inter quaestiones philo­
sophicas et mysteria salutis, melius intellecta Insufficientia philosophise
ad dandam visionem completam realitatis humanae.
Institutio circa hisroriam philosophiae curetur modo valutatiro ct critico,
mente aperta neque ad occidentalem philosophiam limitata, ita nt alumni,
dum variorum systematum principia ultima attingunt, ea quae ibi vera
probantur teneant, errorum radices deterere eosque refellere valeant.
11 In comparatione cum Constitutione Deux zeuniiarum Deminui discipli­
nae magis distinguuntur secundum mores universitanos nostn tempons nt
aptius foveatur spccializatio. Quo melius autem vitetur deplorata disiunctio,
quinimmo quasi oppositio, quae non semel invenitur Inter disciplinas ejusdem
Facultatis, urgetur assidua et organica operae consortio inter docentes. Ex
eo enim quod singulae disciplinae non raro aliae ab aliis segregatae excoluntur,
perniciosa pati possunt damna studentes; prae oculis quoque habendo ex
quasi «dissociata» scientiae sacrae cognitione eorum mentem, etiam quoad
vitam et praxim. non organicam nee integram sed quasi disgregatam ac
truncaxr fieri et quandoque in singulis humanae et Christianae vitae tmetionibuA discordem et incohaerentem. Hanc rerum condicionem, quae ex
defectu unitatis intrinsecae omnium disciplinarum mana., exempla pauca
illustrent: scienda biblica aliquando institutionem dogmaticam qcisi i^rxrare videtur, theologia dogmatica autem exegesim biblicam non suffideater
respicit; item dogmatica institutio a theologia morali nimis aliena est et
ideo saepe etiam theologia moralis a dogmatica; exirde fit, ut con raro ia
proxi fides Christiana absque vita chrisuana ct vita christiana absone vera
et viva fide habeatur.
N-cessaria quoque est mutua collaboratio inter professores variarum
Facultatum ad fovendam praesextim novarum scientiarum vivam eoo innotlmtm eum aUh «knlilv. exemplo ut «xtto’.ogù chrhüana. quae ümnl x
> tbeol^tx, a ture, x -xueuuia pohticis et oreonoilo, re-X·
vel nacilaaoria chniuana. aua* 1
,1— ____ , .. .

5364

j-Q jjçst CATII·» NORMAE QUAEDAM DE STUDIIS ECCLESIASTICIS

I960 M\I 20

37. Assidua quoque collaboratio inter docentes diversanun Facultatum requiritur ad unitatem fovendam inter
varias disciplinas vel scientias, quae eandem vel affinem
materiam tractant. Insuper necesse est promovere omnia
quae varias disciplinas vel scientias invicem coniungcre
possunt: v. g. conficere programmata quae circa idem the­
ma seu argumentum plures scientias connectunt, conferre
et congregare disciplinas quarum materia affinis est, rela­
tiones instituere inter diversas disciplinas («interdiscipli­
nary approach·), penitius studere disciplinis (v. g. philo­
sophiae idiomatis, hermene Uticae, criticae) quae nexum
scientiarum In luce ponunt.

III.

De methodis didadicis

(cf. Const. Apost. ari. 30; Ordinationes nrtt. 20-25) >·

35. Institutio ita tradatur ut tendat: —ad profundam
acquisitionem materiae simulquc ad synthesi m personalem
singularum disciplinarum; —ad suscitandum in alumnis
spiritum Investigationis scientificae necnon permanentem
scientiae amorem; —ad acquirendam methodum personalem
laboris, quae foveat in alumnis capacitatem ulterioris in­
vestigationis et assimilationls, necnon capacitatem pro­
prium indicium recte proferendi.
39. Ad quos fines attingendos praescribuntur:
a)Praelectiones seu Lcdiones magistrales, ad fundamen­
talia doctrinae capita vel profundiores quaestiones secun­
dum naturam cursuum explicanda, ad orientationes gene­
rales pro alumnorum studio tradendas, ad bibliographlam
apte proponendam, ad ostendendum quomodo scientia
quam tractant elaboretur;
b)Exercitationes (seminaria), cum scriptis commenta­
tionibus, auibus alumni sub ductu professorum vel assisten­
tium in laborem scientificum introducantur;
c) Indagationes peculiares sive singulis sive parvis coe­
tibus commissae, sub professorum vel assistentium ductu;
d) Studium personale sub eorundem directione, frequen­
tibus colloquiis habitis;
e) Quorundam librorum ledio et scripta ponderatio;
f) Examina varii generis.
40. In determinandis numero praelectionum seu lectio­
num magistralium earumque necessaria frequentatione,
Statuta attendant ad methodos in studio individual! et
communi adhibitas, ita ut aequa proportio inter eas ser­
vetur. Attentis materiis et quaestionibus, aliquae earundem partes privato studio absolvendae relinqui possunt
sub ductu professorum, curando semper ut formatio alum­
norum efficaciter promoveatur et relationes studentium
cum professoribus arctae sint.
41. Unaquaeque Facultas in lectionibus et examinibus
linguam eligat ad scientiae communicationem aptiorem.
Uniuscuiusque Facultatis erit definire qualis notitia lin­
guarum bibi i carum, classicarum et modernarum requira­
tur ad studium in variis curriculis aggrediendum et prose­
quendum atque ad varios gradus obtinendos, servatis sem­
per iis quae in Decreto «Optatam totius» n. 13 praescribun­
tur pro institutione sacerdotali, praesertim aa linguae latinae studium quod attinet.
” Urgetor momentum exercitationum, scu Introductionis alumnorum in
pcnoaakxn Laborem scientificum. Hae exercitationes iam Constitutione
Dnt tcùxiixrum D-yminus postulabantur. Quia autem ipsae erigant magis­
tros vere peritos, alumnorum numero congruentes necnon bibliothecas
particulares etc.. Constitutionis praescriptio nec semper nec ubique suf­
ficienter »n prasim deducta est, cum summo detrimento dissertationtim ad
&y. tora tum confectarum.
Praesrr.b tur g.tur ut, progrediente curriculo, momentum praelectionum
decrescat et momentum investigationis scientificae personalis augeatur.
Attendendum est praecipue ad investigationem veri adhuc incogniti re!
non satis cogniti proprio labore confidendam circa selecta argumenta apte
restricta; cuius investigationis fructus iuxta regulas artis «cripto exponendi
sum, ÎU ut alumnorum capacitas scientifica ct quoad substantiam ct quoad
fGTOom excolatur et comprobetur.
Ut per gradus habeatur introductio in Laborem scientificum, quaedam
praescribuntur formae activitatis, insistendo ut tue formae ad effectum
doducantor sempxr sub ductu docentium. Fructus enim scientificae forraatxnis eo utrriores maturescunt quo familiarior vita et impensius spiritus
commercium coluntur inter magistram et discipahnn. Aiumai hodie fere
ubique et saepe conqueruntur quod docentes in praelectionibus ct in tota
institutione nimis abstracte quoad rem et quoad personas se gerant itemque
quod raro communicatione cum docentibus ad vivum
iesaurum attrahantur. Exempla et historia toti»
non so<um ex
raincuti. ab alumnis agnita plunmlque exxstinuw» sed
e»
'
magù exempto eorum
dXiwte· ex mera
magistris νσο fennari ct integre mrtituL
xrtntranhir. M ipsis
Soritate et peritia
™
desint nixntfestu» amor «{^bae. «
efBountor.
communicatio spiritus, qmbus suffulti ven couc-

5365

IV.

n. 3G52

De curriculis d de collatione graduum academicorum

(cf. Const. Apost. artt. 31-32, 35-46; Ordinationes artt. 26-43)

42. Varii sunt in variis nationibus modi secundum
quos absolutio partium curriculi studiorum academicorum
mensuratur, scilicet aut absolutio per semestre vel annum
academicum, aut acquisitio sic dictorum «creditorum» vel
«certificationum», aut alius modus 17. Facultates definiant
modum propriae indoli et moribus academicis suae nationis
magis accommodatum et statuant ea quae ab alumnis
praestari debeant ad absolvendas respect i vas curriculi par­
tes. Suadetur ut haec determinatio fiat inito consilio inter
Facultates eiusdem regionis et praesertim eiusdem urbis.
43. Statuta Facultatis definiant: a) servato semper
praescripto n. 23, normas pro alumnorum admissione in
Facultatem adhibendas quod attinet sive ad primum sive
ad superiores gradus ncademlcos, ita ut apta candidatorum
selectio tum ineunte curriculo tum subsequent!’ tempore
fiat; b) normas quibus congrua ratio habeatur studiorum,
quae alumni alibi iam perfecerint et quorum ope nonnullis
Facultatis requisitis iam satisfecerint.

44. In Facultate Theologica 18 curriculum studiorum ita
ordinetur, ut complectatur vel saltem rationem habeat (si
studia philosophica extra Facultatem iam peracta sint)
studiorum philosophicorum quae ad studia theologica re­
quiruntur.

a) Ad primum gradum academicum in theologia con­
sequendum (ubi confertur), cursus institutionales seu ge­
nerales requiruntur saltem per 5 annos vel 10 semestria,
si includatur philosophia. Alumni qui ad secundum gradum
academicum assequendum selecti non sunt vel quomodo­
cumque ad eum non tendunt, tenentur sexennium perficere
vel In Facultate, vel extra, ad normam can. 1365 et Motu
Proprio «De Episcoporum Muneribus» 15 lunii 1966 (A.A.S.
58 (1966) 470] [LE 3449].
b) Ad secundum gradum academicum in theologia con­
sequendum, requiruntur, post exactos 5 annos de quibus
in a), cursus speciales vel profundiores per temporis spa­
tium quod saltem biennium vel 4 semestria includat.
c) Ad tertium gradum academicum in theologia conse­
quendum, Statuta Facultatis determinent an, inter pecu­
liaria experimenta requisita, cursus quoque speciales fre­
quentandi sint. Doctoratus conferri non potest nlsl post
congruum temporis intervallum, utiliter Interim aliqua ex­
perientia magisterii facta ct postquam dissertatio doctoralis, saltem ex parte, typis edita fuerit; omnino semper serIT Mens normarum est ut «creditorum» vel «certifiettioman» usus omnino
subidatur criterio annorum in nn. 44. 48, 49 praescriptorum.
11 Normae praescribunt ampliationem curriculi tbrokgid acxdcmid.
Statuitur ad Licentiam septennium philosophiro-tbeokxicnm. Anoorum
augmentum placuit omnibus Patribus in Congregatione Plenaria praesentibus.
Haec ampliatio curriculi omnino requiritur pro omnibus alumcis, ut possit
satisfieri duplici fini, pastorali scilicet et scientific©, quem habent studia
acâdeasicâ tbccioçi-ra.
In specie, ad alumnos ecclesiasticos quod attinet, Facultatis tbeotogkae

*

λ)

ipsos instituere ad Sacerdotium susdpiendmn et illud In nugis arduis
apostolatus intellectualis muneribus cxcrcrsdim,·
b)
illo gradu scientiae cos ornare ut idonei reddantur ad magisterium
tbeok-pcmn (in Seminariis vel Facultatibus) exercendum necnon ad inrestigationem sckntificam peragendam.
Sat diuturna experientia constat rigenti crditutioce exigea tils dictis
apte satisfieri non posse. Quamvis enim Constitutio Dr^i rciraharaw A>mi„w notabilem pr^TOSum in scientiam ecclesiasticam induxerit. nostra
tamen tempora ostendunt ad pJeiuun aeieatificam formationem requiri
majores erirentias- quae «ne diuturniore cumcvli terupere imp'rri nequeunt
Quare idi quibas cordi est ut «odia ecclesiastica M trientifira praestantia
polkant quam Ecdratac necessitates hodiernae et ipsum bonum anfaransn
postulant, non «oe sollkitodtoe rident nunc tendi In minorera arateutixwtq
laboris sck-atifici serii et constantis. Adhoe enim ntedns eat numeral »ti>der Horn, qui. sire proprio desiderio sire non raro impulso «orum Saperx-rm
ducti, Doctoratum io Tbeotogii assequi conantur quam citius et trinlmo
labore, oon iam respectu babtto finium qui haie gradu proprii sunt, «ed
solummodo utilitatum rari! genens.
Ut erro ntari possint detrimenta quae m vigenti institutione rcdrawtx a
universi tona animadvertuntur. sire sub aspectu pastorali «re sub aspectu
scientific©, opus est io primis ut «ubis &. Theologiae terepos dintunsve
assignetur.
Altera ex parte can. 1565 et Motu Proprio Dr E/Svrfvrw·
(X5 fami 1966: AAS J5 (x06j 4TV) *1 studia la Serranar»-* rxpknda ststuuut sexennium phitoscpkicvni-tbeotogiccm. 1 nimium cert’· raut s! Mera
tempus praescriberetur ad arripiendam snnul institotioosn >1 wrfcura
ct iosUtutioneni aricotlficam.
Ampliatio cemccli expostulatur etiam pro ceteris FaoJtabbus, ratiw
habita et multipleitatis novarum disci pLiar=a et netratititn k* rratW»
mandi exigentiis srientlfiras optin^rem Facultatum civtilum.
Circa anno· requisito· >d I>x toratore. in conree tu pbnatio IVJrgasreuin
norrahri »967 celebrato, f-re caarrriter rxktmatum
rat difficire esse dissertationem. quae rerarn fareiUpticwra scsratiBraai
contineat, breviore tempore quam Neoclo confki pcoe

5366

η. 3653

SECRETARIA STATUS SEU PAPALIS

vato praescripto n. 5, ut scilicet dissertatio doctoralis ad
scientiae profectum vere conferat.

45. Facultas agnoscere potest studia alibi peracta (cf.
n. 43, b)\ quare qui sexennium philosophico-theologicum
in Seminario perfecerit, potest, diligenti inquisitione facta,
admitti ad incipiendum biennium requisitum ad secundum
gradum acadcmicum.
46. Facultas theologica alia studiorum curricula, in di­
sciplinis quae ad ipsam pertinent, instituere potest ad con­
grua diplomata universitaria conferenda, v. g. curriculum
pro religiosis et laicis ad eorum meliorem formationem vel
ad docentes religionis in scholis medio-secundariis parandos.

Insuper Facultas theologica potest in iisdem disciplinis
alia curricula instituere ad peculiares gradus academicos
conferendos, dummodo id fiat ad mentem nn. 4 et 10 et
secundum exigentias proprie academlcas seu sclcntificas,
sive quoad methodos ct qualitates docentium sive quoad
curriculi tempus, ctc.
47. Facultas theologica meliori institutioni clericorum
ita quoque opem ferre potest, ut scholae quaedam studio­
rum theologicorum u, sub continua et efficaci alicuius Fa­
cultatis vigilantia circa propriam sclentiflcam qualitatem
per affiliationem positae, Baccalaureatum vel diplomata
universitaria, seclusis tamen Licentiae et Doctoratus gra­
dibus, conferre valeant, peculiaribus sub conditionibus a
S. Congregatione pro Institutione Catholica statutis, cuius
est ipsam affiliationem concedere. Ut Facultatis vigilantia
vere efficax esse possit, huiusmodi affiliationes ordinarie
ne extendantur ultra propriam nationem vel regionem culturalem.
48. In Facultate Philosophica curriculum studiorum,
ratione autonoma ct independent! a Facultate theologica,
ordinari debet.
a) Ad primum gradum acadcmicum in philosophia con­
sequendum (ubi confertur), cursus institutionales seu ge­
nerales requiruntur saltem per duos annos vel 4 semestria.

bj Ad secundum gradum acadcmicum in philosophia
consequendum requiruntur, post expletum biennium de
quo in a), cursus speciales vel profundiores per temporis
spatium quod saltem biennium vel 4 semestria contineat.

1068 ΜΛΪ 21
V.

De exam in i bus

(cf. Const. A post. art. 34; Ordinationes nrtt. 31-34)
50. Ad mentem principii III (cf. supra) ct ad normam
nn. 38-40, alumni in propria formatione activam partem
sumere debent corumque profectus a Facultate compro­
bandus est examinibus necnon aliis modis, uti activa par­
ticipatione in scholis et seminariis, dissertationibus scrip­
tis, etc. Singulae Facultates determinent modum concre­
tum horum experimentorum, ratione habita probatarum
traditionum acadcmicarum propriae nationis. Exigentiis
ct gravitati horum experimentorum semper magna cura
provideatur et, si casus ferat, etiam examinatores externi
intersint. Nemo ad ullum gradum acadcmicum promoveri
potest, nisi experimentis ad eum adipiscendum praescriptis
rite satisfecerit.
•

·

·

Omnia et singula quae his Normis edicta sunt, Summus
Pontifex Paulus div. Prov. Pp. V/, in Audientia dte 16
elabentis zn. mail subsignato Praetecto concessa, rata habuit,
confirmavit atque ut ad actum fideliter deducerentur prae­
scripsit, quibuslibet etiam speciali mentione dignis minime
obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus S. Congregationis pro Insti­
tutione Catholica, die 20 m. Mali, o. D. 1968.—G. Cani.
Garrone» Praef. J. Schroifer, a Secr.
♦Prot. N. 113®.®: Typi* PoUgloU.U Vaticanis 19®. J*
J BALDA-'i’ZA in Seminarium 20 (1965) 740-764 et in ME 94 (1959)
O. CONCETTI in Pal. clero 49 (1970) 2SS-273.

3653
1968 MAI 21.-SECRETARIA STATUS, RESPONSUM. PART.·

De valore

e) Ad tertium gradum acadcmicum in philosophia con­
sentiendum, Statuta Facultatis determinent an, inter pe­
culiaria experimenta requisita, cursus quoque speciales fre­
quentandi sint. Doctoratus conferri non potest nisi post
congruum temporis intervallum, utiliter interim aliqua ex­
perientia magisterii facta et postquam dissertatio doctora­
lis, saltem ex parte, typis edita fuerit; omnino semper ser­
vato praescripto n. 5, ut scilicet dissertatio doctoralis ad
scientiae profectum vere conferat.

et sanatione matrimoniorum quab coram
Diaconis celebrantur

21 Mali 1968

EzeiTie ac Heeitie Domine, Per egregiam epistolam, die
rv superioris mensis lanuarii ad Beatissimum Patrem da­
tam, necessarias expetisti facultates, ut Istius arehidloecesis
Diaconi, modo legitime ordinati apteque dispositi, per ali­
quod tempus, antequam nempe ad Sacerdotium promove­
rentur, Diaconatus Ordinem exercere possent, iis utentes
potestatibus, quae In priore parte n. 29 Constitutionis Do­
49. In Facultate Iuris Canonici ceterisque Facultatibus:
gmaticae Lumen Gentium [LE 3232] recensentur, iure non
excluso matrimoniis Ecclesiae nomine adsistendi.
a) Ad primum gradum acadcmicum consequendum (ubi
Grato igitur officio fungor Tibi significandi, quaestionem
confertur), cursus Institutionales seu generales requiruntur
dc recta interpretatione prioris partis n. 29 illius conciliaris
saltem per duos annos vel 4 semestria.
documenti atque de eiusdem vera ac legitima vl statlm ad
b)Ad secundum gradum acadcmicum consequendum
expendendum esse propositam Pontificio Consilio Decretis
requiruntur, post expletum biennium de quo in a), cursus
Oecumenici Concilii Vaticani II interpretandis; Idemque
speciales vel profundiores per temporis spatium quod sal­
postea Consilium dubio, in hanc formam redacto: «Utrum
tem unum annum vel 2 semestria includat.
Diaconus, qui Ln hoc gradu non maneat, sed ad Sacerdo­
c) Ad tertium gradum academicum consequendum. Sta­
tium ascendere velit, ea habeat munera, quae recensentur
tuta Facultatis determinent an, inter peculiaria experi­
sub n. 29 Constitutionis Dogmaticae Lumen Gentium et
menta requisita, cursus quoque speciales frequentandi sint.
sub n. 22 Litterarum /Kpostollcarum Sacrum Diaconatus
Doctoratus conferri non potest nisi post congruum tempo­
Ordinem· [LE 3571 ], affirmative respondisse.
ris intervallum, utiliter interim aliqua experientia magiste­
Hoc vero iudicium Summos Pontifex ratum habere di­
rii facta el postquam dissertatio doctoralis, saltem ex parte,
gnatus est, Idemque iussit, ut quam primum per Acta
typis edita fuerit; omnino semper servato praescripto n. 5,
Apostolicae Sedis evulgaretur. Quaestio igitur etiam pro
ut scilicet dissertatio doctoralis ad scientiae profectum vere
foturo tempore persoluta est existimanda.
conferat.
Quod autem attinet ad matrimonia, quae sive in ista
”Ut desikriii qaxruodxra Ficulutum atque nécessitatiba4 kconxxn
arc hi dioecesi, sive in sufiraganea dioecesi Rottenburgensi
provideatur, Norcue unduet ut scholae quaedaru s odloruni tbeok>gkorura
coram Diaconis inita sunt, antequam Apostolicae Litterae
Facultati tbrologkae afliliiri possint- Huiusraodi scbcUc possuat c&se
Sacrum Diaconatus Ordinem motu proprio die xvin mensis
Seminani reç.ocuba. Seminaria tnaiaram dioecesium. Scholastica tus theeloIunii, anno mcmlxvh ederentur, eadem ad normam iuris
pei relkZkicxuni etc.
Hac aîTiliiîioc* duplex obtineri potest Gnh: primo, ut studiorum qualitas
vigentis valida esse habenda videntur, cum legitime in
auctatur et, secundo, xrt ahqccm gradum academicum vel diploma alumni
eorum favorem error communis invocari possit.
acqmrcxt vateaut. Id tuto pouU semper fonrutwoe stricte pastorali de
Attamen Summus Pontifex ita est mente Inclinatus, ut
qua in Decreto O;
ad cautelam concedat, modo ad normam iuris petatur, eo­
Vi rf&UUotef Institutum alGHatam quoad studiorxm rationem, quoad
exittina, quoad gradura vel diploma conferendum, quoad quali utera
rum sanationem in radice, sl pro Tua et Excdii Ordinarii
sdentdxam, Facultati alCUmli subidtur. Ut in Instituto aifUiato studia
Rottcnburgcnsis sententia haec sanatio necessaria videatur.
rrvtra evehantur et ia opUU perfectione serventur, Facultas sedulam
Quibus relatis, data libenter utor opportunitate nt me
«rrttrt d»bet vullantiara ct ductum.
profitear Excellentiae Tuae addictissimum.—H j Card
Ad candidatos «utou quod attinet, notandum est ln his Institutis uHiliatls
ClCOONANI.
* * νΛΓα·
um oofiM aknsnos necessaria ct quasi automatice gradum vel dipkxua
eocuecututH esse, sed cos Untum qui omnia eiperuuenU. in statutis drlcrwusanda, UfldabiUtrr superaverint.

5367

•Ordinario Friburgerari AKKR 137 (l968) 153-154,

5368

SIGNATURA APOSTOLICA - SC RITUUM

1868 MAJ 21-23

3654
1868 MAI 2I-SIGNATURA APOST., DECISIO. PART*

Competentiae Signaturae Apostolicae subsunt tan­
tum RECURSUS CONTENTIOSI ADVERSUS DECISIONES POST
diem 1 Martii 1968 datas

Fadi species.—Sempronius sacerdos, medicinae ct chi­
rurgiae doctor, anno 192.3 indultum a Sacra Congr. Concilii
obtinuit exercendi «medicinam naturalem» remoto tamen
scandalo in visitatione mulierum. Anno tamen 1957 Ordi­
narius indulti exercitium coarctavlt. Interposito recursu
apud Sacram Congr. Concilii, haec dic 27 Iunii 1960, om­
nibus mature perpensis, respondit ct declaravit; Recursum
tue rtldendum, et indultum anno 1923 concessum amplius
non valere. Adversus hanc decisionem Sempronius rursus
recurrens oppositionem promovit apud eamdem Sacram
Congregationem, quae die 25 Octobris 1960 respondit; «/n
decisis, ut supra». Modo Sempronius recursus interposuit
apud Signaturam Apostolicam adversus rescriptum Sacrae
Congr. Concilii.
Animadversiones.—Novam Signaturae Apostolicae com­
petentiam determinant Const. Regimini Ecclesiae Univer­
sae (LE 35881, quae a Kalendis Martiis anni 1968 vim
obtinuit, et Normae Speciales [LE 3636], quas Summus
Pontifex die 23 Martii 1968 adprobavit. Ideo Ipsa, per
Sectionem Alteram cognoscit recursum adversus decisio­
nem competentis Dicasterii Curiae Romanae, quoties de­
cisio lata est post diem 1 Martii 1968, et allegatur legis
violatio.
Decisio,—In Congressu diei 21 Mali 1968 decretum est:
Recursus admitti nequit, cum decisio impugnata pluribus
annis antecesserit vigentem competentiam Signaturae Apo­
stolicae circa contentiones ortas ex actu potestatis admi­
nistrativae ecclesiasticae.
♦ Apoll. <3 (1970) 465-468.

3655
1968 MAI

21.-SIGNATURA

Rehabilitatio

post

APOST.,

mortem

AT! EXULAT COMPETENTIAM

DECISIO.

PART?

EXCOMMUNI­
SlONATURAE APOSTOLICAE
sacerdotis

Facti species.—Libello diei 21 Decembris 1967, Valerius
sacerdos, dioecesis B., nomine etiam aliorum fidelium, pe­
tiit a Signatura Apostolica «rehabilitationem» defuncti sa­
cerdotis X ab excommunicatione contra ipsum a Suprema
Congregatione S. Officii die 22 Aprllis 1914 pronunciata.
Decisio.—In Congressu diei 21 Mail 1968 decretum est:
Recursus admitti nequit, tum ratione materiae, tum ratione
temporis. Nequit enim competentia Signaturae Apostolicae
ad hanc materiam extendi, neque ad tempus antecedens
novam eiusdem competentiam administrativam.
* Apoll. 43 0970) 466.

η. 3034—3650

praefationum copiam quippe quae, cum sint partes ipsius
precis eucharistlcae, mysterium salutis per anni circulum evi­
dentius explicant et annuntiant.
Hos nutem textus ab eodem Consilio apparatos Sacra haec
Rituum Congregatio recognovit, eosdemque Summus Pontifex
Paulus PP. VI approbavit atque evulgari permisit, ut in om­
nibus ecclesiis ritus latini adhiberi possint a die 15 augusti,
festo Assumptionis B. V. M.
Interpretationes autem populares eorundem textuum, α
Confcrentiis Episcopalibus ad normam Constitutionis conci­
liaris Sacrosanctum Concilium (art. 36,
3 et 4) [LE 3141 ]
necnon Instructionis Inter Oecumenici (nn. 29 et 30) [LE 3217]
approbentur, acta vero ab Apostolica Sede probanda seu con­
firmanda, una cum iisdem interpretationibus, ad memoratum
Consilium de more mittantur. Contrariis quibuslibet minime
obstantibus.
Romae, dic 23 mail 1968, in festo Ascensionis Domini.—
Benno Card. Gut, S. R. C. Praefectus el tConsllii» Praeses.
Perdinandvs Antonelli, Archiep. tit. Idicrensis, S. R. C. a

Secretis.

Normae pro adhibendis precibus eucharisticis
Prex eucharistica I
I. Prex eucharistica prima, seu Canon Romanus, qui sem­
per adhiberi potest, opportunius dicitur diebus, quibus as­
signantur Communicdntes propria, aut In Missis, quae Hanc
Igitur propriis ditantur, necnon in festis Apostolorum et
Sanctorum, quorum mentio fit in Ipsa prece; itemque diebus
dominicis, nisi, ob rationes pastorales, praeferatur aha prex
eucharistica.
II. In concelcbratione et pro cantu serventur normae
quae habentur in nn. 35-12 Ritus servandi in concelebrat i one
Missae (7 martii 1965) [LE 3270].
Prex eucharistica II

I. Prex eucharistica secunda, ob peculiares ipsius notas,
convenientius sumitur diebus infra hebdomadam, vel In pe­
culiaribus adiunctis.
Quamvis praefatione propria instructa sit, adhiberi potest
etiam cum aliis praefationibus, cum iis praesertim quae my­
sterium salutis compendiose repraesentant, v. g. cum prae­
fationibus de dominicis per annum aut cum praefationibus
communibus.
J Χ··-Β
Quando Missa pro aliquo defuncto celebratur, inseri potest
peculiaris formula, suo loco, nempe ante Memento etiam.
II. In concelcbratione:
1. Vere sanctus n solo celebrante principali, extensis ma­
nibus, profertur.
2. Ab Haec ergo dona, usque ad Et supplices omnes conce­
lebrantes omnia simul proferunt, hoc modo: a) Haec ergo
dona inanibus ad oblata extensis, quas ad finem fungunt;
b) Qui cum passidni et Simili modo manibus lunetis, et caput
inclinantes ad verba grdilas agens; c) Verba Domini, manu
dextera, si opportunum videtur, ad panem ct ad cauce m
extensa; ad elevationem autem hostiam et calicem aspicientes
ac postea profunde se Inclinantes; d) Mimons igitur manibus
extensis; e) Etsùpplices profunde Inclinati ac manibus iunctis.
3. Intercessiones pro vivis: Recordâre, Ddmine; et pro de­
functis: Meménto etiam fratrum nostrôrum, uni alterive c con­
celebrantibus committi possunt, qui solus eas manibus ex­
tensis profert.
.
.......
4
Doxologia in fine precis a solo celebrante principali,
nut ob omnibus concelebrantibus una cum celebrante princi­
pali profertur.
.
5 Acclamatio post consecrationem Incipitur a celebrante
principali per verba: MysUrium fidei·, populus autem eam
prosequitur formula proposita.
III
Huius precis eucharistlcae partes, quae sequuntur?
Qui cum passiôni, Simili modo. Mimons igitur, necnon doxologlam finalem cantu proferri licet.

3656
Prex

1968 MAI 23.-SC RITUUM, DECRETUM. PART?

Preces eucharisticae

et Praefationes approbantur
iuxta certas normas adhibendae

eucharistici

III

I. Prex eucharistica tertia cum qualibet praefatione dici
potest. Pariter ac Canonis Romani cius usu« praeferatur diebus
dominicis ct festis.
In hac proce adhiberi potest peculians formula pro defuncto,
suo loco inserenda, nempe post verba: Omnes filios tuos ubique

dlspérsos, tibi, clemens, miseratus con iunge.
I.—Decretum approbationis

Prece eucharistica, in peragendis Missarum so II em nils. Ec­
clesia, ad oboediendum mandato Domini, quo Ipse dixjt:
•Hoc facite in meam commemorationem· (1 Cor. 11, 24-25),
consuevit id quod Christus fecit in novissima Cena iterare et
citmcnlhsimo Patri gratiarum actiones referre ob mirabilia
ab eo in oeconomia salutis in Christo patrata. Ut hoc abundan­
tius ct varius fieri possit, rcccntioribus temporibus, in votis
fuit plurium Episcoporum atque fidelium, necnon rerum li­
turgica rurn cultorum, ut Ecclesia latina non secusa que nJiue
Ecclesiae, praeter traditum ac venerabilem Canonem Bjms*
num, in usu sane manentem, alias quoque preces eucharistica·
"dium proinde nd ex«auend«m ^nstltutionem de «era

■

II. In concelcbratione:
1. Vere sanctus a solo celebrante principali, extensi· ma­
nibus. profertur.
2. A SùppHcesergo te, Ddminc, usque ad Rispicc.quaesumui,
omnes concelebrante· omnia simul proferunt hoc modo:
a) Supplices ergo te, DOmlne, manibus ad oblata extensi»,
quas ad finem iungunt, nempe quando dicunt: cuius mando fo

haec mystiria tviebrdmur,

b) Ipse enim in qua nocte trudebdtur

et Simili modo manibus lunetis, ct caput inclinantes nd verba
gnilias ayru; c) Verba Domini. manu dextera, si opportu­
num videtur, ad panem ct ad euheem extensa; ad elevationem
autem hostiam et calicem aspicientes ac poste» profunde sr
inclinantes; d) Memores igitur manibus extensi»; c) lléspic*.
quaesumus, profunde inclinati ac inanibus lunetis.
3. Intercessiones: Ipse not tibi perficiat ol Haec hostia no­
strae reconciliationis, uni alterive e eoncclebrantlbu* committi
possunt, qui solus has preces manibus extensis profert.

in
MS

η. 365/

SC INST. CATH., DE SEMINARIIS MINORIBUS

1060 MAI 23

4. Doxologia !η fine precis a solo celebrante principali aut
ab omnibus concelebrantibus una cum celebrante principali
profertur.
5. Acclamatio post consecrationem incipitur a celebrante
principali per verba; Mgstérium fidei; populus autem eam
prosequitur formula proposita.
III. Huius precis euchnristicae partes» quae sequuntur:
Ipse enim. Simili modo, Mémores igitur, necnon doxologiam
finalem cantu proferri licet.

C’est ainsi que on en est venu à accuser ΓInstitution, et À h
critiquer même si sévèrement qu'il peut en résulter un abandon.
n £?5LblSn c,c qui so pr°duit présentement. La critique de»
Petits Séminaires est généralisée: on y renonce ou l’on cherche
à découvrir quelque institution d’un type nouveau à lui sub­
stituer, en particulier des «convicts» qui mobilisent moins de
personnel en assurant un contact humain plus large.
Il y a h cette situation des raison d’ordre général et des rai­
sons propres ù tel ou tel cas, ù tel ou tel pays.
Les raisons d’ordre général qui rendent compte de l'état de»
Près eucharistica IV
choses sont nombreuses: situation générale de la Fol; illuatioa
du milieu familial; situation scolaire; psychologie de la jeunes»?
I. Prex eucharistica quarta praefationem immutabilem
actuelle...
habet et compendium plenius historiae salutis praebet. Adhi­
Oe-st au niveau de l’enfance que traditionnellement s’nt
beri potest quando Missa praefatione propria caret, ct oportuopérée la recherche des vocations. Le condidat au Séminaire
nius dicitur in coetu fidelium, qui cognitione altiorc Sacrae
était donc moins le fruit d’un travail personnel do la grâce,
Scripturae pollent.
même si ce travail était réel, que le fruit d’un milieu chrétien.
In hanc precem, ratione structurae, inseri nequit peculiaris
Les temps ont changé et dans le monde l'intégrité et la densité
formula pro defuncto.
religieuse sont devenues singulièrement moins parfaites. Π ni
II. In concelehratione:
normal que les signes d’un nppel divin soient moins percepti­
1.Praefatio et Confitemur tibi. Pater sancte, usque ad
bles aujourd’hui qu'ils ne l’ctalent hier, ct le germe plus Vent
omnem sanet if leal idnem comptent, a solo celebrante principali,
à se développer.
extensis manibus, proferuntur.
Le milieu chrétien dans lequel ces signes de vocation se ré­
2. A Quaesumus igitur. Démine, usque ad Réspice, Démine,
vélaient étaient avant tout le milieu familial. Or c’est lui peutomnes concelebrantes omnia simul proferunt, hoc modo:
être qui a enregistré le plus durement dans son ensemble l’ef­
a) Quaesumus igitur. Démine, manibus ad oblata extensis,
fet
d’une nouvelle condition de la vie religieuse. Ce milieu a
quas ad finem Jungunt, nempe quando dicunt: in foedus aeter­
perdu de son tonus dans la plupart des cas» et de toute façon
num; b) Ipse enim, cum hora venisset et Simili modo, manibus
il est moins fermé, moins replié sur l'enfant ciu’il ne l’était
lunetis, et caput Inclinantes nd verba grdtias egit, quae tantum
dans le passé. L’enfant s'éduque aujourd'hui dans une large
ante consecrationem vini dicuntur in hac prece; c) Verba
mesure au grand air du monde dont il subit très tôt les In­
Domini, manu dextera, si opportunum videtur, ad panem et
fluences. Là où ce milieu familial a gardé ou retrouvé une réelle
ad calicem extensa; ad elevationem autem hostiam et calicem
qualité chrétienne, les vocations continuent d’y éclore, mai»
aspicientes ac postea profunde se Inclinantes; d) Unde et
ce n’est plus la situation commune. Et même 11 n'est pas rare
nos, manibus extensis; e) Réspice, Démine, profunde incli­
que la famille commence d’être le principal obstacle non seu­
nati et manibus lunetis.
lement à l’épanouissement d’une vocation et à son discerne­
3. Intercessiones: Nunc ergo. Démine, émnium recorddre,
ment, mais à sa réalisation.
uni c concelebrantibus committi possunt, qui solus eas mani­
bus extensis profert.
De plus, en tout pay’s le régime scolaire a évolué. L’enseigne­
ment est en général plus étroitement surveillé ou organisé par
4. Doxologia In fine precis a solo celebrante principali aut
l'Etat. Il se fait phis rigoureux et plus technique. Il exige par
ab omnibus concelebrantibus una cum celebrante principali
profertur.
conséquent des concentrations qui soustraient l’enfant aox
influences immédiates grâce auxquelles Jadis la vocation pou­
5. Acclamatio post consccratidnem incipitur a celebrante
vait
se révéler. De plus, la scolarisation est un système com­
principali per verba: Mysterium fidei; populus autem eam
plexe qui doit se prolonger longtemps et par conséquent pré­
prosequitur formula proposita.
pare de loin l’avenir. De ce point de vue on peut dire que
III. Huius precis eucharisticae partes, quae sequuntur.
progressivement tout est changé dans le cadre Jusqu'ici clas­
Quaesumus igitur. Ipse enim. Simili modo, Unde et nos, necnon
sique d'orientation des enfants vers un Séminaire. Le fait le
doxologiam finalem cantu proferri licet,
plus éclatant aujourd’hui et absolument universel est celui de
(Sequuntur Praefationes et Preces Eucharist leae].
la baisse du recrutement nu niveau des classes élémentaires
des Séminaires.
•Prot. N R. 28,957: NotiL 4 (1968) 158-179. Adn. C. BRAGA la
Il faut tenir compte également de la psychologie très nouvelle
EL 62 Γ1963) 216-238; L. BRANDOLM la EL 62 (1668) 233-244; L. LIGIER in EL 62 (I960) 191-215; EL 82 (1988) 165-169; Perfice murrcs
de la Jeunesse d’aujourd’hui. Elle se trouve mêlée, par une
43 (leې) 453-467. Vido notam bibliojraphicam apud EL 83 (1969)
information impossible à contenir, à toutes les rumeurs du
273-285.
monde. Elle participe au mouvement général qui est dans le
sens d’une affirmation précoce dc la personalité, d’une diffi­
culté à subir une contrainte qui ne serait pas absolument né­
3657
cessaire et inévitable. La famille et les divers orienteurs ont
donc plus de difficultés que Jadis à accomplir leur oeuvre dans
de bonnes conditions de prudence et d’efficacité.
1968 MAI 23.-SC INST. CATHOLICAE, LITT. CIRC. PART.·
Les raisons propres à tel ou tel lieu —pays, diocèse... — sont
également diverses.
Mens S. C. pro Institutione catholica circa Semi­
Il faut relever: la pénurie de professeurs qualifiés, la diminu­
naria Minora aliaque similia formationis clericalis
tion du nombre des élèves, et surtout, en profondeur, l'inadap­
instituta
tation assez généralisée de l*institution.
Le Petit Séminaire se situe, pour ce qui est de 1 enseigne­
ment, au niveau commun a tous les jeunes du même âge dans
iLes Petits Séminaires*
un pays donné. Il doit communiquer les mêmes connaissances
générales que l’on donne en toute institution scolaire analogue,
La question des Petits Séminaires est posée d peu prés partout
boit pour satisfaire aux examens, soit même simplement pour
dans l’Eglise, de façon aiguë.
accomplir consciencieusement son rôle ct en particulier per­
Le fait est grave car II traduit un malaise ou une crise à la
mettre le reclassement scolaire des enfants qui se découvri­
source même, ou du moins à la source traditionnelle des vo­
raient sans vocation, le Séminaire doit donc disposer de malcations: on ne peut donc la traiter ù la légère, ni en abandonner
1res et de moyens dignes du but à poursuivre. Or beaucoup
la solution nu hasard d’entreprises ou d’essais mal réfléchis,
dc diocèses n’ont pas les hommes en nombre suffisant pour
sinon aventureux, oh l’avenir du Sacerdoce sc trouverait com­
cet office ct, par ailleurs, les exigences techniques sc font de
promis.
plus en plus rigoureuses.
C’est pourquoi la Congrégation ne peut se dérober aux inLe nombre des élèves peut aussi descendre au-dessous du ni­
lerpellat ions qui lui arrivent dc toutes parts sur ce point.
veau critique, c’est-à-dire du minimum indispensable pour
L’oblct de la présente Lettre est dc dégager, en tenant comp­
qu’une institution scolaire puisse exercer sainement sa fonction
te des faits, les conclusions qui s'imposent ù tous, en fonction
éducative. Dès que le nombre des élèves devient trop restreint,
de la doctrine de église. Car cette doctrine existe: on ne peut
ceux-ci ne sont plus portés par un milieu assez dense et il se
en effet sacrifier sans Imprudence une expérience d’Egllsc, et
crée un climat de lassitude et de détresse qui ruine peu à peu
le Deuxième Concile du Vatican n’a pas hésité ù tracer sur le
la volonté de travail et paralyse les énergies de tous, élèves
point des Petits Séminaires les lignes, parfaitement quoique
et maîtres. Un tel milieu n’est capable que de perdre les vo­
gogement mesurées, du travail à accomplir ct de scs conditions.
calions et d’user inutilment les responsables. Il faut chercher
une autre forme d’institution, ou au moins un regroupement.
Dans la crise qui se révèle pour l’ensemble du monde nu
sujet des vocations, dc leur recherche et de leur culture, les
Il faut surtout peut-être noter le retard de celle institution
Petits Séminaires ne pouvaient pas ne pas être le point le plus
ù s’interroger elle-même sur ses finalités et sur scs méthodes.
sensible *. Λ l’âge du Petit Séminaire, la vocation est en effet
C’est là que se trouve sans doute la source d'une désaffection
plutôt un indice qu’une promesse assurée: les Séminaires doi­
et d’un détachement progressif qui réduisent le nombre des
vent opérer une sélection et celle-ci entraîne inévitablement
élèves. On découvrirait là en effet des négligences accumulées.
déception, votre découragement quand l’élimination devient
En bien des cas le Petit Séminaire n’a pas été pensé pour
trop considérable. Par ailleurs, c’est au niveau sans doute des
lui-même. Il n’est guère qu’un Grand Séminaire en minia­
Petits Séminaires que le vieillissement et l’inadaptation se
ture: même maison, même supérieur, même règlement ou peu
sont le plus cruellement affirmés.
s en faut. Alors qu’il s’agit simplement d’étudier une voca­
tion, on la suppose acquise. Il en résulte une atmosphère oui
• Les Grands Siniuum réprouvent périr kar compte, mais on se borne,
° développement humain ct spirituelTn
pha o*i tnctas bnreusexncnt, b des traaiînrmAtinns, undis que dans k cas
fJîlnre
le.Pctn Séminaire ne fasse aucune dlf*ks Petits Séminaires, Ton est pccté à des décisions radiciks c'eit-l-din· à
de'enfantdix
Ptg7 Cl
pctr Ici mémw méthodes
des «.ppswe.ns.
ucs enxnnt» uc dix ans et des adolescents de seize ou dix-sept
5371

5372

SC INST. CATH., DE SKMNARI1S MINORIBUS
1968 \L\I 23

^Tuneîn^nptat?onldc V’inslruincnt tend  éloigner et les

familles ct les jeunes.
Le Concile a recueilli ù cet égard une lourde documentation
dont il a tenu le plus grand compte et qui
ter sa position, S*fl retient le principe du Petit Séminaire,
c’est à la stricte condition d’une transformation profonde dans
la plupart des cas.
Le danger existe évidemment h l’heure actuelle nue, devant
les résultats décevants ct des situations dc véritable détresse,
on en vienne à un geste dc désespoir en brisant délibérément
l’instrument quitte ù présenter ensuite comme une authenti­
que trouvaille ce qu’on essaie d’y substituer. Or la ligne a
été définie sur celte matière par le. récent Concile. Ses directi­
ves ont voleur de document conciliaire oh s’exprime la sagesse
de l’Eglise cl qu’on ne saurait rejeter sans méconnaître la
lumière qui guide cette même Eglise.
En contraste avec ce qui est dit du Grand Séminaire, on doit
relever la souplesse des orientations conciliaires touchant les
Petits Séminaires. Elles tiennent compte do la diversité très
grande des situations —certains pays n’ont Jamais connu
l’institution de Petits Séminaires à l’étal pur, mais seulement
des écoles secondaires oh les vocations se révélaient dans un
contexte éducatif chrétien non spécialisé; en d’autres pays le
Petit Séminaire restait au contraire le moyen normal et comme
la préface et l’anticipation du Grand Séminaire lui-même;
ailleurs on a flotté de l’une à l’autre méthode. On ne peut donc
parler Ici comme pour le Grand Séminaire d’un instrument
unique et indispensable. La doctrine conciliaire tient compte
également de l’évolution qui s’est produite et des contextes
très nouveaux, scolaires en particulier, dans lesquels on sc
trouve désormais engagé.
Cette largeur de vue aboutit ù trois conclusions complémen­
taires très expressément affirmées: le caractère normal, quoique
non indispensable, d’une Institution destinée ù des jeunes qui
donnent des signes ou acceptent l’éventualité d’une vocation;
la légitimité de recherches ct d’expériences différentes, si les
circonstances le demandent; l’absolue et urgente nécessité,
en toute hypothèse, d’une adaptation.
Il faut étudier ce texte avec soin en l’éclairant des éléments
historiques qui en expliquent la genèse ct, ù travers les remar­
ques des Pères du Concile, la structure définitive...

Le Décret conciliaire, qui donne le Grand Séminaire comme
nécessaire, laisse au sujet du Petit Séminaire une juste liberté.
Il tient compte en effet du pluralisme existant déjà dans l’Eglisc. Mais il ne manque pas cependant de mettre sur le Petit
Séminaire un accent spécial ct de considérer comme ayant sa
plemc raison d’être cette institution destinée à des jeunes ou
î. m nd0‘esc1ent5
s’orientent vers le Sacerdoce. Telle est
d ailleurs la doctrine qu’on retrouve par exemple dans le Dis­
cours de Pie XII du 5 Novembre 1957 (A. A. S., 49, p. 450).
.lais c est bien entendu à la condition d’un aggiomamento
important dans la ligne de «Menti nostrae». L’institution a
un hut précis: «vocationis germina fovere» (C. 1353). H en
résulte I obligation d’un régime en harmonie avec l’ûge et les
âges; un contact plus étroit avec les réalités de la propre famil­
le, de la paroisse, des groupements de jeunes. Les moyens de
communication sociale doivent être utilisés à cet effet suivant
les Indications de la prudence éducative. Le Séminaire doit
préparer dans un climat d’authentique liberté le choix de la
vocation ct rendre possible en toute sérénité le choix d’une
autre route. Toutes les Interventions conciliaires qui ont préparé le Décret soulignaient l’importance d’une formation re­
ligieuse originale, d’une direction spirituelle adaptée, d’une
formation Intellectuelle ct d’une culture qui mette les élèves
du Petit Séminaire au niveau des jeunes de leur ftge. Tous les
moyens légitimes doivent être pris quand ils sont nécessaires.
Cette attention du ConcHe aux Petits Séminaires n’exclut
pas la légitimité des recherches et des expériences différentes,
pourvu qu’elles visent expressément le même but et qu’elles
prennent des moyens qui y soient adaptés. Cotte ligne tient
compte d’une situation déjà existante dans l’Eglise et des
conditions nouvelles qui peuvent provoquer la création de
nouveaux instruments.
Quelles conclusions doit-on tirer dc cette analyse des faits
et de ce mppel des principes?
1. Si Γimportance du lieu —grande ville, diocèse considéruble .; ou bien la solidité d'une tradition— intensité de vie
ou bien encore .la
chrétienne, puissance des institutions... —; uprésence dc ressources en personnel et en argent permettent
d’assurer l’existence d’un Petit Séminaire, il faut le maintenir.
On peut même dire qu’il faudrait, le cas échéant, le créer.
Ce qui n’est pas possible à un seul diocèse peut d’ailleurs
l’être à plusieurs diocèses unissant leurs moyens, ct les exigen­
ces techniques d’un enseignement dc qualité recommanderont
sans doute souvent la solution d’un Petit Séminaire Jtégional.
2. 11 demeure entendu ct fondamental que l'institution
doit être partout renouvelée et tenant compte dwfacteurtnouveaux des directives conciliaires, et souvent des retards gras es
matériel. «olaire, disciplinaire et moral
de ces maisons.
, ^3
I
On pourrait résumer ainsi
^'oh
adaptés; moyens
dans le cadre des instituts dont
éducateurs préparés (peut-être d
enseignants hautement
le Synode a prévu In
authentique du
qualifiés; présentation franche de ια u»

5373

n. 3657

Séminaire; méthode éducative adéquate, conforme aux exi­
gences des deux Décrets conciliaires sur les Séminaires et sur
l’Education chrétienne; absence totale de toute pression qui
risquerait d’empêcher un choix libre; éventuellement rapports
de collaboration avec des Ecoles officielles, sl la nécessité
d’un enseignement qualifié Je demande ct sl la Conférence
le Juge possible prudemment ’.
3. Mais un tel Petit Séminaire ne peut plus être conçu
simplement comme un centre plus ou moins fermé d’étude el
dc culture des vocations, même si son organisation est renou­
velée et son équipement intellectuel et culturel perfectionné.
Il doit être conçu comme le centre d’un clfort global an service
des vocations, comme le point dc départ, le point de ralliement
et le symbole d’une activité au! Intéresse, dans un diocèse ou
une région, l’avenir du Sacerdoce, celui de la vie religieuse et
celui des Missions ’.
4. Bien plus, le Petit Séminaire ne peut plus se concevoir
et jouer son rôle que s’il devient, au service ues vocations, un

'4
Mb

■·ι*Μ <

organe dans l'ensemble d'une pastorale de la Jeunesse, scolaire
et universitaire. Cette pastorale ne pourra elle-même être réelle
et efficace que si elle mobilise toutes les forces actives: prêtres,
religieux, laïcs; familles et Individus; Mouvements d’Action
Catholique...
5. La conception du Petit Séminaire ne peut, tout en sui­
vant les directrices conciliaires, que s'adapter aux circonstan­
ces, aux besoins ct aux possibilités des divers lieux. La Con­
férence Episcopale ne saurait imposer à un Evêque la forme
de son Petit Séminaire et lui Interdire les Initiatives» mais elle
doit arrêter en commun les lignes directrices et les principes
qui permettent, dans un pays donné, en particulier en fonction
de la législation et de l’atmosphère scola’re, un certa’n accord
sans lequel les ‘n'tiatives peuvent mutuellement se gêner.
6. Au moins au plan national s’impose l’attention aux
vocations d'atnés qu’une pastorale doit permettre de découvrir
de plus en plus nombreux, et la création d’institutions adap­
tées pour préparer les jeunes gens à la vie ct aux études d’un
Grand Séminaire.
Ces conclusions n’apportent pas la solution aux problèmes
que l’Episcopat se pose ct qu’il cherche à résoudre. Elles re­
mettent cependant les initiatives dans la ligne voulue par
l’Eglise, el à ce titre ne sauraient être sans intérêt.
On ne peut même pas dire que ce soit là un rappel banal de
principes déjà connus. En effet, en certaines bgnes presque
tout reste a faire ct on peut espérer qu’en entrant résolument
dans cette voie on y recontreralt la bénédiction dc Dieu.
Quelques questions suffisent pour faire sentir aussitôt à quel
point l’on est généralement encore très loin d’être entré dans
la réalité des choses.
Où en est, dans l’ensemble de l’Eglise, l’unité de Veffort au
service des vocations? Dans quelle mesure a-t-on dépassé l’éta­
pe des efforts parallèles, voire concurrents: diocèse, religieux.
Congrégations religieuses entre elles, missionnaires? Le carac­
tère anormal ct quelquefois franchement scandaleux de cer­
taines activités en ce domaine laisse déconcerté quand on
pense à la gravité de l’enjeu ·.
Où en est généralement une pastorale de la Jeunesse?^A-t-elle
cette cohérence, cette intégralité qui assureraient à la re­
cherche des vocations un cadre sain et indispensable? Qui
peut le dire? Certains secteurs sont encore ù l’abandon et
l’unité n’est pas faite.
Dans quelle mesure le Petit Séminaire est-il autre chose, là
où il existe, qu’une maison où se forment de futures voca­
tions? Dans quelle mesure est-il le centre de départ ct de rallie­
ment de toutes les énergies qui se déploient ou doivent se dé­
ployer au service des germes déposés par Dieu dans les con­
sciences?
Ou’esl-ce qui est fait au niveau des ieunes gens plus âgés,
diTmonde universitaire en particulier, pour qu’à la faveur
d’une assistance religieuse attentive les âmes appelées puis­
sent reconnaître l’appel?
On pourrait multiplier de telles questions. Aucune formule,
aucune Institution ne sauraient suppléer aux réponses que ces
questions attendent. C’est seulement dans le cadre de réponses
vraies à de telles questions qu’on peut espérer donner aux
Institutions existantes leur valeur, ou découvrir les institutions
qu’il serait opportun de créer.
Le mal principal dont a souffert cette institution, c’est de
n'avoir été ni pensée pour elle-même (souvent le Petit Séminaire
étant une sorte dc Grand Séminaire en réduction), ni pensée
à l'intérieur d'un contexte pastoral intégrât.

1 Sans parler de la collaboration croelkate qce pourraient apporter
Frixes enieon-in 15 avec leurs éminentes resources. si s’étab&vait enfin un
vrai climat d’unité.
• Il ne s’Arit évidemment pas de contester Peristencv de maisent propres
aux Institut* missionnaires, mais dc marquer Funi té profonde «t néeessvre
du travail; F Evêque est responsable de toss les rbarismes que Dieu distri­
bue à ses fidèles, et le Petat Sécùruirv doit être équipé de f*çôn à les décrier
et S les urrir.
• Les difficultés éprouvées en partiraùer par les CvriznfsiUca* rrùciraws
conduisent parfois à des méthodes Inacceptables et profondément coatmrv*
sait à l’esprit de FEgfese, soit au rvtpvrt des aines. soit au vériUNe mm<
de la Volonté de Dieu. On peut penser qu’une unité cTe^vt*. e« s-Tpnrruat
Ià ancoesse
des responsables au point de vue du recruteneet mettrait δα
ces désordres.
Ijœrum œiaa. O. EARAUNA. D. foraufca.

O

SC INST. CATHODE SEMINARIIS MAIORIBUS

η. 3658

3658
1968 MAI 23.-SC INST. CATHOLICAE, LITT. CIRC. PART.·

Mens S. C. pro Institutione^catholica circa divisio­
nem Seminariorum in parvas*communitates per varia
LOCA DISPERSAS

1 Division des Séminaires en pelites communautés?·

La question suivante a été posée à la Congrégation: Peut-on
concevoir un Séminaire divisé en petites communautés dispersées
dans une ville et dont chacune serait rattachée à une équipe pa­
roissiale?
La question, à vrai dire, n’est pas nouvelle et, sous une forme
ou sous une autre —simple question, suggestion, article dc
revue, ou même essai de réalisation... —, elle est déjà venue
jusqu’à la Congrégation.
Les expériences concrètes aux cruelles on se réfère souvent
sont cedes du Séminaire Jean XXIII à Jouvain, celle du Sé­
minaire des Vocations Tardives de San Juan de las Missiones
ou Paraguay ct celle du Séminaire du Nord-Est à Récife. Ces
trois expériences, qui ont fait beaucoup de bruit, sont plus
souvent évoquées que précisément connues. Or, il ne faut en
parler que sur connaissance directe, car elles se présentent
dans des conditions très différentes dc celles qu’on leur prête
communément:
Le Séminaire Belge n’intéresse que les années dc Philoso­
phie et ne réalise aucunement une dispersion dans une vine.
Les petites communautés occupent des pavillons dans un Cam­
pus unique, et le règlement comporte, avec la présence sacer­
dotale dans chaque communauté, une vie commune véritable
au point de vue en particulier liturgique.

Le Séminaire Paraguayen est une réalisation extrêmement
modeste. 11 ne comporte pas de cours dc Théologie et n’intéresse que de* vocations tardives. 11 n’a qu'une dizaine d’élè­
ves —dans Je cadre d’une toute petite ville où on ne peut par­
ler de dispersion.
Quant à l'expérience du Séminaire du Nord-Est, un plan
avait été conçu qui dispersait effectivement très largement les
communautés. Ce plan ayant été jugé incompatible avec une
véritable unité et avec les conditions d'une formation réelle,
a été, pour faire face à l’immédiat, ramené à un projet plus
conforme aux exigences d’un Séminaire, dans un espace beau­
coup plu* restreint, avec une présence sacerdotale plus effec­
tive. Cette solution est d'ailleurs considérée comme toute
provisoire ct ne pouvant en aucune façon faire loi.

1068 MAI 23

C’est ainsi que l’idée d’une fragmentr.tlon da Séminaire
s est peu a peu fait jour sous toutes sortes de tonne» et à d«
degrés d vers, depuis la simple équipe jusqu’à 1* «U.penlon.
qui fait 1 objet de la demande d’aujourd’hui.
Mais cet aspect des choses n’est pas le seul. On peut, plus
ou moins formellement, en discerner un autre. En effet, h
conscience des jeunes d’aujourd’hui est profondément senilble nu fait que le Séminnlre sous sa forme classique d’une
Maison unique ct plus ou moins fermée, crée et entretient une
atmosphère très différente de l’atmosphère réelle. Le jeune
éprouve un malaise à se sentir ainsi installé dans i’artifkkl
et il redoute sourdement de se trouver un jour plongé dam la
réalité pur son ministère, avec les ressources d’une éducation
qui y était absolument étrangère. Il faut sans doute attribuer
pour une large part à ce sentiment l'hésitation généralisée
des jeunes gens à s'engager. Or l’ouverture nécessaire pour une
préparation pastorale vralc prend assez naturellement la forme
d’un désir «d'insertion» et par conséquent —car on ne voit
pas sous quelle forme différente une telle insertion pourrait
se réaliser— d’un désir de division en petites communauté!
partageant la vie réelle des hommes, ou au moins des prêtre*.

Ce sont là sans doute les deux aspirations fondamentales
où prend sa source l’idée d’une dispersion du Séminaire. On
ne peut considérer ces deux aspiration* comme sans valeur.
Elles comportent certainement en profondeur une vue juste
à laquelle le Séminaire se doit de donner satisfaction.
Peut-être faut-il également attribuer une certaine influence,
au moins imaginative, à l’image qui est offerte ici ou.là de
plus en plus par la nécessité d’une «concentration» —c’est le
nom que ce phénomène a pris en Hollande—. En effet, la ré­
duction des effectifs, la pénurie des maîtres, l’intérêt d une
entr’alde pour un enseignement plus qualifié amènent à en­
visager, autour d’un Centre d’enseignement, la création d’uni­
tés satellites dont chacune correspond ou correspondrait soit
à une Congrégation religieuse, soit à un diocèse déterminé.
Même si une teUe organisation ne répond pas précisément à
la question posée, elle n’est peut-être pas sans Influence pour
la faire surgir.
Quelle que soit la valeur des raisons que nous venons d évo­
quer,
il est impossible de douter qu’elle se complique dans 1a
(
psychologie des jeunes, en particulier de quantité d’aspirations
moins valables ou moins contrôlées qui peuvent constituer
autant de véritables dangers et qu’il faut par conséquent
prévenir.

Le premier danger et le plus évident c’cst le glissement
d’une recherche d’éducation personnalisante à la recherche
d’une existence pleinement indépendante. Une éducation cnil
ne voudrait pas faire découvrir et accepter une autorité, celle
d’un chef et même celle d’une régie, ne mériterait pas le nom
d’éducation et ne serait en réalité qu’une démission. En par­
ticulier pour les générations d’aujourd’hui, la découverte de
l’autorité et de l’obéissance ne peut sc faire sans un grand
effort: on ne peut pas reculer devant cette exigence fondamen­
C’est donc avec une extrême prudence qu’il faut invoquer
tale, et l’on doit par conséquent prévenir avec soin ce qui,
kl des précédents. Il faut apporter une réponse à la question
dans
une organisation, signifierait a cet égard une concession
posée au départ soit en analysant le* raisons pour lesquelles
de principes et un abandon. SI donc le Séminaire doit peu à P^u
cette question est posée, soit en se référant à ce qui est en
répondre à la requête légitime de jeunes qui répugnent à être
ce* matière* l’idée profonde et permanente de l'Eglise.
des éléments passifs ct anonymes dans une masse; sl I on ami
également accepter, malgré le poids de cet engagement, les
Quelles sont donc les raisons générales dont on s'inspire
servitudes d’un dialogue permanent, cela doit se faire dans
pour penser à fragmenter un Séminaire en petite* communau­
tés? ces raisons ne sont certes pas sans valeur, pour autant
un contexte tel qu’il représente non un obstacle mais un mo­
yen à la découverte de la loi foncière d’une vie commune dans
qu’on puisse les interpréter exactement. Mais elles ne peuvent
aller son* un examen cl une critique sérieuse portant sur le*
l’Eglise qui est celle de l’obéissance, volontaire mais réelle,
dangers à prévenir. On est donc conduit à se redire les condi­
franche mais sans équivoque, libre, mais non sacrifiée.
tions d’existence et de fonctionnement d’un Séminaire authen­
Un second danger est celui d’un glissement analogue entre
tique, ct, par vole de conséquence, à reconnaître comme seule
la
nécessité d’un contact avec la réalité en l’illusion d’une pseupossible et raisonnable une formule bien plus limitée que celle
doexpérienee, ou la confusion sourdement entretenue entre la
qui est envisagée dans la question posée.
condition sacerdotale et la condition laïque.
A quelles raisons profondes répond la perspective d’un Sémi­
En effet, une véritable éducation doit plutôt donner la con­
naire fragmenté? On peut en discerner deux de valeur Indiscu­
science
de ce qu’il y a d’inédit et d’imprévisible dans toute
table: la nécessité d’une formation où la personnalité puisse
expérience plutôt que de prétendre y suppléer par anticipa­
se développer et s’exercer; la nécessité ou le désir d’un enga­
tion. Rien n’est plus dangereux pour un jeune que d’arriver
gement réel dans la vie de l’Eglise cl du monde.
au contact de la vie avec l'illusion de n’avoir plus rien à en
apprendre. Et d’ailleurs, bien des requête* profondes de l’âme
C’eit au Concile lui-même et en particulier au Décret sur
des jeunes appelle davantage une refonte interne de la vie du
la Formation des Clercs que l’on peut légitimement se référer
Séminaire que son ouverture prématurée. Celle-ci est souvent
pour exiger d’un Séminaire qu’il se prête ù cultiver la person­
de la part de l’autorité une solution de paresse. Par exemple
nalité, Γinitiative, la prise effective de responsabilité*. Ce voeu
l'orientation pastorale de l’enseignement sera bien plus le fruit
de* jeune*, oui est une exigence de l’Eglise, ne peut être sa­
d’une restructuration de cet enseignement par le dedans
tisfait en n'importe quelles conditions dc cadre matériel et
qu’une recherche dc prolongements ou d’applications dites
d’organisation. En particulier, le rassemblement dans un uni­
pastorales.
que édifice sans divisions interne* d’une masse considérable
semble incompatible avec une éducation de la personnalité
En effet encore, l’un des périls les plus graves parmi ceux
des futurs prêtres, el il provoque dans leur conscience une
qui menacent la vie sacerdotale consiste, pour répondre aux
véritable répugnance ct une irritation. En effet, le fonctionne­
exigences d’un contact perdu, à chercher du côté d’une as­
ment ordonné d'une masse est impossible sans le secours d’une
similation entre la condition du prêtre et celle du laïc, jusqu'à
•discipline» sévère qui est une commodité pour les «gardiens
effacer entre les deux toute différence essentielle. Ce ne sont
de l’ordre», mais dispense de provoquer chacun aux Initiatives
pas là des dangers chimériques, et une organisation de Sémi­
nécessaires et crée dan* la psychologie des jeunes d’aujourd’hui
naire qui les méconnaîtrait trahirait les responsabilités confiée*
un sentiment Insurmontable d’insatisfaction. Le règlement mi­
par l'Eglise aux formateurs des prêtres.
nutieux peut en effet et a pu servir à la formation d’àmcs de
grande qualité qui acceptaient d’y voir aussitôt en chaque
A ces dernières remarques se relie l’idée assez fréquemment
détail une expression de la Volonté de Dieu. Mais il faut bien
exprimée de faire des années de formation sacerdotales dc*
reconnaître qu’il a pu être également souvent un procédé
années de travail rantcri él. ct même de travail salarié, l’exeréconomique pour se dispenser d’un véritable effort éducateuri
ou. molns Parfaitement combiné
difficile et personnel. Le milieu général est devenu tel qu’il
as ce le trasail intellectuel et la préparation spirituelle On
faut trouver une organisation ou la coopération active dc
peut accepter probablement l’idée de quelques expérienc^ de
cet ordre-une certaine idée des «stagîs· Tout ^réîranX m
chacun soit une condition essentielle de la formation. Et on
ne voit pas pourquoi on le regretterait.
en certains pay. le. vacance, y ,ont hubituellcmenicTn«^
5375

5376

I960 ALM 25

PAULÜS VI. \LLOC. DE NECESSITATE IURIS CANONICI

pour gainer le prix du séjour au Séminaire— mnls ψ £onciEtion entre un travail manuel sérieux et la ΡΓίρ^*\θα Rr.
perdu Séminaire semble Λ exclure absolument, aunom de la
«nié physique des jeunes ou du sérieux de leurs études. L un
ou l’autre serait Infailliblement sacrifié.

Enfin on doit considérer commo un dernier danger
celui do méconnaître l’exceptionnelle qualité qui doit être
celle d’un éducateur do prêtres aujourd’hui. Toute organisa­
tion de Séminaire qui accepterait de remettre a peu près in­
tégralement la formation de jeunes h des hommes ou a un
homme dont l’équilibre, le jugement, l’autorité ne seraient
rus parfaits, serait une organisation condamnable. Aucune
économie d’hommes n’est possible aujourd’hui face aux jeu­
nes tels qu’ils sc présentent et face aux problèmes dc 1 Eglise.

ri. 3659

3659
1968 MAI 25.-PAULUS VI, ALLOC. AAS 60 (1968) 337-342

Allocutio die. 25 Mail 1968 habita disciplinarum iuris ca­
nonici cultoribus, qui interfuerunt coetui ex omnibus Na­
tionibus Romae coadunato:
De necessitate

et utilitate iuris positivi in

Ecclesia

Salvere libenter lubemus vos, perinsignes cultores disci­
plinarum iuris, hac in urbe Roma, quam summo consensu
omnes agnoscunt fuisse iuris veluti altricem patriam eique
incunabula dedisse. Nominatim autem pergratum est No­
Toutes ces remarques conduisent à retrouver les quelquesbis salutare vos, studiosi iuris canonici, qui praesentia
unes des conditions essentielles dc l’institution du Séminaire
vestra hodie pernobilem animi affectum declaratis, quo
telle que l’Eglise n'a cessé de l'entendre, dc la définir et de
in ipso beatissimi Petri Successore Ecclesiam colitis ac
h vivre depuis des générations.
veremini. Pro hisce pietatis et observantiae officiis gratiam
Quelle que soit la représentation matérielle qu'on a pu se
vobis habemus quam maximam.
faire à travers les siècles du Séminaire, de In Maison qui l’abri1. Huius occursus praeclaram opportunitatem praebet
Uit, du cadre dans lequel 11 était situé, il y n cependant un
certain nombre de lois dont on ne pourrait s’écarter sans vider
Conventus ex universis Nationibus iuris canonici cultorum,
de leur contenu tous les mots par lesquels la structure du
qui quidem provide coactus est, cum decem condantur
Séminaire n’a cessé d’être exprimée.
lustra, ex quo Codex luris Canonici vigere coepit, ibique
sermo Latinus adhibetur, qui sane lingua est Ecclesiae.
On ne pourrait plus parler de Séminaire là où toute vérita­
ble unité aurait cessé d’exister. Lc Séminaire constitue un
Vos autem alloquimur, dum pleno et alacri itinere procedit
ensemble véritablement organisé, tel que la fonction de celui
labor et opus Commissionis, quae Ideo constituimus ut le­
qui en est responsable puisse encore avoir une signification
ges iuris canonici, secundum praescripta Oecumenici Con­
sérieuse. La présence personnelle du responsable à tous ceux
cilii Vaticani secundi, renovarentur.
dont il a la enarge constitue le fondement de l’existence même
d’un Séminaire.
Ex his rerum adlunctis, quae auspicato una simul coëunt,
occasio/nem nanciscimur una vobiscum aliquid attingendi,
Par ailleurs, l’idée du Séminaire inclut une unité réelle du
quod disceptationum vestrarum princeps efficit argumen­
corps des responsables de l’enseignement ct de la formation
autour du responsable prlnclp?!. Lc Séminaire o été tradition­
tum: id est sacrorum canonum disciplina.
nellement réalisé dans des conditions très différentes, par exem­
Nemo commodius quam vos, dilectissimi Nobis filii et
ple au point de vue de la direction spirituelle, confiée Ici à un
honorabiles viri, potest exactiore judicii libramento aesti­
seul, ailleurs à plusieurs ou à tous, mais professeurs, directeurs,
mare, quodnam sit munus atque officium iuris, commu­
recteur ou supérieur, ont toujours dû constituer un «corps».
Jamais plus qu’aujourd’hui une telle unité ne s’est imposée
nioni et societati hominum interserti. Omnes profecto luris
face à des circonstances nouvelles et à des problèmes toujours
rationes vinculo quodam, quod frangi nequit, cohaerent,
renaissants. En particulier bien des déficiences sont venues
secundum teleologicum consilium salutis a Deo Creatore
de ce que le Séminaire dissociat la formation intellectuelle et
initum, cum excellentia et dignitate personae humanae.
la formation spirituelle. De plus, le Séminaire porte devant
Nam ius nihil aliud est nisi tutum praesidium, quo com­
I "Evêque la responsabilité de présenter les futurs prêtres à
mune bonum cum auctoritate legitime disponitur et pro­
son appel. Cette responsabilité est portée par le Conseil entier
des formateurs du Séminaire qui n’ont pas trop dc leurs juge­
vehitur; idque contra quoslibet externos interventas de­
ments complémentaires pour formuler une appréciation de si
tendit ct tutatur inviolabilem autonomiam, in cuius tlnlbuconsidérable portée. On ne peut plus parler de Séminaire là
omnis homo reapse capax tit cum recta sua conscientia ea
où cette rencontre habituelle ct cette consultation ne sont
quae ad perfectionem suae humanae personae pertinent
plus possibles ou deviennent fictives.
ad effectum deducendi.
Ensuite, comme on l’a dit, le cadre du Séminaire doit être
Huius rei causa valde iuvat Nos in memoriam nunc revo­
capable de préparer à la vie dans la communauté sacerdotale.
care, vicesimum impleri annum sollemnis illius Declaratio­
II doit faire vivre l’expérience d’une communauté à la recher­
che d’un bien commun, où chacun apporte son concurs per­
nis. qua expressa est maturior et definitior conscientia ad ius
sonnel irremplaçable mais accepte finalement l’arbitrage dé­
pertinentium partium: loquimur de Declaratione universali
cisif d’une autorité qualifiée. D’une communauté oü la vie
iurium hominis, sancita a Coetu generali Nationum Linita­
liturgique se présente non comme une simple expérience per­
rum, Lutetiae Parisiorum, die decima decembris anno mil­
sonnelle ou comme l’expérience d’une chapelle, mais comme
lesimo nongentesimo quadragesimo octavo.
expérience même dc l’Eglise transmise par ceux qui en ont la
charge à un ensemble suffisamment nombreux ct cohérent.
Quodsi nos attente consideramus hominem ut Christia­
num atque membrum populi Dei in Ecclesiae vita, plane
Peut-être est-il possible, à la faveur des réflexions précé­
dentes, de donner une réponse à la question posée au départ.
intellegimus, iuris functionem minime alienari a mysterio
salutis, neque, ut ita dicamus, in eius limine suum gradum
Il ne semble pas que l'on puisse accepter l'idée du Séminaire
sistere. Quidquid enim personam humanam universe spec­
fragmenté en petites communautés dispersées dans une ville
tat, prorsus refertur ad efficientiam divini consilii salutis.
sans manquer à quelque chose d’essentiel de ce que l'Eglise
appelle un Séminaire. En effet, le contact habituel et régulier
Quare cum ea et propter eam oeconomia salutis complectitur
n’est plus possible comme II pourrait l'être encore s’il s'agis­
etiam patrimonium iurium, quippe cum haec, cum iustltla
sait seulement de bâtiments séparés mais disposés sur un
et cum persona humana, inscindibili nexu sint coniuncta.
unique campus, comme c’est le cas par exemple au Séminaire
Cum igitur ius certa pars sit ad praecipuam temperatio­
de Buffalo en /Amérique, ou même au Séminaire Jean XXIII,
alors que, dans l'hypothèse de communautés dispersées dans
nem humanae communitatis pertinens, in eo Ipso posita
une ville, toute unité effective de direction devient pratique­
etiam tutela et custodia est dignitatis christifidelis, quate­
ment impossible. On se demande d’ailleurs quel est le diocèse
nus is configuratur Christo, et filius est Excelsi. Nimirum
où l’on peut réunir un nombre semblable d’hommes d'une
idem ius «ccclesiali» coetui dat suppeditatque, si ita fari
qualité suffisante pour prendre la responsabilité à eux seuls
licet, contextus et fundamenta necessitudinum et ratio­
de petites «communautés de Séminaire».
num, quibus inseritur florescentis Christianae vitae vigor,
D’ailleurs, tout changement qui créerait une situation vrai­
scilicet respectu habito universarum facultatum quae el
ment nouvelle par rapport aux usages exigerait, pour être
propria sunt usque ad adipiscendam «mensuram aetatis
.
acceptable, l’accord de la Conférence entière, dans le cadre
plenitudinis Christi» >. Hinc praetcTca in Ecclesia germinat
d’une Ratio Institutionis approuvée par le Saint Siège.
et floret caritas, amor scilicet qui, ut evangellcum fermen­
Bref, si l’on doit reconnaître l’intérêt ct la légitimité des
tum, cuncta penetrat, cuncta olit, consecrat, cuncta in
préoccupations qui inspirent de telles recherches, il faut sou­
Christo
coagmentat et in unum colligit. Denique huic iurihaiter que nulle réalisation ne vienne prématurément paraître
diclallum statutorum contextui vis atque efficientia pasto­
donner une réponse totale ct brutale: celle-ci. par son carac­
tère radical ct simpliste serait en fait une façon de renoncer
ralis muneris adicluntur, quod quidem, etsi non idem atque
à l’éducation plutôt que de lui préparer des conditions plus
iurldica ratio est neque in eam convertitur, tamen et reapse
alacri cura efficitur ct, altera cx parte, obsequio fiduciae
favorables.
pleno excipitur, prout in iuris ordinatione firmum praesi­
Il faut donc, semble-t-il, ressaisir
™}£TS ^ucmm^l^t
dium invenerit.
font souhaiter un changement et jecherch
P*^cUon sans
progressivement les moyens de leur uoon
2. Ceteroqui in ecclesiastica etiam societate ius, uti tale,
rompre avec, l’essentiel.
stare non potest neque efficaciter agere videtur, nisi certa
n RA RA UNA. D· formation®
congruentique regula definiatur apteque In ordine rerum
• Sisgruli» Ordmarüilocorurael* Bd ricam rehgioaaxn,

candidatorum ad aacordotiam xniniai
Romeo 1969. p. 32-39.

5378

5377

-

»

η. 3660

SACRA CONGREGATIO EPISCOPORUM

describatur. Lex igitur, cum eam Iuris natura postulet,
existimanda non est ab Ecclesiae compage abhorrere, quasi
sit corpus extraneum, quod quis in eiusdem compositione
violenter defixerit. E contra, canonica lex talis profecto
est, ut maximi momenti munus in Ecclesiae vita exsequi
debeat, ut nempe omnia fulciat et tutetur et foveat in­
cepta communia, quae ad Christianam vitam fidelius usque
et constantius vivendam suscipiuntur. Quoniam vero Chri­
stianae vitae progressio pastorale vicissim ministerium po­
scit, id proprium peculiarequc legum ecclesiasticarum est
opus, ut eae probe respondeant variis ac multiplicibus ne­
cessitatibus actionis pastoralis, apertas ostendens vias, qui­
bus ipsa disposite ad effectum deducatur.
Ad huiusmodi ergo munus revera perfungendum canoni­
cae leges, quas «positivas» appellant, inertes vel immotae
nullo pacto sunt; sed, dum in praecipuo suo opere incom­
mutabiles perstant, certis quibusque temporibus, pro rerum
humanarum varietate, suum partium ordinem sibique pe­
culiares formulas secundum iuris scientiam renovant atque
redintegrant. Quam ob rem immensos paene numerus tex­
tuum ac monumentorum, unde «Fontes luris Canonici»
constant, in quas potissimum canonici iuris periti suam in­
tendunt mentem, doctissimis vacantes pervestigationibus,
non est —cuivis parum subtiliter inspicienti vel praeiudicatae opinioni obsecuto videri potest— rudis quaedam mo­
les normarum, quae quasi sint aliae subter alias positae;
sed, dummodo debito in lumine collocetur, id tantum de­
monstrat planeque testatur, quo assiduo scilicet nisu Ec­
clesia suarum legum corpus diversis aetatibus variisque
rerum vicibus recognoverit, continuum Populi Dei proces­
sum semper adiutura. Canonica enim lex non impedit, sed
incitat, non Imminuit, sed sustentat, non coêrcet, sed pro­
vehit atque tuetur perenno Christianae veri nominis vitae
incrementum, adsplrante sine ulla intermissione gratia Spl340 ritus Sancti. Quam ob causam praesens / canonicarum le­
gum renovatio ad quandam ? rebus abstractam structuram
in antecessum minime conformanda erit, quae Iis tantum
respondeat postulatis, in intima totius legum statuenda­
rum rationis dialectica vi, ut ita dicamus, insitis; neque
pariter haec renovatio radicitus apparanda erit, ut scilicet
eo solummodo spectet, ut in locum publicarum legum,
quae nunc obtinent, normae mere novae variaeque substi­
tuantur. Huiusmodi autem Instauratio in legum Iam lata­
rum regione suum habebit exitum, ut quaecumque super­
flua et consumpta habentur, inde tollantur, ut quaecumque
Iam desiderantur, ad nova postulata quod attinet, in rem
deducantur, ut nonnarum universitas novam accipiat for­
mam quae maiore cohaerentia in universum ditetur, ut
denique germana illa ct sincera sive canonicae legis sive
eiusdem muneris natura magis perspicua videatur eadem­
que aptius agnoscatur.
Hanc viam alacris sequitur a Nobis condita Commissio.
Neque parvi ponderis aut momenti ea censenda sunt, quae
lam ad effectum sunt deducta. Coctus ad stuaia exercenda
instituti multas iam adumbratas formas seu «schemata»
canonum, Id est fere sescenta, confecerunt, quae Patribus
Cardinalibus ad expendendum tradentur, deinde mittentur
Episcopis. Perbrevi tempore Cardinalium Commissio con­
gregabitur, cuius erit de novo Codice ordinatim concinneque distribuendo statuere. Sed quantum operis est adhuc
faciendum! Vos igitur, filii clarissimi ac dilectissimi, roga­
mus, ne egregiam operam vestram ad hoc arduum graveque Inceptum desinatis conferre. Labores vestri ac studia,
trucius pervestigationum, a vobis ad cxqulsilae doctrinae
rationem peractarum, eximium praebebunt adiumentum
Ecclesiae, qu?e hisce temporibus, leges renovans suas, non
nlio contendit, quam ut iisdem legibus suis confirmet ac
tueatur sinceram illam novamque Impulsionem ad vitam
Christianam instaurandam, quum Concilium Vaticanum
secundum exoptavit atque promovit.

repraesentant vel aliquo modo harum sunt praedita aucto­
ritate, more sccptlcorum difflditur vel repugnatur, eaque
negleguntur atque etiam despiciuntur. Qui habitus mentis
multiplici ostenditor ratione, qua ex parte libet memorare
plus aequo interdum extolli, etiam in sociali hominum
consortione, ac saepe unice agnosci Indolem charismatlcam
Ecclesiae vel eorum, qui arbitrentur se hanc sibi sumere pos­
se; memoramus etiam immoderatius a quibusdam commen­
dari potestatem personae humanae ad suum arbitrium scw
gerendi, quae eo spectet, ut quivis heteronomi fines et quae­
vis vincula cuiuslibet auctoritatis, etsi legitimae, negentur.
Ut igitur eiusmodi deformitates emendentur, praejudi­
catae evellantur opiniones ct mentis errata auferantur,
omnino necessarium est, ut germana forma luris Canonici
legumque ecclesiasticarum proponatur eademque dilucida
reddatur atque perspicua. Ex quo consequitur necessitas,
urgens neque ullam recipiens dilationem, afferendi incre­
menta Iuris Canonici studiis. Hoc quippe officio certo ac
definito, quod praetermitti non licet, universa tenetur Ec­
clesia; idem suscipi debet in cuiusvis ordinis institutione
ac formatione Christiana atque in singulis gradibus «cedesialis» societatis; potissimum vero hoc pertinet ad Ilios
quasi cardines subsidiorum rationis, quae Ecclesiae, ad bas
ipsas partes sibi peculiares obeundas, praesto esi: eccle­
siasticas dicimus studiorum Universitates ct Magisteria el
Instituta academlca Iuris Canonici. Oportet sane curetur,
ut Iuvenes. praesertim sacerdotes, atque etiam laid, nu­
mero in dies augescentes et ex omnibus regionibus orbis
terrarum advenientes, velutl novi tirones, eodem asciscan­
tur; atque ut omnia subsidia technica et didactica ampli­
ficentur ac perficiantur, quibus professores munus suum
efficacius queant explere. Plures ex vobis, qui hic adestis
praesentes, modo apud sacra Theologiae Magisteria et stu­
diorum Universitates in altiora Iuris studia incumbunt,
sicut illa addecet doctrinarum domicilia; quam ob causam,
vester labor —qui tantopere iam eminet ad doctrinarum
investigationem quod attinet, ut supra diximus, cum ad
ecclesiasticarum legum codicem efficiendum ordinandumque plurimum conferat— utilior ac pretiosior redditur
adiuncto munere Iuris scientiam docendi et prolatandi.
Maximi igitur ponderis et auctoritatis illud erit ministe­
rium, quod, haec facientes, Ecclesiae sanctae navabitis,
Idemque fructibus ditabitur amplissimis; id ergo volumus
Nostra laude / et hortatione prosequi, quas vobis expro- M2
mere placet, verba sumentes ab insipii Illo atque perhu­
mano iuris Magistro, Ivone Chartusiano: Quicumque ergo
ecclesiasticus doctor ecclesiasticas regulas ita interpretatur aut
moderatur, ut ad regnum charitatis cuncta quae docuerit vel
exposuerit, referat, 'nec peccat, nec errai; cum salutis prorimorum consulens, ad finem sacris institutionibus debitum
pervenire intendat1. Vestras frequentantes scholas, vestra
scripta legentes, accommodatis viis ac rationibus efficacis
vestri magisterii discentes, iuvenes germanum Ecclesiae
Iuris sensum cognitionemque adipiscentur; vobis ducibus
atque doctoribus tales educabuntur sacerdotes et Iolci viri,
qui, luris scientia pollentes atque consilia et proposita in
diligcnlissiina studiorum ratione penitus defixas habentes,
valeant Ecclesiae leges In Populi Dei notitiam latius usque
perferre, curare pariter, ut verum earum officium ct munus
perspiciatur, eaedemque leges magis magisque colantur at­
que fidenti laetoquc animo accipiantur. Peculiares autem
sollicitudines in eos quoque impendatis oportet, qui vel
advocandi erunt, ut una vobiscum munus Magistri Iuris
prosequantur et provehant, vel gravia onera ct moderandi
officia suscipere in Ecclesia aliquando poterunt.
Pergite, igitur, sapientes doctrinaeque studiosi Nobis di­
lectissimi filii, partes vestras constanti, magno strenuoque
animo exsequi; id postulant a vobis supremae Ecclesiae
utilitates: immo, in praesentibus temporum adiunctis. Ec­
clesia renovato ct quasi anxio studio hoc urgere videtur.
Nostram autem sinceram laudem, paterna Nostra hor­
tamenta Noslraquc flagrantia vota confirmare lavat Apo­
stolica Benedictione, quam vobis omnibus, hic praesentibus,
caelestium gratiarum auspicium, peramanter impertimus.

3. Vcrumtamen addamus oportet, fore ut fructus pracstantlsslmus canonicarum legum recognitarum illo solum
trmpore el Illo tantum modo percipiantur, quibus leges
Ecclesiae convictui et societati Populi Dei revera inseran­
tur. Hoc enim nisi fieret, si leges ecclesiasticae, quamvis
accuratissime conscriptae ct rectissime dispositae, in ho­
minum usu et consuetudine Ignorarentur, aut vocarentur
ln controversiam, aut respuerentur, vanae, pro dolor, iner­
tes et salubri efficacitate destitutae manerent; atque adeo
Impulsio ad renovationem, nisi in usu niteretur, ad quem
leges essent deductae, infirmaretur vel esset fortasse fluxa
et evanida ac procul dubio minus sincera et certa. Ad hoc
341 Ipsum quod / attinet, non desunt quidem causae dubita­
tionis et anxlctatU. Quemadmodum notum est, hac aetate
nostra non paulum pervagatus est ille quidam habitus men­
tis. ex quo legibus canonicis et omnibus, quae eas velutl
5379

1060 MAI 29

*

PtoL in D* return; M. L. :6r, 47-4S.

3GG0
1968 MAI 29.-SC EPISCOPORUM, RESCRIPTUM. PART.·
CmCA CELEBRATIONEM SYNODI DIOECESANAJE CUM INTER­
VENTU CLERICORUM ET LAICORUM

Beatissime Pater, ad thronum Sanctitatis Ves­
trae me profunde inclinans exponere audeo quae sequuntur.
5380

n. 3GC1

CONSILIUM SACRAE LITURGIAE
I960 IUN 2

Concilio Vaticano II.» finito tempus peropportunum vl·
sum est ut Synodus dioeccsana in Archidioecesi V indobo-

3G61

nensi celebretur.
Ante duos annos commissiones antcpracparatoriae con­
ditae sunt quibus mandatum dedi ut quaestiones in Synodo tractandas investigent. Una cum sacerdotibus etiam
hlcl collaborant praesertim his ln rebus in quibus speciali
peritia pollebant.

1968 IUN 2.-CONS. LITURGIAE, LIT. CIRCULAR. PART.·

Criteria

pastoralia proponuntur ad indolem precum

EUCHARISTICARUM RECTE INTELLIGENDAM ET FIDELIBUS
APTE PROPONENDAM

Lc 2 Juin 1968

Commissiones Istae munus ipsis commissum Iam ad maio­
rem partem perfecerunt. Ita tempus adesse videtur com­
missiones vere praeparatorias nominare ac deinde Syno­
dum dlocccsanam convocare.

Excellence I(Mrcnd iis ime. La publication des nouvelles
prières eucharistiques pour la Liturgie romaine —vrai chant
nouveau que l’Esprlt Saint met sur les lèvres de l'Eglise en
prière,— m’offre l’occasion d’établir mon premier contact,
en ma qualité de Président du «Consilium», avec Votre Excel­
Secundum lus Canonicum (C. I. C. can. 358) sacerdotes
lence, et, par vous, avec tous les pasteurs, le clergé, les religieux
les
fidèles de votre nation, avec ceux particulièrement qui se
tantum membra Synodi esso possunt. Sed secundum illud
dévouent, d’esprit ct de coeur, h promouvoir un renouveau
Concilii verbum: «Laicos autem oportet ordinis temporalis
liturgique Intelligent, ordonné et dynamique, dans l’esprit du
Instaurationem tamquam proprium munus assumere» in­
Concile et des documents qui on suivi.
opportunum mihi videtur eorum iudicio et cooperatione
Il m’est agréable de vous communiquer, en même temps
ln Synodo celebranda carere.
que le texte des trois nouvelles anaphores et des huit nouvelles
préfaces, quelques «indications» qui peuvent être utilisées
Itaque supplex quae sequuntur exponere audeo: Mihi
comme ligne directrice pour faire comprendre nu clergé et
concessum sit ad Synodum non tantum sacerdotes sed
aux fidèles les motifs de cette nouveauté, son sens, les principes
etiam laicos convocare, ita ut isti laid sint vere membra
qui l’inspirent, le moyen d’en régler une sage et féconde ap­
et habeant sedem et votum tam in commissionibus prae­
plication.
parandis quam in ipsius Synodi congregatione et celebraCela permettra d’augmenter ct d’intensifier la catéchèse
de la Messe et en particulier de la prière eucharistique, déjà
commencée lors de l’introduction de la langue vivante dans
cette partie dc la célébration eucharistique. De la présentation
Numerus laicorum non debet esse mal or sacerdotum.
catéchétique de ces thèmes riches ct variés, l’Eglise attend une
Insuper, secundum propositionem ab ipsis commissionibus
célébration plus vivante et plus activement participée, en même
anlepraeparatoriis factam, peropportunum mihi videtur,
temps qu’un approfondissement du mystère eucharistique.
ut sacerdotes, in Archidioecesi Vindobonensi degentes, ex
Cette publication des nouvelles prières eucharistiques con­
eorum numero illos —secundum normas ab ordinario adfirme aussi la volonté du Saint-Siège, à travers la succession
probntas— eligant, qui Synodi participes fieri optant.
des personnes, de continuer la mise en oeuvre de h prescription
conciliaire demandant «une restauration générale ct sérieuse
Membra Synodi e statu laicorum sequenti modo seligen­
de la liturgie» (Const, sur la Liturgie, art. 21) (LE 3141 ].
tur: Prima pars a fidelibus —e certo numero candidatorum
La décision du Concile devient toujours plus le désir dc tous.
illis praesentandorum— directe eligetur; altera pars indi­
Les relations en provenance du monde entier, en réponse à
recte delegabitur.
l’enquête lancée par le «Consilium» sur les résultats de la réfor­
me liturgique, le témoignage des délégués des Conférences
Omnes ita electi tam sacerdotes quam laid deinde ab
Episcopales au Synode des Evêques, disent le travail fervent
effectué, dans tous les pays, pour donner un souffle nouveau
Ordinario ut membra Synodi nominantur. Insuper tertia
«d’esprit et de vérité» h la prière, traduisent la satisfaction, ct
pan Synodi membrorum tam laicalium quam clericalium
souvent
l’enthousiasme, des fidèles redevenus acteurs vivants
ab Ordinario propria auctoritate eligetur et designabitur.
et non plus muets des actions sacrées, plus conscients dc leur
Quomodo duae tertii partes a sacerdotibus sive a laicis
vocation et dc leur sacerdoce.
eligentur atque tertia pars et sacerdotum et laicorum a
Pour tous ces efforts, comme aussi pour les divers rapports,
solo Ordinario designetur.
statistiques, désirs exprimés, pour la bienveillance et 1 encoura­
gement maintes et maintes fols manifestés par les Evêques,
Ne sit nimis magnus numerus sacerdotum ad Synodum
prêtres, fidèles en particulier ou par les Conférence* Episco­
pales,
je tiens à vous formuler les plus vifs remerciements du
invitandorum melius videtur non omnes parochos civita­
«Consilium».
tis Vlndobonensis et decanos forancos invitare, sicut prae­
Votre Excellence aura l’amabilité d’assurer tous ceux qui
visum est a iure canonico, sed eos tantum qui modo supra
oeuvrent
pour la pastorale liturgique, que le «Consilium» n’est
exposito electi sunt. Ideo peto dispensationem a praescrip­
pas Insensible aux difficultés qu’ils rencontrent, qu’il désire
tis C. L C. can. 358, § 1. Et Deus... Vindobonae, die 27
les aider, pour donner à la liturgie le caractère d’une «per­
Martii 1958.—F. Card. Konig, m. p.
pétuelle jeunesse», scion le souludt et le* indications du SaintPère lui-même.
Pescr.—29 Mai 1968. Em. Eminenzl Im Auf trage Sr.
Le champ minutieusement préparé par les expert* du
Eminenz des hochwûrdigsten Hcrm Kardinals Carlo ConConsilium», en quatre ans de travail patient ct caché, corn·
mcoce
à porter ses fruits. Les prière* eucharistiques en sont
falonleri, Pràfekt der hl. Kongregation fûr die Bischûfe,
le plus précieux, clics n’en seront pas le dernier. Différents
beehre ich mich Ew. Eminenz mitzuteilen, dasz der Heiiige
rites
sont déjà expérimentés en divers lieux; d’autres suivront,
Stobi, was Ihr Ansuchen um dic Abhaltung der Wiener
ά brève échéance, cspérons-lc. Ainsi, le «Consilium» pense
Diôzesansynode betrifft, nachdem er ailes gut ûberlegt hat,
répondre ά la confiance de !'Episcopat et à J'attente légitime
nichts einzuwenden hâtte, vorausgesetzt,
des pasteurs ct des fidèles en continuant ù travailler dan? le
même esprit et avec les mêmes méthodes que «Lins les années
1. dasz die ôsterreichische Bischofskonferenz konsulticrt
écoulées.
wird, um eine elnheitliche Praxis zu sichern;
Il souhaite par dessus tout que continue la réciproque—et
2. dasz auf aile Fâlle den Prlcstern mindestens die ab­
si nécessaire—compréhension et collaboration avec la hiérar­
chie de chaque pays, pour promouvoir un progrès ordonné,
solute Mehrhelt sowohl in den Kommlssioncm wie auch
adapté
aux possibilités d'acceptation ct au degré dc prépara­
in den Vollversammlungcn gesichert sei;
tion des fidèles. La lol d’un progrès gradué, que visait k«Condli3. dasz die Laien von einwandfreiem Ruf seien und einc
um» dès le début dc ses travaux. c«t encore valable, semble 141.
gute Erfahrung Im pfarrlichen Lcben wie auch in den ka­
Ce qui désoriente, ce n’est pas une marche en avant pro­
tholischen Organisatloncm aufweisen;
gressive, mais la succession d’expériences insuffisamment
étudiées,
qui ne s’insèrent pas dans un plan organique de ré­
•I. dasz gewisse Fragcn dem KJerus vorbchaltcn bleiben;
forme générale dc la Liturgie.
5. dasz man nicht vernachiâssigc, die Offentllchkcit daC’est pour cela que je me permets de renouveler l'exhorta­
ruber klar zu informicren, dasz: «Unicus est in Synodo le­
tion faite à diverses reprises par mon vénéré prédécesseur, le
gislator Episcopus, cctcris votum consultlvum habentibus»
Cardinal G. Lercaro, d’attendre le* rites préparés par le
«Consilium», pour étudier sur ces rites mêmes l’opportunité et
(can. 362); in der Diôzesansynode «de iis tantum agendum
Futilité
de certaine* adaptation*.
quae ad particulares cleri popullquc dioecesis necessitates
Que le nouveau don fait à l’Eglise soit garant de ers Inten­
vel utilitates referuntur» (can. 356, § 1).
tions el dc ces désir*:
Obiges tcile ich Ew. Eminenz in I»>rer doppelten
Je prie Votre Excellence d’exprimer à tons fes membres
de
sa Conférence Episcopale mes fra le me lie* salutations et mes
Jchaft als Erzhischof von Wien und als
mit
encouragements n continuer dans la vole, si riche de promesses,
rtsterrelchischen Bischofskonferenz mit und 'trbleibe mit
ouverte par le Concile.
dem Ausdrack vcrehrungsvollcr
Excellence Révérendissime— Baxxo Card. Gvr,
Eminenz ergebcner.-Opilfo Rossi, Apart. Aunfius.
Président. A. Bugninl. CM. Sécremire.
*

.ortiMrio
Amtria dio 29 raaii 1968

5381

“

HL*niK^”!^4S?>ai"r‘£'!i"Um

No

5352

SIGNATURA APOSTOLICA - SACB/\ CONGR. RITUUM

11. 3662-3663

3662
1968 ION 5.-SIGNATURA APOST., DECRETUM. PART.·

Duo

constituuntur

Tribunaux: Bituricense

I.

Blesensts, Cartutensis, Molinensis, Nivernensis
Praelati Missionis Galliae in Gallia

et

Die 5 Iunii 1968
In Congressu habito coram Eifto ac Reviho D. Cardi­
nali Pro-Praefecto, propositis precibus ab E1Ï10 ac ReviTio
D. Cardinali Archlepiscopo Bituricensi, nomine etiam
Exemorum Ordinariorum Senonensls, Turonensis, Blescnsis, Camutcnsis, Molinensis, Nivernensis ct Praelati Mis­
sionis Galliae in Gallia, die 7 znartii 1968 missis et ab Exciho
Nuntio Apostolico ln Gallia, litteris dici 24 aprilis 1968
(N. 22186/68), commendatis, quibus nempe petit ut in
eorum regione duo constituantur tribunalia competentia
ad pertractandas omnes causas iudiciarias suarum dioe­
cesium, sive contentiosas (non exclusis causis nullitatis
matrimoniorum tam formalibus quam summariis) sive cri­
minales, scilicet Tribunal Bituricense, in primo Jurisdictio­
nis gradu, cum sede Blturicen. (Bourges); ct Tribunal Senonense, ln secundo iurisdictlonis gradu, cum sede Scnonis
(Sens); quibus tribunalibus dentur, mutatis mutandis, nor­
mae datae pro tribunalibus Massiliensi et Aquensi a S. Con­
gregatione de Sacramentis die 16-17 februarii 1965 ILE
3262]; decretum est: Pro gratia iuxta preces ad decennium
et ad experimentum.—V. Bartoccetti, a Seer. I. CostantlnijNoL j ;

* Prot.N. 223/53 V. T.: o doconsuto origunu. Eadem die Sigsatora
Ap. dedit Ordinario Aureliinensi fuculUlvm doferosdi proprio causas
ad Tribœalû Biiuriccns-o ot Scoonensc: Doc. Cath. 66 (1969) 343.

3663
1968 IUN 6.-SC RITUUM, DECR. AAS 60 (1968) 536-539

de titulo

Basilicae Minoris

Minons titulo erunt / augendae, necnon concessiones titalo
annexas, accurate recognovit et opportune immutavit
537
Quae quidem sunt:
Condiciones

primi

GRADUS ET SENONENSE ALTERIUS IURISDICTIONIS GRADUS
AD OMNES CAUSAS SIVE CONTENTIOSAS SIVE CRIMINALES
PERTRACTANDAS DIOECESIUM SeNONENSIS, TURONENSIS,

Decretum

10G8 ILX 3-β

deque eiusdem

1. Ecclesia congruenti amplitudine ct artis decore emi­
neat clusdemque forma liturgicis legibus adamussim re­
spondeat.
2. Consecrata sit.
3. In universa dioecesi quadam celebritate gaudeat,
v. g. quia corpus vel Insignis reliquia alicuius Sancti cano­
nizat! in ca asservatur, vel celebris imago ibidem peculiari
veneratione colitur, vel ipsa ecclesia refertur ad singularem
quendam eventum religiosae dioecesis historiae.
4. Vitae religiosae et pastoralis veluti radiationis cen­
trum exsistat; hinc: a) sacrae Liturgiae ct praesertim Eu­
charistiae celebratio omnimoda cum dignitate peragatur,
quae sit aliis in exemplum, sive ob Hturglcarum legum ob­
servantiam sive ob actuosam populi participationem;
b) Schola Cantorum Ibi habeatur ac praeterea non desit
qui fidelium participationem ducere et sustinere queat*;
c) sacerdotes numero sufficientes ecclesiae addicti et con­
fessorii paenitentium necessitati, statutis horis, praesto
sint; d) verbi divini praedicatio frequens fiat nec ad homliiam dierum festorum dumtaxat redigatur.

II.

Obligationes

5. Intra Basilicae fines promoveatur religiosa fidelium
Institutio, peculiaribus cursibus instructionis, collationum
seriebus, ceterisquc eiusmodi inceptis.
6. Inter Basilicae opera et incepta plurimum tribuatur
studio et vulgationi documentorum, quibus Summi Pon­
tificis mens et magisterium exhibetur.
7. In ipsa Basilica singulari cum solemnitate celebren­
tur: a) festum Cathedrae S. Petri (22 febr.); b) festum
SS. Apostolorum Petri ct Pauli (29 i un.); c) anniversarium
exaltationis Summi Pontificis./
53$
8. In quavis Basilica, pro opportunitate, diebus prae­
sertim festivis, una ait erave Missa, sive lecta sive in cantu,
lingua latina celebretur4. In eiusmodi Missis cantatis gregorianae melodiae vel sacra polyphonie peculiari cura et
studio proferantur.
9. In fronte Basilicae Summi Pontificis vel Apostolicae
Sedis insignia collocentur.

CONDITIONIBUS, OFFICIIS ΕΤ PRIVILEGIIS ADNEXIS

III.
Domus Dei decorem et pulchritudinem Sancta Mater
Ecclesia lugiter promovere studuit; quamobrem nunquam
destitit aptas edere normas, quibus sacrarum aedium digni­
tas, iuxta temporum, locorum et gentium condiciones, op­
portune servaretur et incrementum acciperet. Ceterum
Christianorum fides et pictas plurimum contulerunt, ut
templa, sacculorum decursu excitata, pulchriora et dignio­
ra flerent. Praeterea Summi Pontifices lis ecclesiis, quae
prae aliis excellerent, peculiaria munera largiti sunt, quae
inter, iam amplius centum annos, titulus Basilicae Minoris
recensetur. Qui quidem titulus nativa ratione intime con­
nexus est cum titulo Basilicae Maioris, a sacculo tantum­
modo xviii Basilicis Patriarchallbus tributo.
Basilicae autem Patriarchales, ut omnes norunt, veluti
partes Lateranensis Patriarchii habebantur et sunt; nam,
Archlbaslllca SS. Salvatoris, «caput, mater et magistra
omnium ecclesiarum» >, est ecclesia cathedralis Summi Pon­
tificis, Basilicae vero S. Petri, S. Pauli, S. Laurentii extra
muros et S. Mariae Maioris, ecclesiae ad Summum Ponti­
ficem peculiari modo pertinentes habebantur.
Cum vero cuncta ecclesiastica Instituta ad mentem Con­
cilii Vaticani secundi condicionibus ct necessitatibus no­
strorum temporum accommodanda sint, Sacra Rituum
Congregatio, virorum peritorum votis et consiliis collectis,
censult, omnibus attente matureque perpensis, hunc Basi­
licae Minoris titulum esse quidem servandum, nova tamen
ac ditiore significatione inducta, qua et Intimius Petri ca­
thedrae devinciantur, et peculiaris navitatis liturglcae at­
que pastoralis centrum evadant.
Ad hunc finem assequendum. Sacra Rituum Congrega­
tio condiciones et obligationes ecclesiarum, quae Basilicae
IxlmwntM
r. ed.
R. V dentiri - G. Zncrhetli,
OduJ To0cn«hco
CilU J» Row*>, Ill, R<xna
V- 335. ci· s Petrus
Dtoiinl.
Ub. II, V. PL 144, eoU
' Dtiaiptin

5383

Concessiones

10. Fideles plenariam indulgentiam, suctis condicioni­
bus, acquirere possunt Basilicam diebus infrascriptis visi­
tantes: a) in festo SS. Apostolorum Petri et Pauli (29 ion.);
b) In festo Titularis; c) in dedicatione S. Mariae de Por­
tiuncula (2 aug.); d) die ad libitum semel in anno electa.
11. In Missis, in quibus habetur participatio alicuius
peregrinationis aut magnus populi concursus, dici potest
Credo.
12.Signum pontificium, idest Claves decussatae, adhi­
beri poterit in vexillis, in supellectile, in sigillo Basilicae.
13. Rectori Basilicae super rocchetum uti licet mozzetla
ex serico nigro cum oris, ocellis et globulis rublnl coloris.
14. Ecclesiae, quae titulum Basilicae iam consecutae
sunt, condicionibus ct obligationibus, de quibus supra in
nn. 1-9, pro viribus aptentur.
15. Preces, ad obtinendum titulum Basilicae Minoris
pro quavis ecclesia, etiam exempta, a loci Ordinario por­
rigendae sunt, qui de requisitarum condicionum exsistentia
testimonium exhibebit. Ipse Ordinarius in petitione Indi­
cabit quot et quae Basilicae in dioecesi iam inveniantur.
Precibus demum adncctantur opuscula, libri, Imagines luce
impressae, ex quibus ecclesiae forma, structura, condicio,
sufficienter illustrentur.
Sanctissimus Dominus Noster Paulus Divina Providen­
tia Papa VI, in Audientia dic 6 mensis Iunii decurrentis
anni infrascripto S. Rituum Congregationis Secretario con­
cessa, praesens approbavit Decretum ct auctoritate Sua
confirmavit, statuens, ut ecclesiae, quae / titulum Basilicae 535
in posterum obtinebunt, supra recensitas condiciones prae«CL Instr. Musicam Sacram, nu. i?-2a [LE
latrfuin CcmctJtwm, n. 54 [LE 114» ]· in.A
3αχ7 )·. Instr. M«kam siÀ-T,

n

> cr Cnn<. Lt-ConsL
*· 59 [LE

5381

η. 3ββ4-3βββ

SIGNATURA APOST. - SECR. STATUS - PAULUS VI
1968 11 X 11-»»
«[erant, el obligationes Inde «??;5equ<™^h“dlmp,erc va'
lejjjL Quibuslibet contrariis nihil obstantibus.
Ei Aedibus Sacrae Rituum Congregationis,, die 6 Iunii
196$.—Benno Card. Gut, Praef. F. Antonelli, Archlep. tit.

1968 IÜN 14.-SECRETARIA STATUS, EPISTULA. PART·

Apostolatus celebrationis Liturgiae more monasti­
co, IN LINGUA LATINA ET CANTO G RE GORI ANO COMMITTITUR

Idlcren., Seer.

PROPRIUS CUIDAM MONASTERIO ClSTERCÏENSI

366 4
Î968 IÜN ll.-SIGNATURA APOST.,

Facultas assumendi
siastici, PROMOTORIS

3665

PART.·

Cité du Vatican, le 14 juin 1963

la i co s ad munus iudicis eccle­

Héoèrendlssime Père, Par une lettre très déférente en date

DECISIO.

IUSTIT1AE, DEFENSORIS VINCULI
m. ASSESSORIS IN CAUSIS NULLITATIS MATRIMONII IM­
PLORARI debet a Summo Pontifice

Facti spectes.—Ordinarius dioecesis F., sive ob nume­
rem causarum semper crescentem sive ob penuriam sacer­
dotum peritorum, a Signatura Apostolica petiit «ut sibi
liceat virum laicum, aptum et idoneum, nominare vel iudktm instructorem, defensorem vinculi, promotorem Ju­
stitiae, assessorem consulentem ln casibus ubi iudex unicus
sibi duos assessores consulentes adscisccrc vult».
Animadversiones.—In vetero dicipllna laid non exclude­

du 21 mai dernier, vous demandiez au Souverain Pontife
«qu’avec une spéciale bénédiction soit confié aux moines d’Hauterivc, comme leur tâche apostolique particulière, la célébra­
tion de la liturgie en latin et chant grégorien, et cela en con­
servant à rOfficc divin la structure proposée dans la Règle
de Saint Benoît et maintenue jusqu’ici dans l’Ordre mona­
stique».
J’ai la joie de vous Informer que votre désir a été si agréable
au Saint-Père que non seulement 11 l’approuve et le loue de
grand coeur, mais encore qu’il le considère particulièrement
dignes des fils de Saint Benoit.
Rien ne peut être plus cher à Sa Sainteté que de vous voir
assumer comme votre apostolat propre cette tâche qui Lui
tient tant à coeur, à savoir le maintien ardent et vital dans
l'Eglise du patrimoine inappréciable de la Liturgie monasti­
que légué par nos ancêtres et qui, au cours de tant de siècles,
porta des fruits abondants de piété, de beauté dans le Culte
et de sainte joie.
Reconnaissant du réconfort que lui apporte votre désir, le
Vicaire du Christ vous accorde de grand coeur la Bénédiction
Apostolique demandée; qu’elle soit pour vous et pour vos moi­
nes le gage de l’abondance des grâces célestes et rende profi­
table à l’Êglise et fécond en fruits de sainteté votre apostolat
par la célébration de la Liturgie en latin et chant grégorien.
En vous communiquant cela, je me dis avec respect Votre
très dévoué.—H. J. Cord. Cicognani.

bantur absolute a munere promotoris Justitiae et defensoris
vinculi matrimonialis. «Quamvis summopere conveniat, dicit
Wernz, ut (promolor Justitiae) sit clericus, tamen laicus ab
boc officio in tribunalibus ecclesiasticis sanctionibus iuris
communis non est exclusus; nam promotor non exercet iurisdklfouem» (lut Decretalium, V, n. 190). Item «defensor matri­
monii, quamvis, si fieri potest, ex coetu clericorum sit nomi­
nandus, tamen laicus ab hoc officio non est absolute exclusus,
d vir ecclesiasticus haberi non possit. At semper requiritur,
ut iuris scientia pariter ct vitae probitate praeditus sit· (o. c.,
n. 194). Sed non ita in nova disciplina, cum can. 1589 § 1 di­
cat: «Ordinarii est promotorem iustitiae ct vinculi defensorem
eligere, qui sint sacerdotes·.
Quoad iudicem vero instructorem ct assessores, prae oculis
* Abbali Monasterii S. O. Cùrt. Hauterive. Doc. Ca±. 65 (1988) 1837haberi debet petitio facta ab Episcopo Wratislnviensl, qui
1833.
Sedi Apostolice referebat consuetudinem per annos 170 usitatam, ioxta quam, in tribunalibus dioecesis Wratislavicnsis
Admittebantur iurisperiti laid cum voto deliberativo in causis
matrimonialibus ct contentiosis, exclusis semper criminalibus.
3666
Ideo diio proponebat dubia: 1. An haec consuetudo legitima
dici et deinceps tolerari possit; 2. An in futurum laid homiIure
n C4inonibVs Periti in Judiciis ecclesiasticis
1968 IUN 18.-PAULUS VI, CONST. AAS 60 (1968)369-373
admitti possint tamquam Auditores ad causas instruendas.
P^ter criminales, vel tamquam Assessores cum voto consulNovi ritus approbantur ad ordlnationem Diaconi,
? S^S1S’ qu?.e ^Quomodo connexae sunt cum legibus
dvilibus. S. Congr. Concilii die 14 decembris 1918 respondere
Presbyteri et Episcopi
*
ecnsuiL
hegatioe ad ulrumque [LE 136].
. ^™advert?t enim Sacra Congregatio Concilii, quod Auditil«?r
instructio, exercitium habet iurlsPAULUS EPISCOPUS
ccc,es,ast,cacJ idcoque laid muneris Auditoris gerendi
ludi^Sî^u p?n°nes loi3 § 4 cî 1574 § 1. exigunt ut omnes
Servus servorum Dei -Ad perpetuam rei memoriam
Indices sint clerici, immo ct sacerdotes.
n„kiCim,nIU\pe.rIs?,cue enun.t,alur in Codice principium iuris
Pontificalis Romani recognitio non tantum generali modo
poblici ecclesiastici, quo Ecclesiae vindicatur ius proprium et
Condlio uecumenico
Oecumenlco Vaticano
II praescribitur
sed
a concilio
\aiicano 11
praescrroiiur 1, jcu
κ “λ”1. cognoscendi dc causl5 spiritualibus et spiritualietiam peculiaribus regitur normis, quibus eadem Sacra Sy­
i5o?):Iq.¥ne proinde sunt decidendae dum­
nodus ritus Ordinationum, sive quoad caeremonias sive quoad
taxat a Judicibus Jurisdictione splntunli praeditis, qua laid
non sunt capaces.
'·
textus 1 dimutari Jussit.
Quoad Assessores vero, cum eorum munus exercitium iurlsSed ex Ordinationis ritibus ilii imprimis considerandi
dictionis non implied, tolerari potest consuetudo plus quam
sunt, quibus per Sacramentum Ordinis, vario gradu colla­
centenaria, tametsi Codici contraria (can. 1575), sl Ordinarius
tum, sacra Hierarchla constituitur: sic ministerium eccle­
aestimet eam prudenter submoveri non posse. Nihilominus
siasticum divinitus institutum diversis ordinibus exercetur
nemo non videt quot incommoda multis in circumstantiis oriri
ab iliis qui iam ab antiquo Episcopi, Presbyteri, Diacont
possint, si laid in consiliarios ab ecclesiastico Judice assu­
mantur. Nam, praeterquam quod non semper laid, etiam in
vocantur 3.
Iure canonico periti, principia sana ct firma de potestate Ec­
In recognitione autem ritus Ordinationum Sacrarum,
clesiae habent, obnubilari videtur, sl tale consilium ineatur,
praeter principia generalia, quibus integra instauratio Li­
perfecta Indepcndentia Ecclesiae in suis negotiis (AAS. 1919.
turgiae, iuxta / praescripta Concilii Vaticani II, regi debet, 370
pp. 128-138) (LE 136].
.
summopere attendendum est ad praeclaram illam doctri­
Plures tamen Ordinarii locorum ct canonlstae censent quod
nam de natura el effectibus Sacramenti Ordinis, quae in
in Codicis luris canonici recognitione conditio sacerdotalis non
Constitutione de Ecclesia ab eodem Concilio pronuntiata
adeo rigorosc requiratur. Ita ut non modo clerici, verum etiam
hid, conditiones in iure descriptas possidentes, possint ad
est; quae sane doctrina ipsa Liturgia. modo sibi proprio,
munus indicis instructoris, promotoris iustitiae, defensoris
exprimenda est, nam textus et ritus ita ordinari oportet ut
vinculi et assessoris consulentis nominari, saltem in dioecesibus
sancta, quae significant, clarius exprimant, eaque populus
ubi, ob penuriam clericorum, laicorum adiumentum neces­
Christianus, in quantum fieri potest, facile percipere atque
sarium est. Attamen ut Ordinarii locorum possint ad munus
plena, actuosa et communitatis propria celebratione partici­
firomotoris Iustitiac et defensoris vinculi nominare laicos in
pare possit4.
ure doctos et vita moribusque probatos, facultas implorari
debet a Summo Pontifice, et quidem in causis dumtaxat ma­
Iamvero eadem sancta Synodus docet: Episcopali con­
trimonial ibus, exclusis causis contra sacram ordinationem ct
secratione
plenitudinem conferri Sacramenti Ordinis, quae
causis criminalibus clericorum. Ante nominationem tum, no­
nimirum et liturgica Ecclesiae consuetudine et voce sancto­
men laicorum tum eorum curriculum vitae Signaturae Aporum Patrum summum sacerdotium, sacri ministerii summa
itolicae proponi debent. Quod vero attinet
hdto» »wt|ue·
tores et Assessores consulentes, servetur praescriptura can. 118.
nuncupatur. Episcopalis autem consecratio, cum munere sanc­
tificandi, munera quoque confert docendi et regendi, quae ta­
DEC.sio.-In Congressu diei 11 Iunii
men natura sua nonnisi in hierarehica communione cum
Facultas peti debet a Summo
«utera «m
tione Ssnlo Drto Nostro Paulo P
*«
j
*
4 et. II. Coc$t dc Sxcni Liturcii^
a ic
Cardinali Praefecto .wn“’Mfldd_''bivlt ac confirmavit,
datam resolutionem benigne adprooa
•Com. VaL Π. Coou. dopn. dc Ecelnii. Lamm
a J i 7 ?
57 («9
*5)
PP M J4 fLE 32JJ). *
Cw. Vat 11.
UUrpai
• Ordinario dioeccsano F.: ApoU- 43 (1W) 454-453-

5385

5336

η. 3667

CONSILIUM SACRAE LITURGIAE

Collegii capite et membris exerceri possunt. Ex traditione
enim, quae praesertim llturgicis ritibus et Ecclesiae tum
Orientis tum Occidentis usu declaratur, perspicuum est ma­
nuum impositione et verbis consecrationis gratiam Spiritus
Sancti ita conferri et sacrum characterem ita imprimi, ut
Episcopi, eminenti ac adspectabili modo, ipsius Christi .Ma­
gistri, Pastoris et Pontificis partes sustineant et in Eius
persona agant *.

Quibus verbis addenda sunt plura ct praeclara doctrinae
capita de Episcoporum apostolica successione necnon de
eorum muneribus et officiis, quae, etsi iam In Ordine Con­
secrationis episcopalis continentur, meliore tamen et ac­
curatione modo exprimenda videntur. Quod ut rectius ob­
tineretur, opportunum visum est e fontibus antiquis ar­
cessere precationem consecratoriam quae in ea invenitur,
quae vocatur Traditio Apostolica Hippolyti Romani, saccu­
lo tertio ineunte scripta, quaeque, magna ex parte, in !!turgia Ordinationis Coptorum ct Syrorum occidentalium
adhuc servatur. Ita fit ut In ipso Ordinationis actu testI371 monlum perhibeatur de concordia tradl/tionis cum orien­
talis tum occidentalis, quoad munus apostollcum Episco­
porum,

Quod vero ad Presbyteros attinet, ex Actis Concilii Va­
ticani secundi haec praesertim recolenda sunt: Presbyteri,
quamvis pontificatus apicem non habeant et in exercenda sua
potestate ab Episcopis pendeant, cum eis tamen sacerdotali
honore coniuneti sunt ft vt sacramenti Ordinis, ad imaginem
Christi, summi atque aeterni Sacerdotis (cf. Hebr. 5, 1-10,
7-24; 9, 11-28), ad Evangelium praedicandum, fidelesque,
pascendos, et ad divinum cultum celebrandum consecrantur
ut veri sacerdotes Novi Testamenti ·. Atque alio loco haec
leguntur Presbyteri enim, sacra Ordinatione atque missione,
quam ab Episcopis recipiunt, promoventur ad inserviendum
Christo Magistro, Sacerdoti et Regi, cuius participant mi­
nisterium quo Ecclesia in populum Dei, Corpus Christi et
Templum Spiritus Sancti, hic in terris, indesinenter aedi­
ficatur ’. In Ordinatione autem presbyterall, prouti in
Pontificali Romano habebatur, missio et gratia Presbyteri
tamquam adiutorls Ordinis episcopalis clarissime describe­
batur. Attamen necessarium visum est totum ritum, qui
antea In plures partes distribuebatur, ad maiorem unita­
tem redigere, et mediam Ordinationis partem, hoc est im­
positionem manuum ct precationem consecratoriam ln vi­
vidiore luce ponere.

1668 1UX 20

vendas declarare quaenam In ritu recognito ad naluran
rei pertinere dicenda sint. De materia ergo et forma lo
nelUnCuHSqHe,Or,,,n'S col,a,,o"p· ’unrema Utra A™t<2

tul%usCtOr

^Uac sc(Iuunlur decernimus el coniti-

In Ordinatione Diaconorum materia est Eplicopl minuum Impositio, quae silentio fit super singulos ordinandos
ante precationem consecratoriam; forma autem comtal
verbis eiusdem precationis consccratorlae, quorum haec
ad naturam rei pertinent, atque odeo ut actus valeat exiguntun Emitte in eos, Domine, quaesumus, Spiritum Sanc­
tum, quo in opus ministerii fideliter exsequendi munere sep­
tiformis tuae gratiae roborentur.

In Ordinatione Presbyterorum, Item materia est Episco­
pi manuum Impositio, quae silentio super singulos ordinan­
dos fit ante precationem consecratoriam; forma vero constat
verbis eiusdem precationis consecra tori a e, quorum haec ad
naturam / rei pertinent, atque adeo ut actus valeat exigun- 373
tur: Da, quaesumus, omnipotens Pater, his /amulis tuis
Presbyterii dignitatem; innova in visceribus eorum Spiritum
sanctitatis; acceptum a te, Deus, secundi meriti munus obti­
neant, censuramque morum exemplo suae conversationis In­
sinuent.
Denique in Ordinatione Episcopi, materia est Impositio
manuum quae ab Episcopis consecrantibus, vel saltem a
Consecratore principali, fit silentio super caput Electi ante
precationem consecratoriam; forma autem constat vtrbii
eiusdem precationis consecratoriae, quorum haec ad na­
turam rei pertinent, atque adeo ut actus valeat exiguntor.
Et nunc effunde super hunc Electum eam virtutem, quae a le
est, Spiritum principalem, quem dedisti dilecto Filio Tuo
Iesu Christo, quem Ipse donavit sanctis Apostolis, qui consti­
tuerunt Ecclesiam per singula loca, ut sanctuarium tuum, in
gloriam et laudem indeficientem nominis tui.

Quod tandem ad Diaconos spectat, praeter ea quae in
Litteris Apostolicis Sacrum Diaconatus Ordinem, Motu pro­
prio a Nobis die xvm mensis Iunil anno mcmlxvii editis,
continentur, haec praecipue commemoranda sunt verba:
In gradu inferiori hierarchlae sistunt Diaconi, quibus mon
ad sacerdotium, sed ad ministerium» (Constitutiones Eccle­
siae Aegyptiacae, III, 2), manus imponuntur. Gratia etenim
sacramrnlali roborati, in diaconia liturgiae, verbi et caritatis
Populo Dei, in communione cum Episcopo eiusque presby­
terio, Inserviunt ·, In Ordinatione autem dlaconalf pauca
quaedam mutanda erant, ratione habita sive praeceptio372 num recens latarum dc diaconatu / tamquam gradu proprio
et permanenti Hlerarchlae In Ecclesia latina, sive maioris
simplicitatis et claritatis rituum.
Porro cx ceteris Supremi Magisterii documentis, ad Sa­
cros Onlines pertinentibus, peculiari mentione dignam exi­
stimamus Constitutionem Apostolicam Sacramentum Or­
dinis, a Decessore Nostro fel. rec. Pio XII, die xxx mensis
Novembris anno mcmxlvh, editam, qua declaratur Sacro­
rum Ordinum Diaconatus, Presbyteratus et Episcopatus ma­
teriam cumque unam esse manuum Impositionem: formam
vero itemque unam esse verba applicationem huius materiae
determinantia, quibus univoce significantur effectus sacramentales —scilicet potestas Ordinis et gratia Spiritus Sancti—
quaeque ab Ecclesia qua talla accipiuntur et usurpantur9.
Quibus praemissis, Idem documentum decernit quaenam
manuum impositio et quaenam verba In uniuscuiusque Or­
dinis collatione materiam et formam constituant.
Cum vero in recognitione ritus opus fuerit quaedam vel
addi, vel deleri, vel mutari, sive ut textus ad fidem tex­
tuum antiquiorum restituerentur, sive ut sententiae cla­
riores redderentur, sive ut effectus sacramenti melius ex­
ponerentur, necesse esse putamus, ad omnem controver­
siam tollendam el ad conscientiarum anxietates pracca-

Hunc Igitur ritum pro collatione Ordinum Sacrorum Dia­
conatus, Presbvteratus et Episcopatus, a Consilio ad exse­
quendam Constitutionem de s. Liturgia, peritis adhibitu
et Episcopis consultis ex diversis orbis regionibus , reco­
gnitum, Nosmct Ipsi Apostolica Nostra auctoritate appro­
bamus, ut posthac, pro ritu in Pontificali Romano a Ihuc
exstante, adhibeatur In his Ordinibus conferendis.

Nostra haec statuta et praescripta nunc ct In posterum
firma et efficacia esse et fore volumus, non obstantibus,
quatenus opus sit, Constitutionibus et Ordinationibus Apostollcis a Nostris Decessoribus editis, ceterlsque praescrip­
tionibus etiam peculiari mentione et derogatione dignis.

COTtthv*. n. 11: A. A. S. 56 (»964) p. 106. ‘Cone. Vat. Il,
Comi doçn. d» EcclrsU, Lumoi (nUram, n. ti: A. A. S. 57 (19*3) P· >5»
• IU±. q. il· A. A S $7 (i9*5) P- 14- ’Cone. Vet Π, Dccr. de Prrabytrr»nnn minelrtio et vita,
OrJtmi, n. i: A A. S. 58 (1966)
p
(LE
* Coor. Vat. B, Cnntt. dofm de Ecck-sla. Lumrn
gmbwm, n. >9 A A. S. 57 ( 1965) p
· A. A. S. 40 («948) p. 6 [LE 19**

Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xvm mensis
lunii, anno mcmlxvii i, Pontificatus Nostri quinto.—Pau­
lus Pp. VI.
’•Cf. Cone. Vat II. Const, de Sacra Liturgia, S<uroia*ctum Coenl»**,
n. 35: A. A. S. 56 (1964) p. 107.
Ada. EL 93 (1059) 10-59: NotiL 4 (1953) 220-223; L- RRA'iDOUMl
in EL 83 (1959) 67-37; C GORRICHO fa CpR 47 (1968) 242-248; F LE·
CUYER in Notât. 4 (1998) 213-219; A. PJSTOIA in EL 83 (1909) 88-98;
V. RAFF A in ME 95 (1970) 35-33.

3667
1968 IUN 20.-CONS. LITURGIAE, RESCRIPTUM. PART.·

Facultas datur ut mulieres lectiones perlegere
ET CANTUS DIRIGERE POSSINT IN FUNCTIONIBUS UTUROIOS
De la Ciudad del Vaticano, η 20 de junlo de 1968

Excrlenllsimo se flor. A la vista dc la carta de 18 de mayo
de 1968, por la que, en nombre de los oblspos espaAoles, ôedlste que las mujeres pudlesen leer las lecclones y dirigir lot
canto» en las ucclones lltûrgica». en virtuel de los faculladei
conccdldas a este Consejo por el Sumo Pontifice Pablo, PP. VI,
benignlsimamente concedemos a las diôcesis de EsnaAn que,
a julclo de los oblspos y donde verdadera ncccsldad lo exlja,
las mujeres de buenn lama y serias por su edad y costumbrês.
especlnnilmnmentc las religiosas, puedan, sltuadas fuera dêl
deir£ir 7^ a’ ’Γ®100®· y lû epUtola en la misma, ad
como dirlfpr loi cànticos.
conMderaclôn ’ reiSSlmt para tc'UlPon,nr α ÏU excelencla mi
Glt .A?Bu^ini. c?M mC 5Uy° d®votls^o.-Benno, Card.
• Ordinarii* leccnan Hup^Ue Confer 13 (1968-Π) 378-379.

*387

5338

PAULUS VI - SACRA CONGIL RITUUM

1968 IVN 21

3667
1968 IUN 21.-PAULUS VI, MOT. PR. AAS 60 (1968)374-377

De

vsu insignium pontificalium

recognoscendo

PAULUS PP. VI

n. 3668-3669

potiuntur, a) Administratores apostolic! ad tempus consti­
tuti (can. 351, § 2, 2.<>; cfr. etiam can. 308); b) Vicarii
Apostolic! ct Praefecti Apostolic! (can. 308).
3. Praelati, de quibus in nn. 1 et 2, commemoratis iuribus gaudeant tantum in proprio territorio et durante mu­
nere. Abbates vero Primates ct Abbates generales Congre­
gationum monasticarum durante munere ut! possunt in­
signibus pontificalibus in omnibus Monasteriis sui Ordinis
vel suae Congregationis. Alii autem Abbates regulares de
regimine eodem iure gaudent In quolibet Monasterio sui
Ordinis, dc consensu tamen Abbatis vel Prioris conventualis
ipsius Monasterii.
4. Abbates regulares de regimine benedicti, postquam
regimen amiserunt, ct Abbates titulares uti possunt insi­
gnibus pontificalibus in quolibet Monasterio sui Ordinis
vcl Congregationis, de consensu tamen Abbatis vel Prioris
convcntualls ipsius Monasterii.
5. Alii Praelati, dignitate episcopali carentes, ante has
praesentes Litteras Apostolicas nominati, gaudere pergunt
privilegiis, ipsis quovis lurc concessis sive personaliter sive
collegialiter, circa quaedam insignia pontificalia, quibus
nunc fruuntur. Haec tamen privilegia sponte dimittere
possunt, ad normam iuris.
6. Prae oculis habitis sive iis quae Sacrosanctum Oecumenicum Concilium recenter statuit, sive principiis a Nobis
enu/cleatls dc veritate signi servanda in sacris celebrationi- 377
bus, Praelatis, qui in posterum nominabuntur, iis exceptis
de quibus in nn. 1 et 2, facultas non erit insignibus ponti­
ficalibus utendi.
7. Quae hic dicuntur de Praelatis valent etiam pro cle­
ricis, qui quovis titulo insignibus pontificalibus utuntur.
8. Ea quae his Apostolicis Litteris iubentur, a die νπι
mensis Septembris hoc anno, vigere incipient.
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis statuta sunt, ea omnia firma ac rata esse lube mus,
contrariis quibusvis, etiam specialissima mentione dignis,
non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xxi mensis
Iunil anno mcmlxvii i, Pontificatus Nostri sexto.—Pau­
lus Pp. VI.

Pontificalia Insignia Ideo ab Ecclesia, volventibus saccuUj, Instituta ct accepta sunt, ut sacra Episcoporum digni­
tas ante oculos fidelium clarius significaretur; quod prae­
sertim evenit, cum eorum traditio sollemnis facta est ct
Ipsi ritui Ordinationis scu Consecrationis Inserta, formulis
adhibitis, quae novi Episcopi munus pastorale exprime­
ront, apud gregem sibi commissum agendum. Neque de­
fuerunt scriptores qui, praesertim aetate inedia, de Iisdem
Insignibus lucubrationes componerent, eorum significatio­
nes cum pastorales tum spirituales ostendentes. Per ea
enim In luce ponuntur dignitas et potestas Episcopi, utpote
qui pastor et magister exstet suarum ovium, quas ducere
et nutrire iubetur, ipse qui sacerdos magnus sui gregis ha·
tendus est, a quo vita suorum fidelium in Christo quodammodo derivatur et pendet1.
Paulatim tamen Insignia pontificalia, quae Episcoporum
propria pluribus saeculis manserant, etiam aliis ecclesiasti­
cis viris concessa sunt, qui Episcopis adiumentum prae­
stabant In eorum ministerio exercendo aut lis Praelatis
qui, veluti Abbates in suis monasteriis aut territoriis, lurisdictione aliqua fruebantur ab Episcopo loci subducta,
immo pluribus aliis clericis, sive singulatim sive communi­
ter, In signum dignitatis aut honoris. Unde factum est ut
nostris diebus plures sint clerici qui, etsi episcopali dignitate
non praediti, insignium tamen pontificalium, diversa qui­
dem ratione atque amplitudine, privilegio fruuntur, ad
normam eorum quae statuuntur sive in Codice Iuris Cano3’5 nici, sive in Litteris Apostolicis Inter multiplices, / motu
proprio a Decessore Nostro S. Pio X die xxi mensis Fe­
bruarii anno mcmv datis (FCIC n. 665], sive In Constitu­
tione Apostolica Ad incrementum, a Decessore Nostro fel.
rec. Pio XI, die xv mensis Augusti anno mcmxxxiv data
[LE 1240].
Adn. EL 82 (1968) 34-1-348. S.
ia NotiL 4 (!S6c) 30T-J12;
Recens vero Concilium Oecumenicum Vaticanum Se­
V. RAFFA in ME 95 (1970) 3^-41.
cundum dignitatem et munera Episcoporum in Ecclesia
nova luce illustravit, atque apertius demonstravit distinc­
tionem quae inter ipsos intercedit et secundi ordinis sacer­
dotes. Idem insuper Concilium, de llturgicis celebrationibus
agens, statuit ut ritus nobili simplicitate fulgeant... sint cap­
3669
tui fidelium accommodati, neque generatim multis indigeant
explanationibus
Elementa enim, quae in sacras celebra­
1968 IUN 2 l.-SC RIT., INSTR. AAS 60 (1968) 406-412
tiones assumuntur, sunt signa per quae res divinae invisi­
biles demonstrantur3, quaeque proinde a fidelibus facile
Instructio de ritibus et insignibus pontificalibus
et, quantum fieri potest, directo percipi debent, ut exinde
ad superna ducantur.
SIMPLICIORIBUS REDDENDIS
Quam ob rem, inter normas ad sacrae Liturgiae instau­
rationem spectantes, illa etiam habetur quae congruere
Pontificales ritus magni habere ac proinde sedula dili­
edicit, ut usus pontificalium reservetur illis ecclesiasticis
gentia curare sollemne fuit sacculis vertentibus, quippe
personis, quae aut charactere episcopali aut peculiari aliqua
qui non honoris tantum praebeant Indicium, quo sacra
iurisdiclione gaudent4. Attentis enim indole et condicioni­
Episcoporum dignitas In Ecclesia est veneranda, sed et
bus nostrae huius aetatis, quae veritatem signorum maxi­
ipsius Ecclesiae mysterium ob oculos fidelium aperte pro­
ponant. !
407
mi facit, atque attenta necessitate ut ritus liturgicl nobili
etiam simplicitate fulgeant, omnino oportet, etiam veritas
Quanta autem observantia ritus ab Episcopo peragendos,
restituatur circa usum pontificalium insignium, quibus di­
etiam recent lore aetate, Ecclesia sit prosecuta, e Cacremognitas el munus pascendi populum Dei in lucem profertur.
niali Episcoporum dignosci potest, in quod, auctoritate
Summorum Pontificum, normae collectae sunt, ad cele­
Itaque ad exsequendam sacrosancti Concilii voluntatem.
brationes pontificales moderandas necessariae.
Auctoritate Nostra Apostolica, motu proprio et certa scien­
tia, haec decernimus:
Huiusmodi tamen liber, qui venerabiles traditiones ser­
vat celebrationum antiquiorum in quibus, praeside Epi­
1. Iuxta ca quae in art. 130 Constitutionis de sacra
scopo, presbyteri, diaconi ct ministri, suum ministerium
Liturgia statuuntur. Jubemus, ut posthac insignibus pon­
navant, congregato et praesente populo, obsoleta quoque
tificalibus utantur, praeter Episcopos, sequentes tantum
et cum nostra aetate minus consonantia saepe continet.
Praelati, dignitate quidem episcopali carentes, sed vera
Jurisdictione fruentea, videlicet: a) Legati Romani Ponti­
Quapropter, Iiturglca instauratione inchoato, per quam
ficis; b) Abbates et Praelati, qui Jurisdictionem habent in
sacri ritus ad nobilem simplicitatem ct ad signi veritatem
rediguntur, a pluribus Episcopis Instantius petitum est ut
378 ter/ritorium a quavis dioecesi separatura (cfr. C. L C.
can. 319 | 1; can. 325); c) Administratores Apostolici, perellam pontificales celebrationes et pontificalia insignia sim­
manenter constituti (can. 315 f 1); d) Abbates regulares
pliciora redderentur.
de regimine, postquam benedictionem acceperunt (can.
Re igitur attente perpensa, quamvis in omnibus Cacre625).
moniale Episcoporum recognosci nequeat, antequam defini­
2. Iisdem pontificalibus insignibus, exceptis tamen ca­ tiva Ordinis .Missae, Officii divini et Anni llturglci Instau­
thedra et baculo, utantur, etsi dignitate episcopali non
ratio peracta sit, opportunum tamen visum est quaedam
iam nunc statuere, quibus ritus pontificales, eorum digni­
•Com. Vm II, Con,.. d. Mera
'7777“
tate servata, etiam simplicitate fulgeant. Quam ob rem
quae sequuntur statim mutanda vel instauranda praeci­
!« S 'i'
piuntur.
r
FAMOSO

(104) P IJ3-

5389

Tir

t

S3 90

A

\ Vb

SC RITUUM, INSTR. DE INSIGNIBUS PONTIFICALIBUS

η. 3669
I.

a)

De presbyteris et ministris circa Episcopum
celebrantem

De presbyteris et ministris in Missa concelebrata

1. Ad praecipuam Illam Ecclesiae manifestationem cla­
rius ostendendam, quae In Eucharistia tam aperte expri­
mitur cum praeest Episcopus suo presbyterio et ministris
circumdatus, populo in ea actuose participante, maxime
convenit ut, instaurata concelebratlone, Episcopo sollem­
niter celebranti presbyteri adsint cum ipso concelebrantes,
iuxta venerabilem Ecclesiae traditionem.
Quo autem maior facultas praebeatur presbyteris praestantiorls dignitatis Missam cum Episcopo concelebrandi;
a) unus e presbyteris concelebrantibus munere presbyteri
assistentis fungitur; b) deficientibus diaconis, duo e con­
celebrantibus locum diaconorum assistentium sumere pos408 suntL I
b)

De presbytero et diaconis assistentibus

2. Presbyteri assistentis est Episcopo legenti adstare.
Librum tamen ante Episcopum extra altare minister
teneat.
3. Episcopo ad cathedram presbyteri praestant loris di­
gnitatis de more assistant. Licet tamen diacono, aut, pro
necessitate, etiam diacono et subdiacono Missae ad cathe­
dram Episcopo assistere et ministeria implere diaconorum
assistentium.
c)

d)

16. Aboleantur vero: a) tunica Episcopi, adhuc sub
dalmatica induenda; b) gremiale sericum, servato altem
gremiali, quando verae utilitatlest v.gr.ad unctiones per­
agendas; c) candela, quae cum libro affertur Episcopo id
legendum, nisi quando necessitas adsit; d) pulvinar ad genuflexiones obiter faciendas.
17. Dalmaticam, iuxta antiquam traditionem, Episco­
pus servet, cum sollemniter celebrat; et Insuper etiam in
Missa lecta: in consecratione Episcopi, In collatione Ordi­
num, in benedictione Abbatis, in benedictione Abbatissae,
in benedictione et consecratione Virginum, In consecratione
ecclesiae et altaris. Attamen, ex rationabili causa, a su­
menda dalmatica subter planctam abstinere potesL/
414
18. In unaquaque actione liturgica, una tantum mitra
Episcopus utatur, quae iuxta rationem celebrationis erit
aut simplex aut ornata.
19. Baculo uti potest quivis Episcopus, qui pontifialiter, consentiente Episcopo loci, celebrat.
20. Unica crux deferatur in processione, ad maiorem
dignitatem et venerationem crucis procurandam; quae, sl
adest Archieplscopus, erit crux archlepiscopalls. In capite
tamen processionis deferenda, cum imagine Crucifixi in
anteriore parte posita. Crux, in processione delata, postea
iuxta altare laudabiliter erigitur, ita ut fiat crux ipsa al­
taris. Secus reponatur.
IV.

De quibusdam immutandis vel abolendis ia ritibus
episcopalibus

De diaconis et subdiaconis

4.Ut veritas ordinum et ministeriorum in celebranda
Eucharistia cui praeest Episcopus aperte manifestetur,
praestat, si adsint, ad munus diaconi altaris et subdiaconi
in Missa veros diaconos et subdlaconos non excludere.
5. Nihil impedii quominus plures diaconi, si adsint,
suis vestibus induti, diversis ministeriis inter se distributis
fungantur.
6. Episcopo sine cantu Missam celebranti decet unum
saltem diaconum assistere, indutum amictu, alba, cingulo
et stola, qui Evangelium legat et altari Inserviat *.
7. Feria V in Cena Domini, In Missa Chrismatis, sl ne­
queant haberi omnes diaconi et subdiaconi a rubricis re­
quisiti, pauciores adesse possunt. Si ne hoc quidem obtineri
potest, olea deferant quidam presbyteri concelebrantes.

a)

8. In Missa pontificali Episcopi canonici habitu choral!
semper Induantur.

b)

De ministris inferioribus

9. Ministri qui Episcopo ad cathedram inserviunt plu­
viali ne induantur.
De sede seu Cathedra Episcopi

10. Sedes Episcopi venerabili et tradito nomine «ca409 thedra» vocatur. /
11. Cathedrae posthac baldachinum non superponatur;
attamen sedula cura serventur pretiosa opera a saeculis
tradita. Ceterum baldachlna exstantia ne removeantur, nisi
audita prius Commissione liturgica et de arte sacra.
12. Numerus graduum cathedrae Ita, iuxta uniuscuius­
que ecclesiae structuram, aptetur ut Episcopus a fidelibus
bene conspici possit, et ipse revera universae fidelium com­
munitati praeesse videatur.
13. Unica semper sit cathedra episcopalis; et in ea
Episcopus sedeat qui celebrat aut celebrationi pontlficaliter praeest. Ceteris vero Episcopis vel Praelatis forte prae­
sentibus sedes paretur, loco convenienti, quae tamen non
sit ad modum cathedrae erecta.
Π1.

De simpliciore usu quarundam vestium et quorundam insignium pontificalium

14. Episcopus qui albam iuxta rubricas Induit, non te­
netur rocnetum sub alba conservare.
15. Ad libitum Episcopus adhibere potest: a) caligas
et sandalia; b} chlrothecas, cum facultate, si libuerit, eas
coloris semper albi adhibendi; e) formale, super pluviale
assumendum.

*CL Rihw unoMhtf fa
•CL RUmi
5391

Afutar, nn. 18 et X9 (LE 5370).
Aftxtoc (1965], u. 44 (LE 3’7°J·

ccnulfhaiicnt

urvandm in cfUbralvmt

De libro Euangeliorum

23. Liber Evangel Iorum, opportune distinguendus a li­
bro Epistolarum, defertur a subdiacono initio Missae.
Postquam autem Episcopus celebrans altare et librum
Evangellorum osculatus fuerit, ipse liber super altare, in
medio, relinquitur. A diacono accipitur, dicto Munda cor
meum, antequam benedictionem ab Episcopo petat ad can­
tandum Evangelium.

c)

L

De Desii bus induendis Del exuendis

21. In quavis actione liturgica Episcopus vestes sacras
assumit aut deponit in secretario vel, eo deficiente, In sacristla, vel etiam ad cathedram aut, pro opportunitate,
ante altare; vestes autem et insignia super altare ne po­
nantur.
22. Cum Episcopus ante Missam in secretario praeest
Horae Officii, quae tempori diei congruit, planetam iam
ab initio Horae sumit.

De canonicis in choro assistentibus

e)

I960 IUN 21

De liturgia verbi in Missa cui Episcopus praeest,
quin ipse Missam celebret

24. Cum Episcopus, ad normam n. 13, Missae praesidet
quin ipsam celebret, In liturgia verbi Ipse ea omnia pera­
gere potest quae de more celebranti competunt. /
411
d)

De quibusdam abolendis

25. Episcopus non iam genuflexione, sed Inclinatione,
ab omnibus salutatur. Item ministri in suo officio prae­
stando ante ipsum stant, nisi ratio utilitatis intercedat.
26. Ad manuum lotionem Episcopi In actionibus liturgicls non iam eius familiares, sed acolythi vel derid mi­
nistrent.
27. Abolentur omnia quae in Caeremoniali Episcopo­
rum praescribuntur sive de circulis coram Episcopo inden­
dis, sive de certis partibus a binis et binis recitandis.
28. Item abolita habeatur praegustatio panis, vini et
aquae, quae praescribebatur In Caeremoniali Episcoporum.
29. Si Episcopus Horae canonicae ante Missam praeest,
preces praeparationis ad Missam omittit, quae in Caere­
moniali Episcoporum inter psalmodiam praescribebantur.
30. In Missa, cui Episcopus praeest quin ipsam cele­
bret, aquam in calicem ad offertorium infundendam non
Episcopus, sed celebrans, benedicit.
31. Licet Episcopo mitra et baculo non uti, cum ince­
dit de loco in locum, si exiguum spatium Intercedit.
32. Episcopos mitra non utatur, n’si Iam habeat, cum
manus lavat et cum thuriflcationem accipit.

e)

De benedictione episcopali

i
bcnedlctlo post homiliam, de qua In Cae­
remoniali Episcoporum.
1.
3Quando Episcopus, ad normam luris, benedlctiolmPcr}.llur» baec benedictio, cum suis formu­
lis, supplet benedictionem consuetam in fine Missae.
5392

s. PAENIT., NOVUM ENCHIRIDION INDULGENTIARUM

n. 3670

1968 U N 29

mae quae una comprehensione et ordlnalim exponunt omnes
generales dispositiones quae circa indulgentias in praesenti
vigent.

« Archlepiscopo, cum benedicit, crux non deferatur.
36. ' Baculum accipiat Episcopus antequam benedictio­
ni. lormulani Inchoet, ne ipsa interrumpatur, omissa ita­
que hoc in casu elevatione ct extensione manuum a Hitu

Π.—Normae de indulgentiis
^Archieplscopus insuper mitram accipiat ante ipsam be/
,
412 nedlctionem.
37. Data benedictione, Episcopus recessurus i Itare sa­

1. Indulgentia est remissio coram Deo poenae tempora­
lis pro peccatis, ad culpam quod attinet, iam deletis, quam
lutat cum mitra ct baculo; pallium, si hoc iure gaudeat,
christifidelis, apte dispositus et certis ac definitis condicio­
non ad altare, sed in secretario deponit.
nibus, consequitur ope Ecclesiae quae, ut ministra redemp­
tionis, thesaurum satisfactionum Christi et Sanctorum aucV. De Praelatis dignitate episcopali non ornatis, de aliis
toritative dispensat et applicat.
clericis aliisque actionibus liturgicis
2. Indulgentia est partialis vel plenaria prout a poena
temporali pro peccatis debita liberat ex parte aut ex toto.
38. Ea omnia quae in hac Instructione dicuntur dc
3. Nemo indulgentias acquirens potest eas aliis vitam
simplicioribus reddendis quibusdam sacris vestibus, insi­
degentibus applicare.
gnibus et ritibus pontificalibus, necnon de quibusdam abo­
4. Indulgentiae sive partiales sive plenariae possunt
lendis commutandisauc, congrua congruis referendo, va­
semper defunctis applicari in modum suffragii.
lent etiam pro Praelatis vel clericis dignitate episcopali
non ornatis, qui insignibus quibusdam pontificalibus ex
5. Indulgentiae partialis concessio his tantum verbis
iure vel cx privilegio gaudent.
significatur: «Indulgentia partialis», nulla addita dierum
39. Abolitiones ct mutationes supra statutae pertinent
vel annorum determinatione. /
etiam ad omnes actiones liturgicas ab al’is clericis cele­
6. Christifidcli qui, corde saltem contritus, peragit opus
bratas.
indulgentia partiali ditatum, tribuitur ope Ecclesiae tanHanc Instructionem a Sacra Rituum Congregatione et
tadem poenae temporalis remissio, quantam ipse sua ac­
a Consilio ad exsequendam Constitutionem de sacra Litur­
tione Iam percipit.
gia paratam, Summus Pontifex, Paulus PP. VI, die 10
7. Divisio indulgentiarum in personales, reales et loca­
Iunii 1968 benigne approbavit ct auctoritate Sua confir­
les, non amplius adhibetur, quo clarius constet indulgen­
mavit et publici luris fieri i ussit, pariter statuens, ut a
tiis ditari christifidelium actiones, quamvis cum re vel loco
die emensis Septembris anni 1968, festo Nativitatis B. Ma­
interdum coniungantur.
nae Virginis, vigere incipiat.
8.Praeter Romanum Pontificem, cui totius spiritualis
Romae, die 21 Iunii 1968,—Benno Card. Gut, Praefectu;.
Ecclesiae thesauri a Christo Domino commissa est dispen­
Ù,.· ,i,e r£M51
Pntxs· Ferdinandus Antonelli, Arsatio, ii tantum possunt potestate ordinaria indulgentias
cnlep. tit. Idicren., a Secr.
elargiri, quibus id expresse a iure concessum est.
V.^TA
FAMOSO iD Notit· < <1ββ8> 312-32-C
9. In Romana Curia, Sacrae dumtaxat Paenitentiariae
demandantur ea quae spectant ad concessionem et usum
indulgentiarum; salvo tamen iure Congregationis pro Doc­
trina Fidei videndi ea quae doctrinam dogmaticam circa
easdem indulgentias attingunt.
3G70
10. Inferiores Romano Pontifice nequeunt: 1.® Facul­
tatem concedendi indulgentias aliis committere, nisi id eis
a Sede Apostolica expresse fuerit indultum; 2.® Eidem operi
1968 IUN 29.-S. ΡΑΕΝΓΓ., DECR. AAS 60 (1968) 413-419
cui iam a Sede Apostolica vel ab alio indulgentia concessa
sit, aliam adiungere, nisi novae conditioni adimplendae
xoX n*^C„'"H,D,ox ^oüloentiarum» editur, et praescribantur.
* RMAE REFERUNTUR CIRCA INDULGENTIARUM DISCIPLINAM
11. Episcopi dioecesani aliique in iure ipsis aequiparati,
ab inito pastorali munere, Ius habent:
§ 1. Concedendi indulgentiam partialem personis vel
L—Decretum
in locis suae iurisdictionis;
§ 2. Benedictionem Papalem cum Indulgentia plena­
In Constitutione Apostolica Indulgentiarum doctrina diei
ria, secundum / praescriptam formulam, impertiendi In sua 416
-nl·^' 1967 fVE 3?14) ,cgitur: <ut autem ipse indulquisque dioecesi ter in anno, festis sollemnibus ab ipsis
nm S hS
'naiorem dignitatem et aestimationem
designandis, etiamsi iidem Missae sollemni adsistant
prmeiiatur aliquid innovandum sancta Mater Ecclesia optantum.
joduntnn duxit in earum disciplina, novasque normas tra­
12. Metropolitae possunt indulgentiam partialem in
dendas decrevit».
dioecesibus suffraganeis sicut in propria dioecesi conce­
. Pf , n Nonna 13 eiusdem Constitutionis statuitur: «Endere.
cninuion indulgentiarum recognoscetur eo consilio ut tan­
13. Patriarchae possunt indulgentiam partialem conce­
tum praecipuae preces ct praecipua opera pietatis, carita­
dere In singulis locis sui patriarchates, etsi exemptis, in
tis et paenitentiae indulgentiis ditentur».
ecclesiis sui ritus extra terminos patriarcha tus. et ubique
Obsecuta Summi Pontificis voluntati, quam sive per
pro fidelibus sui ritus. Idem concedere possunt Arch/epi­
Constitutionem Apostolicam 1ndulgentiarum doctrina sive
scopi Maiores.
per novas dispositiones Ipse significaverat, haec Sacra
14. Cardinales facultate gaudent concedendi indulgen­
Paenitentlaria novum Enchiridion indulgentiarum sedulo
tiam partialem in locis vel institutis ac pro personis suae
comparandum curavit.
iurisdictionis vel protectionis; Hem In aliis locis, sed a
Summus autem Pontifex Paulus VI, infrascripto Cardi­
praesentibus solummodo, singulis vicibus, acquirendam.
nali Paenitentiario Maiore in Audientia diei 14 Iunii ver­
15. f 1. Indulgentiarum libri omnes, libelli, folia, etc.,
tentis anni referente, novum Enchiridion indulgentiarum,
in quibus carum concessiones continentur, ne edantur sine
typis Vaticanis impressum, die 15 eiusdem mensis adprolicentia Ordinarii vel Hierarchae loci.
bavit et ut authenticum haberi mandavit, abrogatis gene­
ralibus indulgentiarum concessionibus in idem Enchiridion
Norma i Const. /ftÏMÎtmlurwx[LF. 3514 J
■ N.
’ CL can. 930
· N. 3
· Cf. N. 4
non relatis et abrogatis insuper ordinationibus Codicis lu­
·
N.
j
»
N.
ii
·
Can.
91
ris Canonici, Litterarum Apostolicarum etiam motu proprio
•Cf. Const. Apost.
»ΰ*γτκν, 15 *n<. tçôy, b_ Jtj:
datarum et Decretorum Sanctae Sedis de indulgentiis, quae
p. 943 (LE 35SSJ. »·(Χ Can. 9x3 C. /.
414 infra in Normis dc indulgentiis non recensentur./
»«. f « Cf. cau. 349, f
G; cf. Motu proprio Ori
x Hn
X957,
can.
396.
f
can,
3A4,
$
3.
3*
can.
36?,
J
7,1·
ct
can.
19η
5.
Contrariis quibuslibet etiam speciali mentione dignis mi­
49
(IQS?)
PP
54«
’
»
(LE
»664].
nime obstantibus.
”· i · Cf. can 9x4 Z. C.;cf. etiam Mom proprio
iWtMu,
Datum Romae, ex eadem Sacra Paenitentlaria Apostoli«x -*PJ
II. »54 (19*7) p. t53 [LE J05S).
«η
[il MÛ
PrCrn°
J”· * '*
ea. die 29 Iunii
^sub^°SC^n^iS et Mandelenals, Paenitentiartu*
1 N. I ΙηΤηΙζ.Λοά. (—
3 inJa/g. JA-tr.

C. I. C.

ItJuJg.

iC.I.C.

Eiclrtiot

Xrpfmiti

A.

Jxtr.

S.xir

Jxtr.

C.

A.S..59

3. 3· C. I.

A. A.

3. 13-.

C.

A.

A.

j'âÆ

Maior. loannes Sessolo, Regens.
qr \?or
Peferunlur heic ex Enchiridion indulBenllarum 36 Nor-

5393

"ct

?)tsCc!'tCc’'

c“ ”*«-·α *“

FrPprio

-· » *·
I ·. M·.
5394

PAULUS VI, SOLLEMNIS PROFESSIO FIDEI

η. 3671

f 2. Requiritur vero expressa licentia Sedis Apostollcae
ut typis edere liceat, quovis idiomate, collectionem au­
thenticam precum piorumque operum quibus Sedes Apo­
stolica indulgentias annexuit.
16. Qui a Summo Pontefice impetraverint indulgentia'
rum concessiones pro omnibus fidelibus, obligatione tenen­
tur, sub poena nullitatis gratiae obtentae, authentica exem­
plaria earumdem concessionum ad Sacram Paenitentiariani
deferendi.
17. Indulgentia, alicui festo adnexa, translata intelligilur in eum diem quo huiusmodi festum vel eiusdem cx417 tema sollemnitas legitime transfertur. /
18. Ad lucrandam indulgentiam alicui diei affixam, si
visitatio ecclesiae vel oratorii requiratur, haec fieri potest
a meridie diei praecedentis usque ad mediam noctem quae
statutum diem claudit.
19. Christifidelis qui pietatis obiecto (crucifixo vel cru­
ce, corona, scapulari, numismate), a quovis sacerdote rite
benedicto, pia utitur mente, consequitur indulgentiam par­
tialem.
Si autem pietatis obiectum a Summo Pontifice aut a quo­
libet Episcopo fuerit benedictum, christifidelis, eoaem
obiecto pia utens mente, assequi potest etiam indulgentiam
plenariam die festo sanctorum Apostolorum Petri et Pauli,
addita tamen, qualibet legitima formula, fidei professione.
20. } 1. Indulgentiae adnexae visitationi ecclesiae non
cessant, si ecclesia funditus evertatur rursusque intra quin­
quaginta annos aedificetur in eodem vel fere eodem loco et
sub eodem titulo.
i 2. Indulgentia adnexa usui pietatis obiecti tunc tan­
tum cessat, cum idem obiectum prorsus desinat esse vel
vendatur.
21.Pia Mater Ecclesia, de fidelibus defunctis quam
maxime sollicita, quolibet privilegio hac de re abrogato,
iisdem defunctis amplissime suffragari constituit quovis
Missae sacrificio.
22. J 1. Ut quis capax sit sibi lucrandi indulgentias,
debet esse baptizatus, non excommunicatus, in statu gra­
tiae saltem in fine operum praescriptorum, subditus con­
cedentis.
§ 2. Ut vero subiectum capax eas revera lucretur, ha­
bere debet intentionem saltem generalem eas acquirendi
et opera inluncta implere statuto tempore ac debito modo
secundum concessionis tenorem.
23. Nisi aliud ex concessionis tenore appareat, indul­
gentias ab Episcopo concessas lucrari possunt tum subditi
extra territorium, tum peregrini, vagi, omnesque exempti
418 In territorio degentes./
2A. § 1. Indulgentia plenaria semel tantum in die ac­
quiri potest.
J 2. Christifidelis tamen consequi poterit indulgentiam
plenariam in articulo mortis, etiamsi eodem die indulgen­
tiam plenariam lam acqulslverlt.
5 3. Partialis vero indulgentia pluries in die acquiri
potest, nisi aliud expresse notetur.

29. Condicio precandi ad mentem Summi Pontificis pla­
ne impletur, si recitantur ad Eiusdem mentem semel Pater
et Aoe; data tamen facultate singulis fidelibus quamlibet
aliam orationem recitandi Iuxta uniuscuiusque pietatem
et devotionem. /
30. Normae de indulgentiis plenariis editae, praesertim
ea quae in N. 24, § 1 recensetur, applicantur etiam Indnlgentils plenariis, quae «toties quoties» usque adhuc appel­
lari consueverunt.
31. Opere, cui praestando aliquis lege aut praecepto
obligatur, nequit indulgentia lucrifieri, nisi In eiusdem
concessione aliud expresse dicatur; qui tamen praestat
opus sibi in sacramcntalem poenitentiam inlunctum et In­
dulgentiis forte ditatum, potest simul et paenitentiae sa­
tisfacere et indulgentias lucrari.
32. Indulgentia alicui orationi adnexa acquiri potest
quocumque idiomate oratio recitetur, dummodo de fideli­
tate versionis constet ex declaratione vel Sacrae Paenltentiariae vel unius ex Ordinariis vel Hierarchis locorum ubi
vulgaris est lingua in quam versa est oratio.
33. Ad indulgentiarum acquisitionem satis est oratio­
nem alternis cum socio recitare, aut mente eam prosequi,
dum ab alio recitatur.
34. Confessarii commutare possunt sive opus praescrip­
tum sive condiciones pro iis qui, legitimo detenti impedi­
mento, eadem praestare nequeant.
35. Ordinarii vel Hierarchae locorum possunt insuper
concedere fidelibus, in quos ad normam iuris exercent auc­
toritatem, si in locis versentur ubi nullo modo vel saltem
admodum difficile ad confessionem vel communionem se­
cedere possint, ut ipsi queant indulgentiam plenariam con­
sequi absque actuali confessione et communione, dummodo
sint corde contriti et ad praedicta sacramenta, cum primum
poterunt, accedere proponant.
36. Muti lucrari possunt indulgentias adnexas publicis
precibus, sl una cum ceteris fidelibus in eodem loco oran­
tibus mentem ac pios sensus ad Deum attollant; etsi agatur
de privatis orationibus, satis est ut eas mente recolant
signisve patefaciant vel tantummodo oculis percurrant./

’· N.
” N. 19
«C». 932 C. I. C. "CL
can. 934 $ 3
“Can. 934 i 3 C- L C. MCf. can. 935
N. 11
·· Can. 936
Adn. C. GORRICHO in CpR 47 (1968) 271-274; E. REGATILLO
m Sal terrae 56 (1968) 858-358; G. SJ LO in Doc. Cath. 65 (1963)
1885-1688.

25. Opus praescriptum ad acquirendam indulgentiam
plenariam ecclesiae vel oratorio adi unctam est eiusdem
pia visitatio, in qua recitantur oratio Dominica et fidei
symbolum fPater et Credo),

26. Ad Indulgentiam plenariam assequendam requirun­
tur exsecutio operis indulgentia ditati et impletio trium
condicionum, quae sunt: sacramentalls confessio, commu­
nio eucharistica et oratio ad mentem Summi Pontificis.
Requiritur insuper ut excludatur omnis affectus erga quodcumque peccatum etiam veniale.
Si plena huiusmodi dispositio desit vel praedictae condi­
ciones, salvis praescriptis N. 34 ct N. 35 pro «Impeditis·,
non impleantur, Indulgentia erit tantum partialis.
27. Tres condiciones perfici possunt pluribus diebus
ante vel post praescripti operis exsecutionem; convenit
tamen ut communio et oratio ad mentem Summi Pontificis
peragantur Ipso dic quo Instituitur opus.
28. Unica sacramental! confesionc piures indulgentiae
plenariae acquiri possunt; unica vero communione eucha­
ristica et unica oratione ad mentem Summi Pontificis una
tantum Indulgentia plenaria acquiritur.

"Cia. C. I. C. 11 Cf. can. 921 C.
etiam
nn,
156-9:
51 (1966) p 657 [LE 19371. ’’Can. 933 C.
·· N. 17
. tafr ··€!. can. 934 C. L C. 11 N. 20
nC*n 915 C.
;d raa.
"Can. 937
C.
"N f.
·· N. 8
·· N. 9.
I.

1

A. A. $.,

C.

Indal^. dodr.

C. I. C.

t. C

IeJW<

"N.7l*Uwl<

5395

ioctr.

C. t.

jd.rAüwN. U hUulf
dodr.

dodr.

"N.i6bdul(.

hd-Ίξ. dodr.

1068 IUN 30

lolndulg.

dodr.

C. I.

Ci.

Indulg.

dodr.

C.

C.

Ind*lg. dodr.

C.

I.

I.

C.

C.

F.

3671
1968 1UN 30.-PAULUS VI, NORM. AAS 60 (1968) 433-445

Sollemnis Professio Fidei a Paulo VI Pont. Max.
PRONUNTIATA ANTE BASILICAM PETRIANAM DIE XXX
mensis Iunii anno mcmlxviit, anno a fide vocato,
ET SAEC. XIX A MARTYRIO SS. PETRI ET PaULI AP?.
completis

Venerabiles Fratres ac dilecti Filii,
L Sollemni hac Liturgia concludimus sive commemo­
rationem saeculi xix post martyrium a sanctis Petro et
Paulo Apostolis factum, sive annum, quem a fide appella­
vimus. Hunc scilicet annum eo consilio sanctis Apostolis
commemorandis dicavimus, non solum, ut constantissimam
voluntatem Nostram testaremur incorrupte fidei depositum
custodiendix, quod nobis ipsi tradiderunt, sed etiam ul
propositum nostrum confirmaremus eandem fidem ad vi­
tam hoc tempore referendi, cum Ecclesiae in hoc mundo
peregrinandum est.
2. In praesenti Nostrum esse putamus iis christ!fideli­
bus publicas persolvere gratias, qui invitationibus Nostris
respondentes, id effecerunt ut annus a fide nuncupatum
summam ubertatem acciperet, tum ad verbum Del peni­
tius adhaerentes, tum in multis consortionibus professio­
nem fidei renovantes, / tum fidem ipsam perspicuis vitae 434
Christianae testimoniis comprobantes. Quare dum praeser­
tim Fratribus Nostris in Episcopatu, omnibusque catholi­
cae Ecclesiae filiis gratissimum declaramus animum No­
strum, ipsis Apostolicam Benedictionem Nostram Imper­
timus.
r
3. Poito Nostrarum esse partium existimamus manda-

4octr.

'Ctr. x Ttm. 6, 20.

5396

PAULUS VI, SOLLEMNIS PROFESSIO FIDEI

1968 IUN 30

tum conficere a Christo delatum Petro cuius Nos^ licet
meritis longe inferiores, successores sumus.“l
' ln
fide confirmemus fratres
Quam ob rem, etsi exiguita
Nostrae conscii sumus, maxima tamen animi vi, quam a
mandato Nobis tradito ducimus, professionem f dei facturi
$amus, atque formulam a verbo credo incipientem sumus
pronuntiaturi, quae, quamvis definitio dogmatica vere proprieque non sit nominanda, tamen formulam Nicaenam,
quoad rerum summam, repetit, nonnullis adhibitis expli­
cationibus, quas spirituales nostrae huius aetatis condicio­
nes postulant: formulam dicimus Immortalis traditionis
Ecclesiae sanctae Del.
4. Quod dum facimus, probe novimus quibus perturba­
tionibus, ad fidem quod attinet, nunc temporis quidam
hominum coetus commoveantur. Qui quidem affectionem
mundi sese penitus mutantis non effugerunt, in quo tot
veritates vel prorsus negantur, vel in controversiam vo­
cantur. Immo vel nonnullos catholicos homines videmus
aut mutandarum, aut novandarum rerum quadam quasi
cupiditate capi. Ecclesia sane ad officium suum pertinere
f>utat, nisus non intermittere, ut arcana Dei mysteria, unde
n omnes tot salutis fructus manant, etiam atque etiam
perspiclat, pariterque secuturae aetatis hominibus aptiore
cotidie ratione proponat. Sed simul maximopere cavendum
est ne, dum necessarium investigandi officium usurpatur,
Christianae doctrinae veritates labefactentur. Quod si fiat
—videmusque, pro dolor, hodie id reipsa fieri— perturba435 tionem et dubitationem fidelibus multorum animis afferat./
5. Ad hanc rem quod spectat, summi est momenti ani­
madvertere, praeter id quod observabile est, scientiarum­
que ope recognitum, intellegentiam a Deo nobis datam id
quod est attingere posse, non vero tantummodo significa­
tiones subiectivas structurarum, quas vocant, et evolutio­
nis humanae conscientiae. Ceterum recolendum est, illud
ad interpretationem seu ad hermeneuma pertinere, ut,
verbo, quod pronuntiatum est, observato, intellegere et
discernere studeamus sensum textui cuidam subiectum,
non vero hunc sensum ad confecturae arbitratum quodam­
modo novare.
' uap?

n. 3G71

esse in sua sanctissima essentia, ut in ceteris suis perfec­
tionibus: in sua omnipotentia, in sua scientia infinita, In
sua providentia, in sua voluntate et caritate. Ille est qui
est, ut ipse Moysi revelavit *, ille est Amor, ut nos Ioannes
Apostolus docuit ·: ita ut duo haec nomina, Esse ct Amor,
ineffabiliter divinam eandem exprimant Illius essentiam,
qui seipsum nobis manifestare voluit, quique lucem inha­
bitans inaccessibilem 7 est in seipso super omne nomen,
superque omnes res et intellegentias creatas. Deus unus
potest nobis suipsius rectam plcnamque impertire cogni­
tionem, seipsum revelans uti Patrem, Filium et Spiritum
Sanctum, cuius nos, hisce in terris in obscuritate fidei, et
post mortem in sempiterna luce, ad aeternam vitam parti­
cipandam per gratiam vocamur. Mutua vincula, ex omni/ 437
aeternitate Tres Personas constituentia, quarum unaquae­
que est unum idemque Esse divinum, sanctissimi Del sunt
intima beataque vita, quae infinite omne id superat, quod
nos modo humano intellegere possumus 8. Gratias tamen
divinae bonitati agimus, quod quam plurimi credentes co­
ram hominibus nobiscum Unitatem Del testari possunt,
quamvis mysterium sanctissimae Trinitatis non cogno­
scant.

10. Credimus Igitur in Deum, qui in omni aeternitate
generat Filium, credimus in Filium, Verbum Dei, qui ab
aeterno gignitur, credimus in Spiritum Sanctum, Personam
increatam, qui ex Patre Filioque ut sempiternus eorum
Amor procedit. Ita in tribus Personis divinis, quae sunt
coaeternae sibi et coaequales9, vita et beatitudo Dei plane
unius quam maxime abundant et consummantur, summa
cum excellentia et gloria Essentiae Increatae propria; at­
que semper unitas in Trinitate et Trinitas in unitate vene­
randa est1 °.

11. Credimus in Dominum nostrum lesum Christum,
Dei Filium. Ipse est Verbum aeternum, natus ex Patre
ante omnia saecula et consubstantialis Patri, seu homoousios to Patri; per quem omnia facta sunt. El Incarnatus est
dc Spiritu Sancto cx Maria Virgine et homo factus est:
aequalis ergo Patri secundum divinitatem, minor Patre se­
cundum humanitatem ll, unus omnino non con/usione (quae
fieri non potest) substantiae, sed unitate personae ϊι.
6. Attamen ante omnia Spiritui Sancto firmissime con­
fidimus, qui est anima Ecclesiae, et theologicae fidei, in
12. Ipse habitavit in nobis plenus gratiae et veritatis.
qua Corpons mystici vita nititur. Cum profecto non igno­
Annuntiavit ct constituit Regnum Dei, In seipso nobis Pa­
remus homines verba exspectare Christi Vicarii, propterea
trem manifestans. Dedit nobis mandatum suum novum,
sermonibus et homiliis, quas Nobis persaepe habere placet,
ut nos invicem diligeremus, sicut ipse dllexit nos. Docuit
eorum exspectationem explemus. Sed hodierno die oppor­
nos viam Beatitudinum evangeli carum: videlicet esse pau­
tunitas Nobis offertur sollemnius verbum proferendi.
peres in spiritu, et mites, dolores tolerare in patientia, sitire
iustitlam, esse mise/ricordes, mundos corde, pacificos, per- 438
7. Itaque hoc die, a Nobis electo ad concludendum an­
secutionem pati propter iustitlam. Passus est sub Pontio
num a fide appellatum, atque in hac celebratione sancto­
Pilato, Agnus Del, portans peccata mundi, mortuus est
rum Petri et Pauli Apostolorum, summo Deo viventi obse­
pro nobis Cruci affixus, sanguine redemptionis afferens no­
quium professionis fidei deferre volumus. Atque quemad­
bis salutem. Sepultus est, et propria virtute resurrexit ter­
modum ollm Caesareae Philippi Simon Petrus, duodecim
tia die, ad consortium vitae divinae, quae est gratia. Re­
Apostolorum nomine, praeter hominum opiniones, vere
surrectione sua nos evehens. Ascendit ίη caelum, unde ite­
Christum Dei viventis Filium professus est, ita hodie tenuis
rum venturus est tunc cum gloria ad indicandos vivos et
eius Successor, universaeque Ecclesiae Pastor, nomine to­
mortuos, unumquemque secundum propria merita: qui
tius populi Dei, vocem suam intendit, ut firmissimum testi­
Amori et Pietati Dei responderint, ibunt in vitam aeter­
monium divinae Veritati dicat, quae ideo Ecclesiae est
nam, qui vero ea usque au exitum respuerint, igni addicen­
credita, ut eam omnibus gentibus nuntiet.
tur interituro numquam.
Hanc autem Nostram fidei professionem satis et exple­
Et Regni cius non erit finis.
tam et expressam esse volumus, ut apta ralione necessitati
13. Credimus ln Spiritum Sanctum, Dominum et vivi­
luminis satisfaciamus, qua tot fideles homines premuntur,
ficantem, qui cum Patre et Filio simul adoratur et conglo­
iique omnes qui In mundo —ad quemcumque spiritualem
rificatur. Qui locutus est per Prophetas; missus est nobis
coctum pertinent— Veritatem conquirunt.
a Christo post eius Resurrectionem et Ascensionem ad Pa­
Ad gloriam Igitur omnipotentis Dei et Domini nostri
trem; illuminat, vivificat, tuetur ac regit Ecclesiam, cuius
lesu Christi, fiducia in auxilio Sanctissimae Virginis Marine
purificat membra, dummodo gratiam ne a versentur. Eius
436 et bea/torum Petri et Pauli Apostolorum collocata, ad
opera, quae ad Intimum animum permanat, hominem ap­
utilitatem spiritualemque progressionem Ecclesiae, nomine
tum facit, qui illi Christi praecepto respondeat: Estote.,,
omnium sacrorum Pastorum et christifidelium, plenaque
perfecti, sicut et Pater vester caelestis perfectus est ,s.
vobiscum, Fratres ac Filii dilectissimi, communione, nunc
14. Credimus Beatam Mariam, quae semper Virgo per­
hanc fidei professionem pronuntiamus.
mansit, Matrem fuisse Verbi Incarnati, Dei et Salvatoris
nostri lesu Christi14, eamque, ob singularem suam elec­
tionem,
intuitu meritorum Filii sui sublimiore modo re­
Professio fidei
demptam ,a, ab omni originalis culpae tabe prarservafam
immunem fuisse ’·, atque eximiae gratiae dono omnibus
8. Credimus in unum Deum, Patrem, Filium et Spiri­
aliis creaturis longe antecellere
tum Sanctum, Creatorem rerum visibilium —cuiusmodi
15. Arcto et indissolubili vinculo mysterio Incarnatio­
est hic mundus ubi nostram brevem degimus vitam —-rcnis et Redemptionis coniuncta lg. Beatissima Virgo Maria.
rumque invisibilium — cuius generis sunt puri spiritus,
Imma/culata, expicto terrestris vitae cursu, corpore et anima 459
quos etiam angelos appellamus 3
itemque '
in unoquoque homine, animae spiritualis et immortalis .
‘Cfr.d<K;a.
£r.
‘Cfr. Co«c. Vat. 1.
Canit.
AUt»,
· SyxnboJunt lA.
CSmen/
/>· ’v/
9, Credimus hunc unicum Deum ita absolute unum
3.14.

· Or. t Ia. 4. B.

Di. Sch.

•’c£

•Cfr. LUC Enc.
C<wc. Ελτμλχ. V,
5397

Ctntm. Λ.

Di-

Sc*.

λ.

ι^,,ι.

->■

. i

(LE «Vt

’Cfr. / Ttm. 6,

" IbM. » IbMl. P 76- «MbM. «Cfr. j/iS. <7? ^CfrCw
Sa. ox-13.;- “Cfr. O>«. Ernr< a.. Dr [L
££
Vat. Π. Corti. dofm. Δ··***
BuAi
Z/rwt. ΑΛλ,
1. vol. I, r fin
r- 5>- “tfr Ibid., as

—· · ·.■

*1

PAULUS VI, SOLLEMNIS PROFESSIO FIDEI

η. 3671

ad caelestem gloriam est assumpta 11 ct Filio suo, qui rcsurcrexit a mortuis, similis reddita, sortem omnium justorum
in antecessum accepit; credimus Sanctissimam Dei Gene­
tricem, novam Hevam, Matrem Ecclesiae 20, caelitus nunc
materno pergere circa Christi membra munere Jungi, quo
ad gignendam augendamque vitam divinam in singulis ho­
minum redemptorum animis opem confert81.
16. Credimus omnes in Adam peccavisse; quod signi­
ficat originalem culpam ab illo commissam effecisse, ut
natura humana, universis hominibus communis, in talem
laberetur statum in quo illius culpae consequentias pate­
retur. Qui status iam ille non est, in quo natura humana
initio in protoparent ibus nostris, utpote in sanctitate et
iustitia constitutis, inveniebatur, et in quo homo expers
erat mali et mortis. Itaque haec humana natura sic lapsa,
gratiae munere destituta, quo antea erat ornata, in ipsis
suis naturalibus viribus sauciata atque mortis imperio sub­
lecta, omnibus hominibus traditur; qua quidem ratione
omnis homo nascitur in peccato. Tenemus igitur, Conci­
lium Tridcntinum secuti, peccatum originale, una cum na­
tura humana, transfundi propagatione, non imitatione, Idque inesse unicuique proprium «.
17. Credimus Dominum Nostrum lesum Christum Cru­
cis Sacrificio nos redemisse a peccato originali et ab omni­
bus peccatis personalibus, ab unoquoque nostrum admissis,
ita ut vera exstet Apostoli sententia: Ubi autem abundavit
440 delictum, superabundant! gratia M. /
18.Confitemur credentes unum baptisma a Domino
Nostro lesu Christo in remissionem peccatorum institutum.
Baptismum etiam parvulis esse conferendum, qui nihil pec­
catorum in semel ipsis adhuc committere potuerint; ita ut
gratia supernatural! in ortu privati, renascantur ex aqua
et Spiritu Sancio ad vitam divinam in Christo lesu 34.

19. Credimus in unam, sanctam, catholicam et aposto­
licam Ecclesiam, a lesu Christo super petram, qui est Pe­
trus, aedificatam. Ea est mysticum Christi Corpus, societas
aspectabilis, organis hierarchicis instructa et insimul com­
munitas spiritualis; Ecclesia terrestris. Populus Dei hic in
terris peregrinans, et Ecclesia caelestibus bonis ditata; ger­
men el initium Regni Dei, quo opus et cruciatus Redemp­
tionis per hominum aetates continuantur, et quod totis
viribus perfectam consummationem exoptat, post finem
temporum in caelesti gloria assequendam **. Temporum
decursu. Ecclesiam suam Dominus lesus per Sacramenta,
ae ab ipsius plenitudine manant, format *·. His enim
clesia facit, ut membra sua mysterium Mortis ct Resur­
rectionis lesu Christi participent, per gratiam Spiritus
Sancti, qui illam vivificat et movet37. Est igitur sancta,
licet in sinu suo peccatores complectatur; nam ipsa non
alia frultur vita, quam vita gratiae; hac profecto si alun­
tur, membra illius sanctificantur, si ab eadem se removent,
peccata sordesque animi contrahunt, quae obstant, ne
sanctitas eius radians diffundatur. Quare affligitur et paenltentiam agit pro noxis illis, potestatem habens cx his San­
guine Christi et dono Spiritus Sancti filios suos liberandi·
20. Divinarum heres promissionum atque Abrahae filia
secundum Spiritum, per illum scilicet Israël, cuius et sacros
Libros amanter custodit et Patriarchas Prophetasque pie
414 vene-ratur, super fundamentum Apostolorum aedificata,
quorum per saeculorum decursum sive verbum semper
vivax sive proprias Pastorum potestates in Petri Successore
et in Episcopis, communionem cum ipso servantibus, fide­
liter tradens; perpetua denique Sancti Spiritus assistentia
fruens, Ecclesia munus obtinet illius custodiendae, docen­
dae, exponendae atque diffundendae veritatis, quam per
Prophetas quadamtenus adumbratam Deus per Dominum
lesum plene hominibus revelavit. Nos ea omnia credimus,
quae in verbo Dei scripto vel tradito continentur et ab Ecclesia
sive sollemni iudlcio sive ordinario et universali magisterio
tamquam divinitus revelata credenda proponuntur 3S. Nos
eam credimus infallibllltatem, qua Petri Successor perfruitur, cum omnium Christianorum Pastor ct Doctor ex ca­
thedra loquitur1*, quaeque in Corpore Episcoporum etiam
tneit quando supremum cum eodem magisterium exercet3 °.

S

1068 IUN 30

21. Nos credimus Ecclesiam, quam Christus condidit
et pro qua preces effudit, unam et fide et cultu et com.
munioms hicrarchicae vinculo Indeficienter esse’1. Huiusce
in sinu Ecclesiae sive uberrima liturgicorum rituum vari»tas sive legitima theologici spiritualisque patrimonii pecu·
liariumque disciplinarum differentia, nedum eiusdem noceant unitati, eam potius declarant

22.Nos item, hinc agnoscentes extra Ecclesiae Christi
compaginem elementa plura sanctificationis et veritatis Inve­
niri, quae ut dona ipsius Ecclesiae propria, ad unitatem
catholicam impelluntia, hinc credentes Sancti Spirit us ac­
tionem, qui in cunctis Christi discipulis desiderium hulusa
unitatis suscitat34, id fore speramus, ut Christiani, qui
nondum plena unicae / Ecclesiae communione fruuntur, Iu 4G
uno grege cum uno Pastore tandem uniantur.
23. Nos credimus Ecclesiam necessariam esse ad salu­
tem. Unus enim Christus est Mediator ac via salutis, qui in
Corpore suo, quod est Ecclesia, praesens nobis fit*·. Sed
divinum propositum salutis universos amplectitur homines:
atque illi qui Evangelium Christi eiusque Ecclesiam sine
culpa ignorantes, Deus tamen sincero corde quaerunt, eiusque
voluntatem per conscientiae dictamen agnitam, operibus adim­
plere, sub gratiae influxu conantur, ii etiam, numero quidem,
quem unus Deus novit, aeternam salutem consequi possunt1*.
24. Nos credimus Missam, quae a sacerdote in persona
Christi, vi potestatis per sacramentum Ordinis receptae,
celebratur, quaeque ab eo Christi et membrorum eius my­
stici Corporis nomine offertur, revera esse Calvariae Sacri­
ficium, quod nostris in altaribus sacra men tali ter praesens
efficitur. Nos credimus, ut panis ct vinum a Domino con­
secrata in ultima Cena in eius Corpus eiusque Sanguinem
conversa fuerunt, quae mox pro nobis in Cruce erant of­
ferenda, ita pariter panem ct vinum a sacerdote consecrata
converti in corpus ct Sanguinem Christi, In caelis gloriose
assidentis; credimusque arcanam Domini praesentiam, sub
specie illarum rerum, quae nostris sensibus eodem quo
antea modo apparcre perseverat, veram, realem ac sub­
stantialem esse 37.
25. In hoc Igitur Sacramento Christus non aliter prae­
sens fieri potest, quam per conversionem totius substantiae
panis in eius Corpus et per conversionem totius substantiae
vini in cius Sanguinem, integris manentibus dumtaxat pa­
nis et vini proprietatibus, quas nostris sensibus percipimus.
Quae arcana conversio convenienter et proprie a sancta
Ecclesia transsubstantiatio appellatur. Quaevis porro theo­
logorum interpretatio, / quae aliquam huiusmodi myste- 443
ril intellegentiam quaerit, ut cum catholica fide congruat,
id sartum tectum praestare debet, in ipsa rerum natura,
a nostro scilicet spiritu disiuncta, panem et vinum, peracta
consecratione, esse desiisse, ita ut adorandum Corpus et
Sanguis Domini lesu post ipsam vere coram nobis adsint
sub speciebus sacramentalibus panis et vini”, quemad­
modum ipse Dominus voluit, ut sese nobis alimentum prae­
beret, nosque mystici Corporis sui unitate sociaret3*.

26. Una atque individua Christi Domini In caelis glo­
riosi exsistentia non multiplicatur, sed Sacramento prae­
sens efficitur variis in terrarum orbis locis, ubi Eucharisticum sacrificium peragitur. Eadem autem exsistentia, post
celebratum Sacrificium, praesens manet in Sanctissimo
Sacramento, quod, in altaris tabernaculo, veluti vivum cor
nostrorum templorum est. Quam ob rem suavissimo sane
officio tenemur honore afficiendi atque adorandi in Hostia
Sancta, quam oculi nostri intuentur, Verbum Ipsum incar­
natum, quod Udem intueri non possunt, quodque tamen
praesens coram nobis effectum est, quin tamen deseruerit
caelos.
27. Confitemur pariter Regnum Dei, quod hic in terris
in Christi Ecclesia primordia habuit, non esse de hoc mun­
do ‘°, culus figura praeterit*1, itemque eius propria incre­
menta idem existimari non posse atque progressionem hu­
manitatis cultus, vel scientiarum, vel tcchnlcarum artium,
sed in eo consistere, ut investigabiles divitiae Christi altius
usque cognoscantur, ut spes in aeternis bonis constantius
usque ponatur, ut Dei caritati flagrantius usque respon­
deatur, ut denique gratia atque sanctitudo largius usque
diffundantur Inter homines. At eodem amore Ecclesia im­
pellitur, ut etiam verum hominum bonum f temporale con­
tinenter cordi habeat. Dum enim quotquot habet filios 444

’•Cir. Com Ap. SfiMi/koUtuiauM
(roso) p. 770
[LE 3155]. ·· Lhnvm Gm/iMM, on. 53. 36, 6x, 63-, Paülvs VI, AlSoc. Ln
MOchshoe ΠΙ SfttioQtt Concilii Vat Π,
56 (1964) P- xox6
[LE
Exhort. Apmt.
ÀtapiMm, .4. 59 (196") pp. 463
tt 467 n Ctr.
Grw/ism, n. PàVLVS VI, Exhort. Apost. Sipium
(107)V, p.D«*rrt.
4«
“Ctr IbM., nn 8, 18-23. Decrvt.
n. [LE 3235].
”C!r. Cnwc, Taxo Sew.
oeif.,
X513. ”
'•Cfr.
n.
33;
Oxret
nn. 2, v
5. n “Ctr. Grec. T>tD., ibid.,
1314· “Ctr. Lumzn Cenftuaw, 5. 6 ILE 32J1]. “Cfr.
n.
B.
··
Cfr.
Ibid..
TU
’
x
5. “Cfr
tuuftrt $. ••Cfr.tOMC. Vat. lltbid.,nn. 7,11. 1TCfr- Cowc Vat. Π. «cmrtj Ibid n 14. “Ctr. Ibjd. n. x6 " Cfr. Comc. Tuo.. Sex/ ΧΙΠ
Drcret
nn. 5, 6; L»mzn G^tvm.nn. 7,13, 30. ·· Cfr. Core.
tSsi.
“
Cfr.
Ibtd..
1642
i6<r
PauldiVI
Vat I.Connl
Sdu JMt. “Ctr. ttfct, Consi
Di Sdr 3074 ’’Cfr Lnmr*
n. 35.
MC*·
Doti,

A

A.

A.

A.

A.

S.

42

S.,

S.

(rr,

A.

A

S.

Unitaiiz

De fta.

Di.

Di. Set.

M99

FUint. Di

Rcdinltgraiio,

3.

Onsniahum

Lumen

ScJi.

Lumtn Genitum,

Dt

Dei

i

Dt

Sch.

Dz. SelL

Adaw.

5400

PAULUS VI, COLLATIO BENEFICIORUM IN URBE

1968 1L.X 30

n. 3672

1. Summus Pontifex, qua Romae Episcopus, libere de
beneficiis ecclesiasticis suae dioecesis statuit. Quapropter
abrogantur peculiares normae hucusque vigentes circa at­
tributionem beneficiorum in Urbe, salvis tamen praescrip­
tis artt. 2 et 5 huius legis.
2. Attributio igitur omnium beneficiorum fiet directe
ab ipso Romano Pontifice. Quod autem attinet ad be­
neficia paroecialia, quae cum alio beneficio non paroeciali
conexa non sint, servetur praescriptum Romanae Synodi
(cf. art. 103).
3. In hac lege nomine beneliciarii comprehenduntur
canonici, mansionarii, ct cappellanl his aequiparati.
4. Qui beneficium ecclesiasticum non curatum in Urbe
consecutus fuerit, non idcirco Romanae dioecesi ascribitur;
minime obstante praescripto c. 114 C. I. C. x; salvo tamen
art. 3, par. 5 Litterarum Apost. Ecclesiae Sanctae, motu
proprio datarum die vi mensis Augusti a. mcmlxvi ’.
5. Sancta Sedes retinet Conventiones initas cum aliis
Civitatibus de attributione quorundam beneficiorum in
Urbe.
6. Cardinales Archicpresbyteri pro sua quisque Pa­
triarchal! Basilica et Cardinalis Urbis Vicarius pro Basilicis
sive Patriarchalibus sive Minoribus sive Collegiatis nomina
Summo Pontifici proponere possunt sacerdotum, pastorali
studio fidelique Ecclesiae ministerio praestantibus, quibus
vacans beneficium ab Ipso attribuatur./
379
7. Quoties propositum erit beneficium conferre sacer­
dotibus ex aliena dioecesi provenientibus, requirentur no­
titiae et consensus scripto datus proprii Ordinarii; salvo
praescripto Constitutionis Apostolicae Etsi Nos a S. Pio X
datae dic i mensis lanuarii a. mcmxii, art. 26’.
8. Nemo sibi ius ullum vindicare potest sive beneficium
aliquod primo adipiscendi, sive cx beneficio inferiori ascen­
dendi ad beneficium superioris gradus.
9. Vim suam retinent praescripta die xxv mensis la­
nuarii anno mcmxxviii a Sacra Congregatione Concilii edi­
ta, atque postea confirmata, quibus statuebatur ne cui li­
ceret canonicatum et beneficium in Capitulis Patriarchali­
bus aliisque Capitulis Urbis et extra Urbem cumulare super
officium ordinarium, vel extraordinarium dummodo stabi­
le, in Dicasteriis Romanae Curiae, in Vicario tu Urbis, nec
non in Officiis Coetibusque de quibus in Constitutione
Apostoiica Regimini Ecclesiae Universae nn. 132-1334,
aliisque quibuslibet, ab officiis Sanctae Sedis bonis admi­
nistrandis quavis ratione dependentibus. Quocirca ipso
Cfr.
13, 14.
/o., 3, a; Bexkdictus XII. ConsL
facto vacabit beneficium, ouo is gaudeat qui officio ordi­
1000. 44 Cfr.
n. 49. 4 4 Cfr.
10.
nario, vel extraordinario dummodo stabile, potiatur, de
16, 24.
quo supra. Itidem officium amittet clericus, qui beneficium
ln Urbe aut extra Urbem consecutus fuerit.
10. Qui vero nunc simul beneficium simul officium te­
nent, ad normam can. 4 C. I. C. utrumque possidere pergent.
3672
11. Quoties gravi de causa derogandum sit normae ad
n. 9 statutae, beneficiarius vicenas centesimas partes (20 %)
1968 IUN 30.-PAULUS VI, MOT. PR. AAS 60 (1968) 377-381
reditus seu praebendae menstrui beneficii minoris cedere
debet ad normam proximi n. 12. Haec autem centesima
portio augebitur pro ratione auctae praebendae beneficii
De attributione beneficiorum ecclesiasticorum
in Urbe
superioris gradus iuxta Instructionem, quae proxime ede­
tur ab Administrationc Patrimonii Sanctae Sedis.
12. Deductiones, factae cx praebendis beneficiariorum,
PAULUS PP. VI
destinantur sacerdotibus egentioribus, qui in Romana dioe­
cesi sacrum ministerium exercent./
330
Romanae dioecesis regimen postulat ut, primariis prin­
13. Ad has deductiones faciliores reddendas administra­
cipiis a Concilio Oecunienico Vaticano Secundo circa disci­
tio competens Sanctae Sedis, acceptis notitiis de singulo­
plinam beneficiorum ecclesiasticorum pro universa Eccle­
rum beneficiariorum praebendis, praedictam portionem ab
sia mutatis, etiam in Nostra hac Romana dioecesi eadem
Ipsa mercede singulis mensibus solvenda detrahet.
disciplina cum Sacrae Universalis Synodi pastoralibus prin­
cipiis componatur. Quod in primis fiet ad Auctoritatem
14. Quoad sacerdotes qui ollm ad Ordinem vrl Congre­
quod attinet, culus munus sit huiusmodi beneficia conferre.
gationem religiosam aut Institutum aliquod pertinuerunt.
Ad hoc tempus, peculiare in Urbe obtinebat ius, iuxta
nonnae iuris canonici de hac re serventur.
quod variae personae, praeter Romanum Pontificem, ple­
15. Modus procedendi In attributione beneficiorum hic
raque beneficia potestate ordinaria seu vi sui muneris con­
erit:
ferre poterant. Nunc vero oportet hoc ius ad sensum eius­
a) ln Basilicis Patriarchalibus. Facta u Romano I*ondem Concilii ita permutetur, ut, ad Sacri Concilii optata,
tifice nominatione ad beneficium quodllbrt, documentum
etiam in Urbe actio Summi Pastoris Romanae Ecclesiae
conficiet Secretaria Status idque tradet Cardinali in Urbe
proxime animadvertatur. Has ob causas, facultates hac de
Vicario, qui idem exsequatur. Cardinalis Vicarius nomi­
re adhuc aliis concessae adimendae videntur, ut posthac
nationem Cardinali ArchIpresbvtero nuntiabit et exemplar
378 Romanus Pontifex unus in / Urbe omnia beneficia conferat,
documenti
primigenii ad eum transmittet. Cardinalis Ar­
salvis praescriptis, quae in subsequentibus articulis sta­
chicpresbyteri autem erit per se ve) per delegatum in
tuuntur.
possessionem beneficii electum ad omnes iuris effectus
Quam ob rem his Lltleris motu proprio
AP®*4®”*?
1ΓΠΠΗ Litre,
Nostra auctoritate eas. quae sequuntur
mus, quae tamdiu valebunt, quoad novus Codex Iuris Ca
« (1,11) ,φ. IO-tI ·« .<
nonici promulgabitur.
monere non cessat, eos non habere hic in terris manentem
civitatem
eosdem etiam exstimulat ut, pro sua quisque
vitae condicione atque subsidiis, propriae humanae c vi­
tatis incrementa foveant, justitiam, pacem atque frater­
nam concordiam inter homines promoveant, atque fratri­
bus suis, praesertim pauperioribus ct infelicioribus, largia­
tur adiumentum. Quare impensa sollicitudo, qua Ecclesia,
Christi Sponsa, hominum necessitates prosequitur, hoc est
eorum gaudia et exspectationes, dolores et labores, nihil
est nisi studium, quo ipsa vehementer impellitur, ut Iis
praesens adsit, eo quidem consilio, ut Christi luce homines
illuminet, universosque in Illum, qui ipsorum unus Salva­
tor est, congreget, atque coniungat. Nunquam vero haec
sollicitudo ita accipienda est, quasi Ecclesia ad res huius
mundi se conformet, aut deferveat ardor, quo ipsa Domi­
num suum Regnumquc aeternum exspectat.
28. Credimus vitam aeternam. Credimus animas eorum
omnium, qui in gratia Christi moriuntur —sive quae adhuc
Purgatorii igne expiandae sunt, sive quae statim ac cor­
pore separatae, sicut Bonus Latro, a lesu in Paradisum
suscipiuntur— Populum Dei constituere post mortem,
quae omnino destruetur Resurrectionis die, quo hae ani­
mae cum suis corporibus coniungentur.
29. Credimus multitudinem earum animarum, quae
cum lesu et Maria in Paradiso congregantur, Ecclesiam
Caelestem efficere, ubi eaedem, aeterna oeatitudinc fruentes, Deum vident sicuti est43 atque etiam, gradu quidem
modoque diverso, una cum sanctis Angelis partem habent
in divina rerum gubernatione, quam Christus glorificatus
exercet, cum pro nobis intercedant suaque fraterna solli445 citudine infirmitatem nostram plurimum juvent °. /
30. Credimus communionem omnium Christifidelium,
scilicet eorum qui in terris peregrinantur, qui vita functi
purificantur et qui caelesti beatitudlne perfruuntur, uni­
versosque in unam Ecclesiam coalescere; ac pariter credi­
mus in hac communione praesto nobis esse misericordem
Dei eiusque Sanctorum amorem, qui semper precibus no­
stris pronas aures praebent, ut lesu nobis asseveravit: Petïle et accipietis 4S. Hanc fidem profitentes et hac spe suf­
fulti exspectamus resurrectionem mortuorum ct vitam
venturi saeculi.
Benedictus Deus sanctus, sanctus, sanctus. Arnen.
Pronuntiata ante Basilicam Pctrianam, die xxx mensis
lunii, anno mcmlxviii, Pontificatus Nostri sexto.—Pau­
lus Pp. VI.
Hfbr.,

Dns

Dx,

Sch.

Benalidus

I

Lumen

Gentium,

Lue

19.,

a. A. A.S.

5401

54CQ

π. 36/3-36/.»

SC DOCTRINA FIDEI - CONVENTIO CUM HELVETIA

Is tamen modus procedendi non servatur in Basilica Va­
ticana, ob peculiarem condicionem in eadem proprii Car­
dinalis Archiepresbyteri *. In hoc enim casu Secretaria Sta­
tus documentum nominationis beneficiarii tradet Cardinali
Archipresbytero, qui per se vel per delegatum immittet
beneficiarium in beneficii possessionem.
b) In Basilicis Minoribus et Collegiatis.
Facta a Ro­
mano Pontefice nominatione ad quoddam beneficium, Se­
cretaria Status documentum conficiet idque tradet Car­
dinali in Urbe Vicario pro opportuna exsecutione. Cardi­
nalis Vicarii erit eanaem nominationem notam facere
Cardinali titulari Ecclesiae aut eius Vicario, ad quem
etiam exemplar documenti primigenii transmittet. Cardi­
nalis autem titularis aut eiusdem Vicarius in possessionem
deinceps immittet beneficiarium, idque vel per se vel per
delegatum.
16. In quovis Capitulo eligatur, nisi iam exstet, secretarius qui, praeter alias obligationes in propriis const!tu381 tionibus / definitas, etiam officio devinciatur certiorem fa­
ciendi Vicariatum Urbis, simul ac beneficium aliquod qua­
vis de causa vacaverit. Vicarlatus Urbis vero Secrctariae
Status singulis vicibus rem nuntiare debet.
Secretarius vero Capituli Patriarchalis Basilicae Vatica­
nae nuntium Sccretariae Status directo tradet.
17. Omnes beneficiarii obligatione conscientiae tenen­
tur officia choralia in propriis constitutionibus statuta di­
ligenter implendi. Qui sine iusta causa decies continuo vel
vicies per intermissiones ab officio chorali abfuerint, prae­
ter amissionem distributionum inter praesentes, beneficio
privari possunt, postquam iisdem a Praeposito Capituli
monitio in scriptis antea facta fuerit. Secretarius Capituli
de absentiis illegitimis beneficiariorum in fine cuiusque
anni ipsum Capitulum et Cardinalem in Urbe Vicarium
certiores facere debet, nisi agatur de Capitulo Patriarchalis
Basilicae Vaticanae, cuius Secretarius ipsum Cardinalem
Archiepresbyterum de eadem re monebit.
18. Omnes beneficiarii parati sint auxilium praebere
quibuslibet apostolatus operibus in ecclesia in qua benefi­
cio fruuntur, praesertim si illi ecclesiae cura animorum est
adnexa.
19. Volumus ut hac Litterae ab hoc ipso die, quo datae
sunt, valere Incipiant.
Quaecumque vero a Nobis hisce Litteris motu proprio
datis statuta sunt, ea omnia firma ac rata esse iubemus,
contrariis quibuslibet, etiam speciali mentione dignis, mi­
nime obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xxx mensis
Iunii, anno mcmlxviii, Pontificatus Nostri sexto.—Pau­
lus Pp. VI.
*Ct Benedicti XIV Consi. Ap. Ad AoncranJwim, die xxvn mensis martii,
anno mdccui ediu.

3673
1968 IUL 2.-CONV. CUM SALVATORE. AAS 60(1968) 384

Ratihabitio conventionis inter Apostolicam Sedem
et Salvatorianam Rempublicam de Vicariatu
Castrensi
Vide textum supra sub die 11 Martii 1968: LE 3635.

3674
1968 IUL ll.-SC DOCTRINA FIDEI, RESPONSUM. PART.·

Manet
LEM

in vigore obligatio praemittendi sacramentaCONFESSIONRM ANTE SACRAM COMMUNIONEM CUM
ADEST CONSCIENTIA PECCATI MORTALIS

E’ stato prospeltato II quesito alia S. Congregazionc per
la Dottrina dclla Fede, se debba considerarsi tutiora obbligatorla la disciplina sancita dal Canone 856 C. J. C.
relativamente alia assoluzlone sacramentale da prcmettersl
alia S. Comunlone quando sia stato commesso peccato
grave.
La risposta della Superiore Autorità è (η. 740/68 delΓ11-7-68) che rimane tassatlva la disciplina prescritta dal
5403

1008 ILL 2-24

mcnzionnto canone, c chc pertanto sono da respingenl
come aliene da! sensus Ecclesiae, tutte lc altre inleroretazioni.
*
♦Prot. N. 740/63. iuxta summarium traditum a Partie· masiu 41
(1969) 281.

3675
1968 IUL 24.-CONV. c. HELVETIA. AAS 63 (1971) 212-213

Conventio inter Apostolicam Sedem et Com ili cm
Foederatarum Helvetiae Civitatum de separatione
Administration» Apostolicae Ticinensis a Dioecesi
Basileensi eiusdemque in Dioecesim erectione
Le Saint-Siège et le Conseil Fédéral Suisse en son propre
nom et au nom du Canton du Tcssin, désireux de régler la
question relative à la séparion de l'Administratlon Aposto­
lique du Tessin du Diocèse de Bâle, ont décidé de conclure
une convention et ont nommé à cet effet pour leurs plé­
nipotentiaires respectifs, savoir:
Le Saint-Siège: Son Excellence .Monseigneur Ambrogio
Marchioni, Archevêque titulaire de Severiana Nonce Apo­
stolique en Suisse.
Le Conseil Fédéral Suisse: Monsieur l’Ambassadeur Pier­
re Michell, Secrétaire général du Département politique
fédéral,
lesquels, après avoir échangé leur pleins pouvoirs trou­
vés en bonne et due forme, sont convenus des dispositions
suivantes:

Article 1

1. Les Hautes Parties Contractantes conviennent de
mettre fin au statut relatif à l’Admlnistration apostolique
du Tessin prévu par la convention entre le Saint-Siège et
le Conseil Fédéral Suisse réglant la situation religieuse du
Tessin du 1er Septembre 1884. Elles conviennent de même
de mettre fin à la réunion canonique de l’église cathédrale
de Saint-Laurent à Lugano avec le Diocèse de Bâle prévue
par la convention entre le Saint-Siège et le Conseil Fédéral
Suisse pour régler définitivement la situation religieuse des
paroisses du Canton du Tessin, du 16 Mars 1888.
2. Les Hautes Parties Contractantes conviennent en
conséquence de séparer les deux circonscriptions ecclésiasti­
ques de Bâle et du Tessin. L’Ordinaire de cette dernière
portera le titre d’Evêque du Diocèse de Lugano.
3. L’Evêque de Lugano sera nommé par le Saint-Siège
et sera choisi parmi les prêtres ressortissants tessinois.
4. L’église de Saint-Laurent à Lugano demeurera l’égli­
se cathédrale pour le territoire du Canton du Tessin./
Article 2
1. L’Evêque de Lugano aura pleine ct entière liberté
d’exercer la juridiction spirituelle et épiscopale dans tout
le territoire du Canton du Tessin.
2. Les rapports entre [’Eglise catholique et le Canton
du Tessln demeurent réglés par la convention conclue entre
le Saint-Siège et le Canton du Tessin le 23 Septembre 1884
au sujet de l’Administration Apostolique dans le Canton
du Tessin.
3. Le Canton du Tcssin ct l’Evêque de Lugano peuvent
modifier, d’un commun accord, les dispositions financières
de l’art. 4 de la convention du 23 Septembre 1884.

Article 3

Dès l’entrée en vigueur dc la présente convention seront
abrogées les conventions suivantes: —convention entre le
Saint-Siège ct le Conseil Fédéral Suisse réglant la situation
religieuse du Canton du Tcssin, du 1er Septembre 1884;
—convention entre le Saint-Siège et le Conseil Fédéral
Suisse pour régler définitivement la situation religieuse
des paroisses du Canton du Tessin, du 16 Mars 1888.
Article 4

.
convc^ion sera ratifiée et les instruments
de ratification seront échangés aussitôt que possible à Ber5404

1068

PAULUS VI, ENC. HUMANAE VITAE DE PROPAGATIONE PROLIS

morales, quae hodie obtinent, recognoscere non conveniat,
si praesertim reputetur, eas nonnisi per gravia incommoda’
aliquando fortissimis viris digna, servari posse.
An praeterea, principio totalitatis, quod appellant, in
hac rc adhibito, non liceat arbitrari consilium fecundidatis
minus uberis, sed magis rationi consentaneae, posse actum,
physice sterilitatem afferentem, in licitam providamque
gignendae prolis moderationem vertere. An videlicet fas
non sit opinari finem procreandae prolis potius ad totam
coniugum vitam, / quam ad singulos quosque eius actus 483
pertinere. Quaerunt insuper num, ob suorum officiorum
conscientiam, qua hodie magis homines fruuntur, tempus
iam ipsis advenerit, quo tradendae vitae munus potius ra­
tioni et voluntati suae, quam certis sui corporis vicibus, sit
tribuendum.

ne. Elle entrera en vigueur le jour dc l’échange des Instru­
ments de ratification.
En fol de quoi, les Plénipotentiaires respectifs ont apposé
leur signature au bas de lo présente Convention.
Fait à Berne, le 24 Juillet 19G8, en deux exemplaires ori­
ginaux en langue française.—Pour le Saint-Siège: Ambrooio Marchioni, Archevêque tit. de Severiana, Nonce Apodollque en Suisse. Pour le Conseil Fédéral Suisse: Pierre
Michell
Conventione inter Apostolicam Sedem et Consilium Foederalanun Helvellae Civitatum rata habita, die XXVI mensis
Februarii anno MCMLXX1 ratihabitionis Instrumenlaa ac­
cepta d reddita mutuo fuerunt. Exinde, l. e. a die XXVI
mensis Februarii anno MCMLXXI, huiusmodi Conventio
inter Apostolicam Sedem et Consilium Foederatarum HelveHat Civitatum icta vigere coepit ad normam articuli 5 eius­
dem Pactionis.

3676
1968 IUL 25.-PAULÜS VI, ENC. AAS 60 (1988)481-503

Litterae Encyclicae ad Venerabiles Fraires Patriarchas, Archiepiscopos, Episcopos aliosque locorum Ordinarios, pacem
d communionem cum Apostolica Sede habentes, ad Clerum
d Christi/idcles totius Catholici Orbis itemque ad universos
bonae volontatis homines datae*.

De

propagatione humanae prolis recte ordinanda

PAULUS PP. VI
Venerabiles Fratres el dilecti Filii - Salutem et Apostolicam
Benedictionem

*· H.umana« vi*ae tradendae munus gravissimum, ex
quo conluges liberam et consciam Deo Creatori tribuunt
operam, magnis semper ipsos affecit gaudiis, quae tamen
cuSe^0 n°n paucae difficultates et angustiae sunt seQuod munus sustinere si omni tempore coniugum con­
scientiae arduas facessivit quaestiones, at recens humanae
societatis cursus eiusmodi mutationes invexit, ut novae
quaestiones sint exortae, quas Ecclesiae ignorare non li­
ceat, utpote quae cum rebus conectantur, tantopere ad
hominum vitam et felicitatem pertinentibus.

η. 3β7β

4. Cuius certe generis quaestiones ab Ecclesiae Magiste­
rio novam eam que altiorem considerationem postulabant
circa principia moralis doctrinae de matrimonio, quae in
lege naturali, divina Revelatione Illustrata dltataque, ni­
titur.
Nemo sane christifidelium eat infitias, ad Ecclesiae Ma­
gisterium interpretationem legis moralis naturalis spectare.
Haud namque dubium est —ut saepenumero Decessores
Nostri pronuntiaverunt1— Christum lesum, cum Petrum
ceterosque Apostolos divinae potestatis suae participavis­
set, eosque ad omnes gentes praeceptis suis docendas mi­
sisset ’, illos ipsos totius de moribus legis certos custodes
interpretesque instituisse: hoc est, non solius legis evangelicae, sed etiam naturalis. Nam naturalis quoque lex vo­
luntatem Del declarat, cuius utique fidelis obtemperatio
ad aeternam salutem est hominibus necessaria’.
Hoc autem mandatum Ecclesia persecuta, omni tempo­
re, sed recentiore aetate copiosius, sive de matrimonii na­
tura, sive de recto coniugum lurium usu, sive de ipsorum
officiis congrua dedit documenta4./
434
5. Eiusdem vero muneris conscientia ducti, Coetum,
a Decessore Nostro ven. rec. Joanne XXIli mense .Martio
anni mdcccclxih constitutum, probavimus atque ampli­
ficavimus, qui praeter multos viros, disciplinarum ad hanc
rem attinentium studiosos, paria etiam coniugum complec­
tebatur. Hic autem Coetus non eo solum spectabat, ut
consilia sententiasque exquireret circa quaestiones, vitam
coniugalem in primisque rectam progignendae prolis tem­
perationem attingentes, sed exquisita insuper opportune
referret, ut Ecclesiae Magisterium exspecbitioni, qua de
hac re et christifideles et ceteri mundi homines tenerentur,
apte responderet ’.
Quibus peritorum investigationibus acceptis, atque sen­
tentiis consiliisque a non paucis Fratribus Nostris in Epi­
scopatu partim ad Nos sponte missis, partim a Nobis ro­
gatis, licuit Nobis omnes multiplicis argumenti partes di­
ligentius perpendere. Quam ob causam universis gratissi­
mum animum Nostrum profitemur.
6. Attamen conclusiones, ad quas Coetus pervenerat,
a Nobis tales existimari non poterant, quae vim iudicii
certi ac definiti prae se ferrent, quaeque Nos officio libe­
rarent, tam gravis momenti quaestionem per Nosmetlpsos
consideratione expendendi; his vel etiam dc causis, quod
in Coctu plena sententiarum consensio de nonnis moralibus
proponendis afuerat, quodque praesertim quaedam quae­
stionis dissolvendae viae rationesquo exstiterant, a doctri-

2. Re enim vera inductae mutationes et magni mo­
menti et vani generis sunt. Agitur in primis de aucto cele­
riter natorum numero, ob quem extimescunt plures, ne
mundi homl/num multitudines celerius crescant quam vi­
tae opes, quae praesto sint, admittant, atque adeo tot fa­
miliae totque populi, ad progressum nitentes, etiam maio­
ribus incommodis exinde angantur. Qua ex re ita sollicitari
>Cfr. Pii IX. Litt. Eue. Qu»
Aï
3Γ. -4rfa, x. pp. p-xoç
publicae Auctoritates facile possint, ut huiusmodi pericu­
S.
Pii
X,
LitL
Eae.
IV
(19x1)
p. 65.*, Pii XI.
lum vel acrioribus rationibus propulsare veiint. /icccdlt
LitL Eae. Gtxri
XXIII (1950) pp.
(LE 1005 h
quod, non tantum operarum et habitationum condiciones,
Fil XII, Alîoc.
ad Episcopos totius catbolxi orbis:
sed etiam increbescentes necessitates sive In re oeconomica
loannls XXIII, LitL Eae.
p. 457 (LE 4984J.
sive in erudienda docendaque Juventute id genus vitae
•Cfr.
38, 18-19. "Cfr·
7.
statum praestant, in quo saepe onerosum sit hodie gran­
•Cfr.
Catech.
Rom.
Conc.
Trid.,
p.
II.
c.
VIII; Leonis XIII, Litt. Eae.
diori liberorum numero apte consulere.
II (1M0) pp.
Pii XI. LltLEnc-D»<w
XXII (1930) pp. 58-61 [LE 959]: Litt Enc.
Id quoque notatur, quodammodo mutatum esse sensum,
.4.
XXII
(1950) pp· 545*34$ [LE 1003]; PU XII, Alkx*. *d
praeterquam de mulieris persona deque eius munere in ho­
Socieutem
Italicam
Medico-bK>Jo<»cam
a S. Luca. Diwm < ÆWtcwxasm
minum societate, etiam de amoris coniugum pretio in ma­
pp. X9X-i9ri Ailoc. iis qaae interfuerunt Conventui
trimonio, deque actibus coniugum iudicandis, si hunc amo­
Societatis Catbobcae Italicae inter Obstetrices. .4. .4. 5. XLIII (1951)
rem spectemus.
PP 835-S54 [LE
*d Conventum Societatis, qoaxn
et
ad
Consociationem
taxiluxum fecundarum
Denique illud praesertim animadvertendum est, homi­
XL1II
(195
x)
pp.
857-859;
ad
VII
Conventum
Societatis inter orrx* reales
nem tam mirifice profecisse in naturae viribus cum mode­
de Haemalolopa.
L («95«) ΓΡ- 7J4-73N Μ» ΧΧΠΙ. Litt. Enc.
randis tum ad rationem scite componendis, ut hanc mo­
5. L1II (1961) pp. 446-447 (LE ^4 fc Ccne
derationem ad totam suam vitam
Consl-,IPist·
«*· nQ
LVIII (19«)
est, ad suum corpus, ad sui animi vires, ad vitam socialem,
H* i-t '°74
33$$ t Cofrr
oc.
ic63, fx; 1076,
ad ipsasque leges propagationem vitae regentes.
ίιοό?ηΡΛ«« XL* 2^7*
UCni®
CoOe<iunx.·
LV1
q
Fx auo rerum statu novae se erumpunt quaestiones.
Loetom cognoscentium
quaestiones
multitudiise <5·
“tSiï
12SJ
5* ** Mde
ConventumSci
An. ratione habita sive vitae
con-’
plurio:

Si*vdari fuaJam.

IX P.

A. A. S.

Csanutot.· A. A. S.

57^51

Magni/ùaU Lbminum,

A.

A.

S.

XLVl

(x9Mi

PP-

MaUr

rt

Magistra: A. A. S. LUI (xg6t)

Mail*.

Mettk.

Arcanum: Atia Locmis XIII,

st-

sS-ny,

Iliias Magistri: A. A. S.

Ccnnutii: A.

Ai S. S.

Casti

S.

I\> XII,

VI.

Initia ArUa

niglta

af-fvlLm!,

Ia-

A.

A

S.

A. A. S.

M^*?*'”*'*

<A.

·<

luns

Caacmici,

A

S.

tc6y,

A. A. S.

P

5405

Obstetricia deque GjmesxdofU .4

A

S.

LVIII

5106

n. 3678

PAULUS VI. ENC. HUMANAE VITAE DE PROPAGATIONE PROLIS

na morali dc matrimonio, a Magisterio Ecclesiae firma con485 stantia proposita, discedentes. /
Quare, actis ad Nos missis accurate expensis, re diligen­
tissime mente animoque excussa, assiduisque Deo admotis
precibus, vi mandati, Nobis a Christo commissi, nunc gra­
vibus huius generis quaestionibus responsum dare cen­
semus.
II

7. De propaganda prole quaestio, non secus atque quae­
libet quaestio humanam vitam attingens, ultra particula­
res alias eiusdem generis rationes —cuiusmodi eae sunt,
quae biologicae aut psychologicae, demographicae aut sociologicae appellantur— ita circumspicienda est, ut totum
hominem, totumque, ad quod is vocatus est, munus com­
plectatur, quod non tantum ad naturalia et terrena, sed
etiam ad supernaturalia et aeterna pertinet. Quoniamque,
qui multi artificiosas vias defendere conantur, quibus libe­
rorum numerus coerceatur, ildem sive coniugalis amoris,
sive paternitatis sui officii consciae requisita praetexunt,
necesse idcirco est, duo haec gravia vitae matrimonialis
elementa accurate definire atque illustrare. Quod sane fac­
turi sumus, ea praecipue in memoriam redigentes, quae
recens hac de re Concilium Vaticanum II, Constitutione
pastorali edita a verbis Gaudium el spes incipiente, summa
auctoritate exposuit.
8. lamvero coniugalis amor tunc nobis maxime veram
suam naturam nobilitatemque ostendet, si illum, quasi a
supremo quodam fonte, a Deo manare cogitaverimus, qui
Caritas «Î·, quique Pater est, ex quo omnis paternitas in
caelis et in terra nominatur 7.
Tantum igitur abest, ut matrimonium e casu quodam
vel e caeco naturalium virium cursu nascatur, ut reapse
illud sapienter providenterque Creator Deus ea mente in­
stituerit, ut in hominibus suum amoris consilium efficeret.
486 Quocirca per / mutuam sui donationem, quae ipsorum pro­
pria est et exclusoria, coniuges illam persequuntur perso­
narum communionem, qua se invicem perficiant, ut ad
novorum viventium procreationem et educationem cum
Deo operam socient.
Sacro autem baptismate ablutis, matrimonium eiusmodi
praeditum est dignitate, ut gratiae sacramentale signum
exsistat, cum Christi et Ecclesiae coniunctionem designet.
9. Quibus rebus in sua luce positis, perspicue et notae
et necessitates coniugalis amoris propriae patent, quas ma­
ximi est ponderis tastis aestimare momentis.
Est ante omnia amor plane humanus, hoc est sensibilis
et spiritualis. Quare non agitur solum dc mero vel naturae
vel affectuum impetu, sed etiam ac praesertim de liberae
voluntatis actu, eo scilicet tendente, ut per cotidianae vi­
tae gaudia et dolores non modo perseveret, sed praeterea
augeatur; ita nimirum ut coniuges veluti cor unum et ani­
ma una fiant, suamque humanam perfectionem una simul
adipiscantur.
Agitur deinde de amore pleno, id est de peculiari illa
personalis amicitiae forma, in qua coniuges omnia magno
animo inter se partiuntur, neque iniustas exceptiones ad­
mittunt, vel suis dumtaxat commodis student. Qui coniugem suum rc vera amat, eum profecto non tantum ob Id
quod ab eo accipit, sed propter cum ipsum amat; idque
libens facit, ut cum dono sui ditet.
Ad hoc, coniugalis amor et fidelis et exclusorius est,
usque ad vitae extremum; qualem scilicet sponsus ct spon­
sa eo die cogitatione comprehenderunt, quo liberi plancque
conscii matrimoniali se vinculo devinxerunt. Quae coniu­
gum fidelitas etsi interdum habeat difficultates, nemini
tamen asseverare licet, eam non esse possibilem, cum con­
tra quovis tempore nobilis sit meritisque uber. Posita enim
volventibus saeculis a tot conlugibus exempla non tantum
Ïtrobant, eam esse matrimonii naturae consentaneam, sed
nsuper ex ca, veluti e fonte, intimam diutumamque feli­
citatem fluere.
Hic denique amor fecundus est, quippe qui non totus
487 in I coniugum communione contineatur, sed eo etiam spec­
tet ut pergat, novasmie exsuscitet vitas. Matrimonium et
amor coniugalis indole sua ad prolem procreandam el edu­
candam ordinantur. Filii sane sunt praestant issimum ma­
trimonii donum, et ad ipsorum parentum bonum maxime
conferunt ·.
10.

1968 IUL 2$

munus suum probe noverint, paternitatem consciam at­
tingens, quae, cum hodie optimo iure tantopere urgeatur
est idcireo recte intellegenda. Quapropter variis legitimised
rationibus inter se conexis ea consideretur oportet
Si primum biologicos processus reputamus, paternitas
conscia significat cognitionem et observantiam munerum,
ad eos attinentium; quoniam humana ratio in facultate
vitae procreandae biologicas deprehendit leges, quae ad hu­
manam personam pertinent®.
Si deinde ad impulsus innatos et ad animi affectus spec­
tamus, paternitas conscia necessariam declarat domina­
tionem, quam ratio et voluntas in eosdem exerceant necessc est.
Si postea ad condiciones physicas, oeconomicas, psycho­
logicas ct sociales respicimus, ii paternitate conscia fungi
dicendi sunt, qui aut, prudenti consideratione magnoque
animo ducti, statuunt numerosiores suscipere liberos, aut,
seriis causis moralibusque praeceptis observatis, animum
inducunt ut, vel ad certum vel ad incertum tempus, alium
filium non gignant.
Porro ea, de qua loquimur, conscia paternitas praecipue
aliam eamque intimam secum fert rationem, pertinentem
ad ordinem moralem, quem oblectivum vocant, a Dcoque
statutum, cuius recta conscientia est vera interpres. Qua­
propter paternitatis consciae munus id postulat, ut coniu­
ges sua officia erga Deum, erga seipsos, erga familiam,
erga humanam societatem agnoscant, rerum bonorumque
ordine recte servato. /
4M
Ex quo fit, ut in tradendae vitae munere iis integram
non sit, se arbitratu suo gerere, quasi ipsis liceat vias ho­
nestas, quas sequantur, modo omnino proprio ac libero
definire; cum, contra, opera sua ad consilium Del Creatoris
accommodare teneantur» quod hinc ipsa matrimonii eiusque actuum natura exprimit, hinc constans Ecclesiae doc­
trina declarat 10.
11. Hi actus, quibus coniuges intime et caste copulan­
tur, et per quos vita humana propagatur, quemadmodum
recens Concilium admonuit, honesti ac digni sunt11; lidemque legitimi esse non desinunt, etsi Infecundi praevideantur
propter causas a coniugum voluntate nequaquam manan­
tes, cum non cesset eorum destinatio ad coniugum coniunctionem significandam roborandamque. Revera, ut usu no­
scitur, non ex unaquaque coniugali congressione nova exo­
ritur vita. Deus enim naturales leges ac tempora fecundi­
tatis ita sapienter disposuit, ut eadem iam per se ipsa ge­
nerationes subséquentes intervallent. Verumtamen Eccle­
sia, dum homines commonet de observandis praeceptis
legis naturalis, quam constanti sua doctrina interpretatur,
id docet necessarium esse, ut quilibet matrimonii usus ad
vitam humanam procreandam per se destinatus perma­
neat ls.
12. Huiusmodi doctrina, quae ab Ecclesiae Magisterio
saepe exposita est, in nexu indissolubili nititur, a Deo
statuto, quem homini sua sponte infringere non licet, inter
significationem unitatis et significationem procreationis,
quae ambae in actu coniugali insunt.
Etenim propter intimam suam rationem, coniugli actus,
dum maritum et uxorem artissimo sociat vinculo, eos Ido­
neos f etiam facit ad novam vitam gignendam, secundum 48?
leges in ipsa viri et mulieris natura inscriptas. Quodsi utra­
que eiusmodi essentialis ratio, unitatis videlicet et procrea­
tionis, servatur, usus matrimonii sensum mutui verique
amoris suumque ordinem ad celsissimum paternitatis mu­
nus omnino retinet, ad quod homo vocatur. Putamus no­
strae aetatis homines aptissimos esse ad perspiciendum,
quam haec doctrina sit humanae rationi consentanea.
13. Homines enim merito animadvertunt, usum matri­
monii alteri coniugi impositum, nulla ratione habita eius
status eiusque iustorum optatorum, non esse verum actum
amoris, atque adeo iis adversari rebus, quas circa necessi­
tudines inter coniuges moralis recte postulat ordo. Pariter,
si rem considerent, fateantur oportet, actum amoris mutui,
qui facultati vitam propagandi detrimento sit, quam Deus
omnium Creator secundum peculiares leges in ca insculpsit,
refragiu-i tum divino consilio, ad cuius normam contagium
constitutum est, tum voluntati primi vitae humanae Auc­
toris. Quapropter cum quis dono Dei utitur, tollens, licet
solum ex parte, significationem et finem doni Ipsius, sive
viri sive mulieris naturae repugnat eorumque intimae ne-

Quas ob causas amor coniugum nb ipsis exigit, ut

Conr. \ at Π, Cr»a%t. pait. (rjiUmm rt

nn v>-S·

A 4 S

•Clr
’ past
j. 15.OetUivm ri ipes, n. joi A. A. S LVIII
•Cftw.r Vat 4*11.·. Cntirt.
(LE
* Ctr.S.Tbotn., Sw*». Ifcrof I-H.q. 04. *- a.
5W7

5408

1988 II L 25

PAULUS VI. ENC. HUMANAE VIT.VE DE PROPAGATIONE PROLIS

ctssiludlnl, ac proptcrea etiam Del consilio sanctaeque eius
voluntati obnititur. Qui vero amoris coniugalis dono iruitur, leges conservans generationis, Is non quidem dominum
se confitetur fontium vitae, sed potius ministrum consilii
a Creatore initI. Sicut enim homo, in universum, corporis
sui non habet infinitam potestatem, ita etiam, et sane
peculiari ratione, ne genitalium quidem virium qua talium,
quoniam hae suapte natura ad vitam humanam progignen­
dam spectant, cuius Deus principium est. Etenim hominum
eila pro sacra re est omnibus ducenda —commonebat De­
cessor Noster f. r. Ioannes XXIII— quippe quae, inde a
4M uio exordio, Creatoris actionem Dei postulet
/
14. Quare primariis hisce principiis humanae et Chri­
stianae doctrinae de matrimonio nixi, iterum debemus edi­
cere, omnino respuendam esse, ut legitimum modum nu­
meri liberorum temperandi, directam generationis iam
coeptae interruptionem, ac praesertim abortum directum,
quamvis curationis causa factum u.
Pariter, sicut Ecclesiae Magisterium pluries docuit, dam­
nandum est seu viros seu mulieres directo sterilitate, vel
perpetuo vel ad tempus, afficere 1δ.
Item quivis respuendus est actus, qui, cum coniugale
commercium vel praevidetur vel efficitur vel ad suos na­
turales exitus ducit, id tamquam finem obtinendum aut
viam adhibendam intendat, ut procreatio impediatur le.
Neque vero, ad eos coniugales actus comprobandos ex
industria fecunditate privatos, haec argumenta ut valida
afferre licet: nempe, id malum eligendum esse, quod minus
grave videatur; insuper eosdem actos in unum quoddam
coalescere cum actibus fecundis iam antea positis vel postea
ponendis, atque adeo horum unam atque parem moralem
bonitatem participare. Verum enim vero, sl malum morale
tolerare, quod minus grave sit, interdum licet, ut aliquod
491 maius vitetur ma/lum vel aliquod praestantius bonum
promoveatur n, numquam tamen licet, ne ob gravissimas
quidem causas, facere mala ut eveniant bona le: videlicet
in id voluntatem conferre, quod ex propria natura moralem
ordinem transgrediatur, atque Idcirco homine indignum sit
Iudicandum, quamvis eo consilio fiat, ut singulorum homi­
num, domesticorum convictuum, aut humanae societatis
bona defendantur vel provehantur. Quapropter erret om­
nino, qui arbitretur coniugalem actum, sua fecunditate ex
industria destitutum, ideoque intrinsece inhonestum, fe­
cundis totius coniugum vitae congressionibus comprobari
posse.
r
15. Ecclesia autem illas medendi rationes haud illicitas
existimat, quae ad morbos corporis curandos necessariae
sunt, etiamsi exinde oriatur procreationis impedimentum,
licet praevisum, dummodo ne hoc impedimentum ob Quam­
libet rationem directo intendatur le.
16. Attamen, contra huiusmodi Ecclesiae doctrinam de
coniugii moribus dirigendis, quidam nostris temporibus op­
ponunt, ut supra animadvertimus (n. 3), rationi humanae
Ius ac munus esse, eas, quas Irrationalis natura ipsi prae­
buerit, vires temperare easque referre ad assequendum fi­
nem hominis bono convenientem. Nunc enim nonnulli quae­
runt: ad rem quod attinet, nonne rationi consentaneum
est, in tot rerum adiunctis prolis generationem artificiose
temperare, si hoc agendi modo familiae tranquillitati atque
11 UtL Enc. Mater et Magistra.- A. A. S. LIII (1961) p. 447 [LE 2984].
“Cfr Caleck. Rom. Cone. Trid., p. II, c. VIII; Pii XI. UtL Cash Connutii: A. A. S. XXII (1930) pp. 562-564
[LE X005]; Pii XII, Alloc, ad
SockUtenj Italicam rnedico-biologicam a S. Luca: Dwcrsi e Radiomeuaggi
di S. S. Pio XII, VI, pp. X91-X92; iis quae interfuerunt Conventui Societati*
Catholicae Italicae inter Obstetrices: A. A. S. XLIII (1951) pp. 842-843
[LE 2x42 i ‘is qui interfuerunt Conventui Societatis, quam Fronte della
Famtçlia appellant, et ad Consociatiorem Familiarum Fecurdarum: A. A.S.
XLIII (1961) pp. 857-859; loannis XXIII, UtL Enc. Poena interns- AAS.
LV (1963) pp. 239-260 [LE 3110b Cone. Vat. II, Coort. past. GaaJiam et
tpei, n. 51: A. A. S. LVIII (1966) p. 1072 [LE 3366J.
"Cfr. Pii XI, UtL Enc. Casii Conubii: A. A. S. XXII (««o) P 563
[LE 1005]; Decr. S. Off. datum die 22 m. Febr. a. 1940: A, A. S. XXXII
(1940) p. 73 (LE 15x9b Pii ΧΠ, ADoc. iis quae interfuerunt Coam tui
Societatis Catnolicac Italicae inter Obstetrices: A. A. S. XLIII (*95«) PP·
B4J-S44 [LE 2x42 b ad VII Conventam Societatis inter omnes rentes de
HaematoJoffix A A. S. L (X95«) PP· 734'733·
... _
«•Cfr. Catech. Rom. Cone. Trid.. p. Il, c. V III; Pu XL
Connut A
A. S. XXII Ü93O) PP
559-56» [LE xo°5.; W.VR, Akv
quae interfuerunt Conventui Societatis
Λ. A.S. XLIII (.95.) p.
[LE
annes çentes de Haematolocia. A. A.S. L·
PP- 7J4 / J.
UtL Enc. Mater et Magiora. A. A.S. U Π
rUttorxh
-Cfr Pii XII. Altori»
XLV (1933) PP 70SociiUtis larisconsal torum catDOucwrx»».
799- “Cfr. Rom. 3. 8.
XXVI Conventui a Sodalitate
••Cfr. Pii XII. Allot. il» qui
(1955) «·■
[LE 4)7,';
iulica d. Crolo^a .r«Ucto: A £
***** A. A.f.
ad VII Conventum societatis Inter
s
L (1953) pp. 734-735-

S*,'X^^lS£xi£

η. 3β"β

concordiae melius consulatur, et filiorum, qui lam nati sint,
educandorum magis Idoneae condiciones parentur? Huic
quaestioni clare respondere oportet: scilicet Ecclesiam ante
omnes primam esse in / laudando atque commendando hu- 492
mani intellectus usu in opere, quod hominem, ratione prae­
ditum, tam arte cum Creatore suo consociat; at ipsam
affirmare, id peragendum esse, servato rerum ordine a
Deo statuto.
Si igitur Justae adsint causae generationes subséquentes
intervallandi, quae a coniugum corporis vel animi condi­
cionibus, aut ab externis rerum adlunctis proficiscantur.
Ecclesia docet, tunc licere coniugibus sequi vices naturales,
generandi facultatibus immanentes, in maritali commercio
habendo iis dumtaxat temporibus, quae conceptione va­
cent, atque adeo nasciturae proli Ita consulere, ut morum
doctrina, quam modo exposuimus, haudquaquam laeda­
tur J0.

Ecclesia sibi suacque doctrinae constat, sive cum indi­
cat, coniugibus licere rationem habere temporum, quae fe­
cunditate careant, sive cum usum earum rerum ut semper
illicitum improbat, quae conceptioni directo officiant,
etiamsi haec altera agendi ratio argumenta repetat, quae
honesta et gravia videantur. Etenim hae duae causae inter
se maxime discrepant: in priore, coniuges legitime facul­
tate utuntur, sibi a natura data; in altera vero, ildem Im­
pediunt, quominus generationis ordo suos habeat naturae
processus. Si infitiandum non est, coniuges in utroque casu
mutua certaquc consensione prolem ob probabiles rationes
vitare velle, atque pro explorato habere liberos minime esse
nascituros, attamen fatendum pariter est, in priore tantum
casu fieri, ut Ipsi coniuges se a maritali amplexu tempori­
bus fecunditatem invehentibus abstinere valeant, quoties­
cumque ob iustas rationes liberorum procreatio optanda
non sit; cum autem tempora conceptibus non apta redie­
rint, fieri ut ipsi utantur commercio ad mutuum testandam
amorem atque ad promissam sibi fidem servandam. Ildem
sane, haec agentes, vere et omnino recti amoris testimo­
nium praebent. /
493
17. Probi homines satius etiam sibi persuaderi possunt
de veritate doctrinae, quam Ecclesia hac in re proponit, si
mentem convertant ad ea, quae secutura sunt vias ratio­
nesque, ad natorum incrementa artificio coercenda adhi­
bitas. In primis secum recogitent, quam lata et quam faci­
lis via hac agendi ratione patefieri possit, sive ad coniugum
infidelitatem, sive ad morum disciplinam passim enervan­
dam. Neque diuturnus rerum usus necessarius est, ut quis
compertam habeat humanam infirmitatem, atque intelle­
gat, homines —ac praesertim Juvenes, cupiditatibus tam
obnoxios— incitamentis indigere ad moralem legem ser­
vandam, ac nefas esse iisdem facilem praebere viam ad le­
gem ipsam violandam, Id etiam reformidandum est, ne
viri, hisce usibus conceptioni officientibus iam assueti, mu­
lierum reverentiam obliviscantur, earumque corporis ani­
mique aequilibritate posthabita, easdem quoddam reddant
instrumentum suae ipsorum cupiditati inserviens, nec iam
eas ut consortes existiment, quas observantia et amore pro­
sequi debeant.
Denique diligenter perpendatur, quam periculosa pote­
stas hoc modo iis publicae rei Moderatoribus concedatur,
qui de legis moralis praeceptis minime sint solliciti. Num·
quis reprehendat supremos Civitatis Moderatores, qui ad
totius suae Nationis componendas difficultates Id usur­
pent, quod coniugibus tamquam licitum agnoscatur ad
quandam familiae difficultatem dissolvendam? Quis pro­
hibeat, quominus publicae Auctoritates viis concipiendae
proli contrariis faveant, quas efficaciores esse duxerint,
immo eas omnibus adhibendas praecipiant, quotiescumque
id necessarium reputaverint? Ita sane fiat, ut homines, cum
divinae legi insitas difficultates vitare percupiant, quas
singuli, vel familiae, vel socialis convictus experiantur, pu­
blicarum Auctoritatum arbitrio potestatem permittant, se­
se in coniugum maxime proprium et intimum munus in­
terponendi.

Quare, nisi velimus ut procreandae vitae officium homi­
num / arbitratui concedatur, necessario aliquos fines, quos 494
ultra progredi non liceat, agnoscamus oportet illi potestati,
quam homo in proprium corpus In eiusque naturalia mu­
nera habere potest; fines, dicimus, quos nemini, sive pri­
vato sive publica auctoritate praedito, violare licet. Qui
limites non aliam ob causam statuuntur, quam ob reveren­
tiam. quae toti humano corpori eiusque naturalibus mune­
ribus debetur, secundum principia, quae supra memori·
x·
*** mttrf-iermt Coavtntst SocMatis CaihéÙrM
lulxie inter OUftrfw .4. A. S. XLIII
p >46 (LK «42 j

5410

5409

r

*
·. i

> M

n. 3676

PAULOS VI, ENG HUMANAE VITAE DE PROPAGATIONE PROLIS

vimus, et rectam intellegentiam principii totalitatis, ut
aiunt, quod Decessor Noster v. m. Pius XII illustravit2l.
18. Praevideri potest, non omnes fortasse traditam
huiusmodi doctrinam facile accepturos esse, cum nimis
multae obstrepant voces, quae, recentioribus divulgationis
Instrumentis auctae, ab Ecclesiae voce discrepent. Eccle­
sia autem, cui mirum non est, se, haud secus ac divinum
Conditorem suum, positam esse in signum cui contradice­
tur n, non idcirco injunctum sibi praetermittit officium,
totam legem moralem, cum naturalem tum evangelicam,
humiliter ac firmiter praedicandi.

Cum Ecclesia utramque hanc legem non condiderit,
eiusdem non arbitra, sed tantummodo custos atque inter­
pres esse potest, eique numquam fas erit licitum declarare,
quod revera illicitum est, cum id suapte natura germano
hominis bono semper repugnet.
Dum moralem conlugii legem integram servat. Ecclesia
iirobe novit se adiutricem operam conferre ad verum ci vi­
em coitum inter homines instaurandum; ac praeterea ho­
minem Incitat, ne se officiis suis abdicet, technicis artibus
sese committens; quo fit, ut ipsa conlugum dignitatem in
tuto ponat. Hac agendi ratione Ecclesia, Divini Salva toris
exemplo ct doctrinae inhaerens, ostendit se sincero genero495 soque amore prosequi homines, / quos inde ab hoc terrestri
itinere iuvare contendit, ut non secus atque filii vitam Dei
viventis, omnium hominum Patris, participentM.

III
19. Verba autem haec Nostra haud plane Ecclesiae,
omnium gentium Matris ac Magistrae, cogitationes et solli­
citudines exprimerent, nisi homines, antea ad Dei legem
de coniugio servandam colendamque incitatos, in liberorum
numero honeste ordinando etiam sustinerent inter ipsas
asperas vitae condiciones, quibus domestici convictus ac
nationes nostro hoc tempore premuntur. Ecclesia enim er­
ga homines non aliter ac Divinus Redemptor se gerere po­
test: scilicet eorum infirmitatem cognoscit, miseratur tur­
bas, peccatores excipit; facere autem non potest, quin
legem doceat, quae reapse propria est vitae humanae ad
suam germanam veritatem restitutae, atque a Dei Spiritu
actae

20. Ecclesiae doctrina de liberorum incremento recte
ordinando, quae legem divinam ipsam promulgat, sine du­
bio multis talis videbitur, ut nonnisi difficulter, immo etiam
nullo modo servari possit. At revera, sicut bona omnia quae
sua nobilitate et utilitate praestant, haec lex a singulis hominlbus, a familiis et ab hominum consortione firma pro­
posita multosque labores postulat. Immo eadem servari
nequit nisi opitulante Del gratia, qua bona hominum vo­
luntas fulcitur ac roboratur. Iis autem, qui rem diligenter
perpendant, labores illi profecto videbuntur hominum di­
gnitatem augere et humanae societati beneficia conferre.

1968 ILL 25

22. Hanc vero nacti opportunitatem, educatores, eosque omnes, ouorum ius et officium est communi humanae
consortionis nono prospicere, commonere volumus de ne­
cessitate eum rerum statum inducendi, qui colendae casti­
tati faveat, ut scilicet germana libertas licentiam vincat,
moralis ordinis normis plane servatis.

Quidquid ergo hodie in socialis, ut aiunt, communicatio­
nis instrumentis sensus commovet dissolutosque mores alit,
pariterque quaevis scribendi obscenitas turpiumque specta­
culorum forma palam atque uno ore iis omnibus Impro­
banda sunt viris, qui tum civilis cultus provehendi, tum
praecipuorum animi bonorum tuendorum sollicitudine te­
nentur. Perperam enim huiusmodi pravitates quis probare
conetur, causas / ex artibus doctrinisque quaerens n, vel W
argumenta sumens ex libertate, quam forte hac in provin­
cia publicae Auctoritates permittant.
23. Ita igitur Nationum Rectores alloqui placet, quippe
quibus potissimum onus boni communis tutandi inlunctum
sit, liceatque tantopere ad bonos tuendos mores conferre:
ne umquam patiantur honestos corruere mores suorum
populorum; prohibeant omnino, ne per leges in familiam,
quae primaria est particula Civitatis, ii usus Incedant, qui
naturali et divinae legi adversentur. Alia enim via civilis
Auctoritas quaestionem dc multitudinis incremento dissol­
vere et potest et debet: videlicet providas familiis leges
ferendo populosque tam sapienter educando, ut sive mo­
rum lex sive civium libertas in tuto collocentur.

Equidem probe novimus, quantum haec causa difficul­
tatis afferat publicae rei Moderatoribus, in iis praesertim
Civitatibus quae ad progressum nituntur. Atque Nos, iustas, quibus afficiuntur, curas perspicientes, Encyclicas Lit­
teras edidimus, quibus Populorum Progressio est index.
Sed nunc una cum Decessore Nostro ven. rec. loanne
XXIII haec verba iteramus: eas quaestiones.., dissolvi opor­
tere, ut neque nias homo neque rationes sequatur, a sua digni­
tate aversas; quales ii tradere non verentur, qui hominem
ipsum eiusque vitam ad materiam omni ex parte referendos
esse opinantur. Hanc quaestionem sic tantummodo dissolvi
posse censemus, si rerum oeconomicarum el socialium pro­
gressiones cum singulorum civium tum universae humanae
societatis servent et augeant veri nominis bona
Neque
profecto sine gravi iniuria fiat, si divinae Providentiae id
tribuatur, quod, contra, proficisci videtur a minus sapienti
reipublicae gubernandae ratione, vel a tenuiore quodam
socialis iustitiae sensu, vel a bonorum copia sui commodi
causa congesta, vel denique a socordi neglegentia in / la- 493
boribus oneribusque suscipiendis, quibus populus omnesque eius filii ad amplius vivendi genus evehantur S7.
Utinam universae Auctoritates, quas penes res est —quem­
admodum earum quaedam tam egregie lam faciunt—
incepta ac nisus excitatis viribus renoventl Neque remittat
studium mutua communicandi auxilia inter omnes magnae
hominum familiae partes: hanc prope infinitam provinciam
patere putamus, in qua maxima Instituta, ad plures na­
tiones pertinentia, suam operam ponant.

21. Recta autem et honesta nasciturae prolis ordinatio
24. Nunc autem Nostrae cohortationis verbis viros
id primum a conlugibus postulat, ut vera vitae familiaeque
scientiarum studiosos prosequi libet, qui multum bono ma­
bona penitus agnoscant et existiment, itemque sibi ac suis
trimonii et familiae, pacique conscientiarum inservire pos­
<96 motibus / perfecte moderari consuescant. Nihil profecto est
sunt, si collâtis studiis diversas condiciones, honestae ordi­
dubii, quin naturae impetibus, rationis liberaeque volun­
nationi procreationis humanae faventes, penitius elucidare
tatis ope, imperare asceseos sit opus, ut nempe amoris si­
conentur**. Id enim in primis exoptandum est —quod
gnificationes, coniugalis vitae propriae, cum recto ordine
antea fuit Pii XII votum— ut medica ars ad honeste tem­
congruant; quod praesertim ad usum continentiae, certis
perandae prolis satis certum fundamentum statuere valeat,
temporis Intervallis servandae, requiritur. Verum huiusmo­
quod In perspectis naturalibus vicibus consistat 2β. Ita qui­
di disciplina, unde conlugum castimonia elucet, adeo eorum
dem docti homines, II praesertim qui catholico nomine
amori non obest, ut maiore eundem humanitatis sensu per­
censentur, sua data opera res plane se habere ostendent,
fundat. Quodsi huiusmodi disciplina assiduam virium In­
ut Ecclesia docet, nempe veram contradictionem inter divi­
tentionem exigit, salutari tamen eius virtute coniuges seipnas leges vitae transmittendae et germani amoris coniugalis
sos plene excolunt spiritualibusque bonis ditantur: ea enim
fovendi adesse non posse™.
domestico convictui amplos tranquillitatis ac pacis fructus
25. Nunc vero Nostra oratio peculiari modo ad filios
affert, atque solvendis alius generis difficultatibus prodest;
Nostros convertitur, ad eos praesertim, quos Deus in ma­
ea alterius conlugls curam et observantiam erga alterum
trimonii statu ad sibi serviendum vocat. Ecclesia enim,
fovet; conluges ln Immodico sui amore depellendo, qui
dum inviolabiles divinae legis condiciones tradit, salutem
germanae repugnat caritati, adiuvat; eosdemque ad con­
nuntiat viasque gratiae per sacramenta reserat, unde homo
scientiam munerum exsequendorum erigit. Ea denique pa­
nova efficitur creatura, quae in caritate germanaque liberrentibus Intimam et efflcaclorem auctoritatem ad liberos
educandos confert, dum pueri et iuvenes. aetate proceden­
"Cfr. Coae. Vat. Π, Decr.
nn. 6-7:
LV1 (1964)
tes, vera hominis bona congruenter putant, et mentis sen­
p. 147 [LE 3X431- ’* L1U. Enc.
LIII (:αόι)
suumque vires placide et apte exercent.
r ι [LE
γτ 3546’.
nn. 4S-55:
A. A. S. LIX (XQ07) pp. 381-384
Inter

mirifica,

Mater et

C£ » Η ^’ ^0·

" Cfr Afoe. lit qui Interfuerint XXVI Conventui * ScdaUute luHca
de VlQfod· Indicto A. A. S. XLV
PP 674-*75 [LE ijnΓ. Modera­
toribus as Socdt SorkhUtli lubrae obbtoruni
et Umoris luUcae
A
A
S. XLVIIl
pp. 461-46«. “ £x. «. S4· ,
y ,
“Cfr. Pxub Vl, Uti. Enc.
4. A. S. LIX U0N
p rtS [LE 5546j "Cfr. Rom. S.

5411

Mattira:

A. A. S.

A.

A.

S.

progressio,

* *** “■ 3K Λ· Λ S- LVnl

■ quam Fnn1'

ïppelknt.

5412

PAULUS VI. ENC. HUMANAE VITAE DE PROPAGATIONE PROLIS

1908 ÎUL 25

Ul'superno sui Creatoris et / Salvatoris consilio respondeat
suaveque etiam Christi iugum sentiat31.
Eius Igitur voci modeste obsecuti, Christiani conluges
meminerint, suam vocationem ad vitam Christianam, e
baptismate exortam, sacramento Matrimonii amplius et
explicatam et confirmatam esse. Eodem namque ipsi rohvtm/ur d velutl consecrantur, ut fideliter munia sua exse(Hiantur, vocationem ad expletam sui formam perficiant,
christianamque testimonium, ut eos addecet, coram mundo
edant31. Tale enim munus Dominus iisdem committit, ut
hominibus patefaciant illius legis sanctitatem itemque sua­
vitatem, qua mutuus eorum amor cum adiutrlce opera ab
ipsis data amori Dei, humanae vitae auctoris, arte coniongitur.
Nullo sane modo hic reticere volumus difficultates, in­
terdum graves, in quas Christianorum conlugum vita incur­
rit: nam iis, ut unicuique nostrum, angusta porta, et arta
ria est, quae ducit ad vitam33. Attamen huiusce spe vitae
Umquam clarissima luce eorum iter collustretur, dum forti
contendunt animo, ut sobrie et iuste et pie in hoc saeculo
plane noscentes praeterire figuram huius mundi3i.

Quapropter conluges destinatos sibi labores libenter su­
scipiant, cum fide tum en spe roborati, quae non confundit:
quia caritas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum
Sandum, qui datus est nobis33; assidua deinde prece divi­
num auxilium Implorent atque praesertim e perenni Eu­
charistiae fonte gratiam et caritatem hauriant. Sl autem
peccatis adhuc retineantur, ne concidant animo, sed hu­
miles et constantes ad Dei misericordiam confugiant, quam
abunde Paenitentiae sacramentum dilargitur. Huiusmodi
5« profecto ratione ad coniu/galis vitae perfectionem perve­
nire poterunt, quam Apostolus his verbis exponit· Viri
diligite uxores Desiras, sicut et Christus dilexit Ecclesiam (...)
Ita d Diri debent diligere uxores suas ut corpora sua. Qui
warn uxorem diligit, seipsum diligit. Nemo enim umquam
carnem suam odio habuit: sed nutrit, et fovet eam, sicut et
Christus Ecclesiam (...) Sacramentum hoc magnum est, ego
üutefn dico tn Christo et in Ecclesia. Verumtamen et vos
singuli, unusquisque uxorem suam sicut seipsum diligat- uxor
autem timeat virum suum 37.

26. Eorum autem fructuum, qui maturescunt si acri
eniml intentione lex divina custoditur, praestantissimus
sane colligitur, cum ipsi coniuges haud raro alios auoaue
experientiae suae participes facere cupiunt. Inde fit ut
Ipsa laicorum vocationis amplitudine novum quoddam ac
perinsigne apostoiatus genus comprehendatur, quo pares
paribus inserviunt: tum enim ipsi coniuges apostolicum
pro ceteris conlugibus munus obeunt, quibus sese duces
praebent. Quod profecto inter tot Christiani apostoiatus
formas opportunissimum hodie esse videtur38.
27. Egregiam pariter reverentiam praestamus medicis
artisque salutaris ministris, qui, in suo quisque munere
exsequendo, ea quae ab ipsis praecipua Christianae vocara^i° postulat, potius quam humanam quamlibet
utilitatem, servare student. Constantes igitur perseverent
in proposito iis semper consiliis favendi, quae et fidei et
rectae rationi adhaerescant, eoque contendant, ut Iisdem
in peculiari suo coetu assensionem et observantiam conci*
Jient. Praetereaque id tamquam proprium artis suae mu­
nus habeant, necessariam huiusce difficilioris provinciae
501 doctrinam sibi plane comparare, ut nempe sententiam/
exquirentibus conlugibus recta dare consilia iustamque
ostendere viam possint, quae iure ac merito ab ipsis postu­
lentur.
28. Vos autem, dilecti Filii sacerdotes, qui pro sacro,
quo fungimini, munere sive singulorum hominum sive fa­
miliarum consultores ac spirituales duces agitis, magna Nos
pleni fiducia compellamus. Vestrum namque praecipuum­
que officium est —vos praesertim alloquimur, qui moralem
theologiam traditis— Ecclesiae de matrimonio doctrinam
integre aperteque proponere. λΓο5 primi in ministerio vestro
perfungendo exemplum sinceri obsequii edite, quod inte­
rius exteriusque ecclesiastico Magisterio tribuendum est.
Etenim nostis tali vos obsequio devinciri non potius iliis
de causis, quae allatae sunt, quam ob Sancti Spiritus tu-

η. 3676

men, quo praecipue Ecclesiae Pastores in explananda ve­
ritate fruuntur3’. Neque vos fugit, summi esse momenti,
ad animorum pacem populique Christiani unitatem servan­
dam, ut in re morali ita in re dogmatica, omnes Ecclesiae
Magisterio parere eodemque uti sermone. Quamobrem, sol­
licitiora verba magni Apostoli Pauli usurpantes, toto vos
pectore iterum appellamus: Obsecro... dm fratres per nomen
Domini nostri lesu Christi: ut idipsum dicatis omnes, et
non sint in vobis schismata: sitis autem perfecti in eodem
sensu, el in eadem sententia 4 °.

29. Porro si nihil de salutari Christi doctrina demittere
praecellens quoddam caritatis erga animos genus est, at
idem semper cum tolerantia atque caritate coniungatur
oportet, quarum ipse Redemptor, cum hominibus et colloquens et agens, exempla prodidit. Is enim, cum venisset
non ad indicandum, sed ad salvandum mundum 41, acerbe
quidem severus in peccata, sed patiens ac misericors in
peccatores fuit. /
502
Suis igitur difficultatibus afflictati, conluges in sermone
et in corde sacerdotis expressam veluti imaginem vocis et
amoris nostri Redemptoris inveniant.

Fiduciae autem pleni loquamini, dilecti Filii, pro certo
habentes, Sanctum Dei Spiritum, dum adest Magisterio
rectam proferenti doctrinam, intus corda fidelium illustrare
eosque ad assentiendum invitare, Coniuges vero necessa­
riam precandi viam edocete, apteque instituite, ut saepius
magna cum fide ad Eucharistiae et Pacnitentlae sacra­
menta accedant, neque umquam pro sua infirmitate ani­
mos demittant.
30. Sed nunc, En cycli cas hasce Litteras concludentes,
ad vos, dilecti ac venerabiles in episcopali munere Fratres,
quibuscum curas de spirituali bono Populi Del artius par­
ticipamus, mentem Nostram reverenter amant erque con­
vertimus. Etenim vos omnes instanti hac petitione invita­
mus, ut vestris praeeuntes sacerdotibus, sacri ministerii
adiutoribus, vestrisque fidelibus, omni studio nullaque mo­
ra in matrimonii tutelam in eiusque sanctitudinem asseren­
dam incumbatis, quo magis usque coniugalls vita humanam
christianamque sui perfectionem assequatur. Id vero mu­
neris tamquam maximum opus et onus, in praesenti vobis
commissum, habetote. Nam, ut plane nostis, idem munus
certam pastoralis ministerii ordinationem postulat, quae
ad omnes humanae Industriae provincias, nempe ad res
oeconomicas, bonas doctrinas, socialesque rationes perti­
net: quae omnia si magis simulquc progredientur, tum non
solum tolerabilior, sed et facilior itemque laetior vita pa­
rentum ac liberorum in intimo familiarum sinu evadet,
atque fraterna uberior caritate veraque pace tutior fiet
convictus in hominum societate, sancte servato consilio,
quod Deus de mundo mente concepit.

31, Vos, venerabiles Fratres, vos dilectissimi Filii,
vosque omnes bonae voluntatis homines, ad grande pro­
fecto opus et educationis et progressionis atque caritatis
Nos nunc advo/camus, firmissima freti Ecclesiae doctrina, 503
quam Petri Successor, una cum catholici episcopatus Fratribusjidelitercustodit atque interpretatur. Quod magnum
revera opus, ut persuasfssimum Nobis habemus, tum mundi
tum Ecclesiae bono cedit, siquidem homo ad veram felici­
tatem, quam totis sui animi viribus affectat, pervenire
nequit, nisi leges observat, a summo Deo in ipsius natura
insculptas, quae sunt prudenter amanterque colendae.
Tanto igitur operi, nec non vobis omnibus ac potissimum
conlugibus, o Deo sanctissimo et tniserlcordlsslmo super­
narum copiam gratiarum imploramus, quarum pignus
Apostolicam Nostram Benedictionem libenter vobis im­
pertimus.
Datum Romae, apud Sanctura Petrum, die xxv mensis
lulil, in festo S. lacobl Apostoli, anno mcmlxuii, Ponti­
ficatus Nostri sexto.—Paulvs Pp. VI.
(x05) PP-

Ada. L BARBINÎ in Pal. dwro 43 (1W9) 1Z7O-1Z73. 1&3-153O P
in Pal. clero 47 (1988) 1291-1301. L. M CARL1 m
(,W3) Π29.Π50. E ΗΑλΚΧ in ΡτΜ 53 (lie?) 243-34-:‘
B. HONINGS in ApoU. 39 (1966) 28-70; O LTCIERC ia SaWeiannm
F
α MARTIlETin NrT 90 (1983) 397417. 1009-1083.
R MOLS in NrT 91 (1939) MW». 396-417. O FuXARELLA ln Pal
U RO°COJ» Perfic· nona 43 (1M5) 541-841
1 RC^IS2J? Perfice ESUM 43 (1953) 546-SS2. K RVS3O in PaJ
Sêio « i ÎS? Sii'P ’<^4? >’«■»«. O MJUOOI in p.l
w
58-8s. R. SCWONA in Pal clero 46 (1967) *944t»
(197^449** 59
WMn ° Lcaow The cUr^T MoaüUy
BONGIOVANNÏ

«Cfr.
Π. Const. p«t <τ3μ/ι·οη
ρρ. χοόΜοό* Const, dogm.
(1965) PP- 40-4’ cîtiLE
.
xx. II. “Cfr. τα
5. 5- ”
5.
••Clr. Conc. V.tLVH (1965) PP- «Ml rLEAJt£r> ILE
Lu^n

(J966)

.· \fajik.
·· Rom.

5413

7.

u:

Hfbr.

35.

4^ ή ή· γ'!ΙΓ
n. 35
xi
x».
a.

i

TU. X.

5414

η. 3677-3679

SIGNATURA AP. - PAULUS VI - CONS. PRO NEG. EXTRAORD.

3677
1968 IUL 25.-SIGNATURA APOST., DECISIO.

PART.·

Recursus adversus decisiones Officiorum quae non
sint Dicasteria Curiae Romanae non cadunt sub
COMPETENTIA SlGNATURAE APOSTOLICAE

Fadi species.—Adalbertus sacerdos die 6 lunii 1968,
recursum interposuit apud Signaturam Apostolicam adver­
sus decisionem Praesidis «de 1 Oeuvre Pontificale de la
Sainte Infancc*, qui eum removit a munere Directoris Na­
tionals dictae Institutionis.
Decisio.—In Congressu diei 25 lulii 1968 decretum est:
Non spedare. Non spectat enim ad Signaturam Apostoli­
cam videre de recursibus adversus decisiones Officiorum
quae non sint Dicasteria Curiae Romanae.
• Apoll. 43 Q970) 467.

3678
1968 IUL 27.-PAULUS VI, EPIST. APOSTOLICA. PART.·

Summus Pontifex laudat opus legislativum Congre­
gationis Generalis Societatis Iesu, unitatem inter­
nam commendat, criteria ac pericula indicat ac­
commodatae renovationis Institutorum perfectionis

1009 IUL 25.29

puto essere finora. e sul quale Egli ha. oggi piü che mai. blw.
gno dl poter contare senza riserva.
Quanto agli atti dl Rovemo da Lel compluti dopo la Con­
gregazione Generale ed in riferimento ad essa. Cl sono «mbrati —a tenore dei documenti sottopostl— isplrati a prudenza e carità. specie nella nécessité dl «lover opporsl a certe con·
cczionl estranee aile tradlzfonl sane ed nutentlche della Compagnin e dell’cspericnza multlsecolure della Chlesa. Due criteri
pralici sembnmo oggi contendent I’ori en tamen to del Gesuitl
(come, del resto, awfene anche In altre Famlglle religiose)·
I’uno è quello. tanto sentito ed operante oi gioml nostri, di
awicinare quanto plii è possibile 1’uomo nella sua attuale,
molteplice e mutcvolc fcnomenologin, in modo da condi videre
al massimo Ια sua maniera di pensare c di vivere, quasi rfeordando Tesemplo dl San Paolo: «ml fncclo tutto a tutti, per
poterii salvare in ogni modo In buon numero»
Questo è criterto bene intenzionato. certamente, ed è segno di ardente
amore apostolico, quando spinge a vivere meglio per gh jJtri;
non sempre é criteria saggio quando spinge a vivere cwnt gli
altri; è criterio percià che deve essere temperato da un altro
criteria seconda le slesse parole dell'Apostolo, il quale riafferma Insieme la sua immutata soggezione alla legge di Cristo *;
cosl che l'aspirazione lodevolc a meglio comprendere e coodlvidere la realtà concreta della vita del mondo présente da
evangelizzare non deve trasformarsl, o deformarsi in un conformismo aile idee e aile usanze corrcnti, sempre varie e fu­
gaci. né in un relativisme, cbe si distncca dalla immutabile
verità dei dogmi cattolici. owero dalla coercnza aile provate
e sempre fécondé tradizioni. Sarà dunque saggezza del Gesuita
di oggi, corne di quello dl ieri, attenersi sempre fra tale altemo
indirizzo del suo stile religioso ed apostolico a quella linea di
pensicro e di azlone, che il Superiore gli trneela, facendo cosl
di lui ii solctato che con pari prontezza combatte ed obbedisee,
e che sl piega alla ragionevole indulgenza verso il mondo da
conduire a salvezza, men Ire si attesta Ubero e franco nei suoi
confront! quando la eslgano gli impegni della fede cattolica
ed i doveri della professione religiosa. Non sarcbbe Gesulta
autentico quello, per Ipotesi, che contestasse aU’autorità del
Preposito Generale la facoltà di segnare tale linea di condottz,
come quella che il boon Capitano non deve ricusare dl indicare
con caritatevole fermezza essere preferibile ed obbligante.
I giovani che vogliono oggi arruolarsi nella milizia di S. Ignazio debbono ben capire che le profonde esigenze della santità,
dei servizio di Dio e dei prossimo, restano, nella loro sostanza.
immutate nel secoli, come immutato resta il Vangelo. Le
grandi realtà della vita religiosa possono certo venir rinnovate in certe loro manifestazioni esteriori, ma non mutate nella
loro sostanza e domani come oggi si chiameranno: spirito dl fede
e di preghiera. amore profonde a Cristo e al suo Vicario, zelo
apostolico, spirito di povertà cvangclica e dislacco dai beni
della terra, generosa e vigilante caslità, ubbidienza totale ed
intelligente nella unione coi Superiori, rappresentantl dl Dio.
In questa ultima specialmente —1’ubbidienza— deve poteni
riconoscere sempre e da tutti la nota dis tint! va della Compa­
gnia dl Gesü, il suo plù bel titolo di gloria c il principio della
sua vîtalità.
D’ultra parte coloro che fossero restli ad accettare i necessari e studiati cambia menti debbono rifletterc che siamo tutti
invitati dal Concilio ad uno sforzo di rinnovaraento interno,
anche se ciô puô costare qualche sacrificio. AH’agglornaraento
delle istituzioni e delle strut ture deve accompagnant quello,
«usai piü importante, degli animi.
A questo riguardo abbiamo apprezzato lo sforzo sincero ma­
nifestatos! durante e dopo la Congregazione Generale, da parte
del superiori nella Compagnia, per istituire un saggio e profi­
cuo «dialogo» con i loro confratclli, nello spirito del Vangelo
e secondo le dirrttive del Concilio.
Cl auguriamo pertanto che gli egregi lavori della XXXI·
Congregazione Generale, di cui rende conto e éloquente tes ti­
mon ianza il volume gentilmenle offerloCi. portino gli attest
frutti per il bene spirituale dl tutti e ciascuno di vol. E nell’imminenzj» della festa liturgica di S. ignazlo, raccomandiamo dl
cuore ulla potente nrotezione del vostro mirabile Fondatore
Ια Compagnia da lui fondata. concedendo con paterno affetto
ad ognuno dei suoi membri, ed in modo tutto narticolare al
suo benemerito e zelante Preposito Generale, la Nostra Benedizione Apostolica.
Dal Vaticano, 27 luglio 1968.—Paulus Pp. VL

Con filiale deferenza Fila ha voluto far pervenire nelle No­
stre mani 11 volume che raccoglie 1 Decreti della XXXI* Con­
gregazione Generale della Compagnia di Gesù, tenutasi a Roma
in due periodi nel corso degli anni 1965 e 1966, ed ha unito
a questo omaggio 11 testo di alcuni attl del suo governo, poste­
riori alia medesima Congregazione Generale, ma aventi stretto
riferimento ad essa.
Non abbiamo bisogno dl asiicurarLe che tale documentazione ê stata da Noi accolta con viva soddisfazione.
Infatti, come ben si rlcorderà, avevamo dlmostrato il Nostro
paterno interesse alio svolgimento dell'importante Convcgno,
accoglicndo In udlenza I suoi componenti all'lnizio dei lavori
ed invitando, a chlusura dei medesiml, Lel ed nlcuni dei suoi
religiosi a partecipare ad unn concelebrazlone da Nol presleduta nella Cappella Sisti na. L’una e 1’altra circostnnza α oftri
l'occasionc di manifestare pubblicamente, in due discorsi. i
Nostri sentlmenti dl affetto e fiducia nei riguard i dei figli di
S. Ignazlo. Successivamente davamo la Nostra conferma ed
approvazione ad alcuni Decreti della Congregazione Generale
riguardantl la povertà religiosa e la gratuîtà dei minister!.
Ora, considerando 1'lnsieme dell’ampia opera legislative
Eirtata a compimento, non si puô non riconoscere il podero&o
voro compluto in tutti i campi esam i nat i ed il lodevolc sforzo
di rinnovazione eseguito nello spirito dei Concilio Vaticano II.
La Nostra altenzione si è fermata con particolarc eomplacenza
sui Decreti concernenti Ia vita religiosa: preghieru, vita comune e pratica dei voti, ed abbiamo potuto apprczzare la cura
con cui si è cercato di dare una nuova formulazione, in vlsta
di una piü agevole applicazione e di una maggiore efficacia
spirituale ed apostolica. ai principi direttivi che costituiscono
la prezlosa eredità lasciata da S. Ignazlo ai suoi figli.
L’evoluzione rapidissima dei mondo moderno, con le sue
Inevitabili ripcrcussioni sulla mentalith delle nuove generazlonl, Impone, nel momento présente, anche nel campo religioso,
un ingente sforzo dl ripensamento e di ndattamento, al quale
la Compagnia di Gesü non poteva evldentemente rimanerc
estranea. Fu I'onore e la grnndezza dei Concilio percepire Γορportunità dl tale «aggiornnmento» per Tlnsleme della Chiesa;
cosl é stata saggla determinazionc dei vostri Padri intraprendere con risolutezza I'opera, per quel che concerne 1'Istituto
dei GesuitL
Che tale orienlamento sembri ad alcuni dei vostri nuovo,
alquanto sconcerlante, anzl forse perlcoloso, non deve recar
‘Cor. 9, 22. ‘Cfr. ib. 2X.
meraviglln; ud altrl, al contrario, potrà apparite tentative
troppo timido e quasi già Insufficiente e superato. In una
* Praeposito Gen. S. I.: Acta xomana Societatis leeu 15 (1967- )
schlcra cosl numerosa come la vostra Compagnia, che assem213-216.
bra uominl appartenenti a varie generazioni c provenienti da
diversissime origini e culture, lu diversity delle reazioni è nor­
male e per sé anche segno di sana vi tali tà.
3679
Una cosa perô deve ri man ere fuori discussione: I Decreti
dl una Congregazione Generale —anche quelll che non fossero
convalldati da approvazione pontificia— sono pur sempre le
1968 IUL 29.-Cons. ECCL. NEG., DEC. AAS 60 (1968) 578-579
dellberazionl legittlme della suprema autorità legldativa delTOrdine e come tali richiedernnno adesione sincera della mente
NOVI IStPRRTIENDAE CURAE TERMINI PONTIFICIIS LEGA­
e dei cuore da parte dl ciascuno. nonchè generosa ed uniforme
osservanza in tutta la Compagnia. Non vogliamo dubitare che
TIONIBUS ASSIGNANTUR, QUIBUS AD HUNC DIEM TRIBUTA
cosl sarà.
SUNT INSULAE AC TERRITORIA, QUAE IN DECRETO «ALARIS
L'unltù d'intentl e d'azlone è Infatti dl somma importanza
Caribici» considerantur, die xiv mensis Ianuarii
in qualslasi organismo ecclesiastico; ma è piü necessaria anco­
ANNO MDCCCCLIIII A SACRA CONGREGATIONE PRO NEGOTIIS
ra nel vostro Ordine che non negli altri, data ia sua specialis­
Ecclesiasticis Extraordinariis dato
sima indole. L'unità è per voi un bene prezioso fra tutti; è la
eondlzlone assolutamente richiesta perché la Compagnia nossa
Magna semper sollicitudine Sedes Apostolica insutarum
continuare ad essere. in seno alla Chlesa e nclle muni del Papa,
regionumque
Carlblcum Mare adlacenUum spkRualeT
quello strumento ideale di npostolato che essa ha voluto e sa5415

5416

PAULUS VL ALLOC. C1RCA ENC. HUMANAE VITAE

1968 IUI. 31

n. 3680

A vol diremo sempllcemente qualche parola non tanto
sui documento In questione, quanto su alcuni Nostri sen­
ti menti, che hanno riemplto ll Nostro animo nel periodo
non breve della sua preparazione.
Il primo sentimento è stato quello d’una Nostra gravis­
sima responsabilité. Esso Cl ha introdotto e sostenuto nel
vivo della questione durante i quattro anni dovuti alio
studio c alia elaborazione dl questa Enciclica. Vi confideremo che tale sentimento Cl ha fatto anche non poco soffrirc splritualmcnte. Non mai abbiamo sentito come in
questa congiuntura 11 peso del Nostro ufflclo. Abbiamo
studiato, letto, discusso quanto potevamo; e abbiamo an­
che molto pregato. Alcune circostanze a ciô relative vi
sono note: dovevamo rispondere alla Chlesa, all’umanità
intera; dovevamo valutare, con 1’impcgno e insîeme con la
libertà del Nostro compito apostolico, una tradizionc dottrinale, non solo secolare, ma recente, quella dei Nostri
tre immediati Prcdecessorl; eravamo obbligati a fare Nostro
Tinsegnamento dei Concilio da Nol stessi promulgato; Ci
sentivamo propensi ad accogliere, fin dove CI sembrava
di poterio fare, le conclusioni, per quanto di carattcre consultivo, della Commissione istituita da Papa Giovanni, di
venerata memoria, e da Nol stessi ampliata, ma insieme
doverosamente prudenti; sapevamo delle discussioni accese,
con tanta passione ed anche con tanta autorità, su questo
importantfssimo terna; sentivamo le voci fragorose delI’opinione pubblica e della stampa; ascoltavamo quelle più
tenui, ma assai penetranti nel Nostro cuore di padre e di
pastore, di tante persone, di donne rispettabilisslme speclalmente, angustiate dal difficile problema e dall’ancor
più difficile loro esperienza; leggevamo le relazlonl sclentifiche circa le allarmanti questioni demografiche nel mon­
do, suffragate spesso da studi di esperti e da programml
govemativi; venivano a Nol da varie parti pubbllcazioni,
ispirate alcune dall’esame di particolari aspetti scientific!
del problema, owero altre da consideration! reallstiche di
moite e gravi condizionl sodologiche, oppure da quelle,
oggi tanto imperiose, delle mutazloni Jrrompenti in ogni
529
settore della vita moderna. /
Quante volte abbiamo avuto Fimpresslone di essere quasi
soverchiati da questo cumulo di documentazfoni, e quante
volte, umanamente pariando, abbiamo awerUto I’/nadeguatezza della Nostra povera persona al formidabile obbligo
apostolico di doverCi pronunclare al riguardo; quante volte
aoblamo trepidato davanti al dilemma d’ana facile condiscendenza alie opinioni correnti, owero d'una sentenza
male sopportata dall’odicrna socletà, o che fosse arbitrariamente troppo grave per la vita coniugale!
3680
Ci siamo volsi dl moite consultazioni particolari di per­
sone di alto valore morale, scientitico e pastorale; e, invo­
1968 IUL 31.-PAULUS VI, ALLOC. AAS 60 (1968) 527-530
cando i lumi dello Spirito Santo, abbiamo messo la Nostra
coscienza nella plena e libera disponibilité alia voce della
Christifideles coram admissos Beatissimus Pater
verità, cercando d‘interpretare la nonna divina che vediadie 31 Julii 1968 de recens editis Encyclicis Litteris
mo scaturire dall'lntrinseca eskjenza dell 'au tcntico amore
«Humanae vitae» alloquitur
umano, dalle strutture essential! dell‘istituto matrimonia­
le, dalla dignité personale degli sposl, dalla loro missione
Diluit i figli e fighe, Lc Nostre parole hanno oggi un
al servizio della vita, non che dalla santità del conlugio
lema obbligato dalla Enciclica, intitolata Humanae oilae,
cristlano; abbiamo riflesso sopra gll clementi stabili della
che abbiamo pubblicato in questa settimana circa la regodottrina traditionale e vigente della Chiesa, specialmente
iazfone della natalité. Rltcniamo che vi sia noto il testo
poi sopra gli insegnamenti del recente Concilio, abbiamo
di questo documento pontificio, o almeno il suo contcnuto
ponderato le conseguenzc dclVuna o dell'altra decisione; e
essenzlale, che non è sol tanto la dichiarazionc d'una Icgge
non abbiamo avuto dubbio sul Nostro dovere di pronunmorale negativa, cioè 1’csclusione d'ognl azione, che si
ciare la Nostra sentenza nel termini espressi dalla presente
proponga di rendere impossibile la procreazlone (n. 14),
Enciclica.
ma è soprattutto la presentazione positiva délia moralité
Un altro sentimento, che Cl ha sempre guldato nel Nostro
conjugale in ordine alla sua missione d’amore e di fécondité
lavoro, è quello della carità, della sensibility pastorale verso
mella visione intégrale dell’uomo e della sua vocazione,
coloro che sono chiamati a integrare nella vita coniugale
nnn solo naturale c terrena, ma anche sopran naturale ed
c nella famiglia la loro singola pcrsonalilà; e abbiamo voetema» (n. 7). È il chiarimento d'un capltolo fondamentale
lenticri seguito la concezione personalistica. propria della
della vita personale, coniugale, familiare e sociale dell'uodottrina conciliare, circa la société coniugale, dando cosl
mo, ma non è la trattazionc completa di quanto riguarda
all’amore, che la genera e che Ia alimenta, il posto premil’esscre umano nel campo del matrimonio, délia famiglla,
nente che gli convienc nella valutazlone soggettlva dei ma­
dell'onestà dei costumi, campo immenso nel quale il ma­
trimonio; abbiamo accolto poi tutti i suggerimenU formu­
gistero della Chiesa potrà c dovrà forse ritomare con dilât! nel campo della Ilceità, per agcvolarc I’ossen-anza della
segno più amplo, organico c sintctico. Rispondc questa
norma riaffermata. Abbiamo voluto agglungere all'espoEnciclica a questioni, a dubbi, a tendenze, su cui la discus­
sizlone dottrinale qualche Indicazione pratica di carattcre
sione^ come tutti sanno, si è fatta In questi ultimi tempi
pastorale.
Abbiamo onorato la funzlone degli uominl di
assai ampla e vivace, e su cui la Nostra funzlone dottrinalc
scienza per ll proseguimento degli studl sui processi biolo­
528 e pastorale è stata fortemente Jnteres/sata. Non vi pargici della natalité e per la retta applicatione dei riinedi
Jercmo adesso di questo documento, sia perla ddicatexai
terapeuticl e della norma morale a cid Inercnte. Abbiamo
c la uravità del terna, che Ci sembrano trasccnderc la seinriconoscluto al confugi la loro responsabilité e quindl ia
ni chFdodo arc dd présenté settimanaic discorso sla per
i^aUoPchÆ rnancono g'i <
loro liberté, quali ministri dei disegno di Dio sulla vita
umana, Interpretato dal magistero della Chiesa, per 11 loro
all'Enciclica, pubbllcazioni a disposizlonc
qu
? ° pcT qudI° dci ioro
B abbiamo acteressano del tema stesso .
5°P€riorB cbe Ispira Ia dottrina e Ia
pratica
della/
Chiesa,
quello dl giovare agli uominl, di 530
ad e$crapK>: G. MarteleC,
nuniac religiosam progressionem prosecuta, postremis his
ouinqWinta annis saepenumero cavit, ut eadem, prout
temporum locorumquc adiuncta id fieri sinebant, intentis
wduüsquc Legatorum suorum curis committerentur.
Revera, In memoratis regionibus solacii plena Ecclesiae
incrementa tam laetis processibus ditata sunt, ut superiore
umo necesse esset novas instituere ecclesiasticas circum­
scriptiones: archidioeceses dicimus Regiopolitanam In Ja­
maica simulque Sancti Petri ct Arcis Gallicae, quae, cum
ollm erecta archldioeccsi Portus Hispaniae, atque cum
propriis cuiusque suffragancls Sedibus, Episcoporum Coe­
tum Antillarum constituunt.
Ut autem, ad Oecumenici Concilii Vaticani II praescrip­
ta, pastoralis huiusmodi Episcopalis Coetus unitas promo­
veretur atque firmaretur, itemque quo efficaclore ratione
mutuae sacrorum Pastorum necessitudines sive Inter sc
sive cum Pontificiis Legatis fovendae adjuvarentur, visum
est commemoratum Decretum a verbis incipiens «Maris
Caribid·, dic xiv mensis Januarii anno mdccccliiii datum,
ad nova rerum adiuncta esse accommodandum [LE 2413],
Quam ob rem, omnibus quo par erat studio perpensis,
Sanctitas Sua, haec quae sequuntur, decrevit atque statuit:
1) Apostolicae Nuntiaturae in Haitlann Republics ter­
ritoriorum cura committitur, quae ecclesiasticas provincias
Portus Hispaniae, Regiopolitanam in Jamaica, Sancti Petri
et Arcis Gallicae, earumque proprias suffraganeas dioeceses
efficiunt.
Apostollcus ergo Nuntius, in urbe Portus Principis com­
morans, Apostolici Delegati munere pro iisdem territoriis
579 fungetur./
2) Territoria, quae ecclesiasticam provinciam Sancti
Ioannis Portoricensis, una cum suffraganeis dioecesibus
constituunt, Apostolicae Nuntiaturae In Dominiciana Republica dicioni subdi pergent.
3) Insulae, quae praelatura Insularum a Virginibus seu
Thomasiana Includuntur, utpote Washingtonensis archidioecesis suffraganea, Apostolicae Delegationis in Foedera­
tis Amencae Scptcmtrionalis Civitatibus dicioni attri­
buuntur. Contrariis minime obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die χχτχ mensis lulii.
anno ndcccclxvtii.—Hamletus loannes Cardinalis Cicoonast, Consilii pro Publicis Ecclesiae Negotiis Prae/.

•

lC(r.

5-117

n

A***'
A·**

5418

A It'

Via URB1S - SC PRO GENTIUM EVANG. - RITUUM

h. ÜGiH-WOf

difcndcre la loro dignité, di comprcnderli e di sostenerli
nelle loro difficoltà, di educarli a vigile senso di responsa­
bilité, a forte e serena padronanza di sé, a coraggiosa concezfone dei grandi e comuni doveri della vita c dei sacrifici
Incrcntl alia pratica della virtù e alla costruzione d’un focolarc fecondo c felice.

3682
1968 AUG 5.-SC GENTIUM EVANG., RESCRIPT. PART.·

Sanantur erectiones

domorüm et Novitiatuun factae
IN TERRITORIIS S. C. PRO GENTIUM EVANGELIZATIONS
ABSQUE BENEPLACITO HUIUS SACRAE CONGREGATIONIS

E finalmente un sentimento di speranza ha accompagnato la laboriosa redazione di questo documento; la speranza
ch'esso, quasi ner virtù propria, per la sua umana venté,
sarà bene accolto, nonostante la diversité di opinioni oggi
largamente diffusa, e nonostante la difficoltà che la via
tracciata puô presentare a chi la vuole fcdelmcnte percorrere, ed anche a chi la deve candidamente insegnarc, con
1’aiuto del Dio dclla vita, s’lntende; la speranza, che gli
studiosi specialmente sapranno scoprire nel documento
stesso Π filo genuino, che lo collega con la concezione cristlana della vita, e che Ci autorizza a far N’ostra la parola
dell’Apostolo: Aros autem sensum Christi habemus, noi poi
tenlamo il pensiero di Cristo *. E la speranza infine che
saranno gli sposi cristianf a comprendere come la Nostra
parola, per severa cd ardua che possa se m bra re, vuol es­
sere interprete deU’aulenticità del loro amore, chiamato
a trasfigurarc se stesso nell’lmitazione di quello di Cristo
per la sua mistica sposa, la Chiesa; e che essi per primi
sapranno dare sviluppo ad ogni pratico mo vimento inteso
ad assistere la famiglia nelle sue nécessité, a farta fiorire
nella sua intégrité, e ad infondere nella famiglia moderna
la spiritualité sua propria, fonte di perfezione per i singoli
suoi membri e di testimonianza morale nella société s.
È, come vedctc, Figli carissimi, una questione particolare,
che considera un aspetto estremamente delicato e grave
dell’umana esistenza; e come Noi abbiamo cercato di studiarlo e di esporlo con la vérité e con la carità che tale tema
voleva dal Nostro magistero e dal Nostro ministère, cosl
a voi tutti, intéressât! direttamente che voi siate o no alia
questione stessa, chiedlamo di volerlo considerare col rispet­
to che merita, nell'ampio e luminoso quadro dclla vita
cristiana.

Con la Nostra Benedizlone Apostolica.
3, i6.
’Cir. Deer. ApMldicam adttosüakm, r. u [LE 3346]; Const. Past
d tpes, n. 4S [LE 3366].

1000 AUG 2-15

Preces—Beatissimo Padre, Π Procuratore Generale del1 Ordine dei Fratl Minori, prostrato ai plodi della Sanlllâ
Vostra, chlcde umilmcnte la sanazlone per Ferezione ca­
nonica delle case religiose dellOrdine, che eventualmcnle
fosscro state aperte, nei territori soggetti alla S. Congrrgazione de Propaganda Fide, senza Ia liccnza dl questa
stessa S. Congregazione, ma soltanto coi Beneplacito Apo­
stolico rilasciato dalla S. Congregazione dei Religiosi 0 con
altre facoltà straordinaric.

Chlcde Inoltre la sanazione dl quanto, in conseguenu
di quanto sopra, dovrehbe essere sanato, part ico larm ente
come case di Noviziato o per i Novizi attuali e perle pro­
fessioni religiose. Che della grazia...
Rescr.—Sacra Congregatio pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, vigore facultatum sibi a
SSmo D. N. Paulo Div. Prov. Papa VI tributarum, atten­
tis expositis, benigne adnuit pro gratia iuxta preces.
Datum Romae, ex Aedibus eiusdem Sacrae Congregatio­
nis de Propaganda Fide, die 5 mensis Augusti a. D. 196$.—
Titianus Scalzotto, Ad. a Studiis.
♦ Procuratori Gea. O. F. M-, Prot. N. 4380,68: AOFM 87 Qâ€3)
307-308.

3683
1968 AUG 5.-SC GENTIUM EVANG., RESCRIPT. PART.·

Sanantur

erectiones monasterio rusi monialium in
territoriis S. C. pro Gentium evanoelizationb factae
ABSQUE BENEPLACITO HUIUS SACRAE CONGREGATIONIS

11 Ccr.

3681
1968 AUG 2.-VICARIATÜS URB1S, NORMAE. PART.·

Normae

dantur circa facultates audiendi
siones FIDELIUM IN ÜRBE

confes­

Neirintento di corrlspondere più largamente ad esigenze
pastorali, con l’approvazione del Santo Padre, è stabilito
quanto segue sulla facoltà di ascoltare le confessioni sacra­
mental! nella diocesi di Roma, con deroga ad alcune norme
del Sinodo Diocesano Romano:
1. I sacerdoti di passagglo in Roma, il cui soggiorno
nella cittâ non sl protragga per oltre tre mesl, muniti dl
rcgolare lettera dlscessoriale dei rispettivo Ordinario, han­
no la facoltà di confessare, negli stessi termini di quella
loro concessa nella diocesi di provenienza, valida in tutto
11 territorio diocesano, eccettuate le basiliche patriarcal! ed
esclusa la facoltà per la confessione delle religiose.

2.

Per escrcitarc la facoltà, di cui sopra, si richiede:

ad validitatem: l’asscnza di un divleto personale di risledere 0 di confessare in Roma; la vidimazionc dei «cele­
bret» dei sacerdote secolore, da parte dei VIcariato, non
oltre 11 mese di permanenza in Roma;

ad licdtalem: il consenso dei Parroco o dei competente
Superiore ecclesiastico della chiesa o dell’oratorio o dclla
comunitâ, in cui dovrà esercitarsi talc ministère.

3. La concessione dclla facoltà ai sacerdoti slabilmente
residenti !n Roma è regolata dalle norme in vigore, chc
rlmanaono immutate (artt. 63, 61, 69, 70 del Sinodo Dio­
cesano l

Dai VIcariato dl Roma, 2 Agosto 1968.—Angelo Cani.
Drll’acqua, Vicario Generale dl Sua Santità.
• Rlv. <Moc. iraj 10 U980) 07^8.

5419

Preces—Beatissimo Padre, Procurator Generalis Ordi­
nis Fratrum Minorum, ad pedes Sanctitatis Vestrae pro­
volutus, humiliter petit Beneplacitum Apostolicum, ad
normam can. 497/1 C. I. C., ut apud Campbelltown, dioe­
cesis Vollongongensis, nova domus religiosa Clarissarum
Coletinarum canonice erigi possit.
Cum autem haec domus cum Rescripto a S. Congrega­
tione de Religiosis diei 6 Iulii 1967 (Prot. N. 6733;67) iam
aperta fuerit, sine Beneplacito /Xpostolico ex parte S. Con­
gregationis de Propaganda Fide, etiam sanationem petit,
pro tempore elapso, omnium quae sanabilia et sananda
sunt, spcciatim pro iis monlalibus quae actu novitiatum
peragunt aut professionem emiserunt.
Praeterea cum forte adhuc et aliae Monialium domus,
cuiusque nominis, sint in territoriis S. Congregationi de
Propaganda Fide subiectis, quae, tramite Ordinis Fratrum
Minorum, defectu Beneplaciti S. Congregationis de Pro­
paganda Fide, invalide erectae sunt, etiam et pro his idem
petit Beneplacitum et eamdem sanationem. Et Deus...
Rescr.—Sacra Congregatio pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, vigore facultatum sibi a SSmo
D. N. Paulo Div. Prov. Papa VI tributarum, attentis ex­
positis, benigne adnuit pro gratia luxta preces.
Datum Romae, ex Aedibus eiusdem Sacrae Congrega­
tionis de Propaganda Fide, die 5 mensis Augusti a. D.
1968.—Titianus Scalzotto, Ad. a Studiis.
• Prccuralori Gen. O. F. M., Prot. N. 4381/88: AOFM 87 (1968)308.

3684
1968 AUG 15.-SC RITUUM, DECRETUM. PART.·

Editio partis Pontificalis Romani «De ordinatione
Diaconi, Presbyteri et Episcopi» typica declaratur
Per ConsHtuUonrm Apostolicam Ponli/kalù Romani rwr
nttio, dic 18 mensis lunii anno 1968 datam [LE 33661, Summus
korîilÎrX
?· 1 novum ritum pro collatione sacrorum
Ordinum Diaconatus, I resby t··ratus et Episcopatus, a Consilio
tui exsequendam Constitutionem de S. Liturgia, Peritis adhi-

5120

INSTRUCTIO DE DIAtOGO CUM NON CREDENTIBUS

1968 AUG 28

η. 3685

religionem ipse colat, sive neglegat, civili tamen culta ido­
neus factus est ad cogitandum, ad loquendum, ad collo­
^usuipetur In his Ordinibus conferendis.
quium cum dignitate serendum» *.
Pan Icitur Pontificalis Romani, novos hos ritus pro collatione
Itaque dialogus, in quantum innititur in mutua colloJXm Ordinum Diaconatus. Presbyteratus et Episcopatus
quentium relatione, implicat ut unusquisque dignitatem
continens praesenti Decreto ab hac Sucra Rituum Confireg.iSibi n Summo Pontifice Pnulo PP. VI
necnon valorem proprium alterius colloquentis, quatenus
tributarum, evulgatur et uti typica declaratur.
persona est, agnoscat.
Statuitur insuper ul, usque ad diem G mensis aprilis proximi
Christifideles autem in hominis supernatural! vocatione
inni 1969, hoc est ad Dominicam Resurrectionis D. N. I. C.,
uberiorem rationem ad hunc valorem et dignitatem agno­
>ut hi novi ritus, aut Ii qui nunc in Pontificali Romano sunt,
scendam inveniunt; ceterum ob Incarnationis Mysterium,
usurpari ad nrbltlrum possint; ab eo autem die hi novi dumEcclesiam non latet quantum intersit, immo 'quantum
Uxat ritus adhibeantur. Contrariis quibuslibet minime obitaatlbus.
etiam sui muneris sit, ut ordo rerum temporalium huma­
Romae, die 15 Augusti 1968. in festo Assumptionis B. Ma­
nior reddatur’.
riae Virginis,—Benno Card. Gut, Praefectus S. Congr. Rituum
Omnes Christifideles proinde ea qua pollent navitate
et tCcmilii» Praeses. Ferdlnandus Antonelli, Archicp. tit.
dialogum inter homines cuiusvis gradus promovere sata­
idkrensls, S. C. R. a Secretis.
gant oportet, utpote fraterni amoris ad nostram progre­
• EL 83 (1969) 4 Adn. vide sub dio 1968 lun. 18: LE 3666.
dientem et adultam aetatem conformatum officium.
«Ecclesia enim —ut Concilium Vaticanum II declarat—
vi suae missionis universum orbem nuntio evangelico illu­
minandi et omnes homines cuiusvis nationis, stirpis vel
3685
culturae in unum spiritum coadunandi, signum evadit
illius fraternitatis quae sincerum dialogum permittit at­
1968 AUG 28.-SECR. NON-CRED., INS. AAS 60(1968)692-704
que roborat»4.
Profecto ratio et propositum dialogi non excludit alias
Instructio de natura dialogi cum non credentibus
communicandi formas, cuius generis sunt inter alias apo­
AB ALIIS FORMIS COMMERCII INTER CREDENTES ET NON
logetica, comparatio, disceptatio, nec prohibet, quominus
CREDENTES DISTINGUENDI
iura personae humanae vindicentur. In universum tamen
animus apertus et benevolus, qui est velut fundamentum
Documentum quod Secretariatus pro non credentibus
dialogi, pro quolibet sociali convictu requiritur. /
b94
nunc publici iuris facit, eo tendit ut, iuxta ipsius Secreta­
Quae quidem animi propensio exigit, ut quis «urbane
riatus indolem ·, dialogus inter credentes et non credentes
ngat, et magni aestimet alios, et benevolentiam bonita­
et promoveatur et ad bonum exitum ducatur iuxta natu­
temque erga alios declaret» *. Quae omnia haberi nequeunt
ram propriam dialogi. Proinde considerationes fiunt ad
nisi «alter homo» ut «aiter» libenter agnoscatur atque acci­
«liaiogi naturam recte explicandam, quatenus dialogus
piatur.
distinguitur ab aliis formis commercii inter credentes et
non credentes, simulque condiciones essentiales dialogi de­
Denique voluntas interserendi dialogi, modus et vis quae­
clarantur ac praecipuae normae inde manantes propo­
dam est illius generalis renovationis in Ecclesia efficiendae,
nuntur.
quae etiam ampliorem libertatis aestimationem importat.
«Veritas —prout docet Concilium Vaticanum II— inqui­
Quamvis dialogus, prout in hoc documento intelligitur,
renda est modo dignitati humanae personae eiusque na­
lion necessario prosequatur finem apostolicum, tamen pro
turae sociali proprio, libera scilicet inquisitione, ope ma­
Christianis testimonium includit propriae fidei, ac perinde
gisterii seu institutionis, communicationis atque dialogi»
ad munus Ecclesiae Evangelium pandendi suo modo per­
quibus alii aliis exponunt veritatem quam invenerunt vel
linet. Insuper aliquomodo fieri potest, ut ex dialogo cum
invenisse putant, ut sese invicem in veritate inquirenda
non credentibus, fideles adducantur non solum ad plenio­
adi uvent; veritati autem cognitae firmiter adhaerendum
rem agnitionem valorum humanorum sed etiam ad me­
est assensu personali» ·.
liorem intellegentiam rerum ad religionem spectantium.
2. «Desiderium talis colloquii —uti legitur in Constitu­
Documentum hoc dirigitur primario ad Christianos, et
tione Pastorali de Ecclesia In Mundo hodierno— quod sola
sub hoc respectu plura depromit ex documentis ecclesiasti­
caritate erga veritatem ducatur, servata utique congrua
cis quae rem nostram tangunt; sed ita quae dialogum spe­
prudentia, ex nostra parte neminem excludit...»7.
ctant exponit, ut a non credentibus et intelligi et recipi
Litterae autem Encyclicae Ecclesiam suam tres velut!
orbes circumductos maiores minoribus exhibuerunt ad in­
dicanda tria colloqucntium genera; videlicet cunctos ho­
Dc Dialogo cum non credentibus
mines, quorum non pauci nullam religionem colunt, deinde
cos qui religiones non Christianas profitentur, ac denique
fratres Christianos non catholicos. Ut autem dialogus cum
Introductio
his tribus generibus interlocutorum instituatur, Pauîus VI
1. Humanae personae dignitatem ac valorem hodierni tres Secretariatus: nempe pro uniendis in fide Christianis,
pro non Christianis, pro non credentibus constituit.
nomines, spectata generali humani cultus ct societatis pro­
Ad dialogum autem Instituendum, praesertim cum non
gressione, non obstantibus anxietatibus de hodierna mundi
693 evolutione, penitius in dies agnoscunt. /
credentibus, peculiares et ex parte saltem novae quaestio­
nes exoriuntur ·. Item in quibusdam inceptis ac novitati­
Crebriora enim inter homines commercia multum pro­
bus ad dialogum promovendum Catholici veritatis et Chri­
fuerunt, ut homines «pluralism!», ut dicitur, acciperent no­
stianae fidei bonorum —qua par est sollertia— studiosi,
titiam eamque veluti nostrae aetatis propriam rationem
difficultates aliquas experiri poterunt: qua de causa Se­
capesserent. Verus autem «pluralismus» haberi nequit nisi
cretariatus pro non credentibus cogitata quaedam ct hor­
homines et communitates, ingenio et cultura diversi, in­
tamenta, documentis .Magisterii Pontificii el Conciliaris
eant dialogum *.
innixus, proponere cupit.
Ut in litteris Encyclicis Ecclesiam suam legere est: «(col­
Dc dialogo sub respectu apostolico longo lateque disserit
loquium) profecto exigunt: primum mos, qui tam late ma­
in Litteris Encyclicis Ecclesiam suam Paulus Vf: per dia­
navit, hoc modo intelligendi rationes inter sacra et profana;
logum ita acceptum Ecclesia suum praecipuum officium
deinde incitatus agendi cursus, qui tantopere humanae
cunctis hominibus nuntium evan/gclicum pandendi pera- 693
societatis faciem, quae aetate nostra est, commutavit; tum
git, dum ipsis, reverentiae et amo/ts plena, donum gratiae
plures eiusdem societatis significationes, postremo maturi­
et veritatis, quarum a Christo depositario facta est, praebet.
tas, ad quam venit huius nostri temporis homo; qui, sive
In Constitutione autem Pastorali Gaudium et spes, de
dialogo Ecclesiae cum mundo potius sermo fit. Quod collo­
hvMtibus Prolato Secretario et Subare Urio, et
quium non ad annuntiandum Evangelium proxime spectat;
Cinhiulibus et Episcopi» > Summo Pontifice nomi rutis, qrnbu» accede
agitur enim de dialogo quem Christiani instaurare intenNUs et

PonUC«. In .tbetel
•CL Decr.
(Const. Apost.
1 Coast, pwt

* 'C

ΤΓΤΤτό r a
0% S3*0* DrrL
3335 i <*· eüaxa ^XL EwTcL

ί1964) P> 644: cf rîjam Oait.
t-?- - *

a. 7 (LE 334SI.
’*··- °

rt tfw»

(.

«ait. «<·’
fut JX r

n «53 (LE 3366).

Gf-ioi-**

proermo,

5421

n. 39 [LE 354 J·

5422

η. 3685

INSTRUCTIO DE DIALOGO CUM NON CREDENTIBUS

1968 AUG 28

dari non possit veritas quae ab ipso homine non oriatur
hinc dialogus doctrinalis fundamento careret, cum christb
*
ni, principium immanent fac rclcicntes, veritatis notionem
absolute diversam sibi effingant.
Praeterea, ad dialogum publicum quod attinet, quaeritur
an liceat fidem coctus, qui non sufficienter ad controver­
siam sit praeparatus, periculo exponere.
Quare, sequentibus adnotationibus quasdam Inducere cu
I.—Dc natura ct condicionibus dialogi
pimus rationes ad has difficultates enodandas.
Dialogus doctrinalis, qui animosa sinceritate et maximo
cum libertatis sensu ac reverentiae instauretur oportet,
1. De dialogo in genere
circa quaestiones doctrinales quae quodammodo Ipsos dis­
putantes afficiunt versatur, et fit inter colloquentes qui,
Nomine dialogi hic generaliter intclligitur quaelibet forma
diversa opinantes, communi conatu ad meliorem mutuam
conveniendi et communicandi inter personas vel coctus et
intelllgcntiam, ad consonantias enucleandas et quantum
communitates, eo consilio ut cum spiritu sinceritatis, per­
fieri potest dilatandas contendunt. Quo pacto fit ut coilosonarum reverentiae ct cuiusdam fiduciae, vel altior veri­
quentes mutuo ditari possint.
tatis comprehensio vel humaniora commercia attingantur.
Quare ex una parte proprium est dialogi ut ad indolem
Dialogus vero gravioris momenti est ac difficilioris ratio­
personalem adeptionis veritatis attendat; inde condiciones
nis, cum fit inter personas diversarum opinionum, immo
singulorum hominum et adiuncta peculiaria uniuscuiusque
aliquando oppositarum, quae mutuas praciudicatas opinio­
colloqucntis, necnon termini in quibus singuli colloquentes
nes dispellere satagunt et consensum, quantum fieri pot­
in capessenda veritate continentur, perpendenda sunt. In·
est, inter se augere, quod attinet tum ad simplex inter
telligcntia horum terminorum, qui sive singulos homines
homines commercium, cum etiam ad veritatem inquiren­
sive communitates historicas afficiunt, dilatabit corda ad
dam vel ad cooperandum in quolibet rerum agendarum
aliorum sententias et molimina consideranda ct ad elemen­
ordine.
ta vera uniuscuiusque sententiae amplectenda.
Quae quidem elementa omnia, quamvis in singulis dialo­
Altera vero ex parte» quatenus dialogus in requirenda
gi formis praesto sint, tamen, cum unum vel alterum ele­
veritate etiam consistit, omni vi caret, nisi colloquentes
mentum praeponderare possit, tria genera dialogi distin­
teneant ipsam humanam mentem, saltem quadam ratione,
guere fas est, scilicet:
veritatem oblcctivam attingere, eam que aliquam ipsius ve­
— conventus, humano tantum in commercio instauran­
ritatis partem, etsi fortasse errori admixtam, semper inteldus, cuius sit colloquentes a solitudine et a mutua diffiden­
ligere posse. Demum singuli homines, cum res modo sibi
tia liberare atque rationem verioris «sympathiae» nec non
proprio eodemque unico pertingere valeant, auxilium ad
mutuae reverentiae et aestimationis inducere;
veritatem assequendam praebent, ad quod ceteri attendere
— conventus in veritatis provincia instaurandus, cuius
debent.
sit quaestiones, quae pro ipsis colloquendum personis ma­
Hac de causa, veritatem esse possibilem non tantum est
ximi momenti sint, pertractare ct communi conatu ad asaffirmatio dialogo consentanea, sed etiam necessaria eius
696 sequendam meliorem veritatis/ comprehensionem, necnon
condicio; in dialogo ergo instituendo non est ambigendum
ad ampliorem rerum cognitionem animum intendere;
de veritate quasi ipsa dialogo postponi possint sicut quae­
dam formae irenismi facere videntur. Immo, dialogus oriri
— conventus, in actionis provincia instaurandus, culus
debet ex communi officio morali quaerendi in omnibus, ac
sit condiciones ad definitos fines operatives— non obstan­
praesertim quod ad quaestiones religiosas attinet, veri­
tibus differentiis doctrinalibus— attingendos statuere.
tatem. /
(
Quamquam optandum est ut dialogus hisce tribus ratio­
Praeterea ex eo quod singuli colloquentes putent se pos­
nibus simul colatur, tamen singulae formae, utpote quae
sidere veritatem, non sequitur dialogum esse inanem; haec
commercium inter personas Instituant, vim propriam ser­
enim persuasio non est contra colloquii naturam. Nam
vant.
dialogus initur ct duobus diversis positionibus, quas reapse
Dialogus quilibet, quatenus colloquentes singillatim dant
dialogus enucleare, ac quantum fieri potest, viciniores red­
atque recipiunt, quandam «reciprocitatem» secum fert, qua­
dere ad invicem contendit; sufficit ergo ut singuli collore a docendo differt, cuius est discipulum colloquentcm
Sucntes existiment notitiam veritatis, quam tenent, ex
locupletare; attamen dialogus, cum hominurn multitudinem
ialogo cum altero crescere posse.
beneficio doctrinae prosequi possit, vera quaedam docendi
Quae quidem mens a credentibus maxima cum sinceri­
forma dici potest et ipsius veritatis evangelicae implicitus
tate suscipienda ac fovenda est. Nam veritates fidei, qua­
nuntius.
tenus a Deo revelatae sunt, in scipsis absolutae sunt ac
Insuper dialogus, prout hic sumitur, a contentione et
perfectae, attamen semper imperfecte a fidelibus percipiun­
controversia differt, quarum est propriam partem defen­
tur, qui In iis intelligendis ac meditandis crescere possunt
dere et alterius errorem demonstrare.
Ceterum non omnia quae a Christianis tenentur, a Revela­
Praeterea dialogus non in comparatione proprie con­
tione profluunt, et dialogus cum non credentibus eos adiusistit, nam dialogi est efficere ut alter ad alterum propius
vare potest ad distinguendum ea, quae cx ipsa procedant,
accedat et alterum magis intelligat. Denique, etsi unus­
ab aliis, necnon ad signa temporum sub luce Evangelii
quisque colloquens legitime optare potest ut alterutri per­
perscrutanda.
suadeat de veritate suae partis, tamen dialogus natura sua
Insuper fides Christiana non eximit credentes e conside­
non ad hunc finem assequendum ordinatur, sed ad mu­
randis, rationis ope, fidei praesupposltls rationalibus, immo
tuam locupletationem.
Christianus impellitur ut quidquid ab humana ratione recte
postulatur amplectatur, cum ex ipsa fide certus fiat ratio­
2. De dialogo doctrinali
nem fidei numquam contradicere posse. Denique Christia­
nus novit e fide non omnia responsa in qualibet rerum
L De possibilitate et legitimttate istius dialogi
disputatione erui posse, sed ab ea novit quo animo et qua
via dc iis quaestionibus disceptandum sit, praesertim in
Saepe de Ipsa possibilitate dialogi doctrinalis ambigitur.
rerum temporalium provincia, quae est veluti magna porta
Quaeritur utrum ad sincerum dialogum habendum postu­
ad requirendum aperta9.
letur ut omnis veritas absoluta seponatur, ct ad hoc ut
dialogus sit apertus dispositio animi indefinite quaerendi
Quod vero ad difficultatem ex systematis interna cohacexposcatur. Item quaeritur utrum admissa veritate abso­
sione ortam spectat, meminisse oportet haberi dialogum
luta, dialogus componi possit cum persuasione eam possi­
etiam cum singuli disceptantes circa quaedam tantum con­
dendi: dispositio enim ad dialogum serendum requirere
veniant, nam si in quodam systemate nonnullae veritates
videtur, ut de veritate absoluta dubitetur.
ac bona reperiantur, quae suum sensum ac momentum ab
ipso systemate non necessario accipiant et ab eo disiungi
Praeterea potestne instaurari dialogus si colloquentes
possint, sufficit ut haec in sua luce ponantur, ut consensos
duobus differentibus cogitandi systematibus adhaerent? Sl
quidam haberi possit.
quaelibet affirmatio nonnisi in relatione ad integrum syste­
ma sensum firmum nanciscitur, dat urne verus locus collo• tSace coram bamensa diversitate tum rerum tUtus tum culturae btt697 quendi. sl ex duobus systematibus diversis flat disputatio? /
maruie ionnarim in mundo, propositio bacc in compluribus suis nirtP-A
Praeterea, ex analyst notionis veritatis quam hodie inulti
ccawlto uonaai imioktn <eatrakm prae se fert: Lmrr.o, boet doctrinamùra
in Ecclesia receptarn pro.cmt, cum non raro de rebus incessant! rsoktkci
animo concipiunt, eruitur veritatem homini Ipsi immanen­
subtecti* scatar» Adhuc prosequenda et amplianda erit» (Const. paît
tem esse ct ex homine eiusque libertate pendere, Ita ul

dant cum hominibus qui eandem fidem non participant,
sive ut veritas in diversis rerum provinciis simul quaera­
tur, sive ad solvenda per sociam operam urgentiora pro­
blemata nostrae aetati propria. De dialogo Ita sumpto Ec­
clesiam inter ct mundum, sequentia proponuntur ad ex­
pendendum.

5423

5424

1968 AUG 28

INSTRUCTIO DE DIALOGO CUM NON CREDENTIBUS

Inter homines etiam quos separat maxima
dhmpantla. quaedam capita conveniendi et communicandi
STpoSunt. Ratione Igitur habita internae cobaesionli svstematum, In disputando distinguendi sunt gradus,
& quibus dialogus fiat, cum contingere possit. / ut dialogus
□ uno potius gradu quam in alio interseri possit. In specie
«colatur, res humanas suam legitimam autonomiam obti­
nere »·ac consequenter discrepantias In rebus religiosis non
necessario impedire quandam consensionem de rebus tem­
poralibus.
Ceterum negandum non est dialogum difficiliorem eva­
dere posse, eo quod colloquentes diversam veritatis notio­
nem habeant ct in ipsis rationis principiis non conveniant.
Si hoc accidat, Ipsius dialogi erit conari ut ad talem veri­
tatis ct principiorum rationis notionem, quam omnes col­
loquentes probare possint, perveniatur. Quod si fleri ne­
queat. dialogum validitatem omnem amisisse nondum di­
cendum est; nam parum non est terminos constituere, ultra
quos progredi non possit. Non enim quacumque ratione
dialogus instituendus est.
Contestationis vero periculum in humano convictu «pluralistico» nostrae aetatis vix vitari potest; unde oritur ne­
cessitas parandi fideles, ut tale periculum inire sciant prae­
sertim in colloquio publico, quod si rite paretur, non pau­
lum fidei maturandae inservit; ceterum In colloquio publico
colloquentibus occasio praebetur proponendi suam doctri­
nam auditoribus, quos alio modo attingere non possent.
Colloquium credentium cum non credentibus, quam­
quam pericula secum fert, non solum possibile, sed sua­
dendum est. In omnibus enim quae rationi humanae im­
pervia non sunt, exerceri potest, ut in re philosophica,
religiosa, morali, historica, politica, sociali, oeconomica,
artificiosa et «cultural!· in genere. Fidelitas, qua Christia­
nus omnibus bonis spiritualibus ct corporalibus adhaeret,
postulat, ut ipse ubicumque ea inveniat, agnoscat u. Dia­
logus iste vertere etiam potest circa bona, quae pro homi­
nis vita et cultura ex veritatibus ordinis supernaturalis
profluere possunt.
2.

De condicionibus dialogi doctrinalis

Ut autem dialogus fines sibi praestitutos attingere va
irat, veritatis ac libertatis normis obtemperare debet: quare
veritatem in sinceritate requiret ita ut excludatur collo­
quium doctrinale, quando, prout vulgo dicunt, «instrumenUllzatum» appareat, utpote ad fines politicos contingentes
assequendos institutum. Crebriores vero difficultates fiunt
quod ad dialogum cum marxistis, qui communismo adhae­
rent, attinet, ob arctum vinculum, quod ipsi ponunt inter
theoriam ct praxim; quod quidem secum fert ut difficilius
:oo dialogi gradus inter se distin/guantur, ct ipse dialogus ad
doctrinam pertinens in practicum convertatur.
Ad veritatis cultum postulatur praeterea, ut in decla­
randa ac mutuo comparanda uniuscuiusque colloquentis
sententia, claritas resplendeat, ne per verna, quae eadem
sonant, sed non eadem significatione usurpantur a collo­
quentibus, differentiae occultentur potius quam superen­
tur. Quod quidem requirit, ut clare pcrsplciatur quo sensu
eadem verba ab utrisque adhibeantur, ut qualibet ambi­
guitate sublata, disputatio recte procedat.
Colloquium doctrinale alacritatem exposcit tum ad pro­
priam uniuscuiusque sententiam sincere pandendam, cum
ad veritatem ubique agnoscendam, etiam cum veritas ita
devincit colloquentcm, ut ipse speculativam et practlcam
sui positionem recognoscere saltem ex parte cogatur.
Nihil autem proficiet colloquium nisi a vere peritis pa­
retur atque exerceatur, secus beneficia colloquii non ae­
quabunt pericula inde oritura. Denique veritas In dialogo
habendo non aliter praevaleat nisi vi ipsius veritatis ll;
Ideoque libertas colloquendum tum iure in tuto ponenda,
tum reapse reverenda est.
3.

De

dialogo in rerum agendarum ordine

Colloquium etiam eo spectare potest, ut cooperatio inter
homines, inter coetus vel communitates, sententias diver­
sas immo aliquando oppositos profitentes, instituatur.
Animadvertendum est autem aliquando Incepto cx sen­
tentiis Christianae religioni infensis exorta, in eum posse

n.
fLE 33Î6J. -Con^.
Ί <9- n Cotai. p4>t. GoWimm· rt tprs, η- 57·
. Ct 3 [U:
j ·· U.L
d ,po.

5125

riy

Τχ?©*

WZ

η. 3685

devenire statum, qui amplius cum primordiis non con­
gruat u, immo, ut supra diximus, discrepantiae quae mu­
tuo opponunt systemata complexive considerata, non im­
pediunt, quominus systemata in quibusdam consentiant;
praesertim autem discrepantiae, quae habentur in re reli­
giosa, per se non excludunt consonantias in rebus tempo­
ralibus auae, ad sensum Constitutionis Gaudium el spes.
autonomiam in suo ordine obtinent.
Demum ubi concordes sententiae doctrinales obtineri
nequeant, fieri potest, ut consensus circa aliquas res practicas mutuo ineatur. Ut consensus et cooperatio legitime
flant, quaedam condiciones adimpleri debent: videlicet pro­
positum dialogi vel sit bonum aliquod vel ad / bonum re- 701
duci possit u; deinde id in quo colloquentes consentiunt,
potiora bona in discrimen ne deducat; huiusmodi sunt in­
tegritas doctrinae et iura personae, ut libertas civilis, culturalis et religiosa. Ut autem tales condiciones in colloquio
exsequendo haberi probetur, attendendum erit tum ad ea
quae colloquentes agenda in praesenti vel in futurum sibi
proponunt, cum etiam ad experimenta quae in praeterito
facta sunt.
Ex diversis ergo rerum, locorum ct temporum adiunctis
diiudicanda erit opportunitas talis cooperationis. Quam­
quam laicorum praesertim erit haec adiuncta perpendere»
Hierarchiae tamen munus est, salva semper laicorum legi­
tima libertate ac peritia, invigilare ac intervenire quando
ad valores religiosos et morales tutandos exigitur.

IL—Normae practices
Normae quae inde sequuntur velutl corollaria ex natura
et condicionibus colloquii deprompta considerandae sunt»
sed necessario potius generales erunt, tum ob diversa sin­
gularum regionum ndiuncta, cum etiam quia iuxta Pasto­
rum ac Fidelium prudentiam singula praecepta diversis
casibus applicabuntur. Exempli causa, distinguendum sane
est inter gentes antiquas traditiones Christianas servantes.
et eas quibus hucusque Evangelium nuntiatum non est,
necnon eas quae quamvis maiore cx parte Christianae, actu
a moderatoribus atheis reguntur. Praeterea, experimenta
uberiora adhuc sperantur quae in posterum magis oppor­
tunas normas suadebunt. Munus est Conferentlae Episco­
palis pro singulis nationibus normas tradere generales loci
condicionibus adaptatas.

1.

Normae

ad colloquium promovendum

Praelucente Concilio Vaticano 11 optandum est» ut pu­
blica opinio in Ecclesia persentiat opportunitatem el qui­
dem maximam colloquii instituendi.
1
In clericis Instituendis atque formandis necesse est.
ut disciplinis philosophicis ac theologicis ita imbuantur, ut
«hodiernae aetatis indole recte percepta, ad colloquium cum
hominibus nostri temporis ! opportune praeparentur»1J. ad -62
non credentes etiam quod attinet; quare futuri sacerti o tes
de praecipuis formis «non credendi» (praesertim quae in
eorum regione serpunt) recte edoceantur, ac rationem fun­
damentaque philosophica ct theologica dialogi condiscant.
Quae quidem in Universitatibus et Facultatibus ecclesiasticis uberius latiusquc tradenda sunt.
2. In pastorali renovatione clericorum promovenda»
quae cursibus, studiorum hebdomadis, conventibus, etc.»
fit, attendatur opus est ad illas quaestiones de colloquio
cum non credentibus explanandas, quae ad concreta adiun­
cta referuntur. In quibusclericl ministerium pastorale exer­
cebunt.
3. Pariter cursus sitioris Institutionis religiosae de col­
loquio cum non credentibus, vel peculiares cursus pro pe­
ritis, vel studiorum dies et conventus pro laicls promo­
veantur, ratione peculiari habita juvenum ct eorum qui in
apostolatu Christiano partem habeant.
4.Ipsa autem praedicatio et institutio catechctfca ad
hanc novarum rerum temperationem, ad quam Ecclesia
hodie praesertim composita est et prompta, attendere de­
bebunt.
5. Quod vero ad studium atheism! et ad colloquium
Instaurandum attinet, officie dioeccsnna ct national!*, cum
Secretariatu Romano pro non erodentibus quovis vinculo
coni uncta, et sub ductu Hierarchiae in loco constitutae,
operum navabunt. Haec officia slbl asciscent peritos viros
tum ex clero tum ex laids utriusque sexus ad inqtitsftIones
promovendas, ad studia, ad cursus denique rt eootvmtm
agendos.

5426

SACRA CONGREGATIO RITUUM

η. 3085-3087

6. Optandum est, ut cooperatio in hac rerum parte vere
oecumenica inter catholicos et alios Christianos, in ordine
tum international! tum national! et regionali, instituatur.
7. Sed et inter Christianos et sectatores religionum non
Christianarum, praesertim ludaeos et Mahomaetanos, op­
tatur talis cooperatio ad dialogum instituendum cum non
credentibus.

2.

Normae directivae

1908 SEP 3-12

Praeter dialogum qui voce fit, scripto quoque dialogus
recensendus est, qui inter credentes ct non credentes fieri
potest mutua cooperatione in ephemeridibus, In libellis
statuto tempore vulgandis ac in ceteris foliis.
Hoc autem colloqui publici genus curam maiorem reqairit ob famam largioremque diffusionem rcrum scriptarum,
ac proinde ob malus onus et conscientiae officium fidelium
participantium. Altera tamen ex parte melius hic a pericu­
lis imperitiae et festinationis caveri potest. In hoc autem
dialogo instituendo suadendum est ut ii omnes christifide­
les quorum interest, sua scripta peritis antea tradant. Ce­
terum omnes fideles normas canonicas hac de rt latas vel
ferendas religiose servabunt.
Datum Romae, die 28 Augusti 1968.—Franciscus Card.
Kônio, Praeses. Vincenti us Mlano, a Secr.

Imprimis distinguendum est inter colloquium publicum
et privatum.
Ad dialogum privatum, scilicet ad conventum, sive sponte
sive cx accitis consensibus instituendum et quibusdam tan­
tum viris vel coetibus reservandum, nulla peculiaris norma
703 statui potest praeter usum / prudentiae et benevolentiae,
quarum est omnes actus vere humanos et Christiano no­
3686
mine dignos regere.
Sequentes tamen suasiones proponendae videntur
1968 SEP 3.-SC RITUUM, DECR. AAS 60 (1968) 539
1. Ad colloquium quam maxime fructuosum instituen­
dum opus est ante omnia rem de qua disputandum erit
Preces pro Italica Republica in Missa conventual! re­
perspecte nosse, non solum quod spectat ad sententiam
citandae IN DITIONIBUS ITALIAE AD NORMAM ARTICUU 12
colloquentis, sed etiam ct praesertim quod ad Christianam
pacti cum Apostolica Sede Concordati
doctrinam pertinet.
In omnibus Dominicis aliisque /estis de praecepto servandis,
2.Si vero christifidelis se non satis paratum esse persen­
in cunctis ecclesiis Capitulum et Officium chorale habent ibas,
tit, peritum adeat, vel ad eum alterum colloquentem mittat
in Missa connentuali, Orationi fidelium sequens inseratur deprecatio:
3. Rursus bene attendatur ad momentum moralis obli­
Ut Italiam eiusque Praesidcm caelesti favore prosequatur
gationis ne quis facili «irenlsmo» vel «syncrctismo> seductus,
atque conservet, cunctisque Nationis civibus ac moderatoribus
suae fidei verum depositum relinquat neve in discrimen
vitae prosperitatem salutemque cum pace atque concordia
fidem suam adducat.
largiatur. Dominum dcpreccmur.
Perché Dio bcnedlca e protegga Vitalia e 11 suo Présidente,
4. Neque minus aestimandum est vitae integrae et fidei
c doni alia Patria e ai suoi governantl vita, prosperity e salvez­
congruens testimonium ad efficacem conventum agendum.
za nella pace e nella concordia, preghiamo fratelll.
Ex Secretaria Sacrae Rituum Congregationis, die 3 Septem­
Quod vero ad colloquium publicum attinet nempe a viris»
bris 1968.—Benno Card. Gut, Praef. F. Antonelli, Archiep.
qui communitatem repraesentant (non necessario de man­
tit. Idlcren., Secretorius.
dato communitatis) tum credentium tum etiam aliorum
qui doctrinis ac motibus diversis vel etiam oppositis ad­
haereant, parandum, requiritur plus prudentiae ob vim in
3687
publicis opinionibus inde proficiscentem. Huc faciunt quo­
que sequentia generalia hortamenta:
1968 SEP 12.-SC RITUUM, INSTR. AAS 60 (1968) 602
1. Christifideles, qui huius generis colloquio intersunt
sive sacerdotes sive laici, non tantum iis qualitatibus prae­
De celebrationibus quae tn honorem aucuius Sancti
diti esse debent, quae supra de dialogo privato memoratae
vel Beati intra annum a Canonizations vel
sunt, sed excellentioribus dotibus tum quoad doctrinam,
Beatifications peragi solent
in qua debent esse vere periti, tum etiam quoad alias vir­
tutes praestare debent, ut sunt moralis auctoritas, loquendi
1. Ad solemnia, quae in honorem alicuius Sancti vel
efficacitas ac praestantia, quemadmodum tale colloquium
Beati, infra annum a Canonlzatlone vel Beatificatione ce­
exposcit.
lebrari et per triduum peragi solent, requiritur peculiare
2. Si —ut hic supponitur— agatur de colloquio publico
Indultum Sacrae Rituum Congregationis fCodex Rubrica­
non officiali (scilicet non de mandato auctoritatis), oppor­
rum, n. 338 a, 339) (LE 2927 J.
tunum esse videtur ad libertatem necessariam tuendam,
2. Singulis diebus horum solemnlum permittuntur Mis­
ne colloquio intersint viri quibus vel publica auctoritas vel
sae Votivae de novo Sancto vel Beato, omnibus diebus li­
officium aut institutum quod repraesentant, implicetun
turgicis, lis tantum exceptis, quae in tabella praecedentiae
necesse est autem, ut colioquentes sese fideles praebeant
sub numeris 1-10 recensentur (Codex Rubricarum, n. 91);
postulatis communitatis, culus vicem in colloquio gerunt.
exceptis insuper feriis Quadragesimae ct feriis Adventus
3. Colloquium officiale (seu ex mandato) «a priori» ne­
a die 17 ad diem 23 Decembris.
quit excludi; raro autem fit ut condiciones talis dialogi inter
Hae Missae dicuntur cum Gloria, sed sine Credo, nisi
christifideles et non credentes habeantur, sive quia non
occurrat dies dominica vel festum de praecepto, aut magnus
credentes plerumque communitatem aliquam non reprae­
habeatur populi concursus.
sentant sed selpsos tantum, sive ob defectum homogenei3. Cotidie, tempore horum solemnlum, celebrari pos­
791 tatis inter Ecclesiam ex una parte et factionem politicam /
sunt Vesperae de novo Sancto vel Beato, sine commemo­
vel coetum culturalem ex alia. His in adiunctis curandum
rationibus; hae Vesperae valent ad satisfaciendum divini
est ut In natura et fine dialogi atque in voluntate coope­
Officii obligationi quoad Vesperas eiusdem diei.
randi, omnis vitetur aequivocatlo.
Prohibentur tamen diebus sub nn. 1-10 in tabella prae­
4. Colloquium instituendum est solummodo si adiuncta
cedentiae recensitis (Codex Rubricarum, n. 91), et Insuper
v. g. temporum ac locorum, verae colloquii naturae fa­
feriis Quadragesimae et feriis Adventus a dic 17 ad diem
veant, atque Ideo vitanda est nimia celebritas vel hominum
23 Decembris.
ad rem non satis paratorum praesentia, qui possint collo­
quii serenitatem turbare, idque In rixam vel comitium con­
4. Ultimo harum celebrationum die, laudabiliter solem­
vertere. Generatlm magis in bonum cedunt colloquia inter
nia concluduntur hymno Te Deum ct benedictione cum
sanctissimo Sacramento.
paucos utrimque peritos. Aliquando statutum et regulae
colloquii antea sancienda sunt; denique a colloquio decli­
5.Sacra Paenitenliaria Apostolica, ad venerationem et
nandum est, sl patet Ipsum fore Instrumentum alicuius
pietatem in novos Sanctos vel Beatos impensius fovendas,
factionis.
christifldellbus qui, confessi, sacra Synaxi refecti et ad
5. Identidem ad dlssentloncs et scandala vitanda ali­
mentem Summi Pontificis Pater et Aoe vel quemlibet aliam
quando oportebit antea edere declarationem, in qua sensus,
orationem recitantes, ecclesias vel publica oratoria, iu qui­
bus solemnia In eorum honorem peraguntur, devote visi­
finis ac materia dialogi statuantur.
tent iblque Pater et Credo recitent, plenariam indulgentiam
6. Sacerdotes consensum Ordinarii proprii ct loci,
semel acquirendam benigne concedit; Iis vero, qui saltem
ubi colloquium habebitur, obtineant; omnes christifideles
corde contrito, eodem temporis spatio, praefatam visita­
Auctoritatis Ecclesiasticae praeceptis obtemperabunt. Au­
tionem pie peragant, partialem indulgentiam largitur.
ctoritas autem legitimam libertatem ialcorum in rebus
temporalibus studiose servet, necnon condiciones genera­
Die 12 Septembris 1968.—Benno Card. Gut, Praef. F.
Antonelli, Archiep. tit. Idlcren., Secr.
les In quibus Ipsi vitam suum agunt.
5427

5428

SOLLEMNIS CONVENTIO CUM AUSTRIA

n. 3687

19(>8 OCT 7

3G88
1988

AWPK-Ttn
CONVENTIO

CoxvBsaoxE

OCT

INTER
IMI-H

TRA

Austriaca per

LA

7.-CONVENTIO SOLLEMNIS

APOSTOLICAM

Santa Sede

erigere

la

CUM AUSTRIA. AAS

SEDEM ET AUSTRIACAM
«FELDKIRCHENSI. DIOECESI

e la
diocesi di

Repubblica
feldkirch

Fra la Santa Sede, rapprescntala dal suo Plenlpotenziario Sua Eccdlenza Rev.ma Monsignor Opilio Rossi. Arclvescovo tit. di Ancira e Nunzio Apostolico in Austria,

60

(1968)

782-785

REMPUBLICAM

DE

CONDENDA

Vertkag zwischen dem Heiligen Stuhl und df.r
Republik Osteriuch betreffend DIE ERRICHTUNG
EINER DIÔZESE FELDKIRCH

Zwischen dem Heiligen Stuhl, vertreten durch dessen
Bevollmûchtigten, S. E. den Herrn Apostollschen Nuntius
in Osterreich, Titularerzbischof von Ancyra, Msgr. Opilio
Rossi,

und der Republik Osterreich vertreten durch deren Bevollmâchtigte, Herrn Dr. Kurt Waldheim, Bundesminister
fûr Auswârtige Angelegenhciten, und Herrn Dr. Theodor
Piffl-Percevic, Bundesminister fûr Unterricht,
wird nachstehender Vert rag geschlossen:
Artikel I.
Der Heilige Stuhl und die Republik Oster­
reich sind gemâss Artikel III f 1 des Konkordatcs vom 5.
Juni 1933 (LE 1170] übcrelngekommen, dassin Vorarlberg
eine Diôzese Feldkirch crrichtet werden soil.
Artikel II. Die Diôzese Feldkirch umfasst das Gebiet
des Landes Vorarlberg, fûr das gemâss Artikel I des Vertrages zwischen dem Heiligen Stuhl und der/ Republik 7S3
Osterreich bctrcffend die Erhebung dcr Apostollschen Ad­
ministratur Innsbruck-Feldkirch zu einer Diôzese void 7.
.lull 1964 (LE 3203] ein Generalvikariat mit dem Sitz in
Feldkirch besteht.
Artikel IIL Die Diôzese Feldkirch wird dcr Salzburger
Kirchenprovinz zugeteilt.
Artikel IV. Die Diôzese, der Bischôflichc Stuhl und eln
alienfalls zu errichtcndes Kathedralkapitel hoben Rcchtspersônlichkcit für den staatlichcn Bereich und genlessen
die Rechte oftentlich-rechtlicher Kôrperschaften.
.„ΛΪ5?.,Οι
,La DIoccsi dl Innsbruck-Feldkirch cd altri
Artikel V. Der Diôzese Innsbruck-Feldkirch und anderen kirchiichen Einrichtungen sowie dem Bund und dem
st ci-1c°me Pure Π .Bund, e II «Land Vorarlberg.
Land Vorarlberg stebt es frei, bewegliches und unbeweSdH r nr Imsferire beni mobili cd immobili alia
Cam^LdûFcld)kArch’.aÎIa Sede Vescovile, alia futura Chiesa
glicbcs Vermogen an die Diôzese Feldkirch, an den BisΚίη» a,· 9aP,lt0,,0tCattedraIe, qualora venga eretto,
chdflichen Stuhl, an die zukûnftige Domkirche und an eta
alienfalls zu errichtendes Kathedralkapitel frei von alien
ηΐΓίηΐ Λ π
lUttC
fmPoste stabilite dal diritto fedebundesrechtlich gcregelten Abgabcn innerhalb einer Frist
di.un ?nno dan'entrata in vigore delvon cinem Jahr nach Wirksamieit der Errichtung fûr den
I erezione nell ambito statale (Articolo VII capov 2 e 3).
staatlichen Bereich (Artikel VII AbsâUc 2 und 3) zu Obertragen.
Artikel VI. (1) Die Republik Osterreich wird der DIÔr μι ί1^ La Repubblica Austriaca verserà alla
zese Feldkirch zur Bestreitung der Auslagen, die mit dem
^cldJflrcb Pcr far fronte alie spese relative alia
Ausbau dcr Diôzese verbunden sind, aus Mitteln des Bunn^dÂ?CCS’„con 1 fondi del
una somma
des cinen Ge/samtbetrag von 41/, MlUionem Schilling leiplessixa di 4 /, mllloni di Sceliini, che dovrà essere corsten, der in den Jahren 1969 und 1970 in zwei glicchen
risposta negli anni 1969 e 1970 in due rate uguali entro
Teilbetrâgen jewcils bis zum 1. dull zu erbringen 1st.
j1 L° Luglio di detti anni.
(2) Die Republik Osterreich und der Heilige Stuhl ha(2) La Repubblica Austriaca e la Santa Sede hanno
ben davon Kenntnis genommen, dass das Land Vorarl­
cbe 1 'Land Vorarlberg» mette a dlsposizione
berg der Diôzese Fedlklrch fûr den glelcben Zwcck einen
1?
4„ °?csi Per 10 stcsso fine un» somma dl 41/» milioni
di Scellini.
‘
Betrag von 41/» Millionen Schilling zur VerfOgung stcllt
Artikel VIL (1) Die Errichtung der Diôzese Feldkirch.
Articolo VIL (1) L'erezione délia Dioccsi di Feldkirch
soil innerhalb von sechs .Monaten nach Inkrafttreten dieses
deve aver luogo entro sei mesi dall'entrata in vigore dclla
Vcrtrages erfolgen.
présente Convenzione.
(2) Der Heilige Stuhl wird dcr Bundesreg/erung dcr
(2) La Santa Sede trasmetterà al Governo Fédérale
Republik Oslerreich elne Ausfertigung dor ErrichtungsbuL
della Repubblica Austriaca una copia délia Bolla di erele ûbcrmitteln. Mit dem Einlangen diescr Ausfertigung
zione. Appcna presentata talc Bolla, l'erezione della DIowird die Errichtung der Diôzese und des Bischôflichen
cesi e dclla Sede Vescovile avrâ efficacia nell'ambito statalc.
Stuhles fûr den staatlichen Bereich wirksam.
(3) Fûr die Errichtung cines Kathedralkapitcls g<lt Ar­
(3) Per l'erezione del Capltolo Cattedrale vale 1’ArtL
tikel XV § 7 des Konkordatcs voni 5. Juni 1933.
colo XV § 7 del Concordato del 5 Giugno 1933.
Artikel VIII. Die blshcrfge Diôzese Innsbruck-Feld­
Articolo VIII. La Dioccsi di Innsbruck-Feldkirch finora
kirch crhûlt mit dcr Errichtung dcr Diôzese Feldkirch
esistente, in seguito all’erezione della Diocesi di Feldkirch
gemâss Artikel VII dieses Vertrages den Namen «Diôzese
conformemente ailArticolo VII dl questa Convenzione,
Innsbruck».
prende il nome di «Dioccsi di Innsbruck».
Artikel IX. Einc in Zukunft etvra entstehende MelArticolo IX. Le divergenze di vedule, chc sorgesscro
nungsverschicdcnhclt Ober die Auslcgung dieses Vertrages
eventualmente In futuro circa
^elpnsente
wircynach Artikel XXII Absatz 2 des Konkordatcs vom 5. 785
Accordo saranno eliminate d intesa tra lo Λ1 te Parti con
"i norma dell'Articolo XXII, capov. 2, del Concor­
Juni 1933 im Einverstândnis zwischen den Hohen Vertragschlicsscnden Telten beigclegt werden.
dato del 5 Giugno 1933.
.yertr»R. d««n RaJIenlwh.r und
Articolo X. «
«se'4 ratiflcata
a,uth«Usch (St. wll nitffUkrt und die Hae' ‘gH BUumcnü <H ntlflcatn devSno venir scambiatl al
tffikationsurkunden sollcn so bald wte môglich In Rom

e la Repubblica Austriaca, rappresentata dal suoi Plcnlpolendari, Il Signor Dolt. Kurt Waldheim, Ministro Fé­
dérale per gli Affari Esterl, o II Signor Dolt. Theodor PifflPertevic, Ministro Federate per rlstruzione,
viene conclusa la seguente Convenzione.
Articolo I. La Santa Sede e la Repubblica Austriaca
hanno convenuto, a norma dell Articolo III § 1 del Con­
cordato del 5 Giugno 1933 [LE 1170], di erigere nel Vo­
rarlberg la Dioccsi di Feldkirch.
Articolo II. La Dioecesi di Feldkirch comprende il ter­
ritorio del «Land Vorarlberg», per il quale, in conformità
all'Articolo I della Convenzione tra la Santa Sede e la Re­
pubblica Austriaca del 7 Luglio 196-1 [LE 3203] concer­
nente l'erezione dellAdmministrazione Apostolica di In­
nsbruck-Feldkirch in diocesi, esiste un Vicariato Generale
con sede m Feldkirch.
La Diocesi di Feldkirch viene assegnata
alia Provincia Ecclesiastica di Salisburgo.
Articolo IV. La Diocesi, la Sede Vescovile e 11 Capltolo
7?”en
Φζθίοιτα venga eretto» hanno personahtà giurl"%mti7UbbHco
Stat0 e godono dei diritti de8“ enU

5129

5430

vw

SOLLEMNIS CONVENTIO CUM BAVARIA

π» 3689

più presto in Roma. Essa entra in vigore il giomo dello
scambio degli Istrumenti di ratifica.
In fede di che i Plenipotenziari hanno firmato la pre­
sente Convenzione in doppio originale.
Fatto a Vienna, il 7 Oltobre 1968. Per la Santa Sede:
Ffir den Heiligen Stuhl: Mons. Opilio Rossi.

196« OCT 7

ausgetauscht werden. Er tritt init dem Tng des Austausches
dor Ratifikationsurkunden in Kraft.
Zu Urkund dessen haben die Bevollmflchtlgten diesen
Vertrag in doppcltcr Urschrift unterzelchnet.
Geschchen zu Wien, am 7. Oktober 1968. Fûr die Repnblik Osterreich: Per la Repubblica Austriaca: Dr. Kvrt
Waldheim. Dr. Theodor Piffl-Percevic.

Conventione inter Apostolicam Sedem et Rempublieam Austriacam rata habita, die VII mensis Decembris anns
MCMLXVII I Ratihabitionis Instrumenta accepta et reddita mutuo fuerunt. Exinde, i, e. a die VII mensis JkcembrH
anno MCMLXVIH, huiusmodi Conventio inter Apostolicam Sedem et Rempublieam Austriacam icta vigere coepol
ad normam articuli X eiusdem Pactionis

3689
1968 OCT

7.-CONVENTIO

SOLLEMNIS

CUM

BAVARIA.

AAS

61

(1969)

163-168

CONVENTIQ INTER APOSTOLICAM SEDEM ET BAVA RICAM CIVITATEM CIRCA NONNULLAS MUTA­
TIONES INDUCENDAS IN CONCORDATUM DIEI 29 MARTII 1924

Accordo

fra la

Santa Sede e lo Stato Bavarese con

CUI SI APPORTANO MODIFICHE ED AG0IUNTE AGLI ART1CO-

u 5 e 6 del Concordato con la Baviera del 29 marzo
1924

Fra la Santa Sede rappresentata dal suo Plenipotenziario
Mons. Dr. Corrado Baille, Arcivescovo titolare di Antio­
chia di Pisidia, NunzJo Apostolico in Germania,
e Lo Stato Bavarese, rappresentato dal Dr. h. c. Allons
GoppeJ, Présidente dei Ministri, come pure dal Dr. Ludwig
Huber, Ministro per l’Istruzione ed il Culto, e dal Dr. Kon­
rad Pôhncr, Ministro delle Finanze,

vlene concluso il seguente Accordo.
La nuova sltuazione determinatas! in campo scolastico
ha indotto lo Stato Bavarese ad introduire nell’ambito
della scuola primaria e della formazlone del maestri notevol! ri forme, che presuppongono modifiche dei Concordato
stipulato II 29 Marzo 1924 ira la Santa Sede e Io Stato
Bavarese [LE 586].
Π Governo Bavarese, pertanlo, prima dell'appro vazione
delle nuove disposizioni legislative, ha chlcsto alla Santa
Sede di consentire alla modifica d! quegli articoli dei Con­
cordato con la Baviera, che vengono toccati dalla divisata
leglslazione.
La Santa Sede si è dlchiarata a ciô disposta.
Nel desiderio di attuare in tal campo un’amichevole collaborazione, la Santa Sede e lo Stato Bavarese hanno de­
ciso dl adeguare il Concordato anzidetto aile nuove esigen­
ze. A tale scopo le Alte Parti contraenti hanno convenuto
di apportare al Concordato le seguenti modifiche ed aggiunte:

Vertrag zwischen dem Heiligen Stuhl und dem
Freistaat Bayern zür A.nderung und Ergânzuno
der Artikel 5 und 6 des Bayerischen Konkordates
vom 29. Marz 1924
Zwischen dem Heiligen Stuhl, vertreten durch dessen
Bevollmâchtigten. don ApostoMschen Nuntius in Deutsch­
land Msgr. Dr. Corrado Bafile, Titularerzbischof von Antiochien in Pisidien,
Und dem Freistaat Bayern, vertreten durch den Mi*
nisterprâsfdentcn Dr. h. c. Allons Goppcl sowle den Baye*
rischen Staatsmfnlster fûr Unterricht und Kultus Dr. Lud*
wig Huber und den Bayerischen Staatsminister der FF
nanzen Dr. Konrad Pôhner,
wird nachstehender Vertrag geschlossen:
Die neue Entwicklung auf dem Gebiet des Schulwesens
hat den Freistaat Bayera veranlasst, weitgehende Reformen des Volksschulwcscns und der Lehrerbildung elnzufûhren, die Anderungen des am 29. Mârz 1924 zwischen
dem Heiligen Stuhl und dem Freistaat Bayera abgeschïossenen Konkordates voraussetzen [LE 586].
Die Bayerische Staatsregicrung hat deshalb vor Verab"
schiedung der/neuen Gesetzesbestimmungen den Heiligen 164
Stuhl ersucht, einer Anderung jener Artikel des Bayerischen
Konkordates zuzustimmen, die durch die geplante Gesetzgebung berûhrt werden.
Der Heilige Stuhl hat sich dazu bereit erklârt.
In dem Wunsche, auf diesem Gebiet eine freundschaftliche Zusammenarbeit zu pflegcn, haben der Heilige Stuhl
und der Freistaat Bayera beschlossen, das oben crwàhnte
Konkordat den neuen Erfordernissen aunzupassen. Zu die­
sem Zweck sind die hohen Vertragspartner Qber folgende
Anderungen und Ergânzungen desselben Konkordates Ûberelngekommcn:

I
GU articoli 5 e G dei Concordato ricevono la formulazione
seguente:
Articolo 5. § 1. Lo Stato Istituirà in ciascuna delle
attuali Alte Scuole pedagogiche di Monaco, Augusta, Bam­
berg?, Norimberga, Ratlsbona e Würzburg una cattedra
di Pedagogia ed un incarlco d’insegnamento o una catte­
dra di Filosofip, da offidarsl a docenti, contre i quali nulla
possa eccepirsi dal panto dl vista cattolico ed ecclesiastico.

f 2. In tulte le Alte Scuole pedagogiche atlualmente
esistenti verranno erettl Istituti con cattedre per l’Inscgnaniento dclla Teologla cattolica e della Dldattica dell’insegnamento religioso. Per la nomina dei rispettivi titolari
si applica l'art. 3.
§ 3. Le superiori Autorltà ccclesiastiche saranno convententemente rapprcsentate nolle Commission! esamlnaIrid per l'abilitazione aU’lnsegnamento della Religione nel­
le scuole primarie. Per impartira l'Istruzione religiosa si
richlede prevlamentc U missio canonica da parte del Vesco­
vo diocesano.
M31

I

Art. 5 und Art. G des Konkordates erhaltcn folgende
Fassung:
Artikel 5. § 1. Der Staat wird an den bisherign Pàedagogischen Hochschulen in MQhchen, Augsburg, Bam­
berg. Nürnberg, Regensburg und Würzburg jc eine Professur fûr Pidagogik und je einen Lehrauftrag oder eine
Prefcssur für Philosophic errichtcn, gegen dcren Inhabcr
hinsichtllch ihres katholisch-kirchlichen Standpunktes koi­
ne Erinnerung zu erheben ist.
§ 2. An alien bisherigen Padagogischen Hochschulen
werden Institute mit Lchrstûhlen fûr kathollschc Théologie
und fûr Didaktik des Relegionsunterrlchtes elngcrichtet.
Auf ihre Inhaber findet Art. 3 Anwendung. /
165

§ 3. In den Prüfungskommissionen, die fûr die Erteilung der Lehrbefâhigung fûr Religionsuntcrricht an den
Volksschulcn zusUndig sind, erhaltcn die kirchlichen Oberbehdrden eine angexnessene Vertretung. Die Erteilung des
Religlosuntcrrichtes setr.t die Missio canonica durch den
Dlbzesanblschof voraus.
5432

SOLLEMNIS CONVENTIO CUM BAVAIUA

1908 OCT 7

14 Lo Stato garantisce I’istiluzionc cd il funzionaJnlo di una Alta Scuola pedagogica ecclesiastica. Su riSesti dell'ente gestore lo Stalo rimborsa (anche per le
nuove costruzionl) le spese necessarie, da com pu tarsi alia
sama dl quelle per simili Alto Scuole statali. Esso curarà
chc nel quadro dell'organizzazione delle Alic Scuole pedapgichc statali, al professori dell'Alta Scuola pedagogica
ecclesiastica vengano riconosclutl dlrlttl pari a quell! del
Utolari delle cattedra nolle Alte Scuole pedagogiche statali.
Gli studenti formati nell’Alta Scuola pedagogica eccle­
siastica verranno nmmessi, a tenore delle prescrizionl gene­
rail, agi! csami di Stato c verranno cquiparati nell'implcgo
agllinsegnanti formati nelle /Vite Scuole statali.
I 5. Perrabilitazionc nil'inscgnamento nolle scuole pri­
marie (propriamenle Volksschulen), nelle scuole speciali
(propriamente Sonderschulen), nelle scuole professionali,
nelle Realschulen e nei Ginnasl, e per Ia nomina a maestri
o maestre non si richiedono per i membri degli Ordini o
delle Congregazioni religiose condizioni diverse da quelle
richieste per i laici.
Articolo 6. § 1. Il diritto dclla Chicsa cattolica in Ba­
vière ad un conveniente influsso ncll'cducazionc degli alun­
ni dclla propria confessione vlene garantito, senza pregiudizio del diritto del genitori.
f 2. In classi c gruppi di insegnamento nelle scuole pria
marie, frequentati csclusivamente da alunni di confessione
cattolica, 1'inscgnamento e 1'educazlone si uniformano agli
speciali principi dclla confessione cattolica.

J 3. Vengono formate classi e gruppi di inscgnamento
per alunni di confessione cattolica, quando i genitori o chi
per essi vi consentono, e le esigenze della pcdagogia c dell orgonizzazionc scolastica lo permettono. Tale condizlone
si verifies quando per un corso vengono costituite classi
par ÜeM ° ^uani^0 venSono formati gruppi di insegnamento
i 4. In classi, frequentate da alunni di confessione di­
versa, rinsegnamento e 1'educazlone, salvo il rispetto dovuto ai sentimenti di alunni di diversa convinzionc, si
uniformano ai principi comuni delle confessioni cristiane.
f 5. Nella scelta dei maestri si deve tener conto della
confessione cui appartengono gli alunni.
j I maeslpjdonei e disposti ad impartira 1'insegnamento della Religione cattolica verranno assegnati alie sin­
gle scuole possibilmcnte in maniera tale che rinsegna­
mento della Religione cattolica, quale materia ordinaria,
rimanga assicurato mediante la collaborazione dei maestri·

II

n. 3G89

§ 4. Der Staat gewàhrleistet die Errichtung und den
Betrleb einer kirchlichcn Pâdagogischen Hochschule. Er
ersetzt auf Antrag des Trâgers (auch fûr die Neubauten)
den notwendlgen Aufwand, der sich nach dem verglelchbarer staatlicher Hochschulen bcmisst. Er wird daf Or Sorge
tragen, dass ihren Professoren im Rahmen der Organisa­
tion der staatlichen Pâdagogischen Hochschulen die
gleichen akademischen Rechtc eingerâumt werden, wie
den Lehrstuhlinhabern staatlicher PSdagogischer Hoch­
schulen. Dic an dieser kirchlichen Hochschule ausgeblldeten Studenten werden nach Mossgabe der allgemeinen
Bestimmungen zu den staatlichen Prûfungen zugelassen
und in ihrer beruflichen Verwendung den an staatlichen
Hochschulen ausgebildeten Lehrem gliechgestellt.
§ 5. Die Erwerbung der Lehrbefâhigung fdr Volksschulen, Sonderschulen, Berufsschulen, Realschulen und Gymnasien sowie die Ubertragunt eines Lehramtes werden fflr
die Angehôrigen von Orden und religiosen Kongregationcn
an keine anderen Bedingungen geknflpft ais fdr Laien. / 166

Artikel 6. § 1. Das Recht der katholischen Kirche
in Bayern auf cinen angemessenen Einfluss bel der Erziehung der Schûler ihres Bekenntnisses wird unbeschadet
des Erzichungsrechtes der Eltem gewàhrleistet.
§ 2. In Klassen und Unterrichtsgruppen an Volksschulen, die ausschliesslich von SchOlera des katholischen Bekcnntnlsses besucht werden, richten sich Unterricht und
Erziehung nach den besonderen Grundsâtzen des katho­
lischen Bekcnntnisses.

§ 3. Klassen und Unterrichtsgruppen fûr Schûler des
katholischen Bekenntnisses werden gebildet, wenn die Erziehungsberechtigten zustimmen und die pâdagogischen
und schulorganisatorischen Erforderaisse es ermoglichen.
Dies trifft zu, wenn fûr einen Schûlerjahrgang Parallelklassen, oder wenn parallele Unterrichtsgruppen gebildet
werden.
§ 4. Di Klassen, die von Schùlem verschiedener Bekenntnisse bcsucht werden, richten sich Unterricht und
Erziehung bei gebùhrender Rûcksichtnahme auf die Empfindungen andersdenkender Schûler nach den gcmelnsamen Grundsâtzen der christlichen Bekenntnlssc.
§ 5. Bei der Auswahl der Lehrkrâfte soli auf die Bckcnntniszugehôrigkeit der Schûler ROcksicht genommen
werden.
§ 6. Die zur Erteilung katholischen R eligions un terrich tes bereiten Lchrkrdfte werden bei der Znweisung an die
einzelnen Schulen nach Môglichkelt so cingesetzt, dass der
katholische Tteligionsunterricht als ordcnt/llchcs Lchrfach 16/
an den Schulen durch die Mitwirkung der Lehrer gesichert
bleibt.

II

Nach Art. 6 wird folgender Art. 6 bls in das Konkordat
cingefûgt:
Art 6 bis. § 1. Der Freistaat Bayern wird im Rah­
Art. 6 bis. § 1. Lo Stato Bavarese, nel quadro delle
men der allgemeinen Fdrderung der Privatschulcn den
prowidcnzc in favore delle scuole private, concederà il
Schulen katholischer Triiger seine Hilfe angedeihen lasscn.
suo aiuto alie scuole private gestite da enti cattolIcL In
Nach .Massgabc der staatlichen Vorschriften werden diesc
conformité con le prescrizionl statali, tali scuole vengono
Schulen staatlichen anerkannt und durch Finanzierungsriconosciute dallo Stato ed agevolate mediante sowcnzioni
hilfcn sowie durch Erlclchtcrung im Austausch von Lehr·
come pure mediante facilltazioni ncllo scambio di maestri.
kriiften gefdrdert.
ξ 2. Privalen katholischen Volksschulen und SonderJ 2. Allé scuole primarie private cattoliche cd allé scuo­
schulen, die von juristlschen Pcrsonen des ôffentlichen oder
le special! private cattoliche, gestite da persona giuridica
privaten Rechts betrieben werden, auf gemeinnûtziger
di diritto pubbllco o privato, operanti su base dl pubblica
Grundlage w/rken und in Ausbau und Gliederung den fûr
utilité c rispondenti nella loro impostazione ed artfcolazfone
die ôffentlichen Schulen gellenden gesetzlichcn Vorschrif­
□lie prcscrizioni vigenti per le scuole pubblfche, Jo Stato,
ten cntsprechen, ersetzt der Staat auf Antrag des SchuL
su richiesta dell'ente gestore, rimborsa le necessarie spese,
trâgers den notwendigen Aufwand, der sich nach dem der
da computarsi «alla stregua dl quelle per lescuole pubblichc.
ôffentlichen Schulen bemisst.
§ 3. Die notwendigen Kostcn fûr schulaufslchtllch geI 3. Le spese necessarie per lavori, approvati dalTAu­
nebmigte Neu-, Um- und Erweiferungsbautcn privatcr
torité scolastica, di costruzionc dl nuovi edifici di scuole
Volksschulen und Sonderschulen werden vom Staat Im
primarie private e di scuole speciali private, come pure di
Rahmen derim Haushalt fQr dicsem Zweck bcreltgestelltcn
adattamento o ampllamcnto delle medesime, verranno γιπιGestmtsumme ersetzt. Der Gesamtbetrag fûr den Bau die­
borsate dallo Stato, nel quadro dello stanziamento a tale
ser Schulen wird in einem angernessencn VerlUltnls zu
fine fissato nel bilancio statalc. L’importo complessivo per
den Aufwcn/dungen der uffenllichen Hand fûr den Gffent- 1«
detti lavori verrâ fissato in conveniente P^P^one allo
lichen
Schulhausbau festgesetzt.
spese cdiiizie dclla pubblica finanza per le scuole put bliche.
Die vorstchenden Anderungen und Ergântungrn sind
Le anzidette modifiche ed aggiujite sono parte Integrante
integrierrndcr Bestandtell des Konkordates vom 29. Marx
del Concordato del 29 Marzo L 24.
I ·I ·

Dopo l'art. G viene inserito nel Concordato II seguente:

5433

5 LU

η. 3600-3692

SYNODUS EPISCOPORUM - COMMISSIO CARDINALIUM

Questo Accordo, i cui testi italiano c tcdcsco fanno egualmente fedc, dovrà essere ratifiai to e gli Istrumcnti della
ratificata dovranno essere scambfati quanto prima in Bad
Godesbcrg.
Esso entra in vigore il giomo dello scambio di detti
Istrumcnti.
In fcde di che il présente Accordo è stato sottoscritto.
Fatto in doppio originale.
Monaco, 7 Ottobre 1968.—Corrado Bafile, Arci vesco vo
iit. di Antiochia di Pisidia, Nunzio Apostolico. .

1068 OCT 10-15

Dicscr Vertrag, desscn italienischcr und deutscher Text
gleiche Kraft haben, soli ratifiziert und die Ratifikatlonsurkunden sollen môglichst bald in Bad Godesberg ausgetauscht werden.
Er tritt mit dem Tagc des Austauschcs in Kraft.
Zu Urkund dcssen wurde dicscr Vertrag untcrzeichnel
Geschchcn in doppcltcr Urschrift.
München, den 7. Oktobcr 1968.—Dr. h. c. Alfons Goppel, Bayerischer Ministerprdsident. Dr. Ludwig Hubeh,
Bayerischer Slaatsminisler fûr Unterricht und Kultus. Dr.
Konrad Poiiner, Bayerischer Staatsminister der Finanztn.

Conventione inter Apostolicam Sedem et Bovariam rata habita, die XXX mensis lanuarii anno MDCCCCLXIX
Ratihabitionis Instrumenta accepta et reddita mutuo fuerunt. Exinde, i. e. a die XXX mensis lanuarii anno MDCCCLXIX, huiusmodi Conventio inter Apostolicam Sedem e f Bovariam icta vigere coepit ad normam eiusdem Pactionis.
Adn. J. LAJOLO in ME 94 (1969) 343-363. Vide Ratihabitionem sub dic 1969 lan. 30; LE 3711.

3690
1968 OCT 10.-CONV. c. SAARLAND. AAS 60 (1968) 781

Ratihabitio Conventionis inter Apostolicam Sedem
et Saarland de instituenda Theologiae catholicae
cathedra in Studiorum Universitate
Vide textum sub die 9 aprilis 1968: LE 3644.

3691
1968 OCT 14.-SYNODÜS EPISCOPORUM, NOTIF. PART.·

Notificatur exsecutio resolutionum quas Synodus
Episcoporum anni 1967 habita approbavit
E Civitate Vaticana, dic 14 Octobris 1968

Venerabitis Frater, primo generali Episcoporum Synodi

tioni directae educatorum In Seminariis ope Institutorum spe­
cialium vel cursuum per intervalla habendorum.
Quoad ipsam praeparationem novae Rationis Institutionis
Sacerdotalis, eadem Sacra Congregatio pro Educatione Catho­
lica Iam Coetibus Episcopalibus tncmnta generalia misit quae
cunctis Rationibus Institutionis Sacerdotalis inserantur opor­
tet, sicut In Synodo Episcoporum statutum est.
Quoad argumentum De Matrimoniis Mixtis, disceptatione
synodal! considerata. Summus Pontifex specialem Commis­
sionem Patrum Cardinalium instituit cui praeest Em. Card.
Praefectus Sacrae Congregationis pro Doctrina Fidei, cuius
est novam Instructionem de matrimoniis mixtis praeparare
quae vigebit usque ad promulgationem novi Codicis Iuris Ca­
nonici.
Quoad ultimum argumentum synodale: De Sacra Liturgia,
Consilium ad exsequendum Constitutionem de S. Liturgia
suis in laboribus prae oculis habet sententias a Sodalibus
Synodi prolatas.
Beatissimus Pater magno cum animo exsecutionem vo­
torum Synodi sequitur necnon faustum ipsius Institutionis,
Synodi Episcoporum videlicet, progressum exoptat- Hac dc
causa Ipse Commissionem instituendam esse decrevit ad re­
cognoscendum Ordinem Synodi Episcoporum necnon ad exa­
minandas omnes animadversiones quae usque adhuc ad Se­
cretoriam Status vel ad Secretariam Generalem Synodi per­
venerunt circa futuros Synodi coetus convocandos.
Quae dum Tecum communico, omnia fausta Tibi a Deo
adpreeor atquo qua par est reverentia me profiteor Tibi add.mum.—Lâdislaum Rubin, Secr. Gen.

coctu celebrato necnon tempore ab cius conclusione elapso,
munus meum est Te, eiusdem coctus Sodalem, certiorem
♦ Ad Praesides Confer antiarum episcopalium cuiusvis nitiams
facere de conclusionibus principalibus Synodi ac dc ratione
ens ad effectum deducendi —Ipso Summo Pontifice iubente—
Pro!. N. 233/88.
In vfU Ecclesiae.
Disceptationibus synodnlibus quinque fuerunt argumenta
a Beatissimo Patre proposita, quorum primum: De principiis
quae recognitionem Codicis luris Canonici dirigunt [LE 3601).
3692
Pontificia Commissio Codici Iuris Canonici recognoscendo se­
quitur iam suis in laboribus tum principia a Sodalibus Synodi
approbata tum sententias et modos expressos quoad ulteriorem
1968 OCT 15.-COM. CARD., DECL. AAS 60 (1968) 685-691
praeparationem novi Codicis necnon quoad paries iam ante
Synodi celebrationem elaboratas.
Declaratio Commissionis Card ina litiae de «Novo
Circa argumentum secundum: De opinionibus periculosis ho­
catechismo» (De nieuwe Katechismus») Neerlandlke
diernis necnon de aiheismo [LE 3603], votis a Sodalibus Synodi
expressis annuens Summus Pontifex decrevit Commissionem
Theologicam constituere a Sacra Congregatione pro Doctrina
I. Pars historica
Fidei pendentem, quae Commissio non aequanda esset cum
coetu Consultorum eiusdem.
Cum in Ncerlandia liber cui titulus Novus Cateehismus
Examini nunc sublcluntur quaedam quaestiones «technlcae»
circa Illam Commissionem constituendam prout natura et finis
(«De Nieuwe Katechismus», 1966) editus est, qui cx una
peculiaris istius Commissionis.
parte dotibus haud communibus praestat, ex altera vero
Ipsa Sacra Congregatio pro Doctrina Fidei Iam α Coetibus
fiarte novis opinionibus suis, ab exordio non paucos christiEpiscopalibus petivit nomina theologorum qui membra con­
idelcs turbavit. Sedes Apostolica, pro suo munere tuendi
stituendae Commissionis n Summo Pontifice nominari possent.
fidem populi Dei, non potuit in hanc rem animum non adiAd exprimendam cl confirmandam Fidem Ecclesiae Unicerc. Voluit autem Summus Pontifex ut circa difficultates
vertalh. Idem Sumniut Pontifex Professionem Fidei sollem­
quas textus Catechlsmi offerebat, initio Institueretur col­
niter die xxx Mensis hmll mcmlxvih, Anno α Fide appellato
loquium inter tres theologos a S. Sede tresque theologos
et saec. xix n martyrio Ss. Pclri et Pauli App. expletis, pro­
ab Episcopatu Necrlandico nominatos.
nuntiavit [LE 36711.
In hoc colloquio, a dic 8 ad diem 10 Aprilis 1967 habito,
Quod ad argumentum terlium attinet: De Seminariis, videbcel. Socru Congregatio pro Educatione Catholica Incumbit
theologi a S. Sede delecti, Iuxta ordinem agendorum aucto­
nunc In praeparationem novae «ItaHonli Institutionis Sacer­
ritate S. Congregationis Concilii ratum et ad mentem Sum­

dotalis*.

Ad illam praeparat Ionem faciliorem efflcacloremque red­
dendam necrisartam esse opinatur continuam cum singulis
Conferrntil' Episcopalibus cooperationem. Proinde oritur, ut
rnneluxio nd usum pertinens seu practica. opportunitas creandi
CumintstluneN Episcopales de Seminariis penes singulas Con­
terentia* Episcopale» Nationales ct, postea. Commissiones
•trchnkas· ex educatorlbu* ln Seminanis degentibus compo­
rta» —ad promovendum colloquium cum Ipsa Sacra Congre­
gatione pro Educatione Cuthnlica— tum ut auxilium cl prae­
beatur in elaboratione Itat Ionis, turn, Ratione redactu, ut
eadem Congregatio operam solUcitudinenique det praepara­
5435

mi Pontificis, fidenter petierunt ut quaedam in Catechismum inducerentur, quae, magis meditatis verbis. Ecclesiae
fidei, rerum veritati et fidelium sensui indubitanter respon­
derent. .Attamen colloquio vix aliquid actum est. Neque
inductae sunt mutationes circa ea puncta quae ipse Sanctus
Pater speciminis causa notaverat: «exempli gratia, quod
attinet ad virginalem lesu Christi ortum, catholicae fidei
dogma; ad sententiam, Evangelio et Ecclesiae Traditione
innisam, qua angelos esse credimus; atque ad satisfactionis
ct sacrificii genus, quae Christus Summo Parenti obtulit
5436

COMM- CARD.,

DE

CATECHISMO NEERLANDIAE

n. 3692

1968 OCT 15

ad peccata nostra delenda hominesque Patri reconci-

H.

Pars doctrinalis

liandos».
,
Cognito huius colloquii exitu, in primis cx relatione facta
per consociatam operam tum theologorum Quos S. Sedes
degerat, tum theologorum Episcopa us Neerlandici, Sum­
mus Pontifex mandavit Commissioni 1 atrum Cardinalium
(Frings, Lcfèbvre, Jaeger, Florit, Browne et Journet) ut
6$ rem examini subiiccret ac de ca sententiam ferret. / Atque
Commissio illo diebus 27 ct 28 mensis iunii 1967 prima vice
congregata, adstantibus theologis lingua nccriandica peri­
tis, statuit Novum Catechismum sedulo recognoscendum
esse, antequam novae editiones translationesquc fierent.
Praeterea alterum elegit coetum theologorum ad septem
nationes pertinentium, qui eiusdem Catechismi textum
Inspiceret suamque mentem significaret.
Praeter ipsum Catechismum, coetui illi data est praefata
relatio de primo theologorum colloquio. Ad quam relatio­
nem mense Septembri accessit series emendationum ab
auctoribus Catechismi Interea oblata. Post accuratum la­
borem, coetus theologorum animadversiones suas confecit
tum circa textum Catechismi, tum circa oblatam seriem
emendationum, quarum pleracque visae sunt nondum suf­
ficere. Singulae autem et integrae coetus animadversiones,
unanimi astantium consensu approbatae sunt.
Deinde acceptis, inter alia documenta, animadversioni­
bus coetus theologorum, Patres Cardinales iterum convene­
runt a die 12 ad 14 decembris 1967. Post colloquium habi­
tum de singulis illis animadversionibus, definite statuerunt,
per suffragia de eisdem data, quae et qua ratione emen­
danda essent in textu Catechismi; provideruntque ut parva
Commissio, Eminentissimo Cardinali Alfrink adiuvante
comparata, duorum delegatorum suorum duorumque Epi­
scopatus Neerlandici rem denique execution! mandarent.
Opus huius Commissionis mense februarii anni 1968 con­
fectum, Sanctae Sedi, Patribus Cardinalibus et Episcopatui
Necrlandico oblatum est.
Sed iam antea, praeter voluntatem Episcopatus Neerlan­
dici et absque debita emendatione, edita est Novi Catediismi anglica translatio; ac simili ratione recens edita est
translatio germanica deindeque translatio gallica. Praeterea
documenta reservata atque natura sua secreta, ad hoc ne­
gotium pertinentia, nuper in publicum relata sunt, inter
quae epistola quaedam ipsius Summi Pontificis; quod tum
in ephemeride neerlandica factum est, tum in libro qui in

1. Res quaedam de Deo creatore.—Catcchismus doceat
necesse est Deum, praeter mundum sensibilem in quo vi­
tam nostram degemus, creavisse quoque regnum purorum
spirituum, quos angelos nominamus (cf. v. g. Cone. VaL I,
Dei Filius, cap. 1; Cone. Vat. II, Const. Lumen gentium,
n. 49, 50) [LE 32321 Praeterea explicetur animas singu­
lorum hominum, quippe quae spirituales sint (cf. Cone.
Vat. II, Const. Gaudium et spes, n. 14) (LE 3366 J imme­
diate creari a Deo (cf. v. g. EncycL Humani generis, A.A.S.,
XLII [1950], p. 575) (LE 2147].
ί 2. De hominibus in Adamo lapsis (cf. Cone. VaL II,
Const. Lumen gentium, n. 2).—Etsi quaestiones de origine
humani generis et de lento eius progressu efficiant ut dogma
peccati originalis novas hodie difficultates afferat, nihilomi­
nus in Novo Catcchismo fideliter proponenda est Ecclesiae
doctrina de homine, qui ab exordio historiae adversus Deum
se erexit (cf. Cone. Vat. II, Const. Gaudium et spes, / nn. 13 683
ct 22), Ita ut sibi universaeque progeniei sanctitatem et
iustitlam perderet in qua fuerat constitutus, verumque
peccati statum omnibus transmitteret per humanae natu­
rae propagationem. II certe sermones vitentur, qui signi­
ficare possunt peccatum originale a singulis novis humanae
familiae membris inde tantum contrahi quod ab eorum
ortu infiuxui communitatis hominum, ubi peccatum regnat,
intus submittuntur et ita ln via peccati initialiter versantur.
3. De profitenda lesu conceptione ex Maria Virgine.—
Petitum est a Commissione Cardinalium ut Catcchismus
aperte profiteretur Beatam Verbi Incarnati Matrem virgi­
nali semper floruisse honore ct ut clare doceret facium ip­
sum virginalis conceptionis lesu, quod cum mj’Stcrio Incar­
nationis maxime congruit; proindeque ut nullam ansam
deinceps daret ad hoc factum —contra Ecclesiae Traditio­
nem in Sacris Litteris fundatam— derclinoucndum, servata
tantum aliqua cius significatione symbolica, verbi gratia
dc summa gratuitate doni quod Deus nobis in Filio suo
largitus est.
4. De satisfactione Domini nostri lesu Christi.—Sine
ambiguitate proponenda sunt dementa doctrinae de sa­
tisfactione Christi, quae ad nostram fidem pertinent. Deus
ita homines peccatores dilexit, ut Filium suum mitteret in
mundum ad eos sibi reconciliandos (cf. 2 Cor. 5, 19), «Iam
nos diligenti (DeoJ —ut dicit S. Augustinus— reconciliati
sumus... cum quo propter peccata inimicitias habebamus»
(In loannis Euangelium, tr. CX, n. 6). lesus igitur, tam­
In libro autem modo commemorato, editis documentis
quam primogenitus in multis fratribus (cf. Rom. 8, 29),
additae sunt amplae notae et enarrationes, quibus non
pro peccatis nostris mortuus est (cf. 1 Cor. 15, 3). Sanctus,
modo tribuuntur theologis a Sancta Sede demandatis sen­
innocens, immaculatus (cf. Hebr. 7» 26), nullam profecto
tentiae ab eis alienae, sed etiam puncta Catechismi quae
poenam subiit quam Deus ipsi inflixisset, sed libere ct cum
correctione indigent, variis artibus continuo extenuantur
filiali amore Patri suo oboediens (cf. PhiL 2, 8), pro fra­
specicque innocua, sed a veritate disiuncta, induuntur.
tribus suis peccatoribus ct ut eorum mediator (cf. 1 Tim.
Haud raro citantur enuntiata bona, quae tamen non suf­
2, 5), mortem suscepit, quae eius stipendium peccati est
ficiunt ad corrigendas explicationes oppositas, eo vel magis
(cf. Rom. 6, 23; Cone. VaL II, Const. Gaudium et spes,
quod eae pluries consonant cum sententiis ab auctoribus
n. 18). Hoc sua sanctissima morte, quae ante oculos Del
Catechismi expositis in aliis scriptis. Ad futuras editiones
abundantissime compensavit peccata mundi, effecit ut gra­
Catechismi praeparandas, proponuntur solutiones adversae
tia divina humano generi redderetur, relut bonum quod
ds quae Commissio Cardinalium, approbante Sancta Sede,
in divino Capite suo meruerat (cf. v. gr. Hebr. 10, 5-10;
statuit, et suggeritur ut eae tantum Catechismi emenda­
Cone. Trid., sess. VI, Decr. De iustificatione, cap. 3 et 7,
637 tiones aliquo modo con/cedantur, quarum Summus Pontifex
can. 10).
expressam mentionem fecit, etsi, ut cx verbis Papae supra
5 De sacrificio erucis et sacrificio missae.—Perspicue
allatis constat, ipse exempla tantum indicare voluerat
dicendum est lesum se Patri suo obtulisse ad resarcienda
enucleationum quas cxpectabat.
nostra delicta, tamquam victimam sanciam in qua Deus si­
In eodem libro abusive adhibentur opiniones nonnullo­
bi complacuit. Christus enim «dilexit nos et tradidit semetrum exegetarum hodiernorum circa rationem qua S. Mat­
ipsum pro nobis, oblationem et hostiam Deo In odorem
thaeus et S. Lucas facta principalia ad ortum et infantiam
suavitatis» (Eph. 5, 2).
Domini Nostri perlinentia, praesentare ct explicare volue­
Sacrificium autem crucis in Ecclesia Dei perpetuatur
runt. Dum enim singuli theologi et auctores ad quos liber
sacrificio/ eucharistico (cf. Cone. VaL II. Const. Sacro- 63ù»
alludit, tenent conceptionem virginalem lesu numerandam
sanctum Concilium, n. 47). In celebratione enim eucharistica
esse inter eventus principales quos Evangeiia infantiae Do­
lesus ut sacerdos principalis se Deo offert per consecratomini omnino ut reales proponunt, liber ipse concludere au­
riam oblationem ouam conficiunt sacerdotes et cui fideles
det, non sine laesione fidei catliollcae, permittendum esse
se conlungunL Celebratio autem Illa est sacrificium atque
christifiddibus ut iam non credant mysterium conceptio­
convivium. Oblatio sacrificalis completur communione, qua
nis virginalis lesu in eius realltate simul spirituali et cor­
victima Deo oblata relut cibus sumitur, ut christifldrics
porali, sed tantum in eius significatione quadam symbolica.
slbl uniat eosque inter se caritate coniungat (cf. 1 C^r.
Ii, editis scriptis, variis modis
10, 17).
Silium Sedis Apostolicae resolvendi rem "°"
a"u
6. De praesentio et conrerxione eucharistica.—Necesse
in bonum plebis Dei ct communi
'“™,^Ρ„7,ί"ηest ut in textu Catechismi indubie significetur post panis
Necrlandlco. Hac de causa et aula Ca
"„se
et vini consecrationem ipsum corpus et sanguinem Christi
datus iam in quattuor hnS° ^^fna“t'ne editiones transadesse in altar/, atque in sacra communione «ernmentali­
visum est, antequam Catechismi e " eseflU Declaratione
ter sumi, ut qui digne ad divinam hanc mensam arefiant.
lationcsquc tandem ^'""‘J^Worum Commissionis Carspir;tinhier Christo Domino reficiantur. Praeterea cxplliam compendium
pateat qua ralione cum
fundnm i?Lpa2fIn el vlnum· ‘I0**'1
rwlitaiem prvdinallum. Sic fiet ut christ ifidehbu^
nunUo
S?^wrt?iPha*n®menal*m)· Pro,a,‘« ▼•ri.l» conwretio·
Ecclesia Christi
Vt testificari queant,
nu, converti in corpuj et «nguinem Christi; atque ,lc (it-d
salutis sine discrimine cogitare «
5-137

5438

π. 3693-3694

SACRA CONGREGATIO RITUUM - PAULUS VI

196« OCT 18-XOV 1

ut, ubi manent panis et vini apparentiae, seu real itas phaclemque resurrectionem (cf. Cone. Vat. II, Const. Lumen
gentium, nn. 49 ct 51).
nomenalis, modo mysterii pleno ipsa Christi humanitas
lateat coni uncta cum divina eius persona.
10. De quibusdam rebus moralibus.—Obscuritatem ne
Peractailla mirablliconversione, quae in Ecclesia nomen
afferat textus Catechismi exsistentiae legum moralium
quas ita cognoscere et exprimere valemus, ut conscientiam
suscepit transsubstantiationis, apparentiae panis ct vini,
nostram semper ct in omnibus adiunctis ligent. Vitentur
cum ipsum Christum, fontem gratiae caritatisque per sa­
solutiones casuum conscientiae quae non satis rationem
cram synaxim communicandae, re ipsa contineant et de­
habent indissolubilitatis matrimonii. Iure tribuitur magnum
signent, consequuntur utique novam significationem no­
momentum profundae habitudini morali personae, sed ca­
vumque finent Sed ideo novam illam significationem fi­
vendum est ne ea habitudo nimis ab actibus independent
nemque induunt, quia facta est transsubstantiatio (cf. Enproponatur. Expositio de morali coniugall fidelius reddat
cyd. Pauli Vf, Mysterium fidei, Λ. A. S., LVII [1965),
integram Concilii Vaticani! II Sedisque Apostolicae do­
p. 766 fLE 3316J; Schrelben der deutschen Bîschôfe an
ctrinam.
alie, die von dcr Kirche mit der Glaubensvcrkûndigung
* · ·
beauftragt sind, n. 43-47).
7. De infallibllitate Ecclesiae et de mysteriorum reoelaPraefatae animadversiones, etsi nec paucae nec leves,
torum cognitione.—Dilucide significetur in Catechismo infalintactam relinquunt maiorem prorsus Novi Catechismi
libilitatem Ecclesiae non praebere ei tantum cursum non
partem, cum laudanda eius indole pastorali, liturgica et
devium perpetuae inquisitionis, sed veritatem in doctrina
biblica. Neque adversantur auctorum Catechismi laudabili
fidei servanda in eaque eodem semper sensu explicanda
Œsito aeternum Christi bonum nuntium proponendi
S. Cone. Vat. I, Const. Dei Filius, cap. 4, et Cone. Vat. II,
accommodato rationi cogitandi hominum huius tem­
nst. Det Verbum, cap. 2) [LE 3345 L «Fides non solum
poris. Ipsae magnae dotes quibus opus insigniturpostulant
est inquisitio, sed imprimis certitudo» (Paulus VI, Alloc. ad
ut doctrinam Ecclesiae semper reddat nulla umbra obscu­
Ep. Syn., A. A. S., LIX [1967J, p. 966). Nec sinatur ut
ratam.—loseph Card. Frings. loseph Cani. Lefebvre.
lectores Catechism! putent intellectum humanum haerere
Laurentius Card. Jaeger. Hermenegildus Card. Florit.
ln solis expressionibus verbalibus aut conceptualibus myste­
Michaël Card. Browne. Carolus Card. Journet.
rii revelati. Curetur potius ut animadvertant intellectum
Die 15 Octobris 1968.—Petrus Palazzlnl, a Seer.
humanum valere suis conceptibus roer speculum in aeni­
gmate» atque «cx parte», ut dicit S. Paulus fl Cor. 13, 12),
Adn. ME 94 (1969) 23-25.
modo tamen prorsus vero, mysteria revelata significare et
600 attingere./
8. De sacerdotio ministerial! seu hierarch ico el de po­
3633
testate docendi rcgendlque in Ecclesia.—Cavendum est ne
minui videetur excellentia sacerdotii ministerialis, quod a
sacerdotio communi fidelium In participando de sacerdotio
1968 OCT 18.-SC RITUUM, DECLARATIO. PART.·
Christi non gradu tantum sed essentia differt (cf. Cone.
VaL II, Const. Lumen gentium, n. 10 JLE 3232]; Instructio
Ordo celebrationis Missae et Officii Divini in
de cultu mysterii eucharistici, A. A. S., LIX [1967] n. 11,
locis
ubi sollemnitates
Epiphaniae, Ascensionis
p. 548) [LE 3562]. Curetur ut in ministerio sacerdotum
et Corporis Domini in Dominicam transferuntur
describendo mediatio Inter Deum et homines, quam exer­
Cum recenlioribus temporibus, quaedam Conferentiae
cent, non modo In verbi Del praedicatione, in communitate
Episcopales
ab Apostolica Sede facultatem obtinuerint trans­
Christiana efformanda et In sacramentorum administratio­
ferendi sollemnitates Epiphaniae et Ascensionis Domini ac
ne, sed etiam et praecipue in offerendo totius Ecclesiae
Corporis Christi In dominicam, ablata praecepti obligatione in
nomine sacrificio eucharistico, plenius exhibeatur (cfr. Cone.
eorum die proprio, plures quaestiones rubricates ortae sunt
Vat. II, Const. Lumen gentium, n. 28 [LE 3232], et Decr.
quoad ordinationem celebrationis Missae et Officii divini.
Dum exspectatur Breviarii ct Missalis instauratio, qua
Presbyterorum ordinis, nn. 2 et 13) [LE 3365].
modo celebrationis pro his casibus aptius providebitur, hacc
Praeterea, visum est oportere ut Novus Catéchismes
Sacra Congregatio Rituum declarat. In locis ubi supradicta
perspicue agnoscat potestatem docendi et regendi in Ec­
festa Iam non sunt de praecepto, adveniente anno 1969 ser­
clesia directe datam esse Summo Pontifici eique commu­
vandum esse Calendarium quod sequitur:
Die 5 ianuarii. Dominica: Ln Epiphania Domini, I cl.
nione hierarchies conlunctis Episcopis, non autem prius
Die 6 ianuarii, feria II: SS. Nominis Iesu, II cl.
Populo Dei veluti medio. Munus Igitur Episcoporum non
Dle 14 mali, feria IV: De ea, IV cl. - Comm. S. Bonifatii Mart.
est mandatum a Populo Del eis communicatum, sed man­
Die 15 maii, feria V: S. Ioannis Bapt. de la Salte, Conf., III el.
datum a Deo acceptum In beneficium totius communitatis
Dic 16 mail, feria VI: S. Ubaldl, Ep. Conf.. III cl.
fidelium.
Dic 17 maii. sabbato: Vigilia Ascensionis, II cl.
Die 18 maii. Dominica: In Ascensione Domini, I cl.
Manifestius appareat Summum Pontificem et Episcopos
Lectiones e Sacra Scriptura pro diebus 14. 15 et 16 maii
in munere suo docendi non tantum colligere ct sancire ea
sumuntur respective quae in Breviario Romano assignantur
quae tota communitas fidelium credit. Populus enim Dei
feriae VI (dle 14), sabbato (die 15) ct dominicae (die 16) post
ita Spiritu veritatis excitatur et sustentatur, ut sub ductu
festum Ascensionis, cum responsoriis hebdomadae praece­
dentis. Die 14 antiphonae ad Benedictus et Magnificat su­
Magisterii, culus est depositum fidei authentice custodire,
muntur e dominica praecedenti.
explicare el defendere, verbo Del indcfcctibiliter adhaereat.
Die 5 Iunii. feria V: S. Bonifatii. Ep. Mart., Ill cl.
Sic fit ut in tradita fide mente comprehendenda, ore pro­
Die 0 Iunii. feria VI: S. Norbert!, Ep. Conf., Ill d.
fitenda opereque manifestanda singularis fiat Antistitum
Die 7 iunii, sabbato: De S. Maria in Sabbato, IV d.
el fidelium conspiratio (cf. Cone. Vat. II, Const. Lumen
Die 8 iunii. Dominica: SS.mi Corporis Christi. I cl.
K" un, n. 11 [LE 3232], et Dei Verbum, n. 10) [LE 3345].
Lectiones e Sacra Scriptura cum suis responsorii·, pro
diebus
5. 6 ct 7 Iunii sumuntur respective quae in Breviario
autem Traditio Sacraque Scriptura —quae unum
Romano assignantur feriae VI (die 5), sabbato (die 6) post
verbi Del sacrum depositum constituunt— atque Ecclesiae
dominicam I post Pentecosten, ct dominicae II post Pente­
Magisterium, ita Inter se connectuntur, ut unum sine alio
costen (die 7).
non consistat (cf. Cone. Vat. II, Consi. Dei Verbum, n. 10).
Ex Aedibus S. Congregationis Rituum, die 18 octobris 1968.
Bf.nno Card. Gut. Praef. Ferdinandus Antonelli, Archlep.
Denique potestas qua Summus Pontifex Ecclesiam diri­
tit. Idicrensis, S'. C. IL a Secretis.
git, clare proponenda est ut regendi plena, suprema et uni­
versalis potestas quam totius Ecclesiae Pastor semper libere
• Notit. 4 (1969) 279.
exercere valet (cf. Cone. Vat. II, Const. Lumen gentium,
n. 22).
9. Variae res de theologia dogmatica.—Aptius loquen­
3694
dum est de Sanctissima Trinitate personarum In Deo, quam
Christiani oculis fidei rite contemplantur flliallque amore
1968 NOV l.-PAULUS VI, LIT. AP. AAS 61 (1969) 158-159
prosequuntur non unice prout in eventibus oeconomiae
salutis exhibetur, sed etiam qualis in sua vita intima, cuius
Delegationi Apostolicae in Australia, Nova Zevisionem expectamus, ex aeternitate est. De sacramento­
landia et Oceania nova inditur appellatio «in Aus­
rum efficacia aliquando exactius loquendum est. Cavendum
tralia f.t Papua-Nova Guinea·
est ne Catechlsmus dicere videatur miracula ita tantum
•Ot divinitus fieri posse, ut non I discedant u cursu effectuum
quo· vires mundi creati producere valent. Sermo demum
PAULUS PP. VI
aperte flat de iustorum animi» quae, sufficienter purgatae,
iam gaudent visione Immediata Dei. dum Ecclesia pere­
Ad perpetuam rei memoriam.—Cum opportunum visum
grinum adhuc expectat adventum gloriosum Domini finasit Sacrae Congregationi pro Gentium EvangelizatIone seu
5439

5440

11)68 NOV 1-9

PAULUS VI

CONS. LITURGIAE - SIGNAT. APOST.

de Propaganda Fide ut Delegatio Apostolica, antea ab
Australia ° Nova Zclandia ct Oceania nuncupata, ita divi­
deretur ut duae aliae sui luris constituerentur, peculiaribus
hodie datis Litteris perfecimus. Persuasum cnlm habuimus
haud parum inde dignitatis Apostolieam hanc et Romanam
Sedem honorisquo amplitudinem consecuturam, plurimum­
que catholicas Ipsas res utilitatis. His igitur actis, Nos,
159 certa scientia ac matura deliberatione, / harum Litterarum
vINostraque potestate, post subtracta ab Apostolicae De­
legationis dicione in Australia, Nova Zelandia et Oceania
territoria Conferendarum Episcopalium Novae Zelandiae
et Occani Pacifici, decernimus ut eadem Delegatio in poste­
rum ab Australia ct Papua-Nooa Guinea appelletur, eiusque
Sedes In valgo Sydney urbe sit. Contrariis nihil obstantibus.
Haec edicimus, statuimus, decernentes praesentes Litteras
firmas, validas atque efficaces iugiter exstare ac perma­
nere; suosque plenos atquo integros effectus sortiri et ob­
tinere; illisque, ad quos spectant seu spectare poterunt,
nunc et in posterum plenissime suffragari; sicque rite Ju­
dicandum esse ac definiendum; irritumque cx tunc et inane
fieri, si quidquam secus, super his, a quovis, auctoritate
qualibet, scienter sive ignoranter attentari contigerit.

Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris,
die primo mensis novembris, anno millesimo nongentesimo
sexagesimo octavo, Pontificatus Nostri sexto.—Aloisius
Card. Traglia, N. /?. E. Cancellarius, Franciscus Tinello,
Apostolieam Cancellariam Regens. losephus Rossi, Ep. tit.
Palmyrenus, Proton. A post. Eugenius Sevi, Proton. Apost.

3695
1968 NOV 1.-PAÜLUS VI, LIT. AP. AAS 61 (1969) 159-160

Nova Delegatio Apostolica erigitur in Nova Zelandia et Oceano Pacifico

n. 3695-3697
3696

1968 NOV 6.-CONS. LITURGIAE, DECLARATIO. PART.·

De nonnullis in novis precibus eucharisticis defi­
niendis, PRAESERTIM QUOAD VERBA CONSECRATIONIS
In conficiendis popularibus interpretationibus novarum
Precum Eucharisticamm, haec serventur:
1. Summus Pontifex accedendum esse statuit desiderio
a pluribus expressum, ut in formulis consecrationis verba
Domini modo uniformi in omnibus exscribantur, ita ut fa­
cilior evadat eorum recitatio ex parte sacerdotum, praesertim
vero in concelebratione.
Quapropter verba Domini in novis Precibus Eucharisticis
sic scribantur:
In consecratione panlr. Accipite et manducate ex hoc omnes:
Hoc est enim Corpus meum, quod pro vobis tradetur.
ln consecratione vini: Accipite et bibite ex eo omnes: Hic
est enim calix Sanguinis mei novi et aeterni testamenti, qui
pro vobis et pro multis effundetur ln remissionem peccatorum.
Hoc facite in meam commemorationem.
Haec eadem verba, omnia, typis evidentioribus in universo
textu conscribantur, ad normam eorum quae statuuntur n. 21
b) Instructionis S.H.C. Eucharlslicum mgslerium (LE 3562 J»
2. In iisdem novis Precibus Eucharisticis, saltem in editio­
nibus Canonis ad usum Episcoporum, post verba «et Episcopo
nostro N.» vel «et Episcopi nostri N.» in Intercessionibus oc­
currentia, ponantur verba quae Ipsi respondent «et me indigno
servo tuo» vel «mei indigni servi tui», eadem ratione ac In
Canone Romano adhibenda quando Missa celebratur ab
Episcopo.
E Civitate Vaticana, die 6 mensis novembris 1968. De
ma ndato Em.mi Praesidis.—A.Bugnini, CM, a Secretis.

* Notit. 4 (1963) 356.

3697
1968 NOV 8.-SIGNATURA APOST., DECRETUM. PART/

Decretum de constituendis apud Curiam Lugdunen­
sem duobus Tribunalibus ecclesiasticis hegionaubus,

Ad perpetuam rei memoriam.—Quo plus efficientiae tri­
QUORUM UNUM IN PRIMA, ALTERUM VERO IN SECUNDA
buamus sollicitudini Nostrae de universo dominico grese
INSTANTIA PERTRACTENT CAUSAS UNIVERSAS, CONTENTIO­
quem commendatum Nobis habemus, curas non solum eo
SAS ET CRIMINALES, PRO DIOECESIBUS LUGDUNEN., CaMintendamus oportet, ut eius portionibus Patres et Pastores
BERIEN., ANICIEN., ANNECIEN., AUGUSTODUNEN., BELpraeficiamus, qui sua moderatione oves ad salutaria pascua
licen.. Claramontan., Gratianopolitan., Valentinen .
scd etiam ut Legatos Nostros mittamus, qui
Delegati Apostolici nuncupati, Nostram veluti personam
Erfius Archicpiscopus Lugduncn. et Excrtil Ordinarii
ap . X°e . EPlscoPaIes ipsosque sacrorum Antistites gcCambcrien., Anicien., Annecicn., Augustodunen.. Bellicen.,
UO rant Quod quidem co consilio / fit, ut his per eosdem De­
Claramontan., Gratfanopoiltan., Valcntinen;
legatos Apostolica Sedes quasi propior evadat et quodam
Prae oculis habentes decreta Sacrae Congregationis de
modo aspectabilis, simuique officiorum utilitates afferandisciplina Sacra men torum, quibus instituuntur Tribunalia
tur ct mutuae necessitudinis rationes reddantur faciliores
ecclesiastica regionalia, speciatim in Gallia;
expedi tioresque. Hac ducti mente Delegationem ApostoliPerpensis gravibus difficultatibus, quas ipsi in hodiernis
cam in regionibus seu insulis, quas Coetus Episcopales
adiunctis, praesertim ob penuriam sacerdotum qui in Judi­
Novae Zelandiae et Occani Pacifici complectuntur, insti­
ciarium laborem incumbant, ad propria ac Idonea tribu­
tuere decrevimus. Quae cum ita sint, Nos e consulto Sacrae
nalia constituenda experiuntur;
Congregationis pro Gentium Evangellzatlonc seu de Pro­
paganda Fide, certa scientia ac matura deliberatione Nostra
Postulationem Sanctae Sedi porrigendam statuerunt, vi
deque Apostolicae potestatis plenitudine, harum Littera­
cuius in supradictls dioecesibus duo constituantur tribu­
rum vi perpetuumque in modum Delegationem Apostolinalia «ad universas causas non tantum nullitatis matrimo­
nii sive formales sive summarios, sed et alias sive conten­
cam, Novae Zelandiae et Oceani Pacifici appellandam, eri­
tiosas sive criminales pertractandas»; adeo ut apud Curiam
gimus et constituimus eiusque sedem ln urbe Velllngtonla
Lugdunensem duo habeantur tribunalia. In separatis sedi­
collocamus; quae quidem Delegatio praedicta territoria
bus constituta, quorum unum causas in prima, alterum
comprehendat et memoratae Sacrae Congregationi pro Gen­
in secunda instantia dirimat.
tium Evangclizatione sit obnoxia. Eidem ergo omnia et
singula deferimus officia, privilegia atque Indulta, quae
Insimul autem petunt ut in unaquaque dioecesi (excepto
huiusmodi Delegationum propriasunt. Contrariis quibusvis
Archidioecesl Lugdunensi, sede utriusque Tribunalis regio­
non obstantibus. Haec edicimus, statuimus, decernentes
nalis) sint unus ludcx. unus promoter iustitiac, unus de­
praesentes Litteras firmas, validas atque efficaces iugiter
fensor vinculi ct unus notarius, annumerandi tamquam
e
integros
efexstare ac permanere, suosque plenos atque
ef­
substituti inter componentes unum vel alterum Tribunal
fectus sortiri ct obtinere; cnuntiatacque Delegationi Ha
regionale, quorum munus praecipuum sit exsequi in sua
constitutae nunc et in posterum plenissime suffragari; sic­
quisque dioecesi mandata u Tribunalibus regionalibus Lug­
que rite Indicandum esse ac definiendum; irritumque ex
dunensibus, vel ub aliis tribunalibus ecclesiasticis, sibi
nunc ct inane fieri, si quidquam secus, super his, a quovis,
commissa; quin tamen Tribunal dioeccsanum, a Tribuna­
auctoritate qualibet, scienter sive ignoranter attentari con­
libus Lugdunensibus distinctum, constituant.
tigerit.
Petunt insuper ut Isti administri locales substituti munere
fungi possint delegati vel subdclegati Episcopi loci ad cau­
Ditum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatorii.
sas administrativas sacerdotum pertractandas et ad causas
super matrimonio rato ct non consummato Instruendas.
sexagesimo octa\ ,
Cancellarius. Franciscus Tinello,
Petunt denique, ob penuriam sacerdotum, ut aliquot c
Card. Traglia. S R·
losephus Rossl. Ep.
judicibus hucusque In singulis dlocc«lbus exktentibus inter
Apostolieam
Apost. Eugenius Sevi, Proton.
radices erigendorum Tribunalium regionalium Lugdunen­
til. Palmyrcmus, Proton.
o
sium valeant annumerari, aliquot vero ut advocati admitti.
Apost.
5411

3442

η. 369«

VICARIATUS URBIS, DE CULTU EUCHARISTICO

1 MO NOV 25

Sui documento, chc costituiscc come un codice dl nonne e
In Congressu Signaturae Apostolicae die 8 Novembris
di
indicazloni circa il culto eucaristico c Pazionc pastorlk Q<1
1968 coram Eiîio ac Revmo Dfto Cardinali Pro-Praefecto
esso convergente, si nchiarna nuovamente Paltenziow dri
habito, propositis precibus supra relatis, quae sequuntur
sacerdoti e dei fcdcli, c, in armonla alie dlrctUve ivi iisiak
statuta sunt ad quinquennium et ad experimentum vali­
si stabilisée quanto segue.
’
tura:
1. Apud Curiam Lugdunensem duo eriguntur distincta
Per la catechesi dei Mistero eucaristico
Tribunalia ecclesiastica regionalia pro dioecesibus Lugdu1. Perché II Mistero eucaristico possa permeare h viU
neiL, Camberien., Aniclen., Annecien., Augustoduncn., Bclspirituale dei fedeli, è necessaria una conveniente catechesi,
liccn., Claramontan., Gratianopolitan., Valentinen., quo­
la quale esige. dai sacerdoti In primo luogo, «non solo aver
rum unum In prima instantia pertractet universas causas
présente l’inslcme della dottrina della (ede, contenuta nd
prout in precibus expressas, alterum vero easdem causas
documenti del magisterio, ma anche penetrare più profondapertractet in secunda instantia, incolumi semper manente
mente con il cuore c con la vita nello splrito della Chlesa» (n. 5).
facultate provocandi in secunda instantia ad Tribunal Sa­
2. La Liturgia del Mistero eucaristico, come celebrazione
crae Romanae Rotae, iuxta can. 1599, par. 1 C. J. C.
della Messa e come culto dei SS.mo Sacramento, è neU’ordlne
dei segni sensibili ed efficaci, perché é proprio dcH’economla
2. ludices ceterique ministerio judicial i addicti in Coctu
della salvezza, nel Nuovo Testamento, manifestare e produire
Regionali Ordinariorum deligantur ad maiorem suffragio­
le realtà sacre attraverso elementi sensibili. La stessa fede del
rum partem. In indices et ministros Tribunalium regiona­
popolo cri s llano è educata per mezzo di questi segni esterai,
con lo scopo di far pcrccpirc il Mistero divino che per essi si
lium eligi possunt etiam qui hucusque suam operam quo­
manifesta e si compte.
modocumque in Tribunalibus dioeccsanis dederunt.
E’ necessario, perciô, che, soprattutto mediante una catechesi
3. ln unaquaque dioecesi (excepta Lugdunensi, sede
dottrinalmente esatta e dldatticamcnte adeguata, «divengano
sempre più comprensiblli i segni con cui l’Eucarestia è cele­
utriusque Tribunalis regionalis) sint unus ludex, unus pro­
brata come memoriale del Signore ed c venerata nella Chiesa
moter iustitiae, unus defensor vinculi et unus notarius,
come
Sacramento permanente» (n. 4).
annumerandi tamquam substituti inter componentes alte­
3. La catechesi della Messa non si fermi su elementi ri­
rutrum Tribunal regionale, quorum munus praecipuum sit
tuali marginali, ma tenda all’csscnziale, ossia «alla profonda
exsequi in sua quisque dioecesi mandata a Tribunalibus
comprensionc dei Mistero che 1 riti e le preghicre (soprattutto
regionalibus Lugdunensibus, vel ab aliis Tribunalibus ec­
In grande preghiera eucaristica del Canone) signlficano e
clesiasticis, sibi commissa, quin tamen Tribunal djoecesacompiono» (o. 15).
num a Tribunalibus regionalibus Lugdunensibus distinctum
4. La catechesi deve cominciare sin dal momento in cul I
constituant.
fa ncl ulli vengono educati alia fede del Mistero eucaristico. «La
catechesi suirEucarestia, naturalmcnte ndeguata all eth ed
Personae addictae huic ministerio iudiciali locali propo­
alla mente dei fanciulli, deve mirare α far comprcnderc il
nuntur ab Episcopo loci, et approbentur oportet a Coetu
significato della Messa, attraverso i principali riü e preghiere,
Regionali Episcoporum antequam suum quisque munus
anche per quello chc si rifcrisco alla partecipazione alia vita
exercere valeat.
della Chiesa» (n. 14). II momento privilegiato dl tale edurazione
è data dalla prima partecipazione sacramentale alla
Vl eorum annumerationis inter componentes unum vel
Messa nella Prima Comunione (cfr. Direttorio Liturgico-pasloalterum Tribunal regionale iidem adhiberi poterunt a Praerale della C.E.I., n. 57). che i Parroci vorranno curare con
sidibus eorundem Tribunalium ad suum quisque munus
particolare senso di responsabilitù.
exercendum in Ipsis Tribunalibus regionalibus In singulis
casibus.
Per Pazione. pastorale riguardanle la Messa
Praeter munera supra indicata Ipsi munus explere pos­
5. L’espressione della coscicnza comunltaria del popolo
sunt delegati vel subdelegati Episcopi loci ad causas admi­
cristiano attomo olla Eucarestla (n. 15) comporta che si abbia
nistrativas sacerdotum pertractandas et ad causas super
cura di impedire, nel giorni festivi e, per quanto Passibile,
matrimonio rato et non consummato instruendas.
anche nei giorni feriali, quella dispersione derivante dalla
contemporanea celebrazionc di più Messe nella stes» cmm
4.Electione peracta, nomina electorum cum Sancta
(n. 17). Si richiama In proposito quanto giù disposto dal Vb
Sede communicentur ad obtinendum «Nihil obstat», ante­
carlato per le Messe festive (1· marzo 1965, Rioista Dloctsana
quam ad nominationem formalem deveniatur.
di Boma, 1965, p. 270).
6. E’ opportuna la concelebrazione di una Messa nclle
5. Qui aliquo munere in Tribunalibus, sive in sede re­
chiese ove i sacerdoti superino ll numero richiesto dal servizio
gionali sive in dioecesi, hucusque vel In posterum functi
pastorale (n. 47). L’ora della concelebrazione sia stabilita in
fuerint, possunt, cessato munere, causarum patrocinium
modo da soddisfare alie esigenze tanto dei sacerdoti concele­
suscipere, dummodo ne agatur de causis in quibus quolibet
branti come dei sacerdoti che preferiscono Ia celebrazione
modo, durante munere, partes habuerint.
individuate.
6. Quoad administralionem oeconomicam Tribunalium,
7.Si tenga nella dovuta considcrazlone, ai fini pastorali.
Ia presenza. in Roma, di pellegrinl c turisti dl ogni prove ni enza,
serventur normae in ceteris Galliae Tribunalibus regionali­
particolarmente numerosi In alcuni periodi delranno. Alia loro
bus vigentes.
asslstcnza religiosa si sentano impcgnatl, principalmenle i
7. In causis nullitatem matrimonii respicientibus, Tri­
Sacerdoti addetli nile Chiese Nazionali, ivi mantenendo un
bunalia regionalia Lugdunensia normas sequantur a Sacra
regolare servizlo per la celebrazione delle Messe e per il mini­
stère della confessione nelle rispettive Ungue.
Congregatione dc disciplina Sacramentorum die 15 Februa­
Come nclle Basiliche Pntrüircali cosi in altre chiese plù fre­
rii 1968 pro Tribunalibus Provincialibus Ecclesiasticis Pa­
quentate
ed in quelle affidate a comunitô religiose Intcrnaziorisiens! et Vcrsaliensi datas, quarum exemplar hisce adnall. slano facilmente accesibili confessori che conoscano le
nectitur [LE 3631 [.
principali lingue.
Parroci e Rcttori di chiese sixmo In grado dl dare ai pclleDatum Romae, ex Aedibus Signaturae Apostolicae, die
grinî
c al turisti le informazlonl che Intcresslno la loro assistenoctava mensis Novembris 1968.—Card. Dix us Staffa,
za religiosa ln Roma.
Pro-Prae/. V. Bartocetti, a Ster.
8. In conformitù nile disposizioni emanate dal Vlcariato
S Stilus autem D. N. Paulus, Divina Providentia Papa VI,
in data aprile 1968. nclle Basiliche, nelle Collegiate ed in oltre
per lifteras Secretoriae Status diei 4 Decembris 1968 (N.
chiese piu importanti, sl celebri, ln ora stabilita, alme no una
Messa in lingua latina, accompngnata, secondo ropportunith.
127268) decretum Signaturae approbavit.—V. Bartoccettl,
da canti in gregoriano, in polifonia od In musica sacra mo­
a Secret is.
derna. Abbla cosl, anchc in questa nobile forma, esemplarc
espressione l'ossequio alia tradlzione romann, che è, come ba
• Prot. N. B>O<ea V T.: ApoIL 43 (1970) 515-513
rlcordato il Santo Padre, difesa c gnranzia della universalità
c della integrity della prcghicra liturgica della Chiesa (discorso
dei 14 olt. 1968).
9. Nelle Messe celebrate per co muni tà religiose femmlnili,
369B
per Istitutl femnilnili dl educazionc o per associazioni femminili. le letture, l’cpistola cd il salmo rcsponsoriale, possono
1968 NOV 25.-VICARIATUS URBIS, NORMAE. PART·
essere lelti da una religiosa o da una donna di distinta onestà
c pletà, convenientemcnte prcpnrata a taie funzione.
Nommas ad instaurationkm lftuhgicam fovendam in
? °:. ASac.c?io11 e 1 *acri ministri pronundno distintamente
Urbe quoad catbckbsim, cultum et actionem pasto­
i testl liturgici. spccialmcnte del Canone, favorendo cosi l’at­
tenta partecipazione del fedeli. Curino anche lo stile rituale
ralem un OA Ss. Euchâjiistiam
de» gesti e de movimcntl cosl che possa più agevolmentc perceplrsi 11 significato delle azioni sacre che si compiono (n. 20).
11 Mhtrro ι·ατΜΓί%Ηεο è il centro della sacra Liturgia. anzi
La nltidczza, la propriété e l'assetto del luogo saern, in con<li tutta la vite cristiana: perciô la Chlesa si studio di upprofcimlirlo c di vivere dl e*so sempre piii Intensamcnte.
Di» questa pretntoa muove e n nuedo fine h! (spira 1‘ldruxinfie Ei/rtarlifieum Mgslerlutn delta Sncra Congregazione del
Rtti (tel 25 mngglo 1067 [LE 3562).

M43

5444

1968 NOV

n. 3699

SIGN. AP., COMPETENTIA. IN FIDELIUS! ASSOCIATIONES

,„ι,ιι Ia frwtucoza alla S. Messa anchc ncl giorni Icriall. speimente b?aS periodi delPanno liturgico (n. 29). E’ op£î'uw dd «Lczlonnrio terialc, guldato da appropriate
5S21C Lc Messe per gruppi jmrUcolari di fedeii abbiano
loop, di preferenza, nei giorni fcriall (n. 27).
12. Si rilevi 1’importanza di partcciparc alia Messa con la
Comunionc sacranicntnle e «sl abbla cura chc i fedeli possono
ncrvcrla con ostie consacrate nella stessa Mcssa» (n. 31). Nei
n<i consentltl e quando 1 comunlcandi risultino a ciô ben
Pffparali, si favorisai la Comunionc sollo ambedue le specie
io. 32).
11 Tra la Comunione c ia prcghiera conclusiva della Messa
inlerponga una pausa di «sacro sllcnzio» o si esegua un canto
âdntto ni momento (cfr. Istr. S. C. del Rill Tres abhinc annos
dd 4 rnoRgio 1967, n. 15) (LE 3555]. SI inculchi ai fedeli 11
dovere di tratlcnersi in raccolta preghicra dopo la santa
Comunionc.
14. I fedeli siano invitati a comunicarsi durante la cclcbrazione cucaristica; ma i sacerdoti si prestino volentieri a
dare Ia Comunione anche fuori Messa, e anche nelle ore pomeridlone, ogni volta chc» per giusto motivo, è rlchlesto tale
alto dei loro ministcro (n. 33). Quando Ia distribuzionc della
unta Comunione, a più persone, fuori della Messa, awiene
ad ora stabilita, potrti essere preccdutn da una breve celebra­
zione della parola di Dio (n. 33-b, e Direttorio cit. della C.E.I.,
n. 56).
15. 1 Parroci procurino chc agli informi ed alie persone
comunque Impedite dl venire in chlesa, sia offerta la possibllità di rieevere frccpientemcnte la sacra Comunionc: ciô potrù
awenire in qualsiasi ora (n. 40).
16. Si svolga azione educativo perché I fedeli preferiscano
eonfessarsi al di fuori della Mcssa, specialmentc dei giorni
festivi (n. 55), In modo da partccipare attivamente a tutta la
celebrazione.

Per il culto della SS. Eucarestia

celebrare, nei giorni delTesposizionc, alcune Messe votive
particolarmente adatte (dei SS. Sacramento, di Gesh Sommo
Sacerdote, della S. Croce, per ΓUnione dei Cristiani, per la
Pace, per le Vocazionl), dn considérerai, per 1'occasione, dl 2·
classe: perciô non sono plù obbligatoric le Messe dei SS.
Sacramento per l’ancrtura e chiusura dell'esposizione e Ia
Mcssa pro pace per 11 secondo giorno.
21. Ιλ processione cucaristica annuale (d’ordinario, dove
vige la consuetudine, nella domenica successiva olla ricorrenza
dei Cornus Domini, dopo ia celebrazione diocesana della
festivitù), sia preparatn ln modo che, per concorso e per de­
vozione di popolo, «si svolga con dignité e senza pregiudizio
della riverenza nl SS. Sacramento» (n. 59). Si prcferisca promuovere la processione su plano, plù che di parrocchia, dl prefettura, ln modo che sia asslcurata una plù larga portedpazionc di fedeli ed un più solenne svoigimento della manifestazione.
Prima dl indirc nuove processioni, si domandi ii permesso ai
Vlcariato, rendendo noto 11 percorso dei sacro corteo. Si rivedano gli itinerari consueti, con Fawertenza de evitare strade
di grande traffico e dl non protrarre ecccssivamente Π percorso
c la durata della processione. Si dia partlcolare rilievo alia
Messa, da cui ia processione ha inizio, ed alia benedizione
cucaristica conclusiva. E’ conveniente che la processione $1
sclolga dove è stata Impartita la benedizione. Il trasporto dei
SS. Sacramento alia chiesa awenga ln forma privata.
Si conflda che ia devota osservanza delle nonne e delle
indicazioni suesposte valga ad Incrementare U culto della
Divina Eucarestia, «dl cul la Chlesa vive e cresce co n tin unmente» (Lumen Gentium, n. 26).
•Noi vogliamo onorarc 11 Mistero Eucaristico —cosl 11 Papa,
con parole vibranti dl fede, al Clero e al Popolo della sua
Dlocesl. ncl Corpus Domini, 25 magglo, dei 1967. — Esso è
tale realtà chc merita ogni nostro Intéressé: le vérité, che lo
dcfiniscono, sono meravigliose; le dottrine, che ccrcano di
esplorarlo, sono ricchlssime e profonde; i rapport!, che lo innestano alia Chiesa, sono esscnzlall; II culto, che gli è dovuto,
impegna tutta la comunitù dei fedeli e reclama da ogni singolo
fedele un ossequlo personalissimo e vitule; gli effettl che da
tale mistero derivano, sono stupendi e a noi indisncnsabili:
basti dire che sono miclli della nostra redenzlone, della nostra
intima unione con urislo, dell'unità del Corpo MIstico, della
Grazia. dei gaudio, della pace, della forza, dei conforto, fluenti
nelle nnlme».
Dal Vlcariato di Roma, 25 novembre 1968-—.Angelo Card.
Dell’acqua, Vicario Generale di Sua Sani ilà.

17. In tulto clô che riguarda 11 culto della SS. Eucarestia
come Sacramento permanente, si consider! il principio fonda­
mentale di rispettare e di mctterc in evidenza 11 rapporlo che
esso ha con la Mcssa.
18. Si promueva la devozione personale di adorazlone del
SS. Sacramento da parte del fedeli, spiegando che la «presenza
di Cristo nel Sacramento deriva dal Sacrificio e tende alla
comunione sacramentale e spirituale insieme» (η. 50). Perché
I fedeli possano pregare davantl al SS. Sacramento si faclliti
* Riv. dioc. Roma 9 (196S) 1151-1155.
I'accesso aile chiese (n. 51), che dovranno rlmnncre aperte
almeno dalle 7 aile 12, e dalle 17 aile 20.
19. La benedizionc cucaristica deve considérerai come con
clujione deH’csposizione del SS. Sacramento per I'ndorazione
3699
del fedeli. Tale esposizlone puô anche essere breve, ma deve
sempre comportare un «tempo conveniente riservato alie
letture della parola di Dio, ai canti, alie preghicre e all’adora1968 NOV .. -SIGNATURA APOST., NORMAE. PART
zione silenziosa di una certa durata» (n. 66). Preghicre e pii
esercizi in onore dl Maria SS.mn e dei Santi trovano la loro
collocari one più propria prima della esposizlone del SS. Sa­
Normae quibus regitur competentia Curias Romanae
cramento.
IN FIDELIUM ASSOCIATIONES (AD EXPERIMENTUM SER­
20. L'esposizione solenne annuale dei SS. Sacramento,
VANDAE)
finora detta delle «Quarantorc», pud tenoral, informato ii
Mcariato, nclle chiese In cui si conserva abitualmente 1'Euca­
Art. 1. In fidelium Associationes, post litteras Catholi­
restia, secondo lc seguenti dircttlve:
cam Christi Ecclesiam a Paulo PP. Vi Motu Proprio datas
a) l’esposizione sl faccia dove sl preveda una adeguata
affluenza dl fedeli, in modo chc essa si prolunghi per un certo
die 6 fanuaii 1967 1 el Constitutionem Apostoliccm Regi­
tempo,
anche
se
non
necessariamcnte
continuo,
nella
giornata
mini Ecclesiae Universae diei 15 Augusti 1967 ’» competens
r? in
»_ ^
_·».
_
. . a seconda delle
- .. possibÛitù
-------- pastorali
.
iü £,orni successivi,
est Consilium de Laids, firmis tamen normis quae se­
(n. 63);
quuntur.
b) perché il culto del SS Sacramento appala con più
chiarezza nel suo rappoirto
* con
______________________________
il Sacrificio Eucaristico, è opArt. 2. Pertinet ad Consilium de Laids apostolatum
portuno che l'esposizione solenne, anche quando abbia inizlo
laicorum promovere, fovere, ordinare (n singulis Nationibus
alia sera, awenga nl termine della Messa, nella qualo sia
et universali Ecclesiae Qpostolatui inserere, cetrruquc
stata consacra ta 1'ostia da esporre oll'adorazione: la Messa
praestat de quibus in supra memoratis Litteris Catholicam
si conclude senza la benedizionc finale, con i'invito «BenediChristi Ecclesiam Motu Proprio datis, J, nn. 1-4 3; prae­
clamo II Signorc» (n. 60).
e) durante l'esposizione del SS. Sacramento non potrà
sertim vero curat, ut Christianae vitae praecepta custo­
celebrant la Mcssa nella stessa navata della chiesa (n. 61):
diantur cl leges ecclesiasticae, laicos respicientes, fidditer
d) se, durante 1c giornate dell'esposizlone, altre celcbraserventur.
rioni (come mntrimoni, funerali. Messa vespertina) dovessero
Art. 3. Eidem Consilio subduntur coetus catholid tum
aver luogo in chlesa, e non in una cappella apportata della
stessa chiesa, ll sacerdote, rivestito di cotta e stola, rlpomh
internationales laicorum de apostolatu agentium, salva
il SS. Sacramento nel tabemacolo: la reposizlone puô farsi In
competentia Sacrctnriac Status, tum nationales —quos
modo scmpllcc e senza canto, dopo una breve adorazlone; ncuo
Comitatus vocant— cetcracquc consodationcs catholicae
posizlone;
stesso modo, poi, si farù dl nuovo l'esposizione;
promoventes apostolatum atque spiritualem vitam ct na­
e) ncllc orc più comode per In frequenzn delle varie ca­
vitatem laicorum, firmoiure S. CongregationB pro Gentium
tegoric di persone, si proimiova I’adorazionc io comune, con
kt turc bibliche, pie riflcsslonl, canti e preghlere;
Evangellzationc circa associationes exclusive foventes co­
f) sc in alcune ore venlssero a mancare o sl riducesscro
opérai Ionem missfonalem 4.
troppo gli adoratori, è leclto Interrompere 1
"’*}
Art. 4. Laicorum piae Associationes L e. Arvhlconfranon più di due volte al giorno, riponendo il SS. Sacramento nel
trmitates, Confraternitates. Piae Uniones, Sodalitia cuius­
modo sopra descritto (par. d);
ηπό
g) durante la notte l’esposizione si mantcn^„
vis generis, pendent e Consilio de luiicis, quod tamen pro­
essere “ssfeurata la presenza dl un numéro eonsenlente dl
cedere debet coliatis consiliis cum S. Congregatione pro

Religiosis ct Institutis saccularibus quoties de associatioa'ÎTZpr rché° kU gîornate
corn uni îô." ri" r Sri
risultino spiritualmcnte phi f™cialrncnte a quella diJntra­
in partecipazione aile Messe.. pa
distero Eucaristico.
dtizione all'esposizlone, e |
- orazjOnl comunl. Si propone dl
da farsi nclle «meile e neiJe

’.<. 4. S. 59 k^‘7)
fl.E J5151
[LE J5«). M. .4. 5. 59 (»967)
? **
< * 3*

· .<. .<.

(lr „3.

bAbet lammina
MmKraAhs Oeri,

4

S*J

_

(LE J5«K Ad I
m RmW

a & PHro

«M-··»
Mt.

η. 3700-3701

SACRA CONGR. EPISCOPORUM - VICAIUATUS URBIS

nibus agatur a Familia Religiosa vel ab Instituto saeculari
erectis (can. 713).
Art. 5. Tertii Ordines sacculares, qua tales, scii, qua­
tenus cohaerent cum suo cuiusque Ordine religioso, pendent
c S. Congregatione pro Religiosis et Institutis saccularibus,
firma exclus! va competentia Consilii dc Laicis quod per­
tinet ad eorundem operositatem apostolicam.
Art. 6. Piae Associationes clericorum exclusive subiciuntnr S. Congregationi pro Clericis, integra manente
competentia S. Congregationis pro Gentium Evangel izationc circa Unionem Missionalem Cleri
Art. 7. Associationes, complectentes sive clericos sive
laicos, subduntur, quoad observantiam legum generalium
Ecclesiae, S. Congregationi pro Clericis, quae tamen officio
tenetur conferendi cum Dlcasterio de Laids quoad earum
operositatem apostolicam.
ArL 8. Associationes sive dcricorum sive laicorum sive
mixtae quae ideo eriguntur ut, praevia congrua praepara­
tione, fiant Congregationes religiosae vel Instituta saecu­
laria, pendent e S. Congregatione pro Religiosis et Institutis
saecularibus. In ceteras vero quae eiusmodi fine, ex suo ip­
sarum instituto,carent,competentia regitur iuxta nn. 4,6,7.
Art. 9. Conflictus competentiae, si qui oriantur, inter
Sedis Apostolicae Dicastcria drea fidelium Associationes,
cuiusvis generis, dirimuntur a Supremo Tribunali Signatu­
rae Apostolicae.
Romae, Novembris 1968.

Operis a S. Infantia. a Cot»L R/gimini Ealaiat UttecrstM, n. Sç: A - A S.
59 (1967) 9V.
* Sal lerrao 59 (1971) 63-64 Adn. F. LODOS in Sal terrae 59 (1971)
64-71.
3700
1968 DEC 2.-SC EPISCOPORUM, RESPONSUM. PART/

CaFPELLANUS MILITUM GAUDET POTESTATE ORDINARIA IN
SUBDITOS EIDEM DETERMINATE CONCREDITOS 5ΠΈ QUOAD
ASS1STENT1AM MATRIMONII SIVE QUOAD AUDIENDAS CON­
FESSIONES

Dubia—1. Peut-on considérer comme une interprétation
officiellement acceptée qu’un aumônier du Vicariat militaire
du Canada a juridiction ordinaire, y compris le pouvoir dc
célébrer les mariages de scs sujets?
2. Si oui, reçoit-il cette juridiction au moment oü il est
accepté comme aumônier par le Vicaire militaire? Cette Juri­
diction s’applique-t-elle h tous les sujets du Vicariat mili­
taire «ubique terrarum», étant sauf le droit du Vicaire militaire
d’en limiter, d’une façon disciplinaire, l'exercice à un certain
endroit ou à un certain groupe; cette limitation cependant ne
devant pas affecter la validité des mariages?
3. Sl la réponse au η.· I était négative, puis-je demander
par les présentes au Saint-Siège la faculté a'accordcr à tous
les aumôniers, présents ct futurs, du Vicariat militaire du
Canada, une délégation générale pour assister valldement,
cubique terrarum» aux mariages de tous les sujets du Vicariat
militaire, avec le pouvoir de sous-délégucr nonobstant le ca­
non 1096,§ 1?
R ESP.—Ad I ct ad II: a) Cappellanus militum ex iurc
gaudet potestate ordinaria, quam cura animorum secumfcrt.
in subditos ipsi presse concreditos; proinde eidem competit
potestas valide adslstendi matrimoniis.
b) Capnellanus militum, sicut parochus, suo munere po­
titur cum vicarius Castrensis ci assignat determinatas animas
curandas. Id fit per documentum et per immissionem In of­
ficium.
c) Capcllnnus militum est talis non pro toto exercitu sed
pro statuta parte Ipsi concredita. Subditorum determinatio
fleri potest vel ratione territorii ubi fidem degunt, vel ratione
partis exercitus aut copiarum.
d) Ad audiendas confessiones quod attinet, Cappellanus
militum peculiari gaudet facultate ad normam Decreti Conshitorialis «Sacramentum Poenitentiae» diei 27 Novembris
1960 [LE 2949).
Ad III: Ad oblinendam petitam facultatem generalis
delegationis pro universis militum cappellanis ad adslstendum
matrimoniis omnium militum recurrendum est Sacrae Congre­
gationi de disciplina Sacramentorum, per hanc Sacram Con­
gregationem pro Episcopis.
Pro regula notum fit: Sacra Congregatio dc Sacramentis
rsntlem delegationem quadam cum difficultate concessit tan­
tum pro cappellanis directoribus alicuius Vicarlatus Castren­
sis qui, uti notum est. aequlparonlur —congrua congruis re­
ferendo— Vicariis Generalibus.

• Ordisaxlo Qwlronai ta dicicr.o Caeadenai. Proî N. £34 Sl: Studia
canonica 3 (1909) 136-137. Adn. A. COULOMàE in Studia canonica
3 (1W9) 125-137.
5447

10«« DEC M

370!
1968

DEC 4.-VICARIATUS

URBIS,

NORMAE.

PART?

CRITERIA ET ΝΟΗΜΑ E PASTORALES ET LITUROICAE QUOAD

CELEBRATIONEM MATRIMONII IN URBE

II rinnovamento del Concilio ha pervaso profondoniente
anchc lc dimensioni del matrimonio. Con tenu to e rito sono
stati ripristinati nei loro nutcntlci valor! originari. A qualo
sforzo di rinnovamento è necessario cho sl adeguino le vane
chiese locali.
Ln diocesi dl Roma vuol collocant nel contesta conciliare
con Ia cosclenza dl essere fedele n Cristo e allo spirito dei Con­
cilio, consapevolc dei suo molo e delta sua funrionc nelPambito
dclla Chiesa universale, in quanto sede del Vicario de Cristo
e depositaria dei poteri primaziali.
A tale scopo sono proparate delle normo chc, Iungi dall’esaurire la complcssa tcmatica matrimoniale, intendono fornlre utili Indicari on 1 ni parroci, al sacerdoti c n tutti I compo­
nenti la communitù ecclcsialc, perché 11 matrimonio e la sua
celebrarione siano comprcsi nel loro autentlco slgniDcato
cristiano.
11 matrimonio, Infatti, non è solo un fatto privato dei
slngolf sposi. Esso Investe e intéressa tuita la comunità criitiana. tutta la Chiesa, di cui gli sposi, per la loro unione, sono
trasformati in simbolo vivente c chiamatl, per vocazione di­
vina, a viverno il mistcro In modo proprio ed rsclusivo in una
santa emulazlone con le altre fomlglie, anzl con tutti i membri·
In modo particolare investe e intéressa la comunità locale:
la parrocchia, la quale, nonostante le profonde trasformazlonl
sociali, resta ancora «Fesprcsslone normale e primaria delh
cura d’anime» (Paolo V7, 9 seffcmfrre I960). A questa comunità
locale perciô gli sposi dovranno di preferenza rivolgersi come
al loro centro vitale per attingere la grazin sacramentale con
la quale ali men tare il loro amore, santifleare la loro vita,
nobilitare le loro aspirazioni, potenziare la loro crcscita in
Cristo.
NcUa parrocchia, dove è présenté Cristo cd è resa visibüe la
Chiesa universale, gli sposi vlvranno gli avrenimeuti della
storia della salvezza. Nella parrocchia —dove é rappresenlato
il vescovo— essl misureranno l’autenticltâ della loro fede,
l'inteosita della loro speranza, l’ardorc dclla loro carità.
Ma perché tutto ciô awenga è necessario che la comunità
locale e gli sposi stessl abbiano una concezione esatta del
matrimonio cristiano: del valore intrinseco del sacramento,
delle sue esigenze spirituali, delle suc finalltà c delle sue risonanze nella comunità ccclesialc: dei doveri reciproci e di quelli
inerenti alia cducazione dei figlL
Λ questa profonda rcaltà è necessario adeguare lo svolgimento dei rito. L'umanità, in ognl tempo, na tributato al
matrimonio un carattere di festa. Tale carattere gioloso e
conservato anchc dalki rinnovata liturgia conciliare. Esso
luttavia dovrà avere una natura sacra, religiosa. In armonla
al mlstero cristiano significato e all'aweniinento pasquale
rappresentato. In ogni celebrazionc dl matrimonio cristiano
tale carattere sacro deve essere non solo tutelato, ma anche
vigorosamente sottolineato. Gli sposi autcnticamente cristlani
comprcndrranno facilmente che la loro «festa· è essenzlalmente,
prevalentemente religiosa e che al suo valore dovranno essere
condizlonntl e subordinati tutti gli elementi di ordine sociale
ed esterno.
La comprensionc degli sposi dovrii essere costantcmente ed
efficacemente sorretta dalla sollecitudine pastorale dei parroci
e di quanti altri sui quali incombe la responsabilità immediata
e diretta della formazione spirituale dl coniugi autentlcamente cristlani. I parroci, come sono i primi catcchisti dei
nuovl membri dei popolo di Dio, cosl devono essere i primi o
principali ^an ima tori delle nuove famiglle cristiane. Dal loro
zelo, dalle loro soiledtudinfidipenderà. molto spesso, sc I giovani sposi, e non solo i glovanl, vlvranno Intensamento 11 loro
matrimonio comc avvcnimcnto pasquale, come mistcro dl Cris­
to e della Chiesa.
Queste sollccitudini saranno tanto plü generose e dlsintcrcv
sate verso coloro che hanno maggiore esigenza di reclamarlc,
perché sono più vicini a Crlsto o nel dolore, o nella povertà o
per qualunque nitro tltolo umano c cristiano. Sono certo perciô
che con una plü Intensa cura spirituale, i parroci sapranno
associaro verso tutti costoro unn più am pia gencrosltà, anche
sui plano materiale, senza per questo nulla sottrurre alia
solennità del rito del matrimonio e alla sua gloiosa festlvità.
Polché sc è lecito pariare di preferenza nella Chiesa, questa,
sull’escmplo dl Crlsto, deve essere riscrvnta ai poveri.
Le norme chc scguouo, vorranno essere una patema esortazionc per un ulteriore slanclo apostolico chc impegni di piü
la nostra responsabilità sacerdotale a favorc della porzionc del
popolo di Dio affidata aile nostre cure pastorali. €fn impegno
che deve tradursl in un profonde e rinnovato impulso a per­
meare dl uuteutici vnlori cristlani i giovani sposi perché maturino i loro desideri e le loro aspirazioni in Crlsto e nella
nnVtnrÎhaiifidutA al,o.zc,° dei Parroci. corne grave doverc
monîo e* a P^paruzionc spirituale del fldnnzati ai matri-

5448

SECRETARIA STATUS - PAULUS VI

n. 3702-3704

1968 DEC 6-8
.
K n hnrœralfci ma Sia occasione dl catechesi, dl istnifora*11.
chr si notragga. con senso di respomabiS”ta
c“î oq. (ctr b^Ho llturylc^ptutoral' ptr
Cnminissione Episcopale per lu Liturgia» 1VO/, n. izij.
™ec“»Mria e dclïcut» nzlonc pastorale possono pre;JFuUl"X”dlo I cor»! dl preparazione ni ma rimonlo.
îXrïàdcntl, ulmcno, alcune Istruzlonl o conversazioni, gui-

*.

a

dite da esperti.
1 La parrocchia. corne ha uvuto prémuni dl jeguirll nella
tfrwnuionc al Sacramento, cosl ha desiderio c diritto dl ac«<!iere I novelli sposi nel giorno In cui la bencdlzlone del
wmore corona la loro usplrazione. D'ultra parte, una cclebradone di nature sua. erulnentcmcntc coinunitaria (cfr. Costi·
tatidw juila sacra Liturgia, n. 27), come II matrimonio, ha la
kde plû adatta nella parrocchlo, presso l’altarc, attorno al
colle il riunlsce quclLn comunltù che ê, per ognuno, la propria
hsiflU »plrltualc e chc «nippresenta, in ccrto modo, lu Chiesa
visibile stabilita su lutta la term· (ibid., n. 42). Una taie osirmnu. tattavla, non puô esigcrsi con un rigore chc non tenga
cooto delle varie e complesse situuzionl dl una grande citta.
4. È preferiblle chc la celebrazionc del matrimonio abb I a
hego nei giornl ferial! per evitare che, sovrapponendosi alia
liturgia festiva, possa csserc di intndcio ο, α sua volta, rioanga, in qualche misura, sacrificata. Tuttavia, «non è posliMle negare il matrimonio nel giornl festivi a chi io richleda
per giusli motivi» (Dircttorio eit., n. 125: cfr. anche Lellera
itlla S. C. del Concilio del 2 agosto 1965) [LE 3311 ]. In tal
cam, perô. si provveda ad eliminare o a ridurre al minlmo gli
Inconvenienti chc possano derivare da tale coincidenza, cosl
ehe non ne rlsulti compromesso 11 rcgolare servizio religioso
da oiirire alla comunità del fedeli. La soluzione migliore sembra essere quella dl celebrare il rito nuziide, in giorno festivo,
ta una cappella sussidiaria della parrocchia (cfr. Direltorio
tit., η. 123).
5. Tra Puna e I’ultra celebrazlone nuziale, anche nei
gioml fcriali, Intercorra un congruo intervallo di tempo, che
asjicuri il dignitoso svolgimento della sacra funzione. II rito
rdfgioso. In ogni caso, deve aver luogo entro I termini dell'orario regotare di apertura dclla chiesa.
6. I! Parroco o i! Ret tore della chiesa avrà cura che ogni
cenmonia nuziale, indistintamentc, nell’addobbo, nell’apparato e nello svolgimento del rito, abbia quella dignità e
quella propriété che convlcne al Sacramento, a letizia ed edincazlone degli sposi e di quanti partecipano alia sacra funzione.
7. In ogni caso, anche quando speciali circostanze comportasscro una niaggiore solennité, «l'ostentazione del lusso.
dello sfarzo. dclla profanita deve essere ban di ta dalla celebra­
tione del matrimonio religioso» (Letlera Pastorale del Card.
G. B. Monlini per la Quares inia del 1960). L’addobbo, compreso quello Horeale, 11 servizio dl musica e di canto dovranno
°?ni,
disDosizione disciplinare o
J
U Au1tor,tà ecclesiastica. Gli sposi saranno liberi
di trattare, per le prestazioni suddette e per i relativi com’S1? âcc1ta* chei ?erS’ 5i impegnino ad
attenersl alie direttive del Parroco o dei Rettore della chiesa.

num Nostrum Paulum Pp. VI, convocare dignatum esse
Synodum Episcoporum in coetum extraordinarium.
Qui coetus congregandus erit in Civitatem Vaticanam
die xi mensis Octobris proximo anno mcmlxix, In festo
liturgico Maternltatis Beatae Mariae Virginis.—A. G. Card.

Cicoonani.
• Sacrotario Generali Synodi Episcoporum: G. CAPRILE. Π Sinodo
dei veacovi 1969. Roma 1970. p. 28.

3703
1968 DEC 7.-C0NV. CUM AUSTRIA. AAS 60 (1968) 785

Ratihabitio conventionis inter Apostolicam Sedem
et Austriacam Rempübucam de condenda «FeldkirCHENSI· DIOECESI

Vide talum sub die 7 Oct. 1968: LE 3688.

3704
1968 DEC 8.-PAULUS VI, EXHORT. AAS 60 (1968) 769-774

Nuntius ad omnes bonae voluntatis homines, quos
Beatissimus Pater invitat, ut proximis calendis
TANUARIIS DIEM CELEBRENT FOVENDAE PACI PER TOTUM
TERRARUM ORBEM DICATUM, IURA QUAE AD HUMANUM
SPECTANT OENUS RECOLENTES

A tutti gli uomini di buona volonté, a tutti i responsabf/i
circa il corso deiia storia di oggi e dl domanf; alfe guide
perciô della politica, dell'opinione pubbllco, dell’orientamento sociale, della cultura, délia scuola; a tutta la gloventù, che insorge neJFansla d'un rinnoramento mondiale,
con umile e libera voce, che vlene dal deserto d’ogni ter­
reno intéressé, noi ancora annunciamo l'implorante e solenne parola: Pace.
La Pace è oggi intrinsecamente collegata al rlconoscimento idéale e all’instaurazione effettlra dei Diritti dei·
rUomo. A questi fondamentali diritti corrisponde un fon­
damentale dovere; ch'è appunto la Pace.
rinn.
riprese fotograficbe sl facciano con discreLa Pace è un dovere.
<}lÿurbarc ‘i rito sacro, In conformité alie indicaJk. Ln 1 · . P?rroÇ° ° dnl Rettore dclla chiesa ol fotografo,
Tutto quello chc il mondo contemporaneo vlene com­
cne gli sare stato prima presentato.
mentando sullo sviluppo delle relazionl internazionali, sul9. Nell intento dl garant ire nd ogni cerimonia nuziale la
rinterdlpendenza degli Interessi dei Popoli, sull’accesso dei
conveniente solennité e di soddisfare agli oneri della chiesa, è
nuovi Stati alla liberté e all'independenza, su gli sforzi ~
indicata, nella sua esprcsslone massima, Fofferta di Ure ventlche la clviltà / va facendo per awfarsl od un’organizzazlone "0
cc’ehrazionc dei matrimonio nella propria parrocgiuridica unitaria e mondiale, sut pcricoli d'incalcvlabili
cota, dl Ure quarantamila, per la celebrazionc Γη nitra chiesa.
catastrofi nella éventualité di nuovi conflilti armati, sulla
!θ’ All*°Jfcrio suddetta corrisponde ogni servizio dl ufpsicologia delPuomo moderno desideroso di prospérité inficio e dl minlstero, dalle pratiche prcmatrimonlali in parrocdfsturbata e di rapporti umani universali, sui progresso
yicarlato fino alia celebrazlone nuziale nella forma
dcU
’ecumenismo e del reciproco rispetto delle liberta per­
luhinta al n. 6. In essa è compreso anchc un contributo per
le opere dlocesanc.
sonali e sociali, ci persuade che la Pace è un bene supremo
11. I Sacerdoti ncccttcranno con rlconoscenza piii generose,
dclla vita dell’uomo sulla terro, un Intéressé di primo gra­
ipontanee obluzlonl, come, in pari tempo, sapranno dlmostrarsi
do, un'aspirazione comune, un Ideale degno dell’umanlté
vlvamente sensibili ulle varie situazlonl che sl offrono alie
padrona di sc e deJ mondo, una nécessité per mantcncrc le
premure dei loro minlstero piistorale, sempre Isplrato e solconquiste raggiunte e per ragglungerne altre, una legge
Jecllato dalla carità dl Crlsto (cfr. 2 Cor. 5, 15)
fondamentale per la circolazlone del pcnslero. délia cultura,
12. Le prescntl norme, esamlnnte con i rappresentntl del
dell’cconomin, del Parte, una eslgcnza ormal insopprimlbile
Collegio dei Parroci c degli Istituti religiosi ai Roma e sotnella visione dei destin! umani. Perché la Pace è la sieutopostc all’approvQZione del Santo Padre, diverranno obbllrezza,
la Pace è l'ordine. Un online giusto e dinamico,
gatorle per tutta la Diocesi con dccorrenza dnl 1· gennalo 1969.
diciamo, da costrulre cont/nuamente. Senza la Pace nesDal Vicoriato di Roma, 4 dlcembre 1968.—Angelo Card.
suna fiducia, senza fiducia nessun progresso. Una fiduda,
Dell’acqua, Vicario Generale di Sua Sanîità.
diciamo, radicata nella giustizla c nella lealté. Solo nel
• Rir. dioc. Roma 9 (1963) 11.58-1100 Adn^L CUPIA in Jüv. dioc.
clima dclla Pace sl attesta il diritto, progredisce la giusti­
Roma 9 (1968) 1307-1312; 10 (1969) 425-429. 887-891.
zla, respira la liberté. Se questo è il senso della Pace, se
questo è ll valore della Pace, la Pace è un dovere.
È il dovere della storia présente. Chi sa riflcttere sugli
3702
Insegnamenti che la storia passata cl dé. conclude subito
per dichiarare assurdo il ritorno aile guerre, aile lotte, aile
DEC 6.-SECRETARIA STATUS, JiOTTF. PART.·
1968
stragl. aile rovine generate dalla psicologia delle arml e
delle forze contrastantl lino alla morte di uomini dttadini
«tatuitur convocationis Synodi extraordinaDies RME EPrSCOrOBVM ANNO 1969 INDUCENDAS
<lrila terra, patria comune della nostra vita nel tempo.
Lni posslcde il senso dell’uomo non puô non essere un fau­
E Civitate Vaticana. die 6 dee. 1968
tore dclla Pace. Chi r/flette suite cause del confllttl ira «11
uomini dove riconoscere ch'esse denunciano carenze delum?no» non virtù autentiche per la sua morale
g andezza. La nécessité della guerre poteva avéré una
5449

5450

Λ· /
; -k

* t ■

n, 3705

SACRA CONGREGATIO PRO INSTITUTIONE CATHOLICA

giostificazione solo In condizioni eccezionali e deprecabili
di fatto e di diritto, che non dovrebbero mal più veri Hears i
nella socletà mondiale moderna. La ragione, non la forza
deve decidere delle sorti dei Popoli. L’intesa, la trattativa,
1’arbitrato, non Foltraggio, il sangue o la schiavitù, devono
intercorrere nel difficili rapport! fra gli uomini. E nemmeno
una tregua precaria, un equillbrio instabile, un terrore di
rappresagiia e di vendetta, una sopraffazione ben riusclta,
771 una prepotenza fortunata possono essere garanzia di Pace /
degna di tal nome. La Pace bisogna volerla. La Pace bisogna amarla. La Pace bisogna produrla. Dev'essere un
risultato morale; deve scaturire da spirit! liberi e generosi.
Un sogno, essa puô sembrare; un sogno che di venta real t à,
In virtù d’una concezione umana nuova e superiore.

Un sogno diciamo, perché 1’esperlenza di questi ultimi
anni e 1'insorgcnza di recenti torbide corrcnti dl cattlvi
pensieri: sulla contestazione radicale ed anarchica, sulla
vlolenza locita e necessaria In ogni caso, sulla politica dl
potenza e di dominazione, sulla gara degli armament! e la
fiducia nei metodi dell'insidla e dell’inganno, sulla Incluttabllità delle prove di forza, ecc., sembrano soffocare Ia
speranza nell’ordinamento pacifico dei mondo. Ma questa
speranza rimane, perché deve rimancre. È la luce dei pro­
gresso e délia civiltà. Il mondo non puô rinunclare al suo
sogno di Pace universale. E proprio perché la Pace è sem­
pre in divenire, perché è sempre incompleta, perché è sem­
pre fragile, perché è sempre insidiata, perché è sempre
difficile, nol la proclamlamo. Corne un doverc. Un dovere
inderogabile. Un doverc dei responsabili della sorte dei
Popoli. Un dovere d'ogni cittadino del mondo: perché tutti
devono amare la Pace; tutti devono concorrere a produire
quella mentalité puhbllca, quella coscienza comune che la
rende auspicabile c possibile. La Pace dev’essere dapprima
negli animi, afflnché poi sia negli avvenlmcntl.
Sl, la Pace è un dovere universale e perenne. Per ricordare questo assioma délia civiltà modema, nol invltiamo
il mondo a celebrare anche per l’anno incipiente 1969 la
«Gtornata della Pace·, il primo gennaio. E nn augurio, è una
speranza, è un impegno: H primo sole dcll'anno nuovo deve
irradiare sulla terra la luce della Pace.
Noi osiamo sperare che fra tutti slano i glovanl ad afferrare questo invito come un richiamo capace d’interpretare ciô che dl nuovo, ciô che di vivo, ciô che di grande
si agita nel loro animi esacerbati, perché la Pace esige la
revisione degli abusi e coincide con la causa della giustizia.
Quest'anno infatti una clrcoslanza favorisce per tutti la
nostra proposta: si è ora ricordato il XX aniversario della
proclamazione del Diritti dell’Uomo. È questo un awenimento chc rlguarda tutti gli uomlnl: individui, famiglie,
772 gruppi,/ assoclazloni, Nazioni. Nessuno lo deve dimenticare, nessuno trascurare, perché tutti esso richlama a quel
fondamentale riconoscimento d’una degna e plena cittadinanza d’ognl uomo sulla terra. E nasce da questo rico­
noscimento 11 tltolo primigenio alla Pace: ecco il tema della
Glornata mondiale della Pace, il quale suona appunto cosl:
•La promozlone del Diritti dell'Uomo, via verso la Pace·.
Afflnché all’uomo sla garantllo il diritto alia vita, alia 11hertà, all’eguaglianza, alia cultura, al godlmento dei beni
della civiltà, alla dignité personale e sociale, occorre la
Pace; dove questa perde II suo equillbrio e la sua efficlenza,
I Diritti dell'Uomo diventano precari e compromessi; dove
non vi è Pace il diritto perde 11 suo volto umano. Là dove
non vl è rispetto. dlfesa, promozlone dei Diritti dell'Uomo
—là dove si fa violenza, o frode aile sue inallenabill liber­
té, dove s! ignora o si degrada la sua personalità, dove si
esercltano la dlscrimlnazione, lo schlavismo, l'Intolloranzn—, non vi puô essere vera Pace. Perché Pace e Diritto
sono reciproca mente causa ed effetto uno dell’altro; la
Pace favorisce il diritto; e, a sua volta, il Diritto la Paco.
VogHamo sperare che queste ragloni slano valide per ognl
persona, per ognl gruppo dl persone, per ognl Nazione; e
che la trascendente Importanza della causa della Pace ne
diffonda la riflessione e ne promuova l’applicazione. Pace
e Diritti dell’Uomo, ecco l'oggetto dei pensieri con cul Noi
vorremmo che gH uomlnl inaugurassero l’anno nascente.
Il nostro Invito è sincero, e non nasconde alcun altro fine
che 11 bene deH’umonltà. La nostra voce è dcbole, ma chlara; essa è quella d’un amico, che vorrebbe vederla ascoltata
non Unto per chl la proferisce, ma per quello che dice. E
al mondo cne essa si rivolge; ul mondo che pensa, al mondo
che puô. al mondo chc cresce, ul mondo che lavora, al mon­
do che «offre, al mondo che aspetta. Ohl non vada disper­
sai Ln Pace è un doverel

1908 DEC 8

che gli viene dal Vangelo di cui nol slamo ministri, il Vaagelo di Cristo.
A tutti nel mondo, corne appunto 11 Vangelo, ancora esso
si rivolge. /
Ma più direttamente a voi, venerati Fratelli ncU’Episropato, a voi, Figll e Fedell carissimi dclla Chiesa cattolica,
noi ripetiamo I'invito a celebrare la «Glomata della Pace»:
l’invito diventa un precetto, non nostro, ma del Signore, Il
Quale ci vuole convint! e solertl operatori della pace come
cqndizione d'essere fra i beati Insigniti del nome df figll dl
Dio f Mt. 5, 9). A voi si rivolge la nostra voce; essa dlvenh
un grido, perché per nol credent! la pace assume un signi­
ficato ancora più profondo e misterioso, per nol acqulsta
valore di picnezza spirituale c di salvezza personale, oltre
che collettiva e sociale; la Pace terrestre e temporale per
noi è riflcsso e proludio dl Pace celeste ed etema.
La Pace per noi Cristianl non è soltanto un equillbrio
esteriore, un ordine giuridlco, un complcsso di rapport!pubblici disciplinati; per noi la Pace è innanzi tutto il risuftato
dell’attuazlone del disegno di sapienza e d’amore, con cul
Dio ha voluto instaurare relazionl soprannaturali con Fumanità. La Pace è il primo effetto di questa nuova economla
divina, che chlamiamo la grazia; «grazia e pace· ripete
l’ApostoIo; è un dono dl Dio, che diventa stile della vita
cristiana, è una fase messianica, che riflette Ia sua luce e la
sua speranza anche sulla città temporale, e che conforta cou
le sue più alte ragloni quelle su cui essa fonda la propria
Pace. Alla dignité dei cittadini del mondo la Pace di Cristo
aggiunge quella di figli del Padre celeste; all’eguaglianza
naturale degli uomini aggiunge quella dclla fraternité cris­
tiana; allo contese umane, che sempre compromettono e
violano la Pace, quella di Cristo svigorisce i pretest! e con­
testa i molivi, prospettando 1 vantaggi d'un ordine morale,
idcale e superiore, e svela la prodigiosa virtù religiosa e ci­
vile del perdono generoso; aH’lnsuffidenza dell’arte umana
di produire una solida e stabile Pace, quella di Cristo
fires ta II soccorso del suo inesauribile ottimismo; alia falacia della politica del prestigio orgoglioso e dell'intcresse
materiale la Pace di Cristo suggerisce la politica della ca­
rità; alla giustizia troppo so vente imbelle e Impaziente, che
sostiene le sue esigenze col furore delle arml, la Pace dl
Cristo infonde 1'energia in vitta del diritto derivato dalle
profonde ragloni della natura umana e del trascendente
destino dell uomo. E non è paura dclla fortezza e della
reslstenza la Pace / di Cristo, la quale deriva il suo spirito 774
dal sacrificio che redime; e non è viltà transigente aile «ven­
ture e alie deflcienze degli uomini senza fortuna e senza
difesa la Pace di Cristo, che ha l’intelligenza del dolore e
del blsogni umani e sa trovare amore e dono per I piccoli,
per i poveri, per i deboli, per i diseredati, per i sofferenti,
per gli umiliati, per i vintl. Cioè la Pace di Cristo è, plù
d'ogni altra formula umanitaria, solleclta del Diritti dell’uomo.
Questo, Fratelli e Figli tutti, noi vorremmo che voi
aveste a ricordarc c ad annunciare nella «Giornata della
Pace», nel cui segno si âpre l’anno nuovo, nel nome di
Cristo Re della Pace, vindice d’ogni autentico umano di­
ritto.
E ciô sia con la nostra Bcnedizione Apostolica.
Dal Vaticano, 8 Dicembre 1968.—Paulus Pp. VI.

3705
1968 DEC 8.-SC INSTITUT. CATHOLICAE, DECR. PART?

Constituitur Commissio episcopalis pro Pont. Col­
legio Pio Latino Americano in L’rbe eiusdemqce
iura et officia determinantur quoad directionem
ipsius Collegii

Collegium Pium Latinum Americanum, quod Romae a
Pio IX Pont. Max. a. 1858 primum conditum, Romani
Pontifices nullo non tempore summis curis ac beneficiis
cumularunt. Societati lesu iam inde ab initio gubernan­
dum provide concreditum est. Quae sane huiusmodi mu­
nus a Sancta Sede fidenter acceptum pro viribus explere
contendit; quanta vero diligentia ct actuosltate, fructus
uberrimi inde percepti satis demonstrant. Nam Ingens est
alumnorum numerus qui ad Petri cathedram germanae
pietatis ecclesiastlcaeque disciplinae sensibus imbuti, ad
suos reversi, mirum quantum contulerint ad religionem
propagandam atque ad patrium ipsum cultum promo­
Questo nostro messnggio non puô mancare délia forza
vendum. Neque huic muneri tantum, etsi praecipuo, Igna-

5451

5452

1908 DEC . .

CONSILIUM SACRAE LITURGIAE

tlana societas sanctissime consulere sategit, sed interea
tam varias pro tempore sedes extruere ac reficere, novisslmamque magnis sumptibus splendidius excitare, tum
rtm familiarem boni patris familias cura ac fide admi­
nistrare eamque tueri et augere.
Tot ac tanta per saeculum parta merita susceptosque
labores ad Collegii romani prosperitatem provehendam
maximi fecerunt ac faciunt ex omni America Latina Prae­
sules, qui propterea Societati lesu gratum memoremque
animum servant eldemque maximas habent gratias. Cum
vero in praesenti ob varia rerum adiuncta, ipso autem
Decreto conciliari de institutione sacerdotali suadente
(cfr. n. 7), valde consentaneum sit ad Collegium regendum,
constabiliendum nugenduinque Episcopos Americae Lati­
nae el Societatem lesu arctioribus mutuae cooperationis
vinculis coniungi, ideo optimum factu videtur si ad hoc
pecalinris Episcoporum Coetus constituatur, cuius sit cum
Sancta Sede ct cum Societate lesu pro rcrum atque tempo­
rum opportunitate consilia conferre ut Collegii utilitatiDus
undequaque prospiciatur.
Quibus bene perpensis Sacra Congregatio pro Institu­
tione Catholica sua qua pollet auctoritate haec censuit
esse decernenda:
I.Commissio episcopalis seu stabilis Episcoporum coe­
tus constituitur, cuius Sodales Inter cuiusque Nationis
Episcopos residentiales eligantur, quae beneficio utatur
alumnos mittendi ad Pontificium Collegium Pium Lati­
num Americanum.
II. «Commissio Episcopalis pro Pontificio Collegio Pio
Latino Americano» ex quinque Membris constabit, a Sancta
Sede plerumque inter eos eligendis qui fuerint eiusdem
Collegii alumni.
Antequam membra Commissionis renuntiet, Sacra Con­
gregatio pro Institutione Catholica consilia conferet cum
Praeside Sectionis de Seminariis Consilii Episcopalis La­
tmi Americani (CELAM).
Commissionem Praeses moderabit Episcopus consecra­
tione antiquior.
-7.. |
......

n. 3708

consul's cum Collegii moderatoribus, Intenta cura removere
contendat;
b) ut opera consilioque Collegii bona tueatur et au­
geat, quo uberius eius ingruentibus necessitatibus consu­
latur;
c) ut apta ratione in singulis nationibus pecunia gradatim congeratur, a Conferentia Episcoporum administran­
da, quae usui esse possit ad annua (becas de estudio)
constituenda pro alumnis cuiusque nationis Romae apud
Collegium Pium Latinum commorantibus.
VII. Commissionis episcopalis sententia exquirenda est
quotiescumque, necessitate vel utilitate postulantibus» ne­
gotia perficienda erunt rei familiaris statum haud medio­
criter mutantia, ut sunt emptiones, venditiones, mutua­
tiones, versurae, translationes et his similia. Quibus in
rebus Praepositus generalis Societatis lesu negotium agen­
dum ad Sacram Congregationem pro Institutione Catholica
deferet, cuius erit Commissionis sententiam exquirere.
VIII. Ratio disciplinae in Collegio servandae, secun­
dum traditos mores et Ecclesiae praescripta a Collegii Mo­
deratoribus apparanda, Commissioni episcopali recogno­
scenda adprobandaque tradetur; quam demum Sacra
Congregatio pro Institutione Catholica rite confirmabit.
IX. Praepositus generalis S. I., cum novum Collegii
Rectorem nominandum censuerit, candidati vel candida­
torum nomina Commissionis Episcopalis Praesidl signifi­
cabit; responso autem accepto, documenta Sacrae Congre­
gationi praebebit, ut eadem illum renuntiet
X. Nisi Commissio episcopalis peculiarem pro oppor­
tunitate visitationem indicendam esse censuerit, canonica
Collegii visitatio quarto quoque anno instituetur, ab ipso
Commissionis Praeside vel per eius procuratorem exse­
quenda. De visitatione peracta relatio scripta ad Sacram
Congregationem pro Institutione Catholica mittetur.
XI. Commissio, iuxta huius Decreti normas, Statuta
sibi ipsa constituere poterit, plenario sodalium coetui om­
nibus suffragiis adprobanda atque a Sacra Congregatione
pro Institutione Catholica rite confirmanda.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Datum Romae, in Conceptione Immaculata B. Mariae
Virginis, a. D, mcmlxviil—Gabriel 3f. Card. Garrone,
Praef. Josephus Schrôffer, a Secr.

III. Electio Membrorum fiet quarto quoquo anno;
elapso autem triennio eadem Membra ex toto vel ex parte
iterum eligi poterunt, non tamen ultra sexennium conti­
nuati muneris.
Quod si Commissionis Sodalis quavis de causa cesserit
e munere, ipse Praeses, nisi loci vacatio anni spatium non
* Prot. N. 1596,68: Acta romm SocieuM I«u 15 (1967- ) 229-2Λ2.
attingat, novum Membrum Commissioni cooptabit, re
cum S. Congregatione pro Institutione Catholica opportu­
ne communicata.
Ad aequitatem servandam electio Membrorum ita insti­
tuatur ut certo quodam servato ordine variae Americae
3706
Latinae nationes vicissim repraesententur.
IV. Commissionis Episcopalis munus erit consilio et
1968 DEC .. -CONSIL. LITURGIAE, RESPONSUM. PART.·
opera Collegii Romani regimen universum invigilare eiusque
patrocinium apud Americae Latinae Episcopos suscipere;
Tempus ad quod protrahi potest experimentum li­
quare eadem Commissio, practer quam cum Sacra Congre­
turgicum CIRCA TEXTUS POPUL.\RES «AD INTERIM» AP­
gatione et Societate lesu, etiam cum Praeside Sectionis
PROBATOS a Consilio Liturgiae
de Seminariis Consilii Episcopalis Americae Latinae
Dubium—Petitum est quamdiu nrotmhf posilt experimen­
(CELAM) coniunctas habebit relationes.
tum super textu populari «ad interim· concesso.
V. Quotannis occasione data (v. gr. coetus annalis
Resp.—Huiusmodi concessiones ilunt n «Consilio»» petente
Consilii Episcopalis Latini Americani (CELAM) Commis­
aliqua Confcrent’a Episcopali, quando difficultas obvenire pot­
est in expcctanda approbatione alicuius textus, quae firrldcbet
sio congregabitur ad exspendendas Collegii Romani quae­
in Coetu plenario Episcoporum. Quod accidit p rue seri im «i
stiones, in primis rationem pietatis, disciplinae, studiorum
Episcopi
semel tantum in anno conveniunt vel in regionibus
et oeconomicae admlnistrationis.
commorantur ab invicem valde dissitis neque facultatem
Quapropter Collegii Moderator unicuique Commissionis
habent facile inter se communicandi.
Sodali relationem dc universo regimine tempestive mitten­
Idem conceditur aliquando, cum agitur de textibus magni
dam curabit, iis omnibus additis animadversionibus quas
momenti, ut ex experientia colligi possint animadversiones
ad Collegii progressum conducentes iudicaverit.
ad popularem interpretationem perficiendam utiles.
Quae in annuo conventu Commissio egerit vel ad effec­
His in casibus Commissio Liturgica national!* praeparat
tum deducenda existimaverit, Praeses cum Sacra Congre­
textum provisorium et de consensu Praesidis ConfrrentUe
gatione pro Institutione Catholica et cum Societatis lesu
Episcoporum petit α «Consilio* approbationem «ad interim»
illius textus. Sed intra srx menses, ad summum in/ra annum,
Praeposito peraeque communicabit.
textus ipse submitti debet approbationi Conferentia* Episco­
VI. Commissio episcopalis in explendo munere ad haec
palis et postea proponi debet «Consilio» confirmandus.
Quoad Confcrrntias quae ln adiunctis omnino peculiaribus
versantur, providebitur iure particulari.
• Ad Prxaaides Coaferontfenim epxxXExhunx. Noti». 4 (ΙΟβά) 30?
Ada. Notit. 4 (1965) 364-355

5151

54 53

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
Documenta ad annos 1921-1958 pertinentia
quae in hoc Volumine tertio referuntur
N.

M

I).

379n 1921 Nov 21

Columna

SC

de

Pbop. Fide, Rescr., Facultas datur constituendi Tribunalia unius

tantum iudicis pro causis ecclesiasticis, etiam matrimonialibus,
cum potestate procedendi summarie, sola substantia servata . . 3881
lllOn 1932 Iui 20 S. Paenitentiaria, Resp., Circa liceitatem praxis continentiae perio­
dicae in usu matrimonii...............................................
3881
1548n 1910 lun 29 SC de Prop. Fide, Decr. Cum numerus et Normae, Normae pro Cons­
titutionibus conficiendis Congregationum iuris dioecesani a S.
Cong, de Prop. Fide dependentium.................................
3881-3892
1966η 1947 Nov 12 SG S. Officii, Decr. Suprema haec. Facultas datur Vicario Apostolico
Sueciae causas nullitatis matrimonii acatholicorum pertrac­
tandi ad disciplinae tramitem, omissa forma stricte judiciali . . 3893
1978n 1948 Feb 17 SC de Prop. Fide, Instr. Retalio latina, Instructio S. Congregationis de
Prop. Fide: de relatione singulis quinquenniis a Missionum Ordina­
riis eidem S. Congregationi exhibenda (cann. 300 et 340 G. I. C.). 3893-3899
2121η 1950 Apr 16 Secretaria Status, Facult., Nonnulla privilegia Auditoribus Rotae
Nuntiaturae Apostolicae in Hispania conceduntur meliusque
3899-3900
declarantur......................................................................
2222η 1951 lun 21 SC S. Officii, Instr. Acaiholicus sioe, Instructio servanda in Vicariatu
Apostolico Sueciae in pertractandis causis de nullitate matri­
monii ex vitiatu consensu acatholicorum qui ad fidem catho­
licam se convertere volunt, ad normam Decreti diei 12 no3900-3906
vembris 1947: LE 1960η...............................................
2328η 1952 • ·
• ·
Secretaria Status, Normae, Ordo pro causis judicialibus expediendis
in Tribunali Rotae Nuntiaturae Apostolicae in Hispania . . 3906-3911
2375η 1953 Oct 19 Sacra Romana Rota, Decr. Exhibita a, A Tribunali Rotae Nuntiatu­
rae Hispaniae non datur appellatio directa ad Rotam Romanam. 3911
2414η 1954 Ian 22 Secretaria Status, Resp., Solvitur dubium circa modum procedendi
cum aliqua causa iudicialis a Tribunali Rotae Nuntiaturae
Ap. in Hispania decisa devolvitur ad Sedem Apostolicam pro
3911-3912
nova instantia.................................................................
2624η 1957 Ian 25 SG de Prop. Fide, Decr. Par décision de. Tribunalia dioecesana pri­
mae instantiae unius tantum iudicis, et intcrdioecesana alterius
instantiae constituuntur in Madagascariana Insula pro causis
3912
ecclesiasticis, etiam matrimonialibus...................................
2682η 1957 Iui 30 SG Religiosorum, Rescr., Facultas in perpetuum datur admittendi
ad Tonsuram et Ordines minores alumnos post expletum
3912
cursum Philosophiae.............................................................
2699η 1957 Oct 29 SC S. Officii, Resp., Conceditur documentum libertatis viro dubie
baptizato et cum non-baptizata matrimonio coniuncto, ut
3912-3913
novas nuptias inire possit cum catholica.............................
, Decr. Sacra Congregatio Negotiis, Unio Romana Su­
2715η 1957 Dec 8 SC Religiosorum
periorum Generalium in personam juridicam collegialem erigitur. 3913
, Resp., Dubia solvuntur circa applicationem Decreti
2738η 1958 Mar 7 SC Religiosorum
«de Religiosis servitio militari addictis* sodalibus votorum sim­
plicium Societatis lesu....................................................
3913-3914
inter Apostolicam Sedem et Bolivianam Rempublicam de Vi­
2786η 1958 Nov 29 Conventio
cariatu Castrensi. Acuerdo entre la Santa Sede y la Republics
de Bolivia sobre Jurisdicciôn eclesiâstica castrense y asistencia
religiosa de las fuerzas armadas........
3914-3916
cxcv

t — ΠΛ

* 4/*.

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM

Leges Ecclesiae annis 1959-1968 editae
Ab‘

P’

Colamoi

2 SC S. Officii, Resp., Potestas solvendi matrimonium ratum et non
consummatum aut in favorem fidei non delegatur a Romano Pon­
tifice. . .....................................................................................................
2796 1959 lan 12 SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur satisfaciendi obligationi chorali Officii Divini in oratorio interno ex qualibet rationabili causa. 3917
2797 1959 lan 14 SC Rituum, Rescr., Conceditur usus linguae anglicae in ad ninistrationc
quorumdam Sacramentorum............................................................ 3917-3918
2798 1959 lan 23 SC Religiosorum, Decr. Sacra Congregatio negotiis, Nova Statuta Ge­
neralia Confoederationis Hispanae religiosorum adprobantur . . 3918-3919
2799 1959 lan 25 Ioannes XXIII, Allocutio, Sollemnis allocutio ad EiTios Patres Cardi­
nales in Urbe praesentes habita, die 25 ianuarii anno 1959, in
coenobio monachorum Benedictinorum ad S. Pauli extra moe­
nia, post Missarum sollemnia, quibus Beatissimus Pater in Pa­
triarchal! Basilica Ostiensi interfuerat: Celebratio Synodi Roma­
nae, Concilii Oecumenici et recognitionis Codicis iuris canonici
praenuntiatur....................................................................................... 3919-3921
2800 1959 lan 26 SC Religiosorum, Resp., Circa ius Ordinarii loci designandi magistrum
religionis in Scholis publicis religiosorum.................................... 3921-3922
2801 1959 lan 28 SC Rituum, Rescr., Facultas datur celebrandi Vigiliam Paschalem Do­
minica ipsa Resurrectionis ante primam lucem seu circa auroram. 3922-3923
2802 1959 Feb 11 SC S. Officii, Rescr., Facultas datur legendi lingua vernacula Epistulam
et Evangelium in Missis.................................................................... 3923
2803 1959 Feb 16 SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur novitiis Societatis Iesu com­
morandi ruri per aliquod tempus absque detrimento valoris novitiatus............................................................................................... 3924
2804 1959 Feb 18 SC Religiosorum, Normae datae pro sacerdotibus et clericis operariis
in Gallia extenduntur ad Hispaniam............................................ 3924
2805 1959 Feb 18 SC de Prop. Fide, Rescr., Sanantur erectiones domorum invalide forsi­
tan factae in locis S. C. de Prop. Fide subiectis ob defectum be­
neplaciti apostolici............................................................................... 3924
2806 1959 Feb 19 SC Orientalis, Decr. Annis praeteritis, Ordinariatus pro fidelibus ritus
orientalis in Argentina erigitur........................................................ 392o
2807 1959 Feb 21 SC S. Officii, Rescr., Solvitur in favorem fidei matrimonium valide
initum cum dispensatione impedimenti disparitatis cultus inter
■ I
partem catholicam et partem non baptizatam............................ 392o-3926
2808 1959 Feb 22 Ioannes XXIII, Lit. Ap. Boni Pastoris, Pontificium Consilium rei
cinematographicae, radiophonicae et televisificae praepositum
jALI
novis legibus constituitur.................................................................... 3926-3928
2809 1959 Feb 28 SC Consistorialis, Decr. Ad sacra Limina, Decretum de sacrorum
Liminum visitatione a Vicariis Castrensibus peragenda .... 3928-3929
2810 1959 Mar 2 SC Religiosorum, Decr. La Sagrada Congregadôn, Canonice constituitur
Confoederatio Latino-Americana Religiosorum (CLAR) eiusdemque Statuta approbantur ad experimentum................................ 3929
2811 1959 Mar 5 SC de Prop. Fide, Rescr., Facultas datur Superioribus Societatis Iesu
erigendi stationes Viae Crucis in territoriis dependentibus a Sa­
cra Congr. de Propaganda Fide................................................... 3929-3930
2812 1959 Mar 6 SC S. Officii, Nolif., Quaedam formae devotionis et repraesentationis
Divinae Misericordiae prohibentur................................................ 3930
2813 1959 Mar 9 SC Rituum, Rescr., Facultas datur adhibendi linguam vernaculam in
Officiis Hebdomadae Sanctae........................................................... 3930
2814 1959 Apr 4 SC S. Officii, Resp., Non licet catholicis suffragium dare candidatis
politicis qui doctrinae catholicae de facto non favent................ 3930-3931
2815 1959 Apr 17 Ioannes XXIII, Const. Ap. Cum ob immane, Exarchia in Germania:
In natione germanica Exarchia constituitur pro fidelibus ruthenis Byzantini ritus ibidem commorantibus.................................... 3931-3932
2816 1959 Apr 29 SC S. Officii, Resp., Solvitur in favorem fidei matrimonium valide
initum inter duas partes non baptizatas, quarum una, baptizata
postea acatholice, contrahere intendit nuptias coram Ecclesia
cum parte catholica............................... 3932
2817 1959 Mai 4 Ioannes XX111, Lit. Ap. Caritatis unitas. Confoederatio Congregatio­
num Ordinis Canonicorum Regularium S. Augustini approbatur. 3932-3934
2818 1959 Mai 5 SC Religiosorum, Noti/., Institutum spiritu ali tat is O. C. D. in Urbe
alumnis externis aperitur...........................................
3934-3935
2819 1959 Mai G SC S. Officii, Rescr., Solvitur in favorem fidei matrimonium valide
initum Inter duas partes non baptizatas . . .
3935

2795 1959 lan

CXCV1

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM

Column·

1959
1959 Mai
1959 Mai
1959 Mai

1959 Mai
1959 Mai
2826 1959 lun

1959

2828 1959

2829 1959 lun

2830 1959

2831 1959
2832 1959
2833 1959

2831 1959
2835 1959
2836 1959

2837 1959
2838 1959
2839 1959 Aug

2840 1959 Aug
1959 Aug

1959 Aug
1959 Aug

1959 Aug

S. Paenitentiaria, Resp., Indulgentiae Viae Crucis adnecti possunt
Crucifixis cx materia v. d. «plastica» confectis
p
nc
SC S. Officii, Monitum, Ordines sacri a quodam Episcopo acatholico
collati declarantur inefficaces...............\ H
Ioannes XXIII, Motu pr. Cum inde ab, Pontificium Athenaeum La­
teranense Universitatis titulo et honore decoratur...
SC Rituum, Deci., Quaedam innovationes in celebratione Missae iiuner
inductae declarantur non probatae a competenti Ecclesiae aucioritatc.......................................... \
Ioannes XXIII, \olif., Mutatur formula deprecationis pro conversione

3935-3936
3936

3936-3937

3937-3938

3938
Ioannes XXIII, Lit. Ap. Urbs Homa, per, Ad dignitatem et honorem

Basilicae Minoris evehitur Ecclesia Immaculato Cordi B Mariae
Virginis in Urbe dicata....................................................
3938-3939
SC Studiorum, Lit. Cire. Ancora non è spenla, De recta Institutione
sacrorum alumnis in Seminariis tradenda. Agli Eccellentissimi
Ordinari nel I Centenario della morte del Santo Curato d’Ars su
alcuni problemi riguardanti la formazione ecclesiastica...
3939-3943
SC S. Officii, Resp., Ad impedimentum criminis incurrendum requiri­
tur formale adulterium in utraque parte.........................
3943
SC S. Officii, Notif., Opus cui titulus <Maria en de verschningen Ams­
terdam» a L. Knuvelder conscriptum super falso assertis revela­
tionibus Amstellodamensibus Beatae Mariae Virginis damnatur. 3943-3944
Ioannes XXIII, Encycl. Ad Petri Cathedram, Litterae Encyclicae ad
Venerabiles Fratres Patriarchas, Primates, Archiepiscopos, Epi­
scopos aliosque locorum Ordinarios, pacem et communionem cum
Apostolica Sede habentes, itemque ad universum clerum et
christifideles catholici orbis: De veritate, unitate et pace caritatis
3944-3958
af/latu provehendis................................................................
SC de Prop. Fide, Epist., Suspenditur facultas olim concessa Ordinariis
Indiae permittendi ut adulti baptizati retinere possint mulierem
quacum nunc vivant, nulla facta interpellatione primae uxoris
3958
adhuc infidelis..................................... ... .....................
SC S. Officii, Resp., Experimentum apostolatus sacerdotum opera
3958-3060
riorum cessare debet, ab aliis formis substituendum...
SC Rituum, Decr. Vir totus, Officium et Jfissa S. Laurentii a Brundusio:
3961
Confessoris Doctoris, adprobantur......................... · ·
SC Rituum, Resp., Responsa, ad proposita dubiacjrcainterpretationem
Instructionis de musica sacra die 3 sept. 1958 datae . . . . . . 3961
Secretaria Status, Lit. Cire. Probe compertum. Mens
versitatum ecclesiasticarum circa res et argumenta proximo 3962
Concilio Vaticano II proponenda.............. · · · ·
S. Paenitentiaria, Decr. /esu dulcissime Nova f"™u^tUJerdbe^X
tionis humani genens Iesu Christo Regi, suppressis vero
3962
iudaeis adprobatur - . 'C n ‘ aUonit Approbatur Institutu n
SC Religiosorum, Decr
Discalceatorum in Urbe . . 3963
spiritualitatis Ordimscelebrationem
SC Religiosorum,
domibus Societatis Iesu.................. 3363
Missae hors ve p
faVorem fidei matrimonium valide
SC S. Officii, Resp., So’'H^„17tnoedî^n"nti disparitatis cultus inter
3963-3964
initum cum dispensa
baptizatam..........................
partem baptizatam ct p.
territorium proprii Patriarchatus
SC 0Rc^XranVÎpÆioSie ritus Ordinario carentes, subsunt Ordi­
3964
nario ritus latlm facultatibus et gratiis
SC Consistorialis, Decr. F
9 irisu,is ρω)ιρριη15.......................... 3964-3966
pro America Dati r Λ natur jUS et praxis secundum quam
SC Religiosorum, /?«<τ.. ft°Coadiutorum non formatorum Societatis
3966-3968
vota sch±'i eo°iïô quo sodalis dimittitur......................
Iesu cessant
P
F lta5 datur accedendi ad S. CommuSC SACRAMENTOR^yjnhebdomada, servato ieiunlo unius tantum horae 3968
a clb0 soil ■
Rur in favorem fidei matrimonium duorum
S· ^rmfnûm absque neutrius praevia conversione ....... 3963-3969
infideliumSolvitur in favorem fidei matrimonium duorum
3970
S·
i absque neutrius praevia conversione..........................
CXCVIl

«■B

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
N.

An.

M.

D.

Colamni

28-45 1959 Aug 19 SC Religiosorum, Decr., Schola Matritensis Theologiae «Regina virgi­
num» aggregatur ad Pontificium Institutum romanum «Regina
mundi».................................................................................................... 3970-3971
2846 1959 Aug 22 SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur Ministro Generali O. F. M.
Cap. ponendi, non obstante praecepto Regulae, actus civiles circa
bona temporalia, atque recipiendi» expendendi et administrandi
pecuniam et eleemosynas.................................................................... 3971-3072
2847 1959 Sep 13 SC Rituum, ftescr.» Facultas datur dioecesibus Italiae celebrandi Missam
votivam de Imm. Corde B. Μ. V. primo cuiusvis mensis sabbato. 3972-3973
2848 1959 Sep 24 SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur modificandi et unicam for­
mam habitus adhibendi pro utriusque classis sororibus Dominicanis................................................................................................... 3973
2849 1959 Sep 28 SC Consilii, Normae quibus regitur ac ordinatur Studium penes Sacram
Congregationem Concilii. Rcgolamcnto per lo «Studio» presso la
S. C. dei Concilio................................................................................ 3973-3974
2850 1959 Oct 6 SC S. Officii, Resp., Nullum declarari nequit ex impedimento cogna­
tionis spiritualis matrimonium initum inter partes in secta Épiscopaliana baptizatas....................................................................... 3974
2851 1959 Oct 7 SC Studiorum, Decr. Sacra Congregatio, Studium theologicum Seminarii
Alwaycnsis in India affiliatur Facultati theologicae Pontificiae
Universitatis Lateranensis de Urbe................................................ 3974-3975
2852 1959 Oct 19 Ioannes XXIII, Allocutio die 19 oct. 1959 habita ad Praelatos Audi­
tores ceterosque Officiales, Advocatos et Procuratores Tribunalis
Sacrae Romanae Rotae: Tribunalia Ecclesiae sunt tutores iustitiae
et bonorum familiae Christianae........................................................ 3975-3976
2853 1959 Nov 9 SC Religiosorum, Decr. Scientiarum atque Litterarum, Institutum Su­
perius Scientiarum atque Litterarum S. Clarae in civitate Nea­
politana definitive adprobatur........................................................ 3976-3977
285-4 1959 Nov 10 Ioannes XXIII, Const. Ap. Cum parvulum sinapis. De Congo Belgico
2855 1959 Nov 16 Secretaria Status, Decr. Sua Santità Giovanni, Officium «Filmotcca
Vaticana» in personam iuridicam erigitur et eiusdem Statuta
adprobantur....................................................................................... 3980-3981
2856 1959 Nov 17 SC Studiorum, Deci. Cum dubium ortum. Quaelibet studiorum Uni­
versitas in Ecclesia a S. C. de Seminariis et Studiorum Universi­
tatibus dependet................................................................................... 3981
2857 1959 Nov 18 Ioannes XXIII, Allocutio die 18 nov. 1959 habita iis qui, ex utroque
clero, Censorum librorum coetui interfuerunt: De gravitate officii
censoris librorum................................................................................ 3981-3983
2858 1959 Nov 23 S. Paenitentiaria, Decr. Ad maiorem fidelitatemque, Nuptialis anuli
osculatio indulgentiis ditatur............................................................ 3983
2859 1959 Nov 24 SC Religiosorum, Resp., Ordinarius loci permittere potest coëducationem apud scholas publicas a religiosis feminis rectas.................... 3983-3984
2860 1959 Nov 27 SC Rituum, Rescr., Dclentur formulae abiurationis contra religiones
non Christianas in «Ordine baptismi adultorum»............................ 3984
2861 1959 Nov 28 Ioannes XXIII, Encyc. Princeps Pastorum, Litterae Encyclicae ad
Venerabiles Fratres Patriarchas, Primates, Archiepiscopos, Epi­
scopos aliosque locorum Ordinarios, pacem et communionem cum
Apostolica Sede habentes: De catholicis Missionibus, quadragesi­
mo exacto anno cx quo Epistula Apostolica «Maximum illud» a
Benedicto Pp. XV edita est........................................................... 3984-3997
2862 1959 Dec 1 SC Orientalis, Resp,, Canon 72 Concilii Trullani statuens impedimen­
tum matrimoniale dirimens mixtae religionis non applicatur catho­
licis ritus byzantini........................................................................... 3997-3998
2863 1959 Dec 1 SC Concilii, Decr. Plurimorum Episcoporum, Facultas anticipandi
obligationem abstinentiae et ieiunii pervigilii Nativitatis D. N.
lesu Christi...................................................................................... 3998
2884 1959 Dec 8 Ioannes XXIII, Motu pr. Maiora in dies, Academia Mariana Intcmationalis Pontificiae Academiae titulo decoratur............................ 3998-3999
2865 1059 Dec 8 Ioannes XXIII, Allocutio die 8 dec. 1959 habita iis qui interfuerunt Con­
ventui X Romae habito ab italica catholicorum iuris peritorum
Sodalitate: De recto modo adimplendi olficium iuris periti catholici, 3999-4002
2866 1959 Dec 12 SC S. Officii, Rescr.. Facultas datur sumendi S. Communionem sub
specie tantum vini ob quandam formam allergiae........................ 4002-4003
2867 1959 Dec 21 SC S. Officii, Resp., Declaratur nullum, ob defectum formae, matrimo­
nium initum inter partem catholicam et partem methodistam . 4003
2868 1959 Dec 29 SC Consistorialis, Decr. Cum Romano Pontifici, Columπίλε: Decre­
tum de regimine Vlcariatus Castrensis...................................
4003-4004
CXCVIll

—
—

INDEX CHHONOLOGICÜS DOCUMENTORUM
C«lara··

2869

1959
1960 lan

SC S. Officii, Resp., Sanatur in radice matrimonium cum impedimento
iuris naturalis contractum ........................................... . 4004
SC de Prop. Fide, Facultates decennales quas S. C. de Propaganda
Fide Ordinariis sibi subditis tribuit pro decennio 1960-1970 . . 4005-4011
I.
II.

1960
2872

1960 lan

2873

1960 lan

2874

1960

2875

1960
1960
1960

2878

1960

2879

1960 Feb

2880

1960

2881

1960

2882

1960

2883

1960 Feb

2884

1960 Feb

1960
2886 1960

Feb

2887 1960

Feb

2888 1960

Formula Facultatum decennalium . . . . ......................... 4005-4010
Mutanda et addenda in Formula Facultatum decennalium. 4010-4011

SC S. Officii, Decr., Opera anonyma «Il Poema di Gesù» et <11 Poema
delTUomo-Diot damnantur.................................................
4011
Ioannes XXIII, Allocutio die 10 ian. 1960 habita sodalibus Actionis
Catholicae e Romana Dioecesi: De praedilectione Romani Ponti/icis
erga Actionem Catholicam, et de huius notis peculiaribus . . . . 4011-4015
SC de Prop. Fide, Resp., Declaratio nullitatis matrimonii ex defectu
legitime constituti Procuratoris requirit processum ad tramitem
ordinarium iuris...................................................................
4015
SC S. Officii, Resp., Solvitur dubium de valorc clausulae «praevio
baptismo» quae apponi solet in Rescriptis solutionis matrimonii
in favorem fidei................................................................
4015-4016
Ioannes XXIII, Chir. Postquam Sancti Spiritus, Chirographum quo
prima Romanae Dioecesis Synodus celebranda indicitur .... 4016
Vicariatus Urbis, Notif., Determinantur personae quibus datur
4016-4017
ius Synodo Dioecesis Romanae interveniendi..................
SC S. Officii, Rescr., Post solutionem matrimonii in favorem fidei con­
ceditur dispensatio impedimenti mixtae religionis ut pars catholica
novas nuptias inire possit cum parte acatholice baptizata . . . 4017
SC de Prop. Fide, Rescr., Facultas datur nonnullis Sororibus aperiendi
4017-4018
Tabernaculum pro Ssma Eucharistia exponenda..........
SC Concilii, Rescr., Facultas datur ut fideles, occasione Missionum et
Exercitiorum a sodalibus Societatis lesu traditorum, adimplere
possint quocumque anni tempore praeceptum Confessionis et
4018
Communionis annuae.......................................................
SC Rituum, Resp., Rosarium seu Marialis Corona dicenda est extra
4018
Missam............ ...................................................................
S. Paenitentiaria, Rescr., Facultates v. «Pagella» dictae, quas S. Paenitentiaria tribuere solet confessariis pro foro conscientiae et in
4018-1019
actu sacramentalis confessionis........................................
S. Paenitentiaria, Resp., Ad lucrandas indulgentias S. Rosarii requiri­
tur meditatio mysteriorum quae usu recepta sunt, quin sufficiat
4020
consideratio aliarum veritatum fidei................................
SC S. Officii, Resp., Conceditur documentum libertatis a matrimonio
inter partem catholicam et partem iudaeam non baptizatam
4020
contracto.............................................................................
SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur emittendi extra Novltiatus
4021
domum prima vota simplicia in Societate lesu.................
Ioannes XXIII, Lit. Ap. Omnibus mater, Sancta Ludoyica de Manliae,
vidua, caelestis Patrona omnium operibus socialibus Christianis
4021-4022
addictorum declaratur............................. *.....................
SC Consistorialis, Decr. Ad fovendam, De clericis ex America Latina
necnon ex Insulis Philippinis in Americani septem trionalem
4022-1023
emigrantibus.....................................................................
SC Religiosorum, Rescr., Novus ordo eligendi Delegatos ad Capitulum
Provinciale et normae servandae approbantur ad experimentum. 4023-1024
SC Rituum, Decr. Sanctissimus Dominus, Oratio universalis sub nomine
4024

2889 1960

2890

Feb

1960

2891 1960

Feb

2892 1960

Feb

1960

Mar

2893

SC Rituum, Decr. Pretiosissimi Sanguinis, Litaniae Pretiosissimi San­
guinis D. N. L C. adprobantur et in Rituali Romano inseruntur, 4024
SC Studiorum, Decr. Longinque magnum, Institutum Superius S. Theo­
logiae, in Seminario regionali Tananarivensi erectum. Facultati
Theologicae Neapolitanae aggregatur..............................
4021-4025
Ioannes XXIII, Lit Ap. Diuturno usu, Intemuntiatura Apostolica in
Turcaruni Republica erigitur.............................................
4025
Ioannes XXIII. Motu pr. Lasollecitudine pastorale. De Pontificio
Consilio ecclesiasticis Italiae Tabulariis curandis deque eiusdem
Statutis adprobatis .................. ......................................
4025-4027
Ioannes XXIII. Lit. Ap. Apostolici muneris. Delegatio Apostollca in
Scandia erigitur pro Norvcgia, Suctia, Dania, Flnnla, Islandia. 4027
CXG1X

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
N.

An.

Μ.

Π.

Coloma*

SC Studiorum, Decr. Excelsam Matrem, Institutum Mariologiae in
Theologica «Marianum» Urbis Facultate canonice erigitur . . . , 4027-4028
2895 1960 Mar 9 SC Rituum, Decr. A nonnullis locorum, Decretum de precibus post Missae
celebrationem recitandis......................................................... 4028
2896 1960 Mar 16 Ioannes XXIII, Lit. Ap. Religio bonaeque, Mediolanensis Archiepiscopus «pro tempore» constituitur Patronus Bibliothecae Ambroslanae........................................................................................ 4028-4029
2897 1960 Mar 21 SC S. Officit, Decr. Canon 867, De S. Communionis distributione
postmeridianis horis................................................................. 40294030
2898 1960 Mar 25 SC Religiosorum, Decr. Sollicite Religiosorum, Approbatur, una cum
suis Statutis, Pontificium Institutum Catechisticae et Scien­
tiarum sacrarum, a S. Pio X nuncupatum et Fratribus Scholarum
Christianarum concreditum..................................................... 40304 031
2899 1960 Apr 5 SC S. Officii, Rescr., Facultas datur adhibendi linguam vernaculam in
Liturgia Byzantina............................................................................ 4031
2900 1960 Apr 7 Ioannes XXIII, Lit. Ap. Salutiferae Crucis, Titulo ac privilegiis Basili­
cae Minoris Ecclesia Sanctae Crucis de Valle Occasorum, scu
«Santa Cruz de los Caidos», apud Matritum, cohonestatur . . . 40314032
2901 1960 Apr 8 SC Orientalis, Noti/., Notificatur concessio usus linguae vernaculae
in Liturgia Byzantina........................................................................ 4032
2902 1960 Apr 26 SC Religiosorum, Resp., Circa usum linguae vernaculae in ritu vestitionis et professionis sodalium Tertii Ordinis Saecularis Sancti
Francisci............................................................................................... 4032
2903 1960 Mai 3 Ioannes XXIII, Lit. Ap. Ad universae Ecclesiae, Delegatio Apostolica
Mediae Africae occidentalis erigitur................................................ 4033
290-4 1960 Mai 3 Ioannes XXIII, Lit. Ap. Quemadmodum Apostollci, Nova Delegatio
Apostolica Insulae Madagascariae erigitur................................... . 4033
2905 1960 Mai 3 Ioannes XXIII, Lit. Ap. Eo intendentes, Nomen Delegationis Apostoli­
cae Africae Orientalis et Occidentalis Britannicae mutatur atque
appellabitur «Delegatio Apostolica Africae Orientalis»: eius insu­
per fines novo ordine statuuntur.................................................... 4034
2906 1960 Mai 3 Ioannes XXIII, Lit. Ap. Decet Nos, Delegationi Apostolicae «de
Dakar» novo titulo «Delegationis Apostolicae Africae Occiden­
talis» indito, novi eius fines constituuntur.................................... 40344035
2907 1960 Iun 3 SC S. Officii, Resp., Solvitur in favorem fidei matrimonium valide
initum inter partem non baptizatam et partem acatholice baptizatam, ut illa possit novas nuptias contrahere cum parte ca­
tholica .................................................................................................. 4035
2908 1960 Iun 3 SC Consistorialis, Epist., Clerici itinérantes, brevi temporis spatio
consistentes in America Septentrionali, non indigent beneplacito
apostollco.......................................................................................... 4035
2909 1960 Iun 4 SC de Prop. Fide, Deci., lura Ordinarii loci quoad visitationem Dire­
ctionis nationalis et Directionis dioecesanae Pontificalium Operum
Missionalium...................................................................................... 40354036
2910 19G0 Iun 5 Ioannes XXIII, Motu pr. Superno Dei nutu. Commissiones Concilio Va­
ticano Secundo apparando instituuntur........................................ 40364038
2911 1960 Iun 5 Ioannes XXIII, Allocutio die 5 iun. 1960 habita in Petriana Basilica,
die dominica Pentecostes, post sollemnes Vesperas, adstantibus
Emis Patribus Cardinalibus, Romanae Curiae Praelatis permul­
tisque christifidelibus: De Oecumenica celebrando Concilio . . . 40384043
2912 1960 lun 7 SC Sacramentorum, Rescr., Dispensatur irregularitas cx defectu nata­
lium filii naturalis ut promoveri possit ad Ordines sacros .... 40434044
2913 1960 Iun 13 SC S. Officii, Rescr., Facultas datur celebrandi Missam cum matrimo­
nium celebratur inter partem catholicam et partem adhuc
catechumenam.......................................................................
4044
2914 I960 Iun 14 SC Studiorum, Episl., Sectio Biblica Pont. Athenaei Antoniani Urbis
transfertur in Studium Biblicum Hierosolymitanum, Facultati
Theologiae Athenaei Antoniani canonice adseriptum.....
40444045
291.5 I960 Iun 16 SC Studiorum, Decr. Catholici populi, Catholica studiorum Universitas
«Sanctae Mariae Bonorum Aerum» in Capitali urbe Argentinae
Rei publicae erigitur...............................................................
40454046
2916 1960 Iun 23 Sollemnis conventio inter Sanctam Sedem et Rempublicam Austriacam
In materia patrimoniali.......................................................
40454052
2917 1960 Iun 23 Sollemnis conventio inter Sanctam Sedem et Rempublicam Austriacam
quoad Adndnistrationein Apostolicam Burgenlandensem
40514054
2918 I960 lun 27 SC S. Officii, ftacr., Nonnullae facultates tribuuntur sacerdotibus
morbo alcoholism! laborantibus pro Missae celebratione
4053

289'. 1960 Mar 7

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM

X.

2919

An.

M.

Olumia

I».

1960 Iun 29

Ioannes XXIII, Const. Ap. Sollicitudo omnium. Prima romana Syno­

dus promulgatur...............................
4053-4056
4 Secretaria Status, Decr., Statuta Pontificiae Academiae Marianae in2920 1960 Iul
temationalis approbantur........................................... .
4056
2921 1960 Iul 12 SC S. Officii, Resp., Potestas solvendi in favorem fidei matrimonia non
baptizatorum propria est Romani Pontificis, qui non potest eam
aliis personis demandare....................................................
4057
2922 1960 Iul 19 SC Studiorum, Decr. Sacra Congregatio de. Studium PhilosophicoTheologicum Seminariorum Dioecesis Insulensis incorporatur
Facultati Sacrae Theologiae Insulensis studiorum Universitatis
Catholicae, peculiaribus datis legibus quibus eiusdem Facultatis
4057-1058
efficientia ampliatur...........................................................
SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur permittendi professionem
2323 1960 Iul 21
temporariam ad triennium in Tertio Ordine Saeculari S. Do­
minici ....................................................................................
4059
Ioannes XXIII, Const. Ap. Aeterni Pastoris, Exarchatus pro Ucrai.nis
2924 1960 Iul 22
in Gallia: Novus in Gallia conditur Exarchatus Apostolicus pro
christifidelibus Ucrainis Byzantini ritus ibidem commorantibus. 4059-4060
2925 1960 Iul 22
Ioannes XXIII, Const. Ap. Sacratissima atque gravissima, Exarcha­
tus pro Armen is in Gallia: Armenorum coetus in Gallia com­
morantium ab Ordinariatu pro fidelibus ritus orientalis separatur
4060-4061
et in Exarchatus formam redigitur.................................
2926 1960 Iul 25
Ioannes XXIII, Motu pr. Rubricarum instructum, Novum Rubricarum
4061-4062
Breviarii et Missalis Romani Corpus approbatur..........
2927 1960 Iul 26 SC Rituum, Decr. Novum rubricarum, Decretum generale quo novus
Rubricarum Breviarii ac Missalis Romani codex promulgatur. . 4062-4095
2928 1960 Iul 26 SC Rituum, Deci. Cum Summus Pontifex, Declaratio de servandis in
4095-4096
Calendariis particularibus inde ab anno 1961.........................
2929 1960 Iul 26 SC Rituum, Decr. Sanctissimus Dominus, Ordinationes ad librorum
liturgicorum Editores circa editiones Breviarii ac Missalis Ro­
4096-4097
mani iuxta novum Rubricarum Codicem conficiendas..........
2930 1960 Iul 27 SC S. Officii, Monitum de cautelis adhibendis in argumento «de virgi­
4097
nitate B. V. Mariae in partu» pertractando............................
2931 1960 Aug 2 SC Studiorum, Decr. Fidei morumque, Institutum Theologiae Moralis
seu Academia Alfonsiana Facultati Theologicae Pontificiae Uni­
4097-4098
versitatis Lateranensis inseritur...............................................
2932 1960 Aug 6 SC Studiorum, Decr. Erudiendae inslituendarque, Catholica studiorum
4098-4099
Universitas Navarrensis in Hispanica ditione erigitur..........
2933 1960 Aug 13 Ratihabitio conventionis die 23 iun. 1960 initae inter Sanctam Sedem
et Rempublicam Austriacam dc regimine quoad iura patrimo­
4099
nialia Ecclesiae...................................................................
2934 1960 Aug 13 Ratihabitio conventionis die 23 iun. 1960 initae inter Sanctam Sedem
ct Rempublicam Austriacam de erigenda Administratione Ap.
regionis Burgenland in dioecesim dc Eiscnstadt (Sideropolitanam). 4099
2935 1960 Sep 8 SC Studiorum, Decr. In ogni tempo, Institutum Universitarium Magi·
sterii a «Sancta Familia» in civitate Asmara canonice erigitur. . 4099-1100
2936 1960 Sep 27 SC Studiorum, Lit. Cire., Litterae ad universos Episcopos missae, oc­
casione tertii centenarii ab obitu S. Vincenti! a Paulo, circa
4100-4111
rectam institutionem clericis in Seminariis tradendam..........
2937 1960 Oct 1 SC Studiorum, Instr. La preminente cura, De collaboration^ et adju­
torio ab Actione Catholica praestando Operi \ ocationum ec­
4111-4116
clesiasticarum .............................................................................
2938 1960 Oct 8 SC Consistorialis, Decr. Vicariatus Castrensis, Dicionis Canadensis:
Decretum de constitutione officii Cappcllani Generalis Vicariatus
4116
Castrensis................................................................................
2939 1960 Oct 12 SC Rituum, Decr. Sanctissimus Dominus, Urbis kt Orbis: Laudibus
in blasphemiarum reparationem nova additur invocatio .... 4116-1117
2940 i960 Oct 20 SC Rituum, Decr., Decernitur ut, in territorio Belgarum, nomen Regis
nominetur in Canone Missae...................................................
4117
29 Π 1960 Oct 25 Ioannes XXIIL Allocutio die 25 oct. 1960 habita ad Praelatos Audi­
tores, Officiales et Advocatos Tribunalis Sacrae Romanae Rotae:
Dc coniugii ac Christianae familiae sanctimonia...............
4117-4120
, Resp., Circa .Missam dicendam ab Episcopo qui sacra Olea
2942 1960 Nov 14 SC Rituum
extra feriam V in Cena Domini conficit, et circa ritum servandum
a sacerdote Oleum infirmorum confecturo.......................
4120
XXIIL Allocutio die 15 nov. 1960 habita ad Superiores Pro­
2943 1960 Nov 15 Ioannes
vinciales et c religiosorum virorum Familiis, qui Romam con­
venerunt, ut conventui intéressent: De unione utriusque cleri
saecularis et religiosi....................
Ί
1121-1132
CCI

INDEX CIinONOLOGICUS DOCUMENTORUM
5.

Λη.

Μ.

Π.

Coluœai

2944 1960 Nov 15 SC S. Officii, Resp.. Polygamus primam veram uxorem retinere debet,
ct nequit baptizari nisi alias illegitimas uxores dimittat .... 4122
2945 1960 Nov 19 [29] SC S. Officii, Rescr.. Restituitur facultas Ordinariis Indiae permit­
tendi ut adulti baptiza ti retinere possint mulierem quacum nunc
vivunt, nulla facta interpellatione primae uxoris adhuc infidelis . 4122- 4123
2946 1960 Nov 24 Ioannes XXIII, Const. Ap. Venerabilium Nostrorum. Vietnambnsis:
In Vietnamensi regione Hierarchia Episcopalis constituitur. . . 4123- 4125
2947 1960 Nov 26 Conventio inter Apostolieam Sedem et Paraquarianam Rempublicam
de erigendo Vicariatu Castrensi . . 4125-4128
.............
2918 1960 Nov 26 SC Rituum, Monitum de non applicandis normis liturgicis iam promul­
gatis ante finitam vacationem legis ........................................ 4128
2949 1960 Nov 27 SC Consistorialis, Decr. Sacramentum Poenitentiae. Orbis - Vicaria­
tus Castrensis: Facultas audiendi confessiones pro militum
Cappellanis extenditur................................................................ 4128-4129
2950 1960 Dec 3 SC Concilii, Decr. Cum in novas. Novus index statuitur dierum fe­
storum, quibus inest obligatio litandi sacrum pro populo .... 4129-4130
2951 1960 Dec 3 SC Concilii, Decr. In Litteris Apostolicis. De servitio chorali novo
4130
Rubricarum Codici accommodando..................................
2952 1960 Dec 5 Consilium ecclesiasticis Italiae Tabulariis curandis, Instr. A
seguito delle. Instructio ad Ordinarios locorum et Superiores reli­
giosos Italiae circa ordinationem et administrationem archivorum
41304132
ecclesiasticorum..................................
2953 1960 Dec 14 SC Rituum, Resp . Responsa ad proposita dubia circa applicationem
41324133
novi Codicis rubricarum...................................
2954 1960 Dec 17 SC Sacramentorum, Rescr.. Facultas datur accedendi ad S. Commu­
4133
nionem, servato ieiunio unius horae a cibo solido.............
2955 1960 Dec 28 SC Rituum, Deci.. Laudes non possunt anticipari a tempore postmeri­
4133-4134
diano diei praecedentis, nec in recitatione «a solo»............
2956 1960 .. .. SC Studiorum, Normae. Conventio ad quoddam Studium theologicum
alicui Facultati theologicae affiliandum, et normae servandae in
41344136
conventionis applicatione..................................
2957 1961 Ian 1 SC Orientalis, Facultates Hierarchis concessae a S. Congregatione pro
41354141
Ecclesia Orientali...................................
2958 1961 lan 3 Ioannes XXIII, Const. Ap. Quod Christus. Indonesianae: In Repu­
blica Indonesiana episcopalis Hierarchia constituitur.....41414143
2959 1961 lan 10 SC Studiorum, Resp.. Modus procedendi in admittendis filiis acatholi4143
corum ad Seminarium et ad Ordines sacros.........................
2960 1961 lan 12 SC Consistorialis, Deci. Cum postremis. Excommunicationis declaratio
contra exercitium iurisdictionis ecclesiasticae impedientes in Re­
4144
publica Haitiana....................................................................
2961 1961 lan 17 Ioannes XXIII, Facult.. Mlssionarii recitare possunt Matutinum cum
4144
Laudibus statim post meridiem..................................
2962 1961 Feb 2 SC Religiosorum, Instr. Religiosorum institutio. Instructio ad Religio­
num, Societatum sine votis et institutorum Saecularium Mo­
deratores de candidatis ad Statum perfectionis et ad Sacros
41444159
Ordines sedulo deligendis et instituendis............................
2963 1961 Feb 3 SC Rituum, Decr.. De parte cerae apum aut olei in candelis pro usu li­
4159
turgico adhibenda in Italia..................................
2964 1961 Feb 4 SC Studiorum, Resp.. Modus procedendi in admittendis filiis acatholi41594160
corum ad Seminarium et ad Ordines sacros.........................
2965 1961 Feb 14 SC S. Officii, Nolificatio circa interdictum ab ingressu ecclesiae cuidam
sacerdoti ad statum laicalem iam redacto impositum.........
4160
2966 1961 Feb 14 SC Rituum, Instr. Ad rubricarum Codicem. De calendariis particularibus
et Officiorum ac Missarum propriis ad normam et mentem Codicis
4160-4165
Rubricarum revisendis..................................
29G7 1961 Feb 28 SC de Prop. Fide, Facult.. Nonnullae facultates conceduntur Nuntiis,
Internuntiis et Delegatis Apostolicis in territoriis Sacrae Congre­
gationi de Propaganda Fide subiectis................................
41654166
2968 1961 Mar 1 SC S. Officii, Resp.. Impedimentum matrimoniale a sola lege
civili statutum non afficit matrimonia canonica.................
4166
2969 1961 Mar 10 Ioannes XXIII, Motu pr. Ad Suburbicarias Dioeceses. Ius optionis in
Dioecesibus Suburbicariis abrogatur.................................
41664167
2970 1961 Mar 13 SC Sacramentorum, Rescr., Facultas datur dispensandi a ieiunio eucha­
ristico fideles in carceribus detentos, servato ieiunio unius horae
a cibo solido..................................................................................... 4167
2971 1961 Mar 13 SC Rituum, Resp., Circa calendarium liturgicum adhibendum a Sorori­
bus Tertiariis et circa Missam celebrandam in Ecclesiis et Oratoriis
Tertiariorum......................................
4167-4168
(XII

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM

M.

1961 Mar

D.

13

2973 1961 Mar 15
2974 1961 Mar 19

2975 1961 Mar 19
2976 1961 Mar 20
2977 1961 Mar 25

2978 1961 Mar 30
2979 1961 Apr 13

2980 1961 Apr 15

2981 1961 Apr

19

2982 1961 Apr 27

2983 1961 Apr

28

2984 1961 Mai 15

2985 1961 Mai 20
2986 1961 Mai 25
2987 1961 Mai 27
2988 1961 Mai 27
2989 1961 lun 6

2990 1961 lun 13
2991 1961 lun 14
2992 1961 lun 17

2993 1961 lun 20
2294 1961 lun 26
2995 1961 lun 29

Columna

SC Rituum, Resp., Circa ritum festorum quae vulgo dicuntur Patro­
norum ct circa omissionem Missae pro populo in iisdem festis. .
Ratihabitio conventionis inter Sanctam Sedem et Rempublicam Bolivianam de Vicariatu Castrensi........................................
4168
Ioannes XXIII, Epist. Ap. Le voci che da, Epistula Apostolica ad lo­
corum Ordinarios et christifideles catholici orbis: de pietate erga
S. Joseph universalis Ecclesiae Patronum, cuius praesidium ob
cogendum Concilium Vaticanum II imploratur..............
4168-4172
SC Consistorialis, Decr. De militum spirituali, Boliviae: Decretum
de erectione Vicariatus Castrensis....................................
4173-4174
SC Religiosorum, Decr. Quo maius incrementum, Institutum superius
Scientiarum atque Litteraturae S. Clarae in civitate Neapolitana
4174-4175
existens titulo «Pontificii» decoratur.................................
SC Religiosorum, Instr. Peculiaris Monialium, Instructio et Statuta de
Sororibus externis Monialium monasteriorum servitio addictis. 4175-4179
SC S. Officii, Rescr., Facultas datur Ordinariis Missionum permittendi
infidelibus plures uxores habentibus retinere post baptismum ex
4179-4180
illis quam maluerint........................................................
SC Rituum, Decr. Pontificale rornanum, Editio typica emendata partis
4180
seu Libri secundi Pontificalis Romani approbatur.................
SC Rituum, Instr. Sacerdos infirmus, Instructio pro sacerdote infirmo
vel caecutiente circa Missarum votivarum celebrationem eidem
4180-4181
Apostolico induito concessam...............................................
SC Studiorum, Lit., De sectione theologica pro America Latina in Se­
4181-4182
minario Maiore Veronensi instituenda....................................
SC S. Officii, Resp., De cautionibus aequipollentibus praestandis deque
certitudine ad valide dispensandum impedimentum ln matrimoniis
mixtis aut ad valide sananda matrimonia in radice, in dispen­
4182-4183
sante necessaria...................................................................
SC Religiosorum, Lit. Cire., Circa dispensationes, praesertim quoad
aetatem et cursus studioruin S. Theologiae, in Ordinibus sacris
4183-4184
suscipiendis non petendas a Sancta Sede.........................
Ioannes XXIII, Encycl. Mater et Magistra, Litterae Encyclicae ad
Venerabiles Fratres Patriarchas, Primates, Archiepiscopos, Epi­
scopos aliosque locorum Ordinarios, pacem et communionem
cum Apostolica Sede habentes, itemque ad universum clerum et
christifideles catholici orbis: De receniioribus rerum socialium
4184-4214
processibus Christiana praecepta componendis...................
SC Rituum, Resp., Privilegium Bullae Cruciatae recitandi Matutinum
cum Laudibus statim post meridiem manet in vigore post novum
4214-1215
Codicem rubricarum.................................................................
SC Studiorum, Lit. Cire., Cursus ordinarius de doctrina sociali Ec­
4215
clesiae in omnibus Seminariis Italiae instituendus.................
SC Sacramentorum, Rescr., Facultas datur sanandi in radice matri­
monia civiliter tantum inita inter partem catholicam et partem
4216
catholice baptizatam sed apostatam seu atheam.....................
SC Rituum, Deci. Cum huic, De commemoratione feriae IV classis . . 4216
Commissio Artis sacrae, Lit. Cire., Normae ad recte custodiendum
4216-4217
patrimonium artis sacrae in Italia....................................
SC Studiorum, Decr. Sacra Congregatio de, Studium theologicum
Teutopolitanum in Statibus Foederatis Americae Septentrionalis
afliliatur Pontificio Athenaeo Antoniano Urbis.......................... 4217
SC S. Officii, /few., Extenduntur facultates sacerdotibus morbo al­
coholism! laborantibus concessae pro Missae celebratione .... 4218
SC Studiorum, Decr. Ut legem credendi, Pontificium Institutum Liturgicum Anselmianum canonice erigitur penes Facultatem sacrae
Theologiae Pontificii Athenaei Sancti Anselmi de Urbe .... 42(8
SC S. Officit, Mon. Biblicarum disciplinarum. Monitum de germana
veritate historica et objectiva S. Scripturae, etiam quoad dicta
et facta Christi Iesu, debite tutanda........................................
4219
SC S. Officii, Decr., Damnatur opus «La vie de Jésus» a loanne Steinrnann scriptum.............................................................. ,
4219
Ioannes XXIII, Epist. Ap. Nostra Patris, Ad Excihum P. D. Martin urn
loannem O’Connor, Archiepiscopum titulo Laodicenum ln Svria,
Pontificii Consilii rei cinema tographicae, radiofonicae ac televisificae Praesidem. quinto et vicesimo vertente anno, ex quo Pius
Pp. XI Litteras Encyclicas «Vigilanti cura» edidit: De redo usa
artis cinematographicae.....
4219-4221
CCII1

INDEX CIIRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
»·

**·

M·

D·

Colanuu

sacrorum alumnis Philippinis in Urbe condendo sub titulo «De
nuestra Sefiora de la Paz y buen viajet, cuius Statuta appro­
bantur .................................................................................................. 4221
2997 1961 Ια! 1 SG S. Officii et de Prop. Fide, Facull., Facultas datur Legatis Ponti­
ficiis in Missionibus dispensandi cum apostatis a fide, haereticis,
schismaticis et filiis acatholicorum quoad Ordines sacros susci­
piendos.................................................................................................. 4222-4223
2998 1961 Iui 2 Secretaria Status, Resp., Circa modum distribuendi in Hispania re­
ditus bonorum ecclesiasticorum quae ab auctoritate civili adhuc
detinebantur usurpata durante saeculo xix................................ 4223
2999 1961 Iui 15 SC S. Officii, Mon. Cum compertum, Monitum circa imputabilitatem
actuum humanorum, praesertim in re sexuali, et circa investiga­
tionem psychoanalyticam ante Ordines sacros et Professionem
religiosam........................................................................................... 4223-4224
3000 1961 Iui 17 SC S. Officii, Resp., De normis et criteriis adhibendis in admissione
acatholicorum in Universitates ecclesiasticas................................ 4224
3001 1961 Iui 20 SC Rituum, Resp., Dubium circa Missam votivam II classis in diebus
dominicis II classis............................................................................ 4224
3002 1961 Iui 29 Ioannes XXIII, Allocutio die 29 iul 1961 habita ad Seminariorum
Rectores, qui cx universa Italia coetibus interfuerunt: De sa·
erorum alumnis ad praesentis aetatis rationem instituendis educandisque............................................................................................... 4225-4228
3003 1961 Iul 31 SC Concilii, Rescr., Facultas datur cedendi usum paroeciae catholicae
pro cultu luterano exercendo............................................................ 4228
3004 1961 Iul 31 SC Religiosorum, Normae circa hospitium peregrinorum apud reli­
giosarum domos exercendum............................................................ 4228-4229
3005 1961 Aug 21 SC Studiorum, Noti/., Scripta losephi Ortega y Gasset e bibliothecis
Seminariorum removeri debent....................
............................ 4229
3006 1961 Aug 22 SC Concilii, Rescr., Facultas datur percipiendi eleemosynam pro -Mis­
sarum binatione in diebus feriatis.................................................... 4229-4239
3007 1961 Aug 29 SC Orientalis, Rescr., Facultas datur concedendi sodalibus Societatis
Iesu qui curam gerunt fidelium orientalium, usum utriusque ritus
etiam in Divini Officii recitatione.................................................... 4230
3008 1961 Sep 6 Ioannes XXIII, Allocutio die 6 sept. 1961 habita iis qui interfuerunt
coetibus a Catholica studiorum Universitate a Iesu Christi Corde
Romae habitis, hoc proposito disserendi argumento: «La donna e
la professione»: De iuribus et o/liciis mulieris propriis in hodierna
societate.............................................................................................. 4230-4232
3009 1961 Sep 16 Ioannes XXIII, Normae servandae a Commissione Centrali praepara­
toria Concilii Vaticani II in examinandis schematibus a Commis­
sionibus singulis propositis................................................................ 4232
3010 1961 Sep 20 SC S. Officii, Rescr., Facultas datur modusque determinatur sumendi
S. Communionem ope alicuius fistulae in stomachum directe
derivantis. .......................................................................................... . 4232-4233
3011 1961 Oct 6 SC Religiosorum, Lit. Cire., Accurata institutio candidatorum ad sa­
cerdotium in recta doctrina sociali Ecclesiae commendatur . . . 4233
3012 1961 Oct 7 SC Religiosorum, Normae dantur pro acceptatione, custodia et imple­
mento Legatorum et piarum Fundationum in O. F. M................ 4234
3013 1961 Oct 18 SC Religiosorum, Rescr., Institutum saeculare Presbyterorum «du Pra­
do» aggregatur Ordini Fratrum Minorum Conventualiuin quoad
.
indulgentias et gratias spirituales................................................... 4234
3014 1961 Oct 21 SC S. Officii, Resp., De sacra Communione infirmis administranda horis
postmeridianis.................................................................................. 4234-4235
3015 1961 Nov 1 SC Studiorum, Decr. In humanam succrescentem. Catholica studiorum
Universitas Vallis Paradisi in Repûblica Chilena erectione cano­
nica donatur..................................................................................... 4235-4236
3016 1961 Nov 13 SC Sacramentorum, Rescr., Facultas datur dispensandi a ieiunio eucha­
ristico fideles in carceribus detendos, servato ieiunio duarum ho­
rarum a cibo solido.......................................................................... 4236
3017 1961 Nov 17 Ioannes XXIII, Lit. Ap. Quantum utilitatis, Intemuntiatura Aposto­
lica pro Senegalensi Repûblica erigitur....................................... 4236-4237
3018 1961 Nov 23 SC S. Officii, Litt., De puellis non audiendis ln confessione extra sedem
confessionalem mulieribus destinatam........................................... 4237
3019 1961 Nov 24 SC Rituum, Resp., Solvitur dubium circa celebrationem Missae conventualis immediate post Primam....................................................... 4237
3020 1961 Dec 1 SC Concilii, Rescr., Facultas datur dispensandi maritimos et navigan­
tes a lege lelunii et abstinentiae, excepta feria VI Hebdomadae
Sanctae........................................................................................... 4237-4238

cciv

INDEX CIIRONOLOGICUS DOCUMENTORUM

N.

I

An.

M.

D.

Columna

■ 1 • ■"
XXIII, Epist. Ap. lucunda laudatio, Ad Revflium P. D. Hygi­
3021 19G1 Dec 8 Ioannes
num Anglés Maies, Protonotarium Apostollcum ad instar partici­
pantium ac Pontiticii Instituti Musicae Sacrae docendae Praesidem, decem exactis lustris ab eiusdem Instituti ortu: De musica
sacra in /unctionibus liturgicis recte excolenda, etiam in territoriis
missionalibus......................................................................
4238-4240
3022 1961 Dec 13 Ioannes XXIII, Allocutio die 13 dec. 1961 habita ad Praelatos Audi­
tores ceterosque Officiales, Advocatos et Procuratores Tribunalis
Sacrae Romanae Rotae: De recta Ecclesiae dodrina circa matri­
monium tutanda, a Tribunalibus sapienter applicanda, salute
animarum semper inspirante...........................................
4240-4241
3023 1961 Dec 13 S. Paenitentiaria, Rescr., Facultas datur delegandi potestatem eri­
gendi Stationes Viae Crucis in Ordine Fratrum Minorum . . . 4241-4242
3024 1961 Dec 20 Ratihabitio Conventionis inter Sedem Apostolicam et Rempublieam
Paraquariae de erigendo Vicariatu Castrensi.................
4242
3025 1961 Dec 20 SC Consistorialis, Decr. Quo militibus, Paraquariae: Decretum de ere­
ctione Vicariatus Castrensis...............................................
4242-4244
3026 1961 Dec 25 Ioannes XXIII, Const. Ap. Humanae salutis, Concilium Occumenicum
Vaticanum II indicitur...................................................
4244-4248
3027 1961 • · • · SC S. Officii, Resp., Quaestio de indole apparitionum Amstellodamensium B. Mariae Virginis retractari non debet..................
4248
3028 1961 • · • · SC S. Officii, Resp., Declaratur nullum ob defectum formae canonicae
matrimonium initum inter baptizatam in ritu armeno ct bapti4248
zatum in secta protestantica..................................................
3029 1961 • · • · SC de Prop. Fide, Facult., Mutanda et addenda in Formula Faculta­
4248
tum decennalium Ordinariis Missionum concessarum.............
3030 1962 Ian 2 SC Rituum, Deci., Declarationes: I. Circa quaedam dubia quae in
Rubricarum Codice interpretando orta sunt; II. Circa editio­
4249
nem typicam partis secundae Pontificalis Romani.................
3031 1962 Ian 10 SC S. Officii, Resp., Interpretatio exceptionis in Facultatibus quin­
quennalibus Ordinariorum locorum appositae dispensandi ab
impedimento disparitatis cultus cum parte mahumetana . - . 4249-4250
3032 1962 Ian 10 SC Studiorum, Notif., Mutatur modus procedendi in admittendis filiis
4250
acatholicorum ad Seminarium et ad Ordines sacros.............
3033 1962 Ian 12 SC de Prop. Fide, Normae ac criteria proponuntur circa solutionem
praecipuis quaestionibus missionum dandam, occasione Con­
4350-4251
ferentiae plenariae Episcoporum Africae meridionalis.........
3034 1962 Ian 31 SC Orientalis, Rescr., Facultas datur sacerdotibus ritus orientalis
4251-4252
Societatis Iesu celebrandi diebus etiam aliturgicis.................
3035 1962 Feb 2 Ioannes XXIII, Motu pr. Concilium diu, Dies statuitur Concilii Oecu­
4252
menici Vaticani II inchoandi...........................................
3038 1962 Feb 2 Secretaria Status, Epist., Dies et fines statuuntur celebrandi «Diem
4252-4253
Nationalem pro vocationibus ecclesiasticis· in Italia.......
3037 1962 Feb 3 SC Concilii, Rescr., Facultates dantur circa distributionem fructuum
beneficiorum, praesertim ad aedes sacras aedificandas vel re­
4253
parandas ...................................................... .....................
3038 1962 Feb 6 SC Sacramentorum, Rescr., Facultas datur permittendi celebrationem
4253-4254
Missae absque ministro..................................................
3039 1962 Feb 6 S. Paenitentiaria, Decr. Sacrae Paenitentiariae, De indulgentiis insolitis
4254
quae quibusdam Rosarii coronis attribuuntur..............
3040 1962 Feb 14 SC S. Officii, Resp., Pertinet ad Ordinarium loci iudicare de capacitate
ad matrimonium contrahendum Illius qui morbo schizophrenico
>1
laborat................................ ...............................................
3041 1962 Feb 20 SC Studiorum, Lit. Cire., Media proponuntur et indulgentiae concessae
numerantur pro celebrando «Die national! vocationum ecclesia­
1254-1256
sticarum· in Italia...........................................................
3042 1962 Feb 21 SC S. Officii, Resp.. Determinantur casus in quibus pars conventa,
quae solutum habuit matrimonium in favorem fidei, ad novas
nuptias cum parte catholica vcl non catholica convolare potest
absque nova concessione vel interventu Sanctae Sedis....
4256
3043 1962 Feb 22 Ioannes XXIII, Const. Ap. Veterum sapientia, De Latinitatis studio
provehendo.......................................................... . . .
4256-4260
3044 1962 Feb 26 SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur recitandi Officium Divinum
lingua hebraica.........................................................................
4260
3045 1962 Feb 28 SC S. Officii, Monitum circa operam circumspecte prudenterque so­
ciandam a catholicis cum acatholicis scriptoribus.................
♦260-4261
SC Rituum, Decr. Exhaustis plane, Nova editio primae partis Pontifi­
3046 1962 Feb
calis Romam declaratur typica..............
4261
CCV

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
M·

D«

Colum».

3047 1962 Feb 28 SC Rituum, Resp., Usus novae formae calicis permittitur....................... 4261
3048 1962 Mar 1 SC S. Officii, Monitum, Observantia urgetur nonnarum de censura
publicationum periodicarum.................................................... , . 4261-4262
3049 1962 Mar 9 SC Orientalis, Rescr., Facultas datur concedendi sodalibus ritus
byzantin! Societatis lesu recitationem Officii Divini iuxta ritum
latinum............................................................................................... 4262
3050 1962 Mar 10 Ioannes XXIII, Const. Ap. Fertile Euangelii, Coreanae: Sacra Hierarchia in Corea constituitur................................................................ 4263-4264
3051 1962 Mar 28 S. Paenitentiaria, Resp., Consuetudo mutandi mysterium Ssmi Ro­
sarii quolibet anno non impedit acquisitionem indulgentiarum. 4264
3052 1962 Mar 28 SC S. Officii, Resp., Declaratur validum ratione formae canonicae
matrimonium initum inter partem baptizatam in Ecclesia Batistarum et partem baptizatam in Ecclesia separata graeca ante
Officialem civilem............................................................................... 4265
3053 1962 Mar 28 SC S. Officii, Resp., In dubio de recto usu Privilegii paulini, Ordinarii
locorum, etsi non teneantur extra casum dubii de validitate
baptismi, suadentur tamen ut in singulis casibus recurrant ad
Sanctam Sedem....................................... 4265
305-5 1962 Mar 28 SC Religiosorum, Lit. Cire., De sociologica alumnorum religiosorum
institutione deque lectione interdicenda operum losephi Ôrtega y
Gasset in studiorum domibus et collegiis........................................ 4265-4266
3055 1962 Apr 5 Conventio inter Sedem Apostolicam et Hispaniam circa validitatem
quoad effectus civiles studiorum scientiarum non ecclesiasticarum
quae apud Universitates Ecclesiae perficiuntur............................ 4266-4269
3056 1962 Apr 6 SC Sacramentorum, Rescr., Facultas datur Missam ter litandi in do­
minicis et diebus festis de praecepto, nonnullis impletis condi­
tionibus .............................................................................................. 4269-4270
3057 1962 Apr 9 SC S. Officii, Resp., Datur documentum libertatis, ob praesumptam
mortem legitimi coniugis, ad novas nuptias contrahendas . . . 4270
3058 1962 Apr 11 Ioannes XXIII, Motu pr. Suburbicariis sedibus, De suburbicariarum
Dioecesium regimine........................................................................... 4270-4272
3059 1962 Apr 11 S. Paenitentiaria, Rescr., Facultas datur delegandi confessarios ad
absolvendas censuras ob apostasiam, haeresim et schisma incursas. 4272
3060 1962 Apr 15 Ioannes XXIII, Motu pr. Cum gravissima sint, Statuitur ut omnes
Patres Cardinales episcopali dignitate augeantur........................ 4272-4273
3061 1962 Apr 16 SC Rituum, Decr. Ordo baptismi. Decretum generale: I. Ordo baptismi
adultorum in varios gradus distribuitur, per quos cathecumeni,
progrediente Instructione, usque ad baptismum perducuntur.
II. Additiones et Variationes in Rituali Romano circa Ordinem
baptismi adultorum........................................................................... 4273-4275
3062 1962 Apr 22 SC Studiorum, Instr. Sacrum Latinae linguae, Ordinationes ad Const.
Ap. «Veterum sapientiam» de latina excolenda lingua rite exse­
quendam ............................................................................................. 4275-4201
3063 1962 Mai 18 SC Rituum, Rescr., Nonnullae facultates et privilegia particularia cele­
brandi aliquas Missas votivas denegantur....................................... 4291
3064 1962 Mai 20 Ratihabitio Conventionis inter Sedem Apostolicam et Hispaniam circa
validitatem quoad effectus civiles studiorum scientiarum non
ecclesiasticarum quae apud Universitates Ecclesiae perficiuntur. 4291
3065 1962 Mai 30 Ioannes XXIII, Const. Ap. Qui divino consilio, Exarchatus pro
Ucrainis: Exarchatus Apostolicus pro fidelibus Ucrainis in
Brasilia degentibus constituitur....................................................... 4291-4292
3066 1962 lun 30 SC S. Officii, Mon., Quaedam vulgantur circa vitanda pericula quae
oriri possunt pro iuvenibus clericis et religiosis ex operibus Petri
Teilhard de Chardin.......................................................................... 4292-4293
3067 1962 lun 30 SC Religiosorum, Notif. Quoniam pecuniae. Sumina pecuniae ultra
quam requiritur beneplacitum apostolicum ad bona ecclesiastica
alienanda............................................................................................. 4293
3068 1962 lui 2 SC S. Officii, Resp., In casibus solutionis matrimonii in favorem fidei,
gratia pontificia intellegitur communicanda cum parte conventa
iuxta prudens indicium Ordinarii loci........................................... 4294
3069 1962 lui 9 Conventio inter Apostolicam Sedem et Austriacam Rempublicam circa
religionem docendam in scholis publicis....................................... 4293-4300
3070 1962 Iui 9 SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur sacerdotibus ab Institutis
perfectionis saecularizatis exercendi officium confessoris in do­
mibus religiosarum......................................................................... 4301
3071 1962 lui 14 Secretaria Status, Monitum, Imploratio Benedictionis Apostolicae
extendi non debet ad causas et circumstantias non consuetas. . 4301
ccvi

INDEX C11RONOLOG1CÜS DOCUMENTORUM

N.

•

1

An.

M.

l>.

3072

1962 Aug 1

3073

1962 Aug 2

3074

1962 Aug 2

307.5

1962 Aug 6

3076

1962 Aug 6

3077

1962 Aug 27

3078

1962 Sep

3079

1962 Sep 11

3080

1962 Sep 28

3081

1962 Oct

1

3082

1962 Oct

4

3083

1962 Oct 11

3084

1962 Oct 20

3085

1962 Nov 7

3086

1962 Nov 9

3087

1962 Nov 13

3088

1962 Nov 15

3089

1962 Nov 15

3090

1962 Nov 24

3091

1962 Dec 8

3092

1962 Dec 15

3093

1962 Dec 29

3094

1962

•· •·

3095

1962

•· ■·

3096

1963 Ian

3097

1963 lan 11

3098

1963 lan 19

3

G

Columna

SC S. Officii, Notii. Ex petitionibus, De modo procedendi contra reli­
giosos reos criminis pessimi . ... ............................................4302
SC Religiosorum, Decr. Sacra Congregatio Negotiis, Statuta Consilii Su­
periorum Generalium Urbis approbantur......................... 4320
SC Sacramentorum, Resp., Matrimonium canonice initum declaratur
nullum, ad normam casus excepti, ob aetatis defectum...
4302-1303
Ioannes XXIII, Motu pr. Appropinquante Concilio, Normae statuantur
Concilii Oecumcnici Vaticani II celebrandi......................
4303-4304
Ioannes XXIII, Normae, Ordo Concilii Oecumenici Vaticani II cele­
brandi ...................................................................................
4304-4311
Ratihabitio Conventionis inter Apostolicam Sedem et Rempublicam
Austriacam circa religionem docendam in scholis publicis. . . . 4311
Ioannes XXIII, Motu pr. Summi Pontificis electio, Quaedam praeci­
piuntur vacante Sede Apostolica valitura.....................
4311-4315
Ioannes XXIII, Motu pr. Templorum decus, In tribus Basilicis romanis
Canonici honorarii constituuntur.....................................
4315-4316
SC Orientalis, Resp., Non expedire declaratur matrimonium mixtum
ritu graeco non catholico celebrare....................................
4316-4317
Ioannes XXIII, Motu pr. Fidei propagandae, Pontificium Athenaeum
Urbanianum Universitatis studiorum titulo et honore decoratur. 4317-4318
SC Sacramentorum, Decr. Proxime adventante, De facultate delegandi
ministros extraordinarios ad Confirmationem conferendam tem­
pore Concilii Oecumenici Vaticani II.............................
4318-4319
Ioannes XXIII, Allocutio die 11 oct. 1962 habita in solemni Concilii
oecumenici Vaticani secundi inauguratione: De ratione Conci­
liorum in Ecclesia, et praecipue Concilii Vaticani II occasione ac
munere...................................
4319-4324
Conc. Vaticanum II, Alloc. Nuntius ad universos homines, Summo
Pontifice assentiente, a Patribus missus ineunte Concilio Oecu4324-4325
menico Vaticano II.................. ........................................
SC Rituum, Resp., Solvuntur dubia circa: Antiphonas integre recitandas;
Preces breviter concludendas in Rituali Romano; Ritum sepe­
liendi parvulos et obligationem adhibendi novam tantum versio4326
nem Psalmorum in Rituali Romano................................
SC Consistorialis, Rescr., Designatio Tribunalium pro subditis Vicaria4326
tus Castrensis Canadiensis...............................................
SC Rituum, Decr. Novis hisce, De S. loseph nomine Canoni Missae
4326-1327
inserendo....................................................................................
SC Religiosorum, Lit. Cire., Ratio studiorum ad tempus approbata
4327
prorogatur, et Ratio institutionis urgetur............................
SC Studiorum, Decr. Sacram doctrinam, Studium Theologicum a
S. Thoma Aquinate, Bononiae existens, ad Theologicam Facul­
4327-4328
tatem Pont. Athenaei ♦Angelicum» de Urbe adgregatur...........
Ioannes XXIII, Epist. Ap. La cura sollecita, Laudat institutionem
Seminarii \reronensis ad sublevandam penuriam cleri Americas
4328-4329
Latinae.............................................................................
Ioannes XXIII, Lit. Ap. Religiosissimo a, Nova Statuta Ordinis eque­
4330-1331
stris Sancti Sepulchri Hierosolymitani approbantur........
SC Sacramentorum, Rescr., Facultas datur permittendi iterationem
4331
Missae diebus ferialibus....................................
SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur peragendi experimenta externa
seu activitatem formativam exercendi durante novitiatu , . . . 4331-4332
SC de Prop. Fide. Normae servandae in erigendis et ordinandis Semina­
4332
riis centralibus aut regionalibus in Missionibus..............
SC Rituum, Instr. Ad sollemnia, instructio circa celebrationes quae iu
honorem alicuius Sancti vel Beati inter annum a Beatificatione
vel Canonizatione peragi solent, ad novum Rubricarum Codicem
accommodata........................................................................
4332-4331
Ioannes XXIII, EpisL Ap. Mirabilis ille, Epistula ad singulos Catho­
licae Ecclesiae Episcopos ceterosque Patres Concilii oecumenici
Vaticani II, in Epiphania Domini: Circa Patrum officia tempore
ante Concilii proximam continuationem..............................
4333-4339
SC Rituum, Rescr., Facultas datur Dioecesibus Hispaniae adhibendi
linguam vernaculam in proclamatione Epistulae et Evangelll. . 4339-4340
SC Sacramentorum, Rescr., Facultas datur Cappellanis Hospitalium
pro morbis mentalibus dispensandi a lege iciimil eucharistici
servato iciunio unius horae a solido cibo .
4310
ccvii

INDEX CITRON OLOGICUS DOCUMENTORUM
N.

An.

M.

D.

Colamm

3099 1963 Feb 1 SC Rituum, Decr. Ordine hebdomadae, De Communione distribuenda
Monialibus clausurae legi subiectis feria VI in Passione et Morte
Domini extra sollemnem actionem liturgicam............................... 4340
3100 1963 Feb 11 Ioannes XXIII, Lit. Ap. Christianae veritatis, Nuntiatura Apostolica
m Burundiae regno erigitur............................................................ 4340-4341
3101 1963 Feb 16 Ioannes XXIII, Lit. Ap. Pontificias legationes. Nuntiatura Apostolica
in Republica Congica «Leopoldopoli» crigitur................................ 4341
3102 1963 Feb 19 Ioannes XXIII, Allocutio die 19 feb. 1963 habita iis qui interfuerunt
conventui primo, S. Congregationis Concilii opera Romae habito,
proposito argumento v. «Turismo e Pastorale»: Circa pastoralia
sacerdotum officia erga turistas........................................................ 4341-4345
3103 1963 Feb 22 SC Studiorum, Lit. Cire., De IV centenario ab institutis Seminariis
dioccesanis rite celebrando deque necessitate ac munere Semina­
riorum in hodiernis Ecclesiae adiunctis........................................ 4345-4348
3104 1963 Mar 6 SC Rituum, Resp., Solvuntur dubia de officio ordinando in festis
Sanctorum I classis............................................................................ 4348
3105 1963 Mar 7 Ioannes XXIII, Motu pr. Dominicianus Ordo, Pontificium Athenaeum
Angelicum titulo et honore decoratur «Pontificiae studiorum Uni­
versitatis a S. Thoma Aquinate in Urbe*........................................ 4348-4350
3106 1963 Mar 27 SC Rituum, Rescr., Nonnullae facultates conceduntur circa Absolutio­
nem Generalem Tertiariorum Franciscalium.................................... 4350
3107 1963 Mar .. SC Studiorum, Resp., Circa admissionem in Seminarium alumnorum
qui nota haud severiore fuerunt dimissi........................................ 4350-4351
3108 1963 Apr 6 Ioannes XXIII, Lit. Ap. Salutifer nuntius, Sanctus Vincentius Pallotti,
Confessor, in principalem Patronum Pontificiae Unionis missionariae cleri erigitur........................................................................... 4351
3109 1963 Apr 9 S. Paenitentiaria, Rescr., Facultas datur impertiendi Absolutionem ge­
neralem occasione contionis menstruae loco diei in calendario statuti 4352
3110 1963 Apr 11 Ioannes XXIII, Encycl. Pacem in terris, Litterae Enciclycae Venera­
bilibus Fratribus Patriarchis, Primatibus, Archiepiscopis, Epi­
scopis aliisque locorum Ordinariis pacem et communionem cum
Apostolica Sede habentibus, clero et christifidelibus totius orbis
itemque universis bonae voluntatis hominibus: De pace omnium
gentium in veritate, iustitia, caritate, libertate constituenda. . . . 4353-4372
3111 1963 Apr 22 SC Concilii, Rescr., Facultas datur dispensandi a lege ieiunii et ab­
stinentiae, excepta feria VI in Passione Domini, ob formam
peculiaris allergiae........................................................................... 4372
3112 1963 Mai 10 Ioannes XXIII, Chir. Volendo Noi, Praemium constituitur v. d. «Fondazione Premio Intemazionale della Pace Giovanni XXIII», eius­
demque Statuta promulgantur....................................................... 4372-4373
3113 1963 Mai 23 SC Studiorum, Decr. Sacra Congregatio de, Facultas Theologica
SS. Teresia a lesu et loannis a Cruce, Ordinis Carmelitarum Di­
scalceatorum, in Urbe, titulo Pontificio honoratur.................... 4373
3114 1963 Mai 27 SC Studiorum, Lit. Cire., Cursus de Tabulariis seu Archivis ecclesiasti­
cis ordinandis (v. Archivistica) instituitur penes omnia Semi­
naria Maiora Italiae........................................................................... 4374-4375
3115 1963 Mai .. SC S. Officii, Resp., Matrimonium viri impotentis sanari nequit . . . 4375
3116 1963 lun 27 Paulus VI, Notif., Altera periodus Concilii Oecumenici Vaticani II cele­
brandi indicitur.................................................................................. 4375
3117 1963 lun 27 S. Paenitentiaria, Decr., Indulgentiae Apostolicae quas Summus
Pontifex Paulus Pp. VI, in Audientia Infrascripto Cardinali Paenitentiario Maiori die 27 Iunii 1963 impertita, benigne concessit
christifidelibus, qui aliquod pietatis vel religionis obiectum, a se
vel a sacerdote potestatem habente benedictum, possident ac
peculiaribus imperatis conditionibus satisfecerint........................ 4375-4376
3118 1963 Iui 2 Paulus VI, Motu pr. Ad Summi Pontificatus, Privilegia quaedam conclavistis ecclesiasticis conceduntur................................................... 4377
3119 1963 Iui 2 SC Studiorum, Decr. Quo arctior in, Pontificium Institutum Orientale
Urbis facultate augetur concedendi gradus academicos in iure
canonico............................................................................................. 4377
3120 1963 Iui 5 SC S. Officii, Instr. Piam et constantem, De cadaverum crematione. . 4378
3121 1963 Iui 13 SC Consistorialis, Decr. Cum rationes ad, Decretum circa praescriptum
cann. 534 et 1532 § 1 n. 2 Codicis iuris canonici quoad modum
determinandi summam ultra quam requiritur beneplacitum apo­
stolicum pro bonis ecclesiasticis alienandis................................... 4379
3122 1963 Aug 10 SC Studiorum, Decr. Incorruptae euangelicae, Deustcnsis Studiorum
Universitas Ecclesiae in civitate Flaviobrigensi (Bilbao) cano­
nice constituitur............................................................................. 4379-4380
(XVIII

___ .

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM

N.

Ab.

M.

D.

3123 1963 Aug 22
3124 1963 Sep

3

3125 1963 Sep

7

3126 1963 Sep 12
3127 1963 Sep 13

3128 1963 Sep 14

3129 1963 Sep 24
3130 1963 Sep 29

3131 1963 Oct 10
3132 1963 Oct 22

3133 1963 Oct 23

3134 1963 Nov 4

3135 1963 Nov 19

3136 1963 Nov 22
3137 1963 Nov 23

3138 1963 Nov 26
3139 1963 Nov 30
3140 1963 Dec

4

3141 1963 Dec

4

3142 1963 Dec 4
3143 1963 Dec 4

314-4 1963 Dec 10
3145 1963 Dec 11

314G 1963 Dec 11
3147 1963 Dec 14

Co I am na

SC Studiorum, Decr. Clarentem tum humana, Studium Theologicum
Collegii Intemationalis Clarctiani in Urbe Facultati Sacrae Theo­
logiae Pontificiae Universitatis Lateranensis aggregatur . . . . 4380
SC Studiorum, Lit. Cire., De catechetica institutione candidatorum ad
sacerdotium in Seminariis Maioribus Italiae tradenda...
4381-4386
SC S. Officii, Rescr., Solvitur in favorem fidei matrimonium duorum
infidelium absque neutrius praevia conversione..............
4387
SC Rituum, Decr. Spiritum Sanctum, De mozzetta in Oecumenici Con­
cilii sessionibus deferenda...................................................
4387
Secretaria Status, Normae, Ordo Concilii oecumenici Vaticani secundi
celebrandi recognitus......................................................
4387-4397
Paulus VI, Epist. Ap. Horum temporum, Ad singulos Catholicae Ec­
clesiae Episcopos ceterosque Patres Concilii oecumenici Vatica­
ni II: De Patrum Conciliarium convocatione ad alteram Concilii
sessionem celebrandam.......................................................
4397-1398
SC Rituum, Decr. In adhortatione Apostolica, De collecta imperata «de
Spiritu Sancto» tempore Concilii....................................
4398
Paulus VI, Alloc., Summi Pontificis allocutio in altera Concilii Oecu­
menici Vaticani II sessione ineunda: De Christo, principio, via
et fine nostro deque Concilii proquendi finibus, qui sunt: plenior
Ecclesiae notio ac renovatio, Christianorum unitatis redintegratio
atque Ecclesiae collocutio cum hominibus nostrae aetatis . . . 4398-4403
SC Studiorum, Decr. Sacra Congregatio de, Institutum catecheticum
♦Lumen vitae» affiliatur Pontificiae Universitati Gregorianae. . 4408
SC Studiorum, Lit. Cire., Criteria et normae servandae in conventio­
nibus ineundis inter personas iuridicas civiles et ecclesiasticas
de aliquo opere educativo aut benefico exercendo: Convenzioni
con Enti Morali per la gestione di opere scolastiche cd educative. 4408-4409
SC Studiorum, Resp., De personis interrogandis ad idoneitatem candi­
4409-4410
datorum Ordinibus Sacris investigandam...........................
Paulus VI, Epist. Ap. Summi Dei Verbum, Ad Patriarchas, Primates,
Archiepiscopos, Episcopos orbis catholici: quarto exacto sacculo
post constituta a Concilio Oecumenico Tndentino sacra Semi­
naria: De Seminariorum necessitate deque institutione Sacrorum
4410-4418
alumnis in Seminariis tradenda.......................................
SC S. Officii, Resp., Conditiones determinantur ad matrimonium
mixtae religionis declarandum nullum vi can. 72 Cone. Trullam. 4419
Paulus VI, Chir. Nobile subsidium, Consociatio intemationalis Musicae
4419-4420
Sacrae canonice instituitur..............................................
SC S. Officii, Resp., Usus Privilegii Paulini post baptismum alterius
coniugis declaratur nullus, et solvitur in favorem fidei matri­
monium valide initum inter duos non baptizalos sanaturque in
radice matrimonium initum inter duos catholicos cum impedi­
4420-4421
mento ligaminis.................................................................
Secretaria Status, Facult., Tribuuntur Vicario Capitulari facultates
4421
quae Episcopis residentialibus competunt.....................
Paulus VI, Motu pr. Pastorale munus, Facultates et privilegia quaedam
4421-4425
Episcopis conceduntur.......................................................
Paulus VI, Allocutio die 4 dee. mensis an. 1963 ad Patres Conciliares
habita, altera exacta Concilii II oecumenici Vaticani sessione:
4425-4430
De fructibus Concilii iam adeptis aliisque secuturis...........
Conc. Vaticanum II, Const. Sacrosanctum Concilium, Constitutio de
4430-4447
Sacra Liturgia..................................................................
Paulus VI, Decr., Vacatio legis pro Const. «De sacra Liturgia». . . . 4447
Conc. Vaticanum II, Decr. Inter mirifica, Decretum de instrumentis
communicationis socialis..................................... ...
SC Religiosorum, Decr. Quod in votis, Statuta Instituti Spiritualitatis
Ordinis Carmeli tarum Discalceatorum in Urbe definitive appro­
bantur .............. ..................................................................
4451-4452
Paulus VI, LiL Ap. Usu esi comprobatum, Intemuntiatura Apostollca
in Republica Coreana erigitur.........................................
4452
SC S. Officii, Resp., Episcopi possunt vi Motu pr. «Pastorale munus»
dispensare ab impedimento disparitatls cultus cum parte mahumetana..................................................................................
4452-4453
Paulus VI, Lit. Ap. Wpe/ salubriter. Sanctus Paulus Apostolus dcdaratur caelestis Patronus laicorum apostolatus. qui «Cursillos
de Cristiandad» appellatur ....
4453
CCJX

INDEX CIIRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
N.

An.

M.

D·

Column·

nent in vigore facultates quinquennales Ordinariis locorum con­
cessae .................................................................................................. 4453 1151
3149 1963 Dec 23 SG Orientalis, Resp., Declaratio circa condicionem zVrchicpiscopi
Maioris Matropolitae Leopolitano Ucrainorum agnoscendam. . 4454
3150 1963 Dec 28 Paulus VI, Normae servandae a peritis Concilii Vaticani II in eoruin
officio fideliter adimplendo................................................................ 4454
3151 1963 .... SC S. Officii, Rescr., Conditiones et cautelae quas Sancta Sedes ap­
ponere solet ut pars catholica, quae matrimonii solutionem
obtinuit in favorem fidei, novas nuptias contrahere cum parte
acatholica possit............................................................................... 4154-4455
3152 1963 .... SC S. Officii, Rescr., Facultas datur sanandi in radice, insciis partibus,
matrimonium nulliter contractum inter partem catholicam et
acatholicam........................................................................................... 4455-4456
3153 1963 .... SC S. Officii, Rescr., Facultas datur, certis sub conditionibus, sanandi
in radice a momento cessationis impedimenti ligaminis, matri­
monium nulliter contractum inter partem catholicam et partem
non baptizatam................................................................................... 4456
3154 1963 .... SC S. Officii, Rescr., Facultas datur sumendi S. Communionem ope
cuiusdam fistulae in stomachum directe derivantis, nonnullis
adhibitis cautelis............................................................................... 4456
3155 1964 lan 10 SC S. Officii, Decr. In apostolica, De ieiunio eucharistico a sacerdotibus
litantibus servando........................................................................... 4457
3156 1964 lan 14 Paulus VI, Allocutio die 14 ian. 1964 habita in aula Clementina ad
Romanos Patricios Nobilesque: De sensu ct officiis hodiernis Fa­
miliarum Nobilium in Ecclesia........................................................ 4457-4459
3157 1964 lan 22 SC Religiosorum, Decr. Cum experientia. Nova approbantur Statuta
a Sororibus externo Monialium Monasteriorum Carmelitarum
servitio addictis servanda................................................................ 4459-4460
3158 1964 lan 23 SC Religiosorum, Normae servandae in petitionibus dispensationis a
votis perpetuis religiosorum Sanctae Sedi porrectis.................... 4460
3159 1964 lan 23 Secretaria Status-SC Religiosorum, Notify Dies mundialis precum
pro vocationibus sacerdotalibus et religiosis fovendis celebranda
statuitur Dominica II post Pascha, a Bono Pastore nuncupata. 4460-4461
3160 1964 lan 25 Paulus VI, Motu pr. Sacram liturgiam, Decernitur ut praescripta
quaedam Constitutionis de Sacra Liturgia a Concilio oecumenico
Vaticano II probatae vigere incipiant................................................ 4461-4463
3161 1964 lan 28 SC S. Officii, Resp., In casu vasectomiac bilateralis, matrimonium
nequit declarari nullum ex capite impotentiae................................ 4463
3162 1964 Feb 2 SC S. Officii, Normae, Litterae circulares et normae ad causas parandas
de sacra ordinatione eiusdemque oneribus.................................... 4463-4469
3163 1964 Feb 2 SC Studiorum, Lit. Cire., De «Die mundiali precum pro Vocationibus»
rite celebrando.................................................................................. 4469-4470
316-'· 1964 Feb 6 SC S. Officii, Resp., Declaratur nullum matrimonium mixtum vi ca­
nonis 72 Concilii Trullani suadenturque Ordinarii ut in applica­
tione praedicti canonis recurrant in singulis casibus ad Sanctam
Sedem..................................................... 4470-4471
3165 1964 Feb 7 SC S. Officii, Rescr , Solvitur in favorem fidei matrimonium duorum
infidelium absque neutrius praevia conversione............................ 4471
3166 1964 Feb 7 SC S. Officii, Resp., Solvitur in favorem fidei matrimonium initum
inter partem acatholice baptizatam et partem in secta haeretica
invalide baptizatam.......................................................................... 4471-4472
3167 1964 Feb 10 Paulus VI, Lit. Ap. Supremo, quod obimus, Laosiensis regio a Delega­
tione Apostolica Indosinensi seiungitur ac Delegationi Apostolicae Thailandiae ct Paeninsulae Malacensis adicitur.................... 4472
3168 1964 Feb 22 Paulus VI, Motu pr. Studia latinitatis, Romae conditur Pontificium
Institutum altioris Latinitatis........................................................... 4472-4475
3169 1964 Feb 26 SC de Prop. Fide, Resp., Normae dantur circa aggregationem Episco­
porum ad Conferentias Episcopales cum locales exurgunt spe­
ciales difficultates............................................................................. 4476
3170 1964 Mar 6 Conventio inter Apostolicam Sedem et Venetiolanam Rempublicam. . 4475-4480
3171 1964 Mar 6 SC S. Officii, Normae, In solvendis matrimoniis in favorem fidei curan­
dum est, practer fidem, bonum partium et prolis........................ 4479-1480
3172 1964 Mar 9 SC Concilii, Rescr., Dispensantur a lege abstinentiae Officiales et
itenerantes cuiusdam Societatis aëronauticae............................... 4480-4481
3173 1964 Mar 12 Secretaria Status, Rescr., Facultates per Motu pr. «Pastorale munus»
concessae delegari possunt Cancellario, non vero Vice-Cancellario, Curiarum dioecesanarum S. F. A. S.................................
4481
eex

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM

X.

Ad.

Columna

M. D.
■ ■■ * <

3174 1964 Mar 14

3175 1961 Mar 21
3176 1964 Mar 25
3177 1964 Mar 28
3178 1964 Mar 28
3179 1964 Apr

2

3180 1964 Apr 21

3181 1964 Apr 22
3182 1964 Apr 22

3183 1964 Apr 25

3184 1964 Apr 25
3185 1964 Apr 28
3186 1964 Mai 12

3187 1964 Mai 12
3188 1964 Mai 19

3189 1964 Mai 22
3190 1964 Mai 23

3191 1964 Mai 25
3192 1964 lun

6

3193 1964 lun 17
3194 1964 lun 19

3J95 1964 lun 20
3196 1964 lun 25
3197 1964 Inn 27
3198 1964 lui

1

3199 1964 lui

2

3200 :1964 lui

2

3201 1964 lui
3202 1964 lui

3
6

SC Sacramentorum, Rescr., Denegatur facultas sumendi S. Commu­
nionem ope fistulae per viam nasi derivantis........................
4481
SC Consistorialis, Dccr. Ad consulendum, Constituitur Visitator
Apostollcus cum iurisdictione personali pro clero et fidelibus
dioecesis Gedanensis qui per orbem extorres versantur .... 4481-4482
SC S. Officii, Resp., Matrimonium non est impediendum in casu
vasectoiniae bilateralis..............................................................
4482
SC Consistorialis, Decr. Vicariatus Castrensis, Galliae: De constitu­
tione Officii Cappellani Directoris Generalis Vicariatus Castrensis. 4482
SC Consistorialis, Rescr., Facultas datur assignandi, pro suo prudenti
iudicio, novos vel certos vel aptiores fines paroeciarum...
4483
Paulus VI, Motu pr. In fructibus multis. Constituitur Pontificium
Consilium instrumentis communicationis socialis praepositum. . 4483-4484
Commissio Biblica. Instr. Sancta Maier Ecclesia, Instructio de histori­
ca Evangeliorum veritate.......
4484-4488.............................
Paulus VI, Chir. II Signor Barone, Opus in Civitate Vaticana consti­
tuitur operariis religione ac pietate excolendis.............
4488
SC Religiosorum, Resp., Requiritur Beneplacitum apostolicum ad
legata pia perpetua acceptanda in Ordine Fratrum Minorum. . 4488-4489
SC Rituum, Decr. Quo actuosius, De nova formula in sacrae Communio­
nis distributione..................................................................
4489
SC Rituum, Decr. Piae invocationes, De nova pia invocatione in laudem
Spiritus Sancti Paracliti...................................................
4489-4490
Secretaria Status, Notif., De Cardinalibus Protectoribus Institutorum
4490
perfectionis non amplius nominandis...............................
Paulus VI, Lit. Ap. Sancta amicitia, Sanctus Antonius Maria Claret,
Episcopus et Confessor, praecipuus delinitur Patronus Congrega­
tionis Sororum Adoratricum Ancillarum a Sanctissimo Sacra­
4490-4491
mento et Caritate...............................................................
SC Sacramentorum, Rescr., Facultas datur dispensandi a ieiunio
eucharistico usque ad unam horam ante S. Communionem . . . 4491
Paulus VI, Lit. Ap. Progrediente Concilio, Secrétariats de non Chri­
4491-4492
stianis erigitur.................................................................
SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur Superioribus Maioribus admit­
tendi ad vota perpetua religiosos servitio militari ordinario
4492
sublectos............................................................................
Paulus VI, Allocutio die 23 mensis Maii 1964 habita ad summos Mo­
deratores quarumdam Familiarum religiosarum earumque soda­
les, qui Romam convenerunt ad sui cuiusque Instituti Capitulum
Generale: De pondere et valoribus vitae religiosae in praesentium
4492-4495
temporum adiunctis..........................................................
SC Religiosorum, Rescr., Novus modus eligendi Delegatos ad Capitulum
4495-4496
Provinciale O. F. M. Capuccinorum................................
Paulus VI, Lit. Ap. Quantum utilitatis, Delegatio Apostolica in Repu4496
blica Ruandensi in Nuntiaturam erigitur.........................
Paulus VI, Lit. Ap. Quemadmodum muneris, Apostolica Delegatio,
antea Indosinensis appellata, «Vietnamiensis et Camboglensis·
4496-4497
distinguitur.............................................................................·
SC Studiorum, Lit. Cire., Normae dantur circa usum cinematographaci
4497-4498
et televisionis in Seminariis Italiae ................................. ·
SC Religiosorum. Decr. La Sacra Congregatione, Institutum roman um
•Sedes sapientiae* constituitur sub auspiciis S. C. dc Religiosis. 4498
SC de Prop. Fide, Noti/., Tollitur «vetitum» S. C. de Prop. Fide ut
Superiori Regulari tribuatur vox activa in Capitulo Provinciali
4499
sui Ordinis religiosi................................................ ♦ ·.···
Conventio (Modus vivendi) inter Apostolicam Sedem et Tunetanam
1499-4502
Rempubhcam... «..............................................................
SC S. Officii, Resp., Solvitur dubium circa facultatem Episcoporum
dispensandi ab impedimento pro ingressu ad Novitiatum eorum
qui sectae acatholicae adhaeserunt.................................. 4502-4503
Paulus VI, Normae, Additamenta ad Ordinem Concilii Oecumenici
Vaticani II celebrandi................................................................... 4503
SC Concilii, Rescr., Facultas datur absolvendi praecepto Missae festi­
vae vespere sabbati vel antecedendi diei festivi............... 4503-4504
Paulus VI, Notif., Tertia Oecumenica Synodi periodus indicitur . . . 4504
Secretaria Status, ΝοΛ/., Statuta Pontificiae Academiae Marianae
intemationahs definitive approbantur.............................. 4501
CCX!

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
h\

An.

M

D.

Colamni

7 Conventio inter Apostolicam Sedem et Austriacam Rempublicam: De
Administratione Apostolica Oenipontana in Dioecesim erigenda. 4503-4506
3204 1964 lui 7 SC de Prop. Fide, Facult., Facultates decennales, et illae quae per
♦Pastorale munus» concessae sunt, extenduntur ad Ordinarios
Castrenses.......................................................................... 4507
3205 1964 lui 7 SC Studiorum, Deci., Ad Lauream honoris causa concedendam in
scientiis civilibus ab Universitatibus S. F. A. S. et dicionis Cana­
densis quae ab Ecclesia dependent, requiritur et sufficit Bene­
placitum Ordinarii loci....................................................... 4507
3206 1964 Iul 9 Ratihabitio Conventionis seu Modi vivendi inter Apostolicam Sedem
et Tunetanam Rempublicam............................................................ 4507
3207 1964 Iul 10 SC Rituum, Rescr., Facultas datur conficiendi ope dactylographicae
machinae transumptum Processus ordinarii in causis Sanctorum. 4507-4508
3208 1964 Iul 15 SC Sacramentorum, Rescr., Indultum Galliae concessum circa ieiunium
eucharisticum extenditur ad alios dies et personas............. 4508
3200 1964 Iul 16 SC Religiosorum, Rescr., Domus generalis O. F. M. Conv. adgregatur
Pontificio Operi Primario Vocationum religiosarum.................... 4508
3210 1964 Iul 23 SC Concilii, Decr. Cum piures locorum, Decretum de abstinentiae legis
dispensatione in die 14 augusti anni 1964 ............................. 4908
3211 1964 Aug 6 Paulus VI, EncycL Ecclesiam suam, Litterae Encyclicae ad Venerabiles
Fratres Patriarchas, Primates, Archiepiscopos, Episcopos aliosque locorum Ordinarios, pacem et communionem cum Aposto­
lica Sede habentes, ad clerum et christifideles totius orbis itemque
ad universos bonae voluntatis homines: Quibus viis Catholicam
Ecclesiam in praesenti munus suum exsequi oporteat.................... 4509-4532
3212 1964 Aug 6 SC Rituum, Rescr., Facultas datur perficiendi xerographico modo exemplar
transumpti processus ordinarii informativi in causis Sanctorum . . 4532
3213 1964 Aug 8 Ratihabitio Conventionis inter Apostolicam Secern et Austriacam Rem­
publicam: De Administratione Apostolica Oenipontana in dioe­
cesim erigenda.................................................................................. 4533
3214 1964 Sep 8 SC Studiorum, Decr. Divinae Revelationis, Institutum Spiritualitatis
canonice erigitur in Pontificia Facultate Theologica SS. Teresiae
a lesu et Ioannis a Cruce in Urbe.................................................... 4533
3215 1964 Sep 14 Paulus VI, Allocutio die 14 sept. 1964 habita ad Patres Conciliares in
Vaticana Basilica, in festo Exaltationis Crucis Domini nostri
lesu Christi, tertia periodo Concilii oecumenici Vaticani II ineunte: De notis verae Ecclesiae Christi prout in celebratione Concilii
apparent ............................................... 4534-4539
321G 1964 Sep 14 SC Consistorialis, Decr. Cum ob varias, Peruviae: De immutatione
Vicariatus Castrensis............................ 4539-4540
3217 1964 Sep 26 SC Rituum, Instr. Inter oecumenici, Instructio ad exsecutionem Consti­
tutionis de Sacra Liturgia recte ordinandam................................ 4540-4552
3218 1964 Oct 7 SC Rituum, Rescr., Facultas datur celebrandi quasdam Missas Votivas
loco Missae conventualis................................................................... 4552-4553
3219 1964 Oct 9 SC de Prop. Fide, Rescr., Facultas datur Ordinario dignitate episcopali
non insignito consecrandi Olea sacra............................................ 4553
3220 1964 Oct 16 Paulus VI, Rescr., Conceditur Vicario Generali Societatis lesu facultas
partem habendi in Concilio oecumenico Vaticano II cum voto
deliberativo..................................................................................... 4553
3221 1964 Oct 16 Consilium Liturgiae, Lit. Cire., In regionibus eiusdem linguae, unitas
textuum qui eadem lingua vernacula recitandi sunt, servetur. . 4553-4554
3222 1964 Oct 22 SC S. Officii, Rescr., Facultas datur adhibendi ritum catholicum et ritum
orthodoxum graecum in celebratione nuptiarum mixtae religionis. 4554
3223 1964 Oct 24 Paulus VI, Lit. Ap. Pacis nuntius, Sanctus Benedictus, Abbas princi­
palis totius Europae Patronus eligitur........................................... 4554-4555
3224 1964 Oct 24 Ratihabitio Conventionis inter Apostolicam Sedem et Venetiolanam
Rempublicam..................................................................................... 4555
3225 1964 Oct 26 SC Orientalis, Rescr., Facultas datur adhibendi ritum catholicum et
ritum graecum orthodoxum in celebratione nuptiarum mixtae
religionis............................................................................................ 4555
3226 196-1 Oct 28 SC Religiosorum, Resp., Cursus pastoralis partem constituit integran­
tem curriculi theologici, etiam ad effectus vocis activae et passivae. 4556
3227 1961 Nov 5 S. Paenitentiaria, Decr., Novensilibus sacerdotibus facultas tribuitur
impertiendi Benedictionem Papalem............................................... 4556
3228 1964 Nov 6 Paulus VI, Allocutio die 6 nov. 1964 habita ad Patres Conciliares, cum
Summus Pontifex generali coetui tertiae sessionis praesedit, dum
de schemate Missionum disceptatio versabatur: De ratione missionali universae Ecclesiae............................................................. 4556-4557

3203 1964 lui

cr.x n

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM

An.

M.

Columna

D.

3229 196-1 Nov 6
3230 1964 Nov 6

3231 1964 Nov 16

3232 1964 Nov 21
3233 1964 Nov 21
3234 1964 Nov 21
3235 1964 Nov 21

3236 1964 Nov 21

3237 1964 Nov 21

3238 1964 Nov 24
3239 1964 Nov 25

3240 1964 Nov 28
3241 1964 Nov 30

3242 1964 Dec

5

3243 1964 Dec 14
3244 1964 Dec 14

3245 1964 Dec 28
Γ24β 1965 Ian

4

3247 1965 Ian

7

32-48 1965 Ian

9

3243 1965 Ian 11

Paulus VI, Allocutio die 6 nov. 1964 habita iis qui fuerunt conventui

sexto promovendis ecclesiasticis Tabulariis Romae indicto: De
ratione archioorum in regimine Ecclesiarum.....................
4557-1558
Secretaria Status, Rescr. Cum admotae, Rescriptum Pontificium:
Supremis Moderatoribus Religionum clericalium iuris pontificii
atque Abbatibus Praesidibus Congregationum Monasticarum fa­
cultates quaedam ab Apostolica Sede delegantur..........
4559-4561
Conc. Vaticanum II, Notif., Notificationes factae ab Excmo Secretario
generali Concilii Vaticani II in Congregatione generali CXXIII
diei 16 novembres 1964: Circa qualificationem theologicam do­
ctrinae in Schemate de Ecclesia propositae, cum Nota explicativa
praevia..................................................................................
1561-4563
Conc. Vaticanum II, Const. Lumen gentium, Constitutio dogmatica de
Ecclesia.............................................................................
4563-4595
Conc. Vaticanum II, Decr. Orientalium Ecclesiarum, Decretum de
Ecclesiis Orientalibus Catholicis.......................................
4595-4600
Paulus VI, Decr., Vacatio legis statuitur pro Decreto Concilii Vaticani II
«De Ecclesiis Orientalibus Catholicis»............................
4600
Conc. Vaticanum II, Decr. Unitatis redintegratio, Decretum de Oecumenismo.............................................................................
4601-4609
Paulus VI, Allocutio in Vaticana Basilica die 21 nov. 1964 ad Conci­
liares Patres habita, die festo Praesentationis Beatae Mariae
Virginis post sollemnem ab ipso Summo Pontifice cum Praesulilibus quibusdam peractam concelebrationem, tertia exacta Oecumenicae Synodi sessione promulgatisque Constitutione dogma­
tica de Ecclesia atque Decretis de Oecumenismo ct de Ecclesiis
Orientalibus catholicis: De arctiore coniunctione Episcopatus cum
Romano Pontifice in regimine Ecclesiae deque Beata Maria Virgi­
4610-4616
ne Matre Ecclesiae appellanda...........................................
Paulus VI, Rescr., Tempus eucharistici ieiunii servandi reducitur ad
4616
unam horam ante S. Communionem...............................
Secretaria Status, Facult., Facultates per Motu proprio «Pastorale
munus» concessae extenduntur ad alios Ordinarios locorum cum
4616-4617
potestate eas delegandi aliis sacerdotibus........................
SC Studiorum, Decr. In perscrutandis, Facultates Sacrae Theologiae et
Philosophiae Scholasticae, a Societate lesu Heythropii rectae,
canonice eriguntur in «Athenaeum Heythropense studiorum Ec­
4617
clesiasticorum», omnibus patens.......................................
Paulus VI, Declaratio de interpretatione n. 23 in Motu proprio «Pasto­
rale munus», circa interpellationem coniugis infidelis ante baptis­
4617-4618
mum alterius partis..........................................................
SC Studiorum, Decr. Supernarum rerum, Facultas Sacrae Theologiae
canonice erigitur in Canadensi Catholica studiorum Universitate
4618
Sherbrookensi....................................................................
SC Religiosorum, Normae ad collabo rationem fovendam inter Confoede­
rationem La tino-Am eri canam Religiosorum et Consilium Epi­
4618-4620
scopale La tino-Am ericanum...........................................
SC Rituum, Decr. Quum Constitutio, Kyriale simplex editur............... 4620
SC Rituum, Decr. Edita Instructione, Cantus, qui in Missali Romano
desiderantur, iuxta Instructionem ad exsecutionem Constitutio­
nis de sacra Liturgia recte ordinandam et iuxta ritum concele­
4620
brat ionis eduntur..............................................................
SC Studiorum, Lit. Cire., Nuntius datur de proximo cursus initio apud
Pontificium Institutum altioris Latinitatis deque alumnis tem­
4620-4622
pestive mittendis..............................................................
Paulus VI, Rescr., Quarta Oecumenicae Synodi Vaticanae secundae
periodus indicitur..............................................................
4621
SC S. Officii, Resp., De certitudine necessaria in dispensante ad valide
dispensandum impedimentum disparitatis cultus cum cautiones
praestantur aequipolientes................................................
4621-4623
SC Rituum, Rescr., Facultas denegatur absolvendi Officium Divinum in
choro lincua vernacula; facultas vero conceditur concelebrandi
et impertiendi Absolutionem generalem formula breviori .... 4622
Paulus VI, Allocutio die 11 lan. 1965 habita ad Praelatos Auditores
Officiales et Advocatos Tribunalis S. Romanae Rotae novo
litibus indicandis ineunte anno: IX
ministerium iustitiae administrandae
4623-4624
CCXlfl

I. O t

’ζζ

•JJ

>

INDEX CIIRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
X.

An.

M.

D.

Columna

3250 1965 lan 15 SC Studiorum, Lit. Cire., De unica die mundiali precum pro vocationibus
sacerdotalibus et religiosis celebranda deque finibus et ratione
spirituali huius celebrationis............................................................ 4625
3251 1965 lan 27 SC Rituum, Dccr. Nuper edita, «Ordo Missae», «Ritus servandus in cele­
bratione Missae· et «De defectibus in celebratione Missae occur­
rentibus» eduntur............................................................................... 4625-4626
3252 1965 lan 27 SC Studiorum, Decr. Optatissimam christi/idelium, Doctoratus «in Stu­
diis ecclesiasticis orientalibus· certis conditionibus obtentis aequlparatur, ad docendi finem, Doctoratui «in Sacra Theologia». . . 4626
3253 1965 Feb 5 SC Studiorum, Decr. Fovendi propehendique, Universitas Catholica a
Beata Maria Virgine in coelum Assumpta in urbe Asunciôn,
capite Reipublicae Paraquariae, canonice constituitur................ 4626-4627
325-1 1965 Feb 5 Paulus VI, Const. Ap. De magnitudine munerum. Urbis: Templum ab
Immaculato Corde Beatae Mariae Virginis Romae exstans Diaconiae dignitate augetur........................ 4627-4628
3255 1965 Feb 5 Paulus VI, Const. Ap. Sacrum Pairum, Urbis: Templum Sacri Cordis
Beatae Mariae Virginis dignitate decoratur tituli Cardinal ici i . 4628-1629
3256 1965 Feb 6 SC Religiosorum, Noli/., De differentia habitus religiosi inter chorales
et conversas abolenda apud Moniales Clarissas............................ 4629
3257 1965 Feb 9 SC S. Officii, Rescr., Facultas datur adhibendi ritum catholicum et
ritum graecum orthodoxum in celebratione nuptiarum mixtae
religionis.............................................................................................. 4629
3258 1965 Feb 11 Paulus VI, Motu pr. Ad purpuratorum Patrum, De loco Patriarcharum
Orientalium in Sacro Cardinalium Collegio.................................... 4629-4630
3259 1965 Feb 15 Secretaria Status, Lit., Statuta Foederationis intemationalis «Pueri
Cantores» definitive adprobantur.................................................... 4630
3260 1965 Feb 17 SC Sacramentorum, Decr., De ordinandis in regione pastorali Tolosana
Tribunalibus ecclesiasticis Tolosano in primo iurisdictionis gradu
et Ruthenensi in secundo iurisdictionis gradu pro causis nullitatis matrimonii archidioecesis Tolosanae et Albiensis ac Dioece­
sium Auxitanae, Carcassonensis, Montis Albani, Apamiensis,
Elnensis, Ruthenensis, Cadurcensis, Mimatensis, Tarbensis et
Lapurdensis decidendis..................................................................... 4630-4631
3261 1965 Feb 17 SC Sacramentorum, Decr., De constituendis Tribunalibus regionalibus
ecclesiasticis Massiliensi in primo iurisdictionis gradu et Aquensi
in secundo iurisdictionis gradu pro causis nullltatis matrimonii
decidendis Dioecesium Massiliensis, Aquensis, Adïacensis, Foroiuliensis-Tolonensis, Niciensis, Diniensis et Vapincensis................ 4632
3262 1965 Feb 17 SC Sacramentorum, Normae pro exsequendo Decreto diei 17 februarii
1965 de constituendis Tribunalibus regionalibus ecclesiasticis
Massiliensi in primo iurisdictionis gradu et Aquensi in secundo
iurisdictionis gradu pro decidendis causis nullltatis matrimonii
Dioecesium Massiliensis, Aquensis, Adïacensis, ForoiuliensisTolonensis, Niciensis, Diniensis et Vapincensis............................ 4633-4635
3263 1965 Feb 22 Paulus VI, Epist. Ap. Benignissimus Deus, Ad Patriarchas, Primates,
Archieplscopos, Episcopos orbis catholici, LXXV exeunte anno
post conditum Pontificium Opus a S. Petro Apostolo appellatum:
Pontificium Opus a S. Petro Apostolo laudatur et inter alumnos
scholarum mediarum lotius orbis aptius propagandum praecipitur. 4635-4637
3264 1965 Feb 26 Paulus VI, Motu pr. Sacro Cardinalium, De electione Decani et Subdecani sacri Cardinalium Collegii.................................................... 4638
3265 1965 Feb 26 Conventio inter Apostolicam Sedem et Saxoniam Inferiorem................ 4637-4652
3266 1965 Feb 26 SC Sacramentorum, Normae pro exsequendo Decreto diei 17 Feb. 1965
de ordinandis in regione pastorali Tolosana Tribunalibus ecclesia­
sticis matrimonialibus, Tolosano in primo iurisdictionis gradu,
et Ruthenensi in secundo iurisdictionis gradu pro causis nullltatis
matrimonii Dioecesium Tolosanae, Albiensis, Auxitanae, Carcas­
sonensis, Montis Albani, Apamiensis, Elnensis, Ruthenensis,
Cadurcensis, Mimatensis, Tarbensis.............................................. 4651-4654
3267 1965 Mar 4 SC Rituum, Decr. Picntissima Mater, Ordinariis locorum conceditur
facultas permittendi sacerdotibus sacrum infirmorum Oleum
secum deferendi................................................................................. 4654
3268 1965 Mar 6 S. Paenitentiaria, Deci., Sacerdotes omnes, qui obiecta pietatis rite
benedicunt, adnectere possunt indulgentias nunc vigentes . . . 4654
3269 1965 Mar 7 Paulus VI, Lit. Ap. Pro Deo aut. De «Unione international!· ceterisque
operibus, quibus nomen «Pro Deo», laudandis recteque ordinandis. 4655
3276 1965 Mar 7 SC Rituum, Decr. Ecclesiae semper. Ritus concelebrationis et Commu­
nionis sub utraque specie promulgantur atque statuuntur . . . 4655-4660
CXXIV

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM

S.

An.

M.

n.

Columns

SC Rituum, Decr. Quamplures Episcopi, Variationes in Ordinem Heb­
domadae Sanctae inducendae eduntur............................ 4660-4661
3272 1965 Mar 7 SC Studiorum, Decr. Multa sane, Facultas Theologica «Marianum»
de Urbe iure ditatur auditoribus sui «Instituti Mariologiae» Doctoraturn Sacrae Theologiae certis conditionibus conferendi. . . 4661
3273 1965 Mar 8 SC de Prop. Fide, Epist., Media proponuntur ut Opus a S. Petro Apo­
stolo inter alumnos scholarum mediarum diffundatur... 4661-4662
3274 1965 Mar 20 SC Concilii, Rescr., Facultas datur accipiendi ac retinendi stipendium
pro Missis bis aut ter litatis........................................... 4662
3275 1965 Mar 25 SC Rituum, Decr. Plures locorum, Facultas conceditur legendi Evange­
lium Passionis Domini ab iis qui in ordine Diaconatus non sunt
constituti.............................................................................. 4662
3276 1965 Apr 1 SC Concilii, Deci., Itinérantes, qui mediis transvectionis Aëronauticis
utuntur, nou tenentur lege abstinentiae........................ 4663
3277 1965 Apr 3 Paulus VI, Lit. Ap. Qui res Africanas, Delegatio Apostolica Africae
Centralis seu Yaundensis erigitur................................... 4663
3278 1965 Apr 18 SC Studiorum, Decr. Sacrae Calecheseos, Pontificium Institutum Scien­
tiarum religiosarum a S. Pio X in urbe Salmantica academice
includitur in Facultatem Sacrae Theologiae Pont Universitatis
ecclesiasticae Salmanticensis iureque augetur gradus academicos
conferendi Baccalaureatus et Licentiae Scientiarum religiosarum
cum specialisatione Catecheticae................................... 4663-4664
3279 1965 Apr 21 SC S. Officii, Resp., De usu facultatis dispensandi ad sacros Ordines
cum filiis acalholicorum qui iam obtinuerant dispensationem ad
novitiatum et Ordines minores....................................... 4664
3280 1965 Apr 24 Secretaria Status, Rescr., Facultas datur nonnullis religiosis feminis
administrandi Sacram Communionem............................ 4664-4665
3281 1965 Mai 14 Paulus VI, Allocutio diei 14 maii 1965 iis qui interfuerunt coetui
Romae habito a Consilio Sodalitatis Advocatorum ex omnibus
nationibus: De officio advocati hodie recte exercendo.......... 4665-4666
.3282 1965 Mai 14 SC Studiorum, Epist., Ius proprium et nativum Ecclesiae vindicatur
sacros administros efformandi ac instituendi in Polonia .... 4666-4667
3283 1965 Mai 15 SC Concilii, Rescr., Facultas datur satisfaciendi praecepto festivo au­
diendi Missam in horis postmeridianis sabbati vel in vigilia
festorum............................................................................4667
.328'· 1965 Mai 18 SC Consistorialis, Decr. Occasionem nacti, Tolosanae-Ruthenensis
et Aliarum: De Tribunalibus regionalibus constituendis ac ordinandis ad universas causas contentiosas et criminales indicandas. 466/-4668
.3285 1965 Mai 21 SC Religiosorum, Rescr., Sanantur Professiones invalide emissae ob
defectum consilii petiti duorum saltem Definitorum apud Ordi­
nem Fratrum Minorum.................................................. 4668
3286 1965 Mai 26 SC Rituum, Decr. Sanctum Benedictum, Dioecesium Europae: Missa
propria de S. Benedicto Abbate, Europae Patrono, probatur et
editur.......
................................................................. 4669
.3287 1965 Mai • ·
Consilium Liturgiae, Responsa ad proposita dubia circa: 1—Instru­
ctionem diei 26 sept. 1964. 2—Ritum servandum in celebratione
Missae. 3—Ritum servandum in concelebratione Missae. 4—Ri­
tum servandum in Communione sub utraque specie....... 4669-4672
.3288 1965 lun 2 Consilium Liturgiae, Instr. Popularibus interpretationibus, De popu­
laribus interpretationibus Propriorum Dioecesium et Religiosa­
rum Familiarum................................................................. 4672
.3289 1965 Inn 11 SC S. Officii, Resp., Convalidari potest matrimonium in casu quo vir
impedimentum impotentiae adeptus sit post initas nuptias. . . 4673
.3290 1965 lun 11 SC Religiosorum, Rescr., Vox activa conceditur Fratribus et Sororibus
conversis in electione Abbatis et Abbatissae....... ...
4673
.3291 1965 lun 12 SC pro Negotiis ecclesiasticis extraordinariis, Rescr., Facultas
datur Sororibus distribuendi Ssiham Eucharistiam ritusque de­
terminatur sequendus....................................................... 4673-4674
3292 1965 lun 16 SC Religiosorum, Rescr, Facultas datur abolendi differentiam habitus
religiosi inter monachos et moniales Ordinis Cisterciensis Refor­
mati .................................................................................... 4674
.3293 1965 Iun 18 SC Concilii, Notify De nova formula in catéchisme S. Pii X substi­
tuenda quoad ieiunium eucharisticum..............................
4674
3294 1965 Iun 24 Paulus VI, Const. Ap. Lauretanae Almae, Lauretanae et Recinetensis: Delegatio Pontificia in Sanctuario Lauretano consti­
tuitur atque a Dioecesi Recinetensi certum territorium seiungitur
novaque ex eo Praelatura -Nullius· conditur «Ab Alma Domo
Lauretnna* appellanda ....
4674-4676
3271

1965 Mar 7

CCXV

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
X.

An.

M.

D.

Column·

3295 1965 Iun 25 SC Religiosorum et Studiorum, Decr.. Statuta Pontificii Instituti
«lesus Magistera adprobantur............................................................ 4676-4681
3296 1965 Iun 30 Consilium Liturgiae, Lit. Cire., Normae proponuntur pro reforma­
tione liturgica prosequenda................................................................ 4681-4684
3297 1965 Iun .. Consilium Liturgiae, Deci., Experimenta liturgica induci nequeunt
absque licentia Consilii ad exsequendam Constitutionem de
Sacra Liturgia...................................................................................... 4684-4685
3298 1965 Iun .. Consilium Liturgiae, Responsa ad proposita dubia ad: 1—Instructio­
nem diei 24 Sept. 1964. 2—Ordinem Missae. 3—Ritum concelebrationis Missae. 4—Ritum Communionis sub utraque specie.
5—Participationem liturgicam Monialium.................................... 4685-4687
3299 1965 Iui 2 SC S. Officii, Resp , Episcopi vi Motu pr. «Pastorale munus» dispensare
possunt ab interpellationibus quae impossibiles aut damnosae
videntur.............................................................................................. 4687
3300 1965 Iui 2 SC Rituum, Rescr., Novae facultates conceduntur sacerdotibus in
Terram Sanctam peregrinantibu s.................................................... 4687
3301 1965 Iui 2 Secretaria Status, Normae de commodandis operibus summo artis
merito factis ad Sanctam Sedem pertinentibus, adprobantur.
Regolamento relativo al prestito di opere d’arte di propriété
della Santa Sede.............................................................................. 4687-4688
3302 1965 Iui 8 SC Rituum, Resp.. Sacra Communio sub utraque specie distribui etiam
potest sodalibus Institutorum Saecularium die eorum consecra­
tionis propriae.................................................................................. 4688-4689
3303 1965 Iui 12 SC Religiosorum, Resp., Facultas in n. 16 Rescr. «Cum admotae»
concessa cedendi bona patrimonialia intelligitur de religiosis qui
vota perpetua nuncupant............................................................... 4689
3304 1965 Iui 16 SC Rituum, Resp., Solvitur dubium circa altare et celebrationem Missae 4689
3305 1965 Iui 17 SC Rituum, Deci., Partes ritus sacrarum Ordinationum quae lingua
vernacula dici possunt....................................................................... 4689-4690
3306 1965 Iui 19 SC S. Officii, Resp., Ad convalidandum matrimonium nullum ex de­
fectu aetatis requiritur ut prius cesset impedimentum, et deinde
consensus renovetur........................................................................... 4690
3307 1965 Iui 25 SC S. Officii, Normae servandae cum matrimonium mixtum celebratur
primo in Ecclesia catholica et deinde coram ministro acatholico. 4690-4691
3308 1965 Iui 28 SC S. Officii, Deci., Circa apparitiones B. Mariae Virginis in loco vulgo
dicto Garabandal.............................................................................. 4691-4692
3309 1965 Iui 31 Paulus VI, Lit. Ap. Normam secutus. Statuta approbantur ad curam
spiritualem militum Reipublicae Foederatae Germaniae spe­
ctantia................................................................................................. 4692-4696
3310 1965 Iui 31 SC Studiorum, Decr. Ab ortu solis, Facultas Sacrae Theologiae in Semi­
nario nationali Maiori Dalatensi, in Vietnamensi Republica, cano­
nice erigitur...................................................................................... 4696
3311 1965 Aug 2 SC Concilii, Notif., Benedictio nuptiarum in diebus Dominicis vel
festis de praecepto non debet impediri............................................ 4697
3312 1965 Aug 3 Sacramentorum, Normae. Ordinatio Tribunalium appellationis pro
causis matrimonialibus in ditione Canadensi................................ 4697
3313 1965 Aug 4 SC Sacramentorum, Rescr., Datur dispensatio ab irregularitate ob
defectum primae partis digiti pollicis............................................ 4697-4698
3314 1965 Aug 21 SC Concilii, Rescr., Facultas datur implendi praeceptum Paschale
quovis anni tempore.......................................................................... 4698
3315 1965 Aug .. Consilium Liturgiae, Responsa ad proposita dubia circa: 1—Instru­
ctionem diei 26 Sept. 1964. 2—Ritum celebrationis Missae.
3—Ritum concelebrationis Missae. 4—Varias materias................ 4698-4700
331G 1965 Sep 3 Paulus VI, EncycL Mysterium fidei, Litterae Encyclicae ad Venera­
biles Fratres Patriarchas, Primates, Archiepiscopos, Episcopos
aliosque locorum Ordinarios, pacem et communionem cum Apo­
stoiica Sede habentes, atque ad clerum et christifideles totius
orbis catholici: De doctrina et cultu SS. Eucharistiae ...... 4700-4710
3317 1965 Sep 14 Paulus VI, Allocutio habita die 14 sept. 1965 in Vaticana Basilica ad
Patres Conciliares, in fexto Exaltationis Crucis D. N. L C., cum
quarta Concilii Oecumenici Vaticani II sessio initium caperet,
sollemni ab ipso Summo Pontifice peracta Missae concelebratione: De caritate erga Deum, Ecclesiam et genus humanum qua
labores conciliares prosequendi sunt deque proposito Synodum
Episcoporum instituendi................................................................. 4710-4715
3318 1965 Sep 15 Paulus VI, Motu pr. Apostoiica sollicitudo, Synodus Episcoporum pro
universa Ecclesia constituitur, propriis generalibus normis or­
dinata.................................................................................................. 4715-4718
(XXV Î

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM

N.

An.

M.

D.

3319 1965 Sep 16

3320 1965 Sep 25

3321 1965 Sep 29

3322 1965 Oct

4

3323 1965 Oct

4

3324 1965 Oct

6

3325 1965 Oct 15

332G 1965 Oct 18

3327 1965 Oct 18

3328 1965 Oct 19
3329 1965 Oct 19

3330 1965 Oct 27

3331 1965 Oct 27

3332 1965 Oct 28
3333 1965 Oct 28

3324 1965 Oct 28
3335 1965 Oct 28

333G 1965 Oct 28
3337 1965 Oct 28
3338 1965 Oct

3339 1965 Nov 8

3340 1965 Nov 9

33-41 1965 Nov 10

3342 1965 Nov 13

Columna

SG Studiorum, Facultas datur accipiendi stipendium pro Missis binatis
ad necessitates oeconomicas Seminariorum ct sacerdotum indi­
gentium sublevandas...................... .............................. .
4718
SG Rituum, Epist., De ordinanda Missa quae celebratur vespere sab­
bati vel vespere pridie festorum ad satisfaciendum praecepto
festivo..................................................................................
4718
SG Studiorum, Decr. Summi divinae. Studium Theologicum «Augustinianum» in Urbe Facultati S. Theologiae Pontificiae Universitatis
Lateranensis aggregatur, facta Facultati potestate conferendi
per Studium gradus academicos Baccalaureatus et Licentiae
Sacrae Theologiae..............................................................
4719
Paulus VI, Allocutio die 4 oct. 1965 habita in Consilio Nationum Uni­
tarum: De huius Consilii officiis in consociatione humana tutanda. 4719-4724
Ratihabitio Conventionis inter Apostolicam Sedem et Saxoniam infe­
riorem ............................................. ...................................
4724
SG Rituum, Rescr., Variationes in ritu vestitionis et Professionis in
Ordine Fratrum Minorum..........................................................
4724-4725
SG Rituum, Resp., Missa exsequialis dici potest in pervigiliis dierum
liturgicorum in quibus Missa exsequialis prohibetur.............
4725
SG Concilii, Instr., Notificentur fidelibus normae circa acceptationem
et satisfactionem Missarum infra eleemosynam dioecesanam
4725
oblatarum................................................................................
SC Studiorum, Decr. Universorum hominum, Studium Theologicum
«Sancti Augustini», in loco Siegburg prope Bonnam in Germania,
Facultati Sacrae Theologiae Pontificii Athenaei Anselmiani in
Urbe aggregatur, facta Facultati potestate conferendi per Studium
gradus academicos Baccalaureatus et Licentiae Sacrae Theologiae. 4725-4726
SC Concilii, Rescr., Facultas datur satisfaciendi Missae festivae vespere
4726-4727
sabbati vel antecedenti diebus festivis in Germania......
* X
Consilium Liturgiae, Rescr., Facultas datur dispensandi a recitatione
4727
Horae Liturgicae Primae..................................................
Paulus VI, Lit. Ap. Quantum utilitatis, Nuntiatura Apostoiica in Che4727
niana Republica erigitur..................................................
Paulus VI, Lit. Ap. Africae gentes, Nuntiatura Apostoiica in Zambia
4727-1728
erigitur.................................................................................
Conc. Vaticanum II, Decr. Christus Dominus, Decretum de pastorali
472S-4740
episcoporum munere in Ecclesia...................................
Conc. Vaticanum II, Decr. Perfectae caritatis, Decretum de accom­
4741-1747
modata renovatione vitae religiosae................................
Conc. Vaticanum II, Decr. Optatam totius, Decretum de institutione
4747-4755
sacerdotali........................................................................
Conc. Vaticanum II, Deci. Gravissimum educationis, Declaratio de
4755-4761
educatione Christiana.........................................................
Conc. Vaticanum II, Deci. Nostra aetate, Declaratio de Ecclesiae habi­
4761-4763
tudine ad Religiones non-christianas............................
Paulus VI, Decr., Vacatio legis pro Decretis promulgatis in sessione VII
4764
Concilii Vaticani secundi...................................................
Consilium Liturgiae, Responsa ad proposita dubia circa: 1—Instru­
ctionem diei 26 Sept. 1964. 2—Ritum celebrationis Missae.
3—Ritum concelebrationis Missae. 4—Ritum Communionis sub
4764-4765
utraque specie. 5—Varias materias....................................
SC Rituum, Responsa ad proposita dubia: 1—De omissione versus «Fi­
delium animae». 2—De precibus ad pedem altaris omittendis,
3_ De distributione S. Communionis cum sola stola. 4—De Li­
4765-1766
taniis Sanctorum dicendis cum omittitur Processio.......
Paulus VI, Epist. Ap. Laeto animo, Ad Emuni P. D. Eugenium S. R. E.
Cardinalem Tisserant, Episcopum Ostiensem, Portuensem et
S. Rufinae, Sacri Collegii Decanum et primum e Consilio Praesldentiae Concilii Oecumenici Vaticani II, quem: Summus Ponti­
fex certiorem facit, statuisse Se ut die octavo proximi mensis
Decembris, in festo Immaculatae Conceptionis B. Mariae Virgi­
nis, Oecum enica Synodus sollemni ritu finem habeat ...... 4766
SC S. Officii. Resp., De necessitate interpellationum ad usum licitum
ct validum Privilegii Paul ini..................................................
67
SC Rituum, Kescr., Dispensato canone 2101, disceptatio super virtu­
tibus Servi Dei inchoatur ante quinquaginta annos ab eiusdem
morte . ... ..................
4767

ίυ

CCXVll

INDEX CHRONOLOGICL'S DOCUMENTORUM
K.

An.

M.

D.

Columna

m3 1965 Nov 15 Conc, Vaticanum II, Noti/icatio Meta ab Excmo Secretario Generali
Concilii Vaticani II in Congregatione Generali CLXXI die! 15
nov. 1965 circa qualificationem theologicam doctrinae quae in
Schemate <de divina Revelatione» exponitur...................... 4767
3354 1965 Nov 16 SC S. Officii, Resp., Non expedit concedere facultatem sumendi
S. Communionem ope fistulae per viam nasi derivantis................ 4767-4768
3355 1965 Nov 18 Conc. Vaticanum II, Const. Dei verbum, Constitutio dogmatica de di­
vina Revelatione..................................................................... 4768-4774
3356 1965 Nov 18 Conc. Vaticanum II, Decr. Apostolicam actuositatem, Decretum de
apostolatu laicorum................................................................. 4774-4788
3357 1965 Nov 18 Paulus VI, Decr., Vacatio legis pro Concilii Vaticani II Decreto de apo­
stolatu laicorum......................................................................... 4788
3358 1965 Nov 18 Paulus VI, Allocutio habita die 18 nov. 1965, in festo Dedicationis
Basilicarum SS Petri et Pauli Apostolorum, in Vaticana Basilica
ad Patres Conciliares, in paenultima publica Oecumenicae Synodi
sessione, Missae concelebratione a Summo Pontifice peracta,
Constitutione dogmatica «De divina Revelatione» et Decreto «De
apostolatu laicorum» approbatis ac promulgatis: De propriis pro­
positis ad intenta Concilii in praxim deducenda deque processu
canonico instituendo Beati/icationis Pii XII et loannis XXIII. 4789-4792
3!M9 1965 Nov 20 Paulus VI, Allocutio die 20 nov. 1965 habita ad Emos Patres Cardi­
nales et ad Consultores Pontificii Consilii Codici iuris canonici
recognoscendo: De criteriis et principiis in recognitione Codicis
sequendis deque necessitate iuris in Ecclesia.......................... 4793-4795
3350 1965 Nov 20 SC S. Officii, Resp., Circa facultatem Episcoporum dispensandi ab
impedimento disparitatis cultus et mixtae religionis concessam in
n 20 Lit. Ap. «Pastorale munus».......................................... 4795
3351 1965 Nov 23 SC Rituum, Instr. In edicendis normis, De lingua in celebrandis Officio
divino et Missa «Conventuali» aut «Communitatis» apud religiosos
adhibenda................................................................................ 4795-4797
3352 1965 Nov 24 SC Rituum, Resp., Benedictio sollemnis nuptiarum impertiri potest
tempore clauso absque Ordinarii licentia.............................. 4797
3353 1965 Nov 26 SC Rituum, Resp., Solvuntur dubia circa modum ordinandi Concele­
brationem Missae in qua Ordinatio sacerdotalis confertur . . . 4798
3354 1965 Nov .. Consilium Liturgiae, Resp., Solvuntur varia dubia circa «Orationem
fidelium·.................................................................................... 4798-4799
3355 1965 Dec 6 Paulus VI, Allocutio die 6 dec. 1965 habita ad Emos Cardinales, Excmos Archiepiscopos, ceterosque Ordinarios italicae nationis, a
Beatissimo Patre coram admissos: De mente et spiritu quibus exse­
cutio Decretorum Concilii Vaticani II perficienda est......... 4799-4802
3356 1965 Dec 7 Paulus VI, Declaratio communis Pauli Pp. VI et Athenagorae Patriar­
chae Constantinopolitani in ultima publica Sessione Oecumenici
Concilii Vaticani II a Secretario Consilii ad unitatem Christia­
norum fovendam lecta............................................................ 4802-4803
3357 1965 Dec 7 Paulus VI, Lit. Ap. Quo firmiores, Intcmuntiatura Apostolica in Indo­
nesia ad Nuntiaturam apostolicam evehitur................................ 4803-4804
3358 1965 Dec 7 Paulus VI, Const. Ap. Mirificus eventus, lubilaeum extraordinarium
in singulis catholici orbis Dioecesibus ab ineunte mense lanuario
ad exeuntem mensem Maium anni MDCCCCLXVI celebrandum
indicitur ct promulgatur................................................................... 4804-4807
3359 1965 Dec 7 Paulus VI, Motu pr. Integrae servandae, Sacrae Congregationis S. Of­
ficii nomen et ordo immutatur, in posterum «Congregatio pro
Doctrina fidei» appellandae........................................................... 4807-4809
3388 1965 Dec 7 Paulus VI, Motu pr. Altissimi cantus, Cathedra Dantis Alighierii, ab
eius ortu septimo exeunte saeculo, constituitur penes Mediola­
nensem Studiorum Universitatem Catholicam. 1809-4810
3361 1965 Dec 7 Paulus VI, Lit. Ap. Ambulate in dilectione, Litterae Apostolicae in ulti­
ma Oecumenicae Synodi publica sessione perlectae, circa caritatis
4810
officia erga Ecclesiam Constantinopolitanam....................
3362 1965 Dec 7 Paulus VI, Alloc., Homilia die 7 dec. 1965 ad Patres Conciliares habita
a Summo Pontifice, Missae concelebrationem peragente, in ulti­
ma Oecumenicae Synodi publica sessione, in qua Declaratio «de
libertate religiosa», Decreta «de activitate missionali Ecclesiae»
ct «de presbyterorum Ministerio et vita», Constitutio pastoralis
«de Ecclesia in mundo huius temporis» approbata et promulgata
sunt: De fructibus a Concilio Vaticano II adlatis et adfuturis . . 4811-4815
3383 1965 Dec 7 Conc. Vaticanum II, Deci. Dignitatis humanae, Declaratio de libertate
religiosa.................................
4815-4822
3384 1965 Dec 7 Conc. Vaticanum II, Decr. Ad Gentes, Decretum de activitate missio­
nali Ecclesiae......................................................
4822-4842
ccxvnt

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM

N.

Λα.

M.

3365 1965 Dec

Columna

D.

7

Conc. Vaticanum II, Decr. Presbyterorum Ordinis, Decretum dc presby­

terorum ministerio et vita...............................................
4842-4859
3366 1965 Dec 7 Conc. Vaticanum II, Const. Gaudium et spes9 Constitutio pastoralis de
Ecclesia in mundo huius temporis................................
4859-4903
3367 1965 Dec 7 Paulus VI, Decr., Vacatio legis pro Decretis promulgatis in sessione IX
Concilii Vaticani II..........................................................
4903
3368 1965 Dec 8 Paulus VI, Alloc., Summus Pontifex, Eucharistico Sacrificio peracto,
no*os facit nuntios nomine Concilii Vaticani II mittendos qui­
busdam hominibus ad varios coetus societatis pertinentibus. . 4903-1908
3369 1965 Dec 8 Paulus VI, Lit. Ap. In Spiritu Sancio, Concilio Oecumenico II finis
imponitur..........................................................................
4908-1909
3370 1965 Dec 8 Paulus VI, Lit. Ap. Mirabili Sanctae Ecclesiae, Novus legum Codex
Sacri Ordinis Fratrum Militum Hospitalis S. loannis Hierosoly­
mitani, nunc Ordinis Melitensis nuncupati, approbatur...
4909-4910
3371 1965 Dec 8 SC Religiosorum, Decr. Sacra Congregatio Negotiis, Unio intemationalis
Antistitarum Generalium erigitur et eius Statuta ad experimen­
tum approbantur.............................................................
4910
3372 1965 Dec 14 SC Religiosorum, Monitum, Religiosi uniformitatem liturgicam ubique
foveant, salvo ritu singulis Ordinibus proprio.................
4910-4911
3373 1965 Dec 15 Paulus VI, Lit. Ap. Studio Christianae, Apostolica Nuntiatura apud
491L
Melitensem Civitatem constituitur...................... . .
3374 1965 Dec 16 SC Religiosorum, Normae, Relationes inter Societatem Iesu et «Motu
pro mundo meliore», qui inter opera Societatis Iesu annumeratur. 4911
3375 1965 Dec 18 Paulus VI, Const. Ap. Qui in fastigio, De Thailandia: In Thailandla
4911-4913
sacra Episcopalis Hierarchia constituitur.....................
3376 1965 Dec 20 SC Studiorum, Resp., Sensus verborum «Patrimonio philosophico peren­
niter valido» Decreti Conciliaris de Institutione sacerdotali de­
4913
claratur ............................................................................
3377 1965 Dec 20 S. Paenitentiaria, Decr. Cum plures Episcopi, Decretum circa Iubilaei
extraordinarii indulgentias lucrandas in aliis, praeter cathedralem,
4913
ecclesiis...........................................................................
3378 1965 Dec 25 SC Studiorum, Instr. Doctrina el exemplo, Instructio de sacrorum alum­
norum liturgica institutione ad mentem Concilii Vaticani II . . 4913-4920
3379 1965 Dec 27 Paulus VI. Lit. Ap. Quae omnia haud, Apostolica Nuntiatura apud
4920
Pachistaniam erigitur.....................................................
3380 1965 Dec 27 SC Religiosorum, Decr. Cum Monachorum, Distinctio classium sup­
primitur, et unum tantum genus monachorum exstare In Ordine
4920-492 1
Cistcrciensium Reformatorum decernitur........................
3381 1965 Dec 30 SC Religiosorum, Decr., Institutum Matri tense «Regina virginum»
seiungitur a Pontificio Instituto rom ano «Regina mundi», et pro­
4921-192 2
pria autonomia donatur..................·................. . . .
3382 1965 • · • · SC S. Officii, Resp., De capacitate acatholicorum accusandi nuditatem
4922
proprii matrimonii standique in iudicio.........................
■ ■
3383 1966 lan 3 Paulus VI, Motu pr. Finis Concilio, Commissiones quaedam postcon4923-4924
ciliares constituuntur.........................................................
3384 1966 lan 4 Paulus VI, Lit. Ap. Quo firmiora, Intemuntiatura Apostolica in Re­
4924
publica Arabica Unita in Nuntiaturam erigitur..............
3385 1966 lan 5 S. Paenitentiaria, Deci. Cum non pauci, Declaratio circa Iubilaei
4925
extraordinarii indulgentias...............................................
338G 1966 lan 6 SC Rituum, Decr. Extraordinarium lubilacum, Missa pro lubilaeo
extraordinario post clausum Concilium Vaticanum II approbatur
M
4925-4926
et promulgatur.................................................................
3387 1966 lan 10 Paulus VI, Const. Ap. Byzantini Melkitarum, Exarchatus Aposto­
licus pro fidelibus ritus byzantini Melkitarum: In Foe­
deraris Americae Septemtrionaiis Civitatibus Exarchatus Apo­
stolicus constituitur pro fidelibus byzantini Melkitarum ritus. . 4926-1927
3388 1966 lan 10 Paulus VI. Const. Ap. Cum supremi, Exarchatus Apostolicus pro
fidelibus ritus antiocheni Maronitarum: In Foederatis
Americae Septemtrionalis Civitatibus Exarchatus Apostolicus
constituitur pro fidelibus ritus Antiocheni Maronitarum .... 4927
3389 1966 lan 12 SC Rituum, Responsa ad proposita dubia circa vestes quibus minister
sacer cantare debet Evangelium in Missis cum populo, et circa
iura Ordinarii loci ct Superioris religiosorum in concelebratione
Missae moderanda iu propriis ecclesiis..............................
4928
3390 1966 lan 19 SC Religiosorum, Normae, Criteria servanda a religiosis in frequen­
tandis Universitatibus civilibus Italiae..........................
4928-4920
3391 1966 lan 21 Consilium Liturgiae. Instructio circa modum conficiendi Interpreta­
tiones vernaculas Missae pro lubilaeo extraordinario ..... 1929
(XXIX

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
N,

An.

M. gfc

Column*

3392 1966 Ian 25 Paulus VI, Motu pr. Verbi Dei, Sacrarum contionum series Romae in
Basilica Liberiana quotannis habenda instituitur........................ 4929-4930
3393 1966 Ian 25 Consilium Liturgiae, Lit. Circ., Normae ac criteria proponuntur ad
instaurationem Uturgicam prosequendam........................................ 4930-4932
3395 1966 Ian 26 Paulus VI, Allocutio die 25 ian. 1966 habita ad Praelatos Auditorcs,
Officiales et Advocatos Tribunalis Sacrae Romanae Rotae: Circa
officia iudicis ecclesiastici post Concilium Vaticanum II ... . 4932-4934
3395 1966 lan 27 Secretaria Status, Normae pro lubilaeo lucrando intra claustra mo­
nasteriorum monialium.................................................................... 4934
3396 1966 lan 27 SC Rituum, Decr. Cum nostra aetate, De editionibus librorum liturgicorum............................................................................................... 4934-4935
3397 1966 lan 27 Consilium Liturgiae, Responsa ad proposita dubia circa modum com­
ponendi Decreta Ordinarii loci in re liturgica cum ritu Dominicano proprio.......................................................................................... 4935
3398 1966 lan 29 SC Rituum, Resp., Circa obligationem adhibendi conopeum................ 4935
3399 1966 lan .. Consilium Liturgiae, Responsa ad proposita dubia: 1—De liturgia
verbi. 2—Dc celebrationibus liturgicis pro surdis. 3—De parvis
missalibus........................................................................................... 4936-4937
3-500 1966 Feb 2 Paulus VI, Motu pr. Romanae Urbis, Romanae Dioecesis ordinatio ad
horum dierum necessitates aptius accommodatur........................ 4937-4939
3401 1966 Feb 2 Paulus VI, Lit. Ap. Quam sedem, Apostolica Nuntiatura apud Rcmpublicam Arabicam Syriacam constituitur........................................ 4939-4940
3402 1966 Feb 2 SC Concilii, Rescr., Facultas datur permittendi anticipationem Missae
diei Dominicae vel festi de praecepto in pervigiliis cum praecepti
adimpletione....................................................................................... 4940
3503 1966 Feb 5 SC Rituum, Resp., Circa omissionem precum ad pedem altaris in initio
Missae conventualls apud Communitates mulierum.................... 4940
3504 1966 Feb 8 Paulus VI, Motu pr. Peculiare ius, De altaris Pontificii usu in Patriarchalibus Basilicis Romanis................................................................ 4940-1942
3505 1966 Feb 8 SC Concilii, Rescr., Summa pecuniae determinatur pro Hispania ultra
quam requiritur beneplacitum apostolicum ad bona ecclesiastica
alienanda.............................................................................................. 4942
3506 1966 Feb 10 Commissio Concilii decretis interpretandis, Resp., Circa initiatio­
nem aliquorum sodalium in Ordinibus sacris apud Instituta
laicaha religiosorum........................................................................... 4942-49^3 |
3507 1966 Feb 12 SC pro Doctrina Fidei, Resp., Ordinarius loci concedere potest acatholicis facultatem standi in iudicio coram Tribunali ecclesia­
stico, etiam in causis nullitatis matrimonii.................................... 4943
3508 1966 Feb 12 SC Religiosorum, Lit. Cire., Normae pro lubilaeo lucrando intra clau­
stra monasteriorum Monialium....................................................... 4943
3509 1966 Feb 14 SC de Prop. Fide, Rescr., Facultas datur transferendi praeceptum
dominicale et abstinentiam a laboribus ad sabbatum praecedens. 4944
3410 1966 Feb 14 SC Rituum, Decr. Cum hac nostra, De Communione in valetudinariis. 4944
3511 1966 Feb 16 Paulus VI, Lit. Ap. Singulari consensione, Apostolica Nuntiatura apud
Finnicam Civitatem erigitur.................... 4941-4945
3412 1966 Feb 17 Paulus VI, Const. Ap. Pacnitemini et, Exercitium paenitentiae in
Ecclesia, praecipue per ieiunium et abstinentiam, ex integro
reordinatur.............................................. 4945-4955
3513 1966 Feb 17 SC pro Doctrina Fidei, Rescr., Facultas datur sanandi in radice, in­
sciis partibus et a tempore cessationis impedimenti, matrimo­
nium invalide initum ob impedimentum ligaminis........................ 4956
3515 1966 Feb 24 SC Rituum, Notif., Peculiaris invocatio «pro pace* in oratione fidelium
inserenda.................................................. 4956
3515 1966 Feb 28 SC Religiosorum, Rescr., Revocatur Const. Ap. Benedicti XIII vi
cuius admittebantur invalide in Ordine Praedicatorum qui ex
iudaismo vel mahumetismo convertebantur.................................... 4956
3416 1966 Mar 1 SC Rituum, Rescr., Facultas datur celebrandi Missam pro lubilaeo
extraordinario etiam in diebus liturgicis primae classis................ 4956-4957
3517 I960 Mar 5 SC Religiosorum, Lit. Cire., Praxis interdicitur mittendi pueros, qui
penes instituta catholica efformantur, ad exsequias et funebria
aliena, mercede ex pacto conventa............................................... 4957
3518 1966 Mar 7 Paulus VI, Lit. Ap. Quae publica, Apostolica Nuntiatura apud Liberiam
erigitur................................................................................................ 4957-4958
3519 1966 Mar 11 Vicariatus Urbis, Normae, Nova ordinatio pastoralis Dioeceseos Roma­
nae et Facultates concessae Parochis-Pracfectis et Episcopis
Auxiliaribus.................................................................................... 4958-4961
ccxx

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
COiumna

3420

1966 Mar 1 1

Paulus VI, Lit. Ap. Quo firmiores, Intemuntiatura Apostolica Sene-

galcnsis ad Nuntiaturam Apostolicam evehitur................
4961
3421 1966 Mar 17 SC Religiosorum, Noli/., Conferentiae Superiomm Maiorum est coordinare activitatem et collaborationem Institutorum perfectionis
cum aliis institutionibus quae apostolatum religiosorum fovent
in singulis regionibus..........................................................
4961-4962
3422 1966 Mar 18 SC pro Doctrina Fidei, Instr. Matrimonii sacramentum, Instructio de
matrimoniis mixtis..............................................................
4962-4964
3423 1966 Mar 19 SC Concilii, Lit. Cire., Circulares litterae de participatione ad Missam
festivam eorum qui animi relaxandi causa (v. Touristes) ad alias
regiones se conferre solent..............................................
4964-4966
3424 1966 Mar 25 Paulus VI, Lit. Ap. Amicae necessitudinis, Apostolica Nuntiatum apud
Iranianum Imperium erigitur..........................................
49664967
3125 1966 Mar 26 Paulus VI, Epist. Ap. Ordinis Praedicatorum, Ad Revmum Patrem
Anicetum Fernandez, Ordinis Praedicatorum Generalem Magi­
strum, cui Summus Pontifex benevolentiae et gratitudinis sensus
promit, cum antiquum Commissa riorum munus apud S. Congre­
gationem catholicae fidei morumque integritati tutandae esse
desineret, post novam illius Congregationis temperationem: Com­
missariorum munus supprimitur apud Sacram Congregationem
pro Doctrina fidei.............................................................
4967-4968
3426 1966 Mar 26 Vicariatus Urbis, Normae, Normae circa applicationem instaurationis
4968-4969
Iiturgicae in Urbe a Summo Pontifice approbatae.........
3427 1966 Apr 4 SC pro Doctrina Fidei, Peser., Solvitur in favorem fidei matrimonium
initum inter duas partes in secta «Jehovah» baptizatas .... 4969-4971
3428 1966 Apr 15 Paulus VI, Motu pr. Equestres Ordines, De Ordinum Equestrium digni­
4971
tate iis deferenda qui Civitatibus praesunt....................
3429 1966 Apr 18 SC Concilii, Resp., Cuinam cedendum est stipendium pro Missa cantata
4971-4972
cum Missa concelebratur.................................................
3430 1966 Apr 22 SC Concilii, Resp., Circa sensum et obligationem «substantialis obser­
4972-4973
vantiae* novae legis paenitentialis...................................
3431 1966 Apr 27 SC Religiosorum, Decr. Pastoralem institutionem, Institutum Pastorale
Matritense constituitur sub auspiciis Pontificiae Universitatis
4973
Comillensis.......................................................................
3432 1966 Mai 3 Paulus VI, Motu pr. Summi Dei, lubilaeum extraordinarium, Consti­
tutione Apostolica «Mirificus eventus» indictum, prorogatur. . 4973-4975
3433 1966 Mai 5 SC de Prop. Fide, Rescr., Facultas datur anticipandi Missam diei Do­
4975
minicae horis vespertinis sabbati praecedentis.............
3434 1966 Mai 13 SC Rituum, Decr. De festo S. loseph proximo anno celebrando .... 4975
3435 1966 Mai 21 Paulus VI, Lit. Ap. Quantum utilitatis, Nuntiatura Apostolica in Re4976
publica Malaviensi erigitur..............................................
3436 1 966 Mai 22 Paulus VI, Allocutio ad opifices e variis nationibus die 22 niaii 1966
habita in Vaticana Basilica, cum sollemnia agerentur, septua­
gesimo quinto anno volvente postquam Leo Pp. XIII Litteras
Encyclicas «Rerum novarum» edidit: Summa doctrinae socialis
4976-4979
Ecclesiae............................................................................
3437 1966 Mai 24 Paulus VI, Allocutio a Beatissimo Patre die 24 Maii 1966 habita, cum
Coetui interesset Com. Centralis «de coordinandis post Concilium
laboribus ct Concilii decretis interpretandis»: De officio Commis­
4979
sionis centralis postconciliaris...........................................
3438 1966 Mai 29 SC Consistorialis, Decr. De spirituali militibus, Lusitaniae: Decretura
4979-4981
dc erectione Vicariatus Castrensis....................................
3439 1966 Mai 30 SC pro Doctrina Fidei, Resp., Circa facultatem per Rescr. «Cum ad­
motae» concessam, dispensandi cum filiis acatholicoruni pro Ordi­
4981-4982
nibus sacris et admissione in Religionem...............................
3440 1966 Mai 31 SC Religiosorum, Decr. Religionum laicalium, De facultatibus, quae
Supremis Moderatoribus Religionum laicalium iuris pontificii
4982-4983
tribuuntur...............................................................................
3441 1966 lun 6 SC Orientalis, Deci., Vacatio decreti conciliaris «Christus Dominus»
prorogatur pro Ecclesiis Orientalibus.....................................
4984
3442 1966 Inn 6 Secretaria Statos, Rescr., Facultates viccnnales Praeposito Generali
Societatis lesu recognitae prorogantur..............................
4984-4985
3443 1966 lun 6 Secretaria Status, Rescr., Decreta Congregationis Generalis Societatis
lesu circa paupertatem, quae recedere videntur a «Formula In­
stituti», a Summo Pontifice approbantur..........................
4985-4987
3444 1966 lun 10 Paulus VI, Motu pr. Munus apostolicum. Vacatio legis prorogatur
quorundam Decretorum Concilii Oecumenici Vaticani II ... .
3445 1966 lun 10 Comjiisio CoNcirn decretis interpretandis, Resp.. Circa delegationem
potestatis legislativae Confcrentiarum Eplscoporu n . ..... 4988-4989
CCXX1

4

Ai

INDEX CIIRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
.V.

An.

M.

D.

3456 1966 lun 11 SG Studiorum, Decr. Praeter communia, Facultas Sacrae Theologiae
canonice crigitur apud Seminarium Metropolitanum Paderbornense....................................................... 4989
34-47 1966 lun 14 Paulus VI, Lit. Ap. Communi cum, Nuntiatura Apostolica in laponia
erigitur....................................................... 4990
3448 1966 lun 14 SC pro Doctrina Fidei, Notif. Post Litteras Apostolicas, Index librorum
prohibitorum vim legis ecclesiasticae amplius non habet ....
3449 1966 lun 15 Paulus VI, Motu pr. De Episcoporum muneribus, Normae Episcopis
impertiuntur ad facultatem dispensandi a legibus Ecclesiae ge­
neralibus spectantes...........................................................................
3450 1966 lun 16 SC Sacramentorum, Resp., Ordinarius loci nequit concedere ter Missam
litare in sabbatis aut vigiliis festorum dc praecepto....................
3451 1966 lun 18 SC pro Doctrina Fidei, Rescr., Facultas datur sanandi in radice matri­
monium mixtum, praestitis cautionibus a parte tantum catholica.
3452 1966 lun 18 SC Religiosorum, Resp., Facultates Cardinalis Legati in Basilicam
Assisienscm S. Mariae Angelorum, transferuntur in Ministrum
Generalem O. F. M., et Monasterium S. Clarae eiusdem civitatis
iure communi sublectum declaratur................................................
3453 1966 lun 21 Paulus VI, Const. Ap. Prophetarum voces, Oceaniae Meridionalis:
In Insulis Oceaniae Meridionalis sacra Hierarchia constituitur.
3454 1966 lui 1 Paulus VI, Allocutio diei 11 iul. 1966 iis qui interfuerunt Coetui v. d.
•Simposio> a theologis doctisque viris habito de originali peccato:
Circa principia et criteria quibus dogma de peccaio originali debet
hodie proponi et investigari...............................................................
3155 1966 Iul 12 SC Concilii, Resp., Circa privilegia ct dispensationes a lege ieiunii et
abstinentiae non amplius in posterum concedendas........................
3456 1966 Iul 24 SC pro Doctrina Fidei, Epist. Cum oecumenicum, Epistula ad Venera­
biles Praesules Conferentiarum Episcopalium et ad Superiores
Religionum: De nonnullis erroribus ex falsa interpretatione docu­
mentorum Cone. Vaticani II insurgentibus....................................
3457 1966 Aug 6 Paulus VI, Motu pr. Ecclesiae Sanctae, Normae ad quaedam exse­
quenda SS. Concilii Vaticani II decreta statuuntur....................
3458 1966 Aug 15 Paulus VI, Lit. Ap. Sacrificium laudis, De lingua latina in chorali
Officio liturgico retinenda...................................................................
3459 1966 Aug 17 Paulus VI, Allocutio die 17 Aug. 1966 christifidelibus coram admissis
circa activitatem legislativam Ecclesiae post Cone. Vaticanum II
ct de necessitate iuris canonici pro recto Ecclesiae regimine . . .
3460 1966 Aug 22 Secretaria Status, Notif., Introductio divortii in Italiam laedit Con­
cordatum adhuc in vigore inter Italiam et Sedem Apostolicam.
3461 1966 Aug 25 SC de Prop. Fide, Rescr., Facultas datur impertiendi Absolutionem
sacra men talem generalem in vigiliis magnarum solemnitatum. .
3462 1966 Aug 30 Paulus VI, Lit. Ap. Optimo sane, Apostolica Nuntiatura apud Tur­
earum Rempublieam erigitur...........................................................
3463 1966 Aug 31 SC Sacramentorum, Resp., Dispensatio matrimonii rati et non consum­
mati concedi non solet cum partes copulam onanisticam vel
condomatam inter se exercuerunt....................................................
3464 1966 Aug .. Consilium Liturgiae, Resp., Solvitur dubium: utrum liceat Missam
lingua vernacula cantare...................................................................
3465 1966 Sep 2 Paulus VI, Lit. Ap. Inter Sanctam, In Repûblica Ugandensi Nuntia­
tura Apostolica constituitur...............................................................
3466 1966 Sep 2 Conventiones inter Apostolicam Sedem et Bavaricam Civitatem circa
Universitates Ratisbonensem, Frisingensem et Monaccnsem. .
3567 1966 Sep 5 Paulus VI, Lit. Ap. Haud multum, Apostolica Nuntiatura apud Corcanam Rempublieam erigitur................... 5027-5029
3468 1966 Sep 5 Paulus VI, Epist. Ap. Graves ct increscentes, Ad Patriarchas, Primates,
Archiepiscopos, Episcopos orbis catholici, quinquagesimo exeunto
anno post conditam Pontificiam Missionalem Cleri Unionem: De
praecipuo munere Unioni Cleri pro Missionibus concredito . . .
3469 1966 Sep 21 SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur recitandi unam tantum Horam,
utendi lingua vernacula in Liturgia, atque celebrandi semel tan­
tum in hebdomada Missam conventualem...................................
3470 1966 Sep 24 SC pro Doctrina Fidei, Normae, Facilior ac celerior redditur modus
procedendi in causis dissolutionis matrimonii in favorem fidei. .
3471 1966 Sep 24 SC Concilii, Rescr., Facultas datur mutandi paroeciam personalem pro
nigris In paroeciam communem territorialem...............................
3472 1966 Sep 27 SC Religiosorum, Epist., De modo collaborandi religiosorum cum motu
pro Mundo meliore.............................................................................
ccxxn

Columna

4990
4991-4993
1993-4991

4994

1991-4995
4995-4996

4996-4999

4999-5000

5000-5001

5001-5018

5018-5020
5020-5021
5021-5022
5022
5023
5023

5023-5025
5026

5025-5028

5029-5032
5032-5033
5033

5033-5034

5034

index chixonologicüs DOCUMENTORUM

Λη.

M

3473 1966 Oct

5

3474 1966 Oct
3175 1966 Oct

9

3476 1966 Oct 10
3477 1966 Oct
3178 1966 Oct 13

3479 1966 Oct
3480 1966 Oct 28

3481 1966 Oct 29

3482 1966 Oct 31
3483 1966 Oct 31
3484 1966 Oct
3485 1966 Nov 5

3486 1966 Nov 9
3487 1966 Nov 9

3488 1966 Nov 12
3489 1966 Nov 12
3490 1966 Nov 15
3491

Column*

h.

1966 Nov 15

1966 Nov 15
3493

1966 Nov 16

3494

1966 Nov 18

3495

1966 Nov 18

3496

1966 Nov 21

SC

pro

Doctrina Fidei, Rescr., Matrimonium in infidelitate contractum,

post adulterium partis catholicae, non subest privilegio paulino,
sed solvi potest in favorem fidei, nonnullis conditionibus impletis. 5034-5035
Paulus VI, Epist.—Normae, Normae dantur servandae in divisione
regionis Parisiensis in septem novas Dioeceses.............
5035-5038
Paulus VI, Const. Ap. Qui volente Deo, Parisiensis-Versaliensis
(Nemptodurensis et Aliarum): Ecclesiis Parisiensi atque Versaliensi divisis, novae quinque Dioeceses constituuntur: <Nemptodurensis», «S. Dionysii in Francia», «Christoliensis», «Corbiliensis»
atque «Pontisarensis».........................................................
5038- 5040
Conventio inter Apostolicam Sedem et Argentinam Rempublieam. . . 5039- 5042
SC pro Doctrina Fidei, Resp., Canon 72 Concilii Trullani, statuens im­
pedimentum dirimens matrimoniale inter partem orthodoxam
ct partem haereticam, valorem habuit usque ad diem 2 Maii 1949. 5041-5042
Paulus VI, Allocutio die 13 oct. 1966 habita Emis Patribus Cardinali­
bus, Excmis Praesulibus ct disciplinae liturgicae cultoribus e
Consilio ad exsequendam Constitutionem de sacra Liturgia, septi­
mum plenarium Coetum habentibus: De criteriis ad reformatio­
nem liturgicam perficiendam..............................................
5043-5045
Paulus VI, Lit. Ap. Quantum utilitatis, Nuntiatura Apostolica in Iraquiana Repûblica erigitur.................................................
5045-5046
Ratihabitio Conventionis inter Apostolicam Sedem et Bavaricam Civi­
tatem circa studiorum Universitates Ratisbonensem, Frisin5046
gensem et Monacenscm.....................................................
Paulus VI, Allocutio diei 20 oct. 1966 ad Gynecologiae atque obstreticiae disciplinae peritos, qui interfuerunt Coetui ab Italica Socie­
tate obstetriciae artis ct Gynecologiae Romae habito: De dignita­
te mulieris et de quaestionibus cum incremento demographico et
5046-5048
limitatione natalitatis conexis.............................................
Paulus VI, Lit. Ap. Quemadmodum semper, Apostolica Nuntiatura
5048-5049
apud Cammaruniac Rempublieam constituitur.............
Consilium Liturgiae, Normae circa textus liturgicos Propriorum reli­
giosorum in linguam vernaculam vertendos et ad Sanctam Sedem
5049
pro approbatione mittendos.............................................
Consilium Liturgiae, Resp., Solvuntur dubia: 1—Ad Instructionem
5049-5050
diei 26 sept. 1964 editam. 2—Ad Ordinem Missae.........
SC pro Doctrina Fidei, Rescr., Facultas datur dispensandi, quibusdam
5050-5051
sub conditionibus, a forma canonica matrimonii mixti...
SC Concilii, Rescr., Facultas datur alienandi dona votiva in favorem
multitudinis civium Italiae qui inundationem aquarum subierunt 5051
SC Rituum, Rescr., Mutationes in ritu vestitionis et professionis Monialium S. Clarae..................................................................· 5051-5052
SC Religiosorum, Resp., Sessio altera Congregationis Generalis Socie­
tatis Iesu respondet requisitis statutis pro Capitulo speciali cele­
5052
brando .....................................................................................
SC de Prop. Fide, Rescr., Facultas datur utendi Formula breviori
5052
Professionis fidei in terris Missionum...................................
Paulus VI, Const. /\p. Laeta incrementa, Novae Guineas Orientalis
et Insularum adiacentium: In Nova Guinea Orientali ct Insu­
5053-5051
lis adjacentibus Hierarchia constituitur.........................
SC pro Doctrina Fidei, Decr. Post editam, Abrogati declarantur can.
1399 circa libros ipso iure prohibitos, et can. 2318 circa paenas in
[V:
5054
violatores legum de censura et prohibitione librorum...............
SC de Prop. Fide, Rescr., Facultas datur Conferentiae Episcopali
Thailandiae permittendi catholicis interventum in caeremonias
5055
quae celebrantur in honorem antenatorum......................
Paulus VI, Allocutio habita die 16 nov. 1966 in Sixtina Sacra Aede, Eu­
charistico Sacrificio a Beatissimo Patre concelebrato, ad Praepo­
situm atque sodales Societatis Iesu, qui religiosae suae commu­
nitatis generali coetui interfuerunt: De modo perficiendi renova­
tionem internam et de rationibus Societatis Iesu cum Sede Apo­
stolica in praesentibus adiunctis.........................................
5O55-5O5S
Paulus VI, Allocutio die 18 nov. 1966 moderatoribus maioribus Fami­
liarum Religiosarum Italiae, qui interfuerunt Conventui sexto a
Consilio Italico Antistitum Maiorum Romae habito: De relatio­
nibus inter professionem religiosam et sacerdotium............
5059-5061
SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur Magistro Generali Ordinis
Praedicatorum ingrediendi clausuram Monialium S. Dominici.
5061
Secretaria Status, Lit., Statuta Conferentiae Episcopalis Galliae.
5061-5063
CCXXIII

74

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
N.

An.

M.

D.

SC Consistorialis, Decl., De facultate Episcoporum erigendi paroecias
personales et Missiones cum animarum cura pro fidelibus im­
migrantibus. .i............................................................................... 5063-5064
3498 1966 Nov 26 SC pro Doctrina Fidei, Rescr., Facultas datur dispensandi ab impedi­
mento mixtae religionis et disparitatis cultus pro matrimonio in
quo pars acatholica cautiones canonicas praestare renuit .... 5064
3499 1966 Nov 28 SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur adhibendi linguam vernacu­
lam in celebratione Officii choralis..................................... 5064
3500 1966 Nov 28 SC Orientalis, Resp., Solvuntur dubia circa interpretationem Decreti
Concilii Vaticani II de Ecclesiis Orientalibus catholicis, praecipue
quoad ritum illius acatholici qui in Ecclesiam catholicam admit­
titur ........................................................................................... 5064-5065
3501 1966 Nov .. Consilium Liturgiae, Resp., Solvuntur dubia: 1—Ad Instructionem
die 26 sept. 1964 editam. 2—Ad Ordinem Missae............. 5065
3502 1966 Dec 6 Secretaria Status, Resp., Ad experimenta contra ius commune in
Monialium monasteria introducenda requiritur beneplacitum
apostolicum............................................................................... 5066
3503 1966 Dec 6 SC pro Doctrina Fidei, Resp., Declaratur sensus verborum «promissio
omnino cavendi» quae in rescriptis pro mixtis nuptiis apponi
solet.......................................................................................... 5066
3504 1966 Dec 8 Secretaria Status, Normae, Ordo Synodi Episcoporum celebrandae
promulgatur a Summo Pontifice approbatus..................... 5066-5071
3505 1966 Dec 14 SC pro Doctrina Fidei, Resp., Cum certe non constat de impotentia
viri, matrimonium convalidari potest simpliciter, omissa sana­
tione in radice....................................................................... 5071-5072
3506 1966 Dec 15 SC Religiosorum, Rescr., Sanantur electiones invalide factae ob ele­
ctorum omissionem cursus pastoralis............................................ 5072
3507 1966 Dec 22 SC Sacramentorum, Decr., Decretum de ordinandis in regione Pa­
storali septentrionali Galliae, pro partibus tantum Campaniae
et Picardiae, Tribunalibus ecclesiasticis Rhemensi, in primo
jurisdictionis gradu, et Ambianensi, in secundo jurisdictionis
gradu, pro causis nullitatis matrimonii Archidioecesis Rhemensis ac Dioecesium Ambianensis, Bellovacensis. Catalaunensis,
Ebriocensis, Suessionensis et Trecensis decidendis........................ 5073-5074
3508 1966 Dec 22 SC Sacramentorum, Normae pro exsequendo Decreto diei 22 mensis de­
cembris a. 1966 de ordinandis in regione Pastorali septentrio­
nali Galliae, pro partibus tantum Campaniae et Pecardiae, Tri­
bunalibus ecclesiasticis matrimonialibus Rhemensi, in primo
iurisdictionis gradu, et Ambianensi, in secundo iurisdictionis
gradu, pro causis nullitatis matrimonii Archidioecesis Rhemensis
ac Dioecesium Ambianensis, Bellovacensis, Catalaunensis, Ebrio­
censis, Suessionensis et Trecensis decidendis................................ 5074-5076
3509 1966 Dec 24 Paulus VI, Lit. Ap. Quae sacra legatio, Apostolica Nuntiatura apud
Sinensem Rempublicam erigitur....................................................... 5076-5077
3510 1966 Dec 29 SC Rituum, Deci., Declaratio circa nonnullas erratas et arbitrarias
applicationes Constitutionis conciliaris de Sacra Liturgia. Dichiarazione per Fapplicazione della Costituzione sulla sacra Li­
turgia ..................
5077-5078
3511 1966 .... SC de Prop. Fide, Formula brevior Professionis fidei pro locis Mis­
sionum ................................................................................................ 5078
3512 1966 .... SC Consistorialis, Rescr., Summa pecuniae ultra quam requiritur
beneplacitum apostolicum ad bona ecclesiastica alienanda, iuxta
Rescriptum Pontificium «Cum admotae»....................................... 5078-5079
3513 1966 .... SC Consistorialis, Decr., Statuta Conferentiae Episcopalis Hispaniarum................................................................................................ 5079-5082
3514 1967 lan 1 Paulus VI, Const. Ap. Indulgentiarum doctrina, Sacrarum Indulgen­
tiarum recognitio promulgatur....................................... 5083-5093
3515 1967 lan 6 Paulus VI, Motu pr. Catholicam Christi, Consilium de Laicis ct Ponti­
ficia Commissio studiorum a «lustitia et Pace» appellata con­
stituitur ............................................................................ 5093-5095
3516 1967 lan 9 Paulus VI, Lit. Ap. Publicas ofliciorum, Apostolica Nuntiatura apud
Madagascarianam Rempublicam erigitur....................................... 5095
3517 1967 lan 16 SC pro Doctrina Fidei, Rescr., Facultas datur concedendi sanationem
in radice matrimonii in quo pars acatholica cautiones canonicas
praestare renuit............................................................................. 5096
3518 1967 lan 19 SC de Prop. Fide, Rescr., Facultas datur celebrandi Missam quater in
Dominicis diebusque de praecepto.................................................. βθθθ
3497 1966 Nov 21

I

5

Column*

ccxxiv

INDEX CIIRONOLOGICUS DOCUMENTORUM

An.

M.

Columna

D.

—1 ■
3519 1967 lan 20
Λ

SC

pho

Doctrina Fidei, Lit. Cire., Mutatur aliquatenus competentia

4

S. C. pro Doctrina fidei circa nonnullas causas matrimoniales
quae transeunt in competentiam S. Romanae Rotae......
5096-5097
3520 1967 lan 23 Paulus VI, Allocutio die 23 lan. 1967 habita ad Praelatos Auditores,
Officiales et Advocatos Tribunalis Sacrae Romanae Rotae, novo
litibus indicandis ineunte anno coram admissos: De munere iudicis
ecclesiastici in causis praecipue matrimonialibus tractandis . . . 5097-5098
3521 1967 lan 23 SG Religiosorum, Resp., Remedia proponuntur ad defectus vocationum
religiosarum minuendos, et aptiorem institutionem alumnorum
in Postulatu et Novitiatu obtinendam........................
5098-5100
3522 1967 lan 28 Ratihabitio conventionis inter Apostolicam Sedem et Argentinam Rem­
publicam .............................................................................
5100
3523 1967 lan 28 Secretaria Status, Deci., Episcopi facultatem habent conferendi be­
neficia ecclesiastica non consistorialia, olim Sanctae Sedi reserva­
ta, etiam in locis ubi Concordatum viget.......................
5100
3524 1967 lan 29 SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur recitandi Officium divinum
loco Officii Parvi B. Μ. V., et normae proponuntur pro eiusdem
recitatione.................. ... .................................................
5100-5101
SC pro Doctrina Fidei, Resp., Ordinarii locorum, vi Motu proprio
3525 1967 Feb
«De Episcoporum muneribus», dispensare possunt a ritu quo ma­
trimonium mixtum celebrandum est ad nonnam luris communis. 5101
3526 1967 Feb 3 SC pro Doctrina Fidei, Rescr., Formula rescripti et conditiones quibus
concedi solet sacerdotibus dispensatio ab oneribus sacrarum Or­
5101-5102
dinum, non excepto onere servandi caelibatum.............
3527 1967 Feb 4 SC Religiosorum, Rescr., Rescriptum et conditiones quibus conceditur
unio exstinctiva cuiusdam Instituti religiosi feminarum. . . . 5102
3528 1967 Feb 6 SG Studiorum, Decr. Memorandorum virorum, Facultas Theologici
Hispaniae Septentrionalis, in duplice sede Burgensi ac Victoriens!,
eidem praescripto sexenni studiorum curriculo, canonice erigitur. 5102-5103
3529 1967 Feb 8 Paulus VI, Const. Ap. Praegraves Supremi, Pastoralis Visitatio Apo­
5103-5105
stolica in Urbe indicitur.................................................
i
3530 1967 Feb 9 SC Rituum, Rescr., Indulta liturgica concessa quinquagesimo anno
percurrente a Beatae Mariae Virginis de Fatima incoepta vene­
5105
ratione ..............................................................................
3531 1967 Feb 11 Vicariatus Urbis, Decr.—Normae, Constitutio et ordinatio Consilii
5106
Presbyteralis Dioeccseos Romanae..................................
3532 1967 Feb 11 Vicariatus Urbis, Decr.—Normae, Constitutio et ordinatio Consilii
5106-5107
Pastoralis Dioeceseos Romanae.....................................
3533 1967 Feb 16 Secretaria Status, Noti/., Ferenda lex civilis de divortio in Italia
5108
contradicit Concordato cum Sede Apostolica vigenti......
3534 1967 Feb 22 SG Orientalis, Decr. Crescens matrimoniorum, De matrimoniis mixtis
5108-5109
inter catholicos et orientales baptizatos acatholicos.....
3535 1967 Feb 23 SC pro Doctrina Fidei, Instr. Litteris Apostolicis, Instructio ad orbis
catholici Episcopos de Commissionibus doctrinalibus instituendis. 5109-5110
3536 1967 Feb 23 Secretaria Status, Rescr., Suspenditur clausula eam 504 et declaratur
filios illegitimos, exceptis adulterinis et sacrilegis, non amplius
5110
esse inhabiles ad munus Superioris Maioris.....................
3537 1967 Feb 24 SC Concilii, Resp., De sensu et obligatione «substantialis» observantiae
5110-5111
legis paenitentialis, praecipue iciunii et abstinentiae..............
3538 1967 Feb 24 SC Concilii, Deci., De continuitate celebrationis Missarum Tricenarii
5111
Gregoriani..............................................................................
3539 1967 Feb 27 SC pro Doctrina Fidei, Resp., Dispensatio impedimenti mixtae reli­
gionis vel disparitatis cultus concedi nequit, nisi pars saltem
catholica, quamvis cautiones formaliter praestare renuat, parata
sit ad procurandum baptismum et educationem catholicam prolis. 5111
SC Religiosorum, Deci., De relationis quinquennalis suspensione deque
3540 1967 Mar
5111-5112
Actis Capituli specialis ad S. Sedem non mittendis.......
3541 1967 Mar 5 SC Rituum, Instr. Musicam sacram, Instructio de Musica in sacra
5112-5120
Liturgica............................................................................
3542 1967 Mar 7 SC pro Doctrina Fidei, Deci., Declaratio circa assertas apparitiones
B. Μ. V. in loco vulgo dicto Garabandal.........................
5121
SC pro Doctrina Fidei. Resp., Mens S. C. pro Doctrina fidei circa am­
3543 1967 Mar
putationem foetus vel membrorum corporis humani, et circa
cadaverum cremationem....................................................
5121
3544 1967 Mar 7 SC Religiosorum, Normae, Novae proponuntur normae circa accom­
modatam renovationem Postulatus ct Novitiatus. Nuovt orienlamenti della S. Congregazione dei Religiosi suiraggiornamenlo
dei postulato e det noviziato................
5121-5121

iftii

ccx.xv

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
X.

Au.

M·*

J®.»

Columna

3545 1967 Mar 8 SC Orientalis, Decr. Apostolica Constitutione, lurisdictio Exarchi
Apostolici pro Ucrainis in Anglia extenditur................................ 5124
3546 1967 Mar 26 Paulus VI, Encyc. Populorum progressio, Litterae Encyclicae ad Epi­
scopos, ad Sacerdotes, ad Religiosos, ad Christifideles totius
catholici orbis, itemque ad universos bonae voluntatis homines:
De populorum progressione promovenda........................................... 5124-5142
3547 1967 Apr 1 Paulus VI, Lit. Ap. Ut Christianae vitae, Dilecto Filio Nostro Aloisio
Sanctae Romanae Ecclesiae Presbytero Cardinali Traglia, Tituli
Sancti Andreae Apostoli de Valle, Nostro in Urbe eiusque di­
strictu Vicario in spiritualibus Generali: Opportunae facultates
pro Apostolica Visitatione in Urbe peragenda conceduntur. . . . 5142-5144
3518 1967 Apr 8 SC pro Doctrina Fidei, Rescr., Facultas datur convalidandi matrimo­
nium inter partem acatholicc baptizatam et partem catholicam
sectae massonicae adseriptam absque praevia nuius partis recon­
ciliatione cum Ecclesia catholica.................................................... 5144
3519 1967 Apr 12 SC Studiorum, Resp., Urget adhuc, post Motu pr. De Episcoporum
muneribus, obligatio obtinendi beneplacitum apostolicum ad
readmissionem eorum qui e Seminariis vel Collegiis religiosorum
dimissi fuerunt.................................................................................. 5145
3550 1967 Apr 15 SC Consistorialis, Decr. Arduum granissimumque, Decretum de im­
mutatione Vicariatus Castrensis in Gallia.................................... 5145-5146
3551 1967 Apr 15 SC pro Doctrina Fidei, Notif., Clerici in regiones communistarum
dicioni subiectas itinérantes, indigent licentia S. C. pro Negotiis
Ecclesiae Extraordinariis............................. ·................................... 5146
3552 1967 Apr 17 SC Religiosorum, Resp., Normae circa clausuram servandam in Mo­
nasteriis Monialium quae hucusque opera externa habuerunt. . 5147
3553 1967 Mai 2 Paulus VI, Motu pr. Episcopalis potestatis. Normae Episcopis Eccle­
siarum Orientalium, ad facultatem dispensandi spectantes, im­
pertiuntur .......................................................................................... 5147-5149
3551 1967 Mai 2 SC Concilii, Rescr., Facultas datur constituendi parochum ad periodum
ct experimentum sex annorum............. 5149-5150
3555 1967 Mai 4 SC Rituum, Instr. Tres abhinc annos, Instructio altera ad exsecutionem
Constitutionis de sacra Liturgia recte ordinandam....................... 5150-5153
3556 1967 Mai 12 Paulus VI, Allocutio die 12 Maii 1967 habita cardiologis paediatris
Romae quintum intemationalem conventum habentibus: De mo­
do conciliandi sub adspecta morali iura individualia ad vitam
cum exigentiis demographicis totius consociationis humanae. . . 5153-5155
3557 1967 Mai 13 Paulus VI, Adhortatio Apostolica ad universos Episcopos pacem et
communionem cum Apostolica Sede habentes: De Beata Virgine
Maria, Matre Ecclesiae omniumque virtutum exemplari, veneranda
atque imitanda...................................................................................... 5155-5160
3558 1967 Mai 14 Secretariatus ad unitatem Christianorum fovendam, Normae,
Directorium ad ea quae a Concilio Vaticano secundo de re oecu­
menica promulgata sunt exsequenda............................................ 5160-5169
3559 1967 Mai 16 SC pro Doctrina Fidei, Rescr., Facultas denegatur celebrandi matri­
monium mixtum coram sacerdote catholico in acatholica ecclesia
Protestantium...................................................................................... 5169-5170
3560 1967 Mai 17 SC Religiosorum, Notif., Religiosi studia clericalia peragere possunt
etiam apud Facultates vel Scholas Theologicas alius Instituti, vel
pluribus Institutis religiosis communes........................................... 5170
3561 1967 Mai 18 SC Rituum, Decr. Per Instructionem, Variationes in Ordinem Missae
inducendae post alteram Instructionem liturgicam approbantur. 5170
3562 1967 Mai 25 SC Rituum, Instr. Eucharisticum mysterium, Instructio de cultu Myste­
rii Eucharistici.................................................................................. 5170-5187
3563 1967 Mai 29 SC Religiosorum, Decr., Statuta Unionis Superiorum Generalium. . . 5187-5189
3564 1967 Mai 31 SC pro Doctrina Fidei, Rescr., Facultas datur addendi certam succheri
quantitatem ad vinum pro sacrificio Missae firmius reddendum. 5189
3565 1967 Mai 31 SC Studiorum, Decr. Pastoralia Instituta, Institutum Superius Pastorale
Matriti erigitur et tanquam biennium specialisationis Facultati
Sacrae Theologiae Pontificiae Universitatis Ecclesiasticae Salmanticensis includitur................... ........................................................5189
3566 1967 lun 1 SC pro Doctrina Fidei, Rescr., Facultas datur extendendi ad regionem
Coreanam privilegium Pianum retinendi ex variis illam uxorem
quae baptismum acceptaverit.......................................................... 5190
3567 1967 lun 7 SC de Prop. Fide, Rescr., Instructio pro causis matrimonialibus, quae
ex induito in Sinis servatur, extenditur ad Vietnam.................... 5190
3568 1967 lun 8 SC pro Doctrina Fidei, Resp., Nullitas matrimonii ex canone 72
Concilii Trullanl orta potest ab Ordinario loci declarari ad mo­
dum casus excepti.............................................................................5190
CCXXVl

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM

N.

An.

M.

» —*
3569 1967 lun 9
■ ■

Columna

I).

' —

SC

de

Prop. Fide, Rescr., Notificatur extensio ad regionem Coreanam

privilegii Piani retinendi ex variis illam uxorem quae baptismum
acceptaverit.........................................................................
5190-5191
3570 1967 lun 10 SC de Prop. Fide, Normae, Necessitas alicuius Superioris et Magistri
novitiorum pro Congregationibus dioecesanis erigendis.. 5191
3571 1967 lun 18 Paulus VI. Motu pr. Sacrum diaconatus, Generales normae de Diaco­
natu permanenti in Ecclesia Latina restituendo feruntur . . .
5191-5195
3572 1967 lun 20 SC Religiosorum, Resp., Circa electionem Custodis Custodum ad Ca­
pitulum Generale speciale mittendi...............................
5195-5196
2573 1967 lun 21 Consilium Liturgiae, LU Cire., Normae et criteria proponuntur ad
instaurationem liturgicam aptius prosequendam.............
5196-5199
3574 1967 lun 24 Paulus VI, Encycl. Sacerdotalis caelibatus, Litterae Encyclicae ad
Episcopos, ad sacerdotes et christifideles totius Catholici orbis:
De sacerdotali caelibatu..................................................
5199-5216
3575 1967 lun 26 SC de Prop. Fide, Rescr., Extenditur ad regionem Laosianam et Cambodgianam usus Instructionis circa caeremonias antenatis tri­
buendas ...........................................................................
5216-5217
3576 1967 Iui 1 SC pro Doctrina Fidei, Notif, Recognoscuntur normae pro sacerdo­
tibus et religiosis in regiones sub regimine Communistarum con­
stitutas itinerantibus....................................................
5217
3577 1967 Iui 11 Secretaria Status, Notif., Constituitur Pontificia Commissio Decretis
Concilii Vaticani II interpretandis..............................
5217
3578 1967 Iui 11 SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur Superioribus Maioribus di­
5217-5218
spensandi a lege clausurae papalis..................................
3579 1967 Iui 14 SC pro Doctrina Fidei, Resp., Matrimonium in favorem fidei nequit
valide solvi ab Ordinariis locorum, et baptismus dubius retinen­
dus est validus donec contrarium probetur, at coniuges relinqui
5218
possunt in bona fide.......................................................
3580 1967 Iui 22 Paulus VI, Lit. Ap. Quantum utilitatis, Intemuntiatura Apostolica
5218-5219
Hollandiae in Nuntiaturam Apostolieam evehitur..........
3581 1967 Iui 25 Paulus VI, Epist. Ap. Anno ineunle, Litterae a Summo Pontifice Pau­
lo VI Athenagorae I Patriarchae Oecumenico Constantinopoli
traditae: De initis inter Ecclesiam Occidentis ct Ecclesiam Orien­
5219-5220
tis rationibus unitatis redintegrationi fovendae.............
3582 1967 Iui 25 SC Consistorialis, Decr. De collationibus, De Conferentia Episcoporum
5220
Regionis ecclesiasticae Latii.............................................
3583 1967 Aug 5 SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur prorogandi, ultra tempus a
iure communi concessum, probationem eorum qui transeunt in
5221
Ordinem Cisterciensium Reformatorum...........................
3584 1967 Aug 6 Paulus VI, Motu pr. Pro comperto, Nonnulli Episcopi dioecesani uti
membra in Sacras Romanae Curiae Congregationes cooptantur. 5221-5222
3585 1967 Aug 8 SC Religiosorum, Decr., Nova Statuta Pontificii Instituti Matritensis
5223
«Regina virginum» approbata promulgantur.................
358G 1967 Aug 10 SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur prorogandi tempus votorum
5223
temporariorum ultra annos a iure permissos.................
3587 1967 Aug 10 Consilium Liturgiae, Lit. Cire., Nonnae et criteria dantur circa versio- 5223-5224
nes Canonis Romani in linguas vernaculas.....................
3588 1967 Aug 15 Paulus VI, Const. Ap. Regimini Ecclesiae, Constitutio Apostolica de 5224-5242
Romana Curia denuo ordinanda. . ... ............................
3589 1967 Aug 17 SC Religiosorum, Rescr., Experimenta contra ius commune vel parti­
culare permittuntur quoad recitationem choralem Officii gimiu,
5242
habitum religiosum et quoad clausuram.........................
3590 1967 Aug 19 Paulus VI, Lit. Ap. Quantum utilitatis, Nuntiatura Apostolica in Regno 5242-5243
Lasothiano erigitur...........................................................
3591 1967 Aug 22 SC Sacramentorum, Decr., Decretum de ordinandis Tribunalibus ec­ 5243-5244
clesiasticis provincialibus ditionis Columbianae...............
, Normae, Normae pro exsequendo Decreto 22 Aug.
3592 1967 Aug 22 SC Sacramentorum
1967 de ordinandis Tribunalibus ecclesiasticis provincialibus et
Tribunali unico Superiori appellationis in ditione Columbiana
pro causis nullitatis matrimonii aliisque contentiosis et criminali­
bus in primo et secundo iurisdictionis gradu pertractandis. . . 5244-5247
Consilium Liturgiae, Resp., Solvuntur dubia circa Ordinem Missae. 5247-5248
3593 1967 Aug ··
SC Rituum, Decr., Graduate simplex in usum minorum Ecclesiarum
3594 1967 Sep 3
approbatur et promulgatur................................................
5248-5249
SC de Prop. Fide, Facult., Facultates speciales conceduntur Institutis
3595 1967 Sep 7
religiosis mulierum iuris pontificii dependentibus u Sarra Gong,
de Propaganda Fide...................
5250-5251
CCXXVH

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
X.

Aa.

M·

D·

Columna

«Fratres a Caritate*, v. d. Fratri Bigi, associatur Provinciae
Neapolitanae Ordinis Fratrum Minorum........................................ 5251
3597 1967 Sep 20 SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur celebrandi Officium Divinum
lingua vernacula quoties religiosi laici recitationi interveniunt. . 5251-5252
3598 1967 Sep 22 SC Rituum, Resp., Norma de unico Nocturno cum tribus Psalmis non
coget Moniales vitae contemplativae................................................ 5252
3599 1967 Sep 30 SC Religiosorum, Decr. Cum Sorores, Unio Monasterii Tudertini
Tertii Ordinis a S. Francisco de Paula cum secundo Ordine monialium Minimarum, statutis conditionibus, permittitur .... 5252
3600 1967 Sep 30 SC de Prop. Fide, Rescr., Facultas datur Conferentiae Episcopali de
Malawi et de Zambia admittendi ad Ordines sacros filios adul­
terinos ................................................................................................. 5252-5253
3601 1967 Oct 7 Synodus Episcoporum, Normae, Principia quae Codicis iuris canonici
recognitionem dirigant a Synodo Episcoporum probata .... 5253-5257
3602 1967 Oct 12 SC Religiosorum, Deci., Declaratur valor et sensus normarum circa
renovationem Postulatus et Novitiatus vulgatarum.................... 5257-5258
3603 1967 Oct 13 SC Studiorum, Decr. Lusitanorum nobilissima, Facultas philosophica
Bracarae Augustae vigens prima Facultas constituitur Catholicae
Studiorum Universitatis Lusitanae................................................ 5258
3604 1967 Oct 28 Paulus VI, Deci., Declaratio communis Pauli Papac VI et Athena­
gorae I Patriarchae Oecumenici circa unitatem ecclesiarum in
fide et caritate fovendam................................................................... 5259
3605 1967 Oct 28 Synodus Episcoporum, Deci., Relatio Commissionis synodalis consti­
tutae ad examen ulterius peragendum circa «opiniones periculo­
sas hodiernas necnon atheismum*.................................................... 5260-5263
3606 1967 Oct 29 Paulus VI, Epist. Ap. Africae terrarum, Nuntius scriptus datus ad sa­
cram Catholicae Ecclesiae in Africa Hierarchiam et ad universos
eiusdem terrae populos: De officiis Ecclesiae in hodierna euolutione
Africanarum gentium........................................................................... 5264-5275
3607 1967 Oct 31 Paulus VI, Lit. Ap. Quantum utilitatis, Nuntiatura Apostolica in Gabonensi Republlca constituitur........................................................ 5275
3608 1967 Nov 1 Vicariatus Urbis, Normae, Dies et conditiones determinantur quibus
concelebratio Missae in Seminariis et Collegiis ecclesiasticis Urbis
permitti potest. Norme per la concelebrazione nei Seminari e
Collegi ecclesiastici di Roma............................................................... 5275-5276
3609 1967 Nov 4 Paulus VI, Lit. Ap. Eo mentem, Nuntiatura Apostolica in Republica
Africae Mediae erigitur....................................................................... 5276-5277
3610 1967 Nov 21 SC Religiosorum, Rescr., Facultas datur transeundi a proprio mona­
sterio sui iuris in aliud eiusdem Ordinis absque beneplacito apo­
stolico .........................................................
................................ 5277
3611 1967 Nov 23 SC Consistorialis, Decr. Cum Sacra Congregatio, Rhemensis - Am­
bianensis et Aliarum: Dc Tribunalibus regionalibus instituendis
et ordinandis pro causis contentiosis et criminalibus regionum
Campaniae et Picardiae in Gallia................................................... 5277-5278
3612 1967 Nov .. SC Consistorialis, Normae, Normae pro sacerdotibus in Americam,
Asiam, Insulas Philippinas vel Australian; migrantibus .... 5278
3G13 1967 Dec 4 SC Religiosorum, Noti]., Suspenditur obligatio mittendi relationem
quinquennalem et urgetur delatio Actorum Capituli Specialis de
renovatione ad S. C. pro Religiosis.... 5278-5279
3G14 1967 Dec 8 Paulus VI, Epist. Ap. Ci rioolgiamo, Nuntius scripto datus ad omnes
«bonae voluntatis* homines, quos enixe Summus Pontifex exhor­
tatur, ut calendis ianuariis dies celebretur fovendae paci per totum
_
R
terrarum orbem dicatus....................... 5279-5281
3615 1967 Dcc 12 SC Rituum, Deci., Cum Dominica IV Adventus incidat in Vigiliam Na­
tivitatis Domini, Missa dicitur de Vigilia; Missa vero sabbati ad
satisfaciendum praeceptum festivum dicitur de Dominica. . . . 5281
3616 1967 Dec 30 Secretaria Status, Rescr. Cum notae. Rescriptum de vacatione legis
Constitutionis rXpost. «Regimini Ecclesiae universae* latae . . . 5281-5282
3617 1967 .... SC pro Doctrina Fidei, Decr., Formula deinceps adhibenda in casibus
in quibus iure praescribitur Professio Fidei, loco formulae Tridentinae et iuramenti antimodernistici........................................... 5282
3618 1967 .... S. Paenitentiaria, Normae, Nonnae pro diebus particularibus propo­
nendis quibus Dioeceses vel Instituta perfectionis Indulgentiam
plenariam annectere volunt............................................................. 5282-5284
locorum a Sacris Congregationibus pro Clericis, pro Religiosis et
Rituum concessae............................................................................ 5283
CCXXVIH

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM

X.

An.

M.

D.

O» la ma a

SC Episcoporum, Faculty Index facultatum Nuntiis, Internuntiis et
Delegatis Apostolicis tributarum............................................... 5284-5288
3621 1968 Ian 23 Consilium Liturgiae, Normae servandae in translatione «Gradualis
simplicis> in linguas vernaculas....................................... 5289
3G22 1968 lan 31 SC Cleri, Rescr., Summa pecuniae ultra quam requiritur beneplacitum
apostolicum in actibus extraordinariae administrationis bonorum
ecclesiasticorum in Hispania.......................................... 5289
3623 1968 Feb 2 Consilium Liturgiae, Epist., Criteria et normae proponuntur ad in­
staurationem liturgicam in Italia prosequendam.......... 5289-5291
3621 1968 Feb 3 SC Rituum, Resp., Solvuntur dubia circa Missas quas litare potest
sacerdos qui Communionem recepit in Vigilia Paschali, in Feria V
in Missa benedictionis chrismatis, et in nocte Nativitatis Domini 5291-5292
3625 1968 Feb 5 Comm. Decretis Conc. Vat. II interpretandis, Responsa ad proposita
dubia: 1—De vigore normarum pro Conferentiis Episcopalibus
olim ad interim statutarum. 2—De beneficiis non consistorialibus
conferendis iis qui caractère episcopali omantur. 3—De venera­
tione tribuenda tum Sacrae Scripturae tum Corpori Christi Eu­
charistico....................................................................................... 5292
3626 1968 Feb 9 Paulus VI, Const. Ap. Ucrainorum /idelium, Bonaèrensis: Exarchatus
Apostolicus pro fidelibus ritus byzantin! Ucrainorum in Argen­
tina conditur.................................................................... 5292-5293
3627 1968 Feb 11 Paulus VI, Const. Ap. Basilicae Nicolaitanae, Barensis: Normae de
Basilica Collegiali Sancti Nicolai, in Urbe Bario, exempta et
Ordini Praedicatorum concredita, nova ratione eduntur. . . . 5293-5295
3628 1968 Feb 12 Paulus VI, Allocutio die 12 feb. 1968 habita ad Praelatos Auditores,
Officiales et Advocatos Tribunalis Sacrae Romanae Rotae: De
exercitio potestatis iudicandi in Ecclesia........................ 5295-5298
3629 1968 Feb 22 Secretaria Status, Normae, Ordinatio generalis Curiae Romanae ap­
probata promulgatur. Regolamento generale della Caria Romana.. 5298-5313
3630 1968 Feb 22 SC Sacramentorum, Decr., Decretum de constituendis Tribunalibus
provincialibus ecclesiasticis Parisiens! in primo iurisdictionis gra­
du, et \rersaliensi in secundo iurisdictionis gradu pro causis nul­
litatis matrimonii decidendis Archidioecesis Parisiensis et Dioe­
cesium Versaliensis, Meldensis, Pontisarensis, Corbiliensis, S. Dionysii in Francia, Christoliensis et Nemptodurensis...... o313-5314
3631 1968 Feb 22 SC Sacramentorum, Normae, Normae pro exsequendo Decreto diei 22
Februarii 1968 dc ordinandis Tribunalibus provincialibus eccle­
siasticis Parisiens! in primo iurisdictionis gradu, et Vcrsaliensi
in secundo iurisdictionis gradu, ad decidendas causas nullitatis
matrimonii Archidioecesis Parisiensis, et Dioecesium Versaliensis,
Meldensis, Pontisarensis, Corbiliensis, S. Dionysii in Francia,
Christoliensis ct Nemptodurensis................................... .....
3632 1968 Feb 22 SC Institutionis Catholicae, Deci. Postquam praelectiones, Facultas
Theologica Universitatis Vratislaviensis perseverare agnoscitur
in Studio Theologico Seminarii Maioris eiusdem urbis... 5316
3633 1968 Feb 26 SC pro Gentium evangelizations, Instr. Cum in Constitutione, De
membris adiunctis et de Consultoribus Sacrae Congregationis pro _
Gentium evangelizatione seu de Propaganda Fide....... 511/-O318
3634 1968 Mar 7 SC Institutionis Catholicae, Decr. In oolis semper, Canonice erigitur
Facultas Theologica Barcinonensis seu Hispaniae Septentrionalisorientahs...
............................................................. 5319-5320
3635 1968 Mar 11 Conventio inter Apostolicam Sedem et Salvatorianarn Rempublicam de
Vicariatu Castrensi. Convenio entre la Santa Sede y la Remïblica
de El Salvador sobre jurisdicciôn eclesidstica castrense u asistencia
religiosa de la Fuerza Armada y Cuerpos de Seguridad.... 5320-5321
3636 1968 Mar 23 Secretaria Status, Normae, Normae speciales in Supremo Tribunali
Signaturae Apostolicae ad experimentum servandae post Const.
Ap. Pauli Pp. VI «Regimini Ecclesiae universae»........... 5321-5332
3637 1968 Mar 25 Secretaria Status, Normae, Principia generalia ct Statuta Foedera­
tionis mundialis Communitatum vitae Christianae, hucusque
Congregationum Marianarum nuncupatarum................... 5332-5337
3638 1968 Mar 25 SC Episcoporum, Decr. De erigendo Vicariatu, Salvatorianae Reipu­
blicae: Decretum de erectione Vicariates Castrensis in Republica
Salvatoriana.................................................................................... 5337-5339
3639 1968 Mar 26 Comm. Decretis Conc. Vat. II interpretandis, Resp., De officiis et
potestate Diaconi qui ad sacerdotium ascendere velit............... 5339
3640 1968 Mar 27 Paulus VI Allocutio die 27 Mart. 1968 habita christifidelibus in Basi­
lica Vaticana coram admissis, primo exacto anno ab editis Lit­
teris Encyclicts <Populorum progressio»: De mente Ecclesiae in
Encychca edenda, deque huius recla interpretatione...................... 5339-5341
3820 1968 Ian

1

^4

î. ■ <
L W>
- in

i 1· -

»

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
y.

An.

M.

D.

Columna

.3041 1966 Mar 27 Secretaria Status, Normae, Nova Statuta Apostolatus Orationis ap­
probantur ................................................ 5341-5342
3642 196S Mar 28 Paulus VI, Motu pr. Ponti[icalis domus. Pontificalis Domus ordinatio
quodamtenus mutatur............................. 5342-5346
3013 1968 Mar 28 Paulus VI, Motu pr. Una strullura, Corpus Consultorum constituitur
pro recto regimine Status Civitatis Vaticanae. Motu proprio per
l’istituzione della Consulta dello Stato della Città del Vaticano. . 5347
3044 1968 Apr 9 Conventio inter Apostolicam Sedem et «Saarland» de instituenda Theolo­
giae catholicae Cathedra in studiorum Universitate.................... 5347-5350
3045 1968 Apr 18 SC Religiosorum, Decr., Approbantur Statuta Unionis Superiorissarum
Maiorum Italiae.................................................................................. 5349
3046 1968 Apr 19 Paulus VI, Lit Ap. Quantum grata, In Tanzania Republica Apostolica
Nuntiatura constituitur................................................................... 5349-5350
3047 1968 Apr .. Consilium Liturgiae, Resp., Solvuntur dubia: 1—Ad Instructionem
de cultu Mysterii eucharistici diei 25 Maii 1967. 2—Ad diversa. 5350-5352
3048 1968 Mai 1 Paulus VI, Allocutio calendis maiis habita in Vaticana Basilica quamplurimis christifidelibus, S. loseph Opificis festo recurrente: De
valore et dignitate laboris humani in societate et industria mo­
derna .................................................................................................. 5352-5353
3049 1968 Mai 3 SC Religiosorum, Normae, Approbantur normae Conferentiae episco­
palis Italiae circa exercitium iuris quaeritandi religiosorum in
Italia................................................................................................. 5353-5354
3650 1968 Mai 10 Signatura Apostolica, Decisio, Tribunalia civilia Status Civitatis Va­
ticanae non subsunt competentiae Signaturae Apostolicae, quae
admittit tantum recursus contra decreta administrativa lata post
diem 1 Martii 1968 ............................... 5354-5355
3G51 1968 Mai 10 Signatura Apostolica, Rescr., Facultas datur ut causae iudiciales ad
Vicariatum Castrensem in Gallia pertinentes pertractentur a Tri­
bunali Parisiensi et Versaliensi............ 5355
3652 1968 Mai 20 SC Institutionis Catholicae, Normae, Normae quaedam ad Consti­
tutionem Apostolicam «Deus scientiarum Dominus», de studiis
academicis ecclesiasticis, recognoscendam.................................... 5355-5368
3653 1968 Mai 21 Secretaria Status, Resp., De valore et sanatione matrimoniorum
quae coram Diaconis celebrantur................................................... 5368
3654 1968 Mai 21 Signatura Apostolica, Decisio, Competentiae Signaturae Apostolicae
subsunt tantum recursus contentiosi adversus decisiones post
diem 1 Martii 1968 datas................................................................... 5369
3655 1968 Mai 21 Signatura Apostolica, Decisio, Rehabilitatio post morteni sacerdotis
excommunicat! exulat competentiam Signaturae Apostolicae. . 5369
3656 1968 Mai 23 SC Rituum, Decr. Prece eucharistica, Preces eucharisticae et Praefatio­
nes approbantur iuxta certas normas adhibendae........................ 5369-5371
3G57 1968 Mal 23 SC Institutionis Catholicae, Lit. Cire., Mens S. C. pro Institutione
Catholica circa Seminaria minora aliaque similia formationis
clericalis instituta................................... 5371-5374
3658 1968 Mai 23 SC Institutionis Catholicae, Lit. Cire., Mens S. C. pro Institutione
Catholica circa divisionem Seminariorum in parvas communitates
per varia loca dispersas.................................................................. 5375-5377
3659 1968 Mai 25 Paulus VI, Allocutio die 25 Maii 1968 habita disciplinarum iuris cano­
nici cultoribus, qui interfuerunt coetui ex omnibus Nationibus
Romae coadunato: De necessitate et utilitate iuris positioi in
Ecclesia............................................................................................. 5378-5380
3660 1968 Mai 29 SC Episcoporum, Rescr., Circa celebrationem synodi dioecesanae cum
interventu clericorum et laicorum................................................... 5380-5381
3G61 1968 lun 2 Consilium Liturgiae, Lit. Cire., Criteria pastoralia proponuntur ad
indolem precum eucharisticarum recte intelligendam ct fidelibus
apte proponendam.................................. 5382
3GG2 1968 lun 5 Signatura Apostolica, Decr., Duo constituuntur Tribunalia: Bituricense primi gradus, et Senonense alterius iurisdictionis gradus ad
omnes causas sive contentiosas sive criminales pertractandas
Dioecesium Senonensis, Turonensis, Blesensis, Cartutensis, Molinensis, Niverncnsis et Praelati Missionis Galliae in Gallia . . . 5383
3G63 1968 lun 6 SC Rituum, Decr. Domus Dei, Decretum de titulo Basilicae Minoris
deque eiusdem conditionibus, officiis et privilegiis adnexis . . . 5383-5385
3664 1968 lun 11 Signatura Apostolica, Decisio, Facultas assumendi laicos ad munus
indicis ecclesiastici, Promotoris iustitiac, Defensoris vinculi vel
Assessoris hi causis nullitatls matrimonii Implorari debet a Sum­
mo Pontifice..................................... .. 5385
r.cxxx

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
X.

An.

M.

Column*

1>.

3665 1968 lun 14

Secretaria Status, Epist., Apostolatus celebrationis liturgiae more

monastico, in lingua latina et canto gregoriano committitur pro­
prius cuidam monasterio Cisterciensi............................5335
3666 1968 lun 18 Paulus VI, Const. Ap. Pontificalis Romani, Novi ritus approbantur ad
ordinationem Diaconi, Presbyteri et Episcopi................. 5386-5388
3667 1968 lun 20 Consilium Liturgiae. Rescr., Facultas datur ut mulieres lectiones per­
legere et cantus dirigere possint in functionibus liturgicis . . . 5388
3668 1968 lun 21 Paulus VI, Motu pr. Pontificalia insignia, De usu insignium pontifica­
lium recognoscendo......................................................... 5389-5390
3669 1968 lun 21 SC Rituum. Instr. Pontificales ritus, Instructio de ritibus et insignibus
Pontificalibus simplicioribus reddendis............................ 5390-5393
3670 1968 lun 29 S. Paenitentiaria, Decr. In Constitutione, Novum «Enchiridion Indul­
gentiarum» editur, et normae referuntur circa indulgentiarum
disciplinam........................................................................ 5393-5396
3671 1968 lun 30 Paulus VI, Normae, Sollemnis Professio Fidei a Paulo VI Pont. Max.
pronuntiata ante Basilicam Petrianam die 30 mensis Iunii anno
1968, anno a fide vocato, et saec. xix a martyrio SS. Petri et
Pauli App. completis........................................................ 5396-5401
3672 1968 lun 30 Paulus VI, Motu pr. Romanae dioecesis, De attributione beneficiorum
ecclesiasticorum in Urbe................................................. 5401-5403
3673 1968 Iui 2 Ratihabitio conventionis inter Apostolicam Sedem et Salvatorianam
5403
Rempublicam de Vicariatu Castrensi.......................................
3674 1968 Iui 11 SC pro Doctrina Fidei, Resp., Manet in vigore obligatio praemittendi
sacramentalem confesâonem ante sacram Communionem cum
adest conscientia peccati mortalis................................... 5403-5404
3675 1968 Iui 24 Conventio inter Apostolicam Sedem et Consilium Foederatarum Helve­
tiae Civitatum de separatione Administrationis Apostolicae Tici­
nensis a Dioecesi Basileensi eiusdemque in Dioeceslm erectione. 5404-5405
3676 1968 Iui 25 Paulus VI, Encycl. Humanae oitae, Litterae encyclicae ad Venerabiles
Fratres Patriarchas, Archiepiscopos, Episcopos aliosque locorum
Ordinarios, pacem et communionem cum Apostolica Sede ha­
bentes, ad Clemm et christifideles totius catholici orbis itemque
ad universos bonae voluntatis homines datae: De propagatione
5405-5414
humanae prolis recte ordinanda......................................
3677 1968 Iui 25 Signatura Apostolica, Decisio, Recursus adversus decisiones Officio­
rum quae non sint Dicasteria Curiae Romanae non cadunt sub
5415
competentia Signaturae Apostolicae...............................
3678 1968 Iui 27 Paulus VI, Epist., Summus Pontifex laudat opus iegislativum Congre­
gationis Generalis Societatis lesu, unitatem internam commendat,
criteria ac pericula indicat accommodatae renovationis Institu­
5315-5316
torum perfectionis.............................................................
367.9 1968 Iui 29 Consilium pro publicis Ecclesiae Negotiis, Decr. Magna semper,
Novi impertiendae curae termini Pontificiis Legationibus as­
signantur, quibus ad hunc diem tributa sunt insulae ac territoria,
quae in Decreto «Maris Caribici» considerantur, die 14 mensis
lanuarii anno 1954 a Sacra Congregatione pro Negotiis Ecclesia­
5416-5417
sticis Extraordinariis dato...............................................
3680 1968 Iui 31 Paulus VI, Allocutio, Christifideles coram admissos Beatissimus Pater
die 31 Iulii 1968 de recens editis Encycllcis Litteris «Humanae
5417-5119
vitae» alloquitur.................................................................
3681 1968 Aug 2 Vicariatus Urris, Normae dantur circa facultates audiendi confessiones
5419
fidelium in Urbe.................................................................
3682 1968 Aug 5 SC pro Gentium evangelizatione, Rescr., Sanantur erectiones domorum et Novitiatuum factae in territoriis S. G. pro Gentium
evangelizatione absque beneplacito huius Sacrae Congregationis. 5420
3683 1968 Aug 5 SC pro Gentium evangelizatione, Rescr., Sanantur erectiones Mona­
steriorum Monialium in territoriis S. C. pro Gentium evangeliza­
tione factae absque beneplacito huius Sacrae Congregationis. . 5420
3684 1968 Aug 15 SC Rituum, Decr. Per Constitutionem, Editio partis Pontificalis Romani
«De ordinatione Diaconi, Presbyteri et Episcopi» typica declaratur. 5120-5121
3685 1968 Aug 28 Secretariate pro non credentibus, Instr. Documentum quod, In­
structio de natura Dialogi cum non credentibus ab aliis formis
commercii Inter credentes et non credentes distinguendi .... 5121-5428
3686 1968 Sep 3 SC Rituum, Decr., Preces pro Italica Republica in Missa conventuali
recitandae in ditionibus Italiae ad nonnam articuli 12 pacti cum
Apostolica Sede Concordati................................................ 5128
Ί687 1968 Sep 12 SC Rituum, Instr. Ad solemnia. De celebrationibus quae in honorem
alicuius Sancti vel Beati intra annum a Canonizatione vel Beati·
ficatione peragi solent......................... 5428
ccxxxt

I

INDEX CHRONOLOGICUS DOCUMENTORUM
An.

M.

1

Columna

7 Conventio inter Apostolicam Sedem et Austriacam Rempublicain de
condenda «Feldkirchensi» Dioecesi.........................................
5429-5432
Conventio inter Apostolicam Sedem et Bavaricam Civitatem circa non­
8689 1968 Oct
nullas mutationes inducendas in Concordatum dici 29 Martii 1924. 5431-5436
3690 1968 Oct 10 Ratihabitio conventionis inter Apostolicam Sedem et Saarland de in­
stituenda Theologiae catholicae Cathedra in Studiorum Univer­
5435
sitate .......................................................................................
3691 1968 Oct 14 Synodus Episcoporum, Notif., Notlficatur exsecutio resolutionum quas
5435-5436
Synodus Episcoporum anni 1967 habita approbavit..........
3692 1968 Oct 15 Commissio Cardinalium, Deci., Declaratio Commissionis Cardinalitiae
de «Novo catechismo» (De nieuwe Katechismus») Neerlandiae. . 5436-5440
1968 Oct 18 SC Rituum, Deci., Ordo celebrationis Missae et Officii Divini in locis ubi
sollemnitates Epiphaniae, Ascensionis et Corporis Domini in Do­
5440
minicam transferuntur............................................................
Paulus VI, Lit Ap. Cum opportunum, Delegationi Apostollcae in
3694 1968 Nov
Australia, Nova Zelandia et Oceania nova inditur appellatio «in
5440-5441
Australia et Papua-Nova Guinea».........................................
Paulus VI, Lit. Ap. Quo plus efficaciae, Nova Delegatio Apostolica
3693 1968 Nov
5441
erigitur in Nova Zelandia et Oceano Pacifico......................
3696 1968 Nov 6 Consilium Liturgiae, Deci. In conficiendis, De nonnullis in novis pre­
cibus eucharisticis definiendis, praesertim quoad verba Conse­
5442
crationis ..................................
3697 1968 Nov 8 Signatura Apostolica, Decr., Decretum de constituendis apud Curiam
Lugdunensem duobus Tribunalibus ecclesiasticis regionalibus,
quorum unum in prima, alterum vero in secunda instantia per­
tractent causas universas, contentiosas et criminales, pro Dioe­
cesibus LugduneiL, CamberieiL, Anicien., Annecien., Augustodunen., Bellicen., Claramontan., Gratianopolitan., Valentinensem 5442-5443
3698 1968 Nov 25 Vicariatus Urbis, Normae, Normae ad instaurationem liturgicam fo­
vendam in Urbe quoad catechesim, cultum et actionem pastora­
5443-5446
lem erga Ss. Eucharistiam...................................................
3699 1968 Nov .. Signatura Apostolica, Normae, Normae quibus regitur competentia
Curiae Romanae in fidelium associationes (ad experimentum
5446-5447
servandae)....................................
3700 1968 Dec 2 SC Episcoporum, Resp., Cappellanus militum gaudet potestate ordinaria
in subditos eidem determinate concreditos sive quoad assistentiam
5447
matrimonii sive quoad audiendas confessiones.................
3701 1968 Dec
Vicariatus Urbis, Normae, Criteria et normae pastorales et liturgicae
5448-5449
quoad celebrationem matrimonii in Urbe.............................
3702 1968 Dec 6 Secretaria Status, Notif., Dies statuitur convocationis Synodi ex­
traordinariae Episcoporum anno 1969 inducendae.............
5449-5450
3703 1968 Dec
Ratihabitio Conventionis inter Apostolicam Sedem et Austriacam Rempublicam de condenda «Feldkirchensi» Dioecesi.................
5450
370'. 1968 Dec 8 Paulus VI, Exhort., Nuntius ad omnes bonae voluntatis homines, quos
Beatissimus Pater invitat, ut proximis calendis lanuariis diem
celebrent fovendae paci per totum terrarum orbem dicatum, iura
quae ad humanum spectant genus recolentes.....................
5450-5452
3705 1968 Dec 8 SC Institutionis Catholicae, Decr. Collegium Pium Latinum, Consti­
tuitur Commissio Episcopalis pro Pont. Collegio Pio Latino Ame­
ricano in Urbe eiusdemque iura et officia determinantur quoad
directionem ipsius Collegii....................................................
5452-5454
3706 1968 Dec .. Consilium Liturgiae, Resp., Tempus ad quod protrahi potest experi­
mentum liturgicum circa textus populares «ad interim» approba­
tos a Consilio Liturgiae....................................
545 4
.3688 1968 Oct

I

D.

ccxxxii

INDEX INITIORUM ET DIOECESIUM
quibus documenta interdum allegantur

Columna

A seguito delle, Instr. 5 dec. 1960 Consilii ecclesiasticis Italiae Tabulariis
curandis: Instructio ad Ordinarios locorum et Superiores religiosos Italiae1
circa ordinationem et administrationem archivorum ecclesiasticorum. . . . 2952 4130-1132
Acatholicus sive, Instr. 21 iun. 1951 SC S. Officii: Instructio servanda in Vicariatu
Apostolico Sueciae in pertractandis causis de nullitate matrimonii ex vitiato
consensu acatholicorum qui ad fidem catholicam se convertere volunt» ad
2222n 3900-3906
nonnam Decreti diei 12 nov. 1947: LE 1960η....................................
Ad consulendum, Decr. 21 mar. 1964 SC Consistorialis: Constituitur Visitator
Apostolicus cum iurisdictione personali pro clero et fidelibus dioecesis Ge3175 4481-4482
d anens is qui per orbem extorres versantur.......................................
Ad fovendam, Decr. 11 feb. 1960 SC Consistorialis: De clericis ex America Latina
necnon ex Insulis Philippinis in Americani septemtrionalem emigrantibus. . 2886 4022-4023
Ad gentes divinitus, Decr. 7 dec. 1965 Concilii Vaticani II; Decretum de activi­
3364 4822-4842
tate missionali Ecclesiae........................................................................
Ad maiorem fidelitatemquc, Decr. 23 nov. 1959 S. Paenitentiariae: Nuptialis anuli
2858 3983
osculatio indulgentiis ditatur.............................................................
Ab ortu solis, Dccr. 31 iul. 1965 SC Studiorum: Facultas sacrae Theologiae in
Seminario national! Maiori Dalatensi, in Vietnamcnsi Rcpubllca, canonice
3310 4696
erigitur....................................................................................................
Ad Petri Cathedram, EncycL 29 iun 1959 Ioannis XXIII: Litterae Encyclicae ad
Venerabiles Fratres Patriarchas, Primates, /Vehiepiscopos. Episcopos aliosque
locorum Ordinarios, pacem et communionem cum Apostolica Sede habentes,
itemque ad universum clerum et christifideles catholici orbis: Dc veritate,
2829 3944-3958
unitate et pace caritatis afflatu provehendis.......................................
Ad purpuratorum Patrum, Motu pr. 11 fob. 1965 Pauli VI: De loco Patriarcharum
3258 4629-4630
Orientalium in Sacro Cardinalium Collegio.......................................
Ad Rubricarum Codicem, Instr. 14 feb. 1961 SC Rituum: De calendariis particula­
ribus et Officiorum ac Missarum propriis ad nonnam et mentem Codicis
29G6 4160-4165
Rubricarum revisendis.................................................. *..................
Ad sacra Limina, Decr. 28 feb. 1959 SC Consistorialis: Decretum dc sacrorum
2809 3928-3929
Liminum visitatione a Vicariis Castrensibus peragenda.....................
Ad sollemnia. Instr........... 1962 SC Rituum: Instructio circa celebrationes quae in
honorem alicuius Sancti vel Beati inter annum a Beatificatione vel Canonizatione peragi solent, ad novum Rubricarum Codicem accommodata. . . 3095 4332-1334
Ad solemnia, Instr. 12 sept. 1968 SC Rituum: De celebrationibus quae in honorem
alicuius Sancti vel Beati intra annum a Canonizatlone vel Beatificatione
3887
5428
peragi solent...........................................................................................
Ad Suburbicarias Dioeceses, Motu pr. 10 mar. 1961 Ioannis XXIII: Ius optionis in
2969
4166-4167
Dioecesibus Suburbicariis abrogatur...................................................
Ad summi Pontificatus, Motu pr. 2 iul. 1963 Pauli VI: Privilegia quaedam concla3118
1377
vistis ecclesiasticis conceduntur..............................................................
Ad universae Ecclesiae, Lit. Ap. 3 mali 1960 Ioannis XXIII, Delegatio Ap. Mediae
2903
Africae occidentalis erigitur..................................................................
4033
Aeterni Pastoris, Const. Ap. 22 lui. 1960 Ioannis XXIII: Novus in Gallia conditur
Exarchatus Apostolicus pro christifidelibus Ucrainis Byzantini ritus ibidem
commorantibus....................................................................................
1059-4060
2921
CCXXXII!

AFRICAE

INDEX INITIORUM ET DIOECESIUM

CANON
Ν’.

Columna

Africae gentes, Lit. Ap. 27 oct. 1965 Pauli VI: Nuntiatura Apostolica in Zambia
erigitur....................................................................................................... 3331
4727-4728
Africae terrarum, Epist. Ap. 29 oct. 1967 Pauli VI: Nuntius scriptus datus ad sacram
Catholicae Ecclesiae in Africa Hierarchiam et ad universos eiusdem terrae
populos: De officiis Ecclesiae in hodierna evolutione Africarum gentium. . 3606 5264-5275
AUissimi canius, Motu pr. 7 dec. 1965 Pauli VI: Cathedra Dantis Alighierii, ab eius
ortu septimo exeunte saeculo, constituitur penes Mediolanensem Studioruin
Universitatem Catholicam................................................................... .... 3360 4*809-4810
Ambulate in dilectione, Lit. Ap. 7 dec. 1965 Pauli VI: Lit. Ap. in ultima oecumenicae Synodi publica sessione perlectae, circa caritatis officia erga Ecclesiam
Constantinopolitanam..............................................................................
3361
4810
Amicae necessitudinis, Lit. Ap. 25 mar. 1966 Pauli VI: Apostolica Nuntiatura apud
Iranianum Imperium erigitur...................................................................
3424 4966-4967
A nonnullis locorum, Decr. 9 mar. 1960 SC Rituum: Decretum de precibus post
Missae celebrationem recitandis................................................................
2895 4028
Ancora non è spenia, Lit. Cire. 5 iun. 1959 SC Studiorum: De recta institutione
sacrorum alumnis in Seminariis tradenda. Agli Ecc.mi Ordinari nel I Cente­
nario della morte dei Santo Curato d’Ars su alcuni problem i riguardanti la
formazione ecclesiastica............................................................................... 2826 3939-3943
Annis praeteritis, Decr. 19 feb. 1959 SC Orientalis: Ordinariatus pro fidelibus
ritus orientalis in Argentina erigitur........................................................
2806 3923
Anno ineunte, Epist. Ap. 25 iul. 1967 Pauli VI: Litterae a Summo Pontifice Pau­
lo VI Athenagorae I Patriarchae Oecumenico Constantinopoli traditae: De
initis inter Ecclesiam Occidentis et Ecclesiam Orientis rationibus unitatis
redintegrationi fovendae........................................................................................ 3581
5219-5220
Apostolica Constitutione. Decr. 8 mar. 1967 SC Orientalis: lurisdictio Exarchi
Apostolici pro Ucrainis in Anglia extenditur.................................................... 3545
5124
Apostolica sollicitudo, Motu pr. 15 sept. 1965 Pauli VI: Synodus Episcoporum pro
universa Ecclesia constituitur, propriis generalibus normis ordinata.....
3318 4715—1718
Apostolicam actuositatem, Decr. 18 nov. 1965 Concilii Vaticani II: Decretum
de apostolatu laicorum..............................................................................
3346 4714-4788
Apostolici muneris. Lit. Ap. 1 mar. 1960 Ioannis XXIII; Delegatio Ap, in Scandia
erigitur pro Norvcgia, Suetia, Dania, Finnia, Islandia....................................
2893 4027
Appropinquante Concilio, Motu pr. 6 aug. 1962 Ioannis XXIII: Normae statuuntur
Concilii oecumenici Vaticani II celebrandi.......................................
3076 4303-4304
Arduum grarissimumque, Decr. 15 apr. 1967 SC Consistorialis: Decretum dc im­
mutatione Vicariatus Castrensis in Gallia................................................. 3550 5145-5146
Barensis, Cont. Ap. 11 feb. 1968 Pauli VI: Normae de Basilica Collégial! Sancti
Nicolai, in Urbe Bario, exempta et Ordini Praedicatorum concredita, nova
ratione eduntur.........................................................................................
3627
5293-5295
Basilicae Nicolailanae, Const. Ap. 11 feb. 1968 Pauli VI: Normae de Basilica
Collegiali Sancti Nicolai, in Urbe Bario, exempta et Ordini Praedicatorum
concredita, nova ratione eduntur............................................................
3G27 5293-5295
Benignissimus Deus, Epist. Ap. 22 feb. 1965 Pauli VI: Ad Patriarchas, Primates,
Archiepiscopos, Episcopos orbis catholici, LXXV exeunte anno post condi­
tum Pont. Opus a S. Petro Ap. appellatum: Pont. Opus a S. Petro Ap. lau­
datur et inter alumnos scholarum mediarum totius orbis aptius propagandum
praecipitur........................................................................................................... 3263 4635-4637
Biblicarum disciplinarum, Monitum 20 iun. 1961 SC S. Officii: Monitum de ger­
mana veritate historica et obiectiva S. Scripturae, etiam quoad dicta et facta
Christi lesu, debite tutanda...................................................................
2993 4219
Bolwiae, Decr. 19 mar. 1961 SC Consistorialis: Decretum de erectione Vicariatus
Castrensis in Bolivia............................................................................................
2975 4173-4174
Bonae censis, Const. Ap. 9 feb. 1968 Pauli VI: Exarchatus Apostolicus pro fideli­
bus ritus byzantlnl Ucrainorum in Argentina conditur.......................... 3626
5292-5293
Boni Pastoris, Lit., Ap. 22 feb. 1959 Ioannis XXIII: Pontificium Consilium rei
cincmatogruphicae, radiophonicae et televisificae praepositum novis legibus
constituitur...............................................................................................
2808
3926-3928
Byzantini Melkitarum, Const. Ap. 10 ian. 1966 Pauli VI: In Foederatis Americae
Septem trionalis Civitatibus Exarchatus Apostollcus constituitur pro fideli­
bus byzantlnis Melkitarum ritus........................................................................ 3387 4926-4927
Canon 867, Decr. 21 mar. I960 SC S. Ofpigh: De S. Communionis distributione
postmeridianis horis................................................................................ 2897 4029-1030
ccxxxiv

CARITATIS

INDEX INITIORUM ET DIOECESIUM

NUMERUS
5·

Cola mna

Caritatis unitas, Lit. Ap. 4 Maii 1959 Ioannis XXIII: Confoederatio Congregationum
Ordinis Canonicorum Regularium S. Augustini approbatur......................... 2817 2932-3934
Catholicam Christi, Motu pr. 6 ian. 1967 Pauli VI: Consilium de Laicis ct Ponti­
ficia Commissio studiorum a «Iustitia ct Pacet appellata constituitur .... 3515 5093-5095
Catholici populi, Decr. 16 iun. 1960 SC Studiorum: Catholica studiorum Universi­
tas «Sanctae Mariae Bonorum Aerum» in capitali urbe Argentinae Rei pu­
blicae erigitur............................................................................................. 2915 4045-4046
Christianae veritatis. Lit. Ap. 11 feb. 1963 Ioannis XXIII: Nuntiatura Ap. in
Burundiae regno erigitur........................................................................ 3100 4340-4341
Christus Dominus, Decr. 28 oct. 1965 Concilii Vaticani II: Decretum de pastorali
Episcoporum munere in Ecclesia...................................................................... 3332 4728-4740
Ci rivolgiamo, Epist. Ap. 8 dec. 1967 Pauli VI: Nuntius scriptus datus ad omnes
«bonae voluntatis» homines, quos enixe Summus Pontifex exhortatur, ut
calendis Januariis dies celebretur fovendae paci per totum terrarum orbem
dicatus...................................................................................................... 3614 5279-5281
Clarentem tum humana, Dccr. 22 aug. 1963 SC Studiorum: Studium Theologicum
Collegii Intemationalis Claretiani in Urbe Facultati sacrae Theologiae Ponti­
ficiae Universitatis Lateranensis aggregatur..................................... 3123 4380
Collegium Pium Latinum, Decr. 8 dec. 1968 SC Institutionis Catholicae: Con­
stituitur Commissio Episcopalis pro Pont. Collegio Pio Latino Americano
in Urbe ciusdeinque iura et officia determinantur quoad directionem ipsius
Collegii....................................................................................................... 3705 5452-5454
Columbiae, Decr. 29 dec. 1959 SC Consistorialis: Decretum de regimine Vicariatus
Castrensis in Columbia.......................................................................... 2868 4003-4004
Communi cum, Lit. Ap. 14 iun. 1966 Pauli VI: Nuntiatura Ap. in laponia erigitur. 3447 4990
Consilium diu, Motu pr. 2 feb. 1962 Ioannis XXIII: Dies statuitur Concilii oecume­
nici Vaticani II inchoandi................................................................... 3035 4252
Coreanae, Const. Ap. 10 mar. 1962 Ioannis XXIII: Sacra Hierarchia in Corca con­
stituitur .................................................................................................. 3050 4263-4264
Crescens matrimoniorum, Decr. 22 feb. 1967 SC Orientalis: De matrimoniis mixtis
inter catholicos et orientales baptizatos acatholicos......................... 3535 5108-5109
Cum admotae, Rescr. 6 nov. 1964 Secretarial Status: Rescriptum Pontificium:
Supremis Moderatoribus Religionum clericalium iuris pontificii atque Ab­
batibus Praesidibus Congregationum Monasticarum facultates quaedam ab
Apostolica Sede delegantur..........................
3230 4559-4561
Cum compertum, Mon. 15 iul. 1961 SC S. Officii: Monitum circa imputabilitatem
actuum humanorum, praesertim in re sexuali, et circa investigationem psychoanalyticam ante Ordines sacros et Professionem religiosam....... 2999 4*.-3-4-‘-4
Cum dubium ortum, Deci. 17 nov. 1959 SC Studiorum: Quaelibet studiorum Uni­
versitas in Ecclesia a S. C. de Seminariis et studiorum Universitatibus de­
pendet .................................................................................................... 2856 3981
Cum experientia, Decr. 22 ian. 1964 SC Religiosorum: Nova approbantur Statuta
a Sororibus externo Monlalium Monasteriorum Cannelitarum servitio addictis servanda.................................................................................... 3157 4459-4460
Cum gravissima sint, Motu pr. 15 apr. 1962 Ioannis XXIII: Statuitur ut omnes
Patres Cardinales episcopali dignitate augeantur............................. 3060 4272-4273
Cum in Constitutione, Instr. 26 feb. 1968 SC pro Gentium evangelizations: De
membris adiunctis et de Consultoribus Sacrae Congregationis pro Gentium
evangelizatione seu de Propaganda Fide........................................... 3633 5317-5318
Cum in novas, Decr. 3 dec. 1960 SC Concilii: Novus index statuitur dierum fe­
storum, quibus inest obligatio litandi sacrum pro populo.................. 2950 4129-4130
Cum hac nostra, Decr. 14 feb. 1966 SC Rituum: De Communione in valetudinariis. 3410 4944
Cum huic, Deci. 27 maii 1961 SC Rituum: De commemoratione feriae IV classis. 2988 4216
Cum inde ab, Motu pr. 17 maii 1959 Ioannis XXIII: Pontificium Athenaeum La­
teranense Universitatis titulo ct honore decoratur............................. 2822 3936-3937
Cum monachorum, Decr. 27 dec. 1965 SC Religiosorum: Distinctio classium sup­
primitur, et unum tantum genus monachorum exstare in Ordine Cistcrciensiuin Reformatorum decernitur........................................................... 3380 4920-1921
Cum non pauci, Deci. 5 ian 1966 S. Pa enitenti aria e: Declaratio circa lubilaei
extraordinarii indulgentias.................................................................. 3335
: .
Cum nostra aetate, Dccr. 27 ian. 1966 SC Rituum: De editionibus librorum liturgicomm.................................................................................................. 3396 4934-4935
Cum numerus, Decr. 29 iun. 1940 SC de Prop. Fide: Nonnae pro Constitutionibus
conficiendis Congregationum iuris dioeccsani a S. Congr. de Prop. Fide de­
pendentium............................................................................................ 15l8n
ccxxxv

CUM ΧΟΤΛΕ

INDEX INITIORUM ET DIOECESIUM

DICIONIS

N·

Columna

Cum nolae, Rescr. 30 dec. 1967 Secretariae Status: Rescriptum de vacatione
legis Constitutionis Ap. «Regimini Ecclesiae universae* latae........................
361G
5281-5282
Cum ob immane, Const. Ap. 17 apr. 1959 Ioannis XXIII: In natione gcnnanica
Exarchia constituitur pro fidelibus ruthenis Byzantini ritus ibidem com­
morantibus
................................................................................................
2815 3931-3932
Cum ob varias, Decr. 14 sept. 1964 SC Consistorialis: De immutatione Vicariatus
Castrensis in Pcruvia............................................................................................. 3216 4539-4540
Cum oecumenlcum, Epist. 24 iul 1966 SC pro Doctrina Fidei: Epistula ad Venera­
biles Praesules Conferentiarum Episcopalium et ad Superiores Religionum:
De nonnullis erroribus ex falsa interpretatione documentorum Conc. Vati­
cani II insurgentibus............................................................................................. 3456 5000-5001
Cum opportunum, Lit. Ap. 1 nov. 1968 Pauli VI: Delegationi Apostolicae in Au­
stralia» Nova Zelandia et Oceania nova inditur appellatio «in Australia et
Papua-Nova Guinea*................................................................................... 3694
5440-5441
Cum parvulum sinapis, Const. Ap. 10 nov. 1959 Ioannis XXIII: In Congo belgico
et Ruanda Urundi Ecclesiastica Hierarchia constituitur......................
2854
3977-3980
Cum plures Episcopi, Decr. 20 dec. 1965 S. Paenitentiariae: Decretum circa
luhilaei extraordinarii indulgentias lucrandas in aliis, praeter Cathedralem,
ecclesiis....................................................................................................
3377
4913
Cum plures locorum, Decr. 23 iul. 1964 SC Concilii: Decretum de abstinentiae legis
dispensatione in die 14 augusti anni 1964 .................................................
3210 4508
Cum postremis, Deci. 12 ian 1961 SC Consistorialis: Excommunicationis declara­
tio contra exercitium jurisdictionis ecclesiasticae impedientes in Republica
Haitiana.......................................................................................................
2960 4144
Cum rationes ad, Decr. 13 iul. 1963 SC Consistorialis: Decretum circa praescri­
ptum cann. 53-1 et 1532 § 1 n. 2 Codicis iuris canonici quoad modum de­
terminandi summam ultra quam requiritur beneplacitum apostolicum pro
bonis ecclesiasticis alienandis................................................................... 3121 4379
Cum Romano Pontifice, Decr. 29 dec. 1959 SC Consistorlalis: Decretum de regi­
mine Vicariatus Castrensis....................................................................... 2868 4003-1004
Cum Sacra Congregatio, Decr. 23 nov. 1967 SC Consistorialis: De Tribunalibus
regionalibus instituendis et ordinandis pro causis contentiosis et criminalibus
regionum Campaniae et Picardiae in Gallia............................................. 3611
5277-5278
Cum sorores, Decr. 30 sept. 1967 SC Religiosorum: Unio monasterii Tudertini Tertii
Ordinis a S. Francisco de Paula cum secundo Ordine Monialium Minimarum,
statutis conditionibus, permittitur............................................................ 3599 5252
Cum Summus Pontifex, Deci. 26 iul. 1960 SC Rituum: Declaratio de servandis in
Calendariis particularibus inde ab anno 1961 ................................................... 2928 4095-4096
Cum supremi, Const. Ap. 10 ian. 1966 Pauli VI: In Foederatis Americae Septemtrionalis Civitatibus Exarchatus Ap. constituitur pro fidelibus ritus Antio­
cheni Maronitarum...................................................................................... 3388 4927
De collationibus, Decr. 25 iul. 1967 SC Consistorialis: De Conferentia Episcoporum
regiones ecclesiasticae Latii....................................................................... 3582 5220
De Congo bclgico el Ruanda Urundi, Const. Ap. 10 nov. 1959 Ioannis XXIII: In
Congo belgico et Ruanda Urundi Ecclesiastica Hierarchia constituitur . . 2854 3977-3980
De Episcoporum muneribus, Motu pr. 15 iun. 1966 Pauli VI: Normae Episcopis
impertiuntur ad facultatem dispensandi a legibus Ecclesiae generalibus
spectantes...................................................................................................
3449 4991-4993
De erigendo Vicariatu, Decr. 25 mar. 1968 SC Episcoporum: Decretum de erectione
Vicariatus Castrensis in Republica Salvatoriana...............................................
3638 5337-5339
De magnitudine munerum, Const. Ap. 5 feb. 1965 Pauli VI: Templum ab Immacu­
lato Corde Beatae Mariae Virginis Romae exstans Diaconiae dignitate augetur. 325-1 4627-4628
De militum spirituali, Decr. 19 mar. 1961 SC Consistorialis: Decretum de ere­
ctione Vicariatus Castrensis in Bolivia...................................................
2975
4173-4174
De spirituali militibus, Decr. 29 maii 1966 SC Consistorialis: Decretum de ere­
ctione Vicariatus Castrensis in Lusitania ... ............................................ 3438 4979-4981
De Thailandia, Const. Ap. 18 dec. 1965 Pauli VI: In Thailandia sacra Episcopalis
Hierarchia constituitur........................................................................................ 3375 4911-4913
Decet Nos, Lit. Ap. 3 maii 1960 Ioannis XXIII: Delegationi Ap. «De Dakar* novo
titulo «Delegationis Apostolicae Africae Occidentalis» indito, novi eius fines
constituuntur............................................................................................ 2906 4034-4035
Del Verbum, Const. 18 nov. 1965 Concilii Vaticani II: Constitutio dogmatica de
dlvma Revelatione....................................................................................
3345 4768-4774
Dicionis Canadensis, Decr. 8 oct. 1960 SC Consistorialis: Decretum de constitututione officii Cappelkini Generalis Vicariatus Castrensis....................
2938 4116

cc.xxxvi

dignitatis

INDEX INITIORUM ET DIOECESIUM

EXCELSAM
Cola mna

Dignitatis humanae, Dccl. 7 dec. 1965 Concilii Vaticani II: Declaratio de libertate
Hi
religiosa.................................................................................................... 3363
4815-4822
Dioecesium Europae, Decr. 26 maii 1965 SC Rituum: Missa propria de S. Benedicto
Abbate, Europae Patrono, probatur et editur............................................... 3286 4669
Diuturno usu, Lit. Ap. 29 feb. 1960 Ioannis XXIII: Intemuntiatura Ap. in Tur­
earum Republica erigitur.....................................................................
2891
4025
Divinae revelationis, Decr. 8 sept. 1964 SC Studiorum: Institutum Spirituali tatis
canonice erigitur in Pontificia Facultate Theologica SS. Teresiae a lesu et
Ioannis a Cruce in Urbe....................................................................
3214 4533
Doctrina et exemplo, Instr. 25 dec. 1965 SC Studiorum: Instructio de sacrorum
alumnorum liturgica institutione ad mentem Concilii Vaticani II.......
3378 4913-4920
Documentum quod. Instr. 28 aug. 1968 Secretariats pro non credentibus:
Instructio de natura Dialogi cum non credentibus ab aliis formis commercii
inter credentes et non credentes distinguendi...................................
3685 5421-5428
Dominicianus Ordo, Motu pr. 7 mar. 1963 Ioannis XXIII: Pontificium Athenaeum
Angelicum titulo et honore decoratur «Pontificiae studiorum Universitatis a
S. Thoma Aquinate in Urbe*.............................................................
3105 4348-4350
Domus Dei, Decr. 6 iun. 1968 SC Rituum: Decretum de titulo Basilicae minoris
3663 5383-5385
deque eiusdem conditionibus, officiis et privilegiis adnexis..............
Ecclesiae Sanctae, Motu pr. 6 aug. 1966 Pauli VI: Normae ad quaedam exsequenda
3457 5001-5018
SS. Concilii Araticani II decreta statuuntur.......................................
Ecclesiae semper, Decr. 7 mar. 1965 SC Rituum: Ritus concelebrationis et Com­
3270 4655-4660
munionis sub utraque specie promulgantur atque statuuntur..........
Ecclesiam suam, Encycl. 6 aug. 1964 Pauli VI: Lit. Encycl. ad Venerabiles Fratres
Patriarchas, Primates, Archiepiscopos, Episcopos aliosque locorum Ordina­
rios, pacem et communionem cum Ap. Sede habentes, ad clerum et christifideles totius orbis itemque ad universos bonae voluntatis homines: Quibus
viis Catholicam Ecclesiam in praesenti munus suum exsequi oporteat.... 3211 4509-4532
Edita Instructione, Decr. 14 dec. 1964 SC Rituum: Cantus, qui in Missali Romano
desiderantur, iuxta Instructionem ad exsecutionem Constitutionis de sacra
Liturgia recte ordinandam et iuxta ritum concelebrationis eduntur .... 324-4 4620
Eo intendentes, Lit. Ad. 3 maii 1960 Ioannis XXIII: Nomen Delegationis Ap. Africae
Orientalis et Occidentalis Britanniae mutatur eaque appellabitur «Delegatio
Apostoiica Africae Orientalis*: eius insuper fines novo ordine statuuntur. . 2905 4034
Eo mentem. Lit. Ap. 4 nov. 1967 Pauli VI: Nuntiatura Ap. in Republica Africae
3609 5276-5277
Mediae erigitur............................................................................... ...
Episcopalis potestas, Motu pr. 2 maii 1967 Pauli VI: Normae Episcopis Ecclesiarum
3553 5147-5149
Orientalium, ad facultatem dispensandi spectantes, impertiuntur...
Equestres Ordines, Motu pr. 15 apr. 1966 Pauli VI: De Ordinum Equestrium digni­
3428 4971
tate iis deferenda qui Civitatibus praesunt.......................................
Erudiendae instituendaeque, Decr. 6 aug. 1960 SC Studiorum: Catholica studiorum
2932 4098-1099
Universitas Navarrensis in Hispanica ditione erigitur.....................
Eucharisticum Mysterium, Instr. 25 maii 1967 SC Rituum: Instructio de cultu My­
3562 5170-5187
sterii Eucharistici................................................................................
Ex petitionibus, Notif. 1 aug. 1962 SC S. Officii: De modo procedendi contra reli­
3072 4302
giosos reos criminis pessimi.................................................................
Exarchatus Ap. pro fidelibus ritus antiocheni Maronitarum, Const. Ap. 10 ian. 1966
Pauli VI: In Foederatis Americae Septemtrionalis Civitatibus Exarchatus
3388 4927
Ap. constituitur pro fidelibus ritus Antiocheni Maronitarum..............
Exarchatus Ap. pro fidelibus ritus byzanlini Melkitarum, Const. Ap. 10 iaiL 1966
Pauli VI: In Foederatis Americae Septemtrionalis Civitatibus Exarchatus
3387 4926-4927
Ap. constituitur pro fidelibus Byzantini Melkitarum ritus..................
Exarchatus pro Armenis in Gallia, Const. Ap. 22 iul 1960 Ioannis XXIII: Amienorum
coetus in Gallia commorantium ab Ordinariatu pro fidelibus ritus orientalis
2925 4060-4061
separatur et in Exarchatus formam redigitur....................................
Exarchatus pro Ucrainis, Const. Ap. 30 maii 1962 Ioannis XXIII: Exarchatus Ap.
3065 4291-4292
pro fidelibus Ucrainis in Brasilia degentibus constituitur......................
Exarchatus pro Ucrainis in Gallia, Const. Ap. 22 iul. I960 Ioannis XXIII: Novus ln
Gallia conditur Exarchatus Apostolicus pro christifidclibus Ucrainis Byzantini
ritus ibidem commorantibus.................................................................
2921 4059-4060
Exarchia in Germania, Const. Ap. 17 apr. 1959 Ioannis XXIII: In natione germanica Exarchia constituitur pro fidelibus ruthcnis Byzantini ritus ibidem
commorantibus..................................................................... ...
2315 3931-393 2
Excelsam Matrem, Decr. 7 mar. 1960 SC Studiorum: Institutum Mariologiae in
Theologica «Marianum» Urbis Facultate canonice erigitur.......... . . 2891
4027-4028

•99

<

ccxxxvii

EXHAUSTS

INDEX INITIORUM ET DIOECESIUM

IX III ftlANAM

N.

Columna

Exhaustis plane, Decr. 28 feb. 1962 SC Rituum: Nova editio primae partis Ponti­
ficalis romani declaratur typica.......................................................................... 3046
4261
Exhibita a, Decr. 19 oct. 1953 S. Romanae Rotae: A Tribunali Rotae Nuntiaturae
Hispaniae non datur appellatio directa ad Rotam Romanam........................
2375n 3911
Extraordinarium lubilaeum, Decr. 6 ian. 1966 SC Rituum: Missa pro Jubilaeo ex­
traordinario post clausum Concilium Vaticanum II approbatur ct promul­
gatur..........................................................................................................
3386 4925-4926
Fertile euangelii, Const. Ap. 10 mar. 1962 Ioannis XXIII: Sacra Hierarchia in
Corea constituitur.....................................................................................
3050 4263-4264
Fidei morumque, Decr. 2 aug 1960 SC Studiorum: Institutum theologiae Moralis
seu Academia Alfonsiana Facultati Theologicae Pont. Universitatis Latera­
nensis inseritur......................................................................................... 2931
4097-4098
Fidei propagandae, Motu pr. 1 oct. 1962 Ioannis XXIII: Pontificium Athenaeum
Urbanianum Universitatis studiorum titulo et honore decoratur..........
3081 4317-4318
Finis Concilio, Motu pr. 3 ian. 1966 Pauli VI: Commissiones quaedam postconciliares constituuntur.................................................................................. 3383
4923-4924
Fovendi provehendique, Decr. 5 feb. 1965 SC Studiorum: Universitas Catholica a
Beata Maria Virgine in coelum Asumpta m urbe Asunciôn, capite Reipu­
blicae Paraquariae, canonice constituitur................................................. 3253 4626-4627
Fratres a Caritate, Decr. 11 sept 1967 SC Religiosorum: Institutum religiosum
«Fratres a Caritate», v. d. Fratri Bigi, associatur Provinciae Neapolitanae
Ordinis Fratrum Minorum................................................................................
3596
5251
Galliae, Decr. 28 mar. 1964 SC Consistorialis: De constitutione Officii Capellani
Directoris Generalis Vicariatus Castrensis in Gallia.............................
3177
4482
Graves et increscentes, Epist. Ap. 5 sept. 1966 Pauli VI: Ad Patriarchas, Primates,
Archiepiscopos, Episcopos orbis catholici quinquagesimo exeunte anno post
conditam Pontificiam Missionalem Cleri Unionem: De praecipuo munere
Unioni Cleri pro Missionibus concredito................................................ 3868
5029-5032
Gravissimum educationis, Deci. 28 oct. 1965 Concilii Vaticani II: Declaratio de
educatione Christiana................................................................................. 3335
4755-4761
Gaudium et spes, Const. 7 dec. 1965 Concilii Vaticani II: Constitutio pastoralis
de Ecclesia in mundo huius temporis.......................................................
3366
4859-4903
Haud multum, Lit. Ap. 5 sept. 1966 Pauli VI: Apostolica Nuntiatura apud Coreanam Rempublicam erigitur...................................................................... 3467
5027-5029
Horum temporum, Epist. Ap. 14 sept. 1963 Pauli VI: Ad singulos Catholicae Ec­
clesiae Episcopos ceterosque Patres Concilii oecumenici Vaticani II: De
Patrum Conciliarium convocatione ad alteram Concilii sessionem cele­
brandam ................................................................................................... 3128 4397-4398
Humanae salutis, Const. Ap. 25 dec. 1961 Ioannis XXIII: Concilium oecumenicum
Vaticanum II indicitur.............................................................................
3026 4244-4248
Humanae vitae, Encycl. 25 iul. 1968 Pauli VI: Lit. Encycl. ad Venerabiles Fratres
Patriarchas, Archieplscopos, Episcopos aliosque locorum Ordinarios, pacem
et communionem cum Ap. Sede habentes, ad clerum et christifideles totius
catholici orbis itemque ad universos bonae voluntatis homines datae: De
propagatione humanae prolis recte ordinanda................................................... 3676
5405-5414
lesu dulcissime, Decr. 18 iul. 1959 S. Paenitentiarae: Nova formula actus dedica­
tionis humani generis lesu Christi Regi, suppressis verbis de iudaeis, adprobatur........................................................................................................... 2835 3962
II Signor Barone, Chir. 22 apr. 1964 Pauli VI: Opus in Civitate Vaticana constituitur
operariis religione ac pietate excolendis.................................................... 3181 4488
In adhortatione apostolica, Decr. 24 sept. 1963 SC Rituum: De collecta imperata «de
Spiritu Sancto» tempore Concihi............................................................... 3129
4398
In apostolica, Decr. 10 ian. 1964 SC S. Officii: De ieiunio eucharistico a sacerdoti­
bus litantibus servando.............................................................................
3155
4457
In conficiendis, Deci. 6 nov. 1968 Consilii Liturgiae: De nonnullis in novis preci­
bus eucharisticis definiendis, praesertim quoad verba Consecrationis. . . . 3696
5442
In Constitutione, Decr. 29 iun. 1968 S. Paenitentiariae: Novum «Enchiridion
Indulgentiarum» editur, et normae referuntur circa indulgentiarum disci­
plinam .......
3670
5393-5396
In edicendis normis, Instr. 23 nov. 1965 SC Rituum: Dc lingua in celebrandis Of­
ficio divino ct Missa «Conventual!» aut «Communitatis» apud religiosos ad­
hibenda......................................................................................................
3351 4795-4797
In fructibus multis, Motu pr. 2 apr. 1964 Pauli VI: Constituitur Pontificium Consi­
lium Instrumentis communicationis socialis praepositum..................... 3179 4483-1484
In humanam sucrescentem, Decr. 1 nov. 1961 SC Studiorum: Catholica studiorum
Universitas Vallis Paradisi in Repùblica Chilena erectione canonica donatur. 3015
4235-1236
CCXXXVHl

IN LITTERIS

INDEX INITIORUM ET DIOECESIUM

LITTERIS
Column*

In Litteris Apostolicis, Decr. 3 dec. 1960 SC Concilii: De servitio chorali novo Ru­
bricarum codici accommodando......................
2951 4130
In ogni tempo, Decr. 8 sept. 1960 SC Studiorum: Institutum Universitarium Magi­
sterii a «Sancta Familia» in civitate Asmara canonice erigitur..........
2935 4099-1100
In perscrutandis, Decr. 25 nov. 1964 SC Studiorum: Facultates Sacrae Theologiae
et Philosophiae Scholasticae, a Societate lesu Heythropii rectae, canonice
eriguntur in «Athenaeum Heythropense studiorum Ecclesiasticorum», omni­
3239 4617
bus patens...........................................................
< . . . .
In Spiritu Sancio, Lit. Ap. 8 dec. 1965 Pauli VI: Concilio oecumenico finis im­
3369 4908-4909
ponitur ................................................................................................
In votis semper, Decr. 7 mar. 1968 SC Institutionis Catholicae: Canonice erigitur
Facultas Theologica Barcinonensis seu Hispaniae Scptentrlonalis-Orientalis. 3634 5319-5320
Incorruptae euangelicae, Decr. 10 aug. 1963 SC Studiorum: Dcustensis Studiorum
Universitas Ecclesiae in civitate Flaviobrigensi (Bilbao) canonice constituitur. 3122 4379-4380
Indonesianae, Const. Ap. 3 ian. 1961 Ioannis XXIII: In Repùblica Indonesiana
2958 4141-4143
episcopalis Hierarchia constituitur.....................................................
Indulgentiarum doctrina, Const. Ap. 1 ian. 1967 Pauli VI: Sacrarum Indulgen­
3514 5083-5093
tiarum recognitio promulgatur.........................................................
Integrae servandae, Motu pr. 7 dec. 1965 Pauli VI: Sacrae Congregationis S. Officii
nomen et ordo immutatur, in posterum «Congregatio pro Doctrina fidei»
3359 4807-4809
appellandae...........................................................................................
Inter mirifica, Decr. 4 dec. 1963 Concilii Vaticani II: Decretum de instrumentis
3143 4447-4451
communicationis socialis....................................................................
Inter oecumenici, Instr. 26 sept. 1964 SC Rituum: Instructio ad exsecutionem Con­
3217 4540-4552
stitutionis de Sacra Liturgia recte ordinandam...............................
Inter Sanctam, Lit. Ap. 2 sept. 1966 Pauli VI: In Repùblica Ugandensi Nuntiatura
3465 5026
Ap. constituitur...................................................................................
lucunda laudatio, Epist. Ap. 8 dec. 1961 Ioannis XXIII: Ad Revnùum P. D. Hygi­
num Angles Maies, Protonotarium Ap. ad instar participantium ac Pont.
Instituti Musicae sacrae docendae Pracsidem, decem exactis lustris ab eius­
dem Instituti ortu: De musica sacra in functionibus liturgicis recte excolenda,
3021
4238-4240
etiam in territoriis missionalibus.........................................................
La cura sollecila, Epist. Ap. 24 nov. 1962 Ioannis XXIII: Laudat institutionem
Seminarii Veronensis ad sublevandam penuriam cleri Americae Latinae. . . 3090 4328-4329
La preminenie cura, Instr. 1 oct. 1960 SC Studiorum: De collaboratione et adiutorio ab Actione Catholica praestando Operi vocationum ecclesiasticarum. 2937 4111-4116
La Sacra Congregazione, Decr. 20 iun. 1964 SC Religiosorum: Institutum roma­
3195 4498
num «Sedes sapientiae» constituitur sub auspiciis S. C. de religiosis..........
La Sagrada Congregaciôn, Decr. 2 mar. 1959 SC Religiosorum: Canonice consti­
tuitur Confoederatio Latino-Americana Religiosorum (CLAR) eiusdemque
2810 3929
Statuta approbantur ad experimentum.................................................
La sollecitudine pastorale, Motu pr. 29 feb. 1960 Ioannis XXIII: De Pontificio Consi­
lio ecclesiasticis Italiae Tabulariis curandis deque eiusdem Statutis adprobatis 2892 4025-4027
Laeta incrementa, Const. Ap. 15 nov. 1966 Pauli VI: In Nova Guinea Orientali
3490 5053-5054
et Insulis adjacentibus Hierarchia constituitur................................
Laeto animo, Epist. 2\p. 9 nov. 1965 Pauli VI: Ad Emurn P. D. Eugenium S. R. E.
Card. Tisserant, Episcopum Ostiensem, Portuensem et S. Rufinae, Sacri
Collegii Decanum et pnmum e Concilio Praesidentiae Concilii oecumenici
Vaticani II, quem: Sumrnus Pontifex certiorem facit, statuisse Se ut die
octavo proximi mensis Decembris, in festo Immaculatae Conceptionis B.
Mariae Virginis, oecumenica Synodus sollemni ritu finem habeat................... 3340 4766
Lauretanae Almae, Const. Ap. 24 iun. 1965 Pauli VI: Delegatio Pontificia in Sanctua­
rio Lauretano constituitur atque a Dioecesi Recinetensi certuni territorium
sciungitur novaque ex eo Praelatura «Nullius» conditur «Ab Alma Domo
4674-4676
Lauretana» appellanda.................................................. ·.................. 3294
Lauretanae el Recinetensis, Const. Ap. 24 iun. 1965 Pauli VI: Delegatio Pontificia
in Sanctuario Lauretano constituitur atque a Dioecesi Recinetensi certum
territorium seiungitur novaque ex eo Praelatura «Nullius» conditur «Ab
Alma Domo Lauretana» appellanda...................................................
3291 4674-4676
l.e voci che da, Epist. Ap. 19 mar. 1961 Ioannis XXIII: Epistula Ap. ad locorum
Ordinarios et christifideles catholici orbis: De pietate erga S. loscph universalis
Ecclesiae Patronum, cuius praesidium ob cogendum Concilium Vaticanum II
imploratur............................................................................................
2974 4168-4172
Litteris A poslolicis, Instr. 23 feb. 1967 SC pro Doctrina Fidei: Instructio ad orbis
catholici Episcopos de Commissionibus doctrinalibus instituendis... 3535 5109-5110
CCXXXIX

LONGINQUE

INDEX INITIORUM ET DIOECESIUM

NOVUM

N.

Columna

Longinque magnum, Decr. 25 feb. 1960 SC Studiorum: Institutum Superius S. Theo­
logiae, in Seminario regionali Tananarivensi erectum, Facultati Theologicae
2890
Neapolitanae aggregatur....................................................
4024-4025
Lumen gentium, Const. 21 nov. 1961 Concilii Vaticani II: Constitutio dogmatica de
3232
Ecdesia....................................................
4563-4595
Lusitania, Decr. 29 maii 1966 SC Consistorialis: Decretum de erectione Vicariatus
3438
Castrensis....................................................................................................
4979-4981
Lusitanorum nobilissima, Decr. 13 oct. 1967 SC Studiorum: Facultas Philosophica
Bracarae Augustae vigens prima Facultas constituitur Catholicae studiorum
3603
Universitatis Lusitanae....................................................
5258
Magna semper, Decr. 29 iul. 1968 Consilii pro publicis Ecclesiae Negotiis:
Novi impertiendae curae termini Pontificiis Legationibus assignantur, qui­
bus ad hunc diem tributa sunt insulae ac territoria, quae in Decreto «Maris
Caribici» considerantur, die 14 mensis Ianuaril anno 1954 a Sacra Congrega­
3679
5416-5417
tione pro Negotiis ecclesiasticis Extraordinariis dato..............................
Maiora in dies, Motu pr. 8 dec. 1959 Ioannis XXIII: Academia Mariana intema2864
3998-3999
tionalis Pontificiae Academiae titulo decoratur.....................................
Mater el Magistra, Encycl. 15 maii 1961 Ioannis XXIII: Lit. Encycl. ad Venera­
biles Fratres Patriarchas, Primates, Archiepiscopos, Episcopos aliosque lo­
corum Ordinarios, pacem et communionem cum Ap. Sede habentes, itemque
ad universum clerum et christifideles catholici orbis: De recentioribus rerum
4184-4214
2984
socialium processibus Christiana praecepta componendis..........................
Matrimonii sacramentum, Instr. 18 mar. 1966 SC pro Doctrina Fidei: Instructio
3422
4962-4964
de matrimoniis mixtis.....................................................
Memorandarum oirorum, Decr. 6 feb. 1967 SC Studiorum: Facultas Theologica
Hispaniae Septentrionalis, in duplice sede Burgensi ac Victoriensi, eidem
3528
5102-5103
praescripto sexenni studiorum curriculo, canonice erigitur.................
Mirabili Sanctae Ecclesiae, Lit. Ap. 8 dec. 1965 Pauli VI: Novus legum Codex
Sacri Ordinis Fratrum Militum Hospitalis S. Ioannis Hierosolymitani, nunc
4909-4910
3370
Ordinis Melitensis nuncupati, approbatur................................................
Mirabilis ille, Epist. Ap. 6 ian. 1963 Ioannis XXIII: Epistula ad singulos Catho­
licae Ecclesiae Episcopos ceterosque Patres Concilii oecumenici Vaticani II,
in Epiphania Domini: Circa Patrum officia tempore ante Concilii proximam
3096
continuationem........................................................................................
4333-4339
Mirificus evendus, Const. Ap. 7 dec. 1965 Pauli VI: lubilaeum extraordinarium in
singulis catholici orbis Dioecesibus ab ineunte mense lanuario ad exeuntem
4804-4807
3358
mensem Maium anni 1966 celebrandum inducitur et promulgatur......
Multa sane, Decr. 7 mar. 1965 SC Studiorum: Facultas Theologica «Marianum» de
Urbe iure ditatur auditoribus sui «Instituti Mariologiae» Doctoratum sacrae
3272
4661
Theologiae certis conditionibus conferendi............................................
Munus Apostolicam, Motu pr. 10 iun. 1966 Pauli VI: Vacatio legis prorogatur
3444
4987-1988
quonindam Decretorum Concilii oecumenici \raticani II.....................
Musicam sacram, Instr. 5 mar. 1967 SC Rituum: Instructio de Musica in sacra
3541
5112-5120
Liturgia...................................................
Mysterium fideit Encycl. 3 sept. 1965 Pauli VI: Lit. Encycl. ad Venerabiles Fratres
Patriarchas, Primates, Archiepiscopos, Episcopos aliosque locorum Ordina­
rios, pacem et communionem cum Ap. Sede habentes, atque ad clerum et
4700-4710
christifideles totius orbis catholici: De doctrina et cultu SS. Eucharistiae. . . 3316
Nobile subsidium, Chir. 22 nov. 1963 Pauli VI: Consociatio inteniationalis Musicae
3136
4419-4420
sacrae canonice instituitur...................................................
Normam secutus, Lit. Ap. 31 iul. 1965 Pauli VI: Statuta approbantur ad curam
4692-4696
spiritualem militum Reipublicae Foederatae Germaniae spectantia .... 3309
Nostra aetale, Deci. 28 oct. 1965 Concilii Vaticani II: Declaratio de Ecclesiae
3336
4761-4763
habitudine ad Religiones non-christianas...............................................
Nostra Palris, Epist. /\p. 29 lun. 1961 Ioannis XXIII: Ad Excmum P. D. Marti­
nuni loannem O’Connor, Archiepiscopum titulo Laodicenum in Syria, Pon­
tificii Consilii rei cinematographicae, radiophonicae ac televisificae Praesidem, quinto et vicesimo vertente anno, ex quo Pius Pp. XI Litt. Encycl.
2995
•Vigilanti cura» edidit: De rcclo usu artis cinematographicae................
4219-4221
Novar Guineae Orientalis et Insularum adiacentium. Const. Ap. 15 nov. 1966 Pauli VI:
In Nova Guinea Orientali et Insulis adiacentium Hierarchia constituitur. . 3490
5053-5054
Noois hisce, Decr. 13 nov. 1962 SC Rituum: De S. loseph nomine Canoni Missae
3087
Inserendo..................................................
4326-4327
Novum Rubricarum. Decr. 26 iul. 1960 SC Rituum: Decretum generale quo novus
Rubricarum Breviarii ac Missalls Romani codex promulgatur.............
2927
4062-4095
(XXL

\VV

NUPER

INDEX INITIORUM ET DIOECESIUM

PECULLXRIS
Column!

Nuper edita, Decr. 27 ian. 1965 SC Rituum: Ordo Missae, «Ritus servandus in celebra­
tione Missae·, et «de defectibus In celebratione Missae occurrentibus· eduntur. 3251 4625-4626
Occasionem nacti, Decr. 18 maii 1965 SC Consistorialis: De Tribunalibus regio­
nalibus constituendis ac ordinandis ad universas causas contentiosas et eri
minales iudlcandas pro dioecesi Tolosana, Ruthenensi et aliis........... 3285 4667-4668
Oceaniae Meridionalis, Const. Ap. 21 iun. 1966 Pauli VI: In Insulis Oceaniae
Meridionalis sacra Hierarchia constituitur.............
3-453 4995-4996
Omnibus mater, Lit. Ap. 10 feb. 1960 Ioannis XXIII; Sancta Ludovica de Marillac,
vidua, caelestis Patrona omnium operibus socialibus Christianis addictorum
declaratur................................................................................................ 2885 4021-4022
Optatam totius, Decr. 28 oct. 1965 Concilii Vaticani II: Decretum de institutioni
sacerdotali................................................................................................ 3334 4747-4755
Optatissimum christifidelium, Decr. 27 ian. 1965 SC Studiorum: Doctoratus «in
studiis ecclesiasticis orientalibus· certis conditionibus obtentis aequiparatur,
ad docendi finem, Doctoratui «in sacra Theologia·............................. 3252 4226
Optimo sane. Lit. Ap. 30 aug. 1966 Pauli VI: Apostolica Nuntiatura apud Turea­
rum Rempublicam erigitur................................................................. 3482 5023
Orbis - Vicariatus Castrensis, Decr. 27 nov. 1960 SC Consistorialis: Facultas
audiendi confessiones pro militum Cappellanis extenditur.................. 2949 4128-4129
Ordine Hebdomadae, Decr. 1 feb. 1963 SC Rituum: De Communione distribuenda
Monialibus clausurae legi sublectis feria VI in Passione et Morte Domini
extra sollemnem actionem liturgicam.......................................................... 3099 4340
Ordinis Praedicatorum, Epist. Ap. 26 mar. 1966 Pauli VI: Ad Revfnum Patrem
Anicetum Fernandez, Ordinis Praedicatorum Generalem Magistrum, cui
Summus Pontifex benevolentiae et gratitudinis sensus promit, cum anti­
quum Commissariorum munus apud S. Congregationem catholicae fidei
morumque integritati tutandae esse desineret, post noyam illius Congrega­
tionem temperationem: Commissariorum munus supprimitur apud Sacram
Congregationem pro Doctrina fidei............................................................. 3425 4967-4968
Ordo baptismi, Decr. 16 apr. 1962 SC Rituum: Decretum generale: I. Ordo baptis­
mi adultorum in varios gradus distribuitur, per quos cathecumeni, progrediente instructione, usque ad baptismum perducuntur. II. Additiones et
Variationes in Rituali Romano circa Ordinem baptismi adultorum... 3061 4273-4275
Orientalium Ecclesiarium, Decr. 21 nov. 1964 Concilii Vaticani II: Decretum de
Ecclesiis Orientalibus Catholicis..................................................................... 3233 4595-4600
Pacem in terris, Encycl. 11 apr. 1963 Ioannis XXIII: Lit. Encycl. Venerabilibus
Fratribus Patriarchis, Primatibus, Archiepiscopis, Episcopis aliisque lo­
corum Ordinariis pacem et communionem cum Ap. Sede habentibus, clero et
christifidelibus totius orbis itemque universis bonae voluntatis hominibus:
De pace omnium gentium in veritate, iustitia, cantate, libertate constituenda .
....................................................................................................... 3110 4353-4372
Pacis nuntius, Lit. Ap. 24 oct. 1964 Pauli VI: Sanctus Benedictus, Abbas, princi­
palis totius Europae Patronus eligitur............................................... 3223 4554-4555
Poenitemini et. Const. Ap. 17 feb. 1966 Pauli VI: Exercitium paenitentiae in Ec­
clesia, praecipue per ieiunium et abstinentiam, ex integro reordinatur. . . 3412 4945-4955
Par décision de, Decr. 25 ian. 1957 SC de Prop. Fide: Tribunalia Dioecesana primae
instantiae unius tantum iudiciis, et interdioecesana alterius instantiae con­
stituuntur in Madagascariana Insula pro causis ecclesiasticis, etiam matri­
monialibus . . .7.............. .............................................................. 362111 3912
Paraquaria, Decr. 20 dec. 1961 SC Consistorialis: Decretum de erectione Vica­
riatus Castrensis................................................................................... 3025 4242-4244
Parisiensis-Versaliensis (Nemptodurensis et Aliarum), Const. Ap 9 ocL 1966 Pau­
li VI: Ecclesiis Parisiensi atque Versaliensi divisis, novae quinque Dioeceses
constituuntur: «Nemptodurensis·, «S. Dionysii in Francia·, «Christoliensis»
Corbiliensis· atque «Pontisarensis»....................................................... 3475 5038-5040
Pastorale munus, Motu pr. 30 nov. 1963 Pauli VI: Facultates et privilegia quaedam
Episcopis conceduntur......................................................................... 3139 4421-4425
Pastoralem institutionem, Decr. 27 apr. 1966 SC Religiosorum: Institutum Pastora­
le Matritense constituitur sub auspiciis Pontificiae Universitatis Comlllensis. 3131 4973
Pastoralia Instituta, Decr. 31 maii 1967 SC Studiorum: Institutum superius Pa­
storale Matriti erigitur et tamquam biennium specialisationls Facultati Sa­
crae Theologiae Pontificiae Universitatis ecclesiasticae Salmanticensis inclu­
ditur ......................................................................................................
3565 5189
Peculiare ius, Motu pr. 8 feb. 1966 Pauli VI: De altaris Pontificii usu in Patrlarchalibus Basilicis Romanis..................................................................
3401
4940-1942
Peculiaris Monalium, Instr. 25 mar. 1961 SC Religiosorum: Instructio ct Statuta
de Sororibus externis Monialium monasteriorum servitio addictis.... 2977
4175-4179
(XXLI

PER CONSTITUTIONEM

INDEX INITIORUM ET DIOECESIUM

PRIVILEGIA

X*

Column*

Per Constitutionem, Decr. 15 aug. 1968 SC Rituum: Editio partis Pontificalis Ro­
mani <De ordinatione Diaconi, Presbyteri et Episcopi· typica declaretur . . 3684 5420-5421
Per Instructionem, Decr. 18 maii 1967 SC Rituum: Variationes in Ordinem Missae
inducendae post alteram Instructionem Uturgicam approbantur...........
3581
5170
Perlectae caritatis, Decr. 28 oct 1965 Concilii Vaticani II: Decretum de accom­
modata renovatione vitae religiosae......................................................... 3333
4741-4755
Peruviae, Decr. 14 sept. 1964 SC Consistorialis: De immutatione Vicariatus Ca­
strensis in Peru via......................................................................................
3216 4539-4540
Piae invocationes, Decr. 25 apr. 1964 SC Rituum: De nova pia invocatione in laudem
Spiritus Sancti paracliti .....................................................................................
3184
4489-4490
Piam et constantem, Instr. 5 iul. 1963 SC S. Officii: De cadaverum crematione. . 3120 4378
Pientissima Mater, Decr. 4 mar. 1965 SC Rituum: Ordinariis locorum conceditur
facultas permittendi sacerdotibus sacrum infirmorum Oleum secum deferendi. 3267 4654
Plures locorum, Decr. 25 mar. 1965 SC Rituum: Facultas conceditur legendi Evan­
gelium Passionis Domini ab iis qui in ordine Diaconatus non sunt constituti. 3275 4662
Plurimorum Episcoporum, Decr. 1 dec. 1959 SC Concilii: Facultas anticipandi
obligationem abstinentiae et ieiunii pervigilii Nativitatis D. N. lesu Christi. 2863 3998
Pontificale Romanum, Decr. 13 apr. 1961 SC Rituum: Editio typica emendata
partis seu libri secundi Pontificalis Romani approbatur..........................
2979
4180
Pontificales ritus. Instr. 21 iun. 1968 SC Rituum: Instructio de ritibus et insignibus
Pontificalibus simplicioribus reddendis............................................................... 3669
5390-5393
Pontificalia insignia, Motu pr. 21 iun. 1968 Pauli VI: De usu insignium pontifica­
lium recognoscendo...................................................................................... 3668 5389-5390
Pontificalis Domus, Motu pr. 28 mart. 1968 Pauli VI: Pontificalis Domus ordinatio
quodamtenus mutatur............................................................................... 3842 5342-5346
Pontificalis Romani, Const. Ap. 18 iun. 1968 Pauli VI: Novi ritus approbantur ad
ordinationem Diaconi, Presbyteri et Episcopi.............................................
3666 5386-5388
Pontificias legationes, Lit. Ap. 16 feb. 1963 Ioannis XXIII: Nuntiatura Ap. in Re­
publics Congica «Leopoldopoli» erigitur..................................................... 3101 4341
Popularibus interpretationibus. Instr. 2 iun. 1965 Consilii Liturgiae: De popula­
ribus interpretationibus Propriorum Dioecesium et Religiosarum Familiarum. 3288 4672
Populorum progressio, Encycl. 26 mar. 1967 Pauli VI: Lit. Encycl. ad Episcopos,
ad Sacerdotes, ad Religiosos, ad Christifideles totius catholici orbis, itemque
ad universos bonae voluntatis homines: De populorum progressione promo­
venda ..............................................................
3548
5124-5142
Post editam, Decr. 15 nov. 1966 SC pro Doctrina fidei: Abrogati declarantur
can. 1399 circa libros ipso iure prohibitos, et can. 2318 circa paenas in viola­
tores legum de censura et prohibitione librorum...............................................
3-491
5054
Post Litteras Apostolicus, Notif. 14 iun. 1966 SC pro Doctrina Fidei: Index li­
brorum prohibitorum vim legis ecclesiasticae amplius non habet..........
3448 4990
Postquam praelectiones, Deci. 22 feb. 1968 SC Institutionis Catholicae: Facultas
Theologica Universitatis Vratislaviensis perseverare agnoscitur in Studio
Theologico Seminarii Maioris eiusdem urbis................................................... 3632
5316
Postquam Sancti Spiritus, Chir. 16 ian. 1960 Ioannis XXIII: Chirographum quo
prima Romanae Dioecesis Synodus celebrandain dicitur....................... 2975
4016
Praegraves Supremi, Const. Ap. 8 feb. 1967 Pauli VI: Indulta liturgica concessa
quinquagesimo anno percurrente a Beatae Mariae Virginis de Fatima incoepta
veneratione...............................................................................................
3530
5105
Praeter communis, Decr. 11 lun. 1966 SC Studiorum: Facultas Sacrae Theologiae
canonice erigitur apud Seminarium Metropolitanum Paderbomense .... 3446
4989
Prece eucharistica, Decr. 23 maii 1968 SC Rituum: Preces eucharisticae et Praefa­
tiones approbantur iuxta certas nonnas adhibendae............................. 3656
5369-5371
Presbyterorum ordinis, Decr. 7 dec. 1965 Concilii Vaticani II: Decretum de pres­
byterorum ministerio et vita...................................................................... 3365
4842-4859
Pretiosissimi Sanguinis, Decr. 24 feb. 1960 SC Rituum: Litaniae Pretiosissimi
Sanguinis D. N. L C. adprobantur et in Rituali Romano inseruntur................ 2889
4024
Princeps Pastorum, Encycl. 28 nov. 1959 Ioannis XXIII: Litt. Encyc. ad Venera­
biles Fratres Patriarchas. Primates, Archiepiscopos. Episcopos aliosque
Ordinarios, pacem et communionem cum Apostolica Sede habentes: De ca­
tholicis Missionibus, quadragesimo exacto anno ex quo Epistula Ap. «Maxixlmum illud» a Benedicto Pp. XV edita est.......................................... 2861
3984-3997
Privilegia et gratias, Decr. 8 aug. 1959 SC Consistorialis: De facultatibus et
gratiis pro America Latina et pro Insulis Philippinls...........................
28-40
3964-3966
(XXLll

PHO DEO

INDEX INITIORUM ET DIOECESIUM

QUO ACTUOSIUS
Column*

Pro Deo aut, Lit. Ap. 7 mar. 1965 Pauli VI: De «Unione international!» ceterisque
operibus, quibus nomen «Pro Deo», laudandis recteque ordinandis...
Pro comperto, Motu pr. G aug. 1967 Pauli VI: Nonnulli Episcopi Dioecesani uti
membra in Sacra Romanae Curiae Congregationes cooptantur...........
Probe compertum, Lit. Cire. 18 iul. 1959 Secretariae Status: Mens exquiritur Uni­
versitatum ecclesiasticarum circa res et argumenta proximo Concilio Vati­
cano II proponenda...............................................................................
Prophetarum voces. Const. Ap. 21 iun. 1966 Pauli VI: In Insulis Oceaniae Meridio­
nalis sacra Hierarchia constituitur........................................................
Progrediente Concilio, Lit. Ap. 19 maii 1964 Pauli VI: Secretariats de non Christianis
erigitur.....................................................................................................
Proxime adventante, Decr. 4 oct. 1962 SC Sacramentorum: De facultate delegandi
ministros extraordinarios ad Confirmationem conferandam tempore Conc.
oecumenici Vaticani II..........................................................................
Publicas o/ficiorum, Lit. Ap. 9 ian. 1967 Pauli VI: Apostolica Nuntiatura apud
Madagascarianam Rempublicam crigitur............................................
Quae sacra legatio, Lit. Ap. 24 dec. 1966 Pauli VI: Apostolica Nuntiatura apud
Sinensem Rempublicam crigitur...........................................................
Quae omnia haud, Lit. Ap. 27 dec. 1965 Pauli VI: /Vpostolica Nuntiatura apud
Pachistaniam erigitur...........................................................................
Quae publica, Lit. Ap. 7 mar. 1966 Pauli VI: Apostolica Nuntiatura apud Liberiam
erigitur .................................................................................................
Quaedam vulgantur, Mou. 30 iun. 1962 SC S. Officii: Monitum circa vitanda pe­
ricula quae oriri possunt pro iuvenibus clericis et religiosis ex operibus Petri
Teilhard de Chardin..............................................................................
Quamplures Episcopi, Decr. 7 mar. 1965 SC Rituum: Variationes in Ordinem Hebdo­
madae Sanctae inducendae eduntur................................................................
Quam sedem, Lit. Ap. 2 feb. 1966 Pauli VI: Apostolica Nuntiatura apud Rempu­
blicam Arabicam Syriacam constituitur............................................ 3-401
Quantum gratia, Lit. Ap. 19 apr. 1968 Pauli VI: In Tanzania Republica Apostolica
Nuntiatura constituitur......................................................................................
Quantum utilitatis, Lit. Ap. 17 nov. 1961 Ioannis XXIII: Intemuntiatura Ap. pro
Senegalensi Republica erigitur...........................................................
Quantum utilitatis, Lit. Ap. 6 iun 1964 Pauli VI: Delegatio Ap. in Republica Ruandensi in Nuntiaturam erigitur..............................................................
Quantum utilitatis, Lit. Ap. 27 oct. 1965 Pauli VI: Nuntiatura Ap. in Cheniana
Republica erigitur............................................ ....................................
Quantum utilitatis, Lit. Ap. 21 maii 1966 Pauli VI: Nuntiatura Ap. in Republica
Malaviensi erigitur.................................................................................
Quantum utilitatis, Lit. Ap. 14 oct. 1966 Pauli VI: Nuntiatura Ap. in Iraquiana
Republica erigitur.................................................................................
Quantum utilitatis, Lit. Ap. 22 iul. 1967 Pauli VI: Intemuntiatura Ap. Hollandiae in Nuntiaturam Ap. evehitur.......................................................
Quantum utilitatis. Lit. Ap. 19 aug. 1967 Pauli VI: Nuntiatura Ap. in Regno Lasothiano erigitur..................................................................................... ...
Quantum utilitatis, Lit. Ap. 31 oct. 1967 Pauli VI: Nuntiatura Ap. in Gabonensi
Republica constituitur.....................................................................................
Quemadmodum Apostolici, Lit. Ap. 3 maii 1960 Ioannis XXIII: Nova Delegatio
Ap. Insulae Madagascariae erigitur...................................................
Quemadmodum muneris, Lit. Ap. 17 iun. 1964 Pauli VI: Apostolica Delegatio, antea
Indosinensis appellata, «Vietnamiensis et Cambogiensis» distinguitur ....
Quemadmodum semper, Lit. Ap. 31 oct. 1966 Pauli VI: Apostolica Nuntiatura
apud Cammaruniae Rempublicam constituitur.................................
Qui divino consilio. Const. Ap. 30 maii 1962 Ioannis XXIII: Exarcatus Ap. pro
fidelibus Ucrainis in Brasilia degentibus constituitur......................
Qui in fastigio, Const. Ap. 18 dec. 1965 Pauli VI: In Thailandia sacra Episcopalis
Hierarchia constituitur...................................................................... ·
Qui res africanas, Lit. Ap. 3 apr. 1965 Pauli VI: Delegatio Ap. Africae Centralis
seu Yaundensis crigitur............................................ ... .....................
Qui volente Deo, Const. Ap. 9 oct. 1966 Pauli VI: Ecclesiis Parisiensi atque Versaliensi divisis, novae quinque Dioeceses constituuntur «Ncmptodurensis»,
«S. Dionysii in Frantia·, «Christollensis», «Corbi liens is· atque «Pontisarensis».
Quo arctior in, Decr. 2 iul. 1963 SC Studiorum: Pontificium Institutum Orientale
Urbis facultate augetur concedendi gradus academicos in iure canonico. .
Quo actuosius, Decr. 25 apr. 1964 SC Rituum: De nova formula in sacrae Commu­
nionis distributione..............................................................................

3269

4655

538-4

5221-5222

2834

3962

3453

4995-4996

3188

4491-4492

3082

4318-4319

3516

5095

3909

5076-5077

3379

4920

3418

4957-4958

3066

4292-4293

3271

4660-4661
4939-4940

3646

5349-5350

3017

4236-4237

3192

4496

3330

4727

3435

4976

3479

5045-5046

3580

5218-5219

3590

5242-5243

3607

5275

2904

4033

3193

4496-4498

3482

5048-5049

3065

4291-4292

3375

4911-4913

3277

4663

3475

5038-5040

3119

4377

3183

4489
CCXLIII

QUO FIRMIORA

INDEX INITIORUM ET DIOECESIUM

SACHA
N.

Columna

Quo firmiora, Lit. Ap. 4 ian. 1966 Pauli VI: Intemuntiatura Ap. in Repûblica
Arabica Unita in Nuntiaturam erigitur.....................................................
3384 4924
Quo firmiores, Lit. Ap. 7 dec. 1965 Pauli VI: Intemuntiatura Ap. in Indonesia ad
Nuntiaturam Ap. evehitur.......................................................................
3357
4803-4804
Quo firmiores, Lit. Ap. 14 mar. 1966 Pauli VI: Intemuntiatura Ap. Scnegalensis
ad Nuntiaturam Ap. evehitur................................................................ 3420 4961
Quo maius incrementum, Decr. 20 mar. 1961 SC Religiosorum: Institutum superius
Scientiarum atque Litterarum S. Clarae in civitate Neapolitana existons
titulo «Pontificii» decoratur.......................................................................
2976
4174-4175
Quo militibus, Decr. 20 dec. 1961 SC Consistorialis: Decretum de erectione Vi­
riatus Castrensis in Paraquaria................................................................ 3025 4242-4244
Quo plus efficaciae, Lit. Ap. 1 nov. 1968 Pauli VI: Nova Delegatio Ap. erigitur in
Nova Zelandia et Oceano Pacifico............................................................ 3695 5441
Quod Christus, Const. Ap. 3 ian. 1961 Ioannis XXIII: In Repûblica Indonesiana
episcopalis Hierarchia constituitur........................................................
2958
4141-4143
Quod in votis, Decr. 10 dec. 1963 SC Religiosorum: Statua Instituti Spiritualitatis
Ordinis Carmelitarum Discalceatorum in Urbe definitive approbantur. . . 3144
4451-4452
Quoniam pecuniae, Notif. 30 iun. 1962 SC Religiosorum: Summa pecuniae ultra
quam requiritur beneplacitum ap. ad bona ecclesiastica alienanda......
3067 4293
Quum Constitutio, Decr. 14 dec. 1964 SC Rituum: Kyriale simplex editur................
3243 4620
Regimini Ecclesiae, Const. Ap. 15 aug. 1967 Pauli VI; Constitutio Apostolica de
Romana Curia denuo ordinanda...............................................................
3588
5224 5242
Relatio latina, Instr. 17 feb. 1948 SC de Prop. Fide: Instructio S. Congregationis
de Prop. Fide: De relatione singulis quinquenniis a Missionum Ordinariis
eidem S. Congregationi exhibenda (cann. 300 et 340 C. I. C.)..............
1978n 3893-3899
Religio bonaeque, Lit. Ap. 16 mar. 1960 Ioannis XXIII: Mediolanensis Archiepiscopus «pro tempore· constituitur Patronus Bibliothecae Ambrosianae . . . 2896
4028-4029
Religionum laicalium, Decr. 31 maii 1966 SC Religiosorum: De facultatibus, quae
Supremis Moderatoribus Religionum laicalium iuris pontificii tribuuntur . 3440
4982-4983
Religiosissimo a, Lit. Ap. 8 dec. 1962 Ioannis XXIII; Nova Statuta Ordinis eque­
stris Sancti Sepulchri Hierosolymitani approbantur.............................
3091
4330-4331
Religiosorum institutio, Instr. 2 feb. 1961 SC Religiosorum: Instructio ad Religio­
num, Societatum sine votis et Institutorum saecularium Moderatores de
candidatis ad Statum perfectionis et ad sacros Ordines sedulo deligendis et
instituendis...............................................................................................
2962
4144-4149
Rhemensis - Ambiensis et Aliarum, Decr. 23 nov. 1967 SC Consistorialis: De
Tribunalibus regionalibus instituendis et ordinandis pro causis contentiosis
et criminalibus regionum Campaniae et Picardiae in Gallia............................ 3611
5277-5278
Romanae Dioecesis, Motu pr. 30 iun. 1968 Pauli VI; De attributione beneficiorum
ecclesiasticorum in Urbe.......................................................................... 3672
5401-5403
Romanae Urbis, Motu pr. 2 feb. 1966 Pauli VI: Romanae Dioecesis ordinatio
ad horum dierum necessitates aptius accommodatur.............................
3400 4937-4939
Rubricarum instructum, Motu pr. 25 iul. 1960 Ioannis XXIII: Novum Rubricarum
Breviarii et Missalis Romani Corpus approbatur..................................... 2926
4061-4062
Sacerdos infirmus, Instr. 15 apr. 1961 SC Rituum: Instructio pro sacerdote infirmo
vel caecutiente circa Missarum votivarum celebrationem eidem Apostolico
induito concessam....................................................................................
2980 4180-4181
Sacerdotalis caelibatus, Encycl. 24 iun. 1967 Pauli VI: Lit. Encycl. ad Episcopos,
ad sacerdotes et christifideles totius catholici orbis: De sacerdotali caelibatu. 3574
5199-5216
Sacra Congregatio, Decr. 7 oct. 1959 SC Studiorum: Studium theologicum Seminarii
Alwayensis in India affiliatur Facultati Theologicae Pont. Universitatis
Lateranensis de Urbe................................................................................. 2851
3974-3975
Sacra Congregatio de, Decr. 19 iul. 1960 SC Studiorum: Studium PhilosophicoTheologicum Seminariorum Dioecesis Insulensis incorporatur Facultati Sa­
crae Theologiae Insulensis studiorum Universitatis Catholicae, peculiaribus
datis legibus quibus eiusdem Facultatibus efficientia ampliatur.........
2922
4057-4058
Sacra Congregatio de, Decr. 13 iun. 1961 SC Studiorum: Studium theologicum
Tcutopolitanum in Statibus Foederatis Amerlcae Septentrionalis affiliatur
Pont. Athenaeo Antoniano Urbis..........................................................
2990 4217
Sacra Congregalio de, Decr. 10 oct. 1963 SC Studiorum: Institutum catecheticum
«Lumen vitae· affiliatur Pontificiae Universitati Gregorianae............. 3131
4408
Sacra Congregatio de, Decr. 23 mail 1963 SC Studiorum: Facultas Theologica SS.
Tereslae a Iesu et Ioannis a Cruce, Ordinis Carmelitarum Discalceatorum,
in Urbe, titulo Pontificio honoratur...................................................... 3113
4373
Sacra Congregalio Negotiis, Decr. 8 dec. 1957 SC Religiosorum: Unio Romana
Superiorum Generalium in personam iuridicam collegialem erigitur .... 2715n 3913
CCXL1V

SACHA

INDEX INITIORUM ET DIOECESIUM

SCIENTIARUM

N.

Columna

Sacra Congregatio negotiis, Decr. 23 ian. 1959 SC Religiosorum: Nova Statuta
Generalia Confoederationis Hispanae religiosorum adprobatur................... 2798 3918-3919
Sacra Congregatio Negotiis, Decr. 2 aug. 1962 SC Religiosorum: Statuta Consilii
3073
4302
Superiorum Generalium Urbis approbantur.................. ... .........................
Sacra Congregalio Negotiis, Dccr. 8 dee. 1965 SC Religiosorum: Unio intemationalis Antistitarum Generalium erigitur et eius Statuta ad experimentum
4910
approbantur......................................................................................................... 3371
Sacrae Catecheseos, Decr. 18 apr. 1965 SC Studiorum: Pont. Institutum Scien­
tiarum religiosarum a S. Pio X in urbe Salmantina academicac includitur in
Facultatem sacrae Theologiae Pont. Universitatis ecclesiasticae Salmanticensis iureque augetur gradus academlcos conferendi Baccalaureatus et
Licentiae Scientiarum religiosarum cum specialisatione Catecheticae. . . . 3278 4663-1664
Sacrae Congregationi, Decr. 23 iul. 1959 SC Religiosorum: Approbatur Institutum
2836 3963
spiritualitatis Ordinis Carmelitarum Discalceatorum in Urbe...........
Sacrae Paen itent iariae, Decr. 6 feb. 1962 S. Paenitentiariae: De indulgentiis
3039 4254
insolitis, quae quibusdam Rosarii coronis attribuuntur......................
Sacram doctrinam, Decr. 15 nov. 1962 SC Studiorum: Studium theologicum a
S. Thoma Aquinate, Bononiae existens, ad Theologicam Facultatem Pont.
Athenaei «Angelicum» de Urbe adgregatur.................................................... 3089 4327-4328
Sacram liturgiam, Motu pr. 25 ian. 1964, Pauli VI: Decernitur ut praescripta
quaedam Constitutionis de sacra Liturgia a Cons, oecumenico Vaticano II
3160
4461-4463
probatae vigere incipiant......................................................................
Sacramentum Paenitenliae, Decr. 27 nov. 1960 SC Consistorialis: Facultas au­
2949
4128-4129
diendi confessiones pro militum Cappellanis extenditur.....................
Sacratissima atque gravissima, Const. Ap. 22 iul 1960 Ioannis XXIII: Armenorum
coetus in Gallia commorantium ab Ordinariatu pro fidelibus ritus orientalis
2925 4060-4061
separatur et in Exarchatus formam redigitur....................................
Sacrificium laudis, Lit. Ap. 15 aug. 1966 Pauli VI: De lingua latina in chorali
5018-5020
3458
Officio liturgico retinenda......................................................................
Sacro Cardinalium, Motu pr. 26 feb. 1965 Pauli VI: De electione Decani et Sub­
4638
326-1
decani sacri Cardinalium Collegii.......................................................
Sacrosanctum Concilium, Const. 4 dec. 1963 Concilii Vaticani II: Constitutio de
3141
4430-1447
sacra Liturgia.........................................................................................
Sacrum Diaconatus, Motu pr. 18 iun. 1967 Pauli VI: Generales normae dc Diaco­
3571
5191-5195
natu permanenti in Ecclesia Latina restituendo feruntur.................
Sacrum latinac linguae, Instr. 22 apr. 1962 SC Studiorum: Ordinationes ad Const.
Ap. «Veterum sapientiam» de latina excolenda lingua rite exsequendam. . . 3062 4275-1291
Sacrum Patrum, Const. Ap. 5 feb. 1965 Pauli VI: Templum Sacri Cordis Beatae
3255
4628-4629
Mariae Virginis dignitate decoratur tituli Cardinalicii.....................
Salutifer nuntius. Lit. Ap. 6 apr. 1963 Ioannis XXIII: Sanctus Vinccntius Pallotti,
Conf, in principalem Patronum Pontificiae Unionis missionariae cleri erigitur. 3108 4351
Salutiferae Crucis, Lit. Ap. 7 apr. 1960 Ioannis XXIII: Titulo ac privilegiis Basili­
cae Minoris Ecclesia Sanctae Crucis de Valle Occasorum, scu «Santa Cruz
2900
4031-4032
de los Caidos», apud Matri tum cohonestatur....................................
Salvatorianae Bepublicae, Dccr. 25 mart. 1968 SC Episcoporum: Decretum de ere­
3638
5337-5339
ctione Vicariatus Castrensis in Repûblica Salvatoriana.................
Sancta amicitia, Lit. Ap. 12 maii 1964 Pauli VI: Sanctus Antonius Maria Claret.
Episcopus et Confessor, praecipuus definitur Patronus Congregationis Soro­
3186
4490-4491
rum Adoralricum Ancillarum a Ss. Sacramento et Caritate..............
Sancta Mater.
Mater, Lit. A
Ap. 29 iun. 1961 Ioannis XXIII: De Pont. Collegio pro sacro­
rum alumnis Philippinis in Urbe condendo sub titulo «De nuestra Seiiora
2996
4221
de la Paz y buen viaje», cuius Statuta approbantur............................
Sancta Mater Ecclesia, Instr. 21 apr. 1964 Commissionis Biblicae: Instructio dc
3180
4484-4488
historica Evangeliorum veritate...........................................................
Sanctissimus Dominus, Decr. 24 feb. 1960 SC Rituum: Oratio universalis sub nomi­
ne Clementis Pp. XI vulgata, orationibus inseritur pro opportunitate sacer­
2888
4024
dotis dicendis.........................................................................................
Sanctissimus Dominus, Decr. 26 iul. 1960 SC Rituum: Ordinationes ad Librorum
liturgicorum Editores circa editiones Breviarii ac Missalis Romani iuxta
2929
novum Rubricarum codicem conficiendas.........................................
4096-4097
Sanctissimus Dominus, Decr. 12 oct. 1960 SC Rituum: Laudibus in blasphemiarum
2939
4116-4117
reparationem nova additur invocatio................................................
Sanctum Benedictum, Decr. 26 Maii 1965 SC Rituum: Missa propria de S. Benedicto
3286
Abbate, Europae Patrono, probatur et editur.................................
4669
Scientiarum atque litterarum, Decr. 9 nov. 1959 SC Religiosorum: Institutum
Superius Scientiarum atque Litterarum S. Clarae in civitate Neapolitana
3976-3977
definitive, adprobatur.............................................................................. 2853
CCXLV

«

SIXGIXAR1

INDEX INITIORUM ET DIOECESIUM

USU EST
X*

Columna

Singulari consensione, Lit Λρ. 16 feb. 1966 Pauli VI: Apostolica Nuntiatura
l|
apud Fiimicam Civitatem erigitur...................................................................... 3411
4944-4945
Sollicite Religiosorum, Decr. 25 mar. 1960 SC Religiosorum: Approbatur, una
cum suis Statutis, Pontificium Institutum Catechisticae et Scientiarum
sacrarum, a S. Pio X nuncupatum, et Fratribus Scholarum Christianarum
concreditum................................................................................................
2898 4030-4031
Sollicitudo omnium, Const. Ap. 29 iun. 1960 Ioannis XXIII: Prima Romana
Synodus promulgatur............................................................................................ 2919 4053-4056
Spiritum sanctum, Decr. 12 sept 1963 SC Rituum: De mozzetta in oecumenici
Concilii sessionibus deferenda.............................................................................
3126 4387
Studia latinitatis, Motu pr. 22 feb. 1964 Pauli VI: Romae conditur Pontificium
Institutum altioris Latinitatis............................................................................. 3168 4472-4475
Studio Christianae, Lit Ap. 15 dec. 1965 Pauli VI: Apostolica Nuntiatura apud
Melitensem Civitatem constituitur...................................................................... 3373 4911
Sua Santilà Giovanni, Decr. 16 nov. 1959 Secretariae Status: Officium «Filmoteca Vaticana» in personam iuridicam erigitur et eiusdem Statuta adprobantur.......................................................................................................... 2855 3980-3981
Suburbicariis sedibus, Motu pr. 11 apr. 1962 Ioannis XXIII: De suburbicariarum
Dioecesium regimine..............................................................................................
3058 4270-4272
Summi Dei, Motu pr. 3 mail 1966 Pauli VI: lubilaeum extraordinarium, Const.
ap. «Mirificus eventus» indictum, prorogatur.....................................................
3432 4973-4975
Summi Dei verbum, Epist. Ap. 4 nov. 1963 Pauli VI: Ad Patriarchas, Primates,
Archiepiscopos, Episcopos orbis catholici: quarto exacto saeculo post con­
stituta a Concilio oecumenico Trindentino sacra Seminaria: De Seminariorum
necessitate deque institutione sacrorum alumnis in Seminariis tradenda. . . 3134 4410-4418
Summi divinae, Decr. 29 sept. 1965 SC Studiorum: Studium Theologicum «Augusttnianum» in Urbe Facultati S. Theologiae Pont. Universitatis Lateranensis
aggregatur, facta Facultati potestate conferendi per Studium gradus academicos Baccalaureatus et Licentiae Sacrae Theologiae.......................................
3321
4719
Summi Pontificiis electio, Motu pr. 3 sept. 1962 Ioannis XXIII: Quaedam praeci­
piuntur vacante Sede Apostolica valitura................................................
3079
4311-4315
Supernarum rerum, Decr. 30 nov. 1964 SC Studiorum: Facultas Sacrae Theologiae
canonice erigitur in Canadensl Catholica studiorum Universitate Sherbrookensi.................................................................................................................... 3241 4618
Superno Dei nulu. Motu pr. 5 iun. 1960 Ioannis XXIII: Commissiones Concilio
Vaticano II apparando instituuntur.................................................................
2910 4036-4038
Suprema haec, Decr. 12 nov. 1947 SC S. Officii: Facultas datur Vicario Apostolico
Sueciae causas nullitatis matrimonii acatholicorum pertractandi ad disci­
plinae tramitatem, omissa stricte iudiciali......................................................
1960n 3893
Supremo, quod obimus, Lit. Ap. 10 feb. 1964 Pauli VI: Laosiensis regio a Dele­
gatione Ap. Indosinensi seiungitur ac Delegationi Ap. Thailandiae et Pae­
ninsulae Malacensis adicitur................................................................................
3167 4472
Templorum decus, Motu pr. 11 sept. 1962 Ioannis XXIII: In tribus Basilicis Ro­
manis Canonici honorarii constituuntur.................................................... 3079
4315-4316
Tolosanae-Ruthenens is et Aliarum, Decr. 18 maii 1965 SC Consistorialis: De Tri­
bunalibus regionalibus constituendis ac ordinandis ad universas conten­
tiosas et criminales indicandas...............................................................
3284
4667-4668
Tres abhinc annos, Instr. 4 maii 1967 SC Rituum: Instructio altera ad exsecutionem
Constitutionem de sacra Liturgia recte ordinandam.......................................
3555
5150-5153
Ucrainorum fidelium, Const. Ap. 9 feb. 1968 Pauli VI: Exarchatus Apostolicus
pro fidelibus ritus byzantini Ucrainorum in Argentina conditur.......... 3626
5292-5293
Una struttura, Motu pr. 28 mar. 1968 Pauli VI: Corpus Consultorum constituitur
pro recto regimine Status Civitatis Vaticanae. Motu proprio per 1’istituzionc
della Consulta della Stato della Città del Vaticano.................................
3643
5347
Unitatis redintegratio, Decr. 21 nov. 1964 Concilii Vaticani II: Decretum de
Oecumenismo............................................................................................
3235
4601-4609
Universorum hominum, Decr. 18 oct. 1965 SC Studiorum: Studium theologicum
«Sancti Augustini», in loco Siegburg prope Bonnam in Germania, Facultatis
sacrae Theologiae Pont. Athenaei Anselmiani in Urbe aggregatur, facta
Facultati potestate conferendi per Studium gradus academicos Baccalau­
reatus et Licentiae sacrae Theologiae ......................................................
3327
4725-4726
Urbis et Orbis, Decr. 12 oct. 1960 SC Rituum: Laudibus in blasphemiarum repara­
tionem nova additur invocatio............................................................... 2939
4116-4117
Urbs Roma, per. Lit. Ap. 23 maii 1959 Ioannis XXIII: Ad dignitatem et honorem
Basilicae Minoris evehitur Ecclesia Immaculato Cordi B. Mariae Virginis in
Urbe dicata............................................................................................... 2825 3938-3939
Usu esi comprobatum, Lit. Ap. 11 dec. 1963 Pauli VI: Intemuntiatura Ap. in Republica Coreana erigitur.......................................................................... 3144 4452

INDEX INITIORUM ET DIOECESIUM

UT CHISTIANAE

VOLENDO
Columna

Ut Christianae vitae, Lit. Ap. 1 apr. 1967 Pauli VI: Dilecto Filio Nostro Aloisio
Sanctae Romanae Ecclesiae Presbytero Cardinali Traglia, Tituli Sancti
Andreae Apostoli de Valle, Nostro in Urbe eiusque districtu Vicario in spiri­
tualibus Generali: Opportunae facultates pro Apostolica Visitatione in Urbe
3547
5142-5144
peragenda conceduntur...........................................................................
Ut legum credendi, Decr. 17 iun. 1961 SC Studiorum: Pont. Institutum Liturgicum
Anselmianum canonice erigitur penes Facultatem sacrae Theologiae Pont.
2992
4218
Athenaei S. Anselmi de Urbe................................................................
Venerabilium Nostrorum, Const. Ap. 24 nov. 1960 Ioannis XXIII: In Vietnamensi
2946
4123-4125
regione Hierarchia Episcopalis constituitur.........................................
Verbi Dei, Motu pr. 25 ian. 1966 Pauli VI: Sacrarum contionum series Romae in
3392
4929-4930
Basilica Liberiana quotannis habenda instituitur.............................
Veterum sapientia. Const. Ap. 22 feb. 1962 Ioannis XXIII: De latinitatis studio
3043
4256-4260
provehendo.......................................... ...................................................
Vicariatus Castrensis, Decr. 8 oct. 1960 SC Consistorialis: Decretum de consti­
tutione officii Cappellani Generalis Vicariatus Castrensis in dicione Canadensi. 2938 4116
Vicariatus Castrensis, Decr. 28 mar. 1964 SC Consistorialis: De constitutione
Officii Cappellani Directoris Generalis Vicariatus Castrensis in Gallia . . . . 3177 4482
Vietnamensis, Const. Ap. 24 nov. 1960 Ioannis XXIII: In Vietnamensi regione
2946
4123-4125
Hierarchia Episcopalis constituitur........................................................
Viget salubriter, Lit. Ap. 14 dec. 1963 Pauli VI: Sanctus Paulus Ap. declaratur
caelestis Patronus laicorum apostolatus, qui «Cursillos de Cristiandad» ap­
4453
3147
pellatur .....................................................................................................
Vir lotus, Decr. 8 iul. 1959 SC Rituum: Officium et Missa S. Laurentii a Brundusio,
2833
3961
Conf. Doct., adprobantur.......................................................................
Volendo Not, Chir. 10 maii 1963 Ioannis XXIII: Praemium constituitur v. d.
«Fondazione Premio Intemazionale della Pace Giovanni XXIII», eiusdem4372-4373
3112
que Statuta promulgantur....................................................................

INDEX ANALYTICUS DOCUMENTORUM
(Dabitur in fine uUlmi volumini»)

INDEX GENERALIS HUIUS VOLUMINIS
Declaratio

CXCIII

Novae abbreviationes et signa

CXCIV

Documenta ad annos 1921-1958 pertinentia

3881-3916

Leges Ecclesiae annis 1959-1968 editae

3917-5454

Index chronologicus documentorum

cxcv-ccxxxn

Index initiorum et dioecesium quibus documenta interdum allegantur .

CCXXXIII-CCXLVI

Index analyticus documentorum (Remissive)

CCXLVII

Index generalis huius voluminis

CCXLVII

CCXLVn